m NOVA PLANTARVM. ANIMALIVM ET MiNE&ALiVM MEXICANORVM H I S T O R IA 'A FRANCISCO HERNANDEZ MEDICO In Indijs prseftaritiffimo primum compilata^ * D1IN A NARDO ANTONIO RECCHO IN VOLVMEN DIGESTA, 4 10. TERETIS' 10 , 10. FATSRO ET FA^BIO COLVMHA LTNCElS Notis 9 & additionibus longe dottiflimis illuflrata * Cui demum acceflero /ULIQVOT EX PRINCIPIS PEDERICI C^SIi FRONTISPICIIS Theatri Naturalis Phytofophica? Tabula? Vm cum quamplurimis Iconibus 7 ad octingentas 9 quibus fingula contemplanda graphice exhibentur . I R O M AR MDC lt. Sumptibus Blafij Deuerfini* & Zanobij Mafbtti Bibliopolarum-** Typis Vitalis Mafcardi . Superiorum permiflu . ' ' * ■ rare. - — [“ The work of Hernandcz is a monument of industry and eruditioii, the more B , | remarkable as being the first on this difficult subject; and after all the light from the labors of later Naturalists, it stili holds its place as a book of the highest autliority.’’ — Prescott. H I S P A NI A R V M I r holJ' ) M A. X I .M O, ip, juA ssirp, s!,nfTicj;j£3 3'-)U 1:J£ ii i»* ttv*! : <; {fcT J , mi ut ■ xr 1 ' urnsi . ~ - -s /r fn L ■ > 'l ' a t ^ ALPHONSVS TVRRIANVS VEMIVS, SALVTEM ET VICTORIAS. VOS ex America tua auri , gemmarumquo thefauros, immenfas plane opes, holtium fre- mente inuidia, Oceanoque gemente lingulis annis referunt naues , Potentillime Rex, eos non tantiefle putauit fapientiflimus Auus Tuus, vt fatisillis beari poITet Europa. Intelligebatenim alia multo prxfitantiora naturae munera effe , quibus sequus rerum arbiter, ac naturae parens Deus, regiones ampliffimas , & orbi reliquo pares, & ornauit ad pompam, oc ad vnlitatem arcanis fuse prouidenti* k^ibus inftruxit . Horum cumpleia- peregrinationem non&ferant, reliquum illud erat vnum,, ^diutius tam ingenti naturalis fetent,* parte , maximo fuo j no careret senus humanum, vt ab eruditis hominibus ex- oforata diligenter, & litteris fideliter confignata luci morta- fium exhiberentur. Ea gratia Sapientiffimus Rex, Ferdinandum Archiatrum fuum labonofiffimx induite virum aliofque Me- xicumire iuffit , quorum fumma contentione faftum elt , vtcutn plantarum faluberrinvarum incredibilem vim expiftam , accu- rateque defcriptam , tum volucrum , ferpentium , ferarum , Pe- cudumque inuifas, inauditafque noltris hominibus formas m. filorum commentari, s haberemus. Hi dum, Romam delati, ab eruditiffimis Lvnceis, qui tum maxime florebant, expendun- tur, expoliuntur, ac multiplici commentatione, Principibus viris Sam adlaborantibus , maturitatem quandam affequuntur, ne- fcio quo fafto propemodum interiere. Quod cum «udins om- nibiis dolerer tum mihi indignum fa&u videbatur, fi fapien- tiflimi Regis Prouidentia, tot magnorum ingeniorum monu- menta, tam arcanus natura? thefaurusfortuna? iniuria nobis De- riret. Ergo, cum opportune in Vrbe agitarem HiipanenfiuL, negotiorum, Neapolis, Siciliae, ac Mediolani Aftor, nee labori- bus , nec fumptibus mihi parcendum duxi; vt h»c natur» ar- cana tandem aliquando euulgata bonorum votis fauerenf fatis. Quod, vt augufhus fieret, in tui nominis luce prodire debuere , vt qux Aui tui defignatione publico mortalium qono debebantur ea Te aufpice rederentur , eademque opera illius in Te fapien- nam refpiceremus , & amplexaremur humanitatem . Diu vale.. Regum Maxime . Romae Kal. Oftob. i6So. 1 A i '<±U ", V, IA- va. ■. .. > fc> ti s 9 y 9 y IPOG RAPHVS VtV ■ ->• * ' . i \ ' % - ■; • V.* . \ -.i • . . . - i • . ... * **« L E C T O R I S. f* *> 6\ijt^tV£ WMR I Itt^PsWiri ’ .IV ' - .•••v :■ ;.v.r- •• , fc sti . v, i:.'.. - . . ..:. \MS& r ' • ■’ ■■■■■ t ' ■ ••...•> ■ " ^ - tosM Mffi ... . . S &ut. aptorum mprqs,&Qm- 4 mwfdtpruw Sjfermttorie s *Jcripti onejq. multis annis arca huius V aluminis T y- mk m thef aurum laboris , cogniti opem ^frTjimiere gurus - ' w * FRANCISCVS HERNaNDVS in Mexicqnanoui Orbis Regia Primarius Medicus, Re- gis iufiu perquam feduld >& diligenti multorum annorutn ob feruatione , perqwfttione , atq . experimentis medicam ex toto illo Regno , necnon physicam omnem materiam pluribus libris congefsit ac mifit . EamNARDvS ANTONlVS RECCflV S in piijpania, eodem iubente Reg e decem libris difiributam in compendium contraxit , quod Medico , & Phihjbpho non minus con- templanti^ quam in humana 'fani tatis vfum reducenti , fatis efe poffit , & Methodo qui- dem tam ipfi difiplincC, quam vfui pe rutili, & apprime accomodatd V triufq. labores multis annis fufo per siudioforum ora nomine famaq, rediuiui, & peregrini , imo Mexicani Diofcoridis mcrebefcente fui dejitderiumpr£mf erunt lofephus Acolta So- cietate IESV de natura Noui Orbis, ita diy&vxfrmit in fui s Americanis hb. 4. c. 2 9. De Piantis, liquoribus, & alijstebus naevis Regis iuflu pneclarum Opus Da- dlor Francifcus Hernaqdus Piant# ad yiuum exprelEe ,, defer buntur numero 1200. couiprehenfae . M hoc opus aiunt 60000. ducatos ,, impenfos fuifle, cuius compendium Doelor : Nard us ‘ A n t o n i us Medicus Italicus .»* magna dii gentia concinnauit, quo eos r/quf 'de Hantis indicis plura fcire defide- rant , miffos volumus . Lege& w T ornis Amepiaefy N auigat. in India Occidentalem . Edita hac indicia ante triginta annos , & quidem pluries . C uiufmodi inftgnis vtilitatis & admirabilis Novitatis opvs annum iam fere quinqua- gefimum delite fcens, Academici Lyncei luxta proprium in ft i tutum F.Caesij Principis ope, 0* aujpici/s, edendum, illuflrandum,& augendum fuf cepi re, ipjjufmet Reccbi piflis exempla- ribus ,apud eius Nepotem doflifsimum , omnifque iuris perit jJLnum Virum M. Antonium etilium affer uatis , adii ipulant ibus , amanti fime exhibitis . Etprimo IOaNNES TERRENT IVS LTNCEVS decem Plantarum , Animalium, Mi- ner alium N ou£ H ifpanice libris notas adfcripfit Phyfico , Aledico , Chymico fucco haud carentes , obferuationihus minimi vulgaribus rejferfas . Plantarum quoque aliis imacimbvs plurimis idem T errentius perutiles etiam notationes adpofuit , quibus pr^efertim genuini colores partium innote ferent , IOaNNES FaBER EI NCEVb BaMBVRGENSIS Sumini Pontificis ab Herbarijs Eludi js Medicus, in Romano Athen qua dphyfiologts quibujq.de Hirpibus haPlenus tradita funt ; Jed noua plurima , ab ipfo primum adinuenta , exp onuntur , fimulq. cum veteri- bus ac Mexicanis Recchi, genuinis omniparentis Natura vinculis , veniunt in conflexum Icones Plantarum & Animalium circiter »t lingent aut lucrum , nouasBe certe habes Rerum , imaginum. Vocabulorum Myriades , 3«* eb* o &rc. Librum infcriptum . %erum Medicarum nou Gr Indiarum , ere. O^egis collefla ac in ordinem digefta , i Ioam.c* Terrentio Lynceo Conjlantienfe ? Gtrm . Phil . Medico notis illufirata. . De mandato Reuerendifs, Patris Fr. Vinceutij Candidi Sacri. Fala- tij Apoftolici Magift. legi attenta confideratione, magnaque volu- ptate perfufus, miror equidem laborem improbum totius operis in tam diffula rerum varietate veftiganda, & eruenda illarum natura, & proprietate, quod mira» & nunquam fatis laudanda eruditione con- fequitur ab AuCtore > collectore, & illuilratore . Opus fane vtile no- uo ,& veteri orbi , cui multa in eo contenta cum magna vtilitate* communicata videmus , & docet experientia , eaque inuenio confona his , quae in ali js eiufdem argumenti Auctoribus curiose obferuaui , Sc vidi ftudiose per fere viginti , & feptem annos in Regno Peruano, itu Infulis , & Prouincijs Mexicano Imperio vicinis . Si Panegiriftam age- rem , Sc non cenforem in excellenti fli mi ppet^s laudes diffunderem ca- lamum i fed ne metas tranfeam officij comtfiifli, ilud iudicio vtile io- etmdum, & verum tam in rebus enarratis, quam in naturali fophia-j . ' Eft certe thefaurus , qui profert noua Europeis, 8c vetefa Americanis pleraque ignorantibus, donec repertus ab AuCtore apertus, & com- municatus eft ipfis . Poterit igitur opus praeclarum Typis mandari, quandoquidem nec bonis moribus, nec Catholicae fidei eft contrarium. Romae poftridie Kaledas Auguftas, Anni Dominici 165 1. ' i Balthaffar de Lagunilh 1. * T *• ^ x f ' / ^ Imprimatur , * r a •> ■ * Fr. Vincendus Fanus Mag. & Socius Reuerendiftimi P.Fr. Vin- centij Candidi Sac. Pal. Apoft. Mag. Ord. Prsed, To- 0U / Totius Hiftoriij, de Plantis, Animalibus, c$terifq. me- dicis rebus , qu$ in noua Hifpania inuentf vtroq. hoc volumine deicribuntur com- pendiola fynopfis. LIBER PRIMVS, Prolegomena praemitti^. foj. i LIB. S ECVND V S , Aromata promit, 27 LIB, TERTIVS. Arbores defcribit , 44 LIB. QVART VS. Frutices s atq. fuffrutices ex-? ponit. 101 * . *: LIB. QVINTVS: Acres herbas habet 1 3 % LIB. SEXTVS. Amaras herbas continet , 1 8 1 LIB. SFPTIMVS, Salfas > & dulces herbas pro- fert, 2 zq LIB. OCTAVVS’ ; Acerbas,& acidas herbas pro- i,/ -25f LIB; NON VS. , •* Animalia exhibet , 313 . LIB. D E C I M V S Mineralia explanat , 134 tV .1 *, innlf tunc SEQVVNTVR, Aliorum nouap Hifpaniae Plan* tarum Nardi Antonij Rec- chi imagines , & nomina^ cumloannis Terrenti; Lyn- cei annotationibus . 395 Aliorum nouaiHiipanise Ani- malium Nardi A ntonijRec- chi imagines, & nomina_, cum Ioanriis Fabri Lyncei Bambergenfis expolitione. 460 Fabi; Columnae Liyncei im Nardi Antoni; Recchi Mon- tecoruinatis Medici Regi; Rerum Medicarum nonas Hifpanias volumen annota- tiones, & additiones. 841 PARS PRIMA. Phytofophicarum Tabularum ex frontifpicijs Naturalis Theatri Principis Federici Gaesi; Lyncei S. Angeli, &S. Poli Prine. I.March. Montis Casii; II. &c. Baroni Roma- ni defumpta, In ftirpiutn fcientias , ac Rudiorum in- ftitutionem , totiufq. Her- barig Syntaxis profpe&um» nunc primum a Lynceis edita . * 901 Hiftoria? Animalium , & Mi- neralium nouae pp*Pani^ liber vnieus, in fex t ra- &atusdiuifusFrancifcoFer- nandez Philippi II. prima- rio Medico AutHore • 1 .0 sivi * u>: ■.£'}. - ; j p • f | r> IN- I RERVM MEDICARVM NOVAE HISPANIAE NARDI ANTONII RECCHI Liber Primus. PROLEGOMENA PR AE MITTIT. %id in huc opere contineatur , fcnbendi occafio , eiufq. utilitas . Cap. I. ® VANQVAM pr ileorum pleriq. pr^fertim Arifl:oteIes,Theo- ^ phraftus 5 1 linius , Diolcorides , & Galenus, ac recentiorum non pauci, de Medica materia verba fecerintjvna tamen om- nes nondum ad medium, ne dicam ad calcem, fadigiumq. rem perduxere. Quippe adeo fpeciebus,ac viribus abundans, & ampla eft materia haec, vt meritiffimo iure ea, qua: digno- v Icitur, pars illius qua; ignoratur, minima dici poflit , Quod fe^ quotidie experimurrnon enim tantum vnaqusq. dies patefacis olim rebus lucem afiert Iplendidiorem, verum etiam varias materi^ huius Ipecies ac differen nas, in nouo pracipue Orbe detegit. Intellexerant enim Catholici atque potentif- lmi Hiipaniarum Reges, cum primum in eorum poteftatem noui Orbis nonnul- la: regiones , diuino confilio & munere funt reda&a; , ex litteris ad eos miffis ab his terrarum plagis , & a viris fide dignis acceperant, imb mille rebus ignotis ad eos hinc.delatis,re ipfa cognouerant, quot nouus ille Orbis abundaret miraculis; quas nulli priorunavifas Medicinas, nec auditas ferret, qua;q. pofient cum orien- talibus gerito conferri , forfitan etiam ijldem praeferri : quot odores emitteret , quibus Arabia felicitas cederet; quam varias mirabilefq. animalium fpecies edu- caretrquot metallorum foffiliumq. differentias atque thefauros in penitiffimis vi- cenbus per tot fecula abditos contineret. Cumq. expugnatis plurimis regionibus & m Hilpanorum imperium redaftis , ob reftitutas Chriftd errantes oues atque A Eccle- 2 RERVM MEDICARVM NO. HISP. Ecclefis Romana caulae inclufas , mirum m modum gauderent j proxima cura erat in id incumbere, vt cantarum rerum hiftoriatam in gratia eorum, qui tunc temporis verfabantur inter vinos, quam illorum qui poft efTent nafcituri,aeterni- cati confccraretur j tum etiam vt cunctis praeclarifPima illa, omniq. admiratione digna Dei Optimi Maximi opera paterent, & fragili mortalium corpori faluber- nmis medicamentis repertis, confuleretur. Opus Pane Diurnum: Philippo II. Hi- fpaniarum Regi eiusq. Maioribus Polum pcrmi(fumfEt licet rei huiufce magnum negotium pluries fuerit motum, ineo tamen, quodis, qui vere vtihcer & iadis principijs cofentanee fcriberet,defiderabatur, necquidqua promotum fuit,quo- ufque tandem Philippus potentiffimus Rex D.Francifco Hernando, Medico fuo Indiarum primario prouinciam haneexequendam mandauit.Is igitur huius no- ni Orbis rerum hiftoriam in vigintiquatuor libros, plantarum vero icones in de- cem tomos, animalium autem in vnum cogeffit. Infpiciens vero Rex ad Rcmpu- blicam iuuandam , haec nullius fere e Re vfus (quod tamen praeter ipfius mentem erat, ) tum ob plurimas ibi contentas res medico vPui non inferuientes , tum ob alias indiftinde, incomplete & inordinate traditasrtandem mihi vni ex fuis Me- dicis rem hanc infpiciendam , ac in medicum vfum redigendam demandauit . Qoi licet hoc onus meis humeris longe impar , nonnullis ex cauflis futurum di- onofeam, vt tamen tanti Regis , cuius, quantus Pum illius Ium, mandatis obtem- perem j Diuino confifus auxilio Opus hoc j in quo de Medica noui Orbis mate- ria agetur , magno & aegrotantium & medentium , tum noui cum veteris Orbis commodo medicaeq. materia: ditadae,ac antiquorum mniorumq, nonnullis du- bijs diffoluendis, ne dicam erroribus confutandis perutile j paucis prius ad dilu- cidationem rerum, quas in opere continentur praelibatis, aggredior , Siedica materia a quibus fumatur , qmf in Plantarum Hittoria confideranda ventant , de AuHoribus imitandis . Cap.ll, M Agnus ille Hippocrates omnium Medicorum, ac Philofophorum primus Medicinam effe,eamq. veram ac necefTariam, aduerfus artem negantes a Pnn- ac Panitatem fortuna adPcribentes,hoc potiPsimum medio, nempe Materig medi- es viribus ac vfu comprobare nititur:eamq. artis huius effentiale principiuin, ba fim ac fundamentum ftatuit,hoc modo afferens. Omne quod fit, propter quia he ri comperitur, atque etiam in fingulis adeo propter quid fieri videtur, vt p antas, animalia, & mineralia, e quibus materia fumitur medica, ad hominum valetudu 6 simp. nem tuendam, morbofq. pellendos fa6ba,cen(endum fit. Quare Galenus medica- Zt C.t menta omnia, parum efTe partes animalium , aut plantarum , aut truftuum, aut eorum liquorum ( quos Graeci «Vous- vocant aut Puccos ) paitim vero ex meta is fumi litteris mandauit.Theophraftus vero,medicameta ex varijs plantarum par- (5. De hift. tibus, ( vt Punt frudhis,fucci, folia, radices, & aha ) fiimi icriptum reliquit . Nam piant.c.8. p\ancarum tantum hiftoria ac caulas, omifsis animalibus ac mineralibus, con 1_ derauit ac tradauit. In quorum medicamentorum hilforia duo confideranda Punt: Vnum,vt eorum differentias, reliquamq. natura ex partibus, affe&iom us, generationibus, vitaq. petamus, partes externas, totamq. figuranmac etia internas ita IpedlandojVt id,quod cuiq. proprium fit,quodq. comune,dignolcamus: Alte- rum vero,fi id, quod alicui peculiare videtur, pofsit quandoq*, ob aliquod^no elie. ( LIBER PRIMVS; j Nam contingit aliquando plantarii proprietates,ac figuras ita mutari, vt a nonnullis alis exiftimentur . Primum optime explicauit in plantis Theophraftus dicens: Par- tium differentis (vt formula rem complebar) tribus fere in reBus confilfunt, aut in co , quod qusdam habent , aut non habent , vt folia , frudfus , & cstera : aut quod c’1, non fimilia , neque paria 'habent ; aut tertio , quod non fimiliter habent . Horum diifimilitudo, figura, eoiore, Ipiffftate, raritate , alperitate, lenitate , teliquifop affe- duonibus innotelcit . ad hsc , omnibus laporum differentijs dilparitas , aut im» exceffu , atque defodlu magnitudinis, multitudinisue : non fimiliter vero habent , qus pofitione ac ordine differunt . Quo vero ad generationem , quafolam Iponte , alias femine , alias radice , alias auuifione, ramo nonnullas, aut furculo, alias trun- co , lignoue minutatim concifo , prouenire afierit . Quo ad vitam , confiderando c- *• quibus Jocis gaudeat hsc magis, vel illa, quantumue proprijs in locis vnaqusq. viuere poflit . Mutationes autem fparfim,quafi obiter tetigit . Diofoorides etiam duo illa confiderat 5 aliter tamen . nam vires , & facultates medicamentorum vfui medico deforuientes docere intendens, idq. fieri non poffe, nifi medicamentis prius cognitis,non ab re delineamentis quibuldam ea deforibens, differentias, partes, ge- nerationes , vitas confoderat; mutationes , vti raro euementes, parum attingens . 6c fi ambo vtrumque infpexerint ; diuerio tamen modo tradlarunt, differentes in foo- po, & ordine . NamTheophrallus Philo/ophis, Medicis , Agricolis , 6c alijs plan- tarum cognitionem profitentibus, foribit ; Diofcorides tantum Medicis . Ille natu- ram,partes, differentias,ac vires, ad legentium admirationem proponit ; hic cundta eadem , vt facile a polleris dignoicantur,& medico vfiii tuto adaptentur . vterque-> ordinem, ille naturs , hic doedrinte, infodiatur . Sparfim ille ac varijs in locis plan- tarum deforiptiones,naturas,ac vires difie minat hic vniuerfam earum formam in_» vnuni colligit , mox vires annedlit . Fheophrallus ita plantas lolas examinandas mmpfit, & de eis confiderans pr« ceteris extremam manum illis impoluit . Dio- icorides vero intra medicina limites continetur, & non folum plantas,fod quidquid a metallis, aeterilq. folfilium generibus , nec non animalibus ars medica fomit , in vnum opufoulum coegit . Quare Galenusxxeteriq. omnes circa medicaminum examen Diofooridi primas deferunt : quod quantum ad rem medicam Ipedtac c arius, & exadfcius omnibus Icnpierit . At quia opus hoc in medicorum proderam gratiam editur, in omnibus fore Dioicoridem imitabimur . exceptis paucis , qux a Theophralto fumpfimus , quame in medicamentorum facultatibus dignofeendis , a Galeno mutuauimus * 0 Quem ordinem in fuo de materia, Medica Diojcori des Jeruauerit , quiq. in hoc opere fit obf er nandus . Cap. 111. MAteriam medicam tradlans Diofoorides fumma diligentia laborauit,vt non tantum vera,vtilia, & liatis principijs confontanea Icriberet, fod & vt ordi- nate cun a difponeret. huneq. ordinem, & in libroru, & capitum connexionibus , & in vnoquoque capite,difierenti tamen modo ab alijs tradito, foruare conatus ell . . c amnans lumores, quod materiam medica vernaculam,cognitamq. vulgo dignam no^Tonl cenluerunt,medicamentorumq. vires, probationefq. curfim complexi nullo experi- gc * pnn* A z mento / 4 RERVM MEDICARVM NO. HISP. mento eorum effedus colligentes, inanivero reddendarum caufarum Audio ver bar fundentes , alia pro alijs fcriptitancio , rem in acernum , congeriemq. controuerfla* rum extulerunt ; ac nonnulla, reclamante euidentia,prorfusq. veritati refraganda^ non certa fide/ed narratione podus ab alijs accepta, cumularunt. In ordine ijdem lpff aberrantes , partim eorum aliqui difcrepantes , nullaq. cognatione comundas viret collidentes, partim per elementa litterarum fcripta in ordinem digerentes , genera-.* & eorum eftedus a fua cognatione difiunxerunt . Diofcorides vero libros, & capita connedens , medicamentorum genera , & efledus virium cognadone coniunda_> confiderat . In primo libro nimirum de aromaubus, oleis , vnguentis , arboribus , nafcentibusq. ex eis fuccis , lacrymis , ac ieminibus materias , ac materiarum.* capita virium cognatione conitmda connedens , pertradat . Sic & in fecundo libro . in quo de animalibus , meile, lade , adipe , frugibus , atque oleribus/ubnexis herbaceis, qiue acri praedita funt facultate . idq. ideo, ne coniundorum vires difiun- xiffe videretur. In tertio radices, fuccos, femina, herbas, & quas vernacula, &r inter fe comiata cenfentur, ac ea, quae pluribus fcatent remedijs profequitur . In quarto de_> radicibus, 2c cis, quae reflant herbis . In quinto de vinis, & metallis . In fexto & vlti- mo, facultates medicamentorum, quas nobis prodeffe, aut obeife, poflimt, recenfet . In fino-ulis autem capitibus primo medicamenti nomenclaturas proponit , deinde fpecies^feu genera recenfet, fi plura reperiri contingat i mox eiufdem delineationes, ac notas delcribit, vt illud cognofcere valeamus ; poflremo facultates , operationefq. nos docet . ita vt vnumquodq. caput in tres diuidendum fit partes , quarum pri- ma nomenclaturam, 6c genera; altera defcriptionem, tertia vires, & vfus contineat . Guq. medicamenta omnia, quas in ho.c opere continentur, vel fint partes animalium, aut plantarum, aut ffuduum,aut horum liquorum, quos Greci vocant, aut lucci^ iib.r. de partim vero ex mineralibus fumantur, melius mihi vifum cft,cum Galeno de plantis fSut ante omnia agere; tum quia numerofiffimum illarum eft genus, tum quia virium, ' robore praxellentiffimum ; hlde de animalium partibus tradare, vt poli plantarum icones animalium fuccefliue lequerentur , hinc ad mineralia tandem deuenire^ ► Itaque vniuerfum opus hoc , tribus prascipuis partibus conflabit , illas tamen in de- cem libros diuifum , abfolutiffime comprehendet . Hilce enim Prolegomems in. Primo propofitis, in fequentibus feptem , de Plantis , non eo quidem ordine , qui in elementis vifltur; ( hoc enim eflet genera , & eorum efledus a propria cognatione diflunrere , ) fed eo, qui in Piantis genere coniundis,& qualitatum familiaritate , ac praecipue cognatione faporum connexis confiflit; Diolcoridispotiflimum mflituto , quandoq; & ordine, feruato perfcribetur . Quare in Secundo de aromatibus;in Ter- tio de Arboribus, & nafcentibus ex eis, fuccis, lacrymis,ac feminibus; m Quarto de Fruticibus, ac Suffruticibus ; in Quinto de herbis acn faporc praeditis; m Sexto e ijs qux amaro; in Septimo de his quae falfo,dulciq.; in Odauo de his quae faporibus relr. quis cognadone quadam coniundis, nempe acerno, auftero, acido, nec non 6c e in- fipidis aretur . Si vero inter eas reperiri iit aliquas pluribus , interimue oppohtis , nneditaslaporibus, has etiam collocabimus inter illas, quae cum praecellenti cogna- tionem habent : in Nono tandem de Animalibus ; in Decimo de Minci alibus pio- fequcmur . f' ‘Ve Rerum % 5 LIBER PRIM V S. *De Rerum, ac Medicamentorum Tlantarumq. in genere nominibus , ac eorundem multiplicitate , O* recta impofitione . Cap. I V. SVperiori capite diximus Diofcoridem , non tantum in librorum , capitumq. connexionibus,led in vnoquoque capite ordine leruafte,ita vt quoduis caput in tres diffecari partes pofsit.prima nomenclaturam, & genera;fecunda defcriptionem; tertia vires , & vius contineat . fic &c huius capita operis , in tres diuidi partes pote- runt . in prima nomenclatura , & genera ; in fecunda delineatio , ac loca in quibus piante nalcuntui,geographice ac chorographice ponunturjin tertia vires habentur, ; ac vius . Cumq. id quod primo occurrit, lit plantarum nomen , ideo de nominibus plantarum huius opeiis agere operapr^tium duxi; quibulHam prodibatis prius de rerum , ac plantarum nomenclaturis in genere . Etfi natura ne an impo- fitione ftnt nomina non eodem modo antiqui leniere . Nam Hippocrates , no- mina lege quadam natura indita elTe alTent, fpecies vero rerum non W fan- longeT citas, led natura ede germina . Plato vero natura edfe alTerit , Ariftoteks po- princ* fitione , & ad placitum , conceptus & res denotantia nomina ede ftatuit . ab eo tamen non didentit Plato dicens , nomina naturaliter fignificare , quia a peri- to artifice imponente , talia imponuntur nomina rebus , qualia illarum natu- ris conueniunt,vt ex praallegatis Hippocratis verbis rede intellegis colligi poteft . eoq. magis quia lolemus artificialia,qira maxime naturam imitantur , naturalia per exaggerationem vocare . Quorlum & illud eft Geneleos , omne quod vocauit Cap.*; Adam iplum eft nomen eius : led de hoc hadenus quod alterius eft indaginis . At quia de Plantarum nominibus, redaq. eorum impofitione ad inueftigandas plan- tarum noui Orbis nomenclaturas , hic agere intendimus , merito omillis alijs , di- cimus . Plantarum nomina nonnunquam luis alftgnariinuentoribus.-interdum re- gionibus, vel quia in his primum inuente ftnt , vel copiolius , aut viribus praftan- tiores proueniant : Quadam ab effedus excellentia appellationem traxerunt : alia ab euentu rei: nonnulla ex aduerlo liia ducunt nomina . Qua?dam a fibulofis veterum narrationibus lunt : nonnulla?, qua? ab aliarum rerum fimilitudine nomen mutuentur ; qua? omnia etymon aliquod habent , ac nomen earum , vim quan- am , & rationem natura exprimit . Ca?terarum vero etymo diu ignoto , euenit vt po eriores , natui is plantarum, facultatibus , locis, alijfue longo fatis vlu cogni- tis, alia illis nomina, horum aliquid in illis indicantia indiderint", quibus a polleris receptis,deletis ac ab vlii reiedis primis nominibus,alia fecundo impolita remafere. Itaque nominum aliquid denotantium nimius creuit numerus , paucis vix relidis nulam lui nominis rationem manifeftam habentibus. Quare cum varia homi- nibus imponendorum nominum fe offerat caufa , tam illis qua? antiquum nomen ieruant , quam etiam in quibus primum nomen deperditum eft , diuerfa funt no- mina indita, & fic in vnico medicamento, duo & aliquando plura nomina reperiun- tur. Antiquitus plantarum cognitioni magna diligentia in veteri hoc Orbe vacaba- tur , vel uti & nunc, &in veteri & in nouo infudatur , ita vt in diuerfts regionibus luerla? edent nomenclatura . atque ab his facultas,ab illis fapor, ab aliis color, vel limilitiido cum ahjs plantis , vel cum animalibus ab alijs aliquid eiufmodi notaba- tur . Edi autem ha?c nominum varietas confuftonem quandam in profed*rum A 5 animis 6 RERVM MEDICARVM NO. HISP. animis venerare poteft , non tamen eft etiam abfque maxima volitate eorum co- ctio .C Primo , quia peregrinantes , Galeni more , ob exactam fimplicmm me- dicamentorum in varias regiones cognitionem , optimum eft vt & eius regionis ad quam peruemunt, & nomen illorum qua: quamtant medicamentorum lciant, quia }ic facilior eorum notitia reddetur . Secundo , quia ex nominum varietate tepius m cognitionem fimplids medicamenti venimus . Nam quod vmcum nomen non ex- plicat , quandoque explicatur ab altero . Quorum nominum varietas quandoque a Diolcoride in quibufdam medicamentis adamuffim explicatur ; in alijs ex eorum, deferiptione colligitur , in quibufdam vero neutrum fit , fed lola nominum varie- tas ponitur , cur autem ita nominentur, non folum non enodatur, led neque m de- lineatione includitur . At fumma adhibita diligentia, nominum proprietatibus, at- que etymo inueftigatis , dubio procul multa nobis funplicia mnotelcunt,qux allo- qui non innotefeerent . Nominis namque proprietas nunc medicamenti formam , nunc facultatem, nunc odorem , & aliquid eiuf modi denotabit , ita vt aliqua nota effatu digna medicamento addatur, quas faciliorem eius cognitionem reddet . De Plautarum huius operis nominibus earundemq. multiplici OVI /'l /i L' * IN plantis noui Orbis hoc in opere contentis , plura obferuantur nomina ety- mon aliquod habentia , ac vim quandam , & rationem natura: exprimentia , ac nonnulla etiam etymon nullum referentia offeruntur . Plantarum namque quarum nomina etymon habent, quadam a praxipua facultate,efie&uiue excellen- tia appellationem traxerunt , vt eft herba Phabuam3di&a fic a facultate , qua puer- peras muandi praedita eft, a Diofcoride Ariftolochia nuncupata, fic etiam TlahueU- locacjuahmtl , arbor infama didta , quia daemones pellendo , & fafemum inhibendo eos curat, qui horum prauitare infaniunt. Cmpatli medicina feminarum didta, quia muliebres morbos , praxipue hyftericos affedtus curat . Tetlatia vrens medicina., nuncupata , quia quarto ordine calida eft, & vrentis natur? . Coaymzpatln medicina doloris didta , quia dolores lenit . Qmlamapath irati hominis medicina didta , quia hilaritatem inducit, & iram mulcet .Tiaclpatlt dyfentericorum medicina nuncupa- ta, quia dyfentericos fanat affedtus . Aliae a quadam peculiari proprietate , vt /- nahtuhuizth, ideft herba verecunda, fic didta quia hominis tadtum fugit, & eius atu tabefeit. Quedam a fuis inuentoribus nomen duxere , vt T euqtultlttc herba 1 nncipis didta ab inuentore, qui erat illius regionis Princeps . Cimati quam Hifpam incolae herbam Ioannis infantis, illius primi inuentoris, dicunt. A locis ah*,vt ChtchtmecapatU quia Chtcbimic* gentis eft medicina . Texcalxihuitl 3 feu herba laxorum, quia in la- xis oritur . sAtcuapatli , feu medicina iuxta riuos proueniens, quia in fluentibus aquis oritur . A fapore , vt Cocoxihuitl , ideft herba acris , a fapore acri , quo po et nomen {umcns.Tlacochichic,hoc eft virga amar^Cacochtchitfiu herba amara ab ama- ritudinis fapore nuncupata: . A colore, vt Tltlxochitl , id eft flos niger, nomen a m§^° filiquaru colore, nam huius planta: flores mutari videntur in filiquas. Coco^xocbipath, hoc eft medicina lutei floris, a florum colore ftc didta . A fimilitucline cum mu tis re- bus f jdia , vt cum animalibus . quod fcilicet vna piant? pars , vel quod ip a vmuer a \ i LIBER PR1MVS, 7 alicui animali fimilis fit,vt Thcoqutlw, id eft Taxei vermes, fic dida a radicibus capil- lanbus,vermium figuram referentibus. ZjUzjtcilw yi. ic dida,quia eius femen eft firni— le Cochleis, a fimilitudine cum alijs medicamentis, vel quod vniuerfa,vel quod eius pars emuletur illa, vel vniuerfa,vel illorum partem, vt Tlalaboebotlddeft infima abies. Tlacopolin, hoc eft cerafus humilis . a fimilitudine quam habent cum vniuerfa plan- ta . Jbuapatlt, hoc eil: querna medicina, a fimilitudine folioru.quam habet cum folijs q u ercus.Zozoyatic, f eu piata palmae fimilis, a fimilitudine foliorum5quam habet cum folijs humilis palma: . Tautbli , id eftnubilofa medicina, ob flores comantes, qui nubila imitari quadantenus folentjdida . A medicamenti , feu eius partis figu- ra,vt fompalxocbitl a numerofa foliorum multitudine fic dida. 7 lalquequet^alyidc(d penna terras, fic dida a folijs pennas auium imitantibus . a noftris Millefolium di- citur . Nauiytepu^y id eil quatuor dorfis , dida fic quia caules hasc herba produ- cit foliaceis quibufclam appendicibus , fecundum eorum longitudinem e partibus quaternis difcurrentibus pennatos . T ezopatli , fic dida a radice , duritie & colore in rubeum vergente imitante lapidem T ezontli didum.T etzpnxochitl,id eil flos bar- batus , fic didus a floribus comantibus capillis longis & coccineis , qui fimul barbas inflar iundi funt . T zsntlahuaqui , ideft capilli rubei : fumpfit hasc planta nomen a tenuitate , colore , & forma comantium in fummis virgis florum ru- beos capillos referentium . Ab accidente quopiam , vt Copalquabmtl , id eft arbor gummifera.& licet hoc nomen eundis arboribus gummiferis commune fit, per an- tonomafia ramen huic arbori inditum eft. Hott zjloxitl , feu affluens refina,eode modo per antonomafiam a copiofa refina quam producit, fumpfit nomen . Xioquahutti , fic dicitur, quia ftipes lepra infodus videatur . Quandoque a duobus fimul iundis vnum fit nomen , vt cAxixco^abtu^patlt , hoc eft medicina vrinas lutea . a folijs in- ferne luteis lutea dida , &a facultate euocandi vrinam medicina vrinae nuncu* pata , fit nomen compofitum a facultate & filiorum colore. T zjactexcaltlacotl , id elt virga candida laxorum dida , nomen compofitum ex colore , Sc loco im quo oritur. Contingit quandoque vnam 6c eandem plantam plures fortitam fiiifle nomenclaturas , calq. diuerfas . vel quia in vna regione fuerit cognita vna pr^ci- pua facultas, a qua apud illas gentes nomen vim illam exprimens fuerit impofitum, in alia vero regione facultate altera , ab hac diuerla , cognita alterum nomen fuit inditum, & fic in diuerfis regionibus , diuerfis cognitis facultatibus tanquam prascipuis vni & eidem plantas infitis , plures fuerint accommodatas nomencla- turas vt eft T exaxapoita, id eft lapidu perforatrix.nam confricato ea madente lapide, vel quinque vncias craffo, admotifq. auerfa parte naribus , ita perciperet quis odo- rem,ac fi naribus herbulam admouiffet,penetrante vapore faxu durum . Alij ean- dem plantam T zsnpolibmzgatliScxi fternutamentu mouentem vocant, quia naribus admota fternutamentum excitat . vt eft etiam T '^ompilibui spatii , ideft medicina_» ciens fternutamentum, a facultate excitandi fternutamentum, qua pollet, fic dida_» . eadem ab alijs nuncupata T ^ontecompath, ideft medicina caput expurgans . Obfer- uatur quandoque nomenclaturarum pluralitas non tantum a varietate facultatum , quas vni planta infunt,fed quia vna erit furnpta a facultate, alia a colore,alia ab odo- re, alia a fimilitudine, pro varietate earum qualitatum praspollentium , qua: diuerfis impofitoribus innotuerunt . vt eft planta illa , quam ab ©doris prauitate CobqyeUim , 8 RERVM MEDICARVM NO. HISP. ideft anguem foetentem appellant . aJij eandem plantam Tlilpoton , feu nigra, & fcc- tentem plantam, a nigro colore , & foetido odore nominant . eandemq. Chtchic , feu herbam amaram , & ferratorum foliorum , a fapore & figura nuncupant . Alia_5 planta Olliukiqui , a feminis coriandro fimilis rotunditate. eadem Coaxihuttl , ideftfer - pentis herba nuncupatur . tribuunt ferpentibus lapiendam & prudentiam , quare_> fapientum planta appellatur . Sacrifici enim Indi, cum videri volebant verfari curru fuperis,& refponfa accepiffe ab eis, ea vefcebantur planta, vt defiperent milleq.phan- tafmata, & daemonum obuerfantium effigies circumfpe£farent . tribuit enim id So- lano maniaco Diofcorides . quare latius fuiflet, herbam defipientium , & maniaco- rum, Sc non fipientium nuncupare . Tot ergo diuerfis nominibus vnam plantanu appellari non penitus abfonum duxi, immo non parum commodi,tum ad facilitan- dam planta? cognitionem, tum ad eiufHem virium &c facultatum indagationem, fu- turum putaui . Namque opus hoc in lucem editum per varias noui Orbis regiones circumferri pollet , Sc incolis illarum,ex peculiari regionis plantarum nomenclatura facilius innotefcerent . aut fi quis,ob harum plantarum certam notitiam, in varias fe regiones conferat , ac plantam peculiari illius regionis nomine petierit, dubio procul planta ab incolis ollenderetur , Sc erit voti compos . tum etiam ex nominum varie- tate plantarum facultates & vires (vt diximus) innotefcerent . vnum enim nomeru, vnam, aliud vero aliam explicabit facultatem. Et fi plantarum huius operis nonnulla nomina etymo carere , vel fi quod habent ignorari videatur , in poilerum etianu aut innotefcere, aut alia nomina, vim quandam & naturae rationem, exprimentia_j, aut aliquid prodigiorum denotantia, imponenda efle fperandum eff . ob hoc cun£ta Earum plantarum nomina ad vnguem adnotare optimum fore exiffimaui . Generum Viant Arum nomenclatura , differentia , conuenientia , ac degenerationes . Cap. V I. Ei enim didfum eff , vnumquodque huius operis caput in tres diflecari par- tes poffe, quarum prima nomenclaturas, & genera , fecunda defcriptionenu , &z locos , tertia vires & vfus contineat . Cumq. duobus praecedentibus capitibus de plantarum nomenclaturis, reblaq. eorum impofitione differtum fit, in profenti ca- pite de nomenclaturis generum plantarum, eorumq. degenerationibus,conuenien- tijs, ac differentijs tranabitur , ne per ignota , tum in ordine tum in defcriptione^ procedatur . Dodtrina enim euidentius tradi folet,cum per genera , fpeciefue diui- dimus . Quare re£te hunc in modum agetur , vbicunque heri poffit . Genera ita- que plantarum prima ac maxima , a quibus omnia pene, aut plurima continentur , i. dc inft. vt Theophrallus inquit,quatuor funt, nempe Xvtyw arbor, 0^ vof frutex, Vpvyctvor fuf- p * frutex, ab alijs cremium didlus, *- ta : interior pars cortice circumdata , fifsflis & dura, ac veluti corpus arborum* & fruticum * cuius exterior & cortici vicinior pars mollior , ac albidior Albur- Alburnum, num a quibufdam dicitur , quae facile putrefeit & teredinibus obnoxia ell , Caro caro, eft id, quod omnibus dimenfionibus diuidi poteft, quomodo terra, quaque ex ter- ra confiant: Vnde fit, vt inter neruum & venam ipla media intercedat, ex Theo- Lib T d( phrafto, Matrix ell id, quod in medio ligno refidet, & tertium a cortice contine- hut. pian tur, velut medulla in ofiibus,quod nonnulli cor,alij medullam appellare malunt. Matrix . Medulla etiam eft id, quod in medio ligni fungofiim continetur, veluti Sambuci ^edulla’ medulla, Salicis, Virgae fanguinex,Rubi. Sciedumq. etiam, quod herbarum Cau- Cauiicu- les fi exigui funt, cauliculi, aut coliculi dicuntur, quandoque & fcapi,aut culmi, vt scapus . Fabarum fcapus, frumentorum & paruarum Arundinum culmi. Folium eft pro- prie quod ex carne cortice & neruis confiat , plantafq. vellit atque exornat , quo cum fpoliantur plantae nudx apparent. Flos gaudium efi arborum, herbarumque: FIos concipiunt enim plantae varijs diebus, & pro liia quxq, natura grauidae partus ge- runt,quod germinatio ideo vocatur , Pariunt , cum florent } flofq, ruptis confiat vtriculis vbi futuri frudus Ipes eft.Sunt etiam quaedam alia peculiaria parturien- tis arboris indicia, qu^ neque frudum, neque florem proprie dixeris, Greci cachryas vocant, funtq. fublonga pannicularum modo nucamenta , quae fquamatim com- pada prodeunt e ramis, vt videre eft in Larice, Picea, Platano, luglande. Tilia, Abiete & alijs permultis , Verum quod in Auellana, Nuce, Coryloq. compadili callo racematim cohaeret , & veluti praelongus vermis fingulari pediculo penfile nititur, Iulum tam Graeci, quam Latini vocant . Flores etiam fuas partes habent, nempe calycem, ftamina, apices, &c vngues. Calyx eft, quo flos primum contine- tur, deinde foetus clauditur . Stamina, qu^ veluti filamenta e calyce erumpunt ab intimo floris finu . Apices funt craftiuicula quaedam dependentia , in flaminum fummo inhaerentia .Vngues in Rofis caeterilq. foliatis floribus veteres intellexe- runt imas foliorum partes, quibus calyci cohaerent, decolores magna ex parte & ideo Medicinae damnatae.Frudus,quod carne & femine compadum effifrequen- Fruftus. ter tamen pro eo, quod inuolucro perinde quafi carne & femine componiturjac- cipi folet : non raro pro ipfo lemine,vbi nudum .& nulli alteri inclufum nafeitur . Sunt etiam herbarum permultae partes, quae ab humanarum fimijitudine nomen traxerunt, vt coma, caput, aiae,finus, genicula, latera, capillamenta, fibrae, vertex, ca- cume & aliae. Coma quidquid hilari venullate, crinium modo, fummu ramorum Coma, vel coliculorum exornat,vt frondes: cum foliatum eft cacumen, faepe corymbi & flores comati dicuntur. Id, quod in globum extuberat, aut in orbem glomeratur, Capuc Caput dici eonfueuit: fi magnitudine ceflerit, Capitulum, a quo multa herbarum capitulata vifuntur faftigia, vt Papaueris , Nympheae &c, Cauus inter caulem & ramulos anfradus, vnde finuatim noua proles egreditur , Alae dicuntur, fada ab ai*. humanis alis translatione ; velut in vtrorumq. complexu angulus , in quem coie- sinus . runt. Sinus nuncupatur: fic alarum cauas finufq. idem fibi velle fatebitur, qui re- do infpexerit. Atqui partes , quae in quofdam nodos intumefeunt , tam Articuli , Articuli quam Iulus . Calyx . Stamina. Apices . Vngues. Ii Genicu- lum . Interno- dium . Vertebras . latera . Capilla- mentum > Cirrus . Acetabu- la. F;bra . Vertex . Faftigium Cacumen Crus . Oculus. Ceiutx . Vmbella. Mulcanti» Cyma . Pappus . lanugo. Aculei . Echinus . Follicu» lus . Siliqua . Valuulus . Vafculum. Locula- mentum . Vulga. Verticil- lum . RERVM MEDI C ARV M NO. HISP. " quam Genicula nominantur, a quibus perfepe & geniculatim & articulatim ra- muli prodire dicuntur . Quod inter artus &: genicula medium intercedit, Inter- nodium dici confiieuit.Gemculatae quoque radices nuncupantur, quas nodis qui- bufdam interftindtas protuberant, rotunda & leuiter capitulatas.Partes cralliores nodis conglobatae, in quas internodiorum extrema coeunt, Vertebas nominantur. Lateribus etiam praedita: lunt herbae, quibus laterales funduntur rami, aut vtrin- que in ordinem digrefsi prodeunt. Ad haec, particulae teretes & oblonga in capilli modum extenuatae, Capillamenta dici confueuerunt, qui fi contorta crifpentur, Cirri mutuantur appellationem. Differunt Cirri ab Acetabulisiilli enim tota po- lyporum flagella funtjhasc in flagellis cirrifq.rotundae cauitates funt.Capillamen- us germana: fune fibrae, qua: plantarum minutiores funt radiculae , in quas veluti extremas craffiores effufae fparguntur j fic radices multae fibris capillatae, necnon etiam capillamentis fibratae pinguntur , quae veluti crinibus quibufdam cirratae comantur . Vertex, Faltigium , Cacumen id effe conflabit, quod longifsimo a ra- dice diftat interuallo, vc crus, quod proximum fit pedi.Oculus dicitur, quod per- faepe in huiufmodi alarum finu videantur oculijis inoculationi nomen fecit. Ccr- liix pars illa eft, quae a capitis radicibus prodiens, praelonga, teres, in colli (pedem figuratur , vt in Caepis & Porris , & id genus fimilibus. V mbella eiL,quas in plan- tis fummatim infidetjeftq.floris feminilue pedamentum, in plures digeftum lon- giores pediculos , qui fimul ex faffigio eodem orti in latius continuo radiantur, finguliq. fiorem vel femen fuftinentin orbem circumaaufterus,dulcis3amarus,acerbus,infi- pi us, tres primi e tenui materia prodeunt, medij e mediocri, poftremi c crafta , atque terrena . Nos odto tantu veluti noftro propofito oportunos explicabimus, acrem,amarum,falfiim,dulcem,infipidum,acidum,aufterum,&:acerbum,Acris apor eft,qui linguam, & os acrimonia ferit,copungitq. ac fauces mordet, fimulq. * e^ac^c y & interdum quafi exurit . is maxime confpicuus eft in Pipere , Pyre- thro, EuphorbiOjNafturtio, Allio, & Ccepa, Abuapath , Chtllt, Chilpantlazolh, chtl - mecat yTa^path, Anchoa?& id genus alijs. Fit autem ex tenui, ficca,calidaq. mate- ria . quare omne id,quod guftui acre, mordenlue fe probet, igneae natura parti- ceps el . idem fapor reperitur in edulijs quibufdam, quibus vtimur pro oblonio , mu tis veio vt condimentis tantum,cum etiam in (impliciter medicamentis, tum m e eteiijs.qui fi nondum vehemens eft,fed infra tertium calefaciendi ordinem B fubfrftit , i. liinp!.' med.cap. ■i* -ff! •M I4 RERVM MEDICARVM NO. HISP. fubfiftffi vim, atque facultatem habet, intro fumptus,penetrandi,meatus aperien- di,craflofq. humores attenuandi.extrinfecus corpori adhaerens, cutem rarefacit , humorefq. elicit, ac rarefacit.Quod vero lam acrius eft,tertiumq. caloris gradum exuperat , preterque guttus acrimoniam , caput tenui vapore ferit,tt craffioris iit ettenti^ cautticum ett, & aut veficas excitat, aut cruttas molitur.Sin tota iubftan- ua animanti aduerfaturiepticundett-putrefaciens^ deietenum ett. Amarus la- por infuauis ett, ac trittis.guftum diuellit,& lingua corrodit.eo inttgnis ett Aloe, Abfynthium,Gentiana,Centaurium minus,. Colocynthis, CtmpatltyZenanaWyTe- cpathyZtomptonicyT ezprnpatliy tk eiulmodi vilia. Crafla eius ett materia atque terre- na,quam exuperans calor prefiauit,& exiccauit . quare omne amarum calidu,& ficcum ett . etfi aliter Auerroes (entiat , negans faporem amarum ex calore heri femper,fed ex calore, aut frigore fieri potte,modo calor, aut frigus cu dettccatione coniungantur,idq. multis exemplis monttrare nititur, vt ett apud eum videre.cui f.coiiig. fefubfcribit Valleriola.quorum rationibus fatis optime dodiffimus Valleiius re- Cap.i7. fpondet. Hinc fane .praecipua vis detergendi, & meamus expurgandi amaris ine , ^.lib.cotr. j^troq^ himptis infardfcus expediendi, & admotis fordida vlcera detergenoi, ce ex- purgandi, at quia exiccando,fuperuacaneos humores abforbent, aut detersu nt , & dulcedini, quae putredinis pares ett,prorfus aduerfantur, putredinem inhibent, & corpora diu.- integra tuentur . Salfiis fapor eft , qui linguam exacue ficcan o corrodit, non tamemadmodum calefacit. in mediocri materia confiftit c.um ca o- ' rei& fiedtate. aqueae enim materi^ (qmaenon exquittte fimplex eft) partes qual- dam terrenas permixtas.calor externus tandem praediatos, & vrens, atque iiccans, falfum faporem inducit,. fitq. a terreno ficco , quod in aqueo humido caloris vi preeaffatum, attenuatumq. eft. neque igitur.prorfus terrenus,. vt Galenus inquit hictotus manet ,fld permixtus obtunditur •, Accitas vero maior conquiiitur, & perfiftit . Itaque quod falfum eft,poros contrahitjincidit,detergit, digerit, feu fu a jficcitate potius humores abforbetffine manifefto caloris ienfu. quo ht,vt a putre- dine vindicer, a fale nomen accepit . quare hoc genere falis fpecies omnes conti- nentur,aqua marina, T ztatLT eqmxqmlttly & his fimilia . Duicis lapor fuauis , ac iucundus eft, nullaq. qualitatis exuperantia moiefius. nam materias, £c tempera- menti mediocritatem obtinet . Hac de re exafperata lenit, maturat, Concoquit, &c anodynus eft, ac alimentorum omnium communis . omnium namque nutrien- tium comunis dulcedo eft. quidquid enim nutrit, aut plus,aut minus eft dulce, cx 4. fimp. Galeno.Confpicuus eft hic fapor mdaccharo, meile, Glycyrrhiza,A^/^//^/^«^ med.cap. TatacandtK,Cmzjapa^dlmy £ 'oltotl, Sc huiufmodi alijs . Infipidus f apor improprie dicitur, vt qui faporum potius priuatio fit, nullaq. qualitate afficit, nulioq. guftu faporum percipitur . Huius materia tamettt quodammodo crafla eft, non tamen prorfus terrena, ficca,& adftringens,fed humore quodam perhifa. qui etiam non exquittte permittetur vi caloris. & quia eius materia emplaftica ett, meatus om- nes infarcit, fk obttruit, exafperata lenit, & ioluta conglutinat. Quamuis autem fapor hic dulci fit affinis, diftat tamen, quod paulo craliiore, Se crudioie con tat materia . Id faporis genus in aqua excellit maxime , inde in Cucurbita, 1 ep°- nibus , /; mimt\tli , JQmdamolli , T hapatl> Se huius generis . Acidus fapor elt,qui guttum penetrat , & tenuitate ferit , citra tamen vllum fenfum caloris , in te- v 1 c \ ’ nui LIBER PRIMVS. 15 nui incft materia, frigida:, ficcantifque eft naturas, fiiaque tenuitate ad pene- trandum j & incidendum nihilo fere infirmior eft acri fapore . quare inci- dit , attenuat , mordicat , detergit , obftrudta liberat , repellit , & ficcat . frigo- ris enim, alte fiibeuntis beneficio fluxiones omnes repellit , ficcitateq. qug pia- ne valida eft, fanguinis eruptiones fiftit,ac cohibet . Eius vis in aceto maxime de- fu! pra:henditur,in fucco limonu,mali citri, & in Oxalide Tomatl,TlatlauhcapatH. Au- fterus fiipor eft, qui moderate os,& linguam coftringit,& quadam alperitate coar- tat , ac quadantenus refrigerat , 6c exiccat . Confiftit in materia mediocri , quae terrenae , Sc aques particeps eft , in qua non calor , fed frigiditas dominatur ,& exuperat . luculenter refrigerat , extinguit,cogit , atque contrahit . fluxiones mo- derate fiftit, atque repellit . proprieq. crudus humor appellatur . eftq. immaturis frudibus peculiaris , vt in Mefpiiis , Cornis, Pomis , & Pyris filueftribus , Vuaq. acerba, Gacapolton frudtu immaturo ; Tc\otl frudhi 'mcomplcto.CopalxochotUmm frudu immaturo . Acerbus fapor auftero finitimus eft , eo tamen grauior , mo- leftiorq. ac magis linguam, guftumq. omnem conftringit,& exalperat. ac proin- de magis tum ficcat, tum refrigerat . eius materia plane terrena eft, & ficca, nec aquas , nec humoris manifefte particeps . in qua non calor , fed frigus exade do- minatur cum ficcitate . Itaque vt frigidus fluxiones repellit , vt adftringens hu- morum impetum fiftit , ac cohibet ; vt ficcans coardat , atque denfat , vulnera__r cicatrice obducit i vt terrenus humores incraflat . Sapor hic in malicorio, Galla-# Rhoe, Se Cupreffi nucibus, Exquahuitl} Se Ai inquit /,Se huiufinodi alijs cofpicitur * Cumq. corpus acerbum terreum fit, ac frigidum, tripliciter neceflario exoluitur, vt Galen. ait , aut incalefiens , aut humefiens , aut vtrumque fimul perpetiens . Itaque fi calefiat dumtaxat , nec humidius fiat , neque mollius , ftd durum ma- 4. Sifflfk med. e.t. nens, filam acquirit dulcedinem,velut roburnea: glandes, ac potiflimum qua: vo- fit 1 cantur Caftanea: . fi tantum humefiat,fiquidem ea craflaru fit partium, Se aquea humiditas,aufterum euadet.cuiufque enim faporis vires aquea retundit, atque he- betat humiditas:fi vero tenuium partium, Se aerea fit, acefcet.< ~ partium, Se aerea lit,aceicet.oftenfrim naque eft, frigidum fubtile , acidam efficere qualitatem : at fi pariter humeftat, Se calefiat, humiditate quidem aquea in dulcedinem, aerea vero tranfibit in pinguedinem. ie Plantarum noui Orbis , ab indigenis 'veteris huius diuerjitate j eartmdemq. multi- tudine . cur de paucis hoc in opere tracietur . Cap. I X . HVius nonnullas veteris Orbis indigenas plantas in nouo Orbe ortum du- cere, fama eft; quamplurimas vero noui illius efle proprias, quarum pene nulla in hoc antiquo vintur. Hanc India: plantarum diuerfitatem ad aures Theo-_ phrafti peruenifle eius verba , qua: firipta reliquit 4. de Hiftor. piant, cap. 5. tc- ftantur. vbi loquens de Indica ficu, alijlq. India: arboribus, & herbis, ac abloluto firmonc de ficu, & alijs duabus congeneribus plantis , fubdit . Sunt etiam alia_* plura ab ijs diuerfa , qua: Gra:cia gignit , fed nomine carent . nec mirum quid- ldum ; nam , vt quidam referunt , nulla omni- piam ex eorum proprietate putanc no arbor, nullus frutex, nulla herba fimilis ijs comperitur, qua: in Grxcia proue- niunt, paucis exceptis, idq. etiam ex Iconibus, figurifq. plantarum regi js in libris contentarum a quouis optime fatis percipi poteft . Tanta namque arte , & peri- B na_* 1 I n "T 16 RERVM MEDICARVM NO. HI5P. tia dzpi&x funt, vt tum in illarum partibus, totaq. figura delineandis, tum colo- ribus pundtim applicandis, gens illa nec Apelli, nec cuipiam antiquorum cedere videatur . Imagines, &c fimilitudines plantarum, & animalium ita ad viuum vi- funtur, vt res ip fx, feu accidentia in rebus ipfis inhaerentia appareant , vt ex non- nullis plantis , & animalibus ad nos delatis coniedbari potelb . Non ab re itaque omnes natura? prasfbantiam in plantis admirantur , non tam quod infini- tum earum numerum procreauerit , quam quod omnes fic variauerit , vc non fit reperire plantae fpeciem , quas alijs ex toto fimilis fit . Hanc plantarum-, fpecificam diuerfitatem coeli , & foli proprietate , ac ratione fieri fcriptum-» udecaufr. reliquit Theophrafbus , vbi loquens de generatione plantarum fpontanea , a pianc.c.f. pnncipio fiarim inquit. Sponte autem alia exeunt ( vt fimplicius loquar ) quae minora confilbunt, & maxime quae annua, herbaceaq. natura fiunt . Casterunu euenit, vt etiam maiora interdum ita gignantur, cum aut imbres frequentauere, aut proprietas aliqua in coelo, &: terra confilbit . in fine autem capitis concludens, inquit . Itaque quantum in vniuerfum exprimi liceat ^ generationes huiufinodi fieri necefle elb , terra fubferuefadba , coadloq. humore admixto , commutaLoq. ex folis ardore, quemadmodum & animalia progenerari videmus . Quas Theo- phrafbi verba, asquo fi recipiantur animo, plantarum materiam elfie quatuor ele- menta , inferre videntur . Nam per terram fubferuefa&am duo ficca elementa , nempe terram, & ignem intelligit -y per humorem duo humida, nempe aquam , Sc aerem, qu^ fimul cum ficcis admixta, Sc coadbajplantarum materia euadunt . Cauflam vero agentem folis Ibatuit calorem operantem in. elementa iila,vniendo, mutando, ac difponendo ad plantas formam introducendam , virtutemq. fornis planta produdbiuam infundendo . Elementorum namque virtutes cuiufq. for- mas mixti produdtionem attingere non poflunt,nifi fit fu perior alia virtus. & h^c elb a coelo . Motus itaque coelorum cauffa vniuerfalis elb mutationum infei io- rum,vt puta elementorum mixtorum, inanimatorum, plantatu m, & animalium, non quia motus per fe producat quicquam, fed quia elb vniuerfalis quasdam con- ditio cauflas . nam fol fk albra applicata , & lata per motum in fitus diuerfos , le- ^ de e rum diuerfitates operantur, ex Arifbotele. & hasc de plantis fponte nafcentibus . ner. tex. Plantis autem ex femine, vel ex analogo ortum ducentibus (corpora enim ccrle- Ibia non eodem modo operantur in hasc inferiora ) motus coelorum non totam imprimit virtutem , fed coadiuuat aliam virtutem . Coadiuuat enim vii tutem , & calorem naturalem feminis, vel analogi, qui elb eiufdem rationis cum caleibi . &c fic coelum omnium cauffa elb , non lolum produdtiua,led conferuatiua . non_» enim confilberent multum inferiora htec, praslertim planta?, & alia viuentia, mo- tu hoc , &c influxu coelorum ceffante . Afyderibus quam magna vis oriatur in plantis, fcriptum reliquit Theophralbus . Sed de his hadbenus, alterius elb operis . de^cauf autem infinitus fere fit numerus fpecierum plantarum j noui indigenarum. '*“* Orbis, de paucis tamen agere in hoc opere vifum fuit.nam tantum in his ti ia illa, quas Galenus in medicis prasceptis, ac cundbis alijs obferuada Ibatuiqreperin con- tingit.quorum id erat in primis, quod ea, quas tradbantur, debent efie vera^ vtiliajtertio iacSlis principijs conuenientia. Cum ergo inter tot mille plantaru dif- ferentias hasc Iolae reperiantur pluribus, ac notatu dignis prasditas facultatibus, ac e. vlt. lib i piant 4' ( L I B E R P R I M V Si ,7 vfiii medico vtilibus (incommodum namque artis medica? profeflorum praeci- pue prefens editur opus, quibus plurimum, vt debeo, prx exteris prodcere,animus milii femper fuit ) la&ifq. principijs confentaneis , ac antiquorum , prxfertinu Galeni, methodo non repugnatibus , non immerito harum tantum hiltorias , Icones , & Imagines diffindas prxlo tradendas , operg pretium duxi . « ' . . '■ . - - Dubia eorum, qui afferunt , lnartifdofum , Inutile e ffe traSlare de plantis propo* ' - ; e > nuntur% 0* Imiter cauffe, deceptiones in plantis efficien- tes, narrantur . Cap. X. * PLantarum deferiptiones fallaces ede , earumq. virtutes inefficaces , atquo euanidas pleriq. medicorum quxruntur , multaq. paffim obuia apud vete- res, qux parum apte, fi nodris conferantur , fuo nomini, ac deferiptioni re- fpondere , eoq. diuerfas ede herbas contendunt , licet nodro xuo idem nomen obtineant, fic Iberidem, Centaurium minus, Smyrnium,HippoglofIum,Phylli- tini, Pentaphillum , Phu, &c nonnulla alia diuerfa ede exiffimant , quia veterum defcnptionibus non per omnia congruant . ac perinde de plantis noui Orbis op- ponunt , in iharum defcriptionibus deceptiones quamplurimas contingere po- tuifle. tum etiam experimento fatis condare,nonnullas plantas illius Orbis indi- genas in veteris huius trandatas regiones obijflej quafdam inefficaces, atque eua- nidas euafide * alias mutationes magnas perpeflas fuiflc . quare ob difficilem.» plantarum inuedigationem,defcriptiones fallaces, magnafq. mutationes, tradare de plantis ede inartidciofum , & inutile opinantur . His vt fatisdat , fcire licet , deceptiones multifariam in dignofeendis piantis , ob earum mutationes contin- gere pofle . Variantur namque planta? quadrupliciter. primo ratione nomencla- turx,fecimdo ratione numeri,tertio ratione delineationis, vltimo ratione faculta- tum . Innominibus enim proprietas eorum, & fimplicitas confideratur,qua? tum m p antarum generibus,tum Ipecie bus ed.hifq. vel vniuerfis,vel eoru partibus, nempe hxc omnia fuis,& non alienis,atque improprijs,nuncupantur nominibus, Vt quod arbor effiarbor vocetur . fic de fruticibus, diffruticibus,& herbis . pariter & circa fpecies. in quibus non folum proprietas ed confideranda,vt fcilicet appo- litis libi nominibus appellemus, fed etiam vniuocatio 5 nempe, vt perpetuo vnum npmen, 1 dei i poted,vni,& non pluribus imponamus. Idem in plantarii partibus o eruan um ed, vt quod radix ed, radix nuncupetur,caulifq. caulis nomine ap- pellerur.de de caudice,ramo, cortice, folio, dore, frudu,ac femine. Hxc in nomi- n j, uslocumpr£terea,& regionem. qu£ omnia mutari pofliintr naturam reddi : & fic plantas variari , &: deceptiones contingere , Fa- cultatum denique ratione , triplici ex caulTa in plantis error contingere potefl . primo ratione plantarum ,.fci£icet cum planta non induxerit efledtum , quem* promittit j fecundo ratione corporis fubiecti ; tertio ratione affedtuum pr^ter na- turam , quibus piante deftinantur . At quia ex didtis quifq. facile deceptiones, qu;c in dignofcendisplantis ex mutatione, ratione ndirfenclatur^ , & ratione nu- meri contingere poliunt percipiet, merito, ijs omiffis,ad mutationes ratione deli? neationis in plantis contingentes deuenimus . t nZModi mutationum in Plantis delineationis ratione euenientium explicantur . Cap. XI. os m inime aosi-i ] * . . ' Bifariam mutationes in plantis delineationis ratione eueniunt . nempe vel quia plantat non accommodantur defcriptionibus , vel contra , quod de- fcriptiones non accommodantur plantis . Plantat quidem audtorum deicriptio- nibus repugnare videntur ob mutatam faciem . idq. pluribus modis euenire po-' teilj primo fui ipfius ratione, fecundo ratione Coeli, tertio ratione foli,- quarto ra- tione cultus . Sui ipfius ratione dupliciter eft. nam vel ratione fubftantis,quat in cundtis plantarum partibus confideratur,vt fi aliquam quandoque in planta par- tem deficere, vel fuperaddi contingit, fiue pars illa fit naturalis, fiue praster natu- ram . naturalis quidem , vt capillamenta , qiue Tribuli aquatici caulibus adna- fcuntur, quie nec folia , nec caules Theophrafto audtore ede videntur , fed Cauli adnafcentia . fic & Vifcum, & Stelis , & Hyphear , quae non nifi in aliena arbore nafcuntur . ita Ledon Cifti fpecies,in cuius folijs pingue quoddam verno tem- pore contrahitur . Ad fubftantiam etiam, gummi, lacrymae, lac, fucci, & id ge- nus alia, referri poffunt, quas quandoque funt , aliquando, Cum effe debe- rent, deficiunt , vt Maftices , iuxta Chamaeleonis albi radices ; fic Sc qu^ defi- ciunt,vt Chondrylke . Alterum genus quod folia fert circumrofa^vt & Othonna* & Chamsl conis nigri radix, quas interdum exefa eft. Quas praste:-* naturam funt* huiufinodi effe folent,vt cum Ficui fcabics nalcitur,srugo Oliuis, atque eadem iti frugibus, ex ferenitatibus , flatibufq. auftrinis, aqua, & rore in fpicis infidente_> , quibus ex fole feruefacftis aerugo creatur . fic & cum praster naturam aliqua defi- ciunt, vt in Myrto, quas iuxta balneum fine nucleis exijt . Secundo modo plan- ta fui ipfius ratione faciem mutat ex state , qua in eius pueritia , adoleicentia, & fenedtute confiftit . etfi aliqui fenedtutem diuidentes in marcorem, & fenedhi- tem , confiderent fenedtutem in planta dupliciter,primo modo antequam planta a terra euellatur, fecundo poftquam ledta elfi nos tamen hac fubdiuifione omilfa, dicimus, plantas atatis ratione mutare faciem, quia non eodem modo in pueritia adoleicentia, & fenedftite erit,vt in Tuffilagine apparet . qua luteum florem pri- ma germinatione vere emittit, quo vna cum caule confeftim exuitur, in- iib.j cap. de nonnulli his carere exiftimau erunt ex Diofcoride ac ex Kifce audtoribus p opi i o de 'fuffdagine hiftoriam lumpfiife Plinium credendum eft, qui neque florem , neque caulem, neque femen proferre fianc plantam tradidit . fic dc ' inafijs . c J . - LIBER P R I M V S. 19 in alijs quibuldam herbis idem Diofcorides in fu i operis praefatione his verbis con- hrmatj c'9’ magnitudine amplillima» magnoq. diferimine canteris fuperare refert . circa_» Memphim , Arborem tanta: magnitudinis eile , vc tres homines eius nequeant 4. de Hift. ampledi caudicem . idem Theophraftus afleuerat, qualitates etiam variari ex rc- pian.c. laepe contingere, vt odorem, colorem, faporem, & omnes alias diffeientias ad tadum pertinentes, vt duritiem, leuitatem, lentorem , atque his contraria-» , mollitiem, hirfutiem, & ariditatem, vt in y£gypto,vbi flores odorati,ob cauftam «.de eauf. a Theophrafto narratam . Saporem in plantis variari ex regione colligi poteft , cap li' ex Dioicor. lib. x. vbi de Braflica aiferit, quod in Aegypto propter amaritudinem cap.iq.i. non eftur, in Hifpania, ac Italia, alijsq. regionibus iuauiftimi eft faporis . De Aro tuLhm- loquelis Galenus inquit, Ari radicem , adCyrencm minime efle medicamento- £tm, & acrem, vt Rapis etiam fit vtilior & eodem , quo Rapa, modo mandatur • In i 21 LIBER P R 1 M V S, In Afia magna ex parte effe acrius , te in quibufdam regionibus ita acre effe , vt ad Dracontij radicem accedat fic de Cappari,de Lupino,. de minori Chelidonio , te de Batrachio hepe obforuatur . Color quandoque ex regione variatur . Taxus Jap^o!*' enim in Achaia nafcens folio nigro , aut puniceo conflat, ex Theophraflo, in Ida_, 8- de hift- flauo, & cedro fimili . Quod ad tangendi qualitates attinet, alterationes in plan- 4.de c’au£ tis heri, vno ore omnes affirmant, te Theophraflus in Pilfotis diftis, frumentum cap,IO‘ adeo firmum nafci tradidit , vt fiquis plus comederit , difrumpatur neceffe fit , te plerofque Macedonum ita interiiTe. cuius cauffam reddens, agri proprietatem efle afferit , nam fi alio transferebatur , commutabile fiebat . At fi locus fecundo modo fumatur , nempe pro particulari alicuius regionis parte , duplicem adhuc habet confiderationem . nam vel ita eif , vt eius ratione figura? variatio, vel ma- gnitudinis,vel faporis,aut confimilium contingatjvel quod alijs locis oriri planta: inueniantur ab illis, quas Diofoorides vel alij au&ores recenfent , nihil immutata facie . vtroque enim modo deceptiones contingere poffunt . Qua?dam namque-» loca font pinguia, quadam macra , quadam arida, qua?dam vliginofi, qua?dam fabulofa, quadam glutinofa,qua?dam fertilia, qua?dam fterilia. fontq. montes, te valles, plana, promontoria, lacus, flumina, loca maritima, praerupta, culta . font te harum partium particula? , vt femita, limites , fepes, fegetes, te id genus alia . Au (flores ergo quandoque in his , aliquando in illis locis herbas oriri tradunt , ac quofdam locos quibufdam plantis peculiares effo . id vero non perpetuo verunu efle fciendum elf, fed magna ex parce, cumq. in loco eis minus proprio , vt fa?pc contingit, planta aliqua reperiatur, faciem adeo mutare folet,vt circa eius cogni- tionem dubium non contemnendum relinquatur . Singulis itaque locis fuanu ^pdJhlft’ efTe in producendis plantis proprietatem, fcriptum reliquit Theophr. Idemquo *-de caut. alibi inquit. Mutationes vero * vt fupra diximus, in fapore, odore, te magnitudi- cap’ J*' ne tam ipfarum plantarum^quam firudtuum, foliorumq. heri folent ; folia enim-* angufliora,latioraq. redduntur , te ad fummam planta? ipfa? ad hunc modum di- uerla? efficiuntur . Quapropter locum vnumquodq. fibi conuenientem qua?ri- tat . Conuenit autem is, quo vigere maxime valeat . quamobrem non omnibus folum idem aptiffimum elf, fed alite gracile, macrumq. amant, alia? arenaceum, quasdam etiam fabulofom, vt Braffica. ea enim, qute ficca funt,ficcum qua?ritant agrum , qu? humida , humidum, te fic alimentum pro fo? natur? ratione qu?q. attrahunt . Mutationes autem ex cultu conf ingentes dupliciter heri poffunt, vt puta cum cui debetur, cultus non adhibetur , vel e contra . vterque modus ma- gnam in plantis varietatem efficit, ex quibus ht, quo minus cognofoantur. nam variant magnitudinem, taflilem , qualitatem, colorem , faporem , odorem, for- mam . atque hanc non folum quia ex cultura diuerf? form? in fru&us , folia^ , plantas integras imprimuntur ; fed etiam , quia quandoque vna fpecies in aliam mutatur . nonnunquam te fobftantiany ipfam variant , addendo vel dimi- minuendo in planta, vt cum ex fru&iferis infrudtifere hunt, te e contra . Cumq. in delineandis plantis duplex mutationum genus contingere poffit, vnum, quod ex iphs plantis ortum ducit , cum h? ob mutatam faciem jcum deforiptionibus non conueniunt; alterum,cum deforiptiones plantis aurorum culpa non accom- modantur i propterea habito fermone de primo , reflat de altero verba facero . Defcri- ai RERVM MEDICARVM NO. HISP. DeScriptiones namque non accommodantur plantis , vel ob ineptam compara- tionem, & Similitudinem, vel ob multorum Signorum defedtum,vel nulla appo- Sita plantarum nota, vel ob mendofum codicem . nam inter alias difficultates , quiE audtores omnes de materia medica Scribentes fummopere fatigarunt, maxi- ma fere eft,p!anue delineatio, vnde cum alicuius plantas notas, vt polferis cogno- fcendam relinquerent, defcribere vellent, nulla meliori via id allequi potuerunt, quam plantas plantis comparando . quod Si ex plantis aSfequi non poffunt , ad animalia faspius,interimue ad alia multa confugiunt. Quare li Diofcorides Iberi- dem deScribens , eius folia Lilij folijs Similia dixiffet, mala effet comparatio, 6c er- roris cauffam prasbuiffet r fic Si Acori folia, NarciSTifolijs Similia fecilset, &: Mei Athamantici folia Ferulas comparafset folijs. Pariter Siquis Ahuapatlim defcribens, eius folia Lauri folijs Similia fecerit, aut Si AyoteSilis folia Perfonatas folijs compara- ueritj vel Si Qoapatlis folia, Mali medicas folijs Similia dixerit,deceptionis caufsam praeberet. & Sic in alijs comparationibus, quas breuitatis caufsa omittimus . Con- tingit quandoque ob multorum Signorum defectum deceptio,vt in Acacalido , AriSaro , Ammi, Paliuro, nonnullifq. alijs , in quarum defcnptione paucas notas Diofcorides poSuit, &: multas omifit.Ob id deceptiones in his dignofcendis multas contingere pofsut. nifi quis diceret, Diofcoride poSuiSse perpaucas notas, ita tamen pr^cipuas, vt redfe intuenti , non Sit admodum difficile pr^didta dignolcere Sim- plicia.Sic ThlxoMtXz u flore nigro deScribendo, Si notas ex Siliquis defumptas omit- terentur, deceptio contingeret, pariter in Co^olmecatl, feu Cunarum fune. Si not£ cx frudtu Siimptre non ponerentur. Siint enim nonnullas planta his Similes, fed hi- fce notis, viribuSq. Satis differunt, ita etiam in Hoitzjloxitly Seu arbore Balfami In- dici,Signa ex floribus Sumpta Si in deScriptione omitterentur,errandi occaSio pras- beretur . Interdum in plantarum defcriptionibus nulla a Scriptoribus ponitur nota,vt Diofcorides in Bulbo eSculento,Struthio,Siligme,Scandice,Crocodilio,Spi- na Arabica , Pulegio, Caro, Stoebe , Lagopo , EpipadHde, Chamasleuce , Empe- tro, & alijs fecit , quas tanquam Suo tempore vulgo notas , Suis Signis dcfcribere-> omifit . temporis poft ea diuturnitate , & medicas profefsorum materias incuria-» harum rerum memoria perijt, fk hinc erroris &c controuerfiarum polferis occa- Sio ortaeft. Ob mendofum codicem errores quamplurimi quandoque contin- gunt, multasq. reperiuntur in Diofooride mendas, quas plantarum cognitioni fimt impedimento; quod librarijs, aut verioribus potius, quam audtoribus adforiben- dum eft,vt in Didfamni CretenSis deScriptione tradita , in qua neque florem, ne- que femen proferri Diofcorides aSserit,quod penitus falfum eff;contrarium nam- que ab omnibus obferuatur . quem locum perbelle Bartholomasus Maranta, fua oe dignofcendis Simplicibus Methodo reffituit , a quo nonnulla eorum , quas ai- ximus,mutuauimus. Sic in BraSIicas Marinas, tum etiam in LithoSpermami,Nym- phasas, ac Semperuiui tertij folijs a DioScoride deScriptis apparet . eodemq. modo in Agallochi deScriptione textus deprauatio in Sufpicionem venit , dum Diolcor. maculatum eSse , inquit . qui textus a Matthiolo ex OribaSio , a quo nulla fit ma- cularum mentio,emendatur . Errores 23 LIBER PRIMVS, Errores m Tldntis facultatum ratione contingentes inue figantur , fap. X 1 1, i ■ ' ' ‘ : - • POftremo errores in plantis facultatum ratione contingentes confideraro oportet, quos triplici ex cauffa euenire polfe diximus, nempe ratione plan- tarum, fecundo ratione corporis fubiedi, vltimo ratione afieduum praeter natu- ram,quibus planta deftiiiantur . omiiiisq. poftremis , tanquam noftro propofito minus oportunis,de deceptione eueniente ratione facultatum plantae tantumu verba faciemus, quae erit cum planta, quem pollicetur elfedum,non pneftiteritj quod pluribus ex cauffis euenire poteft . Primo , fi debita planta quantitas notu ponatur, fed amplior, aut paucior debito ; vel fi conueniens fuerit quantitas, non autem perfeueranter adhibita, vt fi per multos dies elfet propinanda, aut diutius ;loco adhibenda, femel tantum fuerit accepta, vel per modicum fpatium loco hae- ferit. Secundo, fi planta fola exhibeatur, quam cum alijs admifeeri oportebat,qua? ; eius vim vel retunderent,vel augerent, vel id, quod erat impedimento, vt facultas . ad adum exiret, remoueretur. Tertio, fi debitam non habeat pr?parationem,quae .eft in ablutione, torrefadione, vitione, trituratione, maceratione, alijsq. permul- tis . Quarto, ob malum deledum,videiicet,cum Planta, leu eius pars eft incomr- pleta, & immatura, aut nimia maturitate exoleta, vel quia non ex ea regioneiru qua viribus pollet, fit accepta ; aut ex conuenienti loco , autoportuno temporeu? i leda, vel T illa planta? parte,qu? vfui medico non deleruit,quifque vtatur, vt fi vis fit infolijs,& radix, vel Hos, aut femen fumatur. Quinto,cum non debita ratione exhibetur,vt fi quid exterius ell ad mouendum, intro fumatur, nempe fi deuore- tur quod per fidem, aliafue corporis partes' eft immittendu,& e conuerfb.Dereli- difq. breuitatis caulfa alijs caulfarum modis,quibus plantarum ratione deceptio in illarum cognitione contingere poteft, de quarto modo tantum , qui eft ob : malum deledum , breuiter tradabitur . Plantarum itaque deledus duplex eft * vnus qui fit per vniuerfales regulas, qua: eundis plantis accommodari poliunt; al- . ter qui fit per particulares , quasq. quibufdam tantum conueniunt . vtrumque^ Dioicorides nos docuit , nam regulas in vnaquaque planta feruandas ijs planta- rum capitibus, in quibus opus fuit, adnorauit; vniuerfales vero regulas, veluti fi- ■ paratam tradationem expoftulantes,in lui libri praefatione quambreuiftime per- ftnnxit . Plantarum namque delectus , vel eft ratione temporis colligendi , vel ratione regionis, lociue, vel ratione particularium locorum , in quibus colligun- tur . T empus ad tria referri poteft , nempe ad aeris conftitutionem, ad. rctatenv planta dum colligitur , & ad eiuldem vetuftatem poftquam leda eft . Aeris conftitutionem obferuandam his verbis fuadet Dioicorides . Serena igitur coeli conftitutione demetenda fiunt: magni ftquidem refert meer colligendum , fi » vel Iquallores , vel imbres infefti funt . yEtatem vero plantarum confiderari ca mcd' oportere idem his verbis oftendit . Verum in primis curam impendere oportet, vt luis temporibus lingula demetantur ,& recondantur . certe quod horum-» ratione medicamenta aut valent viribus, aut euanida funt , nulloq. munere fun- guntur. At paulo poft, inquit . Plerumque degenerant,ac minus viribus valent . * multoq. magis, fi noli luo tempore,nec.oportune colligantur, aut fi per imbecrl- ; iij; Jo litatem 24 RERVM MEDfC ARVM NO. HISP. litatem tabuerint . & prope praefationis Enem, fubdit . Qua; vero frutico/a fime, Stoechas, Triflago, Polium, Abrotanum, Seriphium, AbEnthium, Hyflbpum, & alia id genusflemine pra;gnantia demetantur, flores quoque antequam fponte fua decidant.fiudfus autem, vt maturi decerpantur,neceflTe ell,& femina vbi Ec- cari ceperint, priufqu a defluant.Herbarum luccus,& foliorum elici debet germi- nantibus tum primum cauliculis. lac, & lacrym >1: * ; .... $ T^efellitur opinio dicentium , Inutile , (efr lnartificiofum ejje tr afflare de Plantis . y eorumq. dubia foluuntur . Cap. XI II. Is igitur ea , qua potui breuitate difcurEs , obie&ionibus relpondetur . & _ quo ad primam , in qua dicunt , deferiptiones efle fallaces j quamplures namque planta; a priEis deEriptas, noftris E conferantur, elfe diffimiles,noifrasq. plantas priEorum delineationibus non accommodari , etE ex didfis fatis relpon- lum Et, dicimus vlterius , quod in dignofeendis plantis ex Audlorum deEriptio- nibus , oportet fieri Chorum omnium notarum, quas DioEorides c^teriue au- dtores plantis affignant. verum hac lege, vt Equa? non adfuit, vel E adEnt, muta- tionem tamen aliquam lufceperint, diligentius confideremus, Et ne hoc perpetuo in plantis, an ex accidente aliquo, cumq. Eiamus, locum, alialq. praenarratas caufi- fas poflfe planta; faciem immutare , num E harum ratione quicquam a naturali forma recedat, vel deficiat, vel Eiperaddatur; vt E fapor,vel odor, alperitas, lenitas, quantitas, maior vel minor , aut flos, vel caulis, vel id genus aliquod, non exiilat in planta aliqua , cui adefle deberet , carera tamen Egna ad vnum conueniant , nihil nos mouere debet, quin ipfam effe pronunciemus . Dicebant fecundo, no- ftrarum plantarum facultates efle inefficaces , atque euanidas, & vlum , queiTL» -ex antiquorum deEriptionibus promittunt,non pradtare; at quia nihil arque per- . fe<5te,ac certo veras plantas nobis demonErat , quam earum effecfus , facultatefq. quare nofiras plantas diuerlas efle ab his,quas priEi deEripEre,concludunt. huic obiedtioni - LIBER PRIMVS. 2* obie&ioni fic fatisfacimus . Et fi plantarum nota? potiflimum a viribus, acvfii fu- muntur, attamen quia hac multifariam,vt didfcum eff, variari poffunt, diligenter propterea num per fe, & ex propria natura, an per accidens id contingat, perfcru- tari opus erit . nam fi ex aliqua pranarratarum cauffarum planta facultates mu- tentur, hoc erit per accidens, ,Sc alia nota non repugnabunt, & planta diuerfitas re vera non erit: at fi ob nullam harum caufTarum planta facultas mutabitur,cx- tera nota aduerfabuntur, & planta penitus diuerfa erunt . Quare non temere in plantarum facultatibus inuelhgandis examen eft faciendum , vt perbelle nos do- cet Galenus fub his verbis . Accedit huc quod ipfa fimplicia medicamenta noiL £edds. c8£ paruo variant difcrimine. at ego cum in pralfantiffimis virtutem pro vnaqua-gcn,c,*‘ que fpecie,ac genere offenderim, fiquis in deterrimo per experientiam examina- tionem moliatur, examinabit quidem falso, non autem facultatis eorum ordinem 3. de c6p. diffinxerit . idq. latius alibi admonet, fido ergo diligenti examine inlberido , ”entcf.r Gentaurio minori, Smyrnio , Sc alijs praenarratis herbis,fiqua reperiatur mutatio delineationi repugnans , ea eff ex accidente quopiam ex aliqua prxnarratarunu caufarum genito . pariterq. de illarum facultatibus afferendum . Obiedionibus vero, quas de plantis noui Orbis afferunt , fic refpondetur . Etfi plantarum deli- neatio difficilis fit , ( plantarum namque aptas hmilitudines inuenire adeo labo- riofum eff, vt femper aliquid in cundtis delineationibus defideretur ) nos tamen-* venandarum delineationum regulis inhaerendo, Diofcoridem infequentes pro vi- ribus plantas , aliaq. fimplicia in hoc opere contenta delineare , ac defcribere co- nati fumus . Ei autem, quod obferuatum eff, nempe nonnullas plantas noui Or- bis indigenas , in Hifpanicas has regiones tranflatas , obijfle, paulumq. temporis permanfifle, dicirnus,id euenifle deledtus culpa, vel cultus . Deledtus,quia elege- runt plantas, feu earum femina ortum ducentia in regionibus , Sc particularibus illius regionis locis nullam conformitatem cum hifce regionibus , & locis Hifpa- nicis habentibus , St forlan penitus diifentientibus . Cultus vero culpa, quia, etfi pollent eligi regiones, Sc particularia loca illis congruentia, id neglexerunt, ac illa aduerfantibus regionibus , ac locis feruerunt j plantaueruntq. Quantum enirru quidam loci quibufdam plantis peculiares fint,quantumue planta ex regionum , & particularium locorum repugnantia variari pofTint.fatis fupra explicatum eff . Ad illud vero quod opponitur, ob plantarum facultatum magnam mutationem, viriumq. inefficaciam obferuatam in plantis e nouo Orbe in Hifpanicas has re- giones tranflatis ; refponderi poteff, inter exteras cauffis plantarum vires mu- tantes fupra narratas , id euenire potuiffe ratione mali deledtus . quia plantis, vel incompletis, vel nimia maturitate exoletis quis vfus fuerit, vel quia vnam plantx uartem pro alia fumpferit, vel quia plantas in non debita regione,eiufue particu- lari conuenienti loco fatas expertus fit . Et fi quis initaret vlterius dicens , fupra nos Hippocratis, & Galeni audforitatibus innixos afferuifle, regionis, ac loci ratio- ne in plantis, quamplurimas adeoque magnas heri mutationes, vt Sc ftirpium in- dagatoribus, ac Medicis, Philofophifq. maximum fecerit negotium, eoq. mao-is quia in plantis, veluti Sc in quamplunmis alijs,duplicem reperiri naturam, vnam ipecifacam, & innatam, alteram aduentitiam , Sc ex confuetudine conrradtam., «.de caaf. iaiptum reliquit Theophraftus fub his verbis, Thracium Triticum etiam in me-plan,c‘1*' v v C liora i6 PvERVM MEDICARVM NO. HISP. lio n tranflatum, nihilo maturius germinare , propterea quod e natalibus aduen* ,.df cur. atiam naturam adumxerit fpeciei.Idem alibi confirmat Androftems audontate, 7' ait irf Tyjo, Infula Rubri Maris , aquas falfas fluentes, plus quam cceleltcs m- u^re tam arboresmuam omne genus plantarum : & hinc agricolas loci illius Ra- tim polt imbres nuis huiufeodi abluere fata folere , confuetudinem efle caudam dixerim. hxc enim velutf natura §d:a inillis eihhec Theophraflus.Quantu enim Cap.a. corluetudo poffit, fcriptum reliquit Galenus latius librode confuetudme dicens , confiet u dine m effe. fignum , & caufTam naturalis familiaritatis , ob caudas ibi ' traditas latius.Ex quibus concludi poteil, plantas notii Orbis m regionibus, & par- ticularfbus regionum locis, vitra fpecificam , innatamue , naturam aduenntiam. aiiam , ex natalium confuetudme contraxifle. hancq. Hifpanicas has regiones, & loca canquam aduerfams refpuere cenfendum eif . Huic obiedioni vt fatisfiat, fcire licet/ etfi ex natalium mutatione quamplures,ac magna? in plantis varietates , flant, raro tamen contingit fieri in fpecifica, & innata natura , ac plantas in alias diuerfas de^enerare,mfrfeminis vitio, idq. erit vel eius vecuftate ( tefte Varrone, afoeme^x veteri Braflicar femine fato. Rapas nafci, & e contra) vel emsimper- fedione fubflantia?, vt puta fi femen fuerit rugofum , imperfedum , aut femipu- tridum.veluti de Tritici,Hordeiue granis, alijfq.multis ex patris obferuatione nar- Me Aiim. rat Galenus , vel ob alias cauffas a Theophrafto traditas Quo vero ad aduenti-- facul. cap. nam naturam ex natalium confuetudine contradam , dicimus quod inter caete- V de cauf. ras cauffas , quibus coadus fei inter tot mille plantas noui Orbis indigenas , has tip.f. cantum in hoc opere contentas eligere, haec fuit pra?cipua, nempe deledus planw-; rum in redonibus, «docis noui Orbis ortum ducentium,conuenientiam haben- tibus cumlionnullis regionibus, & locis Europa?, prafertim Hifpama? . Quapro- pter in eundarum plantarum deferiptione, regionem , & particularem regionis locum adnotare curauimus. dubioq. procul, fi erit feminum deledus, vt decet ac reo-ionlbus , locisq. conuenientibus tempeffiue ferantur , & decens cultus adhi- beatur, erit plantarum habentium eunda in deferiptione contenta, ac viribus, & vfu pollentium,optimus prouentus . Cumq. dicunt, inuefiigationem plantarum efle difficilem, fateor; deferiptiones vero efle fallaces, renuo, nam fi planta? expe- rimento, & ratione inueffigentiir , & deferiptiones methodo tradentur dece- ptiones euitabuntur , 'deferiptiones nequaquam fallent . at fi cafu , & fortuna plantarum cognitio inquiratur ; fic non res ipfa?> fed rerum vmbra? acquirentur , juxta illud Platonis in Timaeo dicentis . Sicut mechanici perpendiculo quodam^ vtuntur ad dirigendos parietes-, ita & nos methodo quadam vti debemus a quemuis adum neceffanum conffituendum. fubdit. fiquis emm fcientis nomine inffmitur, & methodo caret , omnia cafu , & fortuna operatur , neque res ip as , fed rerum vmbr as profequitur . Plantarum igitur inueffigatio magna 1- gentia , valido labore , & fummo ftudio eft tradanda . & ita nulla continget de- ceptio , fed perfeda earum acquiretur cognitio , qua nihil in arte medica exer- cenda vtilius . RERVM 5 NOVAE HISPANIAE NARDI ANTONII RECCHI vyu\a T A P R O MI T '/•pgreki • *. • • ^ A * f f' ' "• ■ . • ‘ -r1 i IOANNIS TERENTII LYNCEI PRAEFATIO. , ■ ‘\ 'J » . ■ ! "■' V/ 4'/^ S ” A / A G N A 'inter Botanico s > de plantarum fipeciebus con&ituenetts femper fuit opinionum varietas , omnes tamen tn eo conueniunf, eam dtmfonem qu o ffectes congeneres non feimtpt :9 effie omnium optimam f Htnc enim non tantum facile cognofcuntur , ffidjs* Sambuco, qua frutex & arbor, & dicitur , C>* dici debet , cum amba planta adeo fibi fint fi miles , vt nec ouumouo f initius dici queat . Sic etiam contingit quandoque VtVnum (fifi Verum genus phy ficum in hifce tribus Epeciebus re periatur . fic legumen fub fi continet non tan- tam herbas , fed rS frutices , vt GeniElam , & Anagyrim, C* arborea vt eEl Acacia Si - lifua , Caffa, Tamarindus . Sic ex fola locorum Varietate , alimenti vbertite, folts ca- lori , Videmus eafdem plantas hic herbas, ibi frutices , hic frutices, tbt arbores ef e * Vnde patete puto hanc dimfionem nequaquam itaperfeElam , Vt Vhilofophis omni ex parte fa- tis f aure queat , fed cum haEtenus nulla melior a quoquam fit inuenta , hac vtamur . His tamen omnibus promittit Author Aromata, de quorum genere conElttuendo non leuior Medicis ac thilofophis controuerfia effe pofft , cum non tam arbores quam herbas ac fru- tices in his reportantur . JQuoniam tamen Diofcoridem imitari Voluit , qui ah Aromati- bus exordium ficu , haclenus in Medicorum Scholis ^Aromatum genus receptum fuit , aAuthon noElrO ah eodem inchoare placuit . nec fms ambo rationibus deEhtuuntur . Si emm fenfum ccnfulas , qutd magis guEium titillat cum fuaui jucunditate , aut magis nares demulcet cum iucunda fuauitate quam ipfa lfur aAuthor ^Aromatibus m libris fuis concedere primatum VoUttfyt* ; ^ ' ^ I ^ Q ^ s" '-i* 'Ve C 0 AP AT Ll } quam etiam. T L A M AC AZ QV 1 P A N uocant . Caput 'Trimum . OAPATLIS, ab alijs Tlama- caz^quipdn nunctipataV herba eft , folia maliPerfic^ fimilia ferens, fed aliquanto .ampliora;- primo ffatim exortu , hinc inde cauli adheren- tia antica,pofl:ica vero parte nudum dimittentia caules, teretes., & rotudos. llores comantes paruos in fummo , e luteo candicantes . Radix fibrata .eft,mufcum reddens, amara, & glutinofa, acri- monieq. paticeps , calidaq. & ficca quarto fere ordine “confiat natura. Nafcitur Tyauhtcpect , quare febrium frigora tollit, flatum difcutit,offa confolidat, vrinam euocat, craffos, & lentos hu- mores attenuat, & dolores quofu js a frigore ori- ginem ducentes placat . ius decodti dicitur eua- cuando curare dyfenterias ; cortex vero radicis typos quartanas . idem femiuncue pondere de- uoratus per nouem dies continuos, dolores e lue Indica ortos, curare fertur, prascipue fi totidem diebus duplum ponderis infundatur . prima_» namque die aiunt euacuare omnes humores, re- liquis non adeo ; plurimumq. corroborare , atque ita mederi exquifitiflime morbo. NOTI IO ANNIS TERENTII LYNCEI. Herba hac m corymbifero genere continetur . id enim non flum coma lutea demon- frat , fed odor aromaticus , £s> fapor excellens euincunt . ad hac , folia ita cauli ad- harent in omnibus comofis} Vt latitudine fua plerumque fine pediculo , Vel faltem folia- to dimidium fere caulem amplexantur , Exemplo junt Ag era tum} Cofu s hortorum ,fa- Icndula , Gnaphalium Americanum , LIBER SECVNDVS. i9 ,, T>e COAT ATLl TBOITZTL JE, Cap. 1 1. COAPATLJS TEOITZTLiE. Coapatiis 1 1. p o A PAT L IS TE O I TZTLjE, v J celiam alij Yzjac (foapathn vocat, her- ba elf , LimoniceT mali folium habens . cu- ius caulis , teres, &,fulcus, /qualenlq. eft, hos vero luteus , radix fibrata . Teoizjla pro- uenit , vnde cognomen eft impofitunu . Cortex radicis trium drachmarum pondere dcuoratus , quartanarum horrores tollit , & aliarum febrium frigora , & horrores . Ius vero deco&i eius infuium , lenit mem- brorum dolorem . ii pit , oletq. mulcunu, . acris eil, calkkq. & {iccx temperiei ordino fere quarto, & iubrilium partium, vrit enim, ac guttur lancinat . / jjj . . ' P * , :/ m Congener Videtur b ac planta priori fiam ex quauis ala foiij cui u fluis 3 exit pediculus flo- I rem deferens. Vt etiam m Abflntbio &• flmdt- bus videre licet . j jp Huc affinitate nominis pertinet Coapatiis de T epequaqudco, Herba eft qua radice craffa .pulli CO APATLl^DETE PeQ V aqv ; LCO coloris ^conflat finde tres cautes oriuntur ternis fo- lijs (j foiij latitudo Vnins , longitudo trium didi- torum) ad fummum vfque veihtijnHar Lyfmar- chia , lutea . in fummo flos albus totus , pap - pofus , lineis tamen quibufldam luteis compa- re ritibus . DeTEXAXA?OTL*A , feu Ptar- mica Judica . Cap. 111. TE X A X A P OT LA, feu lapidum per- foratrix,quam alij T ^ impalibui^patlin , feu fternucamentum mouentem vocant, her- ba eft , folia Lini exilia ferens , caules tenues forpentes per terram , purpureos j & fiores multos, pallentes, radicemq. tenuem . oletq. tota planta mala Medica mirum in modum, fapitqTacris eft.Nafeitur calidis in regionibus Quauhnacenfibus Tlaquiltenacenlibus, & C 3 in agro ,0 RE RV M MEDICA RV M NO. HISP. jn a vtero confert, flatum diflipac , obltru&iones ape- rit, vrinam:& menfes jenocat, frigus pellit, cholicis, & iliacis opitulatur, venerem excitat, cralfos, & lentos humores incidit , & concoquit . quin additis (olopatti , Coapatlt , Tzjtycazjli^ Ololtuhqui , & applicata dorfo,ex refina , fluxiones alui coercet , appetentiam excitat , iliacis confert , frigoriq. & aneuriimatim e- detur . N afeitur apud Copitlanenfes . W&. ACOCQTLl AVHN AHVJCeNSl, ' EPOZTLANe N SI. [af. VI- ACOCOTLIS ACOCOTL IS alia Icon . , - v ^ ^ .i ' i ■ * p % \ \ PLANTA, quam ^cocoth Quauhnahuacenles vocant, & fhicbipdtltyj^ poztlanenfes , herba cft , folia ferens Nardi montani folijs fimilia? in- quina tamen diuifa foliola , quorum aliqua funt finuola . in extremis vero cau- libus , qui dodrantales , tenues , ac teretes funt , ftellatop flores e pallido rube- frentes , radices binas glandibus pares in totidem fibras delinentes , rulcas extra , intrinfecus vero candidas . heee ad fpeciem Liguftici videtur Ipedbare-? . Nafcitur in montibus Quauhnacenfibus . Radix guftu odorata, amara, & acris cfl. calefacit & exiccat ordine tertio . eadem vncflevnius pondere deuorata^ RERVM MEDICARVM.NO. HISP. tef. ACOGOTLiS liguftici facie . 'tn > nii alui dolorem fubleuat , flatum difciitit , vri- nam euocat, fudorem ciet , frigus pellit, ven- triculum ob frigus imbecillem confirmat, .cholica? aduerfatur, obffrucfa referat, & tu- mores admota diiiipatv f i ' t - . •' o no ^ tiV • • ' rRe£Ze- quidem au flor ait , hanc plantam fi- milem . effle N ar do , quo ad radicem , caulem , filia, flos ta/nen nullo modo respondet . Nardus enim, vt V aleriaha, Umbellam habet , /;/ qua, fin gulis feminibus flos infldet , pappoflis . In hac autem ptanta , flos efl fl hryfanthemi , Bellidis. v ‘ r " - / tamen figura eiufdem nominis fatis congruit Liguftico , 'vel Podagraria diSla . folia enim eodem modo habet incifla . vnde non in- commode huc referri potent , licet florem non „ . appinxerit . ■ • • 'fi ' - - - > De ACVEZO , 0 C 1 X 0 C H IT L, fla OM I §VIL ITL Cap- vii . AC V E Y O , quam Ocixochitl , feu Omiquiliil appellant , herba efl , foliae Ari, mollia, minoraq. producens , caules vero feniculaceos , quatior cu- bitos magna ex parte longos , virore interdum diluto , interdum vero exatura- tione tindtos > pollice craflos , ac per inter ualla geniculis interceptos; ac fibratam radicem . caules condiuntur , ac in nonnullos vfus f eruantur . crudi quoquo edules funt , gratoq. odore , ac fapore confiant . Prouenit calidis regionibus iuxta aquarum riuulos, qualis efl Q^uauhtepecenfis . Calida, & ficca ordine fere tertio praedita efl natura , ellq. tenuium partium . quare ius decodti foliorum infufum , aut epotum, flatum, aut ab eo creatos dolores lenit . pellit frigus , ob- ftrudbiones referat , vifcera infrigiditata calefacit , euocat vrinam , renes ac ve- neam emundat, expurgat vterum , venerem excitat , ac trahit menfes , lentos crudofq. humores attenuat , ac concoquit , fudorem elicit , corpufq. vniuerfum pcrfpirabiie reddit . ■ im 1L» I u itl , 11. JO. I j.JiJOj moizt \ - r, Ji De rt LIBER SECVNDVS. 11 De tAPOYOM ATLI, feu THA TZIS IR AN DA Cypero (Americano. £ ap . VIII. io AP O Y O M A T LIS, quem alij vo- cant Pharzifiranda , folia fert porre- cta , longiora ramen Sc exiliora , Cyperi , Schoenanthiue fimilia : ad quorum [pedes videtur pertinere, caules lunci inftar, me- dulla refertos , geniculatos , fefquiulnamj longos. Florem paruum, & anguftum .Ra- dicem longam, & tenue, tuberculis rotun- dis per interualla nodatam , capillatamq. Huius radices vocant aliqui Dius Helens precarios globulos . odorata elt hsc plan- ta , Sc acris . calida , Sc ficca ordine ter- tio, & quartum circiter attingens , nom fine quadam adifring entia , Sc refinari lapore . Prouenit T acamban , Sc Tepocua- cuilci iuxta riuos , Sc aquofa . Pedoris do- lorem, tufa, ac deuorata [edat. impofita_» vero dylenteriamcompefoit, & ventricu- lum. cerebrumq. Sc cor roborat , Sc vte- ro confert f > Si 9{jcdaus Monardes hunc Cyperum vocat radicem S. Helena. , quod ex portu eius nominis , in Florida /ito deferatur . fedin eo differt ab eAutbore noflro , quod radicem m f eundo gradu calidam afferat y cum in tertium , vel quartum gradum vfque hic tuebatur. mfi forte m ficca temperamentum mutetur , Vel loci varietas eam adferat differentiam , (^arolus etiam flufius hb.\. cap. t o. eandem admodum fimilcfn defer i- bityftrakfnte radicis nomine .cuius tamen odor euanuit vna cum fapore . s e: De *AT E PO C eAF tAT LI . [ ap . IX. T E P O C A PAT LIS herba folia producit Amygdali folijs fimilia, alpe- ra j caules duas [pithamas longos ; tenues , teretes , ac purpureos ^ flores pallidos promifoue , coccineofq. *, radicem tranluerfam , e qua alis mults pro- deunt, Afphodeli, Rapunculiue fimiles . qus guftats refinam lapiunt , Sc gluti- nof$ non fine quadam amaritudine lentiuntur,pr^terquam odore, & fuaues.tem- peratis exultat regionibus , montofis , aut campeilribus locis nafei gaudet . Se- ptembri flore,t . radices vero, quarum eft vius in medicina, veluntur a Nouenv bri vlque ad Ianuarium , Sc in vniuerfum annum reconduntlur . Calids Sc lic- es ordine fere tertio funt temperiei . atque ita fex obolorum menfura , ex aqua vorats . 14 RERVM MEDICARVM NO. ttlSP. vorata ventriculum, renefq. frigida intempe- rie laborantes rellituunt , atque confirmant . medenturq.flerilitati ab eadem cauffa obort$. furit ex Indis medicis , qui afferant , decodbe radicis ius, aqua? fontana^aut fiuuialislocoW bitum , extinguere febres . quod rion vi- detur rationi confentaneum , ni febrium in- termittentium frigora , rigorefq. ita finiri ve- lint,aut alicunde vacuata cauffa tebres ce/Tare. etfi negare non poffim , frigidas etiam partes in planta latere,quarum ope idpoflit,aliquan- do euenire . Et kicc herba e ‘Euphtbalmico , vt ita dicam , fine Corymbifer o,eH genere.Vnde vi fua aromatica omnia, qu& in humano corpore latitant, humorum njtiia expurgat. {fi fic (lenii tat em aufert , fibrefq. extmguitq. . ablata enim caufa febrium , prauis nempe humoribus ', qui tanquam carbones m corpore ddipefcentes,ipfum accendunt , fuifq. exhalationi- bus in paroxifmum agunt, necejfe fp ipfam fibrem defnere. vnde videmus aquam frigidam copioff- fijfme hau fiam non fuo frigore prode (fe ,j idem enim prafiat aqua calida, vel vinum, vd qui- nis altus liquor, fed fit expurgauone,ydperyomitum,Velper Judorem,vel vtroque modo . De CtdRroPHTLLO: fav. X. 'non an R B O R ell ramofa,Caryophyllus, Lau- ro, forma, magnitudine , folijfq. perfi- milis , fed anguftioribus , & copiofis . floribus oblongis, &c clauorum inlfar, fed capitulis trifidis, primo candidis , mox viridi bus,dein- de rufefeentibus, ac tandem in nigrum incli- nantibus colorem , & in Caryophyllos iplos euadentibus. Nafcitur Maluccis,vbi frudlum fert , cum reliquis in locis Herilis fit . Vires cundfis notas funt , formam tantum expri- mendam curabimus non adeo perfpedtam omnibus , ex ramo ornato floribus ad nos ex Maiuccis aliato . etfi non defint , qui dicant Caryophylium nihil aliud effe , quam rudi- mentum frubius , queadmodum in Malis , ac Pyris videre ell , floremq. producere qua- ternis folijs conila ntem", & frudlum huic ru- dimento infidere multis fibris plenum, veluti Myrti flos . Eadem L IBER SECVND V S. iS 'Eadem fere apud G ardam ab Horto leguntur 3 apud Clufium hb. i.cap.i 6. qui fimiliter iudicat ipfum Carjopbilium 3 efic rudimentum fruEtus , m Notis ad Garciam . DE C A S S 1 J> 1/1 0 N B A> CINNAMOM 0 , [eu Cannella f £ ap , X I . EDIOCRIS arbor efl Caflia Ii- ^ ^ gnea . Folijs Lauri Citriue formam» referentibus , frequentibufq. ac ternis nerueis difcurflbus fecundum longitudinem proce- dentibus. Fru&u nigro, & albenti flore, foliae corticis ipfius faporem referunt , fed minus acrem, 8c celerius elanguefcentem. ternis qui- bufque menfibus arborem delibrant , corrafa prius cuticula, quce amara eft. Cortex ipfe re- cens adeo lubricus fentitur, atque glutinofus , vtmanfus dentibus adhaereat, additufq. fercu- lis eadem in faliuofam quandam conuertat naturam 5 poltea vero qua cernitur fubfhntia confiat . de qua in tanta luce nihil addendum putaui , prmterquam experimento efle ianu notum Gaffia, Cinnamomum, & Cannellam ex eadem perpetuo arbore, non ex diuerfis , (quicquid antiquiores herbarij tradiderint )efl* fe propagata, & varijs nominibus nuncupari . Ob ingens namque precium, maioremq. ho- minum lucri cupiditate adulterabantur aro- mata , & ob hoc ( tametfi plerumque eiuflem edent generis) diuerfa illis inde- bantur nomina . In Mindanai,infula Philippica, vnde ramum magnum accepi, & alijs Indiae orientalis partibus copiose prouenit . Hiforia Cinnamomi admodum eleganter defcripta efia Garcia &• ab Herbario lugdunen/i , m AppmdkU capitulo primo . cx quorum defer, puone , manfHumesl illud efjc Laurum quandam orientalem . ■ . . e. . . ! 'E . i \ ; f 3 cimlUiu. A '■1: \ . c 'j r. Tu : SuiuO.' >• *De <> RERVM MEDICARVM NO. HISP. Coapadis Illi. *DE COAPATLI QV A V HN ACENS 1 . Cap.Xll. COAPATLIS QVAVHNACENSIS. v COAPATLIS herba eft Folia ferens oblonga, alpera, & firma ; Caulesleues teretes > & purpureos, ac lex fpithamas longos ; Flores in fiimmis caulibus albos, pilolos, & orbi- Culares.Radix fibrata eft.nalciturin calidis. Ra- dix eft acris* amara, & impense odora ; cali- daq. & ficca ordine tertio , Sc fubtilium par- tium. Eadem femiuncne fere pondere deuo- rata ex aqua,flatus difcutit , tormina ledae, per- frigerationi medetur , ludores euocat, & vri- nam . medetur egregie colicis . * :> f J ; * ;• * < i \V ' ’ ’ "V Flos huius herba depingitur luteus , fed in al - hedmem tendens , ftmilitudinem habens Coma au- rea . Calyx autem fquamofus eft aliquo modo ft- cut in Senecione . folia tamen aliter fe habent . nam tria femper ipjum caulem ambiunt , quod admodum rarum eft in genere Corymbifero, fte Eupatorium bi- na ex aduerfo habet folia congeneres . * ) ' £ ^ \ d V T Z E T 1. Cap . XIII . VRVT2ETI vocata planta a Mi- chuacanenfibus , ab alijs Aphat\ipunt- zurnati , aut Aphat^eftrangua , nos vero Ala- rum Michuacanicum dicimus , feu haedorum oculum, ob foliorum figuram , & prolixarum radicum impenle fuauem odorem . herba eft, Folia ferens tenuia , mediocria , & vitigineis proxima, finuola, ferrataq. , fuperne virentia.,, ac Iquallentia inferne . Caules cubitales, leues, lentos, teretes, ac graciles . Flores luteos, exiles, & comantes , vnde generatur lemen fulcum , & quamminimum. Radices multas, tenuelq. & fibris fimiles, Ellebori albi inftar . Nalcitur in frigidis , ac montuofis prouincia? Michuaca- nenfis . Radix lola in medicamenta venit,qux acri confiat fapore , & fuauilfimo Mufci odo- re . Calida efi, & ficca in tertio ordine, & par- tium tenuium . puluis eius ex aqua, vino , Bu- glolfiue, aut Meliilophylli fucco, aut fiillatitia aqua L L I B ER SECV N D V S. 37 deuoratus fex obolorum pondere iliacos dolores fanat , cor roborat, ventri- culum calefacit , ac frigore imbecillem confirmat , codlionem procurat , vifce- rum temperiem fiigidam tollit, fatietati medetur, obftrudtiones aperit, & quic- quid renum , veficaq. oblfruit meatus , emundat . menftrua, vrinamq. prouo- cat, vtero confert , venenatis potionibus aduerfatur , flatum difeutit , ac vires reflaurat . Ius decodli, fuccufue idem prndfat . nec non puluis addito meile, aut iacchaio in confedliones , quas Eledluaria vocant, conformatur . Quin radix huius heroa adiundta Cacanaca aequis poderibus drachm? vnius, humores craf- 05 cn£os euacuat, flatum generantes , & Gallicam luem efficientes . Di- gnii ima hac planta elf ,obiucundiffimum radicum odorem, quem cum pri- mum naribus admouentur fpirant, vt transferatur ad Hifpanos & ad reliquas y°r ^ p agas paulo gelidiores . Aiunt indigena febribus magnopere aduerfari . quo euexiiie poterit , aut rigoribus fedatis , aut pulfis aliqua parte humoribus . lunt qui Tzjphatfiti , & Tzjpefi vocent. . J thiamuh author hanc plantam vehe Jfarum- vocari ob odoris prxflantiam ma~ gnAmqxmJimiftudtne, tamen quo ad genus in Corymbifero reponenda efl.flos admodum jirni is ei jtort £acali & fudorem euocat , obllrucla aperit, quarta^ n&m curat, trahit menies,cor roborat, tumo* res prater naturam difeutit,medetur fatieta- — ^ ^ ^ v v ^ ti, firmat ventriculum, & vapor dccodti Scor- pionum idlibus medetur,ac Gummi odoratum fuiidit.Diuerfa elt autem hac ar- bor ab e a, quas Foeniculum refipit . apudq. Floridam nafeitur regionem, & iam apud Hifpanos fub nomine Sdffafras circumfertur, quam, tam edi adhuc reperi- re apud nonos Hifpanos non potuerim, audiamq . apud Michuacanenfes proue- nire , ex ramo tamen ad nos a Floridis allato i &defcripfimus, & curauimus de- pingendam > vt latius habetur fuo capite inter arbores inferius polito . D j8 rervmmbj5icar.vmmo.hisp. Di TLILXOCHITL ftuflorenigro A raco Aromatico . Cap. X V>:< VOLVBI LIS herba eil T lilxochitl , fo- lijs Plantaginis predita,fed pinguioribus, I Gyj &: longiori bus,viroreq. infedisfaturato,{ingu- lis ex vtraque parte caulis alternatim exorienti- bus ,ac filiquis longis, anguflis,& pene teretibus, olentibus murcum, aut Balfamum indigenum , niprisq.vnde nomen.Calidis regionibus proue- nit,humetibusq. Arbores am pl editur, & pra?di- 6bas Eliquas verno tempore profert. Calida? ha?, funt ordine tertio , addiq. folita? Cacaoatl , & M ecaxochitl . filiquas bina? ex aqua refoluta? , &■ potata? vrinam cient , menftrua euocant . cum M ecaxochitl partum accelerant , ac fecundas ,- mortuumq. foetum trahunt , ventriculum ca- lefaciunt , & roborant , flatum difcutiunt , hu- mores crudos concoquunt, atque attenuant , cerebro vim addunt; & vtero auxiliantur . Ad- uerfus venena frigida , gelidosq. venenatorum i&us ea?dem filiqua? dicuntur effle remedio . folium longum eUvncias vndecim , latum fex$ - filifM vero longa vnctas fex3crafia digitum vnum . * De AX IXT^L A TOT L JeuFirga Diuretica. Q*P-xyI- ’ . ■ '■ 1 - * •" . i i i ^ J ' * ‘ ^ _ * f AXIXTLACOTL, quam alij guapopoltzjn , alij vero Tztacxihuitl vocant, folia Anchufe fimiliaflert, minora tamen, ferrata, mollia, exilia^ ■ , hirfuta , & interuenijs. fecundum longitudinem procedentibus infignita . Cau- les tenues , teretes , purpureos , e radice fibrata Elleboro albo proxima , mit- tit flores per vniuerfos fere ramos exiles ex albo pallefcentes , & veluti coacer- uatos , odoros , acrisq, faporkv Radix, cuius dt pnccipuus vfus, gullu odora* tenuium partium, calida?q, & fice* fecundo ordine temperiei . Prouemt apud Mexicenfes montofis , faxohsq. locis . Radices tufa? & applicata? innxa_» extrahunt, pota; vero trium drachmarum pondere vrinam mire euocant, eiusq. extergunt meatus,cholicQ.afledu laborantibus luccurrunt, faciei maculas emen- dant ^fcabiem. capitum puerorum & vniuerfi quoque corporis curant , febres euocato fudore finiunt:* minuunt fplenem, dolores f edant , flatum cum Coltotl , & Chichtt xihuitl difcutiunt , fatietati medentur, hydropiq., ac diflipant pra?ter naturam tumores; w Et quamquam ita fe ha?c habeant, ab euocanda vrinafoluni -nomen impofuere, aut quia ea eit pra?cipua, aut prarcellentioi eius dos, aut quia quidam ex Indis medicis, qui vnam tantum , aut alteram facultatem lingula- rum herbarum fibi cognitarum norunt, aut eam per manus traditam, veluti ha?reditario iure a maioribus * adeoque a parentibus lpfis etiam medicis accepe- runt, vrina? folummodo cienda? ferebant auxiliari, quod & nomine ipfo ex- preflfere . qua? omnia de reliquis etiam plantis fimul dida elle volo . ^ ) LIBE R S E C V N D V S. i9 VE H01TZX QCH IT L Arbore Lonchifolia . Cap. XVII. A RBVSCVLA eil Hoit\xochitl} coma- L ta/olia ferens Myrti longe maiora, fed rigidos, nocuosq. mucrones pradeferentia : flo- rem Coccineum, orbicularem, & modicum., , quem Indi filo transfoflum in fuis emporijs globulorum precariorum more venditare fo- lent . Huius elipnecipuus vfiis tum in medica- mentis,^ in condimento . Prouenit vero Cuix- ci} & T ototepect calidis quibusq. Jocis,apud quos cortex ligni curat a Gallica lue ortas eruptio- nes leqigatus,& in/perfus , Nuclei fru&us refb- luti ex aqua,& naribus inftillati, dolorem capi- tis leuant , & dentibus applicati eorum quoque leniunt dolorem. Flos enim calidus efh& ficcus ordine fecundo , cum infigni quadam adflrin- gentia, initio dulcedinem quanda pnefeferens , & tandem oltendens amaritudinem . Vterinis iubuenit affe6tibus,cor roborat, & Croci in co- dimentisparandis,dapibusq.prasllat vicem. Ex- hiberi autem fblet pr^edidtorum vfuum gratia ius decodfi florum, bibendum, aut infunden- dum . Sunt qui Xochipaltic , alij Neuhxchttl , & quidam Hoatzjnxochtl vocant . , Folia longitudinem habent quinque variarim , latitudinem vero duarum . fr ullus forno fimilu , colore Amygdala cui florem wfediffe Videtut . BE CftfCHlCPATLl. C^p. XII X. HERBA eff Chichicpaths ab alijs TV- chuhic vocata,fclu Chamtedryos fe- rens, afpera ; & luteos flores circa poifre- mos caules coaceruatos , caliculis oblon- gis contedlos . Caules quaternas fere lon- gos fpithamas, & radicem furtniofairu , Folia odora funt, & amari faporisu Radix amaritudinis fere expers^ odora, acris, calida ficcaq, natura, & tenuium partium . Prouenit T zjoluu inter fata . Egregium efl; medicamentum, ab indigenis habitum ma- ximi, nam appetentiam delebam radices excitant . folia tufa pugilli menfiira, at- que ex aqua dcuoraca, tumores difeutiunt , D x matu- 4o RERVM MEDICA R V M N<3, HISP. maturantuc . dolorem alui leniunt, frigori obfiftunt , flatus difcutiunt , fcabiem capitis curant , & pediculos necant , Quercui* Jjccics b*c ejfe Videtur . DE HVCVVIRO Saluifolia. [ap. X IX. E R B A efl: Hucuuiro folia habens _ Saluia? proxima, ferrata,inferne fiib- albelcentia , & circa exortum latiora , pe- diculis appenfa prolixis , Flores promi- fcue cyaneos atcjue coccineos . Radix te- nuis efi , & longa , odor , faporq. efl: Ita- lici Nardi , quam ali; Lauendulam vo- cant . calida ficcx efl: temperiei , me- detur dolori ventriculi, & alui, bilemq. ac pituitam vomitu pellit , fi codta , aut calens apponatur ventriculo , idemq, au- xilium altera die repetatur, Nafcimr im jugis , & temperatis montibus Prouincia: Michuacanenhs , , r : f • ’ ' J i ! ■' * — -r " ’ \ C A ino sani .muto» DE T OLO X 0 CHITL Ariftochyea . XX. X A R B O R efl: magna Yoloxoehul , folijs Mali Medicte , duplo tamen longiori- bus , vmbilico , ac flore, cordis figura, multis folijs llipato candidis , intrinfecus rubefcenci- bus , pinguibus, leuibus , tenacibus , adltrin- gentibus, glutinofis,6c luauiter odoratis . Na- icitur temperatis regionibus , qualis efl: Me- xicana , campeltribus , atque humilibus lo- cis . poiletq, quantum coniedtura aflequi va- leo , in hortos Philippicos , feu Carpentarios , feu Hifpalenies transferri . Floris folia calida: ■; v ■, ' :: funt , &■ ficcx temperiei , qu£ adduntur de- ' • co&is, aut lph potioni £acaoatl non fine-» cordis-, & ventriculi corroboratione, atque adflribHone fluentis alui (fl opus efl: ) eximia . ius deccdU cordis eius Mecaxochitl , Mexo- . (bitl yXocbwacazjlis, TliUockitl , &z £vcopatlts> cum Cauda T Umtxm vtero infufum , exi- mium LIBER SECVND VS; mium eft fterilitatis remedium . Habetur ab indigenis maximo pretio, tumob medicos vfus, tum ob floris eius afpectum , & odoris pneftantiam . ! De T ZjT ACT LAC OCOT IC > fete Herba candida [udi fimili Herba Lonchifolia. Cap. XXL. HERBA T^tafllacocotic quatuor do- drantes longa i folia producens ob- longa, alperaq. flores candentes, &par- uos conte&os calicibus ; radicem furculo- lam , cuius cortices fulci funt . Plan-^ ta haec habetur maximi a Tlacotepecenfi- bus , apud quos nalcitur . Radix calida_> elf , & flcca, odora, reflnola, & fubti* lium partium,temperieq illius tAmamax~ tlacotl qu;e fundit languinem . radix tula &z trium drachmarum pondere deuorata mire fedat dolores . De $Aq*ALlC T l C OT>AT LI , feu Sudis glutino fc medicina Conuoluil- lo Cinnamomeo . Cap. XXI f. Q A^ALIC TLACOPATLIS V ab alijs T lacozjvzahc , T zontzflolofic, Sc a quibuldam oApit^alpatlis a fluxu coer- cendo fle didta ab alijs vero Hoelitpatlis , & Quabuicxibuitl a noftris vero Cinnamo- mum , ob radicis eiusq. plantae iucundurru laporem, reflnolum, & odoratum, nullum enim horum nominum pertranflre decet , aut ignorare, ne nominum aut linguarum diuerfltas nobis pariat caliginem . Planta hxc volubilis herba eft, folia ferens cordis fi- gura , multis diftin&a interuenijs , magis acuminata, & prolixiora, glutinofa quadan- tenus, & faliuofam naturam participantia , vnde fidium efl; huic planta nomen . Cau- les teretes funt,folijs referti, radix lutea Ra- fano flmilis, digitum minimum,craiia non D 5 omnino / 4z RERVM MEDICARVM NO. HISP. omnino fibris carens, iucundi faporis,refinofi & odorati. Nafcitur in calidis,qua- lis efi ager Huaxtepecenfis , 6c Huacnahuaiacenfis. calida enim & ficca: tempe- rie confiat . Hzcfemiuncia pondere deuorata,vrinam egregie euocat,& quarta- nam curat, ante horrorem fumpta. Hydropicis medetur,dolorem ventriculi tol- lit, vteru nfireducit, &' conuulfionem enixa: curat, fi ex vino fumatur, elicitus (er- uetur fudor ac inflammationibus oculorum opitulatur . verum cum calida fit , id non aliter euenire putandum efi , quam difcufiis humoribus . De T 0 ZONT 0 LL1 , feti lunco Capillato . Cap. XXIII. FT1£ O N T O L L I Iunci rotundi, & odorati fpecies eft,& fortaffis ad Schoc- | nantum pertinens Diofcoridis . radices fundit capillatas, & ex his caules rotundos, leues,& cauos: & in cacumine capitula lutea & oblonga: radices dulces funt,adfiringentes , & odoratae . tufii opitulatur , vrinam euocat, ventriculum , cor & caput roborat , membra debilia firmat, vterinis auxiliatur afFedfibus : laxam aluum adfiringit & fluxus cohibet . Nafcitur Nexpe Prouincia^ Toto- nacapenfis,montofis ac campefiribus locis, pinguibus tamen atque humentibus . De TO MA H V A CT L ACOPAT L l Ariftolochia Mexicana . (, ap. . XXIV. Tomahvactlacopatlis ab alijs T ocbtomabuaCllacopillis di- dta, herba efi volubilis folia ferens, cordis fi- gura, fimilia illis (^agalittlacopatlis, ad cuius fpecies videtur referenda, fed maiora & te- nuiora, caules tenues, prolixos, geniculatos, Sc purpureos, purpureosq. flores . radicem longam , craflam , & pallidam i frudtunu vero craftiufculum , Cucurbitis firiatis ac pentagonis quadantenus fimilem , refer- tum femine . nafcitur in montofis ac calidis locis, qualis efi Tlachmalacenfis, & Huax- tepecenfis . Radix efi nonnihil amara, ca- lens ordine fere tertio, odora, gufiu adfirin- genti & refinofa . Mederi dicitur tumori- bus praster naturam impofita, dolores leni- re, & frigora febrium pellere j cor, ftoma- chum ac cerebrum roborare ; emundare pedtus ac ventriculum# & fluxum alui co- hibere-? . aAd Ari Holochi* genera hac planta referri merito debet . flos eius reliquis congeneribus efl fimihs , fed longus, craflities vero O* ambitus non fuperant calamum fer ip tortum . 41 LIBER SECVNDVS. De C AN IN G A Arbore . Cap . X XV. CAN I N G A * quam Arabs Auicenna Rerfo aromaticum vocat, arbor eft magna, craffi caudicis, folia ferens Canellx fimilia , fed tamen maiora & pinguiora , ftipitemq. fulcum . florum & frutftus nondum accepimus formam . prouenit in Infulis Cubu vbi deforipta efl , locis editis, &: montofis ♦ diripitur ei cortex veluti CalTue , qui tamen craflior eft , ad eadem vtilis , calidaq. & ficca__* quarto fere ordine natura . fapore Caryophyllorum, acri, fed paulo pofteuane- Icente . fercula magnopere commendat , fanguinem veluti Caflia quam vocant filtularem expurgat, venenisq. aduerlatur.eius afliil? dentes apte extergunt, ven- triculum , & cerebrum abliimpta in modica humiditate Armant, dolores ven- tris fedant, & flatum difoutiunt . Ius decodti confert articulorum doloribus ortis a caula frigida , A contritus ex vino decoquatur . Cortex non efl: vt Caffia etiam recens glutinoliis , led arens , atque leuigabilis . CMonardes huius arboris meminit , appellat q. lignum aromaticum , in Haoana portu Cuba inuentum ejje ait . Idem lignum etiam depinxit & defiripfit (^lufius 'm notis ad Monar dum . T)e TZTLE HV AT 0 PATLI Radice Caryophyllea . Cap. XXVI. ARBOR efl: T^tle huayopatlis mediocris, folia Limonia: mali habens fimi- lia, inferne tamen candida,hirfutaq. , liiperne nigricantia flores candican- tes , & modicos , ac ffudhim orbicularem, & paruum . Radices candida? flmc & ficcx gradu tertio,acres dc odorat^ guftu,lapiuntq.vocatos Caryophyllos, Sc pot fent vicem eorum, tum in ferculis tum in medicamentis compofltis,lupplere,ac- que farcire, cortices ftipitum minus calefaciunt , & amaritudinis cuiuldam fune participes . folia adhuc minus , Stcecada quadantenus odore imitantia . ftipitum cortices duarum drachmarum pondere tufl , atque deuorati , dicuntur dylente- ricis maximam opem ferre. Nafcitur in calidis Tilanci collibus . RERVM NOTAE HISPANIAE NARDI ANTONII RECCHI , ■ V /i ~nt .Wv i A R B O RES DESCRIBI T. ' i ! ) f : / ; IO ANNIS TERR.EN TII LYNCEI PR^CFATIO: OST £)V A M Aromatibus , Diofcoridis more Author no fler primum locum affignando ( vt Juperius innuimus ) procedere ruoluit s iure merito ad Arbores hic Hatim defcendit , tum quia in generali illa plantarum , qua eftin fumma genera dtuifione , primas tenent , flue habitum ipfarum /olidiorem pectemus , & pracelfam illarum altitudinem , Vt ingentes etiam [olo/os , & ‘ Aegyptiorum altiffimos obeltfcos fuperent , Vel fuperare conten- dan t flue perennitatem , (3 viuendi earum diuturnitatem contemplemur , vtftngu- lari epitheto annofa Quercus mftgmaw s tum etiam quta vita ,&• viBui noflro inft- gne emolumentum adferre [olent . Quam deliciojis enim fruBibus nos recreant , /eu fami e fcam velimus obijcere , feu deperditam appetentiam velimus allicere . Ne dicam quicquam de ingentibus illis arborum trabibus , quibus domicilia nobis pa- ramus, quo tutiores d ferarum incurftonibus , C" ternpe flatum mundationibus per- friamus^ naues ad, fleamus, quibus nos noflraq. committentes audacifimi ho- mines turbulentijfimo , & mmacijftmo occano fidimus ignotas Terras, ignotaq. hominum commercia exquirimus. Innumera Vero alia lignorum commoda qua /up- pelletfili noflra praflant hic tubens pratcrco . Medicinales itidem Vhlitutes docebit ipje LiHoriArum harum progrefius . 't Dc X '1L I fi E R T ER TIVS. ' 45 << :'-l De 00 PJLLl GyV A H ]A IT L > fiu tArbore Gummifera *, Copaliifera I. Caput ‘Trimum * R B O R eft procera, folijs quer- nis forma & magnitudine fi- milibus, Ied longioribus; fr ubhi obrotundo purpurafcente, fapo- re Gummi quod ftillat ab eadem . id inter- dum fponte fluit, interdum euocatur fcarifi- cata arbore, appellaturq, peculiari nomine^ [opdUi}tk fi Indis h£c didtio quodlibetgum- mi genus fignific^re folet ; quo fit , vt Ar- bos ipfa dicatur Copal Jguabuitl >cpiafi~Co- p aliis arbor . liquor hic ( vt vniuerlas Euro- pa innotuit ) candidus , &: traflucidus efl:, ac concretus in formam aflularum latiorum. & fi a nonnullis arboribus,predi&is haud diffi- milibusjde quibus (uo loco dicendum, lani Vmape PrQuincict-Michuacanenfis fluat pallidum aureuirup & Anime perquam fi- mile, adeo vt cogener poffit exiftimari • Pro- uenit hasc arbos in cahdis Quauhnacenfi- bus, & Micuahanenfibus, planis montofisq, Ied humebf is locis.verum nonnihil intercidit difcriminis montanam inter &campefl;rem, tum forma arboris, tum coloieip- fius liquoris , Gummi tertio fere ordine calidum efl: , exiccantis adllringen- tisq. nonnihil naturas, facultatis dilcuflbrias, & odoris fi in igne proficiatur, adeo fuauis , vt mos fuerit eo Thymiamate aut ftttmento ( quamtus Tecopalh quo- que eiufdem rei gratia vfi fintjfolofupplicare Deos.eodemq. primos huius orbis expugnatores, quos Teuhtl ideft Deos,Tudi$ illa ac imperita gens vocabant , ex- ceperint. Capitis dolorem idem gummijvelut ipfe Arboris ltipes,veluti radix, fi ex frigida caufa contigerit fuffitu leuat, vteri flxangulatui medetur ', & vt vni- uerfim dixerim , morbis omnibus auxiliatur, qui ex frigida humidaq. caufa orti fiunt . Cortex flipitum Anethum olet , fapicq. ipfum fluens gummi . & adflrin- genti cjuadam vi fentitur pollere , * . v . . ( X . X , |\ . .... 'V 5 , \ . NOTi IO. TERRENTII LYNCH, Inter arbores noui orbis primas adnumerandz fitnt merito , Copal oh infignes vfus quos pr&bent tum in medicina tum etiam in fuffimentis f fimiles porro admth dum funt Lentifco Balfamoq , figura (ejr viribus , vnde (efp refim ex eis ad nos delata Balfami nomina acceperunt , 4 6 RERVM MEDICARVM NO. HISP. Te (OP ALLIQVAHVITL P ATLAHO AC , feu huiufmodi hquorem fundant , quarum aliae congeneres funt,alia? vero longe inter fe dif- fer entes , de ijs feorfum agemus. & eius gummi differentis omnes , & fi fimilis cir- citer facultatis efle reperiuntur,cum luis ar- boribus erunt nobis percurrenda? . Fadoq. ab arbore in pra?ced enti capitulo narrata-» exordio, de pra?fenti verba facimus.Hec ergo arbor ob amplitudinem foliorum, qua? ca?te- ras congeneres videtur excedere , ita vocata, mediocri conflat magnitudine, in conditaq. folijs ferratis, 8c Rhoi ob/oniorum perquam , fimilibus tum colore-» fquallenti tum etiam magnitudine , & forma, fed pennatis llipitibus, & ramis . gummi candidum exhibet, nec ab fi mile illi quod ffillat e Copal quahuitl , parcius tamen, ac ij/Hem prsditum viribus . Nafcitur regionibus calidis, ac prscipuc Quahunahuacenfibus,vbi eam arborem paflim vidimus nafcentem etiam intra ambitum oppidi , ac curauimus depingendam . poffetq. (vt ego quidem conie- do ) in Hi/panis feruentiores agros, nen omnino inutili opera per maria depor- tata transferri. Ji!‘ • .1. ■ . . : ! T{ami huius arboris rubent , bacae ipfe ex rubedine in flauedinem tendunt , feli A alata oriuntur , Jimiliter ac lentijcus non ex virga rotunda , fed comprejfa in lati - tudmem . : t r> y v t r t i/ i a y .O I ■: T ; ' V" ‘ \ v. * . \ ; .$-‘X t r ‘J. Vf r! :-Vj\ • \ .•< \ • V • Sk T\f\W' >0, 7>e L ICB E R T E R T I V S. 47 A De COPALLl QV AV H X\OT lt feu de leproja Arbore fudente Copallt Copal- lifera III. Leprofa. £ap. m . ARBOR eft: Copal Ghiauhxiotl excelfa leuis,& qua? facile membranam exte- ternam exuat, vnde nomen, folijs paruis, ob- longis , & rutaceis, fed maioribus, & longio- ribus . frudtu acinofb , fed fingulatim de- pendente . liquorem & hic refinofum di- ltillat, Copalh colore,. &: odore fimilem , fed parum. Nafcitur in calidis Texaxa- huaci regionibus montofis , & afperis lo- cis . Calida arbor eft , ac ficca ordine ter- tio, odoraq. non fine quadam adftringen- tia . eundemq. liquorem dilutum ex aqua_» immifcent Copalh 3 atque ita aiunt egregie^ fiftere diarrhoeas . T>e ftPJLLI TOTOTOCENSE . Cap. 1111. Copallifera 1 1 1 1. Rbor eft magna/olijs Mali Medica virore tindtis exfaturato.gummi ftil- lat [ opalli perfimile , quod in aftulas quoque candicantes , atque illis fi- copallifera V. Montana . miics c0Sl folet> in eo(aemcl- recondi vfus . De COPALLl rnontanaxfeu TECOCP ALU 6)VAHV1TL> Copallifera V. montana, cap. V. ARBOR eft: T ecopallis Quabuitl me- diocris magnitudinis, folk Vnedonis, fructum glandibus fimilem , quendam ve- luti ftrobilinum continentem, opertum lu- brica & refinofa quadam faliua , atque in- cludentem intra fe nucleum candidum, ad multa vdlem . Fluit ab hac arbore gummi , illud. Thuri antiquorum, odore , fipore, ac: viribus adeo fimile, vt illi reputem eftc^ congener . nam & in Philippicis infulis na-T fci copiofe audio, quo fadtum eft vt ab Hif< panis huius orbis Thus ore pleno vocetur, quamuis a quibufdam Anime Indicunw dicatur. Prouenit in calidis Papaloticpacen- fibus. poftetq, ad feruidiores Hifpani;e re- mones O 48 RERVM MEDICA R V M NO. HISP. giones transferri, calidae funt tertio fere ordine, ficcaq. Sc paulifper adffiingen- ti natura, omnes propemodum huius arboris partes, odorisq. gratiilinii. ventri- culum cor, cerebrum, vterumq. fuffitu corroborant . fluxiones coercent, pitui- tam abfumunt , rigores febrium arcent , & fouent membra perfrigerata , vul- uamq. procidentem in fuum locum reffituunt , atque reponunt , deciduamq. confirmant ac veluti affigunt. F dia habet eo modo quo Fraxinus . Confulat lector caput primum Monardis de Copal & Anime . Ve C V IT LAC 0 FALLI feu Stercore Copallis , Copallifera V l . Leprofali. CaP * ^ ARBOR quam CuitUcopallim idelt fopallis-Revcus vocant, a quibufdam Xioquahuid quod Bipes leprae infectus vi- deatur nuncupatur, mediocris eft magni- tudinis , folijs obrotundis , paruis , acinisq. racematim dependentibus, Oxiacantha? fi- milibus,valde odoratis, glutino fisq. Gum- mi fert candidum, fubodorum, ac valde du- rum. calida ordine fere tertio, & exic- cante natura conllat . Nafcitur calidis re- gionibus Yauhtepecenfibus mon tofis fa- xofisq. locis . % Folia (itu figura fimilia funt folijs ar- boris Siliqua Qeratonia * Ve TECOPAL QVAUV1TL ^PITZAUVAC feu tenui folio Copallifera V 1 1. Leptiphylla . CaP' ^ RE PERI dum apud Tepotztlanenfes deferibendarum herbarum gra- tia moram agerem,nec non apud Hoaxtepecenfes arborem aliam medio- crem, ffillantem lacrymam Thurifue Ipeciem , in candidum vergentem colo- rem,fed fufeo perfufum,eifdemq. viribus fSt odore praeditam quinus prasceuens. fed folijs ex vtraque ramulorum parte ordine compoflitis, paruis, minime ferra- tis,& rutaceis paulo maioribus.fru£tu vero paruo. coccineoq. & Pipeii rotundo forma non abfimili,fingulis binifue acinis per interualla ramorum appendenti- bus. Gummi huius arboris permixtum formicarum & puerorum flercori, aiunt vnius vnckc pondere, bis terue epotum, iufanientibus citra febrem mederi . T ECO- liber terti vs. TECOPAL QVAHVITL TEPOTZ LAN! Copallifera V i {. Leptiphylla 49 Copallifera VIII. QVAVHTECOPALLI PITZAHVAC Copallifera Leptiphylla alia . De XOCMCO-pALir, feu fOPALLI florenti , ab alijs XARAPIZ flVA Copallifera VIII. Cap. V1U. A\ * $ ; r' i •’ v«-v ARBOR efl: mediocris Xochicop al- iis , folia fundens Mentha?, fed pro- fundius ferrata ac Ripites impenfe odo- ros . ftillans liquorem fuluiim,ac limonum odorem magnopere referentem^generibus Thuris Indici annumerandum . nam & arbor ipfa congener ell eifdem gummi proditum viribus , verum- efficacioribus . nafeitur in calidis Colyma? , atque etiarru Michuacanenfis regionis . Elf & alia Ar- bor eodem nomine Sc liquore , fed folijs Xocoxochitl qua? apud Teocalcinenfes pro- uenit . Ve i* . i jo rervm medicarvm no. hisp. B, MlZMVlXOCHICOVALtl. Copallifera IX. C+ lX' De HO l$VAHV ]T L, feu Arbore CH ILLI- C*P- X‘ ARBOR eft HolquAhuitl cuius duo funt genera . Alterum ftipi- tem profert magnum Jeuem,fuluum,& lenta refertu medulla, floresq. candican- tes, folia maxima, & orbiculos ftellatos , rubefcentes ex pallido , adhaerefcentes llioiti & refertos fru£hi,Ponticis N uci- bus pari, candenti luteaq.obdudco mem- brana ,& amari faporis . Alteram vero folia Mali Medicae, led tamen maiora., , vtriufque arboris cortex amarus eft.Na- fcitur senus vltimum apud Michuaca- nenfes , vbi TauntaqMm vocare con- fueuerunt . Primum vero MecaUam , & Yhualapte .Cortex calidus eft ordine ter- tio, &paulifper lubricus, cuius decori ius infafum medetur dyfentenjs .Fun- dunt feds gummi , ab Indis Hollt voca- tum , primo Isaeum, mox luteum , ac tandem nigram, poftquamfcilrcet coji- centiu corporibus illitum fit . Adeoque .. • vndecunquerefiliens,vtpilspalmanx, aut eius, quas a vento nomen habet, apud prxftet vices, & ad multa prxcerea vtile eftm ejicit fi digito madenti fuc- vterum.fterilitatem admotum vulu? fiigat,me ^ d^reMericisq. opi- co Toloxochttl, & Holh, vulua.S; anus con qib uJviribus pollent admixtum , tulatur . deuoratumq. per fe aut ali,s qux fun ' J b > ^ anum antumj aut fi adieftum Tycyelt , & conformatum in P U“‘ D„n=ixcum vermibus ; Axin fieri poffit, inducatur . additum cibis impingua , ■; P 0lubil facllm5 homines contor- promptitudinem ingenerare dicitur, & offa emolli _ & vene. Ln fleaiq. huc , & illuc polfint , corpusq. more petaurorum LIBER TERTIVS. 51 rem vehementer excitat, cholicis confert, fedi admotum, trahitq.aluiexcrementa &c dolorem , fitimq. fedat . vflum vero argemata difcutit . hoc eftgummi illud nobile, quo Indi olim exercere folebant ludum Bathei y fpedlatu mirum , quem cura Cor tefij videre aliquot ab hinc annis Hifpani. eiufdemq. arboris folia ficca & leuigata, dicuntur leones & alia animalia interficere . ^Bathei ludus quid Jit y apud Ouetum in hi Horia naturali Indica , fuje Jcriptunt imtenies. De H01TZIL0X1TL , feu de Arbore Balfami Indici. Balfami fera I. Cap. XI, QVAM arborem Pannucini Chudtc vocant, noflri Indici Balfami arbo- " rem, Mexicenfes Uoit\iloxitl , feu affluentem refina nuncupare confueuerunt, quia liquorem effundit Syriaco Balfamo fi- millimum, neque odore aut viribus infe- riorem . Arbor eff Mali Medicte magnitu- dine,folijs Amygdali maioribus, tamen ob- rotunaioribus, & magis acuminatis . flori- bus in extremis ramorum flagellis luteis , initio loculorum oblongorum forma, fed procedente tempore quorumdam veluti fo- liorum , carteris longiorum & latiorum , in quorum extremitatis cau itate, femina inclu- fa continentur, candicantia & in quendarm, pallorem inclinantia, oblonga , Sc pauli fper contorta,feminibus Mali Medicxhmilia^ , aut verius his , quje Hiatini vocant Manies3 ac faccharo , veluti lfrobylinos noflri incru- flare folent. Incilo ergo quouis anni tempo- N . re huius arboris cortice flipiteue, fed prxci- pue exactis iam atque delinentibus imbribus, liquor ille nobilis, toto orbe cele- ber, nec dum fatis laudatus flillat,quem Ballamum appeilant,e fuluo in nigrum inclinans colorem, fapore acri, paulifper amaro , odore vehementi , fed tameru gratiffimo . Regionibus prouenit calidis, qualis eff Pannucina,vnde impofitum dt nomen, & ad Hoaxtepecenfes hortos a Regibus Mexicanis,delitiarum & ma- mificentij gratia, tranflata. vbi eam rurfus vidimus editis ac montofis locis . etfi id campeftria hominum cura & diligentia defcenderit,cultaq. &Hortenfia ve- nti coadh amet. Vnde fperare aliquis poffet loca Hifpaniarum calidiora minime ngituram.Sunt alij liquores,fimplices atque compofiti,quos eodem nomine Hi- pani qui ad has regiones penetrauere appellant,de quibus inferius dicemus. Ex- .rahitur idem liquor decodtis etia furculis minutatim incifis ex aqua & vitro ex- :epto in natante hquore,fed viribus inferior. Liquor ergo quouis modo extradhis ]uai to fere ordine calidus eff: ac ficcus, fubtilium partium non fine quadam ad- E x flri- Jt rervm medicarvm no. hisp. ftri&ione, & corroboratione, ac innumeris morborum generibus propellendis , aeque fal.indis vtilis.nam eres quatuorue gutta: matutino tempore ante cibos lm al, ventriculum a frigida caufa imbecillem confirmant, vrmam & renum ve(i- ca,q’ excrementa euocant,pelluntq. e corpore . aperiunt obilru&a, ac medentur refpirationis difficultati , ventriculi & alui dolores fedant . commendant Colis- rem , ac iuuenilem vigorem diutius conferuant , & tuentur » ^uin iiquor ille in peflldos efformatus, ac obditus vulua:, fecundas emortuosq. infantes trahit , pari tum accelerat , St lferilitatem a frigidis humidisq. ortam humoribus profligat . dolores ab eifdem caufis enatos vbicumque contingant , extrinfecus illitus fedat > flatus & tumores prseter naturam difcutit, cerebrum corroborat, neruorum ori- gini impofitus auxiliatur , paralyfi & eorum gelidis omnibus inedejux morbis . Cholicis, Iliacisq. & articulorum doloribus mire efl: vtilis . quhi Wflera recen- tia conglutinat, & fanat inueterata, ac diuturnarum febrium rdpHentia Frigora , ceruiciq. dorfbq. illitus pellit.Idem proflat abipfo femine ejcprefihm oleum,mi- tius tamen, benignius, ac mollius, quamuis acre quoque fit,gratiflimi oddris gu~ ftuq. & odorum, & fuaue,ac tertio calorificum ordine.quod nos omnium primi eurauimus prado extorquendum . efl: autem oleo quod ab Amygdalis amaris , aut nucleis Perficorum exprimitur, odore atque fapore fimile, fed odoratius, ve- hementius, & acrimonia longe maioris . pios Balfami admodum pallet 3 & Digitali ait quo modo eU fimilis. eamdem arbo - rem defcripfit etiam Monardescap.p. fub finem, eiq. duplicem tribuit corttcem , vnum eraffum Suberis modo , alterum vero tenuem . firuElum ait Ciceris , aut Pift grano ma- iorem non effit inclufum in extrema filtqua , angusla , digitum longa , alba3 tenuitate re- galis fimpheis . quam etiam fili quam eleganter no fler AuElor , fed maiorem in pittura exhibuit . jfuod vero Balfamum a M onarde primo loco defcribttur , forte eH illud quod fequente I 3 .cap. exponitur , cum eundem excoquendi modum vtrobique wueniamus , & folium Vrticee cum folio mucronis hafiarum non adeo diffide at . (farolus Clufius lib.i.exot.cap. 2 9. deferibit huius Balfami fruSlum, (inquam nem- pe Badiceam , cum duobus nucleis inclufis . Monardes autem , forte fili quam nondum adultam defcripfit . Ego vero puto fruttum illum Clufi anum potius ex arbore , quam rvocant Pecunia . TD. Henrico foruino, Batauo3 Tharmacopao Komano3 exoticorum dihgcntijfimo fetu - tatori3 miffus fuit nomine Mamey . r 1 . « > .1 De Arbore H VA C ONE X ex qua paratur vocatum ab indigenis Balfamum . Balfamifera II. Cap. Xll- ARBOR efl mediocris altitudinis, & craflitudine femoris, firma materia , & qua: terra defofla diutius duret incorupta, odora , luteisq. folijs denarij plus minus amplitudine.flore paruo St candicati,fru<5hi oaccis Lauii fimili.Cor- tice huius arboris cofrado minutim, St quatriduo macerato ex aqua, ac demum inlolato St expreflo , liquor extorquetur Ballami praedans vires, ad multa vtilis , quique intra menfis vnius ipacium peragatur . contrahitur etiam ex folijs nilla- titius liquor , odore perquam iucundus, St multis per fanandis aflechbus aptii J- LIBER TERTI VS. SS mus . quin furculi ipfi extergunt roborantq. dentes, ex quibus, vt hoc quoque obiter dicatur , Indi olim fagittis mucrones addere confiieuerunt . Ve 'Balfimi frutice quem indigena Hispani AAARIP EN DAM vocant . Balfamifera III. Cap. xil /. ETSI planta hxc frutex fit, inter arbores tamen , ob fimilitudinem ac co- gnationem quam cum arboribus lacrymam ferentibus , pradertim eaim quam habet eius Jiquor cum vocato Balfamo, reponere vifiim fuit.Eft ergo Ma,- ripenda frutex,ftipites ferens viginti fere dodrantum altitudinem habentes , ra- mosq. fufcos,ac folia haftarum mucronibus paria, craffa lataq. fed fuperna parte virentiora,& fparfitn purpurafcentia e rubeo,& appenfa pediculis in coccineum colorem inclinantibus, frudtu racematim dependente, & odbo pene vncias longo,, concinnato acinis vuarum fere fimilibus, fed tamen rarioribus, initio virentibus, deinde rubefcennbus, & tande e purpureo nigricantibus. Vtuntur Ahhiopes fo- lijs eius fifrularumloco, ad hauriendum fumum herbae vocatae a Mexicenfibns , Yelt,quem alijs per arundinum canales mos efl haurire, paratis e folijs conuolutis quibufdam tubulis . Arte vero extorquendi liquoris modus hic eft. teneros eius,, planta; cauliculos, turionefue,& interdum acinos minutim diffecant, coquuntq. in aqua , donec in defruti denfentur craffitudinem , atque ita finunt confide- re . Curat hic liquor mire vulnera, etiam alias infanabilia . & recentium fluen- tem quoque fanguinem frftit . Sunt qui, ex praefatis germinibus aquam ftillati- tiam extorquent , quam aiunt , ardenti feu Vita; vocata aqua,effe ad qu fq ;■ „ j O » ’ic , 1 B i - j j j j i ." i 1 r.‘i v : ■ L'v vi,-' , r . j ;. ■ 1 • ' f. ■ ir.'. > r- E } I R E RV M M E D I C A RV xM NO. H I S P. De MOLLE Lenrifco Peruana . Cap. X V. APeruina vocata regione ad hanc no- M ^ uamHifpaniam,imo adHifpaniasno- liras , planta quam Moile vocant, iamdiu ad- uebla elf, atque tranflata . Arbor procera ell * vilu pulchra, & ornandis domorum complu- uijs,locisq. publicis, ac foris aptifTima.comata, in latum pandens vndequaque ramos , qui c viridi colore tendunt in purpureum, vbi tolia Olea? profert,fcd longe anguftiora, St tenuio- ra , St quodammodo dentata , ordine vtrim- que difpofita , St oblique verfus ramos extre- mos procedentia . Flores exiles , albos , race- matim dependentes , qui mox infrudtum vi- rentem, Oxiacanthae femini parem, aut paulo maiorem, alit. St cum maturuerit, in colorem exo albo rubefeentem , dulciq. carne praedi- tum , cum quadam acrimonia & amaritudi- ne . membranulaq. pr^didli coloris contegi- tur /cui nucleus durus inelF . Folia ac frudtus Lent-ifcum eiusq^ lacrymam olent refipiuntq, fed permixtu Fceniculo. vnde for talfe aliquis in Lcntifci referat fpecfes , ni malit effe plantam fui generis . folia &fru£fcus vi- rent toto anno,alijs fubnafcentibus3alij£adolefcentibus/& alijs maturekentibus* Sylueltris arbos elt , neque vilis lenocinijs , aut cura vt proueniat opus habet ; quamquain delicijs iamdiu haberi coeperit , cultumcf. St indulgentiam libenter admittat. Prouenit vbique,feu femine, ramo, aut viui radice feratur, f ed in caUdis regionibus affurgit, laetiusq. viuit. Stillat ab hac arbore lacryma, quae Velut folia vniuerfaq. planta, Fceniculi St Lcntifci odorem habet, faporem vera acrem, fub- dulcem , St cum quadam amaritudine adllringentem . calidaq. St ficca ordine fere tertio conltat natura. Nucleus ventriculum corroborat, caleficitq. rvenitrem adflringit St ( vt quidam aiunt) Therebinthi vicem praeftat. femen veroCirda- momi,vrinam elicit, flatus diffipat,& membra corroborat, corpora nimis fluxa St humecta exiccat. folia lotionibus addita, Oedemata diffoluunt,ore commanfa gingiuas dentesq. confirmant, St vlceribus oris medentur . Fru&us,feirincus a£ fumpti , fiue exterius admoti, quemadmodum St lacryma, luculentius pr^didta omnia praeftant . In Villa Madritij Prouinciae Carpentariae Hifpanix,tres vidi-- mus huius plantae tenellas arbufculas , caudicem femoris craflitudine habentes, cortice fubcinereo concedtum, Fraxini humilioris , Orni Omeleaeq vulgo didfae , magnitudine, ramulos vndequaque in latu pandentes, ijfdem ornatos folijs.con- flantibus ex pluribus ad vnum pediculum cohaerentibus , multo tamen minori- bus , ex viridi nigricantibus , ferratis , fub extremum anguflioribus . quae ab ar- boribus • - LIBER TERTIVS. SS boribus decerpta, la£teo fucco , Jento ac viuido odoroq. featebant . flores exiles albos, racematimq. difpofkos habentes^fructus vndique Indic? prardidte Molio fimiles . pari modo fnfotus & folia toto anno virent , ac vires , Sc vfus , omnino fiint pares . Hac etiam arbor fpecies eH Lentifi tum figura tum ‘viribus , cuius primam fecit mentionem Clnftus . Adoleuit Roma in horto Excellentiffimi zMartij Columna Zagaroli Ducis in magnam arborem . cuius folia initio ferrata funt . arbore ve- ro adolfente, omnes inciftbnes pereunt , vt etiam annotauit fubtiliffimus rerum natu- ralium indagator , D. Fabius Columna Lynceus , in opere fuo de rarioribus quibuf- dam Apulia plantis . De T ECO M AH AC A. Cap. XVI. ARBOR eft Tecomahaca magna , fo- lia ferens obrotunda, mediocri & fer- rata , ac frudhium in poltremis ramorum», flao-ellis paruum, obrotundum , fuluum^ ac refertum femine , nucleo Perfici haud abfi- mili . Nafcitur apud Miftecas, necnon Tan- giteri regionis Michuacanenfs . poffetq. in prouincias nofrri orbis paulo calidiores,me- diocri negocio transferri. Acris planta eft,& odorata, cum quadam adftricSbione. calidaq. & ficca ordine tertio . Fluit ab hac arboro fearificata aut incifa , & interdum etiam», fponte fua, lacryma nulli fere ignota, eadem pradita temperie &: viribus, quam plerique loco Myrrhae fobftituunt . dolores a flatuofo fpiritu , frigidaue caufa ortos fodans , flatus ipfos difeutiens, lentos humores diflbluens , ac frigidam intemperiem corrigens,impla- ftri modo adhibita.vtero amica ita,vt prunis iniedta, & naribus admota, mulieres hylte- ricas illico liberet. Vmbilico appofita,men- les fiftit, & vterum fuo loco retinet . diftillationes,temporibus,aut poft aures ad- hibita, fiftit. dolores dentium fedat, cauifue dentibus indita, ipfos a corruptione liberat, neruorum vulneribus opitulatur . coxendici,ac arthritidi a frigida caufa genitis opem praeftat . cerebrum , neruos,ac ventriculum appofita roborat . ma- gniq. eft ad omnes affectus a frigida caufa ortos vfus . Defcribitur a Monarde , Tecamahaca cap.i. Vfus eius apud Europaos permagnus eft> ob odoris fragrantiam, pr&fertim ad catarrhos maturandos , & ad dolores cholicos , flatus q. difeutiendos . RERVM MEDICARVM NO. HlSP. De TLAHVELILOCA, A H V IT L , idefl arbore infania , C ARAG N A nuncupata . Cap. X V 11. TL AH VELILOCA J^uabuitl, cjuam Hilpani £ aragnam vocant, arbor eft magna, fuluos fhpices fundens, leues, nitidos, & odoros, folia oleaginea in Crucis forma compofita, orbicularia . Odora arbor eft , guftu acris, & non- nihil adlfnngens . Nakitur apud ^Vlicbuacantnfes , & Mexicam inferiorem , Gummi quod ab ea fluit , C aragnam quoque vocare audio, eifdem fere viribus , quibus Tecomabaca praeditam, fed vehementioribus , ita vt affedtus quos Te- comabaca curare nequit , (^aragna pellat . puluis ipftus ftipitis deuoratus , mire ventriculum & cor flrmat , flatus dikutit , frigidam emendat intemperiem , & vterinos curat aftedtus . Fama eft apud indigenas Cacodtemones hanc arborem pertimefcere ac fugere, & falcino aduerfari . corticem vero ex aqua illitum con.- terre cordi, deuoratum vero L acahoatl pedtori fimul & cordi ferre fuppetias. ^ejinx huius vfum tuam indicauit Aionardes. cap .5. . ' ■ ’ ~ -> a’ * De XOC HIOCOTZO , QVAHV 1TL, /eu Arbore Liqui- damban Indici . £ap. XT II l. ARBOR eft Xocbiocotzp magna, - - - - - Aceris fere folijs,in tres culpides,duosq, imus diuifis , altera parte albicantibus, altera vero obkurioribus,lerradsq. . Cortex ftipitis partim fuluus, partim virens eft . Prouenit campeftribus , calidisq. locis , & interdum etiam temperatis, velut HccyacccotU Jfoahuc- hinaciy&cXicotepeci. Calida ficcaq. natura con. flat, 6c odore iucundo . Incifo arboris huius cortice, Indicum fluit vocatum Liquidam- barum ab indigenis Hilpanis , a Mexicenfi- bus Xochiocoi%ol , fuan itate odoris Styraci per- fimile: calenti ordine tertio natura, ficcantiq. quod additum Tabacis, caput, ventriculum , & cor flrmat, fomnum inducit, &: capitis do- lorem a frigida cauflfa ortum lenit . per fe ve- ro humores dikutit , (edat dolores, ac impe- tieinibus cute dicitis conuulfa medetur, lfil- lat ab eadem arbore, aut Iponte lua aut inci- la, oleum haud cedens prxdidfo liquori , aut odoris iucunditate, aut medicis viribus . aliqui dicant, oleum fhllare cx primo liquore , loco congruo ponto , aut exprek (o, vt tenuior eius pars fhllare poffit^dicantq. eife calidum, &: humidum, minus tamen rebtc . Difcutit vtrumque flatum , ac prxter naturam tumores diiiipat , codfio- M i' L I B E R T ERTIVS. ^ todHonem procurat, ventriculum roborat, vterinis afle&ibus confert, &alia his {imilia pfjeftat iuuamenta, feu per fe, feu alijs medicamentis permixtum . Sunt qui elixis ex aqua ftipitibus , id odoramenti parant genus . ied vilius ita eft , ac minus ad prsdida priefidia expetibile, & nifiad viliores quofdam vius com- modum . ::c!. - F rufius huius arboris rotundus eH , fed inflar Polygoni habens multas fuperficies nigras , angulos vero luteos . vfum huius liquoris admodum copiofe defcripjtt Mo - nardes cap.Z. . ' v De TZTAC £VAVHX10TL\ feu gXAVHXIOTL alia Galiopifera . (ap< X / -V. TZTAC QVAVHXIOTL YZTAC CLVAVHXIOTL Galiopifera . alia Galiopifera • YZ TA C Quauhxiotl , quam alij Quauhxiotl vocant , arbor eft mediocris tolijs obrotundis, & ftipitibus, atque pediculis rubentibus . Gummi ftil- lat candidum, acris faporis . Prouenit in calidis Ytzpcani . gummi tertio ordine calidum efle videtur, quod aluum fluentem cohibet deuoratum ex aqua., lcrupuli vmus menfura. dyfenterijs mirum in modum opitulatur . quin, dolores illitum fedat , ac difcutit prater naturam tumores . aquam , in qua., infunditur , ladteo tingit colore . eft & aliud genus eifdem proditum viribus , formaq vocatum Tlatlahmc guaubuxiotl, fed gumini manans rubefcens, vt no- men indicar . - * lu Fi- 58 RERVM MED1CARVM NO. HISP. In Figura fecundo loco pofita , folia in ramis fmt bina ex oppofito, fed tn ramo toto funt feptem , eo ordine quo tn Lentifco , fed magnitudine Aurantij . bacae. etiam rubra ipfi trunco adnata3 qtta magnitudine 'Fjfum xquant. , %An ad fequentem^ pertineat defcriptionem cogitandum , prafertm cum idem no- men tribuat . V: : i . . V. J / -i V- f/ i \V\ \X\C, \ V.U\ 1 f T>e fOPALTlC, fiu. arbore fundente gummi f mile COTALLI. Qap. XX . EX G E L S A arbor eft Copalticlcuis > epidermide, cuticulatte fuperne veftita, qute fiiapte natura defquamatur,Vlide nomen . Ocymi folijs, fru- du Oxyacantha paulo maiori, primo viridi, ac tande coccineo.Refinam hxc fun- dit arbor candidam , paulifper odoram , fed modicam . Nafcitur in calidis locis montofisq. fexaxahuact. funtq.qui Ttac Quauhxiotl vocant. Cortex ligni ca- lidus eft ordine fecundo, odorus , & grati faporis, non fine ficcitate, & amaritu- dine quadam . Gummi illud calidum apud Mexicanos circumfertur, habeturq. maximi in compefcendis dyfenterijs . Ex hac ftillans arbore refina eft , quas ex aqua deuorata, vbi ftatim in lac foluitur,vnius oboli menfiira, aut per le folum, aut permixta Copalli , ftftit dylenterias, & fanguinem vndecumque manantem cohibet. Vitandum eft*amen au nuria , 6c rerum deferibendarum copia_> . Illud LIBER TBRTIVS. 59 [llud etiam notum eft , admixta refina , mafTam ex eo gummi parari quam La- :ram corrupta di&ione vocant, fignandis literis, alijsq. ichedis aptiflimam . ad- iita vero his arena crafllufcule trita , percotftisq. omnibus in placentulam cogi > lju£ admota igni e veftigio emollelcat, perfrigerata vero eam duritiem ac firmi- tatem contrahat, cpx ferrum, lapides, & gemmas exedat, rumpatque, quod nos experimento cognouimus . folia huius arboris conferuntur fili js zAcatia Aegyptia %ramiipfi fiunt purpurafien- teSj & Lacca quafi nigra ramis adharet . Laccam arborem Acopa c.8. folio Pruni firibit fie ex diorum relatione intellexi (Je, id quod parum huic no Pira congruit . Vnde vel male obfiruatum ab ijs qui parum huic rei pudebant , Vel alterius erit generis . ' Vanum efie rumorem quod Lacca a formicis elaboretur ex auSlore noBro patet. Vnde licet ala formicarum in ea reperidntnr,non tamen argumentum efi fujficiens huius operis . prafertim cum videamus noBras formicas congerere potius frumenta, Mujcasfj* fi* miliai quam aliquid apibus pmde elaborare . . .V. • ... De E Z Jj)V A H VI T L, id efl fanguinis Arbore . (fap. XXII . , , . i ' i ■ , v. v • • " ^ \ ARBOR magna eft E^quahuitl , folia ferens Verbalci, ampla, & angulofa, fanguine ftillans, quem vocant Draconis, vnde euenit ei nomen, eft enim Egquahuitl {anguinis arbor . Prouenit jQuahuchinanci . vis autem huius fucci fri- gida eft atque adftringens. corroborat dentes , fluxiones fiftit ; denique vim om- nem , fimilitudinem , ac eftetftus eofdem prxftat , quos fanguis Draconis noftri vfus, qui a Draconibus Fortunatarum colligi folet . de quibus, alijsq. Fortunata- rum arboribus feorfum fortafle dicemus . oArbor hac fecunda eleganter a Clupo deferipta efi initio Juarum pbferuationum , vbi eam Draconem vocat . quam etiam ‘Tifis extare audio in Horto Ser emjfimi Ad agni Etruria Ducis . i r r : & De E Z JVVA H VI T L fictinda . Cap. X X I I I. OFFENDI etiam apud Jguduhnahuacenfes agros , qui-pertinent ad T epe- cuacuilcum^odooxtm E^quahuitl jduahuchinacenfi pcrfimile m,foli js tamen., magis orbiculatis, hirfutis , & afperis, craffo cortice , radice lurculofa , ac juxta-» aquas nafcentem . quar adftringens etiam eft, & odorata, amara, calefaciens quo- dammodo, & ad eadem vtilis . Nam eius liquor , qui fcarificata arbore copiose fluit, oculis inflammatione laborantibus mire fubuenit . partes enim habet non- nullas frigidas, ficcas , & adftringentes . quare non mirum eft , fi calidas etiaim» qualHam partes pofiidens , vincentibus frigidis in ea , id operetur . %1C .... t ^ > f . : / .. . * f\ •• * . x ,v : ]' De AdlZjQVlTLs feu Siliqua Acatia . Cap . X XdV . - >»'■ i . . ' . ■ /Y , ' - " ' ■ ARBOR eft Mfiquitl frequentiffima Noute Hifpania? , fua fponte in qui- bufque locis, fed maxime montofis , temperatis, aut frigidis, proueniens. incondita, & fpinola, folijs exilibus, pennas auium imitantibus ordine, vtraqu e ex parte 60 RERVM MEDICARVM NO. HISP. parte ramorum difpofttis , flore Betula; noliratis proximo, ac Aliquis edulibus longisq. & dulcis, pergratiq. faporis,refertis femine, vnde fortita eft nomen , hinc & inde dependentibus . e quibus placentulas parant Chichimecarum gens vicem., illis pneftantes panis, veluti ex varijs. feminibus, radicibus,ac fructibus alijs . H ftillans e perfradtis germinibus , inflammationi oculoru mirum in modum con- fert. Nuclei quini, aut, ftrobuftior homo fit, fepteni emundati a quadam illos te- gente membrana, vacuat egregie pituitam, & bilem,per fuperna & inferna, vfqu<* adeo fecuro cuentu , vt vel leuis momenti re ingefta medicamenti huius vis fi ita expediat, coerceatur . Allata eft eadem a Panucenftbus, ftipite cubitali, fubalbi,- do , lento , leui & fpinifero , vbi vocant Tzjtpeloach Quahuitl . aiuntq. lac eius Ar- mare dentes, & carnem exhauftam inftaurare , Sine dubio inter Tricini genera reponenda eft hac planta , vires tamen ipfius non funt tam vehementes , ac in tAmcnc* illo de quo flufius in annotationibus ad Monardem , ait dimidiam tantum partem vnius grani valide per fuperiora & inferiora purgare. 4' L I B E R T E R T I V Si inhibet. Ius decodi ramorum, trunci, radi- cumque , prasfertim corticum , fumendum odo vnciaium pondere, mane quatuor ho- ris ante omnem cibum , fudorq. feruan- dus. Decodum paratur ex media vncia ra- dicum cum cortice aflulatim incifarum, ac maceratarum per nodem in duodecim li- bris aquas fontis. coquanturq. lento igne ad tertias Huius decodi parandi, Se vtendi ra- tio,variatur pro laborantis corporis habitu, natura, temperamento, viribus, astate con- fuetudine, Se anni tempore . Ratioq. vidus attenuans & exiccans fit , vt incasteris luis Venereas alexipharmacis . vtaturq. pro potu fecundo decpdo . idque habita prius vniuerfr corporis ratione . Sunt -j ' F qui SAS Af RA S. r1 r J 6i RERVM MEDICARVM: NO.-HISP. qui flmplici deco&o vtantur pro potu, aut folo , aut vino cum eo diluto, nulla procedente vniuerfl corporis vacuatione, neque ratione vidhisferuata . Debilibus , tabidis , & proter naturam extenuatis , huius decodh vfus aduer- flilimusefl. zAd quod arborum genus referri debeat ex felo folio iudicare admodum efl diffici- le , ex frucluvero qui hic deefl facillimum effiet . admodum aromaticum efl hoc li- gnum rvjusq plurimos habet , prafertimm lue Venerea t decoSlum eius fi fiat ad ter- tias valde multum deperdit olei fragrantijjimi , Vnde commodius fiet in Vefica cuprea Juperimpofito alembico cupreo , intus tamen probe plumbo albo obduElo , fic enim ea- dem opera habebitur , dccoclum y& oleum . De T 0 C P A T L 1 fap. XXV 111. A RBVSCVLA efl Tocpatlis na- icens in planis , calidisq. locis , flir- culofls innixa radicibus , vnde oritur fti- pes , & in eo folia fylueftris Raphani , magna , ferrata , haiiarum mucronibus haud diflimilia , ac flores candicantes. Radix acris, odora', & nonnihil adftrin- gens clh . calefacit , exiccatq. ordine ter- tio . medetur Gallico morbo ius decodli foliorum & radicum eius, flue bibatur, flue erumpentibus tuberculis applicetur . qua radice ego libentius vterer ( modo frigidi effent & tenaces humores , qua- les lolent per eos morbos magna ex par- te dominari ) quam canteris plantis, qua- rum efl; vfus apud Indos , & Hilpanos ad prtedidhim afledhim curandum . Eadem radix tufa , illitaq. fplenem com- minuit, & priftinasreftituit fanitati . De HO AX AC AN yfeu Ligno SanSlo fiap. X A I X. HO A X A C A N vocant Indi eam plantam , quam alij Matlalquau - hi It , {eu Cyaneam , tale enim efl eius cor , feu medulla . arbor efl mediocris magnitudinis , ftrigofls & inconditis flipitibus , ac veluti fpinofls, folijs vero paulo rutaceis maioribus, longioribufque, & Cyaneis floribus . Cortex efl cinereus, &fl qui crafsiorem flipitem veflit , flt fuluus. lignum pallet, ac medulla, vt dixerim Cyanea efl, vnde fljmpflt nomen, cortex efl abun- \ LIBER TERTI VS; 6$ IOAXACAN, LIGNVM SANCTVM eft abunde amarus . quo fit vt calidtis ordine fecundo , cum folijs quoque ip- fis haberi pof.it , cum manifefta ficcita- te. etfi medullam non fenferim amaram, referre vero quos effedhis pradtet in curan- da Gallica lue, alijsq. diuturnis afFedtibus capitis , thoracis , ventriculi , epatis , lie- nis , renum , artuumq. doloribus , auc quis fit adminiftrandi modus in tanta lu- ce fuperuacaneum duxi. Nalcitur in ca- lidis Ttzocanis , &Miftic£ inferioris . &: apud Haitinos quoque prouenit . G gvayacan: I . V A T AC AN efi Arbor Juglandis, vel Ilicis magnitudine cuius cortex co- lore 3 extrinsecus cineritio permixtis tamen multis maculis viridibus intrinfecus verofub- ruber , non admodum denfus , fed immodici luxus crajfltudinis nempe jemidigitalis , is ligno recenter cajo , adeo firmiter haret » vt vix ferro fiparari queat , progrejfu vero temporis facile feiungitur . Lignum in extremis colore qui in Buxo interne nigrefcente conficitur , & medi- ullium eius efl maximum , totum q. adeo lignum flendida quadam donatum duritie . qpinouitudo eius refimaceum quid Jfirat , vnturq. odore non infuaui , & ab accen ~ 'o gummi profluit , quod pr in alijs vero omnino niger . I \ucleum f fecundum longitudinem findas , duritiem Dactylorum offendes to- tum q. ofjeum fiauum in recente cinereum in obfoleto^alba autem linea tranfiierfim pa- rallelos ytotum pertranfeunt ,vt admodum eleganter Lyncurium fiue Belemmtem ra- dius fflendore referat . In medio eius cauitas efi longa d fummo ad imum pertingens , fed fine vlla fere latitudine qualis in Euonymo etiam con(f icitur }vbi feminis duo oualia, fed plana viridia quafi foliola feiunffla in fum mo vniuntur , corq. extrorfum Ver fus compo- nunt ad modum plane Euonymi , nifi quod cor in Euonymo verfus pediculum fit confli tutum . ',v Jfiua omnia mihi videre licuit munere D . Hernici Coruinim re herbaria pe- ritiffimi , qui fmffius- hos phimi ffos mihi dono dedit . • \ (reficit hac arbor in Hiffianiola , 0 in continentis yegione Nagrando diffla, tanta copia Vt numero fuperent Pinus Hispania . 1 . ' ’ ;• : >■ - . • ■ ' . ...» - ■' '• f\V . . . >v.v ' v.* L I G N V M SANCTVM, ARBOR effl admodum fimilis Guayaco , fed minor magnitudine ? opuli flipi- tibus velut ffinofs , cortex magis quam Guai aci pnflulo fus , cajer a (imilis cinereus, maculis q. confferfus fintrin ficus vero obfcure rubet , 0 in recenti ligno etiam facile feparatur.. , , v- 1 'v ‘ . I Lignum d Guayaco differt meditullio quod in. hoc efi paruum 0 in ramis nullum g Jpfius livni color magis albicat, 0 ad luteum quendam colorem vergit *, Meditullium . parce nigrum ad viride inclinat, euidenter , imo Cyaneum efi m viridi vt nomen Hoa- xacart traxit originem , . T r afflanti nullus odor pccurrrit , amulatur tamen Guayaci odorem , vt in decoffla 0 oleo eius diflillato patet, qui tamen in integronon percipitur , adeo terreis parti- bus permixta efi , vt ne ab inflammato quidem , nifi parum admodum defluat , cum tamen per dcflillationem plus olei, quam ex Guayaco extrahatur . ‘Pondus Guayaco idem efi, xque enim cito in aqua fubfidit . Sapor LIBER TERTIV Si 6$ Sapor amarus , fed acrimonia longe mater , e> eui dentior , adeo Vt amaritudo ab hac cppteffa non ftatim percipiatur ,ideoque Piperis injlar , fauces punpit,mor dicat pulms eius naribus inditus Sternutamenta cietynde longe ab incoli -i ob vires, Guayaco p Ziites,& Pyri, Mali infinitas fub fi Species , continentes , fuis tamen ymcnbus conuemunt. , - Hac eo dico , quod cum ante oflo annos , Lignum Indicum ex Hollandia Romam al- atum efiet , magna inter medicos, etiam libellis editis altercatio nata fuit, an Lignum llud effit legitimum , an vero repudiandum , quidam enim vham tantum Guayaci irborem efie afferebant fideoque hoc tanquam Pfeudo lignum omnino repudiandum s ii] Vero authontate Otiiedi , (jfl Monardis fuffulti, duo diuerfa genera efie Hatue- ant , illudq. Guayacum , hoc vero Lignum Sanflum ,app sllari debere a ferebant , on obflante nominum, ah quando confufione. Qua quidem po ferior fintentiayt ex fu - radifhs patuit , d quoms Veritatis ftudiofi , merito efl recipienda s cum ipfi planta 'a quidem diftmfl* exhibeanturyt eas ffecie differre cumis pateat y merito tamen fub "idem genere reponi debeant . Cm porro arborum generi ha duafint adfiribendx,diu dubitaui,& etiam nunc ha- eo. Putaui aliquando , Euonymo Hias congeneres dici poffc , fed quibufdam arvu- lentis olfiant ibus ab ea opinione receffi. An ad Buxum referri poffint nondum plane apud animum meum de cr eui, quamuis >u ta i Videantur fu ader e. Itaque hac de re,pofl maturiorem deliberationem amplior iquando diferendi dabitur occafio . v plura qui Volet Ouiedum adeat inhifloria naturali lndica^(fy Monardem vbi ip- m Guayaci arborem cum fiuBu, (fif floribus d C lupo depiflam inuenietfn quata- en ejidcro duorum illorum fiuttuum fiiunBionemd piElore minime expreffam n eat> W 0?nnes qui de lue V enerea confiripfirunt Adedicos . De T OHVAL X 0 CH1TL, fiu Flore notturno . Cap. XXX. ^ ^ VAh X O C H I T L j quam quidam Cozjquaquahuitl vocant , alij i. vero Tahoalxochitl , feu florem orbicularem , arbufcula efl: , Folia Ebuli , F 3 Sam- 66 RERVM MEDIGARVM NO. HISP. Sambuciq. ferens ( ad quorum fpeaes eft forrafsis referenda nifi quis malit ad Vicis fylncftrisfpccies pertinere ) fed minime ferrata, vmbedasSamouci > e flo- fajj, aggeratas orbicularibus, & pallentibus, interdm ( vt ferunt ) contradis, & hiantibus nodu . vnde acini fiunt racemat.m dependentes , mmo virides deinde coccinei, & tandem purpurei, radices verorefinofi fapons,glutino(as,& otens hoc medicamenti genus , et fi apud nos venenum habeatur , tamen fuum rvfum habet , fi debito modo adhibeatur non plus certe periculi ab eo imminet , quam a lacie EfuUgvel Scammonio, Ricino Americano , Mezereo, quibus tamen innoxie vti- mur, debitis cautionibus obferuatis . Nec fibeftias necant continuo, (Sjr hcmini Vene- tia funt s nam Vomica "Nux, canes lupos q. interficit , homini vero ad multa incurabilia remedium efiyfic O* Af cleptas , Apocym ffecies magnum hahet vfum in Hydrope alijfi que morbis . i - • • - • . • - \ , , . *. f . De QVA V HTTAC, fiu Arbore Foetida . Qap. XXX IV . ARBOR eft magna Quauhyyac, Mali Medica? folia ferens , fed ramerC acuminata cortex adRringit , grauemq. odorem fpirat . Nafcitur OcuiU faxofis locis . calidaque & ficca condat temperie . fluxum alui coercet ac elicit fudorem . naribus infliliatus fuccus tternutamenta excitat, caput pur- gat , atque ita febres tollit , & capitis arcet dolorem . quarum rerum gratia ia annuos vfus recondi confueuit . Fl^re Coc cineo . flore can- dido. De XlLOXOCHITL. Flore Capillaceo; fap. XXXV. ILOXOCHITL, feu flos Ca- pillaceus, arbor efl: vifenda? pul- chritudinis, & natura?, flores coccineos, ia capillamentorum formam apte compofi- tos ante exortum foliorum ( qua? obro- tunda funt, virefcentia, & quina) pro- ferens e quibufdam veluti glandibus pul- lulantes , quamquam funt , qua? can- dicantes proferant . Prouenit in cali- dis , Quabcocolanij , mukisq. alijs eiul- dem temperiei locis . Cortex radicis leui- gatus , vlceribus gingiuarum opitulatur . vrinam , ex aqua ablumptus, educit . re- nes , & veficam a fanie , & quibuf- uis alijs obftru entibus excrementis emun- dat atque abftergit . & pra?cipue fi puluis Xoco-' “ , L I BER TERTIVS. 69 % oxmydtxin peni immittatur . Eft autem laliuofe, & frigefacientis tem- periei , faporiique & odoris fere nullius . De £JCJPOLTON. Qap. XXXVI. ' ' c:. ' . . - « /.* ■ > a -J y - 1 ARBVSCVLA eft Cacapolton folijs Cerafi , auc Capolis , ftipite purpu- reo. Floribus in extremis ramis caeruleis, vnde fiunt acini ciceribus pene pares, primo coccinei, ac tandem e purpureo in nigrum vergentes . Folia Tunc frigida, & adftringentia .repellunt pneter naturam tumores, dyarrheas com- peicunt , febribus aduerfantuf , & medentur vulneribus , fuccus foliorum^ , acinorumue , curat inflammationes oculorum . nafcitur Ocoitud,&c Jguauhque- unlx 3 nempe temperatis , & calidis regionibus . De TZgVlXOCHlTL. Cap. XXXF1L ; . “[ YZQVIXOCHITL, feu plan- ta ferens florem fimilem granis Maizij, qus igni appofita crepuere, arbor eft excelfa, folia Mali Medica? ferens /flo- rem Cynorhodi formam referentem , no- ftratisq. rofe faporem habentem . afpechi ^pulchra eft, & florum odoratifli morum gratia , expetita ab omnibus , & dignifsi- ma qua? , nifi amaret loca calidiora, exor- naret hortos Philippicos. Nafcitur Jjhtauh* nahuacetifibus agris Hoaxtepecenfibusq. latius vero in cultis locis, Temperies eft aliquan- tulum frigida,& adftringens.calidas amat regiones, etfi in frigidas quoque regum / diligentia., humanaq. defcenderit indu- ftria . ac toto floret anno . flos applicatus dentium dolores fedat . ingeftus medetur fatietati , & pebtoris morbis , codtionemq. liiuat &c mifcetur portioni Cacaoatl com- mendationis halkus gratia . or, 2::. r> i{ ' - v • . : '-JL \ De 7° RERVM MEDICARVM NO. HTSP. TLALAMATL Aroor Vomitoria. De CHATALHF1C De TLALAMATL. Arbore Vomi- toria. C*P' xxxrui. R B O R eft Tlalamatl Saluia: folijs pinguioribus , & mollioribus . flo- nbus fpicatis, paruis, & coccineis . ex qui- bus procedente tempore acinit producun- tur . Nafcitur in frigidis , floreq. menfe-j Februario , & aceo \x J>)uauhtlalamatl vo- cant . Folia tufa, & pugilli menfura deuo- rata ex aqua, dicuntur humores omnes,le- niter & citra moleftiam vllam euacuare_> per fuperna. &c tamen frigida,adftringen- tique , & glutinofa videtur conflare natu- ra . aiuntq. , radicem leuigatam & infper- fam , vlceribus mederi . Tlalamatl Vt ex imagine hic expejita con- ijcitur 9 'videtur flectes ejse leguminis folia quidem terna got in Phafeohs flos V iti<&> flli- qu£ Vt in Se eundae a arborea ex caflaneo colo - re. ruhefcentes . , ; Cafiia &iuellri . Cap. XXXIX. HATALHVIC, quam alij _ _ citcaocotl , alij Caffiam , alij fi- . •, ftularem vocant , arbor eft magna_> , ramofaq. & perpetuo virens . ftipites proferens tedosfulua lanugine, folia_. vero, quas per modica eorum interual- la prodeunt, Limonias folijs , aut Caflias fiftularis fimilia-, fed longiora , & in- ferne candentia . luteos flores , & fru- dum , nifi tenuior & afperior eftet ac dulcis cortex, parem . Prouenit iux- l. . j ta fluminum ripas agri Xocotepecenfls , g, Pumecenfls . Cortex , qui calidus & j, jficcus eft ordine quarto 'f pulloque_^ & candido variat colore , redadus im» farinam , & deuoratus ex aqua matu- tino duarum drachmarum pondere, va- cuat per fuperna atque inferna bilem , & pituitam . lumbricofque ac ver- mes , fi qui forfan in corpore funt , pellit . egregium habetur ab indige- nis J- ! BER TERTIVS. 71 pis pharmacum. Idem cortex permixtus Axia, & applicatus pofl aures , tollit earum dolorem . fruCtus cortex, qui dulcis eft , ac Caffia? medul- la faporem referens 3 eodem modo atque pondere deuoratus , purgat bi- lem atque pituitam . aluum emollit , ac ventrem leuiter foluit . 'ldeim, tritus , &: infufus aqua ( fi peCten ex ea aqua tingatur ) capillos bre- ui inftaurat , ac prolixam ca?fariem efficit . Semen vero intra fruCtuiru contentum , tritum atque ex aqua deuoratum placat febres . Quse omnia-» mille patuere experimentis . Huius meminit Monardes cap . 44. De fircis INDICAE , ET COCCI vocati arbore . Cap . XL. N V X Indica, quam vulgus Indorum AIaron} Strabo vero (vtquida volut) Palmam vocat , a Mexicenfibus CoyoRi , a Lufitanis ob oculos quoldam Cercopitheci fimiles Coccum, a vulgo vero Perfarum,& Arabum nuncupatur Harel . Arbor eft va- fta. Palmae magnitudine, & figura , in cu^ ius genus citra dubium eft referenda . ma- terie denfa , fungofa , leui , & ferulacea-» . fru&u orbiculari , aut paulo oblongiore . capitis humani amplitudine,duplici conte- cto cortice, externo villofo,interno nitido . pra?duro, & nigri coloris vt inferius latius dicetur , racematim dependente , ac men- ftruo, fed intra trium menfium fpatio ma- turefeente, interdumq. feptem, odtoue, ra- cemis centum fexaginta libris pendentibus arborem fuam onerante ; Cuius duo funt praecipua genera, alterum fruCtui ferendo, Fruftifc- alterum vero liquori euocando, idoneum . Cquoris. Nafcitur pafsim apud orientales , & iam quoque apud occidentales Indos , ac praecipue maritimis , arenofisq. locis . fe- runtur nucibus , & inde enata? transferuntur planta? , atque ita breuifsimo fpa- tio adolefcunt , exhibentq. fruCtum . pra?cipuc fi diligenter colantur, & coelo gaudent feruido . hyeme etiam & cinere, & ltercore infpergi volunt , & a?ftate aqua, ampliores tamen proueniunt iuxta a?dificia, nam videntur puluere, & ^°re luto gaudere . In noua hac Hifpania non vnicum obferuatur harum Palma- Paim$pu rum genus, diuerfaq. alia genera obferuantur in alijs locis. Aliud namque,» mil0Re5' littonbus auftralis pelagi prouenit , fructum ferens longe minorem praxliCto eifdem tamen, vt exiftimo, facultatibus . funt & palm^ pumiliones apud Philippicas Infulas , vt a viris fide dignis accepi , qus vix e terra erupere cum Bahei edunt fruCtum . funt & alia? voca.tx ‘Bahei , alis, quas Sacjac vocant . re- Sacfac . - peritur 7i RERVM MEDICARVM NO. HISP. peritur & altera Nux , qua Coccus de Maldiua appellatur , de quo latius inft- rius tractabitur. ■> - * ’ i:: Vniuerfie pene deferipta? planta partes, funt vfibus humanis aptifsims. nam ex ligno fcuentur ignes , fplendentq. foci, fabricantur apud nonnullas nationes naues , nauiumq. tabulata , claui exacuuntur, aptantur mali , condruunturq. «Tdium teda. Stillat fuccus ex. tenerrimis huius germinibus atque racemis cir- ca poftrema flagellatis & incifis, qui excipitur fidulis arundineis , vafisue alijs, ac vfurpatur pro vino prima die fuauis, tribus autquatuor fequentibus iniu- cundus, ac deinde prorfus fuperuacaneus , & inutilis , femper tamen ingratus , virus olens, craffos humores & flatum generansjmodiceq.humedtans,»^ calefa- ciens, & vino noftrati mitior , ac minus feriens caput fi vafculis quibus excipi- tur nihil infundatur quod temulentiae fit cauflTa,qualis effe folet AlangU. Aiunt autem , id geni vinus phtyficis mire conferre , adeoque effe opportunurru vrinae, renumq. vitijs laborantibus , vt vix fit in Philippicis Infulis quemquam offendere , fiue ex indigenis fiue ex noftris, fimilibus morbis affedum, emun- datis ea potione his partibus , comminutis expulfisq. lapillis . & tamen Pede- re, aiunt eos, qui obitrudione lienis praecipue laborant , ac hydropem patiun- tur . Ex hoc vino infolato, aut alicubi feruato per odo decemue dies, acetum fit acerrimum, fed quod noftrate minus exiccet, ac admotum igni ifatim om- nem acrimoniam amittat . Quatnobrem ferculis iam refrigefeentibus admi- fcetur . durat diutius, fed aqua admota , quam celerrime euanefeit , atque cor- rumpitur . Ex eodem vino carbonibus impofito fpiffatoq. paratur mei , ac faccharum adeo fuaue, vt a multis, prjecipue indigenis, vero faccharo, ac melli, quibus abundant, praeferri foleat. Calida humidaq. conflat temperie , gu- ftuiq. gratum efl , diu incorruptum permanet . mollit pedus , grauedini con- fert, ventriculum cerebrumq. roborat, codionemq. iuuat . Nux vero binis tegitur corticibus,nempe externo, qui villofi condat natura, ac veluti cannabi- nis , dupeisq. filamentis intexta in dulci harum Palmarum genere , circa ini- tia eduli, & Cinar<£ fpiniferos refipiente acanthos,fed dulciori, & minus adftrin- gente ^aptiffimoq. cohibendis diarrheis , fatietati curandte , fk ventriculo in- ftaurando . Ex hoc eodem cortice parantur peropportuna lychnia inflam- mando bellicorum indrumentorum pulueri^nauium funes, & rudentes fir- mi di mi, 6c falli humoris iniurijs quamminime obnoxij . materiesq. dupea_» pnedatur tabularum compagibus infarciendis , & qua? madens intumefeat > ardiusq. obdruat rimas, impetumq. maris commodius arceat . Interno alte- ro cortice prcedida operitur nux, nitido,pra?duro, & nigri coloris, parantur ex eo vafa pulcherrima, auroq. & argento exornantur , vtq. fama fit , faluberri- mum reddere potum , ac paralyfi, neruisq. corroborandis , ( vtcumque le res habeat ) valde conferre . Subed callus , nucleusq. candidifsimus, edulis, ac la- pore referens amygdala dulcia . ex quo contufo atque expreflo , lac extorque- tur citra ignis operam , vtilifsimum necandis vermibus , ac lumbricis , fi odo vnciarum pondere , ( addito fale ) matutino affirmatur , 6c prascipue a pueris , alijsq. natu minoribus. Mifcetur quibufdam cibarijs parandis, velutiOrizx, candido vocato fepculo, & fimilibus . verum craflum veluti & ipfa medulla-* -S PL I B E R T E R T I V S. 7$ opnffier alimentum, Scconccdu difficile, pituitamq., multiplicat hominibus vjn quibus abundat , nec tantillum delata noxia ; cum tamen robuflis > atquc~> -illius alimonia afluetis nihil inferat mali , veluti experimento compertum ep m his qui Latronum infulas colunt q quibus eP pra?cipuum nutrimentum . Sc venerem impense excitat . Idenr nucleus folet delibrari , fecariq. in fruffa_, , atque ita in ioca apud qua?non prouenit, vendendus deferri . loco enim Ca- panearum in vius reconditarum editur, quin ex ramentis nuclei ( addita aqux opportuna menfura ) feruefadis, ac multum agitatis , oleum fupereminere fo- oieum^ let, parandis ferculis, dum recens eP, non inutile , Medicina? vero vflbus aptif- vires . fimum . dulce eP, liquidum, fplendidum, &oleo amygdalarum dulcium non difsimile guPu . calida , humidaq. temperie conflat , 6c fex , odoue vnciarum ^enfura epotatum, addita interdum aqua vbi Thamanndi aliquamdiu ma^ duerint, ventriculum , intePmaq. leniter purgat humores, pra?cipue me-: iaiicholicos , atrabiliofofque, & picuitolos vacuare folet j cum tamen nucleus alnum dicatur coercere . verum recens extradum oportet afliimi . Dolorem /edat , & praecipue ortum a foigjjfia caufa , &c vulneribus mire opitulatur . nam & fanguinem APit , finiem extergit , coercetq. dolorem , & tandem cicatri- cem inducit, oleo vocato Aparitij eP efficacius . quin pedusienit illitum., , purgat iofufum , &c alia huiufmodi innumera pra?lfat duxilia, qua? diffi- cile poflent Angulatim recenferi . fed ex fruPulis , quorum fupenus me- iAm. minimus ^extrahitur oleu in vtile lucernis , Onza? paranda? , neruis contradis laxandis , articulorum doloribus antiquis leniendis , 8c necandis lumbricis vtb lif limum .Nec pra?didos fblum ha?c arbor prtePat vfus , nam vnaqua?que nux Liquori* continet intra fe liquoris candidi, fero ladiuc Amilis, trium fere librarum meti- ^ V!^ furam, fici , febribusq. extinguendis , caloriq. contemperando idonei , meden- res • difque, & extergendis oculis, carni eorum abfu menda?, &. emundanda? mulie- rum cuti . eadem aqua frigefacit , &: humedat-. emundat fanguinem , ventri- culum, & vias vrina? purgat , fedat dolorem inflammatis oculis, medetur pe- dori, ac pergrato confiat guPu. maxime 3?Puantjbus,ac Atim feritientibus etA fudore perfundantur quantamlibet aflumant copiam , etiam matutino , &: ventriculo adhuc vacuo , minime videtur officere . plurimum prasbet alimen- tum , & aduerfus biliofis febres ep. potio mirabilis . Quin edam qua die Phar- macum bibitur aflfumi potefl, etA flatum generet, Atq. ventriculi laxitatem^ patientibus , aut diarrha?as merito vitanda . Eduntur germina , capitaue ha- rum Palmarum , qua? fuauiffima fune , fed, cum certa arboris iadura . iuxtaq. fuborientia folia non omnino funt fuperuacanea . eis enim vinum Palmarum percolatur, vicem praebentibus coli , ac calceamentorum interdum parantur folea?. De Cocco autem, quem de Maldma appellant, ita fentiunt . Maldi- -^ccu^ uas Infulas aliquando concinentem fuifle, inundatione tandem fubmeriam , -flui. ‘ lias reflitiife infulas , in quibus Palma? fuerint obruta?, qua? hos ptoculiflent Coccos , qui terra indurati confpiciuntur . An vero planta? differant a nofiris , cum nemo truneqm auc folia infpexerit, certo quis aflerere nequit . Aoi i nam-, cjue Cocci , nunc Anguli, nunc bini coniundi in littus eijeiuntur , quos nemini colligere licet , niA cum capitis periculo , eo quia ad Regem pertinet quicquid G c mari 74 RERVM MEDICARVM NO. HISP. e mari in lictus cijcitur . Inueniuntur autem ipfi Cocci interdum exigui, figura ouali , magna ex parte nigro , ac nitido cortice conte&i . medulla^feu pulpae interior , quae ficcata dura eft admodum, & candida, ad pallorem tamen incli- nans, in luperficie rirnofa eft,mmisq. porofa , nuilumq. faporem habens. Magni eft huius Cocci vius , praefertim pulpae ipfius, apud earum infularum-. . indigenas aduerfus venena, aiuntq. aquam in vafis ex hifce nucibus pararis aliquamdiu contentam , ac conferuatam i adiedo medullas momento > ad coli dolores , pulla caufa per vomitum , affumptam , eiTe vtilem , nec non ad para- lyfim, Epiicpfiam , aliofue neruorum afledus. Vliflipone ha?c medulla fic- cata reperitur venalis , magno tamen pretio , ibique magni aeftimatur , omr mbusq. alijs Alexipharmacis praefertur . Huius medulla: ad decem granorum pondus , cum vino , aut aqua , pro morbi natura exhiberi (olet . etfieius vfum nullius efie momenti, aut parum conferre quotidie experiamur . Quamuis author fufus fit admodum in hac arbore^eiusq.vfibus deferibendis }non ta- men erit abi re fi letlor con fidat G arctam de Nuce indica^ Clusij in eundem notas. T)e AC H l QT L> fiu Medicina tingendo apta . Cap. XLI. -■ ARBOR Achiotl vocata, ab alijs Cha- canguarica , ab alijs Pumaejua , ma- gnitudine eft , iiipite , atque omni prorfus forma Mali Medic$,folijs vlmeis figura, afpe ritate, & virore fimilibus. colore extrinfeea corticis, trunci, & ramorum, fu luo ; intrin- feco in viridem magis inclinante , & ligno ipfo aculeato, & candenti, floribus magnis, Bellatis , quinum foliorum , ex albo rube- fcentibus, & frudu erinaceis fimili, amyg- dalarum viridium , paruarumq. forma & magnitudine, quatuor modicis diftindo an- gulis , qui fecundum longitudinem difeur- runt . Hi cum maturi funt,dehifcunt, often- duntq. intra cauitatem grana qusedam aci- nis vuarum forma fimilia, admodum rube- fcentia . Prouenit calidis regionibus qualis elt Huitxocenfisj locis potius ficcis quam hu- midis . Frigida eft ordine tertio, &: nonnul- lam ficcitatem adftridionemque partici- pat.Indi maximi aeftimant hanc arborem , atq; ideo eam iuxta domicilia ferere confueuerunt.folia fert toto anno, ac frudum vere edit, quo etiam tempore coi. ligifolet. Materies vtilis eft igni veluti e filice excitando , fi lignum ligno fricetur •, cortex vero funibus texendis , qui funt cannabinis firmiores . ac fe- men pidoribits coccineo colori exprimendo j innatans liquori aeque frigido non minus vtile medicis . extihguit enim epotum aut admotum , febrientium incendia, opitulatur dyflenterijs,repellitq. tumores praeter naturam . quo fit, vt Epi- LIBER T E R T I V S. >: 7$ Epithematis frigorificis potionibus , vocatis Iulapjjs , & quibufuis infrigidanti- bus cibarijs , & medicamentis mifceri perquam commode poifit . additur le- nien Cacaoatl refrigeri j gratia, commendandiq. fa potis atque coloris, dentium dolores a caufa calida ortos lenit, corroborat, euocat vrinam , fidm extinguit , ac Croci apud aliquas gentes gerit vicem . Excipiunt parando pigmento grana iam matura , ac in calentem aquam proijciunt , agitantq. continenter eodem modo femper, donec totus pene color aquas haereat. permittunt demum fubfi- dere, &: in placentulasefformant eodem pene modo, quo diximus Aml} feu « Mohuith parari, & Xiuqwlitl, vt cum opus fit in vius euocentur . Eli vero adeo tenax hoc pigmenti genus, vt femel illitum, vix etfi vehementer extergas, pofi fit deleri, vriilae autem permixtum fit indeiebile . Adfiringic nonnihil, ideoque cum refina permixtum medetur fcabiei , atque vlcenbus , ventriculum corro - borat, fiuxum alui cohibet, lac auget permixtum eruitis Caraotl, quem reddic innoxium quacunque me nfura bibatur, eius fiquidem gratia > facile, ac ci- tra fatietatis incommodum lolec concoqui . Fruffium huius arboris exhibuit ( lufius exoticorum hb. 3 . cap $ 9. (gfi arborem re- &' confit efie 'Bixam Ouiedi , a colore (juo indi.fi tingunt, ita diclam ab Ouiedo. ea- dem arbor etiam a Julio S caliger 0 defiripta fuit ■ folio Pmni,fruEht qualis Cafiane cum erinaceo in qwcoccus ruber qma nomen ignorabat, arborem finium r co un- dor u-n appeilamt , quod eo colore M exicam fijes proniorum in tabellis depingerent * Modum excitandi ignem mutua lignorum attritione dtfcribit Guiedus hb 6. ejfc hi flori a naturalis > fpecitm autem ligm non nomi nat . Qu quo latius'profequemur . Sunt ergo lunarum fpecies quo adhuc nouerim , quo in Mexicanaprouinciareperiuntur, prima Tzjac nochtli vocata, quodal- bus frudus eius fit, folia fert rotunda , parua , leuia , rarisq. horrentia aculeis , "°dhh * florem luteum , frudum fpiniferum, & candentem, & in fruticis attollitur magnitudinem. Secunda qua; Co%_ nochtli dicitur, quod pallentem proferat fru- como- dum , folijs conflat amplis , orbicularibus , multifque & prolificis, horrentibus ahVi * aculeis , flore Coccineo per extrema pallefcenti, & pomo luteo, ac raro . Jtla- Athtoc . totnochtli , feu Turia ex albo in rufum colorem inclinans, folia fert angufra, ob- n°mi * longa , impense aculeata , & nonnihil purpurefrentia , quod efl huic tantum generi peculiare, cum ceteris omnibus viridia frnt i frudum item valde fpino- fum, florem extra luteum, intra vero ipfrus Tuno colore. Quartum genus Tla- Tiapai- palnocbtli , idefr Coccineum, folia fert tenuia, angufra , & oblonga, fed breuio- no mis ’ qux cum natura tum etiam forma fimilis effet , nifi brachia, caulesq. teretem formam & ftriatam forarentur, & alias permultas, de quibus fortaffe diftin- dionis gratia proprijs tradabitur locis . Ve NOCHEZNOPALLI , /eu N 0 PA LN 0 C H E ZT LI , idefl /occo Indico in Tums quibu/dam na/cente . Cap. X L V . REPERIVNTVR apud Mexica- nos in Tunarum quodam genero GMocbe^nopalli , feu sHopdnocbezth vocato hac fola ratione a pecorum armentorumq. iniurijs , quibu fdam in locis natura munitis afferto vindicatoq. vermiculi rotundi, extra candidi , intra vero coccinei coloris , inter- dum fponte ipfius naturas , interdum ho- minum induftria atque diligentia , femina fuperioris anni ffato tempore Tunis admo- liendum , quas Indi Nochezth , noftri vero Cochinilla/fortafsis a Cocco, feu Grano cu- ius fpecies funt , appellare folent . Sunt qui dmerfam rem , hos effe vermiculos arbi- trentur .Verum etft non me lateat , Coc- cum noffri orbis non Tunas, quas nullx fere ibi reperiuntur , fed Ilicis cuiufdam , quam Cufculium recendores vocant , effe excre- mentum , folijsq. adhasrere , nec frudum effe , neque femen , ideoque fa- cultate pollere minime adffndoria , eiusq. interna , prxftanax & honoris gratia vocari Chermes , exteriora vero , quas magis funt vulgaria , adhuc Graecam nuncupationem mordicus tenuiffe -y quare allucinantur qui Cner- mes ab mfedtorio Cocco differre arbitrantur . Ta men cum vermiculi ex hoc excremento gignantur , quibus vt in his qui in i unas genere hoc , feu ex eius femine gignuntur , asqua tingendi lanas coccineo coloie natura it atque conditio, & promifeue fint huiufmodi vermes pidoribus tindoribusq. vtiles, firmum habeo ad coccineum genus, vnde(velud diximus)foi tafsis Hifpa- nienfe nomen emanauit, non minus ac eos quos vocatas Pampinulx, Teuerijq. radicibus apud Peruinos innafei fama eft, effe referendos. Ergo ex % oebi zj" pur pureus interdum, interdum vero coccineus, pro varia parandi forma, conflatur color . fitq. exquifitifsimus fi teratur ex aqua decodi arboris Tetzjtatl , addito liber tertiv S . 79 Alumine j atque fubfedimento efformato in placentulas . Adflringit ex aceto tritus, admotusq. in forma emplaffri vulneribus opitulatur, cor,caput,atq}ven- triculum roborat, ac dentes egregie extergit . Purpurarum languine vfa eft antiquitas quibufdam in venis gutturis earum contento, dum lanas tingendas curabat, & Tyrio honore decorabat veftes; verum iamdiu eoquedicamento vti dehjt Orbis , eadem repetiturus cum libebit pigmenta , neque vnquam nouis jnuentis fatiandus , aut pedem aliquo in tempore fixurus . Excrementa pluribus adnafeuntur plantis. ,. qua deinde in 'vanas in fe Ei orum fpe- cies tr an f mutantur . Jic non tantum Coccus in Ilict nafcitur , fed etiam quauis Galla in Quercubus intra je Mufcam gignit . idem objeruare licet in vejieuhs V Imi , Terebinthi alijsq . piantis compluribus . 9 De C AGAVA QVARFITL, feu arbore CACARI Cacauifera. Cap.XLFl. AT in Cacaua Quabuitl , magna de- teguntur humanas fortis volumi- na, in veteri fiquidem Orbe, perq. prifea illa tempora , quas vitas hominum erant necellaria , atque adeo apud alios cum-, deelfent quasrenda , non rependebantur asre . nondum aureus argenteufue num- mus circumferebatur, aut pecudum, Re- gumue,-aut Principum flmulacra me- tallis cernebantur infculpta. rerum viue- batur permutatione , vt olim fadum ce- cinit Homerus, & fruduum quos recon- debant fada alijs copia , mutuum fere- batur auxilium . tandem asra perculfa_, atque lignata funt, & mille rerum effi- gies numifmatis impreffas confpicieban- tur . at in nouum hunc mundum nun- quam auaritias figna penetrauerant , aut caput erexerat ambitio, donec nolfri, ve- lis ventoue deuedi, impetum fecere . non vfque adeo fplendebant illis argentum atque aurum quibus prnscipue abundabant ; auium pulcherrimarum plumas , lintea quadam gollippina, & gemmas, quas ea fert affatim fua fponte tel- lus , erat diuitiarum , & copiarum fumrna . nondum Armillas , torques , aut brachialia, nifi fortalfis concinnata e floribus, plebi innotuerant , aut Mar- garita erant illis in pretio . nudi pene incedebant , vitam degebant hilarerrL, . neque vaftos congerendi thefauros , aut rei familiaris augendas, veluci de futu- ro parum follicitos,cura euigilabat.in diem viuebatur,indulgebatur genio, hu- mili forte , fed tranquilla & felici , & potifsimis naturas bonis magna cum iu- cunditate potiebantur.Semen Cacauatl erat illis pro nummo, 6c eo prascipua vi- tas prasmio, cum opus erat, comparabantur, duratq. in hodiernum vfque diem I Quauh- cacauatl. Mecaca- cauacl . Xochica- caualt . Tlalcaca- «ud . Quauh- patlathli. 80 RERVM MEDICARVM NO. H1SP. non paucis in locis hic mos . Quid ni ? Quando quibufdam orientalium gen- tium Cochlea: Veneria:, & alijs folia quarumdam arborum , & alijs alia pecu- nia: gerunt vices . quin & ex eodem femine, quo commercia in.ibantur, ferue^ bant emporia,&in varios dominos illius ope mercimonia transferebantur.con- cinnabantq. potum,nondum vini 'conficiendi ratione reperta, cum tamen non-, nulla Vitium fylueftrium, ac genera labrufcarum apud illos fuapte natura. in fyluispafsim prouenirent, arborefque, &frutices,quibusaduoluebantur, vuis, acinisq. variorum colorum , & pampinis condecorarent, atque grauitate fua_» incuruarent. De hoc celeberrimo lemine , & quod in noflram vfque tempe- flatem,& nummi &c vini apud illos fubeat vicem, agendum eft, ab ipfa arbore fumpto initio . Eft ergo Cacaua Quabuitl arbor, amplitudine, &c folijs mali Me- dica:, longe tamen maioribus, atque amplioribus, frudu oblongo, Peponi ma- gno fimile, fed ftriato, Sc m£o,Cacauaccntli nuncupato : femine Cacabuatl ple- no, quod femen, vt diximus, Mexicanis pro nummo eft , materiemq. potionis eidem genti gratifsime praebet . Subftantia idem conftat pulpa in difpares di- uifa particulas,fed probe compofitas inter fe, tenera, multi nutrimenti, fubama- ra , iubdulcique & temperata natura , aut paululum frigida , atque humenti . Sunt ergo quas adhuc compererim,quatuor huius arboris differentia: . Prima Quauhcacauatl dicitur, omnium maxima, & ampliorem ferens frudum . altera Mecacacauatl , qute mediocri conftat magnitudine, folia ac frudum ferens, ma- gnitudine a praedido fecundum . tertia Xocbicacauatl vocata,minor eft, ac mi- norem profert frudum, femenq. extra rubefcens , intra vero ceterorum colo- QW AVHPATLATHLI re. quarta omnium minima , & ideo voca- ta T Ulcacahuarl , feu humilis , pomum fere minimum , haud alterius quam caetera ge- nera coloris. Qua: differentia: omnes eadem pollent facultate , atque eofdem vfus pip- ilant , licet poftrema potionibus magis in- feruiat,cetera: vero nummis aptiores, atque commodiores fint. Poffetquoqj {k.£)uaub~ patlaihli ad earum arborum genus referri , fed amplior eft arbor, & ampliora folia, fru- dufque , & femina, qua: dulciora quoque^ funt caeteris , & pro amygdalis poflunt, to- fta , aut faccaro condita edi , & vfurpari , quamquam paranda: potioni fint incom- modiora . Nafcitur in calidis, feruidisq. re- gionibus, locis vliginofis, aquofis, &hume- dantibus. Acuta icitur aegritudine labo- rantibus , exhiberi folet ex eo femine pa- rata potio, cui nihil praeterea commixtum fit, contemperando aeftui, ac feruori placan- do, & his quos calida intemperies epatis, alteriufue partis vexat . Si vero quatuor Cacauifera V. granis LIBER TERT rV;S,i 81 granis vnica vncia mifceatur gummi eius, quod vocant Olli , bibaturq. dy (en- tericus alfedus mire coercetur,, verum funt gummi ipfum , ipfaq. grana prius torrefacienda . grana fiquidem adeo pinguia funt, vt exprimere, fi libeat , pol- iis ab eis oleum . £ummi vero tenaciffima , & valde glutinofa vi proditum . nimius autem huius potionis vfus vilcera obftruit , colorem inficit, & ad Cachexiam , & infanabiles alios morbos ducit . Sed quoniam , & compohtar , & fimplices parari exeo potiones folent,atque hxnon vnica tantum ratio- ne, aut eildem ex rebus, iam his iam illis floribus , alijfu e plantarum parti- bus in farinam redadis 6c adiedis , in eis enarrandis fuerit haud immerito ali- quandiu commorandum . Primum ergo potionis genus ex eo femine parari lolitum , Atatexh feu madens dicitur . ht hoc fimplex ex centum plus minus granis Cacauatl crudis , aut torrefadis , led probe contufis , & commix- tis ei portioni frumenti Indici , eo quo diximus modo redditi mollioris , qua: vtrifque manibus apertis, coniundifque , & in capacem figuram efformatis , poffit commode comprehendi . fi vero libet parare compofitum , addes Ma- caxochitt vocata: planta: Xochinacazfli , & Tlilxochitl , qua: fuis defcribuntur locis , frudus contufos, & commixtos reliquis, mox vero quantum fatis fit agitatis . transferenda autem ex celfion loco in aliud atque aliud vas,hiEc potio elt , donec fpuma demum excitata , partibusq. pinguioribus , & ad olei natu- ram prope accedentibus , ad fuperiora eleuatis forbeantur , tantumq. leuiora_. funt, & gullui gratiora , vt feorfim maiori iucunditate deguftentur . Vis compofitte eft Venerem excitare , fimplex enim refrigerat, atque impense nu- trit. Aliud genus fit ex quinque & viginti granis CaeauapatlatSlli 3 totidenu Cacauatl, frumenti vero Indici pugillo vno . huic nihil addi folet ex pra:di- dis,illa fiquidem calida funt . ex hac autem potione fola infrigidatio, & nutri- tio queritur Tertium vero ChocoUtl vocatum, paratur ex granis Pocholt , &c Cacauatl a:qua menfura , quod magnopere traditur corpora impinguare , fi frequentius ea vti contingat . Ergo contrita omnia in fidili funduntur, agi- tanturq. ligneo piftillo , donec portio pinguior magisq. fpedans ad aeream naturam innatet . quam feponunt , ac feorhm collocant , refiduoq. immifcent frumenti prodidi emolliti pugillum vnum . Poftquam vero in liquorem fbr- bitioni idoneum omnia funt redada , id pinguedinis quod feparauerant , rur- fus commifccnt , atque ita demum tepidum potant , aut alijs forbendum pro- pinant . Hedica febre confumptis , tabidis , atque extenuatis mire vtile . Aliud genus didum,paratur ex frumenti Indici, & Cacauatl aequis portionibus torrefadis, & modica quadam eiufdem frumenti emolliti parte decodis , do- nec forberi pofsint. qua: demum refrigefcentia, nutrimenti, non medicamenti vices gerunt . Seritur inxta.^uahucacauatl vmbrx gratia arbos Atlinam vocata , nullius praterea , quod nouerim , vfus . De AMACOJZT1C, feu Papyro lutea , feu TE? E A MA T L Sycomoro Saxatili Mexicana. Cat* XLVIL AMACOZTIC, quam alij T excalamatl, feu faxorum Papyrum, alij T epeamatl vocant, arbor efh cuius dua: vifuntur fpecies , Prima ell arbor Potiones Mexica- norum. Atatexli fimplex . Compo- fitum . Aliud . Choco- lati . Tzene . Atlinam arbor . magna Ur r * ft Svcomor. Saxicilis Mex.II. RERVM' MEDICARVM NO. HISP. magna, folia ampla ferens Hedere,obrotun- da, pinguia , purpurafcencia , ac cordis fere figura , corticem altera parte pallefcentem ex viridi ; altera vero fuiuum . in ipfis vero ftipitibus , qui ficulnei fime , & lenes in mo- dum Sycomori, fructum ficubus paruis fi- milem,purpurafccntem, femine minuto , ac fuluo refertum . adhaeret faxis , non medio- criter Ipedtando miraculo . Folia funt fapo- ris & odoris infignis expertia , frigcfacien* tis naturae, atque nurnedtantis . Iusdecodti radicum linguam febrientium humedtat, pedtoris doloribus confert, purgatq. nom dum excudo ladte pituitam , ac bilem per fuperna atque inferna , fi vncias tres, toti- dem aqux libris ad vfque medietatis con- fumptionem incoquantur.Lac eius medetur vlceribus labiorum , cteterisq. inueteratis . Eft & altera fecunda fpeciei arbos eodem-, nomine ac temperamento praedita , quam, virgarum redtarum , leuiumq. vlum aiunt tantum pradtare . Prouemunt [hietU mon- tofis afperisq. locis , cautes , vt diximus indicare nomen , amplexa . Te COPALXGCHOTL , feuar- bore Gummofa prumformi , [ap. X LV Ili. OPALXOCHOTL, qua: a Michuacanenfibus Powpoqua voca- tur, arbor eft, folijs obrotundis, Prunis Hi- Ipanicis forma fimilis , fed fructu Medicis malis.qui prcdulcis eft, valde adltringens,& faiiuam ltillans impense glutinofam . Pro- uenit regionibus calidis , & praecipue Mi- chuacanenfibus. ltillans faluia illita febres curat, medeturq. dylcnterijs, ac diarrhccis . Materies efc operibus inteftinis aptifsima, ac ad fhnulacra efibrmanda coieris pne- ftantior. nam preterquam quod fe faci- lem artificibus probet, nec findi, neque pu- trefcere , aut corrumpi ell prompta . refi- pit gummi Copalquabmlt vnde nomen . f rutius ex viridi e fl Luteus janu vero funt coloris Caflanei , Te ; _ Ii.1. - rn i . v ' De (OVAIXOCHOTL altera Pruniformi Glimmofa If. Cap. XLIX \ ■ . ■ i ' r-‘ ■' -O - fTU-US:, S T alia eodem nomine arbos, fed folijs maioribus , quanquam fimili, ter obrocundis , & m parium cufpidem definentibus, fru&uq. prunis, auc nucibus iuglandibus forma, & magnitudine fimili . Nalcicur Tlaquitenanci . Fru&us impense adftringit , conglutinarquc . & eft , fi decoquatur , dulcis , ac faporis grati procedenti par , viribus & forma congener . Oisis nuclcu$ guftti fuauis e It , & leprae curando , fi eo corpus illiniatur , perquam accommodus f y c -n. ili V, De THAM ARINDO. Cap . L O.N SVEVERE Indi Orientales , & Occidentales , necnon alia? quamplures nationes , contra Graecorum, & Latinorum confuetudinem plancas iplas relinquentes fine nominibus , frudibus tantum , & floribus nomina imponere , quod in Thamanndorum arbore videmus cuenire . cui cum nullum contigerit nomen peregrinum , auc fuerit a Mexicanis impofi. Eum ( nuper enim eft ad eas oras tranllata) fructus tamen eius non vnicum i fed plura fbrtiti fint . Ita fit, vt Malauari, fW/, Guzarati, Ambdi> & apud Arabes Thamarindi , feu Indi dadtili nuncupentur . non quod haec arbos e Palmarum generibus , aut Palmis fimilis fit , feu fructus eius analogiam cum dadtilis ha- beat , fed vel quia ita appellari libuit , vel quod fru&us, digitorum quandam repraefcntent fimilitudinem , etficrafliorcs fint, & magna ex parte longiores . Eft igitur arbor Nucis iuglandis magnitu^ dine, aut Fraxini amplitudine , ramis do- drantalibus, foliolis refertis minuti sy pluri- bus ad vnum pediculum cohaerentibus, Ru- tas fi milibus , fed longioribus , auc his quae fere vocata, Mexicanis Hoaxwm j aut QHahwachazjli, materie firma, filiquis in digiti incurui , aUt arcus figuram effor- matis. quarum cortex initio virens, & poft maturitatem eft cinereus , & a quo facile exuatur frur H01TZMAMAX ALLI Arbore Cornigera. £>/>. LllU ARBOR elt Hoitzjnawaxalli folia ferens Mizjpitl , leu Thamarindi, flo- res luteos , liliquas edules , ac cornua taurinis valde fimilia , in arboris ftipite , ac ramis prodeuntia . Folia, quas nullum videntur laporem prasfeferre guftata , venenis dicuntur aduerlari , venenatisq. lerpentium i&ibus tula , & vulneribus prius Icarificatis admota, aiunt, lex horarum , plus , minuliie Ipatio venenum omne inhibere, atque extrahere, & interim nigrum contraherem colorem. Generantur prasterea intra corniculos Formicas quasdam tenues, fuluasquc,& nigricantes , quarum morius noxius eft , doloremq. integrumj diem durantem excitans , harum cua vermiculorum referentia figuram , re^- da&a in puluerem , & auribus inie&a , inftillatulue foliorum liiccus , dolorem earum fedant. ac dentibus applicatus liiccus , eorum quoque placat dolorem . Nalcitur in calidis Huaxtec *, propinquisq. mari leptentrionali locis, fiuem edita iint , flue campeftria . Cornua i fia colore fere CaHaneo Junt depifla , A rbor tpfa legumtnofa cfi A cati 4 Jimlis . f f Dt NARDI ANT. RECCHI LIB. IU $7 Ve QVAVHATOHVAT L/ L Auellanis Catharticis . cap» LIV% QVAV H AY O H VAT L I S ab alijs Quauhtlatzjn , fea crepitans di^ 6h , arbor , cuius frucdus a nodris Audiant purgatius nuncupantur , " ab ipfa facultate nomine impofito , arbor ed magna , dipitem fun- dens magnum, fuluum , & contortum , ex quo prodeunt vtrinque rami folijs Rhododendri angudis, & longis , frudu obrotundo , Ponticis nucibus fimili . Prouenit Pahmtlani , necnon Thualup & magnitudine , vocato a noftris Hifpanis fbatzapotl , eduli, faporis grati, fed non admodum falubris nutrimenti , & of- is nucleo lethah.ac deleteno . Nafcitur in calidis, frigidisq. regionibus, cortex i oris ficcus eft , ac paulifper dulcis , non fine quadam amaritudine . folia tu- a, appofita nutricum papillis, infantulorum medentur diarrharis . offa vfta , , armam reda£ta.°pitulantur vlceribus putridis, vitiata carne prorlus exe- ,a que abfumpta .purgato vicere, carne generata, ac cicatrice mira qua- ™unt T' IaClU<5la'p0ma mSdk conciliant, a quo nomen. H De I oo rervm medicarvm no. hisp. ? ■■■■-■• ’ ... f • * . «r . r. . • y • • * 7 4 , '• T - i De Q^V AV T Z A P OTLy feu Anom . Z.A'*. * * ■* * * * _ . * . r* ; . / ' - ■ /^\ VAM Mexicani guautzapotl vocant Haitini Anonam appellare fo, (j Jent , fub quo nomine apud Hilpanos , huius nouae Hifpani feti Tympano aqxeo, Abiete Mexicana . CaP- DXV1. NO N ob aliud appellata eft ha;c ar- bos a Mexicenfibus Aueuetl , & Ahoeboetl , quam quod iuxra fluminum ri- pas, ac aquarum fluenta nafci foJeat, & ex ca Indi tympana,qua; Veueii , & Teponattli vocant, coniuefcant parare . etfl alij dicant non ob id , fed quia iuxta aquas ab aere ta- da,edat fragorem id nomen loratam; prae- cipue cum tympana potius ex materia_» T lacuiloicquahuitl , dc Cap-olinquabmtl fa- bricentur. Hifpani,qui ad has oras tran- fretarunc , & Sabinam, & Cedrum ob ma- •teriei rubrum colorem vocant , at nequo Sabina:, neque Cedri Ipecies eft vlla , fed in Abietum genus citra dubium referenda . nam praeter frudum omnemq. faciem^, qua; noftra; penitus fauent fententia;, mate- ries vt diximus, mollis, ac lenta eft, corru- ptioniq. & vitio abunde obnoxia, maxime fi terne defigatur , cum cedrina dicatur efle immortalis , intra aquas namque inte- gra diutius perfeuerat. quo fidium eft,vt confueuerintMexicenfes Heroes, acq; Reges , eam veluti baftm, & fundamentum, a;dibus quas libi circa hanc palu- dem fabricant, fubijcere.Demum Micuachanenfes Vtniamum vocant. Sunt au- tem quatuor,quo adhuc intellexerim,huius arboris differentia;, inter fe magni- tudine colore, & frudu diftantes . Qusedam fiquidem illarum altiflimas Pinus ^'“^•longitudine, atque amplitudine luperant, & candida efle reperiuntur,earumq. Maxima, nonnulla quatuor & vigind , aut amplius pedes craffitudine a;quant . Aliae, ii. Media, quarum materia quoque candens eft, & rubrum cor, line medulla, his cedunt magnitudine, & nuces Pineas reflua refertas producunt, fed qua; vulgares Oleas minime magnitudine vincant , quas pidas libuit exhibere , quoniam in iii. Minor, his ca;terarum omnium formas oflendifle , atque expreflfifle fat fuit . Alia; his quoque inferiores fpedantur , fed rubra materie, & orbiculatiore coma . Po- mi. Mi- ^rem,T & quae omnium minima; funt, vix malos Medicas vulgares vincunt mma . magnitudine , quibus materies rubra eft , & candens medulla . Cortice omnes teguntur rubeo , foliaq. ferunt Abietina , etfl minora ,& exiliora . Exomni- busq. refina , fi non fponte , at flammis liquata fluit, forma eflet eadem qua; noftrati Abieti , ni folia , vt diximus , tenuiora , rami deprefliores,& faftigia_> acuminatiora aflurgerent; afluis in vala fidilia conieda;,operta:que, igne fup- pouco refinam eflundunc. fed neque ea fponte manat, aut quidquam flmili vocato l \ NARDI ANT. RECCHI LIB. III. 95 vocato oleo, quod ebullantibus veficis , circa Ilipites Abietum Indicarum^ ( quas tamen a noftratibus ne digitum latum difcedere quorundam fententia elt ) erumpere confueuit, ftillant . Quibufuis regionibus proueniunt, atque ita facile pollent transferri ad Hilpanos, fi circa fluenta, ftagnantefue, aut lente fluentes aquas , vliginofaue loca , femine, talea , aut viua radice Tererentur, etfi omnium minima longe ab aquis , & nalci , & feruari foleat . Toto anno pro- ueniunt , totoq. anno rcfina abxcis euocatur , fed nullo tempore aut loco inue- niuntur florere , Ergo fapor huius arboris de qua fit nobis fermo , acris , ad- ftringensq. percipitur , non fine quadam amaritudine , & odoris fuauitato . temperies calens cft , ficc a ordine tertio : nam & refina eius Abietina longe acrior, 6c calidior eft,& viribus, vt diximus.vehementior.Cortex vftus adftrin- git, fanat ambufta,defquamatamq. , & exefam cutem,cum lithargyrio,& pol- line Thuris vlcera curati ac cicatrice obducit * exceptus cerato myrtino . tufus cum atramento futorio ferpentia vlcera cohibet . Fcetus , ac fecundas fuffitu trahit, ventrem adftringit, & vrinam euocat . Folia tufa , atque illita crurum fcabiei , tumoribusq. medentur . molliunt inflammationes , & ab eis tuentur vulnera,dentium dolores prohibent , fi eis colluantur ex aceto . vanos , & citra vliam rationem obortos tumores pellunt.fex obolorum pondere ex mulfa epota conferunt hepaticis. fru feu arbore fructus crepitantis II/. ZMaizjo fmilis. Cap. jLXIX. V* SPINIFERA arbos eft guamochitl, folia mali Punicte ferens , paulo ta- men obtufioris cufpidis,& capitula in poftremis viticulis Epithymo fimi- lia , maiora tamen,ac filiquase purpureo rubefeentes, refertas nigricanti femi- ne, quod licet edule fit , grati faporis , halitum tamen inficit, infuauemque-r conciliat odorem . iMafcitur in calidis regionibus , qualis eft Cuaauhcbinancen - fis quibusq. locis .•/cortex radicis frigida, Sc adftringenti natura conftat,dy- fenterias , aliosq. fluxus cohibet, folia cgmfale acSiliquaftro medentur fatie- taci, cum folijs vero Palmarum abortum coercent . fuccus feminis inftillatus naribus , humores aquofos a capite affatim trahit . Idem pradlat puluis , effica- ciusq. cum Ruta, adeo vc vermes vlcerum internorum pertrahat . De C AC A LQXOC H IT L> feu ficre Coruino . Cap. L X X. ARBOR eft Cacaloxocbitl mediocris magnitudinis, folijs mali Medicar , longe tamen amplioribus , ac frequentibus , a dorfo in latera venis di - fcurrendbus . frudusfunt filiqux permagnte &: fulute. flores magni, pulchriq. & fuauis odoris, quorum magnus eft vfus. Floridis namque adhibentur mani- pulis,torquibus, atque corollis, qute Indis funt frequentiflima,& tam magno in pretio habita, vt neminem quem reuereantur,his in primis non oblatis, loleant adire, aut falutare.lade manat, frigefacit,c6glutinat,atqdmpofita pedoris dolori Tiapaitie medetur orto a calore . medulla eius duarum drachmarum pondere deuorata, chicLaX0'emundat ventriculum, & inteftina. Plura funt harum arborum genera,floribus, Tjcaxo- tantu diftinda. Sunt enim qute flores ferant Coccineos, vocenturq.T/^/z/c Ca- Tianhquc calaxechttlfunt qute candentes,dicunturq.T icaxochitl .nec defunt alite, qua: e va- rijs colorum diflerentijs, varia fortiantur nomina , velut TlaubqueclouLxochitl , Hoiloyxitl NARDI ANT. RECCHI LIB. IlD 9f Hoiloyxitl ayote£ilii& fi qu£ funt huiufrnodi ali^qua: omnes in regionibus mui-Hoiioyxiti cis huius noua: Hifpanix offenduntur . Sunt qui /pedes has omnes Cacaloxo - ayot£Ctl1 » thitl vocare /oleant, afferantq. corticem earum cum cortice ^anezjn , in pul- uerem redadhim deuoratumq. atque ius deco&i bibitum , enixas magnopere corroborare, atque firmare, quod tamen videtur abfurdi/Iimum . Dc C A P OLI N , fu Cera/e dulci Indica . Qap. L X XI. A RBOR eft Capolin mediocris magnitudinis, folijs Amygdali, aut Cera (i noflratis , minutira ferratis , flori- bus racematim dependentibus, ex quibus acini fiunt cera/is noftris, forma , colore , magnitudine, oflibus, nucleis, nec non & fapore, (ni/i is mororu Bati quadantenus cflk) omnino /Imilis.quo fit vtexiftimehv-, arbo rem hanc in Ceraforum genera refe- rendam . etfi /Int quibus videatur ad Lo- torum differentias pertinere . Acidi pau- lifper fru&us funt, & adftringentes . et/i iam tempeftiui , & exquifitam maturita- tem1 a/Iecuti, dulces euadunt , & magnam aufteritatis partem amittunt . guftui funt ' grati adeo, vt ex quorundam non parum /agacis palati fententia , noflris cera/is non videantur inferiores , temperate cali- da, {iccaque, & nonnihil adflringcnti na- tura con/iant . Fit ex eis panis potioq. itL» annonae & vini caritate . nutrimentum^ priftant melancholicum, & cordi quadantenus inimicum, dentes inficiunt ni- gro colore /iquis eis diutias affuefeat, fed qai,fi cura adfit,po/sit facile extergi , ac dentifricijs. emundari . Sc tamen non defunt qui catteris horarijs frudibus etiam vetufti Orbis audeant eos anteponere . Vere /loree ha?c arbos , fertq. per vniuerfam pene xftatem frudum . temperato cocio gaudet , quale e/VMexi- canum , vbi ha: arbores , in hortis campellribusq. lopis, & humana diligentia Sc /uapte natura proueniunt . Ius dccodi corticis cius in/olatum quindecim in- tegros dies, ac deuoratum drachma vnius pondere, dy/cntericos curat . puluis vero eiufdem,argcmata difcutit,vifum clarificat, oculorum inflammationibus opitulatur , ac linguam pra: vehementi ardore arefeentem lenit . quod etiamu germinum liquor, aut fuccus proflare folet . Bacca colore fiam depifta funt. »; * De Calama- hira I, Calama iuna II. 5,5 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De CALAMA10. £ap. LXXII. AR B V S C V L AE genus eft CaUmaium duas differentias complexum , Prioris radix colore cft extra fufeo , intra vero rubefeenti , binum digi- torum crafsitudinc , & pingui cortice tedta , initio infipida, deinde vero modi- cum offendente calorem . Alterius radicis color eff arentis arundinis, extra in- traque fapore, & colore ligni , quod luteum eff . folia vtriufquc laurinis fimi- lia limt , fed valde afpcra, vtriulque etiam radicis ramenta ex aqua re(bluta_> > & emplaftri modo applicata , tumores pra?ter naturam difeutiunt , aut matu- rant , exterguntque , apertos carne implent , & ad cicatricem perducunt . Curant ha?morrhoidum omne genus in oleum iuglandium Indicarum con- iecla 3 illitaque poft tertium diem calentia adhuc , nec ante adhibita_* quam earumdem radicum fuffiantur vapore . Exultant Philippicarum infula- rum fabulofis locis , & mari propinquis . f . . ” 7- • ■' De Qoco OyAVHlTL keaxaceaf Arbore Cardiaca . Ctp. LX X III. i i inhi .. S' ... _ J ARBOR cft Cocus Quahuid leguminis folia ferens, & circa eo- rum exortum exiles flofculos ;^,ac ruBeffcntem fuccum . frigida^» ficcaque conftat natura , fyncopi , & lalsitudini dicitur conferre fuccus fe- miuncia? deuoratus menfura , fcmel autibis Angulis quibufque diebus . ; ’ ■ * • '• rf S ; * '• ** .V *. i. De SOCOWAM. Cap. LXX1V. ARBOR eft tyconam ftipite fufeo , candidis tamen pun&is diftin- . ■ • ■ y\ R B O R eft magna T epejcjjuixocbitl folijs Ttyuixocbitl, fed maioribus, ljl floribus candidis , calicibus hirfutis contentis , ac in magna mufcaria^ ompofitis, odoris tamen expertibus, 7\quixochitl quoque florum forma fimi- ibus. Frigida natura, ficcaque , & adflxingenti conflat, dc fapore paulifper tulci . cortex tritus dolorem ardoremq. gingiuarum tollit,easq. iplas tumentes elidere cogit, dentes firmat com manius. dc deuoratus duarum drachmarunu ondere , alui fiflit defluxiones . Nafcitur Cocolani , dc ChietU calidis re- donibus. iM sr, j.:ld v *'•* 'J VIX 0 C B ITE) fet* flore pennas auittm referente • C*p- LX XV 1 1, A R o O R eft magna T hutxochitl , folijs oblongis , incuruis , qui- | nis per interualla prodeuntibus , ac illis Einahmtzli non diffimili- us , flore rtrbeo , pennis auium fimili , vnde nomen . Sunt & alia huius Yhmxo- 'boris genera, quorum alterum flores fert candentes, alterum vero albefcen- chltl IL s ex viridi, casterafimjha.. Aiunt . Indi, eum, qui ferat fecum eius arboris ra- iifc mra, gramm fieri dc amabilem cundlis cum quibus inierit confuetudincrru , tatiamq. apud. Heroes , afl Reges aucupari , obtinereq. quidquid petierit ab s-. qriod ad temperiem fpeftac , folia frigida dc adftringentia funt . febres ' I extin- 0j[ • REKVMjMEDICARVM no. hisp. extinguunt , ji.hibentque fluxus, floret vere primo , ac calidis humidifquo locis prouenic , . 1% -i ,‘v S L V\ • •• i ' . • 'V • - ' Dc TT ZlP E QVA Lauro Michuacanenji . Cap. LXX Vi 11, ARBOR eft Ttzjperequa Perfico paulo maior, modicam effundens vm- bram? folijs Limonis,craftioribus ac minoribus, odoraaoribus, ac gultu inanis iucundis quam fine laurina* femine Coriandro fimili,led paulo maiore , primo viridi, ac demum nigro . Arbor eft forcaflis in Lauri fpecies referenda . NafciEUF in frigidis Tancitari prouincise Michu tcanenjis , adeoque in i piius coe- nobij viridario. Folia epota ex aqua duarum drachmarum pondere diarrhoeas fiftunc, illira vero dolores tolium; tufsiq. dicuntur mederi feuipfaper le fu- mantur, fiue carnibus incodta iure epoto, ferunt opem . funt enim calida ordi- ne reirtio^ & impense ad tf fingentia » ^ 1 ) {_/ J : 'O • - * ' " j)g T ET VATI A, fett vrenti Arbore , Cap. LXX IX, - \ ./ £j ; _h ' ; . ** j i' ' n. £ L A T I A’ arbor , ab Haitinis Guao didta , eft arbor magna , folijs . I mali Medic« , fuiuis , hirfutilque, & minime deciduis, pinguibus, mol- libus, & e viridi in fqualidum colorem tendentibus , infignibusq. interuenijs multis, luteis aut flammeis, ffudtu virenti , Vnedonis forma, & magnitudine . Lae vrentis eft natune,quo fit vt iumentis ad eam arborem lefe confricantibus atque fcalpentibus fluant pili', aut fi eidem accubant, quin homines aliaud animalia lub illius vmbra fomnum captantia, incidunt in pilorum defluuium. lac attadfa membra exulcerat, tanta eft vis huius Mali . quodq. magis mirere , cortex huius arboris frigidus eft, & ficcus, nulliusve caloris . & rns decoCh eius non modo citra noxam vllam epotatur, fed! articulorum loluit dolores, & me- detur fcabiei bibitum aut illitum , ac diarrhoeas , vt quidam Indi medici alle- runt, coercet, quin lac praxli&um, lepram, ophiafim, impetigmem caeterasq. cutis infedbones , fi prudenter adhibeatur , exiccat, vlceraq. infanabilia curat . Sunt qui affirment, corticem duarum drachmarum pondere redactum iil* puluerem, ac deuoratum, aluum laxare . quod qui fieri pofsit non eft facile iu- dicare fi diarrhoeas cohibet, nifi comprefsione quadam vacuet , aut omni- no exuccus adftringac * Nalciturih frigidis raontofisq. locis TepozjUm, & ca- lidiora non refugit . ^ N A A ^ : \ \ • iv ener • .w ,\n • it i MO %/ix Neriuw forte dpocyno congener ['X ; \ *iV\V * r."i .f ■ • c <• De TVATZCAN, Cuprefld fufa • Cap, LXXX. l l 8310 O C A N T Mexicani Tldtzcan , feu materiam fragilem , & vitream , eam arborem, quam Latini antiquiores, & inter cos Plinius, Cupreflum filiam vocare confueuerunt. hanc ergo infignem arborem m emoratam a gra- uilsimis auctoribus a nullo autem quem nouerim in noftro orbe vi am* > deferi- rm R ETJ : A NET. m.E c C HItL IB; III. m defcribendam flatui , tum qua ditium cft ratione , tum quod apud hanc nouam Hifpaniam, cuius plantas periclitamur , Sc defcribimusfeH valde familiaris, & frequens quibusq, Jocis j fed praecipue remperatis, & ad frigus attinentibus feritur viuiradice / Seminauic has arbores , &dilio-entercina- uit excolendasjhabendasqdn defci/s Cuitla Hoatzjnlzjapalape Regulus. Ergo eadem ei forma ,qu* vulgari CuprefTo indi, fed patulis ramis, & diffufri ad latera, ad* inferiora pene profpedantibus, vnde nomen < eadem etinixi natu- ra, fed materies odoratior, neque intdiinis inutilior operibus , A mac montium cacumina* & accliuia eorundem loca , iugaque , & excejfos colles , iucunda profpedlus amoenitate exornat , frudum fert toto anno vulgaris Cuprefsi , fed pamum Ponticis nucibus , quas auellanas quoque vocant , parem . ius de- codi bibitum rigores febrium fedat j ac febres ipfas puluis ex aqua epotus , ceteri yero vfus ^ facultates, funt qua? exterarum congenerum arborum . Thuytfme arUrkyka dc frictionem habes tum apud C lupum tum apud alios mihor.eui-i ib. - " *" * r~f 'i1 Rt\yj vi JCQ9IO Ob <£Ui • . ■; - .■ ■. . / 1 , , j( • .• • --7)4 • XVM- -4 TL* fu Sambuco , Cap. LX X-X I. : ? / 1 - >i * SA M B y C V S noflras, AXumatl vocata Mexicanis , qua? a Michuaca- nenfibus Cumtempta appellatur, arborisq, mediocrem anequiturmagni- tudinem. cuius folia applicata , aiunt capitis dolorem 3 a caufla calida ortum , tollere, fronti vero &: naribus, fanguinis fluxum retinere, deuoratam me- deri accefsionibus , qua? tertio quoque die , quartoq, repetere folent , vacuato fomite morbi per fuperna , atque inferna , tufam vero , atque admotam affe- do loco, dolores ortos a lue Gallica curare , & enixarum mederi torminibus, aiuntq, aquam colatam in quam eius radices inieda?fint, purgare corpus , at- que ita diarrhoeas fillere, & extinguere.febres, & alios ventris, ilomachiq. fol- uere morbos , fuccumq. uifufiim extergere inteifina , De f JEl 111 ums cmpiamus munibus, tructa oblongo magnoq, , guftus quibuf- dam grati, fed parum commendati nutrimentf^hic lade manat antequam maturelcat , impetigini , ac lychenrbus/ytih , fuccoq. qui iam maturi dolorem yentiis fedet, Nafcitur ea arbor apud Haitinam Inlulam , vbi elllonge fre- ^uentior , etfi eam offenderim quoque apud 1 auhtepecenfes , vbi eam curaui- mus defcribendam , atque depingendam . rervm medicarvm no. hisf. • J r, De A C APAT Ll. £ap. LXXXlll . • rrno'; ARBVSCVLA tfkAapatlisl heminis altitudine , radice fir- mata , furculofa , vnde ftipes infur- git cauus, laeuis , & quadratus , fo-j lijs P^aphani ornatus , fed crenatis per ambitum , ferrae, aut vocata Dentariae in modum . Florem album , ac fru- ctum nullum affert . Sapor efi: ama- rus , iucundus odor , ac vis. calefa- ciens . folia tufa & applicata , lie- nem abfumunc , & eius dolorenu fedant . Nafcitur apud Panucenfes , vbi etiam vocatur a quibufdam Quau» , — - * -rtf* r hecapatlf * __ l -i . r t t . t‘~tr' yyr ; ;nO‘u . " Oi i i- i • i • a j i \ t ' -t ? t „ * IWU 4. J „ J LIBER IQI U V ' \M V C; ■*, q l . • « 3. O * X. i, 0 / \ ; ‘ V j$- « •“ l >. * • \ < u NOVAE HISPANIAE NARDI ANTONII RECCHI ii ' - 4 ■ _ '-'A ioer wuartus . FRVTICES ATQYE SVFFR VTICES EXPONIT. ICANN IS TERRENTII LYNCEI PRAEFATIO.’ 9 ' T arbor es, de quibus fuperius iam abunde actum eH, Na- tura ipfa,quin admirabili fua re- rum creatarum omnium fi cala . afcendit (fif deficendit , docet frutices debere reponi . fub quibus cremia, flue Jujfrutices,0* fiuh his demum herba collocantur. Quid enim magis arbori vi- cinum quam ipfie frutex I qui inter lignofias Hir pes, altitudine (fT craffitudine plane mediocris > vt arbori humiliter & liben- }er fe fiubmutit , fic de inferioribus fibi ffiecitbus, omnium calculo facile triumphat , 'f quemadmodum caudicum multiplicitate ab arborum ille fimplicitate dificrepat ,/c 'iorum flolommq luxuria per abficiffionem arte faElam coercita, in arborem facile 'ranfeendit , cum ipfi prafenim perennitas vita fuffr agetur Quare minime mirum ’Mft Author nofltrpoft arbores, flat im in hac tertia parte ad frutices adeo ipfs vici - ws , (fp fu frutices fimul deficender.e Voluerit . Illud magis mirum videri alicui pof et, quod licet ab tp fi, fruticum fries fatis exaBe fiuis circumfcribatur limitibus fre- morum tamen fiue fiujfruticum traBatio , fatis multas herbas ex infimo genere , non ine fyeciermi dmulfione notabili, includere fimul videatur : nifi hoc ipfum Author em xcufaret, cremium ita ambigere inter fruticem $r herbam, Vt aliquando ad hanc ma- is, aliquando ad illum potius accedere comperiatur , I 3 De IO* RERVM MEDICARVM NO. HISP. Cop. 1. De TLEPATLJ. ' hi 'H' •’ ' • 'Vv! / ■ RV T E X efl T lepatlis noiu \ quod igneus fit,fed a faculta- ’ te, qua igneis affedibus fuc- currendi pollet , nomen fu- mens. radici magnas infiflit , ( ac fujuo indutascortice , e^cjua proferuntur ' , caules foeniculacei, quadantenus farmento- ;i fi,lineis fecundum longitudinem interfliri- -di, ac pleni medulla, amygdalina folia, pau- lo tamen maiora.flores parui, candentes, ob- 'riongique , calyculorum fcabrorum forma , in capitula congefli.acria funt folia,calidaq.. & ficca ordine fere quarto . Radix videtur, principio amaritudinem quandam prxfe- ferre , qife demum in dulcedinem finiat acrem , Subtilibus conflat partibus, ac dido ? citius vim fuam guflata oflendit . Prouenit in calidjs Ocpayocttini, iuxta aquarum alueos. rj . < | Iuj |ec^5btms0atutino epotatum, dolores quofuis tollit, etiam e lue’Gallicaprorc(3^ fi tamen mediocris vidus ratio in- itituatur . dqlorem. ventris frigore ortum fedat, flatus diffipat,vrinam elicit, cholicos iuuat, tk pedoris aegritudinibus mirum in modum confert.folia appli- cata medentur gangrenis . fuccus eius, bcTmecatl iuuant conceptionem . De C H 1 L L A P AT Ll. Cap. U . CHILLAPATLIS frutex efl radi- ci infillens fibratas, folijs rofeis , flo- ribus coccineis , binifque iuxta fingulos foliorum exortus , vniuerfo caulis procur-. fu. Prouenit in calidis Hoaxttpecenfibus , 6c Tacapichtlenfifas , vbi eius explorauimus' vires . Calida, & ficca ordine tertio tempe- rie conflat . dolorem ventris , fi deuore- tur , fedat . & cum ChilUtolli folia pugilli menfura , pedori mirum in modum pro- defle feruntur . quin fi exhibeantur his ‘qui febrem quartanam patiuntur , breui •ab ea liberantur . Ve N A R P KAHR I-B/IV. i iqj ‘r; r>Jt \ yt 'j o \ 0 i i yv 0 t. •. » .1 • i De C0VALX1HVITL, feuhar. Ia C 0 P A L, L l referente Cap. m. COPALXIHVITL frutex eft. quatuor dodrantes longus /mul- tos proferens ramos ; caules lignofos , paulifper fuluos ; folia Ocymi, fed ob^ rotunda i inferne fquallentia , fuperne ve- ro viridia , rard , & aliquantifper ferra- ta, 6c baccas rubefcentes. odorem fua- uem fpirat , ac Thymi faporern profert . Nafeitur T eotehuqcani i iuxta tefqua_j afperaque , & faxofa loca * Calidus eft , & frccus ordine tertio . febrium arcet typos , ac fuccus exprefrus confert o- culis . *De HOITZIT XILXOCH IT L Origanina £dp. IV. HOITZIT XILXQCHITL Origani- na , frutex eft ab vna radice multos v proferens caules, & ramos lignofos, & in his Origani folia, vnde eft illi impofitu cogno- meiijflores coccineos incuruos , teli quod Alabardam vocant perfrmiles. Odor eft Sal uia?,faporq.amarus.temperies ordine tertio calens, atq*, ficca,partiumq. tenuium . Sunt qui dicanr,pun(ftis auxiliari, corde fortaflis roborato , & humore per meatus corporis expulfo,aut proprietate quadam occulta & incerta, peculiare eft eis flatus difeutere, iuuare co&ionem , perfrigeratis membris mederi, dolores a frigida cauffa ortos feda- re, ac inteftinis retentas emundare feces . IO. TERENTII LYNCAEI NOTAE. Pleraque herba Pulegio , Salui a-, Origano , Mentha, Thymoficymo (imilibusq. congenera ftmt aromatica , boni odoris ^fapons acris , vel amari . vnde etiam ex illis oleum deflillatione xtrahitury fragranti fsimum , (ftf acerrimum ^quod aptum eft per [udor em quicquid in orpore noxiam eft pellere 3concoUionem tuuare ,atq\adeo cor ah omni Veneno defendere . «-■ J De I I 1*1 ,04 RERVM MfiDICARVM NO. HISP. ; De TLACOX1LOXQCHITL flore Barbato . Caf V. t t iv t k 19/% T eius nempe coloris qu f icitur , . / . eu ui in Hedera lutea con« Sj u < f iJrl W De TLACOXOC HITL , quam alii TZONTLATL.WHQt'1, /eu (a- filios rubeos vocant . (^af. VI. \ v,?V . ■ i ii , .. ff r’ • . -a NOMEN fecundum inuenit fuf- frutex hic a tenuitate , colore , St forma comantium in' futnmis virgis florum . ftipites plures a fibrata radico profert , folijs Lini longiufculis , Sc an- guttis , ternis quaternisue , per modi- ca interualla ornatos . Radix amara , Sc odora guftu ett , calida ficcaque ordi- ne tertio . Ius deco&i eius medetur dy- fenterijs , Sc confert doloribus articu- lorumj . v.r vt Flos rubedini coniunUam habet albe* dinem . De XOWEQV /LPATLf . Cap . VIL VT ONE QY I L PAT LIS frutex eft radicibus infiflens furculofls , e quibus edit caules fuluos, & in eis folia Salicis ^ fed tamen minora, : anguftiora , flores pallefcentes, paruos , calyculorum figura . calida natura rtio gradu conflat, ficca, Sc adflringeati, atque vrenti guttur, quamquam itio dulcis appareat, Glycyrrbizac fapore,& nullum pene fenfum caloris prx- ;ns epota . Folia tufa , ac foluta ex aqua , femiuneiae menfura^ articulorum-» flores, Sc quofuisalios a caufla frigida ortos mitigant, St eos qui oriuntur : tenfione. fudores eliciunt,.neruos imbecilles corroborant , Sc omnibus pene orbis contendunt mederi , qui a frigida cauffa fintorti . Sc fortaflis idem efl: un Micuilpatli. De RERVM MEDICARVM NO. HISP. De TLATLACOT1C TEPOZTLA-]. NENS/ Scabiofa fruticola Mexicana. fcap^VUl* FRV T EX eft Tlatlacotic , quiradU cibus firmatur furculorum inftar,. extra nigris , & intra candidis , multos proferens ftipites , teretes , & aliquantif per purpureos , afperos , & praelongos ; folia Eimonis, maiora tamen., raris per ambitum ornata fcifturis , ac interue- nijs fecundum longitudinem difeurren- tibus infignia ; flores luteos, & orbicula- res . Nalatur montibus Tepozjlanicis Tau - htepecenfibus , & Tacapicthlenfibus. Radix eft acris , odora , fubtilium partium , calidaq. ficca ordine tertio natura , & ventrem dolentibus, tumentibufque impense vti- Jis> flatum Equidem diicutit,aluum ex- • purgat ? atque ita dyfentericiss dicitur mederis Capitula ■Seabiofa fmt fimiliaeoq. in genere reponi debere indicant ceteris non reclamantibus, ynde nomen nojlratibus deduximus . \ y ' ‘ l ' > De TZTACPATL! TEPEXICENSI Ho- ximo. CaP' V . YZ T A C P AT L I S Tepexicenfs , quem alij T lanoquilonipatlt , MC- chuacanenfes Hoximo vocant, frutex eftfo- lijs paruulis , pennis auium fimilibus , aut illis fi mauis Tlalmizjfuitli , &; luteis floribus. Nafciturin temperatis Tepexi - cenfibus locis, acris eft, caiidaque & fic- ca ordine tertio conftat temperie . cortex radicis tritus, ac drachmas vnius menlura deuoratus , omnes humores , fed praeci- pue pituitofos purgare dicitur; atque-» ita diiii pare bubones, vnde poftremum nomem , NARDI AN T. RBC CHI LIB. II I, *o7 De AC VI LOTL> fcu Volubili Aquatica* ~{ap.X. A CVILOTL, feu planta volu- bilis , prope aquas proueniens , haud prxter rationem a Mexicanis Acuilotl vocatur, quando humidis aquo- fifque locis nafci confueuit , repatque per terram , aut propinquis arboribus conuoluatur . Sunt vero illius dux fpe- cies colore tantum floris , ac nomine diftantes , & foliorum amplitudine . prior enim flores fert candidos, & fo- lia paulo minora , vocaturque Acuilotl . Acuilotl, alterius vero flores pallefcunt, & folia maiora funt , diciturque (ozjir acuilotl Cozr;ca. a luteo colore florum. Stipites vterque cmlotl* profert rotundos , purpureos , lignofos, fragiles, & tenues , lenta fartos medul- la . flores Izquixochitl ca ndidos , vt di- ximus , & pallefcentes , nec: abfimiles odore , & fbrma , floribus Rofx illius qux a recentioribus fiib Mofchatx no- mine circumfertur , cui hic frutex to- tus non omnino difsimilis eft . Folia int Rubi , fed minime ferrata , nerueis difcurfibus redle fecundum longi- idinem difcurrentibus , & odorem Cucumeris fere prxfeferentia . flores im doramenta , & corollas veneunt , floridofquc manipulos Indis pafsim con- letos , ac familiares . e quibus ignis beneficio , ftillatitia extrahitur , qux alde odora fit , & iucunda . Temperato aut paulo frigidiore Ccelo exuka- e folet. Folia funt amara , & tertio fere ordine ficca, & calida . quamobrem euorata pugilli menfura ex vino, flatum difcutiunt , tufaque & admota , ontra&a membra, laxant , ac tumores praeter naturam refoluunt . De r-. RERVM MEDICA RVM NO. HISP. De HVITZ TOMATZIH . 'fi* TOMAL Jpinofi . Cap. XI. HVITZ TOMATZIN, quemalij HmtzT omal, alij vero Netxpopoallo- my feu oculos extergentem vocant, frutex eft eradas & furculofs radici innixus , vn- de profert ftipites fpiniferos 3 quatuordo- drantum , & in eis folia quadantenus vo- catas Spinachias fimilia , inferna parto hirfuta, & fubalbefcentia purpureunu florem non fine luteis quibufdam capil- lamentis , ex quibus fiunt frudtus cerafis candidis fimijes , Nafcitur in frigidis, ac humidis regionibus Temucacenfibus , & Amaquemecenfibus > in planis, & campe- ftribus . Radix eft amara , acrifque , & rertio fere calefaciens ordine. eiufdem, cortex femiuncias menfura tufus , atque ex aqua deuoratus, omnes humores va- cuat per inferna, atque ita febribus, & difficultati mlpirationis , & hydropi mi- re confert. ; - mi.; De X1VHQVILITL PJTZAHAC , feu Anir tenuifolia . Cap. XH. XIVHQVILITL PITZAHAG, feu Anir tenuifolia , radicem vnicam tundit, e qua multi prodeunt ffipites, fex cubitos longi, ac minimum digitum craf- fi, coloris cinerei , teretes, atque leues; fo- lia fimilia.Ciceris folijs. flores parui ex al- bo rubrefcentes , filiquas aceruatim ap- penfie cauli afcaridibus cralfiufculis, ver- miculisq. fimiles, plenas femine nigro. Frutex hic amarus nonnihil eft , & legu* mina quadantenus refipiens , acris ; cali- daque, & ficca fecundo ordine natura-» . Puluis eius antiqua vlcera fanat , abluta-» tamen, prius vrina . qu6 fit , vt Palanca - patiis multis vocetur.dolorem & calorem ingentem capitum puerorum folia con- tuli admotaq. dicuntur extingucre . re* folu- i I NARDI ANT. RECCHI LIB. IV. iQ9 lolucauc ex aqua, atque illita , cerebrum . Fit ex eilclem pigmentum nuncupa- tum ab Indis Tlaccboili mehuitliue, quo capillos atro colore tingunt . Nalcitur fponce fua in calidis regionibus, campeftnbus, moncofisq. locis, et fi aliqui im. herbarii geijus referant,frutex tamen videtur duos annos viuens, viuaxq-perfi- ftens Parandi pigmenti, quod Latini Csruleu vocant, Mexicani vero Mohuit/i, Ccmk & 7~ Uttokuilhjhic eft modus. Folia incila,in ahenum cortinamue feruentis aqute, suom°do fed iam ab igne fepofits.tepentifque.aut melius, (vt rei affirmant periti) frio-e- Icentis, neque ignem experts,coni)ciuntur.concutiunturq vehementer rutris, ac paulatim aqua infedta transfunditur in teftam,aut dolium. & tandem per fo- ramina paulo fublimiora effufo humore, quidquid e folijs deceffit, permittitur refidere.Fexillapigmentumeft.ficcatur id lole,& lacco cannabino percolatur, mox efformanturparuasrot^, qua? catinis fuperpofitis carboni bus,lblidantur , vt recondi tandem queant in annuos vius. Seri quoque apud Hilpanos inte- grum effet, calidioribus nempe regionibus, qualis eft Betica, aut alia ex his quas alluic mare, feu campeftribus , leu montofis locis , in areas late puluinatas (pario lemine illius, Ladtuca: more, menfe quidem Ianuario, fi clemens fit, aut calidum cadum, fohimq. vdum,& irriguum . fin minus, Septembri, Odobri- ae & tempeftiue in liberiores campos, ficut ipfe quoque parux Laduca lolent ligefto , atque tranfpofito. farritis tamen nouellis plantis, vmdicatisq. i noxia- rum herbarum tyrannide , quoties illa nimium lalciuiere , & tandem euulfis 3c accommodatis vfui . 5 D* XIVHQV1LITL PITZAHAC altera. Cap. XIII. ^ eodem nomine planta , X luhquihtl pitzahac didta , qua; c$ru- leo quoque tingit colore, foeminarumq. denigrat capillos, magnitudine amen & forma,apraxlich diuerfa . Frutex ftquidem eft mediocris magnitudo usy multis inmlens radicibus/urcuiofis, fibrati/que, vnde multi prodeunt fti- >ites cinerei. Folia Piperis longi aliquanto maiora, nerueisq. difcurflbus,fecun- lum eorum longitudinem dilcurrentibus . & flores capillacei, candentes . Fri- pda , & humida conflat natura . parandi pigmenti modus eft vtrilque idem . k deterior huius tuitftura, atque ideo de fatu nihil . T)e Sacchari Arundinibus .interpolandi ratione , atque fatu , ac de modo extrahendi Saccharum . cap. XIV. ET S I non tantum Canarienflbus , fed Haitinis quoque , & noua; Hifpa- mas : colonis , quarum regionum res medicas omnes icribere animus eft , acchari Arundines aduenefcunt,& eorum regionibus frequentesjtamen quo- lam apud Canarios fum eas primum confpicatus , libuit inter eorum plantas umerare, atque deferibere . Prouenit ergo in planis, montofifque, fed fertili- us, irriguis, caudis, ac praecipua diligentia cultis.magme Canaria; locis, iuuan- ' natura ioli,colonum lolicitudine & cura, Arundinum, ex quibus faccharum >let exprimi , ingens copia . vnde vbernmus eximij illius liquoris prouentus mtingit . , Riganda funt ha; bis , terue fi ngulis quibufque feptimanis , neque K fegni- fio RERVM MEDICARVM NO. HISP. fegniter expurganda: , atque farrienda . atque ita poft duos integros annos , in debitam affingunt magnitudinem , qua raro denos dodrantes fuperat . lolida intus ( a qua faccharum extorquetur ) referta: medulla , nec longioribus ternis vncijs diftinda internodijs . folijs vero prolixioribus, & virentioribus, ca- reris calamis. Seruntur e fruftis earundem, germinibusve tranfuerfim lacenu- bus. & qua primo aiTurgunt, planta vocantur . quibus ad vius amputatis, na- fcuntur alia, fefquianni fpacio iuftam magnitudinem adepta . quas vocant Co- can. deinde anni vnius interuallo, quas Kecocan. & hx feruari folent ad latum . nifi adeo fertiles effe contingat ob terras commoditatem , & folertem cultum ,oJ„“ci£ vt faccharo exprimendo idonea fine, atque alia quarto demum prodeant , qua di modus. £tui vitjeantUr fufficere . Contunduntur ha troclea, binos, ftriaccs, vaitosque rotante axes, alterum alteri impofitum . & poftquam minutim funt concifa pralo comprimuntur, haud diifimili ijs , quibus noftri orbis incola m ufta ex- torquent ab vuis . Fluens fuccus per appofitum canalem procedit in vocatum, Tanfue . quo referto transfertur in ahenum a recipiendo cognominatum . Suc- co huic mellive, ius vocato, mifcent duo aut tria coclearia magna, qua Pombat vocant j lixiuij fortis , quod in eum vfum paratum habent . feruet paulatim^ cortina donec rurfus T ungue fere referciatur pro capacitate aheni. Tunc de- fpumant,auferuntq. craflas,& immundas fordes.quas Cachazan vocant, deinde in reliqua ahena transfundunt, vbi bullire permittitur, donec exquihte emun- detur,addito paulatim lixiuio , quo excitetur fpuma . Eundem fuccum lam ia, mellis naturam coadum , transfundunt in T angue per colatonum, donec im- pleatur. inde transferunt in didas Tacbas paruave ahena,qua tria iunt. vbi io, maiorem fpiffitudinem coit , haud aliter quam in tribus prioribus cortinis, in, quas paulatim transfertur liquor . augetur fenfim fuppoiitus ignis , atque lixi- am. eorum vero qua Tachas vocant , quatiunt folum tertium . & ne ferueat, atque effundatur liquor, butyrum vaccinum,aut oleum infpergunt . Inde poft- quam indebitam lpiffitudinem mutatus eft, transferunt in vocatas Fomae. mox implent fubfellium arundinum excrementis , collocantq formas aqua, abunde madentes. & obftrudis foraminibus , effundunt in fmgulas formas fextarium liquidi mellis, quod Lentum vocant . poftrema Tacha , fiue ahenum in nouem digeritur formas . & has quatiunt artifices fpatula lata ligneaque , ac replent paulatim , exhauftum inftaurantes liquorem . Sequenti die transferunt formas in loca dicata expurgationi. & amouentes (ubfcudes.eifdem foramini- bus faccharum perforant, permittuntq. expurgari decem duodeamve dies, pro temporis more, deinde malleo quatiunt formam , atque ita fi quid excremen- ti eft, extrahunt, experiunturq. an fatis fit expurgatum . Qua exadbe mun- data funt , reconduntur in formas,addito luto . quod non aliter inuentum eft , quam uw*K?Q&xtmuttivc faccharum. qdod fit ex fpumis haud aliter, quam m R , reliquu rpsdu^« Panell4 . PandU vero fiunt meile, quod fluit a faccharoper in- mz- P ferna. nempe mferiore,afgpq deteriore refpumis.eodemq. interpolatur modo . i™,P3neI Qua? omnia faCcftari genera/oli expolita, demum in vfum reconduntur. Iraq; cjuoddam eft genus mellis,vndefluntpanelI?.Aliud,quod bccaras vocant, fluit a faccharo,cum iam luti beneficio expurgatum eft . Tertium vero,quod fluit a panelhs . at mellatum dicitur faccharum ipfum , priufquam concreftat . . Sed ramentum mei eft, quod adhsret canalibus quibus expurgatur faccharum? ex quibus parant mei, panellasve,aut, quod vocant 2(eJinado . Vafa autem, atque R^fiaado. inftrumenta , quibus faccharum interpolatur, funt Pomba , feu coclearia -tenea S T" uecem duodecimve, plus minus, capientia foxtana, manubrijs ligneis annexa ..rificum. quibus meldginem abahems in ahena transfundunt . T)cjpuwatrices funt la- minte Mediolanenfes , cribri modo perforata? , nec fine ligneis manubrijs vl- nam iongis, veluti illa Pombarum , quibus melliginem extergunt , & emun- dant a fpuma , ^emiilones fum quadam coclearia a?nea,tres quatuorve capien- da foxtarios , infundendo hxiuio deferuientia , vt ita deinde fpatuia faccharum :ommi{ceatur.Spatula vero lignum eft quatuor digitos latum, & ternas fpitha- mas longum, quo agitant faccharum contentum formis politis in tendali. Forma funt vafa fi6i:ilia,inferne perforata, vbi expurgatur faccharum, aecipitq. 01 marn.vnde nomen. 7 endalis eft fubfellium plenum ramentis Arundinum, foi collocantur forma? . V iradera dicitur lignum rotundum,cui ferreus mucro Ldditus fit. eo enim excauantur in ramentis fedes, quibus locentur forma?. ^(Zi autero dolium magnum collocatum prope T acebas, in quod melligo, *quam hdlado vocant, conijcitur , & inde in Tacebas rurfos extradfa transfertur. raccbas funt aliena modica , & in trianguli formam locata, quarum vltima_, la m habet vbi faccharum agitatur. nuncupant fornaces, quibus im- ponuntur ah ena.. 'K^partitora cochlear eft ligneo infiftens pedi, folquidodram -m longo, quo transferunt faccharum in formas, oetera Pombis fimile. Lutum ero quo expurgatur faccharum , vocatur Ma^ape^. quod genus creta? eff^ iunt , fquallido colore , fod nonnihil in plumbeum tendente, humilibus locis , pene paluftribus reperiri folitum . quod expolitum foli , in annuos vfus for- ant,ne imbres per anni decurfum decidentes, impedimento efte poflint- Cum ?rb eo vtendum eft , proijcitur in cortinas , Iapidibus & calce conftrutftas, ad- ita aqua donec ex ea refoluatur. agitantque, atque commifoent pala quadam iagna,vtrilque manibus mota. & ftatim colant , ac per cribum ieneum tranf- littunt in aliam cortinam, luturmquod primo additur faccharo, liquidius eft . eundum vero nonnihil fpiftius.quorum vtrumque ex humoris maion,mino- q. copia conftat. Audio nafoi fponte foa apud Argentarium, quod vocant, flu- len , Arundines facchari, arborum magnitudine, quibus ( quod dixerat Pii— K 2. nius RERVM MEDICARVM NO. HISP. mus in veceri quoque Orbe euenire)vi !olis exprefli iacchari orbiculi ;luprema parce adhzrelcant . Er hxc de Taccharo, quomam video latuifle fuperiores.mi- in obiter dicta iunto . -• I De AX1XPATLI TEXAXA- H V A CENSI. Volubili quin- quelatera. Qap. XV. O L V B I L I S frutex eft Axix - patiis T exaxahuacenfts , radici in- nixus iurculofe . e qua profert caules farmentofos quinque laterum , & fo- lia vitiginea . amaro conftans fapore, & calida natura . vrinam euocat luc- cus epotatus,& icftericis mirum in mo- dum confert. Nafcituriuxta aquas ca- lidarum regionum . De EC A P at L 1 , feu parua Sam- buco . Cap. X VI. C A P AT LIS, quam alij Tlaloa • xin^Yij T otoncaxi hoitlfc u calidam medicinam , alij vero Xomo tontli , leu paruam Sambucum , alij vero Xtopatli vocac, frutex elf hilpidus,folijs Amygda- li, ftipitibus lentis , purpureis, tenuibus , & teretibus . floribus luteis, mediocribus, in extremis ramorum flagellis ex quibus Aliqua: oriuntur tenues , teretes , longa:, & maiori ex parte purpureis granulis Lenti fimilibus, minoribus tamen, refer- ta: . odore eft graui, fapore amaro . Pro- liant in locis campeftribus regionum ca- lidarum aut temperatarum . quamquam intra domos quoque, & viridaria, remedij caufla loleat coli . Calida & ftcca natura NARDI ANT. RECCHI LIB. IV, pH conflat, & nonnihil adftringenti.Tumoribus mcdetur,vlceribufque.& aurium dolorem fedat. lac euomentibus infantibus auxiliantur eius foiia,fi contufa ap- ponantur ventriculo, admota vero illitaque,capitis dolorem leuanr.& vniuerfb corpori applicata horrores febrium, aut pugilli menfura deuorata. Sunt qui dicant fic quoque fatietati mederi , & lepra: , tefla prius corrafar , quam Indi Xiotl vocant, lychenibusq. impofltam auxiliari . Ve HVIT XlQV A. Cap. XV II, VAM Michuacanenles Huitxiqua vocant , Adexicenfes Xoxocapatli ^nuncupare folent.Eft autem frutex folia fundens oblonga , ferrata , 6c amplitu- dine mali Medica: i infertis tamen quibuf. dam minoribus . femina vres, & quafuis alias frigidas noxas pradentaneam fert opem . T)c WACAZCVL, feu T O LO AT Z W ab aliis ditto, ^ i ^ i a • /n j * Datura altera Mexicana . C'ap- XVI 11. ACAZCVL, qui ab alijs vocatur Toloatzjn, eft fpecies Tlapml >| huexot Ztmenfts Prouincia: alumnus, cftque frutex caules Ficulneos :oferens , radices candidas & furculofas , folia vitiginea , odoraque , mollia , nguia, &hirfuta. Fru&us aculeatus eft, ac demum fpinas exuit, obrotun- is , & in quatuor portiones, Melopeponis inftar, diuifus . Semen eft fuluum, aphamno limile . Nafcitur vbique in ruderibus, & maceribus Pahuathanenp- i.f, & habetur ab indigenis ad nonnulla incommoda reparanda magno in pre- > . emen iiccum , tritumque, & refinx immixtum , perfradfa offa mire fo- iat , & conglutinat, ac reducit luxata . Adiungunt Indi fuperne auium pen- is, & tabellis coercent , ducuntq. sgrotantes in balneum aeneum , quod Te- K 3 ma^r «14 rervm medicarvm no. hisp. mtzcalh patria lingua vocare folent. toties repetentes huiufmodi medicamen* tum, quoties videtur expedire . quaterna folia tufa deuorantur ex aqua contra_» totius corporis dolores , e Gallica etiam lue profedtos > aut cum Chilli luteo illi- niuntur . Cauendum autem ne excedat pondus, quoniam alienationem effice, let, & varix, vanacq. imaginationes viderentur obferuari . 'J * ; Nacazcul efi ffecies Tlapatl fiue Datur a, qua ipft Hyofcyamo e fl congener. y a fcu- lum Datura Videtur quidem diuifum ejfe in quatuor partes, fed quando femen matu- ruit , duabus tantum partibus membrana hdret ipft pomo , utrimque njero multa ha- rent (emina in craffa ft) frngofa fub flantia, ficut etiam tn Hyofcyamo , fi Tabaco rvidere licet . narcoticam Vim Medici plerique adfcnbunt frigor i, non ani maduert en- tes omnia narcotica effe odora (fig calida , njt etiam purgent * (ic Papauer etiam pur- gat, fi femina eius non omnino matura deuorentur ,njt mihi retulit fibi experientia compertum Vr Clarijfimus Theophilus Molitor Lynceus, profefior Ingolfladienfis de- fignatus Mediem , rerum naturalium diligentiffimus rimator, ficut omnia T^apacea fa- cere folent , fi nihilominus efi narcoticum . nec opus e fi ad figi das partes qua in- funt confugere « nam oleum njini e vtpote difitllatum, nihil frigoris continet, & difficile fuerit in Nicotiana partes frigidas inuenire . T aceo '~vim ruim Narcoticam qua omnibus eflnotiffima. Itaque aliunde Vis pendet narcotica, ex fumis nempe , qui magna copia e pinguibus ifiis,(efi facile fumigantibus ,in cerebrum euehuntur, fftrttusq. animales ne fufficienti quantitate partibus fub tCcUs influant, impediunt . In lethargo certe caput apertum, (^g membrana cerebri, eiusq. / ub flantia, inflammat a repertuntur . 1 d obfiruauit non femel tantum , Excellentijfimus D.loannes Faber Lynceus , fm- pliciarius fummi Pontificis, collega (efi amicus meus fingularis,in cuius adibas (gjg con- tubernio hi mei commentarij nati fimt . quod euidenter conumcit, fomnum illum non a frigore , fed d calore ortum ducere * V anus autem efi ille metus qui a multts faculis Europa os corripuit in 'vfu debito narcoticorum , cum rvniuerfus Oi iens (dg Meridies impune (fig quotidie rvtatur Opio , Datura fBangue >(fig fimthbus ,(fig noui Orbis incola, quos hodie Nauta feptcntrionales imitantur f fumum Hyofcyami , fiue Tabaci, cre- berrime hauriant . Noxa "vero ex nimia dofi, nunquam efi tanto cum periculo, ac (i quis in purgando debitam exceffertt menfuram . Dolendum tfl infinitos mortales, ao- lorum cruciatibus perire y nins huius medicamenti ignorantia ,qui orco eripi poffent, fi medici yCQnfcnfu totius Orbis perfuafi,eo fapius y terentur . NARDI ANT. RECCHI LIB. IV. u5 Dc TOTON CAVATU Syringa lutea . Cap. XIX. pureos , refertos luteis floribus, ac vifu {pe. i i. ^ dandis . qui initio, cordis oflendunt fl^u- ' i . . - , , . £> ram , mox vero hiant in ftellulas , quin- „ que concinnatas fblijs. ex his vafcula erum- punt , in quibus femen nigrum claudi- tur, exiieque. Radices furculose funt , 8c folia Pyri qua: primo guftu apparent aci- da, poftea vero plane amara fentiuntur. quamobrem , calida ficcaq, &adftringenti conftare natura , eft iudicandum . Illita-, corpori , frigoribus rigoribusve acceflio- num , narrantur mederi , enixas roborare , compefcere dyarrheeas , farietatem pellere & dyfenterias curare infufa, ventriq. ad- mota, aut femivncia: pondere deuorata_> . praxipue fi cum radice Tacocapauhqui per- mixta fint. Flos ipft ‘Elatari* ridetur fimilis , flautss quidem extra , fed ver/us centrum erubefut . T* T0C1ZQV iy H , fiu Maizj* torrtdo , & calido » Cap X X. FRVTEX eft Tocttquikh, folia ferens Chamsedrios, lerrata, pinguia, & in- ferne fqnallenda, hir/iita,alpera,graui cdo- re. radicem craffiufculam,fibratamque,&: fenfim gracilefcentem . flores vero longos . Prouenir in vallibus, ac ripis fluminurru Metztctlani . tertio fere ordine caiida,arque exiccanri temperie conftat. ori ventriculi fi apponitur,vterinos affe&us curare dicitur , ac fceminas illorum gratia tabefeentes , fa- nitari pfiftina: reftituere. & ms foliorum infufum,meden dyienrerijs. Folia ad 'Urtica fimilitudinem Vergunt , fubtw etiam viridia, flos longi fiin, is pedicu- lis inequitat , corymbiferis qnafi fimilis , to- tus luteus . De ixd RERVM MEDICARVM NO. HISP. V 0> Y -.vT* De TTZT1CPATLI frutice Febrifuga. Cap. XXL T Z T I C PAT LIS, quem alij Te- ponquilitl vocant , frutex eft radicem fundens craflam, & longam,intus canden- tem , teneramque , plenam fucco , & ex ea ftipites purpureos . folia in plu res culpides . diuila , & has ipfas interdum finuofas quo- que . florem candentem , ac partium . & frudtum rotundum, Ponticis nucibus pene parem • Nafcitur in collibus Hoitzjocen/ibus. Radix dempto cortice, qui impense refri- gerat, in Iauorem redadla, aduerfus febres folet deuorari . Ius deco&i eius , loco aqua fontana aut fluuialis , bibitum , eundem vfiim praftat . prater quod calidas quafuis intemperies emendat, ac corrigit. Nec eft planta vlla apud has gentes , qua in_. extinguendo calore , maiori in pretio ha- beatur, autpoftit huic aliquo modo com- cv Oi Ad Geranium forte pertinet hxc planta , fed repugnat radix tenera , fucco plena qua obflure rubet .folium fere Cannabis, caules etiam rubent . f rubias nodo conclujks non con- ficitur . Exponere bie libuit hanc quoque Malua- cea yt 'videtur earum regionum imaginem , cui quamuis in autographo nomen inferiptum non fit>a nonnullis tamen affinis pradibix Tz< ticpatli cenfntur . folia quidem Junt Geranij. flos ex ala pediculo longo infdet . calix magnus fere caflaneus . flos luteus , pallidus , radix craffa , k ! V * De NARDI ANT. RECCHI LIB. IV. u7 Oe AT L AT Z0PILL1 N} feu aquofa herba appenfa . Cap. XXlb ATLAT ZOPILLIN, aquo- famve herbam appenfam,eum fru- ticem vocant, qui ob loca iuxta qua? na- /citur. & pediculos foliorum , quos fimi- les capreolis hinc & inde effundit , fic no- minatur. alij Atlot zopollin xocbitl ideft flo- rem Atlot zppillm vocare malunt.duas re- peries huius planta? fpecies . alteram a ru- beo colore rubram i alteram a paulo albi- diore,appelles candidam . Radicem vtra- que crafTam, rubefcentem, ac fibris refer- tam fundit . caules lentos, refertos molli medulla, Ficulneis proximos, teretes, qua- tuor cubitus longo? , & minimi digiti craffitudine . Vitis vinifera? folia , in pro- curfu ftipitum hirfuta ac rara, florem ru- brum, & oblongum, e quo frudtus gene- rantur ternis capitulis triangulis conftans, coraliorum inftar rubefcentibus,cibo ido- neis,ac plenis nigro femine. Temperato , aut paulo calidiori ccelo gaudet, quale eft Mexicanum , & Tetzsoquenfe , vliginofoq. i campeflri folo . Auguflo menfe flores erumpunt, quibus, frudtuque, ac folijs ecidentibus, in annuos vfiis veli i fblent, atque recondi . Radix frigida primo rdine videtur , humidaq. & faliuofa natura . & ideo, aqua , vbi farina radicis , :ipitisve aliquamdiu infula maduerit , loco fontana? aut fluuialis epota ab his , ui fluxum ventris patiuntur , aut quemuis alium a calida caufla ortum mor- um,breui curat, vrina? ardori, & retentioni medetur, nec non oculorum in- tammationibus . Qui flamma , (df calicem , C> flores in maluaceis diligentius infpexent , (fatim une fruticem eorum dafhy nempe Althea adiudicctbit . vires etiam reliquis probe cor- tfpondent . n8 R.ERVM MEOI-CARVM NO. HISP. De COCQZTAMATL, fi» luteo T A M AT L I Virinaria mirabili . Cap. XXIII. t. I COCOZTAM ATL, quemalij Cocozjic , & Cocozjin , Sc Cocczjli vocant, frutex volubilis eft,craffam,ac pal- lentem radicem fundens , vnde nomeru. ftipites, lasues, tenues, atque rotundos, fo- lia finuofa,& in tres diuifa cufpides. flores candidos, modicos, illis lzjpuixochitl perfi- miles. e quibus oriuntur acini cerafis haud abfimiles , fed colore candentes . Radix pallet. & inodora efr. (apor vero faliuofus. temperies mediocris, aut paululum in fri- gus humiditatemq. inclinans . VrinanL. mire euocat . arenas , & pituitofa excre- menta pellit . atque quicquid vrinarios meatus obftruit expurgat , & trahit, car- nemq.ibidem fupercrefcenten^ reprimit, fl fri l^uorem redacfa femivncias menfura ex aliquo liquore aperiente deuoretur. & ag- glutinato puluere radicis ex oui albumine, aut oleo amygdalarum dulcium , lunco Xomalli vocato, Goflippino tamen prius filo irretito circumuolutoque,'atq; ita penis cauitati admoto . quemadmodum raro quodam exemplo cognitum ell apud Mantuam Carpentariam, Philippi Secundi regiam , cum laboraret Epi- fcopus Cordubenfis, qui tunc erat Conchenfis praefui, & a confefiionibus eiuf- dem Catholicas Maiefratis , grauiffima quadam vrinas fuppreffione . eo eninu prasfidio fubdito, veluti per miraculum efi; liberatus, referatis vi js , vberri- maq. vrinas copia penitus eflufa , haud fine optima mercede artificis . cum ta- men ille , neque vnde (umeretur id genus auxilij nofiet, aut quidquam aliud quam fe aliosq. permultos, a quodam Indico medicofibi id arcani feruante, ab huiufmodi asgritudinibus fuifle feruates , atque ereptos . Et quamquam fint cui contendant, non eo puluere, fed cauda T lacuitzjn animalis, cuius etiam ef- figiem exhibemus , euenifle,qu^ eifdem morbis afledfis mirabile quoque auxi- lium prasftat ; re tamen diligenter confiderata , atque inquifita , inuentunu» cil e radice huius plantas , Sc non ex cauda prasdi&i animalis, mutuatum effe, quod narrauimus auxilium. Sunt vero qui dicaqt aluum rnouere 3 ac folue- re . •i* i: QVAM (uraqum vocant Michua- o- ^ *■ canenps , & Mexicam Quamockitl , . & V rtzquahtiitl , & Hi/pani Bra- lilium 1 olent nuncupare, frutex eft fpinofus lurculofis candidisq. infiftens radicibus, vn- de profert ftipites, extra fuluefcentes, ac in- tra rubeos , contortos , refertosq, foliis cor- , . dis fere figura , fed mucrone appendenti- i Ruentibus interuenijs infignibqs, ‘ tv >r ° °b l3Ue Procedentibus in latera^ . f > Nalcitur in frigidis M icbmcanenftbus^am- ' Pc^ibus ac montofis locis, vbioifendun- '*r 1 J r : r l,UJ vDi orrendun- Vjtu ■ .isfiifcw* aliattpfius fpecies, quarum altera.. V veto ^ xtMjua nuncupatur . o - r "»7““ “uucupatur.ca^. iapor eit adftnngens , frigidaque ac ficta^ 111 v*“’ temperies . Tingunt eius ligno fila coccineo coloff» . p/t pnim ^-/7 i . r™ -• A eius ligno nia coccineo ■ ;colprp . eft enim perfimile arbori quam vo- , ; cmt Santalon . Ius deco&i eius primo fic fuluum , deinde rubefcit . quod fi amplius decoquatur , cogitur in purpureum pia-- - , j» . mentum > aut , fi mifceatur alumen in m S C.„„, Un . h« ,rl<* ikKm ^ - iringit, Sc roborat. ... - w ■ - - zsrf» z «t rr.:r,?,ir, <> ij R5 ,|l ■' • - . ; , V l m STC r>v\ / lll RERVM MEDICARVM NO. HISP. Pe QjfAVH T LEVAT L1 Ocymifolia. CaT XXIX FR VTEX cft Qtiauh tlepathc ra- dici annixus craiTar, lignolae, ru- bra , & fibrara . ex qua proteruntur fti- pites fruticofi , atque lignea: natura, fo- lia Ocymi ferrata , flores e candido ru- befcentes , in fupremis ramulis acerua- tim congefti , verticillorum fere modo . Prouemt in locis campeftribus Xoxo - tU . paulifper frigida temperataue , fic- ca., & adlfringenti conflat natura . Ius deco&i eius curat quoftrs dolores haud aliter ac illud Guaiacani3(Joina au? Zarzfi paritU . quindecim , aut pluribu^ d cbus , fi iti expediat, matutino epo atum dy- fentericis magnopere confert , & qui- bufuis ali js defluxionibuc cohibendis . Z/ena foliorum rubra funt in hac planta , fores rubri tn luteum njergunt colorem . [I. Dt $jr4VH TLEVATLl U. Volubili Limonifolia . Cap» X X X ’• QVAVH TLEPATLIS fru- tex cft ftipites fundens volubiles, ■* & fuluos , folia Lirnonis , flo- rem candentem, & modicum , radiceim furculofam , fuluamque , longam & craf* fam. cortex radicis , quae tngidae efl , & adftringentis natura , redadtus in pube- rem, atque appofitus, medetur erupcioni- bus , qu* in Gallica lue folenr oriri . idem praflare dicitur deuora- us duarum drach- marum pondere , atque ita fugare infe- ctiones cutis omnes . Nalcitur in cali- dis Texaxahuacenfbus , vbi in rrax rro habetur pracio ab indigenis ad praedicas aegritudines exterminandas • Ve / \ NARDI ANT. RECCHI LIB. I V. •• uj Dt XirH COCOL/W, [eu planta Contortiua. Cap. XXXI. X IVH COCOLIN frutexeft H oitzpccnjis, ftipites ferens tenues, tere- tes , perque magna interualla geniculatos , fquallentes , & hifpidos . folia rara , magnaq* ex parte altero latere vnico difle&a finu , hir- futa, & candentia , fed praecipue inferne, oblongaque & Faleoli flores . radicem ma- gnam, e candido vergentem in fuluum . Na- fcitur in calidis collibus , & campeftribus lo- cis . fapor radicis fubdulcis eft , & quadante- nus leguminis , frigida^ & adftringentis temperiei . cortex eiulHem leuigatus , & bis in die duarum drachmarum pondere deuo- ratus ex aqua , vomitum praecipue puerorum compefcit. medetur vlccribus oris , ac puden- dorum. Radicis fuccus, ac flos ex la 1 „ n f-J I longitudinem . odorem fpirat graueitt, acremque. Prouemt Hdatlalp. humeais vallibus, aut collibus, folia cohtnfadeuorantUr aduerfus vener rurtfaiihnalium morius . excitata ehirii vbminone vulnerati idlenc reititui iil. priftinam falutem . eadem verminofis vlceribus applicata, noxia animalia m- Mt , atque necat . ' . . cAn Apocyni quadam fpeties t nec enim facile inter legumina comam inuenuvsyne inter Solana factorem cum acrimonia , (ef <~ui emmetica . De AT L, 1 N A Ad , feu Frutice iuxtafluuios aquasue proueniente Cap. XXX IT. AT L I N A M frutex eft ftipites ferens plures , & in eis folia in longum » ^ n r 1 n/ 1 jl r j Aliena - nOfCS Ai L 1 IN n m v produ e°rum dolores-; pituitamq; illos erodere folitam arceri, carnem ex- lauftam luxta eorum radices inftaurari , ac labia contrahere rofeum colorem uboremqv, ingratum oris halitum fogari,& commendari iucundum.de cuius peciebus, viribus, & vfu, latius in fequenti capite tranabitur . vires namque &- ius narrati in nouaHilpania ignorantur .; 1 Huius^Piperis meminit etiam Monardes c. i %. de Pipere. & fruSIum depingi, milemTiperi longo, vel Spica Plantaginis. ‘ * L $ De tt6 rervm medicarvm no. hisp. Dt T L AT LAN C V A T E Piperis longi plauta, alijsue eius generibus (ap. xxxru. i LE E R I S longi planta , quam Philippicarum Infularum coloni 'Buye- T £«y»,& Sabiam, Mexieenles vero , apud quos nafcitur etiam, TUtlancu*. .. •,«. « , ScEcaptli appellant , frutex elt fttpifces volubiles proferens, & farmentolos, & in eis folia Piperis nigri, longiora tamen ,& acuminata , ac frudum tere- ‘ rem, longum.Piper longum vocatum, folia funtguftu odorata , acri faporo, calidaq; & ficca ordine tertio temperie., partiumq; fubulium . frudus nu li i planta? fuat appendens eam aflfequitur perfedionem , qux neceflana elt commode recondatur, ideoq-, immaturus,' & in, fuluum colorem inchnans colligitur, fpanfusque exponitur foli, atque ita m vius feruatur . Virens editur , neque ingratum pnbet alimentum , aut nimis acre . reconditus vero fercula commendat, dum tamen ignem non experiatur . ftatimemm decodiono vim, atque faporem amittit . Cortex ftipitum redadus in farinam ac deuora- tus , atram bilem apte expurgat , & venenatis plagis prteclan alex.teri, vicm pribens medetur . refolutis neruis , aut conuulfis, auxiliatur . flatus di(cutit,5t alios huiufmodi morbos ortos a frigore, craffifve & lentis humoribus ,j > fligat . Tres apud hanc nouamHifpamam huius pianti differentias adh fendi, cum quinque, aut plures, audiam apud Philippicas Infulas effe repertas , quarum ftipites ad nos funt milft . nampneter WuyAuyo, de qUo praecedent, capite didum eft, St eum de quo in prafenti capite fumus locuti , a ia P NARDI ANT. RECCHI LIB. IV. u7 nerant , quarum poftremam ~Bnyofamo, feu Simi* di&am.Eayo quamflmilli- EuycCmo nam fruiftu efle ferunt ; diftare vero odore graui , perforatis folijs , & finiofis, rpe' crique , & adftringenti fapore . Alias vero d uas a Buyo pra:di v.fpecies. ft, cortex mellini coloris, leuis, fungofus, acris, & roborans . Radices horum ioum generum propinantur aduerfus venenatas potiones , veluti alexiphar- laca drachmae vnius menfura,in 1 amorem rcda<&c,& ex aqua nucis Indicae re- iluta:, aut vino Palmarum recenti . Subueniunt etiam ventriculi frigidis a£fe~ tionibus ex iure deco&i Chamaemeli, ortisq* excraffis humoribus , quos per- aquunt roborato etiam ventriculo . fobueniunt ijs qui coire nequeunt ob ve- eficia, additis praecipue alijs ad eundem vfum pertinentibus . Affirmant Mc- icenfes, qui etiam T latlanquaye. vocant , Quauhyyautli , & Temoytl oriri itu >cis calidis paffim iuxta aquas, fopta, & laxa . fuccumqj radicum , & germi- umexpreflum, epotum aut infofum, aquam intercutem vacuare. Ius vero “co&i crurium oedemata , aut congeftos pituitofos humores difcutere . men- rua etiam euocare, & flatus , ab eisq; ortum dolorem tollere . folia impolita-* iceribus mederi , praecipue venenatis, dolores e frigore, aut lue venerea pro- «os Ienire > faucium tumores difcutere , & quofuis alios , fed praecipue adic- :a Ctnthna, impeditum motum reftaurare , euocare fudores , neruorum refo. inoni mederi , & conuulfioni fuffitu , iuuare epylepticos , ac pellere rigores. De Pipere longo multa fcribit G arci as lib. i .arom.cap. z t. molllbus . & cordis pene figura . manat incifa fanguinem. , or, r“rn • °f r m S‘ffichadls 8™«* P«fert . Cortex eft calidus guftu, orus refinofus, ficcus, atque adftringens, & demum amarus, fecundo ordi- alefacit, aut amplius. Ius decoffi radicum, qu* rubro fune & furculofe uium . aut potatum , medetur dyfenterijs , ac veteribus plagis ftillans e pro fra&is i»8 RERVM MEDICAR VM NO. HISP. fraftis liquor . Nafcitur in regionibus calidis , quales funt Quauhnauhaccnfes , Tmtltzmccnfes , & T mhcaltzincenfes , vbi eara confpeximus luxta iaxofalcca . Dt r EVAL CHlCHILTlC,feu -vite (ylueQrt, lamlntfcAue indigem. 1 Qtf. X X X 1 X. PROVENI VNT apud nouam Hifpaniam Lambrufci.Vitesq; fylue- ftres multis in locis , nec tamen adnoftra vfque tempora ab hac gente ex- culti ac feorfim , feu feri e aliqua plantata:, vfum enim Bacchi non nouerant , etfi ali’is vini generibus libentiflime non modo explerentur, fed inebriarentur, neque parcant hodie noftrati , fed auidiffime hauriant . Fructus eft craffiufcu- Ius purpureus , duriore callo, immitis, gratus tamen, ac dulcis, & qui (vt con- ico) mitefceret cultura, cactera noftris Vitibus fimiles . rrigida , liccaq; natu- ra folia, ac palmites, & adftringenti conflant, appetentiam excitant, impetigi- nes curant tumores repellunt , calorem nimium extinguunt , oculorum in- flammationem arcent , febres placant , vlcerum leniunt dolorem , & famem, exiccant . Sunt qui Xocomecad vocent , feu acidum funetn, tum ob iapons ge- nus, tum etiam ob palmites fele vicinis arboribus conuoluentes . De H VAPA BVAL1Z PAT Ll , fe» (onuulponis medicina . (ap. X X X X . HV A P A H V A L I Z P A T L I frutex eft , hominis aequans altitudi- nem, ferens ftipites,ac ramos fcabros, magna ex parte nudatos folijs;qu$ Wiufcula,& angufta fune, flores vero exiles, ac pallidi, calicum forma . Naici- tur Hocitlalpa editis, ac campeftribus locis. Ius deco craflos, fufcos,Ia:uesque,vnde non exoriuntur ramuli , fed qup parte pro- !eunt fcabros , atque geniculatos , & in eis folia Portulaca , fed quar fene&utis empore trifurcentur . radicem craflam fibratam, & longam, quauis partta 5fus incifimp liquorem fundit glutinofum , odorem , faporemq; Tecopaili, pa- rijue Thuris referentem. Nafcitur Mexici, vbi firmum habent mederi radicis «luerem vkeribus putridis , cachoefibus , atque cancerofis . Prouenit etiam, pud Panucenfes. calida,ficca, odora, & adftringenti natura conllat : aiunt, fru- icis huius liquorem firmare dentes , mederi dolori gingiuarum, vftionique,& rticulorumimbeciliitati , deuorata qualibet radicis menfura, & laxatis verce- rarum dorfi compagibus opitulari . \ . v- w - .j . .. . } De X 1 0 P AT L I , Jeu lepra medicina . (Jap. X L 1 1 /. * %.* *+ y k* - w XJ J 1 ,y. c i/.. . - J \ \ J ^ KIOPATLIS fuffrutex eft , ftipites habens multos,laeues, teretes, at- que virentes ^ digitali craflitudine , aequaternisprolixos cubitis , in is vero Mori folia , longe tamen ampliora , afpera , & ferrata . radices ligno- ts , furculofas , multas , candentes interne' , excerne vero fuluefcentes . Na- :itur H ocitldpa humidis locis , montiumq^ faucibus iuxta aquas . frigida ve- > , ficcaqv temperie conflat, glucinofa i ac nonnihil adftringenti . Tufa folia , litaque , lepram & lychenas curant, atque abfumunt. praecipue fi xgrotus du- itur in balneum poft huiufinodi adhibitam curationem , quam Indi vocant emazcalli . De T E, NAM AZ' N AN A POLO A. Cap . XLIV. FRV TEX Tenama r. nandpoloa , zbalijsTenamazfon, & nonnullis Tla- lamatkdi&us) radicem fert magnam &furculofam . folia Saluit forma_>, >nga , & angufta , obtufa , terna, fubalbida , & afpera. florem leguminis pur- arafcencem ex candido, in corymbi formam compofitum , & frudlum race- iatim difpofitum, obrotundum, Nucum, Ponticarum forma - Nafciturybi- re in calidis - Frigida , ficca , & adftringenti temperie conflat . & ideo liquor sfluens ex germinibus tenuioribus, inftillatus medetur oculis, fi inflamma- □ne tententur . adhibetur tumoribus praster naturam , ac febres extinguit . r ■ ^ , . -V'. ^ • .... , - - , ' . >r% XALQVAVHITL fuftrutex eft farmentofus , ftipites ferens genicu- lis interceptos, pundisq; diftindos, vnde nomen . folia Piperis longi fo- lijs perquam fimilia. odora eft & Tlantlacuaye hac in re quoque fimilis,adeo vc illi prorfus videatur congener . calida ordine quarto, ficcaq, conftat natura:. Ius decodi eius exhibetur enixis corroborandi, flatus difeutiendi, & menftruorum euocandorum gratia . ac fatietati medetur . De MJWTZINTZIN. Cap. XLVl. FRVTEX eft Minvzintzin ftipites fundens fuluos, quaternis prolixos cubitis , folia Perfici , atque albos flores . Nafcitur in montibus tempe- ratis Vruapz prouincix Micuacanenfis . amara eft planta , odora , guftu non nihil acris , calidaq-, & ficca ordine tertio . folia tufe, atque illita ventri, intefti- na a vitiatis emundant humoribus . RERVM R.ERVM MEDICARVM NOVAE HISPANIAE \IARDI ANTONII RECCHI Liber Quintus. ACRES HERBAS HABET- IOANNIS TERRENTII LYNCEI PRAEFATIO. ■' . • i ‘ ’ ' . Cap. 1 * Cha- E R B A fruticans eft: Abutt- patiis folia Quercus feres , y b multolq» fundens caules » purpureos, & in eorum., fum micare luteos flores , paruos , ac minime lehefcentes. radicem longam, eradam, & fibratam.Nalcitur tempera- tis regionibus , aur paulo calidioribus , qualis eft !T acapichtlen/is. Sapor eft acris guftujgratusqi odor. calefaciens quarto circiter ordine , & exiccans natura_» . Iusdecodi depopulatur pediculos, fu- mus cimices fugat , dolores ventris , a frigida caufla ortos ledae , flatum di- fcutitjdyarrh^as coercet, & choIico,ilia- coq* aftedui infula auxiliatur . Praeci- puus vius eft radicum- . Dt A C X OT AT I C. Herba Nunnij. Cap. 1 l. % CXOYATIC, quam alij vocant TUchpahuaztic, feu Icopas, alij vero „ TUcjcoI , feu humilem radicem, ac vndulatam, ob contortae radicisior- na »a, Sl alij ob exilitatem Pipit^ahuac , aut Tz/acpadis Pipitz&huac , paruaeft lerba, folia ferens abiegnis limilia,cauhculos Ipithamam longos,tenues, ternos, irque quaternos . flores m (upremis cauliculis in Ipicam compofitos, paruos & xiles. qui principio candentes. in lemen demum mutantur fufei coloris . radi- em gracilem, triplo tamemiplb caule cralliorem, contortam, feu conuolutam, tque candentem . Clementi ccelo nafeitur, aut paulo rigidiore , quale elt Me- icanum.quo flr,vt apud Hifpanias,(i lemen eo deferatur feraturq;, Iperem na- :ituram,atqj feruandam. Haec elt herba illa, quae fub Nunnij de ihaues nomi- J^'nba-Je c paflin celebratur . Radix, cuius eft praecipuus in medicina vius, acrem prae- chaui. iat laporem; odorem tamen nullum.& eft calidae, & flccae, ordine quarto tem- eriei. eadem contufi mediocriter, & e liquore aliquo conueniend curando sf- eftui, matutino tempore, arque inani ventri culo, fex obolorum pondere deuo- ? ata, humores omnes, led maxime pituitam atque bdern , tum per fuperna tum tiam per inferna,citra moleftiam aut noxam vacuare lolet. atque ita hydropi- is, cachedicis , aftmaticis , tineamq; patientibus , magnopere dicitur con- M ferre . IJ4 RERVM MED ICAR VM NO. HISP. AC XO T ATI C alia-,. ferre . poteil autem, fiue febriat sger iiuo febre careat, virens radix, aridaue, tutius ta- men arens paulo minori pondere , exhi- beri . dum tamen vitiati lucci redundent , quos vacuare iit opus, & cibo , quadiefu> mitur , ad meridiem , parcatur . Eaderm tufa , & reibluta ex lotio humano , & m- Mlata, morbis oculorum medetur , acdi- fcutir argemata . IO. TERRENTII LYNCEI NOT JE. Acxcyatic , cuius hic magmcm ex vovi- mus , , non ejl ea , quam defcnbit ^Author , fed ei conaemr . illius namque effigie hucuf que caremus . huic ~uero radix crafa , folia, Jimul multa ex eodem puncio exeunt , <~vt in Larice . (gb ex ala quauis flos Volubili fimi - lis , ruber cum albedine ‘verju.i calycem . va- fulum deinde fquitur , quale in Volubili , ‘-vel Burfd paslons . Wi 'am an planum 3 ‘vd rotundum ft diiudicari hic nequit . De CHILLl, fit* * Tipere Indico fliquofb . Cap. 111. C . ' > - * - ’ -» ** -* * CH I L L I , feu Piper Mexicanum , planta eft ferens iiliquas illas , quz ab Haitinis Agies , ab antiquis , vt quidam volunt , filiquaftra , & ab Hiipanis Piper Indicum vocatur , & Capiicum ab Adtuario nuncupatur, qua? licet diu in noftrum orbem tranllata iit , ibiq; &in hortis, & m vafis fidhlibus , ornamenti &vlus gratia feratur , & habeatur in delicijs , tamen- quoniam apud Indos multo plura eorum genera reperiuntur , & orexi ex- cicandse , commendandiiq; ferculis fuppetias ferat , adeo vt nullam fit repe- rire menfam ime Chilfi , atque ideo quotidiano experimento fint illius fa- cultates notiffimas , adductus ium non modo differentias, quas in noua Hiipa- nia proueniunt , de quibus modo agitur , verum Ipecierum fere omnium- , quas adhuc ad manus noftras peruenerunt, exhibere imagines , formas deicri- bere , vniueriamq; facultatem , & naturam tradere polleri tati. Cunblorum ergo generum folia Solano fimiliafunt, & pene paria (ii Quauhchdh ex- cipias, qua: minora eadem fert) & flores candidi, e quibus hliqua: oriun- tur , primo virides , mox maiori ex parte in rubrum , & demum in paf- virej. fcum inclinantes colorem , referta: paruo iemine, exili, candicante, contufo, atque in orbem eflformato , acris guftus , atque vrentis naturas \ qua: ad femen praecipue attinet . Quartum has caloris gradum attingunt , & ter- tium fere ficcicatis . etii recentes cxcrementitio quodam humore abun- . dant. NARDI ANT. REGCHI LIB. V. 135 Chillij P i$cr Jiliquofum Mexicanum. dant , qui totus pene vetu flate euanefcit . vnde fit , vt fiepc excitato flatu , Venerenu flimulenr, ac interim aluum non fine qiio- dam tenefmo,ac lenlu doloris, ijs praecipue qui huiuflnodi condimento ante non a fi fueuerant , leniter emolliant . Quanquanx, eius rei acumen no immerito cauflam efle affirmare poflumus. Vrinam,& meles euo- cant. corroborant ventriculum ob frigus imbecillem, codtionem eadem occafiono» labcfia&atam iuuant. appetentiam contem- perato ex eis cu uocatis T omam* intin&u mire excitant. & pituitofos humores vnde- cumque,potiffimu coxa: adhanrelcentes ar- ticulis, dilcutiunt, & euacuant. Aiunt, hec- ticorum peropportunum efle remedium , ventrem lumbofq-, aculeis Chilli madenti- bus perpungere . nutrimentum item ca- lens, ac ficcum pr <-uarijs nominibus appellata. Omnes ferenoflris iam legionibus implantata in condimen- tis rufum habent f CHICH1MP CAP A T L I , feu Chichimica gentis medicina . Ctfp. /F. HE R B V L A Chichimecapatlis nuncupata , ab alijs vero Taman - capatlis, quoniatn primo guftu radix dul- cis , & temperata videatur, dida , foIia_» fert rara, longa, & tenuia, caulem vero te- nuem , et cubitalem, radicem nuci Iugla- dijforma & magnitudine fimilem, lacio manantem valde tenaci, & glutinofo, in- tus candidam extra nigram.Quf regioni- bus prouenit temperatis , pauloue frigi- dioribus, qualis eft Mexicana , ac Tetz,co - cana, afperis & motofis locis. Radix vires, arenfue ( quamquam ficcato lade fitin- nocentior ) ex liquore quopiam deuorata fcrupuli vnius cum ficca elt pondere, hu mores omnes , per fuperna & per inferna euacuat , (ed maiori ex parte per inferna . Calenti ordine quarto condat natura, vi- ribusq; vehementibus. Quamobrem non cuiuis temere exhibenda ed, led cis tantu, j 1 qui viribus valent „ nec acuta vexantur aegritudine aut bis, quibus leuiora alia remedia tenrata lunt. datum etiam dici- tur difcutere,& cholicis doloribus opportune auxiliari . Ex huius radicis vncijs quatuor,& drachma vna Cocoztic, parat Chuluiefis medicus, nobile illud, ac to- ta noua Hifpania celebre pharmacum, quo eundis pene morbis obfiftitnr, tu- fis permixtisq;, addico faccharo,& ad Iole, donec humor abeat, expoficis: deuo- randum vero drachmae vnius mefara, quod ita elfe iuridico patuit teitimonio. 7{icims forte annumeranda fuerit hac planta. folia enim Cannabis habet,(ef Jemen triangulare rvidetur . guHuq\ <~ut (ff tn Hiani fpeciebus initio fubdulci videtur ,dein - de nj ero guttur vnt^unde hjix inter Efulas reponi pote fi. omnes enim flatim acrimo- niam fuam produnt. Et licet Hiemus apud nos non laliefcat>apud Americanos tamen lacie manare pofie, non e fi incredibile, cum regio illa quam noflra ftfonge humidior calidior qv Sic cmm 5Nerium apud ipfos Ufte abundat , quod in noflro orbe num- quam efl non tantum apud Hippocratem , red & mfiro auo frequens eft apud Empiricos , non fine magno commodo (ff incom - modo njtentium jro complexionis varietate, medici peritia . De CHILPATLI. Cap. K CH I L P AT LIS herba eft folia fundens Ocymi, fed maiora, minime ferrata, et in- ferne fubalbefcentia. caules virentes, & geniculis interceptos, fex longos cubitis, feptemue. flores modicos, luteos, compofitos in cory mbos, & im, coccineum inclinantes colore, e quibus demum compinguntur acini , Piperi nigro , aut baccis Oxyachant^ perfimiles. radicemq* fibrata. Fro- uenir. in calidis Pauhtlani>PupaLottcpaci,e t Hocit - lalpatl locis planis , & montium accliuibus . fe- riturq; , & colitur in hortis medicinae gratia.. . Acris eft, calidaq; , & ficca ordine quarto natu- ra.initio relinam fapit,poftea vrentem oftendit vim . quatuor catapotia , paucioraue , quorum^ Ungula binis conflent folijs , complicatis atque conuolutis , mira velocitate , & efficacia cor- pus a eundis expurgat humoribus. plura vero inducerent periculum . dentium dolorem fe- daiit admota folia^vlceribus putridis,ac cancro- fis opem ferunt: & infula aliquandiu Tlaolli po- tioni, medentur fcabiei . lac vero verrucas exe- it, & tumores prater naturam rumpit . quinque folia deuorata, aiunt, dy fen- ariae mederi, exterfo nempe cruore . nam adftridionis non eft omnino ex- ers . fcabiei quoque & doloribus articulorum . Sunt qui fagittas eius fucco in- iciant vice T oxici, atque ita commodius ceruos, ferafue confternant . Hac fimdit er Tithy malus effe videtur , cum lac calidi fima natura pr abeat , orem in Corymbo pofitum habeat . vnde eafdem plane Vires habet , quas Hippo - ' atesPeplioy alij Authores E fulis afer ibunt . Chill*. coti. 140 RERVM MEDICAR VM NO. HISP. De CHI LP A^TLA^O LL1 , fi» figno tter coris . Cap. VI. ^^HILPANTLA(jOLLI,{eufignum fter- coris, quam alij T oxcuitlapil xochitU alij Hoitzjtzjl tentli^lij Chilpanxochitl, alij l^anxo. chitl vocant, herba eft parua, ferens folia Salicis longa, ferrata, & angufta. caules tenues, & pur- pureos.flores longos,rubeos, & circa extrema», pallelcetes.radicem longiufculam, & fibratam. Nafcitur Tototepeci , tkltzpcani , calidis in locis. Radix eft acris , calidaq; & ficca ordine fere quarto, vresq* guttur. tula,appofitaq; doloribus articulorum, etiam e morbo Gallico orietibus , fpleni , contradis neruis , atque impedito mo- tui mire confert, vulneribus medetur, pituitam attenuat , & fupra infraqj purgat radix tufa, ac trium drachmarum podere ex aqua deuorata . Ius deco&i eius infusu auribus faniem exiccat , dolorem lenit , & audiendi facultatem inftau- rat. Eft & alia herba Chillacotl vocata,pr2di£be fimilis,dulcis tamen, fed quo adhuc repererim, nullius in arte medica vius . 1 ■ X *De C H 1 LM EC H ATL , feu Tch*. Cap . Vll . HE R B A eft Chilmecatl folia ha- bens Solani, fed firmiora , caulem volubilem, radices multas, tenues, illis Py- rethri fimiles,non modo forma fed fapore acerrimo . calidaq; ordine quarto tempe- rie. radix admota leuat dolorem dentium, veluti per miraculum, eofq; , atque eorum radices extergit, & dealbat, laterum dolo- rem ex frigore ortum , & cuiufuis alterius particula: placat : praecipue fi cum refina Terebinthina admoueacur. auriu lenit do- lores , inueteratos capitis fronti admota», curat , & venenatis inflictis plagis appli- cata , vim adimit veneno . Nalcitur hu- midis locis , calidifq; aut temperatis C/w- chimecarum , &ab omnibus indigenis im maximo habetur pretio . qui perluafum ha- \ NARDI ANT. RECCHI LIB. V. 141 labent , mirabile efle remedium aduerfiis omnia morborum genera , qua: a rigore habent ortum . & nifl folia diuerfam formam haberent , ad Pyrethri pectes ha;c planta referri poflet. Quid fi ad, Clematides hanc plantam referamus f folia adfunt bina , fibi contra- ojita , (ine pediculo fere cauli adnafcentia , Solano fimiliayfed duriora . caulis etiam epit . & radix fummamhabet acrimoniam cum aci ditate quadam coniunSlam , ualem in Viorna folijs d-prahendas . qua omnia fimul fumpta. , Vix in alia herba uam Clematide reperias . omnem frupulum nobis exemijfet Author ^ fi florem cum wffuy 'velin figura* ruel in defer iptione addidi ffet . De C 0 C 0 T EMECATLy fiu fune Volubili acri . Cap . LIX . COCOTEMECATL, quam-. ali j Qocotemecaxihuitl vocant , herba elt folia ferens Ocy mi forma, longe tameiL, maiora, angulolaq-, & crenata. caulem pur- pureum, ac volubilem . flores in poftremis ramulis pilolos , paruos , abeuntes in pap- pos , & ex albo purpurafeentes , ac radicem fibratam . Prouenit Tacapichtle , & Quauh- queculle calidis , atque laxofis locis . Folia , qua: glutinola (ime , tufa pugilli menfura, atque epota, dylentericis medentur . Radix autem caulesq* , quarto funt ordine exic- cantia,& calefacientia, tenuiumqj partium. Medentur ophiafi,& lychenibus. drachma: dii* radicis deuorat* , dolorem ventris ac tormina fedant,cuocant vrinam, enixis opi- tulantur , earumq; morbis a frigore ortis medentur, placant etiam dolores aflatuolb fpiritu genitos . Hanc efie Clematidem cui u is manifcClum cH . illud n unicum dubitationem habet , quod lia dyfenter i •ziim aftrin- mdi gignit, ficuti videmus in Limonio, 2{beoyG alia, & fimilibus euenire . Vnde con- ngit , Vt infufum <~uel decoBum eorum , purgare pofisit , prxfirtirn per ^vrinam , f fudores . acrimonia enim in tus transfunditur , licet fubfiantia ipfa exhibita , uxiones omnes fislere queat . De s4* RERVM MED ICAR VM NO. HISP. Ve C 0 C 0 XI H V IT L expurgator ia . Cap. I X. ERJBA eft Cocoxihuitl folia habes cor. dis figura, hirfuta tenuiaque, inferne fqualida;fuperne viridia, caules rotundos, & hirfutos. flores paruos,& luceos,& in poftre- mis caulibus terna grana nigra ciceris for- ma , & magnitudineT valculis contenta pro- deuntibus ab ipfis folioru exortibus. & radi- ce fibrata, Tota placa eflgufhi & odore Thy mi,calideqi ordme quarto temperiei. humo- res omnes, fuprainfraq; expurgat, fed prae- cipue crafTos,& pitui tofos, drachm^ vnius po dere deuorata . exhiberiq; etia poteft pueris modica portione,^ ratione ^tacis & vigoris. Inter Conuolulos hanc herbam reponendam puto. Videmus enim in omni 'volubili grana tria, rvel quatuor nigraobrotundis vaj culis contineri. Et quam s folium magnam habeat Varietatem^ tamen plerutnq: ad figuram cordis accedit.Con- ... firmat hanc opinionem •vis purgandi vehemens , : {qualis nempe in Scammonio etiam reperitur . De x . COCOCXIHV1TL TEVHCALT - • zjncenfi . fap. X. nor- ERBA e fi: hec Cococxihuid folia fun- dens Menthce,fcabra, oblonga, fub- aibida, & ferrata . caulem fufciim. frudum in fummis caulibus capitulorum formae • Viridi pallefoentem . radicem vero fiirculo- - fam. Prouenit iuxta cacumina modum re- gionum calidarum. Calida eft,& ficca ordi- ne quarto . guftataq-, linguam adurit . odo- rem fpirat Cumini , frigori aduerfatur , & ab eo ortos flatus diffipat, tormina fedat, ap- petentiam excitat, feu herba ipfa deuoretur, feu fuccus lusue decodi abforbeatur . men- ftrua, et vrinam euocar, referat obftruda , paralyfi medetur, codioni fert opem, crafi los humores incidit , perfrigerata membra inftaurat , aliaqj his fimilia praeflat iuua- menta_> . De 9 NARDI ANT. RECGHI LIB. V. De CQHATELLI, ft* CHICHICA HOAZTOJt > Jeu herba ferratorum foliorum. [ap. X 1 . CHICHICA HOA2TON, quamalij ( _ ij (hichica hoazjic, ali j Coha- yclli y feu anguem fetencem, afij Tlipoton , (eu nigram, et fcecentem plancam vocant, herba elt Ipinola, proferes Cirfij folia, longa, & an- guftajferrata,et Ipinola, vnde nomen, caules rotudosjcauos, purpuralcentes, et in eorum cacuminibus capitula (pinifera, et obrotuda. radicesq; fibratas. Frouenif teperatis acmo- tofis locis, quales funt Quauhtepecenfes. Cali- da ordine quarto natura conflat , Sifaris fa- pore, odorato tamen , et acri . Radix trita, ac deuorata pondere drachmariirn trium ex aquas vncijs decem , ventriculi imbecillem calorem roborat , dolores ventris , ac cas- tdroruiti membrorum e ffigida caufTa ortos ledat, flatus difcutit, choligfe, et iliacas con- fert , vrinam , et menfes euocat , (arietati medetur , .venerem ftimulat, ac ventricu- lum impense frigefeentem confirmat , et fouet , et morfibus ferpentum venenato- im medetur . Quae omnia efficacius prasftat, fi ex vino, Jiquoreue alio calen- , et roborante offeratur . quin tumores praeter naturam admota diffipac , umores articulis infartos attenuat , ac difeutit , et cuiuis frigidae medetur itemperiei . Ad Dipficum y <~uel Scabiofam, forte referri poterit, capitula enim admodum int fimdia , & folia ex oppoftione bina , qua/i njnum jiunt ,ficut in Labro XJe- ens licet confpicere . quin O* vires Scabiofc non abludunt multum . eHemm fatis jihemens in purgandis omnibus humoribus , ob mfignem amaritudinem. RERVM MEDICAR VM NO. HISP. De $0$0r C ATIC , [eu herba Palma fimili . Cap. X II» * OCOYATIC herba, quam Michua- canenfes Xahui Palmxue humilis, vnde nomen . et itu caule flores longos,et purpureos, caliculorum forma, radice capitati Porri inftar. vbiqi pro- uenit. radix cotrita,admotaqi narib. protinus fternutamentum ciet, ac trahit pituitam, quo fit,vc ea Indi Medici, quos vocant T itici , veluti certifiimo quodam indicio periditentur , qui nam ex argris, qui curandi fibi contigere, fine morituri, aut qui fanitati tandem reftituentur. eadem drachm^ vniusmenlura deuorata,vri- nam dicitur euocare , et dy lentericis mederi . mures necat carni permixta . ius vero decodi pediculos, fi caput eo lauetur. Hxc eft illa no- bilis planta, qua: concila minutim, et in mul- lam coieda, mulcas omnes pererrantes domu sftatisq; praecipue tempore morolas,atq} mo- leftas^dulci efca inuitatas delet, ac perdit. Acris eft, icalidaq; et ficc a ordine quarto, radix inte- ftifto redo poftqua in pilulas conformata eft admota pedori confert, pituitam trahit>et in- ftaurat db eius redundantiam contabeicentes. De MECAXOCHITL . Cap. XIII. VO L V B I L I S herba eft & lecaxoM binos dodrantes longa, per terram re- pens,folia ferens magna, pinguia, obrotunda, odora, et acris faporis. caules teretes, contor- tos,et ( prseterquam vnde oriuntur pediculi ) l^ues, per terram repentes . ac circa fingulos foliorum exortus , radices oriuntur fibrata?, capillisue pares . frudus Piperi longo perfi- milis eft . Nalcitur humedis locis regionum feruentium , qualis eft Quauhnahuacenjis , et Hociacocotlenfu , quarto gradu calida eft, et tertio ficca natura.et fortaflis ad Piperis lon- gi Ipecies attinens. Bibitur cum Cocaoatlg ra- tumq*, illi laporem cociliat.cor roborat, ven- triculum calefacit , oris halitum commen- dat, craflos lentosqj humores attenuat, ad- uerlatur NARDI ANT. RECCHI LJB. V. i4y uerfawr venenis, iliacis, & cholicis confert, vrinam euocat. menftrua.ac partus emortuos trahit cu;n Tlilxocbitl, viuofq; accelerat. obftrutfta referat. frigora, & ex eis ortos dolores tollit, rigoribus febrium opitulatur . & alia his fimilia pra> ftat iuuamentau . ' ' r Be 0 LILI %J H ffU / , fiu planta orbicularium foliorum . QapXIV. LILIVHQVI , quam Coaxihuitl s fcu herbam Serpentis ali j vocanc , volubilis herba eft , folia viridia ferens , te- nuia,cordis figura, caules teretes, virides, te- nuefqj . flores albos, & longi ufcuios . femen rotundum fimile Coriandro, vnde nomen, radices fibris fimiles. calida quarto ordine planta ett . luem Gallicam curat . dolores e frigore ortos fedat . flatum, ac procer natu- ram tumores difcutic . puluis refina mixtus pellit frigus . luxatis aut fradiis offibus , & lumbis faeminarum laxis, audio robore mi- rum auxiliatur in modum.S eminis eciaiiL, eft vfus in medicina, quod tritum, ac deuo- raturn, illicumq; capiti, & fronti, cum la&e & Chillt , fertur morbis oculorum mederi . deuoratum vero, venerem excitat. Acri eft fapore , & temperie , Veluti & planta eius , impense calida . Indorum facrifici cum vi- deri volebant verfari cum Superis, ac refpo- & accipere ab eis, ea vefcebatur planta, vt de- iperent, miiieq; phanta(mata,& daunonu obuersatium effigies circum fpcctla- ent . qua in re Solano maniaco Diofcoridis fimilis fortafte alicui videri poific . ^Nata e fi hac planta in horto £>. Coruint , Pharmacopola in plantarum notitia ex- rertijjimi , &1 cunofiffimi j qua infpecia facile cuiuis erat iudicare , eam Conuoluulis wnumerandam efie , <~vnde & t~vires nvtriufique apte congruunt . Smilaces Uues phantafinat a varia gignere etiam apud antiquos notum fiat. rn- le Diof. aitConuoluulum cum Dorycnio fumptum turbidem a /omnia oionere . quod ei ommune eft non folum cum Solano manico , fed etiam cum agatur e , Hyofcyamo langue. Fabis, Nicotiana, omnibus q-, alijs narcoticis . hac. enim multitudine fumorum 'uilus caput occupant, ipfes fipiritus animales varie agitant, e* dimrfas ffecies eis , vt & ebrijs inducunt . *Ad maiorem porr o Authoris declarationem fibuit apponere ea, qua d fiSPatre afi- ' Flente Ui [famarum Societ. IES V accepi confiripta ab Amer icis Medicis 3 qui in- mmnt. Omnem dolorem ortum d calore vel fiigore}m quauis corporis parte , (grana ifta n pulucrem redaEla tollunt . In doloribus podagricis vfusefl talis . Pars dolens can- atur oleo zAbietis, vel Liquidambar 3vel M elle albo, Vel in defeci a horum omnium leo calido deinde puluer em inFferge , (gf Ffatio breuifsimo r videbis miros e jf eoius . N Si duo - i46 rervm medicarvm no. hisp. Si duodecim, ^veltre(decim grana feminis huius in puluerem redatta , cum njino albo fumantur poliunt dolores e lue venerea ortos, aliosq-, in artubus exortos. & licet m ca- pite quadam excitent phantafemata , id tamen non obefl. B alienus illi . De PO ZT E C P AT Ll Huaxacenfe Gemmata. Cap. X V* HERBA eft Poztecpatli folia ferens Rutae, candida, pufilla, conuoluta, ac arborum erumpentibus gemmis fimilia_», quae toto anno feruat , ac Nafturcium indi- ftin&a fimilitudine fapiunt. caules lignofos, & fafcos , ac radices tenues , fibris fimiles . Nafcitur faxofislocis , & afperis montium fragminibus, regionis Huaxacenfes . caules & folia, calida & ficca, ordine quarto natura conflant . eadem tufa , &: drachmae vnius pondere deuorata, fuccurrunt neruis , ten- donibusq; , aut refblutis aut conuulfis, mo- do a frigida, & humida euenerit caufla , ac amiffom reflituunt motum . quod eft per- multis cognitum experimentis . I De T JfsALATOC HI CTL,feu humili Pulegio. Cap. XVI. SPECIES eft Tlalatochictl Pulegij pe- regrina,Tragoriganiue . herba namq, eft folia habens parua , ferrata , Origano fi- milia,binaq; per interualla,& minora, cau- les tenues, flores purpurafcentes ex albo, bi- nos quoque ab ipfo foliorum prodeuntes exortu. radicem longam, tenuem, & fibrata. Prouenit montofis,ac planis Xalatlauhij lo- cis, vbi feruari in manipulos redadla in to- tius anni vfum paflim confueuit. Calida, & ficca ordine quarto natura conflat . & cum caeteris generibus vrentior fit , linguam ta- men,quam primum calefacit, paulo poft ve- lut Atochictl fpecies , reddit impense geli- dam . Ius deco&i eius difcutit flatus . dolo- rem ventris tollit . cholicis medetur . frigus pellit, vrinam, & fiidorem euocat . NARDI ANT. RECCHI LIB. V. »47 De T EVECV/TLAqOT L , fu C J? IT L AC^OT L> montana . Cap. XV 11. HE R B A eft Tepecuitlapotl Pyri ha- bes folia, (ed maiora, caules fefqui- dodrantales,fubalbidos.radicem furculo- fam.nafcitur Anenecuilci. radix calida eft, & ficca ordine quarto.acris guftus,vrefqi. Haec tufa, illicaq; dorfb , rigores acceftio- num tollit.flatum dilcutic. craflos,& len- tos humores attenuat.dolores a frigore^, aut flatu ortos lenit, vrinam, & meles tra- hit.fiidores euocat. couulfis,& his quibus motus eft impeditus auxiliatur . confert refolutis. aliaqj permulta exhibet auxilia, quae ex fimili temperamento lolent fe- cundum naturam prouenire. Folium cordi fmile aliquo modojatitudi - nem habet trium digitorum . Herba porro ip- fa forte Apocyno adiungi poterit }quod ex fru- 61 u eum Author defripffjet , facile conijci potuifs et. folia bina ex aduerf pofta Japor ille acris , ad hanc fufpicionem aliquem pof funt monere . ** * w De T VZ? ATII. fap.XUX. TV Z P AT LIS herba eft-radicem ferens rotundam , Nucis Ponticae magnitudine, fibri lq; refertam tenuibus, & cyanei coloris, vnde prodeunt pedicu- li tenues, & in eis folia finuofa,& Polypo- dio pene fimilia, fed minora, & virentio- ra.& flos,vtaiunt,milIus. Nafcirur in pla- nis,editifue,fed calentibus locis Totopecen- fbus . Radix eft acris, odora guftu,calidaq; & ficca ordine circiter quarto , fubtihuqi partium . Curat haec Impetigines, panos, furunculos , & Gallicum vocatum mor- bu,& alios difeutit pr^ter naturam tumo- res . radix deuorata , atque applicata alijs morbis fuccurrit , quod facile ex praedi- cis viribus , quilibet methodo quadam-» N 2, deprae- ’ A I ■ i48 RERVM MEDICARVM NO. HISP. deprehendet . Egregia videtur planta, & qua nulle deberent carere Officinae . Vf0ljj longitudo naturalis efl feptem digitorum , latitudo Tero maxima oElo , efl ^ figura filij fmuofa , ficut in Acantho didemus. * Inter flenles porro herbas , cum fruSiu careat , reponenda erit. Trade Author , eam Pol)' podio comparamt . Hanc non puto ejje Drackenam , cum radice conflet rotunda. De TZAHVENGVEWl T Z AT S C V A V E , fiu Filipendula Aiicfouacanica . Cap. X l X. HERBA eft Filipendula Michuacanica , radicem fundens glandi fitni- lem , intrinfecus candentem , & extra fiilcam , delinentem in tenuem, & longum funiculum vnde prodit caulis purpuralcens ornatus folijs in tres partes , quarum media maior eft, diuifis ferratifqi , & floribus circa poftrcmos ramos per ambitum coccineis, ac media parte luteis, cum alba quadam Irido. Nalcitur in frigidis motibus, & eorum verrucis Iacambaci prouincie M ichua ■ canenfts . Radix eft calida, & ficca ordine tertio completo, & quarto incipien- te, acrilq; & fubamari faporis . odoris vero Copalli , aut T ecomahace perlimihs . Folia tufa & admota , medentur fcabiei , &redada in puluerem vlceribus , & praecipue pudendorum . radices tufa: , atque ex aqua deuorate duarum drach- marum pondere, vrinam , & menles euocant . conuulfionem curant . pedori conferunt, frigus pellunt, referant obftruda . opitulantur ciliaris , hydropicis, cholicis, iliacis, & canteris quibus medicamenta calida ficcaq-, ordine tertio, lub- tilium partium folent conferro . De T Z AHV E^CjV EN1, fett Filipendula JHichuac.altera . Cap. XX . A V 1 ZAHVENGVENI herba., eft radices proferens illis noftratis Oenantes fimiies , led paulo maiores , & fibris refertas , quinas , lenaiue , inter fefe connexas . e quarum fingulis vnicus pro- dit caulis ,1 refertus folijs anguftis , & longis . floribus circa medium luteis . iru ambitu vero pufrpuralcentibus . Nalcitur in frigidis Akichuacanenfibus , quale eft Pufejuarum . Radix Copallis vocati faporem refert, calida & ficca ordine quarto natu- ra, & nonnihil amara . Scabiem illita dici- tur tollere , & puftiili^ ortis a lue Gallica^ mederi, flatum dilcutere,pellere frigus, iu- dores euocare, calefacere membra refrige- rata,& pedoris aftedionibus conferre, fub- tiles partes fortitur . vnde quiuis poflec fa- cile permultos alios diuinare vius . Filipendula nomen generale e fl , in plu- ribus NARDI ANT. RECCHI LIB. V. enim in ■- 149 itus tnuenitur .. quadam enim in ferulaceo generereperiuntur : ilio vero Qumquefilijs adnumer antur.quas C AXlXCOqAHY izn> ATL1, feu medicina a/rina lutea . [ap. XXllX. HERBA eft ■AxixcOfdhm^patlis folia ferens inferne lutea , vnde nomen , (cutorum , aut Hederae forma , multiiq*, di- ftin&a interuenijs. caules teretes , longos , Jignofos. radicem vero breuem, crafliuicu- lam, fibratam. Nafcitur in collibus frigida- rum regibrium , campeftribufq, locis Y an- guitlani Miftecae fuperioris . Radix eft odo - rata guftu, acris, calidaq;,& ficca ordine tei- tio, fubtiliumq; partium, vrlnam euocat, & dolores fenum tollit Iusdeco&i foliorum, femel quotidie tempore matutino epota- tura^. De I IJ4 RERVM medicarvm no. hisp. De CEMPOALXOCHITLy feu Indicis Caryophyllis Cap. XXIX . p L A N T A ferens florem, quem Mexicenles a numerofa foliorum mul ticudine Cempealxochitl , Hilpani Caryophyllum Indicum , & antiqui i quorumdam falla lententia Othonam , aut Iouis florem vocant : herba eft, cuiu foptem praecipue ( quamquam lint & alia? ) in hac Noua Hilpania differenti; reperiuntur, flore , nomine , & magnitudine diftin&a? . fohjs omnes conflat Tanaced, floribus autem luteis, aut ex luteo rufelcentibus . facultate ordine tei tio calida, & ficca.fapore acri, tenuibus partibus, & non fine quadam grauitate. c E M P 0 A L X 0 C HI T L Caryophylli Mexicaui planta. CEMPOAL XOC HITL , fcu Giubnaxochitl . Tz.neycepohual. Caryophyllus Mexicanus 1. vires . odoris. vi pollet difcufloria, & aperienti . Foliorum fiiccus ebibitus, aut folia ij contula,& ex aqua epota,vinoue, ventriculum gelidum contemperant.meni vrinam,& fudores eliciunt. frigora intermittentium arcent illita paulo ante; ceflionem. flatum difcuriunr, venerem excitant, cachexiam acaula frigidae tam vitio hepatis curant, aperiunt obftru&a.conuulfa laxant,hydropen leuai vomitum ex aqua tepida procurant.& tandem febrium rigoribus,imo febrit ipfis, expurgata per vrinam & per fudorem cauflfa, medetur . Primar Ipeciei £ jpecics ell luteus, ca:terorumue generum flores vincit foliorum amplitudine, & nun xochfi TO> & £cmpoal xocbttl proprie vocatur a Mexicanis ob innumeram , vt di&ui mira* NARDI ANT. REGCHI LIB. V. i ss rabilemq* foliorum congeriem . quorum dilpofitione & forma , albam Ro- n noftratem quadantenus videtur imitari . Huius generis planta exteris ma- : eft,& amplioribus ornatur folijs . Secundus flos Oquicbth , feu flos mafeuius m ocqui- OQVICHT Ll COCAXOCHITL. TL A P A LTE C AC A T AT L. Caryophyllus Mexicanus II. Caryophyllus Mexicanus IIL didus , ob magnitudinem foliorum & ca- lycis,vt a primo genere totius plant^, floris, & foliorum amplitudine longo fuperatur interuallo, lic reliqua in omnibus ( fi folio- rum numerum excipias , quo eundis pene cedit) fuperat, ac vincit. Tertium florum in tu- genus Tlapaltecacayatli ob colorum varie- cayadi. tatem didum, minus eft fecundo; led folijs, vt attigimus numerofioribus , & e luteo m venetum inclinantibus colorem, huius pia» ta minor eft praecedentibus , 8z minoribus folijs conflat. Quartum vero didum cmlxocbitl , tertio fere eft par , fed pallenti colore . Quintum Tlapalco$atli , vel Coaxo- v-Tijpai- cbitl vocatum, praedidis omnibus minus eft, & non vfqueadeo numerofis folijs, ter- tiumq; colore imitatur . Sextum (jaeaxo- vLCa»- chitLve 1 Co$atli didum, luteum eft, & mi- nus haiL iS6 RERVM MEDICAR VM NO. HISP. COfATLl COZTIC. Caryoph. Mexic. VI. TLAPALCOcATLI coaxochitl. Caryoph.Mexic. V. TEPECENPOAL XOCHITL. Caryoph.Mexic. VII. VII.Tepe- cepoalXo- chid. nus praecedenti . Maiulculum eft feptimuir Tepectnpoal xochitl nuncupatum, ied exilio- ribus , luteilqj floribus , qualia funt quoqui ipfius planto folia, quo funt omnium mini ma. Quibufuis locis & quouis tempore fat; video proiienire huius genera , fcd lotius in calentibus . emicuere iamdiu apud Hilpa nos,lotofqi exteris quoque nationibus flore proftitere . Nafciturhic flos elegant iflsimw3non tantum in Crbe nono, fed etiam apud A phncanos : T I^RAHVEN I herba eft folia_* ii Origani fundens, caules teretes , flores longiulculos, cyaneos , & anguftos, ac radicem contortam, glutino(am,& pro- lixam. olet Coriandrum , led acrius quid- piam lapit . Nalcitur in Tancitari tempe- ratis locis . Calida & ficca ordine tertio conftat natura , & fubtilibus partibus . - Ius decodi eius infufam, torminibus me- detur , vrinam euocat, flatum dilcutic , & obftrudiones aperit, craflfa corpora ex te* - nuat , aliosque huiulmodi vius permulto* prafftat * •V- ' --V O * De I \ * 160 RERVM MEDICAR VM NO. HISP. De TA V HT L1 , fu nubilofa herba . fap. X X X l V. H ERBA edTauhtli, feu nubilofa __ ^ planta , quam ob flores comantes, qui nubila imitari folent quadantenus,aut quia nubes oculorum difcutit, fle appel- lant; Mexicenfes vero Tzjtzjqm vocant ; folia fert faligna, ferrata , caules cubitales, e tenui radice adurgentes, flores luteos, in vmb ellam compofltos . odorem , & fapo. rem citra diftindionem vllam Anifi,qua- lem folia quoque , & caererae eius planta: partes referunt . quo fit, vt Anifi fpecienb quampiam exiftimare aliquis poflet. gu- ftu acri, & amaro, & fubtilium partium . Temperata amat loca , quales funt Mexi- cenfes agri, & calidiora quoque exornat, ctfi in montibus folet etiam prouenire’ . Floret imbrium tempore, id eft Maio a vf- que in Septembrem , quod tempus Veri noflro refpondet . Colligitur femen No- uembri; folia, caulesue Februario, fed De- cembri radix . in orbem noftrum delata , Carpentario, quantum conie&uraj aflequi poteft , gauderet folo , hortosq; Philippicos laeta exornaret . Calidae eft, & ficca quarto fere ordine temperiei, vrinam elicit, menftrua euocat, abortum grauidis procurat, emortuosqy partus trahit, quaeuis eius plantae particula quo- cumque modo illam corpori liceat admouere, pedori , tufllq; confert , flatum difcutit , fiftit aluum nimis fluidam , oris halitum commendat , lac generat , venenis aduerfatur , venerem ftimulat, dolorem capitis leuat , amentibus fert opem , & a fulmine perterritis , atque ftupefadis. fluxum fanguinis compefcic, fitim hydropicorum extinguit, frigora febrium , fuffitu illituq; arcet . & vipe- rino adipi immixtam epotamque, aiunt ruptas venas refarcire . vaporem vero luris decodi eius. naribus, immodico humore perfidis, ferre opem. & tritam, infperfamq; auribus male habentibus . tumores praeter naturam , tufa atquo admota difiipat , ventriculum calefacit : fatietati & praecipui puerorum me- detur . renum , ac veficae lapillos , arenas , ac crafliorepi pituitam ibidem in- fartam abftergit. humores extenuat. admota cum meile ventriculo vomitum coercet, pus gigni t,vlcera fanat, vtero confert , cimicesjfugatr< arcet hemicra- neas. Praecipua vtilitas eft, aquam, vbi aliquandiu maduerit, nouem diebus ma- tutino tempore fumptam lychenas, & impetigines mire fanare . Omnes bte vires , plerifjue altjs ferulaceis conueniunt^ob ftbtilem illam <~oim pene - trandi , qua in illorum [ale fubtilijfmo confHit , quod in magna quantitate ex ho» fum feminibus r vna cum oleo extrahitur » Ve 'V ( $ • •• ' ' . 'S S \ ' < NARDI ANT. RE C CHI LIB. V, I6i : VELON MEXlX^riLlTL , fu Natium Pmint . Cap. XXXV, rRANSLATVM quoque cft ad Mexicanos, quorum viridariorum fepta , & fencftras exornat , quod noftri Peruinum Nafturtium nuncu- relolciir, Mexicenfes vero Pelon Alexi x quili tl , feu Pelon Chilli . folia ferens •rotunda, & Veneris vmbilicofimilia,fed exilia, & angulis quibufHam inter- im variata, appendentiaq; pediculo nequaquam media parte fui, fed eloco in emm circumferentis ambitum inclinante, inferne fquallentia , & virentia perne . caulem rotundum , tenuem , volubilem , pergulisque , quibus orna- s gratia adhiberi folet.fefe implicantem, florem e luteo rubrelcentem, Aqui- lis , Ofiridisue inftar , gerentem inferna parte contortum tubulum , lupe- 3ri vero feptem foliolis conflantem quorum duo magnitudine prsftant rteris , ac duo alia minima lineas quafelam rubeas inferiptas gerunt , plagis brifti optimi maximi,quibus cruces paflim exornari folent,haud diflimiles, ia vero reliqua , quae mediocria inter praedi&a funt , tria veluti clauorum ca- ta . Calida & ficca haec herba eft , ordine fere quarto . faporeque , & viribus )ftras Nafturtium indiftin&a aemulatur fimilitudinc , adeo vtinNafturtij ecies,ecfi longe forma diifert, poflit impune recenferi . viridaria , pergulasq* , figulinis vaflbus fata, feneftras , atriaqj ipfa exornat . Viret toto anno > flo- sq-, producit , nili frigoris inclemcntioris afficiatur iniuria . Adhibentur flo- s acetari js quse ex oleribus parantur, gratiamq*, ita, & faporis & afpe&us ad- t . Ventriculo ex frigida caufa imbecilli * aut flatu dolenti fubuenit * tuffi au* O } xiliatur. j 6x RERVM MEDTCARVM NO. HISP. xiliatur . Tritus idem cum alumine dolores dentium /edat . aufert dolorem., , & tumores etiam a cau/Ta calida ortos . nempe eadem di/cuflafi frigidioribus adiungatur medicamentis , & vlcera curat inflammata . nam eo contra excita- tos a frigore dolores , noftrate Naflurtio admoto , vti mos eft. Quibusq. locis, fed praecipue calidis , cotoq^ vt di prater filum faporem , qui ali - quando in diuerfijfmis plantis , idem efle pote fl. fle Cocci Orientales plane radices fi. fiunt H ellebori, planta , Vt locis , ita natura diuerfljflma . Pyrethrum 'vmbellifirum d Ptarmica di fiat quam maxime .Jic etiam Sajfiafras fipore> (ff odore Fcemculum amulatur . Ego flmper iudicaui efle Viola , *z>el lacea dici a ffeciem . ^vtraque herba repit , folium Vtrobique rotundum , ^el figura cordis , flos plane idem lacea tricolori , nifi quod cauda fit longior in 'Naflurtio. Linea etia in flore licet differentes ccnfpiciuntur. FruBus <~vtrobique in tres partes diuijus , extra tamen euidentius in Naflurtio , quam in Zdiola . Semen ‘vtrobique magnum . T andem (ff r viribus conueniunt.nam fi Violam Martiam ex aci e dentibus mafiicaueris , flenti es acrimoniam magnam y Hsndc omnis vis purgans exoritur . Monardes avocat cap. 69. Florem /anguineum . J /ft l' v , /f . • J- ' De *T H EH VAME} Ariftolochia Mexicana 1 1. longa . Cap. XXXVI. PH E H VA M E, /eu medicinam ac? partum accommodatam, a Michua- canenflbus fic vocatam, apud quos copiose prouenit , Dio/corides nofter Ariftolo- chiam Clematidem vocat , atque quia^ neque illam apud alterius orbis colonos pi ft» radice MichuAcanica . Cap. XXXilX . F OEM IN A . FRrCTVS* TACVACHE eft radix JlfiVtoi cantca purgans , quam alij Pufijuam Mexicenfes vero TUiantlacacuitlapilli vc eant. Huius tres reperiuruur ipecies.mafci lum nos j & foeminam depingi curaui mus, forma & viribus valde fimiles. Vtn que , herba eft fundens radicem longam, craffam, & lade manantem, candidamqu & ex ea caules volubiles , tenues , & ornate folijs raris, cordis figura, fed minoribus floribus vero oblongis , & coccineis , ac fri du Peponis forma & magnitudine, lanug ne obdudo candenti, ac femine albo refei to,teftui , latoque, non fine bombicinis qu bufdam filis argenteis,& lentis.Radir calic eft quarto fere ordine, ficcaque , guttur d< uorata vrens. purgat omnes humores p< inferna, fed prateipue pituitam, fefquidrad mr , duarumue drachmarum pondere , < aqua , vinoque , iure pulli , aut ex tremu ouo i. NARDI ANT. RECCHI LIB. V; iSg no voratu facilis , nec admodum ingrato guflu . Sunt qui la&e , aut expreffo icco vtantur vice Scammonij. imo qui contendant, plantam ipfam ad Scamo- ij genera attinere, addantq; in Ele&uaria ficca cum iaccharo,mirabilemqj di- mt effedum proflare. Sunt qui radicem louigatam , per no<£lem in aqua fex rachmarum pondere macerari permittant, mane percolent, & exprimant, & ]uam propinent, atque ita parum iniucundo vtuntur pharmaco, in penuria , jt caritate Scammonij, additur in Ele&uaria,quo illud folent recipere, & per- nam commodum proflat effe&um . Sunt etiam qui radicem illitam, afferant lederi febribus, & liquorem inftillatum, oculis. Tertia vero fpecies nigrican- Mkhuac ; folo faxofis locis pr^cipue prouenit,& radicem fundit tenuiorem, quas aptifli- 1 1 x* ia fitduaru drachmaru podere, parando exoluenti Eleduario, addito faccha- > T auhtlique decenti menfura , aut Tragachanto. quo, ad leniter vacuandam lem,aut pituitam, nequeas offendere proflandus vllum . Sunt qui ex iure de- >6fi eiusfyrupum parent, qui trium vnciarum pondere pituitam,bilemq; mi- facilitate purgat Nafcitur in calidis , planisque nouo Hifpanio permul- i locis, etfi aMichuacanenfibus, vbi primum reperta efl, & vis cognita, pro- puum, nobiliusqi inuenit nomen . Nam & Temimiltcenfibus efl familiaris, ii ferunt vrino euocando permixtam radicem cauda zTlaquatzjn oquis por- >nibus,miram exhibere operam.ficcanda autem radix, atque ita deinde repo- nda, cauendum ab herba quadam per omnia pene fimili noxiaque . Celeberrimum hoc Catharttcum M icbuacanicum (<-vt ex cAuthore noflro ac Aio- rde colligere licet) plures habet differentias . Aionardes Bryonia fimilem plantam ' TEO Q_V I L I N . 'vidit , nempe cuius fruflus bacca quadam fiunt exigua r nec ex eius familia inde re - tnouendaquod eanon polleat acrimonia , Jd- pores enim facile augentur O* minuuntur Vt in J{apis manifeflum efl . Author no fler hic primo quafdam Apocyni affines exponit 9 tertiam deinde quam forte eandem cum Bryo - noide sAionardis exiflimcs . Inferius autem hb.y. de herbis dulcibus cap. 34. T hiantia - cuacuitlapilli alias e conuoluulis . Omnes qui - dem r volubiles funt , purgantes e virtute . A Aionande defiripta mitior efl Jfeciesffcuti (fif qua hic tertia ab AuElore , inferius po - fita dulciores qua potius diuretica . Ha rvero priores mas , (fif fcemina acriores cateris exi - fiunt magisq\ pallentes ^virtute r vtpote qua Scammonij amula dicantur . habes itaque plemfsime Aficbuacanica hac 'medicamina : confule (jff Monardem qui in huius tum bifo- ria y tum rufii copiofiffimus efl . %66 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De T EO Sjfl L 1 N ) faxeis Vermibus . Cdp. XXXI X. SPECTANDA conflat forma Teoquilm. herbula namque efl truncos initio mittens,veluti geniculatos, atque fquamiferos, & circulis quibufdara palmarum inflar prsecindos.qui capillis vndique prodeuntibus radicantur fta- tim , terra folumattada . & ex eifdem prodeunt folia cordis figura , rara, nec- non & cauliculi, ni frudus vocare malis, Piperi longo perfiimiles. Guflu odora eft, acrisque, calida & ficca ordine tertio , aut fortalfis quarto . Lasuigata tuec , atque infperfa vulneribus egregie medetur, flatum diffipat, ventris fedacdolo» rem infufa , vifcerum frigus pellit , hydropem fanat , vrinam euocat , aliosque huiufmodi proflat vfus . Subtiles for titur partes, & innalcitur faxis locorum humidorum , & calidorum^ . Totus caulis efl foliolis vermicularis dittd contectus^ / ulus efpunElatus , fcut etiam didemus in nAcoro . Dc TLATLAVHCAPATLl Alfinifolia . Caj>. XL. ^ V- ii vi •’ E R B A efl Tlailaubcapadis folia AI fines /exilesq*, ferens , caules do ^ ^ drantateS , & exiguos:, albosq; flores , radicem verbfurculofam , intu ac extra ex albo rubefeehtem V -Nafeitur in collibus regionum calidarum, qua fis cft illa te^cdf^yUCbiette . Radix efl dulcis & nonnihil acris , calida , & ficca ordinetercio natura, nec lubrici tat is expers . mirabile medicamentum aduerfus pedorum , & bculorutn morbos , vrinam euocandam , & frigida alias aflediones propellendas,femitmcia eius matutino deuorata . quin tumo res maturat , ac difcutit . nec delunt , qui febres curare dicant . fortaifis intei polatas , aut vacuata cauda reliquas . Dc NARDI ANT. RECCHI LIB. V, i6z De TE? ETAVT LI , feuT AVT LI montana. Cap. XLl. YAVTLI montana , feu Tepeyautli , quam alij Tautli citra cognomen vl- lum nuncupant, herba eft folia ferens Tau - tli fiiperius defcripta? fimilia ., faligna , fed tame{minime ferrata,ac logiora.caules tres altos cubitus. flores coccineos* & calyculo, ru forma oblongos.radices vero multas,fl- bratasque.calidaru,ac frigidarii regionum alumna eft,conualliuque, ac montium in- cola,& Septembri menfe floret.guftu acris eft,& odorata, ac facultate tertio ordine cx- calefaciente5tenuiumqj partium.fuccus di- citur mederi oculorum morbis, aut illitus, aut admotus capiti, vrina , ac menfes cuo- cat,& quidquid in vijs vrinarijs , renibus, veficauc praeter naturam continetur.abfu- mit flatum. ventriculum,vifceraqi omnia ob frigus languefeentia confirmat, colo- rem vitiatum emendat, aluumq* cohibet . bibitur puluis eius ex potione Cacauatl aduerfus tuflim , & pecoris frigiditatem. BRuntur aula? ex ea herba in ignem coniecla,fcontra grauem earum odorem, potifsimum a morbidorum hominum halitu iniucundo profecftum . mede- r fatictati , alui torminibus , ac ventriculo frigida affecfto intemperie . Et TZTACTEX CALTLACOTL', [eu virga nigra fixorum . Cap. XLU • HERBA eft T z$actex caltlaeotl folia ferens Vrticar, ferrata. caules purpu- reos, teretes , quaternos cubitus longos . flo- res in cacumine comantes, pilofos,non fcnc- fcentes, & purpurafeentes ex albo . Nafcitur in locis faxofis Xalatlauhccfium. Sapor citra vllam diftin&ionem Anifiim refert. Tempe- ries calida, & ficca eft,& tenues partes.Radix pugilli menliira tufa, deuorataq; ex aqua, {eu vino Jfudorem elicit dolorem pafiis, atqj ita eu lenit, vt mirabile pra?ftet ea in re operam . Licet hac herba fapore tAnetho fit fi mitis , ta- men in genere ferulaceo loeu habere no potefi. folia enim Vrtica prafertim bina , ex oppopto . flosque T an aceto flmilistnuqua in ferulaceis reper tutar. Ve 1(58 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De C ATOPAT L1 Vaxaccnfi. Elaphobofco Mexicano . fyp. XLI I I * CAYOLPATLIS herba , quam alij vocant Cacapultic , Michuaca nenfes vero Caniuhme , folia: ferrata producit quina , Angelica; fe reforma, aut Elaphobofei , cuius fpeciem effe arbitror . caulem tenuem, fceniculaceum, minime tamen geniculatum . flores in vmbellam compofitos & ex albo pallefeentes . ac femen , quod orbiculare eft, faliuofum, odorum, 6 paulifper acre . radicem vero digitalis amplitudinis, crafToq; cortice veftitam Planorum, ac temperatorum locorum alumna eft , & montium faucium :in cola agri Vaxacenfis , Ytzocanenfis,& Michuacanenfis . Radix , quas calida ! ficca eft ordine fecundo , initio Paftinacam fepit , ac tandem acris fentitur , i guttur pungens, tufa, & admota vmbilico, dicitur diarrhoeas compefcere. dc uorstta vero , tufli & raucedini auxiliari . . “;:c . De X 0 X 0 NA € ATI C. Hyacinthoide capillofa. : •' • - Cap. X L I V . H Plores flatirn ERBA ef Xoxonacatic folia h; bens Casparum folijs fimillima , vi rum breuiora, & anguftiora . flofculos loi gos & luteos , pediculis appendentes exii bus . radicem orbicularem , fiicco manai tem, Nucis Pontica: magnitudine , operta quibufdam nigris dapillamentis.Nafcitur frigidis, humidisq-, locis, imbrium tempoi Bina: radices tufe: , atque ex aquadeuora omnes humores purgant per inferna,citri vllam anxietatem, & laborem, leue, & lec rum eft pharmacum , vt quod exhiberi 1 leat fenibus , & natu minoribus , febrien bus, ac febre vacantibus, iacentibus in led ac folita obeuntibus munera, leu virens, f ficca. . fed frequentius , & commodius (. ca . feruatur vero duos , ac , fi opus fit, ti integros annos . Aduerlatur aftmati < dem pondere . calida enim ordihe fecun natura conftat , lubricaque , ac guttur nc nihil vrenti . exeunt ab radice , *vt in Colchico 9 Croco . I NARDI ANT. RECCHI LIB. V. 169 9e ANCHOA, Jett ZINGIBERE mafwlo. Cap. X LV . L N C H O A S foli js conflat afperioribus , & craffioribus vulgari Zin- ^ gibere, eadem forma tamen . radice quoque maiori , atque craffioro . »ore acriore cum quadam amaritudine . Vfusefl apud indigenas aduerfus itriculi,& alui affe&iones ortas e frigore, contufi, 6c oleo Nucis Indicas con- iCiy atque ita applicati mirus, nec non aduerfus plagas venenatas parato hnio eodem oleo intin&o , atque ita demum ada£to . Addunt , vim medi- nenti maiorem participare marem quam fceminam . quo etiam vina quas- vina zin» n ab Indis Philippicarum Infularum parari fblent , qua: ad prasfens referre 2ibcrina< n efl opus . )g C PULLI IndU Orientalis , fiu ZINGIBERE fosmin 4. Cap. XLVI. V O D Mcxicani Chilli Orientale vocant , Arabes , Perfas , & Turea: Gmgtbd appellant , officina: autem Gin- giber, aut Zingiber. Duo funt eius gene- ra,mas , & fbemina . de mare fub c Anchoa nomine pra:cedenti capite di£tu . Foemi- na vero, feu vulgare Zingiber , herba efl duas tresue fpithamas longa, radicibus tu- berofis & tranfuerfis , vnde profert cau- les arundini fimiles, & in eis folia longa , & angufla, Iridi, aut Gladiolo paria, & in fummis caulibus capitula Stoechadi qua- dantenus fimilia . Nafciturin omnibus India: Prouincijsj excultum fatumq* fe- mine, aut radice . nam quod fponte pro- uenit flocci penditur . Nafcitur etiam iru Philippicis infulis , & tranflatum iam efl ad Haitinos & Mexicanos , vbi id ad vi- uum exprimendum curauimus . ac ibi- rfs!J^ dem feritur pingui folo , flercoratoque, & pulchre exculto , & humilibus quibuf- \ arboribus adumbrato, regionum calidarunvmenfe Martiojradice in fru- pollicis magnitudine, diflfe&a, quinque digitorufn interuallo, ac totideiru : profunditate . tegitur terra, rigaturq; flarim a fatu, ac deinde bis per fin- is quafque feptimanas,aut femel tatum fi vdus fit natura locus, farriendum m efl , fed ita vt planta: nouellas non conueliantur , aut vlla afficiantur iri- i . cft autem terra , ter quaterue repaflinanda per fingulos annos . Vinde- fit arefeentibus folijs $ quod iuxta initium Ianuarij accidere folet . vulfo >, vt commode recondi poffit, corradendus exterior cortex efl . conijcien- ?/ dumqi / vj* R.ERVM MEDTCA-R VM NO. HISR dumq; in labellum plenum muria , & permittendum ibi horam vnam, aut dimidiam manere. mo*>Spli;exp6nenduni..«qualkempQris,:i&fubll6.. aclde- mum ftragulis fu b tecto infternendum, donec humor omnis exhalet, quodfi adhuc madens perheueret^Sicdirujhis exponi oportebit. Si vero.transfeiri con- tremat, terra opertas radices feruari effc' neteffarium .ihecisinclulas, duiciqiio aqua, aut imbribus quodes didtuni eit irrigatas nodxu operiri, .atque in te rdiu patere coelo * Defacuitate nihilin canra lucedicere opnseii; . illud .narrant in- cola: Indiae Orientalis , concifamhanc radicem , permrxtamqvahjsjaerhis p & aeeto,oleo, acdde condicam,in aeetarijs edirnam nonin quibinque Indice par- tibus, pr^dpueliimmidiores-lint/iequeeltacapudnQs^acris, ec vrena. i . De Gingibere plura rvide apud Cjamam libro i. arom.cap.4- r. qui illud. 1 ridi. fa- cit fimile , non Arundini. zAcofia uero cap. 3 z. ait effe folio Lachryma johh Inde di- uerja planta •rudentur ejje , •ut etiam Clufius , (fy Bauhinus annotarunt. Monardes a utbmxumG.a rcia confentifvt (fy Lobelhus,- qui Siliquam fimlem Xyridi depinxit. . De ATZO.T ATL Mirabili ^1 ex icana* Cap. XLVII. ’• «J * f >■'>} l.A X A - * • ... '• X { \ / \ zbkMilid* i 1 i •nbb.H ba ... ( O'. -■-d n 2.:diihnu r;*»4 »— » * * ‘tlii Ali r.Ol 2i*mn o xrmrj i l;: imhdl msb ' 1 L 3' 4- d s d ;q ... luirhiim rem ;of*t T; e:* t > /• j . ■ ■ • ■ ■ • r ■ ■*,' -t - •' » -» > XrJJIU Jr 1 i* ■— -l *s | f ^ ^ — * %.v nv- 2t. . -jbnfob os :ori4n^ S| alumna «Mt. /vM AR.DI ANX/. R.EGCMI LIB. V* I7I tuna eft & flores Septembri menfe mittercTolet *•.. Calida- , fccaq* temperie iftar cum adftridione ,• & quamobrem dy arrbeeas coer- ventriculum firmae , flatum d ifcutit ,& dolorem e frigore natum tqjhc 'kideturbactfeauadam factes Mirabili? P.ermfam: refandet enm & figar* \Ui flant* ' Vires . Amnfonia enim e ut dens efiinno&ra MtrabUt . ,V &iuxta extrema latiora: caules teretes, flores ero orbiculares , &; candentes, ac radices capillis fimiles . Doloribus vniuerfi orporis medetur, appetentiam excitat, extergit varos, vomitumciet, vftaq» urat . Ad vomitum ciendum bibendus eft fuccus > atque ita longis, & infana- ilibus medetur morbis . Lubrica videtur , & nullo infigni prodita fepore ,etfi* um priflium linguae admonetur ? nefeio quid acrimonias fentitur. Nafcitur i calidis Miftica? Inferioris , iuxta littora fluuiorum * Conuemt boe Sedum cum V ermiculart caufiica in viribus : figura Vera potius m Sedo communi . Mirantur aliqui in eodem Sedi genere ejfe herbas calidijfi - ias, Xt eft Sedum Vrens , alias vero frigidi ffimas , Vt funt reliqua amnia Sedi 'ner a : putantque in vnogenere femper eafdem facultates ep debere . bi fi diligentius P 2. fapores "■ i. i \;4 127 BERVM MEDIGARVM NO. HISP. fapores plantarum ex amirtarent , inter fe conferrent , rem longe aliter Ce baben deprehenderent . V t enim pauca e multite&empla pr 6 feram , inter Solani Species , que. dam eflinfiptda , njt Solanum j atia acida, vt All^ b?ngi ,• aha acerrima , ve Sili quaftrurn Atnericum . Immo inter ipfts Piperis Indici foecies, Strychnodendrum^ acrimonia caret , Sic in Rumicis genere , Rhabarb arum nofirum , ^ Oxalts acent^e- hqua Species , t#/ infipida funt , T?*/ aSiridoria , D? Pomorum fgj Pyrorum Varietati in Jap oribus res eSimamfejUJfima . In genere Rapae eo, aha acris, alta dulcis , alte amara , alta ex omnibus ifits conftat faporibus , «gta? /» planta, omnes fa- pores 'tnuenire-licet ; fic in Rbabarbaro hoHro radix amara , folium acidum , femini; cortex ad flr ingens . Accedit , nos fepe plantam iudicare infipidam , qua tamen fubti Uter examinata , alium in recejfu faporem continet i fic Helxtne ,N l me:t angere , Viol Martia , initio apparent infipida , tandem, tamen poSi aliquam moram fe prodit acri tnonia . Contingit etiam in quibufdam plantis , bumiditatern illam excre mentiti an fucceffu temporis euanefeere •, tandem que acrimoniam emergere , ut tn Tbmgibere , Ana cardo, a ijfque annotauit Garcias y V ndepatec eas errare t qui ob dm er fit at em f 'acui- tatam Sedumcaufiicum reliquis nolunt accedere . Illud tamen apud me dubium non eSi, in eodem genere Jemper eafdem ejfe Vires fed generales, tantum , qua de re alibi e x prof e jfo dicendum . res enim d nullo tehtata peculiari declaranda eSi opere , J)e CHICHIVAL MEMETAt feu Planta Idffie manante * Cap. I , H ERB A efl Chi ebite al Memeya la &C manans, vnde nomen. & magni vtilitatis fertur ede medicamentum , fei planta fui generis fic, feri ad Tithymalo rum genera pertineat .folia namque pro fere pene Calfaneae? (errata > & afpera.cau Jes teretes.flores ob!ongos,vafculis flmile; rubros, fed cirea extrema in luteum elan guefcentes, radices vero longas, teneras ac fuluas, Nafciturlocisfaxofis,iuxta frigi darum regionum montes. Vacuat corte: eius febre quartana aut tertiana laborante adeo fcelici fucce(Tu,vc aegrotus ftatim al euacuatione reddatur interdu incolumis Alfumendus autem duarum drachmarun pondere, ex aqua refolutus . Sunt qui mi. fceant, commendandi faporis gratia? qua tuor grana Cac auatl, totidemcp Poticasnu. ces,aut amygdalas, atque ita propinent di< quietis matutino tempore, & vitato fomne vtcum carteraaffumumurpharmaca, fieri confueuit. Vix NARDI ANT. RECCHI LIB. V. 17* Vix in Tithy malorum dajfem reduci poteB hac herba , quantum ex defcriptione 9 i* Icone licet conijcere . folia enim affera, ferrata , flos digitali flmiltsy radix longa lu- t , inter Ejulas non reperiuntur, Quidfl ad £ atnpanulas referatur Bicet acrimonia is nulla infit. p J* £ J E L E* j Jeu T abaco • Cap • X/ / • PLANTAM, quam Mexicenfes Pycieltfeu Telt vocant, ab Haitinis ap- pellatur T abacus ) a quibus non ad Indos fo- los, fed & ad Hifpanos id defluxit nome,eb quod fuffiimigijs admifceretur , quas T aba- cos etiam nuncupare confueuerunt . a Bra- filianis Petum, ab alijs Herba facra , a non- nullis Nicotiana dicitur.Non eft autem vna SpecfcsJ huius plantas fpecies . alij namque tres in- hoc antiquo Orbe reperiri affirmant , ac plantam hanc in Tabacum m aiorem, mi- norem, & minimum partiuntur . At quia_* maioris, minorisqi Tabaci differentia pu- filla eft ( confiftit enim in magnitudine , & longitudine , ac adhaerentia foliorum fine-» pediculis cauli , vt in maiori obleruatur , in minori vero folium eft paulo minus, longo pediculo ramis inhasrens, ac florum pofitu- ra i curnq-, id ob cauflas mutationes in plan- tis efficientes , latius in prooemio explicatas contingere potuerit ) non immerito duas unt tantum fpecies , quas obferuantur in hac noua Hifpania . quarum alteram Spefjes x 'jcielt , alteram vero Quauhyelt appellant . Pycielt ergo herba eft, folia ferens Sag- ata, oblonga, ac Perfonatz quadantenus fimilia. caules , quinque pluresve do - gin* . Irantes longos , atque hirfutos, inconditos, ftriatos,& lxues. flores Hyofeyami utei fimiles,eisqi decidentibus vafcula prasdidi Hyofeyami smula, referta le- nine pufillo, Papaueris minore, ac ex rufo nigricante . radicem breuem 9 non sgciesH. idmodum tenuem, fed fibratam • Quauhyelt vero in magnam adurgens Nicotiana. udinem, Aflfyriam Malum, Limone vocata, aequat . Caule redo multos emit- ente ramos, & in eis folia mali Aflyrij longiora, hirfuta , colore viridi dilutio- e , vti tota planta diffufa . interdumque folia, foli , & caeli ratione variantur . juandoque enim cubitalem longitudinem , ac pedalem latitudinem aflecuta me pediculo caulem ampleduntur . nonnumquam vero folia minora , pedi- :ulis inhaerentia ramis confpiciuntur. Flores Campanulas inftar fert,concauos, ac per extremum fox , feptemue angulis diftindos , candicantes , medio vero purpurefeentes , ordine per ramulorum longitudinem difpofitos . quibus luc- eedunt capitula Ocymoidi fimilia, maiora tame , plena femine pufillo ex cine- i74 RERVM MEDICARVM NO. HISP. reo nigricante. Radices multifidas funt, lignofae, ac fibratas. Seritur vt la&uc neque aliter, cum expedit, transfertur , & colitur , nullum ( modo pingue ,, Vire* * humedum fit ) folum refpuens . Ambas funt acri fapore , exiccantis, calidsi ordine tertio completo temperiei . E quibus intelligas licet errorem eorum, qui arbitrantur frigidas efle plantas, & ad Hyofcyami differentias pertinente: nam tametfi Hyofcyamo luteo prima fpecies forma difpar haud quidem fit,v ribus tamen plufquam ex diametro pugnant . quod fi foporem inducunt, nc eft ^riSus> humoremve, quorum , citra dubium, funt fere expertes , fed e narcoticae calore . Excitatis nempe, leuatisqj in caput vaporibus, qui fomnum inducum Cclebre_j Iam facultates quotidiano cognitas experimento accipe. Folia ficcari permifl; fumfgtfmfatclue in flarem conuoluta formam , inclufaqj arundinis cauis internodij aut papyraceo can ali, altera parte incenfa , altera vero ori , naribusq* admota atque excepto fumo , obturatis ore & naribus , vt ad pe&us vfque vapor infp ratus penetrare poffit , pituitas expuitionem mire euocant,afthmati,veluti pc miraculum , auxiliantur , difficilemq; anhelitum , & inde ortam leniunt ar guftiam . neque prsdi&is morbis infpiratus ille vapor , quo diximus modo tantum remedio eft , fed vteri etiam affedibus impense confert , ac pnecipu fuffocationibus , quas ob eius afcenfus folent accidere . admoto fiquidem mc dicamento in didhim fibi locu,di£l:o citius reftituitur a?gra,fyncope fugatur^ anguftia, morsqi magna ex parte in morbidas mulieris corpus iam admifla., atque excepta, amouetur, caput roboratur , fomnus induci tur ,fedatur doloi ventriculus refumit vires, curatur grauedo, laborumq; omnium, cafuumqu fenfus hebetatur , ac otium facultatis animalis ( quod poffis ebrietatem quan dam vocare ) animo prorfus illabitur , & inducitur . Quin folia ipfa virentia, manibus oleo perun&is emollita , & veluti marcida, concalefa&a igne , & 01 ventriculi , dorloq; e regione applicata ( ita tamen ne hepar attingatur , quo alias incenderent, atque inflammarent ) co&ionem iuuant , &fatietati egre gie medentur . eadem tumorem lienis difeutiunt appofita, dolores e frigore, ortos fedant, vulnera cancrofa , antiquataq-, extergunt , carnem creant , & ci catrice obducunt , fi fuccum foliorum mediocriter contuforum inftillaueri vulneri , ac mox arentium puluerem infpergas , & demum folia , ex quibu fuccum exprefleris fuperponas . Sanant eodem modo capiti infligas plagas dum tamen neque nerui , neque ofla>aut lasfa aut conuulfa finr. dolorem den tium concalefada fedant , conuoluta, & loco dolenti , aut dentibus pituita ex cauatis , perforatisve admota . Quin & foliorum puluis infpiratus , tra&usqu naribus, verbera, & cuiufuis generis fupplicia non finit fentiri . vires addit, au get animum, & ad labores tolerandos infra&am vim . illi vero , qui e cortice quantumcapiat putamen nucis deuorauerint, ita inebriantur, vtfemimortui amentesq^ extemplo iaceant . Verumtamen qui eo auxilio frequentius quam, deceat, vti afluefeunt , redduntur decolores , linguam geftant fquallidam , & palpitans guttur, hepatis ardore afficiuntur, ac in cachexim, & hydropen lapfl morte tandem obeunt . at qui eo prasfidio vtuntur moderatius, a multi C6tn a^ls Cerari folent incommodis . nam prxrerquamquod morbo Gallico egre nenl* ve gie auxiliatur , venenatis fagittarum ictibus mire obfiftit , fi mox plaga infar ciatur neat. NARDI ANT. RECCHI LIB. V. i7$ riatur puluere , & ita permittatur manere, donec puluis , & venenum in claui :uiufdam forma copulentur , & coeant . Hocremedij genus defumptum eft ib Indis Anthropophagis,Infa larum Haitinas propinquarum accolis, qui cum lb hoftibus venenatis oppeterentur plagis, hac herba fola libi cauentes, redde- bantur paflim incolumes . confirmatumq; eft teftimonio Infulam D. loannis Incolentium, qui cum aduerfus Indos illos bellum gererent,multisq; eiufmodi :onfoderentur vulneribus , folo hoc remedio extremum fatum effugerunt, juoties vifcera transfigi non contingebat . quin articulares dolores fedari , tu- noresq; & flatum eo folo auxilio difeuti, & inueteratos rebelles^ diiHpari do- ores . Pulicum etiam vitatur faftidium, fi iure deco&i foliorum vniuerfa do* nus confpergatur . Paratur ex eius folijs arefuftis atque contritis , decem par- Medica» ium menfura , & vna calcis , medicamentum adeo ab Indis omnibus expeti bibens um, & venale, vt illo feru eant emporia . venditur inuolutum folijs Maizjj ES* pic^> geflatumq; inter buccas & maxillas , fuauem iomnum , fenfuumque,& nentis tranquillam quietem inducit , & laborum omnium hebetat tenfunu , edditq; homines ad quamis corporis exercitia promptos, atque agiles, & prx- ipue ad iter agendum. Dolorem etiam dentium, & ventriculi leuat, prarrtatq; lia, qua? licet a nobis nominatim di eH fpecies A trivii cis licet inter r venena computetur . Lolium etji viribus differens > tamen inter frumentacea nullo repugnante locatur . Quantum differt Colocynthis , & Cucum afimnus a reliquis Cucumeraceis ? quam ^ venenata dicuntur Ferula, C icuta, Conan- dum in tenere tamen ferulaceo ? Omitto Burfam pafloris (jieciem Tblaftios , quam frioidam, grfanguinem fiflere aiunt . Pratereo Colchicum, &• Crocum, <§T Hermo- dshylum , item Fiapellum , (ffi eAnthoram . id '-unum addo, eandem plantam ple- rumque dfe ipja diuerfis temporibus differre, faporibus O- viribus , vt elegantijsme d Galeno de facultatibus fimpliciumejl annotatum . . . Alia [equitur non minoris momenti difquifmo , qutnam fit caufa in «Nicotiam alijsq, fi milibus , -vt fiporem inducat animalibus . Qua in re -vana admodum Juni asiuthorum fententu . , ■ ■ n p leriauein eam abiere jententiamfi facultate frigida Vim oriri narcoticam .Qu, auidem opinio non immeriti, noftro difflicet Authori . ob eam pra/ertim caufim,qm inT abaco fumma fit acrimonia, ad tertium nempe gradum vfque, contra quam Mo nardes qui fecundum tantum ponit ■ hinc enim &■ fauces vrit , non minore pur oat per vomitum violentia , quam ipfe H elleborus , vt experientia multorum ® Hat. Addi etiam potcB , magna illa pinguedo, quam fitijs tallu deprehenditur malis in Colo louis, vel fenyza etiam percipitur , quaque non efl fahuo fis aliqui humor , vt in S aponaria, fed mera oleofitas , quod vel tpfo odore &■ inflammat, on ^Tandem nullum vnquam innotuit ” Narcoticum , quod non calidum , (tuefieBi experientiam, flue rationem. Papauer corniculatum, quod inter Eruca fpecies numen Galeno purgat . %haas calidum iudicatur . Commune etiam purgat , fi femen adbu laSiefens fumatur . Sapor idem teHatur amarus, qu, etiam magnus eH m Camphi ra Opio.Hyofcyamo . De vini natura calida , viqffomnifera , res efl nota lippis £ tonforibus .Vnde concludo , vim Narcoticam non a frigore deducendam e fle . ■Ratio quam Autbor adducit, hoc modo intelligendaefl, non quod Narcotica caJ, re (uo vapores excitent ex cibo in ventriculo contento ,fed quod ipfa Narcotica caloi ventriculi in fumos pingues abeant , caputqs tentent , impleant , mebitent (grfptr tus cohibendo fomnum inducant . fc enim in difltlUttone vim, primo prodit fpint, vini oleo fu. fic etiam omnia narcotica grfumofa, vana ohijcmntphantaJmata,de m, entibus &■ vigilantibus, vtin Datura, Fabis, alijsq; legumtmbus rapaces, Ha, gue Ololiuhqui, Opio, vino , Anifo, experientia compertum eH. & Vires FI, cottana infimta funt , de quibus etiam ^Monar dem potes confitere, ad vt iure Panacea Americana nominari pofsit, quanquam omnibus amiquismec comentis pra ferri queat . Cedunt enim *Nepenthes,Moly,Pancratium,Panax,qui f naulis aut vis narcotica, aut purgans deeft, quorum vtrumque m Tabaco repent, Modum quendam purgandi Cerebri ftngularcm , quem a Capucmo quodam d,a,< qui fe multos d podagra liber ajje afferebat, libuit adtungere . ExfNicotian* ar, fho quantum Juglandi pofiis includere fimitur,digitisq-, comprejfim Unteolo m NARDJi ANT. R.ECCHI LIB. V. i77 , Ve Ij ’ erico includitur , <{%_ in nodulum nucis Pontica magnitudine figuratur , filoque wpwgttur . eum nodulum ori indimus y(g}Mngua ad palatum fubleuamus per dimt - a hora fpatium {dtfyitim effluit pituita tenacifsima , fili inflar ex ere dependens , qua pit e inclinato , in vas fubtefZum excipitur . Ec licet aliqua cerebri "Vertigo jequa- r \ea unuri. > nifixerebrum aUrfio dum calida fit natura , f latim euanefcityef}qy omni - uhi ; » : ir a . . f ihj -;r * z:v.yL / 3>ll - io". •J&. -v . T L 4L C O C O ET ZI N > Jeu parua herba , £5^ contorta t . msiq < cimi . dii ■ Cap,,: ' l l 1 . : 1 ; • *f,1 ' : 5 ol« i ,, ' N V' E N I Tithypiali genus, apud Tetzsoqutnfcs , quod ad Helio fio- 'pium referri poflbe, ac quia non omnino effigies refpoqdebat, deferiben- im curauimus'. T 'lalcocoltzjn , ab alijs: Cucultzjn dida, parua herba eft, liaferens Portulacae, tenuiora ? longiora, & acuminata, viridi colore diffufa :r cati les akcrnarim difpofita , inter qua^obferuantur aliqua maiufcula, Ana- illidis folia aemnlanthv? trina, quaterna ue, ea parte, qua rami ortum ducunt , [fc entia fublutea , extrema vero parte purpurafeentia . Caules quatuor , aut linque prope radicem rubentes , ladis copiofi plenos .• radicem longam , ex- ema fui parte contortam, ac fibratam , cortice e rufo nigricanti contedam . afeitur vbique, prajcipuelocis calidis.. Habentur abjndisradices, & folia in agno pretio ad vacuanda omnes humores, drachma vnius pondere, Sc orbum, quem vocant Gallicum curandum, adeo vt in arcanis recondant, nec liquam, velint facile reuelare . Tithymdorum vfus magnus fuit tempore Hippocratis , qui tamen, apud noftros t dico i indefuetudinemabijt ;iicet in Scammonio , quod plerumque Tithymalo adul- atum putatur , aliam perfonam induerit . Apud Empiricos autem in maximo efl non fine magnojucceff uL, profer tini in corporibus humi dior ibus . coque "Vtuntur , non ntum mpuluere ? dfcctfts , infufone yfed etiam hftis guttas paucas lafti communi fundunt , hauriendumque prabent , i -* .! T>e 178; RERYM MEDICAR V M 'NO. HISP. i i -h De TLANOJgJsiLONl Huaxacenfi, Cap. L l l U HERBA eft Tlanoquiloni , folia pro- ferens inferne hirfura , & alba, Pi- lofellae vulgaris hmilia, etfi breuiora-,. cauliculos hirfutos , & candentes > & in poftrcmis caulibus capitula , Plantaginis Holoftijve capitulis paria . Nalcitur in collibus , & campeftnbus attinentibusad temperiem agri Huaxacenfis . Aiunt a atram bilem vacuare radicem duarum, drachmarum menlura ex aqua deuora- tam, & fplenis obftruwliones referare-?, mederi i&ero , atque efftife per vniuer- fum corpus bili. Initio dulcis apparet, ac paulo ppft? guttur videtur adurere . Capftuhm depinxit colore caruleo , folh etiam binatex aduerfo pofita , fine ulla ferra tura . Tnde ad Viant agines referri no/L. poteSl » 1 n, t v V. > i De nextalpe * Cap. L l V • J^EXTALPE, ab alijs Tlanoqm ^ patii , herba eft , folia ferens Oliua minora tamen . caules teretes , & lignc fos, & frudlum Ciceribus fimilem : radi cem vero furculolam . Drachmae vnii pondere fumpta radix, humores omne purgare dicitur .-expertum nempe medi camentum,& perquam falubre : acris el odoraque, quarto ordine calida, & gu tur vrens . Suffrutuem forte Cbamle* congevere\ licebit ponere ivtx enim aliud inuenias er mium > quod folia habeat Olea , eaque inoro nate cauli circumpofita , bacciferum , qa< acre fit , guttur 'Vrat , ni fi Mearet a‘ quam Speciem, De -c § NARDI ANT. REGGHI LIB. V. i/9 Cap. LV. ^P,M P a A LXOGH IT 1 C herba eft , folia proferens Cic^rei, fpw. ^4 nifera , ferrata , afp, eraque , fed circa exortum comprefia , ac veiut prae- da. caules dodrantales iuteqsque . & in pappos abeuntes flores, ynde no- en. radicem Raphano finfllem , forma atque magnitudine . Decolla; radi- ;infuifum Ius , quod amarumeft , aluum fblpit 3_ vrinarfi elicit , 6^ ventris loremjeuat \ ^alida enim eft, & aqis/ubtilium partium , & exiccans tertio natura* -fU^-ue ita tijffi quoquedeuqratajcopferj:. ciet ilernutamentum» pitufeam naribus tirahit ini lillata . : , : , »« \ , • De M AC' A T -CT IT t, , pu Somno perui . pap jr ER R A eft Macato^uitl, folia ferensLadtuccr /errata, in caulibus ca- uis» rotundis, cubfealibusque. 6c in eorum extremis partibus luteos , ac xiicos.flores , qui in pappos abeunt . ac. femen tenue ., & fuluum , Syfim- usn alterum fapit, odoremq, iucundum fundit . radicem vero Raphani, ex, 0 tamen, purpurefeentem . quarto fere ordine calefacit > & exiccat . lubtili- >qi conflat partibus. Neruos contradlos applicata laxat , atque emollit, vri- neuocat, flatum difeutit , & ab eo ortos dolores, euocat menfes, ventricu- hque ob frigus imbecillem confirmat > vlceribus pudendorum medetur • ,De- '4 P^X % €aP' LyH\: yf IAHOAPATLI herba eft Alfines haud abfimilis,arborum trun- cis ihnafcens,ab eisq» fumens ,alimentum>tenuibusj breuibusq; ramu- futaceisq-, floribus* aut paulo minoribus, & candidis floSculis. Acris eft, odo* iguftb, & calkke temperiei. Flatussdilcutit, & dolores a caufla frigida ortos it, pugilli vnius mefura trita, & ex vino deuorata. enix^sinftaurat,& corro- rat.haud alifer ae herbas vocata Ciopatli. appetentia excitat, & (atietati mede- .quin & illiniri corpori folet.Sc emplaflris admonendis capiti adhiberi-Sunt 1 addant eAboyacpatliX ancapd^Tetzpntequaniy ToioaUoyabatly 5c Ychcbipmca. ‘ J'^De T V K B 1 T H . Cap. LUX . TS I: Wmhith. plani&lndi aium. Orientalium incola fity.bh frequentem J, tamen, eiu s y fu m, & diuerfas ambiguasue Authorum fententias , inter i nouas Hiipanias plantas concise tradfare yifum fuit . T ttrbith ergo plantas menclado Arabica femi-Mauraue eft. eademq* Perfis, ac Tureis recepta.in izarata veroyxbi frequens eft,^ Harcbarnan, in Canara cuius ciuitaseft Goa_» , nuncupatur . Magna efl inter audfefles de hac planta controuerfia . Si- idem Serapion , radicem efle T ripolij J>iofeoridis aflerit , vt ex eius deferi- one patet . a quo fortafle non diflentit Auicehna . Mefues vero efle radicem rbaefetulaceat , lacie turgentis, feriptum reliquit . Hanc plantam peritiqres idamv efle Thapfiam Djofcoridis affirmant n inrer.^uos non defunt qui di- it,plantam a Melite deferiptam, efle Alipum Diofeoridis, - Inter recentiores £cos Adluarius ponit duplex Turbitb , album nempe , quod idem Author , efle i8o RERVM MEDICARVM NO. HfSP. effe Alipam Diofcoridis aflerit, alterum vero Pityuferadicem efTe ftatuit . nc< defunt,qui dicant, effe radicem Tithymali Myrfinitis, minus tamen realde amaro , nec animalia , nec planta <~uiuant fi Galeno credimus . Unde amare, (fiy ryehementer aluurn fubducunt, etyfi quantitas exxedat ) veneni naturam quoqu amulantur . Sic IKapellusfNux njomica,Hedeborus,infignem habent amaritudinem qua fi auferretur , proculdubio omnibus carerent «x/ iribus , qut in H ellebori nigri radi- cibus cuiuis experiri lia bit .. De AlQTECTLlj fu Planta Cucurbita fusili . Cap. V A M1 plancam Ayotecdi quidam vocant , alij Chichicayotli , idefi a ■ airjara„m Cucurbitam vocare folent, eii enim Colocynthidis, Cu- curbitae filueflris fpecies, noflro orbi incognita. Herba itaque haec radicem fundit orbicularem , feptemalijs minoribus , pluri- busue, rotundis quoquehinc inde dependentibus , colore intrinfecus ex pallide purpurafeente , etftra vero fufeo . ramos volubiles , eofdemque cum folijs , ac floribus Cucurbita? horterifis n miles, ecfi minori magnitudine .vehementem radix pilula?q; appendentes praeferunt amaritudinem . Nafcitur in montium Mexicanorum T etzsoc anorum , & Quauhtepecenftim temperatis locis. Radix, qua? quartum ficcicatis.arquc caloris attingit gradum, drachma? vnius pondere vrinam euocat , &: omnes humores purgat , per fuperiora atque inferiora, fed praecipue craflos , ac pituicofos , fl ex aqua deuoretur , aut paulo maiori pon- dere infundatur, lecurumqi reputatur medicamentum , Non eft pomum In« dis in vfu medtco.cum tamen nolfra? Colocynthidis frudbui, magnitudine, for« ma , arque facuitaie refpondear , fed hac aliquanto mitiori . Dt i NARDI ANT. RECCHI LIB. VI. i8j \4&^# 27« TZOC VI LV AT L1 altet». Cap. II. HERBA eft T zpcuilpatli altera_* folia fundens Ocymi finulia , fed longe maiora , profundius ferrata , hifpi- da , altera parte candelcentia , & Cihua* patii non dillimilia , caules teretes , hir- fucos , fubalbidosque , luteosque fupe- riori parte, orbiculares & piloios flores . ac radicem fibratam . Nafcitur in mon- tibus regionum calidarum , qualis eft Panucenfis . Radix eft odora , refinofa^,. amaraque , & calida prope ordinenu quartum temperiei. Ius decedi eius ad tertias , femel dumtaxat bibitum , dicitur reftituere motum impeditum . mftilla-. tum vero naribus , hemicrane* mederi , detrada per nares pituita . De AX/XCOqA HVIUZPATLl Tanguitlanenft. Cap. 111. HERBA eft Axixcofa huilizpatli folia proferens exilia leguminis caulem tenuem, teretem, nodis diftindum. flores luteos, paruos. & filiquas paruas. Cicerum fimiles. radicem vero fu rculofam Amara eft. calefacitque, atque exiccat ordine ter- tio. etfi poftremo dulcedinem quandam fimilem Glycyrrhizje videatur oftende- re. Ius decodi eius, pedoris afperitati me- detur . ventris dolorem a frigore ortunu ledare , euocare vrinam , & emundare il- lius meatus dicitur, vnde nomen . Inter legumina multa funt htrba , qua Glycyrrhiz* dulcedinem habent , V/ Omnis , *A quilegia,T hali Sirum minus X ragacantha. cui tamen aliquando alius fapor contingi- tur. cL* De 184 RERVM MEDIGARVM NO. HISP. De *AY OT I C , fiu Proxahac herba fimili te Audi ni . Cap. / V, AY O T I C , quam alij Proxahac , /eu turgidum ac molle medicamci tum ,alij vero Ololtic , feu rotundum & orbiculare vocant , herba c folia ferens tenuia, longiufcula, & Gramini Chichitnecatl flmilia, in cuii fpecies poteft referri, caulem fefquidodrantem longum , tenuem , iunceum. & per interualla geniculatum . flores exiles , & candentes , ex quibus terna <* nerantur granula candentia , &in triangularem cohaerenda formam, vini membrana obte&a . radicem nuci Iuglandi , forma & magnitudine flmilen candentem, folidam, & la&e manantem. Nafcitur in temperatis, autfe uendbus locis, veluti Quaubchimnci , dcTepo^tlam . cum tamen ChichimecA nafcatur locis frigidis, atque campeft ribus,& vehemendoribus polleat viribu floret cum reliquis plantis . amara herba eft, & fubdulcis. ordine tertio calef ciens, atque exiccans. radix tufa duarum drachmarum menfura,ex aqua dem rata , aut infufa paulo maiori pondere , humores omnes perquam commoc euacuat per inferna . flue arida , flue virens recipiatur . etfl leui occafione cii vomitum-. . » De QACANACA. Cap. V . CA(y AN AC A herba eft, quar alij Coapatli vocant,ita di<5la a lani 3 gine innata radicibus , qux fouei do igni aptiffiirue funt , & fibris augenti fuluisjuteum tamen, fl dentibus conterat tu r, offendentibus colorem. Caules profe; multos, rotundos, & prolixos , & in eis fi lia oblonga , ferrata , ac veluti fpinofa pi ambitum . licet, cum primum a caulibi oriuntur , praxin&a flnt, & quibufdair alis vtrimque exortis, nouam quandam fi liorum reprcfentent figura . Flores in fun mo capillaceos , intrinfecus rubrefcenres extrinfecus vero candentes ex pallido . qi tandem abeunt in pappos . Radix eft acri & amara , calidaq; & flcca ordine tertio flatum difcutit . & ab eo ortos dolores , fr gorveue, vacuatis inteftinis infufa, aut triur obolorum pondere epota tollit . lumbrice pellit , ac medetur defluxioni alui . iderr prxftat eiufdem puluis , ex aqua vinouc dc uoratus duarum drachmarum pondere . praeter quse fatietati medetur . aluur enim leniter foluit, vrinam euocat; finit febres , ac ventris placat tormina. Vc eant NARDI ANT. RECCHI LIB. VI. 185 M hanc herbam Micuachanenfes X ararum . aiuntq; /uccum radicis mederi loribus elue Gallica profedtis, femen retentum elicere , enixarum renes ro- rare, impeditum motum redimere , indaurare cos cjui obdru&ionis , aut iditatis gratia fenflm contabefcunt, euocare men fes,& lanuginem radici in- dentem mederi vlceribus,& ignis aptillimam e ile efcam . Sunt & alia? dua: iqanaca foedes , quarum alteram Xiuhtotina vocant , led de his fuis locis . Na- tur frigidis, humidisque , aut temperaris plagis , qualis ed T ezjcocum iuxta_» antes . Ve Q E NA N A Ai T £ZC 0 QV EN S 13 fleu Adatre spica Maizjj. [ap. VI. CE N A N A M TEZCOQVEN- SIS, quam alij tynantlt, alij vero D tyntlinam vocant , herba ed folia proferens ampla, & obtufa,oblongaque, & Verbafco, colore, lanugine & amplia tudine fimilia . flores vero candentes, & in mufcarij modu compofitos . radicem craflam, & longam.& frudlum Siliqua- dro fimilem, femine plenum , vnde no- men . Temperatis , aut frigidis proue- nit locis . Calida, & flcca condat natura ordine tertio . Amara ed . vermes vice- ram necat , & quadrupedum confert inueteratis plagis . dolores dentium le- dat , 5c tumores praeter naturam appo- fita difeutit . faeces induratas infufa edu- cit.medetur cholitis JToloxochitl ophyafi. Ni fi inter Penplocas reponatur hac planta , njix rvideo quo referri debeat . Qmiebluram iuuant folia bina ex aduerfo pofta . f liqua fimi lis Afclepiadi , flos in <-vmbella albus . pediculus floris oritur ex la folij fructus Sihquaflri , quod pracipuum eft , adpiEla e fi (ffl illa lanugo, qua i omnibus cApocynis repentur . ‘Vires etiam yab amaritudine dedufla non abludunt • f pugnare tamen nf i demur folia Verbafi lanuginoja . LaElis etiam nulla fit men - o . quod tamen perpetuum non edi. nam in Iafmino , 'Uincapcruinca , (flf Aflleptade, uatz,ayanatquiltic , feu herbam Latt- j ro fimdem vocant , herba efl: , folia ferens longa , crenataquc , aut fi- la , & Syifimbrio alteri , vnde nomen , quadantenus fimilia . caules cauos , Durefcentes ex albo , ac foeniculorum femen in mufcarijs . radicem vero *nam , & furculofam , candentem , & craflo cortice veflitam , quae focco iet . amara eft, nec fine quadam acrimonia . calida tertio ordine , & ficca ira . Nafcitur in montofls Culhuacenfibus, benigno ac clementi coelo, ca- , vc didum , lubtiliumque partium efl: . vrinam euocat, difcutit flatum , :riculum calefacit , aluum lenit, cholicos iuuat , ventris fedat dolores , vte- ; fuccurrit afledibus . deuoraturque aduerfus acceflionum frigora, ex aqua !uta . exhiberi etiam (olet pueris febre laborantibus , atque natura gran- ibus . quibus fobuenit , caufla fortafsis aut percodta , aut profligata . Ius )6li radicis, nutricum emundat lac, cum forte vitiatur ob fatietatem . V aflinacts aquaticae /pedem Ijcribuntur . efi afierit ipfi zAutbor . unde utres quoque finales \ ! Ve 188 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De COAQIHVIZPATLI i Dentium medicina. Cap. X . HERBA eft Coafihuizpatli , cau- les ferens paruos , exiles , per ter- ram fparfos , tenuifsimis refertos folij; per interualla coaceruatis , ac candidi: fiofculis . radix longa eft , &: tenuis . qua amara eft , acrisque , & gradu tertio ca lens, &ficca. Nafcitur clementi Hua xacd , & Tilanci ccelo . radix dolores , a» praecipue dentium lenit , & neruorum contradliones foluit , duarum drachma rum pondere ex aqua deuorata aliquo continuis diebus, Angulis quibusque femel . Videtur inter Lychnidts Jpecies referi debere . De COCOZ XOCHIPATLl , feu medicina lutei floris . Cap. XI. COCOZ XOCHIPATLl herba eft folia ferens Buglofsi vulgari & flores Bupthalmi , luteos , vnde u men , radices Pteoni x flmiles . nafciti editis planisque locis , regionum ter peratarum , quale eft AcatUnum Miftii inferioris . radix calida eft ordine terti» glutinofaque . dyfenterijs medetur . v cix vnius menfura deuorata , vomitur ftftit , fanguinemque vndecumque c fluentem . Chryfanthemum boc A fleri non efl d mile . flores quidem omnes lutei funt , fic autem rubri . NARDI ANT. RECCHI UB. VI. ,8, De N AV 1 TTE PV ZT quadrilatera Cap, XI! . NAVIYTEPVT2, /eu quatuor dorEs herba multiplex eft, Prima ab vna radice cra/Ta fibrataque, multos edit caules , tres circiter cubitus longos , & mi- ti i r4irrit-n rxr.,,1 C 1 nimo digito paulo crafsiores , fuluosque, 3c io foliaceis quibu/dani appendicibus , fecun- dum eorum longitudinem e partibus qua- ternis difeurrentibus pennatos , vnde eue- nit illi nomen , & in eis folia afpera , fpicu- lorum mucronibus ni longe maiora eflent, fimilia. flores luteos, fteJJatos,& Chryfante- mo maiores. Prouenit regionibus tempe- ratis , qualis eft Mexicana . non tamen odit calidiores, editaue, aut campeftria loca. Radicum fibra?, calida? 3c {iccx funt ordine tertio , odorata? , acres , amara?, refinofx, & partium tenuium . ha? femidrachma: pon- dere contrita? , atque ex vino vel liquore^ aliquo deuorata; , fatietati , vacuatis per in- ferna efculentis vitiatis, medentur, & puftu ■c x •--- ' a puitu- , , Jis e Gallico morbo ortis infper/x , fi prius decocti Ahuacatl,Sc Xalxocotl lauetur.re/erantque,& abftergunt furuncu- . quin eandem radicem drachma? vniusmenfuradeuoratam, aiunt bilem mitu vacuare , & interdum aluo /oluto , ac ciere vrinam . Sunt quibus pla- ic , maiori pondere deuorandam . nec non qui afferant euocare fudorerrL , rmgeratis mederi , & vacuata cauffa , pleurifi . febres etiam ipfas , & capitis orem tollere.ac oculorum inflammationes difcutere.imbecillum ventricu- li , ob frigidam cauflam, calefacere , firmareque . referare vifcerum obftru- ones, menles lente fluentes trahere , cachexi fubuenire , & frigida? cuiufuis ceris intemperiei ferre opem. Quin ius decodti enixis infunditur, foliaq; ad- ita tu inores prater naturam, aut coquunt aut difsipant. Secunda fpecies y*p**e. ius videtur planta quardam flore magno e luteo purpurafeente , fcd nullo slaDore. aur rJLu r 1 % n 1 . i 1U V pUAdILCIllC ^ lCQ nililO iapore, aut odore conflante, qux frigidam profert, ac humentem natu- ?, te.b™?abn* confert , & oculis medetur inflammatis . quamobrem Tv>*. tquibu/dam vocatur, et/i Cbiautle, vbi nafeitur , nonnunquam Pit^ahoac dxpat i , frequentius vero Cacaxtlacotl vocetur . Quin & aliam Nabuyteputz vt . ■ idifferenaam apud \ rt^cMe„fei radicibus Hellebori , acribus calidisque,& P-T isor ine tertio, ac fluxibusdyfentericis coercendis perutilem . quam quod JS careret , quando eam confpeximus noncurauimus depingendam. £ft& Fn>M_ ‘ rigi a? temperiei , ac calore Iecoris nimio placando mirabilis. «ju*dam t Carduorum genere ridentur ejje omnes praditta . D* «Jio RERVM MEDICARVM NO. HISP. De OCOPlPIN. Cap. XIII. OC O P I P I N , quam alij Coentli , alij Copitm , alij Ocopichin vocant, feii plantam refinam ftillantem, herba eft proferens folia longa, angulh.fi. nuofa , & crenata . caules tres fpichamas tongos, geniculatos , & purpureos, flores rotundos & coccineos . radices Afphodelo fimiles, quaternas quinasue , refinam olentes, vnde nomen. Quarum fuccus, odorus ac glutinofus eft, ama- rus, & fapiens refluam . folia Raphani folijs, fapore & odore flmilia, & eildem pene viribus . calida, atque exiccanti ordine tertio natura referante , aequo tenuium partium conflat. Puluis radicum reflns abditus, frigus vndecunquo pellit, dolores mitigat , ac flatum per fe , ac mixta Tlaltecomaxocbitl , dilcutit, pediculos necat , tenuat humores , ac pedlori confert . De P£QO. Cap. XIV . HERBA eftP^o folia ferens ferrata alis circa exortum infignia , mox fen. flm attenuata , ac dilatata rurlus, lterumqui attenuata , donec in mucronem finiant . deni que forma quadam peculiari infignia , & qua nullis ahjs queant com parari, nifi fortalliscui quam Soncho flmilia videatur, qu^ pediculo habent dodrante longiores, e radice crafla. prolixaque ortum ducentes . flores vero ru bentes , pediculo breui , radici innixo appen fos. Nafcirur temperatis locis , regionis M\ chuacanenfis. Radicis fapor initio fubdulcisef & impense reflnofos , poftea vero amarus, l cuiufdam acredinis particeps , ac vis calida & ficca ordine tertio . Pcdlori eft vrihs radix ventriculoque ex intemperie frigida imbeci li, aiuntque ventriculi dolorem illitam fedan De i s, 5 NARDI ANT. RECCHI LIB. VI. ipi DE T E C P A T L I. £ap. XV. TE C P A T L I herba , efl: quinque^ cubitos longa, folia habens aipera , fi- rmo (a , & oblonga . caules tenues, teretes, regios, & farmentolos . flores circa medium luteos , fed circumcirca purpurelcentes ex albo, Calycibus contentos fcariofis. radicem-* vero craflam , fibratamque . Radix pafiina- cam lapit . fed refinofa eli , & amara , gluti- nofaque , vnde nomen j calidteque , &: ficcx ordine tertio temperiei, $c iucundi odoris. Succus radicis confert pedoris afperitatibus . , tuffique , & dyffentericis miram proflat opem . ex eadem paratur vifcum ad auiculas captandas valde opportunum . Licet Atithor herbam conferat Paftinaca quo ad favorem , non tamen ideo mter ferulaceas reponenda eft . repugnat enim flos fBelhdi ftmilis , qui in medio luteus eft , circumcirca 'uero ex can- dido rubejeit . calyx etiam faber non reperitur in rvmbelliferis in quibus nuda frnt Jemina . De TE Z O MPOT ON J C , feuCapiilis * foetidis. Cap. XVI. EZOMPOTONIC, quam ali; T lacochichit , leu virgam amaram, alij vero amarum florem vocant , duorum efl: generum . primum herba efl: folia proferens ferrata, & oblongiufcula , falignaue . caules redfcos , pennam anferinam craffos , ex viridi rubdeentes . flores in futpmis caulibus can- didos , comantes , odoros^ & quadantenus Sambucinis firniles. radices fibratas, fibrisue fimiles . Nafcitur in humidis locis iuxta„» aquarum defluxiones . odora efl: radix , refi- nofaque , necnon calida , & ficca ordine ter- tio , ac nonnihil adllnngens, & amaro fapo- re.Satietati medetur,menfi:rua euocat,& ap- petentiam excitat . Sunt qui afferant , pedo- ri , eranthematisque , & pruritui ius decodi eius mederi , Eli & aliud genus Tzjac tlaco - Yztadiia- bic vocatum apud Huexocincenfs} tenuioribus folijs , & ad eadem vtile . 4n Virga quadam aurea ? De rervm medicarvm no. hisp. r Ve TEPETLA XlVHITL , fctt herba montana . (fap. X VIL HERBA eft Tepetla xiuhitl folia fun- dens Amygdali, longa, angufta , & lerrata.caules tenues, teretesque.purpureos, fed paruos flores , iuxta ramulculorum extrema obrotundos , & vafculis contedos virentibus, radicem vero fibratam. Na- fcitur in calidis , humidisque, 7 epozplom lo- cis . odora efl: , calida , & ficca gradu cir- citer tertio . alui dolorem , ventriculiquej dicitur iedare , flatum difeutere . ac infula, &deuorata mederi fatietati,mundato ven- triculo . De TEPETLACHICBIX XlVHITL fu herba amara in montibus proue - TEPETLACHICHIX XlVHITL quam alij Chuhic xihuitl vocant, her ba efl folia ferens Chamaedrios, odora, l ferrata , afpera , & fubalbefcentia inferne caules tres fpithamas longos, tenues , fu fcos , rotundos, ac lxues . flores in furr.mi caulibus e candido pallefcentes, atque pi lofos , in ftellarum modum . vnde oritu oblongus , aeparuus frudus . radicem vc ro fibratam vcandentemque. Nalciturir calidis collibus, radix efl odora, & terti ordine calens , atque ficca , & fubtiliuu partium, non fine amaritudine , vnde n< men . Herba efl magni momenti , & q ius decodi ius fatietati, & pedoris affedij nibus plurimum inleruiat , femel fingul quibusque diebus matutino propinatum pituitam enim, atque bilem , per luperi infernaque expurgat . NARDI ANT. RECCHI LIB. VI. 19* De T BqONP ATLI , Cap. XIX. YERB A Teqmpatli radici innititur Pyri forma atque magnitudine, aut "“i paulo ampliore, dura, & colore in rubeum vergente, Tecont/i ia- r lem imitante, a quo fiimpfit nomen . Solet autem ha?c pendere ab alio tenui, igoq; & fimili funiculo . Duplex huius planne fpeaes . Prima ab hac radice rrata fundit caules ternos quaternosque, Isues , rotundos , geniculis interce- >s,anlerina penna paulo craffiores, ac refertos per interualla folijs longis ^^lia!0® iguibusq; & circinnatis ; interdum vero varijs ornatis modis , multis diftin- s interuenijs , ac dorfo purpureo . Frudus eft fimilis Siliquaftro Indico}femi- refertus plano, orbiculari, paruo, ac pediculis appenfo. Nafciturmon- is tAcolmani locis . Radix eft amara , grauis odoris, calidaque & ficca ordine tio natura, quae obftrudiones dicitur aperire, & putrida vlcera curare Con- t cholics, tufsi , fatietati , expurgandis inteftinis , ac flatui dilcutiendo , fi ex 0 trium drachmarum menfura , duarumue, fuerit deuorata . Folia Jade ma- lt, quod impofitumdifeutit furunculos. Altera fpecies fimilis eft radice & fcctmjk ilibus, fed folijs mollioribus, latioribusque,& minus numerolodilcurfu her- um , inferne hirfutis,ac teuibus fuperne, lac etiam ftillans, amaroq* faporc, imili temperio . Nec Tithymalis propter Siliquas }nec Conuoluulis ob eafdem & fartorem , nec Sili - tflriS) cum lac habeaty adiungi potefi hac herba . njnde merito inter tApocyni ali - d genus collocanda uidetur . De T LAC OFATLl Malinalcenp Ariftolocbia Mex. III. Cap. X X . _T E R B A eft Tlacopatli SMalinalcenps , folia ferens cordis, fcutorumue fi- gura, parua tamen, caules tenues, geniculatos , contortos, & volubiles. Frudum oblongum , Ponticarum nucum fere magnitudine . radicem vero ratam . Nalcitur Malinalci^H oitzoci , Tlacmalacaci , & alijs temperiei fimili- s locis . Calida eft ordine tertio , amara , odora , corroborantis facultatis , & is faporis . radix lurditad medetur . frigus , & ex eo ortos dolores , lamigata refina? permixta pellit . difeutit praeter naturam tumores, & clarificat vilum. "a in globulos, atque circundata collo, refiftit defluxionibus, frigora, horro- q* febrium interpolatarum arcet.pleuritidiq-, vacuatis difcufsisq^ humoribus, detur, o fla perfrada aut luxata, refina permixta roborat , & inftaurat . fur- item per fe curat, & morbis opitulatur oculorum, flatus difeutit , ac vniuer- 1 morbis frigidis pene omnibus auxilio eft . HacTlacopatlt ex AriJlolochU genere , prima T omahuac tlacopatli hb.i.c.i 4. de» pta fmilior r videtur . R De 194 RERVM MEDICA RV M NO. HISP. De T L AL QV E V ET Z AL Penna terrar. [ap. XXI. rj. LALQ VEQVET2AL, f- Penna terrae, nomen (umpfic a foli pennas auium imitantibus , quamquam a Hilpams Millefolium vocetur, quod Str: tioti Millefolio antiquorum fit fimilis . hei ba elt a radicibus fibris fimiLbus multi caules edens, teretes, fubredos,& tenues, < quatuor , plus minusue , dodrantes longos ramulos per interualla hinc inde prodeur tcs , refertos folijs , vt diximus, pennis auiui fimilibus. flores in fummis caulibus, poftn misqj ramis ex albo in luteum tendentes paruos , & in corymborum formam cou pofitos Prouenit in regionibus tam calidi quam frigidis , totoqj anni decurfu fpom emicat, circa irrigua tamen, fcEcunda,atqt campeftria loca, haberi {olet in delicijs, pro cipue a matronis , qua: vfum maximum, i impense falubrem ab ea paffim vterinorui afFe&uum opprefliemokilijsfufcipiunt. 1 riturqjab eifdem in viridarijs , vafisq^fidl libus, nigra tamen, pinguiq; terra fubftrata . nam & crebra aquaeinfp rfionc & fohcita domefticorum cura , la:tior ampliorqj fieri folet . Amara eft gufti non fine quadam acrimonia, odora, tenuium partium, & gradu tertio cum fi citate calefaciens . Succus eius epotus vrinam ciet, menfes cuocat , & ventrici lum a frigida caufla debilem , ieu extra admoueas {eu in puluerem redada propines bibendam, corroborat, & firmat, flatus difeutit, dyarrheeas fiftit, vlc ribus pudendorum medetur , tumores praeter naturam {oluit , obftrudione & pociffimum vteri referat, coloremquc iamdiu elanguefcentem corrigit, inftai inftaurat . tufaq* & cmplaftri modo appofita , fcabiem curat , capitibus puer rum innafei folitam, exiccante, cxtergenreque prodita vi. confert fiiffit eius ftrangulationi vteri . Et in pcflTario obdita , aut e liquore quopiam conu nienti , puiuere eius deuorato , partus accelerat , fecundas pellit, retinet fluxu . tu (si alui . tulsimq; infantium , & proue&orum bibita curat . Nec defunt qui afleu rent , fuccum eius quinque vnciarum menfura epotum, purgare per vomitu omnes humores, qua: omnia adeo funt a Stratiote Millefolio antiquorum ali na , frigida: nempe natura: planca , vt quamuis fit illi forma perfimilis , atqm ideo ad illius fpccies fortafsis referenda , ab ea tamen viribus longe abeft . Sape jit ilem , ac pituitam . per fuperna atque inferna duarum drachmarum pon- e deuorata vacuat , atque ita cordis opitulatur morbis , & dolorem capitis at, ac luem Gallicam abigit . Eadem fit nt nuires huius T ithymaliflu* in quouis alio reperiuntur . De TZTACFATL1 TEPVZCVLLVLAE » Linaria Argentea Mex. Cap, XX VII. YZTACPATLI herba efl folia feJ rens Lini longiufcula,& cenuiajflrmlia Thymo, Stoechadiue . caules dodrantales,te- mics,& teretes, flores candentes, pilofos, & a- beuntes in pappos . radice vero logiufculam, tenuem, lignofamque. Nafcitur m campe- ftribus , & frigidis locis TepuzyuduU Mifticas inferioris . Amara eft,calida,& fi cca ordine-? tertio, tenuiumque partium, folia tufa, & vnius vnciat pondere deuorata , medetur dy- fentericis . radix vero tofta,& leuigata, omne genus humoris , vrinte meatus obftruentis amouet , & curat , fl femiunciae menfura dc- uorecur bis fingulo quoque die . flue flt fan- guis , flue quoduis aliud excrementi pituito- fl , aut arenofl genus . Calyx flem Senecioni flmilis efl , (flr flores ob- lonoi ex luteo candicantes . R 5 i98 -RERVM MEDICARVM NO. HISP. D& (^AQACH/CHIT, Jeu herba amara , Cap. X X 1 IX. HERBA efl: C^agacbichit fefquidodran- talis , hirluta , tota liibalbida, & mi. nimis folijs, cauliculis concedis , flolculis ob- rocundis cx albo rubrefcentibus , pilofis, & qui abeant in pappos, promilcue referta, ra- diciq; innixa fibrata? . Temperatorum loco rum T epetlaoztoci , Tetzsoqui alumna , & planorum, atq^accliuium incola. Amara efl valde, vnde nomen, calidaque, & ficca ordi- ne tertio.oletBuphthalmum. Succus, qui ex- primi potelf ex fefquiuncia illius , omne: humores , led bilem pra?cipue , & pituitam fuperna parte purgat . lecurum dicitur elfc pharmacum , & nullum angorem fere infe rens. non tamen temere quibufuis laboran- tibus febre propinandum . led ventriculo, ci- tra febrem, vitiatis humoribus redundan- te, fatietatem curat, appetentiam excitat , & his quibus acefcunt in ventriculo alimonia magnopere confert . pruriginiqi oculorum medetur, fedanda? tufli , flatui difeutiendi aptum efl: & aluo infufum opem fert . 'Ve ^ACAVITZ P AT LJ, feumedi cina Pabuli fpmofa. Cap. XX IX. CACAVITZPATLI herba ef caules breues ferens, & in itelhe mo D dum per terram fparfos , ac refertosfi lijs paruis,exilibusJ& in Ipherulas aggregati toto caulium difcurlii , longiufcula , & can dentia iuxta herbas vmbilicum filamenta.n dicem vero paruam , & fibratam . Proueni in frigidis Tauahuhcani arentibus collibus feruanturqi illius radices in vius annuos.Ra dices tuis, deuorarteque ex vino Meti, au aqua trium drachmarum pondere, bilem l pituitam , per fuperna atque inferna, dicur tur euacuare . amaro lapore conftat , guttu vric , & ordine fere quarto exiccat , atque calefacit • Ve A' NARDT ANT. RECCHI LIB. VI. xps> De (J AT 0 LP AT L / , fiu Mufcarum medicina . £ quoniam glutinofa cft> tyfaltzjn vocant , herba eft folia habens numerofa, ferrata, obrotunda, vnde nomen, Balloti fimilia , fed tamen maiora , alpersu , hirfuta, atque cinerea . caules tenues , hirfu- tos , teretesque . flores pallentes in extremis caulibus Chryfanthemo fimiles, mediocres , ac multos aceruatim congeftos. radicem ve- ro furculofam. Prouenit in collibus regio- num calidarum . Radix eft guftu odora, ali- quantifper acris, calidacque Scficcx ordine fere tertio temperiei , glutinofa, nec omnino expers amaritudinis, ac faporc aliquantifper refinofa . qua? in farinam reda&a , ac Tere- binthina? permixta, genuum frigus pellit , ac fedat dolorem . & fi imbecilla ob nimiunru laborem funt , corroborantur , atque confir- mantur . Ius vero decodti firmat dentes, ad- ingirq; gingiuas, opitulatur dy (entericis , vteri,ac renum laxitati, pcrfradlis, patientibus laflitudinem . Mexicani Reges, ac viri primarij deuorarc quon- m confueuerant cortices leuigatos ex aqua,femiuncia? menfura,a ludo patrio itbei , quod nos vocamus pila?, vt a morbis, qui vehementes laflitudines fequi !cnt, fe tuerentur . Eft & alia planta, Apit^alpatli a quibufdam improprie ap- Ilaca, qua? potius aluum /oluit, quam adftringat. de qua fub nomine Caca- tic (ea enim eft germana nuncupatio) inferius, Deo dafite, dicemus . De /.tt h i t too RERVM MEDICA RV M NO. HISP. De TJ AN AH V A? AT L1 . Cap. XXXII. NANAHVAPATLI, feu morbi Gallici medicina , quam Pa- lancapatli nuncupare folent . quoniam vlceribus medetur , herba eft fo- ha fundens fqualentia, prolixa, & illis Pilofelk vulgaris fimilia.florcm Chams- meli in caulis, qui tenuis, breiiis, & teres eft, cacumine.ac femen acre . radicem vero longam, tenuem, & fibratam. Temperatorum locorum alumna eft, qua- lia funt Tepovlanica . Calida eft , & ficca ordine fecundo , & amari faporis, gu* ftuq; odora . redada in farinam & infperfa, vlceribus putridis medetur , vnde eft , vt didam , PaUncapatlt ab aliquibus vocata . melancholiam paifos curat, idosqv ab hemorrhoo Pamicenfi , quem vocant A4ahuaquith . quin etiam tufa-* ex aqua refoluta, aut pugilli vniusmenfuradeuorata e liquore quopiam con- gruenti quoties expediat , luem vocatam Gallicam , aut Hifpanicam , fundi- tus expurgat, curat , exiccatis quoque vniuerfis vlcufculis corporis, atque tu- berculis.Qua ex re luce clarius euadit,quod multos adhuc anxie diftorfit, mor- bum fcilicet hunc ab Indis hilce Occidentalibus fuifle profedum, atque in alias propagatum veteris Orbis plagas., quoniam apud eam gentem , patrium ger- manumqi hic.morbus , atque antiquum fortiius eft nomen . Hinc etiam patet * hem Veneream , non requirere certum specificum aliquol remedium , quod tota Jub flantia , uel ex occulta aliqua cauja huic morbo medeatur, cum n videamus plurimas plantas inter fi diuerfijfimas , ab Americanis ad hunc mor- bum expugnandum adhiberi . Qua tamen omnes m eo conueniunt , nat fint acres , 'vd amara , babeantqrrvim , \ HERBA eft T emccatl yaubtepeeeitfi, folia ferens obrotunda , Sc vndula ta, mollia, & grauis odoris, foetidiue cau les volubiles capreolis implexos , farmen tofosque . ac frudum acinofum , toro pro curlu caulis racematim dependentem . ra dicem vero magnam. Calida conftat natu ra ordine fere tertio , & amaro fapore^ cuius gratia quidam Chichicpatli , feu ama ram medicinam vocant. Folia tula , impo {itaque vlceribus, fatietati , ventris dolo ri , 5c cuiutsalioex Gallica lue orto me dentur . vrinam deuorata euocant , & fla tum dilcuciunt . An ad "'Bryonias pertinet ? confona env facies . ■ ^ De 201 NARDI ANT. RECGHI LIB. VI. ")e X IV H TOTO N QV 1 , Jeu herba calida T otopocenf. Cap. X XXIV, XIVHTOTONQVI herbaeft, folia habens ferrata, aspera , & Limo- nis tere fimilia , fed maiora, inferne /ubal- bida, &hifpida. caules teretes, ac flores purpureos . radicem vero furculofam , Hel- ]c bcro f milcm ,,lanugineque , aut efca ob- dudam (^aqanaca fimilis tota planta eft, sdcoque, vt eius fpecies videatur effc . nanu, viribus eftfimilis, ac tantum differt forma foliorum . qute etfi afpera funt,cblongaque, & ferrata , tamen circa exortum non pror- fuscum illis (^ct^anaca videntur conuenirc. cxultat in planjs , calidisque locis . Radix cft amara, calida, &ficca ordine circiter ter- tio , & fubtilium partium . Ius decodi eius lumbricis propinatur interimendis , & pro- pellendis a corpore . flatum dilcutit, men- flrua pellit, vrinam euocat, hydropem cu- rat, humores craflos & lentos attenuat , fu- dorem elicit , & dolores e Gallica etiam lue ortos fedat , ftomachum firmat , ac pedori efl: valde falubris . De TLALLAY OTII, feti humili Cu- curbita . Cap. XXXV . HERBA T lallajotli dida , folia pro- fert cordis figura, mediocria , & acu- minata. caules volubiles, geniculatos, & per terram repentes . ac cucurbitulas pollicaris craflitudinis, & longitudinis, maculis cine- reis, & viridibus interflindas, edules, ac re- fertas lanuginofo femine, radicem longam, terecem,ac fibratam. Nafcitur in calidis Ta - pichtU , vbi folijs eius confricatis palpebris , vfque ad fanguinis extradionem , mederi folent Indi tumentibus oculis . Radix dua- rum drachmarum pondere ex aqua deuo- rata, purgare dicitur per inferna , craflos ac lentos humores, admota vero maturare , ac rumpere tumores praeter naturam , atquo vkeribus mederi . De 20 r RERVM MEDICARVM NO. HISP. De § AT 0 LV AT L 1 Vaxaecnjt herba Mufcarum . Cap. XXXVI. CA Y O L P A T L I S , fcu herba Mufcarum, planta paruula eft, tota exi- lis , repens per terram , candidis & ftellatis omni ex parte referta flofcu- o lis . foliolis, ac radicibus paruis, & tenuibus . cauliculis vero geniculatis. Nafcitur calidis , & fabulofis Vaxaca locis . nonnihil calens eft , & amara. Ius decocli eius , per fuperna atque inferna , vacuat pituitam , ac bilem . atque ita appetentiam excitat, & vomitum coercet, fumendum tamen matutino qua* tuor , aut pluribus , {i opus , continuis diebus . De CHILPAN. Q 'ap . XXXVII . HERBA eft [ hilpan folia tum e ra- 1 dicibus, fibris fimilibus, fuluis, mul- tisque ^tum ex caulibus duos longis cubi- tos, &. interdum prolixioribus , mittens, longa, faligna , pinguia & angufta , & in- coccineum quibuiHam in partibus colo- rem vergentia . flores vero in iummis cau- libus coccineos, & calyculorum fpecie , qui ligna quadantenus imitentur, vnde ei Mc- xicani indidere nomen , Septembri menfc profert . temperatorum locorum' alumna , qualis eft ager T etzpcanus , Mexicenfisque ac in campeftribus , monfofisqj locis ineo, la . Radices drachma? vnius pondere deub- raca» e liquore quopiam , bilem per fu per na, & interdum per inferna quoque vacua, re folent . ahj tradunt, eafdem redadas ir lamorem, fanguinem e naribus fluentem ftftere , deuoratas aut infufas e liquore ali quo conuenienti , adftringentiue. Amara, eft, & calida natura . gutturque , dum deuoratur, paulifper adurit . t>i i NARDI ANT. RECCHI JLIB. VI. 103 orroborationis caufla propinatur . 'efica is planta narrari, etiam ab ijs qui eius vfi fint remedijs. fanguinolentos nem- xulos breui illuftrari , ac priftino reftitui nitori, appoftto tamen folio . vlce- ribus xi4 RERVM MEDICARVM NO. HISP. ribus oris mederi, pudendorumque Gallica etiam lueinfedis, radicis puiuererr carnem fupercrefcentem abfumere, & decentem reftituere. ad temperiem fpe dare, & tamen occulta quadam vi, calidis ac frigidis aduerfari affedibus.Nec Io lum admotam, fed deuoratam quoque conferre, fiue folia fiue radix ipfa refera tur in vfus . efleque qualibet menfiira , ac pondere , innocentem . vires augere ac firmare, farcireqj exhauftas,& defedas, vel folum attredatam. & calorem fe- miextindum ita reparare , atque emorientes etiam homines reuocare in hanc lucem, admota folia dentium dolores, capitis, articulorum, & exterarum corpo- ris partium , veluti per miraculum lenire . & his dolenti loco adhxrefcentibus certiffimam falutis haberi poffe fpem . adhxrent enim cum fedandus eft do- lor, aliter flatim irrita cadunt . venerem mire excitare . iuuareq; capiti impofi- tam, conciliare lomnum . & deuoratam ex vino cholicx mederi, flatum difeute- re, aduerfari venenis, cor roborare, & adefle codioni . veneris vfu nimio exhau- ftos,ei incubantes magnopere vires refiimere. febres tollere, & firmare gingiuas. Denique vix eft morbus aliquis in tam varia, numerofaq; illorum filua,cui neget opem ferre . imo vel hac fola planta inuenta , atque noftri Orbis viris declarata , non fuifle irritos regios conatus affirmant , aut fruftra adhibitos infumptus , & hiftoricorum labores, qux omnia, tempora qux nos fequentur , rerum que exa- da peritia, firmabunt & facient manifefta . De T L AT L AT OT l C y fiu Cumularia Jndica . Cap. L VI 1 1 , HERBA eft Tlatlayotic , folia ferens parua,& orbicularia, Numularix vo. catx,aut Veronicx foeming fimilia, bina, or- dine vtrimque difpofita. caules volubijes; tenues , & duos dodrantales longos . & fru dum edulem, Cucurbita: fimilem,vnde no men . radicem vero prolixam , ac fere tote difcurfii craflitudinis xqualis . Nafcitur lo cis campeftribus . Radix eft glutinofa , ladi manans . & quanquam aliquantulam parti cipet amaritudinem, vincere tamen in e; videtur cum ficcitate frigiditas, bibitur con tra febrium ardorem . atque dyarrhceas , 6 dyfenterias compeftit. medetur fingultui vrinam euocat , & contrados neruos laxat medetur vlceribus, &oris ampullis . fi vri naeuocandafit, adiungitur Cacaoatl dua rum drachmarum menfiira i fi verocoer cenda aluus, idem £acaoatl>ihd codum pa riterdeuoratur. 7)e NARDI ANT, RECCHI LIB. VI. Zif TO Q A*N C V IT L A X C 0 L L 13 fiu JnteClinis T ucca Talpaue fodica . Cap. LIX. - Y 5 A D I C I B V S innititur Tozjmmit Idxcolli herba, in tefrinoruminftar con- globatis , vnde euenit illi nomen - a quibus fundit caules, Qc in eis folia Origani, fed afperiora, ac circinata. & circa caulium par- tes furnmas coccineos flores , calyculis fimi- les . Nafcitur humilibus, & montofis locis re- gionum frigidarum yvehitiChalcicoaeepeci & Xochimulci. V ulgaris herba eft,& eundis no-*, ta, tum ob adflringendi efficaces vires , tum ob formam radicum raram , & quai paucis plantis contingat. Radix eft frigida ad-* ftringens, nonnihilque amara . ventriculum roborat , & eius calorem temperat , fi fex drachmarum pondere lamigata deuoretur ex aqua, medetur vlceribus putridis, & cancro- fis. impinguat tabidos. & enixis ab Indis Medicis corroborationis gratia folet exhibe-. fi fluxum alui, dyflenteriasque, vncia? vnius pondere deuorata, coercet. , ' > folia ex luteo rubefiunt, flores etiam ex rubedine in luteum tendunt , Digitali fir^ej 7- t$ ) * peirolo rubeo dependente hrmfiuirfim. *&afoina florum rubra jiiht v ’ ; ~ /. :l 'f -‘i .JP* p HI c A Z L 0 T L) /eu Spina, Papauere fpinofo. Cap, -1 V H * jf ' C H IC ALLOTL, quam alij Chi - chicaUotl vocant , herba eft fpinoflL , proferens folia Cardui benedidi , longa, an- gufta, finuofa, ac fpinifera, cinereiqi coloris, caules fubalbidos , & fpinofos . flores orbicu- lares, luteos , ac interdum candentes , Papa- ueris haud diffimiles . frudum oblongum, , ftriatu , afperumque, refertum nigro ac par- uo femine . Nafcitur Mcxicano agro, nec vl& la refugit loca*/ montana aut campeftria , fe- men tritum , & duarum drachmarum pon- dere deuoratum.humores omnes, fed pneci- P.u^ articulos infeftantes, vacuat. v faporem, & odorem Sileris videtur referre^, v,. vva lac oculis infafum cum Iiide,mulicris , qua? t - famellampeperit , inflammationes eorunL» (edat. %i6 RERVM MEDICARVM NO. HISP. fedat . aduerfatur febrium typis . flos vero fcabiem curat appcfttus. amarus ef eius herbae fapor. calidaque, & ftcca temperies . aiunt alij, liquorem ftillatitmm eius , ac germinum Mizquitl , nubes oculcri m difeutere , carnem fuperuaca neam exedere , dolorem ex hemicranea ortum fedare, alijs eorundem huiufmo di morbis egregie fobuenire. Papaucr hoc sfmofum , etiam Europa tam innotuit , O* a quibufdam Figo ct infer tio occatur . quumuis hoc nomen potius picinis attribui debeat. Primus hanc plantam defcripfit , (gfi depinxit celeberrimus Ferdinandus Imperatu pharmacopccus Neapolitanus jn optre fuo Italico , quo multarum rerum h: floriam tri Piat elcgentiffmefcd d noflro Juthore mutuatus, cum quo magna illi familiaritas fuit Eandeetiain ‘Thytopinace [uo defcripfit (f affar Bauhinus. hunc ficutus e fl Cluftus,qu tandem diligentijjimepvt omnia fua,depicla propofuit ,($? enarrauit lib . $.cap 7. rarior Hanc ego pro fere enatam eleganter florentem eonfpexi in horto rarioribus pianti, ornato Vluflrifs. & Excellenti fs. Lynceorum Principis (gjy Inflitutoris Friderici Caft primi ex antiquifsima Familia fua Oppidi S. tAngeli 'Principis, cuius Heroicis aufli cijs ,0* magnificis impenfls opus hoc pralo fubijcitur , cuinsq\ iuffuhacego inordimn meliorem digefsi (gf fcholijs illuflraui,admtmte £l.\oanne Fabro Lynceo 'Fambergerj Simphciario Pontificio , in cuius adibus hac exarata fuerunt . fum hac planta fit admodum fmilis no siro Papaueri , •vires tamen habeat y^vt mul ti putant contrarias ,fufficionem alicui inijeere pojfet , etiam noflrum Papauer non ejj adeo fagi dum, prafirtim cum etiam conmnSlamfibi habeat amaritudinem .Wamvb in eodem genere, & in ijfdem partibus faporesfurk ijdem ibi (gfr •virtutes non multun dtjftrre arbitror . ■ ' v, • ■ \ De 3VAVHX0C0TL CVLLVLEHS1 Oxymalua. Cap. LX1. HERBA eft Quauhxocotly folia minu tim (errata ferens , & ternis magna, ex parte finibus diuifa. caules geniculatos, fe fquidodrantem prolixos . radicem vero Naf forma ex albo rubrefcentem , teneram, a plenam fucco. Prouenit in humidis locis pre uinciz Chullulenfts . Radix eft amara, fubaci daque. folium acidum , & edule adeo , vt in fpecies Xoxocoyollin , quas noftri Oxalidas vc eant, videatur ea herba referenda . frudus vc ro orbicularis, &acino(us, nec vocatis Tom me diflimilis . Radix duarum drachmarum pondere tufa, aedeuorata, ventriculum, t inteftina leuiter purgat , atque eorum mem brorum grauitatem pellit . eadem exhiberi infantibus , fed vnius tantum drachma: mer fur a , matutino tempore , nullo prius afliirt pto cibo . Folia Alce* American * fimilia funt ,fed cu obfcura rubedine , •vt (gff pediculi eorum ♦ Vt NARDI ANT.RECCHI LIB. VI. zi7 De CAQV1ZTL1. Cap.LXl /. A QV I Z T L I herba eft folia Ocymi , minora tamen, & illis Origani 'J, proxima , minimeq; ferrata, bina per interualla ordine difpofoa , fun- s.caules quadratos, recftosque. flores Cyaneos, ionginfculos , ternosqj ex vtra- : parte caulis, binis foliolis circundatos . radices vero fibris fimiles, ac rubeas, citur Mexicanis iugis . amara eft, acris , calidasque Sc ficcat,fere ordine tertio iperiei . Foha contufa, & refoluca ex aqua , fcabiei dicuntur mederi, fi corpo- Imiantur . Ius vero decodli eorundem, fudores bibitum elicit . quin ij , qui r uineih hieiunt , e veiligio reftitui fanitati dicuntur , fi vaporem vini Meti , od album -Putque vocant) cui herba hascincafta fit, excipiant, modo a fuffi- ubitum eant , pannis fe contegant , ac fudori ftudeant eliciendo . e sAMAMAXTLA expurgante ,feu 7{baharbaro Vocato Monachorum* w . w Cap. LXIIL. m 'v >,y ^ A D I X huiusplancsE adeo fiporc> & odore > Sc colore > fobftantia,& vi- l ribus radicem veri Rhabarbari reprasfentat,imitaturque, vt nifi foiijs ab diftaret , qiias definunt in acumen , ( nam illa ex angufta origine in latius fi- cernuntur) Verum Rhabarbaruih Alexandrinum'ahiillo , qui vtramquo tam expendiffet , non iu dicaremur i xjuamobrem hortenfe ByppolapMbum rener efte vero Rhabarbaro cenfemus , poffeqv in eius penuria fubftitui , ac s pene vices pratfta re. bilem enim benigne, & cu quadam roboratione,quas a [ionbus,& adftringentibus accidit pairtibus, prateipue vacuat felici fuccefiii, nadmodum nos fumusapudWifpanos periclitati ante hos triginta plus mi- e annos , & Mexici , vbi maximus eft eius prouentus diligentia Bernardini ilij, cuius optimis manibtis hic honos debetur : viri , dum iuuenis eftet , im» -ugnandis hoftibus dexterrimi, atque animofi , a primo vero fenio , vfquo hkum, & poftremos halitus, in feminandis atque excolendisquibusquera- & peregrims plantis diligentiftimi . Quoniam vero partibus conftat fubti- bus , qua: fune expurgantes , alijs vero craffis , atque adftringentibus, con- ere ijdem , fucco exprefto , veluti expurgante pharmaco , fefquidrachmas iere vti . fecibus autem eadem menfura , veluti aluum adftringenti medi- . quod fi cum totalitate fua exhibere arriferit duarum drachmarum portio- , ab his quinon difficile foluuntur, bilis aiunt quod fatis fit expurgari . cu- ei nos certiffima fecimus experimenta . Mifcetur interdum vnica drachma i,vncijs duabus elecluarij e Caffix nigrat fiftulis cohfebti, atque ita bile pri« & maxime, fecundaribpituitamexpurgat. Quibufuis locis prouenitexcul- ,ied maxime calidioribus,qualis eft Quaubnabuacefis humetfto &, fertili folo, quaternos a fatu annos". Radix eft medicinat vtilis . colligenda vero ineunte , mundanda , fccandainfrufta, quat boletos vocante qua magnitudine illa_» .baroari vulgaris ad nos confueuerunt deferri ab Oriente , fuper afferes col- nda, ac fatpefepius quotidie , (nefuccus, quo abundat, effluat) euertenda. triduo tranfadlo^ filo traiicientur firmiore , ac fulpendentur ad vmbram lo- perns, ftd quos radii Solis non attingant . namque ita duorum menfiunL. iuailo ficcah aDunde folent , demumque recondi , & feruari . H£c mihi de T Rhabar- *x8 RERVM MEDICAR VM NO. HISP. Rhabarbaro Monachorum vocato didba fonto. non quod ncfciam apud Hifp nos quoqu e hanc plantam aliquot oppidis non admodum a Mantua Carpent ria diftancibus aliquando fuifle excultam , fcd quoniam in hac noua Hifpania apud Quaubnahuacenfes in horto praedi&i viri vbcrrimus eft eius prouentus : vi patrijs plantis, vel eo maxime opus eft, quod mcdicameta extera,hunc inOrbci per tot maria tranflata, cmarcida vitiataq*, tandem accedant: & vt Hifpani rrn minerint, apud cos, fi cura adfit, quantalibet copia prouenturum, acia optin Rhabarbari penuria , permittentibus confciisq* medicis , fuffiri pro eo {spem mero non incommode pofle . Cactcrum fabulas , quas quidam inculcant, vt pc fuadeant 3 Rhabarbarum hoc Monachorum vocatum , cfle Alexandrinum , d ccntes, Tureas (cum illis per Henricum Galliae Regem Marfiliae portu, & vrbe ' potiri licuiftct) Gallis quibufdam Monachis femen impertitos veri Rhabarb; ri, vnde nomen defluxit , atque inde deuedtum ad Hi/panias, & has lndias,m gae furit , quibus fit omnino deneganda Ades . ZHdc Aionardem apud Clufium folio 3 1 1. Qui Rhabarbarum Americum ii dicat adeo cum Orientali conuemre , omnes veHiones muet , fep arationes procuret , expulftones promoneat , quin fi maiore quanti - te fumatur , omnes humores noxios furfum deorfumque , prout complexiones , vel cau- cum morborumque difirimina variant, expurget , atque ab innumeris malis horni - m liberet , vt videre licet in Sckenkjj curiopjfimis , (efr vtdifiimis obferuationibus me- is, tranfit tamen quandoque in veneni naturam , vt ex libris Nauigationum pa- . vbi mir a , quantum aqua maritima potus nocuerit , exempla leguntur . De dulcedine non e H opus longius fermonis filum producere. Dulcia vt nobis omnium it amicijfima , ita vires,®* commoda eorum funt familiarijfima . Hac enim cum d m calore, longa digeflione,hunc temperatum faporem fint adepta ,non eH mirum fi nos '0 illis gaudeamus, cum inter omnia animalia fimus temperatifsima amatura com- Kisne dotati . Dulcia enim nec adeo terre Uria fint , vt falpt , (fif amara, nec adeo ea, Vt acria, pd inter hac media quadam ratione, tam quo ad Jubfiantia modum, vt eant, quam quo ad primas qualitates incedentia, vnde flatimexajperatas corporis Iri partes leniunt, & moderata corpulentia inanitas eapiem replent refarciunt . 'e NEI C0TLALPATL1 TOTOPECENS! Vomitoria. Cap. /. diliita interualla , atque oblonga , fed circa extortum a pediculo latiora, atque obrotun- da.caules volubiles.flores candentes . furcu- lofas vero radices.Nafcitur calidis, ac planis locis.Radix eft calida,{iccaq; ordine fe cudo, & graue virus olens.cadem drachma: vnius pondere deuorata, dicitur bile & pituitam* per iuperna atque inferna , leuiter purgare . IO. TERRENTII LYNCEI NOTAE. 22 2 REP^VM MED ICAR VM NO. HIS P. De OCOPIAZTL1 Scorpij fpina . Cap. II. OCOPIAZTLI, quam alij Hoit^ colotlifz u Scorpij [pinam vocant,her- ba eft fpimfera . folia proferens Cirftj fpinis horrentia praelonga, & angufta. caules lon- gos,teretes, ac laeues, quorum fupremis par- tibus haerent capitula (pinis horrida , illis Dipfaci haud diffimilia , ac (lofculis conte- cta purpureis . Prouenit Tonayuce monta- nisjhumidisque locis . Radix Eringium, Si- (erque , fapore quodam dulci atque odore, videtur imitarixalentique fecundo ordine , &: exiccante conftat natura . Liquor , vbi aliquandiu maduerit , iusve decocti , propi- nari folet ab Indis Medicis , his qui iam pe- ne a febre conuaiuerint , vt reliquijs humo- rum febrem cauffantium , per vrinam aut fudorem euocatis, perfeCte ab aegritudine li- berentur . quin articulari morbo laboran- tes , eadem ratione iuuat . in aliosque hu* iufmodi vfus , magna cum vtilitate (olet ad- hiberi . De PACXANTZIN, fu piant a Jub fidente . [ap. 1 1 1 . PACXAWTZIN, quam alij Tenextlacotl , feu virgam caftis vocant, alij vero Tlacocalacam , herba eft fruticofa , caules proferens longos duo: cubitos, teretes , lignofos , ftriatos, & cinereos, inclinantes in purpureum, vnd( nomen . folia rara, Saluit fimifta,afpera,fed interne fubalbefcentia, fuperne vere viridia, (lores luteos,magnos,prodeutes e calyculis fquamofis. radices vero fibra' rum inftar.Calida &ficca natura conftat, ordine fecundo, & odore grani, fapore quc.Temperato gaudet coelo, quale eft T epoztlanicum3zc menfe floret Sepembri lus decqdti radicum medetur latietati, debilem ventriculum roborat, pedtus ca lefacit . exhibetur quoque ab aliqua aegritudine refurgentibus , 6c ducendis in balneum . folia tufa, permixtaqi Ckichiantic 9 ScTlutlaolton requis portionibus ac contufo loco admota, quidquid humoris ad cum defluxit , ftccant ? atque di fcutiunt . verum tunc temporis confueuerunt Indi Medici infundere naribu puluerem Tlucoxilo xocbitl. De NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. 223 De TEPEZENTLI, fleu flicis Maizjj Montani v. Cap. 1 V , HERBA eft Tepezentli , folia ferens purpurafcentia, Limonis forma_» , led maiora . caules quinque fere dodran- tes , longos , teretes , purpureos , digitum craflos , geniculatos per interualla . fru- ctum Chilli , refertum femine plane orbi- culari, & lanugine comprehcnfo. radi- cem vero contortam , & candidam , qui- bufdam veluti glandibus adh^refeentibus. N afeitur iri frigidis, & faxofis locis. Radix extra intusque candcfcit . guftata virus minime ingratum olet. Paronis fimile . ac calorem, ficcitatcmquc ordine profert fe- cundo , craflamque fubftantiam . fenlum-# aliquem caloris , ne dicam vredinis , pro- bet circa guttur * tufa, ac trium drachmai . , xum pondere ex aqua deuorata,omne hu- morum genus , fupra infraque vacuaro dicitur. ^ Hac etiam fpecies Apocyni haberi debctpvt miuis deferiptionem legenti , & figuram in - tuenti patere potefl . De TLACOLCOATLl , /eu Coatli humili. Cap. V . LAC OL COATLI herba eft. bus , ac breuibus . flores funt candentes , longiufculi , ac veluti e flocco concinnati . radices tenues, perlongas, adeqqi fibris fi- miles habet . Nafcitur in collibus, planisq; locis regionum frigidarum , qualis cfl H usxocincenfls. calida fecundo ordine con- 11 at natura, lubricaquc . Ius decori radi- cum propinatur, difficile nec fine doloro vrinam reddentibus, dolorem enim lenit, emundat meatus, atque vrinam, & quid- quid illi obftaculo cfl , cuocat . Spica florum flmilis efl Iulo Acori . De i*4 RERVM MEDICARVM NO. HISP, De TLAAqA CAMECAX 0 CHI T1 Jch flore funis pabuli terre Uris . . - CAp. VI. HERBA cft T lalca otmecaxochitl ial gna folia proferens , oleagineave caules mulros . flores ex albo rubrclccntcs comantes , in fummo exiles , & modicos radicem vero tranfuerfam, fibratamquej calida cft , & ficca radix ordine fecundo atque odora . medetur eadem fcmiunci pondere deuorata, interpolatis febribus mentemeji reducit his , qui eam cafu atn ferunt . (aulis obflure rubet } folia njero ex •viru tendunt in luteum , flores flrniles fetnt (acalu . ac ventris dolorem lenit. An ScrophuUrU congener * ~De CHICHIAKT1C COATLANEN- Sl China Aftringente . Cdp. XIV. CHICHI ANTIO COATLA- N E N S I S herba eft folia Vrticje proxima mittens, fed pennatis pediculis, caules quadratos , farmentofos , & hirfii- tos . flores purpureos, fimiles Chinz , cuius eft fpecics . radices vero capillatas . Nalci- tur {eruentibus regionibus, qualis cftYduh- tepecenfis , & CoatUnenps . fomiunciar pon- dere trita folia , epotaque ex aqua , flu- xum alui cohibent . calida, ficcaque, & adftringcnti natura conflant , & odore gra- ui . & fluxum (anguinis prargnantium io- let , quomodolibcc admota , retinere • Dt Panis . Flos Solis minor. a*8 RERVM MEDICARVM NO, HISP. De CH1M ALATL PERV1NA Flore Solis , Cap. XV. HIM ALATL PERVINA, feu Magna, quam tAnthilton , & Florem Solis appellant quidam , herba eft folia fe- rens magna , ferrata, inferne candelcentia, & Vrticae aemulantia formam.caulem vni- cum, redum , decem quindecimve pede: - procerum, brachium craffum, rotundum, cauum, atque exaturato colore virefeen- tem . florem in fummo orbicularem , au- reo micantem fulgore , Ipeciofis radianti- bus per ambitum luteis folijs, media vere orbitaquampluribus flofculis flauelcenti. bus refertum , e porulis , faui mellis inftai •' ordine difpofitis, ortum ducentibus.ijsqide ridentibus femina infurgunt illis Melopc ' ponum forma ( etfi teretia fere fint ) leni taxe , temperie, & caetera prope natura li J \ *> milia . radices vero aliquadantenusuuberc fas, ac fibratas . Semina , licet liberalius dc uorata dolorem capitis excitent, pedusu men leniunt , ardorem extinguurit , l apud aliquas gentes tufa, coada in panerr aiTaque’, frumenti praebent vium . eefino defmt,qui dicant , appetitus venereos eic tare . maxime pediculos foliorum tenero; abflerfis pilis in craticula ccdos,fale,oleoi qpnditcs efui fuaues > orique gratos . Huii aliud, cbferuatur genus, cuius caulis bri uior , ac minor eff, ac ramos duos , tres pl ures ve ferens , ac in Angulorum fumm flos infurgic priori fimilis , multo tame minor . Nafcitur in Peru , alijsquc nonnu lis American prouincijs fponte, in alijs vd quibufuis locis planis, atque campeftnbi femine,laetior tame campeftribus, & culti Flos Solis Jndicus etiam Europus a muli annis innotuit . eius que magna conficitur yt rictqs in magnitudine foliorum, O* floris , in a titudme & crafftis caulis , in colore forum, o quandoque albus repentur . Confulendus etiam Monard.es cap. 6 cum notis Clusij . De NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. %z9 CVITLACOTL TEPECVAQVILCENSI Napiformi . Cap. XVI. HERBA eft Cuitlapotl T epccuaquilcen- Jis folia pinguia habens, cordis figura , Pyrive . caules tres dcdrantes longos , volubi- les, partimq;Jpurpureos. fiores candentes . ra- dicem magnam , obrotundam , candentem.., ac fibratam . Nafcitur Xochimilci temperato ccelo , in domibus ac hortis , fed eo tranflata , a calidis regionibus, nam & Malinalci. & Tc- pecuaquilci prcuenit , planis & campeflribus locis, maximeque iuxta aquarum fluenta. Radix Napum olet, fapitque , atque pulue- rcm bellicorum inftrumentorum , tormen- terumv e .^calore nonnullo praedita eft. pe- doris, ac ventris dolorem fedat, ac flatunu difeutit vnius vncise deuorata pondere . maxi- me fi e liquere aliquo calenti , additoque-* Siliquaftro , affirmatur . Quartanis , tertia- nisque medetur, vacuata per fuperiora bile, & humore melancholico, fi paulo ante acceffio- nem fumatur . De MICVI TLAXCOLLI, feuPU Jcium inteflinis . Cap. X VII. MICVI TLAXCOLLI herbu- la , nomen inuenit a radicis forma , j. ^ J ^ vnde profert caules tenues , & in eis folia Jon- giufcula, &angufta, & in fummoflofculos candentes , exilesque . Nafcitur apud Pam- cenfes . radixque calida tempferie conflat . tufa & applicata, medetur vlceribus mira breuita- te, etiam cancrofis , & alioqui infanabilibus . Quamobrem maximi habetur ab incolis . fo- lia vero tufa & potata , medentur idericis, & fuppreflam vrinam euocant. Radix vero, ocu- lorum carnem excrefoentem extergit , fi pul- uis eius infpergatur . aiunt etiam , infufam ita corpus vniuerfum purgare , vt homines alio- qui pigros, & fegnes, impigros efficiat, ac pa- ratos ad quemuis laborem fuftinendum . _ „ „ FruElum apertum pinxit Xyridi fimiUm>idcft 'es partes diuijum . in quarum unaquaque, duo femina lutea continentur v De f ZZO RERVM MEDICAR VM NO. HISP. De N EXT LAC OT LT TACa V1CHTLENSI Limoniphylla. Cap. XI IX. HERBA cft Nextlacotly Tau pichtlenfis folia Limonis mittcn: ied maiora , afperaque . caules in hom nis afTurgcntcs magnitudinem . flor pallentes, contc&os in calycibus fquami fis . radices vero furculofas . Nafcitur ii calidis, & frigidis regionibus, locis hi midis, ac montium faucibus, calida dl ficcaque , & guftu odorata . Ius dccoti eius, aut radicis, foliave duarum drad marum pondere deuorata , vrinam cu< eant , & enixis magnopere a partu coi ferunt. -••• ■ -i De T L AL C A P 0 LT N, fn Cbamtcerafe *Atlapulcmfi . Cap. XIX. TLALCAPOLIN herba c dodrantalis , folia ferrata fundens oblonga , & per interualla caulium qu; terna ", quinave . caules purpureos . flori in pofiremis ramis paruos , & coccineos fructum Cerafis noftratibus perfimilem minorem tamen , vnde contingit nomei radices furculofas , &candentes, longa: & anferinam pennam vix craflfas . N: fcitur montofis , frigidisque locis eAti pulci in ilicetis . calida enim eft , & ac ftringens . feruaturque radix tofta in ar nuos vfus . hxc herba redadta in puluc rem , & infufa , dyfenterias curat . Dt NARDI ANT. RECCHI LIB, VII. 231 De TLAC0X0CH1T L Iafminiflora . C*P- TLACOXOCHITL *Anenccuil- cenfis , quam alij Tlacoxihuitl vocant, H oaxtopecenfes vero Tlacopatli , herba eft, qua: folia fert faligna , fubalbidaque . & e radicibus fibrarum initar , caules fuluos . & in fumma_* parte flolculos ex albo rubrcfcentes , lon- giulculos, &compofitos in comam . Nalcitur in calidis , planisque locis . audio a mari Au- ftrali tAnenecuilcum , ob remedij proftan- tiam primo fuifle allatam. Calida eft, &fic- ca , adftringensque facultas . atque ideo pro- pinatur his , qui laxitudinem patiuntur . cor- roborare enim eos , ac veluti viuificare prodi- catur . quin radicum puluis vetuftis plagis di- citur egregie mederi . 2(adix huius piant ce IT A vocant Qtfmhqtiecullenfes fp; ciem quandam Helichryfi percgr nam , qua? herba eft folia fundens Sal gna , aut Conyza, fquallentia , & hirfi ta . flores Helichryfi ex albo pallefente: vmbilicumque circa medium rubeum, radicem furculofam , & flbratam . N fcitur in calidis J^uauhqneculld . calida conflat , & lubrica natura , & odorata gi ftu . Ius decovfli eius medetur tufli , { tistati , bc ventris doloribus . articuli humore obrutos, atque impedicos laxai & mundat, fudorem euocat, acflatun diflutit. De TCEL *ACCC0TL1 LENS1 Rofmarino Ferulaceo. [ap. XXI II. HERBA eft T cd aAcocotli C‘hu'l UnftSy folia fundens Foenicuh,cr; hera tamen , & latiora , iucunde olentia caules cubitales, multis concauos alis, & cacumine vmbellas . in quibus iemenc piolum , candidum , Spondilio fimile. rotundum , anguloium , ac rcfinaceum quod in mandendo linguam exurit, rac cem craflam , longam , & Thus olenten ex qua deferiptione liquet , verum el Rcfmarinum fcccundum , de/criptun quondam aDiolcoride, neque abaliqi ante nos vera imagine expreflum. na illa Matthiolij cum deferiptione Diofcei dis non videtur omnino conuenirC. N fcitur in humidis locis iuxta montiu: fauces , vires lunt easdem , quas Lybanci dicachrym fertmi- tribuit Diofemdes • quanquam fcuHulenfes , & Tlaxcaltc ( apud quos nafeitur ) dicant, Ius decodli eius bibitum , exanthematis & pundb quae cx languine fulcitatas febres comitari lolenc , mederi . De IMj NARDI ANT. RECCHI LIB, VII, 235 De T Z T A C XI H V ITU Bafio Monili. Catm XXIV» HERBA T^tae xihuitl , quam ali; T ecacapan , alij Chichiahuac xihuitl vocant * Volubilis eft genus ad Hifpanias iamdudum delatum , nuncupatum apud vulgus Bafium monile . calida , & glu- tinofa natura conflat . oculis medetur , vrinam euocat, & femen retentum pcl* lit. Flos huius Volubilis infiriorc fui parte de pici us eH colore luteo y in jummo autem co • lore £cbij. De tAXIXFATLI. Cap. XXV . XIXPATLIS herba , quam a natali loco Quauhnabttacenjem vocare’ ^ pofles , folia profert oblonga , & ferrata , folijs Menthas fimilia . caules es . flores exiles , & purpureos , in fpicas tenues 9 & longiufeulas compofi- & a fingulis foliorum exortibus prodeuntes circa caulium poftrema . radi- ero capillis fimiles . Sapore , & odore infigni caret , adeoque calore nimio . :itur regionibus calidis Xochitepecenfbus , & QuAuhnahuacenfibus , planis mpeftribus locis . Radices tufej& drachma: vnius menfura ex Glycyrrhiza: (flo , aut alio fimili, deuorata: , mire vrinam euocant , emundant quidquid ; meatus obftruerc poteft , aut vrina: reddenda: efle impedimento . Aliam Axixpaifi am vidi Q uauhqueculU eiufHem nominis , fed odoram , & tqrtio ordine' alia- :am j radice furculofa , folijs falignis , ferratis , & flore modico , & canden* uas retentam vrinam-euocat , fi pugilli menfura folia ex aqua deuorentur . Sellaria > Potione* nutritius *i4 rervm medicarvm no. hisp. De CH/ANTZOLLI , feti planta in humore intumefcente . Cap. XXVl\ PLANTA Chiantzplli vocata , hcrb eft foiia Hederas proferens . caules qua drangulos , fefquidodrantales . flores can dentes, exiles, valcuiis oblongis contentos, ii qu bus demum femen generatur, atque con ciuetur, candens, compreflum, planumv Lentium Lrma. radiees vero furculofas. Ole Thymum noftratem , fed e vefligio odo elanguefcic . Folia , & radices omnino vi cientur expertia caloris, aut cuiufdamad ftringentiae , & amaritudinis . Semen ver frigidum eft, aut caloris temperati , noni ne quadam lubridtate , & faliuofa natura, quod deuorari folet matutino , ac poftr mo Velpere , aduerlus febres , ac dyfenteria: caeterasque defluxiones , ex aqua vnciae vnii pondere mirofucceflii.dum tamen ventri bi aut ter applicetur emplaftrum0 conflans ar nearum telis , oleo rofaceo * & pariter infrix aliquot ouis. Parantur ex eo, Saccharo ai Melie condico , atque interdum expurgat Amygdalis, Melonum , atque aliarum piat tarum feminibus, pergrata quasdam genera bellariorum , potionumque refngerantiurr qualis eft Chiantzotzidlatolh vocata , cxtii guendis febrium caloribus aptiilima , acb num , gratumqi praebent alimentum . quii belli tempore maximi habebatur, quo hia cum fecum plenum illo ferrent , nihil , que nutriendo eflet commodu,fibi arbitrabanu deeflfe. Mifcebant vero id femen in farina redadtum Maizio torrefadto, atque contriti vt diutius integrum, & immune a corrupti' ne feruarctur. Cumq; expofeebat occabo, p tionem parabant, cui interdum fuccum ignem expertum vix Melli noftrati cedet tem , & paululum Siliquaftri lolebancadir fcere . Vbique fata haec planta prouenir, loi praecipue cultis, irriguis, & aquofts . Folia Hedera fimilia , longitudinem hak quatuor digitorum , latitudinem rvero trium . Exponimus C hiantzpUi aliam , cuius Jlos ruber , (fff folia in anteriori parte J tiora, ‘Ut in Pyrola uidere licet . CH IANTZOLLI ALIA . Te NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. *iS Ve C O L T 0 T L. Cap. XXV 11. t ’ ’ ' v VV « ' ' ' , * * ’ • r OLTOTL herba eft caules fundens flauos , ac tenues , folijs refertos Securidaca:,ac flores in poftremis ftipitibus proferentes, capitulorum for- a, purpurefeentes ex pallido, radicem pallentem , longam , furculofamquo . exici nafcitur, alijsq; montani^ temperatis locis . Calida conflat, aut tempe- a natura, 6c vj;ycynhi2^ pene odore , ac faporc . quo fit, vt fi cum eAxixtla- , & Chichi xihuitl tula, dolenti alicui loco ob flatum,radix apponatur , aut fri- 5 > illini ftatim a dolore reddat i ncolumem, fplenemqiadmota minuat, per fe 6 femiuncia: pondere deuorata, pedtus leniat, & refrigeret, exanthematis opi- etur , appetentiam excitet , atque euocet vrinam . Ve (0ZTICPATL1 tAcATLANENSI Thali&roMcxicano. Cap. X XHX. E R B V L A eft Cozjiepatlis oAcatlanenps Adiantho fimilis , folia pene Adianthi ferens . caules te- nues. flores pilofbs , paruos, exilesque. radices vero fibris fimiles . videtur ad fpecies Cocozjic pertinere . Nafcitur iux- ta flumina , & loca humentia calida- rum regionum , praecipue Miftica: in- ferioris . Radix eft dulcis , & amaritu- dinis cuiufdam particeps, fubtiliumque partium . Ius decodti radicum epotum vrinam euocat , & renum calorem , & dolorem mitigat . fluxum vero puero- rum cohibent radices epota: ex aqua_. femiuncia: menfura, & fuccus medetur oculis Et fi Adiantho [it flmilis , tamen Tha - h Ciris annumeranda eft . nec enim flo- res , aut femina , feparatim in Capillari - bus conficiuntur . Jn hac itaque herbula non folum flores pilofi , foliola bina ex ad- i poflta 3 femen , fldts* Jdpor dulcis plane idem qui m T haliCtro minore per - z±6 RERVM MEDICARVMNO. HISP. COZT 1C PATLl 11. CVIZTA PASO LLI N, Alia Cozgiipath fecundo loco exhibetur , cuius radices crajfie h«bl folia fonden. oblonga , ferrataque . caules infur- itese radicibus, fibris fimilibus , multis , teretibusque , atque pallentibus , & iflebori imitantibus formam . flores vero oblongos , candentes , forma cana- liorum, & trucius glandibus oblongis fimiles . Nafcitur T muacacenpbus ns qutad cabrem (pedtam, necnon Tep«Kc»luU* Miftica: inferioris , vbi vo- \U latlmhiqmpatlt ob rubrefcentem e pallido colorem . bibitur aduerfiisfe is . mifcemr ChckmecapatU temperandi illius caloris gratia . aduerfus Vario- duarum drachmarum pondere deuoratur . inflammatis inftillatur oculis.etfi anihii calida: ut temperiei , & lenis cuiufdam natura: particeps . ^8 RERVM MEDICARVM NO. HISP. TH TLALCffINOL XOCHITL Venerea Medicina II. Cap.XXXIH. T 'LALCHINOL XOCHITI quam alij chuzntzptzolto vocant, alij 7 camaElL acilatzjn , feu medicina in ore Tona tem dicunt, herba eft radici innitens fibrat e qua multos caules fundit , binos dodram longos . & in cis folia per interualla quatu vnciarum oblonga, & parua,aceruatim coi renda . intcriedfis floribus modicis, oblong paruis,& ex albopurpurafcentibus,permu! capillamentis luteis hinc inde exoriendbi Nafcitur in planis, calidisq; locis Tacapichi Adftringenti,dulciqi radix conflat natura, que ita folia trita, & epota e liquore aliquo i ftringenti , aluum fluentem cohibent . rad qua* iubacris eft , tufa , & duarum drachn rum pondere deuorata, vomitum ciet, mei tur tumoribus praematuram, vlceribusqi Sutqui Cuatilizjatli) quod venere excitet^ cent.fiint & qui Mecapatli. ferut namque,ius decodti eius morbo Gallico meae De T LALLANT L AC V A CV IT LAPILLI , /et* Cauda parui Tlacuatzin Michuacanica Diuretica • Cap. XXXIX . MAS. I. MICHVA L: LUVRET-. MAS. 11 TLALLA- NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. UCHVAC: D1VRET: MAS. lll. CpL ALLANTLACVA C V I- Mas 1 TLAPILLI herba eft , cuius duae reperiuntur fpecics , mas nempe , & foemina. mas folia fert, Solani mucrona- ta , & iuxta cufpidem contorta . caules vo- lubiles . radicem vero longam , tenuem^ , fibratam , candentemque . Volubilis quo- Foemina, que foemina eft , fed caule cinereo , & ge- niculato . fblijs cordis figura , longe maio- ribus , ac latioribus . flore per hyememj candenti , & magno . fru&uquc oblongo, & ampliori , referto luteo femine , ac ob- du&o candida lanugine . eadem conftat vtraque natura. Nafeitu r in calidis Tlach- malacenfbus, Quauhnahu*cenfibusy & tAca- tlicpacenfibus , circa humentia loca, & fau- ces montium . Radix odore infigni ca- ret , fed initio dulcedinem quandam pro- fert Glycyrrhizae fimilcm , poftea vero amaritudinis nonnullum lenium prarbet . Calida vtique , & humida conftat tempe- rie . femiuncia illius ex aqua deuorata, vel per fe vel addito Siliquaftro , vrinam re- tentam pellit , extergitque vias renum , & vcficx . Ilis deco&i radicum, febres euoca- to fudore finit, ac dolores corporis leuat . En £Micbuacamci medicamenti poflerior clafeis . Plantas in ea habemus prioribus, rot fapore ita viribus mitiores j diureticas Volubi- les *vt indicatum fuperius. Imagines quatuor. Mas dicitur qua primum locum occupat , cui duas Jubfequentes adiunge . Vltima foemi- na fit.MafcuU fecunda maior efl. T ertia crajZ Jieri e caudice ereSia magis. Procumbit foemina pluribus ab crafsiori radice fiexuofis ramulis erumpens : fiufius paruo rPeponi fimilis : Se- men luteum fericeis candidis fiam et is appen - fis refertum .folia tamen bina ex aduerfo ad - piSla: *vnde ambigas cui pracifus plantarum generi adfenbi debeant , nam lanugo illa ar- gentea , foliaqs bina Apocynum petunt , cum in alio nudo Volubilium genere reperiantur\ Peponi fimilis in Apocyno fru&us nunquam ,fed fili qua dua ex <~uno flore exorta . d fi media inter Cucumeraeeam , & %Apocym familias Hatueris t De QHVAC-. DIVRET: FOEMINA . 24o ' rervm medicarvm no. hisp. De TZjONP ELI C XI H V IT L Ne£tarea. Cap. XXXV. HERBA efl: T zjonpelic xthuitl folia fi rensOcymi fimilia , forma & mj gnitudine, bina per caulis interualla, icd ali minoribus ex eifliem exortibus prodeunt bus . caules teretes , ac tenues . florem cand dum , longiulculo pediculo appenfum , pa uis , oblongisq; fpondyiis fimilem . radie vero capillatas } ac tenues. Nafoirur incal dis , humidisque locisfluxta fauces montiu! Panucenfium. Huius herbs folia adeo dulc fisnt , vt mei ipfum , faccharumque , & qu; cunque alia dulcedine przftant , longe ini riora videantur . itaque in hac vna fola pia ta vila efl: natura periclitari , quantam dulc dinem poflet rebus naturalibus impertiri.r que fua caret vtilitate . nam febres ledantf lia deuorata ex aqua, tuffim, ac raucedine placat epotus /uccus, & appetentiam excit; Florum njnitorum figura , [picam roel \uL Typha refertae olor e ex luteo in rubeum tendent te XOCHIP ALLI A rtemififolia . Cap. XXXV L XGCHIPALLI herba eR fex pro xa cubitos . fbliaqj ferens finuofa , m gna, & Arcemifitequadantenus fimilia.es les digitum craffos . flores Cempoalxochitl, fi paruos , & colore ex luteo rubrefeentes. rac ces vero tenues , longasque . Nafciiur pafli in calidis,& eft admodum vulgaris cogniti nis. Floris tantum efl: vfus.qui caloris efl ter perati , grati odoris , ac faporis , corrobora cor,vterinps pellens afiedbus, & vlcera, prateipue oriscurans. maxima vtilitas ti gendi lanas, ac rerum formas luteo colon exprimendi , fed qui vergat in rubeum . c ius gratia ex aqua coquitur, adiedto nitri atque ita demum exprimitur fuccus , coi turque , quo veluti pigmento vtuntur Pid res , & Fullones . te TRW NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. 241 De QACA N EL HAOTL CHVL - LP LENS/ Anagallide Mex • Cap. XXXVil. HERBA eft Qacanelbaotl e radi- cibus furculofis cauliculos edens dodrantem longos, & in eis folia, & frudtum Anagallidis . Prouenit in lo- cis ficcis regionis Q hullulenjis . radix eft dulcis , & temperati caloris . eadenu tula reloluta cx aqua , ac inftillaca pe- ni, dicitur vrinam euocarc, eiusquo meatus , traCtis etiam lapillis , exter- gere^ . De $E(JE CPAT L/ tACATLA - NENS/ GJycyrrhizae aemula. [ap. XXX11X . CE$ECPATLI ACATLA- N E N S I S , herba eft , folia_j D ferens multa , fimilia rutaceis, fed minora . radices longas, ac tenues , e quibus inliirgunt caules. Nafciturim, calidis , campeftribusque locis , & prae- cipue Miftica: inorioris , vbi quidarxu vocant eam Cbarapuebari , ali; Xoxoc- path. nec defunt, qui Querambeni ap- pellent. Radix eft dulcis , adftringens, & moderate calida . & tamen referunt, ventris tineas interficere , mederi dyfen- teria^, fcabiei, puftulte , vulneribus , icte- ricis , vacuare bilem , & pituitam , ac dolorem ventris fedare,vnci£ vnius pon- reepotatam- . Glycyrrhizje , Ononidiq ; affine 'videtur boc legumen, cum eodem confiet fapore > Tipwgwdt bdbedt . radix eius lutea depingitur , flos •vero purpureus . De »4* R E RV M M E D I C A RV M NO. H I S P. De [ OZTIC M EC AP ATI T 1 L A N C ENSI. Crifta Galli Mex. Cap. XXXIX . C OZTIC MECAPATJ herba eft , folia habens obrotund parua, legumini , aut Numulariae fimii: caules fefquidodrantem longos , & in fu mo flores fpicatos , purpureos . radice vero fibratam , pallidamque . Nafcitui frigidis quibufque locis T tlancenftbus . I mida videtur conflare natura , & mo rate calenti . morfibus ferpentum, aiu illitam mederi , & quorumuis aliorum nenatorum animalium . 2{adix longa , tenuis , lutea . in [m herba flores /picati', purpurei . fed calyx lui t in Qrifla (falli . De TLAOLLI, fiu ZUA1Z10-, dtp potionibus , & pUcemularu generibus ex eo par an /olitis . Cap. X L • QVID mirum, fi circa Mundi j mordia , atque illorum tem iun rudimenta, nondum excogitatis bus ad vitam commode tranfigendam feruicuris , Cerere carentes , mirabili i inuento, & naturae omnium parentis no , tuenda: famtati apprime vtili , cor giebatur ad glandes , & Hordeum , qui modo lues , & fiqua fiint loreudiora « malia confuefcunt faginari , quando no quoque tempeflate alij Oriza., & Mai/ ali j filiquis arborum quarundam , Iu: alij , herbae notae , radice , alij i liant bo , Guaiacis , & (vtcaetera, quaeinnume funt, praetermittam ) alij T Laelii , quod ftri Frumentum Indicum , Haitmi v Maizium appellant , vefcuntur loco pai Neque hoc diftum in viiipendium TU quod tantum abefl vt vituperem, vci ximc laudem . mirerqi Hilpanos reri exte u. I nardi ant. recchi lib. VII. ,4, exterarum diligenti/limos imitatores , iau & Ian“ri°> "A™» &>• ^ P* v-eb ’ q“*,.aP?d hos Indos, ob dierum noctmmq; pene aquale in terual- r i *i^tus> modicis /parijs mirum in modum euariant, tardius q, loiet demeflum trnuratumq; recondi . Temperatum cft , aut ad cali- paultlper decliue, fubftantia mediocri , concoftu faci, r obftrn r C°* V1xU r‘ con^cuere,non craiTa, aut , velati quida m opi- r ,obftruenu, & vifcofa, quod vel Indis ipfis, qui ex eo pane inplacen- et i!(d WUffl’ wfnen ohfttudi, aut decolores con/piciunrur, pericli- i ,mi “pfiuma,Lltlbus. nullam in ventriculo grauitatem fentirepoft a’ e fi adfirPaUCaS ^ rurfus »c fimbil ingeffiffent efurire, & magna ique Hdl nC°Pla’ r,VT nUtr,raentQ>«c vel de nomine folo ad aduen- 'elriSS™5 ‘m n°UiiIi: • Swn W°d ««Ilus eft apud Mexica- °r ^nwdmum acutarum , & commodior vnftus . qui etiam prifan* X * praefertur, i *44 RHRVM MEDICARVM NO. HISP. crzfertur , quod mille experimentis confirmaram, comprobatumqj eft. Celet terfiquidem , amnt , codam detendere, corpora quantum far eft, nutrire nu lum inferre grauitatis fenfum , mollire ventrem , & pectus , calorem febrilen demulcere .pnefemm fi puluis eius ex aqua permittatur bruma, r tempore eel. fcere , quo vn (olent Chymiftx.vrinam euocare,viasq; omnes extergere. Cum mille videatur abundare commodis ii apte paretur , nullamq; noxam infere (nifi quis dicar, (anguinem, & bilis copiam generare , atque augere) none» confentiamus dicentibus , frumento effe calidius , difficile & concoqui & M bui , viarumqs moliri obftrudiones • imo cur laudemus Mexicanos medie qui pofthabita hordeacea ptifana, veluti ingrata guftui , & xgrotantibus i Pultes i pultes e Maizio, quas zsitolh vocant, permixtas prx erunt, uic fj®" • a. «X & gratas, & qiw citra vllam noxam , fuauem falubemroamq; al‘“°n a“ P' beant. Quamobrem quot modis ioleant parari, qua r“'rate P°‘e ’ , placente- tum morbo aliquo affeblis , deinceps (um edodurus . Modum placentularu! , ex eodem frumento parandarum d.herens in id quod fequitur caput . a N f F^uUi, ldeft vitM, cui calx fit permixta, ita vt aqu* fint pnes^o, hmu cofe£Ho. menti Indici fix,& calcis pars vna.fumens minum .tunc emm carbombnsp culis impofitum.. in fid.ll obturato emollitur.quo tepore ab igne amou t , teis cooperiendum eft, & randem lapide, Matia, l vocato, P-nlendum^mox fiitili decoquitur , donec cogi infpiffarique incipiat . & eo temf ’ J mellis Meti , de quo fuo loco dicetur , permifcetur . tandiuqi permitt tur b Te , quandiu ^pus eft, vt ad pultem, placentukv ^Hifpan.cx peruenmmod Retn gerat hoc, humedatq!, intemperie calida & ficca aifefta cc^«™ peftus , plurimum nutrit, corroboras, impinguatque corpus amiflas vires inftaurat , atque reftituit . extergit quoque, & eft ueniens victus . quid quod tabidis exhibitiim,ptilanx hor eacest , grauiftimis morbis rdiirgentibus manus auxiliares prx et . . Piper Indicum modica menfura , fed cum funt beneualenubus propina u his, quos calida intemperies non infeftat . ita enim gratus pa ato venerem concitat . vtuntur eo alimento Indi qmbuluis horis diei , leu vale, feu agrotent, fed petiflimum mane , potum adijcientes . epit ia _ modi vietus placere Hifpanis, fed praecipue his qui ab Hifpanis &I Indis & Atbiopibus , aut ^thiopibus & Hifpams ( eo turpitudinis uenere mores, atque is factus eft inter nationes tam varias circa vitia con (us ) nati funt parentibus. Parant aliud genu sAtolli, quo vocant X, , album , eodem quo d.itum eftmodo . quamquam lana confectum , M vnde forbendum eft, transfuffim, virenti conlpergant CiA , & vocat admixta infuper falis debita portiuncula . Solent vero tria haec aquadiluii multis fat effe putetu r ingenitus iliis humor , vt debite infpergi quea i ) q Kochoa- acidum vocatum ^4 tolli ,quod Xocoatollt Mexicani nuncupant . o c 4 :olU * parari permixta libra vna fermenti, feu mallae acidas, libris inis a » S admodum diximus , emolliti , aeque contuli . fermentum autempa Fermcntfi caPias Maizium nigrum, & conficias matlam “' * > &°[Uncdem eft, quatuorque, aut quinque dieous lcruaueris, donec ac > permifeueris , vt At olit gratum quendam contrahat acorem , mox i Vitei. Iztac A« tolli. NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. 14* Pum, fele, & CM* confpergatur , atque ita demum ab aegrotantibus matuti- vircs* 1 fumatur , vt corpus extergat , vrinam euocet , atque aJuum expurget . Hoc dem fermento, ex aqua frigida refbluto, atque epoto , corpus refrigeratur, aut r vehementem aedum , aut cum ex itinere aut labore , quifpiam aut defatiga- s fit , aut vehementius concaluerit , aut quando renes ira vruntur , vt lotium,, inarios meatus lancinet , atque exulceret . At album c Atolli , quod Mexicani l Atolli Vocant, ad hunc modum conficitur * Decoblum Maizium, ad eum qui YolAtoln Sus ed, modum , fine calce tamen aut alterius rei admixtione , in pultim ef- •matur, permittitur refrigefeere , ac liquatur aqua , vt bibi commode poffit , [uti acetatum , de quo paulo ante fumus locuti . fitim hoc dicitur extinguere omodolibet excitatam, atque praecauere, nifi plufquam oporteat epotaue- it, a quo laedantur, at Chilli aA tolli, Atolli Chilli permixto , vt nomen indicat , h' ratum , veluti praecedentia conficitur . fcd cum femicoblum ed , permifeetur illi in aqua eliquati ea portio, quae gratum faciat ei qui eo ed vfurus . Summo me aflumitur contra frigoris moledias, corroborat ventriculum , firmatquo Bionem, pituitam adhairefeentem extergit , & renes, quibufuis euacuatis im- limentis, emundat . Paratur & *Nechil Atolli , feu Atolli, cui ed Chilli permix- n , & mei, veluti reliqua genera , fed additis praediblis femicobto , ea portio- qua gratum fiat forbituris . Calidum itaque innatum vigorat , ac venerem, itat . Ed & aliud genus Atolli 3 zAyoccmo^Atolli diblum , quod ed Atolli curru Ayoco- bolis,fragmentisq; mafleis eiufdem Maizij, quod fit Fafeolis integris in cobiis i iam pene ed confeblum , & cum femico&um fragmentis mafleis Maizij l Atolli permixtis , adieblaq; herba Epaqotli , qua de liio loco . Nutrimenti id imi & pergrati vicem praedat, &Epa$otli gratia, fanguinem a crudis hu- ribus expurgat . Potuidet Chia» Atolli ad caput Qoian differri, fed nomen fere chian a- n , adhortatur vt praediblis differentijs huius potionis, nunc primum interfe- toUi* ir . Paratur ex femine Chian torrefablo in patina, feu vocato Comalti , medio- er, ac deinde laeuigato, atque ita in annuos vfus recondito, nam cum vti pul- e opus ed,permifcent puluerem aqua:, agitantq*, donec eam denfitatenu icifcatur , quae podit palato placere . Sunt qui hauriant hanc potionem fim- iffimam.funt etiam qui prius Chilli infpergant . abfque eo calorem febrilem nguit , aut alia ex cauffa fufeitatum . iter agentibus , ac praecipue feruentibus ionibus opitulatur. & quibufuis alijs,qui eo nutrimento vtuntur libenter. Fit liud potionis genus dibtu Chiantzotzol Atolli , ex femine quodamaiufeulo, de cjmw- 1 fiio loco , eodem modo quo procedens parandum,& eofdem vfus prsdans. tolli, femen praeparatum, celerrime vetudatis folet fentire incommoda, nec adeo [uenti ed in vfu.Paratur quoque Michuauh Atolli, ided Atolli fementiferum Michuaah, \dichihuauhtli , de quo etiam dicato loco, torrefablo hoc femine, & redablo in Atolu* Drem, cumq; expofeit occafio , in aquam conieblo , ea menfura quae nullam rat fpiflitudinem, & denfitatem, & infperfo meile ZMctl cobio ( tria eninu ilis genera , vt fuo loco dicemus, ex eo conficiuntur ) extergit renes , & vrkue itus , puerorum feabiem curat epotum , abdergente , qua pollet , vi . Et ed [uens hifce gentibus cibus . Fit infuper ex Maizij parua quadam portionem , ori autem Siliquadri aridi laeuigatique commixtis , addita herba EpapotUy X 3 quod Tlaxal Atolli . Yollo A tolli . 246 RERVM MEDICARVM NO. HISP. Tiatonii quod vocant T latomi Atolli , admotis igni fimul omnibus, & donec herba pera AtolU ' quatur,quod breui euenit,ingeriturq*,calens.Et id potionis genus venerem exc tat,euocac vrina,&menfes,calefacitq; vniuerfum corpus, & roborat .Sed nequ filentio prsterire decet T laxat Atolli, quod paratur ex Maizio contufo , & e! formato in placentulas, tres digitos latos eradas, in Comalli vocato, ijs poftquar probe decodas funt, cortex diripitur , mica teritur , acrurfus in frigidam proi citur,in patinam reponitur, agitaturq; donec cogi incipiat, tunc extrada, atqi in vafcula cochleari digefta forbitio epotatur , quas deficientes vires mire reficii ac fouet . Quin & e fpica ipfa Maizij, decodis granis vfta, atque in cineres red; da, Tollo Atolli vocatum parari confiieuit . teritur etiam harc , parsq; vnatribi Maizij partibus permifcetur . rurfus vero teruntur fimiliter omnia, atque ex e ad ignem tolli paratur , poftquam ad fpiflitudinem vfque percodum fit , polentas denfitatem . mox enim in vafa digeftum , confperfumq; Cbilcozjli fo beri fblet , haud inutilis his qui nimio fanguine , aut flamma redundant . I O^aahnexetiam ex Maizio , & lixiuio vulgari pcrcodo, quod vocat Quauhnex Atolli, qu niam ex arborum cinere conficitur . hoc ab eo extradum ablui expedit ( in li: uio enim quandiu oportet manens emollitur , expurgatu rque , & in infolitun atque a casteris long£ aiftantem ita mutatur faporem ) teritur poftea, vt re qua, decoquitur , donec iuflam adipifcatur fpiflitudinem. atque ita demum c uoratum expurgare dicitur fanguinem , neque aliud aut medicamenti , aut n izqui a- trimenti vfum prtebere . Sequitur lzcfui Atolli , quod e torrido paratur Maizi tolll‘ contufoque . fed cum iam decoquendi illud tempus eft, Maizij decodi modii adijciunt portioni, & omnia tandiu agitant , quandiu opus eft, vt iuftam fpif tudinem acquirant. & Chilli tandem infperfo, potatur ab ijs qui ob cordis irnt cillitatem , aut atrs bilis redundantiam, moerore plerumque afficiuntur . Eft vauh a- yaub Atolli , quod ex Blitis rubeis fit , ingeriturqi infperfo meile . prasterea A Michiua- cloiunuh Atolli , quod ex Micbinauhtli paratur, pidurato nempe Blitorum genei uhdl * quod Symphoniam , a varietate coloris quidam vocant . De Polentas vero , Pi tiumqj generibus , quibus vfa eft antiquitas fatis didum eft ab alijs. nos enim quas nouo Orbi funt familiaria , nec dum veteri fatis cognita , atque perfped fcribenda ftatuimus . De mdo parandi panem ex AM aizjo . Cap. XL1 . EMOLLIVNT, eo quo diximus modo, Maizij grana , mox pinfiin ac palmis vtrifque admotis efformant tenues , ac ambitus mediocris pl centulas , quas ftatim vt oportet in Comalli carbonibus coquunt impofito. & l eft vulgatior , frequentiorq-, parandi panem ex Maizio modus . Sunt qui tripi & interdum quadruplo maiores efficiant, nec defunt,qui & craffiores . funt (\ efforment globulos Peponibus fimiles , & in dolia iuxta focum pofita conijcia decoquenda , permixtis interdum Fafeolis, atque eis , non citra voluptatem , v fcantur i molles enim admodum funt, concodu faciles, & grati faporis . Alij b in dodrantes vique producunt , & quatuor digitorum cralfitudinem , admix Fafeolis , in patinis feu Comallibus affantes . At Proceribus Indorum placentu parari N.ARDI ANT. RECCHI LIB. VII. i47 ari Colent , ex colato Maizio , adeo exiles puraeque , vt tranflucid* pene fmt , Papyro interpollatiore, tenuitate minime vincantur, item orbiculi parui ex- Orbiculi, ito Maizio, qui etfi craffi, tamen omnino videntur tranilucere . Verum haec imites ratum, Heroasq; pertinent. Nec eft infuauis illepanis,qui Baibacoa pa- lr, ac coquitur. Ij enim, quos Chichimccas vocant, gens fera,barbara,atque in- nita, a Mexicana Vrbe in Septentriones non plurimu recedens, ac per mon* i campeftriaque, pellibus tantuin quafdam corporis partes te&i, errabunda , aga , Scytharum more , aut brutorum pecorumve , venatuque & aucupio , uarundam fylueftrium,ac fponte nafcentium arborum fru6lu, vbi fors tulit’ :nces ; cum carnes libet coquere, forobes in ipfa terra effodiunt , mox ignitis 3ibus fternunt , medias collocant carnes, frumenti Indici mafla obuolutas , jiiumfimilibus laxis, & terra obruunt, tandiu ibi manere permittentes, idiuintelligunt fufficere exquifite decoquendis, decolas extrahunt, eisque ane ad pradi&um modum parato , non fine magna voluptate atque vnli- vtuntur in cibis . Defluxit iamdiu ad Hifpanos Mexici degentes hic mos, &, iiusrei fumere poflTemus experimentum , nec nos aliquid lateret quod ad ias, & gloriam gratiamve palati fpedare , poflet . quid quodfpicas ipfas daciunt appofitas patinis , aut incoquunt carnibus , & vtroque modo gra- icunde vefcuntur ? T>c X OC 0 AT L, fett aqua tMaizjj acidi . Cap. XL IJ. OLENT etiam, ex aqua & Maizio iam emollito , ac in mafTam reda&o per nodfem fimul manentibus, parare Xocoatl , feu aquam acidam , inde-> ttino tempore expreflam, vrin*e ardori extinguendo, ac calori . cui vis con- •erando mirabilis, fi decem, plus minusve, vnciarum pondere continuis ali- QEebusieiuno adhuc ventriculo epotetur, cuius rei admonendum le&o- ' * e meva ^ore Suo<]ue Pu^ui . nec folum eft vfos fru&us. nam & culmi eius, dme$uetorrefa XL11L I D I apud Michuacanenfesytio&ras triticum, fcd tanta natum vbertato, vt quxu is fpica , ternas quaternasve alias, veluti praegnans producat, non md icaui indignum hachiftoria. velut nec linum etiam Europeunu eandem gen tem prouenire , cuius nondum vfus nouerant . '[yfpermon hoc rmr on au', folia . Secunda fuis ramulis amplius erigitur , lentis quidem -Si iquoja am «e, ilesq; longifstmis illis e Phafeoll cUjf fdjquis , quibus ^oma coBnex aceto natibus rvejcuritur , De 1 I zso RERVM MEDICARVM NO, HISP. 7>e QVA QyAH VTZ0HT1C Jtu Trunco j\-5io . Cap. X L Y /. Qvaqvahvtzontk qu^m Yzj ac patii , feu candida; mea cinam Houzocenfes vocant, alij ^ quauhton , (eu truncum paruum , alij\ ro Ccatzjntecomatl , ob formam radi rotundam , alij vero H uehuehcaton } hi ba dt folia Pyri ferens , vtraque parteca lis fit -gula , circa nodos orienda . cau cubitum fere longos , & teretes . frn&u Siliquaftro vocato, dum adhuc viridet perfunde, f.d tamen /piniferum, &; gentea lanugine refertum, ac /emine bo contmo . radicem vero obrotundai nucis Juglandis magnitudine, capillatai <]ue . Na/citurcampeftribus locis ferue tium regionum . Radix faporem pradt ex amaro & dulci permixtum , ac vin non fine partibus quibufdam calidis, fi gorificam, & lubricam . fuccus radit medetur oculis inflammatione labora; tibus . eadem radix , quae Pepones fapi in 1 amorem reda&a , potaque ex aqua f miunciae pondere , quater quinquiesvt furunculos toti corpori inna/centes ci rat . tufa & applicata , dolores antique capitis mire fanat , febres mitigat , vr na; calorem temperat, viarum eius vlcu fculis mederi folet . & dolores ventr; /edat. Apocyno admodum fhnilis e/i hac herba licet Vires eius non /int Vehementes . quodta men etiam m Vincaperuinca , ($p Afclepi a de contingit . qua tamen abjque controutrfu eodem referuntur . De NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. 251 > TONALXOCHITL OCOiTFCENSI Solis nuncio. [ap. XLVII. Tonalxochitl ocoitvcen. SIS , quam alij Tonocaxochitl , feu fio- rem cum Sole prouenientem vocant, her- ba eft duas habens differendas . prima , fo- i . lia fert Ocymi , fed longiora , & minime ferrata . caules volubiles , ac per interualla_» duorum palmorum, flores magnos, longos, intus luteos , extra nonnihil candefcentes , ac circa labra, qua; fiffa funt , purpureos, lu- teis capillamentis intrinfecus prodeuntibus. Flores , Cappares vocatos olent, atque dulci fapore conflant, radix vero furculofa eft. Nafcitur quibufque regionibus , ac locis montofis, amplexans arbores . etfi cultura^ ad campeftria , hortenfidq; folet interdum^ ddcendere. Temperies eft mediocris , auc in frigus paulifper inclinans . quamobrerru pugilli meniura,ex aqua hordeacea, Cicho- njque epota, extinguit febres, & eryfipelatis confert admota . Humida enim quoque eft, & glutinofa natura . Alia vero Tonalxochitl , IIaIbas m Tzjac tonalxochitl vocant , a florum candicante colore , qua in re fdla_, •atcedenti diftat , facultate ac cattera forma ei eft omnino fimilis . T>e *A XOCHIATL , feu Flore Aquae . Cap. XL11X . XOCHIATL, quam alij Tonal- xiuhitl , CmTonal axochiatlf alij ve- ro Netzflhual xocbitl , herba eft folia falignis proxima ferens . caules aliquantilper pur- pureos . florem oblongum , &c luteum . & in vafculis longiufculis femen . radicem ve- ro Raphani fibratam . Temperatis proue- nit plagis , qualis eft Mexicana , aut paulo frigidioribus , qualis eft c yjmatjuemequenfis . Quibufuis in locis , aflurgit cujprimis aquis , & floret cum poftremis , vnde vocata eft Xochiatl , feu Flos aqua; . Radix eft pau- lifper dulcis , subamara , glutinofaquc natu- ra , ac frigefacientis hume&antisque tempe- riei . Folia tufa ex aqua , epocaque pugilli men- t5i RERVM MEDICARVM NO. HISP. AXOCHIATL d ecolan. menfora , aut corpori illita, febrem dicu tur extinguere, mederi laflitudini corp ris, diarrhoeis, vftionibus, vlcenbus i ternis atque externis , renum ardorer mitigare , & corpora fulmine conta& fouero . Huius tAxochiatl non njnica cft piant du facie aliquantulum diflcederen. dentur . Primo loco exprefla , radice , flore , ( fruElu confler, tit , minime njero folijs . namn “Raphani radix eft \ flos ex rubro in flm tendit $ flliqua longa , qualis Keiri confpicin folia Vero inferiora Eruca flunt fi milia ffuper ra Draba , qua in extrema parte rubent . A Vero folijs conflat ab aAuthore defler ipt is . e: gua , qua in fummo flore apparent , tudimi pallent ex ‘Viridi . Radix fibrata quidem , J Raphano minime ftmilis . De COE N , fleu Coentic . Cap . X LI X. HERBA Coentic , caules profert i nues, teretes, & volubiles, folii per mterualla terna , quorum fingula qu tuor magnis finibus diuifa fune . filiqu quinque vncias longas , ac minimu m dis tam cradfas, refertas granis comprefIis,Le tium forma . Radices fune obrotunds , tr quatuorve, fibratas, &veluti funiculis a penfa: . Dulcis , & grati faporis , quo Xic mam vocatam videntur imitari , nec omn no improbati nutrimenti. Frigida temp rie conftat , & medetur febribus . filiqu vero tufe, atque impofitas , fcabiei . corti radicum fluxionibus obfiftit . Sunt & ali herba: eodem nomine , de quibus alibi . NARDI ANT. RECCHI LIB. VII. m U MA TL AL Y T Z T I C TETZOCAN A Triorchide Mexicana . £ap. L. MATLALYTZTIC herba., eft, crafla folia. Plantaginis forma habens, /errata, raraque ; & circa exortum haud ddfimilia arundineis,minora, &; fub- albefcentia . cauks geniculis fingidis qui- bufque vnciarum fpatijs interceptos , tere- tes j hirfutcs , digitum ctaflbs , ac duos do- drantes longcs.flores cyaneos, calycum for- ma, &pr#cipueiuxta caulium excrema^ , 1 riorchidis vero radices , cuius efl peregri- na quadam differentia , /ed paruas, & mul- tas,. Nafcitur in montibus Mexicanis . Ra= dix aifcutit tumores prater naturam , a caufla calida ortos . tufa ac applicata , aut d eu orata duarum drachmarum menfura , humorum impetus coercet, fanguinis re- primit redundantiam , aeftumque refrige- rat. cortice tegitur craflo . dulcisque efl, noli fine quadam amaritudine . quo fit, vt flatu excitato adiuuet venerem . ' T L A LC AC AV ATL, feuYztacixpatli FilipenduI a trifolia» Cap. L l . i HERBA cft Tlalcacdttatl per ter- ram repens,radicibus affixa orbicu- laribus,aut oblongis , multisq; quibufdam veluti funiculis adalligatis . vnde prodeunt caules, & in eis folia terna , orbicularia, & parua. flofculi in extremis ramulis parui , coccinei,& modicis calyculis contedti.Pro- uenit temperaris regionibus , vbi funt qui Yztacixpatli vocent , feu candidam oculo- rum medicinam , quod illis fuccus planta huius fit vtilis. radix frigida & humida na- tura conflat . dulcis efl , febremque exrin- guit,vnciae vnius menfura deuorata . diar- rhoeas infantium compefcit , tuffim fcdat, & vlccribus inpuluerem redadla opitula- tur . fuccus vero oculis , inflammatione aut perturbatione teneatis , dicitur prodeflo . Y De tj4 RERVMMEDICARVM.N0.HISP. 1, TZl C ATZVN TECOMAT Jea Capite formica. Cap> Ll 1 . HERBA eft T zicatzpn te comati , fc Lini exilia teretis , per imerualla : minaam exorienda, iuxta quadam velutiv ticiilaad foliorum-. exortus prodeuntia,! rum vice , qua lutea lunc . caules tenues . dices vero longas , tenues > fuluasque , ac bratas . Prouenit Tlalticapani . vbifunt,< T laelpatli vocent . Radix ed dulcia, glutina lancinansque . folia vero frigida , & gludr ia. haclauigata infufaque , mueteratis n dentur plagis . Ius decocti exhibetur enh ac paisis.laflitudinem , corroborationis g tia . talis eft indorum mos . Sunt qui dica pediculos illitum perdere , ac dyfenter potum mederi. D* ssi C V 7 *fZ' E HVAKIACVA , ’ herba aduerja Venems, Cap. L 1 1 L , L A N T A M , quam M ichuacanen apud quos naicitur 9 Acuit? huarmcM eant alij a frigida temperie, & radicis can re, Chipa buacatzjic vocare folent . abj ven ipfa facultate , venenoru hoftem, antidoti ve . nec delunt , qui vocent H uichocata^ Mirabilis ergo planta hac herba eft, folia micis ab ipfa ftatim radice prodeuntia fer caules rotundos, fefquidodrantem longos nerosque. & in eorum fuprema parte fi paruos,ex candido rubrelcentes, & in orb los coaceruatos. radicem vero orbiculirei maloCotoneo paruo , forma & magnicu' limile,ied candido intus colore, extra vere uefcente. Regionibus quibufcunaue prou temperatis , aut paulo calidioribus, hume que, ac planis locis. Radix, cuius eft prarci] in medicina vfus , aquali aut paulo frigu & humidiore natura conftat , fapore grato,. & dulci . luccus eius, ftillaiitiusi quor, epotus qualibet menfura,ftbrium ardores ledae , cor corro ora ^ rum promptiilimum, tuciflimumqi eft alexipharmacum .venenato^ ^ NARDI ANT. RECCHI UR VII. maxime Scorpionum refiftit veneno, aiexiteri/q; pra?fkntiffimi vicem fubit. asfertim fi radix quoque ipfa cufa> malagmatis, auc emplaftriloco imponatur • aum ardorem extinguit , vrinae obtundit acrimoniam, excieat appetendam. , mores faucium, ac pe&oris dolores ledat, & mira quadam occulta proprietate orborum omnium quocunque modo ea vtare remedium eft . Audio, alteram, lius herba? Ipeciem nafei apud Ad tchuacanej3fejjB3.cc3.xis folijsyZdqutro vocatam ' indigenis ; alijs vero Scorlbneram 9 quam adhuc mihi videre non contigit . Scorjoner* Hiffanica inuentionem , vtres huic valde f miles , lege apud Ad at- 'olum in Diojcoridem , capite de 'Barbula Hirci . De TLALCH1P1LLIN HOZXOTZ1NCENS/. Cap . Ll V. HERBA eft Tlalchipmin folia Ori- gani fundens , nonnihil ferrata . caules fefquidodrantales , teretes , ac te- nues . flores candentes , e quibus demum vafcula progignuntur , qua: hiantia , fe- men candidum , rotundum , ac exiguum oftendunt . radices vero fibris fimiies. Prouenit imbrium tempore,circa loca hu- mida regionis Hoexctzjncenfs . Radix eft nonnihil calida , & fahuofe natura? . ea- dem duarum drachmarum pondere de- uorata , omnes humores dicitur eximie per inferna purgare . eftque huiulmodi pharmacum apud indigenas habitum itu magno pretio . M er curiali videtur aliquo modo Jimlis . Huc etiam j cb neminis $ figura fimiUta- dinemf referri poteftalia» quam hic exponi - mus , ab tAuthore non dejeripta , fid depi&a tantum • cuius radix fbropt , folia ferrata Origani . ex ala quauis foliorum, exit paruus petiolus , fruHum gerens ex viridi luteum , qui hiat in tres partes , ficut Xyris . in quauis parte duo grana conficiuntur , non fecus ac in Aiicmtlaxcolli fiperius cap . x 7. obfruatum * Vquiro. Scorfo- nera chuac. Y x De tS6 RERVM MEDICARVM NO. HISR De T 0 7 0 7 C X 1 T L Pede P a Aerino • CaP- L ^ • TOTOYCXITL vocata lierfo quod producat folia Palleris ped bus ftmiiia, finuofanempe, & inquinqu aut plures cufpides , more Quinquefoli aut Heptaphylli diuift, tAtotontlcenfesye i QixtlatUpan eandem appellant , quonia more exterarum herbarum huius noir nis, fe fe vicinis ramis aduoluat . radicen fundit cuis gallinarum , Pyroue , fem & magnitudine fimilem , lade afflucj tem . ex qua caulem profert teretem ,lci tum , repentem humi , & in eo , qualia c ximus , folia . florem Malux, purpureun fed minorem. Temperato, frigidcqui gaudet coelo . Auguftoque , aut Septer brimenle floret, radix, qux calidarui eft virium , & grato fapore conflat , tui atque ex aqua vncix vnius pondere det rata,vniuerfos inferna parte humores,cii noxam vllam , aut mole Aiam , purgat. F ruStus quafi mundus 'viridis depi gitur . DeTZTAC OLOLT ZI*R CBV L VL ENS J Scammonio Mex. Cap.LVL HERBA eft Tztacololtzjn radici fiftens Scammonxx flmih , aci < ius Ipecies fortaflis pertinet, ac pariter De 7 C H C AC ALOT 1 C , feu V afe Goff pino . fap. LIX. iJrW^ ^ ^ T? ^ Tlapanquipatli , feu medicinam^ ini vn j ZZT’ °br0Wnda’ ac “ -bem circumadta. , v anulata. , fena , fubalbidaqj pmer alia qusdam minora & albidio- X 3 ra . h xS8 RERVM MEDICARVM NO. HISP. ra .cauliculos tenues, & breues . &in lumina parte exiles flolculos . ra icesvc ro capillis flmiles,quibus faxis adhaeret . Nafcnurin montium accliuibus, umi disqi calidarum regionum locis , qualis eft P ahuatlam nfis Lychenis lpeciesel peregrina , frigida , humidaq; eodem modo natura conitans , verum edulis , a< dulcis faporis . febres extinguic , & tumoribus prater naturam repuliu confert. De TEXOCH1TL, /eu Flore Tetl . Cap. LX\ YEXOCHITL, quam alij Eloxechitl , feu Florem Eloti , alij vero Co cauhquixochitl , feu Texocbitl pallidam 3v ocant} herba eft magnam agens ra dicem, intraque candentem . cui,velut funiculis quibuldam longioribus, appen dent quinque aut fex radices alias, porcinis renibus haud abfimiies,fed aliquanti maiores, fibrataeque. Multos hac tundit caules, farmentolos, quadratos, &. geni culis interceptos , ftriatos , & quaternis diif mdos canaliculis . e nodis oriumui ramuli folijs Blito fimiiibus referti . dos eft oblongus , & luteus , vnde nomciL quem profert per aftatem fumo redolentem . Prouenit regionibus frigi is , 8 montofis locis,qualis eft ager Xochitepecenfis.Kad\x eft dulcis, eduhsque,ad tem periem pertinens,aut paulo frigidiorduccus eius inflammatis oculis dicitur opi tulari, ac ius decodi dyfenterijs . puluis vero infperfus curat vlcera oris > & reli quorum membrorum, potiflimum fi diftemperies calida adiungatur - De QVAMl A V A T L , feu Spica arboris . CaP • LXl. Q V AMIAVATL, quam alij Th macazypapan, feu Capillum' Sacerdoti vocant jherba eft radici innixa capillat£,& m brefeeti, vnde mittit caules eius Sedi, quod r< centiores Vermicularem vocant, cui fimilise fet,ni folia appareret tenuia. Thytimalo par; lio etiam aftimilis eft, in cuius, vt comedo, di ferendas referenda . quamquam rami e caul bus a radice prodeuntibus rurfus oriantui quod in Paralio fieri non video, cuius gratia i deferibendam , & depingendam curaui. ct no dubitem, aut eandem cum eo effe, folisn talibus diftantem , aut faltem congeneri N fcitur montanis , faxofisq; Tepozslani locis, in hortis quoque medicinae gratia feri confu uit.Hax tufa,admotaqj capiti folia,capillorn vbertatem procurant.quod etiam preftantr liquis corporis partibus admota, in quibus p folent oriri . omnes humores vacuare narra deuoratam herbam , ex aqua duarum drac marum menfura , fed pituitam praecipue . ; que ita mederi cachedicis , hydropicis, morbo Gallico , aut articulorum do o bus oppreftis , & orbatis motu . fapore caret infigni . etft virus quoddam Pire caliditatem oftendens . .. R ii- i NOVAE HISPANIAE ARDI ANTONII RECCHI Liber Odrauus. CERBAS ET ACIDAS HERBAS PRODIT. IO ANNIS TERRENTII LYNCEI PRAEFATIO. A POR£ Ad dulcem in medio fitum , ab <~uno latere falfum , amarum , acrem , calidos omnes ; ex altero <-vero 3 acerbum , au* Herum , acidum, frigidos fapores comites habere , iamdudum communis «^Medicorum fibola approbauit t Horum omnium priuationem coluit infipidum ejfe . IN o fler hic laudent O' propinent . An forj plurima calida exterius appofita refrigerant f tamen ex accidente , ut aiunt . fic £r peius, aAqua uita fiu ffnritits uini, perfuflone fanatur . An repercutiendo id fiet , d acida ob mordicationem , per quam ■. Natura uis aliqua infertur , ff iri tus ac fean * nem influentem repellunt , & locum affeci um fle refrigerant ? Intra uero fl affiimi tur , an non poffunt incidere materiam , vt d ^Matura poflmodum expellatur , uel o coquatur ? acetofis enim quiduis impofitum fit magis tenerum . eAn ipfiam expurg materiam r fle enim multa acidula, falutar es fane aqua, licet minerales fint > Vitnp gandi obtinuerunt . NARDI ANT* RECCHI L1E VIIL itf| • De TBVXOCHITL, feu Flore Herois. Cap. /. tEVXOCHlTL. TEFXCTCHITL ALI A. [ERB A Tettxochitl caules fundit multos , tenues, teretes, lentos, vi- rides , & interdum flauefccntes , refertos folijs Ocymoidis , hirfutis . & s purpureos , & exiles, paulo ante aiftatem emicantes . radicem vero tenc- , & tota planta duplo longiorem , la&e manantem, intrinfecus candidam , crinfecus fuluam . Prouenit gelidis regionibus . frigidaq* conflat natura.. , le fecundo . & ideo trita, epotaque ex aqua, quatuor fcrupulorum pondere, textinguit, linguam hume&at, ac lenit, & nimium extinguit calorem-., mtiq ; lecinon remedio ell . quin etiam aduerfiis venena pollet , & eorum ingic vim . IO. TERRENTII LYNCEI NOTAE. tfipida mterfapida recenjentur, ficut tenebra inter vifibilia, e> ftlcntium inter an~ a . illis minimum falis inefi , quod Unguet percipi que At • vnde iure inter refiiqe- 4 recen femur ./tue refrigeratio fiat repercufsione caloris , Vt fit effufione fiigida , nmixttone cum calidis , Vt videmus tepiaam feruenti infafam , totam reddere te- n. %6z RERVM MEDICARVM NO. HISP. T>e tACACOTOTL Arundine Vulpina. Cap. ll.m ARVNDO VV LPINA. AR.VHDO W LPINA ALIA A C ACO YOTL, ieu Arundo Vulpis, herba eft caulem prolixum /\ ferens, arundinaceum, poli ice crafliorem, Scexacurato virore nitenti folia ampla , pinguia , longa , & multis exihbuscjue interuen ijs , in c bliquc dorfo in vtramque partem difcurrentibus . dores in Corymborum formae pofiros, iuxta caulium cacumina, longiufculos , aurei coloris, & pulchros dfcatu . e quorum fingulis prodeunt femina fufea , dura , orbicularia , 1 on Nucibus paulo minora. quorum gratia , noftri ad quos iamdiu ferri coepit, crymas Mofi nuncupare folent. nihil vero habet infigne praeter fpe&am amplitudinem foliorum , aureos flofculos , & femina vifendas rotunaitatis que duritiei . Prouenic temperatis locis , aut paulo calidioribus . Litbofpermum maius arundinaceum Indicum merito appellari potejlbac aru ems enim fruSius lon fi maior esi , quam qui apud nos prouenit . Semen *vidi in +5Wufito Tiarijs rebus naturalibus infiru£tiJsimo>apud llluftrij Excellenti fi. Principem noHrum Fridericum Cajium . NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. » . em gramineum , arundinaceumve, & eodem modo geniculis interno- |ue diftintftum . florem coccineum , & paruum . radicem vero longam , & i geniculos libratam . Duas huius plants reperies di/ferentias , viribus for- ne perfimiles . Prouenit vtraque temperatis regionibus , aut aliquanto ca- ribus, qualis eft Mexicana, iuxta paluftria, & aquola loca, vbi funt qui T oc - \th , feu Dalypodis auriculam, e foliorum fimilitudme vtramque , vocent. a?que , frigefadoria humentique natura conflant . febres fodant , vanos ti- es pellunt , dyfenterias curant , animi deliquio fubueniunc, languenti cor- >itulantur , fcabiemque lananc . De i64 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De ATE H V APATLI , feuhct nafcente mxta riuos- . Cap. 1 V» ATEHVAPATLI, quam s o^htiatepatli , & Tldtlauhcaf, ili vocanc , herba eft folia ferens bina cbrotunda , hirfuta , ferrata , infer rubea , atque fquallentia , denique Vr cx proxima,, Papauerque Rhxas fapc imitantia . caules hirfutos , teretes , pv pureos, dodrantales, radicem verot neram , longam, ac capillatam .cuia pendent tenias quaedam iulive , Pipe longi formam aemulantes . Nafcii Quauhchinanci , & Copitlani locis te: peratis circa laxa . frigida & hume conflat natura , non fine quadam ; ftri&ione . radix epota foecunditatei procurat , praecipue fi cum vocato C Uitolli fumatur, & abortum prohibet. De *4TLANCANE, JeuHetl a quo fis locis frmmntnte . Cap. y. HERBA eft *Atlaticane , foli pene faligna proferens . cai longos , teretes , James, fuluos , cauos; repentes humi, nec pennis Anferu crafiiores. flores in poftremis rami oblongos, vafculis fuluefcentibus p fimiles . radices vero furculofas . (\ frigida & ftcca natura conflant . las adfirmgunt, dyfenrerias cohibent, exteras pene defluxiones , eodem m( coercent . NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. i6* De C 1 C I M AT l C , Jeu planta fimatl ftmili . Cap, yi . CICI M AT ici CICI M AT IC ALI A. • b x ' - ' ; 4 C / M A T L. CICIMATIC herba eft Napo fimilis.ra- dice fibrata . e qua prodeut caules volu- biles, & rubei, ornati folijs ternis, cordis figura, fimilibusq* ceteris Fafeolis, quorum eft fpecies. ac filiquae mediocres, ex purpureis ac velut ra- cematim depedentibus,floribus.Nalcitur in ca. lidis3ac teperatis regionibus, qualis eft Mexica- na.Teperies eft frigida, & glutinofa. Radix tri- ta infperlaque,vlcera curat.abftergit enim illa, & cicatrice obducir.qub fit,vt Palancapatli , feu vlcerum medicina a plerifque vocetur . oculis tentatis inflammatione mire confert, nubes, & fiipercrelcentem carnem difeutit , fluxum alui coercet , tuffi auxiliatur , & enixas corroborat. Ius verodecodli radicis, opitulatur dyfentericis. Siliqua longitudo non fuperat vnciam , latitudo Vero quartam tantum partem . (fimatl,cui procedens herba comparatur , eft le- gumen, cuius radix ferruginei coloris , caules repen- tes . omnes ramuli tria habent folia , cordis figura Fafeolis ftmili a , inferiore parte jub albida . Z De ±66 RERVM MEDICAR VM NO. HISP, J \ V k W\ \ 0 \ o De COATZONT E COXOVHITL, Lyncis flore i leu Lyncea . CaP' v 1 1 * HERBA eft CoatzpnteCoxochitl, f< fundens I/idis , ied longiora , & ra. caules tenues , virentes, breues, lceue: flores capitibus lerpentum fi miles , vnd< men , rubeoqge colore, punclis tamen n ftindfo candido & palleicente, promi! radices vero oblongas , acprascoci Ficui huc virefcenti valde fimiles , ftriatas , ac tortas . Calidis prouenit, & interdum eu temperatis regionibus , luxta rupes , au borum truncis adha?rekens . licet ian hortos, cultaque loca defcenderit , virid que exornet, in quibus excolitur, delicia ac florum gratia. Eft enim flos forma lp bilis 5 Liliacei odoris, & quemquifpian pollet verbis exprimere , aut penicillo pr gnitate imitari . a Principi busque iridoi ob elegantiam, &miraculumi valde ex tus , & in magno habitus pretio . bland & cultura non eget , fed vmca radice fce diffimus fit prouentus. Ex hdce floribus alijs quarundam herbarum congenerum , &ex rubro Maizio, parabantur cipibus Indorum Placenta? , quas edebant pro contemperando ventriculi ca fiue is accidiflet a Solis asftu,fub cuius radijs contraxiflenc moras, ime ab alia uis , interna externave, cauflfa . frigida fiquidem , humentiq; conflat tempe Hic eleganti [simus flos , (gfl colorum ‘-varietate , (fly macularum afperflone , q uis in fui admirationem rapere queat, eum Lyncis , exemplo floris T igndis , y tam Lynceam duabus praecipue de caufis appellare libuit . Cum quia verficolorem L pellem t quemadmodum pulchert , Flos hic Indorum Principibus , ob elegantiam (gfl Natura miraculum in delitijs tur , O* ex ‘-varia radice fcecundifsimus prouenit ita Lynceorum fhtdia , qua lentiflsimos clauf a Natura thefauros recludere , (gf auidis hominum felertium ini fubtjcere fatagunt, apud hos & apud Principes bonarum litterarum prot r Jeu Mattacafa. £af>. X . QV A M h erbam Cutiriqm Michuacanenfes vocant , Mexicani JJatU qam nuncupare conftierunt . hasc folia Betonica altilis fert, lasuia, fedr nora , & exfliora . caules lasues , purpureos , teretes , ac per incerualla genicu tos . flores luteos , filiquasque oblongas trigono, refertas femine , haud abfir li Synapino . radices vero modicas, obrotundas, candentes , fibratas , Caspis p uis fimiles , & nigra quadam membrana obuolutas . Nafcitur regionibus fri dis Cbimalkuacamchalccnfis , faxofisque, & a (peris locis . Radices , frigida hui daquc conflant natura , ac Xicamarum fapore . crudas, codtasve edules fui coitum dicuntur excitare , ac extinguere febres , zelotypiam amouere , & c( ciliare coniugum amorem . nardi ant. recchi Lmwm. *7)t H 0 A V H Qy lLIT L ^ pu Olere pmimsiu erifimecempopti . Cap. XI. trxxsM &:&up M»- V': ' r. ? EPER IES in hac noua Hi/pania , plura Atriplicis agreflis genera, qua: vniucrfim H oauth , /eu H:■ dius ac id olus aflumpferim , eiusve de- coros, conditosque oleo & aceto , cauli- culos* floribus rubeis, & in cornos com- pofitis * praeterea Nexboautliy viridis tota_>, Ir Neth(y; edulisque, & Chichuboautliy qua: ob amari- Yn cJu • tudinem , locum non habet inter olera, fo- chichoao« lijs e viridi purpurafoentibus . & coccineis tU * floribus . & alia permulta , quorum nec 'v ii i vfuseft t nec rationem yllam habendam-* , pro olere magna exparte eduntur elixa . Nafcuntur calidis , ac frigidis , campeftribus & hume&is* iua fponte , aut in hortis fatae , &c culta: . frigi- fc humenti natura conflant . aluum emolliunt . panos appofita difcutiunc * * :n cum aqua mulfa potum, regium morbum fanat, & vocatos morbillos ad n pulfo humore curati parant Mexicani e duorum primorum generum fe- ^ 5 globulos}acpotionem,A'i/c^^^^«^ vocatam, qua vtuptur veluti gratifli- Sichi' : .> •ibo . Folia tufa, & /7 oiUnqui permixta, infperfaquc, dicuntur vlcera abfter- hoahutli , carhem generare, exedereq; fupercrefcentem, & cicatrice tandem obdu- . quin Ranam eifdem introi utam , co&am atque ingeflam, prodefTe dyfen- feruat* . ■ .n r,d t- t 'vnmCrM rmnokrij > •H e 3 ;'U e i n $ nn n K ••7CUD JicoA 3,i>r.i£r . §nr,i1 zsbiqd t * \V-. v tliimiR Ktjur) ■iipawnn ur; -7 i ■ : tfi ' t •* aunoaoi 2 z 3 De rKEtRVM MEmeA R VM NO; HBM JDr r Cdp' -AT '/Vt* ^ 1 « r , • - » .\ ^ i\ Differecia. Jornai . ME T L planta: , quam Mexicen Maguei appellant , plures funt dii Coitus. i n a h i lAm ▼ «Jfc O IA ' I f: ftntiae , de quibus feorfim agemus, incipit \ tcs ab ea , qua: folia Aloes fertr fed longe n iora , & craffiora , ( arboris enim medioc interdum aequant longitudinem) ytrinqu fpinifera , ac in rigidum , acutumqi defin< tia mucronem, caulem duplo maiorem, in eius parte fumma flores luteos > oblongi /7* iUxta cacumen flellatos . ac procedente tei K pore.femen Afphodelino perfimile . radio . vero eradam , breuem , & fibris fcatentei Seritur ex germinibus qui circumcirca n 1. trem oriuntur, quouis folo, £e4 praecipue i n otife, atque frigido . non enim tempeftam aut inclemcntioris coeli patet iniurijs,aut .v/: ? is deitatem ftatim marcefeit'. e nulla rep \ x t uerltUs eft ampljpt^" Planta liare vnica , cjt qtlidvine efle poteft nece{farium,pneftare ■ • cilc pollet , fi e flet rebus humanis modus . I55rHnSoi!^^JlurrH a > . ritimeri pene funt vfus , qui ab ea defum sepe t . tur . Tota enim illa, lignorum fepiertdorumqj agrorum vfum proflat . caule Tigna, gnorum , folia vero tedla tegendi, imbricum, lanchim,>Papyn , ext imbrices. lintCa /& alia veflium generd , qua: apud nos Lino, Gkiape^ Gdlij ch“. * alijsq; huiufmodi^ parari folent , $ mucronibus flunrdaui, & aculei, quibiisif forandis auribus,macerandi corporis gratia, Indis Vti mos erat, cum darmon acus, vacarent cultui . item acicula:, acu$, tribuli militares, &rallilla idonea pedtei Succus . fubtegminibus. Praeterea e fucco manante, cuiUSjeuulfis germinibus internis lijsve tenerioribus cultis T ztlinij , in mediam c^uitatem flillat planta vm Mej quinquaginta interdum amphoras ( quod diditi eft mirabile ) Vi;na , Mei, t turfi.ac Saccharum parantur, fuccus namque deft ilktionefk dulcior, deco&i ' - ■ fra^h?. * « v 1 ' - ( i . . • j. f: i zbnn ' 3 Saccharu. & dulcior, & fpiflior,donec tandem cogatur in Saccharum. Vinum. fitexeot Vinum - • • ^ • • -i 1_. ... — l«« \ 4 A j < Z' /-V M ^ T II fucco diluto fontana aqua , additis corticibus malorum Medicorum , Lii numque , & alijs . quibus facilius inebriantur , quod ea gens maxime ane quafi perttefa rationalis fua: natura: , &auida fortis brutorum, atque quadri Acetum . dum . e Saccharo, quod ex eodem fucco vt diximus cogitur , parant Acetui vires . nempe refdluto ex aqua , & nouem diebus infolato , idem fuccus menfes c aluum lenit , vrinam euocat , renes, & veflicam emundat , lapides frangit, na:qj extergit meatus . fuccus, cqi inco&a: fin tfifetintec xocbitl , &cMatU Refles, ebiti radices , referunt pundis mederi . e radice quoque refles fiunt firmiflii ad multas res perquam accommoda:, crafliores foliorum partes truncusquc fiMRDUAMr. K feO&ftl Hl&VirW *** lafub terra ( quod genus elmndi barbaricum vocant Chichimec* ) edendo t apta.Iapiuntque citrea frufta Sacharo condita . quin & vulnera recentia mi- :ongtuai*a8£. nc enimfoccas a (latione glutinofus . qui /uapte natura frigidus lumenseft . folia quoque sffa, & affefto loco impolita, conuulfioncm cu- ■> ac ***** leniunt (P«ap“* « Secus ipfe calens bibatur , quamuis ab, In- i w” nwjQium rz/trtmsyjea &*t$w facte tn.fotm «tWptmp numeretur, qu.lus admodum e!}/!. Vatitmferidavmbm kuim AlwjmtmMfui C lupum rariorum plantarum lit ^hfmptmiUMfrtfifm^tii^mexGomaraappofiie. atiduttoa* De MET 1 L COZt* L1 , feu Meti Luteo • v=;;.. iTW A^ETL COZTLI, CeaMaguei -LVJL luteum , ab alijs Cozticmctl, & Macotticmetl, ab alijs Hucimetl , feuma- - gnas vtilitatis dictum , fpecies s ?borationis gratia, fuccus exprefliis , abfe- n i miaffisjolijs * dicitur afthmati confcrro i da vero conflat , fit lubrica naturae* ZHQlu; :■£)■> M. . r' . tncumcii-. WSMSiWg yS t obr».:.jr- : 'ia , rm'irt • l'-AT' :j- -:n l , V V' \ ■^iti&ixicao-j -.wysv. t uno Cikas; i 5 imiduU ; w sio:ion. ibr : dad, £?::■<. . ■ imikjtUMqi De MEXC ALMETL, &€*[. X 1 V . 0':Oi Ojbtsisii *j>im wyy* .i 3i :qbSiq) V. :;Vf: r* .•• . -j' - ^rHn.rjnon : ?*• t f ?»•* ME X CAL METL , feu Af < |«« aptum vt affum comed; tiif i fpccics c §. vMttl parua , valde fp ncfa, & vitore admodum exaturato tu &a . cuius folia eduntur kTa j & fui prse ca:terisgfata guftui .offeditutft i montibus T epozflanenjibus . ti ■ m ^ \ ^ T v (y\ \-rj2 iiiu J !»M toi «'-> '•v-v - -i - v, ■ i rsoo 'JT31 JTDe M E X 0 C O T l. ; f/L ' fak* % :: \ • •„ dr. **>&*&& j £ ii jilijv 3B fl L’ t», <- ■, ■ ’ , • ■«* . e '■ I*. 5? 501 lol cl EX O COTI, feu Xf*j ^ Pomorum , fpinofa: etiam pl; >A • c t£ j & ad Meti gehera referenda: , fpec i cft j fed frud|u dulci , & acido, multipli . i " at perfimili (Prunis , vnde nomen , & u 'orbtfn , Indica: Pineae cjuadantenus j ,, * rem,, compofito] eduli fucco pleno, t ' grati faporis . Folia funt Jkfetl , aut i r potius Pinea: Indica: fimilia , fpinola, i l; > ua, ac velud marcida. Caulis vero brci 1 * j teres* ac craflus . Radix fibrata , craflac iv «vi • ' pruna funt oblonga , glandibus fimilii ! ‘i ,& ex candido pallefcentia, obdu&a mt r r . braUfe. intra quam continetur callusc .W1UI„ dens-, ac, vt diximus., dulcis ,& acid Pinearuimliwlicsimm ftporc^ principio candido , ac po niaro , obrotundo , & duriufculo. -Nafdmrin faxoB regtott^cididan Ttpecuacuilci . Temperies efb frigida , & ficca . Medetur oris vlcufcuhs e calo ortis ^ fru&us commanlus , ac gelfatus ore . T'1. VTiK-jf $*•••.;• I NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 273 W E Qv AMET L, alijs quibufdam Meti fyeciebm . Cap. X VI. $VAMETL> METL V. AnguJHfol, §VAMETL> METL VIII . Montan. IMETL, METL. XI.Arund. NE QV A M E T L , feu Mellis pora- trix, fpecies eft Meti , alijs congeneri- bus plantis facultate fimilis . rara eft fbrma_> . folia namque digitotrafuerfo paulo crafliora profert, afpera iuxta latera, ac impense acumi- nata circa cufpidem . caulem brachij craflitu- dine . cuius cacumen fr utftus occupat oblon- gus , Py rorum paruorum forma, vndique fe- piens caulem. Nafcitur in calidis, funt aliae quamplures fpecies , quarum quoniam facul- tate fimiles funt, & forma parum differentes , nomina, ac nonnullarum partium differentias fubijciam . Prior omnium vocatur Mexo~ xochtli ,[cu Meti viride. Altera a cinereo colore Nexmetl , reliquis etiam fimilis . Tertia Qua- metly feu Maguei montanum ; fqualenti colore fibrata radice, & longo, craffoq; inftgni furcu- lo.Quarta H oitzjtzjlmetl, acui eis longis, purpu- reisqiradicibuSj&fpinis.QuintaT^jy^wrr/, feu Maguei Tapayaxm , praecedenti fere fimi- lis. Sexta dicitur Acametl. feu Maguei arundi- neum , Meti viri- de . VI. Nexmetl cinereu . VII. Quamed montanii. VIII. Hoitzit zilmerl . IX. Tapayax- tnetl . X. Acztried arundina- ceum. XI. 174 R ERVM MEDICAR VM NO. HISP. neam , albidioribus iuxta radicem folijs, &rubefcenribus ipinis, atque rac Meti ni- bus. Septima diaiur Maguei nigrum, ob colorem atrum, quamquam fpii xUoS1’ radicesque ex nigro fuluefeant . Odaua Xilometl> feu Aletlpiloium , rubeis pikuum. n^s ^ ^ radicibus , quo rariores procedentibus quadantenus videri poliunt . T LAC A MET L. THEOM ETL. De TEPE AI EX CALLI, CMaouei montano alio! Metl.Xilll, Cap. XXII. TEPEMEXCALLI, feu i guei montanum aliud, forma A. conftat, fed tenuibus fpinulis . contuli atque deuorata , illirave , curat eos , qi rum artus motu pnuati fune ob ner rum conuulfionem. M on tofis, faxol locis gaudet calidarum regionum, c lis eft T epo^tlanica . De TLAC A M ETL. Meti. 3 Cap. XI IX. TLACAMETL, feu Maguei reum , hoc elt etiam Ipecies M eadem pene forma, & viribus, qui cotero , & eiidem quoque vfibus . led ter reliquas , vigorem ac robur addit minis imbecillibus , aut lyncope tenta Nomen habet a magnitudine . De THEOAt ETL. Metl.X Cap. XIX. THEOMETL, feu Maguei uinum, fpecies Maguei inter mero/as alias quo reperiuntur , ead pene facultate , & forma, longa radi< fibrataque , & exilibus fpinis . duas thamas longa funt tantum folia . fu< vero epotus, aut illitus, febres exting Nalcitur in frigidis, & calidis locis, tis , atque campeilribus . T J NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII; 2 7$ ici. De PATI , fen Meti lenifsimo . XVII. Cap.JC&f/t JJ ATI, fe u Meti ex quo fiunt le- niflimafila, fimiliseft Meti , fed Ii js anguftioribus , minoribus , & te- nuioribus^ magnaque ex parce purpu- ra/cendbus , e radice fibrata , craflaque. Species efi vocatae Pit & fibris aucfia rubrefcentibus . vnde proferuntur folia coccineis horri- tuleis , raris , &: a medio ad vique mucronem procedentibus . luccus folio- expreflus, ac bibirus decem vnciarum menfura, vniuerfi corporis dolores, ecipue articulorum tollit , ac motum im peditum reftituit . Verum quo bi- tempore, corpus efi magna cura operiendum . Nafcitur Huexocmci , iuxta s fluminum. j De / i/6 RERVM MEDICARVMNO. HISP. : De 0C0 LO X OC H IT L, Jeu FloreTigris . Cat>.\JC X 111 . H ERB A eft Ocoloxocbitly folia fund ^ Gladioli^ nerueis difcurfibus, denfis fecundam longitudinem procedetibus. flor rubrum , magnum , ternis conflantem foli -■fed circa medium pallentem, albqmque, Tigririg pellis more maculatum, vnde nom Additur m Corollas, floridosque manipulos ) floris pratftantiam . Radix vero Porracea < quae frigefacit,ac febrem extinguitjvnci^vr pondere ex aqua deuorata . & pundtis aduei tur , quas ardentes febres fequi folent . Sunt < dicant, deuoratam,efficere foecunditatem.ei lis etiam eft , frigentisque , nec omnino ir euh di nutrimenti , lubrica , & petftori coi rens. Nafcitur clementi ccelo , quale forti Vrbs Mexicana , hortenftbus praecipue , hu disque , & cultis locis . Dodonaeus , & Lobelius florem T igridis nunquam quidem yifumjfed a DJoanne de % cion tranfmiffum exhibuerunt . in qua tamen i gine e?l quod d, fideres infdijs illis tribus minor, bus.qutnonfmpliciajedduflM, fe debent. Ofefempris. Cap.XXIV. OM NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. *77 )M I M E 2 T L I herba eft , folia habens Ocymi pene figura , & nonni- hil vndulata , ex viridi purpufafcentia . caules purpureos , renues , ac vo- les . flores in poftremis ramis ex candido pallentes , & exiles, ex quibus va- i obrotunda , femine referta . radicem vero teneram , crafTam , longarrL , iencem, & fibratam , faporis atque odoris expertem, glutinofam , frigida^ imentis temperiei. Sunt qui vocant eandem plantam Otomite tumquiye - lij Pozteopatli , alij Tlaltmopatli . Prouenit editis locis , montofisq; Tornilo - nci , Ocpayocanifiapanty fflTotepeci, nonnihil variante forma . Radix ofla_* ta reducit, fra&a confolidat . locis corporis, cafu aut i&u concuffis, applica- rt opem, confert faniem meientibus, dolores tollit, ac repellit ureter natu- tumores . ilia TSet* potius funt jimilia , longitudine trium digitorum , latitudine •‘vero m De 0 M I ZOC H IT L, /eu Flore o/eo . Cap. XXV . HERBA eft Omizpchitl folia fe- rens Porracea, virentia , circa_* radicem tamen rubeo tinda coloro . flores in fummo caule candidos , ob- ! longos , noftrisqueLilijs odore fimiles , / [quamobrem Indica Lilia quidam vo- cant ] & in foliola, ftellarum inftar,po- ftrema parte diuifos , ac circa medium nefcio quid fublutei pradeferentes. cau- les virides, rotundos, & leues. radicem vero bulbofam , obrotundamquo . Prouenit in frigidis, & temperatis re- gionibus . floresque adduntur in corol- las, & odores . Radix frigida eft, & hu- mida , faliuofleque cuiufdam , lubri- caeve natura? particeps, fpccies videtur Narcifli, veteri incognita Mundo. Ra- dix tumores praster naturam appofica repellit, febres extinguit, & fluxus a calida caufla ortos, retinet deuorata. sbxul lii De QV1L AMO LL i , y eu herba AmoUi . £ap. XXVI. |VIL AMOLLI herba eft folia mittens cordis figura, mediocris ma- prima . _ gnitudinis . caules volubiles, flores candentes , & pradongos , Cymbali i . radicem vero tenuem , ac longam . N afcitur in calidis collibus Tzjlani. e, & odore infigni caret , frigidaque, & humenci natura cohftat . Folia re- ex aqua, illitaque, medentur inflammationibus, dolorem capitis applica- A a ta f Altera Tertia A- mara. Bryonia . x78 rervm medicarvm no. hi sp. ta (edant , euocant vrinam , calorem nimium pellant , & oculis pUerorurr fhmmaaone tentatis profunt . Eft & alia herba eiufdem nominis , & facult; huicque, vc coniedan poteft, congener, fedfolijs circa exortum a pediculo mme bifidis , de qua \izc pauca dixifle fuiTIciat * C^uin & Brioniam noftrar Chichic amolle vocant Indi. aiuntque,Iusdecodi infufum, mire pituitam pui re , & Gallico morbo , aiijsq; aegritudinibus , in quibus impeditur motus, a quis , ac rebellibus mederi . v 1 i * r ! ’ *' . * . , • v-' - • /• » vm De TEP1TZIC XIHVITL , Herba firma . Cap. X X V il . E R B A T epitzjc xihuitl caules i l tic purpureos, & tenues. &ir folia parua , ferrata, Scobrotunda, forr illis Adianthi quadantenus fimilia , qu uis minora . florem , e pallido rubrefi tem,oblongum , & vafculo rofaceo pen f mili contentum . radicem vero digital Campeflribus , montofisque prouenit cis regionis Mexicanas . Radix Septer mtnfe folet ad vfus euelli , atque reco huius efl: pracipuus in medicina vfus.d ■iii < rata vrinam elicit , quacumque retefitai r catifla. Frigida verojhumentive natura i ffat,atqi ideo fimili mefura febres extini De TLAPATL. Strzmomo.Cap.XXi ud oitiv . \ \\ /-/ b:\jf 4if .* p L A P A T L herba folia fert 1 ■. J[ lata , & finibus , aut profund bus iaciniata crenis, caules virentes, fle candentem , ac longum , vafculorum i ra , frudum obrotundum , fimilem Ei ceis . radicem furculofam , & candent Nafcitur in quibufque locis , prsecipue pecuacuilci , & Mexici , frigida tempe ? i conflat, ac fapore, odoreque infigni c; Ius decodi foliorum, aduerfus febres v. i quamnamprseipue , illini folet , aut nij modo obdi, frudus vero, foliave, ad fus pedoris dolorem . eadem aurium fi tati ex aqua inflillata conferunt, ceru impofita fpmnunn conciliant peruigili Seji paulo liberalius deuorentur, infan . Inter StMWWifaVd Datura Species hac n NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 279 ia e fi , ideoque Hyofcyamo propior quam Solanis , id quod etiam ex viribus con fi \iefl .In Solani enim genere nullam adhuc vidi , qua vim habeat Narcoticam . : enim Mandragora ,Poma amoris, Alkenkengi , Siliqua flrum, Dulcamara , plus num inducunt , quam aqua Rofarum temporibus applicata . Hyofcyami autem tes congeneres, non tantum vires habent hypnoticas , fed infupcr multa , (efi varia ucunt, tum vigilantibus tum dormientibus ,phantafmata. Exemplo Junt ea omnia, : de Hyofcy amo , Datura , ISelladonna , Stramonio , ab Authoribus Junt prodita . i de re vide Garciam , (fig Aco fiam de Datura , lulium S caliger um in exercita - \ibus adCardanum . De Mandragora non ego tantum experimentum feci perfape , etiam Excellenti fi. D.Ioannes F aber Lynceus, Summi Pontificis (impliciar in lefimphcium Pro feffor, amicus meus coLndiffimus , (fip cum quo frequenter hac mea ia contuli , coram fuis Auditoribus magnum Pomum , vna cum feminibus ieiunus ‘mpfit ,fine vllo , vel fomni vel alterius malifigno minimo . vt experimentum certius, ieiunus vfque ad prandium, per aliquot nempe horas permanfit,gy* d vino , \ is Pharmaci debilitaretur , abfimuit . De T L A Qj/ I LI N . Mirabili Peruana . fap. XXIX. PLANTA Tlaquilin a Mexicenfibui nuncupata, alijs Theotlaquilin , a nonnul- lis Hachalindi dicitur . in villa Madritij Hi- fpania: , Marabillas de Indias , ob florum ad- mirabilem in eadem planta varietatem, appel* latur . ab alijs Mexicani lafmini , ob fuauemu florum odorem . a plerilque , Solanum.* odoriferum , a foliorum cum Solani folijs fimiiicudine , & florum odoris gratia , voca- tur . Herba ell Solani folia ferens , fed ma- iora , viridia , fatis carnofa, & fucculenta, cir- ca bafim ampla, per extremum mucronata_>, in fingulorum ramorum geniculis bina ex ad- uerfo ordine difpofita, qua: trica grauem odo- rem,guftata vero ingratum faporem referunt. Caulem duos tresve cubicos prolixum, aut am- pliorem , pollicari craflitudine, fucculentum, firmum, & ex viridi flauefccntem, multis alis concauum , ac geniculatum , & in frequentes ramos pariter nodofos diuiliim . Flores in ex- tremorum alis ramulorum fingulos , oblon- concauos , in quinque flnus, antequam aperiantur , complicatos , at vbi ex- ci liinc, P ycietl floribus pene fimiles, non in mucronatos, fed obtulos angu* ^onuoluuli florum inftar , definentes , varijs micantes coloribus , nonnun- Differ«ia n faturata purpura nitentes, interdum oblolete rubentes, aut flauelcentes , lando flauos,aut pallentes , quandoque puniceos , interdum vero ex pallido iicantes , fepifiime binis coloribus fimul elucefcentibus , vel purpureo me- A a z diam RERVM MED7CARVM NO. HISP. diam floris partem occupante, vel virgatim cotum florem intercurfante , radijs alternis , modo flauis medo purpureis, totum diftinguemibus , aut ini dum maenis purpurantibus maculis, nonnumquam exiguis, vario ficu, & m tura, toto flore vel flauefcente, pallefcenteve,aut exalbefcenre. odoris fuauisN ciflum referentis, lex oblongis flaminibus , ttiloq; paulo longiore , e medio fl< emergentibus- Hi enim flores ,etfiephemeri fune, nodhi tamen explicanti poftndie ante meridiem, per aeftum praefertim,fe contrahere incipiunt, ac te peratiore aura,incegro nonnunquam die expanfi permanent, & fub nodtem t tum contrahuntur, nec vitra diem perdurant . lingulis tamen diebus recer explicantur . qui cum pridie decerptis (quod vifu mirabile eft) atque inter ch tas repofitis collati, ijfdem quidem coloribus conflare, quibus illi deprehendi tur j at eorumdem fitu & mixtione ab ljs variare , quifquis diligenter obferi uerit , animaduertet . tertio item die, & fequentibus fimihter , Diutiflime vir & ab Iulio ad O&obrem vfque menfem , primasq^ pruinas , numerola floru: fobole luxuriare folet . Semina fert fingula, nulla membrana , leu pericarpio clufa, mucrone , cui flos infedit , obtulb, infima vero, qua caliculo adhaeret p te, tanquam exigua corona ornata, pentagona,baccae Myrthiferemagnitudi initio viridia , poftea , vbi maturauerint, fufea , nigrantia ve , & quibufdam lud tuberculis obfita, fponte vel leuiflima agitatione excidentia . nucleumqi continent album • qui tritus, in candidiflimam, &, Amyli inftar, niueam, fi bilemq-, pulpam reldluitur , radix crafla , fibrataq^ eft , foris nigra, intus alb guftu aliquantifper acris , cui admixta fit fuperfleiaiis quaedam dulcedo . i planta annua appareat, viuax tamen eft . Varietas illa colorum, quae in floril eorumq; pediculis , ac caulibus , ferninumq-, craflitie , & breuitate vifitur ,1 fit animaduerfione digna , nullam tamen fpecificam facit differentiam . Pro nit Mexici paflim , & in Hortis , florum & deliciarum gratia , coli folet . Ra frigida conflat , humidaque, & lubrica natura . quamobremdeuorari refrig gratia , illinique folet . etfi , vt diximus , tantillum quid acredinis , cum pufil fuperficiali dulcedine recipiat , Nec defunt, qui dicant, radicem eius, quae v; eft flore, duarum drachmarum pondere deuoratam, egregie aquas educere Confiule (gfi Carolum Clufium in rariorum plantarum hb^. c.j. ‘Non adeo frigidam ejp mirabilem, Peruuianam , Juadet fatis magna foliorum c monia . Jjhtodfi inter Conuoluulos reponi debeat , rvt figura fioris) 0* ruit a eius f mera, totaq\ planta conttitutio , aliquo modo innuunt , maiori iur e: calida quamfin^ flatuetur , nec improbabiliter aquas fub ducet . ' ' , 4 NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. «81 9 TLALCACAHVATL CHIM ALHVAC ANICH AL- CENSI. Filipendula HII. Mexicana . Cap. XXX . HERBA efl: Tlacacahuatl duos lon- ga dodrantes , oblongis ornata fo- iijs, Ocymi, fed crafsiufculis , neruofis, ferratis, binis per interualla.& afperis cau- libus , teretibus , tenuibus , & nonnihil purpurafoentibus . & circa fummos cau- les floribus cyaneis, paruis, & in oblonga-» capitula, Stcechadi fimilia, conipofitis . & radicibus orbicularibus , Ponticis nucibus forma & magnitudine , haud difsimili- bus , vnde nomen , non fine alijs capilla- mentis , hinc inde tum ab ipfis radicibus , tum ab inferiori caulis parte prodeuntibus. Nafcitur in frigidis, faxofisq; locis, iuxta_j aquas . radices funt frigida?,atque humen- tes . deucranturque quaterna illarum ad- uerfus febrium ardores.easdem, addita Te- poxcnacatl , aluum fiflunt . De T LALLANT LAC A CV/TLAPIL - LJ alia , Trifolio Tetraphillo „ Cap. XXXI , TT LALLANTLACA CVITLA- PILLI herba efl: folijs munita Ocymij ternis , quaternisve . caulibus tres longis /pithamas,lignofisj & lamibus, par- timqi rubeis . frudtu glandium forma, /pi- cato , ac partim coccineo, pleno modico femine . & floribus rubeis, ac ftellatis . In- fignifapore caret, & lubricitatem quan- dam lancinantem praslefert : more earum plantarum , quas Quexquic vocant . Radix vero fibrata, iiirculola, & crafla efl: . Na- foiturin calidis Tepozplanenfibw . frigida, & humidaefl: natura. tuffi medetur, alijsc; pe&oris morbis. reforuntque, enixas , & Jafskudinem pafios roborare, &fodare_> dolores . Tragacanthi gummi guflatum» credas manderem . Quemadmodum in Trifolio pratenfi mi- rum rarum efl cum quatuor folijs illud re- pe hanc plantam raritatis gratia Trifilium Tetraphyllon appellare placuit , n eadem & tria quatuor folia confindantur . Aa 3 De ivi rervm medicarvm no. hisp. De TOZCVITLA? I L X 0 C H IT L Lithofpermo Arundinaceo alio . Cap. X X X 1 /• H E R B A efl Tozcuitlapil xochitl , quam alij Coiyot^in vocant , tran( iamdiu in Hifpanias , vocaturque ibi , quod folia ferat Arundinis , £tum vero initio candidum , ac gemmantem , ac demum nigrum , & niti & pra?carijs vocatis globulis perfimilem, Lithofpermum Arundinaceum quamuis in calidis magna ex parte nafcatur , frigida tamen , & temperata non refugit . repellit przter naturam tumores . frigida fiquidem radix , hu daq; conltat temperie , grato etiam , & glutinofo fapore . NARDI ANT. RECCHl LJB. VIII. 283 De T Z A VT L 1 . Glutine. Qap.XXXlIl. TZ A V T L I , feu Gluren , herba e(l fo- lia Porracea mittens , lineis dilcurrei> tibus fecundum longitudinem, caules re&os,& geniculatos, in eisq* fiores e luteo purpurafeen- tesjlrinis forma quadantenus fimiles,fed longe minores . radices vero Afphodelo fimiles, can- dentes^ fibratas. Quibulque locis viuit, editis ac planis , fed praecipue calidioribus . Radix ell frigida, humidaque, & gludnofii . ex ea enirm. pradlantifiimum gluten , & valde tenax, quo vtuntur Indi, & praecipue pictores, vt pigmen- ta tenacius adhaereant , ne rerum repradentatae imagines facilius deleantur. Secatur haeciru frufta parua, & ficcata Sole laeuigatur, atque ita demum nobile illud glutinis paratur ge- nus . aiuntque , radicem hanc femiuncia; pon- dere deuoratam, mederi dyfenterijs. verum ex- teris etiam opitulatur morbis , qui e defiuxio- ne^nimiaqj laxitate oriri folent. Bulbi pier i que ^t Ccepacea^Harciffi^ Hyacinthi inultam admodum in radicibus habet vifeofam ku- tatemyui tamen f& na NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. iSj quarcumque ob calidam intemperiem debilia firmat, atque corroborat. >eri aliam eodem nomine plantam in planis , fauubusqj montium Quaub- Aliafi* uacenfmm , & Tacapichtlenfium , necnon Ocoituci , eildem faculcatibus, & for- circicer proditam , fed ob mum fortafle , aut aetatem radicum* forma, folio* a latitudine , & fumniis ipicis, paulifper differentem . Ve tAPIT Z JLPATLl. Adftriftom. Cap. XXXVL PITZALPATLI, quam nonnulli Tlaelpatli , feu Dyfenteriat me- ■ uicamentum vocant , heroa eft dodrantalis, folia bina, paruula , ferrata-» > i obrotunda, per longa interualla mittens , Caules dodrante paulo maiores* s, tenues , & fubalbidos . & in poftremis ramis caulem purpureum, aeque ai . radicem vero orbicularem , & fibratam . Nafciturapud Xa/arlauhcen- gionibus frigidis, & locis campeffribus . Radices fapore infigni carent, nec t*e effatu dignam adftridfionem prarfeferunt. & tamen duodenae earum* atque ex aqua deuorat* , diarrhoeas , dyfenteriasq; dicuntur cohibero , m extinguere , & laxa membra corroborare . uceftam aliam eiufdem nominis plantam lubet apponere , in qua folia bina non nfummo . Calyx, qui ex luteo rubet, 'Zaccamq, vir idem,$ olam fimilem ^continet. • “ ' • ( • _ r , i D* »86 RERVM MEDICARVM NO. HISP. De tAT Liti A M circinata . faP- x x x v 1 1 HERBA tAtlinam circinata, ab ai Apatli^uafi Medicamentum nalct iuxta aquas , ditfta, Folia fert Saluiz fimil fed maiora, & afperiora, Cirfijve , quod E gloffum quidam vocant . Caules rotunde foirfutos , rubefeentes , & quatuor^ubi longos. Flores toto caulium procurlu e pa do rubefeentes, oblongos, & loculis haud; fimiles,vnde folliculus prodit oui figura, p nus femine gracili,& fuluo. Radices verbi pillis fimiles . Nafeitur in calidis, quale Bcaxtepecenfe oppidum, in planis, & carr. {Iribus locis . Radix , ac folia , trita & in rinam redadfa, vlceribus putridis , fi illis {pergas , medentur . frigida enim , ficca conftant, & adftringenti temperie, qu diarrhoeas fiftunt , dyfenterias cohibet camter asque defluxiones, maxime {i ex cai caufla ortum ducant , coercent . Inter Campanulas hac herba locum flbi n. dicare potefl . in quibijs omnibus Jemen flat nitens , ualde minutum, multum , quinque < fculifptis indufum , conspicitur, (gfl flos in f ram Campana, vnde nomen , e formatur. 'Vires omnibus eadem, frigida nempe ,ob- ris inertiam adfcnbuntur * De H 0 CIVI CP A TL I , fu fiaui n, cina. Cap. XXXILX. E R B A eft Hoclicpatli duos dod __ tes longa, folijs Rute, aut Legum floribus coccineis, modicis-filiquis parui nuibus , teretibiisque . Nafeitur in mc bus frigidae regionis Hoitzilacenfls . R eft frigida , gliitinofa \ atqtie adftring (iftit dyfenteriam.ac lumborum dolores ciae vnius menfara deuorata , placat, a< rum , qui longo itinere , aut laboribus probis defatigati funt . ■ NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 287 Di HOCHOETZOKTE COMATI . Capite Senis XXXIX. _ OCHOETZONTE COMATL , _ J_ leu Caput fenis, quam alij ty^anac- xocbitly Temiltzjncenfes vero T acancxton , feu Cufpidem cineream vocant, herba eft volu- bilis , folia mittens ampla , cordis figura^ . florem coccineum , longum , & fibularem aceruatim dependentem . radices vero nu- merofas , orbiculares, mediocres, & funicu- lis per interualla appenfas , intus extraque^ afperas, & fiifcas , Tecompatli fimiles . Na- fcitur in planis, & campeftribus locis 7V~ hoytzjU. Radix frigida, numidaque conflat natura . editur elixa . refrigerat vero, atque roborati olet liquorem fliliatitium floru m Mali medica fapitqiie. illinitur tumoribus praeter naturam . Infignis planta eft, & gra- to guftu . exhibetur febrientibus , atque ita febrilem calorem compefcit . Indis erat 'olim mos impartiendi illam natis , fed ea_» lege, vt totam non abfumerent , fed portio- aliquamintadam relinquerent . perfuafum habentes , eos qui illam inge- lt totam , obituros nondum aflecutos fenetftutem . quamobrem impofi- eft illi nomen Hochoetzonte comati . quamms alijs , vt diximus , (^a^anaexo- diela eft . ■ ■ £ - 1 A De HVEMBERE-QVA. Cap. XL. • r.c i . 3 \ [E R B A eft Httemberequa , folia mittens vndulata, & terna , fed medium longe maius exteris , atque obrotundius . caules prolixos . fru : . ; . . Jj Smilacis ajpera mires omnibus pota funt . Poterit tamen curiofiu leftor confi FaQopium in tractatu de morbo Gallico cap. 6 j.mbi ait, fe per biennium Pifis pluri a lue menerea felici cum fuccejfu liber ajfe. idque etiam Guaiaco longe prafertm mb bus gummatis dijjipandis . elle facere inter Sardam (dp C binam , id non de generica alupea differentia mtelhgendum , fed de ea qua e fi inter conge - B b neres *po RERVM MEDICARVM NO. HISP. nete!, adeo tntm amba planta, baccis.folijs, floribus, radice, _ fapore, vinbusq. com ntunt , rvt non pofsint aliter ejuam dwerfa eiufdem gener u (feces, & m juribus eundum magis & minas , differre . ficati dicimus, oleam domeftiem ab oleastro, n lum ab alia malo diBingui . De QVAVH M ZC AP ATLI altera Zarza IIII. CaP • xLl‘ Qaarta_» fpecies y- fualis. QVAVHMECAPATLI feu Quamecatl haec, eft illa fpec Sarzaeparillae , cuius radices in noftru Orbem deferuntur , folijs magnis, coi figura , caulibus volubilibus , & fipin & radice furculofa , fruftu nullo , & preolis hinc inde exorientibus . Na tur Tototepecenfibus agris Metzjtlam bus , & Cuauhchinacenfibus . fed omn melior in ea regione , ejus a profunc te nomen acccepit . Sar^amparillam, congenerem efle < laci atyera non tamen eandem plane, t, Authoris patet defer iptione . in quam e fententiam , plerique rei herbaria fcrt[ conc effer unt . In viribus huius planta deferibendd tus admodum eB Monardes , alijq. fi res botanici . His adiunge magnum opus ,in quo coniunSii funt authores en qui de lue Venerea vnquam fcripferw qtio ruidere licet infinitam in ipfi T E VH Qy / L I T L 1 C , j eu Herba Principis . Cap. X L V. '“'EVHQVILITLIC herba efl folia Mali Punica; proxima mittens, afpera, terna, & quouis caulis nodo exorienda . caules multos, coccineos , tes, tenues, & hgnofos.flores circa ramorum cacumina in corymborum for- n compofitos,quadantenus coccineos, vnde filiqua; generari folent paruula;, Lidentes granula primo candida, & pofl maturitatem nigra.radicem vero te- m,ac prolixam, extra luteam, intus vero pailefcentem ex albo. Epota radix ^[ua, trium drachmarum, plus minusue, pondere, febrilem calorem fedat.Fri- e fiquidem efl, fed ficca; atque adflringentis natura;.quo fit, vt fluentem quo- aluum cohibeat , 5c ventriculum ob nimium calorem imbecillem , inftau- , atque confirmet . De B b z I'! %9% RERVM MEDICARVM NO. HISP. T)e TLACHJCHINOA PA T L A H 0 A C , /eu Herba wjla latifolia . fap. X LY l . HERBA VSTA I. HERBA II. TLALCHICHINOA PATLAHOAL Herba Vfta III. TLACHXCHINOA; quair Texixiuhtliy feu herbam /axori vocant, herba eft folia Limonia Mali f lia proferens,interdum paulo minora, i les cubitum longos . & in eorum pol mis ramis appenfos flores , Scorpiurofi les . radicem vero craflam , fibratamqi dulcem , & mediocris temperiei , aut < frigiditate nonnihil frigefacientis. N; tur Ocpayocani , T auhtepequeci , Tlacbm caciy&i in alijs huiulcemodi calidis re mbus . Vniuerfam plantam vlceribusa mederi , dentium dolores tollere , nufcula oris cicatrice obducere , tum prxter naturam repellere , febres fedai delere fcabiem , praecipue lale & fuligi admixtis, ophinfimq. Baccas ejuafdam viridescit os nigrat de xitforemVero ex albo ad caflaneum tendet, NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. ipj De T L A E L PA T LI alia3Jeu medicina dy [entericorum . Cap. X LV 11. HERBA eft T laelpatlis , multos mit- tens caules , tenues, fpithamam fere longos , refertos Veronica? folijs , obrotun- dis , ferratis ac paruis , & fru&u Piperi longo ftmili 3 fed digiti tranfaerfi crafii- tudine . Radix longa eft, digitalis craflitu- dinis . Nafcitur iuxta flumina , calentibus in locis Miftica? inferioris . radix eft fri- gida , ficcaque , & impense adftringens . eadem lemiuncia^ pondere trita , atque de- uorata, coercet dylenterias , & quidquid ni- mium fluxile eft,& egens adltridione . Spica ei qua in Plantagine Jimilis condi- citur . k TLATLAVH CAPATLl Oxygeranio Mex. Cap. XLUX . OXTGERAN IV M MEX . /. OXTGERANIVM MEX. II. Bb 3 TLAT- V 194 RERVM MEDfCARVM NO. HISP. TLATLAVH CAPATLIS fpecies eft Geranij,fed Raphani fad ex rubeo candefcenti , vitigineis folijs, flofculis coccineis, ac roftrisCic ni* fimilibus . Du* funt eius fpecies, radicis tantum colore diftin&* . quarui altera in candidius ) altera vero magis in rubeum vergit , fed eifdem vinbi Nafcitur vtraque in frigidis, ac calidis regionibus , qualis eft Mexicenfis , Quauhnahuacenfts , montanis, ac campeftnbus locis . Frigida , ficcaque, &a ftringenti vtraque conftat natura . Radix, cuius eft praecipuus in medicina vfi & acido aliquantifper fapore , medetur dyfencerijs , alijsq. fluxibus , oculoru inflammationi, & fatietati . Denique medicamentis omnibus , quae fimul ref gerant , & adftringunt , apte commifcetur , & laftitudini cuiuis fert opem . i bres refrigerat , & calori nimio , praecipue cum humore coniundto, aduerfatu Firmat dentes, gingiuas comprimit , ac roborat . trahit pituitam > fedatcju< dolores , fi aqua cui intrita fit , locus colluatur . tumores praeter naturam m turat, & rumpit, &. conceptionem procurat, vlceribufque eris , & quibuli alijs medetur . Sunt qui afferant, cum fbilli tuffi conferre , & vrinas elicert bilem vero per fe purgare . quod nifi compreflione contingat, qui fieri pol non video, cum viribus conftet valde adftringentibus . \n Geranijs noftrif nullum repertas, excepto •uno Oxytriphyllo, quod acido fit j por e. radices enim dulces funt, ut apud M atthiolum eft legere, ha autem duaifecies Authore propofit caulibus multis , folijs Limonia? Mali, fed minoribus, frudluq. hor- is Solani , Vbique prouenic , nec vllum refugit cadum , aut felum . Frigi- ficcaque confiat natura , & ijfdem cjuibus hortenfe Solanum viribus . quo vt radix tufe, refolutaque ex aqua, ad febrilem calorem fedandu® propinari it . amaritudinis ramen, fk nonnihil caloris participat, quamobrem ferunt , jiuncia? pondere deuoratam, flatum difeutere , inteftinaque purgare a feci- > ab altero quopiam aftumpeo pharmaco concitata funt, nondum ta- i vacuata, grauitatem ventriculi diftoluere , atque ita demum dyfentenjs lefto . olanum ho tenfe , frigidum ab omnibus re fle dicitur . id tamen de folio , (flp bac- Helhgendum efl . nam alia partes, vt ft in plerifque plantis, diuerfum habent er Amentum, nam amaritudo radicis, (gfe feminis, vim habet plane contrariam . De I i i *S>8 R.ERVM MED ICARVM NO. HISP. De ALJHVACAVAT LEPTO PHTL L 0. fiu Lubrico (gjf tenm felio medicamento . Cap. Ll I . HERBA eft Alahuacapatli , fi fundens tenuia , Lini fimilia minora . flores candentes . radicen ro albam , pellucidam , fibratam, a contortam . Nafcitur regionibus f dis Taualiuhcani , iuxta accliuia i tium loca . Radix trita , &c femiu pondere, ex aqua Buglofft, aut for deuorata, humores omnes vacuat & alia Alahuacapatli fpinifera , qu Tunarum fpecies eft referenda , di fuo Joco tradabitur . £ -I De APARAgVA. frh LJ 1 1 ' AP A R A Q^V A herba eft radici infiftens longas , lentas , ac per ualla tuberofe . vnde prodeunt caules multi , hominis asquantes i dinem , & propinquas arbores fcandentes , folijs ornati virentibus , Mal dicte folijs non plurimum diflimilibus . candentes, ac modici flores. I dus nullus. Ius decodi radicum epotatum, medetur doloribus e Galli< profedis . bubonibufque* ac vitiat* motioni fert opem. Nafcitur incs 8c arendbus Huacana locis . i NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 199 De CACAMOTXC T LAN OQJAILONI, feuVatata purgattua . £ ao. LlV. H ERBA, quam facamotic Tlano- quiloni quidam vocant , alij Cax - tladapan, ali j vero Apitzalpatli folent nun- cupare , folia fert appellata Amazcmca? forma, Hadera?ve , feci angulis quibufdam infignia . caules exiles , teretes , & volubi- les, flores maluaceos,& purpureos , caly- culorum forma, cymbalorumue . radicem vero obrotundam , candentem , & tene- ram . Nafcitur regionibus calidis , tempe- ratifque , (ponte fua , ac etiam culta perti- naci quadam viuacitate, quales funt Pahu~ atlanenfs , & Mexicen/es . pofletque in* nonnulla Hifpania: transferri loca . Ra- dices , duarum vnciarum menfura , deuo- rata? cubitum tendenti , aluum mira leni- tate & fecuritate expurgant . tracta etiam c venis bili , ac reliquis humoribus . quid quod dulci fapore, & grato conflat, nec macianis , pyrifue noftratibus cedente-» ? Clamitet modo improba, & femper qua> mortalita$ mille pafiim pharmacis excarnificari , in tanta medicamen- im blandiflimorum facunditate, & benignitate natura?. 'luftus hb. 4. rariorum plantarum cap. 5 1. tria 7? at at as de fer ibit genera colore in Et a . cortice 'videlicet purpurafeme , palle fc ente , albo . que COAPATLI TAN C V 1 T L A N E N S I . £ap. LVI. HERBA eft Coapatli Tancuitlanenfis , ramulos frequentes mittens , lijs ornatos longis , anguftis , hirfutifque, & inferne lubalbidis. teolque flores . radicem vero longam tenuemque . Nafcitur in collibus gidis Myftica? fuperioris , Frigida videtur, & lubrica natura. Medetur nenatis potionibus , idibufque ferpentum , ter aut quater per fingi dies admota vulneri, aut femivncia? menfura,e liquore congruenti rei< ta , atque epota . NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. joi p e COAClVlZPATLly fu Medicina doloris . Cap. LV 1 1 . COACIVIZPATLI herba eft folia Buglolsi, ftadm ab ipfa radice fundens, caules folijs paulo altiores , eres » quatuorue, laeues, teretes, tenues,ac rubeos flores in lummis eorum partibus , e viridi rubefeentes . radicem vero minimum di- gitum craflam , flbratamque . Nafcitur in calidis regionibus Papaloticpaci inter faxa , proruptis cauifque locis . adeo autem, eft mirabile fanandis doloribus medica- mentum, vt inde inuenerit nomen . In- figni fapore caret , & tamen nonnullum calorem participat . Aiunt 9 ius deccdti il- lius, mirabile efle aduerfiis Gallicam luem . menfura foliorum eflo manipuli tres, & aquas totidem libras . Decoquenda vero funt ad tertias, & forbendse fingulis die» bus decem vnciae matutino , velut ius de- codli Guayaci affumi lolet . Quin etiam* interdiu potandum eft . ita quofuis dolo- res , ac praecipue articulorum, placat . Flos fere fimilis Limonia . I De COAN ENEPILLI feu Con» trayerua. CaP' L 1 1 X. OANENEPILLIS, quam ali) Tztac Coanenepilli , alij Coapatli , alij Coatli Xotimtlanenfem vocant , herba eft folia ferens lunae crefcentis in modurm , aut folearum quibus calceantur iumenta , Agnata quoque clauis luteo colore . caules volubiles, teretes, exiles, ac ornatos per in- terualla praenarratis folijs. item capreolos , & flores multicolores , Vetonioefere for- ma, fed longe minores, radicem vero pro- lixam , & conuolu tam, minimum digitum craflam, flbratamque, cuius eft vfus in me- dicina . Nafcitur multis in locis agri Me- xicani , fed praecipue Xochitlani , vbi eius vires fune primbexploratae,atque repertae . C c Radix }0Z RERVM MEDICAR VM NO. HISP. Radix namque eft nonnihil dulcis , calidaque & ficca ordine fere (ecund odora, quam tulam aeque deuoracam trium vnaarum pondere , aiunt m fpleni , reftaurare motum impeditum , ftdare dolores , appetent am excii euocare vnnam, calorem temperare, ventris dolorem lenire, iemen rerei pellere,ac per fomnos infommaue,a fuis iam pene fedibus diuullum,vipen obflftere ictibus , venenatis potionibus , venenisq. ahjs vim omnem adirr expurgatis ftatim per inferna . pratferuare etiam a meretricum veneficis dijs , nociusq. cibarijs, qua die fuerit demorata, demum venenorum omn perniciofam vim hebetare . Sunt qui flores idem proflare exiftiment • Flores ftmilcs quidem funt colore , V etonicx Altili , /ed minores } & 'Bryonia potili comparari poffunt , inter cuius ffecies reponi poffunt, Baccd colore ex Casta) nigrum tendente pinguntur . Contrayerua tantopere contra omnia menena celebris , eft mei hac ipfa ht mei faltem congener . id enim mihi confirmarunt duo Monachi , qui in M multis annis habitarunt . (gfr patebit amplius ex his , qua de mmbus hutu. bx d Reuerendo Patre ajjiffente Hiffanix acceptis fubijciam , ex Hiffamco i lata . Hac Radix e fi contra omnia venena , pe flem , (ff fpeciatim eius mira Eia midebis in fequentibus . Drachma vna , md feqmdrachma} ft perfonx fuffeiant , (ff gratuitas morbi requirat , in quinque mei fex vncijs aqua tepida ne mei vefperi fdmptas , deinde fudor procuretur , feruit per T auadelio . repe, mei ter. (gjf licet mideatur incendere , C* auge* e calorem , tamen eum potius ex Similiter ad dolorem lateris 3mentricuh> artuum , capitis» ifchiadts, matricis pr in morfu araneorum » miper ferpentts^ aliorum menenatorum animalium ,< rifica , nec e fl quidquam quod tam cito fvtos prxfiet effeciu . (gjf tandem e fi pata mt fupra . ‘Radix quidem marios ha guras , omnes tamen ex planta funt eiufdem ffeciei re ferunt q quaft omnium a lium menenatorum effigies 3mt mde cognofeamus earum effe antidotos , Aquam num , in quibus radix ficca impofita fuerit , fi bibatur quotidie ad prandium feruabit d pefie3 Melancholia juuabitq digefhonem , (efr dtffpabit flatus^mentr, Confortabit . Et qui mfus fuerit hac bibendi ratione ^nunquam ad morbos erit dis . Hxc radix melior e fi quam Bezaar vel T heriaca , mei Vnicornu , in fuis bus . Vocatur hxc herba Contrayerua ide fi contra menena , item t ocuaneneptl tuapatli » Hecelematxj , haEltnus ille . fi ac nomina midemus etiam d noflro A huic plaitta tribui . Ve Planta , quam Coeam Peruinam vocant . Cap. LIX, HERBA eft Coca Peruina , vt audio , quatuor fpithamas, plus mi longa , fohjs Myrti , led paulo maioribus , mollionbufque , diluti ns , & in quibus alterius minoris folij imago eft exprefla , femine vero ra< tim dependente, & Myrti inftar, cum maturefeere incipit, vergente in ru colorem , & tandem nigricantem, quo tempore folia colliguntur, in erat exiccantur, ac reconduntur in vfus . Quod lpedlat ad culturam , hmen i rms ferendum eft in, feminarijs, deinde transferendum , atque ordine ; ... L' ~ ' fat NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 303 , & ciceres , difponendum , repaftinato & culto fblo . mifcent folia denti- rommanfa, pulueri tellinarum vllanim, in catapotiaq. conformant, exic- que, atque ita illis fune vfui , Ore fiquidem geftata, atque hinc inde conuo- iitim dicuntur extinguere, egregie nutrire corpus, famem ledare, vbi cibi , >tus copia non eft,& tollere per longa itinera lafsitudines . Quin eifdem ca- tijs vti folent permixto,deliciarum gratia , Telt, in oppidis domicilijsq. fuis ientes,ad fbmnum conciliandum , ebrietatemq. inducendam , & laborum, rumq. omnium obliuionem, atque quietem. Eft etiam illis pro nummo, & plantae commercio feruent emporia - hde & Monardem cap. j i. Confule etiam eos , qui hi floriam Per mnam confer i- 'Ut , (ff flufj notas ad 2(etre} in G arctam . 'xtra dubium esi , hanc plantam 7(ufco 'uel Hippoglojfo ejfe congenerem , cum fo- m alteri infidere Jcribatury &> reliqua in deferiptione pofita non contradicant . Eius folia . LXh HERBA Mecapatlis , foli; bens cordis figura, caules vo lcs , luteos , vnde nomen . florem pu ieu.m,Caxtlatlapan fimilem, in calyt luteis contentum, radicem vero long ac tenuem. Prouenic in calidis Mec nenftbus fyluofis locis . Ius decodh humores craflos , ac frigidos purgat ventris noxia pellit animalia. Decocji da eft adhuc virens , & matutino f propinanda . ficca enim inutilis eft. Hanc conuoluuli ffeciem ‘Didi in b D. C omini .flos eius efl elegantiffimm caducus vt in reliquis fpeciebus . flme\ grum Daflculis membranaceis concludit Huic alia ibidem nata , fuit admodu mi lis , fed flore caruleo , eiufldem mag dinis . flmine admodum flnnli , fed cordis figuram non habent , fed ftmilia Coflipims Vel Hederaceis. hirfutajauhs i radix admodum fubtilibus fibris conflat . c ater a omnia , <~ut in pradioia . De OT l N E N S l herba expurgante . Cap. L X 1 1 1 . MOTINENSIS herba, folia parua, cordis figura fert . caules ri atque volubiles, flores rubeos , calycibus fimiles , valculaque obri da , vbi includitur femen . radicem vero fibratam . Nalcitur Xiqutlpay & rimbari prouinche Michuacanenfis . Semen tritum , atque ex aqua deuora drachma: vnius pondere, omnes humores citra noxam vllam expurgat . Et hac admodum flmilis priori modo defler ipt a. cm etiam vires purgandi reflpo\ De A L A N C A P AT Lh irati hominis medicina . (^ap. EXIF. HERBA eft Qualancapatlis , faligna proterens . caules tortos, teretes, tenuelque . Nafcitui citlalpa . Frigida eft , humidaqu< fapons & odoris prope nullius . pinantur folia tula , atque relo ex aqua , homini qui ob iram, ptamue iniuriam male habet . v nomen.. . NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 3°S De T E Ai E C AT L expurgante . C*P-\ LXV. E M E C A T L expurgans , herba _ eft folia rara, tricufpidia, ac modi- ca mittens, caules tenues, lentos, repentes per terram , flores orbiculares , modicos , luteosq. iuxea Angulos foliorum exortus , toto caulis procurfu, & tandem vafeula re- ferta femine, inferne hirfuta, & fubalbida . radicem vero Raphano fimilem , fed te- nuiorem . Nafcitur Alcomani vbique. Ra- dices femiuncias pondere potas ex aqua, bi- lem & pituitam per feperna atque inferna. Vacuant . It hac herba /pedes e ii Conuoluuli . oWe etiam uim purgandi obtinuit • De TLAC0CHICH1C OCAPETLA - TVCE feu Saluifolia* Cap.LXVL [E R B A eft Tlacochichky furculofas radici innixa . vnde profert ftipites tres cubitos longos,teretes, & purpureos . folia ferrata, Saluias frmilia_» , liquantilper latiora, inferne fubalbida , ac virefeentia foperne. & flores itu smis caulibus candidos , & in pappos abeuntes . Si^ccum vncia: vnius ra- rn potatum ex aqua , aiunt, pituitam per inferna vacuare, medenque ven- iolori , ac feabiei , tplenemque minuere . 7)e TLACVITLAXCOLLJyfett *-vifccribus terra. Cap. L X V 11. TL ALCVITLAXCOLLI , ab alijs 7 auhuacapatli dtifta, her- ba eft folia habens Origani, fed longio- ra , & angufliora , circinataque . & tru- dium rotundum , toto caulis procurfu vtrinque , iuxta folioru m exortum . Ra- dices vero albas , tenues , & longas . Prouenit tAtlapulci , vbi vtuntur fucco eius inftillato naribus , ad pituitam e capite euocandam , & leuandum eius dolorem , tumorefque faciei difeutien- dos , & in rriagno habent precio . Ra- dices namque' duarum drachmarum, menfura epotas , omnes humores pur- C c $ gant. 3o 6 RERVM MEDICARVM NO. HISP. gant, citato vomitu, &aluo foluta . Securum eft atque innoxium pharr cum , etn anxietatem aliquam nonnunquam excitet . muius tamen eft ar viridi , atque e calida aqua deuoratum . T{adtx crajfa, non tenuis, ex rubro in album tendens, depingitur, caules genicui rvt internodium quoduis ipfi nodo infertum videatur, folia bina fibi oppcfita in no De TL ALAM AT L morbi Gallici fedante dolores , & Herba l omnis infantis . Cap. LXllX. HERBA eft Tlalamatl, ab alijs n cupata Tlalcimatl, feu Cimatl hu lis, ab alijs herba Ioannis infantis , a chuacanenfibus Turipitaquam , ab alijs ro Cureci , quae folia fert obrotunda, na, Nummularis fimilia .caules purpu per terram ferpentes . purpureos , fp;cai flores . femenque paruum , & romndu radicem vero longam , tenuem , & fi tam . Nafcitur temperatis locis , auc p frigidioribus, quales funt Mexicani, ac i nulli ex Michuacanenfibus . Frigida, fi( natura conftat , & adftringenci . med vctuftis , ac recentibus plagis . dtciturq. turare, ac rumpere praeter nacuram ti res , &c abortum coercere . quin & tufi duarum drachmarum pondere deuoi dolores e morbo Gallico orcos fedare, l cuare humores omnes, illita vero oculis rum inflammationi mederi , ac pedi interficere . folia parum rubent iuxta petiolum in piSlura . tAliam videtur Jub eodem nomine defribere herbam Monardes , folio Oxal ijfdcm tamen viribus ad vulnera fananda praditam . Vide cap. 1 6* De TZAGVANGVENI III. feu Harreorrhoidali Mexican Cap . L X I X . TZ A G VA N G V E N I , quam alij a natali loco Qaqualpenfem pia vocant, ali j Totolycxitf alij Comalquihtl , & Michuacanenfes Xt\ herba eft folia habens angufta, & prolixa , magnaq. ex parte quina, & fin Tztauhyatl , feu Indico Abfinthio . caules fex dodrantes longos . coccine flores . Radicem vero fibratam . Prouenit Quauhnahuaci , campeftnbus que locis . Admota harc haemorrhoidibus, aut brachio appenfa, eas exicc; que corrugat . • NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 307 i- W, De TTZC VI Ai PATL 1 , feu Canis interfe&ore , "vel Hordeolo . (fap, LX X . YTZGVIMPATLI, & mali moris , egregie curat, carnenu fupercrelcentem abfumit * pifces infperfumL# i necat, murefque, (vnde quidam Jguimichpatli vocauerunt ) & carnibus permixtum canes , vnde nomen, quin fi puluis idem aquae com- . " ’ mifeeatur , linteolumq. eodem humore ma- dens , articulis applicetur dolentibus, mirunu prxftat auxilium . eadem aqua vlcera oris fa- ur , colluta pediculi necantur , grauis anhelitus emendatur . & ius deco&i rum,adie&o alumine, firmat magnopere dentes. Secundum genus apud secunda, luacanenfes nafeitur , eifdem viribus , fed radice Caspis fibratis perfimile . k tertium apud eolHem, folijs anguftioribus, orbiculari radice , Japore fere dice orbi* o, & quo ad extera fim ile. \ calari’ )efcribit hanc herbam etiam Aionard.es , fed fub CeuadiUa nomine . & nif men - tn faceret vaginularum quibus femen includitur , putarem non in frumentaceo ge- hanc herbam reponendam , fed in genere Ranunculorum }Vel Anemones . Vix enim umentaceis tanta acrimonia repentur . & Author no si er ait , folia oblonga , nec t hordeo fi milia, •unde forte alterius generis fuerint , quali in lingua Dalecham • Adeas . addit caulem crajfitie digiti , quem in frumentis non inuemas. fpica tan- etiam inter Ranunculos, O* Anemonum genera reperitur. in quibus etiam flamen - la, forte hordei ariflas reprafntare poffunt . fd in hac re ml affero . Plantam n Lugdunenfis depinxit, ex deferiptione tantum ,T>t mihi ui detur, ex pref a efl . equentes rvires accepi d Tfuerendo Patre Societatis 1 E S aAjJifttnte Hi fa- um ab Indis exploratas . Puluis huiu i herb e ulceri C ancrofo impoji itus, nec at Can - / . Sanat vlcera quantamcunque fint antiqua maligna, inter fcit Vermes in vili- bus natos , tum m homine tum mbeSiijs . tollit omnem f abi em wfperfo putueris . irmtt dentes, fi ecs aqua inqua puluis fuerit bis terue abluas. Tollit etiam doLnm ium licet computruerint, Lauando cum aqua ho. deoli fabis.:; e>d.m dis liberat . rDe RERVM MEDICARVM NOJHISP. \ r. ’ \R \ DerC^~ , . ■> . . T 'V ^ yJ ^ ^ATZlNy feti paru, CACATL. Cap. LXXl. ERB A eft C facpttzjn folia ] li Punica proferens , fed ' ge. maiora. caules purpureos, ac dum orbicularem cicere maiorer Radicem vero fibratam . Nafcicu . l: iugi£>arborum expertibus , regioni frigidarum , quale eft oppidum L lyuquitepect T laxcaitecarum , vbi in i . xkno habetur ab indigenis pretio, .t v i tamtbus incolumes ab omnium n borum iniurijs degere , ob eius t ba? copiam . Cortex namque ra< ,reda : v.jdracbmarum pondere deuoratus f:. .1 leniter , ac citra noxam vll ^fiibducit. •z 2iul . l! ni ■ .■ . j'i sbnv &e TCHCAX/HriTL, feu . miJi/ fipio * Cap. L X X 1 1. ilxia P E R JB A eft Tchcaxthuitl , ( __ pium a noftris nuncupata , elt Lu c riouar Hif pania? frequen ma, & cuius per fingulos annos fis fit vberrima . Nafoitur in cal humidifque, cultis pra?cipue, locis . mina tufa , atque epota ex aqt aiunt , mire re/iftere pun OZAMALO XIHVITL herba eft radici tenui, & longiulculas 4 iunixa . vnde profert caules . & in eis folia rucacea, ftipantia vtnnque-? caulem 310 RERVM MEDICARVM NO. HISP. caulem ordine quodam . floresq. albos , & candentes, forma Hoaxim. N tur in calidis temperatisq. collibus, Myfticae inferioris . Frigida eft, ficca & adftringens . extergit dentes , gingiuas carne explet , ac putredinem nem diilipat.qua in re praeftanda mirabile eft medicamentum , fitulai commanfaue , aut eius luccus applicetur . vlceribus etiam pudendoi luccurric . T)c TETZQVIXOCHIT L, fett TZQVl X OCHI TEL Jaxea . CaPm LX X V l . HE R B V L A eft Teyzjfuixocbitly folia mittens Lini, caules teneros, tes , purpureos , ac lignolos . florem Chamaemeli in (ummis cauli led candentis ambitus , vmbilici vero lutei , qui aliquando in purpuri vergit . radices vero furculolas . nec omnino videtur diftare a noftrace m Belli vocata . Prouenit in faxis , faxofisq. locis . Radix frigida eft, & ad gens, exhibetur haemoptoicis cum maxima vtilitate,quauis menfura . Ser Vero radix in annuos vfus . TS>e TOLOPATLI Irina. CaP • LXXVII- YOLOPATLI Irina , ( fic di&a a facultate cordi opem ferent horum figura Iridis folijs fimili) herba eft? cuius duae reperiunti des . cjes t prima , folia fundit Iridis minora , anguftioraque . flores fimiles C ebiti, radices vero Pyris paruis fimiles , fubrubelcentes , oblongiores, fil que . Pollet in Narcilfi. Ipecies referri . Nafcitur Quauhchinanci cali gione , iuxta montium fauces. Radix vnciae vniusmenluradeuorata, dolorem , aliolque eius afteflus, curare dicuntur, febres extinguere , id & ijs qui ex loco quodam excello cecidere, aut verberati (unt, opit Sunt qui afferant fyncopi mederi , moerori , ac pedtoris morbis , cubitu euntibus deuoratam . Frigida enim, humentique conftat natura, calori Secunda, rilque expers eft . Alia ITolopath Pitzjiboac nuncupata, herba eft carens flore , & frudtu . folia vero fert Plantaginis fimiha , led tenaciora , cn que , & anguftiora, ex vnica radice , fingula binaue, prodeuntia . Hae lenti praedidla nalcitur regione , laxofis locis . trita ac deuorata , febre; guic . frigefacit enim quoquomodo corpori admoueatur . NARDI ANT. RECCHI LIB. VIII. 311 Di M ATZAT Ll , JcuPine* Indica. Caf. LXXllX. MATZATLI, feu Pinea In- dica, dida fic ab Hs/panis hu- ius origis colonis, oh frudurm/imilitu- dinem Pineam habentem, planta eft folia Iridis mittens , fed /pinofa . radi- cem fibratam , craflamque . & vnicutn pomum, germinibus circumcirca exo- riendbus , ac altero in culmine Pomi . detradis his ac /aris , radices ftatirrL» aguntu^alterumq. producitur pomum Pineis noftratibus magnopere , vt di- dum eft , fimile , fimihbus ftipaturo* germinibus . initio hoc apparet ru- brum , fed procedente tempore , ac rubefcente adhuc germine, pallefdt • Alumna eft Hanina In luis, huiufque nousHfpanis calidarum regionum, montofisq. in locis incola. Sapor eft dulcis , acidufque . temperies frigida , atque Iicca,ac fucco manans natura* Exhibetur febrientibus refrigerij gra- \c ad excitandam appetentiam . retineturque ore , vt fitim mitiget , & lin- n humedet . quamquam in bilem facile conuerti dicatur . Sapor eft eius ;us , quem vulgus Malocotoneum vocant , non fine quodam , vt didum c©re. condita aliquando faccharo, atque ita delata in Hifpaniasjgradflimo 3 placuere. ac recentia fecantur in frufta, ac muria permittuntur im ma- ere, vt pars in bilem apta nata conuerti, exiccetur , ac velut euanefeat . iunc (arduum fub An an as nomine deferibit Acofta cap.4.4. ait que ex Occiden* Orientem tjfe tr an fatum . «. Addit , cultellum , fi per noElem in •■vulnere Vinea ■ relinquatur , corrofum efie . quod quidem d re quauu acida fieri cuim mani* m efl , uiedus hb. 7. cap, 1 3. hi flor U naturalis Jndicafccnem excepta radice propofuit nterq. defcripfit , fub Tat ama nomine . cuius •verfionem lege apud Clufium in ad Garciam hb, z.cap. 5 . de M angas . itatur etiam T heuctus, qui Nana 'vocari ait ab Americanis . adem habet H erbanum Lugdunenfe Itb . 1 $,cap.y 5. / 'l ' / NARDI ANT. RECGHI LIB IX. ji7 :to, multo addico pipere , caryophyllis , atque filiquaftro Indico, a Me- is vero filiquaftro fol o,feu intrito (eu integro, famihariilimo illis , ac pra;- condimento . Nomen accepit a rara , ludicraque, qua pi aditus eft forma. De AXI*N, /eu •vermium quorumdam pinguedine. Cap. V . ‘ A S C V N T VR in arboribus Quapatli , aut alijs , quas noftri ob fimi- litudinem Prunos vocanr, cum tamen ad Myrobalanorum Arabicorum,, iere genus alicui fortaffis videri poterit, vermes quidam hifpidi Axocuillin , rentes Axim} pallentes , vix longi, binos latos digitos , ac pennam craffi an- im . Hos indigenae ab arboribus deturbatos,permitrunt ad ignem ex aqua i, aut difcoqui donec comminuantur, & adeps eiufdem coloris Axin nomi- pernatet, aeque emineat. Colligunt hunc ad vfus multiplices incolae, & irmantin globulos, e butyro vaccino parari folitis haud abfimiles; olei odo-> denitate , & ad omnia quibus oleum conferre folet, prasftantiffimos . non n in nutrimenti vfum adhuc venere.Dolores quamcunque corporis partem jantes fedant . neruos tenfos laxant , emolliuntque . difeutiunt tu mores , fi natura ad id potius propenfa fit, maturant . Eryfipelatis definentibus irunt . vlceribus ferunt fuppetias, conuulfisque,necnon enterocaelis, addita i,ac Picielc . colle&ionesque cuiufuis generis breui admodum minuunt , difeutiunt. mile quid de •vermibus e terra erutis, in nunguentum coSiione mutatis , refert rdesCap. 5 2,. eundemqus effeBum etafcnbitin Eryfipelate , quem Author no- me • vermium oleo . De aAV E paradifea . fap. V /. ^FFENDIT tandem veras Apodes vita , & quae per tot fecula homi- f nes latuerant, nauigatio inMalucas depraehendit. nempe aues , non pe- tantumvfu, quales multo antea tempore innotuerant orbi,fed pedibus omnino carentes , & eorum I0C0 pennas fuluas , hifpidas, tenues , duas amas 6c quatuor vncias longas, a medio circiter corpore prodeuntes , cri- 1 crafliorum inftar, lortitas . quorum vfus eft ( fi vfquam volatu cedant ) ribus appendere, quando confedendi funt impotes , & alligari inter fe(e_> :m & foeminam, cum fouea: dorfi maris impofita oua, cauitate antica, fce- 1 incubat , fouet , & ampleddtur . Sunt enim qui affirment, perpetuos vo- edere , ac fublimi femper pendere coelo . &, fi in folum deturbari cafu ali- :ontingat,a pueris facili opera deprehendi . neque enim difficile eft in tan- rpons paruitate , ac pennarum amplitudine in aere ipfo veluri in arborunil ilis , auc in infimo collocari (blo , ac veluci iacere . vix enim Carduelem-» , nthillidem vincunt magnitudine, cum pennarum ambitu,qua: duas fpitha- & vncias quinas prolixa; funt, aquilis non cedant . Sunt ha; magna ex par- nues , rufefeentes ex albo, & c fcapulis & reliquo corpore, non ab humeris, lijfuc, cum eis careant , procedentes . Roftrum eft nigrum, binas fere pro^ D d 3 lixum v\ 3*8 RERVM MEDICARVM NO. HISP. lixum vncias,acm< cnrerincuruum.C binum caput collui fed caput partimau & parrim pauoninc lore pr^ditumi coli vero inferne pauon aureo veto luperi pedus, ac dorfi j quadam aurea cft fuJuts heroicicyclis Juti vndulata.dorsu road extremum v( cauda? , qua? admod breuis eft fi cum i quarum pennari prolixitate coparei fuluum, fed vergei fufcum . Rore vit vapoiibusque , & taflis animalibus uniis, ac pene nulli: fi qua? forte lunt in ris parte exceificri. uidente natura, vt nonnifi in aere pei re poterat, nullo 3 ibidem tantum pa vteretur alimento cum perpetuo leiu imefhna (int , ca fum,& quantum fatis eft, & pinguedine redundans, coi pufculum reperiri. nant indigena: hac aue deficcara caput, vfi ea crifla? leco,ob pei narum puli tudinem, colores varios, & eiuldem aujs raritatem , ac formam fpedandar Solertiffimus rerum naturalium indagator Vlijfes Adroandus, historiam l auis vna cum Jpc cieb. diligentijfime^ copiofiffime in Ornithologi £ opere Juo profei eft. Huic accejjit £ ardus f lujius 3 qui in tAuSiario fuo ad exotica , opinionem / tam ab omnibus receptam , has Adanucodiatas , nempe pedtb. carere , plane rej\ auesque in Hollanduim 'vnacumfiuspedib. delatas efle ajjerit. De CERCOPITHECIS . Qap. VII. FFENDVNTVR iuxta calidiora noua? Hifpanite \oc^Cercopi _ quos Mcxicenfes Ocumath vocant, varia magnitudine , atque colore, peries nanque nigros , pallentes , fufcofque, magnos , mira paruitate , ac diocre: NARDI ANT. RECCtfl LIB. IX. jT9 es, alios capitibus caninis , ac omnes pene filiorum amplexu graues . Mi- :dl, arborum ramos, quas confcenderunt, in viatores torquere, & ia. ; tranfilire flumina caudis muicem apprehenfos , & ab arboribus fluuiis S vibratos, ac (uper omnia, fagitta alioui telo vulneratis, quantam poiTunt am quantam iolent homines hominibus, opem ferre , admotisque foliis , bomm mulco vulneri, ianguinem fluentem fiftere , atque ita vitam , fi Dflit, tueri . Educant filios fingulos , parmntque , & circumferunt, ample- aci adniereicentes mira pietate, & amore erga prolem, atque id iuxta mm verrucas, & fumma cacumina, vbi venatores pyram conftruunc ocircundatamjadiedlo lapide Cacaotetl, fcu coruino, cuius eft natura, a eraiftum, tonitruum edere, atque defilire. Concurrunt Cercopitheci ac ncumbunr, edentes fparfum Cacaotetl. Ce d perterrefaciente eam gentem lapide, obliti filiorum, ac veluti expertes luminis aufugiunt, deferentes m carilnmam , relinquentesque in pradam venatorum . Citeraque ad i naturam Ipe&antia.adeo nota funt cunPr?!cntaneo quodam remedio mederi. cap. i huius ffeciem tAuram ipfdtn T zppilotl defer ibit • De Ji0. RERVM MEDICA RVM NO. HISP. De C OTATAHO AL. Seulchcaton. Cap. IX, VERMIS eft eenus prcdurum Coyayahoal , ab alij Tvnehuiltn , & al„s Ichcaton nuncupatum, fuperne foluum , pedibus autem ex albo f purafcentibus , numerofisque. quorum gratia fortalfts poffet in fcolopend differentias referri . Arefetftus hic , tritus , & ex aqua refolutus , ilhtusque i xillis bis quibufuis lingulis diebus,dolores dentium iedat. *T)e HO AT Z IN yJeu ane pmilem nomini edente ' vocem . Cap. X. AVIS eft, Gallina: Indics pene magnitudine, incuruo roftro.pedo candido in luteum inclinante, alis, caudaque maculatis per inteni pollicis, colore candenti pallidoque, dorfo fuluo de fuprema parte colli vtrilque in fufeum colorem inclinant bus, pnterea etiam & temporibus v( ad roftrum & oculos, vnguibus nigris, ac fofcis cruribus .criftam geftatc flantem plumis e candido in pallidum colorem vergentibus , fed dorio ear nitrro vefeitur anguibus . Vox eft magna, & vlulatum quendam reprafen Apparet aummno3inaufPicata habetur ab Incoli, Offa eius dolore cumluis ricEu"corporis a lancinatione fedant.fuffitus quoque p umaru.me: SSL nui e morbo aliquo, ea paru conftantes euaferunt. Pennr.ru cui udratus medetur morbo Gallico affedis ope mirabili . Viuu ur cakte reg De HO!T Z ITZIlyfe» Auc taria. Cap. XI \ f NARDI ANT. RECCHI LIB. IX. YZTACHOITZlTZaiN $Zl ^ cft minima, plumis variorum pi&a colorum, quibus intcxr tis, mira quadam inter (e fubtilicate compofitis , ac artificis induftria co- it* us, ditiorum figuras, &quarumuis aliarum rerum indiftm&a fimilitu- n i artifices exprimunt imagines , Ea eft ei natura , vt non diutius viuat* quam 3a4 RERVM MEDICA RV M N'A HISP. quam flores herbarum quarum alitar melligen*, durent (uperftices . poftquat vero marcuere, ad pinus , aliasque arbores fele quadam naturas proument conferat ( quod eft fide digniffimorum vtrorum leitimomo compermm,, Libarum fide non vno comprobatum in loco.) emue roftro affixo fe fetu appenfam , donec fex plus minufue traniaths menfious , ac decidentibus laj pluui js,ag is vernantibus, ac gratis herbis rurlus oras , atque florefcentibus, d nub reuiuilcat , fimiles vices fxpius fubitura. Nec nugx !hm, autcmquan debet efle dubitatum . fcruata quippe eft non femel auis ftipiti affixa intra ci biculum , & cum fex menfes exanimis pependiffet , quo tempore fibi natura comparatum eft reuixic , ac demiffa in vicinos agros volicauit . Aiunt praere eius Luerem deuoratum, mederi epilepticis Plures funt harum auicularun differenti*, colorum varietate, ac corporum diftantes magnitumne, quales fu Qumd hoitzjtzjlU» , Zochio kottzitzjlltn , AT mb hoitzjtzjllt» ,&z Toz.cacoz.bmz, tjllm. Totae hoitzjtvUtn , Tenoc boitzjtziUin , Si Hoiti.uz.min. Ve HOITZTLACVATZIK, ftu Tlacuatzjn tfinofe U vacua- te cati ia excitante dolorem , a?gri fiant incolumes , liberenturque a morbo . ndum animal? ac non minus miranda aculeorum yis» fummis laudibus ilendnfiipientiaatque potentia opificis fummi , qui tanta rerum varietate, jue varijs natura» donis , hunc ornauerit mundum . Sunt vero aculei can- es,lutci^ue , tenues , ac tres vncias longi , fed mucronibus nigricantibus , iracucis. Cauda breuior illa TUwatzjn j paulo tamen cf afflor > & acuieo- a media parte vfque ad extremum expers . Pedes fimicfua ksghftuhpeptli, atiores*. JR,oftrum canis fimile, ledrefinuim . Dentes fupra infjraque bini» cilli vocata? Tucca , Venter fpinarum expers eft , ac te<5him pilis , quemad- um & externa parte crura atque brachia , Cicurari poteft , viuitque in ca- TonotU , & Tezotzscalci. viuerecque * quantum conie&ura aflequi poffumusj l Hifpalenfes jcalidiufue aliud Betioe oppidum, fi eo portaretur , Veicicur ibus fugacibus s ac montofis gaudet locis, '* Miqr. , ;;i De MANATI. Cap. XUL . o >VCAT vterque oceanus, flagnaque >pilcem vocatum ab HaicinisMi* & caprino capite tumenti, cum ante* 3*4 KbKVM MEDLCiARVM.NO. HISP. anterioribus brachijs. forma fufcum pilis te&um raris, & quamquam Fur fum, nullo tamen nocuum morfuy vitamque, & mari, & lictore (ita tame vt nonunquam deferat aquas ) agentem, & herbis littoralibus, ac Phicorui marinorum vefcentem genere . Cauda eft illi obrotunda , ac tranfuerfim Fit Caput, & os vitulinum .magnas nares, mammaeque. auriculae paruae,necno & oculi . parui dentes , afpera labra, & corium taurino craflius, ac firmius . bi chia bina anteriori parte fita, quinis diftindla vnguibus, humanis fimilibus, pinnarum formam referentibus, vmbilicus patulus eft, anufque . vuluamuli bris , penis equinus . & caro , pinguedoque , veluti faginati luis , iucundi g flus feu recens comedatur feu falita. & gallica laborantibus lue in primis n xia .coftte vifceraque refpondcnt taurinis, & monftrificam pradeferuntmolei Humano more coit? foeminafupina in litcore fere tota procumbente , ac ce! ritate quadam fuperueniente mare . vnicus vero generatur foetus . prsgraw enim eft ille , & ea magnitudine, qua non foleant plures,nifi monftrificeger rari. Offenduntur in huius animalis capite bini lapilli, quos leuigatos, ac c uoratos ex aqua, aut alio liquore aperiente, fama efi, vrinam reten tam euoca adeoque quidquid vias illas quae vrinae peruiae ede folent, obftruit , reclud lapillus in mare repertus, albus eft, & conferens maribus, fed qui in foemin fubluteus , & fceminis vtilis . Ouiedus hanc befliam eleganter defcrippt lib-i $ . cap, ro. bi flori a naturalis In quam tr an flatam Videre potes apud C lupum itb. 6. exoticorum cap. 1 8. Plura etiam venies apud eundem Clupumin notis ad Monardemcap.it. de lapidibus Tuberoni Rondeletius etiam Itb. 1 6.c. 18. hifloria pifcium hoc awmaldefcrippt,fed pne U VeMAZAME, feu C eruis . Cap . XIV . INTER ceruorum genera , quae apud nouam hanc Hiipaniam adhuc 1 videre licuit ( praeter candidos totos , quos reges ceruorum efTe Inc biperfuafere, nuncupantquc a colore T zs ac manante , & vocato sTlamacaz * -r - ~ “ J “ " mazju NARDI ANT. RECCHI LIB. IX. 3i$ $atl) primi funt,quos vocant Aculliame , Hifpanicis omnino fimiles for- , magnitudine, ac aliqua natura . Minores his apparent £hauhtlamafa- , fed vfq; adeo a ceterorum timiditate alieni , vt vulnerati, homines ip~ oeruora adoriantur , ac faspenumerb interimant . Hos fequuntur magnitudine gen^af i Ibuicamacamey qui forma Sc moribus edent eis omnino fimiles, ni timff res viderentur. Minimi omnium T emamacame funt. Sed hos,ac reliqua era, inter qua? numerantur Teutbdalmafamey Temamafame,&t humfmo- ^aprn lia permulta , ego potius computauerim inter Capreos . Nunc quinam ' 1 p“ juorum,Dorcadumue, lapidem vocatum Bezoar, aut dominum veneni erent inter (e, erit vt opinor narrare opportunum . Accepimus a peri- ftoria. venatoribus, & qui in diffedis hifce animalibus prasdidos lapides non el inuenerunt , reperiri in ouibus illis Peruinis, cornuum expertibus , ls Ittcuinas vocanti (funt enim alias cornutas Tamc<& vocata?, & alias, ls dicunt Guacanas ) prasterea in T eubtlalmagame, quas caprarum medio- im, pauloue maiori condant magnitudine . Pilo teguntur cano, & qui le auellatur , fuluoq*, fed lateribus , & ventre candentibus , vnde Ber- dos indigenas Hilpani vocare folcnt . Cornua geftant iuxta exortunu ? ac in paucos , paruolq-,, teretes ac prasacutos ramos diuifa , & fub eis los , quorum imaginem exhibemus . Deinde in quodam Damarunu ere, quas bacati ckicbiltic, aut Temamafame , appellant, breuiffimis cor- us , acutiifimifqi . coloris fulu i , fufci, & inferne albi , quarum quoque rfbitn. eft imago . Necnon in Ibicibus , quorum hic redundat copia j vt panos & apud hanc regionem frequentes ceruos taceam , in quibus >qi eff lapidem , de quoprasfens eft inftitutus fermo reperire . Capreas im cornuum expertes , quas audio paffim reperiri apud Peruinos . &c vt imatim dicam -, vix eft eeruorum caprearumq genus vllum , in cuius itriculo, aliaue interna parte, fua (ponte, ex ipns alimonia: excrementis is hic , qui eti^m in Tauris , vaccifq; folet offendi , non paulatim con- ei E e crefcat. Bezar Vires. Ji6 BlER-V.M medicarvm no. hisp. crefcat, &t generetur , multis fenfim additis, & coharefcentibus membra nulis.,;i]uales funt egparum . ideo non mfi vetufiiffimis, & fenio pene con fedfis, lapides hi.reperiuntur . neq ; vbique, fed certis, llatifqj locis, vbi e; fuppetit materia, qua ratione fieri pofifet, vt apud Hifpanos, gentefue alias non ita facile offendantur . Verum non omnes hi lapides falubres funt tuend^ue fanitati , aut morbis profligandis apti , fed foli illi , qui depafti: herbis faluberrimis producuntur . vnde nonfolum difficile fit cenfere, at i\\x facultates mirabiles , qua de eo lapide noftra tempefiate ladhntur narranqj & praedicari ceperunt, verae fint,fed etiam quinam fine eligendi aut qui vtiles,aut inutiles offendatur, quibus de rebus certo quid affirmari nequit . ffifi fama eft, venenis, venenatifip omnibus fubuenire, fyncopem, & epilepticas inuafiones arcere, digitis applicatos fomnum conciliare, au- gere vires, excitare venerem, facultates omnes roborare, fedare dolorem . renum lapides vefficceq; , non folum parua quadam portione deuoratos fed manibus tantum retentos frangere, ac pellere , vrina deffillationi fer- re opem , partum luuare , & procurare conceptionem , denique nulli fer< nen auxiliari morbo adeo vt fint quifolius huius lapidis pr^fidioi,medi( lententia fua euafierint.confummati ,.pro tahbufqvfe ie impudentes vend: tarint. Varijs eos reperies formis, & coloribus . alios nempe candpfcente: ftflcos alios, alios luteos, quofdam cinereos, nigrofqr, &c vitri, aut obfidiar lapidis modo micantes . hos oui, illos rotunda figura, & alios triangulari quid ? quod nonnulli eorum, bafis centriue loco glandem habent ( & cor culli fonant, nucleo intra crufiam crefcente , coadkxp haud aliter ac 1" quos Actites vocare folent , aut ipfi Aetites funt, quos Aquila fortaffis n piant > St in fiios transferant nidos ) alij puluerem , ahj lapillum . T ot ver reperies apud no.uam hanc Hifpaniam , vt iam vili veneant precio, ac vc vnic o aureo finguli , St interdum etiam bini emi &c commutari foleant cum non paucis unce anms,vnicus & mediocris, ducentis , aut amplius at t . . c reis NAROI ANT. RECCHI LIB. IX. 3*7 extorqueri non poiTet a mercatoribus . Id didum efi a me, atq; admo- tm, ne deinceps reliquus fit locus ipfis impoftoribus ex rapto viuenti- t iufq; omne , dum rei familiari findent quomodohbet augenda , atq* lulanda?, violantibus, quibus opus non efi in tanta copia, & numerofi andantia , arte illos aut adulterio parare . quamquam & adhunc mo- ti non pauci conflati reperiantur. Verum lapides illi fofiitij , quos qui- Be/at i Arabum,ab infringenda venenorum vi, eodem appellant nomine, re- untur per hiec tempora apud nos, ac praecipue in fluminis T etzhuatldni s, varij, multiformefq; , influentibus vndis e montibus redundantibus a armeno,fed minime, quos ferunt ijdem, in angulis oculorum praedi- rum animalium concrefcere,cum remedij gratia poftquam deuoraue- t ferpentes, ab antris vi halitus, aut occulta alia facultate trados,fe mer- it in flumina . Monftrati fimt nobis etiam lapilli , quos aiunt deuorari xmineo ceruorum fexu , vt facilior enixus contingat, & in eius ventri- o repenri , de quibus omnibus fuo loco, deo dante, lermo habebitur. Moriar des frigidari libello vires 'Bezjir Orientalis projecutus eH. cuius etiam wt 5 4. perlege . Item Eptftolam mihtisexPeru confcnptam ad Monardem . • * ' ‘ O t ' r ■ ' ' * f . : • j :\i'J i h . . : .* 1 * J ■ > ■ -*k • J c De P OLLI N. Cap. XV. {■■neo. ■, ;]<>.■]> -r NIMAL quoddam efi paruum Pollin, infedumqi Centipedis ^ forma, minus tamen, quod tritum atq^ impofitum, infixos aculeos, , fagittas mira celeritate extrahit . •ili i i ici t c ■* ru 'sis i. • \ - - {■- - TA PA TA XIN lacerto orbiculari No. Hifpaniae . Cap. XVI . D lacertae differentias videtur pertinere Tapayaxin, quamquam or- ^ biculari pene, planoq-, confiat corpore, ac Raias vocata quadam te- :\i . ‘ r f i ... ,.i:' 1 . . <7 r:‘ : - - J 328 RERVM MHDICARVM NO. HISP. nus forma , ni longe minor ef Tet, nec vncias quatuor , longitudine autl titudine,equans . cartilagineum autem eft, & multis variatum coloribu gelidum fempertadiu repertum , tardi inceffus , ac raro mutans locur etiam contredratum , atque apprehenfum . Sed caput eft duriiTimum, quibuldam eleuarum horrenfci aculeis, corroll^modo difpofitis . Gagd ab hominibus apprehendi 3 manibus geftari, contredfariq* , placida qu dam iecuritate , ac tranquillitate immobilis . quamobrem amicus hon nis ab indigenis nuncupari folet . Illud eft in eo mirabile , & nulli 2 quod fciam commune , compreffis, vexatifve oculis , aut capite-, a parum indulgenter tradratis , fanguinis guttas per eos effundere , ac lo gius iaculari, qualis detrahi folet ab homine teperatiffimo , & fana frue ti valetudine . tanto interdum impetu, vt ad trium paffuum diftantiar contingat reiediari . Siccatum hoc ad ignem, redadbum inleuorem, deu ratumcp ex vino aut aqua, drachma: vnius menfura, morbo gallico, &d loribus ab eo euenientibus, magnopere auxiliari lolet , quod multis ce tillimilq-, eft comprobatum experimentis, vacuata morbi cauffa per fupe na infernaq; , ac demum euacuata vrina permixta pituita: , alijlqj longi craflifq; filamentis . Viuit in montibus frigidarum regionum; vbi pafli offenditur . De T E V H T L AC OT ZAVff QV /, feu Domina ferpentum. Cap . XVI/. SE R P E N S eft atrociflimus Teuht/acot zauhqut , quem indigena: f fpani viperam ob lethalis morfus immanitatem atque fluidam, v eant, quaternos pedes aut amplius longus > & vnum, vbi mediocriter cr fus eft, latus , dorfo eminenti, viperino capite, ventre ex albo pallefcent lateribus opertis candentibus fquamis , fafcijs tamen pullis per interua terffindis.dorfumfu{cumeft,IuteistamenIineis/efeinipfa fpina fe- atibus infigne . Multas funt eius ferpentis differentia non plurimum ter fe diftantes,& idu mortem inferentes, nifi celerrime praefidijs occur- tur.Conuoluitur in fpheras irritatus,aut contredatus,ac inasqualiter ca- it contorquet, fed ita fibi vndiqv canet , vt nulla non parte fe vindicet ab iuria. Excogitatum eft, ida humare membra , terraq; obruere, & ita_3 iere donec omnino ceffet dolor , aut morbus fit curatus , profpero ( vt dio ) magna ex parte euentu . Per faxa fertur celeri curfu , ac per terre- •ia, planaqj quod mirum videtur, non adeo, ob quem Mexica nor um_» udam, a vento nomen indidere, vocantes Ecacoatl. Quot annos natus eft, t accedunt caudae perlfrepentia fonalia , in polfrema parte cauda: verte- •arum inftar connexa. Oculi fune nigri, mediocris magnitudinis . Binos ibet fuperna maxilla dentes, caninos, incuruos,quibus iaculatur venenu : roqi autem latere oris,quinqj parui dentes fupernae maxillas infunt , fed ii facile confpici a quolibet aperto ore queant. Et finuose graditur . Idus to corpore hiantibus rimis fatifeit , & vigintiquatuor horis a morfu tra- dis, animam dicitur agere . Apprehenfos caiuda Indi qui eos venantur, to tenent, appendentes , fed tamen torquentes collum, perftrepentes fo- llibus , corpus huc atqj illuc iadantes , ac nihil non molientes vt poenas : venatore fumant . Audio a multis , qui eum ferpentem domi alere fo- nt, atq^ educare, annum integrum durare abfq-, cibo vllo potuqj . Abfcif- mq-, caput, decem aut amplius dies ferunt apud Panucenfes, in fosmoris allitudinem, longitudinem adolefcere . Norunt cicurari poffe per ulti, qui domi alentes habent in delicijs. Venenum iaculatur canino- im tubulis, caui enim funt. Nec defunt qui affirmant, viuum parere, etfi lso , quemadmodum ex aliorum veriori narratione percepi . Cum lasfus afeitur, fbnalibus concuffis vehementer perflrepit , erigitqvcollum> non E e 5 fine 3}o RERVM MEDICA RVM NO. HISP. fine adffantium timore , nec tamen mordet, nifi compreffus, tk irritatus Ganinis invius medicos (eruatis, pungunt Mexicam medici,collum,cerui cernue dolores capitis placandi gratia . pinguedine q; animalis fere om mum nocentiffimi, lumbos perungunt fedando illorum dolori,aliafqicor poris partes dolore mfeffatas . ac difcutiunt praeter naturam tumores edunt Indi eorum carnes , ac veriflimum e(Te ffatuunt , cohortalium car ilibus effe pr^ftatiores, ac guflu gratiores. Linteo conuoluta quantum ve lis tenui raroq„ita torpefcit illa feritas, vt a puero deferri quolibet, citra fo midinem,aut noxam vllam poflit. Aiunt, caput huius ferpentis alliga tum collo, mllar vipermi, gutturi morbido ferre fuppetias,febrientibufq; Medentur pundtura? ferpentium omnium, quibus natura appendent fona lia humano ftercore duarum vnciarum pondere ex aqua congruenti pro pinato,aut commanfo Picyelt , & admoto vulneri j item folijs arboris Hoir< mamaxatti fiuic orbi vulgaris, tufis, atq; applicitis, de qua didtum eft inte arbores . Eli etiam huic malo conuenientiilima Chipahoac , ab alijs eAcuit huariracuci appellata , de qua inter herbas verba fecimus . Prouenitinca lidis locis huius noua?Hifpania? . n r.p '• . : . ' ' ■ *' ' • > *rd d • De TLAQV AT\ZIM. Cap. XV 111. 10 i AN I MAL efl : Tkquatzjn canis parui forma & magnitudine, bine dodrantes longum, roflro tenui, prolixo , atq; depili . exili capite tenuiffimis, molliflimifq-, auriculxs,ac pene translucentibus . pilo longo, < candido, led circa extrema fufeo aut nigro . cauda tereti, duos dodranti longa, ac perfimih colubrin£,fufcaded poftremo candida, qua mordicu firmiterq; quidquid apprehendit retinet, corpore vero, ac pedibus Meli: Quaternos, quinofue parit catulos, quos vtero conceptos, editofqj in lucei alui cauitate quadam, dum adhuc paruuli funt, claudit, ac feruat,intrafc licet locum a natura huius rei gratia fabricatum, dilatata, ac fponte nati ix velut excoriata, iuxta mammarum fedem, externa pelle, tanta iequalit; te,ac vi,vt coaluifie cutem omnino putes, miro, vifendoq; natura? artifici & quod in nullo animaii,quod eadem generauerit, vfquam fit confpicer Oculi funt nigri, parui, viuidi,atqj exerti . Scandit arbores incredibili pe nicitate. diu in caiiernis latitat, vefeitur cohortalibus, quas, vulpecularui muftellarumve filueftrum more iugulat , illarum (anguinem abforbens Cetera innoxium, ac fimpliciffimum animal,quamquam verfutia quadai congenita fe interdum mortuum fimulet . cum fcilicet non efl: aliter h( minum manus effugere, aut cum delufos apprehenfores mordere eftan mus . Cauda huius animalis egregium elt medicamentum . trita enirr dragmas vnius menfura,atq> ex aqua aliquoties deuorata, nullo prxaffuir pto alimento eo die quo hauritur , vrina? meatus mire abftergit , eaden tuocata, tradfifqi Lapillis, & quacunq-, alia re meatus obftruente. venerer excitae, generat lac,& prefradtis medetur, 6c cholicis, partu accelerat, mer les elicit. extraliicqj , tufa &c impofita, aculeos qui funt infixi, ac ventreir v r - emollit. NARDI ANT. RECGHI llK IX. 33i aUic.& fortaflrs nullum extat medicamentum ad has res omnes perage- pra?ftantius . Viuit enimin calidis, ac pafcitur carne, frudibus, pane, :ibus, frumentaceis, alijfq; generibus, veluti nos experimento cognoui- s,alent&s illud domi, ac mvlehcijs habentes . | V A M Mexrcani T zppilotl vocant , Auram alij vocare confueue^ ^ runt. Auis efl magna, tota nigra, Aquili mediocris , aut corui , cu- idecur fpecies magnitudine. Vngues funt vnci,atriq; , crura fufca, ro- n pfitaci, eodem fufcum modo, frons deplumis, plicatili cute obteda, dilhmili jQuauhpecotli , aut Cozyuaquauhtli , quem pili rari, nigri , illis iopum capitibus innalci /olitis perfimiles, circumibant. Morticinis ta- rnibus viditat,lbercoreq; humano . Nofitis coibat, vbi auis h^c nidi- ,aut educet filios , cum fit vniuerfe prope noua? Hilpania? frequentif- .Sublimipeta elb, grauem ingratumq^ odorem Ipirat, cornorum odori milem . Gregatim confident arboribus, Sc cadaueribus permultas mtur infimul . Audio, pennas eius, vibas & in cineres redadas , pilos fci prohibere, no minus ac fbercus formicarum, & fanguis vefpertilio- & lemiambulba cutis vulneribus mederi admotas , fi pariter edatur , qua? etiam gallico morbo opitulari lolet . Cor fole exiccatum , ?nse elTe odorum, ibercus vero drachma vnius meiilura bibitum, me- lolicis conferre* 7>r 33* RERV M MfiDICARVM NO. HISP. • - v rr* JDer^uiepatlyfiu- Vulpecula, qua Mattium torrefactum adulatur colorei Cap. XXr ■ ECHN I s; artibufq-, VulpecuU noftrati eft fimilis Tzjfuieptttl, atq _ adeo illi congener, dubs pene dodrantes longa, humilifqi . tenui i Yzquie ftro^paruis auriculis, pilofo, & nigro corpore, ac praecipue luxta cauda; pacl' aux longa ell , & nigro candidoq; pilo, velut vniuerfum corpus veftita. breuibus cruribus, nigrifq, & vncis vnguibus. Viuit in antris inter laxa vbi prolem educit. Velcitur ftarabeis, atcp vermiculis, cohortales iugul; folaq; eorum deuorar capita . fundit cum ventris crepitu halitum fetid fimum, pedit autem cum quis eam infectatur, his fe muniens armis, qi ipfa tota teterrimum exhalat odorelu, &>vrina llercuftp eft fetidiffimui atq- adeo peftilens , vt nihil 'fit reperire in noftro orbe , cui in hac re po comparari . quo fit , vt in extremo conftituta periculo, reddita vrina , fecibus deiedis ad odo pluriumue palfuum interuallum (tanta vis eft 1 ius excrementi ) fe fe ab omnibus vindicet iniurijs, ac velles inficiat in lebihbus luteifqj maculis, & nunquam fatis perfpirante putore, alias ini xium animal, eduleq-, & hac lola ratione horrendiftlmum. Editur eius _ l • II* * T T ' / . 1 I a . . I m /-1 i JiUUU dUHUCUJ vwuivvp ww .*»v - J. ro, ftercufq*, faluberrimo euentu , ab his qui Hilpanica lue, aut Indica ’ ’ ' ' “ ' ‘ >fit ' r tius(vnde citra dubium in alias nationes irrepht ) lunt afiedi, &con articulorum dolores . Fit ex ea oleum V ulpinum , non minus efficax quod ex noftrate Vulpe parari confiieuit apud Hilpanos . Sunt & aliae huius Vulpeculae genera , eadem pene forma, & natura . quorum alter V t_v***-*«. p -v, — w.*. j _L xi. Yz- Yzguiepad vocatum , fafcijs multis candentibus diftinguitu? j alterum quiepad. - * - ~ - « • .... • i /■ 1 1 1. Co- nepad. A 1 kJj MIC £/1411' VUtclLUm ^ ~ o 52tL ro, Conepail , feu Vulpecula puerilis, vnica tantum vtrinqj duda,perq, c i.° dam ipfam eodem modo delata. YmwKs ;v. NARDI ANT. RECCHI LIB. IX. $n De oAPVM, tZMellifqs Indici generibus» Cap. XX /. YZAX ALASM I TI. micatzonteco mimiaoatl. '1 MV L T A mellis genera in noua^ Hifpania mihi adhuc obieruare licuit, non loco lolum , veluti veteri or- be, verum ipfa materia , & apum diuer- fis generibus diftantia . Primum elbHi- Mcino. fpamenfi per omnia fimile . idemq; & HifP- L quod ab apibus Hilpanicis congeneri- bus (ponte in cauitatibus arborum fa- bricetur, quas Indi fe&a in apiaria re- ponunt,ac congerunt. Secundu eft quod Mei ir. parari ex arundinibus confueuit , vnde & (accharum quoq-, paratur,cuius confi- ciendi traditus eil a nobis modus quarto huius operis libro, cum, reliqua facchari omnium generum parandi ratione. Ter- Md nn tium fit ex Meti , cuius etiam opificium in huius planta? capite proditum eft . Quartum fit in regionibus temperatis, Md iv« aut feruidioribus , a quodam apum mi- nime aculeatarum genere , fimili formi- cis alatis, minoriq; nollrate , fufpendente in (axis, & arboribus , fed maxime quer- cuu generibus aluearia,globuIo(ute quof- dam, vocatos Ahcaizpnte caminnaoatl , fi- miles (accharinis , interdum hominis ae- quantes amplitudinem, conflantes e co- rijs permultis , refertos vafculis, minori- bus, denfioribufqi noftris • Colore fufco, ac permulto, optimoq; affluetes melle,& numerofa fobole, atq; fcetura candida, & margaritifera, qua afla,& file confperfa, nec ab amygdalis dulcibus diftante fa- pore, quoties occurrit id genus examinis auide velcuntur indigente . nec tamem» caftrantes aluearia,(ed ore (ugentes.dum vero editur mei non adhaeret cera denti- bus , fed quidpiam paleis fimile. Confi- ciunt huiufmodi apes mei haud aliter ac noftrae.pariterq; floribus, ac rore viuunt. Septembri menfe impense foecunda , & onufla mellaria reperiuntur . Quintum Mei v. genus praedidtis pauliiper cedens, fit ab ^ apibus — ,J4 RERV.M MEDICAR VM NO. HISP. anibus quibufd* aculeatis, noftratibus longe minoribus/uluifq; . Ha . enitr oblongo orbe fabricato, quem AcomimiMath ocant, mellificare conlueue- runt . Inueftigare vix potui , an regem habeant, feruentq; m opere , aut ir admimltrandis rebus , ciuilem ordinem . ied verifimile eft , hac in re no ftrates apes imitari, 'quamquam adhuc ab hac rudi gente & imperita, o> feruatum non fit . mft latius fit putare , natura: magis amfiile ; barbapa: icruatum nuu . mu r ^ . - auoq: & filueftres extare apes, veluti & inter hommes lplos , quos eadert intellectus lllufeauit lumine, gentes incultas, & ab omni ciumcate,& ann 11. 1 ! T7 irric nAnmi I n fM ttTl . V Plnn iriftituta republica prorfiis alienas . Et vt praididis nonnulla apum ve!» j' 1 u- rr . ^ genera adijciam > a me in hac noua Hiipam; rumG^&c pieiidomellhlarum .* obferuata , noneft prtoereundum filentio , Genus aliud paruarum apon . • expers aculei, fubterraneis locis mellificans , & fauos conftruens orbicula res vocatum Tlalneubtk, led non adeo iucudo opere, aut grato mel.ihcio.Ef Me. v. enim acidum mel,& aliquantifper amarum, etfi in probatiorum generun tcidum. nenuria folet fublfltui,condimennfq; immilceri. Mellificat quoq; in fori minibus parietum, riparumq; , Vefparum quamam differentia, vocatarur Lrf, qui aculeata: fime , nigra: , led pallelcenn dorfo . Quid memorer ^ rp»-^. rVrankates lisnoruimq mas easdem ettodu j&bJtifi* aculeatas, tetras, & catutates lignonun,quas ea:dem effodii incolentes , QuatilixicotU a Mexicenfibos vocatas? aut fuluqs alias , noxi venenatod, armatas aculeo? aut TUlpipioU inerme apum genus, ncftrauu: magnitudine, nigro* & luteo cotere vanum ? auc OyinW hoal con putandam inter vefpas,noxij , ab venenati aculei ? ulidfue emfdem gene, minores , aut Qufed in- gentem infuper in ^ventre fuo thefaurum recondit , quem no - Hro tandem fuoqs labore feliciter parturit. Metalla inquam. Gemmas , Mineralia , fales diuerfos yfvanofq ; fuccos , quo- rum omnium Mexicanus Orbis non minus atque alio Mundi partes fertilis prodicatur . Decimus hic liber aliquem eorum isguHum probet , te ititer hoc, lapidei profer dm, terrarum, ac falmm aliquot era explicat . Inter lapides rvero triumphant , te merito principatum gemmo nent, quo tantam nobis admirationem r varietate fita, coloribus, materia, decore tunty Vt non abs re Plinius folertiffimus daturo perferat ator , exclamauerit , in nmisfutffe in arElum coaElam reru Naturo Maieflatem plerifq, hominibus ad imam abfelutamq. Naturo contemplationem fatis ejfe urnam aliquam gemmam, amquam autem, qui rerum Indicarum hifiorias ediderunt, particuladm aliquid cetris gemmis q. pmul feripferints te Anfelmus Boetius, Cofanus olim Medicus , nq. familiaris , gener atim bene materiam hanc iraUauerit 3 Recchus tamen 'er plurima alijs aut omnino intaSla notauit , aut minus certe obferuata curio - dif qm fuit, quo tuis fludiose Leffior commodis, Lyncei nunc euulgarunt. D E 3jd rervm medicarvm no. hisp. DE APOZON ALL1 Succino Mexicano. Cap. I. s^cine T Ta vocant Succinum noftrum,cuius duas indicat fpecies. Alteram, qt Mex- L I in flauum colorem magis inclinat , quae vocatur T letic, feu flammem Quetzai ApoKpnaUi . Alteram vero dilutiorem, quam Quet^al Apozonalli , feu pium 5“ Succinum vocare folent . Ad huius genera videtur pertinere Xochipahzi vocatus, lapillus luteus, & obfcurus . quamquam ad Succinu potius, quei paM vocant coagulatum, aut Chalcidoniam gemmam pertinere quifpiam pi Mex.ui. tare poflfit . Eafdem cum Succino vires habere cenfetur . 7) E CHAPOPOTL1 ‘Bitumine litterali noux Hijp . Cap. I I . Minerale quoddam eft Cbapopotli ex atro fuluefcens,ab antiquis bit men Iudaicum nuncupatum . Purpureo fiquidem colore fplend( ac Trifolij ^fpbaltitidis, Rutaeue,grauem quendam odorem fpirat,& eil. facultatibus pollet . Septemtrionali fcaturit oceano, & liquidum fluens 11 tim in huius Hilpaniae nouae littora decurrit. In laminas cogitur, bina p; fuum milliaria quandoque longas; craffas vero, duas, tresue (vbi fors tuli fpithamas . Vili ( tanta eft eius in his regionibus copia ) venditur preci Vtuntftr eo mulieres Mexicanae commanfo , ac pallim non fine volupu quadam ore retento,ad extergendos, & nitori antiquo reftituendos dent IO: TERRENTII LYNCEI NOTI, Plurima fiunt Salium fj>ecies,fed plures "Bituminum creduntur, qua facun Natura parens, terraq. mariq. profundit par tim , partim ex varijs artificio fam nus mixtis de Hillatione elicit . Simile quoddam huic litt orali ^Monardes cap. de fer ibi tf quod in CVBA fontes circa littus maris emittunt , quem Lefiorn. dere poterit. DE CH IM ALTOZAT L , feu lapide /peculari. Cap. III . • • \ ■ I 7)e EZjT ET L, feu Lapide [anguinis, lafpide Mex. 1 1. Cap. V !• 7 Irentis lafpidis videtur fpecies , fanguineis tamen guttis refperfiis k- f pis ille Eztetl a Mexicanis nuncupatus . Aiuntq. alligatum metacar- dyfenteriam compefcere , aliasq. fanguinis fluxiones . Sunt qui alligent lo,&puluerem eius naribus infpergant,fluente inde fanguine^aut cuiuis eri, cui effufio contigerit . Lapidem fan^uinalem evocat Alonardes cap. 3 6. quod [anguine m magis translucidus , cuius nihil nam inligno . De lapide Philippicarum , Cap, / X . * V Mittunt iam ad nos Phjlippicce Infula?, mira artificum opera, fpedlanda alia , qute fponte fua profert natura , de quibus pro < gnitate dicere aliud opus . verum praeter ceteras omnium generum, ge: mas offendit nobis inter alias nauclerus quandam, calu, vt opinor , rep< tam, cryftallina forma, candida, & translucida, fed in cuius medio agi cyanei coloris , crucem geffans humeris mirando natura; opificio . Ji hiffe euentis praefagire iam fas eft,caeleffe euangelij praeconium ad < oras penetraturum , ac fortafTis eius rei occafione eam adeo lmtneniai orbis plagam fubijciendam imperio Philippi II. Regis inuidHflimi , cu iuffu haec fcribuntur , Vt NARDI ANT. RECCHI LIB. X. 3JJ> i j iJ3£ ll : < i::. :■ •" *;.• . -v ■ ' pe £)VETZ ALXOQVT AC , [eu pluma foetida . Smaragdo viliori I- Mex. IV. foetid. Cap. X . : 0 .. • . ' . r •. - . ■. ■ ? j ' : • ' Maragdi genus efl valde virens ^uetzjilxoquyac , vile tamen , & mini- ^ me tranflucidum . cuius puluerem teftantur mederi vetuftis plagis , : praecipue pudendorum. Nomen inuenit a fcetido odore,quem dum m- irpolatur, lpirare folet . i . ; De TLACVTLOLTECPATL, feu lapide piSlo . Cap. XI. , - o,. v .j . . ", ■ . < /-•: • : ■ ■ n Andido lapillo fimilis elt Tlacuyloltecpatl , fed purpureis maculis , coccineis, ac virentibus , tranflucidis , quem, referunt , augere lac aeribus appofitum, geltatumque , at fili generis effe autumo . De T LAPALTEHV ILATL. Cap . XII . “ Ta vocant Amethiftum noifram , ac conferre aiunt renum , & vrin$ ardoribus , fi renibus alligetur . ^ .1 . , • De TOLTBC ATZTLI. Cap . XIII. rO LT E C AY 2 T L I , feu lapis nouacularis , varius , fpecies ha- betur Tzlli, de quo fequenti capite , variata nigro, ac minij colore, ius puluerem admixtum cryidallo ferunt argemata difcutere , acuero fum, & carnem eifdem fupercrefcencem abfiimere . De T 2jT Ll lapide. Cap. XIV. . j ^ Vitri, quibus Indi vtuntur, nouacula?, enles, pugiones, quampluri- Nouacu- J maq. huiulcemodi ad jcindendum apta inll:rumenta,quibus quon- “ m ( nondum ferri vfu reperto ) vti mos erat(e lapide patria lingiia Tzjlt laPidc • cato)folebant parari .Triplici hi colore diftinguuntur, cyaneo fcilicet , ndenti, & nigro , etfi tranflucidi omnes . Fiunt ex eis apud Hi/panos au- ornatis, atque argento, ara? maximo in pretio habita?, referentes ( adeo it terfi , ac lucidi , fi fernel expoliantur, interpolenturq. ) rerum appofi- um formas mira perfpicuitate . Effoifi. ergo e venis , quarum multas ad Mexicanos reperies , fecantur in frufta mediocria , & fuapte Iponto gulola, confricanturq. alijs alperioribus lapillis , vt mox eminenti ligni iufdam nafo,pixidi vocati, arcabuzij haud abfimili, lapide, vtriufque pe« i digitis maiufculis , incuruatis in latera cruribus , comprehenlo , artifi- 5 quadam induftria,ac impulfu mirabili,laminas craffiufculas excutiant; rinque quadam eminentiori planitie , binis dorfis,ancipitiq.infignes ie, ac fpithamas plus minufue longas , gladijs noftris paulo cralliores , Sc F f z paulo 34o RERVM MEDICAR VM NO. HISP. paulo ampliores lato digito , adeoque penetrabilis aciei , vt nihil acutii excogitari poffit,fed fragiles, & quae vel facile bebetefcant,defiliantq. ift- ac minuti m conterantur . Ex his cultris ligno quamor lato digitos, vulg risq. enfis longitudine affixis, & gummiillo genere, quod indigens Tzin, cancuitlatl vocant, ferruminatis,efformant enies adeo immanes*, & atroce vt vel vno i&u homo integer induas partes lecari contingat, modo primi ille fit i reliqui enim caffi pene funt , atque inanes , ea elf huius, teli acies atque fragilitas . quo tempore prsfrados gladiolos detrahentes , atque acuentes rurfus, addunt , prsfiguntq. fagittis, quibus excuffis arcuum fl< xu, ac vi transfigant holtes eminus pugnantes, adeoque exaniment, nequ enim efi: harum in bello Indis minor vfixs, quam enfium noftratibus , ai in iaculandis inferior dexteritas . Huius lapidis puluis admixtus cryftall eodem modo in leuorem redado,mire extergit oculos , Sc leucomata , ai gemataq. diffipat ,.exacuitq. vifum . ./ De T C H C AT ET L , feu lapide Gojfppij . Cap. X V. TErrae eft genus candentis Tchcatetl , quod febrientibus mirabili fu cefiii folet deuorandum propinari ex aqua, aut liquore alio frigidi Generatur haec in faxorum cauitatibus XonotU , iuxtaq. flumen ab excel loco datum in praeceps . Sunt huius complura, eertiffimaq. teftimonia,m eft difficilis deuoratu, aut fi non profuit, nocuit nunquam affumenti . 'Boli Marga Argidaue fyecies hac fuerit , quibus omnibus inejl jubtilijfmus Ji qui per fudorem , & febres , (ejf 'venena , & alios morbos expellit . . 'j , cniryai t ; . : De TZT AC XA LLI , (eu candida arena Mex. Cap. XVI . ARenae genus eft TztacxallMuitlalpa proueniens , vbi aqua ex edi quodam praecipitatur loco , quod febrientibus egregiam , ac pr prie diuinam fert opem, fi drachmae vnius menfura aliquoties deuoreti Efl: autem Tzjaxallt arena candens . i. . 'i - oDiqr. ' ';r, : rori i, >. • s . *'■ • ot’ tp De TXTEHVILOTL , C* lapide CryHallino . Cap , XVII. ~r ;; . i . ' 'ii ?./'J XU jfiliJlu. . £-•: liliO IL ’ '• . E St apud nos lapis quidam delatus a Mifteca (uperiori, quem Tsfthi loti vocant, ad yitli differentias citra dubium referendus,nigerriir ac nitenti color e,nec alia ratione, quod adhuc compererim,commendal lis. Nec non alius Cryftallo fimillimus,cuius nomen adhuc non accepi, cultate,fi vera narrant, mirabili praeditus, vt qui djemones fuget, ferpenc &: quiduis venenatum arceat , & principum gratiam foleat conciliare . Vi A NARDI ANT. RECCHI LIB. X. 54i 2fc U01TZITZ1LTET Helitropio Mex. Cap. XVlll. LApillos hos, aut, f i mauis, gemmas, quas Hoitzjt zjltetl Indi vocant , alij vero .ffiluri oculum, Helitropias noftrates ede autumo . Harum lagnam copiam reperies apud Tototepecenfes, fed paruulae funt, & qua- un non admodum vtilis poterit ede prouentus . Earum vires tam- iiam ad magicas fuperftitiones potius quam ad medicos vius fpebtantes nittimus . De TAPACPATL1, feu hepatis medicina . Cap. XIX. l & Inerale quoddam eft Tapacpatli atri coloris, inter duo faxa Tapoyo- lani proueniens oppidi Hocitla/pa, nec alibi fcaturit. Ergo quo di- mus loco , cogitur iuxta fauces , vnde colligi folet ab Indis , ac deuoran- lm praffieri duarum drachmaru pondere, tritum,ac refolutum ex aqua, flim antiquam atque difficilem paffis , bis , terue , aut quoties amplius pedjerit . Informis vero quadam res eft, ac hepati contufo perfimilis . De TEC0CAHV1TL Ochra Mex. Cap. XX. Mitur Oclira^,terreue pallentis quoddam genus Teco^ahuitl vocatum, quo pidlores luteum colorem imitantur . Cuti hxc frigore dehi- nti opitulari confueuit . Sunt ex hifce mulieribus,qu£ faciem ex illo fu- it . Viri autem corpus vniuerfum eodem inficere confueuerant , curru m edent in hoftes impetum faduri , aut adituri bellum . ita enim illis e terrori habebant perluafum . > De T HIC AT LALLI , feu Terra alba . Cap. XXL "2 Ffoditur etiam e vena lacuftri Thicatlalli, feu terra alba, lutiq. in mo- dum fubigitur , ac conformatur inglobulos, igniq. admota fendriu identem contrahit colore . eftq. Cerula noftrati adeo fimihs, vt mine- em Cerulam appellare merito poffis . Nam tametfi illa ex plubo aceto uper pendente parari folet , hxc tamen quibufdam huius noua? Hifpa- ; locis fponte quoque candidiffima prouenit. Frigida eft,& exiccanti,ac ra morliim extergenti natura , & quas puerorum intertrigini non mi- ; quam illa,infperfa medeatur. Quid? quod vlceribus pudendorum mi- nin modum confert , & quibufuis rebus candido tingendis colore ex . eft . Tantamq. prasbet lenitatem, vt Mexicanas mulieres infperfts ea_> ;itis,eum concilient leuorem,qui goffypio facilius nendo fit aptifllmus. rervm medicarvm no, hisp. 342 De T L AN EXILIO . Cap. XX 'II. rnr* L A N E X I L LV M gummi lutei genus effmolliflimi , ac lubi ci , quod laxis inuemtur adhasrefcens , ab mfilienti faspe verberat vnda, pectoris afperitati, tufliq. vtiliffimum . nec diffimile ab eo, quod Poterio ltillan loiet . Sunt qui eiufdem rei caulTa addant Tapacb patii. Pr< uenit Hocitlalpae . De TLALTAC , Jeu terra foetida Myfi Mex. Cap. XX III. E Ruuntur apud nouam Hifpaniam Myfeos, quod ijdem Tlaiyac\c eant, noftri vero ac Arabes Zeg, & Zagi,dua: differentia, altera foi Tialyac ma terras ? feJ lam inulis argenteis , aut aureis interffindta , altera ad lap dis naturam magis accedens , nigraque . Ambas funt calidae , & ficcas, Thtyac; Effringentis naturas , & acris guftus . Conficiunt ex eis indigente atr tumMex. rnentum • quamquam idem e Thedarum fumo in fidnlia excepto vafa, ; poftquam in glebulas coactum elf derafo , veluti antiquos etiam feciff conffat, lolentinterdum parare . Quandoque etiam eo medicamento Br filij colorem, eft enim extra dubium antiquorum My fi, aut illi veli Chalcitis , & Pfori congener . De TLALXOCOTL , feu terra acida, 8c Alumine Mex. Cap. XXL NE c venis aluminis noua caret Hifpania. cumq. hoc orbi noftro fc file , rupeum , & fquamofum cognita fint , item e vini fecibus , herba, Kali vocata ab Arabibus, confedta , cuius herbas quinqne in noi hoc orbe compertas funt mihi fpecies, & quod de pluma ob fimilitudine vocant, fi modo id verum efl alumen, & antiqui meminerint fcifTilis,n bis cogniti , rotundi , item & liquidi , nobis ignotorum , merito dubita aliquis poffet ad quod aluminis genus Mexicanum debeat referri . At e; liquido potius , ac lhillatitio , quam alteri cuipiam generi putauerim a numerandum , atque adferibendum , perfuafus a parandi modo Teru fiquidem in primis aluminofam terram, ac in magna quasdam, ac roffra fidhlia profundunt, mox aqua effifa liquant.quod ffillat vtile eft.Coquu hoc quantum videtur expedire , fed priufquam in debitam duritiem pe coquatur, in frufta parua diuiditur, difeinditurque, & exquifite coadur venundatur in emporijs candens, lucidum, diaphanum , acri , adftri gentique, velut noffrum,fapore . Temperant illo pigmenta fua artifices, coccineis adijeiunt coloribus . Dentes adftringit , ficcat, atque extergit \ cera , & excrefcentem carnem exedit , abraditque . Vtile efl tindloribu & fullonibus, ac demum totidem vfibus , quot noftrum accommoda poteff. Ve > 1 NARDI ANT. RECCHI LIB. X. 34} De TZTATL, feuSale. £ap. XXV. "f.v , 'fi ' " | ■ ry . v~ 1 • , Eperies apud nouam Hifpaniam omnia circiter falis genera, quce in \ reliquo proueniunt orbe. Nam nec marinum Tz^taxalh, nuncupa- ro,, cum fuo flore, & fpuma, fluuiatile, lacuftre, fontanum, aut puteale^ fit i neque in generando foflili fuit alibi liberalior natura . Quid ? quod ad infiiper genus no paucis in locis e terra percolatur.Lymphis paratur, rerior reliquis, formaturque in crafhores placentas,nuncupatum patrio ' mine Tziayaholli . Quid dica de fale vocato Indo, quod Saccharum an- iuorum effe conflat, aut de Muria, Alatrone,& Alaxatro vocatis? qui fa- funt faditij,& familiariflimi omnes huic orbi. Naphtico tamen Amo- ico , quod etiam Compaffi vocant , & fimilibus falfis venis ( no- a, vt opinor , incuria non plagas huius omnium fere rerum feraciflimas Ipa) nondum in hunc vique diem adinuentis ? Omiflisq. casteris ad nar- ;a falis genera attinentibus , de fontani gignendi modo nonnihil adij- ndum putaui. Generatur ergo ex quibufdam falfis fontium aquis;mul- no. erumpetium locis, conieftis in cauitates quafdam arte paratas, falis ge- Hi1p- s optimum , humidioribus partibus a folis calore confumptis , reliquis 0 ad naturam terream potius accedentibus, cu nonnulla aqu$ portione i&is . Sal vero, aut nitrum , quod colligitur deraditurue ex alueo palu- , pluuijs ceffantibus arefcente, vt a terreflri portione feparetur , mace- ar in primis ex aqua, ac refidente terra liquata, tenuior pars cum lym- t fluit per canales ad hydrias, e quibus defumpta in cauitates prasdiftas lertitur , vbi vi folis in falem coit . De TEQVlXQVLlTL , feu Nitro Mexicano . Cap. XXVL T Itri veriflimi prouentu Haurac Arabibus vocati , Indis vero Te- Sj qmxqmtl , haud vili terrarum noua cedit Hifpania . Verrunt id e ra arefcente lacu, aut e muris deradunt, antrifue,rofeum, ac candidum, rumcjue leue fiflulofum, & fragile, percolatumq. formam, St fplendo- 1 noflratis reprasfentans. Quo fit, vt mirari fubeat illorum lentendam, vulgare nitrum, quod liquandis , diffoluendisq. metallis inferuit, ac opem , tormentisq. bellicis plumbeas pilas excuffuris, ab antiquorum 0 differre .enixius contendunt , aut fpumam nitri , quam in antris po- mum in fpumae formam, raram, St mirum in modum candefcentem , n fpecubus , alijfue fubterraneis meatibus confpicias , nefciant ab ironitro , quod mediam quandam nitri , St fpums nitri natu- 1 participet , diftinguere atque feparare , St contra ab Aphromtro • irolitrum diuerfum effe contendentes . Nouns ergo Hifpania e ibus affate arefaiflis verritur fcopis , aut colligitur manibus ni- veriffimi , St candidiffimi Aphronitri in granula veluti vulgaris fa- :oaifli, copia non mediocris , ac in vfus reconditur . Abundat eo totus Mexi- 344 RERVM MEDICARVM NO. HISP. Mcxicanus lacus . Paulo acrior vulgari fale eft Nitri natura , fed adeo vicina , vt fi crafliores particulas flepius percolando fepares , veriflimur fal fis e nitro extemplo habiturus. Additur quibufdam ferculis, & obfon iucundius, atque commodius ipfo fale^nec tamen omnino fimilem praft effedum. Siquidem nonnihil adijcit gratius, 6c extergit ex aqua, aut vn caput, amouetq. furfures , & alias fordes ei innafci iolitas. roboratque, exiccat, eleuat ampullas,fpumasq. non minus lpfo Anegmate,vocatouef pone. Propinatur ab Indis Medicis permixtum alijs medicinis, quas ijde Patii vocant , frigidumque e/fe aiunt . Quo minus mirer Caphuram adi mordentem , & quam celerrime abeuntem in flammas , frigefadorije e] naturas aflfertum a multis, nitrumq. in vinum , aut lympham conie&un mirum in modum eos refrigerare liquores, ipfumq. grandinem, gelu, ; niuem in hac re pras flanda vincere . Emollit prteterea Maitij fpicas , aqu cui incoquuntur additum , gratiamq. addit non mediocrem . Abluunti eodem aqua: infperfo, & perquam accommode exterguntur crura, acp des, 6c tuetur ea a frigore, & fixuris ab eo confuetis proflcifci, corrobor tione , & adflridione quadam . Tineas , ophiaflmue mire curari accepi medicis mulieribus, fi caput nitrata vrina vehementer abluatur, extern turque , & mox menflruo primipara ad eam rem referuato languui perungatur . Nitri ufus in Germania, , & Vngaria contra febriles calores, & lingua nig tiem,quam Prunellam evocant ,ex caufo oriundam ‘■valde increbuit. Illud per fefu duntjvel momento fulphuns imeBo . Alij etiam fealem ammoniacum addunt, hu placentulas typo efformatas3<-vel ore detinent 3 ^'el in aqua foluunt , ofeque probe pi colluunt ,'tndeq. mirum feentiunt leuamen . Quin etiam hanc aquam per totum feb decurfeum loco Ptifeana , rvel OximeUis bibunt , multumq. inde refrigerantur . 1 quandoque purgantur .Vnde non mirum quibufdam frigidum rvifum fuiffee . A. lites eius defeeffiu Pyrium putuerem eodem fuccejfu ebibunt , in aqua folutum , n quandoque , (fef per inferna , &• fuperna expurgantur . hac autem non tam frigo quam acrimonia adfecribendum effe , is negabit, qui fealem communem 3 rvel Amr, matum ^njel fpintum falis , uel <-vitnoli idem pr a flare nefciuerit . In quouis Nitro falis puri aliquid feparari norunt ij , qui Nitro ex terra coi ciendo nauant operam . ‘‘vbi cauendum ne lixiuium Jdpiat , ‘uel amaritudinem a iunttam retineat . p' • • *t f 'i I f • \ t f* C i f* ? fjr; , • \ - • T|-*i - ► o.. r n 1 \ * 1 ♦ FINIS LIBRI DECIMI. * A L I A R V M IMAGINES» ET NOMINA * V. NOTATIONE. .i 'v1'" . V. . 'a . . . VHV. v , ^ XJA c IOANNES TERRENTIV: L Y N C E V S ...» r L E G T O R I > ABES & hic, curiose LeSlor , quibus oculos faltem , fn nus animum Jdtiare <~u ditas , plantas inquam a noflri or flore pracipue & fruBu differentes flirpibus , ad o multa mira adhuc in arario Juo abflcondita claudit diues Natur qua indies Europais no Siris cum voluptate oflendit . Fn interea nuda plantarum harum figura ^ partium delinea ne colorum defcriptione , quam ego ex aAutographo d genter excerpfl Vires ab zAuBore non addita fuerunt , quod forfan adhuc Mexi no populo nondum cognita effent. ^Non omnia flmul ($r 'femel fatura profum Multa nunc patent qua olim latebant harum non dubitandum quin Stirpium . quando longa , flos barbam habet lon-» gam trium foliorum. AGXO* j 48 NAR. ANT. RECCHt ACXOYATL. ACXOVATL. Radix coloris caftanei, ramuli {an- guinei , folia minutiffima alata in ramis , Pino fimilia . AHATE DE PANVCHO. Vel A te Pannicenfis , aut Tzypipa- tlis frudu apud Mexicanos pro- cellenti arbor nobilis. Folium Au- rei Pomi , frudus coruleus , fed in nigrum tendens, ferro polko fimi- lis , rotundus totus quali ex glan- dibUs conftans , Pineo nucis %u- ? ra . Ramus vero coloris caftanei, folia iuglandis i r : A M A C P A T L I; Coralli {pecies , rami funt argillo co- lore, punda e nigro rubent , fila_j omnia rubrae . o:: o a ALIAE PLAN.NO. HISP. AHATE DE PANVCHO. 1. L.JI ■- - AMACPATLI. Similis Equifeto , radix meris capillis ex flauo nigrantibus conflat, cau- les vero amethillini coloris . AMAZAVHTLI. Vel Amutzauhtli , bulbacea e radi- ce. folia craffa, Tulipis fimilia . f A M O Z O T L. , . , Folia plerumque bina, Crithmi,lon~ 1 ga, digiti latitudine . in fummitate vua . Liguflro fimiles bacca?, qua- rum color viridis ad obfcuritatem tendens,. Gg AMAZ- IOANNIS TERRENTI! LYNCEI , A o i A M A Z Q^V ILI T L . Videtur effe arbor . flipes pullus . rami habent folia Phyllire# latifolia?, vn- de oriuntur bacc^ virides, breui an- nexa? pediculo. ANONYMA ME CH V AC I. •V Radix conflat multis fibris nigris , cau- les lutei , folia latitudine fua adna- fcuntur. ferrata fune, vc Sideritis fer- me . in fummitate cjuid viride trian- gulare confpicitur , ANONYMA MECHV. II. Rami habent folia duo, parua,vna cum magno in quouis exortu . flores im, fummitate oblongi, quafi in vmbella compofitifunt . ANONYMA MECHV. II ANO- NOTATIONES. ANONYMA VI ANONYMA MICHVACANENSIS III. Surculos mulros virentes emittit/olia Men- tha quadamtenus aemula > ex atro vire* fcentia, ferrata. Luteos flolculosorispur- purafeentis . Calyces virides . Radicem habet fibrofam , ex flauo ad fufeum ver- gentem . U . -y f t ANONYMA IV. Hcec in pi&ura, longa , & cralfa radice con- fpicua eft, ex fufeo flauo rubente . in qua extuberant partes nonnullae, & a latere.-» fibiar demittuntur, folia quali Coluteae. • : fr ‘ . .f . V? • . " 7 .7 •. ANONYMA V. Racux oblongae eft craflitudinis,lpadicei co- loris . folia faturate virent, venis albican- tibus . flores fere purpurei . ANONYNA VI. In ramulo omnia oblonga. foliajfloreSjpedi- culi.calyculi florum fuaue rubent, ora Iu- tea>exertis quali linguis . folia fere Serra- tulae ex faturato virent . Gg 3 ANO- / * 352 A LUE PLANTA NOVA HISP. ANONYMA VII, ANONYMA VII IO ANNIS TERRE r t y ■ , ' ' /. • . •* •• • -• / ANONYMA VII. - } /' T 7 1 ' • r Bulbofa videtur, fibrofo e capite fubfla- uo . folia breuiora , fed Gladioli fere . cauliculum promit geniculatum, lon- gum,purpureum . bini ad nodos flo- res purpurei pariter pendent . ANONYMA VIII. Ex Maluaceo genere A nglicanum Bam- mi aemulari videtur colore , & venis, folia refpondent,magis tamen corda- ta . Rubent flores, & ad oras dilutius ad calycem albicant . ^ ANONYMA IX. Ramus tantum vt in fuperiore pingi- tur, concolor . namque flores & folia pariter virent . NTII LYNCEI ANONYMA IX. ANC Radix craffa, &: rubra , in flauum ver- gens, caulis ruber, folia bina , emi- nent flores in fummo,fimiles Plum- bagini . apanxaloa. Folia bina in quouis exortu foliorum appofita, Saponaris fimilia. Caules rubri . flores longi , rubri aliquan- tum, caerulei Vaccariae fimiles , aocoxochitl. Serpit h.xc herba , & ex quouis nodo emittit fibras in terram . folia bina Vaccariae fimilia. exoritur quid ru- brum ex quauis ala , fed quid fit , non confpicitur . Gg 3 AQV1T- * ' IO ANNIS TERRE NTII LYNCEI ATEXCAL QVAHOITL. A Q_V I T Z T t I. Scandit haec herba. Caule rubro, macu- lis nigris confperfo . quifuis ramus tribus conftat foliolis, inftar Clema- tidis . folia etiam obfcure rubent . ATEHVA patli. Radix rotunda eft Ariftolochiae inftar, folia bina , figurae oualis , nerui tan- tum tres , in longitudinem folij ex- currentes : reliqui vero in tranfuer- fum diuaricatae , ex quauis ala folij quid enafcituf . ATEXCAL QVAHOITL . Silii ■' • ’ i . i.i' • 'i ' I f Rami quaft lignei , coloris obfcuri Su- beris . adnata funt, excrementa illa_» marina alba, pundtis rubris, nigrisve varie confperla . ATEN- -T1VOA c q Z) TENXIH V iTL, /8 C. RBCCHF.' sss ATZOYATL COZTIC YNl RODERILYO. W'C notationes. a X I X P A T L I. ATENXIHVITL, feu HENXIHVITL. Trifolia humilior planta, ferratis fo- lijs, fibrofa radice ex fufco pallida . pediculi foliorum rubent dilutius , ATZOYATL COZTIC YNl RODERILYO» Craflfa, magna, magnisq. fibris radix, & fpadicei coloris , folia longa, & ferrata . flores Conyza lutei . AXIXPATLI. Folia bina , quamuis fculptor aliquan- tulum in hoc defecerit . Flores lu- tei, calyculis virentibus . Radix di- lutius rubet . M ; ATZI- 3 S6 ALI^ PLANTA ATZIZICAZT L I. NO VI HISR axihvitlapapatlactli RENTII LYNCEI axochiotl. A TZIZlCAZTLI. Polia Vrticae non bina 3 rami omnes ra- ra habent folia, Vrticx fimiliaj & ex cjuauis ala enaicuntur alia . AX* IH V IT L A PAPATLACTLI. Folia bina ex aduerfo pofita , pediculo fatis longo ha?reptia . foliorum tum longitudo tum, ; latitudo lex digito- rum elf . . > i 'i' ^ / I - • A AXOCHIOTL. H^ec herba videtu^ferpere , rami folia cordis figura . Scopanda habent li- tu. Iiguminum , fiue alato , ita vt in extima tria fint folia . -ISTA AYA- I NOTATI O N E S. banaicxitl. . ayacachqvahoitl. Folia Goflipio fimilia, fublutea, infum- mo mulca fimul congefta . aztaxochitl, Quiuis ramus habet tria folia Vrcics fi- milia alce incila ordinaca vt in Pha- feolo Flos colori Malus, figuravero Anemonis, folia odfcons lines rubras perrepcant . banaicxitl. A Napi radicula oriuntur quins. caules rubri . rami omnes alati, Glycyrhizs niodo ac figura . vltimum tamen fo- liorum rhalictro ,rvel Adianto fi' milo. CA- IO ANNIS TERRENTII LYNCEI CACAMILXOCHITL. CACACILI. Radix longa , fubnigra . caules foliati Conyzae inftar, fine pediculo in ium- mo botri Oxalidis foliorum viridis, diluti albicantis . * * > / C A C A L I C. Folium Cannabi fimile, ferratum inftar Crithmi. nodi caulis magni . flos fla- uus .calix fquamofus . CACAMILXOCHITL. Vel Thlacamilxocbitl Quduhquiculle . i i Huic radix grumofa, Thorae inftar , co- lore fuberis . caulis bina habet foliae fibx oppoftta, Verbenae fimilia. Flos coccineus, in medio luteus, Rofae fi- : milis . NARDI ANT. RECCHT. 3?9 CACAPATLI; CACATLAOt XOCHlTL, NOTATIONES, V C H R V I A ( xy A . CACAPATU, Pediculi longi ab radice orti, quibus iti« fidenc folia tria (errata Fragariag m- ftar . CACATLAOl X OCHlTLa Folia Caftanea: modo fere ferrata . in* cifione tamen non ita frequenti . C A C H R V I A QV A« Ad Campanulas pertinere videtur . ca- lix floris luteus , flos ipfe ruber . . / C A- S6 o ALIA: PLANTA CAHVAZTITZI QV I. NOVI HISR CAMOP ALTIC. IOANNIS TERRENTII LYNCEI CAMATOTONCAPAT CAHVAZTITZIQVI. • i; x .. ;f. ... „* „ Radix longa , rubet iilftar Rhabarban flos longus carnei coloris, flamina lu- tea. herba eft calida, & flcca, exceflu tertio, & flyptica . . T ... , C A M OPALTic. * Caules rubent . in fummo flores multi flmul, quiuis infuperiore parte di- uifl in quinque phrtes . inferiore ta- men fui parte videtur e fle vnicus . CAMATOTONCAPATLI. Caulis nigris maculis confperfus.folium cordis, cuius longitudo, & latitudo fere eadem, quatuor nempe digito- rum,. . O CAMOL- NARDI chachalacamet ANT. RECCHI, j6i L. CAMOLXOCHITi. NOTAT NANAM DE QVAHVNA HOAC. IONES. CHACHALACAMET L. Eft arbor baccifera : folia Pyro fimi- lia longa 4. lata 3. digitos; bacae funt quales Ribium , CAMOLXOCHITL. Arbor leguminofa , folia in alas com- ponit . Flos Caffis fimilis ex rubro Haaus in 8. partes diuifus , filiquaj Pi/o fimilis . f ' . I .... ' * f CENANAM DE QVAHVNA HOAC Foliu Nerio fimile, & foliolis ad ma- iorum alas erumpentibus, venifque in tranluerfiim euntibus , Or^ fo- liorum & vena media rubent. Bac- cx in vuam congeftae virides funt, vt in Solano. 3 6z A L I JE PLANTI NOVjE HISP. CENANAM TEZCOQVENS1S CECECPATLI. IOANNIS TERRENTII LYNCEI CENANAM TEZCOQVENSI S. Folia Periplocam graneam anguftifo- liam ad amuffim aemulantur : colo- ris dilutioris viridis 5 venulis valde confpicuis rubentibus , diredte fibi ex oppofito refpondentibus . Fru- dtus & ipfe ad latus exfculptus,Peri- plocae frudtui haud abfimilis . Flo- res quinque albicantibus, cutn funt expanfi , foliolis , & ftaminibus pallidis condant . Radix fului co- loris , lueuis , craifa & nodola . C E C E C'!P ATLI. Folia C E C E C P AriE LX ALIA. Radix jFilipendulae fimilis : caulis ad exortum foliorum parum rubet.Fo- liaad Lyhmachiam lutea accedut. CECECPATLI ALIA. C£ NARDI ANT. RECCHI; s*i CELICPATLI. CENTZOMECATL. NOTATIONES. CHARAPETL. 1 ; j , I CELICPATLI. Folia Vrticje fimilia & bina (ibi a?qui diftantia. Radix flauet & fibras alce demittit . CENTZOMECATL. Folia rara tribus tantum venis con- flant , plantaginem acutam imitan- tia j fed fubtus funt fublutea i in ca- lyce apparet quid viride Abfmthio flmile . Hifpani vocant quatrocien- tos cuerdas . CHARAPETL.. Radix rotunda fibrofa coloris cafta- nei. Pediculus initio rubet 3 folium Biftorta? flmile nigricans longum 11, latum i. digitos . Hh a CHIA- 364 AL I JE PLANT1 NOVI HISP. CHIA VHXIHVITL. 'i CHICHICA QVILITL.' IO ANNIS CHIA VHXIHVI TERRENTII LYNCEI : L‘ CHICHICP A TL I Ptarmicas fpecies,quam fatis adumbrat Ros luteus , fed in medio flocci fune eoiore Ochras luteas . Radix nihil lingulare habet . CHICHICA QVILITL. Folia bina in exortu purpurafeunt: flos flauus , ftamina vero lutea . Nodi vbi folia erumpunt valde protube- rantes . • • > . CHICHICPATLI. Folia , qualia Anagallis habet, lasuia vt apparet non (errata, dilutioris viri- dis coloris. Flores nulli apparent. Radicis media portio valde craffa, fuperior longa &c erecfta, inferior te- nuis per terram ferpit , coloris fufei vniucrfa . CHI- NAR DI ANT. RECCHI. C HI C H ICPATU AtU. CHICHIC TEZPATLI. NOTATI O N E S. CHICHI HOALXOCHITL. CHIGHICPATLI ALIA. Radix magna , folia Pomi aurei, bina Bbf e regione ad uerfa : qua nota a priore multum diftat . — CHICHIC TEZPATLI. [ ^ ' ' ) H • ♦ r» V • \ -< , * f Radix magna & tuBero/a tota. Ochra lute<£ colore , Folia bina Ocyrni angufti folij ; videtur planta ipfa_ icanderc,? . 7 " - * #7 « • r *T" •* V * T -r r » ■» w. *. i.* v...' J. i vi - II v" I -L'T V CHICHI HOALXOCHITL.. '■ .. .. J Jj . . *. i t. .. /. Folia Chenopodio j vel Stramonio fi milia : fru&us oblongi, alij virides alij lutei: flos albus, Stramonio fi milis . H 3 I CHI- . 366 ALI JE PLANTJ NOVjE HISP. CHICHIC TZOMPATONIC DS OCOPETLAY/C . C H I C II I C E ZQVA H IVTL CHICHIC TZONPATONIC DE OC GPETLAYVC. p, ;; ; trV: ' ’ ' / ;;:i , . ' H xibfiH Vafcula Paroni chiaefimil ia, & viridia: Folia bina, tenella, fubuiridia. Plan- ta tota humilis . • : • -./IT D T 7? • ■ H 3 CHICHI CEZQVAHIVTL. ?->o -^rhn l nn, r; x’or.71 Mirus in hac Planta florum ortus eonfpiciEur. Trifolia tota efty i- CHICHILTICPATLI. . ‘ i H[ 3 O ' : ‘ Caulis coloris Caftanei : rrtf&us ex vi- ridi ad rubrum tendit . Radix fatis craflfa & diffulkj . ■ V : rfomi.i :'v Tu dic zoh : iv • ‘ {<■> . :ifirn H ’ 1 1 C H"I C H I L T I C P A T L i. ' '• t CHI- Ch j L p ATI iT .notationes ■ ‘ ' ■/ 1 ’ ■ ! C H I C HIL T I C CI H V A P A T 1 1 .. ©1 JS \ . f <4 ... < V , C'- t "7* Planta vt apparet ferpendo prorepit., Folia Calaminthi folijs ndn abfi- milia v ex vna parte virida , venis rubentibus dilfindta* ex altera.,* purpurafeunt * E radice te n ui fif precapillares exeunp ex candeo & luteo mixti Cauliculus ad ru- bedinem tendit. C H ic H i p i L T i c. Rami rubent . Flores vero vc in Vi- cia ex caruleo rubefcunt .. Et vt planta integra prafefert, ex legit- miriofo genere eft . CHILPATLI. Folia fiint Alfines maioris . Flores conflare floccis videntur coloris flaui. Radix /ubrubet , & copiose per terram diffunditur . •i I t T T /^s CH I- I 56S alue plantj novi hisp. CHICHILTiC TUPHTLAVHXOCH ITL, CH I C O M E C A T L. IOANNIS TERRENT II LYNCEI CHICHILTIC TEPETLAVHXOCHITL. Bos efl pulcherrimus >vc etia fine coloribus Icon monflrat, & duplex dici poteft . Internus pri- ma facie Iridem repr^fentatjrubrifaturati co- loris, reflexis vtrinque floris fimbris , qua; au- tem ex huius medio prodeunt flamina, luteoli fiunt coloris . Hunc quinque folia tanquam al- ter flos ambiunt florem , fiuaue rubentis colo- ris • tenella valde, & venulis rubellis plurimis pofthsec dificurretibus. Pediculus cui flos in- fidet, rubet totus: hic inter duo folia comprefi- fius emergit, qu® ex radice bulbofia prorum- punt . & h®c radiculas fieu barbulas fiuas, bul- baceorum aliorum more, coloris fufci,& laiues demittit • Maiorum cortex bulborum vndula- tus, albis & viridibus diftindhis lineolis . Mi- nores bulbuli rubent , & albicant venufla va- rietate . Folia Tulip® folijs fimilia fied crafuo- ra , qu® & ipfia cx viridi rubent . CHICO.ME.CATL, • Folia obficure virent , longitudo cuius cft io, la- titudo 4. digitorum . Florum nulla vefligia comparent . chvcvngaRiqa^a. Videtur natura hic ludere, cum folia in caulibus fint oblonga , in ramuficulis vero breuiora , & cordis figura. In' his binadiredlc fibijrefpon- dentia, & in illis bina inaequaliter fita . Inra- mulis denique luteola, in caulibus viridia, in^ vtrorumqi tamen fiummitate flores emergunt pallidi, & comprefsi.Radix fibrofa fiatis . chvcvngari qjv a. * i l i *i *—■>*■** I NARDI ANT. RECCHI. CHVCVNGA RI C^V A A LIA. C I C I P E N 3*9 I . ' CH VCVNGARIQVA ALIA. A priore differt , quod minor & te- nuior fit tam folijs , quam caulibus & radicibus , in reliquis plane con- uenit. C ! C I P E N I. • . .... Foliorum fex vt Anagyris : videtur ad Lyfimachiam luteam accedere A fi plantam totam fpedtes . C I H O A P A T L I. Radix craffa radiculas hinc inde lon- gas difpergit coloris fubrubri : cau- lem album concolorem gerit y Flo- res nulli confpiciuntur. Folia^Perh cariam aemulantur . ... . . •. . .. ^ GL- 1:1 l 4 ALI JE PLANTA: NOVI HISP. CIHOAPATLI XANTETELCO. 37° CIHOAPATLI TEPOZTEMICA . IO ANNIS TERRENTII LYNCEI CIHOAPATLI TEPOZTEMICA. Radix mediocris, longa, fubrubra,cat|.r les promit albos : folia , qux binaA aequidiflantia exeunt venis albican- tibus, varie pinguntur . Flores con- iunftos plurimos gerit quinque fo- liolis conflantes , calicem ex viridi & flauo mixtum habentes . CIHOAPATLI XANTETELCO.1 Caulis obfcure rubet . Vmbellae Caca- \ix florem habent fimilem parum rubentem . Folia crebris fed non-» profundis incifuris notata . CIHOAPATLI AXITZ ALP ATLI. Nudi Caules, nifi prope fummitacesi circa quas ramos ambiunt ex quin- qua aut fex foli js corona:, idque vbi flores erupturi luntrqui lutei frx- chadi fimiies . Folia pentaphylli fune , non tamen ferrata . \ 1 N O T A T I O N E S. C O AH YIL X O C HI T L . C t 1 M A P A T Ramivna cum folijs Lentifco fimiles. Radix in profundum defcendit; vndelignofa&fruricofa planta eflTe arguitur . , J T ' H O H 1 X 0 O -■ '• CITLAL XIHVITL. ■ ■ • - * ■ * ■ • 1 ■ 1 - Folia Vrticse fimilia fublutea , fed ali- quanto maioribus i ncifuris prardita 6c folia cauli propiora . , J T itlO 07,0 3 > > COAH VILXO CH ITL» ; : f ' l ■ ' J ' j jIj [o : / ! i • 3--'. H*ec planta fpinofa eit - Folia habet Solani, & videtur cum ea planta^ conuenire, quam Rofam Hiericun- ticam vocant i flos enim admo- dum eft fimilis . CO- ! l7i ali M PLANTl NOViE HISP. COCAVH CAPATLl. CnrnrYTUr IO ANNIS TERRENTII LYNCEI COCAVH CAPATLI. Radix Napi caftanea , vt & rami : fru- ctus ftrias habet quatuor, colore ex viridi in caftaneum tendente . * Au ; . •/ j. . COCOCXIHOHITL. 7 T T ~ 7* - 7 T t A » r T • • i- - i. A » * ' « » / Caulis rubet oblcure . Flos jflauus Nar- cifft, foliolis tantum quatuor com- pofitus . ... COCOXOCHITL. : :hd oxjiyh ao :> Folia Aquilegis. Flos violaceus ma- gnus, incuius medio quidflanum confpicitur . -- - -o; 'j ?oti ; yt f 'Ji5 O •- COCOXOCHITL. COIN- NARDI ANT, RECCHI. 37l OINIQVJ CVMANCHV QVA. C OLLOTE MEC A TL. : a NOTA COLOTZIT Z1CATZTU. T I O N E S. COlNJQVr CVMANCHV QVA. Spica lutea : an fit floris vel feminis conijcere ex imagine non eft . COLLOTEMECATL. Radix longa 3 crafla , colore Suberis : Caulis rubeti folia vrtica^, venis ru- bris ornata . Tota planta videtur ferpere . COLOtZITZlCATZTLl. Caulis videtur repere . Flos luteus ift calyce integro latitat nodum aper- tus. Folia vitis modo incifa « eo- ALI iE PLANTA NOV£ HISP. COYOXOCHIT L. / COZTIC AC VILOTL XOCHTTL IOANNIS TERRENTI! LYNCEI C O Y OXOCHITL. Folia bina cordis figura, rubent vt Bo- tr7s • ; COZ TICACVILOTL XOCHITL. IU -'#'.£* * - • * Flores flaui fere Ranunculo fundes: Videtur tamen integer flos , fupe- riore fui loco in quatuor diuifus partes . CVECHILIZ TOMATL. Radix magna •, caules colore caftaneo. Folia fua latitudine , quafi fine pe- diculo adhasrefcunt , de quo baccg pendent virides figura oualis. No- men Tornati, quod Solani effcrcum eo forte fimilitudincm vel affinita- tem quandam dicit . CVECHILIZ TOMATL. CVE- NARDI ANT. RECCHI. 37$ CVETLA XOCHITL. CVHYAVH QVILITL. NOTAT I O 'Ni E S. c y p i t R i.. CVETLA XOCHITL. Fru&us , an flos fit botrus llleflauus 9 dijudicare nequeo . CVEYAVH QVILITL. Portulaca qusedam flore rubro . Hanc enim cralfities folioru probe imu- latur . > • ,4" i • ' *' . . V ' • ' ' • f • • : / 2 C V P I T R I. EcngifPmi ab radice petioli, folium Plantaginis gerunt . Caulis in lum~ mo quafi aphyllus , habet ipicarru Plantagini fimilem . .a X I H D O V . H ’ Ii % ECA^ \ s 376 ALIjE PLANTA NOV.5 HISP. ecapatli altera. eloxochitl. IO ANNIS TERRtNTinLYNCEI ECAPATLI ALTERA. Valde fim ilis eft Sophera? Aegyptia? Fiores multi lutei Caflia? j filiqua? longa? fublutea? vc Phafeoli edules , . . H ' A Y .1 V J ELOXOCHITL. r: i m ■ r> : ! * y: Videtur arboris ramus eflfe. Folia Mu- fa? ex vna parte feturati , ex altera^ valde diluti coloris, vt in foli j$ Ole^. Ramus eftnodofiis vbi folia deci- derunt y quemadmodum in Palma? trunco apparet. Vena? frequentes in inferiore foliorum partedn futn- mitate rami folia valde congloban^ tur • HACOYOCHITL, Flos longus ruber in calyce vt Althea?. Folium longum ferratum Trache- lij figura . HACOYOCHITL. HEZ- ■) NARDI ANT. REGCHI . 377 HEZMAYTL H OACA L T L AI O T L NOTATIONES. hoaca xochitl. HEZMAYTL Radix crafTa & Jonga^ex ramis foliurrb- vnum Ranunculo fimile j videtur dependens a longo pediculo. HOACALTLAIOTL. Folia Androhemo hircino funt fi- milia , ex viridi in luteum tenden- tia . Flos coloris eft amethiftini . HOACAXOCHITL Vix diiFert hxc herba a noftro Aro t radix certe prorfus fimilis eft . Ii 3 HIV- ) t 378 ALIjS PLANTA NO VAi HISP. HiVCA feu MIZMAITL. HOATZIN Q.V A X V I T L. IOANNIS TERRENTII LYNCEI HI VC A feu MI ZMAI TL. HOITZITZIT TENTLI. Planta h xc haud parua , vt in margine folij ipfius imaginis notatum eft. Oritur in__. territorijs Ocopetl Yuca, vocata Mitz- maitl. Calida, ficca3aromatica eft cortice pra?fertim & fru ITZCCVN PATLI. • t Radix crafla, caules videntur (candere. Folium quoduis duabus incihoni- bus , fere vt in Goifypio diui(um-A vnde inter Clematides forte nume- rari poterit. y 1 NARDI ANT. RECCHI. ITZTICAPITLI. 381 IZTACPATU QVIZASEPIN . notationes. 1ZTACTLATLAVQVI. ITZTICAPITLI. Radix fulua, crafla & oblonga . Foliae Chamsnerij alterna , & fublutcis venis conlpicua_> . IZTACPATU QVIZASEPIN. Radicem habet Ariftolochiae longa? , & folia Piftolochia? fimilia : mfi quod ha?c redis magis venulis or- nantur. Videtur planta /erpere po- tius, quam reda adolefcero . IZTACTLATLAV QVl. Radix craflfa 8ccarnofa valde, intus ru- bra, extra rufa *, caules etiam rubef. eunt, folia adfiauedine quandam accedunt. Alpedu tota plantula iu- eunda ell. i ALI M PLANTA NOVI HfSP. L O QV ILTIC. MACAYXTLI. IO ANNIS TERRENTII LYNCEI MACPALXOCHITL. loqviltic- Radix longa colore caftaneo:calices in iuba parum rubent . MACAYXTLI. Eft fpina quadam leguminofa & ele- gans j flores eius rubri mixta flaue- dine: Ipfae filiqua: ex viridi nigri- cant,te i. longae i z. digitos: gra- na intus tria , vnde ad Anagyrim referri poteft . MACPALXOCHITL. /. i Plantae huius radix ex albo fubrubet . Folia funtMaluae rofea, fed luteis venis pulchre fubdu&su». MAC- NARDI ANT. RECCHPs MCPALXOCHX ^VAHVlTIi. 383 MAMAZTLACOTL. NOTATIONES. MATLAL XOCHITL. MACP ALXOCHI QVAHVITL. Arbor eft . Flor comomano ab Hifpa- nis vocata . Folia Mori fiint « Flos vndeuis in ramis nalcitur habeto* figuram quafi Tulipa? , colore mal- uaceo * & pro flamine exit quafi manus, vel potius pes auis , coloris fanguinei : cui a latere luteunu quid coniundfum eft . Flos admo- du magnus eft, pro ratione arboris. - -- • '<3 ' 6 MAMAZTLACOTL Caulis folioliis & alatus. Flos Chry- fanthemi luteus . Folia minqtiiru incifa : Radix vero (ubnigricans . ... .2 . i { ! MATLALXOCHITL Folia vt Valeriana grac$, & flos ex luteo ruber , quinque vt mihi vi- detur, foliolis coiiftans . Stamina-* lutea funt - MA- j84 ALI M PLANT1 NOVI HISP. matlalxochitl alia. mazaxochotli. IOANNIS TERRENTI! LYNCE! MATL ALXOCHITL ALIA. ^ - Folia Vrticae. Flos ex ceruleo viridis cum flaminibus . Calyx qualis ni Selarga . ?• n ■ •, . • i. ; • * MAZAXOCHOTH. Arbor videtur. Rami alati omnes ple- ni fruitu rubro Berberis , qui lon- gus, &: latus dimidium digitum . MEMEYA DE T^POZTLAN. Caulis virore diluto pediculos longos habet , quibus lolium adnatum ex tribus condat . Siliqua Vicias fimi- lis. Flos quafi Periclymeni conftans tribus magnis albis foliolis: reliqua vero< ftmt itamina . MEMEYA DE TEPOZTLAN. MEM- NUA R DI AN T. meya de tepoztlan. altera» RECCHI. 3%$ MATLAL xihvitl de xalatlaco. NOTATIONES. MiAXIflVITL. MEMEYA DE TEPOZTLAN. ALTERA. Caulis totus rubet: Folia Helxines , ex alis flofculi rubri enafcuntur . MATLAL XIHVITL DE XALATLACO. Truncus videtur parum fpinofus &vi- ridisj ramuli Lentifco iunt fimiles , nouenis binorum foliorum oppo- fitorum conflantes ordinibus : viti- mum tamen folum vni fere adnatu, folia etia. adhaerent latitudine qua- dam vt in Lentifco : Vafcula funt coloris carneij flofculi caerulei colo- ris, qualis in Gentianis confpicitur, M I A X I H V I T L. Rami flaui, flos colore Keiri , foliolis conftans quinquerflocci rubent, fe- men vero Clematidi fimile , Folia^» Cilierariam referunt, ex viridi albi- cantia ^ K*. MI- 38<5 ALI & PLANTA NOVI HISP. MIC axihvitl. micatlach pahoaztll IOANNIS TERRENTII LYNCEI MICAXIHVITL. Caulis flauet, folia omnia verfus vnam partem torquentur . Flores ex luteo rubri , figura Hyacinthi : petioli: lutei . Afpedlu mira planta . MICATL ACHP AHOAZTLl. Rami coloris caftanei & frJia minuta inflar Acacia . Radix fibrofa cum cauliculis rubet . ■ t "■ . . r, ‘ \ ~ MICA XOXO COYOLLIN. * « Radix bulbacea & rubens ex albo vt & caiilesifloS fubet matronali Viola? {irriilis,conftatque quinque foliolis. Calyx integer fuperiore fui parte in quinque radios diuifus. Folia ftel- lam pulchre referunt . MICA XOXO COYOLLIN. NARDI ANT. RECCHI. 387 MIMIYCA HVATZIN. MOHV1TLI. NOTATIONES. MOLON CAPATLI. MIMIYCA HVATZIN. Radix crafla & nigra: flos violaceus quidem } fed non explicatus depin- gitur . M O H V I T L I . Radix tota fibrofa5oblonga,flauefcens. Caulis & iple flauens,in binos & bi- nos diuiditur oblongos redtofque^ ramulos . Folia diredfe flbi oppofl- ta. Rubicundos oblongos & pul- cherrimos, flue flores haud explica- tos , flue Aliquas ( diicernere enim hoc difficile efl: ) ex vno pediculo duos femper emergentes habet , vnum altero dimidio longiorem . MOLON CAPATLI. In ramis funt folia bina flbi oppoflta Origano fimilia . Radix flauet : fo- liorum vena? albicant . \ Kk 2 MY- 3 88 ALIJE PLANTA NQVJE HISP. MYH VIYTTILM OYOYC CV1TLATONPIT ZOCHiTL. MOYOTLI AYaCATLI, IO ANNIS TERRE NTI I LYNCEI MYHV1YTTILMOYOYC CVITLATONPIT MACAZPIPILLOLI. Z O C H I T L < Planta hxc, ex radice tuberofa flauefcente fine folijs cauliculos glabros protrudit , ex qui- bus ramuli floridi prorumpunt. Flores rubel- li ex calyce viridalbicante , vel in foliola diftin&i fex , ex vno calyce integri quafi & in fummicate crenati emergunt , in quibus fla- mina fubtilia rubefcentia confpiciuntur . M O YOTLI AYACATLI. Folium fimile ipfi Lilach ; in fummicate plantse flores rubri ex longis & rubris petiolis ena- fcuntur, quinque foliolis cum flaminibus fuis intermedijs diftin&i , MACAZPIPILLOLI. Color radicis tuberofa; eft fubnigricans. Cauli- culi repentes , ex quibus longo fatis inter- uallo, viridia folia faturati coloris cum venis albicantibus exeunt . In fummitate conge- fta plurima foliola , a iam di&is maxime dif- ferentia rubicunda videntur. Et quod mi- rum , ex horum medio foliorum hinc inde flores enafcuncur mirabili Peruuians fimiles, fed rari ; ex quorum medio eiufdem coloris flamina eriguntur. NARDI ANT, RECCHT. 38p NANA HVAPATU. NA.NAVH (^VILTIC. notationes. ANAHOA QVAHO;iTl. : \ N'ANA HVAPATLI. >:> Caulis luteus pundis rubris confper- fus &; vena? rubra? in folijs, Yrtica? folium longum 4. latum 5 . digitos. Planta videtur repere : Radice Ari- flolochiam rotundam imitatur. ‘ 1 ; • . . ; , .} . 1 7 NANA VH Q.VILTIC. Radix Paronia? fimilis •, lobirPhafeoli - modo : terna tantum in quouis ra- mo folia , & ad latera radicum cati- , ' liculi enabuntur * NANAHOAQVAHOITI; Radix rubet, flipes re&a flirgit, ex juo iulorum fimile quid floridum Z lependet . Folia bina & . Gabg« non diflimilia . t r is . . 1 <7 «ifdod . * r Jlb CUJul Kk 3 'xlN£- yvt rr J ■I ipo ALIiEPLANT^NO NENEXTON, VJ£ HISP. N E r L A x Q C H I T; L y; O IO ANNIS TERRENT II LYNCEI ‘ N E X P A Y A NENEXTON. fi ; > Caulis rubicundus . Folium longum 9. latum digitos , figura 'Citri . Radix oblonga ex rubro albicans & trifida . v ■< & k NETLAXOCHI.TL Videtur fpecies Amaranthi . Folium habet Atriplicis: pediculi funt ru- bri jftipcs iple fatis craffus 6c pror- fum rubicundus/ .> : nexpayan. Fruftus ex quauis ala enafcitur flauus, figura Mercurialis -,.quamuis gpmi-> nus non appareat, videturque hir- futus efle vel afper . Folijs color eft cx viridi luteus..; — j 4 y* ■* ^ N. * - c* . 'L ;ibnK NEX NOTA NEYCOTLAPATLI ALTERA. a ■> T I O N ES. NEX XIHVITt. iS' ' Folia fibi oppofiita Cofto hortorujiu fimilia , ferrata, fublutea . NEYCOTLAPATLI. , ■ : ' ■ / \ > Radix oui figura fibrata; in cauliculis tenuibus fena folia ex eodem loco exoriuntur : ex quauis ala exit pe- tiolus breuis , baccamflauam Ana- gallidi fimilem fuffinens . i , 5,‘: VOH NEYCOTLAPATLI ALTERA. Folia ferrata & oblonga faturati viro- ris . Radix lutea, fibrofe . * '■> i ; . . ••••.•* • > / I I 39* ALI . nochez & PLANT1 NOVAE HIS TIC. NONOCH P. T O. IOANNIS NOCHEZTIC TE-RRENTII LYNCEI NOPALXOCHj C VEZ ALTICQVIZI. Capitulum Scabiofae fimile florurru rubrorum . Folia cordis figura fu- * pra virentia , iubtus albicantia dc bina ac rara. I ' - > Y • ' NONOCHTO, Folia Portulacae fimilia . Flos carnei coloris Matronali Violae fimilis , in calyce fatis cralfo. Cdulis etiain- ftar Portulaca craflus & carnolus . i ; i : . i Cii NOPALXOCH CVEZ ALTICQVIZI. Planta haec fim ilis eft fere Sedo Port- landico apud Lobelium depi&o : prouenit vt Tune vel Aloe. Flos eius obfcure rubet , figura Caryophylli maximi pleno flore , ftamina ipfa__» lutea, apices cralfiufculi . Calyx au- tem floris fquamofus ex rubro lu- teus v Elegantiffima planta . OAT- / N O T AT IONES. OCO Q^VILTIC, O A TZONTIC. Folium ita ferratum , vt fpinofiim vi- deatur.Spicas videturVeronicae ere- dis fimiles gerere ex viridi flaue- fcentes, qui color & in folijs confpi- citur . OCOPETLAL. Rami alati folijs Gelfimini. Ex ala ori- tur fpica longa inftar Piperis longi vel Plantaginis 3 coloris fubfufci*, cuius coloris & radix apparet . OCO Q^v I L T I c; Radix Napo fimilis colore carneo . Folia Pomi aurei * fed multo te- nuiora . OCO IOANNIS TERRENTII LYNCEI o c VILPATLI ALTPRA, OCO XOCHITL Y HVALAPE . Folia bina fibi oppofita Lyfim acinae limilia , in exortu rubent obfcure . Radix in longas fibras diffufa . OCVILPATLI. i 1 Folia ferrata Pleudodi&amno fimilia, cum ipfi cauli adnafcantur . Radix copiofitfimis, fibris fufcis onufta . OCVILPATLI ALTERA. Caulis coloris caftanei. Folia Salici fi- 1 milia fubtus flaua • Radix longis fi- bris rubet. i c:,o OLOM- NARDI ANT. RECCHI. 6L0MPATLI. 395 OLOXIHVITL. >AL4N capatli. OLOMPATLI. Inter folia exit flos luteus vt in Acana- ceis . Radix pulchre rubet . OLOXIHVITL. Rami veftiti folijs Lauri in sumo . Flo- res Scorpionis caudam efficiunt vt in Heliotropio } colore rubro . PALAN CAPATLI. . -v . *► Folium viride nigricans , EguraPomi aurei in ramo nodofo . 7 ■ i. *)Uf* ■ A :si -VI - h- i •"jft • . \ N o h , d* rr ui’’ PA- jp<5 ALIJE PLANTA NOVJE HISP. PATLA HOACXIHVITL. . P E R P E N A. IO A N N IS TERRE NTII LYNCEI A A PATLA HOACXIHVITL Folij longitudo nouem, latitudo quin- que digitorum , figura Coccygriae . P E R P E N A. r Tota herba fimilis Trachelio , fed folia videntur efife bina fibi oppofita , & ex quauis ala oritur flos Campana? ceruleaf figura. [ X t ‘ '■ ' A J 'A (I P H A C A N I. tu! Phafeolus.' Raidix contorta: caules cfilu- •n v UOBQi III fU Ui > ti viroris . Folium luperiore luperh- ficie atrorubente, inferiore virore albicante tingitur, eiufque longitu- do 4. latitudo totidem fere digito- rum,figura cordis . PIL- N O T A: T'I O N E "£ .XA VAC, vel POXAV AC. ALI M PLANTjE N0VJ5 HISP. POCAYO. -- POCAYO. IOANNIS TERRENTI! LYNCEI POCAYO. m Radix tota rubra . Caulis fcandit; fo- lia cordis eiufq. vense longa;;capreo- li ex eadem qua folium, ala enafcun- tur. Habes in prima imagine folia & caules , in fecunda radicem . - c 1 POZAHVALIZP.ATLI. -s ycficula Lychnidi fimilis, florem con- tinet flauum quatuor foliorum . . . . * ■ . ■ i . . . xiiiii/i • * ; ' J • ' ' • ~) • *v - .» j 5 *. • i j 1 ' - * POZ AHVAUZPA TLI. PYA3 I P Y A NARDI ANT. RECCHI. 3 99 ZTLACOTL. QJ/ A V H C H I A N. Folia Alchimillas fimilia.* in sumo her- bas Ipicae luteas, ficut in Lagopo . ' - ■ - - - • •' r • ' J . J J Q JV A V H C H I A N. Caulis coloris caftanei nigricafitisj fru- ctus vt in Abfinthio coloris cafta- nei . QVAQVAVTHZONTIC ALIA. Radix fubfufca, ex qua omnes caulicu- li, & ex his nulli ramuli erumpunt . Folia atrorubentis coloris , eiufdem 6c feminum capfulas rutaceis pla- ne fimiles . L 1 2 QVA- f 400 ALI JE PLANTA NOVI HISP. qvavh coycli chietla. QVAVH CHICHIC PATLl I O AN NI S TERRENT II LYNCEI QVAVH COYOL1 CHIETLA. Folia quafi bina oppofita vt in Lentifi co.-bacca? virides funt alentifcinis non abludentes- ]{ QVAVH CHICHIC PATLl. r . fc ( Folium longum quinque , latum tres digitos figura Iuglandis . Radix lut&a &: longa . QVAVH CHILPAN. Radix cratfa: caulis ruber & folia qua- li Lapathi intorta firie pediculo ad- nata. Flos in fummo ruber, figura Nicotianx. Q_V A V H CHILPAN NARDI ANT. RECCHJ. 401 QVAVCHOLOTL, vel GVACIMO . Q.VAVHCOYOLLI. NOTA T ,1 ONE S. QVAVCHOLOTL, ve! GVACIMO. nm diluti viroris, & circa extre- litates albidum . Frutex videtur, uius frudus adeo Afinini Cucu- leris didi, frudum afperitate fi- ura & viriditate aemulatur , vt ec ouo ouum fic fimilius • Stipes : radix nigricant. QJAVHCOYOLLI. Ex Palmarum genere efTe non eft du- bium r Radicis ad arborem hanc i vix eft proportio.Multiplex quidem hxc, fed nec crafla nec longa admo- dum , eft cinerei coloris •, fubfulci ' vero ftipes , in quo praeter manife- fta abfeifiorum ramorum veftigia, adfunt plurimi etiam ijq* fubtiles furfiim tendentes adh^rent . Folia-» ramorum,quam in Palma quam nos colimus, multo teneriora & fubtilio- ra &c pennata cernuntur. Frudus vuarum rubellarum & albicantium racemis plane fimiles . ; : U i QVA- 402 ALI JE PLANTJE NOVJE HISP. QVAVH CVETZ PLACVITLAPILLI. QJV A V C Z I C T L I. IOANNIS TERRENTI! LYNCEI QVAVH CVETZ PLACVITLAPILLI. ■' T ’ ’ - ; ' ' / t QVAVHCHILPA CVITLATON- . PIZIXOCHlTL. Radix ex nigro pallida: Reliquum totum ex hac emergens vnum corpus eft, ex compagis qua”- 'Z fi folijs conflans , fifluris in longum didu&is diAin<5um,-qu§ ftrize viridis facuraci funtcolo- ris ; dilutioris vero foliorum dorfum quod vndiq. tuberculis fpinofis horret. Flos ex con- globatis tuberculis, ex quibus fpinse lenes exeunt eiufdem coloris., qui in Cynara: flore ccnfpicitur, conflat. Calyces funt virides aculei fufci. QJAVCZICT1I, • . / r -- * ■ . - ' ♦ ■ f ! . Radix Napi forma.Caulis Amethifli colore fcan- dens: folij figura oualis longitudo quatuor, la- titudo duorum digitor. , ?v„L\yri . *. -'■■■ijnr.j •; i'» QVAVHCHILPA CVITLATONPIZI- XO CHITL. . yjiitiiii nr... • ■ : ■ - i» - Radix albicat & crafsiufcula eft; Caules eredi, ex quibus ramuli diredi fibi oppofiti . Flores carnofiores quales in Hyacintho , integri & caui ex caeruleo dilutiore colore . — * V / ( Ir .1 k*J> / Q.VAVH E EOX OCHI TE . NARDI ANT. RECCHI; 403 QVAVH HOCHPAHVATZTLI » N O T A T I O N E S. QVAVHYE T L. QVAVH ELOXOCHITL* Folia laurina fubtus flaua funt>in lum» mo ex calyce exiguo prodic quid lu- tei coloris Auen*e figura . C^VAVH HOCHPAHVATZTLI. Rami bini Sc folia bina fibi oppofita figura Pyri. Ancum Auellanisca- : thardhcis illi fic aliqua affinitas 3 , fulpicari licet . ' w - i * i. • V Q V A V H Y ET L. Eft Nicotianae fpecies alia . <2YA- I I 404 ALI^ PLANTA NOVjE HISP. Q.VAVHTLAYEXOCHITL.' QVAHVIZ QVITZTLI. IO ANNIS TERRENTII LYNCEI QVAVH TLAYE XOCHITL. Folia Hederae arboreae fimilia . f •* \ / - ' ^ QVAHVIZ QVITZTLI. Caules rubent : Folia Teucrij adnata . \ QVAVH YTZAPOLI. i , •• ,j i . ■ ■ Folia rara : pediculi longi ex quauis ala exeunt . Baccae Solano funt fimiles , flores vero lutei . Herba efb valde-» mucilaginofa . f- j ' 7 A NARDI ANT. RECCHI. 40 5 QVAp TE^HOA^ QVAVH TLAC PAVATZTU . notationes. QJV ETZALYZtt C. Q. V A V H TEZHOATL. Rami caftanei coloris. Folia Lauri fer- rata. Flos Nerij carnei coloris , in medio cuius quid luteu . Purgat fu- periora & inferiora , drachmarum., duarum dofi exhibita planta . QVAVH TLAC PAVATZTLI. Raccas fparfim in ramis breui pedicu- lo exoriuntur, primum virides: ma- turas coccineam aiores Pilo . C^V ETZALYZTIC. Radix ad Filipendul^ fpeciem acce- dit,annexis globulis ex quibus alias radiculas fulci coloris : planta Pole- monij temula , vt Lychnidis fpe- cies elfe videatur. Flos in fiore palli- dus,qui in duas partes hiare confpi- citur QVA- 4o5 ALI it PLANTA QJV A V X I O T L. NOVI HISP. Q^V AXOXOVHQVI, QJAVXI OiT v. >> clvil pozolli. Huius arboris ftipes rubes ramofus eft >, admodumrfoliu figura Coccygrias , & color rubeus.Fruffus totu ramum occupat , quaterni decuflatim ex eo- dem loco prodeuntes . Figura cuiuf- uis frudhis renem refert rubrum ex viridi : folium efl; venis rubris per- fufum j vt merito hxc planta inter Lentifcos referri debeat . QJ/ AXOXOVHQVI. Capitulum Canabina; aquatica; fimile? & colore &: flore . Q V I L P O Z O L L I. Folia inferiora rubent vt in Beta , venis tamen flauis percurrentibus •, fupe- riora folia virent, fcd in aduerfa par- te albicant : vndc videtur ad Atri- plices referri poffe . NARDI ANI. RECCHI. TAN C.AP A Z. 4° 7 LATECOMAXOHVITL. Seu EALTECOMAXOCHITL. NOTATIONE S.\ \ * TANCAPAZ. Caulis coloris caftanei: rami obfcure virent infperfis rubris pundis. Plan- ta tota fimilis Adiantho nigro Lo- bellij . TAREPE NI. polia Teucrio maiori fimilia j flos ru- ber, fed inexplicitus . TLATECOMAXOHVITL. Seu TE ALTE COMA XOCHITL. Radix Pyriformis & folium Sanicula: . Forte ferulaceis adnumeranda . TE- ■„ / 408 ALI jE PLANTA NOVJE HISP. T E C E C E QV I. T E C A M I L I N, I O ANNIS TERRENTII LYNGEI t e c e c e qv.i. TECOMAXOCHITL. Radix crafTa coloris caftanei.Rami re- ptantes^ in quauis al-d quid album capillorum inftar . In fummo flos Ranunculi : colorem non addidit Pi&or . , i [ ' ;.f q 3 '[ r.x x tecamilin. o i ; : lOiam Radices lutes ex rubro, & folia Lauri i Difcutit hsc herba tumores prxter "V '1 T i ) i f \ f * t i ■ -» naturam. ; j o a mo j a r j a -a i ‘ TECOMAXOCHITL, . "i tj-nr.r * t * • r.-, r /, ,* t m : ■ *' :;i j Flos longus &: luteum figura Mirabilia Peruuians,fiiperius in quinque oras diuifiis: interna fuperficies ex rubro cxrulea; folium vero plants cfl Ci- tro fiinile. Radix lienofa & ni in no- ftra nuJium confpicitur, cx quo Clufitis folliculos feu vaginulas (anguinei coloris emergere fcribit. floridas ; qu* Lobelio Capflci,tu Tndici didtl piperis frudlus aemu- lantur . Qui autem in noflra frudtus reperirur, ex foliis enafcitiu cc non aliter ac in Opuntia feu Tuna ficus confpicitui. i n quo eodem prorius modo flos fuperftat . Flos hic ck ipfe rubet , & rubcfccnti ac maculis quibuf- dam virefcentibus ornato fiuttui pulchre infldet . Folia plantx crafla . i Ja Opuntis amula ( nam alia fruflra qux- nt folia . ludus ) ex colore viridi albicant mixto, ac lu- teis aculc.itis ftelluhs conflant , Et quoniam Clufius no- men anxie deflderat, hoc curiofo Lcdfori iibenter com- municamus j T E P t M E i COMITI, TEOCOPALU. \ REGGHI. 411 TEPEYZQVIXQCHITL. i: T I O N E S. TEOCOPALLI. Caulis geniculatus albus-, folia ad in - ternodia (emper bina Nadurtio aquatico non abfimilia . Flores la- nuginofi comantes . TEPEYZQ^VIXOCHITL. Radix cralfa & lignea: Rami fpadicei - fme callanei ; folia vero Pvri . Pe- diculusnon longus . TEQVA NIYTZONCAL. Radix tranfuerfim podta, maflam qua- dam conlRtuit } folia longa Cypero Emilia , ad cuius Ipeciem videntur accedere . TE- M m 1 IOANNIS TERRENTII LYNCEI T E Q_V AN MECATL. TEXCALXIHVITL. I Folia vna tantum parte incifionem_, haben: . Flos ex rubro eft luteu •, forte inter ere £tas Clematides nu- merari poteft . TERIPETI,vel T Z IP A L I T Z I T I . An Cacalia aliqua? Flos enim fimilis & carneus.Folium tamen ad maluacea accedit . TEXCALXIHVITL, Rami viroris obfcuri, flos albus, Fo- lia quodammodo Filipendul^ ^mu- \?u . \ notati TEXHVATL. O N E S. TEXIOQVAHOITL. / {• Radix rubra & crafla , indeque {imilis craflitudinis caulis nodofus : Philly- rex folia, fed colore viridi dilutiore , TEZCAPATU. Omnes rami nodo(i,vnde forte arbor . Folia Tuililagini fimilia , TEXHVATL, Folium pulchrum crenatum:bini ner- ui in vtraque folij parte in longum protenduntur , reliquis omnibus in latum excurrentibus . Omnia folia ex viridi fublutea funt . TT Mm 3 TLA- I O ANNIS TERRENT II LYNCEI TLAC CECEC, vel TLALIZTIC . TLACAMAZATCAZQVI Y PAPAN. Radices longas, tenues . Caulis fcandit; folium figura cordis longum quin- que & dimidium, latum vero qua- tuor & dimidium digitos, ferratum Vrticas inftar . TLAMACAZQVI Y PAPAN vel COAPATLI. • A • i * • , i *,? ^ Caules teretes condenfis veftiti folijs vt in Efula Myrtite* Flores coman- tes ex albo lutei . ' r r - -Lurn TrrjT^i'. ■ : ' TLAC CECEC vel TLALIZTIC. Radix craffa Napiformis *, ramus Car- damines . . ;u,. iJ(.; : ... r * TLA- nardi Ant. RECCHI* 4l- UACIHNOL XOCHITl. ' T L A C O C A V H Z T I. T. * t i a /* n N 0 T A T I O N E S. T L A C O C H IL T O N. TLACHINOL XOCHITL. Flos fimilis L i nari a? aures Tragi . Fo- lia minuta. Exilis planta . tlacoca vhztli . Radix flauet : flos omnino croceus , oblongus, non diuifus. Folia infe- rius tria magna , ex his ramufculus, in cuius fummitate foliola adeo fubtilia , vt videantur Limonij ma- ritims plants flores smulari, nifi quod bene viridis fint coloris . tlacochilt o n. ■ ' ■ - ■ ..v: . < . • .1 Folia fitum & figuram Rut£ obtinent: in finnmo calyculi rubri Lychnidi fimiles . TLA- i 4i (j ALI iE PLANT£'N0V1 K1SP. T L A G O X I H V 1 T l. TL A C 0"f E'QV 1ZP ATLI. ■' IO AN N I S TERRENTII LYNCEI T L A C O T L. TL ACOXIHVITL. Tota planta cinerei coloris , folia Ar- temifLx marina, leu Cinerarie fi- milia. Caulis nodofus : radix ma- gna & flaua . TLACOTEQVIZPATLI, Ramus arboris videtur . Casterum ni- hil, nifi quod folia Oleam quodam- modo repradentent . TiACQT L. Multi rami ex eodem nalcuntur prin- cipio . Folia Goflipio fimilia. ■j . t ; .ii ' it i, . i t tla- I notationes. TLACOMTIC, TLACOTIC. Radix fibrofa; caulis & rami quafi ru- bent ex lutep. Folia Millefolij; in fummo tres flores rubri, qui in alte- ra icone de/ignati, in qua anguftio- ribus folijs, denfllque magis radici- bus planta exprimitur . TLACOMTIC. Radix fere nigra : inde furgunt tres caules rubri , Folia infunt flgura^ Gnaphalij. TLA- IO ANNIS TERRENTII LYNCEI tlacozazalic. tlacoxochitl. ' P ^ : x y. Radix flauefcit , caules rubri folia_> Teucrij . Flos Armerij rubri: folio-- la femper fune quatuor paiua inter duo magna . . ■' f 'v" ‘"f - ! TLACOXOCHITL ALIA. ‘ Herbula caules habet rubros : vafculu in calyce rubrum rotundum, fed i» fummo habet foliola flaua , ita vt frudtus ht figura fimilis Malo pu- nico . tlacozazalic: Caules rubent . Folia bina fibi oppofi- ta Pyro fimilia:ex quauis ala vafeu- lum, vel ba ccula emergens appa- ret A nagallidis inlfar . V- NARDI ANT. RECCHI. tlallaala, TLALLAALA ALIA. notationes. T l A L A C X O Y A T L; ■•■IA V : tlallaala; r r ' V ■ • Folia Betonica ; caulis purpureus.Flos Medio fimilis ex quauis ala enafci- tur , fed coloris ex rubro albicantis. tlallaala alia. Folia Ricino Americano fimilia": in fummo Ipica quali glandium viri- dium , ex quibus exit fiolculus ru- ber albedini permixtus , folijs con- flans quatuor , longoque infiftens pediculo. TL A LACXOYATL. Radix longa , qua? inferiori parte fic maior: ramuli admodum foliati vt in Efulis . TLA- 42o ALI jE PLANXI NOVI HiSP. A L 4 M A T.L. * t TLALAHOAC ATI. IOANNIS TERRENT II LYNCEI tlalam a t l. : Radix furculofa , craffiufcula , flaua , vnde {candentes caules . Folia bink • ad internodia eaqfue cordis ligula apice fere reeuruo, inferius fubalbi- da: in fummo tria . Fru&us inuerfae ficus figura apice deorfiim viridi , fuperiore ventre croceo , exiguo ca-- lyce appenditur , petiolo ad alam.* breui iuftinente. Flos comparet nullus . ; •; • tlalahoacatl. 1 r . , j i » ' - ■ v Flores habet luteos Senecionis inftar . Folia Anethi : Radix lutea fi- brofa • f :r < .r , ‘,i -J-. tlalchamallin. : Radix longa , crafia & cjuafi fquamofa lutea. Folia finuo{a:in fummo quid rubri conlpicitur , vt in Trifolio pratepfi . / NARDI ANT. RECCHI. 4^1 rLALCHICHICPATLU TLALC VITLAPILLI. i: NOTA T LALH V A P A 7(1.1, T IONES. V J • •• * TLALCHICHICPATLI. Longiffima radix Glycyrrhiza? fimilis; folia parua Galega? : fios luteus . Sili- qua longa? tres, lata? vero digiti o&a- uam partem, cui grana infijnt vnum fupraviginti. TL ALCVITL APILLI. Pediculi & foliorum vena? rubent: cau- liculus , qui repere videtur rubris guttis confperfus elt . tlalhvapatli. Caulis rubet; folium longum quatuor, latum fefquidigitos . Ramus in fine habet capreolum . Nn TLA- ALI JE PLANTA NOVI HISP. tlalizta patzin. TLALIZTA Q.VILITL; IOANNIS: TERRENTII LYNCEI TLALIZTA PATZIN. TL ALO CELOX OCHITL, Radix Filipendul^. Caulis cinereus no- do(us,vnde forte arbor fuerit. Fo- lium longum quatuor, latum duos cum dimidio digitos figura: oualis , eiufque vena: rubent . TLALIZTA CLVILITL. Cauliculi rubri , cuius folia Vermicu- lari fimilia . Flolculi albi fex folio- lis conflantes, cu Ocimaflri vtricu- lo.Conglomerata radicu,ad Haflu- lae regia: effigiem ferme congeries . TLALOCELOX OCHITL. Caulis languineus videtur repere . Fo- lia bina cu nodis vt in Ocymo .iFo- lio venae rubra^in iummo flos Alte- ris, cuius centrum obfcure rubet: radij flaui funt , binatim vero folia calycem attingunt j vnde non in- iuna fiue Lychnis, fine Bellis iudi- cari potefl . TLAi NARDI ANT. RECCHI. 413 ILil OCO. TLALPAT LACHTLI. NOTATIONES. TLALL Y YE TL« TLALOCO. Videtur repere . Folia quaterna Lyfi- machiae luteae fimilia * ex quauis ala exit pediculus Anagallidis mo- do, cui in fidet flofculus albus . T L A LPAT LACHTLI. Radix longa . Caulis colore Suberis vi- detur repere . TLALLY YETL. Caulis parum rubet . Folia Doriae & flos Bellidis , cuius medium flauetj rad j autem funt albi . N n 2. TLAL- 414 ALI-* PLANTjE NOVAE HISP. TLALZirZICAZTLI, vel TLALZITZAZLI. TLAN AT O A HV I ZP ATLI. IOANNIS TERRENTII LYNCEI TLANCACAH QA TLTv TLALZITZICAZTLI, vel TLALZITZAZLI. Caules plures nucli, qui circa fummum f cauliculos multos fiue potius pedi- culos praelongos fuftinent, equo- rum fummo apice foliu emergit fi- gura cordis, ferratum adinftar Vr- ticx Romana . Spedfc.abilis certe planta . W'2 '«hij/O . L!.'f!01 XlbC/2 TLANAT O A HVIZPATLI. Folia bina ex breui petiolo neruis lu- teis : longo pediculo infidet flos Calthae luteus . - . X TLANCA C AH O ATLI. Radix tota lutea; folia vero CrafTube fimilia, non tamen ferrata ; qua? la- titudine fua multu caulis ambiunt . ANT. RECCHI. q TLALHO AXIN alia icon. axiones. TLAL HOAXIN. Legumen folijs Galega? . Flores colore Vici? , Eliqua vero longa & tenuis Aftragaloidi Emilis-Huius duas ha- bes icones , in quarum prima flores & Eliquas, pofteriore vero folia me- lius difpicies . v tlancvipatli. Radix longa & nodofa: folia vero cau- lem ambiunt, vnum tamen reliquis longius . Nn 5 TLAN- 42(S ALIjE PLANTA NO V ^ HISP. TLANP ANXIH VITL. TLA YOYOMOCTLl, IOANNIS TERRENTII LYNCEI TLANPANXIH VITL. Folia Goflipio fimilia habent quid purpurei . Flos Alteri fimilis in me- dio luteus 3 radij vero carnei colo- ris exiitunt . TLAYOYOMOCTLI. Caules ex viridi in luteum vergunt . Folium longum duos 3 latum lefqui digitos. Flos albus vtin Virga pa- lloris . , .r ' Y rt n I TLATLACOTIC. Caulis geniculatus ita> vt internodium ibi inferi videatur • c fi TLATLACOTIC. TLA- NARDI ANT. RECCHI. TLATLA LAMATIC. 427 tlatlapactzin. notationes. tlatlavh <^v i. tlatla lamatic, Radix Napo fimilis : folia bina ex alis purpureis enafcuntur longa odo, lata vero dimidium digitum . Va- fculum Polemonio fimile ftriatum: flos caeruleus . TLATLAPACTZIN. Folia Lauri pediculo haerent breuifli- mo. .TLATLAVH QJ L Radix rotunda j, caulis Icandit : folia tria Phafeoli modo fed longiora . Flores Faba?. -'iit TLA- \ IOANNIS TERRENTII LYNCEI TIATU Q__V ATI. tlatlavhqvi patli: Radix fubfmfca, caules geniculati vi- rides.Folia Rufcifolijs haud abflmi- milia acuta valde, led interna parte diluti (unt viroris: pollicem vero la- ta , & tres tranluerfos digitos lon- ga^ . CJ - ' r> f rr T . ; A I i 1 J-A 4 A a - ^ * <• *■ TLATLAVHCAPATU ALTERA. -laumd : iv oiioidvv n find’ Radix Minij colore *, flos in fummo ruber: folia Ocymi non ferrata, nec bino ordine e dire&o fibi oppofita . 1 1 ■ j f i i. 7. i u j /i tlatlavhqvi patli. ofcrorn i I r. Calyx Hcchio fimilis radijs quinque conflans rubris , quid flauum inex- plicatum continentibus . TLE- NARDI ANT. RECCHl* 42 9 TlELATL CHINOL XOCHlTL. TLEPATLI DET£ PEQVA CVILCO. MOTATIONES. LI AT£P£ i. f-fr.-- * r. L ' ■ : . /1 Videtur arbor . Rami virides pungis albis coniperft rin quauis ala vide tur latitare quafi bacca viridis . TOTO- NARDI ANT. RECCHI. 433 OTOCViT LAXIL. TZATZEQJA. N Or T A T I *& N E S. T O T O C VI T I A X 1 L. Siliquas multae, longae, graciles &flauae ex eodem loco enafcuntur . Cum planta quae Afclepias appellatur, ali- quam fimilitudinem obtinet . ■ ■■ ? <■ ii::- T Z A T Z E Q_V A' . Radix figura Raphani •, folia vero Lyfimachij lutei , fati$ lata pedicu- lo longo , lato, rubro adnexa . Vas- culum eft quale in Cftto repentur. T Z A VXMMJ MI T 1 . * • • . r Bulbus eft Moly quafi fimilis : folia_j vt in Gentiana .aut in Allio Vrfino/ Flos viridis pundlis rubris immix- tis,figura quafi Orchidis alicuius . O o TZA- 434 ALI^ PLANT1 NOVAs HISP. TZAZALIC PATII. TZlCHICHIC,vel TEXICHIC DEOCOIN1C0, IO ANNIS TERRENTII TZAZALIC P ATI I . O 1' LYNCEI TZ INO M A, Ex multiplici radice eredi cauliculi ; afTurgunt: folia ferrata inferna par- te dilutioris viroris r Flores fu b ru- bentis coloris ex odonis conflant foliolis, ac vbi conclufifunt cum Iacea conueniunt: ■, ~ - /, ; TZlCHIGHlC,vel TEXICHIC DE OCOINICO. : . f' ? . ^ ‘ | : \ * - • Flos albus in calyce Lychnidi flmili . Folium cordis figura neruofum . . T z I N O M a; Caulis coloris Hepatici, folium vero PyroLe r^in fummo flores Cacalias flaufcalyx ell bene longus . NARDI ANT. RECCHI ZJNACANATLAPATU. tz i. pipat L”I N O T A T ItO N E S. T^ljTZ IQjr-fn TZIN ACANATLAP ATLI. ' - r : : . . : oi * Folium vc in Nafturtio Indico anne- xum non ita rotundum, fed latunu oblongumq. figurx 'nauiculas ex viridi luteum. Tota planta repit, quod Capreoli indicant & Legumir nofam efle fuadent , TZIPIPA TLI. Flos Bellidis , vel potius Hieracij lu- teus : folium Vrtica? profunde fatis ferratum . TZITZIQJI. Caulis purpureus: flos Alteris, radij purpurei vt in Amello Virgilij, iiocci vero in medio lutei . Radix calida in quarto gradu , vrinam euocat . O o x TZIT- ALI# .PLANTJE NOVI HISP. % 'l 'IT 1 N. TZLATLACIZPATZK velTLATL4CIiPA.T3J. IOANNIS TERRENT II LYNCEI . TZITZIN. -jU.Kr^ .Videtur arboris ramus, Folia bina Ca- {laneas (Imilia : frudtus non bene-> confpicitur . Folium faturati coloris valde, & latum duos digitos tranfl uerfbs, longum quatuor , TZLATLACIZPAtLI, vel TLATLACIZPATLI. Oblongam fufcamq, & multis ex late- re fibris exeuntibus radice demittit. Cauliculos rebtos, folijsnon ordi- natim poliris fubrigit, quas parua_* funt Se minutim ferrata . Ramulos in fummitate floridos emittit , fed flofculi qui ex viridi lutent, noiL» funt explicati , TZOCVILPATLI. Folia Gofsipij flK>lLAN i C y. - . r ; ■ -1HDOX , X O P O T O. o n . • t f ♦ - ' - ; . ^ n - r " * . ' • • r> ' ' . ' • ! i , A Folia Trachelio fi milia , flauent^x vi- ridi . Ex multifida radice plures etiam caules afliirgunt . XOXOCOYOL HOIHOILAN. ) / i r < r ‘ > \ » i Eft Oxys flore rubro . Noeram flore luteo ceterum omnino aemulatur . XOXONAZATIC. Radix crafTa rubelli coloris plurimas ex fe minores demittit. Cauliculi tenues & luteoli : Folia vt in ferula fubtilia. Flores amoene rubefeentes Antirrhini flores imitantur, ex qui- bus flamina flaua emergunt . Semi- na in friuflu oblongo &: rotundo clauduntur . XOXONAZATIC* NARDI ANT. RECCHF. XOXOTLATO. XOXOTLITO. NOTA fi CATOM AC QVIUTL. T I O N E S; XOXOTLATO. Folia Artemilia? flauent ex viridi . Scabiolae fed elatior . Ex Scabiofa- rumforlan genere elf. XOXOTLITO. Caules rubent: flores Mirabili Peru- uiana?, aut Caryophyllo fimplici fimiles , rubei coloris . Folia cum Serratula quid fimile habent . YACATO MAC QVILITL. Geniculos habet radix Equifeti indar, vnde enafciintur fibne. Planta vt apparet ferpedo prouehitur. Caulis nodofus vt in Perficaria Matthio- li,fed hic bina folia & gemini nodi/ YCE- 4 AL I JE PLANTB NOVI HISP. YChCfcfiTIC , vel YCEGELTZIN . y oi&oa.x ocm^ r: x O i 'I „ c J K i i 1 . G/ • T I O A N N I S T E R R E N T 1 1 < ^X N C E X v - ^ ' YCHCaTLEPATLI , alia Icon. YCECELTIC,vcl yceceltzin. J ■ 1 < ■ J' Radix hepatici coloris emittes nigros quafi capillos vel fibras . Caules Sa- xifragise marinae fimiles . ychcaxoghitl. Folia fatis oblonga . Calyx floris Mal- uaceis fimilis : flos magnus crocei coloris admixta multa rubedine : flamina exeunt piftilli inflai vtin Maluaceis, vnde inter fpecies has recenferi debet . YCHCATLEPATLI, alia Icon. Caulis purpureus : folia cordis infra hirfuta & albida, fupra vero viri- dia in corymbo . Frubtus obro- tundus . YC- NARpi ANT, RECCHJ. y c c o T L i. 44 ? Y H O A T E N. N O TAT IO NE S; rUAMATL ANTl/l. y c c o t i r; LVidetur arbor H^c primo alpe&u Clu- (ij in. rarioru Plantaru opere Dra» conem arbore, aut Cham$riphe re- pradentare , a quibus tame multum diflertifunt enim in hac vena? folio- rum nigr$,flos Nerij luteus, vafculu vero Bur ix palloris fimile,eiusq.di- uilio in duo valcula apparet ; vnde inter Rhododendri fpecies forlan reponenda.' Y H O A T E N. Folia Limonio fimilia & aequaliter di- uila a vena rubra folium biflecan- te:llamina floris lutea . yllamatlantli. Folia vt Botrys flauent venis rubris iiiterfedta ; flores albidi lunt , calyx vero Maluaceus : Flos Campanula ; fr udius pomula viridia. Videtur So- lano Ipinolo , quod Hierichuntica poma vocant , apprime affinis elfe . YL- IOANNIS TERRpNTJI LYNCEI YLLAMATZAPOTLI. , . .. . . : ; i'-; : 'lo.rf)'; 7 Videtur arbor . Cortex cinereus «fru- ctus cono Pini fimilis , fquamofus , longus tres & dimidium, latus vero duos fimiliter cum dimidio digi- tos . Cum noftratium nulla con- uenit . ciuOi£V ) i b ni Oiiijj YL LAMAX OCHITL. Radix rubra vt & folia . Flores rubri figuram fere Trachelij habent , fed quafi intortam.Folia vt in Ifatide . Y L L Ir y - i r » n * •• *yy C j Jp Rami colore caftaneo.Nemi foliorum fere tranfuerfi ; folij longitudo fex , latitudo duorum digitorum . NARDI ANT. RECCHI. 445* OCOl XOCHITt. YOLMIMI QVILIZPATLI. T *' \ * yri ■ N O T. A T I O N E. S Y O C O L X O c H I T L. '•> > * *■ , • i . . r ■ 4 » i ijl <4 * 1 Folia PeruinCar. Flores in vmfcella car- nei coloris , quinque conflantes fo- liolis , r \ Y O L M I M T QV I I I Z P A T L I . i;. Foli3 longiufcula & bina Lychnidisfln flimmo flor e s‘- fi acuius color obfcure rubee . 1. 1 1 1 if 1 11 f wu y \r P p YOLO ali#.; pl A-Ntr# PfAonoffl h is p. y.I Z E c :Y' I 'N 'P : A Ii;EJv i yjxxec v n% ^ at rpft IO ANNIS TERRENTII LYNCEI y TZECVlNP-ilil^ O I r A YVx q> A T L i. ’■ .01TJIHD-IHD OJOY Folia Artemifiar candicaritil .° Ffo$ quafi Arcemife viridis , c, ) > I j > , t 1 • , , • : - YXOCVItP AT l I. , . eiloii Folia Linaris: . Flores oblongi 1190^ aperti , : • '■ ■ " n;ri :?• 1 iir>fio[ n»* Y X P A. T L I* a ri Radix jflaua, caules rubri, folia bina Afclcpiadis. In extimo quid viride, non explicatum. ■ *- • ' ■ fflOioK IGiCTJi NARDI ANT. RECCHI. Y X V A T L A H O A C. Y X P A T L I 447 alia* notationes. YXTLATLATZCAN. YXPATLA HOAC. Radix Rhabarharo colore fimilis. Fo- lia ex radice nafcun tar Limonio fi- jnilia & obfcure virentia . j Y X P A T L I alia . Caulis flauus Canna; fimilis : folium^ Hederae arborea; ; ex ipio geniculo fibra; circum circa exoriuntur . YXTLATLATZCAN. rr-^v p , Folium figura cordis, cuius longitudo duorum, laticudo vero duorum cu dimidio, digitorum . -/• - " . ' P p 2 YXYA- 448 ALI jE PLANTI NOV^ HISP. YXYAYAHVATL vel YXYAYaHOAL. y 'Y AvCiX I H l'T L, IOANNIS T:ER:RENTIITLYNCEI YXYAYAHVATL vel YXtAYAkOAL. Radix magna per tranfuerfum repens 'i fibris fcatens cineritij , cu j caulibus quampIurimis,coloris: folia bina_>i, ex quorum exortu ramuli exeunt foliati ( quod hic non fatisrobfer- uatum)cordis figura & ferrata non leuiter . Maiora indar Cochlearia? ^ concaua funt , fubtus diluti fupra. i : • » • T t 1 yyavh certu, faturi viroris . a...- i u Y Y A C X IH'VH L/ Y Rami pauci : folium Aurantij. Fru- . \ . r * -i ticis alicuius ramus videtur . t ■,/rVib YYAVH CENTLlf - J Species Maizij, colore obfcuro ad car- ruleum tendente . Folia pallefcen- tia . Petiolus flauet . NARDI ANT. RECCHI. 449 Z Q.V IRPtM> tOi. l YZTACTLALAMAT L. • , Pbaleolus trifolius, venis foliorum ru- >■ bris •, flores carnei papilionacci .* fi- liqua Securidacaj arbo^efcenti fimi- lis. . 5 ir ■: 5 YZ TACTLALA VHCAPATLI* Folia bina fibi ex aduerfo pofita, figu- ra Iuglandis . Sed herba elt,non ar- bor, ,Y1 NARDI ANT. RE.CCHL V Z T AVHYAPATLI. 4 SI YZT LACATLNIPATLf. m N ° T A T I O N E S. ECPATLI vel CECECPATLI alia, YZTAVHY APATL1. c. ...i * ii ✓ Radix ouata ferruginea: folia Salicis fimt quaterna , longanon ferrata , fubtus cinerea; quorum longitudo fex digitos, latitudo vero dinudmm non excedit. YZTLACAT1NIPATLI. _ ' ' ■ • Caulis dauet cum lineis vt pedes Aqui- larum.Folia magna Aurantij.-ex op- pofito lernper videtur {pina . w ZEZECPATLI vel CECECPATLI alia. 'j. Radix fibrofa & longa. Folia ferrata-» Mentha? Graeca: (imilia . ii! -SY ACA- II m ili 4 \ i m riffh dfjf m i , i , « 1 * .? i 1 i i , k: r - 454 ALI Ai PLANTAE NO V Ai HIS P. ACAXOCHITLj alia Icon . ATE vel AHATE DEPANNVCO, alia Icon. atepoc OmifTa nonnulla hic habes . Icones fl- ue elaboratiores, fiue aliquantulum diuerfas & quas non non ab re vel iterum conlpicias , ACAXOCHITL quam pagina 347. afpexifti, diligentius hic delineatam cernere potes. prudifera pariter illam Pannuceniem AHA.TE didam , quas pineam il- lam conglobationem promit , fupe- rius pagina 458. expofitam , Sed ATEPOCAPATLIS h$c,qu? hic pingitur fimplicior , ramulis eil folio rariori, magifq. &: acuto & an-» oufto quam ca,quje lib. fecundo ca- pite nono ab Authore noftro de- fcripta eft, vt pagina 3 4. videre eil: « nardi ant. recchi. COMaiQVAHWTL TEPOZUANI. MIZ Q_y m, veI ACACIA nota T1AHVELILOCA QVAHVITr,, T I O COPALLIQVAHVITL TEPOZTLANI. ®Cncns ar^or- Copalquabuirl vnmei-fim vocant , idert Copallis arbores, jed harc prarctfius ad latifoliam cap. t. ‘ H' Pag-4d-rfcfcriptaro raecmofo, fcili- cec frufiu fpeftare videtur . MIZQVITL vel ACACIA. Acacra harc eft Mexicana de qua capite 24. Jib.3.pag. 59.agir author nofter,& diuerfa quidem aliquantulum prolixa foliolorum lene filiquorumq. nodis magis exprefsis, a ea fpecie, qu^ Italia? hucnfq. illata Ko- rrix & alibi colitur . Mechoacanenfis vero de qua proxime agit imago , fuperius eft P3g-4*7-(u b TIacotic nomine primo loco, quod a nonnullis TIacotic etiam vocitata iuerit & fruticofapotius videatur. tlahveliloca qvahvitl. De hac qua?Caragna? nomine innotuit, tur Jib ,3 cap. 1 7. pag. 5 6. Arboris hic fio- , " , : ~ *r 4. V r * * ■. . *> • S ■ ■ '.J - * te 'Ah \CXl>Vl. | t i. v. *s - - < A t' b V. ; , / f. • - - , - . • » .4 ■ : - • .. i :■ . . . • • ' '■ ■■■/ ' > - - j ■ < - ;rm v n \ • > ' •. • - . . •• ••'• •• i *-■' .. ' y\ * . : • . . i ... • _ . . ", — » * • . ... . . - * Ii- •' VAV .v ■ • . w».' “ <- - • - ‘ ? • _ 5 1 f -4 K&' 1 :■ • / , , . y • . - f A’ >, / i: ' > ' A > - \ f \ . f ■ ■ z ■A O _ V-r-* A i O M . ■ ' rr.) AOCJ!Jr-: :-r ■- ... n ’ . -iodi r, ?.hs na i} i ' -A 3 mentio ' \ A A- : axd . yjul. ‘JliiiJa:;: — , . V . <: . '• ft V * . •• v’ > ' v'i* ‘ . - ■ - _ • -• • — M V, V aM . . z: • \. i ' X.!' 'i * /f. - 1 ‘i tfd ■ . ••• ' ^ nxiloiq - • ' ' “ P :-M orb^M 'Xl[* ' • • ' ~'7; ’• ' •’ 1 " - - ■ ^ x- ;'v. v . , r- . . • x / ■ . ; . . - • • '! x -Upa-J - * . rj , .• .• r. .V ? ZX lfil ? •- 1 1 vfv\r ;# j 457 ubfequcntium Plantarum Icones adiecimus> eo quod accuratius delineatae fint , quam eaedem plantae fuis locis appofita: . NEPALXOCH CVEZ ALT ICQVIZI, FoL Qj FRV- ALIO A L I O R V M novae hispa ni a animalivm nardi anton it recci IMAGINES ET NOMINA. IOANNIS FABRI LYNCE bamberg ensis. / ~ ~ l •: jgj Philofophi, Medici, publici Profefforis Romani, & Summo Pontifici ab Herbarijs ftudijs * ... - .y EXPOSITIONE. f •*- *• ■ ■ ' i* ' ^ • v * ■' ' >* /rlBu (militudinem , nullam penitus memhorum proportionem , conformitatem lam apparere ifd omnium horum fcripta inter {e difina , dogmata difcrep* abfona, / illa Gwcw i Pythagora, qui primus non )phum}ai*t fapient em fed Ppilofophum potius, & fapienti* fiudiofim amant em q. fellari fe maluit ,olim inUituta celeberrima, zs* a 'Barbarorum diuerfa difeiplina. Hanc Graecanica in ordine tertia excipit fecla , non parum, & ipjd d prioribus uerfa , qum, £2° */yS Graecanica in Poeticam rurfus , Ionicam , Elea- :am fuit difcriminata . Poeticam Mufius, Linus, Orpheus , Hefiodus, Horne- s , »0« eiufdem etiam hi omnes f enteritide excoluerunt. In reliquis duabus re- rire licet Platonicos , Peripateticos , Stoicos , Cynicos , Epicureo yar fi Varro - rn D. Augustinum audimus ad ducentas, O' ocluagintd ocio feci as pcrueni- poterant, non qua tunc omnes effent, fed qu* e ffe facile potuiJfent,t ? quod mi» m amplius cuipiam Videatur, tam Varia hominum feritent ne, tam diferepantes ilofophantium turbae, ad tres adeoclajfes Vniuerf* reducebantur: Dogmaticam cadeinicam>^ Scepticam,^ quibus tanquam d primordiorum fcat uriginibus JphiloJophicarum aquarum fontibus, innumerabiles (cientiarum ( fed quid ego :o fidentiarum * ignorantiarum potius aiam ) riuuli profluxerunt . Dogmatici certa quadam admittebant decreta , annuebant , abnuebant . :ademici incerta omnia Statuebant , probabilia tantum quxdam concedebant . eptici i? illa ipfa probabilia tollebant ? wi/;i/ definientes , atque hoc ipfum qui- ti nihil definiri non permittebant . \ ' Ovanas hominum mentes? o pe£tora caeca ! \ Vt mirandum iam minime fit quod Plato Theaeteto fluo, boc efl doViffimo de 'entia dialogo , Vel Socrates ibi potius fidenti* definitionem d Tbexteto ahXie xrat,& longis Vix tandem incerrogationibus , Obftefricis animorum munere ngens, p alium hunc mentis extorquendo acquirat. Cum modo [dentiam grauifi- orum teflimonio Pphdofophorum ThextetusVtens nihil ahnd quam merum fin- ii modo opinionem , modo hoc , modo illndeffe afferat, qu * omnia d Socrate pro - nlljfima licet , refutantur tamen , Vt humano fi mul generi oh oculos ponatur , am obfcune illa fidenti* fiint illa, qn* pofl Adami nobis lapfum remanfit , nc luceat, i? qudmaltd ignoranti * caligine,^ denfo errorum cinere fipeltatur. V erum cum ego in tam Variantibus phtlofdph antium fidis , per inextricabilem monum labyrinthum oberrando xdmirabundm magis , magfque harum cau- itr exeundi fimul Viam indagarem, ecce tibi obuius mihi Socrates, qui apud idem Platonem in laudato iam dialogo , mea leniter apprehenfa manu, bono mimo inquit amice, eo, te ducam , quo abire de fideras . Et fiane admirationis xfieclarumqttediuerfifimarum qu* inter tot philofophos nat* fuerant, ipfijfi- m Admirationem , pr*ter hanc aliam nullam caufiam extitiffe, certi (fimi) hi ajfeuerauit . Cum enim ibidem plurima Lhextetus inter difiputandum cum Socrate non in- geret , dicerctq. PerDeosd Socrates magnopere quid illa fint admiror erdumq. ipla infpiciens tenebris ofYutidot.Rfpondet Socrates . O ami- Theodorus non male de tuo ingenio coniectaffe videtur maxime m philofophihaec affe&io elb, quae ADMIRATIO dicitur, neque m aliud praeter hoc eft philofophiae principium. Qjl * mi- Admiratio igitur tot nobis pbilofopUrum familias , feftafa genuit . 2 enim admiratur dubitat, qui dubitat quarit *qu\qu*rit ignorat , ?f» ignorat fc re cupit :hinc animus cupidine flagrat, rerum caufas indagat , forti fartu earundem qua fenfibus ? qua ratione Vtens,Vnam atque alteram infpifiahacK tur* miraculorum filua y enatur, atque hoc modo Sapientia amans ime merito < Philofophus appellatur, * Et mirabimur adhuc vllam orbis partem e[se in qua philojopht reperti non fuerint ? Cum nulhum mundi angulum affignare liceat , in quo non plurima a mirationis * adeoque philofophici principj caufa prtgnanttjfim* oculis /e/e noti ingerunt , e bibent , Qalnm ingentem illam machinam in qua tot Bellarum collue entim oculi nitent , & in quafedem habet quidquid efi Diurnum, minus quidem ab ramur > quia quotidie intuemur i quod C? Eucretius , Netno feflus, inquit , fatietate videndi, Sufpicere in Caeli dignatur lucida templa, Vhi tamen huic aliquid praeter rerum feriem accidit , hei quam folicite hm ms tunq animus, caufas perfcrutatur ! Mirabantur , inquit E limus Epi m cum plures aliquando Soles Lmafq, Viderent, nouas fubinde Bellas oriri , Clem Vt diem lucere aduer terent , Hicipfe Endymionem primum, e a qux in 1 na patent , deprahtndijfe memorat 3* propterea famam Vola/fc cum Luna amor taptum fuiffe , Indignatur autem,quod fummis nos , perpetuifque honoribus ca ilium huiufmodt nouarumque apparentiarum inuentores non pr.ofequamur . N fumus profedo, ait , grati erga eos, qui labore curaque fua lucem i bis in hac luce aperuerunt, 0 *| Sed quantulum ef mi 'Elini, quod Endymianille tuus in Lunce facie nouit $bj eruauit , fi cum hoc beati illi Florentini ciuern fuum GALIL/EVM Q LIL^VM Lynceum comparare "Velint ? qui non Lun * aut Solis ( quemj TUnius totius Mundi animam , mentem , regimen & numen credere ac vene. Voluit, fic a 'Trifmegisto forjan edoSius ,qui Sol Deus Maximusjza^i^eft eoi qui in Caelo jiunt, cui cedunt omnes Dij caelites velut Principi, ac Rei Sed tamquam Qhrifiianus veri trini, Sc vnius Dei aUrorum omnium 'Dimti oculum Umpidijflmum creditumy maculis tamen obnubilari . beteres infigniter J^flronomos de Gajaxia, ^ nebulofis ltellis fuijfey fcilicet partes edi cr a fores dixerunt , Naw jlellis innumeris confu fis conflare ?xit GaliUus : Cometarum diuerfum plane locum motumq. materiam quam ufque ex. jdriflotelis & "Vulgarium decretis Aflronomorumycredidit Mundus 'en £5>° ejfe : Sed , humanum profemodum captum fuperat omnemjnoixos ituor iuxtafeptem planetas Veteres detexifle certumq, horum motum & pe- Ium primum demonflrafe Saturnum duabus inflgnitum auriculis,*?*: Venc- i corniculatam Lunae inflar aJpeSlui noflro Jubiecfee.. Felices animse quibus hasc cognofcere primum , Inque domos fuperas? fcandere cura fuit i dubitamus adhuc noflro etiam feculo fomitem wuis philofo phixfeflartjs , ma- jamque amphjfimam fubminiflrari ? Longum e flet admirandas aeris imprejfones , faxifq . (Romanorum modo feculis , fed noflris etiam temporibus Vt publico aliquando municanda fua Thaumatombria, qua mirandarum caufas euo luit & ejfe- ■ plumarum , IlluftrifFimus, Excellentifs. idemq. Do£tiflimus S, Angeli nceps5FridericusCaebus Lynceus Romandgolria Nobilitatis ydemoHr abit* Nec minus hoc mirabile . Crepitus, armorum £2° tubarum jonitus e cxloaudi- fuifee Fulgor a exaufijfe vinorum dolia non tallis lignis , argentum aurmque tafle ilUfis fac culis y ferream gladij cufpidem ( mihi Vifum ) HUjo vaginae Qy emolitam fuifee , partum exanimajfe Viuente matre . Ego me hercle his ipfls f oculis vidi % * (Accipe mirandum nouitate mouebere fa<5H) mentem puerum y eodem pvorfus oris y oculorum , exter orumq* immobili fetu fe membrorum , in ipfo celeberrimo totius Europa Nofocomio S . Spiritns Rp- iOy in iHu oculi d fulmine extin&um perHitiffe , m quo jtnatomx poflmodums lello y miros julfureifxtoris. colorijq . ejfe cius , maculas nimirumy cerebri mem- nis ac pulmonibus tmpreffas fummo cum flupore conjpeximus . Aquarum Terrarumq. confideraniem miracula quem non attonitum reddunt? tum fundi Terra VndiqUe homines r conuerfeque inter fe pedibus flare y & cun - Jimilem ejfe cxli Verticem ? Pendere ipfam ac non cadere nobifcumy cum iris Uagrauijfma > aere flucluet y necfponte fua prxeipitetur ? Mquam cum cen- n petat jn fummis tamen montium cacuminibus y nec alio copioflus Igco afflue - Antra fubterranea reperiri y qux plurima centena pafeuum millia excedant : iprxcipue in Cxfarien(iMauntaniay vbi perviginti dies fe Nilus abfcondity dijfito alibi Jpatio erumpit ? Nihil hic dicam de fuauijfmis , <&r odorati fimis ndx Telluris fruSUbus > deprxtiofffmo met aliorum , gemmarum 5 minera- n thefeuro m terrx Vijc eribus latitante y ad noflros continuo vfus pullulan- 'Ubil de tot caltdtjfimarum. aquarum xternis ignium flammis ac ebullitio- nis y Vno eodemqtie loc d erumpentibus . Vel jFtnei raontes Vulcani j eolani campi nos docere poterunt y etenim * hic plurimus ignis Sem- 4-6 4 Semper , Sc affidua poftes fuligine nigri . j Hoc fime admirabile nec filentio inuoluendum , quod Plinius etiam pertenti literis confignauit : In agro ( inquit ) Mutinenfi, montes inter fe duoc< currerunt, crepitu maximo affultantes, recedentesque; inter eos fiam fumoq. in cadum exeunte, interdiu, eo concurfti villae omnes elifae : ; malia per multa, quas intra fuerant, exanimata occubuerunt . Nec nus tremendum , quod ipfi etiam caufiarum nimis auido Plinio , mortis caufae tit Ve/uuij incendium , Titi Vefpafiant fub imperio , cuius cineres non Roma tantum ,fed vitra mare in Jlfricam perlati Aigyptum, quod celebres Vic plures obruit Vrbes, pifees in mari coxit , in aere Vero Volucres fuffocauit . Nemo igitur amplius hifce cognitis de/iderabit philofiophicarum controue ; rum orginem ac fontem , qua homines otiofos ac maxime negotwfos , ad coni piandum , admirandum ac philofiophandum , dum Librum Natura Laium nimii Terramque legunt , impellere potuerunt . Verum enimuero hac omnia magna, noua & admiranda Vt 'videantur , Jb prodicentur', vix tamen vlla fiunt, fi ad jLnimalium confiderationem re fer an Superiora enim illa, Afironomica,Vt qua a nojlris remoti fima Jenfibusexu quam certitudinem nobis philofophcam concitare poterunt ? Infima autem hac /liafiue meteora , fiue planta , fine mineralia fuerint, quid fumpta fimul etiam efj ierunt, (ic cum Vilijfimo quoque animale ulo, quod viuit,fpirat ac mouetur,coi venturi Elucet profeSlo, fiin re vlla alia, fiupenda Omnipotentis Tei in animat Sapientiae, Bonitatis, gep Potentiae mj fler ia £5° infculpta digiti Tei fligm 'uodenim BeUU moneantur ^ agant id d Tiuina Potentia habet . i JenfibuSrVtantUhVtiliacognoficant , vitent noxia , domicilia limanti d Sapie Quod fotus foueant alantq. ab inimicis defendant id demum d Bonitate Cre ris fui immenfa finiuntur . lam quis Vnquam fatis admirabitur fpontaneum tnahum ortum, aut naturalem eorum foti ficationem* Luflcinix cantum a tiofijfmum f Et cum inopi metuit Formica fene&ae Jagacem huius ma prouidentiam, labores ac patientiam l Apum ingenium itr nunquam fatis hi dam politici regiminis imaginem , i7 Vt ili fima hominumque meraifaluti deUt mellis opificia l Vt Vere m has illud Virgilij quadret . . Diuinitus illis •••' w Ingenium & rerum fato prudentia maior. Si igitur Amice Le&or, aliquod etiam nonum, i? admirabilem Natur a tifque ficetum in hifce meis in Hexi cani Orbis Animalia comment a ritjs confit oculis, auribufqtie tuis fefe obtulerit , ne mireris, nam mirabilia fiunt opera o potentis Tei d quo cunela procedunt . i ’ 1 Opella h &rV< di tam quemdam Mathefieos, t? ver ce ac, Vt ita dicam , r talis philofophia fcien >°ft™primi,m verbis animalium ho- graphice delineanda , quorum quadam nominibus fuis infigmta, alia ii [dem ca- ^rumeUamd^pUoncS^ porri conficimus , na, uraltum admra, oribus rumi, 7 f w ***** ■ ? » ^ nihil mali abipjo jit perpeffus : noto autem blanditur , quamuis nihil boni ab cuiodico- r ceperit . At enim 'videtur hic natura ipftus effe cius ingenuus ac '■vere philoso- parirur * fe. Atque hinc minus certe mirari fubit, veteres Cyrum Regem maxi- Caninoladte enutritum effinxiffe . Rex enim vigilans, potens, fagax & ophus effe deberet , vt re£te Academia Princeps aut Regem philofb- Copibus" , aut philofophum regnare voluerit . Ex eodem nifi fallor fonte proflu- £ ™^fues :et ridiculum plane, quod Plutarchus aduerfus Stoicos memorat : Gen- lilfe apud ^Ethiopas, inter quos Canis regnaflet, quem nullus interfc- ffitbiopum , fed cui in amplo fedenti folio honores regios detuliflent Tentque . Et Plin.lib. 6. Ex Africa inquit, parte Ptoembari & Ptoemphana nem protege habent , motu eius Imperia augurantes . Ex quo facilis quoq. Socrates ir caufa, cur per Canem Socrates iuraret,quod perinde faciebat ac fi per iuralfet Philofophiam , cuius fymbolum,vt modo ex Platone deduximus, prasfeferebatrob id nimiru,quod ignoratiam ipfe Canis peffime oderit, raba-”10 lominem ignotum dentibus inuadar, notitiam vero carifiimam habeat, .notum blandimentis demulceat, licet in hoc penitus nihil mutatu fue- ula itaque ignorantia ipfi difplicet,quam odit: hominem vero ea depul- i odit, quod vt phiiofopho proprium, ita maxime in ipfo laudabile icm itaque fic admirati funt veteres , vt alij quemadmodum in lupi - es prona erat fatua illa Gentilitas , Prodigiosa loquar njeterum mendacia 'vatum) os etiam huic beffis honores decernere non dubita^int. Adercurium qui Ethnicis animorum cultos credebatur, can 'ma dibtum capite eo- ifignitum tAnubim , quod Ifidi & Ofiridi,vel vt alij falso credebant, toti iiendje vniuerfitati affignatus effet,exffare voluerunt . AEgyptij autem hquis Cani , nec huic folum , fed furdis etiam quamplurimis alijs & fen- )ertibus rebus diuinos pendebant honores, quosrede propterea lib. p. luuenalis & false ridet . ■Quis nescit, inquit, qualia demens Cane Gen- tiles pro Deo vene- rati . Egyptus portenta colat ? Crocodilon adorat ) ars hac, illa pauet faturam serpentibus lbin. effigies sacri nitet aurea f ercophitei . — — — — — m\c Ippidct tota Canem 'venerantur, nemo Dianam, Agyptioru de Dijs fi- ftitijs fatua fuperftitio ridetur . ‘Torrum 46 S ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCH Porrum Cape nefas -violare ac frangere morsu . 0 sancias gentes, quibus hac nascuntur in hortis gumina 1 Sed openepretium fuerit hic Chriftiano etiam homini ob oculos ponei quam Ethnicus licet Philofophus Plutarchus inqua , in luo de Ifide & C de opufculo de Dijs his fiditijs mentem habuerit . fluidam enim, inquit i ptnitus aberrantes in fuperslitionem fitnt lapfi,alij demeantes veluti paludem J Plutarchus {titionem in impietatem quafi in locum pr&ruptum, nec opinantes incurrerunt . J$i fuperS. obrem debemus pracipue doctrinam ex philojophia myHagogam nobis adiungere , « nSihn- *** fniu^a dicuntur O* aguntur , pen/are pie ne njt dixit Theodorus , fen terpreca* y^j- qu0s dextera porrigeret, auditorum nonnulli acciperet finiHra:Yx poiterius p n oicicur g non fabemus in his colendis requie/cere,fedper has m Numine Diurno ven quafi per clariora & ad id natura, comparata fpecula . Pes enim ilia qua /pira det, & motus exfeipfa habet fontem , notitiamq. conuenientium & alienorum , I intelligente ( quo regitur authore Heraclito Vniuerfitas) riuulum & portionem i tr Quare non minus m his adumbratur Numen Diuinum,quam in areis & lapiaeii cjjs , qua interitum C1 KaS* tota ipfis die (ocius afsidet , & loco etiam (olutus vbi parumper expatia- aerit , longe tamen haud difcedit, & ad minimam heri fui vocem recur- ollum fine vllo renifu catenas adaptands fubijcit , & inter medias popu- Vrbis turbas longiffime ab asdibus etiam diflitus, redam viam fine^> diuerticulo , abfque vllo in fouea aliquam prascipitandi magiffri fui me- Dmum pergit, ac penfum laboris fui diurni , panem nempe mucidum & mi gelidam ab hero accipit . Et quod mireris amplius in hac docili be- quod ipfi mihimet mendici caeci faffi fuerunt ) ad quaecunq. etiam I011- me diftantia & aliquot millianbus ab VRBE remota, vt eft S. Pauli Ba- 1 in via Oftienfi, loca eos deducit . Vbi enim Caecus a fua in qua habitat :a remotior paululum ad biuium aut triuium aliquod peruenerit , & au- adicio quo maxime Casci pollet, fiue hoc ex fontium aque cuiufda lapfu, fabrorum & artificum ftrepitu collegerit fe tali quodam loco conftitu- effe : Et fi ad SS.Petri aut Pauli, aut loannis Lateranenfis Bafilicas, qute ibus paffuum millibus & in triangulo quodammodo collocatas a fe inui- abfimt, properare defideret, abfque eo quod vllum mortalium, quo loco iterroget, loro fuo Cane femel tantum vel hac vel illae, &Ecclefias is verfus dirigit, tum (ecurus ad harum aliquam, quam ip(e in animo ha- jerducitur, vefperiq» faluus fine vllo diuerticulo reducitur . >uod (i in longiffimo quodam vico fex (eptemve Cascus domos habeat, > bis terue in feptimana Eleemofynam poftulaturus , ibique precationes urus luas adire fit lolicus , vbi ad huiufinodi platearum aliquam , quas me Canis cognofcit, peruenerit , nifi fingulas & iam fibi notiisimas ; prius omnes accefferit,ex ea minime difcedit . Vbi autem precatiuncu- iam mendicus inceperit, decumbit interea Canis quietemq. feffus capit , lando vltimam precationum voculam prolatam audiuit , confelfim fine magiftri monitu nutuque furgit , & ad alias confuetas xdes greffum it . ■ % idi profe&o non fine maxima animi mei iucunditaue fimul & flupo- Rarum in- im Caeco cantanti &; flipem petenti nummulus ex fuperiori domus parte nSfelen»- pedes proijceretur , indullrium adeo ipfius Canem fuiffe , vt illum quas- plum* ‘it,& ore e terra lublatum arreptumq. in ipiam heri fui caplulam feu py- repofuerit:&: fi forte fortuna eunde non protinus reperiffet, baculo ab he 10 monitum & comminantibus verbis adadtum , vt omni adhibica dili- ia proiedtum nummum indagaret . Si vero panis ex feneftris deiedlius R r fuiffec. \» f 47o ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT, RECCH fuiffet, Canis hic famelicus licec , nifl eum domino fuo prius porrexiffet i eo portiunculam accepiffet, eundem minime arrofic . Antequam autem Cxci famulitio Canem dudorem adaptent, bimeftre aut ad lummum tri ftre diiciplinae huic fpatium impendunt, prout nimirum flexibilior C natura, eiufque meliore luto T itan pracordia finxit . De domefticis & amico relatione haec non iniucunda,vt {pero,promam.Solebat asdes meas amicus queter inuilere , qui cum ingentem ex Moloflorum ferme genere Caner cum duceret , ipfique ego ad fuperiores sdium partes aditum praeludi ii fem, penderet autem prope ollium inferius mearum aedium Pes Capreo. niculo illigatus , quo campanulam aduentantes & intrare cupientes puli docebantur, idque a domino fuo iam impius faditatumCanis confpexiffei MirumCa- aJmi(f0 hero inuitus exclufus fuit , paulo poft tintinabulo pulfato puei SiurTiSL fCendit, & prater Canem neminem offendit , qui pedibus fuis Capreoli puiran<1<> arrepto, intromitti gefliens hominis inflar funiculum traxerat; neci mei tantum, fed reiteratis aha dic vicibus tentauit, nobis omnibus co cientibus, ridentibus & beftiae ingenium admirantibus . Hic ipfe Canis cum in ollam pragrandem vnguine illitam lingendi i caput immifidet nec reuocare poffet,vbi diu multumq. ludatus ied trul & vt ne vas illud figulinum rumperetur, leniter tradaffet, tandem impa tia fradus, maximo cum impetti terra impegit, in frufta comminuit, & mox molellia liberauit . ' dj Quod aurem Zonaras in Iuftiniano miraculi veluti loco attert, C; Byzantium fuiife addudum , qmfpedante populo cuiufque ex alfan nominatim ore velles arripuerit & luum cuique annulum in cumulum Mimorum c0rrtpofitum attulerit . Et ante ZonaramPlutarchus fe (pedante totuj oSyzi- trum & Caffarem ( interfuerat enim Pater Velpafianus in Marcelli Th< mJ pr*ftu obflupuiffe ait, cum a Mimo Canem quendam introdudu vidiflent qui terinc ho- tuum ef£nxerat, trahi retrahiq. permiferat , donec ad vocis cuiuidair £.pr* culum peruentum fuerat; qua audita tanquam e profundo experget fomno , ad illum ad quem oportebat, fe contulerat . Haec ita, inquam, t funt & vulgaria , vt J{oma a Circulatoribus in Circo zAgonali , quo hon populo &• ludicram recreationem praebeant , quotidie ferme agite Obfe ruant enim Canes nutum, obtutum & fermonuum momenta J filorum , ex quibus longo iam tempore edodi, quid fado opus iit o; callent. ' ■ ' r-rr Credendum omnino cenfeo Alberto Magno : Canem fume, qui caenati menfa conuiuis flabili veftigio lumen tenuiiTet : cum Nobilifs. S.Ste Eques Caffianus Puteus Lynceus amicitia mihi peruetufta comundili bonarum & amaenioru literarum ac Philofophiae pracipue , C ymi£ tiquitatum apprime dodus, Florentia non femelie vidme miii a i quendam Serenifllmae illius Medicea familiae Principem Canem a ui ad nutum Heri fui imperium omne reciperet, menfa: continuo in eruir bes apportaret , patinas reportaret ore arrepto argenteo di Ico , in qu cem vitreum vino repletu liantem gerebat ; ita affabre Domino fuo pe IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 471 ne tantillum vini effunderet, cui & equum comcendenti fideliter ffa~ :m infixis dentibus ardiffime firmaret. mmuero ridiculi fortajfis fimus , inquit Plutarchus libello de Animantium paratione, fi docilitatem venditemus beHiarum , quarum Democritus nos nis in rebus dificipulos ejfe oBendit . n/lranea in texendo farciendo , Hirundinis ,BeCdxxi_ lificandd , infuauiter modulando Oloris, & Lufcini a in cantu (f/ voce fingenda . 1 arte medica , cum videmus Canes felle laborantes certa quadam herba fe repur- nes opifi- Inedia curantur Lupi &* Leones quando carnibus nimium funt oppleti cuban- fi, & medi mentefque fe qui e (eunt . Capra fretenfies,qua Digamo guBato facilie figfittas lunt,, mulieribus pragnantibus monBrauerunt huic herba vim elidendi, partus'. ^ Gf*' 0 c>:' •"'fv ■ y t * ; n 5 fTt ■ 't '• 1 ; ( ! . ; ; . ,■ >„ j . ■' ; .• ; .•* ) • ' • • ■ [ *t • ■' : - )oceri prseterea Canes poffe, vt ex profundo etiam aqu.ae aliquid foras por- • Arrepta ore pecunia ad macellum properent & a noto fibi lanione car- vel a Caupone etiam vinum emant domum q. reportent : Rem perditam canes Piu~ ii diligentia requirant & inueniant : Currui aptati pueros trahant, Clitel- npo|fu mpofitis farcinulas geftent : Gladijs accindi haftati & eredi incedant , npanum pullent : Equorum ritu ad numeros faltent : In rota verfatili Jiilant.es, veltrufilem molam agant, vel carnes in veru ad ignem voluant: mationibus & aucupijs ea demum praeftent, qua vix homines norunt, im nos cum voluptate vidimus, parum amici nobis experti retulerunt, ladenus ego bona fide exoticumffioc animal Canem efte affirmaui,quod buTXui- s nunc rationibus demonftrare conabor , ex Capite nempe, pedibus ^ hocan» imtllis. : Et a capite initium capiam j Nam etiam Plato in Timaeo caput canum Ca* nbrorum corporis diuiniffimum reliquorumque membrorum princeps lieme e’ rat . Et in Phyfiognomicis Ariftoteles eos qui hanc artem exercent , ex u maxime praedicere , & ad Canum figura detorta fi homines capita for-, iierint (quos Plinius Cynamolgos vocat ) Canum quodammodo moribus utos effe fatetur . Ex capite igitur quod Canino valde fimile effihoc ani- Canem effe facile arguemus . Difhter, tamen non poffum, adhuc certius uni praeter roifrum aurefque Caninas fuiffe , fi dentes hic ferrati &z Ca- l confpicerentur , verum in mitioribus qualis haec beff iola ruit , illa den- ti feritas etiam vix latrantibus apparet . Hocinterim ledorem monere_> eo , roftrum a Sculptore pauio gibbofius & eminentius quam in pidura effedum fuifle . ii crura & pedes infpiciamus,quin omnes nobis manus daturi fint, nullus •ito . Habent inquit Anftot.2. de hift.Anim. in principio ftatim, Quadru- s omnes vice brachiorum crura priora , fed precipue qua multifida funt , hg mani - drupeciiim fuo digitato pede refpondent , hoc enim ad plura , quafi manu , vtuntur . Quae chijs & pe em animalia digitatos habeat pedes, inferius paulo declarat dum ait : Qua- bus relpo- ledum autem qug f anguine conflant eademq- animal generant , alia multifida funt , • 'es hominis manus pedefiq. habentur . Sunt enim qua multiplici pedum fiffura di- ntur , vt Canis , Leo , OPanthera : Iam autem probe noui , ex multifidis etiam mem, Lupum, Vulpem , Felem, Lupum Ceruarium fi qu^ alia eile^ : mm his noflra figura non magis refpondet , quam pomo ouum. Quot R r 2 autem 47 t ALIA ANIMALIA N OVJE HISP. NARD. ANT. RECCHI. autem in digitis Canum pedes fine fiifi, operaspretium hicaddendum cen Julius Cicfar Scaliger vallo illo fuo fuper Arillotelis Hifloriam Animal volumine laudatum modo Arillotelis locum declarans harc habet . Can non quini digiti omnibus , Jed maiori parte quaterni , quintus aliquibus ‘-vere extr riem aliorum altius appenfus . 'Venatores oltm fecuimus , Ipduntur emmibimul er fppe.Hxc ego & falfa & dubia ex lpfa Natura & magillro Arillotele afs Non clarum latis quod ait : Canibus non quini digiti omnibus . Cum nec i polleriores 6 c anteriores diferimen hic vllum faciat, quod ad lucem huii co afferendam plurimum conferre poterat . Audiamus communem prs torem. Hic cum praeclare admodum lib. de partibus Animal. 4. cap.i o. Hominis manus viu & officio philofophatus effet, homini nempe nonqi manum haberet , ideo prudentiam tributam j fed quia prudentiffimuse: ideo manu tanquam inllrn mentorum inllrumento a Natura dotatum fu Natura ho Atque ideo in Naturam iniurios plane effe (inter quos & Plinium numer minibusno pGieo ? qU[ Naturam non matrem fed nobis Nouercam extitiffe conquer fed beni- quod deterrime nobifeum agi exilliment , quia nudi & inermes nafeii gna mater. ? (gaetera enim animalia vnum auxilium habent, ldque nullo p permutare poffunt, & ita calceata cum ljfdem femper armis, eodem perp veftitu dormire coguntur . Homini vero manus pro vngue , vngula , co hafta, enfe & quouis altero inftrumentorum inleruit. Haec enim fibi nus omnia fabricare, infeipfa tenere ijlque aptiffime aduerfus beffias vt uit. Cum itainquam, Arifloteles Philofophatus fuiffet, fubdit tandi Flexus brachiorum homini tum ad cibum admouendumjum ad ceteros ufus co quam quadrupedum generi aguntur . Illis namque mtrorjus poplites fle Sh necejje ad grejjum rutiles flnt . Vfumenim pedum prafiant artus priores , quanquan, etiam generis ea, qua digitata flunt , non modo adgrijjum ‘utuntur prioribus crt O* repugnant , quod Jolipedes poilenoribus flaciu.nt , non emm crura eorum priora c Canes in_> manibu/q . proportione rejpondent , ut nonullorum ex ijs quorum pedes in digiti pedibus an duntur , ob id pedes priores quinis difimcios digitis habent, poftenor es quaternis apprehenfio nulla fieret, fic vbi hic der non eadem illa facultas proba daretur . Hic enim a parte inferiori fu IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE, 47J tiitjVt cacteri a fiperiori deorfum,ob id breuis craffufqtie formatus cft . itque hic tam omnibus animalibus quibus apprehendendi facultas coii* i fuit neceffarius videtur , vt in Anibus etiam & CruEaceis quin Infedbis ifque longe a multifidorum tamen genere diferepantibus reperiatur . Vi- ius& ad' miraculum vfque obEupuimus ante pauculos dies domi mete per mSiils 3U opticum miras perfpicuitatis artificiofifsime elaboratu, a duobus Ger- iis huius artificibus fabrifq. nobis allatu donatum que j quem a Telefcopij *«/«/***»■ iatione,& rerum minutarum confpedtu Ad iero [copium nominare libuit . In iculo foedo quidem animalculo , hominis tamen non raro (ocio, non os pediculi io oculofque , barbam & prascenfa duo in fronte cornicula , fed pedes in anirnal- ;r ex^vtroque latere ternos prslongos & articulatos , qui omnes s habebant recuruos duos, longum vnum, breuem alterum, & pollicis ap~ effigies. n£ locum fiipplentem, quibus & cutem apprehendit & ferpendo gradum^ ; : tantum huic pollici aut cuipiam particulae fimili huius loco , induflria tunquam deficiens Natura in minimis etiam & abie&ifiimis animalculis Iere voluit 1 Et quoniam tam admirabilis hic inftrumenti optici, per quod lotiffima vt maxime propinqua intuemur , mentio incidit, operspretiurn duxi fiiam Inuentorum gloriam nulli inuidere . loanmm TSaptiHam m Lynceum primum huius Theoriam ac com politionem in ipla Naturali Magia, necnon Mathematicas ipfius, vt ita dicam, radices im, lio fuo De 2{efra5imibus ante quadraginta & plures annos ad amuffiuL» cripEEe , adeoque primum Audlorem extitiile ficuti huius ita 8c alio- ^inuS n plurium mirabilium, quas fue in Mathematicis liue in Phylleis inuenit & Conftm ple agnofeit & candide ac libenter omnibus declarat /o,Keplerus er manus tthematicus C : inaudijllet falteitt, fua Iponte non vifo prius Tubo fimilem conEruxiffe, aioque & Venetijs & Patauij a le repertum oftendilTe, vt in illius libro ico idiomate perfcripto,cui titulus ll faggiatore expolitum eft . Hic fane ilasus, quidquid liue Pcrepant fue obErepant muidi,non folum vix audito aore confecit, led eo vfque perfecit , vt primus hunc ceelo Tubum inferret dmiranda illa omnia, quasiam in proemio defcripfi , mortalibus eundi is sfaceret. ipdem Romas tempore Lynceoru Princeps lllufirifs.Federicus Cajtus rumore cum e Belgio audito , idipfum inErumentum compoluit &: inter com- res in vrbe Magnates diEribuit,nomenque T elejcopij excogitauit & indidit: niuftrifs. )d nomen etiam , cum non multis poE menfibus Galilaeus Romam venif- cStu- ipfiimq. difflas Princeps & Antonium Perfium , Ioannem Demifianum , fn°d,^eu nnem Terrentium , Francifcum Piflerum Camaldulenfem Mathematicu, lum Casfarem Lagallam Peripateticorum in vrbe corypheum,& me quoq. na ( vt alias f£pe,qui delicias nullas nifi cum literis & literatis agnofeit ) 111 liculo poE cceleEia terreEriaque nonnulla fpedlacula & Philofophicas di- ptationes excepifTec,in ipliEimo huius InErumeti vfu pluries repetijt & ita R r 3 omnibus 474 ALIA animalia NOVjE hisp.nard.ant. recchi. omnibus placuit acceptumq. fuit.vt deinde per vrbem orbemque paffim crebuerit . Ab hoc nobis ‘alterum ^Idicrofcopiutti appellare viiurn fuit, quod minutifTima animalcula , & horum ea quamfum plane fubterfugi acutiflime cernuntur : illo quidem omnis generis remotiffima, hoc vero nutiflima quxque perfpicimus fed maxime propinqua , quod quidem a lifeo in Italia confe&um, &: abeodemmet etiam anno proxime elapfc vrbem allatum, nunquam tamen ita diligenter elaborari ab vilis artifici manibus vel ipfius vel collegarum iuffu potuit , quam ab iftis Germanis , fedulam in hoc nobis operam prafffitere, nec pauca huiufmodi Microfcc anx Vrbem totam in admiratione pertraxerunt, elaborata nobis exhibue Superefl vt Adammarum argumento hoc animal Canem effe compn terrio a ma jj^uS Et cum Ariff. cap. i . lib. z. de hift. Animalium differre mammas SeS quadrupedibus docuiffet,duas nempe datas Elephanto tam mari qua fen mmai . arlT1is } eafque pro corporis vaftitate valde exiguas : ac eodem loco quaternas Vrfa: : alijs inter femina binas binilque falcem papillis dor vt ouibus & Vaccis , fed his quaternas datas papillas : quibufdam nec feminibus mammas effefitas, verum in ventre vt Canibus & Suibus « quidem effe plures, verum non omnes pares effe fubiungit . Ex his niu pathognomonicum fignum fumi poteff, non poffe aliud animal effe id c Icon nobis exhibet, quam Canem , ctim in pidura fex mammilfe ,tern, mirum in vtraque ventris parte numerentur . Tot equidem & ego eodei tas ordine in mea domeffica canicula reperio,(& forfan alis canicufe p habent) quibus dus adhuc tamen adduntur in pedoris regione collocat Mamiliae exuccae plane & ad la&andum vt cenfeo inutiles , nam & mares exigu mTuii^ ladis expertes obtinent. Licet fi Scaligero credimus , hae etiam vald quando intumefcant, quiLeporarium fe habuiffe tam grandibus pa fcripfejVt ex folo genitali mas effe nofceretur . Efec autem noftra $\de> femella eff, quod vulua fub cauda protuberans offendit . Ac poff quam huc pertigimus,non inutilis plane de mammis haec qu moueri poterit, debeantne his numero fatus refpondere ? Quam enodafse libe Semine genitali qui interijt,Scaliger profitetur . Falfum tamen axioma c An mam- pujs fepe laudatis Commentarijs innuit : cum duos vt plurimum 1 but nume- eJat vitulos Sc quatuor tamen papillas habeat . Sus etiam fexdecim , n Terere-”' tamen mammis fcateat : Mulier ternas fepe proles pariat , cum dua i beanc * tem mammis gaudeat, imo fepcem quandoque enixam effe , vt de rar inquit , P orcellorum Patauij res clara eff . Ego hic Scaligero neutiquam o0r, & quam ipfe hiftoriam Patauinam & quidem veterem citat, ego n rum fidem temporum appello. Vidi hic Romae (quae ante tres demum fes, hinc ad plures feptuagenaria maior e viuis abi jt, & cuius filium eg Florentina viginti annos a Pleuritide liberaui ) Florentinam mulierem , quae cum mu!ieried' huo marico Florentia triginta fex filios mafculos omnes , & femel vnico Mi mafcu- partu vinos feptem enixa eff, qui omnes facri Fontis lauacro abluti & a aT,u& vno niffimo tunc Hetruriae Magno Duce Cofmo primo ( vt memorabile hoc cfeukpte hcfum nobilitaret ) ex eo fubleuati fuerunt, qui lepidis his Patrem tulu‘c’ allc IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 47S Delitus dicitur : Made tua virtute mafcula : fi tali quo c^pifti modo pro- Romana_ Ieris , de alio mihi Principatu dilpiciendum dubito : periculum enim fore mulier qu$ tuo, ne tam numerofam fisSobolem progeneraturus , qua: bellum mo- misSeS' a, his meis mihifedibus demigrandi neceffitatem imponere pofsit . Sep- pZTct n hi filij, tribus adhuc omnes diebus vixerunt & lac maternum luxerunt . es etiam non raro vno partu editos & hic & in Germania vidimus . Ad- ii & hoc Naturae infolitum fadum . Viuit iam Roma; honefta hemina 6c tenis, quas cum marito fuo plures quidem filias fihofq. fed fingulos omnes icreauit , & tamen quatuor haec a Natura mammis quae lac omnes habent :ata fuit. Atque haec licet parerga alicui videri pofsint, quin tamen recenfe- n fuperfedere nolui , quod nobis mirabilem omnipotentis Dei virtutem.,, lenignas faecunditatem Naturae nunquam fatis laudandam dc memoria_> :rna colendam ante oculos proponere pofsint . Nunc fiquid nobis in hoc animali Cane videlicet, quod Ariftotelem vel eterijt vel ab ipfb omiflum, fedulo animaduerfum eft, Naturae Myftis mi- ae inuidendum . Rede quidem ille 3 . de partib.Animahcap.i 4/ Quje in guineo genere viuiparo vtrinque dentata & multifida funt , ha;c fim- :em habere ventriculum j non fimplicem illa, quae cornigera, folipeda aut ilea . Sed non rede, dum eodem Capite Caninum ventriculum paruum , nec ampliorem multo inteftino & kuem intus , feriptum reliquit . Hoc far‘? m & naturas rei & ipfimet Ariftoteli repugnat, ftquidem hic i.de hift.An. .16. Ventriculus, aii, humanus Canino fimilis e fi . Humanus autem non exi- is,fed amplus plane & plurimarum kpe tam efculenti quam poculenti ali- nti librarum capacifsimus eft, quod quidem non ex libris ego fed fideli in aueribus humanis(quorum centena propemodu fecui ) autopfia expertus bo . Et amplo admodum vidi ventriculo canem exenteratum , cui Arfe- Arfenicum i drachma vna data fuerat Antidoti probandi gratia, quod ex ferpentum uere certo modo conflatur & multum prodicatur, quod quidem exhibitu demirfi? til profuit : poft plurimas enim vomitiones , vlulatus & gy rationes , Canis paiTus * dem mortuus concidit & fedus fuit, cui forfan magis pinguia profuiflent: mini enim me Romaz robuftum iuuenem curafle, qui cum Rifi galli pul- em in chartula quadam repofitum cinamomum efferatus pulmento fuo Iuuenisfa perfifletjtorfiones paffus eft & vomitus moleftifsimos , cui ego Philonium luSSitu manu ac Mythridatium cum iufculis pinguibus & lade copiofo exhibui pcoAuSi anitati feliciter reftitui. In canis autem ventriculo rugas ac veluti vibices co * ^uine atro fubdudos ob infignem Arfenici ardore vomitus caufam mani- canis ven- am, confpexi . Atque hunc Ariftotelis lapfum ipfe etiam Scaliger aduer- Jr1f“nI1“s0ab & Caninum ventriculu quadruplo inteftino vel maximo etiam maiorem morcui • mter concefsit. De genitali Canis hoc erat ab Ariftotele docendum, in ie fcil. penem ofleum efle, quod ipfe non fcripfit , nos non raro vidimus . it alis , inquit , 2. de hift. An. cap. 1 . ruero ipjius differentia numero fa efi , alijs jenfn a„iC ncartilagwofum carnojumq. eft vt homini (At cartilaginem nemo Anatomi- mad_uerfi<> ^ . * . . •* # ~ o lenita- um vnquam in hominis pene etiam per fomnium vidit, eft enim hxc fub- ii hominis ltia fui generis nec carnofa plane, mulco minus cartilaginofa) quod <-vt &Canis’ parte Officulum in pene ca- nis 6 Ariftotelis lapfus in Canis Cal uaria de- fcripta . Calda Cad- mis pluri- bils «Juanl hotftinis fu turis diftin Cia, Quadragin ta dentes canis obti- net . Coftas ha- bet trcde- cim . Partus Ca- nis . Carnes a quibufdam eduntur . 476 ALIA ANIMALIA NO VMS HISP, NARD.ANT. RECCHI. parte carnosa inflari nequit , pe parte cartilaginosa intumescit excrescitq. Alijs na lsum ve Camelo Cerno , a/ijsofeum Vt Lupo , Vulpi, MittfeU, t ciidi seu Viae, Vbi canem prsterrmfit,fi no ad Vulpium aut Luporum forfitan fpeciem dem referri putauit . Et fieri fane poteft, vt oo hoc oiiiculum ( quod m C duorum longitudine palmorum , quatuor tranfuerfos icquat digitos , & g tali ita concinne annexum haeret , vt Iuleum etiam qui meatum vrinari fibi fixum excipit, incilum fatis conftituat) canes dum vrmam reddi crus alterum fubleuent , vt Cardanus conijcit , ne ea ventrem conlperg; & vt eo-o autumo , diutius etiam in coitu haereant •, hoc enim oiiiculum ne ita genitale cito flaccefcat: Quamms haefionis huius alia Se non mconj ratio afferri poffit, glandofa nempe corpora aus penis radicem circula ferme ambiunt & in coitu plurimum mtumefcunt . Tertium , quod in ftotele corrigendum cenfeo , hoc Se non leue eft : Calnana , inquit 11 .3 Hift. An. cap.7. non firnli modo in quoque Animalium genere habetur . Alqs c(Se continuo calua perficitur vt Cani , alijs compaUo vt homini . Vult nimirum nem fine futuris vilis offe continuo caluam fiiam foratum efle . Quem, eer errorem non vidit, falcem non correxit in expolitione tua . Haud maiorem magis in vtroque ofeitantiam . Canis enim quod exmeodi Sceleto Canino poteris , futuras omnes quas homo , Se plures etiam in C ria fua impreftas tenet . Eft huic Coronalis, Sagittalis , Lambdoides , e fuper in Canibus os frontis fua diuifum commiftura etiam m adultis , q recens natis hominibus apparet quidem , in ztate vero prouedis plane teratur : qu* res fecit vt tam Anftoteles quam Medici omnes huius Iro diuifionis in homine non meminerint . Adede eam tamen 111 Abortu < per natis infantibus manifefte confpicitur, & tam longe progreditur nafi Se maxillae vtriufque offa per medium rede diuidat . Vnde vt cre facile adducor & ipfum bonum quandoque dormitafie Homeru,An to hominem quales nos fumus fuiiTe, & labi potuifte & aliquando ex c aai potius libris fapuiffe,quamvtrumque Naturae folium Celum inquam, & ram penitius infpexiftL?* ' r De dentibus etiam, de quibus aliquam apud Authores controuerha nio , hoc quod dicam habeo . Vndiq; hi in vtraque maxilla libi corr. dent . Sex numerantur anteriores quos incifonos dixeris, lequuntur di lonN & eredi vere Canini ex vtroque latere finguli : tum lex molJ vtroque ibidem latere. Ita vt Canis cum focijs fuis ftipenoribus toto lu( du feu ore dentes quadraginta obtineat: Coftas numero tredecim, cla enim caret . Nec Talum habet : quid autem hic fit, alibi dicendi loci Solent poft partum, qui Canibus longe difficilior eft quam felibus , fubito Chorion fiue fecundinam vt vocant, catulorum luorum, quod 1 vidi , deuorare Sc fic etiam obftetricis munere fungi , & mor icus \ cum , cum nullo hic ipfis amplius vfui efte poflit , abfcindere . Antiquitus catulorum carnes frequentes in cibis 6c medicamentis Hippocrate etia difeimus, quin Sc hodie in Sinarum Regno cum a ijs a bus 111 macellis veduntur carnibus, & populis eifdem quotidianus Ium % IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 477 fidexlignis accepi, tabidis nullum prsfentius remedium e /Te, quam fi fre- enter in cibis fuis Canino adipe vtantur . Stercus Caninum , cmod Album acum foria ia melius Dracum plericp vocant,his libenter relinquimus, quibus eo animalium fimeta pro medicamentis placent: quali ex ditillimo Nature dauro non millena nobis & tneliora & gratiora luppetanc. Felem vidi, qui ultorum Canum non attigit carnes , catulorum libenter edit 3 quod ili te ob itum hircum olerent . Sic nobis etiam exectorum carnes vt pecudum & aerum magis arrident . Vidi & catulum a felis vbenbus pendentem, qus iribus ipfi diebus lac prsbuit , ac probe enutriuit . Atqui no deerunt nalutuli quidam , quos iam mihi etiam fe opponere au- ), animal hoc de quo iam longam fatis texui hiftoriam, canem minime efie, obiero- od nec figura huic admodum conueniatmec in America ( qua: lpfis ego ar- ri Spoirent i minillro) ante Hifpanorum fii illas partes aduentum Canes vili conlpedfi cZ^c :rint , quod ex defcriptione Tertis in Americam & m fpecie quidem im animal * a filiam Nauigationis clarum euadit. Quod & Gomara in generali fua In- rum Hifloria teEatur . Cum enim Brafihenfes primum ex Venaticoru ^e- Audiiaifpa 'e Canem in Fillagagnoms aduentu noflris etiam hominibus applaudentem, Amencam ilfent, obftupuerunt valde; quod hic aliquam fimilitudinem cum anima- ?‘1.ueidum peregrinum fibi timuerunt , qui duorum etiam fere bahflariorum >endium merebat, acerrimus vt'Barbarorum h ollis, ita flrenuus Hifpano- a defenfor . Et V alboa Hilpanorum Centurio fortiflimus , cum primum-. Ilralem patefecit Oceanum , Canes quos fecum habebat in Indos emifit , fuga fibi confulentes, non minore ab his damno, quam a prsilantifiimis hos militibus terrore afie&i fuerunt . dic ego ab eruditiflimo philolopho 6c Theologo Iofepbo d Cojla e Societa- iofephus a ESV fuppetias mihi poilulo , quiea deNoui Orbis Natura in genij fiii^yra lau’ mine & experientia ipfa edoitus aperuit , qus Veteres philolophi friuo- >erluafi fine lenfu lationibus ( qui error & hodie plurimum contingit in_» dis ) pertinacifsime negare aufi fuerunt . Hic enim hb.4. cap.5 3 . Tria ait ndta occidentali ^Animalium genera reperin , vnum foli India natiuum quibus laudatum iam caput concludit, componam & finiam . In initio aioiZbuT, Uit, India Canes nullos nouerat preter genus quoddam pumilum , quod patria vo- ]LCO nominabant. Iam propter fimihtudmem Canes ab ipfis Hifpanis illati gran- diores 478 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD.ANT. RECCHI _ . ani. diores hoc nomen quoque obtinent . Pumilos hos Car.es indi tantopere amant , T,t malium ge- demant illis quod cbijciam , Peregrinantes eofdtm aut dorfo , a.ut {mu receptos [et SliS ca ferunt . Aegri non fetus ac congerrones , aut conflatores cofdem fecum habent, con, rcpcnutur. ^ ,pflrum dolores fbi minui credentes . Ex quibus ftatim famoris mdicij c uis. quid de hac noftra Icone ftatuendum fit, colliget. Ad vnguem emm : mal, quod hic proftat nanum , pingue & manfuetum effigiatum , mihi vi tur illud e (Te, quod Americani nomine communi ALCO vocabant . Lrit . tur Canis , fed non Europasis noftris per omnia fimilis . Quandoquiden HI. t» : n. A Psrre Indie Orientalis nue volumine lexto Ca Ame tur Canis , ieci non j^uiu^cci^ . r , ^ . , A- ^ neam no- Recnj Guineet deferiptione Parte Indi? Orientalis liue volumine lexto Ca Stffi a noftris multum et.a diferepantes reperiuntur, qui nec latrant nec mord, les. „ ' C Plrt mnia nlnnrnr oniumci; inllar m rorum venales ap a noltris muitum cud. & ma^na a populo illo copia aluntur ouiumty inftar m forum venales ag tur , abis valder expetiti , apud quos noftri Canes- iri magno pretio haben, propterea quod latrare pofTunt, audito enim Canum latratu Nignu 1U1 k eospofle exiftimarunt. 1 .. Libuit Coronidis loco & haec ex cap. 170. Benedidi Perenj amungerc fi vera funt qua? ipfe ex auditu refert , monftrolum quendam Naturs lui ac metamorphofm admirari . E fi inquit, apud Iappomos ammal terre firec ris magnitudine figuraqs non dtjfmile Cani , molli t (fimo pilofeaUiffimisq-, ad eden r • t carnibus : Hoc certo quodam tempore incipit vehementer appetere & frequentare 1 ware in quo identidem natans & fifi mergens particulatm membratim ; fcenTabk. fieri incipit . Tandem exuta prorfus terre fins animantis figura totum tnptfcis litudinem , naturam commutatur . Sed i.Tom. in Genelis cap.i 5 x.re 1 Komx hoc animal fed mortuum vidiffe, non tum ex toto, fed aliquot tar partibus pifcem fadum: cgterum naturam animantis terreitris hguram nU In Infula etiam Hiffaniola America? Hiftoriographi notant , Canes p; exoticos repertos fuiffe , qui partim Indis illis domi in delicijs , partim in Venatione vfui erant ad animalcula quadam lpfis propria cuniculo inftar capienda , qui fimiliter vocem nullam edebant ad necem vlque < verberati . Et cum Plinius lib. 8 .cap. 5 8 . fcripferit : Cyrenis muu fuere ran m tis e continenti vocalibus durat genus earum : muta funt etiam nunc m Seripho lajhae tame alio translata canunt . Fuerunt qui hoc ipfum tentarunt,& nuit di mutum Cane ex 'Nigaragua ad Ciuitatem Panamam trecentis Leucis c tem afportarunt , fed zqu^ hic atque ibi mutus remanfit.Ha>c ego eius 1 gratia adferre volui , vt fidem huic mea? comedurae adiungere, Mexio hoc animal Canem efTe licet non vndiquaque noftrorum figura? Canu fpondeat . De rabie Canum fubfequenti fermone agendi locus dabitur Atque haec fortaflis plus fatis . XOL IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 479 XOLOITZCVIUTLl Lupus Mexic&nus . IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. N I M A L hoc ex figura depidla ferocitatem toto Corpo- ris habitu prselefeft, & terrorem quendam ex vilu Ipirat. Ridtum nempe voracis bellis , toruos & lucentes oculos cum truculentis fupdrcilijs, gingiuas & oris labra cruen- ta,dentes exlertos, caninos nempe duos valde conipicuos, polleriores vero lerratos ac prsgrandes ollentat. Ex lupe- rioribus labris hirti admodum pili retrorfum flexi , mol- bus Hillricis aculeis non abfimiles ex cinereo alboq. colore variantes npunt . Totum caput cinerei coloris y lineis quibuldam tranluerfim ar- is fubnigricantibus confpicitur . Aures ereftas gerit longas latis, cinereas ’> quarum inter Ipatium macula lat^ coloris fului, qua? & integram fro- interllinguunt . Collum obelum craflumq. laxiore pelle, longa fuluaque □la preditum,cui fimilem in pedlore gerit. Cinereo totum corpus colore tat, quod maculis tamen lubinde fuluis maiulculis palfim intermuc- •natur : Lineis etiam ceu tamijs &: falcijs fubnigris a dorlo ad latera deor- hinc inde dedu£fcis . Ventre toto eft cinereo excepta parte anteriore, vbi nis eaq. vnica ac fulua macula vifitur. Cauda huic ell fatis longa non vil- cinerei coloris , in medio tamen lubfuluam obtinet maculam paulatim efcentem. Crura ac pedes cinerei & nigricantis coloris, lineis aliimmo ium dedudlis firmi craffiq. proflant, quorum priores quinque vngues , stradros admodum j polleriores vero quatuor exhibent . SCHO- j / 48o ALIA ANIMALIA NOV^ HISP.NARD.ANT. RECCHI. SCHOLIA E1VSDEM. Hic ego Lupum auribus teneo , nec quo me vertam facile fc io . Ete inter Canem Lupumq. ambiguum videtur hoc Aiexicanum anii cum Lupum Cani paftorali fimile faciat Oppianus. Et 8. Hift. An.i 8, h Hoc ani- renenfi agro cum Canibus Lupos coire fcribebat Ariftoteles. Galenus quoque mai Mexi- yfu partium cap i . Cum Pindarum rififfet, quod Centauros generari pc pu potius » fabulatus fuiffet, mixta tamen animalia ex Equo & Afina, Afino Sc Equ t£CS- Lupo & Cane, Cane & Lupa, imo Vulpe nafci non inficiabatur. Lupum 1 tDr " tamen potius, quam Canem effe animus inclinat . Cuius rei argument cam luculenta, prius quam de Luporum partibus, natura , ac proprietai quicquam afterarrL» . Cum de Cane fuperius agerem tria retuli effe in America animaliun nera : Vnum ipfi exoticum, natiuum alterum , tertium inter hxc medii hoc eft, noftri Orbis animalibus non diffimile , cuiufmodi funt Leones gres, Vrfl, Apri , Vulpes , Lupi & ferae aliae . Qua via Sed qua ratione viaque terreftria noftris fimilia in nouum Orbem . wodoq.ani jmmen(0 Oceani fpatio a noftro difpefcitur, perlata fuerint, non leuis eft Siro ©?- trouerfia . Hanc Iofephus a Cofta enodat & imprimis quidem apud eur hcamAabie S.Auguftinus lib.i 6. de Ciuitate Dei cap.7. miratur , quomodo in nonr riot' noftri quoque Orbis Infulis Lupi, Pantherae & fers immanes aliae,quae j ri humano, praeterquam quod vfui nulli funt, damnum etiam notabile 1« Angiia runc 5 reperiantur ? nam in quibuldam , inter quas Anglia numeratur, «ffedicun- nulli inueniuntur . Quod enim ad Canes, Equas, Boues, Elephantes Sc 1 W ? ©-eneris proficua animalia attinet, fieri potuit, vt deliberato hominum c Uo nauibus eo perlata fuerint, quod de ijs, quae feritate & fua atrocitate 1 formidabilia funt, nec nifi dolum hominibus ftruunt , vix eft probabile 3. Augufti- rere . Quod fi idem D. Auguft. Antipodes cognouiffet,quid ipfi de hac JJofiuqu?: cili admodum quaeftione ftatuere animi quaefo fuiffet ? Neque enim ve ftione^opi mqe ego exiftimo, credere ipfum voluiffe,per ingens marium fpatium e ftro hxc orbe illa tranfnatare ad Antipodes potuiffe, quod ipfe 111 Infuli bufdam noftris contigiffe perfuadere fibi vifus fuit . V ult etiam Diuin; creatione , poft vniuerfale diluuium ex terra hxc enafei potuiffe asquo 1 modo , quo in principio Mundfi quando Deus dixit , pioducat tei ra ani viuentem & c. Hoc quidem minime Diuins potentis , attamen eiusor tioni aliquo modo repugnare videtur . Quoniam omnis generis anirns Arca Noe conclufa fuerunt , qus egreffa poftmodum feipfa per femen p garunt . Si autem nuda Naturs lex confideretur , minus adhuc conce ex Terra & putredine perfedta huiufmodi animalia , non aliter ac Mu cjfalpmus Rans folent , ortum fibi fumere . Quamuis Andreas Cafalpinus acutil sumufRo- Peripateticus , & qui fummus fuit in hoc iAthen 1 ita olim fuifie & tempore poft Cataclifmum in quibuldam omnino ex- ilitatibus coniundos hxfifie , quibus pedeRri itinere tam homines quam ma lia vtrobique commeare facile potuerint . Nam & noftrorum memo- patrum didicimus, in multis iam locis mare, vbi olim terra, & folum nuc , vbi olim Salum fuit, & Siciliam a reliqua nunc Italix parte per mare in- edum diftradam , cui quondam adhxferat , I11 (foriarum fide nouimus . m fieri quidem pofie, quinimo euenifie , quod ferx periculis incitatx to- (spe dies nodesq. in vndis ad Infulas quafdam vicinas pernatarint, fed :am itineris intercapedinem, quanta nofter a nono diftat orbe , emetiri ui/Te , id demum a vero abfonum 8c Mv*™ plane efie videtur . Cum & s concitatiffimo volatu mille & quingenta Radia fuperarenon polline . nt igitur Lupi , Vulpes & fimilia exteris beftijs etiam exitiofa animalia», de induftria huc perlata , fed fua (ponte ac naturali quodam infiindu, quam ex Arca Noe egrefia fuerunt(Nam etiam ex plantis quguis fuo na- gaudent pabulo , aere 6c folo , atque adeo , hic fegetes , ibi njeniunt felicius e ) huc facile concurrere fefeque multiplicare potuerunt . am autem hoc animal Lupum potius quam Canem efTe fic probare aggre Probatur r. Capitis cumprimis totius afpedus facile hoc euincit, qui ferociliimi Lupumpo! tnalis intuentibus imaginem prxbet, ac tantum non depidum etiarru, , tlus.effe ex - T V r capitis a- orem incutit. Inter animantes autem qux perpetuo cicures funt,Mulumi fpeftu, * cicures fieri pofiunt, Elephante } at qux femper ferx permanent, Farithe- aumerat & Lupos Arift. 1 . Hift. An.2. Quamuis non ignorem ex manfue- im genere fera quxdam ipfius lententia , efie pofie , inter qux Canes po- Qu* fera , . Non tamen qux fera natura fua funt , manfuefeere vice verla omni- STu^fint )ofie. Cui Scaliger eius interpres ibidem confentit . Hoc ipfum Plinius (.cap.i 7. probare vifus fuit de Lupa Romuli & Remi nutrice verba fa- ,s : Nam qua de infantibus , inquit , ferarum laSltbus nutritis , cum effent expo- traduntur\ficut de conditoribus noftris d Lupagmagnitudini fatorum accepta fer - juius}qudm ferarum natura arbitror . Attamen ipfemet fui forfan parum me- Arifioteies r Arifioteies 9.Hift.3 6. Lupos cum pifcatoribus amicitiam inire & ex eo- ^ecr°ntrv^ 1 prxda viuere dixit. Apud Maotidem paludem , inquit , Lupos ejfe pifcatorum detur . Hiares aiunt , (gf nifi partem Jitam d pifcatoribus acceperint , retia cum in terram \nfareficcanturjacerare. Idem plane Aelianus annotauit . Albertus magnus :edo, quod re ipfa nunc expertus fui, optime fcripfit, fatulum adhuc cicu- poffe Can is mflar ludere , non tamen deponere odium ad senatores agnos ?> minora animalia , qua d Lupis morantur . Quod de domeftica mihi Lupa lierunt , vbi hxc agnum videat, appetitum lpfi excitari & palatum pruri- Dicamus igitur manfuefeere quidem hanc beftiam pofie,non tamen Lu- S f pinam 48^ ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD.ANT. RECCH pinam omnino deponere naturam, adeoq. (vt verbo fertur) pilos non an Antipathia mutare. Antipathia enim quas inter agnum & Lupum viget, in viuent maiia ^ix haud ceRat , quam aliqui poft mortem quoque remanere crediderunt, cociliacur. viuentibus Ouidij verficuli exiftunt. - - - Sic agna 'Lupum , fic Cerua Leonem , Sic A^utlam penna fugiunt trepidante Columba . Kluda.n.vi inquit Nazarius poffunt coire, qua naturali diuortio diffident, nec vh, fidelis efl copula, qua in diuerfum tendentia nexu fio teneat. V nde & in adagiu a Lupus prius oue ducat vxorem, qua inimicis conuemat. Cicurari tamc, c Ariftot.inficiari videtur pofle, certus fum. Cum ante hos octo dies quam Lupus cum fcnberem , domi & in Muho quidem meo Lupam adeo manluetam \ dibu?& di rim actra6tauerim,vt ipfius magifter etiam eius ori manum infereret& Sedca- gratia dentes numeraret . Ego fane &c collum & pedum digitos impune' Sdtflat kuit contre^au^ • Didici autem Lupi dentes pedesq-, tam poftenores, q ’ anteriores cum Cane adeo conuenire, vt nifi capitis aliquantifper rigun ferret, ipfiffimum fuiffe Canem iuraflem. Trux enim erat in hac capitis uerfi , oculorum nempe toruitas , dentiu & pilorum circa rottrum alpet qute in hac nolfra piatura ad amulfim omnia refpondebant , veluti le ti defcriptionem meam patebit . Oculi fcin Singularem quandam in hac piwtura oculorum fcintillationem anit IVr" uertere licet, qua? apprime cum Plinianis congruit verbis lib. 1 1 ,cap. 3 7 clurnorum , inquit , animalium , ‘uelut felium in tehebris fulgent radiantque li , vt contueri non fit , Capra Lupoque fflendent, lucemq 3 taculantur . Et b nus, oAcenimis, inquit, atque acutiffimis pr aditus Lupus eH oculis , intempefi fle , *vel Luna ipfa fdente lucis ‘vfira perfimtur Accedit vnguium fitus pofitusq. : Hi enim, non vt in procedenti an bus ince- exferti , fed retradli fuerunt depili 3 quod quidem omnes, ciui animal naturas indagarunt, in Lupo obferuarunt. Voluerunt enim aliqui, quoi pus didlus fit quafi Leopus , quod Leonem nempe in pedibus vnguibu imitetur . Siquidem hi non aliter ac feles retradtis vnguibus incedant,ti diantur. Quare Albertus fcripfit, Lupum cum fraudulenter incedit, pedes h re ac lubricos facere, ne flrepitus audiatur . Addunt alij, fi iepem tranfilier culte ouibus infidiaturus pede forfan ftrepitum excitauerir,mox pedem fi reum mordere. Si tamen Ifidoro credimus : diClus eft Leopos, qu Leoni in pedibus, ita huic fit virtus quicquid pede prefferit, non viuat. runtamen de hac nobis Etymologia nulla lis fit *, certu eft , Lupu con< potius, quam explicatis ambulare vnguibus, quod in Icone probe infinu Qualis co* Color etiam, (i & hic aliquid nobis argumenti probere valet , in ho< c6is. mali talis reperitur, qualem Lupis comunem magis efTe omnes fatentui nus nempe nigrican-sq. Nec miru fuluas huic aliquot maculas intermii Neqi enim Eiiropa?um,fed Americanum hic animal defcribitur . Et in uegia quoq* Molcouia, Lithuania, Samogitia (ne quid de magis Septetr libus dicam prouincijs,)candidilIimi lupi, vrfi, lepores, ac vulpes reperiu Quare nec hoc cuiquam alienum videatur, quod pilis curtis , &: non vi 1 c Vt IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 483 ii noftris , cauda depi&a appareat . Hque non Europieum animal fiibiungere voluifie, fub Canis tamen gene- animal' Lu. .& laxiore latitudine compreheniurrL.. canueffe. Sfunc Animalis huius mores partesque breuiter nobis perflringendare hu z . Capitis figura, qute Canino haud abfimilis eR , lam fatis delineata_j ius Lupiex ix. Oculi funt lucentes vt didhim i roftrum quoq; pilis craffioribus ceu phcancur' > horridum . Aures in Lupo multo quam in Cane erediores & longte fa- Dentes in Lupa illa cicure , de qua fupra, quadraginta numeraui, eodem ^ , r 1 1 r S 1 i N • r ■ r Dentes de- me & loco litos, modoq. formatos vti de Cane larn icnpli. Canini tamen fcribuntur. 111 Lupo quam Canibus longiores & e labris erediores eminent . Incifo- pnsgrandes : molares magni & fortiflimi, vt non male Oppianus dixerit iorum quoddam genus efie, dentibus adeo validis , vt lapides ac metalla cere & perfringere poffint . dic aequum omnino cenfeo, quid Galenus lib.i 1. Capitibus 8. & 9. de^> part. de numero & vfu dentium fenferit, minime filere. Ait autem Natu- Galeni opi 1 vnum tantum in Homine, in vtraque parte caninum dentem produxif ™5°udsede”' piod fciret fe animal ciuile ac manfuetum effinxifie,cui robur ac vires ex minatur. Lentia, non ex corporis fortitudine e fient . Cum Leonibus, Canibus, Lu- ae ijs quae k ” - Vt neque calce Lupus quenquam, neque dente petit hos . ivero, quod & cum de Cane agerem, infinuaui, tam in hoc quam in Lu- non nifi vnum vtrinque dentem caninum illumq. pnelongum & exer- 1 valde reperio . Sex autem incifores, quorum duo illi caninis viciniores , lo quidem reliquis funt longiores , quos ob id caninos ip!e forfim appel- f- t,non labra tamen egredientes,fed eodem cum reliquis inciforijs ordine eandem quoque meo iudicio, vtihtatem praeRant . Superant igitur tam nomo ad iis quam Lupus hominem numero dentium, quod hic ad lummum non ^^'duosj triginta duos; illi quadraginta poffideant. Sex nempe in maxilla inferio- p,JPV^ua* aolares diiflos in vtraque parte, totidem in fuperiore ferratim relponden poflidec is oppofitos . Caninos tam fupra quam infra vtritiq; vnum, & fex incilo- daKes’ , in vtrauis maxilla fingulos . Cum Homo tantum quatuor habeat inci- tes, molares quinq;at plerumq, quatuor, ena in adultiore tetate . Solent ( vt plurimis amicis meis vfu venit ) vltimi illi molares aetatis anno vi- itnoquarto & o&auo non raro , erumpere cum ijfdem plane dolonficis identibus ac moleflijs, quibus puexuli dentientes affliguntur. Hos in Cal- fis quibufda, fuis in praTepiolis adhuc latitantes bene grandes confpexi. Sf 1 Ex 484 ALIA animalia novae hisp. nard. ant. recch Ex quo patet falfum efle , quod libello de Anatomia viuorum , qui Ga adfcribitur , memoriae proditum fuit , Lupo multiplicem eile dentium c nem conceiTiuu,- . Ariftoteiis De collo Lupi facere non pofTum quin ipfifsima Ariflorelis verba 4. eir0rifo de Partibus Anim. io. adducam: [ollum, inquit ipfe, ^Arteria ( fcilicetafp tegitur . gratia habetur , quippe quod eam atque etiam gulam protegat , amplexuq. f uo t tur , hoc exteris animalibus flexile O* vertebris compactum e fi , at Lupo & 1 ojfl perpetuo riget , commodius enim ad robur qudm ad alios ufus collum ijs efj< Eunde erro tura uoluit . Plinius lib. 1 1 . cap. 3 7* Ariflorelis veitigijs probe infiilit . t SSs * busCeruixefl ( inquit, nempe animalibus ) e multis uertebratisque orbicul errarunt. 0jflbn$ flexilis ad circumffpeElum, articulorum nodis iungitur , Leoni tantum (gg po O* Hy&na ex flngulis reftisq. ojflbus rigem . C us coropofita conflat , fed tribus folummodo maioribus offibus contextam debere . ialenus mehercle , acutius rem introfpexit , & colli partes vfumque fedulo *is nos docuit in libris de evfu partium , quos aureo dignos elogio cenfeo, cum is Conditoris noftri fapientiam , ac prouidentiam in procreandis tam bru- im, quam humanae fabrica? partibus diurnis plane , vt a?quum fuit , hymnis brauerit . Libro itaque iz. Cap. 10. ii. 11. hunc in modum philo- latur : Spinam a Natura, ceu carinam quandam , animalibus datam effe , s nos beneficio re£ti ambularemus , illa luo qua?uis modo ingrederentur . ua duo erant necefTaria : primum , vt intus excauata eftet , hunc nempe in m , vt ex cerebro , ceu fonte animalis facultatis , portio aliqua , fpinalis me- a dicla , tanquam fluuius per ipiam ad motum fubieCtis partibus comma- mdum defcenderet : Secundum, ne vno fimplici & incompofito offeri- :t, quanquam ad Sedem tutam id longe vtilius fuiffet , neque enim tam fa- fpina hoc modo luxari, ac diftorquen potuifTet . Veruntamen Scopurm» ura hic alium in conftituendis partibus antiquiorem habuit . Non enim la- um vel ligneum effingere animal , fed vita motuq. praeditum voluit . Si n motu deftituatur , parum abeft, quin pro lapideo illud luteoque habea- . Quapropter cum motus animali fecundum ipfius fubftantiam maxime :, ob id latius fuit, ex multis fuiflfe partibus conflatum . Si enim totius fpi- ds vnicum fuiffet , an non immobile , ac veluti veru quodam confixum aut affixum appareret? Miror profedto Ariftotelem Lupo non cornua addi- corpuaiu huic enim ad arietandum illa colli rigiditas, quam ad venandum confer- rent,fi coi nplius potuifTet . Iam autem cur tam collum , quam m tr* nobis tranfiat ad pofieros, multum adhuc reflat operis , muli re fi abit t nec njdi nato pofl mille fecula praeludetur occa fio aliquid adijcitndi . Mamamm Iam mammillarum quoque fitus & numerus, quas in hac Lupa mafueta mcrufca- fpexh certo mihi perfuadent cani valde affinem Lupum ede, quod & os in i SeLmon ^^fculi, pluries,vt in Cane viium, olfendit, & ab Arilfotele quoque no Urant . Reliquum igitur eft, vt & offium , coltarum prtecipue & vertebrarum coi matio ac numerus cum Cane conueniat . Erunt igitur colli vertebra: lepee, offium. in in meo Canino fceleto numerantur : tredecim vero dorfi , quibus totidei merac/o"11 &xx coda: tam vera: quam mendofa: (clauiculis enim caret Lupus Sc Canis ) pncipuo- renr} & in lumbis ieptem . Pod has omnes os facrum lequitur cum reliqua da, qux fimul feptemdecim vertebris feu ofsiculis abfoluuntur . Omnis i; a c IO. FABRI LYNCEI EXPOS ITIONE, 4«? jpite ad vkimuin cauda: officulum numerus erit quadraginta quacuoriepa- irum particularum.» . r cedit huc in pedibus etiam luporum cum canibus conformitas . Quinquo m in prioribus pedibus digitos , &c quatuor in poiferionbus eodem prorfus ^orum ^ do quo in canibus, vt Arid.4. de part. animal, cap. 1 o. redle fcripfit inueni. Arifto!:- & enus etiam 3. de vfu part. 7. Luporum , Leonum , Canum pedes medios inter™™0’ unos & equinos facie quod nec plane articulati fint ,vt humani , nec fimphees adeo 1mm \ omnem apprehenfionem inepti , fed -utiles illis feris ad cenationem & ci- mem , anteriores practpue manibus proportione quadam refpondentes . Cum & natu - 1 humano pede manum hominis imitari quodammodo "voluerit , qui Cs* ipfe apprehen- infirumenti loco infiruire pofsit . Quod equidem veriffimum effe in Heluetio damhiciuuene vidimus, qui brachijs deftitucus pedum opera omnia illa Quid5 pc: [geret, qute alius vix manibus perfecifiet . Solebat autem pede cibum carpe- omnia ma- : capere, ori poculum admouere , pileum deponere, taxillis ac chartis lm jSfti T* 0 Tympanum ad numerum percutere , fuere & nere , 6c fimilia plura pe- re . Eleganti etiam feripturam charadlere ab alio fimili pedum ope exara- confpeximus, quos a multiplici pedum officio quis redteappel- poterit. rr 1,7 upum Canis modo ventriculum fortitum ,& quidem fatis capacem effe , Lup>’ v^i- idi. ip Ce Sc oculatorum tellimonio didici , quorum aliqui pro certo mihi CUlUS' uerunt, nonnunquam Lupos terram deuorare & reuomere , cuius autem .acia fiat , non ita planum eft . An vt famem compefcant ? quod Plinius vo- , ante hunc Ariffi 8.Hiftor. anim. cap. 5. quod huic animali peculiaro iit . Vulgus tamen Bufones quoque terra vidlitare autumant, de quibus alio . An vt Albertus arbitratur > Lupos famelicos non vt famem fedent , terra cuj Terra dere , fed vbi grandia aggreffuri fint animalia , boues , ceruos , equos, al- deuorec ' id tentent , quo pondus fibi addant , & infixis dentibus hsrendo beffijs , itate illos humi prollernant ac dilanient ? Et cum certum fit tandem illos m vomitu reijcere, credi vix poteft hanc illis alimento effe. Retulit pro 'Amicus mihi) fe non raro lupos apertis faucibus ridfuque hiante, in maxi- rigoribus ambulantes aerem anhelantes auideque trahentes confpexiffe, 1 ipfe eius gratia fadfum exiflimauit, vt ventriculum inanem faltem aere , carnes deeffent, expleret. An vt longiffime dffians Cadauer olfaceret? itu enim vix Canibus cedunt . Quod in Congiani Regni deferiptione doce- ri h xc verba habentur : Lupi quoque eius regionis fmgulariter oleo palmarum tntur) quod, cum ct canes fint fixgaces , quamuis remotum indagant , O* noSlunifi urijs accurate cu/hdiatur , cel etiam in campis portatoribus ibi pernotantibus f£/ entibus , furantur . Oleum quod ex palmarum fruElu exprimitur, crajjum eft & bu- 1 modum duci ile , quod cucurbitarum corticibus excipitur , male refer uatur , & mi - ?, quam dextre hi fures dentibus cafa comprehendant , 1$ humeris , ct lupi no- oues furati inijciant , ct curfus tanto fit expeditior & perfequentium cer~ fugiant. Ali j in euifeerati ventriculo non nifi frullum ligni putridi fefqui- Lu^u|drj" a pendentis, hoc enim in extrema fame fiepe vorant: alius caprinas vngU- repertum . fellas, at non digeftas; alius equina ftercora, &: alius demum nonnifi gramina 488 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHL gramina quasdam fe reperilTe mihi narrauerunt . Quamuis quod ad gramin tinet,h?c tantummodo Arilloteles ad purgandum vomitu ventrem Canes i rere folere , loco iam didlo affirmauit . v . m ftre Voraciffimum autem vt hoc fit animal , inediam tamen ftrenue tolerare nue fame- Recenlebant mihi Lupas iam faepius nominatas educatores , fe fingulis re p°ceft . ^ ^ imb qUinquenis diebus ( Exfaturatus enim inquit Aelianus Lupu. vigitiduas qnm temporis interuallum inediam fert ) huic pabulum prasbere , ( inteiea tar baraf Lupa temporis fepius bibit ) nec praeter carnem aliud quicquam , cuius viginti vorat . libras vna vice eife poteft . ~ Attamen parciore longe illam portione cibant . Et ob id quidem rame cerant, quo obedientiorem illam fibi habeant, & vlulare feu,vt ip fi dicunt tare cogant . Hac enim arte, dum populo lufum faciunt, collegis pecumjs , & Lupam, vel Lupa potius hos ipfos fullentat . Licet Aelianus contranur nuere videatur : Lupum nempe , vt famem multo cibo depulit , fimiliter occurrent atque agnum manfuetum exiHere . Panem edere ipfam nolle audebant : alij c; Quibus ei- luporum catulos eundem, pulmenta, & farinam , & pleraq. quas canibus ] viahetPUS ciuntur deglutiuiffe viderunt . Sed nec Canum carnes guftare vnquam V( cum lupus tamen non raro lupum deuoret . Quod Aelianus quoque rat fed htec pras fumma fame lupos coactos facere, cum venationis facultate tuuntur , vbi enim vt Poeta ait , V tuitur ex rapto , nec Nec mirum hoc, cum in longis ar&isq. obfidionibus homines etiam Ar pophagieuadant, atque in acerbiffima fame aliqui morfu fuisrrietiphs < ■ _ . < M 4 i •• i M t* Q 1 /”* Arrinnmramp'! a lunis in venationibus aut far Canes Lu- DUS Vim Canes Lu- facile crediderim . Nam & Canes a luporum carnibus ( experir audio faspius tentato) etiam fale & fumo ficcatis,co6lisq. omnino abhor deuorant . ^ tanfen valde percodtae fuerint, & ferinum illum depofuerint fastoreir adduci demum poffunt , vt comedant i cum homines interim faspius ciec turprobouina illas fumentes . Tantum nos a belfijs , quibufdam in fe: fu peram ur : Ita, vt dum Caniculas mete domefticas lupi ftomachum a duo iam annis exiccatum olfaciendum proponerem , ftatim hasc odore percep tro ire caspit . , N r .... Theophi- 7 heophilus ^Molitor Lynceus Haffus ( cuius Animas bene fit ) diligentiiiimi ior Lyn1-’- turae animalium perferutator fuit , olim familiaris meus , a quo & lupi 1 ftrmstS: chum, Inteftina, finillrum oculum & genitalis lupini portionem memor ru &_mor- {J quid profunt , etiam medelas caufa alferuo, cuius & induftria manu mali» per- animalium, atq-, hominu quoque fceleta fabricata poffideo.Hic faspe mi i fcrutacor . ^ (blcbat, m Hafsia contigifTe,dum lupi ad caulas aliquot accefsilfent, m. in ouibus llragem fecifTent , ac femielas non paucas reliquiffent , paftor 6tam carnium parte cuftodibus canibus proiecilfe : Vnde fidium , vt p< quot inde dies Canes illi luporum more in comiflum fibi gregem irruerer •uimo illinc narrem nrriderenr . carneso. lupina auiditate deuorarent . E IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE: 4g9 nt Europaeos iam canes adeo multiplicatos efTe,vt horum plures Elue- s effecti , homines non aliter ac Lupi adoriantur . entricul is autem quem ego ex Lupo penes me habeo exiccatum, /ubftan- v-*ntncu- ua Vaccinas vel icas omnino Imulis & liquoris fepte librarum ad mmus ca xlcZ* efh Quamuis vt verum fatear,eiufdem capacitatis, led fubitanci* tenuioris ’do '^omaximn{c uius /celetum adhuc cuftodio) ventriculum habuerim ventrio*. fuu plane detritum . Inteffina fuperiora nempe a itomachi fubiiantia pa- variaik,ni/i quod fubtiliora magis in /ubflantia /mt , & pedes nouenos fu- nt.^Ex quo clare penpiciiur, quam vulgus hallucinerur , qui vnico re- rnteftina~» piea venuiculo ad podicem vfque hoc animal efle praeditum lnte/Hno ere- ta/ vocacitatf ro incufans , quas faciat vt quamprimum cibum, inoeffit, reCto lite egerat, ficq. nouam /emper ingluuiei maceriam fuppeditarenitatur . Si i his tenuionbus lua quoque craihora adderentur, non dubito cum ad pe*' ferme viginti excurrerent . Humana certum efi , viginti od'to /triginta & Humana es fepe pedes fuperare. Et cum Canes Lupis magnitudine pares repenre t, nec minus etiam forfan voraces , iterum clarum fiet , horum ventriem r^nsc/upe* non tam paruum eile,vt inteftino maion paulo amplior fit, quod in hitto- hnis Ariilotelem credidifle fcriphmus.Credo equidem fabulam hanc de^ lici Inteftino inde natam efIe,quod Olaus A) a^nus de voraciffimo quodam iali in partibus Sueti# Septenci lonalis fcnpfit , cui ob vorandi auiditatem 'iis nomen datum fuit , magnitudine Canis ; quod hoc nimirum, vbi cada- Gulo ani- epent , tam violenter fe cibo repleat , vt tympani inltar venter extendatur, vorac/fii-^ ) id anguffia inter duas arbores muentafe ifringat , & violentius, quodmum* [fum efl , egerat , atque fic extenuatum , ad gulam & eadauer redeat , do- otum abfumat . Sit fides penes Authorem. Nam qui in *Noruegta fuerunt & iodi animal preciofa munitum pelle viderunt, de bac re fe nihil quicquam !ijife pro certo mihi affirmarunt . Iui. Cdar Scaliger Exercit. ioy ad- s Cardanum huius etiam meminit belluai & J^ojomachaw3 Vulturem qua- edem , ac Germanice V Vildfras ( potius ego 1'ilfras a plurimum deuoran- ppellat . Atque vt omnibus patear,quam libenter arrepta etiam vitro oe- ne Vir bonus hic integras Nationes mordeat & calumnietur , concepta_» ic verba fubiungam . Non enim vult confequi , homines indigenas /L mores animalibus habere, quae apud ipfos frequentia viuunt, quod Car~pZf'euz crediderat j Siquidem rvoraces ejje Angloj ait,licet hoc animal gulefum An- '"te"ras on alat . I r#terta culpes in / talia paucae , inquit , ejjt tamtn /talos cautos , om~ ^emer confenjus Nationum perjuadet . In Germania noflr a ( Germanis nempe Prin- lolc^ec* is fanguine lunClum fe facit)/» Suiqerts, m Allobrogibus influit#. T uifas mhiL ■tus . Eluetijs nihil inconfideratius.Sabaudiams nihil flolidiUs}inrrtius,J?upidjMS . Scaliger : Quem tanti tamen hodieque plurimi faciunt,vt vitra hominum lortem lpfum extollanc . :c minus hoc fabulofiim , quod plerique Lupum coxas & pofteriora cru- Ar) LuPj.'n iiliflima Sc ferme paralytica habere exiffimarunt, vnde illud forfan Hau adeo debi- nm eif. Quafi Lupus ab armis Valeoulunes tnfraEios fero. Quod vel inde i edar* *es * Qciim Lupi sque ac Canes curfu valeant velociffimo, quos nec facile Canes 49o ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. Canes aflfequuntur . Hoc egregij carnea quidam mihi venatores perfuader naa funt fi quis non auribus , vt verbo fertur , led cauda Lupum appre J ere queat, ftringat ac trahat illam fortiter, tum vires Lupum omnes perde nec ad mordendum fe poffe vertere . Ego quidem hoc alios tencare , quat {emet fubire periculum malim. Si tamen vera narrant, non ita in p ptu forlan relpondere fuerit. Hoc interim caufe afferre haud mihi ir cruum videtur . Caudam extremum Spina elTe , in qua nooililhma illa e. Contentus rebro dcriuata fubftantia, medulla nempe fpinalis latet . Quare m conlei matum ai faCile per hanc , neruorum principium ipfum videlicet cerebrum , trahit C£rebro ' patitur , motus quoque animali confequenter imminuitur • Comenlus 1 1 experimento arguitur. Si enim ex equina cauda crines illi longiores ; euellantur, equi vifu debilitantur, eoque non raro priuantur . Felis etiam JK diutius vi quocunque ipfi motio illata moriendo «nftatur.vo. i caj» vita & mor remitur & Cauda multum trahitur, facile mortem, vt audio, oppetit . bi fandioribus quibufdam beftijs acutus in nucham , vt fpmalem continga habet' dullam , ftilus adigitur , motum facile & fenfum omnem perdunt . Tan momenti in vita & morte hic cerebri funiculus obtinet . Iam autem nc eadem in praecifa cauda ratio 3 animalia enim plurima, fi iphs n^c aecuri non ideo moriuntur. Atqui & putidos faltem neruos lethaha inferre lyr mata videmus , cum penitus prscifi vix mali quicquam aheraht . t ors< in lumbis Lupus vertebras habet quam in collo & noxio axiores . omnium horum rationes 6c momenta afferre, qua: peiitos non u^iun dicos 6c Anatomicos , nec locus nunc nec tempus permittunt . Quare cum &c externa figura & interna ftmdura Canes &iLupi tan viuiare & conueniant , an non & Lupi latrabunt ^ & Canes vlulabunt ? De ns res latrare qui ^ nemo enim noftrum Canes perf^pe non vlulare & eiuiare audiuit . prium^ re yerd Lupos pleriq. negant : Aibertus affirmat . Ego nuper domi mes Lupas [\ix vlulatus voce praecinere, hanc eodem tenore fequi , cum vo uj percepi, latrare non audiui . Credo tamen Mobilibus Poloms amicis, qui mm catulos, quod & vulpes faciunt, latratus voces , non tam acutas ta fed raucifonas emifiile , non raro audiuerunt . Arbitror igitur a Deo & Natura Architeda vocis organa in vtroque a li non eodem prorfus modo fabricata fuifle . Latrantes enim Canes r. bus longe pedoribus ac pulmonibus valere neceffe elf, cum aerem latrai tiflima expulfione percutiant .Lupi vero, vt vlulantem afpicienti mani fit, aperto rictu fine mulca thoracis -agitatione flebile illud carmen emi & idem Canes, vbi ipfis asgre eft, facere aflfolent . Sit aliqua Laryngis ita< vtroque differentia necefse fuerit. Dum olim enim recurrentem Cani n< Laringi delf inatum incideremus , latratum quidem pollhac Carus , e fimum & auribus vix perceptilem edidit . Ecce in quam an gu arn vtriufque animalis, forma: eifentialis difcrimenconclufum latet, cum tret , altera vlulct beflia . Quibus accidentibus , feu proprietatibus imp< tabilem formam philofophi diferiminarunt . De coitu partuque;eodem fe res modo habet,vt de canibus . In coitu / IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 49I =nt , quod vifum dum caperentur . Numerofam prolem fex nempe & no- catulos eofquecc*{ Canem pro Deo , fic Lycopolitana Thebaidos ciuitas, vt Macrobius nal. hb. habet, lupum venerata fuit. Sed & ^Egyptios olim lupos co 'ex Aeliano difeimus . Proxime , inquit , Nilum herba nxfcitur , qua non fine caufa lupae cum canibus coeunr fe pariunr . Ingenio Iu pi vix vul- pibus ce- dunc. Homines lupari; di- dh . Mu/ita lupi na . Lupus pro Deo a ftul ta Gentili rare cui- tus . Lupi com parantur Soli nem corri pi rabie . 491 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NAR.D. ANT. RECCHI. cufa Lyco&onos appellatur, quod eam Lupus calcans conuulfiombus moriatur Prop Aeoyptii in terras [uas eiufmodi herbam mportar, prohibent , quod hoc animal ven tur. Habeant qusfo ipfi fuos, & noftros etiam fi velint, Lupos Aegypti, 6j bis ad exftirpandos noftros Lycoctonon remittant Macrobi, autem de L politana vrbe haec fune verba : Qu&p*ri religione Apollinem itemque Lupum,. ‘ L.r coluit : In nstroque filem evenerant , quod boc animal rapit & con/umt omi modum folis , ac plurimum oculorum acie cernens , tenebras nodis eumcit . /pfis q> iri rit i.Cal boc esi d luce prima appellatos quidam putant , quia lix fers ma id tempus aptum rapiendo pecori obferuant , quod antelucanum pofl no.iurnam ), ad pa/tum Stabulis expellitur . Ex quo loco etiam clarum euadit , cur Spolii Ao Lycius , modo Ly tophos a veteribus appelletur . Homerus iplum LM vocat , quod ex Latona ili Lupa; fpeciem conuerfa editus efle credatur . De rabie Praeterire hic nefas duxerim,mf de Luporum rabie, (quam plurimi ne Luporum . eademque Canum aliquid dixerim , quod locus hoc ipfum permittat & l cinx ftudioforum vtilitas efflagitet . Galenus 6 de locis affedhs cap. ha bet : Cum enim reliquorum « Animalium nullum rabie capiatur , filus cams eot corripitur .Atque tanta fitinipjo humorum corruptio , filum eius putum fit Atfflott ne num corpus contigerif.rabiem excitare pofsit . Hic Galenus duo dicit . 1 nmo ■ f^mSnem a Cane rabido concipere rabiem poffe, quod Ari.cot. S.deH ... ■ nem corri- negat tjui nec hominem d Cane rabido morfum , rabie int*ct, ncc mori ( quo Vl ciue falmm eft ) audatler IcripCt . Secundo iolum canem iua nempe ipoi bic corripi , quod & ipfum veritati repugnat . Nam nos Luporum rabio non pauca apud autbores exempla legimus & a fide dignis auditu accep Reperio in meis aduerfarijs fiue obferuatiombus Medicis & Anatomicis Quinquennio illo collegi, quo Medies praxi in Noiocomio S. Spiritus kends operam dedi & Principium Anno feculan M. D. C. feci ) quas Iu mea appellare foleo, Anno Sexcentefimo nempe tertio fupra Milleli: Menfi Septemb. nobis relatum quendam in vicinia tertio poli decuM quidam ra- hydrophobiam die mortuum fuiffe , qui ante Selqoiannum a rabioft LiLupo Jorfus fuerat. Vltimis hic igitur & extremis vitsfux diebus, cum rei COnt"fla' a morfu tempus incolumis egilTet, adeba vino & aqua abhorruit, vt xima fici bibere non poffet , nifi per canaliculum, ( contedto poculo , n. da videret ) trahendo & forbendo . Hic iteratis fepe vocibus, vt Lupui bat & mentis plane compos allidentes rogabat, difcederent a ledo paulul iaaLuhm rl dentibus ab ipfo impeteretur. Ante annos nondum decem ^//*m(quod tis eius Vrbis incolis mihi relatum eft) Lupus adeo rabie percitus xm) fa duitatis moenia etiam interdiu ingrederetur, plunmoiqi laederet, qii li omnes rabie capti perierunt, praeter vnum forfan & alterum, qui rum fpatio menfium Vulnera aperta tenuerunt , quo lanies illa & aura rata paulatim exhalaret . Exempla plurima , ne longe a eas > aPu nem Schetikium reperies , quae funt Fernelij , Petri Sdlij , Palmarij a i Ne & hic defit Canum Luporumq, Naturae gepericav quaedam Corr tas ; Praeter rem minime me fa&urum exiftimo , li , quae tam mihi i Medica &; Anatomc rabie correptorum , quam alicui meo Coi ega: o Mortuus Alia ria biencis ! IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE.’ 495 jhicbreuitercnumerauero . Cum ante annos feptem adplebeiumquen- virum accerferer , cui iam alius etiam Medicus operam pradliterat , re- Hiftoriai ipluin hydrophobia laborare , & fecunda poli accefTum meum die , ofo^moui lures e viuis abire . Fuerat hic ante quadraginta dies a Cane cuiufdam & mortui* onisdemorfus, quem rabidum fuiffe non conflabat. Quare vulnere^ , ; (olito , iam per conuenientia medicamenta a chirurgo probe confo- o , reliquum temporis profpere exegit, donec febricula quadam & flo- ri dolore naufeaque correptus , medicum vocaret : hic purgante po- :ula praricripta, cum aliud nihil aduerteret , eluuiem illam ventriculi fe * expurgare ratus, fanitati reflituenda» infiflebat . Veruntamen, cum ma- 0 tempore Pharmacopoeus potionem in fcypho vitreo pellucido fatis , corrigeret, flatim concuflo capite, & furenti fimilis, (cum prius tale quicquam in ipfo animaduerfum fuiffet ) Apage inquit, cum liquore illo, a nec bibere,nec intueri aquo animo valeo . Redit medicus , agrum in- it, iufculum carnis faltem adferri iubec, fed ab hoc fimiliter mirum iodum abhorruit. Tum demum aliquid diuini , (vt Hippocrates loqui- in morbo hoc ineffe fufpicatus , interrogare coepit, vnquamne aCa- *• orfus fuiffec ? Annuit ipfe,& domefliebres itaque clara rabie ipfum deten- effe.Hic ipfe quoque, non raro mentis compos familiares rogabat, ne ix forfan indecentia loqueretur, male interpretarentur: fe enim aliter e non poffe , quin potum omnem auerfaretur , & mente non nunquam laret . Gemebundam & vlulantem fimui vocem per interualla edebat, . & mordentis in morem , ora lodicibus admouebat . Crefcente de- 1 febre , nec vilis proficientibus remedijs , intra triduum a. concepta fe- 'i fecuta hydrophobia obijc . Voluerant autem prius fratres ipfius ad ma- im vicinum deportare, in illud bisterue mergere , hoc enim vnicumilli aefentiffimum reflare remedium autumabant , quod tamen renuente , & temporis inopia efie&ui haud datum efl . Sed & non ita dudum eil , iBaiuius quidam hic eodem veneno & fymptomatibus affiidus , vltimis s diebus, inuoluntarijs ac perpetuis pollutionibus, fpiritum & femen ef- Alia, mdo, animam fimui efflauit. Audio & rabiofum Canem hic Nobilis fas- : veftis fimbriam fblummodb trahentem , fuum huic miferas & virus & em intulilfe^ . iam mihi Hifloriam ante annos viginti tres recenfebat tAngdits Colius Se- Philofophus &c Mathematicus eximius, & primarias dignitatis Romae cus , quem tunc temporis in eodem S. Spiritus Nofocomio Collegam ha- ftrenuum in Anatomicis meis exercitationibus focium, cum ambo cen- ibidem humana cadauera ( vel propter illud maxime vtuulSv ) fecueri- Hic a Cane rabido plurimos morfos breui tempore interijfTe omnes, fo- >rasgnantem feminam quinquaginta quinqjdiesfaluam perflitiffe,tum pe- , pofl duos a partu dies in ea omnimoda fymptomata incidiffe , quas ce- lemorfi pati fuerant foliti,tertio porro die obijfle. Queflio inter nos cieba- Infans a matre hoc malum contraxifferPquamuis adhuc tale nihil quic- 1 perciperet . V idebatur nobis hoc argumento llabiliri polfe , immunenu Tt a rabie Alia curio fa__> . Angelus Colius Me dicus iai I- "nis . 494 ALIA animalia novle hisp. nardi ant. recchi a rabie futurum puellum , quod venenum hoc animalem potius & vita quam naturalem inficere facultatem folitum effetj Cum Plinius lib.tj. 5. ipfurn Canis rabidi Hepar naturalis fontem facultatis , flue co&um crudum , non aliter ac antidotum aduerfus hoc virus laudauerit . Atta res in dubio relida & Scepfis locum habuit , cum femina tunc null periretur , c]U*£ puero huic lac praebere , ob contrahendi veneni met vellet . Quare ( quod fepius vidi ) ex Capra ad aliquot dies enutrir buiffe illum omnino exiftimo . Addam & hoc in Medicorum gratiam . Cum anno fupra millefirr fexcentehmo & vndecimo , Menfis Octobris die vigefima in Nofoc< ad S. 1 omnem Lateranenfem a primario huius vrbis & eiufdem lociCh Profper ^Fxofpero Cichtno ( cui & ego Theophilus Molitor & Clariff Petrus RoCmhinprV rems eiufdem modo Nofocomij Medicus, aderamus ) cadauer ex ra rguUsChi mortui humanum fecari iuffum foiffet, hec in ipfo animaduerfa & re fuerunt. Nigerrimus in dextro Cordis ventriculo (anguis, quo omnin< cadai^rebatfinifter. Erat autem hic per pulmones mire accenfos & tumidos humano ex rimus difperfus . Ventriculus , Oefophagus & Inteitina ex inflamm tui /it re- rubefcebant . Contra£fs rabiei , & fuperuenientium accidentium peftUm‘ fidelilfima & memoria digna eft hiftoria. Cum hic triginta fex anne tus robuffe habitudinis & pilis nigris , agricola fummo mane verius ipfum Nofocomium in aliqua ibi vinea operaturus , pei geret , reperj hur.0na via Canem dormienti fimilem , quem vbi vt fibi cederet , pede percuC hic in faciem ipfi (ubito infilijt, labrum apprehendit, ex quo partic ab (tulit . Manfit sger in hoc ipfo Nofocomio ex vulnere propemo fanatus . Poft triginta demum dies fitire maxime , timere tamen aq & ad liquida omnia nauieare caepit , quare nec carnis iufcula alfurne] luit. Vehementer & fepe vomuit , aliquando mente motus ruit. H< ne mirabile eif , cum (peculum ipfi vt intueretur , oblatum fuiifet , ' dit vt fugit , nec pofthac videre amplius voluit , Canem , a quomonu rat , contemplari fe in ipfo, exclamans. Hic quater toto vitae faaecurfu nibus morfu .petitus fuerat . Quare an hic vltimus rabie laborauerit , du non pauci caeperunt , quod in hunc dormientem potius, quam furentem differ . Poffe autem Felem non rabientem homini (ua faliua faltem, du tem lambit & forfan (angui nem contingit, rabiem inducere lib. 11. caj feripht his Plinius verbis: Leonibus ac Pardis omnibufque generis eius etU Itbus , imbricat a afperitatis ac lima fimilis ( videlicet lingua ) attenuanfqu bendo cutem hominis . Qua caujd etiam manfuefaSia ( ali j legunt ma fadtorum ) nybi ad ‘vicinum fanguinem peruewt Jdliua , inuitat ad rai De morfu fane Felis domefticae extat illa celebris in Aede Diua V\ ad Populum de Vrbe (epulchralis inferiptio . Hofpes difee nouum mortis genus : improba F elis morfu mor Dum trahitur ydigitum mordet & intereo . taus< A Gallo- gallinaceo mulieri Germanae hic vulnus illatum vidi tanti lienicatis, vt fecutum inde fuerit cacoethes j ac tantum non omnino let « 0 - - — - : • " " "* “* ' ci I IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. .Quare credere forfan non abs re fuerit , Canes nondum ipfa rabie infe- s, fed ad hanciam dnpofitos humano cruori fuurn facile Vir us, ceu fermen- a quoddam actinfiuram , vt Chymici loquuntur , communicare poffe_,, )d paulatim vires acquirat eundo & fpiritus vitales atque animales maxime at . Difce hic pariter dormientem Canem non temere excitandum efFe_>- & hoc confideratione digniffimum , in eodem Latpr-anenfi Noficomio mor- can« oia m fuilfe,qui quidem ohm femeftri pofe morium Canis fpatio ab hydropho- immunis fuit, vbi tamen interea temporis ab operis & laboribus diurnis ve- cosnofa'lc- •i domum redijt, vicini omnes Canes longe prius quam iplum videret, latra- verunt ex folo eu olfaclu animaduertentes, ex quo latratu vxor ipfius cer- mum lignum aduentus mariti fui capere folebat. De medicamentis qua: ioforum morfibus aduerfantur , tam multa Galenus praTertim & Plmius >is fcripta reliquerunt , vt fi hic omnia illa referre atque examinare animus t , iufhe magnitudinis mihi volumen exiret . Hoc dixiffe fuffecerit , pluri- mhtec difficultatis includere , & plura opinionem potius , quam veritatem :re. Sed de venenatorum morfibus Sc iftibus animalium, cum de fer pen- is a£turus ero, plura dixero . Hoc nunc monuilTe fatis fuerit , vulnera^ /lcera ha;c tardiifime confolidanda & igne citiliime exftirpanda, adeo- mihi Hippocratis hic Aphorilmorum coronidem mire arridere jjW- Medeia_J jne non fanant medicamenta ea ferrum fanat: qu<& ferrum non fanat ea ignis v£ln^urn it : quz ignis non fanat , ea incurabilia putare oportet . libus ra- De Medicinis funditer , qua: ex Lupo petuntur, nec hic nobis animus fllhomm* Iliadem condere . Videri poliunt Animalium Hiftoriographi . Galenum im adducam, qui 6. de Compofitione fecundum locos ad Hepaticas af- Medfcam- liones Hepar Lupi 'tam per le fumptum , quam cum Eupatorio mixtum-» cis ex Lu. dicat. Qui tamen de hmplicium facult. ii. Icriplit . lecur lupimmvfffdel in medicamentum indidi hepaticum , quod ex Eupatorio conficitur , nec ta- adhtbeda * quod mentione dignum fit , amplius pr a flare comperiy ad illud i videlicet compa- s, quod fine illo componitur . Quo in loco experientis magis , quam fnuolas mltimo , rationi credidit, qua: plurimis ia m perfuafit, partes animalium ndam cum humanis lympathiam & Antipathiam hoc eft , iuuandi aut no- di inclinationem & appetitum habere, vt Cor cum Corde , Pulrnonerm \ Pulmone , cum Hepate Hepar : qua de controuerfia alio loco dilceptan- )ccafio dabitur . De ftercore Lupino cholica paffione laborantibus po- lo , vah quam copiofus Sc propemodum odiofus elf Galenus. 1 1, dm> plic. facult. Vbi longa verborum ferie , quid & quantum in hocaffechi fit, commemorat . Vbi non deglutitum modo, fed lufpenfiim etiam iuuilfe itur. Et illud maxime laudat , quod terram haud attigit. Vtque ad- pinum prce 1 t v i ■ \ T °1 1 r cipue m V- ationem augeat , etiam ex vinculo e lana ouis a Lupo laniata: come fu medico , fulpendi illius fententia , qui plurimos ex hoc Symptomate liberauerat , Iaudac * cipit. Concludit demum non voces hic aut charahteres , verum lub- itias naturales lulpendi, & maiorem ob id iidem illi adhiberi debere cenlet, nipiemet etiam Galenus efFedfum non latis admirari potuerit . Eodem im oliercora canum, humanum quoque fiio modo vfurpatum , caprinum, bu- T t i bulum. 496 ' ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NAPJD. ANT, RECCHI bulum, ouillum, columbinum , gallinaceum, murium , crocodilorum & norum mire celebrac , eftque ( fic venia verbo ) totus ibi iri ilercore . Matt lus etiam commento Tuo in Diofcoridis libri fecundi caput trigefimum fi lus^cnam mum, oleum ex oleto feti humano Ilercore ( quarnuis hoc ob faetorem abc ex nandum prius dixerit )& aquam vitreis elici organis dicit, quae nefcio rac menca medica admirandas, tam intus quam extra adhibita, eftedtus praeflent . Sed Copropi his fua nos balfama , aut maleolentia potius medicamenta relinquamus, q ex principijs chymicis intellexiflent , qua ratione haec omnia vim fuam e cerent. Salium nempe & Sulphuris ope, quae in alijs gratioribus & fua lentibus quoque fubftantijs pretiofiora & efficaciora reperiuntur , iam at dis illis pharmacis longum vale dixiffent . Inteftina tamen Lupi recentiores quidam Medici in Cholico dolore rimum prodeffe vociferantur. Ego, quid in Medica mihi praxi & cuic inteftina collegae meo contigerit, recenfere hic minime grauabor. Medebamur a de6 p^o- hos duos elapfos annos Illuflri cuidam perfonae in hac ipfa Vrbe, qu; nbuTcho^ gentibus vexata cholicis fimul & renalibus doloribus , ad infamam quafi hcis. batur. Poft varia medicamenta, cum dolor etiam fecunda die non om ceflare videretur , ab amicis propofitus fuit hic ex Lupi inteftino & forfan ipfo ftercore reficcato, ab Idiota paffim offerri folitus puluis , quem, vt nofter affumere poffet , anxie a nobis efflagitauit ■, quod huic plurimum idem ex aliorum commendatione haberet . Nos, vt voluntati ipfius fatis remus facile affenfum praebuimus, quod periculum faltem ex hoc nullu; meremus , In vino itaque albo diffolutus & ebibitus fuit, non grati certe o aut faporis, quod ego pitiflando expertus fui . Poftquam exhaufit, ftatim ^grotus melius fe habere & non fatis Nf thes hoc laudibus extollere valuit . Horae enim vnius ferme fpatio quiefce bi vifus fuit. Redierunt poftmcdum ijdem & acerbiores dolores. Vn< alios clyfteres &: olei Amygdalarum dulcium cum vino generofo &c mixti potum, fomenta anodyna & vn&iones denuo eft deuentum , donec tia die , exhaufta omnino fentina & arenulis grandioribus per vrinam em feuiora illa accidentia mitigarentur, quae poft alui lenitionem ex leuio medicaminibus paratam, radicitus fublata fuerunt . Hic, quin (ernei con fiducia de ftupenda huius medicamenti & ab amicis decantata virtute , tuum impetum & agitationem aliquomodo quietauerit, adeoq. dolorem i ferit, nullus dubito.Hoc enim ego laepiflime tegrotis meis vfuuenifte obferi Lepidam fane & minime hic tacendam hiftoriam, coronidis loco infe loannesBa qua confirmatur , quantum in nobis imaginatio de medicamento habitt fa Lynceus leat, quam loatwes ^Baptifia Porta Lynceus ( vir ille, cui fua iam immortal ceieberri-* famam fcripta conciliarunt ) Excellenciffimo Principi Caefto noftro Ne mus- enarrauit. Cum ibi IlluftrilTima quaHam femina partus difficultatibus lepida rimis mm horis moleftata, ac pene debilitata eniti non poflet, tentatis f ftoria doce omnibus remedijs, media tandem nodte ad ardes didti Porta , quem in ar moTbis remedijs ceu Oraculum quoddam fufpiciebant omnes, miftum , impor opia 10 pof- pullatum, &: remedium feflagitatum fuit .Ipfe Medicinam minime prof & for IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 497 fomniim hbi turbari conquerens, abire famulum iuffit.Hic magis magisq. ftare & facram illam anchoram implorare . Quare, vt ea le Torta molellia, portam luam a continua fi-mul pullatione liberaret , aquam nelcio quam , tpillorum puto Veneris, in chartula prrefcripfic & fubito potandam partu- nti e (Te, leruo praecepit . Ne autem a vento papyraceum folium agitatum-» 0 tranfportaretur, in parte enim domus fuperiore habitabat, obuias ex pa- nento lordes, ac quilquilias collegit, chartae inuoluit, vt pondus eidem ad- ret , & ex feneftra deiecit . Famulus ratus, le medicamentum iam ab i pfo -tapraparatum domum ferre, iuffit vt ebiberet Hera.quod attulerat. Qua- muliercula affiftentes ex vinopuluerem illum fordidum confellim forben m praebuerunt, & bono fimul animo parturientem elle iulferunt. Et eccc, adrantis hora fpatio enititur illa pulcherrimum mafculum . Dum mane e lo in Mufeum le recipit Porta , in aedibus fuis plures Principis illius famu- fiue Anteambulones vino nobilifsimo Campano , carnibus , volatilibus , cibus, frudibus, ac menla fecunda bellarijs ac vere lautijs onuilos repent: ratur rei nouitatem . Atqui iffi, donaria haec effe, qua Princeps ipforum ei tteret pro arcano & quali diuino /ibi concelfo medicameto,puluere nimi- n ilio, quem ance aliquot horas parturienti Domina: vxori lua tranlmifif- quo ebibito cum pauxillo vino , ftatim illa felicifsime peperiffet . Porca_» 1 fimulare , gratias agi interim Principi iufsit , fe poli meridiem illum ac- furum & de faufto vtrique euentu gratulaturum. Quod & fecit, limulque mtum opinio femel animo lmpreda de medicamento & Medico, huc bo- liue finilfra efficere pofsit , hinc dilci monuic . Cuius & ego gratia hac ?rre ( licet parerga alicui cenferi pofsint ) fimulq. innuere volui , fape- nero nos effedum per fe effe credere in noftris medicamentis , qui ta- n ex accidenti potius, vt loquuntur,prouemt, atque hinc regulas illas, con- :ia contrarijs curari, quamplurimas falso poni, & a fcholis approbari, non dledis medicamentorum viribus . Sed manum e tabula : nam & hic for- nimius aliquibus fuilfe videbor . ^uare ne nunc, quidem, cum polfem plurima, de LycoSiono Luporiim Ve- o quicquam dicam. Nec de Hominum in Lupos metamorpholi. cuius Pli- scap. 12. libri 8. meminit, fuilfe, qui crederet, & Gracum authorum Euan ~ * hoc fcribere, ad quod Plaut.in Arnphit. alludit, Nam ruerum eff, quod olim efi auditum Fabular ier> mutatos Anticos m Arcadia homines , Et fanas belluas manfitafp , nec vnqnam denuo parentibus cognitos . um f/?, inquit Plin.^«a procedat Graea credulitas . Nullum tam impudens men- umefly ut teHe careat . Quod vt verilhmum ell, hominem neque corpore, ue Anima in beftiam verti poffeiTheologi tame noltri, inter quos primo ) nominandus ac venerandus D.Augutftnus hb. i 8.de Ciuit.Deicap.iS.la- d modo explicat, ludificatione nepe damonum fieri polle, vt tam fubiipfi mtafia perluadeat,qua alijs ita appareat, hominem Lupi, (eu alterius belli^ pus induilfe.Etfi forsa onera viribus filis maiora portet, h<£c a Demonibus rfvt hominibus illudatur. Veru hac Theologis relinquamus, dc finiamus. Tt 3 TL A- 4?S ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCHI T L A T L A y H 1 0 C E L 0 T L, feu Tigris Mexicana . IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. A P V T , Felis noflratis figuram quodammodo repra tat , vti & reliquum corpus non multum ab Animali diffidet. Caudam habet, quam in Icone exprefla fuit, j longiorem } aures curtas ac patulas , oculos confpicu lucentes, rotundofque. Oris rictum fatis magnum obt fuperiores Canini bene eminent dentes ita longi, vt riorem ad latera maxillam excedant . Barbas pili pauc funt , quam figura harc oflendit , & hi verius pedtus reflexi, nigricantes. Si alii non mukiadridtum fixi, collum verius retorti. Nafum craflum valde b Tibias craflas valde, & mediocriter altas : In pedibus anteriorib. vngues ac quatuor longiores , & quintum breuiorem. Vniuerfum corpus pulchro rc iubrubet colore , excepto inferiore ventre, qui albicat potius. Maculis rol effigie , led grandioribus multo , quam praeiens exhibet figura , nigricar omnibus intra fuaue rubentem colorem , totum ita corpus , pedes & cauc dine ciucdam diftinguuntur, vt elegantem plane huic animali acu pidtum tem, leu peripetafma impofitum crederes. Sunt autem maculae has in do capite rotundiores , maiorefque i verfus ventrem vero pedeique oolongi Animaiiul^, & multo minores. fumUlc°on- Non fcio profedbo an Tigris , Pardalis , Panther* , Pardi , Leopardi , Tms trouerfa^ riarum , Lyncis , Africanarum , (pfl fhai pluribus pelles macuLs Icateant, a mina. rum natura animalium & nomina , plures nobis & maiores dubitan ijk fuderant. Ego Plinij confilio & imitatione, Ariftotelem Naturae ve Alexandri inhibentem , in hoc meo opulculo libentilsime fequor . Alexandro enim Ji Jafuateplu j \cge , vt Plinius habet, inflammato cupidine animalium naturas nofcendi , dcfl Aluma ■ia” hac commentatione Arifloteli fummo in omni doBrwa <~Jiro , aliquot milita hot Hiftoria ad Jn tonus Afix » Gracuq traolu parere iuffa , omnium quos ruenatus , aucupia , iutus. ' 1 1 u 499 IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. , alebant , quibufque vtuaria , armenta , alvearia , pijcina , ani ari a in t ura erant , idvfpiam genitum ignoraretur ab eo ecquos percontando quinquaginta ferrnt volu- Panthe-- an i illa praclara de Animalibus condidit . Hic imtur 6. Hiftor. animal, i c fic Lup^ _ j • • , — , D , ^ , r J canarms . ip Panther, inquit, parttcxcos Luporum ritu. Theodorus Gaza Panther fen vim Canarium vertit. Hoc lui. Cadar Scalig. commentario fuoffitpe iam lau- i , improbat , ri Pantheram interpretatur , Gazas interpretationem mi- G^°c. au & reprehendens . Sed rurfum Niphus- vtramque hanc verfionem , dum al- tn Ariftotelis locum declarat, refutare aggreflus »**&»>, inquit , d cetere f prete ( a quo Scaliger luam mutuatus eft ) Panthera vertitur, fed Theodorus Phus . lalm vertit "Pantheram , wsZpttVtro ( [eu Pantherem ) lupum Canarium s Sed fit lupus Canarius non fatis conflat . Etredte quidem Niphus ; aliqui e nuru m Canarium putant die animal voce vulpina , cum Leonibus conpre- s : ali j ex Cane & Lupa natum •, alij genus Lupi longis afperifque pilis . )uid igitur proprie fit Panther, forfan ignoratur . Hinc Oppianus hunc inter > ignobiliores vti Feles, Glires , Sciuros numerat . Quare fi huic credimus , le Lyncem, neque Thoen, neque Pardalia , aut Pantheram dTe patet, quod Pan:her* non vilia & imbecillia (int animalia ; neque Pardus Lue Panthera mafeu- rit , cum aliam Pantheri ab hoc vocem , adeoque indiuidualem quandam ta loquar) affign.ee proprietatem Author Philomela hoc verfii , Panther caurit amans , Pardus hiando felit . ffiiftoteleS equidem, vnico lolum loco Pantheris mentionem facit , & qui- l non vbi de Leonum ( ad quos referretur , fi Panthera effiet ) fed Luporum u locjuitur . Panthera vero vocem Plinius latinitate donauit , quam Grascas Panthera rapUxit , apud Ariftotelem frequenti, fubftituit , quod poli hunc Gaza^ redJiTS He fecit : Panthera enim Arilloteles vocabulum nufquam pofuit , fed Ix ^[fcaIar me Pardalis, quod femper Gaza Pantheram interpretatur, quod & lple Sca- ' imitatur Coment, luo in 9. Hiftor. cap.8. fed 6. in verfione Gazas iit Arilloteles, hoc eft Panthera , deuorato veneno , quod idcirco vocant Parda- :bes , quatit hominis flercus . luuat enim . Eodem plane modo 1. Hili. 1 . Pan- a ipL ex Pardale vertitur , dum ait Arill. multifida quadam effe , vt l eonem Ian,lafs & m, Pantheram . tk 8- Hiit. z8. Quando Leones potius in Europa, Pantheras apud Ariii in ALa , in Europa nullas efle fcripfit . Quin etiam, quando neutro genere jLXra& m* Pardalia idem Scaliger Pantheram ponit i.Hift. 1 4.dum Arilloteles Cha- ^l“fver mtem pallore lacerti,& perinde atqs Panthera nigrore variatum affierit. Hic rame 1 pro Pardalia , Pardum non Pantheram reddit ^ fed nulla eft differentia , m videbimus . Concludamus igitur Ariftotelem, quorfefcunq; Pardalis aha habet , animal velle maculofum intelligere ferum, & ex Leonum ge- . Panther autem ad Lupos potius, quam Leones pertinere videtur , nec an pan(hserp30d alis careat, an illis alpcrlum Lt, ex Ariftotele patet. Non miror ideo Q.uam dam Lupum Canarium \ alios Canem Luparium pro Panthere interpretari detur* ac- iffio. • cedere- im autem Pardales , Pantheras , Pardos , Varias , nAfricanas vnum idemque Quibus no nal effie, luculento Plinij etiam teftimonio docebo . Hic lib. 8. cap. 1 7. Cum Atitheris ageret , dixit , Pantherarum mares Pardos appellari, &: Pantheras ^J[c3ts 3p' Lmpliciter *co ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT.RECCHI. (impliciter Fanas ob varium nempe & maculofum colorem . Ahloluto c nomine Pantheras , Africanas appellabat , quod ex Africa nimirum adi rentur . Senatufcon fultum fuit Vetus , inquit, ne liceret Africanas in Italiam i here . Locutus autem hic de Pantheris fuerat .-propterea Varro dicebat, Ji a . Lucg boues dici# ejjentfortajfe Panther# quoque S Leones non Africanp heslta dicer fedLuc quod in Lybia nempe plurimas tales nafcantur . Per Pardalem camelo- etiam Plinium intelligere Pantheram ex fequenti fit capite clarum , vbi dt maculosa melopardale fermonem inftituit , quod Capite nempe fit Camelino & maculis , eft animal Yuttlum colorem dif Unguentibus. Maculofum igitur cum fit animal , Pardalis mum / 1 Panthera Latinis merito nominis compofitionem ingredi debuit . Elt qui< & Tigris etiam maculofum animal , verum hoc Plinio non orbiculatas, q in Camelopadale funt, fed oblongas fortitum eff maculas . Ac poftquam huc pertigimus &: Camelopardalis quoque meminimus, fp fus fe campus aperit de nomine faltem beftia huius aduerfus Vlyfiem *Aldr dum difputandi . Hic igitur , vt & Cornelius V teruerius Belga fucceffor iph Aduerfus rerum Naturalium Bononia clim Profe/Tor, libro de Quadrupedibus Infulcis, drouandii 1 de Camelopardali , errare eos dicunt, qui Camelopardalem , quod ex C fopardale' ^ Pardale generata fit , ita appellari cenfeant . Illud autem longe efl falfifih diipiKatur. inquiunt , Cum ftd P ardus ipfe , fiueP ardalis qui Grate vttvsdp dicius , gener a) pofsit , efl enim Hybrida , ^vtprater natur altum rerum fcnptores , cultifiimus dianus : Paulus efl: Hybrida claudiano. Perperam t anther , Pardus , & Pardalis confundu- tur . Pardus no potelt effe Hybrida—» Plinij au- thoricate . Obuia fulminei properent ad Vulnera Pardi , Semine permixto geniti, cum forte Leana Mobiliorem Vterum viridis corrupit adulter . Hi maculis referunt patres , €>* robore matres . Hic ferme tot dubia & hallucinationes , ne dicam errores , quot voces rej Et imprimis fupra dilucide iam probaui , longe ex AriiL & Plinij mente : therem a Pardo , feu Pardale , aut Panthera diltare , qua: omnia hic fub vnc mali nomina confunduntur . Nam Arifloteles iape Pardalis , fiue Pam maculofi animalis •, Pantheris vero ignoti animalis , & quod nefeitur , vi atrum an album fit,femel tantum meminit , quod Gaza Lupum Canam minare placuit. Pardum etiam P athera mare plane a Panthere diuerlum ex authoritate deduximus. Porro quomodo Hybrida eif Pardus, & Muli infl nerare non potefl?Cum Plinius tamen dicat lib. S.cap. i 6, Odore Pardi coitu tit in adultera Leo, totaque an confurgitin poenam . Idcirco aut culpa flumine abi aut longius comitatur -, Leana nempe adulterum Pardum . Verum , inquie bit cum Leana Pardus , non ideo generabit filium ex matre alium . At qu ego, cuius patris hic Pardus fit filius ? Ofobiliorem •vsterum n viridis corrupit adulter , inquit Claudianus . Et quis hic viridis adulter? Huic poeta nullum hactenus nomen ailignau Pardus fimul pater & filius ? vt friuola de pullo &. ouo efi: quaiho, vtruu. prius fuerit. Atqui ego, ex eodem Pliniano loco,cum Leana non coire mod dum , led ex eadem etiam catulos Leoninos non iubatos tamen , Leonui re procreare , reperio . Leoni pracipua genero fit as , inquit , tunc , cum colla & a/efti IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. Soi «mt tuba . /demi» at at e contingit , 'e Leone conceptis .Quos vero Pardi gener Mere , >cr charaBere hoc carent. S,m,l, modo famina. Magna iji Ubido coitus, b» ob hoc ma- stra Aftca hac maxime fpeSat, inopia aquarum ad paucos amnes congregantibus . ideo multiformes wi animalium panus, -vanefamims cuiufque genens mares ■vt, aut voluptate mifcente ,vnde etuim vulgare Gracia dielum , femptr aliquid Apricam afferre. Hic Plinius: qui mixtum quid ex P ardo & Leana procreari negat, Tardos tamen hos partus non vocat.Qui V ardos minime ex permixto me ortos , fed iu? fpeciei determinatum animal & quorum femina P an- dmt, appellat . Scimus etiam cap. ip.de Leonibus loquens. At « , quos creant It , inquit, m plebe remanent tubarum inopes , pariter omnes parcunto, farina, ii noc etiam Aldrouando donem , Pantherem cum Pardo fiue Pardale aut Pa» i vnum idemque animal efte , quod paulo ante negaui , nihil tamen Vlyfies euincet. Nam Vamftr, etiam Ariftotelis authontate non infecundus aut lis elt 3/ simma enim aecos pam Luporum more , numero Vt plurimum quatuor Et md amplius concedam , P ardos icilicet a Pantheris differens animalium ge- Ethi tamen generant h felinum cap.io. his verbis loquentem audimus : in lueflribits @r I ardi funt , fecundum d Pantheris genus , noti fatis : duorum adulte- cotttbus degeneratur partus Leanarurn,(f Leones quidem procreanturSed ignobiles. i um tamen nefeius Pardum & Leopardum vocari aliquando ab Authori- ' UJTrm h,UIlC Lea;n‘C iretutn, ex Pardo (eu Pdthera ma/culo progeitum , vt P hi/of ratus habet, maculofus eft . & propterea non elt mirum, fi Clau- us hunc etiam P ardum appellauit poetica quadam licentia, cum ade6 Pardo ardali macufe proprii ede videantur, vt etiam i 3 .Hieremii legatur:/?/»»- f°tiB Aethiops pellem fuam , aut Pardus maculas fuas-,&- nuos poteritis benefa- mff«tcmUsr'fflum - Quamuis de maculis Plinius nihil dicat, folumque :defeaumin Ipuna hac progenie infinuet. Maluit itaque hic Aldrouan- ^ tetuer,us e egantisingenij poeti Claudiani, quam (olertium Naturi in- •etum aAnflotehser P Imij fide vti. Atque huius folius hic gratia adduce- 1 UI jVf °cmon^rarem Pantherem a Panthera longe differre . An vero Ca- 'pardalis ex permixto fit femine genita & quale‘fit animal , vbi locorum .iaturjhicpertracTare huius minime funt inftuuti. Videnpotdt Petrus mus 1. ib. ob(eruationum,& apud hunc Strabonis verba , qui 111 colore de- :ndo plurimum variant . Hic enim ait, cum Pardale fimilicudinem nui- iabere,& coloris varietate Hinnulo fimillimam Camelopardalim efle.Ilie 1 maculis varijs infe&am adftruit . Ego faltem , aliquam nominum ambi- rem e medio tollere volui , reliquam fequemi capfte profequemur. Nunc urnalis prifentis Mexicani effigiem declarandam , & Naturi eiufdetiL, lecacem enucleandam me confero. x autem priufquam exequar , Tigridi etiam examen fubeundum eft, cum euis hic dubuatio oriri poffit, Tigridumne, an Pantherarum cohorti ~n C? f°Clare fe Vfht ’. £llmus e(luIdem lib. 8. cap. 1 7. Cum Panthera- - nfiderationem inftitmflet , Tigridis pariter, maculofi animalis , recor- antbera , inquit , & T tgris macularum ns anet at e prope foU bef tarum fpe- 3 e steris <~vnus } (dp Jltus cumfque generis } eH color . Pantheris in candido breues macularum Pardnscoie cum Legna & ex hac generat Leones no jubatos . Panther jfl etiam cum Pardo i de efiet, rame generare ex rhenre Arilfoce- Iis poteli:. Pardus & Leopardus quandoque pro quouis maculofo animali fumuntur , Camelo- pardalis a Bellonio delcrihi- tur. Tigridis examen . joi ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. Reprehen- macularum oculi. Noni hic non leuis Plinium laplus ab Vterueno argui Cap d mclopardale, quod iolo Tigres & Pantheras macularum pnuileg.o gaudere S- pfe4 cum tamen , Z-r^rd,, F» & W# eodem fruantur . Atqt SSr&L, Plinio fuppetias fero,' tum quia non abfoluto plane femone a ma 'ST beftias omnes exclufit , cum propi filas dixerit , non /impliciter filas l anthe. fcripfcric. ^-ores. tum nQia forfan Canes ea macularum varietate ornatos mimm Defendi- diti quales & nos, non multos ante annos , quacunque tandem ex regi, S1" primum inuedos conipeximus . Fateor equmem me talium mfignes duos admiratione, Pantherarum maculas apprime referentes ex molofforum gc „ . Roma: vidiife , quorum vnum ante elapfi anni finem Augusta Vmddm m*neSpuP eiufdem Vrbis Epifcopi Suffraganeus P etrus Eptfcopus Adramyttenus vir mc Sus ST- integritate ac fuauitate , factarum literarum cultu & humanarum prode. • rerum confpicuus : alterum llluUndl D.Nicol. Dan.elouiz Regis Polon. Petrus Epi fauwnj filius , vterque amicitia mihi nindiflimus in hanc Vrbem addux fcopus A- js Tigridem defcnbat Plinius tremenda animal velocitatis t JJe , d a ° i i kievJ.iMc In-ikpar. ibi non declarat, c,u dramvtte- nus Theo. ^ tal^en maculas,oblonga(he an orbiculatas habeat, ibi non declarat, qua IS/ ex locodufdemcoliegimus Cap. ... nempe Ub. 1 3. vb> de Cedrinis , ant SSS* menfis hxc leguntur . Menfis pracipua dos m -vena crifpis , -vel in ■verme -v. mus ’ Non moror hic fiue alij legant , in -vertices fiparfis , in verme panis aut prM in Cortice -vanjs .Hoc enim quod fequitur, ad rem noflram facit : Illudo ^fi^eumit difcurfu , ideoque Tigrina appellantur ; boc intorto, & ideo tales l M SS* evocantur. Habebunt igitur Tigres non intortas fine orbiculatas , fed o aas maculas, ad quarum fimibtudinem menfa Ttgnna appellationem Tij runt De huiufmodi Seneca menfis loquebatur libello de animi Tranqu fl‘inS & te . p lacet inquit , menfa non varietate macularum am/picua ,fid in vfum pofn Senecam . voiuptMe more;ur , nec accendat imidia . tudem 7. t nefic iis : Video ijlas menfis & asi, matum lignum Senatoris ce, fi eo fretio/iu. illud m plures nodos arbori, infelicitas torfit . Lx Citri nempe ligno, qui et te nodofa , ili* macula: in menfis elucebant . Hinc venuite Petronius Ar Menfa ci- _____ Bcce ^fns eruta terris . trea • r Cnrea menfa , greges fer noram , ottrumque renidens Vonitur , ac maculis imitatur v Mus aurum . Germani Qerrnanos noftros nunc Luxus tranflatus eftjic ligneus vere Panther/" cum plurimas ex eAcere & Fraxino , & ex harum quidem arborum ireq, “*i£S radidbd venarum difcurfu pulcherrime variantibus , aeque vt rundtuim crifpis maiore gratia <& firme Patronum oculos imitantibus m-n.as P rene , qua: vnguine (eu pigmento , Vomice dido mire corulcant Nec api los ex varijs & elegantibus Indi arum ^ lignis «enful^ confici ^ cal los ex variis oc eicgauuuua i, oli «In- qux Senatorium centum preco fuo haud atquenc; .11 quarum locum fc 'Z'r (ufteda: , & ex verf coloribus marmoribus , lapillis pret.ofis , gemtmg . . r* 1 . .n hahpnrnr - V lia iu)i dem fi- luttctlx , & CX VCrllCOlOriUUb um nn.u.uu )^ :a:r ^ o * , Orientales plaga fubminiftrant , confefl* m dehc.|s habentur . Vila «v :sfxvber' ante paucos annos in Romani cuiuldam Mercatoris xdi us ap “ jncnla , intertextis artifieiofiffime lapillis nobilioribus .duodecim aure itu/08' imlbbus aeftimata. llllijftrilL tamen Princeps Capus nolter , non luxus, IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 505 in literis folis agnofcit ■; fed luxuriantis Natura Thelauri recludendi gratia? das nobis nuper Frbique toti ad miraculum vfque (lupenti ex ligno foilili 'w ipfi dido,af!abre concinnatas fieri curauit . Hoc iple Primus non procul / rbe fiua Aquafpartana detexit & erui curauit, tam varijs venullifq. vnda- 1 maculis coniper(um,ceterilque compadioris fubilantiae dotibus ornatum, jm Arundine k u Canna Indica venarum elegantia certare, vel potius illam rare valeat . Vere Tigrinas dicere menfas poliis, cum fuluo ferme colone & is diftinbt;e luceant . Nam Sohnus de Tigribus . Fuluo nitent , inquit , hoc m nigrantibus fegmentis interundatum varietate apprime decet . Sic Vfus impigra fimul experientia mentis 3 ^veteres tellure recludit T hejduros rt Poeta ait . un haec omnia luculentius ex (criptis ipfius , propediem lucem a(peduris quibus noua plurima ab iplo deteda & obferuata fimt ) curiofus Ledor :bitur . lic idem Princeps Therebinthini fimulligni ad antiquorum moremelabo- ii , ex quo menlae, (crinia , capfulae & varia (upellex conficitur, vfum no euocauit, ac denuo Romanis fuis oiiendit. Abundant vero hac arbore mon ib ditione ipfius gemini, Scopulofus vnus in Vmbria \ alter altiffimus laniy ro appellatus, in Latio Albunea illius Tyburtin<& Sybillte olim (edes, quem om- n niue primum candentem , & vltimo eadem (poliatum exVRBEcon damur . roh quanta in hoc plantarum varietas ! Quanta in eodem circa finem Maij m amoenitas 1 Qute aurae ibidem tum (pirantis luauitas 1 Quam (patio(a_j imitate eius adinllar Amphitheatri cinda planities! Quam copiofe limpi- narum aquarum ibi fcaturigines! Apud hos fontes Albuneos fic a Sybill^ no- ' fiidos, ante XIV. annos, dum magnam diei partem non fine dulci labore mdis eruendifique plantis, cum Principe nofiro,vti aliarum (ciendarum pe- ti nium, ita quoque rei Plantariae & amantiffimo & peritiffimo, operam de- nus, confedimus ve(pere,6c fraEli membra labore Anticenio nos refocillaui- loannes T errentius , Theophilus /vlolitor enncus £ orumus & Ego, Herbarum 0 omnes addidifiimi • Sub nodem tandem in Arce & Oppido Principis , dido monti incumbit SanEii Toli nuncupato, vt corporis vires bafilica_> >ti epulatione collegimus, ita dulci animum pabulo, (uauiftima nimi- confabulatione , ac philo(ophicis (ymbolis recreauimus . ofedus ell ad eundem nuo Montem eiufdem Principis Cafij Medicus Ioan- tpt.Vuinthierius Bauaro-Scbonganus ad Lycum^f ir preter medendi arte,poli- )us etiam litteris bene cultus, Se Anatomes ac Herbarum (cientia non leui- ndus \ vt leledioribus & tam virtute quam raritate praeftantioribus plan- incipis fui penum & Hortos , ac noldrum quoque Viridarium Faticanum fetiora &; audiora faciat . )rro,vt in viam reuertamur, Ariftoteles 8. HilL Anim, z 8. Cum non locis ibus animalia quaelibet aut na(ci,aut translata viuere docuifiet: Pantheras in Afia Princeps Casfius in- uenit lignu fofsile pul chemtnu . Ex There- binrhino li gno varia & venufta fupellex . Montis Ia- ni Cenaro didii enco- roium . Ioan.Bapt. VVinchie- riusGerma nus Medi- cing & po- litiori! li» terarum be ne dodtus. 504 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. lh Afia potius reperiri, in Europa nullas . Tigrides vero Africas & Lybiae cipue tribuere videtur . Adiunxit in Afia beftias effe efferatiores, fortiore Europa , & in Africa multiformiores i vnde prouerbium, quod ex Ariftot j ; — - - ' f ' | Canes La- Plinius defumpfit Semper aliquid noni afferre Africam . Nam ex varia animal indici vn- commixtione nouas animalium formas videntur, vt Canes , inquit , Lac fur ”afcan’ ex Cane & njulpe , Canes Indici ex T rigide Cane . Quas fi vera fiint , debet ni Tigris fimiliseffe, nec plus ab eo, quam Vulpes aut Lupus diftare. Id ipfe enim Ariftoteles z. de Generat. Animal.cap. 5. concepta hsc verba ha Dmerfcm Coeunt animalia generis eiufdem fecundum naturam . Sed ea etiam , quorum genu. animalium uerfinj quidem , fid natura non multum diftatff modo par magnitudo (it , g/ ten, aquent grauiditatis , raro id fit ,fed tamen fieri (gfi in Canibus in Vulpibus , ( Lupis certum eH . Canes etiam Indici ex bellua quadam pmili O* Cane gener an c^m cane fiue,vt in Grasco efl mdint . Hanc autem belluam cani fimilem fi: fimiiitu- ante di&o loco explicaucrat Ariflot. Tigrem effe . Aft ego hic non vic quas T igri cum Cane fimilitudo exiftat, nifi & Felem fic Cani fimilem di & a quo multum aberrat . Tigrem enim ad Feles , & minime ad Canes peri Fefes po- re,pofl:erius probabo.Nemo fiquidem inficiabitur facile, Tigrem Leoni n Sen" propinquiorem , quam Lupo effe: hic autem ad Canes magis , ille ad cedunt for * 'j • mafua. accedit. Tigres porro a Pantheris raritate & nobilitate differre , vel ex Plinio c XerhfraS- mus, cum enim Rome quadringentas & viginti,vna vice P opulo Pantheras 0 bTtedTf derentur , non nifi in Cauea Tigris folacom paruit, libet ipfum Plin. 8 . Hi ferunt. Naturalis cap. 1 7. audire : Senatufconfultum fuit uetus , ne liceret Africanas I efl Pantheras ) in Italiam aduehere . Contra hoc tulit ad populum Cn* eAufidius 1 Inter qua- nufplebis , permifitq, Circen [tum gratia importare. Primus autem Scaurus AEdi &i0decem fua ?&*** ( h°c Pantheras, fiue mares fiue fasminas) centum quadraginte Panthera^ uerfis mi fit . Deinde Pompeius Magnus quadringentas decem . Diuus Auguftus fola Romae dnngentas *viginti . Idem 4J. T uberone , Fabio Max . Coff.IV . Nonas Matas T pafuit.C°* Marcelli dedicatione Tigrin primus omnium %oma oTiendit m fauea manfuefac Diuus njero (laudi us fimulquatuor . Hic noto Plinium Pantheras vocare , canas , quod creberrimum hoc genus vt ait , fit in sAfrica (jjfi Syria . Ariftotel Tigris i ve Afia reperiri eas dixerat . An in Africa, nec ait nec negat : in Europa ta de neglige j}las produci negat . ter defen- dolendum plane efl:, quod nec Ariftoteles nec Plinius Tigridis nol Quod in- guram coloremque exadtius defcripferunt . Petrus Gillius vir eruditilfi Aues ^liani interpres , ex fuis ad hunc acceffionibus a Porphyrio , Heliodoro & C ) > hoC I 1*1 ' 1 . i r 1. , .1.1 • • ter inter qulT- no defumptis , hasc nobis de Tigride (cripta reliquit : Tigride nihil, inquit, drupeaes - * • ■ • * • • ^ « - r - • i—: TigUrPi sd eft ntbus feris ad f pedandum tucundtus Natura filer tia finxit . Nam forma pulchri t dme.exGii tam njalde inter feras eximia eH, quam longe ceteris auibus Tauo excellit . Lun Ii) . defcri- n'lYp0 fiYmlts njuletur , pr ater /olam pellem , quam njariam macula purpura fcen\ P . 0nC efflorentes exornant . zs4d curfum omnibus feris praflat . Megafthenes /criptis aliquibus" dauit , in FrafijsT igresgigni Leombus duplo fere maiores , eo roborent ft de tMofuntU fietis vnus k quatuor hominibus dufius, Muli pofieriorem pedem comprehender Leombus trahat . maiores . J _ _ i IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 5o5 Hic ego duo obferuanda exiflimo. Primum, maculas purpurafcentes non ni- Duo oE>rcr is defcribi,qute etiam an orbiculata , an oblongas fint,haud pater. Secundum, :s magnitudinis Tigres efTe,vc vel Leama tequent , vel in Prasijs Leones duos T,'?ndIsde 'poris habitu fuperent . Quae notae faciunt, vt de illis , quas in Italia non raro lcnp:i(jnu 'e mus Tigres, quarum non paucas femper Sereniffimi Hetrurias Magni Du- ( apud quos admiranda Naturas opera quamplurima alia conlpiciuntur } An omnes erunt , dubitare quis poflk, Tigres potius an Pantheras nominare libeat , il- rfjf? praecipue, quae Leonibusmuko fune minores , & nigris orbiculatis non vir- hof notm: is maculis colorantur. Scaliger Excercitat. CCV11L aduerfus Cardanum appdian^ i procul ab hac opinione abit, quamuis alia perfuafus ratione. Tigrem dicunt wdl ferum Indi hi, inquit, quos equidem iure ac mento orientales ‘uoco sAt eum ego Scaliger dum puto, quandoquidem & cur fu minus dum in hoc dubitationum inuolucro h^rerem, accedo Illufhaffimumj anum loannem Ciam polum Lynceum Florentinum fautorem & amicum^ colendiffimum , vt fi quid ipfi de Tigribus perfpedfum foret , explora- tum fimiiia fepius animalia in Theriotropheio, feu ferarum viuario, Seremf- V u fimi 506 alia animalia novae hisp. nard.ant. rjecchi. ioannes fimi Magni Ducis Hecruris, Florentis, fua nempe in patria , vidiffet. Efta cem vir hic non fotum inHilforia lacra & profana excercitatiffimus , Phi; Sufonci" fophis reconditioris, & verioris Mathefeos Condus ac Promus ,a Galilso C \i\xi V. CL. slf imatus , fed ea etiam Ingenij amoenitate ac felicitate prsdit' vt in profa verfaque oratione, Ciceronis ac Pindari aemulatione,- Latino Hetrulco ftilo ita polleat , vt vix hodie reperiatur facundior alter j fummis pi inde ob eloquentiam Pontificibus cariiTimus , cum iam fecundo in fcribem ad Principes Chriftianos literis Apoffolicis , quas ‘Breuia dicunt , ab ijfdem ; lnbeatur : eius etiam domus ab omnis fcientis & elegantis cultoribus , ta indigenis quam aduenis,quafi Oraculum quoddam vel Eruditionis Templi quotidie frequentetur. Verum perfpeblis ipfi ledfifque rationibus meis,eod mecum in dubio manfit, anreuera , quos hodie Florentis Tigres appellai Tigres fint , an Panthers potius antiquorum exilf imands , fi fummo rige & Piinij prsfertim authoritate lis eflet decidenda . Et ecce, dum fic hsrem commodum ipfum falutatum aduenit Reuerendus admodum Pater F . Gn v Grego- de rBoliuar Fdifpanus Placentinus , Ordinis S. Francifci de obferuantia di riusdeBo-auj annos XXV. integros m America vixit. Regnum vtrumque Peruauun liuar Hi- i , . ,P n • • i.. j n • ipanusOr- Mextcanum 3 plurimalque adhuc incognitas ahjs, nec deicriptas noui oi cifd *Ve3 prouincias peragrauit , verbo & exemplo infideli illi populo ( cuius tres dic iTtanus°,qai fas linguas optime callet ) CFIRISTI Euangelium annunciando , & ad ver veterem & ac Catholicam fidem illum inducendo : cuius rei gratia ad Jldolucanas quoi bem omne Infulas & Orientem ipfum penetrauit . Hic nolfram facile diremit litem , eai peragi a- ^ animali propofito nobis enarrauit , qus ad rem maxime facere videbam Tum ego, hoc inquam , Hoc placet , hac dubiam Vincit fententia mentem . Hic mira N * . . i ■ i / l robis de Mirabilia, & alia quam plurima de nouo nobis orbe receniebat , quorum p S?SiS.e hac nonnulla feriptis meis inferam , qus tunc auidi , & ab ore lpfius peni bus™ retu- tes excipiebamus. De Tigribus autem Americanis( inter quas lfiud animal, c lu • hic effigiem exhibemus, vlla abfque controuerfia collocabat ) qus dehim quuntur fideliter ab ipfo nobis communicata , feribemus . Ne vero quis retuliffe ipfum exiftimet,quscunque in buccam ac meri venerint, fciat indulfrium ac Religiofum hunc virum a Generali ordini Hiftoriam1 Antiftite magni fieri , & Hiftoriam Americani orbis non modoadfedtam in Americana niis , fed pene iam confedlam habere , qua , Deo volente propediem ftuen eft . Hic enim autopfia plurimorum mores animalium , proprietates ac mem rum conffitutiones exadle adeo didicit , vt iufte ac merito pluribus ipfum tulerim Authoribus , qui - Sapiunt alieno ex ore petuntejue 7{es ex auditis potius ^quam [enfibus ipfis . < Hunc autem in fenfum Tigrem nobis Americanam delineabat, eiufque TigmAmePriewtesdefcrihebat. . . .. jicana a f. Tigris ferociffima ac fortifsima eft omnium animalium , quas India Bobuar Hi dentalis producit. Reperiturin plurimis Americs regionibus tam^sfiw* fc ripta f^utiia , feu Mexicani , quam Pernam Regni: Et ibi copiofiiis, vbi extenf ) IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE: 5o7 , atque impenetrabiles montes fune politi, qui, quo horridiores & magis m r ?ri funt , eo terribiliores &c efferatiores hx beRi^ reperiuntur . Raro autem riatur- P lanitie (fabulantur vaganturque , exceptis tamen Peruanis prouincijs qui- dam , quales lunt Chicas, Lipes , sAtacama , Tucuman & Paraguay . £t hanc dme ob cauflam , quod filua? paffim hic fint vaRiffima? , denfillimis con- : arboribus ad plurimas Leucas extenfa?, & afperrimis fubiacentes monti* , in quibus vllo abfque impedimento filiorum procreationi & educationi ram dare Racilius poliunt. Accedir,qubd prouincia? iRa? copiofifsimis abun- t animalibus, qua? Tigribus invidum& horum fili js in paRum cedunt. Pa!*us Ti- c autem, Vacca & T aun filueRres, Equi & Equa fera?, *4h-es, Ceruiy Dorcades AnSa” Zapreolt,Gamos , Guanacos , Vtcmnas &c plurima? alfa? beRia?, qua? in Tigrium ?n.tationem ibi procreantur . . f topter hanc paRus abundantiam , ac Climatis eius proprietatem maiores atioreFque ibi Tigres generantur , quam in vlla orbis vniuerfi parte, &ta- TI(Tridi ia >ro&&6, vt cum quouis etiam ferocifsimo Africa Leone duellum commit America'', > & indubitatam reportare vi&oriam pofsinc. Vndeiureac merito iiu ncaTigndi regale fceptrum > quod apud nos Leoni debetur, & dominium in ies omnino belluas afsignatur . iagnitudo taiis eR , vt altitudine fua ordinaria quatuor aut quinque pal- - attingat , facile etiam excedat r longitudine ad lex vel feptem extendi- do huius. , Formohlsima, 6c colorem bene maturi Aurantij pomi referente pelle a . Ir f ura Tigris ornata eR plena maculis, quarum extremus circulus punicei mofiflima . fpadicei ( Lioxato dicunt Itali ) eR coloris : vicinior interior albicantis j ?ntrum ipfum nigricat , & quo macula? ha? , qua? tot oculos repra?fentant, ti dorfoque funt viciniores, eo florent rotundiores i oblongiores vero red- tur , quo magis ad ventrem & crura bellua? accedunt . fpedlu truci horrendum eR animal . Oculos fcintillantes ac pene ardentes adit. Pedes tam grandes ac robuRos, anteriores pra?cipue,quibus manuum truxP.e^us vtitur , ob id in quinque vngues diuifos; vt ad reliquum corpus collati vix ia appareat proportio. Hinc miru minime eR , quod Taurum per medium Pedes f ie diuidere, armum eius certe , aut coxam vmca tantum percufsione vn- ^ iis fuis acutiisimis maximifque detrahere valeat . R animal agile valde feruato tamen in motu luo decore , & quadam vt di- Agile am- et,moru grauitare . Vnde velocitatem fuam vix aliter prodit, quam tribus is in falcibus maxime pra?cipitibus:his enim, dum ad animal capiendu coi- quodam. : 5 vtltur >vt quicquid geftic , capere poflit ; qui fi minus ex defideno accedant , ab incepto defiRit . V erum hoc rarifsime contingit , vt quod dit,non affequatur. Ac propterea, antequam aggrediatur,confiderat opus, luti coniilio in arena capto, prius Rationem certam, vnde pofsit ex infidijs pere, exquirit. Perfpedtas fuas maxime vires & valore habet:quare,vbi ex 5 animalibus aliquod occiderit, vt primum fanguinem omnem fuxit, denti PnEda(n_, rreptu humerifq.impofirum, retorquendo verfus artimal caput, trium etia 9uomodo i milliarium ad filios aut feminam fuam lablantem illud deportat * & fi n fuilollere pofTit, adferr, fimulque venandi & beRias adoriendi filios ar- V u z tem \ Docet fi- lios fuos arcem ve- nandi . nandi . pamim habet moleftiffimum . Et fi ex filijs aliquem cum aliqua imperfec Duos fai- ne & naturali defecft u nafci contigerit , genitores illum vel occidunt , vel < tem paric . < Cacuios . tnr e nolunt. Eft Tigris infeftiflima omnibus armentis , hominem, mri prius ex c; dfiijdc eius comederit, timet potius . Huius autem vbi femel fanguinem & car fiiios . deguftauit , mirum , quam palato ipfius arrideat j ita vc ab ea poftmodurr Humana_j ffinere non valeat \ perfequaturque ipfum ad quadraginta etiam millia dede iSa ^umma cum attentione, vigilantia, & patientia, donec tandem incaut tur. nodurno pradertim temp/bre , & dormientem adoriatur .. Hoc maxime animaduerfione dignum eft, fi dormientem in cubiculo nem fimul & hominem offendat , occidet primo Canem , poft hominem . rabit: ftn vero hic Hifpanus fuerit & mancipium aliquod ex Nigritist nea fecum habuerit, & hoc primo interficiet . Sin hominem American Hifpanis hunc primo fimiliter adorietur . Ita, vt hoc plane Hifpani priuilegio ijs in Sglspar' tibus gaudeant, quod his quam maxime Tigres parcant , nec mh vitirni mum loco deuorent . Quod fi plures , omnefque Hifpani fuerint , ex his p: illum , qui puftllanimis magis & excors fuerit , trucidabit . Non eft fecurior ab hac bellua fe defendendi modus, quam ignem ipfi o igne terre* nere , hoceft , vel faculam ardentem , vel titionem acceufum, & egoipfe tur’ quit F. Gregorius)altera manu gladium, facula tenens altera, Tigrem profu; Modus vero capiendi & interficiendi eas , talis eft. Ponuntur decipuU e: Modi Ti- tibus compacftae afferibus, quibus intus Canis funiculo illigatus aptatur, fice fSdi?' depraedatum Tigres Canem eiulantem accefferint, decidunt mu fcipuh inftar afferes jqui, cum impofitum ex lapidibus pondus mille & quingent; librarum habuerint, aut Tigrem occidunt, aut femiuiuam faltem relinqi] Subinde retro aliquam fe arborem Venator recondit>Tigrim fagitta autp beo globo traijcit ac confeftim arborem afeendit , ijfdem in beftiam arm nuo fulminaturus. Veruntamen, fi arbor craffae admodum fit magnitud celerrime in eam Tigris falit, & inimicum fiium occidit. Quare Ve Non poteft aut bipennem aut acinacem fecum fert acutifsimum , quibus fallenti ani. J&gg1 vel manus vel truncum faltem cui vngues figit, detruncet, atque humi f« wn£reai: fternat.Si vero arboris truncus no fit craflior,quam v.g.mediu hominis m Cen ere ’ criter crafti corpus, afeendere beftia minime valetific enim, dum truncu ai xari fatagit, vnius manus vngues alteri infigit, ac fibi ipfi impedimsn creat. Erit igitur fecurior venatori arbor tenuior, quam craflior, duror fatis alta fit ; alioquin vnico in eam faltu, quo plurimum valet , proruinp vnguibus arreptum venatorem detrahet . ^ Pelles Ti- Euidentifsimum & hoc fignum eft, caeteris Tigrem beftijs in Aro muat aUas dominari: quod nimirum, fi plurimarum detraftae pelles cum hac ipfa in Zn*ofl- quadam concludantur, facile omnes reliqua: depilabuntur & eo citius illa: huir iorenr viriniores. fola T vprina pilum futim firmum fixumque retin Medtcame ta ex T i* gre . / 10. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. J09 ■n ad o£to facile dies fuffert. Leonis modo Tertianam febrim patitur, cam- suffertegre fex faltem diebus in qualibet Lunatione * tribus diebus nempe ante, & toti- 1 poft Luna? coniundionem . Tunc temporis ad remotiora loca recedit , & fi elanguefcens animi ferocitatem deponit. Ex rapina viuit , nec pra?ter Saturat ies quicquam comedit:quare indifferenter animalia qusuis adoritur, nulli :k * quin arbores quoque dexterrime confcendit, & magnarum auiunu os vallat , pullolque earum deuorat .-verum id fumma prtecauet diligentia, dumas deglutiat , qua? prefentiflimum ipfi venenum forent . Quod fi aues ; deplumare non valeat , folum exffigit languinem,auibus ipfis abiedis . ‘inguedo huius animalis, no aliter ac Leonis aut Panthene liibtilians valde, mamque penetrandi vim poffidet. Retradis inleruit neruis,fiue in collo il- icrint , fiue in manibus pedibufue, & propterea nifi dextre ha?c vndio ap- etiir , periculo non caret . Utuntur Indiam corollis ex dentibus Tigris confcdis,quas liliorum fuorum is circundant , eafque aduerfus Anginam , deftillationes ex capite & alia , ; alperam Arteriam infeftare valent accidentia, plurimum momenti ha- : libi perfuadent . lumma, hoc animal plurimas alias proprietates quin obtineat , nullum eft iium ; quas nobis tamen cognolcere minime licet, quod indomitum fit , pnetates omini parum {bciabile,quodque domefticum etiam quodammodo reddi- fpehSer* 1 , horrorem tamen intuentibus incutiat . ^tque hxc hactenus F. Gregorius de *Boliuar partim Hifpanico , partim Italico E jiwtur •mate non fine voluptate aufcukantibus nobis recenfuit , latine vtcunque-» aiiacahifto e expreffa , eoque libentius , quod maximam eorum partem cum veterum m* rrationibus conuenire reperio . x imprimis quidem effe Tigrem animal ferum, indomitum » fasuum , atro- Tf|rr°cltaI mum , ex his Ouidij verbis dilcimus , - ** - - - CNyqucenim de Tigride natus , Nec rigidos filices , folidumue in peSIore ferrum , Aut adamanta gerit \ nec lac bibit ille Leana . firgilianaDido in maritum , vt fingitur , farnum ac crudelem Ameam . - - Hyrcanaque admorunt njbera T igres . mirum, quod antiquis tantum in Taprobane , Hyrcania & Armenia maxime brarentur Tigres , cum America nulla adhuc notitia effet , in qua cum.» ?ant'Tigres,qua luam exerceant feritatem , magnam belliatum copiam , leliores etiam alijs perhibentur. Quamuis & Romanorum in Ipedaculis R0m?0iins rtialis Tigrem introducat, qui Leonem laniauerat , quod in filuis, inquit il- ^uH^exht- ifus non Riiffet . Martialem iplum audire libeat . bita • ambere fecuri dextram conjueta magi siri Tigris , ab Hyrcano gloria rara iugo . ma ferum rabido lacer auit dente Leonem , Tgs noua , non vilis cognita temporibus . luja efl tale nihil , filuis dum <> cijeirjf/.!'. • t — ■■ ■ , Q Vanto ingenio ac ftudio Zoographi maculoforum naturas anim: ( V ajLiiv av liuuiv & i AAiav-uiuivi uui iicuuiaj a*ui**i v y non penicilloj fed calamo depingere conati funt, tanto mihi & arr ruiquorG re f°rfan labore, eorum vel fenfum indagare, vel vbi a via veritatis deflexe m . Ok C I 1 m km — . ~* — ^ — ^ « — k A.. M A. I — i~ ■ i . ^ A. k^k a-J A“V 4 . A. A. aa - 1 — _ _ _ _ . . _ _ ^ _ I _ ■ a A* ■ . 4 ntiquoru 1 ^ Ivuaii Ulli V Vi t ^ y vi v ui a via vtiuauj ip nobis ^ntento> vt dicitur , digito ad eandem eos reducere euincendum fuit fficuita- Augias ftabulu quis citius Herculeo plane labore expurgare anniti debeat panunt. yeterum ^ilcordantes plerumque fententias conciliare . Aliquid ian Tigre prasftitiffe mihi vilus fum. Iam alterum , a priore non multum mile animal lequitur,quod Panthera fortaflis nomine cuipiam infignire li lulius enim Solinus cap. 2 o. Panthera quoque numero [a fant in Hyrcania , ii minutis orbiculis [uperpiffia , ita, *vt oculatis ex fuluo circulis , vel c arui e a <~vd a - 4 \ “ Jltngua IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. j1} uatur tergi fupellex . Cum paulo ante Tigris fuluum colorem , nigrantibus Animal lentis & non orbiculis interundatum obtinere fcripfiflet. Diftindio hxccJm^pfj! ridis & Pantheras e maculis, ex Plinio quoque clara eft in menfis Pantheri w & Tigrinis, vt capite luperiore difputauimus . Erit igitur hoc praeiens ani- “en»re vi- Pantheras multo, quam Tigri vicinius, fi politam rede defcriptionem con- deris . t enim hasc beftia ferocitatem , quas Pantheris asque atque Tigribus inna- 1 , vix vllam ex afpedu minatur , cum ad Felis potius fimilitudinem acce- quam Tigris, a qua Panthera non multum abit . Et cum,vt Petrus Gyllius p“nrt"e5rafic elianoait ^elocijjime currant reSia^ia ferantur Panthera^ita ^ut diceres Ja-noftri or- m neruo expulfam s Ventris profedlo crafftties, quas in hoc animah noftro 1S’ picua eft , agilitatem haud tantam arguit . n igitur, quando hic Americanbm, & minime noftri orbis animal defcri- Ame is,Mexicanam Pantheram indigitabimus ? Hoc autem ex ipfa defcriptio- «cana. tadiffima, quam idem F ^regonus de Boliuar Hilpanico nobis idiomato municauit, & Latinis ego totidem verbis expreffi , manifeftum euadet . ft itaque Panthera Americana , inquit lpfe , tam figura, quam natura fiia ArSln* i valde adfimilis , nifi quod viuaciore & elegantiore macularum coloro Fc^egoHj em longe fuperet , quamuis multo fint minores & rotunda minus , deBoiiuar. n in dida Tigre . Caput huic minus eft, &pilivbique delicatiores mol- Color in fque . Oculos vero maiores, fed minus fcintillantes : collum & crura gra- Pa,nt,hera * ' . . ■ i , . & pulcherr»* ra &c magis cetero corpori , quam 1 lgris, habet proportionata . mus . c, vt Tigre eft longe velocior , ita minus ferox eft Panthera . Altitudinem Caput aatuor palmos afcendit, non raro fex longitudine fuperat . Ventrem, a co- lempe vltimis ad coxas vfque gracilem habet , qualem in canibus ve- is curforibus videmus : caudam etiam quam Tigris longiorem, vt ferme coititutio* m attingat . quamuis animal fit voracifiimum,& homini , vbi huius femel carnes gu- Timidae c , plane infeftum , timidum tamen, & a quo citius quam a Tigre fe homo xIg°Iis.qu? idat , abigat & interficiat . on defcendit ad plana & frigida loca , fed in montanis plerumque & re- locus Iu- : calidiore habitat, quaiis eft Brafilia,in qua plurimas Pantheras reperiutur. bltatloms' an audet cum Leone duellum committere , nec maioribus vt Tigris , fed Qua? ani- iribus faltem animalibus infidiatur . Timet plurimum Canes , & a par- Hatur.ad<> iquo horum facile in fugam vertitur , & fubitis in arborem proximam fe us recipit, vbi a Venatore fagitta vel globulo plumbeo traijcitur & deij- . Si tamen arbori Venator ftat vicinior ad viginti etiam pafluumdi- iam , fumma , quod mirum eft , velocitate in hunc fe Panthera praecipi- Lo„CTiffim^ :undit, eum dilacerat & in arborem denuo recepta tamdiu ibi perfeuerat, faiwc. c a Canibus latratu feftis liberetur , , )n patitur Tertianam vt Tigris, nec tanto famem fitimque temporo Non pati-- t. Propter folam ferme pellem capitur, quae afpedu pulcherrima eft , jue queritur maxime , vt ea ornentur tam Ephippia , quam fedilia: Car- men eorundem locorum Barbari deuorant . Animal Timet Ca- mnam . Pelliu vfus; AJaere_j animal . Non terre- tur ab igne. Quomodo Sim as ca piae . An noui & veteris or- bis Pai he- rae conue- mianr . fcndul- phus Sec fi- dus Impe- rat. pul- cherrimas aluit Ti- gres. Polle Ti- gres dici, etfi non__> adeo in ma culis cum veteruui_> ddcriptio- re conue- aianc . Dilcrepan- tia inter Pantheras noftras & America- nas. 514 alia animalia novae hisp.nard, ant.recchi Animal eft valde inquietum complexionis calidioris . Vifii ac facie 1l critatem fummam , quod in Tigre omnino eft contrarium , lemperl Magis ipfi (anguis placet , quam carnes , quo luftentatur . Ab igne non tur . Plerumque in fpilsis arborum ramis dimoratur, dormitque, in bus etiam a venatoribus queritur ac capitur ; & non raro cum fames i| llimulat , fi in alijs arboribus Simias aut Cercopukecos cordpexerit, fe m< fimilem in ramis hifce fupinam componit , extenfis omnibus leniter pec T um Simia? illa?, prout curiofum eft animalium genus,ex vna in alteram 1; do arborem, fuifque indulgedo gefticulationibus, vbi periculofa lua ignoi Panthera? viciniores facta? fuerint, olfaciunt eam, &an fpiritum traha quirunt, quam fi mortuam iudicant , iam metus omnis expertes corpo fius infiliunt & infultant, H xc autem occafionem, famem luam abigendi pra?lente nadta ex inopinato veluti expergefa£ta,vnguibus fuis modo hanc do illam Simiam corripiens & dentibus dilanians, ex arbore in terra pra?c dat, delcendit, viciniorem lacerat, quod vult vorat,reliquias vero vel focijs1 lijs affert . Et ita ftolida Simiarum curioluas Pantherarum fami fuccurr nutrimentum optimum probet . Summa , Panthera eft animal artutum lox, formofiim & in illis regionibus ceu fpecialifsimum quid a?ftimatum. ex F. Gregorij noftri accurata non minus , quam vera relatione . Commodum hic primo indagare fuerit, coueniantne noui orbis cum v mundi Pantheris? Et quidem quod di&um eft, Patheram Tigri admodu lem effe , non abs re eft, cum edam in plerilque tioftra ha?c ambo anim concordent , excepta macularum figura, qua? m Tignbus virgata , in Pan’ orbiculata ab Antiquis defcnbitur . Quamuis vt lemcl , quod res e ft , di hodieque vera? Tigres ex noftro orbe allata in Aula Auguftiff. Uodulpht fe Ca?faris lemper inuidtillimi ( quoleculi Ipationec curiofior, nec rerum rahum intelligentior Princeps vixit ) vife fuerint , qus magnitudine Le luperarunt, pulchritudine Pauonem adaquarunt , luo nempe in genere drupedum eminentes . Tales non dubito, quin Serenifsima & Florendis Medica Domus fa?pe etiam aluerit , vt vt hat , f^pe vt Pantheras minor gribus , harum nomine vulgus honeftet . Nec refert multum, fi oculoru: tius circuli , quam virgarum fegmenta in his etiam noftris videantur n lor vfquequaque cum antiquis congruat . In Canum etenim y Lyncum didtarum , Equorum & Leonum, qua? non varietas coloris & macularu regionum diuerfttate quotidie a nobis confpicitur . inutili plane repetitione porro recenfere haud opus ell. Gperaspretium i videtur , hic integrum Arillotelis locum ex cap. 8. phyfiognomicorum re,vtex vtraque genuina aefcriptione , aequus Leblor conuenientiam Ferendam inter vtriufque orbis Pantheras animo concipere queat . Sic ^Unean? Arilhoteles habet ; Pardalis autem inter ea , quidebis , morum fignificans verfunam , multis modis pro r Panthera alternantem . Hoc inquam Vulpi parum fuffragatur , nam veluti lam a friue1 vix mus, vt Pantherae varia eft pellis , fic Vulpina ncndeelt aitutia . cedit. Eadem, vt idem Aelianus habet, vafritie vtitur Panthera in captandi cadibus, Hinnulis, Capris filueifribus . Nam admirabili quadam odor uitate, qua diurno quodam munere praedita efle dicitur , eiulmodi ani odoris^in allicit , vbi fub fblijs aut arborum frondibus delitefcit , ex quibus tanc prodicatur e latebris exiliens , ea poilmodum capit . De hac odoris fragrantia Am «au* tamen ni nihil fciuiit . Et mirum fane eft, fi vera modo fune , que plures alij ( tros^odo- optimo narrant odore Auchores, Pantheram per fragrantiam alias decipe tur , C3pI" ftias, fe ipfam tetro odore ac fetore quodam mefeari , & capi permittere, ipfemet Aelianus vltimo didh Libr. Cap. haec habet :j?ar dates cum M au vantur , eiufmoddinfldias collocant , vt intra cedi fca imculam lapidibus , quam &ruxerant3 putre flentis tam carnis fruSUtm ex longiore funiculo appendant . , ex arundinibus tanuam raram (Iru&ura imponant , per eas fetida camis ode net , (ffl longe lateque vagetur . Hunc inclujum fetorem fer ce beflice fentiunt , na, dummodo tetris odoribus d( /edantur . Itaque huius cibi appeti ione huc illuc cir runtur , (gf tamquam quadam amatoria illecebra attradee , (fly incidunt in laqueos fdui efca conftnUa tenentur , atque fic illaqueata poenas dant liguritionis cr bd pis importuna , vino dulci Verum & vino dulci admodum duci & inebriari is ipfe Aelianus dc inefeantur qu°d venatores animaduertenres prope fontem, vbi bibere folitx conuei & capiun- ferobem excauant, dulcique Lyaso replent, & miferas fuaui efcafallun quid mirum, fi vino Pantheras dele&antur ? ( Quamuis vt vulgaris habi ficulus , 'Vina bibunt homines , animantia cetera Lymphas ) Cum Baccho olini eas facras fuerint , Nam vt Philoftratus lib. 3. de vita Baccho fa- habet, a Rege Armenias Arface eidem dedicatas fuerunt . Capta enim 111 phyha fuic Panthera circa collum auream torquem habens , cum h: tur. Pantherae Cr<* Bacchus menica inferiptione , Deo Nyflo 2(ex Arfaces . Bacchus enim ab indi CUr Nifgus , r ^1.r r . _n. ' o- a M „.akr,c Sdius f/o v vt aliqui exiffimanu,ita didla erit, d omne animal adie alliciat,iiue hoc odore, aut corporis decore , qui A me- ras noftras mirus ineff Lue afcu demum & foiertia quacunque eueniat. At- hoc demum fenfu a t forte melius dicentur : quemadmodum^ l eofdem Grtecos narior vocatur illud filamenti feu retis genus , quo aniXherae. a diuerfa concluduntur : a»y* enim ferarum capturam , feu venaturm , ificat. Quas de velocitate diximus, hasc vtriufque orbis Pantheras maxi- neft. lasterum de Antiquorum Panthera plura non adfero. Concludo enim, quod hic impreiTum exhibemus anima \, Pantheram haudquaquam elfe: non vete- quidem, cum Ariftotelis ex phyfiognomicis allata delcriptio huic mini» animal no ompetat, fi caput praecipue & ventrem in vtraque delineatione probe in- ^;anche‘ mur . Corpulentum hoc noftrum eft animahAriftotelis aute Panthera circa euis,& gracilis, quod Se in Americana animaduertimus,vt quafi hoc Lgnum ognomonicum dicere poliis. Multo minus 3. Regum cap. 4 cum Regina Saba ipfum vifitaret , hasc legimus verba .• etiam Rex Salamon thronum de ebore grandein , & vePliuit eum aurofuluo ni- qui habebat fex gradus , (gfe fummitas throni rotunda erat in parte pofieruri , Z2* vanus hinc atque inde tenentes Jedile : & duo Leones Piabant tuxta manus fengu- Et duodecim Leonuli flantes fup er fex gradus hinc C^inde. Credo equidem.» Reges illi argento auroque adeo abundarent , vc hasc, ( quod de Salamone m loco legimus, tantam fuijfe ipfi argenti copia, quata lapidum)vi\e[ceiLet plane ofiffimis eos his metallis, venulliilima Pantheras pellem, fuas adornadas fedi ^prteferre volui lle.Nec defuerut,qui Salamoni auru ex Ophir allatu, ex no- oc orbe petitu fuiffe dixerunt^qui tame multis argumetis,fed hoc precipue :atur, quod veteribus magnetis vfus in nauigatiombus omnino incognitus ibfque cuius diredtione tam vaftu peragrare pelagus , quantu inter nollru niericanum orbem interiedtum elF,tranlmittere tuto minime potuiffent . Xx Atque cani Afl fraf ani piat poflic feo Ajjje- ricaoys di JSefcriptio J-coni s A; mericani i F. .Grego* riode £9- liuar no- bi^concef, fa. IEO AME JMagnicu- (do quali? Cani .ma* /tino. vColor. £apaf* Crines.. 'Vngues . Rapacitas. Frequens eft in Ame- rica. Quomodo capiatur . Medcame ta ex hoc . Pellis v- fus . Hac F.Gre gorius . $ J g ALIA ANIMALIA novae hisp, nard. ant, recchi A eque dum h^ec anxie ira perueftigo, alia qua:dam animo dubitatio inc An lcilicet Lepnem, non Africanum quidem , fed Americanum , hoc ipfum mal appellare liceat ? Hic enim ab Africano non tam virium fortitudine, q corporis (fatura plurimum fuperatur , & Indis Puma appellatur , Hunc au in mei , imo commodi publici gratiam 3 ita nobis F. Gregorius delineauit: ma eft Leonis fpecfes , & in aliciuibus a Leone Africano rebus differt , qc communiter animalium omnium Regem nominare lolemus . Reperitur Pttmajc u Leo Americanus in omnibus ferme occidentaliurr diarum regionibus , exceptis tamen prouincijs ( quarum non paucae funt frigora plurimum dominantur . In illis autem, quae moderate frigidae f hoc animal minime deeft,& damna no exigua inferc.In temperaris itaque 1 pr^cipue Pum? ftabul.atJ.ir, vel quia a locis motuofis calidioribus ad hecfu dedefcendutjvel quia deferta & frigidiffima fugiut,& in hec fe recipiunt, c hic non defiderentur valles aliqua, & loca auguftiora ac conclula , ob idc calidiora, in quibus prolem fuam commode procreare valent, & ad quae h< nibus vix vllus acceifus patet , Ex his fubinde ad terras habitatas fe confer & maximum armentis damnum inferunt . Eft huius fer^ ea magnitudo, qii£ magni Canis Molofsici , que Maftinui cimus, fed crura minus habet eleuata. Color eft inter gryfeu fuluumq. mei Caput obtinet craflum ad eam ferme figuram, qualem m Cacto Pardo ma cft cernere.Os magnum, & dentibus firmis , pra:cipue quacuor illis canini ne ftipatum:Oculos paruos, ardentes, actriftes.-nafum craffum, naribus ben Xulis : amplam frontem, rotundas ac curtas aures, barbam longam , in The crines logiores quam in reliquo fint corpore : fuperius labrum diuifum al tenus i in afpedlu ferociam habet . Caudam gerit craffam,& ^qualiter pilo fortes crafliq. tam anteriores quam pofteriores ei funt pedes, & vnguibi mati fortiflimis, acutifsimifque ♦ Vbi Mulam forfanfeuius maxime carnibus afficitur)aut aliud maius an £ue Vacca , feu Taurus fuerit, reperit; dorfb eius infilit , & vnguibus veli harpagibus, carnibus affixus liaret, donec humi profternat, dilaniet aut pe dium nonnunquam difcerpat,& quantum volet, rabidam hinc famem ex Et quandoquidem multo hic Leo in America communior eft, quam T maiorem inde domeftico pecori noxam infert. Quare omni adhibita dilic earum prouinciarum incola: ipfum occidere conantur . Hic igitur canibi cumuallatus derepente arborem qua:rit, quam velociflime lcandit, ex qu; petis aut fagineis impetitus,vel viuus vel mortuus deturbatur. Poteft itide b vel ferobibus in terra excauatis capi . In multis domibus pinguedo eius adi cur ad plurima vtilis,ad membra pradertim paralytica.Omnes miru in mod ftrudtiones aperit, & efficaciter relaxac, vti molliens &c refoluens medicaim Pelle vcuntur incola: aduerfus folis jeftum,6c fua ex his fedilia exornant. At hoc calidce naturo: eft, ac valde vorax, quare fua: vix vnquam fami fatisfaci In hac vero deferiptione licet nonnulla comprehendantur, qua: animal pidto vtcunque conueniunt;capitis nempe Felini , 8c aliqua pedum confli ac corporis llatura^plura tamen funt in quibus variant. Maculofa fcilicet IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. $i9 matis, rotundulifque maculis infignita , quas in Leone (eu Puma non elu- curnofh-a . Nec ferocitas illa hic, fiue oculorum, fiue dentium, eminet. Quare^ Americanum Leonem efle facile fibi quiuis perfuadere poterit . Hatfi ali- itifper in ea dubitatione, an Lyncem feu Lupum ceruarium vulgo dibtum ap ^us Lynci ire hoc animal redtius pollemus ? Vidi enim nonnullas ad viuum exemplar effejaffere- ctas Lyncum Icones, ijldem pene coloribus, ac maculis , prasditas . Caput 1^J' ynce quoque, capiti huius bellus non multum eiL diffimile . Auxit fufpi- em,quod apud Oitiedum in Summario India occidentalis lego , animal ftib no- t Cjatto far uitro \ vocatur autem a plerifque hodie Italis etiam Lynx Lupo ’.ro . Eft igitur nominis aliqua faltem fimilitudo . Atqui huius nos rei cer» s fieri poterimus , vbi ex Veterum Icriptis genuina Lyncis hiftoria prefsius t examinata. Quam tame rem dum aggredior, magnis me iterum tricarum >inionum difficultatibus inuoluo:cum & nomen & figura Lyncis cotrouer- agis fint, quam vilius alterius maculolarum beftiarum . Lyncem quidem Itali modbjfed Latine plerique loquentes Lupum Ceruanum (Germani vero ”ouerra°! ,uchs quafi Luchlam a Lynce deriuantes)appellant. Atqui Lyncis & Lu- ruarij nomen, non idem pafsim apud fcriptores animal defignare videtur . Res & no- men Lyn- cis pluri- con- norm- ca Lyncis nomine aufpicemur,hocter apud Ariftot. quando ex profefio de DeT ru • 1 • 1 „ r 1 I E ■ 1 r N T ne Lyncis. laiibus agit,bis nepe z.oc lemei y de HiB.Amm.re^tnOyCpioa atque Latmo, e Gr^co Lyncis vocabulo ab Interprete exprimitur. Sed quale animal fit, leo clarescam de hoc AriftoL aliud nihil habeat, quam quod cxauerfo vri- reddat ,hoc eft,nonfatmina folum (omnes enim beftiat feminat hoc faciunt) Ariftotelis nas etiam j quod & Leonem & Camelum, ac Leporem aftolere idem docet. ndo,quod auerf Lynces coeant, hoc eft admotis inter fe clunibus, quod itidem les & Lepores facere ait.Et demum quod Semttalum habeat.T alum enim pro- aifulca habent ArifEocelis authoritate, multifida no habent, excepta Lynce, emitalum habete & Leone, qui anfradtuofum pofsidet & tortuolum; homo me habet. Ex quibus omnibus hoc folu colligimus , ex multifidorum gene- imalium Lyncem efte,hoc eft, pedes in digitos diuifbs obtinere . Quid au- )roprie T alus fit, alio in loco exponemus . a Ariftotele ad Plinium nos transferamus, videamufque,fi quod certius ab PIini- {oca rgumentum eruere valeamus . Hic itaque lib.8. cap. zi . Lyncas , inquit , de Lynce . i frequentes,- Sphingas fufco pilo, mammis in peftore geminis, SEthiopia generat, que alia monfira fimi lia . Et lib. z § . cap. 8 . Peregrina funt Lynces , qua clanjfi - mium quadrupedum cernunt . V ngues earum omnes cum corio exuri effcacijjime in tho Injula tradunt. Hoc cinere poto (fortafle legendum, propudia ) prapudia ( alij it pratputia )virorum,eiufdem ajperjufaminarum libidines inhiberi . Item pruritus um ponnas ,Shdicidia rue fica. Itaque eam potius terra pedibus aggefla obruere tradi - udem autem iuguloru dolori mon flratur in remedio. HaElcnus de externis Nunc amur ad noflrum orbem-, primum comtmia animali u remedia, atq. eximia dicemus . [ huius loci vltimis,& principibus prioris verbis, hoc colligo:Plinio Lynce Ae- al no modo non fuifte Italicum, fed ne Europatu quidem. Quandoquidem n3 dn ffithiopia dixerat generarfinunc alterius quam noftri orbis ( Europam intelligitjfadt, Africanum infinuans,minimeque in Italia nacum . Xx z Ouidius Ouidio Lynces suc IndiCce . De Vrina Lyncum in lapide co- ci e ca . Ex Virgi- lio& Co- mentaton- bus ipfius aliqua de Lyncibus . {io ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCH Ouidius etiam i 5. Metam orph. Lynces his verfibus Indicas facit : Vicia, racemifero Lyncas dedit India 'Baccho . E quibus , Vt memorant , quicquid rvefica remflt , Vertitur in lapides , congelat aere tacto . Plinius certe Lyncum humorem , feu vrinam , glaciari in gemmas carb lis fimiles , Lyncurium vocatas , lib. 8 . cap. 3 8 . lcr lplerat , fed qua id in re aut mundi parte fieret , non addiderat. Hic ipfe lib. 3 7. cap .1. fabulari Succini generatione authores adducens, inter alia haec habet : Demofiratu . curion id nsocat ( nempe Succinum ) O* fieri ex rvrina Lyncum befliarum , e hus fuluurn (gffi igneum, e f minis languidius atque candidum . zAlij dixere Langu Qfr ejfie in Italia hefiias Langurias. Zenothemis Langas ruocat eafdem , & circa l jjs njitam affirmat . Quod fi, vt non nemo autumat , Langa & Languria , Lyncibus idem funt , erunt & in Italia Lynces ex Plimj fi minus , aliori men , confenfu . Huc etiam facit Virgilij locus Eccloga 5. In qua ( vt S< exilfimat ) Iulij Cadaris mors fub Daphnidis nomine deploratur . Daphni , tuum Poenos etiam ingemuijfe Leones Interitum , montefqueferi , filuaque loquuntur . Daphnis zArmenias curru fuhiungere T igres Inflituit . Hoc, fu Seruius , proprie ad Cajarem pertinet, quem conflat primum Sacra Liberi tranfluhjfi Tfimam . Et recentior Virgilij Commentator, eodem loco, cinellus : Lynces, inquit, Tigres currum ‘Bacchi trahunt , vt ZF Statius fcrtbii videntur Baccho ajfignari , te fi e Probo , antea diximus , cum ofienderemus ijs animalibus nihil opus effe 5 njt prona cibum umerent ; quibus autem manus e fent, quomodo hominibus , aut velut manus ,quomo- imijs, quibus vero ha non effent , Vt Equis, ea (gf collum maius , ob idque ipfdm ma- ni etiam habere maiorem . quibus Galeni didtis colligo Lyncem ex multifidis effe, quod Ariftoteles Ex Ar.fto que dixerat . Deinde vel Roma? , vel in Gr^cia , quibus in locis Galenus tele difci- :, frequens hoc animal fuiffe, quod Romam attinet , videtur forfan hoc effemSX ius laudato iam fx pius loco lib. 8 . cap. z 1 . voluiffe dicere , quando fcripfic fidam * 'as vulgo frequentes in Afthiopia generari , qua? tamen verba : evulgo frequentes , nihil ambigua funt, cum nefciatur an illhic vbi' Plinius degeret, an in ipfa liopia vulgaria effent . Magis tamen in illam fententiam inclino ; ciim ea alibi rara, Roma? , ciuium potentia & induftria vulgaria effent. Galeni 1 temporibus, qui fub Antoninis Principibus in Vrbe vixit, non infre- nes fuerunt: vt modo diximus . Et fane quod ad huiufmodi peregrinorum lalium Roma? frequentiam fpedbat, vel vnicum infolentiflimi Imperato^ leliogabali exemplum nos doceat , qui vna in ca?na Sexcenta Struthionum ca - Lampnd. ex quibus cerebella tantum affumerentur,c onuiuis propofuit . Phoenicem etiam 10 Hel:og‘ 'politurum pollicitus : vt nihil Romanis Jv**ov tanquam orbis ac Natura ^inis, iadtare pro faftu videretur . Et quoniam fupra iam diximus , Lyn- aplerifque hodie Nationibus Lupum Ceruarium appellari , videndum por- Xx 5 roan 5tr ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. De lupo ro an huius Veteres etiam mentionem aliquam fecerint , & idem plane rio mai , quod Lynx eft, ede crediderint . Plinijpr*' A ■L . . » • ■ t r csruario Ll , QUOQ Lynx CU} CUC tieuruviiin. • • r 1. fertim' lo- Ludomcus Dominiehi , qui Latinum Plinij textum Italico, non infeliciter ■ cadducu- . yjomate „aduxit , vbicunque in Plinio lyncis fit mentio, Lupi cen 5 ^ : L, rllz-lo nnn Ipmrpr prnr.i tur ( Lupo ceruiero ) voce exprimit . Qui meo quidem ludicio non lemter errat, < IralicusPli ' ' - - • — «* t :: Ue~ rnnenn ennrr ni, inter- Plinius de Lupo Ceruario 6c Lynce varijs vti Capitibus, fic diuerio euam pres n°ta- mone pertradtet . Et libro quidem 8 . cap. zr.de Lupis agens , quibus Lupum Ceruanum , ex eodem ^enere ( vt {ibi perfuadet ) annumerat : Sunt in eo genere ( Lupor PIii° nempe , inquit ) qui Ceruarij vocantur , qualem e Gallia m Pompei Magni ha rupus cer- fj,eftatum diximus . Huic , quamuis m fame mandenti, fi refpexit,obliMommcibi KTr," repere aiunt, digreffiemque quarere alium.HiYYo. i i.cap. 37. /nfatiabiha, inq “imal • animalium , quibus d ventre protinus retto inteslim tranjeunt cibi , vt Lupis Lt rus, O- inter aues, Mergis . Et quandoquidem Plinius dicit. Lupum Ceruar illum Pompei magni ex Gallia fuifle allatum, paulo ante dicto lib.8. h ckai & Rs mentionem fecerat, verum non fub Lupi Ceruarij, fed Chat aut /Qrfo/ app ii "0ml' tione his verbis : Pompei magni primum Lud, attenderunt Chaum , quem Gal. phium vocabant, effigie Lupi, Pardorum maculis . Vbl obiter hoc noto : ta 1 Plinii interpretem iterum lapfum fuiffe , cum hoc animal (haum dictum, lirapbium appellatum fcripferit;cum dicere debuifi ct, gallos hoc Kaphtu voc Erit igitur Plinii Lynx, minime ipfius Lupus Ceruarius , non tam quex ££ Galliam , illa ,£thiopiam pro patria agnofeat ( poterat enim , dicet qui p LlX. ex Athiopia ad Gallos, & ab his ad Romanos transferri > qu^.shoc i to Plinius non tacuiflet : ) quam quod nominibus diferepent i &hlc leroei cat in Ludis Pompeianis vilus, illa vulgb frequens forte Roma; fuerit; hic a vo tate memorabilis, illa a videdi acumind celebris extiterit. In i) cm o p dis comparuerunt alia animalia Cephi appellata , ex Aethiopia a lata , qW pedes polferiores pedibus humanis, priores manibus fuerunt iimiles.Ql, mal poftea Roma non vidit, vt idem Plinius habet ; quod fi Lupus Cerum ipfum natale folum agnofeeret , non Gallia, cuius inquilinus laltem ui < Aethiopia, hoc in loco nominari quoque debuiflet. An ab Ariftotele igitur, quid Lupi Ceruarij fmt,difcemus.?Hic lib.^ca . ti, Hifior. Anim.Ac Thoibus loquitur, quos Gaza Lupos Ceruanos vertit. H« Ariftotdfs praeceptoris verba a Gaza Latine reddita -.Thoes igitur , quos Lupos Ceru «manf.1 Eximus, inquit Gaza , hominem diUgunt , ii « eque offendunt neque metuum a pugnant cum Canibus & Leonibus , quo fit, vt ne eodem loco fintCeruarq [feul (Hr Leones . Optimi Ceruarij qui minores Junt ■, genera huius ali) duo , ait) tri , 1 plura iis elfe non ridentur. Sed vtpifcium . amum , quadrupedum genera a iqu, Ceruarij quoque per tempora immutantur, & colorem diuerfum hyeme ajlateue n Oaa* la- atque attate nudi , hyeme hirti redduntur , Hic Gaza male ait , plura ijs gen p|us - y, dentur , fufficiebat dicere , plura non videntur , cum reuera nec iin . 1 • i /i . * /L _ Jl < ili n m i ptp ni i r ^ Videntur > lumcieDat uilcic^ 7 , • genera , nifi quodlibet accidens llatim fpeciem dilfinguere putaueris, lunt pilolum , & depile eflej . , Hic fingularicer ego animaduertendum cenleo, cum dicitur 1 o • IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. st$ 'ignare ferox & generofum aliquod animal infinuari , quod ex genere Lu- Thos Vlde. im effe videtur , cum quia pilum , quod etiam in prouerbio ed , non animum effeex %t\ & propterea plura effe genera videntur i videntur inquam , at non_, pSSn . U : , vt iamdi&um , cum folo pilo & colore varient : tum quia idem Arido- > lib. 3 . cap. vltimo, Lupis annumerare Thoes videtur , cum inquit : Quin n Thos ( quem Lupum ceruarium appellamus ait Theodorus Gaza ) interna ia fimilia Lupi habet . Ex quo iterum loco deduco , Thoem non polle ede il- Tfl0^’m n? animal , quod proprie a Plinio Lupum ceruarium vocari diximus . Hic enim ceruariu m Ceruario Lupo vnicum & redum , a ventriculo ad podicem concedit in- nlp/oba- num , quod in Lupis quibus Thoes interiora omnia fimilia poffident, mi- cur' e verum ede fupra in Lupi Hidoria demonftrauimus . Nifi dicere velis, n Lupum habere vnicum non interruptum , aut ex varijs feparatifque ne- i,intedinum-,quod quidem in omnibus animalibus & homine quoque ipfo {fimum ed . At non idud hic agitur . Licet enim in omni animali varia_» lina inteftinis indantur , hasc tamen omnia non contiguitatem, fed conti- atem habent , & fola craffitie ac tenuitate due, vc Medici loquuntur , fub- tias modo , didinguuntur , funtque fimul fumpta longiffima Sc anfraduo- non redo tramite ( vt Plinius in Ceruario Lupo contingere ait ) a Pyloro odicem delcendentia . ed quid conieduris certare opus ed ? quando ipfum Iudicem , Plinium in- Ex maio n , qui certo litem hanc dirimat, adire licet ? Hic quae de Thoibus Aridot. zz} probe in fuos retulit Commentarios lib.8. cap. 3 4. Nani Thoes , inquit f no effe Lu- orum id penus e fl procerius longitudine, breuitate crurum diffimile , njelox /altu , ve- SS!6”1*" •viuens , innocuum homini \ habitum non colorem mutant, per hyemes hirti , a flat e . Vbi minime hic , quod Gaza aulus ed , Thoem Lupi ceruarij nomine lit, fed Thois nomen Graecum relinquit, quale apud Aridotelem reperitur, 1 alioquin Plinio infolens ed , cum alibi ex Pardale voce Graeca, Pantheram nam quafi vocem fingat . Quin lib. 1 o. cap. 7 4. de illis, qua inter fi conueniunt iffident, animalibus : Di/Jident Thoes & Leones, inquit, minima Lynces, quarum vnnas coire in duritiem lapidis j uSsnon tur prctiofi . Erant igitur tefte Solino Lynces m genere Luporum, in quo $ Lda7 ani’ uanj funt : fed cum his non ijdem erunt , fed (uas propriat fpeciei Lynces . re nec hoc euincemus Authore, Lupos (eruarios & Lynces idem animal eiie rit tamen haec authoritas in caufa , vt iuniores Scriptores Lynces etiam L ceruarios vocare voluerint . Aelianus JElianus Lyncum non meminit: Petrus tamen Gtllius huius interpr busmhu’ Oppian0 , ^ed male, Lynces facit Lardahunr, feu Pantherarum generis , cui habet ' ‘ qmc < GPard alium duplex e fi genus , alu enim Lynces nuncupata , parua quiden tra Lepores comparantur , alia maiores in ceruos atque Oryges facile infiLiunt 3 eh \ ambo corporis figura fimiles funt , [militer vtnfque oculi fuauiter fulgent. I Gillius vtrifque alacris perlucet ,paruum vtrmfque caput . Solus color di fsimths . Minore norf^bene tiem rubro , maiores vero croceo fulphureoque flore difiinguntur . Quas omnia' citat. efte videntur ex mente poetas Oppuani , prasterquam quod Lynces Pard; fpecies facit . Sunt enim animalia fui generis ,>& cum Pardalibus nue theris nihil magis habent ftmilitudinis , quam cum plurimis alijs ditoei — - 0 - - ~ ' m IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. S1S s, pellem praebet maculofam . Albertus Magnus praeter ea, quae de Thoe ipca funt , nihil lingulare afiert . Et Iftdorus illa , quae Lupo Ceruario conue- e diximus . Lynx diUus efl, inquit , quia m Luporum genere numeratur , befha culis in tergo dtjhnfla 'vt Pardus , Jimilis Lupo. Data hic opera etiam illa » - inieram, quae in libro Horti Jam tatis titulo , ex lib. de hiaturis rerum ita reperio , & haec iunt : Lynx adeo per Jpicaces oculos habet ^t Jubtilitate 'vifus Liber de_> m [olida corpora penetret . Conflat enim, quod oculus m humido Jitus e(l Juxta Philo- ^a!Ura re* wm. Tria ue) o Junt m aqua , (cihcet aquea humiditas , diaphaneitas , lucis per- dicat ? masrffr hanc ultimam communicant cum natura cxlesli . Lynx habet linguam fer- is fimilem ,fed maiorem , quam in longitudinem porrigit , $$ collum circumagit : vn- habet grandes , unicum fatum facit , vnna eius in gemmam, dure [ctt . Ex qua eriptione liquet , quam mifere non raro decipiamur, dum nudis authorum ais fidem habemus , nec res expendimus lpfas . Quod & hoc in loco viuue- cum Lynci ferpentis lingua tribuitur, quae Iyngi auiculae & non Lynci iynx& drupedi a Natura concetfa fuit . Eli autem Iynx, fi Bellomo afifentimur,ex rum genere, & Aldrouando Torqmlla vocatur : lingua huic longa eft infigni )ide praemunita.Hanc autem ferunt linguae aculeo velocififime exerto trans- s formicas venari. Eodem prorius modo,emi/Ta inft ar fagirt* praelonga lim mufeam transfigere Chamaeleonem vidi,vti fuo loco dicam . lam fimilem fefp6ciai * e fibi in Lynce quadrupede linguam imaginarfihoc potius fomniare,quam ofophari efiet . ^uid igitur?Lyncem in rerum Natur^ Vniuerfitate nulla reperiri,(ed Sphin - nftar, Gryphis , Peg afa H tppocen tauri, a u t alicuius modo Chimafa poetis fi 61 a , p?“ m™ itiofis hominibus pidlam beftiam autumabimusPEique non Aithiopiam cum io y ied cum AriHophane nMwiwfitw , aut cum P horna Moro Htopiam proda- ia aifignabimus? Vel in folo mentis Intelledfu , inftar Entium rationis, vc daftici loquuntur , exiftentiam obtinere credemus ? > quam optare ego nunc mihi Icaro- Menippi illius apud Lucianum alas dari 1 i vt his ad Lunam eueherer,led quo dextra Ax , quae aquilina erat , virtu- ffultus, eam cernendi vim & acrimoniam acquirerem , qua,vt Menippus in Optarmir torbe conifitutus, repente fadtus Lynceus* cundta quae in terra funt, digno- l^adlyn- omines , feras , ac propemodum etiam culicum nidos ; ego Aquila inltar uendamPe" m rcpenre meam , ac intueri queam ; a qua Lynceos poftmodum mutuan- ■ulos , in caetero qui mihi reftat Animalium labore , peripicax magis fiam, ]ue LT NCEH d-Sapieter certo, Plutarchus opaienio de ifde C* Orifide omnia a DEO petenda efle monet, fed praecipue Iteritatem, quod nihil homo v . ere grandius , vel largiri DE VS ipfa pofsit auguifius . Ccetera enim, inquit, apud foia ' J hmimbm quidem, quorum funt indigi, donat . Hanc pojfidet ipft peculiarem , idem DEVS mfi» • \ i dpum coinmamus , at laepuis aberramus . Id , fiquando mihi eacnirc-? ruas , contige- st6 ALIA animalia novae hisp. nard. ant. recchi. contigerit , minime perturbor, cum & illos qui doctrina fua, nobis praluxerur>t}a que Duces noftri,fed non domini vt Seneca ait , fuerunt , tale quid fepius paflos mo Philofophantium ignoret . Etymon iaitur nomina fint vmbrae rerum, 6c fepe vocis Etymon nabeat ne ^VnC1S' quid recondita: rei , non miror Lyncem a plerifque recentioribus Lupum ce i num didtum fuiffe:videntur enim Lynx & Ai/*a?,ideft Lupus , aliquid in vocal conuenientise habcre.Germani etiam multi Lyncem non Luchs modo, fed et Thiervvolf appellant, hoc eft animalium quadrupedu pra:fertim,Lfc/w» ac d< ratorem^vt Lucium etiam ptfcium Lupum3{eu. vaftatorem,nominanms;qu6d i flra^em non leuem facere foleat.V olunt aliqui etiam ai/kok , hoc eft Lupum *'Kn( id eft a luce,vt in Lupi hiftoria me explicafle memini, diftu : quod : mon,cui conuenientius quaelo quam Lynci, animalium omnium perlpicac mo, adaptari potuit?Sed relinquamus tandem has V eterum tricas, quas exti re non ita eft facile, non in animalibus modo , fed plantis quoque, ab illis ; breuiter & obfcure defcriptis,vt in plerifque quid vcluerint,pene lgnoretui FabiusCo-qua Fabius Columna Lynceus fpedtata Generis Nobilitate & Do&nna coi luna pluri* cuus jam triointa ferme annis defudauit,eoque ingenij fui acumine procefl rum pian- crenuinae 7 heopbr a fh ac Diojcoridis inftftens menti, innumeras ab alijs perpc ftftSf p£- nominatas plantas, fpeciei, loco, ac nitori fuo non modo reftituent,fed plur na?Srddi- in fu per nouas penitus nobis antea incognitas, publici nunc luris fecerit . <£.p £go itaque animal illud, quod hodie Lupum ceruarium nominamus ,c lynx modiflime Lyncis nomine inftgniri poffe cenfeo . Praeditum enim omni rostra. tentur oculis fplendentibus , & igneo quodam fulgore coruicis , cum lon; me diffitam prodam oculis viuam fpeculetur,non Vultum more putridun ribus cadauer olfaciat . Hinc ad venationem fe accingit , Leponous , Dor bus, ac Ceruulis infibtj ne quid de minorum gentium animalibus dicam . lupus cer- igitur mirum eft, fi vtraque ex proprietate & Lynx ob Vifus pradtantian Lupus ceruarius ob gulae auiditatem & rapacitatem iit aidtum . optime me Et quamuis ego hoc animal viuum nunquam viderim, tres tamen e expreffas Icones obtineo . Quarum prima ad illuftrifs. & Excellentifs, P pem Cafium Florentia : Altera ab Illuftriftimo loanne Cafimiro Comite de FrU iconestres Sereniffimi Saxonis Eledtoris Theriotropheio:Tertia a TheopUo Molitore lyndffeu rinthia ad me tranfmiffa fuit , quae omnes corporis quidem hgura & Lupi Aev* tium fymmetria fatis conueniunt, coloribus vero mire variant . Fiorentin 11311 1 qute magnae ftaturae, vt ex membrorum proportione colligi poterat , run Fioretina. ^orem ]an£ ferrugineum ad fufcam rubedinem vergentem, habebat lis pene maculis, praeterquam in cruribus & ventre ( qui hrnul albicabat Saxonica . ris ac fufcis. Saxomca , non multo minor , colorem talem referebat* qualet: cum putamina viridia aquae incodta exprimere lolent, .pedtus tamen, vej® ferior , crura pedefque omnes albebant , maculis vniuertae pelli interi^ Gr*zenfis. nigricantibus. Tertia Gratienfts minor ceteris apparebat, pellemfortita u fam fplendicantem, pedtus tamen & ventrem ac crura ex rubro albentia bat,pundtulis vndique tam in capite quam dorfo plurimis non nigris i i atrorubentibus commaculatam . Ad huius plane modum coloremque , IO, FABRI LYNCEI EXPOSITIONE» $%7 cJ Pellionem quendam Romanum decem pelles Lyncum non ita dudum de- las , (anguine adhuc fjcco (uffulas &z maxilla inferioris fuperiorifque denti- etiam inhaerentibus, conlpexf quas m Liguria captas affirmabat . It quantum ex relatis Iconibus, vifis pellibus, & diligenti Lyncis .defer i- ne quae in Therictropheio Stlefaco exeat , conijcere poffium , Lynx fiue Lupus DefcriPtio urius noder, animal ell acerrimi morfus , quod dentes infinuant, qui Leo- lunt, vt poftea probabo. 1Z.1L oblongum latis, led cruribus breuibus , quod grae detradlae pelles monftrant, & Icones praefeferunt . Pellis plerunqueed cans,ex fuluo purpura(cens,fed maculis oculorum in (lar variata, vt pluri- jocortUol n nigricantibus . Hic tamen color , vt Italicis ferme lemper ell communis iore'ayC0" cibus, fic in alijs variat . Nec mirum eft idem animal in Audrahbus , occi- nane, talibus, Septemtrionahbus aut Orientalibus locis natum colore plurimum :rre,vnde Adaticaru Lyncum pelles, noffras quoque piloru pulchritudine, rtate , longitudine, maculis plurimum fuperare animaduerti . )culos etiam fulgentes & ferme radiantes , qui eos viderunt , ipfi attri- 0culi# nt : Capite apprime Felem repr^fentat, atrocitate nequaquam formidabi- Auriculae curta? lunt, curuaeque , & figno quodam proprio Lyncem ab alijs gnguiSe* libus quadrupedibus (eparantes : luntque apices illi villofi , conferti, inflar habent' derici nigri fplendentes, molles 5e venufti ex fummitatibus auricularum,, i, ac furfum trium forfan digitorum tranfuerforum longitudine elati, & ninari . Linguam ego non vidi , quam fpinolam & aculeis refertam refe- x.ingua_* : , & ferme lima? fimilem ede, quod obferuantia dignum cenfeo, in Feli- etiam cernitur. Dentes ipfe numeraui tres ex vtraque parte tam fuperio- s quam inferioris maxilla molares , (erratim (e (e recipientes . Duos laltem ongo.s Caninos in vtraque maxilla, & incilores (ex vtrobique intra duos il- Haninos comprehenfos . CUtiffimos etiam huius animalis Iudraui vngues ,ex cinereo albicantes du- vngues. ^recuruos, quinos in anterioribus quidem pedibus , & quaternos in po- oribus. Caudam habet valde breuem i fex forhtan tranfuerforum digito- Caud*-’* longitudine, cuius plerumque extrema nigredine inficiuntur. Scribunt )er Anatomen animalis huius interna ferutati (unt, patellam offeam oblon- amygdali figura in pofteriore flexura inede , anteriori vero deedejin huius n fubire ofsiculum minutum faba? magnitudine & figura . Has ego patel- Cmr idem reperio in meo Felis fceleto ( Feli autem iam dixi putare me (imilem em ede^ in cruribus nempe pofterioribus forma Cordis ofsicula , quorum or pars furfiim , latior deorfum vergit \ in anterioribus autem cruribus of- a nulla inuemo . entriculum quoque amplilsimum ac rotundum Lyncibus aderunt: quod venmcu- i facile poted , cum voracilsimum animal perhibeant , in cuius exenterati lus* riculo aliquando repererunt Venatores Porcellorum ferorum, & Leporum es, quas pellibus ac ofsibus tantum confradtis deuorarant Lynces . Ha? ( vt Cibus L” ) non raro inuadunt Ceruulos & Capreas, fa?pifsime Lepores & Porcellos cum ’ lires , aiuntque ( quod etiam fuo Lupo Ceruario Plinius attribuit ) flteffina minus tortuola & anfra^tuofa ede: ob id animalia ha?c vora- ciora , Mores Lyn cis . Aftutia_>. Rapacitas. 5zS ALIA ANIMALIA N OVA HISP. NARDI ANT. RECCHI. ciora , ciuod ingefta citius tranfeant , merito haberi. Vt vno dicam verbo , haec beftia agilis eft valde, & m longum faltus fuo tendit : Rapax vt Lupus , fed multo eo calidior. Tam hominibus quam pec bus pariter infidians, in quos ex arboribus, quarum vinbris rui tim latitat, | tereumes defilit, adiuuante maximo oculorum acumine : quo exteris anin tibus prxcellit . Afferuerunt mihi fide digni , maximo in pretio apud Ger Vngues ali nos Lyncum Vngues haberi, & auro inclufos a pueris adueifus Eputpticc. SeduUsSEpt- fultus geftari: Verum , vt certum huius rei experimentum non habeo, ita iStur. vngues,^ ex quo pede capi debeant, ignoro v Pelles harum funt magni pretij etiam apud Magnates, ii praecipue oru PeUesLyn i-« rmt Lyncibus detra colore fimi aptiores, vti a flate viliores , imo deteriores . Quid ad Sed quid ad Ariftotelis intenm & PlinipgrauifTimorum Scriptorum ai "S ritates refpodebimus.^vei quomodo e dubijs eorum locis aliqua opinionis fai^cadi- ttrdinem,aut ex obfcuris aliquam lententi# luce eruetnus?Plinium tamen cendum . attinet , non adeo moror, qui pleraque ex Ariftotele de Animalibus excerpfi autem Anftoteles in mulas idem fecit , & obfcuriftima ( quod & nos nor AdPhniu. facere folemus ) ftcco pede tranfiuit , notifsima vero, ne tempus hiutilit rercta largiore deferiptione declarare renuit *, veluti fi quis hodie nec lacti nec Mulcas, aut Mures, longiore verborum ferie depingere dignaretur J felen". °' hinc faftum eft , vt qux vctuftas tacuit, temporis progrefsio dius in lum . ras eruerit . Nec tamen veteribus labito eft iucceniendum, fi quando ipus, fuccenfen- Ennianum eft, labi contigerit : quin illud potius Eloquendae Magiftri p S fila' ac modeftis Ingenijs femper ante oculos habendum : Weque idfiatim legen Qmntiiia-C fuafum fit > inquit , omnia qux magni authores dixerint , vtique e/e perfeHa, nc Ubuntur aliquando , oneri cedunt , mdulgent ingeniorum fuorum volupW femper intendunt animum , nonnunquam fatigantur . Modefie & circum fpette cio de tantis viris pronuntiandum efli ne ( quod plerifque accidit) damnent, q intediount . . . . r.. Optime fane Quintilianus . Quidam enim libidini ac prurigini lui ^ nus IO. FABRI LYNCEI. EXPOSITIONE. ji9 gentes in rebus fiepe minutulis .magnos viros carpunt : hoc eft, dum fin- No :ene cum fyilabis commorantur,nullum calumniadi finem faciunt. Quod re«tjores alibi. Quintilia nus dilerte fic improbat i Omtffa rerum (qui nerut funt m cau tLi.*^rl (tgenti* , quodam mani circa njoces jludio fenefeunt . Sl igitur rei fWioius res e a n 1 1 us i pias habeat , confultius longe faciet , fi verba rebus aptet , quam inlecus res alias arceiTat , quibus haec verba conueniant . s interea Lyncem noftram habemus, quam hoc nomine ab VRBE & or- Ly™ no., ile condecorari nouimus, nec tanti refert, fi vel ab Anftotele minus exa- cripta fuerit, vel ei de natali iolo cocroueriia moueatur. Haec duabus ma- mea* >ollet facultatibus quae in Lynce quoque laudatur, videdi acumine & vo- e.Nec nouum eft Aethiopicum animal pofle fimul & Europteu efte,ciim ia eadem animalia in nouo & verere orbe nafcantur . Ex Galeno profe- cuimus , non fuifte adeo rarum in Italia & Graecia Lyncem * vt monftri aberetur . Et quid , fi forlan Plinius ignorauit. Lynces in Italia reperiri > iynx c?a- ion lunt adeo in hac mundi parte frequentes , nifi in Liguria Sabaudis fi leni t-epo- i, & apud Rhtetos .Et forfan quod animal Plinius Chaum , aut 7{apbium * aut Lupum Ceruarium , Lynx fuerit Cjallorum,ab Aethiopica non parum •ans, cum ego duas Germanicas iam fupra notatas ab eodem colore, ites fufficienter offenderim : Hic altas poteram ,($- plure .* fubneftere cau fas , i Lupum ternarium noltrum veram Lyncem eiTe,aftruerem: quamuis fupra itis , ex Plinio pradernm, dubijs relpondere, qui rem lpfam fortaifis mi- ‘.e intellexit , non adeo de nihilo fit . Libet itaque totum negotium pau- cis proponere, &, hlicec, arbitrario etiam iure componere, auctorita- mc»& lententia illuilris viri loanms Bouar de ^Bahz. Liberi Baronis ouct in Refpon •vocato KLblat, hoc efl T rtfolto . Atque h Leonem & Tigrem facio . Quo ica ferocia , dentium fitus , numerus , hj re°anW mdticunt , quod Achillaeum mihi quoque in Lupo & Cane argumenruir licTonS Etf tamen exigua etiam in his dentibus differentia , alioquin Felem pro L da. “ i- ^ - Pences Fe- lis. & Tigrem pro Lynce venditare pd flemus . Felis itaque, cuius exadum valde fceleton habeo, tam in fuperiore , (] inferiore maxilla duos obtinet dentes Caninos , fuperiores inferioribus longiores : hoc ipfum apparet in Lynce noftra , in Tigre , & Leone •, amb enim horum animalium vltimorum Caluarias politillime a carnibus lib & filo xnco connexas nunc domi adferuo,non meas quidem, fedpr Thtlippi de Liano , e prima claffe Pidoris non modo Roma? , fed & alibi a • ' A —1 „ m tVron iITi mi M oo-ni Durie f-TpfrnriaF’ C!ofmi Sec udLob • ^ fjb w b 1/ 1/ w 14 W VF ff v ^ ■ — — — » dIhLiTnPoS cipue in Aula olim Sereniflimi Magni Ducis Hetruriae Cofmi Secudi,ob celebrati. Cui & hoc laudis debeo, quod noftra omnia animalium fec nus. dodifsima pridem manu dehneauerit , & in aere expreffa naturalium i petes Leo»fbudiofis publica facere voluerit. Intra Cangos, qui in Leone pracg «is Lyncis ^ pex incifores reperiuntur j eiufdem omnes magnitudinis in Fele j i & Tlg lS in Lynce , & Tygre , atque Leone . In his enim tribus inferior horum fi tium feries paritatem habet, {aperior vero duos Caninis viciniores pat tiuni feries paritatem habet, fupenor vero duos Caninis viciniores pat giores & crafsiores offendit , Caninis tamen minime annumerandos, q perius & in Lupo demonftratum . r Quod vero tam vifii pulchrum , quam notatu dignum videtur ,fl quod dentes Canini in Leone, & duo illi ex inciforibus, Caninos quod; do semulantibus , lunt omnino perlongum fifsi, & mdua’s aequales part fi , vti linea diuiloria manifeff e offendit Hoc idem ,'fed non tam eui inVmris dentibus quattior Vere Canitiis minime Vero in duobus illisi i? .r •• , 7 , -i i' i 21 ili tibus inciforijs , obieruatur . Poft Caninos ac inciibfes , molares veniunt , quorum tres, tam mpr infra, ifi vtfaque maxilla & latere exiftunt, qui fimul numerati ad di Molares pertingunt . In fuperiori maxilla tam Tigris quam Leonis vltimus mol quomodo xjmus eft omnium , tribus eminentijs ac veluti cufpidibus confpicuusyi ie habeant. ^ ^ tribus eminentijs infignis, led multo minor luccedic ♦, demum m teni Caninum eft adeo paruus molaris, vt vix vnam ex minimis illisu sequet . His corrcfpondent tres inferni , quorum vltimus non tribus\a tantum cufpidibus, fed fortibus plane , videtur , focidliiperiori fiio m nor. Secundus fciufdem cum focio fu per no magnitudinis & figurae; T* compari longe maior , tribus & iple eminentijs clarus . Nam hac ra feriores fua mole aequant fuperiores . Mirum eft quam folida candida n * -c inioi-rinnp rlmrrchi fnnprinres & i! ftantia , quam reciproca aptaque infertione dentes hi fuperiores Scii fA pvririiint- vr imnoinari fihi facile Quhlis Doffit , iVibil Quomodo Felis " ab al i js ierant (errarim le fe excipiant, vt imaginari fibi facile quiuis poffit,intf animalium corpore fiue cartilagines , fiue offa fi nt etiam > num , Tigrium ac Lyncum morfus effugiat . Qute de Leone Lini nodo Vngucm ita omnia in T i^re videre licet & Lupo Ceruario . fen. i^s dif aliquo modo variat . Quae tres Quidem in maxilla inferiore ,‘di “* tantum jn fuperiore dentes molafes , fed adeo magnos obtinet , IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 531 ioribus squales cenferi pofsint Caluarijs porro horum animalium non eadem prorfus efl proportio . :is offa Leoni &; Tigri, media inter oculorum orbitas fit a, plana funt om- & depreffa. Syncipitis offa in medio elata, & ad latera caua . Occipitis os culare grdinem Caluaris claudit, primae colli vertebras infidelis; qus om- ituris affabre diftinguuntur . Felis caput tamen a naribus non plano & re- id curuo gibbo, ad offa fyncipicis, trarrtite afcendit; cum totum alioquin bicularem figuram conformatum fit . Cscera perfequi nimis taediofumj . In vnguibus tam Lynces quam Tigres & Leones cum Felibus apprime mtur, quas omnes vidi <3c probe examinaui, quinque nimirum in anterio- sdes, & quatuor in polferiores diftributis . im itaque in capitis ifru6tura,prcefemm dentium numero, & figura, Se pe- forma Lynces cum Felibus conueniant,ad harum certe cladem, quam Lu- m, iufiius repofuero . Nam fi fecundum internorum falcem vifcerum fi- udinem congenera fociare volueris , compones feiundtifsima , fegregabis m&ifsima. Feles enim. Canes, Se Porci, Hepatis, Lienis, Ventriculi, Cor- ae Pulmonum, nec fitu nec figura multum diferepant; non ideo tamen em hxc funt flue generis proximi, fiue fpeciei befti^ : manifeftifsimam indentibus differentiam demonftrabunt , fi capitis horum anatomem s excufferis . I 6e hic ex occafione, Galeni de dentibus Leonis dodtrina fub incudem re- nda . Is enim 1 i.deVfu partium ,cap.8. de dentibus hxc habet . Quod au - Artibus animalibus acuti multi dentes ac fortes funt comparati, ne id quidem pof- •eperire ( illi fcilicet qui omnia fortuito ex atomis fieri putant , vt Democri- s & Afclepiades,aduerfus quos Galenus difputat ) cur motus temerari/ opus fn dum. Quod f Ouis & Leonis dentes a/nquam njidtft , di /crimen nji arbitror , 1 iBt : •verum quod Caprarum dentes ouium dentibus fnt f miles , Pardaleon fvtro \mrn Leoninis , quo paSlo id non efl admirandum f Hadtenus Galenus, qui Par- in fiue Pantherarum ( dicam ego Tigrium quoque) & Leonum dentes nis, adeoque Lupinis,fimiles facit. Si ad figuram, non ad numerum potius itudinem referat, bene dicit: fi hunc includat, fallitur.Superat enim Canis pus Leonem, rapacifsimum ac fortifsimum animal , duodecim dentibus : 2 enim Leones, Tigres, Panthera:,1 ac Lynces pluribus a Natura denti- onati fuere, quam plerique homines, viginti odto nimirum ; quin homo, fepe triginta duos acquirat , manfuetum animal & fociabile , Leonem-* n, voracifsimum & ferocifsimum,in hoc fuperat ; Ex quo difeas velim, non um numero , led maxillarum Sc mufculorum temporalium robore man- i valorem adi imandum effe . d audio non neminem mihi nunc nimiam in Lynce perplexitatem & mo- :xprobrantem . Poffet quidem mihi iure quifpiam fuccenfere,nifi hoc me iret: Lynci nempe adeo me deditum effe,vt huius fere folius gratia, totum criptionis opus & onus in me fufeeperim. Lynci profedto non minimu de- fj quod Liber hic Alexicanorum me dic amentor u,\ eluti alter Diofcorides noui is, in lucem prodierit. Sum enim & Ego StudiofiOimas huic Lynceorum a Y y 2, fiepe Caluariae etiam in_> his anima- libus va- riant . Vngues ho rum anima lium con- ueniucpro portione quadam , Lynces non adlu pos/ed ad Feles , Ti- gres , & Leones ac- cedunt . Vnde con- uenientia & differe- tia anima- lium dedu- cenda . Galeni do- dxina de dentibus Leonis exa minatur . Lynci non parum de- betur quod nouus & vtilifsimus hicliberde piatis Me- xicanis luj ce videat. Qui olim oculorum acie pluri- mum value rint. Hiftoria_j fere incre- dibilis, ve- rifsima ta- men de vi- fus acumi- ne in quo- dam Ger- mano . Ofvvaldus Nerlinger Tornator arnficiofif- simus. Granii pi- peris Tor- no excaua- tu recipit mille fex- cetos alios caliculos ex ebore Tomo ia- boratos. 5 g i" ALIA ANIMALIA NO VAE HISP. NARD. ANT. RECCH faepe laudato Principe Friderico Cafio lnfiitutx Academia & Cofeffui iam adiundus,& hoc vnum cum focijs annitor, vt Lyncis inffar animalis per cifiimi,non preemeferam quidem plus alijsfapere & videre; fed conatun nem adhibere, vt fi quid forfan tot Leculorum doctiffimos viros , vel ten iniuria,vel experimenti inopia impeditos prstenjt ; vel nimia de fuperioi minum au£toritate,cocepta opinio credulos magis reddidit; ego faltem al dicium faciam, & ad Veri nucleum facilius eruendumjdetedis & reie&is cibus, aditum liberis hominibus; &c nullo itCtx alicuius Philofophics pra cio addidis, parem . Quando Lynx(fiue noftra,fiue Antiquord tandem ea fit)elariflimar&; a fima videndi acie prasditum animal, huic LYNCEORVM Academi* norr derit;illa inqua,a qua perfpicacifhmus is fideru fpeculator & fiibterraneoi izCcox Lynceus, & copluresahj nome mutuu ceperut.Hoc enim Academia i folu fatagunt, vt non ta corporis, quam metis oculis eo progrediatur, vt in ficis pradertim ac Mathematicis hudijs no plus, fed melius quid fcire polfi Nefcio tamen an fabulis annumerem, an Veteres reuera credidifle mih fuadea,quod Plutarchus libello aduerfus Stoicos memorat, Lynceum lllu ocul acie Quercus & faxa penetraffe.Et Plinius, Strabonem quenda nomine ex Pr torio Sicili? Lilyb?o exeuntis e portu Carthaginis clailis,nauium numeru: diffe,& dixiffe . Qui & de Calltcrate habet, quod ex ebore formicas ta paru ceritjVt earum partes a esceris difcerili #6 poffent.De Myrmecide quoque, q eadem materia quadrigam fabricaric,quam ala Mufcs integerec . Ego qa Telefcopio fuo GaltLus GahLi Lynceusyyi nouis alfris reperiendis penetrat Elegia quadam mea olim ceci,ni,quam hoc conclufi epiphonemate . 0 audax facium , penetrajfe adamantina c*li Alcenia,, CRTST ALLl-tam fi agili auxilio I Quas yero Microfcopium prsftare pofsit partim dixi;partim ia didurus futr runtamen hsc omnia oculorum adiumenta dici polfunt. Habemus tame £ Germani nolfros Myrmecides & Callicrates. Rem memoria vti digna, ita fid ne carentem hic narrabo . Fui ante quatuor hos dies in sdibus Domini !o Caroli Schad a {Mittelbibrach antiqus nobilitatis & prifee fidei ac virtutis vii renifsimo Eledori Palatino Duci Bauaris Maximiliano, poft Celare Patri mums Germanie noftr? Patri , a Cofilijs & intimo Cubiculo ; hic de nouo da Myrmecide Ofvvaldo Nerlinger o Sueuo Torni artifice, ea artis miracula narr qu? cum ego audiui(vt veru fatear)inter credendi temeritate, & explodedi r diq. pudorem medius plane hsfi; donec manus mes oculatae fadae credi tandem, quod videbant, Monlfrauit is nobis granum piperis, magnitudine paruulum vix Pifum adaequans, innixum pediculo , & claufum operculo ai ciose ex ebore laboratis . Erat autem poculi inffar ipfum quoque granum tilifsimo ferro ad tornum excauatum . Et hoc vna ex parte menfae fta Altera ex parte cumulus iacebat caliculorum feu fcyphulorum ex ebore dem per Tornum lynceorum acumine oculorum fabrefadorum , ad mam inquam calicum . Superior enim pars lata & caua , pes fimilitei tiufculus i pars inter haec polita gracilis ac tenuis. Horum aliquot caln IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. ;33 meo Micro fiopfofaipfofm, illi nempe tubo optico, quires minimas, quafl imo effent , apparere mentitur . Et quilibet horum fcyphulorum fub cra£ & longitudine extremi articuli , auricularis digiti, qui in viro efl medio- faturo , nobis vilus fuit . Confumpfimus duas integras numerando horas , cad mille ad ducetos caliculos peruenifTemus,quos omnes ad vnum grano iperis excauato indidimus, nec cauitatem illam impleuimus , quo proqua- gentis alijs fuflecit quos idem Dominus Scbad poftmodu comode immifit . Lemini adhuc puero mihi hunc decantatum iocum , in nouo fcilicet orbe ; eiufdem cum ouibus noftratibus magnitudinis reperiri . Tum ego , &: ta , inquam , ibi aluearia effe debebunt ? Eiufdem , refpondit fabulator , s cum noftris . At qui, inquam ego,egredi & ingredi Apes tantopoterunt? : ait ille, curam ipfis relinquo. Hoc ipfum nunc aliquis mihi forfanobie- difquirens , quomodo mille fexcenti caliculi, quorum quilibet minimi di- irticulum fub microfcopio oquabat, aut imponi, aut extrahi potuerint, im hic hallucinatio vifus dubitationem excufat . Nam reuera tam minuti bi fcyphuli , vt aciem noftram fere effugiant i magift ri vero & artificis iE Jermani obtutui maiores patuerunt , cum omnibus his certam ac legitci- fuam formam calicis attribuerit : imo ( quod mirabilius) limbum fingu- a auro etiam obduxerit.Confecit & aliud fimile e grano piperis pocillum, AIiud Sc operculo ex auro ornatum , in quod indidit pocula alia parua, feu fimi- 2ranLl P'PC 1-1 -,-r i 1 i. 1 r 3 ris,quotre liculos ex puniiimo auro ad tornum politos , non mille quidem , fed tre- cerni cali- »s; auri enim materia, non fimilitervt eboris artiriciofo manui & im JoaurXr lentis obedit: quod ipfum Sereniff. Eledor & DuxBauario in Pinaco- SanmT." fua , cum alijs Natura? & artis thefauris , cuftodit . Crediderim hinc faci- [frum Microfcopium rem fibi fubiedam plufquam triginta mille vicibus , Microfco_ )lici illa corporum dimenfione,multiplicare,& oculo noflro foedandam P.ium muI~ ere.Neque enim viginti grana piperis eius magnitudinis , qua? in hoc ex- oLdhm i fuerat, fimul iunda oquabunt illam , qua? oculo noftro5ex minimo atq. mi1 caliculo fuppofito illi Microfcopio , apparet. Hunc ergo popularem noftrum torem non Myrmecida &c CalUcrati parem modo , fed longe proferendum , to™™5 aum plane cuius nomen immortali fama? confignetur.exiftimo . fSeS! quoniam curiofumledorem fum nadus,non metuo, ne mihi fuccenfeat , & Myr me- i quodam Naturo ( vt ita dicam ) miracula , quo in hoc nobiliffimo viro c‘den‘ Carolo Scbad obferuaui,hic in Medicorum faltem gratiam recefeam, Agit itis fuo annum iam fexagefimum& feptimu,ifque ad annum otatis fexa- J”roNorb3^ .im quintum vini abftemius vixit , iamq. a duobus annis illud nec cu vo qugdaNa- ;,nec cum naufea, bibit. Confuetum huic eft,vt integris (ope odo aut de- turxdona' ebus,a potu omni abftineat. Hoc mirum magis , cum ante annos quinq. Lomam veniffet , & medio Septebris Monachium ab VRBE proficifcere- o ad finem tande Odobris peruenit, toto ipfum exado fefquimenfe, nu- omnino bibiile,nec fitim quidem vnqua paffum fuiffe.Hoc aute ego fru- ,qui eo anni tepore frequentes funt, & quibus ipfe mire deledatur, pluri- efitatis tribuo.Et, a vino etfi toto vito fuo curriculo fere abhorruit , ab- que *, tam rubicunda tamen eft facie, & fanguine ita florido vegetus, vt ad Y y j annum 534 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI armu vfque abacis fexagemu quintum, bis in anno, autumno fcilicet ac ve mei a vena bafilica dextra , femel a finiftra, fanguinem (ibi extrahi curat id quod nunc quoque facere affolet , verum femel cantum in anno , & ad ■ libras ferme femper quantitatem . Quas eo magis mihi cognita funt & e rata , quod duobus hilce poftremis annis ipfi medicinam facio . At neque Lyncem Lue Antiquorum , (iue Recentiorum e(Te expreftur in Ameri- animal, fole clarius eft. Tum quia enarratis, quas in Lynce iam defcript fun^Lyn- runt, (ignis & proprietatibus haudquacjuam refpondet 3 tum quia in Amer ceScerua" fjregortus huiufmodi Lynces hue Lupos [eruarios ( quorum ipfi , vt varias p rij. ita coloribus aliquot depibta ectypa comm6ftraui)minime reperiri,mihi - fus affirmauit . Quo tandem igitur nomine hoc animal redte nuncupabimus ? zArduu inquit Seneca , de pjs qua conieElura fequenda funt , aliquid certe promittere . E Animal de men non efle aliud animal certus fum , quam illud quod communiter n( damus, eft tum Pardum appellare (olemus , qui Americanis Catus montanus nomir duT Ame" non paruum illum Catum (ilueftrem ferumue intelligens, qui illis ac asque (requentiffimus 3 fed corpore prorfus maiorem , .& pelle differenten culis item quamplurimis nigricantibus confperfa, quem Pardum ac L dum quamplurimi appellant . Habet is colorem talem , quem fuo quoqi (pani idiomate colorem Pardum dicunt , & eft ex grifeo , fulco ruffoque mi . frequentibus etiam nigricantibufque maculis diftin&us apparet Ea ma£ ricanus Magnitu- ^ „ . . . fdmnon2 doplerunque > vt altitudine duos fuperet palmos , longitudine qu maximi Ca attingat, & raro excedat . Hoc etiam a Pantheris Tignbufque diffingi quod pilum non hirtum, (edmollem ac lanofum, noilrarum inftar Fe pili lanofi. ferme habeat,ex qua commode hic confici manicas illas vidimus vtrinqut tas , brumas tempore inferendis ac confouendis manibus aptas ( mantcho eant Itali ) quas pretio fuo ad pelles Lyncum Orientalium nunquam afeen quod colore minus grato non adeo probentur . Animal hoc Americanum , cum Africano , quod in Italia non raro vifitu Non caeft prime conuenit. F. Gregorius nofter deHoliuar ait, non illa effe crudelitati te quaTi- Tigres , Leones , & Panthera funt ^Americana: nec maiores beftias aggred n«s&S minores tantum i arbores etiam confeftim afeendere , magnis ibi alitibu theta: . diari ? jmQ ad vqias & rufticorum tuguria accedere. Vulpiumque inlfar „ ■ „ nas fuffurari . A ludendis vero hominibus, ni(i incitatum , abffinere : qu< timet po- xime potius timet, & ab his in fugam facile vertitur. Frequens in iilui: tiiK. nuam A - 0 . v . . - . * * . J ritur,& Cati,vt domeftici quoquomodo emgiem,ita Felinos mores aliqu; videtur imitari. Inuenio in loamis Leonis nona deferiptionis Africa parte. Leopardos in fi filuis reperiri , & elTe beftias fortes ac crudeles ( fic enim Africani quoqui nes ferocitate Americanos fuperant ) homini tamen nequaquam nocen contingat ( & rarius quidem) hunc aliquo angufto loco beftias obuium vbi ei non poftit de loco cedere 3 aut (i illam prouocet , aliamue illi mol inferat 3 tunc enim humanam in faciem , quod noftras quoque Feles fafl infiliunt , & vnguibus tantum carnis abripiunt, quantum comprehend tius, quam offendit . Leopardi Africani . Cll veter u Ti- gre conue- Pathera vo catur Leo- IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 535 xiffunt. Armentis vix damnum vllum inferunt, acerrimi tamen CanuriL, fes habentur. Fatetur in Itinerario fuo lof. Barbarus Venetus, fe in Ecbatana litate maioris M edi<& Metropoli , nunc Tauris diota , Leonzam catena vin- L „ m amagiftro fuo ad fpe&aculum dubiam vidiffe, animal Leaena fimile, fed ieau*maf. ) purpureo , virgis nigris tranfuerfim diftinbto , capite fimiliter rubro, ma- is nigris albifque variegato , ventre albo, cauda Leoni fimili, ferocia non gari : ita,vt cum in eius praefentia Leo comparuifTet , in hanc quin Felis in- alacri faltu prorumperet, a cullode vix prohiberetur . ix hac defcriptione eam forfan quis non ineptam coniebluram duxerit , videtur ntflmi Italico vocabulo fic didam, Antiquorum Tigrem efle, cum nom ulatis maculis, fed Virgatis ( quod Tigrium vfeterum proprium efle diximus) «lr js Leon\a dibta pingatur . 'jor.zas etiam Aloyfius Cadamujhis a Leopardis feparat , quando a Regno Se- ! , apud Nigritas , reperiri ait Leones, Leonzas , & Leopardos. Quid autem per nzam authores proprie intelligant , non ita manifeftum eft . Iam diximus ;ri Antiquorum Tigrem : ne racili Lyncurium fubditum reperiunt, extrahunt, & alio diftrahunt. fungorum* itaque ego autumo,vt vbi fungifera illa terra vnum atque alterum extru- ungum, qui euulfus non fuerit, radiculas eiufdem terra? haefiffe , Sc in li- im quandam fiibflantiam cum ipfa fua terra coaluifIe,qu^ multiplicata ad tna etiam frufta deuenire aequae potuerit , atque in minima fepe portio- uenitur . Videtur huic mea? coniedtura? Hermolaus fauere , cum inquit , i / pars duratur in Silicem , duratur , inquam, fed non m Silicem; inhoc eceptus Hermolaus fuit , fed in lignofum quid . rHabere autem fungos uoque radiculas nullum ell dubium , quamuis vulgo dicatur, quod adeo mperfedtum fit in natura plantali fungus , vt pro folo folio a?ftimari t • tum de fungis ego plura non addam; hos exadte latis in Rarioribus Exoti- luis Clufius defcripfit.Longe tamen his exadtiora tam in Hiftoria, quam ■ice & Phyfiologia expediamus , ex Libris de imper feSiis Plantis Illuflrifli- Excellentifsimi Principis Ca?fxj , propediem lucem vifuris. Z 1BE- J5S ALIA ANIMALIA NOV,E HISP. NARDI ANT. RECCHI. , * . j . .. lJI O.j'^ J. 'j * R LIBET H l CV M animal am eri c anv m . ( ' \ ! '-J H 1 •# r ■ 1 L I QV A L E M & hoc Animal , cum proxime praece< tibus duobus iam delcriptis conuenientiam habere vide fi maculas fpedes . Veruntamen plures differentiarum tx in reliquis lele corporis membris offerunt. Caput primis non crallum, fed tenue, & acutum habet, vt roft , Caninum potius , quam Feiinum effe iudicares , quod 1 labris fuis fiibrubet . Orbita circa oculos, qui minus tr funt , nec magni admodum , albicant . Ceterum fubcineritij coloris eft ca &c pili in barba vix vili. Collum quoque longius, quam in Tigre aut Cato do, quod pulchro quodam ordine alternis nigriufculis & albicantibus ra lis, veluti totidem torquibus arte adpidis exornatur . A Capite ad dorlun colli longitudinem fupernam hmilium colorum linere excurrunt . Dorii dium a collo ad caudam linea nigricans pilofa valde diftmguit. Maculis m pore cinereo .minus ofilcuro nigricantibus , rotundis , & oualibus ordina fecundum lineam redam , verfus caudam produdis , infigniter decoratur vt fuperiores, dorfo quippe viciniores , fint maiores , mediocres paulo res , quae in imo fluit ventre fenfim euanelcant . Caudam gerit alternis Uter, vt in collo didum, fafciolis mgrefcentibus ac cineritijs diftindamjac longam < Sub cauda tria foramina eminenter vilui fe praebent , anus fcihcct culus ille , in quo Zibethum colligitur & extrahitur, ac vulua : medium ta caeteris duobus maius apparet . I SCHOLI IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 519 U SCHOLIA EIVSDEM. fii ■ Ibet hic a F Gregorij noftri de rBotiuar ver idica non minus , quam curiofa bSmi . Animalis huius Zibethici hiiloria aufpicari, quam ex Hifpanico idioma- Dtidem hic verbis latinis efferam . * bitUr. doc animal inquit ipfe , nafcitur ili multis India? orientalis atque occiden- i^.q^bus » partibus » cuiufmodi in Orientali funt prouinciae rBengalaJeiUn> Sumatra% f mater & minor, Malipur ac plures alia* . — tah. n 5S lotia Hifpania vero funt prouinciae de Qu ttemaUyCdmpege, icaragua , de In Nou;Uj % Cruce , Florida & magna illa Infula Sautli Dminki aut Hifpamola , Cuba , Hllt'ama . italino,Guadalupa&C a lix. n Tdegvo Peruano animal hoc magna copia reperitur , InParaguay, Tucaman , pneiuanon.° <■ aguanas , Sariti A Cruce de la S terra, Tungasy findes } C htachtapoias , Quinos, Ti- vt,Ncuo Eegho & in omnibus preumcijs magno fiumini tMaragnone confi- us , quae circa hbc feVme fine numero ad duo Leucarum millia funt exten- Multo adhuc plura eiuimodi animalia nafcuntur in 'Brafilia vbi mercatu- InBrafill'a* el Cambium Zibethi flue Algaliae exercitatur. Magna horum abundantia quoque eft in Guinea , in prouincijs nimirum de inGuinea. \ngo,CongoyManmngo, circa flurrtina AngoU,\[^uc ad Cafres & finem Hont , maxime aUtem in grandiffiniis & extentillimis montibus qui ibi proflant ds fiagofas G&fyidbs appellaredolent . Et ex parte quidem Cafres montium de rea, aut de Luna vbi maxima Algaliae quantitas exilat, quae tali modb ac- rnrur^prteparatur5. • ' ; '-ir; - - 1 • - [n hifice montibus quos animalia haec pererrant omni adhibita diligentia , critae fiue Mori illi perquirut veteres arborum aridolque truncos, & vbi ali- Quomodo ts maculas magnas easq. oleolas obferuauerint,e6 (e conferunt, & globolam ligauu. indam materiam truncis ijidem adhaerefeente, nuculas aut caflaneas magm- ine aequantem inde auferunt, in aqua ebullire permittunt*, id quod fuperna- pingue & oleofiim remouent, mundioribus vafis infundunt, viuique refer- it. Atque haec eft omnium optima ac puriifima Algalia . [am fi cui dubitandi animus efTet, legitimumne an adulteratum !id Zibe- Quomo(Jo m eflet, quod empturus eft, infundat hoc in vas, in quo aqua bullit ; & ita- ab i quod heterogeneum & Algaliae admixtum fuit, fundum petet, Zibethum dignofca-° em fincerum aquae fuperficiei innatabit . tur * Hx autem pilae fiue globuli Zibethici arborum truncis adhaerent , quoniam li humore hoc animal maxime vexatur*,' Cum ex intimis corporis partibus ^bi hunior emun6foria,vt vocancMedici , prorumpat & fudoris inftar fub axilhspraeci -mali repe- & loculis intra clunes fitis colligatur, non procul a genitali membro . na ur * Alius colligendi Algaliam modus talis eft.Ex huiufmodi Animalibus aliquo Quomodo >do domi cicuratis, quod nempe incaueis magnis adferuentur , cumenirrL. c/cSui0 more hoc quafi Oneratae1 moleltanfur , tuiic velociter per caueam ambulant, colligatu* nec ferme (udor ipfis prbrumpat . Tum enim auriculario, flue minimo quo- iU cochleari loculos etnundant y humorem illum abitergunc & colledanu 1 Algaliam Ex-gua hu jus anima- 540 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. Algaliam in vafa appropriata reponunt . Habe: hoc animal exiguam cum Felibus noftris , fi corpus falcem fpe& lUcumFe- fimilitudinem , quibus tamen mulco maius eft. Altitudo ad eres palmos & loi luudo^1* ’g‘cudo ad lex pertingit.Elongatum habet & caput & collum, crura autem br Corporis omnia . Vngues quoque obtufos breuefque . Pellem, obtinet cinericij c< ^pro loris cum maculis tam rotundis , quam longioribus tamiarum inlkr , fe coloris obfcurioris ita , vt e reliquo totius corporis colore 'maxime eli i,e eoiore ccant. Pili pectoris ac ventris albeicunc magis , led non tot, maculis cor Pr*diu. fpergUntur. . ..r .. . Mamillis Eft ha^c beflia Cholerica multum , ac inquieta . Sex habet mammillas vn ftx habet* tas ac minutas 8t totidem factus, mammillarum nempe pares numero edii vbi habi- Enutrit fuos Catulos in magnarum arborum cauernulis , vbi libi fuilque 1 tct * lijs tutam Rationem elfe putat , quamuis ftrpe capiatur cum fiIijs,domique fac le educetur. Vorax elb & ex aliorum animalium rapina viuit , auium ipn viausqua fertim ; quarum captura gaudet, cum velociflimi fit curliis . Temperatura e calidiflimae . Pellis ventris ipfius eft faluberrima in omnibus frigidis atf Tepera^u- ;v .. .. 5 . 1 Miror profecto F. Gregorij noftri fummam in Animalium perquifirione it Hucufque duftriam & teii^cilfimam, eorum qua? vidit vnquam , memoriam . lurotibi n riusqmSte^ Leerb catera animalia hanc eius *vim praclare fentiimt . Et longe ai ?amPve«- tc Arifioteles in problematis quaerit, cur lola Pardalis fiue Panthera inter.an 'a ma]h°C ma^a bene °^cac ?Ex ni fi. fallor, locis aliqui, atque inter hos Petrus Gilh .dEliani Interpres, in hac olim opinione fuerunt, hocnoftrum Zibethicuti animal Antiquorum Pantheram effe , cum alia huius apud Ariftotelenu Veteres reliquos memoria nulla exftet : &. odoris quidem vnico argum^ru ■ ducuntur. -oisiLr. < .... Sed enim haud certum eft Antiquorum Pantheram gratum hominibi Improba- tUl DiO h£c°Pl 0dorem, qualem nunc Zibethum ipirar, praebuifte. Nam idem Aelianus hui ceteris folumniodo animalibus jucundum odorem , a quo veluti ab elea incit rene ur, v, io. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE, 541 ir , fuifle , his verbis eodem loco infinuauit . Hinnuli , Dorcades , Capra fil- atque alia eiufinodi animalia quadam fitauis odoris illecebra attrahuntur ftj me accedunt . Animaduertimus etenim , quod , quemadmodum horni- p^&n’'a"“ fi bilefuftufos oculos habeant, omnia quas vident flaua exilHmant , & organom ndem lingua imbiberit, quascunque edunt amara arbitrantur, ita pro fpo/Icione , cerebri & mammillarium procefTuum olfa&us organorum difpofitione , Salsil 0 gratum odorem ceu fostentem abominari , modo pefTimum pro iu-dlcant’ iflii.no pofTe habere . idi foeminam, quas adeo a Cafei odore abhorrebat, vt h cultro faltem^, Cafeus incifus fuerat, improuidens panem fibi diuififtet , in Lipothy- na abhor» a ferme incideret : vbi tamen hxc prasgnans fuit , bis terue ira Ca-uida’m£e lore obleCtabatur , vt abfentem etiam , veluti pr^efens eflet , olfacere con- appetebat' j diceret, & quod mirum magis , auidiflime femel atque iterum eundem :deret . Ex viris etiam plurimos , non nifi putrido cloacam fpirante ollari lafeo , quem alij ceu fimetum ftomachabantur , vefci non aliter, ac fi louis cerebrum appofitum fuifiet, &c vidi & videndo naufeam concepi , Poterit le beftijs etiam aliquid in Panthera, quod nobis fcecet , bene olere . riftoteles profeCto lib. 9. de Hift. Animal, cap. 7. Pantheram, inquit., \bfiondentem 'venari dicunt , propterea quod fuo odore belluas deleElari intelli - oPa^^rx propius enim ita accedunt , quas corripiat . Vbi quidem Ariftoteles beftias itijs cantu as Panthera odore capi, at non ideo iucundum hunc eife hominibus , s‘atus’ nabat. Nam & eadem Panthera abominando humani fimeti foetore, fuaui quodam odoramento capitur , & eidem veluti remedio , fuum rfas venenum ^Pardalianches diCtum , inhiat , deglutitque . Verba eius fiint : ‘Panthera cum •venenum , Pardalianches ab angore ditium, ederit ; quo s etiam intereunt , fiercus hominis quarit , eo enim ipfo iuuatur , quocirca tores Hercus ibi propinquum Jujpendunt ex arbore aliqua , ne procul bellua Panthera petens Juum medicamentum . Itaque in/tliens ibidem , (fffi fpe capiendi per- mani fter- ws in ][e efferenda immoritur . jjf“* lQ‘ : licet hoc quaerat , vt medicamentum , medicamenta auteiru >d obijcere quis mihi poffet ) omnia ferme nobis ingrata fint , pro- e tamen exiftimo D E V M ipfis animalibus medicamenta quoque pecie quadam iucunditatis proponere voluiffe , ad quas naturali appe- Befti« iu- illecebra veluti du6ta , non aliter ac nos ad pabulum , ferrentur . Scle^ad le enim ego ipfa bruta hoc intellectus difcurfu vti exiftimo , quod “*a raedi* 1 . 1 . . .. r 1 camenca_j >e velint etiam eligere medicamentum iua natura ingratum quidem , feruntur. ) gratiilimam fanitatem lummum ipfis bonnm recuperare valeat. Ve- k nos faspe hoc medio amariflimo , medicamento inquam, ceu quid ftimum elfet, vtimur : quia finis , propter 'quem aftumitur , hoc eft ip- litas ( fine qua & diuiti# 6c liberi , & Principum fauores &: coniugum :es fordent ) dulcis & iucunda exiftit . : propterea quando iam laudatum Ariftotelis locum Iui. Casfi Scaliger ex- ns , 'SWtrumnvero, dicit, Pantheram carniuoram , herbam (pardalianches nem- ieuorare , prudentia remedium noffe, nocumentum non prauidere l Duplex ipfi re- Z z fponlum < Iui, Caef. $caliger . Refponde- tur Scalige ro miranti Pantheram herbas vo- rare Primo . Incautae be itiae fque a venenis vt nos lpfi de- cipi pof- iunt . Seeundb refponde— tur Marfilius Cagnatus eruditiff. Romanus Medicus fuit. Cum Pan- thera non (it Zibethi- cu animal an fit Hyae- na veteru . An laQre — * humano pa fla brura_» maluelcat . 541 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI fponfum oppono . Primum , animalia bruta inficis quibufdam , vt Sc loquuntur , fpeciebus tam venena quam auxilia fua cognofcere, vt fugit u Lupum Philus gallinaceus Miluum , quem prius nunquam confpexerat tamen haec aeque vt nos decipi pofte , quis dubitabit ? Si quis enim voracif Lupo Lycodonon, aut Cani famelico Nucem vomicam in puluere carr infpergat mandenda , an non eodem prorfus modo fallentur , vt nos.-? qi aliquando incautis per fraudem, loco (alis aut Sacchari , Arfemci puluis in offertur, aut per inaduertentiam Sc bona fide praebetur : vt contigiflfe m ni erranti Seplafiarij puero,qui loco farinae ex oryza confeds magnam Ar puluerizati copiam dedit , quod Sc cum lade ceterifque aromatibu dum plurimos, qui ex pulmento hoc efitauerant , evita fuftulit} alios ani torum ope , vix tandem femiuiuos , reliquit . Certus fum vaccas , vt taceam beftias , quamplurimas venenofas herbas , ne olfadu quidem di ri, fi folae ipfis offerantur , incautas tamen tepe eas cum reliquis herbis Sc Bubrefiim efitare , vnde adeo inflantur , vt nifi fafcijs obuoluantur medium crepare videantur , plurimae etiam moriantur . Secundum refponfum tale efto: Nonabfurdum videri, carniuoram bef herbis quoque fubinde viditare , id quod fupra in Lupo vidimus . Et ege mi Feles duas teneo , quae Melopeponum , quorum hoc Augufti menfis pore efus nobis frequens eft , pulpa feu carnibus adeo afficiuntur , tam c e manibus meorum familiarium eripiunt , ac fi animalium vers carnes ai fies eflfent. Domefiica in Canibus ac fuibus exempla quoque habemus var bi voracitatis.Iucundum certe fpedaculum fsepe mihi praebuerunt tria diu rum generum animalia, quae domi olim meae alebamur dis fatis magna, O lus}& Sturnus.Hxc prandentibus nobis diligenter prsfto erant, Sc quofcuiK menfa ipfis cibos proficiebamus, gnauiter ore excipiebant. Vnanimes quii ex vna eademq. patina comedebant. funiculus tamen timidifsimum anim lum creditum, reliqua duo morfu non raro abigebat. Vt vel hinc difcas,d fum cibum vt eadem animalia, ita eundem diuerfa fumere. Plurima huiuf omniuora animalia Graecis dida ta/m tam aquatilia, quam terreftria, ca libro dodiffimo fuo de continentia , ^el de Janttate tuenda recenfec AAarfliu gnatus Medicus K.omanus,quo olim ego Dodore Sc Medicae Laureae Colla poftmodum collega, qua in docenda Medicina in Athenaeo hoc Romano in curandis aegrotis noffris faepiffime vfus fui . Et quandoquidem nunc euicimus Pantheram non effe Zibethicurr flrum animal fiue eAlgaliam , cum corporis totius figura, capitis cump maxime reclamet , an P etro TZellonio affentiemur , qui Antiquorum nam potius fubftituit? Hic enim lib. 1 . cap. 10. fuarum obferuationur fe Alexandriae Ciuettam , hoc eft animal Zibethum fundens vidifTe ita redditum, vt cum hominibus colludens, nalum illis , aures ac labra f morfu prehenderet , quod ab ineunte state humano lade enutritum (et . Hoc autem Antiquorum Hyaenam effe . Non dubito quicquam tatem fuam eiufmodi beftias deponere folere, quod in Lupa quoque mus , fed humano id ladi attribui debuifle aflfenfum vix praebeo . Lupif IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. ,4? pinos fonfeftim mores ex Lupino latffe 'I^owaIo ac Remo dare velimus . Quod m alter horum Fratricida fuerit , non quidquam probat ; Nam & Caim Abe- fratrem, optimo Eux prima; Matris nofirai lacte altus, occidit . Et catelli I*. s mulierum vberibus applicantur deplentes abundantiam laftis, qui infe- a luo ingenio ob id nihil mutant. Solet feritatem hanc potius continua., sdam cum hominibus conuei/andi afluetudo mitigare • Memini mihi a niifco Stellato Lynceo Fabrianenfi viro ,vt ob animi candorem omnibus eft MuciTc ffimusjita ob Mathefeosfcietiam tam Clamo, Caleno, 6c Alag.no olimamicif ^ us,quam a GaliLeo nunc a'l timai ii li m us , oculato telfcc narratum fui de , cum ^i.ro^ani* ;niftimi Ducis Parmenjis Beftiarius Leoni maximo Diaria praeberet, & mani- rcm & m* i oculari ipfum palpo demulceret, aufum etiam fuiffe caput (iium Leonis ri- inlerere, quod ludibundus Leo leniter dentibus arrodebat, necvllam noxam inferrebat. Dux , vbi hocipifum ftupens pauenique conlpexifiet , )o plumbeo Leonem quam celerrime traijci & interfici iuffit . Ne ite- 5 vicibus tentatur* idem bellis , non iocandi,fed laniandi fubiret dira lo. Et Bellonius quidem certo Libi perluadet, vt dixi , fi cum ve- m defcripi.ione , quam Hyaena aftignant , Ciuetta ( vt ipfe hanc be- n Zibethicam nominat ) conferatur , prorfus vnum idemqtie ani- 'x quandoquidem hic Veterum authoritatem implorat , Ariftotelem, maxime fuffragari cenfere quis poteric . Hic enim de Hili Anim. lib, Bellonius ap. 31. de Hyama agens. Lupi colorem ipfi tribuit, qui etiam in no- eft animali Zibethico . Secundo praeter genitalia & excrementorum, EbSSa tum , alium adhuc aflignat loculum Anftoteles non peruium , qualis bdUm° !em omnino in Ciuetta conlpicitur , ex quo odoramentum Zibeth di- 1 , coliigitur & extrahitur . Et hunc meatum ait Ariftoteles, tam in, :uhs quam feminis reperiri, & hic in Zibethica beftia eodem prorfus 0 ie habet . Atqui hxc non ficcofunt pede tranfeunda . Ariftotelis enim monio Hyama habet iubam per totum dorfum, qua^ Algalia? noftrcT deeft e locum hunc paulo fupra Ariftotelis laudatum Scaiiger declarans . /«- IpISt nAbet Hyana quemadmodum Equus , ait , fid feta duriore . iubam autem m fronte Bcllon'i- m habet Hircus , m fronte e>' collo Equus , in collo ^ armis Leo , m toto dor/a Primo . ia . Qme ex 8. deHift. Animal, cap.y. didicerat. huic aduerfum opinioni, non parui momenti argumentum, . secundo. 1 enim Antiquis perfuafum fuiftet, promftcuum efte in eodem animali n,o tria nempe illa iam didta foramina : Vnde Ouidiiis quoque i y. Me- >rph. inquit - - - & qu 2 2, explica- 544 ALIA animalia novje hisp. nardi ant. recchi. explicauic , a ficu argumentum capiens, meatum feu rimam illam imperui non pofle efle pudendum , fiue matricem , edet enim fupra podicem colloc; Scaiiger H, quod animalium nulli contingit : Haec ipliufmet verba ibi leguntur. Eft 5?d«dpU- tur mutilis meatus ille fiemtnx natur* facie, tum quia esi imperuius : tum a [itu . modo enim matrix fupra reSlum inteflinumfub dor fo ejfet ,fi meatus excrementorum HyaEna. ter Alam rimam & cuius praedidto capite circa finem Anfloteles rn< quibuida, nit his verbis ? Pueris etiam quibufdam genitalis po(lremumy 6* meatus qua excre phrodin 3 ruefiC£ tranft , non eodem tetenderunt , fed infra meatus ille tranfegit , quam ol creduntur, demiffis clunibus mingunt , qui tefhbus paulo tn partem f uperiorem retraSlis , i tamen meis aliquam oculis fidem dare cogor,adducor fere vt contrarium., ftotelis didis credam. Exenterauit Theoph: Molitor domi mea: ante annos tuordecim murem domefficum maiorem illum quem Kattum appellare fo us, vinus autem hic captus fuerat,ne ofsa cominuta fceleti confedioni obefi . Eteccerem miram 1 Hermaphroditus erat, & praegnans nouem mufculos tero conclufios gerens, non maiores, quam magna aliqua formica efiet,viuos ks,& in quibus cor manifeftifflme pulfare videbamus . Erant huic omnia_, imam conifituentia genitalia , & femen praeparantia , conficientia , telfes ipe,ac deferentia vafcula cum fua matrice . Altera exparte aderant fimiliter a omnia vafa femen facientia & iaculatia mafculina,cum ipfo veretro, tefti- quoque ac veficulis femine denfo & optime cocodo onuftis. Vidit & obfer- it mecum hgc omnia iam fepe laudatus princeps Ctfms noller , qui & Ico- i ftatim a pidore confici,ego fceletum parari, iuffimus,vtrunque adhuc do- nea? curioforum voluptati afTeruo,& fingulis offendo. Cum itaque Natura 1 moliri fruftra perhibeatur , quin Mus hic in vtroque pudendo fexuque ns fuerit , facere non po/Tum , quin aflenfum prxbeam . ^nicohic & luculento , pace Ledoris meicuriofi , Natura? miraculo & ar lento probabo, quam facile nos in diiudicandis Hermaphroditis fubinde poffimus, fi externa laltem membra intueamur , nec diligenti pofl mor- , animalium fedione interna rimemur . Repcrio in luuemlibus meis, hoc eft iquennalibus Medicis illis Obferuationibus, quas in *NoJocomio S. Spiritus i collegi, ante hos viginti tres annos inter proieditios illos infantes(quos ve- ni agnis locus hic fumptibus educat,ita amore materno prorfus fufcipitjfu- tum & pro Hermaphrodito fedicatum puellum, vt Sacerdos de imponendo aptifmate, nomine etiam dubitaret , inchnauit tamen animus loannem ap- ire. Hic infans itaque in inguinum regione tres fanguine fuffufos tumores idebat, quorum medius erat produdior & fimihtudinem aliquam cum pu- lis virilibus, qua? in Cynocephalo Simia illa maiore vifuntur, gerebat . Sub vu\ux putatae labra/edimperuio foramine conclufa latebant: Vnde an mas, mina, an Hermaphroditus potius effet,exadius cognofcino potuit.Plurima nonltrofa in hoc cernebantur corpufculo, qua? alio loco , fi quando DE VS n , vires & luppetias dabit , vt polf tot alios de prima Hominis vita aliquid iter & Medicina? faltem ffudiofis promam , exadiflime defcribam . De- >quinto hic a natali fuo die obijt : cum enim vefica careret , &c anum_. um haberet, atque ideo vtrumque excrementum ex vno illorum in in- e tumorum tertio die referato effunderet , viuere diutius non potuit . Hic :ome a D. Angelo Colio Senenfi & a me fubiedus , in ffuporem fer- tos ambos egit . Reperimus enim tumores fupra nominatos fanguinefuffu- s inteffino Colo eo loci prolaplo erupi fle , computruiffe , feces inde pro- fle . Ad eundem locum vnus vreter clefinebat,fiquidem Vefica vt didum, bat, qui ferum fuum ibidem deponebat . Et cum genitalia membra & fper- ica fiue feminalia vafa indagaremus , mafculina prorfus nulla reperire po- lus. Sed ecce mirabile didu, duos intra ventrem conclufos offendimus vteros. Mus do- mefticus maior ve- rus Herma phrodirus ab Aurho- re viius & adferua- tus . Iucunda & mtra vifu in hoc mu- re obfeiu^- ta.' Docetur qua facile in diiudi- candis Her maphrodi- tis falla- mur. Monftro- fus infans pro Herma phroduo haoitus. Quid in hu ius cadaue re repertu. Nec mas nec femina nec Andro gynos , fed duplex fuit finuna. .i *>K Clemens Alexandri- nus nega- bat da ri Herma- phroditos. Busbe- quius de_j Hymnis cer tiora qux- da habet . Hyaenae fe- pukhi a__i 1’uffodiunt. Defcriptio Hyan* ex Busbequio Teilc ocu- lato . 548 ALIA ANIMALIA NOVAE- HISP. NARD. ANT. RECCHI. vteros, cum annexis vtrobique tefticulis, fed vnico tantum teiiiculo vnico vtero adherente ac vafis deferentibus femen , vti 6 c praeparantibus . Hari vna snacrix intus penitus abfcondebatur, nec ceruicem ad externa porriget altera in dextro nempe latere exterius collum fuum producebat & vulu; didam, ( quae vifa quidem , fed haud penetrans iudicata ) conflituebac. I enim foramen, feu ductus ille adeo anguitus , vt vix aciculae caput admittei Et fic, qui infans nec mas, nec femina, nec Hermaphroditus cognofci vere terat, duplex femina fuiife inueniebatur . Atque haec eius gratia liben adducere volui, cum legiiTem apud Clementem Alexandrinum eruditione ria & morum fanditate confpicuum Scriptorem, Paedagogia fuae lib.x. cap. Hy^nam nunquam mutare naturam ,idem enim animal non habere fu ambo pudenda malculi &foeminae, quodnonnullos exiftimafle ait, Heri phroditos prodigiofe narrantes , & hanc ex mare ac femina naturam innor tes. Et quod ad Hyaenam attinet , hanc habere fub cauda quid fimile quidc pudendo fcemineo , verum neutiquam in matricem definens , quoniam H na nimirum , animal fit falaciffimum , in hoc foramine tam foemina conceptum, quando auerfi funt meatus a Natura ad concipiendum deftin quam mafculus etiam, qui fimiliter agat &c patiatur , fuam expleant libidin Vult igitur, vt concludam demum, Clem. Alexandrinus Hermaphroditos n dari aut produci a . matre Natura , quod mamfeflae tamen , quam modo j duximus , experientiae repugnat . Sed mittamus tandem Hyaenam peregrir fcilicet animal, forfan hoc nobis tempore ignotum i vtcunque non defint, Lupum putent effe Africanum , quod hic villofus fit maxime , & vefpere, nodurno tepore ambulet ( quod quidem Hyaen? proprium efle fcnbunt ) < interdiu lateat ac Leonem tunc non minus , quam ouis ipfum Lupum tim Et nunc ad Zibethicum noflrum animal regrediamur . Pcftquam igitur tam Pantheram quam Hyanam Zibethicum animal efTc gauimus:videndumporro,a quibus tandem fcriptoribus primo id nobis ir tuerit . Sed antequam hoc agam, facere non pofTum.quin de Hyaena expl tiora & iucunda quadam ex Attgerij ^usheejuij Epiftola prima , quam de L tione fiia Turcica fcripfit,hic afferam . Hic igitur, cum Amaftam proficifceretur,& Ancyram G alati?, Tureis Angu dam , perueniffet , feribit ibi locorum plura Turearum fepulchra ingent onerata faxis fe offendifle , idque fieri duplici de caufa . Prima vt fi accuf Damone & defendente bono Genio vitae anteadae rationem reddituru mortuus, in eo fepulchro commodiorem ledendi & caufae fuae dicends loi inueniat: huic enim ridiculo^ miferi illi Tureae figmento credunt. Secui vt a beft iarum iniurijs , Hy cenarum praecipue furtis, quae mortuis corponbu hiant , cadaueribus fuis profpiciant . Ait enim ^Busbequitts in ijs regioni Hy cenas frequentifsime fepulchra fuffodere , ad luas offa fpeluncas congreg tam humanorum, quam ferinorum cadauerum . Et ob id Hyaenas facile 1; niri ex ofsium cumulo , ante harum fpeluncas confpedo . Defcribit autem Hy cenam ( id quod a paucis oculatis teff ibus fadum tn ni ) Lupo aliquanto humiliorem, fed nihilo breuiorem elle. Pellem hab Lu IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 54* [finiilem, nifi quod pilo fit horridiore, & grandiore, maculis quoque i's diftinguatur . Et { quod maxime hic notandum cenfeo ) caput Hyasnae i ipinx contiguum fine vilis vertebris efie , vt cum refpicere velit , totam., rtere necefie habeat . Ex quo difcere libet veriffimum efie , quod iam bis ; fuperius monui , fieri non pofie , vt quod animal collum habet , non iti- De vertc_ in eo vertebras fit nadtum , quod de Lupo 6c Leone Hyana a veteribus falso proditum ijfdem illa carere. Ait enim Busbeqmus collum huic anima- quid ien- nime efie , 5c caput dorfi vertebris immediate adhasrefcere . Pro dentibus nen ' n os continuum habere , creditum efie . Qu^ quidem omnia fiepe ex alio- relatione fcribuntur , cum in ipfa Anatome longe quid diuerfum fubinde ehendatur . Fidem tamen viro Nobili dodtiflimoque derogare minime erim , cum duas ipfe Hyaenas Confiantinopoli viderit . In amatorijs3 inquit, m magnam Turea , deUrepian- ium cap. ^7. Cum de Mofco locutus fuifiet , de Zibetho hasc fubiun- : Simile quippiam eruitur e genitalibus locis fera animantis , quod Zibettum mus. tiores Graci nominant , peregrino fermone . Ea autem Feli , qua veteribus adifcio- ruinis oberrat , non ab /imi lis $ e cuius natura Jor des manat odorati/Jima , qua j olet pue purgari , cum pars ea hac fcateat *z>ligine , tum •ziafe citreo , ppel alio recipitur . i hoc animalis genus , ex quo odoratum id recrementum elicitur , Lapetion appel - Hasc ex 7{uellio in fuos dein commentarios ijfdem fere verbis Matthiolus lulit, nifi quod Catos hos ex Syria allatos fiepe Venetijs viderit. Ruel- poque addere debuifiet , qui efient illi recentiores Grasci , qui primi Zi- icas huius befiis meminerint , apud quos nihil tale inuenio . :d longe ante Ruellium , circa annum nempe Chrifti 1478. Alexander Te- AIexander hs egregium fuo asuo Medicorum decus , Lib.de curandis Jingillatim morbis de Zibetho reliquit? Efie animal nempe haud veteribus cognitum, in tempore_, im genere haberi , lingua tamen haudquaquam afpera , id quod mihi il- :x Felium genere eximit, pilo duro efie, atque odorato : barbam habere e oculos nodtu lucentes . Sunt autem &c haec eius concepta verba: Odora - vm ex eo colligitur , focmina intra genitale (ff aluum , mari intra genitale mem- chicum ani 1 te fles , auriculario eluti inflrumento ojfeo . E ft autem excrementitius quidam j™* ddca t) primo butyri colore , qui mox liuidus redditur ,ftngulis diebus drachma pondere . Carnibus f Scaligeri opime . 5 50 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHr. Carnibus duntaxat 'uefcitur crudis , in fluis mures feciatur . Vix manfaefcit Mas ri odoris atque ingrati eH ipfe liquor, (gr eo plus prajerttm, cum propius iuflo na fubijcitur . - •• f Quid Car- Nec Cardanus liic nobis, & ftrenuus eiufdem Antagonifla Scaliger in scailgei& abibunt: Et Cardanus quidem lib. 1 o. Subtilitat.ait: Zibechicum anime lsntianc . fqi{pania mitti , dentibus armatum ac ferum e/Te, nunquam micefcere , pi] veSdtUi vc in Taxo animali • In huius tam mafculi quam femelfe genitalibui zibetho. liculum genitum effe, ex quo femen argenteo cochleari exci piatur, adeo 1 ris fragrantis , vt vel grana tria pondus librarum plurium cuiufque arboris eant . Scaliger vero Exercit.zi 1. Liquorem hunc odoratum Smigma facie nime femen , fed ffrigmentum efTe , nec ex loculis genitalibus exadtum dc Nec verum, quod nunquam micefcat, 6z quod patriam habeat Hifpaniam, 1 India potitis iit 5 fed neicioan Cardanus voluerit hoc in Hifpania nafei, 1 dicat Hifpaniam illud nobis tranfmittere ( fiue Lufitaniam ) quod verum Ex qua de- Verum propius hic accedendum , & non tam ipfum animal, led pars illa poris certa , ex qua tam fragrantis excrementum odoris elicitur , i ndagai par e zi- M dtihiclus , Gignitur , inquit , in exteriore teHicuiorum Viriculo cttiufdam anu matur !*' Feli,qui Veteribus ddifictoritm rumis oberrat , non abfwniis . EH autem Zibettum Matthloli qudM /udor inter huiujce animalis teHiculos concrefeens, cahd £ bunud, varios caniculos,Cercopithecum,pr^gradcm & ruberrimu pfittacu,aliaq. nalia confpexit, fremere quam maxime, & fetas pelli dorfi fping infixas ele- j c£pit,qu£ minime eredte quide apparent,prat »^,jeftate liquidiorem, quam hieme fuccum colligi , ita vt in caloribus il- ptofqSii ligulis binis diebus femiuncia corraderetur : hiberno vero tempore vix fe- in feptimana fuccum illum , nec tantam eius quantitatem acquiri . Ex foe- i poftea minus Zibethi educebat,quae nullatenus repugnabat, cicur fcilicet JS ex i>cum mas tame detibus fe defendere pararet, fremenfq. voce obtufa aliquo- ttorfum in famulum vel in aera iacicns3Chrach fonitum exprimebat eo mo- do, quo 5 51 alia animalia novae hisp. nard. ant. recchi. do, quo homo vifcofam pituitam exfcreatu difficili e gutture & vi expellere Detes po- let.Dentcs horum animalium ad Canum omnino dentes forma accedat, & p n.US SUI Pri^ ^ Canini didi duo, tam fupra quam infra fatis manifefte exferuntur.C Feimi . nibus, pulmentis, varijsq. horarijs frudibus vefcuntur. Et hasc ambo quide vittus fimiliter diaria, vt ipfi famuli Domus, carnes nimiru obfonia, accipiebat Hifpama pifcibus vefci illa afiferebant:inde maiore fucci prouentu fieri.Hsc tem, quippe illi haud affueta cibo;a pifcibus abhorrebant. Matthioli figura,! animalis huius Ico in Edit.V algrif.An. 158 1. melior eft, quam Gefneriana.In 1 tame erratu eft, quod pedes nimis explicati pingutur &c roftru nimis acutu. I Foemina__> mina corpus caputq.craftiora habet quam masrtempora quoque latiora obtii fiXabeci Sub didis vtric u lis, folliculis, fiue tefticulisfnam alij tefticuli haud appai maris Genitale fitu eft, qui illud retro emittit, nec fuperuenit in coitu faemin; ue Suerfa cum huic inequitare non valeat, quod veretrum nempe fuum antrorfum coeunt . ventre ex porrigere 116 poflit. Foemina fiffuram fiue vulua fiiam. fiib didis fc culis collocatam habet , quibus immediate adhaerefcit , ita vt coeant hxc ; malia pofterioribus initis fBombicum more . Nifi colli- Nifi fuo & folito tempore liquor hic euacuetur,cauearum, quibus inclufa lkur’Phic tinentur, lignis fefe affricant, & illis odoriferum hunc fuccum illinunt, qui f liquor . le euanelcere &: deperdi folet. Dubia qu* Haec D. Fabius Ooluna:cui ob exada ac fidele plane animalis huius delcrip minantur* nem non paru etia pofteritas debebit.Sed no omni nos fcrupulo ideo liberati mus.Quid enim illa fibi verba volunt, cu ait ex folliculis illis, viriculis fue tefht Zibetbu *x/m/?Habebut ne igitur f^ming quoq.extra prominetes Didymos,v quis forte inde coijceret, quod prius nos audader negabamus, Ex faeminis e no minus atq. ex maribus odoramentum hoc corraditur . Sic ego aliquanti Solutio. m h°c h^foaiii dubio, & interea(donec a D.Coluna nofiro re accuratius per al Nuntiu intelligere)F.Gregoriu adij vtpote qui faepe faspius huiufmodi anirr viderit & obferuauerit. Hic igitur mares folos foras edudos Sc colpicuostel intus conclufos faeminas geftare Sc ipfemecum fenfit. Decipi autem omnes a Farming no mabat,qui prominentias illas in foemina ambas intra vulua & anum fitas,t minentes°* culos effe fibi perfuaderet.EIos enim tumores, folos effe illos folliculos Sc vu teftes. loS a Natura eo loci fabricatos , in quibus Zibethu paulatim colligitur , & euacuatur.Et cum duo hnt(vt graphice hos Dodifs. Columna nofter deleri] imponere facile poffent etia valde gnaris, Sc Naturae ftudiorum non inexpc vt tefticulos effe ad crededum adducerentur. Qua ratione tamen e tefticuli: funt compada corpulcula,nec cauitate vlla prodita, ftrigmentum fiue fude vtricuio- vocant, quifquam eliciet?Et quonia ijdem vtriculi in eade regione^ rum ficus maris tefticuli haerent, poftti videtur, illofq.veluti inueftiunt Sc cooperiunt^ mlnisnq5 fieri poffet, vt crederet aliqui teftes effe. Ac propterea Colunafcripfit , vtric manbus. £ue marfupiola hxc, in quibus hiccus hic latet , in maribus duplo effe mai qua in fceminis,quod,vt ego coijcio, praeter haec va(cula,etia ipfi adfint tefti qui molem augent. Et hoc eft, nifi fallor, quod Alexadri Benedidi liiperiu: datis verbis diximus. Odoramentum hoc colligi in foemina intra genitale alui mare ucro intra genitale membrum & fofifcf.Non autem ex teftibus,led prope IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. keri , nec minori fere dubio fatisfaciendum hic reflat. Ex F .Gregor ij de >ar defcriprione Icilicet , Zibethicum fuccum non tam ex his vtriculis Aifud da- , quam fub alis & inguinibus beflia: huius colligi aflertum fuit: cuius rei bium pro' . p pomcur,an mati Scriptores nequaquam meminerunt . Non efl leuis plane mo- alibi quarn :i hasc obiedtio . Attamen audiendus imprimis ipfe F. Gregorms , qui cuiisrepe* is hasc, quas de modo colligendi Zibethi fcripfi,fuis oculis vfurpauit. natur: dicum etiam adducere teflem poffum , loannem Leonem in nona Africa parte ,qui his verbis F . Gregorio probe patrocinatur: Zibethi Feles natu- gorio.Vx vatie* funt, atque in sEtbiopi* fluis re periuntur . Mercatores Catulas /altem ne Africa- rant . quos lacie furfure ac carne nutrientes in caucis alunt : excrementum nce- no' fzsel ter fingatis diebus excipiunt , quod quidem ammalculi fudor esi '.nam cx.!ir- crebris iEhbus percujfum frequenter per caueam agitatur , donec erumpat /udor , fub coxis 3 braebijs , collo & cauda excipiunt '.quod quidem excrementum rvulgo hum dicitur. on efl mirum , inquam , fi Zibethicte Feles , quas tamen male ficappcl- r j in AZthiopia caueis inclufe, verberibus agitata?, in di<5t is locis fub alis , > >e , inguinibus &c. fudorem hunc odoriferum exprimant-, cum idipfum Liis magis , vbi fua fponte & libertate donatas hinc inde difeurfitant , fa- foleant Et cum fit nemo, qui moleflo eas excremento illo & dubio pro- Sf fe^f crimonia prasdito , ob idque partes, quibus infidec , vellicante ac titillan- hfs%Zi liberet j vicinis fe arborum ramis truncifque applicent affricentque , malia* * fe prorfus habeant. Nam & exFabij folumna relatione percepimus, hic dia hiberno tempore parum, plurimum vero asfliuo Zibethi colligi, quod nento nobis fit,neceffario natiuis ac calidiflimis hasc animalia regionibus, imo hoc liquore excrementitio , locifque corporis varijs abundare . maHfiVp”- n,in quanam Animalium fpecie fit reponenda haec beflia, difquirendum . focSa™1 ; & ^/«wZibethicum plerique appellat.Pellis etiam,tum fuo hirtiore pilo, naculis mgricatibus ad Pantherarum, no Americanarum quidem pulcher- potitu? um , led Africanarum pellem accedit : Pantheram autem ad Feles perti- Felcs pei' prius docui. Verum dentium figura ac numerus plane reclamat, qui tment’ um , Canum ac Luporum potius efl. Hoc me docuit Francifius Leo ' mimi ac Reuerendifsimi Odoardi Cardinalis Farnefj a Cura fupelledli- nons , apud quem & pellem integram huius animalis vidi . Solebat I1Iuftrifr. i lple Cardinalis , prout efl inter casteras Heroici animi dotes rerum Card-Far- alium lludiofifsimus , marem & fasminam Zibethicam domi fua: te- ?l ac fS- vbi bis terue foemina peperit , & tres ac quatuor adeo Catulos ali- £!g i Per laote luo aluit: breuis tamen vitas fobolem ac caduca? . Solebant aIuit' ,c animalia cibari modo carnibus , modo ouis : quorum quadraein* guhs diebus vtnque fimul prasbebantur . Pellis, -qu* femina: detrada :rat,palmos longa erat quatuor, maculis diflinda pluribus nigris, cui cau~ ungebatur & ipfa palmari ferine longitudine.Totius pilus corporis horri- mlco erat, quam in Cato Pardo: & tam colore quam duritie fua Luporum, PelIismo': ens pilos aemulabatur .In dorfi fpiqa quoque, manifeflifTima illa adhuc fe- HeS' nurreaio(qi,as tamen longe manifeflior efl in viuente & iracundia per- ^ A a a cito m ALIA animalia n ovje hisp. nardi ant. recchi cieo animali ) confpicitur . Eiufmodi animal vinum, fed Farnefiano hoc to minus, in ceteris fimillimum ante. annos hos vigintfen circo Agona mihi quoque vifum , ex quo fubinde Zibethum eximeoatur. Cum Matthiolus in Diofconde commentando arrepta leui Mufci ar occafione,ad Mufcum flue Mofchum odoratiffimas illas deliciarum potius i. Occafio bras,quam medicamentum fe coferat explicandum, atque ab hoc ad Zibet de Mofcho ^ ^mbarum tranfeat: non mihi a quoquam vitio verti decere exikimo, 1 Ambaro^ Zibethicum animal , ad mofchiferum etiam defeendam, ac de Mmbaro dei Spiode- aliquid dicam . Idque eo facio libentius & audader magis , quod videam lumpta’ tiquis Mofchum incognitum, Graecis inquam, illis proceribus nolens : ab A trafta°tiohl bus dubie tradaitim : a Iunioribus litibus implicitum ac controuerfum concrouer- redditum, vt quid de hoc aequus Ledor cenfere debeat, cum ignaris illis ] plen3 tus ignoret . Nitar autem hac ego in re , more meo folito , fauore 6c authe te F~Gregorij de "Foltuar amici mei , oculatis cuius experimentis in Molchi fedione fidem derogare, nefas duxerim . M G s Inter antiquiores , qui de Mofcho dilucidius fcripferit, reperio neminem chvm. ter Serapionem , non illum inquam . Empiricorum patrem , de quo Cor Celfus in prosmio fuo a Serapion , inquit , primus omnium nihil hanc ra lem difciplwam pertinere ad medicinam pro fejfus , in fu experimentis e& fuit . Verum illum, qui ex Diofcoride^ Galeno, Paulo ASgineta & Ara plerifque, ipfemet Mauritana; fchoks. non ignobilis feriptor, fepte. Iimplicibus medicamentis libros congeilit,. Inutilem prorfus laborem Defcnptio plero , fi qua; ipfe lib. 5 . cap. 4.1 . longa fatis ferie de mofcho pertexit , c Mofchi ex pta nunc Verba referam . Summa igitur rerum capita innuere lioet, Zjilas itaque vocat animalia illa ex Caprearum genere , qua: mofchum p fifsimum odoris genus ex vmbilici vomica quotannis expromant , in c( minis Tumbafciac Senitarum plagis .'.Gazellas hafce alijs Capreis on facit .{imiles, dentibus caninis folummodo , quod palmi nimirum 01 dine ^verrium modo emineant, exceptis. Vomica; folliculum , in quo pe htec fanies reconditur, a Venatoribus fagittis aut mifsiubus decuti lunt hic legere aliqui ipfas potius Gazellas mifsihbus decuti ) aut C laqueis capi , fufpendi folliculos , vt teter ille fetor , qui faniei melt mum in aere exhalet , & fuauis mofchi odor puri illi concilietur : & arborum frudus acerbos & maleolentes maturitate dulces & iu lentes reddi . Alio accidere modo poffe infinuat , vt vomica lua lpoi animali maturefeat , lancinante illud humore noxio deinde titillatum, cc ac faxis fe affricare, vomicam aperire, maturum humorem puris inita illa effundere : vicus dein cicatrice obduci , denuo fanguinis impetum eo 1 nouum apoftema fieri , rumpi , refarciri , fic mofchum nu o an colligi . Ab indigenis effufum hac ratione mofchum accipi, & in vtr earundem captarum ferarum afleruari . . ‘f Qj,s Ruei- 1 omnes Hudlius lib. i .cap. 17.de Nat.lhrp. de Mofcho plurima habet, & bea, hi' quadi ex cslato deferipta laudat, qua: apud hunc tamen authorem non c< rent,led Simeonis Sethi elfe potius videntur.Quod Mofchus nimirum oni IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. sss bilico cuiufdam animalis gignatur Caprea; fimiiis, vnko cornu armati • a bicorne tamen hoc fecerit Serapio aliarum more Caprearum. Et quod c beltis vmbilicus intumefcat eo tempore , quo in Venerem ruit, quo ;nto le liberet fanguine ac fanie; in terram crebro fe voluendo, quiepuru- a materies lucundum cum tempore odorem acquirat . Matthiolus pra;ter (sima Serapionis & Simeonis Sethi ex Ruellio deferipta verba nihil aliud i affert . /lyfles Aldrouandus copiolus magis eftlib. i. de Quadrupedibus Bifulcis 9. & 2 o. qui videri poterit , ne Se nos , quod in ali js reprehendimus , tran- Aid™»». 3ere pleraque videamur . Tamen non dedecet, vbi dedifeendum nobis eft, dus * rum recenciorumque errores , totidem ipforum verbis recenfere, (Seme- si11 11 neri poteft,adferre . Et vt femel dicam , totus eft in hoc, vt animal id d moicnumpr affiet , ex Caprearum fpecie elTe conftituat . Hoc ex Cardam que & Scahgero deducit, quorum is Mediolani hoc animal mortuum Ca- Cardanus. ilolinnlelevidiiTe fcriptis reliquit : hic vero Exercit. aduerfus Cardanum scalis iimile Gazela; animal mofchum gignens depingit in Regno Pegu, cuius riore mandibula a^que dentes vtrinque finguli exerantur . Subeiusven- anguinis colledionem in tumorem , apoftema vocatum , fieri . Nolo hic :re , qua; de colledione huius fanguinis ac faniei,vt fibi perfuadet , odorife- larrat. Et Exercit. lOj.partic. 3. fibi hoc animal Capreoli facie Mefiana meile, ea plane forma, qua Arabes, Serapio & Auicenna deferibunt, af- (at. Ibidem tamen a fuis didicifte affinibus, qui in Syria fuerant , memorat elam penitus effe figura Capra, non autem Capreoli . Cum hi earum in Sy- auitos greges viderint . Vbi vides, inquit, Cardam feribendi periculum, quati- es nojtra ex aliorum fepenumero pendeat mendacijs . rafauolusaWw quoque teftatur fuifTe,qui Ferraria Duci zAlfionfioG aze- /enoere voluerint, mofchum in ventre gerentem . Verum de dentibus ali- ipud varios authores fe offert controuerfia,quam hic enodare inconueniens udicojcum de ipfo animali nondum quid certi conftet.Poterit & "Bellamus ib.z. obferuat.cap.y 1. Ne memorem hic Albertum Magnum, 1 fidorum, Ale- nnum *Benedt5ium & alios non paucos , qui Serapioni fubicribunt . Recentif- m quoque adiungam teftem Fr umificum Calceolarium Iuniorem Veronen- |ui a Patre, quam opimam rerum naturalium creuit hereditatem,non ara- Caiceou- ;m modo reddidit, fed ante annu demum elegantibus tam Iconibus, quam IX .Iu' is deferiptionibus publici iuris fecit.Hic itaque primus folufq. quod equi- cia,mofchiferi illius animalis imagine in es incilam nobis delineauit libro [uem Mufiai Calceolariani Titulo infigniuit . Hoc animal anno MDCXXI. tiasaduedum,indeque Veronam tranfuedum, vt effigies exprimi poffet, vnicum in tota Italia, fed mortuum vt puto,exftat. Hoc Capreoli figuram Hi omnes amque fatis amiulatur , duobus prraditum corniculis eredis, nec ramofis, cTpSfi paret , dentibus etiam duobus Caninis fuperioris maxille oblongis , Se §uri huic maxillam inferiorem recurue inflexis. Ceterum qui pili,quifue horum co- Sunt, hi non explicatur . iputat eo loci Calceolarius aduerfus Catelanum primarium CMonfipelienfium A a a 1 Phar- — 556 ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCHI L' s ritcr Pbarmacopoeum y quod hic Scaligerum increpet dicentem Mofchi animal Calccoia” preolum efie, cum Capra fit potius, vc 1 Bellonittm celtem laudat . Hic Calceol minime Scaligerum erroris damnari, fed Catelanum negligentias infimular buiHe potius cenfet,qui vel o(citanter,vel non omnia illa, quae Scaliger de G la habet, legerit: cum diferte Capram efie profiteatur id animal, quandoqui dicat hoc a luis affinibus, qui in Syria fuerant, inaudijfie . Verum cum ego 1 Scaligeri locum probe examinafiemj in ea iplum potius lententia h mfifle c CotraCai pcri, Capreolum efie , non Capram •, licet hoc ipfi affines perluaaere cc Scldiw. fuerint . Subiungit enim , faepe feripta noftra eorum fide , qui hntoriasli; lares nobis enarrant , lufFulta de mendaciis periclitari : cum paulo . cet , antea dixiflet fe animal hoc Capreoli lacie vidilTe, ■& retiera Capre eife * Et cum iple etiam Calceolarius Molchiferam iilam beltiatn lu^ •Capreoli effigie nobis depingat , 6c cum v na efie debeat veritas , qi Scaliger profitetur cum Arabibus , quibus illa befiia nota Cu i er’ mente Scaligeri Capreolus potius , quam Capra } quicquid affine: fius eum docere demum voluerint , quorum didis videlicet minus ci re , quam oculis fuis debuit . Videmi ledor, quantum ego nunc pre animali depugnem , vt ex Capreolorum genere illud efie demonfire vtvel in tui gratiam bonam eorum partem , quae ad me perlcribtf nes Terrenum meus, ex meditullio Regni Cbmenfis , vbi modo con ratur hic referre & tibi minime inuidere velim , cum inter alia na lia auditu iucunda ac rariora de Mofcbtfero animali mentionem quoque ciat . Sunt autem haec eius ipfiffima verba . Exceilentijjime D, Faber, Pax C briili . Epiftoia pqerj z j , A prilis anni 1 6 z z .accepi primam ab E. V. epiftolam bene lon< tcnvUd" feriptam anno i6io. Menfe Ianuario , quas me non parum exhilaj; efS^tam quod prsgnansefiet multis optimis nouis, quam etiam quod diu d< fmpta, in rata fuerit . Interrum biennium hasfit in itinere, quod hilce temponbu nmis natu turbulentis mirlim videri minime debet. Vnus enim annus abit ante< tur.busagl Coam deferatur, alter annus antequam Amacaum , & ad interiora Reg nos perferatur ,& difficultas Amacao ad me non minor, quam Rpma G ob difficultates itinerum , ac magnam diftantiam . Nunc ad epiite paucis tantum refpondeo, forfan pluribus alia vice reiponlurus. Acoej ri literas ex m anilia , Malaca , Goa de vanjs rebus , quas mihi curai ferri Amicus meus Mozanba Italus , qui Goa moratur, Icripht in An ad quendam Regulum, qui illi tranimifit tres arbores Thuris, illarun fuccreuerunt Go*. Ramus mihi mittitur, quem nondum accepi . M» fcnbit ex AEtbiopia haberi , nec in Arabia inueniri. Ex Magor expedi fhm verum , & Afam findam . Mifcrunt nuper mihi Acorum ve pro Coflo , legentes in mea epiftola Pacbo , ita Magor es vocant rum pro Pucho , ita vocatur CoBus A Mmmal illud pigerrimum A inuenitur , piduram expedo; Sandali albi & citrini fl°res ^ 'j* habui ex Inlula Solor . Lignum Aloes expedo ex [ochinchina . fcitur in meo horto , fed nondum floruit , putabam initio 'Betam IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 5y? tphorg folia iam alias mifi , frucftum & florem expedto anno fequenti . Ze - id} Zurumbet inueniuncur vn, India , funt fimiles G inhiberi . Flos G ingtberis dum comparuit, vixinuenitur, puto effe congenerem tAcoro vero. Cubebe tti(& tantum crefcit, nondum vidi . riBenzkom expedto ex Bornco . Galanga nafci- ;opiose in Macao,&z in India, folia fimilia vt & tota planta: magnitudo Can- "o , fed fios fere fimilis Digitali 9 remanet frudtus rotundus, ruber, mamiitu- Mcfcata , intus trifariam diuifus, vt in Afphodelis , femen fapore Cardamomi. iem vnam habeo » nec eif c|ui depingat iam , mihi enim non vacat cum vix :am tempus fcribendi hancepiftolam . Animal 'm quo nafcitur Mofcbus , eft ? morum genere , vel Capreolorumjkd in remotiffimis locis . Vidi pi&uram in s impreflam , eft fimilis Dorcadi , fed fine cornibus . F abam Adgyptiam c^uo- edimus sftiuo tempore , eft congener ^ympbaa, cui flos omnino fimilis, :us autem plane Fabam refert, & optime quadrat defcriptio TheophraHi, for- n accepit delineationem in alia mea epiftola . Eft quoddam genus febrium plane nobis inauditum, valde lentum, in quo moriuntur, qui aliquid it , dant illis pauxillum aquae, in qua orizas quid decodtum eft , eft inftar ae hordei , fuftentant per odio , imo quatuordecim dies , nec quicquanu l guftant , & fic euadunt . Sit E. V. paucis his contenta, donec mihiplu- Lfcantur.Ex H ia tim prope magnam vrbem Sutfchen.ii. Aprilis Anno i Gn. c vnicam epiftolam iam fcnbo in Europam . rabibus tamen , & horum omnibus affeclis intrepide vnus ex iunioribus Amlmsta icis opponit fe Amatus Lufttanus , -quem virum bonum nefcio qua ratio- fitoa^utsf^ abularum conditorem plures indigitent . Hic itaque , vt FlyJJes Aldro- prsdi&is 'us ex Fuchfio ipfiim adducit , Mofchiferum animal Capreoli minime , bush.°m*' -eporis forma facit, quod viuum adhuc virgis casfum necetur ,& exen- um contundatur , caro optime pifta in globos redigatur , pelle occifi alis obuoluatur , & veficarum illa forma ( nos vtriculos appellamus ) ad eratur . Idem Aldrouandus zAlbertum Ad agnum quoque & /fidorum car- totius animalis , prxter apoftema , quod odoriferum magis & praeftan- carne creditur, odore optimo proditam concedere affirmat, d quoniam plurimum ha&enus fidei F. Gregorio noftro tribuimus , Orientis & Occidentis Solis regna perluftrauit , Se lineam .ffiquino- m fepties incolumis nauigando tranfiuit , rerumque naturalium cu- ; non minus indagator, quam indefeffus verbi DEI buccinator fuit: tn prorfus exiftimaui , fi & huius de Molcho veram fententiam , vt quas am facile dirimere litem poffit , huc adducerem , quam Hifpanico ipfe late hunc in fenfum mihi communicauit . illas, inquit, iam diuerforum, qui de Mofcho ( Hifpani vocant Almifqu ) f. Grego* erunt, opiniones omnes recenfere fuperfedeam , hxc certe conficiendi 2 ITkhi hi verifsima eft Hiftoria , quam oculis meis vt vidi, ita faspe experien- defcnptlo‘ nfirmata fuit * aod in certis nimirum Regni Chinenfis Prouincijs, quales funt Xantien & Forma mo , aliasque , animalcuja quasdam reperiantur , quas in filueftribus locis, fehiferiani •uniculorum modo terram fuftodiunt, generantur . Magnitudine & forma rnalcuh ' A a a 3 fua Modus ca- piendi illa- Modus pa- randi mo- fchi pretio fioris - Modus co- ficiendi mi nus nobi- Jem mo- fchum . Odoris in mofcho de perditi re- cuperacio . Differen- tia inter primum & lecundum mofchum . 558 ALIA ANIMALIA N OVJE HISP. NARDI ANT. RECCHI. faa mediocrem Canem ex paruorum illo genere asquant . Colore funt pard vt Hifpani dicunt , fiue cx oblcuro rubro, ac cinereo mixto, aliqua tamen bis nmrifque maculis lignantur : pilos raros, dillitos ac auriulculos haber Pedes^ipfi funt largi, vnguibus canis inftar armati, fed longioribus acut ribufque , quibus facile libi fpeluncas in terra fabricant . Roftrum oblongu Caninum, dentibus probe munitum . Aures habent curtas & rotundiufcul; oculos paruos & minime alacres , fimiles illis, qui morti vicini funt . Nonq dem multum agilia, fed vafra admodum funt , vbi abfcondendi fub terra nec {itas illa vrget His artibus autem ab illis, qui mofchi mercaturam exercent,b animalia capiuntur : circumdant loca , in quibus dimorari eadem norunt , jpne, vel retibus ac canibus , atque in fubterranea loca profugere compellu eux poftea fubfodiendo,vel alia induftria extrahunt, in tanto («pius numero ad trecenta etiam capiantur . Hascfubito iugulant , languinem,quiinipfisn xime abundat , in vale aliquo mundo ( Torcellanam vocant ) colligentes . T ta autem, quod mirum eft, {anguinis copia in quouis horum animalculo inue tur,vt fepenumero, quando extradus luit ac concreuit , videatur totius reli corporis molem fuperare . . . . Pofthaec pelles ipfis abftrahunt , exenterant , ab omni llluuie lnteltir emundant . Quamuis aliqui , vt maiorem mofchi quantitatem nancifcanti impura cum puris relinquant. Qui vero priore modo procedunt, cum i cuine meliorem & teneriorem armorum ac coxarum mufculofam carnem, 1 ac hepar fimul in lapideo mortario vnam in maffam contundunt, ex quafo culos, fiue ex pelle horum, fiue aliorum animalium paratos inferciunt, loco \ brofo lufpenduntjficcantque. Et vbi iam femiaridi fuerint, fub terra defodit ibi nempe, vbi quotidie vrina proijcitur . Poft tres inde quatuorue dies r< diunt , omninoque in vmbra exiccari permittunt . Et bic eft prasftantiim mofchus, qui pro Rege ac Principibus faltem conficitur . Sed ille, qui communiter circumfertur mofchus, crafsiore Minerua el tur . Contunditur enim totum fimul animal cum omnibus fuis partibus, ( bus,inteftinis, & pellis quoque portione , donec ad mafTam tenerrimam r cratur, ex qua vtriculi illi ex eiufdem animalis pelle confedi implentur fnteftini aliqua parte obuoluuntur , paulifper ficcantur, loco vbi vrinaefl ditur , fub terra perpaucos dies reconduntur, &: denuo in vmbra fuipenfi e Et fic quoque , fi quis veficulas illas mofchi plenas, quas ob temporis diu nitatem odorem perdidilTe videntur, haberet , has linteolo prius obuolutc locofepeliat , quo ab hominibus vrina reddi folet, poli quatuor aut quin<] dies refodiat, vento, non Soli exponat, redibit priftina odoris prasftantia . M ha:c veridica confedionis mofchi eft Hiftoria, cum alias omnes tabulol*n videantur. Velim Se hoc fciri,maximam inter primum ac fecundum rnofe effe differentiam , cum tanta prioris ex fanguine ac carnibus cum Cor e& pate confedi fit odoris prasftantia atque fragrantia , vt vnica drachma P u rium habeat, quam vncia tota alterius . Quare prior ille Regni Chinenfis ceribus tantum cedit ^ pofterior extra regnum per varias regiones a mer< 10. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. S59 is diflrahitur , &: maximte loco gratia habendum , fi ex primo quis a Chi- fibus aliquid extorquere valeat . slarrant aliqui de nefcio quo alio animali, quod eodem in Regno Chinte, ac o quoque Mexico inueniatur,ligura MufteU altius longiufque paulo,quam cinrus , teiliculis oneratum adeo enormibus , vt fufpenlos minime gerere, Aiij am- :erram contingentes trahere cogatur , quique squali cum toto reliquo cor- mofchife- : fint podere, quibus oppreilumjcum a Canibus agitatur & euadere non po- ^c^efcri , ipfofmet dentibus illud mordicus detruncare & liberrime pofteaaufu- . Hos vero a Venatoribus colligi ac contundi tdliculos,qui optimum ipfis £ h . chum praebeant . Hoc ego, cum nunquam viderim, nec quiequam propte- tefticuiis s ie eocerti affirmatique afferre polium . Tonfiddi- dij non defunt, quianimal quoddam ex Ceruorum genere praedicant, ex cunc- folliculi illi mofcho pleni auferantur , quod pro mera fimiliter fabula ha- . Atque fic denuo primam mofchi,quam attuli hifloriam, confirmo , quip- AHj^Hud rnam oculi mei , quibus credere polium, confpexerunt . Hucufque F. Gre- ex Ceruo- usnolter. gene* itque dum huic opufculo meo ita inuigilarem,nonnunquam me vifum ve- H*c f. f oenus Ezechiel Bauthfchner . Hic decennium integrum in Hifpania exe- qui ex milite quem in Africa egit , Medicus elfedtus, Salamantics Hilpa- um illis Athenis non contemnenda Galenicae dodtrins fundamenta iecit, ,rte,quam Marte clarere maluit . Hunc ego percontatus fum , quid de Mo- > fibi apud Africanos & Lufitanos innotuiilet , Qui cum ea mihi refpondif- quscum F. Gregorij hiftoria valde conueniunt,hic adfcribere ilianoru labor. mimalcula illa, inquit , ex quibus Lufitanifuum conficiunt mofchum, ipfe in certis Lufitanis locis defertis , quae peragraui , non femel tan- vidi , qus paulo funt maiora, quam illa, de quibus fu pra F. Gregorius >riam fuam pertexuit . Figura fiia non Cani tamen, fed Feli funt perfimilia. itant in locis faxofis plerumque ac filuo(is,vbi Oleaftri prsfertim & Quer- :onfits viuunt , quae glandes ferunt dulciores caftaneis noftris , quae ob id icolis magni aeftimantur, diligenter colliguntur , ac vicinioribus amicis do- Animali* littuntur . His fe animalia ea libenter fuff entant , & vbi necefsitas premit, Lufi?amb-US fdem arboribus etiam fe ablcondunq quibus laquei ac pedicae ex filo aeneo 1cchsusMJ> ntur,& cuniculorum modo illaqueata capiuntur . Horum languinem Ve- ^eIipus sue 1 r -1 , rn I M- 1 • _ , & «milia. res extrahunt , carnes leparant 6c loco perflabili , vbi nec Sol , nec humidi- ominantur, reficcant . ues deinde capiunt quafdam , ab ipfis Aquilas vocatas , Aquilae tamen mi- e funt, fed Accipitribus noftris forma fimiles quidem , mole vero duplo ires . Harum itidem carnes ac fanguinem reponunt ficcantque)& ad Apri- Auium qua r r f ° J \ i f mndam c a lenlem vlque releruant j quo tempore viret , vigetque maxime herba_> ro & fan- lam , ab Incolis Pico di Grulla didla , hanc quoque tunc demetunt. Eft au- ad- planta h^c tam fragrantis mofchati odoris , vt certo affirmare pofsim , me hlbeiur • ;inqms e locis eandem crefcentem olfeciile , euulfifte non raro , & pro mea eatione in itinere mecum detuliffe i Ab hac planta odorifero plena humore deter- 'j'6.0 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. tur Mofchi eo determinatam quandamfticci quantitatem exprimunt, & cum prasdidtis CtSfciLu' n^us ac inguine commifcent, in marmoreo tundunt mortario , & reliqua caniC1 ‘ vt memorauerat F. Gregorius , ad vnguem adhibent operam . Tum in loco quo fxpe vrina euertitur, bene inuolutam pallam fepeliunt ; vel vtriculor Odor ex aliquot horum in vafe illo, animalia tamen & plantam mofchatam faq vidi . Reliqua curiofitatis gratia ab Incolis didici , quibus fidem denegare ] rnlnm duxi . H aec Rocchus Ezechiel Bautfchner Medicus . Apprime haec omnia cumF. Gregorij enarrationibus congruunt , qusfi ra funt ; non erat, quod tantopere Amatus Lufitanus a plerifque Icriptoribu lis, qui ex libris, quam rerum vfu & magiftra experientia dilcere malunt, ex] cieretur • Neque enim Arabum de Mofcho feriptis tradita documenta e; vim & energiam habent , vt nullum dubitandi locum relinquant, neque - verifimilitudine mihi videntur , vt omnium fubito animos capiant , & coni rium Tendentes refellant. j Quid igitur in hac nobis controuerfia ftatuendum ? Certitudine forfaiic hac con- ni deftituti in ambiguo hucufque verfabimur ? Aut conuenire putemus , vt fSSendfl . clariffimis animalium Scriptoribus vnicum tandem F. Gregorwm noftrum Amatum Luptanum opponamus ? Atqui nec aduerfariorum argumenta Hei fchuln ^ex Ra mihi penitus efte videntur . Legat cui placet, Aldrouandi cap. 10. de Quat petKno pedibus Bilulcis. Reperiet lfiram eorum, de ortu mofchi varietatem : quar oonftanc quidem horum aliqui vmbilicum huius animalis mofchum faciunt *, aliqui °° 2n * ficam circa eundem j ali j in inguine abfceftum: ^/^rTanguinis colledioi flue appftema in ventre: alij folliculum certum efte in hoc animali conftitu „ qui fi Te mei excindatur , non producat amplius mofchum : alij vt Alexande > *ediffus, fimilequid euenire, quod in mulieribus menftrua patientibus op tur . Et ferme quot homines , tot lententis . Non miror itaque Fuchfio apud &4ldroua?2dum{ufp£Ot\iTR effe ^Arabum decretum , quoniam in mofchi deferiptione plurimum variant . Hic itaq mofchifero animali tumores tales efte autumat , quales in C a flore & Lepor reperiri inquit , quos vulgus teftes nominat , & ob id Lepores omnes fimul res ac faeminas efle credit , a quibus ipfc odoratum illud pus emanare arbi tur . Sed 6c hunc non minus erronea duci opinione exiftimo . Cum enim Cur mo- fchi animal capreolum aemulans , tam rarum ac peregrinum fit , ex quo ii poisit* efft extrahi tam nobile odoramentum creditur, vt in hodiernum vfque diem a c tUcrcmcn cluam vlx deferiptum aut depibhim videatur ( neque enim aeque noi cxcrcmcn ^ ue ^bethicum , familiare iam pene nobis effe&um ) vnde qusfo r; ’ ' ~ odors IO, FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. s6t ratiffimi nuius fiue puris , fiue faniei , ex vno atque altero tumore, fiue fan- In foIo iis coagulati quantitas eximatur, vt eundas non modo Europ* , zAfi antur. Addebat F .Gregarius cx Chma locifque vicinis vbi Mofchus paratur , vitra vi- annis mille Errato, hoc efl: viginti quinque librarum millia vehi vedique , sr varias orbis partes diflrahi , (ed maiorem huius portionem in Nouam llbrarum wim ac Persianum Regnum portari, vbi cum minoris argentum adametur, Chma quo nalijs in regionibus, pius ibi Mercatores propuerea lucrantur. Tantam, S»" ® mofchi copiam quoniodo vix nomine etiam nota beilia nobis lubmi- abit ? 'T tuent huic non coniedur^, fed veritati, noftri Vnguentarij & Chirotheca- omani,qui mihi certiffimo atteflatur,mo(chu fibi aliud nihil videri, quam ru 'efficax .linem & carnes tufas , fe enim dum in aquis illum odoriferis foluunt , fila lo^l orn- :a saepius reperire , ac veluti nerubfa & carnofa quasdam corpufcula , pelli- tentia • quoque^qua? vbi diutius aqua fuerint maceratas , etiam in tumorem alia- inftar membranarum attolluntur Nec mirum adeo videri debet , carnes igeinem mofchum olere, cum alui retrimenta etiam quorundam anima- bilius praecipue quod Manes fiue Martorellus dicitur , mofchum odore Excremem - ^muletur , id quod ffipifiime in Germania expertus fui , vbi animal hoc cicuratum quidem , fed fua fponteper domorum teda, gallinarum oua_» ^piranc . *ans forbenfque vagabatur . e autem F. Gregorium, omni quis deftitutum feriptorum authoritate exi- a varijs t , laudare hic poflum Odoardum "Barbofam Lufitanum , qui in Summario a“ruhsorpa~ 'gnarum ac populorum Orientalium ,, verba faciens de Regno eAracam inter Greg°rii lamfk. *T^«pofito,his vicinos ait montes Capelangam didos, cuius habi- firmatur. -s inquit, ferre Rubinos & Mofchum ad magnam duitatem zAua3 ex qua ru ninc in ‘Bengalam & Nar fingam & Pacem per Alalacam tranfportantur. bus 3 addit ipfe, ex animali pmili Capra conficitur . oAnimalia hac excoriantur ©doardi ” 0 wm /anguine contufa in tepeas fiue r utriculos ex eadem pelle confeStas aptatur , mofcho °s Chtna inquit, aut non procul inde animal, quod mojcht materiam fuppedi tat , quod ramenti genus <~veteribus tam Gr acis, quam Latinis incognitum fuit , nares tan en q iucundijfime afflat : (djr fa ne Chinen/e mojchum ceteris prafertur . Animal efl Vulpi* gnitudu IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 565 tdine , filuas incolere folitum. : hoc affdms •virgarum fufliumque r verberibus ene* , , fi illi magis fidem adhibeam , qui mofchi ipfemet fabricam pluries vi- '<■ clarorum authoritate fcriptorum tellimonijs defendere fe poteftjquatrL» :varijs quidem libris, fed omnibus vnum tantum autborem fequentibus, e maluit. Neque enim abfurdum effe fibi quis perfuadeat,iucundiffinium ii odorem tam: herbis quam animalibus, & fors etiam mineralibus com- cari potuiffe . Plantx notiffima? fune inter plures Geranium mofchatum &: ufehatay&: flores bulbi illius, qui Vomitorius Diofcoridis aliquibus effe cre- & DipcadiyMufcan Mofchio Greco ob id Italis didi . Inter frudus nume- icet Pyra mofchatelhna ffr mofcharola didea 3vuas quoque mofchateHas3 quam- apore potius, quarn odore hoc nominis acquihuerint . Ex animalibus Po- lyporum Nicolaus Trigautius Societ. Ie- fu. Poffe for- fan eciani concedi ex Capreolo aliquo irio felium pe- ti . Odor mo- fchi in va- rijs rebus reperitur . In plantis. In anima' libus. 564 alia animalia novje hisp. nardi ant. recchi typorum fpeciem vidi Mofchum apprime referentem. Sunt & Cercopitheci , & pentes quidam , &: Muris quoddam genus? cuiufmodi fibi aLudouico zadino donatum fcribit Aldrouandus ? Mofchi odorem fragrantia . idem ? D. Hieronymum , dum mofcum peregrini muris pelliculam ede dicit? ius odorati muris pellem intellexiife arbitratur : vtcunque alij interpre tur ? potuifle S. Hieronymum intelligere potius folliculum illius animalis i lchiferi , ex cuius pelle adhuc pilola vtri culi fiunt & mofcho implentur , muris pellem quodammodo imitari videntur, vndeforfa n Mofchi, feu A. Etymon a SMure nempe deriuatur . Sed de huius Etymologia plura leges a Aldrouandumu . ineunda-? Deelfem hic partibus meis ? nifi,quod cum animi deledlatione mihi aul EiepS0d-e tanti idem F. Gregorius narrauit , recenfere pergerem . Ab Elephantis nei Mofchum6 m Lidijs Orientalibus fuauiflimum mofchi odorem exhalare , quem cum olente, luptate quis percipiat , fi cubicula eorum?vbi in vmbra detinentur, ingre tur . Quotielcunque autem operis adhibiti in fole verfari coguntur , fudor : erumpit tam fuaueolentis mofchati odoris , mellea^que confidentia , vt a ge mufcas omnes ad fe depraedandum alliciat , quae turmadm confluentes, ferum male animal diuexant . Cum enim nec cauda breuiore , nec proboi fe fatis defendere queat, extendit quam potefl maxime & explanat pellem f rarifiimis & longe a fe diditis pilis confitam , adeoque glabram plane , ac lefliffimis mufearum fubfcibus expolitam : ac vbi ingentem befliam mi rum Myriades oblident &z mofchatum melleumque depafcuntur fud.ore, Elephas momento temporis totam corrugat pellem , &: in rugis pliciique ebrias veluti beftiolas ex inopinato comprimit,occidit,ficq. earum fefe mol liberat.Si quis autem fudorem illum cochyliorum teffis,quod Indis facere fuetum elf, detergat, & in vafcula corriuet , mofchi odori minime cedet . & fuaueolentem naribus fuccum lucratur . plumba!!* Hc?c,fi Arifloteles nouiffet, cui Elephanti ignoti nequaquam fuerunt, finotafile qusefiuiflet Sedi. 1 3. problemate 4. Cur animalium nullum juauiter oleat , ex odo- panthera?lam enim plura odorem optimum fundentia, non belEijs tantum mum ?pi- quod in Panthera ipfe fieri putauit , fed hominibus etiam gratiflimum fpi tia animalia defcripfimus , Et quod mirum quidem efl in ludore &flec earum illum reperiri , quae tamen ceu excrementa & cruditatis aliquid pai Hucufque pant;ia 5 ex mence Ariflotelis eodem loco , fcetere potius omnia deDerent . de zibe- nunc non libet ex Ariftotelis,in Problematibus, placitis odorum elfentiam ch°o&ITI0 fafquerfmari & examinare, quod alio commodiore fiet loco. Nunc i! impolito, & Mofcho , fine ad Mmhram odoratam grifeam & Ambri plurimis didam, me accingo . ambra Multorum,Dilquifitio Ambrar,clarifsifimoru Natura: Profefforu,MeaK (eu odor* a c Hifloriographorum ingenia hablenus torfit.Quare,ne a dium agam, ple horum cotrouerfias preteribo.vel fumma {altem reru capita delibabo:vbii quod F.Gregorio de Boliuar & mihi probabilius videtur,propofuero prius:c diu & lui &: obliqui regula redte dicatur. Hic igitur meis indubius precibu fua patrio, vt folitus clf,fermone de tAmhra grifea feu o4orata,non de Succi, S6S IO. 'FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 11 , antiquorum EleEtro fententiam mihi fcriptis confignauit . u cie Ambra inquit ille, non defunt qui diuerfimode opinantur. Ali- p G c femen efle ftatuunt Balenas, qui falluntur. Alij quid vomitu reie verba^ i, qui & ipfi errant; cum non doceant, qua ratione, aut quibus ex- aSS^T* l cibis eum beftia patiatur . Quod eeque illis vfuuemt , qui excre- odoraca * ta effe alui credunt. Et licet aliquando quod dicunt , verum efTL? Erranc quf ihg.lt , tam exigui tamen Ambra illa excremencitia eft momenti , laSn^el? ecem huius librae , valore & viribus ab vnica verse Arnbree- vncia_> crementu . antur . oc igitur certiflimum eft, Ambra m non ede aliud quam Bitumen & Ambr3 eft Idam veluti terree excrementum , quod ab eiufdem vifceribus in maris fo vi mineralibus innata, expellitur . Experientia enim conflat, immen- huius quantitatem ibidem generatam & expulfam non tam terree ipjfl , n fcopulorum Sc cautium radicibus fpongiformi quidem , fcd molli odum fubftantia adheerefeere . Huius autem fubftantiee mixtura talis Pircibus vt eundi omnimodo pifces magis illam , quam vllum alium cibum, ,lautus C!' 1 0 1 bus eft . nue appetant. ft quoniam heee vt diximus, in mari imo ftabulantur , quo omnibus indif- * Ad maris ater pifeibus , propter frigiditatem & profunditatem penetrare haud eft S™ omnes :elfum ; hinc fit , vt non nifi Balamee eo pertingant . Quemadmo- £cr“cpe' i enim inter greffilia ac reptilia , alia arbores altiflimas & montium lina confcendunt , alia in fuperficie terree gradiendo corio eius ad- nt : curfus aliqua funt velociflimi , & alia tardius incedunt : & inter ilia vix humo fe aliqua tollunt , vt Hirundines : alia etiam ad fil- iam aeris regionem contendunt vt zAquiU , & alia media volant via : a mari prorfus euenire putandum eft , vt pifeium aliqui in fuprema inentur huius regione , alij mediam fulcent , &c Balcenee demum, ad aam attingere valeant . Eft autem inter immania Cete fpecies queedam , SSidS! corporis mole reliqua vt omnia fuperat, ita in profundiftlma pelagi ;ndic, ibique hac bituminofa vifcofaque materia, fiue Ambra velcitur . lutem pinguem Ambra» aliorum inftar bituminum fubftantiam, vel hinc Ambra pn s, quod nec aqua nec aceto , fed oleo difloluitur , cum fimile fimili gau- guisdt‘ , eique libenter adhasreat , im ingens igitur hasc belua ad imum fe maris fundum demifit , tanta mbram gulee auiditate inuolat , vt cum maximam eius partem vora^ itet , pardm roftro , partim cauda fe hinc inde motitando , & fors etiam Bai*na ma fe corpore cautibus , quibus Ambra adnafdtur incumbendo , ne a ^ interea dum appetitui fuo fatisfacit , furfum pellatur ; immenfarm * «n-a ,• & holem feparet ac diftrahat , qus ad centena aliquando librarum millia paSevS dit . Haec vbi iam fuee fatisfecit voracitati , fuperiora petit, & non raro vbi lec * ri quam ferre poffit , fe onerauerit copia , eius partem reuomit , quae fi Bai*navo- infeftim haberi poffet, fatis adhuc preeftans Ambra foret .Alui autem ex- Ambi" lenta nauci funt & Ambram parum redolentia . Paitem • srfediffima vero Ambra illa eft , quam Balama non deglutiuit , fed B b b qua: Optfrna Atflbra qu^ fit. Ab omni* bus indif- ferenter pi fcibus co- meditur. Neci Ca- cris & Aui bus tuta_» eft. Quid fit Ambra_j griiea pro- prie. Vbi F. Greg.illam reperent • Hucufque F. Grego- rius . Sealiger Ambram_» plantale_> quid facit. S6 6 ALIA ANIMALIA NOV^E HISP. NARDI ANT. RECCHI. qUX fua fponce ad maris fuperficie erudauit,id quod ipfi haud difficulter nire poteff,cum natura lua pinguis ac leuis exffiat. V bi itaque ad lupremari lam maris regionem emerht, eiufdem incolis pifeibus prada fit optatiffim; hanc enim maxima illi copia fe accingentes irruunt, maffam difcerput , & libet ex tam opiparo fibi cibo particulam abripit, eam tam diu agitant , d< ad maris littus adiuuante ipfo vndarum reciprocantium mocu, propellant, ri tamen non raro folet , vt procellarum affu & ventorum propulfu maxi; etiam frufta antequam pifeibus efca fiant , extra mare proijciantur . Vbi tem lam lictori vicina aliqua mafla reperitur , ibi minorum gentium p turmatim congregantur , & quantum volunt poffuntque , exlaturan Quod vbi inficco lam collocata Ambra demum firmatur , nec adhuc a datoribus tamen Cancris auibufque tuta remanet, quae tam diu huic infill vorantque , quamdiu a iolenon penitus exiccatur. Et nifi his lubiac periculis , iam maior huius copia inueniretur , viliorique pretio diue retur. ‘ > f Solent vero Cancri illi magis Ambra portioni inhaerere, qua zgrifea dici Eli autem haec nihil aliud , quam partes Ambra magis hbrofae . Vid enim haec per neruos len venas ac quodammodo radices luas Icopulisai lub mari terrae adharelcere , per quos neruulos feu deniiores partu Ambra fuum ex terra originem & incrementum adipdcitur . Et han caulam galea Ambra denhor , grauior adeoque efficacior etiam e; matur. Atque hac vera & realis Ambra eft, qualem ego vidi in oris & littoi 71 r a fi ha & Mofambigue . In Oriente quoque in littore <±4ngola. Et prater hanc relationem reliquae omnes funt abfque fundamento, c dubiae, 6c nihil caularum afferunt, cur ijs credatur. Quod fi tamen nemo meis velit fidem verbis denegare , Tua ipfimet libera maneat p tafia & opinandi poteftas, hunc enim ego certum fecurumque reddii velim , a nemine mortalium ob id , vllam haerefeos fufpicionem iph imj debere. Atque hac volui ex RGregorij mente ac prafcriptio ftatim meis p bare Ledoribus , ne in hoc Ambra pelago controuerfiarum vndis pl fimo , dubitabundi diutius fluduarent , led certum in profpedu pori haberent , ad quem vela dirigerent . Reperio autem a diuerfis ferip bus , Ambram tam Plantarum, quam Animalium ac Mineralium in le collocari , ex his enim tribus omnem Galenus & ceteri Medicorui lij materiam medicam deriuant . * ' i | || Plantis Ambram Sealiger accenfet Exercit. 1 04. cap. vel particula his verbis : Facilius inclinat animus Ambram eJZe fungi fpeciem . Cortice j dem obduSlam mafjdm rvultmus , nec fine [quammularum ruefhgijsvtint r vetulo . Intus globulorum cohafiombus potius accedit ad Tuberum naturam r undam , ejua papillatim concreta funt. Si quid ad perfitafionem facere pote fl> huc adducendum . In Rutenis fimgillos nafei perpufillos , <~ualde odoratos , ad naos etiam odoratiores , quos Adoffirones rvocant .V erum hac, qua vltimo a e co de odore argumenta, parum perluadent . Iam enim lupra Molchi o 10. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. $67 >quc tam in Plantis & Mineralibus^quam Animalibus reperiri probauimus. ngiformis fubftanda etiam, cum e viuentis cranio & cerebro Isio hominis, lanea ex terra crefck . Quin e metallicis tam Natura fponte, quam artis in- :ria elaboratur. Vidi argentum viuum ad hanc fubflantias formam arte ad- lum,& exiguo labore in Mercurium currentem redudlum . 'u ngus S caliger i puerile figmentum ePl, inquit, Libamus in fuo de Ambra tra- Scaligerfi u. Videtur autem ipfi hasc opinio duplici de caufa explodenda: tum quia vi* Jum effe iubet,an fiib mari fungi planta nafei pofsitPtum quia in tatam mo- , quanta reperta fertur trecentarum librarum, imb Infide magnitudine, non atur pofsibile excrefcere fungum poffe , Veruntamen priori Libauij obie- Refponde- ni facile fatisfit , ciim videamus non paucas in fundo maris imperfedtas, rL,ba_ [que perfedlas plantas viuere . Imperfebiarum a fe in mari obferuata- ligero . 1, in fiio de Imperfchs plantis Lib. mentionem faciet Princeps Cflius no- , De perfeblis hxc habet Pigafletta cxOdoardi Lopeg, nauigatione ad Con- os inifituta : In parte InfuL Loand continenti oppofita , nafcuntur in locis humi- ks fub aqua arbores pofi defluxum maris confpicua , quarum radicibus magna ad- ii oHrea, carne pugnum humanum aquante, fapore iucundo . De mole ingenti hu- Mans va iodi fungi refpondendum foret , maris vaffitatem non dedecere vaflifsi- fig3svcin 1 plantam imperfed:am,& fungofam prasfertim, quas minerale terras excre- ftias , tum videatur , informe veluti & colluris inutile pondus j fi organorum & Sng” ium dilfincitonem falcem intueri velis . Confiderare quoque poterat , nui- feuJ-5g£°f vnquam terreflre animal marinas belluas mole attingere, cum Plinius me- et Tla/anas quater num iugerum, ScPrifles ducenum cubitorum. Idem Ale- Iri Magni clafsium Prasfedtos retuliffe feribie , huiuffnodi beffiarum oiTa_» ragenum cubitorum longitudinis reperta fuide . Quare minus mirum, fi 1 marinus, quam terreffris fungus maior exiftat . ndreas Baccius,quem inter claiiicos iure ac merito feriptores collocare pof- B Andreas is, quo ego primo vt T^omam veni fefqfuiennio , magilfro vfus , fecundo vix Medicus 0 Cathedram ipfius in rerum naturalium profellione adeptus fum,in opere bemmos6" e Thermis celeberrimo , lib. r. credidiffe vifus fuit Ambram effe Animalis mentum. Jdon difsimile autem "veri fit inquit, quod relatum ab Indis audiui a vi- qsid cen- ncipe:Ambar piflis quoddam effle excrementum, vt Zibetbum Catti Indici , & ku CaHoriumy qui quarundam adnafcentmm herbarum pabulo fatur } gignat ali- to abfceffitm in uentre intimo . Quo dirupto tria habentur Ambaris genera . Aut li- manans fupernatat aquis, tdque optimum: aut d pifce fponte euomitur^quod <■ vilius , tis digeflum : aut pifce mortuo ac eieSio ad, littus muenitur promifcuum parum can- 1 psirtim nigrum . .lic opinioni valde illa quadrant, que Carolus Cluflus in Annotationibus fuis tnbart caput Gagi Phyfiteres & fimiles Cetaceos magnis dentibus proditos pifces habeat, vera Balama dentibus careat , pifces integros voret , inde vifeofa in ftoma- B b b z cho 5&% ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHl veva cho £c indigefta malla congeratur , in qua Izpius deuoratorum roftella I hac Bala' na dicatur Ba- porum inueniantur . Non mirum itaque , cum in magnorum Cete venti iina c“" ‘ Ambram nullam repererint,fi hanc ideo opinionem, Ambar animale quid reorobauerint , quandoquidem veras nunquam Balaenas fecuerint. 'Opportuniffimum nunc accidit, vt de hac vera putata dentium experte Una, vel in Romanorum nodrorum gratiam ea hic fcnbam , quorum parteu mecum viderunt , partem ex fide dignorum auditione ego accepi, cum ea cipueadhanc nodram aliquid facere controuerfiam , lectorem iplum parum deledtare videantur . ver* puta- Circa Februarij menfem elapfi fexcentefimi vigefimi quarti fupra mi. t* Baiaenx mum anni , eiufmodi Balsna non procul a Cadro S. cT euera maritimo trigi forfan ab VRBE milliaribusdiftante, inter duos fcopulos fed iam exdind pulit . Erat hxc bellua longa palmos LXXXXI, crafia L. Os longum XV tum X. in quo aperto & trabibus fuffulto , commodum equo infidens h fpacium habere poterat . Lingua longa XX. palmos, qua: ex neruofis crai mifque fibris carne rubra intertextis componebatur . Mirabilis Dentes hic nulli , fed horum loco videre erat corneas laminas nigriufe forma111^ fplendentes & oblongas, veluti fi tot retortorum gladiorum , quos Acu pejjare folemus, vagina coriacea: effent , eo ordine pofitas,vt hffule ilis nex in Muficis difponi organis folent .«Harum breuifsiraa ( quarum duas e cenubusgingiuisji modo gtngiua? dici merentur, abfcidi,domique confei femipalman logitudine erat, ceteris paulatim accrefcentibus, vtlongifsim; palmos etia fuperaret,fed crafsitie vix digiti minoris vngue attingeret, lati ne vero ad quatuor vix digitos afeenderet . Has omnes fubtiliore & tenuio: parte fecundum totam earu longitudinem pilos etiam femipalmari longitt adeo hirtos promittebant , vt meras porcinas fetas efle iuraffes. Qu^tar vt probe ego examinaui , aliud nihil erant, quam mera fila Lue productat ipfifsimam illam materiam corneam (fi tamen corneam appellare licet) cc tuentes. V bi enim ahmentitio glutine has copingebantur, ibi cornea flue c cea illa fubftatia refultabat,& vbi hasc finiebat, pili ijdem loli logius excurr Et quoniam Natura non voluit, vt hxc tam mirabilis dentiu forma ac f n“ pot^Js inflar aliorum offea tota ac duriflima effet, quippe cum dentes hi fub palat elfcdebue- &uarent , nec alueolis vt alij comprehenderentur, ideo debuerunt lupt rlnc • qua palatum cotingunt parte, molliores ac veluti pilofi effefinferiore dura nea, coriacea ac quodamodo offea,vtc.uque appellare libeat, fub dat i a praed alimentum, quod deuorat beflia, aliquam ibi faltem refidentiam reperiat. enim hi detes diuerfb plane modo fituque,quam in alijs contingit, ordmai oblongum videlicet palati fornicem porrech,&: minime ex imo furfum er Aduertendum hic tamen moneo Dodifsimum Rondeletium lib. i 6. capu [usBaiina: Pifcibus., vel hallucinatuni fuifle, dum Balaenas huiufmodi deferibit inqu defenp^o- dentes in ea nulli , fed horum loco in vtraque maxilla cornea funt lamina nigra , J nc videmr pilos futilis firniles, definentesujua anteriore poflenore Jiue interiore oris pari feL> . uiores funt , in media longiores: ab interioribus lingua intus continetur (£/ coercetut educi a , vel abfeifia ita diffandi(ur}vt in eundem locum recipi pojlea non poffit.Ve\ Cur den- Rondcle- IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. S69 Salonas tales inueniri,quo in vtraque maxilla eiufmodi deces fortito fine, id xl vc credam, difficulter adduco r.Noftra enim ia deferipta in folo palato fiue eriore maxilla mirabile illum dentium ordine, figura & coflrudtione mon- ibat. Inferioris vero maxillas labrum odeum, nigrum, obrotundum, maxima flitiei, fertis illis refpondebat, quibus murorum fummitatescoronan folent. Dculorum orbita maiori alicui vmboni fiue parmo , pupilla vero tornato ^feriptio iniffimo Ebeno globo fimiliacernebantur.Cutis mollitie & colore Anguil- iellem asmulabatur . Circa corporis medium duas fiue alas , fiue pinnas pal- p;n"’ * rum X. vtralibet, prominebant i vbi corpori fixas hasrebant , trium erat la- do palmorum , quas finem verfus fernper decrefcebat . Cauda bifurcata la- Caud*. & longa VI. palmos; circa hanc caro mera neruofaque nec pinguis: fupe- a autem verfus lardum potius quam caro apparebat , ex quo magna olei Carnis, ia lucernarum vfui feruiens eliquata fuit. Sub hoc tamen lardo' vera ac icunda caro latebat . Offium, propter horrendum putrefacti cadaueris feto- i,non potuit tunc temporis examen inffitui . rota illa dentium ferme compofitio fuis adhuc connexa ordinibus Romam Denrium Lta,ac Illuftriffimo & ReuerendiiTimo Principi Franctfco Cardinali Barbenno coSfcrua™ ius felicibus aufpicijs huic operi iam incumbimus ) oblata, a NobilnTimo cate lite Cajfiano Puteano Lynceo cum admirandarum alijs thefauris rerum na- Puteanus* ilium, ftudiose conferuatur . iimilisjled ingentior bellua Anno MDCXX.circa Corpcam & ipfa iam mor- Alia /imi- reperta fuit, longa pedes centum. Solum lardum, fiue carnea pinguedo pen deiSj at librarum centum & trigintaquinque millia . Pro extrahendo inteitino maions * o nifu maximo & coniundtis viribus feptemdecim viri fortes operam fuam endebant . Hoc eius erat capacitatis, vt infidentem caballo fuo equitem fa- me admitteret . Triginta duabus fpina dorfi vertebris conflabat, ex quibus afedilia conficiebantur . Et cum hasc femina effet,vtero fetum conclufiim bat , pedes longum triginta, pondere mille ac quingentarum librarum. Ex is menfura etiam procedentis , quo paulo minor fuit , proportio fi cui mi- accurate eam defcripfilfe vifi fuerimus , facile oftimari poterit . rit igitur hoc vera Balona , cum dentibus eiufmodi, quos nos plerunque Cotrouer- es ofleos albofque alueolis fuis infixis dicimus , careat, iiSeruatio illi apud rc“p« bli m credimus, & ex hac fola pretiofum illud odoramentum Ambra fcihcet ihetur.Verumenimuero hanc belluam minime antiquorum Balonam eiJe, antiquoru. : quidem meo iudicio Rondeletius autumat. oAridloteles enim lib. i .de Hift. ap. 5 . Aha animal gignunt , inquit, perfeStum , aha ouum,alia vermem. Procreant alhomo equus mitulus marinus , (gfl reliqua qua pilis integuntur , atque in genere ttli,qu* Cete appellamus, Vt Delphini (gfl qu<& cartilaginea '-vocantur. Quorum alte - lula data eB, branchi* defunt vt Delphinis & Balanis. Habent Delphini fifhtlam in Balpn* in fronte. Lt P/f«.lib.9.cap.6 . Ora Balpne habent in frontibus, ideoque fum- jua natantes in fubhme nimbos efflant. Huic autem iam a me deferipto beluo, branchio adfint &: fiftula defit , qua ratione effe Ariftotelis 6c Plinij Balo- lafTeuerabimusPConfirmauit autem mihi D.Bernardinus Radi Eques & Cen- cellarum(V ulgo Ciuita Vecchia)Archite6lus,fiftulam in hoc Cataceo pifce B b b 3 fe nui- j7o ALIA ANIMALIA NOVLL HISP. NARDI ANT. RECCHI. fe nullam repende , cum dilisenti tamen examine cadauer beftii perluft in iuc ua r _ i /r— . i? ima no- ret ^ defignatum aere quoque euulgaffec • Exiftimat igitur Rondeletius ltra nulla ’ A ■ u r a -/i o. fu?c fiiti- noftrum Cete , cum Bala: na neutiquam fic , potius Ariftotelis & Plinij Mul H . _ T V r>i:_ : : J l.U . _ Ium e (Te, que Graeci ^l^rov dicunt . Et Plinius quidem lib. 1 1 .cap.$ 7. Mufc videtur marinus , qm ‘BaUnam antecedit , nullos habet dentes , fed pro ijs fetis intus os hirti Antiquoru - *■ • » • rt ' l:L a„ -- Mufcuhis (^7* linguam etiam ac palatum. Ariftot. vero lib. 3 . de HilR An. cap. 1 z. Adufc ef[e 1 etiam pi [cis ait ,pilos in ore intus habet n vice dentium quibus omnino caret , fuillis fim Cur non_> Refte heec omnia Rondeletio adftipulari videntur, Balaenam negant lus^cBa- Mufculum effe affirmanti. Et tamen non leuem mihi fcrupulum inij i*na?C " qL1od Ariftoteles nempe & Plinius dicere velle videntur, ex palato animalis pilos enafci, cum in noftra hac beftia ex corneis illis laminis, qua: probe a lato feparari poflunt, originem fumant. Accedit Plinij authoritate credi bere , Mufculum non magnum pifcem , (altem non ex Balaenarum clade < cum dicat lib. 9. cap. vitimo : At e contrario amicitia exempla fim prate la , de quorum diximus focictate Balana & mufculus , quando pragraui fuperciuo pondere obrutis eius oculis mfe flantia magnitudinem vada praenatans demonslrat , a rumque njice fungitur . Hunc Oppianus & Aelianus Ducem Balana appellant Claudianus his verfibus parui corporis facit : Si ruit in rupes amiffo pifce fodali ' Beilua , fulcandas qui prauius edocet fedparuus & 3 vt apparebat, iunior prorfus Maccarefum Arcem mari [iguam, Illuffrillimi D. Hieronymi Matthai Marchionis /ouij propriam3vndis & maris aellu confedtus appulit . Hic etiam Marchio ; qui non tam nobi- e &diuitiarum 3 quibus affluit, quam bonarum hcerarum , Mathemacica- i praecipue fcientiarum laude clarelcere difcupit, & ob id Principi Cafio ami- mus,mihi beneuolentiffimus,Colfam huius pileis Principi traimifit,qu£ cu iribus plurimis Naturae artifque donis , atq. inter alia cu Vafculo quoda ex fmet Cetacei pifcis Vertebrae cuiufda interiori fpbgiofa & medullig cocigua e faberrime elaborato,in Mufaeo fuo ab eodem \lluflnfs. Principe aileruatur . aflagneda in Orientali Hiftoria fua friuolam adhuc magis opinionem fo- excrementum hoc Ambarinum in Balaenis repertum ftercora efle auium •undam , qus in Arcipelago illo interiori odoriferis vefcantur herbis,in ru- % fcopulos Infularum earundem fua retrimenta deponant , quae mari inna- a a Balanis deuorentur & necdum concobta vomitu polfea reijciancur . arzias ab Horto vero loco iam fupra didlo , Terram quandam efle putat : um hac mea efl opimo , inquit , Velusi pro regionum natura terra interdum rubra 'Jt bolus Armenus , interdum candida ut Creta ^nonnunquam nigricans: (icue- le e fi aut infulas , aut terras fimilis cum «Ambaro forma mutniri , quod terra fit aut [a, aut alterius generis . Quod n verum effe te flatur magna eius , qua repentur ^quan- Siquidem inuenta funt interdum fragmenta humana magnitudinis , interdum no ta palmorum longitudinis ,duodeuiginti mero latitudinis. Affirmant nonnulli fe inte- ex Ambaro infulae ~uidifp>quam cum poftea requirerent , nunquan comparuifje . erum de infulis eiufmodi Ambarinis F. Gregorius nihil fibi vnquam vifum luditum fuiflfe fandfe mihi affirmauit . Poffe ingentia Ambrae pondera in- im mari innatare non abfurdum putamus , quae hyperbolice Infulae dici int ♦ Nam & illi,qui iam deferiptam vulgo Balaenam feu potius Mufculum Princeps Cicflus per famulum miflum Ba- lenam hac perluftrari curauk . Prope op- pidii Nep- tuni alia__, Balena ve- ris denti- bus inllru- dda reperi- tur . Alia huiuf- modi den- tata Balae- na Macca- rdium ap- pulit . Hierony- mus Mat- thaus Mar chio Iouij. Caftagne- davult Am b am efle an umlter- cora . Girzias ab Horto ait Ambr3in_i dfe Terrae fpeciem . Ingentes Ambrg mo les anqua- do reper- tae . 57i ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RJECCHI. appellatum ante fefquiannum ex Turri maris, vbiaduerius pyratas excu aguntur e longincruo confpexerunt , infulam primo rati efle fuerunc. Et cun U U J It U 1 V A'-'*» ^ — r ^ | Ambra_, experientia clarum eft, Ambra quali integra Et pinguedo quadam , iam au C [0^2 V.A|^V1 »»•*« — J | Q J 1 eft piDgue nec auium fasces, nec balaenarum ftercora aut viicolus earum in ventriculis d° * mor adipiofa Ent,nec vlla vnquam infula qus plantas &; animalia alere qui pinguedo ferme mera, qualis Ambra quas oleo & non aqua vt terras iol folmtur , fuerit, conlequens erit vt in nulla horum clafle Ambras locum d; valeamus v,- , Multo noftras (ententias vicinius accedit ^Nicolaus Monardes de medie Nicolaus .... . • j • rp Monardes ndtii orbis. Cap.7. V ana eH cnca cAmbari originem , inquit, opimo : Jea rveriJJu ftr$ tente- efi , ~Bituminis genui ejje ex fontibus in alto mari manans, quod aeri expofitum ilhco u* fauee ■ > ryf flent pleraque qua fub marinis aquis tenella (gfi mollia funt , & aqua e> pta durantur njt corallium (fif fuccimim . Et paulo interius : Verum eH meo tem BaUnan? circa f unarias , quas l nfulas Fortunatas putant , captam in qua inuentee plus quam quatuor Ambari arroua ( ponderis apud Hifpanos genus , quod vigi quinque libras pendet ) fine centena libra : poHea tamen infinitas T>alcenas cu % Catulis interfecerunt, fed nihil Ambari m eis inuentum eH . Matthiolus titubat , & qfuid certi determinet , ignorare fe ingenue his lusdeAm bis fatetur. Ceterum ex antedtEiis qua fit e. Ambari hiHoria vt rvenor accipienda rantiamlj' equidem aufim decernere, quod nihil adhuc certi atque explorati habeam. Adfert tai ranciam_> ' 7 1 1 1 . . . . fuarn fate- Slweoms Sethi & Serapionis ( quamuis hunc non nominet ) opinionem & lp • r. . ■ *.i * f r , 1 _ t ui > c » x3 * *• 1 . «-vi . nis It Quae no- ftra fit fen- tentia • ma fere verba, quorum ille oAmbra non minus ac fulphuris & Bituminis to in terra ftatuit : hic ipfam in maris alueo non fecus atque in terra fungos < exilfimat . Nos poftremte huic fententias libentius , quam vili alteri lubfci mus . Non ob id tamen in plantarum, fed mineralium potius genere Amb collocari volumus. Pofle autem mineralia non in Fungi tantum forma fiue in rudimenti i Aumm ali- modo , in quo Natura veluti Ifirpes fabricare addifeit , fed perfectioris eti quadopia- apcuiuS piante figura e terra germinare , varij varia documenta auchores a ftargermi- runt , quae fummatim collegit Fortumus Licetus acerrimus Peripateticas I naffe propugnator Lib. 4.cap.y 2. de Spontan. viuent . Ortu , vbi ex Petro Martyi LF°“ noui Orbis Hijpamola Infula Aurum e terra furgere,& vitis modo circa art is peri ferDere . Ex Fulgofio apud Firmium Pannonias vrbem , interdum in vitibus pateticus . r. ^ 6 1 r V •• fni CCf timus preolos inefle repertos vere aureos, ex ijs auream culam monetam tuuif AriHotele de e Admirandis , Aurum defofliim , aut in terram proiedtum excr fe , J£s comminutum & feminatum,vbi aquaE illud irrigarunt , audta extit adducit . An mine- Poterat igitur vitalem quis in metallicis fibi fpiriturn facile imaginar a plantarum anima vegetante non longe (eponere. Seminari enim , cr c germinare non pofle videntur, ni E quas ex vegetantium lunc genere . Veru men Licetus huic illico latisfacit dubio , vt plerilque facillimum eft Ari t r fio cis ad quodlibet propoEtum problema , & ad eius contradi ftorium fi p e ponio - -i r i pi nmnii verae Liceti ad quoque, rationibus refpondere . Ait igitur lupponendo ea omnia vera hoc dubill. 1 , . . _ 1 1 . ^ _ C .,/»1 Mfimn diri nniTf* quas de auri asrifque vegetatione allata fuerunt , vel primo dici pofle non IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 575 tfeolos led tequiuoce fu i fle; vel eodem modo creuifle, vt cornua in ceruis,in bus vita nulla Et, imo veros etiam in vitibus Capreolos fe habere vt vngues ornua,hoc eft,flne vita; vel vites per radices fuas e terra attraxilfe humorem allicum , in quo humore fuerit auri prius geniti aliqua portiuncula, metal- jtem a praHominio elfe aquea & generationis eorum materiam humorem fluidum , adeoque facile oblequentem. Vel demum hoc fieri pofie ex nata- ollicie , ab angulfia loci, materiam vi pullam e terrs finibus contorquente, arum vitis in morem arboribus adhaereat , hoc illi accidere ob lentorem, ac liciem facultatemque rigendi extra natale folum . Quod fi i'ero , inquit, au- defoffum alicubi ipojje renafci concedamus ; dicimus id renatum futjje , non quia ve~ urum 3 plantarum more , nouum metallum fibt confimde gemtnamnt : fed quia rvetus aurum materiam fibi propinquam, ad quam auri naturam difpofitionis quomodo - ue, (fi/ undecunque adeptam in nouum aurum commutauerit,ea ratione prorjus , qua ■ ligna in ignem nouum conuertere confueuit , aqua icum , animalis forma , plantali carne , terre herentem & herbas vicinas animalis inftar depalcentem , quem etiam Scaliger deferibit . lam T ubera ' cum nec radices nec folia nec flores ramofue habeant, quis in plantarum facile repoluerit ? vegetante tamen anima predita efle , quis dubitabit ? igitur adeoablonum fuerit Umbram inter mineralia Sc plantalia mediam care : quod fi fubftaniiam Ipedes, bitumen fiitj fi pullulandi e tellure mo* , plantas imitetur. Hanc inter Plantas & mineralia mediam Naturatru ius inuenit & detexit Illultrilfimus &; Excellentiis. T rinceps Cafius nofler; de qua 574 ALIA ANIMALIA NQViE-HISP. NARDI ANT. RECCHI de qua ex profeftoin fuis libris de Metallophytis inde a (e cognominatis ; quorum fpecimen & fpecies diuerfas anno praeterito ad Illuftrifs. Princi franc. Cara. Ttarberinum, Aquafparta Romam tranfmifit. His ira liabilitis , quid ad Scaligeri opinionem , qui fungum e(Te Amb voluit,dicendum fit,iam liquet : non efte plantam nimirum veram, quales: emi funt fungi terreftres , horum enim nullus pinguedine tanta, quanta in i bra eft,pollet-Dici tame fungus poteft,tum quia fungi facie germinat, cum ( inter ftirpem & terrae excremetum minerale fortaftis intermediae. Quod au fundus hic immenfus , fi quando maris turbulenta ingruit tempeftas , 6c vi mem^hanc rapio loquitur , fmentibus procellis agitatum pelagus , cum promlatts impetuose J toairnt- expuatur m littus Zing c vocat £ regionis : tum homines }qua pr> />1 1 ^ trKi h/-. tn /i rn»* 'I fl Iit» tnr mira_ & Londini in Anglia , vbi hodieque vifitur, fabricata lub mari nauigarunt, quasda fub ' mihi iurarunr , furentibus aequore ventis, nullam in imo maris rr aquis naui- . . _ . . , 1 . - • . \ gatio wwv **■»-* s 1 ftiam percipi . Recipit autem haec nauis viginti quatuor homines, quo o6fo remos agunt , reliqui filis in cubiculis perfiftunt , qui viginti quatuoi rarum fpatio aere alio nullo indigent , foloque illo in naui concluio coni viuunt , quibus exadtis , fuperficiem maris petunt & referato nauis oper ac paulifper aperto nouum aerem hauriunt, quo poftea claufo operculc aquam denuo tam profunde merguntur , quam nauis Re&ori ad Orgias e fi vellet quinquaginta, vifum fuerit - Et quod mireris magis , ibi quoque gnetico indice curfum dirigunt , vbi locorum fint norunt , remifque Licii nauem agitant. Quodque fidem ferme omnem fubleuat , eft , quod eo loc remigantes morantur, nauis abfque fundo eft , vt aqua ipfi continuo alpici ab ea vero minime fibi timeant: cum in fcamnis fuis paulo altius fedentes ] bus haud quaquam ipfam contingant. Sed non libet nunc omnia perfe qu^ ab ipfo Artificis Genero mihi non ita dudum relata fuerunt . Ambiam-. Nec vero fi mile mihi videtur Azjlum maiorem , aut alias etiam minore venenfib fed fces deuorata Ambra , ab ingefto veluti veneno interire . Praeterquam eiu mum effe" quod experienda hoc minime conftat , ratio etiam reclamat, cum Ambra aliorum inftar Bituminum njmfeofo 6c acri chalchantino fpiritu ac fale , k fuauiore quadam minerali tamen , pinguedine componatur , quae nondi< pifcibus Pamphagis illis Neptuni pecudibus, fed nec hominibus exitio comperitur . Pinguia autem terreftribus quibufdam particulis mixta, at mahbus &: appeti valde , & eadem nutrire multum , in carne maxime po 1 1 raf no- J . IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. m :afeo pinguiore Rudici experiuntur. Nec abfurdum ed,mera etiam minera tiodrae licet minus congrua Natura*, a pifeibus tamen deuorata digeri poRe, n viderim fepius in exenteratorum ventriculis pifciuip. maiorum , minores es modo integros adhuc > modo (emiliquidos concabuiRe, & conchylio- pifces i a tellae in humorem quoque chylofum abeunt , non vt. vulgus Medicorum Jfbliifca- 'hilofophorum credit a manno domachi ipforum calore, noder enim lonne C0c3uunt> . x t ry~* . . . > . ♦ . ^ non a itia- entior nunquam noc emceret , led ab alio principio, a quo videmus & vmo ximocaio- & corallia durifdma in limonum fucco 6e aceto, frigidis ab ipds creditis ^ ’ noribus , facile liquefcere: Quis enim intenfus fit in ventribus pifcium_» dis in vndisfemper degentium calor ? cum multis ego vicibus in Tedu- Tertudmu im tam aquaticarum quam terreRrium etiam viuentium (anguine, & cor- nng^s'1^ alpitate excrafto, nullum non dicam calorem, fed ne teporem quidem quin ■Xffri"*- um frigus ip(o Iulio Menfe , &c Syrio ardente (enlerim , quod & in pifcium da-»i i (anguine , in quo praecipuus animalis calor (itus, ed , vfuuenit. Sed haec iri & quam haec tempora non capiunt, (peculationi re(eruantur . Jeque hoc dlere debeo: Monarden in zAmbra (aepe Auium roftra, ac conchy- Auium & & oftrearum tedas reperiri fcriptum reliquiRe . Veruntamen Cluftus haec aSinAml Auium (ed Sepiarum rodella , aliorum ex mente e(Te annotauit. Non ed rb/uanturrePe‘ lino de nihilo haec dubitatio. Vidi enim hic Romae rion raro, vbi (epiae m plurima venduntur , earum, rodella Auium adeo rodris fimilia , vt in- io facile auium illa fuiffe imponere potuiRent . Et Cludo quidem ego libens itior,faepius hoc accidere poRe.Attame nec hoc didimiiare volo,me veru Sc .linum Auiculse rodellum oblogum, angudum,& acutum, integrumque in . ... ;na (atis Ambrae odorifera optimae maRa,qua iam (aepe laudatus Eques no- Puteanus Lynceus ( vt pretioforum huiufmodi medicamentorum, qua na- ium, qua arte paratorum indrudtidimam habet fupelledtilem ) t^enetijs pretio- portari huc curauerat, vidiRe ac manibus tradbafle . Solent autem, quae ex icamen« f fumuntur non oblonga & tenuia ac compreRa, (ed craRa , breuia , ac lata afferuac \ e e(le, qualia vel in Pifce Orbe Nilotico meo, vel in Auicula Coceotrbraufle , &c { ab Italis Vrifone Ojrojjobecco vocata,inueniuntur: vt aRabre hanc cum plu- salijs in (uo Autario sri incids & euulgatis loannes Petrus Olina I. V. Dodh ?ius,fub faudis Puteani nodri au(picijs delineari curauit , luculento ad om- ddito commentario, quid ita perrexerit, herbam ipd , vlla ablque con- rda, ornithologi alij omnes &Aldro.uandus porrigent. Atque haec de (e- * & Auium rodellis addudta dnt,vt magis F.Gregorij (ententiam cofirment, ion tam maris bedias,quam caeli volucres Ambrae efui maxime inhiare te- m voluit . Quod d tamen vllam ex Ambr Romano inquam meo,fubfcribam & Auguflano ? Quoruir RomanT& in Germania^ illud in Italia ceteris facile procellit. In hoc autem concordant collem/11 bo voce ac calamo , probari odoratiffimam , leuem , fordibus carentem, medici af- coloris , venis liiodo cinereis , modo albicantibus & notulis quibufdar e * fis , croceum colorem imitantibus diflin6tam,ac pinguem ita,vt li acu can Grifea ce- tl perfodiatur, olaginei aliquid fucci refudet. Romanum Collegium grifeama fertur? arain tantum agnolcitrhanc vero reijcit,& vnguentarijs ac Chirothecarijs r quit. A fineque hi 3hgnfeamnancifci poliunt, nigram emunt fragran grifea longe vibtam .Augufianum tamen etiam albam nouit & reijcit,qux 6 noftris Chirothecarijs no efligndta, led ob odoris debilitatem grifea ignot rem repudiant . Scio a plerifque hanc Struthiocameli ouum candore xmi tem , ceu qux impofl uram fapiat , reprobari : volunt autem aliqui hanc [ admifto talem concinnari, quod vix crediderim, ponderofior enim , quar Ludouicus inueniretur . Ludouicus Coltrius exercitatiflimus & rerum naturalium maxime gi maten^me Pharmacopceus , qui e regione Panthei Agrippa ad infignia S. Georgij , inllri diesexpe- {imam quafablis, qua infedtis pharmacis tabernam habet , & Theriaca pr JSmacoS- tim ac Mythridati confebtione exteris facile palmam prxripit , fi bi non! posus* tantum contigifle a{firmauit,qucd grifea illa optima Ambra,vbi fenio cor Grifea Am fuiffet , albefeentem colorem, id quod & mihi in cAmbra obto annorum c aibefcit”fi°- domi detinui, vfuuenit •, acquifiuiffet , euanidi prorfus ferme odoris . Hoc cut & vi- triolum V1' toties nos in cxruleo Vitrioli experti fuimus . vbi diutius aeri exponerem bedinem plane contraheret . Attamen &: albam qux recentior apparet, ini ri certus fum , ficut & nigram recentem , quod quidem in plantis Sc nfflnt «den/mS bus non efl ab earum natura abfonum , ne de animalibus quicquamdic Ambr^pdf ctiamfi efle partes prorfus nomogenex eflent , polle tamen in aliquibu fe effe dif- ticulis colore differre . Quid igitur mirum, fi in maffa ingenti adeo , q' loresl fungorum more e terra , caut ibus , rupibus , ac {copulis maris emergit Ai IO. F4BRI LYNCEI EXPOSITIONE. S77 ,lor fimul fit albus, nigricans,& cinereus fiue grifeus, cuius differentia ratio m lupra etiam F.Gregorms aliquam rationem probabilem attulit. Quod Au- Amb™»;. fanum vero Medicum Collegium illam etia, qua: auium roftris, cmTchylio- ££&£ m & oftreoru teftis permixta cernitur,refutat,id demum non omnino admit- ra "M dt idum iudico,niii fordes alias terreflres c6iun6fe ipfi htereant. Supra enim in rciic^di. nbra optima auicufe roftellum me reperiffe monui . Fungitur autem digniffime iam laudati Collegii Romani Medici hoc an- ' M.DC.XX V. Archiatri fiue Protomedici munere M. Antonius Lucianus ,acucif- ius pmer medendi artem Philofophus,& Medicinar.qua: Theoremata expli- .Proreuor publicus, ac meus ante hos XXV.annos in A lofecomio S. Spiritus col- a & amicus . In edolanda vero ac promulganda, qua Galenicis qud Chymicis dicamentis locufleuOima Augu/iana Pharmacopceia , primariam contuliile nbolam luam mihi videtur 7(aymundus M inderer «.r,qui ea in fcribendis libris ;,quoru complures vtilefque edidit,& praxeos Medies felicitate donatus fuit, d*aEte ue Cdfan ob id Afatthia acceptiflimus, vt fuum Sueuia pr^cipue Aumfla A'/#- rerus Su e“ ™ amosniffima Ciuitas Hippocratem iure ac merito appellare poffit . h^«- [)e optimi Mofchi figms Le&orem fimiliter confulere mbeo vtramq. phar- tes ‘ copcEiarfi fiue Antidctarium Romanum & Au gu fi anum. Efle debere nimirum ku!°U° .umac perodorum, fubflantia^ mandendo friabilis facile, & fragrantiae cere- im nonnihil ferientis, colore modo fubflauo, aliquando fubnigro, & fere fer- ;ineo.Quod non eft mirum,cum fanguinem cum carnibus contufum actor-' fl11 , s conflat, imitetur . De Zibetho demum medicamentis ra- > addi olito , plerique qui de Animalibus commentati fiint, authores videri De Zibe. erunt.Nobis ob temporis anguftiam ( plurima enim adhuc dicenda reflant ) thoaI,i vi- Iicet lingulis his diutius & minutius immorari. deanrur * ) quam ego nunc vellem per fiuyieolentes illos odorum campos latius ex- ari , odorumque naturam penitius explorare! Cur fceminarum profer- vterus cum gratis odoramentis Zibetho,. M ofebo & Ambra tantam habeat co- 1 lentiam ac lympathiam, cum fetoribus vero tam inflgnem diferepantiam laciones- Jeantipathiamjvt his relu&ari, illa animalis alicuius viui inflar amplexari 5 V1"catur-iu? hyftericas interim,fi harum naribus percipiantur, tanto fafti- muieres afficiunt, vt & animo linqui & mortuis fimilesiacere videatur. Vi- uimodi feminam de Ambr * Mofchique odore delibutis Chirothecis grauif- conquerentem,cum & ignara eius qui illas gerebat , aduentus viri eflet, & tis ab lplo palsibus remota in fiiprema domus parte refideret, cum per infe- rs hic interim gradus afeenderet . quam ite optare ex interiore Principiora Phyfeorum medulla , non cali- quam, frigidi, humidi & feci mifcela,qux omnia ad hanc rem nihil aut pa- laciunt, rationes difquirerelCur odorifera illa bene olecia,cordiq. vt aiunt, cientia adeo,ballamicapharmaca,vigorem,gratiam fuam ac fragrantiam a lisimis tamen hominum recrementis, vrinis ac peftifero latrinarum hali- «cipiant , illamq.diutius conferuent ? Et quomodo fpiridbus noflris odores ocian, & per hos illos nutriri dici queat?fl quando ad nares admotis odori- rebus m lyncope lapfi refocillamur. Cuiuis gratia ex Ambra, Mofcho,Xyl- C c c aloe, An odores fpiritus nu tiianc ? JTS ' ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARDI ANT. RECCHI -iloe Ciramomo, Zibctho & fimilibus pila: Poma vocati; concinn; tur qui’ Pellis etiam tempore circumferutur.Dehac enim fpirituum nutricio dubitandi anfa illis prasbetur, qui frigida: in vultum afperfione aqua: , eoide Syncope affedos reftitui.abfque vlla fpirituum nutntione vident . Sic, qui ta. nlolliore, ac Mufices (ono longe (piritus magis exhilarari noitros animadu tunc vt fono etia a nobis grato percepto, inulti quali ad tripudiadum motem Eft & hoc occultum non minus an per (pec.es vt vocant, intentionales, t £ig£ lom-e fe Mofch. odor diffundat, vt vnica huius drachma decem duret annis imcntiona* , fufficiat ciuitatibiflcdore luo imbuendis, fi ab vno ad alterum contir tum deferatur 1 quemadmodum fier, videmus dum lumen a lumine cenditur , abfque prioris fubftantix deperditione, vbi non raro patrem (ili, , An per tpi- uc progenita genitores fuos fuperant.An fubftantia potius vere (pirituofa &c r 'cSZ* porPea, licet admodum exigua , adeoque exihs a reos fe dif- r deri fenf,bile nihil dematur? Veluti & ex Ammomj Vitro m %eg«lo,vt ' eant , non qualitates intentionales , fed ver. (piritus corpore, aluum Uxand ftomachum fubuertendi obtinentes potentiam , in vinum quibus infunduntur , iteratis fiepe vicibus abeunt , fine vlla > P queat molis ac ponderis diminutione . Et fi per (pecies intentionales vixit kctu comprehendendas, odores dilatantur, quomodo hastam fixyhaenj» (olo canes odoratu non ferarum tantum , qua: ante horas plurimas tran eu n nt,veftigia inlequantunfed aliquot etiam poft dies, via: ,nfiftentes,qua pa ™ ipforum inceflerunt , locum vbi ipfi commorantur, ad vnguem muenu quo^ fieri poffe aliter haud videtur, nifi quod odorata corpufcula per tpfasc que calceorum foleas,& corneam vngulafum ferarum fubftantiam . ipfiffl £ta diutius perleuerent telluri, quas noftro olfadui quidem ftatim obliter* No liquid Canum ver| odoratui ceu recentia odorum femina mfinuantur . Nam neq ST Mures per obfcuram nos nodem contuemur , quos feles & vident & cape rS tumento certiffimo , plurima animalium fenfibus effe obu.a , qux nob % **- rukantur, cum fentuum organa conftrudione partium & teperamenco pl • £ varient. Sic multis ditantia paffuu millibus cadauera Vulture, odora. & prteda quam captura: fint , Lynces longlffime diffitam oculoru acie An fummus praeterea & acutiffimus odor in mixtis infignem, lenem, am lum etiam ipfisincffe calore arguat?cum Mofchum certe &Ambra tama amarum, aut falfum lapore caloris latentis maximi fobolem &. <1g’la>U^ communicent, quas odore tamen pne reliquis maxime pollent quin etiam & Opium fi vulgo Medicorum credimus, frigida funt,& l.mul u ^o^rnaAuviceverlacalidiUimavehemdem vibrare odmedeteg in Mercurio fublimato ac precipitato.plurimtlq.alijs metallicis & Cau «§ quaqua fuccedit axioma. Ett aure ex Ar.ftotele & Galeno odor c h Quomodo j Quomodo demum fier. poffe autumemus, vt res duae, fi amb? leparaSTO £2$ minentur, prorfus fint inodone , quamprimum autem commi littiint m humore, calore, & igne externo, tam horrendum foeteant , , - - valeatiHuius autem rei experimentum non lemcl «pi m Calcev.ua, ac W ZLo in puluerem redadis, quorum vtrumlibet ftb. rei, dum, fatui eft J An odora- ideo fintea lidiflima. mixtae ve- ro faecidil- fiiTlX . IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. , f is odoris,taanibus yerAcoramkt^iMiMun eft , qiita dirum & in momento npor» quidem laculetur fetorem.Quod fi hos ^etoru vt vocant Chy mici.va- kMatdrio indas,' ac per ignem vrgeas,tam pettilentis putoris aquam elices : prat hac Cloaca: ortBes.ac latrinj fealjamum tibi fpirare videantur.Que fi na- ius admoiieatur,cotinu^^ penetrat , eiufdemaue menyripehca ferit vellicatjVt cum imprudens puer meus attraito vehementer fpiritu illam olfe- et.clanloreiturentis iriftar liiblato,in terram pr* dolore concideret . Qus quidem omnia, an per quatuor primas illas adeo in Medicorum' ac Phi- ephorum Scholis decantatas qualitates, quibus fe- problematibus qualibuf- ?arumd,f* iqne phyfids fatisfacere promittunt , expediri poffint, auidus audire dcfide- Nifi forlan quintam illam incognitam & occultam qualitatem ad, ungant, teignorantiatafylum.&afext0, fi placet, fenfu perceptibilem -. Sienirm modi Philofophus aut Medicus quidam fofforem aliquem interroget cur »«£$»* gantia medicamenta exempli gratia.humores.eofque determinatos dcorpo- eturbent,vt in fide parentum credimus ; hicque fe ignorare hoc ftatim in- ue fateatur ; tum philofophus : atqui, parum philofophus es, inquit , nefcis efle a qualitate occulta ? a proprietate /totius fubiknti coloribus tam numerofis , prol. Calend. Odob. Anni M.DC.XXV. Partus & mammillae huius ani- malis femi- nae Oculorum dderiptio. Roftrum . Vngues . Crura bre- uia valde . Corporis proportio. Cur icones horti ani» maltum ab Americana noftra non parum va- rient . fib Ccc j QVAFH- jSr ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCHI Q y A V H T E C H A L 0 T L T H L 1 L Tl C < Sciurus Aicxicanus . IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. N I M A L I S huius color ipfam ferme nigritie fuligi refert, & noftratem apprime Sciurum reprjefentat . men ex icone aliquid conijcere licet, grandiufculu magis eft noftris . Caudam habet pilis valde obfitam i lofam , latamque a dorfi poftrema parte ad collum v reflexam &proten(am. Inferiores cauda? pili minus: cant.Vngues erebtos & plurimum acutos quinque poi In auribus ac barbula cum noitranbus conuenit . SCHOLIA E I V S D E M. F.Gregorij de Boliuar defer iptio Sciuri Ame sricani . Color pro regione va riat. Cauda . Vtuntur an terioribus pedibus pro mani- bus . HOcvbi F. (jregorius de "Boliuar animalculum , tam in lignea tabui ptum , quam imAutographo coloribus fuis expreflTum vidit , ftatin riim ^Americanum efle pronuntiabit , quod Hifpanis Harddla dicitur, & hi: id verbis delineauit . Sciurus. ed quoddam animal paruulum, vifui valde gratum pulchrur magnitudine parui (unkuli. Proueniunt communiter ha?c animalcula ii nibus India Occidentalis flue o America regionibus . Et illa quidem, qua? loc de frigidis nec admodum montuofls generantur , coloris inter cinereui rufumque fiint , ac minus pulchra ea vero , qua? iniblo calidiore &moi flmul procreantur, fprmoia funt , colore aurum imitantia . Cauda horup maxime abundat, afpebtu placens 9 tam longa & larga, vt totam corpori lem cooperire poflit flue enim ftet, flue fedeat , erigit illam ac verfus reflectit. . v ' .sfjJj, Tam funt agilia & ad motum prompta h^c animalcula, vt vix ea vnqua fcere confpicias . Dum comedunt, cibum tenent manibus, flue antenorit m IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 583 us Simiarum more. Cicurari facile, ac domi afferuari pro recreatione poliunt, placent prscipue propter munditiem . Caput vfque ad collum Muris Caput> ioris capiti haud eil diffimile . Digiti manuum ac pedum longiores quam_> in muribus, qui ad quoduis arripiendum facile infledfuntur . Vngues, qu a Vngues fi- n Noftua funt, fimiles . Catulos luos vel in rupibus, vel in altillimis educant m oribus, quos fi tranfportanc aut ad vidtum quaerendum educunt, dorfo lum~ catuli. |ue fuis imponunt , cauda tegunt velantque , ne videantur : illi interim vn- bus fuis parentum pellibus leuiter in fixis , ne decidant , firmiter adhaerent . Calidiffi< it animalia venerea valde & calidiflima, ideoque ferme nunquam quie-^a & ve- ^ ,1 • T * . f X 7- • il nerea fUnt it, nifi quando dormiunt. Haec omnia apprime cum Europaeis noltris animalia . cordant . \lui ego triennio integro Roma eiufmodi animalculum nigri fimiliter co- 2regorii£ s , & cicur adeo effe&um, vt quouis illud modo manibus tradarem , in^ n tamen interim valde pronum , vt me non raro etiam morderet , nec ilijs quam domefticis meis tangi fe permitteret, adeoque vere cicuratuin, :eles aut Canes folent effe , dici non potuit . Reperio tamen in Theriotropheo fiaco Genitale mari ofleum effe : Lienem ruboris fanguinei •, Hepar pal- ufculum , in cuius fima parte haereat veficula fellis fubflaui exigua . Ventriculis diffedlis repertos nonnunquam fungos fuiffe , quos credi interna vi- eft depellendas famis causa ( cum confueti cibi , qui funt Caffaneas , qU3' ices Iuglandes & Auellanae, Amygdala, Pices & Abietis flrobili ac Pineae cula? deeffent ) ingdhffe . Meum etiam frudibus horarijs vefcebatur & Pa~vidus eo. ^ L . __ a ♦m-i /il 1 aiti 51 r C /•« r r* «v r 1 1 1 n f P Iri n 1 1 rv^ - 1. rum carnes refpuebac . Dicunt etiam aliqui Glires & Sciuros cscum inteflinum um habere, quod magnitudini ventriculi facile refpondeat, idque V efalij oritate probant . Mihi hoc difficulter creditur , qui tale quid in nullo ani- viderim , licet & de Lupo hoc ipfum afferatur voracifsimo Gulone , quod 1 tamen falfum effe demonftraui , De dentibus hoc habeo: non difsimiles illis , qui in muribus reperiuntur,fuperiores nempe & inferiores vtrinque pa- riores duos , prslongos latiufculos 6c acute incidentes . Vnde non elf mi- ribus. , quod durifsima Nucum & Amygdalarum putamina tam facile erodat * > huius non eft infuauis , quam ego in Germania & quidem in Franconia , rufi coloris frequentiores funt Sciuri , quam nigri ( licet contrarium alij af Caronoelt it ) affam comedi . Galenus 3. de Compof. med. fecundum locos ? mirabili inIuams* excellenti aurium dolore prodefe, afferit. Sciuri adipem tn Strigili tepefactum inflil- *. Alia , qus egofciam ex hocanimalculo remedia peti, nulla funt: nifi Medicame- tularurA ope ventriculo humano applicatarum calorem eiuldem roueri ro t nus, quod alis plurimae quoque animalium pelles prsftant . luenio in Epitome Olat Magni Cap, 1 3 . lib. 1 % . contrarium afferi.illi, quod . A regorius dixerat . Hic enim in America animalcula hsc colore formo- Controucr efle dixerat, quo degerent in locis calidioribus, vt pelles etiam aunco- ribus scia- nderentur : Olaus Magnus vero & ipforum copiam , & colorem amcenio- n ' - ^ frigori maximo tribuit his verbis :Vna adieBa infallibilis fit re mia , quod oiaus Ma- v 0 . . ’ I 1 ■ , r ■ gnus de_»- Uo magis traBus terrarum rvergitad Septentrionem , tanto pulchriores ( frigore sauns Sep tute colorem ) funt harum htHiarum pelles >fub eleuatione Poli fcilicetj 77* graduum centriou,s' 5$4 ALIA ANIMALIA NOVjE HISP. NARDI ANT. RECCHI incipiendo , uerfius [upremum Polum : in quo [patio ^venatores magis fatigantur , ^ Jatiantur , hac infinita pradd ubique in arboribus v eluti grege pifeium in aquis }a dante , ea prafiertim commoditate , quod arbores nonfint fubhmes , in quibus hac an ha ludunt . Sed refleclendo ad M eridionalem regionis [itum , quanto magis reditu Aufirum , tanto deteriores , O* magis fufia occurrunt pelles . Caro huius befiioU ajj nator ibus efi pro efia fuaut . Et videtur fane de coloribus res ita fe habere .Nam Italia , qua: regio ef Eadem_> lidior,ferme Sciuros omnes educat nigriulculos; frigidior Germania vero ru Germania1 pluresypaucilsimos nigros , qu^ & vaccas habet plerunque rufas , & porco SrevariS dicantes, paucos nigros, qui tamen funt frequentilsimi m Italia vbip: quoque vacca; rufae, pleraeque grifei & nigrioris coloris, quicquid iam de d ricams animalibus fit dicendum . Notat Olaus tres praecipuas Sciuri proprietates.Pnw^ harum eft,quod ex Proprieta- infiftens ligneolo , cauda villolapro velo expanfa facile amnes tranare pc Sc,uri ' quae fi alioquin aqua imbueretur , natationi impedimento foret . Secunda ,c miros in arboribus luper congelatis niuibus ludos , pulcherrimo fpe&a oftendat • Tertia f quod fagacifsima belliola caloris tempore,longae metuens mi, in nidos varios & fufficiences cibos reponat , quos claudat dextre & ap nidos, proflatus afperitate . Ego natationem nunquam confpexi, led in; iu eundam in arboribus agilitatem, & varias domi gefliculadones cum \ ptate faepe contemplatus Ium. Et prouidum fimul animalis ingenium r admiratus fum,vbi ciboru copia ipli oblata fuit , quam auide amygdalas e: pii gratia, non deuoraret quidem , fed vtralque adeo buccas ac genas ini ret,vt plurimum tumerent, &; in capfulam quandam vicinam, pro vl reponeret. ' ' j? • ioanes De> loannes Demifianus Lynceds Cephallenienfis , vir Latina & Gr^ca poe tes Lynceus - cunc^us • Platonici , Ariftotelica; , Sacrae verasque Philofbphiae ChriftiaDi Graece & prime gnarus, & ob id Romanis Purpuratis quampluribus Principibus ch Sraus!" inter do&orum colloquia virorum, ceu Polyhiftor magni aeftimatus: & Theoiog* P°^ Pueriora ftudia ^fliiris animalculi huius, quod lpie cicuratum plane i jnfignis . luefecerat , Natura 6Hufibtis‘dele6fcabatur, quod poltmodum Excellentii Principi Cxfist T>rinciptir tobflri Coniugi, cx lllullrifsima illa & antiquiisim uiathorum fabiilia progifitae donatut.Hoc tame certis temporum interuall referebat Illuftrifs.: Princeps ) Epilepticisinfultibtis corripiebatur , id quee coitui (“quaei parua iloriftullis Epilepfia dicitur ) Cuniculis non raro vfuu Icimus p quare1 Sciurus ifldEpileptico eo tandem fymptomate penjt . Nunc more noflforHd qjuodnam animalium genus Sciurus fit reponen Ad quod difquirehdam ; tfrluo 'de A nim^btihuiffubmraneis libello/ maba per- tur GliriSciurum a ffo ciari . Eodem enim capite de vtrbque agit y&c poft lineae. \1XC verba fubiungit i 'Ab eo differt belliola paulo min&r fiquam alij GYaci hdcdt ad^Giiiem ‘vocarunt ? qibd- Htetfieii '&* furfitm verfus fiecftit caudam\aliqm <-uero^ videeurre- quod cauda [uanjtlhs 'vefitid tfj conferta ,’ qttdfi fidbckePbWpti® fiole at inumbrare: Muy ax.lovpoV , qUodpYdttefea fiibuhtudinem quahdam gerat, jpeciemque muris . Et n ;non hac quoque Plinfi verba ^r/rofefaueant,Gapr3 S.lib. 8. Prauiden pefhtt an - X ‘V.v\ % 10. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE, | temy inquit, & Sciuri ; obturatifque , quafpiraturus eH ventus, cauernis ex alia camethi- < aperiunt fores : de cetero ipfts vdlofor cauda pro tegumento efl . Ergo in hiemes alijs a- fum pabulum , alijs pro cibo fomnus . Ex hoc loco aliqui voluilTe Plinium etiam um dormire hieme , conie&uram fecerunt , vt Glires etiam Ariilote- ffimonio 8. de Hilf, animal, cap, 1 7. in eo maxime genere recenfentur, latent, dormiunt Se pinguefcunt, Glires etiam latent in ipfts arboribus , inquit, lefcuntque per id tempus ( hiemem nempe ) vehementer. Nec facie multum a hus Sciuri dilcrepant.Non defuere etiam, qui hunc ipfum Arilfotelis locu ad •um potius, quam Glirem vi vocabuli Graeci EAf*«V torquere maluerunt. Ad- Nonpem- is quos tamen redle quidem Scaliger zio- partic.4. infurgit fequentibus rem bene is; Sciurum Gliremque temere quidam confudere. ‘Nihilo verius quod aiunt ; ScaIlga • ab aAriHotele dia , quem nos Sciurum , quod caudam inuertat •, hoc enimeH U, id e fi fle fler e , non autem Em\I£hv, id eH vertere aut voluere *, fed quia in cauis um inuoluit fefe , vbi dormiens pingue fcat . Sciurus autem ab vmbra cauda (ftf a Kd^lovpof . Addo ego, nec Sciurum de fe illud Martialis affirmare polle , T ota mihi dormitur hiems e>* pinguior illo T empore fum , quo me non nif fomnus alit . 1 teque hiberno atque affiiuo tempore , diurnis horis vigilet , Se vix aliquot is nodurnis inquietiffimum animal dormiat . Muftefcrfi* m potiore igitur lure MufleUrum generi Sciurum accefebimus? Vnde Se non geaere* :i Animalium Scriptores ( cum Sciuro Latinum nomen nullum {it hadenus reflum fMafielam Quercuum illum appellat, quod Se Germanica vox nominis is dicere videtur, dum vocat Eichhermlew, cum corrupte poitea alij Eichhorn - lixerint . Nam Hermelein aliqua Germania prouinciae Mufielam domeliica is dicitur Donnula ) vocant: hinc Armehni MuHeU illas omni mue candidio- xcepta cauda? extremitate : quae nigra femper repentur . Huiunnodi pelles preuofae. ofiifima? cum Zebellims ex Alofiouia Se gelidiffimo Septentrione ad nos mit- ur .Armelinorum enim pellicule(quarum ego quam plurimas integras oblon- >e anguftas,vt Muftela? funt, Roma? vidi ) ad tam altum honoris faffigiuni trarunt , vt non tam Imperatoris Se S. R. I. Principum Ele£torura,quam morum Pontificum Se S.R.E, CardinaliumEpomides condecorent. Noru m huc facit , quod Ariftotelis etiam telfimonio , offeum malculo Mufte- ion aliter , atque Sciuro genitale eft . iadent,fed non perfuadent prorfus ha?c argumenta . In hoc ego enim vim Non ede anam facio ad reperiendam animalium affinitatem , vt dentium fcilicet quia eldca- armitatem in agnatis inueniam beftijs . Atqui,Muftela? non habent ance- tes rePu' :s dentes binos in fuperiore , Se totidem inferiore maxilla latos Se longos , )reues , quod lignum tanquam infeparabile Se infallibile , Sciurum ab diftinguitrhic enim quatuor illos admodum longos Se recuruos obtinet , ss in muribus plane omnibus obferuaui ; veluti Sceleton meum olfendit , l habeo probe confedtum Se diligenter cuftoditum, magni illius Muris rogynijde quo in Zibethico animali aliquid dixi : quem Kattum etiam vo- & falso Glirem antiquorum effe (quo nomine a pluribus audit) exiftimant, •s enim , qui filuas incolunt , Se hieme in excauatis arboribus dormiunt. "tunc . non JflT r 5%G ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCL non raro 7{omce venales & cibis aptos exponi vidi : Kattos autem ferculis : Mufieia— » abfurdum omnino eft . Eli praeterea Multela adeo Muribus infefta,vttai rcsvcdeducum . Quin igitur, fi cuiuis in re obfcuracon Muftei«ra licet vtfnos Goropiano more ex Germanica lingua totam vocabuli effenti Etyhaonex 2enuinam fiPnificationem deriuamns . Mus enim Latinis, idem German lingua Gcr o \ r > c ■ r r manica, jnal eadem voce, vel Maus aliquibus lignat:dmc» rurari ligmhcat. Vtram vocem in vnam Mufieia contrahas, habes Murium furem , qua: huic beftic fentialis eft proprietas . iis pendes Quid igitur in hac controuerfta determinandum ? Ego profedf o non i mah°.Cam' aufirn componere lites . Lupus, Vulpes, Canis , Muftela olfea habent e: ftotele & rei veritate genitalia ; at cum nullo horum in dentium feu figur numero & ftructura congruit . Accedit magis ad Mures , Lepores , Cunii Erinaceos & Hiftrices, quibus oblongi illi dentes confpicui , omnibus fui cifores nimirum, in molaribus tamen non parum diferepant finguia?fp Nift itaque interna probe vifcera examinauero , certi nihil ftatuere valeo tamen filere non debeo, Muris fpeciem pulcherrimam , quae Romic noni Mus Mo- quens eft, & Mofcardmam vocant,cuius memini, dum de Mofcho agerem: fcardmus , ^ -n coyorC} fgUra & cauda villofa plurimum afiimilari . Eft autem paruu de mufculus, vix medium manus digitum longitudine aequat, rutili &pu coloris , adeo cicur , vt Linum etiam & hominum caligas libenter fub plane fit ^iUv^os. Quare fi cui interea placuerit Muribus (nam & in' rum quibus delecf an tur ,ferme qualitate conueniunt ) Sciurum annume: quod & Matthiolus facit, cum ipfo nolo nunc taedioftus rixari . Atque de 1 tam Europao quam Americano haec fatis flnt . Neque enim plura ex Vete Graecis adferre libet. Ariftoteles nufquam huius meminit : femelGalen Oppianus inter antiquiores Graecos: Plinius femel inter veteres Latinos . < ra iuniores Graeci & Latini adiunxerunr , qu£ a quouis videri poffunt . IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. sg7 T : - ' / ,v'- r A V R V S M B' X I C A N V S* IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. ERRIBILEM Animalis huius Icon , 6 c feri quidem.. Tauri alicuius Ipeciem repraelentare videtur: licet in auto- grapho nec Latinum nec Mexicanum nomen compareat . Totum corpus fului fiue rufi illius, quem Itali Lionato di- cunt,eft eoioris , exceptis cornibus qua? aibelcunt, & in cu~ Ipide nigricant . Vngulae cinerei lunt cum nigricante mix- ti coloris . Villis denhs longis & in cirros magnos conflo- tota beftia horret, propendente longa e collo ex ijldem cirris ad tibias cata iuba . Tibhe qua? humiles funt , fiue quatuor crura in pofteriore fui , & ipla villis eitilmodi veftita ; in anteriore glabra apparent . Tota capitis ior pars glabra eft , praeterquam in intercilijs , vbi pilofa quadam conge- rominet . Oculi non multum truces, fed viuidi potius Sc alacris afpeftus. s magnas valde non ere<5tas, fed ad latera protenlas ac pilofas gerit.Maxii- igis admodum pilis collum verius vergentibus, veftiuntur. In ventre infe- ,qui pilis omnino denudatus eft, prope genitale, quod mafculinum eft, ali- quod nolarum aut tintinnabulorum aliquot formam refert, coxa? interna ra? alligatum confpicitur . Caudam longiftimam , eamque oblongis adeo im pilis obtinet , vt Equinam potius, quam Bouinam dicere queas. Tanta? um magnitudinis habet, vt Camelum prorlus imitari videatur . S CHO- j8S ALIA A NIMALIA.NO VAE HISP. NARD. ANT. RECCHI SCHOLIA eivsdem; Cur ion- TB Rorfus iam cum animo meo , in his qua: Iequuntur,con!cribendis Ai aMn ' i h°c JL humhiftorijs breuiloquum me fore conftitueram : quod in ancecet thor quam abus prolixior iufto non nemini vifus fuiffem. Aft vbi eorum qui ante me nc°f?£ m alium naturas explicarunt, Iuniorum dico fcriptorum , & inter hos / cogatur . jildrouandi Poly hiftoris illius ingentia volumina inlpexi , infans pra? iftis ] ego mihi vifus fui. Ea enim, qua? de folo Bubulo hic pecore habet, de quo t bis modo aliquid dicendum incumbit, fi feparatim edidiftet,iufta? molis lil conficere poterant . Quid igitur reftat ? inter clamores foli ne mihi filenc an mei quoque Bouis mugitibus aer verberandus ? Verum ego hicRorr rum docftiftimum Varronem Sc re ipsa fi potero, fin minus , verbis faltem , fequentia (unt, imitabor : Ghiare dicam de bubulo pecore , quam acceperim /cient ut fi quis quid ignorat , dijcar, fi quis fcit , ubi nunc labar , obferuet . prima-. Et quid ni hoc faciam ? An non pra?gnantiffima? mihi quoque pr^ cetei “£d huius caufa? fuppetunt . Scribo hec in Italia , cui 'Bos , quod ipfi nomen pr< ^^hor- rit , maxima certe eftimatione vt fit, omnino par eft: quod idem Varro Italia abu- ruftica docet. HIam Hos in pecuaria , in maxima debet e/Je authoritate, inquit , p habec°men tim tn I talia, qu* d bubus nomenhabere fit *Himata. Gr*cia enim antiqua , 'Vtj Timaus,T auros "vocabat I TetXoof d quorum multitudine pulchritudine foetu ( lorum , Italiam dixerunt . cAlij fcripfirunt , quod e Sicilia Hercules perfecutus fttco lem Taurum, qui diceretur Italus . Quam ob rem, cum idem Varro dixifiet G< boues ad opus , Liguflicos ad iugum adhiberi ; voluit Italicos his amplitud preftare , & ob id ad vi&imas farciri , atque ad Deorum feruari fupplicia, fine dubio, inquit, ad res diurnas propter dignitatem amplitudinis (e/r coloris /unt ponendi. ~ ■- \) . Secunda-» Altera caufa eft , quod hec ROMA: fcribam',cui,vt Vrbs Vrbium cluer caufa. Orbis tum cogniti fer me vniuerfi Dominatrix euaderet-, vna Vacca , vt ft illa fibi Gentilitas perfuadebat,in aAuentino monte Dian * olim immolata el c^caGen- Libet ipfum Romanum Patritium Valerium l Maximum , patria & elegandi mxYvac' fua lingua haede re orantem audire . S eruto Tullio regnante , inquit , cuidar — j trtfamilia in agro Sabino pr*cipu* magnitudinis & eximi* forma uacca nata efli fpondet . Oraculorum certiffmi authores in hoc d Oijs immortalibus editam re/ponderunt , pra?< IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. J8? :ipue totam imperium fpondebat 3 contigiffe affirmauit. lCcedit huc maximum , quo ad vberiorem de *Boue fcribendi materiam in- Tertia cau- >r,momentum.Quod eodem nempe Varrone authore , ex B oue putrefaElo na- £x Bqu£ dcijjimas Apes mellis matres ,d quotas Graci /W>eW appellant , didicerim . Vnde Apes na- dubitata nos fpe ladamur, Retrrpub. Chriftianam bonis auibus , imo feli- kuntur ' s gubernatum nunc iri fub V RBANO VIII. PONT. OPT. MAX; Feiicita- s @p Orbis Arbitro , ac militantis in terris Ecclefias CHRISTI Prafide , quem A ™s s Pallorem 3 qui Popello fuo Mei praebiturus efTet Euangelicum , Gentilitijs ;s Armis tres Apes infidentes iam dudum augurabantur • t quarto demum loco : proxima , quam animo concipio & voueo , de Illu- g-aartacatt imo Principe meo Francifco Barberino Cardinale, reditus in VRBEM,Z>f/7fiz, ’ mihi currenti etiam calcar addit, vt obfequentem ipfi voluntatem demon - a in enodanda Vituli Bicipitis Anatome, cuius benignifiime mihi prouin- vitulus bi- 1 ante fefquiannum delegauerat.Cum idem Vitulus primo ab VRBE lapide illa quadam llluftrifs. D. M arcelli S acchetti Apoftolicas Camere Quasftoris , vrbh na- fe Aprili anni M.DC.XXI V. natus , ac veluti infolens quoddam Naturas men, ipfi ( vt haberet quod miraretur ) Principi Cardinali, a Villas Domi- blatus finilet . Liceat mihi cum Goropio meo 4. Hermathena lib. ferijs nunc re iocis , & ridentem dicere verum : Vitulum nimirum, a Vita ditium , & diminuentium more formatam ideo hanc di&ionem fuifle, quod minus vituli &f- hoc animal ■, led quod gratiorem & delicatiorem illam , minoribus nempe ibus animalibus communem habeat:vt dum corculum, ocellos, bafiolum, mictic* mlia longe, quam fint voces primitiuas, gratiora nominamus. Vnde & Vitu- ultantis,geftienti$ ac tripudiantis vox,vt ab os ofculum & ofculor deriuan- 7 mia etiam pro Latitia Dea , quam alij non bene Vici oriam interpretantur, dim (umebatur. Tunc enim nobis iucunda peragitur vita , dum gaudijs vimia_, Lgemus. Si quis tamen etiam pro VtSloria Vitulam habeat, ego minime mo- ^mDea"‘ |ui vtramque, ScLatitiam &c ViStoriam llluftrifs. Cardinali huic noftro exo- quibus ambabus fe vt Pax quoque iungat,ipfum bonum fimul DEVM ve- r \Pax illa Italia nunc tam ardentibus votis, imo Europa vniuerfas defiderata, 1 ipfe inter duo illa prascipua Regnoru potentifsimoru, in hoc Orbe Chri- 3,^/V^flabilire omni conamine tentat . Vt eo modo Latitia populorum, ^rincipum Chriftianorum , 6c ViSloria fandorum Pontificis noftri defi- Authoris rum , tres ill^ tApes fmtBarberina immortalitati confecrandas, quas ex Vi- VG,cum de . . . r 1 1 1 >,.■*. r.N tribus Bar- uitas , originis luas memores , gaudeant , lastentur , & quam diutilsime acberinisApi sime vitulentur . t tanta profedo Apis ac Bouis intrinfeca quasda & cognata fympathia ,atq. Apum ac :as, vt no modo in rebus eluceat ipfis,& ex mete Plinij lib.n.cap. 1 4. adeo mia jfrmumbubuiuprodeffecolletiVt illo fuffiri aluearia f^pe coueniat,quod rebus i/is. betes beffiolas necet, Araneos 3Papiliones)Teredines,ip(3iS vero Apes mire exci- :d in voces illa quoq.conuenietia trafierit.Quod tApis nempe ille apud in vocibus mos vocetur,que illi cu multis alijs ablurdis Saidiculis maxime rebus, quas quoque * 1 in Canis hiftoria infinuaui, Numinis vice colebat, & vafris Cacodasmonis us deluffauguria ab hoc ipfo &: refponfa capiebat, dume manibus confu- 1 Ddd lentium Magni fi e» bar Bos a- pud Roma nos . Caufae cur aefkmaue— rint Boue Romani . Honorifi- cum Bobus quod in_j arando ab Imperaro- ribusRom. duceren- tur. F.Grego- rius hoc animal no- bis non_> defcripfic . Cur Tau- rus potius quam bos nobis vo- cetur . Taurospro Boue & Eos pro Vacca ali- quando ac- cipiuntur . j5> o ALIA ANIMALIA NOVAS HISP. NAILDI ANT..RECCHI. lentium ille cibos capiebat. Germani Cajaris manum auerfatus e fi, inquit Plir haud multo pofl exftinUi . Non ea dementia Romani erant , vt Aegyptiorum moro B otiem adoran tanti ipfiim tamen faciebant, prioribus illis temporibus, in ipfa VRI adolefcentia , vt Plinio tefte fuerit inter \ exempla damnatus , qui occiderat Bot aSiufquein exilium tanquam colono (ito interempto. Eft enim,vt Anfloteles ait i.P cor. cap. i .Bos pro feruo pauperibus . Et Varro iam lupra laudato loco . H tc foau minum in rujiico opere efl, inquit, (dfr Cereris mimfter. Ab hoc antiqui ita manus a neri <~uoluerunt , nat capite f anxerint, fi quu occidiffetTN eq ue hoc abfque iuftifsi vt ego iudico , ratione fadlum : cum Populo Romano & honores, & diuitis , & dligalia a cultis per boues bene agris tunc teporis folummodo prouenirent, vt Cato rcferttquem 'virum bonum colonum dtxijpn t,ampltjfme laudaffe exiflimal Et locupletes dicebant loci, hoc eft agri pienos: veluti a pecore pecuniam app banc, quam in asre primus Serums Rex ouium , boumque effigie fignauit . An exiguo libi Boues quoque honori ducere poterant, quod ab ipiis Imp roribus, hoc eft Triumphalibus exercituum Romanorum Ducibus adli,lau to terram vomere profcinderent? tAranti inquit Plinius, quatuorjua iugera in ticano , qua prata Jgmntit appellantur ■, Cincinnato nonator at tulit DiElaturam , $ demvt traditur ,nudo plmoque pulueris et tamnum ore. Romanis ita ex agris, Crpil. per viatores fuos, fiu i nuntios Senatum Du cefque arc effere mos erat, j. De Animali hoq in aiiktographonec Latmummec Mexicanum nomen ex noftra igitur coniedtura hic mera viemur* adiuti tamen non integra quider in prascedentibus fadlum eft, F .ISregarij: de CBohuar delcripripne* led.al faltem,&; conformi ex libris Nauigationum Americanarum defumpta, noftras opinioni faueat , atteftatione . Taurum autem nobis potius , quam uem appellare libuit. Tametfi enim Tos communi quadam notione omne bulum genus adultius maxime, defignet : qui tamen accuratius loqui voluer inter Latinos Authores Valla prascipue,hoc inter Bouem Taurumque difcr nis poluerunt:quod Bouem voluerint dici, qui caftratus eft^vtideo aptior ai heret,aut opimius faginaretur.Taurum vero, qui procreationi referuaretur, & maritus vaccarum . Quam etiam differentiam Columella de re ruftica cap agnouiife videri poteft,dum ait: Neque enim alio difat bonus T aurus a Cafrato quod T auro torua facies efl, Vegetior asfeclus, bremora cornua,toro[ior ceruix , (ff ito (ia,Vt fit maxima portio corporis, Vetre paulo fub [incitor e, qui magis re£ius,& adint faminas habilis esl.Qux verba aptifsime Tauro noftro congruere mihi vider Quamuis non fim nefcius , etiam Boues grandes aratro commodos a Vi\ Tauros vocari i . Georgicorum, cum aic : ------ Ergo age terree Pingue fotum primis extemplo d moenibus anni , Fortes inuerrant T auri . Et B oues pro Vaccis ab eodem acceptos effe , me monent fequentes ^Xdeotg ficuli,in quibus docet qua: Vaccas hnt eligendas pro Iuuencis ad aratra gig dis : Seu quis <~velit , inquit , Fortes ad aratra iuuencos ■, Corpo IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 59 1 Corpora pracipue matrum legat , optima torua Forma bouis , cui turpe caput , cui plurima ceruix , Et crurum tenus a mento palearia pendent . Tum longo nullo lateri modus , omnia magna , Pes etiam , (gfi camuris hirta fitb cornibus aures . Nec mihi di filice at maculis in/ignis , & albo interdumque afpera cornu . opior , quaque ardua tota Et gr adiens ima e verrit eWor fimile effe debet . Ium autem Varro loco iam fupra di&o,quatuor in bubulo genere gradus fa- ctatis; Vitulorum, Iuuencorum, Boum nouellorum & vetulorum: interdo jarto Taurum ac Vaccam reponit. £* caHrare non oportet , ait , ante bimatum , difficulter }[i aliter feceris, fe recipiunt. Qui autem poHea caHrantur , duri & inuti - nt. Qua Herilis eH Vacca, Taura appellaturiqua praegnans, Herdaiab e a in FaHis Bordicalia appellantur . ideor in prsfenti hac nollra icone tale mihi Taurum, viua veluti fub ima- repradentar i, qualem vitae fus prodigus The ff alorum aliquis e gente olim in iaexoptabat;vel nuc audaciffimus Iberus quilpia in ludis Taurorum,etiam-i i apud Hifpanos vfitatis expeteret, & quale inter alios his Plinius verbis de- it:T auris in afieflu genero/itas torua fronte, auribus feto fis, cornibus in procinflu di- tionem pofcentibus . Sed tota commotio prioribus in pedibus fiat, ira glifeente alternos ans fiargenfq.in altum arenam & filius animalium eo Himulo ardefeens. Theffalo - \entis inuentum efl,equo iuxta quadrupedante cornu intorta ceruice Tauros necare: fs id fpeflaculum edidit "ROMAE Cafar Dt flator . ;fpediacula quidem ferarum,qus inter fe committerentur matutinis ho- pulo Romano exhibita fuifTe, ex Senecae Epift. LXX. veluti crudeles homi- pugnas meridianis agitatas fuiffe,ex eiulde Epilt. VII* difeimus: illa ad vo- rem,hs ad omnem tollendam humanitatem praeparatae. De his ille vltimo oco.Ca/u in meridianum /peflaculum incidi, inquit, lujus exptflans & fales , & d laxamenti, quo hominum oculi ab humano cruore dequie fiant. Contra cfl:quidquid 'ugnatum eH,mifericordia fuit, Nuc omijfis nugis mera homicidia Jmt:nikil habent gantur , ad iflum totis corporibus expofiti , nunquam fiuHra manum mittunt .De ioribus vero in fine lib. $ . de Ira, hsc quae iram cuiufuis indomiti animi »efcere valeant rei5tiflime,di6ta leguntur.^«/d feruolquid Dominolquid Regii lienti tuo irafcetis'1 fuHine paulum , ruenit ecce mors, qua nos pares faciat. Ridere fi- inter matutina harenafpeflacula, Tauri Vrfi pugnam inter fi colligator u\quos , Iter alterum Vexarit,Sus cofefior ex fi e flat. Idem facimus. Aliquem nob ficum alliga - tceffimus : cum viHo vifloriq. finis aque maturus immineat. Scio quid hic luHus 's fcculi noftri eruditoru Lumen, coniechurae moueat,pro Sus,fuus legendo: hi finis magis arridet, quod finis nepe cofefior fiue mors animalia h^c no mi- olt diuturna pugna exlpedtet,ac vidto vidtoriq. homini finis eque maturus , 3 mors excipic, immineat :vt ibi quafi feipfum Seneca explicat. De pugna & D d d i natura Aut iuga de tr e flans Et faciem T auro pr Quartior gradus acta tis in bu- bulo gene- re . De ludis Taurorum apud Vece- res . Romanoru fpeftacula a feris & hominibus exhibita . Senecae lo- ca . ludus Li- p/ius . S9t ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. natura Taurorum plura habes inAiliani lib. 4. cap. 37. ex Gillij acceflic Nunc examinandum an re«5te Taurum hoc animal & quidem Mexica An ad Bi- appellauerimus , Poterat nonnemini videri ad B ijontes potius ablegandum ammaihCfic de quibus Sohnusc ap.12. In omni Septentrionali plaga T ijontes frequsntijfmi / referedum, inquit, qui boues feris flmiles ftof, colla iubis horridi. Fltra Tauros pernicitate gentes capti ajfuefcere manu nequeunt . Horridus & villofus noftrs bellis habi *-• & iuba cirrola nonnihil perluadent . Sed reclamat Gilbus in AEhani praed libro, vbi ad Ceruorum potius hmilitudinem accedere illos Icnbit, & cu media fronte inter aures vnum cornu in excelfitatem magis dirigatur, qu ea , quis nobis nota funt cornua . Verumenimuero haec Gillium non fatis confiderate de B i/onte pronunti

p ninfti<; fiicciirrifie . 5«4 ALIA vbcrius inde vetfigal proueniat , ad tot millia tegrorum , puerorumque p ftitiorum alenda. Memini enim, nos toto Anm Secularis M.DC. curriculo rum vno anno fue- runt. IDI UluUU > vnta o torum ac medicamentorum ope eundis fuccumttc • . . Veruntamen F- Gregorio maiorem ego fidem habeo renuenti , qui cer me rieaue in P emano neque Mexicano Regnis Bubalos vllosrepenn mihi ruit Edicet cornua in hac noftra beftia non teretia omnino, ied latiora & cur non_* fa aliquantulum vt in 'Bubalis , fe habere videantur , reliqua tamen corp< iit cubaius. -t-s maxime proportio Bom m perbelle refert . Eft & hic Taurus nofter \ fiilimus : Bubalorum pellis ferme depilis & Elephantorum inftar glabra, au ris certe pilis conferta. i Et quandoquidem Romanus ager prz ceteris Italis locis hoc animali i lis & nobilis ell , ex quo non minora forfan commoda , quam ex lpiis d incolae capiunt , & de his locus ac tempus me aliquid dicere adhortantur . Inter Europs Nationes Italis proferam, nec his omnibus tamen notui i ’u i fprl nefeio aua authoritatec Inter Jburopae iNationes «m * rtia animal illud, quod hodie quidem 'Bubalum , fed nefcio qua auchoritate Euft'-V omnes appellamus . Buffelum Itali vocanc , & vulgari voce ■Bufala tam ma b2?m vo- m feminam comprehendentes . An ab Italico Etymo Latmum , an a :Jr‘ ' illud defeendat, atque ignotum. Et fi a Latinis etiam "Bubalus, &c a G necis f, efferatur, aliud tamen & longe diuerfum a "Buffelo animal defignari vo uni ante me animalium hiftorias noftri aeui fcripferunt . Ego quidem lupenus nui a Plinio imperitum Vulgus carpi , quod Bubalorum nomine & ffrosa tes ferorum illa boum genera vocet, cum Africa Vituli vel Cerui tacie,P(;nw ■Bubalos gignat . Hanc ipfam 'Bubali di&ionem apud Aristotelis interpretes Jul. CsfScaliperuHi, auim Gazam inuenio 3 . de Hift. Anim. cap. 1 6. vt Se textum fecat, cuius hac ibi verba \egunmrJ n plurimam anima/mm injum ]i jubali. & ne, ( fibra: nimirum ) m Cerui, Dama , -Bubali , aliorumque quorundam non * non Buba- -«a . fpd ot Bubuli voci relpondet . /sum lus ex Gr$- co verten- dum erat. im ) inserui, vumx , j j Vbi in Grsco non , Ied 7«v fiwtiutoe Bubuli vocirefpon et. u -Bubalus dicendum foret . Et eo miror magis, Scaltgerum u * i. * r -i 1 : /T’ tur potius, quam 'Bubalus dicendum loree . ici tu m.,u. magis, Scalig...... - fione hac "Bubalum pro Bubali aut Bubali defcnbere voluifle , cum difterei hanc tamen minime ignorauerit. Exercit. 106. enim, tacite Plinium repr dit quod vius voce Bubalus pro Bubalis fuerit : ait enim ibi Scaltger, quo nius legiffet aliquando Bubali» effe Africa peculiarem , quando icnplerai vusBubalorum voce Vros, ac Bifontes efferre . ... Quid Buba Quid autem proprie fit Bubalis , nolo modo anxius inquirere . cum 1 £££? ribuT, oAriflotele, Plinio , Opptano explicandis Iuniores noftri haudquaquau neicicur"10 ueniant . Aliam fibi fingit ScaUger, aliam "BeUomus, aliam Horatius Pomou Aldrouandum, alij aliam: vt ferme quot capita, tot lententia: fint . In hoct. , , probe omnes concordant , vulgarem noftrum Bubalum , Bufalum aut M Oernon vn expreHis nufquam verbis ab antiquis deferiptum fuiffe , mfi quis fub his £e“e eab tlotehs cap. i . lib. i . de Hift. anim. defignatum putet , quando Icribit.. antiquis de Acharnas etiam Boues fiueflres [unt ,qut differunt ab urbanis, quantum tuti P‘“ ' urbanos (ffr (ilueilres mterc(l . Sunt colore atro, corpore robuflo , ri£tu lemter a cornua terunt refipinatona . Quat non male in Bufalis noftris ligna elucent V IO, FABRI LYNCEI EXPOSITIONE, $9$ enim ita refupinata ac retro reflexa geruntjvt, cum tantum illis non pofsint Piusvaient ominem, cui inferti funt, impetum facere, quantum Boues eorundenu ^uefqus idibus,qui etiam abdomen alicui lacerare acinteftina extrahere valent podhic milero cuidam lanioni ante hos duos menfes contigitjnon fruftra zw illa fibi a natura conceffa norunt , fed & illis depugnant , tundunt , con- luut , ac iteratis calcium prefsionibus etiam quem fub pedibus homi- habent , conculcant donec trucident . An autem Martialis hoc ver- 10 In circo olim veftes rubr^ obij- ciebantur Boui . ' Illi ceffit atro x 'Bubalus atque "Bifon . flexerit vulgarem noftrum, illis etiam Romanorum temporibus hic frequen- Martialis , quod non improbabile efban Vrum potius Boum maximum filueftrium, ij credunt, nolo iam importunius difputare . Ferocitate mehercle nec Prir, Bifintibusy nec feris vilis quicquam beftijs concedunt , vbi ad intuitum ru- •um fortefortuna veftium exaiperantur. Tum enim tanta furoris rabie ab- Bubali & untur , vt eorum incurfum aliquando vix purpurati etiam Principes decli- brarum ve- potuerint . Quamuis G illius ex Oppiano idem f aditare "Boues fcribat , curru Qui ad Boues accedunt , rubram ntefiem idcirco non ferunt : neque item fplendidam ramur. id Elephantos appropinquant , quod certe eiufmodi colore conflet eas befltas efferari ; >ca quoque lib.3 . de Ira hoc nouerat. Quod accidere ^vides in animalibus mu- senec* io- inquit , idem in homine deprehendes : friuolis turbamur O* inanibus . T aurum coa bibenda! 'ubkundus excitat , ad umbram Afpis exurgit , Vrfos , Leonefque mappa proritat . na qua natura fera ac rabida funt , conflernantur ad agi permittit . Ex quo lade , pife luloria? aut ouali forma mole que , cafeo- cafeus bu- mcinnantur fapidifsimi ( Prouatura vocant itah ) nec alio loco quam Roma [uentiores . His miram ladis copiam, fi a nutricibus efitentur , generari linaenoftra? experientia, vt afferunt edodfe , fibi perfuadent . Artandis in curru ingentibus oneribus , bigis quadrigifque facile , & naui- onera in- quoque trahendis, difficilius aratro tamen aptantur . Vidi & Equi inftar fo- E“atra' i traxiffe currum , equitatum fuiffe . Vt autem facilius cicurentur , ferrei otiorum a?tate , annuli naribus inferuntur cum funiculis , quibus a dudori- cur fa de i filis trahuntur & reguntur « Saturnaliorum quoque diebus,vt ludicra Populo certant recreatio 596' ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCH1 recreatio exhibeatur , poft Equos, Equafque & Afinos,ipfi quoque Bufali fu pro praemio decertant non liberi tamen, fed funibus ab Equitibus tracti Alexander De B ufalina carne hoc habeo quod addam ex Alexandro T. Petronio de l Romanus Romanor. quem fama hodieque ceu ZJrbtshums Hippocratem commenda Sta- quem , haec funt eius lib. 3 . verba : B ubah Caro njiflu pulchra , albida, taElulent tus • cr affla , agre concoquitur . Recens comeHa , prtter id quod ingrata e (l , alui fluorem fohna Bu' uet : fa^tai mtntiS l*dit , magis flapit : / udaorum cthus edi .- lumbaris eius mufculus par , lingua, & mamma in flminis adhuc labi antibus mirifice commendantur , 2\ folum apud H ehraos , fed apud Romanos 'Nobiles plerofque in pretio efje ^videntur Cornuum cornibus Bufalorum,(]ux in alias etiam longinquas regiones diflrahitur, mi qmslinv°fus quam varia politiffimaque Roma fupelLex praeparetur, Annuli,. Globuli p fic • rij , Cruces , C apfuU varias , Pe clines, Aunfcalpta,. cultrorum Manubria & fim quas nitore & valore fmiffimum Ebenum fuperant, vt etiam his folis elabora Spafinofla- Ilii opifices & tabernae hic inffiudiffimas inueniantur . Qui flatuofo illo Spi tu^aduS ac conuulfiuis motibus detmenturjannulorum eorundem geifatnfeingen: ri’ nehcium percipere affirmant . Vidi principem virum ciufmodi moleffisf ptomatibus etiam nodurno tempore tentatum , qui hoc folo fe remedio lib ri mihi fatebatur , quando in ipfa Spafmi acceffione & paroxyfmo , integri Buflalinum cornu exadiisime politum , quod lub ceruicali continuo eum i nem feruabat , manu ftatim amplexatus fuiifet . Reflat igi- lure igitur ac merito Tauri Mexicani nomine hanc beffciam condecor mnT&Me' mus • Tametli vero Petrus Gillius in JEliano ex aliorum mente Boues ac 5cicanuua_> renda onera haud idoneos ait , cuius hcec funt verba : Quid innuit Cicen mus hanc bobus loquar ? quem ipja terga declarant , non effle ad onus Juflcipiendum flgurt ceruices autem nata ad tugum , tam <~uires humerorum e> latitudines ad ar extrahenda. Is ipfe tamen paulo ante de Bobus Scythicis b asc habet: Scytl ad ferenda 'm *Iuort*m ^orfi gibber ett , procerijflmi & ex omni parte albi perparuis onera fint nibus funt & minime acutis : fmiliterque <~ut Cameli eminenti dorflo exidlu 1 ’ flimul & cum dorflo chtelU imponuntur , perinde <-vt Cameli genufleElunt , rurj que flufcepto onere flurgunt , quod ipflum hominum , qui ijs ad grauifflmorum rum rveffiiones vtuntur , dtfiplina flacere flolent . Hcec eadem cum in Gelnerianis drouandus hiftorijs legiffet , quasrit ex quo Authore defcripta hasc fuerint, ii Adiianum a Petro Gillio latinum fadum vidiffiet, vt videre potuerat , fciuil Nec difficultatem negotio facit, quod,vt ipfe inquit, lulius Pomponius Sabini, Comment.Virgilij ad Georgica de Scythicis bobus loquens, nullam gibbi fa mentionem. Nam & ipfe fatetur c Ariflotclem 6. Hi lior, z 8. fcnbere: Boues S) cos more Camelorum nodos fletlere fapularum .Cum ffilianus abfque gibberis m tione eos ipfos defcribat . Vlterius hoc indagandum : an , quam gibbofi Bouis Aldrouandus propo Aidrouan- Iconem , ad noftram fit referenda ? In Madagafiar , ait , infula , tantam boum tus Taurus coptam tradunt nauigationum in nouum orbem Authores , vt bouem cochleari , aut fclfllino' re 'Uiltori commutarent . Gibbum habent in dorf ex mera puraque pinguedine. Ico adiect ex Diario nautico Batauorum m Indiam Orientalem . Atqui noilrum qui c illo bouem conferet , repcriet prarter folum gibbum , fimilitudinis nihil aj rere IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 597 . Nec cornuum figura eadem eft , nec animal villofum eft, nec vfiqueadeo >us refpondet': Q iix.Scahger habet de Gibbofis Bobus Exercit. 206. cao,6. : eadem ferme ipla,q.uas paulo fuperius ex gUlio citaui , lolis immutatis ver- te quos Gillius in Scythia , hic inagro Comanduano Tartarorum repenri fit,&:nouo ipfis indito nomine Boc^wc/oj , veluti C^r/0^«t\r diceres, a p- uit . Verifimile tamen eft, ex M. Poli lib. 1. cap. 1 7. hxc ipfum defcripfif- jui &Ciuitatem nominat Comandu in regione 2{eobarle, vbi eiufmodi bo- ;ibbofi pilo albifsimo , exiguo & plano nalcuntur, tk Camelorum more [oni obediunt . 'eruntamen hec omnia aliena adhuc a noftro Tauro Mexicano exiftunr.Pro- Petrus Hi- accedit Petrus Hifpalenfis , qui Boues ait efte in Quiuera Orbis noui prouin- magis con- gibbum in humeris habentes ad ferenda onera , & anteriora horum villis nfXS ongis obtedfa efte . Adhuc vicinius appropinquat icon illa, quam ego per- ro dicit, ando noui orbis nauigationum volumina, inueni in Hieronymi Bengonis Adhuc ma- trica parte quinta , & quidem in Tabula Chorographica fpoux HiJpanU in mfigursL a Occidentali : vbi atre incifam hanc noftram beftiam ad vnguem noftro BenzoniT.1 indentem videre eft : hoc folo tamen difcrimine addito , quod noftra figu- aurumyt ex genitalis malculini lignis conlpicuis patet, illa vaccam cumu lenta vberum oftentatione repraftentat . Huius beftia? gibbo auis infidit 1 Pfittaci infcriptione . Redte igitur & ordine fadtum eft, vt huius hiftoria claro huic operi de Nona Hifpani ' t? i u fo a Coita primum eo delata fuerunt . Qualia inquit Iofephus lib. 4. cap. 2,3. funt 6 quifitum . Vacca, Capra, Sues, Equi, Afini, [anes noflrates ac Feles . Boues & Vaccas ait, rum in modum propagatos fuifle & ita multiplicatos, vt millenario perfa numero in montanis diuagentur . Hsc a /eruis xque ac liberis petuntur , ( duntur, excoriantur, & commercia inde coriacea in Noua Hityania celeben Mirum ve- agitantur .Tergorum enim , inquit ille , innumerus numerus in Hiffianiam ejfie\ prouenrus cAnno 87 . ex Sani Domingo 3 5444. corijs bouinis , r vaccimfque naues onerabantur vaccarum cN°ua Hifpania autem 60350. iungebantur , qua pretio a Elimata 96531. pefis boumque Regales oBonorum reddunt . Merces has , qui m Seuiha littonbus expolitas luflri nouiOrbis. , * Jpeliaculo m Stuporem datur . In hunc fenfum & htec funt , quas lib. 1 . cap. 1 1 . habet . His adde , ait, ante hac tempora nec <■ utilium pecorum greges inibi fuerint , qui tamen poHquam Hi Bubulum—» has Infulas (Cubant nimirum , Uifpamolam, lamatcam , Margaritam , Dominii pecus innu occuparunt , nunc numerofis gregibus oberrant : fiue T auros , fiue Equos , fiue Porcos meu reuir Cdnefue. Vaccarum greges tot tatnque frequentes funt nullo dominio priuatin 10 °r dici a quoquouerfim cumulate vagentur , & ab incolisferarum modo indifcrete figi capiantur que [altem corij cauja 3 quod detraSium exiccant, & merce ifiiufmodi negoti nes fuas agitant . Volui haec Authoris pluftula licet, verba recitare, vt quid in hac contrc Quxftioms Aa decidendum lector velit, ipfemet iudicare poffit. Videtur is bubulum p decifio, aB Hifpdtois ^America illatum fui/Fe , concludere velle. Alt,vt ego Mexin noftrum Taurum prius Hi/panicum fuifle credam, nulla ratione adduci queo clamat peregrina animalis facies /nec Afiaticis , nec Africanis , nec Europdi j fa prius in Vrbibus aut falcibus. Vt enim, quos fupra propofui diuerflmodo: ues aliquam cum hoc Tauro partem fimilem habeant , flue iubam , flue dam, flue cornua, flue colorem pilorum rutilum , flue gibbum afpicere > Dicendum nu^um tarrfen reperies , qui omnia h xc coniundta obtineat . Nec nifl tei potius illi credi poteft , noflratium aliquem Bouem ab Americano flue lolo,flue caslo, rea|0ni 1)2* . . 1 f tiuum hunc plures etiam prolium propagationes tam mira metamorphoii mutari poti Taurum ei- j-fuc facit, quod Indica titulum Vacca illa T auro noftro perflmilis in Cii graphica, vt dixi , tabula expreflum habeat : qua/i Scriptor ille dicat , geni Jndidna hoc animal proprium ac natiuum efle cum tranfportatum voluit, non quod ferum & fllueftre , fed cicur Sc vrbanum i multiplicatu tamen ob regionis fertilitatem opima pafcua, cadique clementi innumera prole flluas poftea repetere coadtum fuerit. Maneat igitur hic 7*4 vere Alcxicanus , & forfan lofepho d minus cognitus, quod in Perum tius hic Regno vixerit , cui regioni hasc beflia minime familiaris efl . Exiftimo quoque, vt ferociffimum flt animal, Indos tamen , priufquara harum Arae Vacca eo transferrentur, filueftrium harum ladle vaccarum vi Altare vaccarumf tuifle , & adhuc ibi viuere, quo noftrae nondum peruenerunt 3 quoddiffei '"A * quae in icone tabulas chorographiae illa apparent , vbera inflnuant . Et m phus PotuitTc— » Indos et ia ladte viue- re tur. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. S99 ereptos vitulos domari potuifTe Theuetus qiaoque meminit. Ac nefcio n argumenti huius fpeciem mihi prasbet fubligaculum illud coxas anne- , cum (ex rotundis pilis inde dependentibus quafi nolis Tonantibus, ac tin- abulis autalijs quibufuis ornamentis nolarum defedu ftudiose illis Tauris ifque alligatis, veluti & noftris campanulas in collo vaccis adaptamus.Nam l nonnemini, qui hanc mecum in autographo piduram bene miratus riderentur eile verruca eiufmodi , quales fas pe in Equis innafci ac Mulis imus, non habet multum verifimilitudinis.Sunt fidem illi Americani non es adhuc ab Fftftanis domiti , (emiferiSc agreftes homines, eodem quafi befiijs domicilio gaudentes , quos fibi vt pareant , difficili haud negotio icere poliunt . Atque h«c de Tauro hoc Mexicano, qu« mihi dicere licuit ; paucula, fiue nimia «qui bonique ledor conlulat . 4VRVMtollet}qm tulumJujlulmt^miQpxxxm erat prouerbium.Et ego qui ]^ccg^ne :um iam tuli , an vitulum non fultulero ? An qui de Boue non pauca dixi ? viculi aii- itulis non plulcula etiam commentaturus ero? Et quidem cum tam oppor- tulis dice- fe offerat occafio Principi meo Cardinali "Barberino me fiftendi , Anato- monftrofi ac "Bicipitis Vituli , quam benigniffime mihi prouinciam iniun- : , enodandi : & Summi fimul Pontificis V R B A N i. VIII. nutui fubie- me obediendi . Cum enim Sanctitas Tua eiufdem Vituli partium ichno- hiam,& breuem earundem explicationem fibi a me exhibitam . vidiflet : non indignam cenfere vifa eil , quas publicis etiam typis committeretur . lodego, non vt ad nuturh hunc quam' oblequentiffimum me non prasfia- , in.hunc vfque diem diffidi * fed vt tempori potius inferuirem , : « , ■ * w •ant autem cum Summo Pontifice tuc in Vaticanis curas mea: comjffis pior- .. ii ab amoenitate afp^dus pulchrif$rmiu,fiue Calliopeiorum (Itali B eluedere ifinome meruerut Joannes Ciampolus Lynceus lupra memoratus,/ idius Ai an- iuijus ms- intimus & Cubicularius Pontificius Archiater , vir non Ariftotelica modo cSerPs- fophia & Hippocratica Medicina eminentifiimus , fed Chy micarum quo- •erurrt gnarus, Anatomicus infignis, & liberalium plurium aliarum artium bjg&im - am amator, quam exadifsimus iudex & asftimator . Hi dum varia mecum fumPpeH. onftro hoc confabularentur, accefsit tertio loco nAuguslims AUegius vt tus* anditati adhuc Cardinali a Theologicis ftudijs , ita a difpenfandis nunc ioTibus Eleemofynis , vir dodifsimus &: probifsimus: qui omnes varia- Qua* de lobis controuerfiarum campum aperuerunt.Et in primis quidem:An ani- mo^ftJofo0 oc fimplex , an duo potius dici meruiflet , ob duo exadifsime formata ca- n"2I*®eni- fiquidem Cerebro & non Cordi,q\iod aArislotelici faciunt , primatum Medici repoffinc. luunt . An aer a pulmonibus hauftus cor ingrederetur , quod vulgo credi- tum in hoc monffio hi per tubulum inflati , foli abfque corde lntufiiuif- An,cu in hoc Vitulo gula deeflfet,& vnus ideque meatus aeri in pulmones , iis in ventriculos deferendis inferuiret , diu hoc monflru fuperlies efle po- t?De quibus in hili oria figillatim aliquid, fi teporis permittet angu(lia,phi- tiabor.Et fi quos hadenus fcripta noitra folumodo forfan deledarunt:lpe- nc eadem vtilia ijs maxime fore, quod quandam animalis huius partium >micam lucem allatura fintiquas vel ab alijs negleda, vel non deteda fuit . Nec -u i?rr : Coo ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI Principes etiam vi- ros in afpe dtu vilibus rebus phi- lofophari debere . Nec indecorum proJrfiis'etl, Summos quoque Principes ad hasc afpe&u dem vilia, philofophica tamen , & nefcio quid reconditi prasfeferentia ^ molimina, interdum fe dimittere, & magnam in paruis rebus admirari DE picntiam . Non aliter certe,ac Ampliffimo Cardinali huic noftro , ita Caroi Biceps olim Vitulus, vt quod miraretur, haberet , oblatus fuit , Nicolao Villa his verbis id teftante : Cordius V expeditione Africana cum in Largheram nol Sardinia urbem dppulijfet , eadem noSie res infolita contigit . Bos enim uitulum b\ _ _ 'i a C « „ ■ . c t -V Vituli hu- ius bicipi- tis de feri— ptio. Magnitu- do. (Caput . ■ ?!J; -sA Dentes & huius & Vaccini . xuf i Oculi , na- res, aures , & cerebrti. Vertebra: colli & to- tius fpinos dorfalis . iem peperitrfuem mulier cuius bos erat,uidendum C a fari obtulit . Ingredimini atr nam & hic Dij habitanti, dicebat1 Herdclimsfdi\xm'm vili quadam cafula, forf calefaciens & opera diuina admirans , fectere-r. Nos veriores Philofophi , Chrilf iani fumus , infinitam & impenetrabilem Creatoris noftri fapientiat omnibus etiam abieftiffimis creaturis, -ne dicam infoliti quippiam habentil quod in hoc noftro Vitulo elucefcet modo, non fatis fuperque vnquam adm ri & laudare poterimus • Aggrediamur igitur opus, & hiftorico faltem filor vituli huius , tam internas quam extefnas diligenter partes delineemus illa, quas controuerfiam fticere videbuntur , ampliore etiam fermone pe enucleemus. 3fn! j! rr:ZiJ ' ? Die igitur i 8. Aprilis i Anni M. DC.'X'XlV* iam faspe memoratum k tem Vitulum domi mei prasfentibus ferme omnibus Romana uniuerfitatis h< Medicinae ftudiofisj fecuii Natus autem fiierat mortuus, licet iam maturus tui, & 'vi quafi a matris vtero abftractus> q,uem fbffafi ob duplex caput corr de illa parere minime potuerat . Longiis erat (pithamas , fiue palmos ( pro eademque menfura hasc ego vocabula lumo ) quinque, & fatis extenfosV ‘ Vtrumque caput perfectum , fatis magnum , & proportione cbf por fpondebat . Dextrum tamen finiftrb paulo maius : hinc dexter & pofti pes etiam nonnihil erat contratftior , quafi fcilicet ob maioris capitis lem latus illud abbreuiatum atque retrabtum fuiffet . Singula fuos & capita quoque offendebant : quatuor enim in quolibet anteriores inci erant in maxilla inferiori , quibus in fuperiore nulli refpondebant . In vtr tamen maxilla tam fuperna,quam inferna, fui erant molares ordine fiti,qu< men non numeraui . Hoc fcio interim , in perfe&o atque adulto hoc ani Boue , fiue Vacca •, hos dentes determinatos reperiri : obto nempe antenon cifores omnes eiufdem prorfiis figurae in maxilla inferiore : fed defunt qui canini in alijs animalibus dicuntur . Ex vtroque latere eiufdem maxill cem : in fuperiore nulli adfuere , qui cum inciloribus correfponderent vili canini. Molares nouem numerabantur, tam ex vno quam ex altero lat< Erunt igitur fimul fumpti omnes numero quadraginta fex vaccini nihil ferme mufculofs carnis podidens, indar albi ali- Mufculus s ligamenti enafcebatur. Hic autem in vcrumq.occiput inferebatur, pro ca- tSeps0lin n videlicet eorundem extefione,mira vterq.Naturs fagacitate fabrefadus. v;traatj^ alis ordine ad cauds vfque finem vertebrs fequebantur.Notaiidu hoc ta- tus- velim, dorfi fpinam non linea prorfus reda, fed arcuata veluti procelTilTe . le hsc de capitibus & fpinali medulla dida funto . iterns oris partes lingua nempe* & larinx, figuram fuam ex omnibus con- interna; o- entibus particulis integra in vtroq. capite fortits fuerat. Afpera etiam Ar- ris partes * ex quolibet capite fingula exoriebatur, qus arnbs paulopoft ortu in vna ■fcebant. Veru quod nunc fequitur monftrofum magis ed, quam quod vel atn viderim, fcriptu legerim,aut ab alijs mihi recenferi audiuerim.Immid inflatispui m alterutri afpers arteris canaliculo, pulmones inflari iuffi: elati fuerunt ^e°rn^esr- nenter in vtroque latore, vtrobiq.in tres lobolos diiiifi, maior erat inferior arteriam_» mgus latufq. digitos trafucrfos, alteri duo fuperoires pollicis magnitudine moueba- fuperabant.Sed cor netatillum quidem vel mouebatiir,vel eleuabatur. Id tur* mihi quidem nouum minime vifum fuit, rapuit tamen in admirationem Elie Auditores meos & fpedatores, quibus aliud longe perfuafnm erat.Cre- r enim prsceptornma Magiflris luis traditorum perfuafione, aerem a no- alijs animalibus in^ulmones receptum , aliquam fui portionem fmiftro s ventriculo per\a^4am venGfam^ro fpiritimm vitaliu fabrica comniii- “.Quod falfum tamen eifu no tam •animalium maiorum minorumq. alio- ^tiam humanorum etiam cadauerum pulmones per folle etiam inflati, vt ienti patebit, commondrant : cum' ne tantillum quide cor ex inflato aere Non vide. iefcat,quod tamen fi mea, tus vili occulti forent & oculo nodro m percepti- deri gf2' iam per rortem aeris lmpulfionemaperirentur . Nam '& inuilibiles &: alijs dari ijmo- s impenetrabiles arteriolarum cum Venulis anaflomofes m plexu Cboroide Jeme? i mirMi Cerebri, hoc ego folo medio, flatu nimirum, fspe detexi. Ad cre j^ncor. potius ac difr umpantur propemod um pulmones violentia intrufi flatus , |uam cor aerem admittat , neceffe ed . Veruntamen hoc quod iam bi- libi admirationem nullam rnouit , fsepius enim eiudiiodi fpedacula fpe- E e e daueram ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCH] daueram . Aft quod nunc dicam, id demumme extra me ipfum quafi ra Cum enim iterum lterumque pulmones inflari curarem, vtpreconceptarr jvioftraofii- opinionem de cordis timui motu fado ex mente eradicare, toties fub ipfo fnmaUi>eqr^! phragmate vtris inftar aliquid fubleuari,diftendiq. ammaduerti. Hasfi diu artcria ■ l10c rei, aut monflri potius eflet : cum ea in regione nec vllum ex pulmo foramen factum, & llomachoru (eu vetriculorum ibi facculos fitos efle nc deferri autem ad ciborum marfupia aeris fubftantia per afpera arteriam^ deniq.tota inuertere rerum naturam, ac partiu animaliu feriem mihi videl Quare immiflo Itylo per afperam arteriam , incepi per longum defcenden lam cultello diuidere,ad mediam thoracis regionem vfq.penetrando.Eteo rabile vifuleundem dudum flue canalem in verriculum fub diaphragma {itum detinere animaduerti, quod equide niti manibus toties palpatum e quoq. notlris vfurpatum oculis fuiflet,nec a nobis adhuc etiam crederetu &: hic Natura? induftriam &: admirabile omnipotentis DEI arti ficiumfa perq. ftupere non potui : quod hoc ipfum afpera: Arteriae corpus luo non modo inftrudum eflet capite Larynge, nimirum Epiglottide, ofle Ypfilo 6to,& reliquis nodu hunc pneumaticu conftituetibus partibus, fed & illud cartilagineis fuis annulis conftaret,&: aliquo vfq.ad fpatiu quatuor rorfan uerforum digitorum eadem fubftantia protenderetur.Tum idem dudus fubftantia omnino mollem ac carnofam, & vt vno dicam verbo, lphflim Afpera {ubftantiam mutabatur, quae in ipfum vt dixi ventriculum delcende Oefophaf detinebat. Hic iterum non potui no lufpicerp laudare mirabile prouid turae ingenium. Haec enim afpera Arteria n^flfquod in alijs omnibus fler videmus)bifurcata diuidebatur, vnu in hunc, & in alteru pulmonem alit demictedo,fed redo ftatim tramite porr.eda in gula, flue Oejophagumux batur. Vt tamen & pulmonibus aere impertiretur, cuius gratia eft effida,] res tubulos ex fefe in vtriutq.pulmonis lobos fuperiores,qui ipfl afperae A agglutinabantur, demittebat, per quos & aer jn omnem pulmonum tubi porro ingredi & egredi liberrime poterat. Hi omnes tubuli flue bronchi rae Arteria? per omnes poftea lobos difleminabantur,quod nobis patuit, d flarentur ljdem & denuodetumefcerent. curiofa_. Atque hic per tranfennam faltem, illius qua?ftionis quam fupra mihi: gum tran- lit. quaeftio An ali hoc dixi,meminero.’i4» hic mitulus dtu Juperftes ej]e3cibumq,dc potum per eandem c po°tmffecm Arteriam, aeri in alijs animalibus dettinau,tranfglutire potuiffkild enim nob P° tidie vfuuenire nouimus,vbi quid inter prandendum flue ex cibis fluej ad pulmones illabitur,tufTim lllico cum fuffocationis metu excitari: quai hic fit refpondendum, facile patere videtur , Atqui ego inconueniens minime cenfuerim,per aliquod etiam tepush ftrum lade materno ludo ali potuilfe.Neq.enim relpirationi obftaculoc buerat,cu aer ad latera per fua le diuerticula in pulmones recipere , cibu interim itinere in ventriculos defcendere facillime potuerat. Et quid fiat portio non parua cum cibo defcendiflet,inde mali lecutum fuiflet?hoc er bisfrequeter euenire,dum ex anguftioris oriflcij vitro bibimus, experie itis eft,&: Hippocrates hoc monuit libello de Flatibus: Omnia qua eduntur t Refponde- turquiftio ni . Iit enim infpiratus aer foras , quia fi eidem Hippocrati libello de Corde cre- ius, nullum neque ipfe, neque aqua homini aut animali alimentum probent. rito autem , inquit, rawv/f fipiritus (gflaqua , non enim humana natum alimenta Hippocra- 'futit . Quomodo enim hominis alimentum fini, ventus (gr_ aqua cruda .? Idem tamen comloST- \ip, libello de F lat. ( vt hoc obiter dicam ) contrarium, aderit y XIc enim ibi ait: fa-^ • tum hominum ^tum reliquorum quoque animantium a triplici nutri- torum autem nutrimentorum nomina hac fitnt cibus, potus, fpiritus. mrnus quiaem qui in corporibus fiunt , flatus jocantur ; qui •vero extra corpora exi- tu Her i Qui ./ane maximus e fi in omn . „ „ Sed & vice ver/a, vt in ventriculum aerem, ita in pulmonem potum defeen- p vpluit idem Hipp; eodem dr^wJ“ c — ,i.\~ » n • em invenirem bibit : gula enim flue mque 'volumus, excipit.Rtbit aute, latere pafifitper rimam illapfium . Ait etiam ibidem aquam in pericardio con- am ex potu fcilicet in pulmonem iabente, veluti vrinam cordis effe . Quara, abdem luam philoiophiam his verbis concludit .Hunc Itaque humorem cor de icne Vna cum aere abducit : aerem quidem igitur , •vbiiti medelam cejflt , neceffdrio Itt retro per eandem •viam qua abduxit, reijcere . V erum humorem parunt, in culeum iaginam fluam expuit ipartimrurfus vna cum aere foras propellit . Solidiorem ta- 1 cibum ceu f:enumJierbas,frdmenta,legumina>non puto ab hoc vitulo de- iripotuiffe,_Cum didbo iam loco dicat Hipp .quod operculum Laryngis, Epiglot- ingulafiiue minor lingua>appellata,ne permiflerit quidem aliquid amplioris potus pe- ire> Vnde, cum credi facile potuiffet, quandoquidem duo capita eflent, ula fuum habere Oefophagum &c afperam arteriam , adeoque quatuor vafa lebuifTe . Hic natura tamen adeo defecit,vt pro quatuor vnum folum fabre- :it, quod cibo nihilominus liquido,aerique detrudendo fatis fuiflet . liftonam porro perfequamur. Ventriculi igitur poft pulmonem, vt iam an- itum fuit, qui quatuor funt numero , & ipfi ex immifTo flatu attollebantur. : autem horum omnium & nomina fint,& officia, inferius expediam,quan- er e Ruminatione tractaturus dubia quaedam authorum loca explicabo . Hoc crementa im hic nouiffe fatis fuerit, in tertio ventriculo plicatilium ferie quada mem- lis reperta arum conferto,nihil pr^ter fefquiunciam forte mucaginis cuiufdam reper- fint ' fuiffe.In quarto autem & vltimo ventriculo vbi chylus abfoIuitur,& coagu- jin Jactantibus colligitur, inueniebatur femilibrae pondere humor chylofus am , adeo tenax, vikofu§,fibiq.coh£erens & albicans, vt gluten Taurinum e aemularetur, ita vt ab ipfa etiam madefadta fpongia non imbiberetur, fed l elui ac manibus deturbari neceffe haberet . Ubium profedo non leue ea mihi res mouic , quibus in hunc ventriculum :anta huius humoris copia perduci potuerit: ficuti & iIlud,quod totius ani- Tota eam shuius caro omnino acidi la&is odore fpirabat, An dicendu,dum in vtero inguine, materno foetus nutritur, faepe cum fanguine jac mifccri ? Eli enim cmittcbar- iis greffus & regreffus ab vtero , fanguinis ad vbera &: ab his ad vterurn, , E e e z ■jH 604 ALIA animalia novae hisp. nard. ant. recchi. quod femin* etiam noftrar philofophicas has mininae edo ■■ - ; Dtim autem ventrem inferiorem aperiri iuberem , fimul venam' «Ntitncu ex vmbilico hepati infertam conftringi curaui,qao alia poftmodum pro flando hepate inferuiret'. Qtte vbi ex tubulo flatum recepiflet, vifu iucund Avena nu- & mirabile d-ittu; eonfcftim inflatum hepar , pulmones , cor, lien atque ipfi KquL"' nes ventriculi: qufcum vna communi tunica inuediancur, imponunt alicui i paTi r£ cum facculum & non piares efle, exiftamanti . H^cautem ) qua ratione coni tse fuennc . erat, ili Medicins dttdioforum gratia ex ! memhbmmzK paulo poft fubiung; cor & ° Quatuor Cordis vafli nec tempus, nec opus examitlare fuit, qu£ ego alijsv quidinhoc p)US jn p€rfe£tis ac imperfedbis vitulinis loetibus' quamexaftiisime fieri poti inuentum* perquiflui & defcripfi , Corde tamen aperto, & finiftro eius ventriculo in 6to , globulum quendatn nigrum, durumque repenmus , carnea lub danti, milem, adnatum internae huius ventriculi cauitati , quem vbi dilcidi , etfl Sanguine fanguis nigricans remanente pelle duriufcula riaiiguis iHe autem magmtui corcaruit. nucls mofcatae exquifite {phaericus, ac rotundus prorfns globulus erat, ediu in hoc, neque dextro ventriculo fanguinem vllum inuemmus alium,id-quoil tatione dignillimum cenleo . e fit a vrinaria liquoris tui expers & parua ad vr5cCL& dum erat. Incisa illa, per ftylutir vas Vrachdn dudum indagem > qm me mamfede peruius erat . Sumit autem- *>*ctoijiitiagi- hi omnia fuo arbitratu, cogitatione, & temerario iudicio fieri debere fibi “eSa! adent.Nos aequum eft eNatura>& non hanc nobis fe accommodare. Quare \x omnes eorum fimt rationes, quas rerum magiftra experientia impugnat . eleripturus fiim itaque iam Vitulinam Anatomen,quam ante hos annos vi- vitul»>a-» 1 \ r • • i n \ • r i r 1 i alia Anato- na qua heri potuit mduitna, exercui, vt hdehorem quarundam controuer- me . m enodationem inde nancifeerer. Vtar autem hic ijfdem pene verbis, qu^ eis Iuuenilibus feripta reperio;ad qu^ fi opus fit, etiam ledtorem prouoco,ne me in alium ea fenfum detorquere voluiffe,cenf‘ere poffit,vt que in Monfiro ueniffe dixi,propterea magis confirmarem .Eadem enim nunc Natura eft, ante tot millia annorum fuit: fed nos mutamur,& alia fubinde de eadem s imaginamur . tu/u.. vC rdtixpmr-Vafd hanc fortiebantur. conftitutionemi Vena Catta ex He- fordis va- afeendens Cordi, non aliter in oftiumquoddam ante dextrum eius ventri- noforum n, atque in nobis aperitur: & iuxta dextra cordis auriculam cum Arteria ve- dercnptl°* qua? ad finiftrum cordis Ventriculum pertinet, per manifeftum admodum vena ca- idumq. foramen continuatur , per quod ex Caua fanguis in hanc Arteriam m ' am tranffluit, minimeqin dextrum ventriculum influit:& ne in Canam re- Arteria ve* atur,membranula fubtilis operculi vicem fubiens, foramini flue oftiolo il- n°fa onitur.Prope hoc oftiolum,foraminulum longe adhuc minus reperitur,ex vena cor® ena producitur Coronaria cordis didta5 per cordis bafin diffeminata. Dexter [j- co1’ . ventriculus humano erat fimilis, tot carnofis tame ac fortibus fibris haud itus. Hatc ambo vafa eiufde funt fubftanti^;venofsnimiru,non arteriola. teriofa autem duo hoc modo fe habebant. Et quidem,quod ex his primo in Yafa arte' s incurrit, omnibus imponit Arteriam magnam efle,& ex fmiftro cordis fi- dis . tum ducere arbitrantibus :. cum tamen plane contrarium exiftat & fit po- tria Arteriofa ac fuperincubat ipfi Arteriae magna, qux reuera in exortu atq. u fuo ex finiftro ventriculo,non eft tam magna lataq. atque ha?c ipfa vena ofa.Cu igitur Arteria magna e, nafeitur &; egreditur ex Corde, progreditur Arren ? m3 itudinem tranfuerfi pollicis(in hoc viculo falcem ita confpiciebatur) dein- st>a- duplo ampliore truncu, quam. ab exortu fuerat, definit. Ex hoc alius alcen' incus ta.amplus , vel paulo minor quam ille fuerat, qui ex Corde emerge- tque hic eft truncus ArterU magna afeendetis. Magnus autem dieftus trun- irtim ad fpinam dorfi deflecftens,conftituit Arteriam magnam defeendentem: n verfus cor reflexus illudq. fubiens > per dextrum nempe ventriculum, *» facit arteriofam : qua? tamen, antequam cordi inferitur, bifurcata fingu- Vena arte» mos in vtfofq.pulmones fpargit.Dico autem Wenam hanc arteriofam ingre- nofa Eee 3 dicor. 606 alia animalia nowe hisp. NARDI ANT. RECCHI; di cor fi exortum eius infpicias,quem ab e Arteria magna fiue ie ex Aortri, neque ex vena Arteriofa in hoc aditus vllus patet . necepi demum vt Afpera arteria & ipfa inflaretur , & llatim mire elati fue- Pulmones , qui cum alias rubri admodum eflTent , & carne potius folidiore n fpongiformi proditi i iam albicantes tamen fubito , & fpongiofi fuerunt Ii . Tumefieri St Cor vifiim eft : cuius finiftrum ventriculum data opera in- paulifper, ex cuius foramine cum fpumofo quodam fanguine aer exilijt. d ego quidem contigiffe exiftimo , non quod fanguis in finiftro illius riculo vllus contineretur i vt nec in alijs vifus eft fastibus , fed quod vi qua- infufflationis in tenello adeo corpufculo, ex cArteria ^venali rupta, quas a danguinem receperat, in cordis hunc finum cum ipfo aere compulfus fuif- lum tricufpides prasfertim illas membranula fiue valuulas fint duas tantum, m extra quam intro meanti humori non multum obfiftant . Dexter autem iiculus , quantum ego animaduertere potui , nequaquam inflabatur , Uc commode admodum illam Vena arter io/ ce cum Arteria magna commu- lem notare potui. Si quis enim in huius defcendentem truncum dextre im immittat , furfumque porrigat, tres reperiet vias : quarum vna in afcen- :em Aortas truncum pertingit : altera finiftrum cordis ventriculum ingre- r , & eft ipfe magnas Arterias exortus : tertia verfus dextrum cordis ventri- m abitjSc feruata fuit , nifi forfan iam effluxerat. Eft autem de fanguificatione & tuum vitalium vt in foetu peragitur , procreatione & diftributione hasc phil6fophia;quam in Iuniorum gratiam faltem Medicorum, qui in Anato- s minus funt verfati, proponam , &proue6tiorum in hac arte fimul calcu- expe£fabo . Nec vitio mihi verti velim , fiquid in fcriptione hac vt diffi- na , ita vtiliftima repetiero, non fatis enim dicitur , quod bene dicitur . iligentiflima igitur hac autopfia non in Animalibus modo, fed Infantibus }ue habita, fic ego fpeculari foleo . Sanguinem venofum ex materni vteri isper 'Nutriculam ad Hepar in Portas venas ramos per ipfum difperfos conue- sx his in Cauam , ex Caua in partes inferiores per defcendentem truncum,. Inflatis ar- teriis vmbi licalibus non cor fed Hepar & pulmones inflati . Inflata afpe ra arteria pulmones inflati & cor parum & cur hoe. Communio venas arte- riofas cum Arteriam* Arteria co- ronaria . Mullus fan- guis in cor dis ventri- culis. Authoris fpeculatio de fang.Sc vital.ipirit^ generatio- ne in foetu. Quid de_* fanguine_> agatur . quod inde prouenire credibile eft, quoniam illa, inanirc infeetu. extra vterum matris conftituto , perpetuis non motibus modo agitatur, (pirituum vitalium quoque copia repletur ,& partes obambulat non raro i ciores frigidiorefque , vnde durefeit magis quam Vena arteriofa, qua; ex pulmonum & cordis ficum non protenditur. In foetibus certe & recens n: ego nullam horum differentiam valorum , fi duritiem fpecftes, animadiiertei potui . Haec autem vena arteriofa & ipfa in ambos pulmones ramos dididit, ir ioreque & vero fiio trunco , in dextrum Cordis ventriculum implantatu Itaque (piritus illi aduentitij fimiliter pulmones (ubeunt,in dextrum antei adueifus ° ^orc^s ventriculum nulli defcendunt , quia & haec non aliter Vena arteriola dida • atque Aorta , habet valuulas immiffioni oppoficas , emiftioni patentes . Refponfio. Attamen cor inquies,viuere cum debeat, vitali haudquaquam Ipiritu f ftrari conucniens fuerit . Neque hoc ego inficior. Aft huic v(ui arteria ficu c no. IF mm t Y N G EI E X P Q S I/TIO M E. ? A 6% oroflaria appellataAiprr \cordis feafim probe diCperfe,. qyae:riuu1os /uqs, i adintima tranfcriiEcic , & ipfa indar v.ens huius, nominis ,extr acor^ ncriculds ortum fuum nancilcitur ab Arteria magna Fk:quae .nee§fjfitas ) cogitjVt per magnam Arterianirir\ finitam vitales ■nictanturvcum dam factui ab vteroJllgs materno^foffieidater/ubminiftra- : in corde fcctus elaborari,debero,probauerimus?Sed neque per Venam ar- am in dextrum cdrdkventriculidm dpiritus vllus penetrare, aut debet , aut xNon poted, quia obdant valuulaeyquaeab internacauitace foras aperiun- :xterius vero ad interna eunti euicunque rei clauduntur . Necdebet,ia* a enim hoc finu fpiritus vitalis n'un\babet locum 5:in quo fi vllus ed fpiri- iic naturalis, potius ed ab hepate hue tranfmidiiS', qui tamen in animali-, n detur etiam , &a Galeno &c alijs viris dodtkfimis hucufque dubitatum s. . - i zisfi ■ U ■ 1 Iid ijf otip fj ii 6; 1 i fltjj) que podquam huc peruenimus ^.quoddn alio quodam vitulino foetu rae- :u dignum animaduerti vt dudiofis]Mcdicina? meis gratificer , neo hic cordis ‘in;:* e pigebit > Cum igitur a bfciffis vmbillealibus v-afis ex Vaccae recens raar So°. ' - vtero foetus extradhis. vt mortuus p/opemodumji^ef/a. iaqeretJLauio no-, lasex vmbilieoprope ndentes nobis quidem. pul lances arterias demon- t , quas vbi ftupenS lartufque admirabar , aperiamus inquam , 'thoracem , i ratione cor pul&i» htt.ic.relpondeafediiqu iramu^t * Appenlo igituti perpo- tes pedes ad parieti; fixum clauumi detu , & venerem & thoracem per li- redtam dhemdendo quam citiifkne aperui.; Et ecce monebatur tuac.cor, idem eodem quo artexi® vmbificafey:rhythmoh nulla tamen feruata in- dolem ac diailolen prbportione vniueriah . Solebat videlicet aliquando acerne , ac pluries etiam corpnliar.e , demde ad, fex. odio vel decem quo- llfationes fubfidere , rurfufque ad pullum redire ^tamdiu poftmoduom coradfen ere , donec ego illud folo cultri culpide tangendo , excitarem , quem vt [jJJJ immoS imtadlus fenlum percepit , moueri caepit , atque; lex vel plurespuifationes jjggKjWr ans,ad quietem demum redijt:iterumque vebculcro vel digito falcem meo dium ad dilatationem fuit excitatum . Quinimo intra meam contentum m, hoc corculum pulfauit, qui motus poli apertum omnino (lenium ad MuCr0C0r quoque quadrantem durauit , diutius forlan duraturus nifi cordis (uper- ^is inmonj /ulnufculum lenirer infiidium fuifiet . Cum autem Cordis mucro, hoc fitu huur lm penderet, in ipfa cordis diadole flue dilatatione ipfe ad luperiora retra- ur -.^efpiratio quoque, quod hicfimul notandum cenfeo, nulla fiebat,cum ) maneret immobilis, &: Diaphragma ad apertum ac dilatatum pedtus quoque difruptum edet . ... r.j . ... . .. •Io hic contentiofius concrouerfiam illam . An cor in foetu pulfet, agitare , f^tucoray. ommodiore a me loco expedietur . Qui interea vtrarumque partium ra- £«c con- nofie velit, legat Andreae Laurenrij Anatomen & loannis Riolani filij vtero p-ui- fopographiam , quorum hic cordis motum in foetu probat, ille negat . pe&ctu/* his mfi fallor , facile quiuis rationem indagabit , cur in mondrolo hoc 3 vitulo inflata Nutricula. Pulmones fk Cor eleuarenmnnon ita facile tamen, mul &: Lien tk^e utriculi ciborum receptacula dilatarentur , De Liene hxc caufa &l0 alia ANIMALIA NOVAE HIS^-NARD. ANT. RECCH] caufa affignari poterit, quod vena:niftiif-Um haecvmbilicalis fi ue Nutricula fit manifefta ipfiUs Veru ¥ orturam i autem illi Splenici fiuevene Lienem adi tes , & ipfir ad tortam pertineant rvtrdbique igitur flatus non difficulter meabit . Obfcurius adhuc , cur quatuor illi ventriculi feu ftomachi inflarer An hdc fieri potuit per venam infignem quae ex Liene in ventriculum de Vas breue appellatam ? quam ego tamen hic non ita vt in humanis olin daiferibus exa&ifsime feceram, i ndagaui. An vero hoc etiam non extra om eil improbabilitatem, fiatom huc in hepate ex Nutricula receptum, per mt illos Cboliddchos,fi ue Bilis flau q expurganda vias in Duodenum appellatumim num fuifle condudum,^ex hoc Ventriculos fubijfte ? Et hoc vt fufpicer falt quam in Bouis hepate- exersui' Anatonae d, mouere mepoteft, quam nun< feribam . ' ■ ' ' ^ Cum in bouino itaque hoc hepate bilis flauae duefus obferuarem , nc SiiseJThe0- quam plurimas eorundem in hepatis fuperficie, verius veficulam fellisex Suodenumrentes , ex interna tamen hepatis fubftantia originem fiiamdefumentesa feratur . rere # Haec autem differentia notari poterat : quod ex parte hepatis crafli profundiores magis du6fus fcaturirent , in tenuiore vero eiufdem portione gis effint fuperficiales. Hi omnes demum coeuntes prope coll um feu ceru veficula: Fellis in ramum vnum delinebant , qui per obliquum latus in 1 denum inteftinum,non inter tunicam ac tunicam, ied in ipfam inteitini ca tem hians ferebatur.Erat autem manifeftiffimus hic inftar fiftuhx protubi tis dudfus , qui magnitudine quemuis craflifsimum feriptorium calamur perabat i valuula huic nulla tamen adiacebat : verum ipia protuberantia:.] fubftantia conniuebat, quae turgente- inteftino obftabat quo minus bi hepar remearet, non autem quin noua femper ex Hepate huc corriuarcti lis, impedimentum vllum procreabat , Poteram hic forfan illas Anatomicorum rixas fbpire, quibus altercanti 'Jio d?UBi- ter fe plurimum, an ex-hepate potius viare&a ad inteftina, quam ad Bilis id duode- cyftim,& ex hac poftea in eadem flauus ille, amarus & acris natura: proc num aHo diano datus clyftere humor fluat ? Sed taediofus nimium effem : hoc igitui detur .£C1" nobis iam probafle ex anatome fuerit, meatum manifeftifsimum in Buba . ro tem genere ex hepate in inteftina dari,in quae flatus receptus, forfan ventr. babilis cur ipfos replere ac diftendere in hoc monftro noftro potuit ; ni fi quis hoc i STnu non minus , quam reliqua quas memorauimus , monftrofum dicere mal In hoc eodem bubulo hepate infoliti quidpiam fimul confpexi , quod tricula in- flata. fuit. Inuenimus in dudfibus illis bilem, ad luam veficulam vehentibus j malcula quaedam plana, circularia, magnitudine & figura Vlwi florem rei nata. faaLh- tia, coloris liuefcentis , craffitie vnguis fubftantiam aequantia . Haec e iiafdifsCaUd cumferentia ad centrum fe contrahebant , in quibus nec cauda , nec capi parebat manifelfum , contra&a ita manebant , duplo quidem craffiorad mul tamen minora ac reftridliora efficiebantur.Hec noftro optime notal ni erant , qui eadem Italice TSifcoli nominabat , quando adeilent , prai vaccis & bobus difpofitionis fignum efte,8c ob id nec hunc bouem a cribi diebus faenum comedere voluiiTe , nobis affirmabat . - IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 6„ ;d quod ego hic admiratus valde fui , hoc eft , quod Galenus in libris de ictum medicum : facultatibus docuerit , amarum laporem adeo viuentibus Miri' quod ibus inimicum atque contrarium die , vt in Lacu Afpkaltite , obvius aquae riciem, nec animalia, nec plantae etiam viuere velint . Ha?c tamen animal- amarum hunc adeo aueanc trahantque fuccum biliofum , vt ex illo gene- tur . fimulque nutriri & viuere ament . in aiijs enim hepatis venis ,vbi dulcior nguis , nulla reperiebantur : fed fub ipfa veficula , ad ipfius ceruicem, quo ngit internus quidam dudtus , tam copiofa vifebantur , vt pulicum-» r luam ibi prolem gignerent , alerent, & quinquagenarium numerum-, derent . Ex maioribus autem illis viuentibus &c fele mouentibus vermicu- :ptem plurefue numerabantur. Sed & hoc obferuaui. In Fena fcilicet Sanguinis L * , -in • n r calidi mo- ilanguinem calentem quidem adhuc, veruncamemam grumoium,vibran~ tio . ac palpitantem quamdiu caluit , motum habuifle i qui vbi refrixit , &ipfe as ceflauit . Quod forfan alicui argumento effe poterat , &. in ipfo fanguine ifo non deefle fpiritus naturales , id quod in dubium a multis tamen-, catur . m quibus tam iuniorum , quam veterem authorum paradoxon illimari Quibus no t,quod de corde ha&enus afleruimus, porro demonftrandum fuerit. Hippo- r quidem hic fidem implorare, aut contrariam eius metem indagare fuper- rat-1fPulrc- A 1 . a . , . r o i viralium lic n ludico : rudis enim adhuc lplras tempore anatome luit , quare tam exa- paradoxa . \zc explorata apud eundem minime reperimus . Galenus primus dilucidum rum in loetu quae cordi & pulmoni feruiunt, nobis dodxmam reliquit, n tanti sAndreas Laurentius in Anatomicas fure Hiftori# lib. 8. qua?ft. i y. fe- li vefano quodam contradicendi ftudio,aut ambitionis ftimulo agitari cen- llos, qui hic faltem eidem reclamant . Cum tamen is ipfe Galeno 6. de vfu cap. vlt. cor ili fastu dilatari & conftringi afferenti , egregie aduerfetur. iteor mehercle praeclare Galenum in plerifque de Vfu part. hum. corp. li- philofophatum fuifle : hic tamen experientiam a nobis allatam omnino ipfi igari exiftimo,fiquidem Arteria magna inflata cor minime attollitur, quod Quanti ta- ura eft , nec flatum quidem , nedum fanguinem fpirituofum , feu vitalem- GaUutho- tiiftrum cordis ventriculum penetrare, quod Cjalenus tamen facile , & cum 5Jo?noftro pfc Laurentius crediderunt . Hsc autem concepta funt Galeni verba lib. 6. paradoxo. il part. cap. i i . Quocirca mirari amplius non oportet , fi , cum cor neque fanguinem \fpiritum mittat pulmonibus , neque totius corporis arterijs fuppeditet , 'Vt perfiffis, lam propriam njitam quam paucijfimo fpiritu indiguerit: quem maxime quidem nnor , ex ip/a etiam magna arteria ducere poterat : nam membranarum epiphyfis tntea oHendimus) non ^vt mhil omnino }fednc multum neue repente ac fimul m iquippiam immigret , d natura fuit 'tumnta . Aft ego neque repente , neque-» tentim fpiritum cor ingredi , flatus ( cui omnia patent occulta quoque, ma- i ofcula ) argumento deduxi . Simonis Petrei & Franctfct Tfffiti nobis ad ratium medicorum Gallorum opiniones , iam didfo libro lpfemet Lauren - Laurentio confutat. Cuius tamen ratio non fatisfacit, aliquam ideo fpiritus vitalis qilef;,Gi ionem ex Aorta in cordis cauitatem migrare, vt hoc & vita & nutritio ;’a' is fomentetur . Haec enim a vena Sc arteria Coronaria fufficienter praeftan- tur , Petreo , Roilero & \ 6 1 1 Laurentij •ratio refel- litur . Conflant. Varoiius exa&ift» Anatomi- cus Huius opi- nio nobis oppofitu — > de vafis cordis in fdetu • Hic auto- p/ia refuta* cur . Galeni , tauremij & Varolij error vn- de ortus fit. Concluflo huius no- fln cotro- ucrfiat . ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.- NARDI ANT. RECCHI tur^quse per cordis lubdantiam dideminancur . Nam neque fanguis in dis ventriculis, vc didum ed, inuenitur-, neqne extra venas iam & art elapfus , iterum in "fubdantiam cordis imbibi & difpergi debet , nec fangi {piritus in cauitatibus illis inanibus, cum cor publico haud munere tunc gatur , vt re periantur , neceffitas vlla cogit * Sed longe paradoxa magis Consiantio Varolio haec nodra fententia vifa fu Cuius ego de Refolutione corporis humani anatomicum libellum tanti affiim( in hoc non Tyrones modo, led prouediores quoque in hac arte , quod z fcant , reperturos ede non dubitem . Hic igitur Cingulari luo quodam de tuor cordis vafis modo philolophatur, & omnia hoc offici j praedare affiri vt contrario motu, tam inferant , quam ederant ex corde materiam. Per tam , ait ille , fanguis incultus finiHrum petit finum , mox abfolutus inde reuertiti cum alio [anguine per totum digeritur . Neque hoc in auram hanc vitalem fol modo fpirantibusjfed in vtero quoque latitantibus adhuc animalibus, fieria mat, vt lib. 4. cap. 5. eiuldem videre ed . Si ergo , inquit , omnes concd ficut negare non pofiunt , in fotu [anguis arterialis , extrinfecus d matre tranfinijfm lumborum arterias furfum afcendit , cordi [que [iniflram cauitatem ingreditur , q caufa in nato hoc modo non procedet f Vbi quidem pro confedo fc-r ibit Van quod Natura tamen negat, fanguinem arteriofum in foetu finidrum 0 finum ingredi, cum nec datus quidem ab hoc permagnam defeenden Aortam indatam admittatur . Galenus lib. 6. de Vfu pare, cap.2,0. partim ignofeendum , partim fuccer dum illis ede fer ibit , qui eundem valorum cordis vfum ede arbitrantur malibus in vtero gedatis , qui in lucem iam editis praffio ed . Ignofcenc quidem quod hic (ophidas non agant, nec verbis ludant : luccenlendum,< in didedionibus fuerint negligeiites. Atqui nolim ego exercitatiffimos ar hos in fedione Anatomicos Galenum (ffi Zdarolium hac culpa implicari , t ghgentiae in ipfa fecandi -ledulitate argui , quos ambos tamen laplos fuide rius oltendi . Non quod fedione non omnia rimati fint, led quod, v conijeio, inluffiationis indudria vfi non fuerint, qux fola V arohum di potuerat , non confer tim per delcendentis Aortas truncum fanguiner teriofum ex matre haudlim , ■ finidrum cordis finum petere: Galenum que ac Laurentium admonere , non paulatim fpiritum vitalem fubire, valuuulas nempe in Aorta opponerent fe etiam flatui , nedum cralsior cui corpori. Sed fn fedione quoque fortafsis hallucinati fuerunt , cui neutro cordis finu , in fcetibus iplis, fanguis reperiatur fiue venolus,1 arteriolas . ‘f Quid igitur nunc aliud agam,dicamue aduerfarijs meis, quam vc ip met Galeni verbis , laudato iam loco {criptis , refpondeam ijfdem, & longio hanc tandem controuerliam finiam? At natura, ait ille, fine tumultu $ moribus [uam indicat aquitatem : quam certo fiio omnes , qui ve/ audient , admvu quidem , at non vulua cornibus appenfa fit,extitit',atq.ita merito, & necefat io angusta euafa.V bi ad vnguem cornigeroru nobis animalii cornibus fimiliter praeditum vterum,8e exadtam in illis inteiunalis nuius tu cx (itum figuramque depinxit . Capiuac- Miror equide exa&iflimum Capiuacceum ita mordicus hac Galeni fui fent ceus cum tjam a.rripuifTe,vt cum hoc errare, quam cu Natura bene fentire, maluerit, f rare "vo-' emm Pra&ices fuas lib.4. cap. j.quascuq.dibto loco de triu harum ex feminei luu * neracione membranarum, Galenus in humano fibi foetu finxit,ipfe ambabus dicitur, vinis eff amplexatus. Oculatior fuit Hieronymus F abncius ab H r - ■ IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 6l? ilterids poros latiores ingrederetur, & fuis item foraminibus alterius fubffim- n exciperet . In his corpuiculis Qityle donum &z Acetabulo rum} rix^e varfe, atque horum controuerfis omnes verfantur, quas prster rem exiffimo huc addu- ervideri apud Aquapendentem poliunt, & confopiri . In hxc fpongiofa Sc prs- >ra , quae per Chonon videlicet, fixa iparguntur , corpora delinunt vafa omnia bilicalia , non^lmxRC Polypus pileis brachia hinc inde fua expandir,qua: re- da demum ac coeuntfe ambas illas perreptant tunicas, Chorion & Amnion. Et hac ipla corpora ex vtero iit attradfio ianguinis ac fpirituum . Sed reuera__» ien in hac fpongiofa carne , qua: in vtero hteret , non licet videre vaia vteri 6 propagari , vt cum alterius carnis rubra: exiftentis in Chorio , vafis vnian- Anfi3tSym : per quam tamen Cborij carnem rubentem , vique ad vltimum eius termi- phifisvaio- n, vaia progrediuntur, & in fpongioforum vcen corporum cauitates inie- & ymbiii- itur j vt rede dici non poffit, Symphiim oiculorum in vtriique carnoiis Q_cahurn' orponbus fieri, Scjic arterias foetus puliare propter vterinas , quibus ftride 6 h^reant & connedantur : qua: quide alio accuratius loco funt examinan- Solent autem fpongiofa hxc vteri corpora, in praegnantibus lugUndium ma- tudinem a:quare.In non praegnantium matricibus quoque reperiuntur •, ied l exigua , vt aliqua maiores vix Lentes fuperent , aliqua feminarum r 'Papillis tandem affimilentur, fubffantia: minime rara: , ac porofe , ied duriuicu- )otius & compadioris . Eif autem inter vtramque hanc tunicam exigua ad- Qy*diffe- duin vitulino fcetu differentia: cu Chorion nimirum, membrana fit nonnihil S^cho-"1 dior , afperior & nigricantiQr,^/»7feu autem feuiffi.ma,albii]ima,& aliquam SontnfS :nuior, Peritonei fubilantiam apprime imitans, multoque oblita humore, tu vituIi~ 3^iuis fibris donata. Diffiteri tamen nequaquam debeo , me plures aqua^ las veiicas in Chorio &c Amnio reperiffe^qua: aqua, an iub amnio,an inter hanc borium colleda fuerit, equidem vt verum fatear , difeernere exadius tunc potui.Detrada vtraque igitur tunica, reperimus foetum dormienti fimiliter simsfbcms ntem,nifi quod reuoluto collo,capuc dorfo applicaret, vt minus nempe fpa- v:tuIini- n occuparet, capite autem vteri orificium ipedabat, pedes contrados > liuaricatos habebat. V teri Vaccini talis erat conitrudio . Nequaquam enim Vteri vac- lem cum humano eil figura: & conftitutionis . Orificium vterinum quaii exapparetjvt facilius, quod ego cxiftimo, claudi poifet : tam arde enim in_. coalelcebagvt vix communis ityli cuipide penetrari poifet, cum in grauida- mterim feminarum vteri oiculis calamus icriptorms, & abfque omni reni- Orificium grederetur.Pugnum etiam fua magnitudine gquabat,& fubifantia decuplo lpfius * ior, quam reliqui vteri tunica:, exiifebatrha: enim nullo modo craifa: & car- eded amba: vix iole^ calceorum craffitiem referebant . enetrato igitur interno orificio,quod nec membranofum, nec carnea refert iantiam, ied dura quadam, dc albicas, ac mera potius glandula videtur, vn, i- cauitasfi- jidem vteri cauitas fubico confpicitur, ied mox pariete quodam in dextram [aesi“panca' iniitram partem diicluditur, vbi duo illa cornua iunt , quorum finis acutus e)& in qug iemen deferetia vaia implantatunquibus externis vaccaru teiti- nex* aahcTret. Interna Sz reliqua vteri iubilacia, qua: fpogiofis didis corpo- ■s carebat, granulata,vt ita dica,erati hoc efi, tuberculis fiue gladulis quibui- Fff 3 dam ■■■ Conclufio ex vtero Vaccino & tunicis foe- tus. 618 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI (jam minoribus & albicantibus fcatebat,quae grauidationis tempore, in mai illa fpongiarum fimilia corpora fuccrefcunt & intumefcunt,& tanqua benij naturs penaria loca , Spiritum & fanguinem in fe recludunt, foetuique poft alimentum fuppeditant. Plura licet comode poflem,non addam^ne t^dium dori pariam:quem tamen rogatum obnixe volo,vt & ipfe experiedo nitatui perare maiores . Cum enim vt Quintilianus ait, difficile , imo impoffibilc imitando alterius fimilem fieri, (ludendum potius efle arbitratur, vtfuperer fic enim fortaffis aequaturos nos elTe , quos imitari conamur . Experientia nim facit artem , vt inquit Arift. in Metaph. inexperientia cafum . Quod Epi&etus olimde morali , hoc de phyfica ego noftra philofophia tuendum quoque cenfeo . Non debet quis verbis , inquic ille , oBendere fubit quid in philofophia profecit ,fed opere : ftcut oues lafie 0 lana, oBendunt , quantum ci derunt . id ciuod omnium noftrum, qui naturalem hanc fcientiam profiten in S chelis , aureis ac fefquipedalibus literis feribendum foret : fic enim fupei cuis tot contentionibus, & digladiationibusj quibus ingenij quidem acumer quirimus , temporis autem preciofiffimae rei,ia6turam facimus, nec res ipfa: cramur j abftineremus , & in magis neceffarijs operam cum frudu nollr locaremus . Video ego hanc , quam nunc prae manibus controuerfiam ex; nandam habeo, 'Ruminationis, adeo perplexam & perturbatam efle , vt nec veteres , *Arifioteles & Galenus neque Iuniores , Mercurialis , Aldrouandus & qui de hac aliquid commenti fuerunt , eadem dicant . Et tAldrouandus qui vel T hornas Dempflerus potius, Baro Scotus(quem virum Graece & Latine do fimum, Iurifqueconfultiffimum, ars medica mea amicum mihi concilia cum ante quatuor hos annos grauiffima ipfum febre oppreffum Roma: lib fem ) vbi lib. de Quadruped. Bifulcis eruditiffime & grauiter de ruminatm fputaflet, his demum verbis varias authorum de hac opiniones concit y tcunque fit , diligens Anatomici infpefiio controuerfiam dirimet . Quare nec veritus , nec verundatus fum, Lanionum etiam officinas ingi &mu£ Natura in vitulis & vaccis ruminationis organa molita effet , quibu ventriculi ipforum du&ibus & efculenta onufti materia fuiflent , non fin miratione inipicere . Idipfum enim Arillotelem fadtitaffe , vel facere det faltem , mihi perfuadeo, cuius aequum eft nos vefligijs infiftere , nifia, mos notari , & inter illos recenfen velimus, quos — Genus ignauum , quod te fio gaudet 0 umbra: appellare folebat . Cum iritur hac plerique aetate in Ariftotelis Caftris militemus , huiusv Antefignani noftri,ftatim fub initio verba proferenda efle, fas iudicauij ad veluti normam quandam , caeterorum fenfum authorum examinare pof Is igitur de Hift.anim.cap 17. lib. 1. haec fcripfit.:S ed ventris dijfmditui mum , quod quadrupedes viuipard , cornigera , altera maxilla dentata , quaternos modi habent finusiqua quidem ruminare dicantur . Gula enim incipiens abore fum tendit ad pulmonem, feptumque trdnfuerfum : hinc fe ad ventrem applicat ma\ qui parte interiore afper , interceptufque eB , ac prope guU commi furam , finum fi nexum habet , quem ex argumento reticulum vocant : eft enim ventri extnnfetu. / IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. ci9 intus reticulis mulierum implexis , magnitudine multo quam r venter , minor. Hunc ipit Omafum parte interiore afperum , cancellatum , cru flatum, magnitudine reztcu- sAbomafum u en ter ab eo alius iungitur , magnitudine amplior omajo , forma oblon- , cancellis intus & ctuflis multis , magnis , (gjf Uuibus inormatus : mox intefiinum \ fiquitur . Et paulo inferius . IfeSlum autem intefiinum nulli efi , cui non parte ique dentes . H^c ex Gaza: verfione . lui. Cafi Scaliger in fuis ad hunc locum commentarijs , paulo aliter Ariflo- m vertit : Primum quidem, cum Gaza finum hunc, ventrem magnum vocat, & iuenienter;cum Se Arifl. koikU v t»V fie>*Wjeum appelletiltalis la Trippa dicitur. wdum,c utn Gaza Reticulum dicit , nec quicquam hic peccat : quod famina- a reticula, vnde nomen Graecis , referat , & Italis ob id la Scuffia no- latur. At in Tertio defcribendo, toto, vt aiunt, cado aberrauit. Omafum qui- a & ipfe cum Gaza interpretatur , & ab afperitate , cum Graeca vox fit , tum cenhiit , fed cum ait fimilis efi fauis aluear iorum, cellulis differtus in fpongia }um quas rrMKAf Vocat AriHoteles , vnde Latinum nomen plaga : mifere fallitur . cenim interna, fauorum mellis diflinSta cellulis fimilis facies, non tertio fecundo iam defcripto 'Reticulo nempe appellato, efl ventriculo . Tertius au- 1 ventriculus ex pluribus pelliculis fibiipfis fuperpofitis conflat, vnde Se Itali m Centopelle,cpiafi ex tot pelliculis conflaret, & Germani aliqui eleganter atq. lgruenter Librum , velud pluribus compaSlum folijs, appellarunt: in quibus liculis cum fintvndique quidam eminentes cufpides , fpinarum acumini- /imiles , ideo Graeci 1%»* nominarunt . Hic folus propemodum ventricu- Romae in vfum Se efum hominum , non cedit, fed a Lanionum pueris , ma- nis totius anni horis, per VRBEM, pro Felium ferculis diuenditur. lu- dum praebetur fpedtaculum , cum cateruatim ex aedibus Feles ad horum rorum voces euocata accurrunt, Se Diaria ab heris fuis lamentabili vo- oftulant . Aquagendens tamen, fuo de ventriculorum varietate opu{cu\o, Omafihlc vo- i prater genuinam fiiam pofitam fuiffe fignificationem conqueritur , cum : Latinis vel craffum Se pingue intefiinum, vel pingue St diftentum abdo- l fjgnificet, vnde Horatius 2. Serm. Satyr.5. ----- Ceu pingui tentus omafo . curatam itaque vim vocabuli Graeci autumat , cum veteres id b Erinaceo fpinofa pellis animali, hunc vocare voluerint . Scaliger alijs ite- 1 verbis , quam Ga^a fecerat , quartum defcribit ventriculum : P ofl hoc, ait, \uem Afellum vocant , ornafb quidem minor efl ( Gaza dixerat magnitudine am- r omafo ) fed prolixior ( Gaza forma oblongior ) refertus multis finibus grandi- efi Uuibus . Hunc cum Rufiicis fuis , vt ait, Afellum appellare maluit , cunu :i Latini bellorum , quam culinae fcientiores , nomen illi nullum dederint > re Gazam Abomafum dicere conatum effe,nifi quis ait, cum Varrone F ah ficum itare velit . Sed cur aAfellum dicat , rationem nullam affert . Itali noflri geconuenientius IlQuaglio, quafi Coagulum , quod in hoc ventriculo in la- ntibus illis beflijs , coagulum reperiatur, appellant . Nec placet , quod Sca- r haec Ariflot. Verba irr«V toaW? , £ £ a«W , ita reddat: refer- tus 610 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. tus multis finibus dicendum erat potius, multis plicis y nam reuera rugofae plur m hoc fune plic^ , & veluti pelliculae , quare eadem voce itaWJv, vfus elf in tio ventriculo, Gentipelle dido, vbi plicarum fiue pellicularum illa congc reperitur . . v. , • . Abomafi Aquapendenti necipli placet tAbomafi vocabulum , cum quartus ventric v~ab Ariltotele nnrph vocetur , hoc autem ex Graea fua origine perfeciibile fig quapeden- £c \oan7ns Grammatici 4. A nalyt. authoritatem hic implorat,qui vltimum 1 triciilum nominat illum , qui cibum perficit, ventrem : quod putet in qua Eis finibus, femper magis magifque a primo ad vltimum tranfeundo, cibos uigari , concoqui* ac in chylum cpnuerti . Piduram horum videre poteri didis S caliger 1 commentarijs , fed adeo male concinnatam , vt nec vmbr ipforum exprimat . . - .v-.nrA .. ‘ « .> curderu-- Eadem prorfus , quas eruditiflimum Italiae Medicum Hieronymum Merci . me quoque incedit cupiditas , de Ruminatione poderis aliquid feriptutr qUndumdi'^nquere » cum huius abfoluta nondum a quoquam quod feiam , tradati vulgus edita fuerit. Verum ego,quae ad anatome attinent potius, quam illa, philofophica obfcuraque ratione erui poffent , indagabo , cum & in his oculis intuemur , Talparum more , ne dicam in dubijs illis ratiocinationi non raro occaecemur . In duellum igitur Mercurialis lib. 5. cap. 1 3 . variar dion. lAnHotelem & Galenum adducit : quod is lib. 3 . cap. 1 4. de part. ani in cornigeris ventrium quatuor munus hoc modo expleri dixerit , dum ali alio cibum recipit ( remanfum per ruminationem, vt ait Mercur. ) fcikcet, pr inconfeBum , fecundus aliquantulum confeBum , tertius plenius , quartus , per quam [ confeBum . Verum Galenus 6. de Anat. adminiB. cap. 3 , inquit dido loco Me r ialis, cibum ait , primo ex •ventriculo reuomi in os : de inde ab ore in reticulum ,in Mercuria- Omafum, tandem in abomafum mitti . Et ne quis dubitet , quomodo fecunda vicet, lis in uuel- ticulum , non autem prima labatur •, [ciendum etf} foramen in gula efie fatis angufl l“tmAri (itkquod pertingit tn reticulum per quod cibus prima •vice y cum fit craffior (ffi jel Oalenum. a(ikuCmmime tranfire pote fi: tranft •vero fecunda vice , quando liquidus n ita fattus ett.nn iam tranfire queat . Attamen hanc vtriufque contentionem be fopiri poffe exiftimat, fi dicatur Ariflotelem loqui de animalibus, quando ruminant : Galenum vero de tempore ruminationis , neque enim perp ijfdem animalibus ruminationem accidere . ■AMrouan- Aldrouandus hanc controuerfiam vidit & fugit, quid enim rcfponfurus e dh.rSSrf“Ipendit . Vel Ariflotdes, inquit ille > foramen, quod ait Mercurialis pertingeret mere con- ticulum , non aduertit : •velfalfum eft, nam ab ore ad reticulum dari , qua non prit ucmu ia . ventrem pertingat . VMibi eam •viam minime necefiariam efie • videtur . tionem affignat , vt fibi videtur , probabilem : primum videlicet ventre cum intus afper fit, non mirum efle, cibum crallo modo in ore incifum, pr vice retinere; iam remanfum vero per ruminationem , vtpote lasuigatum 6 bricum , non amplius amplexari, fed in reticulum facile elabi permitiei Vtcunque tamen fit , inquit, diligens Anatomici mfpeciio controuerfiam dirimet . c jr n ■< E eo meherclc apud Mercurialem tk A Idrouandum hac vt legi,vt rifi. cun oCd iruitia o r t ^ , . r* • hoc facu . que eorum quicquam, quae de Galeno &: Anftatele Mercurialis comminuat coru IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 6zi sni {criptis legatur , neque -allatae aliquid rationes valeant . Merae potius hae i de Lana Caprina rixx videntur , & vt vno dicam verbo, hic £llaxima de nihilo nafcitur htfloria . ' rifiotdcm quidem, quod fpe&at, hic ne fomniauit vnquam,quod M er curia- ^ycuna- fi imponit, cibum remanfum & ruminatione in ore magis detritum , ite- lem aut no ad prunum, & confequenter ceteros deuolui ventriculos, vt magis magifq. au? maS'*' letur. Hic enim loco iam laudato 3. depart.anim. dicit ruminantibus mteIlexlt - aalibus quatuor propterea ventriculos datos fuilfej vt , cum officium fuum 1 molendo non latis praeftat , ob dentium defedlum , hoc multiplicitas ven- ti compenfet j id quod re&iffime fieri quoque poteft , fi primus loco ium inferuiens venter , cibos crafios recipiens comminuat eo modo, quo is exempli gratia, faceret in ore, cui vtrinque dentes adfunt : qui vbi poltea s in ruminantibus ad palatum per Oefophagum recurrit , molarium opera ium comminuitur melius, arteriturque . Nec ait zAnBoteles , hunc ita re- fum debere ad primum denuo ventriculum defcendere , neque ad fecun- 1., quod vult Mercurialis , neque ad tertium , aut quartum, fed de hoc pror- icet.Verum nos, quid de eodem remanfo fiat, paulo inferius indicabimus . openepretium ell , ipfilsima aAristottlis verba hic recitare, vt aequus ledlor ite hac ipfe iudicet. Ruminat etiam Camelus, mcfdit, more cornigerorum, quo- 1 •ventres fimiles cornigeris habet . Habent hperfuadere nobis voluit, primo ex riculo reuomi cibum in os, deinde ab ore in reticulum , inde in omafum, tan- 1 in abomafum mitti f Vult quidem Gal. cibum ruditer concifum , ex primo :ricu!o ad os conlcendere , hic remanfum in alium finum fiue ventrem de- lere,fed necme reticulum nec omafum hunc nominauit . Galenum ipfum au- lus loquentem . Porro quoniam nonnulla animantia validis aluntur nutrimentis, fam imbecillibus , eo natura respiciens, particulares ventris differentias machinata * fi itaque animans nonnunquam videas ‘fiue ex India, Vel etiam Lybia, fiue S cythia curialis in- lum, quod antea non conf pexeris, alimentum ligneum , fpinofitmque affumere , ma- 1 huic & afperum noueris conflruBum efe ventriculum : fi autem fuperiores etiam s non habeat , ventriculos huic neceffario plures exiflere , vt in primum fatim pa- ri ingerat : mox ex hoc ruminans ore conficiat, deinde rurfus in alium ventrem degla- ex hoc rurfus in alium ii at i m transferat. Sed Mercurialis nempe hic falfus eft ,.caufaerro 1 cibum remanfum non alio, quam ad fecundum ventrem reticulum nimi- curiale co i delabi polle , exiilimauerit . k igitur auidum meum diutius fufpendam Ledlorem, rem vt le habet , ob os ipfi ponam . Solebat autem eiuimodi in artibus controuerfias , Galenus ament, fuo in Hipp, de nat. hum. duobus iudicandas efie criterijs afleue- rare ; f v 6ri ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCHI. M, .modo rare : fenfu videlicet, ac demonflratione . Et vbi de ciborum quidem concod dc varijs nc & humorum generatione veterum opiniones funt mdicanda:, ratione cotrouer- 7 n . n. fi;s in arti- Cum habere :vbi vero in quamiones venit, an ruminantia animalia quai dicandum' fint ventribus , an vnico faltem prodita , tunc fenfum prreualere , & ad coi lem'110 Ga' nim difledtiones prouocandum effe, inculcabat . Vtemm , inquit , fiquisCre ejse infulam negauerit , ftatim ab omnibus , qui id audierint , defpicietur, quippe qui be nouennt eam ejfe infulam . Sic, (i quis canibus quatuor e(fe ventres affirmauerit,c cum '-vero ruminantibus ■, hunc illi,qut ruminantibus quatuor , 'zmum in canibu. ffexere , facile deridebunt . Sed hic optarim ego Ledtorem firnul mecum fpe torem fuifle,fic enim facilius ipfi,quod probare mihi eft animus, perfuafer Quare eodem Gal. loco in hunc fenfum hoc fcripfit : Igitur, cum feriptis cogi cum his contendere , qui de aliquo diffeElono theoremate , quod fenfum imprimis lud habet, impudentiffime pariter ac imperiti [fime pronuntiarunt , fieri nequit , 'Ttf ignar rum, qua m dtffeSlionibus rideri folita furit, poffint mendaces d veridicis difeernere . Sed agedum, dicamus modo quae nosipfinon raro in eiufmodi ventri Noftra & quatuor’”’ obleruauimus. LJoc igitur indubitanter eft credendum, Oefophagum vbi ruminan- finit , non vnico tantummodo orificio fiue foramine in ventrem maior cium uacio < obler pertundi, ex quo aditus pateat in reticulum , ex hoc in omafum,& ab hoc in £ mafum , vt facile fibiquis imaginari poffet verum duplici ftatim dudtu fe vno quidem in ventrem iam didtum maiorem , altero in omafum fiue tertii ventriculum, Italis Centopelle didtum, a quo in quartum eft tranfitus . Et fati Mira Natu- perq. hic Naturas beneficium & artificium mirari haud potui . Non enim Siainho- ambae viae,vt idem vnufque cibus in primum ac tertium ferretur ventr ««"ventri- conftrudtas, fed quia animal non femper vno eodemque cibo vefeitur , diu culorum, Heo dudtus fabricati fuerunt . Incipit autem animal, poftquam-vitali hac <■ frui ipfi conceditur, ladte materno vefei . Hoc vero in primum haudquaqi ventrem , fed in vltimum,// Quaglio ob id didtum Italis , defeendit . Cumei hoc alteratione minima, vtin chylum cederet, indigeret , non opus ha! praecedentium calore,& fubadtione ventriculorum . Aquapen- Diligentifsimus nAquapendens, didto fuo de ventricul. varietate opufculo: p^quuiem fciuiffe mihi vifus eft: Siquidem, inquit, hic quartus tantum lacfufcipit , nequatf led non — > omnino ad alij-ffi coagulum quod nihil aliud eft,quam lac concoSlum O* coagulatum, non nif i veritatem quarto repentur . Sed viam tamen hanc particularem ab Oefbphago fubite aeeedu. tertjum acj qUartum ignoraffe, argui forfan poffet ex fequentibus eius vei Lac igitur , ore exuSlum Hatim in quartum rventrem tantum defeendit per r viam ■ etiam exteris r< ventriculis communis efl . Qui etji fuperiores quarto fint, in eas tame non intrat, quod a tribus nequaquam propter fui diffimilitudinem , fed a quarto tan\ tanquam fibi fimillimo attrahatur . Hadtenus vera retulit aAquapendens ,in quarto lac reperiri , attamen reuera in hunc via nulla ladtantibus alia elf,qi per tertium, in quo quidem minime moratur, fed aditum folummodolibci nancifcitur • Vfa autem Natura hoc in loco hac arte fuit , &c induftria . In nempe Oefiphagi , quem Itali il Grumale vocant , hoc eft in luperiore ftom orificio, duo oblonga & teretia veluti labia, meatum illum obferant,claudt ita, vt fi cibus craflus denfufque , farnum , larmenta ac pale#, aut fimiha i cor IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 613 manfa defcendantjb^c labra carnofa nimiru & membranda facile cedant, Oefophagi litum grauiori ac ponderofiori cibo in faecum maiorem, primum nempo permittant. Vbi vero lac ipfum liquidum delabitur,conniuentia reperit iblonga corporajquare fuper hifce tanquam luper canali quodam decimi ais, ad tertium immediate ventrem labitur,& ex hoc ad quartum iliico de rn aiiW_, irem fuo pondere ruit atque delabitur, vixque guttula huius m fecundum iaV dnaiia rem , Scuffiam didam , tertio iuppofitum,aut in primum faecum deftillat . tcendit?e' ft quod lummopere mireris oculatiilimum Natura? myftam AnBotelem , AriftoteIis ;ufabili prorfus errore fe induiffe , quem vel a quouis e triuio padore , vel j"sexeCft *aebl is anicula cafeorum fabra edodus, emendare potuerat: Coagulum videlicet, «>r , quod credidit , non in quarto , fed in tertio ventriculo colligi & adieruari, cl aridi in tertio & lus funt verba 3 .de partib. animal, cap, 1 Habent, ait, quod coagulum vocatur , ^"ventre t qu C3US quandoquidem ij's a quas ad nos peruenerunt , nulla exflat, j gis credit. Mercurialis in illis lcriptam fiiifTe,quas phyfica problemata erant, & nunc derantur,a Plutarcho vero Apollonio, Albento & Laertio citantur. Ego autem, in cAquapendens,aio reperiri coagulum m quarto , non in alijs , quia fic comperi , (gfr j multiplex quoque ratio confentit . Quare a- Verum vt,quod res ell, dicam, nifi veritatem hanc fenfus ipfe , cum qui quapeden- ta(qu ac vifu in quarto vetriculo, & nequaquam in tertio coagulum elTe co nes & ipfc fcat, approbaret;, Aquapendentis aduerfus AriHotelem vix quicquam rationes ii parum va- jrarenc> jqott enim quia tertius ventriculus afper efr,ac veluri tuberculis ipir plenus ideo lac minus amplebti potuit , fed ad quartu laeuigatum ac perpol’ labii fimilem, debuit ferri, vt Aquapendens argutat.lm6,qub in Lienteria vt uitate praiternarurali ‘-ventriculus peccat, cibus ell mollior,eb minus retine quare me in limili vitio cremorem hordei, eo iplo momento quo bibitus per podicem euacuatum vidiffe recordor. Et vteri lamitas retinendo fei molli corpori, valde obefl . Et quartus demum ventriculus plurimis rugis cifque fcaber eft,& inaequalis . Nec maioris elf momenti altera haec ratio tium ventrem exiguum admodum effe , nec labii recipiendo fufficere . A quam ego , parilitas non inde accidit , quod non poliic maior elle, fed qui tura hunc non pro labiis receptaculo habere voluit . In non lacientibus en; hic tertius quarto longe maior eft,& primus in laClentibus minimus , tutr tium ac quartum quoque magnitudine fuperat , quia natura aliter plane , vera ratio in berbis farno ac paleis vefcentibus, quam in lac fugentibus vtitur . Vnicc quartundj igitur meo indicio, & fola ratio fufficit: Naturam voluifle quartum ac vldr dovft^m hunc ventrem, pro labiis receptaculo vfurpare, quoniam lac aliorum vent feratur. }orum coblione nulla indigebat , & iam propemodum a matre alimentur bitum , recens natis prsparacum fuerat. Sed de benigno hoc liquore, nunc ra non addam , 111 mellifluum enim ac lablifluum adeo flumen imm< rer, vt longo vix pofl tempore inde emergerem. Quare , vna iam a tura quidem, fed lingulari adhibito ftudio & artificio, tendens ab Oefc via lade^ g0 per tertium in quartum ventriculum , a me iure njia laPiea dibta , fabric Kamrn11 ac demonflrata fuit: cum per hunc in recens natis vitulis lac folum ad c cormgera- tum ^ coagU[um reperitur , & non in tertium vc Ariflotelcs credidit , fl ibique moretur & cogatur . Qua via__> Altera via ab Oefophapo rebta ad primum fertur ventrem , per hanc cibus d u~ ( e ^ ^ . 1 -y' • , . i 1 r* j • rior in ve- nis alius cibus qui a lablentibus aflumitur, praeter vnicum lac deicendic. u .jemcat. ex freCjuenI;1 ventrium (iue flomachorum eorundem diffeblione , 1 vitulos quam Haedos aliquando folo labte frui ab vberibus maternis fuclo quando etiam, (i faeni & herbarum copia detur , & haec non illibcnter carj atq.ita partim cibo tenerrimo , labte fcilicet,quod non rumiriant,partim c ~ durio IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 615 ore alimento, quod remandunt; velci,& hoc quidem in primum (acculum, in quartum ablegare, nullo itineris impedimento facfto.Eft autem primus er in lac lolum lugentibus paruus valde , & tam exiguus quidem , vt limul fecundo ac tertio libi iungis, quadruplo a quarto lua magnitudine fupere- vJcque hoc cuiquam admirationem mouere par fit , fiquidem horum om- a trium primorum in ladlantibus vfus,aut officium haud vllum exiftit.Vbi (imiil animali herbis ac feno vi&itare placet , primus ac fecundus venter cnefcunt magis, tertius tamen mediocriter le habet . m vero vice verla in illis, quae lac non fugunt amplius , animantibus rumi- ibus yFrimus venter ampliffimus eft,cum fibi adiunbto fecundo : & ternus odurn turget, quartus exiguus plane fi cum prioribus conferatur , apparet . fua hic ratio deeft.Hoc enim tempore cibus craffior omnis m primum de- itur laccum , tanquam in promptuarium quoddam, vt ex hoc denuo ad os rgitet, comminuatur & alio poftmodum conuehatur . Secundus autem riculus 'Reticulum di&us , vt verum fatear, primi quaedam potius proles di- teft & additamentum,quam diftindtus venter quidam . Quinimo videbis, ide examines , etiam primum ventrem circa fundum fuum dmiduum ac i bifidum elfe, quem tamen ita duplicatum pro vnico omnes habent nume- q. ventriculo. Haec lola differentia confpicitur quod in fundo primi ventris fanda non tantum fit attrita , quantum eft in Reticulo, vt lupra quoque^ rnaui . Ab hoc fecundo ventre patens ad tertium via datur, ad Omafiim vi- et, Cento pelle Italis dibhim, qui & ipfe venter non parum tunc turget . ehorum omnium ventrium vfu fic mihi, probabili falcem c6ieciurd,quam iiiudicandam ac recenfendam libentiifime fubijcio , philofophandum eile nfuit. Cibum primoribus labris, ac inferioris maxillae detibus apprehefum diter cocifum,per Oefophagum in primum detrudi verriculum, eoque ibi- tantilper emollitum, redire ( quocunq. id demum modo fiat, quod haud ito jad palatum & molarium opera dentium moli magis, comminuiquc,ea- regredi via,& luccum quidem qui ex continua attritione dentium cum pi- ex capite in palatum deftillante , aliundeq. affluente faliua mixta oritur , ad primum quidem ventrem , led more lactis lupra labra illa fuperius de- ta deferri, & in tertium ventriculum, atq. in quartum ab hoc lubito influe- afticata autem & exucca veluti cibi reliqui malfa, iterum in primum, 6z ex n fecundum prope orificium primi litum ventrem fubic,vbi paulilper ma- :ur,& in tertium ex hoc fibi vicinum orificioq. connexum intrat ; ioique_A 10 magis eliquatur, donec in quartum & vltimum deuoluatur . idebis autem in facco illo maiore cibum cralfum elfe, magis comminutum aius fundo, adhuc magis infuper in fecundo facculo feu Scuffia attenuatum', is adhuc attritum in tertio, liquatum demum ac veluti feuigatum in quar- te tamen ibidem albicantis chyli, quod nonnemo fibi finxit , lubftantiam dere exiftimes ; herbarum comelfio colorem illum ac fubftantiam, quam ro in ventriculo ex carne ac pane intueris, haudquaquam inducit:vtcunque °c bouino Chylo idem rubicundus in hepate ac venis languis generetur, & irnes poftmodum ac olTa tranfmutetur . Ggg Vitulus Ventrium horum iti ladtaribus & uon la» (Stantibus proportio. In ladanti- bus . In non la- ctantibus . Auftoris conieCtura de horum ventrium vfu . Qualis (It Chylus in quarto ven triculo. 6 l6 ALIA ANIMALIA NOV^E HISP. NARDI ANT. RECCHI. a Vitulus monHrofus biceps, menfe Aprili, Anno M. DC. XXI /II, prope Ror m V illa quadam llluslnjs. L) Marcelli Sacchetcij naius, detratia pelle hic fh Jo Leffori exhibetur. Cuius alterum caput vt paulo fuit elongat ius, ita pes alter $ fuit retraSIior , In quo quid monfiroji repertum fiant , partirn ex hiHona tam j data clarum efl, parum in Jequenti etiam figura delineatur . b TCuo capita cum fua tAfftera arteria , P ulmonibus , Corde > Venu quatuor , lOT FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. Vtnufque capitis afper^e a,? terit in unum truncum cade fcentes . Pulmones Cor amplexantes , quorum tres m vtroqns Utere lobi , inferior maior , (per i ores duo minores . Cor inter pulmones utrinque ambientes unicum /edens, /ed pro animalis pro - rrtione maius . Primus ciborum Ventriculus , Italis Ia T rippa , diBus. Secundus Ventriculus , Latinis Reticulum , Italis la Scuffia $ Vocatus . Portio hic tantum tertij uentriculi apparet , qui Omafum nobis, Italis Cento- die, appellatur . Quartus Ventriculus Ab omafum n vocatus , Italis il Quaglio . Hic in lac/menti- is omnium eB aliorum maximus . ' . Duo a/pera arteria rami in unum de/nentes , fub/antU modum cartiladneo- m annutorum obtinentes , u/que ad defignatum in medio hoc canali punctum ; 'e affert arteru fuh flanti a in Oefopbagttm ('.Itali vocant il Grumale ) anjmutatur . Vt per eundem ita ductum & aer & cibus tran/re debui fiet , 'icd eB omnium , qnt hic uifa /unt , monslrofifiimum , ut in hiB&ria nota- m /uit . Hepar adumbratur , de quo reperies in hiBoria , quomodo uaria animalis uifce- i , huius inflata Vena nutricula , in/at a ip/a fuerint . Lienem denotat , qui & ipfe inflato hepate frit eleuatus . Reliqui in medio fiecu- , quibus Utera ( ll ) apponi debuerat , funt ijdemin fi-tperiore de/riptt figura rumi- 'ntium animalium quatuor ventriculi . Duo capita , ut qua mediantibus duabus uertebris ,/ngulo in latere finmla ; ter- e cuidam , qua fuprema eB colli , vertebrae adneSiumur . Duo admodum tendinofi mu/culi, qui ducentes ortum 'm /eptirna ceruicis uerte- % procc/um ualde elatum habente, m occipitia utraque inferuntur , ad maio- n firmitudinem (@f capitum horum exten/onem , miro Natura arti/cio fabrc- di . Vertebra illa dua /eparata , & adnexa tertia cuidam (/fi fuprema colli uer- na : quarum utraque portionem /pinalis medulla ex occipitis ba.fi (eu firrami- egredientem , fecum ferebat . Ha ambz medulla poflmodum in maiore illa ti& ( hac enim multo grandior efi , quam /ocia dua laterales ) media rtebra uniuntur . Et fic unica medulla & non duplex , per totam dor fi [pi- li defindebat . Ditiarum iam uertebrarum fibi unitarum defignatto . P rotuberatio Offis occipitis , qua d uertebra fua excauata excipitur . Ve- ri hac omnia beneuolus letlor , f htBoriam confulere dignabitur , ex aci i us co- fcee. Qua ego videri poffum amplius for fan omnia dilatajje, (jfi limites egre/us , intra quos Ad exicana folummodo animalia coercenda erant . Verum quoniam .mas monBrorum partes pauci attigerunt , erit fortajfis ut apud nonnullos , gra- to.etiam hac ratione initurus fim 6iZ ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. Ex Aiufco Principis Cxfij . QVx hic proftat Icon,delineata fuit ex eiufmodi vero & monftrofo caj quod in iam farpe laudati Principis £ dunt autem , cum ftarjum habent , (ffr motu indagant . Tunc afiumptum atque e ptum protinus degluttunt, propter eandem caufam,ne in eo mandendo tempus & ait De Corni- \urn t tofis tuncfruttra pereat . Etenim mandere , & indagare cibum , alterum alter geris ’ ram facit . Ex his Aquapendentis verbis ac rationibus , hoc ego colligo do£ tunc animalibus, quibus ruminatio concefta fuit (Aues autem, licet plures tres habeant, minime ruminant)maxime cibum ad os regurgitare,eaq. iri<] • . te ruminare, cum illum in pafcuis , quafi furtim inge runt, minime vero , < in ftabulis ad libitum eodem fruuntur . Atqui hoc rurfum communis m Aquapen- ftri do&rinae aduerfatur , quae luce clarior eft, 9. Hift.an.cap.50. lacent,\ n< tlones cum cum ruminant omnia , *? hibernis pracipue menfibus filent ruminare , feptem fere AriftoS ptyus [j0C faciunt , qua intra teEla aluntur, gregales leuius,minufque temporis rumi qU0niam foris pafcuntur . Qus quidem Arifi. verba , Aquapendentis pronum plurimum refragantur, deberent enim gregales beftiz, qu* m pafcuis carp pugnam . t ac feftinanter , vt ipfe ait , cibos deglutiunt , non leuius ied fortius, 1 intenfius ruminare, quam vbi abundantia ipfis fuppetitj intra te£la,domol quod tamen haud exequuntur : Quod ipfemet eodem opufculo Aquapen fateri coadtus eft, cum dixit : Vnde conuertitur ptopoficio ,quod quando ammalu de afferum Z? lignofum cibum fumunt , *? ipfum quoque ruminant : quando Veri lem ingerunt, nequaquam ruminant . Mollis aucem m pafcuis plerunque , duri ftabulis fuppeditatur . Aduerfatur eidem Aquapendentis inuento , adhuc d Codem loco, idem Arifloteles ; qui vult praeter Ceruum , reliqua cornigera 1 ftria omnia, minime ruminare, cum tamen asque quatuor obtineant cibc facculos , 8c non ex deledu , fed , vt ita dicam , ex raptu viuant : Ruminant Alia loca quafuperiore dentium ordine carent , Vt boues,oues, capra, ex feris nullum adhuc ru Ariftotdis* re confiat , pr at er quam ea , qua aliquando cum hominibus exigunt , njt ceruus , hu Aquapen- nim ruminare certum ett . Eundem in fenfum hac apud ‘Tlinium lib. 1 o. caj dea aduer- j guntur : Tfummant prater iam dtoia filuefirium, Cerui cum a nobis aluntur . autem tacentia potius quam Hantia ,*? hyeme magis quam aHate feptems fere\ yus. Nota hic Plinium non fatis zAriflotelis mentem percepifTe , neque en» Aibe r tus ifeQ Ceruos ruminare fcripflt , quod a nobis alantur , vt ipfum legenti pati Sito. Cuius enim gratia illis Natura quatuor ventres dediflet quos quae ha- t animalia cetera, etia non cornigera, omni a ruminant^vt in Camelo apparet, ii dixeris Hepar horum animalium vt calidiflimum , in quo retorrida illa_j s coquatur , 'ventriculos vero frigidiflimos ( id quod Medici faepius nobis ac- re contefiantur ) efle pofle i & propterea cibos plurium opus receptaculo- 1 habere , quae cum viciflim illi fubeunt , magis paulatim , magifque atte- :ur . Relponfio in promptu efl: , non caloris femper energia cibos elabora- juis enim ex nobis, cum magno ventriculi calore, quem poflidemus, crudos, xflos , integrofque pifces digereret ? Et quidem breui ita temporis fpatio, [uod meinhocipfo libro bis iam innuiffe memini, & idem nunc affirmo [uotidiana,imo hodierna experientia in Merlucio didto pifce, in quo non in- os modo alios Merlucios minores., fed Septas quoque inueni integras, qui lifper pifces ingelli , in mucum contabefcunt & per anguftum,idque poiie- iventriculi foramen in proximum inteffinumdelcendunt : in quibus tamen entibus pifeibus vel nullum crediderim inefle adfualem calorem , vel certe teporem Author ia his tene- bris rerum aliquid pro bahile di- cere cona* tur « An quia_» animalia.» ruminantia fune minus calida. Authorita- te Plinij vi detur haec ratio ftabi- liri pofle . Non vide- tur intelle- &ui 'fatisfa ce re pr*- difla ratio, Corrobo- ratur prae- didlade ca lore ratio» fed denuo infringitur. Maximus humani vc triculi ca- lor haud- quaquaprg itat quod minimus in pifeibus p® tefl . 6$ z ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. teporem potius quam infignem aliquem feruorem . Eft autem Pylorus in Venmcu- pifce5fiue infernum ventriculi orificium , non in fine ventriculi ( quioblon; jjao n fe' eft , & infra acuminatus) fitum , quemadmodum in alijs animalibus plerifc habeat . reperiri f0let,fed prope lpfum fuperius orificium , vbi Oefephagus nempe defu collocatum^. ' _ _ I Aut igno' Exiftimo igitur, aut nos prorfus hoc ruminationis myfterium, quod Nat fiacurrumma in fimilibus moliri animalibus voluit, ignorare: aut aliter profe&o de calor< tio,autquo prjcrore, ipfaque ciborum concoCtione ( quam fibi etiam non fatis notam fu borum co- Cornelius Ccljus Medicorum ^icero ille , in aureo filo proxmio innuit) phile S^rSL’ phandum efle, quam haCtenus philofophorum & Medicorum plerique( q lc“ur' ad Hippocratis interea de Vetere Medicina, libellum ablego ) docuerunt . quod in problematibus quibufdam meis paradoxoteris ( qua: aliquando D] vitam prorogante , lucem vifura fiint ) dilputabo . Et fi nodum hunc non pr fus enodabo , doctioribus tamen eundem difioluendi materiam non conte nendam communicabo . Interea temporis, hic ego vel Academicum, \e\Scefitic omnino agam , donec meliora ab iliis , in quos ( fi vera effet falfa illa Veter Ab Arifto- quorundam credita Metampfychofis ) Ariflotelis anima tranfuolaffe videri pot telis fiUjs fubminiftrentur . Hoc vnicum ego fcio, & experior : difficile admodum e petantur . aliquid probare, vt Lucretius ait , Si ratio potius , quam res perfuadeat ipfa . ■ Adhorta- Et tibi ex animi mei lententia affirmo , quifquis in haec mea leCturus ii •didumNa- deris , non me tam mihiipfi placere, aut palpum hunc obtrudere cupere, tur* ftudio Cornicum r velim oculos configere , mortuos iugulare, & ex depreffa veterum authi tate, nanem mihi gloriam conciliare : exquirat mecum quifque prius ipfam rum 'Naturam, antequam fe cuiuis mancipet Authorixoferat poltmodumD Naturxque opera, cum noltris friuolis non raro ratiunculis , & quid deraii ftatuendum fit , fecum ponderet atque ftabiliat, & fi polleris non inuidet,v tatem phyficam iplam quaefo nobis, eiufdem fitientiffimis pleno poculo j pinet, nec Zoilos vllos & Criticos pertimefeat * Homines Memoratu digniffimum eft, quod zAquapendens Patauij obferuauit , duos SeTua mines , quorum alter ex Nobilium ordine Pataumorum fuit, qui ambo rum pedens ob- bant . Et hic quidem licet in vtraque maxilla dentes omnes forcitus elTet , ci .ieruauu. tamen abfque horum officio deglutiebat,eofq.in os retrahere, non abfque i oni oblectatione, & rem andere cogebatur. Dum vero contigiftet eum a mc quodam confliCtari, & ledo decumbere, ruminationem folitam prorfus in mittere copulfus fuit,quod in morbofis quoq. bobus ruftici fieri affirmant . rifum,ne dicam cachinnum, mihi pene lequentia ipfius verba excufteruntJ bus, inquit, omnibus addendum omninoeH , quod eius pater paulo fupr a frontem inc Ridicula te corniculum dunffimum , crajfitie digiti manus minimi, longitudine 'verotdiudffij ruminatio- na habebat infculptum (ffy extuberans ,fub flantia pharmacum ruminem, illudque per os eijciam . Bene fe habet, mi Domine, iedicus,ideoque author tibi fuerim,vt non nifi duabus poli diluculum ho- iam claro fole exorto, illud ebibas. Tum enim temporis nofli eiufmodi lantia , quas ruminant, pafcuis intenta , cibos deglutire & haudquaquam^ inare ; cum ipfis nodtu pr^cipue quiefcentibus ac iacentibus , zArtflotele ac oteftibus, regurgitatio illa cibi contingere fbleat , & fic quidem , quod de icamenti ruminatione timeas, nihil habebis . Placuit Aftrologo Medici ilium , & mane exhaufto pharmaco minime ruminauit , laud vidi profedto vanum magis genus hominum , quam tales , qui vt /«- lis ait dam gtva- nis Aflrolo • Qui c quid dixerit Aflrologus , credunt a fonte relatum iAmonis . n in nulla equidem difciplina probabiles minus conie£hiras,quam in A ftro- ‘ • logia gorum prae dicioni- bus . ) 634 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. i logia iudiciaria reperire liceat.ld quod prster quotidianas experientias, a tri etiam feculi noftri Mathematicarum Coryphsis fcientiarum didici , Adr inquam Romano , fummo & Medico, & Mathemacico, fcriptis clarilfimo, / bipolt olim magiftro meo : cuius filius lacobus Romanus nunc Louauij egregie trizat . GaliLo GaltUi Lynceo , amicitis & Academia? noflrs arcto mihi vir lo iundto : Sc Chrtftophoro Clamo demum , ciue meo ac populari, 'Eambergenj mirum , qui omnes vel verbis mihi, vel Icriptis publicis , quam parum iudi Etiam in ex aftrorum ficu defumptis , fidendum fit, palam fspe fecerunt . Poffum & fobmho- ver^ eontelf ari, in hac lpfa, qua viuimus VRBE, &: orbis LVCE, fiub ipfa f ra, plurimis ris> eiufque infignis Ecchpieos hora, pius quam feptuaginta perfonis , febri dSSfe1 acutifsimis laborantibus, fanguinem non fcarificatu , fed ex maioribus de no nocuu. (q:uni venis fuifTc , diligentia adhibita obferuatione , vix tres vel quatuor p modum, non Solis defeCtuded febrium periculofifsimarum afte6tu,obijlTe.l vererer ego hoc ipfum in me periculum tentari,adeo nihil, certa iam experi tia dodtum,vel Ecclipfes,vel alis maleficarum ( vt maleuole blaterant Aftn gi ) ifellarum politiones, me terrerent. Non ignarus interea fum , quid terr rum mutationes principaliores in morbis pofsint , qus Canis folummodo Qui Aflro Sluri3Pleiadumq ortu vel occafu,vt meris {ignis, non effectricibus caufis abi molbTsUip pocrate indicantur ac defignantur ; quid item Aquiloniorum & Aultrinon profeiTus flatuum, pluuiarum deniq. copia, vel defeCtus valeant, de quibus folis, & no: Planetarum, aliorumque tot aftrorum concurfibus,oppofitionibus,varijfq. (itibus, & csleftium domorum Chimeris bono huic Seni noftro lermo efl non habeant quod Genethliaci, alijque maleferiati Medici, ab 'hocauxiliui confilium implorent , & ex aftris veluti remedia petant , qus vt Plinius aity perrimi cuiufque plerumque hortulus fuppeditat . Lunae phales varis, quid in deb ribus nonnullis tam fanis , quam aduerfa valetudine opprefsis, virium hah hominibus, & ego noui,& habent hsc forfan caufas fuas phyficas , quas Aj logi deducere haud norunt, fola csca,cum Chald£is, experientia & eomplur feculorum vt allerunt, obferuatione contenti, qus fi fuflficiunt,cur non,vt < £ Aftro- me in fuo de Augmentis fcientiarum libro DoCtifs.idemq.6c Nobilifs . Franci fc uem Non fuffi- cere loeis , ali- quot fecu- Verulamio feribit , cur} inquam , quis non eadem opera , Auguria reuocet , & . feruatio°b i (fieinam^ Exta, omnigenas fabulas deg/utiat . Nam hac omnia, Vt diutini res iafta - perienti* , & per manus tradita Di[ciplin<£> diciamina fuife afferebantur . Atque obiter, licet vt fpero, opportuno loco . Tophus iu- E)e Topho Iuuencarum , quem coronidis loco hucinferere squumeft, exproprijs apud Plini urn lego. Et in luucncanim fecundo <~uentre ypiL rotunditate nigri obieruacio tophus nullo pondere . Singulare ( vt putant ) remedium quam rituli, Quomodo : matre/q. fuas fepius lambant , plurimum pilorum , cum lade , & ablquo “q,,cre ur- ) degluciunc . Quod E rariores illi ac pauculi pili fuerint, cum ladte ad quar~ 1 ventriculum delabuntur, &£ in colato Coagulo quoque reperiuntur . Vbi oplufculi conglobantur, in primum reda defcendunt ventriculum , quos Auellanae nucis magnitudine , tam in lac foium fligentibus , quam fimul 1 farno vefci incipietibus,in hoc eodem facculo flue primo ventriculo, & non linueni . His magis magifq. alij pili aggeruntur, donec mafTam eam rotun- a, perpetuo in llomacho illo manfiiram efforment, quae nunquam cum cibo :modum ruminando afcendit , nec vllum grauedims interea , aut mateftiaj fenfum procreat . iftaute fubftantia hatc difcifTu difficilis, & rariori pileorum ex pilis textura? ompofitioni fimillima , quo vero maior eius quantas, diutiufq.in animantis tre hofpitata eft, eo difficilius acutiffimo etia cultro diffinditur ac feparatur. mi vero vfui feruiat,equidem cu ignaris ignoro. Quod enim Plinius ai z, & ipfe lingulari numero protulit ,&clni Siue inte- num potius , quam Jnteflina exprimere maluit / Aft vt etiam ho cScaligero fiue nemus , fatms eiTe inteftina reda quam inteftinum hic interpretari, vt am fefta t?m’ bologia enitetur . Nefcio tamen, quam & hoc verum efle poflit . Quafi ver< qae lapius jeAina potius reda , quam vt finuofa volumina, in fpiras colleda , fint dt.error animantibus, quae dentibus fuperna infernaq. maxilla decorantur. Sue: velis , infpicias , vtrinque dentata haec beftia eft . Et in qua alia plures q' inteftinorum gyros , aut minoris illa reditudinis tamen inefTe conTpic Quod enim hic Arifloteles innuere velle videtur, alijs , qute lunc rumi tia , & non vtrimque dentata , animalibus appendices , quas ipfe vocat , in inteftinis e fle : eoque forfan minus reda . Ego mehercle , quid i his verbis infmuare voluerit, non capio, neque enim appendices tales in V aut Hadis vnquam deprehendi, aut magis curua inteftina, quam in Tue efi animaduerti . Aiquum fuerat a Scaligero ealdem nobis potius appendice Ignoratur ciir Ar ifl dixerit fo plicari , quam in vocularum quarundam , Grammaticorum more, enucle ne h terere , quae plerifq. legentibus taedium , Naturae vero ftudiofis etiar j commodum, & temporis iaduram adferre fit folita . Ignoro igitur, & mec iis anima- yt cxi[Limo , S caliger , quid Arisloteli in mentem venerit , quando fola anir que denra- vtrinq. dentata habere inteflinum vel inteftina reda,fcriptum reliquit. V( teftinaere- de hac re fupra etiam, dum de Lupo&zGulone fermo nobis edet, aliquid dixi fta- quteob voracitatem animalia falso a nonnemine putantur vnicum redi a ventriculo ad podicem protenfum inteftinum obtinuifle . Appendices i teftinishaud alias facile reperics, nifi [acum fic didum inteftinulum ha pleat . Verum hoc,vt nec reditudini aliquid addit, fic neque (piris gyrifq. piam detrahit. Inteftinum autem illud, quod trita iam voce getium appella Narratur nQn tam in vtraque,quam vna parte decatis certo certius exiftit,& Scaliger vitulo mor que f a filis eft . Cum interfedum enim nuper a lanione vitulum, exhaulto tuo,m aliqua? qaud°. omni (anguine , vifceribus poftmoduin eundis atque inteftinis exemptis, huc partes Jrante etiam poft mortem horae conremplarer , non mufculofam tanrumr moueban- * 1 n • n i • tur ventris inferioris carnem trementem ac vibrantem confpexi, fed intelfini que redi vocati portionem eam , quae relida fuerat , manifeftiftimo, rec cante ac conuulfiuo motu defeendentem &: afeendentem , muiculo fpby re fe ip(um motitante, in mortuo & exenterato iam animali prorfus(ui miratus . * 3 YX f AB R. X L Y N C E I E X P O S I T 10 NE,- '1-vjC'tt '0"1 1j *' • r%"^ *p v f ri 4L Y ^ V rlT h A C 0 ~f Ad AT L. £VV A P l Z 0 T Lt oAper Mexicanus . 637 ? ;;:r .r, f FABRI LYNCEI DESCRIPTIO.' - a.w'..,!- rv’ • ■ ■ ■■ . j|J| T ex figura coloribus inducta videre licet, Aper hic efbrion Sus d o m e fl: i c u s*:S e t a s enim habet ( fi coniedtura & pidtu- ra aliquid valent) hirtas valde, hirfutofque pilos, colore ad fu (cum Ipadiceum tendentes. Inter collum dorliimque al- bicans linea, adinllar falcis leu collaris circumducitur. Ab hac vfcue ad oris apiceftvfub collo albicantes lets, fed cir- ca aures nigriores . Roltrum ipfum cruentum, & rictus ru- non eminentibus tamen illis, veluti in nohratibus Apris conlpiciuntur,re- is dentibus . Cstera roltri pars nigricat . Dorfum & clunes quoque nigri, at pedtus & latera . Bifulci , ficuti in Vrbanis fuibus, pedes . Cauda vix vi- is. Sed quod maximopere admireris , ac pra:ter Natura? feriem contigifle :e queas , nec vilis alijs in beftijs tmimaduertas, elt : quod animal hoc pro- rantiarn quandam in dorfo fbrtitum fuerit, eminentem apprime, & detrun- :orma intellini conlpicuam : & hanc in dextra quidem lui parte,prope Ipi- dorfi litam , clunes fcilicet verfus , perpendiculariter genitalis malculini is,quam vmbilici regioni, in ventre adelle porcis loliti,reipondentem . S C H O L I A: E I V S D E M. I praecipua: magnitudinis illa, Areximia? forma? Vacca in Sabinis nata,JVr- c* czgen mo T ullo regnante, atque in Mentino monte Vidna immolata, Romano va vac«S 2 Populo totius Italis Imperium promittere, vt luperius etiam ex Valerio n-ae.va vifno recitaui > non miror , l.i &cYofa quoque longe prius AEnca cum locijs H h h ex & vatici- circa m -a ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. circa Laurentem agrum, cum eandem ibi triginta enixam porcellos reperil augurari potuit, tot errorum ac laborum fuornm requiem,& futurum tam su, Alba in 1,alta regnum , quam tAfeam». fuo elaplis triginta annis zAlbam longam z Airion- candam. Quos illi annos , vt Poeta habet ( erat enim casca Gentilitas vatici ;'i dicitur fcientite, & futilibus eiufmodi przfagi js plus quam deditiflima ) trign dcdliie . ... „ . l X! • crje dicitur illi porcelli pracfagiebant . Non inepta forfan coniedura & mea quidem ecToaddideroreundem porcellorum numerum, triginta Latinorum,}/ rbes fi ficafife , in quas (ingulas Albani Colonias ( quas inter 2(ma quoque fuit ) r Vaticinia runt lAlba tamen longa a 7(oma poft modum deftruda legitur, vt non prater Aeneae in didum fuerit, a filia matrem interemptam ejfie . Sic autem per Somnium Tjft tum de^> Deus JEneam 8 . >Tneidos alloquitur /rdemque , q.uod ^Bneid.^. olim Helt Suea'ba’ vaticinium de Albana fue recantat . "3 ExpeSlate fiolo Laurenti , aruifique Latinis i. - j-jic tibi certa domus , certi 7 ( ne ab ft fle ') penates , Jamque tibi , ne vana putes , hac fingere fomnum . Littoreis ingens wuentafub ilicibus Sus , Triginta capitum foetus enixa iacebit , cJiba Solo 'recubans , albi circum vberanati . Hic locus rvrbis erit , requies ea certa laborum . Ex quo ter denis Vrbw redeuntibus anpis.^r , , e/4 fcanius clari condet cognominis Albam . De hac re Propertius quoque li b .4* *• 6t fi et it Alba potens , alba fiuis omine nata , Hac, rvbi Fidenas longa erat ire Italos Troiam circumdare flammis Nafcentem ? t , w vero 1 1 o . j .Troi anos* A b Sicilia , inquit, clafie Laurentem agrum tenuijSe. Troia loco nomen ejlJbi egreffi Troianf^vt quibus ah immenjo prope errore nihil, praeter ar - 'T n a ues,fuperefjet }cumpradam ex agris agerent Axinus rex Aboriginefq. qui tum vehant loca^d arcendam rz>im aduenarum armati ex <~vrbe atque agris concurrunt. :aute Philippus [ luuerius Germanus ,( cui neq.noftra tepora,neque priora fe- c2fuu* tulerunt Cofmographie fcudio magis addidum ) in fua Italia antiqua , hanc exa&ifsi- im Troiam non fuiife aliud, quam quod nos Ofhenfe vocamus opidum anti- mogra^01' fimum nempe, &c minime ab Anco Ad arci id per me licebit, audadter faciat, fideliter gratiam reponemus . ;-*Uj 'V Pieri itaque non fine maturi confilij ratione potuit, vt T roiani triginta ai prius quam Albam, ab alba fite denominatam , conderent,: T ratam., prim luam manfionem ab ipfamec hac Scrofa fiue Troia denominatam, exaedii renr , fimulq. Scrofa eadem Terra immolata , hanc precarentur, vt fibi & locus de pitia foret ac facunda . Quantum autem honoris pnlci. illi gentiles veric mag.V™ Euangelico lumine calli, Terra impenderint , ab eaque emolumenti, di ue' Suem praegnantem ipfi immolarent , fperauerint , &ideo M agna matris & na Dea titulo ipfam infigmuerint , Cornelius Labeo apud Macrobium , Satur lib. i , cap 12, nosdocet, cuius verba, cum hoc meum egregie Uluftre-nr gumentum, huc adferre neceffeduxi. Affirmant quidam , inquit Macrobi quod Cornelius Labeo confentit, hanc Matam, cui menfe M aio res diutna celebratur ram ejfe ; hoc adeptam nomen , a magnitudine: ficut (ffr macer Magna in [acris n. tur , afiertionemque extimationis fu £ etiam hinc colligunt , quod $ us prtgnans ei mc tur,qua hoftia eH propria terra. Et Mercurium ideo ilii in [acris achungi dicut:qm najcenti homini terra cotaSiu datur, Scimus autem Mercurium vocis & jermoms fu tem, Authorett Cornelius Labeo, huic MaU td esi terra, fidem [alendis m-aijs de tam fub nomine Tona Dea , (ffr eandem e/e Bonam deam & terram , ex tpfo ritu o tiore facrorum doceri po/e confirmat . Hanc eandem etiam ~Bonam,F aunamq. Opem Fatuam, Pontificum libris indigiari . ‘Bonam.quod omnium nobis ad viclu bonorum Ja e fl, Faunam, quod omnium vjui animantia fauer.Opem, quod ipfius auxilio vita Fiet: Fatuam a fando, quod( vt Jupra diximus ) infantes partu editi, no prius vocem et quam attigerint terram. Sunt qui dicam hanc Deam potentia habere lunoms:idcoq.\ lefceptrum m [inifira mam ei additum . Eandem altj projerpinam credunt , ponat rem diuinam fieri : quia fegetem , quam Ceres mortalibus tribuit , porca depafiae Na: illi fineadum Soboli Imo feu Tellus, pro madtata fibi alba Sue cum ginta filijsjvberrimum fruduum omnium & vinorum maxime cornucop Latio vniuerfo,e^/^o tamen pnecipue agro,hadenus rependit. Sunt enim Loca circa hodieque loca ,Albanum nunc dibVu opidum,& fiaflellum Gandulphi appellai ga^Aiba" vinorum luauita.te celeberrima, Dionyjius Halicam, liba, his verbis depi pUUeTS; Subiech autem vrkt ( Alia longa nimirum; fiunt campi, amoenitate admirandi Gandulphi ms genens frugum fertili ffimi, nec cedentes viti agro I talia, pracipue bonitate vrnfr amsnX fJmjy(gfr pulchri coloris, quod Albanum vocant ; praecellens omnibus reliquis, fi Fala tiliffima. excipias . Atqui, cum Falernum nunc nobis forfian defit, primas Albano p h;c li Gandulphi mre, dederis, qua: ipfum etiam fuperoru necte fi yllum eilec, fuauiflima. rare mihi videntur , Adartiah lane,/»/A [canius Albam fuam extraxerat, vinum Albanum his verficulis ceiLOiacui' Veteubus J ... ■ i ■ ii cclebradi'- Hoc de Cafareis mitis vindemia celtis fiau ’ Mifit, luUo,qu lfe adhibebat. ' '* ^ ,■ ■ r • > . A l!.lncenia* loc enim no Afpmmm modo, logis poft fe parafangis relinquebat, illi vino <***» mmu Jrmm nepe, quod n5 fine ratione & ioco Regis Pyrrhi olim legatus {£$•£ &>n pro ci ces, ob acrimonia^ aufteritate meritotam alta cvucefotmornm, gno. Nea- .ti us pendencvues.proeeritate intuens)dignum-dicebat,led principibus il- rumi ioque vinis uundiatonciliabat : Graco nimiru Campano Fefetuif filio, Ari,- mrn Campano sBduedero Calabro, Sywupo Siculo, Permeem acriu dentium, unacis vulcus,Calabroru.illi forciifim o‘,Cbiare/to auricomo, & CentuU huius n, Grato Paufiypo , Lachnmx Coccinea:, purpura: illi potabili Sorofeo ne- l’,. e jlUl“ °c minorum gentium, & didtorum pediflequis memorem1, Gr<«- . , 'P °rniiK) ,Seslea Chiafelli fimia , Maflicanis , V ernotias & .Surrentinis U us vltimis hic Bimius lib. 14. capi 6. Surrentina conualefientibus maxime ta propter tenuitatem [alubrkatmq. Tiberius Cafar dicebat eonfenpffi Medicos nbilmtem Surrentino darent , alioquinefi generofum acetum. -C. Cafar qui n "»> mb,lem mappam . Et demum de FaUgnmk, Puteolorum incola , quod Mi 'enus ; tamen ad .mirabilem le^Wnoftri fiiauicacem vtcunque accedere videbatur . Vinaprole montes , augufiaque moenia ROMAE . Nunc age , folertes protende per omnia uifus. En prope JubieSlis vites in collibus vuctm Qbijciunt oculis , oflro qua certat , (gfi auro , Et latices fundit , referunt qui ulna Falerni * Oftentat Pomona fuos ex arbore foetus , Quaque fluant mufio promit fluaprald Lyxus . -> tAfftce planitiem , gregibus qua gramina paffim Exhibet , /<«f e campos quosprabet arandos , K £ Wjp? T’ yberis ditef eant horrea meffe , populum referat a beant fub PRINCIPE PAFLO , ttotx» diffufa procul maris aquora cernas , Quaque ferunt ederes albentia carbafa puppes : Longius afurgunt alta fa fligi a rupis , Quam Circe tenuit : pelagi fi prodit ab undis Fonti a , dumis horrens (efc inhojfita \ quondam C hrislia dum exilijs celebris , cum dira premebat Sauides CHRISTI cultum , uicinus in auras Vrominet Albanus uertex, ubi caca Quintum E Fi at as operata louis Latialis ad aram ,* c Ardua Scratiis ceruix , ut in aera fertur ? Apparent Cimini montes , collejque Sabini , Et iuga Samnitum fummas aquanda nubes , aque gratiisimas frondofarum arborum vmbras , & filuarum commoda», ripfiflet , pergit porro ligata ftridlaque oratione illa enarrare , qua? amplo iloque Termone Liuius,Dienyfius}a lijque Hiftoriographi de Albanorum prin- is geilis , & fucceisibus pertexunt i qua? quoties lego , denuo relego , im- O men- Locorum circa Al- bam lon- gam amoe- nitas & Le cunditas. Eorundem ex antiquis hiftorijs delcriptio. \ rmiO-oI i- ::j -t:oi rntci - . n.: mcg 644 ALIA ANIMALIA NOV,£ HISP. NARDI ANT. RECCHI. menfamque inde alacritatem haurio, quam nec Le&ori inuidebo, cum prslertim Poema non omnium manibus teratur : Nemus hac petitur ,fpeculumque, Diana : Hoc lacui nomen fecit, qua pura liquentis Lympha r vitri foedem referens fi nuatur in orbem - cAbditus hic inter fy luas e fi creditas auurn S s\' .'Hippolytus duxifle , nouo de nomine didus : ij t i 1 iVtrbw s auxilio T riuid reuocatus ad auras ; *; - ;:AZti)ereas : arcebat equos hinc <■ vana uetuflas , fhuod pauidis abreptus equis per deuia letho Sit datus Hippolytus . Valeant infomnia Pindi , Vt 'veterum qua uera r virum ineunda recurfant Silentibus apta facem rebus pra ferre gerendis : Hinc oriens primum Romana potentia fluxit , P ofi «varios cajns , dubijque pericula Martis : His Pater Alneas profugus confedit in oris , Ghtem tandem rapiens abferbuit unda 'Numici . Filius Afcanius tonflruUis moenibus oAlba Dat "Regum feriem , quorum de fdnguine felix Romulus aufoicijs at emam condidit urbem . Linquimus /Egeria lucum , quo prouida virtus «A uda Numa , populumque rudem , belloque ferocem Rormauit fludio pacis . Non funere fratrum T erritus hic ternos pro ffrauit Horatius hofles . Immodicis Albanus aquas lacus audibus olim Extulerat , nullis manantibus atbere nimbis : Si ripis emifa , maris non influit . Permeat hinc fubiens c :,v' V t.T*, ' ; i i U* J^udibrium iacuit , denfis en-obfha dumis Regia , quam pofuit cRomani Flauius hares T ertius imperij ,faflu qui turgidus egit \ . X . . s i ■ i ^ ' Hic annos epulas inter , mimcfque loquaces , Delici] s fr&Bus . laSiet nunc Hemmata gentis , Ignotos extrema dies infgmbws aquat : • - Ingentem fubitus fyluam cum corripit ignis , , Confundunt Cineres quercus^humtlefquc myrica : M i ttc fuperudcutim cultum, curifque folatus Eripe te rerum flrepitu . Stbi vtuere dulce efl . * . , > Uiue DE 0 , tibi fic uiues, te fola fequentur . ,'v.L . < ;■ i . Pofycinerem benefacta, rapit reliqua omnia letbum . -nam ',iA A < x ' Vi . i uV. / "i r'vr*\\ \ iy. >■ V 'A Oi IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 645 ) infigne &:DEO,&; tanto Principe dignum cpiphone.mai^/W DEO}tibi Jic •s i praeter hoc enim omnia momentaneus quidam fumus fune inanis ira rerum,' . - d Campos autem illos fub Alba longa j Cereris , Pomona? 3c Bacchi diu,i- ac delicijs affluentes , opidum illud maxime fpedat etiam, quod nunc wum appellamus , non procul ab e Aricia veteribus nominatiffima_j , 3. circiter millia paffum a Tfma diftans : quod non nodri modo xm lines ( vt Cluuerius obferuauit ) fed iam inde CCCC. circiter annis poft m I E S V M , Eutropius , tum S erutus , & alij idem effe opidum , quod nius relido Lauinio olim exdruxiffe dicitur , & Albam longam nomi- t , exiftimarunt . Hodie etiam , inquit Cluuerius , ipfi eAlbani opidi in adeo perfuafum habent , opidum fuurn effe <-zjeterrimam illam ALBAM lon - , •vti etiam fuper portam , qua T{omam Tierfus emittit , lapidem imponi curaue- cui Sus illa cum 30. porcellis mcifa . V erum prifa illi mortales, O noslri bu- eculi homines , pracipuum opinionis fu a argumentum , ex his Liuij fumpfiffe <~vi- ir ^verbis j Vrbem fub Albano monte condidit . At vhns hoc tradit Liuws , reliqui s in monte conditam affirmant . Haec Cluuerius , qui nefeio an pidura potius, n fculptura porcellos illos 3 o, expreffos , & porta? impofitos dicere de- . Ceterum fuam pluribus fulcire , mihi videtur & rationibus , & autho- teftimoni js, opinione itl. . Aonyfius certe Halicdr. lib. 1 . tMlbam longam exdrudam e (Te te datur ,iu£ta tem,& lacum Albanos , ita vt medium inter vtrumque obtineret fpa 1 j ac veluti muri vterque vrbem tuerentur, ne facile caperetur . 'Nam 6* admodum altus efl} inquit Diony fius, , NVM nuc didlum opi dii & nunc & oli m ab aliquibus credicum fuiffe id quod A L- BA LON- GA dice- batur . Cluuerius hoc in fua Italia anti- qua lucu- lenter co- futat. Argumen- ta Cluue- 4) • Vbi nunc Albanum eft ibi olim CN. Pop. Villam iuif fe . 646 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARDJANT.. RECCHI poli: dirutam tAlbam, excepto templo, Albanos ciuibus Rom. adfcriptos fui p Unius quoque inter Latij opida, quas eius artate interierant , fine velligijs , bam nominat . Si alia , huic affertioni ex alijs fcnptoribus , obijci polle v buntnr , his probe omnibus Cluuerius relpondet , qui commode adiri poter . Dominantur autem nunc z/llbano huic opido, veterrima? Aricia }Paulu mias Albani TZernardims^x antiquiflima illa IlluftrilTimaq. Sabellorum familia, pater a< BeS-’ lius \ quorum hic zAncia primus Z>a*yille vero Primus Albani Princeps zu S?dux & FERDINANDI II. Vere Vij ac Catholici CASARIS AVGVSTI , a e V^&ii- Summum Tontifcem Orator , vt Natalium claritudine , ita mumiicentia fpl [ufmis. Sa- didilfimus . Quem & ego , ob infignem eius erga me aftedtum & benign proiapia • tem, merito colo ac veneror . _ T . Sus Albana Sed hic non incommodum erit , fi Scrofa illius Albana Sciograpmam ci re anciquif aliquo faltem porcellorum numero ( vc enim omnes adderentur, tam exigu fimo vifi- niarrnoris fpatium prohibebat ) exprelfam repr^fentem . Hanc ego Inflo Kyqnio Lynceo Gandauenfi debeo, viro in omni tam Grgco quam Latinorum Scriptoru antiquitate ver fatiflimo, quod preteraha Capin Romanum ab ipfo fcriptis erutum, reftitutum, & vulgatum conteliatur :i elegantiam tam veris quam profs orationis celebratiffimo , nunc veroR< Federico Principi Cafto noftro,a cura Bibliothecas. Hic enim primus antiqt mum hoc marmor, cui Scrofa hec infculpta eft, mihi demolfrauit, hmulq. nuit : figura hac Suem illam Albam M ne a fatalem denotari; fibique videri, i eundem lapidem fragmentum ede , cuiufdam Arcus triumphalis , qui vi Cafaribus illis Romanis a IVLIO originem trahentibus, ad antiquitatis Ai veteris , Romana Vrbis matris ,& nobilitatis ac Ifemmatis fui gloriam co flandam , ere&us & dedicatus fuerit . Quapropter circa Scrofam hanc tr ocreatorum caligatorumq. militum, AEnea puta Ibciorum,vedigia compaI cui in Laurente agro hanc Suem primi circumfiltant , & tantam porce fobolem veluti rem infolitam, & Vaticinij exitum admirabundi contemj tur . Lxllat hoc marmor e regione Ecclefla S-I oannis in Vinea vt vu go ic & a IO. FABRI; EXPOSI^I^Uja lo- ngulum domus fulcit Jdij , ex autiquiffima illa Porcaufodm: [Romana fami- >riundi, cuius maiores magnam fim ilium fragmentorum > Vecer am liipel4 ilem olim poffid-ebant , . . ; j , < r * . , :r ■ ^ , • . , * 'Jolo edam Ledorem elegantiffimo eiufdem luBi %yquij fraudare epi^ umate , quo Suem illam Albanam luto pene obrutam , mtoii & candori pnffino reddidit . Neque hac tantum de caufa Ryquio meo plurimuiti 20 , quam quod ab annis iam fexdecim amicitiam.- meami fandbe coluerit , :ei,6c literae ipfius ad me (cripta?, iamque in Centurijs eius EpiftoHiis edi- & alia fparfim in eius fcriptis amoris erga me teffimonia , abunde ifidem repoffint . Epigramma autem hoc eft. - , : Qutfquis adhuc prtjca te MaMatis amore j .. ObleBans , refugas , quarisin Vrbe notas . ...'./rorri isst Adfpicein hoc faxo Gradtua exordia ROMAE , : •vHr.-bom Atque ALBANORUM condita fceptr a PATRVM • .r Nimrurn hac 'illa £■& inutnta fub ilicibus Sus ; t-::: t ; ; ‘ ; Littoms EPhrygia quam cecinere Duci s / ; -rr J ' Alha^i folo recubans y ter denos nixa , labores ) o * - / ; < V Fwijt , & longa dura pericla <-uia . • r/ Stans humili contempta loco , ‘RpMAM atque JQVIRITES cArguityO* Latia condita figna LVPAs, Debuit hae /totius T AU PE I A lertus in Nauigatione Tua in Brafil. cap. 9. Aper nutem ^Americanus , inquit , Sp^rhL i) illi Taiaffou vocant, corporis mole, aun culis, captt e, pedibus, at que tjsqut apud nos gi- ',es de hoc mr s forma ‘aL * Vfrum inTerra firma,\ix audere nodros tranlportatos eo Apros, iniyluds >arere,quod a T ignibus, Leonibus & feruarjs Lupis fubito dilanietur , ede ta- quofdam etia illarum; regionum Apros indigenas, qui cum turmanmmee- ,de eiufmodi animalibus rapacibus nihil penfi habeat.Qui tametk caninis xertis dentibus careant,quales in noitris nouaculs indar acuti, hominibus ifcj. terrori funt, mordaciiiirnos nihilominus ede, & Canes lieue dilacerare . nodris paulo minores, pluribus tamen pilis lans indar vediti, vmbilicum :dio dorlb gerunt, vngulas no partitas Ime bilulcas habent, in csteris cum ifconUenmntJ ndiani tam laqueis capiunt,quam lagitcis interficiunt. Huc imcbuchie appellant. .Quando ChhHiqni mandram &: agmen horum forte tm habecjIubitoin cLimulum aliquetapidhm, aut arboris truncum, trium xfpkhamarum iit altitudine , le recipiunt, ex quo trarileimtes hos Apros a aut iaculo feriant, quorum aliqui a canibus podmodum fuperati nodris 1 fiunt, funt autem damnoiiiiimi,nifi venatores habeant , vbi fe tutos fi- . Reperiuntur aliquando pod partum abfente matre' eiufmodi porcelli , : valde lapida, & magna» eorum mucnitur ibidem copia.Hscex Omedo . :cedunt huc quoq condimeci locofqus diligetiifimus lofephus d Cottae So~ Iof hi d telE&Vy quarto loco Hid.Americs libro annotauit. Saynos animalia [imt , Coft,a f(;fui ' • a r x ;•» ■ 1 r • , J , ts de hoc if, Apri forma Vmbilicum in dor (0 gerentes .Horum m motibus integri preces. Feroces eodem re- 1 - * ^ » .... .. . - • - ■ • - ^ ltimoniu. lii m , U - dant. 65o ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHI. dant. Irritati Jetas <~vt ncmcula,acutas erigunt, quibus infeci at ores fuos faucimt per lofiffime,ni[i tcius deciment. Hac arte capiuntur. Saynis fe quis ffeSiandum offert , Vi illi rapide infitiatur. T um hic in proximam arborem fujfilityffl ad pugnam fe infirmt terim Saym arboris radicem mordicus wfi flantes, rodente/q.laborant, nat eam decui, flernantq. Qui in arbore e fi, telis aut miffilibus extortis eorum quot vu/t, conficit. V i pr xdam occupat. Caro eorum comrnodijfima e fu efl.Priufquam tamen in cibum detur yb bilici tumore in tergo prominente pr*feclo,abiecioq.opus e fi. 'Nifihoc fiat,rvno dte caro trefcet ac corrumpetur , Fatemur quidem Saynos porcis fimiles ejfie, fediuxta minore Hxc omnia Atque hac iuiu omnia, qua ex varia ego rerum Indicarum Occidentalium ferrd?fcer?:ftoria3colligere tefiimonia potui, indubicata narrationi noftra fidem adfiru ptiooe co- ZainoSiuc vc Ioiephus ait ,Sayno efie Aprum illum, cui vmbilicus non in v ueniunt, in A 3 , V • . r 1 -i i • • • I paucis di- tre,fed in dono prominet, qua inter le tamen nonnihil variantiquamuisin I lucpant, conueniatjvmbiliciim circa dorfi {pinam exiftere. Nos interea F,Gri rij nofirt viginti quatuor annorum America Incolae, & vatiarum non minus f tudinum , quam cultarum vrbium habitatoris, relationi plurimum tribuim in dedbus qUi eiufmodi animalia pluries vidit . De dentibus & cauda quauis nulla ink & cauda-* V . v J i J j I variant a t rit mentione, apparet tame quod paulo ante ex Ouiedo docui, in hoc Apro no xican/ Me~ etiam caninos illos minaces deces abefie.Et cum cauda velligium vix vllun hoc ipfo appareat , erit ex illoru fpecie forfita,de quibus Petrus Martyr h\ Si mario fuo Occid Ind. loquitur, In Zdraba Hiffianos fame adeo opprellos fuilTc ex palmarum fructibus, & Aprorum carnibus le fuftecare cogeretur, quas gis nollrorum porcorum carnibus lapidas efie affirmabant:erat tam exigua te eiufmodi Apris cauda, vt prorfiis ablcifia iudicaretur . An vero etia in d( vmbilicum feretes porci, aliqui lolidipedes fint,quod Scripcoru nonulli alTe ego haud difputabo.Noiler Aperct rte bilulcus elt,talilq a F.Gregorio hec Icc fa,6c veraiiidicata fuit-Si aute noftri orbis etia Sues hanc differentia , vc priu Arillotele docui, na&i funt,quid ni hoc i pium innouo orbe contingere pol vbi pleraque animalia, fi cum troffris conferantur ,-monftri quid fimile alur in eodem Abfurdum equide.minime.efl,in code animatium genere caudata 5c ca g e ne re 'c au orbata reperiri.In exeplum nabis (bia Simi* veniat-, inter quas illae qua gei data & cau aomen jreti nent, caudis car cz.Cercopitheci vero & Cynocephali dicti, logiilima habet . De horum vltimis nimirum refert Petrus ^rm^apud 'Rawmfium T menouum, ^ . aliquos tam forti &: prolonga effexauda donatos , vt Americanum Afw ipforu vno prafocatum viderit, du ardtiffime fua is gule porci caudam imp ret,ftrangularetq.Et hominu genus apud Britannos xyicmoram, quibus cd im tune coccyx excre(cir,vc Belg? illos flertmenncr lingua iaa, hoc d\, caudatos i appellitet. Adeo Naturae plurima licent, qua? nobis etia cogitatu videtur lliu Verum hoc momenti parum habet , quaedam fine cauda animalia nafei, ita porro propagarffveluu in hoc Apro.noilro videre licet. Id demluTliqaodc Miraculum Natura vel ludibrium , vel miraculum , arguit integrum alicruod anm nyura , tium oenus feu fpeciem , prapoftero vifcerum imi ventris ordine , & couti , ...bilicum , y . r y r r g in doiio e f J/ mbilici collocatione iiciiq. prodita, procreari fe »■ . ’ - m vmbil Hippocrates Lydius Medicoru lapis, ad que veru ab adulterino autu,in fi( cotroucrfijs Phyiico-medicis dignofeere (olemus;Libello de Natura pueri, {e. rura a fidicina illa,cu iplo iubente hac fepties in tena dcfilijlTct, excuisa vr aff '■'I IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. eSl rmat, qua: fexro poft coceptu dic, pellicula inclufa apparuic,illi prorfus Emi' icmbran?,qu£ mouo interna medro, inqmr,«*«e qmddam extern, d mibi vmbihcuj eft Videbatur,®/ per * Ilum primum re/pjratfe.Vc runcame an dor- an abdomini foetus huius vmbilicus refpofurus effet,ide author minime alii- fus • iuit,qui nec adhuc vlla ibide membroru difcretione,vc puto, viderat. i*i i c vt ter hoc note, Hippocrates iufiuradum &um mihi violafle videtur,quo fande HiPp.C0„. milerat, e neque venenum vili porreduru, neque vt porrigeretur,authorem cra laum_» jrum, neque ad corrumpendum foetum vili /e operam praeliturum, id quod e?’t> ^utn 'ittianis quoq. legibus, vt conforme, ita merito fancitum ed ac puniendum. jSSSt' Sexto aute a coceptu die no fuide adhuc difcreta corpufculi mebra Joflantu uic' rolij authoritate moueor vt creda,qui in abortu viginti dieru homine confu- a varoii* iguratu, fub magnitudine grani hordei fe vidide fcripdt, in quo caput & alij Srfaiml itres extra collu prominentes, forma minimi phafloli repraefentabat, exterius nim‘ abor- 0 brachiorum, & cruru nulla prorfus veffigia apparebat. In abortu quadra- ta dieru fub magnitudine .<^£.r,oculos, nares, oris cauitat e, cor, pulmones, co- ,dorsu, hepar, diaphragma,vetriculu,renes, inteftina, mebru virile, omnefq* ces colpexit.Extremitates aute pullulare inceperac}minim? tame,vt crura pa' grani magnitudine no excederet, brachia duplo maiora edent. Vidit fimili- lub magnitudine Babpfcarabpi,2(ana & alia quauis maiore forma,in quibus ipertame extrema minora erat , qua reliqui corporis proportio requirebat • Mihi quoq. duoru,triu,quatuor,quinq.& fex mendu abortus vili: horu Ico- aliquoru penes me adhuc habeo, aliquorum etiam ariatome exercui, in qui- rite omnia formata vilcera inueni . Sexaginta dieru abortus demptis extre- ma; breiiia valde erant) vix primum articulum indicis digiti longitudine labat, caput folum longius,crafsiufq.quam thorax &c integer fimul inferior ter . Nonaginta dieru fcetus formata magis ad corporis fymmetria extrema •ebat.Totius logitudo,auriculare digitu vix fuperabat. Caput gradius dmili- quam proportio expetebat, virile mebru valde confpicuu.Reliqua no addo. Hippocratem tamen in abdomine,& no in dorfo vmbilicu collocafle,& vbiq. HiPPocra- iouilTe,vel ex hoc lolo eius libro de Alimento claretrvbi cum docuiffet princi- cST& m alimenti fpiritus, cfle nares,os,guttur,pulmones & reliqua refpirationem: Pcr in ^ lenti vero ficc i 8c humidi, elfe os, gula ac ventre, Verum antiquius f\t& pri - fSipffc . diale alimentum per abdomen vmbihcus. Hoc ide Aristoteles fenfit i.de Hift.An* Arf}oreIeS ,i $.V enterfitjnfra pectus efl parte pnore,eiuJq radix vmbilicus efi , & fupra vm-> idemftajEia um hypochondrium efl. Hasc ad vmbilici fitu in parte fcetus anteriore politum :ruendu, fatis fint.Na per eunde augeri etia Embryone, vt vocat, ide Arift.2. ;en. anim.cap. y.aderuit cu inquit. Augetur foetus qui forma animalis nafcuntur, mbilici annexum:cum enim vis quoq. in animalibus inft,vmbilicum flatim quafl ra- n agm in vteru. Et eode capite inferius paulo.^W infantes ali in vtero ai ut fuge- Ariftoteies tiruncula quandam , no refie dicunt. Idem enim & ctteris animalibus eueniret.quod ^Tmpu* m nufquam videmus , atqui facile per diffefiionevideretur.fi effit. Omnes enim foetus 8nacnut & 1 mucres3tu aquatiles peaejtres3pari modo membrana tenues ambiutyfeparat.es ab ™ lugere ro & humoribus admifflsfed nec in ijs ipfls tale quicqua ineffe videmusineq.fieri potefl, fcr'P“C ' 'ereoru aliquod alimetttu hauriant.ltaq.no re fi e aiunt, qui ita dicunt >vt Democritus . Iii x Ab 65t ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RnCCHi. Ab hoc ipfo Democrito veluti congerrone & amico (uo 3 haud (cio, an non SufHonepi - Y Wintinrra,tes lib.de Carnibus , cuius h Ab hoc Ipio uemocruo vauu v i • IK fimillimum noc dogma fuum hauferit Hippocrates l.b. de Carnibus, cuius h ara; inferere verba , minime pigebit, vt magnos etiam quandoque viros, diueri in libris diffonantia docuiffe palam euadat. Caterum puer ,ait, m juro cor. primens labra ex vtero matris fugit , O- tum al, mentum, tum fp, ritum cordi inirotr. h,t T>bi fane mater refbirauent . EH enim hoc cahdiffimum m puero , &■ boc calidu etiam reliquo corpori , & alijs omnibus partibus motum prabet . St Torro quis meri 1 auomoio hoc quis fcat , quod puer m vtero trahit 0 fugit ulli f,c rcfsondendu eli Puer, nafcuntur slercus in tnusiinu habentes , # vb‘ na, i fuerint , celerrime ve nem, tum homines, tum pecora exonerant . Atqui non haberent slercus mfi tn vtero \ xiSem, imo neque mammam fatim vt natum ed fugere poffet ,fi non m Vtero [uxife Non ienoro an re plerifque Hippocraticis, ob hunc textum effe., & varie, t “rfpie- rc(p0ndeant. Te torquere . eAndreas Laurentius certe lib. B . qusft. a 3 .Hift.Ana |u;EP ait , htec vel adieftitia effe, & a Senis mente aliena , qui moaus refpondei SiSl di omnes veterum n?uos facile abftergit.yel rude Hippocratis ^ o fnilTe Atqui memini ego hunc eundem me locum , ftpius cum Pro/ptr Ait Martia„uesr oiinvagitaffe , Medico Romano doftiffimo, virp probo, & mihi famffi — nlsimo ■ atque acerrimo Hippocraticx dochmie propugnatore cums potth mum nunc opus fub prelo eft , ([curantibus Angelo ( oho , & eAlexiodt Alex Medicis Romanis pariter maxime conspicuis , eiusmeifq. amicis , ) Comme nria («licet in plerofq. tf#.l>bros , in quibus ipfc mens ac confim.libusH. pocraticis didis , obfcura cmldem Senis loca explicare conatur , vbi ficut op jam haudpsenitendam Uifit , itainfignem apud potteros laudem elt metui Hic igitur genuinum huc Hippocratis textum effe, (spiisime mihi affirmati quem nec experient.i deibtui confirmabat , qua de re fi qu.cqua in hoc ipfi opere extabit,libenulsime vt audiam, ita auidiisime amplexabor. Hoc interi fem Hippocratem libello de Haturapwn, conuMm afferuifle.cu mquit.£*.3.vmbilicum in pullis gallinaceis, in cor,& non in hepar definere, feripeum iquerit, inquit enim . Cor quap p mitium [anguineum 'tn candido liquore conpftit , )dpun52um / alit iamy&‘ mouetur njt animal, T endunt exeo meatus ruenales fangui - iy duo tortuop y ad tumeant ambientem 'vtramque dum augetur . Paulo item poli . Ili 3 Aieatuum Vrcru ter* r*, ciirn ' vi s. Cibas 3!';- ir.iiarj -sii- ticjua e, j. opimo o Hfpp. ia-* hac fulus eft. . ' ! Cur vera- rum nemo camam ob quam vrn- bilicus m ventre effe debeat af- lignaueriu Hasc ab aa thore affer tur; a fico hepatis , Ariftotclcs ex corde- & non ex hepate ve- nas vmbili cales de-> ducit . I 6 j4 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARDzANT. RECCHI. Meatuum quos ex corde tenddre diximus , alter ad ambiendum album hquoren t fer Huic scaii a^ter ^Hteum 'vd** ^tnbihcus . Quod quidem dogma Comta ent&riQ Suo Sta ger aflen- Pater approbat . Vt hinc Galenus difeat , inquit , ab ipfius fordis <-ui eerek confli tui , & Hippocrates falso putet iecurprius corde generarUQmS ambas ego c troiierfias neutiquam hic diiTertabo, velati nec illam:an ex albumine puHus neretur, & ex vitello nutriatur?id quod idem Arifloteles- :*e,6d^ffl40co aSTeuer ter docuit , Hippocrates autem contrarium plane credidit Hatcenim alio. a. loco, & hoc ipSo forfan in libro disputabuntur, & viua , vt /pero- experientia, nodus a me diSToluetur . nr. 5 ., • u ; Authorad- Hoc filere hrand debeo , fi oculis ego meis fidem quoque , non vno veri multiplici experimento corroboratam , adhibere valeo^ vmbilicum mini: c? non^i C0^e ’ kd e* hepate Scaturire , vel in idem terminare -aflero; Cum en in cor fed ante h os lex annos , plurima gallinis oua Supponerem , eadetfiq. quotidiefi tHcuiaml aperiendo , Subinde inSpicerem 5 vt formationem pull^rum^internamquel definere , rum vjfcerum conformationem , addiScerem , vnum praecipue vigefimo incubationem die, diligentius examinaUi. Aperui hoc aute obttifiore , reperi ibidem cauitatem ( retrada nempe interna c wehoccQ- pellicula) qua aperta , ienorofa quaedam materia fiue aqlia loturae carnis fin lima effluxit , quas ex reliquijs non vitelli fed albuminis remanSerat . Appa bat pofthaec luteum oui Siia pellicula incluSum,ne effluere poSTer, & in di quidem partes diftindum didymoruni , fiue duorum teftibulorum inftar , quibus ambobus communis dndus vmbilicus nempe, in ventrem animalis] jietrabat, & quidem in parte admodurff inferni podici plane vicina . Erat* tem prominens Hic vm bili culus inteftinuli forma/craSTitudine calami gallii eei maioris . DiSciSsa igitur vitelli pellicula , & mriuiore ligneo cufpide , nn tui vmbiUciimmiSroyin ventrem penetraui , quo aperto, Venulam omni {anguineam , redaia hepar tendentem . FA B R I L Y N e E I EXPO S IT I O M E . r., 6ss iggmtraafa . In alio tamen AnaWhto pullo iam perfc<5bii!im6 3 foramen di mliaud' athpf&comparebat ,fed nec veftigium vlliim rubfiim , hec ex SfiS *o luteum, nce-vas- vfpiam vmbilicale apparebat . Quare veriffrtne fcnpfr me‘ HouUs ln adukls vmbilicum delitefcere , cum in pullis omnia c&tffcmantur )rum orificia * nec vc in nobis ,aUt quadrupedibus fityfim* & eminentia nquarftur . ^ : Eu® iiultam ac vefanam Paracelfi opinionem , qua fcripffi primos parStes no- s, genitalibus in Paradifo caruifle, nec nifi pdftquam ob peccatum eie&i iunt, eadem na^os fuiiTe , recte libamus Parte prima Singularium tixokixm SS &* tutat . Qua: cauia enim inftittiti coniugrj , aut qua: generationis ratio fuif ridic.ulaLi At noh minus hic mihi ridiculus, atque Paracelhis delirus, fuilTe videtur SVE tommcnkamdefl.aeUmme» cdruiffh, licet de Eua SlSS. ttmamfesium , ctim modus creationis non fit explicatus . Et licet in arcana DEI & Adami nrendum non putet , exiftimat tamen pie cogitari pofle , cum Terra ma- matrix iit , ex qua homo fadtus , hunc eiufdem glebae qua: reliquae terra: ; ita vtin venerem ftratusfuerit , tergo verfo ad edum : per hkum itaque matri fila: , telluri nempe coaluiffe , poftea a DEO verfum , Mraculum vita: ipfi infpiratum fuifTe. Quafi vero is Creatori vel ronfi- us ^vel Ipedator aftitiiTet : aut DEVS ;yt PmbditUm Armaret, aquali ^1j?e ad terr^ g^bam opus habuiflet, qui vt hominem primum vndiq.1 e tiliimum , & rion tam vifceribus , quam minimis; ae fingulis particulis asnos fpermaticas dicimus ) abfoiutiffimum creailit , cur non venas Bc ar- s vmbilicales, & feminales quallibet partes poftmodum in generatione Bc ani generis proparratione mavime /7 «-r- : . s ani generis propagatione maximi heceflarias , eidem fitftlif btmi i uuiemc o uo,vt pie credere licet, fadidericf Sed luxurians non iUiiqdami delirans tando, & non raro famelicus intellectus noder , necelle elt habeat, quam ide offam ingerat , coquat,recoquat &: deprauet . erumenimuero , fi penitius reiiv Introfp, ciamus , forfan non tantum erit ara: miraculum , eAoros hoc ArriVrtr/aWne i « i:-.! w, a — ru l • vmK.ii/~nr» r . I T , . ■ , uun UtULUUl CXAl Suibus x miraculum , zApros hos 'AmWiiabbf, infculpttrni’ dorfb vmbilicum ge- ym,blll^rn j Vt dignum illo fit epiphonemate , quq aliquando Galenus exclamauit, £vid«uf B anguftum- adeo ceruids vteri {parium, tam infignis magnitudinis !" Pr.?ru“Pere, • hoc humanum fuperare ingenium, & noe id mirari aui-: in®j: )of e , intelligere hauapofie . Sunt enim Suibus , cum in vtero adhuc latitant Nuent« liares quadam , paucis alijs concefl* beftijs , proprietates , quas *Ac,ua- ' wiuo de Formato fctuopere dUigentiffima obferuauit, annotauit , & is stieis dehneauit . Et tmprmis eodem lib, cap. i, duas illis faltem tuni- a vtero conceffit , non tres , veluti Oues habent & Boues , Allanto.de enim, ^ ’ wt»B»r«i-.Qiiamnisparum fui memor illo iplo opere figura 49.porcinum m depingat cum allamoide , & conceptis verbis ipium tres habere tu- sdirnr . 1 . WB^ in omnibus ferme animantibus , ditias prsctcr tunicas, carnea qua:- secndi. ladelt iuoltantia, per quam vaforum vmbilicalium radices matricum ve- sadbaerefeUnp. Hanc carnem nos in humano fcetu hunc placentam vte- m, Galenus vero adnatas carnes adenofas nominare potius voluit . Ego in omnibus 6s6 alia animalia novae hisp. nard. ant. recchi omnibus viuiparts , ait, t/lquapendens dicto lib. cap. 3 ♦ qu& pcui , carneam hunc lem ac fubfiantiam comperi , porcis exceptis , e> equis , e> pifcibus , *vtrumque fa ge flantibus > hoc eB, ouiparum & rviuiparuny. tAddc his pennata , ^«4 ijs pm carnibus carent. Tertia «. <^iwrta . Porcus cu fit lagina- 3-i> fiue per labdomen , yiue per inteftinis noftris haud multum eft diflimilis , ideoque fretui capaciflimus , ^ . • . .. Addo hoc etiam , arterias vmbilicale$ multo viciniores effe infectioni I fi in dorfo ingreffum nancifcantur,ad Iliacas nimirum arterias conftitutsx per lumbos & dorfum defeendat arteris Aorts truncus , quam fi ventrem j tundant . Cum enim fi per abdomen introeant , non redta ab Vnabilicire! ne in dorfum eas ferri conueniat., ne inteftinis , ac Mefarso impedimentu concitent, ideo neceffe fuit, vtrainq. arteriam , ad vefies latera glutinari , p pagari, & ad Os puerum, vbi defeendentis arteriae magna* truncus, propinQU* hac ratione enim arteris hae nec nimis pendulae, nec minus tuts inceduf Cum inquam, tot adminiculis Natura indigeat , vt arteris hs fecuriusa • domine ad dorfum perueniant ; per compendium potius , & ex confilip ate de induftria egifte cenferi poterit , fi ibi ingreffum molita eft , vbi citra 2 bages viam inlercionis fusinuenit immediatam . . jL Vena autem nutricula, etiamfi intra gyros inteftincrum inferta, in mentum poftea defeneret , eorundem tamen anfractibus haudquidqu, IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. t,cum neque in ventrefitaeofdem impediat , 6c Hepatis caute parti dorfo Nec br luta?, in hoc Apro rede infigatur , illudque non aliter fii/penium teneat , dum aded i mnoftratibus vfuuemre folet . Atque hatc fulius forfan alicui a me de mcubm' i fuiffe videbuntur , fed rei nouitas , ordinis peruerficas , & anato.mes ne gredi1.01" as, maiorem quoque lucem defiderabant . Verum non omnia fimul &: l. ... . • ; Vi: .. 1 : ; oc autem fpeculatione philofophica & anatomica dignifTimura cenfeo , Car'/B*‘ nili exiguo poli mortem tempore, animali huic vmbilicus exlcindacur ,,P0^ etro carnes ftetore corripiantur , vt nares etiam, nedum os illas longe ierint, id t in duram earundem radicitus imprcflam fer u at. Gotigit mihi te- VHnjsqno entum cuiufdam libelli a Felis /ernei vrina colpurcari.quod licet ablui flem malium_j us,odoris optimi aromatis confperfiffem , aeri di.ufifljme cxpofuiflettidmo f/niT&wi ?s poli annos aha Charta Pergamena cooperiri iyjjiflem* nihil tamen egi : dehocfiac’ pertinaciter virus illud inhadit , vt a reliquis plani fibris. is fepar.andus.mi- iftea fuerit . Hoc autem falis Ammoniaa , qui vrina ineffifetori eft adfcrE sal Ammo- lum , quem qui experiri volet, hic falem & calcem viuam in puluerem re- SusTct a abfque igne-., & abfque aqua , quod fupra quoque monui , mifceat , & eo temporis momento puluerem qualibet latrina fetenciorem experietur . :d & fors etiam ad hunc vmbilicum componendum ex lnteltinis portio dam deriuatur : quod licet monllrofum fit , m hominibus tamen' fiihmde ian a por- queaccidifTe Medicorum obferuationibus docemur . ..Simile .q i\[& Bemue- iinnadvm 6. de abditis refert: puerum odimeftrern fe curafle, -cuius vmbilicus digitis de' :uorexcreuerat ad penis fimilitudmem,ex quo fubjnde fpintu.serumpe- vnde medici indicabant , inteftini inde portipriem enatam fuillc . Hemue- carnem eam vinciens , ac fingulis diebus ardius deligans, llringen fqu e, prius deftitlt, quam praemortuam partem feliciter a bituliflet,; tlldque puer excrefeentia liberaffet . . • Petri Pau. arem ac geminam ferme hifloriam pauculos ante dies ad me perfcripfit Ptt. Medici* ti- us Calonis dodifs. TiferniTyberini, quod nunc duitatem Cafieiii dicunt, non m Tiferni Metaurenfis^xxodi vulgo nunc appellatur S. nAngeloin mado, Me- fematio, s, cuius arctiorem mihi amicitiam conciliauit C arolus Gratianus ex prima- ni portio", iobilitate eiufderh vrbis, vir & morum iucunditate , agendorum nego- bfiicum^e arn dexteritate ]{om trem tumidum haberet , quo in inteftinorum laceratione adefle figna d< bant: poftremo , quia nec mater in partu quicquam procer folitum palla 1 fet. Quare fe iudicare, vbi excrefcentia illa paulifper confumeretur , dudl hunc prorfus obliteratum iri , & per locum a Natura retrimentis dellinatt eadem deijcienda fore . Voluit igitur , vt arde fafciola fericea , omnis illa \ bilici prominentia ftringeretur, eaque ignito ferro inureretur, id quod fi cum fuccelTu peradhim fuit . Poft aliquot enim a natiuitate dies , puellus fc ablque eo, quod inteftini redti occlufio interior vllo inftrumento chirurg aperiretur,per idem>veluti naturo confuetum locum , feces depofuit , lac ii per alacriter fuxit , nutritus feliciter fuit, hodieque cum annum ferme poft talem fuum diem compleuerit , viuit valetque , obliterata illa omnino; crefcentia . Hoc ex Calori datis ad me Uteris excerpta, Medicorum filijsprq nere libuit . Mihi tamen magis perfuadetur, virulentum illum vaporem, Apri can contaminantem ex vrinaculo potius exhalare . Cui enim vfui in omnibus p fus Apris illis Americanis , intelfini portiuncula ad vmbilicum annedleretur,t Probabile neque intra vterum alui excrementa ( quod tamen vefica proftat ) neque rem hunc tra eundem , per hunc meatum excernantur ? Hoc autem vt credam,alijfq: VmbvafL> perfuadeam , mouent me, quo apud loannem Lerium in Nauigatione Brafilii ex Jrouenire e§0 caP*9* v^ de fetido quodam animali Sarigoy appellato loquitur, quodo, torem , inquit, a tBarbaris non comeditur . Nos autem hoc comedimus , extraSlis f renibus yunde fetor ille manabat . Ecce vt renes per quos veluti vrina deftillat/ nem fimiliter animalis huius carnem putore imbuere pofsinc, quod & in liro tAfro contingere poteft . Ceterum benignus ledtor non hoc lolumm miraculum Naturo fiilpiciat, plura fuo loco fequentur in alijs America anim tibus , quo in fummum nos fluporem rapient * Notat enim idem Lerius eod loco, nullas in quadrupedum genere animantes , figura noftratibus omninc miles in toto Brafilien/i orbe reperiri . Neque folere Tououpinambaultios exi aliquas , mfi perquam raro cicuratas domi educare . Atque de Apro Mcxics hoc fatis. Hr Locus nunc expofeeret , vt de noflri quoque orbis Apris , Suibufq. tnitil Pofiremo aliquid produceremus . Verum hoc abundantifsime aAldrouandus vel Dem^ !ibu°sder,hC rus pocius collegit, qui adiri poteft . Non polium mihi tamen temperare, c Ijum .dlCC dwubus faltem aliqua ex feriptoribus delibem , cum hos profertim min &em: IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. cg/9 sinentes in Americano hoc noftro abe/Te dixerimus , vt vcriufijiie aiiltMH^ ie magis difFerericiapatefcat . ; ‘g • ' ::rr:~ ,v - c imprimis quidem ex Arili.lA ift.,anim.cap»y0£fepWn?.* habent dentesdcbrfum 'entes,qtiiprus induijadaptariq. folentv ^Aprum:pnufquam in aliquem inuadtt , dentes exa- ferunt .. Cui rei teftimnio eH Homerus cum ait , zAlbum acuens dentem lb.j- cap. i o. Et Cjliius apud euudem ex OppianoXib.y. de venatione Cum rraw procumbit, ait, canibus 0* multishaClis debilitatus, dentem illius inflammato litu tantopere ignefeere dicunt > o >t fi quis de ceruice fetam detr aciam ad eiufdem n 'w Bitant is dentem admouerit , candens in orbem contrahatur , (ffr aduratur , ac fi nte canes infeBantes attigerit , fiatm ignita rvefltgia pelli ipforum imprimantur . uehinc elEnife fallor, quod antiquitus eodem modo locoq. fulmine afflatas,, ipri dente fauciatos haberent Hinc Venus apud Ouidium io. Mecamor- 'eos , Fulmen habent acres in aduncis dentibus oApri , huifumque mihi genus e [i • fine ratione*!! fabulis fides.eflfet habenda : cum, oAdonis, tantopere, ob pra?- :ntem formofitatem. ,a Venere adamatus Apri, dente fub inguine percuflfus > :ierit*qui in fui pofemodum nominis florem commutatus , hodieque Flos i uiis 3 herbula illa ChamarmdLon lacie aemulans flofeulo fuauerubence pra?- a Botanicis appellatur . Quapropter iure merito Martialis dixit e Dente timetur Aper. . lijVtcunque canibus mortem minetur hac beilia * quos lethaliter non raro ,hoc mihi tamen ab amicis venatoribus relatum memini : vifam.fibi all- ido liluellrgm feropham , a pluribus canibus ia ventre laudatam , ex quo ftina longo tradu prolapfa in terram decidifTent , quibus alius canis mor- :m interim dentem imiililfetv «orumque bonam partionem dum ipfa par- cum canibus ludaretur, partim curfu Ebi.confuleret, deuorafle • Eli enim • Canes & cApros irreconciliaBile odium > quodaek|Uedn Ceruos , Lupos , ies, aut alias feras illi tam infense exercent . riftoteles citato iam libro cap. 3 . Maribus dentes , inquit ,plures quam fdmi- vt in genere ouium, fuum, caprearum patet . Qua: luoa me: loco perpendentur . tamen rede noui, multo. in femellis Suibus,, quam maribus minores, es , illos praecipue quatuor ? qui foras cxeruntui* j^Cperiri . Ego inter Sce - nea Scropha: agretlis caput probe perpolitum tene6 > iit quo pr datam ak ’ ^unuumj muuu iea nutntiuum rr •Saffr me exHlic- Hinc redte Cyllius apud Mimum : Sus, mepuit Cicero, quid buhtp efcam , m quidem ne putrefieret , animam ipfam pro fale datam dicitejfe Chryfit qua pecude , quod erat ad n vefcendum hominibus apta , nihil genuit natura fiecum Ouam autem falubris Iit norrina rarn. piiniusw? “ t ^ 5 "wuowits apta , nirnt gemit natura f*cu?u aiimeca .& Quam autem falubris fic porcina caro, Galenus , &c} quae inde medicamenta Poffmt, P/Wconfujantur , ne pleraque tranferibere videamur, & vtp £,£££ noftr^ 3uoiin paribus adhuc Americanis nobis animalibus reftac, fat bunc. ciamus., %w_ ..... P E L 0 N 1 C H l AT L 0 Qjr 1 T Ll Ouis Peruana . 3 iXi: i,- ’. ' . ; . : '.T.H 20fj ■n oo , :•* 5C :,:rt.r. . i ' 1 < ’j j-j.rmq ' r j ! ' "i: i , •. r-r;:;tbo:’ , u. : -x*ic 33nstiij-i5:j£‘ i .* :j • < '■ i ,-i IO. FA ESCRIPTIO. j # ■ ii! 2 jdfflfiD riiuj, ■ X P. RrES S A hate ouis Peruanar Icon , pi&uramdxitis b imitatur , nili quod colium hic paulo elon!c?atlus v & pro diius fculpidebuiilet , ad Camelorum Iimiiitudmem .i C ;u:puc equinum propemodum videtur-. Aures eredas ancr dum porrigit . Tiotius color corporis fubfiauus eft,ma _ _ _ iu ventre albicat .. A capite ad caudam per dorii i, £ oifD nigra ducitur . Colium nigricantibus (imilii maculis variat# Ca-uda breuis lubfufea , 6c femora verfus falcata , atque i curua eft?. Pili non,^rifpiivi: ouilli , vel lanae Iimiles^ vepum equini pocitis j plani, & veluti c^pidura*, conijcere licet, molles ac deheitic Pedes biiul vngula: nigrefeunt . : 3 ; ■ rr L . . Jj SCHO- IO. F ABRI LYNCEI EXSQ SITI O NE. 66 i S C H O L I A eivsdem; ^ - - . IVnc priufquam Commentarium a uf picer , vifum fuit F. Gregorij de Boli - F.Greg.de «<*r,exa lallo, adeo huius opera ditefcunt , vtin Hifyanuts inde locupletillimi re- tit. Quia pritterquam quod elui fit valde commodum, omnis etiam gene- c^anturu . ■ 1 1 r r O oneris por merces ex vno in alterum locum traniportat . Imponitur autem ipii com- c.e; • niter centum & quinquaginta librarum , quarum qualibet fedecim pendet ias, onus .* & quod robulfius paulo eft, ducentas ac quinquaginta ferre non ifat. j lingulis diebus decem milliariorum iter abfoluunt, idque ad quinque dies it^usc6™ oues continuant, quarto enim vel quinto die plerunque quie(cunt,& fic ficianc. era etiam longiora ad quingenta milliaria perficere folent . Firmo ac fecu- Secure in- tdmodum,paffu incedunt , ita vt haud neceffe fit , farcinas diligentius iplis Ced.unt ' ^are, quando pradertim iam bene cicurate fuerunt . Occupantur maxime rafportandis minerali bus,prgcipue vero ex Monte Potofi Oppidi Imperialis tinuo trecenta millia horum animalium vedtur^ adhibentur ,yt ex monte vaIde oc* infedtum argentum, fiue venas metallicas argentiferas, ad illos artifices con- cupanciu* ant , qui argentum a petris ac fecibus feparant . Reuehunt poftrnoduiTL. undem montem commeatum, & alimenta, pro eorum qui fodinis prarfunt, peram fuam ibi infumunt , fuftentatione . da: Oues poil tertium itatis annum portare valent, Sc ad duodecimum vfq. ^art]ta0 euerant,quo exadi:o,iam fenio confebfe moriuntur. Eft ha?c beftia valde pi- borarepof ofa, cicur, domeftica,& ad Indorum naturam feu confuetudine maxime ac- ^ vmodata.Quando iter conficit, eique alicubi, mora diutula flando tranfigen- valde hxc eft i tum cautiflime genua demittit, tenditurque corpore fuo ad terrairu bdba’ rfum diredte fecundum longitudinem , ne ipfi quod portat onus de dorfo • cTelutn iuat, non iecus plane , atque Cameli facere confueuerunt . Quod fifibilo' J£kk a luo bendo imi- tatur . dic . Patientes funt in la- borando . bunc ri. one- Spuunt in vicinos . Collum . ALIA ANIMALIA NO VJE HISP.NARD. ANTvRECCHL a Tuo cludiore moueatur , erigit fe in pedes ftatim , fuumque decenter iter Noftu nu- agit, nec in alterutrum magis latus declinat . Comedit autem modo hic, r iqnua fumma do illic , vtcunque & vbicunque poteil . Nodu vero nunquam comedit , r fame come xima ljcct fame conficiatur, fed folum illud quod mterdiu dentibus rudi commolitum ingefiit,no , i mftfoica comuIentarivMam^i/frp W*» ... ' ? i * Ala fpe- cies Pacos di&a . . -I-*,!# • f tittQH Lanamnil# v- fi dlfit :tunt , nili harum ahqugyu^Qneratjas^ ftahtrqus cibum poftmpdnrn-aq veJJimenta /»^r»»» portant, qiiando’ hi campos proficifcuncur. Ita laha^n^.vtinfolo collo, ac capite phs &>& iiiio^alae-ttabcant ..quanti; r©ta lio.ftri.-^tus * & maximam eius proinde co » ^‘totacorpQre Mi jjftotim • > k^tx 's vt iCx , folati “ * i^uilo adhmkq alio artificiali colore-, j^nnum ,^oBd'cMc , qui cumartJr3 Vcpaifd^LanaAtf L, nigri diluti , rubruffi apikUe^quoque Vider h eftqueiprarura,,iana-M Sffimiparenturpanur, «quibus aula;af.fiue pe.tjftroj^t^ilraguk, g,^- ti,aieBfs-&ammaha infternutitUr, ac yeliimenmckmuro.variTeoncuto vtrl pan. ,-ferico bombycino naudquidquarrr.ceden.riii ,\ QruSu^quoqueiOuam nifi?a “ ;a alisacleticea fupell?xidHrawt t-Quin ex hacJaua panni quoqu^texuutur - '™™<> ‘ DafflafcetWs noftros,& «Matos io»t*ww,$ qui floridum fliumoolotetel . fe&teftsuM^ietiam jaaaamadh-ue coalant.. /• v\ ■ ; , ; colent fidis delicatiores j quam reliq^ j prp ci bis* qftimarL Qu a mnis ¥tr£q , tum & quotidianum ipfis alimentum praebeant. *2 ezoardict lapilli foedem H r&reant* verum patrui admodum* & vJte§7 ™*5w? upt pitukofe & propterea qubmagis regiones ad frigidum c?Iunwnddnt> fS Vi®£ aagis genbtatioxarum fe habeqt ip calidipribus prqt «7 cijs, quia ftatim moriuntur ex pruriginofi, & combufti fanguinis ,'^4^ C6 lexio> )ic . Quinimo in propria &a patria*, infirmitate kae^ fcabie viddi^t, berfe- ‘3‘>fttnt p*- 'exantur , in qua curanda Indi, mffimam bCUra-^adhibii^i-ex-f^Jphure & 2^*' *i!edin^mixto limmento/eAsinungendo: ;* ■ . 7 . - ? ; 1 ? - : -t a borant . ^ ^port^nemiaxime hic^ccidi^ViC $®kTMwm & quaque m^r hV HatlduM^piate. H^c «ia enim airimalig iKfo k'dl^#»^^ri/^3fiue^^ coniUtuebant:,; Horum ;c!impFimis]^^G"f? « condicor hiftoriae Liumlib, 1 4n gedis Seruy,mcm{i\\i;, q^iiiex cenKiirL,' li Rom. tanto futuro lmperio,jem;p;rimus inftituidaluberriiiiam . Cenfu ait- r°“cd§Jf“ ^^ItiyiB.quiE i b id em. L iuiu-s ^ quem ma^fterat-m^ttilegU-^ cdmtio irif ! in c$m\po M art w prima ibtfc adeffent^i iyjrtrUStuty. exercitam omnem yfit, mte, tu°s •” 'Ubn* hifaMM#d(pe&nAmm btffcw-. appelldtm^i^i^ mfwdtfinh faBmefi-. Lim hic cenfus populi , quinto quoq.exado anno jfoctjac luftrum, fine ex -f io illa nouaretur : fic pro qmnqwcBBa-d^enapore^quqd erat QrxcisMympias, rum dici Latinis capit . Pera^^em feilla Iqirfaciq in Campe Martio , Luftrum_, >rlan hac ipfqqua ego nuc habito VRB^. rcgioneAa4^^^/>^^,Erat Z %um- 1, vt apud eundem difeere ^^^Ucec^ib*^ 4g*fi-T&MmomqQ qui inter t v v Kkk 1 yRBEM <5 6 4 alia animalia novae hisp. nard. ant. recchi. vbi fuerit yn BE M esc Tyberim fuit confeeratas Marci , ^Martius deinde Campus dici Mmm Ex quo liquet, quicquid inter Capitolium ScTyberim interiacet , Campum fui( Martium . Nam Vrbs prima ad Capitolium finiebatur. Ne quis forfan exiftit Campum Martium lolummodo illum cenleri, qui flumini vicinior, hodiec quafi folus id nominis apud Kpmanos nollros adeptus eft . M,ni tria 1 Veturtilfimum autem inftitutumfuifle , Marti dida hate tria animalia i Su ta- molari, ex M- Catone fummo antiqua ‘Kpma Imperatore , Senatore & Orato solabatur. ^ fe ruffrca doceri pofTumus , cuius me verba , quo prilcam magis redolent tinitatem , eo deledanc magis : qus Lcdori etiam grata fore exiltimo , ide! Verba Ca- fubiurvo . tAgrum lusitare [ir oportet imperans Solitaurilia ( fiue Suouetauril ^'«1^ circumagi cum diuis evolent ibus . Stcdicito . Mars pater, te precor , qufoqut , vti molens propitius mihi , domo , familiaque noflra , quoists rei ergo agrum , terram ,] dumque meum , folitaurilia circumagi ittfs , mti in morbos mtfos , inuifofquemidi tatem , -vaffitudmemque , calamitates , mtemperie/que prohibejfis, defendas, ai runcefque : mineta , tu fruges, frumenta mtique , mirgultaque grandire , benequet rsire [mas, pafiores, pecuaque [alus feruaffts , duifque bonam falutem, Wf« nemque mih, , domui , familiaque noflra . Et paulo poft , vbi porcum , inquit , i Cui de_> motabis , agnum, evitulumque. Plura d e Suouetaurilibus , Soli U Sollitamh foiitaurt- aperies apud Dionyf. H alicarnaf, Cornelium 'Tacitum, Quintilianum, FeHu prime!”' jjfconium Padtanum , & alios , qui etymi etiam rationem , quam hic lubens . linquo , afferunt . r ... r, . An horti* An vero hiec tria animalia Marti accepta * an inimica fucrinty quod,^ andqu* {Jmilibus hoftijs dubitare licet , non eft longioris indaginis hic locus . Sup fnimica: ex Labeonis mente apud Macrobium , iSVfj Terrae videbatur ideo o at te- quia Tegetem , quam Ceres mortalibus tribuit , porca depafta effet : ideoque, **“* * uifa pouus Dese , quam grata fuiffe , afferebatur , Quare in Mecamorpt nuidio Prima putatur 1 IJ « ' • HoHia Sus merui ffe mori , quia ftmiria pando 0 1' ■\ r :3i Eruerit roflro ,- fpemque interceperit anni At Goropius meus lib.5. Gallicorum : Egregium 'vero , ait , epulum Cereri appotp qui inimicum animal apponunt . Idem faciunt videlicet , fi ludaoad commium ^ Qaid ouis [olam fitillam dent comedendam . Ne vero & pacatiflimas Oui deeffet,quam culp TSL affingerent, vt ad facrificium raperetur Ouidio 1 Faftor. Verbenas carpfife dicu icret • Pauit ouis pratum , 'verbenafq . improba carpfit , Quas pia Dijs ruris ferre folebat anus . improba- Aft mihi hoftiae grat£ femper , pura? , fincera; 6c immaculata effe debew ST °" fe fuerunt . Et propterea a Mi-Varrone de Re ruft. cap. 1 1 - porculi non nili 1 cimo iam die mundiores fadti * Ttcfihcio adhibebantur, & ob id Puriyfiw*1 Sacres appellabantur. Qui etiam loci Plautini in Menachmo meminit, cuius tiffimi Poetae hxc verba funt. - zAdolcfens quibus hic pretijs porci 'veneunt * . Sacres yfnceri ? nummos eos d me accipe % hbe te piari de mea pecunia y ( " - N am ego quideminf anum tjfe te certo fcio IKEEZ. 'A ‘i i . i-. Si IO. FABRI L YNCEI EXPOSITIONE. W{ miki nioleftus homini ignoto . Hoftiae no debent efle ouertn facrifici js leSifetluriy ipfa fimilitudine placitura, vt annus proueniret fecundior: rra effim hoc tempore grauida quoque confpicitur . Perdicalia , Sc Fordicalia abantur iftiufmodi facrificia ; & Hordicatia , quia Vacca prxvpxms Varroni rda dicebatur . Ouid.^. Faft. hasc habet . < Nunc grauidum pecus ejl , grauida quoque femina terra , ‘ - a T dluri' plena Vitfima plena datur. -• • ? veris principio, propter pabuli praftantiam , pinguiffirni quoque agni im- >labantur,vt videre eft 1. Georg. Tibullus eo alludit1 5 . £leg. ii : ’ ’ ' v cAgna cadet vobis , quam circum ruilica pubes Clamet lo mtffes , 0* bona vina date . c - 1 ‘ ' ' Qa^inhoi |ue acceptiores thf^rBBl(i atquo fequS* rrm,o rui chriohi&robuftiorafeblob^^ -entiles etiam 'fyktoni fiib m^a&^ecudteni dedif abafntv vrWW^hkbetft ^rdmittitei3iif J’L^li0 sr.lV. rr; • A 7 e" : vow 7 W * . U' Ouis oliai Terra etiam aliqhahdoceu nigi^i^d^? & itutta 'Artetem ad rollairdnndjpm triarie r 3uium efus,& vfiis tafh antiquhs eff, vt ^rnxdeTe;^ )hmas fuiffe,ab hominibus comp^tien^ltc , 1. in quit, Jummum gt ddum:'j^ijfe-ndtkrdcB , ctim viderent Bmines eicijs rebus , Pafto titia inuiolatd vitro ferret terra , ex huc Vitdin fecundati defdendi/fe pafioritia W , e feris SwcS e agreflibus , vt ex arboribus ac nbirguMs- decerpendo jrlanden) garhfiitdi , mora , ptum cffc * aque colligerent ad vfum :fc exanimalibus, cum propter eandem njtilitatem , qua rajhum adhibitum : ad corpus VeBimm; &. pelles" attulerint . ' 'Terlid ' deM$fgMti\ ita patior ali ad agriculturam defcendermtf!': ' ■ ^ */-*' ' * 'T1 x " • j K k k 3 Et Huius cau* fa & ani- malis pia* qi ditas & ytilicaj fuit • An caro a* gnina olim fuerit ia-j pretio , *".f5 n' 2V>"' icijSig * Caro ver- uecinalau* ijatur • .'■"'io z;'.0 Hiftanica pijcrctWmV ?’dot! 35 H ;r. .. i’ ab -mi tnicriri vugIu:'.: :a PcdleiRe- mana . 66§ ALIA ANIMALIA NO\T£ HISP. NARDI- ANT. RECCHI. Et quid ni hoc fa&um exiftimemus ?cum Oues. ferarum omnium (fi autem has quoque exiHtifle grauiffimi fcriptis prodiderunt authores) placi fima? fint , ac quieciiljma??& facillima cura mapihefcant.yE/ww profe&o li 6. cap. 5 5. maxime animalium oues ad parendum faciles funt , inquit , l nim adrverba paf oribus obediunt> (£/ canibus obtemperant , 0* Capras fequmtur , fi\ 0 inter fe amam , Luporum infidijs minus idcirco patent , quod non ita feparatii reliquis errant , quemafrnodu^ f ingul # Capra d gregibus fui sf gregantur , VriUtatem autem patoribus iuis maximam viuentes , dum lanam pra?be & varia ladis.opera.minircrant , 6 c plurimam in cibis quoque occifae afferu, Npn ignoro tamen nonneminem vix agninam carnem commendare, exi Horati j. Loco Jib .epilti.epill. 1 5. Patinas canabat omafi » ; \ > s ZJilis pt) agnini , FuiiTe tamen igninum caput inter gulte cupedias, ab lAthento olim repofltum , i Plauto walt agnina , veteribus in deliti js habita effe obferuatum , Aldmam refert glaucinis his in Pfeudolo verbis . Pfudole arce ffe hoflias \ V iShmas , Unios , . Velcun eqij^qin Sarnrgia , Libanotide coronaria quam Rofm; ifb ^ JUoipjqf, . aiijs aromata prope, olentibus herbis. -& fri ci^us ^ae^ quqque^iLi^qi]pliberiore 3 quibus omnibus , & carni nimia a mitur. humiqif^i. q^racquiritur gratiflimus , compa&ior denique, fi1 Cpmg^difiinaa roboratur , Tradit autem pamianus C LfucsLuJiianus ,hac etiam terapefiatein HiJ pania regujos multos , quos pal re^, inquit ,Ht[p,q#i jocant. ,;tricqna£t quadragena millia, ouium pofcidere Proximam, ab hisreor>.dignitatem,meretur,nollra hic verueeum caro, qui Oftienft agrp,eiqn.e\finiitimo Portuenf, confim ilibus fere pafcuis /aginantur. I uem enim, ad maris illa httora^ecimo ab vrbe lapide , ad qua? non fcmel an plufculos diuerti annos, vt Hortum, Pontificium no (Irum Vaticanum , mari tini inde petitis piantis ornarem , plurimam' Rofmarini illius copiam fponten1 fcentem, in filuulis illis & dumetis campellribus, Bernardinus Gomefmo^ dem hb. 1. Defale ; vix in vllo alio locorum fe luauiores , teneriores, ac pingui j-es verueeinas carnes , quam has Romanas feu OlUenfes guftaffe affirmau quas elotes eifdem prtt ter didas herbas , ipfi pr^cipue fali tribuit. Circu; tufi enim funt hi agri multis paludibus atque Salinis . Salem autem peo maxime IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. «$7 meprodeffe Plutarchus & qu£erit; & prxgnantes quaefiti huius rationes, cit. t n — ■ on improbabili igitur conie&ura duci quis cum Varrone ppmt, fi aiierat K«ge» & ritum fiudium , quod apud Veteres adeo viguit , vt non Reges id modo ^paito ;uepnt } fed eciam Deos luos immortales Homerus, Apollinem fcilicet , faer- w,Mwrwm pallores fecerit.Ecapud Apolltmum Orpheus Nymphas $!&{**, ift , vt fchplialles interpretatur, ouium curam gerentes , appellauit . Nqa> )it isiturjfi quis inquam , dicar, primos omnium paftores ouium facile pa- ium pecudum greges fociare curare caspiiTe ? ad maiora poftmodum ar- :a tranfijilc-’ f . r ■ erum ad noftras nunc oues Peruanas redeamus . De quibus quid ali) etiam DeO»« >tores memorix prodiderint, volupe eil hic memorare, vt nofira magis hi- aiwunfati a yel dilucidetur, vel fi aliqua fe ingerit vanetas,dexcre eadem explicetur , ^lTudln- Ltopm non omnes mihi nunc ad manus libri funt * ex Ald> Quando , qux u»r • te de Ouium loco habet , paucula huc tranlcribam . /» Cperu, inquit ,regio^ mod fit calida , oues ad a fellor um magnitudinem crefcere a ferit Car dantis i» opere cardanus. erum Varietate, longis cruribus ycraJfo cor pore, capite longo ,c ollo (gfp effigie qttaft Ca - > carne optima , aenorum maxime , casiratos aratrum ducere , (efr dorfo ferre ligna, lid, non clamare nec molestos effe , colore effi albo , nigro (efi cinereo. Et Leuinus leuwusA- lonms Gandchruganies AI iddelburgerfs, in opere de Veruut# regionis inuentio- : rebus mea getiis, de hiiceouibus diligenter in hxc verba feribie , Equo- genitm quanquam imparibus , z? ineptis ad bellum /viribus , ouium copia [up* loco;noltratibus ouibus.amentiam aifignat , & mores ftultiifimos , Oui/e genus quadrupedum omnium ineptijfmum, dicit, cum J vbi adores tentoria erigebant , & fuccenfis lignis potu ac is viarum tasdio medebantur . Si iter longum conficere coguntur , qua- fmgulis diebus leucas abfoluunt : fin vnius folius iter diei aggrediantur: > vel decem etiam leucas emetiuntur . Quas fequente capite de TStzpardicis jibus , quorum ex his ouibus , Pacis nempe , aliqui extrahuntur , fed, vt fu- pioque didum, minimas efficacias *, ea ad alium a nobis locum referuantur, lata opera forfitan de *Bezpar fuerit dilputandum . qu* d*-> xtnnes 'Baptifta Corttfius Medicus Me fanen fis in fuo laboriofo , ingeniofo ta- ^s2n0U1g“f 1 Milcellaneorum medicorum opere, Decade lapidis hilloriam de iens ex lofna Ferro duorum meminit horum animalium, Glama & Paci . Et beat. Majt efife maiorem Paco, & vbi cum onere ceciderit illa& forfan irritetur, \ nonnunquam bile commoueri , vt mordeat, & fimul quicquid comederit [berit,ados reuocet,& huius partem violenter in hominum faciem infpuat. >aco nihil aliud addit, quam obftinationem ipfi fummam , quas vocabulo r Indis defignatur,inefle : carnem etiam habere fapidam,& vtilem . i quas adhuc reliant , ad ouium harum naturam explicandam attinentia-» , videam» pud alios rerum Indicarum Occidental. Scriptores legi poliunt : non lubec huc fcnpcore?. liatfanlctibere . Hoc vnum interim non leue alicui dubium ciere pofsit: reuera inter oues hasc animalia cenfenda veniant ? Ego profedo , quid hic Dubitatur i conftituam, non habeo . Formalia oues , fi gibbolitasj & ftrumofitas 0 e fierTt j cum Camebs haud difficulter conuenirent: Bifulcas imprimis funt, 10 capite , elongato collo , ruminant, & non lunt cornigeras : quod iMrtsto- neant? ,5 nulli excornium, excepto Camelo & pilee Scaro, concefsk : qui , Idem lib. $• :,anim.cap.i’.aiti quod <-vter que ma$&- femina Camelus , totam diem coitu tranfi* iquodluprade nofiris his qubq. Indicis ouibus afieruimus. Cruribus quoq. elorum more , onera aut depolituras , aut recepturas, (e hinni componunt . Ltqui hasc non prorlus euincunt argumenta , licet enim excornes fmt hx 5, fors hoc non mutat fpeciem fubito .Cum 'Boues etiam in Scythia Hippo* rj lib. de aere, aquis & locis, abfque cornibus nalci teftatum reliquerit, quod frigore regionis cornua eis non emicantur. Et ceruas Ariffi & fenfu tefto , riibus carent , & pleraeque in Gallia , quod Scaliger quoque aduertit , & in-» mnia fine cornibus feminae oues funt : non ita in Italia tamen, vbi arietes e quoque pra: alijs regionibus cornibus luxuriant . Vidi hic non bicornes modo . — — 670 ALIA ANIMALIA NOVjE.HISP. NARDI 'ANT. r-ecchi. ex denti- modo , fed tricornes: ^quadricornes ,.quinquecornes,.&i fecornes^ Vnic< veHo.afb" nondum confpexi . ; • : . mi pocuif- Quod fi jenihi capitis earum, aut folorum copia deminmconcefili fUiflfei ad Qm>an ad Camdcs accederent:, .magis perfedte , quoddn.alijs quoque.pi ti.ammahbus ,;diiudica.fiem . Carere ecTs dentibusmciforijs lirfnperiore ^ilja , &..ipinferipr© duos grandiores &ere£Honesexdnciloribus-,emiriere in.hliioria notatumiuit .* Horum occafione hic plura de bidentibus dicere fon ytyig&m tam,eh ad ipolitioris tantum. literatur^ viros- pertinet ^quan aptjd AUromnd^m. yyb.ide Pa.rtrp&atv videre poteris j fatis bene enucleaj /n fiii ge- Quid ? fi quis haqc hunc P4wj©yaee Ott£syQQc Camelos > ied iiii a £mmaiu?C ris ‘appeilarec- 1 nenvideo cur grani ter ideo: peccaret . Nequeer Arifto.teIi!propterca^rrpr^0ingendii& foreo^quod praeter /cornigera iolun terr^qqad/jUpedia Qam elamjT um i 0 a pe feripfit:h^ atatemPer^w^.noftra pecu nec cornigeras fint , nec Qar&eli i ruminent tamen -Ignoti enim. nulla fc Ariftoteiis da , aiu^dem^ntia ellj^^^^c^-.ajitem nec animalia Notu mundi efiefei VZmtor iyilaf ppflj. y cr^d-iSi-c,-! W:pr a quorum tc ridam . da regione brutae &, piatas iplas longe exulare,ob w£tw$3$& . ». „ nes quafdam , a fenfu & e^perientiaLunditus iam eW&,v&-Tolo datas’; vol !. ■ ... WlftHMI1. ^w^-4fplurimai ^fWaha^^oRriseilentiaJiquadaratioi^ * ' j r.: alii§ ^$n$q-ue fitpnuEquoromun ihtiu&i fiHWtPtKW.af- @Hffi tiPlIpcarevVielitipei; me licebit : fih miniis , Oues l ui g< iVFIS^nl^qne enirn hiftptian) jinore.s , ac proprietates IjriiKiD exanimet)jrquid ^n.Hqje.are ag credere opus fuent,probe!&5 eorellina inteli E* dp Quiiim earundem Icabie, & huius medelae P^.uLeAPPP,ult:i 9$M qoftfif ea plane quibus conuepiurit:f 'Quandoquidf nollra cqntagioia hac.Jue, vnde AiQtkida faEta p ecu$ tot um corru mpi t ou ;/# , Nofrrs o- r^ro.cpprjpjpntur^-iulpiiureetia.m redte percurantur, G,um enim.aute; a Peruanis^i - °s v W nc 1 fi u a t u o r , 7^« r a n.i m i gratia, &-ad motem inde /anuarij didUitifii bodveTa°nr: *°&*\ proprium, yidpndarum,& colligendaru ibidem Rirpiiimc agr r»:m^ pro fici Icerem ur , Ego &c Hernicus £ormnus> folertillimus pharmacop f? f9irHfoB^7?°^plIe^,,a]nicus mihi pe-rchar us vidimus, per .MwUa.M •~^r i lanore noulans ^rara. odorf* /-Ai r^rrm „ «j < >i Corumus * V' :} i - ”* ' * r .7 3 ; 7‘ V V ■ttrf VU;*V MMWVf ^iunT nir” vpifi0^musici(cit^remur, oues./cabie daborare reipondebant > cui tinam ha- reus ldc .breuiiEmus,duui,us mederetur > JDiftat . autem hic a TdbuitfiM ber . — er..'. — — n i _ 11.’ . ..1 cjuatuoi pa filium millibus , quod Qhw ift/artialtJ quoque i , Epig* ij i n Qfi aquarum ^ ; ^ ^ • : • - ‘rrr .. , origo 8^ • ia . ,,.l ptogre mi. fyr*»mtfWeJ4Wnydt^ ’ ? fcou p Sed, ne hic iterum nimietatem accufes \y ; - . meam lebtor, h sede Ouibus Feruanis fatis fiinto . tOl-L Tempus in ducit -ma- gnarn re- rum iVleta- morpho- (in. Albulae o- lim in vfti medico laudatiffi- m$ nunc in defiie- tudinem abierunt. Recentia & abfencia veteribus & propin- quis praefe runtur . AT 0- ALIA ANIMALIA NOVAE HISP, NARD. ANT. R.ECCH T 0 ,T 0 T L ALCAT2{AZ. Onocrotalus Mexicanus dentatus ; .» OSTRVM in hac Aue crocei efl: coloris, dentes alb gua rubefeit , qu^e non fatis porreda apparet. Sacc quem pifcatoriam pera dicere queasfinferiori roftro i ex rubro flauefcens pendet , plurimis ijfque rubellis f venulifq. diftindus. Superioris acumen roftri,vngu Lhr recurui,ad inferiora prominet . Oculorum atea £ quorum albumen croceum , pupilla rubet , cuius cen citrinefcit. Circulus vero tunicas oculorum ambiens, albus eft adrrtoc vt i. aaec colorum varietas , miram intuenti hos oculos delectationem prae Totam hanc peripheriam alia adhuc exterior linea ambit, carnei coloris, ribus incipiens ( quas oculis funt vicinifsimas ) ad aures recurrens , St ab h oris ridum pertingens . Cauterum caput ^albicat, crifta ad collum reflexa, cioceaque , & denfa confpicitur . Collum integrum , & venter inferiori ad caudam vfque albentis funt , & fuauerubentis coloris . Alarum pr; pium candicat, poftea nigret , dein iterum albet, extrema in longum dc nigrent . Cauda capiti ac criftae, colore refpondct . Pedes trifidi diftin&i aj rentes , intermedia tamen membrana cohaerentes, vngues confpicui,ai curui , calcar inpofteriore pedis parce ,- crocei coloris omnia, rubedine tu mi xta . Fotus animalis huius habitus magnam auem repraefentare vid< m qua hoc etiam valde mirabile effquod dentes, vel dentata roftra habeat, bus ili ac, quas noftris in regionibus vel captas vidimus, vel deferiptas legir prorfus carent. ' ' • ■ - r ATOtl IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. *A T ' 0 T 0 7- l, Onocrotalus Mtxicdnus non dentatus. iOh >>■ IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO; ;r;cinoirji..'; ' ii \ > V I S iiafc vt clare patete priori congener eft ; hjec. iola in- ifferei ter vtramque differentia confpicitur quod dentes in hac nulli adfint.In fuperiori roftri parte membranaceum quid eminet , eiufdem cum roftro coloris , rubri nimirum, quo facculus etiam venis hinc inde difcurrentibus tin&us ap- paret . Oculi in hac omnino minores , quorum medium nigricat, circulus autem & veluti halo, ipfos ambiens, eft :us * In crifta plures, fubtiliores, ac longiores funt pluma?. Reliquum cor- k alae, a priore aue non differunt colore . Pedes autem non flauenrffed ru- . Sacculus in vtraque alite principium fuum a gutture defumir , & ad ro- dque inferioris extremum protenditur , & vt apparet, cum hociplo pertu* peruio continuatur Lingua in hac tota rubra, quse confpiciendam valde tbet „ Adeft tamen adhuc infignis in vtriufque collo di fcrepantia , vt in- i eft m^ifeftum j quod illud in priore cygnamm quali ob longitudinem, olumbaceum veluti, ob breuitatem exiftat. . V;-." ff!Uf,'| u >n Ut \ 1 - ■ U . ^ S C H O L I A EIVSDE M. Dmiranda magis , abftrufiora , & pluribus inuoluta < controuerftjs , non puto in vniuerlo animaririum genere , quam quod Attium eft , a natu- n Scriptoribus hiftoriarum, literis confignatafuille, Caulam hanc ego effe perplexa"1 conijcio , quod a noftra , in qua nos viuimus regione , pleraque aues dita mas. volent , quas aerias habitare domos , vt plurimum affolent . Quare altes dixit : Benedicite omnes ^volucres cali Domino , per edum aerem iplum igenddi Hinc mirum minime eft , ii piinorcm earundem , quam alia- L 1 1 rum / *74 ALIA ANIMALIA NO\L£ HISP. NARD. ANT. RECCHI. rumbeftiarum quas terram & aquas incolunt , notitiam poffidemus , fi tam exterum corporis habitum , quam mores atque ingenium earundem fideremus . •v .... . Quibus Maximam itaque gratiam debemus Aristoteli, Plinio, Solino, Ailiano & tAl Turimim* Ma*no , qui auium diffufam nobis cognitionem reliquerunt: nec minoret Sebea.nas Junioribus Vlyffi Aldrouando , qui tribus luis Ornithologias voluminibus hdST poileritati confignauit, quas antiquorum non modo fcripta dilucidarunt, ft veteribus noua plurima adiunxerunt. Verumenimuerojcum Natura campus tam fit amplus, vtre&e Plinius c rit , Nos omnem expenmentis naturam afiequtnon pofie , nedum vt vnius hoir vita, breuis illa & arumnofa , peruideat omnia •, commendandi lunt quor cunque ftiam conatus, qui antiquis recentia, & non raro veriora add< moliuntur . Ex horum ego numero laudare polium llluftrifs. Equitem Ca Cafsianus * - ' J? . , ■ V- ^ 1 , , n » n - /» . . / . . . yl A «t>4 t f *-» M *-V» (1 « «1 M r - K «Ia Puteusiyn n^mPutestm L ynceum, &c Carolum ^Antonium ijafius Germanum , nobile par rolus Ant. trdiru . dantsimfr ( jgueis non defdias molles , nec marcida luxu in animal, hift. enu- cleanda . Otia , nec fomnos animus permittit meries ) Qui animi fQitbcdtTg^atia £d rucundiffimam animalium contemplationer grauioribus fubinde negotijs ftudijfque diuertentes , nullis parcunt fumptil vt ex peregrinis eriacn regionibus aAum conquirant, 6d pr^fertim domi jiiicc neant .atque txadmLti ent^per proprium ad rd opem deputatu pidtorem delin quoque curent , liurrcifolum ob finem i vt veritatem , quas tam profundo la Puteo. , exhoc eodemvqui lpfwprio nomine , & armis Gentilitijs eft datus , t fcentur , & Naturae ftudiofis libentiffime communicent vniuerfis. Id ( i an fa nuper quidem fimili cum ipfisftadio decurrrensj/^tf. Petrus Qlinal.V . Dc oimaeauia familiaris eorunde m,in prasclaro fuo Romae euulgato Auiario comprobau: num lauda perp}cxam autemefie auium hiftoriam,vcl hinc faltem dignofcere licet enim iam nihil dicam de auibus illis, quas etiam Plinius lib. i o.cap 4 9 pro f Cur auium l°fis habet, alatos cftePegafij exvolucriu genere, & Gryphas aurita roifri ai tractatio fit cicat:e , licet idem lib. 7. cap.x. ex Herodoto &c aAnilea Arimafftos ad Septen ptrplexa’ nem ficos populos , ( fine vlla ferehasficatione ) cum gryphis ferarum vo. Fabuiofx genere, vt aurum his cuftodientibus eripiant , bellum gerere fcribat . Et f. la quoque fit, ex b emocri tt. m ente aues efie,ex quarum confulo fanguinefer nalcatur, quem qui comederit, alitum colloquia fit incelledturus . V t inqc de his ac fimihbus nugis nihil memorem •, an non asquum fuerit , de alijs 1 nullis dubijs non minus, quanniis pro certiffimis a< nonnemine creditis, in rere,& quid firmi ftatuendum fit, iemel tandem explorare ? aues Praeter fa- buus me- Et de Phoenice quidem quid referam ? de qua licet rTltnius dubitet, ras funr tamen apud eundem , hanc annis viuere dixit centum & iexaginta,& fenef* 3 du- JL • j inr\ multa bia in aui tem, ex Cafias & Thuris furculis conlkuere nidum, rogumq. replere odori ra!;ViXpl°' & fuperemori : atque vt Herodotus Mela, iWitfwjjplurefque fide digni Scripi Dephocm- conteilantur, inde renafci quoque . Quid de Vulture ? num verum fit,omr hoc auium genere efTefoe minas, vt ASltanus affirmat, quas ex vento concip ideoque nec nidificent, nec oua ponant & excludant, ledffiitim alatos & rnai IU cc De Vultu re . j tl. IO. FABRI iYNQEI EXPOSITIONE. 67S s pullos pariant . Quid de auibus illis ? quas Pernecas quidam dodiffin-fi vi- FerneBas a!ijvocant,& Anates Scoticas in Scotia & Hibernia ex putrido li- De Anati- 3 in mare delapfo nafci fcribut, quas ideo quadragefimali ieiunio effles cen- cb“s. Scoti' G veluti ab animantibus non procreatas e /anguine . De his Fabius Columna icem nofter circa finem Phytobafani fui, dodiflime difputat,& 'Falam marina :ietn efle arguit . Quid de Ifida aue ? cuius detradram cum plumis pellem, & ieti affixam Libro de Flatura rerum Author , &alij tradunt, quotannis pen- DeiUda: mutare, ac fi auis yuiqi Qt,Albertus magnus hoc negat, Simon Adaiolus vero in bus luis Canicularibus , adhuc Neapoli id videri afleueranter affirmat . Simon Ma* Apud hunc eundem Maiolum fexcenta alia de noftri etiam Orbis auibus re- uJq“al°1- ies, eriri audader pernegarunt . Quare nec ego operam omnino Infero, nec me labor iflegr ambit fi eandem ad- >uero diligentia in Auibus ,quas pra? manibus nunc habeo, qua in Quadrupe- dus a me hiftorico ftilo expeditis, vel prgftici, vel pr^ftare falce annilus fui , cu .Gregorio prsfertim in his parum adiutus fuerim: operi itaque me accingo . Commodum certe euenit,vc Quem Peruanam ruminante fcilicet beftiam, Auis ncinfequatur inter omnes forfan volucres, h?c fola illud admirationis habes, ruminanti quid fimile moliatur, Onocrotalus nimirum, de quo Plinius hb. I Qt ruminans ‘•47*^?c concepta verba habet .Olorum fimilitudinem Onocrotali habent, nec di fla- ruminarem xt firmarentur omnino, ni fi faucibus ipfis inejset alterius ruteri genus. Huc omnia inex- fequfturl^ iis animal cogent , mira vt fu capacitate. Mox per fecla rapina fenfm inde in os reddi - i vera aluu ruminatis modo, refer t.G allia hos Septentrionalis proxima Oceano, mittit, \tqui vt vt fit,Cygno in multis Onocrotalum ede fimilem,cum vtneq aues fint •VoAffiue palmipedes, & aquas non modo ament , fed in his ob pedunu, cipue ftruduram, etia natentjquod Ciconiic, Arde^,& Grues, licet frequen- me aquis adfint3facere tamen raro (olent, quibus volatus quam natatio ma- congruit: & vt corporis ftatura , & pennarum colore vix etiam differant i quod Cygm c&xididdsiwcd, Onocrotali alterius coloris elle polsinr,qui etiam, vt Conueniuc ii videtur , Cygnis longe maiores excrefcunt ) vt ob didam iam fimilitudi- inter ie_, a , aAldrouandus etiam in tertio fua: Grnubologiee volumine (fygno Onocrota- Onooou- fubiungere no dubitauerit. Differunt tamen haud parum, no ob ingluuiem lus* vt Plin. vocat, vterum) lolummodorollro fubnexam , fed ipsa etiam forma L 1 1 z tam i 676 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. RECCHT tam roftri , quod longius multo efl m Onocrotalo , quam colli , quod vice v in Cygno longitudine praecellit. Haec mihi vtramq. gnauiter intuenti ai comperta funt , non lolum cum pohtiilimum ex Cygnr( quem fel. mem. i gtr.tus Csfannus Lynceus mihi donauerac ) Iceleton confici curarem, quod d adhuc mea: afferuo*, led cum aliquoties Onocrotalum viuum quoq. Roma A: lubileo i 6zj. vifum accedererru . Quiritur Verumenimuero, antequam de proprio hic ego quicquam didturus fum, ad quodna j ratione inftitgti difquiredum erit , fub quo nam auium genere Onocrota Onocrota. coliocandum cenieamus.ht an communi pr^ceptori noitro Arifloteli is in neat? r 1 tuerit?De hoc enim plurimum inter le aAldrouandus , & Germanus Ornithc gus(a quo Aldrouandus pleraq. in fuos defumpta commentarios tranllulit) al cantur.Et efl haec non omnino de nihilo difputatio. Aldrouandus igitur in vt bulo ftatim lu£ de Onocrotalo tr a&ationis, Sed priufquam.ait,huiufce alitis hi flor exordiar ,beneuolum le olorem uolo admonitum ,eum Vero PotiJJlm umqut Ornitbdcvi (’ Aidrouan- autem nomine Gelherum intelligit ) de auibus lucubrationes legit , ne vnd .cum SoS Onocrotalum diuerjum d Pelecane Ariftoteln exifhm et.Grntt hologs enim ptlecun {fu; Pff C Ono ’vocant recentioresfPeUcanus) Ardea genus ejl. V ulc igitur. A 'Arcuandus, cum apud v crotalum. Hotelem ,nufqua Onocrotali voxreperiatur , quotielcunq. P elecan apud lpiuni gitur,intelligi a nobis Onocrotalum debere. Quam eciamopinionem iua^' lir; videntur (imis probari polTeargumetis,fibi perluadet. Interpretes Anfiotdts Ga^t L . gnaZ/E?- liger, & ante hos Plinius, pro Pelecane Plateam reponu i.Cum enim Anf7.hu. qF terpreces?* animal. cap. r o . d i x i fle t , P 'late a (Grqc u m verbum elF Wa )fluuiaii'is conchas < iufiulas Uuefq. deuorat , quas rubi Jua inglutti? coxerit , euomit , vt hiantibus iamle? teflis exuens, atque edat. Et hxc ex Gazae verfione . H aec ipfiiiima pene verba Hi potius mus lib. i o.cap. 40. repetit. P/atea,ait?cum deuoratis fe impleuit conchis , calore ver vocancpla- coflas euomit , atque ita ex ijs efculentas legit , te fias excernens . Plinius igitur , qi tcam . c Artfioteles Pelecani tribuit, ad P lateam, & non Onocrotalum, traduxit. Quin dii fo etiam capite de Onocrotalo locutus eiF,quem locum lupra attulimus , cum gno Onocrotalum fimillimum fecit . Volui porro ad valla S caliger i Patris commentaria, ceu aliquod veritatis scalper bunal appellare, vt ipfe aequum fe iudicem inter litigantes hofce interponere fcdampS- rixas ^as tan<^em coponeret. Verum nihil extorfi,hic enim modo affirmat, r boiogice do negat, & nos fub cultro relmquit.Cum enim oArtfi. lib. 8 cap. 1 4.vt ipfe ( ioquuur ’ tum Scaliger diuidit,dixilTet,£f Platea locum mutant, volantq. d Strymone fluuu Danubium ,at que ibi parium. S caliger Exc in commentario, nixui** Platea exh Decimo, quem miror, quod nomen Gracum non appofuit . Qui Plateam (efi Onocrotal putant ejfe eafdem aues, Plmij authoritate fuam fi^velint, tueri po fiunt opinionem : c detur tamen eas diuerfas facere . Onocrotalum quidem Gallia jeptentrionahs f incolam ; at Plateam zAnflotcles Strymonis, 6* Danubij . Hic idem Scalper rnen ad iam AnHotelis laudatum locum 9. HilFor. rPlateas quainfiuuijs gunt , dcuorant maenas conchas , ea fque Uues ffigc. H xc in commentario adi git. Plinius in Decimo Plateam rtriKctra o mimcm rd^ov . Quod Hpe Arift. dixerit Pelecanem fuum ingerere conchas in ingluuiem &c. Veruntamen ha?c, yc quod res eft, dicam , non talia fune , qu e fi Ornitho- ««tamen ;otauere velim , in partes Aldrouandi me trahere valeant , Neque etiam Or- Pa™mmo- hologi rationes eiufmodi funr, qua?, vt ipfis aftentiar , me cogere poffinc . ^ emt huic plane , quod nonnullis luris & a?qui peritis accidere iolet, qui bo- n dum caulam & actionem , non bonis fatis, firmifq. legibus tueri moliun- > fine fuo haudquaquam potiuntur . Quod autem Aldrouandus minoris efficacia? argumentum, St primo loco , Pr;mum ,, )d maximum tamen eft, fe afferre dixit, hoc fuit. Plateam, fiue Ornitho- gumeutum i Pelecanum efte Ardea lpeciem, Ardea autem no funt palmipedes, eft autem exami- fotelis Pelecan palmipes ; confequitur igitur facile vidoria Aldrouandum ' habet is Ornithologum hic fibi oblequentiffimum , quilib. 5. de auibus y At Pelee ano, \\\s verbis Pelecanum ex Ardearum familia facit .Videtur [ane mi- Aecanus no [er , ardearum genen adnumerandus , in quo non tam alio tnfgm , quam f latitudine dt fert, quam quam Arifiotetes etiam Arde 4? alba roflrum latum ZJ* por - m attribuit . Verba hax totam euertunt Ornithologi machinam, & Aldro- ^fuffragantur . Si enim hic Aldrouandus euicerit Plateam, fiue Pelecanum lithoiogijfiue anferem hunc Cochlearium ex Ardearum efte genere , iam. ito de fua caufa triumphabit . >uo igitur hic pro indubitatis funt praffiupponenda , priufquam priori huic ve qu^fo dioni refpondeatur . Primum nempe, Pelecanem Arifotelis au em efte aqua- uanir^uo m & palmipedem , quod luperius quoque probatum eft. Palmipedes au- funr p1*- eodem tefte Anfiotele, in aquis maximam partem viuunt , vnde etiam Na- dUapponcn pedum digitos ipfarum membrana coniunxit latiore, vt his tanquam re- ,ad natandum vti valerent. Fidipedes vero illa? appellantur, quarum pedum Di{fi..rpn. tifunt diuifi.Harum aliqua nonnunquam etiam aquas ingredi folent,& ex tia in;cr r . 1 . 1 i- |.i . J ^ palmipe- im genere iunt Ardea:Ariftotehs textus lib.8.cap.5.bift.amm. clariffime hoc des ;t . Omnium fere auium alU vi fiunt e terra petunt , ah# a fumo, alia d lacu , alia pt tS * L 1 1 3 a mari Secundum prEiuppo litum , S7 R ALIA ANIMALIA N OVJE HIS P. NARD. ANT, RECCHI. d mari . Sed palmipedes in ipfaaqua partem maximam uer fantur , & aliqua: in gitantes fe , quarunt quod comedant . Fidtpedes arca aquam >e arumque nonnulla Contentis altilibus njejcuntur ,qua fiihcet carnem non tangunt . Petit lacus e> fluuios dedi 0? cJlbardeola , qud magnitudine minor esi-, roflro lato porreEtoque . Secundum vero, quod tanquam conceftum pono, & iam ex Ariftotele pro tum exiftimo , hoc eft . Ardeas non efle palmipedes, nec in aquis ( quod tar Velecan facit) vt plurimum agentes . Cum enim ait Ariftoteles ; petit lacus uios Ardeola f£j Albardeola, iam prasfupponit eas non effe ex fluuiatilibus, de ( bus paulo ante locutus Fuerat . Et eo magis , quia do his mentionem facit, c iam de fidipedibus deferuiffec', quod his potius Ardeas affociaret . Ornithologus quoque de aArdeis in genere agens , h^c habet verba. 7> pedum terni , longi , membranis modice iuncti , & quartus retro pro calce fimiliter crus. 'Quas ipfifiima verba tAldrouandus, ardeas in genere explicans, repetit. > o‘‘ dt ex lojmr Ardeas fuerint palmipedes . - Accedit huc, quod vterque pidhira &icc Ardearum *'o \ . I /, 1 n Sr , genere, bus oftendant, quantum Ardearum pedeshberi, explicati, nulla rere membr connexi, differant a Cygni , Onocrot ali An feris , Anatis & fimilium palmipedu volucrium pedibus, qui non aliter ac vefpertilionum alas tenaci & coria membrana compinguntur . Et ego, qui Ardeas fceleton adhuc inter alia hafc & olim etiam Plateam, fiue Cochleariam fecui , quod diferimen in harum dibus repererim, adhuc bene memini , Non igitur, quia apud Ariftotelem^elecan fcribicur fluuiatilis auis , qu . Onocrotalus eft , ideo Onocrotalus ejl Pelecan Anflotelis , vt iam ddrouando> Ar^noi probare tentanti, cum rationibus firmis refragati fumus . Neque Ornit eft Ono- t j J- rr : rx/ J:a1. ir: _/T peieC3n_j crotakis°> logo me addico afferenti , Plateam fibi dibtam, fiue Cochleariam , efle ex a Ar cochkae rmn gellcre * certif limum enim elf, longe differentem Ardeis magis faci' ria eft Ar- ede, quam huiufmodi Plateis^uod. exfupra didtis itidem deduximus, Ego i exilbmo plateam , fiue Cochleariam > ad Anjerorum ferorum ipeciem potius n Cochlea cendam , non modo quia Anfer cochlearius. Germanis ( quod idem eft ) einl ria videtur fe[pans nominatur , fed quia roftri,colli , alarum & pedum conltrudtia ad a accedere, rem multo vicimus, quam ardeam accedit . Videndum modo , an fecuhdum^aAldromndi argumentum tantae fic efficai !lCicdido vt in ipfius nos manibus pedibuftp cogat ire fententiam , Eft autem hoc, q e Pelecani fuas Ariftoteles velit ineffe ingluuiem , in quam conchas nonnihil coqi das, indeq. reuomendasconijciat: hanc autem ingluuiem non efteinalia; quam in Onocrotalo , ' ! • ' . * j " Sed hic tAldrouandns pro vero fupponit , quod probandum prius fuerat, ingluuiem Pelicanis , facculum illum Onocrotali externum intelligendum e 'Ga za Aristotelis textu m ita vertit : Quas conchas , nsh$ Jua mglume coxerit , em vari* in- rvt hiantibus iarn legat, teflis exuens , atque edat . Paulo aliter S caliger: Quas i iX.Bm receperint eum in locum , cui ventriculus fube fi ^ euomunt , njt hiantibus illis , exen yuiior.es. yepCantur came . Scio quidem Scahgerum hic prolobumy fiue peram illam ej nam defignare velle . Plinius loco citato, hunc locum fuis ita verbis ren / a dem Platearum dcupratis fe impleuit conchis , calore <~ventris codas euomit , < tiil' Aldrouan di argume fo lia ex i j cfculeutum legit , teftas excernens . Ha IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. m ven- 1 demittit, traijcitq. •• v- ; ; ix his iam in vtramque partem agitatis* duo hec elucere maniteftillime itror ; Primum, zAldrouandi argumenta, hoc vltimum prarcipue, non ld quod referebant , probare : Secundum , apertum fimul .fleri* qham arduum, fit, QyX Certa .d initio ■ quoque dixi , ex antiquorum feriptis aliquid certi eruere^ Int undgitur eft, an *Arifloteles Onocrotalum noucmilncermm pariter, ad quod- fpmacione a auium genus eundem referre atquum fit . Hoc interim ex didis certum PelecMer^ Anflotelis , non efle Onocrotalum , vt Aldrouan-dus fe nfit . Obfcu- 1 autem j&nPelecan fit Platea illa , flue fiochlearia O rnithqlogi,& Recermo- 1. Neque enim hsec fola, Pelecan nempe, cibum deglutit-& reuomit , facit lidefn Mltano t Ciconia Ardea : nec P elecan tamen ideo Ciconia , aut Ar~ eft. Nunc daqne ad Onocrotalum properare lioet. Principium; hic’ ab epiftola fumam Pr anci fci Stellati Lyncei noftri , viri nom lob Mathematica & Poetica ftudia fpedab i!i$, quam ob moderatioris ani- CSo ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCH mi virtutem amabilis, de quo alias quoque memini . Hic itaque ex pat fua Fabrtano, ante fefquiannum fequentia de aue hac ad me perfcripferat . lAmictJJime docliJJinje Domine Faber . Non dubito , quin iam alis tibi mear reddita Ent liter*, quibus felic ?cussteucu- meum, DEO fauente, reditum in patriam fignificaui. Cum autem iamr ceus auem fcribendi fe offerat occafio,quam tibi non imucundam fore fpero , proptej b^/afau-' notationes, quas in libri Mexicani Animalia meditaris, hanc praetermittere thore mif. volui , nec debui . • v Scias itaque , cum ab amicis hic inaudijflem,auem peregrina form*, & turx non folit*, huc perlatam ede, ego abfque mora , qui eiufmodi rerum turalium curioEffimus fum fpeftator , eo me loci contuli, vbi offendebatur ex primo ffatim pi&ura?, qua? p r* foribus proflabat, intuitu. Onocrotalum e cognoui, cum plures ante annos, in celeberrimo Ferdmandi Imperati , tibi o amiciflimi, Mufaso ‘Neapoli, eiufmodi auem fed mortuam, fua tamen forma tegra conferuatam, vidiffem . Volupe mihi eft , hac in re opellam tibi mea vfui e fle , & libro fimul Mexicano lymbolammeam conferri, cum noni^i rem, in ijs animalibus, qua? dofta tua indigent explicatione , Onocrotalum q quereperiri. , v iTcroJ’ jEft aUtet” rnk ha?C’ lon^ maximo Anfa maior , Cyrno vel par, vel mac • * tud«ie etiam fuperiorxcdons albicantis, verum no candidi omnino, fed qui Color, fcedine rubedine aliqua obfcuratur . Nec vmformis hic etia totius eft co Pedes . cum alarum penna? reliquis totius corporis plumis Ent magis fufcar . Tribus Roftrum. gitis membrana quadam connexis, retro calce,pedes conftituuntur.Roftr brachialis fere eft iogitudinis,fed minime dentatum: fuperior roftri pars ad tremitatem inftar vnguis alicuius auis, recurua deorfum fleditur . Nonpc linguam videre . Confpexi tamen, vbi alioquin lingua radix fixa hseret , c pulcu a quadam perforata . In Capitis vertice eleuata? quadam penn* em bant , criftam aemulantes * 1 r ‘”Sl“Ui“ ' Bur‘a,qu2 fubi roftro pendet , & qua: ab alijs Onocrotalum alitibus differ tem admodum efficit, membranacea eft, quam ita nonnunquam auis hxc Urum ver us retrahit, vt amplius ferme non Et confpicua,eandem poftmodi inghmiei! ita Vbi dllatari Permittit, vt plurimam etiam aqua: libram capax reddacur.I is ipfe, qui auem hanc circumducebat, totum plane huic caput proprium ferebat, & in aliquam etiam Oefophagi partem penetrabat. Hanc etiam i titare,& in fpefratomm gratiam ludos alios exercere iubebat. Sed quoniai mihi certo perfuadeo, eandem fequente anno, qui I ubilems erit , 1{omm dei rendam rore , ideo reliqua breuitatis gratia, qua: ibi -obferuare poteris, d.i nc opera , relinquo . Hoc folum adhuc mihi dicendum reftat: dum, vbiloc locm m- IU Onocrotalus hic captus fuiflet, inquirere, hoc me reruiiffe refpofi; in Cerina captu ftOfeDanulium,dam adhuc iuuenculus edet: quauis poffea intellexen viftus. quod ab Indijs allatus effet, ductorem eius aliquibus perfuafiiTe.Pifcibus nutr batur recentibus, quando ad manus erant; fm minus , fale (altem conditis > C ratione in numinibus pilcar.emr>& ingluuiem liram iuferciret,ie monltrarur 1 eft ani- IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 681 mifit, quod prstermiffum tamen fuit . Atque hxc qu^ obiter obferuare ui, boni fac confulas : felicifllmum interea tuorum tibi Rudiorum progref- i apprecor . Fabriani i o. Decemb, i 6 2, 5. iuenit prorfus ita,vt Stellatus prodixerat, anno enim proxime eIapfo,qui fuit MemOno- :[hnHum natum millefimus/excetefimus & vigefimus quintus, ifque lubi- R?S?de ,Roma eundem Onocrotalum aliquoties cum voluptate vidi, & eadem lingula, ^sreab. 1 ad me Stellutus perfcnpferat,annotaui . Miratus autem in primis Ium, cum *us • diffime didudfo roRro, in vaRam illam prolobtSi ue ingluuiei voraginem , a „ , , /1 • i p 1 . . i & CD ^ Prolobus ) magna: Itatura? caput integrum abicondi viderem , in quam poftea trigin caput viri erme librarum aquam fundebat, & effundebat, adeo faeci illius meffl- 3'eht; » diftenta, vt tranlparens etiam plurimis intercurrentibus fibris venu- ifbral?!,™ je, appareret. recipiebat. 3uo recentes pifces Alerlucij di£fi, qui quacuor facile libras pendebant , fu- GuIaJ.?ll5‘ 1 II • • • 11 «i 1 p 1 tum dii3tE“ alo colligati, aui probebantur,quos viia ablque mora non in facculum fuum npofsit. ondebat, fed per Oefophagum repente in ventriculum deglutiebat . Paulo tdedudo denuo animalis roRro, vir is cubitum cum manu integrum in gu~ demittebat , & apprehenfo funiculo pifces minime fra&os extrahebat. Te- voraeffti- ter ipfum Dcminus fuus,& vilioribus pifeibus nutriebat , quod (i mediocris tij pifces offerre voluiRet, aureus vix vnusin fingulos dies nummus fuffecif- Vorax enim, quod alij omnes quoque annotarunt Scriptores admodum volucris eR • Addebat i dem auis ille du£tor , naturalis quodammodo loco aculi,hanc folam reperin beRiam,qute narium foramina non in capite, fed An aroflrum ad gulam fita haberet, ibi enim foramina duo manifefta mollra- Sed fallebatur vir bonus : erant enim illa rion Clarium, fed Afper* aneri* fo- ina , membranula quadam intermedia difclufa , qua; principium laryngis ArPers ar" ftituebant.Nam in capite quoque duo manifefta, quamuis exigua valde fo- mina pro inula , ad cerebrum penetrantia deprehendi , qua; olfa&ui feruiebant . credi». )e Lingua ( cx\x in altero ex noftris Adexicanis clariffime perfpicitur)hoc ve- 1 eft, hic eam me fedulo perquifjuiffe , reperire minime potuilfe . Ornicho- isin anatome huius auis , quam in fuo opere deferibit, mecum fentit , Lm- viia. z nullam ef]e . Solius igitur Laryngis organo, abfque lingua; opera, abfonam i rudenti Afmo Emilem vocem edit , a qua ipfi nomen , cum in\ eAfjnum fi- j impofitum arbitrantur . Ego hanc non audiui, verum magiRer huius , ad iram cum ipfam prouocaret, & roRrum percuteret, haxque mordenti lis fa£ta , manum ipfius aliquando apprehenderet , Rridorem & fonunu mia* ( de cuius voce author philomela; , Cloterat imrntnjo de turre Ciconia ro - ) aut anferis inRar emittebat, cumque fatis exilem , &c raucum . Bello - vult, illam dum volat ^fonum alarumitRucierehiRarCy^w/.Etquam- ideri poRit, hanc grauem, tardam, melancholicam, & ad volatum ineptam q^s IpfTs fus effe •, funt tamen qui mihi referunt, Florenti* in SereniRimi CMagni voiamsfir. s Tberiotropheio vifam effe, quie valde in aerem fe libraret, & in eundem acide poRea locum demitteret . Hxc autem, quam ego diligenter concern- ar, menfula; cuidam quieta femper infiRebat, quam cum ipfius curator in m deponeret, iuberetque,vc ad eundem locum, qui vix fex erat palmorum alucu- mares C 8 1 ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI ANT. RECCHI altitudinis , euolaret , hoc ab illa asgre impetrabat . Atqui hoc ego illi c quod cicurata fuerit, & domi perpetuo detenta torporem quendam &c< ,» ris & animi contraxerit, tribuendum putauero . Scribit enim PBellonius , quin illam alacrem, animofam , St capite redo ac fublimi effe . valde du- De Patria huius certi nihil afTeuerare valeo . Is ipfe enim , qui Stellato qliIS fa’ hanc auem Germanicam \ alijs poftea Indicam , mihi Lufitanicam effe affirn Sftia nih ab Intys *n Lufitaniam allata m fortaffe voluerit . Plinius Gallicam , Mi lis his verbis . In Danu- bio fxpt_> videntur . Onocrota- lus 40. an- nis in aula Bauarica vi xit & mire mufica har monia ca- piebatur. Georgius Grembfius primarius fcle&oris BauarigMfe dicus . In Bauaria fac pe viden tur . Danubium praecipue amant . In noi’a_» I-Iifpania_j nidulatur . T urpe 7(auennatis guttur Onocrotali : Italicam , St Rauennatem,Matthiolus Hetrufcam fecit , dum ait . In Hetruri ritimis ^vulgaris e B, omnibus prxfertim his, qui circa Argentarium promontorium tant , nam circa Herculis portum, Vrbicelli ftagnum frequens reperitur\l agrotto nominant . Hasc quantum fidei mereantur haud fcio : hoc fcio, p Matthioli populares , vix pidos aliquando Onocrotalos vidiffie , qui fi ibi frequentes edent , St alijs Italia locis non tam peregrini asflimarer Alijs dicuntur Padum, alijs Mantuanum lacum amare j quibufdam Danubi/ colas perhibentur . Quod fi ita eft , non fubito tamen Ariflotelis Pelecan fi Onocrotalus ■, quod hoc authore Pelecan a Strymone ad I Pirum feu Danubium gret , cum St in Danubio frequenter Platea fiue Cochlearia , nonnullis Pe credita , capiatur . Retulit mihi Nobilis Dominus loannes Carolus Schaad , quem fupra qu< dum de Lynce agerem, laudaufitres olim in Danubio qui Bauariam interfluit. crotalos globulis bombardicis petitos fuiffe,& duobus interfedis, tertium a< viuum, ad Serenifiimi Bauarire Ducis /miam perlatum , ibidem annos qui ginta integros vixiffe, hominum conuerfatione apprime , St mufica tam v quam inftrumentali mire deledatum fuiffe . Canentibus enim , ac tubis 1 gentibus, libentiffime afliftebat,& eredo capite , atque inclinata ad mufn aure , qui tamen ipfe afininum dicitur ruditum edere, dulciffimam illam 1 rum harmoniam hauriebat.Confirmant h^c illa,qu£ apud Aldrcuandum le tur de tetate 0 no crot alicui Mechlinia quinquaginta annis altus fuit, St odi narius certo credebatur . Cum autem feifeitarer ego, an 'Bauaria incolas effient eiufmodi aues, a ( gio Grembfio populari meo, St Sereniisimi Eledoris Bauarice dodifisimo Are tro St Confiliario , his ille verbis refpondic . De Onocrotalo hoc fcias r velim , auem non efie Bauaridt indigenam . Cum enim Ser em [fiam noUn EleSIoris aucuft terrogarem, an in "Bauaria nidificaret, hoc ad nanum omnes negarunt , fed d marit jubinde locis huc aduolare , tam in Danubio, quam alijs Bauaria lactibus capi,affcrd Prater pifces nihil morare aliud . Alemini me BambergJ,dum puer adhuc e ferri) n peninfulam Geierfvverd dtSlam, eiufmodi auem, cum oblongo collo , & enormi jjutt meo & aliorum plurium cum Bupore <~uidife . Plurimas etiam circa Danubi' in Fngaria confpiciuntur, minus plures in froatia , St pauciores in Polonia Heluetta rarifsime capiuntur . In JEgypto fdpe Onocrotalorum greges Je ruidtff l mus memorcLt.Orientales etiam, Author de Natura rerum, facit . In Finlandu io, St Septentrionalibus regionibus. Olatis magnus frequentes enumerat . min IO. .FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. a* is ratio huic noftrsr Aui hic praifixi Noua Htf^ania incolam eflfe fimiliter lincic . Ouicdus quoque in Summaria lua Indiarum Occident. Hiftoria , Sc Ouiedus ; prarcipue tra&us, qui Terra ferma Hifpanis appellatur, animalia enarrans, SfinT- ; recordatur Alcatraz. ibi di&ae , fimihs plane Onocrotalo eiufmodi , qualem-, ^ent TcrCrI Bruxellis prandente Carolo ad iocum produdfum viderat , magna— firni* aa elui pifcibus & aqua plena , roftro fuo pifcanttm , & pilees integros6 e’ irantem ; Auem ait ede aquaticam & marinam, anferinos pedes ha* :em . Horum ^Americanorum autem Onocrotalorum Icribit maximum faepe- iero gregem conlpici volantem, circa Panamam praecipue , vbi mirum , 8c ndum ad fluxum 8c refluxum maris habitacoribus fpectaculum prarbeacur. urn enim Oceano intumelcente,& ad Panamam appellente, ingens pilcium Quomodo \orm acernus & aiiuuies fimul congregetur, inflnica Onocrotalorum eorun- iuLe-w! 1 multitudo aerem ibi obnubilat > qui in mare le modo praecipite§ dant , vc culos fliflurentur, modo in aera fe lubleuant, vt illis tuto vefcancur > idq te es repetunt, donec dirae luae fami (atis parentauerint . Sed quod adhuc ma- id fpeflat.orum voluptatem facit, hoc eft; quod alis ibidem grandes admo- 1, & rapaeifsimtae volucres dimorentur , Cauda in fur cata didtx, qus mirum , quam Onocrotalos holce perlequantur, vt coadh etiam fiat pilcium prodam mere , quam aues rapacflsimre illae priulquam in mare decidat, inter volan- ti inaere pifcantur . Subiungit demum tantum ibi Onocrotalorum numerum ‘riri, vt Clnnftia ii ad Icopulos , & infulas Paname vicinas fubinde mittant , os volatuiadhuc ineptos depraedatum, quibus nauiculas &c Canoas luas itn* c- - ntjdomumq. reportent. Verum cum propter nimium hi adipem haud- quam elui fine idonei , eundem liquant & lucernarum vfui adhibent , N.o- ;aque &: veteri Orbi haud defunt huiulmodi volucres. Ita vc Onocrotalus iure ito dici foilK Co/mopGlttanusyhoc cii vniuerli orbis terrarum ciuis & incola . m°po£fc nfignes adeo du$ in Onocrotalis Mexicanis notae elucelcunt, vt per has a? no vnmerliotr tibus prima llacim facie ,a quoiiis enam incernofcancur . Intuere fi placer, blscmis* mdm : quid huic cum Oloribus Imnlicudinis quxlo ell ? a quibubPlmius ta Du* not* uvix Onocrotalos dillare aiebat , nili illo e faucibus altero veluti vceri gene- JlS^ano ropendente. Habet enim Cygms collum longum : lecundus^ hic Onocrotalus ■cr breuiffimum, nec rollrum adeo eredl:um,quod fupra quoque infirmam. ttoguuwr. mw autem a, fecundo , & noitri fimiliter Orbis Onocrotalis , roitro fuo den- iaco, manifcllo latis diftrirnine leparatur. 0 lldrouandus in fui anatome Onocrotali. conlpectam fibi fuifle ait fuperioris ro- NoftriOno j-i , . . I ... , 1 . • crotali lu- mandiDuIam THantagims angutttrouae, quinqueneriiiae dictae, intus exa benuuber- aguram expreflam gerentem , excurrentibus per eam quinque lineis , quae loco 1 afperae fuerint , ac veluti oblonga tubercula , fe credidifle ea dem .huic aui dentIurn * 1 data , vt comprimendo pifces ad inferiorem mandibulam, totidem veluti ribus illos iritekimeret . AII* nolln huius Onocrotali longe diuerfior eli figu- ollri, quod euidencibus lane dentibus ell conlpicuum , tam fiipra emrrL* m infra, roflri margines denciformibus apicibus infigniuntur . Alite de** limilbs dentatas aues apud eundem reperio AldrouandumyMergum nimirum butum%\ n quo dentes efle Icribit duros, firmos , (erratos & retrorliim flexos . uandum* Hoc Hunc Sca- liger refu- tat Cardanus ijPlimo de tenditur. Vefperti- lionis meu Sceleton monftrat huic cum auibus ni- hil effe co- mune .• Aues verae non habet dentes ve- ros. Quid ad hanc con- ■trouerfiam refponde- dum . Natura_j nonnun- quam me- taphora—* vticur . d 84 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. HECCH Hoc ipfum in aue Fibro Bellonij reperitur , Anferes cjuoque ferratis effe den fcimus,quos elegantiflimis apud Petronium Arbitrum verbis, £ ncolp us ille larum dux, nobis defcripfit. V tx ad cape, inquit, hoflidumproc [feram. cum eu Anferes facri,qui vt puto, medio die [olebat ab anu diaria exigere, impetum in mefa foedeq. ac njeluti rabiojo Uri dor e circum fittunt trepidantem , atque alius tunicam lacerat , alius vincula calciamentorum refoluit, ac trahit : ezmus etiam dux ac ma ftuitU non dubitat crus meum ferrato nexare morfu . Cardanus tamen lib. 1 o.j litatum, inter omnia animantia minimo eile capite aues ob volatum vcj Ad huius paruitacem duo ait fequi : primum , vt ftolida? efTenc , alterum yc tibus carerent . . Hunc Scaliger Exercit-2.41.more fuo false ridet. Et ne de paru itate capiti quicquam aduerfus ipfum ex eodem Scaligero afferam , dentes ait effe & au Diomedeisy&c Anferino generi , & alteri illi Cornicis magnitudine Oceani inc qua? Balena? os hiantis ingrediatur, verriculum erodat,cor petat, & tam vai belluam interficiat , quae a fludtibus eiedta poff modum & fedba , aues eiufh viuas intra fe nutritasplures habeat pinguiflimas , 6c in cibis gratiflimas . Non deftituitur fuo interim patrocinio Cardanus . Plinius enim grauiffii author lib. 1 1 . cap.3.7. Volucrium nulli, 'mcpjiit,dentes prater ZSefpertiiionemMi aute,& alueolis fuis infixos V efertihoni dentes efTe,meum inter murem &ai ambigentis huius animalis Sceleton offendit , quod maiore ideo efl indu filo argenteo connexum , quia fubtiliffimis a Natura fuit officulis compaft Sed quid Vefyertilioni cu auibus commune elf ,fl folum excipias volatum ?h enim nec pena?,nec vera funt alq,nec pedes habet auium. A dfunt praeterea 1 ra>& eft viuipara beffiola,& caudam, infignem trahit, quas quoniam non ni Sceleto videtur, aliquibus deelle fuit credita . Eftque vt vno dicam verbo^ Volans . Poterat igitur abfoluto potius lermonerPhnius nullam auem dentatan, pronuntiare . Nam eiufmodi veros dentes in nulla adhuc volucri inueni, c rum plures tamen. & vidi, & aperui.. Quid igitur?monffrane Naturas fuerii quas aues.dencibus minaces exhibemus ? • At non libet hic omnem dentium notionem excutere , fiet id alio m commodo loco . Hac fala' puto, controuerfiam hanc dillindtione interet pitum iri: fi dicamus nempe, analogice quofdam dentes dici, quod aliqu cum veris fimilitudinemy ttim fi ipfam figuram intuearis , quam fi a£tion< refpicias, gerant . . "u: .inq A ■> .s. : , , 0 Dentes igitur quoque nominabuntur, licet haudquaquam alueolis in per gomphofin, ex illis vel arte eximi pofiint, vel morbo vetuffateue excid foleant, quemadmodum in perfedHs plerifque quadrupedibus vfiiuenit.' : ex ipfa vel maxilla , vel roffro exorti non contigui, fed continui illis > Serrs ; cuius denticulata figuram exhibeant , non forma vt in noffris fit dentibus, ifindli >nec ad determinata ac varia maflicationis officia diltribuci . Con denda enim nonnunquam videtur Natura etiam , non Oratoribus folumr do & Poetis metaphora vfus , fi locoihiec verorum dentium prafertim , pir quibufdam dentiformibus abutatur..? Quinetiam abfque his fola labroru acutic ad frangendum , tk -fqndendiun in nonnullis tantum pollet, vt denti nihi ooli IO; FABRI-LYNCEI EXPOS TIONE. 6%s il concedant. Noni 5 cum quidam temerario prorfus atifu , ex TeHudinis dnx maxima: ore , prcftiim adhuc , fixumq. Trutt a caput ( nam plurimis : alijs Truttis , capita faltem, in pifeina qtuedam morfu prociderat ) extra- ^ fatageret,nec dentes eius, quod nullos haberet, pertimeiceret;huic femipol- tn fubito a beftia hac pramiorfum fuifTe , fine dentibus quidem, aft noib : vicario dentium inftrumento , nouaculae inftar ferme incidente . Habet n ha:c roftri margines praeacutos , itaque artificiose compofitos , vc inferio- fimplices a fiiperioribus bifidis /pyxidis modo recipiancur, & arde adeo idantur , vt quicquid apprehendant, diuidanc necefle fit, atque commi* nt.Sunt mihi tam marinae, quam terreftris exquifita fceleta Tettudinum: in a us hoc mirabile valde extiterit,quod Vulmones no in medio ventre feu tho- i j verum fub diaphragmate , inufitatiffimo Natura: ordine , repererim . De frum anatome alia vice . Hoc meum magis magifq. CParadoxon interinu roborat , nullum a pulmonibus receptum aerem cor ingredi , de qua re fiipraali- d , dum de vitulo bicipite agerem commentus fui . >ed hic mirari fiibit, cur Onocrotalo Alexicano dentes dati fuerint ,, qui ad inplerifque alijs animantibus inferuiunt officia , ad vocem inquam expia - dam, mafticatione iuuandam,& vim aduerfiis alia animalia propulfandam. pi vox noftris etiam edentulis eft Onocrotalis:mafticatio molaribus potius m ferratis , quales hic confpiciuntur,fit dentibus : defenfio vero exertis trir- a eft , exertt aittem nulli funt , quibus ferrati. , Plinio teibe : nec auis haec no- multum eft belligera, vt exertis egeat dentibus. At natura nihil fruftra rao- r. Quid igitur ftabiliendum ? Vlimus idemlib. n. cap. 37. P raterea in os gentes funt dentes , ait, ne excidant cibi , nullum habentibus retinendi adminiculum * ufmodi plane funt dentes huic Onocrotalo exotico in os recurui , vt his ca- commodius, retineat facilius , deglutiat perfectius .. 'X tales prorfus in os vergentes dati funt dentes etiam inter pifces voraciffi- ,&anchropophago, inquam feu Carcharice} yeluti cum admiratione in ite carnibus denudato vidi fefquipedalis tantum longitudinis, quod in Gap iVutei Lyncei fv&m faspius laudati mufeo adferuatur. Hoc quatuor folummo- lentium ordinibus eft inftrudum,5<: ob id vt conftcio iuuenculx alicui fuit tum, cum fex alioquin ordines habeat , & ad eam ,. beftia hsc Cerberum in- alem ridufuo terribiliffimo aemulans, immenfitatem excrefcat , vt Tfy»- tus fcripferit , aliquando G^laffilia^Llicea captas fiiilTe Lamias , in quarum_* riculo homo loricatus inuentus fuerit . Quinimo feipfum, ait , in Santonico e eam oris gulasq.vaftitate Lamiam confpexifte, vt hominem etiam obefiim lime capere potuerit, Se canes ventriculum eius, pifeium reliquias voraturi re ccmmode valuerint . Quare exiftimare fe lonam in eiufinodi pifeis ven- 1I0, diuina prouidentia viuum triduo coieruatum fuifTe. Sunt igitur huiuf- li ferrati dentes, non ad mafticandum, fed rapiedum potius, Sc efcae fuas vul- raptim infligendum, a Natura effidi . Hinc non eft mirum, alicui ex Ono- hs etiam Ameneanis noftris, voraciori quippe animali, ex rapto furtim,8c iximus in fluxu ac refluxu maris Sardarum prsda viuenti , tales etiam den- onceffos fuifle . Et fic finio, plura qui velit tAldrouandum adeat . M m m AC l- Roftrum acutifsinui loco den- tium Te- ftudine di- tum. Pulmones, in ventre inferiore Teftudini- bus . Cui vfui- efie poffitn detes Ono crotali . Terribiles, dentes & ridtus in Lamia . «86 ALIA ANIMALIA NOV^ HlSP. NARD.' ANT. RECCHI, A C l T L / e *Mcrgus Americanus, IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. ERGO R VM familia? aggregari hanc auem debere , tius videtur corporis habitus pra?feferre . Penitus enim nAnates pertinere eam, roftrum refragatur, quod mini! largum , fed omnino acutum longumq.hic exiftit . Nif cat autem, nifi quod extremitatem verius luteolum.: Oculi flammantes cum nigerrima pupilla . Superiorp capitis cum criftaad collum reflexa, ad fufcedinem tene quo colore fuperior quoque pars corporis tingitur . Alarum penna? maio in marginibus albicant . Cauda , quam reliquum corpus , dilu tioris nigriufe eft coloris . Inferior tamen colli , ventrilque regio plumis albentibus veftir Inftar Anatis pedes gerit, tres in digitos quidem diuifos, (calce fua addit a)fed > membrana fimul coriacea , & latiufcula coniundtos natationi idoneos . Cri pedefque eiufdem funt coloris,caftanei nimirum. Notandum hic, roftrum lfl gius paulo, & acutum magis, quam fculptum eft, in pi&ura proftare . SCHOLIA E I V S D E M. % , haec auis ad mergos peniner Vopenitius in hoc aquaticarum auium pelagus , pileandi illas, capti diq. gratia me promoueo,eb in Syrtes magis incido laboriofas,&oblc Videtur ratoca?lo meras palpo tenebras . Hanc enim, quam pra? manibus habemus, < foribus fu is egregie depiitatio orta fuit.an A/lergorum etiam nomine Anates donare asquum edet . Arifioteles lib.z. cap. i.vbi aquaticorum animalium differentias aflignat, :r ea, quae in aqua quidem degunt, in hac vidum/ed non aquam pro vidu iunt, nec ibi pariunt, etiam Mergum collocat, Graeca voce Aethiam eum ap- Pu[ajvLa^» ansihanc enim vocem &c Gazji & Scaliger ita vertunt. Et hic quidem eo lo- Arii» Mergum , inquit , Latini , quoniam mare agat : hoc enim e fi mergere , Graci a chiam .Ae refuJcoMw. E fi autem Jubvno fummo genere cum Ardeis . Atqui hoc ipfum iigen argumentum, Aethiam Anftotelis ede Mergum a colore fufeo que Mer- obdnety defumptum ; vnde & nomen Aethiopibus datum, perfiiafit forfan trdo Vuotono Anglo cap. 144.1^.7. de different, animal, pro Aethia Arifiotehs Aiij per licem marinam potius reponedam ede. Eandem ejfe} inquit, Aethiam cum KopeJv» alias'*!» «19, td efiycu Cornice marina: Authoresfunt Heftchius & Suidas: Quauis rurius fisnanc‘ ?iam & Cornicem marina feparet Arrianus^t apud eunde legere eit Fm tonum. 4ldrouandus & ipfe audiendus : Ormthologus , inquit , ex cuiufdam eruditi am relatu Mergum coruum marinum {Cueruo marino) Hiftanis appellari af • Sed hoc nomen apud eos <~unam tantum forte Mergi ffeciem figmficat \ il- ahcet,quam Mergum magnum , nigrum , Carbonem aquaticum Albertus Vo- 6* multi Arifiotehs foracemfeu cornum marinum effe volunt . Idem de Anglorum wrant efi dicendum Sed idem eAldrouandus ait poitea , hic more fuo cuique a fe relinquere iudicium, cum nihil certi hic itatui poffe videatur . Quid ? i aliqui, vt Perionius} credunt Virgilium Fulicas appellare , quas zAratus ? ias dicit. Alij, inter quos Scaliger quoque, exidimant Mergos ad Ardeas per- re. ‘Beilonius aliam ac peculiarem au e producit, in Creta vrinari folitam,di- im a Cormorant &c reliquis Mergis}eamq, Arifiotehs Aethiam ede arbitratur, uc facit non exigui momenti argumentum, quod eArifioteles lib. 5. cap. 9. Araumen_ An.dixerit, sfMergi (hoc eft /Ethice) (gff Gauia faxis maritimis oua bina , ter- tu™ ex pii- ponunt. Plinius vero lib. 10, cap. zz. Mergos faos in arboribus nidificarem & MeJv ferit.Ex quo loco cogere nonnulli volunt, Mergos Latinos non ede Aethias Setes? (fracoSy cum aues quas in marinis fcopulis nidos fabricant, quam maxime re videantur ab illis, quas in arboribus pariunt . Quamuis hoc ego tanti aciam, cum Plinij hasc ibi verba legantur . Gauia m petris nidificant , Adergi Huicargu- in arboribus. Quafi dicere velit, Mergos in faxis, & in arboribus nidum fpon detur' re /olere. *Anates certe filuedres fiue lacuftres, a quibus Mergi non mul- ferunt, licet cotinuo in aquis degat, fide dignidimoru tamen, partim rela~ ,partim experientia ipfa edodtus noui eas non modo turmatim in Germa - £ locis illis, vbi aqu^ gelu rigefcut,& corio duriilimo claudutur,difcedere, iora loca petere, & in icmere l^pe integros agros herbis fatis luxuriantes M m m z denu- wr rwi 6 88 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NAR. ANT. RECCHI. denudare, & herbam illam ad radice vfque demerere ac deuorare: fed fua fe ' Aquaticae per oua in proximis arboribus veteribus ponere, ibique, ne a maribus reperi, in Cficcom tur , abfeondere . Mares enim harum vbi oua inuenerint , frangunt , & dei ©uaponut. rant^ vt fujs cum femellis denuo coire queant. Exclufis vero pullis , vnum p alterum ore arripientes in vicinum deportant lacum, donec omnes co?regai rint , Deinde matres per totum diem pullos comitantur, donec pennis hi c< pore tedli libere natare, lecure auolare, & cibum fua (ponte querere \ leant . Interea tam ardenti luos amore pullos profequuntur , vt licet fugenti redeant tamen fubito, iplolque imbelles filios lub alis , ab omnibus tutos in dijs tegant , & quantum licet , tueantur , Sed non ell mirum aquaticas aues etiam ad ficca concedere. Nam Virgih etiam lib. j. Alneidos ipfos gaudere Mergos locis ficcis nouit,curn apricos eos 1 Verbis , & apricis Hat io gratijfima Mergis , vocat : licet hoc ita Aldrouandus i terpretetur , quod ament loca ideo aprica , vt ficcefcant , cum aquis contim fere immergantut . Mirum hoc magis e 11, quod mihi iucundum hmul & ric culum praebuit fpedlaculumxum viderem ^/fi«^«j,terrellrem volucrem, qt Gallina ter pufi°s ^Anatinos excluferac, quaeq.eos ceu mater afcititia comitaretur , quanc jeftris vo- iam ad paludem forte fortuna anaticuls ilis prima vice peruenifient, Sc r aquas pe- lidlis pullis gallinaceis focijs fuis , lAatura duce , aquas petijlfent ; cum vid wc ‘ rem inquam ^gallinam eam hsfitantem diu,gemebundam,glocitantem,& an ticulas fiias euocantem : tandem, quod plus apud has Naturae motus, ceu ve; matris amor & inftindtus pollet, quam affedtus quo in noaercam veluti luat gallinam inquam nutriculam, ferebantur, redire noluifie comperi . Vnde 8cg lina aduerfus naturalem fuam inclinationem, materno potius amore, quam n uercali odio commota, aquam ingrefla & ipfa , &: aliquoufque anaticulas ili natando comitata fuit. 'nouusMer Verumenimuero nondum de Mergo fopita haec lis tota eft : nouum hic e: gu|ex o- ex Ouidio argumentum, & nouum fimul emergere Mergam procurabo . Cui tus!° Alfacus regia progenie fatus, nymphen adamallet Hefperien, hscq.inledlrantf fugillet , &; a Colubro morfa interi jfletj JEfacus dolore motus , vt mortem libi mul confcifceret,e Icopulo in mare le prscipitem dedit. Sed huius T ethys mil rata cadetis, molliter ipfum excepit, & plumis texit, & in Mergum vertit. Qin du ille aegre ferret,& mori continuo tentaret,fiib mare repetitis vicibus men hic ex ii- batur.Huius delcriptione ex Ouidij libri vndecimi fine 'ZMetamorphofeon>c um; norpho-3 nollrum iuuentum mire faciat , huc adferre plane necefTarium elL Aitigicui; Indignatur amans fe inuitum rteqi) Nipkus , neque Scaliger illum fatis hadenus eruere potuerint, quos adire po ris interpretes. Atque de ficonia alba hxc obiter dida fatis fint . Kigr$ ci- Nigram vero Ciconiam, fiue Mergum hunc noftrum Ouidianum diligeni coniae ,fiue ^efcribere lubet,cum hunc domi meat & exenterari, & perpolitum ex nod diam exa- leton, integrum inter alia plura adhuc exiftens , erigi curauerim. Huius ior pciodf CrI' tudo a roftri cufpide ad pedes vfque,fex cum dimidia, eft fpithamarum, qui Authorha eandem menfuram expanfat alat conficiunt.^/Zrnw folum,( in quo lingua fonhuSs.* brubens & breuis confpicitur , ) Romanum pedem eft longum , duarum v fpithamarum crura funt . Capacitas gula tanta erat , vt aue per pedes appen ex eadem fua fponte rana grandis excideret , Sc adhuc quatuor integra in e ingluute reperirentur. In flomacho vero ex duriore carne compado , oflicul erant plurima ranarum , 8e exucca quatdam maffa , fimo haud abfitnlis . C uix etiam fefquifpithamam erat longa. Pedes & crura macilenta . Quat omr Ouidiana defcriptioni apprime quadrant : , Jubftnclaque crura gerentem Ouidij dc. Hoc eft , non in breuicatem contrada : fed macra , & exilia, veluti fubMl examina* hoc eft, aridam pellem & cutem dicimus . Dixerat enim poftea Ouidtus: l tur • amor mXciem . Et addit , Afficis ( offendens fyatiojum in gutture mergum ) Hoc tantat capacitatis gulam , njt cr ranas integras , eafque plures , & vt Oppu IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. , villas quoque Anguillas & Congros ingurgitare valeat. Hunc Mergum quo- nofaumfiue Ciconiam nigram , vtiamame annotatum eft, infinuare vo- , vbi dixit, idem C^ajo : Longa manet ceruix , caput efl a corpore longe . A Jfunt ium longa internodia crurum . Solum pennarum colorem Ouidius nobis haud inxit , qui talis eft , vt &: ipium ego examinaui , & ad vinum artifice pido - [ui manu , coloribus exprimi curauit fiepe iam memoratus Caffmnus Puteus er Lynceus. Alarum, dorfiq.totius color fubniger eft,vlque ad ventre imum. : tamen nigredo fubcteruleo, purpureoq. licet oblcuriore, colore eft mixta , vocatur ni jrsdominante fulcedine , in maioribus pratcipue alarum pennis . Collum sua- rii colore iam amplius recedit , Sc gratifsima quadam fubcasrulei , purpu , eft vere nt- rubefcends, fubuireficentifq: mifceia oculos miredeledat. In Q oiumba -sra’ Anatumq. collo eundem repereris florentem colorem . Et quoniam noru inferior ventris regio longe fub pedore incipiens, plumas habet albican- de molliores j auis tota, nigra potius propterea,quam alba appellatur. Gra- mus eftin oculorum orbita, in toto rofiro, in cruribus, pedibufq puni- 5 Minium antiquorum, fiue Cinabrium noftrum smulans rubor : qute lia firaul iunda , hoceft, magnifica corporis totius ftruaura , & ex varijs indiiq. coloribus compofita fymmetria,auem oculis noftris exhibent ele- tiflimam . Non eft quidem omnino palmipes, vt Anates •, fed tres pedum di- tenaci tamen ad medietatem vique membrana coneduncur, calce iua retro longa, 6 c vngue forti roborata . Quare non fine ratione Oppianus Adchiam Cur voce. camphibiam dixit, quod nempe volando, & natando fibi vidum indagare am?hi‘ it. Et Ornithologus ideo in Heluetia hanc repeririin filuofis, montanis, fi- q. in fluuiatilibus locis , bene animaduertit . luic noftrae opinioni robur addit , quod a nullo veterum Ciconia nigra ha:c ciconia-, gnata fuerit. Vnum enim genus iolum Ciconiarum, album illud, 'quod in vr~ isagit , in fummis tedis , fumariorum cuipidibus, & turrium apicibus ni- reperum- acdificat , ab AriBotele &c Fltnio proditum fuifie , animalium hiftoria: ab ip- sditat probe nobis conteftantur , nAibertas tamen hunc A4ergum noftrum-. liamm Qconijs afiociat, dorfo omnino nigram , ventre fubalbam, Sc in locis habitatis ab hominibus, ied in paludibus delerti nidificare eam voluit . Ac ilorem acutiore oculorum acie perluftres , non efl niger, qualis in veris Ci- r ; fed ex varijs mixtus , qui anatibus nonnullis, Indicis praeferrim didis , eft circa itus . Atque, vt ex aucupum noftrorum mihi fide conitat, paludibus, lacu- 6 maritimis ripis h*e allident aues , in has volant aquas rapina inhiantes, J!*™ rePe’ :pe fub has fefe mergentes pifcando vitam fuftentant. Non eli: admodum uens 7(oma hxc auis , qua: nonnunquam tamen cum alijs maritimis ahti- in Campo Flora venu exponitur . Ta vero pifcofum caro habet faetore fapo- c . Caro ha- quod mihi obijeere quis pofiit:veros Mergos pilcibus pocius^qui- y^ijs^ct infidiantur, velci; in hac autem Ciconia nigra nos nihil pilcium,fed ranas ^ vefci- as reperilTe:Infuper Ornithologus in fua difieda hac Ciconia nigra inuenerit em nempe capita & vaginas vnde comjcit eam tum herbis , tum crufta inte- 6 92. ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI. intedis veici infeclis . Exiftimo enim non inter quadrupedia folummodc Hoc edam quoque in volatilibus pamphaga quaedam reperiri animalia. Nouimus Cic SbTfa- albas ferpentibus, lacertis, ranis, non modo intentas & infenfas s & ob id ranas5, ier- in quibufdam regionibus cautum efle , ne interficiantur, cum a venenatis awvora? Pur§enc animabbus:fed nouimus hoc quoque,inuifas fimul efie illis, qui al ria plurima habent , & mellificio dant operam : mirum eft enim, quam in< Apibus damnum inferant, cum floribus infidentes incautas adoriantur, & l feftim deglutiant , vt in earum ventribus myriades eApum non raro rep< fuerint . Quare huius gratia nocumenti , non arcentur modo a pratis, fed f petis etiam petuntur nonnullis in locis , & prorfiis necantur . cogete fa Verum quid magis mirabile , quam cogente fame aliquando ab homini iia nonra- non folum , fed vfiifUmis quoque animalibus ea deuorari alimenta,qu£ n fuetiffima" quam Priias guftauerunt? Talpas fub terra viuentes folo radicum efu vitam i ducere certiffimum eft . Nuperrime tamen binas viuentes captas , vfi Exemplum ti quatuor horarum fpafio ex pede fiifpenfas domi habui : ac cum iuberen ^u/cirnes puer meus alteram viuam aperiret, vr internoru vifcerum ftruduram in ea ■gJJJ yo' cordis redius motum intuerer ; vbi primum alteram huic dilaniata fame tem admouerem , tam rapido motu > tam auido morfu in mortuam viua ini lauit , vt non ceflarit , nifi & inteftina , hepar , ventriculum, cor, pulmone prius, quin carnem omnem mufculofam,fola pelle & ofiibus integris reman tibus, quam citiffime abfumpfiflet, atque ita integrum ferme animal in alui fuam recondidiflfet . Qu^ & ipfamet Talpa viginti alijs fufpenfa horis vixit poft mortem vix quicquam in ventriculo luo chyli , ex tanta carnis portior auS den- rebquum habuit . Inftruxitprofedo Natura hoc caecum animal pulcherrii tium - in_> dentium ordine, cui fimilem prorfus in nullo adhuc alio conlpexi. Valde aut ^alpis* ( quod vix credideram ) murium dentes ab his variabant. Habent enim 7* in vtrauis maxilla fex incifbres , binofq. caninos , & hos fuperiores triplo 1< giores inferioribus , & quinque vtrinque molares pedinatim , & ad amufli feipfos recipientes, atque durillimam quamq. materiam comminuentes mol tefq. ita vt tota dentium feries , ad triginta fex afcendat, & tam abiedum.. cifugum , caecum, fubterraneum , pufillumq. animalculum , hominem Nat magnum miraculum , quaternario dentium numero etiam fuperet . Atque hasc mea de Ciconia nigra,ell lententia: opxx fi cui minus arridet, is ' fiora nos doceat , &: auem cumprimis producat,cui Ouidiani Mergi notscoi petant magis , & ad quam fpeciem fimiliter auium , hasc eadem Ciconia ni$ ^Sgra reducenda,aftruat Non ignoro placere nonnemini , hanc Ciconiam nigra, & ibis . lbin facere . Sunt enim Ibes ex Arifiotelis teftimonio lib. p. Hilf. anim. cap. i Alba & nigra . Sed obftat imprimis : quod hic nempe aurhor Ibes, fit Ibides Algypti incolas facit , quam mire amari ab illis fcribit Allianus , propt ibisAegy- humiditatem, lib. i 5. cap. 20. Si quis enim, ait, *vi atque impetu lbin ab JEq\ pr^taS *xportet ) iHu quidem ab infidiatoribus <■ vltionem capit,vd cum magna fia pernici e:r?> tem enim fibi fame confcifcens , raptoribus fludium tn fe exportanda extra sAgyptum 1 num ejje oHendit . Et idem Plinius lib. i o. cap. 28. Immani & JEgyptij Ibes fi contra ferpentmm admntum. Hanc alij timent rurfus auem,vnde iuuenalis Sat .1 IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. N — * — Crocodilon adorat 69 J Pars biec , illa pauet 'faturam ferpentibus Ibin . ibin paco rapacem diramq. volucrem intelle&am ab Omdiolaiffe, quod Tiaruam/^mordaciffimadempnftrauicj cum detractorem , inimicum ilumniatorem fuum , fuppreffo proprio, Ibidis, falcem nomine dire profcin- & mala huic fimul omniajmprecatur ... ecundo repugnat, quod Ciconia hac nigra, {lue A4ergus0uidij roftrurn habeat um, ibis vero aduncum ... Plinius enimlib. 8,cap. 27. Simile quiddam,in(]uit, ■jolucris in eadem ASgypto monHrauit.qua vocatur I bis-, ro Hri aduncitate per eam ,m fe perluens , qua reddi ciborum onera maxime falubre e/1 oft tam varias igitur difeeptationes heee tandem fubijt mentem fententia, 5 forfan non incongrue Gallis oAngli/q. Auem diClam Cormorant <, antiquo- t Mergum appellari, de qua neceffe prorfus iudico hic ; illa enarrare* quas ilus Antonius Puteus obferuauit in pifcatione, quam auis hzc exercebat iil lijsjpraefentibus huic ludicro fpe&aculo Chriftianiffimo Rege, & llluftrif- 0 Cardinale Barberino ; hoc verborum tenore ad me perfcnpfit . olent in eAnglta affuefacere Coruos marinos ad pifeium prodam, no aliter ae- nos in Italia volucres rapaces ad auium rapinam edocemus. Vendutnr au- itaedoCti Corui marini pretio no exiguo, Huiufmodi pifcatoriam venatio- tin gratiam Legati Cardinalis PBarberini exhibitam , dc Coruos {eu Cormorant s ii pifcantes in FontebellaquenfijGallice Fontenablo,di6to locoquatuor vir us, qui omnes cum culture quodam maximo galliarum j^egi ab Anglut 7{ege omiffi^fuerantjVnacum haru auium magiftris & inftrudtoribus . Corui hi js in canali ibide in Truttarum pifcatione. exercitabatur . Dum autd e cubi- ; filis ad pifeinas tranfportarentur, capita & oculi ipfis obuelabantur, ne in fitu perterrefierent.DetraClis igitur vbi ad flumina peruentum erat, obuo- is illis, & ima colli parte prius per ligulam coriaceam leuiter aftri61:a,ne de- ire quos cieperant pifces, valerent, in torrente praecipitabantur. Hi repente Lsfefe immergebant, diuque fub his pifces velocitate mirabili fequebantur entes, quas vbi aflecuti rapuiflent, ex aquis emergebant, pilcemq. quilibet ■0 fuo leuiter compreflum deglutiebat , donec quatuor vel fex pilees hoc 0 quiuis ingurgitaflet . Tum demum a magiftris fuis Anglicana lingua ad am feti pugnum vocabantur, ad quem obedientiftimi conuolabant,& pau- t pilees omnes , vnum poft alterum nempe , eofq. tantillum faltem roftrf uralafos euomebant Finita autem pifcatione , loco eminentiore hiscor- ollocatis , ligulam ex collo foluebant , via ipfis ad ventriculum libera per- ii, & pro cibo, prada partem cuilibet pileem vnum inquam, proijciebant, n dexterrime hi, per aera defeendente hiante roftro excipiebant. Voces au- quibus ad manum vocitabantur hi Corui, erant Con , Con, ( Germani dice- KumyKum)QpdQ<\ lingua Anglicana, nihil aliud lonat, quam Veni, veni, Hac lus Antonius Puteus, cuius fupra quoq.induftriam in explorandis animalium >rumque ,.ft4«/»w tamen pracipue proprietatibus, iure ac merito laudaui * nmenfi laboris effet, fi nunc eas quoque controuerfias componere auftm, de hac ipfa au c (formor ant, occurrunt . An fit Corax nimirum , fiue Cornus csdqua- Ibis ad ra- paces vide tur perti- nere. Quid Oui» dius per Ibin Tuam intellexe- ric . Cur Cico« nia nigra; non poffic dici Ibis . Videtur Cormorac Gallorum ede Mer- gus anti- quorum . Car olus Ant. Pu- teus pifca« tione qua Auis cor- morant di- daexercec ad aurho- rem exafte perlcripCc. «94 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD: ANT. RECC1 Supcrfunt Aquaticus (vt G azjt vertit) ^Ariflotelis} Et an Ariflotelis hic aquaticus Coruus £^aue^ ht cum illo,qui a T linio fub hoc nomine producitur? An vero T? lini anus h cormorant rax iit Phalacrocorax Iuniorum Gra:coru ? Et an hic idem Phalacrocorax idel feq°uasra. cum Ariflotelis Corace ? Has lites, quas neque Ormt hologus3nc que Aldrouandus Ijj decidar, alij plurimi decidere hadenus dodiffimi viri potuerunt;c6ponant,quibu< ius efl otium. Hoc folum dicam, produdam a nobis auem plicatricem hac morant Galhs & Anglis didam, prorfus efle illam,quam zAlbertus Carbonem c ticumySc M ergum magnum vocat .Aues palmipedes funt3 ait , Mergus varius (efl gus magnus niger , quia qmbufdam Qtrbo aquaticus . dicatur. GaiS°fo- Atque ob hanc reor caufam Galli Cormorant quoque '3 quod nihil aliud fi SiodensUUS cluam C°ruus MWiens , appellant , id quod etiam ab eruditiflimo, & recondi ris dodrina philofophi# pollente , fuauiffimorumq. morum viro , amico r leCFeuS Claudio le Feure Parifiano mihi approbatum fuit , quod ob colorem nempe 1 humaniir? ^um J n*gruIricI‘ Hiorti dedicatum , hoc nominis auis ha?c fortita fuerit . mus vir. mihi idem affirmabat, dum Sequana Parisijs inundaret , eiufmodi Como non paucos comparuiffe , qui & ipfe eorundem pifcationem paulo ante dej ptam in patria fua fa?pius confpexerat . iSiode* Hanc fimiliter auem idem Eques Puteus nofler , genuinis fuis coloribus uehCoimo vera Partium magnitudine in Gallijs exprimi curauerat, quam penes mei fcmodec . Mergum autem eam auem effe lacobus Plateau, a Nautis ex ^America gum Ame- ntibus acceperat, nautarum eorundem folo fretus tellimonio ,& Clu- pSduatl* a perfuaferat . Hos ego nec laudo, nec vitupero teftes. Polfunt enim iru mica aeque , atque penes nos diuerfae Mergorum fpecies exiftere . /eluti autem anno proxime elapfo a F. Gregorio dc ‘BoUuar plurimum cogni- is & auxilij in hac mea componenda hiftoria accepi, ita nunc iterum a Re- :ndo admodum Pratre Petro de zAloayfd maxime fui adiutus . Eit autem vir Frater Pe- dodiflimus , Or divis S. Dominici fodalis , in oAmertca St quidem in principa- Aioay&u ma Pernam regni duitate Limaria natus , qui adfedum etiam librunu. ™eunrfbu^ i tt de . eAmericani* fui ordinis negotijs , praelo propediem committen- authorem n. Huius, amiciffima confabulatione, cum faep&hic %oma de ^Americanis tus colloqueremur , mirabiliter fui recreatus. His autem mihi verbis AMer- ihuncdelineauk. 1 C I T L I adfpeciem illarum auium accedit , quae Hilpanico hornius ^mergvs t> dicuntur, St Mexicana haec vox Acitli aliud proprie non fignificat , quam nvs. c auem , quae quoniam in aqua St fubtus aqua continuo commoratur, ideo Auis ha,c nomen accepit . Acit enim idem dicit, quod Aqua , St Li rem aliquam , ad a nimirum pertinentem. Vocatur aute auis haec Peruana linguiy^unnuma, America- uplex earum differentia repemur . Vna earum eftquae longiffime volarit .'"ro^di L : enim corporis mole graciliores }St fapore in vidu excellentiores, curru p°r£cuarp’ lem habeant ab [que onerofa pinguedine. De his compertum eft,quod pul & defcribi uos ftatim Vt eos natare vident, derelinquant, vt ipfi pulli cibum fibi quae- : cogantur inter Juncos prxcipue , vbi procreantur. Sunt ha: jn natatu prae- vocl^o- ites, &fub aqua quidem velociores , quam fupra eadem \ ita vt nullus eos tio- 1 le pifcis effugiat . Submergunt fele aquis, diuq. valde fub ipfis di morantur. v • f\ Vifu i / 696 ALIA ANIMALIA NOVy£ HlSP.NARDf ANT. RECCHI V lfu pollent acutiflimo , ita vc turbata etiam aqua , & longe & acute cibi fuum fpeculentur , capitanq. /#d/ varijs has modis capiunt , fed praxipui dicam . In Palude Mexicana , vbi harum plurima ftabulancur , Indus aqu Prima Mer intrat , fuumq. caput in Angaram aliquam immittit, quae fimilitudinem h; oesTefcn- cum quadam cucurbita rotunda , ibique ad collum vfque fubmerfus mar buiir. eminente folo capite vafi eidem infixo . Vas itaque tantummodo fupernai Modus ca- confpicitur , quod cum auibus imponat, fecurae lignum illud e fle putantes , Mergush°S cumnatanc • Q.nare Indus arreptis auium pedibus, capit eas fubmergit,enec donec ceterae infidias olfacientes diffugiant. Secunda_> Secunda fpecies earum eft, quae nunquam volant, licet alis haudquaqJ feribirur . ■ deftituantur , fed quoniam ab his grauior corporis moles , haud quaquamj ftencari poteft . Propria harum imago auium haec eft , qu£ hac in tabella p ftaL . Sunt Mergi hi in natando admodum veloces & promptiffime ad pifei elu abfti- raptum fe lubmergunt . Ponunt oua fua in terra, & pullos fuos non aliter nent indi. gallina: procreant. Indi has aues immundas cenfent, ideoq. ab earum . abftinent, nefeio qua vana perfuafi opinione , quod eas cum bufonibus fub ac ta ex his coitu commifceri cenfeant. Penis in his eft longus valde & retortus? Nefi dernmpea. etiam an non fuperftitionem fapiat , quando Americani tantopere adu« fus fafeinationem laudant auium harum pedes & roftra , quee fubinde fantulis fuis e collo, ceu certifsima quaedam amuleta, fufpendunt , ne ipfis m; ficus afpe&us noceat . Hifpani dicunt Aoiar con mal ojo . Vnde & Virgibus . Ne feto quis teneros oculus mibifafeinat agnos . Pinguedo harum quoq. laudatur ad tollendas maculas, in facie oriri folitas , i fyano fermone Pecas didas.Pennis quoq. earunde vtuntur ad medendum mu! ribus vteri dolore vexatis.Harum enim combuftarum penarum fumus nari! ipff s hauritur, quamuis hoc commune fit alijs rebus faetentibus crematis, Indormn_> nx praefertim fordidae,fi ab hyftericis fumus incefae recipiatur. Verum Indi, i dehacaue. Vera CHRISTI fide nondum funt imbuti , exiftimant Deorum fuorumfi liumnutu,iuffuq. auem hanc mulierum vuluis , & infantium morbis defti; pHpfcrusS atque dicatam fuiife . Haec Frater Petrus, de Americano fuo Aderro . de Ab)-fa . Nos etiam noftros habemus maiores , minorci^. Mergus maior aliquibus e Colymbus maior , a , id eft, natare, & V rinatrix maior vocatur. Minorem lemus Mergulum appellare. Talibus Francoma noftra in ftagnis fuis ,ac pifcir ™ quarum plurimas &c vtiiiflimas habet, abundat, & in fluminibus etiam eiufd. ximi Mer- 'Tegnitio & M - .. jMj r? ” » OMEN hic nullum adfcriptum eft. Roftrum in auo nulla maius reperiri etfiftimo . Superior autem huius pars roltri , inferiore dimidio latior eft , variegantibus maltaj» cum venuftate coloribus ex viridi* albo , caeruleo , croceo, rubro, flauoWfus extrema tamen, & acumen ipftus, magis magifq.rubello.Eft & hoc cu admiratione quada /pectan- du, medietate capitis, adeoq . frontem integram in roftruni m. Oculorum pupilla nigerrima , reliqua tunicarum pars flaua circulus mbiens pumceus , & extra hunc area alba eft . Colli inferior pars crocei colGrisipe&usiVero caftanei laturati, inter hoc tame & collu rubedo leuis n . Dorfum nigriufculum . Alae ex triplici colore conftant, fufco nempe. Ico caftaneo mixta? , qui in extremis magis diluitur. Inferior ventris terior pars niuea , & caudam verius rubello colore fcintillat . Cauda au- igerrima limulq. foliro longior, id quod a Iculptore hic non obleruatum e nm digiti ante ac retro bini , ijque duplo, quam in hatftenus defcri- ibus videre licet, longiores, coloris fubalbidi lmit,& recuruis vnguibus. per interuialla csruleo colore notantur A-I h' , 5 C FI O L I A E I V S D E M. Aequam de meo hic quicquam addam , operxpretiom clTe cenfeo.eam carote prms bremter delineationem fimilis terme nuis ftibnectere , quam C* - w ornus lutent mihi Iubens commumcauic ex viua ane defumpcath,, N n n ' quam 968 ALIA ANIMALIA NOVAE NARPI ANT. RECCHI. RegeGai- quam jp(e apud Galliarum Regem in Fontebellaquenfi atrio, loco Gallis Font - , ♦J' X «» cuius ico- bleaudi&q, viderer,. Quantum auce$i e^ffigie esoribus fui§ induda , nernaucho • ' *• • * r - -- .c* ndeaic. ac animaduertere licuit , haec eius racies , hi colores fuerant . hu us Auis hcec Pica ordinaria paulo maior eft . Roftrum quod latum eft -fnUl Galhjs Jum 5 fuperiore fui parte , vbi capiti adhaerefcy: , yifidjufculo colore tini vigddcu ^ eocjem virore ad acumen ipfum lineam producit , inferiore vero pari . w cuuciu 1 ' I ’* piti quoq. commifta caeruleo lucet colora . Totum reliquum roftrum mll Magtll^d I . / kan ^ nnknc r>irrric mirnlic or lin^ic n t do . Roftrum Uikl. MUvm- 1 aui krpentini atro rubentis , incercurlantibys nigris maculis ac lineis qi plurimis eft pidum_> . Roftrum autem eidem vacuum luit & concauum , & adeo propcerea 1 vt vires exiguas haberet , & neque morfibus acrioribus rem apprehend neque perftringeret . Hocque interna fui parce croceo , verius extremit; tamen illius caeruleo , fulgebat colore . lingua mi Linguam gerebat compreffiftimam>non multum forma fua diftimilem iabllis* longis pennis illis, quas in collo galli gallinacei habent, hanc per roftri gitudinem deducebat , & extendebat i eratq. coloris vere carnei , & quod ratus efles , ex vtraq. lui parte quibufdam veluti plumulis filifq. minutiil diftinguebatur, quae eandem verae pennae faciem aemulari faciebant, pnn® in Pennte autem in collo vfque ad pedoris medietatem , vt albicantes er; •oll°' quarum extrema;fyligin*Ms dorfa & c apice eran gricantes. ^ Arca rotunda -oculos a-nj^e-ns , fluda pient# i pf iipatn Jamen aliquanti Oculi» ” «/'*. . i » : J l: d olin corpom corporis coopertum erat pennis mnftelini coloris . Caudam non habeba pennas» v . ~ mn/lprva Andtrrpnfli - iHOPl US delaolaill reKlltD , violacea cernebatur^ prout in Ffatacis quoque videre licet . Reliq * / I 1 * 1 # * * _ _ J A - - — - — m m ^ a r\ /y pennae Pedes. Vox. xum in procindu erae, eandem .eiriitcendi j aiut potius delapfam remitt Cuius initia quidem ex pennis conflabant pbfcure albicantious, nigri, n lini , &: cinabrium aemulantis coloris. H-ee etiam caudas Ius praeludia, fepiftime electabat y ac demittebat , quemadmodum facere Reguli aui( fflittivi-mas « aut Mptaciftae aftbslent . • L Pes quilibet in foinos erat fiifus digitos , tam retro quam ante,& coloris dem fuperius violacei, inferius cinerei . Saltitabat frequenter , & cantua garritam picarum non abfimilem voei,edebat.Hanc minime caueae inclu led ligatis alis , in quodam afterculo parieti infixo , feruabanr, ibi garriet {patiabatur. Rebus omnibus ferme , vti & pfittaci faciunt, vefcebacur: diflima tamen erat acinorum, ex vuarum racemis decerptorum, quos t fos fibiq. proiedos dexterrime per aerem delaplos raptabat . Caro totius do defimi pons faturatum violaceum referebat colorem , H *c Carol. A*t, Pvteus . irifnm Et cum inhoc fim,vc eorum qui fimUem auem viuam aliquando conip Aloaifij. mnt , teftimonia producam , non praetermittendum cenfeo quod Fr. P Vocatur dt f Aloifi Americanus , quem fupra edam cum laude nominavd , de eaden h$c nuis j-j ^ nsrr^i-^dc • !mgui!!a Qux de hac aue , inquiebat , vernaculo ab Hifpanis fermons CarptnU rCoa,T “c*. lingua Perum* , Tacatac 4 dida , commemorantur, haec funt . Quod cap 'r‘ delicet feabeat rubrum , & illius proprietas fit arborem excayare , muli Virtus . ruana Ta cataca . IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. &99 partibus perforare, vt nidum ibi pullis fuis conficere valear.'' iWuafum autem fibi habent Indiani , huic aui notitiam efle cuiufdam her- indis per- > vim haoeat , ferrum etiam dilrmfipendi, aperiendio. otnnes fe- ^ , Vt autem herbam illam Indiani confecjui valeant , aiunt fe pefiuloni- rePenre_» i occludere, & ad -arboris pedem aliqua linteamina apponere: tum ad tufe bam iftam confugere auem , eandem apportate , clauftro admouere, quod % Si!” im frangatur & dftioluatur j quo effra&o , herbam dimittere , quar m ter- cadens ab illis colligatur. Vocatur autem Perimis herba h xcPyto , ex qua vbcamr iliter auem Pyto quoque appellare confueuerunt . Si eos quteras , vbi loco- Jfarn.p^° i herba ea reperiatur , omnes ad vnum fe hoc ignorare fatentur . nis-. . ,> .erebrum huius auis fi dentibus applicatur , qui iam mouentur & calum lantur , tam firmiter iterum confolidac, vt nunquam laboraffe videam , Wxc Fr.Vetrus de Aloayfd . Nondum quicquam hic a me determinadum eft, priufquam aliorum quoq, onx Americana, fcriptorum de fimili aue ceftimonia producam, vt quan- i cum noftra conueniant aut dilcrepent eorundem defcriptiones, vnicuiq. m ^nadat . Placuit autem primo loco ipfiflima loannes Lerij verba recitare cap. io. leguntur hiftoriae nauigationis fuac in Brafiliam fatfrar. Inter reli-QaxloznJ aues inquit, e Americanorum , primus locus cuidam Toucan nomine , dabitur . Is nes Lerius * '8 colore ceu Corum, excepto pedore , quod crocei e B coloris , torque tL “‘tl m»b inferiore parte circumdudo , detrado barbari ad genarum , aliarumq. par- reli'5“e‘it? corporis ornatum nituntur . T um Veri maxime apud illos eBm pretio , quod fulta- C°Ior‘ nutantur . Nomen inde cBfortmm Toucan tabourace , hoc esi , pluma ad ftltan- Nomal; - .Nihilominus tanta tllis earum auium Juppetit copia, n/t mercibus nofratibus mare eas non gr auem ur . eAuis iflius rojlrum reliquum corpus longitudine fuperat, w Gruis roftrum minime e fi comparandum . Itaque pro monflrcfijfimo totius orbis e/i habendum . Ergo non immerito Be Uonius ornum cum natius effiet fib finem libri defcnptionts auium depingendum curauit : nomen quidem non edit , ac ea om- 'u voluerim, contra omnium eorum, qui ante me de hac aue quicquam * menti lunt, fenfum ac mentem. Aftentietur mihi; qui nidi fabricam con- raucrit , quam Pica non in cauis arborum , led in arboribus altiffimis libi innare ftudet . Lege fi placet apud c Aldrouandum , & oculis intuere dcpi- 0 mirabilis artificij nidum, quem Pica in media arbore Malo , ex enalcen- ifci ibi ramulis conftruxerat , (pino Iis plurimis ramis ex Oxyacantho &c Py- o.obfeptum, atque ita arde claufum , vt nec vnde exiret , nec vbi Pica in~ eretur , obleruare quis facile potuerit . ci vero nidos libi conftruunt omnes in cauis arborum, vt rede Plinius lib. ap.i 8* monuirded non item rede, quod Picos omnes {Martio cognomine niuerit , adeoq. fpecie pro genere ( vt fcholae loquuntur ) vfus fuerit : cum manius determinatam Picorum formam Lgnet . Nili quis hoc iplum mo- leri velit , quod Pici forfitan omnes , veluti animofe au es, cum integram jvSli fint 1 crebra roftri percuffione arborem deijcere polle credantur, Marti ideo faCri* . : fuerint ; vel quia aufpicatae lint aues , & in bellum fiue {Marum abituri m , non nili aufpicato Vrbem egrediebantur .Libet r Plinium ipfum audi- unt (gr parua aues , «uncorum anguium rt Piciy Martio cognomine infignes , ftfi fyieijs magni . j Quo in genere arborum cauatores y /candentes in /abreptum filium yilliVerb (efi fupini, percti/fi corticis fono , pabulum fubefje intilligunt , pullos in educant, auium foli . Alt neque folos Picos in arborum cauis nidulari , fed &m quoque hoc faditare , ex Ariftotele difcimus lib. 6. de Hift. animaL eant in ca- r, • ■ r ■ -l-r r / r,- • > r i U!Si a:bor“ . ypupa «una , inquit, /uo in genere non mdipcatyjea stipitem arvorum Jubiens , vc Piiniu» rme ' ullo slramemo in cauis . Miror hoc in loco Arifiotelis interpretem Au- vult ' um Niphum , quod Albertum reprehendat, inquiens : H*c qua Arificteles •upupa Albertus mentitur de pico marino . Licet enim AriBoteUs non dixerit, N:>hus m» * l 1 reprehe- in cauis arborum nidos ponere ,fed /upra arbores y& non humi confidere dic Albet» i perdices faciunt , O* coturnices : verilsimum tamen eft, quod Albertus dixit, * : experientia, & Plinius adftipulatur . Erit igitur ob nidi ftruduram , lo- Ratio pri- }. Auis haec noftra Americana , Picus potius appellanda, quam Pica . iiVa ?.u LTc quoniam in Picorum varietate enumeranda , non conuenire reperio, qui “ouaij s aliquid memoriae prodiderunt, addam breuiter illa , quae oiim mihi pim-’ :a reliquit Theophtlus Molitor lynceus , non auritus, fed oculatus teitis, ium enim natura atque proprietatibus indagandis , perfpicaciiiimus Hic igitur feptem omnino Vicorum fpeciesobieruauerat. Primus , aiebat N n n 3 ille, 7©i ALIA ANIMALIA NOV^ HISP. NARDI AN T, RECCHI. Authorcs ille, eft Picus niger i de hoc mulca fabulantur chymici, de radice quadam n fpKkbus0 pcJcluarn ore ip^c aPporrcc> & nidi fui foramen iigno per vim incrufo,clau variant.de referet . Hic Pica maior longiorq. eft , capite rubro, roftro longo Sc nigro, ^'Jaretu- guam non latam (quam falso lAriRotdcs Picis eribuic)fed teretem & in acu JhiuI?Mo ne corneam habet . Pennas in cauda acutas obtinet , quibus in afcenfu ar litor lyn- ruIy> quoque vticur. Excauat arbores duriisimas, m quibus oua fua locat . ceus* Secundus, cli Picus martrus , (eu viridis nonffimus, Sc hic in cauis oua qui cie™ pe fex &o£toetia, fine vlioltramincponit,pullosfuos vermibus Sc mufcise secunda-. cat.Hic ramos aridos hyeme excorticat, lub illis vefpas,ac vermes quaerit, c ipecies. ccfllicciit 5 his deficientibus ad akiearia conuolat ( quod plenfq. Picis^aro, pici apibus becuU Ciconia, Aptperdts illis auibus eft familiare) roftro illa aperit, apes e jn/idiatur . ^ & deuorat. Maio menfe in filua arborem quterit interius putridam, afc dit, roftro percutit, audito fono violenter ferit . Corticem Sc lignum quei num viride etiam, interdum ad quatuor vel quinq. digitorum tranfuerfor craffitudinem perterebrat, donec ad lignum putridum perueniar, quo inuc dimidiat etiam vlnae profunditate arborem excauat , in qua oua fua exdud •rmia fpc- Tertius Sc in ordme primus , ex maculosis ( triplex enim maculofus e c*-" Vicarius etiam vocatur . Hic niger eft & albus , per corpus totum macu tus . Plures tamen nigras pennas in tergo habet , quam albas . Pica paulo minor . Sub cauda rubet vti & in capite . Roftrum huic longum & lingi Cu2rfafpeteresefh Apibus valde eftinfenfus . Oua ad plurimum feptem ponit, cies. Quartus eft Merula paulo minor, priore adhuc maculofior. Pennae cauda mediae funt nigrae, Sc acuta: . Oua fex ponit . Quinta fpc Quintus Sc in maculoforum ordine tertius , Sc inter hos minimus, circi tJCS* habet in pennis per integrum corpus, quorum vnus albus, alter niger eft.I P ajjtre domeltico paulo eft minor . Carne R ub e culum fere aequat , Lingoa praelongam habet ac corneam : pedes paruos, fed vngues longos . Sexta fpc- Sextus Cinereus vel faruleus dicitur . Hic roftrum' qui dem longum fed guam breuem habet . Non eft ei cauda acuta, in qua tamen velua in alis q que Sc capite cinereum ac caeruleum, in pebtore , collo & fub cauda luteu vel ex luteo rubrum ; in gutture album obtinet colorem. Pedes ipfi bre funt. Nidum hoc exftruic modo . Inuento aliquo fibi congruo foramine ampliufculojcircumlinit illud luto, vel terra madida, quam roftro adducit, aliter ac hirundines facere foient , Sc foraminis eam relinquit capacitatem, c libi ac faemellae fua: ad ingreflum fufBci.it . In hoc oua locat Sc pullos educ Septima^ Septimus grypus vix Carduelem magnitudine excedit , afeendit & defeen (pecics . per ^rborcS vieftum quiritans , maculis eiufdem coloris in nigto confper eft,vc Perdix. In rimis arborum aridarum nidificae, intra cortices ac lignurr In cauitatibus etiam murorum inter lapides oua fex plerumq. ponit ,vna parte rotunda, ex alcera vero oblonga valde , & acuta . Non canit > quarr Hacufqac ncc reliqui Ptci cantillando aliam vocem exprimant, quam Ghik, Ghik. b Mofir. -A/ olitor nofter , qui exadtifsimam plerarumque noftratium auium hiltori vllo abfque libro ( adeo ip fi familiaria hiec erant ) mihi reliquit > Accedit huc alia , Sc potior quoque coniedf ura , ad Picum potius , qu Picat IO. FABRI LYNCEI EXPOS TIONE. 705 m referendam effe Hanc auem Americanam , Quod pedes nimirum haec bi- Ai,a mi4 in digitos , ante ac retro diuifos gerat . Id quod lolis «Picis peculiare efTe “fJ'dpibaus rwr annotauit , fi noSlurnOs tamen quafdam anes, Pfttacum etiam,& lynga c°r h&m pias. Quamuis & Ptco murali & nigro tre» ante, & retro vnum, ede ali j feri EK? Et fcimus nos etiam Cuculo binos ante, & retro totidem digitos conceft noftuauis’ iTe . Sed quoniam & inciteris proprietatibus , tam apte cum P ico magis n Pio*, quas tres ante, & vnum retro habet digitos; cogruit,ad P/c«w liben- ea retulero. Vnde maximopere miror, pIerol'q.Or»i>^/^j,& inter hos di- nillimum noftrum tAldrouandum , roftracae huic aut Americana fiue Ptc£ Aidrouan- Wenft , vt ipfi vocant, in fiiis omnibus Iconibus,tres digitos ante, & vnum mi Auk, calce appinxifle , cum tamen & noftra pidura, &: fculptura,& ipfum ani- viuum in Gaflijs vitum & depilium, reclament, vt ex fupra datis deicri- t0* ia P«* nibus , cuilibet manifeftum euadit . 3me*&vnl vlotnen autem illud P icuto, quo ipfum Ouiedum hanc infignijffe, fupra mo- ^neuntr neque a Pi&*5neque a P/>0,ftd a roftro deriuatur, quod Hijpani fuo ldioma- Itali Heceo appellitant . Sub huius Piem nomine , hanc etiam Carda - f*rp;fcf ib.10. fubtilitatum defcnpfit , cum inquit. 7{oJirum maius cH toto corpore , ts autem coturnice paulo maius . lyojlrum igitur longius , latum viri capiti mugitur , Hanc fob \s digitis , aduncum quo terebrat arbores , atque ibi a caudatis Simijs arte ac roflro, nSimd’ ujuam pufiUum Je tuetur pulchre , Illud in eo mirum quod pennam habeat pro ltn- lcJ£It * , *vnde a natura aliorum omnium multum diffidet ,/ ibdat ^vehementer . jdet haec omnia false Scaltger pro ingeniola fiibtilitate fua , Exercitatione scai/ger , ln maxima omnium coturnice , ait , peSlus nunquam ^vidi latum digitos binos, hi^SS, ntum igitur caput , tui affixum ftt roflrum fefquialterum \ Rofirum etiam debebat Sia caufa*. s retium fut jfe, quam aduncum, ad perterebrandam arborem inferendos itlus . cur rifu dignus fu Cardams , fi ipfe h$c ad verbum ex Ouiedo oculato tefte, :t hunc non nominet )tranfcripfit ? Et cur non reprehendit Ouiedum po- S caliger , quem ipfe dubio procul vidit , legitq. cum non raro ex hoc, & netfuppreifo Omedi nomine, Indica naturae quaedam miracula narret ? Et accufandus ^arjanus, fi Natura in monflrofo hoc ludere roftro voluit ? i cum reliqua aue non eam habet proportionem, quam in plerifq* noftris mus alitibus . Ksijuor hic mundus nofter eft,in quo polydaedaia Natura 'arietate fua, pulchritudinem inducit, & vt P Unius, ait, qua nobis miracula, rQ5Jd"ba"£ uhbria funt . Praeterea cum auis haec non terebri modo arborem direde Imec nobis :>ret , fed bipennis loco roftro fuo ad excauandam arborem, & ibi nidum cenfaKuf’. 1 collocandum vtatur; non video cur non aeque aduncum, quam reduin eris roftrum,hocpndlare & forcafle commodius poiTk . ;d finiamus tandem, & admirenmr fimul, idem nunc , & olim perfuafif- Miram eftj m iuifie figmentum, barbaricae ilii Americana genti , clauftra aperiri nido ^anlsAme. s auis applicita , ab herba quadam , quam ea ore apportet , quod Plinius bxc fabula ii dc Pias, ad quos hanc noftram retulimus, feriptum reliquit , loco pau- danii^nf pra laudato . zAdattos, inqttit, Cauemit Picorum d pallore cuneos, admota qua- fatpc^"!fa. ab his herba , elabi creditur vulgo . T rebius autorefl, clauum cmeumue adaclmn , h • ta libeat rui, arbori, in qua nidum habet ( Picus ) flattm cxshre cum crepitu ar - C' \\ horis. Plinius hac olim fcri- pfit . Minini ma- gis quod Matthiolus fimiliafri- tiola credi- dit . Authori difficillime hxc perfua dentur, qui fimilia nec vidit nec audiuit . In huiufmo di miracu- li sTuper na turalibuis res ffpc fu- fpedia eft de diaboli commer- cio. 704 alia animalia novae hisp.nard. ant. RECCH1 bcris , cum infiderit clauo aut cuneo . Hoc ipfum quoque ‘Democritum & Tbeopi fiuw credidiffe Matthiolus in nucupatoria fui Herbarij epifiola fcripfic : qu ego miror magis, haec ibi verba addidiiTe.^«m etiam AUtbtoptde herba taftu ci flra omnia aperiri , quibufdam admurmuratis cantilenis: id quod, mihi miraculo e . Memini emm dum fuperior ibus annis V enenfs agerem , me quendam fufpn damnatum Vidijse , cui fores omnes patefierent difieSlis feris , Vna tantum herba adi td , fignaculis quibufdam decantata . Talis fere facultatis alta haud mihi incogn ha betur , in Italia montibus proueniens , qua ab equis calcata , continuo ferrei folu tur calcei \ Ego vt ingenue fatear , potiorem vitas meas partem herbarum quoque f dijs infumpfi , & plurimorum fimul familiaritate rhizotomorum fumvfi Verum eiufmodi naturalia plantarum miracula, nec vidi vnquam , nec a fi digno quoquam audiui . Quod fi admurmuratis verbis cantilenifq, res agitur , iam illa de diab commercio, auxilio, & fuggeftione fufpe&a fit . Scio equidem, plerofq. I minum non facile contentos efTe , ijs , qure vbiuis obuia , & quotidiana fur Sed illa libentiflime credere, appetere , & ampledu . Adeo fabul deliramenta anilia , & fuperftitiofie , Cacodasmoni^s aftu excogitatte cerem nix, per vniuerfum orbem facillime difieminantur , vt ad Americanos & A tipodes noflros quoque iam olim penetrauerjnt . ^ Et quidni ? Cum enim luce Euangelica varias orbis noftri cogniti regior edent llluftratas , & fraudes Sathanas ideo dece&as migrandum fibi putai ad gentes noui orbis barbaricis ritibus plenifsimas & veri DEI cuicu orbat; His cum fuperbiam , arrogantiam & tyrannidem fuam diu mifere exercu; apud has idololatriam perfide fixit, vc licet iam bona pars earum CRISTId clrinam amplexata fuerit, remanferint tamen antiquarum fuperllitionur fomires quidam, e quibus continuo adhuc idolomanis igniculi exhalant . quantum apud illos Americanos perditiflimus hic humani generis hof poflit, partim hiflorias eius orbis nos docent', partim ab ipfifmet ego Ame canis fed iam Chriflianisjpartim ab illis etiam qui ad infidelium loca per trarunt , vt miferos illos & a daemone dementatos homines CHRISTO 1 crifacererit,edo6Ius fui. Sed legat hac de re qui velit, Iofephi a Cofta quintu librum hiftoriae lux occidentalis Indias: mirabitur fimul & gentis illius mi rebitur. Atque de Pico Americano hasc fatis funto . V io. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE . 7oj H 0 l T Z IT Z I L T 6 T 0 T L tAuis filia Americana. IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. , . ; ' ■' } 'At' ' ’ ■■■'■"■' A ■ - ■) , ■'} \t « A G STRVM oblongum, acatum, tenue & tantifpcr cuiv uatum nigricat : cum hoc capuc ,collumq. quod longum facis, in magnitudine proportionem obtinent . Colores niger , viridifq. {aturatus , adeo per minima commilcen- tur , vt oculis fe quali notlris. am bo occulcent , qui tamen ' paruorum inftaf punctorum ex croceo, aureoq pulcher- rimo colore eflulgent . Ex nigro vndiq. led diluto magis, riorem colli partem color, vfque ad pedtus , idemq. doriiim ve nullae, nili i in hoc albas m i n i m a? q. tnacul ai qua&d arn app a r en t interfperfe . Putares * i c elegantifsima dt exotica ^aue, merum luperbi P auoms , aut P hafiani ma- #ut variegatum rutilantis Columb* collum intueri. Aiae nigricant,led an- res harum partes candidis maculis lucent . Cauda lubfulca ferme tota_j , cipium huius tamen virefeit , albelcit extremitas . Pedes habet longos , cantes , iubtiles, tribus ante diltindtos digitis , cum quarto pofteriore , :eu ibas cruribus enatos i ' k . 1 t > . 5 ’ ■ ..... ~ , . - i ■* - • . > [on ofid p\ ^ S C H O L I A E I '*V S D E M * ? :Vi v.-; ,■ ,, . •. 1 1 Wci ' . ' ' ; . Arum eft j quod commentari) loco hic adnedtere polium, & iam nonne- mini dtfrufior paululum vifusfui. Adponam tamen hic primo loco quae Vitrus de Aioayfc mihi reliquit . Haec auis , inquiebat ille j quam Mexicam Fr.Pem iitzjltotly Veruum vero Villee , appellant, non comedit frumenti grana, nec merjcani ore um quicquam,nifi tantum idbtoatiam & medullam florum, fed praj- aue - j fertim ALIA ANIMALIA NOV/E HISP. NARD. ANT. RECCHI. fertim florum *'«!*'?'»'» -Habetwtem pulcherrimas pennas.qua melleus ii- vius e{r immines cbnhciendi pitturis fimillimds , & alia* hiiiufmodi p quor ' magni opera . . & \ * * Recchus pardus Antonius Fecehus nofter , hoc ipfo Mexicani voluminis fui , q co!Ses nunc primum mundo publicamus, libro 9. cap. n. Auiculas plurimas deLbu.0 nomine, & pnftas exhibet, & calamo defcnbit,cum quibus maer haec noftra vt corporis effigie , fic nomine fimilitudinem gerit . Haec fola ter vtraiq. eft dilferentia , quod noftnr praeter vtrifq. communem appella Qusdiffe- nem Hoitzjtzjl> additur vox h^c T ototl, quamuis & illis feptem differenti «reT‘CnoftS vmus fpeciei auibus,fua differentia etiam nomina dentur a 'l{eccko ,qux tar & illas in |loc omnes videntur conuenire, quod fine Hoitzjtyl Quapropter fere! gor, vt credam, hanenoftram auem quae fi ne hiitona hic proftaf , ad illas ferri pofTe, de quibus loco laudato fingulare caput T^ecchus Icripfk. Licet er ibi colores non enumeret , fed varios folummodo effe didbitet, quare & au illam latine variam nominat : credi tamen poceft , eas huic noftrae haud al miles efle, cum & ex illarum , & noftrae pennis ac plumis, artificum Indor Rationes induftria, imagines elegantifsimae conftrui dicantur . Et cum his verbis eat «r conae. illud concludat : P lures junt loarum auicularum differentia , colorum varietate ac ! forum dfl antes magnitudine . vEquum eft credere &noftram hanc, licet pi&, trima, grandiufculam , iit illarum ciafft jocum. l^b^re. Confirmat Ifadc opinion Secunda . meam, quod Fr. Petrus de /iloayfa dixerat, hanc ncftram fola fiorumi dulla ;fiiicriri , & 7{ecchm afterac r fuas^ jll^ ramdiu folummodo efte perftites, quarndiu melligenarum herbarem, flores ex quibus aluntur, p durent. . < In mentem itaque .venit , an non affinitate quadam hxc noftra anisi fieccho enumerata: warirCmpiffib a [tingant illam, quam Car olus Clufius Exc eorum lib. cap.2.defcjribit , qu xOunfJia 3 fiue Tominejo appellatur . De' rJidnonS'enim re4u^cia aPud jPrum k gu tu r .Francifcus Lope^ de GomarainHiHoria^i TuuS ^'dMcxicmavrhis expugnatione firipfit , Vicicilin eam auiculam (qute alijs neu JaTomine* Ouriffia , & T ominejo , & ^ affer mofquitus , & Gonambuch dicitur) nominare inquit , 1 'rA cui qua* IO; FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 707 \am debet e jfe dubitatum, feruata quippe efl non femd auis flipiti affixit intra cu- somnum m , & cum fex menfes exanimis pependtffst , quo tempore flbi natura compara- e“^'^ fl,rettixit, ac demijjatn Ticinos agros 'volitavit. <§* CRec- sd de mirabili hac & pufilla auicula,ea quoque commemorare libet, qu£ chus . Iregoms de Solmar mihi pro cerciffima hiftoria communicauit . In muh Fr Creg0. vehat ille , prouincijs ac Regionibus ludiarum tam Nottx HijjanU , regio- Veruandy TSrafiU*>& Guinta jquam Indu Orientalis , in Infulis Philippinis , & hac parua .numerofa efl diuerfitas magnarum auium & paruularum , varijs colori- hiitorica^ iillin diarum . Quapropter cum de paruulis agamus , quas in luo libro re- $ (ardus Antonius Reabus ,quas in Notia Hiffania reperiuntnr , dicorela- em eam quam de illis habet , quas fub nomine Hoitzjtzjl depinguntur , a tace nequaquam alienam efle : excepto tamen , quod illas omnes, quarum em funr, ibique a Rec cho referuntur , eam proprietatem non habent, ad ar- um concaua confugiendi , ibique per fex menfes hyemis mortuas, vel qua- tortuas videantur , Tatitandi,roflelhfq. fms in arborem defixis,flrmiter in* sola iihu, endi . Ineunte autem vere , reuiuiicere, alimoniamq. fibi querere ex mei- uod in arborum, plantarumq. floribus delitefcit . Quoniam primum hoc, dormit . ddidlum efl: , videtur tantummodo verum efle l in illa /pecie auium, quas ima efl omnium , &c a Peruanis Toipin, vel T ominejo apppilatur.Reliquum a,quod de illis commemorat , eertifhmum efl: , quodq. ex e^rum pennis -A :iofas veftes & imagines conficiantur & elaborentur . Tomin itaque auiair uxC gra- } adeo parua , vt nulla in orbe vniueffo minor repenatur. Eius magnitudo j||| inftar Crabronis , varijs perfe&ifsimiflq. depidla coloribus . Pedibus admpr i pufillis & curtis . Efl: ex his aliqua , quas caudam curtam habet , &: ro- lam pipionum more ; alia vero tam longam & completam , vt bis , teruf dcudine fua reliquum totum adaequet corpufculum : In hac tres vel qua- :funt pennas colore preciofo variegatas . Roilrum habent longum , tenue ielicatum , & linguam inllar acus, quam dum proferunt , duplo efl, quam rum. longior . Hac mei extrahunt ex occultiore & profundiore centro um, etiamfi fit Lilium album , vel flos etiam oblongior . it quemadmodum DEVS & Natuya neque in mT^nusv.tilibusabundan* Linguam i, neque in neceflarijs defe&um mon&rare voluerunt , fic etiam huic aui- ^n£an^_ i idonea: pro alimentorum fuorum acquiflcione , inftrumenta procrea- :, linguam inquam , longifsimam, qua ad intima florum penetrare pof- gu . & mirabilem hanc facultatem conceflerunt , vt ipfa rei nulli inhasrens, in inaerei^ : falcem libero volitando , perfiftere tamen &ex floribus, furfum fleor floribus itt i vbi velit , illis haudquaquam irinitens, lingua exerta melleum lamberem ?m , pro illo temporis fpatio , quo indiget , valeret . _ ■ zitm Mas apte tata pernicitate mouec,vc vifu percipi motus minime pofTit; quin Alas,ceJj£ poiips carere videatur , & vel tam exile corpufculum > abfque alis fubfi- Uee . e appareat. Sic autem in aere fufpenfa 3 & ad partem inferiorem fuperip- iq. floris conuerfa , liquorem illum roflello colligit , & lingua fua quam ucit eo vbi neceflarium efl,fuffuratur . Tanta autem velocitate ex vna ar- e ad aliam , ab vno loco ad alterum fe confert , vt in hoc reliquas aues an- tecellere I 4 , 70S ALIA ANIMALIA NO\G£ HISP. NARDI ANT. RECCHI recellere & fuperare longe videatur vniuerfas , & ipfa volans oculis fepif percipi minime poflit . r Hucufq. f. Hac funt pracipua qua de huiufmodi auiculis T omine j os nuncupatis Gresorms- potiunt . Reliquae fpecies dickum hunc modum infequuntur plus vel mk pro earum corpulentia vel natura, quamuis maxima etiam illarum, crefce nunquam attingat medietatem minimae auicula,qua in Europa inuenii Hac Fr. Gregorius. Quae de_> Duo funt , qua ampliorem hic difquifitionem mererentur . ‘"Primum J Syff" modo hxc auls fol° melleo florum H^ore paftuq. cibetur ? alterum , qu3 SnS!" tlone t0t menfium inedia macerata, fuperftes tame adhuc arbori adharefc Vcruntamen hac cum altiora lapiant principia, qua hoc loco examina opera minime eft pretium , ad alia tranfeamus aquum exiftimo, cum p fertim de mellis ex floribus hauftu, natura, & fabrica, fuccinCte quidemf neruose,& folide difputauerit Princeps Capus no fler, in Apiano fao\^tv expreffo, quod confuli poteft . De fame vero diuturna , quam varia fufferi innoxie animalia potiunt, fi temporis permiferit angulfia , aliquid inferii \bi Chamdeontis dedero hiftoriam , delibabo . Hotiffimu Hoc vnum nunc retk.edu m hautiquaquam cenfeo, Arifloteli minime i?n quafdaSL tum fuitie , aues quafdam hyeme abdi , & occultari , inter quaslib. g. capu «uTrei 0C' de An* PraEciPu^ hirundines. numerat, lam enim rvija funt , inquit, mulu rundines in angufiijs conualtium nuda , atque omnino deplumes . S caliger ad hu fioTklfm l°cum ’ Sed& mcauis arborum , ait, deprehenfe funt alia aues apud nos. nuda, probat . hyeme . Mutant enim quotannis aues plumas , id que allate. - Natura fap iens , a plumas aduerfus frigoris incommoda condi diffet , non abstulite as per frigus . Atc nos Icimus eas qua hyeme fe abfeondunt, hyeme plumis fpohari . Hunc eu Hocipfum dem virifiotelis textum explicans AuguHinus Niphus ,hac habet * Vnde yt / Niphusdo bertusinquttfam vifajunt hirundines ,qu te flatus eft mbi. * Et quando iam Germania fadfca eft mentio, pratermittere haud debeo,qu pro rei huius confirmatione, illa producam , c^uxiFortamusEicetuslib. cap. i ode his qua diu Viuuntfine alimento y anoora^m ; ‘Aff erenda hisefunt, inquj iabUaqms natura hirundinum Germanicarum -mihi retulit MathtmaticUL.inp.gnu Qi to*fi:ere lilaus fratrem nempe fuum in Germania i Magnis hyeme msdifl* retibus a pifcawih in3 Gwma- cap*<*s congeries multarum hirundinei m , pedibus ,tafin dis mirum in modom t ota Vldlt * inuicem confarcinatarum , qua in thalamis tepidioribur comportata, qii&prsumfuntt monerentur primum , fefe expediunt pofiea , mox etiam auctarent : audtjseq . oh incoli aduentahte hyeme , quotannis hirundines mea rlgicne , aeris inclementiam fitgwW non in remotifflmam inde zSlpbncam{ quedeffaunt It aliturum plurima. Lybu A ' ^ . — . j-...'. nuiRiStiM ah ... ^ ^ / efi ^ fi P M X. ~ - V TfoftAffsfpanU, ■ Clii. r h i. r > ; Uil.I. j. , *•• IO. dFABRI L I- D ES C R 1 PT44p l' ; ■31 JU Ol * . . $ kJ ^ - O S TR VM imprimis aduncum fatis , &. gigria^ dum coloris eft,vNigernmos quoque oculos oftend roftro ad verticem; caeruleus color emicat. Aeolio * per dorfum integrum, caudam vfque ex nigro & ^•nmixtus fcintillat. A roftio autem inferiori »v.,vrem luteoJus^o|or cum albicantibus qyibufdarc culis hanc auem venuftat . Alae iunc viridas faturai coloris, maculis tamen eiufdem coloris, Ted longe dilutioribus , hinc inde chre intercurfantibus , Cauda fimilis cum‘alis 4i\ coloris Tibias pedefc fcos habet , & vngu.es djgitofq, praelongos , tres anterius , & pone vmun, ■: sia i . »'}rth 5 C H O L I A EI VS DE M. ^ j i f i i * k * 1 i * ■ ( V (*{Tf O **} * “J * i * *? * ? l * t . QVod ex Cicfarifsitgq fuo ore faluxis aeternae reparator note fltts jM^cch^ci fexto capite pro^u geiauit inquiens : Et de vefli q*»id Joltcifi etits, , fanfiderate lifia agri , quompdo crefcunt : non laborant , ne quas hic Rom& , de pulchricudir falcem", dc humani fermonis imitatione , nobis in P fittacis quibufdamobi obi^fuau. uare licuit ,( a duabus enim his dotibus , animi , vt ica dicam, ac corporis, v laudantur) &: nos proferamus, asquum iudico . Maximus Egregia magnitudinis fane ac pulchritudinis, ceteros , quos Roma videi ^nus^^ab potui, antecellit ,rP fit actos, ille, quem S.R.I. Princeps, 6cS.K.E.Cardinalis M drt$ti tu omni cultu a me honorandus z\iz, Phafianum mafculum non adasqu, puTc rdi irjOC^®:> fed fuperans etiam . Quatuor enim fpithamas , feu mediam cannaa naic Ma- vt Romani noilri vocant, quas quatuor ell palmorum, fere fuperat, fi a fumn (drutmm. tate r0^r ^ imar^ qaudas menfuram extendas. Hic coloribus tam varie bt leque pictus eft,vt odio diuerfos in toto eius corpore facile numerare valea rubrum nempe, viridem,luceum, fubluteum, albicantem,nigrum, qaeruleur fubcasruleum, quem etiam colorem venetum , fiue marinum appellamus. Defcnptio Hic ipMmus ell, quem Aldrouandus inter X fit aecorum fpecies, fecundo lc huius pfic- enumerat , & Pftitacuw maximum alterum vocat . Roftri pars fuperior alba & adunca valde , inferior nigra eft , Circa oculos, qui fubuiridem color ollendunt , campus apertior & tempora albicantia . Caput, gula , pedtus, d< fum, venter, femora, alarum principia , omnia pulchro ac puniceo colore rt * lant. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7,j . Et vt reliqua *Aldrouandi potius aptiffimis, quam meis verbis dicam. De- > cauda, , inquit, tota Juperne pulcherrimo colore puniceo decoratur . ( Addo ego :ma fubcseruleo, mixtoq.ex rubro ac caeruleo elucere ) Sed & remiges pen- teriore parte ftmili colore puniceo rubent . Remigum tegetes , fecundo in alis ordine funt , paniceis marginibus, caruleo Velat ocello prope apicem ornata . Remigum ex- fupcrficieSiffi ruropygium infernum faturo c&ruleo colore tinguntur. Crura breuia ies, digitis oblongis pontis anguibus armatis compofita ,fufca feu cineritioobfcura . tcus hic heri fui nomen, quod Carolus eft,faepe ingeminat, fed pr^ter hoc & yxlli vocem , pauculas profert alias . Olim plura loquebatur, muficales s proferebat quoqu c3vt,re,mifa nunc setate proue6hor,viginti nempe um annorum , pleraq. obliuioni tradidit . d hunc coloribus & corporis mole ( nifi quod cauda iam , quae praelonga uf Sfenl mutilatus fit) accedit ille, qui apud IlluRrifs. Cardinalem Cardum Ema cotnmnK mPium Principem vere magnificum, & praeter prudentiam, qua maxime :t,phyficis quoque, mathematicis & alijs amoenioribus ftudijs excultiffi- i, confpicitur . Veruntamen virium robore priorem hic fuperac . Cuiil» Hie ma- i liberrime nuper in cubiculo quodam deambularet, paucis roRri fui du- f0™unf nimorfibus ligneum quendam fedis pedem ita vulnerauit,vt illum mor- squafidifruperit . Vnde Oppianm etiam monet, non in ligneis caueis, rqftro corneo fuo exedit, feci ferreis eu feruari debere, quae nec ipfe quan- leilljefe permanent.Hic ob loquacitatem olim hero fuo charus,nunc ne- in obfenium, an ob defuetudinem plurimas certe humani fermonisvo^ edidicit. .. , his fimilis plane P fittacus apud Amplifs. Cardinale Scipionem ‘Bargbe/ium ApudCari ar,qui varia alia in amoenifsimo Suburbano praedio fuo ali curat anima- jjurgSf lunccum libere expatiari permittat, coerceri tamen ferrea catena fefqui- JJ™ ^ n pendente pedi affixa, mandat, quam facile trahit no folum, fed non ra- am perrumpit . Quod & ipfum infignem auis fortitudinem demonRrat. d cum hi omnes veterum pfittacum ab AriHotele , Plinio & Solim memo- Veterum n, coloribus & facie fua haudquaquam agnofcant : hinc fit, vt aliqui po- Pjcutaceura^ loruos Indicos ( nefcio quam bene) quam P (ittacos appellare maluerint ma- nsjamdi- hos,& verficolores . Antiquorum enim ille viridis totus fuk,corque tan- niniaceo in collo notatus , quod praeter Plinium etiam Apuleius monuit :rbis . Sed color ille e fl ^viridis, ait, intimis plumulis , (fp extimis palmulis, od fola ceruice diflinguatur . Bnimuero ceruicula eius circulo mineo <-velut aurea Priccacus* ,pari fulgoris circumattu cingitur (fjp coronatur . Vnde &C ^viridis auis , quafi itonomafiam olim a poetis dicebatur * : hoc pfittaco Statiushb.z. Syl. Pfutacus ille plaga ^viridis regnator Eo£ , Quem non gemmata volucris lunonia , cauda Vinceret , afJeElu gelidi non phafdis ales . oc encomium longe verius , noRri temporis , & a me iam commemora- ttacis , quam veterum illi toti viridi conuenire queat .' i audio Ariftarchum , Julium Cajarem Sc aligerum , in Exercitaticn. fuis Ooo 3 Carda - 7 J 4 alia ANIMALIA NO V^HISP.NAflD.ANT.RECCHl Scaliger Cardano, mihi, illifq. omnibus qui in P fotoris pulchritudinem agnofcunt Sdfe ftrepentem . nAuisenim hac, inquit, non admodum pulchra . Nihil inquam p* pulchrum. prdt£r oculos . Caput excreuit fupra modum indecora magnitudine . Roftrum fou Crura fadiffima . Lingua mbiL turpim. Qum etiam fufcis fiue cmentijs color tti nitor nullus : ne d colore genus commendes <- vniuerfum . Sed requum fuit hic. que S caliger um quasrere , quod reprehenderet in Cardam , ne fcilicet ScaW 2£i!i fiS elfet.Quare Aldrouandus laudato iam fupra de F 'fittacis loco, huic Momore %crfpoa' dec his verbis > & Cardanum hmul ac nos tuetur .Aftuteboc poftremum velu cita occurrens obieBioni adiecit Scaliger . Subolebat emm neminem fore tamfolid d 0 vfuuenire folct , quid de indodis cenfeas ? < SiceCnd"iCfca US Pen** ed:> in philofophia & rerum naturalium hiftoria,/i bie multi dequ-e omnia habere,& pro libitu luo, quicquid in mentem ipfis, inbucca pruriunt, ac pennam Venit , chartis illinere , modo viris fe magnis opponendi Ca pum libi dari,& aliorum crefcere,atque clarefcere fe nomine polle, ita pr iudicent . Adeo feripturiendi hoc a meris calumnijs natum, fotumq. cac thes, ceu Icabies quaedam, multorum nunc animos occupat , miferd iorqu bger^erif maceraIX]* Verum ad Scaligerum redeamus, qui eodem reor,argumentoi jguonem mofilsimam auium omnium, non Europa modo noftrs, fed orbis, Vt ego 4icere v dico,vniuerfi,turpitudinis arguere poterar3P fallum fui fle notauit , dum is cinereos bmftium maximos feriptio,». auit :^>Brum huic nigrum , lingua valde crafla ad breuis :■ PupiM ocu- im nigerrima, Iris lutea, circa Oculos 4rea? largior candida- ToniiS torporis ir eft Qnetmsptcnvx. tame albicat, & veter dilutioris quam dorfum, efi c6- :s . Et mfi fauda quae pulcherrimi cinabrij eif coloris , bretdorcj. obftaret ipitrem potius , quam Pjittacum dicere liceret. Netjue enim in hoc caput i deformiter excrefcit , vt fupra de Pfittacis Scaliger conquerebatur, fed pro qui proportione corporis iuflae (atis^elf magnitudinis . Hanc alit niiiibll- trifsima Domina fon flantia Gonzjtga , Afdrubalis "A4atth f/r^ vocalas addidicit . , ;r-:' ■ -1 , q r > Perum vnus, ( qui hic agmen claudat ) inftar omnium mihi fit, quem cum Mirabilis niratione non raro loquentem & ludentem BMduinum Breyel Sontfor- 'uerpienfem morum honeffiUimomm & fuauiffimorum virum, qtn negotia nercaturam Romae agit, amicum ineum haud vulgare.Non quod hic pen- rei'mone-J una pulchritudine, primos a me deferiptos vel fuporet , vel aequet Pfittacos tur. quod mores, ingenium & loquela ferme humana, huic infint. Hunc effe ilv l exiftimd,quem Aldrouandus citato libro cap. ^depingit, & Pfittacum vocat dem alarum cofla fupernd rubente , quamuis defcnptio eius cum hoc non per nia quadret , ■ r Maior hic eff quam modo dihtus Cinereus , qiiare pullaflrum etiam annicu- Forma hu- a corpulentia vincit. Totus fere eff viridi* , ablque miniaceo colli torque . Z^n' '«fi & prior inferiorq. colli pars pulchre flaucrit . %pftri cufpis albicat, ni- erefcic 7 1 G ALIA ANIMA LIA NOVAE HISP. NARtt ANT. RECCHI grefcit tamen verfus narium foramina qua: capiti valde funt vicina. Oculi tilia fimiliter nigra, fed iris aurancij eft coloris. Oculos circulus ambit albus» Qius.Venter dilutiore viridante, quam dorfum,& alg,eft colore.In alis hoc ; gulare eminet. Quod in his nempe cofta: illa: , vbi hsrent pe£lori,& vbidc funt contigua:, rubella: florent plumula: . Maiores etiam & remiges pennse rundermatropurpurea^circa finem micant, fanda praeterea triplici colore terftinguitur. Vbi enim podici ha:ret,cinabrinus, paulo inferius luteolus, & extremis pennarum viridis, per tranfuerfiim cernuntur colores . Veruntatr ha:c exacfte haudquaquam videntur , nifi auis ha:c alas explicet, caudamq. Videmrhu ftentam furrigat.Hocautemfacere aflolet humanum quafiaffecutafenfu monem no quando ipfi palpum obtruditur.O’ quarti pulcher eftnofler, hic p(ittacus&/ fponj dd/edeTis idque lingua Belgica, Tunc enim alas diftend it, caudam dilatat , collu torqu imejiige— deambulando confpiciendum fe pra:bet,ac veluti criftas pra: gaudio attoller & nefcio qua: fecum immurmurans, laudatori applaudit, atque de fua fibi fc mamire gratulatur. Sermo & Sed quid didurus fueras, fi mecum fatpiufcule vidifles , audiflfefq. qua: m hominibus do fubiungam ? An non fummam Creatoris noftri fapientiam,& omnipotei propna. tiam laudaffes,& admiratus effes, qui etiam inauehac vmbram quandarr intelledus humani, diuiniratis nempe fua: radium illucere voluerit , humi num fermonem, inquam , & rationalem quandam ingenij fagacitatem , qu duo nos a beftijs omnibus longa intercapidine diftinguunt . Hiftoriee Loquitur autem hic Pjittacus tam articulate 'Belgicum fermonem* vt etian hunctUp/it- fuperioris GermanU incola aliquis,hunc facile ( quod ipfi tamen difficile ef tacum ali- fi Belgas properanter,vt folent, loqui audiat) intelligat . Et quod mirum m llgeieT gis eft,auis ipfa loquetes intelligere,& ad rhombum refpondcre videtur.Cui enim hoc ipfb quo ha:cfcribo,mane,ex Balduini familiaribus quidam auei hanc me prsefente increparet,vrgeret,& virgula lignea, nifi cantillaret,min; retur,refpondit ams,Relinquas me, iam iam fcilicec cantatura fum, dicere v< lebat.Has enim voces ingeminabat, Ut my gan , ter Jiunt , ter jiunt, que idem eft , quod iam latine expreffi. Audiui ha:c Si pene pra: admiratione non obrigui . Wio orem Eiufdem farina: & hoc fit. Cum nuperrime puerum quendam,qui i n fenc pio proba p jlttacum huc ftantem, e platea ad loquendum prouocabat , in cubiculm vbi auis morabatur,accerferemus : Seyt yvilksm^it^pjlttacus, hoc eft, gratus j aduentus rueBer. Et cum per quadrantem hora: , puer illum loquentem deti nuiflet, Si abire {\m\\hLm,Vy>aergaedghy,a\t auis, id eft,^#o alituri e Bis ? Cum poftmodum ad caueam eius digito pulfaflet . Vvye cloptdaer ? hoc eft, quish u puljati interrogabat . Ee adhuc Ha:c plures mecum B elga Si Leodienfes , qui tunc aderant Si audiueruni autiiorUb °*nniai& obftuperunt , Si in alite hac pra:ter brutam naturam , aliquid fimu «igic . excellentius inefie debere, affirmarunt.Ego quoq.cum ipfi caput fu bindefcal perem,quod facile patiebatur, ob pruritum forfan, quem ibi percipiebat, ap pofitiliime mihi dixit , crau , crau , hoc eft Jcalpe,Jcalpe . Sed ha:c omnia leuia Si exilia adhuc funt, pr^uit Cantilenas modulatur ir IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7i7 , deprimit & exaltat vocem, veluti muficaiibus chara&eribus mox eat Mira alia xpreflas dabo . Cachinni* tam verum variumq. fufk>Jlit,vt fiauem haud cispf^i«~ i, certiflime hominem efTe , qui rideat , iures , cum ipfam quoque longe canir, «- :em audias .Tuba fonitum &c ipfum diuerfis exprimit modulis . Peregrt - m, qui ex SJacobi in Galitia itinere reduces cantando ftipem colligunt , rcra”^-la.~ s modulationem artificiose imiratur . Multis mirifq, modiscamm latra- «tur- in?it 5 gallinas in plateis fpatiantes cum videt, certa voce conuocat. Dum que Jua folus fecum /patiatur in sdes quae tacite modo murmuret, garriat,rideat,& quafi cum altero loqui, ntem audire, & audientem interrogare videatur . ;hoc pulchrum magis iucundumq.. auditu eft. Auis cum famet, & herus et, mirum quibus illi bladitijs le infinuet . Matre ac feruam tunc impio- ^men/kj aliquam falte ex ferculis buccellam mifero PapagalIo((i c (e ipfum nomi- iit. pe' prabeant , vel offam ex pane &c vino , quam vocat Vvmfuppe , ingerant , c omnia lingua "Belgica petit . Solet tamen iam etiam halicam addifcere ante idioma , ab illis pradertim , qui Romam perambulando, & ades pidicicfa* s r i ■ n .. ii* : ' 1-1 • iponte-Ita* pertranleundo,quauis venditant victualia, :& illo qualibet nomine pro- ltca qujfda nt . Itaque expreilis nunc clamat verbis Sal blanco, Finocbio&z fimilia . vocabuia* rabatur & redte quidem, olim Plinius Lufcini & cantum , cantam in tam-. Plinius re. corpufculo vocem nimirum, tam pertinacem fpiritu , ita pufillo in gut- f/niumm? im varios fonos, plenum, grauem, acutum, crebrutrgextentumjvibran- oncifiim, inflexum, contortum . Deinde in *vna , inquit yperfeSia mitfiaz i, modulatus editur (onus . Et licerem* ejp, dicat , cum plures (in gulis lufanijs tus, nec ijdem omnibus , (e d (ui cmq . s~Brmtterq. reperiantur omnia tam paruit- • ttcibus, qua tot exquijitis tibiarum tormentis ars hominum excogicauit . Habet lu(cinia a primauis fuisexordijs , propriam & vocis diipofitionem , 8c : hominis difciplina canit. Atque^vel fola natura ducente,, vel matrem [e, tam apte cantillat , quod meditata elt , & cantiliando fe ipfam emen* perficit . Aftquid hac habent miraculi, fi cum pfittaci noitri cantile- PjjjjJ* nparentur 1 Quandoquidem ha non ab alia aue , fed ab hominibus ex* rafunt varia varijsj& muficalibus hic notis quoque defignatafHas igi- ari habet, ic fubiungo , ~L~6 t -n-z-irri- gy f f o. t .. f a — ivr-rrO-1^- l n ---g-g-7 * . .. .4.; ; . ppp4-z U U Q \JL’ ’ fjfiwck iwruortm M T. - | f 1 | i 1 lll — Sywluce dick wtlsMerTSruitdam.mtrhcorUatyfyhetJffi.nfit, -1 -gC 'fifrfi. bexi(/iet> Weltjl fiprefijlfapfip. oiahttmefiffc -J-JJ m Juumdardlfui -^-0-»- i i^~rrraHmn nua/rd/t'ei bt>ije}aMp(ij>ty£y/icue////rs£/t. Z±io$+V~TT-Ji =f*-0 - ■ rrM 7 Z — i — n r - TT-* — f- 1 — — r» tu fi boer hj/ tjiua/H van buj/fen, i jJ— -J? ~k -€ ^±±±± "^hes^evfifhemaw.toetethA^imefJif* HJU? u J —HdP 1 dtno rr->rgCT5ffl==:‘- i-L— L-i — !, — H — O-H — — , — Ig * ^ *«»***» bebjy ~ Potem 7i g ALIA ANIMALIA NOVAE HISP, NARDI ANT. RECCH Podem hic totidem Latinis interpretari verbis, qute 'Belgica Sc Galli, expreilimus . Sed quia verbo verbum reddendo,auc quoquo modo fenft plicando , gratiam forlan amitteremus , quam quadrimus * ideo hsc da , & ledori potius indaganda relinquemus , vbi hoc lolum monuer Sola Lui1 ln Gallica cantilena lcilicet , P 'apagaUunt infinuare velle . Quod v hcGa|S»^ claretum bibo , inquit, tunc mihi caput vertitur , vertiturq. atque vt catur /& ille ajte .) GUftfQ f t . 7* vertigine teclum ' ' Ambulat , geminis infurgit menfa lucernis . AH 'vbi aquam poto, ait, P apagallo esi , nec aliud nojfe cupio. Qua fi I diceret , 'Quando beuo t aequa , non n vogliofapere altro . Reliqua duie BelgicA ‘itiones deamafijs potius, quam vinis loquuntur . Hoc ridiculum interi ' du?$ 'reticere non debeo , cum trkiffimo apud germanos noftros prouei Plittacus hic effi Papagallos idos homines appelieriiusq qui- multa Pepe blaterant leda , v quafi papa' alik audita/cum ipfitamen quid Vere dicant ,mon intelliganc. Me xquii g*lit>t,-Pue nArtU :fL. / ; ros itaios! nurlc iure dicere pdffd, PfittacU-m hundnoftrum , pueros illos /talosinvio q ._ habitantes tR^^^:reddidide, quod illi nempe cum- Pfittacum toties cat tenVatidinennt', & cum ipio bontabulaci fuerint, non paucas Belgica & G cantilenarum wciilas tam prbbe addidicerint , vt conceptis cafdemv Cantent , quid autem dicere1 Velint, psprfiis ignorent . Recenfen- Scio probe, *quae loimnes Lerius fua in Bmfiliam nauigatione , de Pfittaco turiniignes . -a ... V j iTl ii < ° J . pfictacoru dam ita bene edodto memoret, vt ad herte tax nutum ac imperium , mp mores , ca fubito raltaueHt,fibila'uerit,cantauetic,&: a cantu cellare iuiTus,dido ol illu belli tormento permi dilediifimudi fuum appell aiiolcriptum reliquerit, hsc fubito verba eod veritatis Chriftiame fymbolum integris & continuatis verbis enuntiant Hunc Afcanium Cardinalem ex nobiliilima & anciquiffima Sforzarum fan fuifldvverummpJi integrum, fed plurima falcem iym boli Apoftolici verba M. Anto-r citare Vfittacum coqfueuifle , mihi poftmodum conteftatus elt M. Antoni » Ilius de Pro . M, ■. -A .. . . -V - « . . UL . fperis!J°- yirotyem vnus ex pHmarijs amicis meis , polyhidor, & ob memoris dotes T 7 u ^ M •> rv 4« Jj“ssPl°se' rabdis 3 omnifq. ita philofopliiae gnarus , vd m Vrbe per anconoma/ Pbilofopbi nomen iam adeptus fit . Rediiuutrm-m ipfo te Diogenem videre A dircarb itr areris > V, , k k. A Ak ■ r' '1 * 'A b .. a o fames f f.f i Pergus ait. 1 0« -F A B R I L YN C E I «E X P 0 S IXION E « 7 1 9 ..... tfwwfw» Coruos quis olim concauum fafutare ? ,s ,.,0 pcdfqJocmswrbawflMwnanf . Aiagifier artisyingemq, largitor , ; Venter y negat aj artifex [equi rvocesy “77/ p>ruospoem^ 0- poetrias poa^ (fantare credas pegafeum mtks* ; fi'«K^}*?SfS9PffPnis hsc^wliquanobisycjttms /«&*,. , mmMm, mmk mfflx tem eundem ^r^^poecam ^ . ^ Jr 7v.7"7. 7 ; .7 ,7 1 ’ * ttamen tjldrpjMJido .videtur. * neceftltatem ab irnedja induftam , vix P/ e drouandw. ipuam cfle caufarn indudria: ^.loquels in pfittaco cpnciliandje . Cuculum , quantumque inedia domes , inquit , affidub mftruas , Vt humana ejfor met ver- \bil non pfittam aut lufcinia , Et ego ia pii afleatior , N tior, fsam 't P qrjfioi fiquts $i olidum tranfmittat afejlum , Si fuit hic afinus 3 non ibi fiet equus . tamervetiam pro Verfu honore reticere non debeo, ipfum non huius fuit ;ntisj yt ^uanilibet anem per inediam eo ducendam fore putauerit, vc a^i&eretyoces, fed illas (dium, in quibus jdonea ad loquendum iraftjux;it jnftrumenta . Quare hic pfittacos folos cum picis & ccruis no- c . Verum nechse quidem,iiifi praemio alerentur, fameq. tantifper mace* * * ■ i;ur , frugi, quicquam facerent . Dcenim certiffimo affirmare valeo, hunc noftrum, quotiefeunque famet *'ftrc*f5£® lentiorem fuoinftru&ori e fle , Paleare , gefliculari , ridere , loqui, canta- ta a prob» Cvt vno dicam verbo, omnia concinnius, ad hominum voluptatem prx- , quam poii epulas , quando fomniculofus quafi torpet potius , ipfiq. ac- , quod de fene&ute extrema affecto dicitur , Ft lauit , fumfitq. cibum dat membra fipori , itaq, de fe Horatius , quod Aldrouandus tamen improbat , canit. Et laris fundi paupertas impulit audax 'Ut r verfus facerem . nSletus tam infignis philofophus, folus a Luciani fcomatis non ta£tus,plu$ Diei quam vini absiipfit, vnde & lucerna ipfius tato precio sdimata fuit . )n fum tamen nelcius, vt ingenium, duris m rebus eget fas acuit, ita in phi- Paupertas lia praffiertim naturali, remeram eam ede longe maximam . Cum ad va- deSaclm! t» veritatem a/Tequendam experimentorum , nummi plurimi , & Croefi thefauri requirantur. Quam in Mavno tAlexandro fuo liberalitatem tijs magno 0 ^ “ . r r crtobftacti- oteles elt expertus , & magnus inde quoque lpie eualic . lo. Sint A4ec anates , non deerunt Flacce Alarones . :um apud neminem adhuc feripeum repererim , quod oculis ipfe meis tui, &; his auribus haufi , qu£ pfittacus hic noder prxdat , is certe omne tulit i A' I T ■71® AXIA A^lWA-LIANaV^MlSP.-NARD' ANT.RgcCHI. tulit pundum, & merito ab hero'fird:ili'amatUrj’Vt3acVjitiV(®|maurei num illum haudquaquam daret . a*01 v:.»»»-/, iwv^ " “f pfoM N* > fi nunc Heliogabalus illud vitiorum monftruitt , &dvrkl* omni luxus in da maeilter reuiuifceret , ac Palatinis tuis, quod olim facere 'coniuehit. ev pibtxpfu- r . \ \ }a •J1 . , v ts „ -v. * ■rftinritm . .'irniiPMm rnrp pmnrnmrn /frp iin h 1 fl \ /• U * ' , I \ “ * ^ v vwinuvuil ^ ti tacoiu ca- Jlanorum , seque tam care emptorum ( veluti hic nofter eft ) pfitthcoYum puibus . tlbUS , ingemes iterum dapes inilruerb velfet, na?, inquam', ili ^ At^or-Sx J „ ■ 1 que luxoriofiflimae faeminae lautitias , opes’ '& dapes, ynrca vnioQ&, vnair na nrefuias , fuiriDLLbns hifcp ■' ‘ vl /f : Amat , 1 tam perdite ardere cf annotarunt >*& A/beYtus 'cftrotnkw An pflttaci puellarii £ ' puerorum amore libi- quo at, piamur? bulatur . Hoc an libidini fatf adfcribefidhm ignoro equidem alitem hanc hbidinefbagrare flHptuin:rdtquerit . pfirracis De Moribus eius (pli.taci) hoc compenm quoque nobis efl.ait. Fufcumlmru P1 ^bc-n r gmtudir.is obfcruauimus^cu ei afje&qxa abblandiremur attre&atiofte}accerrdt ttbidi/. /itum3mihiq. <~iliro ojjirre ojculu }adeoq; obturbari pot ex ingluuie. cibus in Os ndurni . ^}^^^Q^^o.iaidutm &piffime pede pete n ti porrigere, &c luri^ofulanti prarbere vidi/cuidaex eiuide ^/^«/«rfamiliaribus iuueni, t±“&fgio fymam venit; & ipfi i&pius cibu miniftrare folitus Barberini' Sunt ik'£ardih m « I-^ 1 « o ««a ^ .. _ . _ 1 _ 1 * 1 • * T nihil ab alijs prius authoribus memoratum in lucem producam . Cum nec ad .... Sis %acm ex noftratibus facile reducenda fit , diuinare queam . Si quidntr npotc?" P°^^ac mihi innotuerit, id beneuolum meum le&orem celare haude quam volo, in fecundo operis huius vniuerfalis volumine, cui Deo fauentel cei , (latim , hoceuulgato , manus admouebunt. - P* auc ncc nou nec a l' ri poteft IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. . : C V 4 f 4 P A Iz Q 4 T 4 « IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. ' : . ■ ' l ' ■ : v ; : : ■ NIMAL hoc lacertam vtcunque a?mulatur . Cuius fu- perior pars capitis , cum auribus coloris eft fubfufci . Au- res longas , latas, patulas, crenatasq. feu in ambitu fedas, habet . Oculorum pupilla nigra , iris la&efcit , flauefcic albugo. Orbita :extra oculum albicantem conllituit cir- culum . Cutis , qua? vtralque maxillas vellit , fubfiaui eft coloris . Palearia, vt ita dicam, fiue pellem ab imo men- pe&us propendentem , linea ferrata interftinguir . in collo ad auris ra- , oualis figura? macula eft cineritia , nigro circumduda circulo . Cutis >, per dorn fpinam ad caudam vfque protenfa fimiliter crenata, hilpida leata videtur. Totum corpus, ex cinereo ac lubluteo eoiore conftat . :amen & ventris latera lubnigfrmt. Animal ita macilentum apparet, \x etiam tranlparere videantur . In collo verfus vfque medietate dorfi , amoribus , ac circa eadem , minuta qua?dem pundula, fiue grana fqua- ^eluti, atque nigricantia eminent . Quinque tam in pofterioribus,quam ?ribns pedibus , digitos habet , fed hos in pofterionbus longiores , me- longifsimos, ex quibus vngues prominent , ceu felibus noftris acutilsi- l non ita adunci . Cauda ad corporis proportionem eft fefquialtera , & nas quadrantem fuperat . Vrriulque vero longitudo eft Ipithama? feu naioris . In dorlo renum verius regionem , magna? & quadrata? emi-i acula? qua?dam . Prima in Icapula? luperiore parte, verfus lpinam dorfi. ia. iuxta lpinam, in lumborum regione . Tertia in olfe lacro verius cau- uminata . In his pra?cipue fquamola illa pundula, vt & iadorlo &fe- \s , ( qua? in principio fui funt carnola ) conlpiciuntur . • -*• ■ • v>* ■ • 1 ’. J .w .* o *4- - . • • i i -J . i ••••«• -v** i * * L . M • * ..... * * * < ' . * , . • ?.*.»♦• •••■■•» v • - e * i , i n • ' V / • ■ ■ ' . >!, ‘ - • • J w . J . « * v ^ Ppp SCHO, 7» ALIA 'ANICIA LIA NOVAE IJISP.K7.11D. ANT, RECG S OH O L' I A E I V S D E M. r .A j _ _ B admirabili aue Pfittato , ad non minus' admirandum tranfimu malculum, Chamxleontem induam, quadrupes ouiparum, quod Der tus , fi Plinio cr cdim us^peculiari etiain dignum volumine exiftimamt rAri Arid, dilige les profc&b,nOixvllum aliud diUgentioridefcriptione declaratur . Quod in^fcS fi vbique in animalium hiftoria ftudiu przftitifiec, nx ipfe nos pofteros konte3.™*"' tam tx^10^0 indagandi labore-, & per conie&uras non raro inue-niendi c tuliberaftet. Aft ipfe quoque npn pauca auditu potius, quam vifu di ( quod- in pftttaco eidem contigit ) & ficco ob id eadem pede pertrinfiuit . m&lwntm autem, ctffh dubio procul fiepius deulis vfurpaueritmon mirun fi luculenta eundem magis hiftoria fit profecutus . J- - . Verum quoniam & poft %Arifotelem fuerunt , qui plura in Cham&l roft Arift, funt commentati ,, & Natura rerum inexhauftus efte ahefaurus vide adhucd^ forfitan &c nobis‘ eiufdem relidta portiuncula fuit , quam ‘ vt alicjn fedicTpol noftro g ullum praebemus , hic quoque, attexemus , ciim & nobi uum hoc animal, cum animi ftupore quodam videre fiepiufcule concei fuerit. • . . . .§ Et quid ni in tam mirandi fabrica animalis expatiaremur ? Qtmofun ; rnhij natura ingenium dedit , inquit Seneca libro de otio fapientis , <$ artis / pulchritudinis ftia confkia , fpeUatores genuit, perditura fructum fui-, fi tam gnax tam clara , tam fubtihter duci a , tam mei da , (§f nonano genere fbrmofa tudimoilenderet . H ac qui contemplatur, quid Ileo praFtat? ne tanta eius operi tefie.fint* •_ ■ - - ■ r Prasmittam autem.bic epiftolam,quam vir bonarum literarum ftudijs^ xiq. medica prsebrus , peregrinatione-quoque in Galli as , Hi famas, Ita prancifcus &\fjermaniam vniue.rfam contaminatus Franci fcus Nydermaier Monacci lertuchori S.erenifsimi Landgrauij Georgij Hafstx Medicus primarius, hoc anno ad me charnadeo fcripfit,& Chamaledntem tam vinum quam mortuum anatomice deferipf temviuuK C. : , j . . f mortuu de- eundem prius nps ambo 7{oma yidifiemus apud Ludouicum Hafia Landgrt Gfor^.patrem , cum hac iter faceret , 2e viuum hoc animal a Serenift. m» Magiftro Ordinis S- Ioannis Hierofolymitani in Melitenhum Infula d ac, cepiftet. Sic autem eius habet epiftola . a. i zAdmodum UluHrh Domine, (djr fautor ob fer uandtj. sime , Quod veftris b( uolentia & amore pleniftimis literis -, fubito vt animus nnhi erat, &accq Huius epi- rum gratituda beneficiorum iubebac , non refponderim ^benigne apsidi veftra me purget abfeutia mea a Darmffadio, vbi Princeps nunc meusclerr tifsitnus commoratur.' E.o igitur vt perueni, lapidem omnenrmoui, ve; (tola. > -ii-Ui o vt quasfito fatis fiere.t.: xandelS- Chamaleontem itaque eundem, quem SerenifT. Hajsu Landgrauius Ludo Romam vf anno 1 6 1 9- Melita , 2{omam tulit, quemq. nosvna viuum ibi vidimus, fc eundem inquam, ego biennio prius , dum eadem in Infula sitiit enfiyz rfe: Romam vi uum tulit Chamsleo- tem. Hanc thor 3U- quoqi IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7i5 s confpexeram . Fuit autem chamaleon hic fumma induftria , in cauea_, am conclufus , pellibus ac pannis , a vento & frigore, quod in Germania , do eb appulimus adhuc afperum erat , praemunitus & cuftoditus . Quo- vidit.' in frsgidiufculo magis aere, animal hoc torpidum; & quali immobile frfgIIpsa.tfcur lebat . d & diuerfiffimo litu, rnirisq; pofiruris , apparebat ; modo pedibus ante- jus furfum prorepens, feq. appendens, pofterioribus infiftens: modo a contrario ordine pedibus vtens , quod ad ftuporem vfque flepiffime m- mur. reno vero tempore & calidiufculo, fplendefcenti foli , luo cum clauftro Tardiffimi lebatur , vbi aliquem motum reptilem, fed tardiilimum edebat, vnum moUemr* ilterum eleuans pedem , & nifi firmiter vni innixum infiftebat , alterum quaquam monebat . Clauftrum illius illinebamus nonnunquam meile , ando eidem facharuminfpergebamus , vt mufeas aliedarentur, quarum Mufcas ca- na forfan eidem appropinquahad, qnatuor infiftens tunc pedibus fuis , ST.elcm“ is commonebat , linguam exerebat longam , flaui coloris , exilem , fed in Lingua iu latam ac rotundam , caputq acicular magnitudine & forma adtequan- Et tametfi in omnibus acftionibus fuis animalculurn -hoc effet tardifli- , in fbla tamen mufearum venatione , mira prasftabat agilitate . Nam oris quafi momen ro linguam vibrabat , & eiufdem extremitate mufeam tinabat, quam illico deuorabat. „ . : v: ,„s ad tam paruum collatum corpufculum fatis grande habebat, quod ipfum o* habet aud vnquam tempore aperire animnduerti,ni/i quando mufea capiebat, magnu®*. equidem quatuor aut quinque menfium /patio , fexies vel fepties , ab eo itum fuiffe arbitror. Propterea non abfurda omnino coniebturadiuer- lores ducuntur, cum charnAeontem ex aere viuere autumant * Quod equi- Quomodo vc abfolute non eft verum , cum‘& SereniiTimus Princeps meus , & ipfe- :go , mukiq. mecum alij , magno faspiufcule cum rifu venationis illius irum fpe£tacores fuerimus: fic confideratione digni/limum iudico, iodo hoc animal , ex vnica mufea , tanto temporis cradtu plurium non_, dierum , fed vnius atque alterius etiam menfis fpatio , fufficiens hauri- rimentum potuerit , . j res conftituebant duo foramina paruula, fed patula . Attradlionem aeris No videtur , aut pedtoris commotionem in hoc nullam vnqudrn aduertere potui . h proni, nigri, cooperti, cum rotunda palpebra , maiores interius & mi- g°"^rin*_ exterius apparebant . Et quod mirum eft, hos in gyrum & rotationem Oculos in nodam ad libitum verfabat . : > • uf™m vo1* dam facis longam trahebat ad ventrem inflexam , qua in rependo vte* cauda m- fiquidem nunquam proreptabat, nifi illam bene afflxam, & caueae fu& hl' :r inflexam tenerer . . .. od ad colores attinet , nullos alios , quos affurneret obferuare mihi licuit , Qj». nigrefeentem , cinericium , albiimq. & aliquando ex his omnibus mix- aduertatw* nodo maculis nigris , albisq. .pun&atim modo ijfdem in lineas tranft «ion longas didudas . , . ,;L v: :::p .Uiui .. ■ft-.'.- ‘ ppp t Alios ALIA^NIMAIIA NQ.VJE HKP: NARDI ANT. RECCH - Alios colores vero, viridem praecipue, ac rubrum, quorum animal 1 pax ce fufccptibile affirmant non pauci nec vulgares lcriptores, ego eqi diligenti adhibita obieruatione, videre haud vn^uarn pocui. Er indubi velim Domin. veliram his verbis meis fidem adhibere . interioribus ipfius partibus , hoc quod fubiungam habeo : non qi tmmdefcii.ujc ammali-s.mortui fecSbionem earundem fpecfcarorem fciifle , ihi men quas (equuntur , zxDarmHadutnt Medici, & Principis noftriy ca relatione Chirurgi vobis communicare polle. Didius' igitur Chat paucas (cptimanas , poifquam Darmfladium perlatus fuit, fuperuixit, an ria hoc illorum acciderit, quorum concreditus cuttodize fuerat, an aeris p inclementia, qui tunc temporis firigikiiq&irhis, pluuiofus, ac ventofus erz firmare non aufirru . Aperto igitur per incifionem c ventre , nihil quali fanguinis proflueba guS h> ^atera C0^arUrn tamen, quae collis , fme fpinrs piicmm aflirnilabantur , ve bet, aliqua: minuta: cqnfpicienda&fe prsbebanc,. qua: vbi aperta: fuerunt >lai inftar quidpiani llillabant .. .vd rv v IMS ffuie pot- Pulmo paruus fuit, cum mea tamen qnoqiie opinione przegrandis ^Vo^par- foretur , quod aeris plurimi atrsafticne iola pierique hoc animal dii te-" abfque cibo viuere polle libi perfuderint. Hepar itidem panium, m aliquid f anguuro. repertum, obferuahatur ... Cor vero minutifsimum : rebat • Inteflinum aratrare vfquedad «anum. aut excrementorum exitum , vnic no reihm. album, non admodum cralliim, &.circa ventris medmm non mb ii cura; confpiciebacur , & ob id longius pauhihmi quam torus corporis tractus i In hoc aperto & fecundum lonertudinem Itiilh , aliquid inftar r In hoc ex- . 1 , . cremem^j nat excrementitue nigricantis aci viriditatem tendentis , abique vllo tar Jnde velS foetore , reperiebatuEj. Vtrlim fueritlcxcrementum ex mulcis , quas pi ricis roenfibus comederat ^ & paucis illis quidem relictum , an ex humi ,re aere attrablo coli edu m , atque compabtum , hoc ego alqs enucleand relinquo. Circa ventris medium mteftino, huic otiorum pifeium fimile' ad haere Icebat . *nt ■ Mfn :: Linguae in mortuo de Lingua polt mortem animalis in oris cauitatc acutifsima , parua pro lmeatio. delitefcebat ,.cum'jllam tamen ego, quando mulcas venabatur, longiufcu fatis, & in apice fpecilh globulum fiue caput referente, viderim . Alf in pr ptu ratio videturjeuandcenabiis nimirum vitalibus & animalibus fpirinl inguTfS p°ff mortem plurlma^quzc in vita tumefcebanqcollabuncur. Sub h rigua pc St« humore quodam flauefcente turgens videndam fe praebebat. Vtr veneno hate fcatuerit, non vlia ablque ratione prorfus dubitandum exiftifl cum non pauci ( bamAeontem venenatutrt perhibeant. Sceleto ha- - > ■ • * r - - ius, Saxo- Sceleton huius tbamaleomis poftmodum , cum fceleto vetius ex duobus SeSo- ?nimahBttsG/icf^jSf;Vocatis'( quas fimui mecum Dom. veftra Roma: vidit] d uantoiC- eodem quoque magno Magiftro Equitu Melittnfium Landgrauto Ludcuico natis , imo cum altero viuo malculo nimirum, rrnnfnnih cd 'Sercni&SMX Lleftorem fuerunt, qui non pauca exotica alit animalia, & fceieta diucrfifsi <-roilA 4 \ rui I IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7iS idferuarimbec, Leonum videlicet» Tigrium , Equorum , Camelorum, Si- m , aliorumq. , & in hocMuheo veftro, in quofceleta quamplurima_» ue prodant , nihil conceditur quin prorfus fuperetur . que horum nunc ego breuiter recordari potui, reliqua cum vnaefTe- t voce etiam me explicafFe memini . Qua: omnia boni velim con- , & pro ingenij fui perfpicacitate , cum reliquis Academix vedrx fsimae Lynceorum focijs, ponderet, dilucidet , amplificet . Cuius auori 6c beneuolentiae committo . Darmfiadtj , duodecima Decembris ;quc hxc amicus meus . Hoc mihi fimiliter animalculum in cauea , cui tlx includi folent , viuum eft vifum , dum Princeps fupra laudatus Romam et, meaq. opera in adeundo, ac venerando PAVLO V. Pont.Opt. Max. tur. Longum erat, fi caudam cum extero corpore metireris > fpitha- i vnam , fiuc palmum maiorem , Cauda nempe medietatem , hoc andem, quam reliquum corpus, longitudinem efficiebat, quam fem- recuruatam gerebat, & inxqualiter ac miro quodam fitu pedes diuari- Hucnfquc Francifcu* Nydermi— ier. Author quoque vi - usm hanc vidit be— ftiolatn. oc capere femel mufeam ego quoque ex inopinato, cum quadam animi itate vidi, & rifi. Cum enim forte fortuna prope illud hxc conuo- , & fraudis nefeia confedifTet, hoc oculi iclu celerius, fagittx inftar nuifcatua a, digiti indicis longitudine, eiaculata mufeam arripuit, aedeuora- put* Verunramen plurimi folent elabi dies , antequam fimili prxda fruatur , empore ex aere folo , vt fuftentetur, credibile par elt . arrabatidem, Francifcu* D^ydermaicr , Qnam&icor.tem hunc nunquam bi- , nec vocem vliam edidifle . Et cum inquit, nunqua bibat, rariffime edat, mcedi^ae videri tamen debet, in cauea illa excrementa femper aliqua reperiri,par - tamen aluj lagnitudme grani canabini, nigricantis ac viridantis coloris, ab aluo iiib- cmuut * egefta_» . ot m quoque tardiffimum perficit , vt longiufculo etiam temporis tra&n, Datium o&o pedum ambulando emetiatur . Quare cum c fiio femel efFu- clauftello, & per feneftras egrefTum, lacertarum more, per muros repta- : afeenderet, facillime cohiberi, & capi manibus, tunc potuit . Hoc quo- dem Nydermaier referebat, quod cum Qoamaleon hic aliquando pilum cu iferme deglutiuiffec , in ipfaq. deglutitione tantum pateretur, vtfal- lon fufFocaretur i fe aperto beftiolx ore, digitum infcruifFe, pilumq. xifFe: os autem tam amplum fe reperifle, vt primorem pollicis articu- apere facile potuerit . Atteftari hoc ego & ipfum valeo , colores ipfi di- lamxleonti eofdem fuifFe , qui fupra memorati fuerunt. Vbi enim pcl- tert». - alba; infedic albicancem , vbi panno nigro impolitus fuit , nigricantem pfic colorem , minime autem rubrum , aut viridem, licet hi ipfifiippo- tur. er iu niores rerum naturalium obferuatores reperio diligentiffimu fuifle ®c«pnins mm , qui exactam etiam huius nobis tam externam , quam internam huiasfccic; cnen reliquit , veluti totidem ipfius concepta verba ex Gefnerianis Com- P p p 3 men- A L I A Af>T W A E I A flD V A E HIS?, NAR.DJ ANT. fcECCH jnentarijs ? fi qpus forec , huc t^ntportar.e podere, mihi enim ad mahu ' i m cfttfbv cn ■ deftriptfo- Qii0<* autcrr) npCtr ae 4^crq>j:mnhdeelie videtur , hoc mihi fedtiLd an kcre ;Ga:dca • LliC'* 4upli neque cum /ulcxicano- , ne c^ue cum -cg , .huc allatum yidimu^j congruendum. A rabi eu* c^m-$ellwiij.Cha*uli (luus ea , vix ^viridem excedpn Sr-lapertam , Colore- albicante (abfui ^rubemibus maculis d U i i n cl li s . • ^t&gyptms verg , duplo rnaioj: , cojorc viridem &indiWi?i ambiguo, quem ex luceo in fuluum vari? comn mIooI ili nil idi.fi urjH . • m ■ — :v, Quje ie qupntur :cum -noftfk q u a-conu eniunc , qu i difer ep^c. r Qc*l, proprium nimirurh;e(Te inartum y y-p vnum alterum» deorfena; re , & i es dm-erfa cpj-facat^s jr##cd $o$iv.fymem ait, ah ipfo 9^ iibus , aut iiity£rg oj;iani ^nnsiC^erari polle.., Nam cum oulmonibut ’dtm defer i ;pao. itbus, aut iiitfjgrg ofiani ^nnpfOjjefari poilc.v Nam cum pulmonibus mtg ‘WWr**MW\ fit } inqui-t * , rogatum, intro magno impetu aftftok/fi .int-vntefeit . ' ■ • ’ , . •• - r/ ' ' r , • *x: 0 . • , ••-•' » ♦ ukds ^ i rateer roramina nanum, etiam aa auditum fua ad e ile ait . Et maxill# r uentibus (erratis prsditas , Linguam ede longamielquipalmurh . Palfnji t .* tera , ]dc minorem intelligk, quiquatuor elh tranfuerloruiii digitoi -M*mc > > * bvgtffl infe£fa:,%wf€M [edicet , fcarakm , locuffas yfirjftd culatur rrnepre fm , quem m extremo [rigua (pongiofum habet , arripit , deducit , In pedibtu naturam lutiile memorat (quod Aristoteles quoque a cimi in anteriorious fint terni digiti intra, bina extra, contrario in rioribus fe res habeat . Duodecim infaper ait otia .excludere lacertarui - , te . Hepatis lobos duos efle , & cor muris dom.cllici magnitudine . pe (anguine {lihil addidit, qui vbi repedatur in hac beftipla^jfupra.o rauimus; An vero Splene careat, quod Plinius voluit , haud fcio , Aliti hoc lenhfTe vifus e(r, cum inquit . Lienem confitcuum nufquam continet . N h„ci dilTecfor de hoc quicquam mCminic. Nec Plinius aut Aristoteles, de In aliquid latius conii gnauit memorite . . . SsUlre7v De pulmonibus res mira prorlus efl: , cum nofter Anatomicus dicat cotrouerfa los m rioc cham#leonte rui (Te . rBellom;us yerb magnos eofdem delcripferit ventris latera exporredlos , qui in caufa hnt , vc fames diutius ab hac be teratur . Qua h hi aere repleantur , & hic alimenti poltea vicem eidem fcriprorS dniiotelas nullam pulnaonum mentionem fecit. Plinius tamen |il CbamAeonti , inquit , pulmo portione maximus eft, &/ mbtl aliud i hb, 8 . cap. 3 3 . dixit , I pfi ( cham^leo ) ccljus hiante fi mt ’ - qre H*4*. a^mahum nec cibo nec potu alitur , nec alto quam aeris alimento ... .-7 . Salinus hune ipfiflimum ijfdem fame verbis cap, 43, expreffic '^Hm Soiinuc & alt} rvlltus.vfi*smw flmoi quippe qui, cum nequp cibum captat ,1 , neque alimento , quam hauflu aeris ^iuat. Sed longe ante ^ •puhrionem SlWlUtri 9 IpA1 pulmonem maximum & aere hiimidum Theophrastus, cono KTC w V-idere eft ^ud PiuumhumSib. ^ animantium comparatione K«w ' fcu,T°" (an l:kutnbnj\tton auo auuouam a<„,„ r.. c / * ; ’ vvrijpaidliuuek r CTlUj ■■ 0*Uv»> (an ijatanhH^Kon quo c '■■7*7 :\ul 48d : > COBOL :TA B KT rn jfJJEIMajtf» O S I Ti o-NE. A $■): ‘Vtrtm tmiity mMaq+ati/x de canfa '&drim>> natura trepidus m timidus . Con- lur- etiam •fpent^rtnsy •v.t-efi amhor llhmphttqflus , Qirpus enim huius animalis wmmfahM&ento ( v el m alyiegunt fulmrne )?e fertum ; Et ob ici , Ouidius ^lcca<®Qi3pil»o^:feciair> xidui mdouwu v.r.;;: iv n r ' \ :d ] UiqMtrqth qMdtyKtiikrttfy&l nutrmr.$&tmm$ iidtB w i • ■ roa -.aliger praeterea in exercitationibus luis aduerfus Dardanum > hroH#b0#; i der 'Cbanddlc&nii pm pik&ft, tdiquandiu y exeo patet: quodi&ranntfm integrum s.callser *« tffediatnjdsr ax§ • ■& yh esc cipit hiatu auram , mcl-ufit ntahts3 tubmt drven- *e * - o , , ^ U /7 * • /'i • ! ^ , , s* . ipfeitTOltiefe^eE V’ mi fi 4r«hq ”r: i/p .ic;egota*biuiqi^u ft Hf*n«K Percam neftio, An fJ>UGta2vermim7 aa- wbim itace , anatomico nodjio affe ntiar ? qufautopfia mi nrmum id Chumahmte onem fe incteniiie affirmai; *t An potius halhicina tum &unc e/Ic dicam, $li- rendurn • jtem SdmoM 'ZeUmoMbfmbam ? Vcrumuisikmamwix culpa vacaro ir. Venit nunc jn rqentcna niihi^me ( fi modo ventepartraflo aere inhat Dubfr«Sr ola turgidulus iit ffiifciiis ,faic fafulmoMW'Coni\itWJ3-y quam preter ©mv "hs^^ rerum (eri c na in tefhtdwc inueni . Habet enim cum tefiudme neicio quid imitatis Chamaleon * : Ylniumqbe aiaimaicibcjuadrupes ; ouiparum . Et vt mon|5 <^*s» 'otefa ait, yjuif Chamdson, .dill^s aliquandiu, vc ieBudo a & vt hxc dmb- mtio' .arde incedit... ;Add^egQjtqupdrv^runiqiie egregie fajn ere pote ft animale, biungam igitur vel i?!i cdribfi sdture pbrfcrutatoris gratiam , que mitti rna tantum vace in: «obferuare , cum quodam animi re., licuit* i r:i < curro ni , ' uio^ b:r •>.!;< ~ >/ - ; , ■% im ante (eptem anpQsinfi^^maghitudinismihi /^i7»d/W^ marinam ex Teftudim$ m voluatq. ipfe in aedi- rintis fyr^ eis anatom.T huic prarfto ede 3 eamq. manibus proprijSj Democritum nu.* aathoreT imitans,philo{ophiiim, adiuuare . Veruntamen ex ea huc transferre ib> xercuic* odo illa placet, qua: refpirationis organa attingunt . Vt ipfum itaquo reni, redderem , quod promiferaim p^/wowj/zo»/» thorace hi c>Jedin njen- Rudine fuc nore fuhipfo fit os efje diaphragmate 3 rem totam hac ratione demondraui. trciOTo!6^ i afyeram arteriam , aliqua ex parte detruncari , ac tubulo ex arundinei* " Ib , eandem infufflari . Statim a mbospulmones in ventre imo con/picuos nus;, ad extremum eiufiem vbi intefhni reBi exitus habetur , pertim 3 & verius thoracem (urgentes , in latitudine valde cre/centes, rubicun» :rplane coloris ejegatitiflimi,’ : ,-b am . * :ita /effe: j Cufitmt&iwimtt digitia explorauic # comprimendo pulmones a ; ' nr&jore ad ariginein ipforunx, que lub ipfo cd (epto tranfiierlo . Tota dili autem -s:i2* <>§©medo (Itus pul- monem in eeftudine hic te lu-; byeric , Q^id in-» thorace re- pertu fuer jCortfis^U» ficularum quidem Sc «>£tnculo- rum 4efcri 01Q-. Pulmone* Eum corde Ic nullam vi & fetoel inflatos , aninaal M, z fu per ficie fudinere . faon aliter -atque pueri , dum natare addifcont , :as aere plenas , vel bdtakbitas ^Mkeata^aitillis fuppo^unt, ne profunden- Ne quis autem eiriftinaet , pulmones bos ede meras vescas quafeiam, , velim , pulmonum verorum , tenuiorein 'tatned ," fiife hiantiam obtine- : afperis artetijs timillimis, qusin nobisTuntj pr&ditos £xiftere . Neque veticas ede , quales in Bartis alijfve piltibus aere fehip&r tumefaida? repe- , f ar . ./d*v '“ioirnM r^rr^i vV^iu: • .. x. - erUtrsenimuero dum ita fnccum ipfe philofophari foleo, &c fa/anno n o- Alia dubr- mihiq. placeo , hsc interim quoque fubit lententia mencenu . Debere puimonfcs tinterredri cedudine contrario modo pulmonem in thorace, Sc horUiib rdir^teSo ace collocatum ede , quod terreftris teiiudo videlieei amphibia nonfit, dinc- m non petat , & d in eandem ponatur , exitum cftb quadrat , ma-ficisft&i» |tie ad tempus folummodo aliquod liberiore aere fruatur, & tunc praefer- > quando fomnum iere no cie1o,& Iplendente {ole captare de fiderat . T unc i fuauiter dormiens , diu in maris fu perfide fluitat haud dubie pulmonil tusaere didentis fubleuata. Hoc fe vidi de non modo mihi affirmauit \ndtrT(pndeninus Nobilis Romanus , eleganrioribus literis , & prudentia ir praedans . & ob botanicu dudium mei amantiflimus i fed & in eadem ehebatur naui, talem, & maximam quidem cedudinem a nautis captam, rmientem ita in nauem dcpoficam fuiffe,vni pedum iniedtis vinculis, ne mannadof pollet, quae vbi e fbpore ertierfit, lcq. illigatam lende, vi maxima , & in- ™er"sin^. ftrepituaduerbis nautas pugnauit, manus tamen vel pedes dicam potius, tans capta. »ri dio podeoadra dedit. Similem fere pilcationem tedudinum narrat lib* 9. cap. io» - : itaque huic me dubitationi cXfrft&Fejtftreflrem tettudwtm aqute itnmerd, ^ 3 * 1 vbi multum relu&antfefti > cxitiilliq. qtt^rentem animaduerterem , id u-ftudinc,' ob pulmones in thorace fetos euenire comedare caepi . Quare & hanc in. Uilmones tamen non aliter atque in maritima ed eb&umdub diaphrag- ™"um *-4 id pedes vfque poderiores delcendere,per inlufflatiOiiem tumefa&os vi- unt hi ex (ubdatitia rariffima, ac meris quodammodo veficulis; &: pelli* lbtilifsima compotiti . 1 itaque philafbphandum foret, quem vfum hi in tefredri hac tedudine :ant . Hoc fani perluatifsimum cuiuis edo , nullam horum eum cordi Pu!mones xionem exidere . Excifo enim corde, adhuc per tubulos tamen pulmo- cum corde n r r , 1 r . .r 1 - nullam ha* i retento in le aere , nec per Ipiracula nue aperta , iiue caeca erumpen- buerunt co ;ime infurgebant . Et prius inflatis pulmonibus i corde praefente , hoc Lilltim quidem attollebatur . Habebat autem rfrrfytiolem fuam , atque eiivablque vllopulmonum hiocu j hi enim deprefsi remanebant * riec b m infla- Teftudo nexionetn. Sanguis & 735 ALIA ANIMALIA NOV^E HISP. NARD. ANT. RECCHI. inflabantur ab illa aeris attradlione, quod fieri potuitfet tamen ab anim; huc viucnte , licet capite truncato , quod ego fubito antequam aperiri cu abfcindi iufieram . Hoc autem huius maxime gratia tentaueram , vt ia nem tam arteriofum, quam venofum probarem,calidus ne a&u, an frigit viuo animali hoc exifleret . Quem vola manus exceptum , frigidum re cor in hac tion quidem vt efl glacies , fed vt aqua erat fontium illius temporis, fub SSIbSc benempe Augufto. Viuit itaque hoc animal a£hi & trucum fanguir aftu frigi- gido. Imo & cor ipfum eodem modo adlu erat frigidum , quod fimilite mi iufli . Vitales autem ha?c teftudo adiones habuit hors fpacioabfquc de ( quoo etiam Ariftoteles nouit ) fed & abfque capite , nam pedes mou •tadium nollrum > & fine eodem q uoqucrc e t/ ax it . T amdiu fimiliter co Hxc fine cxe^PtUfP & m<^fa? impofitum, vibrante fuo motu vixic . Sed iterum p h XC e^e «clamabis,quae tamen Medicina: ftudiofis non ingrata fqre r hoc ror . Reliqua de tefludine marina non addo, qua? mfla? etiam ma^nitu ^malivi" libellum efficere poflfent . Adduci non poffum,vt credam hunc pulmonum ficum, oculatiflimi A telis induflriam effugifTe, in animali tam noto prgiertim, & ipfi vbiuis ol licet hunc non exprefierit . Lib. enim 3 . de parc.anim. cap.6. ha?c habet, An Arift. 'znuipara funt maiorem & copia refertum fangumis habent pulmonem , propter moru ^fitu rem Jiea natura, Qua contra ouipara funt , exiguum ey ficcum , fed aptum am i.onerit extumefcere , cum inflatur \ quali* eorum efl3qu& ex terreflnbus, quadrupedes ou funty Vt lacertorum, tefludinum30* exterorum generis eiufdem • Nifi quisej eodem capite AnHotelem hoc ipfum infinuafle autumet, cum ait, ad cordi pitationem nihil pulmones conferre , cum quia in homine fpes rei futura dem ciere queat, tum quia in pluribus animalibus ( 6t hic intelligere teiludii potuit ) cor laxo wteruallo a pulmone dt£lat} fitumq. Jupenus tenuit ' , Attamen propius ad nos acceflit Plinius , qui hunc Anflotelis locum d procul vidit, & vt plurima alia quoque , in fua commentaria retulit . Nc videtur pulmones in tefludine fub diaphragmate totoq. fub tegmine coit •■v ' hendi. Lib. enim 1 1. cap.3 7. ha?c habet verba . Sub corde pulmo e ft 3 fj> ita cfficina3 attrahens , ac reddens animam , idcirco fpongiofus , ac fiflulis inanibus u Pauca eum (nyt diflum e fi) habent aquatilia , ac eat er a oua pavientia exiguum fum, nec [anguineum, ideo non fitiunt . Eadem cH caufa , quare fub aqua diu r&\ phocd v 1 i nentur , Tefludo quoque quamuis prxgrandem3 & fub toto tegumento ha Ianiuine tamen h*het • Videntur eadem & diuerfa dicere *Anfloteles,ac do hoc” ut nWS * maSnum *n tefludine, ille paruum agnofcitpulmonem . Ariflot mone tamen, ex paruo magnum fieri vbi inflatur ( quod verifsimum ell ) nondifi conEniu? tur moc^® ’ ^ Pro confefTo quoque ponit. Vterque non multo fanguii turgere , quin eum exanguem quafi flatuit , quod ipfum quoque experient atteflatur, . J j . . . -j (Kv - r Hadlenus redle %Arifoteles . At quod mox fequitur, natura? minime refp Urift utat ^ 1 ’ en*m caP* 1 6* anim. Cor etiam , ait , arteria ( afyeram fen « pulmoni- intelligit , nam quam nos dicimus nunc arteriam fimpheiter, ille venam a «nX! aPPe^at ibidem ) obefis , cartilagineis , fbrofsq. njinculis : (gf qua anncfiitur c< gelim traduxit, hic inquam ^ cura aliquoties donii mece eiler, certo nu- euerauit , in mari illius Regni tefludines. -vidiiTe. fev, tantas, magnitudinis , H,ciu-?n- ts eft cubiculum rae.ura, quod palTus eftlongui?i4ec^ilatum fepcem : autem hjc Theodorus CAr4 ex fuo potius addiderit , filicet in minutis, cum da . s Graecus Aristotelis, haec non habeat, nihil, tam en impedit, quin hoc Ari- les voluerit , cum dicat Eatim , in grandioribus, animalibus fpiritum ab riadafiata in cor fubire . S caliger hunc locum explicans , hoc Ariftotelis , Scalpere» cadeo totius feholae medicae dogma ratifsimum habet . ■^ecefiarip jn^co r ttitur aer , ait . Quid enim ageret in arteria ni fi prorfum fubire t ? ‘Torro altera jicarnc_or^ ei? . Non eget arteria aere ad refrigerandum, exanguis eB Frigida t(l fua natu- 'or calidum . Igitur eget inffiratione . item expiratione vt exoneret je fumis , :d hoc Ariftoteli Eatuiffe no latis eft,vias quoque cap. 17. & meatus docet, usaer in pulmonibus contentus, ad cor corrmetur . Et quoniam limpE 1 hic S caliger oratione mihi vius videtur, quam G4^4,eius potius latina ver- [ciucani , quas fic habent . Aieatus autem qui d corde in pulmonem ferunt , ij iem finduntur modo, quo arteria : (ff aneria fiBulas totum per pulmonem ajfe* urf . Sunt autem in parte cordis fuperiori . Neque asero vnus communis eB , ter [e coaptati recipiunt fpiritum, quem ad cor tranfrnittunt . Alter enim in dex- fiuum : alter in fimflrum meatum . Horum nili fallor , verborum hic eE s. Non communem vnum meatum elfe , qui aerem ex omnibus arteria £ fiftulis recipiat, fed anaEomofin fieri meatuum, ex corde prodeuntium Imonem, & cum minimis fiEulis arterias coalefcentium , hinc introirem n, exire fuligines . Verum hunc textum declarans AuguBin. Niphus ita^* udit . vAnimaduerte tamen hac, qua dixit de meatibus , (gf de colligantia mea- , ejfe obfcura , nifi per diffcBiones , qua nui fu conflant , innote fiant . Redte pro-? , pmerquam enim, quod Arift. hic vult aerem ad dextrumquoque cor- ntriculum deferri , nulli vfui ibidem futurum: fe£liones> mihi credas , . nimoru co- quam minus oblcurum hoc axioma dilucidabunt . Quam enim anaifo- feftio dete 1 non detegit , per tubulos intrufus flatus in vafis minutiffimus , eandem nefeias , per diligentiffimam etiam fedionem manifeftatum iri. Sic J®Jtepatc> lem mihi laspius , hoc folo infuElatioms medio vifa fuit venularum, & ar- arum,in plexu choroide intra cerebri ventriculos exiftente, fubtiliilama?* ymphihs, quam fruEra quamuis faberrima diflebiione indagare quis (Tet* xmoueat quemquam communis obie&io in mortuo corpore omnia coi i occludi ofcula , ideoq. aerem penetrare haud polfe . Falium id elie ipb fiufmet YJ 73i ALIA ANIMALIA NOV^E HlSP. NARDI ANT. RECCH fiufmet pulmonis per tubulum inflati extrema tumefa&io ottendit , & larum arceriolarumq. in cerebro minutiffimarum referatio . Necdum hic quiefcit natura, quas in alio quoque Arifloteli filio fuorec Natun^ dogmate . Hic enim hoc ipfo te capite te lib. 7. fiipra feptum tranfuerf mne aS- pulmonibus lubfellia aflignauit . Sub pulmone feptum , ait , tranfuerfum peclo contraria . qu^ pr acor dia & cinftum appellant &c. Nos tamen in teftudine tam teri] quam marina, contrarium demonftrauimus. Miror mchercle,exercitat] deSR5 in P^cium anatome Rondeletij manum h zc non obferuafie , vel faltem ta pulmones ipfum, quin lapfii maiore ruifie . Hic enim lib. 1 6 . de pifcibus cap. 3. .fi, nc male—» bet . Pulmones in tefludme maiores funt , $$ multo denfor es , equam in terreni ©bferuauic cantibus, ne res funt hodie Medici , noftri iprxcipae Romani . Quamuis Neapolmm fos ceu parcos adhuc calumniencur . Quare cum ante plures* iaill annos res Roma- \tm vrbem pulcherrimam vifum iuilTem , & a primano quodam eiulde u'm. q ;o ( claruit autem ea prteftantiilimis femper & opulentilsimis Medicis) is dono mihi oblatus fuiifet, de modo cibandi agros in nec cibum, nec potum vllum afTum -s ‘Dena illum nflUes }totidm redeuntia Solis , y: - Lumina 3 viderunt inopem ,fattisq, cibi q. j : _ , v Quin etiam vbi per vim ipb aUcjuid ingereretur , aut in faciem prober cxpuebfat,aut de induftria prouocato libi vomitu id eru&abat. Redierat fpontanea 1 per ingentem illam (anguinis arter io (i & venofi profufionem , ad menu voiuU?ere n'mrn, & fe igfurm turpitudine fa&i, &.yerecundia du&us, inedia int< re cupiebat . Vndecima demum die perfuah.ipjh , vc. vitellos otiorum di se^^upd fadiurm^&poftdios eademdiei binos alios capiebat . Seq nmbo vi-bus porro diebus-; pa^latim cibari ^.pauxillum viniforbere perrexit, mafepeima vero dieponlex vulnere, quod omnino perfanatum fuit, fede ft i n a ta 1 11 a - i n e d i a obij f * r* * . ■ . .7.; ' quxdtm^- ^ regione- eiufdfe N§ fo.com i j feminam, quanda mea fub cura habui, grocas vn- perculain ac vetulam , mirb.Vexatam fym premar ibus , nunc epilepfia , i bus nihil cataphora, iam lethargo, mox fiilgujribus , & ventriculi iuccufsionibus cib^fumfs rendiscb m oribus agitaram ■, fta vt vndecim dierum (patio nonnifi vnicui ea°men1Ult: forbuer.it . Qua: 6um (it i ingenti vexaretur, & aquam auidifsin terer, ori qUoque.admoii-eret,’ hanc tamen ob conuuKiuos iiomachi mot gul$ feOonem traniglutire haud potuit «; Dixifies illam T^w/fpeeniaft --jriipaer^fe e.nitn:aquasikaquis..Siqui,dem is xyOmdtw ait, i ‘r r - V Semper eget liquidis, femper abundat a quis: ■■■_, Qaaarev & ibi Omdiam verficuh mi (er cui a illi fem in x qu adrare poterant, t; cn r.cOraq* apdha monet. , dentemq: im dente, fatigat , " Exercet q* ciho delufum guttur inani . Euafrtvtamen Dei gratia, ex peticulofiiTimis illis accidentibus omnibu: continuo vndecim dierum ieiunio, quam biennio pcfr, pleuritide Iaborai fehciter. denuo curani , 6c - . cffcfhiito ' Verum .noii his £milia modo plurima, fed vilius , duorum, quinque & rias iiioru decim menfaUm'abffinentiam,quin ad annos quoque duos productam, ac ?es meSfes & quatuor fimiliter protentam , ad duodecim durantem , & vitra duode fbfqTaii- demum prorra&am , reperies apud eundem Licetum , & cum quodam ai SCrun°t vi'ftuPore ledi ita bis. Memorandum hoc fa&um eft, quod Nicolaus Uek ( hunc ^ruder clam vocant ijdem Heluetif , & ob vitas tranfadtas fandi mon hsT.hona in vencratione habent ) poti fufeeptos ex coniuge quinque liberos, cum haudlmg NicolaiHel ab oppido fohtariam rvitam ageret , pt racio .decim equit? to anno fine ^vllo cibo potuc ©b Sanftos ce ferit . V t apud Eborenfem legimus . Hunc vt Beatorum catalogo adlcrib; fonfpTcui? Epifcopue Conslantienfis, in cuius Diocefi is vixit, iam Rowss adnititur, prodi qiii in vita, & poft mortem edidit, miraculis . Neque hic confircinare placet, (ingulorum opimantium , &. tamporu ro. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 73, scliat caulas &: argumenta dicentium fcricm , neque fub incudem feuoca- ,, . i r 17 • r ■ . I _ . en . VarijvanaS juas de nae re cmquilitioncs idem Licetus exquifitiffime examinat . An caufas um alia videlicet Se homines illi interea , dum alimentis abftinenc , infpirato inedia af- ur aere ? an exhalatione magis peracrem fparfa ? vel pituita intra corpus f9r8tu' tongefra ? aut fucco melancholico potius in nutrimentum pofbea ccden- n pinguedinis colliquamcnto ? an fanguine mcnllruo benigno tantifpcr mine latitante ? an fu diuinac virtutis Se Dei opus, eam longa inedia ? an lgelos, Cacodsmoncs aut alfra redius referenda ? num fympathia Se in- uahs proprietas quasdam, ecftafis,cataphora, cutis conftipatio hic aliquid nt ? aut vifcerum conlfridio , tabes, atrophia , ventriculi Eupor fine iru ? an pharmacum adumptum hoc pollit prteftare ? an demum hoc iplum ictudini fit attribuendum, ? 3c interim filere haud debeo, eundem Licctum nullatenus permittere, ae- f0icc™sdBtti nlpiratum in alimentum cedere . Quod alimenti requifita aer non ha- vult acrenj , Non fit tangibilis fcilicet, fapore careat, nec animatus fit, nec exanima- pS?’'* fumptus , Se proxima careat potentia ad induendam animam. Sed neque ini perfedum fit , quod neceffc foret , cum ex ijs nutriamur , ex quibus amus. Et cum Hippocrates hb. de Corde , alimentum intra corpus retine - it, aer autem infpiratus denuo expiretur , hanc ipfi quoque condicionem l neque fpiricus etiam folos, licet retineretur aer, ab hoc ali pugnat Lice~ i dicas Galeni placitum hoc fuiffe,fpiritus nutriri Se cibari acre, vc in ope- vfit partium videre ePc. Rclpondet, Galenum communiore nutricionis §i°7n°tep iulo vfum , adebq. metaphorice Se tequiuoce locutum fuilfe . Quemad ^at lpirh m V irgilius quoque fecit, dum i. aEncid. ait . , bari: £t*em [i fama mdrum j eruat , fe ^vefiitur aura Aetheria . neque acrem poffe verti in pratexiEentis Ipiritus fubflanciam vult, quod osalere, neque in nouos fpiricus commutari, quod proprie generatio fo- lod fieri tamen poiTe Galeno placet, Liceto difplicet . Et quoniam huc per- ttque Ltcetum meo egregie fauere paradoxo comperio, quod elf , ex aere tto gignendis in corde ipiritibus vitalibus , nullam praeberi materiam, cum hic illud minime ingrediatur. Oper^pretium elt , philofophix uo culmina nollra:, Anflotelem , inquam , Se Hippocratem ipfum in thea- iroduccre, Se quid ipfis animi de hac re fuerit, ex dido Liceto referre , ac s atqua lance ponderandum proponere^ . itaque philolophus prirtendit Ariflotelem cap. 8. Az re fi i ratione , minime Ffnrationem fieri alimenti gratia , qua fi calor internae (hoc e 11 fpintus) alatur lirato, qui ceu igni fuccenfo , yelut fomes per in fi irationem adijeiatur , abjolu- ricatmie foras qua Juperfunt excrementa per expirationem detrudantur , f- h effie calorem ex aere fieri , quem ex alimento , nimirum ex fanguine fieri con- caleres O* ignis interni nomine fiiritum appellans . mratss autem verba, nili candide explicentur , vulgari Medicorum er- pecias adhuc ferre videntur , In libro enim de Flatihm , Animantium Odi E z corpora Licetus h- uet authori neganti ex aere fpiri- tus fieri . Probatur haec iente- tia ex Arr^ ftoccle . Probatur ex Hipp. quoque li- tet hiepri- tna re, {olo at_> 736 ALIA ANIMALIA NOVVE HISP. NARD. ANT. RECCHI. fronte corpora a triplici nutrimento fuflentari inquit : nempe d cibo , petu f£j fpiritu . A fen«rcUvi- rve™ ln corpore animalis contentum appellari flatum , extra corpus difpe ^«tur. eflc aerem,qui maximus fit in omnibus, qute corpori accidunt, & autlior t minus • Accedit ex lib. de Alimento Hipp. adhuc clarior lententia . Pulmt opi\t, contrarium corpori ahmentu trahitor e liqua omnia idem. Principium a/imen ritus, nares .os, guttur, pulmo , & reliqua refpiratio . Principium alimenti hum flcci,es, gula, venter. 'Verum antiquius primordiale ahmentu per abdomen Vm\> Explicatur Hucufque ex Hippocratis authoritate deduci videcur , fpiritus aere infp risK?* ceu vero luo pabulo nutriri . Sed quoniam hic eodem opufculo, paulo Aiimetum ^ixerat ; Alimentum non alimentum , f: nutrire non pote fh, nomen efl ahmentu} duplex vnu J i . . . . . , . alterum 0pus ; 0pus & res efl alimentum , non nomen . Oblcurioribus his verois dilu 01101311 magis priora Licetus . Duo nimirum apud Hippocratem alimenti nomine gniri . Vnum reuera cum nurriat , alimenti nomine re & opere dignum alterum cum vere non alat, lolo nomine contentum efl , & mquiuocealii tum appellatur . Hoc ita intelligendum efie aflerit . Cum cibus & potus leruent viuentis lubflantiam, re ipla praeftant, quod Aristoteles ab aliment quirit, 6c Hippocrates opere ac re ipfa alimentum nominat . Et hxc efl ver; tricacio . Ad quam cum 8c hoc requiratur , vt calor contemperetur , ne ij jeftus fubita ac vehementi fua operatione confumat humidum , hunc au scitum aer inlpiratus moderetur , qui vt ingreditur, ita egreditur , propte hic non opere , led nomine lolo alimentum vocatur . Atque hinc efl, quod Hippocrates ait, per pulmonem (quod etiam per nan coaanum1 cuttur, & reliquam relpirationem fit ) contrarium corpori alimentum trabi. ahmentu . contrartu>„ autem per os, gulam ac Ventrem deferri . Quafi dicere velit, pulme attrahere contrarium alimentum, quoniam aer ad contemperationem x qui in fpiridbus refidet, dubius, contrarius dicitur, quoniam caloremref rat: quicquid enim excedentem quamcunque qualitatem remittit , id illi contrarium flatuitur . Aft cibus & potus, cum in (ubflantia corporis debeant, funt idem ipfum corpus in potentia, quemadmodum fanguise otusUref tentiacaro, licet & ipfi cibi ac potus, antequam concoquantur , abluo |'a> aer tan- ri diffimilia dicantur .Tamen flue concobli,(iue non concobli, merentui Quid Intel tu nomine, & contra’ rium alimc alimenti nomen, quod re ipfa tale efie poflint. Si enim aer quoque infpi tu dicimr ! cx Hippocratis lententia commutari valuifler, non illum vtique contrariur mentum dixiflet, effiet enim is poteflate fpiritus vitales , qui corpori n< quam funt contrarij , fed ad eiufdem confticutionem pertinent . Quare a uoce tantum erit alimentum, quo fenfu, alio loco, Hippocrates, vbi de pr pijs videlicet, dixerat , Alimentum calidi frigidum efl . Author Li Eg° ^anc ficeti ingeniofam explanationem non modo non repudio/ed ceti expii- babus etiam vinis amplexor . Et tantum abeile autumo , vt aer mipiratt cau° pia- -n |pjrjtuSj vej jn animalis vllam corporis particulam conuerti valeat , vt fhons ro" pronull(dare aufim, nullo 'zwquam tempore vllam aeris atomum , <~uel in aquar nunciarum m ignem , njel vice verfa aquam in aerem ( quod ftrenue tamen a plerifque ] aquami nec lophorum, Peripateticorum praecipue Icbolis, propugnatur) commutatam , remverti". fioflem clariflima ad placitum hoc meum »£«Vytr corroborandum , men i 10. FABRI. LYNCEI. EXPOSITIONE . 737 & faltern non demonftrationes producere . Verum hoc alio a me loco Lidtumq. iam eft in vna ex meis pra?ledtionibus,quas tempore ftudiorum nationis, in hoc noftro zAtbenao Romano quotannis, praemittere in publico firmorum confefiii, & Illuftriffimomm corona virorum, eram folitus . oc interim , ne prorfiis; nihil dicam , ^quus fibi ledtor perfuadeat . Quod us exftaret aerem in aquam couertendi modus, is dubio procul e fiet fum- eris compr effio . Nam veluti,fi ita aer rarefiat, vc amplius fub forma aeris [ftere nequeat, ignis efficitur, quemadmodum contingere aiunt illi, fi aer ipli gratia, inter filicem ac chalybem interceptus fubtiliffime attenuetur , ais euadat: fic vbi adeo compingitur, adigitur, coftringitur,& incrafiatur, e in locum quendam,vbi exitum nullum inueniat,ardiffime compellitur, ile definet, & aqua fiet Id quod exiftimo in nubibus, ex mente ipforum, enire , quando aerem in aquam denfatum guttatim decidere credunt . tqui \Vincemm Vincentij V rblncvs , quo ego familiariffime vtor , lubtili in- jlnifpeculatione,& dexterrima manuum operatione nouo plane aufir, an- is quinque, menfes , in hac ipfaKr^^o^ imienit, qua ratione ^Bombar- manuariam fabricaret, qua? globulum ex argilla duriffimum,aut glandem n plumbeam , ea celeritate , impetti & violentia expelleret , illaq. ferme ia pneftaret, abfque vllo igne & puiuere fulminali , fed fola aeris dynami citatione , qus prtefiare eft folita vfitatiisima nobis bombarda fulminea & joma didi a . Atque hoc inquam, mero fit aeris in illam c6pu!fu,ada£hone, credere par eft, conftridfione violentifsima , quem ibi ad vigintiquatuor :fue horas detinere, fecumq. hinc inde deferre, & ad libitu poftea,data aeri jlandes illas explodere, atq; ad fcopurn quam direttifsime collineare fblet. qu a? dodios,indodtos,magnates aeque ac idiotas ita in admiratione rapuit, teruatim ad aedes ipfius quotidie peruolent hoc artis miraculu fpedfaturi . me vero multi, qui primum inuentum & excogitatum inftr umentum tri- at, & merito yIo. 'BaptiH* Porta Lynceo , quod etiam fuae Nat. Magie 1 9. li- nnonfegniter legenti clariffime patet. Eciamdiu retulit mihi llluftriff. jceps Cdfius nofter ( qui apud hunc eundem Portam antequam pene statis undia reliquiftet, aufpicatus eft feueriorum fcienciarum primordia ) cui adolefcentulo Auditori fuo didtus Porta fignificauit , fe inueniffe & expo- : libfuxTaumatologi* modum conficiendi non folum Sclopetu pneumati- d & alia fimilia fine aeris aut ignis auxilio . Ita mirabilia inuenta huius in i fcienciarum genere excellentiffimi Viri, velut fuperius quoque cum T e- io accidiffe commemoraui , a polleris fideliter praxi commifta fuum effe- [uocidiecofequunturjVt vtea initio multis vifa hyperbolica,ac velucatii- uario philofophantis enthufiafmo profedfa,impolfibilia iudicata fuerint . :qui nunquam compertum fuit, inclulum hic aerem in aquam refolutum . quin hoc diligenter eft annotatum, quotiefcunque in loco humido , vel rraneo , vel vbi fontes & ftagnantium aquarum effent receptacula , aere uarda folo fine glandibus impleretur, & manus foramini, vnde erumpere fiofione ille aer loler^, opponeretur , volam manus paulifper quod mihi ue contigit, madefadfam fuiffe. Vbi autem eadem bombarda aere iru Qftft 3 aperto Placiti hu- ius aliqua probatio. Vincentius Vincetij Vr binas , no- uo aufu nc> bis bobar- dam pneu- matica con fecit Rcmg anno 162.7. In hancco- pellitur ma xime aer qui in aqua nunquam abit . Plurimi hoc artis miraculum yifumeut. Ioan.Bapr. Porta Lyn- ceus aliqui bus credi- tur primus inuentor . Vocatur ab authore bo barda pneu matica . Nunquam aer in hac conclufus in aquam abijt . Eipirat fuc ceffu tepo- ris hic aer. Detinetur tamen iure ger per o- tfo dies in fontibus ar tificiofis . H xc bom- barda reci- pi: duode- cies plus aeris 5 qua naturaliter eft capax . Nunqua cu pluuicfiut, ita anfte_j aer coftrin gi videtur . frigus non eft praeci- pua caufa vt ex aere (iat aqua . Paue? hac- tenus huiuf modi bom bardae co- firuUae & pro quibus prxeipue. Cur hafte- nus author de hac bo- barda ege- rit. Reddenda caufa eflet vatiationis eoloru>led hoc diflieil limum eft axioma . 73* ALIA ANIMALIA NQVbE HISP. NARDu ANT. RECCHI aperto loco , aut folaribus llluftrato radijs , vaporibusq. ob id minus fcat oneraretur, humiditatem illam minime poft viginti etiam ejuatuor hora maduerlam efle . Quo fpatio & ampliore paululum prceterlapfo, non an efledtum aer ille inclufus, in extrudendis adeo fortiter globulis prxftare non quod in aquam- is abierit, fed quod per poros forfan etiam orichalc quo fdopetum hoc totum eft confedum ( eft enim aer Plinio tefte , per cuntt permeabilis)?*. per occulta cornmifliirarum fpiracula expirauerit. Amplius dicam, hic artifex in fontes quofdam portatiles;vi, aeris maximam copian pellit, & fex ac odo dierum fpatio ibi detiriec/cui vbi laxamenta data fue mirum, quo impetu aquam is eiaculecur, fed quod hic interea in aquam a nec vilum , nec auditum eft vnquarri . Eft autem pars, ac veluti ciftula illius bombarda? , in quam aer quafi p phonem compellitur, longa duodecim tranfuerfos digitos, & lata quatuoi eandem duodecies multiplicatam per impulfum, portionem aeris recipit^ {impliciter, per fe, & naturaliter capax eft . Non arbitror profedo , in aeris regione, in ardum naagis locum, & comprefsiiis aerem compingi p quando ex hoc pluuias generari aiunt, (um ruit aethere toto Turbidus imber aqua, denjisq, nigerrimus auflris , vt poeta Latinus loquitur , cum aeris regio fit fluida , & mollis vt ita dic; nec parietes habeat aut ligneos, aut lapideos , mulco minus metallicos , cp tam duriter aer, veluti in carcere quodam denfatus concludatur . Nequ< frigus in aeris regione exiftens , mihi obijcias , quod ad aeris condenfacic & aqua? generationem plurimum iuuet . Noftra bombarda in media & diffima hyeme eundem effedum pr$ftuic,quem iam in aftfate experimui videmus in Chymicorum ergafterijs,fepdsime Capellam vt ipft barbari rei diftillandce fuperpofitum calidifsimftm, vt ne contingere quidem raan abfque harum Icefione illud valeas , & tamen quod ex re fubiacente , infc vel aeris , vel vaporis afeendit , vbi eo pertigent , condenfari probe &'pe ftrum in aquee forma delabi confpicimus , Harum vna bombardarum potentiff. Hity amarum R egi, alia PolonU fuit hinc tranfmifla. Curaui & ego vnam fabricari pro Sereniff. LeopoUi chiduce zAutiri* Principe magnificentifsimo, & benefadore meo munifi tifsimo, fubiediffime femper a me colendo . Atque hxc alio fine a me adduda non fuerunt , quam vt partim inde paradoxon meum, nec aerem in aquam, nec hanc in illam verti , probarem : par artificis huius amici mei nomen immortalibus, fi fieri a me poffet , cta confignarem>i . Nunc ad colores quoque eflet tranfcuhdum, in quos Vertumni inftarfcr tat varimodos ham beftiola, vt inde prouerbio hominem verfipellem 6c frum fi notare velimus , dicamus ChamAeonte mutabiliorem efle . Et Tertullu libello de Vallio (cripfit, proprie Chamaeleonti datum efle , quod vulgo fertui fuo cono ludere , hoc enim animalculum , fi Polypum &c T arandum excipias, j lolum in lua pelle, dum varie coloratur, egregium hominibus lufum exhi Verum IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 759 erum , fi vllo in axiomate phyfico & mathematico infcitiam meam pro- pateturan.. ; vnquam fui (ego enim quam pauca fciam,multaq. me fugiant, & pluri- chor fP°te focios habeam, qui multum tamen iibi lapere videntur, lam toties mcul- ^a,& piu- ) in hoc, illam qu^ de coloribus eft, audacter omnibus denuncio . Noui Eiio*'. lem , fi qua^ a philofophis circumferuntur , fub rationis incudem reuoceo- £ experimentorum malleis probe contundantur , haud diufubfidtere poife^ , scipue a quatuor in mixtis perfidentibus elementis didis, ( quorum cui- , fui quilibet colores attribuuntur ) hos eofdem venari voluerint . Ius Mercurius, & plumbum folum, pro diuerfa tantum digeftione, codione a quauis chymica elaboratione , quam varios quaefo & elegantes fortiun- uul&Via aleres iPhmbumv^ um enim modo virefeit, modo flauefcit , modo citri- , rutilum , 6z cinericium euadit , idq. ex dola Jfepiffimc contufione contin- ««««, Ita vt perfuafiflimum haberes, toties iam formas fuas vtrumqueinno- , quoties faciem & veftitum externUm ceu laruas quafdam lingulares , in em coloribus mutarunt, & in.iddm tamen plumbum fine qualitatum, ne- fubilanticT noxa , ■ & in e undem M ercurium feu argentum viuum , quod s quam ChamAeon ■ Omni a tr an sform at fefe in miracula rerum Mercm-im illo artis auxilio , imo fua fponte podliminio reuertuntur " iTmSa! \riHoteles nofler z. de Hift. an. capi. m . Mutat fmm colorem fhamaleo , in- Ium' i inflatus . Et 4. de pare. anim. cap. 1 1, ad metum hanc colorum variatio- refert . Efl, ait, omnium ouiparorum ptdeslrium tenuijftmws Chamsdeo : quippe Ariftot.fibi mum maxime inopia /anguinis rigeat , Cau/a ad mores anima em referenda re videtur hic per conflriUionem , colorum variationem effici fcripferit . In metu animalium habitus non intumefeit , fed comprimitur . marcbus hoc dilucidiffime argumentum , quomodo per contradionenu piutarchi >e cutis, & non eius eleuationem id fiat, in QuaUionibm fuis naturalibus ex phll^n hac quem philoiophantem audire operspretium fuerit . Quaerit ibi, cur po - quod quaffitum sque ad ChameLxontem transferri debet ) colorem ‘variet ? t, inquit, VtTheophrafli opinio fuit , quod animal natura metictdojum [it ? Er- i perculfus esi , vnd cum ftiritu conuerfo , Efftuuium nofcens res natas mittere cmUas . iim,d it,ex animantibus modo e> piant ts,(pfl terra &■ mari multa ajftdue effluut , ex faxisy &rey & ferro . Intereunt enim cunei a, & exolefeunt , quod perpetuo re- r ex eis aliquid , pereat continenter , Vult igitur a petris marinis ( vt has nunc qu£libcc cf fluuia paci. 74° AHA ANIMALIA NOVd£ HISP. NARDI ANT. RECCH nunc in exemplum ducat ) ramenta, Se fragmina minuta frequentia deci tinuo , quas alijs , atque ali js infeda coloribus , non cuilibet corpori, fed i minatis quibufdam adh&rdcant . Nam qus animalia fpiramenta habe modum adftri&a, ab his dilabuntur, quae admodu ipongiofa, per hxc ef Se pedabuntur . Polypi autem caro , ait , .e fi affeciu fiflulofa (fy fungo faC^t patens . Quoties iam in trepidatione efl , ffiritu ^varians & profugiens , ex limo firingit corpus , contrahitque : ut capiat retineat rerum, quibus adiunxit fe , cie corporis effluuia . Huiufce cauft indicium efl magnum , quod non omnia qut applicat , referat , neque colorem Chamaeleon albus : fed foU 'vier que, quorum effut ffondentia habet fpir amenta . Herique-» Cui haec arridet philofophia, is earq per me acceptet licebit . Plinius tribuuc va- slotelt <3 Plutarcho de timiditate fublcribic , cum dicat nullum animal pauidi Joiorumm ideo ver ficolons mutationis e/e . In hoc cenfu e It Solmus quoque, qui cap. 3 2 iDffme- r^dum, Polypum @jr ChamAeontem 'Vertere metu habitum, feribit . Sed in hi tui i {fremis duobus , aliam adhuc qaufam addip, quae lpfi haec, mihi nulla eft s°iinuSfibi c'tunt hoc idem in mari, ait, Polypfin feyra Chamdeonies ( fcilicet colorem va; Sed {£) Polypus (ff Chamdeon glabra funt , & pronius efl cutis Uuitate , i modo proximantia amulari. Et mox fui oblitus tamen cap. 4 2. non laeue,fed rutn, quale reuera potius eft,in Chamdeonte coriu agnofeit . for pus m Ch leorite,z\i, afferam efl y ut em quate inffrocodids deprehendimus. Alt in Crocodili ioribus, tuberculis vndique prona pars corporis maxime exafperatur.Qua nec hoc vfquequaque verum fit , in minimis Crocodilis etiam , cun 0«* diflfe- par unium admodum habeam , qui fen>ifpithama falcem (fhamAeontis lon r£rij flt,in\ (finem fuperat ,cfta. certe' venula ne corii fu mm a d llferen tku cum emine ter curem i J l. • 1 'p'7* _ ' Croeodi u illius Se protuberationes, qua? in hocdu-nc , in .Chamaeleonte nequaauai deas, vt qui abfqueih is afperam cutem nadhis di *• Aliam fibi caufamCefnerus excpgitauit . Ego tenuiffimam, ait , cutem ( n°‘cU haud placuerit , cum dicat huius roHrum efe fmU porcaria /tmilln «Jdr/Ui Alrj vt GemeruS, a cauda denuant nomen. Cauda [ane ammalu huius 33SS%$ dc'*am> aIC > ^dammodo repr «Jentat . Liceto magis placet ita di&um a rap tum icone, vectione , quaniin aha animalcula exercet. Annotat enim exalijs Date fius in Gap; '3 4. irb. 8 . Plini/ , Quamuis famem multos Chamalco menfes to JSJSftiS llPSHatamen i^quipalipum minore longe exerta, ac vibrata, mucoq. obii fiqtuCghi- cwiasyfirmcaty fcardbtos & alia lnfedfa, quibus vefcitiir,eum corrn retinere, ad fe adducere . Hiee fiquis -Anftoreli aliquo modo Suffragari 'Crediderit, me minime repugnantem, vt communis Praeceptoris fempe dia & mela tueri valeam , habebit . j _ Eu ta^en adeo Plinij aliorumq. opinio, qui folo aere viditare ChamtU < ccm?oreT erunt;> Pr*ualuit, vt qui nunc etiam diligericiffime orientali ^rnho^- nanonurn > & animalium mores- defcripferunt , &loca eadem ipfa adien tiimai folo ab ea dimoaen nondum potuerint . Notat Pigafitta in Regni Congiam dele io«nr”Crc *d°ne > & epidem in Bamba ,A qux ex ciufdcm regriifexprouineijs principa e“ } *^i reperiri Chanraleontes quoque , qui habitent in altiif imarum rupi; cacuminibus . Non autem nutriri vt reliqua animalia herbis , aut alijs fru busc terra nafcentibus , fed folo aere fufferitari . Lintjchotanus quoque, in quarta Induc orientalis parte cap. 1. hxc habet : C fllijfcnpto & aleonum y quos folo aere hj ici itare fama fertur , ibi numerus frequens e (l y qui «S Cham? men imoc™ > & ntilhs infejli oberrant . Miror magis "Ber nardinum Paludatum. «Tacre fo- ^rationibus fuis ad hunc locum , h*c adiunxifTe . Solus animalium nec tTcTia- neC P0tU alitiir ’ nec ali0 **rii. & roris ™pidi *tim™to Vtitur . Adeo diffii pido ctum i magnis quoque viris , qui iurarunt in verba magiftrorum , veteribus manifdta etiam re falfis obloqui, vt hoc tentantes aduerfus quodammodo mulum calcitrare fibi videantur. Et Paludanum fugifie, quod CbamAcoi mufeas faltem venarentut , easq. deuorarent , vix credideram , virum in ai m alium & plantarum hiftoria verfatiffimum , quique apud Enkjmfdmsluc animalium , aliarumq. rerum omnium Indicarum , tam orientalium quam tc dcntAium y penum habuit inftruftiflimam : quorum omnium catalogum llluftrifl. Cardinalem Barberinum, tranfmifTum nuper cum voluptate pcrlc< hnbu^°* hanTS Le0 Pr^erea> in 9. fua Aphrica parte , etiam ex radiis loUri ,uci4s? J?utrlrihoc animal fcripfit. Ex hoc feriptore- S caliger in fine Exercitatio iux centenmac nonagehm* fextx , qux habet , & quomodo prarcipuc (hw Uon exore, hio faliuar tranfmilLo in caput venenati Eerpentis, hunc dccid omnu 1 0..;F~A B R l $ 1 P;- ... .74$ a tranfcripfic . Qui amplius quid de hoc node cupLt , Tomum primum rationum £dear,$t RelMofreni Andre'&Cd£px.li*F lorentini coniulat, ia Sucotram Infulam & ChwSipnt $$.te$^d.efcribit, deq, coloris variatio- 0 modo argumentatur . ucufque paruum leonem metaphoricum dedimus, quod ob exiguam netu- ri ili tu dmcm aliquam , ita Qhamalco vocatus fuerit , nunc verum aucem ,m leonem -defcribemus , quem longe magis Cham aleonis nomen mereri >eriemus . Huius , vti .& plurium aliorum animalium , atque plantarum ricanarum ( qua? lingula aliqu&ndo publici iuris faciam ) defcriptiones laberis commanicauir Reuerendus admodum P.br .Hartbolomaus dela ?d Hiffmsrtx Ordme S^Momimct , qui feptennis m /lmer icam delatus , uadraginta annis ad monEem illum argentiferum , toto terrarum orbo (errimum metalli huius fertiliflimum , potofi dittum , vixit , & ope- ,num metallicarum exquifiiiilimam habet peritiam, cuius doctiffimis ) q u i j s an n oqarox i m e efiipfp aliquot etiammenfibus., recreatus fui . Sunt m haec F. Bartholomaei verba-* * ~ 1 montibus .dei Cuzco. qpatdam fpecies cil Icomrj^ paYuulorum . Quidarm i albi funt & nigri , alij v£'ro rubei , varijsq. difdridfi coloribus , Verum :n in omnibus lunt Iscms veri (fimi , ccrooamin capite gelfant , iubaq. e > pendente decorantur . Vngujbusparuuiis leoninis acumin atis fu nt prae- Ad iram non aliter , atque fi magni effent leones , fe quoque componunt :erantur.. Generantur vero tactum in huiufmodi partibus , quaemom fifimae quidem funt , fcd in extremo tamen quafi gradu calida? & hiant- ia quibus hac de caufa pmnq genus arborum , &. animalium nociuo- , ac venenoforum procreatur , ;In hisq. tantummodo partibus dei Cu^co inodi lepnuli ,.( vt (ic dicam ) reperiuntur , quos ego meis quoque qculis . Tantopere hi ibi &ftimantur^ amantur , vt mulieres nobiles ia pcdlo- d manicis eos deferant , quia frigoris inclementiam pn nmelcutm, quod iliquo in exceflu fcntiunt , moriuntur . Qua de caufa vfque api .Ci.uitate.qi im> qua? diftatab illa de Cuzco centum & quiiiquagiiaa lctucis^ dcfem um potuerunt , propter loca frigidibima , per qua ncceifario iter e ii ha- ium . Hinc fa&um cil , quod ad manus ‘Regis peruemre hadlenus notu ?rinc , qui fane digniffimi dlent , vt Regite lute .Maieilati prtdenca ir. eque fic Deo gratiam fuam conferente , optatura Chawahortisczhm hi e finem impofui . Hic Colophonis loco, de remedijs ex hoc defurirpifis .id anne&ere tempus monerer. : fed •dehortantur nae & expenmencprarn fb fumptorum defectus , & Graea? vanitatis mendacia pro veris rcmedijs ta , qua rJPlmim lib. i§. cap. omnia recemuit , vt ipie & leClores indo itarem potius, quam vtihtatem caperent . Qtpis enim tam bardus ell, *dat ChamaleontJs ipfius iecur combullu imbres «Sp tonitrua ciere ? Lin- i viuenci exemptam ad vincendas lices, cor vero alligatum ad quarta- ollere ? Dextram maxillam ( quam fcilicet non habet ) contra, formidi- : pauores valere ? Sed hac, & alia, Leblor abunde legit apud Plinium . TECHl- Chamqleo hactenus deferiptus elt paruus leo meta- phoricus. F. Bartho- Ionaaeus de Ygarza ve- rum nobis paruu leo- nem Ame- rican u de- fcriplic . Verba Fr.' Bartholo- masi . In Cuzco reperiiitur pufilli ad- rnodu leo- pes. Gaudec hu mid is & calidis lor; cis mon- tuofis. FrigorO perculii fa- cile mo- ripncur . Hucufque F. Barrno- lomaeus. F nis h i Ita- lia; de Chi milepatej. Cur, de.r.e,- e?c medij hoc depro- peis nihil dica.mjus . c :5r;Lv>D Vanifsima &' rifu • di- gna funt.., qui Grqs- c i pro f ~d~- rnedijs ve- dicarunt , ‘ .. 'iitQ l Aw#* 744 alia animalia novve hisp. nard. ant, RECCHI T & C H 1 C H l C 0 T L. SteUit Nouxfl i^anix , (j. \r r jr. . IO. FABRI LY NC E I D ES C RIPTIO * ' ‘ iAuthor pe» ■tir veniam C forfan no ComTiode facis liare anmaiia.^ Jarin/s no» minibus donec . Videtur ali quo modo V^uanrf; cjuad: ure , qua E, Pe- trus de A- Joayfa de- fcnp/it. X Lacertorum genere quiri fit hoc animal nulli ign< effe pcteft figuram hanc intuenti. A maxilla infer; per totum venrrefh inferiorem caerulei diluti valdei loris 3 qui in parte crtmim interna quoque emicat, flrofuperiore per tergum ad radicem cauda? , cum na crurum parce , color viridis faturacior, cum m vtrobique plurimis caeruleis fe pulchre manifeftat tum corpus eft fquamofum . Squama? porro fune diuerforum -iam-affis Tum quoque colorum . Pedes ( qui in digitos quinque finduntur) dilue des . Cauda cum rubro 1 ucef cie , qua? eandem cum toto corpore , excepi pite 3 dimenfionem habec, & non paucis ex viridi faturatiore colore m ornatur • Oculus oblongus eft , vt in lacerta , quod in ahjs album , hic i leum apparet albumen . Pupilla nigra , & orbita lutea eft. S C HO L I A E I V S D E M. Hic iterum quod initio horum quoque commentariorum feci , a ber lo ledhore meo , aequioris animi fui aura mihi imploranda eft . Vt,f fan in ailignandis animalium Aitxicanorum latinis nominibus haefiteni quod ignarus fim idiomatis Mexicani potius, quam vt ofeitantia? mcx, buat, rogitem^ # Et cum lacerta ha?c fit, atque venufto fmaragdino fimul colore decoret’ fimilis in Tguaha enitefcat,dubitaui primum, an non huius nomine infigi di foret . Huius autem T gnati a deferiptionem exactam & hiftoriam cum iam lupra laudatus quoque F. Petrus de aA/oayfa iAmericantis Lnnamti reli iec, fubnedtere huc eam placuit. Non fum tamen nefcius farolam ii • equo. O. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 74S e in Exoticis fuis hoc ipfum animal ex Omedo totidem latinis nobis ver- cripfiUe , & ex fuis aliqua quoque addidifte . Veruntamen , quia noitra a vel cum illis variat, vel plura & minime ignoranda continet, hanc neu- a intadam relinquam , quae fic habet . y ana lacerta figura animal eft aquatile & terreftre , quod in 7{egno Mexi- & praefertim in Terra Firma de Panama * in magna quantitate reperitur . lis regionibus huiufmodi animalis carnibus (quia dicunt pifcemefte ) i prorlus omnibus vefei licet , etiam in Quadragefimah ieiunio . Generat ventre fuo copiofam ouorum multitudinem , quorum aliqua pipionum mt maiora , & aliqua minora , egregij faporis,ficuti funt oua gallinarum . c animal ex frudibus &c herbis terras fe fuftencat , curfuiq. aptum , ve- pernix eft , fed magis in afeendendo arbores valet . Eft coloris findis , gutture ingluuiem ac veluti ftruma habet, longa ipfi ac pinguis eft cam cuius fine feu acumine inuenire licec lapides ‘Be%oares,led hi non ita funt lec ita duri, vt in alijs animalibus ‘Bez.oar generantibus . Admirabilem na vitijs medelam praeftant . Calculos renum &c vefioe lapides extermi- vircofumq. in vrinarum meatibus contentum , & harum exitum retar- ;n humorem dillbluunt . haec,- praeterea animalis huius proprietas . Cum capitur , viginti etiam.» m fpatioivvix quicquam comedit , etiamfi ei cibus praebeatur . Contfifta- nc temporis maxime, & tamen licet ' neque bibat nec manducet , non Lir, quia (vt communis fert opiiiio ) proprijs fuis vifceribus alitur, vi-' propagat , hoc eft fuo ipfms hepate , Et ideo tam diu hoc aiunt viuere * diu hepar perdurat, euidenti comprobatum experientia eiTe , quod horum animalium , poft occidionem fine hepate reperta fuerint, alia iafaltera habuerint, & alijs plus alijs minus, ex eodem relictum fuerit. F. Petri ab Aloayia_j verba. Huius ani- malss car- nes fapidif fima; etiam in Quadra- gefirna efi- tantur , Vefcitur herbis & frudtibus. 1 Gerir lapi- des Bezoar in cauda_» qui mire* praffianeja affedhbus vrinae . Hoc ani- mal captii diu a cibo abftmec . J Aiunt fuo hepate cuC viuere . plures, paucioresq. dies a-tempoAe capturae eorum praeterierint . pisTSe^oar illius animalis, quem dixi vtilem elle ad vrmam, Sc ad tollen- pides de renibus , aliasq. vilcofitates , quae in his partibus procreantur, ntuf in vino , & melius in aqua quae vocatur de A^ahar , & cum eft ieiu- firmus, bibit eam A ftatim lamis euadit . Ego non paucos habui ex iftis cipu^dii- aus , funt aliqui parui ficur AueUana , alij magni veluti oua columba , & » tam parui quam magni albi funt coloris, qui iacili.negotio dilidi uti litui a , & incolae colligunt quarnplurimos lapides paruos illius animalis , a da mafsa componunt lapidem magnum 'Tezyar, quem adferuant, pro- tm huiufmodi rnalis,ce.u indubitatam medelam . Vidi' meis oculis huius inae efficaciam* nam plurimi accipientes eam > fanari fuerunt . » , jue haec F. Petrus de Aloay/a , qui Tgttana fuai viridem adfcnbit colorem/ noftrae huic praefenti eft lacerta . Scaliger tamen , nigrum korium Tfta- Qufiffn? gnat , aut maculis interftindum, & Higoanam appellat , male Hy vanam luibus vocari innuens. Sub terra latet is , inquit , lacertus qui niger e/t, alio- fcutn,&« ore lacertorum . E fl capite cn flato, ferrato dorjo , ad crittam ^vfque . Pro delica- i0ie Ygua- cibo, venalis e fi in mercatibus ... Carolus fluftw lib. 5. Exoticorum , poft lacer - aatr^ywtr' dicum , Sclacertum peregrinum alium , etiam Tguanam { quam iple tamen R r r T uanam $ 74 s ALIA ANIMALIA NOVAS HISP. NARDI ANT. RECC Tuanam nominat ) & verbis & icone repraffientat . Tota cutis, ait, parti» cei , partim fufci coloris , W»// fquamis tecla , /'» dorfo quidem cruribus^ cau maioribus, in -ventre amem minoribus &c. Ceterum ferratum & dorfum , 6 depingit. Cui palearia fub mento, fiue ingluuies ad pectus quoque n ■Humflncn dec ' Ex quibus allatis notis adducor, vtnoftrum hunc quem prx m videtur die habemus lacertum, vix affirmare audeam Tuanam e /Te. Magis adhuc cun Yguana . pj#ura conuenic illud hoc opere Mexicano k-%eccho deferiptum animal , ma fua, cum ferrato dorfo in tabella exhibitu, quod is Axolotl , flue Lufum rum vocat . Sed neque hoc Tuana eft, vt hifloriam eiufdem perlegenti pa hunciacer Cum aVCem Reccho heitum vbiuis' fuerit , plantas Mexicanas latino c Sr ad3.* nomine * * ^eui aliqua fimilitudine, quam cum noftratium plantarum ; lionem , h js, aut floribus vel frudlibus participant, defumpta,id mihi hic quoque legi u m minime denegari velim . Audebo igitur lacertaceum hoc animal, nem appellare, ob maculas, quibus tam in cauda , quam dorfo confperfu deferiptio noftra indicauit . Volunt enim authores, inter quos Daleck quoque ad lih. 1 1 . cap. z 6. ‘Thnij Mionesi ta vocatos fuiffe , quod tergum veluti Bellis effet notatum . Eft autem Stelho a lacerto quid differens , fi Ariflotdem audimus lib. 8 certis & an. cap, 1 7. quando cortice intedla maxima fere fui parte fecefTus , fuote umet. S *e ^atere i & fe ne ct Litem exuere fcripfit . Et inter hacc T ejludinem minin cenfet, vt qu£ corticem feu teftam luam nunquam exuit i Verum hoc a re ait flelliom , lacerto, &.(erpentibus , Quod paulo fuperius cap 1 j. nempe preffis magis his verbis quoque docuerac . Sanguinei genens multa fe coi nst ea qua inteBa cortice funt , ferpentes dico , lacertos, (lelliones, crocodilos fluui Hic vt ego reor, aliam fubftituit lacertulam * S telho multas maculas p an &ocdneal'cS ^°rf° ^et} ait 5 * ^on emm ettMa lacerta , qua afficit homines , iflci oc Regac- eH viridis ( pagano nempe Italice didta ) illa habet colorem arugmis aris , $ te efl de genere earum , qua Verfantur in adificqs, & domibus antiquis, & raro m quia habet dentes tortuofos , quos relinqueret m -vulnere . Putat Gefnerus Ponti Ss,rp« hic n0n de alia fentire lacerta 5 de illa > quac Romanis ac Tufis Tau fteiiionem vocatur. Quod fi hanc intellexit, mendum haud vulgare in eo commifir,e vulgo "di- hanc colorem aruginis aris habere, cum autem amugo amis {it adeo vir lantolam*. vc abktota voce viride aris dicatur : profeclo fic Betito Pon^eitt viridis effiet lple c°lorem tamen repudiauit . Dicere itaq. is potius , & fcriptor magis Matthioiut berC debekar’ *rugmtsfmi • Nunc enim colorem luridum ferruginis amu videtur fub Tarantula habet, & neutiquam illum [maragcUnum,haecq. polentam paulo ante quEebat p^bereEi eamq.:aiiide4lla biberet & ab aftante puero rideretur, Ce'res ii 'Eo 'i Eo cica flellionem i 1 1 u m' cd m m u t au i t , Li b e t autem, vt dur miculam hanc p meam orationem molliam, lenifiimos 6 c elega ntiffi mos- ^Ndfimis veri hic interlerero . TDum bibit illa datum , duri puer oris , audax Conflitit ante Deam , rifltque , auidamq. n vocauit . Offenjct efl , neque adhuc epota parte eloquentem Cumliquidto mi fla perfudit Diua polenta . -H i Combibit os maculas : @r qua modo brachia geflit , Crura gerit : cauda efl mutatis addita membris . - lnq> br eu em firmam , ne fit <-vis magna nocendi , fontrabitur yparudq. minor menfura , lacerta efl . Jlairantem , flent emq. & tanoere monflra parantem , Fugit anum , latebramq. pettt , apftimq. colori Vfjomen' habet }<-varijs fiellatus corpora guttis . Vix partes hic meas , iudex etiam rogatus & arbiter , inter pofuero : Vtt gantius hanc nobis fabellam repraefentauerit , Ouidius ne cloquencifsimi ^ Adamus fibuS y an venuftilsima pidura lua Adamus Elsbaimer Francofurdianus, fre 1 >* no; Germanus 'tiilimus olim domi mece hofpes, qui eandem fibulam in tabella cuprea 1 nobiliflim* ' • • •--** ' - r 1 - - Romi longa & vnam lata, cam folerti, 'graphica , doda & ingenio ^or • nu depinxit, & nvaes poftmodum inCidi perittfiir, vt finiiie nunquarr pk IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 749 nx opus Roma vifum fuerit , & ob id plus quam ducentis Philippicis di" H[c fn itum . Hic , vbi pufill« flgur« aliqua animata veluci, ac fpirantes, e«q» ““ijs fi?«; b obfcura node adumbrandas , vel folis in ortu , aut occafu propalanda exprimedis luuias , maris «ftus,aut fimilis aliqua tempeftas fingenda ac pingenda fo- ES/'* , pidoribus fui temporis palmam omnibus proripiebat . In fyluarum & rum amoenitatibus , florum gratijs , rurum deliti js colore viuo reprofen- is, ita Naturo genium & ideam eft aftecutus , vtnon cootaneis modo fcd ( hac in re procipue ) pofteris quoque pidoribus oculos aperuerit , vel (olus Paulus BriU Ttelga proftantiflimus nuper 7{om & Salamandram potius, quam Bellionem hoc animal indigitaflem . Eft Emai^of- Salamandr a haud diirimile,quo/,//»/ofcribente lib.10.cap.67. animal efl JcSaiama- i figura, Bellatum, Et Dio/coride lib 2.. cap. 54. adftipulante lacerti genus O* m . Quale apprime noftrum efle,iFigura quoque quam Zoographi, Mat- s profertim,pofuerunt,non multum refragatur. Aft quoniam Salamandra rmpugna- nagnum eft animal, nec in molem infignem excrefcit,quod in lacertis ta- ilijs euenire folet, necfquamis vnquam operitur, veluti m Germania locis num^ rraneis nori raro inuenca fuiffe memini, & grande fatis caput Salamandra uod in noftra non apparet , id QoJlellioncm libentius , quam Salamandram toftrum appeliauerp. Color quoque reclamat, in Salamandra abomi- is niger & luteus , qui ambo in*ferpentibus reperti horrorem intuenti- lciltiunt, viridis autem cum coruleo in noftro mixtus magis longe eft IUS. - Ioniam igitur Salamandra mentionem quoque iniecimus , non abs ro [ fuerit , errorum aliquot , quos apud duces noftros & ahtefignanos ani- um hiftoricos , reperio , po i feros admonere . Ariflocelem ex horum nu- occurrunt.5 eximam, qui SalamandMmiotikti^ nunquam vidit , cum dicat lib. y. cap. ift. animalium . Nonnulla corpora ejfe , qua igne non abfumamur , S alam an - ro , ait , documento eB , qua ut aiunt , ignem , inambulans per eum , extinguit . uco «que forfan verum eft , atque alterum , quod eodem loci adiunxit , 4rna: 'is quibufdam maioribus y quas in fornacibus. y inquit , ararijs Cyprijs nafei , ' ignem innoxie faliant atque ambulent . H«c Adatthiolus ridet , &c fi vera quaedam in , inquit, Galenum quoque diligentiflimum «rariariim fornacum Cypri JuEvtEn- itorem, harum aliquam fadurum mentionem fuifle . Cui ego aflfentior, am quam energiam ignis habeat , vt omnia etiam metalla , excepto au- eft • dum animalia deftruat . Nifi tales fortaflis mufeas fuiffe credibile fuit, nupera Claudio Menetri Gallo antiquitatis , numifmatum maxime, pe- loconfedas ex chalybe vidi . Has vbi operculo pyxidis cuiufdam , in* R r r 3 qua An Salama* ignem *5 75o ALIA ANIMALIA NOVAE HIS?. NfARD. ANT/RECCI qua certo modo magnetis frufiula quatdam ddpofuerat , impofuiflet, h fime, quafi volarent, ad locum vbifubtus magnes occulcatus fuerat, trar Vmimque rerunt . Sed & Diofc^ndes lib.i. cap. j6 . truftra creditum ait, ignibus nc r idor J . r _ . ' — 1 hoc ridet Phcthio- lus . Salamandram . Et Matthiolus fadlo periculo, breui eam ab igne combt vidit . Efi enim ignis non aliter , ac tempus edax rerum De ho c Plinius (. pro^Mac-5 Ht>« z. cap. i 07. ijW ePl illa natura , inquit , qu eadem probai tkloraj quat cantharidibus refifiunt ? cum Salamandra venenum fit frigid cantharides autenfceahdiilimte & ficcilfimx ex i fiant . Conciliat hoc lpfe, bi.perluadet, commodrfEme, & talibus verbis relpondet . GhtodvbuDiofc • x SMumandrts cantharida ^commendat medicamenta , de generalibus qua in vtitu fiunt , duntaxat + iriteUigtt y nempe Vt quam cito fien po fit , 'venenum e Ventm i tntefthis extrahatur , crebris 'vomitionibus , clyjmatts acrioribus : in cordis/]. j dium dentur, 7 heriaca^Jytbridattum, ahaq. genero fa antidota, qua pota cor\\\ r venenatis ommbus tuemur . Siquidem m cantharidum capite , quod omnium pr habeatur , generalis methodus Diofcortdi tradenda fuit, ne eadem per fingula cap pe fruflra , &anepte repeterentur . £htare Jcite, cum ad cantharidum remedia h reijete , de generalibus tantum imeihgu . Auicehna eandem Salumandtu adbit r.Ljp i •£■ i/i rationi IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7JI ejn } quam opio , quod tam hoc , quam illa frigidifiim* funt temperamento , pra- Mattfrio- eterjsy Theriacam , Mytbridatis antidotum , refmam therebinthinam , flyracem , safaS? e y^w, cuprefi frondes . Hasc debui necefTario ex ipfis Mattbioli com- fa^gidi£ arijs tranfcribere, vt quam qualitatem ( frigidam fcilicet ) is Salamandris ibat, proprijs verbis conuincatur . Iam velim autem Mattbio/us confide- attentius , qua: Diofcorides, quem iple interpretandum , & explanandum Diofcori- fit , de calida aut frigida huius animalis intemperie libro z. annotauerit . ftatuit ca- 5 hasc fune verba . Vim habet ( Salamandra ) erodentem , calfa floriam , exulce- lldllsima* n . Additur Vi cantharis in medicamenta, quorum ‘■vis e fi exejfe , (efr lepras abole- idiq. modo reconditur . Lique faci a in oleo pilos euelltt . Exenterata detraffiis pedi - * capite in meile feruatur ad eundem njfum . Qui ex apertiffimis hifce Diofco- /erbis, non colligit, calidiffimam eife S alamandram, quemadmodum can- r eft , & non frigidiffimam , veluti zfteppium creditur , is aut oculis orbus vecraC ut quas videt, ac legit, hasc negligit & intelligere haud cupit . Quid igitur Matchiolus fuit,vt fMattbiolus paraphrafi tam longa, Sc excufatione hac vteretur, no- do Diofco quodam modo explicaret , medicamenta cantharidibus debita, generali- pSet?’ mum Salamandra competere? A(Hi mihi hariolari liceat , rem acu cer- nere, & Mattbwlum dubio omni procul, ex duobus capitibus permotum ** adum fu i ile affirmare aufim, vt S alamandram frigidiffimam eife libi per- jjjtur.quo- pret . Primum ex ipfomet Diofcoride fumere potuit, quando Salamandra ve- thioiusde- ' 1 /V ■ • i J '• " • i : • • I r „ • • ceptus fiie- im tale eile monuit, vt in homine id accipiente mentem Jermone prapedi- ric. morem etiam cum torpore aut horrore quodam induceret . Sunt autem hasc om- vSSdS erpi.ciofi potius frigoris , quam caloris foboles , fi Medicorum axiomatis fcoddls * timur. j Iterum eil clariffima Galeni authoritas, 3. de Simplicium facultat. cap. 6. secudo es nt igitur fi lubet, ait, papauer , mandragoram, cicutam ,S alamandram e [fe calida. Galeni1.3 m nemo id dicit , Jed '-velut vno ore omnes frigida pronunciant . Nec eil quod l hic opponat aliquis, Galenum in fublequentibus verbis, non negare, edam !am dkS alamandram, fic enim ait . Atqui animal e fi Salamandra , quod & uaSTzipI tur,f$ crefcit & mouetur , qua [ane calido m miflura vincente prouenir e afferunt . ftu Sahma enim & non aliud vult hic dicere. In; (equidem cpnli^era^^^alidana i;dam , s* cum frigus naturas opus non ingrediatur, & vita in calore confiftar*ad ho- ^f‘dam :m vero collatam, frigidam: quippe quem frigefacere ftrenue ppffic.ldip- srgo de cantharide afleruero , vt anjffiaL hanc a calore aliquo vitas munia-. ?, ad hospinem vero comparatam, cum hunc in excelTu quodam caleface- leat, calidiffimam fpdic^n , E contra fjrigidiffima homini fuerit Salaman - tiBodo vera fiint , quas Galenus pro confeifo pofuit , cum hanc foetam fa- Papaueri , cicuta, mandragora frigidis per ipfum venenis, quod 3 . de Tempe- ntiscap. 1. quoque repedt&:/ fremorem, fermonis & mentis pnepeditionera, & quandam c ris exolutionem , a Salamandra induci, qua? omnia a frigore originem tr vero haud abhmile erat . Nam & idem Diofcorides capite de [icuta> referi confimilia accidentia inferre, oculis nempe caliginem offundere, menten bare, artus extremos gelidos reddere , & conuulhonem demum concitari autem omnium conlenfu Medicorum, Cicuta frigidiffima . Plinius Iib.i< 4. Inter omnia venena memorat Sa/amandra Icelus maximum eife , qucc ii ngulas, vt alia venena faciunt, perfonas, fed populos etiam improuidos 1 Jae^SaS-; re P0^hc * Nam fi arbori irrepfit , ait, omnia poma inficit «• veneno , quando Salamandra venenis cantharidum antidota opponit . Na ipfa? cantharides Venerem quoque non vrinam folummodo promouent . I ftonaiqtlo- ^am uarrabo . Noui puerum quendam nobilem, qui praecc modo can- rem olim fuum, nimis fibi forfan durum & feuerum, veneno tollere confli nerem mo. rat : cumq. hoc effedlui dari polle , per ipfas cantharides fexilfimaret , en ueanc . harum aliquot a pharmacopola, & in puluerem tricis , duas trefue, in canti iiue lagenulam,in qua praeceptor potum fuum alferuabat,immi(]t, & quo votis habebat, (Ibi (ucceiTurum certo (perabat . Sed cum hic neque prima, que fecunda, neque tertia die rhoreretur, ab incepto puer deflitit . Intere; ille bonus, tentigine maxima vexatus, & Venere aeftuans, nec vnde hocprc niret, diuinare valens, remedia etiam fpiritualia, vt prdtais moribus erat, at lis, quibus in confeffione conlcientiam fuam credere fblebar,polfulare coac Qiiomodo fuit. Res haec multo poli tempore manifefla euaht. Et ne quis hi cPhni pro rJimo r ... . ,J. 1 . i re/ponden rore auxilio exiltimans dicere pollit , venenum quo Salamandra , fiue aquai P°rf(.t . fue poma conlpurcat, frigidum elfe, cum carnes tamen animalis calidae ve rerrt lolicitare queant ( hcterogcneas enim eiufmodi partes frigidas inquan rfdes&Mar ca^as, *n quouh fere mixto Medici facile vt ftatuunt, ita quibufuis obiefl thioiuihoc qikus Per lias facillime refpondent ) ne inquam , fic quis tueri Plinium pui mictumT *^mec Divfeoridti renititur, qui fupradidla fymptomata, non afpucolol anima IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7J5 alis, fed ab ipfamet haufta Salamandrafuperuenire poffe, clariffime fcri- Et '{Matthiolus ibidem : Non filum, inqui z, veneno inficit & necem affert, Sa - Jra ficca & in puluerem pota , Vel clam cibis admista, fid morfu Viperarum ceterorumq • fer penium n venenum emutantium . . & aEud quod non ieuem hic Plinio controuerfam facie , quod hic Sala- Pimfus c6- r venenum frigidae facultatis, cum Aconiti tamen veneno comparauerit . /ibi videtur 'comtum nemo vnquam mortalium , quod equiuem (ciam , inter fiigida_s ia enumerauit, fi modo haec quoque in rerum natura reperiuntur . Gale- dem cum 'Dreffiflimis verbis lib. 6. de Simplicium medicament. facultatibus . Aconitum , qualitatis ptica & deleteru facultatis tfi . Septica autem apud eundem 5. lib. cap,i 5. tauc< : 'riaida , fed calida admodum lunt . Quare ibidem Aconitum cum fequen- cahdiflimis enumerat his ■ ipfis verbis . Verum nomffe expedit , ea medica- # fipta & feptica nuncupantur , vt funt auripigmentum ( ipwiMf Gract vo- ) Sandaraca, Chryfocolla, Dryoptens, Pityocampe, Acomtum, omnia eliquare, tum tlcum*- a' ure , ac potififmum carnem tenellam , idq* abfque aolore . Ego equidem repe- n iam id , quo ab hac mamfeila quafi contradici: ione magnum hunc feri- ^ ,jn pUnium vindicarem , f dicerem , lpfum inter veioertatem , & violem pi]n,uS de- , qua tam Aconitum , quam S alamandra energiam fiiam exciunt, inlfituif ^ ^ ’ ^parationem potius , quam ad frigidam vtriufque qualitatem refpexiffe-. . utem hic Viinij locus minime obicurus, lib. 27. cap .*r$td antiquorum, ait, „ diltgentiamq. quu pofft(atis venerari 1 Cum conflet omnium venenorum ocyfi 1 effe aconitum . Et alio loco , inter venenata omnia S akmandr a fcelm maxi - prtedicauerat . Atqui Ludomcus Domintchi non permittit: , vt Plinium^- §»«* n, qui hunc ex Latino in Italicum idioma tranllulit, & verba ipfius ita im. pr^noft etatur , vt velit Plinium innuere plane voluiffe , Aconitum &: S alamandram , feconuenire in vi veneni frigida . Hanc enim ipfius funt Italica verba_? , do ait, Salamandram confcendentem in arborem, veneno frigido ( in quo ;/t0 failis fit ) poma corrumpere . Percioche, inquit , fe ella monta shvn alher corrdmpe tutto di vdeno , con la fua fredda forzjt , la quale non e punto diffe- dall’ aconito ,vccide tittti qudli ,che ne mangiono . quis aliam Plinio medekrn adhibere velic, ac pofsit , id vt faciat per me li- . E<*o vt hoc femel hic dicam, non maledicendi ifudio ada&us, veterum de errores detego . Pefsime enim maledicum odi, & Quintiliano adhsreo iti : Maledicus a malefico non di fiat , mfioccafione . Cuius & hoc prudentil- veteribus: ffi monitum magnifacio ; Nos multas ad difeendum commoditates habemus ^ ^ iti qui s . Illis enim muenienda fuerunt, nobis cognofcCnda . Tot nos praccpiori- c-herrinaa • ot exemplis inflruxit antiquitas , vt poffit videri , nulla forte nafiendiatas ' j liano quid udm nofira, cui docenda priores dabor auerunt . A quo tamen & hoc fubmde de gqms 1 inculcari aduerto , & verifsimum reperio , quod fupra me quoque mo- dum . ' : memini , fid non fatis dicitur quod benedicitur, quare denuo repeto . Ne- fiat i m legenti perfuafum fit , ait, omnia qua magni authom dixerim vtique effe h . Nam & labuntur aliquando oneri cedunt , <&■ mdulgent ingeniorum n voluptati , nec finiper intendunt animum, & nonnunquam fatigantur ; Hi- boo Glallicis etiam authoribus yfuuenire&te^cjuid de me , de te , mi — ledlor Ridiculum clTe Yiobis perfuade- re, nos fal- li no polle, Quomodo decipiatur potiulli qui cffedus quo(dam_j frigori ad- fcnbunt. Huius rei hiftoria ab ipfo M?t* tniolo po- «M. 7J4 alia ANIMALIA NOVAs HISP. NARD. ANT, RECCH icclor futurum putas, qui tyroaes adhuc fumus ? An nos extra humat litos conditionem cenfes , & errare a nobls alienum arbitraris ? Scribimus indocti , dociitj. poemata pajjim . Nunc Matthiolo quoque vt fatisfiat, tempus monet , mehercle vt i quod fcntio, eloquar, non capio hunc arguendi modum , quo tam vete rique , quam horum allecis recentiores plurimi vtuntur . Cum viden; fortuna , a frigore actuali effectum aliquem manifeftum fubfequi f torpor fit , fiue fremor, fiue virium prolapfhs, fiue membri alicuiusrel iiue lomnus prscipue; quotiefeunque eadem fymptomata in humai poltmodiim corpore fuboriri animaduertunt, ftatim a frigore, & non ; pronuxine , conclamatis quafi votis iurent . ^ Verum vna hic nobis contra, Matthiolum & dich ratione philofopl ab lplomet Matthiolo pofita hiftoria fufficiat , & agmen claudat H^c in Commentarijs ipfius ;in Diofcmdu librum 4. & caput 7J. habetur, tur poft eAcomti tradationem , Napelli vires enumerans ( quod aiiqu tAcem,t let maximum ex Croco, quod ibi & copiofifsimum prouenit & precio- lm : contigiffe nimirum , vt proteritis annis , ex Mulis illis clicellarijs , s farcino ex Croco imponi folebant, plurimi interierint, ex folo illo ftupe- a Croci & potentifsimo odore, donec tandem antidotum ex Allio contufb, eor, aceto permixto , & naribus mulorum appofito , nihil tale amplius in- tiret . Et quis ignorat, qui in Germania, vnquam fuit, in temperatifsimis Calor pro- ni tepidarijs , fiueJiypocauftis , facilius longe fibi fomnum ex calore ob, lom” , quam fub rigido Aquilonis frigore ? Et quid de mufica dicemus & cuna - ^ itu ? quibus non infantibus modo , led adultioribus quoque in morbis j» & m<>! fdam & vigili js pertinacifsimis ioporem conciliamus ? Atque hxc om- a calida , qua frigida , parti m nec calida nec frigida funt , & eundem ta- in&a diuerfa licet, effedfcum in nobis producunt . Concludendum igi- ftimo, haec vniuerla aduerhlsima licet, in vno quodam conuenire opor- Cum vnius e ff eoius , qui fomnus ell exempli gratia, vnam tantum effe ne- tcaufam immediata, fi modo Metaphyficoru axiomata vera effe perhi- ^njre^de- . Intelligis ergo, non folum Sc fimplex frigus effe debere, quod fomnu ia frigore’, it, id quod Medicorum tamen fchola quafi tota hactenus ifabiliuit v ftus vna ciT i liac de re forlan commodiore loco plura dabimus . Quid igitur hinc ^^cea^: iis ? hoc, quod iam dudum inculcaui k improbari, nos ad pauca,(cilicet, ‘diata. :ntes, nimis effe properos in rerum caufis reddendis, quae longiori & mis prope» •iplerunque indagine perferutanda forent. Difputationem hanc, quae j^cauST crior nobis cum Plmio k Matthiolo fuit , Gefnerus quoque olim attigit, jem & veterum loca complura videre licet , quas k i pia non carent du- videlicet, Salamandra ladtefcente fua fanie , quam ore euomit , qua- Aliud da-’ i humani corporis parte contabia , capillorum defluuium moliatur ? modosaia- Hinius quidem annotauit, an hoc potius eueniatex cinere combufti is ? vt Galenus k Paulus Aegmeta voluerunt , an magis ad hoc praeftan- xc beftiola in oleo macerari de beat,? vt X io floridos, k Plinius fimilicer :o cenfere vifi funt. mtem opinio haec , quod capillos erodat , ab antiquis adeo recepta , Sc ata , vt 4^ Serenus quoque in verfibus fuis eandem decantauerit , qui hi ii funt. • • Defluit expulfus morbo latitante capillus, Seu raro lauitur , feu ruis epota veneni $ Sett 7 s 6 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT . RECCH Seu Salamandra potens 3nnllisq* obnoxia flammis , Eximium capitiis taElu deiecit honorem . ddiuuium5 Viderur hic perconta&um venenofi illius humoris , defluuium capil capillorum fielEcpricedere velle. 1 Veruntamen tot mendis fcatet , tot vulnerib.iis i lamandra q[\ SerenuijVt quoniam ha&enus 1 Medicis ille&us & negle&us fuit, no; fieri rcribic ratione,' huic Medicam, &Critica fimul manum adhibere ft ft°aviSie lotwnisfBaptiffa Vindthiems-PMoicphus Medicus dodtifsimus , quen nus q_. se- qUOny e laudaui . Expecbamus igitur propediem fanatum,ac reftitutun renu emen* * : 1 j . 4 . . . . 5-? 1 * . . , 3 datiorem roeff&M1 Medicum, varijs lectionibus er Codicibus Vaticanisy ac commei lis fucciridlis quidem , fed neruofis , & vtilifsimis tamen illulfraturm . nobis da bic. • Hoc vhum ex tot veterum authoritatibus coiftgo , cum Salamandra lothris fit, haec autenVinfigniter calida efte deceac, cu radices quoque pi Sieffetfri- erodant, mirarfiter&m me non fatis pofTe, quomodo viri dodtifsimino firmare Sc corrol gida Sala- madra de ea nd em f ri-gid ifsi m am effe fcripfexint, qua: hac ratione bere^po- potius capillos debebat i 1 los firma* Eft ’& hoc in Salamandris , non fatis retfte ab antiquis obferuatum,qu Error vete-dexus nimirum expertes fibi perfuaferint . PtimusMb. io. cap. 6 8. SnnTsah &gmntur> ait, ex » on genitis f£/ ftne <-vlla (imili origine . Ex ijs quadai xucar5 te' rvt Salamandra ; Neque ex ijs genus mafculinum famimnumue . fica ' tn anguillis omnibus q. qua nec otium nec animal ex fefe generant . bNeuirum oflreis genus , & ceteris adherentibus el f&xo . Verum de Salamandriseruditiffirnus Medicus & Criticus Dalechamp eundem Plmij locum recenfens , oculari infpe&ione edodtus, contrarm docuit . Ex grauida Salamandra, ait, menfe SMartio^ dirupto ventre plus^gn ginta foetus ad huc palpitantes , & in aqua nantes , ac plus quam triginta oua- Recetiores^ rttnt . E go quidem femipam ‘xndifie memini pr&gnantem tumouis , mm catp iatnandral - wdtoj alijs. inchoatis tantum , alijs iam perfePHs gradienttbusggjr inaqua natanti i£acat u- eJP } tr aditEPlimus , nihil eas gignere mamfesium fit . Huic afTe los viub s fPellomus , & ali j, qui volunt Salamandram ex ouis primum in vcero con SJunu Vlt Italos fine vllo muolucro excludere > quod huic proprium hoc fit , m lacertarum , quemadmodum proprium eft ‘viperis m genere fer pen turn p ■ p •'••• , vj . 3 w . Rationes teftimonia laciunt , vt neque in oBreis facile Plinio &. ArtB&eh tu? quoque adhibeam . Voluit tuft^Jm hic,vc gnatiiter caput* r^v libap. de HilV. anin fn lcxuTS peHege'ntipatebit'5 purpuras j tuifc tuam rei( quate fu s pjclufa efmk l defeUus . rhateria putrefeinte oriri . ^ um enim-ht&c imma faliuuim quui fuis feminis nomine donari debere cefuit,& ita huius generis plantas Ter - Tergifoet* 45 merito nuncupauit . Sed huic fimiles innumeras alias Obteruationes,ac apisc$$f. is pene dixerim, naturas a Principe detedlas habebimus , cum olim irn- earum Stirpium libri fui & lucubrationes lucem afpicient «. oc eodem microflopio Franci fcus Stellutus Lynceus , tam mirabile nobis ana- Francifc. :n pubuit partium omnium externarum , quas in Ape funt minuto ani- illo, oculorum iwopaxrci, lingua, cornuum, mb a, aculei, pedis fle git orum aliarumq. mir.ablIcrn per in ass incidi commifit, atque felicitati VRBANI VIII. dedicauit, yt men nobis omnia malim te oculis tuis intueri, quam rudi meo calamo adumbrare. dedlt * :cedit hoc maximum probabilitatis indicium, oBrea & conchas genitalia^ conieftu- iia terris committere, & fluminibus , ex quibus noua foboles fublatis ma- oSS-e* P Paulatim renafcatur . Experti funt id Germani noftri in conchis margari - non ex pu- • Licet enim Sinus Perfici perU omnium praeftatiffimje celebrentur, quibus barcfl"^ iit illas quas in Infulis Zeilan , Sumatra , *Barneo & indijs Occidentalibus repe- ir; habet tamen Europa fuos quoque vniones , veluti m Hifioria gemma- nucleatifjfima Anfelmi ‘Poetqfldpdulphi fecundi, olim Medici eminentiffimi - cft , vbi perlarum feraces nominat Scotiam , Sile fiam , Bohemiam , nngiam , V oitlandtam , Erifiam , oblitus nifi fallor pretiofarum mar^ S ff ganta* s 7-j % ALIA ANIMALI A NO WE HISP. NARD. ANT. RECCHI . pc JaS g*tilaruv*\ quasli n iifa fluuio imieniuncur , prope PaJJautum GermanU opcimi be.m percelebrem &3ritiquismeis amicis & fautoribus honoris ca.u$a norrl oobiiii In hocitaque fluuiolo llja , ob fubie&um puto folum, nigricante femper cbnfpicuo , ad determinatum ac trium folummoflo milliarioriim fpatii Conchae cmbmodi margaritiferae nafcuntur, qux njniones,\\\ candore, laeuore, •gnitutime & orbe, aliquando etiam Orientalibus vix inferiores , produc Cum autem ante complufculos annos , (edem ibi exercitus quidam fixi tam nobilis pradasatiidiffimi milites ^Conchas per totum illum fluuij tra( expifcati funt , vt vix paucas adhuc ibi fuperfuerint . Quae tamen aqua coi videntur ruyyz earundermdenuo copia abundat . Quod euenifle a feminio reii&< COChcE m3T r A ‘ \ garitiferi temporis progreiTn-ad maturitatem perdii dio, an non rationi valde conio ^i^aguisre & probabiiiflimum? Locus autem hic tam religiose cuftoditur yvt ne; uere , /JC' licitum fit hie pifcari, prsasterquam Epifcopo,qu\ idem eli Strenifs. Archidux fupra cum honore laudatus, & eiufdem AdminiHratori, qui di llluftriffim Marquar- Reuerendiflimus Marquardus Uber 'Larod Scbv vendi , f 'a fari Stlmperij P Barb^ pibus oh fummam prudentiam cariffimu^, quem ego ante hos triginta a fejJ; Roma colui, & nunc quoque benefa&oreth hberalifsimum experior . . i^JpiTco- Commodum accidit, vt de Ouis hic fimul fermonem aliquem inflituai cSipa- Eftenim hic fletlio nofter Noua Hifiwiia.ex Lacertarum genere . Lacerta ai Amm'Cs' Ari ftotele lib. j.cap. 3 3. H iH.ammdmm iefie, per oua generationem fuampi curTuthor ganc>f fponte in terr aaperiuntur ,njitamrenim earum annum noncom pleri, fedf ouomm Me ff rem finiri aiunt . Ego autem faspiflime harum oua in vafis terra arida tionemhic nis,fed dlirpibus defhitutis in hortulo meo domeflico,reperi,exarninau itapreat , recentia , modo intus nafcenna aniraalcula vidi, atque depingi cui Et quoniam curiofum hic quoq.ledore vt opto, ita vt nancifcar,fore fp in huius gratiam expatiabor nonnihil , &. quomodo in ouis animalium g Confidcra rati° peragatur, aliquid faltem delibabo , Veruntamen quia raro Laceru da fune pri atque’ Serpentum oua nobis in confpedum fefe offerunt , quas animalia late! SnarSmfvr1 quasrunt,a mamfdlionbus vero &: notioribus ad occulta magis, & obfcui Sociora. nos procedimus , Gallinarum aurem nobis oua & inlpicere frequentifsimi pullorum natales vbique intueri conceditur, ex horum notiflimorum co tione abftrufiora, veluti quodam parallelo fadto, indagabimus , Attamen hic iterum, quod fupra de Aldrouando quoque in Pfittaco iudicii Exaniffi- tuli , pofl oApellem pingere viderer , fi quod accuratiflime profecutus eft ai &CpdioU° ruentum , de Uui (efi pulli formatione Hieronymus Fabricius ab zAquapendenlt , quapfdes.’ mort:a^e Fatautnae fichoU ornamentum , nunc ego vel renouare, velinnour Hunc libru attentarem. Quia tamen ante hos feptem annos , priufquam eum libri Aquapen- n , ' , . . , c • rr 1 • A' . * • ■ . dentis io. polthumum loannes Pratuotius Germanus , ex eloquentiilimisSd pnmarijs i doSs.Me Medicina prafticas Patauij profefforibus, & Horti fimplicium Antiftes, C Siuuu11; dlAedicei Cardinalis Amplijfirm honori dedicaret ego quoque in hac ib 1 O. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE . 759 ; excercuiffem, vt fami me«£, qua in rerum naturaliu ftudia innato quodam >e tu feror , fatisfacerem: non vereor ex meis etiam laboribus , hic aliquid . ortailis ab alijs indidum attexere, & Aquapendenti modo fufFragari , modo itati addidior, eidem, &c fi res ita ferat, Ariflotcli quoque refragari . Jtto autem funt,qu£ ego pra; omnibus examinanda fufcipiam .C Primum, an Duofn era ouum , dum Gallina id parit, tenero leu molli cortice exeat, & vbi quam- uis ‘7lJrhnr . . , , -* — 1 * exa -num aerem expertum elt is, lndurelcat ? Secundum , ex luteo ne,an ex albu bic. it r* ^ i 1 * i ^ . . Pr i: examini- le pullus nafcatur ? Video enim his de quasfiris dodiifimorum hominum oZZVi A — • A. . — !-» 1 « A • « A ' /V M A *• A u . ■» M • • • - ' le edatur . IS,& publicis conhgnata monumentis argumenta pugnantia agitari . Id id fatis flupere non poffum , hadenus nihil ferme certi, in re tam leui & lierculis propemodum ridenda , a fummis philofophis decretum fuiffo . SuPinads' his nempe magis placet fub vmbra veterum fcripta euoluere, quam D E I fatura opera curiofa indagine in propatulo reuoluerc . ph^um it Arifioteles quidem 1 lb. 6 .cap i . HiH. ammal ex gazjt verfione hax fentit. Quid Arf- perfeftum efl ( ouum ) abfoluitur , atque exit putamine , dum paritur, molli : Sed ftoc' d V wus durejcente,qmbu]cunque emergit portionibus }mft morbo 'z/ulua defecerit . Sedi- fenci^ . iunc Ariflotehs textum Graecum his paulo alijs verbis interpretatur. C«?» H&vuitcor : per felium fuerit , abfoluitur atque exit . ^ tempore e molli mutatur in durum . moTcIiS! o enim egreditur , coneremt : (gr pmul atque prodijt ,ffi /fatur , ar durefiit, dfcCcc^. morbo quopiam prauentum fit. Ad h^c nihil aliud S caliger , quam, quod m reprehendit, qui de luo addiderit , qutbufcumq. emergat portionibus . Qu^ ktn ex Plinio huc tranftulit etenim lib. i o. cap 5 1. Exeunt (ait Plinius oua) Pllmus A mdijpma fui parte , dum panuntur , molit putamine , fed protinus durefeente rifto«^ tfiunq. emergant portionibus . tobfaibic. quapendens laudati fui opufculi capite fecundo hax feribit . Etenim Ariflo- Aquapra- & tumeo Plinius dicit , corticem non intus gigni , fed cum ouum editum efl : atque £eli fufi exit, ita ab aere externo obdurari . Calore externo euaporante humorem . Et quan- ^ra§atUf • lidem hic Anflotelis tutelam & fuffragium implorat A quapendens , & hunc Ariftotelfe ablicum producamus oportet, videamusq. quam a?quus fit ipfi Aquapen- vcrba * i,& quam fibi ipfi conftet.Sic itaque, primo de gener. anirn.cap. 8. decernit. ' & quadrupedes oua edunt perfida , qua vt fer u ari poffnt , duro iam confient Une oportet . S unt autem quamdiu incre fiunt , molliora . Te fla autem efficitur > externo euaporante (h oc efl confu mente) humorem . Itaque calidum e (fi locum , id fiat, nece jfe efl . T alis autem locus fipti tranfuerfi e fi , quippe qui cibum con- do per fetat . Quod f oua contineri tn \ f i , n . . . corticem • ca podicem , in vtero fuo ad hoc muneris delimato acquirit : quem quoc Ec lapfus vterum, viduam, Eue voluam,idemmet AnHoteUs in Gallinis hoc inferio) gaiiinsaT- co confidere pernegati it, & animalibus falcem illis affignauit, qu£ oua par ^naaoue’ imperfedta , quas omnia veritatis lucem i ignoranciarum nubibus obfcut, mihi videntur . dilputac Aqu?pen- Quid igitur hic faciat , tentetve Aquapendens ? diu multumq» in vtramq contra SJ partem verfat torquetq. Ac imprimis ratione bc experietia Aridotel. adu; -Sf- cur , aitque oculata fe fide, durum in ouo corticem intra ipfam Gallinam r riffe . Feminas etiam hoc fateri, dum digitis duritiem oui , quod moxGd emiflfura eft, in abdomine pertentant . Prteterea durum valde effe crediti partu, tam cito, ac momento veluci temporis , duro cortice ouum rigeicer Et quando Gallina molli cortice ouum peperit, quod non raro euenire afli haud ideo corticem illum indurefeere . Friuolum etiam zAriftotelis argun tum efle , quod de dolore moueu , qui Gallina inferretur , nifi haec molle qi; extruderet . Mulieres enim in partu, longe quid mirabilius praedare, cum Sedauthor tus bene corpulentos , per angudum adeo claudrum propellant . Sed egi mentoadSe- mea parte Pro communis honore Praeceptoris , hoc argumentum addidi fendic Ari domi terre ftris fceleton Tefludims, femifpithamae longitudine, i® ejToucTin emortua, ouum reperimus columbino paulo minus . Hoc fi per medium rcpercoT eundum longitudinem fecuiflfes , pofilbile haudquaquam fuidet , vt medi huius fiue intrafiet, fiue exijffec per illam capacitatem , quae ad caudam & dicem ed animalis, inter fuperiorem inferioremq. tedam , carne omni m branifq iam denudatam . Qua ratione igitur hoc integrum ouum, per gudiffimum eundem ifthmum intedinis oppletum , carnibus cin&uiu. membranis obfeptum penetrare potuidet ? ne quicquam nunc dicam, de ° vtriufq. corticis , ardfe loca illa dringefttis , duritie , &renitentia . Ann igitur meritifiime didi urus fueras , hoc ipfum' ouum , vt per meatus illos ar ftifiimos erumperet, fi durum fui det, aut rumpi, aut molliisimum certe a< rae indat flexibile euadere debuide ? ' ^Aquapendens tandem & ipfe podhabitis omnibus a fe allatis rationibus - IO. FABRI. L.fNCEI IXPOSITIO.NJB. 7 & ncmt cortia adherefcens exiccatur , obduratur q, fiigido ambiente nonnihil >a conferente . Id quod facile intueberis , ft Gallinam domeflicam domi habueris , tum ei in exitu dextre manu arripueris . H*c Aquapendems^ni abfolutilsimam m nobis hiftoriam, de pullo ouo anatomice, & phyffolomce enucleatam difle vifus eft. - .. audibus extollit veteies Plinius lib.i. cap.4 6. In Ventorum indagationo , Plinius ve# } his orbe etiam difcofdi, & in regna, hoc eft, membra diuifo inter bella * ertim, & infida holpitia, cordi fuerit, rerum naturalium , obleruationes ^audat itl Iere . Sui vero temporis defidiam deplorat, quod pace tam fefta, tam gau- tarai'um e prouentu rerum , artiumq. principe , omnino nihil adduceretur noua^.ne?^5 lifitione, immo ne veterum quidem inuenta perderentur. Hoc nos de pe0?isfu}£; cifeculi hominibus conqueri non poftumus omnibus. Plurima iam pa- cordiam_»' ■ , quae olim latebant. Regnat tam en, nefcio quae foeordia,aut inmdentia^cT' m, in nonnullorum pecftoribus adhuc, quae nouarum rerum inuentoribus uarum ia- ' ihit, pro fciolis hos,& arddionibus venditat, quali Natura inexhauftos fuos Sonpauci* uros , iam olim omnes profudiffet , & veterum inuentis ftandum . quie- cul£>intu^ dumq. effet folis , nec his amplius quicquam adiungi pofsit profuturum», . aa fateor, apud me veterum eft authoritas , & exiftimacio, plus tamen , hoc eft ipfi Natura vetuftifsim^ , quam hlijs huius tribuo ponderis , & J rationis . Quapropter cum experimentis crebris , aliquid , quod d VetC- Maior eft decretis diffonat, in rebus ipfis reperio, hoc ego pro datura lege habeo , ita* ra me addico, hoc aiijs pro veritate vendo. “ tm, quam . . * nuoru eias unc igitur argumentum dicam euidencitsimum, cur zAriftoteli & alleci is authorita* ; in hac , quam de cortice oui agitamus , controuerfiia , applaudere vfque. vix aliqui* , non valeam. Id praemonere autem conuenit, quod fi quifpiam , 1 problematum phy ficorum opinione pertinacior manere , in animuiru induxerit, tot ipfi effugia prsfto effe, vc illum couincere vix vnquam va- Et vt ouum hoc noftrum, in exemplum nunc ducamus . Siue hic aduer- iflotelem dicas , & vidiile , &: fuppofttis manibus. j quod mulierculae ali- mihi falis funt, excepiffe gallina partum, hoc e&insstm duro cortice teElum , 1 gallina mortua & edente adhuc te tali repe riUe . .Facillime refpondet , : i ftigore, vel expirante, atque debilitato , animalis calore , ita illud ab mbiente temporis momento contingere . Sic cor allium fubaqua molle , : extra £tum confertim obrigefeere . Et quandoquidem ita volunt , in- ue j ita opinantur & infaniunt, ne ffmilis ipffs euadas, tempus differendo Pertinace* & vt dici folet, aquam verberes, vel ipfe des manus illis , autdifpucare gcllndi! is ceffes oportet . At quam nunc probationem dabo , mfi & ego mente , conuincet illos fblidifsime . ^ . • • ' • •' • j . •. ;• v, .j Sil | Conti- ALIA ANIMALIA NOyAE HISP, NARD. ANT. RECQ Contigit domi meae, vt vna ex meis gallinis quae jcum ferocior paulu effer, & alarum partem ipfi, ob id familiares mei detruncaffent , arrepto i probati volatu , ex alto admodum loco , in vicini cauaediura praxipitem fe dederi o^m-intra moru]a fobitb remanleric . Hanc vbi aperiri iufsiffem, reperi ouum, quo Greduni fja hor$ fparium deponere forlan debebat, in vtero inferiori difrupti corcicem . & lyAe^m per totum vterum difperlum . Ego corticem diligenti! comem pia ps,inuenio illum adhuc quidem palentemded plus^quam in cen particulas, vitri inlkr fragilifsimi , diffractum , pellicula tamen illi , .qua; mediate eidem fubtenditur , pertina.cilsime adhuc hgerefcencpm . Viden nullus tibi amplius ffmerte.di aut elabendi angulus rehnquatur?Qui hicco durus, ac ruptilis fuiffe dicatur neceffe eft, non enim aliter vitroru more, f ei *in tot minutas portiunculas potuir.Sed neque vteri gallinarum (itum & 1 Ariftot. in quo ouum formaretur, ArifioteJ.es nouit, nempe in animali (quod miror) jgnorauie meffi co,y biuis locorum proffante,& menfarum omnium amico. V t vitio ganfnfSu His vertendum minime fit, fi nos quoque in illarum beffiamm partibus F°men ' clarandis caecutiamus, quae aditus colunt inacceffos , Hanc ego In tyrepum autem Medicina (altcm^ratiam^ gallinarum vtfri anatorr rudioribus • m^is manibus aliquoties obtulit, adumbrabo, neque enim exa&ioi tem dafao. deferiptionem tempus & Locus hic mihi permittunt . vbi & quo 5ub forate ieitur, aut- fub Jepto , y t ait zArifioteles , ouartuw eft,aut vitella n ormetur 1 fiue vitellorum racemus, qui ex meris confiat necfiipurq. yitellis ouoau minir ouariuL . mediocribus, maioribus , Ec in hae jquide^iM maiores, quiiemper infi Infundi bu- lunt loco, fici , nucis aueUana magnitudinem aequabam . Horum vnus pol1 vtTri fupe- rerum abrumpitur a petiolo fuo, quo haeret, & per tubulum quendam mfi Por Pais* M forma effeaum, ac longum auricularem digitum v tenuioris (abitant : puario haerentem, defeendit in aliam cauernolam partem , fiue vas ^ quodd; oblongum, inftarq» inteftini conuplutiim , habens fonnlecus capulate? fu ac veluti venas mefaraicas adnexas. Huius jubilantia interna candida eli rugofir- Rugae autem vermiculorum formam non per tranfueriumied per longum pofitorum referunt . Rft.huic longitudo, (i extendatur, (pithami media5, .capacitas tanta , quae facile digitum indicem admittat . perhunc; dum , fiue vteri partem (Aquapendetts fecundum vterum appellat )vttellm latim defeendit , & forfan etiam guminis portionem in itinere hoc alium donec tandem per alium dudum inftar parui inteftinuli, in ipfum vljfc’ Inferior vterum detrudatur, vbi tam diu perfiftic, donec cortex illi durus St perfidius Ib.Xm ducatur, & ex hocdemu loco a gallina excludatur. Vterus hic excedi ifojgnn duSacmui 1 antujque, quantus ad capiendum ouum luffkit:, fieri potefo quem.fi rfe . intuearis, pellem efle dices, non fiptam ciu(modj, mefaraicas smulantWtff* ouum per- nulisfied his per corpus eiufdem drffeminatis i Interna iuperf eies (qbMei iktSfe coloris, & plurimis inaequalitatibus non vermium forma variegata, fw tub ^nptio . f^lis copiofis grana miltj auc c anethina, imitantibus exalperata , & ho.c. Loco, datur exitus per canaliculum quendam? paulo maiorem quam illum e e j vbi ouum per quem ingrefius eidem fuerat:, Eftque hnis huius prope podicem, vbi ff * [iere clauditur mukulo •, qui in hac gallina admodum confpicuus erae, an 1 lun excre- JO. JABRI tYNCEI EXPOSITIONE, 7«| 5prime referens , qui auricularem digicum informare 'potuifTet. Prope Vbi ramen,> vicmifiimum erat aliud, i£>fe nempe intettini reSii finis , ' ' I.;: , - • poriuus. ipn enati ruerunt . ;■* - - Et pari- - Hiftoria_, buius mu- bar- o T An olirr— > Hornam 76 4 ALIA ANIMALIA NoVe HISP. NA RD. ANT. RECCftr i I . Et pariter mollem malis demittere barbam incepit * yt Lucretius canit. P( in mutate. didis iam locis confimifiter pili eruperunt,hirfutaq.fa&a eftii dore, intra mammas , quas nobis femineas iam cludum fororiantes, & b< turgidas-oftendir, qui.pili omnes eum. capitis crinibus nigri funt , veluti, a cies fubfufca apparet . Cumq. tt^y er narent dubia lanugine maU , & mentum fotum quoq. fieret , verecundandfepit, & fimul, nop|emel tantum, pilos abradi procuraufequi impprtunlus magis magisq. repullularunt . Ppfef nonnemo ex loco. lib. Vi . cap. 37. argutari , hoc ipfum mEe* 'quendliime olim Romanis matronis contigifie , fic enim illic fcribit : Infra fuerinc baf los maU homini tantum^ qufls prifct gen<$s vocabant, duodecim tabularum inter bar.vtdecur 4 feminis eas fetantes , Pudoris hac. fides, vbi maxime oflenditur rubor . I^doceri net enim Fimus , non defuiffe , qui exiftimarent prohibitum fuiile T{on tx p im° ' mulieribus , ne genas nouacula raderent , de firidim pi]os tollerent , ne b; illis fucer elcer.et,. Atqui male hos, legem hanc, Mulieres genas ne radunto terpretari, ex Ciceronis \ lb. 3 , T ufculanarum ^«<€/?/o»«/»,.liquidifIimum euad cluan^0 alt • opinione Junt illa vana (gfi deteHabilia genera lugendi, pert ccror.e. muliebres , laetratwr.es genarum ,peBoris , feminum , capitis percujfones . Volet igitur Romani verare peffinaam illam yeterum con{uetudinem,etiamnuma barbaras feminas quafifem, feruatam , qua in morte fuorum, capillos fibi lunt,&. faciem vnguibus lacerant, aliaque indecora prafiiant, qu x radendi bo? olim omnia figmficabantur, Non eft igitur nequemunc, neque pii na acleofuit frequens, vt barbam\\ fait apucfC *entam promiadrjnt . AnflotelesXfed. 3;.cap, 1 1 . Hift. an. ait iPifi in , sotc apuu 1. . ' j ••••./ .* 1 /ii 'u 1 veteres & to multeris non prodeunt, ,WJt interdum pauci , cum menpirui cur jus fubfii terunt . quoque?* T'/ W terra Cana mtdieyibui. Sacer dotibus eumre aiunt , quod diuinatjonis indu HfBg interpretantur .Plinius Arifoteh , vt (olet, fub fcribit lib. i i.cap. 3 9. his ver & Plinio , / nuentdt tamen am aepuuio capitis ,vt (gpr lanugines oris , cum men, curfus fetore . . , . Exempla Apud Hippocratem nofirum fexto Epidem. in fine , non nili duas eiufn Jocratf!P hiftor i a s legi m us . Vnai&m i n aru 41 harum fuit Phaethuja Pythu vxor,qua prius fecunda fuerat r poft quam maritus in exilium abijffet JYuic menfes terunt, dolores &: rubores ad articulos fuborti , corpus virile euafit, &tanc produxit barbam , fada cll hirfuta, fe Vox reddita afpera . Non potucrun uocari menfes, nec multo poftea tempore vixit, altera fuit CpamyfaGor> vxor, cui nec ipfifupprqfTi menfes potuerunt reditui, & paulo poft obije. Nofir^ autemnornen eil Magdalena Fentura.O prima valetudine toto «iorum de* fex curfu vixit , neque quicquam detrimenti ex fuppreffis menfibuslen «oftra hac nili quod priore, a. cohibitione, tempore, dum periodus prius lolitcT eiiacua aTUag- nis rediret, fibi mammas tantilper impleri & lumbos doleri, percepit. Mt hate obije femper virilia > cum bobus luis arando , agros colendo , mariti quoque in exilio fequendb, & inimicis refifiendo , erat autem iam tum ba ta , q.uamuis velhbus femper mpliebribus veluti nunc quoque vteretur . cem non habec afpefam,nec faciem valde virilem . Laryngis caput, quod ii ris. promicet, in ipla planum eft. Quadrati eil habitus, ^iufiie fiati Barba IO. F A B R I L Y N C E I IAXP O S I T I ON E. - 7ss m quam femipedem iam longam' gerit] iitfvndecim tal&efim metifibus,,, . , itriuit, cum eam prius fcmper abradi fi bi permitteret . Non fum tamen . jSjplures eiufmodi mulieres, t-am m Cermama, quam Italia, hac etiam no* Giibmus late, viftsfuifie. - Extafr&pud Vlrmn^fi^oh GiffoniVu&jfif Inui&iffimi cSSaf nandi fecundi ,'AftbikiH’ prse-ftantiflimi5 >-qtia defcribit;£fa/*» , fatisfaciamus oportet,. Idque hoa^J^^ta ratione da q corticis omm ita *erfp°j^e* i jagnum, ex T eBudinis nji^ro, duabus cornedlteBis : ceu careerisSsarietihus. arSle &ioni ab ‘ideBisj.ee u canteris 'parietibus, arBe aioni ab •efto egredi potuerit ?'Pateor i^ehercl^atit^^u|jm iSftudinis aiptomen vidifi mo«?^ , hoc mihi non nouum loltimmo^^ fefe^E^ens quoqv 'aj^paruiffe , cunu lando TeBudines feminas grandioribus ■nis quis , alsidences , ac veluti fla- anhelitu Tuo fouentesa.comemplacus ejjl^rii^. Verunt^.m'en res itafe habet, ior huius beftia: tabula, feutefia, qua: vefitfem integit , vnam habet per Qyomodp n fui longitudinem ferme , & tres per tranfuerfum pofitas, futuras , fiuo t^ouodu milluras, illis qua: in caluarijs videntur, haud quaquam abfimiles : vnamL. jyjjjjjjjg e caudam , tertiam prope collum, tertiam in media ventris regione collo- ftudinis . n, ad hunc folum, vt exiftimo, finem vfumque,cum Flatura nihil fruftra. Unia i nndmefo, pondere, t&rhenfurd procreauef it , ibidem imprelTas , Vt fi ... ,(f al hoc aliquem duriorem maioremq. bolum per os trmlglutire , vel infra id fibi moleftiam creans emittere vellecfhajc ipfa cornea , acquedfiel^ intia , non aliter, atque mollis qusda cartilago cederet, aperiretur, exteri- turasinte- urque Conuenientius huic obiedtioni refponderi polle , nec per plurimas d tSudf :macutasq. philofophorum rationes eafque friuolas , quam nunc fadium nis* rfimplices ac pauculas has, verasq. Natura demonftrationes , protfus no. t autem inter futuram mediam, illamq.qua: caput verfus extat, alia trian- jjau^n‘nste{ is , qua: officulum parte interna , figura fimiii quoque exhibet , externa turs. ** i parte , rotundum nummulum repradentat . Quem vfutrihoc Habeat, : ignoro, nec fcio an hic ludere Natura voluerit, errare certe non voluit . ; :m prorfus forma: triangularia officula , in aliquibus humanis caluis , in ^ J, e inueniuntur, pra:ftantiffimum, vt aiunt, Epilepticis remedium . damcon- mc alteram ordiamur litem , qua? inter Anflotelem & Hippocratem volui- An ex luteo oui formetur pullus , & albumine nutriatur , vt hic cenluit : an dum fiat9\t ille voluit. Libuit autem hic paradigmatis loco, otro- ...... am gallin* quam lacerta, icones fubijcere , mox declarandas, quas . linet ouis olim , a me examinatis , & a pidforc delineatis , viuaqne expe- i comprobatis , delumpfi; vt hinc confiare Valeat, vtfi nos calculunn» imadijciamus. 5 • u m Alta&mw 'j- '.'otl ■* Tiimtu r. r- Hippo* ALIA ANIM ALIA NOV^EHiSP. NARD, ANT. RECCHI. frppoer*. Hippocratem primo m aciem producamus, ad quem vcluti ad Cynojun vult ex flu&uance opinionum mari, -Mediet vela nauesq. dirieunc luas Hir «« generan . bro ae fatura pueri , cum diceret tcecum deficiente alimento, quod a m, illi fanguini haud amplius luppeduacur ,leiplum ladtare, repagula k membranas dilruropere , £e editum quaerere , vel hoc argumento proi. quod fimile quid/*#w in oho cenret, cum alunenco orbatur, quod dftumt ex luteo vero eundem natum fuifle, afferebat , Procreatur autem , inquit ,< Luteo , alimentum autem incrementum continet , quod tn oho ejt candidum, omnibus qui animum aduerfere poter unt} confjncuum ejje pote si , Hi™ ruam J ^ro a bdienda Hippocrate fenten tia , nullis fulta probationibus, ki opinionem Appendens fuppetias mittit . Imprimis quidem ex Athenao liquere, ita A t>at argu- S,or^m emme , qui ideo albumen yd\e , hoc eft lac auis appellauerit. ^Qux pro JP c] uo q u e *Alcm acnem Crotoniatem , imb plerosq. tunc temporis, hoi * enden$ua' *en * vc A**fatsks innuit 3 .de generat. an, cap. z. Polle & hinc deduci, Hicit. quae.ou-a duo lutea , fiue ” vitella habent , duplicem quodammodo pullum Profper creenc ’ duobus nempe capitibus, & quatuor cruribus proditum, cum ta: Martiana» vnicum tantum adiit albumen . Hippocra- Verum Profper SMartianus , cum quo aduerlus Hippocratem , fa?pe han TC/du?"rfuv gnarr' pugnaui > cum experimentis proprijs meis aliquantulum magis cri SrrTu',ml 01tUS,Clui^ nudis authorura verbis ; ne & mihi fcilicet, quod t gnauic bus accidit: 1 miratur in Scribere Jic hecat glubeat quodeunq. uoluntas . obaiaHip- Marti an tu inquam,qui nullam fere voculam obfcuram Hippocratis prff &STte n°n vel locis ex eodem confimihbus, vel a fe excogitatis rationibus lem diflen- roborare fatagit, & hic quoque Hippocratem fuum mordicus tuetur . Authorcur * Admiratione tamen dignum elfe ait, primos lecretorum Natura intet «u&m af- lQS 'Hippocratem & Ariflotelem , circa materiam, qute lenius iudicio detei nanda videtur, in contrariam fententiam omnino abijfle . Hoc ego non miror modo , fed deploro penitus , quod veteribus noltri addidlis horum cultoribus plerifque , magis fpeciolas quaedam 6c arguta tiuncula?, quam labores in rerum naturis indagandis exantlandi, arride £c quotufquiiq. noflrorum Medicorum iam ell, aut Chirurgorum ( ne de ot fignac , id, J A% a l‘ L YN CE i ■'ex p O S I740-N E . 7 «7 xatriine 'fe'dllifno,negl«&0 tkmrff, nihil dicam }cjui vtiliffimam , (uarri BepIo^- e hu iii^no generi proficuam operam , ftudiumq. in foetus humani , ex cum ralute educendh artificio & induftria ponat, doceacue? Cum ars hasc cMrg/s-' cimVmundi origine jnarav fiobiliflimaj fumme necefrariaj communiffE viiipendf* e, ad toias obflemces, ineptas plerumque, iam omnis proh doior ! cranfie- mamanem ;c £hintrgi nec Mtdtii' &t(quibus nimiru ex officiahoc muneris incum- oblletncjd qureafdem , antequam manum h dic 'periculi pleniffimo negotio adhi- , vel examinent fcientes , vel inftruant nefcientes , vel ipfimet demum , Authorisin remi^vife perkulisjindoloribus.acerbiffimisjparturientibusmirerculis rrat % wbrimh h Secego,:no n atramento nunc fcribd) jGurn nudiustert ius, tuo., uif ipvltihj anni r^i jivtinfortuninniaximumja nbq fatis peritaotom- nfirie^ in Mortuo filiolo, facro tamen baptifmate.donato, fum paffus,ita Sors bona ^ehvfnarium a Francifco MambrianotChirurgo ^^^«^peritiflimo & vni- tllisf artis ■bpetQ.tot&i&oMpikj. Tagiiafirri' Par menfii ^Medici &c Anatomici ferrimb difcipulo , vxopmea amatifsimapmortijobivitiofum partum vici- in par «m- na, accepit , & ab hoc ipfo viro fecundam velatLvitam recepit . H*c°‘refK« tMiirtianum^edeattt^yquvm^mdrArf^ee/em-, &dmius affeclas a fenfu dnantes deceptas efTe, qijim Hippocratem i qui in ouorum infpedione di- Mabmno dfsirrms fuerit, veritatem non percepi fle t- jHiflffltmm autem his potifsi- omnium-» i rationibus moueri pofuiffe admt&Qitr -Primo, quod luteum, vt quid nobi- Etnus* ante albumen generari confiderarit,quod veluti opifex & pnncipiurm alis in medio, ceu tutifsimo ideoloto, fuerit collocatum , huic poitea ab tem auin5- inluperuenerit alimentum, vtpote frigidius, quod tamen Ariftoteles, prae- rationibus nnium Medicorum mentem , calidius luteo effe fcripferit . Secundo ,pi- secunda f ma folo luteo conftaf e* ;&afbu minis loco aquam ceu alimentum fubire - TeiCU • i , deceptos illos fuiife, qui umbilicalia *vafa in luteo confpicientes , puta- propter alimenti attraelionem fa 'Vfl per incubitum excoquitur , humefeit , it$ pro cibo an tipolui ^ nAJcentlbus eii • NfcVerb cuw ugnitur, afidtur que ydurefiit,t quoniam natura , r/?, qy/ cm . candidum gelu non concrefat , humefeit , igitur folu Quzmobrem cum ad generationem anirpalium concoquitur 3 craffifitt , ex hoc emm sitt animal s luteum autem pro cibo efi,(§fr membri* fubtnde mflituendi* hmeiner tum admitti Bratur . Quocirca luteum candidum membranis inter fi difiingui qua/i materiam habeant dmerfam.. •, l«cunx-» Eft autem h#c vtriusq. diuerfitas in hoc fica j quod Arifioteli , & huiu qi»id°ter- politoribus luteum fie habeat vc 'ttmrinter reliqua Elementa > imo nimiru gidmrfcft! 0 Oblidens, &c frigida qualitate dotatum . Albumen autem,altiore loco < veiT^cnif catLltn> & fpiritibus fcatens caliditate fit donatum • Quapropter dicebat dum&fpi- le quid in ouis fieri, dum vrina redduntur, quod vino accidit, quando ac ruu° um ’ Vinis nempe hoc ob’ perturbatam fecem , ouis itidem ob terrenam con fatam partem, id ipffim contingere . Et hoc quidem calidioribus pc quam tepidioribus diebus vfuvenire .. exculado *cerum i^^icus cogor , & verecundia quadam moueor , tanto me t viro opponere . Vbi tamen h#c monita apud Quintilianum lego, animosi oppugnat . mo > & audaciorfa&us mea quoque profero , ledoribus confideranda & fenda . Inquit autem hic eloquenti# magifter : V erecundia ef amabile un Virtutes facile generans . Sed fiepe nocet . Et iterum ? . Valde difficile, imo imft eil , imitando alterius Jimilem fieri , quare potius /ludere debemus , ve fuperemu enimfortaffis aqua bimus . Nec qui maxime imitandus etiam f olus e fi imitanda. £riUco7- Verum nolo iamf, quod iure pofTem tamen, cum AriBotele acrius dimi erUuneQ commodiore loco fiet , qua ratione dicere potuerit oui luteum terren i pridomi eius parcem efie,& tamen cena comparari? At noifimus omnes nos ceram h Ex* vitellis re maximam cum igne potius quam terra lymboleitate, & in quem cum < prUSur£X uemtur> iugiter profedb illum nutrit, & ab ipfo demum confumitur & c okum. paturv;Rede hanc inftituit Aristoteles comparationem, at non re de fc potius aer quod vitellum oc ceram terrea, a prsdominio pronunciauent.Ex Vitellis puo terra domt namque, in fartagine frixis & exprefsis, bona olei bene pinguis copia elici oari. oleum autem philofophi noftri hadenus bona fide crediderunt , plurimi aeris pofsidere, quod aquas nempe hoc innatare videant , quas pbilofopbi: quoque tempore examinabitur . Atque hinc fit, quod Terebinthina refina guis & inflammabilis, non cum aqueo aliquo liquore, aut cum terrea fubl tia vniatur, liquabili forma comparcat, & talis perfeueretjfed cum luteo oui j be commifceatur,talisq. reddatur, vtforberi facillime etiam po(sit,quodp tis pbarmacopoeis notiftimum eft . Non alia hoc ratione fieri arbitrant eft, quam quod hic pingue fuo pingui fodetur . mdibus c6 Atque hoc ipfum axioma fimi It a fimiltbus coniungi , friuolum prorfus re' iungi ma- Arifioteli* argumentum, quo probare tentat, luteum oui terreum efie ideo,&: axioma in ue> q^°d rupeo ouo, & albumine cum fuo luteo mixto, codoque, luteum tai phu°:°" l°cum petat medium, centro ceu,7Vme deftinatum . Sic enim cap. i. circ finem feribit, candida enim pars oui natura humida eft, caloremq. animi IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7<^ ' fe concinet, quamobrem circum ipfa difcernitur lutea, & terrena intus et . Et fi plura oua conieEla in patinam, aut tale aliquod <~vas, coquis igne, ita ne - ' s caloris citatior jit, quam ouorwtn diJiinElio , idem in rvniuerfts oms , quod m Jin- menit , vt lutea cunEla in medio conilituantur , candida circiter ambiant . Hoc ^errrA0rr'(?eo' i ideo accidit , quia oleofa oleofis , aquola aquofis, lalla fallis ex conftituto tells expe- ira, & a DEO rebus indito ordine, tanquam fimilia fimilibus copulantur, probantis le hoc eft, quod pbitofophi decantant : Calorem congregare homogenea e> fepa- \eterogenea,cpX£ prius ita erant inuicem permixta, vt ea oculis carneis mini* reum- eruideres, lumine tamen metis optime perciperes, fi cultro prsfertim ana- co chy micor u, igne inqua,ealdem feparare non raro ftuduiffes.Quis enim in chymico- [{imo ligno aqua jm ficcilsimis />///* & cornibus, oleu ineffe didturus fuiffet,nifi yeur£3 jue ex \u\sc\.Vulcanus elicuiffet, & prius oculis tuis manibusq. obtulilfet ? fJoSnea" eque fcio quam verum fit, candidum oui gelu minus, quam luteum concre . copulat ho ,Noui certe, aquam facilius quam oleum congelafcere . Ita plurima prius mogenea * elfent experimentis tenta nda, & probe examinanda, quam vt fidem adeo creditu cLi :m prifcis artium dodtrinarumq. magiftris noftris adhiberemus , & fiepe idubitatis, incerta acceptaremus, ex quibus inabfurdiora lapfus longe [jj^uatn fsimus conlequitur. ;rum vt vt rationes vtriufque Scriptoris antiquifsimi, tales fint,qua? horu )ulos ad idem prorfus lennendum fuauiter inducere , ne dicam valre le- Vnicaexpe re potuerunt \ vna tamen ledula obleruatio, ex pulli nafcentis in ouo ana- jjentiaAn- fada , has omnes pellundat atque profternit , qus hsc ipfa .eft , quam, Hippocra: quamplures alias sAquapmdens quoque adducit , mihi autem lemper lola KL«5jjoI£ cit. Per albumen videlicet sque , atque luteum venulas dilperfas fangui- detur* 'Ile , quae omnes in ramulos maiores delinentes , in truncum eundis de- ampliorem, qui duElum conllicuit umbilicalem, terminentur, per quenu is in animalculi hepar deriuetur . Quid igitur dicet quilpia,tibi aduerfus ; viros animi eft , quidue ftatuendum sftimas ? Hoc ipfum , inquam^, * egoiamdudum,antequam de Aquapcndentis opufculo,hac de re conlcrip- [icquam mihi innotuiffet, diligentiflime obferuaui • Pullum nempe ortum Quid au- x chalazia ducere, quam Itali la Galladura, Germani aptillime den njogejhoc controuer- m vocant, quod ex hac auis enafeatur. Qua? particula inter &• vitellum & Sl n, grandinis, aut margarita maiufculs , & oblongiufculas forma , colloca- Pe ex chala , i- r - in r i n • i ■ zaortunu x diuerlam paulo ab albumine lubltantiam , duriorem nempe , & te- ducere. em adepta eft, & quam ob id , qui cibis parandis ftudent, dum aut im cum o#« mifcent , aut aliud quidpiam efculenti , ac liquidi ex ijf- arant , ne impedimento fit , feparare fatagunt, quippe qus fedula_j agitatione, vix dilfoluatur , nifi falem huic aut facharum aut acetum tur. ue ex hac, Sc non alia parte, fiue albi fiue lutei, auem (eu pullum generari xi , quando gallina fubditum , tertio poft incubitum die , ouum effregi * enim ibi,vbi chalazpt fuerat, carneam quandam maffulam,/brw/c^ gran- nagnitudine , informem adhuc , & in qua nihil aliud videre & diftin- oteram,quam hiimotQs oculorum,cryflallinum maxime, inftar minutilll- T tt ms 77o ALIA ANIMALIA NO VAL HISP. NARDI ANT. RECCH mx lenticula iam condenfatum quoque, ac tranfparentem . Ita vt forfan i ferfan ca- dum haud fuerit, f i quis dicat, in au ibus h\temynaturam & capite ac cerebro put primo , \ i C \ * f' i • - • . * formaii in quam a corde rabncam fuam ordiri. Quamuis,quia etiam in bene for puUo p»Po,cor pufiUum admodum eft, hic forfan adumbratum, fed nondum ita p Cium fuit . Erant autem in hoc albumen & vitellus integra adhuc, ac pr incorrupta . tam mafculos quam foeminas, mulorum inftar, fteriles euadere, neque Oua diucr phus foetificare . Habui domi meas gallinam nigram , quae variatis figuri rnarumf°cx magnituchne, oua protulit, modo nana, luglandem nucem vix aequatitia>n iademJth' tatn Bran^^a, vc at*fcrina efie cenfuiffes, aliquando ouiformia,nonrarb om rotunda, in medio fui fubinde contorta, fimul quodda naturalis formae, & gnitudinis , fed cortice molli , in parte acuta habens appendiculam , inft; tepinuli 3 longitudine & craflitie minimi digiti alicuius infantis, in medio i ns IO, FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 775 rn,vt prorfus inteftini particulam credere aliquis potu iffet . Et ab amico dam pro certiirsimo habeo , (ea gallo gallinaceo quatuor oua enata^, 2r columbinorum confpexiffe & vnum horum in acutiore (ui parte con- Oua?a!jus jixi . Dicam & hoc, vix fidem apud aliquos reperturum , verifsimum pepent* bn, hic Roma duo indiuerfis aedibus, ac temporibus codta , & aperta oua, im vnum , & alterum molle, ac forbile3 & in vtroq. fcorpionem repertum e, in hoc viuum, in illo mortuum . Habui oculatos teftes , etiam equeftris nis in primo, in fecundo vero familiares ferme meos i de his non eft locus, c latius euagari , in aliud hasc omnia tempus referuo. .tque hasc hadtenus de gallinarum ouis . Quod in icone fuperiore hic ndtum eft tertio loco , lacerta noftras communis eft ouum, tam integrum , rali fua forma ac magnitudine, album Sc molliufculi corticis, quam aper- quoque, cum fua lacertula intus enata, confpicuum , vbi adhuc portiun- m tam albuminis , quam lute i videri fuit, fignum manifeftum , eam non- \ penitus abfolutam fuifte . Et quia hasc oua a ferpentum ouis vix differunt, h®c non. iquente forfan capite, vbi de duobus ferpentibus acturus fum, aliquid do pelfedT natione & horum , & lacertarum fimul commentabor . Interea fiquis vti- gemta* lagis & iucundiora, quam quas ex meis hucufque laboribus attuli, defide- is profatum Aquapendentis opufculum adeat fuadeo,& Encomium oui legat His nonda ij Puteam Regij apud Louanienfis hiftoriarum profeftoris , viri Latine ac videat a- ceeruditifsimi. ?emP&S" 'e jteliione pr^terea quid ego hic dicam, qtiod didtum iam pridem non fuit? srio de hoc animali eadem prorfus apud omnes . Sic libri & finuofa vo- encomio ina crefcunt, qua? a plerifque tranfcriburitur potius , quam proprio marte Author de ponuntur. later recentifsimos tamen videri poteft loannes fuflmantinus de nfi^ddlr" ilibus facra Scriptura. Nos qui naturalia hic potius, quam alegorica, ana- ca & alia, quas fabulas faspefapiuntj profequimur, ab ouis nunc ad mala per- ahjs ilida. mus. Et ii non cibum j 'olidum philo fopbis confumniatis dedimus , /dc falcem licin«nQftr« alumnis inftillauimus. tque ne pagina? quod reliquu eft, nobis pereat, & vt dici folet dies fine linea yhlccorollarij loco , hoc mihi olim a puero problema propbfitu fubijciam. ceve nimiru pcfem,Vt ouum obtufiori fui acumini in fi flens, er e filum in menja flaret? &1 eft hiftoria Columbi noui orbis repertoris, cum «mulis hoc ipfiim filis, pro- iJucundnm . , r ' . * -ii1 deouoeie fleti cumque nemo iplorum hoc effectui dare pollet, impingens ille ouum de ftante . t te menfas,& planum ex rotundo reddens, pra?ftitit, quodpromifit . Ve id?m oiS men,quod ia dica, •> "l" ' ; IO, FABRI LYNCEI DESCRIPTIO , I D E T V R non paruus effe ferpens . Annotatio enim,» , qus in autographi margine proftat, hoc ipfiim lingua Hifpanica innuit . Quod ferpens hic palmos longitudinis habeat odio, latitudinis veroflub craffitiei duos . Additur autem , qbod plus adhuc crefcat* Color duplex faltem efl: , ex/ubfifio & albicante commixtus. Caput fatis ,eft magnum, oculos oftentat viuidos^ nigricantes, & quodinalijs album bumen, hic viridem praefefert colorem . Linguam itidem exerit bifidam , a piator in tabella hac tamfen exprimere oblitus fuit , ••• • ■ ■ .x i ■ ■■ " ■ ■ - h m 1 - p :■ ■ S C H O L I E I V s D E Mr ~ ^ [Orrendus afpe&usy dirum venenum , foediflimus color , tremendus fibilus, linguae vibratio, dentium exertio, oculorum fulgor, capitis tio, caudae flexio, motus agilitas , fquamarum afperitas , corporis k* lenique, in gyros , atque orbes conuolutio, & imman is quaedam piofdemi# ‘aro immenfitas, abominabilem nobis non vifu modir Serpetrf em reddunt) lenti quoque noftrae, haec faltem cogitanti , terrorem incutiunt , & pauo-» quodammodo phanaticu imprimendo, cor ipfiim lancinant , configuhtq. >ropter res mira adeo videri non debet, fi terra quoquefvt Plin» libcs&.c.tS 1, :) fenfibus licet deftituta, quam fiipra in eJpro meo Adexicano^x Macrobio am matrem &: bonam ideo 'Deam a prifeis illis Gentilibus appellatam lUoniam hae najcentes nos excipit, natos alit- femellae editos fuHinet ptnpef j mjjime complexa gremio fuo, d reliqua natura abdicatos cooperit . Si terra/m- ), creaturis alioquin omnibus benigna, & benefica , Serpentem homine per- m amplius recipit , poenafqtie etiam inertium nomine exigit » Atque vel hinc maternae venerationis cognomen adepta fuit. . : : ' : ^ ^ -v . Aeli a - ■ . * ■ M ' : Serpenti! tft facies' etlfi virum for- tem perreir refacere_» videntur . Terra berri gna mater, Vbi homi- nem per- £ll Alt fer- pens , nor» amplius ini trafua hufc vifcerare*' •£ipk. 775 ALIA ANIMALI ANOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHI -Prsete.' Pii Aelianus hoc ipfum r^tiffimum habet, & Lybicis atque Ae^yptijs teftibj Aelianus Hi matiffimum . Serpentem, qua? hominem interfecerit, idcirco terra! G;tc' ac latebras fubire non po/Te vlt^ius, quod h*c jn exilium illam de vnde errare, & vagari eam cogi, neque amplius a coniugibus adiri , nec iliis, quos ex fe genuerat, filijs, parentem agnofci . Atque fic diuina ani prouidentia, rationis expertia, ob hominum caedes, aduerfus delinquente didbam fumere_> . * Et quid ? mirumne efTe putemus , fi nos hodie ferpentem exhorrefci Cum inimicitia haec in ipfo mundi exordio , inter hominem befiiam h^i SIS tm™ tumpferit . Sic enim DE VS Genefeot 5 . Cum Eu* prima noftra ncmBi-X , Ma/Um ’aftu & perfuafu ferpentis comedi fTet, nobifque filijs fuis om bhjs clara malum morte luendum intuli Rcxferpenti maledixit.Ar ait Dominus ad Jerpt Jjhtia fecifft hoc , male di Eius es inter omnia animantia, O beftias terra : fuper tuum gradieris, & terram comedes cunelis diebus vitPropterea exiftimans a tellure venena nobis pi duftaTdeo & fubminiftrata fuifle , qua fi haecnoftrimiferca1, etiam maioris euit noffponte d°}oris> & vita? in anguftijs collocata noftrae , abbreuiandse causa , per ve »£* *c>a ipia,.miferis hominibus remedia. generare , & folatia voluerit . Sic enim iam laudato ait . Quin (gfp venena noftri mifertam (terram) inflitmffe credi j. UT . ntdnudio Vtu dira famis mors, terra meritis aliemffima, lenta nos confnmerii\ ne Uterum corpus abrupta differ gerent , ne laquei torqueret pcenerprapoflera ,■ ii fpiritu , cui quereretur exitus : nem profundo quefita morte , Jepultura pabulo retf. nt ferri cruciatus finderet corpus . Itaefh, mi ferta genuit td , cuius faci hauttus illibato corpore , cum toto J anguine extingueremur , nullo labore , f tibur.fimiles: qualiter defunElos non volucris , non fera attingeret: terraque ft retur, qu & Jibi ipftperiffet , S eneca noiler ab hoc Pliniano decreto fion facit alien Japientem fuum,epiitola LXX. Vbi cum vitam nauigationi comparafret,& Scncca vi- aoois nofl;ris,nonraliter fieri dixiffet,atque in mari, vbi terraque vrbefq.reccJ ipfum fen- & *ancjem nobis ventum fit ad generis humani finem . . Scopulum illum ejfe ^mi>*ememt/pmi'futatis} Portus eft , aliquando petendus , nunquam recujan Ita tius , non tanquam- de magno detrimento timet • Epiftola quoque LXXII» em inter indifferentia collocat . Et epiftola itidem L VIII. At fi mutile mi - 'Jjsefi corpus , inquit , quid ni educere oporteat animum laborantem ? (fip fortaffi ante quam debet , faciendum e fi , ne cum fieri debeat, facere non po/fis: (efi cum periculum fit male umendi, quam cito monendi, stultus eft, qui non exigui tem- nercede, magna rei aleam redimit . Verum qui in CHRISTI feruatoris no- ihola fuerunt educati , faniorem de morte mentem & dodtrinam fune i, non fugiendam hanc quidem , quando DEVS, Natur* ordo nos \z . Sed nec temere quoque fibi ipfi eandem inferendam, & fuimetipfius icidam euadere,fi etiam fortuna diris nos omnibus exagitare fuis tentaret* que noftra non elf ,fed a DEO nobis cocefTa,vita perdere haud valeamus amufq. Infignis profedto DEI benignitas, & non nifi iplb, ceu fummo bono iffima in nos miferos homunciones collata elueefeit, in quos, cum mini- :tiam venenofis animalculis vis fit, iram fi velint , fuam exercendi > Dum Uja venenum ** Morpbus infiirant, & jicula caca relinquunt \ _ mw «fu* :que e vita non raro nos ipfos tollendi : eadem tamen morti , quam nobis centia. entia fua inferre tentant , remedqs poftea fuccurrant > 6c antidotunu rfus venena fua,fic iubente diuina gratia, porrigant . on defuerunt enim pradf antiffimi viri, qui cum ledulo magnalia DEJ,Sc Qao^ani- rra fecreta perferutarentur , in hanc venerunt opinionem . Nullum uene- yenenanc . 9 ejfe animal , quod veneni fui antipharmacum (imul fecum non circumferat , & in ^ enere bonum fit , dumque homini eft venenum , alteri faepe animali ali- ^^ang um pradbeat, & remedium , quin ipfi homini quoque aduerlus luimetip- maiaim ca irus , falutarem medelam adferre poffit . Prius confirmant aranei , qui Horum ali» ,as alunt, cum nos interficiant, & ab alijs auiculis aegris deuoraci, humoris mune alia gni, & morbifici purgationem, cum falute moliuntur . Bufones , qui taesu animalia? a fidant immundo & ferpentibus tamen morantur, Attamen , . Hi quorum furiale malum, cito membra pererrat Omnia noBra a C iconi js 8c f eruis innoxie rurfiis deglutiuntur • ifteriora ad exempla Apes pertinent, quarum aculeum melimat /Bu finitu Aiiahomi» n capite bufonis vt aiunt repertus, huius venenum infringit . Et liccus bufo ■fus virulentam bufonis vrinam impofitus iuuat , quem etiam peftilenti* , _ ubonibus admotum noui , qui cum venenum extrahit , tunc quoque in- jicit . Sic prouerbio tritum eft , non nifi pilis rabidi canis , vulneri abdioc impofitis, rabiem arceri polle , Iecur huius toftum & comeftum, valde in em morfu laudant , ne sger aquam timeat . Ne murium vrina facultate a, carnem exedat, eorum cinerem infpergunt . Crocodili adeps huius mor- *rfanare dicitur . Os ex corde cerui, aduerfus venenum , quod in cerui cauda fi quis hoc improuidens deguftaflet, praftfare volunt . Serpentem axungia, rum capita contrita , 6c vulneribus a le homini immiftis , impofita pro- perhibentur . Scorpionum oleum > vel ipfum contufum Scorpionem, huius 4 “ " venc- 77* Alia ANIMALIA NOV^E HISP.NARD. ANT. RECCH venenof® punitura: occurrere pofle, lippis notum eft, & tonforibus E obiecro celebritatem fuam Andromachi tberiaca, decantatiffirnum antidc nunc aique atque olim Imperatoribus carifiimum , nifi a viperina carne ai ruit l Qas non viperarum morfibus tantummodo , led omni pror/iis ve fiue ex plantis , fiue ex animalibus alijs , flue ex metallis inferatur fumm Medicorum confenfu , & applaufu propinatur . , Et ^amuis vino rcndlbl]i non °P« fifpoisi hedera : attamen, q„, huc peregimus, quid ego per Theriacam pradiiterim , in fyndrome mort ' Suadam Fopemodum deploratorum, in depellendo nimirum viperino , vel in lumorum gratiam medicorum huc referre non pigebit Vcnerai 1 ? • c:.r,ca finem IuniJ> ad Noficomium noftrum S. Spiritus, vefpere, ex , a bm 1u,dan?? cFm clrca mcndlem extra nsrbcm Vipera momorderat.ii abm-hore ltrs manus digno prope medij articuli nodum . Miler hic perterritus • nec quid fadto opus effet , confideraret , Pubico ori digitum admonens ’ exugeretentat, " ' Et fle peftifero ftta polluit ora ^veneno . Vnde labra illico , atque lingua mire intumuerunt, quin febris ipfal nem apprehendit, fadtumque quod Virgihus cecinit : tAc dum prima lues, iodo Jublapfa < veneno , Pertentat jenfus , atque ofjibus implicat ignem . ©ruiewm Q^reOru tetani antidoti portionem cum aceto haufit , fed nihilo meliir Valultf^T°d bh tc™c Mem euomuent quam quidem confi iuidpoffit. nem plebei homines plerumq. fecum ferunt , a circulatore quodam huit minis , lic appellatam , Theriacd longe inefficaciorem , vulgo tamen vfi rem, ceu viliore pretio emptibilem. Itaque mejfor hic equo impolitus, c: velperum ad nos defertur, & ledo committitur . Vocor ego, faciem rubi am, & protumidam intueor, linguam adeo excreui/Te ftupeo, vt os ipfan ~ i i i . r * «• \ ^ l o v uuuwv; vtt/j lpidlli Horrenda ar".Pllus caPer= P0^ , vnde nec verbum quidem eloqui tunc valuit . E Horrenda , nre . L A Horrenda • r • r i . x v|“‘uw“ v-ivjvjui tum. vaiuu . i accidentia lPllus animal alute , non minus , quam de recuperanda corporis valetudii gro »°C * cltus l*c detruncatiscapite,& cauda, & detrada pelle, exemptisq raneis,lale nonnihil fncentur,in frigidam proijciantur.vbi tam diu relini tur, donec mouen ceflenr, & moriantur . Hat in fruftula dilledai.vt in - , ta yt ex lure & carne elixa , cum pulpa panis fub puli, & cap, nutriantur ad plures dies , qui in cibos poft modum illis cedar ^emeffe- ommapr°pemodum, carnes comeils, pradare foient . SrT" „ Euit autem hic %om* quidam, qui oculorum vfum perdiderat, ex carr liberatus, ahj ab impetigine & leprofa prurigine emundati ,a nj°ref py*«pues acutiorem videndi aciem iterum adepti , ali j reiuueneli fibi.vifi fuerunt . Dw/cor, da ceni, viperina carnes, ait,/re&e edantur clam oculis afferunt .. Hoc reme- „ S^d res Prorbus admiranda eft , quod remedium hoc contra Elephm d,um con. Pra;ba'ls> calu quoda lnuentu fit,vt Galenus lib. 1 1 dejtmphciu facultatibus i, SfiSST P"'Uadet) ^odinmelTorum vinum ruri expofitum, cum edet vipera vini tSLT “■?* lllaPba > ,‘H^ mortua, & extrada meflores perterrefeci hi mifencordia moti, elephantiafi correpto homini, in vicinia habitanti, i obtulerunt. ratl expedire illi, potius mori, quam in illa mileria viuere. A 'vbibibijjet, inquit Galenus , admirandum in modum fanitat, refluutuc fmr.% tubero fum omne illud cutts totius, non aliter quam animalium d tefla moli, t, e nunc, torum malacofiracon, tegmen dec,d,t : quod amem rei, quum erat , molle admodum parun mslar cutis cancrorum & locuftarum.^b, ex„ma te fla fiirit detraSla . 1 li verum elt , & vmus illius vini potio, non repetitis itidem vicibus, hun< IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7*i a elcphanticum, fanitati refticuit, cuifcortum fuum domefticum,eiufmo' curM d' num viperatum, vt interficeret eum potius quam fanaret , propinauic j vt *' non V[3* , Galenus memorat: miror mehcrcle.non parum , cur hodieque non vcan ,ur P°"us f J m 4*4 4r\ fl» ««i *•.<>!< 1 m ^ . — - * 1 * 1 * • 4*1 \ & - i j — * uvi* ▼ tau- vmca vini Aedici noftri, tali libetius qua? vnica die expediri poteft,cura,quam vt qua- f inta dierum fpatio,& carnes, Sc T rochifcos fiepe viperinos quoque exhibeant. quam tot lomodo lechale virus fuum vipera , quod promptum in ore geftanc , vino nes prxbe* communicauerint ? Neque enim hic imaginationis poteltas , fpernentis Quomodo ;iam veneni, quicquam proflare potuit, cum miferrimi hi homines , ne- ces venenofum animal vino mixtum fuifie , illud ebiberint . Voluit enim vene™«». ius prima fngularmm suorum patte , TraSlatu de venenis , animofum illum- cenc. un* em, animi generofitate fuperaffe venenum, quod dubio procul, aqua: illi An confi- at ibus fcatenti, ineile debuerac, quam ipfe intrepidus bibit tamen , cum-» li^eiidere efertam, arenofam, & fiticulofam Lybta partem , militem fuum ducendo ( cn ^ v*" fortuna vnicum inuenifTet ibi fontem , quod lib. 9. £«<:*»»* elegantiffi- iis nobis hexametris deferibit: Videtur hoc Caro prasfiitifle. I nuent us medijs fons vnus arenis • rgus a que : fed quem ferpentum turba tenebat , x capiente loco flabant in margine fi cca fides : in medijs fiebant dipfades vndis » iflor vt affexit perituros fonte reliblo loquitur , vana (pecte conterrite lethi ’ dubita miles , tutos haurire liquores , oxta ferpentum efl admixto (anguine pe His; or fu virus habent , C?* fatum m dente minantur i :ula morte carent dixit , dubium q. venenum tufity & in tota Lybies fons vnus arena i fuit , de quo primus fibi pofceret vndam . bauius9 loco didto, Non ego certe bibtffem illam aquam , inquit , refe ‘tam fer- us. Aut conf dentia Catonis tantum habuit roboris ,vt debile dilutumq, aquis ’unt infirmauerit, aut ftibunda natura potentius mutauit . 0, vt de me hic aliquid quoque addam , ante biennium , ^ftiuo tempore e fub canicula, cu.m fiti vexatus, gelidam ex a?reo vrceo aquam auidiffime Aiuhori em, Scorpionem fimul in os mihi illapfum magnum fane,fed mortuu per- potuPaqu» 3uem vbi expui, nihil propterea animo turbatus, aqua nec reuomui,nec osfiiapiw! um vllum lumpfi : cum certus quahfecurusq effem, tantillum animal , nime aquam veneno fuo,quod pungendo potius, quam eandem diluen- ittit, polluiffe, aut fufficiens haud quaquam certe fuifie , per tantam pu- Hl-C nihil qua: copiam difperlum, vt interimere me potuifTet . Exiffimo tamen- , >Pfl obfuit, aqua illa venenata fuifler, nihil, aut parum faltem, animi mei confiden- iffragari mihi valuiffe . Eoque miniis timore perculfus fui, quod olim-, Matthioli oleum Scorpionum dictum, componeremus , vidififem intrepide Quida fa.* os noftros,qui Viperarum, 6c Scorpionum venationi dant operam, aliquot ™on«C^ a Scorpionum viuorum , mambus fuis apprehendendo, digitisq. reuol- V u u uendo. / Jtz ALIA ANIMALIA NO VxEHISP. NA RD.ANT. RECCHI. uendo, non aliter nobis numeraffe, atque fi tot nummos aureos contredh Ego tunc vni eorum viuentium Scorpionum^ caudam amputaui, eiusq. acu ^ Authcr fuperna*W/cfl digiti parte , vulnuftulum mihi ipfl inflixi , experimenturr pegit inno deiumere cupiens, anreuera/^^mvj fuum eodem modo, quo ipfe Sc&rpin *ie cum_> feo/pionis gendo facit, mihi communicaret, iam enim, fi quid finiftri accidiflTet, ac acuieo lentaneo quoque remedio ipfo Scorpione contuio & fuperpoflto, fecurus er Veriim noxa* nihil , praster exiguam rubedinem , Uritis magnitudine, qi quenti die difparuit, inde contraxi . Quapropter parum abfuit , quin in hanc deuenerim fentendam , Vei ‘ drmui- ahfolkttm nullum dari 9fed relatione folummodo habita adobieclum , & eius qu » oku. i r • i • . r i i i ’ r* ^ A cen lum abior ndturamy modumq. inficiendi imperfcrutabilem nobis ferme effe : cum f luce vene- cumdari. venenola apimalia , quae pungendo , aut mordendo vulnerant, vix nobis fuum inferre, nifi irritata, adeoque, vel a nobis, vel ahjs , vel a feipfis , ad Vnde hoc eadem prouocata fuerinr . Id fsepe in felibus, canibus & gallis gallinaceis , ir; probetur . flagrantibus contigiffe animaduerti, vc vulnera nunc infligerent ethea prorfus,&: sgre fanabilia,cum tamen, quando placide nobifcumao & forte nos faucianc , vix quicquam detrimenti inde porcipiamus. Sicn Caput vi-r ipfa 'vrbe pharmacopoei cuiufdam famulum intellexi , a capite Vipera iam ® nfiidS terti11*11 diem abfcilfo, inter fordmm quifquilias iacente , cum is hoc p abjciffum prius protrufiflet , deinde manibus, quoque apprehetifum proijcere te thaltter vul fer , lethaliter in digito morfiim , & eftkaciffimis vix tandem theriaea neramc . medicamentis fanatum fuiile . Quod caput autem hoc tam diu vixerit, r bile eft, fed mirabilius longe, quod Recckus nofter,hoc iplo in opere Mtxi Mira resde de Serpente atrociffimo Teuhtlaco Zauhqvn , quem Hiffani indigen x V'ip. qucdam_j ob lethalem morflim vocanc , commemorat . sAudio d multis , inqui: . ante pauculos dies monftrauit mihi in Mufeo illud Talia fer- Cardinalis Barberini ( in quo publici boni gratia , tam noui , quam v SalnMu or^s nacura^ium miraculorum gazam recondere hic Princeps cogitat) V rsOfaCard. Aldinusy Spagyricus, Botanicus, & gnarus rerum naturalium perfcrutator videntur1, eiuldem Aiufei curam gerit . De huius Serpentis admiranda prorlus rtatui propagatione, plurima habeo a F.Gregorio meo-de fRoltuar mihi communii quaead fecundum operis huius tomum referuo . , Et vtfemel fimulque dicam , in tota arte medica vix quicquam magis' gifpeTpTe- troucrfiis implicitum, quam venenorum naturam ,exiftimo. Cum nondum xum vide- ftet, quibus rebus etiam ^veneni vox proprie competac, adeo inter fe diglac arte medi- tur doCtores, atque d udiores noftri, Diofiorides, Phntus , Galenus , Ferrrdtas natm^Te- piwcceus , & qui de <- venenis ex iunioribus Medicis fcripferunt. Cum qu oenorum . Alexipharmacts virulentam hanc quoque labem afpergant, alij e contrario IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7S5 ac mujcarum Venena lambenda nobis , ceu falutifera remedia fuadeant. [e mihi , citius balneatorem , qui fudore haud vnquam perfufus , aut Carbo - m , qui nunquam fuligine tindfus fuerit , quam prasdidfos inter fe conue- Scriptores offendes . Exemplo nobis vnico , inftar omnium , fir veneno- rt creditur , e terris , rebusq.varijs expirans vapor, non poft menfes , aut Knico lomades, nec horas mulcas, fed momento fere temporis , nos, & animalia iis interficiens. Inter terrarum miracula Plinius lib. z. cap.9 $. hsc an- ««feri , ex uit • Spiritus lethales alibi , ait 3aut fcrobibus emtjji3 aut ipjo loci Jitu mortiferi , ali-* bus^exha- lucribus tantam, vt Sor aSle n vicino yrbi traSlui : alibi prater hominem ceteris ani - el" quibus ibus : nonnunquam homini , mentione fimiliter in fuis Antiquitatibus Puteolanis inijeit lulius Cajar Ca- Iulii c»* w,vir eruditis a fe coplufculis euulgatis libris celebris,ad quem vbi 'Heapo- cTencS® aceffi,non raro quoque eiufde tunc vrbis Secretarij officio fungente imuli, roium ‘ iflimo ipfius colloquio libeter fruens, non tralatitio infuper ab eodem ho* mea praeter merita afle6tus,quod nominis mei,fuo in libro de Jlluftnbus vi- : feminis, memoriam extare voluerit;hic quamuis funeitam hanc icrobem [oduis animal ingreffum eandem, mori ateeifetur, noui tamen ance hos itiduos annos, loannem 72aierum luris & Mathcfeos peritiflimum in co-Hocantni tu & cura tunc temporis Illuftrifs.CWW* Fuccan veteris amici me\, ‘Baronis, c°ef,JSS nonicin unc Sahsburgenjis & Conflantienfs dodHilimi, noui hunc inquam. ill±,us in' ;ftum illam atque egreflum, incolumem, cum audaci quadam curiofitate gl'"fluscft’ is, dimetiri hoc antrum baculo quodam, vlnaris longitudinis omnino, vt , pruriret i qui prster calorem mfignem , quem in pedum plantis perci- ar, incommodum aliud fe minime fenfiffe mihi candide afleuerabac . Hoc 1 prorlus, iam dudum antea luuenili quadam audacia tencauerat Corona Coron3Pi 'MSi qui poftmodum Caroli Ducis (fliuia,\ulu O* Montium , formandis mo - & dirigendo per Italiam itineri prsfuit, &: auro dignum librum fcripfit, tulus , Hercules Prodicius , quem adolefcences ex illuflri flirpe orti, noctur* que verfare diurna ledf ione deberent . Pighius hic elegantiffimis didf o in , verbis idem antrum, & prolixe fatis deferibit, quem aliqui ex Italis, cum im & fanum redeuntem ex hoc confpexiffent , vetitas magis peritum cla- int, nec aliud fibi perfuaferunt , quam fecrecis quibufdam incantamentis, ntiiTimam pelfem illam eundem auemmcafle. Et tamen, neuter Tum horum magna w^irmfacerdos fuerat . »cum hunc ipfummet bis ego quoque non inij quidem , fed adij , natura Author niraculum, ad ftuporem vfque fum contemplatus . Cum enim periculum cumCftupo- \e villatico faceremus, furc9illigato;noflraque pecunia,veluti mox lethum iro, ab illis qui non procul ab hoc antro habitant,coempto, & in ho Cip- ne .mmiffo ntruhisemus, femimortuum paulo poff extraximus . Hunc vbi herus ip- Serati' roximum in iacum dimififTcc , paulifper vitas redditus, furrexit , &; orco > V u u z qui Etiam vene nata anima lia in hoc antru eon- i?6h mo- riuntur , Hi(loria_j Romana_» vaporis mortiferi ex putei fpiraculis exhalantis. 734 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. RECCHII, qui fuerat vicinifsimus, aufugit , fepius in eadem poftea adhuc traga compariturus . Animaduerci autem hoc praeterea, intrufum antro illi canem hunc,tent cupidiffime caput fuftollere, & auras lambere altiores , quafi proxima exhalationes, moleltiam ipli afferrent maximam. Mortuos quoque fi canes , diu in hoc fpecu detentos, veluti bufones , ranas ,ferpentes aliaque ver ta animalia, huc conie£ta,idem paffa effe infortunium, illius loci incola: r memorabant. Memini quando ante annos plures quam viginti, hic Roma noua pb quam 7{afel!am vocant aperiebatur , domufcjue noua: conftruebantur , < puteus recenter effet excauatus , & in hunc gallus gallinaceus forte decidi vnum ex operarijs illis, per funem le demififfe , vz gallum extraheret riim nondum aquam attigerat , &c ecce mirabile dicbu , mortuus in put< concidit , fubfequitur alius operarius , vt & focium luuaret , & animal qui & ipfe mortem fubitooppetijt. Tertius delcendit, led rogauit, ret Hiftoriafu mi morti- feri ex car bonibus ac cenfis . Bernardi- nus Pauli- nus Germa norum fau tor • Putei fru- mentorum expirant fitnilem pe ftiferum halitum. Muff u etia fermenta- tione bul- liens fuo odore in- terficit . Non eft probabile nunc vapo rem mu- deum efle venenosu . gnum daret, confeffim extrahererur . Quare vbi mediecatem putei git, ftatim ab aura quadam vertigini quid limile patiens, clamore < femianimis , reliqui vero duo non nifi mortui educti fuerunt . Pi terra: mole ftatim oppreftus & impletus, alioque in loco aqua inueftig fuit. rr Et quot mifere qua:lb , ex fumo carbonum , non probe accenlorum , in c culum aliquod clauftim delatorum, perierunt ? Vidi olim in a:dibus 'Berm Paulmi, Clementis VIII. T) atarij ,mei & Germanorum plerorumque, apud gnum hunc Pontifcem fautoris benigmflimi , Sacerdotem Calabrum , in led luo dormienti prorfus fimilem, manibus pedibusq. placidiffime compol ob carbonum fumum, quos in ipfo luo lebto, fibi ipli ludorem prouocaru adaptauerat,extin6Ium . Sed & fpe&abiles viros, qui puteis illis fubterraneis , quibus frument conferuntur , improuide viciniores fadti fuerant, quando aperiebantur, & phitim exhalabant mortiferam, vita: non leue incurriffe periculum noui . rum quodnam obfecro, venenum Tntico,ex quo optimum homini alimen coquitur, ineffe dixeris ? Hoc enim ex eodem puteo lublatum , non morce fed in pane vitam nobis largitur . Dicam quid amplius, ne terra: hic fetorem aliquem culpes . Pretiofiifir fuauiffimus , ex vino halans Ipiritus , vitali noftro adeo congener & focial fpiricui, hunc delicientem refocillans nonnunquam, & inftauranstamarc biliter , vt lenium , motum & loquelam deperdita, omnia reftituat & redii gret.Hunc nihilominus ex n.uflo per fermentatione fuain bulliente, expirant vbi claufum aliquam cellam vinariam abundanciffime impleuerit, homine luc ingredientes, non temulentis modo fimiles efficere, fed ftupidos&attc tos reddere atque in terram mortuos profternere , qui non norunt , vim hi atque poteftatem parum norunt. 1 nunc , & hoc viuificum ne&ar, hoc 1 Elixir, hoc caftefte donum , mortiferi toxici , & diriffimi veneni etiam, qt homines necat, fi placet, argue . Domi mea: ante annos complulculos , ci c .. '4 doliuc IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7§5 jm femiplauftri menfuram , rupeis circulis ligneis crepuiflet , vinumq. to- effudiflet in loco non fatis fpatiofo , fubeuntem & nihil tale fufpicanteou um meum,fragrantiflimus ille vinifpiritus eiufdem cerebrum ita impro- ,& repente oppleuic, vt clamore fublato, in terram concideret , & a nobis ri,aqua quoque frigida perfundi cogeretur , n igitur dicendu exiftimemus , eiulmodi vapores raro efle venenatos , fed uedine quada,cum acrimonia mixta conftare?quemadmodu in hac mufti ilatione manifeftifsimu depreheditur. Totum enim illud, quod perit & ex to expirans, per ambitum loci illius, vbi vinum feu muftum ebullit,fi col- etur, quod lodnnes 'Baptifla Porta Lynceus, libello fuo de Diflillatione , qua_, jri queat ratione , dilucide monftrat,in nobilifsimum & fuauifsimum vini ;um infiammabile,quod amici mei quidam faditarunt,abiret.Huiufmodi r vapor venenatus fruftra eft creditus , cum impetu quoda cerebru ipfum ins, retrocedere verius fuum centru ipfos facit fpiritus. Etquoniam eft ma- oleofa,qu£e eft continua vt patet, Sc non retis inftar vndiq.peruij,fed inltar :oli ftribtiffimorum foraminum , vt ita loquar, vnita, caufa eft eadem , ne :us illam poftlt permeare, fed vt quafi vniti cogantur eousq. retrocedere , lsq. hic vapor procedit. Ita vt demum vapor is ( addo quod narcotica^ nodi pinguetudine omnia conftantia, ftatim torporem inferunt, fedfor- s propter hanc eandem caufam,quam modo aflignaui ) eo compellat fpiri- vt hi vniti, in aquam abire cogantur, & fic conlequenter homo, vel quod- nimal,ex eorundem defedtu , atque alias ad partes influxu, fenfu men- labatur, motu deftituatur , concidat demum ac moriatur . rgumenta demoftrationi mex,hxc dica clarifsima,quod videlicet qui vel i vini halitu perculfi , vel tetro carbonum fumo obnubilati moriuntur, hi es placidiffime obdormiuifle videantur . Quod canibus etiam ex antro il- i&o la Grotta decani, edubtis vfii venit , & in puero olim vidi fulmine occi- lum dormiret , qui nec digiti inde articulum mouit . Inuenimus autem-, ?ri panniculos in fedto huius cadauere, fulphureis tam odore , quam colo- aculis tindfos . Si enim horum quisq, ex pulmonum ac cordis, & non cerebri is, atque animalium (pirituum fuflocatione moreretur, nx ille brachiorum tione, tibiarum attractione, & totius corporis denique agitatione,atque^ e moleftaretur . Arguit &: curatio ipfa hoc meum dogma , qua; eft aqua; Ix perfuflo . V erum de hac re ha;c fatis, & forfan nimia . cum contraria fub eodem genere Philofiphis noftris efle dicantur : Alexi- naca autem cum enena deftruant, horum contraria efle dicantur ,• non_, irum, (i in his quoque debile intellecftus noftri lumen, atque vt in venenis tit . Quamuis & hoc probe fciam , Jcbolaflicis noftris contrarietatem non,, :n qualitatibus dari, rvenena autem tota JubBantia agere Medicis dicantur . tamen enucleatius omnia examinare non fiint huius loci , &temporis . penus innui, in omni ferme animali venenato, eiufdem veneni antido- repenri , vnde & Theriaca ex viperina carnis virtute, Jcrpentes nullos timuerit, quin hos amauerit, & tradlare m: &r?u?d femPer voluerit , & inter rudera eos, ac faxa latentes, odorari potuerit , ipfum iu- tes tamen hunc valde metuifle, & fueifle . Varii puluerem hunc vane cc nunt : nane mini tamen , ceu optimam compoiitionem donauit , & con dauit Ioanr.es Dauidoui^ Eo/oww^pharmacopoeus non vulgaris not£,fed S Aut hori co micis exercitiis , & literis latinis optime tin&us . politio hu- r \ \ C ius puiue- ri^c autem lic habet. Serpenti viuenti lingua extrahatur, harc i nicauT eiufdem cordi & hepati , qux ambo filo transfixa in bullientem aquar lomawdo cillum immergantur, poli ea nouem dorfi adiundis vertebris , in vmb: prope ignem placide ficcentur, puluerizentun capiatur tantum, quai cultelli culpis admittit. Hunc puluerem Praga olim in peftis prsfer Vires huic ne> & curatione, plurimum valuifle mihi ferio affirmauit . Fides fit pen Ijiiueri ui thorem . Ego fimilis p alueris Serpentini (cuius tamen compofitionem ig ex Germania allati dofes aliquot, vt vocant Medici , canibus poft arfenict propinatas, nihil prorfus profeciffe fcio , cum tamen feriprum fuiflet Kon refi- omni prorfus veneno aduerfari. veneno. Duo adhuc valde aduerfus quarnis venena & febres malignas laudanti die A /exipharmaca, S cor^onera pradertim Hifyamca inquam, & lapis ‘Bezjm QuamprS- ambobus quid frequenter & quotidiana medica in praxi,mihi innot Eezoara& ^cet ^auc^ ignorem, volui tamen aliorum quoque mentem explorare» Scorzone- propter interrogaui virum Cl, Thadtum ColUcolam, primas claffis Vrbts hu venena ha- proflant iffimum Medicum , quid ipfi de vtroque hoc auxilio certum e SdiSiamSi tumcHe efTet: plurimam autem huic fidem adhibendam cenfui,quodinv JiaiCcSi- vt difficillimo > na maximi momenti itinere , primo ad Chrifiiamjfimum G cois Medi rum , fecundo ad Catholicum Hi [jiam arum 2(eges , [ ardinalem Barherinum F num fuum , cui Medicinam facit , fideliffime fecutus fit , eique vel ha mine plurimum debeamus, quod hunc nobis Principem Itali* pacis proc rem , & fanum , & incolumem ex tanto diferimine rerum redux cum in hoc pofteriore itinere plurimi ex familia, & comitatu Cardinalis , fKfpani maligna fublati fuerint . Hic igitur vere mihi conteftatus eft , apud Hi, tantum Be^ Medicos non eo Bezoardicos lapillos in precio & affiimatione haberi , vt i la°PuiisCtri- Paginamur, neque ab his ea in febribus & venenis depellendis, miracul, fcuunf, qua vthadenus creditum fuit illis, qui exotica ftepenumero fupra fidem hum; credimus . extollunt: in quo me facilem affenfore habet . Ita neque eximiam illam,- zcIkix0" Scorzpner* , vim inefTe, vt huic non asquipolleat ea, qua: ex 7{uta capraria n elicitur, eoque magis Hijjanicam aquam Scorzjner a difplicere fibi , quod ir fis plumbeis [ublimatio illa, & deliquium chymicum ibi paretur . Quare vt is cenorem haberet, data opera, in Hi/jania^x vitro eadem concinnari, &ii aquam deffillari iuffit fecum Romam auferendam. CiuittlU vero Ctfu, Princeps Cadius nofler ibi coperiffetScorzoneras , Hifpanicarfane nihilo riorisi magnum prouentum, aquam, vt ne longe ab Vrbe peteretur ijlden IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE.' 7S? s elici prxccpit, in priuace & publica: falutis Roma^difperriemlam vfum . Elixir vi tx lolo etiam nobiiiffimam illam compofitionem chymice paratam , quam KnU£,Ur! j irruit* appellant , fua laude fraudari , qua in minima quantitate haufta , £b°r0a£ jtus noftri ita animantur , corroborantur inftaurantur, vt ad propu- 1PirKibus- jida venena, Herculeis viribus infurgant. Huius nuper nobis quatuor Li- modum conficiendi & vtendi appoftce defcripfit, &yafachymica gra- F.Donatns e depinxit Fr. Donatus de H eremita, Ordinis S. Dominici , antiqua mihi fa- uhdus™ irkateiundhis , qui inftru&ifsimum 'Neapoli , pharmacopolium , &poft ifum Francifci Imperati Mufaum, primas in afteruanda ibi fupelle&ile exo- uPum opti- :enet . Reflat nunc, vt quales fint Serpentes hi noftri Mexicani , enodemus, gte.delcr,p I a non nemine hic quam' , &auideame expedlari non dubito . Verum in vltimis animalibus, %eligio forum eorundem virorum, a quibus in prio - Cur au i adiutus fui, hiftorica relatio me deftituit , vel quia praepropere nimis 'Ro- thor de his lifcefterunt , propriis in negotijs fuis valde occupati , vel quia forfttan hos pendbus” ntes,ex nuda pidlura non fatis internofcere potuerunt . Quin tamen ex ;ocris magnitudinis numero fint , & icones & defcriptio ipfa indicare vi-cerecJueac jr . Nam vt ex maximis hos fuifte mihi perfuadeam, adduci non poftum, rndid rer- ad incredibilem quodammodo magnitudinem peruenire , in vtrisq. In- Ili qui nauigationes luas in vtrumq, orbem fadlas defcripferunt , publb ma?ni & bulis confignarunt.Sed quod mirum eft,barbari illi populi carnes eorun- e u es * Serpentum in delicatioribus quoque cibis reponunt . Braffiiani tnnes igitur Lerius in fua TBrafilia haec habet . Q omedunt , inquit , rBrafiliani a ienode» ferpentes craffitudine brachij , quinque fere pedum longitudine . Has immanes fcripci * las terreflresfruflatim confindunt , apparantq. infptda tamen Junt perquam j aports . In fexta parte India Orientalis , & quidem aAuriferi Regni Guinea , Serpentes | ricam pertinentis defcriptione a rBatauis perluftrati, reperio, Serpentes ibi Batauis Ji ti palmorum longitudine, & quinque latitudine inueniri : aliquem quoq. |.ptum fuifte, triginta pedum longitudine, cui fex viri portando, vix fuffi- )otuerint . Fauces eoldem habere capacifftmas, vt gallinas &c anferes inte- fegiutire valeant . Vbi ventrem cibis diftentum habent , ebriorum ho- mmore,fomno induleere , ita interfici , & a Nigritis deuorari carnes SerP.entes 3 . . r Q . ... ‘ . r ° . • i r • Regni Con in, quas gallmis iplis praeferant . Philippus Pigafetta in %egm Congt deicrip- pi a piga- his aflentitur, fed plura ac mirabiliora addit , quae in curioft ledtoris mei moMtf.6" m huc inferere non abs re duxi . Serpentes ibi junt , ait , magnitudinis hor- i fi conferantur cum noflratibus (gd praecipue palufres , quorum aliqui longitudine H[ ceruum i quinque & in latitudine quinque fjnthamas excedunt , rventre tam capaci vt to- integrum tuum , aut aliud eius magnitudinis animal , vna vice deuorent , Ex aquis egre - poflunt . r , & paffi eo redeunt , mde (ef ab incolis magna JSiatrices appellantur . Afcen- uamuis altiffmas arbores , in quibus circumeuntia animalia quafi in fecula fpe~ ^adimas*” Et 'vbi vicium quaerentia accejferint,jumma ^vi fe m ea demittunt , atque ita arbores . \e e> morfu occifa , in folitudmem aliquam traUa tota cum pelle o/fbus Poft fatie. is deglutmnt . Et fapius etiam accidit ,ut ciba nimium repleti quafi ebrij reddan- r in Jomnum maximum mcidant , ita Vt vel puer eos occidat. Durat haec fatietas maximum nolentia el quinque vel fex dies continuos , pofi quos demum experreBi ad con - fuetas 7S8 ALIA ANIMALIA NO W£ HISP. NABD. ANT. RECCHI [netas fluas venationes redeunt . Pellem flatutis temporibus mutant, altquandi /eth opes nimia dilatatione ex cibo nimio rugo jam ante tempus exuunt , qua inuenta bom tcralkun- admirationem bellug magnitudinem inde cognofc entes , rapit , Aethiopes has vine s Fa quando inmmri poflunt , m dditijs habent . ber Gerrpji ylricus Faber JT traubingenfis meminit in feptima parte defcriptionis Arni nus in^en- ^ . o 7 ii i rem ferpcn vidiffe , ad dextrum lacus fluminis Parenta ingentem Serpentem , longum flumfjpa- vigintiquinque fimiliter, & craflum inftar alicuius viri, qui tormentis b renau dic. vi- interfedtus fuit, quiq. lauantes in flumine plurimos prius Indianos , cauc cumuoluens, deuorauerat : cuius &ipfi Indiam poftea carnem aliam, xam in tedibus fuis comederunt „ Hic nigro &i flauo colore lucebat . Lt quoniam coloris hic mentio incidit, fiientio prasterire non debeo rum varietatem , quam in hoc primo Serpente noftro obferuaui, dum fima Bocchi nollri exemplaria perluftrarem , in quibus eAnimaliun rum, fk fUntarum icones funt depidta?, proprijsq. ac venuftiffimis colc Uluflrats . Dum autem in hoc fum ; ecce Bacchi nepos magna animi attcj has mecum conhderans, an non, inquit, quatuor elementorum hoc in S ^ SA Pen adumbratos , & quadam veluti proportione diftin&os colores animadt liusRecchi Eft autem is /A, Antonius Petilius , vir totus lherarum ac virtutum ftudij' nep-OS" u,r tus , qui quantum prudentia polleat, cuius Symbolum apprime Serpenti dodifli- deUd^nilfi ftunt > ncn illa folummodo inquam , qua? luris , Aequi &; legum eft , fed l maxime , demonftrant amphffima, & dotftifhma eius de Exarchia iamd mus euulgata volumina, in quibus Regnorum, Monarchiarum, & Rerumpi ges ac regulas; ftatuca , & decreta perpendit , ac trutinat , Philologus qii< eft , & Hifloricus inflgnis , atque Antiquitatum , tam facrarum , quam j narum mirus propterea indagator , quod libri aliquot adhuc penes autl tfiUauchor” detenti, docere luculenter poflunt, qui de prima Mundi lingua , non mini debet, Jite quam dextre , vt ego de his iudicare potui , fcripri deffertant . Del hoc eximio erga me amori ipfius, quod no paucas ftudijs fuis horas, mei fubtraxerit du prtrdidla volumina mihi exhiberet, oftederetq.quo figur; Sed pluri- peruiderem , atque diligentius examinando defcriberem . Sed plurii chnsauun* profe&o Auunculus ipf\us%ecchus nimirum , eidem obligatur , cuius not quodSS vt immortalitati confecraretur, opus ipfius tantopere dignum, ac nol fcriprTTut non vlrerius flopitum iaceret , fed publicae vtilitaci donaretur , meriti ceuideant, cum Authoris honore lucem tandem adfpiceret , omni Petilius vrgend clu , defiderio fummo , & perquam folicite contendit . Et mere: mehercie, plurimum huiufmodi viri induftrij , qui nii aliudcogitan aliud quaerunt , praeter ipfam virtutem , qui in hoc foli funt , & 1 atque vigilijs fuis , in hoc vnum incumbunt, vt pofteritati , fuis fuorum laboribus prodefle valeant, qui demu verbis , fcriptis, atque exemplis pro literarum ftudiofis ita praducent, hos ita mouent, atque inducunt, vt l digniffimos ingeniorum luorum frudtus producant , & humano eos gen< bentes relinquant. Nos itaque, qui a Lynce , ftudijs noftris propofita , nomen fortimur, pi quam quod totis animi neruis, in hoc ex inftituti noftri primaria ratio: IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 7g9 imus, vclbudiofa; polberitati redbe confutatur, fi pr^fertim aliquid noui, onditi per nos afferri queat: etiam propter hunc prxftantiffimum vi- qui fui tantopere erga nos affedbu amoris obtendit eo libentius , ac prom- I praecer ipfas a nolbro Principe collatas expentas,&: operas, noftros quoque Principe labores, vigilias, & fudores proprios, hofque non exiles & nauci, ibuimus , vt tandem aliquando haud exiguo Philofophorum beneficio , ioc minime fepultum amplius, autcaffuin , perditumq. remaneret, cum quadragefimu m ab ipfa conlcriptione annum , litteraria refpublica eo ritj vtque Recchus demum ipfe, debitam fibi iam diu gloriam & honorem ifceretur . de colore quod ait Plinius lib . 8 . c. 2. $ .Quod ad Serpentes attinet, •uulgatu ejl, Piimj di- J tarum plerafq. terras fic enim legant quida )baberejn quas occultentur. Quafi colore fer» dicere, & quafi nemo hoc ei facile credat, ferpentes terris, quas inhabitant, jJelEr6* dorem quem ipfi habent dare, vel eofdem ab eadem mutuare. Nouimus refuta* ,fuos cuique ferpentu generi proprios, determinatosq. effe colores, fiu e hi i, fiue albam , gryfeani leu rubram incolant terram . Et nolber hic qua- r ferpens domicilium fuum forfan in vnicolore fixit tellure. Videmus ue ijldem ferme in ruderibus varios, & ex eodem erepere antro . Et qua- tore longe magis verficolorem depingit nobis Virgiltus 5. yEneid, ferpen- tlum dSneas patris Anchife manibus facrum faceret anniuerlararium , ibi dicitur, quod ■ — — adytis tum lubricus an?uis Serpe* v» . . gihanusva Hem ingens gyros feptena volumina traxit , incolor . 'iplexus placide tumulum , lapfufq. per aras , rulea cui terga nota , maculo fus pt) auro famam incendebat fulgor : ceu nubibus arcus {ille trahit varios aduerfo Sole colores . c Virgilius indicare voluit ferpentibus omne coloris genus ineffe poffe, ob li fine cadefbi arcui, ex pluribus compofito coloribus variegantibus, hunc Serpentem comparauit . Quamuis non fim nelcius, Donatum Pirgilij Com- Huius «- ttorem , hoc loci hanc expolitionem afferre . Color eius (gr jplendor idcirco g5fn“®0 \ edeili comparatus e (l , ait , ait ojlenderetur , non ex illis ejf quorum deteflanda ' e <$T fduti hominum infeHa , led hxc parum fuffragantur Virgilij men- (erum natura ingenio, quaefub venulbiore etiam fplendidioreq. anguium admentem i, dirius , infelbius, & atrocius nonnunquam ablcondere venenum po- naturae, fc poeta ait: 0 formofe puer, nimium ne crede colori, Alba ligudlra cadunt , vaccinia nigra leguntur . jando etiam fub pomi cortice elegantis coloris , fiepe vermis latet corro- virulentus . Atque vt vnico dicam verbo, vt vnico in hortulo trecen- Vnius co- ii fiofeuii colorum (exemplo nobis fint 7’«//^)ex vniufmodi coloris terra JgjJ?rf"r“ junt , fic vnius coloris folum , variorum genus ferpentum coloribus di- colorum^ arum, generare, nutrire, &c procreare valet . ^Saie r Veneretur. Aliqui fer- penres pro Dijs ha- bent. IO. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO. APVT & caudaverfus,m hocferpete animali, partes ma fquamofae apparent.In capite hoc fingulare,ne dicam ; ftrofum,quod haec nimiru beftia ab illo incipit tenuis tiliore, atque per integrum corpus, caudam verfus ,cr; femper crefcit , ita vt cauda duplo fit capite craffior £ pulentior. Squamae coloris violacei diluti, funt&r cantis, in medio tamen corporis , cineritij diluti , ac argentei . Si ex pi&ura eft ducenda coniedtura , animalculum potius , q animal grande appellarem , illudq. ex corporis forma & conftitutione vt progredi valere, facile afferuerim . SCHOLIA EIVSDEM. REs infolens profedlo & admiranda videtur, quod homines nimirum, non vilos modo fibi Serpentes exhorrefcat,fed vbi hos mente, & cogit ne, imo per fomnum folummodo comprehenderint, adeo paueantfubin< contremifcant, vtfaltem non animo linquantur, & extra fetoti rapiar Efle tamen interea alios, (quales T roglodyta Aethiopes fiint) qui his velcant benter , Scnondeefle alios, qui in veneratione illos habeant , ac veluti i adorent . Atque 2{pmanos praeter, qui olim anguem Aefculapium Epidauro Ro. attulerunt, colueruntq. funt hodieque Calecuthi Keges , vt G illius eft author tanta Serpentes in religione habent , vt qui eofdem occidat, pcena eadem , hominem interfeciilet , pledfatur , quod illos e cado delaplos ob immedic; vulnus, quod inferunt , perperam arbitrentur . Quin in ipfo quoque caele maius ipfis decus accedat, inter fidera etiam ferpentes reponi meruerunt . larum fi gna > Serpent um titulo ab antiquis aftronomis fuerunt indigitata qui magni olim Duces, atque Imperatores audire voluerunt, nonne hc fil IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE.' 79l luxerunt, a Serpente, qui matri eorum concubuerit , prognatos fe fui/IL* , Horum «ia ■n profiteri ? hoc de ^Alexandro Magno 6c P. Scipione Africano ferebatur . Ipfi iUe futiles & inutiles Ethnicorum Dei , a ferpenabus celebritatem nomi- tA. _ ii, & immortalitatis, vt ipfi putarunt, adipifci adoream voluerunt . Apollo nif ce?” itbone ferpente occifo celebratur . nAefculapius huius filius., Draconem aluit , pfi appingitur . Hercules Hydram trucidauit. Mmema Gorgonis angues ^cvolue* ic. Mercurius in caduceo fuo ferpentes duos , Herculeo implexos nodo Hic. Ceres Draconibus vehitur, Saturni Currus Serpentibus trahitur . 1 multis Hpfemet lupiter in Serpentem mutari, & libidinari voluit . c hoc infuper cum ftupore quodam obferuamus, quod inter creatas a Deo Max. beftias, vix vllum earum genus reperiamus, in quo varietas maior , M3Xlma fh lentia fieuior , Naturae potentia vnitior elucefcat . Jfidoms dicere folebat , Serpenbus >ntum tot funt tonis libr is defer ipfiffe, cum ait : Bello primo T?wico e Attilium Regulum Con^ i, in Africa (faflrts apud 'Bagradam flumen pofitis , pr alium grande atque acre : aduerjus nanum Serpentem , in tllis locis Habulantem inufuata immanitati t *» tue magna totius exercitus conflElatione , b alii His , atque catapultis diu oppugna- , eiufque inter fePli longum corium, pedes centum & njiginti, Romam miflfie. n non & hoc mirabile ? quod in Brflilia ferpentes effe dicuntur , quoruttL» inati morfus minus fint noxij, quam vnicus? & hic nono felicitatis genere ™^aser- ndi fint expetendi, vt primi perfanentur . Simile quid ipfis anguibus acci- ratprimu. : creditum eft , quibus prior arundinum percuflio plerunq. fit lethalis , 11 fecunda accedat, priori heee falutem afferat . Et quid dicemus de eiufdem e generis Serpentibus , qui aliquibus in locis fine veneno fint , in alijs vero 7 9i ALIA ANIMALIA NOVj£ HISP. NARD. ANT. RECCHI peftiletiflimi:& in Africa Psyllos, in ItaliaMarfos fuuTe populos.qui odor, Amphisbe- fmtiS lcPlucr‘n^PU/° folo-a« ftdore eofde occidennt.acque a noceni ra & ora- coru veneno ica tua ruerintPSut h^c fateor, omnia mira in oculis, &mira dummiri° ln animis noftris . Verum non miranda minus hanc efTe dixerim, quai “ declaranda propona,beffiolam Amphisbgnam fcilicet,& quam huic eide iu nga m , Draconem vulgo didum,fme Serpentem potius datum, atque pec Quid enim magis Natur a limites, & reru ordinem creataru excedic.qu; Duo ta habere; - v ticcudiu cxccaic.qua bere, gercJauc nngere etiam, nedum viuum intueri animalculum, duobus cap rum non VnO in locn . nunrl inmonftfir C • n r • ‘ ‘ , 1 • i , aiuiiirtK,UIUUl,UUUDUS alterum , non vno in loco, quodinmonftris fatis frequenter vifitur , fed vnij 3% caPut natural«<* “tUm fft> akerura vbl ««da e fle (olet, nexum ac valde tft ram luam obtinuiife ? idque non fortuito & fiue ludentis, flue erran wiolens . mry virio : r_j r • . Nec minus tura? vitio, autioco, fed ferio confilio , in tota illa animalis fpecie, pr0gemle -1Ca ^emPer obtingere folitum efTe : quod in tAmphisbana eu detur ad- graul lmi authores conteftantur . Aut quid abfonum magis cenferi pemotLj' ^Ua,m SerPentemr procreatum efTe , qui pedibus fuis incedat , & alas adep 5« acaEs T aera e Pu^°^ere valeat ? Id quod noffiro in Dracone euenifli habere. rum «ClemUS . J Et,VC/pri?eexor,dlar; ff« quidem nofter.lib.g.c., y geminam, m quis de- mP is £n*> hoc efl ad caput ad caudam , tanquam parum effet runo ore fun < icnpuo. nenum ? Galenas quoque de Thenaca ad P, finem, Amphubtma animal efl , Qui duo in lllc]ulc> quemadmodum Jane &• nauigia 'vtnmque proram habentia, cui natura ftatuant . Pf rpuo Ju flantia duo capita ejl largita . Quod ab ^Aeliano & Soltno quoqut nrmatur, & Lucano lib.9. cum ait : ) Et granis in geminum fur gens caput Atnpbisb ana . Liber qui Hortus (annatis infcribitur,authore citans Iorach,t alibus iam verbis rata habet: Amphisbaena Serpens frigori comittit J e Vtgtl &/ folicitus de ou Valde cum eis cubat. Nam dum qua da pars eius dormit , altera tunc vigilat. Et a femttam incedit, duo capita regit 3nuncque caput anterius , nunc poflerius (ubfec "afr»a“w . Atque hac antiquioribus noltris Scriptoribus , habita pro confeflo , i tI'lter credlta tuerunr. Verunienimuero Andre as Matthiolus ad caput 48.I »««• qui Amphishm* bic non formam, fed venenum dcfcribic,fab haec duo harc omnia aflerit>qu£ de duobus capitibus veteres in hoc Serpente comit cipuafa- ruerunt . Polle quidem etiam ex Arifiotelis mentelib.5 .c.j.de Generatione. Aliquando aliquando duobus capitibus animalia nafci,pra?fertim ex illis qua? numer< JK£ Prole edunt> velutl fuDt aues, & id etiam in ferpente concigiffe his verbis l'd turJam ferpens etta biceps vifus efl, , videlicet eadem de cau/a,nam id quoque genu fustx Ari- panty (gjf multa numero , Amphijbana autem non ex monftrorum elt num nec ibi nexa duo capita gerit, vbi Natura caput locare folita eft , nam tal bicipitem Serpentem reor ego hunc monftrofum Arifiotelicum fuiffc, quar quidem etiam pulli gallinacei duobus contiguis capitibus nonnunquam monitrose nafcuntur . ExNatura autem prarferipto, fem per duobus ca na non m- USj vcraclue extremitate pofitis, edi &Amphtsbpia perhibetur . Hzc 1< %(!£!!” ante Matthtolum y Aetius ambo capica improbauit , qui homines ideo dcce putauit, Seytala 6c Amphtsbpna Serpentibus, bina capita affingentes , quot nc IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 79r a craffiori capite , in tenuiorem caudam definere viderent , vtfolet reli* Serpentibus euenire,cum fint in vniuerfum squalis craflitudinis Amphisbx- 'z Scytale , & propcerea discernere haud quaquam potuerint, iuxtavtram nefychius, sm, caput aut cauda lita fuerint . In hoc autem Scytale & Amphisbaena, Aetio fii? tro, differunt, quod hsc, non illa, ex vtraque parte progrediatur, vnde hoc iuny*JjK enipfi Graci indiderint , vt Etymologiam fcrutantinoneftohfcurum^.^^f* •\nut quoque in eandem lentendam haec jfcripta reliquit . ^Amphisbaena fye- (i Serpenti j , porretto capite , cubitalem caudam, 0 decurtatam habens , 0 ea fiepe ens , ita at , vehfi vtroque etiam vifus organo hofiem profpectec, atque huc, vel ugere, anxia fatagat , an non inquam contingere facile potent , vt vnum que animal motibus contrarijs , eodem temporis momento, agitetur, va- 1 partes locorum diffrahacur, fibique ipfi vim &mole(Ham inferat ma- videretur n & tsdiofiilimam ? Ne dicam nunc hanc nonneminem necefsitacem duo^ord* quere velle , cum duo fint formata , & non monifrofa Capita, duo his fu* ^eere ' X x x beffe ♦ 7,4 ALIA ANIMALIA NOVAE HISP. NARD. ANT. REGCHI. belle corda fimul oportere . Verunramen haec per tranlennam potius atc re, quam ad medullam anatomicam, & philofophicam,quod hic teutare mode poffem, penetrare libeat. Quapropter ego quoque Hesyibio , zAetio , Sc Matthiolo aflenfum facile vno^apire buenm, fabulam hanc effe de bicipite Amphisbtna aeque cenfentibus , atqu gre^a&re ? de Septicipite Hydra a poetis excogitata . Polle tamen sAmphitbanam trogredi . lominus vnico capite progredi , & retrogredi , non habet quicquam a na lium conftitutione animalium alienum. Solemus nos lpfi eredLi ambul, Hoc homi hoc praeftare , &: infantes noftri humi reptantes hoc ipfiim fadhtant. I mukabru- Eluitis hoc frequentilsimum eft . Vermes quidam centipedes, & ynicipitc ta faciunt. jca dicam y*Amphi$ban °h Patauinam Scholam nobilis, vel haec propter ipfiim etiam celebris, pencum. bello quidenl de Reptatu: Tametfi omnia talia jardimantia jfuper terrar terrae innixa eamque contingentia repant, tamen reptionern multipli Quam va* contingere pofle affirmat . Cum alia vndis , leu vndatim, flue vndandc tia &P IS- cedant . Alia partim fe contrahendo, partim extendendo . Et qus vndo: pentia in- punt>bifariam hoc denuo faciant, vel quod vndae per dorfum eorum fian * 9 pareant q. & fuperne incuruentur,veluti Eruca repunt & Hirudines , in ali; da? oblique per terram flant, quae communiter fpirae appellantur, vc in Se\ tibusy quae per fpiras mouentur,6c vt poeta ait . ima per orbes Squameus intortos , [inuat ve fligi a Serpens . Quae yero repunt le contrahendo partim, & partim extendendo, fine ve terrae , flue lumbrici . Quibus quarta demum lpecies accedat eorum qu: cuatim procedunt, quali motu illa incedat Eruca, quae Geometra appellatur Quali mo- Nunc quid denoftra Amphisbaena ftatuendum fit, diligenter eft peruider dar AmphTf ^etl° credimus, ab vtroque animali «Amphisbana &z Scytale demorfls, bsena. tingit morfus obfcuros elle, ac vix apparere, veiuti mulcarum puncftursl Hic^iubri- Hinc ego cum Matthiolo non ineptam conie£hiram duco, Amphisbanam ea, cuius ruermibiu terrae non multo maiorem . Nicander nobis fauet , qui eam lum inouSur"! auc intejhno terr* non crafsiorem his verbis Icriptum reliquit . - ... pr£ i 79S IO. FABElI LYNCEI EXPOSITIONE. frater e a occurrit gracilis , pariter q. puftlla Jmphnhana biceps ,femper cui lumina nube Caligant denja , nam palpebra nutat Vtrumque Ad caput cbtufum , verum color aquus, arena , %obuflo in corio ^variato Bigmate multo . Amphisbdna tamen fimilis eB *■ vermibus , 'zida Quos genuit terra eiusq. inteBina vocantur, um autem Serpentes habeant offa, vel fpinas,& rmifculos, quibus vermes ca- , vel certe analogum quid illis obtinere videntur , perplexum valde e it, & :ile cognitu, quomodo hi terne innitatur/eipfos cotrahat & promoueant, hatc omnia fine offium & mufculoru ope fieri haud quaquam cernantur! d ex Anjlotelis nimirum dodrina , vndose &tradim moueri, denotet ali- I, quod trahitur & mouetur, aliud quod trahit ac mouet, Sz aliud demum, nnititur illud ipfiim, quod trahitur ac mouetur . .eli&o igitur hic motu, quo Serpentes, & illo, quo Eruca ferpunt,de hoc foio [ferino nunc fuerit, qui Awphisbdnd competit, &: idem prorfus eile ceniecur, n vermibus terreffribus manifellatur . In quo non leuis fe iterum prodic cultas , quae vt pulcherrima , ita folutu ardua eft, & obfcuriffima , quatm pfiffimis Aqmpendentis verbis proponam ac foluam . Etenim dum vermis ior corporis pars qua ad os (§fr caput JpeSlat , reptatu anterius procedit, tantum Vt contrahatur, cr affor jiat ac breuior^qmn potius extendatur, tenuior prolixior uur . Quod fi dum aliqua pars mouetur , non potefl mfi mufculorum mintflerio ri , aElio autem mujcuh eB , vt perpetuo contrahatur , breuietur & er affor redda- tir contrarium fit dum Vermis progreditur , cum anterior pars potius f ubtili-Atur ? ondet appofite valde Aquapendens ,m uk igitur duplex eile genus mufculo in vermibus, ^vnum longorum per totum vermem, hinc inde politorum, ; beneficio fiat contrablio & vermis abbreuiatio , quod nc maxime, duiru, ns aliquod trifte obiedtu percipit, tunc enim contrahitur & crafiefcit . Al , left orbicularium mu/culorum , quos SphynBeres vocare pofiTumus, qui in m per totam vermium longitudinem excurrunt, quique tot lunt, quot an- cuincilura!, ( hae autem fiunt numero fififimte) in vermibus muemuntur, m libi imaginetur aliquis, omnes hos muficulos vnum pofit alterum , ver- ri corpus confringere , continget profedlo anterius tum produci , turm liari corpus vermium. Ratio in propatulo eft , quia corpus molle craf- ue,fi in orbem confringatur, rura tenuius reddicur, tum prolixius euadit . que haec nifi fallor commoda iam ratio reddi potef , cur haec nollra fiue itis fiue vermis icon , caput verfus mulco tenuior , quam ad caudam fit de- fk in tabula quoque exprefla . Quod haud dubie nimirum, dum a picto- lum hoc ammalculum delinearetur in motu id fuit, & ad partem le ante m rependo agebat , vnde confringentibus fe mufculis orbicularibus ad ficis, pars ea longior & fiubtilior de neceffitate fieri debebat . que dum in hoc totus fium, vt fabulis potius, quam rei veritati bicipitem isbanam affieram, & rationes quoque comminificor non contemnendas . prscter fipem omnem, atque opinionem meam llluftriflirnus. Eques X x x z Cajjia - Pleraq. ani malia ope mufcnloru & ofsium molientur. Difficultas de motu vermiu & Amphisb^- na: , ex A- quapeden* te. Qui appo» fire Ubi re- fpondec . Duplices fune mufeu li in vermi bus longi & orbicu" lares . Dubium ra cione &e* pertentu foluic . Ratio cur hoc nollrii animalcu- lum ad ca» pu, fic te- rui u- depi £lum . 0 796 ALIA ANIMALIA NGV^EHISP.NARD. ANT.RECCHI c fl5inus Caflianu* puteus Lynceus noiler,veriffimam Ampbisben a imaginem, feuic pjteusLyn coloribus fuis etiam proprijs depictam mihi offendit, quam hac ipfa, quo amphisS- riora hxc fcripferam,& typographo iam imprimeda commileram, hebe aurhoT"’ dCiPari/tu allatam, & ab amico quoda fuo exoticarum rerum apprime cu fubijfic. atqCe Cx ipfomet animali delineata fuiflfe, atteftante, fibi tranfmiffam aff uit . Haud fcio profedt6,exhilarauerit me magis, an ruborem quenaam j mihi verecundiamq. incuderit pene puerilem . vt qui partim tam rarum mal, a veteribus toties decantatum, hucusq. a zoographorum nemine vc figiatum, nifi iam tandem cum voluptate vidiffem.-partim palinodiam ca qui duo nempe in hoc capita negaueram, quodammodo coadtus fuiflem Author, vc Aff qui me norunt, hoc pariter non ignorant , mortalium nemini fori rumnarura minus difplicere, fuor um errores ftudiorum agnofeere, eos libenter f; i un-; pareat acmitos retradhre , atque mihi ipfi,qui hadenus nihil aliud fcribc prehendi- differendo, perorando, inclamando ingeminaui, quam hanc vm veiietvt trenodiam, iniquum ede nimirum , ^Naturam efficere ex libera (era fi naturi”1 famulam j&phantafiarum noftrarum pediffequam , vt noftrum haec ac daS?mQr ^u^urn geniumq. inuitafe componere , fingere & efformare cogatur, aq potius fore eidem nofmetipfos, quas a DEO non errante ducitur, regitu iubijcere & accommodare . Quod fi mecum eorum nonnulli , qui hodie lofopht ferme foli audire auent, faeffitarent, quos veterum anticipata, & m litus mentibus eorum imprefia authoritas propemodum fafcinauit, nx ir malibus, plantis, & metallicis (altem, iam pr^ftantiora haberemus , 5ct rem earundem rerum partem fdremus,quam proh dolor ! ignoramus , O fortunatos nimium ,fua fi bene norint? Agricolas 1 Dicebat olim poeta • Et ego fortunatifsimos illos cenfuero, quorum hc doctorum nomine, molles gaudent auricula , fi haud philautia inflati, nor quod (ciunc exiguum cognofcerent , quam quod in fcientijs illis deeff r mum,agno(cerent f Hoc enim modo felicitati fibi ducere pofsent, illud ac rere, quo carent, & non damnare, quod ipfi affequi vel nolunt, vel non pol jiec ex illis reuera edent, quos acriter Terentius perftringit inquiens : Homine imperito nunquam quidquam iniuftius } Qui nifi quod ipfe facit , nihil reEtum putat • Et vt femel dicam, magnus non eft , nec fapientia? amator, qui illud >r*3 » m & vere hanc philoiophica Latini oratoris lententia, nufquam non cordi h, Optimus , ac gr au i ff mus quifque confitetur fe multa ignorare ,<&* multa fibietia que etiam efie difcenda . Quamuis hoc (iculo noftro , detradlum non pauci Multi ho- lum ab oculis fuerit, & plurimi iam in clara Natura luce atque philofof phiioio^ Ubertate collocati, plura videant, quam illi olim in antro cyclopum laritar phamur . ex auditu magis, quam vifu Natura thefaurumdifcernebant, ponderat atque vtinam etiam non parum excutiebant . Amphisbsj Totum hoc animalculum, fi pidura non mentitur, ad fpithamas longit (cnptio. nem vix accedit, craffitudinis eiuidem eif , quam digitus minor habet . S mis fed minoribus veitiri apparet, color dorfi bene luteus eff, ventris albi» ~Cap IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE: 797 1 1 peculiare quid obtinet, quod alijs vilis in Serpentibus nec viuis, nec m or- nee fidis, nec pidis me vnquam videre memini . Hoc caninum aut arieti i imprimis roftru aemulatur, appendices fub capicc cutane? autcarne$ po- non pilem pinnis fimiks,kdgalIorum palearia ac veluti bar\>&m{Arifioteles ' vocat) a?mulantes propendent, longae lata?queadeo, & quodammodo ifpides, eiufdem cum toto corpore coloris, vt ad reptatum nihil prorfus onferre, quin eundem probe impedire etiam polle videantur . Sed vt de- itiuncul a aliqua ledorem meum alpergerem , hanc bellis figuram artifi- lanu in lignea tabula incifam , atque hic imprefTam dare volui e Amphisbaena Europaea. hiod fi reuera tale animat in rerum vniuerfitate reperitur , quid ego iamJ i faciam , dicamue, quam illud poeta? ? 1 Omnia nunc fiunt, fieri qtt£ pojfi negabam . Juamuis vbi tot veterum illuftria funt telHmonia,iniufl:um quafifit,fi- ipfis derogare, inter quos non exigua authoritate pollet lulita Soltnus , qui iy.Amphisbana, inquit, confurgit in caput geminum, quorum alterum in loco fuo 'terum in ea parte qua cauda . Qua caufa efficit,* net capite ne ter que fixus nitibun - rpat trathbtii orbicuUtis . Valeant igitur (fi h accita le habent) & mea? , licet fibiles , & Cardaniltb, 9. Subtdit: in contrarium adduda? fiibtiles ratio- cumait, elfe omnino monftrificum , animal vnum habere plura motus tipia & capita: tum quia, quod paucioribus abfolui poteft, natura pluribus I perficit : tum quia idem animal libi ipfi pollet diBentire , aduerlari , & 1 ego monuijCotrario velle grciFu moueri. Ex Solino enim apparet vtrumq. t pro vnico' eidem leruire , 8c pari palfu incedendo, corpus reliquum ia, Ipirae,& orbiculi modum trahere . Quod fi hoc in nullo alio animali huc- animaduertimus, quid tum polfea ? ita Creatori placuit Amphisbxnam & :re, & e Apro noftro %SMexicano infculpere vmbilicum , non in ventre , fed im. a , & varias alijs figuris , modisq Noui orbis beftias producere, qua? omnes aftras comparata?, monftrofa? viderentur . De vfibus autem partium tam X x x 3 exter- Authof # hoc animal reperiatur inrelleftu captiuac fuum. Sol tuas de. fcribicAm» phisbea* . Hinc facili elicitur! quomodo duobus ea pitibuspro grediatur . Deo nihi] impoffibi» le . 7?S ALIA ANIMALIA NOVAE HISP.NARD. ANT. REGCHI Amphisb® externarum, quam internarum, nili animal ipfum videro , examinauei 3«ur' iri’ d ifTecuerOjfuperfluum & inane effe iudico nunc amplius quicquam dita eadem chf Atque ita nelcio quam fic aliquid inferius, quando de cone mihi fermo futurus eft, fubiungam , Nunc quas de lAmphisbana fupe breuibus expediam . . Hic ftatim me conueniet quifpiam, & cur peregrinum hunc fim Cur au- pentem fiue vermem Amphisb&na potius, quam alterius nomine appe ammaiMe nlaluerim fcikitabitur, cum tamen*4n hoc non duo exprefla capita vocaueriT’ Ipici^ntur . Cui hoc ego refponfi dedero ; me hadienus eorum in i /lsb* ^ul Serpentum & hi horias, & icones prodiderunt, Amphisbanam nufquan pitem depidtam vidifle , jfed huic nollro ferme fimilem , cauda nempe [ tamerafiiore, vt quandoq. capitis hanc fungi vice, aliquis facile fibi im; ri potuiiTet . Quapropter & Grieca^ vocis origo, & compofitio,ex vi fili i nis non Serpentem notat duobus donatum capitibus, feu vtrimque gradientem . Hoc cum nofter hic pufillus Serpens prgftare mode pofle mihi videretur, nec alterius cuiufcunq. imagini accederet pi quius, veriufque , quam esPmphisb&ng a noftrisfcriptoribus delineate aff caniSio? retur, hoc titulo illum meritiffime honorare debui . Mihi enim perpet hSaSS ^5S an*ma^^us > &a hiftoria , & non raro Mexicanis nominibus quoque tu^S5 coniedlandura , & hariolandum fuit, vt vatem hic magis, quarr eft. dicum promittere debuerim. Vt enim Hirudinem fiue Sanguifugam ] SluihxvS* nominarem, quod non nemini placuit, mihi difplicuit . Licet probe nou ««&hlc in ^ac et*am v*x a cau<^a caput difcerni , & retrogradam quoque efTe atqi retrograda put fuum attenuare maxime poflej quod Aldrouandus fimilicer lib.7. de h obferuauit , cum inquit . EluSlatur corpore fuo etiam per angufli/ima loca} non obtur at um optime fuerit , ubi nemo putaret : adeo enim in tenuitatem Je exten & os acuere potefi , maior prg fer tim , Vt per linteum etiam rarius contextum euaeb De veneni, quod Amphisbana fundit, viribus non vfquequaq. conuei des°f& Ae- T)iojcondes & oAetius , hic obfcurum ab hac morlum fieri fimilem mufcai tlumdeT Pun^ur^s > neque enecare, fed inflammationes duntaxat inducere , ille eae aeni viri* J^fis ab ipfa euenire, accidentia fcnbic , qua: a Vipera demorfis & eadem phistoia" docaqux viperino veneno debentur , conuenire . Hanc ego controuer: non facile diremero . Artfiotelcs , quod miror,huius nunquam meminit, q tamen Plinius , qui in animalibus pleraque fua a Philosopho mutuatus eft, 2 rahiUetcr Serpentibus recenfiiit, 6 c no adeo innoxiam fecit, cu de Natura more fuo fc minat, vi- conqudtus dicere voluerit, parum ipfifuifle quod animalia procreauerit, potius Dio ao vno ore venenu fundant, ni.fi etiam Amphisbgnam produxifiet,qux ab vi PcDurf. 31 caP*te yfrus eiacularetur . Et lib. 3 o. cap. \ 4. cum fvipera quafi in venem vap J 10. FABRI LYNGEI EXPOSITIONE. 79f jrcni iakem ilkto5parem facie, ait enim : V i peram mulier praegnans fi tran- ant , abortum faciet . Item i4mphisb*nam mortuam duntaxat . Verum de hac lid nobis amplius innotuerit, in fecundo operis huius tomo, fi vires & vita letant , libenter promulgabimus . Hoc interim non tacebo , Reuerendum odum Fratrem Petrum de Aloayfa Americanum Limen fem3 cum ante an** i hic Home iconem huius Americani noftri animalis apud me vidifTet, hoc Petrus i ftatim fubiecifie verba. Ille fer pens que nt apud nos 'z/tdi anno 161 non Aloayfa^» le huic diffinnus, potius efi coluber habens duo capita, reliquum njero corporis atratis, nam Am- tbns tejjellis dijcriminatur . Mm odum ett terribilis , cuius ferientibus dentibus la nulla efl . Erit igitur quod periuadeam mihi ?Amphisbana etiam noftra- quod Diofcorides monuit quoque , morfus non leue inferre periculum, d vmbilicum volumen hoc meum perdu&uro , vnus deeft Scarabaus Me- Author a4 m , quem mox fubiungam, & feriptionem hanc meam tandem abripiam, penrea7.pro’ m hunc priufqua deferiba, moderari mihi non polium, quin aliud quod- t admirado formo animal, & quale fane hucusq.a nullo, quod ego fcia,3 ni- um feriptore ad vnguem, atque ita exade, vt ego fa&urus fum,depi£tu,& riptum eft,delinec, explicem ,& cum veteru monumentis diligenter con- ii. Eft autem hoc, Draco fiue Dracunculus quidam monoceros ,quem Cardina- Sed prius xrbmnus, cui has vigilias noftras dedicamus, inter exotica fua reconditum ca5?S it animalia , non viuum hunc quidem , fed integrum tamen , nec vilis fais ibris mutilatum , veriim a tempore edaci rerum gulone corrofum , ita ta- , vt veritati hac ratione fitu fqualidus , & cute nonnihil laceratus , fide.iL» 'uat multo maioren^cum interiora eius offa, vertebra: & cofto detedfo pa- t , quam fi pelle fua incorrupta exifteret , & fic nonnemini fucum facero : videretur . Non defunt enim qui fabulofos eiufinodi DraconesyUon aliter e Sphynges, hippocentauros , Syrenes gryphes, & fimilia poetarum fomnia,chy- as, atque phantafmata arbitrentur. Eo vero libentius de hoc vt aliquid menter permoueor,quod videam inter Hifipaniarum & totius orbis poten- £<„^5® ni fygis, atque inter fummorum optimorumq. duorum Pontificum Ttyma- »,Gregorij dico Decimertij, & Pauli Quinti infignia, fiue arma gentilicia—,* uerum . mem talem triumphare, hoc efl Serpentem quendam alatum atque pedatum , a vulgo nunc homines Draconem appellare fune foliti , quam autem redte aciant, pofterius erit confiderandum , efeio profedo an de vllo animalium genere oppofita tot epitheta afEr- ®^padn’ ur &eontrariomagis pafliones (vt fcholo loquuntur ) prodicentur , Praconi- i de ipfis Draconibus fieri apud veteres feriptores reperio . Nunc hos enim So/g od- orant ingentifEmos , vt cum Elephante quilibet non pugnare modo , fed moncs- anguinem ebibere vniuerfum valeat, nunc adeo exiguos didtitant, vt ab bide occidantur . Nunc pulchriformes decoros laudant , nunc defor- naxime & abominandos vituperant ; modo ridhim, & hiatum oris ipfis item tribuunt , modo tam pufillum feribunt, vt veluti per fiftulam quan- alimentum fugere cogantur : modo venenofiflimos & nocentifiimos amant, modo domeftica$,& manfuetifEmos pcodicam . lam per terram ferpen- ' i *oo ALIA ANIMALIA NOVA HISP.NARD. ANT. RECCHI ferpentes & apedes conftituunt , iam iterum pedatos, & alatos adftruunt. triplici dentium ordme tremendos pingunt, nunc edentulos ferme effor: Aliquando armis, telis & baliftis depulfandos & interficiendos fuadent, doque facros, adorandos, & deorum loco venerandos ftatuunt. g™ Vc ergo auchorum dida hxc inter fe contraria, rite , quod decet, expl eorum quo tur , hoc ante omnia pro confeffo afferendum 6c ftabiliendum cenfeo . i opSlit! nts nomen non vno fignificatu apud quofuis innotefcere,aut rem eandei notare, quod tam ex facra , quam profana hiftoria manifeftum reddarr luftrium tefiimonia feriptorum Firgilij , Plinij , & Seneca fuerint , facra ‘ hoc idem conuincent . piinus quo Priore loco ''Plinius prodeat qui lib. $ 6. cap $. vbi nobilitates operur coni^ no- que artificum in marmore exponit , hxc habet . Deinde multorum objeuri nieniumat. ma ^ quorundam claritati tn opertbus eximijs cb flante numero artificum , qu laocootis nec rzwus occupat gloriam , nec plures pariter nuncupari po fiunt , fictu tn Laocoon KnTTe e& m Tifi imperatoris domo, opus omnibus , fi? piclura <&• fiat uan* artis praferv Icberrima. r^yio lapide enim & liberos , draconumq. mirabtles nexus de conplij fententia fummi artifices zAgefander fi? Polydorus (fi? Athenodorus fyodij . Hic Dracon cat Plinius duos ferpentes horrendos , & ingentes, Laocoontem cum duobus mifere interfecerunt, quos Firgthus , modo angues , modo ferp modo dracones quoque appellauit . Et poftquam Laocoontis hic inieda eli tio, quemcunque vrbis illius quondam triumphantis , atque orbi terra imperantis, nunc FideiChriftians caput tenentis , ROM^E inquam , ariti monumenta lufirandi auidum aduenam inuito , fuadeoq. Hortos adeat & mvatka- ^at*urn ^ dticanum , in quo oculis fuis cum voluptate intuebitur , mecumq «it cu ad- mirabitur , hanc ipfam tantopere a Plinio celebratam Laocoontis ffatuam, 'Jifiturcum ru*nas aedium Titi Fefpafiam , tot annis, quod ftupefcas, conferuatam, e 1 giurimisa- nbus extradam, & in his ipfis Hortis cum *Appolltne , tenere, fhopatra, *Ai %>uitu Tao*1 Hadriani Imperatoris Gemo , Nili scTyberis fluuijs, alijsq. rara? artis, & puli «oontis ar- tudinis antiquillimis ftatuis collocatam . Non poilis quodammodo h ff^Ci°fcul' m*s temperare, dum videas Troianum hunc Laocoontem Neptuni Sacerdotci preffi. eX* Crymante vultu , gemebundo ore , nitente, led necquicquam proficiente poris motu , & brachiorum flexu, infontium filiorum adolefcentium, drac bus implexorum , & opem fruftra implorantium , cruciatibus fubueniri nantem . Sed oper^pretium cft artificiofillimos & elegantiflimos Ftrgilij fus 1. Aneidos , de miferabili hoc cafu huc tranferibere , non tam vc famo mam hanc Faticanam ftacuam celebremus , quam vt fcopum huflc noft ' i Artificio- sus a Vir» comprobemus . cilio de- (ccipti „ Hic aliud maius mi feris multoq. tremendum Cbijcitur magis , atque improuida peSlora turbati ^ Laocoon duSlus Neptuni forte facerdos , Solenneis taurum ingentem maSlabatad aras . Huc autem gemiui d Tenedo tran-qmlla per alta (H orrejeo referens) immenfis orbibus angues , Incumbunt pelago , panterq* ad lictor a tendunt „ VeUe IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. PeBora quorum inter fluBus arreBa , iubaq. Sanguinea exupcrant ittas atroq. rveneno . (fl amores fimul horrendos ad fidera tollit : Quales mugitus, fugit cum Jaucius aram T aurus , (fff incertam excujfit ceruice ficurim . At gemini lapfu delubra ad fiumma dracones Effugiunt, fizuaq petunt Tritonidos arcem , Sub pedibus q. Dea, clypeiq. fub orbe teguntur f lamwis non ignore Seruium ad huncipfiim locum commentando dixifle j es aquarum funt j ferpentes terrarum : ^Dracones templorum . Hoc tamen hic meobferualTe poetam , qui eofdem omnino ferpentes his diucriis nomi- s vocauit, iam apertiffimum euafit . neca etiam Dracones vocat ferpentes quofdam , qui minime immenfi illi quos antiqui hoc nomine quafi proprio infignierunt, cum dicat hos adeo fuefcere,vt in menfis inter pocula & (inus obrepant, atq j id libro quidem.. Ira, quando hominis iracundiam his verbis increpat » Illud ante omnia co- Quid hic fadam effe gr execrabilem ipcra vifuntur , prioribi tamen illis duobus maioribus , fub pelle & facculo veneni pleno , latitan exceptis. Quare venenum nullum, etiamfi mordeant, imprimunt, i •vipera fubindeex primis dentibus infundunt . Hos igitur a Seneca denotari ferpentes , fub nomine Draconum exiftim cet Dracones minime fint. Verum tam Seneca , quam Plinius & Virgdiu i j Mthor1*? r*c0 vocabulo,quam fpecifico vti maluerunt, &quemuis etiam ferpen Seneca no- Draconum titulo honorare voluerunt . Diu hxfi , quodnam latinum , rria conum no- tifsimis his Serpentibus , nomen tribuerem . Non inueni aptiorem quam vTcktur ip- appellationem : Interea non fum nefeius , etiam Anguem omne genus jatinurtLj11 pentum veteribus ligni ficare . Superfluum iudico , hoc loci id pluribus der .Anguis co lirare. Eft tamen Anguis etiam fpecificum,&; quidem terreftris Serpentis no petere’ Quamuis vt paulo ante fcripfi , Seruio placuerit magis , eAngues ejfe aqu Anguis no- proprios , Veluti Serpentes fint terrarum, Dracones templorum, quod non morai uocunfeil. Plinius mihi teftis fiz , lib. 2, 9. cap.4. qui Anguem proprie & fpeciflce , Serpi illum 5 AEfculapio lucrum determinauit . 'Neque Anguis venenatus eft, inqui per mtnfem Luna infligat us . Sed prode (l <* viuus comprehenfus , $ m aqua contuj foueatur ita morfus . fuin Qj meffe ei remedia multa creduntur , ftf ideo ALfcuLf AEfcuiapij catur . Democritus quidem monflra ex his conficit , Anguem qui fe in natum eorur/. tulerat, in quo ipfum numen ejje conflabat, deportauere , eoq. in Infulam Tyberis eg eodem loco f edes AEfculapio conf it uta efl. Ha ic exavftiiis adhuc , & elegantius mana eloquentia lua Galerius Maximus lib. i . cap.4.annotauit, huneq. eunt Serpentem , etiam Anguem appellauit . Quamuis Macrobius X\b. Saturnaliorum 1 . cnp.10. Draconem potius quam guem vocet Serpentem illum, qui AEfculapio appingitur , & pro iu!o coli lapu Serpe quemq in valle Pelethronia , qure fita eft ad Pelij montis radicem, Deus ille < Suconem c-alTc dicitur . Cum igitur Macrobius , longa fari dotflaq. oratione oftendi appeUa.t . omncs deos Gentilium, referri ad vnicum Solem , d de c Apolline, Libero t ic IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. $©5 iccbo , de M me > & Mercurio, argumentis euincentibus probe deduxiflet , Hlc vuk fmUpio id ipfum probare conatur . Hinc ejl , ait, quod ftmulachris JEfculapij ■yitis Draco fiibiungitur: quod hi ad Solii naturam Lunaq. referuntur, & quia pr<&- §vanos adf haefidera ) 'vt humana corpora noelut infirmitatis pelle depofita , ad pn fimum fem . eant ^vigorem : n>l reuirefemt Dracones per annos fwgulos , pelle feneSiutis exu - p ter ea (§p ad ipfum Solem fpecies Draconis refertur , quia Sol femper Velut a quo - ma deprejfonis fenecia , in altitudinem fuam , <~vt in robur reuertitur iuuentutis . raterea quod Draco Solem imitetur , quod is acutifsime omnia peruideat , ^Dracoob cdium, adytorum , graculorum, tliefauromm , &c puto ego hortorum ob . tiem quan- feridum , cuftodiam Draconibus aflignari . S S- n autem non efle obfcurum opio^ASfculapium eundem Apollinem, Minem >ropterea (olummodo , quod ex hoc ille natus dicatur , fed quod etianu curitfeu- apio diuinationis ius adiungatur . Nec mirum id efle , cum diuinationis Idem 'cum idicina: confociata fint difciplinae , vt etiam ex magni Hippocratis prace- APolline> Medicusic ire teneatur , Medicus u funt , quee. fueram , qua mox r ventura fequantur , in morbis inquam praefa- j|aIbeeL pr0® lis, dignoicendis, & perfanandis ... Hinc JEfiulapius aeque, atque zA polio , Uldens* icinainuentor perhibetur v ! fcuUpium autem diuinationibns non minus, & vaticinijs prafuifle , atque ^fcuia- linem, feiliuifiimus no,s docet apud Lucianum Dialogus, qui tauerat,vt &os per holce aperire , claudere , linguam exerere bifulcarru atramq. «04 ALIA ANIMALIA N0Vv£ HISP. NARD. ANT. RECCHI Quomodo atramq* illi valeret . Imo adaptata ori fiftula , per hanc aliquando vt a c ficula- vox ederetur, procurabat . ne aaferC Poflea Ouum anferinum excauatum , & in hoc recentifsimum Serpentis tus ? ' concludens , occlufumq. ad non ita dudum excauata templi fundament Ac quadam fepelijc . Mane furibundo fimilis , & veluti a Cybele Deorui tre afflatus , nudufq. eo concurrit , & totam ciuitatem permouit , dixit concione 3 yEefculapium Deum, fuo aduentu ciuitatem illam beaturum . re poftulans phialam, vna cum aqua lutoq^ pifcando ouum illud haufit, i Deum fuum condiderat : quo rupto Serpentulum populo viuum offendit, tis fuis eundem obuolutum . Omnes alta tum Deum voce confalutantcs cem illam, ac terq. quaterq. beatam ciuitatem diAitarunt . Hic iterum iocose Lucianus , Aefiulapium bis natum dixit , cum femeldu ndfcantur homines . At q. non ex coronide per touem , id e fi cornicula ( nam id nomen fertur ) neq . ex cornice, ierunt ex anfere progenitum . ft quid multis Prcfiigiz ciuitas intra paucos dies aduenis efTetpieniftima, Alexander PeRaum fuun m UAefcu- £onem>c\u i neximus , pulcherrimufq. erat , totum collo circumdedit , ca lapij . foras folum prominere linens , fub alis caput cicuris beftia? obditum reo bat , Linteaceum vero illud, humanoq. fimile fa Aitium Draconis caput , in amiAus parte dexterrime contextum oftendebat . Nec fucus a popule nito , tumultuanteq-, in loco non fatis capaci , nec admodum lucido, faci maduertebatur . StupefaAi autem inde omnes magis fuerunt , quod vid tam pufillum S erpentulum , pauculos intra dies , in tam immanis magnitu tra Aabilem , placidum ac manfuetum Serpentem creuifTe . Hac arte p giator , effeAus eft uates eAefculapij , ( qui Deus Glycon ab eo vocabatur) ta omnium excepit , & pro Glycone fuo , fecreto hunc in adytis confulerc i lans , refponfa tulit fraude vtens mirabili , qua obfignatas chartulas , in q vota infer ipta offerebantur, aperuit, legit, iterumq. abfq. lacfione vllaobl lucrum u*c • denique merces erat r vnicuiq . refponfo prafituta, inquit Lucianus, nemp «TefpSs c^ma cum °^u • Ne vero exiguum aut pufillum quis hunc quad Epio ered’ cx*^*mct > *lt annos fingulos ad feptuaginta , aut oAuaginta m ^icis. redijfTe , vfqueadeo auidis,& infitiabilibus hominibus, vt finguli fupi cem , aut quindecim rogationes traderent . Haec omnia longiufculo nonnihil fermone protrahere volui, vt tum M Caufa: cur bio fidem facerem, vaticinijs quoq. celebrem olim Aefculapium tum quamo c , a Plinio diAus , Aefadapto facer , etiam Draco vocatus fuerit , < logiorfuc- probare . Lucianus certe, vt laude fumma digniffimus eft:, quod fiAitios Ei eorum fuorum Deos, false rifit, egregie & facete femper perftrinxit,itaculj fcelere non caret, quod Chriflianis, quos hoc in dialogo impios non rarod Noftri Scr- impijfhmus *pk potius, infenfiffimus hoftis fuerit. Apparet ex hoc prsterea cures5& m C*an* ^cripco, Serpentes illos, fiue Dracones PelUos , 7\omanis noftxxs anguibus gnis,& innoxijs,qui vt dixi, hic ( eruoni appellatur, non abfimiles forfitanh m.ries Dra- Nam & noflrae \omau4 femin^ qu$da,hos fa?pe in fi nu, aliqui in leAofoii Aercubpij. F^l,rimi i uam e°rum carnibus, non aliter, ac fi anguilla effent, vefcuntur , reum tamen quid lapcre, mihi atteftati funt, qui aliquoties hes efitarunt , Rccor ne AefcuU pij in fuo Sereno ha- bet» ia FABJU LYNCEI EXPOSITIONE. , 805 vecofdor probe mihi puero in patria mea narratum efle ftepifsime , de fer- inis quibufdam domefHcis, qui cum rufticorum infantibus multoties in s reperti, cum his panem ladti intritum etiam, ex eadem communi patina ederint, nec hos vnquam offenderint, domosq. illas valde reputatas ab in- fortunatas fuiffe , in quibus hi frpenies oberrauerint . Hoc idem ferme, di/erpetes l Glaum Magnum lib. z 1 .cap. 3 o. hic verbis poftea legi : Sunt etiam domefft - regionibu« gentes, Vt penates in Aquilonis extrema plaga reputati , qut laEle roaccino^el oui- pefi^nmr " 'tiriti , cum infantibus jttb teElis ludunt , plerunque in cunis ^vt fidi at fodes ire Videntur : quos Uder e pro piaculo exiflimatur . Sed ht ritus reliquia funt <~ue- n fuperft 'itionum, omnino fufceptd catholica fide mterdiSli . Habet igitur hic pla- s jerpens , nefcio quid cum Aefculapio commune, cum vbique honoretur, >ud barbaros quoque , gentesq. diliitifHmas , velutifacer genius quidam iose, imo fuperilitiose , colatur . quis adhuc plura de Dracone Aefculapij , & huius templo , olim Roma in In- Tyberina , vbi nunc S. SBartholomao atdes facraz funt, condito, fcire percupit, \6t\{s.Vuinthierij nollri Q.Serenum confulat propediem lucem afpedrurum, Vvimhfc- ido Poetae huius, &: Medici vtihffimi prosmium explicat, in quo Serentes , dTdfJco* rarum more , MefcuUpium inuocat his verfibus : T uq. potens artis , reduces qui tradere “vitas Nofli y atque in calum manes reuocare fepultos , Qui colis Aegotum , qui Pergama^qm^ue Epidaurum . Jfhn quondam placidi teclus fub pelle Draconis , T arpeias arces , atque inclita templa petisli , Depellens tetros prafenti numine morbos , Huc ades : & quicquid cupido mihi foepe roganti Firmafii , euntium teneris expone papyris . tenus ex profanis feriptoribus deduximus, Draconis vocem non proprio >er , ftri&o , veroq. fuo figniheatu acceptam venire: fed latiore nonnun Drac<,ct?5 nliberalioreq. fenfu ferpenrem quemlibet denotare . Imo quidlibet, licet res ina/?1* lalhaud iit,quod in gyros (altem , & volumina contorquetur, figmhca- g»at. ic idem JV«£rHib. 3. 1 Naturalium quoettionum. Dracones dicit, vala qujedamL* DchisSe- ermis,6c canales, per quos aqua calefieri (olet, a forma ferpencina ita voci- . Facere [olemus, inquit. Dracones fflf miliaria , & complures formas m quibus 'enui fishdas f ruimus per decliue circumdatas : -vt foepe eundem ignem ambiens ger tantum fluat (fati), quantum cfficundo calori [at efl . Quimmo in Coeli amento, ftellarum congeriem quandam , quod contorti funis inftar , hte uram obtineant , Draconem maiores noilri appellarunt . Legat, cui placet, nij poeticon aflronomicon , reperietq. veteres feriptum reliquide: Draconem : cadeftem, inter duos Arftos collocatu , aurea mala HeSferidum cuftodijlle, 1 Hercule intcrfeCbum,a Junone inter fidera collocatum. Ab ali js vero confi |aesmdarapj°' 1 ita fuiffe, hunc Draconem d gigantibus Mmeruoe obi e Sium efle , cum hac eos op carunt . iret , UMintruam & efficacia emolliret, hsc fa&a & feripta legimus . Dixit Di genence ad Moyfen & Aaron ; Cum dixerit njobts Tharao , oflendite Jigna ; dices ad / vir?4 Aa- E ohe Vtrgam tuam (Jp proijce eam coram Pharaone^ ac certetur in coluerunt , j Ateoyfei Aaron ad Pharaoncm Jecerunt ficut praceperat Dominus ’ 7 fencem. Jaron virgam coram Pharaone & /eruis eius, qua ^ver/a efl / n colubrum. Vocau tem Pharao faptentes maleficos , ficerunt etiam tpfi per incantationes Alg & arcana quadam /militer . Protecertmtq. fngult •virgas /nas qua ver/e ft Dracones . Et deuoramt virga Aaron virgas eorum . lGannes 'Zufltmtnmw Medicus Hi Janus vr doftiffimus, ita facraruml; rum P*rici(6mus,lib.4.*de^/^w Sa&« Scriptura , boc modo procedentia scriptui ba explicat. Virgam Aaron, in verum Colubrum conuerfam fuiffe , Colubm piicet. quam, ii c proprie cuccum,poitea in veram virgam,vel numeralem vna,ve cie vnam redijfie. Virgas vero maleficorum, in Dracones fpecince quidem \ tos tales,apparentes tamen, mentitos atque fictitios commutatas fuiffe. Pri rea iacrum textum habere , quod malefici illi , per incantationes fecerint hteri quafi dicere velst, non vere ac realicer , fed fimilitudine quadam ab Dracones produdfos , (''quod in Colubro re ipfa, Dei opera tamen, Aaron prS' * ' 4 , ( Draco IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 807 ones>no aci legirimos Dracones referedos efTe,fed pro comuni ferpentis gene - cepeos fuiffc . Qualis aute is ferpens fuerit, hoc ignorare me libenter [aceor. dtibro idem dicendam ludico, vocem huius quoque ede larg.e, 6c genericie ddf'cc™ iHcationis,vt mox demoltrabimus. Videtur ecia ad licera (aera Pagina pro lubro. polle, eiufie fpeciei ferpmtes illos fuiffc, cjuos magim medium produxeruc, Maleficje< illo, quem Aaron Pharaom commutationis gratia ex commucaca (ua virga racos videamus. Qui enim Latinis Draco, is C racu }?iwdta[k K' ei” lone'Gnmmts Drach, eodem ferme (ono, & ethymologia vocitatur. At in veteres de re ipfa non ita facile conucniunt .eAriflotdes lib. c> .cap.i. de Hili a -fioteiis l,cum Dracone, fuper omnia terra ani m an - fi quando q. fuper aerem fertur ipfum concitando ac "vehementer impellendo . Item ntia. Inabyfjis terr rveL membranis volant , omnia bipeda aut apeda , Angues ena ditu falttni [a Aethiopiam tales violare narrantur . Genus pennatum , auem appellamus ; rt admutlc‘ duo genera nomine carent communi - Ex quo loco ego deduco ,*Ar\Hotelem qui Non claret non improbare , ferpentes alatos reperiri, {ed non ftatim ex hoc authore cer AriS hos efte , an pennis hos volare , an cute potius alis intertexta voluerit , Qua cute volare quidem tam apeda, quam bipeda, hoc eft tam ferpentes, quam aues, seque ccnmerit. n js } ac Cllte volare pofte , non inhciattjs eft . Et quamuis Lucanus , penni: magis, quam cute vti,in volatu dixerit , Vos quoque qui ounfiis innoxia numina terris , S erpitis aurato nitidi falgpre Dracones , Pefliferos ardens facit Africa , ducitis altum ? Aera cum pennis . Poetice, & metaphorice tamen ipfum hic loqui voluiffe, facilius crcdidc locutos ce- quam ex rei natura , abutentem pennarum voce , pro cute , Is ipfe enim li jen pocefK {^pheiter huiufmodi ferpentes, volucres, fiue volantes .appellat, cum ibi mi venefica quaedam necyomantia vtens, omnis generis venena pefsima pron ^volucres tuor um vmbris euocandis conquireret , quibus ho s ferpentes quoque addi fimpliciter Voluit ? Huc quicquid foetu genuit fatura fini Siro , Mi(cetur,non (fuma canis, quibus vnda timori eft, %Jifcera non Lyncis , non dira nodus H yana Defuit , d eerui patii ferpenie medulla , Non Arabum Volucer Jerpens ,inuentaq. rubris Lucanus vi detur Dra- conibus pe nas dare. i j 1 J i. Pderice ta- men magis flos ferpe- tes dicir, «'» '-'ftT . ... O t'. Ur/I-V V ’• 21 li r } t ] , cufios pretioja vipera concha • Volares hi Addiderim & hoc ex coniedhira mea , licet phy[iologm,& Liber de natm fCi?uf&eu ruw ’ *tque ipfernet Lucanus , aperte affirment, alatos ferpentes maximos ef Aponus? hos tamen puhllos potius , aut reuera tam immanes minime exiftere , vt . nis^oiarj» phantes aggrediantur & tauros , Idque ex Herodoto Icriptore antiquifsimo c< videntur- gQ ^ & paruos , & cute hos volare memori® fimul prodidit . Ett Arabit Probatm cus , inquit lib, i*ad Butum vrbem fere pofitus , ad quem locum ego me contuli j j rod0CtoHe’ audierim volucres efie ferpentes . Io cum perueni , offa ferpentum affexi , d ty multitudine fupra fidem ad enarrandum ■, quarum acerui erant magni , $ his alij que alij minores , ingenti numero . Efi autem hic locus ybi [fines proiefta iacebant , iujmoai , Ex arctis montibus , exporrigitur in vafiam planitiem, Mgyptia contigui Fertur ex Arabia ferpentes alatos , ineunte flatim vere, m AEgyptum volare , [ed ei mgreffum planitiei occurrentes aues Ibides , non pr^t er mittere, atque ipfos inter imere ob id opus, ibidem magno in honore ab JEgyptijs haberi , Serpentis porro figura, qualu dr arum, alas non pennatas, fed glabras gerit, & ahs veffertihonum valde fimiles • Iden Alia /Tmilis Herodoti JO, FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. %li lemsuthor lib. |.hunc inlenfum , confimjlia fequentibus verbis nobis uic . Atque njiper* per ymuerfumovbem terrarum vifuntur ,* alati c4 fmgulas arbores ,ij dem 'videlicet , qui aduerfm Jigyptum fallo exercitu int. Nec rvllo alio ab arboribus , quam flor acu fumofubmouentur , ymuerfam m (pfeturu ( V* Arabes aiunt ) nift , T* narrabant , [mile quiddam iflis con- ret ei , nouimtos contingere viperis » idq. ( credere debemus ) folerti diuini- prudentia , Nam qua & timido animo Junt , O efculenta^a omnia fcetuofa fecit } Animali* W00 tfu deperirent: contra qua fiuaffi maligna funt, ea yoluit parum efe foe~ , fit 'Vt lepus quem omnia rvenantur fera , 4/f j , homo , ym>x- yfr : /o/tf omnibus befiijs cum graui da e fi', etiam impleatur , (g^ «/mm» fatum in Vtero fcd mali- W# rveflitum , alium nudum , alium tantum non formatum, alium concipit . £na totra? fus quidem talis e fl , olui hic data opera , paululum prolixior effe , in enarrandis hifce Herodoti fuat^r ili cum, vt opinioni meae fidem adftrucrem, tum vc eundem feripto- proiixio», , vera partim, ac partim falfa nobis perfuadere tentafife,manifeftarem. Exi- auit enim hic animalia noxia , viperas pradertim , & alatos ferpentes , dum> jntur , matris fuae yterum erodere , macremq. interficere, & ob id paucu^ ufmcdi beftias inueniri, Neutrum verum cft . Hoc norunt, qui viuento* ^ liia matre vipera , vnico partu plurimas eiedtas ab hac viperulas viderunt , rodori, 1 inter alios F ordinandus Imperatus Neapolitanus a fe obferuatum,olim mi- nfirmauit. raterea libiipfi refragari in hoc Herodotus videtur ; cum alias fcriplerit, % latos ferpentes, magno numero thuriferas arbores obferuare,& fadlo exer- ^ eofdem in ^gyptum tendere, & horum ofifa atque fpinas multitudine fu- tidem ad enatrandum {e confpexifie, quorum acerui magni erant , & his tque alij minores, ingenti numero . erum ipfummet libet Herodotum loquentem audire, quihodicq. plures )res credulos, & commenti huius fui admiratores inuenit. At Ltana, ait, di, [fwum feroci flimumq. animal , [e mei in asita unum parit . ‘Nam t ad pofiremum , Fabulofa 'z'/m relinquatur incolume . 4W* (i Vipera qjp alati tArabu Lci$ & ltaglgmrcntur > ^ ySrf , iso» efiet hominibus r viuendi facu viperae par autem cum libidine agitantur per paria coeunt ,fomina collum maris in e tu narrat, tenda genitura comprehendit , fitbemq. non prius dimittit , deuorauerit . £r , W™3 hoc modo Perit • *<**»ina m/iot luit mafculo poenam , ^ fihj dum a mtra 'vttrum funt , patrem 'vlcifcentes , matricem ambedunt , «Wf . tf/ao 4»^ partum faciunt .feter i fer pent es, qui non funt hominibus permciofi , <>«4 pariunt magnam ndm fotuum excludunt. tAtque n vipera per 'vntuerfum orbem terrarum Juntur , alati ruero ferpentes nufquam alibi , mft in Arabia aut certe non adeo freque, Atque vt in coitu vipera, & huius atque Leana partu, Herodotus turpitei Herodote V[xxsQ[\^r\ leporis facunditate 3 cum rei natura & Arittotclis famoredo( Sf & na re(5lc confenflc* Hic enil» hb.6xap.33.de Hift.animal, «**>/? ™ Plinium «de a,lt 5 Vt exP°Hm > retro enim Vrinam reddunt . Coeunt (djr pariunt quoque tem\ ufcx’ Aumn rr,f„n ^ r ,- ^r f L 7 . < jii l '■ le oru fac» J r ■ • vv.»r>» ^ iwni ijvouijvtc icv.j cunditati. dumq. -utero ferunt , fuperfoetant , fmgulis menfbus generant . Sed foetus edum rumuerfos, interpofitis enim diebus , r« tulerit y peragunt partionem . f m lac priufquam pariat , 4 continuo repetit coitum , ^ laclans adhuc com fotum . Plinius lib.8xap.jj. huic plane confencanea lcribit, & quod vulgus dieq. pro veriflimo habet, ex ^Archelao adducit, in leporibus nullum /exus dif pucramclain ^ ^ ^horefl, inquit , vtramque Vim fmgulis (.leporibus) tnef quohbet^ie fne rnare aque gignere . 'Benigna circa hoc Naturayinnocua (df efculenta animalia verunqj ie- CU!!^j generauit • Lepus omnium pradi2,c,cnr , cepit, omnesq. accurata icci ionc perquifiuit , lericq. mi conte- IO; FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. gij ite flatus eft , inter hos vis quatuor fc mafculos reperifTe ? reliqui omnes fcc- ri as , & quod mireris, plersq. grauids fuerant . In quibus diflindiffimum Habent di- nen fexum agnouit , fc feminea quidem vala genitalia in feminis , virilia ^ nafculis, in hisq. nerueum penem, bc teflieulos bene luculentos, extraque cor- p1.^ ; , quemadmodum in canibus videntur , propendentes . Addebat frigidi!- minae, io anni tempore meliores &c habiliores efle . Atque hoc eft , quod Plinius ebat, ef e animal intolerandi rigoris alumnum , cum tamen quia timidiffimum , frigidifTims complexionis quis affirmare ideo potuerit . Ecce vt Natura , irocreandis tot feminis , quas finguls fspius implentur , fecunditati fe ilento & lapido animali, de quo Martialis ; Inter quadrupedes gloria prima Lepus, do ftudere voluit. )e Lupo vero parergon hoc addiderim . AnPlotelem 4. de partibus animatio . Plinium lib. 1 1 . cap. 3 7. egregie deceptos fuifle , dum Lupo vertebrarum^ bilium loco in collo , os integrum , rigens , & perpetuum fubflituerunt. Et t ego ex mera coniedura mea , errorem hunc fupra folio 484. fatis expUr* ErS in coi uerim, & feptem in Lupi collo flexiles, atque vertebratos articulorum nodos Ioha eie’ gnauerim , bos tamen iplos iam nec plures , nec pauciores in ipfamet colli Septe* ique infpedione & fedione vidi , ac deprehendi . Et quid ni hoc fibi quif- ^"rt|bris- n facile imaginari potuiflet? quimecum vnquam, vel vilu vel auditione. -pif. Lupos vbi oues furati fuerint, has arde dentibus arripere, & humeris inijeere confueuifle , id quod abfque vertebrarum flexura fieri haud qua- n poteft , Sic fide carent plurima , vt inquit Plinius, priuj quam faci a aut vifa Et vt Seneca ait, Patet omnibus weritas , nondum eft occupata , qui ante nos fue- non dominip fed duces funt, multum ex illa etiam futuris relisum eft . Neque hoc . cori ftatim veteribus noftris fuerit, fidepreh edatur, aliquado jpfos hallu* quid reii* :os fuifie.Lluifnam fagittarius artis fu a tam peritus e/?,inquic ‘Vemoftbenes,rut querunEo 1 liquando erret d fcopo? Melius equide omnibus,qua fingulis creditur. Et di- it qui inuenit , inuenit qui quarit>quarit qui putat fe ignorare.Vc rum his nollris moribus, quod fua tempeftate etiam tAnUoteles conquerebatur , Quibufdam t efl oper a pretium, videri fapientes , & non effe, quam ejfe,^p non •videri , dnolo te ftudiofe ledor, reliquo , quem ex Lupi quoque jnternarunL, Recesctur Lim anatome haufimus, guftli priuare, hunc igitur accipe, hoc fruere . iU5frn*.tW entriculus plenus rugis interne, & loculis, jn quo tertio a die, poftquam ca- |^entricy’ ;ffec ? Lupus , continebantur folia quercus, tales , furculi arborum, & di- i pugni magnitudine laceras lines, aut canabins tels . reflina in Ipiras conuoluta, ad totius corporis truncum menfurata , ter- imefting. eius longitudinem continebant, tantum abeiE , vt vnicum redumq. hoc, triculo ad podicem ( ut nonnulli credunt ) protenderetur . \ caecum inteflinum veluti fuccemuriatus ventriculus fit , dubitari poteft. certe cum cetera inteftina haberent plicas intus redas, & paucas, inte- m ceecum habuit multas perplexas , velut ipfemet ventriculus , qus con- fc ftrids, plens tamen erant muco , iit ipfe ventriculus . iluula poli inteflinum ccecum , fimilis erat ei, qus in homine , & qus fe lupi 8*4 ALIA ANIMALIA NOVAS HISP. NARD. ANT. RECCHI. lupi pyloro, hoc eft , ruga tantum tranfuerfa , fiue orbicularis, non autem culus, fed qua: ruga, puto, in orbem plicata extendi poterat, & ita obferare. Brochij mu 'Broncbij mufcult deerant in larynge, aderant vero bronchiotyroidei . aderant.00 cremes fer finiftram partem reuoluebantur in mufculos laryr KT on i i r* ei fi ^ •• I f t m fi a x fi ■ fi» fi fi /4 ^ - inter Tyroidem & Cricoidem . n Gargareo feuVuula defuit. Nerui re- currenrcs . Vuula non Iecoris mi Jecur in fex lobos filium, quorum tres plane, & maiores in finiftra parte, ParVn ventriculo iacebant . . ,L \ Lien ^ltn ex*Suus * °blongus , gracilis, accipiebat venas ex ramo fplenico,pei tam longitudinem . r r epiglotti- Du° mUfcnlt Wf!0****". cuidentiffimi, ab offis hyoidis bafi exorti . Vnde p dis. quamuis in homine videatur efle ligamentum membranaceum, velut frer lingua & penis , mufculi tamen vicem fubire,vc rede y efali w contra Gden mufculos erigentes epiglottidis ftatuat. Apophyfis cJpopbyfis flylois coniungebatur cum ode hyoide in bafi. /nnuli tra lAnnuii trache* arteru , fquatnatim & imbricarim fibi committebantur che‘- teruentu membrani, vt ita fofficerent , a naturali litu in alium, multi diii fioni, & amplificationi . r Atque h*c omnia mepraefente V y inthierius obferuauit , &prololitac gentia inter aduerfariafua retulit. r Sed qui lam per Dracones & ferpentinos meatus , a tramite redo diue mus, redeamus in viam fi placet, vt tandem Dracunculum noftrum, cuius er diutius euagati fumus , defcribamus . ' ' r i^r^etUr bb* 1 2: caP* 1 9' 4uam ex Herodoto authoritatem attulirr riimusSc. tabulis potius annumerare. Cinnamomum, ait, f a fiam fabulo fanarrauit ftoSmde nfMMfrntifm Herodotus ,auium nidis , pra/erttm Phoenicis decuti. Item CaL ® n t TCA pa udes Pr°PU£nante ‘Wgvdm diro rvefpertiiionum generi , ahgensa . /erpem bul.s ha- hts commentu augentes rerum pretia. Quamuis haud fciam, voluenrne P hntm a^efpTni- bulof°s aligeros Jerpentes innuere, an hoc inter fabulas folum ponere ouod ftoSatu™ PfnteS ^ cum rvefpertilionibuit [afiam & Cwnamomum.reuera aduerfus horrui a colledione,& fedione tueantur . Ne autem mirum alicui videatur qua uone 'vefferuliones non nifi nodu volantes, has arbores defendunt , ait PU Non cadi hunc fruticem nifi am ante ortum S olis , aut pofi occafum . Theophraftus Garzias ** ca?‘$' rabulis quoque aecenfer, d ferpennbics mortiferis cinnamomum defendi t ESa Hmo llb\x • caP* 1 5' cxadillime C mellam, & quae inter fima cinnamo- ac i a fiam conuenientia , aut difcrepantia fit , deicribir, qui aromata h, latur ?nlJ tocis illis ab Herodoto Plinio affignatis, nunquam natafuifle, apertiiiimis argu™ent.is docet, & vnde antiquorum fabular illa: enat* fuerint, detegit, q ros lerpcn- cum huius loci pon fit examinare, is ipfe adiri poterir'! Inrrrm n, Similes sflt ^ circa Re— v 1 0; F A B R I L Y N C E I E X P O S I T I O N E. ti % deftituimur- In fixta parte defcriptionis IndU Orientalis, & quidem votuerunt, Vt vel aues in aere comprehendere potuerint , hihppus Pigafietta ex Edoardi Lopez^ acroamatis , in Regni Congi deferiptione in Regno habet, fie peritur protere a etiam ibi animal auis magnitudine , firma ruero :onis , alatum emm e fi , tfi caudam habet longam . Caput quoque oblongum dunbus dentium acuti (fimorum ordinibus referto * Carnibus crudis njifhtat . r glabra qua fi fubmridibus fquamis depifla . Gentiles id venerantur pro 'Deo n hodiernum diem magna cura , 0 admiratione educatur d primatibus , qui pvo- vberem ex oblatis prouentum , aliquando id populo adorandum proponunt . pud Ramufium in primo tomo, hxc OdoardusWarbofa annotata reliquit de monte quodam Regnum ^arfinga a Malabaris diuidente , fermo- gnumfia^ inijeret. In hoc monte, ait, funt ferpentes alati 0 volantesy admodum ve- ha&£’ i, de quibus fama fert, quod halitu J, 'uo , fi/ intuitu fiolo interficiant , fi quis r propius accedat , ab arbore in arborem conuolanf _ icolaus de Comitibus Venetus , apud eundem Ramufium inter alios ferpentes Wc apud nci# Malabar , quos ibi notat, hos quoque valde truculentos memorat, aa aro Uidine cubiti, alis vespertilionum , defiptem capitibus proditos ,^vnum-» alterum fecundum corporis longitudinem habentes pofitum. Himaxi- it , fiunt vsnenofi , qui arboribus infiident , nam fiolo etiam anhelitu 0 jfiritu itrficere hominem fiunt fioliti . tertia parte 6Nauigationum di£H Ramufij aperitur, in Regno Palimbotr a inRegn% rpentes , duorum cubitorum longitudine , fi/ cum alis *■ vespertilionum , noEiu hi j-^ocr*?* U , 0* vbi guttulas aliquot ‘-urina emittunt fiuper aliquem, hunc ipfum occidunt. que hadtenus a me produdta , tam iuniorum , quam veterum teftimp- ftoricorum , facile quemuis ( ni fi cui durum circum praecordia ferrum ha> turpi!. Se iducere poterunt , vt credat ,' Naturam Dracones fine Serpentes alatos pro- 'T, 'e , qui hodie varijs in regionibus , calidioribus prscipue conspiciuntur, rum quod nunc propofiturus fum animal, nefeio ecmidem, an fidem cpn-^g*^* i apud quosuis repertarum fuerit, adeo enim a reliquorum modulo,con- one , & forma exorbitat , vt dubitem , ne ad ceterorum protinus mon-fficuiusvai m poeticorum (tabulura , quifpiam id ablegare voluerit. Draconun*- cAft quamuis ratio reclamet , vera negetq. ex” Credere pofie animum, viflus fiateare necefie efl , tamen ita elTe , fi hoc rnecum oculis tuis perluflraueris, manibus palpa- £1 "S" & mente denique ipsa comprehenderis. • ^dcfuT*1 Difficile efl ratione docere , fi/ vincere verbis, non com- A i . i / ■ • ■ . • • prehendat,- r nutamen mn potejt de e ventate dubitari, quoties cum incertis experimenta con~ scius camc- / approbet^ jen - #raeuneu« li Cardin. Barberini accurata_, delineatio. Huius lon» gitudo. Caput & ri&us. Dentes. Habet duo- deciin mo- lares, duo- decim tJi- ci fores & quatuor ca hiuos • i 1 itf ALIA ANIMALIA NOVb£ HISP. NARDi ANT. RECCHI. fentiunt ait Quintilianus., Et pluris , inquit Plautusxjl oculatus teflis njnus quam decem, qui audsunt ,audua d, eunt, spui dident, plani femnt. Hoc eso animal tui permimonc Ampliis. Cardinalis Tlarberini in cuius Pinacotheca ^dipfum oi h?rens,& corio luo tedum integru ferme adferuatur.in gratiam auidifsim turalmm miraculorum krutatoris , graphice prius in tabella exprellum ltamq. iuam magnitudinem repradintans exhibebo.Poftmodum ad vns, pro virili mea delcribam , verumq. ac genuinum, non fidum, non arte co dum fiTchfetab^1^1113^ ' Dcn^UC aci Suoclnam animantium genus refc Dracunculus Monoceros ILL VSTRISS. CARD. BARBERINI. ) SI tottim extendas dimetiarisq. hoc animal , cum capite & cauda , foit mam tibi eius longitudo , &c digitos quatuor tranfuerfos conftituec. [* oblongum & roftratum obtinet, quinimo roltri cufpis mere ed cornea.^ quoque pro beftiae exilitate,iuft& maiorem habet.ln vtraque mandibula vti que dentes tres numerantur molares, fed eminentijs & cufpidibus quifc dam elatis exafperati, feipfos tamen egregie excipientes , vc fimul (umpridi decim exiftant. Sunt & canini in vtraque mandibula bini, terribiles , fed n< exertijfuperiores tamen inferioribus paulo grandiores . Inter hos videre ell alios dentes incilores , & fuperiores quidem longe inferioribus maiores . I hi quidem aequalis prorfus longitudinis , cum duo illi qui vicini linit canu paulo fmt produdiores quatuor alceris medijs, eiufde plane magnitudinis ! incifoYes autem in maxilla inferiore, tam funt exiles , vt vitreis oculis opus ! V beas. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 817 s, fi redle hos di/cernere cupias . Quare microfcopij noftri auxilio vfiis,eof- n numeraui, qui omnes fimul /umpti viginti ocio conftituunt . :oramina, vbi olim oculi fuerunt , magna fatis,8c auriculas adhuc cutaneas, ap/as tamen, acutas & non exiguas con/picere licet . In apice capitis Corni- m , quod mireris, protuberat, extremum ferme indicis digiti articulum lon- a , recuruum , 6c collum verfus reflexum . Hoc pelle fquamofa obducitur, ficoloribus pundlulis venufta,qug cum aliquantulum lacera fit,/ub hac ip/a nea /ubftantia perbelle elucet. Totum caput duos tranfuerfos digitos Ion- ii, & pollicaris craffitiei eft . Ab hoc collum incipit, quod palmi minoris, fi- quatuor digitorum eft longitudine, donec ad primas thoracis vertebras tingat . Craffitiei talis in fui initio, qua? digiti eft indicis , &: pedlus verius, ? pollicis eft . Situs &T pofitura eadem huius colli eft, qua? in auibus , elatum m ha?c beftia illud, & non redla linea exporredltim geftat . rhorax poft collum /equitur, cuius principium dus clauicula? ordiuntur, fi- fexta cofta : neque enim comprehendere potui thoracis regionem pluri- , quam fex coftis & clauiculis,qua? in brutis rariffima? /unt , excepta fimia inaceo , vt ego vidi, circumfcriptam fuifle, videtur enim fterni os inter fexcoftas inter/eptum - An autem /equentes odio ab vtroque latere cofta?, ilagine in medio fui cohteferint , ignoro equidem, vetuftate enim hae quo- imodo collapfa? , nec aliquid, nec nihil omnino tale oftendunt » A thorace 'er in cipit,& caudam verfus odio adhuc coH<& numerantur, vt omnes fimul quatuordecim, pra?ter clauiculas . Venter eft triplo thorace longior, in lio fui duplo latior, ad caudam accedens paulatim anguftatur . Cum cauda uncata appareat, tota eius longitudo ita exadle menfurari haud potuit, exi- m autem quid deeft . Ab vltima tamen cauda incipiendo ,. ^vertebras trl- a vique ad os facrum dinumeraui , quod ad vltimi ventris coftam definit, tiftima? certe funt ifta? vertebra, & a fua carne probe denudata? , itaque ar- ae firmiter connexa? hxrent , ac fi glutine quouis tenaciffimo , aut filo ar- teo, veluti in /celetis meis fadtum eft, compadta? fuiftent,in ipiram quoque anter conuoluta?. A clauiculas femoris offa articulata haerent, duos longa digitos tranfiierfos, us tibia? breuiores paulo & his pedes adhuc breuiores copulantur, Iil# aor digitos, acutis /acis vnguibus armatos fiffi atque diuifi , aqualis ferr angitudinis , &l nulla , quod ego animaduertere potui, membrana conne-1 ]uibus demum quintus accedit digitus pollicis inftar,breuior prioribus ;et, interna parte locatus . ilas gerit ba?c beftiola binas, duos latas digitos, & tribus paulo longiores, Iratas quodammodo, nifi quod cuiu/libet ora?, feu fines in tres cu/pides ar~ im de/inunt,inter quas , femilunares dua? incifiones intercurrunt . Extre- ts principij harum, luprema fui parte, exiles duos exporrigit vnguiculos.In- pars earundem ventri proxima,bene breuior eft fuprema: Inter fepti- 1 autem & odtauam, hoc eft in medio quatuordecim harum co/larunu, ?m annecluntur . Extenfa? vero ha? , oras fuas feu cu/pides extremos noru cum erigunt , fed caudam verfus porrigunt , id quod diligenter hic notari Z z z velim. Oculi . Aures. Cornu i» capite. ColluiB» Thorax. Coftae feS in thorace. Et ofto i» ventre. Venter." Vertebr» In cauda» Odafemo- ris &tibi£. Pedes. Alae Sr qu£ in his dili- genter sue obieruada*' S i § ALIA ANIMALIA NOVVE HISP. NARD. ANT. RECCHI velim, atque hic mos di omnibus, quod ego Teio, veris auibus . Apparet ai has non ex pennis elTe compofitas , verumex mera quadam cute coniiare bus tamen in qualibet alarum nerueis,& fatis robuftis per lonaIpro- ^m^uclurn conleruantur , in quo dum verum Draconem nunquam forfanl ponitur , ptor vidiflet, nedum habuifletjcoa&us fuit falfum, vt iplemet Calceolarius fi tur, nobis proponere ex T{aia pifce , a circumforaneo, ni fi fallor, quodam c cinnatum , de quo haec eius verba habentur ; £Mon(lrofum hoc animal , a fptaandum exhibetur , formam illius virulenttffimi Bafilifci imitari dices , vl fcias , ne quid mendacij hoc nofiro in Nomenclatore reperiatur , ‘Bafilifcum non t nec Draconem ,Jed e/e pifcem maris alumnum , \aiam nimirum lauem } in hanc mam manu artificis fabre faciam, Ariftoteie? Quod fi ex Ariilotele Icilcitatus elfes , an Natura vnquam ferpentem bij JS bi-’ ^crn Pro(iuxilTet ? per omnia tibi lacra, iuraq. hoc nunquam ab ea fa&um, r S?ec.ad' PofTe Hirafletjhic enim,G*v hoc eft auis . i eodem libro cap. z4.au: Caret pedibus omne genus Ser penium TJtpifces. llib. j.hift. animaLxap. 4. Qua autem pedibus carent , inquit, & longo corpore TJt Serpentes , rvt murena , ijs coitus complexu mutuo fiupmanm panium w. Et licet hic ex aliorum fententia Serpentibus alces quoque dare volue- pedes tamen nufquam conceffit . tamnis enim pedes lacertis tribuerit, hos tamen a Serpentibus , quos^- erpetub dixit , feparauit . Itaque z. hift, animal, cap. 1 7. ait : Genus Ser- im omnia fere proxima lacertis , ex terreflri ouiparo genere habere fietbes , fi pe- s demas, longitudinem addas . Et vt demus lacertos etiam ex Serpentum gene- lodammodo effe, quatuor tamen his lemper , veluti & Crocodilis, binos pedes nunquam affignauit. - x eruntamen hic aliquis Ariftotelis fenfum mentemq. explorare merito poE quomodo folam Auem cum Homine bipedem eiTe ftatuerit ? Cum tamem ertilio bipes quoque Et, & auis tamen minime cenfeatur , eft quidem^ eris , fed non auis , hoc eft «>/?. Ariftotelis haec,non mea dodlrrina eit , nim loquitur lib. 1 . hift;. animal, cap. j. Scaligeri verfione; Volucres au- ilia pennis pradita Junt , njt aquila , & accipiter: alia earum loco membranas , es, (gfr Jcarabaus : alia conum habent , r vulpes (fp njeCpertiho , pennatorum ’ genus auis Vocatur , ( opvif.K^etreu ) reliqua duo genera nanum nomen, quo dice- r,non habuere . Vefpertilio igitur cum pennis careat , auis non erit, hoc eit & -bipes tamen eft, quare pulchre de hoc animali hoc eodem loco Sca- : Mirum animal , inquit, bipes , quadrupes , ambulans non pedibus , Troiam mnis , ^videns non luce , cacus in lute, extra lucem luce rvtitur , in luce luce caret , um dentibus , fine rosiro , cum mammis , cum laSle , pullos etiam inter Ttolan- $erit . DfTem & ego ad vefpertilionem , cuius exquifitum feeleton inter alia_» ptum teneo , fymbolam meam conferre , nifl parergon cenferenx. . interim reponendum illis volo , qui arguere poften t ,<-vefpertilionibus pe- nullum vfum eile , cum dixerit contrarium Ariftoteles lib. i.hift.ani- cap. 1. eAnimal quod njolucre tantum fit , <-ut pifeis natatile felummodo edi , ti muimus , nam & qua pennis cuteis Troiam, ingredi pofiunt , Tjnde Ter- '■ etiam pedes fiunt, & Tsitulus marinus pedes habet minutos . Pedes igitur ve- ilioni ad ingrediendum conceffit Philofephus . Verum de aue CParadyfia apes eile, & femper volare creditur, de qua nofter hoc libro audior etiam, orte in fecundo tomo difputabimlis . unc ad Dracunculum redeamus . Hunc igitur bipedem effe cum con- hominem autem dicere nefas fit , & auis effe nequeat , quod pennis non ffitus, & a Serpentum numero, quia binos pedes habet, excludatur, Tje- }ionem vt facias , ex Ariftotelis decretis , lolum reftat. Atqui T>efy ertilio ma habet , quas Dracunculo minime competunt , Sc vt alia taceam^ fola reclamat , quae in hoc eft fquainofa , & glabra,in Ticfiertilione pilo- Z z 2 z fa,& Ex Arifto- telis mente Draco no- fter effet potius auis quam fer- pens. Serpentes vbiq; ape des no pe datos, mi nime bipe des Arifto teles ftatuit Vefperti- lio an auis fit. Vefpertilio mirum ani= mal» De velper-i tilione etia rari aliquid author af, ferre pof- iec. Vefperti— liopedibus fuis vtitur . An dentur aues ape-- des? Nefcitur ferme ad quod ani--» maliii ge- nus nofter Dracuncu- lus fit re- ducendus Sip ALIA ANIMALIA NOVAI HISP. NARD. ANT. RECCHI fa, & vitlofa, qualis ferme in muribus ede folet , f,c vndique funt an & duobus qmdem folis pedibus ingredientes , non t SE vlfos hnile.Humfmodt 2 Oracone* memorabilis ille pirata, qui vniuerfum n mm nrKp rirrnimf Slr m __ • r • ^ fus Anfto, , „ ■ . • . . pi^ca, q ui vniuerlum t reiis decre- orbe circumit, & in vaftiflimo Oceano, infinitas propemodum naue a- porauic, boceftjprsdam immenfam,opimamq, domu reduxit, Draco , inqi ■ llre Anoltcu.t .in /primrl-i intipric _//• ~ i Draco An- _ . r wpuurtiuij. uuumrequxit, uraco, inq &£, lfte fteunda itineris fui parte g alluo idiomate Pari/ij, excufa.p; '°9' C]llfld°,de C°HP loSultur> hxc habet . ibidem conciduntur etia, maria naui? mantes a titudine Anetis qua alat* funt. quemadmodum Dracones. Caudam habi ^ roflrum oblongum , pluresq. dentium ordines. Vefcuntur crudis carnibus duosa tl pedes habent . Pellis efl illis rubra, rvtndibm & uruleis maculis confler Ja. lifdem bw cernuntur ibidem chamaleontes . Fuit autem hic Draconi An«lo Termo de Se tibus,viperis,& huiufmodi venenofis ac nocentibus beftijs . Inuenio hasc praeterea in decima dclcriptionis America parte, & illa quid uigatione,quam prima in Pariam Amemus He futim Florentinus tentauit , America, glonem hanc a luo nomine ficut hodieq. remanet, Amabam appellauit &S Wulum ****** °fendlt Pft^om operam dantem , e* complures ibi cafas Hi ia oTaco. conf*erunt >racunculi imaginem proximius acceder quam ad aliarum yllam a nobis ex alijs authoribus, excepto Herodoto. latarum., . r >MUmneTa Confimile prorfus figura Ambrofius Pareus lib. t . depinxit. Verfim quid l poUn1rpro'* CMa ^H^vndeveniacmo docuit, fola illa qux Plinius habet, attulit, qux a. no(iroUD?a ^ f m ^ enim de Dracuculo noftro ne soniaujt quide, verum i cone nihil gnos lerpetes quofda,vt fupra memini, Draconum nomine afficere voluit.At fcabet. Pareus alm majorem tricornem, monopodem hunc, aut multipide dicas, h IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 8ls Si vno verbo monflrofam potius quam naturalem betliam . Hi ambo Dra * Dracones •jab alijs omnibus animalium fcriptoribus , quos ego vidi, vt delineamur, fci.^rfs minime explicantur, vc probabile valde fit, vnum fcriptorem ab altero hos bus ^dem tuos accepi ile . Quod autem inter noftrum verum & hos difcrimen inter- Srpro- atjpofterius paulo declarabo* - pofIci‘ rardanus tamen hb. y.Subtilit. fe nobis opponit & ferpences alis , ac pe* a£r&nus us priuat . Rationem hanc affignat : quia fic pernices di permcioh maxi- des ferpe- fimul forent, quod "Natura benignitas non permittit . Ea de caufa , ait, nui - mic? adl' auetn e venenojam Natura fecit ,aut fi fecit fiucietue,debile c venenum illt eritjvt Ve- aut non magna , aut diuturna,aut non frequens (gf pufilla , aut in defertis lons habi* t‘ Manifeflum e fi igitur ex fine ipfo,cur Serpentes fine alis pedibus fint. Sed & s huius rationem adduxit,qu6dputauerit nimirum, venenum horum exfic- ducit* te nimia eiTe ficciflima? fubffantia?, quare «equum fuiffe, vt cornua, vngues, ,& pluma? venenoforum carnibus animalium immifceretur, vt hctc ficcio- a efficerentur & nocentiora . Qute Scahger in Exercitationibus fiiis aduerfus difputauit , videre poiTunt,quibus otium commodum magis efl: . Ego vero dem Cardanum,vc 1 hoc ipio in lcco,no fatis fibi confentanea docuiffe mihi contTS uadeo, quando adhuc venenofiores Serpentes illos, quibus vngues 8c cornua iuis. de*“ 1 carnibus immixta fuerunt, fed extremitatibus eoru adnata,fcripferit: Ser - c«? °* *vero , ait , quicunque etiam <~vel in cauda f ungulam vel in fronte cornu habent , odice ficci funt,atque ideo perniciofiffimi .'Vt igitur Serpentes veneno praditt effint, plumis ,crurihus,alijsq. carere debuerunt parum etiam bibere his r.ecefje fmty & :uli ruberent. H ac de eat* fit nultt ferme pifces veneno fi: quod fi fint ficoffima parte funtyVt lepores manni fielle , & ffwis ar ane j pifces. Ha?c omnia, & qua? Scahger uerf^car idicitjfub incude ad longu referre, nunc no licet, nec libet, alio id loco fiet. danum* oc folum pro afferendo, confirmando, & a dolis fraudibusq omnibus exi- cardanus do Dracunculo noffro, ex alio Cardam lib.de Rerum varietate nempe, cap.i 9. ,attulifTe,& Cardanum nolentem volentem veritati affenfum pra?bere de mo°bofa- fe,mihi fufficeret,huiufmodi prorfus,vt ego opinor. Dracunculos ab lpfo Pa me fimiles vifos, qualis nolfer eff,iam dudum fuifle. H<^c cocepta ipfius,di61o ia loco, °j?aquePa verba. Sed de Serpentibus alatis ,dum Lutetia efiem,qmd 'viderim apud Gultelmu nfi*s vldlu um referam. H abebat ille quinque tales y quales nunc defer ibam: qui cum omnes di- temporibus habiti effient forma rvero eadem penitus, indicabat non fuifie commenti- \eque enim diuerfi homines ,eadem ad vnguem,(gfr maxime. diuerfis temporibus fin- ojfimt. Erant autem bipedes alis exigms,vt vix "volare poffie crediderim fifaput par - H? Serpentum capiti fi mile : Color lucidus , pluma nulU,nec pilt. Magnitudo eius , "acellebat alios ycuniculi . Prafiitifiet fi confiEh fiutffent, alas tam grandes addere, vt tolare exifitmarenlur ; delatos ex India confiat: Dracones vulgus vocat. Hos ego, n fcripfj,noftro Dracunculo congeneres fuille comjcio, quamuis notas om- [uae in noflrofunt,non exprefTerit Cardanus. Pedes vero Draconibus quoque \cr dedit Exercit. 189. Draconibus autem crura ejfi , (ffi notum e fi, & pueri- scaliger l^>inquit,'P/ Serpentes Veneno pr adiit effient, cportuijje eos carere cruribus propte- q^n/To lfs. plumis parum bibere . mbuscoil- uemo pratterea in Gefnerianis notis fequentia verba ex 'Brodai Mifiellan. Cedk 2 z z 5 lib. 3 . 51 ALIA ANIMALIA NOVvEHISP. NARD. ANT. RECCHI Rydius lib. ; .cap. i . E fe porro Serpe‘es qttofda mebramceu pinnk alaru inftar vtetites rr.e *<£m ?n fndl,ur : rod nofia ** 'fi compertum esi. Dela;*, enim ,§l ad F ramicum furti efferet l°rum DfMi ?'***"“ > aPud SmOonts d rufhto, , cum ,n eum mactare, £oc°r',c(li- 'ff* ' hmC mU t> e'Hd'“ M» homines Je vtdij» nobih tlffeui funt . moniu „.bant autem ex tranfmterinis regionibus , vento pttljum , ineam ptomnciam emi' oX ”*”> GMa eiufmoii carrnt. Hic Jicet pedum nulla 6 at mentio * nim- camcn. Cardam auftoruatem hanc oculatorum reftium opponere , emit* crura torpentibus, etiam alas jpfe iniquo i ure adimere conatus fuera t. Hic bencuolus mihi ledior meusrogandus , ne aut prolixitatem meam enarrandis auchorum di&is accufer, aut in ijs refellendis arrogantiam cu P4“' rei /PJ“rum mm confligium inter fe conferuntur, verifdtem concilia, de fvquitur cognitio, inquit Clemens Alexandrinus . tlt quidem vna via veri’ tia. ied in eam tanquam influuium, alia aliunde fluenta influunt . EtcumSe a“ Senecs Me,° ’ ^ P°^er‘us > *10c reScro • We» me unquam manctpaui , mitius nomen & C! m. magnorum virorum iudicto credo , dliquid meo vindico, nam illi q, «S> inuetifea, firfin dece/faria , ni, gs cc„'. . Multum iliis temporis, verborum cauillano eripuit, Or J litor, da. disputationes , que acumen irritum exercent . N, olimus nodos , (efr ambio uam ft, catumem verbis alligamus, deinde diffinimus . Quare alio idem loco indigni dus, m has querelas erumpit . Pudet me, in re tam fena fer.es ludimus . Mm Mae», mus autem cafeum. rodit, Putonmc me tflud non pofle [oluere, quod mu iga finientia periculum imminet ? quod incommodum} fine dubio verendum eft quando m mufcipula fyBabas capiam, aut ne quando , fi neoli oeistier fuero, ea, liber comedat . N,fl forti acutior rfl illa ciilleflio . Mus fyllaba efl , fylLba auten feum non rodit mus ergo cafium non rodit . G pueriles ineptias 1 in hoc fupereilia fu! ximus, in hoc barbam demtfimm, hoc esi, quod triffes docemus &- pallidi Htrc Ifui le rerum naturalium indagator, aurea tibi di<5a fumo. Tempus, cuius ex. nobis relicta efc portio , non inutilibus, & nugacibus verbis , fed & frugf reous impende , &c cum eodem Clem, Alexandrino, nulli re fcftx addicas , Pl Jophiam non Stoicam , mn Platonicam , n0n Epicuream , »*» Ariflotelitam, , fedqutc que ab his fchs repit ditia £> faBa 'videris , hoc totum feleftum 'Ihtlofophiam di hc qua: cum (acris magis liceris congruit, hanc toro animo exofculare . An Dracu- Verum & nos temporis rationem aliquam clueamus , & ad finem tande Tj£. Pro PG rem u 5 0 P° Het . Ad quem priufquam perueniamus, explorare operzp tes^perci, tium tuent, fit ne 'Dracunculus nofter ex Serpentum progenie oriundus ? Ad l quadi tum , fi Arifletelu , 6c Phnij do&rinam {equi velis,negando. fi 'Natur, conlulere malis, affirmando reipondebis . Gornu in primis corneum3 non carneum obftar, ne Serpentem ex horum c Ex Plinio ^^«thorum.e/Te^edas , Quamuis enim Herodotus lib. i. dicat: s4nffoteles autem lib. 2. Hiftor.anim. cap. 1 . Cum de animalibus, qua? cor- ”0CA'r^u® 1 gerunt, feimonem inftitueret , Serpentum minime recordatur r E tbifulca iem fila facit , njt plurimum cornigera . Oryx ipfi quoque cum fit, non tur. ornis tamen , fed vnicornis exiftit, Et Aftnus hdicus , fitipes non bifulcus, ,oceros eft . Hoc eodem porro capite cum Plinio probe congruit , fu* autem uta funt , eadem omnino quadrupeda efie certum efl , ait , nifi quid pertranflatio- \ cornu habere dicatur : quemadmodum Mgypti) de ColubrisThebanis perhibenti fi aliquid illis nytluti rvefligium cornu extuberet. In nokro vero bipede Ora- culo, non quadrupede, Corniculum non per metaphoram & ttanftadqnerru, realem edendam , atque exiftentiam, non molle, ac tenerum, (ed durum & um prominet . Quin & roflri cuffis merum quoddam cornu exiftit . Et d mireris plane, ac praster Aristotelis dodrinam accidilTe dicas, animal hoc :rum fuperioribus inciforijs dentibus, cum jure carere debuiflet, quia cor- rum eft, hoc tantum abeft vt ita fit, vt hos etiam inferioribus compiribts &c correfpondentibus, triplo maiores audiores atque longiores obtinuerit. : iplo enim, & libro & capite Philo fiphus: Sunt aha ntjtrimque dentata > inquit, ^ °c^sAj’ altero dentiunt ordine carent . Glu&enim cornua gerunt , b*c non dentata vtnmque creta cor- , quippe quneS ^ esletia contra ^verbum Grxcum, nam K .fX^i„T„ interpretamur demes finm t aBaur Sed amb° hi Auiu^ni« Niphu, Lim i CafarScahger , a Plinio hoc ipfam difeere iam olim potueruntfou lT, , 37. Venuum, na genera, *h, ferrati, , aut continui, au, exen, . Serrati, 2 coeuntes ne contrario occurfu atterantur Serpentibus Ptfcbus Z1S 7 nb. apponam, &eoldem Leoninos dentes hic denuo «petam de7no“ enumerem* remitto te ad operis huius mei Dapina, nninopr/ f ^ * atc^1 Formpfa apparet Sfecies , pulchro illius ore , Triplice confjmui Je produnt ordine dentes s Magna fub exigua fcintillant lumina fronte , n ,,, TtnPlaq.Jelie tegunt mirum palearia mentum. rti | *d dc na“. llUIUS>de aur'l>m, collo, peaorejofhswn, re dicam> R,nu. l..:', i ftiok pro exiguitate maximus eft , vt fi verum ef> „„„] r r “ hu,c 1 lum grandem habent animalia, laniatu J c tncc lTn ^ cem, ^acJaniatoremdicasneceire habeas. Et quam^hau” n^T bus plunm.S>adeo ^Draconibus fupra a me traditis, apertiffima 0 « e^ quoque. integros deuorare valeant : Solinus tamen cap. 3 *. “ris DrZZZ ! qaT3T magn°S’ fctJUcntib“ verbis attribuit ! Porri ZrTorZnib 7Zl]tl7VniZc deh,JtCT PaUU'P‘r ** & trahunt ftru ?ms%mJZL£ZPZ '"»> /Ecaudis habent, *, Lbi Hoc^eftdkh» lut excecoZh Sdauncu*> inquit , omn, bus an, malduntaxat senerm ru : Hac cauJnlZZbm laZ^^Z *“ “'“‘S™* ^lau,mus,['r*ter caruUgmea zsr dtlpkinum,qut wrZ^£rJi. ss rtr ■ * V cauerme tantum ad audimm ' Z 7, Serpentibus , fc.lic, Quum . Harc Plmm more luo lolito,ex Anlioule compi lauit. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE, 8ij> it, qui & ipfe merito eft audiendus »Lib. rf cap.ii. hift, animal. Porum qm Cum obtinent audiendi* alijs aurieuU funt , alijs defunt , meamq. patent ipfiaudien- rvt ijs qux penna ,aut cortice , fquamdue integuntur , At ea qua animal generant om- £**c™q* auriculas habent , excepto rvitulo marino , e> delphino , reliquis ita cetarijs , Vi- auriculas i$ ergo marinus continet manifesios, qua audit : at delphinus audit quidem, jed nui - ^naiha' auernis , «v/Vm» prae flent aurium . Aft Dracunculus nofter, tantum abeft, vt >entum more auriculis careat , vt Apuleianis etiam ferme pares gerat , &c rigat . Vituli marini cum vterque fcriptor hic meminerit/de hoc quid mihi com- Vitulus ma :um fit , fimui apponam • Nudius tertius cum Principe noftro Capo , hunc JSgnw ab Lim in clathris ligneis prograndem, decem circiter pedes longum,hic Roma tn mimus, extra aquam (nifi quod eadem fubinde perfundatur,) vitra men- luosconferuatum, in mari 'Neapolitano captum, & huc perlatum . Eli au- hic quartus , quem a triginta annis in VRBE vidi, & priorum omnium.* umus : &c is ipfe plane, quem Rondeletius lib. 6. cap,6. priori loco defcribit, >ofteriorisq, differentiam ( qui maris Oceani eft ) maris Mediterranei inco- facit • Hunc Princeps diligenter depingi curauit, cuius in fecundo noftro to- Deo faucnte, mentio fiet , Quod hic innuam, aliud non habeo, nifi nos om- miratos maxime i\i\C[Q%c\xm auricularum nulla, imo cauernarum, & forami- lisarens11 a vix vlla veftigia apparerent, per quas vox intimius penetrare potuiffet* c tam exadte tamen heri & magiflri fui vocem audijffe , & tam prompte ad : obedijfte,vt quoties illum Cola , cola vocitaret, hoc nomine audito,confe- toto contorto ad hunc corpore, perrexerit Grocis a boatu ,quem_* , V irgilio Phoca , alijs fere omnibus yitulus marinus appellatur . Hunc pra> e boatum edit , cum ipfi efca fua, hoc eft, pifces monftrantur, quorum tri- a & plures librae vix lingulis, ei diebus fufficerent, Qui hunc circumferunt, Dpulo monftrant, Lupum & Draconem marinum , quam Vitulum, appellaro fuus voca* unt . Draconem quidem, licet cum hoc ftmilitudinis nihil habeat , vt noui- & lcu0pnue™ pretia addant. Lupum autem, vt Rondeletius quoque refert, quia inferior marinum, illa lupinam refert , Vitulum vero, cum ob boatum, tum quia naribus eft vocetur. dis terreftribus afhnis,& vt ego iudico, capite ipifis quoque non valde difli- s,ft auriculas haberet ; reliqua non perfequor * )uis, autem verus fit Draco & Dracunculus marinus , ego quoque eo inclino, Q Pis & eiie Serpentem mannum ,. qui Groce tpt $***'*■*/•«- appellatur, quem errorem marimw ai ex Plinio, haurire potuerunt : non efte Hippocampum , quem pro Dracone tthiol.us nobis fubftituit : non T rachurum , quem louius de Pifcibus Romanis is, nobis perfuadere conatur verum efte illum, qui A/>*W Gracis antiquis, ntioribus vero Dracena, Romanis noftris hodie Tragjna , Latinis & Draco ma- r &: Araneus nuncupatur. In harum mare controuerfiaru, plenis nunc velis dare mihi non eft animus,adeat fuadeo,fi quis his ftudijs capitur, vt verita- nancifcatur, i o. capMflanim.aquat.,, Hippolyti Saluiani Medici olim Romani safibif1 ri, quod incomparabile opus, itaingenij fui fcecunditate, atque figura- ore excufarum venuftate illuftrauit, vt palma, qui in hoc ftadio cucurre- bus enco» :,curfuriq, funt, proripuerit facile omnibus., Eoq. magis egregius ipfiusmiun,‘ cona- Sid ALIA ANIMALIA NOVjE HISP. NATtD. ANT. RECCHI conatus eft laudandus, quod difpendiofum quidem , aft vtiliffimnm hoc c a magnis etiam Principibus ipfi inuidendum, led imitandum tamen , prot lumptlbus.adiutrice induftrioru artificii manu, domi fu te edolauic, veluti fi i pfi as Gafpar Saluimus adhuc in viuis, & illis qui amoenioribus Mufis d . ditantur omnibus chariffimus,mihiq. amicifsimus, nuper nobis eft contefta LcoTaco Dc Collo Dracunculi noftri, quid aliud dicam? quam quod fupra quoque i ,ltlaui> hoce furfum c^tum , non autem retfta linea antrorfum pro ferpcre re- dum auem lultius longe ^mulari , cjuam Serpentem . r Nec coLr De collis nec habe. Arihoteles lib- -j.hift.anirnal.cap.i 7. Serpentibus, air, < cCi Draco- totidem, quot dies menfem integrum complent : fingulis enim tricena : In vtrouis aut fliunr. - Draconis noftri latere, quatuordecim tofi as muenio , quibus fi duas addas c/, culas, baoebis tricenarium numerum, eritigitur ferpens . Bene habet tamen exiftimo ego, Arillotelem in quouis latere voluifle tot collas , quo't t lunc inmenfe, atque fic omnes fexaginta eflent. Hoc ex capite i j. lib. i fc anim.eruo . Derfum.pone pcBus el 7 , cuius partes JcapuU , fpma, infraq. e reo, 'ventris, lumbi balentur, communes autem partis [apertoris , inferiorisq. coflacio nam de homnikus gemis turdulorum (Scaliger legit lygmorum , enim Ari feles habet, alij Ligurum) quos feptems coslts ferum creari , nullius idonei authonste rnonio conflat . Recenfet igitur Arillot. non vtrorumque, fed fingulorum r tum luterum co,,as, quomodo enim omnes hominis colite octons lalti edent ? 'Probe Ariftotele Plinius imitatus eftlib.r i.cap.j v .Tetius ,m, hoc ef offixu gunt coiias)pracordijj (gf vitalibus natur a circundedit , at Ventri quem nece jfe erat cref iere, ademit, nulli ampmdum circa o ventrem cjjd: Petius hcmini tantum latum, r quis carinatum, volucribus magis, (tf mter eas. aquaticis maxime. Cotta homini tant colon*, /itibus dcn*, cornigeris tredccim , fcrpemibus triginta . Dalecampius ad hu locum hoc optime animaduertit. Lego vero coti* homini tantum duodena, : jone jupenores (qua: excufano in Ariftotele. forfan quoque locum habebit) oc r.as tantum intellegat Veras, (gf legitimas, non adnumeratis qualuor Burijs . r" ^0^ co- Verum, & aha ex hoc Pliniano loco animaduerho fuboritur , cum ait: X} P^cio. anirt)altttm cirf* intrem a/a. Quam legem dudum prius Ariftoteles decreti vcB’rftd- •" r t * - ; vhhhanim.cap.7. his conceptis verbis : Pedius etiam cofiis mpofuume i'f rioreLa aduerf* inter fe coeant, cum reltqu* br cui ores fint , qudmvt facere idt exiiUinc. queant , nullum enim animal tfl , quod circa ventrem os habeat . Paulo aliter h; vertit Scaliger , fed qua: id , quod nos intendimus, non mutant . Aid noftroii animali certiffimum ed, didas vtrimque quatuordecim coHas, nonpetiorisk Ium modo regione corr.prehenfas,fed per ventrem inferiorem quoque difpoficai viqne ad os facrum,vh\ coccyx & cauda incipit, pertingere, & has quidem, v< ra offa, non Jfnas quales inpilcibus lunt, apparere, &: elTe, iole meridiano cli Determina patet. . . pentes po' ^1S tamcn omnibus modo allatis obiedionibns non obdantibus, & hau aio anlmT- clu'cclllam proficientibus , fi quis me ludice, decernendum iubeat, ad quod nanDdi\f.' llam animallum genus Dracunculum reducendum cenfeam ? Ego inter Sei refaeudu. Periles potius, quam vlla alia in ipccie animalium ipfi remanendum iudico. Hoc 1 IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE 8*7 loc enim mihi concedat: aquiffimus le£tor > nullus dubito , tam infigni- Rationes inftruct um membris, tam varijs ornatum organis animal, ex putredine mi- dc* te emergere potuifte , Ex ruerme etiam quod oriatur , vix eft probabile , ex gitur excludatur, aut <-vmum e matre {ua enafcatur oportet . luipara autem vel exanguia funt, vel fanguinem participantia . Illa aut mollia, ntuifioani acea, cruftacea vel linfedta funt; nullum ex his, Draco eft. Sanguinea auterrL. ara vel volant, vel natant, vel incedunt . Volatilia fola aues funt , qua nom. icit, quod alas ad volandum poffideant, fed plumis infuper ac pennis vefti- ecefte habent , horum in Dracunculo nihil eft • 6Naiattlia omnia pifces funt. Serpentes etiam natrices didba, vetum hac omnia pedibus nullis egent , nifi bibiafi nt. Ouipar a terre Uria , vel hoc eft fine pedibus , vt Serpentes , i,vel pedata, q aq. quadrupeda, qua cum Serpentibus plurima communia ha- t,& pleraq, funt amphibia . Sunt tamen ex aquaticis hifce aliqua, qua ouum dem intra fe generant, &; ex hoc pollea foetum viuum edunt, quod & njipe- um paucis quibufdam Serpentibus molitur . nter uiuipara folus rvejftertilto volat, reliqua incedunt omnia. lam autem fii- probauimus ,Dracmculum non effe ruej^ertihonem^ cum cutis obftctjCjua Ser- is eft in Dracone , muris vero eft in njefpertUione . Addo caudam in Dracun - longam, in <-uefbertdionc viuo vix vifibilem,in fceleto tamen, carne probe de- cone hunc 0 r ■ i • 1 effe lerpe- ato , latis conipicuam . tem- am autem quid inde incommodi nafcetur, Edicamus Dracunculum efte^^ 'entem pedatum, adeoq, bipedem &: alatum ? licet Ariftoteles hunc nufquam quod hoc ;rit, auditione nunquam acceperit, & in rerum natura haud effe credidenr, ft°7eiis di ue ideo etiam defcripferit ? At inquies, hoc implicat omnino contradidHo- yelr\n*uJd' i quamdam , fcilicet Serpentem appellari, qui non ferpat, fed volet, atque pe- obietfio. :r,auium inftar ingrediatur . lunc igitur per me licebit, vt lubet, voces, & noua animalis forma, no-RefP°nfio* i,fi placet, nomen affingas, ego non moror. Nam reuera etiam ad Serpen* lotius , quam ad quadrupeda animalia perfebHora , lacerti pertinent, licet ibus qnatuor incedant . Et quid mirabilius eft, quam pijces natare, & volu- fimul elfe ? quod in Milmnofcxo, Hirundine marina, quarum mihivna eftpr^opinio Fimis membraneis alis, & pifcibus illis Indicis , quos Hifpani Holadores ap-“? autho' anc > quotidiana experientia teftatur . Quid fi igitur Dracunculus ferpat, dat,6t volet, fi opus fuerit, an hoc abfurdum exiftimenrus ? Volare autem n, tot praeclaris fcriptorum veterum, ac recentiorum teftimonijs,iam fupra ruximus . Hoc tantum adiungo,qui nobis hunc Draconem depingunt, fole- Rt dif is eredlis id facere, atque vt pinna , 8t ora: extrema non caudam verfus re- ferina po- ant, quemadmodum m’noftro reuera videre eft, fed furfum erigantur, rum in ve- dem delineare . Quod anreipfa inter volandum ita eueniat, an ex pidto- t potius excogitatione hoc orcum duxerit ? anxius valde adhuc hareo . Dracone, duiufmodi Draco alis ita extentis, Sc in altum fublatis, AquiU fubie£tus , ar- gentilitia decorabat PAVLI V. P. O. M* Hunc cum Draconem Scipio pauii v.ar- d. iBurgheJiur PAVLI Nepos , in pradio fuburbano fuo,quod extra Portam Draco- iam amceniffimum,rara q. artis ftatuis, atque pidturis ornatiffimum extru- «em Jubet* xit , SlS ALIA animalia novae hisp. NARD. ANT. RECCHI xh,riridarij eiufdem frontifpicio pnefixi/Tet, lufit in hunc olim Epiuran Do Sf"1; & IT T’ CUm Cardinalls irinus, nunc i r^cone Sum. Pontifex, &c Optimus Princeps VRBANVS VIII. quod ex pluribus £t!£ PocmatIS> immortali glorid digniffimis deprompfi,vtle f T hadfenus pleno poculo propinatum, dulci/simo JpH„ le refocmarem, hic ture (ubijcere debui . e Draco Aereus in Fronte Laureti in ViridJILGBurgh Non fedeo cuSlos , adflo venientibus hoff/es , , ^oa maps hac Domino, quam tibi villa patet . Hic requiem captare licet , pafflmq. vagari , aAeris hic haufiu liberiore frui . Nec ffecies animum turbet metuenda Draconis , Non ego, qua flammis Hydraperempta , cadat . Non ego fum Python, feriant quem tyicula, lauros , pcce m,h> credit Cynthius ipfi fuas . . _ ,Porr,° “ <3U1S ex me lcikitetur,qua; huic Dracunculo fn patria, minue »«, bis pane re Pon coex comedtura quidem , fed probabiliflima, hunc non effe Atnt « "7 ftd quidem WTd beantur. nam,2f Itonius eum, quem fupra adduxi, ait,fe tales in aEgypto vidifle Draa Si dii! ‘T ex Jrdl m illam aduolare narrabant . & -ongruunt ia:c mire cum illis, quas ex Herodoto in hunc fenfum attulir vtcunque Plinius fabulatorem hunc nominet, quo nomine & ipleme ' "°n PaUC“ ‘"Claru« • Quidem, quam Milonius nobis exhi“e ' 11011 °“’ Pr°P£ tamen ad n°tam accedit"” Cur Car. 0X^0^” f°nf,dc™m! PaIam «« . Huius farime & forma; fm dantis hos < °i ’ 'ct‘> quos Catdanusfe Lutetia vidifle meminit, quilicetho inoteos vo Indijs allatos fulpicatus fit, parum refert , folemus etiam nos lmdie plerasc cogmCti OrPbLU & mf Tt aPPdIare’ 1U 6d nomen cogniti Orbis, & | mirabilium rerum plerunq. nobis memoriam refricet. 113 HU7 CX Iong*n vt ex icone iplius patet, noflroeo Wdie. p ne ,& fimilisfucnt, credi etiam fas elf, paruum fmrte , quoniam ex quinq litis. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. gi9 lofiro & TSelloniano, fimilibu.smaximus eorum ad Cuniculi falce, parui ani- s, longitudinem & altitudinem acceffit, quos Cardanus Parifijs obferuaue- loc alia confirmo conie&ura, quoniam Herodotus ait, a/# ejfe 'Veffertihonum j^u°rhn“* dracunculos , qui ex Arabia i n AE^yptum conuolant,&t ibi ab auibus ibidibus feu ex Herodo rno maioribus, vt reor quam Ciconu funt impetuntur, debellantur ac tru- itur, parui igitur hi Dracones fuerint.Roboratur hoc ipfum alia quadam ab rimentis anatomicis defumpta ratione, quas hasc eft: Omnia olla , quae hic ^cu0n(f^ ■ja cernuntur, vetuli, no iuuenculi animalis funt, qute albiffima,duriffima, natura, [fima efie confpicias, cum, fi tenellorum factuum fint, ofia pofi: morte ce- r\e denigrentur , contabefcant, & computrefcant , hoc in alijs animalibus expertus fui. Argumento infuper irrefragabil i, hoc comprobauero , ex \u\ ,qui integri , perfertiffimiq. hic omnes comparent, quod in recentilsi- ullo haudquaquam eueniret . . . ta' fi ita fe habeant, vt ego mihi perfuadeo, non erit hic noder immanium jm filius Draconum, m quorum, vt fupra ex Strabone memini, dorlo & tergo- Non e(t ex s herba: innafcuntur MUamantinus lib.de rept-fac. fiript. lepide proferto de tishifce philofophatur,vult enim Dracontaam 6c Dracunculum herbas, ita_^ num^i r - tas effe.ciuod ex Draconum fubftantia vitam vigorem nancifcantur,con- qu(, nidor- »nc etiam per femen terras immiffum, conceptam ex Dracone virulaginem,nafcuntllr> jrrofiuam fuam acrimoniam, atque colorem luridum, varium, & horren- i, quem Dracontaa fuffis oftendat, ideoq. (enedtam magis Serpentis alicuius Buttafnat^ i, quam plantam repreientare . Huic fimiliter animali deberi, vult, planta, ( Sanguis Draconis vocatur , quod (anguine Draconis cu prius fuerit nutrita, lem poftea colorem auulfa licet, & terras comitfarediuiuum in filijs plan , rubicunda ac floridum imitetur, iterumq. producat. Folijs imo Draconem, naxatur.^ i i, fculptum forma & effigie tenent exorta illa , dtSiu mirabile nimis , norunt Indi g!es Dra, ani a nou£}&/ nos 'vidimus, communiter plantis adueElis , O* i dtb. 7 .cap. bift. In - occident inuffitur.H&c enim planta altijfima* radices immittit , pertingentes intima j»i« '^cul- ti Jeminaria animantis huius , lumbis adnata , per quos feminis dubius decurrunt, fe- 'vt trahere pofjint formatum, prohficum, efficere potens Draconem 'verum , formet q. JJum folijs pnmo : Draconibus inferta ortu accepta 'virtute : feruataq. impoflerum commiffa , loco fruticis , qua nullum alium fr ubium gerunt nvnquam , quam folijs :onem efformdtum ( mirabile fatis ! ) las fi cui rationes philofophicas placent, acceptet eas, fine meo periculo, ego ha* antifper iudicium fafpendo,rt fcepticum ago.Interea non polfum intermic- , quin Nicolai Monardis ipfiffima de Sanguine Draconis , herba nempe ita-. Monanies dlata , & fru&u Draconis effigiem reprefentante, huc verba adducam, quas tusfuem. 1 IBuflamantino non vfquequaque concordant. ic igitur cap. 3 g.frurtum arboris deferibens ,lachrymam illam fundentis qu$ iuis Draconis dicitur : Efl autem , inquit, hic frucius admirandus , namfublata, 'integitur pelle , illico Dracunculus apparet , tanto artificio a natura fabricatus , 'vt^ Yitijjimo aliquo artifice e marmore fculptus videatur: collo oblongo , ore hiante , ffiina eis horrida, cauda oblonga, pedibus con/fiicuis . Abeo fiublu denominationem pro- \ubio fumpfit arbor & eius lachryma , qua ex illa , per incifioncm legitur , quam ex A a a a Car- S}0" ALIA' animalia nowe hisp. nard. -antvrecchi c drthagine Per «ana, feleS, gimam aduehunt, nande Veterum & multorum reter, tnfcttia deprehendetur , qu, quid efetfanguts Draconis, aut cur fic appellaretur , ra,7hr'' 777« ^ 0r>CTCe ,eKUh& >^d>poiff . Ed\ rata , liquor ,Ue effluit , quem fangumem Draconis Uchryma dicunt , ab eo dif) quem fangmnem pane evocant, quod in panes feu mafas iflie caratur, auemjr fnr'n ?fda, ■ Hadcnu sMonardes. Carolus Clufius* nnot,nonem ham aiZ7lUt° HtMUr.Um *%“ fH,f‘ iruBm V"P*m ~ Dra bns. FrucTus Cerafl magnitudine fu, fi , ,fid pelle fublatd, animalis nulla Jedum h?c omnia “ ' fu,t • Verum de hac re innocefcet fortaffe nobis aliquid “o lZ7ZfeCmdeT°rma num, admoilerim^ i interea non putamus przte hsa- adfrairabll‘ 1 huic animali , admirabiliorem plantam Oninipote . dedroncj. anfam prabuerinnisdaudandi DEVM , Natur* D< S«5££ Pro bonltMe *»■ tam admiranda, & vix ab intelled u noZ com CrT’ nob^' ' contemplandae fruenda donare volmt a., , ZZT "“"i0 remedijs,cpix a Draconibus defumuntur, altquid cor i*““' atcuTj' V ^ !u“eff«.»ft'W^lib.i8.cap.4. Draco non habe, Z, rZZ \ 7 mV: ah<5Ui a£rem tamena bombus infici mem Res dubia ' °c a t®n 3 meteora retulerunt,Drrtc»»«, inquam, ignitos atque vc &T ZZ C ^ COndliant'Vt dl«nt « f« natura innofio eff“E rtmat’ Pr° Verb «•**• no nen, quare idem peihfero, ardens facit Africa, inquit. Verum & hxc regula f «JLTaSnss StT pars efiraat’ morfurasis a ; pL°VtC ma?dpetamurU« Pf™ 7““'^ aurem “ Dracmbm remedia,alijs v, "«reni:' nempe iMwrum liSn q“* ^ ^ non ieS‘ ' CaP“‘ ■ uetTrato cum m ‘ 'ubdlcum>.fo»unatam domum facer°e. Oculos huius uore hom n “ ’ u“ ab ^«g.num nodurnarum vidoriz De unes re dere. Cordis piguitudinem conferre iudicioru p “"“■f0"”"'*’' «“•" KlE ^Unc <)uicrm fuPere^ amplius non video, nif, hoc vnicum, vt illis ne & S £ erm §ratlficarer>ciuJi amoenioribus litant aliquid, quod a„Z nsfici'dil rniTauidem^ qn°qUe a de,aatlone afficeret. in medium adduclrem, & mp Oracones ZmVomZt Zt *s . feriberemq. qui erant i Ssr bam vaToXatu’^ a T°”4^ ^d prxlium ferebantur, qui haftis illos ill.£ Jr‘a!lt ^pud , J hiatu, & caudarum voluminibus tremendos. De fimulacris demi ^e,r/C^qUlbUS varll gent|,ium Dij Draconum effigie efformabantur ‘ ":a: Zh7rTfm’ M‘nerttaZCUlatm’ S'rarh’ lanm “%• & quinam nietamorpholi quadam in Dracon* r foleA J ^ qtit vano- > nietamnrnhrsr J j JeraP*s> /anus alijq. & quinam hc S st etiam Drl °fi, quadalr ' dracones mutati falso credebantur. De fai r™ S. Ctlam Dr“ro«e W»r«/» Heffertdum cuflode,ab Ouidio depido, PM„W crfa< %»«?■ '"/«r prafignis,& rvncis d? de A's n» /7 • Dentlbus horrendus ,cu flos erat arboris aure * . Leau^sitidem,p^js,opmis,l corten, is, cltu, nationibus, oraculis, cultu ac vr Authoris excuiacio his im- ari no F AftRI YN OE E,BXP Q S ITIQN R«A tener AtiomhtiSj ab antiquis huic befti* cxhihitis, & fi quae aliafunt,quas ve- m locSrSithdrUrri obSuriora , quando Dracoridm fewdimef uniT' illtjftraro runt £e«sriom > amq. aurem accomodamus,aut necdfarijs crebro negotijs occupamur, ^ Stam felicibus , vt in hacamoenifllma Mu/arum vireta, nifi per diuerticu- poffic binde quardam,& fimrm quafi exipatiari valeamus^p^iuis id maxime it. Quare h^c amicis meis commendo, nonquilmso^ quidem plus fit, £®,c«& Poeta polmffmmsigr ace & latine bene %oms, & antiquita- Ecclefi 'a3icarum ^fecdarkm non paucis gnarus . Lucos pr lterea H olfiemus ^f0fol‘ manus, eiufdem Cafdwalts familiaris, qui praeter linguas Graeam & Lamam > s elegant i Hi me fcribit>>&vtriulquenuncqpu(cula fqb Pf^^^fbet, in Cof- petroP«i* 'raphfa adeo excellit, vt fiBi vix vllum iam parem habeat. Petru/ Paulus Pube-, ^?Rube- ; demum, Antiquitatum in marmore , 6c setbcdmu^cipriymtt^c^i & ipfe Ger* w,cum fratre Philippo libris editis claro, ambo olim I^/difcipuli, digni ip- Cathedra fucceffores effe poterunt . Sed & in hoc quoque rariffimse for-? x Petrus Paulus exemplum eft infigne , quod arte, pingendi, yei Germaniam, mrn, Italiam, Galliam, Angliam & Hiffaniam adeo inclaruerit, vt viginti cir^ r annorum fpatio Antuerpia fibi, vitra ducenta aureorum millia, ex hac ipfa nu- ula fua lucri fecerit . Hunc cum olim 7{oma pleuritide grauiter laborantem, DEI gratiam, fanitati reffituiffera, Gallum mihi depinxit gallinaceum,cui ofahac verba, erudita tamen fubfcripfit t m zuiv/ • • • 1 . - . • " i : ■' ; , ; -i‘l5 .,6 :»{>■ "■.‘UUi >T5I .ij 'i i",, V* A aaa z ju d i Ji iii m aimdmim « ld;?l pu! TE - * » 1 ALIA ANIMALIA NOV4 HISP. NARD. ANT. RECCHI TE MOLI X TEMOLIN ICHCATZin ScardamMexieanus^mcruis, Scarabaus Mc^anusbuornu. IIJIZIK. 'It i’ -* ;• i • * i r i ». rAv*:vr\r^ 5 - -■ - O I ’ o ri? t ^' C V \ :•> !• i ^ X 1 . . 1 j \ i 5 v v I .i,;, y !HTi ' > II "Ju/i ^,.;v . v «i - - ^ 'xt- r 1 J s si X * j> sio;-', - - - - w' * ';-U\ tife . • UJ io. FABRI LYNCEI DESCRIPTIO Y JE & qualia hxc fint animalia, E quis vnquam b*os noftrates domefticps, pratpnfes, ape {ylueftres e; templatus, non amplius in hop dubio h^Etabic. St lunt,& quidem Mexicani, nigricoloris ambo, & quod iconibus album apparere vides, id totum caftanei ad Hu' eundum vergentis coloris ede fcias , quem pedes ) ftrinrikn „ animali pilis refertiffimi probe smulantur pnoribus pedibus diffindi quatuor fcmgmdia[ea digituli verids conlpiau & vnus in medio «dij, calcaris inftar appofitus. Vnicorms eft primus Scara cuius recuruum e capite enatum cornu retro deditur . Ad huius radie, ad capitis Iimul cum reliquo corpore connexionem lufit Natura, triplice guram femicircularem appingens. Alter duo cornu* gerit taurorum m oi rrorumquldcm (a> ra nullis exafperqta, verum interna eoruir te hbrolis complufcu is «crefcentijs , vc pictura indicat, ornata , Inter hsc cornicula, e medio capite culpis quidam protuberat, cornu tamer awne.eltv. . . . . S C H O L I A E I V S D E M, Cafus ali. quando ar- tem fupe- rat. MilU/Jp ^ ci ' ■ 1 i • . 1’ . . i‘ • • frjrjic . /T Afu ptofedionon pauca quandoque, quam confiliuro efficere poi VJ euemunt meliora , perfedtioraque . Sic, vt Ttutarcbus author eft, ille, cum tqm fumantia labra arte & penicillo imitari haud polTet , fpon< rijs imbuta coloribus in equi os comedta/ortuito expreffit.quod ineeniui mimftrare nequibat . In C^inthiaco pulcherrimo are efficiundojimili \ 10. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. S35 Mihi hic idem contingere animaduerto, appofitiffime enim Scarabaus vici- ni operis mei animal exidens, Draconem fubfequitur , cunis tradtadonerrL. Cafil acc;. s longam, extra limites etiam meos , &: animalia Mexicanainftitueiatru . ^nvecm Sca uidemtam conformiter Draco atque Scarabaus inter le congruunt, ita a tcordancibus veteribus pro vno eodemq. fallo numine culti fuerunt, vt am- bene feris, i hos dixeris, non difcrepantia elfe animalia, fed gemellos pronus ab eade ITLj Scarabaeus tre progenitos fratres . Voluerunt enim ethnici illi, (cientia veri Dei orbati, g?0eoDe™ Scarabao, quam Dracone fignificari , horum imaginibus eunderm bancur. refentari & honorari . SMacrobm SatHrnal: hb. 1 . cap. 1 9. In Mercurio filem Draco^pro , inquit Retiam ex caduceo daret , quod JEgyptij in fiecie Draconum maris W Josmi bacur„ toniunBonm figurauerunt Mercurio confictandum . Et quoniam cMn , Sol luna ad generationem maxime kciunt,ad quam fummopere Amor requi- ir, hinc ofculum in duobus Draconibus caduceum amplexantibus additum t . INeceJJitas quoque horum Draconum nodo fubindicatur . Pinna ad/edte luiht , quae principis huius fideris Velocitatem demonftrant. \huiufcemodi , ait idem Macrob. argumenta Draconum pracipue columen lettum propter iter rvtriufque fideris fitxwfim . Atque hinc (fi, quod fimulacris AEfulapij /alutis Draco Jubiungitur. quod hi ad Solis naturam Lunaq. referuntur. St efidEfiu* tus njis falutis de [ub flantia Solis ,fubueniins animis, corportbusq. mortalium. Salus em natura Lunaris effeclus efl : quo animantium corpora luuantur ,a faluttfirofirtna- emper amento . s> De Scarabao hmiliter norrdefunt tedimonia, nam Plinius lib. $o.cap.i pter Scarabaum, inquit, qui pilulas voluit, AEgypti magna pars Scarabaos inter nn- \a colit, curiosa Apionis interpretatione , qua colligat , Solis operum fimilitudinem ■ ammali ineffe ad excujandos gentis fuse ritus. Diogenes Laertius prstterea in proce- ) luo, hanc de Dijs & indicia philofophiam AEgyptiorum fuiife fcnbit , *vt mar am dicerent principium ex qua quattuor effient dijcreta poslmodum elementa, tum ani* Ita quadam effit EI a, Deos ejfie Solem gr Lunam, quorum hac ffis , ille Ofiris appellare - , & Scarahai Draconis ,aliorumq. animalium nomine obfiur e ftgnif carentur.. Cur autem pro Sole Scarabaum coluerint , docet nos Plutarchus opuiculo luo Ifide & Ofride . lam affndem, inquit , muElelam, 0* Scarabaum colunt Jn quibus tgines quatdam cbfcuras (ibi , ficui in radijs S olis Deorum potentia confiderant. Si - dem Scarabaorum genus fxmind carere aiunt : Mares omnes emittere femen %n ma * am} qudt fingitur in globum eamq. voluunt aduer fio gradu propellentes, Vt n videtur cos* 1 Sol , dum ipfie ab Occidente in Orientem conuertitur , in contrarium contorquere. Accedit huc,nelcio quas alia congruentis ratio, vltimorum horum animan- m qua: agmen claudunt, cu primo a quo librum meum aulpicatus fui, cum ne, inquam, qui di ipfe ab AEgyptijsoMvn adorabatur. Dracone demum ex eodem EMacrobij \1b.cap.9ddnum quoque adumbrabant, e per hunc Solem demondrare vellent veteres , Sc ideo geminum pingebant, ad vtriufque ianuae c adedis potentem , qui exoriens aperiat diem , occidens udat: liue M undurn potius innuere cuperent./dKtff»^. ab eundo di Et um ( vei ba it Macrobii)) quod Mundus ( emper eat, dum in orbem voluitur : ftfi ex fi initium fia- is,tn fe refertur .Vnde fiornificius Ethym. lib.j >Cicero, inquit, non l anum fi d E anum A a a a x nomi - Scarabiuni pro So- le /imi liter ^gypti) ve nerabacur * Huius ra- tio a Plu- tarcho af- fertur. Primu hU'* ius libri ani mal» canis nempe ha- bet etiam quid fimile cum vlti-- mo Scara*- b<*o nimi- rum. Draco rmd pro So/ei — » tantum, ied pro inundo etiam 1U'_" rnebacur. *54 ALIA ANIMALIA NOVA- HISP. NARD. ANT RECCHI ah eUf° ■ & ^h7‘CeS mfams *im exprimentes T>rl Draco & T^raconis itacjue tam peripherica figura nn^m c * i r ns noftri Aut ii terminus vJamus. atnue inir;„™ 1 • Uiu upus aenunciat finem figu. ; r ,• • , vmuius, atque initium in his appareat , nnem nobis pratterea noni (Te exoptet, quanta animorum infm.Vnr’ ' « amjquoru furdas res anticiuitas colnerir j ... ura 1mipientia,& quatr »* refertifsinw, „ i/ - .T^ is calcem adeat librorum omnigeni erudit baftas dabantl Vn, T{omant antiqutlsimi lingulis Deorum limula, torum olera infuper^f^riuTdkimus^ *** & *"*"**'» Wlla 1 nofteTri0§i0iOC mi,TO)fd;amUS f‘ hbec > Ar. <***, *» AKKS5S* ‘f*-****» — « *•?»»« Fr.GregS. !?' cara^us hngua Peruana Acatanac vocatur in vna Pv r -u deBoi/uar infuperiore capitis carre ,rnm • v r>*n vna ex duabus /peciebusw hanc Sca- , f P1CIS Parce crurppic, retroq. xqua iter vertitur rninc W, rabaei noui ad humeros fertur . Habet /** L/e< rilm 1 H vermur , cuius acuir «»rbis ue- fnrr;k.1c o. • • ■ . v x pedes cum rmiltis vnguibusin quolibet nec Sfil ,‘ubftaS quarum duas b"' tranfparlnris tel/fic Prima fpe. & intimiore fede tenet reliqu^d”110 UtaS’ & VndecIuac]ue cuftoditas inferii »■ & 7' fcruatjhoc emm *que magnum eft awulliJ f ProP0"Ionem ,toclus n caput ma- coopertum ell eodem rfnr J ^ e medietas vmqerfi corporis, toturr 8"“' Quando wfmaioimftre^'01^4611 C°r'°’fiuc cmftam appellari mal . strepi, us non vnguine Verlita T> JT ^ ao murmur edit, quam rota alicuius curr: v°la‘“- eo volatum prlcmue dir^t t m & faftldlofura ^ animal, quandoquidet Vldec’ hu‘c vbi W f0r0i!- *» h^eat cima antrorsa^X^lTi r P*iore eft > ndixicani tertia parte , noftris in tabula & charta hac expreflis, fint minores , go meis oculis, hic Roma in Aracgli monafterio ita dido, his ipfis duplo gra- rem Aiexicanum Scarabgum, verum & non depidum^anno proxime elapfo 'leo 1625. viderim, manibusq. tradauerim, quem ex Franci fanorum fami- * ^ Frater quidam Hiffanus ex Afexicano orbe fecum tulerat.' Vidit eundem me- mi magnu n iem Foliuar nofter, vnicornem, & apprime iconem primam noftram , fi xSosca i ad magnitudinem aliquid addas , referentem . co" Promiferam hoc loci vberiorem de cornibus phyfiologiam inflituere , fed et me Typographus , alia atque alia fubripiuntur negotijs tempora>quareu icmihibeneuolus ledor veniam dabit , fi abrumpo, & fidem modo non hic dici . ' . r • r 1 ' • ponent ad 10, cum interim > quo animum pafcat , lpU non delit » atque vtinam , nem fecundum im fic etiam nimietatem accufet . duntur.1-" rloc tamen filentio haudquaquanu eft inuoluendum Tr.Gregorium noftrum, 1 totius generis Scarabaorum diuifionem, fub hac bimembri fua partitionem ris falcem dis dare voluiffe, fed illam folummodo fieciem quas cornigera eft, qua vel vno, locutus eft, duobus faltem,non tribus; vero prasditam corniculis cenfuit. Ab hoc Aldro - ? habeant in capite nulla , (optime ergo Fr. Gregorius hasc non pofuit ) nifiimpro - rJe' habere dixerimus, Reliqua qug ftnt fine cornibus , differunt inter fi multifariam. Po- int igitur prascipus Scarabaeorum differentias apud eundem Aldrouandum vi*< ftrjiro i . Nani fi quis ex AriHotelis fe putet (criptis has haurire poffe, egregie deci- telis feri ir , Ariftoteles enim, inquit idem Aldxouandus, quod fetam, Scarabaorum genera a / t0 1,a Herculeos iabores naci( Rom* dicuntur Facchm, thsTvii nis "Appellantur, Schroten enim nihil aliud fignificac nobis Gerrrn jjrnu.f- rul' r / C01^.Prlmere, arde ftnngere , & propellere aliquid, quod cornicul 'n^1 ! - * at 1 x‘Pro^5 Moliuntur. Et quod mireris,abfrifTum horum caput dii |0. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 837 5 viuit , & cornua etiam tunc conftringi^ qu?e fi quid iplis interponas, forti- comprehendunt. Hocpt^terea monuiffe^on debeo praetermittere, inter vnicornem &bicor- ^"ym- noflrates Seetrabpos, hoc effe difcriminis, quod vnicornis caput ftatinu ,tri ndncdatur , in bicorni vero alia pars corporis inter caput & ventrem-» poftratem. »rcedat,qu2 thoracis portione conftituere videtur, & quide mobili fua iun- ra ab veroque dirtindta . Pidtura hanc melius Aldrouandus ? quam Imperatus rimit, propterea bicornis longior eft quam vnicornis, h^c tamen differetia Vlexicanis non apparet . Carabus Ariftotelis, quem Imperatus Taurum yo- ; habet longa valde & nodofa cornua, quae antenna regius dicentur . 3e medicinis ex hifce defumptis , certi nihil promittere valeo , vidi tamea, )fdam perpetuo aduerfus falcmationes duo amuleti loco fecum circumfer- garabds^ ijdrargyron inquam, fiue argentum aiuum , nuculas auellana excauatae inclu- l, quod contagium pellis fimiliter auertere: ScScarabai huius cornicula, qua: SjMwj, ji ab alto etiam conferre , fibi perfuadebant • Et haec cornicula quidem m * letis' P!e- tibus quoque auro argentoq. condufa, e collo non raro fufpenduntur. Qui- rumque? n aiunt ad eorum vrinam , quae praeter modum excernitur, cohibendam^: ad timorem ipfis eripiendum : alij ab epilepticis inluhibas eifde-m prasca- idu. Refert enim Imperatus Scarabaos hos Lombardig familiares, Itali* magno Ad neruo» : in pretio, & ad nemorum dolores, contra&ionesq, feliciter vfurpari , quod res & con* Iu tam Neapolitani, quam %manijl Granchio, Germani den Grampf appellant, euera, vt haec remedia vana & nulla etiam omnia fint , venuftatis tameru :ia, non aliter, atque coraliorum ramuli, cornicula haec pulchre rubentia, Vitri infantibus arfplendentia, denticulata, & ramis paruulis, quafi arte dextre elaborata^, la propter itaq. infantulos, cu reliquis delicijs fufpenfis decorare poffunt, Scdeledare. ^ep|^m Hinius plerumque horum amuletorum pater &: author eft , vel ex propria-» inuentione, vel ex magorum certe mendacijs, atque relatione. Sic lib, 3 o.capy pater. Frina infantium cohibetur , ait, muribus elixis in cibo datis. ( Huius experimenti xin ego aliquoties vidi) Scarabgorum corriuagraHdia, denticulata , adalligata mule ti naturam obtinent . Et eodem libro cap. 1 V. Magos , ait, ad quartanam Uigare Scarabpum, cui funt cornicula reflexa, finifira manu colleffum . Videmus sCar3b*us ur Scarabaum animal ede, quodammodo ad fuperftitiones,amuleta,fakina* ies,& artes magicas exercendas natum, tam in nouo orbe, quam noflxo vfi- adhibetur. m . Verum omnia haec nos mendacijs & erroribus plena mifla faciemus, i quas naturalia , quae non defunt, ex Scarabais remedia vera comperiemus, liofoledori tempore fuo largiemur. ... dei quanta nobis hic fefe dllfertandi mellis offert , ex Scarabaorum fatu, ac ^“poffenc eratione fuborta? Verum hic campus tam latus eft, materia ipfa, in tam.. ^os«rJ-' ci animalculo adeo foecunda , vt nouus mihi non fermo tantum, fed liber fcendimo*, ger quoque fubna(ceretur . Atqui ego iam felfus labore fum; ledores meos hsc alio ter taedio affedos fubuereor , quare haec omnia vel alijs, vel mihi ipfi, alio pSfitJ? ico dilputanda relinquo. Promittit Apes hic opto & fpero,hoc eft beneuolos ledores mihi fore auguror, qui in- be- ) animi candore, induftrid & benignitate (ua , mei (ajuberrimum a r veneno , nignos le- M s- | Ctorcs» ll quod S 5 S ALIA ANIMALIA nova. HISP. NARD: ANT; RECCHI fi cjuodcflc^uod auertat?{eparare poffcnt.vellentq. Mihi quidem ’ n' ‘t?****»>”“ mfr. , quam quemq. altum diligam, tamen fuam t nj^extamotteum mmoris ducunt, quam almum . Sedfaciljs refponfio :Lsm tfl~- errftlZefwJZ mcfrunt’ffm f*4 nunc funt, non quia fi eligend, facu, ej]ct,femper tlla habere mallemus , fed quia vfitatum hoc humana mentis vitium, cum intueatur illajemper magis velle, qua defiunt . -Quapropter mi tyro,& rerum naturalium iludiofe,reuerere quidem pne, Adhor ,a- P°rr-StUOS antlqu°s> &.bemgnum , atque ingenui plenum pudoris exiftin SSS£S per Sfumm°feCenS’ n0n 1 “ in imis fubfellijs tibi Cedendum le. (Morum. Per’ tMaciiummamuoqpe enitendum , mlq. deiperandum puta , edamfi «dftmm™ a c°nfiftendutn fit Non differendum e fi tyvocinium, ait Quintilianus, in fenei ***** #*?**■*«* crfJiit,mamq. fit Jemper, quod aufuri fumus , & dum deli, kon time ramusrfuando tnctpiendm fu, incipere Jerum^h • dum"“wi. Nec deterrearis, fi quis a multitudine w-aberrantem.refto quidem/eda nmdinT ' §ufto » V*m paucis in, reruin naturalium inquifitione, & in via verit . ^conftitutum.^etidtat,. Idenaolim fenee? in morali philofophia contigi ”em V™w4edkm ve me.mfitmdini educerem , & aliqud dote notabilem fk *m>qwd aliud, quam teljs me oppofui , 0 maleuolenti e ? Vetera .. inde l Jibi 9omn@$Viifte derirus, aequo animo ferenda fune in da“a^Pt0rumconwlt^5 &ad verii indagationem vadenti, flue vetera rimeris, i jon ^ ue nona inqmras , contemnendus eft ille contemptus , nec refert , fi inm * uator v^r-fs. m» ■> b, r * Zv • . ..... ' » < j » . N am gaudere nouis rebus debere didemur , . £um (veteres objutit , „ aiebat Lucretius, peroratio r (.E^e me veromon habeo nunc aliud , quodfubiunp-am, nifi hoc vnicum lumiedo- ^U0 exor(|^0 huius operis quoque feci , denuopradftem, orem, inquam, ai Caulae cur S*??»**1 beneuolentiffimum , vt fi quem a me commiffum Sce/cium,0 .orte errorem comperiat , me candide moneat , amice corrigat humanite fi humanx ]Sno Cat> atclue anlwo fuo prudenter perpendat1, quam periculi plenum mare aii- ^ lennij patio fulcauerim, eiq. nauiculam meam fine velis &remis, 6 ?fusndfue- , qun- ^'UOa1c ^bern^u\o committens, illam fola mea induftria rexerim fit,. ^oc e ^tuma ia haec fine vilis hiftorijs,ac deferiptionibus, quin imo, nomini ^ us non raro quoque iuis deftituta,meo tamen Marte deferibenda fiilceperim i uci auerim > ac proprijs incunabulis, quantum per me fieri potuit, reftitue • ‘‘ rim. IO. FABRI LYNCEI EXPOSITIONE. 85? im . 0{es ardua f Imius , Vetuftis nouitatem dare nouis authoritatem , bfoletis nitorem, obj curis lucem , fastiditis gratiam, dubijs fidem , omnibus Vero laturam natur <£ Jute omnia . Qu^ fi non praediti , omnia proflaro erte volui . Tu vale 8c diuturniorem mihi a DEO vitam precare , vc 0' tu* quoque vitae commodum, meos tibi labores aliquando, quod 'oueo , valeam largiri . Ex Mufeo meo ad D. Firg.fuper Mineruam , i 6 . darto anno %edemptom noftri , 1628. aetatis vero meas quinquage fimo ertio . Gratiae DEO , DEIPAREQ^ Virgini MARIAE. .VGAE HOLSTENII HAMBV RG ENSIS ELEGIA. nNaturalem noni orbis hiftoriam Cl. V. Ioannis Fabri Lyncei y Damber- genfis Medici Romani . DVm F yfBER e ternis comple cleris omnia chartis . MEXICjf qu<£ claufo condidit ante Jimi . Ccerula dum bifidi tenetr as dfcrimina Mundi, Jpfus inacefsam primus inire Viam * Ignotumq. oculis lujlrando Lynceus Orbem, In lucem qu£ nox p^efferat atra , trahis : Nec cor fecla prius cuiquawi > nec nota animant mn Secula , das Jcribtis confpicienda tuis • Atque Anazarbasum ftudio , Ciuemq* Stagiri Doctrina nobis ingenioq . refers . Dic t quibus extollat feje inclita gloria terris? Jfuz pateant laudi digna theatra tuae ? Ille animo intrepido , caepitq. ingentibus aufis Clarius j Solis iter nomine Vtrumq . replet 1 Jjno duce perrupti patuerunt clauflra profundi , Augnfliq. orbis meta remota fuit ; Jjhi bene diuifi iunxit commercia Mundi , Intaclafq. noni vetulis Orbis opes . Materiamque noui fc deris mortalibus amplam Subdidit , «p Vitijs larga alimenta nouis . Sed qui cunSta animo querens lujlranfq. remoti * Innocuas primus protulit Orbis opes : Omniaq. exhibuit nullo JpeSlanda labore > Lumine vicino ? fepojitoq . : 840 J$u fucci multa potentis ope. Si quifjuam Aonidum latices de fontibus haufit , Queis condire animi Dia reperta queat . Si quis Principibus charus, f quem ordine quinque Summorum fouit Gratia PONTIFICVM . Si quifjuam omnigen? do&rinae copta abundat . Virtutum q. omnes pe fore claudit opes . Impauidus numen teRer , mentefq. beatas, Omnibus his tibi par nemo ,priorue FABER. V* Cl. loanni Fabro Lynceo honoris, 8c gratitudinis mo- numentum in Vrbe sterna ponebat loan. (Baptif V Vinthierius Vindelicus , Giu. Rom. Ph. & Med. D. Illuiliifs. & Excellentiis. Principis G xiij Medicus. PA. LYNCEI Vj NARDI ANTONII RECCHI montecorvinatis MEDICI REGII ERVM MEDICARVM NOVAE HISPANIAE i j| / Volumen . ANNOTATIONES» ET ADDITIONES E I 2 THN $ T 2 I K H N I 2TOPIAN A B I QY TOY KOAOYMNIAA OY ATFKEIOT ENAOHflTATOT, OT NON 3>o7 £:v uvax!^, rtKiv Troii “STorm Aw tm3 H paria Qctiog ^l[ai!w * iV ivr^oyov dinv AiyQd Sfaty/oSplev xctS-a^fiq natari dokdlw . Ocpgje i&f H^fjLivorri &eo j (pu ftavT/s apvixm . Au(#£ /•3r« crg' T^x^jcn > v y Mxtrcqg , y$ dUd •srtyiMftim gjjo^a , H (3C6 ‘5V a-S- (wQxiffg tdicdu/AciOVi tyoi£ w . ToV 'j/2 (At-v iKb^7roiO xctQ.u%07r6\) 3 b^y.a Ti KOtrpu $ Kctf fang 'Srpvrctviv * tov c/V yfiovioig ^23/ 0 vc4ctj> t K aj yAvxz&v QcQing tydog . OvTcag tsu^ttcu/ toixcog AnQidtl , ytvtlu) t’ zgiKUcP&a , itug utvcag. Og [Atixirw xzv , yjfa vomrctj . O/35 xu,€27r°l » A i&ofttvoio ‘sru&g , ^ dg-i&g 'ixiAsv doyn * To7a ri[Actf a, S-etco. Tffitycujmcov * Oflycs «S-’ g?is 'aroAuVagps A tct^a^djg cr^icPsasiv > Oasa Ti nyctS-ioitriv eng xariCuAAi^ /2i£a gjg 'EuxlijAivng E^ig-oio xAiog 5 fiiyct xvedog A &lww • Toom [tlco K&TctcPvg [Av%iii i g {Biv&tct Txrdv^u ndt%yu(. Viov Ti uzA gt&&t QTXWTrauq } 7^ qiAiQi&xg Nummos «8£54s dhtav&ict tya^ict yi^iriv Sars^o/AgVa^ , vzoTdjxzct xbcrpov dvdxloov . Ev-S-a Ji veuxyo /tfyjog (p(oig tg

fid/\g. Symxing yihmg (pQdyfottri Qjjuoodcv , kVTvfy dqri&ndQq iTTHOgy 5 3 Oi Ti KCLT OWTHS , :a Eyptt^e yup q\j]S>v @ t- Chta, ^«toQofia,. \Lj <•«*?«? s,s&i& Qfuv ercHQlwcov , &g TQtnv al$-{mq z*vg tZl $ t'T*s i wWr * ®' w» A VU&‘ f E Zfwao A vpfw efyoXrov traAg . H TTOTt ciyvy'm Qnyug Pofo^fag O^&q v /$H» r"f;A5' *'s»*W*S «?* H>a>e*> ^ -m&pm (pihnxoa r*n fe.9-^ • e»©.? nj^f, -W*g„ , *; ^e,'A,z», &ri*, H , ZaWfifyjos ftxrais «S opjyuejLV itr&» ^.TueAZiv li&vtJng J oXolu) pira. (aoIq^v cleicPS Kims '2#t*&v*lw cmA iykio» afifju» irdfa , ° A^”5 ’ W w*'* J® J <*& ,$ vro&ttZv koIojw Tg cPucrny tcL Zot& ' *M5» Itove» (tepra, UixL • ' H=f„, oV/rffs 4,4'* «,V* ^ A [A&teflutJiAvoig qvvo-Lv (tyricT*: vv^lw. Oix ts m&Qa dS&ug.. karUncnv cv acrta AtoAgg, ajxo/jfyjcov avtpi&iv /Sa^un kogv ha , Kcf Ae** Jwty O JW£ • TotaJk )A{wcov xsoXvutHi' (Anyti 'srr^og Uvoiag tXXg^pog 3 yjj r&vcsro&Hn yfy£d-0iq • He/yga* rzjijv 3 ^ «>/?-« TJ^ ; Ig-atr/oi/ tPJfinfiag ^uxcibyu u^tan Qoifix A niTrocPav dh&$ov Amrnx omcum ‘zra.pp€ot\x9V& fit&jp . cT tt[A&&o/jtpoq , -yc tfng an 'tyQovog zcPag AigypdJi XvyKiiep Jfa&qnrao * -aray^ i/ouVa^ 3 AajcPaXiav (?u«5 T8' , zo»a -3- o™ ^^eTC/ • ^ .pifote, Oasa yt waprfT a& /2ad-£ K^etcm vsn koKttc* • E vfopuw Qvo-icog ■ztXhtqv 3 y£ oXBov uJnAov . T^/" «■« ^STfSt **^4 -S-* ^nrng3 U&fyvog avSgpTroig d^Acog U/uS^ s&mag . K^A vpviafw tSaSuJojrw K^og aycwQV , TnX&vyt g Qo^ing Qaog * oppcto-iv dyiAavUosi Avyutg T c&Ti&v , & fwenw J&Kovfc n?* ttyog 3 t atpavn ?£ cra^tg-a^t v\ X^e pi ouSvc 5 yajfti feAJog ^0T5 oA«r^‘ Aw^§ u^yt, oUfxa S-a^arng, A^yv^ioi Tl^oaj Tsrnycav 3 -sTora/ACity rt Qti&ggi Otya Qd-iyfyvTOi ^ g^og £lx.uajg nfiQyyiosi Xiyvze-i/eiovfig aura] E^ct ^ b-9-a oumtri cPi n ipag nxuriov o-^og* X^g j o-g j rfed& fubditas fibi Indicat na- ttones&t etiam Romanum Pontificem agno/cerent , & fandae Ro- manae Ecclefiae parerent , effecit . llludq. magis , non repertis Com - ^ mtntarijs ,x;i hominum omnium Jalutt confuler et , confici rerum_. re Medicu medicarum volumina» qua illis regionibus experimento vttlhpra- nom Or- . * »• rll -n. •/! DIS VOJll" dicaremur , demandauit , wawc i» «u»»J omnium lllufirifs . hls 'oJu‘ , , — - - «v. - • - minapubli Exccllentijs . FedericiCaefij fandi Angeli Principis & Montif ci iurisfj« coslij Marchionisj0«»/r'«2yc/f»r/*ir««»ge«?rtf^«s imitatoris : cuius etiam tufju hac nos qualtacumque fint , nicr witauimusxvt pro virili laudattffmam litterarum culturam promoventes, noJUo Pritt- obfequium prajlaremus • In fine cap? Laudandus profefJo eft A u flor nofler , qui non modo erudite ac methodice %fed eleganter ac le noui Orbis medicamenta , »0« pauco labore concinnata , defirtpta reliquit . 0/w/ dftfm ipfum Au floris doflrinam,& plantarum cognitionem non vulgarem oftendit, vt mervo is operit defcrihendt munus, d tanto Hege ip/t demandatum /uerit * Pag 9. cap. 6. lin. 1 8. ib ipfo tamen Diofcoride in cap, de T ujfilaginei& in Proemio, florem ante foliorum eruptio* a, vel cum ipfis folijs proferre dicitur , vt quotannis primo vere objeruari potefl, qui facile in vos euolansy& marcejiens , folia toto anno vidua relinquit , Pag. ead. Iin. 51. supplendus efl Au flor nofier hoc loco foliorum differentias , quibus non modo. Arbores ,fed ntd» . ^anctasi» a \n totum fpinofexvt fpina fit pro folio : Alia tuxta filium habent fpinam,qua p ;A;\$:.L,ruia funt,vt Beta b.db et, Lapathii, Lanofa yel hirfuta?t^ V erbafcum, Lychnis . A'pe- ’jt BugloJJumyt cbium. Aculeata vel ipinofa,*t7 Carduorum folia , Aquifolium '«, Alta in to- 1 fpinofa, vt Mynantha, \corpi0.Aha iuxra folium habent fpina,^ Capparis, Malus me*. r: Aha in ipfa (pina folium gerunt vt Rhamnus vulgaris, Spina fanfla denominat j, Inlaricudr- Qiffcr unt etiam 3 quod z\ia /unt la.t!L& tot wd&i qu :ea,Ammh Millefolium , & fimllia : nam /Impliciter dici pote fl Pinus s Gramr ■ fpecies, Crocus , quarum folia ex uno principio, radice sue l geniculo multa exoriuntur : atqufi t junt folia fimul exorta , & non lacinia , flue lobi , & fciffura foliorum 3 vt fupra diximus %ubU fol ijsy<& fiimtlibus , quarum plura folia fimul ramis , vel trunco h arent qua tsi-mI- \Kg. dici debent: & qua in capillares lacinias diuiduntur fupjcyjJn appellanda diximus, n etgvyJpuA?& , quod fimpikt. & capillari folio canuensl,& fine jcij]u?a,vt de Gramine Peri- /. Gafpari Bauhini &fimilibus retulimus . cfilia foliorum numero difiinguuntur: vt Vnifcdium, Lingua ferpentina, Moly luteum. Alia piftinflio iolia j vt Bifohum diBum.TnEo\mm,cuius plures fpecies,Lyfimachia lutea . Quadrifoliayv/ numero? erba paris ,Cruciata,Rubia leuis. Qui n ot u efol i u m ,omnibus notum. Alia Heptaphyllayt// He- tphfdcn fic diBa, T ormentillay& lacinijs diuifa Vitex & Lupinus. G&ophyila,^/ Mollugo, tAfperula . Nouenis lacinijsyv/ Elleboraftrum &c. E fi & ali a foliorum diuifio ex ipfa germinatione defumpta, quod alia fatim e terra fimul t^arenilIU“ 'entia producuntur ,vt qua <£foycaC!a oculum referre dixit Liro agninam, Linguam bomhSaglcJSum . Linguam ceruinam ,VhMiiu\ Lin» :quma m,Hyppogl«Jtum . Pennas Auicularu m,Straiiotes, Millefolium . Pennas fine a! alas.f,/,^. Struthii pennas Struthium . Pennas, tjo* galeis imponuntur, filia Mu/a X culam Vi fi , planta fsc dicta a rccevtunbus , 6- a nobis pro Alifmalepropofita in Philobal Auriculam muris, Mjcfetu, & Alfine. Canos hominum , tolium . Capillos, TotJulll Jenta, lpuhymm,M ujcus quinius dependens, & Aquatica Conferua . Cordis figuram Ari hcbia/ milax aipera. Lichenis effigie, Lichen d, da,/, cuti Hepar, Hepatica. uta,Galiopf, j r r' \*r , , _ ,,, o1'* gaimonariUS. VmblijClkCc vn biiicu . Cory]a,/fof acetabulu. Pede Leonis, Leon topodiu. Pedem Ceruifiue Milui Co? tus: ana Cornu Orni dirit„v affinia a. ■ , , _ J • “iU1)LW Pedes. Vngulas . Maculas. Dentes. Caudas. Criflas. Vermes. Lunam. Rotam. Ellychnii!. Tomentu. Cutim po- rofam. Labrum. fafeiam. a ' , euan cerin //»; Mimi Co pusi qua & Cornu Cetui dmtur ab effigie. Pede Anferis , triplex, & Eryngium Porta «eAe.Pedem \jfmum, Acanthus Padercs. Pedem Columbinum, Geranium /icdl Equorum vnguiam ,T uffilago . Pedem Afini, AU, ana. Serpentium maculas , vZum vdncbuf a, Cerinthe , & Sugloffi fpecies.qua etiam extuberantes tumores reprafentant ■ ii Arum, Pulmonaria, & Orchis palmata . Dentem Leonis fic dilta planta d recentioribu, Ctchoreacea Equinam caudam Equi fetum /tue Hippurts . Criftam gallinaceam , lior, r - — JPectes f 6 dt fi a, Centrum galli. Vermes, Semperuiuum ab effigie dittum , Vermicularia Sei iST T i’"? • SaSJ‘tam> Sagittaria Aquatica, Scammonium, Oxalis. Lanceam ,S«fc Gladium. ^ tlitn , Xyris . Galerum Petafites , ^ Fungum imitatur . Cymbam fiue Cvmbam" chk2v^)'^ba[arla^ra^ & Cochlearia Bataua Lobelij.Lunam in defetf u, Lunaria % Cymbam . ///,&■ Hemiotutts. Minus plenam, qua orbiculata funt,V tola,Afarum.Boxx fpeciem, Cirsi l/*,e>" altarum J.r alarum. Ellychnium 5 Lychnis . Tomentum , Gnaphaltum . Cutis dc Hypencon . Labrum^W Alueolum , Dipfacus ificutt peluiculas , folia T it hy malim Vn lis. Cingulum fiueVaiciam Algx_,. J Harum rerum figna in folys, pleraque ad plantarum vires dignofeendas conducere vi •curatu. tur> vt ea Qu Anc hufa, Cerinthe ^quibus venena propelluntur . d t fana ve gnmonem mammat dt /militudoiVt Cymbalarta^Muns auricula, ad nomen retinendum nlanrm nn conS, nem ?ro-fum ■ cumulari ,fed bnc /officere nunc vifa funt . P Pag. 9.1in. 35. Grauu en teflis : autem auBorittu non cogit . Heu r mutationes non alio modo accipi * m/rvt quandam con generum degenerando fimilitudinem prima facie ojiendant . Nec em Herbas in credimus herbeus cultu, aut negleftu, loci mutatione in alias tranftre plantas , /scuti afTrriut, trnfc ' Trwojoc enim non affirmat Theophraftus, nafei vero fohtummter Triticum, &h tranfeunc. ^eum j e> * dubium . Tran/ire Si/imbrium in M entham ob alimenti inopiam fimihore fc dicet fieri : vel altas ob alimenti copiam adolefcere , vt fruticare, & arborefeere l quod per tonomafiam dicitur , non autem frutices , aut arbores fieri . Hoc experimento affirmare Po fcS£ “ f* M.“" P^p/fimine^ut radice ad nos sranjlatis; in quibus hucufque vix aliquis i plami. ‘ talionem aliquam obferuafje fimilem , referre audebit . Degenerare in magis & mmus ac tam foliorum incifuris, hirfutte 5 Uuitate, hilaritate & fimiltbus, concedimus : non autem /j aliam tranfire plantam vel fpeciem, omnibus notum putamus . Pag. lo.cap. 7.1in.2i. EEs? JtT aIiaA *” fi^lex tetix* didiur, (‘tettam fnlcJ j aliquando efi parua atque tenuis , & dicit Maanitudi- VW&WKexyfa. %U4 magna e/t & cn(k , & w^fafr.vtTlryonUradi ne , . .. i>ed qua fimplex en longa p.*cpi & t**&i&*X Rbapbani, Lapathi & PaLaci , a cum etiam ffi : profunda faSet a & fad-t} frfr dicitur . At qua contrario modo breuis el tenuis , Ar^/ii dicitur, & fotfa , vt Holcjtium , & Britannica . Qu* verb longa eH & m profunda , quia obhque per Jummam terram repit, vt Gramen , thwtiiu & dicitur * Ex longis qu* lignofa cfl,vt N er tum, & Equifetum> fytiuhs. Et qua neruoJa,v# Tr gacath Multitudi re Soliditate. fftg. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. sSt tantbdi \vu$v\ . E contrario, qua molli seB,vt Myrrhidis % "aVaAtts . Harum— t 'ia corticofa, vel craffi cordcisyt// Panax, Mandragora, qua QAgidcPng, & >srctxoMiov. Carnofarutti vero qua a-ctpxdpfi- { dicitur, c fi ex longis 7(haphanus, & Brionia . Ex c rallis rotundis, & tuberofis , Rapa i_» rum,C)!claminus ,& Bulbacea . Ex rotundis 5 bulbos; buIbofis>& capitatis , radix vni- 3 qua g-ezfyv A« 3 aut g'e$y^/liffog dicitur , vt Cotyledonis , i/Irifari,& Cyclaminis . Ex ca- tatis^^ m^ct^gpJdCpq ; ex bulbofisj^a^ /SoA&*f n dicitur ,eB Ccgpd,Scilla, & Narciffus, ! harum alia eH fquamofa, , vt Lilium : <*!/',* multiplici tunica > ,mNgtvt Capa , Sc/7/a . /!//<£ fub tunica lanam habet , dicitur Eriophorus bulbus * Alia Sc(^joae B nditur, vt qua Fiflilis dicitur , & zAfcalonia,d Gracis in oblongos pares bulbos eodem-» \no folwfos . Alia fciffilis eflffed non ni fi pofi annum diuifibilis,vt Alitum , quod non rotundos Ibos di/tinBos, fed trigonas feBiones,<& fimul coniunBas profert,vt vnicus bulbus ,non plures deantur ; ni fi pofi annum terra commiffa, nucleatim diuifa ex tuberent ,& folia proferant : fo - Allio proprium : cuius paries fciffdes Theophraftus proprio nomine yt Ayag appellauit ,& luralem illam vegetationem cum diuifione fobolum , y^ytAidof dixit: quod verbum ni fi d uarications fit deduBum , ignorare fatemur , & comprobat idem Theophraftus, cum ait ^frcij ‘zs-uAiv «g rdgyiJKyc-ig » Diofcorides vero Allij diuifiones illas , quas nucleos la tini, & iriius non nimis proprie, cum nuclei fint officuli d carne f rutius obduBtqvt in Oliuis,& fimi - ius per verbum ffiyag dyXi&ag exprefsit fd.yoq quidem fciffura funt , <& dyAiQuj Allij na - *n eH Donenfium lingua , «^Aft/W diBum.qmd verbum littera A 5 fi pr seponeretur yfiyh 1- tiov , Allium vti Italice appellatur , exprimeret : dr fic defcribit foboles illas in vnum idem put compofitas in Allio . Quare d Columella, & alijs fpica nomine foboles illa trigona con - . , titia, fed dwifibiles fint denominata $ nifi fpica verbum ab effigie teli , fpiculi diti i , fit ^clx iutiurn , nec proprie ita dici videbuntur : fpica quidem non fub terram , nec in radicibus , radice. { in fummo plantarum, & aere circumfcripta obfleruantur , femina ad pcrfeBionem , & wta propagationem fic Natura proferentes . Magis quidem proprium vulgare Neapoli - mrn nomen,& fere latinumSpiccAo di Aglio appellatum . At s-a^yg nomen , gr acum, quod gpiC3 tinis ejl fpica d nullo Anciore pro radice, autradtcis parte defcribitur , & frumentaceis tan- mca“ n conuemre docet Theophraftus de frumentacris loquensffi ritico, & hordeo, & congeneribus jue alijs herbts,qua alio modo frutlum ferunt, conuemre, qua flores non lanugineos, fed fo - Cos edant, & dii quas aut iubam etiam . AMinas vero improprii Diofcorides Betonica fru* '4 fpica modo, & Satureia fimilem , quia in fummo Planta , in longam feriem ,fpict8 modo , >et difpo/mm, quamuis d frumentacea fpica differat * fljuam igitur Analogiam poterii fpica \bsre,qu£ in fummo planta producitur, cum radicum lobis ? ntdlam innenimus-pec jjs ajfcnri- poJJumus,qui Nardi Indici oblongas ,foliofas illas germinationes ,ff icas appellant, quia lon - differunt d Jpicis ipfitts Nardi, quod fatis ex ipfo Diofcoride liquet, Nardi Indici generet-*. Nardi qu® dices ycoma Spicas caulem enumerante, qua omnia in eadem planta diuerfa funt adinmcem . 1Picae* 1 Plinius lib* 1 2 >c. 1 2 «ut, foliu habere paruu, denjum, cacumina in artBas Jpargi,& /picas & ia celebrari gemina dote Nardt,& in initio dixit : De folio Nardi plura dicere par eft , vt incipali in vnguentis . Ergo radix non erat in vfu , & diu controuertitur d pofteriorihus vo- uibusqvt pars illa ima planta fic denfata, quam alij radicem dicunt ,fit & appellitur Spica De Nardd ardi 3 cum nihil aliud fit , quam ima planta vili fa pars fupra radicem , ex veterum gsrmi-^^' m , & noudlorum foliorum gramineorum poftrema fobolis ,fic dense coaBa, in quorum rre* >, vt obferuauimus , & penes nos habemus, & quilibet etiam obferdare poterit , caules rotun- 1, iunceos, binos habebat, in quorum fumtno non erit dubitandum, quin fpiceum quid profer a - n, ex natura planta media inter; Gramen, / uncum, Spartum, & Algam . Radices habet exi - £$,flbrofas, Itgnofas, nullius vfus, faporis expertes * Cur autem d poBerioribus Diofcoridis Plinf/ Tflardoftachis vel Nardi fpica, fit diBum Nardum Indicum, fi diurnare liceat nobis, 'idincauja fmffe putamus, vt non, qui a partes illa ime clfardi foliofa , & coaBa fint fpicx Nsrdi di- l fimiles, fed ad differentiam aliorum Nardorum, Celtici,fcilicet,& Montana, quibus nulU U:n^ie' ca tribuuntur, cum in vmhellam flore antfioc Nardum Indicum /picam ferens , intelligatur, accipiatur . Pars quidem illa Indici Nardi foliofa, fimul coaBa, potius pro coma ac api pofi 5 quam pro fpica ; cum Coma nomen poffit piante fupra terram effufie , illamque operienti* tribui SoboJel Colore, Sjt IN RER, MED. NOV. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL. tribui,vt de Ptplc&alijs ait Diofcorides ,qui Syriace fio Nardo multa com3,vtrbo & etiam Gangittdt fributt , vt non fine caufa diuinare voluerimus ; cum planta h tc , vt Gramtnets,& l uncet s obferuatur , /atis fupra humum c opio fis , denfis germinibus Jeeffun PojJ“* Bulborum differentias in radicibus reuertamur . Alia pauca* emittit ab Utere /oboles , vt omnes fer* Bulbofa , fic Narcifus , Hyacinthus , Tui, pa & fimiles . , plurimas , vfffere totus 'Bulbus in hulbillos diffoluatur , vt in Ornithogalo vulgari , & pa obfcruaturb tn Ampehprafo prolifero fate inter fores bulbifero , fiue potius Allio : namc* efi rotundo,! ton oblongo Porri: imas fub bulbo capillares fibras , fiue radicis pilos , inbulb omnes extuberantes Mato menfe obferuauimus , prater ipfius bulbi extuberandas intra cc Multiplici, cem ipjum. Alia duplex c/W , ex longis efi Mandragora . Ex bulbofis parum oblongis, «ate. dicitur, Orchis, Nardus montana, & Anthora,qu* lateribus hareni.Aha efi, oux ai lub le gerit , & alteri infidet , vt Gladiolus , & Crocus fylueflris . Efl qua triplex etiam Mandragora non rar 9, vt traditur * Diofcoride : ex bulbofis efiTrtorchis ditia , &N dus montana & Circ*a non /ernei. Refertur etiam d Diofcoride quadruplex, vt Circaa, qi Numerata, tuplex,©- iextuplex radix Alce a, & Graminis Parnaffi , Sed quia radicis huius multiplic a loco potius aptiore, quam a Natura producitur , cum varietate fub multiplici numero radii relinquemus . Multiplex igitur radix efl , qua in plure s aquales fere radices diuiditur, dicitur , vt efi Elleborus , Arifiolocbia , Piflolochiadifia , &Clema ‘Baccharis , Ranunculus ,& fimiles ex fibrofis tenuibus , Ex crafsis, Afphodelus , Ranuncu Paoma fcemtna, & fimiles . Radicum etiam aha efl, & dicitur , a?qualis, ouaXfi > qua ett Aequalua» Uta , & 70uff«a a Djofcoride,*/ TRadix Tragacantha, Ahhe*. Alt* funt anomaL,&ir quales, -t// fibrof* radices . EA & alia coloris differentia in radicibus , nam alus funt in totum candida? , vt Bbat/ nus. Rapa, fimiles . Alu intus alba? , foris nigris?, vt Cyclamen , Sc.orz.oner a , Tra*opo ^Apulis venor, & fimiles . Alu foris ruffefeentes, vt Iris mflras, Colchicum, hfardus m tana . Alt* foris nigra?, intus virefeentes, vt Smirnium,PdlypodiumfzAli* virefeentes ex te°,vt Phalangium , Afphodelus luteus montanus , Mli* ruffa? vt Xyris , Zinziber . Mli* fla cantes , vt Rhabarharum , Mli* luteo colore, vt Chelidonium maius , Lapathum rotundi Uum, Curcuma . Alu inrus rubra? , vt Qentaurium magnum , Anchufa , Pafiinaca rubra , c, etiam foris rubefctt,& fimiles , tAli* lac fundunt dul ce,vt Scorzonera,Erinus,Tragopogon. Ali* amarum, Lafluca , ueltris, Cichorium, Papauer. Alia acr e,vt Tithymali,T hapfia. Mli* croceum fuccum^v/C lidonium matus, Argsmone, Ali* rubentem, vt Qentaurium maius, & Atr afiylts . Mlt*\d funt, grata? , qu* idcoehpog vt Rapa , Si fer, Pafiinaca : Ali* , amara?, $*inguf biles, vt Gentiana , Arifiolocbia , qu* aCgfgg & xcoccoJng . MU* fapore acerbo, vt Dr pieris ; au flero vt Polypodium : fubadfiringente , vt Filix mas : adftringente , vt Quii\q> filium : falfo fapore, vt Ner fi radix . Ferucnti , vt Pyrethri , Alu funt* ummofE , vtT\ gacanth*, Chondrilla , Chamaleon albus . Alid mnc.olx , vt Acanthus , Symphttum mai Alu medicamentofr, qu* (papjxaxwlr , vtGentiana, Rha , Elleborus niges . Alia morbife qn<£ rorasht: Alia mortifera qu * $-xvurjp.og. Alia inutilis,^ fuperuacua,^«^ vt senecio & maipr pars fuflfrufticum , Differunt etiam odore, nam alia efl Aromatica,1*// Iris, Afarum, Baccharis ", alia inodo vt Blitum r Alia Rofa? odorem refert, t// radix Rhodia . Mlia aromatica, fed cum grauica odoi is, vt Valeriana fiue Phu, Alia grauis odoris, vt Polygonatum , Scammonium . Alit terram olet, vt Pycnocomon, Lunari a,& fimiles . Differunt etiam, quia alia efi geniculis diftincla, vt Arundo , Iris , Alia articulis fiuern dis diftinaa , vt Gramen, Cyperus , Alta denticulata, vt 'Dentaria , Alia ftrumofa,v/ Sci phulaita,Leontopet*lon,& Cymbalariayd nobis deferipta , Ali* alias imagines referunt, quas Phytognomici maxime perquirunt ; vtqu * homir quouammodo figuram imitari videtur, qu* dvd-^o7rop.o^og dicitur, vt Mandragoras, Cui radicem tripedalem vidimus Neapoli apud quendam Cbymicum difiillatorem , puella? imai nem p quante m, corpore in vmbilico extuberante ac etiam in pofierioribus, d quibus femorum. & tibiarum modo in acutum definebat,fuperne vero brachfis elatis craffisfin quibus flores en fit, Dryadum Papbntdum iconem reprpfentatem.De qua alias in phy tognomicis, Deo dan lafte. Sapore. Succo. Facuicate. Odore. Nodis, Imaginum figpjs. Nominis. FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. 855 ilta qua Hominis vel Canis & Hirci cedes imitatur, &qug Orchis9Cyno/brcbis,& Tragtrchis TeftiunvS* icitur,& j miles . gua cum erumpunt jtiam velat Genitale reffrum germine* vel ipsa radi- geniu u“ ,yVi Triorcbk diBa. Aliti Manum imitatur vi Orchis palmata. Alia Digitos tantum* vi Rer- Manus. _ wdaflylus \ Alia Cordis figuram*vt Nardus montana* Anthora.^AUa Pulmonem,^ Tfadix %ua . zAlis Roftrum fuillum, vs Syfirynchium d nobis defcriptum. Alia Murem, vt Napellm Pulmonis. wrims>fic diBus d radicis effigie. Si/uti ScoipiumjCammarum,^/ Squillam imitatur De- ^.r'“ onicu Scorpio Theophrafti atque Diofcoridis Pardaliambe. Infe&oru , & Serpenciu scorpij. abellatu corpus imitatur Iris * Gentiana, Aeorus*Galanga*& fimles.tAlia Pede^ Aulum, vt . ladix Phu. Alia Polyporti acetabulos*^ Polypodium. Alia Malu cotoneum, vt Lotus Aegy - Maio^m. cusfatiuus. Quadrifidum & czpuzimffyfimacbia fili quoja nou* fpecies ex Virginea 'cui fdiqua ima in quatuor cellas diutdttur,& dekifcit perftHa : ^ Cynogloffarum genus, quam primo afpefiu vmcumfic quinquefidum,^/»*// m initio acutum , Geraniorum rosira & milium t Ab initio confpicua diuifura , fed in fe intorta , Viola mariana , Tracbeli/ 3 & coi generum : & regulariter iuxta fr udius diuifionem, illius apex capitatus diuidi f olet, & debet E fi & Malvacearum gemes .quod [tylumfiue colum verius habet in fummo pilofum>/ . Aly ' f A% C0LVMNAE LYNCEI ANNOT.ET ADDITIONES. fyj iii pleno funt floreae multiplici, fed foliolis tenuibus, & admodum diffe&is, vtpilofi videan- capillares , vt Carduorum , Scolymi , Chamoleoms albi , Centaurfi medjj, & / acear juamofo capitulo proditarum plantarum vt plurimum . piloE jt d in globum fine fpha- \m eompofiti, «// Globularia coruleo ditio, Cujcuto , Cumsnt fylueBris Matthioli , Spino al- effiryngfi, Piatam, & Acacia Aegyptio . A/y varias imagines imitantur, d?* horum alij pileati, *»/ Ari/lolochio,Arifari latifolfi , A7 varias quo dli}& Aconiti , A/y nurates imitantur Nolam,*// CampanuU at fi a d Recenuortbusficammo ^ee; ww*,# Comoluuli . «W yVifiw refupini,& ere<5H,Calathos, dr Cyathos, vt etid Viola maria- iur v:. aflracheliorum varietates , d^ PmLi Calatbiana ditia inter Gentianellas,& Pneumonanthe , ^?!,fh0rut dy galericulati,*// Saluia,Verbafcum faluifoliu ditium jCalamintha, lamiu,& V erticillai* mnes planto. Alij Comicos hiantes reprefentat,vt Lonchitis prima piofcoridis.A/y Tuba,** Tub*. '.aryophyllus Mexicanus tubulo fis floribus dnobis,vt fupra,defcriptus , Aifi Vefparum fauos, fauorum f tCaryopbyllus Mexicanus polyanthos, etiam d nobis defer ip tus, Secl orbiculata effigie non pia - d 5 vt ficut illi Poculum imitentur ,fiue Scyphum. Alij funt caudati,*?/ Violo marito omnes, poculi. 'ingukula Recentiorum,& Delphin'mm,fiue Confolida regalis vulgo ditia, Aqutlegta /tue ifi‘ yrurrh Ofyris & Linaria , Nafiurtium Indicum, Fumaria, Orchidum genus , Supbijagria. Alij Columbam effigie imitantur , vt Aqutlegta, quo vulgo Columbina dicitur , d Graea qaa-rnMv, CoIumD^ on facneAov.Auiculam imitatur Viola purpurea martia, & Stapbifagna, Delphinum amfpk Auicul*. iur in Confolida regali firigofiore- ideo Delphinium putata, 0/yride,& Noli me tangere, Ele- &fep uS, hatis caput cu auribus magnis dependentibus in Elephante Planta fi nobis propo/ita in i. pari, p .j. tinus cognitarffiirp.VifilioncLeguminofarumflores, Geni/ia, zAnagyrts,& fimiles ofiendunt, Alaudae. >s Leonis, aut Vituli Antirrbinum. Os Lupi Lycopfis, Alaudam Lumaria bulbofa . Pauonis Qfi enniculum in capite , Vmbelhfero omnes. Alij Oculum V mbone imitantur , vt de Bupbtbal - ocuiu w dicitur, Chamomelo,& fimilibus .Alij Stellam vt Semperuiuum,hBer Atticus. Alij Solem d Flos Solis ditius , Qhryfanthemum & fimiles . AU) Lunam in defe&u vt T ithywalorum-> lud®. ores lunati. Alij Arcum foederi s ver ficolorem conus xumpvt Irides geniculato, & bulbo/o.Sed Arcus. _ Ttgies quamplurimo alio eoq. vario, veluti Hominis maris, & foetninae, Cercopitheci, Apis, ceriopt rdfpae, Hanap,Auicula?, Galeri militaris, Culicis,Cimicis, Delphini, Lacert£e,atqi aliatum re^ rhea. lm in Orchidum familia confpiciunturfi Cornelio Gemma , & a nebis oh/ eructo, proferam ^cis> [ominis vtriufque & Cercopitheci, quas in noftra minus cognitar .ftirp.Ecphrafi videte po- j.aCmf. ris in i. & 2. par. propofitas & delineato*. Item alij Cirros Polypi,*?/ Vrttcofcemino.AUj ihbeJlam,y/^ V mbelliferofunt. Alij Laternam vt Ari,Ar ifar i cu Candela interna. Alij Larem*.' terum cum foetu,*// Ari ventriofa ima pars ,frutium continens adhuc imperfettum.Alij Co- ^oelumt)% jmna, Flagella, Clauos eodem flore pvt Granadilla Mexicana,quo Flos pajfionis dicitur. Md Fjageilo- lagella,*// Amardthi fpecies fpicatis paniculofis flor ibus fi Lobdio pr opefit a. Ai j Flabel^?*^ Sdii. muto vtuntur affingit t Amaranthi fcilicet fpecies latis floribus ^reticulatis Lobelio veiuu tu iyrto , Myrtidanum. Alij Corniculos cum primum erumpunt, vt Rapunttum c^culatu^h Cornicu, nobis deferiptum , &Trachelium minus petryumfi doflifs. Ioanne Pona Veroienfe tn jua^ louim. aldi montis deferiptione ,noftro Rapuntio congener , Ille florem hunc atnp^do dijhlbuonoy [iconi* ditio, vulgo Storta fimilem fecit , & retie cum primum erumpmt ,fcdpo Bea puta ndumur Coli no/iratis, Conocchia vulgo ditia , effigiem reprefentare %tdentur, vt in ifi* hi . tria nos retulimus , Alij Cordis figuram floris /olfis, vt Lychnis , O^moides , AI fi Aunpig Aurlpig. ienti colorem & fplendorem imitantur, & vim habent, vt Ranunculi lutet /lores. A U) meou. Itas Imagines &c. Differunt etiam, qui a alij proliferi, vt CalenduU, Scabiofo , Lobelij & B^uhinlj & Planta^ Alis florS his Caroli Clufij.-di// alijs infidentes oriuntur , vPr imulo Veris Anglii ^Rfiinuncult /pe* i eretUl' es,& T atulo nigro purpureo flore , Alij in fpicam difpofiti florent , %-t Agrimonia, Planta - inis, Vlercurialts foemino , Oleo, Hyacinthi aruenfis,& Frumentacearum. Alij dn panicu* im, vtin graminum fpecies & Amaranthi . Alij finguli oriunturinter folia,*// tn Cucurbita, favo , Alij plures, vt in Aquifolio, Chamodaphne . AI fi in fummo tantum taulis>*?/ d ulipo , rimula veris thyrfoidis,Capacearu. Alij fubtus foiia , vt in Peplide, Peplo,& Chamafyce.Alfi x medio folio, ^ vt H ippogloffi,Rufci, Lauri Alexandrino . AI fi auersa parte io\fi,vt Fhyliitv is, Afplsni, Filicis, & aliarum capillarium Plantarum. , . AI fi limul conferti & inordinate,*?/ Cbryfocomofidbuci,Agerati.Ahj ordinate, vt Corym * " Cccc ? hfi, *S‘ IN RER. MED. NO V. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL bofi, Vmbelltferi ,ir Penicillati . Alij in curu.im & longam fpicair .tuilL ■' ■ Ancbufarum , & cmgenerum. Aly m redam Epicam, *r Agnmonu, p/, ‘ ticiIJacim inter foliorum geniculos , vt Chnopodij , Marrubii Alu r ^ *«**, ^ *«*/ • ^/femperfurredi.x* «T?0.**** dantes V/ ie«, *«■«;,* Legum, nofarum pluJm. Aly fingul fino“ “”‘ « Chry/ambtmt. Aly p!m's,u m G*lega,ls,aa,& Legum, no/is, quorum alu m so“‘" « m '«pstffiOun, Ccror.UU. Aly eredi, « ^ * GentRelU „la, Aly fipdDi filiquofo infidenr ,« » £**»«*.. /H>quofa,Cbamgner,o. Aly frudui vaf Io lnciufo,*/ » Hyo/cyamotrfim,l,bu, . Aly nudo frudui, « & C«lfr Acanaceorumgcnu,& quorum femina pappo euolant , « , Cbondnlu/Z Hcieny, . artheny, Cbryfanthem, , & quoru capira fquamofa ya»r. Sed & fancuiforbe P, ptnelU,Pfylly,PU,.iagtnearum,prumeniacearum,Sftcatarum,ir l rr, belliferarum Et L R baceis,C»/cPir,, Orcbidum, Croci, Ntniffi: in Arboribus Pcm, ferarum, Mtjpd, , ImoI, />« Ch \of«ir. Fruticibus, <2r fimthum. Aly frudum continent, aut proferunt in vmbilico w ™Tv’f^'^T‘EXnemiS Br^,ca^anu’lc^Jnemone, Geranio, Paplue, lhl^Legum,no^,.hx^h^spnOrni,bogalo,Tul,pa,Afpbodelo,I,idumfpec,e,irC p*f«t. Alt* PtemxflQrcm habent fupe.ne,& frudum longe a flore patiunt,™ MiUum lm cum,Lc,chryma lob,Ambrofia,Xan,b, urn^ic, r;m,Spargan,um,Helmrop,um minus, & /,m lei.Alu e latere floris dependentem gerunt (m&\m,,viT„hymalorum genus. Aha frufiu iupra terra , & etiam fub terra proferre traduntur in radicibus , vt eArachydna,nua Arr.pb carpadmtur. cAha radices fiue bulbtllc, cum ipfis floribus, & frudu,« SaxifrLa bulL Ampetoprafon carneo flore >Jiue CMoly /erpenlinum Lobdij . 6 ' Ecpag. ead.lin. 54. feS£?/. Fro?“um w,i fyXorbicolares, « Ce~>/, . Alii oblor forma. gi pyriformes,™ tpja Pyra,Colocyntb„,AnRpl„chia, Ficus, & Prunorum quadam forne, AI ouales w Glans, Olea, Cornus, L, mones . Aly oblongi admodum, vt Cucum, s , Cuclrbiia a, guma. Aly oblongi, & Juli modo, vt Piper longum & Betre. Aly Coni figura, vt Pinus, abi,, J,upulus, Cynara, quorum figuraj quamoja. eAlif rotundi,& fquamofi,™ Cupreffus,& boru, ahj edules , aly minime . r jj ^ ,Juruf cAly pulpa, ofT-,4 ^mme:conllani,vt Armeniacamalu',Pru„a,Olea Cerafus,quorumtul ta edulu esi -.aly non, vt Pium luglandu. Aly pulpa, & femine fine offe medio, vt Mala. pyra . Cucurbita , quorum femtna cornee tantum veHtuntur . Aly echino cortice femina. condunt, vt Ca lanea. Fagus, 'Rjcinm. Alij echino ramum, w Cauculis ,& alu Vmbdhfeu LcCmphor* a nobis defer, pu. Aly ottc,fr cortice, vt Auellana . otly femine tantum in olo 'tTi™ tLuto™um,l‘ latanus, Spma alba. Aly filiquis in globuue nalm frudum fimplicium aly rotundi pyriformes.aw oblong, pul Tums Muefth ?/T'T 'AV “■ fucum, s . Aly inguflabiles>WCo%Bri„,C» cums jywjtn- & ettam Cucurbita /pectes quadam amara cx oblongis . bx racemolis.. «iuJes funt ^u.axH.ibesyCera/ay non edules Heder^Liguftri, Ari. 0 4lu ama \ °iJrTCQD ^Ue j jh fm6iU mtUS pUlpa™ babent tnf*Ptdaw> interius verb acidum fuccum , -v femen '‘viTiif^m^T^t ^ liSnofum hahenI corticem, & olle continem SSitT ' °if fungofum,^ fquamojum etiam corticem tantum, w C uprefjus. Alu wPatau»', /“u A>Vm ■&***# J* llui > & vafculi mo. Jo frudu femina conti- fimcn nwlZir, N,Sf?'Ly‘h”'s™ rotundis. Aly in Pocul, ampli effigiem, & \'efparumJ * j m cellulas excauati , vt Faba Aegypti* vera . Ex longis qui & fili - c)U in aiboribusc 'affa Cathartica >±>tliqua vulgaris.Ex Herbis verb Leucoion, Pajpuercor- *Pi/i /in . n*$a sFdfum, hupinus/Anagyrti, hem bihquo/i fruCiui . qilij junt Ij?ues,of Tr'U -* • ^vn0c^0^ vt RbApham^Acuci*, Orobi , Scorpiotais . & Rut£ pr&ttr Medium. Quinquepartiti ftellati,^ Semperui- \i, Cotyledonis, Crajfulce, Nigella Sexanguli, Corona Imperialis. DzcatxgflB, Nigella Conflari* inopolitana, reflexis, & planis apicibus, que alias imperfeflior ex ramulis feptenis, odonis, iouenis,& denis, in perfefhoribus, Sempertfiuium rubrum Gnaphaloides d nobis deferiptum * tlij plurium, vt Alceeejjecies, Abuti Ion diffa ab herbari/ s . Sunt & fruduu differetis ab effigie varia, qua res alias imitari videntur. Ah j/imiles C ab laris, vt Antirrhinum.Dcnua congerie Pinea nucis fruflus exprimit: Molaris Detis Iconem at) effigie , -iyofyami cytinus coronatus , qui etiam femina denticulata continet , Alt/ fimi les Engine, vt fatis, Glafium, Alij gutturis logam annulorum effigiem, vtflliqua Cafsu Cathartie^.Di- Lingi*”' io, vt Thlajj>i,T ordylion, Leucoion lunatum. Duplici Difco, Alyjfum , Gf Leucoium Alyffoides Gueeuriftn nobis propofita. .B>mfx,Burfa Palloris, & Polygala Lobelij.’ Vefica? Staphylodendron, Colutea ^{j^1 ' 'e[icaria,pifum cordatum . Teftes hirfutos reprefentat , Mercurialis mas Olla cu operculo, Burfe, lyofcyamus , Ampulla, Valeriana, & Gjgrdus montana: .Vel potius pilofam araneam fiue halangium, aut Polypum, Valcuiu fiue Al*baiiira,Papauer,Nymphaa lutea Cala thu,Cec iqm , Acerisfruclus . Cornu eredi figuram imitatur Poenum Gr&cum, Cornu contorti, penm . ■t Arietis, Cytifus noslrae d Maranta Venufino propofitus . Aflragali flue Hedy fari jpecies d y2^[u’ obelio depifla . Soleam equinam , Ferrum equinum d nobis deferiptum Polycheraton^» Cornu . lochleam, Medic . quod plantis y&fimili bus caremus, domedlicis alijs obnoxij negotijs . Semina igitur nafcuntur aut carnofo,yel ligno fo, aut corticcfo fruflu mclufa , acino , conofi 'liqua autvtriculo contenta , qurctd° vel deciduo flore quo quomodo erumpit, & perficitur podJr emo, pro ipfius plan- «ise , ta complemento perfePhone ad aliquem vfum aut plures, vel ad fu£ planta tantum propaga- tionem procreatum . Et femen illud fit, quod fuo tantum cortice vefiitur , vel in aperto produ- fium, aut alioquw amplius circumduffum,& inclufum . Culus medulla fua fubfislentia , vet eji mollis,& humida, vt in Cucumeraceis, A mygdalo , Nuce , & alijs, quee potius in majfatn, quam in puluere contufa tegitur . Vel edi dura, fed friabilis admodum, vt facile in pollinemyve, puluerem abeat, vt in Frumentaceis, & fimilibus. Vel edi omnino dura,& ofiea fubdlantia,vl cum difficultate tundatur , & in puluerem ducature vt edi feminis Rufci, Smilacis afpera, Xyri- dis , & fimilinm . Seminum Seminum varietates plures obJ> eruantur, nam alia leui cortice funt obduifla, vt quxfru- rarietates. flui prafertim inclufa reperiuntur,vt in Pomiferis efculentis, Cucumeraceis, & capitula geren- tibus: vel nullo modo inclufu fruflufuo tantum cortice veftita,^/ in Vmbelliferis qutbujdam ferulaceis , vt etiam paucis racemofis : quorum alia rotunda, vt in Racemofis Pipere , & C ubebt Fumaria : in Vmbelliferis Coriandro fiurio, & Jimilibus . Alia deprefla &C plana/}re, vt in Ferula, Sphondylio ,& Jimilibus, qu it. Cerebri medulam imitari videtur , luglandts fiue Regia Nucis femen fuo putamina ph|y[“‘^" tfium . Dentium congeriem , Hyofcyami femen afperum pinea modo denticulatum . Ipfos “Ita^quar ntes ouali Punici femen carne obauttum offendit . Oculi pupillam , Lenticula femen , fed par^efe- pidiatae lenticula; modo Phalangi j femen ■> tefie Diofcoride. Cordis figuram Citrij et Au-? terebrum ■tfij femen cum ffmilibus. Vmbilicum , V alerianella , vmbilicato femina d nobis defcripta , Dentes. Apparina Diofcoride tefie. Renes exprimunt Phafeolorum familia , et ali a nonnulla legu- Puopjllam° nofafed ex alijs generibus Solani , Halicae ab i , et aliorum , Genitalis caput ,/iuc Glans vmbilieQ. baditta, Faba femen. Genitale cum teftibus gerentibus, Cicer album vulgare, quamuis rubro colare Cicer magis Arietinum caput nafo craffiore incumo prominente exprimat , capuearie- dis et cornibus intortis 'e regione vtrinque expreffis , quapropter Arietinum cicera Diotco- «s. le dici refertur , non addita caufa : qua omnia in albo Cicere inejfe obferuantur , nafo exiguo itum variante . Sed Ji quis atramento illius oculos extuberantes circumfcnkat e regiones c fi, rofirum imitantis N odtuae caput fatis expreffium videbit . Ventris extuberantis ima vArrem?' \tsfuupra muliebria, etiam Ciceris albi aduerfa pars ofienciet . X efles imitantur Rubia et Teites. diorum femina duplicia coniunfta , Coriandri fpurij , Smirnif Cretici ab Herbarijs putati . imices & Blattas ,fiue Cantharos, Ferulaceorum , Sphondylij , et Cucumeraceorum femi-^ iniIces' •Araneam imitatur pappofa omnia femina Tz-c&vrvrocaritpdda dicta fed Phalangioru maxime Aunearn^ pilofarum Aranearum Valeriana ,et N ardi montana , et congenerum pilofo pappo femina. ilices imitantur, Pfyllij femina, tefie Diofcoride. Viperae caput cum lingua exerta, quia caput Vi- drofunt retufo et plano Cynoglojfarum femina d nobis deferiptarurn perbelle referatur, quam- Pels‘ f aliorum Serpentium acutiore roftro,# Diofcoride referre dicantur Echy,Anchufarum, congenerum femina : qua etiam ad Auium roftratum caput accedere non minus quis cenfe- pojfet,vt in C ap.de Cynogloffia montana in noflro minus cognit arum Hirpium volumine retu - j,oj nus. Polypum, aut Leporem marinum exprimere non inepte dicitur , femen V alerianella filato femine d nobis defcripta , et. Scabiofarum . Echinum terreftre Pdftinaca vulgaris 3 et E- ‘num* malidum afperum. Erucam afperam,# pilofam-T ragopogi , et Sebrzanera femen detracto. Erucam. ppo. Ricinum Animal , denudatum fuo cortice Ricini femen, fic d Diofcoride deferi-r Ricmum, um . Inferum bifulca cauda Afieris , et Buphthalmi, et congenerum femen. Cochleam in*- Cochle5.:; •rtsm , Medica femen, fed Cochlox Animalis effigiem potius Kalifemen cochleato feminea Hi . Infedtorurn tabellatum corpus , fiue inferum Malua femen compatlum antequam (i ungatur oblique infpe&um : quod etiam integrum Echinum marinumJ/A«zj' denudatum—? cprimere videtur . Atfingula femina deprefj 'a lunata funt . Securim imitantur. Cicercula SecUimj Agar es Diofcoridis, Lathyris 4^1* • Ancipitem fecurim amulantur Beluini, & Afclepiar s femina , tefie Diofcoride , vnde nomen inditum planta fuit . Sagitta: modo in cujfi-dis fit- \am lunci femina, qua Theophraftus dvadddn im/.Triquetram cufpidem imitantur tri - na Folygoni,& Lapathi femina, & Lonchitidis tefie Dioicoride.QuadrataPimpine/laJemen. ac€in" hirurgorum incuruum cultrum, vulgo Gammaut , exprimere videntur T rifolif Afphaltitidis Vngues> te Bituminofi feminum extrema pars, qua non minus Falcem, aut Serpentium dentem. Fe- Feijum. um vnguem imitari quis dicere potefi. Contraftos vngues Mtiui, Vulturis vel etiams olypi flagellos,C alendula femina incurua in fe conglobata , Margaritas fiue v mones cando- Margan- ',Jplendore ac lapidea duritie, Lithofpermi femina, tefie Diofcoride ^cPlimo • _ Differenti^ Sunt & in fuccis herbarum differentia, qua fignat uram habent, tam confpicud in virentiy in fuccIS ’4s plantis , quam inficcis extraffionem per infufionem 7 &decoffionem manifestatis , tam in heroarum. herbis , 86 o IN RER. MED, NOV, HISP, NARD. ANT. RECCHL Vot, Iu caudici- Urbis , quam arboribus , (orum partibus , qui vocantur Coryin %»wDiofcorides in cap , Heder* remedia tradens pluries mentionem fecit, et in cap d Hippophae nobis aperte illorum effigiem dedar auit cum ait , Flores Corymbis Heder* Emi Corymbi vel Uti racemi cohaerentes inter fe . Itaque Corymbus racemus efl quidam orbicularis ex ca defcriptio, hculi Jummo Je diffundeus, multis in orbempetiolis circumactis in quorum extremo finguh f, v u r. res'fin&f}is petivi'* » et deinde totidem f rudius continentur . Nec alio modo ab VmbeUa M diflihftio, rmtA ”fi Vmbelkm proprie , non caput proferre quf que fatebitur . Quapropter ob quandam orbicuh rem formam V mbellarum pr*fertim adhuc non diffufarum , capita dicuntur habere, ac etiam Capita Corymbos quamuis capita verius dicantur, qua compacla fune, vt Thymi , Stoechadis, Polii , qu* . Cbryfanthemi , et fimilium,et hac quia ex pluribus conflant floribus et frudibus ab vno init exorientibus , et, in Caput Jimul extuberantibus . Capita Corymborum Jpecie Polii capitula, dixit Diofcor>des . Addendum ettam hoc loco , V mbellas alias effie ordinatas ex vno principii et bafi, vt in Paflinaca , et ferulaceis , alias effe inordinatas , et V mbellarum Jpeciem referent non proprib : quamuis ob quandam primo afpeftu fimilitudinem fic appellat* fint , vt Sambuci Achillea y et fimilium ; quarum yeluti Elichryfl, Chryfocom*, et Origam ,0 nitidis atque Agi rati flores ex contundis Corymbis compoflta in V mbellam effe dixerit Diofcorides . Harum-. Plantarum com* ex pluribus petiolis plures flores flngulis continentibus ad fimihtudinemCo rymborum , et femul coeuntibus Vmbella fimilitudtnem exprimere prima facie videntur , in. Jummo tantum Planta comam habentesfloridam, quare comantes flores habere dicuntur planU illa, et fimile s, vt de Chryfocome dixit Plini us. Pag. 12. Cap, eod. lin. 34, Adde Chamaeleonem album , tui d Qiofcoride caput Echini tnarini modo fpinofum tribui iur , de quo , et eiusgummi Ixia multa retulimus t in Cap.i.noflri Volum, minus cognitar. flirp Quorum capita /pinis horrent , Acanacea dGracis appellata , quafl Acanthacea, vide Theo phrait, lib.6. hiflor. Piant, cap. 3. Pag, ao. Cap. 11, lin. 1. Sic de noflro Tripolio obferuauimus iuauflrali tantum plaga prouenire , vt in hiflor. minu cognitar. flirp. c, de Tripolio.vbi deflmilibus plantis propria loca diligentibus etiam jit mentio Et lin. FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. S6i Er Lin. 1 9. ibidem . 'Jegptiutn Arum Neapoli annis pratentis floruit, & fequentibus, & nobis etiam ex Ptan - Ar- Aeg^ in Salernitano agrod R.P.F. Donato de Eremita naturalium rerum JtudioJo reperta ,& al- ta. vbi fpontanea : de quo in noflra hi/L minus cogmtarjhrp. 2 .par.cap. 1 . vbt & quid /Ut Ce- :a/ia, & m quibus d Faba Aegyptia differ at, differ itur : & diJiinBe Aegypti/ Au fiorum diff 'entia ab Ari vulgaris floribus, notatur, odoris prafertim , qua ab horti etiam P fani Er afflo afaubono fuit ohferuata%& odorattffmum fuifle florem Aegypti 'j, cum aliorum A rorum flores leant : fle refertur d dofhfs. Bauhino in fuo Theatro Botanico iib .5 , fefi . t.cap. de Aro , Et riofl non pauci Neapoli atpo 1626, Ae flatis fine obferuarunt m horto Clartjftmi viri D. Tnardini de Corduba Equitis H ifp ani, p? ater Politicam, Aii, litarem & alias dtjciplmas,qui- s ornati, fimus efl , Exoticorum fludiofijfmfltdm Animalium, quam Plantarum , qui prateri- diam anno flor u{ fle te Piatus efl : cumq. d nobis audiuijjet adhuc efle, qui minime florete pu- \t, cumipfl non viderint, rifu non potuit fe continere. Fabam autem Aegyptiam ibidem a no~ Faba Aegp. memoratam , frequentem ejje in cibo apud Indos Aeflale , armo 1622. ex Hiatim prope ^ \gnam vrbem Sutfchem /w Chinen/i regione dofiifs. Io. Terrentius Lynceus litteris ad lo. Fabrum Lynceum Collegam teHatmeFE , quas in hoc volumine jof 5 57, videre po - 1/jTheophrafti defcnpticni retfondentem,cuius effigies eidem antea mifla ab eodem Terren- } 1 /tinam longo itinere in Fabri manus,& non in alienas mcidijfet, qua nunc exhiberelur^vt i/7 amplius in dubium Recentioribus veniret . Lin. 20. ibidem . • Diflamni Cretici Neapoli florem , & femen colle giffe meminimus Fer di nandum Impe- um naturalium rerum fiudiofl(flmum,& furculo facillime feritur ,vt nos Jecimus hgnofo* illo autem & PJeudodiflamno aduerjus Recentiores m noflro Dioiconde}y^ DEO placueru^ riora tradentur . Lin. 35*ibid. Magnitudine variare Plantas , & Eruptus ratione cultus , loci, & Cceliy non autem htcher - P^rua; r, alibi arbores , fed arborum flmilitudtne pragrapdes fieri, pofle concedimus . Arbore m in gmtudin§ igimus mutata fpecie,vt ftt perennis, & a has habeat arboris proprietates , quod minime pof- variam. : eri credimusyit dtuerjas /pecte Plantas, ab eodem genere variantes, qud etiam tranflata ean- n feruent naturam, concedimus . ' .?'• . Arboris caudices praegrandes ita nos Caropoclari in Matefij radice obferuauimus , vt non im tres homines, fed quatuor vix ample fit potui flent yCafl ane arum,& Nucum tuglandium » i non raro in tabulas fexpedum latitudine diuidunijerrd , nec ibi vllopafio mirum videtur $ quens enim, tflfpefiandaq. pariter cum fragrandi magnitudine , & ipjd multitudo <■ AD LIB R V M SEGVNDVM Poft praefationem pag. 28. " , )iuifionis Plantarum ratio alia efl , qua Planta in arbores , frutices, /remios, & herbas di - folent : ALa qua in genera , & /pectes . Alia qud tn zAromati^s, & illas in medicatas, guflu fuaues , & condimentarias . Alia qud itiCatharticas ,gupuSnJuaues \ Alia qudtn-j cipbarmacas, vel V enenatas,& fle de ali/ s qualitatibus „ Prima , & fecunda diuiflvne fa* Plantarum difhnguuntur ^Herbar ij s oportund.T ertia cumreltquisodotQsfdpotcs^Si qu<|- es, quarum cognitio medicis , vi plurimum, efl neceffaria , lec immerito de Nouae Hifpaniae re medica trafiaturus Audior tofi Vr-Diofcoridis vefligia 'us3d fapore, & odore praflantibus initium f umere voluit , tanquam sb illis qua tmprefsius ipiutur tdm guflu,qudm olfafluqvtfunt Aromatica, & Acria de quibus agit. Factitor quide ognitio exceffus odorts,& Japoris ab ali/ s rebus mitius fapidis,vel odoratis, aut m totum f a- odore deflilutis . Sic in Mathematicis linea facilius d punfio , & centrum d circumf e - ia, quam punflus d punfio , vel circulus d circulo , & in Herbis arbor ab herba , quam utice,vd cremium ab herba diftinguitur . Reliqua doBtfftme Collega mfler propof sit » Pag. 28.Cap. 1. dde 3 radix caflaneo colore 3 folia objeure virentia >& floribus in fummo albicantibus : ita Diuerf$ pbnrarum dmiiione&. Auftoc Dolcon- dem lecu» tus eft ini noui Or- bis hifto-1* ria deferi'* benda. Coaptetis. Tlafnacas, «^utpan. fco-1 IX RER.MED.NOV.HISP.NARD. ANT. RECCHI VOL; CiAfatlls. e». gcsbinn* fsztli . gfitctitUs* t3k ‘X pifiura colorata ex ipfa Mexico , & in duobus voluminibus difiinfla qua ab Au floris N epotem I unfconfultum Virum dofli [fimum non folum legum peritia , fed& Polit, omnibus dtfapltnis.& pnficarum linguarum recondita eruditione refertum M. Antonium Pe iium obferuare licuit , dum Roma ageremus . ipfius fcilicet Recchi exemplaria . Pag. 29. Cap. 2. . y , a}ias ?latitas) Coapatii nomine frigida temperie infra lib.S. cap. 6 Tl riacaleso 0 er tt a vero Coapatlidis filiumin Recchi exemplari depingitur duos pollices lonvu, & vmcum jere latum . Radix colore cinereo nigricante carnofa . At quia m prima Coapatii Synonymum efi >flamacdzqutpan.quod nomen tnutmmus m alijs plantis , quarum imaoir.es , nomina tantum w exemplaribus extant fol.414.in aha parum variante figura fubnomk Tlamacazqui.y , Papan, uel Coapatii , qua figura tertia defcripu CoapatlJ quodammodo , f nis videtur » an Putoris vana fors, vel Planta varietas fit, proponitur expendenda* Pag. 30. Cap. 3. lu.Turmi- berba vu m ^fPjdc permeando ipfius odore fine fallacia dignofci poffn , in latiffimo lapi a * imtit»* ™l potius exiguo fed parieti amplo alicuius domus compafloqvt ex altera lapidis parte , m q, herba fuccus impofitus fuit ,nullo modo aer vicinus permeare pofit , periculum e fi factendur reddet* *** '* C*nUmfufUi °^ors reP^tus,afianUum nares feriens , fallax experimentum. Pag. ^.Cap.4. Bmus flos rara figura quodammodo fimilis videtur flori planta Toloxochitl fol. 4« Cap. 2 o*fed huic fimplex efi , & colore extra lutefcente , intus parum purpurafcenle diu ZTcfeZfnll?. ‘ fiUa Ver° “W fut!' ***> & *•&", Z, , • , . Pag. 32. Cap .6. frim& & fecunda Iconis huius capitis bifiorta delineationem tantum habet , nam Auflor t aliajeiunxit hoc moto dicens: Hasc ad fpeciem Liguftici videtur fpeaare,Nafcitur e^c.Dic icondi s Liguflicum eff potius Matthioli. Iconem alteram Libanotidi latifolia Hecentiorum / nsuem Auflor accepiffe videtur , cuius folium integrum in Recchi exemp.quatuor pollices aauA longitudine * Ex his hi filandum, quanam fint vtres fuper iorum * r - Pag- 33- Cap. 9* iRadicum color efi ex fufco purpurafccntc : foliorum figura vix hifloria accedit , cum afitr Y Amygdala fimtlia ejfe defcribantur . Floris vmbo prominens virentibus efi foliolis, reliquu* Jcrtbenla Planta^* ex ^ecc^ e^cmp* Aficris vel Baccharis potius familia aa f.lVr.L df/' Cat0lUS CluflUS Sua teMittrm bitloris romulu , fi „ .j j „ . „ Pag, 55. Cap. ii. cX?ci- • a dC Cfn^U ^Ue Cafi£i & Ctnna,nomt hifloria>& differ entia fentiant , vide Gar ziam, Acoftam,^ Monaidum latine d Carolo Clufio in fuo Exoticorum volumine • qui alia rum etiam %ecenti°rumh, firias refert , & notat . Infiper , 6 Lobeiium qui neruoful filium exafls delimatum exprffh Plantarum obferuattombus . In Recchi exempl filium obfcuri Z21 T Z P°r ^“WV* cum dimidio , & latum duos : pluribus quam tribus neJdepi- muZ 'hir df r f4t Vetam Cfiam>fiUt Ctnnellam, & forfin vt ahj dubitant Cirwamo - ran„,n' A c™fem :eo Wod baculus aromaticus cum tenui libro Uuifit iliis aliam sffapon /itmrtll T,"/*™0 9*** tenui fit cortice, quo delibrari nequit. , & CanneUa fiueCajhe nuis J ai]*!*""/ l,gfl0,ldeo ab Aliquorum Caffa alienus . Alijs quia baculi' cortex' u- rp/irre * i Uptt ^ Um aPtus ) nec cortice alids delibrato , vt in Subere 5 non pariem ac * M * * [Ut , Utina™°™umfifi quia vnciali /n craffitie baculus , & pedali longitudine, 1 ratem b acui um^uem non vidimus .decorticatam Ca fiam. tenui libro interno veli flo fi fides Pfiudecaf- flt ad bibe nda.qui duplice habere corticem affer uit .efferemus: aut Pficudoca/Ttam J Dio- **' deJcnptam.quK fnedullafiue ligno bitentem corticem habet . Nec enim quia faporc fit Can - PAB, COLVMN AE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES.' S s 5 instl<% acutifiimo3& lignum cum cortice Cinnamomum ejfe debet . Diofcoridis Cinnamomum Cmn*mo- 'dcm longe d crajjo , longo , enodi baculo differre iam fatis omnibus notum putamus : qui te- »»«»» vh- ’S habere virgellas dixit , illis verbis , Xififov §a Cfiioig 3 tenue ramulis , ojjig crvviyjoiv hccnMS- ;ov , continuis per totum ramis fiue nodis : qui d radice detrahendi effent ad elefltonem , & balionem. Et alio nomine inferius dixit , vellito d radice fur culum , per verbum, ; , d nouellum germen fignificat , minime baculo refpondens , Sicuti & infertus Cinnamomi ra- • lum eligens , fimilem probat M ofylitico Cajfto, cuius ramulos , vt tenues , ^ pouellos3gemi' 'jfjfj Mi denominauit verbo, fb^cfog g-ocrvhvnis, Et quidem apudGrocos verbum non bacu- n crajfum ligmfum , fed germen , & nouellum fiolonem , 4«/ f altem filignofum, nouello vir - pro Planto natura , d" magnitudine , qua ex Antiquorum defcriptione breuis erat ad- dujm,vt minime talem baculi crajfitudinem abfque maxima longitudine pojfet emittere . Ex ibuSfVt fuprd diximus, decorticatam Caffiam potius , quam Cinnamomi ramulum putandum. 'on tacendum hoc loco Garzia Suberis modo fuam Cdnnella duplicem habere corticem , fed non 0 crajfum, & difitnBum retulijje : verum nos vulgaris Cqffia,fifiulo partem habemus,cuius tex extimus manifefie videjur 3 fcaber enim e fi extra, nodum , & rugas 3 ramulique vefti- \m indicans , & paulo fuperius colore t(l cinereo albicante : & non abrafum3 nec intimum ejfe ticem quifque facile dijudicat , fapore & odore Cannells adhuc vegeto . Habuimus etiam~» nnellti aliam fpeciem rariorem cortice crajjo ,duvo, denfo3 eodem colore ffatu.ro-> dulci fed ip - 1 CannelU fapore , cuius arbos non defer ibitur,quo Cajfio antiquorum varietas eji,proter alios imaticos cortices /i 'miles . Nec mirum , nam Recentiores qui de CannelU haBenus fcripferunt, adhuc inter fe minimi Cmvau ueniunt. Garzias CannelU fruftum Oliuo , vel Lauro fimilem facit, ff calycem habere ne - totxomju. \ Ali/ glandulas calyce fuberino ligneo apud Acoftam 3 cuius imaginem QiuCws pofuit e [tone folij T amalapatra , fiue Indici folij dsBi ; tribus nsruis per longum difpofitis 3 quibus ilaniea Cannella,quti magis aromatica e fi caleris , carere , & glandiferam ejfe arborem fui ieris, idem Garzias dicit . Sed Acofta pro CannelU vera illam afierit.Alj Citri (diali me- ti ) fimili folio ejfe cum Garzia, vt LobeJ. Lugd. Hifiori o Plantarum AuBor, & Baubinus fuo Matthiolo depinxerunt 3 cum baculis corticofis . AuBor vero nojier tribus etiam neniis , Picoikafiefcribit : fed folium m Recchi exemplar, obferuatum pluribus neruis inaqualibus ingitur ,vte regione exprefium eft • Quare in hac conlrouerfia quid fit afferendum, ignora- s : Aut dicendum calycem in fruBu altos non obferuajfe : aut aliam Zeilanicam orientalem canet* rjj folio venofo magis aromaticam : aliam tribus neruis dijiinffa Malauaricam : aliam vel ^ diuerf* dem in alijs locis 3 vt AuBor nojier ait, in Infula Philippica> in Mindanai ; aliam Ole£ fru-> ^ Zeilanicam : aliam Glandifera modo calycem in fruBu habentem 3qu& in Malauar 3 & Peru tur : aliam fui generis CannelU fimilem fruBu Pilei vel Petafi 3d Monardo deferiptatrt-» nouo Orbe , f)u£ omnia non ab Hjjioricisyvel M edicis , fed d curiofo3 & diligenti quopiam hq. Botanico ^qui vtramque India peragrajjet3defcribi cuperemus.Eoliu quidem tribus ner- dtfinBum latitudine variare okferuauimus3 atque laurino carnofius3 & durius eodem fapo « juodpro folio Indo exhibuerunt . CannelU vero folium aliud tribus neruis, fed minus 3 & tnellti fapore 3 aliud Citrij folio fi mile venofum , quod CannelU acuto fapore prodicatur , 'nos foliofum ramulum peruidere optaremus 3vt aliquid afierere pojfemus fDenique certum -» *amulos tenues, fiue nouella germina , vt in Citrio notauimus , fapore , ac odore hgnofos , cj- ufiiores longe fuperarc, Quapropter mirum non eji3fi d Diofcoride tenues ramuli ><& non ba- crafitie probarentur . Sed quod dradice ad probationem vellerentur , quo nec craffa , fiue yia ejfet 3 vt in quarto genere , nec denfa radice , vt in quinto : Si verum ejl , vt Recentiores runt, quod non aliud Cinnamomum nojiro ouo paruus frutex reperiatur natura, vi ab An- tis refertur ; in animo efi3quod arboris cefpjtem3 fiue caudicis nodum altas recifum, & iam~> Alis germinibus emi [fis 3 vt in Silice , Vlmo 3 ‘Balfamo 3 & demeffilibus arboribus^ fieri j olet , Ifum Diofcorides obferudrit , <& pro radice forfitan defcripferit. Sed adhuc defiaeranda eh 'litudo multorum ramorum, effigie fruticis Coralli/ omula d Diofcoride relata, & in cap.de illio repetita. Plinius fabulofam Antiquorum de Cinnamomo, & Qajfia hifioria arbitratur, os 'fiecentiorum minus accuratam , & variam, vt quo aliorum etiam relationibus nitatur , ion hzrum Plantarum veritatis eruendo , fed potius negotiandi, & acquirendi gratia in ea inciderunt . Et quod fit verum, foliofum ramulum cum floribus, & fruBibus C affio, aut Cinna - Siifiiliimi» cu>n i Cctpetllis &tmuljne- eenfis. Cdrut^eti. Xoitgeebi- tl. Chichi- pntlis. IN RER. MED.NOV.HISP. NA-RD. ANT. RECCHI YOL. Cinnamomi nemo adhuc depinxit , vt Piperis, & Caryopkyllcrum,& fimiliu^b difficultatem loci diftantiafln quo nafcuntur.V linam r.ofier Collega loannes Tcrreritius Lynceus , vir m dotirind ornat ffimus, ac naturalium Jludiofifftmus, vi ex eiufdem in hcc volumine fcholii ue netis qui/que certior fieri potefg,qui in internis Tjegni Chincnfis nunc reperttur,t„ an concipiat, Caffu,& Cinnamomi veritatem eruere , vt de alijs indagare coepit, non amplius t fedo de illis dubitandum e fiet „ r t Sed eccs vulgaris Cannella folia ex Grient ali India alia & nobis communicata fiunt , quorum iconem apponi curauir, ex folij s media magnitudinis exprejjam,qv.a Cannella fapor in breui illo petiolo, quo re arebat, babsre coperimusjn reliquo lio percipi non pole fi : nec d folio T amalapatra vix digmfii, /i fapdre petioli , & quod folium Id amalapatra magis in me latum videatur , v eruis illis tribu s,& folij reliquis fignis fi,, libas, vt non ouum ouo magis fimile fit; & , vt diximus, fo re tantum differret-, quare nifi fruftu differre dicatur, eiufd generis effeffit iudicandum . Garzias tamen Cannella foliur tribus illis ner uis , per medium folij , vt folium Indum bab carere dixit. Ex quibus, vt fuprd meminimus, nec illi credendi M firmiter e [i putandum. Obferuandum effeta nobis folii Cane lia Citrij e figi e oblique venofum,vt ab eodem dejeribiti & d Lobelio,^ Bauhino receptum depingitur, an eodem fit re Cannella vulgaris fit , vel maiore , vt aliquid amplius m medium afferremus ,Jed quia Exoticis caremus , & vixejl q Neapoli audiverit, nedum habuerit tale folium, ideo tacendu nobis c si, donec , DEO dante, aliquid vitra objeruare contine, Hac vero folia attulit nobisq. dedit clariffimus genere, om, vana dofirina , virtutis pracipue firenua , peregrinationis fplendore D. Petrus de Vzlle, inclytus Romanus Eques, quia tiquos illos Heroes nofird tempe flate reprefentare valet. Siqu enim variorum euentuum hifioriam,qui ip fi maritimo, & terr Jlri itinere acciderint , perceperit \_ plura forte ex ipfius , qui . Pfdpbice deforiptum itinerarium expediamus, percipiet'] hui yjyms a mulum, imo alterum VJyiTem dicet , qui mullarum gentium mores vidit , & V rbes ; r cn-.m menti fu a curiofius fattsfacerel , propri/s ij sq* magnis imp en fis non patrio conclufus,» contextus jolo, Orientalem propemodum omnem plagam per agrauit : linguarumq. plurium c gnitione pradiittA, Arabicam prafortim, & Perficam coluit multos annos, non modo cum illius r gtonis egulis, Optimatibusq. verfatus ? atque honorifice ab illis exceptus fed & magno Fc [arum Regi,vb virtutum prafiantiam hofpes accepti fimus . Rediens porro ex Naturalibus u rionbus, qup collegit, & mihi hac feli a, at que alia quafuis locis, & fui amantifsimo clarifsimoi D. Mario Schipano Medico Neapolitano exhibuit ,in cuius gratiam haud pauca amoris er contulit . t Pag. S6. Gap. 12. Huius nominis tres alias p lanias in initio propofuit huius libri, facie variantes , fed huic tci na folia exprimuntur tertia quodammodo r e fpon denti a,\ illius autem circa petiolos lunata. Pap. 37. Gap. 13. Radix colore cattaneofibrofa e capite carnofo , folia dilute virent , & pollices qualuordiuwt tro : flores purpurafc entes ex calycibus viridifiauicantibus . Flojculorum feries in imo flant, a dextris, & corniculum non videtur huius , fed flores tantum e regione finifira . Huius Icou & hifloria nifi caulem habui jfet ad CortuLe Plantam non parum accedere videretur , cuius ccn generes nos ad Diolcoridis Alfna referendas propojuirvus . ... Pag. 39. Gap. 17. Plores mm , aut terni ex bafi quinque foliata , qui ante quam pandantur ex luteo rubefcuii apicem habentes medium luteum , & maculas quinas intus lute fc entes, ex Recchi exempl. Pap. 40. Cap. 18. "fiadix carnofa obliqua longis fibris nigris villofa : folia dilute virent dimetro pollicem fu p erant , ( FA B. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONZS. * sf trant. vix defcriptioni eongruendia, flore vidua depiBa efl inRccchi exempl. Huius nominis da £ alta r evertunt urscones varia fine bitlortafol, 364. & $6 f. quarum ,ha minime refpondent,& altam videntur generis . - Pag. ead. Gap- 19«. Folium depingfur latum pollicem vnam, & tres longum cum petiolo tantuniem longitudine «, notuit ^ \%dix colore fufeo , & parum extuberantibus partibus .. . > V [*i»doU. Pag. 41. Cap. 20. . v T^tisx in Reccbiexcmpl. calore c a fi aneo obfoleto , caudice vefiigifs petiolorum infeBo* Flor roloile$$ x terna parte media virefcensy circa ora ex cinereo lutefeens : diametro quatuor digitorum . Flo - is vero folia interna parte caua funt , & purpuro rubentia, & in extremo lutefcentia . V mbo * em habent medium virentem , & fingula pollicem tquant *. Huius .floris effigies, non parum mlts Jlori Xocbinacaz.il/ i de/a ipto fol. jo. cap.4, Pag. 42. Gap. 22. Ex genere longae ArtflclachU videri poffet,fed quia floris , & f rufius deferiptionem Autbor mi fit, mhil certi affer ere pcjjumus • .. , Pag. 42. Cap. 24. Folia huic longa pollices quatitor, lata fere tres . Flores dilute virent , vt in Clematide^. Ariftolo» Udix extra colore cafianeo . , AD LIBRVM TERTIVM. ■df-' Pag. 48. Cap. Folium imminens alus pennatis duplo matus reliquis ex Recchi exempl . vt fit digitali longi ■ udine . Non prdtereat Ltfior notas Clufij pofl illum tn Itb. Exottc.fol. 2 97. qui Xolochopalii , P" Copalcukuul fy Copalyua recenjet , Pag. ead. Cap. 6. Non parum effigie Accedere videtur ad Balfamum de Tolu gummi duro, fed hoc candido co- re dejcnbitur . Pag. 49- Cap. B. Folia longa pollices quinque cum dtmtdic,iata pollices duos obfcure virentia ,& ramulorum micuit magis rubefeunt , Flores ex longis calycibus dilute virentibus , denfis flaminibus luteis )mpa£l f. An 'Balfamum folio p rttcd fsmdi,de quo Monardus cap.y.ab Indis Xtlo, alijs Ztlo iClurn ? Pag. 50. Cap. 10. H utut arboris durum nobis , vel aquiuocum nomen, fy copiofi fiellati frufius fiipitibus 'requenter adharentes , fattjqi.e ntflro induto , prtuata arboris nota , in mentem reuocauit, it molliore firmioreque denominatione illam decoraremus , fy ob id , Stellutam arborem , co- io/is follicet refertam Jtellis appellaremus ,in mutui amoris fignum, quo max-me deuincimur b immenfa erga nos beneuolentta non modo genere ,fed omni virtutum,ac djhplinarum varie - ate ilarifstmt Vtrt D . Franeifci Stelluti I yncei Collega noBri , cuius laudes, quamuis d nobis oc loco taceantur, ex varijs dofiiffimi vtrt Jcnpus iam omnibus fere falis nota Junt . Pag. 5 5.Cap. 15. Nos potius T erebinthu quam Lentfcum referre putamus, tam habitu floris, racemo , & alifs , \C gummi prafertsm primum lafieofdemde ad caruleUm vergente paucos pojt menfes: ac viribus Miam. Quapropter anguBifolhm Terebinthum diceremus: eoq . magis, quia ventrem mollit non ninus acT erebinthum,vt DioRorides de T erebinthu refert. Et d Recentiortbus ob td Molle ap- ellata plantatvt d clarifsimo D. Gafpare Bauhino refertur infutsin Matthiolum 6 ytionymis', tbipro Caehsrtico ab mcolis regionis vfurpari fcribit, quo blande humores omnes vacuentur, fy lydropicorum aqua educantur, drachma vnius pondere dtfjoluto cum aliquo liquore decenti^ uel decofio,vel aqua epoto . Pag. 5 6. Cap. 1 7. Huius tcon pr ater mtffa,repofita fuit fol. 45 5 . quam vide • Pag. 57. Cap, 18. adixex luteo obfolete fi meat , ftcuu caudex. Folia tres pollices aquant diamctro,& fru - fius veluti aculeatus, fi autc antibus aculeis t ircum tuber culos ntgro-c. Pliniani ex femine natam triennio aluimut Neapoli ,/cuti& Ferdinandus Imperatus»» fi er , tam fama & J criptis clarus , d quo femina accepimus: adoleuit tripedali longitudine caudice rufefeente , fi cuti ramulis Fimo /milibus , in quibus folia pennata quaterna in fiKgu Acacia Aegyptia. Mizquitl Acacia Mex.Recchi 1 o 1 In petiolis, ex virgarum geniculis alternatis prodeuntia, in quibus bime fpinuU harebant: fili Yr°J* r' V£ Plurtbus Ebulis Ruu fere magnitudine dense difpofitis, pennarum ritu co» Jtruila Junt, qua mane & Sole hamifphenum illufirante , vel etiam nubilo meridie dehifcebani occidente vero adeo fimul cobarcbant, vt abFque lobulis folium vnicum cenfereturJed primo e, femine bina crajfa lunat a foliola fibi aduerfantia prodiere , deinde vnicum folium pennatum. _ edonis lobuli > tu edum, caultculusq , in quofpinula bina , & folia quaternis pennis diuifa , t aiximus . t brem non protulit, quem vtinam dediffet^am pofl triennium ambobus etiam adul ferdinadus U byemu ferunt . Ex huius filiquis Imperatus noder prius madefadts, eh Imperatus ctehjt/j/^um a,t'iurr/*dftr,ngentem,rufefieptem , pellucidum, in placentulas coagulatum pt Theriace in optima 1 benaca conficienda 1» qua omnem adhibebat diligentiam , vt vix vno,vel altero, vti frmracw. rctur fusce dauco, vt mento Tiicnac^ Inttauratoris nomen fit adeptus. In ficco Jt mine ex fi , ~ Hquis FAB. COtVMNAE; LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. 8« 7 'iiis nodofis comprcffis exempto , adherens reperitur fuccus concretus , ve luis illitum gummi ctfisns, aridum, Jplendidum quodmadefa&ione colligitur liquatum , & exficcatione congloba - Hanc Diofcoridis zAcaciam fecundo loco defiriptam referre cenjemUs, quia femtn.Len-.J'****"1' uU modo compreffum , &" latum > fed minus , in filiqua deprejfa tribus , aut quatuor di/lincta D'^:cr' Iulis, inclufum habet, vt in Lupino obfev uatur . Huius Icon omijfa fuit ct typographo , quam de foL 455. emifiam commodius hic prope no f Iram ad differentiam repofuimus. Illuftrifs. Reuerendifs. D.Card. Odoardus Farnefius rariorum fiirpium exotiiarum fiudtofiffi- u, altam Roma fimilem folijs, & Spinis Plantam in fuo viridario alebat pratentis an- n-a- i 'fed pluribus pennis fenis , vel fepienisin lingulis petiolis vtrinque obferuauimus ,tenuio- w lobulis infcBis , & flores edebat rotundos in globulos pilofos luteo colore , alijs plantis le- mino/hffeu/iliquis proferentibus dt (fi miles : nam & fili quas protulit craffas , ventriofas Pi - modo, & magis etiam, nullo modo depreffas vt in Lupino,rotundis ouaUbus Jeminibus inordi - tis repletas , nec gummofis fiue fuccofis , vt in vulgari « Acacia orientali, fiue Aegyptiaca, nec is, & deprejfis,fuis cellulis difiinBe, & ordinate inclufis , vt in Lupino 3 & fupradtBa vulga - (Acacia objer uatur . Nec etiam fapore fimili ,fed acri admodum ■> & zAilij foetido odorem tare dTheriaca ableganda dRadice longa admodum fingulari,nec ramosa* Plantam fibi fub mine Sarza mifiam fuiffie dixit,quia Sardam appellant Exotici Plantd,qua fit ifinofa. Pro- acaJaA^ er Alpinus in libro de Plantis Aegypti, Ac aciam depinxit, & defcripfit floribus gloho/h , pilo - pini . f fitas, filiqua vero comprefsd , & effigie Lupini, & femine intus fimili Car obis , vt e fi i qua , qua ab Imperato exhibebatur ,& ex qua fuccum eliciebat , vt diximus , qua nunc s dgaris eft doBis & curio fis Pharmacopai» . A Lobelio depingitur Acacia , cuius Icon Plantes aou\* li~ \lobis obferuaU reiponder? pr£ caleris videtur, folijs quaternis ex fingulis petiolis , fed minus di- ligenter expreffis filiqua autem diligentius , /icut etiam tn Matthioli Epitome d Can>mrio, * ab Alpino quoque , a fi folia hic non obferuauit , necdpiBore effigies reCle depiBaefi , cum regione in ramulo , & tn ipfa arbore vario numero , inordinate dijpofuerit , d nobis ve « ,fert . fd nec trsa* nifeftam adftringentia in hac , vt n Acacia Aegyptia vulgari experti fumus, obferu are gtftu potuimus. Ra * mulum , cuius piBuram exhibemus \dde qud eft &<*■* gnitudine, folijs, fili quis, & feminibis , vni cuntpl^ ribus rarioribus plantis, radicibus, fucC / mineralibus atque alijs ex Oriete redux, vt Juperius in(fr4U1muj$ attulit doBiJsimo D.Schipan o,clariffimus, f libera- lium artium , linguarumq. cognitione ornat(PK*us’& Arabica prafertim ftudiofus ,V ir optimufi0fnahna Eques, nobilitate Familia , propriaqu- virtute wv/pi- cuus Petrus de Valle : d quo deind? nos etiam lutra* liter , vt jludiofis exhiberemus , iccepimus , Folijs efi pennatis, & fenis pennarum ortinibus vtrinque diffe* Bis ; ac lobulis fere vigin n vtrinque admodum exiguis, vt vix piBura te Cie exprimi potuerint, inci- fis . Spinas ex lignofis ramulis vlmeo cortice vefiitis, non /imul binas in exortu foliorum, fed difiinB '#s ha- bet, &vnicam tantum in illorum exortu . Semina. _* pauca profert effigie Pyri,fed maiora, minora parunt Aegyptia Acacu, compreffa,leuia, nitida , & colore^ D d d d 2 /P«~ »« S IN RER. MED. NOV. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL. fpadiceo,filiquis fac eraflis lobis contortis, cbefis,medulli pallente , fungosi tuscidi, , oblino! fpo/ila,ir,cluJa : necvttn Ac.sc, . a Aegyptia vera , cum /si, qua efl depreffa , latitudine comen Forem sgnoramue cusus fltgenem, na, nfleco ramulo non aderat. In Mefopotamia itinere cm altjs qutbufdam rartortbu, Flantis fu, ffe tunc temporis colkclam, Ineiyu cutdtm Vm manu fcr.ptun, erat, prout & tn alips plertfque mtfts . Fruticem amplum , non arborem rublimem , vt veram Aeaeam ,a„nde certiores fatli fumm ab eodcmD.Pcuodc Valhjui humani altitudinem non excedere ,& tuxta flumen T igrtdem in Mefopotamia , & defer, a Arabi tuxta £hpkralem,vel parum dlfflto loco reperiri ajferuit, cuius filiquam ab incolis ad fandi, fluxum Modum vttlem vfurpari acceptt,& vulgariter, fil, quam banc,ettam vt CeraLu Charnub aia ■> gener ico for fitan nomine fiiiquarum , . , . . t Pag. 6u Cap. xulvLn- T°h*dtamtro quinque pollices quoquouerfu m bifori virore , venulis ramo fis, & flores qui fs . quep artiti flaminibus etiam quinis luteis e centro prodeuntibus, ex Reccbi exempt Arborei £!' f ' Kum lnd,c! Flantaam vidlmus «ouelfom in horto IJIuftrifsimi D. Card. Farifefij magnis f hJs>& maioribus nofirate,carnofis,obfcure virentibus , & multis incifuris, fednon itaprofunci rotundiore ambitu , P ag. 62. Cap. 27. J SaJJafras hijiortam non minus diligenter profequitur Monardus 5 qui folia ficulnea in angi los dcfinemadefcribit iNouelfo forte Pyn magnitudine, & forma,^ angulorum vejhgiai bemjemperuirentia ob fubcrejcenttam muellorum in locum decidentium vetuforum. Odori Ufunt>& obfcure virentia V ires, facultates, modumq. vtendi prolixe defiribit , qua obbreu tatem vi a ere poteris fimul cum Ciufij fcholijs in eius Exoticorum volumine fol. 32 ot& 21 lAntuerp* mprejf.for.foly. Pag. ead, Cap. 28. folia depinguntur longa dodrantem , radice cr afflor e, & fiaukante in Kechi exempl. Pag. 6$. Cap. 29. vflfom Iconem foliorum paucitate florum in globum ewpaBorum multitudine varian n exhibuit f IllflllC tn Ith F \'rslir srh, X , ~ J ~ ! ri . „ _ . SfiJfffU p ■^tCptflUs Ht/ucacM hgokm fani e ,fl, ff \ V , l , 5 J T compactorum multitudine varie iuatn (Jua- tem exhibuit CJufius in lil\Exotic,& fcholijs ad Monardum fol. ? i fructibus multis j h‘am‘ eem*ttm ^P^ntibus : filijs fiue lobis quaternis, vel fenis in fi n gulis petiolis rotundis rei miam ibidem vide\ nam fimilibus etiam fruFhUne dr ^ Qtauhtie fsziiis, fscrsu.n. ” ~ f”?:'”' vel jems in /tngulis petiolis rotundis i se: quam tbsdemvsde-namfsmslsbus e,iamfrua,b,ss d Collega nottro depingitur, & defcnbiL cu, floribus j- frtsBsbut mn parum accedere v, detur , fed mn foliis pia», a Tzquixocbitl fi ftqniK^ ^.cap, 37 nm offendit. Pag. 66. Cap. 3 r. J ZU*. .fl^y^rumg^l‘muem,n ^cchuxempl.depmgitur^ules geniculati^ j o*ta feri pollice quatuor latitudine ,& dupla longitudine . Pag. 67. Cap. 32. An idem fit - oipn, Y tnO tantum mutata, cuius icon adeH fol . ? 80J Pag. 68. Cap. 35. neriummJlrpCalo , ncnlac, fcd copufumluteum fuccum Apocyno ftmilem , quod ali! p, Afekpsadc vfurpsnt,habet,tss radsee tamen albis copiofam lac emitnt,quod Amicis ,& F Dona *° f Eremi ta ,,n;mm hor,0 radscem,iy ramulos excidimus, oftendimm,ir hic annota,}, votu, "fciZ lu d - dMr‘mUS'i‘,C ‘am 't Per'Plocis °kferuatur, & vulgari Afciepiade, v, i m flld ru‘° eXpof“'mUS T*"' Mi”C. amU; v,&in Conuolmlis , r.am pennati c * «imi* , 'us Jub nom»e Quamoclit a nobis depittus , in nofiro Volumine minus cognitar . fiirt UslfeC:d Imf acrtm>al'£iue dilutum fuccum habent, eum ssoudU an/ecL Itca } Amfal. ief’ cr‘,fiMnteJm'i> ?lpc*»tem>vt in Cichorio, Laciuca , & ali/, obferuar tndsimflmiaflr m?nUud!mf f#'” f^^.gsmdissis pedali, , & latitudine polii, ui non tantum a DiolfliZ fT/“'‘fl'“rT arcaf‘,!/ era tomungantur . Notandum etiam. can,nuamuxs AnimJh 'Jed ^ a ^f-^™fontraferP'nt'u™ venena vtile hominibus pudi modo vtendi n°*turn>fed ^ allega mfier doBiffime anmaduerlit, debita dofi, t r/ * Pag. 69. Cap. 3 5, tuflulum, media nnnora^ Cafiat1ea tciuira >Junt compofita quina, quorum fummumm a~ quibm comparata funt ’ ' eHua mntma^\ duPlaParu* d maioribus fugerentur, vtinVlaMu & circa t olwrum ora r ° je™afUr ! .H.Utc latiora > & mfummo magis lata , ntruuhs obliquis quatuor ZeTvZ Tf ) & m*Um lon&u"> pollices fex , latlu foliata calvis vice Lt SU^m° ^utefcentes 5 reliquum coccineum : bafi includuntur quinque. * - ^ vtcc>e* vMdt coccinea in imo, & lateribus. A Ioannc Pona VetonstifeNdiura lium fUlcuttkitl, Sami agit J neti ano. fAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT.ET ADDITIONES. t£9 mflsidioflfflmofn fuo monte Baldo italicd lingua edito Planta depingitur herbacea trium cu- 'orum altitudine , flore velufi ex hac Icone excepto, adeo firnili , •verum folys Itue lobis fepte - r non quinis, reliquis in totum eandem Plantam, & figuram referre •videtur . Nomen a ita- e Bambagio Imdiano impofuit, quod idem ejl , quod Goffipium Indicum lattne <* Pag. 69. Cap. 37. similitudo floris duplex ab Audior e refertur , quam ex Recchi exernpL fic expreffam vidi - cfffxc^ us . Flos bafim habet virentem magnam quinque foliatam , vt e fi tpfe flos , qui albus exiguo suicante vmbilico , ex quo flamina plura virentia prodeunt , F rufium habet in acutum de/i- ntemfiiflinflionem valuularum per medium oflendentem, vt Guaiaci ligni, d Collega mfirn piflum, colore ex viridi purpureo Jufco luteis punfiis infer ip tum. Folia longa pollices quatuor, ta pollices duos . Pag. 70. Cap. 38. # . Si Au flor pro acinis fili quas pofuffet , facile ad An agyrim referri pojfent Icon , & l ires . w luit ( Aufior) foliorum numerum ternarium w piflura exprejjum : & £ alui a fimi Illudo vix laripoffet, mfi quoad magnitudinem inlelligere voluijfct . Fiufdem nominis efi alia Planta longe differens ab ijia ,fil. 420 fed fol . 45 1„ adefi alia^r on flmilis fub Synonymo vocabulo Tztafilalamatl o Ch»ta.lhuk Pag. 71. Cap. 39, »£ ^ In Revehi exemph Siliqua bipedalis depingitur Caffla filutiua medo , & folia pennata fenis bis vtrinque , vnico in fiummo 9 obfiuxi virentibus, & latis pollicem, Jed longis pollices duos cum midio. Pag. 75. Cap. 41. Folia lata pollices duos , longa duos cum dimidio , w flore flamma funt coaceruata lutea, api - Achisth bus coccineis, & floris diameter aquat pollicem vnum cum dimtdto* Pag. 7 5. Cap. 42. _ Huius arboris caudex ab Au flore Columna firma defer ibitur , tdc*co Illuflriflimus & hdcoyoiu. xcellentiffimus Princeps Fedeiicus Ca^fius, Lynceorum In fl i tutor & Princeps Columniara borem nobis dixit > vocartq. lu/ja , quapropter hoc loco adnotauimus,ne non tanto Principi ob- m'C£ *• qui videremur . Pag. 7 6. Cap. 42. YccptI,A^ Palma montana , Huius Icon pratermtfia,fedfil . 443. repofita efi, Pag. 79* Cap. 4^» 4 . Catatsaqtm prima Iconis fruffus maturi rubefientes, &fingutnci, Punica ftbfhbus amult longt polite es huhi. ptem, lati tres cum dbnidioyflrys vndofis. Secunda vero radix flauicat ,ficut & caudex . Fo- a vbfcure virent in fuperna parte , inferna vero candicant . Flores quinque partiti colore dilute unet rofei.Fruflus longi pollices quinque , lati tres aut magis, rotundiores primis ob/cure flq/d- \ntes maculo fi & veneno/i. Vide qua Clufius Exoticorum de Cacaofruflu £r Cacauatemone- teiuf que arbore tradit libr iffoL 57. Pag. 8 2. Cap. 47. In Recchi exempl. fruflus in fummo colore rubente per longum hians, & offendens quinque Amxtonu% mina ex cinereo carulea per ordinem digefia , & in imo rotundus flos nigro purpurafiens ex \lyce virente, ac purpurafeente prominens , Huius autem normms hmacozttc fiue T epeamatl ta defcnbuntur Jpecies , alterius iconem, fol. 409. reperies. Pag. ead. Cap. 48. polia longa pollices quinque , lata pollices t res cum dimidio in Re c ch i ex emp! • Pag» 84. Cap. 50. Nobis ex femine nata Planta filia protulit ex aduerfo bina cauli oppofita , illa que pennata, Tffffrn‘ \ hoc eueniat dum parua e SI, vt in pleri/que ohfervauimus, incompertum effcuoi adultas norL-> iderimus,quia no/iro Calo hyeme perierunt . Vide Alpinum,^/* hiftoriam,/? l concm P lant<& nobis obfiruau refpondentem proponit Garziam cum Clufij notis tn lib. Exotic.fil.i 7 1 . Pag. 8 5. Cap. 51. Gornara eadem habet fere in hifloria generali cap. 67. qui varietatem in f rufi u hf panicis x.dxcccth imis Camuefas appellatis fimiles referens, modo rotundos , modo aha firma omnino viridi, fi- sq. MeSfth modo coronatos effis ait, qua Clulius tn fuis Exoticorum fikclijs addidit a& Mo- ardum ioU 346. Dddd | Pag.87. S7o IN RER. MED. NOV. HISP. NARD. ANT. RECCH1 VOl Pag. 87. Cap. 54. S3^h*ye. De Auellants purgantibus vide MonardumA CJufium in fu is FxoticH fni fruttus depinxit . pd„ g7 Cao ' rnjuts txotuisfol. 3Sq.qa,a .... / A , r do’ °7' '-ap. 5 5» huatiis 2. Vide 1 .colram3 ©“ Ciufium fcl, 2 71« Exoticorum etiam r j Monardus >qui folio Pyn ejfe retulit, Aliam foliorum Iconem poniisLobdmtf fimplici flore . Meliorem biflortam.fy Iconem ex Afpinn^/ j n" us ^ Bauhinus, Aegyptiacis . J ’ pa ™ 8 Cap 5 6 ? # - '$. «hvnum ZLmddtiJuin Reccfc txtnnl ^ , ■ . l.n„ ci. pMmsvmus cum d,midio,& latitudine imius colore lutefeente iubeUaZlVtf ■ °”Z d thartici. ua de fanto Domingo . c WV""". Appellatur tn Mex ico purga PurgauuA d* S.Dcmin Pag. 89. Cap. 5 7. o’ tolium longitudine dodrantali Jatitudine pollices ofio^dt> circa nttinl.t^i r jr %£?!" Odsgvt depingitur yton videtur deferiptioni rejpondere . > satum, fedf, Pag. 90. Cap. 60. *"** ^ ”* °"icdi’ "/f" CIufius Ub^.foKi 2 5,. ^ „ r. . „ Pag. 9?. Cap. 6^. M«r . J^am PurPurafcentes exfu/co obfokto;foliorum petioli palmum longi; f rufius rauamo/i vA r , Pag. 95* Cap. 7 1. j r • p^ohfy Flores expallido candicantes quinquepartiti jn itecchi exempl, . , . Pag. 97* Cap. 76. rachiti , Huius nominis Tepeyzquixocbitl praiermiffam iconem babes folioli i. D • PaS*99-Cap. 82. rapaya Orientalis, fiue Pepo arborefeens . Eiufdem nomims Planta ab AuBore nofiro protoSta. f 0cc“i'«l‘,&yt ex ipfius bifioriasnifi eadem ffim dZ 'Tr (rare hanc ranorem orienjr. addere ytfumfin r , .cone appofitd , qua in oeci dentati Pa dcdafUU\dJem,”e ”a,aa«uoi62 6. Neapoli. fu, fftnum D. Manum Schipanujn Virum omni doplri ”arum genere praliantiy/imumjobferuare confingit. Ex fi brofa rad.ee candu cante caulem protulit duitm dodranti, lmg,iud,ne,dtgiial, craffiste , leuem , candicantem , fingo fi«tdreTdUmd°ndhJimilim ^UWI CMl<> eodem mi. tn rf Oum ex detegtone filiorum ex imo deciduorum folm longo petiolo alternattm oblique in gyrum betebant . 1.7 ^ ^ fummum> 'Ua9r lata quoquouerfum quatucr. vel quinque vnctas , quinquepartita veluti Ficulnea , fu paries illa profundis admodum finibus dijjeda.vt non ca- rum accedant tltit Angurta ,fiue Citrulli officinarum Lo- DeJij deuiaydtlute virentia b, larique afpefiu. quehybeme frigore omnta deciderunt , & cautis deinde pauLat i furnmo tabefccpsycum radice tandem vnd peryt . Huius Flanu femen ex Oriente cum aljjs rarioribus Natura do- Z!t P^wationjs annum ad nos t ht Nobilis ille Komantq . animi peregrinus D.Petrus dc V alie j de quo fupra. Ab eodem , qu& nos per epifolam de^ tu,“J PlanU natura accepimus 5 nunc proferemus . Arbo- Ficui, hilariorem vero : illius flores non i Plan*am’& «fPefiu non diffimilem noflrati Mclopeponi Jimilem , ouali effigie minorem Itui*!"*-1* ’ ^ruBum ver° vulgari nofitati f rr s - 3 eM“>wnorem9 leu, & virente cortice, nullis autvixapparentibui flrijs. FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. 871 ■ iis ; Interna parte carnem habentem Aurantij colore fature, fapore dulci nq/lratibus flmill, I quid amplius aromatici pra fe ferentem, vt gratius quid f apiati Frugiferam etiam fatis £ afferuit , & femen colore nigrefeente, dum recens, <& pofiea , vt ex feminibus allatis didis mus, adcaflaneum dilutum inclinans exiccatum , quod Coriandri femen fapore diu s ad oleofum accedens, vt in rancidis nof ratibus M elonsbus euenit diuturnitate , nam 'biennale , * magis erat. Addit etiam f-udtaum petiolos ante maturitatem Fici modo ladlefcere,ex quibus 4em cum illa ab Audi ore noHro deferipta videtur , eo magis cum in Oriente advena^, lanta cenfeatur . rF{amofa non minus quam Ficus , fed quia nos non ni fi nouellam ex femine ladrimeflrem Plantam obferuauitnus, qualem vidimus depinximus . F rudium vero ex re- done ouali forma • IN LIBRVM QVARTVM. Pag. io2,Cap. 1. Folia lata pollicem, longa duplum . T lepaihs alia florida icon , eft fol. 429. Pag. ead.Cap. 2. Folia lata pollicem vnum cum dimidio, longa duos „ Flores ex fquamofls calycibus exigui vipadlhveluti in plantis corymbiferis . Pag. 193. Cap.4. Huius flores Herharij Galericulatos appellant ab effigie, flenti in omnibus fimilibus odora - , & acribus plantis coronari/ s, & condimentarijs f Pag. 104. Cap. 5. Folia in Recchi exempl. veluti oblique fquamoja lineis depinguntur , quia for fan contundi a' fperi erant , vt in Acacia, & al ijs obferuatur . Florum fummum veluti c apii U lut fcsnie sue- mum coccineum . Siliqua dependent ex iliis , deinde plures fi mul 'extuberantibus intus femi- nas crajfts, colore flauic antes . Pag. 105. Cap. 6» Huius nominis alia eft Icon latifolia , & altera tenuifolia multum fol. 418® ex bis , qua fi- hi fi oria funt . Sed aliam cum hifloria vide fol. 231. cap. 20. Pag. 106. Cap. 8. Folia longa pollices quatuor cum dimidio, lata fere duos . Flores lutei fquamofi ex calyce vi - nte noftratem Diaboli morfum didlam Plantam refert . Tlacocotic alterius generis, vt vt- tur Icon fine hifloria eft fol. 42 6. Pag. ead. Cap. 9. T{adix flauicat, ramuli geniculati , & alas habentes in imo petiolo Geraniorum modo , vel guminoforum ritu . Flofculi veluti gaiericulati . Vide aliam fimtlem iconcm,& eiufdem no- mis , & cognominis fol . 45 1 . quo loco alias plantas eiufdem nominis Tztacpatlis plures re- nes inter fe longe diflerentest vide alia s cum hifioria, fol. 1 5 1.1 5 z.& 197. Pag. 107. Cap. 10. Folia longa pollices duos , lata vnum . Flores valde fimiles Arabico I afinino ,fiue Sambac legyptio ab Alpino defler ipto , odi onis foliolis , flue angulis quater nis,decujfatim Juper alijsin- ientibus, flaminibus intus luteis ex calyce cruciato virente prodeuntes. Pag. 108. Cap. 11. Folia longa dodrantem, lata pollices quatuor : Floris folia violaceo colore, apicibus luteis in edio. Planta videtur ex genere Solani , vel Mandragora fpecies ferulacea, frudiuracemo- Theophiaiti® Pag. iis Cap. 15? Eiufdem nominis ,fed diuerfi generis eft depidla,fol. 355. Pag. 11 3. Cap. 16. In Recchi exempl.fumma folia bina in fingults petiolis latiora funt, & maiora t reliquis de- efcentibus circa ramulos , lata pollicem, & longa duplum. Flores feptem foliolis conBrudlt ex tuo rubeftentes, flamina intus habentes erajfa,& obliqua, Ecapatlis imago altera maior eft ex/ 'tjf a, fQl.376. Pag. u 4* ChiUapa- tlis. Hsii-lixil- xochitL Tlc.coxih- xtchitl. Tlnoxi- shitl . I TlatUcftfa Tztaefa- flis . TztacpAtL alti . dcuilod. Huilztt* Axtxbullhr. Eatpatlis, *7» IN RER. MED. NO V. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL.' ' Pag. u4Cap. 18. %T' ■ J* rt° mulsis abhme anni,, qua /cire potui mu, retulimu m apud Antiquiores effiet,propoJumus in Cap.de Solano manico, & infra hb.8.capl 28. ° . . , • Pag. 1 1 5. Cap. 20. q *ad,x fl*uicans > f°lia lo”Za Porces tres cum dimidio , lata duos , vel amplius Flores lui veluti Phiala anguli ee, & oblonga , ? t toreJ Pag. 1 16 Cap. 21. t^tu. Secunda leoms fcltorum fimilitudo etiam adMalua fpeciem fiu, Alcea laciniosis gjgtn ferri pole/i, nonemmfilwrum imago tantum Jtdpotiu, flori, & frulius fpmem tlamaru, dcflgnant, ut diximus w i . par, mtmts cognit.ftirp, * nobis edtta cap. 2 7. Geranio s Audior n, Sler fub nomine Tlatlaubeapatli roSlrasis frudi, bu, tnfri deferipfit hb.%aap.ag. I I ~j . C^2p* 2 2 Folia pollices feptem dtametvo quoquouerfum , obfcur) virentia flores ex bafs foliata, c* lyceproaeuntes oblongi coccinei faturi , capitatum apicem habentes effigie Maluacea , vel Altbe Tu°JV £°iegu r(Be notautt' Cfitus W States videntur Bammia Aegyptia Alpini * Sabdanjfa LobeJi j quaru m folia magis vitiginea, vel cucurbitina,vt etiam Abdelmofcb Ioan Gluteo* * €T fiS tnfU0 monte BaI^° * afferunt vexo fruftus cacumine acutiore, & fl0, , Pag. 1 ig. Cap. 23. Z". Bryonia congener non tanti, m ex effigie , & defertptione , quam ex viribu, videtur . folia r tn e*emPlL' qnwque pollices colore c a flanto dtlutc, & maculafa, r,. muli gemcu/ti purpureis, &■ flores veluti lutet vtricult : filia atro virens . * Pag. 12 j-Cap. 31. Jwkttto Folia longa pollices tres , lata duqs , & c on torta fummitates , ffint ne flores, fruflus vel /ili qua, vix ex Recelli cxempl colligere potuimus, omnia namque viridi funt colore, & indidinEll vt tener M plantagines, cuius ffipor &J> orientali magis tucundus , validus perctpitur . * Pag. 128. Cap. 40. %Tl«" J}“T,iMZ'fath Ji"iermfi,c™ OuapahuultzpatUboe loce 4efirip,a,dutss Mas UopcttS- . penes fol. 37^. quarum fecunda floribus refpundcrc videtur f Pag. 128- Cap. 41. Huius Iconem habet fol 443 . quam vidc,& hoc loco repone . Pag. 12 9. Cap. 43. s.fT,lu TS* lC°" ‘n fo,;V %-fine **>•'* iis fummo multis, qua non dtfiri. buntur m hac ht Horia, quare alterius flt generis ambigitur, “ * ■ - TlatU »• euaye. T‘fer It». fum . AD FAB. COLVMNA E LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES.' S75 ad librvm qvintvm, Pag. 134 Cap. 2. > r r flores villo fi , w extremo purpurei 3 1« imo candicantes , w calyce virente , dr Jo*(a 97«//x fimul harentia , frudu. rotundo , ^ /» aptcem non de/inente . Planta propofit a d aefcn- one,vt Collega nofler nota uit, non par um abejle videtur • . Pag. 138. Cap. 3. ( , , . r chMi-ctf, prima Iconis f rudus d dextris , Quaukcbillt, colore e fi J anguineo coccineo t a /smhrts jm 3 _/zca»s AC 6$ tosuihtl exigui fruftus y quorum dexter colore tofaceo faturo : alij fimul d finifiris cocci • *«*#*»•, 1 faturo » F rudus inferior d dextris Chichmechacbilli colore rofeo faturo : ftniji erver 0 ao* ne Pochehoacbili colore purpureo violaceo parum * In fecunda tabella maior fructus 2 Ili } colore rofeo , fatur 0 ,fufco » Pag. 139 Cap. 4, _ , chichimF Potitis adfithymali fpeciemj qua Aptos dicitur , referri conferemus , radice tuberosa , frudu c^At,isi pslui prodeunte , cuius femen non obeli, quod dulce gu fi u percipiatur, nam Lathyridis fem\n, ofconde , fine cortice dulce gu/iu effe dicitur . £x quamuis butus Planta folia hnga~* t „ atque tenuia } ^ geniculis fimul prodeuntia , quod alijs ‘1 uhymahs videtur alie- m^m/sin fummis ramulis , ex quibus coma , & vtnbella froaucuntur j vires tamen pt ster giern,& vfus cum reliquis notis illam ad tale genus remittere videntur, N 'enum vero nc~ lac habet in radice , & luteum Juccum in reliqua planta,vt Apocy n um,velutlfuprd diximus. Pag. cad. Cap- 5* Alia eiuj dem nominis Leon referitur fil.367. Pag. 140. Cap. 6 . . Sub vocabulo Synonymo Hoitzitzi lentlt exadior icon adefi fol . 37$* ffmB}1 folium longum pollices tres , latum duos, obfc ure virens non modo , vt Collegq noder ait, ad mattdem Cruciatam prajerfirn , Jed esiam ad Periclymeni fpecietn referripojfgt ex Iconia, minus ex viribus , quam ex effigie Afdepiadis 3 ni fi acrimonia fumma prohwtreh^ . ^ _ Alio nomine aicitur etiam T 'cha , vt ab fiuclore refertur 9 cui Xchatomac aius IccfL-* , 441. non videtur abfimtiis . *\ • _ Pag. ead. Cap. 8. f°lia lata pollices duos , longa duos cum dtmtaio^okjcure virentia • ex Recchi exerxy L Pag. 142« Cap. 0. Aliam einfdem nominis ffied alterius genens cum fua hifioria referies fol. 158* ' • Pag. .143. Cap. 1 1. V iribus acribus , & natalibus cum rcltqutt accedere videtur ad Cmcodilij vi 'es? vPstianu* cohayetn. Qz\mo,fed effigie ad Dtpfacum , velati tam Collega nofler animaduertit « ' Pag. 144- Cap. ia. _ _ .. . € m f olia lata pollicis dimidium9 longa pollices Jeptem . Flores Rapuntio fimiles, latioresqnanua Icone ex Recthi exemplar \ Pag. 145. Cap. 13, folia longa pollices quatuor , lata duos cum dimidio , Iuli ex viridi ffiauopurpura/unt ,pi* ? & longi pollices tres cum dimidi , Radix ex viridi migro purpurafeit nodofa, fibris albis, , -2 Pag. 146. Cap. 14. folium obfcure viret in Recchi exemplar, magis lunatam e ire a petiolum • Flores p illentes ex oitltuUfi . o~vire»te,nec hiantes . Ckilp-xtiis . Cototeme i. cati. €ocoxibtifa il. Pag. 148. Cap. 18* Planta CaTia^ . CTrzpAftU .. Cfia. Ixhilarans animes intuentium Cyaneus color^fiue Cdcfius ih huius ratiffimd Planta: radice ^ Cfia radix \uflore noflro obferuatus , qui m nullis alijs tam veteris , quam notu Orbis Plantis , quod r«. mus, huc vfque fuit notatus t ac etiam exttni£,& aromatica facultates plui es, quas Auclor **74 m RfcR. MED. NOV.HRP. NARDi ANTi RECCHI VOL’ - 1>cfUrr,fe,t , vs bifc' dsmqtu verbis comluitre voluerit ; quamobrem nuite officina;!,, egregia herba carere deberent; anfam nobis prabuerunt illam UJuftrifsimo, & Excellenti taonojiro Principi Lxlio dicandi 3 ac illius cognomine eandem nobilem Plantam decorare otcuti erum ifia Planta hoc ipjo , quoniam in radice huius coloris vna praaljjs fump/a p7iu-> Pumici debet, & haberi rartffima , & i tota herbarum familia m primis obferuart : ita £ ftrils. Catnus Princeps nofier, quoniam iuxta Natales antiqui [fimos lllujinfsimi generi tn quopofi regu m. e darii) imum P ontificU dignitatis fafiigium, ceteri gradus dignitatum. c honorum w kelli,& pacis vfuffiummis, & dari fimis viris, atque etiam vitee innocentid,& far. fhmoma pr*, ignibus , femper claruerunt , ac pr ater vulgarem tum exteriorum , cum animi d tum excellentiam , qua omnem Principem exornare debent , priuatim alta quoque Jugetiora, innumera prarogatiua accepit , tum idpracipue quod,v eluti tam nemini ignotum cft, ei parum videbatur liberalium artium Jtudia amajje , nobiliores [dentias , & difciplinas trafiaffe. tmo omnium naturalium rerum , & hyperphyf carum fapienttam pe flore fuo comprehendite itijt learum perjequmdarum, m alios quoque cor nuar et amorem r.on filum, fed & promonenda- rumnouo infumi genere omnibus Principibus admirandum daret exemplum . Vtita mertttfH- •mo CiE.-ius aher,quafi louis filius & , Cafia Miner ua frater dici poft , fi and' quo, my f.bdogico quidem more , laudes exprimere velis , ad quem adeo huius verfus hnbendi tanfan dwi habuimus : J Dux tibi Lynceidum Cgfi, Lynx, Ccefia Pallas , Ceounc : mente, oculis nam tibi eunda patent . * £> 3 ^ , ■ munus editum producetur. f" Mnm UnU tn»(V» ! Plura Lynceorum namque volumina varia, eiufdim libirs- •"T ‘ *'**”*■ erZ*/m‘ -#«». effefiu iam imprejja mulsis abbim annispt, Cr,rm Wrl», aut ,na„i, U, rasus ubilant vel msnimum „ prorfus enim illi poft b». ‘ f fffi fT,a suuesur . fipssr L^fZsZd^M ,v> . , • •?, ' — u ' /""'"««w /nun aeoentJta eiuswn thne V*- ' ^ P°Pl is* '*'**' V! ■ modocarere Uberent, quod & de Planta ipa Cafia Rec h ^ n0i '‘er affirmat . Quid autem nos vlterius impulerit , vt hanc potiuc pL^an. quam ,i.'am.qu qU6dfUre ) &fruVu car'*»t * i«* diu recepta e fi opinione ti a m tefte Dic ico.iue . fed vt maximum medie* materi * Virum illum omnibus prdefendtre vi aZ7iiZ^Temo r]alesomnesdebent^ quod fcilicet conticui vulgo fint , non quoddoflis , & cunofis naturalium indagatoribus fin occulti ignoti • Et quamms Aurtor nofter Piant * folia /smtlta Polypodi) /olfis / U virenttortbus po/uent, illud virentioribus dtfierentiamparit.vt non ex Polypodi), fed ex alteriu genere ejjepojstt: ex quo nofter dofiij simus Collega , ad Acanthi foliorum diutfuram acceder Ct*A 1 fl°rtd* Piam u affinem xfedqMod nqn modo effigie fit Poly podio fimilisjoliori firid „ fC'JiCet dlutfura cunee f a efifed etiam ipsa fubftamid, & natura, quod ab Au flore, fi itafuiflei ir“*'fira . effiet expreffum \ 6* /tc ex genere F iliceorum . Floridam , & frufhferam effie adhuc Plantam - hanc , ajjerendum duximus , & mirum in modum , quod etiam non modo d nobis iam multi abhinc ann* ejt obiter annotatum , fed etiam ab Iiluftrifs. noftro Principe Cadio inter multi aha pr eduri/ urna cogitata,.^ firipta in volumine illo , cui vt nobis relatum, titulus ; Dc- Plancis impeifediSj elegantifsime atque dofhjsime dtjjeritur, & demonftratur • £aid *AB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. S7J ghfid 'enim velat) quod o mnium mater Natura plantis tribuerit alio vel alio loco vterum & tum gerere, & excludere magis , minusq. confpisuum / Et fi Rufco, Hypcgloffo & Lauro Ale- ndnrta flores , & fruBus in fumrno j altorum conflitutt cotifitcuos qut4 mirum i in E iliceis Capillaribus y /i sn corurzi dor/o non tam conspicuos , fed paruos adeo na/ci voluit / quos nul- in his ddigenti examine , vel anatome prapofita , a iuuentute adefle animadvertimus » it dMUuftrifs. x&flro Principe Ctffio non modo iam diu obferuata fiunt, Jed nunc apertius nonflrata parui illius, T elefeopy adiumento , quod mirum magnumquein modum cbieBa-», l minima oh oculos diflendit magis quidem,minusq. iuxta artificis pr4flanliam>& Uniis, exi- itatcm, & illius, varietatem, imo exigua, vel Atomo paria obteBa/ta magna oculis chycit,vt rfque in admirationem incidat , ac Poiypodij , & conger, erum femina Pi/o , vel Ciceri parta. _» er foculis > qua arena exiguo grano paria fimplicionbus exifiimcmtur „ Qui autem fuo tem • 'ipilofaty illam extubtrantiam in fimihbus Teleflopio paruo ohfer ument /y flores virefcen - magnos, & femina,vt diximus yconft>iciet,& infiper in femine vmbthcatam partem etiam \a htfrebat, & alimentum , & incrementum capiebat , clarififiime obferu ahii, qui ab/que T defio* > vix nigram arenulam Splendidam con/piciet ’• in hac fitltcet pilofa flauefcent.ein folij dor- extuberantia bino ordine ditpo filos corymbos deprehendet quinquagenos circiter flores fiue^ diws cum feminibus in fingulis . Ex his non imperfeBam plantam fed fua natura dorfipm m exi/limandam, &, fio perfeBam,fi etiam hac mslra planta ex eo effiet generty vnde & ra * fimam ob Casij coloris m radice obferuati , & oh aromaticas facultates dtgnijfmam, noflri incipis cognomine decorare malui mus, tllt que omnino dicare . planta quidemyvt &. Theophraftus etiam lib.ixap. i. adnotauit , non filum vario loco fi u» im gerunt , & fiubtus foha, quarum plantarum, non inuenimus expre/Jum, an de Captlla nbus , F iliceis 5 vti dtximus fintdlexerit ; quod potuit fieri : vt fupra folia , vtde Lauro Alexan- iaa exprefiit fipra terram conppicuum; fed etiam infra terram occuUum,vt defodi tellus opor- \t fi quaratur , vt in planta Aracbydna9qua Amphycarpa etiam dicitur , & ob [eruat a, & de- ipta fuit d dsrifimtt Cardo Clufio hb. i. Exoticorum, &d IoanncPona in fuo mon- Baldo italicd lingua Ytnetijs tmprefo . Et quia locus videtur , addendum ce n fuimus , quod alijs memoria adhuc proditum non efl,d nobis autem obferuatum multis abhinc annis yplamos * modo firuBim edere, &. perficere^ fupra terram intra menfim , bimefirc, vel trimtflre inter- dum, aut quoctui > /f/d plantam quoq i tffie, qua integro anno vteru cum foetu gerat infra terra ‘utum,nec nfi poB annum fipra terram proferat , perficiat . H oc in planta cuenit d nobis Epimedi) Hx in noftro Phytobafano , Eptmtdiumx & vulgo Lunaria raccmofa,qu alt(ra^ irte obfcure virentia , altera candicantia , radice crafisd , cbficuri flauicante y canli ex viridi indicante . Flores infummis ramulis cepiofi ,flellatt , fiuic antes /flaminibus fufeis tn medio , c Recchi exemplar* Vide fol, 183. cap, 2 . lib, 6. vbi repof/ta e fi , & defiribftur* Aliaetiam ujdem nominis reperitur icon fol, 436. cum qualitatis nota T ex Recchi ptBo exemplari dtm mpta,qua margini aderat «. Pag. I5C. Cap, 2 3«, Ysharlct* Huius nominis T chatlepatlis^lia eU icon Jol. 442 . ,iiu 1 " Pag.ijl. (hui. E[a*otl. the&Hame* PTp°r r<*. tundum. »7^ IN RER* MED. NOV. HfSP. NARD. ANT; R.ECCHI 'VOL.3 •• Pag. 15 1.6* 152.Cap.24. 25. & 26. TutMtfstlis Eiufdem nominis T ziacpaihs prater defcriptas ,& deptttas fol% 1 o 6, & 1 9 -j. alias varia t ne hi flor t a repe nes jol. 45 o. 45 1 . & 45 2. Pag. 153. Cap. 28. hu!~P-s. ' ln Recchi exemPl- Radix videtur tubero/a , in imo latior , colore fiauicante , folia lunat ~ ' pollices tres cum dimidio, & tres lata . Pag. 157. Cap. 29. CrmpcaUo. <7 fioribus piant as rariores , 4^« iucundiores in noflra 2 ./w. ^ //>p. propofuimus , alleram fimplici flore, alteram multifloram. Polyanthon vero deeenel in magis , dr *»/>/»/ dehifcentibus tubulis , ore fcilicet magis hiantibus , ^ Unnorib alijs vero rotunda , tubuli recifione fine barbulis ; domefiicas gallinas aut de aliorum ct generum fmplici flore folia pluries fne noxa efitaffe, obferuauirnus . . Pag. 159. Cap. 32. s P"** Atriplex latioribus efl folij s fete trigonis, frudi u foliaceo,vt alias diximus ciribus re contrarijs . - Telonmexi- . . Pag. 1 62. Cap. 3 5. xySitu' Tricoccos f rufius quos notauimus , acrimonia praditos ejfe reperimusgprafertirn quibus / ge/j femina* vt Tithymali , Chamelaa , &f milium . Camerarius huius planta icm exafiiorem habet . Pag. 153. Cap. 35. Diofcorides ^ longa Arifiolochia fpeciem refert Clematidem, nec oh radicum longitudine ; fed viticularum Clematidem dici putamus * ficuti qua proprie Clematis Planta dicitur . Rad flauicansy & rugofa efl. Polia tnpollicari diametro . Flores virentes punfiis obfcure purpurei intus & extra depifii • ' Pag, ead. Cap. 37. hafienus elegantiorem , Co/Zfga /jflj/x.CIufius expreffity non modo Exoticorum lib. i.ca 1 9. fed iterum in notis ad Garziam cap. 2 2 . i» dendus efl Chriftophorus a Cofta cap . 1 7. Pipere , /» ^ fimilitudinem, atque differentiam refert foliorum Piperis, t Betle,quam nobis annopraterito obferuare contingit , tlarifs.XD. Petri de Valle nob. Rom. fuprd memorati ; cuii humanitate inter alia Exotica rariora , Piperis , & Betle fo lia accepimus . Horum folia quanquam inter fe magniti dine vix differant yfmtlique modofarmentis arbores fcai dentibus hareant , effigie , atque alijs non parum difsunL videntur . Piperis enim folia qua non tribus tantum, fedquit que neruis per longum folij fere piant agineis diftinguuntui carnofora & follitiora funtfoljjs Betle', magisq. adoualei figuram accedentia , & inde in acutum definentia . Betle vt tb jjfdem neruis tenuioribus mollior a, fy delicatiora funt at modum ,& circa petiolum latiora , atque in fummo finuof vt ipfius Coni potius quam vllam Oui effigiem exprimet videantur . Piperis folium maius , quod habuimus, latum ii medio erat vncias quatuor,& dupla longitudine, quamui aliqua oblongiora, ac etiam obefiora reperiantur , non tamc . in imo ita lata, vt in Clufij ptfiura, fed acutiora circa pedi culum, qui non UgnofuSyfed neruofus e fi , dimidia folij longi tudine, Piperisq.Japore , fi dentibus teratur . Iconem ex ipj folio expreffam adijcere voluimus , vlcumobexiguitaten planta arborem fcandentis depifia , quadam minus re fi fint expreffafn hoc maiore folio curiofus lefior magis adfpicere pofftt . Pag. 165.Cap.38. . k . Huius planta frufius nulli nottralis planta frufiui /smilis e fi', non Cucumeri afinino\noiu Celo - Betle Se P{ peris folio* tum diflfe* rcncia. i"acrt4che Michunc4>» Tlntlanh ' eapatlss, YztaBex* taltUcotU . XoxonacK* tie . FAE. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES.’ s77 alscynthidi , quamuis flore cum diflis , Scammonio <& Conuolunlis conueniat femine interno an Apocynis/fid non fruflu . ATtt/ii planta a Monardo propofiia , tmzw prima illius Tiryonia, eunda Scammonio, & Conuoluulis accedit , ficuti tertia magis fyluejlris , qua f rufium ha~ °l cartilagineo cortice conuoluulis fimilem . fihiod autem radice tuberosa •varient non mi - affixum alijs eueniat: quare hucufque fui generis , vel media inter illas e jje plantas videri po~ ’fl . Folium iconis cum fruflu longitudine quatuor pollices aquata latum ires ,colore viridi-ca - r//?o obfiuro : f rufius ex albo flamcat obfolete . Efi &. alia icon in Recchi exempL eiufdemu* ominis Tlalantlacuacuitlapilli , cuius radix crajja efi, & carnofa ,fed tn fibras multas de/F fff/fi/f ens 3 colore cafianeo pallente , viticula longa »odofay folia rotunda lunata , /rufius veluti ouum,puu c mgitudine pollices quatuor , crajjitie pollicum duorum cum dimidio , exiguis maculis vt punflis 'epiflus,cohre obfiure virente . Pag. I<56.Cap. f>9. Teo^uiUn, In Recchi exemplar . fqmmofi virentes, folia lata kipollisaria : Iuli,fiue ftliqua,attt rufius ex dilute viridibus-flauicantibus punflis notati . Pag. ead. cap. 40. «Aliam iconem vide fol. 428 . Pag. 167. cap. 42. T{adix intortis fibris , colore cafianeo. Flores terni tn fummo ramulorum colore purpureo, itolaceo , albicantes . Pag. 168. cap. 44. Si quis noHrates bulbos acrimonia pr aditas experiretur , facile catharticas vires inueniret , 'olchtco meliores atque innocentiores . Graci vim Scilla ventrem emolliendi tribuerunt ex bul- %ceis,non efculemis , nam Capa,& Allium bonam facere aluum tradunt * Pag.17icap.47- . . . Hirfutis folijs adhuc nobis inuifa congener , fieri tamen poffe arbitramur loci varietate, nam ichorium dulce d nobis in noFlro volumine propofitum in montano natali loco , & frigido hirju - m efl admodum , tranjlatum,& cultum Neapoli omnem hirfutiem depofuit ,fic etiam in San - tiforba9& alijs obferuatur maritima Braffica oleracea . Congenerum vero flores v arieta- hirfutie. eleganti obferuauimus , nam alij funt longo tubulo, alij amplo,& patulo ore, alij rubentes , alij trpurafientes , alij albi , alij lutefcentes, alij mixti ex duobus Coloribus diliinfli, in quibus ali - J^°rvua°V™ iando alius magis albicat medietate , alius magis rubet , fic alijs coloribus , alij infcripti lineis , tas> f. variegati verficolores . Pag-ead.Cap.48. Cecoqu 4- An volui fi et Auflor defcribere plantam vulgatiorem nobis, Fior VellutO appellata ah Her- l! ° - trtjs, ex Caryophyllis htjj?anicis,tgnoramus; folijs non parum congeneribus accedit, flore vero /i a fit minus re fle depiflo ; obefl etiam Nafiurtij odor. In Recchi exempl.non fuerunt fo- a omnia depi&a in ramulis , fed tantum initia, vbi erant apponenda, quare fculptor etiam bic mutilam expreffit figuram . Pag. 175. Cap. 50. Cm!m!Ufl~ Folia dodrantem longa funt , & lata pollices duos . Radix veluti nodofa,caflaneo colore di - mmV*' to ; & flores, qui defcribuntur vafculis fimiles,non funt exprefft , fed tantum Siliqua modo , ! 'nili, Sili qua fi n fiilicet tn acutum definentes rubentes, & in fummo ad luteum vergentes cum irore, & alia minores in fummis ramulis virides funt , ad rubedinem parum inclinantes , nec 'iquo modo btant , vel floris imaginem referunt , quare adhuc cuius fit generis nos ignorare itemur » Pag.177.Cap.51. Planta propofita, vt ex icone colligi potefi , minori fpeciei fimilior videtur, qua ab Herbari/ s tbius Hyofcyamus dicitur, pallentibus floribus : in alijs maioribus,& vulgatioribus flores ex mdido, vel pallente rubefiunt . In hac planta , vt Recchi exemplar babet, pallente funt colore ores , & folia rotundiora in fummo , qua in vulgaribus anguli a funt admodum circa flores : ide Monardum cap. 14. cb* Clufium, qui in fuo Exoticorum volumine duas elegantes icones opofuit,& depinxit . Pag. 178. Cap. 53. Potius ad coronarias plantas capitatas, vt Stoecbadis, Thymi referenda : flofiuli depinguntur Ioni. ■ capitulis prodeuntes carulei , vt in fimilibus obferuatur. Eece AD Tyrielt Tabacum Tlanoqm » Tzccuilp»- ilit altera. 878 IN RER. MED.NOV. HISP, NARD. ANT. R.ECCHI VOL. * ? /-. , . 1 , - * AD LIBRVM SEXTVM, * Pag. 183. Cap. 2. ' AxtXCOC H' kuilizpatlts fu. CialPatlh Hemioxi- tila . T^aaix in Recchi exempl fauicans cbfcure, folia lata pollices duos cum dimidio , lon~itn cum dimidio , craffis dentibus inordinate ferrata > altera parte candicantia , flores Hellati Ha minibus fufcts . De hac quoque verba fecimus in Itb^.cap.i 1 . vbi du non parum N enum veleiusfpeciem-,aut congenerem hirfmdm plantam fidus , vt in fMuoia_, Lyfimachia diffla pbferuatur , mpaiuHnbus nofiratibus , binis hirfutis folys referre pcjfet: Nos in Vinea perumta vulgari cdruleo flore Neapolitana fiuccum laffleum , vt tn d /clepiade la ■ teum ficuti in Nerto, amicis Herbarys oflendtmus perpetuo obferuandum,vt ab opinione contra . ria df cederent. Huius nominis Cenanam , repentur altera icon cognomine T ezcoquenfis fol. 362 , bt altera de ffuahunahoac fol.$ 61. qua fimiles,& congeneres videntur , Pag. i8<5. Cap. 7. ISI ullam ex Diofcoride nos Hemionitm agnouimus pennatis filfis , & ignorare fatemur de qua nofitr Aufflor intelUgatynifi 1 'richomanen accipiat, quam alio nomine pro H emionitide acce- ptum non reperimus : nifipro Hemionitide Diofcoridis, Afflent delineationem intellexerit fi- li/s Polypodfi. Nam Hemionittdis vera folia lunata Dracunculi modo deferibuntur ( quibus fe- cunda iconis planta magis accedere videntur) & deferiptioni refpondentiaftna cauli b arentur, v - & reliqua. i_» . Cecczxcchi Pag. 188. Cap. 8» Nouum efl in Afteribus radices tuber cj as dependere , vt in hac planta depinguntur , qua ari—» alijs Buphthalmicis fit affinis fit fficile efl affererefed minime mirum congeneres plantas alias ra- p‘m-nuliS d'Ce alta* tuhero/aobferuari 5 nam & Peruanum Solis florem ex Indfis tuberofum ha* Juberofus. fuimus, de quo innoftra 2. par. minus cognitar. fiirp. verba fecimus iconem propojumus'. inde alia pojtmodum obferuatain hifce Annot. inferius addemus . Et etiam tn nofiratibus Ge- rania, & Ranunculos prafertim radice tuberefa, & fibrefa vanare , omnibus notum fpecierr.c. TepetUxiu. difiinguere non genus . Pag. 192. Cap. 17. Polia longa pollices duos ex Recchi exempl . Pag. 196. Cap. 24. Polia longa pollices feptem , lata vttum cum dimidio, & ad I aceas difflas plantas capitulis, (y Ynimimiqui f olfis accedere videtur . l‘^‘,tl,s' Pag. 197. Cap. 25. rztaepatlit Huius iconem pr&termifiam reperies infra fol.qtf. Ttpuzcui- Pag. ead. Cap. 27, Huius planta icon , & vires non parum conuemunt Conica minori Diofcoridis , quam noi McTucs Eupatortum diximus , Matthiolo minime cognitam ,fed LobeliojdP Petro Pena? • Affl illi folia non funt candida ,fid lutef entia potius . Eiufdem fupradiffla planta nominis varias ejfgies inter Je genere differentes reperies fol. 450. &451. Xararo. Pag. 199> I FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. s79 Nanahunr patiis. Pag. 199. Cap. 31. Jtpjia. latiora : & lata pollices duos cum dimidio , 'longa quatuor cum dimidio * ■ * Pag. 2 00. Cap. 3 2» ^ xiuhtoton* Eiujdem nominis Nanahuapatli efi icon fine hiBoria fol. 389, qua minime huic hi flori a y». tefpondet . Pag. 201. Cap. 3 4» Folia lata pollices duos cum dimidio, longa quatuor cum dimidio ex Recchi exempL Pag. ead. Cap. 3 5 . ruiuyo . zfid Cucumeris fylueflris aliud nouum genus referri pojfet, licet viribus purgantibus , & fa- tU • cie differ ai }quia f rudus edulis dicitur ab Authore,<& femen lanuginofum . Pag. 202. Cap. 37. Chilparn * Digitales appellata planta , vt Lobelius Anglorum experimento refert , non parum facie, & «viribus accedere videntur , de quibus in nofiro volumine capfie Ephemero Diofcoridis verba fecimus . Pag. 204. Cap. 40. _ cJfJf Radix fiaua, maculis cafianeis,nifi fint cauitates » Folia altero latere dentata , lata pollices duos, longa pollices tres . F rudus fiue folliculi pollicari diametro, fed oblongiores. Pag. 2P5. Cap, 42, Nanacace* Vinifera vitis folia minime referre videtur planta depida , ni fi forte magnitudinem non formam referre videatur • Pag» 206. Cap. 43. Teixmin- Folium longum pollices fex , latum dimidio minuo * Flores pihfi v eluti Amelli, ex flauo ru- hntes , in Recchi exempL Pag. 2 c 8 . Cap. 47« Yrt^ahm Radix ca fi aneo colore diluto , longioribus, & crafiiortbus fibris elleboraceis , flores in calyci - 7 * hus fqu.tmofis ,fiauic antibus . Cardui mitis fpecies videtur « Pag. 209. Cap. 49. Tixeit&lis, t/4d symphyti petrai fpecies referri poffet, ni parum am arefieret \ radice cafianea ,fufio co- lore, folfis rotundioribus , digitali longitudine fefquipollicem latis in Recchi exempL Pag. ead . Cap. 5 o. In Recchi exempL flores calycibus Ruta colore rubentes pilofi , radice pallente: folium i re* pons latius , oblongum, non extenuatum in medio, colore rutaceo « Pag. 210, Cap 51« ^AnA nthirrhm fpecies • Pag. 2 13. Cap. 66* Huic fimilem iconem abfque hi Horta reperies fol. 3 9 S.fub nomine Pocayo . Pag. 216. Cap. 61. Folia longa lata quoquouerfum pollices quatuor cum dimidio , in Recchi exemplar \ Pag. 218. Cap. 64. Quia in pappos femen abit non erit ex genere Anchuj£,vel Ecbij : propter aliae partes fimi - les, aut florem tantum, ni/i frudu, vel femine quoque refpondeat , vt fuo generi , referri pofi fit* vide de his qua firipfimus mncfira minus cogmt.fiirp. i.par.cap. 2 7. AD LIBRVM SEPTIMVM, CMpamup. ebiti. rh/tet. Quanhxt i» toti Cttlltt lenjit. Txtimk . .2 2 <5. Cap. 1 2 o Flos efl cauus , integer , CampanuU , vel 'Trachelij colore carneo, coccineis p undis depidus,& ‘ ‘ in fummo apices tenet f a lunor es . Reliquis non multum abefi,ficuti & viribus a fi fingentibus, & ex /ice antibus *AmpU huic familia addenda vifa fuit rarior fi quens fpedabilis Planta . Planta Cardinalis Barberini . Inter Rapuntia maximum coccineo fpicato flore. Exotica nobis , & inprimis elegans planta nuper fiudiofis adueda , cum peculiari patrioq. no- mine carere videretur, atque coccineis copiofis,ac diuturnis effet floribus, afpedu iucundifjimis , in crajfam & longam fpicam confertis , Cardinahtiam ve flem colore referentibus $ herba Cardi- ' t Bcee 2 nalis Herba Car finalis Bar berini. SSo IN RER. MED. NO V. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL. tialis denominatione ab Herbari/ s infignifa , fy euulgata fuit , vt conijcere potuimus . Ob e ganliam igitur nos, & nouilatem illam chferuantes, atque ad proprium genus r euoe antes, ex 7 11 s alsas a nobis pro cognitione fpccierum plantarum in minus cognit. ftirp. 2 .par t.t radit is tih tam pr aciarum Cardinalis nomen delere, aut immutare nullo pacto voluimus, tmo potius clari reddere > atque fub generico nomine ad fisam fpeciem,vel proprium indiuiduum referre. Itaq Cardinalis appellationem in genere fumptam, pr 4 flantem pr.cculdubio beneq. coniftcuum Care nalem exprimere palam efl , vnde profeBb in Vrbc , hoc praferttm quo innotuit tempore fd Barberinum Cardinalem fubindtcare voluiffe fficut exiftimare debuimus, ita omnibus decrci mus declarare, qui prtterquam quod omni J cienti arum genere inhaefua vir enti aetate praditu fanBffimifque moribus perornatus extBlt , prudentia quoque maxima, ac erga omnes buman tate, pictalisq.fummd Jtudijs nemini -unquam fecundus, ac mento quidem Nepos Sapienti (fu ac Beati /fimi Pont. Max. Vrbani VIII, quapropter Cardinalis , vt diximus denominatio , n h de purpura conuejiito Pontificis Summi Nepote plerofque intelligere , ambigendum non e/ qui cum natura, cunBisq. animi conatibus Apum Regum, reliquarumq. fedularum inter myfh cas illas , nobiles q. volucellas, praei aras virtutes in fubditis reBe regendis , omnibus q.btntgr, fouendis abunde prat fe fer at, non fine my fler io Apum Infignia trino numero, tribus angulis dij pofita d Juis maioribus deleBa fuerunt , mirabili quodam , vtita dicam, prafagij fpintu , quaj prcefeijs hunc futurum qui Maximum prope Patruum in magno totius Chriiiiant Orbis onere, fufiinendo, regendoq. leuamen afferret, quorum praclanffima gejla cum Amicis litterarum cui toribus non raro commemorantes, debitisq. laudibus pro/equentes fynopticis, emblematicifqu^_ encomijs rf£jlluftrifs. & Excellentiis. Principe Federico Carlio Lynceorum Infliiutore ,ac Principe doBiffimo,m Apiario ex naturalis fui Theatri Prcntifptcijs deprompto, non minus apti quam eleganter in Barberinas prolatis, plenius recoluimus, ad quod Rom^ annis praten- tis imprejjumfle Borem ablegamus . Non abs re inter im plantam hanc fuo Cardinalis nomine^, /impliciter receptam, pofihac addito 1 lluflrijs. Barberini cognomine proferendam producimus : Eoque magis cum hanc hucufque d nemine defcriptam,nos primum ohfcruauerimus ,iiliufq .hiflo- nam, plena cum icone publici i uris fecerimus-, tuoq. cognomine, Amplifsime fimul O1 doBifsime Barberine, decoratam,tibidicare humiliter atque offerre aufi fumus. Sit illius in plantis no- men , qui inter omnimodafiudia illarum quoque & fcientid, S* nominibus non parum oblefla- FLOS CARDINALIS BARBERINI . ' tur,eaq . fpeciofos fuos Apibus Barberinis exhibeat flor es, vigente femper atque nitente purpurdy quibus fouentibus diutius reliquas inter fulgere potent. Ex radice igitur h fed exiguo. E medio caule folia decrefeere incipiunt ad fummumvfque ,in quo flores coaccruatimiiu» fpicam craffam,longam , dodrantalem f & in fummt duplici veluti vmbelld coronatam Iunij mitto obferr uauimur, FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT.ET ADDITIONES, ss: % uimm ' illisq. fe perficientibus /pica producitur, & flores raviore ordine inter foliorum alsis ime exsruniur , breus petiolo karentes , & ex calyce quinquefoliato Rapuntij modo , tubulo ob- ngo ffquiunciali , & tn fummo colore fature coccineo , hilari admodum , paulatim dehifcentes 'rea finem lunij , in quinque foliola diuiduntur nouo quodam ritu in hoc genere ,vt tria folio - i dependeant effigie barbularum , bina alia ftperiora , & anguBiora ve luti aU obliqua , tubu ~ iw medium exiguum ex illorum centro fiue medio emicantem amplexentur , colore etiam eoe - «ftf 3 /a mW fummo caput cavuleum ,fiue violaceum auicula cuiufdam roflvum incuruutn mulans, profertur. Ab alijs congenerum floribus hi variant , vt non Campanulas ,fed galerieu- itos potius flores imitari videantur, nonp arum ad Gladioli flores accedentes,quanquam natu- i fmt tubulofi : at w fumma dijfe Bione differentes : quod in nullo alio plantarum fiue florum, 'fi in hoc Rapuntiorum genere , hucufque obferuauimus , vt tn corniculato montano rRapuntio \ximus , in noflro minus cogntt.fi.irp. Volumine fuo capite ■ ac etiam in i.part. cap.de Tfapun- o vmbellatOyif fequeniihus , & in Cretico T{apuntio,Petramarula diBo. etiam variante . Hu - <4 floris medius tubulus , ex quo caput exeritur violaceum ,fupernam externi maioris floris buli partem difrumpit,reli&o canali , /scuti, & medius internus flylus fruBui infidens, I n flo - , 0 s exte, na parte ima fupra fruBum fi tubulus eximatur , melleus liquor non paucus reperitur, r, etiam tn Viola Mariana diBa congener e confpicitur , Huius flores non modo in hortis , & fidibus fummo fiudio coluntur , & expetuntur , quia copiofi, & hilari coccineo colore confpicui, ulis afferunt voluptatem, fed etiam, quia diutius immarcefcentes permanent , vt tota f pica fit onda j & in pbyala vepofita cum aqua pluribus diebus feruentur, paulatim dehifcentes . Fru - ■ys in calycibus, extuberantiores ohferuaniur perfeffi,femina flauicantia minuta, vt in conge- iribus continentes : l ulio & AuguBo menfe perficiuntur , & ab imo planta denub regerminat* spor dulcis in tota planta cum quadam calidi tale, vt in V io ia Mariana obferuatur,qua etiam d Rapuntiorum genus refertur . Vires Rapuntio fimiles,atque validiores effle propter maiorem 'rimoniam dulcedini mixtam, non dubitandum arbitramur , de quibus alias plura diximus in flro Phytobafano cap.de Erino Diofcoridis, & Nicandri} quas AUxipharmacascotine~ ,ex Nicandri fententia retulimus , Hanc obferuare licuit ex humanitate reuerendi admodum • doBiffimi Virt ioannis R^ptiftae Serfalis Clerici Regularis Neapolitani TVh catinorum , ra~ num florum cognitione praftantiffimifi quo & alia prdclara,rariordq. nobis communicata^ ni , de quibus fuo loco , Pag. 2 2 8 . Cap. 15. ChmaUtl : De alia fpecie rariori, tuberosa radice, quam Peruanu Aflerem & Farnefianum florem(quia Arter Peru* horto IJJuftrifsimi Card.Farnefij Romae primum cultam vtdimus)nmcupauimus, in noftra fianu^flos"1 inus cognit,Birp.Ecphrafi tn z.part.verba fecimus, iconem cu biforia apponentes, /e d nunc ex ^ ^ fa viua planta apud nos culta , obferuationem proponimus . Radice nititur tuberosa , foris fla - uati0 pi#„ cante, intus albicante, fuccosd, dulci, aqueo fapore, foris veluti geniculata in vetujiiore , fed in oior, usUa radice rotundiore afpeBu , <& in acutum candicantem extumefeente , & multos bulbulos tittente : ex qua pofl annum caulis vnicus, vel plures cnafcuntur ffiolijs primum binis rotun - r, deinde oblongioribus, cruciato ordine ex aduerfo caule haerentibus vfque ad caulis fefquipe - dem altitudinem ,pof ea alternatim haerere incipiunt fingula, & alas inter illa edere ; fed pofi eptam caulis magnitudinem fere arboream, in coni effigiem floridam plantam afpicies, fella- floribus, luteis , tripollicari-diametro ,fquamofis capitibus infidentibus , vt iam depinximust dos hilari afpeBu recreantibus * Semine fi m ili fed minore admodum, nigrefcenle cortice ,me~ dia ingrata fapore & odore, minime vt vulgaris eduli : quo tempore radix in imo caulis fibro - & lignofa reperiturfn extremo, fibrarum bulbulos exiguos proferens , ad nouam fobolem pro- gandam : reliqua ibi vide . Pag. 229. Cap. 1 7. Trigono fruBu,calidd temperie obfe ruatur, prater Irides, Xy rides, vt Collega noficr annota - ,CbameUa tricoccosft ithy malorum genera, Heliotropium minusfI{icwus3Bulbae$J non pau * , Elleborus albus. Aconita cum quibus Staphis agria, & alia, Pag. 23o.Cap, 18. Ex genere Mcdjj fiue I ace arum vulgo videtur , calyce fquamojo . dJ • Pag. ead. Cap- 1 9. uff* Florum pofilus in geniculis plurium fimul , Galij vel 'Rubia genus, exprimunt , fruBus Ce - j * ^ s; (is adfimilis , at exiguus coaceruatus , d nobis obferuatus eB in nouo quodam Galij gene- , e Sicilia mffo ; rubefeens, mollis, quo marcefeentc, femina bina remanent etiam coaceruata , rubcicite ... E e e e 3 & Ga 7 trUecxcchi- tl . ftceUtoco- ilis . libanotis F o lirari - nusCachry Yztaexi- buitl • S8i IN RER. MED.N3V.HISP. NARD. ANT.R.ECCHI VOL. &Gali/ rilti,dc ^»«*,Triuno adfpirante, cum alijs ratioribus fuo tempore plura. Pag. 2? i.Cap. 20. Telia terra fimul h Arenti a, longa pollices ires,& minimum digitum lata , in Reccbi exen & vires ad flr ingentes, LyfimachiA familiam referunt , quamuis flores Vifcaria dida fini miles, calida, fngidave fit Lyfimachia ex Galeno non habemus : vide quA notauimus fol. i & alias figuras fui. 418. Pag. 23 2. Cap. 23. In Cengnolano Apuiia? agro copiofum , fpontaneum , Cacbry ferum Tlof marinum , fiue Li no li dem, loto q. caule refinosd cruF:d,velutt fcabxe infido ,refinam emittentem obferuauimus , h ... idoo.multamq. ex caule colledam{vt Plinius etiam retulit in caule proferre) Imperato JerApuli*. tunc temporis mi/imus in admirando fuo naturalium rerum Mufeo reponendam. Nomine figura fi mile m reperies piant a iconem fol. 44 Pag. 253. Cap. 24. lutefeens , folia longa pollices duos , dimidium vel amplius in Recchi exempl, ■ ■ alif . Pag. ead.Cap. 25. gffrt, FDuAplantA Axixpatlis deforihuntur,eFs tamen icon eiufdem neminis fol.7, 5 *,fod oua k defer iplioni minime rejpondeat , an ptderis fuerit culpa/gnoramus. . , Pag. 23 5. Cap. 28. T lallantia- T halidn nofir estis , & fic ab Herbarijs didi , radices catharticA experimento dicuntu ‘pM(C.U,tia" Rhabarbari colore, & viribus . Pag. 2 3 9. Cap. 3 4. Miduaca» Quoad prima icone, Radicis color fofcus obfoletus\ folia rotundiora in Recchi exempl.lata pt djurettcim, jicem CUm dimidio, longa duos>& dimidium. De quarta icone locuti Jumus in cap.? S.lib.^.fup defacuache „ Pag. 241. Cap. 3?. Ceetcpatlis • FLiufacm nominis alta r operitur icon fol. 453. longe differens . ^unquabut , Pag. 2 5 Cap. 46. nuntie. Eiufdem nominis alia e FI icon longa radice , & alijs differens fcl.39 9. fed fub fynonyma a fixocbUti $e^ai*one ^ ^taepatiis fol. 4 5 o .fub numero fexto huius varie tus repentur . t r w * Pag. 2 5 2. Cap. 48» lyfimacM T r t • a ^ • ■yirfimiana JLylirnachja Americana , r . t • •• PrimA iconis plantam , ni fallimur, vel illi at modum /imitem , fatam habemus ex Virginia N ui Orbis allatam , & fub nomine Ly/imachia lutea dodifi .loanne Pona VetonenFc nobis cum alijs rt rioribus dono miffam,cuius flores (pidoris forfan. incuria in fummo non dense deptdi ) filiquis inj dentes apparent , longo lobulo prodeuntes lutei , qi crefceme caule paulatim inter foliorum finus altet natim , & in fpicam difponuntur : marcefoentibu vero illis craffefcunt filiquA quadrat a, duas vncia longA,dur a, & perfod a, tn quatuor partes dehifcen tes : copiofa intus, parua, angulofa,fuJca , infipidtL femina continentes, & facile, vento agitata planta decidentia , vt neceffe fit cum incipiunt dehifcert colligere • Augufto floret , & Septembri perficitur Folia fapor e infipido, quA prima facie Kcirt fiue_ lute a ViolA fimilia videntur , finibus leuibusexca uata , quA in caule vix finuofa apparent, vt facil falignis Aquiparari potuerint . Flores frudui in fident longo tubulo , foliato capite , quietfi quatuot foliolis covflrudi fint,ncn tamen ideo cum Keir aliquid commune habent ,/sltqud non biualui, non - capitata , nec femine comprejfo : nec etiam cum— vera Lyfimachia folijs inordinatis , non ternis , net adflr ingentibus : fruffu diuerfo cum filiquofa di- eia fi- f ab: colvmnae lyncei annot. et additiones; SSj ?.? Chamanerio non parum, tiifi femina huic non pappofa efflent . Planta efi leuiflolia , r a- iee longa parum ? & fibrosa, lignosa , qua regerminare folet . leonem exprejflam addimus . Iliam eiufdem nominis plantam bulbos d radice , infra reperies alterius generis fol. 257. Pag. 2 5 5. Cap. 54. _ 1 y:, Secunda iconis planta ad Vi alarum fpeciem referenda videtur, quia flruBu trigono , femine^ ffllchl^l- urgido eodem modo, quamuis non flor e, fed radice cathartic a ponatur . Pag. 2 56. Cap. 5 5. Conuoluulo laciniato Alibaa folio Clufij ffimilis videtur , afi radice hac tuherofa differt • Totoycviti , Pag. 2 58. Cap. 61. Sub flynonyma Tlamacazquiypapan vel Coapatli depingitur alia icon, & florida ^/.4x4. Quamia* Mati . AD LIBPvVM OCTAVVM. Pag. 261. Cap. 1. An ex genere Tfapunlijyflm Er ini, vide de his in nofiris voluminibus „ fetatothitt. Pag. 2 63, Cap. 3. Potamogeton vulgare fpkam edit plantagineam , vt in lacubus montanis ohfleruauimusfhinc Afaxam». llam potius Plantaginem lacuflre.m diceremus , hac autem alio modo florida efi , quare fui tenens videtur . Depingitur alia nomine , & genere flmtlis fol, 2 47. fed qua luium , fiue Spi~ am nofiraiis vulgaris Potamogeioms forte flmilem exprimere volueris . Pag. 264. Cap. 4. Folia duas vncias lata , & parum oblongiora , in Kecchi exemplar . Atehuapatlis alia icon 'ft fol.tfq.folys Vrtica, verum radice variat rotunda . Pag. 265, Cap. 6. - Prima iconis flores non funi leguminoj, arum , fed potius Conuoluulorum colore puniceo', Se* cirimstfa unda vero fpica vel capitella , ex cinereo-purpureis fquamis conflat a, ex quibus prominent, an 'lores vel fruBus,vix dignofei potuit , ficati flliqua e regione depiBa, colore cinereo, maculis ad ur puram inclinantibus . Pag. 2 66, Cap. 7. Huius flos , vt ex icone in Recchi exempL coloribus expreffa , colligere potuimus , adprolife - Coat e um Qrchidum genus referri pojflet, quamuis non in fpicam,vt in illis, fis diflpofitus . Colore funt coxoiLi xtima petala carneo, colore pallenie,maculis injeripta purpuro-rubenlibus, media candicantia. Lyncea* ubentibus punBis puniceis : interna vero ad violaceum inclinant . T{adix non teBiculata,fed > ulbos coniunBos refert , quod mirum in planta talem Orchidis florem emittente : quorum genus 'ctcundi (fimum v tinam fempiternam prolem Lynceis pronunciet & fer at, quemadmodum ipfla ibi planta proferendo perennat . Pag. 269. Cap. 1 1. H uiufmodi plantas , vt diximus in 2 . part. minus cognit . ftirp. cap, 2 7. ad Bliti genus potius e ferendas putamus, quia flore, & femine non funt Atriplici fimiles,fedip/i Blito . A clarifsi-KtU 10 Clufio fimilis pro triplice baccifera fy lue siri exhibetur . Huius bacca coccineo colore^» ificiunt,nec poli annum euanido,vt \n aljjs plantis , Pag. 271. Cap. 12. Rom^j & Neapoli i am multis abhinc antiis caules {arbores certe dixeris J iflius generis lania protulerunt , bene fcilicet grandes eos , & viginli ac triginta pedum longitudine pluribus aSe Ame* rea fummum ramulis , floribus in condenfas gradatim eruptiones onuflis , cuius iconem perilif- ncana . mus Camerarius cum fuo Horto medico , & Hercynia Thali; ante alios omnes anno 1588. um. 5 . propofuit,accuratamq. ad eam Casfalpini deferiptionem indicauit, prater ea qua in fuo Iortopag.ig.de ea adnotauit,vt iam nec piBa,nec verbis deferipta facies vllopaBo deeffe pofl 't, quapropter non opus erat ab alijs mullos pofl annos iterum proponi . Quam vero hoc capite naginem habemus , alterius humilioris quidem fpecies efi ab ea, qua arbor efleenti caule nofiris ■ regionibus reperitur , & floribus magnitudine potius, qudm multitudine cenfjoicuis, vnde no * ra inter fequentes erit, qua abflque flore proponuntur . ; Fag.ead. 'Jtfttltcttli, 'ASexcAt- tnctl . Mexocetl, tleqHamftl Tepemex- fiUlli , 2 lacumetl, Ibtmetl, Pati , thtli , i XoUmttl, Oioloxochi ■ tl ■ FtpsTigris, Floris Ti- gridis Do & Cmul lanuginei, fiue piloli, vr qui bini fmr, & bicolores, vt Jcilke, fo nla°lTfi m,crn! p,‘°^ "f*™* «mineat velut Rofa,& Libum &c, AddZ JT “in fotos fint extra, & infra foliati,* tn/upe, interi^ $ fieri- «ofi = 3«ort">> ft, terni , v, ,n notta Datura fpecie nigro-purpureo flore , atroLenttbuTf bus • ‘fZ Z d0ei:H°' ^na“i“° B?W« «* Alpino in l,b. a .de Exotut, defer, l Narcifsus Aly ~ero bini ,vtm]iore Narctfp candidi marini, ij-congenerum lutefientiucr. terre Rrtuv iT to“ f al‘Tnen " Z‘ t VT 5 cujfl,trflos *'ri infide, . Aljj bini, quia preliferi ,v , » C lmdula,quaperfeaos alios flores foliatos, & ptlofis ex prtmo producit . 'Ali bini, extra /citi, fo.iati&mtia piloli, Vf de Rofa ab Anttquis traditum fuit . Atif/inguU & in totum foli- extra & mtra, vt de Er, mula V eri, multiplici flue pleno flore & flm, idue . Hanc ali vni folio integro, diuiluram tamen m fuprmo habent , „ P ula Mariana, * congenera f Cut meracea ,qua cotum habent comatum . oilq vnico folio nec diuifo in fu,nmo“ fed tantum , ZttJnZZT^ Amo ptamto tn fit/tltius floridam cbferuare licuit apud Mu Arifs. D.Bernardinum de Corduba Catholica Mate flant a Conflit, t Statue , * Ncapdttana Aras roua tuxta martG bernatorem , qu, vt dtxmue ,prater aifln difcipl, nae, naturalium eftfludiofifiimut, iam Sok Ltbramt ngrejfuro, tmagmem exceptmue , nec amplius ob aduerfam valetudinem fruHut, < femtnu perfectionem cbferuare hem, , cum recifum etiam florem dono amtct miferii. Ext Hus qu, dem contempla, ntne, it, ai, d, diximus, an fui , vel alterius genens planta fueri, J, tuere polmjjat.M, quod nmc affirmare nequmue, nifi iterum eiufdtm Domim huninttatt rr. graltaffruciam, fi edatjperficere permutat, atque alia circa faporem, & vire, obferuare. Su, vt fperamue , fl antequam volumenpralo dimittatur, cbferuare fimulcttmalus rarioribusTt, lingat y in appendice ad libri calcem addendam proferemus , .. . Pag. 279« Cap* 28. rPrD?!U*a vtie ln no^rQ Vtytobafmo diximuscap.de Strychno Manico ; & Caro Stramoniu y,] 'Jcho''a tn Acoftam volumine Exoticorum cap. 5 3. Sedaliam adde fpecie m florepler tTT fub**mf**«***y fmfy « ^omffmo loanne Pona Veron^nfe in fuo Baldo mpnte , ital flore pie- M hngua dejcnptam^ depsam, quam fupermptoximli^imuSyeuius femen nobis* eoaem eommume*tvm\r& fatum flores protulit triplices .• altero alteri inf dente, vtprimm,i extenor binos altos contineret, parum ,& digitali fere gradu exertos . Secundum d primo, & /> tertium a fecundo flore . Externa parte nigro-purpurcos , interna vero candicantes, vt gratut Stramonij ocu ls cadant afyeclum . Ex bis igitur quinque differentias no ut mus . Primam vulgare Stra ?pecTs^ mo”tu^fru^^ymdo deorfum fpetlante, & afpero . Secundam flore albo etiam ,& frufl iotundo , fed jolys tnct/is per ambitum Xanthi} modo , vi ab Acofia deferibitur . Tertiam. alpllore-&Xa"thit folysfedfruEiu oblongo fpinofo,& in quatuor anendos dtfiinfU. <&JurJum) vectante, a nobis pro Solano manico propofitam in Phy tobafano , dr/CIufio rroba tam. cfuartam fpeciem flauo flore , & circa petiolum rubente . fhnntam fub nomine tertii Jptciei ab eodem Acofta /Wr Hyofcyami colorea . . Pag. 280. Cap, ^9 . Aliam fpecism Mcxicanam depinxit Auphr ncftsr hb. j .cap. 5 7 . radice fibris tenuibus di uisdp TUpgfl 5trarr,o- cium. tUfuil ig. FAB. CCLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. 83/ a , odore , & fapore Anifum referentibus , viribus difparihus , cuius femen tacuit , vel non ob- UaUtt . Pag. 2 8 1.Cap, 3 O. _ ^ < Tlalcttc*- Sub nomine Tlancacaboalli parum vartante-d T-lalcacahuatli : Planta efi depiBaadco fimi- hiu-.tn. }Vl eadem videatur ,fol. 424. Pag. ead- Cap. 3 r. T lallantia \f ri folia planta alia funt fpicofa , vtpratenjes equorum pabulum , <*//<£ leguminofs& fili- cmu»i»pu lofcgy vt Phafeolus, Medica , Cytifur, quarum flores imitantur Papiliones : alia quamuis ter--11 alui' 1 folia emittant , fui vel alterius generis funt , vt Trifolium acetofum, Hepaticum, Mehloius dica , T rif ollum bitumineum ,& hac, de quibus altat . Pag. ead. Cap. ead. Mungo, fiue Phafeolus orthocaulis. Mungo , apud Indos orientales dPerfis , ac etiam d furcis dicitur Mafc, quodabHifpa- s dicemur Max. Planta efl tripedalis , birfuta totafolijs Phafeoli nofiratis effigie-, & magni - albicante hirfutie ob/itis , tawte nec procumbente , angulis quinis diHin&o ,/ittgu- tq, geniculis auriculalis , in Pbafeolo, nunc in dexteram nunc in finiUram inflexo , alterna- tim longis petiolis har entibus, & ad cacumen vfq; fem- per de cr e fc entibus . In fummo ex foliorum alis breues producuntur petioli Septembri menfe , /» quibus flores parui ex viridi lutefcente colore languido , Pbafeolo fi- miles , quibus Siliqua birfuta triunciales in rofinim tncuruum definentes ,per maturitatem rufefceniss , quibus dena femina diflinBa continentur , primum vi « r entia oblonga,terelia,vt in Phafeolis latere hareniia^, in quibus efl linea alba-, fed non incurua,& perfecta ni- grefcentia , exiguis cafianeis maculis variegata . orientales in cibo frequens elixum femen ,& butyro con • , v/i tilia legumina, quibus hoc in dclicijs habetur, & fuauius aciucundius alijs videtur . femine pofl aliquot dies germen extra terram exurgit , turgi- dum capite bifido fere ex petiolo purpuro-rubente , vt in icone ima e regione . Poflea hians emittit parum- per foliola in fummo feminis corticem deferentia; tertio , magis emijjd foliola coniuncla oflendimtur , adhuc fe- minis corticem habentia : quarto expanfa foliola ex germinis medio erupta : deinde caulem emittit , dr in-» fingulis geniculis terna folia,plantaq. perficitur. Dt^> Mungo Garzias ab horto lib.2%cap,2i,hac refert „ Eft Mungo femen viride, quod per maturitatem fit ni- grum, Coriandri ficci magnitudine, pabulum efl equorum, interdum etiam ab hominibus editur.Gu- zarate, & Decan incola; in febribus hoc modo vtun- jir . Febricitans cibo abflinet per decem,nonnunquam per quindecim dies .* poft quos hu- ,s fru&us decorum illi propinatur, in quo nonnihil pulpa; remanferit : deinde corrice de- Dratum Mungo , &inftarOriza; codum febricitanti exhibent j Panem vero triticeum non [fi poft multos dies . Nafci etiam ferunt in Pala;ftina hoc Mungo . Eius meminit Auicen- 1 Iib.2. vocatq. J4>//ce.Bellunenfis eius interpres, Mens . Mex autem dici debere ab em* tis medicis .Arabibus edo&us fum. Et nos aperitis Arabica lingua tam Mex , quanta lax, interpretari pojfe : Auicenna hb. i.traffi. 2. cap . 4 99. fub nomine Meifce , hac habet, itegrum paululum fkcat, cortice detra&o in ficcitate, & humidirate temperatum : cetera oximum natura Faba; . Minus inflat, & deterget quam Faba : citius per aluum defeen- t; minus refrigerat quam Lenticula : & addito Cardamotno in cibo falubnus eft. Bonum luccum Hochoetio n tecomAtl. S 8 S IN RER. MED. NO V. HISP. NARD. ANT. RECCHI VOL.' fuccum gignit pracipue decorticatum, & codum cum oleo Amygdalarum dulcium' a i do pnore decofto iterum elixum aluum cohibet,* valentius addito lihoe cum acidi P auxihSur ’ Vm° 3U£ ;ap3,& C‘0C0 leUat cruciatus ^«culorum,* tufis, yuifis, rupri ! Txxcuitu • ‘ Pag» 282. Cap. 3 2. , “"*/“* * L°be,ius Camaeorum apptlUffh videmur, quia ipfu Canm,qu* ,g Ar Ghdiota tLTZaulL ZTlt ^ **“ Camerarius ,» fuo Mauhiofo,^ Indicus. &)phtum,jiue Gladiolum Indtoum denominarunt j £«;* flore , ^ /r»& tuber ofo accedit s alio, ni fi feminis duritie cum LitboSpermo conuenire m r r tr > • , Pap* 287. Cap. 39. lolla longa pollices quinque, lata vero quatuor in Recchi exempl. 'Jtfecapatlit - .. . Pag. 2 88. Cap, /J.I. Smilacis afpera fpeciem aliam folijs non ouahbus , nec iupeta petiolos lunatis , vel fnuo csrdts figuram pauca instrumentorum figna referat, quibus in Paffione ‘Domini noflri IESV Chrifii vfi fue- runt ludat, vi mfra notatum . Quo nomine d Peruanis appelletur ,& incolis regni de gutto] vbi Jpontanea dicitur , ignoramus . 1 bi frequens , & duorum generum , plantas fcilicet ejfe admo- dum TIachichi- 7iea. Tlatlaub- vapatlis. elaltomeitl- Coaciuiz patiis , FAB. COIVMNAE LYNCEI ANNOT.ET ADDITIONES, 885» 'itm farmsntofas- , magnumq. iter in fepibus implere, legipe meminimus in quodam Hi/lorico & iccvrapbicoM<*n»fcripto libello regni de Quilo , multis abhinc annis tempore , quo Proree erat vjeapoli Illttftrifs.Cotnes de Lemos, qui illius regni Prffes antea fuerat . V tinamque herum n manus perusniffet libellus ille , vt generis differentiam , & defcriptionem excipere inftudiofo ■* ,um cratiam licui (fet . Planta Neapoli culta apud RJP.Fr. Donatum de Eremita, naturalium •erum Budiopfpmumjmler alias peregrinas quas alit , radice nititur vsuace, perenni, fibro ■epente ,fr ab u facili , colore albicante ex p allido ffqpore fubdulciy recenism Fabam imitante^; latura Vitiginea , more Clematidis, far mentis mullis tenuibus, praelongis ex viridi rubentibus, * GRANADILLA FLOS PASSIONIS. terramque tangentibus facile fefe propaganti- bus ex geniculis, pue alis foliorum radicent-* demittentibus , repentibus Jiue /candentibus quacumque proxima fulcra , frutices , vel ar- bores reperiat , quibus incumbat . Capreolis ex Jingulis foliorum finibus illas amplexantibus , aut alioquin in fefe contorquentibus , funiculos imitantibus . Folijs trifidis lanceam imitan- tibus, alternatim dijfo/tis , quatuor vncias quoquouerfum magnitudine, per ambitum den- se incijis, minutis ferra dentibus, neruo/is, ve- nops, rigentibus colore virente)& circa petiolum binas qmfdam e x tuber antias habentibus ma- gis virentes , & Mtlij magnitudine, quod in — » , aliorum folijs vix obferuatur . Odore grati? Xyridis , & acri parum fapore * Floribus ex fingulis foliorum alis , quotidie tota Affate , ad Autumnum vfque emicantibus , odov^~* iucundo Mellis vel Hyacinthi:, effigie pri- mum antequam pandantur N igelU fructus foliofo virente calyce imitantibus, oblongis, an- guttis, longo petiolo fere trigono in/idenitbusjn quinos dpi cis depnenti bus, toti dem q - folia non -» ro/lraia claudent ibus;; quibus dejnde . dehifc en- tibus,candida intus, & caua filiola Confpiciun- tur * His infiderit rotet denfarurn; fimbriarum fit crajjttudine , duplici ordine diffeBa, purpuras maculis fttffufa, quibus flagella imitari vi- dentur , [anguineis guttis afperfa, quarum /apertor es reBis piamentis breuioribus par itm ex- panduntur , inferior es vero rota longioribus Jllisq. in extremo aduncis vnocurfu , quia ob maio- rem illorum longitudinem, cauis calycibus folioru comprimebantur. A mba quinquagenis, aut fe- xagenis circa piamentis diffecari,obferuauimus in nouella planta . Ex harum & internarum aliarum breuiff marum, vmbilicQ flylus pue colus , cffgis columna cum bafi, vel imo torculo, lon- gitudine fere vnciali affurgit creBus, rotundus, Huts, dilute virens „ globulum parum oblongum pro capitulo eodem colore fu/inens: hic vero parte ima , qua haret columna luteis quinque la- mellis pendulis circumdifpoptis coronatura ex^ohVtquis craffiifcuhs, maculops petiolis parum in- sumis rigidh dependentibus , radiatam diadema rotundum amulantibus. Ex globulo vero fum- mo tres capitali daui ereBt oblongi affarguptsex viridi albicantes, trigono poptu inter fe dif an- tes in fummo, & parum contorti, litteram d,. oblongam imitantes capitibus craps , futuriore co- lore di/UnBis fupernd parte hff inafurd diuifis, vt bipda capita videantur, qujpnquam eo- um ambitus- pt rotundus .,, & velati quinque, .partitus . His /miles . in Liliorum floribus at /figuli pbferuan fur, huic planta natura te npg ver urnali quando ob nimium humorem quaiuey,& quinque mn raro confpicjuntur . Mane yvt mnotquhnusj Augu/o menfe hora decima t/rartd dehipebant flores : tof&die hiantes manen { ,noBu clauduntur , nec amplius aperiuntur ff d fl auefcunt & decidunt 'ini/, quod raro , nepyo (fffa; fruBum gerunt \ex_ tuber antepn M ali .Avpif magnitudine votunduqtolore cinereo tribus difftnBum cellulis, qua etiam in integro fructu arn- *■£ a>v F £ f £ maduer- 1 90 IN RER. MED. NO V. HISP. NARE). ANT. RECCHI VOL. rnaduertuntur,cb lenem quandam extuberandam, & trianguli effigie in fummo circa apicem _ Acinos intus continet oblique di/pofitos, centrum petentes, non d jummo dependentes, vt qui dat depinxerunt: (smiles quodammodo illis Mali Punici, vulgo Granato dttti (-unde nomen bm GraqadiJfa, quafsparuum Granatum) duplo maiores , baftcaud, qua petiolo bartnt, tn acutur, defmentes , minime angulofd & lato capite, vt tn Punico funt , candicantes, diaphani , & mollio res . Semine intus Mali forma & nigro , quod intra carnem acinorum dtaphanam ,fuccofam_ & mollem apparet , effigie quadam cordis amula , & exceptum ab illa , cauis punplts imprejft ajperum cernitur , medullam habens candidam , & fere tn/ipidam : Augufio menfe habuimus Exiccato fruPlu , femina intus, vt in Cucurbita , /i agitetur , cnptiant . inueniuntur etiam dij feclo fruttu femina adhuc nigra, carne illa obduBa,exuBa,vifcofa, nigricante, dulcique fapore velati C affla flftula , & alia dele Pia , & foluta ex flauo candicantia , ajpenora , offeovelut cortice , data proportione Per/ici Mali offibm fi milia, non enim cortice vt m Pyro , vel Malo . fed ofieo fere Tegumento obducuntur , Huius planta cortex eft veluti coriaceus, vt Colocynthidis a intus cartilagineus candicans, odore fuauifsimo, & gratifsimo ,fed remiffo . ^Acinorum recen- tium fapor in maturo fruPlu ex dulci ad acidulum vergit , admodum gratus, & iucundo odore palatum feriente inter Fragam& Melopeponem. Aiunt multum comefum aluu lenire ,& fubdu - ce re potius quam grauarc. Flos ipfs ob figna Paffionis Domini deuote in eius memoriam habitus, & ge flatus, immundos fptritus arcere exifiimatur, atque contra incantamenta , & veneficia va- lere, Aprili menfe erumpit,& Autumno perficitur , Fluminum ripas adamare Petrus de Cieza in hiFloria Peruana part.i.cap.2%. his refert verbis. Amplam iftam vallem de Lile di&am,in qua oppidum Cali , medium fecat flumen , cuius ripae abundant frudibus eius loci , inter quos gr3 ti admodum faporis , & iucundi odoris eft Granadilla nuncupata. Monardus , iru> hifloria fimpl. med. noui Orbis ait , in montibm oriri fponte , &’ hifloriam narrat , quam latine redditam vide in Exotic.volumin. doPtifs. Caroli Cluftj. Vanumefl denique interimi Mu- jcas fupr a folia in fidentes , qua diu fine noxa in illis morantur , & aliquam ab Aranea inter - emptam fnuemre facile fuit . Huius iconem , & breuem hifloriam aneis typis expreffam nobifque dicatam , cum floribus , fruPlu , & fe- mine obf eruatis , primus omnium in Italia publi- ci iuris fecit anno 1622. R. P. Fr. Donatus ae_-> Eremita ,fuprd nominatus . Florum fruPlus , & feminum iconem maiorem fed naturalium minorem adiunximus , vt facilior fit cognitio , <&■ maior afpePiu dele Piatio in alia tabella , in qua deinde^, quid amplius d nobis , quod hucufque d nemine. Juit obferuatum : prafertim fruplum , non ex imo flore , vel floris bafi , tn imo petiolo in quo nodus efll, fupr a illa exigua foliola bina , nec ex colum- na fiue flylo floris, quietium torulo diftinPlus ap- paret, & ftriatus more columnarum Ioniarum, co- lore etiam diftinPlus rufefcente , fed ex globulo illo fvpcrno clauos proferente perfici , vf ex pi Plura li- quet cffiPJa ex fruplu cum ramulo nobis miffo , ex fumma viticula dependente ab llluftrifs. & Excel- lentifs. D. Andrea Matthseo Aquauiuio Cafert* duitatis Principe , atque clarifsimo aurei velle- ris Equite , ac Regia M aiebatis Catholica d confl- it)s flatus, ex horto fuo Cafertano rariorum amoe- nitate florum inflruPlifsimo : quibus ,pr ater alia _* virtutum exercitia dele Piatur adeo, vtpro illis adi- pifcendis nullis omnino parcat impenfis , quod iam~> r.cn folum Floripolis , & Bulbipolis "Belgicis , fed & alijs quibufcumque fatis notum eft » GRAN. F. PASS. FLOS ET FRVCTVS. FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. s*r cAIterius folij imaginem , non folium alterum in fidens habere 9 tam Auttor mjisr qudm-j Monardus fcripfit . ' Pag. 303. Gap. 59. Te- ruina . Pag. cad.Cap. 60. cAn potius ad Thymela# fpeciem referenda / y huitl. animum , corpus pertinere videntur ; Sicuti qua Oceloxcchitl lib.j. cap.% o. hilaritar tem afferre dicitur : fed hac ablata caufa intrttifecay qua d contrario natura pharmaco erat illa- ta. in nofira ver 9 planta , nihil de intrinfeca 3 fed potius de extrinfe ca ini uria refertur . Quare quod planta hac homini non modo ab intrinfeco humore irritato fed vel ab extrinfeca etiam cau- fa irato medeatur , & fic animo potius quam corpori 3 maxima eius virium efficacia efl tribuen- dum > quia vefanum illum > ac furentem in hominibus ignem refiinguere poffit 3 impetufque ad blandam temperiem reducendo fedare3vnde Pacificam libuit vocitare . Pag. 30 y. Gap. 66. Huius icon fub nomine Tezompotcnic repofta e fi Itb. 6. huius veluminis folio , j91.cap.16. T lacocleh' cbil . cuius folia effigie maioris Coniza ferrata 3 longa pollicestres , & lata vnum3 venis lutefcenii- bus , colore dilute virentia ficuti forum calyces 3 flores vero dilute ex albo violacei depingun- tur in Rccchi exempl. atque pappof . Radice longa 3 fibrofa , & fibris fi auic antibus 3non parum effigie j & viribus Conica refpondens 3 & Barbarorum T baralhan3de qua vide cap. 42 .de Eu- patorio in nofira minus cognit . fiirp. bi flor ia part. 1 . Rom x impreffid , . „ 1 1 ° Pag. 307. Cap. 70. rtzcumt* Re fle Collega nofiev putat Ranunculis congenerem 5 e eque magis quia radice variat tubero - ‘ tt * fa3& glandulofa3 nofiro Ranuculo bulbofo leptomacrophyllo gramineo folio affinis for te -in nofira i, part . minus cognit. fiirp. cap . 1 41 . deferipto .An autem hanc3 vel congeneris fimili folio , vel AnTaru an potius angufltfolium Artfarum3quod Samnites , eo quod anguflo3 & oblongo virente folio exeat , gufiifoliu primis Ciebor ij folij s dmulo Cichorium venenatum appellant , frequens in monte Maiella, in- yJaeaSa tellexerit Theophraftus in cap. de Aconito 9 quod frumento fimile dixit 3 hreuem herbam folio Samnittim. cichoreaceoy radies nuci proxima tuberofa > ni fi quia femine ait effe non fpicofo3 viribus tamen-* pulrefaflorijs 3fiue caufficis fimile non parum bafitandum 3 fi textus 3 vt iacet3 (it incorruptus. Vide qua in cap. de Scorpione , fiue Thelyphono Theophrafti diximus in 2. part. minus cognit, fiirp, cap. 19. Ari fari quidem f rudus potius racemofus3qudm fpicofus dici debet folia vero tam to fimile-» Cichorium non ihcifum3 quam frumentum pofiunt referre3 & in tadts obj eruatur d feris » Theoph. Pag. 309* Cap. 74* Xiettma* Plantam hanc virentem vidimus pratentis annis in culti ffimo Exoticarum fiirpium horto Romx^^exllluftrifs. Cardinalis Farnefijj & edulem efie accepimus . AD LIBRVM Pag. 31 y. Cap. 1. Ayotochtll. Chelont- XsAoW^iv 9 fiue tefludinati Porcellionis nomine animal depinximus , atque deferip fimus ; fc^uth® rarum profedo animal , nec nofiro Coelo vifum3 in nofiro Plantarum volumine , cui titulus , mi- ris • nus cognit. fiirp. Ecphrafisy in Aquatilium 3& Terre flrium obferuationibus cap. 7. Ex qua no - Hra exacliore tegminis animalis , ni fallimur , icone , in quibus differat ab illa propofita d do- fiifsimo Clufio in Juo Exoticorum volumine lib^.cap. 1 5. &hac Mexicana , quamuis ex ipfo nfpeflu dignofei poffit 3 ad faciliorem tamen eorum cognitionem paucis exponemus . Differt quk Differentia dem nofira icon ab illa Clufij, medijs illis tabellis 3quibus animal contrahi 3atque produci potefi3 imaginum nam in illa Clufij tres in animalis medio depinguntur aquales zona fiue fafeia totum corporis ^0°s , mbttum cingentes : in nofira veto illa non aquales 3 fed in tegminis claut culis , fiue articulis Clufij., vtrinque in acutum definunt nouella Luna modo3& in medio m elatiore parte latiores funt ad- modum , vt cum animal conglobatur , fuperna tegminis pars circularis diametri longitudine—» impiius extenfa dorfum contegere poffit , & quia cartilagine quadam coniunguntur 3 cum ani - nal fe exerit3 & producitur fila contrahuntur 3 ita vt illa fere proportio3qua efi diametri ad fi- Ffff a micir - . j Spt IN PvER. MED. NOV. HISP, NARD. ANT. RECCHI VOL. micirculum , chorda Jcilicet ad arcum , Amplius in noflra quatuor funt fafcia fiue tabelU non tres , atque fimbriarum modo depicla, quarum pars media latior, & vt magnitudinem ex primam iis , fin gulis lata efi fefquiuncia, & iuxta claviculas in acutum definunt , & imbricati a dijpofiu , cow animal e xertum graditur* occultantur in totum , ahds conglobato animal tertia animalis partem cooperiant. De reliquis non ambigitur, quin idem animal voluerit piftoi ille exprimere, quamuis minus re fis, ni fallimur i ex qua pifiura Clufius fuarr. tabellam exa jlionard? * Ho' antmal tsrtium T tttou genus confit tuere, ex tam /ibi cognitis idem Clufius retulit nam primum genus illud ejjefi aluit, quod primum innotuit , & d Monardo fuit dejeriptum om- nium antiquius , & vulgatius , quod videre licuit in diti/ simo Imperati nofiri M ufeo , & ma- i. Tatou *us eft omnibus alijs, corpore, & cauda oblongiore, fquamis conte flum . Secundum genus quod ej minus an minus & fimile , vt ait Clufius , idem forfan cum boc ab Au flore nofiro deferipto breuiore fla- Tttou tura->& cauda, fed fimili . T ertium efi d nobis dejeriptum , & depteium. Pifiura ex tefia de * Aurhoris, mortui, & animal defiriptum conieflurd : cuius cortex non Jquamofus , vt in Jtperioribus duo - fk Clu Uues fine, & in fummitate tan- tum ad vnci relatum fuit , quod Alg«%ei§ [dem quod Capra fonat9 nam cornibus x & ftatura Capram prma facte videtur ismulart 3 yt -lircocaprea 3 vel dtyoJfnuc dici poffit . Pilo efl breui 3 leui,fiauicante , at in ventre 5 & la - eribus candicante, ficuti in internis femorum, & brachiorum, illo q. Capreolo molliori . Alt itu -> lo illius in po ferioribus 3 fublimiora funt anterioribus tibijsfres fpithamas sequat . CVr- «j obefiusy & collum craffius habet 3 cruribus 3 tibijs admodum gracile '■ vngulis hi fulcis ad - iwtfajn dijfeBis filis q% tenuibus > <& hircinis oblongioribus 3 & acutioribus fimilitudine Alces, & r Ffff 3 Scriptores de Bezoar. Alia ani- fuliaMcx. Apes.Mel. Xnd. \ I \ 1 94 IN RER. MED.NOV. HISP. NARD. ANT. RECGHI VOL. nigricantibus. Caudam habet dodrantem fere pilofam, hircinam , & e medio ad ex tremant, vjque nigrefeentem . In exteriori po fler arum tibiarum tunttura quid callofum extumefeen objeruatur , quia cum refidet for /it an comprimitur , vel alia de caufa , nam & in amerionbu gembus depilatum quid crufiofum, propter genu flexionem, conficitur . Hilaris afoeftu facie oculi magni , ntgrt , lucidi , Uti , aures longa , magna ,patuU , mprofpetiu elatqua ab Arabibus,& Recentionbus de fu- pradifto lapide [cripta funt, flngulari methodo referuntur . De Quadrupedibus alijs noua Hifpania ab A u flor e nofiro non deferiptis, fed nuda piBursu» exhibitis, adeundus efl dolltj, .Collega nofier Jo. Faber Lynceus * qui diligenti ffi me illadefcri- pfit, & Jchuljjs etiam luculenta eruditione refertis illuflrauit fol.q65.ad finem vfque . Pag. 333.Cap, 21. ; , De Apum generibus, /peciebus , different i) s , moribus , ingenio , virtute, mellificantium , vel non mellificantium , generatione, fatura , & alijs :■ De mellis differentijs , ipfarumque vniuerf» htfiorta doftifiimc ,<& elegamijfime in Juo Apiano egit llluflrtjs. & txceller.tjs ■ ilcmque omni fetentiarum genere prdjtantijstmus D.Fcdericus Cxiius Princeps S. Angeli, &MonrisCarlij Mar- FAB. C0LVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES, s 9 5. Marchio Lynceorum Inftitutor, ac Princeps, cuius exemplum exFrontifpicis naturalis fui Ikeatriah eodem lllufirfls. defcnpti, depromptum , & tmprejjum , a Lynceorum Academia-* S. D. N. Pap^ Vrbano Odiauo in perpetua deuotionis fymbolum oblatum fuit anno 1625. eum nojtratts Apis imagine accurati] sime d clarifs D. Francifco Stelluto Lynceo , vir& pr ater quam in alys omnibus , vt fuprd diximus ffcienlysin naturalibus et id fiudicfijsmo,mu@ quodam Microfcopio obferuata ; vt qui illam viderit) in admirationem inadat, dum tam^ multas partes organaq. ipfa aperte depiBa dtfcernit, qua ab in tuentium oculis in ipfo animalcup lo omnino abfeonduntur Theatrum porra , & alta varia fiupradiBi Excellentifs. Principis doBtjjma lucubrationes quamprimum , in /ludio/ erum gratiam , pr alo fuby cientur, ex quibus quantum fiientijs varys acquirendis infudauent , & quantum in ijs profecerit , omnibus palam fiet* tanti que Principis factitiam eruditionemq. fummam , ac rempubL litterariam adiuuan - diftudiumjolertiam , ac liberalilatem , quam nos fuperius & hic attigimus Jummis laudibus in toto Orbe extollendam exftimamus . AD LIBRVM DECIMVM. Pag. 2 36. Cap. i-. f;ml' Succinunt De Succinit & 'Bituminis gener atione,varietate, natura, fplendore, colore^ pifcatu, tempore-*, Bitumina. modo, & loco, at que herbis marinis in ipfo vigentibus vfu medico vide Goebeilium , Bellonium tfcFerdinandum Imperatum/« fuahiftona naturali italkahngua Neapoli rnpreff a lib9i^K cao.^tvfaue ad 9. drFrandlcum Imperatum eius filium in lib. de Fojfilibus » Pag.ead.Cap 3. _ Differenti a huius lapidis. Mezcuitlatl,tam in Jubftantia, magnitudine , colore, & ad ignem-* euaUa. mutatione, vel contumacia doBtfsime referuntur d noftro Imperato hifi . natur ah lib . 2 5 . vjqut ad cap. 4. Qui flamma vento in laminam irruente , Lunes dimidiata iconem argenteo eoiore , at- que jplendore in medio excitabat, flammam intra limites fignata Luna effigiei paulatim cir- cumferendo , fic enim eo loci flamma vento illata, lapis mutationem coloris acquirit argentei amittendo travfiuciditatcm* Id facile qui f que facere poterit , fi artificem vitreorum , moni- lium , & localium adierit,qui fimili flamma mollit vitrea ? alids fi tota igni exponatur lami- na, tota fimili colore afficeretur i fi reBc fint ignita . Pag. 537. Cap. 5. lafpi dis Antiquorum varietates , & natura a doBifi» Ferdinando Imperato referuntur ia*f^is 13®» lib. 22. cap. 39. qui in ea efi opinione illum longe differre ab lafpi de Recentiorum , quivul - HUp. go Diafpro dicitur . Nam Antiquorum lafpis , alius efi Smaragdo fimilis , alius Cryflal- lo, alius aeri , alius Phlegmatis effigie , alius veluti fumo permixtus , alius lineis cinBus albis, fplendidis , alius Terebinthina , Re fiua fimilis , & lapidi Qallaidt. Qua differentia ab ipji Diofcoride referuntur . Ex Plinio vero comprehenduntur etiam Heliotropium Cbalcedottium, & Corneolarum varietates , quorum varietas in colore > nullam affert fubftanti a lapidum va* rietatem , fimilis quidem, immo eadem efi eorum fubfiantia & onus . Ex eodem genere cenfetur lapis, quem Recentiores Turchefam appellant, cuius ortus & fubfiantia longe variat, & ab An- tiquis, quia colore fit aeri fimilis , Aerizufa diBus fuit : quorum ortum intra carulet faxi mi-, ner alis cauitates objeruatum ab amico /cimus , & varij coloris , faturi , & dilutioris, vary gradus , & magnitudinis , vt fiilicet exigui reperiantur Milio paulo maiores,& magni Fabam excedentes, fplendidi, fed non tranfparentes . Quem vero Recentiores lajpidem fiue Diafprum appellant, Achatem Antiquorum nofler Im- peratus putal,atque eius ortum in Sicilia copiofum , magnitudine enormi, atque multicolorem -» ejfe,ait : & alium colore palumbino , alium corneo , alium far do , alium f anguineo > alium can- dicante , alium arborum iconem reprefentantem diflinguit . Efi & alia fpecies Corallio fimilis, qua igni impofita & vfia Myrrha odorem refert : alia qua aureis punBis , vt in Sappbyro,di- Jlinguiturin Creta frequenttfsima . In India vero maiores varietates habere, vt qua flumina reprefentet , nemora , quadrupedes , equorum ornatum , & alia varia ; atque in tali lapidum*» fpteie 5 vi tri tranfluciditatm maximi afiimari feribit Pag. Xxtnl , Iafpis 3. »0. Hifp. Tlylay otiti. Befada. I~N RER. MED. NOV. HISP. NARD. ANT. E.ECCHI VOL. Pag. ead. Cap. 6. Diflfpri nomine apud nos efl lapis i fi e , & vulgo ftagnafaugue appellatur, quia famuim, fi flere adalligatum, docuit experientia, & vulgaris efl, ‘ ° EaD*33S. Cap. 7. Hunc lapidem fuh nomine Hefada nouimus , fed qui maiore fit fama , experimento vid musq. magnitudine duarum vmtarum diametro , effigie faciei hominis Agyptij apudK P Fi Sixtum Ordinis Prydicatorum Neapoli in Conuenlu S.Catfaerin* de Formello^ magni 'ajn mabat erum pro fua infirmitate ad alia medicamenta potius recurrere opus erat ; an autenu quia lapis non efjet illius regi terra leuiffima fit & candida , & aqua folut a lac referat , Luna: lac appellari dicitur : & vi- ribus barma fimilibus pradicatur . Videqu »& ita Puteoli repentur , Pag. 343. Gap. 2*. ^ • **f' Salium gene? a ,di jfer enti d,or tu s, natur. a & vires elegant i fime d noflro Imperato in fua biff . •jatur.lib. 1 1 .cap.q.ficuti & aliorum fuccorum mineralium proponuntur . Sed Salium diuer/a nomina , & genera parum ejfet fcire , ni fi illorum etiam varia qualitates & vires nota fint , nec enim quia omnia genera Salium falfa fapore , in eodem falfo fapore nulla ejl differentia-, , namprater illud magis , & minus falfum , meft vel acrimonia, velamaror , vel acerbitas , 1 ut ariditas coniunBa, qua omnia differentiam paruam in fapore , viribus tamen magnam-» ftendunt . Quocirca aliquid hoc loco de illis placuit referre . Sal igitur omne compofitum eft SaIl-um p3„ ,x ferra. Sulphure, & Mercurio, fed quia Sulphur & Mercurius non conficiuntur, vt poftea tura . licetur, Sal appellatur quod eft duplex, fixum & volatile . In Sale fapor exeritur , in Sulphu- re odor, in Mercurio pottfimum colores . Et quamuis tanquam principium firmum , fixum, & iibftantificum rerum omnium, comparetur elemento Terra puro , non tamen vt illa Terra pura dementaris, eft frigidum & ficcum ( qua qualitates Junt mors rerum compofitarumy& fieri- litas in non compofitis ) fed eft calidum qualitate aBiua pr aditum, inferuiens generationi rerum mftarum, . Diximus compofitum ex Sulphure , nam Sulphur confertur Igni, quia pabulum _» •fi illius ,ficuti alta bituminefa, oleaginea , pinguia & refinofa . I tem ex M er curio, qui refpon- iet fud natura Aqua & Aeri , non enim de minerali e Argento viuo credendum eft , fed ita di~ Hum, quod humidum fit, & in vaporem fu e Aerem di /figetur calore admoto . Terra igitur & Mqua , ficcum & humi dum fi mifceantur,non coharent , nifi adfit quoddam medium inter Lic- ium humidum, inter fixum & volatile , quod eft pars pinguis fulphurea , qua participat de—> vtroque & natura fua tenax & efficax ad gluten faciendum ,iuftamq. eorum trium mixtio- nem . Sulphur igitur fiue oleaginea fubftantta , Salis & Mercurij eft mediator, & virumque :opulat. Salis q. acrimoniam , & Mercurij aciditatem , qua vt plurimum in eo regeritur , re - irimit & contemperat , haud fecus ac fpintus humidum illud viuificum feu radie ale ; ani - nalem incorpoream fuhftantiam , cum corpore , quod toto genere difiat , coniungit . Sed ad Sa- salium djf- ium diuevfitatem redeamus . Salium aliud eft commune, quod Mare per fecretos T err a mea - fetentis. tus toti Orbi communicat, quod tanquam aliorum fagorum magis expers , hominum & anima- lium cibo aptum eft , alimenta dij. tribuens, & condimentarium . , juibus Sal amarum ineft,& nitrefum . Sal aluminofum faporem habet acerbum , & commu * cai a]utrj_ meat acerbitatem . V itriolum quod etiam ex genere Salium eft , fapor em habet adftringentem nofum . rtipticum . e Armeniacum habet aciditatem , quate Sal quod aliquam fupr adi florum mixtio - Xrmcnia-1 nem tenet, participat de illa qualitate, ficuti de fapore ,diuerfos exilio fapore paviens cffeBus, cnm. dque beneficio duorum Salium volatilium , qu dubites » F /<& Quercetaniuc loco citato , & medicamina mira comperies . Appea- FAB. COLVMNAE LYNCEI ANNOT. ET ADDITIONES. S3? Appendix ad Serpentarij Narcifsi defcriptionern . JV e imme mores verborum in calet defer ip lio n i s elegantis huius nouaq. planta videamur 3 •e quis nobis ignauid notam inurere farfan poffit , pro virili enixi fumius , vt quid amplius hu- $ planta hi/lona adderemus . Hoc anno menfe Septembri floruu . llluftrijs? autem D.Ber- ardinus de Corduba ( de quofuprd J vt & nos 3 & rei herbaria Pluaiofos folito fauore pro» •querelur 3 florem iujfit cujlodiri , donec fruBum perficeret 3 quem etiam fi minus ad maturi- uem protulit 3 ex eodem tamen imperfeBo multa licuit obferuare , & notare , ita vt plantam. _» i.nrcmnwD r-r ccu hanc rarioris , nouiq. plane generis exifhmare debeamus,nulhs fARC. S^RP. B VLB. ET SEM. ■ Qrbjj pianlis mc frugiuvel flore , nec /pecte fimilem . P roprium hahetyVtfruBu ferat copiofum infummo caulis ,& floris ouali plana bafi , duabus vncijs tonga,& paulo minus la- ta. Poft Solis m libram ingreffum manefientibus 3 & dependen- tibus floris folijs j & longis petiolis exalbo virentibus , & ma- culo fls etiam nonnullis Jemiunciam & plus longis ,fruBus pro' fert Oltua nuclei magnitudine trigonos , quibus flofculi infi • dunt 3 vt dtxw us , copiose numero plufquam centum. Flofcu- lis dectfis, quod euenit m fine Septembris , quo tempore hoc an- no 1 6 28. notaumus 3 dum hac imprimenda erant 3 rubefiunt , arecm trigonam in fummo eorum deferentes , ternas cellulas habentes , in quibus fingula femina ab imo ex breut petiolo trigona dependebant , & quia adhuc immatura 3 ex albo vir tr lia ,an plura emittat nefiimusi fapore erant ex acerbo amaro. ‘Bulbus 3 vt ablata parum terra licuit obferuare (nor/ enim vitra permijfum 3 ne bulbo vis auferretur ) iam folij cacumen vix exertbat extraterra ex bulbo: magnus ejl,Alaba- jlri modo candidus 3 Jolidus 3 & fquamis craffis tribus diBinm fius,qu C R ‘ hbile^jchoJafticil, potius i Democrito . liceat [ VE — STIBILEJferiusdicerejVc eius nuditas , & miferia / qut Vlrtutum , artiumq. habitu COn tegi, & veliiti poceii, fimul indicetur. EMP IRE VM CAELI SVPRA NATVR AM. Ides, abftra&iones animi . Trima materia, Peripateticoru» Rationis Entia plura , qui hu- mani capitis ciio concluduntur , quibus homo fe fuperfcendere ex- tendit,& immateriata enititur. Morali via hic a Sapientibus.1 ad Amufos,a ciuibus[ciuilibus quidem] ad Agrefles defeendens , vltimo Si- mias , Pfittaeos, Socraticosq. Canes, refpexeris . '“Duplicis Z naturae quodamo do, Ani- mal viues, multiplici organo ex monente, & moto conflatu. Homo proprte magis Animal. Corpus (en- . . fatk Vbrfio J Ab?uf ratione, fenfu tantu- jatlt 1 nypo . modo donatum [fenfltiuuml rn r n- logis, ter 1 Phyfioiogis.muitiiuga.vnde f Perferius, na globu- ! Homini adumbratio Virtutu” BrUtUm <[ • j (.Minas pStfeSum . & CCCU 1 &! Pythagoreas tranfmuta- pans. Ltiones. Animalium oua hic in confider titionem, venient Vhy fico, quod compedita co- e-Firmius I conjhtu tu,co ple- to opere: perfe - dium-, Phyfio- logis , ? -Plan ta m CD H 3 br ^ O Cla 3 o 5,S O 3 o 3 3 3. 3' M o c • *o ju '‘Copo | ’ fitum, Mixtum magis , replica- tis varie mixt nib9 he- teroge- neum_i Elemen- tatii P h) fologis , Di Ae- dium. I {eludant vegetadi vim, & fopita ad- huc, vel potius complicita fentiendi exordia t hifice analogice- (accedent plantarum, (emina, inde refpicienda hulbillorum gemmantium in noua germina caruncularum initia.OjJacfc &plures partes, qua in fentientibus vegetant ipfos prope fenfus .. \ Vegetum, fenfus expers, tribus primi;[nutrien- di, augendi, 2femet[propagandi]priditum[ve- - gecatiuum^hyfiologis.. globuli tegmen, ami- ftuSimonilia: ornameca: fufus ille omniturius viror, Si propinquum viuentibusloco >& na- tura; fi proipfis fit , & pronum iuuandis omni ex parte^fi ipfa Caeli, Terriq. refpe&u diuer- fimode pronum pofitione,cofiderare volucris: v. haud inepte PRONIMAL vo.citaueris. Huius loci , qua a Phyjiologts , hifioricis prafertim, ob ■ feruata PETREE ACTA funi, qus in Mufiis affer - uari folent,fi in natur & officina confider entur , in qua opere recuduntur iteratfpariter MET ALtlE ACTA, que, ipfi primum adinuenimtis,. cum plena obferuatio- ne adhuc phy ficis in anctpiti-Petrefatla,aJferuiJ[emus , artificis Natura gradatim ab vna in aliam conditio- nem ipfummet procejfum ofiedentes quo ipfam in opere inchoato ad mediummd vmbilicum perduclo; compe- rire licuit . Simplicis Naturi: Inanime: primaria Terra proles : orbiculi ipfius , & vifcera,& veni . [Minerale]: Phyfiol. vel magis latine , minusq. proprie [Folfile] diCtum, aut diffluente vocabulo [Metallum.] No- bis vero a Terra, eiusa. internis , & interaneorum quadam in glo- bulo analogia dicere fi non. licuir,faltem 1 ibuit ica- . 'ariej tio- | Partes: cadauera: Artium materia ; fegmenta;& quacumque Na' tura corrumpuntur, vel hdfira auferuntur iniur i a, aut a naturali (latu exturbantur. MifcelU: ext:llata: exiccata: praparatalexco- cla:vitra,ffr huiufmodi ; hic obqciuntur contemplanti,conditionis- relpeflu: mutilata, (cilicet imperfetta . Vix mutatumiimpecu quodam violenter . vt ita dicam agentiu, tumultuario in’ Naturaopere conflatum. Infirmuniiinliabileipriludij ad ir>ftar,& quidem in maioribus officinis, ImperfeSirri Anxum ; Phyfiol. Vagi fere aeris prorfiis J deTrafla. peculiari a nobis' inflabili conceptum finu. fi autem, vt conlbnum rationi effe videtur compte- ' } brii volumine explicatum hendere latius volucris amphorum corporum primas inclinationes primas 1 Solitri. KiPmfntnrr, proles PROLfcMbNTVM aixeris ,& ab alto humilia etiam,imo fubterra- nea agnofees . Vlteriores prcfeao in Infolentibus excefliis habes . Teflafffxflrh carens faculrat6- fe loco monendi . -Phvtozourn Animal planta: nft nihil recinens . -Zoophytu Piantanimal duabus naturis.. -Zoolithophyti: Iapipiatanimal confufis eribus a. nobis inucntu,- — SetlSpldia quodamo- | doadAnirml accedens | a nobis cdnfiderata . , Perfectior : quam hic I vniucrfim infuas claf- ? iesdiftribaimus,& Ma- I thematice , ac phyfite J WCeAi , ptirau confpeximus. I Qi;;e nunc. S Minus perfe&a, qua m J iumeodijs primo fpeciatim adin- i & in Syn- urnimus , & inhiftoria f raxin re- phyfice adduximus. ■ digenda.» ■—MepHophycu anceps &contcnv> inter tfirpcs,& metalla planda^o a nobis inuentti , quod pluribus libris cxplica- uimus . — Lythophytfl : Planta ad lapidem accedensia nobis primo in hifloria phyficam adduSum , — Lapisurgens: ad Plantam verftns lapis, fiue platalisa nobis confldera, tus, cui in inferioribus proximior pigulapis . Solidius,-. . , „ firmiufq. tn q«'bus perfedionis mul- - - tiplex gradus, beneq. minu - lubricus, fi vel concre- tionis ipfius, & excreriomjm ao ea;vel quaicuque ad igne fucco» incude, ccs/umque, & verfati- contingentia mutationes; fi- le, Aque. ipfiflimas inde folmiones, um ma- citra vel [vitra focorum.» gis , & candentium luce, refpicere, 1'ucci- atque examinare volueris . •Prometeorum , fiue Abe!ementrim_a . r Infolcns, aimirandum,perfe(5tiu5:ad co- j pletoru mixtyrn condiciones accedes, ao ■~Me- velati artificis Naturi, reliquii aut re- teo- I fegmina, & fragmenta ex ipfis operibus ru. dctrafta , peculiari a nobis Taumatom- cocretu, Terre In- ma§is- ter-*. Fluxum ra- netl O r- j -bi- i cu- lus. Fini re co iumJ cretu Crs' I corpa- atu- j reti, (en K. Phyfiol. Simpli- ciorem r Corpo^ pliorpoi ‘ cius , fim I piex Phy I fiol. ma- I gis co- [ SPluuia certe ab aqua nifi loco , mndoq3 noti, di fcernituriminus ab aere ventus, aut db igne, qui infra terram, aut in ait i orthiis ardores: are- j na,arglllaq. a terris parum multo dtfcedunf ^Nobis proximumnnutabile •• corruptioni , m xtioniq. maxime lubdicum vel ipfis in fcholis. Eiemcntum Phyfiologis Conglobatio potius cx duobus prioribus eleraen ~ ns in permixium rudem fcabrum heterogeneum , variegatum globulum primo, contumulatis . Maiora certe cx homogenets corpora , vel falcem noftros ad ocu los confimilibus . Non pauci hic potitas cometas e Meteorum grege fublatos accendere , vel potius illuminare voluerint : quo pariter alfi natura vires ad nonas etiam ftejlas diflenderint. confinia quidem ct [e [ha inter corpora, atque Elemen- ta haudquaquani albis dtfereta columnis apparent, necqm multa dbfque lite c onfi.fi ant , Elatius, a nobis remotius. Corruptioni aut mutationibus vilis pnterquam loci anud cooiu-„ res Phyfiologos numme lubd.tum’ . SH Quintum corpus, fcu Quintum rfie nec paucis immateriatum.aut e naturi viribus exemptum : Mixcioni tantum quibufdam obnox-um Quibus quinjum Elementum cx Arilt. qui Elementum ttellarum agnouit . Ampliffimuni Solitu, ab-Elementoru diSorum codicio- 1 ue parum ^ifccderfs, primordij.aut rudi- ^.meti quada in ipla efficina fimilitudine » Aqua Aer Ignis | Terra^ Quoru Datura & differentii plu i rimum in ipforum conceptacu- I lis & latebris quirendi. Ec Tellus quidem quamuis fic- cior fuccos reddet , j Aquam, Aerem quauis fugace hup.Csfluenteinaconfequeris.il | Minus quidem facile quamuis i claudum fc&eris ignem aflequij, & conucnire poteris- ‘Hic porro quam ■ multa, quam nia- gn2,quam cilata mctrtaUbus:nonj cxlo,deque orbi- bus difputatio- nes,qucftiones,ar yi' I ’li I ■ Iit. 'i 1 «i , ; Ili 1 •' j['jl I ' i | ,i *' i. 8 M w ! kII ''i ! Ii*' r i,: 5>o6 IExordi y vel potius •». preludtj modo . • J In genere (imul , j phytosophicarvm tabvlarvm j ac flec Prtfmitio qu/tdd . Supra centru. i, I Indicatio caufa- I rum-& bifori t. 1 7 heortcis , ac pra- I elicis J ignis frt I i unci is . rA PVNCTO, ip/jus fcilicet primi, fummique | Planta nominis Centro , per titulorum om- | niiim LJNfcAS, in capitum SVPERFIOEM a ) quibus corpus deducatur pertraftas, prxfigni I adumbratione prasmifla , qua Obietti & Tra- 1 t lationis circa illud indicia fummatim ex om- ni materia prasfumi poffint, vnde Plancae pro- ferenda; ad omnifariam cognitionem . Intellectu \ f %eprafenti Vago pnfr6te~\ PHYTTCHNO- 1 - , ■ profpc- j graphia, qua- } Planta ad p prolpc- GRAPHIA; qua- j iiance. j dam defignantur. I ] cognitionem t — ' s I 6c ntegri T - & fciflilis i corporis facie. Studium circa ftirpes,omnisque Plantarum Scicn-^ tia praelcribitur. Qirctimfcriptic . In genere . I Agitatio quidam. | Circa centru. y Cauft ' vniuerfa- . les biforii . J SelunBis‘1 pjeoriet, • Mole Obiefti j tota in COR» j PVS fubfeque j Te * VP fna ru f Citra vllam prtci- ' fam applicatione , aut A [cretionem ampliori prout la- te funditur , cun - clsify compledlitur collectione , in ve - , geti corporis no- Y tionibus genera 1 libus ab illius do- tibus , ajfeclioni- buitfo cultis infum - ptis, vnde vniuer. fim compr&benfst ftirpes exhibeatur ; (■thecreticis prigreffionibgs i lior u omnium , quas ex Piata ve. nire in contem- plationem pof- iunt, quibus ma- teriam perlyltra mus . Intus, Sc in cucc.1 ver fanda per om nes coiu fias par- tes indi- ftin&e colledim agnofce- te . I Percur- | rente_J PHYTOSCOPI- CA omnis conte- j piatio infti tuitur. V Ofia conjid da in Pianti cognofcenda , indifciffo j corpore, j & Praxi . te , vt fua cu materia ad enucleatione vfq; omni ex parte in prg nunciatorum implemetum expofita re- maneat, mo dis videlicet quibus abln- telledu fumi- ^tur . PRACTICIS ftir piu perquiucio- nibus,tam in na- tura, qua in char iis , ad plantas cofiderandas, & cognofcedas le- gitima ncrma , indeque exerci- tijs, quibus mo- les tota in oble* quiu intelleftus pertraftatur, ad certioris, vel /in gularum notitiae opera . j Prarhen- j fante | P1 C - ci PHYTOGNOSTI- CAE regula ex- citantur , f Quibus Ph conjideranda cognoftendx. | Cofi- I Perno- l j-- ■ fcente fComunet j adhuc J ampliori bus par- tibusN<* turcts ge neratim per gra- dus def- cededo, Plantarii claffes.ge ^ I dctc I Difciifo, I fefio cor i • lecto cor i Jpore. | ac Enumeratio , expofitio . In [pe cie . I Diuifio, ac finitio. I A centro . ^ Cetu fi, & biforia \ peculiares . 1 unitu T heoria , & Praxi . . pore ' — — y» — ✓ Difc er nendi, acdi- uidendi applicatio - ne.indetfr TOTVM conjideratfdi prout ex PARTIBVS co - flatur in qu/t difcin di debet , mox ad partes illius po/i- rarum ,[ctlicst tam in fpecie planta- rum finitionibus, difcretim fumedas ( obferuattone g fusu ] caufas, inde pra- J xesiper fin gulas. > f Priori in am plio- raag- mine* parti- tione. 1 Separan- I DTGNOSTICA di ! rp • * ji-A. ! ftra&ione partes " IkmuQcur r % TRIPHY1 LOGIA fum explicati plan rij generis 7 partitio . ner a , ac [pecies medias apta di- uifione e Natu- ras plati- ficis offi cinis de- duiflas , c olli tue - do, latiu fcula_, cotepla tione. Secu • darijs ia ma nipu- • los [e- . itiun. Diuidcte L O G A N A TO- MI a procedit ad partes parciu mi- nuendo , "culis. ff Priorum t bra , & qua d . tnis interdiuic tur cognita, et J fequentibus 7 bulis diflribui Infi-- dcte j Peruidc- I | I Vltimus prasci- lius partes infi- mas Species, ipjaf- met Ici licet Pia- tas,a luis origi- nis vitas figurae virili fotibus, in lene Mathemati ce,l hyfice, medi ce dcnuando • | Difplica { te, ac di- I fcernete PHYfOTOMI A imprehedendo ad illa vfque conti nuatur, qust nume I runi dutaxat con ftituunt . rv~ dUentc^ f f f Pofirtm paulatim difcr tionibusHomon ma feri content vix exigua, quadam variet te Jefiliftculis m dum exhibentia qua Indiuiduor completur num ro in Syntaxis ct plementum ordi nate oflenfa. Ad PRINC, FED. CAESII LYNCi PARS I. Ad ftirpium fcientiam latior praegnatio in vniuerfie Syntaxis indicationemj ?®7 ‘Theorie is potius meditationi - bus3ac dofirina infii - tutionihus .. TPIant* Afpe&us, Partes, J CompofitiQ,Stru&ura,& qua; Quatitatis funt, Di» fpofitionis,ac Loci . Vita, & Caufe , quae ipfius Na Curae . r Prafticis quoque additis , nec fine contemplatione complementis. lata re- zfenta- 3 indef, empld' ad ple < cogni- ‘ nem ep> Vires , & Vfus Applicatae , 1 quae AftioniSjQualitatis, 1 & Conditionum : Nosqj f yniufcu i praecipue refpiciunt, iuS?T\-i Moralia nobis figna, gitlattm > l hinc j Tituli ex Nobilitate > Pul- critudine» Nomen, Nominis rationes, ac re cu ipfa Coniugia , Au&oritas, Cotroueriiae. Perfectio Gradus . Tra&atio ipfa , quas a Scri- ptoribus , Hiftoricorum» que obieruatis * fSimilitudinis quibus Plan- 1 tae conueniant. Propin - f Copulatio . quius. Genus eiuf r' dem nomi Hinc . fume - Y do . Plantam intus, extraq; cuneis partibus totam. Ex libro Naturi , eiusqi vicarijs exemplaribus iconifmis coloribus l . I lineis I 1 | | notis qu» i i. I o b i e d a tn e x p ofi t umt 1 i . di£U$ Pluriu compa- ratione , hinc Ra- tiones ms . 2 Varietas ££ 2. proxima 3 5 abAncefi- ~ a* gnanis . £' « Affinitas. 3 v 3 5* n> 3 3 cr O ►t e 3 fi magis & s , . . ^ hinc 2-g*5 v— ^ nainusq. " j Refpe- ftus. aliquaculu etia iunges clafies fup;erio- res ampliores inferiores fubdudbe anguftio- res rS £ ODifpofi- tio , o zs T? C o' Series per gradus, & I foca ex phyfico proceffu , breui quo que magis abditaru intuitu. L Diuifio . Remotius . Diffcretice, feu diftin&ionis j quibus ad inuicem rece- dant>ac difiungantur . /W«_> dedu- ctio. \ I [criptis I -eiuo 1 . ; infcriptioyibus ) Naturi ipfius quafi lo- quentis euidentia. Nomen legitimum cer- to congruens eque additi um . f Suis fuccefsiue inferiptas j nominibus plantas , J Prout A Natura proprijs ffa- I tuuntur agminibus , a pri- mis ad vhimas vfque ordi- ne repnfentatis ac per fuas deferibendo differentias diuifis fimilitudine adi undis , in- deque fimul definitis , ac locatis vt ampliora genera per me- dias ffecies ad infima , qui proxime indiuidua comprehendunt , explicen- tur . Reiedis inierim difcnrdt * bus illis : familiarum titu- lis , quibus renuente Na- tura antiqua forfan con- tubernij necefsitate coge- bantur,rem anentibus dun- taxat ex confuetudine fi- gnis redis . Genuina vt diflributa confiitutafi Pldtameta- tio cofijlat . Et ab ea quicunque de fiirpibus cognda, quomodo p/j , . didaqs a$bltsuts j * 1 rite haberi omnifariam | redeejg pofsint . . .4 l > i r Rite een- iuflis Phy tognoftes. T Synoptids tabulis vni-r uerfalibus^in 'de ad vltima vfque pecu- liaribus de- du&is , Ad ipfam, >vt tandem Phytofo- phiam . $oi JnP latis confide- . rada3 co- gnojceda a> PHYTOSOPHICARVM TABVLARV rIn fronte magis, qua: M Priori no- ftro intui- tuijipfarum fubijciente Natura, fin torquetibus ad propria como- eda hominibus . Ad humana fere corpora , fed & brutoru , necnon inanimata . Ptll- Viutntis , Iocoq.« proprio perma- nentis propin- quitate, & prae- C fencia__,. Piat* E nergii Juo in loco iri' - columis . MORALIS. Pofteriori reflexione 5<; Ex pluribus , yel pauciori- bus confilio quoda,vel ca- iu Itnprehen- Aqu? profer tim notitiam^ faciant. J '"Interius adhuc, infumpta, nec- non con/pedu ex ipfo , Piant* mora le pr*ceptu . feu Virtus . noftra ex obiedis coi Jigente j & deducente ratione . PHYLOLOGVS. ^Erudientis | menti. orna- ■ "J Piat*!" itulus Exterius potius J Ladpoiitodoco. Y Indicantis , | {.udigitantisque. Lfijni. Ad humanas mentes. 5 Piat* Nomen Ex omniufere con» lpiratione,&c6cur fuC omprebcnfa. metaphysicvs. 5 Piat a in co/litu ta3qu*rvniuer fimcocU datur Quorum om. P fytanacefha- niu fn tandem. leofis , f R i N C, FHD, CAESII LYNC, PARS I PA&TIVM f Conjlitui t- | tiurh | Complen- L twm Difc re- tae» Interna-. f rum \_Eferna- ^ rum Membro , i Particularum ru praei- peculiarium puorum cojlitaen tium Radicis Folij ‘ Vormaliu vi aiunt) i Acciden- “ taliujn? ! f Simplici ( | ter coti-J f f Genuina- ruml yj^Ad/citi- ttarum^ (Certarum Caulis, & rami Membroru 1 NVME - RVS Multitu- Fibrarum Foliolorum Squamula- rum Alarum . Floris Seminis J«<3- ! rUiVtfcir v pi J:: tu$ Petiolorum Rarnuloril l Rlofculo - l IS. r ‘Propria - t I Commu- nium Componere tium, & iunge vi- tium. rum Concepta- culorum Loculorum Y af culor u Calycum O Cuculloru en Excep lus Certi quoti nu- men ratio 9©9 Ratio Raucitas Incerti numeri vana Arithme- tico i Simpli - sitas Multipli sitas Dupla "I TriPIa l ratio Qnadru- f Pla J potius habita Denjitas Bina Tern4 *> in or>. dine Combinatio fo- ! lioruni f Simila- rium Tiifsimfc larium f. I (Differ en- | tium Conueniti f tium 'Similium Rer longii Neruoru Venaru a' o Raritas Qrdit?ata Inordinata a. Harmonica quo- dammodo ratio Mufice i Articulor rum Staminum Villorum Apic- coL EJ Ctq c; Pari- , tas o n o o O 55 Q O Symme- *5 ^ * . tria § -s a o •t G *s !r ®’ I- S1 Stru&u © & o In coordin** tis partibus prafertim-» floris ad fe- men . Semi- nis,«fcorcu- li ad Planta, Modus, Rer latum Membrar nte Cutis, cor ticis Cartilagi- nis. njstmi- lium Conti- w nuat ar. Simili mo do, Difsimili fe haben- Punh (Fluentiu Rer craf- fum Septorum interjlin - uentium t rsratio| SGSSt Onb Proportio — s Relatio Mufculo- rum Pericarpio- rum Solida- rum f Ver en - j niurvi Annua- rum L Medulla* Cordis Rer totum. Carni? Ofsium Defe- ctus C rafsitu Spiralis ratio cau do exi - lit.gra- cil. Succi I rorivs K$itx , in proxime fequentibus paginis Fungo-"] farum l Spogio- Uiacru: farum laru Ligno- jarum. Priua tio Humili- tas Breuitas Angujlia lium , & ftionum produ- Cochleata Altitudo Longitu do Latitudo Inanitas Spharica Quadrata Ratio, Angulata Geome- trice Faftigiata Plenitu- do Paruitas Oblonga pro* dnfta Collefta potius 1 1 Magni- tudo Amplitu do [MOLES fxpanfa Didu&a In | )io PH YTOSOPHICARVM TAbVLARVM rInteriores . :rC6pofi* tionem , & termi nos f Quoad ~ corpus propriu ad Prster lignorum^ putrilucidas par- tes , funt ^ua? etia quibufdam lucere dicantur Planta?, vt Baaras Ioiephi» Aglaophotis, A- fter Atticus, vt ali- bi notauimus . Confidentia,. Compago. Taftus. Lux. Color. Exteriores. Figura . Species . ipfa apparens totius parti uni 'VSV td j 5 < . w Lineas in IGcis habes, fphat- f?s iflhuibis pomis , ac tu >fis, ~ ' berofis, Oui ambitu in Bra- r c^.Sa.PItl^>us»Pyramitiis a- Ipeflu infafligtato beneq.flo ndo CapanuI* illius thyr. io . quid vero enumerem., plures in eadem Planta, om- ties in omnibus figuras , & inultifaria difpofltas ?fi ve- ro vfum circini quatris Fun g°spetc_, -Hic confideran- dus interuenic Grdo in parti- bus, pofition is ratione, quo completur fi- gura. ! Ordo turis, trici textura omnis ra- ritas denftt . laxit.fari 7. /didit, fragi lit. fcBil. fijfl. f lenit. inanit, fpongioft.finulofit.tu- hul. fucc. aridit. petrofn. limo - fit. Coriae. cartilag. carnofit.fibrc[it. la- nofit.fr affundo, tenuitas , gracili- tas . "Rugcjit. leyit.planit. Hir [ut. glabrit. Calor frtgui actu , vt dicunt. Color , fgp varij ab albo ad nigrum a plumbeo ad csruleum.fed com- munis illa membris in pluribus exterior, pruipue viriditas , albi- cans intus facies, que ex amplio- ribus trafsiufculis pofetionibus . cruditatem , terream Peripatetici dicunt . Anguli fintis feB. curuit. pia», ini - qual. Hotund .oblong, teret Cylind. Mixti fere omnes fgurs , & qu& omnes niftvas tegulas perbelle eludant . Inb.bulb. rap. capilli com.vmbell, fpte. caput. Contt Compo/Ic rior,ex tionibus, donibus pLex figu Eilenti- qt do Phyfit Cucis finit obducet: facies.1 Termini riores. Hod.grum. ■ r>i vt | pra i Frui yfir 8uf\ in - J lia • «r- a latere~\ i» cacu- J .ita r mine Exterior politio. nibus! Wembfon: yrv . [ in ; *rIon- L inpeti do , org conipira cau - f Internas fu- I fiiones vi-'? tales i i Organorum forma_i quoquo versu fpe- flata, quoad offi- cii , & examen fu- pefiusnumerutTLj magnitudine figu- ram ortum, & rela- tionem inter ie_» mutuam . gatione tiuni. / Minor u ad ^ Dutfus fpipicuu fac- • eorum . I Motum, difpofi- tio par-^j Ltium. / I InPla- 1 ta funt | Quan.-^ titacis fitx. fEffluuia particularum j odores efficiendu j prxfertim e flori- Externam | „bus . euapora— In Rores, Mannas, & huiufmodi abeun- ibus. . „ IRadi- «• „ Jnpetiolis J £ Mouentes paries excernentis’ Mota excreti . 1 Digerentes , digefU,afftmilau,excre - TJ nhnp tsq. partes vnde jimilaribtts dif- fmtlayes conflit uantur , rarius, denfu sq, difpc[tis,& in fgurs ob- , fequium fubiepis . Ab radice, qua alimetu terrei fucci, qudfi ori analoga hauritur mit- titur in planta reliqua membra ampliore per medullam , velutt fyphonem mechanicum fcilicet Diabetem via , inde minoribus alijs difiriluit ur duBibus catastp particularu loculis ad petiolos vf quefrvMuu florum,& feliaris ex- cipientium,nec ofcula defunt, qui a rorido quoque aere exteriores fibf fuxerint partes . dM catus , fys> qui tranfitum relin- Pyrprnen quunt partes , qui admittunt,ex- cipiunt . Conftitut vitarvfui f I Maior u Papa u era qua-dawu Arabes a fra&i vafeu li fono /im ili Scia- chaich vocant, & ,n Aphrica herba dici tur Ionum Huahua ab homine tacia,cmitcc rc qu ah perfcntiatA ad loca- le ter ius f Surfum j qui a ^Incrementa j. globo "quoquo versj| J M la j tera J Deor— C fum dum , indequeftil landum. Qui exiliunt , Q’ permouentqr par - tituli , (f qui in fpiritus erum- put, aut ex abit uri entibus a Pia- ta ab illis dfpcruniur , fue dif- Jipatum eant , Jifie inde repluere debeant . tranfpira tiones. Tum Qua: appo- ^iflributarum particulam») , qui, i' &on niAO*ne\ Aei , wt. 'nuntur,"fi- mulq.com- prehef^ di- ftenduntur varijs or- ganorun_, dudiibus . & quomodo appof tiones , fp con ■ iugationes afeendentium , & fe- cum ducentium fpirituum in altum , crafiiorumq. & fpifsio- rum deorfut » aBarnm, & media- rum cirpum vndique adisBa- rttm . Apertio, fu£ 8c recipied tudo, ac in fcedi.&ful di, vnde & < cio, & prof tas,&omni: gnitudo • Jem ex-^ Agitatione r^cftuo?inum, & diua j Agitation j Libratio- nem. ricationum apta per membra conftitutio, conexusq.obedieda i Qux percutere,& rt- Conculfio- J percutere aerem va- nem fono- i ^ particulas, & in n,n vndas crifpare, tur- ram, bulasg. conciere. * Diduciiones molis . DiRr actiones penfationes ponderum, radicum d ramorum var,'e in orbem refpondentittm adinuicetn rationes . Qui conf fiunt , aUifionibus va- rijs concutiuntur . Agilitas pafs leuitas . Gra Pondpritas miras. Ac bripnl . Cauftas. Conformatio proca ad d cliones , repi fionesj&dmpi PJUNC FE D. CAESII LYNC. PARS I. 51 E rpartium . | Fofiac . I Prout fci- | licet inio I ci occupa | trionem di- ! &enduturs Iac refpi- eiunt fEt ambies totum , & circupoii- taspartes, coiuuridv^ fEredio . redit udo . declinatio obliquitas flexus, fupinitas . (Proftratio. Nec fatis modorum habeas , pruforiim fi adfin- gulas fiir pes rcffe- xeris . A Seipfas in- 1 Plures . uice, fl di- J uerfis por- j Aliqua . tionibus j difiundim^ Prout interuenien te partium nexu impetuq. irde_j fp:n'tuum,milsis inmufculos ?uc- cis fufiinemur , aut mcuruamur mole, vel pode- re, flue fuperio- ra petant, aut in- feriora magis & que grato circ ti- flat cotubernio. Qua robore fuo prcfurgunt , vt Protenfio. Cupreffus, Pinus . Qua contorta vario ni/tt fufli- Conuolu io. nemur . vt Vilis . Qua congenito finium me ca- Scanflo . rem fi alieno fulciuntur , (fi fcandunt*. (fi aduoluun- tur , vt Hedera volubiles. Qua procumbunt , (fi hnm- Accubatio. amplexa fuptn& 'tacent, vel reptant httmirepa , ve C ha- rmcijftts Nummularia . j infumatun 5c dirpofi- tione refe- yrstntur . Quod cum- que feg- meiitum. Ad totam plantam. J Vel fimiles C intus partes. 1 ! Ad l cir- A liquant as peum diuerfas. j gan. I cia. Ex ira latius, prcffiusq. J 'Ampliori fufo magis, quods ^uo- ad co- J 1 termi J na cor 1 por/i re/pe - Mu Siquidem diucrfs ,diuerfis J halitibus exurgunt Ptant*. J Aluminofis Agrifoliu gau- ! dtt cuius plani* indicio! alumina in Tliuicia Gr* i tus inuenit , quae luis in rc- j gior.ibus eiuldem Piam* , iyluulis fubefltnc . ; fi Rarius Qua/ N en er et quodam modo, fe habea t, vel potius hofpitis Qua , (fi quibus mcnfun ra- tionibus . Quomodo . Inter quas. f Ante : retro. Quibus ^ Ad quod latus . fi Supra ; infra. fi com- ffalfii fi (la- { merfit | j gnds Aquad, quo ' 'habitudine_> varia, prefer- fi incul- ta Alia , corpo ra 'Sedem_> ipsa in- ter con- termina tim humano^ ab°PCie j_C0l!J finum- 'adia- j bran- ’ cen- ^ tium tium i A corpo - ris reti- nentis af- fediono exteriori pr^ci fius, < caeleftiu , terreno- rumque refpedu quoad Col- loca cio- ne_i«/’ varia j ratio \_ne Labice- detiu f ele-- j uat?e. | adee- ipfius^ quate. F.terrat Ii n ca- ua de- Lprefl?. pOpe Patri? regiones, j aut tradtus, latius, j atiguftiusiquae cra- I ta , & quae diffici- Cxli fo- lia hortorum ho- . , i /4«#io»- /V» _ lique am- pliores plagas , & feiun- ^dim . fpitia , Sc dinerfo- ria. Tegens caelum pa- trium per climata, variafque partes. Arbores , a- ramis frumo ps, inq. etiam mufcalis. humiliores radi - mufeofn , piant a cibus terrojis cor licibus. Tefqttt, Fraia — Rudera, parietes, macerii . — Vu,fer»ita , limites . — Sepes , tnwgines . Ama fegetesfotipne varia. Hmi planta tione varia . CofitaVinet, Pomaria, Oliueta. AI ufeofa, fronde tecla . SyluA,varii opaca . Aprica aperta . Alontes colles promontoria. Planities cuiufmodi plures ln- fubria , C ampania , Roma- nufque ager habent . Valles, Conualles in Vmbria,(fi Sabina frequentes . Patria varijs quidem finibus , fcilicet plantas dicimus E u - r ops. as , Italicas, Sabinas, Calabras , Aphricanas, Ae. gyptias , Niloticas , Ameri- cas , Mexicanas, Niicbua- canenfes , vlterius Roma- . nas , Nucerinas : eiu/dem- que montis , vt Baldt , In- nuar ij noflri , (fi Verulani horti Centauri diBb. Qua ab Occidente Can irio ad Orientem , quam longitudi- nis dicunt; aut ab Aequa - tore ad vtrofque Polos, quan* latitudinis; ratio : vel vnists JtmpleK,vel vtriufque fmul. Cofljtio . Refpeclus f Collocatio. Mare . Stagna marina.' Lacus.Palus. Fons. Rmus. Rluuius. Vliginofa rigua fontium. Humida. Li- mofa . Littora. Sco- puli . Cretofa.armo* ia.glareoira_, fabu.ola. Petrola,(axofa, anda » Heri- lia, macra_-, gracilia. Praerupta . Pinguia , gluti- nofa.ferrilia. Participatione vicinarum-j piatarum ef- flantium- Conuerlanrium animalium. Diuerlo Solis, caelique pr?- cifius afpe- £tu , & aeris ambientis. Ventis varie perflari Ze- phyris, bene- que foetis, & corpulentis •Auftris. Aura maritima. Turbis diuerfis Coclufionibus, quibus aer , quadoq. fla- gitare vide- tur . Regionis to- tius,aut plag£ foto foeto di- uerfis perfufo permixto. Diuerio vertice cadefti varie diflributa lu- mina, tadiof- que infundea te,imprimete pcrmouentc» Cer- Ii 'i NHiKi It ' 'fi •' ii?: 1 * ldl r 'f L i * V Germinet terra her- ba virente &, facien- tem femen , & lignu pomiferum faciens fruclum iufta genus fuu , cuius femen in lemetipfo fit fuper f Exter terram. Gen.i. I niscr I fis. I PMYTOSOPHICARVM tabvlarvm flnfluentijsc;e!eft:bus, cadoque ipfo f alremisrice, retfeque vicibus,& f fudo , & madido inde &>/ pater j Anaxagori. . & Ariflcteli, fcilicet> j Gencraiiovis in ilium. I ■. «j Hum-aqueis fuhfiratisparti^usapcd ad fpintus > fuccolque conftitutis inde Terra mater Arifloteli , ytpo- lc alltneti initium, & fubminiftra. rAb pro- tnouenti- Inter- bus prin- [_nis. cipijs ini- 1 t10 • Radi], lumina fyderum.im- Superiorum HlettieOtorijm mifsh particularum. partium cu inferioribu Imbriii , rorulente tfo afper- & copula. gwes,& Niuiu fomenta Concitum fermentum ex Uonnurlquam diuer fatum Cqrpulculis , qute Cor, plantarum feminifs fati da veluti coputriun/ pluuii ftcudiores , vt pi- feminium coeunt , & cofe, i/u , ex quibus lajet- aequiuoilenres arumU'r pitium, & fylue Cf renis. Sponte Na Aggerendorum , increfcen- ( mina p" dorumq3putri-Uta fub- Generatio, quam uis miniftratio. ' ' n^K;, materiar r/tus-tjn it ItU, fiCALOR Tenuiora concitandis < I Semi&g Motvs. t-HVMOR inftrumentis . particvlae , C Simplicitas. XEXVS. nobis. A femine _ . . planta. Excitatio . Eduftio germinis Pullulatio. Conformatio . Figuran vis. totius “^produ- F igur partiu j dio. , Tempora . Commixtio' Remixtio var. parf/ed,huialmodi!qa£ vtoLandiZrim0 na/tira,unm^’ vt latius nonnulli Ioquun- & paritum obfe^uio via. Sanitas hinc eins^5 e3S’ 'nPra fundiones organis , nsq. modis,Symmetriaq. quodammoT ^-conferuano praffiertim ex caloris , humo- terduentium inde , & ambientium Rr r Flapmqma membrorum , partiumq. in- tellus.velpotius vteri materni - ^cihnTfin0^15 e?per Y.entns'cIual's Anaxagor* Viucns corpus facile vnquam abfolui foTn"! ’ * qUamuis ^P^centur ftirpes non tamen Sanum Vtffjuh imerim-&. vlrer“s pmh^apUmt, refdlen.ibul 1 ,"cc '"“"j.*"» W«* ffeStur ris,& eleganter. Analogice Vp!a r n Ga,}eno non ^Gmetaphoriceaccepe- Infidet porro ea qua viuunt Anima in r ^^ec^exum quemda ad animalia modos. «.bm pt, , «edulii Verd ab radicis hn' funditur , neruofas itidem, ac fibrol? ‘LiS ?n* *.t?enfu®. cor » in membra dif- . c inK>.-.i.. ' parum didi funditur, neruofas jtidem/ac & dffienfum cor , in memb in ipfo cortice , vtpote ijs, aux be n' f, w»’ ln.teruen;orumque plexus,nec j conMunrbn eius foculoi, & bai‘05 Jent0^ nec facile diflipabile fucco ra • • ijs, quae bene li comjituntjin eius foculos, & latibula --j- «wjcuiiupaDue mcco Educatio a partibus feminio nhf JJa tnanis lade , complexuq. benigneUfonueme; 'chcuS.0^ -S Cft’ 5Ccisg‘ quafI terrse Educatum. cppouums infperfionibusiq4etiam?a«Sr ^ radqsq. benignis , & nt. y am ars 'Pia j quahdoq. prouocans pro vitibus Infiftente anima fijfc *c diffufa . Vita_* ! Piante I natura J es mo tus in ti9cor- pore. I i i fuppeditauerit. f Nutri fCoferua o tio. tionis . j Fu fi io- Comple- ] Incre- .nes Vlta l meti,' men- i i perfcaio ! tu“- & fa- nitatis gradu. A limen . ta Txcre menta Excreti tf* 'en' f fa »*atti Iculj [V. r- f ta-^ fof « 1 te. L%: nis. j Fcecu- ditas. ftirpes paralitic* Excreti tij fucci. iWor«srSurrun> intefiol. *d latera Deorlum Additio aflumtio. Tliflenfio . Complementum. •attrahendi, retinendi , cofequendi i fu perfluum '"reijciendi. Eacryma re Tempora Membrorum. Alimenta Officia. qua,&ti Ore ipfius ra dicis I Subiu Of- rinteriusperj gatio cu « Gith, alialquc enatas icimus. De Lupini femi- ne qhaniuis inter vepres (uipcnlb radicibus miliis terram petete feriptum. om- Perfedio completo corpore. Sexus, & Hy- menea Piant, in Palma cele- brata,in Mer- GcKt Curiali obfer* Uat3 a nobis. Spirituum jflorida erupti nisprguia. Conceptio . Vcerus. Sopor Plar Receptio . mine. . r Embr^onpl Coclulio totius plantula °“° an nutritio , , * an incremen Exjduffo . incunabula Sembifolia fere, a reliquis foliis (eminis ipfius pul ritu, p Altgermi- fSemunifolia exvni aut perenni virtute. na fouen-d ualue . I Propagatio varia Dron.rnf* ' - ^-Se'nbifi'lia ex biualue Infnfgentium in piant, funi ner napcM /■-«. t feilicetexpa- Cc/lefta tn principium, rum feries. . virtute , no,tu,r<}‘ caput flir- . , j «ullis maxime exiftit, qu* viua«m f"svir^te. 1 artium a matre in noli celTusex colledioail &nnLCLP3ner femea Kf* leminai,, «.qboqrtonerfutn interdum virtute, 1' ' '1— ' «iftit , qox viua^m Ipir.ium amnif i„ conde,, io, pertina- ctq. humore conlocatum obtinent, in- de viuiradicc ramis fere cunftis, Ve- nienticiiq. germinibus, gemmis , tu- bcreuhs, nodi, bulbis,' fadidbus fo: mul e UCC,S ; “«trito ligno multifariam notatur mulciplicatioA- Pcr Inhtioncm rrido. .i 1 . Mifsis maiori , mineri que compendio adul-. tispartibus . A jiunfiiones , appoli Vel ctrd d maiori pia- ta *bfolutis,& in no- na cSJiitutis germina. per Iniitioncm' cuTmXoTa uac°I?"t*‘is germina. ^olu * membris, mem non foje ?Jiquj mutatione . nus 1 ,n *lijsfnpcrdw rum corporum conllii r (iis. - - Ab ani- PRINC. FED. GAESII IYNC, PARs Iv am- » fpi' i5 &■ ;rgia, com- to» Quis autem nexus, qu*m ve robudus in (emine vlce- rius cognofcc . Meditatio in reAiuiuis illis 6 rogo ,a comufione plantis fit , qu® t cineribus faieque; qu® c concritis profurgunt ad fi- guram, ad vitam corpori- bus ; qu® in falis micis, fu - foque latice , ipfas figuras repetunt per-uicacius. lam confignati a Natura intc- rius> exteriafqpp plexus fir- mitatem fpefiato,(i ea con- fringentis Tuditis , fi de ftruentis camini,vel ipfo in bufto, & fragmentis imma- nem violentiam frudrauc- rit.j irrefragabilisprorfus, & inui&a rpeciem inde re- dierit in futm, membraque reddiderit illa, quibus ad prioris vit* funQiones , of iiciaque confticuitur ;quid vnqua pertinacius impref- fum , quid mirabilius obfi- gnatum,obfcruaueris ? Ad- de breuiflimtqn operis co- pen dium, i& furgendi impe- tus, ac refurgcndi repetitas pro calore admirandas vi- ces . f Aetas longior, aut breuiorviti duratio, & peculiaris partium, mutatio habitus figur». . C Iuuentus- Vigor Sencdtus partium Contraftio Apertio Confignati nexus in f Soliditate Succo multo bene con- denfo,&le- to perfiflendo vis lon- j Radicibus 15 g&uitas qta pluri- j muro in { liue Morbi rlntrinfecl LExtrinfeci r-Communes l-Propnj P LP. Generis Specierum Partic, j-Totius LPartium rCompofitione / Intemperie T Solutione con- L tinui „ . ..Germina- Peri i , j curiunt cu]a i Frudum cum ^ fecerim; Remedia Subiidia Praecautiones puta- 16- Siccion co Cito nimis progentu r~~ Ael iuficcitace f Inter n&<{ Frigo- rIntrin 1 l Abortus , Perfeueran- tia. Degeneratio /Eruatur | Atteratur Plan«{ Frangatur C ta Vratur in cineres Priuetur nutrime* to f Abfcinda- | tur | Findarur Diffinge tur cotfa rijs oppo ficis, vel dentibus rodatuf. Vratur ra- V d‘js' . Animalia i» Plantis genita . re j fecus Humi-*! Extriji- do L fecus Iniuri/s, fepara- tione partiu. & totius a terra. J v j Corruptio, Ia- j guor , Aridi- J tas , Putrefa-> Pars .- dio, fiue I 1P*' S Lfius Interitus CIO- nis A li- met i Ger- mina tio— fi is Orcus Fcecu- dita* cis i piuucmu ^ , . j Imbecillo Debilitas breuitas^ corpore qut | Radicibus irf I fuperficiem C aais Nutri Sphacelus Sideratio Roratio in vite , in frugibus noftri Mannam vrentem dicunt . Articulatio Hir cula tio Scabies Rubigo R otiorum , & frudum la Pf»i . C it tofis Vua- rum Vermiculatio £ Arane‘ , J Culice, Idus crvul- 1 neta [j Venenum vt menflruum , eiufqttt vel halitus tantub . Vermes Erue* Pediculi Lepas in Myr to F. Ce- lumn* Ariditas, & mors . \ Computridis partibus in Veficis Vl- mi, Terebinthi : in cornibus Hoi - tmamaxalli Recchi . Aflfe&iones, & Mutatio < nes. ab. | Metaphytqfira nec obferuaui- . mus, nec vidimus quod vero ve- I geta alia,atq; alia, diuerfi etia ‘ generis er fe producat, Vifcu ip I sii prjtercateras Parifiticas eui, detius cuiuisoftederit.-corruptio ne deinde ea abfoluta proferre qu£ in perfeftis partium loco fe habere folent, fungi euincet, qui daminum in fioribus promifioru ad indar erumpunt e cotnputri- bus adhumum ftirpibus.Vlterius certi Tubera refolutarum in co- padum feri frondium, in fyluofis cradibus non fine halitu colle- diones, feminio no folum nepo- tantur pertinaci j fed robuftius interdum conflringuntur in to- phos illos , nec vita caflos , qui fungos etiam iterato opere igqr- minare non cedant , perenni co plexu (faturiginem fouentes. Porrb in fungis vis mirabilior, & maior , fungi feris, ad tertium vfque fupematos vidimus: vidi mus a fungorum frudis putridis iacentibus miffos fungulos, par- te fiium totum , ita in potedate habente, ita continente, vt pro- gignere valeat,- de quibus om- nibus fuo loco . ll Externa , pag. fequenti. rMonfira vt cornucopU Cardus lm. perati, & per f an Quauhcuetz. fTntict in to. placuit lapi It i Recchil hum The°' P lananchufa nofira , & huiuf- modi . bum ladutd cvifpant,& in can- dore,& fuccos cti Cichorio Soncho & Afparagis ducut.Btaffica car- nosa vim d flore in villofum fpif- fo germine cerebrum priuertunt. Cypriam, fcilicet illa. Cerebrafli- cam nos , nec abludente colore nuncupa uimus . phrafto. Hordei in Aue nam. Carduos nuperi olitores in gibbum | contortos turgere cogunt . lnty- \ f^yarronl’ Raphanus in_» Braflica vc- tudace. Caprifici in_» Ficum. Populi alb^in nigram. Cadi® in Cin» namomum, Heder® Heli- cis in fircun- dam. Syfimbrij in_a Mentham. Ocymi in Ser- pillum . Frumentorum in ca,qu£ in- de dicuntur Frugti Vitia. Linu in alias quibuldam. Iafoles porro qu® de Quer cu dicitur, qu® ab imo exeda dege- neret in Ge- niftara. Coparatur h*c Theophradol tranfmutationi vermium in_»| Aurelias indeque Papiliones. | 7* ranfmutatio varia tigtiur potius quam comparcat , & notari^ in ea pojfet defedus d propria virtu- te quo non /afficiant ad propriam f Pe cie m proferendam ,&> ad affines tranfeant, ita vt fi inopia virtutis,' & alimenti fit , & putrefactio, aut refolutio feminis, velherbi magis 3 minufque in inferiores defeendant;. ' fi copia fpir ituum , & alimenti af- fluat in fuperiores confcendant, feti licet perfedas magis, & pleniores. v 'jji 5 Afinua Terreftris r» v.a^3,l°g10 Perennis J ^autbre- uioriS atut. Que nunquS amittunt, tz rius -quas, aut cre-~ brius pro- * ducnt,vnde vitf,&per- fedlionisor ganorti ra- tio.non pa- ru innote* fcit. Radicem ~ Caule ra- mos , Folia Flpres Semina^» frudtus Partes a nexu exorbitan-' tes ad lblutionetrijcon- clufionum focul|s in . putres vfque turbulas rebelles. Et quas meatus Impediur, & particularum con- fpirationem intertur- bant , continuat|q.in- terftinguuut. Fermenta fpirituum Foe- ta, ad altiorem viuen- tium gradu fuperbiea- tium. ;; c ExcefluSjVel defeftus ma- teriae’, vel virtutis , vel iniurla quaspiam , aut fuperadditum fomen- tum. Quod ars quoque edodta,vt gulas, vt mar- fupiofatisfaceret, mul- tiplici opere prjftitit, magnatum , dum volu- ptates herbarijs quo- que legibus vim faciur, & ftirpium etiam natu- ram in fui deturbant ebiequium • Transformatio plantalis Metaphytofis quidam "per particularum a ne- xu, eiufque lignis ef- fluxiones , lubncofqu« in proximiora motus. L Hhhh t Affcft. & Mutationes 5.14 ,PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM fluuantibusfouen- tibus in hilario- rem femper va letudinem f Natum moti-’- bus con- < ttngeiibus va rjjs 1 f Terreis aqueis, 'altilibus, facis bene difafitis . ^ R.dijs fyderumpropitijs, f.fauenre /«r 4»»/ umporaCtlo. f Calore , frigiditttte, kumiditate .ficcitate , caloque ip- { fo, & radijs . Iniurijs > aduerfif* l que. Mulciplici flore, qu£ magis placere peflint hinc Ars fibi plantas congignere videtur , rarioraq. femper in_. florum coloribus ex- quirit: ita 1 eeonite flo. rem flammeum diiue- re Pudet vt candidum habeat , hoc ftijicet pafto, Be Pauones al- bi in delicij s rariori- bus habentur : folia., quandoq. commacu- lant,vt pr*ter tricolo- rem Amaranthum , & ftriatum Grarr,e,Ocy- mum viola ceUm , ru- benfque Blitum » & Betam, incana etiam Mentham viderimus • Via certe de violaceo Cariophylleo cogita ueranr cum prodi jt. iam 8c vmbellas in- Chatalonici Iafmini floribus expe&amus , vt componendi feduli* rate Florilegi liberen- tur . Tulipz certe & Anemones ia & i hry- 1 giones quofcunquC) & piftores omni ex par- I te oebuparunt »& de- i uicerune . Ex- . ter- . A. n* In folo materno | Contrarijs e fol» fuccis . < Humanis ferre , & manibus- animalium dentibus de- siruentibus . Et prater maiores inna Jentes, mino- refque vel in ipfis latitantes; fitnt mures.& talpa, talpa, quoque inter tnfecla peiores multo, qui vel in tp/ius matris gremio iniquifftme desiorent, deptpu- lentur, radicitus txtirpantef . Aratione , foffione , pafli natione , farculaticne .illa- queatione , occatione , exoffatiene i.la Persq abla- tis lapidibus . d, Rigatione , Stercoratione.fi icibus ad facunditatem im- mundis , cineribus , falitifque aliji ad falacem Venerem . Mifcellis vare temperatis , varie fabati» in[per(ioni- bus, mangonijsq; diutrjis, vnde mutationes exqui- runtur . — vfhone illa quidem exeer an da :qua Virgilio {ape pro- fuit incendere agros; fed fapifsime necuit ,pomarijs vineis, cafis , domibus , caRns combuflis , confum - ftifque , & brutis , imo hominibus in dijcrimtn addullis . fSatlone preuia maceratione , decorticatione , apertio- ne , pertearpij detrattione , txficcatione fruilu s , aut recentis , vel integri , fimpiteique commifsio- ne Et vel ardenti aqua ValmuU maceratum fe- men celerius nafeitur . Semina praterea non tantum medicare , & perfunde- re ferentes ,vtapud Virg. quandoque folent ; fed & radices , bulbofque , altafque plantarum par- tes vnguinibus, ac tinfturis appofitis . Plantatione totius aut Translatione ^ Peregrinatione J partium. f No ab- Tradutlione in foramine fdffo. per terebrationem. Cultus operis ,qu p diuerfas regu • las j tempo- ra agnofeunt , facileque cir ' ca mites , fed circa agrejtes , difficile yfuum finem conft - quuntur . Tab. 6. Iam temporum quo- que in mrias floribus vicimus, hyemat nun- quam, vernat femper. Decembri toro Hya cinth ls.Narctflis, Ane- monibus , Violis, Ro- fis, Aurantiorum flori- bus impetente brUma fcatenc Romana viri- daria ; fed & Aqua- 1 (parta noftra ab Vm- 1 briae montana quam uis rigentibus medi 1 tu II t js milit . Ridet natura cbuios niuis infpertis flocculis in- fulgentes ipfos nmeos propellens flores. can dorefque gelidos rU . bencibus , Ipirantibus, ] difttnguens igniculis. | f Surcu- fla fiffura fcifii caudt- Icis, inter corticem, & lignum . Inficio- ne In Plantis ^ fis. «L r/f A dpoj 'itio- ne varia, que hofpi’ tif quo - dd modo - se habet f !n truco 1 IntertrU - cum , & corticem. In cortice In radite lis hbfcifd In caudice ad medul - mo. lam terebrato . inoculatione per tubulum . Corti • | Ewpla i~ aperto excipiente cor- cc ' \ftratio | tice. j ne g* 4 Detrafl » , alioque gem- I ma fo- | mato aepafto , qua ^~la. ^ ijlatis dicuntur. Trunco appefito Efl Paliaaq , qui Ramo Salicis brachij magnttuaine perforato , Planta Perfici omn bus ramis fpoliaia imrniffa , coques infojfo fit. -In Ramis vt Lenti fio in Ficut cortice, Ruta in varijs, ad- pingentes , Jimulque foutn- tesdmo, vt Jertur de Vife, & Jurdisfiii mortem, &c. f- Bulborum vt in Cepa, Capi- j Lini 7 in Scylla nonulli. Itibus | Radicum , vt Jsrafsi- . ^ ^ c.t , Rapi. CPutauone, Pampinatione. Se- mine Theo- phra- fica qmd a jnjitio. Vegetior, profp? rior habitus P! tx , eiulque f< racitas. Strigoflor , ia becillis, infelii prouentu. figuras , & qual tatum tnutatii culx . Multiplicitas ia. floribus, vbei tim exagerati laetioribus fui cis. Multiplex diuet larum conqoifi tarum plantar prouentus, vbt rior , facilior additis noftri minifterijs Na turae operi. Txocicae piatae no flrates fiunc , a greftes, mor.ta na:j marina: ,ci uitate donatur Plantarum diuet fatum in vnut coitus , fruciu inde .vtrinque_ participes , vt , maiores, vel di uerfis lapori- bus gratiores ac ad lautiore mentas multitu gis admuentis locupletati, qt multifaria pala to adbladtatur Felicitas diuerla rum plantarur diucriimodeei qut/ita , conii gtjs varijs. Pra:cocia,& fero tina in pomis & frudibus ad inuenta , otr.r melfres Rote comparata: • Sapores etiam 3 odores, a colo ribus aiiqt-anti lum m mutari. Col.edtot piant; vt u af itas. PiUNQ FE£. CAESII LYNC. PARS I 9 15 Ad vita: gradum in Plantis , & cius ab eo qui in fentientibus5diuerfitatem. p/enifsima to cultu obfe ruat io ,& penetrali a ad vfque pertin- ns,ea nobis fiirpium,qua devita gradu funt ojlendat viter ius , febolio quodam hic fubnotemus . Animalis eam agnouimus eo feBo trifariam, adjlipulante cum pluribus Philofopbis T?e- Uto.Sui autem peculiaris gener is ■, & ingens d Brutis ad Plan- \,perfeMis ,perfefias, interuallum.V iuacitas d fpiritu ejl paulo pra Inierraneorum halitus promoto, fuperiortbus radij s . Cor- svita motum fi cum ferino comparationem Jubeat , V ni uer fi \imbris,fcilicet terrena cutis parte, imo afire, <& aquis integra - r. Bene nimirum Anaxagoras ventrem ipfi, feu ventriculum fetus d terra fubfirata agnofcit.,& circum fufaVterum in con- cione dicamus , & appenfione radicis quafi ab vmbilico ali- •ntum,^r deinde d perpetua quafi nutrice-.finum pr ater e a quo net tuto recipit aduerfo calo ; matrem titulis pluribus . Hinc fi , nec vilis opus e fi organis, crajfioribus ingerendis , conco- endis , excernendis: fi purum putum chilum , cibos fcilicct tnes in fuccum redaHos, ab radicis ofculis exugunt . ReBe ex deno Epar.quid Cardanejlercora hinc expeBasfpotius vt Sca- er false d te vrinas piatis expojlulet in iudicia febriu. Mufcu- "a, neruofa , venofa traduBio ab Epate eoq. & capite in ramos :in vicarios inde flores, <& partus. hoc vegetum animal. Excr e - ntafudores , verruca,tubercula\ vltimaru vtpote digejlionu: crafsu quid, aut faeculentum, fduid alia quaritas mdbra ? an- fplenem quoque in his, & pulmonem ? refpirant ne & illa—> fiant, qua nos cum reliquis fenfupraditis eiufmodi organis, uerfis indigent in flr umentis funB tones dtuerfa : indigebunt . 'ibus Jlirpes ad funftiones non fuas i Ramofa illa traduBio d dicis capite, & cor, & cerebrum , <&vifcus omne ejl : & mem- membra.tr ansferri no debet Animal, nec artubus vilis ’tnoueri,nec ita sBire.Quid de appetitui Imbres terra appetit, itum efcam : medium infra hoc , fupra illud, loces appetitum , \ de Jlirpibus dicitur , nec erraueris . ldipfum de odio , fuga, ore credideris . Senfuum modo affeBiones, altioris indaginis. Bumvult Guilandinus obfcuritatem excufat noflroru hebe- line fenfuum,fiirpium ruditate, non tamen facile vtut obfcu • m quis conieBare poterit, nedum coparentem vnqudm. Siqui- n difiungere d fentientiu membrorum motibus cequum mini - videri potef. T dBa retrahitur Spogia vt fuperioris gradus, planta excjfa, aut percujfd, quo talis innotefeat conditio, mo- ri habemus nullu . Scimus plur es ridere qua referre rujiicos, horem coram vibrata bipenne, antequa ipfum adaBu fit nu- 'e ferrum.Cur no potius in nutrimenti arrhabonem affuforii uorum gujiatus quidam, & genitalibus in operibus Jpirituu iceptione, & emijfione quafi venerece Ut it i a ndnihil fufpican- m, indagandum inJlirpibus,pro organorum, & analogia mo- 'quod fentientibus refpqdeat,citra tamen fenfum. dum haud- aquam pro faporum ratione eligere, aut iucundis titillationi- 1 in V ener em duci debent ; nec voluntate , aut inftinBu ,fed reta determinatione natura in femen parturiant-, ajfujum no \ifitum, fuccum cdbibant. CotaBus fimiliiudo ab internis qui- n, in alimenti augumenti partus ipfius,& fanitatis,necno ex- torum modotlauiufcula profert indiciafPotiora qua ab exte- \ribus, nullum ferevejligium referunt. QuataBu patiuntur '■vnalia licet infima , nunquam membroru abfeiffionibus gau- t e, ac profperiora reddi folent . In Biantis infitio facilis, grata tatio,pdpinatio opportuna, faciliora in vita germina drefieca- \radiculis,d contortis, attritis, fcifsis,contufis ramulis ; nedum reBis ab omnibus-, & lafionem fere omnem d feBione excludere lentur, & quemuis huiufmodi taBus dolorem, fiy fenfum. Si is autem eo quo diximus modo ineflfeu ab vftione feruentium Uorum, aut rigentis bruma iniurys, intrinfecus etiam perua- itibus in fpirituum , <& complexus perniciem, fumendus ejl . c fexus ajlerili foemina mare facundo, vt perperam, fy pra ■ nafcendi qua in Animalibus leges , fit j fed d diuerfa , qua ab em femine profurgit prole , <& maris , ac famina connubijs *fi>& conuiBu;vti in fuis inferius ofleiademus locis. Porro di - 'fo in genere fumus, ea vtere analogiajud eius diuerfa exigit io\<& qua pracipue eam fequantur diuerfitatem cape . Vegetantis huius Animalis vita affixa ejl . Terr i fouen- tur gremio , aeris finu , a/jutt Ude , corporis partem , mundi ipfius partem habent , conuiuunt elementis, accedit‘tellus ipfa in membrii,vniuerji fpiritus fouent. Conjlitutio inde non vna, nec facies , nec totum fimul (fi, jemper; abijeere, amittere membra potefl, recupe- rare renouatione quada m . Contrahere fje.tffi in ra- dice ,• vel radice fe abfctndere,-& -bulbo, reliquis am- miffis omntbusivel in radice, ^caudice reducerefron- dibus nec dolenter dimijfts . Exercre, vel fefe Super- ficie ditia tota fiilicet ab radice refurgentibus omni- bus : [ renouatis dixeris , & renatis iterum, atque ite- rum ] vel nouas frondes promittere, quod diuerfimode; aut eodem fere confpeBu femper perfeuerare, diuerfis datum , vt fuis patebit locis . Omnibus certe nouella erumpunt germinatione, qua. propria. T artes in fuum ita ire totu valent;vt in id -vertantur fi abfcijfa d parente, magna Telluris parentis comitian- tur finu,fiue illum demiffd contingat, in quo ventricu- la obtineant. Qua feminij vinus Viuiradicis dicis effi- cacia , fatis oftendit animam ipfam vegetam ita in qualibet parte diffiufam ejfe ; vt diuidi fine vllo reli qua pr&iudtcio poffit, & plenitudine, ac multiplicitate longe eam, qua in Erutis ejl fentientibus fuperare,qua infeparabili vnitate continetur . Alqs etiam appofita membra imo membrorum particu- la conuiuunt , & coalefcunt infitione , meliufque pror fits habent . Vlterius penfatur ipfa alligatio, & com pofitio cam\mundi membris, quod abfcijfa etiam artu bus vi uer e pefjmt.diutf illi feruari:ramuli,& fafiicu- li fuis cum floribus diu certe rident in aqua, fed & fe- mina proferunt, flrefy perficiunt. No raro Lilia ab exi c- catione etiam , & ab aqua femota reflorefeere folent Admiranda in Pulegio prorfus decennium [vt ipfi obfe r- uauimus ~\mm extccato, florem bis in anno fingulis folftitijs rurfus aperiente , emittente , (fi vita vis fyderum ratio i in nullo iam remanente fucco , arenti penitus corpore . Nouit hoc forfan Cicero . catifa alibi d nobis aperienda . Notius commoueri ipfijfimos plantarum liquores in vafis , dum fui gene- ris , planta in flores , fruBufque aguntur ; colore & partibus ; quinimo in commadefaftis etiam , & pertinacibus maculis copfentire . Conculcata , & contufa plura in hoc agmine latius eriguntur . Hifpanicum exemplo fit Chamamelum. Triticum d Septentrionali frigore percujfum miram nancifeitur d niualibus gelidis abollis , a fcjtthi- cis pruinis vbertatem . Nec Taxi tantum Aquilo- ne , (fi frigoribus exhilarantur ; fed ea in quibufdam in fer uande nexu vis adhuc tenellis d feeminemife- fls [contra quam vilis fentientium pullis permiffium fit ] vt gelidas etiam compreffeones exuperet . Ita Tune nobis plantuU vix vnciali foliolo , beneque feuccofo exporrefto refliterunt nechirnts bruma iniu- rijs , quibus hoc anno ampliores eiufdem generis, be- neque ligncfe arbores plurimum conciderunt . Ea virtus ejl , vt annorum oneribus multo minus quam fentientia fuccumbat > fiquidem longijflma in multis &t as, in multis facunditas', vix finem, vix fterilitaiem t angat. Et anno fa Iliaca, Herculea, Quer- cus,vel vna amplum pr abeat exemplum . Vt extenfio ipfa , & crefeendi impetus , qui vagandi libertati Brutorum refpondere videntur s cum ha ra- m‘s magis , magifque diflendantur , iclufique telorum etiam fuperare contendant , /urgendi fpiritu indefi- nito-. Nec in Pino tantum Abiete , ac Cuprejfo , Fagis, P opuli sq3 fed in alijs,etidm qua»dcfy fuferbientibus. vt in Aquqfpartana noflra Vlmo . Et /i ad bruta emittenda, qua /ponte profurgere dicuntur vis particularum in connexum cotienicnttum extendi tur. Iam planta, qua infra confiflunt[ncc mhumferturr, duplicem , ortum multiplicem, (fe propagationes fortiti funt \ tum ab illis omniparentis compulfis opere ; tum d feminali virtute per illarum corpora pluribus in locis in prolem, (fe foetum cum germine pra ferti m effiufa. Ars pratersa non ita Natura tura in brutis in variam multiplicandis Jpecicm mifeere potefe , (fe temporum leges pr merter e , ac in his fere ad arbitrium tnqu6 dies magis facere videtur . Superauerint ea propter reliquas in Natura rerum clajfes quafcunque, varietatis , (fe familiarum nu- mero . Luferit ea in his primo fere in figuras , firmia - refeque eas , (fe bene imprejfas ducens, pifiura h co- piam luxuria fimul, (fe licentia. Hhhh 2 $1 6 Tab.7- PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM.' r fPeculiari plantae in illis nexn,nil fere auc parum immutato ; vt eidem feruen- tur plantae vi- res» ab ipfis im- primentibus. [ Duci- I bus, velx Cruri- bus me- dicinz, vcdicut, inde_j primo P totis " \ varijstc pore TEMPE- Lpartibus loco, RfE S modisq. Radix 'coJleftis ope__» Fuda- -feruatis vPharma- mentu copaeo- Praenu- rum cia prsppara- ] vngueta- Facul- J *■ tis. J riorum. tacuin ^ XperimentO. Hec prima quidem » & certior quidam Inceptio qua temperies, do que. inde emanant facultates patent, nec alia ille inno tef eunt, que aliqua faltem in tanto doBrine fa- fia>& JapientU hodierno pre/irtim luxu diffluetibus aure ferico, multicoloribus multisonisq.pompis humane ignora- tionis multo quidem latius fufe,cofe£ioue,occ\x\tx dicun- tur qualitates. Sed quduis periculum facere periculofum /st, fallis tamen aliena ope periculis vti,iucundifsimum, & abfitf vile periculefita in hac medicina frequentiffimu efl, Ditfieridis, Galeni, R ecchi, dr huiufmodi Scriptorii benefi- cie,quos potius quam nares, aut lingua, vel peritiores Me- dici confulere filent-.nec folum rationes, indiciatf fesculta- tum,do que inde dogmata pollerius habere', fed hec omnia periculis illis antiquis, eleganti \addita ratiocinatione fu- perflruere confueuere-, dum ab his vfum , i ratione\orna - menta dumtaxat di/putationum fibi adfumere queunt . Qua fi vera efet , vel potius veram nofceremus , & nihil imponeremus nofir i, primas ferret ; fed non raro, & plau- fum , d' pulchritudinem potius habet ; quam veritatem, pulthre profefto rationis efl fi eam in (lomacho hilarita- tem facere fericum dicamus , quam oculis exhibet colo- re, eamque aurum voratum, quam detentum marfupio. ^Ratione Muius Indicium fPar- i thu- „ ] minu { tione cofu - fis • I f ria Appoficis fCoiun- ftionc Pene- tratio* ne Conta- Gela- tione» que A* mule- „ta. Vires Placas > eius co,} pofitio ne de- flru&a ' Simplicis alicuius flante fi- iunH’m . Compofiti, fsilicet ex pluribus plantis. Quandoq. alijs eti» ex mate- ria Medica vniucrfa a- diundis . Siue puluere, fiue li- quore docente , aut iungente,coponen- te multiplici Phar- macopaei artificio» & aquae, & ignis ope. Odores faporibus proximi non confufi, nec foetores ab illis nifi voluptas diftin- xeric . pleniores a lios» ac diuturniores fpiritus fecerit fpif- fus.& pinguedo. Inef fi caces illos nc ere- das,Texaxapotla mo neat qu* lapides te- rebrat: Maru Cortu- fi,quod cercbru per cutit : Czpe quod in lachrymasoculos fti mulat. Sarcire nutri- meto quodafpiritu», indeq. vires, dicant vel fyncopeeorrepti tus odor quofaporis focietate quadam cum illo quoque fimilta nomina coquifiuit , potius autem pari obfcuritate , & multitudine, d>dicitur,& latere fi- let » & quoad Piatas in floribus fe • ( re prefignis efl , reliquis autem in ^ partibus omnibus, in eadem pldta,[ vt plurimum fibi flmilis , quod | raro in faporibus contingit. In - I Im} numeros certe potius animo de fi- | do" gnaueris res per ipfas difiurrens. ^ rus fAcu r Acutus, f Acer, Aro i ' maticui ] Virofu* I teter r Afper Dilutus Suauis,Iu cudas, L£ uior Grauis Putridus ficum ref. Inodorus -Acris {Amarus Nitrofus Saltus Colores qui in plantis numeras , vt inde non tin- gendi quidem , fed & quaf- cunque teneas ,& qualita- tes,* vires, quod tot efle^ , virtutes in ipfarum qqali- bet, quot colores aud*ifli , difficile fani opas teneas difficile iudieium . Nimis enim in vnaquaq;multi.ta- Qus pariter experimeta no felicius addes, pauca hic prorfus notat , Se plurimum falli folet. Concodionunu , cruditatum,afiatipnum,iAi - puritatum rationes a colo- ribus , fiue fbpcrficiei con- credat* Botis, dedud* in_» incerto habentur . Intcrim dum ad numerum redigere contendis , fi minutius in- lpcdare volueris c6fice»ris omnino neccfie erit, omnes illos in vnaquaque parte, in vnoquoque comparere cor- pufculo . Vnde multo com- modius redieris ad que fu- perius indicia , vel ex ipfis natalibus, aut etiam fignifi- cancibus figuris , Indicium, & f arrha. j Sapor J In plerifque' piatis diuer fus, in pau- cis tot a pia- ta flmilis. f Aeta 'Per- | te flas | Ma- Mu- | turi tabi^ tate lis | Aere J LOCO (.Arte fPer J cepti- Vnus^ bilis Nec tamen infignes fa- pores infi- gnes confe- quutur plan taru vires. Scorzonera illa mirabi- lis Alexi— pharmaca , & Catharti ca Michua canica vix quidquanu» lapiunt : & fumma in_. fugo virui e tia cibi co furta,* gra ta a fpecic tcgitur.Leti fer ille Na- pcllus irdi- i pidus efl- fMa- - Tenuium 1 1“ J | Par~ j Crafsio- \ tium v. rum i fCati -i Minus, & pre r f Sim- I dus { diuer fa tenuitate, — Da Icis plex * ac humiditate di \uerfus. fCrafsioru CM*‘ Accrbu> i partium <( Triti ! tmar 3 ^ ntis Adftrin' ^ Subtilium aquo- *ens* j farti partiit , & anceps. JMtxtus diuer se ex fimplicibus diuer fis, qualem plerumque efl reperire , vt vino fus ex acido, d> dulci. . f Subtilibus ... r Craf-C glut. Impercepuh - j \p»g. lis fere tnfi- J pidus nolis, \ ad torporem L Penitiori fere nexu im- mutato. pag.920. Solutis fere fiart, pag.921. ►rl > n < i-1 H > en *T3 u tns vb NO J? fNon fine fuce t 1 Ter- „ ^.reum Aridius. Plures in diuerfls fcilicet Planta partibus diutr- fl: fumas exempla in pomis Puniet, & Citri j, corticibus inquam, carne, & nucleis . .Cali f§jmp[ex Copofeta 1 j finit. Cobinata J ^ grad.*i mt^’ vt cal. o, | , ficc. J Varia in omnibus intenflo- ne , & remifsione, effetius 1 ratione habita; Jial re f Sui— CopleXiO nuperorum ^ Mer- Acidus Aquinfi- pidus. Humilcn tus Olcofut Adoreus Ligniter- reus Medica an- tiquorum Conditio in alterius corpo- ris ingreffu, & fubadio- ne partium adinuicem Cint— Sapo- re re Fla O do- ma re Fu- —Colo- mo re Similares I curi- bus x:m;i rSlm,larts S,m,K Loillimilares. Confi- rtenuii flentia Lcrafia Huic Bitu mtn fub- flituit li bauius. Conti- (“tenuis rlaxa rlenta rgrauis Lcraffa Lcoltrids Lfriabilis Llcuis .1 . ucmia a-luiiti wa i_rriauiiis uicuis Qualitates po- pSecundz.Emolliendi, Indur.Adflring.Contrah.lDCid.Rar.Cond. flcriores a Mc- j Aperien.Conltip. Atcrah.Reper. Abflcrg.Bxpurg. cien.difcut. dicis varii, pri . Obflruen.IncrafT.Exten.Anodina.Narcot.Caufl Sept-Emplad. marum i com ■ I Silten. Congel.Fund.Tend.Laxan.Exafp.LeB.lllin.Suppur. plexu grada— ( Tertiat. Sarcotica Conglutin.Bpuloticaqux Cicatr. Cali. induc, tim deouaz Diuret.Lithonthrip.Mcnr.fccud.pcllen.Vener. Lac verm.Gen. I d"l*nti* ab il- ■ fpermat. Bechica Soporifer» , Roborantia. Lzuig. Lubric. h 1 lis» qperofique J Colliq.Vren.Concoq. O j magis,minusq. | Quartz Venena Alcxipharm.Cathart. Impell.fdenr.alien. Amu- I etfeSus, ratio- | let. Sympath.Antip. Qus aii» laferiM» rsscfliiune a4m«(ii«as Vcb»bua. ^ facultates. v- . Seduli, fcet flatibus, indeiiedu (ifiima ar notas hab feriptos ilirpiu figi raderes, f naturas icunt, qu de at Dcii vt obnoxii pluribas e: ilibus, quai maticorun )as,necco ne firmata dicia noni tis in bis e funt . Ha qu£ prsgv nc quadam fubminiflri malia,nati cete Chel poffe ad oflendencil rundinibus; mnu ccruo: iufmodiplt ut illa, qu; co, & Vpo runtur plui bulam fapi impofluras. Hfcperquifit vtitur a te & conditic iBgrefsifha Fularu fcilic halitu parti r u receptioi dores haber quauis rem me illos per nares noa ean&, mufea vuhurum[fi cadauera p tiunt anteqi fiant] fed Se tudine loga ciatorum, qt expedita m inflrumcta a tz que vi* j 1 me tameadii nere,proprij nominibus di guereta mu ta remotu d fitates valei Horii pleniori flum in pro: feq pag.fums cebit,pcipui ru in piatis d tionis,vnde p mu,&ipr« di| fci pofiint ; q 1? cotadu imi lis in lingua ticulis attrit is liquorem deftrudis, f r i dum habei haud paruai coafiflcmix que pars iir mitur . Porr terrens fiibfl aquea hnmic te mista defc omnes folfr, ad numerfi, d gulas , fed i quide reduc» Qu* i fapor proximi pa| in altera m tius examini/ cere voluimu: Hzc veri qu* inde ducOcur plicius certe tiusq. ratione tium tu recip tis rei, tum i* lam aducnien pro receptioi coonexionisq do habeam»5' vcrinquevelqi te» vel motu;i eundi, 8t perii tandi vicibus greflu aut rec tione, abi aiiic ue relidis h indcparticulii alioiaiqiaho1 tu conlocatir corpore rini 0«»^ • PRINC. FED. CAESII LYNC. PARS I. Sapores, quibus Jctlicet Planu tibi fapiant , tu illas plurimum {aptas . ACRIS 917 A M A R V S ,1, Yriftis, Natura viuentium aduerfus, gullu linguam di- uellit : conflare dicitur terreis combuftis parcibus , crafliufculjs quibufda.alijs vero fubtilibus,vnde t calidum habeas>& forti coagulatione 1 frigoris ope,ancipiti,& falfa ratione (i?il- ■ lum tam in calidis,quam in frigidis,tam in i leuibus ; quam in grauibus comperimus, nec u Opij) Sc fru&um ante maturationem frigidi- tas in confefloefle pariter poflit . Chiipanxo- ehitl , Bloquiltie , Olcacatzan , & aii* Rec- cho, & frigida:, & amara iunt. aquea potius juam terrea Cojetynthis eft. Inepium nutri- ioni folum omnes fatentur, aperire plures fcri- intiita vt orificia venarum referet, h«emorrha- am,& fitim excitet, fanguinem fluere faciens, mare , incidere, mordere, exafperare , abfter- e , liquare , attrahere ; ' minus tamen vehe* ter adurere &ficcare, & confamere , putredi- men refiltere , fuperuacuos humores abforben- ^dulcediniaduerfando : calidum tamen &flccum undum vfque gr. volunt . notatur in Esc Aqua, & Terrtu tenuifsi- bi£ pat- ticuls. Ipflfsima prope ig- nis aciem ad perfol ucndunu» cocicaise. ten. feu Acutus , cal. fle. imo igneus fubtilif- fimo fale tepreis in ferui da , atque vrentem concita- tione vnito, vehementer citoq . agit, penetrat, aperit, a ioginquo attrahit, incidit, feparat, rodit, at- tenuat,calfacit, imo vri t Si inflamac , refoluit,diIcutit,fariflu liberat, excoriat, vleeratjCtufta facit, perrumpit, molefleq. rar. incitare ad «xpurgacionem,& perpurgatio- nem quoquouerfum valet . Summam ad vfque ficcitatem,& calorem, fed varijs gradibus promo- uent, prout tenuior, aut craffior , & diuerfs corpu- lentis materia accenditur . efl in-j I A — >> tenuioribus crafsiufculis prxfertim Diureticis cauflicis f — A— ^ Intenfior m_, RemifGor Ranunculo Aecioribus. in humido aqueo Pipere aliquantulum perfufis Chamslaea. Euphorbio . Allio, Capis , Porro, Nafturtio , Sinapi , vnde_» Clematide « Ch illi , & arte per aquam temperari fo- Anchoa let , fi bis , terve ea fiat deco&io. Thapfia cos an- gat.Nobilis Vitriolo controuer fo. Nobilior crafliufcula apud vul- gares Philofophos caloris, i frigoris obfcuritate.Frig.& ficcn dicut ad a.vfq. partib. fubtilifs.fubftanria: aquofa indige- ftat coftituunt. quafi indigefta hutniaat ofic aqua, nec calida fi aquofa fubtilrtas.quafi in* digeftio igniculos addere poflit citra calore . Inde guftii fcrit,nauf.tollit,appetit. citat, pe- netrat,mordicat, rodit abfq.calore, pariter den- fare, repercutere dicitur, quod frigidu efl apud Medicos, nec folujfcd & aperire, abftergere, exa- fperare,attenuare,far&u liberare, perpurga re_S. Alijs interim no foluere.nec diflipare quod fubfta- tia, frigiditas obiit, im& alte fubeutis frigoris bene- ficio fluxiones fiftere. Mundare omnibus & incidere eatenus vt rodat, & penetrado fxpe in coftipationis refrigeria fedare,&saguinis eruptiones iiccitate va- lidaiputred.refiftere, a calore denique , calceq. ipl* fieri, fed frigido finiri. Colligamus & vrere & perfri- gerare ; ficcare quamuis ab humore . Vel potius ignis e(Te & aqux;caloris & frigoris, contrariorum omnium» vt facile dubites an a fc quoque differat . eft autem in_» euertendo in tenuifsimo fbluendo — in tenui , & acuto _ ancipites in corpore aftiuo — . incidende Oxalide Oxy Tomatl Omphacio Berbcri Oxygeranio •Mexic. mcdio.quo- da modo in_» Limonum & Citrij fucco fed Aceti ipfius ad ignem accedit, & acris affinitate» ob putredine dis ut, ita fa. cilem tranfitum a frigor^_v ad feruore ; ab aqua ad igne faciunt, nec tamen avnofrune. edo. ;as- Nitrofus. Med inter falf.A »mar. hoc imbe- :illior,tllo intefior icitur: led cum vox ntum ap. Medicos ifia rcmanca , fa rerato iam Nitro, bi fete expolito , u fi eius fapor ob jriter fit Salfama .olliguur, Sc quod ru ad indicatione vfum a fhyfiolog. 10 Nitro,quodvc__» nomine a nuperis :ur, potius cujvehe alfo adftri&ionem , quaamarorem-,: ,s tn extra falis fa- a haudquaqua ie- alufi mouere, renes lergere notatur.in ~A* ^ o Arab Bayrach. ilxine Blito . eta Erafficaj . S ALSVS. Cal.fic.ad a.gr.notat, — rodeu- terref.mixs9,varius,n6 do igneus, ex adulfione ter reftriu dicitur in mari,& eu ficcis,amarisq aquosu permifeetur. angulos cer* te exerit, fed proximos re- &is,bifce aperire potis eft, incidere, mordicare, exalpe. rare, abftergere, mundare, coturbarc,ad expulfione pu- gere, expurgare, ventriculum fubuertere , fitim mouere , pa- riter ficcare, humores ebibedo obftruere,aggregare,denfare, roborate, conftringere, con- trahere,obfcura adflringcn- di,vi condiedo feruare, pro- ut difpofitis partilius ap- plicari contigerit .in_. D V L C I S. Cal.citra vftionem,& cum humore teperatus , & liccitatis modojad primu aiunt, gratx fciiicet falfed>uis initiu craf- fiufculis parumper in igniculos motis partibus. Solus nutritione facit, coquit, & anodynus digerit , rarefacit , xquat, matura reddit , lenit , laxat , lauat , Se quia citius rapitur , replet & hepar , Se lienem obftruit. Numquam frig.durru, faciunt , nift parum dulce , & nimis a- quofum. fefe magis ,minusq. exerit. in ACERBVS. ftringen. Ponticus linguam do— » contrahit , & inx- qualiter exiccando mat. exafperat , denfat , craf. coarftat , incraffac, frigidus , terreus ma- gis in_» i Kali Salfola , Salifica Ra,- uennatu & maricoli s,& in Ciceris tatu filijs obfer- uatur,cu acerbo in Rohe pradercim cort. frufrus . Vis amica Ciycirrhiza . Melie • Cypero exculento. Manna. Polypodio . Saccharo. Tzonpelicxihuitl . Frudibus plerifque , pre- fertim Pairti£ Ficus Aufterus . Stipticus, fubacer- bus, minus frigidus, & ficcus , exafperat minus, linguam mo- derare conltringit , fi~ ftit, ac roboratj, aqueus magis in_» Pyris Cornis Vuis l Mefpilis r Prunis | Tetre» fpirita tomo- Cfu . immaturi* . Vis eorro fiu3U. Terraque* eum fp» mat. ritu tempe- rata: par- tes. nutrien. conue- niens . med. Cornis . Caftaneis fylueftribu*. Rhoe. Cupreffi nuc. Copalxochotl. Mizquitl. Sorbis. Galla Malicorio . Refrigerant:, reficcant, ad tertium gradum vfque, vt notant» adftnngunc, repellunt, concrafTant, externam fuperfi- cicm eondenfant, corrugant, claudunt , indurant , Vis ale- fenfim qualitatem deponunt , fimulq. a Seri- ad co« Xiphar, proribus non raro confundi folent. prehe- maesu. — Siec. craf. lAdflringens . Aufterus imbecillior . remiffunu» dicunt , vt Cydonij mali . dfc Polygoni Rof* ,& Hyo- fcyami quibufdam . dendu aiar. medo Med. O L E O S V S. Pinguis ,vnduofus , temperatus, »b humido, aereo , & moderato calore : aqueum ali; admittunt . Tar- dus & imbecillis , oblinit guftns inftru- jnenta. Agendo humedat , lenit , mol- it, laxat, obftruit, flatus, & naufeas e.vci- [ , obfcura quadam Sc remifla dulcedine , & ftanti* mediocri modo . in_, -u 1 . . 1 ... 1 — — — 1 1 ■ 1 ■— ■ 1 ^ Oleis, & quat huiufmodi funt fuc- cis & in Malua , St Althasa, & Pinguis congeneribus, qua: ad Hu- relaxa- milemum accedunt. dq. ligniterrevs. Craffior , hxc prorlus terrea, & iners faporu fex, pohhaberi quidem po- tuit,ac non pracermitti. fapic cer- te animantibus nonnullis, & ca- loris 3t fpiritus & humoris non dicam nifiil habere, fed quod mmimu haberi poceft . Chy- mici caput mortuum noruc . Indignis, terrisqne, qu* metallicis venis , prader- tim carent , arentibus- que , & exuccis magis corporibus . lefe infl- nuante — in liquore fefe infi- nuante Emortno fuperpo. nendo . fefe apponent^-» . fl V M I L E N T V S. Crajfa , lentaque materia aquea fcili- eet , in qua terra ipfa bene quidem di~ ducta corpulentiam fecerit , humi da, gu- fturn minime afficit , Dulci craffior s crudaq. magis . Emplajiica infarcire meatus , difiecia conglutinare , exa- fperata lenire , incrajjare potis eft . In Tragacanthins. lach*ymi cre- moribus , Amyli tujcuhs , in a- quofum glutina corporatis, Vi- fcidis diductis pulticulis , ^C’S- mucilaginofis diclis. Pomo - 0 1Ca rum aureorum pulpa . Aqua ad Terram dcprefTa ipS fcilicec Terrae bene in torpidum liquorem fuba£ta_ — in corpore obtufo — Muci dus fi tuafus made- facien' do. ACLVIN SIPID vs- Ab aqua diffluente , nullius feri terrena fleci- tatis parcicipe, crudo, vagoq. cofiftit fucco, vnde refrigerat quidem, fed multo magis fiume&atd 2. ad j.grad.dicunt. adda- - mus came, ni vel in corpore» vel extra corpus noftru inuerfione fatia, acore cotraxeric, quo maximi incendet ad Medicorum admirationem vfque. ia r — ^ Aquel diflun fifi cl Suens Cucurbita Anguria . Cucumere* Qmimezrli . Quinimo aqua ipfa» qua aliorum Inccrra- neorum venis, caret , quz fimpilcior fluit . Pafsl mat. craf- Reccpti- bilis i:n- ponedo. A D O R E V S. Nec inter fapores amplior > nobisq. addiflus Terrea magis, aut amirus.Abfcedit a dulcedinem » aquis quod pigra vix fentiatur materia, ea tamc fpiriti- crafsiufcula , fed bene temperata ad ter- bus fc* reaaque fkiba&a ficcitatcm»qup facili i- datis , me patiatur, & in c&rpns recipi, & ire pnfi- queat , fimulq. folidefeere . Omnis gni nfe hic uonFarris tantum, fed farin* finead- fapor,vnde & panis, & viffus.Infru iunftis gu granis omnibu», Aquatici Tri- fuccis- buli nucieo cxiccato , Sc reli- quis fere in panificiu afei- mater, tis dignofeitur . atquaL ?' Hhhh 3 «mS phytosophicarvm tabvlarvm Quali- tas L VX Pafs io , r ; — ; — Imminutio. . — -v, Quanti -qualitas A* — Compoficio. A \ Tenue . %» g Motus» Ratio ne octu^aciofiis ipzci), 3 Humidum_5 . Pentium , Liquidum. Soluitur, Percurritur. Humeftat. Diducitur. Nil obftac. Lubricu reddit.Conglutinat . Siccum^, . Molio. Cedens. DudiJe. Durum. Lentum reddit. Paru ob- Siccat Refiftit fecunda?. Arefacit. J. is nis Soluit» Vrit . Percurrit. Penetrat. 1 Torum hic ex cempo- 1 nentium, fiue motu, fi- J ue (edata difiediione, i & apertione , quas vel 1 impetat, vel tranfmic- J tat pia gis , minusquej 1 aut in lolutum ,fiue_» Qu* affu- Occludunt Leni , qu* Tnterpofi^ Mediis y f 'n humo- Vlterius , Cofert* , 3"* que per- «*>,«“« *»■ *m- qu* m*. fiusq compaftum , concur- rat , yel conueniat. 1 1 diitur par- fi dilutio» ne metus vias luc- tes,&inua ne quada teperat, & co indu- fione > vel humore in. aeriores in (So le- inudatione finuaco,ob folutione niunt. lu- potius.om» tundunt, la particulas bricasq. ne fuifocac guidosq. , in nexit vm partes , excitatio- & onuftos ciunt,duri. reddunt. nem_« , fpiritus tieq. ab a- reddunr, rido rela- Hos Matthiolus cum xanc . alijs pluribus non_» agnofeit gradus , Aquofo vlcimo.excedete gradu, medijs,initijs liquoris. Jiat par- tibus, vt tractari eque pof. fmt coag- menta , fubeuc fiusq tes, pacta, tuo giscohz- Jrrpri **’)*» >n reliquas rere, ftri- oppn firmior^ fucco ad- ftiusque re, jn comple- firingunc» interponi pa£u ad- fit colli- pofsut & liftcri gant. lucctm_. exprime- re, pluri- mumque haunre . xum tungun tur . Sunr< ro ad nifi c ne. r? - g ,{ §•’ n p ii e s o -2 < p> IngrefTum ha- bens motum fa cit , pjti-ttlque hinc mde di- fpnnit, & refle apponedo, mo- tas rite collo- cat.dum modft ad squuat.ra habet, yt dein- ceps ■ Calefacit. Subtiliat» Digerie , Aperit . Siccant aliquantulQ, manifeHius,ftrifiius ia,\ N au Teis, Caloris, vt ignis aqua venenofa., extindtie Maturat. Rarefacit. Motus m£- Flatus . br . imbe Oppilatio, cil. reddit. Ootufz a-jSang.&fpi fiiones . ritus cralT. Pigrities . j Acrim.hu- Languor. i morti ob- i cufa_, . I axatio. Leni tio. Lubrica- tio . Cucumeraceorum fuccus N. : Blitum.,. I Violz. | Lens pal. Maluit. Intybu. Cicorij flores N. Temp. Aequa ai fi r i - butio . F irm ior , & vege tior Jm_» corpore Conditio, j Coltriftio Colliga- i meatuum. tio , A.dftri- Cao. Iranfit, & 1 exc.et.im ! pedim. Expreflio lutet e cor 'suti . pote." • tl o fabcfa&io Mo pti< Verbafcu. Cafliitha. Brallica. Beta.,. Piper . Amurca. J Acacia . Vcrbcna, i Sabina. Sina] Nalh luti E feruido im- petu.tofli&qs concita ior , qui varie di- fpellat, accen dat, aeftruat. A cSmotione "S agmen. & tur j ba.quj difcur tg rac ditfunda- tur digeratur £ ad tcruorem g vtque , parcium in te pulta tem di ductio, & co m» io. (nflam.Rubef Cauter ad bul, vrf pultul. Cosiip. mortif. Actrqttio . Acuitas. j Oliliufiqui 1 Thapih | Euphorbiu Jflam.inir coi- liq. in fud. At- traflio mod. Mordic.incif. Matur. codio ! A Tarum 1 romahuat- J lacopatlis J Atilium 1 pruna quada o. ex penetra- £|Innatl h Meat aper.ab- { Hoaxacan laca obftruQ. Rarefacio . Attenuatio . j Apium 1 hzpaclis 1 I uma.ii none partit, o calori ad exaratio ad 42 ^.0 e motus expe- ditiores. i Chamx- 1 mei. 1 Tuffillago ] Tlaelpacjis O O o O Ouics torp. xJMntiones , ^ qu nature J, eovgruunt ^ cbferuate ; 2 motus quie- ^ ti attempe ■ “ ratus . | r% 8, Q.' Primo , qu* 2 interpufita- , n — quietis initia 2 faciant , ’ J. 9 SecUtie par- tium CL C Ino. cal. dimi- — nutio, Z Atriplex Moaiqa per te “ Myrtus porc reinge- = p/ : ratio, magisq. — 4J‘tctdii4 deinceps. ^ biuldcm talo- — Teuxochitl ris obiulio . Z Plyllium lncratTs tio , d La^UCa Vheriui eam 2 firment, ac -> ipillcnc . m o _ Ita repleant, g 'Meat, coarft-— M ... , Zr. a L,cl. Mala inuna vt fuccu cx- ® | oeci. oppil. pro — Malainu pci.it , fit oc- * hib diltribut. “* Mala Au peiit , fir oc- JJ clulis n eatib prohibeant. ( ofl pent ple 3 nc,firinlarciat 5 ad coagula * cionc vfque. Bxprellio nili- — rea N. fucci.ftupefac. _ Madrasjora frnluu ad plu- ~ 3 beumcoioie. “ t dgci. morti- - Stramomu fic. imcrfcSio “ Meconium venenum. Z Papauer lufngidat, digefiionem inipcdittcompingitpnlpiiTac Phyfica penfaaoae Medica «bfoluiiUr* l II II u? 1 1 irrir; r ? i ii? 1 1 1 1 II l Pinei par 1 Lentifcus ut A ; A Coccum Nux Tnd. I Lingua a ertula Camp. 1 uis A III? IIIIl Satyrium I Ex oleis ; niTlU It IIIIT plures • Tlaqua- Horminiu • huiti le- A I patiis Phifticu A Bugloflurn-.. Gezar A IIIIl IIf Chryfolachanu . 1 1 1 1 1 1 1 • iiiiji miun Saccharu ■ Orchis A ; Kulcle A Gra4. rCa lore Hu mor icu Calor cum ii imr Fanicul, Neriu C Atfa A ItllTU Amomum G Difi amnii Cret. G Cinnamo mum G I l IIIIl Fri- Granu Haretm. A Carduus Arfat.A C hiantxolli R. Hucipochotl R Ooacamachalli R Eryngju G Cafia fiflu- la A Acraflills Q Glycirrhi- ia G Pinei Lini Terne Halimus lens Faba G Frumento A Lingua bo- uis A Artemi- ( fia Ocymu G nr.inn, Anthemts G Quauhxi- Jotl R r nr ut Anethum Balfamii G Coanere piliis R IHII II 3 Chilli Allii Coap Xochina- [ R caitli ICani j Arei! II IIIIl IUI Acorus G | Copallis Hauf R Molle R Ammi G imm Nardus G Eruum G Agarieus Aloes Cham*- pythis IIIIl II Abfinthiu FStaphyl lum G arooi UII rui i 8° V-re Cocoitamacl R Lentifcus no Cacauatl R ftras G Coatlis Nephrit.R Sebcften A Corolme- cacl R Cera G Propolis A Meifce A Afpara Aphaca G gus G Trichoma iyciii G nes G Adianthu G Gebus Ro StfamuG fp Ipes A Bahelen- Maltiac G ti /im.A Lotus (at. G curas Calore Sicc t Auricula ? Maladiuerfa I * Malua A muris A \ Atlazo- Hclxine Spinacia - pilin R . Hicracia A l Pruna A T Cucumis a • j fatiuus * T'ine R • Potamo- Perfica A Aqu* diuerfr 1 i gerum G 3 ; Solan.fo-! • mmf. ; Portula- f # C3L0 i Papau.fa- vFangi A l tiu.G : • ♦ 4 Cicuta * Fungi G • Ooriehniu • o i ; fuiu- Tr* bz A ga- can- tha Fulica- G ris u- »v- vJ Frigus , Amylum A Hordeum A Myroba- hni A Glans A | Milium Platanus A 1 Cor» T Corono- pus I Elatine l Hippuris A Algis M'zquitl Rhus A Cornu Pyr* Sedum Ribes A Solan. Hyofcia- horc. Achiotl R mus A Opium Complexa-/» Tab. 7 PRINC. FED. CAESII LYNC. PARS Scholafticfl certi eft vt qusras > anFormz, vel materia fit» quod inde aduerfarium , vel amicum habetur > Nec facile certe dijuftica- uerit quifpiam ; cui prius difiunSim eas at- tre&are > & commodius quidem non licuerit, Meointerim colilio ita compofueris tutius, nec importune ; vt format? materia, ab hac fcilicet vel illa planta cibi pe tas , & a partium nexu rem habeas ; qui adap plicari ali js corporibus diuerfimode poffit.Vnde & momenta perpendas medicaminum. Cerre in Reccho noftro,vt fapo- ris in Tz.onpelicxihuitl odoris in Texaxapotl$ ita virium poJus in Co- zoltnecatl habes, quz potius quam materiam, quam formam ad opus, ad folidam contempla- tionem penfitqnda. fPrefs '"Succi E recentes concreti 10 < Vle- ia_. Lia- atn» li- usq- iole luta io- o, er * Ct- os*. Xtt- es ne, ma- ceratio J ne. quae * ab arte citra , vel vi- tra i- gnis ad iumen- ta^hinc Vina l"ang. ter- ra Olea n tSu is ar •um luriu ierat 'uit ua,vi . oleo, •Ile., terfis icis rs,qua mojlra modo rponit , Minus pure < Cereuifia Germa- norum Sy cerae an- tiquoru Hebr , Natura le fpon tanea, vel pro uocaca eliqua- tione, hinc fhinc—Nu" f^me CEucb f Clt0 C mul’ • &qU? tne- j _ { j | j msdlr° Vuc «»*-* * [T i /- ! d:t i £ ffuceofa " " • \_fiatuofa m > O < t- , H > tn - --A— . SALVERIS fSe- I xui Aeta ti Co ue- t nie * tia Com ple- . xiotu Mem br is Tem- pori •L Cia Sinen- fium Cahue Per farum Cremores L diuerli /” Mei Manna Saccharum ex omni- bus fFlo- prae | ribus ci- d Arii- pue " ■OCO Eleflio Notae me- lioris Modus Do/is officina- rum I Cautio Corredio Remedia NOXIA dine Cera '“-Exitialis tia Meti Ce Mufa ra Fra- . x‘no Re- J Or— fin$ l_no Gummata Llachryniae dld*s que ve nire— iblene in ci- bum Penitiori fere nexu immutato pag. fequenti ■ f Vnicu aurea £ta ‘ te e llirpibus de- (umptum alime- tu: vnicu Pytha- gora, &fc£tato- ribus notatu, fed & ybiuts teporu, & locorum , quid fupra pane quid fupra vinu?nonne e Plantis hzc, & pluribqs fi Panis e Tritico frugi - bus leguminibus, gladibus Cafta- neis.AquaticoTri bulo; fed & radi cibus, & al'js: Vi- num e Vite Pal- mis,Pomis Lupu !o frugibus lplis alijsq. ^Alimenta medica- men cola \ciliaJ diu.erfA.rum f toto vt Olera qualitatum [^partibus vt Legumina i» his praparatio , modus, ignis , quantitas , commifiio, f difpoftio vtrinque plurimum fecerit . j Erutomm,vt folia pleraque Prata, Ftsnum,Palea . Communiavt femina plura , (f ex illis pracipue qua craffori pericarpio , aut nucleo pingui , & carno- fo pradita: carnofa quoque radices . Sunt qua peculiaria membra nutrire dicantur , vt Cicera pulmones , nec abfonum de reliquis etiam, fi diuerfa membra fua quaque fimilia expetere exi- fltmare debemus ,■ quamuis hac minus nobis notat aut obferuata . Hominum, hic Frumenta, Fruges, FruBusf ruentibus nobis dicla-, primas tenenti pr&fertim Poma, Nuclei , vefcaque feminaiinde olera ab alendo , fi alus , aluus : vel fi mauis ab olla : inde condimenta » & huiufmodi, Condita Prata ridet Plautus, & quas herbas pecudes non edunt , homines edurtt . Sed Ammianus Poeta apud Gracos maclatum hortum , plenius ad c«nam concelebrauit , ventus tandem ne fy ipfum f oenum apponeretur , & conuiuas oues exi/limaret d Faba aufugit: amplijfima enim herbacea conuiuia , . Omnes fere planta , Sunt (mu ( totis f fimpli- f nutri- enim medicata omnes: & * * cibus | unt 'pvenenata fi no aliqua fut copo- J alte- | parte homine nutriunt, ^ fit i$ [_rant J certe animalibus ulijs in cibum venire fojfe non v e gaster im Me<{ di- ca gis | mi- j parti ■Medica- \jws \^bus menta ali r ♦Aromata hic medio fapore, odore, ac fiiritu inter plantas velut gemma inter lapides pracellunt, qua t& medicamenta , & cibos locum tnter ha- bentes condiunt, corrigunt, dirigunt, ducunt, peculiaria quoque mem- bra fmgillatim refpicere videntur . Immutans Alteratis dia a, vt Hordeum refrigerans Zarza exicccans, humetlans Cucurbita,calefacientia tu multa, Poeonta caput practpue roborans .fumos noxios dijfipans 5 & alia, qua peculiaribus fauent membris, vt Mentha ventriculo, Capparis spleni , Eupatonum tecori, cordi Crocus, Chamapytis articulis .Betonica capiti, Hyjfcpus pettort, Artemifia vtero . , (iCatharcica. Purgantia (eu euacuStia.qua nec peculiaribus ita humo- ribus trahendis tuto deftinata.ipforumq. limitibus fini- tas,ficut nec ipfos numero & finitionibus ccmprehenfos omni ex parte facile crediaerim. Pariter non obfcure, & occulta,vt aiunt qualitate omnia i fed plura maniftfta vitiaturam intrinfecus quoquouerfum quafi aliculis partibus terpumere , & pruritare , inde humores acrimonia im- phlegnratifmi " pellente in expurgationem eluere , vnde P"“t ™dt 0 E parte infi- fid nos modo fe habere videmur ,ua viribus amica, odo- 91? Aequa ad brutorum «oag- mentura & compagem noftram copo- fitione, partibus in tempera- tum,in iimilem fiatu, in per- grata inde dulcedinis mix- turam difpofitis;quz infumi» qug apponi tu nofiris poflint A (imjlkudine,qu* noftra pa- rumper recedOt,& multo cu nutrimento aliquantulum^ immutant . Ad fimiiitudinem quz noftra aliquantulu accedunt>& ali- quo cum nutrimento mul- tum immutant . ^Spiritibus quz abundant ia- deq. facilius ingrediuntur» imprimuntur, permifcentur» citiusq. & efficacius agunt. Q.US ita quide diffimilia iunt( vt inter noltras partes inter- iefta, earum conlocationet* aliquantulum comutare va- lent^ confirmare, hinc me- broru diuerfis eonftitutioni- bus,bene difponedis,forma- disq- alia , atque alia aptaj funt: hinc compofita,qugdi. uerse , & qus vniuerfim ro- borant multi nominis, ac co- gitationis . Quibus ia nume- rus deeffe prorfusvidetur.C6 gefficMefues : ipiffarunc nu- peri Pharmacopzis Antido- tarijs,& Medicis, &Chyj»i- cis « in fluorem a- gens ■per fe per accidens •e toto O* n -Q c putus Olli- 8« «(J — — - . xum teluitu, re,fapore,ipfaqs agendi moleftia, aduerfa natura digno r-Per deie&ionc rcuntur y„de cauendum maxime ne modum excedant , P« vrffiamm & vim efranatius inferant, Niger H elleborus, quod Vi- _Pcr fudorem ru ab atro nomen obtinuit, venenatum prerfus e ve Menftrua mentio, apud Hifpanos, conuulfiones excitat, &languo- Sputu mucos ■ Mitigra qua partes folummodo peculiares fiimulat, Vno vei plu«- Zcedunt.Sicula Scylla non pam defendit . Deleterica, venenata, vita inimica , qua jumma frigiditate , ve fumma cahditate , vel potius occulta itidem cere- bri noftri qualitate, agere dicuntur, quibus potius omni- bus crediderim i nam\veneni opus deflrucho eft , fiiltcet penitifiima partium diuifio ,&fig»ati nexus dtffolutioi hoc a fumma concitatione qua caloris efl , hocajumm». conftipatione, qua frigus ,prouenire potent, & pluribus occultum, & dici, & effe. Septica vero illa, qua putrefa- ciunt dicuntur , in quibus multifecam vim facile di- xeris . Sunt qua peculiaribus membris obfunt, quamuis aliis prodejfe poftnt , M egere» lecori, Aloes hamorrhoi- dibus, Eruum renibus, & ve fica, Hyofcf/amus caput. Bezoartica in oppofitum ad hac accenfent , qua vita amica venenis obfient,ac de ftr nentibus sfiue hac fimflicia, jtue compofita e multis addente femper conferuationis defs- derio , copijs quafi in venenatos hoftes confcrtptis , auxi- liaribus q, vndicf vel innumerum conquifitis, tn qui- bus fiue apertis, fiue reconditis, prima qualitates haud- quaquamfatisf acere videntur ; nec enim aqua tempe- ries,qua extremis obftare videtur fatis effe potefi , qua nutriendum potius apta videatur ; fed magis^ qua aquam illam in nobis tueantur, aut reddant, a co»' tr artis Uberent quequomodo i & qHA aduerfa quatfifiut i nie cl is fedarc compedibus, fiue protinus extrudere, wq tibHs% attere, vel forti tonclufiene v aleata. l|Hxc acie n6 carent, qua pe - netrationem habeant, & ab ingreffu fecum ducendi per motas , natur* graues , par- tes, in fuccum adi as poffintt qu* vero fuis pro lngredie- di,& pungendi modis diuer- fos humores e corpore pro. pellant)& vulgatum quidem duci . Bilem,Rhabarbaro,Alog , Pituitam, Turpe to A ganeo» Atram Bilem Veratris Sanguinem ignota Galeni, ca illa,& eruo quibufda» aut potius omnibus , vel nullis . Potius & mixtos, & diuerfos» & nondum affatim , aut di- ftinflos , aut nominibus do- natos, d i fer e y eris per mem- bra humores, &per[Phar- maca ipia, qu* diuerfos fin- gillatim nec forfan numero comprehenfos, & agant , agitent . Res plena , & pe- riculi , & lalubricatis. Acutiffimi in his mucrones» immo multifecx nouaculz; nec qu* vndequaque feda, infarciant, complicentq.de- sut ipia quo proruut furore, hinc veneficia , lurida illa_* Aconita, Taxica a Taxo, Sc Fungi peior multo perni- cies , qu* dolose gulam ex- tra » intraq. aggreditur . nec nomina id tacent. Et contra Mexipharmaca illa qu* occurrunt , fiue fimpli- cia, Coanenepilli, Coccum Maldiux, Gentiana, Napum; fiue compofita, vt Theriaca, Mitridatium, & noftru Lyn- ceorum Alexipharmactm , Antidotaque alia , quz fiue torpentem oneribus naturS liberent , & vniuerfim robo- rent, & ad infurgendum , & expellendum quidquid mor- bofum,ac inimicum moneat; fiue fpiritus addant , cofque vniant , partes adftringendi moderata vi firment;vcl glu tino quodam obdufto quof* uis aditus hoflilibus occlu- dant ; aut craffiotibus inter- politis excipiedo caffos red- dant, vel inanes ; vel potiuf hoscompefcat reftin&o op- portunis fucci s igneo furo- re; aut pluribus iimvlobfi- 9i* PHYTOSOFHICARVM TAB VLARVM ►t « *r. P- n Rs 9 C 8> w ►o d 3 3 t3 a 9 fNoua vegetantia inferioris gra- dus, quafi >n hoc genere vermes ; pr^fertim in maf- fis Lapituberis fugifcri Lyncurij quibufda® diftu Fungos frondige- ^Cofmetica decoransfiucant , mangonizas tnu- nas, arte quoque ^ Heres prafertim;iure merite venenis proxima, addente diuer- ~ fos. ^ fi 1 .Putre- — ruue- rfa nelcio an habeas. Certe Rutaceam omnem ab Eruca per Chryfalidem a D. F. Columna L. diligenciflime habes . Penitio- ri fere_^ nexu, o ‘Aquei Aqu. Tjndur. f Ll I qu°ato< < f Ex tra- (iio ne, feu edu- &io ne la ren- tium Pereo- quente J igne3d j Edent, vbi tan- detTLj Quinta, /iue de- cimam nefcias. Arcan. Magider. Elexir. Spirit, j Cliffi ex pmultisco- LOIeofi | mn&is moto, varijs coclu fionum . ergaftu !„lis Extrafta fucco craffd.glutino- fo concreto/. Mec pretiofa requiras, aut qua ahfcondita , re- condhaq. magis medica mina vel deperdita, & pluribus exoleta >am an nurqm circuli». hnmmuq. *: at ibus . Jcilicet alij» , atque ali js regionibu,, ac faculis , quam opportune plipias dillribuir Omni potens, fignifque com tio de nobis indigtrauir , nu- it-a Ique Se exoticas abun de expofuit . Solutis fere particulis* pag. fcquenti, C Salis Elici, vel potius excoqui e plantis Metallica alia illi bene norunt; qui e Punicis, aut Herberis, aci- nis , & Aronia Mefpilo Vitrio- lum habent: inefiequi rodentem aeruginem in ipforum folijs , vt Oxalid.s,& Rumicisobferuant; & qui Cretica illa Ida? montis auro mandenejum dentes obduci fciunt. Tab. Produftione nouicor- poris plantali euer- lo , & ad ali»m_» compofitionis , & confidenti^ gradum protrafto, Vitrum tpttod multiplici veneno mentes eireumucniat , ^ pmcipitesq. (fi imminutas reddat; quod ipfutn H ex veneno, (fi venere Veneficium . Inficiens tingens, que omnifaria reru facies im - mutare valet, innumeros appinge do colores infi gnis in Luto Ifatide Rubia XochipalliAchiotl : inde qua »b ducit, (fi nitida reddit, vt Simnfis illa bituminofa refinaCie ex arboru corticibus in speeuli nitorem , (fi Sandaraca Verntgono- bis dida. obducuntur ad Uuitatem plura, (fi arcendas aqu*. iniurias , (fi aeris j pice, refinis diuerfis , ceraque (fi huiufmodi alijs . Emunda ns fullonia fmegmatu, qui partibus fefe mferere inde afportare abfiergere detractis fo- let, vt flrutbium faponaria . Spirans qu* rerum fpirationes iucundas i» hu- manum vfumfiue fianitatis ,fiHe deliciarum vnguentarijs fubminiflrat. Gluti nans qu* Varia cbneclit, iungitqi in vnum dijfitfirjifte rieftis tenacibus collis fi/arijs>gu7nm matibus refinifque . Refidcns igni.vt inunflis manibus fiuccus Por- tulae*, Mercurialis Vifct , vel potius ex Ibifci radice . J QS* feilieetd partes, aut tnt ciuntjdmerioi ducunt, aut cb colores, & nite Colores, qu* jn aut fe, aut fu, fufius , aut j corporis , quo grediuntur in facietn prxuc, vel exterius i perficic appu tur. Metallurgica va rie agens in k f Vitris fimaltis didis j Piditijs adulterinisGemis , i Metallis ip fis, &f erro pr *- L cipue Teperaturis didis. Alchimifiicay^>«w/t proles tingens vt Cur- cuma,mnllcfaeiens vt Cancis,pafsisq, & La/ere ftziido, immutare Varie tenuans, Mercurium coagulare Lunarips Pori fisis Sferr acauaho pluribus nimiru; omnibus fere, in caffurn, vtuntur vel potius abu- tunturidum in aurigenum lapidem illu tam multis , ffi vel ipfis vjque vitis per- quirendo omnem luduntoperam . Varia [vti prope c neludamus ] in alijs operibus imo artium fere omnium vfu S fiue etiam in venationibus feras alliciendo , fiue inconui • ualibus ludis ; fiue etiam iocis, fpedrtfque, in- cutiendis timoribus, (fi huiufmodi . Specifica porro dtda, qu* fpeciofo titulo ne f ciri folet .abfir ufia. magicis nominibus d quibufdd ornata facultas, quarte illius qualitatis pro- les : celeflis pluribus : Aflralis nonnullis, et fi ahud nomen , quod rei purifsimam ignoratio- nem elegantius tegere pofsir. hac Aethiopis in- Joletifisime claudra aperire dtda nefeio an (fi credita. Spina T heophrafto aquam congelare , ni hoc ab interna fit vifeofitate , vt de Pjyllio fimtlia,(fi Aquifolij flore , de cuius baculo tn animal emijfo /ponte fiua accedente, aliaque mira . Viticis inde Agni cadi didi contadu fi non propinquitate © pr&fentia veneris quofi- cunque igniculos extingui , caflarum Matro- narum Athenienfium documento , qu * ex hu- ius folijs fibi in Thefmoporqs cubitum der- uebant , virgatfc eiufdem manu detenta via- tores ab intertrigine tutos reddi : Quauhna- csnfis vero Recchi Tragorigani foli/Tore ge fia- tis, itfdem addi celent at em: Coscolmeca tl, vel tradat a vires inflaurari. Corni arboris quali- bet parte contredata demorfos d rabido cano quamuis iam olim fanatos in rabiem rurfutn agi , eaq. affiedos maxime concitari additis morbo viribus, admirabili, (fi perhorrenda fa- cultate, idemtfo quod maius , quod peius Sorbo inumbrante cotingert,fiy huiufmodi non pau- ca,qu* hbentius profedo videris, quam au- dieris. S i autem legitimum Vifci quem i ad- uerfus Cephalica incommoda, vertigines fr& • fertim,(fi epileptica initia. Amuletum adferi . pferisipoteri, pariter experimento, quodipfi fe- cimus comprobare , Quod autem de Corallio domi habito inuidiam amoliri dicitur i neque hic meo cofilio, neque alibi adnotauerts, potius, quod margaritis, (fi adamantibus ab/entibus vtjo ea tantum Corallio liuefcere non /oleat , vel quod fipecie, ac colore quodcumqtte luri- dum,Huidumq. j ab huius quii maxime diflet $urpHTt',vtcu% veritati iUitferit pulchritudo. l eniter qu* ft ferunt, & morc do purgata c terfis abfced fordibus relin Spiritu qu* p, baliiu qu* ac nolti is inftreci fibus abundant Aeque lunflas partes in vifc nexum Latent ld qu* app) queant . Conftipare.Sr ot dere, qu* cra valent. Varie qu* diritn aut componet, conlocare pof & in alia , atq alia coagmeta mare, atq; aboj ad dixphanum que transferre. Qua violenter | mouere.ftringti creduntur, & pa in ncuam conii tioQcm firmare , Abditis hic pji Jis longe latee iis lp intibus n, qui ingruentes tius diuerfis p bus congruere primereque & primi poliunt , parum tribue, omnia a nobis ttri pofle crei fed mu ta lua paruitate abllce nofque fugere, minime fraftra in rerum natura HabetRecchus ni Qualancapatlim cificam,qu£irai pera';C uctrtqui Zelotypiam amo aiiasq amorem cocilianc, non u huius loci h*c crediderim , & cult* virtutis. I flinguit prima ig culos circa cor, i ca lumbos alia t fos facit, qui Vcn< funr,quos terti* ilimulaueru omi Cocoquahuitl , c cordi mirabilite prodeft , de qu* 1 iufraodi, bladisf ritibus fuauiter fum refecerint , t fcurorumq.fitligin difpulerint. Nei q gratiam facie Yhi xochttl alio exif m.iucrim quam fi1 ridx hilaritatis® do , MCtRC. FED. CAESII LYWC. PARS I fCrafsias. Fumida exhalatione td- tum , quod ab ipfa Natura > tu arte varia , multis modie vfurpentur e Jlirpium gene- re , partes ad fuffimenta , in multiplicem _# Capnurgiam_5 in quibus feilt- cet vis Eftu- mans fE fimpli- | ci planca I i' 11- fe- par ulis lieris. ipfarum partes, 'Vt Rofi,Rofmarini,lignaq, vt /I gallochi, S ant ali, N tsrcapthi. Germanis autem luniperina ligna ad hoc , Vtl vulgo vfurpata. Gummata,& refint Thus , Myrrha, Styrax Lafer B al J. 'an*. Cop aliis Anime. Verbenasq. adole pingues, & rrafcula Thura. Bn herbt,(fi re fine Virgilio fumantes. Thus primqs inter htc habere, vel ex ipfo nomine videtur , fitk •Lucens Vftionem fimul » Ac lucem habes. Difcerne an hzc blanda iucun- da> magis , vel grauis illa,& violenta ? Clara ne hzc fulgidaq. ma- ris , per que omnia.» peftare licet ; ant ob- fcurifsima potius que penitus delitefcanc in- telleftui noftro? Am- biguum pariter : fed luod abfurdius videri lebet , excitatur ignis i nobis quotiefeunque libuerit » accendenti- bus, & cum eo Lych- nobijs przfercim lux, vtrumque ad nrtenfu- ram : excipitur lucis portiuncula * Solari- bus furtiue fublata ra- dijs Q nec enim Pro- methida noftro fzcu- lo defunt ] concludi- tur pyxide , transfer- tur, infertur tenebris. Speculis, vitris» aquis, &lux , & ignis diffun- duntur, glomerantur in vnum in fulmineam vfquc virtutem : Et ni- hilominus plenifsime nefeiri foler , nec lux magis quam ignis . ignoratur illud, quod noftris fa&itatur , at- treftatur manibus ; quotidianis quod ope- ris nobis famulatur; maxime quod fentitur, ac penetrat; quod fre- quentiffimum cft , qui- bufque humanis notif- fiwum fcnlibusjexulat certi noftro ab incel- lefiu, imo ad elemen- torum extima, & Luna caucrnas in exiliurru» ab intelleftu plurimo truditur. Nos autem hzc ad libros noliros de naturalibus focis. Subtilius . Fiam mea exolutione penitiori ex ip Jis carbonibus, prunis , JUpu- lis , pirtguibuf- que, fuccis igni tis excitata i in Igniariam vn- Lgnes de qualitas 'A Ardens hinc i- . V , V" » ' -fj - : ~ ' J a tufis glebis , fiue d frequenti in facrificijs vfu, nomen deducere velis', certi quod ad odoratos fu- mos incendatur Inctnfi nomen apud Italos prs- E d&pofi- fertim,per ant cnom a fiam obtinuit . tis e plS- Cyphi Dio floridi, Thymtamat a, Paflilli diuerft Aui- ■ * • r culas Cyprij, odoras no canoras; Carbocandelas^ tlS ipia- Lufitani iam mittunt prsfuauts , qusd carbone ruq. par- citra flammam in odoratum fumum paulatim tibuS. abeunt, & candelabra occupant, qua non oculis ’ jed naribus pergrate famulentur . -Rudimentum illud pr Amittatur , dicas prafiguratam lucem ; dicas leuiufculam eius adumbrationem fi placet . In putridis illis li- gnis [nos in Populi obferuxuimus] in Alcicnioillo inquam, quod d faui marina Jttnilitudine nomen habet; Si qua de Baara , (fi Aglaophotide de A flere, vel de Pstonia apertis in grana vafculis dicuntur, recondita admirata potius videntur, quam explorata. Lunaribus hanc innoxiam, frigidam# compares, fi igneam Sola, r ibus radijs,ficUti enim minus multo, quam exinimari foltat caloris ipfa acies ab acuto diflat frigoris gelu;ita quod d conci- tatis mittitur lumen haudquaquam longo diflerminatur intec- ti alio ab te,qui d placide, vel in ipsa quiete difieBis habetur', vt lucis , & ignis confinia fimt,diuortia, (fi de quibus fuo egimus loco, nec in ipfa niue,chryftaUina hic autem ab ipfis fomitibus Igniarius fubneBatur funis. Miccio vocitant, i Cneori Cefalpino(S*»*mundas Clufius nominat) ramulis exte catis , inque rejlim dudis ; e villofo Cecci. Indica Nucipalme cortice Mexicanis quo ferpens igniculus \ ad tormenta flue ma- vnaria,fiue muraria incendenda, (fi contineatur, (fi detineatur vehemens quamuis obfcurius delitejctns in infidijs . ^ "Defiunt accenfeamus ignes.ncBilucos illos in letes varie dtfcurren- tes fplendores, varie dijlributos ;qui kuiufmodi fuccis; qui re fi~ nefis, piceis, pinguibufque corporibus,ligmque buflis carbombusia flirpibus materie plurimum agnofeant . v Militares fefliuis quidem focij , nec tamen ludicro ,fed ferio, #*- mifque multo excitantur; dum perniciem defiruBionemquo tp- fam pernicius minijirunt,(fi inferunt i Sic fulmina quoquoutr- fum emutantur', ac terr emotus, que incendunt, quatiunt, ape- riunt; vorant horreas terribiles faces : Chafmata horreat. Pre- fertim d Phy fico, a Mathematico Duce, qui figuris, qui materqs apte vti nouerit.vt in noflra militari Philofophia firipfimut . Fabriles artificum.Pyrotechniavnsusrfa minifirante Vulcantique- cunque ab arte, aut natura fiunt ,prefertim vero metallariorum lapi coBorum,omniumq. artificum, qui fornacibus ytuntur,qut v firmas ob fident: Quid fi omnes nofiris cum cibis incalefiimus Jlirpium adiumentis, (fi rigentis brume repellimus Murias? Di- cant Germanorum Hypocaufia , dic ant prifeerum Patrum in Vr- bi Th crm*, Thermopolia, ipfiq. qui hodie ridtnturT hermopote. j Nec tepores pretermiferitnus , qui ex herbarum cumulatis maden- j tibus adhuc partibus concipiuntur ,\(fi in furentes vfqut ignes 1 euadunt. Norunt Agricola, imi non taro ciueyqua ab huiufmodi ® focno , ac paleis mala prouoniant , (fi Chimici , egriq. non pauci fuis cum medicis ,) quam benigni fomenta caloris ab vinaceis , fracibusq. imo ipfo fimo, qui ab ingefiis, egejlisq. fumat flirpibus, (fi flirpes coquit, inque guttas cogit coaBus in ergaflula. Sed hac id (fi igni si (fi lucis d qualitate redire videntur ad modos quatit atis.qmd Jiiperiorikas indicatu effis potuit, (fi alibi fufius. 91I Laxante igne vincula conclu- fe,co)ligat2eq. particul* di- uerfos, quae nobis aque ap- ponantur, aut opportuni, in halitus abeant . modos pro cerebri ratione , Sc affe&io- nibus quis generatim potius quam figillatim vcquam co« gitauerit. Medicus autem vius prsefcrtim aeris corrigendi, &pra:fer- uadi a corruptionibus erit, juuandi mox , Se roborandi praecipui caput fumis, necno vtcrum,& pulmones hauftu. His Tabaco fumantes apud Neandrumrefpice , Sc fre- quentiora infumibula. Deliciarum quoque caufa fi floridis aerem odoribus res» pergimus folutis in halitus prseciofos prfeipuis aroma- tibus relinis przfertim. Particularum in maxime_* tqua apertione ledata tame lfpofitio , folutione ejuadi piaefertim ipfius fucet , vt frigida nobis videatpr , & nomina a putredine etiam habeat, ac pingui conftiru- eione., ignis certe aemula. Soluente qus aguntur ad di- latationem,& aquali aper- turam igne ; vtpote reclufa magis, fiue ea laxiori pin- guitudinis fufpenfa contex- tu ; fiue inanitatibus duto^ exaruerint abfeendente ab humore remanentibus velu- ti in fpongiofum rarum , ac difflatile corpus foramino- fa: hzc excudis liquaris vinculis ; illa diffluentibus i compoflto inuicem parti» culisjintrorumpentibus hil- tia : Aut qvz vi quide con- ftri3is,fcd in apertu icurie- tibus illis conflata . Taliaj inquam omnia„qux ad folu» tionem iguesm;iucidamque dumprocliuia funt, ad lu- cem ipfam promouen",i Ac eam alijs inferre queant, nobis difpellcre tenebras, fulgetras , A- coiufcas prz- ferre valeant . In ardores per «eneitationer» tabidam, ita proruetes par- tes, vt impetens earum de- ftruAa multitudo deftru— Aioncm faeiat.H*bens inde prztcr denaflationes has , ad pacis etiam & conmfius omnis vfum Cofticr.es, excoftiones, fufio- , nts.ad puriora, fimplieiora- que teduftiones: Ex par- tium \in ignem aftarum in- greffv. Calores quofeumque, Ac qu® inde adiumenca , ab ijfdcm ad modum diflributis . Halituum particularum om- nium in exolutione licen- tius ab incompofitisjdeftru- ftifque rebus motarum, con- clufa , comprimentibus ob- ftrufiionibus in conatio- nem vfque przfocatio|vnde dinerfi caloris modi. Tab.8. *2* PH YTOSOPHIC AK VM TABVLARVM f Bombycum Serie* ,pretiofmm il- lud , ac fplcndidum repertum, mirabile, mutuo, & naturi, & I artis, hominum , cr vermium I opere , '"Animalcu-J Ex Moro t\ o I Fila varie pertraHa , & contorta magis , f Difcer- ptis in- ternis prxci- pue ner uofis parti- bus,ad villos. loru arro. j fione, inde J excodio-- | ne , & di- j duftione. Erucart , & huiufmodi plurium ] diuerfa fila nentium e quibus { varios folliculos , minimofque J videmus. magifque a Jimpli - citate dt dubia . Neruuli plantari tenu ftufque producla co> tn longum complicui . < r Ex diuer fis , fe reque j omni— I bus fiir- pibus. I ihinc< Funes, multiplicatis fci licet , & conuolutis in vnu. diuerfo nu- mero, ac ratione fi • lis . Et a vermiculis indui ornus nudi, ac mife]li:TJn Araneorum etiam Jylueftrium r quorundam Aranea. Vfus Plan— t£»eius< pecu- liari- b9 par tibus nonul lis ptis Ramulis , cortice ipfit, Simplici ' exempto neruoru villo in de expl, cito Cannabis j Vrcice \ Iunci >//-] Folijs Malu* Lini Tribuli terres. Mori Ficus vi Humana», arte mace* rationis , excuffio- nis, expli- cationis. Bulbo TheophraHo tefie extin&a nuperis arte , villo licet eonjpicuo , eoque_, pr&tenui , & co - \m piofo . - V annor u fracidis di- j laceratis reliquijs in J pulti redailis,inde cra- Replica ticttlis in folia exceptis, & exftcc otis, qus^ex va rijs varia, prout in Co- mixtione etiam admit- tuntur , ac digeruntur, fecernutur,diluunturq; diuerfa; aqua porro plu- rimum in opere habet. Similiter redaStis p£- rMetl Rec J chipre- 7 ferti m_, V-Pita: . Eriopho- ro irrde dido, -in hort is etianti , fed otio se vige te. Retia quibus apertam quadam texturam habemus , vel po- tius texture rudi- mentum , aut ima- ginem . de tenuitate, nitore fili, opere, nec tantum *qU0 • inertius fecundas, fed & huiufmodi beftiolis ad c ve1‘£*>1CTS incubatui vel delicatul* toto pedo, n* fouere non dedignan cur potius noftra non ref iquar mentis funt,& villos, res, & duaeunque puerili j cunque vermium funtmif Ius racimus omnia ? Pani quorH f Lintea- ta tn co- nexioni, comma- ceratio- ne t & prefsione ad char tam,no- libros . f firofque {jsorum aliorum frufiis. SU- -‘■V* -Neruofis fegmentis de- traftis,feu in Phyluras» aut praetenues, & quam latifsimas lamellas, vel< potius membranas, acu [yt vulgati codices, po- tius lato ferro , vt con- cludit Guilandinus ] di- fcifsis : e medio Plantae fcapo . Retiis inde[vt multi J quidem operis, fed plu - ' rtmi fructus rem intel - ligamusftn flratum ap - pofitis.fi atuminis coriis , fsue (laminis, & tranf- uetfis alijs fubtegmini» ditli fecundum, vt du- plex fci licet charta,atn putatis refegmiisibus in plagulas , folia fcilicet , antiquis cenfifieret. su- gebat ipfa Nili aqua, vel turbidi liquoris pin- guedo , aut flos pollinis in glutinum: confringe- bat prelum: complana- bat malleusficcabat in folatio,vel ipfe humoris exitus : Uuigabat Co - chlea. quominus / cabri - ties, contumacia, lenti- go,aut tinea, officere feri ptoribus poffent.ua qui- deoperofa prtfeis char- ta,nec feto an fatis co - moda : quod fungofa quodammodo, & conti- nuitatis ner uo imbecil- lior , integrifque rudior fibris, diuerfi porro ge- neris,& nominis, vt i» JequetUi , E Jbino, Canna- be , aut alijs , quae fu- perius. - a. ' jj. E Goffi- pio, aut Serico. fpecies elu xus foe-- eundi t a te vberrime prodeutes, non facile multisple • j nifqtte pa ( ginis dinuJ meraue- ris, quan- do plus in illis orna - menti, qua tegumeti , & plus cer te Tbrygij, qui Lati- ni habe— mm- Noflras * Orientalia . ■iISii .Charta, r de ftv> s> E Papy- ro, 8f, Sari,prs figni in- de fami lia prio- ri char- tificio. Prifcorum Patrum. qua in fequi ti pagi- na . Inde tranfutrfa multiplit pofitionem, interpofition flexu alternatim difi contextum cenftriHi, mina qusteii que& man- tilia . Teto • ria. Ve fles diuerfi gene- ris, ac modo- rum , pro lo- cs , te- poris, ac ce- rebro- fa ra- tione. Pluribus artificibus hine r non minus ampla, quam va cenitate primum magiftra commodo , tandem periti fi mauis perditifsimo luxu . ] tis fuit in nitidos floccos, fpos cincinnos flores, figur: omnes fericum mififfe; vari colore , nitore , fignifque expandifle , itum eft ad me eaque in fila in obfequium pvnnifque interduda funt, fcilicet, & argentum in fiilf interdum & fuperbo menti; pretiofa qui faftidiret , ac t ret, ipfe in fila mollefa&us, ficus ehalibs ; ipfe in vefte digiose interpofitus, nudos q rentes,qui artifices,fortitus Contextus confraflione ,tfe fione plurima in connexi prefsi , vt plurimi ntru pliciti inneruofum ben, beneque equum diflewh & explicentur . Vt cutes eftendamus , & des lituris excipiendis, qu* i me marcefcant , Plantas adi a plantis petimus : in liq conterimus pultes , in madi fquamulas contundimus, qu nuifsima in omne ficcefcant refeant acuum . Contextus naturalis partes < pu , & in fe replicati, ir. plagulas , ner uu Urum plu adiunftsonibus firmatas { Mirum quot habemus folia ipfa, quae folijs plurimum «i Planta i & vt magis, vtiiiufqu non minus vulgata, quam anu illa eludatur regula: Quot t dus ab ea, qu^ frudus expers citur? Siquidem ierit tibi in lia,feruauerit,prompferit abu frudus ; imo in te parere P' illa erit . Execranaum profi fi in aleas demiferis , pefsimo perditionum frudus abufu. Varia que amplitudo ,d fca(i <■ fitie, & altitudine efl, C' ‘ fitarum inde Phylurarum mero , quibus locus feSio » varie fit : tenuitas , denjb candor , Unor , d materis , artifici) puritate, buiuf]*1 tigensia . PRINC; fed. caesii lync. pars i. 91? ,'\Vlacrocc>!um ,/eu Macrocollum chart* ge- Qua nqn fbipatrei folia e quibus, e re- nus antiquius pedem, aut fefquiped. habens yu[ non fHmere conan funt , vt quacunque in latitudine a maiori corio nuncupatum , , ' troueniuHt,. darent lite- 'Antiquis Romani latius Orbis, Aegypto plurimum mittente, multa ante ipfum crediderim Ale- xandrum,& aliunde quam d Charta illa Tyri, quibus celebrior potius . Nec enim Homerum, Hefiodttmque pnterieris, quamuis a Sarpedone, . fr Sybilla, infofsifque defumere nolueris Nurna libris . Papyri huic etiam d fhrpe nomen, quod omnibus inde Chartis . ab humana mente proueniunt, darent lite- ris , fer ipt i [que, & mitterent , fr feruarent? Ab Interraneis arenis primo, <& cineribus Quale hic charta flirpiumjj munus, quf gratia plenis c Cha- 1 .ritum manibus ne facile nedum in huius charta angulis.fed nec chartis in omnibus explicaue- rim,ipfedefe > vel tacentes lo quuutur charta . Plinium lau- dat* laudant reciproca cefli- monlj audoritate . illi chartx vfu humanitas vit* conflat , & memoria , imo ipfahominumj immortalitas. En Plinij viuutn chartis nomen, viua memoriij vim fuptrat foculorum. Com- probatum vtrinque,& quod non minufculorum tantum ignium, fed leuiufculis digitorumu iniurijs prorfus deftruitur : id infiniti quadam imagine, & fpa- tia tranfuolare quarcunque, & statum meras, nunnerofque_j tranfigere potcflj fupra qujmj sra- nvarmOraque;fupra quamj fufo per aethera penn*,aut qui uis currentium valeant impe tus . Charta nimirum humanso prxfentia , quoquouerfum fun ditur , neftunrur comme rcia_», fruftrata remanent quacunque nosdiiimuntinterualla j & lo eorum , Se temporum ; * quafi es vno multi , multis reddamur chartis, opera fimul multa prx flare eius multiplicibus» promp tifque minillerijs valemus; qu* ampli fsitna (ludijs noflris , & per accommoda fupellex : qu* litterarum bafis , pronia fcien tiarum , & conda , artium om- nium chcca, atque fcrinuim.- exiffit; qu* mentis noftrs con ceptus vniuerfoi inditillimum veluti thefaurum , ac promp ! tuarium excipit, fummaqu? fer- uat , fuggerie 1 exhibi c fide__y promptoq. fiue c «nelufos , li ut apertos velis obfequ.o , ad nu tum quemlibet habere poliis; 'yi vel hocvnum ab herbis colla tum beneficium, quo dodiores quo ampliores , & perennes ef fe&i , & vel cum polleris ipfi. loquentes , arauos audientes ; feculis ; non aftedu, non fludijs ommbusjcultuq. in Pianias per quam diligenti. quo, a flirpibus. qu* omnes proueniunt , ilirpi bus aliquantulum reddanru- chart* ; fatis vnquam repend poflic. Ea dignitas.ca huius ad mirandi Phycochanfmatis ma gmtuao eft. Regio quoque titulo donacum Augulla prior ex H.erati timsE xllj ca epiflolis dicata., j digitorum. . , * — Liuia fecund* dignitatis. a prafertim Geometrice exaratis, areas , me- Hieratica iij. pracise a facris feriptis difia . ■ diueffaS tabulas, lateritias], /a- nomine ab adulatione demilfo , vela po- 'H ’ . tiore Hieratica Papyri ftirpe. h*c Strabo- xeas , lapideas habuere, tmo Gemmeas. Ab ni Papyrus , & dig.xi.ppraflantior animalibus Elephantino ebore, atque omen- Lvciliqr. us Draconum vfque, & aliorum inteflinis Farmiana x.quam & Grammaticus» & Char- ~ , fit tale: ex corio , membranis, tonola Fannius ex inferiori elegantiorem J J J . • r Aentibus reddidit. •• qua e Pergamo non pnmt \_ antecedentibus Amphicheatrica i*. Athribiticam d Nomo fltem hebraicis j fed copiofa magnis At- Aegyptio corrigit Gjilandinus.mauulc pri- tap}c{s } ^tolemaicifque regibus inftruenti- mum ab Alexandrino Amphueatro Sca- ^ j bibliothecas . Ab herbis tandem ne- ll§er ‘ flris d pomis ,fungtfque rudius incifis , & Saitica ix. ex vilioribus prope corticem fa- libros coriicofos , & digniores , qua u cedro mentis a Sai Oppido, ni potius a Sari mi- rcf,edas, tabella, [vti inferius] fump/ere ad- noti , & corcicofa quafi degcncre Papyro ^ Maltha> typfique de- Sanccam deducere ve . Utilibus quibufdam . Folia multo aptius, Emporetica vi.fegeftribus cucullis, inuolu. „ul nmen dedere perpetuum , linteami- crifque varijs mercium m emporjs pratfer- nonnulli Vtut i uncia minus, fcabraque tim tributa ,hmc Cucullana, & C*rulea e . VeMum tM!}em efi ^ Papyrt fe- iliones. candido, neruofque uif ceram alli- ciente contextu : inde multi iugo , quo fu- pra labore purior , foecundiorque deduBx calamo coniux , conqui/ita , & Principibus Claudia xiv. vel xv. denfata tripli.ci fprio, & plebi charta : & vulgatis, & arcanis: & aufta, nec mirum Imperatore Gramma- fy litteris , & mercibus : dtuerfis, vt vides tico . Nominantur ab al:js lybiana , & ngminibus , apparatu . Dignifsimis ea chart* varie dicuntur. . Homeros nobis , & Ptndaros ; qua Platoites, ... Arifloteles , TheophraRos, Cicer ones,Vtrgt- ■Studijs difta, candida a : ^ “ 3 ^ ; liosfiuidios, Plinianos Thefduros,Hebraos, Cracos, Romanos explicat, & pandit : Roma- nam rem omnem tanta molis vndequaque reprifentat nolitis fuccefferint. Tsniotiea, Hermolao, vel Tanitiea.Guilan- dino , Tancotica alijs . cortici propior ve- nalis pondere non bonitatq_j . f“Scr; fto ru Itutins 9 — "r- >. ■ matn merito fecerimus , Graphicis , Picto- riifque ominibus exercitijs inferuicns . Phi- lofophica apte diceretur. Gallicam Rega- lem Imperialem diuerias , fcilicet ab am- pl itudine , foliditate noltri dillinguunt . Addita, & Papalis in gratiam Conclufio- niftarum excogitata, quibus iam nulla fatis Lrt- tera ^ ria I (EuA \ro I | paa [ ! ! Candidior nobis, & fortior, commodiuf- <*«% fui 1 ierant troph*is. t cis typis feriptio . Quimmo ligneis bmenp- Epiflolis prscifius tributa » cuius plura ge- vetujlifsimis pleno fiirpium ture : tam nera candoris tenuitatis ,&litudm,s librorum copi a, nec amplius cur- *li*. Tiburtina otium illud cralTum fapit. fupellex : perennat mens perpetuum: ex- refpondere videtur h*c falutatrici anti- tin„uitur obliuio, obliter atur omni ex p ar- quorum , qua: calamis inanibus plurimum tejuterarum foecundilate immortali.Tan- Computis? abacifquc! raercimonijfque omni- tum {obolis a charta , calamique C0™“F°: c. bus deflinata plenior, «crudior . tantum in plantis ejt potejtatis . Jubmtm- /» Alba Typographis > librarijfque. opportuna arauerint ha pariter fumofum , refmofum, plenior , Fabrianenfis primas tenet Fre- , r laticem , qui ipfius etiam admini- issr^fisr-" isipf plior nimirum media, ac parua , fed media Dummodo voluptatum otia altum nobis in maiorem quoque , & minorem diflmcta jnje(.trint foporem non excujf:rint ra- \lm | Cafrulea ex ipfis c*ruleis lineis confefia. dones e mentibus, amouerint ab oculis fagi- \pref\ v'lior cfle folcc’ & inuolucns deflmatao, na s, a digitis calamos t \fo- I JLr» ■tu Nobis iam omnem fere per Or- j bern Christianum prafertim, abfqi vlla Papyri, aut Aegy- pti ope amplis , & frequenti- bus officinis. p-Perfiea \rabica vuior cnc ~ . . c,,ui,u, ,mi .«au. facilior fit? proles virentis matris ,[3. fine vlla vocis ^Feuellraria qu* ficciores quidem repel- moleflia-, imb ita tacet , vt fimul audiatu* lac aeris iniurias t tabernis pauperum . , - r edam abfentibus , nec quemquam ?aCaUlfiorc?ah&Ce“ignrnot?“u£r"a ““ interpellet inuitum. Vices humanas (ubi t. Bibula interpoficionibus foliorum a celeri- fuperat, (yfemper,& vbique.tmo,& Re- , ■ ter in aduerferijs fcribentibus ad excipien- ^^philofophtcas. Animos pafeit: men- Prophanis 1 das > ficcindafque lituras prxfercim oeco- ^ neg, ^ memorixm oblinent quacunque funt ho ^Nuid^uxmlSminorque amplitudine, minum . Qui* inumtumfraceptum tefta f cralhtie denficate colore quoque varians, j tumvnquam ,quod tn ea depejitum, ab ea Bifsina,qu* dicitur rofeo perfufa efl can- feruatum, redditum non fit ? Quid ab/qut didior corium etiam foliditate quadairu» . t p rineipeS, aut Ciues , aut ne- »*&>***’ sflf que referat: admittuntur , & arborum ad moderatio ? Vtden Vt calamo tnfiruR* ma- quafdam cortices . _ nUs, mentis per chartam mimfira , multo Indorum magis litterati Smenfes, qui litte- apertiofy quam lingua charta fed peculiaribus quibufdam eius nes exprimat , imprimat qu e : cogitationes, generibus non carent. Notum de Gofsipi- concludxt , & referet : temporum quofuts na quoad materiam. A mplitudine Qua- r.uernat fiuientes impetus i aut \iL«. feruntur. Porro inalijs regionibus ,ciui- jpcfict f & tnirart potes vttam in tumultu tatibufque, vel fimiles , vel amplicudine, r;ore charta jub Tiberio depetente , & a alijlque dotibus Senatu dtfpefandi arbitros futjji praficiedoS. L facile quis chartas offendere potent. asfaneiaue omnes mipiltranci- Quis inquam non debere, aut pofsit,aut velit , & plurimum quidem p u^^niocmfsima colat ftudia? fi inde prtster pi o- busmoftriE rationis vfum longe, lareq. diffundentibus ^u‘s ° f vjttutUm , dilcipHnaiumq. omnium femina ? mfi ingratus priam Herbariam , & libros quofeunque habemus , fr litteras , U virtutum , auc y prorfus , & qui huiufmodt indignus fp^rnaGpec ggnofcat grati . . ... i ■ ' " * " * ati- Judica PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM. 'g I H l I I parti- ,bu$. Tab. flpfammet habita- • tionem, qua ab ae- ris inclementia, fe- rarum , fer komi - numtfr iniurijs nos tueatur. 'Stabilem? fperu. 1 Betulam extollas falcibus , & libris . Quid vero fupra ad authoritatem; fi in cius Icriptum corti- cibus Bibli vicePSi ea baculos Magiffrati-. bus dedit legum vip. dices ? Mobilem, a qute inna- tantem. fub liei rti Qu* ltin fer\ clui '"SetfKone, de- j dolatione, Icalptura, compofi- tione , & fiuiufmo-i- di. Qua dut mii Qu* feni mai mu J J -Subti - r L , & cople xo ma gis. I Con tex tu. A — «viHj/viucnnc. I V* .(.Acjornamenta.^/^. Nota quam tibi multa gracile , de- forme , ftrigofuin_> fterile producat Spai tum . A F Craf- I fio ri, fimpli J ci ma- I j Domus lignea, Tabernacula a talulis proprii Am cafa, Jiue a cafu , quod facilius riferis , fiue pc a cauitate : lignea certe humilior : in qua- cunque verp ofiia pluratfr tx ligno , & qutbu[dam,vt inferius,imbrices . - Molendinum diaum , huiufmodique officina- rttm taberna, qua fupra aquam pendere ^al- ligaurj; ripis fiuauarefolent. Nauigia quacunque Triremes, qua fuicunque inducuntur aqua , aut fluentibus lignea Qd“: committuntur , vnde claffts quafi mobiles ta Ctuitates. Aggeres V allationes , & qua e* Ridicis, Palis m Arundinibus , aggefla terra Jlruuntur-. *n Cafi, & Tabernacula, minor aque Gurguftiola , iut Tuguria ex Arundinibus, paleifque , & fla - Qya gellis , vt in Indijs plura . Rhedas, currufque omnifariam hic nota ,• qttafi Quj gradfentes tr adunas adicsflas: Carpenta: di Couinos: Plauflra\ Vehicula; funt hodie qua pretio, plures fimul ades exuperent . Scrinia, Armaria, nojlri a /ludio diount,qut re- uera d luxu effe /olent : locularias capfat diceres, bene, & mullas fimul , arcanae arculas. Arca Maara Capfa inde, qua fimpltcius conclu- duntur . Plutei, Trapezophora , Menfa, Quadra, Abaci. Simpinia,Obba, Pi vides , Vafa diuerfa , & ai efcam, & potum varia . Cupa, Cadi M uiara, Orbes Socci , fed tfp quibus eminent mulieres Pedifcansna potius quam Sandalia . Vcdes , Arcus , Claua , Hafta ex noflrn Corno prafertim.ffo Taxo fonifsimis. Baculi, Padlli, Scipiones, Pali, Valli. Quid defculptis inferam ? aut omnia, aut ni - hil. indicare fatis fit,fgr flatuas,& ftgna re- rum fere omnium ; & Emblemata, & Xi- loftrota, qua litho/lrotis ante flent, de quibus in noflris ^Metallophytis . Columna forni- ces , Architeaura membra omnia , irr.o Ichnographica tota . Colophon autem hic. Vlanta Plantas referunt: Plantas mon/lrdt; docent, noflris Typis. Dicat Mexicanum vo- lumen: dicant fubfequentes tabula . Et fi fcuiptum lignum , ptauras in infinitum pa - rit, immittit chartis imagines , vefligijs fem- fer luculentis d quibus , & quicunque li- terar ij , ac HieroglyphiciTypt antsquifsime a ftirpibus apud Smenfes ,• d plantis id de- mirandum. tam vero qua feribantur Scheda , Schidia , AffdU , feu Tabella feri- ptoria a punaione Pugillares, vnde d caudi- ce Codices , fcinduli inde fiue Jcandula ru- diores, crafsiorefque qua tegularum vicem obtinent . Crates Tranfenna Cancelli, & qua craffioribus fifsis lignis texuntur in hortis , quadrata quoque illa Cerealia Neapolitana vbertatis. Ve fies linteamina diuerfi, modis. Panni Gofsipto, vel arbor u floccis, vt laniferif Aethiopu nemoribus, @/> Erioxilon,qua de li- gno ab Arborib9 ,fct licet lana.et Go/sipini qui lepide inAulaa Perfis,Armenisq.depingittur. Ely chini a,oly chuobi no tantum ex Goffipij vil - 10. fed etiam virenti Verba fci , & inde Ly- chnitidis diae folio , fucet ipfius obfequio in- fuper,qsta ad chartam inuitent ab eadem • parente Papyro. Refles, Rudentes, Prymnefin, crafiior.z ad flac- cos, pila, Punes , Igniaria Calceamina, Pi- lei ex Sparto, & ex eodem d [oleis , coli/que vrna etiam, & amphora, & papyracea quo- que ac fcyrpea , & praterea qua tam mul- ta fupertus ex Cannabis , & Lini neruit aliqua ex Plaptarum folijs. Ex Cyperi vero ad fedes contextus, flabella inde.fl? delica- tiores pilei Ploremini ex paleis tenuioribus qqibus quamuis ru flica Pales, ipfis admini- ftrat Regibus. Canifira, Corbes, Quali, Cifia ClitclU, Sirpicu- 11, Arundine, Sparto, Vimine vario in textu- ram multifariam cunte ad fifcinss vfque, & fifcellas , qua pretiofas etiam pceuniaf continere pofsint . Tegetes, Storea, Tapetes eadem, e Vineorum Sparti fupe Ile Hili, & tidojchotno. Ligi» na inc lira fum que re veli re, fiue f 011 tilia xum bur. Exhil Piat licui vire lefq nior fz>q abfq fequ nani s a. Viatis & Re s,& Bices: gum_ :a & Lacca illa : a f jrmicis di ir; agnofce & ani » quauis mi ius ea a Uellifi , Voluccilarum leda digitulis vermieu- jin etiam apud js. Inferas inde i multa, prztcr : ad igne ai iu- tnetata,fctlscet um corpori & ;o pratfertimj etur,quod obe- : artificibus, ob ens, tegens, mu- is oblitu, obdu- a:quod in figu- ducatur , facies lat ac colores, multa ornee cuque pertra- i & adhibitum [ungendarum par tium /ratione . Fecit hic eompen 1 dia noftris arcibus I Natura , prafertim veto ad feribendu inuitans . iners ille fit, vel torpeat po- tius,qui ha:c,& que huiutmodi plura_, nobis parit,’ac par- turic, & mente , & calamo attingerem renuerit. /"In cofcr /"Strata Anaclynteria , qua* prater paleam ac fenum; a lparto,& Algla ! tum cu- i ipfa exhibet, quam inde lanam appellitant Venetam . J mulata., ' Tuluini fuccedant eadem e maceria , necnon Typhina lanugine Goflipij , cofufio.S pappo, ipfisq. frondibus . 1 f odem conferenda & lana Aethiopicarum arborum , qua villo ipfo a Na- tura demiiTo exhibetur. Arboris quoque Goffipi; , & plurium cx Apo- cyni floccigera familia villus . 'n con- — Fafciculi, (copae ad verrendum, ac flagella . quibus tantum nafcitur Tama- f ftridum. rix Plinio . Panicufe vero , fiue ex Melica dida, fiue Arundinibus , necnon e grami- neis pluribur, Ertcse quoque virgulta, ita praedo funt ad opus, vt vix adiundionc vila opus (it . Nec enim fuperuacua Arundinis coma nota- tur Plinio , qu* pro pluma ftrata cauponatum explet , durior contuliL. interijcicur nauium ccmmifTuris in ferrumen . Pinnati pariter exhibentur flocci ad capitum leuitatem» & volitantium amulos fpiritus . f Vimina ad vinciendum, inde ad vitium nexus , ex Amerina prafertim Sa- | lice noflrate Genifla» & lunco qui maxime iungit . Salici certe tertium ] in ieflimatione ruris locum attribuit Cato ex ea, enifta, Populo, Vlmo, ' Sanguineo, Betula, Corylo, Vite quoqueparata vincula . . Spongia, &eius loco LzouMufcus Hebraorum ad afperfiones , vt alibi offendimus . ... Mufcofa inde, & corticofa plura . Suber primas tenet corticis arbor, itu, quofcilicec frudus , plurimum nobis ficca leuitatis officijs inferuiens. is pracraflus , ac renafeens Plinio certe noftri gratia , iterum arque_» iterum fefe conueftir , deglubique fe permittit , quafi fponte offerat fpoiia: -pifcantium tragulis, cadorum obturamentis, hyberno feminarum calceatu ad vfum, vt ille ait: noftris tamen diebus mulierum pedibus grandiora ligna fubmifla funt, altius vt Venus immineret . ttupea & hic adferibenda materies ex arboribus corticibusque, prafertim i- ea qB£ ad Nucipalma,Indica frudum, de qua fuperius . '"'Dipfaci afperiora capita ad pannorum villos fubexcitandos . Et Elychnia hic quoque abfque quod nedere d’ebeamus confeda.prspara- ta proftant e Sambuci medulla, exucca, bibula, fungofa, candida, produ- da, qua flammam adufque inuitent . Et alis itidem particu- ls > qua in vfus ve- niant . Sine m Jlipulae fefiucas, teniasq ; fiue in villos , fioccosue, aut ramulos , virgulasq; dispofitt ef- ferantit r . etn toto agmen to . i proptu a fim- ici fere abfeif-j me ad vfurpa- one colledis , amraipfaita__> >ftrum ad opus aborata pro- ente ; , vt vix jidquam fupra ifius minifteriu idendum fi t E t qua neruofia in li- xulas , Aut ntruuloutm fora- mina fo , apertoque coti- tefiu, in fipongias Sine fipongiofia prodit * Ilione in funiculos3ob- ueniant . -Lagenaria Cucurbita . Antiquum quod nobis nafcitur vafis genus . inde y excauata capaci- Plinioin balinearum vfum vrceorum vice, & iampridem etiam cadorum Jau wntricoa ^ e(e_ ad vina condenda. Aceantur eidem conaendis hortenfium lemimbus . . . J rufticte fupelledili.Etrufcs falem concipiunt. c pie tuam . Nucipalma, qua Oenophoros dat Iignofo,eoque perpulchro fructus cor- tice. Indicorum fruduum coceptacula, quibus Balfama etiam excipiunt. Sumendam fere fiin . gtllathn figura mo - ■ do . Iri exte- rioribus terminis Vpotius Arbores , fyluaque fummum munus ho- mini 4armtj,C?c ex Plinio ftrjdim arri- pias) iplinycatur . ' itic primum alimen- tum,harum fronde mollior fpecus , libro veftis, ex ijs recreans membra, olei li- quor , vifesque potus vini ; tot. annui fa pores : menfaique etiam fecundae . Mille vfus earum fine quis vita degi non poffit • Arbore lulcamus maria , tcrrasc)ue ad- mouemus ( arbore extedificamus teda^ : ex arbore &flmulacra Numinum fuere - Quid igitur mirum fi atboris ramis ; fi fkfribus ,,ff6odi6qsque & ornamenta fu- mantur, qffe honorem, qutefetitiam,qu* praemium nobis dicant ■ Arundo, tubulos, calamos, vafcula ex articulis vtrinque nodo conclufis . quam multa theca, cuculli ? Maixij folia, qus fpicam compleSt iolent non raro Copa lli.Car agna , & huiufmodi receptant ac feruant . Arun- dinea fupellex Plinio principem inter Aquatica Arundinem fecit . Bel- li, pacisque experimencisnecefTariam , atque etiam delicijs gratam te- gulas , cameras , fagircas , calamos, plura ex ea in pompam producit . t orro quod de fingulis Germanis arboribus cauatis , quod nauiculas prsdombus exhibeant , vt aliquz triginta ad vfque homines deferant ; id amplius mirabiliusque internodijs indica Arundinis celebratum^ , ouae fingufenauigtj ptxftent vicem ab ipfa natura ad opuscauata. Ti- bias, ac fiftulas illas canoras, morofas ,pratiofas multo deinceps ,fed multo potius adnotaueris, fiue e Syringia, fiue ex Auletico . Corticum libri ex Betula pracipud Tilia, Phy lira, Thya,Citroi membrana Iiaua Papyriferae inde didae arboris panni, fubpuniceiq; illi,& Tidora li- bri, plicatili fubflanti a nucifera Palma: Indica . nobiliores ex Fago . 'Hieligiofum huius corticem in quodam vfu facrorum j ait Plinius ? TiJi^ quoque bietis ; & Pices in magno vfu > (cripturis in recentibus ab ex- ploratoribus ad Duces inci/is a fucco litteris 9 vafis quoque & corbibus ad vfus agreftes & tuguriorum . J Folia iam vnde folia difia nofirorum librorum , in quibus & a Sibylla & "i antiquifiime lcriptum . In \ aluarum ait uilandinus , quod in Palma- rum iibentius legi flem : incommodum illud, hoc frequens. & prarter an- gufliores lamellas vulgaris Palmas , ampla Mufa Palmeta Guayabara , Tal,Santor, Copey Brafilis, latifolia. Air.plilhma, quae deferendum te- ftfl mini lirat viatoribus ,& illa cuje fingula abollas vice cuoile tegere pofiunt pulcherrima arboris a Pla^ani nomine [ latiora certe J Ameri- canis dida*. Cnffiora certe Meti, &Tune litteras Indis exceper^j . Angufiiilima Ok^,& Antiquis idem prsfiicit. A t Malus vt vt a v inna^ i y er lus habeant , & a Pythagora laudes [ quas fprfan a viribus , vnde__^ omnimorbia quibufdam, vel a cibo vti h eliodus ] lubhirfuta, &inftac- I eidam lacernam crifpa folia funt , ni forfan e congenere Gofiipio ac- 1 ceperis, habes Pelagicam chartam. Fuco Gyganteo i mperati Algam il- I lamjatam neruofam, coriaceam qua OceanicolSjVt Emporetica Sacca- ] ri conos conuoluunt , nefeio an de calamo percurrant. Sunt qua: a Pa- v pyro apud Recchum nomen habent , vt Tepearnath, forfan a charts fi- I miiitudine, aut vfu quopiam . I Accenfe & folia, quse & homines, vel humani faltem corporis parres con. ! cegebant , nefeio an aureo, antiquforibus certe faeculis . Vel produUa c auit at e , & nodis obturata , aut in cucullis aliquantu- lum concepta, UM apte excaUanda;ducente , & ptsparante nobis in fi- guras natura . In cortices quoque ol- fequiofios, volubile s,pli- catiles . Aut in viuas compri- mente pagellas ad no- flra mentis lituras ex- cipiendas , vt non fe fo- lum charte, nobis cum fapyro , & lino mate- riem dediffe , fed etiam chartam ipfitr» oflen- deret , & in nitorem vfque nullo vfa dente Uuigarct , ad feriptio- nem vndequaque inui- iando . Vefles , fieu tegmina di - flendendo . am& pluribus feminibus monilia nobis comparat natura Aurea pilola Saccas vfque tornado 3 coccineum illud , nicidumque Legumen, & conicofi , ac nitidi., tcreq. r, trth arando , auafi oflfei globuli, CoCo didi, quam pulchra fi trasjeiantur ornamenta exhi- 1 J bent, quam latis coloribus ? , ( rs. m io ru m figna. 916 < y~ * i • 4/s Cedat qux veftium pura cr r*i r» A psr- Cr.-icit hzc, & ni - tet.oon a vermiculo fumi- tur» nec timet tineamj. baccasquoque, nec mar- cefcentes protuleric ; fi tornare quoquo modo vo- lueris; ne expolitis dece- ptus , nat as a frutice, cum non nemine exi/limes, quodcuque incerim fcal pleris , id pelliciet, id re- creabit , beneq, fulgido i coior*_>. 6 ! phytosophicarvm tabvlarvm f 'd figuras fuis pi- da coloribus . Perennant iam qui in floribus flores ,qux fefe folia incidenda in oerelc. gantes figuras exhibeanr , vc flores q uaii auro , argentoouc nbdudos non - anunculu cantum, & Elichrjrfo , atque huiufmod? pingit natu-’ ra, fedCinar* pomo, & Punicae cycinis fquamas nobis, quioui concin nare «muli , nec noftris poifimus diuitijs . S ° I C Perenia, perpetua I /'Ramis fru-"~C°^!Jli"mul^!flJ,ru7 i.I1“d> no'oil'> * be™ «ufPicatum gedamen. Quo vti- y ftisq. eia- «„£*»» fas,sfiaum e(r«- & adamantum , ac margaritarum ve- «igalibus parcerent, aut ornamentis fi gauderent non Dreno..r, - „m- ■A i flo* a hlc d j fubminidrans, % i mutationem h pe. liceret i iqu:St iunclis particulis 3 o 3 c r *T3 c r c an f' Deliciarum eaufa , qui fcilicct iucu- dilatem , hi- laritatem, ac J pretia in lu- j xu rejpicert videntur . fere boratis , Sc perpolitis. Ad niRubrerl« Mexic. Brafilium. Buxum , cui hono- rata Plmio maceries fubiungitur Srufcis , ac 'toilufcis '.cernis. immd Alni cnfpis.incortisque mufculis ex arboris tubere. Pyrenei Gemmat, & in r non temporarias forum ,fedfrp{ furgentis in pu fruticis depromi luit . Et in lignis , qu criSpis, varifsq. r, inter ueniorum d /olida ad liuore Jit a’ e, placer e tn a p . , . i — > — — iuuiwuiij c» lUUciCil r r^ni Honnm or ^ flunque Brouclion vocant Dalechampi o . Quid, quodqu- la,n,n*’ feu bradex.qu* pofleriu, ex generibus Aceris ipf, funt Buxo, Palma, Aqu, folio, Ilice, Sambu. i radice, Populo Jr '- T " prxcipu* . Nec Cornus fpermtur, placent & colore diebus noftris Ce- lUnt & laP*l!ori< Iido Cera toni* rubentes ’ Vcms °lea, vcrifquc Taxus & iuniperus. So. m plantis habet Terebinthus a nobis operi rcftituca.materie lenta ad vetullatem fideli • A ^mboram in “S1?8"' nunc quoque maculoii fplendoris, nigrior olim Syriaca', 1 J * » qua. calices tornabat Thericles, Ebeno luccedebat ; Cytilus indej ’ *ut m,n £3incnC°n^CnCr* A^ricana Lotus fi colorem refpicus medulla . S plendi- ftntirefoUnt . ..que vanceatum maculis, & colore Drscinujm nuneric P^lnkv.;. -.Mef,ll'inh^*rieSatUr",maculis,& co,ore prscipuum nuperis Colubrirum. C Ilgno/“m a nobls inuentum, & nuiufmodi operibus varijs I Sc odore* prx Vuaues , (adhibitum CuDre°fi'a«Ur^|dore4,L0tius’& pretIO, fluam P,anta nor“n>: &CaIambac. • ,p af’Ccdru;>TW*» uniperusjAfpalathjs, Santalum . Almueim ^ tisjprsdiis oi,IUn^C ^ ^'*trum,^c^ant'ca munera, qux leltertijs tam mui- emittere , aerem n ^ flnoque commutata, menfi s Ciceronis, Aiinij ,Ptolamei, 1 ibe- n r » i’c nrc/IUS ,lberc' Nomij famigerata; fi a Cedro & Thya diftin- , 1 guis, nam Cedri & Cirri fi, r,,,,™ frnri^nm Diin,,,. *. ri . elauta berFuii»r Ad ionitum , & cre- ^pundia faltationfi. Odorosq. etiam J emittere , aerem ak». & Cicr* fuotum fruticum ait Plinius, & Thyam quoaue tlauia perfuadert m: clu^ i» is dilpiciendum locis. Inde & nofcam quam l'Cr nc,n' ad Afpalathum pariter.vel Santalum. alia apud\Fa “ 10s j ^crlniarios, & femper aliquid noui, plancis quidem; nedutr rei Tem rfPP?*" ^chiteau- Ahouai 'lirdorumt IU>mi”e ’ FeIlj“a °rnarncma ramulorum, frond • j rx,& pifturz ratio- Leue!^ nibus.modisq.difpo- I exhibe™ < nentlb“*- vel ipfimmet et pare . tesq. varie rm n“lorum« ^ondium, florumque, quibus poftes, parie- Aptius , a ui Vhn AfparaJo I* n-ar' f°ienC! Prac,er“m Myrto, Buxo, Mulco, Aquifolio , nebria 4 Aoletims, l aurinis. Tino etiam Lauroceraloq. adicicis:Fu- f-tfo tn, ei ui.int , aDud s, ICIt ^ui’rc®J?>'nd‘cance maerorem obfcuriori nacuru,vel etiam CorJ numerum, 4 * * nas • lncwueniunt in omnibus chartacei colores . Vafpcftu . J ..Flo--. Irilc- I metrid dicere pojfs Afportata hinc inde in partium fefliuam ^fpecie,5c ornatum . , 1 Celebretur a Plinio, ve- ftium cum floribus anti- flua atmulatio . illarumj certe plurimi e plantis co!ores,&e Cocco prior, non alja hodie purpura , non eonchilio . ydles fuperantur , vel etianu in facris , vel etiam re- gi* ; nec mutuatis aliun- de coloribus , S'A. El-gavtiora , odo : magis , & qui hi >*}<( F.o- di le- gi»- "Sparfiones plenis Liliorum manibus. Se fepulcra , &menfx, necnon vix, & pauimenta decorantur . Coronas Gregarias Sympofiaca= icilicet,& Venereas , Serta» Corollas,- trophia, Strophiola [Itrupi e Vcrbena]folijs,flo- nitent, aut virem ribus, fimplicitace,aut pcrmixtionejodore^olorejvaricca- Et qui myflerii a te placentibus ,& vel Catoni probatis. nulnt », Fafcicuios [Seruix antiquis. ] Principum Amsfiatum , fed & r h 7‘m Scholaihcorum conclufioni/larum,&quarumcumque con- habebant , gt effionu;vt ia in hortis ampliores dominis, certe e floribus, feqtientibus , qui qua a frudibus prouentus,& oliueta cedant violarijs omni tatim.aut oratti ex parce, mortalium plurium crefcente,* luxu,& lufu. Co- „ ir:LutZ„. rollas,manipulos,torques e Cacaloxochitl odoro, & pere- 1 5 ‘ -t.squ.rn leganti, reuerentis falutationis gratia Mexi cani offerunt, necnon mamotts: c Interueniunt Sc ramuli vc yrti, qui in conuiuijs antiqui- bus certe , vel aur tus fu*s partes habebant, vnde ad Myrtum canere di&u.n, etiam feminarum carmina prxfertim Aefchili, Sc Stelichori - J Thyrfi Dionyfiaci,& Feltiui,& militares, . edera plurimu circumuoluete . T r- . ■ c J... r- • n ;. . ViYOYSS lYlteY AC TUi i- - J Honorii er • go, qui di- r Viritim ad tributa folemtsi... gnitatu fi I f««nda,aut proferenda. gna, glorii^ ~ ter con - humanaru ] aclionii in • I Jignia, pri- miora ar- rhi,e[fe (o- V/O/ . nunc. 8c plantas fpcrn(__, , qui phyiicx folidioris fafhdis Itudia; iam & honores e Itir- plbus fumis, 8c titulos, quibus incedas inflatior , nec fatis clt *re, marmoreq. vulcys, ipsuq. corpus, vel etiam vndequaque in colofsym extendifie : ni fi- mul & metalla, Sc lapides , ac gemmx palmas exprimerent, corollas, rirg-llas ,!equacesq lambentes Flederas quibus fotiora fumeres , Sc illa qux cum plancis iplis minus forte incelligis ornamenta , nondum enim Medici infimis proftituentes operibus eam ab arboru, mu- - . rorumq. foraminibns ad faditia humano in corpore traduxerant,* qui- Jlrepttus , ac imfi busque certe femo.* immundis cauernulis , in Bacchi ierat fuperbaj qui jefliua . trophxis. Coronx .quas & facr*s,& militares auro, Quercu, Pino, Olea, Loto, .Myrto, C ocinna denique 1 Aefculo, Ilice, Gramine, Bacchare, Apio capici circumeuntes antiqui ha- in pl*tts,& qui fpt bebant, & collares, & futiles, Sc pa&iles.Ianus inuenic. ddiderunt nupe- decora at in Pabyr ri Brafliceas,& Pampineas, vc Archipoetas luderent. Prima aucem floris ’ , ■ J1 Papyri, chartacea fcilicet auftoritate dignitas , c quo antiqui Deos co- re,nec puicrsruao,» ronabanc . ipfa tandem Hcderain Ancifthcrijs folemnibus vlurpabatm , fi caenofus odor: ftt Sc do&arumfroncium prxmia,qux non Bacchi tantum , fed Alexandri pria charti dignita exercitum coronauit . Graminea Romanis nobilior , qux oblidionalis, niis tributa mtu* qux Fabii, illius qui rem cunftando reltituic. . Jsmplex coronanun Palmx ex Palma inde difla , nam fi figuram fpc&es Chamxriphen dumta- gc/llao placuit,Ch * xat a nomine accipies. habes autem ex Oleis quoque , Sc alijs clariori- qitide fama & dart bus ftirpibus Palmas fuis quidem a titulis, eo autem ab ipfa Palma vi- firmuTe totis en in t fiorio nomine, quod pondera vincat , contra ea refurgens , prxeer 1 . ■ ■ S ' • aliorum ftipitum morem , qui inferius flefluntur , vnde nobile illud & renis tpjt corona, m famofum problema. Subiunge Sc varios ramos, quibus Sc vi&uriam di- hucu/que vixit, V>: cebanc & lxcitiam ,& venerationem . Ferebant & Viftorix nuntij,vt illi ab Kidafpe . Sagmen illud Flierobotani Verbenx virgula,qux viSoribus porrigebatur a vidis,vnde herbam dare prouerbio, (cilicct,& Faeciales,& Patratus Pa- diu fecurius ab hin cnndijfima imprtjjs ea in multiplicem lem propagata • ter fxdera faiSuri, vel bella indiauri e facris Capicolij fumpea Verbena ■ Agricola . (Protenfis fcilicet in condettfum ramis , fempiterna vel alterna fronde, te- gumenti non parum habemus . Habent bruta: terra habet. Huic ve- flis pleniflimo viridario : varia radiorum diipenfatio , varia ttillicidij Vel morofe ratio , (fi illis (fi nobis vmbra grattor quam fratendunts ipfaqi temperies, fontiumqi vindicata, importunis ab efibus refrigeria. | Parietum inde > vela fyluts plenionaus i vel non tantum mortuis, fedvi- uis etiam , (fi armatis fepibus , qu hus repellantur iniurijs quicumque , fine ratione careant,fiue ea abutantur i quimmo altioresilU, vel etiam ipfis collucantur ventis, eorumq. frangunt vires, disijciunt agmina, in auras tandem molliunt amicas . Porro pacem (fi regionibus faciunt flatutis , feruatisnonfaxeis, fedviuentibus in tefiimontum terminis, quod fi in agris fepiufcule, fi agellis prs-ditennt . Vergamus in Aediftirpium • extollimur brachljs quaji fcalis , ne aqua, ne dentes dettruant, obruat . Lunas priores hominum, mifelliqne, vel bea- tiores potius fufpenduunt: nidos auicola ab humore, ab injidijs inhabi- tantes longius . Fuere qui turritis arboribus figna in conuiflum, No- laf que proferent in altum . Domos ipfas arboreas, tabernas fcilicet , caf.fq-, appofitas, fi fuperpofitas tabulationibus additis > Vt in condenfis bene Monsnon raro videre erit, Qua fponte fi- fylua durioribus apparuerint, gramine molhufcule ins grabatum fubfiratum . Palatia certe e Multiftco illa Indica , fi gran- dioribus Piat anis > c cenacula m pluribus, & antra, cryptas,vel iuvmus caudice in cauernam aperto : latibula , fpelea ferarum , awum habita- |' cula vniuerfa . Quam multa fi nobis abfiondunt fi illis ? Q uam mul- | tum ruboris virore excufatur : Na» raro tamen magis exerunt aurium ^ quam impediant, vel retineant oculorum ■ . Fruflii a | fcilicet partunt. colhgendofq, porrigunt nobis fruflus, quos abfquc_. j fastu abfo. j * in, uria planta vllavfurparehcot. " lutodijpe. | ("Salubrem ipfum red- \ l I 1 I Perpetuis, ^ feu peren- nibus me- bris . I Supe- J | liori- ■ Lbus. | ' I 1 f 1 I I I I \ I i^fatione . K< !la i- VtCalampac (przffantifs. fci- licet Agallochum ) & radix Tauzarghent Mauricanorum quz non alio igniculo infuf- fimenta,fcd proprio inhalitus fpiritu foluente coclauia re- plent odoro particularum ef- fluuio. Arabia: felicitas multi- plici huiufmodi perfunditur fpiritu , quam vel fupra an nuos prouentus expilata vno vt adoleret in die Poppe* fuz Nero ille qui laudatorem^ Cardanum fortitus eft , com- pilauit, concremauit . I ■I» cir cUmfufutn^; ^ aerem | dendo j noxamque eius , fi prauita- tem corrigendo, vt I \'Diffiatione,ac ^ euxporatione | J» adttanttacorpo-^ - ravmbra,fcihcet j folita partiit 1 ^ Olea,. . Vitis . Rofmarinus. Laurus , Aureantiorum omne genus . Lleagno florente : Paradifeam vocant . Azadaracth, itidem > & Nct- durniflora, inde trifli ditia . Alapatus , roratu, lunis ad ad inenarrabilem vfque fua- uitatem Plinio . imbribus Rofa illa odorifoiia vna_» Neglendir Delga vocant . Cicuta. Cannabis . Buxus . Oryza . f- ... - - Frumentacea plura . I Magis, minufque /d-— pjnUs, Iuniperus , Acer , Fra I Ue*do > iuuando- xinus , cuius vmbra venenatis I aus vt ferpentibus inimicam dicunt. ** * —Textus ad mortem vfque. vt feribunt, Sorbus, Buxus, Nux, j — Odoribus refper- j gendo bene fufis, Ifitie etiam minus gratis indeque foe- I toribus . | Corrumpendo ^ tiando , vt Vi Nocendo, perturban- l_ doqut,vt luglans , vr vulgo quoque no- tum • Cupreffus denfior . Eminus miffis paH iticulis. -- Hac in domo,aut villi fata arbore Aquifolij veneficia propulfantur, Plinio J t ramis fulgur a,& fafemationes, Rufi icis apud M atthiclit. Ha: fc) Ha tu i -i Vefttbulo vtues ( cuius pr&fentia omnes plantas iuitari ac tucn fcriptft ) arcere maleficia dicitur, quod albo Qhamuleoni Cari in a ditto, ettd dum floret exiccatato tribuitur, eadem P huimplantata,domefhcd concordiam facere, Afphodclus ante portasVillarum fatus contra V eneficicritm no- xam antiquis . Ramnt terti j ramus valms ac fenefiris impofitus : Be- tonica d piaculis omnibus domum in qua fit a fit tm munem reddere. Altius porro Ficus (fi Laurus fulminibus obfittere- Huiufmodi forte fpi. rationibus Palma mas foemina cum obices altitudine fua tranfeenderit refptcit, atqjfarcundat, quod tamen mnlto facihits receperis . nec Bul- bum aut Fuum vel prouerbijs fuafus contra fulminaquAritaueris- 1 ui deleftent fimul,& pofint fiue forma, fiue odoratis fpintibus, (fi Natur a vel artis mmitterio txhibit&plu- res erunt inhoc genere . Mouebit florum gratia non nares tantum, & oculos, fed & mentem ipfam. Ea vel hiemali , vt adnotauimus tempore Ver tibtpleniffimum m Bulborum familia, (fi Anemonum effundet fi d. Colchicis, crocifq; inceperis. Omnimeflres plure s,k alendas ornare poterunt, concurrente Rofa plurima anni partem Gelfimina floribus copiose promijfis. Omm tempore fruflibus durantia . F It) rurn,(fi fructum t Ignores hic facile, & E miffione oc- 1 culta partiit, \ inf ‘oleti, rara J ae mirabili ' efficacia . | 917 Qu* eolle&ionu naturaefl , ea repleatis firmatur in ?nutn-» nexibus, coprehendit ea cor pora,vincit, roborat, vnit . Interie&a quz plurifariam iu- uanr, qu* impediendo mo- dum faciunt, & locum.aut in diuerfa adiutoria proten- duntur, fu fqwe,deque,& cir- cum undiq-difponuntur. Pri- mas habeant Platanus , Lo- tus, Ficufque illa multipes . Miratur Plinius vmbrs tan- tum gratia Platanu ex alie- no per maria petitam orbe, vinoq enutritam infufo : ce- lebrata in Athenienfi Aca- demia?, magis in Lycia ad gelidum fonte Lucinij Mu- tiani Conf.conuiuio intra ea & ihoros przbente cum xix. Comite. Veliterna imieCaij Prine. xv. conuiu. rapaci tri- clinio,monumentis nobilior Cretica femper virens Gor- tinica , qua loui adeo pla- cuit, vt fub ea thalami) ,iibi ad F.uropsm coprimendam elegerit. Lotus autem domi- bus expetitur rlinio ramo- ru petulantia breui caudice latijs.expatiantiu vmbra, & in vicinas domos fzpe tran- iilentium, nulli opacitatem breuiore qu* nec Solem au- ferat hyemc decidetibus fo- lijs: nuIJi corticem iucudio- rem iffe quodve blandius Oculos excipiat; nulli logio- re$>validiorefque ramos auc plures.vtdixiffe totidem ar - bores liceat Denique Ficus ilia fc lemper ferens demif- iis ad terram ramis in multi- plicem propagine, opere, vr ait Plinius topiario, decora fubter intueti fpecie procul fornicato ambitu cotextum exhibet conc.ludemiscirc.fi- fepientis nemulculi . Iniuria illa fucric qua deprimuntur arbores ne altiores nobis difficiles videantur in frudi- bus porrigendis vt pulchrum Cnamcplatanos aliofque in hoc genere pumiliones ba- bere_* . ♦Poma, Nuces, Baccz, \cini, 3c quz legenda offeruntur le- gumina .In nus mittit Oxifa» pertis protinus exhibet mar- lupijs Balfamma vix tadu prouocatz, eiaculatur . Im- patiens illa : ventis diftri- buenda credunt, qu* pap- pum in pennas habent . Parcicui* a plantis excretz,& in halitus ful*,qux aerei in- termixtz vel disijeianc , ac defundam; vel torpidum ac craffiaiculum reddant, & fi- ue odorum fuccldum, tic gra- ue • Longius aurem, Iatiufq. effundi, vel a grauioribus ddcamus,fiquidem Dracun- culi cucullus , » denfitatem lepide protratlusin Beluedere d vulgo di5ta . humiifarfu s m Nummularia capillatus tnQu- quz«* c '' ' ‘ ’ fcuta,fquamofus in holoferici nitorem in tapetis mttar tn Lycopodiv. (fiuidporro multiflora (fi prolfera ! Quidjpic&,vmbell&, racemi , corymbi ? Affer Sol ilis inter Planta > Quid calefiis Iridis nitor 9 (fi colorum in.Amarantho illo Pjittacorum amula concertatio , frons in tam multis fempiterne, (fi Ely drifi aurum marcoris ntfetum ? Nonne omnia excitare , recreare nos valent ? Agminatim inde fi inuaferint,qu&in coffir atione illa, qua elegans quoquouersu effunditur fpecie s[? Vilior fe- ges,(fi /impliciar, (fifreqnetior pulchritudine habet multa viroris &qualitate:Ltnu (fi quA calcatur grami- na replicata defitate. Minutus m Pineto obfurior afpe flui, Rutilus m Laureto, incanus in Styracetis nostris qua iucunde fefe obij aiitlplacet vel ad cintrtu dilut is ,n Tyburnnis,(fi interamnatibus oliuens.fua in- ter Fabetaper lymphas fcaphis,ta/amisq;fubeuntes couiuari, delicturi folebat Aegyptij,grati!»nnis (fi vrn- bris et viroribus inui/ati ac reteti.Qytnbula inter Rofifioras Nympheas,adelefietei,nos quxdoqsin noflro fub urbano CaJia villa lacu non parum cble flati fumus • Placent herbofi, placent virennaquAcumq quz 1 odoribus qui in nos mittun- tur , vel in lingulis llirpiuin familiR, & conlitis leu com- plautatts , Nec humus ipfa, nollrique aut Natura: pa- rietes, & quz rigua percur- runt, aliud przcer funda- menta,auc dittinSiones qui- qu2m apponunt. Pinfceni) decor . nmnilque hilaritas muitiuiremium flirpium cx v, ge tanti s matris opere, vo- rkquaquc coniurgit . PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM w 9 o CTQ H ►9 9 n c r ipfiuf- 1 met Na j turx o- 6.1 pere—> dumta- xat. Afpe- &u,& Cofpe i Cftu. ' T{egionum ora , , ac amenitate fplendent, rident q, nemorum obfcurtufcula , conclufaque factes , aperta renidenfq. pratorum , ornatique traftus terreni corticis , quales in Bel- gica felicitate plure s , in Neapolitano , Florentino , noflrceq. V mbria agris pr&cipue . Sed nulla fere regio fu a pulchritudi- ne caret , qua pluribus fi non omnibus placere pojfit , prafer- tim incolis multiplici nexu adalligatis , Peculiares vero , & Tempe amula partes , Natur eque horti , fiue montes , fiue val- les fumas ,& nemora , fiue ad fontes, riuofque decliuia , & ad mare, littora plura inuenies , qua fiue Studiofum fiue Amufium rejicere valeant , Scis laudatum Tybur , & angulum illum Horatio prater omnes ridentem * Scis do flas ad Tu- fculum amoenitates, Romanafque fiupra alias B ai anas , qua 'a fMarone condito , rediuiuos Arcades per lepidas Sannazarij V eneres obsinuerunt . At qua tum multo honore plantarum , cultuq. pereleganti tumfiuuiorum > montium , ipfiufq. tota facie foli , V rbibus , Oppidis , "Villulis , nidifici js fimul diflributa , prafigni Natura, fpeclabiliq. artis fpeflaculo dijfulget; Vmbria vallis illaeft, qm 'a Peru fio per AJijium, Fulginiumq. dedu- fla Spoleto concluditur , cui medijs partibus ad Propertianam vetuflam Meuaniam nofiris ita Pfychogogij s imminemns ; vt pericundis totam luminibus , afiimare liceat . I i Artis multi- plici Cu- perad- dito mi nifte- l»rio . ConJitis,varie- que dtfiributts diuerfis flirpi - bus, agmine, fe- rte, ordine, va * rio,fexcuncia~ li,&c , V arte q. locatis , vt ipfit copofitio,& di fiributio , viror multi-uarius di uerfimode fu- fus , jlorumque gemulis, omni- farys colori- bus, ac figuris interfiinttus , odoratis auris refperfus bila * ntate , fanita - teq. faciat, ve - fartos exterius interius corda- tos viros, & fiu dio,Cr contem- platione,&fpe cte oblettet . Pertinax natu/* vis, iubricio viciflitudo rerum. Imponunt nu per hortor rnderibus iacente: antiquat Maiefiaris, refultat ab I arte natura, deuiSa (uccumbit hsec.quafuperbitbat in valtum herbamq. porrigit vifirici quid herbam etiam porrigere autu- mo, fi Sc hanc i natura habet? Icogitur fcilicet ari vndcqunq [in natur* ire minifteria qu2ur illius funt, pratcr qux nihil habet, rcfiituere omnia . Planta: inter- mixtae diui— fae . In areolis, lo- cellis, angu- lis, vafculis locatae . Parietibus ap- pofitae. In parietes ex. citat^, &co- denfos qui- dem Cupref- fi, ac Iuni- peri. Incuruos in_» Fornices co- camerata: . In Sepes coi) nexa: • Opere Topia- rio , vario- que in figu- ras hominu, nauium, ani- malium con- texta: , vel morofa Cu pie fio , tri- itiq. Iunipe- ro in obfe- quiu dudis, hinc mixtio- ne quadam^. architedura: f Ipfum ad humum ta- centes . * 1 {Fornicibus in artus extol- lentibus pa rietibus.Pe- files horti . A [olo\ | eltua- \ U* . I Erefla nona hortuh pa- rietartj /pe- des , quam tpfi addidi- mus . Ad- Matnianiq-, huiu/modi fpectme de- dimus nouo ex muro ac- cumbetibus hianti Jpe- ttaculo . Silus Luci. Viridaria . Horti . Vineae . Vlmiuines, Pomaria. Oiiueta. Segetes. Arundineta Giafteta. Lineta . Tab. 9. cum agricul- tura , in vi- uentia , ac virentia aedi- ficia. "" TeRaceis , ligneis vafis, areohfq. Adonidis hortulos di- cunt leuiufcnlos,’ndeq. Adonium Abroranum feneftrale /edicet ~bre- uiculos leuiculos i/z_> prouerbiil v/qiVentri non fruliui dictites. R«r in fene/lr a habes apud ludentem Mar- i tialem . efxuccos fi I tientefque crediderim Iqui T an tali dicuntur, ceterum non tcflulas id fed qu e prAgrandes dolia imitatas arbores vfque enutrire pofinf, quAfruchbus\etii onu fie in jpeciem, ac luxu porticus & ambulacra exornent; nuperi deli- ci arebo. (fihctt ) ha- bens , vt nemufiula hmeinde con fhtutrt , V.** dtdueert po/fint . Cannab. Card- Terrfftris nirurx ornatus omnis > eft, varietate, coloribus, pi&ur mire reficit ab oculis mentes. Ii tibus nimiru omnigenis ftirpibu: fpoficione, ac fitu Natuta ita lui uitias , deJicialq. reprzfentat , plurimum pingentibus, c*lantib faccITat, dum omnem lapidem mi vel imagine pigris iliaca cubicul liceat , quz cffifta quoque Ipeci mum iuuare queant . Similior (ibi net pulchra minus, qu fitruria Dodona in Chaonia, 'ai Gallia, fed ampliffima Gcnnanic itineris dicru 60. intafla auu ro tate congenita miido.quz & coli tollat fpiritu. Ipfummec berbosii yclut e fpeculo merfarfi plantula Corallia inter St Villos Aequam tuberata Alcionia, Algas, Phycofi przfentac. Pelagica nimirum na quaqua viretibus ipecio/ilq. car« Quz Yegecantiu Parentem permouc fasvt facies hinc inde fuis coltiti Colentiu,vt non tantum agnofeas genia, cupi ditares, mores, fed mult diorum czlelliQ reccpiationes, i icftiones vmbrarum, difeurrenu genitales vitales illos Thaletici qui infufi in lac iufcula chiium i| tent, nutriat, augeant. Aegyptij N alienis indigent nullis. Salodien! rie vel in rigidis regionibus obtii aquis. Amalphitani maritimis aui lientibus e fazis fontibus, Iztis g Mare propendentibus fupereilijs- ficciorem naturam ad pleniiiim; insimularunt, rberem , & przfs Sum . Rorulenta ea aura ad Sal quz effunditur, mira ad partenopj oras pulchritudo Syiuolis at inf elegans per Grzca Aequora, & r concigeric afpeftus . Periucunda fpecies, ac difpolitio . Odor fufus , ac viror, quibus anir rantur • Elyfiz hinc antiquis deliciz . Penfiles quoq vineas Tiburtini hlb Romauorum zdificiorum ampliffii ciuitacibus diffin^fi , Adrianifcil Diueriarum ftirpium bu iulinodi pl.i. raria,auc iin gilJacim cui tus , & no- llratium ex. ceptiones , exocicarutj. traduiflio- . nes , Sc ho- fpiua . vaftiffimo iam rudere agricolis ce riter arcuat* Moeccnatis extrufi vineales ita fornices , ncc paucos illi nepotes fortiantur . Quz maximi in vrbe Circi olim magi in hortenfem hodie cedit vbertan dufia conferiptoru Patrum ad oli mum hinc inde confcribillantes 1 iura , profnfa cireuit Sambucus . Ooelifcoru vice, replet non denfus Fomanusilk Populus , fed virens caq. & irequens & alba, ora hinc magnis olim Senatorum capitibus erant, iam non alijs, quam bene tc glomerat ilq.brafficaceis occupanti per totum varia Brafsica circum. 1 exefis e Palatij ruderibus luperba elata comis feruleca, in miferanda &o amoenitatem, aotiquz Malefiat creta nec in Vrbe rara, non hodie i| la, sfed fapores ita celebrantur? Ci multis Syrorum oleribus , vt Camf liatis lapidibus minus, inuidendum Hortorum Jcerte amoenitates inter pr Romanorum Imperatores haud igoa Diocletianus florentis tuncMonard gnitudini vniuerfz prztulit . Scilicet mirz obleSationis ergo ipfii biculis additi funt hortuli , & adii qui transferri poffioc , ipfaq- *i> •>“ fumptz partes, vt viuentcs plant«,vc to Phyfico Locomotiuam (vt dicunt nuerit . Honorum amplitudo tnaieftatem quifp xerit, plenos fibi exigit libros, latis I alpedum hic prouocauero, fidem fi B nijs,aut Hefperidu, aut Phzaeibus il. mericis Alcinoi non habes, Lucullian luftianos, Moeccnatis Ouidij Lucam giftri hortorum li vides minus, vr. er Florentiam, pete & quz Principium)* rumq. (edibus gauoent ciuitates , nc dideris Italicos noliros , vel Indica 1 tate iiiperan.Neapolitani viridaria 11 nus ornare iolenc, id przftante nat“' inibi vmuerfus fere ager ammnifiimu viridarium , propi Tyburtini gnes lunt ad prodigium vfque , ta yrl met (i receperis Pontificios ad Q“'r‘ & Vaticanum, Mediceos adPincium.r fiosad Falatinum, ad Viminale Pcrc Burghefianos ad Pincij fuburbia.M*11 ad czlium , eruditiores Bafberinos Pincium, Sc Quirinalem omni ea p*ri mirari poteris, nec fatis. Scriptum *t> iam olim dc Czlijs nofiris ad Vat|Cinu tiquioribus , imm6 antiquarij fimul f fimis a nofiris AuOculisCardinalihu- 1 (titionem, ac delicias c6pclitis, mi Vittu >. 10. ^ores-ifru- z leger*LJ is j 7S(j£ tu mdufperu- je intelle- bulmriy co- animoja : perennem m sibi con i f Simplici figni ex - prejjione & pra- fentat io - nednde Uie- rogly pbi- cu . 9l9 Non ita pr effio A* nimnlia. ai condo* cendum fuerint » non ita nobis gef- ferint morem. Ab- (conditu qua, terra intrufu uifceribuSy aut altiorcm qua fublcttu in abrem , vtrinque difficilia cbuenerint . Viant tA in ag.eftti in conitiEiu nobis.fem perque ad z nanum, nec fuga, nec vilis proripiuntur lati- bulis . Sym hola* PRINC. FED. CAESII LYNC. PARS I. T!0Ie!^BlawUbtiCa,nd0”S inftar Albi Lilij [antiquis Iunonis lade ] quod etiam antonomaftici floris fibi ■ f. adlci“'E> * lnde femperflorens.fuisoftendit infignibus , quamuis mutato colore, Sufunaque iam olim pr*,eferebat Reg!a;Pu-itatis incontaminata decorem. Pudicitiam, virgi neam pulchritudinem,Repis clemen- iam, relerunt: Angelicas Chnfhanas virtutes a Chrifto Domino dicunt . Huiufmodi concipere in te flores , atque enu- trire fatagas 9 nec fruftra fpe&aueris . r H u Succedant Hofaria , qus fpinas inter flores habent in gratiam e Veneris vfque fanguine Prifcis ; quae nobis vberiores multiplici e vulnere fru&us , & circumdatas afperioribus laetitias, eligenda quae fint oflendant,& odore mj??,is dum ap- po icis AHijs» Caepisquc abfonis pollent fpiricu Tumendas ab inimicis vires dicant; Qua? ephemero decore fragilitatem reterant humanam . Anemone poftmodum ventofo*fiaccidoque Cremio, iabili ScoIymi<;& huiufmodi flofculis mor- borum impetus, viresque labiles corporum. Arriqramhinis contra5vcl potius HcJichryii omnis marcoris nefcijsjperfeue- rantiam in ianitate imperturbata, & bonorum vigore. luuentutem omnes, ac fpemj& hilarem pulchritudinem ,&fici- Ita colligantur, aut faiciculo ver lpfum multiflorum, & decorum commonftrare poterunt affluentiam • T;orr6 non mor- bolos tantum, led oc qui funefti habeantur flores interuenire>vt Fabs atratis litteris, & Smilacisobfcuris vaporibus non ab re ei it ; n objecerint animo commi ita femper huius vita? mceroribus gaudia, honoresque periculis • Iam fi tam multis decerpendis frudibus auidus inhias, cur non & mente perfruaris falubri ? Groflos,poma, racemos,bac- cas3ne tantum retuleris ad palatum . Si glandem non rudas amplfus, Balanophagos, Arcades, Tegeates, TegosjSt quid* quid inde petitur obfcosnum iimul & refpue : duraque ab arbore, antiquis ramis & cauitatibus priores , quae exhibuit catas, non rulticam feritatem ; fed robufto fiue rubris venis, fiue incorrupta materie fortitudinem robore , perpetem- que ab annofa planta intelligc Principatum ;non exoletis in cariem vfque augurijs illis, fed principe ftirpe , Sc louis apud Celtas figno: Inde ftabili fceptrum imperio, Sc ciuibus corona (eruatis, Herculeam quoque clauam virtutis in- dicem , iram quamuis remotam fi adiungatur Oliua:; officiofamque pluribus agnofee . Poma qu* placent magis, qu* colore, odore, gratia, figura; veneres, amores fpirant, horaria fimul accipe, lubricam felicitatem voluptates, intus ero dentibus vermiculis marcidas, caducas, & Perfici nucleo plagis diuulnerato plufculis, damna qu* imprimuntur. Pue- rilia prorfus ni ad Hellas cogitatum tranftulens , quae Hefperides nodis filias, quae auro rutilant poma . vide quam^ bene e malis voluptatum coronam depofuerit Apollo , vt virtutum lauream infumeret . irritum ne dentiferis exemplu .' Reijce qu* a Vitis cruore nimio titillationem , Lampfacenum Bacchi, & Veneris prolem referat : libertatem , hilari- tatem , latitiam cum modo fume,a fucco, ab afpeftu non furente ; fed heroicis experrefto laboribus Baccho. Vinde- mia haudquaquam inani flore , fed multifluo copiofa frudu: felicitas, fertilitas confmim . Vinea, Viris cum palmiti- dus ; cultu, nexibus, charitatis complexu facram chrifli^nsm congregsticncrti tibi in luentem reduxerint • Firulneus ne ita fis vt abutaris Ficu; illius Thrioni folio, aut fruSui nihil imponas obfcceni.Sy citem agnofcat Bacchum Syceram , ftfttoula* fl fruftus Ambrofia & Neftare ftipacos , & quid aliud mfi dulcedinem , delegationem cibum? traduc ad veritatis mei- ow6aias !* Ia, quibus Mercurio ahtiquis litatum^ . Sedet Prudentia in Moro , tantum aoefl: vt a flultitia deducas nomen , nec a colore, fed d mora: ipfius laudibus quod fe- / ro germinetjpruinsque prsmilTas deuitet iniurias, contra quam fiat in Amygdalo f;ftinanre,& oerieula aperiente prz- pl&fttaS CQ71* cocium ingeniorum . Breuis in hac iuuentus floribus cito deperditis, fenili inde state foliis expJella. remanente . Olea nomina multa a ftirpe, & fucco . Manfuetudo in ftatuis . Ramulis ad Cornucopiam . clemens animus , a Mercurio Agricultura, cum caduceo felicitas , ex abundantia, pace, vtilicate, qua priora, vude elecmofyna , mifericordia , & /idercire t amaritudine addita correaio . Virore perpeti luftus aerumnas inter imperturbatus , & qu® frudu comoleatur J ^ fpes: obfonio parfimonia .• puritas quod a caftis colligeretur : hilaritas bacca numerose profufa : pinguitudo liquore : Aeternitas macerie mfi ab igne inuifta ! Pax a Numa, ab Vrbis, verius ab Orbisinicijs : Viftoriaa Coronis Trophaeis, prefennone quadam communi . GUtJi prOprlt'» Palma feftiua Olea: focia . brachia in fummo diftendit , & manus a collefiione , qu* cerebrum , quibus nec non nuptij; , $c femine recepto, amoreq tic a Philoftrato Diophane Fontano , plunbusqiie celebrato referatur ad hominem • Virore * , . perpetuo ,& ramorum ac fruiduum squilibrio incorruptam defignat Iuftitiam ,& florentem [uftum. Religiofam.Chri- tCUWUS dlU - ftianam vits rationem , quod in altum fe ab humo retrahat , inibiqne vigeat , Iplendeat in fummo tota • Solem radijs corona in orbem annum . menfem ramis ad fingulos luns circuitus miliis", dies illaqu* 360. prsftaredic>tur,abhi- fce tempus, eiusque longitudinem, potius ab expedato partu . tucaani frequenti incolatu, damnum ab amiffione era- pPKtil/S «icara . Corona porro vmuerfalis, ad feracem « virtutem excitare videtur, & pleniores fiue ethicas, fiue etiam facras mefles . Pacemque j oc Victum, .sitatemque oc Cererem , 8c prscipuos cum Vua anni prouencus iridicauerit . Cerealis Papauer antiquis Cererem, Terramque vniuerfam globo fignauit , diftindis etiam plagulis pariter , & Ciuita- tipUctS doCU- . telr> dilpertitis fedibus multis , aqualibus inde inteiltitiis Iuftitiam : Caput dum in fummo , nec abfoue Corona capi- t tatum:hinc & gentem, eoque magis quod fubftitutione fada , humana a periculo eripuerit, quomodo & Punica non Carthaginenfem tantum , fed omnemi Populum . A femine multo Venus : a percufsi amor augurio. Nobis autem & enanti ini- Papauer, & qu* huiufmodi multo referta femine confurgunt capita, prster fertilitatem , conciufaque plurima qu* in- i dicant , hypnotica etiam vi confopita capita ludere videntur, qu* prslertim cogitationibus pluribus (ibi propofitis oppleta, eas citra yllum opus fomnicuiolo conceptaculo conclufas retinent. Contra ia Milio fpargitur in effufum nu- n- merus, ncc vel minimum retinetur quod conceptum cft. tUWSntl 5/«- Smapiqu* a nummo principio magnitudo ? quis numerus? quantitatem dicat Vtramque? amplitudinem ab humilitate & ContemDtu : nf inflrinm rpmm Avntimof, : : i : n- . opple Solidas autem Laurus non ue ex inter - proprie - ^ o ieselicies-,/t- lebris mmftitudine , minus ferias exornauit , &qu* fine;clade vidorias"” " nu 1 a • quidcm CQnwntiofa illaBebricia in Amyci portu, fed qus cselicus a Columba nobile medelam P ylaaerium , qu* purgationem odora ; infidijs aduerfa cullcdiam ; a fulmine fecuritatem ; diuinationem crepitu , • Parabola l_i. Emblema . Grypkus , Aenigma . 5 Scrupofum-j iV /tgnum . Apologus . Fabula , Tab. j o. PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM. Spinarum afperitat quid non afperum reprzfentabit . Odium fic Rubo indicatur, Vrtica crudelitas, Paliuro Carduis i . Frudus fi interruper e , fuauitas illas inter; vt tenellis Afparagis, beneque Capidis C\- narz capitibus, Ude . Cardui tubulis, Tuneque pemis . Si vero fiores intermiffi , decora virtutis inter zrumnas: vtrif- mbus pertuibationes ino eftiz m nes ha que quz e* aduer/is emergunt iucunda cum vtilitate . A viribus recordatio quaedam. Satyria, Erucz, vitia, quz a furenre , quz ab vrente funt Venere dicent , przfertim fi ob id indita nomina . Bulbi nuptias addito etiam antiquo more . Temperiem La&uca.Cafiimomam Ruta, Cicuta, Nymphza colludente candore . a Typha Se Arundinis panniculis audies furdiracem . Ciconia Origanum monfirante , Se huiufmo- di pluribus medicinam. Defiderium Concupifcentiam Cappari.quod mftimulet omnem appetitum. Mandracora Amate! rium quid, nec non ex Socratico Xenophonte, & Hebraico cibo liciti am . Somnolentos, vel prziigni hiltorla detrunca- tis ab Hannibale Afris rebellibus vino eaperfufo. Securitatem denique Filice quz lerpentes arcec. Temoeraetir.ml quz Taurum coercet Caprificus, cuius ramulis luno Caprotina folemnitates habuit , Dabit Si vius . Ferula puerorum, ebriorum caftigationem reducet in animum . Purgationem HyiTbpus,ve! ieprz funpii- cium Cicuta inique Socrati bibita . Sacra capita antiquis ceremonijs Verbena . Vi&um Papyrus anciquilfimo cibo, & limpliciilimo, vnde Si parcus, nec fpicam quzrens , vnde gentis lbpra memoriam vetufta nobilitas . Chartas prz- terea cum folqs omnibus . tuncus Se Arundo ftylum, & calamos . * Fabulz quoque (ignificandi vim appofuerint . Narcifius flori fuo ftultam pulehricudinem , [inanemque formz , quz in_, corpore efl confpedum infcripfit . Qui Adonis dicitur cruenta retulerit Veneris donaj . Lilium bulbiferum,& huius generis plantz, quz prolis complexu plurimo circumornantur.eam quam matre filiis in linu detencis Pidores effingunt , reprzfentant procul dubio Charitatem . Suo modo Radicifera Oenanthe ,& ouz pluri, germina mittunt & nutriunt. Perbelle etiam Ornithogali bulbus bulbillorum caterua conteflus . Puram Arnus Scy- thicus (implicitarem exprefse referre poteritfi veneric in confpe&um . Patientiam luglaris Nux retulerit quz & fax:s , & longurijs quotannis perciifia fruftum reddit . potius quam nuptias ab antiquis illis fparfionibus , vel fragore aut mu- nito fcetu . Notant alij foecunditatem in ea fibi ipli damnofam, qua talibus iniurijs obnoxia fiat . Pudicitiam plenifsime, quz Pudica inie appellatur herba, & concavum vitat, feque contrahit. Ita Impatiens illa fili- quofa, quz manum non fert, nec poppifma . . , lafciuiem in Hedera, quz vagis membrorum motibus Ivxurians, al.enis tota in corporibus procumbit , lentis ftringens quali brachijs multiplici prouoluta complexu fugens vndequaque, & fefe radiculis inferens foramina perterendo quibus infidae, vnde nedum tangere, led nec nominare eam Flaminibus Dialibus fas erat , quali fpe&aeulo ipfo impu- ram & morg_j . ‘ . . r • Quz inde perplexa viticulis appenduntur arboribus, aut fparfis ramorum excurfionibus fenticeta condenfant. Se albe- d* ^'li- rant, dum Animalia retinent, przfertim vero Tanis illa Vitis albz e familia furentem Vrum implicitis comprehen- dens cornibus no omnes referunt , duin voluptatibus decepti implexi liftimur , & irretiti . Matrimonium pingit pari manu,& pacem, quz e concubitu, & gignendi motibus, Palm na Orchis, Concordis inde nomen audire lolita . 1 umani vrriufque fe> us fecunditatem Anthropophorz D. Fabi) Columnz L. Orchides, quz (picatum in numerum , rnafculos Sc faemellas , mirabili fundunt fpeffiaculo . Dulcnmarum amorem Aurantiz comparant iya fiducia in aduerfis ex cordato . erfez pomo linguatis folijs Virulentiz depolitione mutata patria, figna. ex Abietis montana materie ad mare nauigijs currente, vel ex periculis liipes. Momentanea felicitas breujs exaltatio ex cucurbita vitra inum confcende- te.Nuptiz,fponlzque fuis cum Cydoni js. fiftula e femper virenti pa.lenti Buxo. Plura certe quz jpii ex . Jantis alfidaic fumimus in noltris zdificiorum pidturis exprimere folent, loquentibus, docentibus auizis. odimus enim quz muta fplcn- dent, nec animum inani piftura pafcereconfueuimus, fi quod profit fimul & placeat adeo facile jungi pocelt, & oculos fimul, & animos iuuarQj - Fabatum folemne illud Pythagoricum przceptum in primis fuerit. Quod tamen vel a munijs publicis, prophanisque co- mcrci)s;vel a venereis dementijs abdinendum non a legumine vult: dum hocfuftragia in comici;s przbereuturjdum hoc aut inftrumenta iplius Veneris deiignarencur, aut inflata magis cierentur in furorem . Scio interim apud Uicianum non fine myft rio cremorem hunc cruentum efl’e,& quz de mortuis parentalibus manibus lugubribus Horis litteris infero- rum porcis,ac cognoininibus,quz dc fomnijs,dcque Aegyptia, A; omana Dialis Flaminis fuperftiiione fabam eruditam reddere folent, fabaceamque abftinentiam ancipitem . illa Cumini zmula in falini contubernio familiaritatis ctiantj prouerbium dedit . aliud dum cuditur . 1 xprelfz porro Aenigmatibus A Sympofio Malua, Beta, Cucurbita, Czpe, Ko- fa, I ilium. Vitis, Arundo, Spongia^ . Liliorum, fiue Papauerum vertices iummos, elatiora fcilicet capita demetebat ille, vt tyrannicum firmandi imperij prz- ceptum traderet . Contreflati Ocymi odorem, contuli fetorem ianuenfis ille Moderatori rcprzfentabat , vc lubmonc- ret Populos imperio conterendos non efle . Impedimenta procerum habentur in facris, nec non humilium exaltatio fpiritus fimul, ac vires, in F egis illa elcfiio- nc inter ligna : a qua pingui fuo fucco excufauit fc Olea ; dulcedine fui frudfus Ficus . liquoris lui przftantia Vitis ; vt tandem Kcgnum alpci iufculz hamno contingeret . Siquidem Se hzc fpinofa iub vmbra omnes iccepit ,& ignis minas in Cedros vique Libani effudit . Rubus apprehendens, lzdcnsque Vulpem Acfopo & Gabriz,qux eonuiciabatur,& te ipfam increpa audiebat, noesr infa- mam accurrentium ai ini urios pro benefici js,& focordiam aliena vitia non fu a agnofcentium . I Jem am iliis in Mari Vcltium mercibus prztercuntium veftes retinens, & atcreftans vt fua? inucniat, in fua vnumquemque recidere 1'emper dclignac,& caucndum ab illis qui lua perdiderint, liquidem alienis poltmodum iuftaurari curcrit, vnde ad quzcuinque peruencrint ea arripeic, Sc retinere ftudent : fimul autem & vncos,& tricas vitandas . Vite vero pampinis condcnfis Ccruam a Venatoribus tegente, quam poffca arrodens dctetlam przdam reliquerit Aefopo,dt Gabriz eadem ab imurio hirco amotis pampinis potius adiura vinum producente ad eius in facrilicijs maflacionem.quid aliud dictum, quam poe- nas,casq. atroces ingratos erga benefaflores mancie,bcncfafloribus omnino illziis . Rubo interpofito Punica & Malo de pulchritudine contenJentibus in tituli partem, derifio clt apud Aclopum inanium ambitionum, & titulorum viii lia- tim 111 confortium accurrente focio. Inflata pulchritudine, & (pernente Dumos, Rubosque inde fecuris tempora ab- Icindendis membris fubinferente, Sc canente Auieni ore ; quam velles Ipinas tunc habuiffe meas-, procerum fortunato- rum pericula habemur, & priuatorum lecuritas. fcilicet deformis & humilis ab humanis tutior iniurijs. Oliua «S: Arun- dine apud Aciopumeomtudemibus dc tolcrantiajviribas, & quiete, vt Atfopo vel Quercu, & Arundineis calamis , \lt Auie- prop piis j net alienarim, etiam rei datione j fuggeSiion improperi , tandem t- rntnas t/. 'h ac derifm aaaent v ) re/ipt/ js j ruh Paros- mia . omtu vm 5 \fen- 1 tia ^ 2 da h*- ione lurce do IO. PRINC. FED. CAESII LYNC. PARS I. Mvlho* Auicno flexibilibus quaimris irrifis, venti vim maximam declinantibus, illis vero robuftis relidentia penitus conTraflir, . prudentia exponitur, modefta inclinatione violentos impetus eludentium , temeritas vi oblidentium maioribus . Qua: logta. vero abri* Vulpis racemos dum confequi nequit acerbitatem acinorum comminifeitur, illa necellitati leniter fubiu- O gandam voluntatem docet . Herbas denique implantatas infelicius genitis habere in terra, optimae matris, & nouercx differentiam af ud -i efopum datuunt : & ciuium ac aduenarum in Ciuitate locum , & Pyrum qua: cito tranfilit , inde, que excidit Cucurbita proue&os repentino fortuna: motu labiles ocyus ostendunt , contraque luo cum robore perma» nentesiilos quos Virtus ipfa valido firmauit datumine meritorum . Arbor certe homo,beneque arborum in morem Genealogi gentes ducunt dirpesque d icunt Antiquum Jiomericum, nimis- que verum illud , Genus Hominum licut foliorum . Quam multi ir.de a folijs,fiue dirpibus iplis rai.rum charaderes? Vi- deas cortkofos leuiores fubere , Pheliinas fuberinos dixeris, qui Sc alios cogant ad leuitatem, dultiores Terebintho , rlatnqfiores ardente auro, proceriores - Ino, Rubo arefafto pr«tfractiores,crifpiores,molliores Apio & Lpongia, eaque bibaciores. Clematide Aegyptia graciliores, Moro maturiores. Cucurbita faniores, limiliores F:cu, viliores Corchoro . Quot cruribus vel mutuatitijs fcipionibus nixos arundineis, vt per.xpe vicem decipiat vallus? Quot pepones potius.mol- )es,aut dupidos Fungos, quam viros dixerisplictitat ifte,illelacbanizar, Crepas alius edit «rumnofus, Cyparilfi frudum referunt complures. Non fatis ed qu.bufdam Ficus diuidere, fed Cuminum vfque fecare , Milium terebrare conantur . ViSus varius, ac Vicae ratio multo magis. Terredris & line fanguinc Cxna,Cicernus Bacchus,& philofophica illa Len;,& ad olJam,& ad vnguentum , & omnia , fyrorumque in oleribus diuicix ac additamenta, Azanea mala, i.ampfana v:di- tare,& Cappari illos iuuerir dumtaxat;quibus hortus altera fuccieiaeft, neque igni egent ; vel quibus agredibus oleri- bus,& Carduis vefei placet, reliquis vt egenis etiam non paucis Eruum. 1 limia pro coror.a non multi certauerint .Ra- ri Ficum cupiunt, Alliumque in retibus;dum multi aluntur Ambrofia,qui Foeno potius deberent. fatis Quercus dicent, ad Prouer- lautiora ventum iam ed . S otum irretiti gudarunt plures. Thymo, Thymbra , immo & Sinapi funt qui acrius vefcan- rur, i’ arus qui Origanum tueatur aqua mente, comperias Mandragoram & Strychnum vlque bibentes fomno veter- blUm. nio, fpilfaque correptos infania, feraci vitiorum mede a erado, beneque dupenti otio . Mandrones quoque a Ficulnea Adagia. Et qui rifu profunduntur Sardonio bene petulanti ? Quid Fabarum Arroforibus , &'qui cum his Allia comedunt ad ex- treniam vfque fabam incauum reclamante lilentij pr^ceptore ? fcilicet illos qui Curr icum ferere , Ocyma quoque & cantare, fpinas coliigeredinum lino ne&ere, in fyluam ligna ferre s Samiorum inter flores in Anchemufa dormitare , Rolarn cum nemone cd: ferre, Anagyrim ad loetorem vfque commouere, miferoque in agro Filices eriutrire incul- ti folent rudes inepti; vel extra omnes Oleas, intraque aleas irrequieci petricofi , quibus prcuoluta ceite faxa, nullo vfpiam Mui-o obduci podint; frudraEydims ad vi' cutem compellaueris verbis: fruitra vd Cedro digna loquutus, le- guminum nunc meflem indicaueris, flores Viticem mtfiife,maturuide botrum, dandam fedulo operam litteris , nec cum pr.xrenerit. quaerendam aut e Scylla Ro am, ve! Hederam pod Antidheria , Mentham bello colendam nor ede . Moly nigram, & difficilem radicem la&eum florem : dulcem tandem frufium arduum,fed perutile opus . Satis B.blo vber; atis fpicain non ferre g auem nec podulare . Quippe ne intra quidem Apia vnquam admiffi,non vitiata Nuce doblrinx fib', vel tantillum vt Mydas in Faba comparauerint rtalemquc ex herbis fafciculum, in quo plus libi Aloes, quam Melhs compegerint ficco cocffrmxerint lunco , vei Porrifolio , quo fatui amatores fragiliflimo, Sc igniculos ciente (uam_> fsbi crumenam vinciunt prodigentia perditi . Obfliterint potius ficulneo muniti contenti gladio , dum m ir.imc lciunt quanium dident aera Lupinis , quid vile fit , quid pretiofum, non fecus viris intermixti, actorchorus inter olera., . Similes habeant labra abiucas, nui Io tale gramen manfuefeit aratro, nullo fere pe' it fydere, nec facile radicitus ex- tirpatur. Operxpretium fit nonnulli fi aulcuitent ; anguilla ficulneo folio recmenca , nec mirum Ii, non e vite ' ubus , fed e foetidis folijs odorus FJ -s, e vepribus flofa, fique fpinofum in prato aliquid quod auerruncandum , paruula interim fpina ni bona futrn jhauciquaquam mala . Surculus furculum fert, botrus cppofhus botro marurelcir . Quercus multis tSqiieirur ibtibus:e,umpit fungus in horam ,& Afparagi, vel in Augudi culina celerrime coquuntur: alia, atque alii, fubinde quaerenda Quercus Qui aiiud nequit, C upreflum fiirulet . A ut flos denique , aut Cucuibita . Cedri quidem , at numquam cadntis altitudinem, pulchritudinem , odorum fpiriium heroica quae virtus fupcrauerit fadigio. bona rborfruftus dabit bonos, mala malos excidenda , & igni committenda , vt quaque ab eis qua j rotuleiit di- gnolicqtur . ‘JVlotli- Sycomorum , quid Blitum , Betamqut iniulfa tibi, ftupidxftultiris nominibus dedecoras ? Sapiant alijs vi- KJ 1 f uentibus, Blitteus fueris tu fi qua ori potius quam cordi lapiant perquifieris , dum & acrius admonuerint , qua vtve tUtn » fapida minus, obfonia tamen lupplem, tu non inutiiis tantum, fed damnofus ablunus . Olea dum confcendentcm vitem fuis cum racemis horret , Prudentes a vin o abdmere monet : Vlmus qua etiam polle quam aruerit fudmet Vitem Sc e contra, qua aridam Vlmum adhuc contegit , & compie&itur Vitis , Amicitiam vitra mortem protrahendam . Quercus ramos qua non protollit in altum, nili pariter radices in imum dimiferit , firmitati fimul ac incrementis dandam ede operam . Humiles planta, qua calcata , & compreffx non minus virent , fed etiam latius infurgunt , fumendos in afflidtione__» animos, aduerfaque tolerando fuperanda effe monent dprxter vndique fufum rameo prailiteri: Fosnuin Gracum Chamamel.Hifpanic. & mufeofa fere omnes, qua nobis vias pulchre fternere folent . Qui conferto a lumine fefe contrahunt flores vt Triliis iride enha arboris Lszurx lafmirabilis, inflatos, tumidosque di- mittendos elfe vultus a fuperna luce, fummaque veneratione ac humilitate . I Meti, qua multos poli annos cum fuperbifsime multiflorum caudicem, lupra adftantes etiam arbores emiferit indeex- ficcatur , Triumphos Mundi, & pleniora illa extrema coarguit gaudia, qua (ublcquens occupat ludius . Purrigena in- de Fungus venenata, qui maxime allici: efca, immar.em prafemis, vel leuiu.cul! boni vim , quo praoccupaiite, futu- rum omne quamuis in tentis molis, & emolumenti, vefanisyiil prcfpicrtur ... . Phallus, qui inhonefta facie , putridusque fua vi frahgitur , dum impetuose promittitur infanos Veneris impetus mole, qui fu i ruente-, nos rumpunt, alieno fucco vi&itant, dum nutrices ipfas exhauriunt; quam arcendi fint a dorfo noftro Faraliti , currat, gnacones , inutilesque homuncio- nes pramonere videntur , pralertim Cufcuta , & ! pithimum, qua e terra fubfilicntes Linum , aliasque plantas com- plexu plurimo deuinciunt , & ftringunt , maternaque humo prorfus reliiSa illis inuiuences abfumunt, & ffrangulant , Meretricum complexus ,illasque perplexas tricas apprime reprafentant ; quibus tam ilia, quam afleiitatores ver- futi, fubdolique in aulis plures nos vndique circumueniunt , ardeque comprebendunc circumplexos , reiefiisque , Sc quammaxime abfconditis propria originis nidulis nos , noffraque omnia in fe perti ahentes difperdere, conlumere > allidue conantur, vt nili caueamus, nili cane peius Sc angue fugiamus , bardi, blenni, fungique profebio fimus , mile» ram incalfum fpeflantes maiorum effigiem . En qua commoneant agminatim . Terram ramis qua petunt, & in multarborem conrurgunt fumendas ab humilitate^ vires, figendas alias, atque alias radices, vt firmiora fubfequantur incrementa. Qua; tardius prafuaues producunt frubtus , vt almaccum omne genus , paulatimque , beneque perficienda opera, hemouendas laboribus difficulta- tes, aperienda qua: obfiltunt , illa praemonuerint , qu x in altum proferunt nobis , multeque & praeduro occludunt cortice , vt boccum, Nux, A mygdaius , Pinus . 1’ulchra inde minus , fed perutili fruge ,& qux alperum & puluero- lum quamuis elegantem producunt , Sc fpeciofum ; forms haudquaquam credendum ; nec gratix,qux iucundo lapo- re noxam perniciofa inferunt voluptate : expeblandum potius graui a labore ,& inlignem fruflum illae docuerint, qux amaris ab radicibus pixdulcem ferunt . Ferutiles dicunt lachrymas, Balfamiferx ,& Copalliferx Ornus,& ty- ^arXHC- rax ' f>at'CIU‘a odorem longe, lateque diffundi, qux in fuffitus vfurpantur ; & fplendorem vfque illius per ad- uerfa quxeumque , qux aconcilione lucent ligna ; & qux ferrum ferrea luperant medulla , heroicum etiam fpiriium % inferiora induere . Qux floribus , frondibus, nubo, aut perexiguo frubtu abundant, pariter ac verbofos , R' elegantes, minus tamen operi deditos viros contemptui e(Te , vt Italorum Beluedere , qux virenti elata , fed funeruacua Pyra- mide > ad Icopas tandem, Sc deuerrcnda pauimenta damnatur viliffimo minifferio , quo & illi atterere MagiiatuiYL, Aulas folent . Huiufmodi autem omnia, qux viroris coma , aut colorum flofculis nimium luxuriant , indeque conci- piunt aifiil ; bene quidem illos redarguerint, qui deliciarum, diuitiarum, nugarum pleni inter munia , lemper inuti- lem Dogma. 93 1 ruboremque ex iqfo viro- re contrahas , & abi effis vitijs , ani- mis que dgri - tudinibus , virtutu om- nium amici - mine decora- tus in opifi- cis fummi Dei Optimi DMaximia- merem afee- dens perfe - Bionem , fe- ItcitatenL^ , beatitatem, ipfam viren- tem perpe- tuo 5 ac flo- rentem i?L-» fempiterni , veris , incomi - PHYTOSOPHIC ARVM TABVLAR.VM. C fco s-i « Plena concione p excitatio . ^ • i *Audiffi loquentes chartas '.antiquius lo quutas , »«■ artet aut mangonio adiefto , fed Iponte fua ftir- p es, J cito . fio- Ha hac, ita exficripta inuenies , vt abunde perutilis doftrina fruttibus mentem. _» //7/4 w perficere, & co plere valeas, nec alio ea, quam Summi Opi ficis fapientif simi ca- lamo notata fiunt , vt tecu vndique in rem tuam colloquantur . lem perterunt vitam , cuius i virore breuitatem, folftitialis illa.qu* repente exorta, repente occidit Euhemerum a, hui u (modi . Suau.flimam oorrd etiam .Ilis virtutem, qui initio minus oblationis ab eius cupiunt, pr*(crtim Mu iarum ftudiis piius Muij fruftus admonet , quibufdam cum primo guftauerinc minus gratus , qui deinde eo nequeant affatim . Pomum ex Arbore jnicum Cacho referunt , fe*d pronans pomisl Trojanum dixerfs pomuS W pmr"jnt CUmU a:if VlnbUS ab eodciBV,ro Plura Virtutis °P«a> qu£ difiun&im a multis, vix fierent pwa- Profero quocumque amoena per hic vireta diuertere , animoque excurrere volueris aliquid arripere erit , quo iuuari n m iribus poffis .am autem ad virtutum fummam , & complementum quo perficiaris , vel te nolentem * impellant Plancul*, & pertrahant Tribulus ita te bene tui ipfius confcmm [licear quifo j tnbulet , v^ foia fun" das , ven ill.s eam coafpicis fiuSuantem , ex oculis inquam quibus plurimum , ni fallor , deceptus es . Apt ffime quidem a Tribulo mente noftraipfamet tribulata . Afperi corticis frufius eft medulla ad cibum , ad panem S j dulcis , gratior fuccus prafraQis aduerfis atque exantlatis . Inter aculeos cibus abfeonditur , paruulSsrcTducS infidet qu. appareat flofculus ; non enim rerum facies aut fpeciofa qui videntur, ac defluunt , fed qu2 reuera co2fi! ftunt curare debemus: qu* inania 1, quamu.s pulchro, obueniant afpeSu , ea minimi morari nos polline , Quominus ad fql.d.ora properemus . Orcumftac Lacuftris aqua, totam ne obruat, conceptisilla fuperius fpiriflbus exer°™fe ! vertice fuftinet , fruftrarur fluftuum impetus ima folo mmxa radice , nec fibris fe credit peraquam fparfis It=u obuer emur Nos m huius vit* fludibus , vt quamuis nutriant , circumflent vndique , fubmergere tamen nequeant p ritu fultos , & fuperio.i eminentes parte, fupraque firmam fundatos petram . Repente fi fuccreueri-^-qua., .h“ aJ"'lr,and° c,r,g,tur » & elongatur ad aeris retinenda confinia , vt nullo pafio fuperata remaneat - DecVel icente retrahitur humore , fumendas ita nobis vires, & modos , ne tenebra, ne aduerfa nos^comprehendant aut fub mittant, refringendos fiatim fuperbientcs fpiritus, ne inani vllo efferamur: impetu : contrariis profperis aaue rebus feruanda temperatio, h.fcevt mitiores, illis fortiores fieri poffmus . Vlterius .Aquarum hacafumramednsinilbs vi&itac , ncc tamen aliquid fert , nec concipit nifi c*lcftes impluerint . Qux certe inferius circumflant bona ro- tius bonorum imagines quamuis alant , retineant , abfque vllo tamen fru£u fteriles nos miferosque femper habent* ni e fuperms vmis illis fontibus lnexhauftis imbres defeendant , quinos beire valent , fruftuque felicis gratia per- pe uum ditare, ac imp.ere , ne iterum fitiamus . Quordum iam animo fontes defideras , refpice noftr* huius febeis Tri uli faciem, vt amplius, ampliusque te prouehere pofsit . Triquetra dico folia , triplicem collarum diuifionem triquetrum frufium & vmcum , iramo vniualuis indiuifi feminis , interiori cordis figura . Lege hoc in pianti- ve! Trifolijs innumeris , & Trinitate inde difia , additis, admirabile myfterium ; vt ad facrofanftam Triadem cor to um A: mentem erigere queas. Recole Creatoris fummi erga te inhifce notis beneficia , vel in hifce minimis admirandi pifici) figna . Vc quocumque tempore plurimum proficere poffis , dum quauis die Tribulum cum flofculo & fruftu inchoato medio completo, tenello, & folidiori , refpeftas . Potentiam4 recole ineffabilem “me & Nati e*'Sa„ imma Viigine Redemptoris figuras , quas ipfius exortum, qua: paflionis illius [ qu* in tui gratiam in Olea Pacis, Lalma vi&ori* ; veri roboris Quercu 1 , in multiplicis trophii arbore , in viQoris Cruce triumphali , in liono vit* deuifta mors eft ] facra lnflrumenta fubindicent . Vmfeminis Tribulus conclufo vafculo , e puriffimi candoris nu c.eo , ua germen mittit , vt illud feroper integrum permaneat . En Virginei partus figuram fquo Natus Vnigenitus ti miratu Io "°h!L VtTp" ,n j3£rbu,s natura ‘l"0 'Pfa fuperatur vniuerfa , quo§omnifanam extupefeiungen- * X lbul‘, *c"1« dlras,.Das P“"as ,[fed & clauosipfos &fpinasdefignare videntur, qu* coneeftiL, laffifloraGranadilla, alijsdifla prope flumina inexpletum lugente humo , prolata tibi habes. Exfurce Igitur cum Tribulo bene cordatus per aquam , cum Palma per aerem , cum Palma, qu* terram ita deferit , vc vix i pii ad trahendum fuccum filis appenfa remanere videatur; C*lum ipfum pete , vt ipfiflimam Palmam viflori* arripere j poflis ,& C*Ium violenter rapere - Extolle a Tribulo , & Triumformibus herbis a Paffiflora , indeque ardentil fptrfi tus Acnuiola , qu* in flammeo , & fpJendenti flore igneas tres linguas Sanfii illius Amoris .perbelle dcpiftas re- fert , qu* lituris munerum feptenarium etiam fignat, ternarium femine complet . Cor, & mentem extolle , difee a Solis flore, Phafeo o, lupino illo horario, Heliotropijs omnibus , Selenotropio, qu* inferiorum eum fuperionbus nexu lumina refpiciunt natur* , qu* ad creatum vertuntur Solem ; vt ad Incrca- Ain^roiftU,A°Ptlm“ni,Sapl£ftlffi?1Um patremLumin“mte conuertas , & admirando ex or- dtne conftruftione viribus multitudine morum documentis, factifque figuris ftirpium, Opi- ficis Omnipotentis amore incenfus, virtutes per omnes, vel minima purgante Ezou excullo quouis mortali , quouis :infenfo Tribulo , ad Cedrum vfque per Mife- 1 ncordiam , Piecacisque eo notata opera , ex bene fragrante incorru- pto, maximeque efficaci fpiritu proueharis , atque ita excellas ad ipfam , vt Felicitatem, Beatitatem ipfam propius , propi usque , accedere valeas: ad quam vel miniinx , concemptcque hc r- bul* , vel fuis aculeis , ac tribulis; excitare te,acque 9 incitare potuerint . Hac , haec monendi piflis in ftirpibus vis, ni ignauus prorfus, ac ftupidus obftiteris . incorr.- liumfti Par adi, fiequari. &uat» flent gro , in Erem Bibliotheca , multi & rr.o\ & MagiBt. Religio/a ill /udo:monem tim fp.cra i. mora. ad Chr. pietatem vir crefcentesvbi bri aperiunt u credas antiiji los fummi tatis Patres: isifmodi recti chartaceis ct lituris de fide i fe ; qui tali 1 leBione perfr, ' tur , qui tali cotemplations \ pellerentur Jli pellicerentur amcenitatibu PRINC. -fED,. C^SIl LYNC. PARS I. 93 3 II. cet in omnibus Crea Mate . Porphy. w» Thus neq. aliam limam antiqui, fed „ velut primam pis- antis Ututurn. lanu- ’.m manibus decer- to D ijs adurabant 3 figno Deum Crea- m fellabatur a quo ha, et qttacumq.in-J 'a orta, funt ,ferebd- et Rdm i, germvi- 'f omnibus venern- quaiam exprimi fo- ai, velati primo nu netumitt incremen % obtinentibus , fru- Ttq promonentibus . rtiPalmaq appenfis [ea Arboris frudibus mina, cor, et lingua , dicandam cjfe Mjf- i um habebant He- is, figuris vt fupe t defignantibus ,plu iuoqi accedente igne dorem calorem vfq. tam . Ho. noru Pr?r0 j gati uis. f Digni tate , clari- tates pldta, decus C Myfierys non- nullu antiqna fuperjlitionis . sjobi . itas . i 'a' ua. » 'Sophi Celebrita- te fiue rei (iuenomi-4 j nts apud | Heroas • I I I I P reteres L alios. Lauri honoret i & titulos antiquos & recentes bel- li , & pacis quis affatim- dixerit?multa Plmius, plu. ra forte noftri temporis fchol», in quibus funt, qui lauream fumpferint , qui affeGent lauream & lau- reati , & a fruGu baeca laurei ante fruGum. I —Prxfigni illuftri ad pu- blica vique figna. Cfiatenus quidem , vt Numen habere credita fint Aegypti Allia , Coepat , ridet mo.ralis Satyra Numina ili hortis nata. Acria fragrantia, immo lacrymofi odoris Numina. Et Quercus apud,Gallos,quz luos Sacerdotes fortita efi , & Druidas inde diGos, & Dodoneo loui facras , quas Vocales etiam dixe- runt cum Columbis , & in Vrbis exquilino Quercetum , cui Nimph* ili* Vire Querquetulani ds- Gz preUdebant . Adde & Fagum , vnde Fagutal , facellum louis cum Fago lacta , vel Fagetum in Exquilijs,in quo templum louis Fagutalis. parfi enim retulerit, (i Plinio aufcultaueris,vel Varroni. Colitur F icus Arbor Plinio in foro ipfo ac eomicio Home nata facra fulgoribus ibi coditis^Rumins- lis a Romuli Lupa. Nauia ad Puteal Libonis . Certe & Solis arbores Luneq. ad Alexandru oraculis claras. aliafq facras cii i piis Lucis abunde apud antiquos coperies.induGa famis illius rabide En 1- chconi pernicie, quali a Cerere, & Nymphis vlcifccntibus,& Quercus, & Nemora impie excila, que iplis dicata erant. Ofchophori ramos in facra ferebant, Iceptrum louis eius edolatu ligno Cupreflo honorem dedit apud Pytagoreos . Antiquiores rudefq. magis e Quercubus ac faxis nati diGl lunt . A Diuis & Heroibus imitatoribus diGx, vt Mcrcnrialis Artemilia Heraclea, Chironium . Sacroapud antiquos vfu, virga lanalis. Spina nuptiaium facibus aufpicatiflima a Sabinis vfque laptis triumphalis Laurus , princeps autem Verbena ,(iue Herbena inde Hierobotani diSa, & Sagmen, & Cincinnaljs, multi quidem & nominis & nobilitatis apud Romanos noftros,dicente Plinio,nulla Ko maris nobilitatis plus habet, quam Hierobocane e qua‘facrarum decermina frondium.qu* a Legacts ferebatur ad hoftes, qua louis verrebatur menfa, domus luftrabantur, purgabantur^, fternebantur Arz. Peruia ferebatur Verbena ius facratum loui jurabatur Sagmine, cuius nominis & ah* herb* participes fiebant, cum facris vfibus adhiberentur , expiationibus & Anmletis a Grzcis quoque ea-, plurimum adhibita. Ab ea denique & Gramine vt vulgatibus & quouis pede tritis Herbari* autno- ritatis plurimum, Verbenarijs quoq. diGis . Altius qu* ex Reccho Indorum Sacerdotum Fanaticam ©liiiuhquiferpencum prudentiam, fapientum quoque herbam vocatam , cuius vicem i*uis Siinilax cum Dorychnio perbelle lubire inter noftrates pollent, lymphatis mentibus . Dicatione qua nimirum Antiquis Olea Mineru*, Myrtus Veneri, & Hedera cum Ferula Eaccho,Cerert i pica & Cerealia inde diGa quicunque . Quercus, Aefculus,& Iuglans loui, Pinus Cybeli, & “*nl > popuius Herculi, Laurus & LotusjApoHini, Cupreffus Plutoni Proferpin*, Diti Siluano , Acer Stu- pori . Gramen Marti, Abrotonum Iiidi , Heliotropia & Heliofcopia omnia Soli , Naremus Funjs , Quibus Aconita potius ex furiali veneno . * Admirandis proprietatibus, vt luce Baaras Iofephi Aglaophotin NiGeretum,& quihuiufmodi dicun tur . lunt ex nuperis, quibus & Ophiogloffum, tk Alter Atticus luceant . omnibus quidem ligna ex populneo, & querno genere quidam rn putredinem humefaGa, lucem mittunt . Apfoxis Pythago- rica Nepcnches Homerica fi hsc luGum, fi dolorem arcec , fi illa in ignem vfque vio lencillimumj lu* ad le tapiens exercet iura . addat Chryfop hilus vtut dolofus , qu* ab auro Sc in aurum ta vlia t, rcfulferinc ponns pulchri nominis caufa . -.Venerata Pythagora Faba, qui ventri indulfit, non omne legumen , quam nec dentibus vnquam , nec C pedibus conterere voluit : fiue prxeepto migmatico , iiue ex cremore illo fanguineo & Mylterijs a Luciano derifis, de quibus fupra . - _ . Iuramentis Socraticis nobiles Quercus, Platanus, Bratfica, qu* non tantum inter Acriolera praeci- pua, fed omnes inter herbas antonomallica dignitate prolata . Eius laudes apud Catones» & Anc - quos Patres confertas habes, immo eam vnicam Romanis fexcentis annis & cibos dedifle, & Medi- cinam fecifle notum dediflc & faltidij ac morus prouerbia folemnitate fua , repetita fci licet, re- coGa Crambe, & qu* malediGis famam obtinuerunt Cuminum atque Ocyma , Lens inde Aelopic* pricereunda minime cit , vtpote Philolophorum plurium cibus . _ J Celebrat* i Poetis ,- alijfq. extra rem plantariam fcriptonbus , vt DiGamnum, Amaracus, Acanthus, S Caltha, Amellus Virgilio , Lothus Hiacintus Homero & Crocus , cuins vel a Ttoiams temporibus 1 honos . Viola Lilium, & Ro(a a pluribus priferctm bibacilfimo Anacreonte . Florilegi c“te “ riloqui Poei* omnes . laudent modo Tulipas & Anemones, qua & piimas hodie in hortis, « lecund* & reliquas omnes habent. Lepidus Plautus tormidolofas herbas habet , dum fceleratam Sinapim ■ rerit,tnllero antea dederat obfoletus ille Romanarum Mufarum parens Ennius fociam mcelto epe. • Moly & Mercurio & Homero & Veneficijs nobilis deftruGis , vel potius Virgiliano Lulu ad norto- L cuftodem relata : fafeino quod prififeine non egeat . . . - ... -Dignitate Floris Indis Regibus Coaczon Tecoxochitl Lyncea noflra magno in pretio , m qua icu cet figura colores , colorum mixtio, fimul colludere videntur, ipfsque macul* confperf* pi oris q Prillantia ligni, 'Ebenus Neroni allata, rara vfque a fine Impcrij, tertia in tributorum auGoritatc , i Pompeo Magno in Mithridatico triumpho duGam arborem hanc : miratur Plinius. Noitra ve* * te nec rara, nec vniufmoji, nam priter nigerimam, fubluluam, violaceam, immo, purpure ris habetur , dum bene nummata trincipum marfupia Naturam non lolum obltctncis omcio magi* f iuuant, fed eam noua femper concipere ,& parturire compellunt . < Odore primo, & viribus Balfamum apud ludaos ( quibus & Aegyptijs conceffuna ) horto regio magn* *ftimatione habitum, Vefpaliano oltenfum , quo in frutice Isuiere Iud*i > detendere nomam, « dimicatum pro eo, vt Plinius refert , Filco inde ferente. h-a,-- Pinus Ad Coron* vfque publicum honorem non fine myfterio Laurus, Quercus, Olea, Myr » J Baccharis, Apium, Gramen protraGe, vt in prscedentibus, plures vero ex °d<>rat 0 ^ fympofia,& res venenas. Porro My tus Principii frontes cingere lolita Pro“eib " ‘“'“u coronam mytea.m ambire quis diceretur, multo palma nobilius, a qua quod sncly P _ ■ . > folita effet, Palmarium faemus heroicum appellaretur, lronice contra reprehenderetur quod lecus, Inuentione ab ipfis Heroibus nomen fortit*,vt Lyfimachia, Gentiana, Telephium>E“P - * I c./j (* Vfin S/e ' nobi- dore { litate ITeA W' qua- I litate I nota- I bili . ! fAli- Pec »- metis et a- lijsai* viftu liari, pri- vel < mis- tnfi - gni effica aa - Ne- cef- f*m' rtjs lu- ci- dis • I folita effet, Palmarium facinus heroicum appellaretur, lronice contra reprehenderetur quod fecus, -Inuentione ab ipfis Heroibus nomen fortit*,vt Lyfimachia, Gentiana, Te . . . f Laferpitium Cyrenis numifmatibus expreflum.Batti Silphium a fummo honore diGum, . |jti$ | honoris proueibium vfque Rom* arario ad feruatum , medicamentis i condi e , 1 famofum , . , , . { Spica apud Campanos numifmatibus etia effiGa, quosfdices prouentu reddebat . Fraxinus | Quo paGo Orno, & Fraxino apud Calabros Manmfcns Ardoribus ,de,y. bo"or . ,,a'non ficna. J certe Homeri antiquiora praconia obtinuit . Linum Plini), qu* cut libi ^uoq Aenv- 1 ueritqu* reliquis conftltuit omnibus tk maiori qnidem laude noi.ns faculis. qu* vinxit ia - omneiper mare, qu* terras, rtgionelquedifiettasvmxitie j vnumjea mentes colligat hominum iura ea (tringit Regnorum, Linum^inquam eiq. proxima ann v.h f potionum, vcltium laudibus, ex vfu quotidie iepctitis . , ■. -ruftr:Ku,. Drx. I - r leguminibus, e pomiferis, bxecifens, arboribus, pr* ptum admoueiat Italieiqua ligna mifit omne per mare, qu* tetras , regionelq Canna- vnumjea mentes colligat hominum iura ea llringit Regnorum, Linum inquam eiq- P bis & qui herbularum nerui aut dilaniati aut contuli nobis Phytocanima proterunt . Triticum, Maixium, Vitis, Olea, Palma daGilifera , Cacaoatl Recchi, Linum: cx Panis, Vmi.Ofei , potionum, veltium laudibus, ex vfu quotidie Secundas aliafque plures e frumentis ferunt ac «5.,.,..,.-.., . r PirU^ nr-fer non fertim Amygdalus, Prunus, Pyrus, Malus, Cerafus, Tzapotl, Ate, Anona, Recchi . P •- quod Carthaginem * Catone, a Romano Senatu extinxerint , fed Danj quod P*l*. P d « £mlJ* adeo potuerint Attica: ; vt Bello Perfice, caufam dederint . Scis de Paleftm* grandionbns Racemis . adiunge Narfetica poma qu* in Italiam Longobardos excitarunt . nrnfeGo tam Sed primo forti loco apud Canarios FoDtarborem illam repofuenm, qu* aquam (aqu p mulca viucncibus ) (ola miniftrat • . N _ ;>«runHitas Sacchariferam mediam interim Arundinem fecerim , cuius Salirefin* ( ’ vt ita dlc*"’2n C-cilc dilcrc- vel vtilitas potior fit, in cibis condimentis , fruGuumque omnium conferuatione ; n rrVflailo ueris. Medicina commendat . Collaudat cibaria . Luxus extollit : vt benefapida e y horarios fruGusinclufos perennes, gemmeolq. fimul reddiderit . Prunuli nuperorum in Latio & in Vmbiia , p referti m fungilii, Boleti antiquor um »PJP ^ ffrfh-. LExiftentia: numero alicuius memoria.. )ecor J rrTuberes/T»ber™ Mufa Orientalibus, Cerebiaffica Cypria , Afparagi C*Valpinorum , Chamariphes I tenella germina, przcipue e Circeo monte Caetanorum Ducum confang. no,“?r"™ ' * & frUpe . intercedat hic cenfus ille apud antiquos| infelicium arborum , ita vocabant fru®“^a r . religione damnatas, qu* feri minime (olebant . addebat TupcrRit*0 dicatas Inferi P ii ■ grumferentes . Felicitatis titulus a ftuGu alijs erat. I [Medicina, & Artibus diucrfisl ^Multiplici vtilitateu . in Jequenti Yt pagma . 954 PH YTOSOPHIC ARVM TABVLARVM. HZ2 ~ C ^ £: er =? f Vid u /0 prteced.pag. s 3 E c.- =. K S» vitale lignum* fi vi Hw ^ ex ligna fuccos , vel frumenti adipes* et qut dcnde olea ab htfce_, inferioribus ad fuperna I elato reuerenter animo in f, 'acris lineris refptce re volueris, nature. hu- ius pr&fiantid , verofq- j | a fumrna natura hono- 1 res, nonnificum ingenti] mentisfruUu percipies.] I I I Mcdicin a_> ("Peculiari | efficacia . < I I fVfus | | nobi^ I litate I ( Tingendi I * | Materia 1 I 1 I i ! i A rcibus dmerfis , CAUdljcul j | pendi \_Vitri* &c. f Multiplici vtilitati_j . ! ! I ! I Splen dore I ex I nota- | bili I ?«** | J lita- I \Je- ^ I Additum,& pretium rtirpibus & metcallica pcn facio. Dc Iphico Apollini ex aurojdicatus Rapha ^Betonica, de qua & Apuleias & Mufa libros antiqui plenos, nuperis c tiam proucrbio indic I modcm in medicina potelta tem.;fubne6tan;us iibro quoque donatas a Iuba Euphorbium * ; »el a fortunis anthore a Themifone inuentore Plantaginem, a Marcione Raphanum , o Chryfippo Braflicam, celebratas inde Mufxo & Hefiodo Polium, Erafiltrato LyGms^h,; dem Afciepiadi,Artemifiam Diofcoridi,Mo)y Homero, pluribus quidem laudibus Vrtica fumatur vtrinquc nobilitas a facultate fcihcet & Scriptoribus . Malua Ariftalthza piet difia te omnimorbia, Betonicam aemulabitur, de Maluz, dc Afphodeli bono non line p.v dus , tx.hoc cibus cum Ficis prscipux voluptatis Plinio, Epimenidis Platoni . Athrvi grandiorib.s titnlis . Semnion apud antiquosa potentia maicftate appellatam, Thccm rata illa Regum Perfarum . qua aduerlus mentis, corporifq. incommoda vtebantur maxima auSoritatis, omnibus quae medebatur morbis . 1 Longe quoque petita < hina radix, qux a SinenfibLS noftro fzculo didis quos Sinas ant regni nomine decoraca mittitur . Quod certe difficulter recens, nec nili multa pecunia I celebratur fxpicule a Medicis, xgrotifq. illis przfcribitur; quos curare ipfi vel netciunt,' vt quauis culpa a Medico, in medicamenti defedum, vel impedimenta leniter elabatur Cozomecarl Recchi omnes antecellat, cuius prorfus admirabiles recenfentur libo, ap.t Pecot liuc Tabacum . quam merito Panaceam Americanum Terentius nofter dixit , Tabai liari libro a nuperis confcripco , qux etiam famofos hymnos noftris diebus obtinuit, 1 Vilcum Quxrnum; ( Antiquis Gallis omnia fanantem magna religione petitum, auro defe Is do exceptum fago, e Cxlo milium , Druidis cum fua arbore nihil facratius ) & chymic atque Helleborus libi adiciuerunt . 1 Jfatts Glallum, quaa czruleo, plures colores parantur, iuuantur fere omnes, Achictl Rect di viribus dida, Lutum, Crocus, Cyanus Viola, a quibus colores ipfi denominati . Callancus xdificijs perutilis, vnde Arborum Regina ab huiufmodi fabris nuncupata, quod 1 l>us, tabulis, amphoris, vafis, & quidem nullis aqux temeratum i niurijs exhibeat tiudu panem & obfonium : cui quercus fuccefferir . Obedientiffima Fraxinus quocurque in o Fagus vndeGutus ille Faginus Curij, & diuini opus Alcimedontis Virgilio,prxter qux fruft bi a nobis nec frultra indicatx, cui in fimili materia Acer non tantum menlis dieata . rKali. Nec ars fere vlla peculiaribus fuis ftirpibus deftituitur , quarum vtacur minifterio . \ I dus prifeos vnguentarios multiplici opere detinuit . ^ Palma Indica Babyloniorum, qux in iplorum commodum, Medica fubfidia plura, Frumentu Lac, Butyrum, Saccharum, Aquam ardentem , Viuum , Acetum , Aedes, Naues, Vafa, »r k, .111. Ctnraar. Rnrlfinrar Inna. n»; J 1 .V f . l * ' ' ,.k1v.,v,riLUnpini.1« aurojdicatus^apna | , Mantilia, Storeas, Rudentes, Ignes, quid? ad trecentum fexaginca dicunt, quar exhibu nus, beta ex Argento plumbeu Rapnm.;At Rapa] j Papyrus Biblus , e qua phyluris charta vnde praftantia 1 mhne nnnr Inror.mn,'. r_. a? r. : _ i : I , ; • i ,< . . c i . T .... n ^.r . .. . 1 qibusnunc Interamnia frujtur Nurlia iam olim (uperbijt, candorem & magnitudinem habuere; cur non ceflic coloris lurx fatu* plumbum Betx? Aurum hodie certe Agalocho debetur ,quamuis naribus no palato famuletur fupra quam duplici ad‘illud latione prxftatifsimi Calambac; ad acu- los vero tantum relata , minora munera Martia-! Ii aurea quam Citr a Atlantica illa , paria hxc cum Auro Varroni . fcilicet Citri Cedri , Citrij , Medieiq.leu ligni, feu frnflus certa prxftantia eft vt incerta diltm&io. Loti patulx ramoru opaci- tate Jafciua? nobiles Craffi, & Domitij exemplo pretium dicant Arborfi . Vidimus affabre obrizo ex auro rutiloque ex argento efprelfos flores & foliaa inter gemmas ac delicias Principum . inter herbas, ex ipfa FapyroNu bas.Filcellas, Stragula , Tegetes , Veftes , Calceos, Vela , EJychina , Funes, Arinamci varia, vcenfili a Vaforum , ligna e radicibus , Coronas e flore , cibuse crudo, acdeca fcapo interiori potius , qui antiquis torrcbacur in cfcam , & frequenti quidem , fummoq to , vnde merces tandem ampliffima Herodoto Iheophrafto, aliique teftibus. Nec dei nem ex ea dicant. Spartum Hifpanicum, xmulatione quadam fubfequitur . e quo Sportas quali Sparteas nl al mauis, Corbes, Fifcellas Fifcinafq. omnes, Soleas, Calceamina , Pileos, Cola, Vrnas, a* fles, Rudentes Nauium adiumenta plura, craffioraquead faccos fila, lirata, ignes, Face: quf non ad Villaticam illam Catonis fupellecf ilem vnde contempta quamuis nuliodecc ritate fpeftabilis merces, inferenda tamen adorientis diciffima promptuaria deportetur Meti Recchi : Mellita , Mellea , a loes Americana nuperis noflris , vinum, Acetum, Mei , : fundentes ; fila acus, veftes , futoriam omnem ; reftes , fepes, qux claudunt, qux ligant’; ^ bes, Clauos, Imbricem, domum, qux excipiat totam; ad licterarias, vfque qux moneant I Exiftenti^ numero, ra- tionee_a Vocabulum fi Etrufco mord premis no- biliflima omnium Vrtica erit , vel com-, muni diuerbio quod omnibus facili nego- tio innotefeat, nequaquam, vt dignofea- tur luminis indiga, fi famam ad populi palatum examines vtiliflima Braliica illa mu! tis & offis nominibus • I i l.Fa&i alicuius memor/a. Miratur ita Lithofperim fpeciem Plinius vt ni h'Jr jma'°rC 'ntcr ,ierbas miraculo afpe xilfe dicat, tanto decore veluti aurificum ar- te alternis inter folia candicantibus Marga rms tam exquifita ( inquit) difficultas la>.- aiscx herba nafccntis • ^ f Symmetria difpofitione Morus, vel vnius Serici per quam deccoro emolumento Palma in Italia ; Mufa in Sicilia , Styrax in Europa, Vitis apud Septentrionales , & qux Pe r Raritas. Exoticx implanrantur non fuis locis , vt vix vna aut altera ftudiofis Botanicis ollendi pofT J — au tem raritas, vel in ipfa patria fuit , ni in Iud*a pariter peregrina plaita excitem , & i \ incola , quod facile fufpicamur. t.F renuenti* Thymum in Hifpani a cum Sparco, Ladanum in Cypro , Hoaxacan Guayacan in America , rum&China inde difta, forte & Cinamomum, quali Cina Amonnm Dar-Seni s, jn C) tl antiquos Sinas, Aurantia cum totafamilia in Neapolitanis, Styrax in Noftra ditione Medi ac Csljj montis , & in Noltrolani monte ad Albuneam Bulbellcborus . in Nucerni Ape Tragacantha .in Creta Didamum , in Rhodo Afpalathus , Lotus cum Papyro in Aegypti nefarcticum Lacum odoratus Calamus , in Cilicia Crocus . Et qux patrium nomen lecur Cerafa, Cidoma , Punica Serica . Caitanex Thafix, Nuces Damafcenx , Michuacanica < . capatlis . I Sacra , vt Rubus ardens incombuftus, Sycomorus Zacchxi , Ricinus Ionx, Colocynthis Prt | Mandragora Racbel . I Heroica, vt Larix Cefarcis in bellis . Cornus noftra,ex quaTroianus eqnus, & Herculis cl • etiam & militaribus haftis . inde Fraxinus vrilis haftis Ouidio difla, & Achillis halta nob 1 Ruminalis Romuli , Boletus qui Claudium iiicer Diuos retulit Neroni, de quo lepida Seni locynthblis . Palma apud Mundam Iulio fobole felici Columbarum nidis frequentata. Del tanus Agamemnonis manu fata adde tamen Pnlchriora. prodijlfe Helenium e Quercu fufc • j Seritx Helenx.pullulalTc herbam e fanguint: Orphei, qux inter Bacchi facrificia citharzii f HitteriCct . teret & e Sepuichro Bebrici Regis in Amyci petu infanam iilam Laurum cuius ramuli illi lurgia faciant donec abijciantur vnde & prouerbium . duraffe ad Plinium vfq. Oleam Argi louiam Vacca alligata ab Argo, alia Athenis a iMinerua in certamine editas , & Oicafter C quo Hercules coronatus, & qux Aphricani fata manu : literatx Vaticani Ilice' & Tybun Deli Apoliinis xtate . Platanus ex qua in AuiQcrene pependit Marfya , Amygdalus fulpco dis virore amiffo . Romana Lotus, ad Lucinam,& Capillata Veftalium, & Vulcani zquzua mufq. potiusextra Theatrum in Athcnienii polita foro intra tamen profpiciens qux prouci no fpeftanti aaufam dedit . n ‘ y-Lanrus Daphnidis, Pyrami & Thisbes Morus, Panis ac Borea: Pinus, Amaracus ille puer Regiu j tar,us» Smilax Croci amore infelici commutata . Hyacinthus, Narciius, Adoris Anemone, <1 florum turba, quorum pulchriores prxfertim, vix abique Nymphis, Amafijfquc : vel Prifcis I Uris Ixcuhs reperias; vix abfque Vencficx Veneris veneno . quamuis Ipuma Cerberi, vt in ac excitaueris . T Hilaris vt Arbutus, Punica, Amaranthus tricolor . L Trilles vt Iuniperus, Morus nigra, Suber corticofus rudis . f Decora vt Laumj, Platanus, Ilex, Aquifolium, Iafmirabilis , Ricinus , Rofalthea fuperetPli I c te?t“ Per 4em Xerxe fpetiante auroque ornante, & monilibus & fuperionbus titulis < I SnPrlO 14 • f o rrie A 1 . Ll.r • * na... ..A . Ti. tP O ^ • . . _ . I 1 I 1 I L ^ Fabuloja . J Decor concinnitas^ X pulchritudo. ; Speciofa iufacris Olea alias Abies; Agnus callus, Paffiflora, Flos Solis , inAbiete reflitudin tudinem, ordinem, fpeciem certe omnem, fimul confpexeris. oblcuritas hinc eximit Cupi midem 9 dum mediam facie • Pulcherrima vt Curia, Aurantia mala , vnde Ghets Hadar in facris ; fi flores frufius frondesji f odorem, rcfpicis ; (i denfum virorem, & in topiarijs oblequium, non Myrtum dumtaxat, f preflum quamuis funebrem, lumperum triftem, Buxum fcetidam adnotaueris . Delormis,aut pulchra minus horridiufcula Rubus iEfopi ecftimonio, Atriplex , Portulaca , Ernc i Tab. 1 1. I . >uiuu> uuiiiuiuieuia I A fpeltu exteriori ipfifytic gonuuL, . L coloribus . rConformi facie vt Quercus, Ferula, Saluit. LDcformi.uifoltnti, vt Tune,.Drac»ocBlis, P* Tune,.Drac»ocBlis, Palma, Cotylcdum, Rali, & cx imperfcSis plures , 4 Noni PRINC. FED. C^SII LYNC: PARS I: *3 S N ib. 12. primurftj . _ icn quandoque duplex, aut etiam & Scriptoris quoque addit o,pro- diftin£tio exigit , a proximis , vt i poffit : & fjc pe certe defideran- nominis demonftratiui vfus - vt Viola . _ jm, vt ronthlafpi, Lilionarciffus, m vnius plant Scordiu,Coahyelli, Ptarmica, oprietate quadam , Texaxspotla lapidum perforatrix , He- liotropium. mditione propria, Adiantum . neratione, Hemionitis. i Galion. /"Agnus. Hepati- j ca . Syderitis . [tace excell. S Ariiiolochiaj , Phabuame,Cui patii, Fotmina- rum medicina . Itate multipl. Panax. >Ulibus Chelidonium . ititubeftiarum, Cattaria.Apia- ftru jOrnithogalura. Potamogeton, Parietaria.,, ilimus,r,ydropiper,Oreofclinu, Ahuapatii, Texcaxiluitl. a Lycium, Perfea, A garicum Colchicum . one Chichimecapatli. ^-Teucrium Feuquililtic, ! Gentijrna Achillea . L Cortina» u intore -Cor tui litato Heiba facra , Impera- toria , Herba Regina , Angelica^ tmbris = lonu- r Folium, Radicula. Radix ltal. Rapha- nus Hic Plantae anceps , & con- trouerfa Au&oritas , qu* maxime agitatur!, dum Cri» rico examine perquirere^ » opus eft , non tantum anti- quorum vulgatiilimum dixe- rim plebecula olufculumj , nempe Lampfanam ; fed & ipfiilimam Fabam ,vcDo- donso videtur. rAnti quo- rum. /“Erudi - j I torum, v Littera le libro ru fci- licetjdo feripto runa Recc tioru Phy- tolo goru^ qvel l 'Theophrafii, cuius profetib adhuc plura, vel incognita , vel minus cognita , nec mi- rum fi nobilioribus dumtaxat ille ingenijs fcripferit . Dioficoridis pertrito quidem volumine tam multis Coment atoribus peruoluenttlus > dedar antibus, litigantibus i fed prima in Botanicis vtilitatis . Crutevi , cuius pauca qua referuntur . Plinif apud quem aliorie multa exferipta proHant, nonnulla autem perturbata . ^ Galeni,Hiercclis, Nicandri, Paufanis. . timu | Serapionis , AButvq, Aetif, Aeginett » I Mefues, Simeonis Se/hi . 1 Apuleij, Vegetq, Celfi.Caffiani Baffi , Scriboni 'j, Tefii Tompeij , necnon Varronis , [ Columella, Catonis . j dMacri, fed Marbodei, aut cuius ? plura qui cecinit . [^Homeri, Virgilij,Ouidif nonnulla obiter illuftrara,vt Moly,quod nos ob/eruauimus: ^ nonnulla e Theocrito, Callimacho, fiy Interpretibus erudii ionem halent . | c - r Aegyptijs Magis Sopkifiis.alijsque hutfmodi attributum, quod inter Notha Dicfcc- I fE’ I rnft adferipta copiose :nuenies,fortcq, in manu/criptis codicibus margini irrepfit | ac pene’ diligenti nimis varijs in regionibus, ac libris plantas perquirentium manu ad- ^fuperfti J pofieum. Nec tamen spernasijuaferim potius M arant ha (y Cejneri conjilio vfus , ciofum ^ inde in pUntarijs quibufdd lucem exquireres .Nos certe obferuauimns Aco- rum totum ab Apibus confertim infidentibus arrofis penitus folijs ab/umi ,vndo cum in prstditiis nominibus tam Piper Apum diBum vidimus, optimo iure idfa- Bit cognouimus, haud latente hoc Antiquis, quod condiendo meile eius aromati- ca (y faluberrima partes aptiffime mellificibus volucellis d Natura exhibeatur . Plantas reflituere fiudent.vt DcBifsimus Columna, qui Aquilegiam diBam lfopy- rum Diofcoridis tiatuit, fly VulgiLunariam Efimedium, V rfi Auriculam Alyffi ma , & huiufmodi plura . Male fuppofitas amouent,ne fubfequentes fiudiofi decipiantur. Arum Aegyptii idem Columna pro Coloca(ia,feu Faba Aegyptia intrufum.quduis cum Alpino omnes fere Botanici reclamarent, inter Aracei generis limites reftrinvit , quod legitimi * hodie Colocafia,vel apud Sinas d Terrentio comperta, vt inf. penitus coprobatum. Antiqua nomina t unquam affinibus cognomine aliquo addito imponunt, vt reBe C picielt , feu Tabacum Hyofcyamum Peruuianum dicentes, non ita Meti Aloem I Americanam; peius dum Qaryophilleum Indicum Lempoaxochttl dicunt , e Tanaceti familia e fi , i Antias nomi nibus i I tispla Noua iure inuentionis,vel editionis inferibunt & componunt , Vt V-lephas. Ccrtufaz (.tis . j Lyncea,NeBarea, Paffi flora, & plura d nobis inferius , qu t t Offici- narum, medica rum, Sc Phyli- 'Carum. ^ < rPharmaeopa:o- rum, qui vel „Chymiftarum. S Lyncea, NeBarea, Pajftjlora, &> plura a nobis infertus , qui quandoque ad ex- preffiorem fignific at ionem minus congruis ablatis repofuimus.vt pro Melongena, Curbifolanumi pro Mechoacan,Apocycume’C-,pio Peruano NaDurtio,Acnuiold. ■Ab eruditis accepta, haufia barbarie multifariam corrumpunt , ex Aro Barbam Aron,ex Arifiolochia Aftrologiam rotundam, rotando ore blatientes, & Violam Matrem violarum diligenter quidem, vt planta, d fuis floribus ftduli diflinguant* Noua indunt, vt (igillum Salomonis Hippogleffon dicentes : Oxym Alleluya : Pa- , nem cuculi Arum,& Chelidonium minus , verendo , ridendo^ potms.quam di- i cenio nomine: Suceiflam Diaboli morfum: Sagit tam Barbam Syluanam . (Quandoque perturbant Arabica, vt Cyclaminum Artavit*, & Dracunc . Lufh crifpum, Ricinum Cataputiam , & Ctruam maiorem vocitant, non rare Graea, L vt ex Glycyrrhix,a Liquiritiam, dulcem forflan liquorem dum glnthtnt . ” Suas qui admirabiles herbas Boriffas, Lepori (fas, Lunarias, Sferra Caualto, quibat Hydrargyrum coagulare , celtberrimumque , fed abfcwiori adhuc fama laten- tem lapidem illum excoquere valeant, in cerebro potius indigeflis fumis oppleto » quam vllo in horto alunt: nec raro nouas (ibi confingunt fiirpes , quibus perqui- rendis nufquam autem inueniendis tempora impofiores homuncionibus illis auro cupidis proterere poffint, quos fpe interim laciant inani , f Foglia ~lBra!lka !ta '-'Cauol' J lis . f~ 5. Maria . Menthla j Gratcij . m&orum J S.Clars. Valeriana, cacionc > Alia^de quibus pecu- j liari opere X . Ba- uhinus . «Heroibus, Heraclea , Chironia, & alis antiquis , fabulolis, Adonis, Hyacinthus . ruditorunu • ulgi . ntiquorutnj . uperorumj. heophraileutn . liofeorideum . linianuntj . lefues, & Serapionis, & aliorum . . Fab. Columnae Lyncei . l.Ant.Recchi . . A. Matthioli , !. Eauhini . Clufij . Se al. )IHcinarumj\ *rtificun\j. t. Copulare . Botanicorum . ?oetarum . Aliorum feriptorum . Latinum, Gracum, Hebraicum. Gtrmanicum, Italicum . Mexicanum , Sc J aliarum lingua- , runu . .Med.particeps^ quodammodo i Botanics, hi quisquilifs imbuti eruditiori illo puluere eonfferfi mirum in modum rRhirctomorum f legi‘ima corrumpere vocabula, nomina pruuertere , ne nouis ineptire folent , & [*' ' *{ Radicem cauam,Napellum fpinofum (Berberim nempe, quem NnpcllujOi ) Conti- « (. morbiam , Centum oculos, & alia huiufmodi daBrina afferunt . Hos apud vel Deliciarum , vel Amafiarum cultus concinnas flbi ex lufu confinxit voculas . Aquilegiam namque Amor terfetto, Lil. Conflant. Riccio della Signo- ra dicunt, Iridem Chalcedon. Giglio Faraone. Narciff.montan.coronuu Collo di Camelo , Delphinium pluriu,Speren di Caual liero, & Violam tricolorem, Socer a &nora. Solanum maius H.Belladonna , Amaranthi Speciem, Gelefia vocitant . Ita ficilicet nobiliores artes ad luxus, fy Veneris obfequia deprimi folent . Hi gantas etiam fed ve fias tractant , fy vlterius d R hixotomis , florilegisqucj Olitorum , Hor-^ ^-Florilegorum. < l corrumpere folent, vel cognomina d locis, quibus acceperint addere i qua fi imbt I culanorum. Artificum di- ueiforum. tantum producantur Vulgare plerum J que aisufia ple- | 1 bis - Populi, Ruflico- L rum, Pallorum.^ Hic pofteriiis Etymologia^ deriuacio ipfa , Sc ratio no- minis impoliti plenius, ad la- tentium in ipfa re veitigia-» habenda^ . rHomonymau ■ Inde pro- » Synonyma . J pinqua , Sifi Aequiuoca . rpendentiaj | Cognominata, f ^Denominatae • /■Prout enim infeBores fullones, vitrarij ,al & inimic. Animalia . f" Sympathiae. 'I f Internis, mi j j nuscf} netis j I re fp colibus ,*) > ad f n?c fcias , J j | quem etiS, (.Antipathi*. J j ob fer uniis ■ i i f Vnius foJ l ll • . < m r\ - I -Stirpes alias ne, vel potius Squillis, Doronici ra [totis, ! Verme, Scolopendria, A splenium , (lui Animali* C bus. i ta pra?- fertim_. vero pia I tamai_, Exteriori j facie, & be- I ne confli - j citis condi-< 'itionibus. C Simili- | tudinis cum bpartibus , ^ Relatio , ■ Plantis’ a- Uijs. ^ Di flimili tudinis • , _ ^Propinquarum Iqdiuid. ab Porro e flirpibut qualibet non ad focias rancum , tk contubernales , fcd etiam futium quali alt«.ndcn:e_j fpiniu ad Inum icferri a n inalculum AUrrl;a:n_, Erucam , WpiJionem vide iU' , pariter dtlcendcns ad quje a It p.rojucuiitut, Fun- gi)', Villos, Squamas, Tuber , uia , & huiufir.odi pluial- ad funginum vlque itum, & iquamulam Aeruginent. Plurium Icilicet ipfa ra* tio fyn taSica , qu* ex internis, & exter, j .nis < Extra conjignat. LTraflatio pag. fcq. \_H omine mar» & fcem. Orchidis,Antropop f Linguis diuerf. animal, inde dich Cynog I gl°JT- Hyppogloff. | Dentibus, Dentarii inde appellati plures j Pulmoni, ipfiusfy tumidis lebis, Pulm onaria «J M anibus , Orchis palmati rad. folii Cham Vejlc i , Halicacabi , Solani frublus . Tefltbus diuerf. anim. Orchiaum ditterfr. Mutonibus, diuerf tr. leguminofar. Siliqn - cuiufmodi plura apud Phyto gnomonica tam habes . f Apparetibus f Quercu , Chamadrys . | magis partib.^ ?ino >cUm,pythis\ <[ Natura , & \j2upreJfo , Chamicypariffus , (_partibus. — Paffiflora , Capparis, Ariflolochtti inter fe . > Quercu t cum Solano , Triticum cum Cucit Cr innumera alia. Triticum munitum ,fpica mutica , Tritica, racemofa, Pdichuacanenfis Rccchi . 1 Sic de Trifolio, Atriplici, Gramine numcrof.i- Quandoque eodem nexu coniuncla varii f tur nomina, vt M elingo, Gatium, Rabie rine, Malit a , Altbia . Comprehenfio vero efl pluribus fub eadem antefgnana Jlirpe, qu,t celebrior , vt fub cu. Robur, Ilex . Sub Solano Dulcamara , Lycoperficum , dem nominibus pr editis fub frequentiori Tritico vulgari munito reliqua . Minima difiantia efl in floribus pnfert\in varietas dicitur, ty in coloribus fientmt Notabilis, maris & flumine.', legitima fcihc in Cannabi, Mercuriali, qm tamen potiu gat, quam diuellat . Me fpi lus a Sorbo , Sorbus d Malo vulgari . Mala Punica , fpieiunt , quam- ! uis (vt Jingula ) refponden- J te m in ea plantam obtineant, j & claffis quacumque reh- * quas omnes , fuis Jigillatim j plantis refpondentibus vt . Plantx e diuejrfis clafs;bus inter fe . fVnde , catbena , cum— J quadam ana’ogia i diuer- } Jis agminibus confider ari po- <1 teft , qua occultis vinculis, j licet per materias ea dtfper - •yW,;» manipulos alios , atque \_a!ics colligentur . Plantit [Sunt & media, qua inter- . . neEiere claffes ipfas anciptti quodammodo vtrinque ajji- ad Clai* I nrtate vidintur vt . * fes » c ******* Viant, ts ipfas notta-i littens dede runt obferUAtione multiplici > prs. fertim vifitaiione plurima natura- Irum feminanorum>plurimaqi pe- regrinatione , P tantarum facultates nonas , & experimentis de re das abfcen- ditafque alias at ijue~ahas proprie- tates, & naturas Botanicis com- ‘munitarunt . omina indiderunt , ipfil plantis •Vt pub'i(> suris fierent , vt earum •virtutes m vfum, (p' Rudrti per vo- ces htterafque venire po£ettt , KkU Syno- ■■ 9?8 Tab.i PHYTOSOPHICARVM TABVLA RVM. 4. f Nomen f ?"T ’ f ur,“‘n ' auI ad“!ta,nu“’ 8"lloS‘‘m & ^umocum obfotaum, nouam, Incertum- comm, f J C^r* J * Um a° A^oribuS’ ^cpnm/s Scriptoribus, jnuentorfbosrauf aliatoribus , vel a resim, tXoatTh < Cognomen< proprietatibus. aut4ualitat,bus,,nterr1Jo,autocCuk«,ii£wteraJsaDviu, * ortus, ^*dK L tempore , & duratione vita . - - 7 ^ u * *cu Ptoauctio • 1 _ fSumptum cx vernaculo incolar um /Ex quibus femper aGquid * - Etymon < laiomate , peculiare tum noltras luper quibns j Indicum polipodium quernum , mufeus > hepatica i Si lan I enalcuntur . } Agaricus fungique alij in ali js arboribus . Si inter pia L | tuis quam morbos numerandi fune, 8c cadauera quibi V. cus pro capillitio eft . & pecu /Regio : vnde Pyrenee , Africang , Gallice , Hifpanice, Alpine , Sic. uaris . ^ ager puuatus^ vnde Lutetian^, ialmantici, Monlpelienles , ddc. *. Vt I 2ut peculiaris,^ fuper cornu ceruu S.1 Tneophralto credimus nata! I » . * % i iitopui duo wi luiuiu» lidid e ^inlolitus locus apud laponenfes herba peculiaris inter ofia mortac lii hiiDy.tnmp fn»e. - o. duratio rrrvMnc-s i j *.inioucus iocus L apua laponenfes herba •e» vita/ < «*. ^ Quantitas V. ^ Qualitas 'V. r '*.***'*“ ) jpt-rcuiicj, , occ. 1 partinm I taaicum» caulium, Horum, foliorum, qusdam enim quotannis folia, flores ,&c. ^ Viii^utant,. quaedam non. morbi .Ccommunes f interna /temperi^, ^ /Syderatio, verm!natio,radicatio,erad; [■Dmwii-orinfi. i « X i COl0n:nat:ione3 >vnde^ culatio, roratio, decorticatio, lcabie; ■ rtotii!<; rnai^ 1 ei/-ia r ^-vnit:at:e » / gus cougroffis ,t«da , vulnus, &c. cerruptio j totlt.ls> /naturalis r exfiecatione, aut putrefadiione , contufione, conformatio jUIU,m Sr*0 enta l-ab^cllyone » auulfione, auumincatione, &jc. materia d in 5 4lia ngura. couuexio fitus, ordo, & numerus partium attenduntur . SSa y v! ?a ? 1 ’ fa ncas’ moIilt,es dllrities Jeaitas ’ gtauitas , afpenta s , giabricies . ! 1' Alie uam^ief TsT‘PfirI§atlr Pl!Utl0> Mpurgano, plantarum, farntio,& partium referio. .mores j A J lunt iylneftres, alie cicurari poffunt , vel non , domeftice, luciflorx, nodiflore ,c ^ ^bull?, bebtropi?, fenfitm?, tnft^s, fcanfiles, reptiles, amplexicaules, &c. i I difereta f '/L,SlConuititin numero tam / plantarum f*iizr»rc, frequentes fimplicis , aut multiplicis fpee i Lipccufuim qua ai ungularum ^partium > vnde ^ fior*,vtiitiorapoiirperm*, munorperm*>&c. I continua fla ^ua magnitudo totius aut partium , craflities, tenuitas , proceritas , profunditas, Sic. vnd V L magne, tenues, crafs«, altas pumilae, &c. f prima Ve calor, trigus , humiditas,ficcitas,ex qmbus temperamentum plantarum: fune, enim alie calid I ^mide.fngide.& in i. x. 3. vel 4. gradu, inchoato, medio, completo. , lecunda Vt edor, fapor, color & quas vocant tadliles qualitates, ex quibus plantarum alie funt odorate, ii L,Wi» va£Sk g«&i!s’ ' “a,rs’ ls“es' <•“* moll«' «“f m*** * f prime Que funt e«dem cum primis qualitatibus. f Facultates I icemiclg Vclunt attenuantes» incraifantes , aperitiug , aftringentes, emollientes, obflnientes, rarefat J fecundum^ I Lr[ie .. ^ > certI? Vtdiuiccicy , farcoticf , epulotice, corrofiuf, Sic. V.liedlCOS j ^uart? Vc fune occulte , Sc qu? a proprietate lublhntie pendent , v. g. alimentarie , medicamentof? , • u° ?>cardiac£ hepatic§,CephaliC£ : vnde plantarum lympathia, antipathia cum mixtis, toll /VfTic rnrirs /V>;k,c piantis, animalibus, &corp°ris humani partibus, aut humoribus. | V U0S rat,°* f e,b,s vana p^paratione artis coquinari? tam ad necefsitatem viftus, quam delicias apparandis . I ne,&expe- medicina /a-l lamtateiu ruendam reparandam, confirmandam ex diiuecices, Cofmetices therapeutices J riefin inn?. o •• V ma,CKt; ’ Fh,m,JE’ chirurgi*, &c. prxeepeis . I r R C ^ ET U^rU?nn£ inaAenaih 1 ad miHc ihftrumenta, opera, & commoda, miniftrant . tus, & con- , ?C poetica, Oratona, Geometrica, Mulica, piftura Arch.tedonice , mconomiea, politica, &c. in q IfirmatUSin I l< rrnmmi! a,Karuin.yfusa‘‘/*besluo>ure, Si modo, vndeinfacris,prophaniique magiftenjs, i i a lP ‘s > funeribus «dificijs , &c. imo. Si moribus iormandis, rebufque reprseientandii i. ,| , v ■ L acluntcnigmata, iiyeroghhca, imagines. * 9 }9 .14. PRINC. FED. C4SII LINC. PARS I. Stirpibus acuratius examinandis tutiisimi funt manuduces . jtes liberales , & Scientias. hematica . hmetica . lea , ‘ omia , 1 ithefiura, netria . igr&phia . io graphia , 'onomia , Hca . omiaphfjica „ fg- lognomonica ffOMU4 « condiendi meile , faccharo &c„ 'dicinoL., . 'harmacopaa . Hippmtria . Vnguentaria , na naturalis. '.hpmica . Pyrotechnia . Libark . flf hic fere omnes vfq. ad \uifitas , cotififlas , 'Conomia corporis pleru- t miniHrat, iubente fcili- h)c mteria . ca. fica . wfent. {quit, «logia . k, Botanica, Simpliciaria, Phytoiatria» \dphyjica , klop&dia , Anthoblepfia Florilegium . Topiaria , omnifque-4 viridarij ars, quas inter Agriculturam , & Ar~ chite&uram . Botanocritica. Phytocritica . Phytologica , Phitonomia B Biblioteca Botanica , Scriptores ta noui quam prifei botanographii & mifce lanei. D. Fab. Columna Lync . /. Camerarius . C. Baubinus . Co Clujlus . Calceolarius , dF /. Tbalius Hercynias . C. Scbiredenfild Silejias . C, Gefnerus Germanicus , C. Clujius Hifpanicus . N. A. R ecchas Mexican. P. Alpinus Aegyptius . Tabella Cbronotopica . /. Turneijferus . B. Charricbterus l.CoJlceus . /. C. Scaliger . Cato, Varro , Columella, Palladius . /. ifo/tf. Porta Villa . J. ifap#. Porfa pecnliari op . D. Fab. Columra . C. Crollius Atbaneus. Apicius . Diofcorides . Plinius . Galenus , Mejhes, Serapio , P. A. Matthiolus . C. Durantes . I\L A. Recchus , l.T.T ahernamontanus . I. Turneijferus . Delechampius . H. Eifterte&fis B' Be/leri. H. R eg.Parif. S.Robmi P. V allettii . E Sichuuertitis . ~ It,n. lue. Chiffletius B i funt, in fluis Dadalmatis . D. Fab. Columna Lync. B. WLarantha , N. 4- Recchus . Zf/3. Lugdunenfts - A • Anguillara . M. GuilandtnUS , P. 4. Matthiolus . C. Gefneri Cutalog, A C ajalptnus . A. Zaluz.anias . A. Sfigelius . I. C oftillS . B ■ Textor . P. Potf M. Lobol ■ hdnsr, C. Gefnerus . G. Baubinus . /'Terra» hsc, Marifque viuens, exertaque ve. * itis,& perpulchrum tegumentum opificio multiplici 1 furamcq vario, vel ignauum quemuis aut impium in fummi admlratio- nem.veneracionem, amorem Opificis per- ducere, pertrahere pocent, fi animum, vt par eft , aduercerg voluerit , Dum igitur tum pluribus artibus Slir- pes matoriam exhibent, atque instru- menta tum Ct tp fatum cognitio pluri- mis quoque vtitur fetent js,atq. com- pleturi dtfciolinas excitat fereomnes , atque agttiit vwu.rfam philofophiam fl complexum agnofeere liceahfumma- que humanis m rebus utilitatis ip » fam dicere Phytofcpbiam • Habes hie necefiaria vifium , amiaum , ha- bitacula, medieamenta:habes commoda, inllrumentaque fere omnia : fi vtiiitacem quaeris, nec amplior, pleniorque in vni- uerfa Natura campus , nec multiplicior merces, aut quod confertis magis fpefta- culis, vel pulchris obijeiatur , fi oblefta- tionem.fi recreationem poltules, vel con- templationis exercitium, ipfam quoque fipreter amplitudinem , ac prslfantiaai fludii ab humanis titulisjdigmtatem exi- gis ornamenta illa antiqua , quat vel i Cerere, & Baccho, Medea, Agamemnone, Machaone, Pod alirio.vel ab Aefculapio, Hercule, Apolline ipf° fumuntur.fumofa nimis omitte Reges Proceres teno exOrhe habes. Attalus» Ruiax^Archelaus, Iuba» M affiniffa.Hiero, Romani Catones, varrr. ncs.Imp. Diocletianus c luere-Ot Kt ts ac Duces Gentium Mithridates M ioudcsf Magnurq.Carolhs.alijq pl-res .nuenen t, propriis fe. nemin bus adoiuaiunt. Sed 8c ipfe qui agmen claudat, atq. c5cludat,cui Regni purpura . lacrifq- & fohd.s tirul.s difciplinas has condetorec , genum, q. d Creatore Sumo fulis lpledoribus cfipleat, & Kex & lapiens Salomon a maxima ad minimam vfq.ommbus de P^«'Sd,fpnta- uic , Quid intenni antiquius? quid dr- gnius ?fi Protoplaftus.fi primus parens, & Ium viribus fingulis hngul« «"P**"®»»* & nominibus donauHjnobilq- indi^itauit. Kkkk In 940 i ab. ij”. phytosophicarvm tabvlarvm In Plantarum notitiam , ex nominis, ip- f.ulq. rei co- ni ugio, aul- picia . •fln quo aduertendumC/enoua fade f Natura , qui nouas fiensperin dies molitur, I ter3t’ ^ n0Ulj qualitatibus, ex quii r I & producere folet diueifias habita ratione I c^'0,^ nomf;n obtmere polfic planca rn, , I No.n I varietatis locorum : vt laferpitium , inui- I S' vel torte allcuius nonae claffis e, ibytoprs planta qiue- | planta nona, & | fimi antea Cyrenis , p-ceo illo imbre mi * J* 'C uis in natura libro, | nongum cogni- | mo genitum. Y j i>!nmn v?l ^ Litteris ( omnibus quidem nobis communi- [ busj incognita , aut ©mifla , vt plurima; ex niiperfcftis nollrL,\c fclleboryr.gium no- ni um , aliasque, quae hic primo prodeunt: fed quammultas adhuc perquirenda , non tantum in Infulis, aut minus cognitis re- gionibus, fed in noftra etiam Italia , Per nomen enim adimus plancas- & a nomine, qux de plancis confcripta fiunt exigimus, pra: cipuequanuim ad v fu m pertinet: fic. que fit, vt qua: hu- mana: aetatis bre- lutatc nobis depe- reunt , pluri mum lludioiorum labo- ri >us , ac perenni- bus ftudijs, litteris confignata» ad po- fleros deriuentur . Pleniores nempe contemplationes , & fiepius, cum ia- ftura virium ad plantarum cogni- tionem fafta peri- cula, libris com- mittuntur ; qux omnia in ipli> tra- dita, & exprefla_,> iplius duif^u no- minis facile afle- qunmir, & intelli- gimus : dum no- mina certis inqui- autinde expreiri fi» cie obqcuur. vel ta. < f viuens j exliccata rflgun b>- 1 la.vel co- I rtprefcn *. luribys L t*ti Ladditis parces Integra diuila in -A- -o a r S s I £ 2 : T radiata r*-*» sre'! !_ mero . vel C ~J □ E. = =, rS »•* S a inus, inquirendum quo inori antiquas,& cognitas conlLtuenda I si autem ex his, qt>£ antiqui tradid a recentioribus euianarunt noux plantx natura antiquioribus confi pareat, defumpto cognommeext & magis propria erus differentia , fit f utex , baccifcra, & fimihbus , cladem , qux fimilis fiunt conditio L ducenda_i . r- . . f Ah enunc.ante \ ero, feu primo plantam d r Ane> „ , f Ex antiquis | te omnis omnino de illa petendus eft tr lianu ^ *- ftfIJPer §ratl an*mi officio inuentwis laud I Vel recentioribus , vt I Agrimonides , & piures aliae apud D. Fab. Columnam L Multa: apud Recch. Eauh. Clufium f Antiquis&rec I Vt Jaferpitiutn fere traditionibus pro botanicorum de | ea ficribentium nu- | r* — n Notae ipfie , ftu fingu- iares animaduerfiones in plantas , coniugij ipfius nominis follicet & plantae praecipua_» erunt inftrumenta_- , eoq. potiora, quo ma- gis peculiaribus , & magis euidentibus li- gnis colledlx fiunt-Ne. que enim pr^cipui na- turae carafteres obli- teran faede, aeque pof- fiunt , vt nofin indito, rum nominum, qui fiicilime ponuntur re- VeL pluribus a ficripto- f Veteribus dumta- fi no ficilicet lious partim emincia | xat , eaq. proinde^ cum pluri- • -u autiqua,& reno- ^bus. uanda lecenciori bus, ta partim tradu<3:a__. , magis, magifiq, expo- | fita, nec fere abfiq.con I trouerfia ; ijfiq. Vel ^ S Recentioribus j quorum vno,y Nomen quod eft ad cognicionens plantar:un_4 A n f a j la,qux pfieudor j nij, & ftaSjs D P afiolochia Vtnfque nobilior, fVtrifque tum antiquis tum r famofa , fed con- | bus pluribus difciepantibus trouerfijs , ac difi depa veritate , vt, Iris, fi putationibus ma- | Abies Helxine, Atripiex, xime anceps , $c j ferme Rofa , Lilium , Pnili agitata, cliS &c. ! f i Vel recentioribus tantum ,vti nupera, & antiqui ■ ta, (mfi forte plurimorum PhytoJogorum vete j carea nuis , ) vt Necociana, Tabaccum , Tulipt L Scorzonera, &c. renCiun? fignis , ac por}iiritur,innouantur, notis defignata—., le produnt: alio quin annotationi- bus huiufinodi de. filicuta facile obfb Itfcunt . Namque haud multa ex an tiquis ad nos vlq. feruaca, pauca cer- te ad nos vfq fide, liter tradudla, de- ue nerunt, ac vix viia incorrupta. Nunc porro, 8( nomine , & iconi- bus, tum nupera: retatis indullria, & 1 liigmfaneinfuc- cc/lorcs beneficio ad hoc noitru n . opus iuuamur. C^gauiobr-.iu vel atteruntur — y-— # - U ja 8> => \EtmnH!it7S7' & q7Kbtt' libro , ivnumtridm I m?7 emm 7*** -f-*™ * ! amprU/imit * ' J mon i Jruerjo q.troftul ( vt reriones inutjas defer | “2; JJ!ZS fMretmu, ) noftroe d„o intro UolU fi„ , /eri TuZZiZZn Mr“7' C~/durfinurn, NucerJeT/curl rum morula • A- T ^Ulbas vtx/'*nel aliquos confcendere nobis Ucuit , brei utor,, i7h/t£fflJ£TVu” cMlgU d°mr,mis f»*** • occurrentevinftj.tr l j !*m° Gor?ino > vt vel ieuiffime infpicienda piant, /tinum negotia prorfJd//l/u/,m‘^‘“ &*** ’ mMomnUi ®«* i L 3 t/3 3 H ( Exilleteplanta eodem j modo , & fimplicita- i te, & vnitate natuix I Ve! recolenti Phytotogo re- j f Hic autem fioliim diues illa eruditio in prompti rpt mp°a f v' “ipeau „ofto re. rcf' ’ 81 mi flo nomine eiufdem inii- j I mota^ non repe-^ ^u*u.s > & labore querendi» & pericui< brorum nocis ac fignis deli- J I r*atm* Amplius , vci Ci- | alijs fubiiituendi liberamur . neantur; & nota.?, quibus*^ S'u non exiftenj tenenfie lafierpitmm . | Qua comparationem inftituamus ad exiftent. plaiua requiratur, eidem af- I te’ VP exoleta,^ ^ non fine harum liluflratione. ■*- lignantur, fiue V amilla : j Aut a natura: libro oni- ^ L nufiDiamfit3’ V' Supe'?C tamen fpes eandera «uifendi, fi natui * n producendam rurfius voluence caularum cir< (Superioium mutatione, inferior* quoque mu***-'* n /• ^ ^uasexerat* m.T fi ”, & ruatur, dii, .ru„u„mi .oatput.,,, D»ie.,,d,,™;uZ:sf.,7’ i ’"r fr a*- *•>«** 4» JUm < l conqueruntur i qu^tnmt «b Apule, o , Diolc,^”e„£U™'-tr » ‘ *•*•*'* vlZ eZlcuifi honoi mnfpeportibus noffns eoncefus . rerww eJiuf”™f $,12™***'° d' decejfere , ecrumq.oL. J. # Ucfrebe'ld* tur, mh,l u4,o no o ,,deri Udbc, , (/,* Mrt ’ *' T*/ C; »1^ had(e ■ ea IbeofhfAjliis fi*i> PRINO. FED. C^SII LYNC. PARS I. 94' X If. pleniffimam n plantarum ,m; ne fcili- mta vlla fine re » tieue no- ne piante fue tafi exhibea- licus facilior tq. intelliga- ac dubio, per & quomodo nobis impri- notuerit, di- omnibus ve- I s nebulis,que ! mm ftudiohs' unt tenebras, i antiquitas fentis seui no- m renouanda t autem qux- le ftirps aipe- oftro pcruia io dicenda fit le: vel vt tam turae libro , ex diuerlo- jdicum pagi- linerfim ipfa- inquiri , in- , & haberi ; denique vt et, aliorum_9 ;eat obferua- ius,& noftras animo exci- incitatisfem- terius, &ftu- oftris,& exer- H n tu rt 6' 3 rt, cr O 3 B O C A Diuerfimode nominantiu & inter fe de nomine difientien- tium . Recenti-j orum y Qui fi nouis tantum no minibus ytpntuc, ea om f qua,rendlim an n.ainvnucolligenda,& fecundl?m menCem hi_ profynommisnabeda. , ftorjcpnim) quouis fub Y nomine, art propnani_j Si vero peculiaribus J cladem plantam redu- &proprijs opinioni | xerint, an vero vlcerio- bns eadem ex anti- j “ «fquifitionc reno, „ , l cauda fit. quoru fontibus de- ntient: inquirendu num legitima vi dea tur vocum iurflptio: tuncq. nomen > & cognomen abrece- tioribus impofitum reuocandurh ad fy- nonima, de quibus dubitatur: vt fili, quaftrum pro Arbo- re ludat, an re$e a Dodon. fumptum , & Acacia antiqua_, Mathio. fteq. enim l_eft Acacia . 0 «J vel U\ CD j Colledfis dumtaxat fy- i Antiquo ' nonirais’ vtex muEua mm colleifiiene eorumdem^ I Amplius quaerendum an veteribus cognita fit cantum, an vero a neo- tericis tantum planta—, nona tradita Iit; & an noftrasfic, an exotica, & de nono ad nos in- uedta : non enim Time Americana folum eft, fed & Sicula , & Caie- tana_». o O B n fU 3 Cu fj n» B Connomina tium, & fim- plici ac rece- pto,omnibuf q* communi nomine ap- _ ,, r Omnui pellantm eat- j dem v.g.Iris, j fingulo Afarum,&c. """ inrelligamus ^uidThe- ! ophralto,quid Diofcori di, Math. Sic. vifum fit- fExaminatis diligenter & rite expenfis i;fdem fynonimis omnibus , qu-x vaieidemq. plan- tae,aut diuerlis affignan- tur, vt citra ditbmnt_ > pateat, an fubiiac, aut illa appJIatione, fuerit feriptaa Tli 'ophrafto , Di jfeoride , Plinio , 8i recentiOTibus , vt Co- J lumna, Bauhino, Clu- lio , Math„ &c. Rurfus an botanogra- phi feu antiqui, feu re- centiores, vel in genere | de illa fcriplerint, vel in (In Magia fua naturali dodlifi- mus Collega nofier F 'orta.quem adolefcentes adhuc in Pbyficis arcanis audiuimus , artificiofo commento nouas flirpes produ- cere molitus efl , quod varijs mangonysm pluribus, io non omnino mutata planta , f altem in eoiore-, qualitatibus par- tium alteratur . Caterum experimenta non lau- dare non pof sumus , plus autem deferimns objer nationibus , vt nouis femper , vel f altem de no- no compertis ijfdem natura di- tefcant promptuaria . D. Fabius _ Columna collega no- Jler , qui generis nobilitatem & maioribus deriuatam proprijs haud expe rtem titulis reliquit , fed multiplici condecorauit do- Flrtna , noua femper non fo- lum e natur es penuarijs copiose eruit ; fed ex antiquis , & ob - foletis eximio Botanocritices J plendore genuinas complures reftituit firpes-. Idque vel con- fertis negociorum tricis imple- xus ( ea nojlra conditio ejl ) aj]i- duo profare non eejfat , vt in Fhytobafano Juo , feu planta- rum examine, & Ecphraf pla- Hfciplh tarum , harum ciijcip unarum — , fpecie ,& an capitibus: ’ Jiudiofs plufquam liquido no * I ibris, detractatibus in- i tum ef , magifq. ex promi fu voluminibus , quibus quotidie infudare folet,cum lucunditate , &vtilitate haud exigua legen- tium perfpicuum fiet . terfe conueniant . Cum autem probe re- cognita fneric , fuo non abfque laude re/tituen- da erit loco , indeq. le- genda, vt Faba Aegy- ptia, fi cui forte conti- gerit eam vidiffe, vel i DracunculusMaior,cu 5 ius gratia , male audire f_foletMathiolus . rum Adde quod in milio idiomaterefpuenda vn- quamfunc vglgi voca- bula : ex quibus plerii- que, in plantae, di eius luturae notitiam dedu- cimur , fiue illa fuccef- fu temporum, fiuej re- center a plebe plantis indita fint. Sed neque fpernenda vlla etiam vulgatiffima, , cuiufuis, de plancis ex- l^perimenta . Nee montibus tantummodo , vel littortbus , aut pratis parcere folent , & abjhnere Pbyfici nofiri ; fed etiam libros refpuunt , nifi flores, aut me- dicinaefancita decreta, & praxes pra fe ferant, & largius exhibeant. Quare fiorilegs duntaxat ad deltcias , Medici plurimi ad Jlipem , Phy» tonomi fere nulli pro ingenij praflantia , fummtq. opificis admiratione , dr operis cognitione plantas contemplantur, & examinant . Peritijjimo autem deque hac de re herbaria optime merito Gafpari Bauhino ,vel ampliffimum hoc' beneficium primo debetur. Col- leSlionis videlicet fynonimorum quam ipfe m Pbytopinace auf- picatus , in annotationibus, ad Math. & fui in Tabernamon- tani prima parte compleuiff videtur . Quippe vnufquifque antea Phytologus vana Jhrpi- bus pro arbitrio indens nomina, 1 alienis prorfus pofib, ibitis , aut de indufiria pratermifjis, ingen- tem pbytofiphice fiudtofis ipfq in veftibulo confufionis caliginem offuderat, . Ab boc , & complu- res nonas plantas, & arnpliffi- mum prqmijj iim TraFiationum theatrum expedient fittdiofi , vUltffimifq. interim Pinae ibus vtantur . Scripferamus hac tam, cum eccefirenuusille Terrentius nofier , e Chinenfi Regno Fabro collega nunciat legitima Faba Aegyptia frequentiam etiam in quotidianis cibis \ Rhabarbarumq. tn hortis illic Beta vicem babere . Hcc taminte- Jla nos alimus: illam vero multorum , hallucinatione nobilem likentifsime certe ezctperemus : cum iam autem copio/e illic i nuent a fit , quin ad nos trarf mittatur minime dubitandum tjl . Kkkk 3 Habes- i m 941 phytosophicarvm tabvlarvm Tab 1 6 Hab“ ax Ke |lea°r ^ex fcqi,enr eruditifsimi Principis Apoftrophe , conceptifsimam to laD.IO. Tabui* prafenus occafionem analogiam fcilicet partium, qui pianti? infiint. rum mpmkric r r «« * * • . - , U j-’»* U1UU4 ) U I . inlunt, cum membris corporum , quae fenfu pollent . Recurris dd /ingulai que. m brutis , uut etiam in nebis funt membra, vt , comparando omm ,e „*■ n±rt. Kt * nifi hoc ubi Ipfi frorfus fimile reddideris i Crediderim te potius nihil minus temetifo^nouifle r* ne, W# flntdquam fiire nodum infeirpo : error e it non m/pecie tantum , nec in angufio famtlu Umme , fed in ampli/limo toto Jn,r, \ 7; ’ & *b!m*s ™*g,s , apprehendere, vel ambulare i organis tamen ad huc infliuere velis, meje quidem muCciZ Te£V, ScVU*S *'»**?*«» « venas etiam , quibus fuca ad nutriendum, augendum , par ienium interfluant: imo & neruos^LlT/f •« ■ ipfumCTtdas, fi in, eia, fi nutrimentum, eolleOienefqueium Galeno aduertts . Hepar ovenamV^ZlZfiYaJZl^r' T** hAJ”*>U» - “ ' ' /•*. aerOuM *"* « ullas tctuntroduclacorton **„*^,. „ 'V. ‘ ' coedt cerebrm fontes . fiprimores illos vitales focos per cetera i/n-Brsrfli/rfrfBrKmrf,^,-; ... , . , , - » *4A' > O' Virtutem , qua per medullas uti mtroducla corpori animatas , 0- veget anu sperno ce dT‘1 *^Umquarum alia eft j m“‘fftirp, peret, eanas enim filas, diuerfis m ge J perfe^SB > Poff.dent , t)uam< frutex ^J,r«*noa f H *rUm elt j prtapua ivj I non fimilis,v tino n va- fnis partibus, ^ ne. habentur Theophraflo j •P qH°d que- j non fim.liter habentur I fclpcet pofittont , ardi- L ne , numere . ("explicatio j afius { tegmen veflis pium in fua pro- I ^ornamentum pria fuperficie_,^ fubeerranea vt radix f fa^damentum conlideralidum J / h cor, feu hepar qua; elt , vel I Los alimenti fupera vt caulis J 5SS*'° integrales ^ analoga; ad membra animantium artusa<* principales^ radix, caulis, brachia , frm3us fecundaris,; cortex, lignum, matrix , medulla Ijn.nus principales < humor , liquor , gummi , Iacrirn* , &c . _ fPrinia; , intima; f***1"* < Vt fUnt< f ConuincSa; , &l | Si magis com | ponentes, ma- ( gifque fimila- 1 resiiSdcominu | 5arnem nes, quas diui- | ,11(l‘,a.e“ das in ^ i \ C dementari, j fiirpibus communis I alimentaris, vcuti adiacens numerus I magnitudo «j figura I litus quo alias partes & organi j ciunt . &inde confpiratio in conferui totius. I lafieus, raqtiofus % lafiicroceus } 1 1 languineus 1 fi melleus ^ manna i per tota plan tam diftute , quamuis fen- fus noftrosla teant. faccharuti refina gumini < j oleagino . J fes ■ liquor * ^ 1 « m J fueeofa | glutinofus4, I <* nupulpa J humida I Liscrymofus ^ I medulla ^ cor matrix j maior fi**1* * ^ fuccoltnta tenuior f di* partes ficpior nciuo cx carne i lignum .albumen l Akcp* v-hbri* quibus adiacent J cofta 1 'ort exJ | J ^ multiplex Lneruush '1 qua* funt ini • di* lanugo , cuticnla Oiftin(51e de quibus icq. Pag. , r . I cutis tegumentum^ 1 exteriores^ hirfuties 1 fquama , aculei I tunica, pili, fpina I liber, corium, villi a ^ ,"nui'cem> f vniuntur ad na- ("mufeulus cx in plantis , Si diliin- j turalem difpo- !' pu|Pa coniunfla mufcolo | eti ao earum natura: dum | fitionem S arborum maellra nahee: nogui centrum, l leparantur; namq < . peacn , torulus I ^lineatio rr , f gutta, qu* eft liquoris I leparantur cafu, , ramale , refex, ^.truncus, termes, Q PR1NC. >. 1 6. /•Primariajj quas plantam in pro- FED. CJESll -.fimplcx multiplex epens, red fibrofa LYNC. PARS I. 9 43 nt plan artes di quidem n natu- : iiiuice i plan- n perfi ;in one co- i dum ad ea- impoli- i & na- difpo- i cocur- Et funt f***« i» r^lsjsssfjj j omnibus J r I prope dir-j rCirrhi , nucleus, eer. ‘prioftatucofti-j pibas:crf.< | tuunt,odrerese- , itis inter | partes J buibiin, glandula» tu- per dum planta j casteras J ^ i ber, grumi, torus, no- vegetat, cum ea Ifunt t I duf.i q.uibus adduncur • b„„» a, rnm • velharia v. g. valu* . viuunt > & cum Ctunicz, oculus, &c. illa pereunt. v.g. /• -fimplex | fpeeies funti l- ramofus f Stipes, caudex, crura, i ftolones, fobolcs,fca- j pus,afparagus, ferula, I furculus, virga, vimen, [ farmenta,thyrfus,trfi- cus, brachium, ramus, ramulus cauliculi, co- liculi, culmi, ltipula , ftramenta , ltilus ; his adde partes qu* lunt aliarum virrcula v.g. articuli, nodj , ge* niculi . Aliae funt prima CCauils > ieu or- I . _ “ ,-L st, I ganuper quod I fe plantarum_» "v maieftas expli- I cat, cuius. L pnucipuae , fed qu» fuperftite planta, quotan- nis moriuntur , aut mutantur . flatis tempori- bus ; plantam-» nihilominus in ,,h perfedfione co- flituuntj&lunt.^ | par tes Ramum ,& larculum cumlpilcgio, nequa quam diltinxerim a caule: quia fcifsi fo. lij, & continuati ea. dem ratio videtur, jqu* caulis , & i amo- rum refeifforum. J fpiritus generans fpropri* • feu calor vitalis. rpiccx ffimilares J . . f lachryma J rolin* • J _ r Iiquid* , ^ aque* I Lcomunes i i fucci ficut l gnmme* I ]fI, L fanguis Alia partium diui- j fio inter plantas J f ..radix a (lignatur : qu*S i perennes < medulla oritur ex compa j -J Muccus ratione vmus ad j res S foculus plures, vel vnam ! J annux feu tem- 1 flos folam partem fi- I i poranex q femen quidem funt vei J s | l_frufius '-mixta; £ vt folia aliqua I {"Principalis, aut {•comparatur - ad alteram lUt-\ minus pnuci. f palis Rurfus partiumj /-fimiliares,&'\ diflimilanum di- J difiimiliares » uerfitas nafeitur 1 * :« F tantum , &j ex comparatione , propria, & L videndum., « vnius ad alteram^ communes f ^ quod vnia atft ad aliasicuni I | bet . Inferior , luperior aut ^ enim diflimilares I ineernx, tini aut ^extern® & ' J J frondes, & k proprie fum ar. , & fo~ ^.Psmpini • borum F rondes j"- r' ^quspanterT ftgta duntaxat certis femunifoiium temporibus vi- J Uembifolium uunc moriun-*, rlacinix , tur> autimmu- j »' ^rcni* feuAri* f partes^ dentes, tantur quorum ’ ■ Alis funt adie- dtitiae, & excre- ^-Mucrones , aculei, *\ fpins, capillamen- . I tum,cirrus, cryces, l . pinna Lauiiculz . Aiis funt inter ad- f~ ' uentitias nutneran- i Spongia, cachrys, da, fed tamquam j grana, pilula, tu- fpuria , ac minus I bercula qUernaj , legitima, qu* par- j villi, fquama, imo, tibus alijs adna- i & ad has pertinet, fcuntur , vel for- | fungi , & alia qua tuito piant*, & ex | a fiudiofis obfer- planta lucerefeunt / uati folent , vt funt Simplex , aut k compofita i homogenea L hecerogenca f Explicata ,aut inplufa mem- J, branis J I Aducntitia,aut C propria f velcopa- rfimilis, rFigura.,, ratur plu aut dif- j color?_> ribus qua I fimilis { defitate, ru altera | erit alteriJ aut alijs ‘ I ala, acecabulum->, turbo , Petili , ca- f barba ^a lisque ad i fibra i Cachrys, pululatio , , . & iflarumj i gen‘ma, vertex , fafti- tltlE,qu3S in_, . preoli, anuli, Viti kvelut adia 8'un5 » cacumen . ( *>* j fcholis partes*! cula, flagellum.,, rcentes , &S & . membra vi ’ ■ ■ " ■ SppendiceV J porcus ? ue,ntl“m *- oc»l“* appenaices j fruauarjus * orbjs ^nalogic* ! germen J pampinarius fubfilia- v. i rius . par, aut Ldifp per accidens di paim«» malleolus, I — /1 ,,r i m nnrn rv» n a/ii cere poffumus fc ilicee . duramentum, pedi, culi , clauicul* , elies gr*coruaij, feu vortices , vifi- -.lia, latera, &c. • raritate, ] afperita- ! te , i*ui- l-tatejdfcc. ^■excefiu defcdu J multitu- | dine I magnitu- L dine L dem funt ai partes; fint tam- itus, aut irtutis li- tantis, & is, quam n fpi ritu, >m dixi- mq. per- on infint fed flatis us defint iropterea lias vo- i patiun- inulli ex cis; vt vt mas ora- inent, & I -Calix, nympha, fla- mina , flocci , capil- lamenta , capices, fcylus , castus , feu fedimentum . Vngues florifolia, feu foliola, tubuli , caliculi, ga- lericuli, eucullijofcu- la,ridus floripendiu, 'Flos , qui eft fae eunda hilaritacif feflina quidam-» fpofio, perfeSio- ris fruiiifica cio- nis prznuncia, & premifiio Ipiritu um,fpes frudifera abundantia , plantarum lati- j lanugines, coma,& tia ; cuius partes { plura alia, qu* inter funt . Csterum in duabus ma- r°rtuSjl^- | i. ^Inortu exquiritur natur* fimi iis produflio, per femen_„ quod per omnes ftirpium partes , difpolicis rite organis , & adomnes natur* motiones conformacis, partium nexi- bus diffusum , tamquam fermentum excrefeens in fui na- turam e*tera conucttit , expergefa&o, ac vigente calo- re natiuo : licuti olures in fixis corporibus falis, ac fui- phuris virtutem operari, & mouente, & accedente fpiri- tu fieri aiunt . Et femen ; quod eft, magn* matris fatu- ra ; vegetantis ani- m* foboles , colle- ga in compendium planta, ftirpsobfi ^ quata; morietis pia- t* foetus , ac rena- fcentis genius : vni- uerfi deniq. anima lis vegetabilis bre- | .uiariura , cuius par- I tes affignantur , St iermomV delicias v- fus adinuenit . f Pomp, glans rfpecies | "Uux’nuciP° funt mum » acI I nus, granum • Bacca cory- J mbus , cyti- | fus , Brion i mufeofus , I vua , cach- *. rys , anctu U“fus,&c. f caput ad xnne partibuxprincipa libus,qu^s diximus ani, J mam , & fpiritubi » dd 7 alij naturam ,& corpus i . feu compofitum ex ii- v.vlo0r milaribus’, aut diilimi- r laribus ftirpimn parti- | bus , difquirendum elt | infirmitas J"Pr*diais deficientibus , oritur infirmitas, in qua confi- a pllytopta J quis fit. ■ deranda clt conieruatio , vel reparatio partium de- I v flrudarum . ^ . ft-uius fignutn ex colore exteriori facile colligitur; ^ *** | ariditas, qus 1 Vigor autem cognofcitur fi organa , & partium nexus ani- m* vegetantis a&onibus refle fubferuiunt : & fi partes merol* , grandes , nutrit* , pingues , fuccof* ad per- fectain naturam excrelcunt fVigo J ma 1 nu L ^"capitellum, conus, ■ calix echinatus , j echinus, verficilfum , «j paterula , vmbeila , I mufearum , panicula , j racemus, florifoiium, I l. efl mors pium flK | A Partes . luat quodfpe ^fp*ca > culmus , Stc ftanc f vuFga, loculamentum )| conceptaculum, vafculum, folliculus^ vtriculus, theca, elate quae JT j valuulus , concha , iiliqua, 1 i operculamentum , vagina , V-feptum glum* , fcapus . /-cor ipfum , oculus, vmbilicus, . f putamen , nucleus , gallioc* , cocepta- J valua, hilum, cartilago, lanugo, culum ? pyrones , ofliculum , voluula , ^cupula gigarta &c. I' pericarpium /"ad hoc etiam fpeSat , pulpa , quod pro fru j vel humer circa femen , vnde I du vulgo ae-^ femea munimento cinctum.» : V.ciptur . i ipfum vero femen cum nucleo, pulpa a flore deriuant. vix enim ftirpes emori credas , quibus ineft viror , feu viridis color , qui fe re vegetandi , gradum ex terius confcquitur . Cum recipiat a communi calo- re in humore cralliuncuio digeftionis compendium; fi tamen excipias ftirpes , qu* in litoribus, & fali- colis adolefcunt ,qu* vt plurimum fubalbefcunt , vel in cinericium colorem vergunt , & prope in al- bum definunt vt Difiamum: atrata lunt tubera^ multa , rubee Coralium , & hypocitis cum Epitby- mo : Mille autem inyenias in vegetantis natur* iniperfe&a luxuria colores , violenra *mulatione gemmarum, crefeentibus ac fe pandentibus in dies magis verficoloribus lapillis : lcquitur aucem qua- li femper internarum qualitatum naturam exterior illa ipecies coloris qu* vitam vegetiorem in ijs arguit . Plantarum venter, ipla terra, magna omnium mater facile creditur Anaxagor* ; non tamen hoc, neq alia quaq. membra animantibus, & plantis communia exiftimare poteris vntc qui- quam de his determinate ftatuere ; fed pariter cum Thenphra- fto in ancipiti ftirpium difcriminc h*rcre,nifi nobifeum imper fe$a ^ perfedis feiunxeris . Vifcum namq. i terra reparatum s quod femen profert , quod numquam feminat,& tubera beo dem ventre diuu!fa,ca*cerifq. membris deftituta, con^mun j J: uifionis partium cancellos quofcumq, pcrrupunt,fcilicet licen- tius in ijs luxuriatur natura , nec noftris retinetur legibus. 'rt •* forpibu, eft , quefms ne» vnn dixerim, ve^ltera , fed cmxilus partilus nebis aliquo modo vfu venire', vel prodejfe non tofit , aut mpUttone aign* non fit , Jiue orgaru tpfius tfiue pr A flantis, ratione . Nutrit tota meditatione mentem ■, fruftu pafett corpus ; floribus, vtroribufqus mq. oblectat ; vt nihil velm.mmum m tanta copia difpiciendumflt . ^uid vero mataribus id opus erit exemplis firmare ? rideat mungena capares , quas contemnunt homunciones ; qui tamen earum magnitudinem ore fatis probare videntur , dum fubinde vulgatur prouerbium ( quod illarum^ titionem , & admirationem frnfert ) faltem apud Italos noeros, a plantarum fiudfs f,re alienos. Pofiquam tam fere plantam totam dentibus ccn- it: folia pariter , ac gemmas , flofculos, flagella , fruflumq. omnem , & pericarpium, grana ipfa , totumque vafculum omedunt . Pl.mtuhim ■e vix vllomterfaxa vtuentemfucco , paruuUm fruttu , Utu & explicatis fleribus , lignea, & perenni duritie , PmguifolU, in 5 vel magnus arbores egregio amulmam renatu , quot te Mjfcphytum rubens , & ipfa :n ruborem vfq ■ redarguat . * i in arido p.fcuo,f ilica, Couc 944 Tab. l7- PHYTOSOPHICARVM TABVLARVM f Symmetria, ^"Totius piant*, omni fcilicet fimul confpeda . 1 & UOtJS , J . _ . J Membrorum, partiumq. omnium hgillacim , vt in tabula differcn- J V. tiarum , membraum lignare poteris . f Cor- ^ vel r fOum pluribus, aut paucioribus partibns conflant • iifq Numero^ = ■-. . » > n Cofti- tutio- ne pe- poris perfi- Itentis cotor- matio ne. Copofitio- ^ flue ne mebro- | WoJo i_riim.iiue (TTotius f iunbus, -ut paucioribus latencibus , vel apparenti- bus, dum p relertim fc recondunt aut exerunt alis, atq. ali* . £Sr eodem ordine comparent compofir*, aut difpofit* . I fo lia ante florem , vel florem promunt ante folia • j-iumenim longaua magis, & breuioris durationis afti- I Sexus nota culia- ri f &t are, & £ duratione j ua Icilicet , aut trinicflres hebdemadaris , vt Fungi S d.utiufque aut brtuiii' invita procudz , vel in femi- fEui- den- tius^ Vitae ip/Ius:«j eiufq. ni une rum. L i j- “* *•* ***** (-iwwuwec , tci ill ac ne lopit* , perlcueranie Ipirnu perfiftum piant*. fQux omnibus femper membris fans confilfunt. Partium J Qu* perpetuifoli* , vt arbores nonnull* , qu* fempi- terna fiorde virere dicuntur . ' - |^Vt St radices perenne,, itu arruar . fRati one rQu s per femen tantum multiplicamur f I quaiita \U.U* Per ,en!Cn *e ‘Fdictrr , ac alias communicantur, f ■ tum ■ & hinc plancitcre. & einu hiram;. I J Parti- cula- tim . tiem cono mi ne, ac M fceminjE e: pi . & hinc plancitcrf, & /tmphicarp* Generatio-^ faii florem V mon‘r,Ptrmaia » Vt Tribulus Aquaticus r <■ ■ Fropor- j L tctrafpermata , vtSaluia^ _ ne , feu fe (.candicate. i | tione SsY j clantaT multllfni'rl‘’ vt Airmis, Orchis , Typha • l^mefura . L F L P»“ci lemims, vt Mercurialis, Agrimonia . r ' — Coue niunt inter fe ftir pes f Corporum I j in conuic- ) tura colli- I gaE*, ne- | magis ftrifio J ^'Qu*,& innat*, & penitus depen- j dentes iunt,vt VifcCi,cafTuta;&c /-Propi nqui- Xtt I tatis , C' Laxiori llplum fi vinculu m fpefles & confepultis . ^.Marins, j ambientis . ^ Aquatilibus , vt XLacu(tres. I V- commcries , L& Fluuiatiles . f Ex q“° nomen e-Saxaciles , arenof* i fumunt abjp Limicol*, paluftres • fius lolicodt- *• Agrcitcs hortenfes .... ^ tionibus . | Excipientis | fMontan*. f l_ac retinetis Vel a propin j Maritim*. 1 1 • quoru reipe S . I au i Aru'"fes . ! Pratenies. Affini tatis vincu Prosi mafe riJ Difpo fition uo < ^ Con- ueni- unt, . etiam 4 coniti tutio- nis to- tius ra tione. j vel Reme tiore_ . refpe- < m Latiufcu le fpec tantis VmbroGs.' Apricis, j Vineis . ^ Fruticetis, j Segetibus. 5 campis fConfimilibus f Cultum ad- rOomefticS riiulmodi funt ole- rationibus. | mittentes.^ Vrban* . j ra ,& ex alumnis latius J hortorum, ac tefta ^Ncmorof* < I I ^ 1 rum pulchrifloris | plurima . I _ m rFilix nullo manfuefeit J Cultam reG Immites, J aratro,fed Barba illa V. puentes . ^ ac fer* I 7 fMinus ' I Icilicet | perte- Vni- uer- dis I louis f* pius Botani- coru hortulanos fru- ffratur , & e noftrz Vmbri* motibus Ocy fSimp! I ciscoi j pleme j ^ . | vmDnsmociDusucy Patri*refoe. (Cs!,,> vel cli- rcalidi j moides illa Mulcofa, ^ flu * j m*tis ratione , frigidi I Nucerinaque Traga- j ^ ^ cantha , J 1 «- | aut Perfe- I Con- gruen tis pa riter tepo vis. j _ r-Seu Regionis eiufde.vt | . V^imidiLCermani*, Itali*, &c. i wagispr* Vt Agri eiufde Motis, aut Ciui- 1 cile iphus lo- J tatis, aut finitimu, vei cotinen- Vc- _ *• tis , aut in eodem circuitu . -Fodem fcilicet, tempore, tum membra, tum foetum, vel dix. ^ Excefs enam - f fProducendo [•fi'C't,t!emP?re» tu.m membra, tum foetum, vel n I Oiialitare * < ccrt* 11 "lenfibus adnafcentta radicibus fimu) - I < Nafcedo, vel\ f^TforSntur ! eemm*$ *‘iaf<1- P*"" ‘imUl M j I fdoriendo . , ,, • _ | pr3 rli 1 1? coa j nemgi ^dum. 5 M i«ic5 loruuncur • /-Proferendo , ^ I''’?r,'!,do *uc omnino aut per partes 3mifiione fcilicet I C & coplcndo J KCtU]'S ’ f Pendula, defeen- b quoad germen quoad Ratum j vi propria/^111 L dens,fupina. 1 \.in alijs ( circumdans, compleflens . bvi aliqna ( vc aiportatione permota , Ca cacumine ad ramos ere&um a latere aut ramis pendulum . Cvc planta fit cre&a , contorta, incumbens, feu alijs accumbens, fuccumbens, iacens , humi lirata, repens . p - r ex vatia namque difpoiicione r ordinata , aut compofita , 1 lu L partium ftirps dicitur . L inordinata aut incompofica. m» -w.j: rExtenfionequan r maiores, proceriores , ahiores, longiores, iTa^il “ j tjtatis vnde . L breuiores , craffiorcs , latiores . nem, totliu- I & partium minorum ..frondes _ q„C moli, ra*j ,f ta . {,™ i 1. v,J, lu.,{ £££ tiones, quae j . *-Sbrs, & * coufiftuntin j [magis radicata: , prodit* ,melles , aut magis tenues , &e. | & in particulari ,r pleniores , farfiz, ftipata > fuccof*, pingues . vnde fiunt. L inanes, tabulat* , cauas , fpongio a , arentes . Mnmptiim fVnde frequentiores , rariores , vulgares , minus obferuatz, magis abftruf* : qua mu is hoc IN luncrmil—j L «r>/*eim *\A frsli HAr ^lir /\Lr«ri, «rinnii n, 11 1 rl r» 3 M ) r . 945 Vlur* profeSa hic phy fice ob- Jcruare fojfes , que nunc dum- taxat furit admirationi . Na- tam m Cerui lernibus Hodg- ramTheofhr, Lafe>-fttiuni—> tyrenis tvfl imb' epiceii . A f- taragum e corfipattis Arieti- nis corntbus ,e carbonibus Ver heno.m ahp Abflnthium-, & quam multa alta,qin. minus, aut nihil prorfut nota. Quid in plantis sUBerminan* dis j aut Coelum pofsttjaut re- gia, vel ex hoc fur es i qued eadem planta d fe ipfa etiam difcordare videatur , fibiqug difftmihs qualitatibus maxi - j me immutatis , vt Scylla Si- culis, Htfpantsque acerrima , mitis nobis , Heilebonus ve- nenum Hifpanis , & medica- mentum Italis . Nicott/nnct — > Indis lalida , hurope.ts fiat’ COtiCtt . feu multitu- dinem, fpe- f cieruiii . | Figuram fi-*\ ue taciera . j ipfura ad foli natalis obferuationem fpeftare videatur , ^-lapidea -v /"robufta "N J offea \ valida , 1 lignea I , } firma ! Qua omnia per modos, & qualitates carnea b>Vfi \ imhecillior partium componentium in tabella. V4- * nc j laxior i przcife magis defignantur . Ua,i* j Interiorem quas eft vel J* herbacea . fungofa l Lvarta J ^Exterioremj ^ ^"totius corporis ,quz erit, integra mutila , vel deficiens inquirendo an ht pulchra, concinna, aqc infolens Se monltruola . Cnoc» i C" vni uerfim ^ J vel \ Loeeulta i i , Prfnxo intuitu1 t ...... ^ad aha. i vtfit bmilis magis, aut mi- l' fuperficiei S reflexo intojtu J refeiedo^ rjus dilsimilis • ’! C ’ fLinearurn lpeciem , vt I«nci J; abfolute^l globes , vt tuberum , bulbo* ii j j confide f rum & capitatorum multo. | vel partium in particulari, de qua f_rando | rum,autpyramides,vcCam- b in tabula de differectijs partium . .* panul* , qua a figura no- ^ L men py-ramidalis accepit . vt efficaa, debilis, fimilis, aut difsimilis temperiei , aut facultatis, faporis, odoris, &c, fnullo vt Gramen Corallium . Odor ej f /"Suaui , vt lua Mofcheta , Geraniura., i aliquo i ^ra j Ambrolia, Botris, Ageratum , \ i Aromatico Gariophyllus [1 Nux myr /lica Nardus , I i n fGraui»vc Allium album, Narcifsus,ar- Lmcifflo 1 genteus,. fustido, vc xytis, Cattaria, Lafer fec- II eidum . Sapore, de quo fupra . f.lJutrido,vc Vuluatia,Dracuculi flores , | Qualitate, v. g. talpre, frigore, fic in quibus excefius , gradus , & ' I proportio notari debent. I Facultate, v.g. elcuJenta, delcterica, medicata , & hac vel catarti- l , aut diuretica , diaphoretica , vel alteranti &c. TAb Anima f rindeque reflftcntes>fortiorcs, agrotan- I j)buJ fEJS i5 eibum, vfurpaptibus aut Medici- i tes atque in tabum incidentes PafsiOQ>esJV_> I Ab Homi. J nam, aut ad ignem & alios vfus . > & impatientes contaSus , vnde r.omen c f. accipiunc. ^ nibqs 1 I J vel diucrfis agricultura operibus eaf- rvnde fatiua:,fpontane2, mites, fer*. (i u Jubinde j dem exercentibus, praticrtim puta- j cultum refpuentes , Vrbam, agreiies , tiquss , I tione, ablaqueatione, pampinatione ; domcliica.horteniei.lylueltres, & va- 3 Inflantis diuerfus /urgendi feu d globo fe fe protendendi 0* explicandi fp ritus, & pri- mo m herba fpeciem compti-- rendi vigor , nullus fere ejl fubterraneoru , & hydrogna- phalorum, que nufquam e terra erumpunt Licheni i ac LenttcuU debilis i herbis ma- ior, fruticibus ve^eticri vm- uerfo arboris generi nobilior i maximus autem Cedris , ac Iroglodtticis V almis , imo & Lancibus, abietibus, pinubuf- que quibufddm, & fagis con- tingit , vts pretelfe pyrami- dali noTiri lanuanj montis , Kefpondere autem videtur hec d natura, fabia emifjio-, proiettionibus faftis ab ani-, malibus i ita vt percutiendi impellendi , fafendi , qfcen- dend',fy fe protendendi ad ea ad qua viribus pervenire ni- tuntur , f urgendi fi miles im- petus tn planus quodammo- do pares ej)e videantur ; teli enim talium vix vlU arbo- rum fupirajsertnt , £uart^> lirabs illa T ibertaoa, e lance CXX. pedum \ Abies tUa Ae- gyptix n uis CXXX. Cedrus Demetnj p.ius altitudinis de tcUbrsniur ab «.f- tione, ablaqueatione, pampinatione inlitione &e. V. rie quoad varium cultcm fe habentes. ■ r Sunt enim ali* ; frigoris, brumy, *(lus vel Solis, impatientes, aut varie, mdiaTq, I Calo, ScT refiftentes , 4fcvelipfis ignibus inuifta materia , vt Vicruuiaaa vel potius Ca- Lfiiemetis . V. p„eS| Larix de qua fuo ieso , uAfpe^lum varium de quo pag, (eq,. Ijfticr- 9 4^ Tab.i& fqo * vel Afpcfium | mutatyr varium ra * tioae figu«J r* 7 . I ve! perfe- Vucr« PHYSOTOPHICARVM fpro diuerfita-''» ■ t e temporis , *, ffua fpootex' craris, loci, aut j | eminis J TABVLARVM ; ■ a/Tufit liquo. | I aut®3go-«r nbus,aut fter | J nijs & • corationc ra. j - corationc Lri». J ► in qui- I ■■ vkcus r ffn Diucr fx sut inter- fe ftir. pes, fi in ea- runx-j) j natura latius irjfpi- cias. r vitz modum V-g. vigorem, & fanita, tera , ex varia pr* fertim radicis infi- | xione, corporifque^ (icciori , firmioriq. J compagine . I /■ . frnd c ynifior* jn multifloras, fimpliflo- r roboratur-J r*,m plunforas.parui fruSus.in magnos * fwn, alijs notatur . matterja^ f Ricimus Theophrafti: Botris, & Trifolij fo- I deficit < Jla fen aE!?nibuS' & aens'externifque 1 >s inag;s , /nagilque reiiftunt , ^ pntegra; rUQ cum vir0rc ■ vt t'empCr vflK|m AJ I SddCokhd'X’ BU1 h PJurfs?Sty^pr*fertira, d Colcdicum nobis, vel m i pia pixide car cuCbicu/nCJUfUmCUailI° fi0rUit- AfpliSdch.s iu_ I ^cerramJ,j n^^£° ca£inentIS interceptus a murarijs, genui' | I Ea' ■ ig ’ & e*ficcaf* florentes , vt Pulegium a Sol. I 1 infi Kr’nde mu]tas Per *oiitjcia «ores aperiente? Lanoorem , & imbecilitaTem 5 .Ua/UimUSiflordliliecaaeai:cse-vcePioius. “s, nTSu SZS; ^ obnoxia morbis. leriimode contingunt , vnde dmeriis funt | Tj^JtZ0^ a' * - 0cy'm,ra’ bltx vel “itr°- j ve! ali. I non ferunt, talique ingruente piiuiia* ^ ’n^ 'a- ’ ™ntia laIlana prata_» j mento j tauimus ) exarefcunr. Copiofe POrvza’ Pa ^ noftia.Taui"aCL!mbna adno- rnmfii. J f viui platanus &e aII y , ’ I a^rus ’ rarjor« Caparis , Verba | S3S< “perirXC S fa“m **»"» <«»«*, prista- licum non- {.ve, etiam iteJcota^TS^^^^' *■* & «•««» = Angelica , a medio Marrumum & ZT •WW,°! Vmbei,1,cra * vt feniculum , . ad J Aut varie a fummp, medio, &to % nerf^ ^ f U * - » fitum ^ Aut etiam fuecefsiue, & fi^iJlatin- sfn, 'yr-uoiivc Aiphodelus luteus, f vt j qui inde Homero kaliis , tegi vide^^ “andoque ano flore, vt tilioaiphodelus, | ! 11 «“ - 1 . S« adh*«fcit fliruo , & J r^'^o3SL"tXteS.b” rrf&vuM»»».» i«» . .quo »d I caules, &c. vd prius loua, & gerouufurot * foll*,frg"aes,flotcs,femin, , feu J tempus { eontra . germina proterunt, quaiq flores, & femina, vel I n quo Alia przpcflera , vt qudiflora , au* fWm , r ctiatftj mittunt, vt Tufs.iago , Crocus ScvIU a ’ V! ftUm fatum om,iem foliis Pr*- LAliapromifcuadiseiis^ ^ 1,3 * Amygdalus. ^ ^■Apertura fol,Uorum 'I' HSll' m°do ’ -vt Acu' Vitt in bis ratio, (§> . retwentift) *»m babin rnm , qui A tus t vel e. innuentur , faiiuutur, «■fui ip- A4 altili figur* qHl nes haud 1 duxeris > e feras , an das fhrpet guo nutrtrt rum k flen diorest tur magis, &t aut dtdetot varias-, eo tato pluri uerfas . 1 vel ae- I attendi { vel j curte f vita eon- .* I ditio. nibus 1 prsfi n/cis j ri"s" j tur ape f Apertu, a foliorum , & flo?Hm Tiurna ■‘"ol0 V" 6cUS t>U2dam • 7 'TSSK $SZ%2S: ^'S^eeluueut 1 lem c«. J Phafeolu* ilirfadTciS^&TOjg^ ! mirabiliter vero tota die , ^uerfio.^ riscircnmagitur . tg*1101 nupinus , ad lolem lingulis fuccellinc ho- r— { 7 =< fr- ’£;= | I inde- Seu incertis vicious , a”nIuf PcLinf ° ‘ „ ! . v=" sss^a? meu *l eerdrui Vt c“eur6ita, ,loi tolis . i dz ■ | J;^rum tPruno , frutfus cadunt ante foUa fiCUti & vkibus > &e* I J ia J «-f ■' ”'m ^ ’0iC i j , M.iu,p,sto„„ | fumaan°: I - b''‘ "^^r*,taCpnUn?otUlCibU5,aU,: ferci,ioribus viti- Organoru tus, & cbediant « digerantui mus . Sed patri; nibus Cae ratio prae qti£ ab in inquirend I tu 1 • ra 1 I cui i >Pe’ I X nr5 I I diuer- . forum • mcinb d ^rorum. | I -«• , vl1* * unio * i™ .o»™. *«. I /eu fuea 1 Vmn« , ** fP“emerl vrlung . ices. ^ i .quom«,Pj1‘OB,,<>flUn' ’ R° "),a * I --i* , Beryti, L u.a^c co.um ^ma calfb1 ^ » aUt ^adri* v nua,lcnurn7„. flma;’Ca,tfia> Braffica, Beta , Apium An* bS rSjTr*’ 1JoCryS, 0c'n’um. Cucurbita . ^ fpe ren- [ d5?r2^,i^Ur"*Cu,',cffi,‘,I,cx'Myrtu**v"i“» fradicis . nis { unt altero a,, p vt *lu* Lntere { r «wmui gnt a tero anno dato femine , ficut viola Bolbo, nax limonium elegans Rauolfij. & ali* . fugacis (ettj-^“«s_*";m f5nguli5 annis.dk interdum ali- vt Bulbona» C - - — «mu j J ug quot rocnfibus radicem amittunt ca , Jimonim, Sic iMJS^aa^g- l arc(cWc ^ a Arbutus, quius cacumen viret, inffrio,, IiJfcm» i8- fTeminis, radicii, caulis, Faecfidi- tas.ratio-^ gemma:, ne-# 1 foliorum gummi , fru&us, PRINC. FED.'Cj£SII LINC. PARS I. ; S47. {manifefti ( Sunt enim fteriles, tum fpeciei, tum indiuidui vitio , Si inde caftrat* , & eunucha di- incogniti f nulla^ tlz , led de mdiuiduis , qui intra certa genera reperiuntur , alia elt ratio i qui non ■i | prouenit a facultate incerna , dum lierilekunt leda contrarijs extrinlecis : cit-rnm # j neucrigenas abj nuncupant Jungos» tubera, imo adiantum: ob defedium facultatis generatricis. fNonnllae namque moliuntur femen, fed non perficiunt, mulorum fimilitudine, inefficax-^ vt/S>xp«c,F,r>aln aliquid femimrelpondens producunt, vt P hillitu lanugo, 3s ^ quae in psltpodio , & flmilibus. fr ■ yfimplici r fine folo femine perfedto, vt fit in fem»ntigenis , , temnis. ^multiplici [ fuperius v.g. Si ad radicem fuccrefcete,vt in , quorum omnium - } generan- ger minis ^ di facul- tas confi- defatur vel vnmer- fim foecunda^ f | produ- k ^dtione ( naturali, ! fpontanea, fimplici^ fementica, transplanta J 1 f uatiui , Aex quibus J 3dl‘en3E’ infitione, furiuntur ) ^ u amphicarpis mbrigenae, opagenas, Sic. multipli- ci» I Ijncerta i' . ^ tione,&c.J /Per radicis in fe multiplicationem nafcente fobole | ad coniunila germina-multigermina, praefertim ex | multoeulis, multiglnbis,&; geniculatis radicibus . j Etpei radicis ad alia me- fRamis infitione con- 1 n ' ' - - - - i vel parti- /Ratione vnms. aut f - - rvt ‘j culatim faltrriusv.gorge- ! mflore\vc | |n parti- 1 nerandi nullus . > f bra additionem , aut ea- f comti, i dem fuccrefcente ex ra- j nica- j L misauulnV quod fit. J tione J r Seu cum toto pianti cor- ^ - j pore varie confita multi- f tudine quod in omnibus L plantiferis euenic. funt A flor e, &triftes, luniperus ,phttix,&ic. parti- | j mis->ma- |v. g. l_ L quales iant fulices, multis 9 ximeflo I Inahjs ex vtraq, /vt notare eft in femn^flons (quas vocant )®qui J re, ac fe- j parte maxime ve ^ paris, feu iquifetis vmus iundiim floris, & mine,m 1 """" 1 iundlis, terra implan- tatis, viuiradjce,vtfic in farmentis.&J mu'ti- plantis irradicat s, vel j ab alto in terram mif« ^ fis, vt morum . velag- fFolijs fponte, vel arte gera- ^ implantatis ,vtOf un- itione ^ tiuoTune . i quibus • in femine / vt alPer^aces , & c»sir*u L L qnaiex funt faiices, , fvt notare t ~ 'i parte maxime ve ^ paris, fei J getiis eft. ^ leminis. * - .. r f aliquota, j & certo In alijs ex j cxceflfu vna parte ve. | getior nota- | Cur, propor- ^ f Floris vnius , aut plurium ad J . I • vnum femen, ve! plura - \ vtrinq; ^ Seminis vnius aut plurium ad t ion. ffingularis /quaedam enim femel tantum in vi- | T | foeturx ^ ta pariunt, vt pios SjUs,Muf*piA- j Fanendi I j tana,Mexica»u Meti, Sic. I ratio di- | sempo- j f rarius ' ‘ uerfa ^ re » Pram.Q I C, Falma , Aloi. vnum vd plures Uores, vt L tetr affer mat*. vel ab f Flore , vt BUtAcit, Solanum qua, vnatan | Amarantmim Mtxicanam tii partr^f dicuntrduos enim ad vnam S . baccam flores emittit. (_ S^Vi\\nc,\tCafiane& Fagi Triplex, jie 1'efl maior numerus floris, aut feminis diledrnendus , vtin planta, feu P laotag ne , lanuginofi floris , aut cucui- Jati.bi multifemiuis vt. iculi ,controuer- tipoteft numerus aut maioris alterutrius partis: J.g. floris ad vnum femen , vt Ament fer a , & quae luium, 6i cyathum emittunt , &c. ("determinatis ("Semefiri, vt Medua Malus Ficus, Arbutus : annuo, ^ lpatijs ^ Maius, Poma, Perfica, Nux plurium aniinrnm . I aliquata, { Si meer | toexcef- [ Uu- < I modo autfreque j tiorispar- . tus,quiac.«f (^Indeterminatis tempoi ibus pro Coeli, Solique conftitutione. , cidit j alternis / Sunt enim alternis feraciores, PiVum , tagus, & quouis fepten- ' annis u nio, olea, tum qui biflextili conferuntur . I . fSpatijs menftruis , vt C alemlula, Chamepytis , Si quater: anno , ^faepius ^ Sicomerus , &ter Pmus, ac vius mfana , toto veioauuo lucceliuie, Athaca, aliae jue varijs temporum fpai ijs. f In qno cultura , ieris multa confideratio,vndeomnnneltiesron.- & quadrifeii vites , mul- j taeque ftirpes biferi, atplures, qnas mitiori autumno decerpti virent: itemque Rurantia » ; &congeneres, qui cum acerbis, pnmaturos frudhis > & flores fuper eodem raiiiulculo produnt , flj qtsi annis biflextilibus coaliti , annis alternis femper feraciores . Quis porro inter plan- tas nobilior quam Pal- ma fexus . In quo , fi per viciniam ,comtnu~ nicatio quadam fptri- tuum, [i amicus conto- Bus j porre&is adinui- cem brachtjs i im* f* allatus ab alterius ra- dicibus puluis i fi pro- p nquus afpcftus', fi de- nique cultoris adhibi- tu. ad vtinmque ama- fiat» arborem ccntrw Bus coincidant Subs- to hilaritatem toto cor pore produnt , &fcecundi' ditatem concipiunt', in- it miratur Marcelli- nus i cum flupore rem narrat flmius , ex- tollit lontanus pro- l anique & eonfirssant Galenus , & Gtiilan- lus : dum m plantis, idem quod in ammali- ous preprtum e Si , na- tura detegit. De quo Ecyd pkjt» plenius — Kape , fit Napi Imas , Sc foemininas naici tradunt authores,(5i experientia commonitrat: fecundum qubd. (. denfiiis , aut parcius , feminantur. plantas pradifilas , qu£ in nafcendo,& produc endo femine fexum quemdam induunt , inulta funt , qua maris, &fa;- dtflinSias voces audire f olent apud Pbytograpbos , vt P ceonia, Abrotanum , &c, tradufiium etiam eji boc ad fungorum [» & qut>d magis ridendum , in Agarict recenfombus : m Jpongino quoque Zoopbytorum . ht Iachtinns ipjis ma/cula i connumerantur d V irgilio . Et boc [citu dignum maritas populos comp exas vites , & vlmos quoque , quod in agro o Aquajpart ano frequens . Sed nifi ad virium prajlantiam , analogia quadam mafculos hutu fnoai titulos retuleris r cenfeas ; namque dfurgendi virtute vinearum mafculeta profert E limus , & denjiore fpiriiu accedente , aut magis o mafculefcere femper dici pojfunt . uibus capitibus plantae inter fe conueniunt , ijfdem etiam a fe inuicem differre cenfantur; dum vnum , ve! plura in vna plantarum defuerint; ‘f eJ'acoze iarn faPiat ’ e°rumdem principiorum tot diuerfa fchCmata deferipfilfe, Intelledium tamen elt nobis de mente eruditifiimi Prin- fuifi" ) per diuerios caile^ ad plenissimam plantarum notitiaili deducere fturliofos phytomicas : nam quis eadem femper fapiac : iueo fine fionis ftudio de conueuientia, Scdiifrentia plantarum pnientes attexuifle credendus elt tabulas , quae comoendiolalicec methodo, vtiia n Itudiofis exarauit, Leclsor boni confule. In Pby - — — 94* Tab. 19. PHVTOSOPHICARVM TABVLARVM! In Pbytonmut certitudinem . pr$~ fcriptA copulationis nominis fcilket. & rei obfirmatio . In vocibus qui-* dem , & litteris , in libris» notifq; omnibus defe- £his quida , aut mutationes eda- cis praefertim i n- iuria temporis, velTcribentium, ac pingentium-, aut inepte dice- tium incuria co- . tingere folet,qui nos in contro- uerfia deducant, & laxata copula ftudiqlos in du- bo relinquant: fuccurre^dum_. propterea fedu- la penfitatione , Sc difcufiione»vt veru plantis no- men reddi pofi iit .-quod fi fpu- rium fuerit , vei dubium , & mi- nus cognitum Refti- tuatur | qugren- j fit. ( Si aut pr* anti- * quitate,illius me moria perierit» aut fim ile nun- ^ quam plama ip- j faobtinueritiaut ' certe ii videa-L— de tur ineptum. I ftirpis . varium, ^ nomine, male innouatu, | feut voca ( 1 duIoj an- f corruptum . f rZ dubium,^ in,cer ^ tum i Ex quibus ^ dubia nobis re- luite t piant? co-* gnitio « c cum iq Phytologis ducentibus nos plemmq; a ftirpi- bus pi&isaci viiias .. ~ — -r~^ — r — 51 51 s.-u po < 5-- 5— 71- fU O c CT <*> Cn n 5' g. - a; i“ rt 3 i n a. “ &■ c= a d:*' T cr5‘ 0 " n “ f Apud vulgus, maxime inioconatali planta ipilus . & X-1 Vel apud antiquiores , aut eruditiores , qui de phn — V tis diflercre confueuerunt . Aliquo antiquo codice, fua cum planta viuis depi. dta coloribus. ‘ j Probata; fidei, & authentico libro , adhibita pariter J piant* figura. r lcriptiim » Aut in diuer/is , loquente quali natura prodirunu, quod in vocibus confilio, & ratione impofuis contingere fzpiusfolet; quod in Ammy, phvto- logis multis obfcurifl-mo , manifeftum eft. f Figura, cum notis exiftentibus, & co».V expreffio 1 parentibus /impliciter exprefsis . jiij&ve | Habitudine , compofjtione , ac relatione lut bilto- j /imiljtudinis pariter cofpicua,& dete&a. ^ Numero , fi eadem numero apud omnes | cognofeacur planta, & fi cum alijs fpc- j ciebus conueniat. Patria, vbiaut plures, &frequentiorcs, & efftcacioresefle folenc. Viribus, ac vfu, fi facio fcilicet periculo, ad amuflim refpondere fibi inuicem in his videantur, ac fi vfus idem vigeat continuo. rVel defeiunt attributa: nota;, pluribus paucitribtjs, aut diuerfirpode ijfdem_> comparentibus . Vel nota aliatexiftere videntur , in deferi- peionc numquam exprefi* , prsfertim fi euidentes , figulares , aut notatu digna: fuerint . ricauun- defigna- I tum diu- J 1 erlis def- I criptioni I bus nj r* i-T n> S " ^ - S-3 C . M r/t m», w es — . 5' 2 ? 3 5 *V — n1 n rt Natura ducentcnosa ftirpibus pi&is ad ver- ras, & viuas.. cofirme- tur, nc . quid fu- J periit du^ bij. fSi nondum bene pror-^ fus exploratum, vt adeo j pluribus applicari po/Tit, obfcuricu ri,ac ftir- pibus no correfpo^ dentibus j Vel non Conuenilint generibus , quibus Hlua j aferibuntur, vt fi diuerfa,plura, aut pau- ;; ciorafint genera. I Vel patria non conuenit: quod ibi non_» j reperiantur. J Vel ibi rariores fint,&alibi frequentiores. J Aut vires, facultatefque alsignat* non iu- , fiificantur, & ali* fe produnt obferua* j rio.ne dign* : aut interdum contrariae, j autlaltem vix diuerf* in medica praxi: | feti dogmatica , feu methodica, aut em- L pyrica reperiuntur. Codicis , & contextus ipfius deprauatione. dis,coniufione, mutilatione, dubio, & Verbis miniis proprljs, feu etiam ambiguis Si pars vna pro alijs , aut aliti intelligi poli Delphinijfimilitudine ,alijenimin folij alij in flore folia intelligunt . J Si f ofir* fint , quod forte deferi | tempore eflenr vulgatifsim* . Si magis communes, indeque ancipites, vc aut pr*cipu* tantum , qur nonfufficere riorem declarationem videantur. Comparationibus quoque minus artis. | i'atria,&ioco non adnotatis. CViribus, aut vfu non exprelfis , | demon- Pleniori,in viuentibus ftirpibus obferuati' Hiatione ^ planta fulius, 8c accuratitisdeJineata. velinfuf. ficienti , 1 Sl miniis verifica j ta,quod fit. Aut etiam viua, & con > fianti tradirionc.ad nos { 1 transJaiumperleucrct , j f I 1 median- te rei ip- . liusj line J lubie^ti. compro batione f Viribus, vfuque plantarum diligentia lumm ^ uato,nec folis pharmacopeis, olitoribus, a traditio- nibus ce- lebriori- bus . j ' - j • mis relifto, quod multi medicorufa6litar< 1 Abfolutifsimis in pofieritatis beneficium r I anthographis , compilatis libris, & comrr editis, quibuj fingula, vel minutiffima tur: quod & a Aequi eritfaciliiis finguh rofeopionofro adhibito, quodinpluri ctiatn cxequuti fumus. princ. FEa e^nt LYMC. pars i 94* 19. udne quandoque litterulis nomina videantur , aiijs , atq; , accitis tejhbus reducenda, & confideranda,quam facile inc- litorum dent ibus > tam multis permolentibus foculis quafi ie arrodantur. wandum nonnihil f idioribus efl, itidem fculptoribus ,& 'atoribus > plus autem illis , qui ligno Jlirpium effigies, & qui yfRori arbcru materia fiof culorum fpeciem inducere conantur , fd, quod in corporis acumina craffitudinem dijlendit , omnem iem elegantiorem, fubtihores tn ea lituras referre debeat vendi omnes prafertim contemporanei , aut deinceps tranfcri - ites Vbytologi, emaculandi, expurgandi, rejlituendi contextus . ,ctes quandoque tude petita figna* &q JimilitudiMi ^ \um redadhe vires, aut contradicere , aut agre, & non omni parte refpondere videantur, examinanda fingulafunt , qua rptbus fupe rueniant, aut promonendis , aut perturbandis . probantium vero femper pracipuarum notarum ac Jimtli» dinutn ratio habenda , & qua colle SI a in omnium choro ma - V; condonare ac Jple t dere Jolent , praflanuortbus , beneq, exa- .. ~r,. -i. • - j:-:/.-,. X H C z % natis, & caHigatis codicibus confirmantibus endum quam multum in plantis immutandis valeant . /Varietates, quibus annorum conftitutionibus aeris imprefsionibus , diuerfis fubftratis materijs , altilibufq. luccis _ £ contrarijs, alienis , infuetis . nutriantur, adoiefeant . cultus diuerfie rationes finecefTaria, aut congruens non habetur, aut mutatur, diuerfaq. alia , atque alia adhibetur „ loli facies, ac fitus . ^ quoquo modo vertatur. Animalium praeterea ftirpibus velcentium. maternamq. ipfarum alnum ftercorantium, euertentiu iniuriae diuerfae • f States f primae Plantarum^ morbi ^ Mediae (^corruptelae (_vltima?q. fene&utes. > inde contingere, quandoque pojfunt , & natura fubducun- ur additiones , vel demuntur partes, variumque habitum > j- numerum conftttuunt, ne impedimentum vllum nobis affe- ant, quin ea/dem Jlirpes fuis non reddamus nominibus , no. rinaque Plantis aut ad aliena , & illegitima coniugia quan - bque impellant , fummopere aciem aduertere debemus, ac ?di- Ytcere . §}uid inter c ater a vale at at as , vel ceratonia ojlendat \um iunior a feniore adeo diuerfos profert flores , vt eiufdem lanta non facile ceflmaturus Jis . iera plura effe pojfunt , & alia , atque alia inueniri , nonnul- a tamen , vt in pracedenti innuimus, prorfus amitti diuerfis n locis , vt pauciora remaneant . Patrice plures , & friptonbus ignota efie pojfunt, eademq; f.trpes pluribus prouenire locis , vt Styrax in Syria , & in La- io in noflro Catio , quandoq; & Patriam penitus deferue- > unt , vt Cyrenas Laf rpitium , vt diximus . nas in d;es nobis facultates innotefeere in plantis , nil mirum, ad. ditts femper experimentis ex Qhymica noua aperta , eaq\ facun- dijj ma officina . Antiquitus porro detedlas , pluribus labefieri , aboleri quoq; pojfunt ,forfan deficiente natura, qua vt e fotas homines , ita tmbeciliores herbas proferre dicatur, vt de Betonica indunium, plurimum vero femper retulerit, vi inpradantiffimo genere herba propofita fumatur experimentum . Eefpuendos nullos effe libros credas , nec vita qua tnfer ibuntur folia frudi u carere , quifi in fingu- lis perutili Jucco non pariter turget, numquam-* tamen exfuccum prorfus compertas : fic vt ociari, . l.egendo te credas . Antiquos , nuperofque Phy - tograpbos fo pe confule , plantas herbaceis in fo- lys require aum nec in montibus licet , nec in--» mari , Jiquidem & faxa , & aquor a , & Jyluas & hortos in pagellis conJiiiGos babeS . Latent Jo Bibliothecarum angulis codices ,in quibus antiqua,, ve ftigi» plantarum recolere poffis , net rtiderfo» Jpernas jatitrn fi quam lucem afferat in caligine vetuflatis . Ccefareus innotuit Dodoneo Rtolany tius non vtus latitat in Carbonaria Neapolis Canobio non obfcurus , Arabes plures apud fere- ntfsimos M edictos , fed & Arabicus cum ptdhs iconibus Gratis haud relidits nominibus in BJcu- riali apud Catholicum "Regem infignem nuntiant , fcilieet adeundi non raro Aralns,& Cbaldai, apud quos Botanica fopit a, iam apud Latinos e xt in dia, apud Gracos per multa facula dmtrtst . In Vati- cani thefauri carie expifcart , nobis aliquid in an- tiquis rejlituendis licuit , vt tn ipfa fyntaxi in- ferius indicatur . Criticam in Botanicis virgam meo quidem conJUio ne fump feris vtiquam , quamuis hypercritico acu- mine polleas, ni fi Columna, &Marantha porre- xerint, exemplo ille, hic regulis , gnauus ille an- tiquarum, & vocum, & rationum, <£jlimatorr& cenfor , hic ad examen, & methodum quacumq ; perpendenda reducens ; & ferio antiquis tn con- textibus prafertim Botanicorum magiftri Dto- fcoridis animadvertentes ambo , Phyto nomi a ani* bo Anatomen profequuti videntur ; fed & Co- lumna prater libros in Jlirpibus , etiam ipfil inue- niendis , &■ anatomice infpiciendis egregiam pra- Jlitit ,& praftat operam— > . f Vt nomen Plantae iur£tum Synonymorum placida cohorte comitatum Aequiuocis longe reie&is , Homonymis diftin&is Tricis controuerfiarum excufsis Ex opinionum cumulis quibuliiis Erutum j Explicitum, ' [ Vt nominandi , oftendendi, indigitandi ;! pura , ablbluta Praeditum ;• Inhaerens Perfiftat indelebile j Et clauisloco quaecumque de plantis litteris contignantur, & vocibus nobis adaperiat. II I 1 Phyto» »ja Tab.io, Phitoiatyia, (lue vfiis plantarum in mcd:cjna_, , p qui duabus in_#<{, regulis totus continetur , fci- licet. PHYTOSOPHICARVM TAB VLARVM fLoc'1 v.g. Regionis , plaga:, trafius , agri, &c. imo Sf cultus diuei vniuerfali • « . . i etiam ferra: qualitatum , aquea?, arentis, Are. /aeIeaumP'hT. I TemPofiS V. g. autumni, hiemis, yeris , arftatis, folftitiorum , ybet rarione «f rum , quibus partium > vel jpfarum Sirpium, aliae funt yCo< I alia; minus vtiles» aut efficaces . 0 | vita; ipmum plantarumjdum enim lenefcunt alia;, vires anmtunt.ali* Et hic fignanda tempora colligendarum , exficcandanim vfum leruandarum', 1 f in vfi) ad peculiari qu*J l-rf* uetn fpe Praeparatio, qu* eft officinarum fingula^prag^^a , ifS’aUt^m 3],JS um ft,rPibH?r q<^m medicamentis commixtio, T i fumT de^eafteflPr ’ ^ dpfi’ es»& quamdiu ad vfum rt Dem uno Phy to- nomia pene_> CIS, v 1 veneo, jepnpmt , mm i patrio fiirpmmfinatu.if interdum vernaculo vulsi id au viceno petenda nominum , vel eognomimm tniutae* quibuf pLlrum naturi pluriZUL 1 Stirpium quoque deftrtptiones cribrant* ; nefmtlitudinilfptcie , vel analogi * vitio nos decitiani ZZ Vblnla d Zl£i0T C°"fUZ d'fm' ’ “Ut Unt""”t - «" t ausiori eolplZL liSX rtf.m habcndu ejt ratio : caferorum diligent examen f anendum .quod vel ah it f a fiirpis natura aip eeufdemfpeem , aut generi, pianti, argumentud ducat : au, der.iqu, ill,l£Zlmm,boe rs,UCi ‘ nSSrz?> bus , & caa[peftri^[s^iue hunMd/\Pfe*C|3reH^rta^)^ia^^0! fer<]uirsntes ? ex montibus enim , i Pby^j ^Botanieoaungratism horti conferendi ?ij quibus^nffiSfi pfope' !«?« ^fti^sfelSj^; eludantur, & ad vota compareant , dum erumpunt, crefcupt florent germinant , fruiftus emi gf“ 9*«!«. 3ereoifsima venetorum Regub, S2j! SerenSiSi ux Etruria: Pffis . fub verfatifsjm?s ftirpium alumnis Cafalpinis, Guilandinis ,ilpinis, Cortufis I c *3?Si-0-Wr “ P lCreaC ’ qU°d nar,^H* a^ideat, quod ftudia iuitet , & fanitatem tueasim cosno I Reeol f InJPeratus >,$ Calceolarius ,|>*na , & Paiudanusali/que alunt S a pciic^ f accomodatis alSf^A^ISf P-Umnum ,n hortulis feneftrarijs, omnium ferefeorarum obferua r>mmc rnnfTftifl I accomodatis ajuntur. Aut etiam in cartaceis , fen paginari]* hortis , qui fpicilegio quodam coniti omn S copllltlt i. ‘n hhruni replicati ficcatas etiam herbns, nodlurnis, diurnifqueftudijs fpe tnuemas fufius explteata , vna cumfuis paradigmatis , diffu/ioriburque praeeatis : qua fi tibi obf ZfciZ flXl ll; thMZ‘ ■ A’‘a°™l‘"“W ■■ iu aZul prob", tr bUqM NledJoZlZ?lZZiZlnam Ze T"tru cmmoium digerere ftmilia, lut eeeautl JnJpigm />*tiT ? Bitonem, aut mrnen contemnendum putes : mirabilis etiam i? minimis natura , & dtues St tii7l^7amfxa/betS “ ’ In ^ %d‘pmS » in} ?ureis> *r&e ”*»M‘ emblematibus aliud quarts , commendantur dum^dill l °^faX’ cPeraitanto puUhnora & certe lucundtorafunUqudm nojlra, quan NoZ* '1 * PP accefflse eompenuntur : & cum bis, audes lufus noRros, fabulas, & inamato» fufp”! ^Barb^uld*™* in4mmis P‘*rss ajtimas : hic & colores ,& organa7& amplius ■ iiabiltm ‘tWrnobfcttm rd™ ****** louis m Romano ad Antium litton ( vt folet) dato nomina elat,s > ac nudis intenfam ferret frondibus comam fatim nomen petijt , & fatim vir \Zent lri jc mZru r COnfeJJltS btlcu^ue *?c ***** ; Miratus, fpreuit, quafi sncafum agnofcc-etvr , conTeruJeVot/rtt tnPret'° b*be«d“™ > quod pofierorum JeLitas , ad maiL confeque fent ntbtl in v/anta AtCt)!*' *a a vtl[em pradicajjcm, qui ex\argenteo foliorum colore ar anum turgtfctre corporis aut voluptates 'fcnftZ ^ U.X'^et: q^d facerem t aly funt hominum ita compofti animis , vt prater coni torporis aut ieq/uptafcsjcnjuum» catera, ne btlum quidem af iment. FINIS TABVLAK YM. Phytofo phicis -J b AMICO LECTORI» £ EIC nonnulla ex Phytofopbicis defiderarentur tabula : fed fatum eui Autbor prapropen c effit , Jcribcntu manibus nondum abfolutum prxnpuit opus , quin tmd plure i mgeny |3|| foetus , qui prope diem lucem expe flabant tn ipfo penetrali mentis prafocamt; dum ad- modum lllujlris eruditionis virum XXX°.fupra M. DC. Salutis ; annos XLF. natum nobis eripuit . me lior que fors ( vt pie credimus afcrtpft Caelitibus . ) /* anta interimat dioforum iaflura , vt eidem fatis deploranda ne Academiarum quidem omnium lufluofafujfi- ntepitapbia. Si enim de morali quidquam exigeres fapientia , folers Federici Principis intentum n eruendis tantum diferta antiquitatis ruderibus implicitum , Jed m omnis do Pinna dogmatis af- uum , filuberima formandis moribus colligebat monita ; fi pacet a de Geometricis , ac Matbeji, vel tefaflis optares prodigia , tibiPbyfecam Mathefim integro volumine compingebat : daturam fic in rtes dmfr&ty vt vnp Vniuerfali rationis fpeculo, omnia eiufaem arcana detegeret . f>i quem yibocalus dele flabat hortulus Theatrum Plantarum , ad « oluptatem Ijt flantium erigebat ; adeo* c defubterraneis , de propatulis , & fub afitflum cadentibus , de aereis , & /upenonbus admiranda guiatim recolligens , pofierorum commoditati, ( cui /ludebat) ntbil non periclitatus , induftriofif* tam moliebatur pncyclopsdiam , ad quam nouts mfrumentis , magis m aies perutos recludebat \tus. Habuifies de cerebro Principis fetentiarum promptuarium : hgfits in fronte de at aut s qui* [cunque acerrimum indictum, in oculis infinitorum prope iaeam voluminum , in ore fuaianL-» 'am re fidere miratus effes , ac facundiam', tn manibus , tam artis , qudm natura ob firmatum expe- llentis compendium Cuius domus Mufaum ; Porticus Lycaum Peripateticum , borti lu/cula* xnlta acpojfjfones Attica s^ymnffia facile crederentur . Nunquam bene pranfus fine fate pbi - opiorum, vel fahbus poetarum, aut delenificis , tamquam ferculis , dofliffimo^um congrejffibus : Vt 'o fpretis fcurris , ijfque tocii , qui capejfcndce virtuti non fatis iuuant : iufus omnes inter Lyneos.% fpeflacu/a inter Academicos parietes concluderet . Quid enim non fp/endidius modo , federugan- fronft , & a feri/ s per fubcfiuas animo relaxando commodius , & iucundius , quam virum genere 'incipm totidem nobilitate , fama , fcriptis , flentia , & experientia confptcuos Portam V e Ife- m , Gdhlanm , Cafarinum , Ciampolum , Pertium , V akrium , T errentium , Columnam , atque \os , Lyncaorum ( quorum ipfe idem Princeps ) matricuU afcripfjfe, quorum vigilys , lucubrationi- s,& operis, mon effeminati mollium poetarum prodirent Iufus, fed proficui tetrtea conatus Minerua ida,&iufia implerent volumina , artiumque liberalium fiy humanarum feientiarum dijjoluerent do) .CceUrum quid ad aternam memoriam commendatius, quam fedula illa Principis liber alitate , iludio «xquifitum prodi) ffe opus Mexicanx naturalis hiftoria? ( quam Fernandes primum Inui* (fimi Philippi II. Hiipaniarum Regis in Indias Protomedicus delegatus, (etfi tumultuarie fatis, primis affolet ingenij partubus) lufiratam oculis, manibufque contrt flatam in tpfo natali folo itexuerat i quamque pofimodum Nardus Antonius Recus notis lllufirem nobilibus ex vulgari ifpanico , latinitati , ordine nedum fatis commodo , reddiderat, & dehtfcebatin lAufeolo M. A n- si/ Petili/ , ipfufmet Nardi tum vitafunfli , beer edis: Vndenon nif fagacis vrbanitate Principis tfrnodt thefaurum educi , nec facile fuit , nec licui t , adeoque neque expoliri , vel dofliffimts Lyn - trum communiri commentari/ s : qu>bus pro coronide Principis accederet prodigalitas , tot figura * m ex eequo fimilarium calandis imaginibus; eiufdem que do fla dexteritas, ordini ( qui cfi operis ritus) me Itor tpreefirtb endo . Deerant autem jluaiojorum commoditati Pbytoptica , quibus de* otem nauauat operam , tabula ; quas & dabat , & propri/ largus aris pralo committebat : dum r o cum vita fimultem mperfeflam dff rit , Francifcus Stellutus Lynceus ex eiuj dem Larario Pofi* masdeprompft , ac verfatiffimorum conflio digefias c ater ts attexuit . Atqste bi t quidem auitee nobilitatis Principis Casi/ memoranda fuerunt appendices , quem Iuraue primis, & Fortuna, Montis Caly Marcbionem, S. Angeli , S.Polt, d? A quaffartha Ducem erant-, FedericusCafus , & Olympia Vrf na hquafpartha primi Duces , Prwcpem genuerant $ Principem coniugia tefiata fuerant : primum fcilicet, cum Artemifia Columna , alterum cum Ifa* la de $aluiatis ; quorum profapta , qua per Pauli Sfortia , & Olympia de Casi/s connubium , pari nlitate , viuaci femper fama , nec fenefeente vnquam gloria propagatur aternum duratura fit • is enim tum nominis , tum virtutis hares legitimus , maiorarton moliatur ,vbi inter proauos con* neret , Pontifices , Imperatores , Partenopeos Reges , Purpuratos Principes , Patriarchas, hrcbie - wpos , Prafules, ac potentijfimorum exercituum Duces , quos breuis numquam pagina ea* ra foret . Hoc interim quifquis legis boni confule ; illam fane omnis eruditionis frufira defideratam luget fu- tfltlem ; fed in prtmis pracocis falcem fati , in genere non minus , qudm doflrina Principis , (Jp a de mi a Lynceorum Protoprafdis ac patroni fui colendtffimi vigilias, & annos temere inieflams , r ns, animo memori , grato , ac reuerentr, luflu, & qutrimonijt profequitur Francifcus SteUutus idemicus Lynceus fuptrfies , IN- INDEX TABVL ARV1V PHYTOSOPHICARVM PRINCIPIS FEDERICI CAESII LYNCEI, &c. 4 ■ In plantis confideranda, & cognofcenda, 5 In planta, quas ratio quantitatis , &c. 5 In planta ratio quantitatis locatas, 5 Ratio quantitatis quoad contermina corpora . 6 Vita plantas » & naturales motus in eius corpore» 6 Vita plantas, & naturales motus in eius corpore , 6 Affectiones, & mutationes plantae . 914. & 7 Vires plantas, eius compofltione deftru&a. 7 Sapores plantas. 7 Qualitas. 7 Vires deftru&as plantae. 919. & 7 Sequitur idem , 8 Vfus plantas, peculiaribus eius partibus nonn ullis fumptis 6 8 Charta. 8 Vfus plantas alius . 8 Vfus plantas, abfciflis eradis membrorum partibus „ 8 Sequitur eadem materia. 9 Energia, & proflantia plantae viuentis. 9 Energia pNnto viuentis. 10 Virtus planto, & morale ab ea preceptum ad animos excitandos. 10 Sequitur eadem materia. 930, 931. & 11 Tituli planto, ornamenta ,& laudes , 11 Sequitur eadem materia» 12 Npmen p!antas, quo non raro eius aliqua peculiaris dos fubindicatur . 1 3 Conci ufa in planta vniuerfim ex omnibus circa ipfam, aut in ipfa confiderata . Sequuntur tabula Poflhuma , 13 Conclula vn.uerfim in planta , 14 Plantarum quantitas, qualitas, aftio, vius, energia. 14 Scientio ftirpium , ftudijlque illarum promi . 1? In plantarum notitiam nominis ipfiufque rei coniuo-ia, &c» 15 Sequitur eadem materia. 16 Plantarum partes, quoPhytoptis obijeiuntur. 16 Sequitur eadem materia . 17 Plantarum conuenientiainuicem, <3c flmilitudo . 18 Plantarum inter fediuerfitas. Y O CA/lnihi« _ liit^icuiiuuiii i citi turio . zo Phytoiatria, flue vfus plantarum in medicina, finis. 948. & •'o vo vo'©'o'©a©v©v©'©\©v© 'o,o«\e«'eve\ovov6 INDEX N T A R V M- ANIMALIVM» ET MINERALIVM Qu* in decem libris ThefaUri rerum Medicarum Nouae Hifpanis defcribuntur , & explicantur . ic etiam eorum , qua d lotxnne T errentio ,1'danne Fabro, Fabio Columna exponuntur obferuantur in eorum lucubrationibus. Nempe Ioannis Terrentij 3 fol. 347. vfque ad fol.^.Ioannis Fabri 3 fol.4 59. vfque ad 839. &Columna afol.841. vfque ad 899, A B 1 1 S Mexicana . pag. 9 l Abies Mexicana I. maxima. 9% Abies Mexicana II* media . 9* Ibies Mexicana III. minor. 91 V.bies MexicanaIIII.minima.pl. Vbfinthium Mexicanum. 208. Acacia, velMizquitl. 455* Icacia ALgyptia,& Mexicana- cum figuris . 866. VcacieMtTopotamiVIcon 867; Acacia: Siliqua. 5 9* \cacoyotl Arundo Vulpina.262 \caltetepon , feu Monoxillus mucronatus, quod priuatim_j Temacuilcahuya vocant. La- certus nouae Hifpaniae. \cametl jmetl arundinaceum- m- \capatli . ioo- fUatzan AycxitP. -349. kcaxaxa. 347* fttcaxaxan , feu Planta paluftris lenta, quaeftatim comprimen- tibus cedat digitis . Potamo- getum Mexicanum . 163.-883. \caxochitl . 347- Acaxochitl alia Icon . 454. Achiotl medicina tingendo apta 74* ' ' 1 Acitli Mergus Americanus. 686. Acocotlis Quauhnahunacenfis , & TepoztiaUenfis. 3 1. Acocotlis Ligufiicifaeie . 32. & 862. Acocotlis tertia. > 31. Acocotlis alia Icpn ibidem . Aconitum frumeto fimile Theo- phrafti. 891. Acueyo,feu Ocixochitl,feu Qmi- . . quiUtli&i a ' . . 32, Acuilotl, feu volubilis aquatica-» 107. & 871. t Acnitzehuariacua, feu herba ad- uerfa^eneni... 254. Acxoyatic herba Nunnij j33.Sc ; 875* Aatoyatl. 34**» feu Tepeomatl Sycomorus faxatilis Mexicana. Si. &8p6. Amacpatli. ?4**« Amamaxtla expurgans feu Rha- barbarum vocatum monaco- rum . ai7* Amara herba. 1-98* Amafcauhtli . 34 9» Amazquilitl. 3 5°* Ambra grifea, feu odorata. 5^4 Agies Baitinorum . 7 ' *34- 348. & Ahatede Panucho . 45.-4* '■ 1 ji. Ahoaton,feu Quercus partia.2 1 1 Ahuaca quauhitl , feu arbor querciformis,butiraceo fru&u 89» Ahuapatlis , Chamcdris Mexica- na. *33* Ahuapatlis Tilacenfis . 9*» Ahuatepatli . , f 264. Alahuacaptli leptophyllum ,feu : lubricum t & tenuefolium me- dicamentum. , 298. Albana vjna fuauiffima. 640. Albanum Qppidum creditum-» fuilfe ici quod Albalonga dice* batur . ' . ^45* AlbatzapotI. - . 89. Algazel, & eius Icon ex Aphrica 893. Alkekengi Mexicanum. 2 96. Aloe Americana. 883. Alumina. « : , :r 896. Amacoztic, feu Papyrolutea- 1 278. 278. 349* 790. 797- 349» 311. Amolli 3. amara . Amolli alia • Amozotl . Amphisbaena Mexicana. Amphisbaena Europaea Amutzauhtli. An^nHiS • Anchoas, feu Zinziber mafeu- lum . 16 9 • Animalia alia uou a: Hifpaniae Io; Faber do&ifiimus Linceus de- fcripfit, &illuftrauit. 894. Anime Indicum. 47- Anime Cummis . 5°* Anona arbor. 90.&870. Anona cathartica. Anonyma I.Mechuac Anonyma II. Mech: Anonyma III. . ’ r - Anonyma IV. Anonyma V. Anonyma VI. Anonyma VII. Anonyma VIII. Anonyma IX. Anonyma X. Anthilion. Antru Puteolanum peftiferu.7 8 3 b Aoco- 90.. 350. 35^ 351. 3 S *• 35*. 35* 352. 351. 352. 3 55- 228. AocoxochitI. Apanxaloa. ApatJi. Aparaqua . Aper Mcxicanus.. — A . AraffexfcrPotiocompofita. 8r; Ate^rmicenfis. 348.4?i! AtehiiAaHi - t ^ Apes ,-eorum differentias, rtacn- ram llJuftrifsimUs,& Excelleh* At|huapatli. AtehuapatJi , feu herba nafcens luxunuos. 26+Si88<. Atehuapadi. as a* - i — — Aten-xibuitl. tiflimus Principes Federicus Acepocapatli. ??, & g^* Ca-fitis Romanus LynceoruifT /ttepQcapatlialialcon. ’ axa Inftitutor, defcripfir, & edidit> Arexcalquaoul. ’ JcT forma foJjj in tabulis. 8 94. & Atlancane,feu herba aquofislo.* . 5? tolA f : as.prgjeniens. Apes rndici. 3)?, At^rocnodhii . ‘ 1 Aparzipuntaumetrvelcuiutaerj;. AtiaczopiJJio, aquofahert* . . 1 app.nfa, 117.872 Apatzi puntzumen I. & II, feu AtJinam arbor. ' 2, MiAella odorata . . i/tf. lAtiinam feu Frutex iuxtaflimios Aphatzefirangua aliorum , : Arenofum pomum. < Ariiarum angufti folium CichZ rium venenatum fannitum.» , 89r. , Ariftolochia Mexicana II, longa 62. &85j, 1 0 Arum A.gyptium quod fit, &in Auisvaria. Auis pida Americana . 7©« Aura* 4*1 Aur* caput. Axihuitlapapatladli . . ?5 fpecies , . , 125 Buyobuyo II. 115 Buyofamo Piperis longi tertia, fpecies. o/r ^uourn, W.JH VCina « quo differat a Faba dEgyptia^* Axixpatli, •" * 355,871.882 ap °u k 'na a 'ai ’ 2g2‘ ' Jubilis quinque latera, ui Afariim Michuacanicum Recch/. AxixtlacoW/ fen virga diurtetica' Atatexli Potio fimplcx. ^ «.v' ‘f ^ CAcacili. j Cacalic Tlacopatli i feu dis glutinofx medicina, Co uoIuulusCinnamomeus. ^ Cacaua Quahuitl, feu arbor C caricacauifera. 79. 8d Cacamilxochlit. ^5 Cacaltzin Malinanienfium. 15 Cacoloxochitl, feu Bos ccruin $>4. Cacachichit,fcu herba amara 198. Cacalich Tlacopatli. 4 Cacalich Cacalich Coapitlanenfis Ttifo- lium fpicatum mexicanii. 284. Cacamot ic tlanoquiloni , feu Ba- tata purgatiua. »99. Cacamotic, 1 99* Cacanaca, 184. Cacanacxochitl . 287* Cacanel Hoatl chullenfis , Ana- gallis mexicana . 241. Cacanodthli. 77* Cacaocotl . 7°* Capapatli, 3 59* Dacapipi!olxochitl,fen herbofus ac pendens Hos. i 120. & 872. Cacapolton. 69* ^acapultic. "acatlaolxochitl. 559* Cacatlepatli . r53* ^acauatl flos. 22<5* 3acauifera. 79* Cacauitzpatli , feu Medicina pa* bulifpinofa. 198. Cacatzin feu parua Cacari. 308. Cacauaxochitl, feu flos Caca- uatl . 1 %26» ^acaxochitl VI. a 5 5* "acaxtlacotl . 189. 2achos planta . 85. Dachruiaqita . 3 59- Dacica XII. Chilli fpecies .137* ~afia radix. , 873.874. 2ahuazititziqui . 36°' -alam ai um I. 9<5* lalamaium II. 9 6 Camatotoncapatli. 3^0, -amaeleus mexicanus. 721. -amochitl mexicanorum. 121. Hamolxochitl . 3^1# -amopaltic. 36°- 2annella. 3 5-8<52. 2annell£E folium ex Orientali In- dia aduectum Icon. 864. ^annell® folium quid differat a Jam alap atrae folio . 864. Canihume. 164. 8aninga . 43* 2anis mexicana . 466. Caocolatl potio . 81. 8'apillaceusflos . <58. Capillus Sacerdotis . 258. Capillus rubeus, fic herba appel- lata. JOJ* Capilli foetidi . 291. Capolin humilis. 211.870. Lapolin, feu Cerafus dulcis In- dica. 9 5* CapreinouaeHifpanije. 325. Capficum Aftuarij . 134.873. Capflci fpecies . 135. Capficr incommoda . 13 5. Capflci vires . 134 Caput formica; . 254. Caput aura. 94* Caqualpejifis. 306. Caquiztli . 217. Carapuehari. 241. Cardui frigida quaedam fpecies. 189 . Caragna , vel Tlahtieiilocaqua- huitl. 455. Caragna . 55. & 855. Cardiaca arbor . 96. Caryophilli Indici . 1 54. Caryophillus Mexicanus . 1 56V Caryophilli mexicani planta. 154 Caryophillus ... 34. & & 86 2 . Caryophillus I. II. III. IV. 1 54. &155. Caryophillus mexicanus , V. VI. VII. 15 6. Caflia lignea, Cinnamomum.feu Cannella . 35. Caflia filueftris . 70. Caflia fiftula . 87. Catus Pardus mexican, 512. Cauda parui Tlacuatzin. 2 38. Caxrlatlapan. 25 6. 2 99. Catzotl. 309. Cayolizan,feu Tepocan. 66. Cayolpatli, feu nuifcarum medi- cina. 199. Cayolpatli Vaxacenfls, herba-. mufcarum. 202. Cayopatli Vaxacenfls elapho- bofeummex. i58. Cececpatli. 36 2. Cececpatlialia . 362. Cececpatli Acatlanenfis,Glycir' rizx amula. 241. & 882- Celicpatli. ' 3^2. Cempoalxochitiq herba. 179. Cempoalxochitl prima fpecies. 1 54. 87 6. CenanandeQuahunahoac. 3«5i. Cenanam Tezcoquenfis II. 362. Cenanam Tezcoquenfis feu ma- ter fpicae Maizij. 185.878. Cenantli. 185. Centilinam . 185. Cenzomecatl. 36 2. C erafus dulcis Indica. 9 5 . Cercopitheci, quos Mexicenfes Ocumatli vocant. 318. Cerui noua Hifpania. 324. Ceruleum quomodo fiat . 109. Ceualdilla Monardis . 307. Cetialchichiltic , feu vitis filue- ftris,Lambrufca Indigena, 12S Chacangariqua. 74. ChachaJacametl. 361. Chajcuitlatl. 26y. Chameceralus Atlapalcenfis.230 Camedic Mexicana. 133. Chamaleo albus caput echini modo profert. 860. Ch^popotli Bitumen litterale^» J 2p.i 277. 36 2. 70., 891. nouar Hifpani*. Charapeti. Charapeti. Charapeti . Chataluic . Chelonifcus Auftoris . Chian AfufliexMavzio. 245. Chiantzolli , feu Planta in hu- more intumefeens. 234. Chiantzolli alia. 234, Chiantzolrzolto . 238. Chiauhxihuitl . 354, Chicallotl , feu fpina Papauer ipinofuna . 215. Chicehec. 297. Chichiahaucxihuitl . 233. Cichiantic Coadanenfls, China adftringens. 227. Chichiantic rubea herba. 237. Chichicahoaztic. 143. Chichicallotl. 215, Chichicamolie. 278, Chichicaquilitl. 354. Chichicayotli Colocynthidis me xican: I 02. Chichiftlapalezquahuitl , feu ar* bor rubri 1 anguinis amara fan- guiflua . 91, Chichicpatli I. 39-864. Chichicpatli II. 200. Chichicpatli III. 3^4.. Chichicpatli alia de TIacotic IV. 3^5- Chichicmecapatli , feu Chimica? gentis medicina. H8.&872. Chichictzonpatonic de Ocopet- layuc . 3 66 . ChichizquahuitI . 3 66 . Chichihoalxochitl . 355. Chichiltic Tepettauhxochitl.358 Chichilticpatli . 366. Chichilticcihuapatli . 367. Chichioahutli . Chichipatli . 31. Chichipiltic . 367. Chichiual Memeya , feu planta_. la 37 37 23 18 9c Stfc 3of 22^ Colld‘temecatl . Coltzitzicatli . Coltotl, Colubriolus . Colubri maxilla. Coma quid . Comalquilitl. Confedio . Coniza Mexicana. iy Coni^quicumanchriqua . 37- Coniza Diofcoridis , Eupatoriam Mefuar, 872 Contortina planca . 123 Contrayerua. 30 j Contrayerua flore albo pallido 119. Conuoluuluscinnamomcus. 41 Conuoluulus pennatus. 868 Conuulfionis medicina . ug CopalliDei. 231 Copalli Montana , feu Tecopah liquahuitl , Copallifera V. montana . - ^ Copalliherba referens . 103 Copallifera VIII. 49.‘ Copalliquahuirl tepeztlani.455, CopalJiquahuitl Patlahoac , feu arbor copalli latifolia copalli- fera: 46. Copalliquahuitl, feu arbor gura* mifera copallifera . 45. Copalli totopocenie copallifera, iy- 47. Copaltic,feu arbor fundens gum mr fimilis copalli, 57. Copalxihuitl, feu herba copalli referens. 103. Copalxochitl,feu arbor gummo- fa pruni formis . . 82. Copalxochitl altera pruniformis grumofa . 82. Copiton. j.. l9o. Cornerina mexicana . 3.37, Cornigeraarbor . 86. Corymbus quid 860. in quo dif- ferat ab vmbella & capitulo, ibidem . Cominus flos . 94. CoyayahoaI, feu Ifchiaton, 320, Coyolli mexicanum . 71. Coyolh . 75. Coyolxochitl, feu Martagon vo- lubili mexicanum . 267, Coyopatli . 297. CoyotomatI , feu Tomalcoyolli veficaria mexicana. 204. CoyotomatI. 297.879. Coyotzin . 1 282. Coyoxochitl. 374. Cozamaloxihuitljfeu herba Iris ^ 3 °9- Cozcaquauhitl, Regina aurarunx 3ip. Coi- \ Cozno&hli . 77. Cozofmecatl , feu curarum funis china III. mexicana 'medicina admirabilis . 215, Cozohnecatl frugifera . 213. Cozolmecatfterilis . 213. CozquaquahuitL 5 5. Coztic&cuilotl . 107. pozticacuilotlxochitl . 374. Cozticmeti. 271. Cozticmecapatli Tilacenlis,cri- fta Galli Mexican: 242. Cozticpatli Acatlanenfis , Tali- drum mex: 235. &8S2. "ozticpatlill. 2$6. Hoztictecpatl cornerina mexi- cana. 337' Cozticuiztipalancapatli , Yan- quiclanenfium. 289. Cozticxihuitl . 303.891. Coztomatl Solanum pallens 203. Coztonatl Solani fpecies. 203. Crafla Planta . 312. Crepitans arbor . 88. Crepitantis fru&us. 94. Crocodilus nouje Hifpanise. 315. 892. Cuapapalcatl Camazleo mexica- nus. 721. Cuaztalxochitl. 257. Cncultzin . 177. Cucumermofcatus. 90. Cucurbita humilis . 201. Cucurbita fimili planta . 182. Cucurbitina arbor . 87. Cuechiliztomatl. 374. Cuetlaxochitl . 375. Cueyauhquilit. 375. Cuicmltictecpatl , fmaragd. vi- lior mexic. III. 338, Cnitcuitlapilli Glandularia. 248. Cuitlacopalli, feuftcrcus Copal- li, Copallifera VI. leprofa II, 48.855. Cuitlacotl Tepecuaquilicenfis , Napiforme. 229. Cuiztapollin. 235. Cuiztapocollin,feu nidus Lacer- tarum . .235. Cumtempta Michuacanenfiurn. Cutifiqui, feu Marlacaca . 25S. D DiAma nome Hifpaniaf. 325. Dafypus Curcubitinus Ai- madillo. 314. Datura mexicana. 113 Datura ternis floribus . 885 Dentes Vetula?. 128. Didamnum Creticum, Neapoli floruit, & femen protulit apud Columnam. S5r. Diurenta. 119, Diuretica virga . 28. Domina ferpentum . 328, Dracunculus Monoceros . 8i5 Difentericorum medicina . 225 Capatli, feu paruafambucus 112. & 871. Ecapatli mexican. 125. Ecapatli altera . 37 5. Echiriome Iocotacios Lobellij . 410. Eloquiltic herba geniculata. 2 10 Eloxchitl. 258^ Eloxochitl. ^78. Enguamba. 97. Epazotl , Atriplex odorata me- xicana. 159. 87 5. Epimedij partus mirabilis . 875. Erahueni . 159. Etfalhoitzitzilin. .320. Ezpatliquauhnauhnacenfis fan- guinis medicina . 127. Ezpatlis . 91. Ezqahuitl fecunda . 59. Ezquahuitl , ideft ianguinis ar- bor, 59. 8 66, Neapoli fuit ibi- dem.. . Eztecpatli Iafpis mexicanus 337. Eztetl, feu Iapis Ianguinis Iafpis mex. II. .* 337. Flos amarus . j g £ FIosEloti. 2jg Flos niger Tlixochitl Aracuj aro matica . 38. Flos fanguineus Monardi. 152. Flos flgni inftar pendens mor- tuorum medicina. 2IO, Flos Solis minor . 228. Flos Solis Peruanus tuberofus. 878. Flosyetl. 258. FJos Herois. 261. Flos auricula;. 30. Flosaquse. 251. Flos paflionis Granadilla diftus, 888. eius Icon 889. Flos Tigris. 27 6. 884. & inde. Feemina candida. 285. Foliorum differentia fumma a Fab. Columna obferuata 847. aliae differentia? plures . 848. 853.855. cum fequentibus. Fraifhirarum medicina . 291. Fufa CuprefTus . 98, Galiopifera. 57. Galiopifera alia. 57. Galium Siculum nouum . 881. Gallus oua peperit. 773. Gingiber Arabum . 1 59* Gladiolus Indicus . 888. Glandularia . 248. Guinaxochitl , Caryophyllus > mex: primus . 154. Glutinofa alba . 283. Granadilla, flos paflionis difhis 888. cum fequentibus Icon_» . 889. Guacimo , vel Quaucholotl.401. Guao. 98. Goflipium . 308. Guayacan . . 53. Guayacus Haitinorum . 84. H Acal Ind. 279. Cungariqua. 249. ¥7 Ebri fuga . il5. cies. 5o. pupitri. ' 375 X Fermentum ex Mayzio.244 Hacoyochitl . $16 CuprefTus fufa . 98. Fetida arbor . 58. Hecelematzi. 202 Curaqua, feu Brafilium Hifpano- Ficus Indica quorundam . 75. Flelichryfum mex: J 232'. rum . 121.872. Filipendula IV. mex: 281. Helitropium mexic: 341. ;Curarum funis China IH.mexiV Filipendula Michuacanica. 148. Hemorrhoidalis mexicana . 305. cana, medicina admirabilis. Filipendula Mich: altera • 148. Hepatis medicina. 341 213. Filipendula trifolia. 253. Herba acris . 15S. Cureci . 305. Firma herba. 203. Herba aduerfa venenis . 254. Cummgariqua . 205. F ftuJa Caflia. 87. Herba Nunnij.de Chanes . 133. Purutzeti . 35.854. Flos acidus . 30. Herba nafcensiuxta riuos, 254. Hcr- Herba montana. 17.192.87?. Herba Principis . 2$»f. Herba candida . 41. Herba calida Totopocenflr 201. 879. Herba parua , & contorta . 177. Herba ferratorum foliorum. 143. Herba mufcarum . 202. Herba aquofislocis proueniens. 264. Herba lonchi folia. 41. Herba Cardinalis Barberinicum 879. 210. 309. 218 192 ?92. fequentibus. Herba geniculata. Herba Iris . Herba lanpginofa. Herba vftal. Herba vfta latifolia . Herba vfta II. ibidem . Herba: non tranfeunt in aHas plantas , quamuis degenerare aliquo modo obfer uentur, 8 50. Herbofusflos. 120. Hefarda . 895. Hezmaytl, 377. Hirco caprea. 893. Hirfuties in plantis fultura de- ponitur. 877. Hiuca, feumizmaitl. 378 Hoacaltlaiot. 377. Hoacaxochiti. 377 Hoahoahutli. 2 69. Hoatzin , feu Auis e^cns vocem». nomini fimilem . 320 Hoatzinquaxuitl . 378. Hoauhquilitl, feu Olus feminis 883. in criftam compofiti. Hoautli. -169, Hoaxacan,feulignum fandum^. 62. 868. Hoaxin Acacia? fpecies. 60. Hoaxinuc . 83. Hocoetzonrecomatl,caput fenis. 287. & 888. Hoclicpatli, feufuauis medicina Hoeclipatlis . 58, Hoelicpatlis. 41. Hoilacapitxochitl . faxiuoluula. 211. Hoftzcolotlo . 222. Hoitziloxitl, Anetinal,feu arbor refinam manans. 37 Hoitziloxitl, feu arbor Balfami Indici, feu Baifamiferal. 51, Hoitzilziltenexochirl . 379. Hoitziczil , feu Auis varia. 320 Hoitzieziltotol, Auis pida^Ame- ricana . 705. Hoitzitzilmet. 27?. Hoitzitziltentli . 140.873. Hoitzitziltet. Hclitropium Me- xicanum. 341.896. I ' N D : E ; X; Hoirzitzittentli. 378. Hoitzitxilxochitl, Origaninao . 103.871. Hoitzmamaxalli , arbor corni- gera. 86. Hoizocenfium . 250. Hoitzxochitl fonchifolia . 39. 864. Hoitztlacuatzin, feu Tlacuatzin fpinofus Hyftrix nouar Hifpa- nia? . 322. Holquahuitl, feu arbor chilli. 56.865. Hordeolum. 307. Huacuiqua feu fomnus animalis, Huacuique nomine. 303. Huapahualizpatli, feu conuulfto- nis medicina. 128.&872. Huapahuizpatli. 379. Huapahuizapatli altera . 379. Huapaquiltic . 380. Huazium , 380, HucimetI. 271. Hucipochotl Auaxacenfls, Rici- K KIuhototonqui,feu herbae lida Totopocenfis , xo 879- Acertus nousHifp: Lacertus orbicularis 3i nou nus Hifpanus. Hucuirus faluifolia. Huehuelicaton. Huemberegua 60. 868. 40. 250. 287. 254* 108. Hifpaniat . Laccifera . Larnbrufca. Lapis Bezoar, Lapis fpecularis. Lapis fanguinis Iafpis nus . Lapis Philippicarum. Lapis pidus. Lapis quo Indi enfes, nes parari folebant. Lapis Goflipij . Lapis chriftallinus. Laudes mayz: Laurus Michuacanenfis. 32 5i 12I 33< mexica 337 338 339 & pugio 339 340 340 243 98 Huichocataqua. Huitz Tornati . Huitztomatzin , feu Tomal fpi- nofa. 108.871. I Afminum Mexic: Iafmim flora . 279. 231. i . 896. Iafpis Mexican: II. & III. ibidem. Iafpis Mexican: IV. cohiliorum- que dolores fedans. 338. Idus oculi medicina . 206. Ignea arbor. 67. Infania? arbor. 56. Inteftina pifeium . 229, Inteftina Tucc*,Talpeucae Indi- cae. 215. Iuncus capillatus. 42. Irati hominis medicina. 304. Itzecunpatli. 380 Itzticapatli. 381. Izontecapatli, feu vulnerum me- dicina. 125. Izqui Atolliex Mayzio. 246 Izrac ferpens nou* Hilpani* , quadricolor . 774. Iztac Attolli ex mayzio . 244. Iztac coanene Pilli,volubilis diu- Leprae medicina. 129 Libanotis cachryfer Apulus 882. Licoperficum Galeni . 157 Lignum Nephriticum non tin- gens . 119, Lignum Nephriticum . 119, Lignum Sandum . 63.64.65.642 868. Lilium Indicum. 277. Limoni folia volubilis . 122. Lyncea. 2 66. Lyncurij lapidis vires . 536. Liquidamberi arbor. 56.865. Lifimachja Virginiana. 151.802. Lonchifolia arbor. 39- Loquiltic. 382. Lubricum, & tenui folium medi- camentum . 290. Lupus mexicanus. 479 Lufus aquarum . 316. Luteum Tamatl. I18. Lmx noftra. 526. Lyncis flos, feu I.yncea. 2 66 M M retica. Iz.tacpatliquizafepin . Iztactlatlauqui. 119. 38,. 381. Aboyaxi chilli fpecies.137 Macatozquid , feu fom- nus cerui. x7 9* Macayxtli. 3^3, Macazpipilloli . Macozticmetl . Macpalxochitl. Macapalxochiluahuitl . Ma- 388. 271* 382 383 Macuilxodiitl’, feu maoti., 155. MaCuilxochitl IV. 15 5. Macuilxochitlalia. 155. Mahuaquitili panacenffs ferpens 200«; i- 'i ’ ; Maluarica III. 6erba viua Acoft* ■ 124; * • ■ Maguei. Maguei diuinum . Maguei montanum. Maguei montanum aliud. Maguei prunorum . Maguei ferui. Maguci Tapayaxin» Mayzij aqua acida. Mayzij fpiea: medicina . ; Mayzio fimilis. 170. 274. »7*- 274* 272. 275. 273. 247. 179. , 94* Mayzium torridum , & calidum . 115. Mamaztlacotl * 383. Manati . 32$. Maquiztetzauhatl , Amphisb?» naMexicana. 790. Marabiilas’ de indias . 279. Maripenda. 53. Maron Indorum . 71. Martagon volubile mexicanum. 767. ■' :v--- , - - Matiacaca. 76%. Matlalquauhitl , Ricinus fpitro- fus PanucenHum. 6u Matlalxiuitl de xalatlaco • 3.8 5. Matlalxochitl. 383. Matlalxochitl alia. 384. iMatlalytic tetzocana TriorcM mexicana. 253. IMatlaJiztic * 300. Mater fpicar Maizij . 185. Matzatli , feu pinea Indica^ . Maxilla colubri. 90. [Mazame , feu Cerui . 3 24. Mazaxochotl . 384. |MfccacacauatI. 80. jMecaparli , & Honduras , feu Earzaparilla . 288.888. Mecapatli paratla . ,288 Mecapatli Mecatlanenfls]. 304. MecaxOthi tl . , 144. 873. Medicina admirabilis;. 213* Medicina temperata. 129. Medicina Incifefudis . 130; Medicina Difentcricorum, 293, Medicina vrinx lutea. . 15 3. Medicina fccmmarum . 185, 187 Medicina lutei floris . 1.88 Medicina doloris.. 3011 Medicina tingendo apta. 74. Mei Indicunt ii a i: *• 333 Melocarduus Echinatus . 410. Memea. 218. Memeya de Tepoztlan . 384. Memeya Tepoztlan alia. 385. 1 n m e x. Mergus Americanus . 585.593 Meti , feu Maguej , Aloe Arne*. «cana. 270.883. Metlcoztli, feu Meti luteum-?. 171.884. Meti leniffimuirfXVII. 275. Meti luteum. 271. Meti nigrum XII.; 274. Metlpi&ar . 275. Meti viride VI; 273. Metzapotl. 90. Mexcaimetl. 272.884. Mexochitl, feu Omexachitl.124. 872. . - ‘ . MexocotI. 272.884. Mexaxochtli. 273. Mexcuitlatl Talch mexic; 33 5. & 895. : Miahoapatli, feu Medicina fpicar Maizij. J79. Miaxihuitl. 385. Micatlachpafioaztli. j85. Micarzonteco jtnimiaootl . 33 3. Miehaxiuitl. 38«?. Micaxoxo coyollin . 386;. Michaxochitl. 210. Michaat diuret. nvaf. I. 238. Michuacdiuret.maf.il. 238. Michuac diuret. maf III. 234. Mlchuac diuret. femina IIJ.239 Michuac diuret. IV. 154. Mithuacanenfis laurus. 98. Michuauh AtollicxMaizfo. 245. Michiiautliblito . 246'«» Micuilpatli . joy. Micui Tlaxcolli, feupifeium 11- teftina. 881. Milchilli VII. chilli fpecies. 135. MJJefolium mexicanum. 194. Miltomatl. 295. Miltomama . 295. Mimiycahuatzin. 387. Mimofa herba Philippicarum-. Acoft* . 123. Mintzintzin. 130. Mizquitl , feu filiqua Aeaci*. 59* Mizquitl, vel Acacia. 455. Mizquitl Michnacanenfts Aca- . eia nou* Hifpaniar . 60.2,66. Mizquixochicopatlicapillifera-». Mohuit! . 387. Moli? lentifcus Peruana. $4.8 55. Moloncapatli. 387. Morbi venerei arbor . 6j. Mofchum . -■ 554. Motinenfis herba expurgans . Moyotli ayacatli . 388. Mungo , feu phafeolus z Orthocaulis. 887. Icon ibidem . ... Mufcarum medicina. . . 199; Mus mofcatdinus . 58^ Muftella odorata, 72,6. Myuiytlilmoyoye cuitiatonpjt- zochitl . 388. N VT Acazcul , feu Tloatzfn»*, XN ab aliis didum Datura». altera mexicana. 113.872. Nana Americanum. 311. Nanace. 205.879. Nanahoaquahuitl. 389. Nanahuapatli . 200.879. NanahuaquauitJ ,feu morbi Ve* nerei arbor. 57.&858. Nanauhquiltic. 389. Narcifus binis floribus. 885. Narcifus Indicus ferpentarius • . 889. , Nafturtium Peruinum . i5r. Nauhyeteputz, cardui fpecies* 189 Nauiyteputz quadri latera- . 189. Nechil AtoIJi ex Maixlo. 245. Neicotlalpatli Totopecenfis vo* mitoria . 221 Neixpopoalloni . 1084 Nenextom. . 390. Nepeta n exicana . 224» Nequametl meti fpecies, 273. 884. Nequametl meti V. Angufli fo- lia. 273. Nequa tolli ex maizio . 244. Nerium 858. noftro coelo fuc- cum luteum Apocyno fimi- lem , non candidum in ramis, fcd in radice tantum candi- dum. 858. Nctlaxochitl. 290. Nerzahualxocliitl . 251. Nexboade quanquecallaferpes biculor mex: Nexoahutli . Nexmet cinereum. jSfexpayan, Nextalpe . Nextlacotlij YacapichtlenflsLi- , moniphylla. 230.887. Nexxihuitl, 391. Neycotlapatli . 391. Neycotapatli altera. 391. Nidus Lacertarum . 23 6, Nitrum mexicanum. 343.897. Nocheznopalli , fcuNopalno- cheztli,ideft coccumlndiciim in tunis quibufdam nafcens . 78. No- 775» z6g* 273* 390 i 178. Noehoztiei '392. Noftli, fcu genus Tunarum. 76. Nodhirnus flos . 65. Nonoclito. 392. Nopalnoeheztli. 75. Nopalxoclicuezalticquiri. 392, Nouacul* cnfcs , cultri ex lapide 339- Nubilofa herba, 160. Nucis Indic» , & cocci vocati ar- bor. 70. N ucis Indic* liquor la&eus , & eius vires. „ 73. Nucis Indic* aliud oleum. 73, Numulana Indica . -214 Nunnij herba. 133. Nux Indica fru&ifera, 71,5:72, O OAtzontic , 393. Oceloxochitl herba l*tifi- cans, 236, Ochra mexicana . 341 , Ocixochitl. 33. Ocoloxochid, fcu flos Tigris Ti- gridis dicenda . 276.884. Ocopeclal . 393, Ocopiaztli fcorpij fpina. 222. Ocopipin. X90, Ocoquiltic. 393, Ocoxochitly laualape. 394. Ocuilpatli , 394, Ocuilpatli altera. 304. Ocyminifolia . 112. Olcarzan Pahuatlanica china_. mexicana. 212. Olcacatzanalia. 213. Oleum Enguamb*. 97. Oliliuhqui , feu planta orbicula- rium foliorum , 145.873. Ololtic . 184, Olompatli . 595» Oloxihiiitl, 395. Olus aquaricum . 171, Olus ieminis in criftamcompo- fiti. 5tfS. Omoxochitl. 124, Omimeztli, feu os fcemoris. 275 Omiquilitl, 33, Omizochitl, feu flos ofleus. 277. Onocrotalus mexicanus denta- rus . 67U Onocrotalus mexicanus, noiu dentatus . 671+ Opuntia quor undam. 7^. Oquichitli cocaxocbitl . caryo- phillus mexicanus II. 15 5. Orbiculiex Mayzio. 247. Origanina. 103. Os fcemoris. e, . 47,5. Othonam Iouisflos . 154. Otomitetumquiycti. 277. 1 N D Ouis Peruana. Oxygeranium mex: Oxygeranium mex. II E X.- 66©, 293. t9$' -P PAbulifpinofa medicina. 198. Pacifica herba. 891. Pacxantin, feu planta fubfldens . 222. Palancapatli, 108.200.265.395. Palla arbor quorundam. 76. Palma montana . 7 6. Palma Bahei 75.ceyolHdi&aS69 columnia di&a ibidem. Palma nucifera Strabonis, 71. Palma pumilionis. 71. Panacea Americana Terrentij , eftNicotiana. 17 6. Panis ex Mayzio . 246. Panis ex femine floris Solis* 228. Pantera . 499. Panxochlir. 140. Papauer fpinofum . 215. Papaya . 99: Papaya Orientalis fiue Pepo ar- borefeens . 870 Papyrus lutea. 81. Paradifea herba . 218. Parua cacati, 308. Patera louis. 228. Pati, feu MetUeniffimum . 275. 884. Patlahoacxihuitl, 396. Paxauac, vel Poxauac. 397. Peco • 190* Pelonchicilli . 161 Pelon Ichiatl Oquitl, ouis Per- uana . 660. Pelon Mexixquilid-, feu Naftur- tium Peruanum. 161. 876. Pennas aurium referens , 397. Perpena, 3 96. Petum Brafilianorum . 228. Phacani. . f 39^. Phaco. 213.879. Phatzifirauda cyperus. 33. Pheuuame , Ariftolochia mexi- cana II. longa. 162.876. Piaztlacod . 399. Picus Americanus . 69 7. Pinahuihuitzdi, feu herba vere- cunda. 123. Pinea Indica. 3x1. Pinei cathartici. 870. Pinguendo vermium quorun- dam • 3 1 7. Piper Indicum Hifpanorum. 134. Piper Indicum filiquofum . 134*. Piper filiquofum mexic: 136 Piper Tauafci. - 30. Piper rotundum cum Icone folij 163.876. Piperis folij, 8t Betle difffecentia 876. Piperis longi I. fpecies. n Piperis longi II. fpecies 126.871 fpecies III. ibidem. Piperis longi IV.fpecies* 127 Piperis longi V.ipecies. 12 Pipilolxochitl. nc Pipitzahuac. 133 Pira. 275 Pitzahoac cacazpatli. 185 Pitrauacciuapatli. 15; Placent* ex Maizio . 244 Planta craffa . 312 planta in humore intumefeens 234. planta la&e manans . 17* Planta maxima. 228 Planta orbicularium foliorunu 145. • . planta quam coeam Peruinam. vocant . 302 Plantarum diuifio , fiue varietas 86 1. Piant* variant magnitudine ra tione loci, fis cultur* . . 861 Pluma fetida, Smaragdus vilioi mex: IV* 339 Pocayo.^ Pollin . 327 Pompoqua. 82 Pomum arenofum II. maius. 85 Popoyauhquilitl . 397 Potio mihihoahuitli. 269 Potiones mexicanorum . 81 Potiones mexicanorum aliud ge> nus. 81 Poxauac, vel Paxauac,. 397 Pozahualizpatli. 398 Poztecpatli Huaxacenfis gem- mata . 146 Poztecpatli mecatlamica , feu fracturarum medicina . 291. Poztecpatlis . 277 Poztecparlis altera. 291. Prorahac, herba fimilis Teftudi- • ni. .. ... i$4* Puniformis gummofa arbor. 81. Pieudo militia nou* Hilp. 334. Ptarmica . 27. Pulegium humile. 146. Pulegium Hifpanorum inmexi- •? co . 1 9^* Pultes e Maizio Attolli . 244. Pumaqua. 74 pufquam Michuacanica radix purgans. 164- Pycielt Nicotian* fpecies! Taba- cus, 173*877 Tauhquechulxochitl . 94, Taurus Mexicanus . Tealte comaxochitl, feu Tlate, comaxhuitU 407. Tecacapan. a,, Tecama&la&Iatm, 2^3 Tecamdin. 4og. Tecauhquilitl, 237 Tecccequi. 4oS. Techichis, Techichicotj, fteljio nou* Hifpa'. ni* - 744. Tecocahuitl Qcra Mexicana. 3 4.1. Tecomahaca, Tecomaxochitl. 408.409, Teconpatli prima Jongifolia 193 Teconpatli fecunda longifolL» . 193. Teconquilitl , ll6 Tecopalliquahuitlpitzahuae, ieu tenui folium, capillifera fepti^ maleptiphylla, .g. Tecocahuitl Ochra Mexicana_>. 341.895. TecparJi. Tcrhoaxin . 409* Tgixmincapatli/cuiaus ocu- inde x: Ii medicina. 205.879 Temamacame. 325.893. Temecatl expurgans . 305. Temecatl Yau&epeamfis Bryo- nis . 200. Temeicaxihuitl. 4IO, Temolin Scarabeus Mexrvnicor- 832. Temolin Ichcatzin Scarabeus Mex: bicornis. 832. Tenamaznauapoloa , 129. Tenamazton . 12 9. Tenextlacotl , 222. Tenocohoitzilin , 321. Tentzonxochicl , 104. Teoquilin. 155.877. Tepari, feu crafla planta. 31 2. Tepemexcalli , feu Maguei mon- tanum aliud. 279.884. Tepetlaxiuhitl, feu herba mon- tana . 192. Tepetlachichixxiuhitl . 192. Tepeyautli , feu Yautli montana 157. Tepeyzquixochitl, feu Tzquixo- chitl montana. 97.870. Tepeyzquixochitl / 41 1. Tepezentli , feu fpica: Mayzij Montani. 223. Tepitzicxihuitl, feu herba firma 278. Tepocan. •' 4 : 55. Tepoztlanenfis Acocotlis. ; 31. Tequaniytzoncal. 411;, Tequan mecatl . 412. Tequixquitl,feu nitrum tnexica- num. 343. Terebintus angdftifol, Columna: 86$ . Teriopeti, vel Tzipalitzi. 412. Terra acida. 342. Terra alba . 34!. Terra foenda Myfi, 342. Tv fochilli Vi. Chilli fipecie1;. 135. Tetlatia, feu vrens Arbor. 98. Tetlacian® > Tetoxoxocoyollin. 195. Tetzuiaclis. , yg. Tetzmitl Tonallaeofedo miftica?. 171* Tetzquixochirl , feu Yzquixo- chicl faxea . 310. Teuhquiiitlic , feu herba Pnnci- pis. 291. Teuhtlacot zauhqui, feu domi- na ferpentum . 328. Teuxochirl, feu fios Herois. 261. \ 883. Teuhxochirl alia . 25i. Texatlezapotl. 90. Texaxapotla feu Ptarmica Jndi- ca* 29.852 Texcalamatl, Papyrus faxoru.Sx Texcalxiuith 4ll Texhuarl . Texichic deocoinico, vel Tzichi c^,c * 434 Texioquahoitl . 4l? Texixihuitli, 292 TexochitITeu flos Yetl. 258 Texoxolm* 257 Tezcapatli’. 4x3 Tezompotonic, feu capillifcecid 19 1- Thali&rum Mex: 23 j Thamarindus- 8a Tharalhan Barbarorum. 891, Theometl. 274. 884 Theotlaquilin . 279. Thicatlalli, feu Terra alba. 34/ 895. ThJacamilxochitl quahquicallej 358. Theuhcopalli, feucopalli Dei . 231. Thuixochitl , feu flos pennas Auium referens . 97, Ticaxochitl. 9^. Tigris Mexicana . 498, Tiguar Indorum . 179, Tingendi medicina. 74, Tiaaca camecaxochitl , feu flos funis pabuli cerreftns. 224. Tlalcacauatl . 8cu Tlacamazatcazqui ypapau. 414. Tiacamerl. 274.884. T acametl meti. 274. Tlaccecec, vel Tlaliztic. 414, Tlachichinoapatlahoac, feu her- . ba vfta latifolia. 292.888. Tlachinolxochitl , 415. Tfachpahuaztia. 133. Tlacimatl. 30 5. Tlacocalacan . 222 Tiacocauhztli . 4x5, Tlacochichic ocapetlayuce* feu faluifolia . 305. Tlacochichit. 19 1. Tlacochilton . 415; Tlacocotl . 153. Tlacolcoatli , feu coatli humile-» 223. Tlacomtic . 417. Tlacoozelotl Tlalocelotl Catus Pardus Mex:. 512, Tlacopatlis hoaoxtepecenflum . 231.. Tlacopatlis MalinalcenfisArifto- lochia Mexicana III. 193. TlacorequiJizparJi , feu medicina incifit fudis. 130. Tlacotequizpatli, 41 5. Tlacotic. 417. Tlacotl. 415. TIacoxihuitI. 158. Tlacoxihifith 231 Tla- ffatoxhiuitl. 41^ Tlacoxiloxochitl flos barbatus. 104.871. TJacoxochitl , quam ali; Tzon» tlatlauhqui , feu capillos ru- beos vocant. 105.871'. Tlacoxochitl Iafmini flos. 231. f la^oxochitl afiar. 418. Tlacozazalic . 4r* Tlaeozazalic. 418. Tlacuitlaxcolli , feu vifcera Ter. re. 5°^ Jlacuyloltecpatl , feu lapis pi- $us. ' 3 19' Tlaelpatli Tonallae ,feu medici- naDyfentericomm . 22 j. Tlaelpatli alia . 293* Tlaelpatli. 254.285.87p. Tlaelpatli Acatlanenfls Alfins folia II. 209. Tlahueli loca quahuitl idefl ar- bor infanis Caragna nuncu- pata. 5 <5. Tlahueliloca quahuitl , vel cara- gna. 455» Tlalacxoyatl, /-419. Tlalahoacatl . ' 420 Tlalamatl arbor vomitoria . 70. Tlalamatl, morbi venerei fedans dolores, & herba Ioannis In- fantis ab alijs Tlalcimat , feu Cimatl nuncupata. 306. Tlalamatl alis. 129.420.8tf9 Tlantlacacuitlapilli Mexicen- - fium . itf4^ Tlalpaltic, feuCocoztic, feuTla- lauhqui chioyantic , feu chi- chiantic rubea . 237. Tlalatochictl , feu humile pule- gium. i4tf. Tlalauhqmchioyantic. 237. Tlalcacahuatl Cbimalhuacan-» , i chalcenfis filipendula IV. Me- xicana . 281.887. Tlalcauauatljfeu yztacixpatli fili- pendula trifolia. 253. TIalcamalin. 420. Tlalcapollin . 2x1.881. Tlalcapolin , feu Chamscerafus Atlapulcenfis . 230. Tlachichinoa patlahoac , herba.. vftalll. 292.888. Tlalchili II. chilli III. fpecies.i3tf Tlalchinolxochitl, Venerea me- dicina. 238. Tlalchipillin Hoexotzincenfis, 255.883. Tlalchipillin alia . 255. Tlalcocokzin, feu parua herba , & contorta. 177. Tlalcuitlapilli . 421. Tlalezpatii. 119. TJalhoaxin, 425. 1 n r> *• e x . Tlalhuapatli . 421 Tlalizitapatztn . 422. Tlaliztaquilitl v 422. Tlaliztic, vel Tlaceret . 41 4. Tlalla ala . 4 19. TMJantlac u ac uit lapi II iffe u cati d a pdrui Tlacuatzin Michuaeani» ca diuretica.238.882.883,887. Tldflantlacuacuitlapilli alia trifo- lium Tetraphillon . 28*1. Tlallayotli feu humilis ‘Cucurbi- ta. 20X, Tlally yetl . 423. Tlalmatzalin Tjoexotzincenfis , - Amygdaloides ferrata . 294. Tlaloaxin. J i 12. Ylalocelioxochifl . 422 Tlaloto . 423. TIalpalno&li . 77. Tlalpatlaftli. 423. Tlalquequetzal Penna terrs.194 Tlaltmopatii . 277. Tlaltziiccayofli , feu Tzilocayo- tli humile Siliquaflrnm Mex: • 2otf . - ! "v I Tlalxiloxochiti . 104. Tlalxocotl , feu terra acida, & Alumen Mex: 342.896. Tlalyae, feu terra foetida Myfi Mex: '342.896. Tlalixtomium , feu yztomium_j humile. - • 2f$ Tlalzitzicaztli, vel Tlalzitzazcli. 424. :r Tlamacazcatacotl . 104. Tlamacazquiparfiue coapatli. 2.-8. Tlamacazquiypapan,vel coapat- li . '«• 414. Tlamacazquiypapan , 258. Tlanatoahuizpatli. 424. Tlanca cahoatli , 424, Tlancapaz . 407. Tlancuipatli. 425 Tlanexillum'. 342. Tlanoquiloni Huaxacenfis . 170. 877*v ' r Tlanoquilonipatli . iotf Tlanoquilonipatli Yancuidane- fis lenifolia. 209. Tlanoquizpatli. 178. Tlanpanxihuitl . 420. Tlaolli, feu Maizium . 242. Tlapalcocatli . 155. Tiapalcocatli coaxochitl . i5tf, Tlapalezpatli , feu -fluentis fan- guinis medicina, 91. Tlapalhoauhtli . 269. Tlapaltecacayatl . 154* Tlapaltehuilatl . 339. Tlapaltic catalaxochitl . 94. Tlapanquipatli . 257. Tlapatl Stramonium . 278. Tlaquatzin» 330. TlaquauhtilizpatH , feu venere-a medidina. 2.25. Tlaquilin mirabilis Peruana_ . 229,8 8tf. Tlatecomaxouitl , vel Tealteco- maxochitl . 407. Tiatica parientium . 254. Tlatiacizpatli , vel Tzalthcizpa- • t ji . * 436. Tlatiacizpatli , fluxionum medi- cina. 207. Tlatlocoric . 42 tf. Tlatlacotic tepoztlanen. fcabio- Ta fruticofa Mexicana.10tf.171 Tlatlauhcapatli , 2tf4.877.88 8. Tlatlauhqui. 427. Tlatlauhqui Ocelotl , feu Tigris Mexic: 498. Tlatlauhquipatli , 428. Tlatlalamatic . - 42 tf. Tlatlancuaye, Piperis longi plan • ta . 1 2 tf. 872. Tlanquaye. 210. Tlatlapadzin . 427. Tlataquaye. 428. Tlatlauhcapatli, Allini folia, xtftf. Tlatlauhcapatli , Oxigeranium^. 'Mexic; 293. Tlatlauhcapatli alia. 428, Tlatlayocic, feu numulana Indi- ca . 214. Tlatocnoddi . 7 tf. Tlatonil Atolli ex Mayzio. 246. Tlatzoan , Cupreffus fufa . 98. Tlayoyomoddi. 426. Tlektl ChinolxochitK 419. Tiepatiis, 102.871. Tlepatli derepequaeuilco . 429'. Tlia-tepecemi-tztlit . 429. Tiicoxoelxitl de piraftepec ote- quaxochitl . 470, TlvlayotiCjfafpis mex. IV. Coli, Ihorumque dolores fedans. 3,38.896. Tliltollin . 430. Tlilzapoti. 43°. Tiipoton. 143. Tlilxochitl . 1452 Tocacaxiuhitl. 431, Tocancuitlaxcolli , feu Inteftina 7 Tucie Talpsue Indica:. 115. Tocopotle. 431. Tochtomahuaddacopillis . 42. Tocizquiuh, feu Mayzium toi> ridum. & calidum , 115.872! Toconaxochit! . 431. Tocpatli. tf2.8tfS. Toloatzin . 113. Toltecayztli . 339. Torna . 208. Tomahua&lacopatli, Ariftolo- chia mex: 42. Tomal fpinofa . 108. c 2 To- Tornati arenofa . - ;:r{r 297. Tornati, feu planta acino fa , vel Solanum . 295. Tornati coyoti vcficaria Mexica- na. 204. TomoxihuitI. 218. Tonataxcchitl . 251. Tona) Axochiatl • 251. Tonalx;hoitl . 432. Tonalxihuitl. 251 .Tonalxochitl Ocoitucen: Solis Nuncius. 25. Totecyxochiuh. 43 2 , Totocapollin. 432. Torocuitlaxil . 433. Totoliexitl, Totolinyzpchitl . J5s. Totoncapatlj, Syringa lutea. 1 1 5 Totonuxihoirl . jj*. Totocopecenfis herba calida».. 201. Totovixitl, Pes Paflerinus. %<€. 883. Toxcuitlapilxochitl. 140.888. Toyolchipahuac. 236. Tozcacozhoitzilin. . 32 j Tozcuitlapilxochitl Jithofper.- nioti Arundinaceum aliud.282 Tragoriganum Quauhnacenfe . 196. Trifolium fpicatumMexicanum. 284. Trifolium fpicatum aliud . 35. Tripolium Auftriim diligit, 860 Triticum Michuacen: 247. Truncus Secius. 250. Tunarum genus . 75. TunaHaitjnorum . 7 5. Turbith , ^79* Turbith Alexandrinum album.., & nigrum ♦ 180. Turbith cmeritium, Tapfia. iSp. Turbith Indicum . j8o Tu 2 patii. j.7# TuzpatJi Czfia . 873. Tzaguangueni JJJ. feu Hemor- rhoidalismex: 305, Tzahuengueni, feu filipenduhL- INDEX. j ftrum . 20 Tzilocayotli , humile Siliqua- VAcancxton Temiltzincen- fium. 2S7. Vas Gollipinum . 257. Venerea Medicina, 225 Venerei morbi arcanum, 120. Verecunda herba . 123 Vinazinziberina. j 59. Vinorum pracipuorum in Regno Neapolitano catalogus. 541. Virga amara. 19! Virga calcis. 222. Virga nigra faxorum . . . 158. Vilcera terra?. 305. Vitis Silueftris. 128. Vitulus. 599. Vitulus biceps monftruofus.525 Vituli monftruofi caput ex Mu- fao Prine. Carfij . 52g. XAuhiquc . Xalquahuitl ftipitepun&s to . 130 Xaltomatl , feu Tomatl arenc • 297.88? Xalxocotl , Pomum arenofunu 85.S44.S59. Xarapizqua . 49 Xararo . 195.878 Xararum Michuacanenfium_9 184. Xaualyztic . 437 Xaxahoadli. 438, Xeretzi Michuacanenfiura . 30C Xexocapatl. 241, Xicama, 309*891, Xicoxihoitl. 438. Xihopatli. 438. Xilometl pilofum XIII, 274. Xiloxochitl. J04» Xiloxochitl flore capillaceo. 58. 86 8. Xiloxochitl flore coccineo . 58. Xilxochi Origanina . 103. Xiopatli. 1 j 2f Xiopatli, feu lepra medicna.129 872. Xioquahuitl . 48, Xitomana maiores Poma amo- ris. 295. Xiuh Coco!in,feu Planta contor- tiua , 123.872. Xiuhquilitl Pitzahac, /eu Anir tenuifolia. 108. Xiuhquilitl Pitzahac altera. 108. Xiuhtotina. jg$. Xiuhtotonqui , f ?Mwwum torfefa&um aemuli tur colore. 5,52. Yzquinchichioalli. 449 Yzquixochitlfaxea. 301 YzquixoChitl . 69,868. Yztacquauhxiotl,feu quauhxiolt alba galliopifera. 57.86F, Yztaccatalic, feu herba glutino- ' fay & candens . 283. YztaccihuatI , feu fcemina can- dida. 28 6. Yztachoitzitzilin . 321. Yztacchyatl , feu fal amarum». . 208. 879. Yztaccoanenpilli. 301. Yztaccoapatlis. 29. Yztaccocotlacotli * 450. Yztacipatlis. 253. Yztacixpatli , filipendula trifo- lia. 253. Yztacnochtlj . 77. Yztacololtzin Collulenfis Scam- monium. 256. Yztacpatli Tepexicenfis Hoxi- raiim . 106.871. Yztacpatli yanguirlanenfis . 151. Yztacpatlis pipitzahuac. 133. Yztacpatli ygualapenfis. 152. Yztacpatlis Atotonilci . 152 Yztacpatli. 250. Yztacpatli VI. VII. VIII. IX.450 451. .Yztacpatli Tepexicenfis alia». Icon. 451. Yztacparli manalifmi . 452. Yztacpatli Tepuzcullula? . Lina- ria argentea mexicana. 197.- 876. Yztactexcaltlacotl, feu virgae nigra laxorum., 167.877. Yztacrlacochichic, 19 1 Yzractlacocotic ,feu herba can- dida fudi fimilis, herba lonchi- folia. 41. Yztactlalamatl . 452. Yztactlalauhacaptli , yztacxalli , feu candida arena . 340. Yztacxihuitl . 233.882. Yztal,Ieu fal . 343. Yztauhyapatli. 453. Yztauhiatl, Abfinthium Indicum 306. Yztecpayoquetzaliztli fmarag- dus Mex: vilior . 338. Yztebiulotl, feu lapis Chryftal- linus . 340. Yzticmicapatli. 21 1. Yzticpatli maluacea . 1 16. Yztlilapis. 339.896. Yztlacatmipatli . 453. Yztlehuayopatli, Radix Caryo- phyllea. 45. Yztomium humile. 218. Yzu- I D E X; Yrtthatftmatl , Solani l^ccies • Zarzaparilla tertia radice tenui; . syj. . 28p. Zarzaparill$ quarta fpecies vfa. ~ ov< alis. 290. ... • c. L Zarza non eft CHina. r2Sp. Zenalchilli III. Chilli fpecies . Arzaparilla. «88.888. i$6. ZarzarpariJl* fecunda fpe- Zibetici Animalis fcemina Icon., cies. 289. I)om. Fabij Column? . 58 >i> Zibeticu Animal Americanu.j 3 Zibetici Animalis matis Icon 0. Fabij Columna:. 53, Zingiber maf. jg-j Zingiber foemina . j$5 Zingiberis vultus, . • Zoophita, vel plantaniawlia^ ^37?* Zochioiioitzitzillin . 322 .i'S t •Ji3t 1 U'j' IN- INDEX AVTHORVM VIRORVMQ. ILLVSTRIVM ET INSIGNIVM Quia Ioanne Fabro, & Ioanne Terentio Lynceis in eorum lucubrationibus , additionibufque his voluminibus infertis, inter nominantur , atque laudantur . A B E L, & Caim fra- PE tres. 543. _ Adamus Elaifmer Pi- i Sior . 748 A damus Melfius Par macopaeus . 536 A drianus Romanus . 634. JLlianus . 4 8 8 .49 1 . 5 1 5 . 540.5 5 o. 555.775. 'Alberttis Magnus . 470.48 a.487. 710.' Alexander ab Alexandro. 834, Alexander Benedicius . 549. 552. Alexander Petronius Medicus. 590. A lexius de Alexys Medicus . 590. I Aloyfius Cademuhus . 535. Amatus Lufit anus . 5 57 ; Ambrofius Parens . 597. 82 o. A mericus V ejpucius . 820. Andre as Matthaeus Princeps Ca- fertae . 890 A ndreas Matthiolus . 4 96. 5 50. 5^7 2.704.746.7* 0.79 2. AndreaiBaccius Medicus . 557. 571.':, 'A ndreas Cifalpinus M edicus.480. Andre as Libauius . 567-78 1 . Ange lus, Coitus Medicus. '^03. 6 52 Antonius Belmiferius Parmaco- pbaeus' . 546. Antonius Perfius Lynceus. 473. Af canius Cardinalis S fortia. 7 1 8. Augerius Busbequius » 548. A Auguflinus . 497.809. Augujhnus Cavaten. 70 5. Auguitinus Nipbus . 6 79. 731. 75 2* «v A uguftinus Origius • 599. A mccnna . 745.887. Aulus GeBtus . 701. j[‘ -■ -i- ''.Fi, LV%\ f " 5 BA Iduinus Breyel. 715. Bartolomeus PonfisVi 641, Bellonius . 72 5. Benedidus Pererius . 478. Bernardinus de Corduba. 5 50. 580 581.885.889. Bernardinus Gomefius . 666. Bernardinus Radi ArchiteCius . 569. Bernardinus Sabellus Primus Ari- ciae Dux * 545. Bernardinus Paludatius. 742. Brafauolus . 555 .745. C . > vr ' ; ■ ! \ C/Elius^ Rodiginus. 458. Camerarius . 883. Cardinalis Py Encomium . 713. Carolus Antonius Puteus.6~]as.6<)3, 69J. Carolus Clujius. 55.324*537*557. <} j 5. J06.J 12. & alibi. Carolus figulus . 58 5. Cafftanus Puteus Lynceus . 470. 569.575 .574.594.795. Cajlelli Gandulphi Encomium. 541 Cbriftophorus Columbus. 477. Chrifiophorus d Cofta . 87 5. Cbriftophorus C lautus . 53 4. Cicero. 485.550.7d4.823. Claudianus . 400. Claudius de E eure vir doCliffmus 69 4- Clemens Alexandrinus . 548. 525. 822. Cleopatra. 720. Columella de re ruUica . 590. C ftaurator • 866.895.896* fer- Fortuitius Licetus optimus Peri- pateticus . 572. 708. 732. 754. INDEX. 7J5-73* ttifqi H Francifcus de Almtida Medicus . Lujifanus , 63$. Francifcus Calceolarius Vero - 555 Francfus Qualdus , dT* iW«- faum. 740. Francifus Imperatus Neapolita . »»/. 787. 854.897. Francifcus Leo . 555. Franctfctu Loprz . 70 Francifcus Mambrianus Chirur- gus Romanus . 767, Francifcus Maria de Monte Car- dinalis . 779* Francifcus Nydermaier Medicus . 721» Francifcf/S Pifftrus Camaldulen- Jis M athematicus . 47 3 , Francifcus Stellfitus Lynceus. 54$ Epifola eiufdem de Onocrotalo adloannem Fabrum miffd.680 Ferfum Italico fermone expli- cauit.jsc). Anatomen Apis mi- rabilemfecit . 757-18(55 895. Francifcus de Verulamio . <544. Frater Bartbolomaus de Tgarza partium Leonem Americanum defcripft . 743. Frater Donatus de Eremita ordi- nis S an Si i Dominici rariorum ftirpium fiudiofiffmus.n 8 7 . 8 90 899. dr . Frater Petrus de Aloyfa. <£95.696 d98.705.745.799. Fftffrr ordinis Predicato. '* 895. H £/?»<* Antonia Virgo bar- bata . 755. Heliogabalus Imperator . 720. Hermolaus Barbarus . 5 36. Henricus Coruinus 7 64. 88.303. 503. folertifjimus Roma Par - macopbceus , & mirus Pbyto - gnoftes. 670 . Herodotus . 811.822. Hefycbius Aefius. 793. Hieronymus Aleander . 851. Hieronymus Benzonius. 597.549 Hieronymus Cardanus , 550.5 55. 557.811. Hieronymus Fabricius ab Aqua - pendente . 514. 524. 630. 755. 773-795* Hieronymus Matthaeus Dux Io' uy. 571. Hippocrates. 495. <503.513,551. 733. Horatius Poeta.48 3 .519. 640.666 7 1?- G GAlenus . 480. 483.485. 487. 492-495^52 1-53 1'& alibi, Galtleus Gallicus Lynceus . 451. 505.532.634. Garzias ab Horto . 35. 557.571 814. & alibi. Gafpar Baubtnus . 215.855.894. GafparSaluianus. 82.6. Galfar Scioppius . 831, Georgius Agricola . 5 84 Georgius Grembefus primarius ele Horis Bauarix Medicus. 682 Gisbertus Voffius Cafaris Archta- ter. 7*5- Gomara. 649 869. G regor ius Artbingtr Germania Orpheus. 71I# Gryllus Medient P arifievfi .157. IA Romanus . 534. Ioannes Baicrus . 783. loannes Barclauius . 542, 1 0 annes Baptifla Cortefus . 55 9. Ioannes Baptifla Laurus . 542. loannes Baptifta Porta Lynceus . 75.473.495.737.785. loannes Baptifia, Ser/altus Nea- politanus. 88 r. Ioannes Baptifta V uintbierius. Medicus . 5°3-755f loannes Boccar de Baliz Baro. 529 Ioannes Ruftamantinus Medicus 805.859: loannes Car olus liber Baro. a Kir- chberg vir doSliJJhnus , 758. loannepCarolus Schad d Mitel- brtbracb . 532. 534.682, loannes Cafimirus Comes de Er- haeb. 525. loannes Ciampolus Lynceus . 505 506.599. loannes Dauidouiz Pol.nus.j86. Ioannes Dtmifianus Lynceus^y/%. 584. loannes Faber Lynceus 1 14.279, 89* 1 oannes Ferrerius . 700. loannes Godefridus ad Afcbaufen Epifeopus Bambcrgenfs . 779. / oanne Goropius Be canus. 468, loannes Leo . 534-549-74; Ioannes Lerius . 599. 706.78' loannes Pona VeronenJisJirptU\ Jludiofus. 882, 886. <& alibi. 1 oannes Petrus Olina . 67 loannes Pracotius Medicus dc SUfsimus, Ioannes Rue Ilius . 545, s / Ioannes SchenYtus. 1 oannes Terrent ius Lynceus 46' Fpijlola eiufdem ad Io.Fabrw ex China [cripta* in qua de plu ribus naturalibus agitur . 5 51 864. loannes Keplerus Matbcmaticu Cafareus. 47 ^ Barbarus Venetus . 535 lofepbd Cofla efocietate Iefu.apyt 48Q1 5 98. 649.668. 706. ' Iofeph fluercetanus . <^7 Ifdorus . 79, luti/ Ce faris Capacy Encomium 783. /»//* -f CI5- colaus Heluetius Heremita r34- co laus Monar des . 32.43.48. ;72. 575. 830. & alibi . cohus Trigautius Societatis r ES V . 553.731. Villagag . 5oo 0 Do ardus Barkofa Lu jit anus 55i. is Magnus. 489.49p.528.583 »1.805. 480.510.714. •Idus Merlinger Tornator ar- H.ctofif simus . 532 fr»J. 482. 520. 595. 519.559. >4.558. 727.734.741.748. 55.75.85.324. INDEX. p TEgmeta . 755, Paulus Brill Belga PiSlor . 749- Paulus Sabellus primus Albani Princeps . 545. Paulus Zachia medicus. 732, Perfius Poeta . 7x9. Petronius Arbiter 9 502, Petrus Bellonius . 542.820, Petrus de Cieza , 890. Petrus Epifcopus Adrimytlenus , Theologia , & humana pruden- tia p er itif simus . 502. Petrus Gellius. 504.5 13. 524. 595 Petrus larricus Societ. Iefu. 5 52 Petrus Htfpalenfis , fpy, Petrus Martir. 510.511.572.550, Petrus Paulus Calorus medicus. 557. Petrus Paulus Rubenius . 831. Petrus de Valle Romanus. 854. 859.875. Phatufa Pithea vxor . 754. Philippus Cluuerius exaSlifsimas Cofmographus , 53 5. 539. 545. Philippus de Luno infignis Vitior 530. PbilippusVigafetta. 557. 787.815 Plato. 457. Plautus. 497.555.838. Plinius. 453. 457.478. 481.494. 1 1.504. 51 9. &* */*■&. Plut arcus . 458.471.552.725.739 Pompilius T aliaferrus medicus, S" Anatomus celeberrimus . 757. P onzettus Cardinalis . 74 5. Propertius . 638. Proifer Alpinus . 60. Proffer Cicbinus Roma Chirur- gus primarius. 494. Proifer Martianus . 766. Pfitacus mirabilis Balduini Brepel 715. ■ _ - Puella Roma a natiuitate credita in Puerum tranfit . 54 5. Vmtilianus . 528.753. 838. Quintus Serenus 755.805. S Amufuts. 745.815. Ray mundus Mindererus.^q Rochus Egecbiel Bautbjcbner me dicus, 559. Romulus , cir Remus . 543, Rondo Istius . 324.558.732. Aha Regina. 517. SalamonRex. 517. Scipio Cardinalis Burghejius. 713. Scipio Cardinalis Cohellutiusqw - Seneca. 454. 485. 534.591. 595. 72z.775.801.805. 813. 838. Seruatius Marti . 5(57. Seruius . 520.801 .802. 575. Statius , 7x3- T TAdeus Colicola medicus emi- nentijjimus . 785. 7* erentius . 795. T er tulit anus . 733 Theodorus Gaga. 636.731. Theophilus Molitor Lynceus. 114. 488.503. Ei«j relatio de Mer- gis. 52 5. 595.701.709. Theopbraflus . 871.885. Theophrafius Paraceljus , 555, Thomas Morus. 52.5. Tibullus , 555“ Titus Liuius. 63p.663.66A. 802. K VKlerius Maximus. 588. Varro de re rufiica , 400. 5 8 8. 590.55/. Vincentius Vincent ii Vrbinas . 737 • / VirgiliusVoeta. 520.593.538.571 589.595.73 5. 747, . Virginius Cafarinus Lynceus . 454.727. Vlricus Faber Stanbingenfis. 788 Vlijfes Aldrouandus . 400. 555. 55o. 595. 520. dy alibi\, V rbanus VIII. P. M. 542 . 47®* rata, qux in fuperiori indice, currente praslo, tam vel omiffls, vel vitiatis vocibus, 6c plantarum nominibus, quam fuppofititijsnumeris,vitarinon potuerunt. Errata liacoztic fol.895. ixtla'cot foJ. 28. locfiiatl fol. 241. otetli feu planta urbita: fenfilis Corrige lege fol. 859 J. fol. 38 1. fol. 25 1 1. Ayote&li, feu planta J.cucurbitje fimilis Errata Corrige Caniuhme fol. 154. l.fol. i58 Caocolatl potio 1. Cacauatl potio Chiinalatl, fol. 288. l.fol. 228 Coanenepepepilli 1. Coanenepilli. Coapatli, fiue tlamacazquipanfol.aoS* D 1. foI.'2& Coa- Er r at 3 Corrige Coaquiltic, fine olus colubris , hanc adde fol. 187 Colubriolus. lege Colubris olus Copaltic. fol. 57. J. fol. 58 Coyolxoclutl martagon volubili 1, volubile Huitxiq u hanc etiam adde fol, j 1 3 Jviatlalytic Tetzocana,Tnorche Mexicana. lege Triorchis MetlaJiztic 1. Metlalitzic Netlaxochitl. fol. 290. 1. 390 Ocixochith fol, 33. 1. fol. 32 Olcacatzan poftec patii mccathamjca leg, Mecat- lamca - OmiquilithfbJ. 33. J. fol, 31 Quexquit fol. 261. hfol.281 Tecpatli fol. 291. J. fol, 191 Tepehoila capitzxochitl» quare fol, % 1 1 Errata Corrige Tcpemexcalli, feu Maquei montanum, f0 J. fol. Z74 TIaquilin.fol. 129. 1. fol. 279 Uilxochid.fol.i45. 1. fol.38.Sc 145 Tlalcauau2t 1. Tjalcacauar , TonaxochirJ. folis nuncius. 1. fol.15 Tozancuirlaxcolli, feu inteftina? Tucisr. fol. 115. l.TuccsfoI. 115 Ton.ama, hanc adde ad fol. 295 Tontonuxihoitl 1, Tontocaxihoitl. Tzontzoloxic 1. Tzontzololoxic Xiopatli 1. xiyopatli Yahoalxo chiti. fol. 35. I.fol. 65 Yztaccihuarl. fol, 2^6. I.fol. 208 Yzquixochid.faxea 301. l.yzquixochitel faxe Yzhuatomatl.hancaddetol. 295. EX IOANNIS TERRENTII LVNC: Notis omiffae nonnulla, quas ad fua loca referas . Ad XocbicopaUi lib. III. Cap. VIILpag. 49. HErba cuius folia ferrata, chaulis rubet, flos in vmbella luteus in oblongis caly- cibus , cacalia fere fin, ilibus, vnde in Co-„ rymbifero genere reponi debet. Ad T epematl lib. 111, Cap. qj.fol. 8 1 . Folia cordis, quorum nerui rubent , in fummo quid rubrum, fed conuolutum confpicitur . Ad Enguamba lib.JJI. Cap. 7 5. fol. 97. Enguamba plena nodis folium Cardiaca-, treruis rubris fecantibus calyces virides . Ad Acapatli lib. III. Cap. 83.^0/. 100. An Marubio aquatico congener, radix craflaiji_, caule , folia bina ex aduerfo pofita , & ferrata, in toto caule pauca folia, eft herbaodorata. AdTepeyautli lib. V. Cap. qi.fol. 167. Caulis Caftaneus , folia longa CamameriJ, an Vm- bella flores Cacalia fimiles. AdTzocuilpatli alteram , lib VI. Cap. II. fol. 183. Habet etiam folia binafibioppofita : flores flaui , figura abfinthij; efi Tzocuilpatli altera imp refla , Ad T euhxocbitl lib. S Cap, I. fol. 2 & rubrum, cum pauco vi- ridi permixtum, flos eft ftellatus , ita vt tuor foliolis, alia quatuor fubfint foliola . Ad Cicimatic lib, VIII. Cap.V I.fol 265. Flos rubet lychmdis , fed fex conftans foliolis Ad fafiltcCoapitlanen.hb. V III. C. XX XV. fol Species eft Phafeolitrifolij folio pyri , ftos ele tiffimus purpureus . Ad Oluaubmecatl 'ab. VIII . Cap . 42. fol. 289. Vbicunque ijamiis e trunco enafeitur ibidem ex oppofiro ( nam vifui non fatis patet cap lus exit ) folia incifa funt tribus , vel qua tantum incifuris , vt in Clematide , caulis c fpinis ; nomen quidem cum Sarza conue ipfa tamen planta alio videtur referri debei forte ad, Bryonias . Ad Poztecpatli, lib. VIII. Cap . 44. fol. 291, Radix colore Caftaneo , vt & caulis . Ad T lacbicbinoa,Patlahoac lib.8.C. XLV I.fol. Radix tranfuerfa, caules foliati, vt in Conizi fummo flores rubri limonio fimles,caudi Scorpij efficientes. AdCoapatli A If boae linam lib. 8. Cap. LV.fol. \ Dicitur etiam Iztacpatli Matlalyztic. Radix 1 hodeli, caulis canna:, folium Hellebori a caulem ambiens , Vo- Vocum emar undam Americanarum explicatio. Httapatlls. Querna medicina ob folium. K Ateuapatli, Herba iuxta riucs f voventem , x . Diuretica . jte&li . Cucurbita. ixcocahuizpatlis Medicina vrina lutea . :acihn . Semen fitnile Cochleis , :achichic . Herbaamara . rol. Mufia. npoalxochitl. A multis foltfs . , chic . Herba amara, dy ferratorum^ foliorum . ilpantlacolli. Signum fierc oris. , iatl# Hifpani ‘VocantHerbam Ia an- nis l nf antis . liparis. Mulierum medicina . iciuizpatlis . Medicina doloris ,quos lenit . ixihuitl - Herba ferpentis) quia facit pru- dentem : nam facnfici , ab ea fu - perfiitiose accipiunt refponfa per pkantafma; vnde potius mania- corum dicendafuijfet . coc. Auis. coztemecatl. Funis volubilis . :oxihuitl . Herba acris. cozxochipatlis. Medicina lutei floris . coyatic , Plantapalmafimilis ob folium « hayelli. Anguis foetens. pal . Cummi . palquahuxtl . Arbor gummif era licet nomeru* fit commune . t » Pallens . r fjc. Pallida . t s Coluber , tziloxitl . Affluens refina . DOtl , Dulci fapore quo confiat,, oztli* Crocus . anca . Vulnera , vel V Icera . ancapatli. Medicina vulnerum . Ii . Medicina . lahuihuiztll Herba verecundia . rgtl. Radix • Poztec . Quainml „ Qualancapatli Tecopatlis . Fraflura . Arbor . Medicina hominis irati, facit hi- larem. A duritie radicis , & colore ad rubeum vergente , vtejl lapis Tecontlts • - C ulices . Vrens medicina . Herba principis . Montes forti . Herba faxorum . Flos barbatus . Saxei vermes ob radicem . V irga . Virga amara . Humilis . < - Dyfenteria . Cerafus humilis . Medicina Dyfenterica . Tecpin . Tetlatia . Teuquilitlic. Tepe . Texcalxihuit! . Tezonxochitl. Theoquilin. TJacoc . Tlacochichit . Tlal. Tlael . Tlac-opilin . TIaelpatli. Tlalahoehoetl . Infima Abies . Tlalquequetzal- Penna terra ob folia, millefolium nofirum . Tlatlauqai . Capilli. Tlatlaucapatli » Medicina capillorum . Tlilxochitl . Flos niger propter fili quas . Tlil . Nigrum . Totocuilatl . P ajferinum ftercus . _ Tzompilihuizpatli. Medicina fiernutatoria . Tzont . Rubei forte. Tzontlahuaqui, Capilli rubei in floribus . Xacotl . Qua acido . Xal . Puto Pomum . Xihuitl . Puto Acidum . Xoco • Herba - XoChitl . Flos . i Ycha . Gofflpium forti. Yztac texcalt lacotl Virga candida faxorum i Yzrac. Album . Sol • Multae diuerfse, quae Patii habent in nomine, quia inulte medicina? eiuidem morbi diuerfe 'i V • '•* ’ * Pag. 3 4 5 8 Ib id. Ibid. 9 II 1 9 20 Ibid. Ibid. 22 Ibid» 24 2p Ibid. 3» 33 34 3* Ibid. 37 39 40 42 45 Ibid. 45 Ibid. Ibid. 47 48 Ibid. 50 Ibid. 53 55 58 60 61 €3 ibid.; 64 68 70 Ibid, 71 Ibid. 72 73 ERR Linea 34 35 37 z 32 33 26 21 3i 10 34 38 39 40 iz 3o 7 17 2 1 3* 17 3 27 21 12 16 Ir 1.8 24 11 14 25 18 *4 35 11 34 22 ir A T A SIC Errata _ Corregiones, mutuauimus . mutuati fumus perfcribetur prafcribetur 0 ffer at fatentem earum earumque is ofserat Utentem eorum eorumque ei Pannicularum. P anicularum aere tfdTf Babilones erat Babilone ferat ceteris cateras lenitatem lauitatem ^thofpccmzmilttbo/permi Nymphae Nympbea Ver° wrd Fndica Indica Aneurifmatim A neurifmati edetur medetur Quauhnacen- Quaubnahua- ^bus cenfibus feniculaceos faniculaceos velluntur extinguit l ceu es laues lauem fruSlus Iambus laues vruape colore eo quod veJuntur extinguitq: lenes Ieues leuem Trudi us leuibus Ieues vmape colo e fitquse per multaq. permultaq. per quam, fi* perquam fimi- milib. itbus Totopocenfi T otopecenfe lepra; lepra formicarum] formicis leuem lauem • Dyflentericifq. Dyfentericifq. 8c doJorem ad dolorem mediocri , & mediocriter fer - ferrata C o Pag. 77 Ibid. Ibid. 78 Ibid. Ibid. Ibid. 79 So «5 8p 92 93 Ibid. Ibid. 108 1 16 117 122 138 175 182 Ibid. Ibid. ipi 197 215 235 266 Ibid. 2<5p 277 2^6 302 304 309 312 337 338 357 Ibid. s .Jeuis lauis Ckj v> CO 27 impingut impinguat 43O 13 Ieues laues 450 7 epatis Hepatis 458 29 tum cum 868 IO nuci mufeati dele Ibid. 12 hemini «- homini Ibid, 6 acinit acini 8/3 - 7 floreq. flosetq. 878 25 fpatio fpatium 897 27 libris libras 951 *3 geni vinus vini genus Ibid. 40 ptotuliifent protulijfent “* " ‘ ( * R R I linea 6 39 4i 25 34 40 40 4r verf.pen. 20 1 vltima 18 23 32 28 3i 7 penulr. 2 3* 15 17 26 38 6 24 2 35 37 17 24 11 18 7 G E N D A, ,£rr.a« Correo 'euu .. H.erana a.«rf f“ut . fum * ipecics rpid Alluc/nantur X//«« PamprnuJg Teueniq. r<«4,j felici faelici epatis vorundam felicis fimili tumores diftindli tu baq. Ieues ce nTentur Zopollin precio eoiuntur curationum chimjeorum falcm finfili Hepatis quorund f&licis Jimile timores detenti rubra^i laues cenfetur Zopillin pretio coluntur curatione cbimicoru faltem Cimili eranthematis *#<*«*& tota petrolo fecuridare varia nature cornos Ieues abfcindens uujinn^ fe q uidrachma fefquidt Mecatlanenfi- Micbua fita petiolo ftcuridii vna natura comas laues adjlringi 16 H 7 J9 10 »4 6 19 17 iS 11 35 47 4 * 39 41 2 26 bus Ec calentibus cocchle* aifeftus colori' quina; foliorum aliquod foiia . ’ TVAE p.61.26 p. 68.3 5 P-*935 p.148.28 p.192.17 p.ifd.24 quin imo Pertium bus De e alent ibi cochlea affetttis' colore ’ quinqua folium aliquot folia tpa. 60.C.26 67x.ll 68. c.^ 147.C.18 196.0.24 lff7.C.2$ quinimd Perfium NO V AE hi sp a n i ae Secundum Corporis partes, & morbos ; a Franrifco Stelluto Lynceo Fa- brianen: in ordinem , reda&us , ■i o . c ■ ° ■s: ' •• . as CAPI T I S. • m ; - si ii-; ■ D Capiti s dolorcsfol. 1 1 2. I49. 1S3. 189. 189. 2 I J. 528. Ad Capitis dolores ex frigida caufa or- tos ,29. 39.45.55.1 12. i49.I89> 189.215 505. \’ Ad Capitis dolores ex calida taufa genitos. 149. 183.213.208.257. 377.305. 322. f M diuturnos capitis aolores 39* 47.57. 1 12. 140. i52. 173.189. 212.213. 290.305,. Ad expurgandum Caput. 29. 58. 197.189.505. Ad fumnum conciliandum. 55.89. 113.123.173-215.325» A d Comitiales morbos . 11 6. 14©. 320.325. A d Melancholiam . 47.200. 263. 325.325. 331. Ad Capitis fluxiones i 55. 79. 173. 193.212.213.252.289. Ad Cerebrum roborandum. 41.42« 55-7Q-J73- Ad Capitis vlcera. 75.208.240« Neruorum . D Conuulflonem.67 .70.120, _ 125.145.148.157.158.213 471. 279.285.189. 317. Ifluporem. 55.57. 1 20.1 49.1 57® 195.21 3.275.279.289. \Paralyfim ,\- 5 3. 55. 55. 71.120. 125.122.142.1 57. 19d.203.i75 279.289.198.302.30 5. lagritudines > cb* dolores ner ? uorum. 28.4,2.55. 57.105. 125. 151,157.190.195.199.229.231 302. I neruorum vulnera. 52-53*5 5« 7°* , . .. icontrafiionem , & dunttenu* , •105.1o%14o.2o1.276.289.317. Fulmine perterritis. 1 5o , 2 5 2, . - * : ,>■ .t !i‘ s y;j! j.y •. . ■■ ; Oculorum, ^ - C - , ” i - . ■ - -x AD palpebrarum fcabiem.19^ Ad Oculorum albigines,& argemata.41. 5°- i03»i°4*'I33* 158.150.189.339. Ad Ocutorn cicatrices de ledas. 1^9 Ad Oculorum nubeculas.103.140. i89-339*34°* , . Ad Oculorum vngulas . 103- 1 09. 339-34°* - Ad Oculorum ifitus, & vulnera— • 213. Ad Oculorum vherd. 0.06. Ad erofos oculorum angulos. 5o- Oculorum encantbidem,& ex - 'xrecfentem carnem . 41. 7°* 1 140.189.229.255.339. 'v >4^ AegilopaSy &flnm 208. inflammationes Oculorum. 4 1 . 5o.59.8o. 104. 117. 119-123. 140.189.213.235.237.250.255. 277.293.3©^- ,/4i Oculorum dolores . 123.233. 23 5-277* Luxtofos . 1 9 3 • Ad Lippitudine s . 59* Oculorum caligines. 205. Oculor ii fluxiones . 5 9. 1 4 5 . 1 55. Aurium. AD Aurium dolores. 5s.85. >13. 140.140.278. Ad Parotidas . 70. 113. 140. Ad Aures purulentas. 140. Ad Surditatem. 85 .1 4 °.i 9 3* Narium . " A D fanguinis profluvium. 202 A 25^337-337- 374* Jlernutammta cienda. zy.oo. Oris, & Lingua.' D fetorem, oris. 167. k Adpuflulas. 301.213. ^ erodentia vlcera. 1 2 3 .291.213. ,240.272.392.307. /4« Ora halitum commendandum . ..144.307. 4^ Lingua fcabrifiem . 8 1. Dentium , & Gen* giuarum, AD X)ent?s purgandos. 140. • <4d Dentium dolor es.39.6 9' 85.139. 140.151. 173. 188.213. 287.292.320.361. Ad firmandos commotos dentes. 54 59.6o.i99.2i3*?94-3°7-342- - fit tuidas gengiuas 59. 5o. 19$, 293. Gutturis,. & Gulae. AD Anginam. 254.328. Ad gutturis inflammationes 254.328. Ad Gulce difiillatwnes. 70.207. Ad faucium ,& Trachea arteria afperitaHs.r6Z. Peftoris,& Pulmonis, AD cruenta fputa , & fangui- nts reitSliones. 57.1 88.347 yf1pz. 1^203!. 210. 2 i 2/ 322. 2j2. 254. 28S. 2j8p. Ad Appetentiam ciendam . 39*39. 51.120.143,15^171.2 202,204.23 5.240. Ad coQiomm tuuandam.29.3^.^ I# 69. 70. 103. 143. 158, 160. 173 198. 212. 288. . , ^ • ...... I9b.2I2.288. 47- «7. hi Mmgmndtm Jtom . 70. .?**. rt • • 11^.245.2^1.302, Ad omnia pe fiorts incommoda 69 - Iocinoris. ^ ,6 A D Iocinoris objlnufthnes . v-^OrdjS . XA ^'I. ld2. 178.189. 1-93. rp5. A DfTTffnM- *■» 4I-47-S«.i?5i44i7i-'J7- Jrf9.280.j5?. y i5 2. J.*4°.254 2tf3. 525. Adlwtorh dolor',., 06. AdCorduoam. 2», 197,240. 2«j. AdUcmoru dur,tum ,96. M rumi »*,. ,0.79. 4o. 42. 5<5. 55. 171. 197. 197, J40> 254.253.325337. Adpulfum Cordis. 39.40.41.56. 6 5- J7i. 197* jP7»2^*240.2 54, 3*5.337- Mammarum . AD Mammarum inflamma ■> tiones . 140. ^ emundandii lac Nutricis. 2 10. Ad fupprtmendum lac. 203. ^ vb er tutem profandam . ido.339. Ventriculi . AD vomitiones >fy Naufeam . 41. 123. 150.188. 201, 202. Caltacos. 41.42. 148. Ai vomitiones ciendas . 40. 1 54, I7I-I94* 1 98. 238. Ai ventriculi dolores .32, 40. 41. 42- 53. 55* 5^.91.145.150.190. 1P2. 200. 204. 227. 232. 2?Of 250.352. - Ad Ventriculi erofiones. 2 <55. Ai Ventriculi flatus . 30. 30. 3 2, 35. 35.42. 53.54. 55.55.55.95. I07.133.I45. 15,. J(52 192. 194. 195. 2oo. 201. 213.232.238.278. 297.305. ' Ad fmgultum , T ‘lalayotu radix deuorata vel tus decofii potum . Ad acidos rufius. 30.36.37.41, 5 3* 5 4- 5 5* 5<5. M4- 1 54. 1 69. 1 92 I9S.2**. 7 Aalocinorts Scyrrbh.29. 173.196 AdCaebextam. 134.162.189.196. 2 89. , Hydropem . 28.29.41 A j. 1 08. 125. 150. 154. 1 55. i 85. 1^5. 197.201.212.235*289. ' Lienis. AD induratos Lienes. 6x.ja0- i 73.301. A i Lienis objlrufitones .61. 178.301. T 73' Ad Lienis dolor es. 17 3.301, Ai Refrigeratos Lienes .* 28.52. 173.195.23 5.301. Ai mmute dos exuberate s Lienes 2 8. «52. 17^. 195.235.248.301,305* Cohibendum kluum , & Ly. rbaam. 4 1.42.42.47. 57.d8.< 70.74.75.82.104.1 1 5.1 ,7>I; 123.150.158.171.205,225,2 225. 227. 234. 238. 252.25 255.281. 283. 284. 285.2? 291.293. Ai Lienteriam. 42.58.59.70,8. 150.225. Ai diuturnas Alui fluxiones 5 •I20.r23.283.291. Ad emolliendam hluum.6 3.7 o%1{ 83. 83. 118.184. ,9^‘2o-5.-2k 215.242.245.259.270.275.20 2^9*3°3-33°‘3^i. Ad Intcftinorum inflationes. 32 133'\38.i66, 168.198. Ad T eretes lntejsnorum tineas 70» 7°* 1 52. 159.184.20 1.304. 362. A i //faj c am-paffionean . 30,35. 53, 51.133.j43, 144. 148. 192.305, 337-338. Ad Hemorrboidorum dolorem . . 148.317. Ad Hemorrboidarctm defluxiones. a /48.3 37-337. ~ Ai Hemorrbndas fanandas. 14S. AdTena.Jmos.284. o> 3 Renum . Inteftinorum. Ad Colicos afefius . 28.31. 32.50.53.^1.85. ,02.133. 130.144.145.159.173.12,^3 200.203.204.213.229.300.302. 303.305.305.317.330.3^^^ Ai Jnteflinorum dolores . 32. c 5. 102. ic5. 143. 145. 149. ,50. 1 5 1» i55. 183,1 84. 214. Ai Dyfl entericos, & t os mina. 7 3 35.50.58.74.82. I02. ,04, ,05. ,0<5- 115. 117. 120. 122. 123. 1 4 1 • I44*X ^ S- 1 1 59. 1 84*. 197-205.225. 225.325 »30. 234. 241.244 254. 25t. *«0. 285. 291. 29 1.2 94.337. AD Renum dolores. 153. 19, 235- 254* 2o5. 317, 32I 339- Ai Lumborum dolorem. 286.2 v 328. 5 ' Ai Renum calculos , & arenulas 35.70.1 51. 1 5o> 152. 250.255 315 325*330. Ai Renum vlcera .251.339. Ai obflrufiiones , 28. 53 51,71.72.104.150. 233.250 28 1.288.323. Veflicae. AD ciendam remorantem vri- nam .28.29.31.32. 41.42, 50.5S.71. 72. 85.1 12.118.141. 141.143. 144.144.1 45, 48.155. i7l.i94.200. 203.204. 223. 229.230.233.235.235,237. 241' 242.245.250.257.254.270.271 278.2 8 1.2 83. 2 88.30 1.3 14.3 15 323.330.355. Ai ^ /*/»<< angufiias. 32.37.37.50. 53*54-<5i*^8 74. 75.1 17.118. ,,9-i 53*» 53-1 54-J 59-i^7.i85 189.223.238.245.247.250.254 270. 277. 278. 294. 330. 339. Ad vrina nillicidium.3 3 9. . Ai AdVcfficavlctra. 11 -8.275. . 'Ad Vcfsica vulnera. zj6 Ad ciendos veffic a calculos . 3 6.68. £5; 152.^7,250.2 57. 270.315. 3*$-33V‘ " Ad Vffsica calculos frangendos , eduxendofque . 85 .-i5o. 152.« 5 o, 2 54.270.3 1^15.3 2 5- 3? °* , atto ? ..... Virilium, ac Puden- dorum . •i ^7 -t AD Venerem ciendam ,jlimu- ' hndamque. 30. 50. 50. ft. 143 £145» J 54.150.213,225.258 .^15^ 15. 3 2 5. 3 30. > Ad 'Augendamgemturam. 213. Ai Ventrem inhibendam, & no- :8urmi.pollutianes . 32. Ai retentum femen eliciendum^, . l84.233.3OI.3Ol. *0£? Ad pudendorum vlcera. 123. 148. 150.205.213.240.339.341^ Ai genitalium Phagedmas cxuU vehationes. 249. Vteri . AD V teri jlr angulatus. 1 9. aa. 45.48. 55. 55. 55.55.55. 17 1.173.185.240. 274. 341. Ai Menfes educendos. 29. 30. 32. 35.50. 125.142. 143. 144.148. 154.150. i52.i85.i85 189.195. 20 j.2 3 2. 275. 285.3 30. Ad M^fes cohibendos . 55.50.227. 257*337? Ad Secundas pellendas. 53.145. 230. &i expellendum foetum . 53 . 14. 5 l5o. \d alleuiationem partus , 53.145. 152. 185.325. 330. Kdlnftantem pariendi difficulta- tem. 53.145.152.325.330. \d Conceptionem iuuandam . 33. 50.53.102.254.254.275.325. \i Foetum mortuum educendum. 53.144.145.15©. Kd prohibendum abortum • 254. 284.305. id Puerperia iuuanda. 141. 230. Ii exulcerata Idea . ao 5. U induratos locos, & vteri infla - tiones. T lalquequetzal puluis deuoratus . id Vteri frigiditates .30. 32. 45, 47.3 41. 150.171. i procidentem V Serum. 47. 55. 199.284. x in jj* A. . Extremorum Mem- brorum. V AD Podagram . 173.213. 307. ■ $3*2- •Ai Coxendicos affcilus . r 66. 173 • 2rz.278.33a. Ai Articulorum dolores . 53.103. 165.22«. 1 57:1 73.203. 2 1 3. 2 1-3 222.275. zS 8. 289. 301.3 o5. 3 07.-3 17.3 3 2. Ai diuturnos articulorum dolores. 53.54. 71. 105.122. 139. 140. 140. i‘43vi-5 7.1 7 3 .2 o 3 „z 13 . . 289.3OI-.30/7.3 17.33«. Kd Genuum dolores. 54.11 22. >173. x- 199.2 f 3. 213.288^289. • Ad articulorum Tophos. 2 3 2. Ad Pedum tumores , & Crurum edemata . 122. 173. «25. 23 i. 289. 305.344. ; Ad Inguinum inflammationes . 2 57*3o5. Ai Enterocehes. 75.3 17. 8 . 1 > - E - Febrium, AD Tertianas. 123.172.129. Ad Quartanas. 29. 29.29 . 37.42. 102. I72.1 73,2 25.'2'25. 229.278. Ai Continuas. 2 5. 7^. 74.75. 1 20. 140.210. 213. 237. 237.237. 240. 242. 248. 250. 253. 253. 254. 253.257. 257. 258. 274. 275.277. 283.285. 287. 291. 297.301.315.328. KdCaufom. 25.70.71.74.75.120. 210. 237. 237. 240. 242.248. 252.253. 254. 257. 258. 275. 277. 281. 283. 285.287. 291, 297.301.315.328.340. A dCompoJitas Febres. 184. Ai H e Alicam. S 1 . 1 3 5 . Ai Tabidos. 60. m. Ai Febrium circuitus . 28, 108. 140.189.222. Ai Febrium Algores. 2 9. ap. 42. 47.52. 53.103. 113. 115. 144. 1 54. 173.205.208. Ad Peftilentes febres . 35,75.124. 113.3*5- Tumorum praeter Naturam^. AD Fxantemata , & Morbil- los. 232,132.235.259. Ai Inflammationes. 124.229.257. 254.277,282,292. Ai Furunculos. 55 . 1 89. i^api. 257.305. Ai Gangrancts? & Straeelum. 102. Ad Erifipilas, Sacros ivnes. 25 75.83.229 277.282.28^. 292. Ai Herpetesv 229^282 283. Ai Strumos Gberedafque 15 3. Ai Panos. 147.2 5 y&&9.%o6. ‘ Ad Tuniores dijeutiendos . 28. 32. 37.39.42,53.107.11 2.125.125. 147. l5o. 185. 189. 199. 230. 275.282.287.300.3 17.318. Ai Steatomata , py Melicerdas . 140. 153. 305. Ad Tumores in vniuersii, &Edr- tna-Sa . 5-4.1107, 147. 2,99.254. 275.287.289.291.305.3 17. Ai Tumores ex Wu. 275.2:91. 2.92,517, Adfuggillata. 275,2:5». ' ;.v;v. * ■ '’*-■■■■• • JL Vulnerum. «oo ■ ■ x- - i >, • . • , . A D F vlnera glutinanda . 5 2. 53-53 .129.150.1 55. 33!-3^2. Ai Fluxum ffityrninh .5 3 .7 1 . j5oi. 188.3^7.3.37, Ai Sanguinis Grumos . 301. Ai vulnera telis venenatis illata . x25.140.159.173. Ai Vulnera carne hcfkhda .213, Ai vulneribus extrahenda . 28.3^31?'©. tj t Ai Carnts-epcrcfceMias.% 13.3 07. 34*« Ai Vulnera cicatrice obducenda . 70.173.253 255. 292.305.308. Ai vulnera interna , 251. v ',rv S VJcerum , AD depafcentia Vlcera . 70. 75.251.251.253.292.308. Ai Vlcera Diuturna . 52. 53. 53. 108.13 9.142.199.200.208.129 231.237.255.289339. Ai ^ A' ermwofa . 124. 120, 200.307. Ai Malefica, dolofaque Vlcera. . 70,173.229.289. 305.307.3 19. Ad Sinus, dyfifiulas. 85. Ai F /ffr* erodentibus fatta . 74.75.240.252.292. Ai Jordida V /cera. 71. 80.112. 193 200.200.285.307.308. Ad Ambufta. 171.252. Kd Vlcera Morbi Gallici , 3 9. 55. I2P. 122. 147. 14S. 171.189. 200. 213. 213. 287. 2S9, 23*« Luxationum , Sc Fra&urarum . AD Artuum Luxationes. 113. I9j.z75.277. Ad OJfafraPla. 1 13. 1 1 5.145. 193. 275.2S3.291. A d eos qui ab alto deuoluuntm . 3jO. .n r ; # i ' : 1 Venenorum. VEnenorum,omnium , wtfp- fuum , <&* i0xrm. 85.124. 213.242. 254. 257. joo. 302. 325.340. Ai Viperarum morfus . 85. 242. 302.308.325. Ai Serpentium Afpidumue mor- . 85.143.242.300.302.302. 308.325. Ai C4»« rafti/ morfum . 85.308. kd Venena omnia. 35. 124. 1 44. 150.213,257.251.302,325.340 Ad Opium. 145. Adfungos malos 145, Ai 1 61 us Scorpionum . 145. £45. 254.315. • V w i t; Decoris. AD Alopeciam. 6%. 141. Ad Capillo rum defluuium . I N D E X. Ai P/7ox retardandos. 331. Ad Capitis furfures. 343. Ai Pediculos , lendes necandos . 3 1.144.190,254.305.307. Ai Colorem conciliandum. 5o, Ai vitiain facie . 28. Ai lonthoiify V aros. 171. Ai Licbenait & Impetigines . 29, 55.58.113.147.15g.158.x50. Ai Pforam. 28.122. Ad Scabiem. 28. 29.55.58.74.85. 120.120.122, 139. 140. 148. 190.232.241.252.253.292*305 Ai Lepram Graeorum . 55. 58.82. 1 13.122. Ai Morbum Gallicum . 35. 52. 57.58. 102. 113. I20.120.I22. 140. I45. 147.152. 177.182. 184. 185. 189.1 97.200.200. 201 205, 212.278. 288. 289. 298. 301.305.318.319.320.327. AdObefos extenuandos , 300, Ad Pruritum. 191. A dClauos C alios , Verrucas . 158. Ad Sudorem ciendum . 28. 29. 32. 35. 55. 58. 105. 125. 145. 148. 157.189.195. 201.203.205.2.10 212.z3z.288.289. Ad extergendam cutim. 71, Expellentium Me- dicamentorum. AD 2fo7. 1 5 / 54: dr 3 5; 68: /. 4. 51. i2y.-L6.Ci 55.20 1*: f# 58. 21^: /. 7. 36. 240; &60 z58: /. 8. 1 5.. Z72 • dr 46. 292: 6/ 48» 294; dr 70 30-: • % Ad Oris halitum commen- , 'dandum • Lib. 3 e 42.. /76;. /4. 5 tf. 125: /5. .33 .144*^ 34.160: /. 8. 6.70 .307. ^<3 humeEiandam , /7/ lenien- ; %dfim linguam . Lib. 3. c.47.f.82.^7i.9v.l.8. j. 261: . & 74.309: et 78. 5 ii. ; ^ d labiorum V Ictra . Lib. 3. 0^47. f $2? DE N TI V M, ET GIN- GIVARVM. extergendos dentes. Lib. 2. f. % 5 / 4?: / 3 f. 1 2./ 5 3; ^ 45-79'- L 5.7 140:/ 8.75.310; /. i.q-2^3 3<5, do ores dentium . Lib. 2. c. 17. f 39-7 3 i*. 55* 6* 27. 61. & 37, 6-9: et 41.71: & 51 8(5; dr 66.9i:l 4.36. 125: /551 39:^7,1:40.- dr 35. 162: i1*. 174: 7. E. 6. 185. dr 10. l88;dr 57. 2, 1 5:/g 40. 287.^ 4<5. 29 2: /9.9. 300. Ad firmandos dentes, et gin - giuarum dolores . L. 3.C.1 5/ 546/22, <9: et 26' 60: et 41.76:^ c.76. 97: l 4. J 25: 6/ 42. 129: /. 23. i 5 1: dr 2, 5-15 3 et 3.1^0: et 39.166:. et 48.171: et 55 179:1.6.3 183: & 5 184:^- to. 187. <£-17. 192: & 30. 199: et 39. 203.0»' 57. 1 14: 1.7.1 3. 127: et /6,229: fi 22. 232: fi 46. 25 O; 7/8. 58, 302:^9*66. 305: .. Ad difentericos , et Tormina.’ ~ - £x^. 2. r r.y. 28: 8. 3 3: dr 12. 36: dr 23.42*:^ 26.43:1.3. 10. 50: d?" 19: 57' d^o. 58: dr 34 68: dr4t. 74: dr 43. 7 6; 46. 81: dr 48. 82: 58.89: <^60.94^- 71.95: A4. fi. 5. dj° 6.y. 105: <2r 8 106; dr 17. 1 13 :d^f- 19» <& 20 fn5.& 27. i2x:dj“ 29. 1 22; dr 32, 1 23: dJ- 38. 127: 7. 5. 5. 139 dr* 8.; 141.-^ 12. 144; & 31.1 58: dr 0.32.^33/1^1.6. 5^84: dr 11. 188: fi 12. 589: ^ 15. ipi:dr 27. 197.* dr 31. 199: fi 42, 205: dr 47.208 fi 49, 209: dr 54. 21 1. & 58. 2:4.- dr 59- ai 5 : 7 7. 8. 225 dr f. io. 1 1 . 12. /226: fi. 19. 230* fi 26. 234 fi 38. 241; dr s2. 254: et 58 257 fi 60. 2 5 8:7.8. f 3./ 265. fi f. 5. 264 fi 6. 265:^8 267: et 9 268: et n. 269: fi 53. 283- fi 3 5. 2 84: fi 36. 285: et e. 37. et 38. f. 28 6. et c. 45. 29 1: fi 47. 293: fi 48- 294; fi 50. 297 7. 10. f. 6. /3 37=, • ^7 cohibendum aluum, et dyarrheas. Lib. 2.c. 23. et 24./ 42; J. 3.C.3. et 4/47-fi 4 48:fi 19. 57.it 22. 59: fi 36.68*: fi 26. 69: fi 40. 7.: fi 4 1.74: et 43. 76: fi 48, 82: fi 59. 89: fi 60 90. fi c. 78. fi 79 / p8: f i Si. 99: 7. 4. f.5,/io5:fi 19. 115: fi 2 2.1 17: et 27. 121*: et 29 i22*:fi 32. 123;/. 5.1. 13 3- fi 44. i6g*: fi43. 16»: ^47. 171: 7 6. 20. 193' et 2r* r94- ^ 42. 705. fi 45. 207. et 58. 2 14. fi 64. 2x8: 7. 7. 7. 224: et c . 8 et 9 f. 22 5: fi 14.227: et 26.23j.ee 3 3.238:^48 252: fi 5 i. 253. /. 8. f. 5, f. 264: et c. 6. 265*4 et 25, I fy2$.27Tet2,o^i:et 33.283; fye. 35/284:** 36.285: & 37- $85: dr 45* 2?I; & 47* 293: dr 48- 294.* Ad Lyenteriam . L.2X.2 3/42: / 3.34.68- fy 35.^9: dr 40 72;^ 45.8i: /.5.35.160; /. 7.8.225. Ad fluxiones alui. L.2.c. 5/3 1: dr 20.40: dr 23.42: /.3.15.54- dr 19.57= e*r 34- 68; dr 4i-75:& 44-7T-& 6*-9*: et 65.93.-dr 76.97.-dr7? 98: /.4.5. 105; dr xi. 1 17; dr 27 12 1; dr 32.12 3:/. 5.34. 160: dr 41. '157: /5.5.184:^* 39.203:dr 58.214: dr 59.215: dr5j. 217:/. 7.14. 2 27;dr 28.2 3 5; dr 33-2$8,-/.8. 6 z55;dr 25.277^ 30.281.- dr 34 283^45.291: >4e. 30f.66.-fy 39.7v.fy 40.73: dr 5°- 84: /. 4. 23. 1 18: dr 41. 129: /5.3. i3j:dr 55-179: /5. ^.5 .dr5. 184: dr 9. 187^22. 195: dr 23.195,- dr 42. 205: dr 5 i*2 IO; dr 61.2 1 5: /. 7.40.24^?: /.8. 11.259: ?; xx. 2 70:?: 23.276: dr49-i95-dr 54.299: dr6i. 303;dr 7 1.308.79.1 8.3 30: -64i dtfcutiendos Inteflinorum flatus . £.2.? 4/30 dr 5 3>.-drc.5. dr 7. 32; dr 12. 36: / 3.11.52: dr 15. 54: dr i5. 55: dr 27. 6 r.fy 6 6. 9 3: /4 1. 102: dr 4. 103: dr 10. 167. dr 37. r27: dr 45.1 30.7.5. i-i 3 3:dr 4. 138: dr m. 143: dr 1 5 1 4 et tineas >feu ver- mes inteflinorum . E l-c.iyf 7o:et qof 72.eti 3.!.$. 25.152; ?/ 32.159:?: 51.175./. 6 5.184: ?: 34. 2 ei.-?: 65. 219. /. 7.38. 241; /.8. 62. 304:?: 70. 307: .67 hemorrboidas , L l.c.72 /96; / 5.19.148; /.6.54. Na D E 218:/ 8.59. 306: /. 10. e,$.et6. f 117' Ad Tenafmum . Lib. 8. e. 35./ 284: RENVM. Ad Renum dolores . Lib. 5. e. 28./ 153: 1.6. 31. 199: i. 7 28.235: ?: 53. 255; /.8.38. 1 85: /. 9. 17. 330:/. 10. I2.339: .67 lumborum dolores . Lib. 8. c. 38 f 28 5: /. 9. 5. 317; ?: 17. 330: >47 laterum dolores . L.j.cjf 140.1. 7.28 235. >47 renum ardores . Lib. 7. :.53 /2 55: /.10.12. 339: >47 renum partes laxas . Lib . 5. r 7./ 32: Ad renum obfruUiones . Lib. 2. e 7/32: et 9.34: et 1 1. 52: l3.37-.et16.38-. et et 27. 6 11 et 35.58: ?: 40. 72. ?: 44. 77-* 4* 25. 119:/- 5- 34*l6o: ^41. 157: 1.6. 27. 197.?: 54. 1 1 8:/.7. 5 .22 3: *: 2 5.2 33 34.2 39;?: 40.245. et 48. 2^2- 1. 8. 12.278-.et41 . 288: 1.9.13.324. Ad renum Vlcera . £.7,^.48.252:/ 10. 12. 3 39. >47 renum caitulos . L.i.c 13. ?/ 14/37:/. 3< 40 72; /. 5. 34. 160:?; 35. 163:/ 5 27, 197: et 46. 2 50:/ 8.12. 270.79. 3. 316 ?: 14 325:?: 18. 330. VESSICAE. >47 ciendum remorantem vrinam . L.i.c 1 f 18: et 3. 30: et 5.31:?: <■. 5. ?: 7. 32: et 14. 37; ?; ?. 1 5. et 16. f 38 ?; ?. 22. ?: 23: /42: / 3. 10.50-?: n.52: ?: 1 5. 54:?: 27. 61; ?? 3 1. 55: ?: 35. 68: et 40.72: ?*4i. 75:?: 51.85 :et6i. 91 : ?: 56. 93: /4. 1. 102: ?/ I 5. 11 2: ?:22. 117: ?: 2j. 118:?: 24 119:/. 5.3. 135: et 8. 141: ?: 10 142;?: 1 1.143 12- J44- et 13.145:?; 15.145.?: 17.147: et 19. 148 ?: 23. 151;?: 2 8. 153: ?; 29. 1 5 4:?: 3 3. 159:?: 34 160; ?: 38 165:?: 39.?: 4°-/ »65: ?; 48.171. f.55: ?: 55./ 179. /.5.1. 182;?: 3 183. et7 186 et 9. 1 87. ?: 12. 189. et 21 194 ?: 22.195: ?: 27.I97.?: 3 3. 200: et 34.201: ?: 39. 203: ?: 58 2 14: 1. 7. ?#5# f.22%: et 7. 234 ?: 17. 229: et 18. 230. etc. 24 et 25. / 233: ?: ?. 27.?: 2 8:/ 235: ?: 3 1.2 37: ?:34 237:?: 37.241: ?: 40.244: ?: 40. 245: ?: 41. 245.- ?: 45. 250. ?: 57, 257:/. 8 12.270. ?: 13. 271;?; 27. 278: et 34.284: X. ?: 41.288 et 48.294.-et 5?.202t /.9.3-316: et 13.324?: 18.330: /.10.7.337. >47 anguRias . L.3.C. II./ 52:?: i 5. 54; ?/ 27. 5i: ?/ 34. 58: /. 4. 22. 117./.5. 41. 157:/ 7. 5. 223: et 42 247: ?: 45.250-?: 53. 255:/ 8.48. 294:?: 49.29$. /. 9 12 3221?: 18. 330:/ 10 7. 337: .67 Vrina Ardorem , y?« acrimoniam . L. 4. e. 25. 1 19: /.7.45.247:?: 45. 250 :?: 53. 255:/ 10. 12. 339: >46 Vrime diflillationem . L. 9. c 14/ 326. -646 Excitandam Venerem . L. 2.e.$.f 31: et 7. 32: 1.3.32: dr io 51: ?/4o. 72; ?; 45. 81: ?; 58 89; /.5. 3.13 5:?; 11. 143: ?:i4. 145:?: 29. 154: 16, 57. 214: /.7.9.225: ?: 15. 228: a 33.238: et 40.244: et 40.245: 41. 245.-?; 50. 2 5 3. /.8 10.258: / 0 2. 315.?; 4. 316:?; 12.322; ?: 14. 325: ?: 18. 330: >46 augendam genituram . L.3 e. 5 8/89;/. 6.57. 214.* .67 recuperandas Vires ad Venerem. L 6.c $7. f. 214:1.7. 40. 246:/. 9. 14. 326: .67 ei/ciendum femen retentum . L. 4. e. 24/ 119: /5. 5. 18$: et 22. 195./ 7. 24.233: et 34. 239:1.8. 58 302. >47 flerilitatem ex frigore obortam . L.2.C.9 f 34:?: 20 41 :/.3- 10.50:?; 11. 52:/. 4. I. 102. Ad eos qui mingunt fanguintm » ©?/ faniem . L.6 .e .62 f. 2 1 7:/. 8 24.277: .67 Pudendorum Vlcera . L.4.C 3 1./ 123: /. 5. 19 148. ?; 22. 1 50:?: 55. 179: /.6.21.194: ?:43.2g6:?: 57:214:?: 54.218: /. 7.45. 249: /. 8. 75. 3 10: /. 10. 10 339: et 2 1. 341: >47 Genitalium Pbagedanas . £.7.?. 45/ 249; I N D Ad Herniam . lib 6. e. 31 fi 99:1-1 20. 231: /. * 18. 330: V T E R I. ; Ad Vteri Jlr angulatus. Lib* 2. c. 17 f. 39' & 23.41: /. 3. 1. 45 & 5 48: & 10- 5°' dr 1 6. 5 5: dr i 7* 56: dr 1 8. 57: c. 50. dr 51»/ 66: / 5 48-1 7 1: & 51. 174 /- 6. 8. 187: dr n . 194: i. 7. 36. 240: ^ 8. 5°- 2 97- y44*/ 37; dr J 5. 3 8: /• 3- IO- 5°; l- 4* 37* 127: dr 46- I3°: * 5- 3- x35: (^10. 142: ^ 1 I. 14 3: & !?• 145: dr w- 148: d?“ *9- 154 ^ 34. 160-.&36 \63-.fy 36.179: /, 5. 5. 185: dr 7. is^dr* 8. 187:.^ i5.ipi.dr 21. Jp4:dr 23.196^ 34. xoi: dr 47 208: 7. 7. 70. 246; /. 8. 12. 270; /. 9. ,18 330: Ad ftilendos menfes . Lib. 3. e. 1 6.f 55 : f # 24. 6o: /. 7. 14. 22-j'jt c. 57. dr 58. /. 257: /. J. 50. 296:/. io, «•. 5. dr <5. / S 37: 4f ** 84:^ 7- 47- . 2 5 1: /-8 f. 34/ 2 84:^50.296: /.9* 35* 3*7; . fcyatteam . Lib.%.c.3.f.i3%d 8.50 297: AD MORBOS IN SPECIE, ET PRIMO AD FEBRES. Ad Tertianas. L.4.c.32.fm-l' 5- 5P. i72: X ; 2. 183: /.7. 16. 229.' quartanas . Lib. 2. r. 1/ 28: dr 2. 29:^3. 30: f* 14. 37: dr 22. 42: / 4. 2. 102:/. 5. 50. 272 :d?* 51. 1751 /. 6. 20. 193: /. 7. 10. dr I 1. / 22 6.dr 16. 229: /.8 28. 278: Ad Continuas. Lib. 2. r. 16./38: /. 3. 34.68: dr 36. 69: dr 39. 71: dr 4°* 73:^46. 8i:dr48. 82: dr 80; 99: /. 4. n. 108. dr 21. 116: dr 25. 1 19: dr x6. i2o:dr 34» 125: /. 5. 2 9. 1 5 3: dr 3 8. 1 6 %; dr 40. 166: l 6. 5. 184:^ 9. 187: dr 12. 189: 42. 205: & c- 5t-dr %2.f 210. &c. 57. dr 58. / 214: /. 7. r. 2. 222: dr 26. 234; & c 31. & 32.237' , dr 34 239^ 35-24°: dM4- 248: dr 46- 250: dr 47.25 1: dr f. 48. dr 49. 2 52: dr 5 » * 25j; & 5 9- 258: /.8. 3. 267. ... dr 8. 267-. dr f. 9. dr 10. 268; & C I 9./ 274: 23. 276: (f*J. 2%. 277: & c. 27. et 28./ 278: di 30. 281:^ 34.284; f* 36. 285. dT40. 287 -.et 45 291. f* 46.292:^48. 294:^*51. 297: f* 74. 309: et 77. 310: f* 78. 311. et 79 312: /. 9. 3. 316: 17. 330:l.io.c. i%.et 16. /• 34°- Ad febrium ardores. Lib. 3- c • 4°-f ll'et 41* 74: ^ 44.77: 46. 80:/. 4. 28. 121: /. 6. 58. 214: /. 7. 26. 234: f* 40. 244.^51. 253. 53-254: /. 8. 23. 276: 30. 281: f* 39. 287: dr 45. 291: dr 48. 294: e/ 51.297 :et 58.302. algores , feu frigora febrium . £/£: 2. f. 1./.28. et 2. 29;,?/ 3 jo:f* 9. 34:f/ f. 13.** 14./ 37. 24. 42:/- 3. 5- 48: ** 1 1. 52: 1 «■f 80.99: /. 4. 16: 113. f* 19. 1 15: /. 5. 17. 147: 2 9- 1 54= /. 6. 9. 187 :ei 42. 205. et 47. 208: l. 7\ 7. 224: ^ febrium circuitus >fett accejfones . L. 3.f.8i./ 99:/. 4.3403:4 6. 60. 216. interpolatas febres. L. 3.0 33/ 68: /.7.6. 224: pefhlentcs febres . L.3‘C.44-fll:l'6' 57 - 14.226^: heflicam ^ i,. 3. f. 46 81:/ 5*3 •* 3 5: y^ Vvlnerum . /. 3. 11. 52: 6-15- 54: is. l6:“.19- itiuf Lz.'66.f9VM.m9l; 66:et 41.74: & 66.93: et 68. V L C E R V M. 94. & 75- 97’ €t75‘ 98: /4. /47 Vlcerade pafcenda, et 9. f/ 10. f.106 : et C.16.& jy. diuturna . f 1131 et 2.7.121: f/42. 129: L.3. c-n.f si-.et c. 30 & 7i. f.$,c. 5- 139: f/ 14.145'- & 18. f. 66. et 38.70:^41.7*,: <& 44. 147: f/ 27. 153: 34. j6C: /. 7g; ^ 6g ^ 6. c.S.,t,: 6- u.i8i>. * 20. '8; t 4. ,{* ,^8: l9V & "i- 194: 30. 199: 3 5» 20 1: 40. 204: ^b* 53. ili:l.7. C.7.H4: et 33. 2 38: 5°* 253: c£ r. 57. 58. 257: & 59. 258: /. 8. c. 24. eb- 25 /277.- eb- 32. 282; eb- 29. 287; & 42. 289:^ 48. 294: &68.306: l.p.c.ii.f Si7; & 17. 330: Ad tumores ex iSlu /5. 34. 160: 1.6 5. 185:/. 7. 17. 229’ cb“ 20.231 :et3 1*237: & 3 3- 2-3 8: & 48 2,52: / 14. /. 63: f/ 36.69: f/40. eb* 45* 79: 4 4. 35. 125:/ J. 6. 140: c/ 39. 1 66: l. 7. 37. 241; 1 8 * J3* 2*7I: 6* 68. 306: /. 9. 19* 33 I.* /47 flilendum fanguinem ex I/ ulneribu s erumpen- tem . Lib. i.c 13 f 53. et 40. 73: /6. n. 1 88; et 5 3 21 1: Ad fangui ni s grumos . Z^.4. 24./ 119: 6. 30. 199: f* 33. 200: ^ 3 r, 201: ^ 46.208: /. 7. 52. 254. /• 8.42.289; ^ 70.307:/. Jo. *°*339: /47 malefica , <£* putrida Vlcera. Lib.4. c.37.fi27:et 42.139;/. 5.5. 1 39:et 5 1. 1 74: /. 6. 19. 1 93: 59 2,1 5: 1.8.37.2 86: et 42* 2S9: ** 68 3o6:et 70 307:1.9.8 3 1 9^: /47 ermes interiorum Vlcerum. Lib .3. c. 69. f. 94:/. 4. 33. iz4:/.6. <5. 185;/ 8. 70. 307: /47 flnus , flflulas . L.3.c.^\-f 84: et 66. 93:1.4 17. 113: /.8 50. 2 96: x.: Ad Vlcera ab : Erodentibus *;? fatta. L.7.C.36 /240^:/. 8. 50.296: /47 fordida V Icera . tib. 6. c . 19./ 193*: f/ f. 32, 33/ -2O0: ^35. 201;/ 8. 72, 308; /47 leniendum dolorem V Icerum . Lib.4. c .39 /128. /47 abflergenda Vlcera . Z/£. 8,r. 1 1/ 269 /4 7 defle can da Vlcera. Lib. 10. r. 24/ 342: /47 Ambufla Vlcera. Lib.3.c.3i f 66.et (6.gy.l. 5./0. 171;/. 7. 48. 2.52; LVX ATIONVM, ET FRACTVRARVM . /47 artuum luxationes. Lib.4. c.iofi 13;/. 5 14.145: /6. 20. 193: /.8, 24 27;.*^ 36.185; f? 4^. 291: /47 offa fratta . Z. 2.. f. 1/28;/. 4 f.18. 113: /. 5. 14 145:/ <4 20 193; / 8.24. 277: ^ 34. 284. # 94 291: /47 eos i qui ab alto cadunt - Lib. 8.c. 77 fiso:, VENENORVM TAM MOR. ^VVM, QVAM 1CTVVM. Z, i*c. 1 3./ 37:^ 15. 3 8: et 23." 43.7 3.40.74:^53 86:/ 4.37. 127;/ 5. 7. 140: f* 13. 14 5 et 32.139: et 34. { 60. et 51 17/; /. <4.57. 214: /7* 53* 2.54.* 57. 257;/. 8. 1. 761: et 41. 2 88;/ 14.3.6: f/ 17 330. /47 opium, et fungos malas. L. 2.C. 15 /. 38. Ad nilus Scorpionum . Lib. 2.c. 14./ 3~:f/ 1 5. 38;/ 7. 53*2 54*7* 8. 72, 308: Z 9. 2... 3 15: /47 plagas venenatas » Z.*5. f.45 f 169. et 51. 174: Contra Cacodamones, etfa- fcinationes . Lib. 3.17 56 /. 8. 58. 302: / 10. 17.340: Conta Xlanta veneficia coitum im- pedientia . ib.4.17.1 27.7.8.58-302: Fulmine idlos iuuantia . „ 5 * . 3 4./ 1 <5o 7.7 .48.2 5 ^ : AD LVEM VENEREAM. jb.t.c. 13./ 37-^ Ta7 6u f 38.62: ** 29. (5 3: 32, 33./. 67: /. 5. 14-145: ** *s- 147:** 36 163: 52: 1 77: -6. 26. 197: & 37-- ao°« et 55- 112:/. 7. x 3.227: ** 23.238:** 61. 258: /. 8.26. 278: ** 41- 288*;** 51. 301.** <58. 306: l. ■ 9, 1 . 3 14: fi 8. 3 1 9: 3*°* <£* 16. 328: et 19. izu-ir 2°- 332: Ad Sedandos dolores e lue Ve- nerea ortos , 'jb. 2 c. i./z8:/. 5.62, 90: 81. 99: /-4« 1. 102: ** 18: H4: ^27. 120: et 37. 127:7.55. 6. 140:** 51. i74:^ 5. 185: ** 44. 20 1: /; 8. xx. 271: e* * ?• 289:** 53. 298: et 6%. 106.I.9. 3(5.328: idpuftulas » ** emptiones , * lue Venerea manantes . /.2. *. 17. 39:** 28.52:/. 4. 30-122: /.5. 20. 148: /, 6. 12. 189: et c . 31. ** 3?* /■ 200. f* 57. 2 14: /7.13* 227:** 21.231: /.8.40.287: AD IMPETIGINES , ET . SCABIEM. [,?&. 2.*. ?./I 30: et i5, 3 8: *f 18, 40: /. 3.* 1 8.56. et 30. 65: et 3 3. 58:** 41. 75: 51.84: et 58 89: */ 74 96: et 79. 98: ct 8x. 99: / 4. 16. 1 1 3: ** 17. 120: et 30 1 2 2.*: ** 3 9. ix8. **4?. x 29:/. 5. 5. i?p:**i8. 147 et c.sy.etoo. f 148: ** 34. i5o: et 5 1. 175: ** 59. 180: 1.6.11. 194: ** 30. I9y:**60. 2 16: ** 62. 217: /7. 38 241:** 40. 245: **49. 252: /, 8.3 253: *f 45.292: ** 65. 305; 77 lichenas . L X. c.l.fl o*: /.5.27 1 53: **3i. 158:** 34. r5o: 77 Lepram . 1.3 *. 10. f 66*1 et 33. 6%*: et 49. 83: / 4. 16. 11 3: ** 30. 1 22: /. 5. 59. 1 80: 77 Pruritum . L. 6, e. sG.f 19 1: DECORIS TOTlVS CORPORIS. 77 Aloperiam . L 3 r.33. 68*: / 7.42. 24;*; /1 10 26.344*; . Ad pilos retardandos , *?#* leuandos . 1, 9. *•. 19./ 33I: 77 procurandam copiam capillorum . Z,;3.f.5 8/89:/ 7.61.2 58: .Gv 77 tingendam , et augendam cafariem ■ L. 3 f.39/.7i:/.4 12.109: 77 maculas cutis tollendas. Lib. 2-c. 16. f. 38:/. 10. *. 26. ** 40 /. 344:- 77 Verrucas , et callos . L. 5 c.^fii9:et 31. 158: .77 eoiorem conciliandum , et vigorem iuuenilnn . Lib.i.c.n. f^z: et 7.6.60: /.5 35. 153:** 41.167; / 6.23 196: 77 extinguendos varos. L. 5.*. 49 /- 17« Ad emendandas faciei maculas . Lib.2.c.i6 f. 38: /.3.68, 94: /• 4' 30. 122: Ad furandam faciem . L 10. *. 20. f. 341: 77 maciem fugandam . £. 3.*,46./8i:/.4. 27.121 : 1.6. ^9. 215: /.7.40 244. 77 Intumtfc entem faciem . L. 4. *. 17./I ii 3: /8. 67. 305: 77 membra ambujla . L . ?.*• 31. /65: ** 56. 95 :/.“>• 49« 171:47.48.252: Contrapediculos, lendos, et cimices . Lib. 2 *. 1 8./40;/. 5 1.133« c* l2« 144:** 34. 1 60: 1.6/1 . 190: /.7. 5 2. 2 54:/. 8.6 8.305.** 70. 303; Contra Pulices . L. 5.*. 51-/ i75: 77 Mufcas, et mures necandos. L . . , £#• 7,*. 45./. 249: 77 occidendos Leones , Canes , ** catera animalia . L. 3.*. 10./ 5i;/.5,*.5./i39:^8* 70.307: t 77 occidendos pfces . Lib. 8. * 70./. 307: 77 vifcum faciendum . £/&. 6.*. 15./ 19 1: Ad glutem pittorum . Lib. 6. *. 33.^283: 77 compingendum pigmentum , £/6.4.* 12.** 13/. 109: 77 tingendas lanas . Lib. 7, f. 35«/* 240: 77: fila paranda ad multosvfut. £.8^.12^270 ** 20. 275: Ad celeritatem viatoribus procu- randam, et fadhdium leuandu. • Lib. 5.*. 5 1 ./ 1 7 5 .7.6.2 3 . 1 96; /.7- 40.245: . 77 lajfitudines ex itinere, aut alio labore. -X L.6.1 s.f.199 et 54. xii:/ 7. 17» 229: ** 48. 252 ** 52. '254: /8. 31.281: ** 34.184:** 38. 2 85;*i 48.294:** 59.303.^* 80. 312: 77 conualejcentes ex morbis. L.+c .27.1 20 /.6.5 7 214 /-7.?t222: ** 45. 244: /.9.14 326; Salutem aut montem indicantia . 5.*. xx./' 144: Adfedandam famem . £.7.*. 40/ 2 4 j :/. 8. 5 9. ^ O 3 . Ad fabricandos fc piones . Ub 6. c. 57./ 213. 77 corrigendum ingratum odorem in aditus. Lib. 5 *. 41-/ 167: AD CORRIGENDAS QVA.. LiTATES IN CORPORE' i PECCANTES.. Ad corrigendum frigus prado. . • minans nttenus . L 2 c.tf iS.st 3.30: e* 7 32:5* 12. 36.-** 13.37.** 18. 40 /.3. 1.45: et 16. 55: ** 17. 56:** 57. 89:** 66.91: l. 4. 7. 1 o 5 : ** 1 7. T 1 32 et 21.116.** 37.126. **37. 127: /.5.7. 14.I: ** 9. J42: ** 1 I: 14?^ ■ ** I4.I45:** 16.146 e* 20.148: *; 29.1 53;** 36. 16 ;:*; 40. 166: **4S. 171. ** 57. 179: /.6.13; 190:** 20. 193:** 24. 196: /.54 40.245: et 40.246: 77 JciJJuras pedum ex frigore ortas . Lib 10.*. 26./’ 344: 77 corrigendum calorem , et refrigerandum . £3 f.35 /69:** 41. 7 <;: *# 46. Si: **47- 82: ** 50. 84 /. 4.21. ij6: **x8 12 1.** 39.128:** 41. 229: /.7-40. 244:/ 8.26. 278: et 29. 280. ** 74,309: 77 tumiditates corporum contemperandas . £.3.*.! 5/1547.3 35.125: AduerjarMa frigori : et calori. L>6.c.5jf is 47.8. 5 9 297: 77 omnes dolores, et diutur- nos morbos . £.8,*.22;/275:f* 41.288: AD PVKG ANDOS HVMORES. 77 Bilem . Lib.z.c '9-f 40:/ 3.26 60. et 19 70: et 44. 77: f* 47- 50. 84: ** 55. 87.** 57- 88. ** 60.900’ I 60.£0: /.5.1.1 33 :*/ 38.165.7.6. 1 2.189:*/ 18.192 .*/* 25.*/ 2 6. f. 197:*/ 2 9. 198- etc. 16. et 57. 2 02:*/ 40.2 04:*/ 63. 2177.7.1. 221:*/ £,8.241:*/ 56.2567.8,48. 294** $4‘z99:et 65. 305; Ad Pituitam . Lib. 2. c. 3. et 4/ 30: et 19. 40:/. 2.4.48 et26.6o-.et 33.67: et 39. 70: ^47. 82: et 50. 84: */ f.54. */ 5 5./ 87: */ 57. 88: */ 60. 90: /.4. 9. lo6:l. 5.2.133:*/ 6.1 40: et 2.144: et 25.151: et 38.l64.et 5i.1j2-.et I. 182: /. 6. 18. 192: dr 24. 196:*/ 26.197:*/ 29.198: & 35.20I;*/ 3 6.1 02;*/ 40.2 04: 65. 219.7.7.1.221; f/ 38.241: f/ 56. 256: */6i. 258. /. 8. 26. 2y8.-et 48.294.V//'. <55. */ 66.*/ 67/ 305: et 80. 312: ./f */ educendos . £f£.2. r.5/31:*/ 7. 32-.et13.37: /.3.16.55:*/ 18.56:*/ 38. 70: */ 50. 84:*/ *. 56. */ 57./ 88: /. 4. 19106.-*/ 1 1.108:*/ 37.12675. f. 9. */ 10./. 142: */ 1 3. 144: */ 3 7. 147 :*/ 38.164: */ 44.10 8:*/ 48. 171:*/ 52. 177: */ 54.178: /.6.1 .1 82:*/ 4.1 84:*/ 13. 19O:*/ ? 2.195.*/ 23.196:*/ e. 34.es 3 5. N D E ;°,:£7-4.223>//;4.25!.rt,5. 2 567.8.13.271.*/ 42.28y.et60. 3°3* et 62. 304: et 67. 305: */ 68.306: 7 J Ad purgandum fanguinen.. Lib. 2.c. 25/43:/. 7.40.245: */ 4^246. Ad f anguinis redundantiam . Lib. 7. f. 50./ 2 53: Ad Jifiendum fanguinem . Lib. 3. *. 1 3./ 53: */2o. 58:/. 5. 34. i6o:/.6.ii.i88. -77 coagulatum Janguinem . i. 4. *. 24/337; ^7 t>*»dj ruptas . Lib. 5. *. 34/ 160. Ad fudorem eliciendum . Lib. 2. e. 3. f. 30 . */ *,6. */ 7/ 32, */ 12. 36: et 16, 38.7.3. 30.66: */ 34.687.4.4.103:*/ 7. 105.*/ 37. 127.7.5.16. 146.*/ 20. 148: */ 29.154: */ 42. 167: I.6.12. 189:*/ 23. 196: */ 34. 201. */ 38. 203. «/42. 205 :*/ 52.210; */ 55>2i2:*/62.2i7:/, 7.7.224: */22. 2327.8.41.288:*/ 42. 289. Adobflru&iones tollendas . Z,.2.*.3/3o. */*. 6.^*7/ 32. */ 1 3. 577.8. 1 1. 52: /. 5. 19.148: */ 29.153.Y/33. 159; et 36.163;/. 6.12.189:*/ 19.193.*/ 21. 194: */2 3. 196.**/ 48.209:*/ 66.2 19: / 8 50.^97. PVRGANTIA VNIVHJRSIM, S£V XVACVANTIA. 1*3.0.67, f&y. I.4. ii, 10 8:/. 5.2. 4* 158: */ 5.139:^9. 142:*/ 26.1 J2;*/ 44, 168:*/ 52. 1 IT- et 54- 1 7 S: /6.1. 1 82 : */ 4. X. I 84:*/ 2 I.ip^/ */22.l95; *£ 2U 198:*/ 5 0-2 09:*/ 60.2 15;*/ <5. 2 1 87. 7.4. 2 2 3 .7. 8 . 49. : 9 5 : */ c 2 298:*/ 60 303.*/ 63. 304.*/ c» ^O.Xt I.7.4O. 244: */ *. 53, */ ** 5 5- 25^:^61.258:/. 8. i 288:*/ 71. 308:*/ 80. 312; / 5. 317.*/ 10.320: NOCIVA MED1CAMENT OBSTRVCTIONES FACIENTIA. X.3, r.46./ 81: /. 5. 3. 135; Infaniam facientia. Lib. 8,*, 8/ 278. Dolorem capitis excitantia . X. 7 - e. 1 5»/. 228: ^7*«? generantia . i. 7. /.40/ 244: Pruritum , */ exentemata facientia . X/£. 8. r. 40/287: FINIS. HISTORIAE ANIMALI VM ET MINER ALIVM NOVAE HISPANIAE Liber Vnicus IN SEX TRACTATVS DIVISVS Francifco Fernandez Philippi Secundi primario Medic6 ^■5? ' A V T H O R E. TRACTATVS PRIMVS- De Quadrupedibus Nouse Hilpani^. Cap. I. De Mapdch ,feu Animali CunEla Praetentante manibus . NIM AL eif Mapach quauhpeeotli aut cane Melkenfi magnitudine paulo maius , humile , teres, ac pilis veftituirL, nigro, alboque colote promifcu e variatis, magno capite, par vis auriculis, rodro canis venatoris , longa, ac tentii , fed dn- gulis iuxta (ingulos oculos faicijs candidis in rebhim vtrinque procedentibus , cauda longa , &c humanis pedibus atque mani- bus quibus praetentare videtur omnia . Cicuratum,, altumque domi nunquam: non blanditur.domeilicis ( mjtcieit enim facile , ac quibufuis oblitus velcitur \ quos tenerrimo profequitur amore , ac iuxta iacens, volutatulqs humi iucunde mille modis lalciuit ac ludit j V ulpecula imitatur adu , & m opibus, lauat indar AElurorum fe u feliu manibus faciem, ac eildem cibaria ori, haud aliter ac limine (olet admouere . Ferocem le edentat exteris aduemlque , notis vero atque do- me dicis blandum , atque amabilem , verum non femper abdinet a morfu , i A fu apte i FR ANCISCI FERNANDE2 fuapte natura mordax , aut vnquam efi eius innocentia? certa ac firma fecuritas. fecuraue confuetudo 3 & familiaritas 3 perfidum enim Animal elt, & cum mi- nus creditur , incrura , aut manus inuolar, ac verfure interdum blandimenti: prouocac quos adoriatur incautos , terrorem, iatagit incutere inuadentibusfo- nitu quodam rauco , horridoque , Sc tecfinis ,ac arte vincere quGs vi opprimere efe impos . Alitur fanguine Cohortalium , aut Gallipauonum , quos aut intra domicilia , aut in agi is agentes , clanculum ac per infidias corripit ac lacerat, item culmis i picifque Tlaolli quorum efl pernicies , arborum pomis , ac meile meti , perque hyemem muribus, ac lacertis, Seahjs huiufmodi Animalibus, incedit quandoque poflerioribus tantum infiiiens pedibus, & furto quid- quid offenderit furripit. Sunt qui ad Simiarum genus aut Cercopithecorunij id Animal referant, fiint qui ad Quauhpecoth , necdefimt qui ad indigenas Vulpeculas. Animal tamen videtur fui generis ac exteris adhuc mihi. cognitis forma, & moribus diffimile . Viuitf j-of 30 Colei in antris, &Cauiratibus Montium , Colliumue . Sunt qui Yllamaton , ieu vetulam vocent , nec defunt qui Maxtle, feu goffipinum cingulum,aut Cioatlamacazque ieu Sacerdotifiam . De Ayotochtli, feu Dafipode cucurbitino. Cap. II. Habetur fupra volumine iJtb.^.cap.i.fol.i 14. De citli , feu lepore . Cap. IIT. x * FErc etiam lepores noua ; Hifpania nofiratibus fimiles , forma atque alimen-' to , fed auriculis longiffimis pro corporis magnitudine, latiffimifque , in- texi folencpili ab indigenis vehibus, linteifque qihbus vtuntur palliorum vi- ce, necnon & natiui, vel ut & Dalypodum lanugo, ac variarum auium plu- ma? , tanta eft harum Gentium circa res fere nihili indufiria atque diligentia . De Tochtli feu Dafypodum generibus quos Cuniculos Vocant . Cap. IV. INue Aia^apud nonam Hifpaniam varias Dafipodum differentias , prior eft . Spactli feu hifpaniciis,qui fi pinguibus verlepur agris, no minus iut undam, quam apud noltros alimoniam praebet . Secundus efl Elizradiochtli feu pedtus candens. Tertius Cuitlatepolli , ieu br eu is cauda?. Quartus qui pertinet ad perui nos vocatus Tocantochtli, 1 ei$ T a 1 patcMexice n (ts( q u a m Tueam vocantj fi- gura. Quintus Quauh tochtli . Sextus Metochtli.. Septimus Cacatbchtli. Odlauus alrer Cuitlatepolli. VJtirnus vero a rubeo .fuluoque colore; quo va- riat nuncupatus Elapaltochtli quorum omnium, formae non nihil initer fmiciorq. & cum viuac Cerupru, ouium, & Cohortalium Venatione, interimatqua etiam dum fatur ett quicumquo ffiftmem^rLTd3' CUm fa‘?em/emel «pleuit, binos , ternofue dies dormit, abit mens a prida donec rurlus efunat . Elt & TJamizcli felle minor, fedfacie ,l ° '“ 5 euius exhibemus imaginem ob mirandam in tamparuo corpufcuJo L^msAnimalmmpen^ ornnjum ferociffimi fimiiitudinem, Ad huius for. K J f^tWS Port“et Leo ille paruulus, quem audio a Margarita Inliila ad Regem Philippum delanum m itinere defecifle . 5 9 Dc Ytzcunicjuani , feu Canum Interfc&ore . Cap.XII. Vagare eft huic nou* Hi/panie Y tzeuniquani improbum Animal , & no- xmm, indigenis, appropinquat per noite Oppidorum fubvrbiis VI- ZTtZr? 3d,rCaaeS ^°J - vorer; arqueira Xempds f ls^fidiique domJciIiormnCuftodibusvitefu^paratovi^ucauec/acDro- •* • *“ «uV Dc Coyotl , fen Vulpe Indica . Cap.XHI. < ^ ;j| O °Je°n!r?^A mm Vu,Pem>ali/ Adipum , atque alii fui lbnuJL mTnnt Partant’ n‘maclt orbi .lupino «pice, ocu- niero ’ e fdm ' ,le Pontibus, parms, & acucis auriculis, roftro longo, mo.0, neque admodum crafto , neruohs cruribus, vncis accrallis vnguibus v*l xD * cauda HIST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT. I. 5 cauda valde hiipida , craflaque , noxio morlu, ac denique ad formam noftra- tis Vulpis accedens , ad cuius fortalfis genus eric referendum , mediaque in- ter eum , & Lupum magnitudine; Vulpe enim noftrate duplo maius eft ,& Lupo minus:, quamobrem non Ouesfolum ac fimiha Animalia, led Ceruos quoque dicitur inuadere aeque occidere, & interdum quoque homines ; fulco , longo, candidoque promilcue pilo tegitur i lagax elt in venatu, ac Vulpinis ■moribus : atque adeo pertinax iniuriarum vitor, & erepta: aliquando fibi prada? memor ,vtpoR dies aliquot agnolcat Raptorem, infe&eturque obuium, & interdum etiam alijs lui generis comitatum aggrediatur , etfi Heri polfit mor- dicet , & trucidet , cognitilque magno ft ad io, & cura ardibus atque interemptis quibulque domefticis animalibus vlcilcaturiniuriam, &infefti hominis fu- mat p£enas . Elt etiam erga beneficos gratum , adeo vt allatis ante eum Cohor- talibus , & castera? pmta parte animi beneuolentiam plerumque teftari foleat. , Quod Ipedtat ad vfum medicum , aiunt , dentium pene eius expurgatorum fo dari dolorem . Viuit permultis Noua? Hilpanije locis , ac prceipue in frigus & rigorem declinantibus. Victitat imbecilliorum Animalium pra?da,Maizio, alijfque frumentaceis , & faccharinis quoque fi quando offenderic arundini- bus , capitur decipulis, laqueilque occiditur lagitta , De Cuitlaxcoyotl. Cap.XIV. AD Coyotl differentias perti nere videtur Cuy tlaxcoyotl, nam eildem quo- que praeditus efc moribus, & forma etiam effet eadem, nifi Cuetlaxtli pilo fimilis videretur, vnde inuenit nomen, collo craffo,& impense hirfuto. , pe- &orifque,& faciei pilorum longiorum a Ceruo,terrificus. Ad idem genus refer- tur Aczcacoyotl,&: eodem proditus efc ingenio: led Formicam allidet cauernis, vnde nomen; cumq;.no£hi vllulac multiformes edit clamores,necno & Tlalco- yoth qui .tamen verlatur circa Oppida, & ex Cohortalium rapina magna ex pate viuit . De Ocotochtlifcup. . * Dafipode * Cap. XV. ANimal elt ferum, vertagi magnitudine , tereti, humili, & crafio corpore-?, auriculis paru is , lacie leonina , Felilue , viuidis oculis. , & modo rubra_» , craiiis cruribus, vnguibus vncis, fulco circa dorfum pilo , circa ventrem candi- do,ac iuxta reliquum corpus cinereo, vbique vero nigris confperlo maculis ro- ftro , ac cauda breuibus , alpera lingua , vllulatu exili , & incredibili pernicita- te . Viuit Tetzcocanis montibus , venacurque Ceruos , & alia huiulmodi ani- malia , & interdum etiam homines , lambens., accingenfue lingua eorum ocu- los , cui tanta ineft vis veneni , vt e veftigio obcaecec adeoque interimat „ Occi- fbrum cadauera herbis, fenoque, aut celpitibus tegit , & confiendens propin- qua&arbores vllulac, ftatim ferae circumltantes intelligunt lua defideria,accur- runtque, quam celerrime, & laciantur praeda; poftremumq ue omnium Ocoto- chtli , ne fi prior ad eleas acceflerit s caecera animalia attingentia Cadauer eius exanimentur veneno . _ De 6 FRANCISCI FERNANDEZ De Oztehua . Cap.XVI. S Pedes eft Vulpis peregrina: ,noftrati fimilis forma, atque magnitudine quaeque tres dodrante, vix : fuperet, nigro, candidoque vellit! piJ0j fc qu.bu/damin partibus fuIuo,fimilibus quoque moribus, & proxima verliitia Alitur Cohortalibus, & alijs imbecillibus animalibus , quibus tendit infi dias, atrociter mordet, incolit foueas, inde nomen ,& in Terra cauitatibu occultata educat iobolem; cumque aliter non datur hominum vitare manu simulat le mortuam , quin apud has Gentes in cibi iam diu venit vfum ;quam. uis crepitus ventris fit illi fcetidiflimus, Ocuitucenfibus vetiatur apris, vbi illam curauimus depingendam. Eft & altera lpecies; q uam Tepemaxtlam vocant, eadempene forma ,& natura, ied nulla in parte fulua, &cauda nigris, albif- luitucenlf •ranlUdrfimdilCUrrentibUS Vam,°Ua; Prouenit quoque apud Oc- De Quauhpecotli , feu Mele Montano . Cap.X VII. ANimal eft duos plus minus dodrantes longum , roflro prolixo , tenui , ac verius iuperna contorto , prolijta item cauda , pilo lon?o circa aluum ca- flende 3 ac pei cetera fuico , aut atro , candentigue , ied circa dorfum nigriore, atris pedibus , & incuruis vnguibus , mitefcit facile , vorax eit , nuUiique parcit obiatis eius , nec tamen editur eius caro : placidum eft animal , ac mille modis Olandiens, ac ludens , noxium tamen ignotis , Melis videtur senus , atque ita_, Texon vocari confueuitab Hiipanis Indigenis. Accepi a viris fide dignis, & qui apud holce agros diutiflime iunt verlati alia infimer reperiri genera duo, quorum alterum nt noitras Melis , qua: tamen adhuc non lunt ad me delata > , uit in regionibus calidis, verum alitur domi etiam in temperatis, & frigidis. Dc YzquiepatI , feu Vulpecula quae Maizium torrcfaftum aemulatur colore. Cap. XVIII. H aletur fupra volumine i . hb.y. cap.z o.fol 332. . — ‘ - \J ' » - Dc Cercopithecis . CapXiX. Habetur fupra volumine 1M.9. cap.y.fol. j 1 8. De quibufdam Canum peregrinis generibus . Cap. XX. devnof1pra.lo.Fabr.fol.466. P ^°tOS ,no(,lro °rbi 1ui omnes Pena ab Hiipanis translati , ab X 'dis in his plagis hodie educantur; tria alia offendas generamuorum pri- mum antequam huc me conlerrem vidi in patria , caiteros vero neque confpe. fimilTsfimt^11!! eo dclatosPut:o- Natura omnes atque moribus; noltris iimilesiunt , ncc lorma admodum difterentes . Primus Xoloy tzcuintli vocatus alios HIST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT.I. 7 alios corporis vincit magnitudine,qua? tres plerumq; excedit cubitos, fed habet peculiare nullis pilis tegi, verum molli tantum , ac depili cute, fuluo atquo Cyaneo colore maculata . Secundus Melitenftbus canibus fimilis eft, candido, nigro, ac fuluo colore varius , fed giberofus, gratufque iucunda quadam defor- mitate, ac capite veluc ab humeris edito, quem Michuacanenlem abora, vn-^ de eft oriundus vocare folent . Tertius vero nuncupatus Techichi, Catulis fi- liis eft noftratibus , Indis edulis , trifti alpe&u , ac cicera vulgaribus fimilis. Atque hxc de canibus Nonas Hilpa-niae breuiter dibta fiinto . De Tepcytzcuitli , feu Cane Montano . Cap. XXL ANimal eft Canis parui magnitudine, audaciftimumque, aggreditur enirm Ceruos ,& quandoque etiam interficit. Corpus vniuerfum nigrum eft, ied caput , pectus, ac collum candens , pili longi , & cauda longa , caninum quoque caput, vnde nomen vefcitur V iteiiis ouorum , Sc pane ex aqua calenti reloluto, fi quando contingat cicurari . De Macame , feu Ceruis . - Cap.XXII. Habetur fupr a volumine i. lib.y. cap. 14. fol, 3 2,4. ■ ■■ ' : ; ’ •' ■ ■ 1 '• ■ ■ 1 d/ - ! c De Cuetlachtli , feu Lupo Indico . Cap XXIII. de quo etiam fupra Io.Fab.foL^jy.S ub nomine Xoloitzcuintli . FOrma , colore , moribus , & mole corporis Lupo noftrati fimilis eft, atque adeo eius ( vc mihi quidem videtur ) lpeciei , led ampliori capite . Tauros vero flcuc &; noftras Lupus aggreditur, & interdum etiam homines : reperiun- tur nonnulli candentes quorum etiam exhibemus imaginem : Viuit in calidis nou^Hiipania? locis. h , :t -.oli . i-ii / ' i.T: i ■ './e,;:-! 1 ■ De T ucan, feu Talparum Indicarum quodam genere . Cap XXIV. V; ■ >v . ; ' C; 1. ,v. 1 •„ * TAlp.*e ( vrvidetur jlpecies eft:, dodrantem tequans longitudine, & latitu- dine humerum humanum ,carnofa pinguifque , atque adeo breuibus cruribus inftftens,vt ventre pene terra attingat, fuluo pilo, breui cauda vncibus vnguibus,ioiigilque ,roftro murino , paruis, orbicularibus auriculis, binif- que luperna parte , totidemque inferna primoribus , longis exertis , fk incur- uis non ftnealijs, qui licet longe minores, lime tamen firmiilimi, edulis eft ca- ro pinguis, ac iucundo guftiiiled ftuporem incutit dentibus rodentium olla’ , hebetijeft vilu aefub lucem prorfus nullo, lubterraneiscauitatibus viuit, atqu e adeo numerofis terram cuniculis terebrat vt non fit tutum qua parte latet Via- tores agere icere Gum antro egredi contingit , repetere, illud ne icit, atque ita_, alterum de nouo excauat quo fe condat, veicicur omni radicum genere , & qui- bufque Tlaolli partibus, nec parcit phaieohs, alijlue feminibus , qua: in cibos 1 ; ** “ annuos 8 FR ANCISO FE RNANDEZ annuos iuis latibulis lemae , acvbi opus ftr, dcuoranda reponit . Eli: & aliud apud Nouam Hilpaniam Talparu genus, & eo quod luminis prorlus fit expers, permulta; Murium differentia; noitneGenci prorfus ignota:, quas modoob temporis anguftiam prirermiffas per maius fbrtaffis otium aliquando pro- demus . i r. * n De Coyametl , feu QuauhcoyametI . Cap.XXV. de quo etiam fupra Io.Fab.fbL 637. COyamed quem alij QuauhcoyametI quoniam eft montanus, alijQuauh- dacoy amed , a hj vero Quapicotl vocant , apro noftrati videtur ftmilis , ied longe minor eft , & vmbiJico ( ita enim vocatur ab indigenis ) circa dorliim mirabilis, in quo fe recipit humor quidam aquens, qui digitisexpreilusfluit, nec tamen is verus eft vmbilicus, aut fubeft quicquam ab eo quod in aliis animalibus repenriibiet dmerfum: quod eo diffctfo cognouimus , aliuduo quam glanduloia quaedam, & mollis pinguedo; ferus eft, ac truculento cum, primum capitur morfu,fed cum circuraturplaciduseft ,& amicus domefticis, habeturque in ddicijs , caro eft fimijjsfuilhe , aprinaru-e, fed durior , atque in- iuamor, ktz lum aipene,albo ac nigro promi/cue -variata? colore . Vefcitur glandibus, radicibufque, & ahjs montanis frucftibusVnecnon vermiculis , lum- bricis, atque ahjs eiuldem generis animalibus, qua: kcuftribus humidilue , & v igino is naicuntur locis. De uaftant etiam lata, curp ab eis non arcentur, gre- gaci: n ambulant , & redditi mices aluntur quibufcumque efcdentis domeftici velciloknt, verum digiti pedum manuumque variant, fiquidem alii produ- ctiores iunt,ahj breuiores. . v , . r iui UV •f. ■ d** II 3 d xuoA De Quauhtechallotl i Cap. XXVI. de quo Jlpra Io 1'al/ifo/. 581. - '■ Qt,- p n • ' ' 1 ■" ' ■ * i n t- ' ’ - “1 'j ' r : o f| Vinque lunt Sciurorum prteter vereri Orbi notos differenti* quos Indi ^Quauhtechallothltic nuncupant aut Tlilocotequillixi cognomine fum-; - pto a corporis, & caudai colore, nempe nigro, & a pinubus quos colunt veicuntur pomis que ex arboribus decerpunrvin earunde cauicadbus reconditi* leruacilque m hyemmales alimonias, vbi & foboJem educant , & nihil no abro- dunt , veri uti fu iit , pafterum voces fonant, & caudam qua ie totosmperitint , Ja. nigcram geftant, miteicunt facili opera, & quibufuis aluntur nutrimentis, dum comedunt pofterionbusinhftunt pedibus, orique cibos admouenc prio- n jus , attollentes maiori exparte caudam ac corpus eadem ni/I in curiu tegen- tes , tunc enim protendunt illam , emidemque irati pilos erigunt,- adjungun- tur eorum pedes internis veitnim partibus calorisr onciiiandi , atque ornameti gratia , fugata eum modum deformitate ,&byemmalis rigoris feuitia. Se- cundus ^iiaulitecallotlquapachtlhaut Coztiocotequaliin a luteo alui colore di. ms, in .duplam feri kreicit magnitudinem , alboque, .nigro, & fufeo coloro promiicue tegitur, ft ventrem excipias qui pallens eft, aut fulus quemadmo- dum HIST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT.I. , dum attigimus, & caudam gentprxIongam,piIolamque qua le interdum ope- rit; Viuit in teme foraminibus, Sc atitrisinciufus , in quibus quoque educat prolem .• vefcitur indico frumento , quod raptum ab Aruis in hyemem recon - dif. Verlutus elt velut &: reliqui, nec vnquarn cicuratur , aut congenitam de- ponit feritatem - Tertius Techailotl didfcus, caudam fere depilem gelfat, ac bre- uiorem , nec dodrantem vincit longitudine, non cicuratur, led perpetuo mor- det atrociter, & corrodit oblata omnia, fulco^&candenti colore promiicue tin- gitur, &poilerioribus quoque innixuspedibus oblatam edit alimoniam, fed prxcipue maizij fpicas apprehenfas anterioribus; oculi funt magni fi illos cum exteris partibus conferas , viuit in antris, qux vnguibus facile excauat,confter- nitque lana , godipioue , & quouis alio molli ftramento , ac Palferes voce imi- tatur . Quartus Tlaimotodi di^.us ^pitamxused:, caputque , oculos habet pro corporis amplitudine maxima , caudam vero longam, pilolamque & lineis albis , fulcis , ac nigris interilinc^am, qua le eodem quo ajij modo tegit . Color totiuscorporis varius eft, & quandoque inclinans infuluum, extera prxee- dentibus hmilis . Quintus didtus Quimichpatlan ieu Mus volans , fulco pilo., nigroguepromilcue tegicur,qui prope brachia & crura eftprolixior ,ac parua- rum alarum forma,cuiusgratia tanta celeritate in has, & illas arbores fefe vibrat vt dicatur volare ,,cft autem exteris minor , paruo , & murino capite , magnis auriculis, nec alia, quam exterx horum animalium differentix vtitur alimonia* caudam eius vftam , ac redadhm inpuluerem deuoratamque , aiunt parturien- tes iuuare . Efl & aliud genus Izcacfechalotl vocatum , exteris forma fimilo* prolixitateque, &Ianuginofa cauda , capite , tamen , collo , & clunibus defu- per fuluis , cauda per alterna intetuaila cyanea, fubalbidaque , led fuluis diUin- cta lineis y extero corpore fubalbido , vnde nomen , ac pilis cxruleis vario. De Quauhtcntzo . Cap. XXVII. GEnus eft Sylueftris Muftellx prxlongx caudx , fidei pili moIIiffimique,& pundtis nigris diliincfci , mitiilimum animal Vulpecujx fimile , & quod accedit etiam ad cognitos & domeilicos, parantur e pelle eius veffces magno ha- bitx in pretio , cum ornamenti gratia , tum etiam arcendi frigoris moleltias , manus ac pedes iunc Quauhpecotli > alitur placanis , & ah js frudfibus , ac vitam agit in regionibus calidis Xonotle , vnde miffum eft id animal , fed Pidtorum incuria perijt eius imago , aut fortailis cuiuipiam minus honefti Virirapina* De Tepe Maxtlaton „ Cap.XXVIII. GEnus eft Felis fylueftris , Muftellxue , nam & xluro par fere eft magnitup dine , pilifque veftitum nigris>& promifeue candentibus, puluis eius di- citur febrientibus conferre , roftrum eft longum , auriculx parux , breuia cru- ra , & cauda eildem trafuerfis falcijs, nigris , candidifque, quibus Tepemaxcla-» Ocoitucenhs , cuius videtur fpecies vanare . io FRANCISCI FERNANDEZ A De Coyopollin . Cap.XXIX. N.mal eft paruum, muris mediocria magnitndine,autpauI6 maius: cauda vero auriculis & roftro Tlacuatzm Cmile : nam cauda etiam pro mani! bus vtirur,& natus matrem in metu tenet amplexam, cauda eftcraflior muri- na, rmiorque, venter ex albopallefcit, auricula: fune translucida, pedelque & crura candida. Educat in arboribus fobole,podetqim genera Tlacuatzin mfer- n,m alicui potius arrideat magispertinere ad mures,aut effe fui generis animal Viuitin montibus Tepeztlanicis vbiinuentus eftdelineatusatquedelcriptus. De Tauris, Vaccifque Quiuirse Regionis. Cap.XXX. devnofupralo.Fahr.fol.tfy. c Vm Hifpam in eas penetrauere Regiones, inter alia miranda didtu, offen- deruat Armenta Taurorum fyluertrium , modico humiiioue corporo, dorlo incuruuo,& frequentibus iubis,lacin.ifiie longius propendentibus,ac ful- no tonus corporis colore , & carne , nec fapore aut ialubritate noftratium Vac- carum carni cedente, qua cruda Incola: veicuntur epotato ianguine , & pelli- bus aduerfus frigora corpore munito . Audio Vaccam vnam ex his delatam ad lu lppum Maxim um,& vitra flumen quod habet nomen Aconchis , Hominu quoq; genus incuruum reperirf.guod tamen adhuc no fatis habeo peripectum . I \ • - f i ‘ ’ • , , . , s • . . De Yfzcumtepotzotli feu Canibus Gibbis . Cap.XXXI. aevnofufra .Io.Fab.fol. ^66. Subnomme Ytacuintepotzotli . A T quid mirum Taurorum hominumque giberofa reperin genera, quan- n ni §‘lhb°Ian } 9uo(lUe Canum §enus offenditur, quos vocant Michuaca- " ' ° lPlTm l 9Ua °nUndl • SUIK hl meli«nfibus paulo maiores , & de inte “C “f™™ V3n30Ces ’ colI° nullo, & capite ex Rapulis pro- srsr -*•" — * ~ 4* De Caluaria reperta Chalei & de repertis Gigantum ofsibus . Cap. XXXII. M Onllr i ficorum quas praecellere animalium enarratio videtur expolcere, vt u ne am repertam apud Chalccnles ab eifodientibus puteum liu* manam caluanam duplici facie , quaternis oculis, naribus, maxiihf binis , qua- 3“* f ^agl,nta dentlbU5j & jP& non modo aflequutis magni- m irpi^ mU t0rUI^ annorUm v/ii con/umptis atque protritis . Quominus e Androgynum illum, quem aut tuJit Antiquitas,aut Piato philofophan. m n f l^°n .nxIt,<3L^11Perniu^l:3 Gigantum non vulgaris magnitudinis olTa i n j Cdm aPud J^^onanes , ttim apudTollucenfes, q mj nonnulla mHdpamas delata funt, alia vero miraculi gratia a Prore- gibus HIST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT.I. ili gibus {eruantur , inter quse dentes maxillares eflefci o quinque circiter vncias latos , ac decem longos , vnde conijcere licet capitis .amplitudinem- quod .bini, homines extenfis brachijs vix pollent amplebh. Hxc futem notiora funt; quam vt fides queat illis ab aliquo denegari, & tamen non me larec a multis iu- dicari multa heri non poiTe antequam fadte fint, adeo verum e 11 atque indubi- tatum quod Plinius nofter dixit*, natura ( nempe ) vim ac maieHatem omnibus- momentis fide carere , {lue horrida? magnitudinis homines aliunde in hanc re. gionem venerint ( cum apud Promontorium bona? /pei Patagones quofdam verlarimonftrihca? proceritatis narretur ) fintque ab indigenis occffi , (iue vo- lente natura eos ha?c tulerit Tellus, aubHimque numerum pertimefcentes Indi, gens vailauerinc ac funditus deleuerint . De Tepemaxtla . Cap.XXXUI. SPecies effc Vulpis, candido , nigroqj & fuluo pilo veftita, capice paruo, mo- dicis auriculis , corpore gracili ac quaternos fere dodrantes longo, roftro. que tenui , & prolixo , moribus vero vibluque & rapina ceterarum V ulpiurrc ; offenditur vbiuis, fed pr^cipue calidis in locis . De AEluro a quo Gallia vocata corraditur . Cap.XXXlV. NOn me latet vulgare effe hoc Felis vocati genus Hifpanis,quanquam Ad- uenam non indigenam , verum qui ex Infulis philippicis ccepit iam ire hanc nouam Hifpaniam adferri , neque apud queiiquam ex recentioribus , pro dignitate delineatum videram, curaui in his, quos iufTu Philippi Secundi Maxi. condo libros depingendum . Non tamen illius vfum , & mores praeteriens, tum quodab alijs noftra? «aris defcripta fint , tum quod Nos ad alia ignotiora enarranda properamus, aderit fortafle tempus, dabiturque Numine conceden- te otium , vbi qua? nunc breuiter attinguntur , plenius ac latius poffint ri Verum Felem hoc animal vulgo vocari reuocat in memoriam accepifle ab his qui nuper ab Hifpanis nauigarunt in hunc nouum Orbem , ac Regia? Phi- lippi Secundi ad fuere , ad eum delatum AElurum ( ni fallor ) a Luhtama Ca- num Melitenfium more lanigerum , iubatumue , aut laciniarum , ac candidib {Imo pilo inhgnem, atque amabilem , & in delicijs a tanto Principe haberi . De Peroichcatl . Gap. XXXV. Dtquofupra. Io. Fabr.f 660. Subnom. Pelon Ichiatl oquitlu - ETfl intelhgam peruinas vocatas oues iam dudum delatas in Hilpaniarrc, &ab omnibus pene vifas atque cogmtas,ramen delineandas putaui quod £ nullo alio ante me pidtas conlpexerim, vt neque eos quibus forte fortuna_, ignota: funt, latere pofTet earum forma a noftraribus non parum aliena : lunt enim longe maiores , inutili tebfce vellere , carne vero neque grati , neque prov bati alimenti , eifque viribus quibus in Iumentorum penuria non nihil ferro poffint oneris, quemadmodum periclitatum eft apud Peruinos priulquam eo effent veterina tranflata animalia . Illud filendum non eff in horum peregri- B 2 norum «*■ FRANCI SCI 'FERNANDEZ norum animalium ventre interdum reperin lapillos illos quos i facultate qua venenis aduerfantur, Bezares Arabum Gensvocare confueuit . De Ariete quadringeminis armato cornibus. Cap, XXXVI OFfendi apud Mexicanos Arietes quadringeminis armatos cornibus, g ose i antea vidi iem in Hiipartia, depingendos tamen curaui, vt his qui non viderunt eos ex Icone mnorefterent, hueh. ad pecu liare pertineam genus , fiueeuentu , cafuque ftnt monftrifico editi atque produefti . De Tlacoyotl, feu Coyotl humili . Cap.XXXVII. T Nueni in agro Tetzcocano animal piloliim valde, vocatum TlalcoyotJ, duas «uribus^ ar ' hana S' VnfUli>,US meIls > aucQuauhpecotli fimilibus, breuibus in fuluurn r f A Vf‘nsF,h > breu,ffini1 "«da, corpore toto ex albo vergente im, led oorlo, ac luperna parte capitis, & colli moris, lineaque diftintfis candenti, caput elt partium ,roitrum tenue, &ioilgiuiculum , canini exerti ac vita viftufgue eadem gu$Quaulipecodi . De Ytzcuintecuani . Cap.XXXVIII. S V0Cat° Ql,3UhPecodl ’ ac «odo meli no- V_J trati congener, non folum corporis magnitudine, moribufqueded roftro' etiam ( quod perlongum eft, & ten ue J ac pedibus qui ilios Quauhpecotli linliie luT&teIbr,tan ' T? COl°r albUS eft 4nis d ft n- De Leone paruo Infula; Margaritifera? • Cap.XXXIX. AVdio Leonum minimum genus mitfiim elapfisannis ad Maximum Phi- lppum fecundum in itinere interipTe.quod mirandum eft, mfifortalTe Atiurorum fylueftrium aliqua erat differentia,qu,-e leones facie referret necta menad Leonum pertineret genus qualem apud Maxicanosame muentam ac Tlalmizth vocatam, depingendam atque deferibendam curauimus dum hifto nam naturalem noui Orbis iui& Philippi Maximi condentes illic aceremus De Cacamiztli . Cap.XL. T Ta vocatum eft hoc animal quoniam ad Leonum paruornm feliumue perti- 1 neat genus, & in inncetis verilir. foleat; quadrupesquaternas ipithamaslon gus, led corpore non admodum amplo , foluo pilo , &lliquantii|L prolixo te- i-tt pene nullis, adurino capite, caudl prolua , hifp.diore- de fortaffis nom°n n n “ PIerUm^c aggrediatur, atque etiam occidat, vn- M,zdi cn,m aPud Tmts Tranatus 1. H inori# Quadrupedum, TRA- 4 TRACTATVS SECVNDVS DE HISTORIA AVIVM NOVAE HISPANIAE Cap. I. Dc Hoafion Foemina . D ACTLI mare paulo maior ell, ventre, colloque alba_j, led fulcis paffim interlegis pennis, relicjuum corpus fufcuirL. interpolius albis , oculi magni nigrique , led iris pallens, exte- ra funt illi cum mare limilia. Ardeae cinerex videtiirlpecies; funt qui lentiant generis elfe lui, nam magnitudine a exteris ardeis duplo fere vincitur, funt quiXoxouh, qui Hoablli vocet. Dc Quetzaltototl, feu Auc plumarum diuitum. Cap.IL AVis ellcrillata pauoninis magna ex parte ornata plumis , parcxmagnicu. dinis, rollro acuto, luteoque, & pedibus pallidis , cauda Tzamatl plu- mis praelongis veftita3, atque virentibus, nitidis, &pauonini coloris Iridis folijs forma Umilibus , opercifque luperne alijs nigricantibus , inferne vero & qua_, parte pauoninas attingunt quxin medio funt inclinantibus in virorem , qua fi cauente natura mediarum pulchritudini , crifta plumis conflat lplendentibus atque pulcherrimis , pectus , collumque inferne rubris & micantibus , ac pauo- ninisfuperne qualibus etiam dorliim tegitur, nec non ex partes qux lubter alas funt, interque crura :led dilutis exilibus & mollibus, plumae alaru funt prx- longx, virore tinblx diluto, & in acumen definentes. Pennx tegentes hume- ros virefeunt, led lubter funt nigrx,qux vero alas interfiant non nihil incurux, J ac vnguium colore . Plumae huius Auis maximi xftimantur apud Indigenas, ipfique auro quandoque prxferuntur, nempe longiores ad crillas, & alia capitis ac vniuerfi corporis bellica , pacilque ornamenta, exterx vero ad textilia opera* rerum quarumuis , fed prxeipue ditiorum exprimendas formas. Cui rei pennas quoq; Auicularum ( quas Hoitzitzillin vocant j permilcere atque inte- xere folent . Viuunt in Prouincia Tecolotlani vitra Quauhtemallan tendenti" busin vocatas honduras , vbi magna cura cauetur ne quifqua eas occidat Anes, tantum licet eas plumis exuere, acflatim dimittere, nec omnibus led lolis. Dominis : funt erum opimorum prxdiorum loco, ac tranleunt ad hxredes . De Achalalafili feu Pifcium Voratricc. Cap.III. ACHalalablli quam alij Michalalablli vocant, Auis ell Columbx magnitu- dine , & forma limilis *, rollro acuminato , & nigro , tres digitos longo Sc proportione corporis cralTo, caput erilia ornatur e colore cyaneo in nigrum^ tendente longaque, venter candidis tegitur plumis & colium torque candent inlignitiir. AJx inferne albelcunt led pollremis partibus videntur fulex, * can- '4 FRANCISCI FERNANDEZ candicantibus diftintft^ maculis, lupcrne vero cyanea veluc & reliquum corpo ris , extremis partibus n igra; & albis vndique maculis refperfe. Cauda partfm] nigra , partim cyanea eft, fed maculis quoque candidis variata per interualla crura rubea lunt, pedes in digitos diuifi, in atros vngues delinentes, oculi niPri’ iris vero candeicens . Aduena Auis eft Mexicanorum Plaga;, verfaturque infon’ tibus ac fluuijs , piiciculis & alijs aquatilibus vnftitaos, edulis, fed reliquarum, Arnum palultrium lapore atque nutrimento . - vi ■* De Acokhichi feu Aue rubeorum humerorum . Cap.IV. STurnorumfquos Hifpani Tordot vocant ) videtur fpecies quando ma^nitu- dme , colore, forma pares funt,& cum eis vbique verfanrnr, ech hu- meri primo fului appareant in rubrum vergentes, Sc cum a?fate procedere iru ruJuum omnino mutentur colore, in caneas coniecfti voces reddunt humanas & lepide garriunt, quauisre oblata vefcuntur fed pane maximi atque indico frumento . Calidis tngidifque eas Aues reperias regionibus , ab Hifpanis Colo- nis argumento rubeorum humerorum Comendadores vocatas, lednumerofs agminibus , & Oppidanis admodum moleftis auda&‘er incurfantes pnecipueq- reruidis & maritimis regionibus , malum , inluauemq ue pra?ftant fuccum, & in Arboribus non procul ab Oppidis hominumque commercio nidificant , & fata in quibus forte conlederedeuaftant atque depopulantur, cantant Iuduntquoi leu caueis includantur , leu libere per domos permittantur incedere . De Aztatl. fiue Ardea candenti . Gap. V. ARdea; alba: rfpecies quadam eft AztatI , noftrati aut eadem , aut forma & magnitudine proxima, vniuerh corporis penn^ niue$ funt aut lactei co. loris, moliiiiimaeac mirum in modum pexa?, atque compoftta? , roftrum Jon- gum ac pallens, led virens iuxta exortum . Crura prolixa, nigraque ftcut &pe. des qui in quaternos finduntur digitos,guorum tres iunc pra?longi, ac Grues vi- dentur quadamtenus imitari vocibus, degunt iuxta paludem mexicanam . De Xoxouhqui hoaftli . Cap. VI. NOmen inuenit hxc Anis d voce , fonat enim hoho , ad Ardearum perti- net genera , etfi longe inferiore fit magnitudine . Pluma? qua? lubfunt f Sj collo, iunc cinerea?,gua? vero caput tegunt purpurea?,teniis tamen lingulis digitum latis vtnnque circumdatibus , promifcue frons nigra eft arque candens, caput inftgnitum crifta feptem purpurafcencibiis plumis concinna- ta , nla? cinereo , cyaneoque colore variata? , pedes fufci, nigri , atque pallentes : humeri, alarumue exortus candidi , roftrum ferratum nigrum crailitudims po hcaris , & quaternas prolixum vncias , crura fpithama?a , iplaque Auis inte- gra ab extremo roftrocu collo, quod iefqui dodrantale eft ad pedes vfque , duos pene cubitos longa, lacuftris eft, Aducnacjue paludi mexicana?, et fi raro apud eam HIST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT. II. i; eam capi (oleat . Fera Auis eiE , & a Septentrionarijs regionibus ad Mexicanas credita delcendere . De Atapalcatl , feu Tefta Aquaria . Gap. VII. AVis quam Mexicani vocant AtapalcatI, leuTeftam Aquariam, Anati illi lylueftri (quam recenti ores Querquedulam vocanti noftri vero Cerce- tam) ftmilis omnino eftet , nifi roftrum haberet duplo latius i colorem canden- tem, & fuluum , admotamq-, manu irrito protinus innocuoq; lanciaret morlu . Qeterum lacuftris auis eft, & lylueftriu Anatum genus, lacus Mexicani Adue- na,inluauique, & pileolo nutrimento . Quin & ea (quam diximus Querquedu- lam vocari) ad eundem lacum cum ca?teris paluftribus per hyemem fe confert , delineandam tamen non duximus, quod eftet noftro Orbi & Animalium re- centibus feriptoribus notiflima_, . De Atototl, feu Aue aquatili, mare. Cap.VIIL de vno fupra. Io.Fdbr.fol.67z. PAflerem noftratem a?mulatur magnitudine & forma, fed roftrum e ft ni- arum , crura , pedelque fului , corporis inferiora magna ex parte candida, cetera fuluo, albo, nigroque variantia colore. Indigena eft Mexicano lacui luncetis atque careris vere educans, muriumque voces cantu imitata cui ab or- tu folis in nobhsm, vique pertinax alfuelcit , eitur alfa, elixaue , nec malum aut omnino infulfum probet alimentum . De Acacalotl Mare , feu Como Aquatico . Cap.IX. AVis eft a cauda extrema ad roftrivfque acumen quatuor fere longa do- drantes, acmedioris amplitudinis, crura fefqui Ipithamea, roftrum arcus inftar incuruum , duos palmos longum , ac mediocriter tenue , pedes in qua- ternos finduntur digitos, nigerrimis munitos vnguibus, crura minus nigre- Icunt digitis, roftrum cyaneum eft, 65 exgiuum caput, pluma? inlerna? 1 ulca? infertis rubris , luperiores vero promilcue purpurea?, lubnigra? , virides , atquo Iplendentes . Ceruix eft feptem digitos longa, caput , coilumque pennis fulcis, albis, & viridibus teguntur, ac paulilperfuluefeentibus, oculi funt nigri ,& iris ianguineo tingitur colore. Ca?rerumab externis oculorum angulis vfquead roftrum vnciar vnius interuallo deplumis, & glabra eft pellis , rubelcenlque ex albo, ala? viridi fplendentique fubtuspeUucent colore, &qui pro varijs folis •repercuffibus euanet, atque mutetur, fuperne vero prope exortum paftex lunc, deinde vero viridi, atque pauoninoipedfabiies colore, Indigena huic Plaga? Auis eft. Verfatur circa lacus, ac pifeibus vi&itat. Malculus fortallis eft,!& auis (quam Recentiores vocant Arcuatam ) aut illi laltem congener. Educat Filios veris tempore iuxta loca lacuftria, bonum prasltat alimteum,nec valde miucundum, craftum tamen atque (vt lacuftres Aues decet ;pifcofi odoris, 62 vilcofum. De 16 FRANCISCI FER.MXNDE2 De Acolin , feu Aquatili Coturnice . Cap. X. S Turno eft Acolin magnitudine par, cruribus, pedibufque i *viridx nallercf tibus, & in quatuor prolue, ores digitos diuifis, roftrum ell luteum &]on' giulculum proportione corporis, tenueque,& mucronatum, oculi nigri i' tulua aeparuum caput: inferna corporiscandida funt , lateribus fufio macula tis colore ,luperiora vero,&caudagus breuiufcuiaeftfuluafunt ledmacn ?' nigricantibus dirtindta, & candidis lineis, quafuis pennas crcumambient bus , eiufque coloris pundtis nonnunguam confperfis: lacus incolit, pifeofum ’ gue, nectamen admodum ingratum prsftat alimentum. Vermicubs Ifc &huiufmodia ijsparuis Animalibus viflitatcirca paludem volitantibus Indi gena eft huius lacus , caput mira colorum varietate micat , quod medium atrt linea fecat, ac velut cineres ak latera : macukque paruar, & candentes canthos clinanT'' ’ Pe & sterne album, & palleicens circaiatera , oculi mgri lunt, Iris vero prope pupillam rubra deinde pallida, ac demum candens, ab oculis ad rolin vique «ortum fafeia e vindi pal- lefiens procedit. Crura pedefque m digitos fiffi virefeunt extrinfecus, intrin- jecus vero inclinant ,n pallorem , colortotius corporis magna ex parte ak s eft , fuluis pennis inlertis, verum fuperna magis fufif ihnt , inferna vero cand l diora, ak inferne cineres, ac defuper circa extrema nigrs , mo* e fuluorube fcentes, deinde pallefcentes ex fuluo, ac demum fululcentescrca dorfum! Pifcibus vidi, tat, mitefcitminimonegotio, nec eft cantu infiiaui s , indugen- ter tamen , ac blande vermiculis , & aiqs exiguis animalibus qus in palu fibus gignuntur alenda . Carne etiam veletur, & alijs non paucis vbi fleri aluer non poifit, crafli eft alimenti, neque diffundis ei, quod Anates fers prsftare folent fit ceridx n omtion 'Sr ’ & ,nter mncca ^bolemf mirum eft, ci cum hbetPcnnrr , “e C°rp°ns J°»gifl«na,in quam breuitatem illam, toni ! frequentius facere lolet . Cauda pufilla eft.n.grique, nonnihil prsiefereslplendons,qusin maiorem procedit amplitudinem ^na- ri? noi"lnc appellatur Tolcomociii . Similis omnino elTet hscAuis Compfri mfi roltrum deluper nigricaret, fobtus rubefieret, velut pedes, &crun &vn - uerium corpus fuluum mgrumqueprom,fiuecer,iercturF ’ De HIST. AV1VM NOVAE HISP, TRACTUI' I7j De Amacozque , feu Aue rubefcentis colli . Cap XII. AVis eft pal uftris noftrati T urt uri magnitu dine par , cruribus , pedibufque filiis in digitos, atque ex aibo rubeicentibus, nigris vnguibus,roftro me- diocriterIongo,exili,&:nigro,atrisocuIis, & Iride rubea,pedl:oris, ventris, fala- rum inferna alba funt: fed cauda qua? mediocrem longitudinem nanciicitur, fumo >& nigro colore eft inlpeda; at colium peclufque torques bini, minimi fere digiti diftantes interuallo,nigrique cingunt,quorum anterior vndequaque circuit ,pofteriorfuperna deficit, ac diiparetparte i frontem autem ab oculo ad oculum alter,eadem latitudine, & colore . Quin ex vtroque latere macula? bina?, candentes pari amplitudine liipra oculos verius colium attingentes, fere illud dilcurrunt : fuperna corporis, adeoque ipfa cauda albo, nigro, fuiuoque funt cor lore , a la? vero defuper fuluo, & fufco . Indigena Auis eft , lacus Mexicani alum- na, ac veris tempore educans iobolem : efiur caro, qua? eodem, quo ceterarum aquaticarum eft nutrimento, vefcitur culicibus, piicicuiiique, &lacu.ftribus Vermibus, vehementiusperfirepit, qu^m pro corporis ratione, nec tamen po- teft garrulis Auibus annumerari . De Acatechicfcu&Ii , feu Aue confricante fe ad Arundines . Cap. XIII. AVicula eftCorduele paulo minor defuper vireicens, efuicoj fubter vero ex albo pallefcens , cantiilat vt Achantillis , ac firnili vefcitur alimonia . Dc Acuicuitzcatl, feu Arundine Aquatili . Cap XIV. Vam Mexicenfes Acuicuitzcatl vocant , Zarum latitii , ac Gauiam nuncu- pare folentjianc modo non duximus defcribendam, quod a quibuidam recenti orum /nb fecundi lari nomine depingatur . Dc Auibus quibufdam roftri maximi. Cap. XV. Deunt quotannis flato tempore eam Prouinciam , quam Uonduras vocare mosefl,Auium numerofaexamina,coIumbarnm magnitudine, fpeCtan - daque forma, cum ob pennarum varietatem, qua? lutes, coccines, candida?, ac cyanea? funt , tum ob roftri monftrificam magnitudinem, quod pra?terquam_, quod, partim eft coccineum, ac partim candidum, & maculis e nigro lucelcen- tibus, pafllm interfertis diftindlum 5 reliquo corpore eft longius . Auem non- dum mihi videre licuit, roftrum apud me eft, quod fi procedente tempore fa- £ta mihi non fuerit eius copia, curabo depingendum . Sunt qui ad Pfictacorum genus referant. De Atototloquichitl , feu Faffere Aquatico mare . Cap. XVI. TQ Affaris noftratis a?quat magnitudinem,^ formam, roftrum tamen nigrum eft, crura, ac pedes fului, inferiora corporis magna ex parte candida, cstera fulua , candidoque, ac nigro variata colore . Indigena eft Prouincis Mexicanas auis , Iuncetis caredfifq. educans prolem j mures cantu , foleque quamprimum ; ; J ~ C exo- ** FRANCISCI FE RNANDEZ exoriente «mnlarifolet, enoto die occinens pertinax perfeuerat. Eduliseft ems caro , bomimque , nec iniuaue prabec alimentum . Dc Quauhchichil , feu Auicula capitis rubei . Cap.XVII. AVicula eit Hoitzitziiiin paulo maior, infra candens, fupra vero vireicens e iuico ,ied caput coccineis quibu/ciam ornatur plumis ( vnde nomen ) fe- mora vero nigris ; &roltrum,pede%e atra ilint; in frigidis viuit , caueaque de- tenta, lua uiter occimt. ° J DeCbichiflli. Cap. XVIII. A Vi s natura , mori- bus , voceque et fi magis fonora illis affimilari contingit , a roltri acumine ad cauda? exortum fpithamea Auis elt , dc bifachium crafta , vnde ad extremum cauda: in dodrantalem protenditur longitudinem jpennae lunc nigra?, pauonino colore fplendentes , pedes , ac crura nigra , itemque roftrum, quod tres digitos latos elt longum , dc minimum digitum craflum , ac interdum icarum n carum more rifu quodam videtur commoueri i regionibus frigidis elt magna_» ex parte familiaris . Sunt qui Yxtlaoltzanatl vocent . De Hocitzanatl , feu magno Sturno . Cap. XXXIII. Circa vrbes verlatur Hocitzanatl , elletque monedulis noltratibusprorfus fimilis , nili eas vinceret corporis magnitudine, & prolixitate cauda: (qua vel Picis iplis eft par ) dc e nigro colore in caeruleum iplendentem paulilper in- clinaret . Garrula eft , altxque vocis, & fonora: , crura fune nigra ,& mediocri- ter loga,ac pedes in quaternos hili digitos,armatos vnguibus prolixis, ac nigris , alimoniam ineundam pra?bet ,atramque , dc pertinentem ad fuccum melan- cholicum , fune qui Caxcaxtototl vocent . De Tequixquiacatzanatl . Cap. XXXIV . TEquixquiacatzanatl , feu Sturnus falfus, qui iuxta lalfos lacus verlatur, Aui- cula elt, Sturnoforma, magnitudine , & colore perftmilis , cauda ^tamen prolixiore,& paulo maiori corp0re,pUima?,penna:que : omnes, fi excipias eas que collum, & caput veitmnc ( nam hx pulla: funt ) nigrelcunt cum quodam tu go- 3TC • ZZ : ^kajvcisci pernandez re. Hifpani InJi^eiiiE ob i ? turdos nuncupant? gregarim volant num 'labeCcum Sturnis noftratibus ea qua? confedere deuaCvSS 5'& 'T^ aSmine> ac ^ i»*- fcusfeorfim. Cantu querulum f„n n? m a eorumr PIura genc^ dequi. rum Ipecies , nifi l.bWlueTll " M°ne^rum fortaffis, aut Sturno- faten . iu' Sener,s ( ‘pod verifimiiius videtur; effo DeTzanahoei. Cap.XXXV. P SnLitm t 1,15 ^ niSri«™’P'«« caput, & coi. fere magnitudo , qleua yi^r l^ ’ pr°ilxa eft’ & Par PTr“^lr^ De TolocatzanatI , feu Sturno Iunceti , Cap XXXVI. mLtr^otusnTr^m,,iS ^ ^ & “Rudine , verflm paulo voce cLmorem 2 ' £XCIplaS' ^od * •' edit autem pro De Tzanatltototl , feu Aue fimili aut congenere TzanatI . Cap. XXXVII. -A. crafsof&treu^a/ereo0!2!!’ n°rfratis magnitudine, roltro rubeicente; capite moro caudaoue ar"' 1' lncuruo’ coJJo> pecore , & ventro alicubi etiam tuluis variato, pedibus Verb P£nn'S n‘§riS’ alt>IS ’ & to, elt autem ingrata alimoL, ^ *** De Chiltototl . Cap. XXXVIII C co“n" -uo-oa.nc. colo„, a, fpanis incola. 8 P °^Ueconltatai,ment°i & elt totius nouie Hi- DeCoIin aliquot generibus. Cap. XXXIX. C fim i Jcs "e tfi ali Perdlaur^/beci H,PPa",' AJ,a omnium maxima ,fulua- tibus; pedes vero ac rolirum nTm lbm H T e"Kmi* ^ a!,s> & dorfo candea- loitrum nigra iunt,Hi/panis ( vt dixi ) Coturnicibus aifimi. Jancur HI ST. QVADRVPED. NOVAE HISP. TRACT. II. Jantur omnia , & bono , ac grato conflant alimento , fi tamen iugules d uobus, tnbufue diebus antequam afla me n fis apponantur. Exhibetur earum caro etiam male habentibus, nec efl apud Indos alia vlla pofl cohortales, quae eipof- fic anteferri, aut alimenti falubritate , gratiaue , aut guitu ; canunt nollratium inflar , etfi alix alijs fuauius i caueis includuntur, veicuntur indico , noftrouej frumento , & funt quampluribus huius plagae locis familiares . , Dc Coxolitli quam Phafianum patrium vocant . Gap. XL. GAllipauonum vocatorum funt hae Aues magnitudine,quas Indigen? Plia. fianos nuncupare confueuerunt , color eft fuluus > cnlla nigra , vniuer- fo procurrens capite: pedes, roflrumque rubea funt , nigri vngues , pedtus can- didis pundtis variatum . Caro, fi aliquamdiu auis haec feruetur interempta, lalubris efl, & grati alimenti, alias iniucunda, &qudm deceret durior. Sunt & alia Auium genera, quas computentur ab Indigenis inter Phafianos , fed de-» iliis fuis agemus locis j haec autem de qua modo elt lermo cucullit non cantat . De Chachalacametl . Cap XLI. COlor efl fufcus, pedtus in caudam vfque e candido in pullum vergens, pe- des roflrumque cyanea , Hifpanicas voce imitatur gallinas , fed pertinax cantus , credas audire aues multas fimul perflrepentes: elt enim valde fonora_> vox , vnde ell fortita nomen, non eft enim aliud Chachalametl quam A uis vo- ciferans, atque clamitans \ magnitudinem $quat nollratium cohortalium , fo- bolem vero educat iuxta montana loca , in quibus viuit . De Cocotli . Cap.XLII. Similis efl Cocotl T urturi noflrati , fed corporis magnitudine longe mino- ri, dum canit fonat hu hu hu, bono coflat nutrimento , fed tamen duriu- ! fculo , abundant eis montana atque Oppida » DeTzinitzcan* Cap XLIIL AVis efl parua Columbae pene par, plumis multorum colorum veflita, qui- bus Imagines mirae fubtilitatis intexunt Indigenae ( eius enim artis prae- cellentia vniuerfb Orbiiamdiu innotuere) & vtebantnrfefliuis diebus in bello. Templis, ac publicis tripudijs; roflrum breue efl, incuruum,& pallidum, caput columbinum, collumque, fed quae plumis virentibus ac nitidis vefliantur , pe- ^us ac venter rubea funt , praeter eam eius partem, quae efl proxima caudae : illa enim cyaneo , candentique promiicue tingitur colore , cauda fuperne virenti , ac inferne nigro , alae veropartim albo , & partim liibnigro , atro oculi , Ir s lu- teo, fed in coccineum vergente , verum crura , ac pedes cinereo . Viuit in cali- dis iuxta Oceanum auflrale , alitur in caueis , & vefcitur fructibus, pulcherrima auis efl, fi quae alia, fed neque cantillac, neque (quodfciam) eduli carno conflat . 2 4 FRANCI. SCI FERNANDEZ Dc Cocotzin . Cap.XLIV. C0 zn\^u Turtur , a ulcuIa e ft noftro pallere pa ulo maior , cuius corpus V vnjuer^um luperne fu/cum eft , plumas tamen Ungulas, nigro ambiente colore , alarum anteriora partim nigra lunr , fed maiori ex parte Tuluefcunt . Ca uda extrema aloo, & fufco promitcue colore tingitur, pium* qua: infernum corpus veftiun^Ibarlunt, ied m lineas fufcas delinentes; darum inferna fulua cinerea, & nigra, caput paruum eft, roftrum paruum, & nigrum, collum bre- ue , crura ruoencia , vngues fufci , ac parui . Nomen habec apud Mexicanos ab a arum colore, & llrepitu , apud Hifpanos vero qui eos Turtures vocant ; a vocis Indi ’ ju nutrimentoJ «fi noftris Turturibus longe minores fine : Indigena Auis eil , Mexicamque agri alumna , ac valdd frequeL , fonat hu hu, bono conltat nutrimento , etfidurmlculo , vifitur in montanis locis atque etia X s 3 • IUI1/’ mu,tn fnefcienti quid edatjcodla cibi loco exhibeatur meoen Zelotipia; , fed quomodo id fieri poffit Theologi videant . Eft & aliud gen us pnedidte au.cuk- omnino fimile , ied fuluo corpore , nigrbgue , & capi- Ti;^r^ De Altera Chiltototl. Cap.XLV. TSJ bfa ^U,S aJba petftus,atque humeros; fronte (qua parte depilis eft) _ ni"ra macu a Jnfignis, cruribus mediocriterlongis , ac morfu celeri er- g encantes eam apprehendere , eduli carne conltat , fcd nutrimento non ad- woaum expetendo. “ - ■ - - - — - De EcatototI feu Aue venti . Cap. XLVI. Pau^° minor eft > rollro atro , tenui , obrotundo, ac pro- ra luiufs lineisra COntorto 5 P nmisinferne candidis, fiiperne vero iuxcafemo- r i j ! r ?len uigris intercuriantibus , circa refiduum vero & caudam, fuluis , alat funt iubtus cinere* , iuperne verbfufe* , nigra; , atque alb*, caput duma^ooilosjquTatri ftmt &Iurea^^ai° ca®^ent.es vtrinque proce- ludes incolentibus fimiles / CUm m c*tens,auibusfinrpa- DeAltera EcatototI . Cap. XLVII. P Rscedenti fi milis eft , fed crifta maiori, orbiculari , ac coronat modo emi.' - JZ’ P‘!i U [imi3Ue 3 ba/. ije6h,s> e fuico v«giC in cinereum, venter can-' lam V ,’nf P euP mMCrUra Pu. Ua > & penn* circa ea exort*, cauda orbicu- dentes" Cnpme C°°rc va^a,fUpern3 verbfufca :ak fubtus can- femsoenmT/aCp t 5 deiup er ' candidi* tamen quibufdam in- i reis pennis, reliqua vero, gu* aquaticis natura. *' Dc HIST; avivm novae HISP. TRACT. II. *f ■ De Etatotetl , feu Aue fpicae Maizij . Cap.XLVIII. ▼ Ta vocata eft hxc Auis, quod melHstempore proueniat , Pafleris aequat nia- I anitudinem^roftrobreui conftat , tenuique jcolore corporis partim albo, | .parnm pullo, ac partim cyaneo, atque cinereo . Cantus eft omnino expers, au j oue ideo domi non educatur i edulis eft, fed neque laudato , neque fuaui nutri- mento . Viuit autem in gelidis regionibus , De Elotetotl . Cap.XLIX. ± Vis eft fefquidodrantalis, fi caudam, 'roftrumq. cum reliquo metiaris cor- jf\ pore , roftrum nigrum ac Iplendens , cyaneum luperne corpus, fed prae- cipue cauda , & ala? , nigris tamen lineis intercurfantibus alas per imerualla , & inferne cinereum j at qu? dorfum, collum , ac caput veftiunt pluma? , in nigru magis inclinare videntur , quaque criftam quandam,qua? ei lupereminet com- ponunt j fronti etiam infunt pluma? quaedam caeruleae, & pedes funt nigti , ocu-^ Jos ambit circulus concinnatus e plumis candentibus: grato nutrimento con- ftat , frigidifque locis educat fobolem j funt qui vocent Ococzinizcan .. — . -■ De Hoaflzin, feu Aue fimilem nomini edente vocem. : Cap.L. H abeturfupra volumine i i o .folii 2o! De Hoexocanauhdi. Cap.LI; tj Oexocanauhtli , feu Anasialicaris , aftera Ipecies eft earum auiiim, qua^ | Hilpani CMartinetes vocare folenc , quibus roftro , cruribus, pedibus, to- tiuique corporis forma, victu inliiper, vitaque quadamtenus eft fimilis ^Magni- tudo Tolcomoctli, fed crifta magna in, cyaneum colorem vergente in ignitur . Alarum color luperne cyaneus elt , etfi in albas lineas pluma? delinant > incerne vero cyaneus reliqui corporis color, aut fuluus elt, cinereulue , aut candens: vocata autem elt eo nomine , quoniam in lalicibus nidificet «, ' v De Hoitlalletl . Cap. LIL HOitlallotl , feu Auis longa , & roftri acumine ad cauda? v^ue exortumd ( quae fpithamam quoque longa eft) dodrantem prolixa confpicitur : ro- ftrum defuper magnum ,fubtef vero cinereum , quadrantem longum , ac me- diocriter craftum . Cauda virens , fed pauonino (plendore , plum a? totius cor- poris ex albo fui uefcunt , fuluelguntque prope caudam e nigro i ledqu^ cor- poris veftiunt fuperiora nigra?, funt maculis candicantibus compeda? . Humi- peta Auis elt , ac volatus modici , fed adeo pernice curlu , vt equorum velo- ciftimorum agilitatem longe excedat r Calidis Regionibus viuit , nec expeten- dam prasbec alimoniam 9 / . -v.i .. • ' 26 FR ANCISCT FERNANDE2 De HoaQli , fiue Toloafili , ideft Aue ficca . Cap. LIII. AVis eftkcusMexicam alumna, rernasfpithamas a roftri ipfius acumin» ad caudam poftremam lon >ra 3rc,l i;„„„ ,7 p , acumino >s3B3pBsiS£a tgB3ga*g*«»*"r5r * m* ***!» arundineus educat lbboiem srran fm in f ’ P r <1U,bus alimr caPturain> VOCC0L, . " em infere moriiim, ac grauemfimilicer edit De Hoitzifziltototl feu Aue varia. Cap.LIV. Habetur fupra volumine i. lib.p, cap. i i.fol. 3 i0; £>e HoitzitzilpapalotI. Cap. LV. ✓ V ^n,C,SrT °rpUS ™,onSum «Me definensm tenuitate Acraofuer- f.s quibuWam lineis aurei coloris difrinbhimded maculis nigris interiit £ rum fopenora eodem colore diliinfe funr , led inferiora ruo CDe Hoilotl, fiue Columba. Cap. LVI. Olumba: fpecies eft Hoilotl,cui fimilis eft magnitudine, murmureA nu- ns , inferioracaucte cj61 Mmen ’ Pe^u^ue teguntur plumis fuluis diluti colo- dunr acmar, I rf c'ne,'e,s > ac pariter alarum interna , fuperna omnia fufca_, ‘ * rolcrum n.grum , & fe» habetur ^duaLuuI nomen P * & ob hoc aPud Panucenfe huius obtinuit a cantu De HIST, AVIV.M NOVAE HISP. TRACT. II z? - De Hoauhtototl . Cap.LVIL ITa vocata eft , quod apparere in his Regionibus confuefcat , a meffe TlaoIIi, proueniente iam HoauhcJi: maior eftpaffere noftrate, pedibus, ac roftro,fu- icis , eseteris coccineis , fi tamen dempferis caput , dorfum , &alas, qua: viridi diluto tamen conflant colore . Coturnicis pene more canit , edulis eft, &alba caro, nec malum, ingratiue faporisprasbet alimentum , fed tenerum, ac multis fuaue > includitur caueis, vefciturque frumento hifpanico, Si indico . De Hoexotctod, feu Aue Saligna. Cap.LVHI. HOexotototl, feu Auis vocata Saligna,quoniam circa Salices magna ex par- te verfatur , modica eft , ac Pafferis parui magnitudine , fufea, ac pallens promifeue tota , pedibus, ac roflro nigris, tenero, ac grato alimento.nec cantu, jniucundo, imitatur enim occentu noftros Cardueles , alitur Chian , St indi- co frumento in puluerem redacfto. Aduena ell huic Prouincia;, ftatifque ad eam procedit temporibus, cum alibi educet fobolem . De Huexolotl . Gap. LIX. r G Alius eft Indicus, quem Gallipauonem quidam vocant, norfintque om- nes : reperiuntur alij fylueftres, duplo domefticis maiores, duriore , & infuauiori alimonia, ctetera hmiles, qui interdum lag ictis , interdum vero , tor- mentorum bellicorum vi folent interimi . Sunt Sc foe minas , in fupradidfo ge- nere Cihuatotoiin vocata;, qua; maribus fu nt viliores, etfi gratiiiimo atquej falubri alimento , cedente tamen ei , quod lumitur a noftratibus, ob h timidita- tem & pinguedinem quandam nimiam , & naufeam mouentem aliquibus de- licatioris palati . De Hoilotl . iterum Gap. LX. SVnc inter Colu mbas huius Orbis, quaedam montana; maxima; omnium, ac domefticis fere pares, vergentes in colorem purpureum , candidis humeris, coccineo rofero ac pedibus, eduli, fed duracarne, & nutrimento parum in- eundo . Sunt St alne etiam lylueftres, coloris fului, fed tamen diluti , pedes ta- men ac roftrum rubefeentes, quibus vngues nigri funt , humeri vero a ibi . i • ' ■ . ■ , v ; De Hoa£Ezin altera . Cap.LXL FVfca Auis eft, Hifpanicse gallina circiter magnicudine,cuius oculi nigricat, cantus vero fimilis eft vocata Calandria;iucundus, ac lonorusj quin ho- mine confpedto videtur ridere , aut irridere eum: nonmitefeit, eduliseft, quanquam nec tenera carne conftet , nec bono fit expetibilis alimento . De Hoitzilaztatl . Cap LXII. ARdea; Ipecies eft miranda: paruitatis , fi ceteris fui generis comparetur, vix enim a;quat Columbam 7 candidiftima eft , ac ceterarum Ardearum for- D z ma , y z% FRANCISCI FERNANDE2 ma.roflro tamepurpureo,fi eam partem excipias, qua: prieeft exortui: i!Iaenim Jutea eft , pedious pallidis, Jaurpurafcentibus cruribus, &vnguibus fulcis . Ve. icirur pitcibus, quos in iacubus vbi verfatur, altero ad fe actos pede, roftro in iiolarelolet. r • De Yztaftzonyayauhqui , feu Aue vari; capitis .Cap.LXIII. A Natis ferar , p.llmipedifgue fpecies eft1, roftro nigro, mediocriter lato, vni- JT\ uerio pene corpore candenti, nigro atque cinereo, ftd circa' collum, & capuc purpureo, ajoo, cyaneo, viridi, ac ad iblis repercuffiis, Iapidis, veftifue be- liorropiatinftar vario , atque pauonino ; palmae , cruraque rubra fune , alimen- tum vero quale ceterarum paluftrium , lacui fiquidem Mexicano aduena eft: I ud minime praetereundum, Anatis id genus non gradiri , fed natare velut, & Acitli.ceu lepus aquatilis, & vtrifque crura efle eodem modo, natatui tamen co. cefla, minime ad mceflum, vt qua; extremo adhsrelcant, &coglutinentur cor- pori, velut Ambus monftrificis, & quar fortaiTe ceteris alijs gemtis a rerum na- tura raritate, & angulari fabrica minime cedant . De Colcanauhtlicioatl . Cap.LXIV. A Natis iylueftris genus eft Colcanauhtli , fulca maiori ex parte fuperne, Si aliquantiiper candens , inferne vero alba , & partimfuica pra-ter alas, que interne prorfus candida funt. Caput eft fuperiori parte nigrum , atque c.ne! reum, iedm atrum pr?cipue colorem inclinans, inferiori vero magis in cine- reum , palmipes eft , crura, ac pedes e pal/ido rubefeunt , roftrum eft fuperne & foca pluftria' aUtem’ ^ arW ktera fulUUm ’ verlacur luxta stagnantes aquas DcQuachichil. Cap.LXV. AVicufa eft Hoitzitzillin paulo maior inferne candicans , fuperne vero vi- relcens , etli caput coccineis , quibuidam exornetur plumis , ac femora., nigris , pedes ac roftrum nigra funt . Viuit m frigidis regionibus, & cauea in- ejula inaniter canit. ° Dc Concanauhtli . Cap. LXVI. GEnus eft Anatis magna: Lauanco noftrati fimilis, quam ob eam rem . non curammus depingendam. ^ ^ De Ytzquauhtli feu Aquila nouaculse . Cap.LX VII. A Pi?° T]aco ea^mque conflans magnitudine, enim rubeum eft I,! ^ lFan<3uam non parum diftet eoiore ,roftrum & “ut puTurejZ T” F°pe ?*trema> Plum* blfern^ ac circa eoilum, frigidis autem vnne Regfombm.^"0 “ P ^ Vlrdcentes’ c^ane£ » » _... . De Yllamatotod, feu Aue vetula . Cap. LXXV. maior caudifinft n)aSnicu^lnc > iorma , & eoiore , paulo tamem, De Yxam atzcatltototl , feu Aue candenti colore illita oculos . 1 Cap. LXX VI. Ivf ^caudameaIbo^capkefuiborlf5J°^0re|^U^tUS paPenE1’ circaa,as ver°> candentibus, vnde nomen Ledes rnllL parC‘bus ’ .«^«propinque oculis iunt loris ; edulis eft , fed apud bomin ’ tru“}‘iue cyanei , exaturatique lunt co- mmenti . P °mWes PauJo %aciori s palati parum expetiti nu- De Miacatototl , feu Aue Germinis Maizij . Cap. LXX VII. A ^f^IntelEV" "'T1’15213 ’ ^ S"™*™ Maizij infidere fo- tibus interiercis , ala>, caudaquelnlrn iC°rp°re 1ngr°) plumis tamen candeii- bono conflat alimento. ^ L Clnerea ^nc, frigidis degit Jocis, ac De Tempatlahoac altera, feu Aue lati roftri . Cap.LXXVIIL de altem fufra . Io.Fabr.fol. 697. lido rubefeentibus coilo^n ^ an.ce’ 1D8ua a lba,cruribus jpalmifqueepal* iris , pedtus candens, & reJiaunm^ - ^10^roP1? i °cuJi nigri fune 3 pallens ta caudam vtrinque candenri/ ?°*PUS ,in^erne taluum, fed binis maculis iux- bufdam m ambitu ex albo ten T ^ 1^niCIin^ ^LIPcrn^ Alitem femicirculis qui* d e* albo tendentibus in filicum, intra vero e nigro in viridem iplen* HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT. II. ,, fplendenrem , a 1® initio cyaneae funt , mox candida , & tandem virenti mican- tes Iplendore , earumdem tamen extrema altero 1 acere fulua funt , altero vero fdgida, & viridia .Cauda defuper,fubterque per ambitum candefcit,c®terum inferne atra eff pauonina vero fuperne . Aduena eft lacui Mexicano,& qualem ali® lacuflres Aues folem> pr®ftat alimoniam . Hirundinem Indigen® Hilpa- ni vocant , De Mocotototl , feu Ane quae alitur herba vocata Mocoqlitl . Cap. LXXIX. FVfca Aliis eft, pallido tamen colore permixto , pedtus candet , ac fubtus cauda, pedes , roflrumque coccinea funt, & fturni magnitudo , canit fua- inter, caueilgue detinetur inciufa, velcitur malTa , ac maizio trito , gratoque 6c falubri conflat alimento . Elt&h®c Aduena Mexicano lacui, calidarumguo Regionum alumna , altipetaque iucunda , & hilaris . De Chietottotl . Cap. LXXX. AVis efl: Turdo vilciuoro noflrati, forma, & magnitudine fimilis , fed cine- rea tota, fi demas partes qua? circa ventrem poftremu, & fiib mento funt, vbi candefcut penn^ : pedes funt pulli, verum crura e pullo vergunt in candidu, roftrum incuruum , fed tenue , cuiusfuperior pars , longior vifitur inferna; in frigidis regionibus viuit , nec malo , ingratoue con Itat alimento . DeNochtototlfeu Aue. . . . Cap.LXXXI. AVis vocata NochtototI , feu ob colorem , leti ob pabulum , Hifpanico pa£ feri videtur par , forma , magnitudine , & colore , fed caput mentum, ac deluper exortus i ple caud® coccineo colore tingitur , reliquum corpus, magna ex parte fulco, alias vero nigro, atque candenti ; caueis folet includi, ac Cardue- les noftrates imitari cantu . Dc Nexhoitzillin , feu Hoitzillin cinereo . Cap.LXXXII. AViculaeflparmtatis vilend® ,roftroaliquantilper incuruo, tenui , & lon- gitudine vniuerlum pene corpus ®quante, pium® qu® paruula? funt, nigro, virenti, fuluoque colore micant ; ex his mira Indoru opificia, mira huius generis natura , didta a nobis alibi eft» Viuitfrigidis in locis, ac interdum ca- lentibus,cuius lunt non pauc® lpecies a nobis alibi magna ex parte numerat® . 1 De Nexton. Cap.LXXXIII. AVis eft CoIumb® magnitudine perfimilis, verum corpore magna ex par- te cinereo , ventre ac collo inferne albo, pedibus, ac cruribus , roftroque nigris,quod efl pro magnitudine corporis nimis incuruum, etfT circa extremu tenue. Caueis inciufa iucunde modulatur , Regionibus frigidis degit, nidifi- cat in arboribus, velcitur feminibus, vermiculifq. &falubre,gracumgue exhibet alimentum > funt qui Nextocotl vocent . •i De 5* ERANCISCI FERNANDE2 i Dc Ncxteted. Cap.LXXXIV. AVis eft, Columbis noftratibus paulo minor, coloris magna ex parte cinc- rei > ventre , colloque inferna parte albis, pedibus , cruribus , & roftro nigris. • • . • De Ococolin , feu Perdice montana . Cap.LXXXV. PErdicis Ipecies eft Ococolin, noftrate maior, duas- enim ipichamas'& trien- tem ®quat logitudine, a roftro extremo ad vltimos vfque pedes, crallitudL ne cjuoque excedens eamdem ; roftrum , crura , ac pedes Candefcunt e rubeo , rodus corporis color fufcus, palleris, &fuluuseft. AI® inferne cinere® furit ac pull® fupe r n e, maculifq u e albis & fuluis diftintft®: caput, collumque magna ex parte fuiuelcunt , & in/perguntur pullis , ac candentibus pennis , velut qu? circa luperiorem capitis funt partem y in lateribus atque fub roftro nigris j ocu- li funt placidi, iris nigra, optimum, ac pergratum alimentum, & Coturnicis cai m minime cedens , etfi a noftratliim Perdiciim alimento longe diftec . Re- gionibus exultat temperatis,aut paulo frigidioribus,in feruentibus enim nec na. ici, nec viuere gaudet . - : De Ocotzinitzcjan E Cap.LXXXVI. AVis eft, Columb® magnitudine, roftro nigro , craflitudine , ac longitudi- ne mediocri , colore cyaneo , ied partim fcalbo , atque cinereo , cruribus* pedibuique, &vnguibus nigris, boni eft ac grati alimenti i vjuitque in ftipi- dislocis. 1 ° ‘ ■; ) * De Oconenetl . Cap. LXXXVII. Pici Marcijj genus eft maximum, cuiuspuluis deuoratus (Indorum teftimo- nio ) medetur Hydropicis . De Pepatzca, feu Anate iplendenti. Cap. LXXX VIII. A Natis fer® eft ipecies, Querquedul® vocat® forma , magnitudine , & totius corporis colore periimilis, ied capite fubfuluo, t^nijique viridibus ab oc* cipitio in oculos procedentibus , inferne vero in cinereum colorem tendenti- busex albo, ac fuperne variantibus interdum fufco ,aut fuluo, interdum vero viridi ac nigro * cruribus , palmifque cinereis , roftro atro , & illi Querquedulas pari latitudine , ac nigrantibus oculis . Aduena eft Mexican® paludi , nec po- tiore,gradoreue, quam c®terislacuftribus contingat, nutrimento. - i , r • ; . * r » . De Pipixcan, feu Aue furaci. Cap.LXXXIX. GAui®, aut Lari eft genus , haud diflimile cinere®, quam quidam recen- tiorum depinxerunt , tum magnitudine , tum etiam colore , led vertice, ac roftro nigris , quod etiam eft modice iricuruum , ac prope extremum rube- itens. Crura, e nigro vergunt in languineum colorem , cauda extrema de* fuper hist. avivm novae HISP. TRACT. II. 3 i foper cinerea eft , ficut alarum poftrema partes partim alba, ac partim nigr?J candentibus tamen maculis paruis per interualla interfertis. Circa lacus, & flumina verfatur , pifcibufque paruis , & vermiculis vicftitat . Aduena eft , ne- que educat Itagnis Mexicanisprolem •, edulis eft , fed minime probato nutri- mento , aquatilifque , clamitat , rodit oifa , ac quiduis obuium edit . De Pipizton , feu Auicula Iplendenti . Cap.XC. AVicula eft , Coltotl vocatas adeo fimilis , vt vix alteram , ab altera difcer- nere, atque feparare poftis.-eademquefere natura, quamobrem de ea., p lura dicere fiiperfedeo . DePoxaqua. Cap. XCI. GEnus eft Oti , aut Afionis, natura noftratibus fimilis, fed diuerfus forma, quamobrem pingendum curauimus . De Quauhtotli . Cap.XCII. QVam Auem , Recentioresfacrum Falconem nuncupant , Mexicani Qua- uhtotli , leu Arborum Accipitrum vocare confueuerunt . Eam Auenn ^ nos allatam, pingi noluimus, quod in omnibus, cum noftrato fere conueniat . Fateor Accipitrum omne genus, apud hanc nouam Hifpa- niam, Yucatanicamue Prouinciam , repertum, praftantius efle, atque am- ni ofius , in veteri Orbe natis: verum cum formd, atque natura conuemant, non duxi interponendum noftris Imaginibus . De Cocoztli, feu Auicula lutea . Cap.XCIII. AVicula eft , Cardueli cantu fimilis / necnon & magnitudine , verum e lu- teo , in fufcum inclinans colorem . Dc Quauhchochopitli , feu Auicula ligna excauatite .C ap.XCIV. AVicula eft , Mexicana Coturnicis forma , & magnitudine, plumis nigris, aut pullis , lineis albis , tranfiierfim dilcurrentibus diftinetis j ventre, pe- dtoreque , minij colore i lingua picorum more , quorum eft lpecies prolixa : vi- uit in frigidis , & arbores roftro lapiuicule petitas excauat . De Ecatototl , feu Aue venti . Cap.XC V. A Nate domeftica, paulo minor eft Ecatototl 3 roftro atro , tenui , obrotun- do , ac prope extrema contorto , inferna teguntnr plumis candentibus , fuperna vero iuxta femora fuluis , lineis tamen quibufdam nigris mtercurfan- tibus , iuxta reliquum vero fuluis ,& obfcuris . Alas funt lubter cinerea? , fuper- ne vero fufca , candidae , atque nigrelcentes. Caput atrum eft , & criftatuirL», fed ab occipitio macula Candida vtrinque procedunt ad oculos ; hi nigreftunt , pallelcitque Iris , cateralacuftribus Anatibus funt fimilia. Atecatotocl lami- na, mari fimilis eft, fed crifta maiori , rotunda, & corona modo eminenti, pau- * - “ E hfper- 34 NANCISCI FERNANDEZ ?“d* ,«..* , , cndM. pullo, „eLf„„i'cl„ ^ lubtus cinere* 1 unt , candid* , ac puli* , defu per vero L lrP J ' ? quaidam penna: inrerlerantur : reliqua natura, qU£ mari . g ’ fi candeI»tes De Hoinetli , feu Aue incurua . Cap. XCVf C Pecies eft Accipitris, Afturis feri magnitudine,maiori tamen canite roftrn paruarum , & imbellium S ’ M ““ J"“a * V,U,t ex «P*° larum. De Quauheilni . Cap. XC VII. AVicuIa eft Paflerinoftrati magnitudine fimilis ,roftro tenui, & nigro vn ciam vmcam longo; collo, & ventre extrinfecus candentibus, fetfexcriu* ^^'Wiiguum, corpus prom.fcuealbum,fufcum, ro TairzicullorI . led L,on* Jmis «'fik “ ’ De Tlalacatl, feu Anfere Montano. Cap. XC VIII. A confcns [XoC, &Iruribu! « robroTaf Tf ** ’ &b Pull° maSnaex P"» eunaem elle , aut congenerem, led mtenm patiantur lectores vnam aut al teram Auem ex noftratibus tot pereprinis TnrliV-if^,, i varn,autal- ueniant inreWtr, ni., i , „ peregrinis , indiciique , vel quod hic etiam pro- De Quatoztli . Cap.XCIX. A Vicula eft Carduele minor, pullo, ac nigro colore confperfa, fedpoftrc- fZ ZZPZ’ " °rCa CafUt palleRS’ V'U,?ln friS‘dis’ Tzitzi.Eft fufcisquibuldam1u^anrmwne,aC Pe0e magnitudine , vt plurimum lutea , ied oculi . « roftrum . V,,„ 7„ S,iS!„°ZSu'“ Si e , includiturque canos deliciarum gratia , etiam fi liiaui cantu vigeat nullo. De Yzquauhtli . Cap. C. eft’ & Tibtam %ems’ roftro ad «dicS luteo, dein- * er° nifir° J n,gns vnguibus , pedibus pallidis , cruribus , ventrequo e nigro. v. hist. avivm novae hisp. tract. ii: ^ e nigf6 , dt candido permixtis , fuluo rcoIlo , dorlo, & cauda nigris ; ac fulcis * corona criftaue nigra, atque fubre&a : magnitudinem circiter aequat vulgaris Arietis , adeo vt vel ferocium Animalium audaciam , & homines etiam ipfos poftquam cicurata eft, leui ex caufa aggrediatur , & inuolet i mitefcit tamen, &s aucupio non minus ac reliquum Accipitrum genus videtur idonea , atque in- quire folet. Auis digna vt quaearegijs aucupibus alatur, ac circumferatur; querula eft , morofa , feroxque > dc venatur non Aues m odo , verum dc lepores, aliaque Animalia his fimilia « Dc TcpetototI. Cap.CI. TEpetototI ,feu montana Auis, quam alijTecuocholli . Hilpani vero In- digena Vhafianum vocant , Auis eft Anleris magnitudine , colore Iplen- denti , nigroque , plumis tamen nonnullis inferne candentibus circa caudam in poftremis alis : cruribus,pedibulque cinereis, roftro incuruo,partim cinereo, &partim luteo, ac circa radicem velut tumenti, crifta plicatili, oculis nigris/ fed pallenti Iride * alitur frumentaceis frugibus , feu in maftam , leU in panem., coa (ftis , alijfque fimilibus efculentis . Edulis eft , ac pinguis caro , nec dilfimi- lis illi Indicarum Cohortalium ; Mite Animal , hominis amicum, & quodcibuj appraehenfo domefticorum pallio exigat, pulletque claufam ianuam, vbi aliquo- intrare ei opus fit, roftro , herumque lequatur fi liberum fit , venientemquej dlacricerapplaudenlque excipiat. . DeTecoIetl. Cap.GII. BVbonis auriti, vilendi afpe£tus Ipecies eft , nigroque , ac fulco colore varij, cuius oculi magni , aureique funt , cetera reliquorum Bubonum natura limilia_, - ' \ r - De Tlacoquauhtli . Cap. CIII. Lacoquauhtli , leu Aquila virgae , genus eft Aquilas frigidis degens regio- „ nibus , Alturis magnitudine, colore fulco , dc cinereo, Auiculas , mures , &; lacertas rapiens , necnon Colotos , & inde victum fibi parans . De Tzitzihoa Mare . Cap.CIV. A Natis fera£ genus eft, domefticae magnitudine, roftro caeruleo, longo x2 qualiter , ac mediocriter craflo , cruribus , palmilque cinereis i capite fuL uo, Sapauonino variato virore , torque vero, pebtoreque & maiori parte cor- poris inferne candentibus, caetero qualis efte folet vocatorum Alturum colo- re, &c candenti vtrinque iuxta caudam, qu^ per ambitum alba eft, lubtus nigra, Iu perne vero candido colore , nigro , dc fulco variato, bimlque prolixioribus pennis nigricantibus infignis. Alae inferne per ambitum argenteae lunt, dc circa medium cinereae, fuperne vero circa humeros cinereae quoque funt , mox e pallido rubefcentes, deinde nitidae, atq ue pauonin?, rurfus albae, ac tandem al- terutra extremorum parte cinereae , altera vero paulilper virides, atque Iplen- — £ z, “ ‘ dentes . i 6 FRANCISCI FERNANDEZ demes. Euariat non nihil femina vt videri pote A: in ea quam exhibemus iraa, & „ i r: • De Toltecoloftli Mare, feu Metzcanauhtli i. Aue lunari . Cap. CV. A Natisfer*genuseft Auisilla,qu* quoniam /plendente nodtu iuna capi folet,Metzcanauhtlr dicitur^Querqueduij vocat* magnitudine proximi lea omnium ( vtmihi quidem videtur ) pulcherrima . Roftrum eft mediocri' ter latum , ac longum i , fuperne cyaneum & inferne nigrum , vniuerfum cor- pus candens nigris diftinguiturpundtis, fed iuxta pectus frequenti oribus AI* inferne candentes , & fuic* Ium , fuperne vero cyane*, albaf, virides , fulu* & mgrfpromilcue repermnrur. Crura palm*que ex pallido rubeftunt, caput parcim iubfuluum, & fubnigrum eit ,&partimpauoninum colorem imita- tur, inter roltrumverojacgue oculos(qui mediocres magnitudinejnigri.ac velut exem viiunturl candida macula Ihperna parce latiori, inferife vero delinente in inanguitumeft mfignitum : cauda inferne cyanea eft, luperne fubnigra,& albelcens in ambitu; nutrimentum autem quod pr*bet, quale aimrurm auiumpalultrium, a De Toltecolo&li farmina , feu Aue Stertrice Iunceti , Cap. C VI. A Natis lylueftris genus eft, aduen* huic Mexicano lacui, cuius roftrum, apparet nigrum , ac latum mediocriter , palm* , cruraq ue cinerea , coS corporis vniuerfi ,& a arum , albus magna exparte inferne elt, admixto colo- re nigro : luperne vero , vt plurimurh niger permixtus circa pennarum ambi- tum fuluelcenti , accandido, & circa alas extremas interdum viridi, fplendenti aut pauomno .-nutrimento conftac , quali c*ter* aues paluftres . De Tolchiquatli, fiue Npftua Junceti . Cap.CVII. NOdhi* fpecies eft Tolchiguatli qu* licet paruo conflet corpore, fi pIUi m.s vefticam , aufeamgue confideres , metiariique , Gallinas cohorfaieS noitras magnitudine *quare ludices ; ocul, magni funt,atnque, pallida Iris roftrum nigrum, incuruum, & breue , pedes, cruraque impensa hftpida , & « albo paulilper fuluefcentiaqncurui, atrique vngues, pium* circa roftrum albe atque candentes iuxta ventrem , iuxta alas inferne nigr* , ac permixtim fulus’ luperne vero nigr*, palhd* , candid*, ac fulu* . Sunt autem e*dem prolix* Vt utcaudamofte volat, quo tempore venatur, acdeuorac mures : verfatur iuxta lacus, & Oppida, & torte in vilularum, & Aluconum referenda genus . De Tzonyayauhqui mare , feu Aue Capitis vari; . Cap. CVIII. f1* ’ ClrC3 lacusaSens vitam > 3C magnitudine domeftic* Co alrpra in ' f° ro ato 1 cyaneo (uperiie , binis tantum maculisinterftin- infern-erA, ml T°ftrI tenuique, qua mordet, particula, m ouooue unrne nTdCent£ ' (r'rUr,buS luibus,! c*ruleis, quales pah Crauf.nra? F ° C°iore 11Uerdum '"fperlb; capite, & collo iuxta latera pauomno colore, aliquando tamen nigriore vertice : pedtus nigrum A' HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT. II. *7 nio-rum eft: ventris, ac corporis latera candelcentia , et fi caudam lineas nigra? rranluerfirri cfifcurrehtes condecorent : dorliim tafcia nigra fuluelcente lata di- gitos tres , ac in extremum ylque cauda? procedente infignituri Demuno ale nigro , fuluo , candido , atque cinereo prpmifcue tinguntur colore . Indi- gena quoque auis eft , & lenta , craffaque conftat alimonia . De Tzenyayauhqui faemina P Cap. CIX. 'i.*’.'. 1 ',y ^ Inori corpore fe^iina conflat, roftro lato, cyaneoque,& alicubi canden- v ^ J. ti commaculato colore, oculis nigris , & iride fulua ; color vniuerfi cor. pons e candido , nigro, & fuluo permixtus eft : quamquam venter albus magis, ala? verofint maiori ex parte nigre;crura, palmasque eumdem quem corpus lor- tiuntur colorem ; eft etiam fimilis Mari, naturas atque nutrimento. De Techiftli, Cap.CX. TEchidtli, feu auis lefe fcalpens ad arundines , Auicula eft Carduele minor, cuius pedes , ac crura rubra lunt j breue roftrum , acutum , & tenuo, & liiperna parte nigrum , inferna vero album, non fine rubedine quadam.., pennipedioris , ac ventris candidi , & caput magnum cum quadam fui uedi- ne , quiper medium eius difcurrit: ali item fulua? funt , maculis nigris , atque cinereis intermixtis } cauda fuperne, atque inferne , AHtirii vocati caudam colo- rum varietate imitatur . Edulis eft , ac bono conftat alimento . Educat vero prolem , & ad Trogloditis lpecies videtur pertinere . Eft & alia Auis eodem no- mine , fed vincens magnitudine , roftro tenui, longioreque,&coloretotius corporis e fulco , & cinereo promifcue commixto , De T ozcacozcli Mare , feu gutturis pallidi . Cap. CXI. AVicula eft Cardueli noftrati pene par , cruribus ex albo rubefcentibus , ro-~ ftrobreui, acuminato , tenuiqu.e i fuperne nigro, inferne vero ex albo ( qualia etiam crura funt Jpaulilper rubelcente ; inferna corporis lutea funt, fuperna partim lutea , ac partim cyanea :ale inferne cinerea? , fuperne vero ex fulco pallefcentes , veluc & cauda;; oculi nigri, falcia qiioque nigra ab ortu roftri per vtrumque oculum ad pedtus vfque procedit : caueis inclufa ali- tur concentus gratia, qui eft illi, etfi exilis, impenle tamen luauis. Ve- fcitur Culicibus ; Indigena eft Mexicana? huius Prouincia? , cuius generis fcmi- na Cocochatlcioatl dicitur . Eftur vtriufque caro , neque eft alimenti omnino contemnendi . Sunt qui Qufcochatl oquichtli vocent . De Tzopilotl , fiue Aura . Cap. CXIL Habetur fufra volumine 1. lib.9. caJ)' 1 1- f0^ 3 31* De Tlaltepetlachiquatli , feu Otide faxorum. Cap.CXIII. D Vas lpecies peregrinas huius auis adhuc offendi , & particulari quadanu forma fpectandas, quas facile ex imagine, qui volet deprehendet , quaru alteram Tlalchiquacli , alteram vero Poxaquam nominant . j* ; francisci FERIANDE 2 De Tlalchinoltototl, feu Auecombufta . Cap.CXIVJ PAfl-en noftati magnitudine forma , & colore fimilis fefo eft , caueifquo inclula, non minus Carduele cantu placida. “«iquti DeTetzonpan. Cap.CXV. A Trei™ernn,aUtCe|ltZOnpanCli magnitudi"e > cinereo , candido, pul- dlpr eft . q 8 C°°re PrxcclIeas i & altera illius fpecies , vt cre- De TIapalchichi , feu Confricatrice rubea. Cap.CXVI. 0Brl?p““ 5 dicari videtur, id fortita eft nomen . Eft autem aui- ula Cardueli par, raro lefe conipicindam , aut capiendam prafoens- ir:giaa loca incolit , mille variatur coloribus vifu iucundis , pulcherriLfouo'- paitim fiquidem carrulea eft, &partim e virkfoautrubeopailefoit, partim vero’ apparet flammea , roftrum fupenfo nigricat, ac albicat inferne, breue quidem . ; . •• ' De Toznene. Cap.CXVII. P ^ca”de^ftf^,u,tI^igroif^foo^pede^0fodeiIrcand5'dOCU^U^^0, r°ftrUm T° eft , aptiulquc ad humanos fermones wdln/nte •' propenfiu* Hiipanos Alterum genus vocant Cn/h A ^ 3C (re<3ucnclusaPud capite minorifoueJX !, u? Cocho> wn* colore , -rubeo .& candenti procedenti, quam uis fonodlfietfHos^racos v ^ nff.!1.c,mod“m dlflir^Jej tium Quikoton ^ rin&um virore vocata Cz I ,°Cam 1 P3ni Catbermas . Ter- rum , vei ob eas aues , &plumarum fpolium vtiles . Sunt & quas HaitinihL SnoianJsnci,arcCm„,Fdi°“J“7c‘™rr"T"Ud'“''0l,r0r*' Lis minores1 W,™? llUmem v,rorc «nefis ex faturato, nec prf- Lnt vehcmenre v T ‘T- “T™ MCUm,n^ & «celfe Pinus , ac cla- eicurantur,aut aluntur domT. Nullius, earum “fi T? &4“i ’ ^ ”5 guitus miucundi i commune eft omnibus vtramque^llim mou^e! quod nulli ' HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT. II. 39 nulli aliorum contingit Animalium*, funt & alia genera de quibus feorfim Io- quemur, acfortaflis de prxdi&is latius per otium . De Tzitzicuilotl . Cap. CXVIII. AVis eft fulca , /ed diluti coloris, qua: imbribus apparere /olet decidentibus, atque exultare , vnde euenit ei nomen jpedibus longis , ac nigris, tenui, ac longo collo i roftro prolixo , nigroque i eduli , ac pingui carne , grato fapo- re , led alimeiito pituitolo , & olente falfuginem . Sunt & a lix minores eadem forma, & magnitudine, nec defunt qui eas omnes nominent Atzitzicuilotl. De Tlalquipatli • Cap. CX VIX. ALtera /pecies eft Oti peregrina, cornutaque, a, ut fi mauis auriculata, paruo conflans corpore , roftro refimo , ac breui , oculis nigris, Iri ex luteo ru- belcente, plumis totius corporis, quibus & crura veftiuntur, fulcis, atque ci- nereis , atriique, & incuruis vnguibus: extera vero Oto noftrati natura . De Xiuhtototl, feu herbarum Aue . Cap.CXX. AVicula eft Palfere noftrate paulo maior , led tot /pecftandis coloribus varia- ta , vt nequeant non efTe vifu gratiflima : corpus , caput, collumque plu- mis teguntur cyaneis, non fine quibu/dam fuluis permixtis: cauda nigra eft, fed candens circa extrema : Alx inferne ciner ex funt , luperne vero partim cya- nex , partim fulux , ac partim etiam nigrx, roftrum breue, crafliu/culum, ver- gen/que in fu/cum ex albo, & pedes cruraque pulla : in caueis inclula garrit, non inluauiter . Edulis eft, & iapore , nutrimentoque conflat quale exterx auicul^ prxbere lolent . Sunt qui Elotototl vocent . De Xalcuani, feu Aue Arenam deglutiente . Cap. CXXI. ANatisferx /pecies eft Xalcuani, domeftica paulo minor, roftro mediocri- ter lato , liuenti/que liiperna parte coloris ad exortum, atque extremum, & inferne nigro ; plumis inferne , corpus tegentibus albis, circa pefhis, tamen, & lupernam in partem fuluis ,fed candidis diicurretibus tranfuerfim i alis, cau- daque virenti, candido, nigro , ac fulco colore variantibus defuper, fubter vero albis, atque cinereis ; circa caput viridi ab occipitio ad oculos difeurrente txnia, reliquo vero capite ex albo vergente in colorem cinereum, pullo , nigre/cente, permixto : cruribus proportione reliqui corporis paruis, pulli coloris , 4c planis pedibus. Aduena eft huic lacui , laporispilcofi , atque ingrati nutrimenti . De XochitototI . Cap.CXXII. AVis eft Sturni magnitudine, ventre, pecore, & cauda, magna ex parte cro- ceis , non fine mixtione coloris atri i alis fubter cinereis, fuperne atro, & candenti colore permixtis , reliquum corpus fimul cum capite atrum eft: can- tu Picas imitatur , ac eduli carne conftat . Hxc eft eadem illa quam Cozcotptl fupra vocauimus, mutatis tamen temporis progreflu pennis . De 40 FRANCISCI FERNANDIZ De Tzonyayauhqui tertia. Cap.CXXIII. DVas alias Aues fxmilis nominis alibi dclcripfimus, ha-c autem tertia Stur- ni acjuat magnitudinem , qua fubtus eft alba , fuluaque, defuper vero ex viridi pallelcens . Dextra ala exortus candet , fuluefeitque , caput vero par- tim virelcit, acpallec , &partim nigricat ; pars colli dextera nigra eft, led roftrij atrum , pedes vero , & crura ex albo rubefeunt , cauea induta , cantu iuaui ad- Itantibus impense grata effe folet . De.XomotI. CapCXXIV. ^ Ayis eftdor(o& alis defuper nigris, ac pedore fulbo: buius penna Indo-' rum veftibus intexi pnecipueiolentj palmipes eft, &criftata, quod cum nalcitur 3 percipitur euidentius . De XochitototI altera , feu Aue florida . Cap. CXX V. AVicuIa efl , PafTeri noftrati , forma 3 & magnitudine flmilis; variat tamen plumarum colore 3 quas partim pallent 3 partim 'nigricant 3 partim albz lunc 3 ac partim quoque fufea? : fiiaui cantu placet 3 qiia^uis incolit loca y vermi- culis 3 feminibuKjue velcitur exilibus 3 nidum conflruit ex arborum ramis pendulum ? vbi etiam incubat ouis y neque elt infuaui aut vitiato nutrimento . De XoxouquihoaQIi . Cap.CXXVI. NOmen fortita eft h£c Auis a voce , & ad Ardearum genera ( vt mihi qui-1 em vi eturjperdnet^ quamuisplurimum diftet magnitudine : plume, qu? iubfunt alis , ventri , ac collo , cinerea funt , qu? vero capue tegunt purpu- re? tamijstamen digitum latis , vtrinque circumdantibus Frons prom.lcuA candens , & nigra eft , caput vero mfigmtum crifta/eptem concinnata purpu- ralcentibusp urnis . AI? lunt cinereo , ceruleoque colore vari?, pedes fulci, ni- gn 3 atque pallentes ; numeri , alarum ije exortus candidi * roftrum ferratum., nigrum , pollicaris craffitudinis, ac feptem prolixum vncias : crura fpithamea ! totaque .pia ams ab extremo roftro cum collo ( quod fefquidodranmle eft ) ad pedes vlque tres dodrantes longa . Lacuftns eft auis , atque aduena Mexicane pa udi , apud quam quoque raro capitur; /era eft, & a Septentrionariis Reeio- mbus credita delcendere in Mcxicanas. 6 De Nepapantototl . Cap. CXX VII. A NatlS ^ j?enus Sequens Mexicane paludbroftro in acutum quadam- 77: lenus delinente 3 ca^tera autem {imilisj ni fi quod nullum eft genus coi o- nsn as ornari lolitum , quod huic foli non contingat 3 Atque ei lpecfcando or- nament03 atque pulchritudini 5 vnde eft fortita nomen . Dc HIST. AvIVM NOVAE HISP. TRACT. II. 4r De Atototl , feu Aue Aquatica . Cap. CXXVIIL ETfi non me latet Atototli , quam Onocrotalum Graeci vocant, noftri vero Alcatrazum delcriptam effe ab antiquis , ac veteri cognitam mundo,tame^ quoniam raro Hilpanis vifa efl, variantque in eadelcribenda Authores,& lacui Mexicano quanquam aduenaflit , tamen frequentiffima , eam depingendam , & breuius exprimendam curauimus. EA ergo aquatica Auis , vnde nomen., jnuenit, criAata , palmipes , & olore Ipnge maior > minime edulis, pennis vt plurimum ex candido inclinantibus in fuluum , etfi a Is maiori ex pane f quod Mari prscipue euenitjnigrefcant, nigris quoque vnguibus,pedibus vero, cruri, bulque , & roflro , quod palmos duos longum efl candidis, &paruis circum- feptum dentibus , ac iuxta finem incuruum, cauitate illa ingenti , & capaciiil- ma alimonia feruatrice ,qus eilixbeft, oculifque ex luteo rubeicentibus . Pi- fcibus, quos rapit vinitat , & ideo luxta lacus, fluminaque , necnon in ipfo ma- ri verfari folet . . . - _ De Aue Paradifea . Cap. CXXIX. Haletur Jupra volumine i. lib.y. 'cap. 6. Jbl. 3 17* De Acitli , feu AqueQ lepore . Cap. CXXX. de altera fupra . I0.Falr.J0l.686. Alterum genus eius Anatis, quam Colymbum Ariftoteles , Gaza ver bVnntU tricem vocat, Acitli feu Aquatilem leporem conlueuerunt vocare Me- ^cani- hsc eadem prorfus effet,qusdefcripta,delineataq. d quibufdam recetio- rum, nifi caput longd maiori infigniretur crifla , arraque , venter colore argen- teo fplenderet, Sz collum inferne niueo,fuperne vero e nigro vergente in ruicujr lacubus innatat , ac iuxta eos perpetuo verfatur : nam neque volandi potis efl , neque per terram commode incedendi, femoribus ita reliquo, corpori connexis atque coalitis , vt natatui , non incefiiii queant inleruire : pifcibus quos inuoiac velcitur,vi cruraque rubra , & patria Oppidum Quauh. De Toxcacoztic . Cap.CXXXllI. T V>Pcm0rl « aPPe^anc OW lato jdorlblubfulco, &: cyaneo, alis vero candidis, atque fubnigris, nigris etiam oculis * & fulcis cruribus* ac pedibus, paruo capite , cinereoque, led linea candi- da iuxta alterutrum oculum inftgnito : minime cantillat * & Tezcoquenfibus agris vitam agit*T utleque miftece iuperioris : gaudet niuium tempore* & bo- num prsftat edentibus alimentum . _ , De Coztototl , feu Aue lutea . Cap.CXL. AVicula eft *fulco * nigro, cinereo, & luteo colore varia: viuitTetzcocanis montibus * & quo ca?tera? huiufmodi Auicula? conftat nutrimento : can- tat luauiter* ac colorem in nigrum, candidum * & luteum mutare viciftimj folet. De Tlaquiloltdtotl , feu pifta Aue . Cap CXLI. 4 o; i;'.'. • . • . « ■ AVis eft pulcherrimis variata coloribus* nempe luteo* coccineo* viridi* pur- pureo , nigro * atque cyaneo; lutea oculorum ( qui nigri luntj Iride* & ci- nereis cruribus* ac pedibus ; viuit in calidis Regionibus. , De Tlauhtototl , feu Aue Coccinea . Cap.CXLII. E llclem variatur Tlauhtototl colorum difterentijs * led paulo minori con- ftat corpore ; viuit quoque Regionibus calidis* non procul a lictoribus maris auftrini . De Coztototl* feu Aue lutea . Cap.CXLIIL AVicula eft lutea tota* led capite nigra macula inftgnito* caudaque* & alis * pallido * nigroque variatis colore , 44 FRANCTSCI FERNANDEZ De Tlaquauhtli . Cap.CXLIV. s A S"",ls eft mediocris magnitudinis, incuruo roftro ,prop , , 'nc,lruo iePce™ pene vncias longo , fuperna parte candenti lerratoque fed inferna nigro : oculis atris , led iri exJuteo^ubclcente "apuo fr rdeL 'neam rqUe C0CCWMm’ quapraxinaum eft fuperna, & inferne ni- gro , dein de vero , fuperne nigro , & inferna pallenti , fed rubeis maculis atrifc lineis variato : cauda , alilque n lgns , ventre virenti , purpureis femoribus ni grisvnguibus; cruribus, ped.bufque a cinereo virelienfibus , & plumis que’ De Ccchitotod, feu Aue Florida . Cap. CLXI. A VtenmS v?’° n—' magnitudine circiterpar,roftro tamen acuminato,. colu ^1iP ' P? plnCUrU°r VnvgUit>US n'SrlS > «nereis cruribus , capito j vnd ’ f ZrU‘S S F°m;fcUe cine™ * ac > cieteris vero partibus dint' & f 1Sn°m,el’.; ocuJl vero atri ftnt,& pallens iris ; vermiculis vi- ali^emt . tUS ‘ mM > nec «men «mc placet aut - De Tlapaltototl . Cap.CLXII. A^:^fUdi "°o0f“' autPau,° minor, roitro paruulo, te- JTX q , oculis nigris, led inde lutea, alis, caudaque a nigro rubefeen- tibus, TMST» AVIVM NOVAE JHISP. TRACT. 11. 4? rjbusr, ■ a Columba plus minus magnitudine ,roftro magno , latoque, nigro, & in acumen contortum tendente , vertice cyaneo , & reliquo corpore cyaneo , pallido, viridique promifcue,& nigro, quae minime canit, necluaui conftat alimento . De Tlauhquechul . Cap. CLXXVIII. PEateae, Pelicanoue videtur fimilis, fed coccineo, pulcherrimoque vniuerfi fere corporis colore , aut ex albo rubefeenti, lato, atque obrotundo cir- ca finem roftro , cinereoque , pupilla nigra, iride rubra, rugofa fronte , gallipa- nonis, Aurxue, depili pene capite, candentique, cum vniuerlo fere collo, & par- te pe&oris , &; fafeia nigra latiufcula , caput a collo diftinguente : circa littora fnaris, aut fluminum viuit, veiciturquepifciculis adhuc viuentibus, quos ra- pit , mortuos enim non attingit , vt nobis ( eam domi fatagentibus educaro ) patuit experimento . De Qaapachtotod. Cap.CLXXIX. Vapachtototl , feu auis fulua , ocfto vncias longa eft , ac totidem caudae V / roitrum e cyaneo nigricanslongiufculum , incuruumque : oculi nigri, Sc iris alba , pecftus cinereum , ac inde ad caudam vfque venter niger* cauda ex nigro fuluefeens, ala; vero , collum , atque caput fulua, vnde inuenit apud Indos nomen: grato aiunt conftare nutrimento, cum canit, nfum cernu- latur , atque ideo inauipicati habebatur ab Indis ominis, quo tempore Euan,- geli; praclariftima dies nondum eis ilfuxerat . De YohualtototI , feu Aue nofturna . Cap.CLXXX. AVicula eft Pafteri noftro pene par , ita vocata , aut quoniam nocftu vitftum quaerere foleat , aut quod nigra tota fit paulifper vergens in fuluum, iride tamen , & inferiori roftro ex luteo rubefeentibus: eft autem neque fuaui can- tu , neque nutrimento admodum probato. G De J° FRANCISCI FERNANDEZ De Yohualcuachili , feu capite Chilli nofturno . Cap. CLXXXI A Vis eft lictoris Oceani Septentrionalis alumna, faliorumue lacuum, e qui- bus v.aum ium.t,muenta apud Flumen Tulp*: vix „ ftur’niqno. ltratis magnitudinem, fed collo conflat tenui, ac longo, capite paruo& io, longum produdto proluo roftro, luteoque , prolixifque* cruribus , pedum dU git.s , atque vngu.bus q u, lutei liint . Digiti, & crura cinerea cum mLori pa - te femorum , nam iuperiorfulua eft , cauda breuis, atque fulua , cum antenori alarum parte, nampofterior cyanea eft, reliquum corpus nigrum, quibufdam tamen iuluis circa ventrem permixtis pennis . Sed mirandum eft ab^xorturo- ftr, adurgere coronam, Orbem ue ii, per, on parte intres diuifum cuipides, e lu- teo rubefcentem , ac mediocriter crafliim , & ab anteriori alarum pane , bmos aculeos contortos, quod nulli auium adhuc noui eueniflb, pr*terLm huk cauente ita f vt exiltimo ) natura au, culat alias imbecilli, vt & veluLefidiisfe-’ 1 a fortioribus auibus tueretur, nihilque effit adeo debile imbelfeque quod vim quampiam non pofTet inferrchofti . 4 y De Cacalotototl feu Aue Coruina . Cap. CXXXII. AD Sturnorum Tzanatlue genus videtur pertinere Cacalotototl', Sturno enim nollrati ell par, vmuerio corpore , e nigro vergente in catruleum , atro roftro , cauda prolixa ,&i„ex luteo rubekente . Inutili carne conflat , nullo delectat cantu , yiuitque in regionibus temperatis, aut calidioribus . De ChilcoquipaltototI . Cap.CLXXXIII. MErufe magnitudinem atquat ChilcoquipaltototI, cuiusroftrum verrit in nigrum e cyaneo , caput nigricat , vireicunt crura ; venter, pcduf que palleicunt , reliquum vero corpus luteo, vir, dique, necnon albo, &o' yanatur colore . Viuit in calidis , non tamen valet cantu , aut nutrimento°. De ChiltototI. Cap.CLXXXiV. Olmilis eft prxcedenti colorum varietate, & magnitudine,' necnon mori O bus , led capite coccineo , & feluis pedibus , & fortaflls ei congener. De Tatae. Cap.CLXXXV. A Vis eft PaiTeris magnitudine, capite, cauda, dorfo atque alis promit cinereis , albifque , & e nigro in cyaneum tendentibus colorem • collo ot pectore inferne rubefeentibus exiuteo, ventre albo, albis, & cinereisfe- incuniis fnZnbm VCr0 7 Pef‘bmifulio virelbentibus, ac Iine.s albis , & incurms iuperne circumdantibus oculis, qui nigri funtj nec canit nec ad modum expetendam prsftat alimoniam , viuitque in temperatis regionibus / De Quaiotomomi. Cap. CLXXXVI. P h rfn?US Cft IpUp* maSinitudme ’ & nigr° » fulcoque varium colore ; ro- JL rum, quo ex cauat penoratque arbores, tres digitos longum eft , firmu. & can- HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT. II. 51 & candens , acinferne breuius quam fuperne : caput eft paruum , ac rubeis co- te dtum plumis , & crifta etiam rubra infignitum : tres vncias longa , led fuper- na parte nigra: alterutro colli latere falcia candida delcendit ad vique circiter pedus : pedes cruraque liuida funt . Viuit Tototepeci Milteco fuperioris,non longe a, mari auftrali : nidificat in arboribus excelfis . Velcitur Cicadis Tlaolli, & vermiculis .-imbrium educat tempore, hoc eft a menfe Majo vfq. in Septem - bremi edulis tamen non eft , aut alium quempiam f quod acceperim ; pra^Itat vlum . De Xochitenucatl . Cap. CLXXX VII. AVis eft Pfittaci magnitudine, & forma, ac pene tota viridis, infertis ta- men nonnullis pennis rubefcentibus , pauoninilque alijs * verum crura , pedeique nigralunr, & tenuia* roftrum incuruum , quaternas pene vncias lo- gum , lerratumque, vnde nomen, & luteo , ac nigro varium colore ; calidarum regionum atque maritimarum Incola eft > neque alium (quod nouerimjquam pluma? proftat vfum . De Chachauatototl . Cap. CLXXX VIII. AVicula eft Tepuzculullam lingulis rediens annis. Carduele noftro paulo maior ; pedibus fulcis , roftro paruo , & nigro , infernis partibus luteis , reliquis vero caeruleo , nigro, atque cinereo variatis colore , cuius nulia alia eft proterquam plumarum ytilitas . De Chichiltototl Tepazcullulse. Cap.CLXXXIX. INcola eft Regionum calidarum Auicula illa, quam Mexicani ChiltototI vo^ eant , & circa Tepuzculullo montes viuit , magnitudine procedentis , in- fernis tamen partibus rubeis, fupernis vero cinereis, & nigris, led in purpureum colorem vergentibus , roftro vero paulo acutiore , atque longiore . De Tlauhtototl , feu Ane rubea . Cap. CXC. AVicula eft tora rubra , vnde euenit illi nomen , Merula? pene magnitudi- ne , & nigris quibuldam plumis alis interfertis jprouenit Totonacapo,& caueis inclula canit fuauiter . De Tlauhquechultototl . Cap. CXCI. TLauhquechuItototI , leu auis capite Platea? fimilis, procedenti maior eft, roftro longo , & nigro , fed inferna parte longe breuiori , vertice ac toto pene collo deluper rubeo , infernis cunCtis cinereis* alis vero ac dorlo nigris , fed albis tranfuerfilque lineis variatis : degit Pauhatlamijs agris Prouincia? To- tonacapa? . Pici lpecies eft arbores perforans , cuius capitis plumo rubeicentes applicato , aut verius agglutinato , capitis curant dolorem , feu in eam fencen- tiam venerint, quod vertici auis adhoreant , liue id ita le habere experimento aliquo cognouerint . G 2 De FkRNANDEZ '* DeCocozton. Cap.CXCII. ■ 1 De TechifHi . Cap CXCItt.' _ „ „ De Quapach canauhtli . Cap.CXCIV. fumo ; cauda breui , alba , & nigra al « cum do^ ’ f° ° ’ £*?* ”e J 3C Vt™rej fisciEnijs variatis, ac nigris ocu 1% morilmT do5toj.e.fufco 5 fuluoclue tranfuer- cerarum iy lueltnum Anacum . ’ 5 5 Vldu ’ a^enucrimenco «. , ■ ■ 1 De Ayo quantototl tilcic . Cap CXCV. PVJchrecanjt, fednonmicefcic , &fuaui conflat alimenco, PalTere maior eft , velatur arborum fructibus , roliro conftac paruo, fufco , ac nrno Z renqui corporis colore e luceo vergente in candidum f £ j& De Motmot . Cap.CXCVI. AV“ e^ca^^ls Sequens regionibus. Columba: magnitudine, coccineis ocu- 1,5 ’ & pupe la, roitro incuruo , fubmgro , tres penii digitos Wo <* acuminato, inferni breutorijerracoque lbperne , capite cirrulfo & oafo' r. Mnr t c*‘erls iongIoremJ&gu$ extrema tantum parte fit capiJJa- vfrinij . *^UefUC r)tudln«auem, nullum praiterquam plumarum haoerej De Cacatototl. C ap.CXCVII. A Vlcu^a efr par Acbantilli , infernis omnibus candidis, fupernis veroTub De T eoauh tototl . Cap. CX C VIII. T tccTbnlrT3111 m°ntlbUS ’ &a£nS V1UK 1 bonum alimentum. qua: Palleri rol1^0™1’ k** el,cantus > obtlgll: --magnitudo circiter, ac inluceum v ' ^ breUe; c£cerum Partium infernarum color albuseft, nl teum vergens, lupernarum vero cyaneus, Scalarum niger. De AcxoyatototI . Cap.CXCIX. P 'P“Ci,'S a:1U;l.C f*°y*™od magnitudinem, color elt inferni fubalbidus -perne Vero lubf ulcus, & luteus, crura ex luteo rubelcunt,cnftaquo quam. HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT. II. P 55 quam capite geiiat : edulis eft; includitur caueis , /ed caret cantu , prouenit in montibus Tetzcoquenflbus; marem vero curauimus depingendum . DePicicitli. Cap.CC* T Etzcoquenhs etiam Auis Picicitli, paruula, totoque cinerea corpore, fi caput excipias,&colIum, quo atra funt, led candenti macula oculos (qui magni funt) ambiente , cuius acumen in pedtus vfque procedit i apparent poft imbres, educatoque domi breui moriantur; carent cantu, bonum proftant alimentum j ied nefciunc Indi referre vbi producant fobolem. De Amaxocotototl. Cap.CCL VIuit in temperatis aut paulo frigidioribus locis , gratum alimentum pro- bet , iucundoque pollet, atque ionoro occentu : procedenti paulo maio- rem adepta magnitudinem , cinereo circa collum , pedtus, ac ventrem colo- re, fulcis pedibus , alis vero , dorfo , caudaque cinereo , & nigro colore variacis De Xompantototl . Cap.CCII. CArduelieftpene par, non educatur domi, bonam probet alimoniam^, fobblem procreat intra oppida, aut iuxta propinquos agros , & coloro albo, purpureo, luteo , & candenti diflinguituj: , • • • /• i De CuitcukzcatototL Gap. CCIII. PAulo maior e ft procedenti, verfitur in lylueftnbus, montanifq. arboribus; non alitur domi>& tamen pergrate cantillat : inferna coccinea funt, pulla crura, capitis fuperior pars fulua, reliquum vero corpus cyaneo, candido, atque fubmgro colore dtftinguitur • DeXotlapech. Cap.CCIV, FVluus eft Xotlapech fuperne , atque inferne cyaneus , nec magnitudino oquans fturnum ; caput humili quadam,fed pulchra crilfa infignitur,ful- m etiam coloris, cuius extrema verius ro Urum penna? fubnigro, atque lubre- dto excipiunt: edulis eft, in montibus agit, & nullo placidus habetur cantu , DeOlotototl. Cap.CGV. VIuit in montibus Tetzcocanis auis procedenti par ,fed tota penecyanea pauoninaque, quamuis circa collum , & ventrem albi, rubnque coloris ; edulis, nec expers cantus, qui tamen elf exilis . Auis vero ipla de pulchritudine pollet cu,m multis alijs certare . De Yxtezcatototl . Cap.CGVI. CEdit pulchritudine procedenti Yxtezcarototl,PafTeris magnitudine,varia ta tamen cinereo, fulco , Sc nigro colore : V luit in monemus Regionum-* tem peratarum ; edulis elt , exiliter canit > nec viuit in domibus alta . De 54 \ FRANCISCI FERNANDEZ De AyoquantototI. Cap.CCVII. AT Ayoguantorotl par fere magnitudine, luteo, nigro, fubalbidoqutu colore variatur . Montana colit : bono alimento conftat,& quoniam can tus impense exilis eft, caueis includi minime confiieuit. De Xolotlapecb . Gap.GGVIII. AViseft edulis, ac procedentis pene magnitudine , inferne lutea, fufca^ vero luperne , vxuit u arboribus montium Tetzcocanorum , vbi prolem educat : velatur vermiculis, non canit, aut expetendum admodum pnebet alimentum . r De Elotototl . Cap.CGIX. LOnge minor eft Elotototl , ac Cardueli pene par 5 fed albo , aut cyaneo co- Iore, caudaque pene tota nigra : Viuit iuxta arbores montium Tetzco- canorum. Edulis eft : non canit 3 & ideo neque alitur in domibus . DeChiltototl. Gap. GCX. ' . _,.j AVicuIa eft Carduele paulo maior1, tota fere coccinea , fed nigris iuxta alas admixtis plumis: maculis vero prope oculos candentibus, &roftro paruo, ac nigro : minimi canit , fed obftrepic , edulis eft, educat in Arboribus Tetzco- quenubus, velciturque vermiculis, & culicibus . De Ococolin . Gap.GGXl. GEnus eft Pici Sturnimagnitudine,&pulchre variatum colore nigro, & luceo ; circa dorfum vero, crura , ac ventrem cinereo , roftroque longo, & acuto : Viuit in Teczcocanarum lyluarum arboribus , vbi iobolem educat : ed ulis eft , nec tamen cantillat . De Xiquipiltototl . Cap.CCXII. AVicuIa eft minima, nigra macula roftrum, collumque confperla , ottera cyaneo, cinereogue tindta colore : inclula caueis cantillat, chian lemi- ne velat ur, & tntotlaolli : educat Ibbolem circa Tetzcocanorum montium Ar- bores. De Qgaahelototed. Cap.CCXII!. AVn eft tota cyanea. Columba paulo maior, &crifta in acutum tendente eundem coloris inflgmta : calidarum regionum alumna eft , «5 quanqua vuu pulchra & Ipetftabilis , plumarumque colore commendata , nec canit, nec eduli conltat nutrimento. A De Cuechtotot! . Cap.CCXIV. Vis eft magnitudine , &roftro Pfittaci , incuruis , & rapacibus vnguibus, uteis cruribus, pedibulque, ied nigris punctis diftindtis: alis cyaneis, fub- HIST. AVIVM NOVAE HISP. TRACT, II. 55 fubalbidifque e fuluis variatis plumis ; pedore , ac ventre rubefcentibus j capite e candido in coccineum vergente colorem , depili > rugoioque, quale etiam eft collum ■, quod torque iuxta pedus ambitur eminenti, & albo , led cyaneis , ac tranfuerfis diftincfto tamijs , habet etiam ad roftri radicem (quod rarum eft) Orbem concinnatum ex acinis multis, exalbo in rubrum colorem vergenti- bus . Hanc auem ego nunquam vidi , fed eius tantum imaginem apud Tetz- coquenles, in Aula quadam Regi$ domus, vbi ordine quodam Principumu eius Prouincia? formas ferie quadam videbantur delineans , quam in libros ho- lce transferendam curaui , quoniam ex nonnullis Incolarum accepi, littoribus Oceani efte frequentem, qui tamen nihil quod ad eius naturam aut mores fpe- daret narrare potuere, prasterquam viuere ex rapto, & verlari lolitam non pro- cul a mari. De CaquantototI . Cap.CCXV. OFfendi etiam apud Tetzcoquenfes Auiculam criftatam, pulchra , ac rara forma , Palleris magnitudine , coloris cinerei , led extrema cauda lutea , & ab extremis alarum pennis coccineis quibuldam capillamentis propendenti, bus , paruo capite , paruoque roftro, qua? in montibus etiam viuit eiuldem Pla- gae, ac feminibus vefcicur, neque eft cantu, aut nutrimento ceteris auiculis commendatior. De Yayauhquitototl. Cap.CGXVI. AVis eft Sturni magnitudine , viridi, cyaneoque,fuIuo, & cinereo coloro diftinbta, in qua vel illud memoratu dignum eft , & pene huicaui pe- culiare , duaspennas ab extrema cauda prodire canteris longiores, quarum pars prior depilis fit , extrema vero cyaneis , & nigris pilis veftita . De Axoquen . Gap. CCXVII. AVis eft e Pifcium rapto viuens , & ad Alcionum fortafle pertinens differen- tias , quos Martinetes vulgus Hiipanorum vocare folet . Auis eft icftus fatis noxij, cinereo, luteo i ac fuluo colore varia, roftro nigro, acutoquo, &; o Oceani ' auftralis littorum Incola, coccrotum Sturnorum huius Orbis moribus, &nacura_>. CePicalotI. Cap CCXXV. ATris eft prolixa dodrantes binos , inferne candens * ac fuperne cyanea , f o- ftro nigro , craiTo , & longo, & nigricante crifta ; vociferatur, non canit i alitur domi , vcfcitur Tlaolli, alijfque frumentaceis feminibus, vermicuhfque , ac bonum afTa, aut elixa probet alimentum. Vtuit mProuincia Ygualapo^ uon procul ab aiiftrali Oceano. , De plurimis alijs Auiculis anonirnis , ab eadem Prouincia mi&is • Cap. CCXXVI. Mlfloproterea lunt ab eadem Prouincia multo auiculo fine nomino, quarum quinque priores fuluo, atque cinereo funtj fexta lutea , & ci- nerea i feprima vero nigra , & rubra, non. fine quibuldam luteis prope alas pennis , quarum omnium cantus , & nutrimentum * neque poiTunt impenie aut improbari , aut commendari . De Quarta Elo toto tl. Cap.GGXXVIL AVicula eft Palleris. magnitudine, tota ( fialas ex cipias, pedefq ue, 3c ro~ ftrum ) cyanea , ied maculis cinereis confperfa : alo enim fuJuo , nigro > pallenti , ac cinereo variantur colore , roftrum e candido vergit in nigrum , ac pedes , cruraque cinerea , & fufca promiicue lunt ; oculi nigri , &; iris lutea : c.a- ueis inclufa (Uauiter canit : bonum probet alimentum , verlaturque in Regio- nibus temperatis , qualis eft Mexicana , alicurque Tlaolli . De Yacatlil , feu Aue roftri nigri . Cap, CCXX VIII. NOmen inuenit boc Auis a nigro roftro , digitum tranfuerfum longo , & ecraffiufcula origine definente in acumen . Sturni oquat magnitudi- nem, cinerea eft , & viuic in locis calidis.. . >> % H De JTd FERNANDEZ De Altera Xochitenacatl . Cap.CCXXIX. A Vis eft Iacuftris , ac lictorum maris Septentrionalis alumna , fefquipalmu longa , fi roftrum excipias , quod o & coccinea : pedes & crura ci- neieaiunr, fed cyaneis maculis variata ; vngues nigri, oculique , venim Iris r beicens ex albo, quam cyaneus ambit circulus: oetera ex nigro fuluefcunt- Domdhca Auis eft, ia iens incedit, alitur quouis nutrimenti |enere, & 3 fcufque etiam regionibus ad quas deferri contingat, viuit. S 9 V tuis UO* vufflutus Htflorue Ml 'uitim . TRACTATVS TERTIVS DE HISTORIA REPTILIVM NOVAE HISPANIAE. De Acaltetepon , feu Monosilo mucronato, quod priuatim Temacuil- cahuya vocant. Cap. I. Habetur fupra volumine i Mb.y .cap. i ifol,$ *5- De ahjs duobus Lacertarum generibus , qua? proprie Acaltetepo nun- pantur. Cap. II. ' | ^ - • . * * # • i y , K , . ' ’ • , ■ ONSVE VERE Mexicani lacertarum innocentium, vulga- | numque differentias omnes, quafqueferuentium Regionuln, Incote Cuetzpalin vocant , Tecouixin nuncupare , venenatas vero qua in fepas chalcidicas , fepedonefue quadrupedes refer- ri pollent , auc citra venenum aliquanto vulgaribus maiores, AcaJtctenon vflempc lacerramm genera, qux mulca apud ip/bs nafcuntur , morius na i* r ^nenacarun^tria a^huc apud nouos Mipanos oiFendi genera , pSr:’rain;m£ f 11 tenrft^ °cc™ « du; tiir varierire . i dme’ forma > &c°l°re conuenmntfted pidlurarum diftingun- didumoue i JCCra T 3" 1UCC1S cant“m ornatur Ipheruiis in fiifcum, can- procedenribi I,'ant, >us eoiorem , altera vero candidis lineis in redtitudinem p cedentibus , iutciique, &iccundum tranfuerfumfufeis, &paIleRentibusi Ci candi- HIST. REPTILI VM NOVAE HISP. TP.ACT. III. 59 candido . Poltremum genus peculiari nomine Te tzauhcoatl, quod raro occur- rat , nuncupatum , ac prorfus a Teczauhcoatl ferpente diuerfum , paruulo , ac pene nullo , fed lucifero f vt ferunt} morfu, omnium elt minimum, tulci colo- ris in fuluum inclinantis, led cauda magna exparte cyanea. Elt & quartum, genus ita vocatum , non quod venenatum Iit (elt enim innoxij morius) fed quod venenatis maiufcula corporis mole videatur refpondere , cum caetera vql- ganDus lacertis prorfus fint fimilia . Dc Ahueyaftli , feu Hemorrhoo Indico . Gap. III. SErpenseft Ahueyadtli Tecutlazogauhqui forma: , fed fonalibus carens, ve- neno vero hemorrhoo antiquorum congener , exertis caninis, &letha- liidtu, quo vniuerfum corpus ita afficitur, vt vndique fanguinem effundat , nempe , per os , nares , & oculos , quin vulnera , quas iamdiu occaluere ( fi con- tingat morderi hominem ab hac iera ) rurfus hiant, manantque {anguine, tan- ta elt vis huius perniciali, atque monltrifici veneni, cuius remedia erit(vbi commodius valeant) referri . De Aquaquetzpallin , feu Aquatico colore . Gap. IV . Vas Haitiniyguanas vocant, Mexicenfes Aquaquetzpallin vocare con- (J fueuerunt, Colotum videntur referre ; fed plurimum diltant forma.., atque natura, quinque dodrantum aequant longitudinem , fi caudam pariter metiare , quas- reliquo corpore triplo prolixior elt, humanoque humero inter vtrague crura crafilor : digiti tenues iiint , & pro magnitudine corporis longi 1- Emi i brachia, cruraque craffitudinem , recens nati aemulantur pueri (ne di- cam )$quant: venter candelcit ex viridi, & reliquum corpus iquamiferum elt, colorifque medij inter argenteum & virentem: vngues iiint mediocres , cau- da prolixa , & in extremum vfque a polterioribus pedibus leniim graciilelcens ; dorfo imminent pinnae quaedam anguftae vnciam vnam longae, fpilfae,&pro- tra<5Ee ad extremum vique caudae, licet lenfim fiant breuio res : caput luperne deforme, ac horridum elt, praedurum, acvelut clauatum, ficut luperior quo- que colli pars : oculi nigri , & mandibula inferior caerulea , e qua pendet mem- brana lata digitos quaternos, orbicularis, tenuis , fquamofa, & palearibus fi- nii! is , nonnulloque circa exortum clauata interuallo , pinnataue , ac e viridi in flauum colorem vergens, eadem mandibula caeruleis tegitur laminas, rotun- dis , magnifque , ac praecipue alterutro latere vnica , quae nollratem alfem , di- midiumue argenteum vocatum denarium aequat amplitudine , coloreque, & nitore pifcium aemulatur lquamas , alia praeterea paulo minore iuxta aurium, fedem , &quaerutilefcat vehementius , orisridtus magnus elt , ac dentes parui, innocuuum animal , & aquarum Incola , ouaparic innumera, grata gultui, optimique nutrimenti, velut & ipfaeius elt caro (ita enim vocare libet, quonia carni potius , quam pifcofo generi fimilis elt ) quae pullis noltratium cohorta- lium minime cedit , feu gultum fpedtes , feu alimoniam. Vix elt , qui cum pri- mum incidat in hoc animal, timorem animo non concipiat , etfi alioqui mite, H z inno- C0 FRANCISCI FERNANDEZ Sunr^mqUhaUt9UifemddeguftatUra,fIfmnianon proicquaturauicjitate d IbndaTo ore°&8r|reterrean3 ’ ^ucc^aJI,,, voita^nonnlh.hamS d ,,a k V at<3ue '«undiore alimento, fed reliqua natura pe ne eadem , m quibus omnibus illud videtur mirabile, terram repltam eoru^* abdomine, ventreue pmguefcere, ac fieri longe fapjdiora: cflidis vero Re" Dc Ajietzpalte, Icu Cro ccdili, , quo, slij CaymincsvocM. Cap. V. Habetur fupra volumine i.kb.y.cap.i i i.fol$ is. De Acoatl, feuferpente Aquatili. Cap. VI. T N paludibus temperatarum Regionum verfari foler nP„,,-L _ . txnijs^igris,&^aneis alterni d^nau^&cyaneus^infernr^ca^tisf1^6^ nigra funt, Jacera cyanea, ac inferna lutea Vi,,,, eu*lnIerne’ «pitis fuperna pare vipera noltra dicamr carere e„ “ * '■ V' uum audl° Parere> ne lndi™ i®- Maizi/colore fit . ’ S 9 Miaoacoatl vocent, quoniam fpica: De Aquaqua , feu Bufone . Cap. VII. V EvI*initrllr m CaIidiS Rcg'on,6us h“»“s nou* Hiipanue , ac pnecipue iuxra mediocres «quar^lean^cetwdimft* m®Snj5U£ljnis Bufones, vt q ui galeros minore, ob?uorum rnag^u 2e “ k m<1 *uod venenV, funt tio nolui . 9 magnitudinem, eos in hac enarratione pertranfire filen- De Colcoatl, feu Serpente Coturnicibus fimili . Cap. VIII. ANguiseft binis dodrantibus paulo longior, pollicem crafliis a rT,u cocauhqui prima? ( vt videtur j foecil s , r lus * c norum caudxmnafcuncar > au^enturaue- venr r ^nalla Pro numero an- vero maculis nigris, & fuluis vanatur armi^ A it C3n ec,acni,ce^^ * dorfum ter ium cauda^m rViquo cmpZcrVS caullanf "7’ VCn‘ tenuata.vt vix latum digitum ®quet: denr/s n 96 ^reu!s’ Sc abito ac- men lethalem infligit morfum, led qui ffiadftddfg^mia J re^R ' & “* vcnen^rnrnm unimniin / l a n6entla ^ temedijs ahorUilL» DeCencoatl. Cap.IX. ad vique extrema liibito gracilefcir •' cnL °B$ 6 a?P jor videtur > & vnde cauda veroatque lateribus niger, nifiquodtam^ «fVV aIt>US)lmidulque, dorlo diltingui folet , dentes verb n d j rU*S fcle «hiantibus circa latera o , nentes vero parui apparent , ac minime lethalis morfus , A Dc HIS T, REPTILI VM NOVAE HISP. TRACT- IIL De Tzicatlinan ferpente . Cap.X, GEnus eft Serpentis Tzicaclinau, feu Formicarum m ater \ ita vocatum., > quod earum cuniculi? viuat , & quando foras ex eunt lequatur eas, ftatis anm temporibus; pulcherrimus eft omnium Serpentium , nec cuiquam no- xiusminimi digiti cralftcudinem ^quat , ac duorum dodrancum longitudi- nem j falci js diftinguitur candidis , rubrifque tranfuerfis, & alternis > non viuit nificum Formicis, aut alibi, quam Regionibus calentibus; quod verofpebtatad medicinam,tufus, appofitufque, dicitur tumores pra?ter naturam dilcutere , De Canaubcoatl , Cap Xk HOminis aequat Anguis hic craftitudinem eumdemque dupla longitudine excedit ; incolit laxa, antraque , & occurrentibus animalibus ad le tradlis halitu vidlitat, euenitque aliquando, vt Indi iter agentes infederint ei, rati truncum die ( tanta eft eius vaititas, atque ftupiditaslnec intellexerint , quarru inftabili, terrificaeque fedi inftiterint, donec Angue fenfim .prtetedabentej perterriti furtexermt, innocens tamen efle dicitur, ac nullo pene noxius morfu , De Ecacoatl, feu Angue venti . Cap.XII. ANguis eft fex Ipithamas longus , binalque vncias ciraflus , innocuus, denti- bus paruis , ventre argenteo , lateribus , ac dorlb , lineis leptem candidis, luteis, cyaneis, & nigris alternacim interftinctis, lingua prolixa, tenui , bihda , & nigricante > quam vibrat velociffime , atris oculis, & pro magnitudine cor- poris amplitudine infignibus , & Inde pallida . De Quatapalcatl, feu Chameleone Mexicenfi. Cap.XIII. de vno fupra Io. Fabr.fbl.jz i. GEnuscft Chameleonis Quatapalcatl, in calidis noua? Hifpania? repertum Regionibus, parum a noitro , (vtex imagine licet coniedtarij diltans, fed tamen non prorius idem i vidi &apud Haitinos Chameleones, led longe minores noft ratibus,& vulgaribus lacertis pene ftmiles, verum de his fuo dicen- cendum eft loco . De Cuicuilcoatl , feu Colubro vario . Cap* XIV. SEtrpens eft dodrantem longus, ac minimum digitum craflus , cauda ab ipfo ano tenuiore, velut & Tzoalcoatl, trium vnciarum interuallo dentes habet paruulos , ventrem liuidum , fufcum,dorlum atris interftinbhim lineis ; Uafcitur in frigidis ac lechalem infligit morlum , ncc funt aduerfus eum alia > quam contra T e uchlacotzauhqui remedia excogitata „ / De FRANCISCI FERNANDEZ a De Cencoatl, fen Colubro fimili fpicae mayzij, fimilibufque coloribus variato. Cap.XV. GEnus eft Serpentis innocuum, maculis interftinftum fuluis.es nigris, ac VCntre Cant 'do , onSum cubitos quatuor, & brachio tenuius , dentibus p«rais, ordine duplici ferte quadam di/pohtis. Vkutin calidis, nec plura ad- huc de eo Serpente comperi. r w u- De Colcoatl, feu Colubro Coturnicum colore . Cap.XVI. S m0rfuS ’ i0rgUS, tres rPicbam3S > ac pollicem craflus , fi. O rnihs ellTeuaiacocauhqm,hmilibu(que mordet caninis: huic a meatu per quem redduntur excrementa, fubicur cauda , tenuatur, atque gracilefcE De Cuech, feu Colubro fonalibus infignito . Cap.XVII. ^ cubitorum longitudinis : candet aceor Don srrl/Tr 7 «aculis diftinguifur : dentes parui, rpons cra/Iitudo ternos digitos ^ejuans . De Yztaccoatl , feu albo Colubro . Cap.XVIII. de quofujir, d I o.F ab fol. 774. SErpens eft lethiferi (ve narrantfinorfus.quinque prolixus cubitos, teres ob- longo capite , oculis magnis , ac nigris, binis caninis, qui fuperiori maxil- la: infiguntur, exertrque funt, ali;, vero modicis; collo tenui, palm^nudon go, a quo ad medium vique corporis tres pollices c nilus eft, vnde lenfim vfque ad caudam extremam attenuari incipit, venter inferna albus eft,vergen“n liuf dum, (ed ab ano in extremum vfque caud*, ac mxta collum infernarubent dorfirm cinereis tegituriquamis, ac velut maculis quibuflam albo colore di’ ftmdhs , vnde nomen: agilis Coluber eft ,&qui ieie cauda tueatur ”n° ,rumt ”**■ fcnr'"J'“ d“” .rrrfhdLT?; De YztaQecoizin , feu alba Lacerta . Cap.XIX. LAcerta: genus eft ventris candefcentis, fufei dorfi. fed candidis lineis fecun' inSrm mf euhs dlkunemibu?> P« interualla tranfuerfis in- innocuieft mTrft qU°9Ue niSrlcantl^us > & quibuldam inlocsobfcurum. •- ‘ ->U ■; * L .JilOJ illLlJp Do s *■ HIST. REPTILI VM NOVAE HISP. TRACT. III. c j . . • V De Macacoatl , fea Angue Gemino . Cap XX. Erpens eft femoris , & interdum humani corporis craffit udine , longitudi- . J nevero vicenum quandoque pedum, maculis coniperlus tuicis, vergen- tibus in nigrum , fuluiique; ceruino capite , vnde nomen , niftlrorte “ ‘“S'* ob cornuafqua: audio ei lam (enelcenti innafci ,accommodatiilima excitanda veneri . Prouenit regionibus calidis , vbi > quo calidiores funt , eo in maiorem creicit amplitudinem . De Macacoatl, Cap. XXL Eruino & hic Anguis capite conftat, ceruinamque manfuecudinem ci- curatus prsfertded minor eft, maculis licet iiibluteis,& nigricanti us u ftinouatur . De Maqulzcoatl . Cap. XXII. MAquizcoatl, quem ali; Tetzauhcoatl vocare confueuerunt, feti anguem» abufus, quod raro , ac per miraculum videatur ab aliquo , fefquldo- drantem longus eft , ac minimi digiti aequans craffitudinem , co ons ar^en e , nitidi , ac velut. translucidi in vtramque partem, vt libet graditur , e tfi capite, vmco infignitus , Amphib«nae Antiquoru fortaffis ipecies . Eft 6s alius Ang eodem nuncupatus nomine, n5 modoancipitiincefTu,capiti us quoq > quem adhuc mihi non licuit videre , nifi fortaffis is de quo diximuseft , quem, conlpeximus itztoluc.u, de curauimus depingendum . De Cencoatl. Cap. XXIII. S Erpens eft candenti, ac nigrovariatus colore, alpedhi pulcher, & magnitu dine mediocri, qui licet morfu laedat, non tamen occidit . De Teuhtlacotzauhqui , feu Domina ferpentum . Cap.XXIV. Habetur fufra volumine x. lib.y.cap.v?. fil 32^ De Tecoixin torquata. Cap.XXV. LAcerta: genus eft innoxium, torque infignitum candida, vnde nomen., corpore cralfo , integrumque dodrantem longo , venere candenti, fui dorlo , fed viciilim dilutiore , exlaturatiorique colore diltmcto . DeTiehua, feu Igneo Colubro . Cap.XXVI. ANcruis eft fefquidodrantem longus , ac digitum craffus , fquamis albis .ni- gris, fuluis , fufcifque diftimftus , caput eft viper* noftratis capiti Cmde , caudaque luxta finem fubitd attenuata , interualloque binorum tantum dy- corutn, qus definit in fonalia :let halem infert morlum, vrentemque, v euenit ei nomen, cum incedit in latera vtrinque le conuoluit, ac lento proce r £■4 nancisci dit greffu : contra eius morfum, aiunt conferre r.Wim „ , ,cant Amolam , de qua luo didtum iam a nobis eftioco. leri,*>lMn"'o- De Petzcoatl, feu Angue lubrico . CapXXVH. ™<“ :,m d"»«m vnciarum ’ K fed nulquam minimi digiti craifitudinem excedens: finuoJ mdkwTf ’ paulatim contorquet .-offenditur agro Mexicano Amnr ° Scitur, ac fo effe Rubeti inteitina vtcumoue deLrara V l i moriu' elus «medio fiique quarumuis Re^ionu lncic- fnnr L ^ • V uit iaxofis, monto- De Petlacoatl . Cap.XXVIII. tos interdum excedat. ° awe J & crailicudine duos digitos la- De TlilcoatI . Cap.XXIX. R cubitosilTnrviTcTaffitfdm?' ^otum^ ^ minusProIixum' veroenscoJorem ( fi ventrem excini^c ' ii ^ niSrum’m cy^ncam tamen cyaneis, paJJiois acfulnic n i-V^U1 a lbelcit ) prxcindlum Jineis albis, procedit ^f^ conuoiem^n ^Caret ^na i^Us 3 ac tamen JerhaJis eft morfus : reda rtatur Accipitrum oenus atoue adeA /i t * J :,r‘'1Pu luxta flumina , inie- mfecaeturhomines. Eff&aiiuseiufdem * rf>l =n: svJlus,quitanta velocitate maculis dilhndhis , de quo alias. ' ominis, niger quoque, led luteis De TlecoatI , feu Igneo Serpente . Cap. XXX ■ --^rsisss & ■**'•»**» vmamiuuj . e echichicotl /eu lapide inculto . Cap.XXXI. T „ . de dterafufro. . Io.Fabr.fol. 6 85. _ fumhuilj pe^dl f"ni,itudinem cum rudi lapide; dor Venter candet, & caudex pallido rubScit^ ’ & Variantur color in«r A**» bus iuuemrur, ac vere educat fobolem ’ ' ■ e* Parce *n gelidis regioni. tis firnilia liinc : feminis candet venter' lnCe..US' Pedcs,& crura religuis lacer- colore : doriutn in vtroque fexu conf ’ marlDUS vero cyaneo ell , & exaturato fed candent. , iuteooueloJo^conf^-^-’ *&“ edam 'i>fi Caud^> ungentibus. Sumi alJucTrrf ’ ^ ^ &^S CaPUC * Cumque promptum er, tdep^IdaT» "T*”’ formas « Anibus LfcriLre,gualesfbntMilquaxucralt?nTm &*Ue” pl««busmodo cuetzpalin ' ,eu fylueltns lacerta a ’ r T^o,xin mas,& femina . Quauh- Cuelzpalcochiton, &ali£ aajt f P°’ YzMcleC0Uln > mas&femina. flmiles, ’ "I** ‘m forma> & Jutura, ««agna ex parte fune De Tetzauhcoatl , feu ferpente raro. Cap. XXXVII. Vi loi^nudm^^^ m °rfcS !etha,iSa vix enim quatuor vncias dt , punctis nigris diihndtus & !fn rf am,?t]l^:I''lnam crailitudine : venter rubeus tum : frigidis regionibus familiaris Jw' ““u*” e‘uldem coloris punftis varia- iplis Indorum tectis. , flue edita? fine, flue humiles, adebquej — . p ar °e Texix>ncoyotl . Cap. XXXVIII. G n)TfparoT/plmmCclpernnen/ TecucrzpaIhn fed corpore tenuio- vero pallenti , atque nigro , fed clolT ’ P3"'™ vero candenti ;fupern£ animal , veJut & Tecuetzpallin ^ ’ 3C torIue «'Secantibus : innoxium eif De Xaxalhua . XXXIX. M C OJubcr cft fex dodrantes prolixus 3 6c ternos dicnVnc r /r candenti, ac relirmn / , ,°s.d I§ltos craflus, ventrem candenti, ac reiiqUo corpore Wo f ncaque quadam candidi procurrente Icund^m^0 ^ ’ 11 ~ oculis magnis, modicis dentibus , noxii fedmilim TT r,on3Kudin«^ : da fonalibuscarente , &ausbinnm £n, j ,mc eria ,s morius, cau- gracillelut . ' & f* binum , /cnumue dodrantem interuallo ibnflnu De Teixminan, , feu ferpente inuolante oculos . Cap.XL. S 1 iu id o , a c fo fo&dorfo .’ fent qu1,M)IUfm|°dl etiam caput cernitur, ventre 1« •• vibrat fe ex arboribus & fn blH vocent quoniam fag itexfie fimi- «es, namtametfiSfe?,ne5TlnUm ocu,“ «edatur, lacui, «nfetur (pe- aeque natura : redta intdfl c„ “ '* modum Gm^ eft proprietate, Quauhnahuacenfes vbi ilium m! ^ ml,y">d con u°iuens.- naicicur apud auimiis delineandum , &deicribcndum. De HIST. REPTILI VM NOVAE HISP. TRACT. III. c7i De Tecuixin, feu innocuis Lacertarum generibus . Cap. XLI. PLura funt apud nouam Hiipaniam innocuarum Lacertarum genera, quarii nonnullas depingere, atque defcribere placuic.omiffisalijs. Prior occurrit illa, quam Tococepecenles apud quos frequenseft , Cuti patria lingua vocant , mediocri magnitudine, alboque,& nigro variata colore; elt in ea infigne in po- Iteriores pedes lele attollere , & anguium modo edere fibila . Secundavero, quam a colore nigro vocant Cutezpallin, vtriufque lexus proprietate, & forma, nonnullam indicans differentiam ; Tertia Qiietzpaicochicon nomen a perpe- tuo fopore lortita , euocando fudori mire vtilis , fi puluis dragma: vnius ponde- re deuoretur ex aqua . De Yzcaccecuixin ,&alijs duabus fpeciebus qusgene- ris retinent appellationem , ac Tecuixin fimpliciternuncupancur,leorfim eft duftum a nobis , De Tlilcoatl , Csp.XLIL A N^uis eft in vaftam crefcens longitudinem , craffiiudinem , innoxius > ac in montibus vitam agens Tepozdanicis i nomen Ium pfic a cyaneo co - lore in nigrum vergente . Eft & alius eodem nomine, niger quoque, fed luteis maculis diftindtus , de quo fuo loco eft dicendum . De Tetzauhcoatl. Cap XL11I. ANguis eft tres dodrantes longus , ac digitum craffus , cuius ius nb eo e«e- '•“i- %««™ *^i2r45sciS3Sr si“'n,,‘' v,u“ De Tcmacuilcahuilia ferpente . Cap XLV. N ^csss^sar^ * opprimic, vt fi collo femelVaduoluerir rtr ^ ltnPttuln faclc ’ ea ver°> nouere eum deludunt , opponentes arborem s I /T"1^ ^ tur, putans comprimere^bominem Vt ita nn £dueCUUls ”exll> diirumpa- etiamvidimusablndisdeliciarum orJ' ,,dcm conuulius intereat. Aii a b agris poli, can cantum marniitudL L7c v,ndes^« aI^ tur , & adolelcanc , vbi pro antro eft illici / i,13 crafficudinem amplificen- emollitum, ^ '»d^enei. e gratia tempus; tunc enim eorefli cubile aut h ’ V1U“m<3ue ’ ni^ cllm edendi eft neuole cerrifiri ariim 'l ' ’ , > a“c numeros heri amice confcendunt, be- gue^uiefcunc. ^ - gitantes^nnoceiicijfimi veicuntur pbJacis , a;. De Tepecolcoatl , feu Angue montano, Coturnices Indicas eoiore imi. mp , , . ,tam- Cap.XLVL T numero a^Saii^caud^gep^^0?1^ ’ 'onaIia ^««lempro annorum ierre , /cd fqualidior eft, & qiifncundbmf^1” “ !!* c™3"1 ViqeCUr pnEic cund, Teuhtlacotzauhgui formam , videtu^ ponm atedTe ^ ^ De Chiauhcoatl . Cap.XLVII. C -* «**>* tur auxilia profint. Huius frcLiforc^TS^T* ferens) quem alij Cuicuilcoatl vocanc 7„ f r " f stamen dif. depidus eft , allatum curauimus delineandum ’ m»£n‘tudine qua DeNoxoa. Cap XLVIII. ^ ^ 'vnofupr alo. Fabr.fol.yj 5. S S.'“ riX' SStr '“S“ ■ vnd, inuenir n«™„ , xij morius, qui repertus a nobis eft apud Quachquchullen/es . Q De Oto Colubri genere. Cap.XLIX. XlTKtXX '“S“ £»•* Pelicem * 1 > ocasveroalbisj & nigris pun&is, cerqifgufi* lineis ■MM I HIST, REPTILIVM NOVAE HISP. TRACT. III. Jineis rubris , qranluerfim procedentibus diftinguitur . Adeo lethalis e fi mor- ius , vt intra quinque , aut fex horas hominem idum occidat , colit loca humi- daj, vmbrolaque, & grelfu tardo incedit ; aggreditur occurrentes Iponte, &c nul- la pnus illata iniuria , offenditurque pailim in Inliila Cubu . DeAguafen. Cap. L. D Vas Spithamas tantum longus eli Agualen anguis, ca?terorumque vul- garium forma ,fulco colore , latocapite, atque comprelfo; adeo vero lechali eft idu , vt intra dimidia ho ra? ipatium interimat , decidente carne vul- neri vicina, ac mifere putrelcente , Verfatur montofis locis, editis, atque aren- tibus, Alexitherium eius eft Pangaguaien, de quo fumus inter Plantas loquuti, nafcicur in Philippicis , De Ataligato Angue . Cap.LL PAruuIus eft , nec penn# anlerina? excedit aut crafftt udinem , aut longitu- dinem j centeni femper , pfurelue offenduntur , neque 'vnquam a fele in- uicem feparati veneni expertes , fed alias adeAperniciofi , vt aggreffidormien- tem fi forte quemquam reperere , nulla a^ auelli queant , donec tandem ho- minem interemptum idibushinc inde allatis totum abfumpferinc , atque de~ uorauerint , De Teque Lacerta , Cap.LII, IN domibus , montanifque locis oberrat , & interdum etiam in cauitatibus lignorum, aut arundinum, dodrantalis eft,oculis paruis, nigris, ac lucidis, <3c fulcoprsdita colore ; expurgat cum libet ( Cantores imitata) guttur, mox ca- ni C,fbnatqueChacon,vnde eciam illi obtigit nomen, funt enim qui ita vocent, & tandem velut canru delalfata conqueritur , Paratur ex huiufmodi animalibus Jethiferum ad inficiendas fagittas venenum toxicumue,inclufis arundinum in- ternodijs , mox pundas , adifque in rabiem donec mortem obeant, atque ica^ demum earum lanie perungis fagittis . De Taletec Lacerta . Cap.LIII. PAruuIxfuntj viuuntque in Platanis,auta?dibus, meliores in platanis: Hi- lpanicis, fune forma fimiles, fulca?, & nigris oculis .* afthmati opitulantur, fiextradis vifceribus conuoluantur rizo , ac pariter includantur Platani folijs intextis in fifcellam,atque ita ex aqua elixa?, cu fale, & igni admota? donec rizum percodum fit tandem mandantur > DeDopone. Cap.LIV. C> Oluber eft longifs quaternos, aut quinos pedes, nec pollice crafllor, dilu. j to virore vniuerfum eius corpus tingitur , fi caudam excipias , qua? fufea eft, caput eft magnum, &odangula figura vique ad oculos, qui funt nigri, ni- graq, iride, & tenui circumdati a quo loco lenfim extenuatur vfjue ad os, quod longum eit,6cfimum , fex armatum fuperne dentibus, ac totidem inferne. / 70 FRANCJSCI FERNANDEZ prarter aiios minores , lingua nigra eft, tenuis , &c mobilis . Intra diem vnicum mortem infert: corpus fiquidem vniuerfum attollit in tumorem : remedio eft Alexicherium pangagualen, qua ratione diximus aflumptum. De Haro Coloti genere . Cap LV. LAcerti genus eft femoris aequans craffitudinem , caput decem vncias lon- gum , initio latum , fed quod delinat in acuminatum os : quaternis ince- dit pedibus veiut Quaquetzpahn Mexicenfe , cuius eft fortaffis ipecies , eidem- que pcrfimilem caudam geftat , & lento quoque incedit gradu. VerlaturinL» arbonous natis iuxta riuos,aut dulcia flumina , neq;defcendit ad iunceta, Ti- phamue , nifi cum fefe conatur vindicare a loiis iniuria ; venatur gallinas, qua- do celeritate nequit , malitiofa quadam , &c aftuca arte , colludens enim illis vo- lutatur folo , atque ita rapit improuifas; natiua quadam flmplicitate ad eum_» accedentes . Nafcitur in Philippicis . De Bitin Colubri genere. Cap.LVI. VIuit in montanis locis Anguis Bitin , afpedtuque conftat terrifico , nigris pundtis, rubeis , ac candidis , vitulino capite, ampla fronte ufgue ad ocil. los,qui nigri funt,lucidique fed virenti circumdati iride,ridl:u oris magno, mu- nito multis , & acutis dentibus caninis quaternis digitum prolixis , leie mutuo inuicem excipientibus quatuor vlnarum longitudine , & craiiitudine hominis, conice ndit arbores , vnde fe vibrat appenfus cauda-; rapitque homines, & apros, &alia huius generis animalia,deuoransea quandoque integra ,& ex eo venatu viuens. prouenic in Infula Cubu, vifulque eifin Infula Lutaya a militibusHi- fpanis, cum vellent Naues Jeuare onere . DeCoyuta. Cap. LVIL C.OIuber eft innocuus fex fpithamas prolixus, ac pollicem craflus,nicrro ve- ro , & luteo colore perpulcher, mifit eum ad Nos Tototepec Noua: Hi- ipania?Prouincia. De Colubro fplendente in tenebris quem vocant Cumcoatl . Cap.LVIII. DEpingendum etiam curaiiimus Colubrum ab Iguala Prouincia milium ob peculiare eius miraculum: nam nocturnis fplendec fub tenebris, & WtS^ON m°'m ; ^ 3Utem braChiUm CrafRlS ' & ^ngus cu- Finis III . 7* rafiatus HiBofuz Reptilium, TRACTATVS QVARTVS DE HISTORIA INSECTORVM NOVAE HISPANIAE* De Atocatl , feu Araneo verfant e in aquis . Cap. I. ENVS eft Atocatl Aranei, rubro , aureo , & nigro variatum colore , telam ducens magna ex parte , vitamque agens iuxta_j Plantam vocatam ab incolis Meti leuiffimi, atque mnocentif* fimi idus, mirum qua dexteritate opus peragat , filis hinc, atg. illinc diftradis,& in Orbem veluti circino quodam compofitis flaminibus , deinde vero intexto, atque flipante fubtegmine. DeAxin, feu Vermium quorundam pinguedine . Cap.II. * Habetur fufra volumine i. lib.y.cap.s.fol 317. De AoachtocatI, feu Araneo ro. . . do Cap. III. GEnusefl Aranei mira? magnitudinis ( ouum enim excedit colum binumj expers lethalis veneni, in calidis prouenies regionibus, qualis eft Quauh. naoocenfts,& copiofius,maiufquein feruentionbus. Sunt qui Tlahoehoetl , vocent. De Ecatocatl , feu Araneo venti. Cap.I V, ARanei genus eft Orbiculare, nucisponcica? amplitudine, ac forma, fed aliquanto oblongiore , linea lutei coloris intercurlanre dorfuni / nigris diltin&a pundis , pratereaque coccineo, candido, & fui uo colore: veneni vide- tur expers ; pedes non vique adeofunt prolixi , vt alijs generibus contingcro folent ,craiiiufculrtamenapparent,acnigro, alboque colore vari) , nafcitur Tepoztlani, cuius Oppidi agris eft perquam familiare : fune qui OcelotocatI nuncupent , atque id nomen adierimus illius imagini . De Hoitztocatl, feu Araneo fpinofo. Cap.V. GEnus eft Aranei dementiam morfu inducentis, cuius corporis media.,, fuperiorque pars atra eft , reliqua vero lutea, forma tribulo limilis, & aculeata, vnde nomen eft impolitum ; Hoitztli enim nomen fpinam fonat . DeTapachichi. Cap. VI. LOcufta?genus eft forma noftratisdcd /pedandis variata coloribus, alx enim luperiores virides funt , ac nigris pundis diftindr , interiores vero nigra ac rubeutes, corpus cinereum eft atrum, ac viride, cornua vero coccinea, offen- ditur apud Tepoztlanenfes , vbi lunt qui vocent eam Tzontecomama . De 7* FRANCISCI FERNANDEZ De Temahoani . Cap. VU, GEnus nigrum e/l vermis /pinulis Jureis horridum > aceruacimque & ferie quadam per interualla di/pofitis;,noxij$ atque venenatis . Viuit Tepozt- lani^vbi vocatur a quibufdam Xuchiahoatecolotl . DeTechichiatl. Cap. VITI. TEchichiatl , ieu Iapis maculatusdta didfcus eft a forma,qua Iapidem quem^ piam maculatum hic vermis imitari folctj eii autem cius caput vocati Tiburonis /tmile^rollrum ex albo rubeicens,atri oculfnigra hnea diltindh, qug ex altero procedit ad alterum;vniuer/um corpus rubeum clt, & atro femicircu- Joex alterutra parte diftindtum ; venter ac pedes nigra, verum quibuiuam illo- rum partibus ex albo mgrefcentibus . Eli & alius vocatus Eloabor-tecolocI pra> didto limilis 3 /edlpinifer totus , minor3 &in viridiorem inclinans coWemiali- us vero fulco , & viridi colore varius , qui agoibpio nomen inuenit; Ichcatzin enim vocari ab Indis confueuiemecnon , & quem Xochiaietlan nuncupant ma- gnitudine) corporis lenitate bombicina , & Iplendcre infignisj vai ianlque coc- cineojluteo ac nigro colorejquorum nihil pra-ter formam memoratu dignum, &acaeteris vermibus alienum accepi . De Coyayahoal . Cap. IX. Habetur fipra Ub.yxap.yjbl.i 20. De Ytzuqua feu fipantipe. Cap. X. • ' I N ' « * * ^ “ * ' . ' n- REperitur& aliud vermis genus apud Michhoacanen/es vocatum lingua patria Ytzuqua , & Sipantipe , corniculis binis, quibus iter praetentat , rubris, monlirifica forma , ac nigro^lulcoque colore varius^quem caceris duxi adijciendum, quod Melones indiitin&a fimiiitudine oleat. De Temidili , Cap.XI, VErmiselb qui haud aliter ac bombices folent, fefe fpoftquam in iuttanu magnitudinem adoleuic ) inmembranam feralem ab iplo filis intextam condic* & deinde acli par um e/Iet luapte lponte detrulum in carcerem exhalal- le animam, fc libitinamque fuam a furculo aliquo fulpendit 3 vt procedente-* tempore in volatilem papilionem vertatur^ ac inoperatas iubeat iormationes . De nonnullis Papilionum generibus* Cap. XII. REperiuncurapud noua Hi/paniam permulta Papilionum vifu pulcherri- ma genera, mira magnitudine^ac varietate colorum5 ex quibus nonnuila depingenda curauimus , natiuis reddenda coloribus , vt reliquorum, qua; in- numera lunt indicium aliquod efle poflenc , De H1ST, INSECT. NOVAE HISP. TRACT. IV." 7 5 De Pollin . Gap. XIII. Habetur fupra volumine i.lib. caf > 1 $.Jbl. 3 27c Hajcitur Hocitlalf# . De Infefto altero, quod Temma^nanapaloa vocant. Cap.XIV. NOme n fu mp fica lapillis apprehendendis pedibus, qua; eft eius natura^». cornua fere tenuia longa, ac feiplo triplo prolixiora . Locuft^ videtur genus, eiulue infecffci , quod apud Hilpanos vocant Ceruam paruam , cruftatum animal, ternis vtrinque pedibus ,Iongifgue ,ied quilenfim procedentes verfys caudam fiant breuiores: innoxium eft , eccuius nulla narretur vis,aut peculia- ns natura_j . De Cohahoapochin . Gap. XV. ■ n .£ "Ermiculus eft cinereus, & hispidus, ramulis quibufiiam viridantibus oper~ tus, valde exilium foliorum f ita enim libet modo vocare ) corruda^qua- damtenus fimilium /erie quadam, ac per interualla dorfum occupantium, quod lineis nigris tranfuerfim dudtis diftindhim eft, fecundum ramulorum progref- ilim; ramuli vttrinque definentes , lutea quadam excipiuntur linea yredtaque^ procurrenti : digiti arquat plus minus magnitudinem . Caput,pedes,caudaque candido lunt , cyaneo,atque coccineo colore, vifendo quodam ordine diftintfta: noxium morfurn infligit, Sccajorem vehementem in idtis partibus excitat. Sunt &alia innumera vermium pulcherrimorum genera , qua; ex his quos depinxi- mus gratia exempli,valeane facile depneftendi . ; 1 / - * ' 1 , . j „ DeTetktoca. Cap.XVL : • * GEnus eft Vefpas aculeatum, pungenfque, ita vocatum, quorfiam fingulis quibulque diebus , effbfta terra , & alio delata parat cubile, ied fauos rni- ujrue corjftruit , nigrum inclinans in ca;ruleum,fi alas excipias,quacfulu^ fune, & cormcula,qucp luteo colore tinguntur. Viuit in montibus Tepo^tlanicis. De Quaubmecatl . Cap. XVII r V * G Enus eft Reptilis,furcuIo arenti , Iongoque y & quibufdam appendicibus aucto, ita fimile,vt V’ix ( fi quiefcatj animatum eflfe credas : id tamen quo- niam fine capite ad nos delatum eft,depingi noluimus : etfi aipecftu raro , mira- bilique, neqjvnquam a liobis ante oblato . n De Quctzalmiahuatl . feuVefpa pennas Huacamayas colore imitata . Gap. XVIII. rny • moero-} . VEfpa; noftrati fimilis eft forma , aculeo , & dolore , icftu excitato , fed cau- da lutea, &; fuluo corpore, alis vero atris, & nitentibus: Viuit Tepoztla- mcis aeris inftar Vefparum noftri Orbis fauos conftruere folet . . , K pe 74 FRANCISCJ FERNANDEZ De QuauhtemoJin , Cap. XIX. GErijJs eft /carabei paru.1 , volatilis , pulli, ied lineis albis diftindti, cuius ni- hil memoria dignum accepi, - De Quauhocuilin , Cap. XX, I ^isTegSb w copu _nC,i)eda'ab H‘fP3nis ^hi„iUaf vocata , quarum eft in.. DeTleocuilin, Cap. XXI. G EreJmufcornnll,ar1Um Parua,;um rubrl «piris , pedtoris fmaragdini , & uunt -’pud HocitlalpeS EitTuTemTr ' tonfr,catas mederi . Vi- De Temolia feu Scarabeis . Cap. XXII. jDe quojupr & Io. Tabr.fol.% 3 2, '13 rC n°jUam ^Paniam P^ura fcarabecrum genera , quoril ’ vel quoniam eorum derafi deuorataque ex aqua cornua, Ve- nerem dicuntur mirum in modum excitare, ~ De Tialacad feu Arundine terreftri . Cap. XXIII. A. Kw corDoi-^n ClCaci‘e fim' r ' & alarum «pers, capite , pedibus, ro- bus mordet & miilius! U'S ' Sr"”1*5 Amicarum initar armatum chelis, qui- nus mordet , & nullius ( quod foam ) m medicina iuuamenti . H " De TJaxiquipillin feu Marfupio terreftri Cap. XXIV. V' Vfdi &!iliifmr rV,renl:'S nacur* 1 cuilIS Pu,u« in/periiis medetur lepra. 1 ucec* cujus non teneo memoriter nomen , De Tocatlleu Araneorum generibus. Cap. XXV. P !wrLArane°rUm ge”aS Tiacoltoc«bfeu fteroris Araneus vocatur me- L\ °iP°m maSn,cud'ue , & colore, inter nigrum, & fufcum con gU,°drUS dl To«maxacuaII,dictur, eodempenlore- ob aliud. quam quod etfi toto fe^corporo SniCUr- ^^ddidumTocaL^ nominatum,qubd e6it^ nccnon Huitzcocatl a|f <; ,o m co ?rum varietate quadamtenus imitetur, Huiutocati ab /pinis nomen lorticum,* Atocarl ab aquis .uxra quas folet HIST. INSECT. NOVAE HI5P. TRACT. IV. 7f foletver/kiinterftin&um nigro, coccineoque pallido colore; in maritimis locis maximos audio reperiri, nec fcio quodpiam eorum genus valde nocentis eiTe veneni , etfi nonnulli moriii finr noxij , & Tocamaxacualli difficile fanabi- lia infligere vulnera quaque (fi cicatrice obduci contingat! alijs atque alijs Jocis renouentur j eademque nonmorlu, aut ibtu excitato, led inceiiu confricatio- ne } & redditis in afficiendum locum alui excrementis . DeHocitexca. Cap. XXVI. HOcitexca (eu magna Cimex denarij argentei a?quat amplitudinem^alata > fetida3atque hominibus infefta pellis tum odore qui illifoetidiffimus efl, tum haufluiangninis humani, excitatifque rubeis eruptionibus:ob cuius mon- ftri noftris nunquam vifumatque admirandam magnitudinem noniudicaui in hac hiftoria praetermittendam . De T zonteeomama,feu Infefto y cui Caput videtur effe oneri Cap. XXVII. Cicada? genus efl noftrati fimile , fed ea magnitudine obquam fblam deli- neandum apud Quauhnahuacenles curauimus . De Laualaua aranei genere. Cap. XXVIII. PAr utili fiint > aureique pun&is rubris diftin&i , vulnus efl noxiunuj i&ofque agit in infaniam 3membri/q;fubinde ltupor inducitur , mferua- turque anxietates 3 & dolores: prae fidium efl Tuba? prioris Tambalaguil£,& Piiipoc Angulorum tres obolos tundere > ac ex vino palmarum refolutos deuo* rarejaut oleum cuius mixtionem narrauimus inter plantas noua? Hilpania?, ll- linire vulneri ; cauendum tamen primis tribus diebus a poru , aut fi bibendum fir y vinum palmarum , aut noftras,quod pra?ftantius efl afliimendum 3 prste- rea etiam ab aere,& Iole. Viuunt in pratis herbiferis Philippicarum Infularum. De Lumatec Hirundinis genere . Cap. XXIX. Hirundinis efllpecies inter herbas 3 & montium arbores viuens, femidigi- tum longa 3 & impense tenuis, adhaerent iter agentibus ,fubeuntq;quofi' uis humani corporis meatusetiam anguftos, & foedos , neque prius di/cedunc quam humano latientur languine : tunc enim /ponte cadunt, ac minus inieltac fole vigente. Remedium efl arundinibus quibufclam prcacutis eas audiere, auc lele t ueri intra aquas confidentes /axis , fi qua? forte adfint, aut pyram conitrue- re,atque interponere ignem. K 2 De 7* FRANCISCI FERNANDEZ D e Suium Formicarum genere . Cap. XXX. REperiuncurin Philippicis Infulis duo Formicarum genera Suium dicbu, quarum alia: funt fex digitos longa, ac eradi digitum latum, coloris ni- gp nipidique ,riformicifque non parcunt, expetunturque ab hac gente multa, quibus nihil a reliquorum mundi Incolarum oblonijseft ablegatius .Quid ? quod in eorum emporijs paflim illos venales reperis ? neque admodum mali,ingratiue nofcuntur palato , non vnico parati, licitatiue modo ? jncerim ipfi patrio fruantur cibo,dum in indicas illas cohortales, quarum inalcu- 1 os Galli pauones vocant , patiantur na$ .feuire . De Anenc^ Infefto lacuftri Cap. V. INle&i IacuRris genus eft Anenez , cruftatum , paruum , depreftum , tres dk gitos latos longum,ac toto corpore,!! ventrem excipias, ceres, feptem tranL uerlis incilum lineis virentis coloris, ternis verinque cruribus tenuibu s , ac lon- gis, quas verius caput procedentia fenfim fiunt breuiora. Capite , oculis, totaque corporis forma, cerre ftri cicada fere fimilis eft i velcuntur eo Indi, haud aliter ac Iquillis, neque diflimilem f nam & nos periclitati fumus } alimoniam probet « ' \ * ■ ! * De Amilotl, feuPifce Tereti. Gap. VI. AD genus candidorum pifeium quos vniuerfim Mexicani Yztacmichin vocant , referuntur tres illi magnitudine quidem differentes, Amilotl ne- pe omnium maximus,Xalmichin mediocris , omniumque minimus Yztacmi' chin . Amilotl igitur lacuftris pileis eft fquamofus , &: coloris ( ni quibuldanx, pullis maculis conlpergetetur ) candelcencis; feiquidodrantem longitudine , &: pollicem craffitudme excedit , binas pinnas habet in dorfo , totidem in Ventre vtrimquevnam ,ac infra ventrem alteram; caput eft longum ,rollrum acurhi- mtum , fed inferna maxilla prominentiori : oculi lunc nigri, iris aurea, aureum caput , venter luteus , adeoque reliquum pene corpus , optimum , & concobhi facile probet alimentum , nam oui§ capitur magna ex parte onuftus , adeoqj gratum, vt cum grauem quandam euafiflem aegritudinem, mihique nutrimen- ta omnia a fanis hominibus,& fagacioris palati vehementer expetita forderent , dftplicerentqne vehementius , hoc vno cibi genere fuauiflime vfusfim ,&ad vires inftaurandas non mediocriter adiutus ; fed magnitudo ipfa adeo gratiam commendat, vt quo in maiorem amplitudine adoleuerit, eo maiori habeatur in precio,expetatur auidiu$,rarius inueniatur venalis, inuentufq; ematur carius. De Ahuauhtl,feu Mufcarum paluftnum Ouis . Cap. VII. EXtrahitureMexicenfilacu .pifcofum quippiam vocatum Ahuauhcli, co- piofo pronentu^haud abfinaile papauennQiemini,hoceiloua Axaxayacad 7$ FR ANCISCI FERNANDEZ de quibus iam dibhim a nobis, proietftis in eum finubus humeri,femorifue craf. Iitudinis laxius ramen contortis, qua parte fluxus tumidiores {unt,quibus com- motum , turbacumque folet adhxrefcere ; Inde corradunt Pifcatores, atque irL, magna vafa recundunt, ex his, aut effingunt placenras,illis qux e Tlaolli paran- tur pcrfim iles , aut Orbes, quos TamaJes patria lingua vocant, aut digeflu in in- uoluchra ipicarum Maizij reponunt, vt inde occafione oblata coblione,aut tor- refadhone parent fercula, pileolum quiddam fapit,iplorumuepifcium oua,nec omnino malum ferunt prxftare alimentum ; imoiicet aridum , & ftrangulans, ventriculum firmans debile,ac dilTolutum . De AcociIin,feu Imagine Coclese. Cap. VIII. SQuilla» Ipecies eft AcociIinnoftratibusmaior,quxin Palude capitur Me- xicana , cauda auium infignis , binis fchelis , quaternis alterutra parte cru- ribus, quious & graditur , & retrocedit : oculis binis, & corniculis duobus prx- tenuibus: Color eft inferne candens, luperne pullus, led qui cum elixaturin_» rubrum ( quod exteris quoque Squillarum generibus eft commune ) mutetur; faeminx plenx ouis nigris , circa poftremum ventrem patulis, capiuntur papa- uerisleminiforma magnitudine ftmilibus, qux inflexa tuentur cauda, reti- nentq ue.Grati funt nutrimenti, noftratiumq; Squillaru fapore,ac luccohmili. De Ahuihuitla, feu Aquam trahente . Cap. IX. GEnus eftlnfecfti Vermilue cruftati lacus Mexicani alumni , calami an/eri- ni craffitudine , & latitudine trium vnciarum , coloris luperne fului , 6c albi inferne, ternis graditur vtrinque pedibus, caput eft exile, & latiulculum, forcipe armatum , bono , gratoque conftat alimento , cauda vero,qux crufta»* tegitur dura pungit, venenumque folet inferre. DeAhuitzotl. Cap. X. REperias in fluminibus dulcium aquarum calidas regiones abluentium^,' quale eft Yauhtepecenfts genus quoddam animalis nigro, pulloque va- riatum colore , canis Melitenfis magnitudine,quod Lutrix poteft reputari ge- nus,quin lutrix etiam ipfe magna copia proueniunc in noua Hifpania . Nec nona md aquatile, animal illis haud abfimile, leo aquatilis vocatus, ab Indi» genis vero nanaduta ternas pene longus fpithamas, rufo pilo , longoque,& mo i, led oblcuriore circa dorfum,roftro prolixo, & tenui , incuruis vngui- us, cauda longa , breuibus cruribus,& auriculis, & cauda binos dodrantes pro ixa,qui pilcibus vidfitar , nec aliam quam pellis vtilitacem prxbet , viuitque non longe a lictoribus maris auftralis , DeAtopinan. Cap. XI. j^TAualibus Scarabxis ftmilis eft Atopinan rquatuor tamen vncias longus, • v Ua« exten^us *n Istum , color eft fulcus , & cruftaceum tegmen , cre- p o ans , circa Lacum Mexicanum nocftu verfari folet inter iunceca : edi- tur HIST, AQVATILIVM NOVAE HISP. TRACT. V. 7P fur ab Indigenis elixus cum alijs pilcibus paruis , atque herbis. Similis videtur Xopanxacaiii, adEocuftarumpalultrium lpecies pertinere» Dc Ocuiliztac , fea Vermiculis candidis , Cap. XH. ITa vocare iolentMexicenlesquoldam vermiculos alumnos Tenochckhnx Paludis, haud abfimiles his, qui e putre/centibus carnibus folenc generari: Videmur hi dum crudi funt atri , at torridi in patims,aut vocatis comaiipus , ita- timcand canti hos comedunt coniperlbsCiJe lndjgenirduauis teltati etfeiaporis, & quo amigdaia nofiraua aemulentur ; vberrima feie vitro odere quotannis ita- to tempore eorum vermium captura, fedpraecipu e per largiores imbres, mali funt lucci, & inter horrida, viliaque fercula recenlencii;quamobrem in diuifum, aut ciuiliorum hominum non veniuiitmenfas, Pedaliorum tamen, quibus alu mom^potions, aut gratioris non luppetit copia, aut quorum palatu nihil adeo foedum eil' , aut horridum, , vt effugiat , mpdo lapiat . No n deiiint, quia b hoc abhorrentes alimento cohortalibus Anatibus , pullis , & Anfenbus , eodem ia- ginatihbentius vtantur» De Amacpalli } feq manu coccinea . Cap. XIII. SPongia? marina? eft fpecies, duriori tamen, quam. exterx callo, & in digitos longos, ac teretes, manufiie figuram efiormata, vnde euenit illi nomen, obemusraram ,& peregrinam formam ah aultraJimhfam marijfuboculosno- lll^gencisponenaam exprefla imagine fiatlrimus * De AtexcalcjuahuitI , Cap. XIV. ATexcalquahuitl , feu Arbor lapidea aquae, feis marinis innalcifur, yndo profert ftipites Iapideos,fulco|qiie, & nullis ornatos folijs, cuius famem nani memoratu dignum accepi : Sunt qui Ifidosplocamon Plinij, Caritoble- pharonue ede contendant , nec defunt qui Ancipacen Diofccridis , referaneque ad Corallorum genus . De Atonahui^tli . Cap. XV. GEnuseft lacuftrislnfebti tenuis, & longialculi,ternj$ vtrinque pedibus in- fiitens, ac chellis binis exorientibus circa roltrum, quibus innatat, ac ddziit , nulla infigni facultate proditus , fed vitam agens cnrca lacus . De Xochipaltapachtli/eu Concha minij coloris auriculata . Cap. XVI, Vidimus iuxta mare aufirale inter alia Concharum genera, quoddam Xo- chipaicapachrli, a minij colore vocatum , mediocri magnitudine, tranf- uerhs femicircuijs lineas fecundum redhim procedentes lecantibus , ac coloro minij rubeo , dilutiore , ac luteo in rubeum tendente diltindum;alcerum ma- iulculum , ac lineis fimillimum , led colore candido , rubeo , & Iuleo varium, , ac demum tertium citra auriculas rubeo , diluto, fulcoque colore, & lineis dum- taxat So 1RANCISCI FERN ANDEZ taxat recbs , fed quo in eo ipfo procurfu in ternos finiantur orbiculos, quarum nihil infigne accepi praeter formam, quo videtur a Maris mediterranef&fepcen- rpionalis Conchis quadamtenus diffidere . De ChacalJin ? Cap. XVIL CHacalIin,/eulocufta palufttris Mexicanp capitur lacu , Groci hanc . • - lacini fquiJlam gibam , Hilp ani vero Camarones vocant in vfum venit alimenti , & nota proflat in cibis commoda, atque ideo a nobis fflentio pertran- fita-j . De Cocolin . Cap. XVIIL COcolin,leu conum grauiter olens vocatur ab Indis fu/cum quoddam-, Mexicani lacus excrementum: vndo innatans, limo fimile, quem odore quoque videtur ^mulari : vnde nomen.-vendunt hoc Indi, ac in fercula adhibent, guloris elculeiiforum adaugeat gratiam , quo patfto palatum de- rp ulcet , nec infigne aliquod videtur inferre nocumentum. De Yayauhqui, feu Atro Xohili . Cap. XXf. Minima vocatorum Xohilium ipecies eft Yayauhgui,pilciculus nempe Ia- cultris, fquamofus, minimi digiti magnitudine, pullo colore, vnde no- men. HISTf AQVATIL. NOVAE HISP. TRACT. V. tk men: ventre proportione corporis maximo, Gerynorum aemulo, & laxioris quam deceat dbi, ideoque neque admodum falubris , neque ab vllo anxie expetiti . De Yacapitzahuae *feu Pifce tenuis nafi. Cap. XXII. Minimus eft eorum pifcium,quos Indi Yztacmichin,noftri vero candidos vocant , iacuftris , fluuiatilifue , viuiparus, Iquamofus, coloris argentei, nec mali,afpernandiue alimenti, ou orum praecipue copia, gratia commendantem minutis,candentibufquetegiturfquamis,&inferior eft guftu,ac falubritateJ vocato Amilotllpecie candidorum maxima, de quo fuodidhim eft loco. Iterum de Yacapitzahuac . Cap. XXIII. Plfcis eft Mexicani lacus fpithamam longus, &polIice paulo craffior-miflu- tis ille fquamis tegitur , pinnulas duas habet in ventre, in dorfo vnicam, lingulas in lingulis branchi js : oculi funt parui , ac nigri , color totius corporis candes, nifi quod iuxta branchias palleicitjad Pifces albos, quos Yztacmichin hgC gens vocat jpertinet: bono alimento conllat , & minime ingrato lapore : influ- unt enim huicMexicano lacui fontes^idulique non pauci, am ani, admodum- que lalubres, quorum lymphis procer pluuias, magna ex pirte conflat. De Yztatl,feufale fontano . Cap. XXIV* I ETfi alibi fim de fale vniuerfim loquutus, de fontano eft hic rurJhs nonnis hiladijeiendum: generatur ergo e quibufdam lallis fontium aquis, muh tis erumpendum locis, coniecftis in cauitatesquafdam arte paratas, falis genu? optimum , humidioribus partibus a lolis calore confum ptis , reliquis vero,qiKe ad natura terrena potius accedunc , cum nonnulla aqua? portione coachsjfal ve^ rO ,aut Nitrum, quod colligitur, deraditurue ex alueo paluftripluuijs ce flanti - bus arelcente , vt a terreftri portione feparetur,maceratur in primis ex aqua, ac relidente terra, liquata tenuior pars cum lympha fluit per canales ad hydrias , e quibus defumpta in cauitates praedidhs difpertitur , vbi vi lolis in lalem coit . De Michpillin ? feu Ouis Pifcium . Cap. XXV. GEnus illud lacuftre albu,quod ex omni pilcium in lacu degentium mexi-^ cano conflatur multitudine , vnde fablum eft illi nomen , liatis anni te- poribus eadem captum palude haud aliter, quam Thyni, Trichiae , icombrj, fi- milefq; pilees alij gregat lm vagantes in Oceano, Agmen pifciculorum efle cre- ditur haud lendibus maiorum , medio id procedit alueo in neutrum littus in- clinans,tam numerola multitudine, vt quinque cubitorum inceruallum ,aur amplius occupet.-non praetermittunt occafionem Pifcatores, led diligenti ob- leruatioile ,& cura, vagantes Pilciculos captant, excipiuntue retibus, atquo ita non mediocris lolet fepenumero fieri captura. Coquuntur ijdem alienis fic- tilibufue vafis , ferculifque vbi opus eft adijciuntur, addito filiquallro, chilliue, quo apparatu, neque modico, nec ingratocibo conflant, fed quo non modo In^ St FRANCISCI FERNANDE2 di , verum Aduenas quoque Hi/pani fas penumero vefci gaudeant . De Xiomichin Mexicanorum , quam noflri Tro£tam vocant. Cap. XXVI. Plfcis elf fquamofus Trodhe, Salarifae noflratis forma , magnitudine , fua- cate , fquamis, ac nutrimento ; fed pundlisrubeis minime diftindtus, qua- quam ruboris cuiufdam expers non fit: circa torrentes calidarum regionum non longe a Mexicana Vrbe,magnaque aqua: dulcis verfatur flumina . Caput refimum e ft, duorum dodrantum longitudo,fquamas minuta,dorfum nigrum, candida latera , fquamis tamen quibufHam nigris confperfa , ac venter albus: dorfo quaternas infunc pinn$, ventri totidem, quaternas iuxta branchias,ac binas alias circa excrementi meatum: varijs capitur locis, fed prascipue iuxta_j Hocyacocodan , funt autem , qui Padani michin vocent . De Malullis Cap. XXVII. VOcant Guaflecas Malulles,genus quoddam Ranarum aquaticarum opci- mi,pergratique alimenti , ac pondere libram vnam asquancium . De Tepechacallin. Cap. XXVIII. CApiutur in fluminibus calentium Regionu eas, quas locuflas latini, Mexi- cani vero Tepechacallin vocant, dodrantem longas, ac duos pollices pliis minus craflas : eduntur codtas, aut ferculi modo,quod candidum vocamus, para- tas, qua prasparatione , carnium faporem prasferunt, quanquam pifcofum ali- quid femper oleant. In Mexicano vero Lacu Cicada verfatur paluflris,patria lin- gua didta Atopinan . Item Colee paruf , quibus vefci Indi minime afliieuerant. Cancrorumque varia, & innumera genera, nec eorum modo,guorum meminit Antiquitas , fed aliorum quoque, qui varia forma, & varijs etiam conilant colo- ribus, haud minori Concharum copia, atque varietate . Verum nobis animus non eft tam multa animalia pi? oieg ui, donec per ocium Jibetius concedatur de- uagari, quemadmodum nec Scarabaeorum, qui itidem eduntur ab Indis varia^ genera, quale efl Atetepicz , & Coatecpad . De Xohuilin. Cap. XXIX. *\7’Ohuilin maximus,& qui iam ad iuflam deuenit magnitudinem, Xohuilin *ri TP,1CItCrd^cur;qui vero natu minor eft,fed astate huic fecundus, acoxo ui in nuncupatur. Terciusab ilio Tepiton xohuilin, ac minimus om- nium ayau iqui, dequoafibifumusloquurirmaximusomnium lacultris eft, ac dodrapcem ^quans longitudine, nec pifcibus circa Hifpanorum flumina r a ti us 1 iniilis , candens elf, verum totus pene fanguineis perfunditur guttis. cau a e lunata ,'vnica dorfo pinna, branchi js binas, binas ventri, ac a anum vnica .caput refimum eit , corpus tedtum fquamis exilibus , & ven- rerouis magna ex parte onuftus, oculi fune parui , nipnque , iris ex pallido ru- C 1 3 'corPlIS vniuerfumpallefcit e candido,' eflur in meliorum pifciunu V HIST. AQATILIVM NOVAE HISP. TRACT. VJ g5' penuria, etfi vitioio conftec alimento, parumque grato, carnea ue laxiore qu&m deceat, atque molliore . De Xalmichin , ftu Pifce arenofc . Gap, XXX. SPecieseft mediocris eorum piicium, quos candidos, ieu Yzcacmichin vo- cant , aut js ipie Amilotl , mediocri tamen , nec vigentis itatis magnitu- dine: Amilotl enim maximus alborum eft, Xalmichin mediocris, 3c qui fimpli- citef Yzcacmichin vocatur, minimus. Eft & alius piiculus Xalmichin di ventrem altera,a quibus in caudam vlque quidam velut dentes procedunr, quo- rum ratione Hiipani , Coloni terram vocant, cute tegitur, ac ad luarorumb, icombrorumue videtur genera pertinere . De Acacapallin . Cap. XLIII. REperitur etiam in mari auflrali Sargus,vbi Acacapallin ab alperitate voca- tur, magnis fquamis tedus,& taenijs tranfueriis,iulcifque difli nCtus . De Acuetzpalmichin . Cap. XLI V. S Pirena? altera Ipecies efl , & quam noftri vocant, viuitque in Mari auflrali iuxta Tototepecenies , iniigne efl in hoc Pilee inferius roflrunru longiuselfe fuperiori ,& fquamis tegi ,funt qui Quacuetzpalmichin vocent . De 86 FRANCISCI FERNANDEZ DeCoatetI. Cap. XbV> Plfcis eft fluminum ,ac Maris Auftralis Incola , Bagre ab indigenis Hi/panis appellatus , corio cecirus molli , lunata cauda., binis infignis prxlongis bar- bis, prolixa item pinna, c^ua? actorio iuxta caput oritur , binis alijs circa bran- chias, ac iuxta caudam luperne inferneque duabus, nociffimus eft in nomu, Hilpania , & interdum ad trium cubitorum longitudinem adolelcit . De Huit^it^ilmichin , Cap. XLVL G Enus eft Acus, ledroftro inferiori tres digitos longo pmenui,fupe~ riore vero mediocriter lato, ae femiunciali: cetera alijs congeneribus li- milis, V luitin Mari Auftralij&l^uamis tegitur. Pe Papalomichin ? Cap. XLVII. Ta vocant Incola /parum album,quem noftri Muxarram vocant, mari? etiam auftralis Alumnam , nigrum vero feii Cantharum, Cacalomichin, quos Pi- I ufdepingendoseC13m HlifaniSj& ln tepcentrionali <3 u obnatos mari, non cura- De QuetzalmicFun . Cap. XLVIII. INfigms etiam Pileis eft Quetzalmichin,quem fabrum vocanc/ed mari etiam mediterraneo frequens, vel ob crines, quos dorfo geftac, nigros , & pralon- gos,quem velut notum quoque praetereo . & * De Tenexmichin , leu Pagro . Cap. XLIX. EA u ftra ie Or.ti ^a£rUm Pr®eercundum duri, dum tamen conflet apud , riale Oceanum, non minus acapud noftra maria verfari,quod etiam, oe 1 Iaxcaimicfiin,ieu iojea dnftum die velim ’ DeCcyamemichin. Cap. L, COyamemichin, quem Indigena: HilpaniPmvtt» vocant, vtriu/que Maris Incola eft, rotunda pene lorma, lunata cauda , ac binis pinnis fuperml interneque pra:longis,a medip corpore in caudam vfque procedentibus , & refi- mp, ac obtot undo capite, /quamofus eft , & grati,probatique alimenti . DeYzcohua. Cap. LI. VErlatur quoque in pr®diJPagr os Raias > 8? F K A N C I S C 1 FERNANDEZ Ballenas , /colopaces , & alios permultos in mentem modo non venientes , qui mihiiemel tantum inNouam Hifpaniamnauiganticaluluntoblati. De Pifce Tauri forma , qui a Chines Oceano delatus eft . Cap. LV. Plfciculus eft vix duos palmos longus ,fed pinna cauda; itiPcarfex pene pro- lixa digitos, cono intectus duro, fufeo, led circa ventrem candenti vbicjne pentagonis,fexanguliiue diifindto figuris, os eft minimum, fed longiul-* culis munitum dentibus , oculi magni , pinna; circa aures bina; fatis patux, quemadmodum Scalitedux, quarum altera circa extrema ventris efljaltera^, vero luxtapoftremum dorfum:mirum eft in hocpilciculo duas prominere iux- ta frontem ipinas acuminatas infradte duritiei initar corniculorum, ac totidem alias eadem magnitudine , & forma , circa ventris poftrema ; aeteriim de nu- trimento aut natura eius nihil adhuc memorandum habeo, quod tradere pof- fim pofferitati , nifi pandente fefe quotidie amplius 'mundo, antequam moriar quicquam hifce meis feriptis adijci polle liceat iperare . De Cuitlapetotl , feu Pifciculo lacuftri ventris magni . Cap. LVI. Plfciculus eft digitum longus, craflulque, ita vocatus, quod ccenofis aquis de- gat , & ventrem habeas proportione corporis magnum 3 fulci coloris.Vul- garis alimenti , & Mexicanis lacubus familians.O . N . 4'-' j ' . : • ' ^ * ' f * Finis . f r attat us Di florite ^Aquatilium . tractatvs sextvs DE HISTORIA MINER ALI VM NOVAE HISPANIAE Hic traftatus confiat 3 6. capitibus, quorum 2 6 habentur fupra Volumine 1 . lib. 1 o. capitibus , & folijs infra notandis. t Cap. 1. Cap. 2. Cap. 3 . . 4. Cap. 5. Cap. 64 Cap. 7. Cap. 8. Cap. p. •De C himaltt^atly feu lapide fpeculari.fslb De C hapopotli. De Hoitzjtzjltetl. De T chcatetl, feu lapide Gojfpij. De T ac x alii. De T lanexillo . T apachpatli , feu hepatis medicina De T ztli lapide. De Tutati, feu ftle in genere . . cap . 3 .f0l 336 cap. 2 . f0f 3 3 d cap. 18. ^/.341 cap. 15^7.340 cap 1 6 fol 3 40 cap zz fol 342. cap. ipfols^i cap. i4-/qua:. ^torrefadta rubeum e vedigio induit colorem ,vtilis pudoribus, aedium- que parietibus , loloue inficiendis colore . Cap. XVI. De Tetlilli . TEtlilli (euAter Iapis genus efl: terr?inmydecaru regione vocata huius No. uieHiipania? prarcipue effodi, atra,& qua pidtores eide colori imicando pafllm vtantur , eth alia paretur apud eos atramenti differentia vocata Ocotiiili •ex fumoaflularum Pinus cuiufins, nuncupat? patria lingua Ocotbvnde nomen M .. atra- FRANCISCI FERNANDEZ atramento , vftarum nempe fumus in vaforum opertorum cauitate in pilulas coit, tjuas demum deralasin luis emporijs venundare frequenter folenc , ^ Cap. XVII. De Tecuixtli. TEcuixtli ,feu Terra lutea Ochra? eftlpecies inficiendis re<5Hs,camerifquc^ id onea, qua? locis quibu Idam huius Regionis voerrime prouenit , Cap. 1 8 . De 7° lalxocotlfeu T erra acida, vbi fup. cap . 2 6.fol 342 Cap. 19. De TicatlalUyfeuT erra alba . cap.21.fol.341 Cap. 20. DeD ecjuixquilitl^feu Nitro iterum. cap.26.fol.iAi Cap. 21. De^T ecoca huitl . . r j Cap. XXII. De Tecuixtli, feu colore luteo . GEnus eft Terra?, cuius fumo condecorare Indi denigratas trabes, heterafq; materies lolent,atq; inficere rudes quafdam, & modici fumptus tabellas Gap. XXIII. DeXicaltetl HOceft aliudcandidum,acmineralepigmentum,Quoxicar$ vocatum, quo P1*1™11/11 res ^illinuntur, vt alij defuper appo (ici colores tenacius adha?rte- Jcanc,nec valeant facile deradi , aut vila violentia deleri . Cap. 24. De ^uet^alyt^jli3 de hoc fit mentio, ubi fup. cap. 7. foluj C ap. 25. Det zjetlfeu lapide J anguinis . * capm <5 1 f0[ Cap. 2 5. De Apoconalli . cap. 1. fol 3 36 Cap. 27. De Ezjecpatli . cap.6s fd.337 Cap* 28. De 'Dlapalte huilatl . 12 fd'3 39 Cap. 29. De lacuiloltecpatljeu lapide pitlo. cap. 10 fol 3^9 Cap. 30. DeToltecayzjli . cap. 13 Jol.339 Cap. XXXI. De Matlalxihuit! . ITa vocant , cynaeos omnes lapides, 9 uaies funt vocati Torcoides cyaneique , xed pra?cipue viliores quofdam,qm videntur ad pra?didforum fpecies perti- nere nullam tamen eorum vcilem facultatem mediem? nolfe funt tcftati,ad hos etiam re erendus eft, quamquam dilutior,quem Xiuhtomolin nuncupant. Cap. 32. De §(uetxfilxoquyac9 feu Pluma foetida, cap. 10. fol. 3 39 Cap. 3 3. De Cozjittecpatli. ubijup.cap.4. fol. 3 37 Cap. 3 4. De Lapide Philippicarum : Cap. 9. fol. 3 3 8 Cap. XXXV. De Iapide aqueo . S Acri ficus quidam oltendit mihi gemmam etiam candentem, &ad chry- a orum { vt videbatur ) pertinentem genera , in qua mirum erat guttu- lam ve ut aqure interceptam , & parua contentam cauitate femper tenere fora- minis uperiora,quoque magis deprimeretur eo auiditis ad fuperiora tendere_j, cuius ego nat uralem rationem adh uc perueftigare nequiui. C ap. 3 6. De TtehuilotU & lapide C ryff allino •• vbi fup. cap . 1 7 fol. 340 IN- I INDICES ALPHABETICI SEX TRACTAT VVM HISTORIAE Animalium , & Mineralium Nou$ Hilpa- nia: . & in primis Tradarus Primi A E Aeluro d quo Gallia vocata cor raditur . fo). n Cap. 54. De Anonymo quodam Animali. £3 c . 9. De Ariete quadrigeminis ar- mato corn bus • £ 12. c. ?6 De Ayorochtli, feu Dafipodc^ cucurbitino. I. 2. c. 2. C 'De Cacamiztli. foh12.Cap.40 De Canum qu>bufdam peregri nisgemribus £6. c. 20. De Caluaria reperta Chaieia A” de reperis Gigantum Olfi- bus.f. io.c. 32 De Cercopithecis .f.6,c. 19 De Citii, feu Lepore, f-2. c.3 De Coyametl , feu Quauhcoya- meti . f.8 c.25 De Coyopollin J. 10. c.29 De Coyotl , feu Vulpe Indica . fol.4. Cap.13 De Cuetlaehrli , feu Lupo In ' dico £7. c.2 3 De Cuitlaxcoyocl. £5.0.14 H De Hoitz!acuatzin,feu Tlacuat- zin Spiuolo. £3 c.6 De Leone paruo Infulf Margari- tifera: . f.12. C.J9 M De Ma^amejfeu Ceruis. fol.7. Cap.ia De Mapachj feu Animali eunda prartentante manibus, f. 1. e. i De Miztli . f.4.c.n O De Ocotochtli , feu Dafipo- de. £5.0.1 5 De Qztohua . f.6. c.j<5 DcPeruicheatl.fi i. c.jj De Quauhpe^otli , feu Meleua ■ Mohcanp . £6, c. 17 De Quauhtecallotl.f.8. c.i(S De (^iauhtentzo.f.9, c.27 De Tauris, Vaccifq.Qsiiuira: re gionis. f.10. c.30 De Tepe Maxcla .f.ir.c.33 DtTepeMaxtlaton . £9. c.iS De Tepeytzcuitli , leu Car.o Montano. £7 c.2 1 DeTigri,& T a!ocelot!.f.4,c.”0 De Tlacaxolotl , ftu fera rotuu da facie . £3. c.8 DeTlacuatzm . £3. c.5 De Tlacoyotl» feu. Coyotl hu- mili. £ qu# Mayzium rorrefadurn_j aemulatur colore . f.d. c.18 INDEX Tra&atus Secundi de Auibus. A D E Acags^ahoadli, feu Aue Aquatili raucum tonan- te, fol.Ttf. Cap.n De Acacalorl Mare , feu Coruo Aquatico. £ 15. c. 9 De Acatechichictli , feu Aue confricante fe ad Arundines. fol.17 Cap. 13 De Achalala&li . feu PifeiuiL-* voratrice. £ 13. c, 3 De Acitli , feu Aqueo Lepo- src. f. 41. c.130 1 De Acolchichi, feu AueTubeo* rum humerorum. £ 14. c. 4 De Acolm , feu Coturnice aqua* cica.f. 42. c- 13 i DeAcclin,feu Aquatili Cocur^ nioeeftA. c. iq 1 * De Acuicuitzcatl , feu Arundi- ne Aquatili. £ 17. c. 14 De Ac^oyatototl .£ 52- c. 199 De Ahuatototl, £ 55, c. 3*8 . De Amaeozque , leu Aue rube fcentis colli . £ 17 c. 12 De Amaxoeotototl.f. 53.0.261. De Arapalcatl , feu Teita aqua- ria .£ 15. c.7 De Atotor!, feu Aue Aquati! •„ Mare .£15. c. 8 De Atototl , feu Aue aquati- ca-. £4 t.. c. u8 De Atototloquichiel , feu Pade- re aquatico Mare. £17- c.i<5 De Aue Paradife a. £41,0.129 De Aue altera delata ad Philip- pum fecundum , £57.0.223 De Auibus quibufdam roilri maximi, f. 17, c 15 Dealijs pluribus Auiculis Ano- nimis ab eadem prouincia_» Miflis.f57. c.2 2 6 De Axoquen .£55.0 217 De Ayoqiiatotorl rilric.f.52.195 De Ayoquantororl.f.54 c.207 De Aztatl» liue Ardea canden* ti . f. 14.C.5 M x De. De Cozrofot! \ fen Aue-la- DeCacJcoIlm.f. 4t.c. 134 rea .£43.0.143 De Caca!or],feu Coruo.f48.c.i74 De Cuechcorotl . (.<4 c - l A De Caca lorotorl , fen Aue Cor- De CiiitcuhzoatototU.c ,.c.2o* lima f fft. r.i «1. Jj ■> Ven uiua . #.50. c.i 82. De CacatoroI . f. 51. c. 197 De Caq uanrorol •f. 55 c. 215, De Cavcaxrorotl . f. 46. c. 158 De Ceveto, fi 45. c. 151. De Cehoilotl .f.42. 0.132 w». iivideft Aue Luna- ri. £36. c. 05 DeTupucu .£56. c.121 De Tozcacoztli mare, feu gut- turiYpallidi £37.0.111 De Tozcacozric. £42.^133 De Toxnene. f 38.0.1 17 De Tznahoei.f. ar.c.3 5 De Tzanaritorotl , feu Auo fimifi , aut congenere Tza- natl . f.ii.C‘37 De Tzinitzcan . £42.0.1 3 5 De Tzinitzcan . fx3 c.43 Dj Tznzicujlotl. £39, c. 18 De Tzitzihoa maie . £35.0.104 1 De Tzonyayauhqui mare, icu A e eapins varij . f 36. c.108 De Tzonyayauhqui f*mina_,. fol. 37. tap.t09 De TzonyaydubqiH tertia.,, fol^o cap j2> De Tzopilotl/iue Aura.f.37.1 12 De Xalcuam, (eu Aue arenam deglutie £^.£39. c.izi DeXiquipiltotorl. £54. c.zn De Xiuhrototl ,feu herbarum., Aue .£59 c-.i O Df Xochitototl .£ >9 .c 1 22 De Xochitototl anera icu Aue florida t £.40.0.1 a 1 , De Xoebitenucatl . i 5 i.c.t 87 De Xochiteaacatl altera.fol. 47. tap 166 De Xochitenucatl. £51.0.1 87 Dc Xochirenacatl altera.fol. 5 8. Cap.229 DeXomotl .£40. c.i 24 De Xompantorotl.f.53. c.202 De Xolotlapech . £54. c.208 De Xotlapech . £5 3. 0 204 De Xoxouhquthoadli . f. 14 C ,6 De Xoxouhquihoadli.f.40. 1 26 Y De Yac^inrli , feu roftro fpicar Mayzij • f 45 .c. 1 54 De Yacaparlahoac * feu Auo lati roftti . £42.0. 136 Dc Ifacapitzahoac Mare, fcu Aue roftri mucronati. £29. 68 De Yacatli,fiue Aue roftn ni- gri , £57.0.228 De Ya atexotli , feu roftro Cia- neo. £29.0.70 De Yacaropil , feu roftro fu- di s. £29.0. 69 De Yohualtotorl , feu Aue 00- dnrna . £49* c.i 80 De Yayauhquitototl f.55»C^l6 De Y . xjxouhqui , feu Aue cya- neorum pedum ,£29.0.72 De Yilamarotl, feu Aue vetu- la. £30.0.75 Dc Yohaltecolotl, feu Bubone* nedurno . £30.0.73 De Yohoalcoachilhn . £30 0.74 De Yohualcuachili , feu capite Chilli nodurno . £50,0.1 8 1 Dt Y rzquauhtli , feu Aquila no< uaculaf.fx8c.67 Dc Yxamaticatltototl, feu Aue candenti colore illita ocu- los. £30.0.76 De Yxamazcatl £43 c 138 De Yxtezcacototl. £53. c.io5 De Yxcuiccil f (eu oculo pi- do.ii9.c.7i . De Yzquauhrli . £34,0.100 De Yztadzonyayauhqui , feu Aue varij Capitis. £18.0.63 De Yztadzonyayauhqui.45. , 5 5 index T* r affatus T ertij de Repti- libus . DE Acairetepon , feu Mo- noxilo mjeronato, quod priuanm Tamacuilcahuya-» vocant, fol. 5 8. cap*i De Aroatl, feu Serpente aqua, tili . f do.c.6 De Aguafen . £69.0.50 Le ^hueyadli, leuH.morrhoo Indico. £59 c.? De A i;s duobus Laccrtarum_» generibus, qu* proprie Acal- tetepo nuncupantur. £58.0.2 De Aquaqua , feu Bufone.f.60.7 De Aquttzpallin , feu Croco- dilis , quos alij Caymane» vocant . f 60.C.5 De Aquaquetzpallin , feu aqua- tico colore. f 59.C 4 De Ataligato Ar.gue . f.69. r. 5 1 De Bi(in Colubri gene re .£70. 5 6 C De Canauhcdatl. £6i.c.i i Dc Cencoat!. £60.0.9 De Cencoatl. De Cencoatl, feu Colubro firni- rli fpicarmayz?j,fimilibufque coloribus variato. f 62. c.15 De Chiauhcoatl . £.68.0.47 De Co coatl, feu Coi ibro Co- turnicum colore, f 6t. c. 6 Dc Colet atl, feu ferpente Co- turnicibus fimili . f.6o.c.8 De Co ubro fpiendente in tene- bris , quem vocant Cum- coatl. £70.0.58 De Coyuta . £70.0.57 De Cuech , feu Colubro fonali- businfignito. £ 62.0.17 De Cuicuilcoati , feu Colubro vario . f.6s.c.?4 D De Dopone.f69c.54 E De Ecscoacl , feu Angue ven- ti. f.6i.c.ix H DeHaro Colori generei.70c.55 M De Macacoatl » feu Angue Cer- uino . f 63.C.20 De Majacoatl. £63, e ai De Mauujzcoarl. 63 c.xx N De Nexoa. £68.c 48 O De Oto Colubri genere.f, 68. 49 P De Peclacoatl . £64.028 Dt. Petzcoacl , feu Angue lubri- co. £64 c.27 Q_ De Quatapalcatlieu ChameleO- ne Mextcenfi . £6, c.i 3 De Quauhtzicaclinam , feu ma- tre formicarum. £65.0.32 De T ... li . fol.7iI Cap. 4 De Tale tec Lacerta. f.6p. c.53 pj De Tapayaxm . f. 67. c.44 De Hocirexca . £75.0 16 Dc Genere Tamacolm, leuRu- De Hoitztocatl, feu Araneo fpi nofo . £71.0.5 L De Laualaua Aranei genere-»» fo'.7j. 0.28 re . f 75.C.29 l De Pollin .£73 c.13 betarum. £65.0.34 Dc Tecoixin torquata.£<5^. c.2 j De Tecoixin, feu faxorum la. certa . f.6 5. c.36 DeTechichicotl, feu Iapide in- culto . £64. c.31 De Tepecolcoatl, feu Anguo montano , Coturnices Jndi- Uc rui„„ .1.7? c.i? cas colore itimanre.f.68. c.46 De Papilionum Nonnullis ge« De Teque Lacerta. f.tfs.c.5i neribus. £71. c.n De Tecuixin, feu innocuis lacer- Q tarum generibus, f 67. c.41 De Qcauhmecatl . f 73. c.17 De Teixmmaoi , feu ferpenro De Qnauhocudin. £.74 c.20 muolante oculos .f.66.c.4o De C^auhcemolin . £74.0.19 De Temacu.lcahuilia /erpen- De Quewalmiahuan, Teu Vef- te.i. o.c.45 pa pennas Huacamayae colo- De Tetzauhcoatl, feu ferpence re imitata . £73. c.18 raro. (66. c.37 De Tetzauhcoatl. £67. c.43 De Teuhtlacorzauhqni, feu do- mina ferpentum . f.63..cz4 . . , De Teuhtlacotzauhqui alce- De Tapa!chichi.f7T. c.6 ro. t c.33 De Techichiatl. £72,0.8 De Temmcoyotl . (.66. c.38 De Temahoam . (.72 0.7 De Tlehua , ftp igneo Cohi- DeTem aii. £72. c.n chleje^f.78 c.8 De Afiuauhtljfeu Mufcaruftfcj paluftrium Ouis .£77. c.7 De Ahuihuirla , feu Aquam tra- hente. £78. c.9 De Ahuitzorl. £7 8. c.10 De Anenez In k&o lacuftrf. fol. 77. c, y v.*.u luj.yy.v.j De Lumarec Hirundinis gene- De Amacpalli, feu manu coc fP f ne r 1 A PlnAO /« t • reu Pifce tere* S De Suium formicarum re .£76. c.30 T gene- bro.tej.c .16 DeTlecoatl , . c.3 j De Chapopotli . f.88. c.z X De Chimaltizatl > feu lapide /pe»* De Xalmichin, feu Eifce areno- culari. f.&8. c.i io. t 83 c.^o De Coztiftecpacli. £90. c.33 De Xaimichin quauhnahoscen. E h.i.85.c.3i De Ezrecpacli . f^o.c.27 De Xtomichin Mexicaiiorum_> De Eztetl , feu Japide fangui- qusm noftri Tro&am vo- nis. £900.25 eant . f. 82,. c.26 24 DeXochjpalcapachtii/eu Con- De Hoitzitzilted .£88. c.3 cha mmjj coloris auricula ta. L fol.75j c.16 De Lapide philippicaru.fpac.54 De Xonuxlin . £82.0.29 De Lapide Aqueo. £90.0.55 Y M De Yayauhqui, feu Atro Xohi- De Matlalxiuhid .90, c.?i li . f. 80. c.z 1 De Yacapitzahuac, feu Pifco De Quetzalxoquyac , feu pluma renuisnafi . f 81. c.22 foetida , £90.0.32 De Yacapitzahuac. £81.0.2$ De Quercalytztli. £90. c.24 De Yzcahuitli .f. 80. c.io T De Yzcohua. f.86. c-5 1; De Tapaohpatli»feu hepatis me. De Yzcalc» feu Sale Fontano . dici na . £88.0.7 £81.0.24 De Tecoca huitl .£90. cn De Tecuitlatl. £89.0.14 De Tecuixcli . £90. c.17 De Tecuixtli , feu colore lu- teo . £90.0.12 De Tequixquilitl, feu nitro ite- rum .£90. c.20 De Tequixquitl iteru £89. c»i$ De Tetlilli. £89. c.x6 D E Ap6conalli.foI.90. C.26 De Teticatl. £89. c.u INDEX Tr a flatus Sexti de tSMi- neralibus . A De TeZotli,feuSilatico.f.8p.c.io De Ticatialli , feu Terra al- ba . £90 c.19 De Toltecayztli . £90 c.30 De Tlacudoltecpatl, feu lapide pifto . £90. c.29 De Tlahuitl, feu rubrica fabri* li . £.89.0.15 De Tlalxococl , feu Terra aci- da. £90 c.18 De Tlalyac , feu terra foeti- da. £89. c.ir De Tlanezillo. £88.c.6 De Tlapaltehuilat) . £90.0.28 DeXicaltetl.f.90. C.2? Y De Ychatetl , feu Japide Gofll- pij . f 88. c.4 De Yztacxalli.f 88. c.5 De Yzeatl , feu fale in gene- re. £88. c.9 De YztehuilocI , & lapide Cbjr*» ftallino. £90. 0.3$ De Yztli Iapide »£88.0.8 pag- 4 cap. II. felle 1 Pag. 8 cap. XXV; circuratur pap. g cap. XxVj, hyemmali? I. Pag. * cap. XXVI. ftilus I. pag. io cap. XXX. Incuruuo 1. Pag. ii cap. XXIy. non 1. Pag. iJ cap IU. candent 1. Pag. lyvjquead pag. 23 hift-quadruDed.l. pag- 15 cap. IX, alimteum !, Pag. 15 cap. IX. medioris J. Pag. 16 cap. XI. pronominee 1. Pag. *7 cap. XIII. Corduele 1, pag. 29 cap. XV. Columbarnm !. Pag. 19 cap. LXV; 1. pag. 30 cap. LXXV. /. Pag. 38 cap. CXVlf, cenfpicindam I. Pag. 49 cap. CLXV. Mexicanaum 1. Pag- 5* cap. II. nunpantur I. pag. 74 £ap. XXVK nigerfic 1. pag. 81 cap. XXVI. fuatate i. *«g. «5 cap. XLI. aliam paruam 1. Pa§. 87, cap. LIV, dolata^ !. cicuratur hiemalis fuluus Incuruo naturam candenti hift.auium alimentum mediocris prominet carduele columbarum LXX LXXIV confpiciendacri Mericanarum nuncupantur negrefcic fuauitate alia paru* delata