p
#

NOYI COMMENTARir

iQiilDISimiliilS ^(SilSSI^lii^lSa

INSTITUTI BONONIENSIS

XOMIJS SEPTI.MLS

^Jl^3'£.jf4

NOVI COMMENTARII

ACADEMIAE SCIENTIARUM

/

INSTITUTI BONONIENSIS

TOMUS SEPTIMUS.

l£l)l!t0»aiil& dllDSII^SLILlIT

ET TYPOGRAPHAEO EMYGDII AB ULMO

SUPERIOnUM PERMISSU.

-^^MiW-rt f

%

MICHAELIS MEDICI

DE AXATOMICIS

QUI A DECIJII OCmi SECULI INITIO AD S0STRA3I I'SQUE AETATEB

BONONIAE FLORUERUNT

«larn alias, Acatlemicl , vobls enarravi , Josephi Ferdinan-
di Gulieliiiini Oralionein De claris Dotioniae Anatomicis a-
nimum meura ad incepluni ab illo opus suscipiendum, atque
in aevum nostrum continuanduju induxisse . Cui rei ut darem
pro meis viribus operam , quasdam scribere incepi historicas
narrationes de illustiioribus Auatoniicis , qui per temporis spa-
tium sermonl meo constitutmn vixerunt: quarum aliquot per-
jucundum mihi fuit coinmunicare vobiscum; vestrae autem luit
benignitatis eas humaniter exciperc . Verum consideranli faci-
le patebit, aliain esse Guliehnini operis rationem, aliam no-
stri . Ille eniin tabulara, ut ita dicam , depinxit, quae eorum
nomina refert , qui ex scientiarum , litterarumque renovalione
usque ad iniiium seculi proxime elapsi de anatomia beneme-
rili fuerunt; sed anatomicas res, quas unusquisque iractavit,
singillatim non edisseruit: fieri enim non potuit, ut quae am-
plis annalibus materieni late pateutem suppeditarent, inaugu-
rali Oratione coercerentur . Contra ego id tantum curavi , ut
vobiscum sermones haberein de vita , scriptisque excellentium
inter eos, qui post praedicli seculi exordium anatomicas di-
sciplinas amplificaverunt . Quapropter ut opus a Gulicliniuo
susceptum reipsa continuetur , aliain oportet labularn depinge-
re, quae propinquiorum nobis Anatomicorum seriem exhibeat,
quemadmodum majorem multiiudinem eorum, qui actatibus
plus, minusve a nostra remoiis vixerunt j Guliehnini labala

4 MiciiAELis Medici

oslcnillt. Id niodo farcre stmliii; alias ad assnctum Iter redi-
re consiliiiin est. Altamon diiarum tabularnm aestiinaliOj et
materia, el arlo liaiid inaj^nopere dissiiriilis esse non potest.
Nam ad niateiiain (jiiod attiiiel , doctissimi licet, et coinmen-
dabiU's siiit Anatuniici, do qtiil)ns sum lociuurus, eum tamea
sapieiiiiae^ ac famae apicem adepti non sunt, quern coniplu-
res ill anliquitate alligenmt; qnod est poiius tempori, quam
niilii , vilio vcrtciuliim . Ad arlem autem quod pertinet, mei
inmMiii temiiias, nulI;K[ue mca diccndi lacullas adeo me im-
pediiMit, ul c]ua felicitate, et commendatione sua cogilata Gu-
lieliiiiniis perlocit , ea me argnnientum tractaturnm non cre-
dam ; alque id vilio mihi poiius , quam tempori, omnino ver-
tendum est. Quo vilio tamen indulgenliam vestrani , Acade-
mici, dnmiuodo bonam voluntalem nieam respiciatis, nie ab-
soluturam esse confide . Cum igitur Gidiclminus in suae O-
ratiouis exiremo peculiarcm habuerit mentionem de celebri pa-
tre suo Dominico, atque I'^lsalva, inilium ducere, et hi-
storicam narrationem prosequi ex iis conslitui, f[ui si non coae-
tanei, eoruin (piidem contemporanei fuerunt^ et nccessiludi-
ne, studiorumque communione cum illis simul conjuncti.

El primo dicam de HippoUto Francisco Jlberlino : qui
maxima ingenio, maximaque doclrina Anatomen excoluit , in
id sediilo , at([ne uliliter studeus , ut organicas infirmitates
dignosceret , earumque sedes detegerel . Cujus consilii splea-
didnm exempUun reli([uil in celebri sua disserlatione , quae in-
scribilur: animachcrsiones super quihiisdam dijjkilis respi-
rationis vitiis e laesa cordis, et praccordioriun structura .
Mirandum quidem scientiae medicae opus, et summa arte per-
fectum ; (juod bonori esse posset Malpii^/iio , Bat^livio , Ba-
mazziiiio, Torlio, Sydenfiainio, Bo/ier/iaavio, Nallero, omni-
busqne Medicis , qnotquot fuerunt , el sum altissinia fama ce-
leberrimi; anliquorum Commentariorum Academiae nostTae no-
bilissima pars vohuninis piimi, quae potissimum fecit^ ut
universa medica respubblica eos qnaereret Commentarios, iis
studeret , applaudereique . Neque alio quidem pacto , praeter-
quam per frequens, ac diligens Anatomiae palbologicae stii-
dium , deprehendi jtolerant consensus inter organicas pericar-
dii, insigaiorum artciiarum, venaruraque truncorum, auricularum,

Db. AUATOMICIS EIC. 5

el ventriculorura cordis, toi'ms cordis ipsius, et pulinonnm lae-
siones, alque symplomata exleriiis tanlum perspiciiUj quae lae-
siones eas comitantur. At si observationes suas litleris man-
dasset, diii^illalini descripsissel , insliuxissel figuris, atqiie in
vulgu« •ediclissol , cjiiihus , et quaiitis rebus iion poluissel artis
medicae patriuionium locupleiare? Quo autem tempore obser-
valioues suas edidisset! Tunc enim nondum pervulgatiim erat
iujmortale opus Joaiinis Baptislae 3Jorgaf(iiii De scdibus, et
caussis inorboriiiii per ^hialotnen indai^atis : alteruni, et am-
plius monumetitum pereuue baud fallaciuni progressuni, quos
ill Analoniia palbologica Italorum fecit sapientia . Re (juidora
vera amio mdccxxvi in Acadcmia nostra baJjuil ille praedictam
suam dissertaiionem; opus vero Morgagnii dimidio ejusdem
seculi elapso in vuigus prolatum est.

Sed ut yl/hertinus in Anatomia ixilbologka Celebris 3for-
gftgnii praecursor ibit , sic Joseph Ferdinaiidus GuUelminus
Hallerum antevertit in argwmenti anatomici declaratione, quod
gravi, el diuliirna occupatione ingenia , atque indubtriam do-
Clissimorum bominum distinuit. \x\ scholis dominabatur Ga-
icnus-, et omnes iu ejus verba jurantes tenebant , ninsculos in-
tercostales iia contrariis fungi muneribus, ut exterr>i costas at-
tolierent, intenii deprimerent. \enit JlOeriiis llcdlerus qui,
omni rejecla auctoritate, intentiim adjungeus ahum, nobilem-
que animam ad naturalem Pliilosopliiam ^ in respira<ionis ope-
re depreliendit, musculos intercostaJes cura interaoSj turn ex-
ternos aeque cestarum elationi, ac depressioni ununi, idem-
que niunus praestare; contraclos scilicet elationi inservire, re-
laxatos depressioni. Cujus veritalis in lumen noluit oculos
Hambergeriis defigere, ac tali, atque tanta animi pertinacia
Galenicam sentenliam tuitus est, tit disceptalio exorta fuerit,
quae, «i Bernae Anatomicus asperitati , qua Anatomicus Je-
nae asus erat, non objecisset temperalionem , atque pruden-
iidm, in turpe dedecus versa fuisset. Atlamen GuUelminus an-
no MDccxxiv in Academia nostra dissertationem legit De uon-
nullis circa costarum motum, musculosque intercostales ad
facihoreni respiration is cognitionem ; in qua suas retulit io-
<luisiliones, qtiibus omnium musculorum intercostalium offi-
<;ium uuum, el idem esse compereral; quod argumeoliim et

a Micn.vEi.is Mfdici

ill alia (llsscrtationc cideiii Acadcmiae tradila exinde relracta-
vit. Si (iiiis aiilem considciel,, JIallcrnm adolescenluliiin qiiin-
deciin ciiciler annos naluni , se ad Tulnngae Athenaeum prae-
dicto anno conlulisse , nt in sidinlis Ahxandri Cainerarii, el
Geori^ii Din'cnioi priniis Medicinae, alque Anatoiniae nolio-
nibus" iniluiorelur, duhitarc profecto non poterit, qnin si non
ornni lionore, qneni iis expcriineniis sibi peperit HaUerus, mnlta
saltom ejus Iionoris parte (iulichniniis exoinaretur, si fiuctus
sludioiiiin snoiuni in vidgus editus fiiisset . Adhiic enim ine-
dita est disscrtatio 5 de qua ego cognoscere polui , et honori-
ficam in sciiptis meis mentioneni habere, proplerea quod earn
disscrlationem una cum ahis ejusdem generis scripiis ad alios
Bononienses doctrina excellentes perlinentibus mihi liberally et
graluito done iradidcrnnt eximii, et praeslantes fralres Docto-
res Naiini de Cornitibus Levcra .

Ex aliis tamen scripiuris typis consignatis sibi famam Gii-
liclininiis comparavit. Altera est liber ^ parvae quidem molis,
sed succij rerumque plenus, cujiis vel tilulus ostendit, quam
arduam, atciue ulilem maleriani iractaverit: Conainen ad me-
thodtiin de recto inorhosonmi cadaverum judicio ferendo y
in quo libro firmissiinis principiis^ et clarissimis exemplis ve-
stigia dcnionstrat , qnibus insistendum est, ut ex Paihologia,
atque Anatomia humanaj el comparata hae duae optimae, ac
maximae militates deriventur : organornrn nempe structurae ,
eorumque munerum quam evidenlissima cognitio; atque eo-
rum nnitationum praeternaturalium deleclio , vitia , quae sunt
)norboruni canssae , ab iis, quae eficctus , discernendo. Altera
est ante laudata de claris Bononiae Anatoinicis Oratio; in qua
res gestas a Bononiensibus Anatomicis insignioribus per quin-
qne fere secnlorum spatium sumraa cum fide, ordinum tem-
poruni servans, eleganter describit: quamque eventibus turn ju-
cundis, turn erudicnlibus , quasi totidem floribus decorat.

Interea Italorum studia fervebant; et plerique summopere
enitebantur in exslruendo medico nobilissimo aedificio , cu-
jus primam lapidom jecit ( potius quam Thessalus , The-
inixon, aut alii anii([uac Grecae Scholae methodicae magistri)
aniiqiiissirnus siculns yJcro , medicus Agrigentinns, qui etiam in
fama fuil proplerea, quod pesle Alhenas depopulanle, ingentes

De ANATOMICIS ETC. 7

ignes docuit accenclere , et aerem sufTimeniis purificare . Al
duobus circiter, el viginli post seculis illius doctissimi Siculi co-
gilala ne turn quitlein exculla ita fueranl, ul fiuctus ex iis
perclperetur , qui uberiorem , firmioremque medicam doctri-
nani suppediiarel . Initio tantum transacii secuii Georgius Da-
glivius , et Jntonius Pacchionus , illustres viri Romae degen-
les , medicam doctiinam excogitaverunt slriiciurae , et motui
fibrae viveniis innixam : Romanos dixerim, si alter, Romani
licet Arcliigymnasii decus , el lumen , ediius non esset Ragu-
siae , et quinque annos naius, deserlus ^ vagusqne, aequor
liansvectus , snmnia coeli dementia Aletinm prope Hydruntum
non appulissel , ubi medicus perpelna dignus oljservanlia pue-
rum aluit, erudivit, eique cognomen suum imposuit ; si et
alter, eliamsi Romae fuerit doctissimus medicus, et ilhistris ,
natus Regii Lepidi non esset. Sunt qui putant^ hodiernam vi-
talis, Ul vocant, solidismi doclrinam , atque omneni invenli
laudem , et gloriam Iribuendam esse BaglUno ; sunt et qui Pac-
chiono. Quomodocumque anatomicae hnjus niedici inqiiisitio-
nes in texturam , ut ipse opinatus est, muscularem universi sy-
stemalis ir.eningeij et physiologica consectaiia, quae ex iis col-
legit ^ multum attulerunt adjumenti ad ejus doctrinae compo-
sitionem , in qua lanti ponderis est vivi solidi motus cum in
valeiudine tuenda, lum in morbis gignendis . Quae sua docu-
menta adeo in animum Pacchionus non induxerat, quominus
Academiae nostrae sententiam exopiaret, et peteret. Locus ita-
que ipse me admonet, ne mentionem facere praeteream de
praestanli Anatomico nosiro, Joanne Antonio S Ian carlo . Hunc
scilicet^ et Vahalvam simul (quo, et quanto socio digna-
tus fuerit, Sodales, animadvertite) Acadeniia ideo elegit, ut
Pacchioni opera perpenderent, alque de iis judicium f'errent.
Quod observantiae argnmentum eadem Academia jam tum ho-
iioiificenlius illi dederat , cum anno mdccvc eum pariter, et
Vahaham dijndicando praefecerit, assensum ne mererentur
prima studia anatomica illius, qui sui aevi Analomicorum prin-
ceps erat reuuntiaturusi cum nempe dijudicandi essent priorcs
libri operis Joannis Bapiistae Morgagnii _, cui titulus est:
Jdversaria anatomica . Verum sive muhiplices occupationes,
sive quaecumque aliae caussae Falsalvam itupedivent, quominus

8 IMicii.vFr.is Mepici

ad Pacchioni opera aulinuin adverlcret, omne llUns negotii
onus Stancnrii luiinoris incuhiiii; qui strenue onus illiid sn-
stiniiit^ atquc ita mandalis Academiae salisfecit, ut et ab ipso
Vahahni , el ab omnibns Aradeinicis laudem referret, ac
plaiisnin . Peiens el ipse Paccliioniis contenliis acqiiievil. Cum
tanien is denno cxoplarel, ui suae observaliones recognosce-
renlur, deimo , ac libciiti animo Slnncarius labori se dedit,
quare nonnuUa Paccliioui inventa , et cogiiala comprobavit ^
conexit, aupie aliqua ex parte mutavii, eaque omnia in suo
laudato sciipto De dura meninge collegit .

O ulinani alii Bononiensi Anatomico lanta contigisset vita,
quanlani cgerunt Stancarius , Gulicliiiinus , Jlhertinusl^diXa
ex iis , quae per brevem cursum vix oclo lustrorum ab eo
acta sunt, liqnido patet, eiim , si diutius vixisset, non Bono-
niae solum, sed etiam Italiae clarum, et insigne futurum fuis-
se ornainentum. Ilaec qnidem non dubito de Petro Naiinio
aflirmare. Qua in re salis est suura De glandulis opusculum
comnieinorare, in quo luculenlis circa jecur, et pancreas ob-
servalionibus rursus confnmat verilatem Malpighianae sententiae:
partem necessarian! , alque secretionis eflectricem in organis
glandnlosis foUiculos esse, vel sacculos , vel vesiculas^ a va-
sis sanguifcris , quibus circumdantur ^ distinguendas . At quo
non rapit etiam contra verum novitas, tum maxime cum ab
illustri viro nunlietur? Fredericus -^»;5c/im5, in Amstelodami
Lyceo Anatoniiae Professor celeberrimus , (juamvis Malpi-
g/iii primutn sectator esset^ cum lamen in injecllonibus con-
ficicndis pcriiissimns fuerit, et felicissimus (ita ul injectionum
artificium Ruischianum appellaretiir) a prima opinione deces-
sit, at(|ue in vulgus promulgavit, se eo artilicio comperiisse,
nee foUiculos, ncque sacculos, vesiculasve in glandulis esse,
neque uUam aliam peculiarem partem organicam, quae secre-
tionis munere fungatur; vasis sanguiferis varie simul contextis
lolam earum massam constare; humoresque secerni ab ulti-
mis vascnloruin oris mullipliciter conlortis, et flexis. Quapro-
pter Afa/pig/iii senlentia in dubium vocari coepta est, sen-
simque fidem, et aucloritalein usque adeo amisit , ut in obli-
vione jacuerit, quasi ille halluccioatus , vel menlilus esset: Rui-
schiaaae vero renovaliones ia omnes dominaiae sunt. Sed ut

De AN.VrOMICIS ETC. 9

novitalis praesllgia evamierunt, et prudcntiori animo fuit res
considerala, persuasum Anatomici habueiunt, argumenta a Bui-
schio allaia hand tanti qiiidem esse momenti, quanli prima
facie videbantur. JRuischius enim invesligalionibus microsco-
picis usus non erat; noa Anatomen conipaiatam adhibuerat,
ui aDimalia siniplicioris slructurae perscrutaretur ; non ad ea ,
quae organo-genesis documenta praebetj altenderat; rudi, et
insipienti artificio organa glandulosa injeclione tumeniia mace-
raverat , quippe quod tola organica lextura dissolverelur , et
vasa injeclione repleta tanlummodo superessent. Propterea,
Jiuischii doclrina inter inanes hypotheses consiituta , fidem
iterura anatomici tril^aerunl Ma/pig/iii j et Nannii observa-
tlonibiis, quibus Swainerdamus, ac Boherhaavius jampridem
assenserant: atque Anatomici sapientissime fecerunt, quod e fal-
so tramite ill rectum deflcxerint. Nam hodie praestantiores A-
natomici fatentur, veram glandularum structuram Ma/pig/iium^
et Nannium deprehendisse . Cnjus rei splendidum et nuiltae
auctoritatis testimonium perhibentduo hodierna lumina Anato-
raiae, Johannes Midler, et Josephus Berres, Professor alter in
Gymnasio Berolini , alter Viennae in Austria .

Dignus quoque est, ut memoretur, atque colatiir Matthae-
us Bazzanus ^ Philosophus aculus, peritns Medicus , Anato-
micus praesianSj egregius scripior^ cives aureis moribiis or-
natus. Quarum omnium virtuluni gratia jure optirao accidit,
ut honores , et famam apud cum suos , tum exteras gentes
consequeretur. Apud suos pubblicus in Archigymnasio Profes-
sor; Medicorum et Philosophorum Collegiis adscripius; ter
Cathedrae Anatomes elecius; ter Magistralus ex tribunis ple-
Lis; saepius, ut ferret existimationis argumcntum, et praemia
laborum suorum, stipendii accessionibus donatusj unus ex insi-
gnioribus Academiae Inquietorum sociis, antequam ea Instituti
pars esset , et Academiae Scientiarum nomen acciperet; hujus
a secretis primus; Instituti a secreiis, praeses deinde; in quo di-
gnitatis gradu Laelio Triumphetto , qui primus Praesidum fuit,
successit ; in Bazzani autem locum Franciscus Maria Zanottus
a Secretis creatus est. Quae nomina profero! Cum vero unum
et triginla post annos ab Instituti origine, Benedictus xir, Port'
tifex OyofurtMsilirtJj/muSjUadecimoKaleadas Februarii mdccxlt

T. Til. 2..

1 0 MlCHAELIS INIeDICI

insignetn Motiim propriiim subscripserit (quo degenerans, et
sterile collegium a magnanimo , et benemerito Francisco Pan-
nolino iiuulatiiin abolel)at, ejiisque censiim Institiuo nostro as-
signabal ) atijiie ipse priiniiiis qaaluor, el viginli Acadetnicos
eligere volueiii, peiisione donare , el nomine suo insignire, pri-
mus, qnem lUe digniim censuil , ut lam amplissimo honore
a so decoraretur , iMdllliaeus Bazzairiis fuil , Francisciis Ma-
ria Zanotlus secundiis . Ncqiic niirandum esl, in homines
\irtulej ei doclrina claros ceierornm delectum incidisse, siqiii-
dem qui eos dclegebal, el doctrina erat, el virtiite clarlssimus.
Extra autem Patiiam Bazzani nomen Itali, el exteri sciiplo-
res operibus suis iradideinni^ alque de ejus laboribiis hono-
rificam fecfiunl menlionem ; neque ^assrtno defuil , qui illius
scribere \itam , et memoiiam proderel posleritati.

Sed ab inslituto meo compulsus ad loquendum lantummo-

do , el id leviter, de rebus anatomicis, memorare mihi libel,

summa doctrina, et prudcntia se Bazzaniun interposuisse quae-

stionibus , quae de systcmalis mcniugei stiuctura, el officio

inter Pacchiommi , Fanlonuin , Slancarium , nostramque

Academiam exorlae fuerunt ; tluoram priornm alterum fuisse^

qui de mira , ac gravi radicis Rubiae proprietate ossa aniraa-

lium , quae ca depasla sunt, colore rubro inficiendi scite ira-

claverunt ( duorum priorum alterum fuisse dixi, quod alter

full Parislus Academicus Dufiameliiis ) , atque doctissimam ,

eruditamque monstri singularis historiam composuisse, infantis

neinpe puollae , quae siuistro brachio destituta , el breve bra-

chium mutilum in apicem conicum desinens pro dextero ge-

rens in luccm edila esl, atque in hoc miserrimo statu trigin-

ta tres annos, eoque amplius vixit.

Quid vero dicam de illo , quem podus praeslaniissimum,
quani pracstans ingenium appello ? Quid dicam de Josepho
Piiteo , Jacohi filio? Multa , et nobilissima de eo dicere pos-
sem , si angustos lerminos huic sermoui mco conslilulos niihi
praetergredi liceret. Sua igitur poemata reiicebo , quae insiar
ylrcosti, Tassi , Melastasii , Snvioli poomalum per literato-
rum ora non solum, sed edam vulgi Italia lota hodie quoque
versaniur. Lilcrarias, el hisloricas suas compositiones reticebo
exquisiiissima eruditione referlas. GonsiUa physico-medica circa

De anatomicis etc. 1 1

Medicinac fort■li^is Jiulicia relicel)o; in quo opernm gencrc n-
deo usque excellHit, ut ante laudato Uazzano , qui snmmus
in 60 genera habitus est, non minor quidcm fuerit. Suani quo-
que relicebo venustatcni, elegantiain, et copiain dicendl in de-
scribendis rebus vel aridi.ssiniis , ut sunt quae scicnlias , et
praecipue Anatomen respiciunt: qua laude si qiiis eum fortas-
se aeqiiiparavit, nemo profecto antecessit. Iiaque hoc tantum
referam , eum fuisse phmtarum , animaHum , et humanae A-
natomiae pcrilissimum. Atque ad plar.tarum Anatomen quod
attiaet, qna chligentia et industria varias mali punici texluras
non explicuit? Cujus pulcherrimi fructus miram, et ortlinatam
omnium diversarum intcriorum parlium thsposilionem cum civi-
tatibus bene consiiiuiis celeber ^o/j/^t/mi comparavit. Puteus
aniem ad eum fruclum, uti Physiologus, Chymicus, et Me-
dicus ingenium suuni adhibuit; cognovit enim quo paclo fru-
ctus foecundarelur , extractus, et succos ex eo eheuit, eorum-
que in quibusdam morbis medendis vim , et uliHtatem experi-
mentis deprehendit. Quanam assiduitate se ad majorura cicada-
ruua Anatomiam non dedit? Quo in studio etsi Hieronymus
Laiircntus ei fuerit soclus, et adjutor^ omnis tamen est illi
adjudicanda laus , et gloria delectarum muUipiicium formae
mutationum , quas vermis ex cicadae ovo egressus dcinceps in-
duit, usqucdum sit perfectam formam consecutus. Si vero haec
satis non sunt, doclissimum suurn Coininentarioluin perpen-
datur, observaiionibus anatomicis, et physiologicis experimen-
tis imdique rcfertum; quod centiun duobus et viginli abhinc
annis civi siio , coUegae, et arnica Petro Paullo MoUnellio
nuncupavit, qui, habiiis erudiendi sui caussa per Gailiam ili-
neribus , palriam repeiebat.

Qui quideni Molinellius unus ex viris insignloribus fnit, qui
tunc Bononiae, muUis licet viris doctissimis, et celeberrimis re-
pletae, floruerunt. Doctrinae avidus, juvenili aetate duorum,
ac viginti annorum , ad Luieiiae scholas sub Salvatoris Mo-
randi disciplina perrexlt , el illic cum Fagonio , Mcryo , Lit-
trio, Chirachio , Daverneyo, cumque aliis doctrina, et fama
nihilo minus illustribus consuetudinem conjunxit. Inde ad Mon-
tis Pessull Athenaeum profectus est. Et quamvis a patria ab-
sens duos tanturamodo annos fuisset , araplissimis lameo;

1^ MicnAELis Medici

cogniiionum thcsauris congesiis in earn remeavit. Quam vltae
Dlolimllii circiiiDStaiuiam jucundus , el venusius ejus aetatis
scriptoi-j Joannes Uaplista liobertus animo pervolvens suo
lopula dele^wtus est comparalioiie , neque dicere diihitavit,
Marcuin TuUiuin quoque viglnli duobus annis nalnin Roma
discessisse Hhodum versus, et Athenasj duos quoque annos
Marcum Tulliuui ahsentem fuisse; novas quoque arlium
opes in Italia m infercnlcni jMarciim Tulliuin rediisse. Litera-
ruin coniiucMcio cum inclylis viiis culliorum Europae regio-
inun Molindlius est usus; praeclara illi dederuut existimalio-
uis, el amoris teslimonia Benedictus XIV, et Clemens XIII,
Ponlificcs Optimi jMaxiini; quorum primus calhedram Ope-
rationum altae Chirurgiae ei consulto instlluit. Quae existima-
tionis teslimonia oplime jMoUncUitis promcruit ; nam ( ut mul-
ta alia, quae docte tractavit argumenta , silentio piacteream)
suinma cum pciilia disscruit de fistula lacrymali , de aneuri-
smate orto ex arteriae punciione in sanguinis missione , de
lendine Acliillis vulnerato, de rotulae tendine fraclo, de os-
sis hyoidei luxatione: c{uae argumenta sic apte^ uti ab illo
tractala sunt, tractari non possunt,nisi ab iis, qui admodum
sint in Anatomia versati . Attamen et m rebus a chirurgicis
divcrsis laudabilissimam Anatomiae operam dedit. Lobos ce-
rebri expcrlus est; et quoniam , sinislro lobo reciso , dextri
lateris corporis resolutionera complnries subsequi vidit, chia-
smum , ut vocant, staminimi scilicet nerveo-cerebraliuin de-
cussalionem , atque Medicorum praedictiones de sedibus pa-
ralysis, et apoplexiae suis experimeniis comprobavit. Durae me-
ningi animum attendit , et praeler ea^ quae sunt prope sinum
falciformem locata glandulosa corpuscnla, alia, atque alia per
durani meningeni dillusa perspexit. Multa et expcrimenta cgit
in nervis pnenmo-gastricis; eflectusque cognovit, qui, nervis
iis vinclis, et sectis , in oculis , et thoracis , abdominisque vi-
sceribus contingunt; nonnuUaque cogitata circa nervorum stru-
cturam , atque eorum agendi rationem ex his experimentis
deduxit.

Quantoperc varias Medicinae partes, et Anatomen praeser-
lim non aiixit Doniinicns Gustnanus Galeatiiis ? Lt vero
suinma taulum capita atlingam^ in illius honorem inquisiliones

De ANATOMICIS ETC. 1 3

circa vasa laclea loquuntur; quod vasorutn genus, si Caspar
jdscllius CrenriOQensis auctor in brutorum corpore evidenlis-
sime ostenderat , necdum erat in humano corpore exploratum.
Loquuntur suae in genitalia mulierum organa investigaiionesj
quae illi persuaserunt , ovarii vesiculas ne esse quideni ova ;
haec in earum interiori parte progigni , atque erumpere e cor-
poribus luleis, quae post iiuni oris loecundaniis actionem intra
vesiciJas oriuntur : quod idem et sensit immortalis 3Jalpi^liius.
Permuliae suae observationes loquuntur et circa jecur, et cir-
ca cysticum ductum , et circa calculos biliares , qui in fcllis
vesicae cavo , atque inter ejusdem tunicas gignuntur. Obser-
vationes loquuntur circa urolerum , renumque calculos. Loqui-
tur cribriformis ab illo in intestiuis detecta membrana. Tuni-
ca carnosa loquitur intestinorum , et stomachi , quod summa
ipse industria illustravit ; ita ut ego assererc non dubitem, pe-
ritiorem , sapientioremque Anatomicum, qui circiter transact!
seculi dimidium Bononiae floruerit, Galeatimn fuisse. Ipse
etiain regalem ivit Luletiam. Ipse etiam afiectum, et existi-
mationem promeruit cum Ilalorum , qui sapientia sua splen-
dorem ei celebri Metropoli augebant, Contii ^ Mara hi i , Cas-
sini , turn Gallorum , Malehrancliii , Jussieui ^ Jlombergii,
lUauinurii , T^arignoni. Qui paritcr tanta erant doctrina, at-
que fama , ut ([uaelibet civitas italica eos excepisset, ab iis
decus tulisset_, et gloriam; si quod suis concedere Italia ne-
quit, sapientibus exteris concedere posset , praemiorum , digni-
tatumque largitionem . Quae licet semper Italiae defuerint in-
cilamenta, et auxilia, quibus bumana natura movetur, atque
ad praeclara, et utilia facinora incenditur, quocumque tamea
tempore in omni sapientiae genere ant aliis nationibus supe-
rior luit Italia , aul quapiam non inferior. Divinae Providen-
tiae miraculum! Quae voluit tantam animorum constanliara ,
et forlitudinem Italis tribuere. Verum ad Gaclatiiiin ut redeat
oratio , is Lutetiae Apostolicum Nuntium ( Dominicum Benti-
■voliiin) a gravi morbo sanitati restiliiit; qui propter sui ipsi-
us amorem , atque ut se liberaiori suo gratissimum praebe-
ret , eum sibi in Medicum elegit, et quae ad placide, bono-
rateque vivendum conducunt, illi in sua sede concessit. Sed
patriae praevaluit amor; in qua longissimam aetalem suam

{4 MiCHAEUS IMedtci

inter Anatomica sliulia , aegroruniqiie curationes Galcaiius
consiimpsit , atqiie InexsperLorum insiituit Acadcmiam, quara
piaestaniibus ingeniis llorentem vidit, donee, exactis vitae suae
octodeciin fore lustris, senis omnibus praeoptalus , laudatus-
qne supronmni diom explevit.

Praooptatns quoqiio , et laudatus full Jacobus Sandriiis ,
Anatomicns, et niedicus experlissimus; sua enim speciraina de
sanguine non Itali mode,, vcium et exteri summo plauso ex-
cepemnt; inter quos Portalius in sua Anatomes, et Chirurgiae
Historia notavit, mulla nova circa sanguinis niolus in Sandrii
opere elncere . At si prodiissenl in vulgus Adversaria Jna-
toinica, quae ille jam usque al) anno mdccix, novem scilicet
annis ante obitum suum composuit, quaeque in hujus Archi-
gymnasii Bil)lioleca cum aliis ipsius scriplis simul inedita ja-
cent, niulto saepius Sandrio laus periti Anatomici tribuere-
tur. Illi tamen est alia singulari de caussa reverentia nostra
praestanda , nostraeque sunt grates habendae . Ilaec scienlia-
rum Acadcmia, ut omnium est humanarum instiuilionumj par-
vura quid, et minimi momenti iu sua origine fuit . Eiista-
chius Manfredius tribus lustris , pauUove amplins natus, an-
no MDCxc nonnnllos condiscipnlos sues apud se congrcgavit,
ut omnes simul in omni sclenliarum studio versarentur; ac
domi suae hasce scholasiicas exercilationes ^ quibus Acade-
demiae Inquietorwn indidit nomen, quatuor annos babuit.
Scientiae, et patriae ardens Sandr'nts amore studiorum cul-
turam illi Acaderniae faciliorem reddidit, commodiorij aptio-
ricpie sede in suis aedibus oblala;, in quibus ea decern soli-
dos annos permansit: usquedum anno wdccv magnanimus, cui
nunquam satis sunt laudes tributae , nunquam satis habitae
gratiae , yiloysius Ferdinandiis Blarsilius eam in suum pala-
tium, velut in scdem nobiliorem transtulit, et dein in nobi-
lissima locavit: in hoc ipso Scientiarum , Lilerarum , et Ar-
tium Inslilulo, quod lUe cximio, atque immortali exemplo stu-
dii, curaeque humanis cognitionibus promovendis, erga patriam
benevolcntiae , in desiderio juvandi, atque in juvando repu-~
blicam consiantiae, et perlinaciae, neque opibas suis, neque suae
tranquillilali_, neque sibimetipsi parcens excelsoanimopauUoante
fuadaverat . Meritae siut utique laudes Manfredio , qui hujus

De anatomicis etc. 15

docioruni corporis initia posnit; sint ulicjue Marsilio , qui
ejus famae, dignilalique consuliiitj aitamen Sandrius suis de-
fraudari laudibus non potest , qui mullum pariter operae con-
lulit ad regendum illud^ confirmandumque; cnjns in aedibus
leges, quibus Academia dia, et gloriose slelil, iriainviratus e-
ximius , Eustachius Manjredius , Joannes Uaptista Morga-
gniis , et f^ictorius Stancarius, praescripsit. Quod si ea, quae
ad physicas pertinent disciplinas, cam politicis, et morallbus
liceret conferre, affirmari qiiidein posset, eum triuniviralum ,
modestum licet^ et placidum, hunianae socictalis observantia
dignioreni, melioremque illo fuisse, qui ferreus, atf|ue super-
bus, imperii el regnorum avidiis, exilium inimicis suis et mor-
tem decernens , in parsa Rheui nostii insula orbem terrarum
in triumviros dispertivit.

Nee sine animi vohqitale commemorare possumus Caje-
lanwn Tnccojiiun, Medicum peritum, periliorem Chirurgum,
Analomicura perilissinium. Illud maxime esset ad ejus periiiam
argumenlum , pubblicuni Prosectorem anatoniicum fuisse, diu,
ac perpciuo Anatomes calhedram summo cum honore lenuis-
se; si muliiplicia opera ab eo edita, et doctis valde probata
argumenlum magis conspicuum non praeberent. Alia quoque
de caussa oplime Tacconus de palria sua n)erilus est. Re qui-
dcm vera, si Bononia gioriari potest perrari, ne unici dicam,
exempli mulierem possedisse, scientiis pliysicis erudiiissimam,
tola Italia , atque Europa praeclarara , ab illustrioribus illius
aetalis viris observata, apud Principes, ei Purpuratos caram, et
acceptam , Laurani Mariain Cai/icrinain Bassiam , Cajeta-
ni Tacconi diligeniiae, et docu mentis oranis habenda est gratia.

Quisnam est rebus anatomicis erudllus, nee Bellinianum
uoscat prohlema? Labecula , seu ovi cicalricula membranae,
quae vitellum ambit, adiiaeret ; et quanUunvis ovuui jactes,
et quatias , in propria sede nihilo minus ilia consislil. At ovo
aqua dolervcfacto , cicalricula movetur , ac in viielli centrum
se coUigil. Hoc mirum phoenomenon Laurentius Ijellinius ob-
servavit; ejus vero inlerpretaiionem aliis reliquii. Quod Bel-
linius non fecejat, id praeslare conalus est Paullus Bapti-
sta Balhus : qua auiem diligcntia , alque argunientorum pro-
jbabiliiate susceptum niunus expleverit, qui aniiquos legerit

i^B MiCHAELis Medic*

Academiao nostrao Commentarios, levitcr inlelligcrc potest;
ex qiiilnis eiiain iiitolliget, quanta suhtiliiale , et prudentia ra-
tiuneni cujusdam ovi monslruosi atiulissct; cujiis pulamen tan-
tum ahfuil , lit in oinni sua snpeificle exieriori uno , eodem-
quo Mioilo leve essct j ut se in plures spiras ex obluso ovi
Venice ad acutum ascendcntes contorqueret .

Cetemni videant alii, anne Problemalis Bclliniani resolu-
tionem ad cxitum perduccre possint recentia Ovologiae studia,
quibiis luicrius in vitelli centro depreh endit quiddani sub-
stantiae fluidae repletum spalium , quod usque ad exterioris
superficiei punctuin , in quo cicatricula posita est, instar ligu-
lae pertlnel; anne illias ligulae actione contraiium phoeno-
menon possit intelligi, migralio nerape proUgcrae vesiculae ,
quae antequani ovum foecundaretur , ia vitelli centro locata ,
ad superficieni postea pertransit, et cicatrlculae , cui scse mi-
scet, adliaeret.

Hie denium anatomica , et pliyslologica opera Joannis Hya-
cinthi T^oglii de homiuis, alque animalium viviparorum gene-
ralione, deque fluido nerveo locum habent peropportunum.

Haec series est clarorum Anatomicorum , qui declinante jam
seculo decimo septimo exorti sub decimi octavi dimidium ma-
gna ex parte floruerunt . Qua tamen ex serie illustres duos
Bononienses rejicere , peculiaria licet opera anatomica posteris
non prodiderint, aequo pati animo non possum; Marcuin An-
toniurn Laurentuin, et Jacohiiin Bartholomaeiun Beccarium.
At si inclyius , sapiensque medicus esse non potest, nisi qui
sit dilucidis, uberibusque Anatomiae, et Pliysiologiae cognitio-
nibus edoctus; si medicus ultra quam solet, doctus, et erudi-
tus Laurentns fuit; si majores eliam in Beccario fuerunt e-
ruditio , et doctrina , ut Italia tola perpauculi fuerint , qui eum
aequipararent , nedum praecellerent ; iis eam , quam reapse
conseculi noa sint, laudem tribuendo a veritate recedere non
arbitror. Praeterea Laurentus octo, et viginli annos in San-
ctae Mariae a Vita Nosocoraio medicus fuit. Verisimile ne est,
fieri ne potest, ut medicus, sicut ille erat, aegros juvandi ,
instruendique juventutem studiosus mortuorum corpora non
incideret, morborum sedem non quaereret, ad organorum
■viiia non admoveret ingenium, ea discipulorum oculis non

De ANATOMICIS ETC. 17

sixhjicoret , nc [ue illis ostcndcrci , f[uo moilo^ ct quaulum a
natural! organorum constiiulione abhorrerenl? Addendum quo-
que est in variis polissimuni Anatomes pailiologicae argu men-
tis cum 3Ieng/iinio , et Moliiicllio , ii)([uisilionum anatomica-
rum peritlssimis viris, se Laurcntuin exercuisse. Deccariiis
autem quamquam Pliysicae , Cliymicae, et naiurall llistorlae
se pene toto addixisset ( qulbus in disciplinis tanlam famam,
tantamque auctorilaleni adeplus est, ut Emineniissimus Pro-
sperus LainherLinus iiiimorlalc opus De servoruni Dei hea-
tlficatione conscribens, ejus doctrina usus ad sanciendum fuerit,
naturalesne quidam evenlus essent , anne mirifici ) , fiiit tamea
in Anatomicoriim ordiiiem relalns , et publicani Anatomiam
multo cum honore edocuit, magnam copiam cognilionum
evolvens, quas facile congessit , dum imumeras cadaverum se-
ctiones in Sanctae Mariae a Morle Nosocomio a iMorgagnio
peractas frequentaiet. Ex quibus maximum profectum fecit et
HeracUtus Manfredius , in eodem Nosocomio tunc Medicus
assislens; i'ta ut aetate auctus, atque doctrina de variis po-
tuerit Anatomiae physiologicae locis egregie disserere; de san-
guinis quantitate In vaslbus contenta ; de vi cordis in sangui-
nis circulatlone , de liiijus huraoris per arterias, et venas ve-
locltate ; de arlcriarum systole , et diastole. Quae circa singu-
la argumenta totidem dissertallones coraposult, quas habuit
m Inslituti nostri Academia; eaque volult doctrinis jatroma-
themallcis illustrare.

Aniequara proscquar, atque ad terapora veniam noslris paul-
lo proximiora , id monendum est, Anatomiae studlum ejusmo-
di esse, ut cultores suos asperls dilliculiatibus impediat, et
insollta ab lis postulet praesidia: id facit celer corrupilo ma-
terlae , In qua sunt sensus exercendl , atque intelleclus. Qua-
propter ne omnis diutlnae diligentiae , longlque laboris fru-
ctus panels dlcl)us, aut eo citlus, intra paucas boras iriltus red-
deretur, ad corruplibllitatem remedia Anatomlcl quaesiverunt
Ideo fuit primo tum sicca, turn humlda via animalium partes
condiendi excogitata . Sed tempus edax non ita illis parcit,
ut aliquot post annos a forma natnrali valde non dlflerant.
Cui detrimento impediendo ne satis quidem fuisset Hierony-
mi Segati, etiamsi notum essev, arlificium organa animaliuia.

T. VII. 3.

i% MiCHAELis Medici

adeo consolldandi , ut nee marnioribus, neque metalHs dim-
lie cedaiit. Si ciiiin qiiiddam viscus , et loluin quoque animal
eo arlilicio componi potest, ul oculis , ac manni exploratrici
verum, exempli c;uissa , jecnr, hirudo vera, verns piscis ap-
pareat , hand esse insupcrabiles non possunt idem assequendi
dillicultales in tenuis ^ delicatae, coinplicataeque structurae par-
tibus, veliili in plexu invokuo minimorum vasculorum, ner-
veanimve fibrarnin, ant in inteiiori oculi structura. Qiiare A-
naiomicornm iiidiisiria progressa est, et in ipsius naturae imi-
tatione remedium iuvenit; partes nempe naturales praeparatas
delincando , ant ligno, vel aere, vel lapide iucidendo. Exty-
pa tamen dcsideiabanlur. Quae etiam Anatomici variis natu-
ram iniitandi rationibus sibi compararunt, animalibus scilicet
pracparatis pai'tibus materias alias sufficiendo , easque in ligno,
vel gvpso , vel ceris fingendo- Huic tamen muneri apiior est
habila cera; atque bujusmodi sculplura anatomica maximas
atlidit militates , plurimumque juvit ad promovendum Theore-
lices, et Praxcos anatoniicae sludium. Cujus artis inventio de-
beatur ne Gallo Desnoiiesius , an Siculo Zuinmo , vel Zumho ,
non est bic inquirendi locus. Dicendum sane est, artem banc,
quae iueunte seculo praeterito ortum babuit, Ires Bononiea-
ses exiuiicj et sumniopere anxisse, atque illustrasse.

Hercules LeUius : cujus opera induslria et inlerius corpus
bumanum utriusque sexus , et ea, quibus illud constat , gene-
ralia svstemata , et specialia organa mirifice referunt. Quae ut
fierent, antelaudatus Purpuratus Lamhertinus , dum arcbiepi-
scopalem Bononiae sedem tenebatj aliqua ex parte illi man-
davit; et multo amplius, posiqnam magna nostra, totiusque
orbis fortuna supremum Petri solium conscendit. Facinus hi-
storia dignum ! Quaudoquidem suum bislilulum potuerunt Bo-
nonienses Museo anatomico ditare sine ulla vel levi publica
impeusa , sed sola illius gloriosi civis liberalitate ; qui mnlti-
modis eos iterum , ilerumque bencficiis cumulavit. Pari qui-
dem felicitate res auatomicas ligno Lellius nosier exsculpsit.
Id bijuido testantur duo lignea signa , ([uae obm antiqui nostri
ibeatii anatomici calbedram exornaverunt: quo ab nno opere
omnem Myologiam discere possunt studiosi. Tanta vero, quanta
diximus, babiUiate fuit, propierea quod cum efiicloris peritia

De ANATOMICIS ETC. 19

accuratas, et suiruoas Anatomiae cogniiiones conjnnxit; ut
Franciscus Maria Zanollus affirraaret, Herculeni Lellium ao-
mine licet careret, re tanien esse Anatomiae Professorem .
Quocirca memorare sat est, qiiinqiiaginM cadavera inciclisse,
ut duo signa lignea praedicta cnni nalura essent congruenlia.
Quas omnes virluies animus inclinal, ut credam in neuiro eo-
rum fuisse, quos inter conienditnr sculptnrae anatomicae pri-
rnatus: cum Desnouesius milii poiius Anatomicus, quam eflictor
videatur ; Zuinnius aulem efGctor potius, quam Anatomicus.
Joannes 3Ianzoliniiis ; f jui , tres annos data cum Lellio
Scidpturae anatomicae opera j eiim aeqniparavit, et forsan an-
tecessil eo maxime , quod quaedam ceris subliliter miscuit,
quae retlderent solidiores , diuturnioresque praeparationes. Tan-
ta insuper fuit in illo Anatomes pcritia, ut ipse antedictus
Zanottus asserere non dubitaret^ oninem aelalem in eo stu-
dio Manzoliniinn consumpsisse videri . Eqiiidem non omn ia
solum, quae de corporis humani structura erant aliis explo-
rata , noscebat, scd aliorum etiam comperta emendavit, iisq ue
sua propria adjunxit. Quae circa IManzolinii comperta erudi-
tissimus noster Comes Elephantutius valde querebatur, quod
nuUus scriptor ea singillatini in vulgus prolulisset, idquc tan-
dem ut fieret, exoptabat . Cui desiderio aliqua ex parte sa-
lisfacere ego possem^ cum duo audiograplia jManzolinii scvip-
ta possideani , in quibus variae describuntur magni praetii ob-
servauones, quas, Academia nostra flagitante, susceperat, et
anais mdccl, et mdccli cum ipsa communicavit. Sed brevitas, quae
me, ut singula capita sermonis mei leviter allingam, compel-
lit, modo non sinit, ut de iis observatiouibus copiose loquar.
Haec tantuin dicam : implcxam et mirandani aurium structu-
vam JManzoliniiini illastrasse; minus filamentum portiouis du-
rae acustici nervi in vestibulum ingredi, cumque fibrarum car-
nearum fasciculo in ipso veslibulo locato conjungi, deprehendis-
se; f^alsahae tabulas, quae humanas exliibenl anres, recogno-
visse, et quae in multis ex iis castiganda essent, noiasse ; surdum
niutura ex ortu dissecuisse, et surditaiis aurium, silenliique
caussam in cochleae vilio , atque firmltate ossiculorum intra
tympanl caveam contentorum posltam esse, ostendisse . Quod
postremum observationum genus multo majoris habendum est^

20 MicnAELis Medici

propterca quod usque ad lUud tempus nemo Anatomicorum,
uno Jbi tasse excepio Cassebohmio , liujusniodi studiis operam
dedorat .

jdniia Morandia ManzoUnia uxor modo laudati Joan-
nis , qui ci Analomcs cupidhatom injecit; in qua poslea usque
adco ilia profecit, ut ampliiis deslderari non possit. Nam in
pallia el Sciontiarum Acadcniiae, et Academiae Clemenlinae
adscripta fiiit , eique piililica cadiedra decreta est. Neque iter
Bonoiiia docli exleri faciebant, quin^ ut eani viderent, ejus-
que opera admirarentur , libemi animo consisterent : inter quos
ilium Imperatorem riiilosophum , Joscp/niin JI, decorum est
norainare. Kxtra patriain aliae Academiae illius mulieris no-
- mine sese ornare voluerunt. Eam cupierunt Mediolanum , Lon-
dinum , Petropolis amplissimis, et nobilissimis o])latis mercedi-
bus. Vicit tamen patriae amor; qui lanlam vim in Bononien-
sium animos omiii tempore liabuit . Suas ilia praeparationes
anatomicas pro se alio miiiebat; perinde quasi significare vel-
let, ([ui bonam de seopinionem, magnainque exislimationem
animis imbiberant, minime fulsse deceptos . Quarum tantam
copiam perficere potuit, ut praeter cas, quas in varias regio-
ncs italicas misit praeparationes, magna adhnc earum snpel-
lex Adienaeum nostrum decoretj de qua praedaram Oratio-
nem De i\Ianzoliniaua siipeUectili Jloisiiis Galvanus com-
posuit,cnm anno mdcclxxvii iisdem usus praeparationibus pu-
bllce docuerit Anatonjiam. Quae omnia a Le/lio, et Rlanzo-
liniis conjugibus anlea acta fueriint, qnam eximia opera ar-
tificis illustris, dementis Susini, Anatomicum Florentinum
Museum, Felici Fontana c\i\'im\e, cxornarent. Nee apud nos
cum Lellio, el 3 fajizoliniis ars ea, Deo benevolente, interiit.
Nam declinanie seculo proximo supetiori opera periiissimo-
runi Sculptorum , Joaiinis Baptistae MariJ'redini , et /llexan-
dri />(7rt(>m J ea felicitate Carolus Mondiniiis direxit, ut non
solum Lellianam , et Manzoliuianam supellectilem , quae in
nostris Museis exlabat, ditiorem reddiderit , sed aliis eliani
eorum operum desidorium injecerit: et tot eum , quot cursus
absolntus Leclionum Obsletriciorum postularet, Mantua flagi-
tavit; totqne, quot Anatomcs tradendae opus cssent , Emi-
nentissimus Zelada pro Romano Athenaeo poposcit. Nostra

De ANATOMICIS ETC. 24

quoque aetatCj cloctissimis moderanlibus AnatomJcis, in qui-
bus nostrum Arcliigymnasiiim glorialur, Josephus Jstorrius
effictor in ceiis expoiuis, opera periicit cum Bononiae, turn
in variis Italiae regionibus quaciitaj et probata. Ceterum Man-
zoliniae deprehendisse tribuitur, niusculum obliqiuim inferio-
rem oculi neque ejusdom oculi bulbo, neque apopliysi nasa-
li adhaerere , sed ulterius produci , lacrymarumque in sac-
cum desinere.

Quod vero irigiuta, eoque amplius annos suavis, mitisque
animus mulieris se in rebus exercuerit natura sua trislibus, bo-
nae valetudini pernicio»is, lugubres, horribilesque species fa-
cile aHerenlibus, quas contra ipsa bominis \irtos, et fortiludo
intcrdum male resisiit, unicuni forsan est in ilhistiium Mulie-
rum liisioria exempluni. Quod enim scripsit yllexander Mac-
chiavclliis in suis Epiicincridihus sacro-civiUhus perpeliiis Bo-
nonicnsihiis etc., ab historica veritate abborrere quibusdam e-
rudiiis videtur. JNarrat ille, inter seculum terlium decimum, et
deciniuni quartum , ce\Qhv\ ]\Iundino de Liiciis vivente, quam-
dam Bononiae fuisse yJlexandrain Gilianam ex Persiceto ^
Anatomes peritam, ipsi Mundino magnopere acceptam,quod
venas, et arterias vel exiliores diligentissime expurgaret, variis-
que repleret idoneis materiis , quae statim in densitatem coi-
rent, atque durescerent; quodque illis, aliisque corporis par-
tibus colores uaturales illiniret.

At , sculptura analomica seposita, in qua colenda nulla Itali-
ca civitas potest prirnas Bononiae contendere , nonne ut in
Annales Anatomia referantur^, promereunt doctissima Laurentii
BonazzoUi opera de iutestino duodeno, de ileo, de vermiformi
appendicula, de renibus, deque aliis corporis partibus? Quae
opera Joscp/ms Fcrdiiiandus Guliehninus dolebat, quod par-
lim in Acadcmiae nostrae tabulariis latitarent; et maximo te-
nebatur dosiderio, ut omnia in uuum coUecta ulilitati publi-
cae evulgarentur: cui desiderio satisfaclum ne fuerit, me orani-
no fugit . Equidem Bonazzolius eral tarn perfectus Anato-
micus , taniique babilus, ut audere nemo pene videretur, ni-
si illo praesente, consulente, adjuvante, observationes susci-
pere , et in vulgus proferre . Tamelsi Bononiae nalus non fue-
ral, earn tamea tamquam stabile domicilium suuin delegit;

22 MlCHAELlS MkDICI

Bononiae miiltos annos vixit, et in aeclibus privalis^ plmilms-
que publicis locis IVIeilicinam exercnit, atqiie Cliifurgiam; fun-
ctiis Bononiae est publici Prosectoris Anatomici munere, in
Acacionuain Insiitiili cooptaliis fait, splenditlam sibi fainain com-
paravit, vilaeqiie fineni iitiplevit. Qnare Bononiensis perinde
haberi potest , uti Valsalva \ qui natiis licet Fori Cornelii, in-
ter Bononicnses Anatoinicos ab bistoricis omnibus lecensetur .
Sapienlis cniiu patiia potius est locus diccndus, quo menlem
apcruit sapienliae^ quani ille, quo fiontis oculos luci primi-
tus reseravit .

Nonne eundem promereunt honorem Francisci Bibienae ex-
perinienta in boml)yce, et birudinibus; quo in vernie anato-
micas suas inquisitiones ulterius produxit, quani ante ilium
non Rcnuinurius modo , seel ne quidem ipse fecerat Marcel-
lus Malpif^/iins ?

Nonne lionoriflcam raenlionem promereunt Gahrielis Brii-
nclli inventa circa locustas, et animalia repenlia , in quibus
auditus, quo serpentcs carere rebanuir Auctores quidam, et
ipse Zoologornni princeps, Carolus Linnaeus, organuni, et
seasum comperit?

Nonne idipsum promeruit Cnjetanits Montius , qui adeo
quaesitum, controversiisque plenum anguillarum ortuni, et pro-
pagationem cum Carolo Mondinio perscrutatus deprehendit,
corpus ilkul, quod tamquam eorum piscium ovarium laetissi-
me Vallisnerius nuntiaverat, natatoriam esse vesicam pe-
culiarem in formani conversam ? Nonne ob ea quoque pro-
meruit, quae de ovo gallinacco serpentis formam pracseferen-
te una cum Hcrcule Lellio pervestigavit ? Ostendit nempe ca-
naliculum, per quern ova ducuntur , inteslinalem lumbricuni
mirifice ponelrassc , et substantia calcari , inierea dum puta-
men elTiciebatur , impUcatum ila fuisse , ut ex superficie ovi
exteriori illius vermis forma, postyporum instar, exstaret. Qua-
rum invesligationum fructum litteris niandavit , ornavitque ea
erudilione , eaque memoriae felicitate , cujus perrara exstant
exempla . Quas ingenii dotes omnes in illo de argumentis si-
bi proposiiis vel ex tempore loquente admirabantur; ut me-
moriae, et erudltionis lial)iius pene fuerit prodigium .

Et quQiiiam Joseph Maria Bacchetonus ita expertus, et

De anxtomicis etc. 23'

felix full litliotomus , et ophtalmicus , ut Bononia , in qua na-
tus est, diutissime vixit, et obiit, eum avocarentur, ingenli-
bus praemiis oblaiis , Mediolanum , Yeuellae , Genua , aliae-
que conspicuae ilalae civilates , tlubiiare ne nobis llcebit, stru-
cluram omnium organorum , quae secreiionem, et expulsionem
urinae, visionemque respiciunt, non ilium maxima calluisse,
atque illustrasse?

Nobis ne diibitare liceblt, genitalia organa niuliebria nou
calluisse parilei'j ac illustrasse Joanncm Jntoinwn GaUiiim, si
Obstetriciae Praxeos scholam Bononlae insliiuerit, vaiiisque
materiis plus ducenlis figuris, sen poiius niacliinulis ea ratio-
ne efl'ecerit, ut naturali magniludine gravidum uterum, gravi-
ditalis processus, eas, quas uterus, et foetus, ilia procedente,
inducunt mutaliones, quae naturalem parlum facile reddant^
quae dillicilem , (juae impossibilem , eae maclunulae reprae-
sentarent? Ejusmodi supellex nusquam visa, nunquam audita
omnibus concordi animo probata fuit , atque concelebrata .
Quae ex piivatis aedibus GaUii , in quibus annos octo asser-
vata fuit, summa nunquam satis laudati P. O. M. Benedicti
XI r muuificenlia in cubicula Insiituti migravit, noslroque Ob-
stetriciae Musco originem praebuit . llle enim Poniifex cum
a doctis , et integris viris , quos data opera consuluit , cer-
tior factus esset de Gallii supellectilis preiio , earn suis sum-
ptibus comparavit, ac liberaliter est Bononiae suae largitus .
Optimum quidem est, atque necessarium, ut Principes omnes,
Magnum ilium Pontificem imitaii, doctorum , integrorum-
que liominum consilia inquirant , observent, perficiaut. Nam
cum fieri minime possit, ut omnia, quae regenda sunt, ac
nioderanda , Principes cognoscant , doctis , integrisque viris
unice uli adjutoribus possunt ad gloriam sibi adipiscendam ,
ulilitatemque Reipublicae comparandam.

Numne potero silenlio praeterire T^incentii IMenghinii de
sanguine inquisiiiones ? Num experimenta circa ferri in sangui-
ne sedem , ferrearumque parlicularum ad circulalionis torren-
tem transitionem? Quibus in omnibus major elucet prudentia,
atque docirina , quam in iis , quae scripserat Lemeryus , unus
fortasse, qui ante Jleng/iiiiium in liujuscemodi rebus elabora-
verit, et quae post eum^ nostra quoque aeiate, eli^cubrati

24 MlCItAEUS IMedici

sunt siimmi, et eximii viil^ Sarins, Parinentcrius , Deyeu-
xiiis , Fonrcroyus , T auqiidinins , et Bcrzelius .

Kumno silentio praeteril)o Thoinnin Lai^/tiiitn, qui in lot,
taninuc aculis et anatomicis , et physiologicis invesligationihus
do iirital)ililato, atqiie insensibililate Haileriana se exercuit ;
quibiis sibi adversanduin esse exislimavit doctrinis, quas rna-
gno cum souilu Albertiis Ilallerus turn maxime promulgabal:
qui Miolioics reddidit anatomicas injectiones facieudi raiiones :
qui plausu universali Anatomen publicam quinquies edocuit,
et compluries etiam edocuisset , si gravissimis praxeos medi-
cae negoiiis, quae eiant sibi commissa, distentus non esset ?
Attanieu ut luiic inipedimento rcuiediuin aliquod afferret, studiis
deditam juventuteui quavis hebdoraada iu douio sua analomi-
cis disciplinis iustiluit . Quae ad gratuni illi animum oslenden-
dum in antique Arcliigyuinasio posuit monunientuin , quod ,
quani optlnic de se raeritus fuerit, posteris testarelur . Quae
diuturna aestimationis, ct amoris argumenta praeceptoribus suis
saepius, libenlique aniuio olim deferrebant discipuli; ([uoruni
argumeutorum in praedicto loco exempla sunt, pcue dixeriin,
ianuniera .

^nmnesAenno Hyacinth um Bartholornaeum Fahriiun prae-
teribo? Non secus, atque Lng/dus , anatomiois, et physiolo-
gicis inquisilionibus circa irrilabilitatem , et insensibilitatem il-
le suam operam impendit. Attamen minus, quam Lngliius ,
acer fuit in HaUeriun adversarius ; curavit imo , ut omnia ,
quae de Halleiiana doctiina in ulramque partem dicta fuerunt,
in unum collecla ederenlur. Praelerea cujusdam hnmani raon-
stri accuratissimam descriptionem in vulgus protulit.

Verum hoc Iiistoricae meae narralionis loco niaguo afficior
maerore , quod milii sunt memoranda duo exiraia, ct nobilis-
sima ingenia, bononiensi gloriae, atque Anatomiae progressui
immatiira morte erepta, Laurentiuin Antoiiiiun Canutwn,
Joannein Josephnni Ballantuni . Ter publicam Anatomes
cathedram, juveiiis adliuc, Canutus eo conscendit successu,
ut magis gloriosus exoptari non possit. Paullo post scientiarum
Academia eum in Benedictinorum numerum cooptavit , et
plures doclissimas dissertationes , atque elegantissimas ex illo
audivit. Eo Belgaruni Collegium usum est peculiari alumiiis

De ANA.TOMICIS ETC. ^25

suis praeceplore; ejusqiie schola cum in publico Arcliigymna-
sio^ tuni iu privalis aedilius suis florens adeo full, ut nun-
quam amplius viderit Bononia . Extremis vliae suae tempori-
bus , mullis aliis praelalus, loco doclis^imi, et ariis medicae
perilissimi Josephi Azzoguidii vila defuncti jNIedicus physicus
primarius in Sanctae Mariae a Morte INosocomio crealus est .
Ballaiitus pariier aelate vel juvcniliorij saepius, eademque,
qua Caiiutiis folici\ate , periculosuiu afi;gressas est Analomlae
publicae experimeulum^ plures in Academia nostra habuit ser-
mones ; quorum maxima duo, quantum ille valeret, singula-
re testimonium omnibus praestant; in qui bus novaSj et permul-
tas incjuiiiliones suas exposnii de dissiiniliiudine, quae in va-
riis quadrupcdum, et volalilium lai yngis parlibus naturaliter oc-
currit . Ideo propositam a Ferreiiiio doctrinam lyricuni instru-
inenium esse laryngem novis fnmavit aigumeniis, et ex va-
ria laiyngis pailium slructura omnem oiiri putavit animalium
vocum varietatera; atque declaravit, quo niodo feles ejulentj
canes latratus edant, niugiant viiuli , loquaces picae garriant,
sibilent([ue sturni . Cum autem ex his inquisilionibus certior
factus esset , quoquo organum vocis in animali corpora sedem
haberatj glandulam thyreoideam super illud organum perpa-
tuo cmincre, et cum eo conjungi, primus ejus glandulae
iisum conjccitj quern post illius obiuun benemeritus Cojctanus
Caspar Uitinns liquido demonstravit. Ipse etiam Ballantus ,
quemadmodum Ca?iutus , carus omnibus, et in deliciis erat;
in Ancarano Coliegio praeceptor fuit , siculi in Belgiro Ca-
nutiis . Utercpie ardcnli Reipublicae studio inflammatus niu-
tuo acmulari videbatur. Jamque omnia prospera cedebant, et
Arcliigymnasium nostrum, totaque civitas oculos, atque animos
in eos duos dileciissimos fdios converserant, sperabanique fo-
re, ut Alherlinus , Uazzanus , Stancarius, Piiteus, Decca-
riiis jam vita defuncti in iis reflorescerent . Scd quam inanes
sunt hominum spcs, nisi eas Divina Providcntia ad fortuna-
tum cxiunu perducat! Uno, eodemque anno mdcclvii, uno, eo-
deraque morbo , febri scilicet epiilemica , quae illo infelicissi-
mo anno in omnes civitatis ordines saevivit, permullisque vi-
lam eripuit, ambo mortem obierunt; Canutus oclo vix lu-
stra nalusj jacluram diram , atque acoihAm I Ballantus necdum
T. vil. 4.

2G MicHAEMs Medici

septimo explcto; jacturam acerbiorem , dirioremquc ! Quosdiios
interims conqucslus csl Franciscus j}Iarin Zano tins ,- qui cum
mcniorassel , virum fuisse Canutum oinni virtutis genere ex-
ccllcntcin , nticni satis laudasse videhiniur , si dixeriiniis,in
cum pntriani ociilos dejixissc , quasi unus spleiidorcin, qiicm
ipsa, niortuo Beccario , amisisset , posset renovare , moihum,
quo necatus est, brcviter allingcns haec addit: hrevi oinnem
civitatis in eo positam spein una cum ejus vila praecidit .
De Ballanto aulem scripsit, ilium observationes suas de thy-
reoideac glandulae usu omni ptocul dublo absoluiurum fuisse ^
nisi Jchris eum etiam invasisset , atque Acadcmiae , totique
civitati , cui cams in primis eratj in ipso aeiatis , Jbrtujiae-
que jlore eripuisset .

At tanta, et ejusmodi illo tempore erat noslri anatomici agri
ferlilitas, ut, duae licet florentes plantae immature alicubi cae-
derenlur, alia crescebat alibi, et jam multos , mullique pre-
lii fruclus ferebat; quos ad extremam usque aetatem suam sin-
gularem nunquam non tulit : Leopoldus Marcus ^ntojiius
Caldanius , qui octingeslmum nonum vitae annum contigit .
Cnjus in universa Medicina, et praesertim in Anatomc fama
alpes transgressa, supcrius, inferiusque mare transvecta per
cninem Europam expaiiala est, et hodie quoque expatiatur .
Et licet annum aetatis agens tricesimura quinium Bononia di-
scesisset, ac meliorem fortunam Patavii quaesivisset; in eo li-
cet celebri Athenaeo primitus in cadiedram Medicinae theo-
ricae primariam Jacoho Placentino digne successisset, et Bar-
tholomaeo Lavagnolio in earn, ex qua mulierum, puerorum, et
artillcum morbi iradebanlur; dein licet successor baud indi-
guus fuisset Joannis Baptistae Morgagni , sui aevi Anatomi-
coruni facile priiicipis ; licet ibi, quod sibi vitae reliquum fuit,
egisset, ibique diem extremum morle confecisset; Bononiae
tamcn nalus est ex familia , quae usque a seculo xvi civita-
tem erat consecuta; hie uti frontis oculos luci reseravit, sic
mentem sapientiae aperuit; hie educatuSj praeceptisque philo-
sophiae insiitulus; hie Medicinam didicit, atque Chirurgiam ex
HeracUto Manfredio ^ avunculo suoj ex Bartholomaeo Bec-
cario , Petro Paullo Molinellio , Cajetano Taccono , et per
loium iriennium Medici assisteniis vicem in Sanctae Mariae a

De ANAIOMICIS ETC. 27

Morle Nosocomio praestiiit. Eum Arcigyranasium nostrum do-
ctrinae insignibus ornavit. Hie multos jiivenes Analomen cU-
scendi cupidos privatim erudivit . Hie experlissimi Medici ilU
credehant clieutes suos medendos, quibus ipsi propter tempo-
ris angusliam adcsse non poterant . Hie varia scripta mediea
evulgavit. Nostra Aeademia eum inter suos excepit, et ali-
quot ejus dissertaiiones audivit: Senatus noster medicae Pra-
xeos cathedram ad eum hoc contulit pacio, ut publicam quo-
quo tradoret Anatomen . Cujusmodi autem esset publica ilia
o ratio , et pene spectaculun , in Vita Caroli Mundinii ego de-
scripsi; qua de re nunc mihi silendum esse puto. Taniummo-
do addam , Halleriana inventa de irritabilitate, et insensibilita-
te eflbrre tunc primum famara coepisse; quae ut omnium Me-
dicorum mentes occupabant, et ad nova sludia alllciebant ,
sic clamores excitabant, alque dissidia . Id praecipue Bono-
niac accidit, ubi plures homines docti se ab iis novitadbus ab-
horrere ostendebant. Caldanius tamen , iteraus, et auctis Hal-
lerianis experimentis , novam doctrinam amplecti, et totis vi-
ribus defendere non dubitavit . Utrinque animi fervebant , et
studia; scriptaque edebantur, quae ante laudatus Hyacinthus
Fahrius collegit . Tantam autem in hujusmodi inquisidonlbus
operam Caldanius Irapendit , ut neminem HaUerus ex plu-
rimis doctrinae suae fauioribus habucrit, qui in contentionibus^
quas ipse commoverat, se perinde ac Caldanius propugnato-
rem suum praeberet . Non alter Italus illustris , Foelix Fon-
tana, doclissimus Hcet, et strenuusj non Zinnius , non Gir-
tannerius , non Bcherendius , non Prokaska, non Blumen-
hachius in Germaniay non Blaneus , non Chrictonus in An-
gUa. Quapropter oranem illius sapienlissimi Helvetii benevo-
leniiam sibi ille posiea promeruit. Non mirum igitur, si Cal-
danius anno mdcclx incii)ienle ( quo publice ex cathedra sibi
erat de Anatome disserendum) exponere, atque lueri, quoad
ejus facere posset, earn voluerit doctrinam, in qua firnianda
tanlum laboris collocavcrat, ut ahqua ex parte sua fere ap-
pellari potuisset: nil mirum, si adversarii sui, ut ilium oppu-
gnarent , et vincerent , hanc expectaverint, amplexique sint oc-
casionem. Qui cursus, qui fuerit exilus illius Celebris docti cer-
taniinis, Franciscus Jlgarottiis cojnes'm operibussuis descripsit.

2S MiCIIAEMS MePICI

atqnc memoriae prodidit . IMiilii fucrant, ilorati , perliiiaces,
violentcs agi;iossiis. Ciiin vero de conlis motu csset praeleclio,
ne defuit quidem , qui Ires tolas horas disputarct ( ct hie
Balbiis i'liil ) negans, irridensquc irrital)ilitatom earn, cni e-
jns visccris syslolcn , et diaslolcn Cahlanius cum Hallero
tiibucbat. At confulantcs slreniie confiuavit CaWrtwrni , et pal-
niain adeo gloriosam ex iis consecnlus est, ut praeter unlver-
sales rroqueiuissiini ihcairi anatomici plansns , nonniilli Profes-
sores, (lui coiitonlioni ailerant , cl inter eos I'rnncisciis 3Iaria
Zanottus J se continere non possent, quiii Caldanii cathe-
dram ascendorcnt J cum ainplexarenliir, eiqne integrum trium-
phum ohtentnm ex aninio gratularentur. Qui tameu triumphus
amaiitudines illi peperit, atque molcstias. Nunquam invidi heu!
nunquam ahsunt^ atque ei praesertim , qui plus ingenii, et
virlulis ostendit, vel spondet; neque Caldanii adversarii de-
decus suum I'erre aequo animo poterant . Bellum clam fuit
in eum susceptum ; ad arma calumniae ilum est , quorum a
veneno nemo se potest incolumem servare . Studiosa juventus
ab ea scliola , ad ([uam paullo ante sua sponte accedebat,
quamque exccUenlium documentorum fontem uberrimam exi-
stimal)at, paullalim recessit, et aegri , {[ui nuper se propte-
rea fortunatos arbitrabantur , quod Cahlanio Medico, ac suis
salutaribus conslliis ulerenlur, oninem in eo posilam fiduciam
abjecisse videbantur. Quare afiliclus ille , et perterritus , ingra-
tamque patriam conqucrcns vltam sibi honoratam alio quae-
rerc coactus est . Pioli ! Turpis, et abjccta vindicta ! Vindicla
irrila, quod virtus sincera instar est aquae, quae quo magis
comprimitur, eo allius atiollilur . Vindicta perniciosa;, quod
uno ex suis praeclarioribus ornamentis Arcliigymnasium no-
strum spoliavil! INeque in Italia, neque extra poUicitationes
defuerunt Caldanio dignissimae . IlaUcrus se ut praeberet o-
ptime de se merilis gratum , cathedram anatomicam Franco-
furli magnis cum praemiis illi oblinebat . lUi pollicebantur et
ZagabriaCj et Fani Protomedicatus, Archialrique munus apud
Principem Saxe Hildbourgausen , et apud Principem Episco-
piim Auguslae Vindelicorum. Bononiensis quoque Senatus cum
jaclurae, quam Archigymuasio malevoli aitulerantj quantum
in se erat, reparare vellet, illi, ut ia patriam regredereiur,

De anatomicis etc. 29

inusltatum oflcrcbat stipcndluni. Scd dogcrc \itam Patavii Cal-
daiiius maluit} qua in civitatc laljoiuiu snoruinj et aclaruin
insecialionum amplissimas (lUi paullo superius dictum est) re-
munciationcs promeruit .

At([ue inter Analomicos nostros et Florianinn Caldaniuin
anlelaudaii Leopoldi Marci yJntonii nepotem possumus recen-
sere ( ipse etiani Bononiensein se publice vocare laetabatur )
quamquam cclebcnimi patrui sui successor Anatomen Patavii
prol'essus fuissctj ibi(|uc niortoni ol)iissct.

At quasi duo Caldarni Archij^yinnasii nostri jacturas baud
satis repcndissent , en Aloisius Gcdvanus , qui vel unus cele-
brcni, al(|ue invidcndam reddere quampiam medicam scho-
lain potuisset. Si autem oratio mea ejusmodi non esset, ut
quo major est copia rerum commemoratione dignaiunij co
minus de singulis niihi bceat loqnij quae et quanta sermoni
mco diccnda sese niodo oflerrenl? Galvanum dixeriin omnium
primum fuisse , qui infinitis pene numero , novis, mirisque ex-
perimenlis, aptissimis rationibus simul connexis, atque ordina-
tis , eximiis , ulilissimisque consectariis instructis delegerit, ean-
dem electricilalem , quae per omnem naturam dillusa tot, tam
varias, tam admirabiles species producit, intra animale corpus
inclusara muscubMum gignere motuni. Cui nobilisMmo, et ce-
Icbri invenlo nisi mors eum niniis cito eripuisset, ( semper e-
nim cita est sapienlium jaclura, nequc vixit ille uUra annum
sexagesimum primum) dnbitare nemo potest , quin aUis expe-
rimentis, abisquc argumentis invcntum suum auxisset. Porro
satis fecit, et pbis quam satis est, ut nomen suum ad poste-
ros vel remoiissimos veneratum , et ilbistre perveniat. Dixerim
et Pliysicam , et Chymicam , et Metoreologiam probe caUuis-
se , easc|uo disciplinas ad artem medicam accomodasse; me-
dicum fuisse prudentissimum , ac fcliclssimum ; Obstetriciae ca-
thedram summo cum honore , atcpie plausu tenuisse . Sed
ut me ipse cocrceam intra Icrminos rerum anatomicarum ,
theses de ossibus, quas ille laurca donaturus, juvenis adhuc
publicavit, aperle demonstrant, qui, quantusque Anatomi-
cus futurus esset. Professor autem Anatomes creatus ( suam
elegamem orationem De Manzoliniana snpellectili supeiius com-
memoralam praeiermittam ) sic volalilium reues , et ureieres

30 MicHAELis Medici

perscrutatus est , ut nesciam , anne Anatomlcus vel perfeclissi-
nius diligenliores , accuralioresque poluisset perficere inquisitio-
nes. Maxinie vero villus sua in iis enituit, quae in volaliiium
aure dctegit , et annis mdcclxviii , mdcclxix , mdcclxx in loli-
tleiii dissertaiionibus ad Academiara nostram retulit. Quod si,
minus suae gloriae negligens, in iis evulgandis promptior fuis-
set, omnein sibi laudem esset ex illo opere perfeclissimo ade-
ptus, qua Jntoiiius Scarpa decoralus fuit, quum Mulinae
anno mdcclxxii anatoniicas in vulgus protulerit observaliones
circa feuestrae rolundae , et tympani secundaiii siructuram .
Quapropier ea tanlum edidit Galvanus , quae dillgenliam
Scarpne , aliorumque effugerant, atque ipse delegit: quae pau-
cis absolvit, praecipua levissime attingens , ne ( ut ipse ait)
iteruin accideret, ut, quod unuin in nostris rebus est novi-
tatis decus J et ornamentum., interim aliorum solertia, at-
que industria nobis praeriperetur. In CoUeclione autem ope-
rum omnium Galvani , dudum , Academia nostra curante ,
optimo consilio evulgata , nunc primum edita est alia analo-
mica illius dissertalio de membrana piluitaria, quae septuagin-
la quatuor annos in Academiae tabulariis jacuit. Qua in dis-
serialione, nilidisslniis instructa figuris, cum in homine , turn
in vaiiis animanlium generibus ostendit, per earn membranam
iHulla corpuscula diftundi , alia a foUiculis mucosis jam cogni-
tis , toildem tuberculis variae figurae, structuraeque similia;
quoruin poslea usus multo subtiliter conjecit. Ad haec omnia
accedenda est quacdam non antea adhibita juventutis Anatome
palhologica , et Physiologia inslituendae ratio. In quavis lectio-
ne ex organi, de quo loqui debebat, structura iniiium facere
solebat; ejus deinde usus exponebat, suis utens doclrinis de
animali electricilate , et praesertim de fluido nerveo-electrico.
Demum varias, recensebat mutationes, quas organum morbo-
rum caussa palitur. Tanta, et lam multa Galvanus perfecit!
Diu tamen non vixit. Quod fortasse ex iis derivatum est, quae
anno mdccxcvui, vitae suae postremo, illi summa cum ama-
ritudine sua accidcrunt. Adhuc imperii mutationes recordamur,
quae post ultimum Gallorum in Italiam descensum regionibus
nostris evenerunt . Legem recordamur unicuique , qui pecu-
nia piiblica conductus erat, ediclam, ut fidem suam vix turn

De ahatomicis etc. 31

nascenli Reipublicac juiejurancio firmaret. Eorum recordamur
soUicitiiilines , et angores, qui novo, et prorsus incognilo re-
rum ordini fidem suam polliceri cogebantur . Ex conscientia-
rum moderatonhus alii prohibebant illud , ut vocabant^ civi-
cum juramenUun , alii perrniltebant , iniperabant alii . Omni
ideo exteiiori auxilio , et lumine expertes homines doctrina, et
virtule clarissimi in mentem , et cor suum intiospicientes se
jurare posse, et debere pulabant; atque hi plerique fuerunt .
Alii probitale, et doctrina aeque clarissimi in se pariter inqui-
renies censuerunt, se nee jurare posse, neque debere. Gaha-
nus inter hos fuit. In legis severitatem ille eliani incidit; ca-
thedris, quas in Archigymnasio , et in Instituto occupabat, ea-
rumque stipendiis exspoliatus est. O utinani quod Papiae paul- '
lo ante acciderat , Bononiae iterum accidlsset ! Athenaeum Ti-
cineuse visum Italiae victor se contuht; Professorum collegium
eum excipiebatj atque reverebatur. Ubi est Scarpa^ quaesi-
vit ille. Haec ei responsa fuere ; Quod civicuni dare jusjuran-
dum negaverit, nobiscura esse non potest. Nil, inquit, refert:
si nobis non favet, favebit: in pristinam suam dignitatem re-
stituatur. Tunc enim armorum vis legibus potior erat . Sed
serius in Bononiensem regionem , quam in Papiensem , exte-
I'orum armorum torrens irrupit; idemque victor Italiae ita ci-
to Archigymnasium nostrum adivit, lit jurisjurandi civici lex
vel nondum lata esset, vel poena neminem affecisset. Ego e-
nim sic puto , eum, si in Professorum coetu minime Gnlva-
nuin vidisset, rogaturum quidem fuisse: ubi Auctor est Gal-
vanismi ? caussaque ccmperta , ad pristinam dignitatem Gal-
vanum , quemadmodum Ticinensem Anatomlcum , revocatu-
rum; neque Bononiam, Italiam, omnesque disciplinas splen-
dissimum lumen suum extinctum dohturas tam subito fuisse .
Et siqi\idem ex vulgo quidam cum in virum doctrina, et vir-
tute perspectum fortuito incidat, libenti animo locum ei ce-
dit , eumque reverenter salutat ; sapientiaque , et virtus usque
adeo valent, ut vel feroces sicarios exarment, quod Lodovi-
co Areosto contigisse fertur; multo magis sane nobilia, effica-
cia, et consolatoria sunt principum exempla ( quod Dei bene-
ficium est, non admodum perrara ) qui sapienliara, atque vii"^
lutem communibus vitae miseriis levaveriot.

32 MicnAELis Medici

Sed jam verbis fincin facere praeslat. Vela ideo contra-
hens, et properans liiora versus, reliqnos Anatomicos, qui
scculo superior! declinanle, el hoc ineuate Bononiae llorue-
ruiu , pancis cnurncrabo.

I'loruil Pelronius Zccc/iiiiius. Qui postea quam Bononiae
doctain Aniinosoruni Academiain juvcnlli actaie condidit, eo
sapiemiae cilissiine dcvcnit, ut ad Anatomcs cadiedram eli-
gcrciur. Quuin aulem Clemens xir, Pontifex Oplimus Ma-
xiinus , rerrarleuse Arcliigyinnasiuin insiaurare voUicrit, eo
Zecc/iinius vocauis est, ut illi Arcliigyumasio splendorem ad-
jun^eret. Pracierca varia cvulgavit opera; quorum illud , cui
tllulus est: Delia DiiileLlica ilelle do/me ridotta al suo ve-
ra principio , iu sermonibus omnium venit. In eo opere
oslcndit, actus iiumanos quodam characlore , sive colore affici
a corporis orgauo aliis praevaleuti; et hujusmodi in feminis
esse organum illud singulare, instabile , mirandum, iu quo
oiunem niulierem consistere a]ehiil Hippocrates ; quod animal
communi vita cum cotcro mulieris corpore conjunctum Pla-
to censebat ; cujus uuius causa ex P'aii-IIelinoiitii seutenlia
mulier est id, quod est; quod Moriceaus valetudiuis mulieris
horologiuju, et Lucas Zeiierolius inquietum novorum viveii-
lium alloreni appcUavit .

Floruit Carolns lUundinius, in Anatomes cathedra Galva-
ni successor. Cui materiam ad accuratas, excellenteSj lauda-
lissimasque observatioues dcderunt anguillarum ovaria^ audi-
lus organum in surdis, et nuilis , nigra choroidls facies inte-
rior , tunica fibrosa arteriarum , el organorum nobilissimum ,
cerebrum; ut alias praclcrea dissertaliones publica luce dignis-
simas , quas variis temporibus in Academia nostra recitavit.

Floruit Cajelanus Caspar Uuinius . Thyioideae glandu-
lae ii.sumj quem antoa nemo npverat, et Ballaiitus unus con-
jeccrat, dilucide ille perspexit , ac demonslravit; illius esse
scihcet usum oslendit ([ucnidam humorcm mucosuui secerne-
re, atque in laryngis cavum per accomodates canaliculos ef-
fundere, ut vocis, et sermonis munus facilius absolvatur. In
sinubus cerebri venosis experimcnta egit , et in eos sic intro-
spexit, ut allirmare posset, uii Cotuimius dcclaraverat, mini-
me esse pulsanies. Vasa lymphatica in placenta, et umbilicali

De xwxtomicis etc. 35

faniculo delegit; quod A. Monrous negaverat, J. Hunterm
argumenus baud satis firmis asseruerat, et ipse maximus hu-
jusmodi vasorum illiislrator, P. Mascagnius silenuo praeterie-
rat. Quamdam macliinulam, qua auditus sensus roborarelur,
subtiUier excogitavit, atque in multas alias et anatomicas ^ et
pbysiolo^cas res dibgenter inquisivit , turn seorsim , turn simul
cum antea laudato Mundinio . Quarum inter priores dignae
qiudcm sunt comn>emoratione vaiiae disseitationes contra in-
organicos poros, secretionisque doctrinam a Mascagnio pro-
positam . Ac inter posteriores pariter memorandum est scri-
ptuni , quod anno mdcclxxv ad nostram Academiam retubt;
in quo , idoneis ad arlerias admolis instrumentis , tunicas ar-
teriosas dilatari posse, quod plerique negarunt, demonstravit .
Qua in re experimenla , quae Hastingsiiis, Poiseuilleus , et
Flourcnsius nuperrime egerunt^ novi abquid visa sunt prae-
seferre .

Floruit Germanics Azzoguidius . Qui non modo ex variis
operibus suis, et praeserlim ex medicis suis Instilutionibus, quae
tota Italia tradebaniur, verum et ex observationibus circa uterum
nomeu sibi comparavitj quas tanti fecit docdssimus Sandifor-
tus , ut in Baiavia eas denuo ediderit, neque veritus fuerit,
ne duo classica opera duorum praestantissimorum Italorum,
Joannis Baptistae Pallettae , et Joannis Brugnonii , earura
pretiara minus facere possentj alterum de Hunteriano, ut vo-
cant, guberoaculo, de vaginali tunica testium, congenilaque clau-
dicatione; alterum de situ testium in foetu^ de eorum descen-
su in scrotum, deque membranarum, quae testes involvunt,
uumero, etortu. TJt vero, quod illi houorificenlius fuit, an-
no MDCCCiii , quum nostrum Arcbigymnasium in novum ordi-
nem redigeretur , ad Anatomen comparalam , et Pbysiologiam
tradendam iterum fuit ille vocatus, tab, tantoque amore in
eas disciplinas, et in juventutem instituendam exarsit, utj ae-
taie licet provecta, valido , et juveniU animo totas noctes vi-
gilaret, seque peniius addiceret novo lectionura cursui con-
scribendo , omnibus cognitionibus , et comp&rtis receniibus in-
strucio, universalem sibi admiraiionem , plausumque pariens:
cujus tamen epitomen tantummodo in vulgus protulit, quam
collegis suis eandem calhedram tenentibus in aUis duobus Italici

T. VII. 5.

34 MiCHAELis Medici

regni Archigyninasiis nuncupavit; Stephana scilicet Gnllinio
Patavii, Josepho Jacopo Yidm . Atqne praeter eruditionis, et
doctrinae copiani ea dicemli jucimdiiatej et elegantia sua do-
cumenla exornabat, ut quae Venusinus poslulat exlrema^ in
eo uno conjuncta esse viderentur: miscere utile dulci, et si-
mul erudire, ac dclectaie .

Floruit Tarsitius lUverius . Nee suae laudi interest euni
fuisse docti Anatouiici, et Chirurgi liartholamaei nepotem, cum
et ipse fuerit Anaiomicus, et Cliirurgus doctissiraus. Maxiraos in
studiis progressus mature fecit. Cliirurgiam praetereo^ in qua sic
excelluit, ut vel praesiauiiores , qui Bononiae earn docebantj
aeinularctur. Obstetrician! praeiereo , in qua tradenda dignum
Galvani successorem se praebuit . At mature , iribus vicibus,
semperquc laudes, et gralulaiiones referendo, difficile, ac pe-
riculosuin publicae Anatouiiae certamen , atque onus sustinere,
omni quidem est commendationis genere dignissimum. Quam
commendationem sccundo certamine adinodum promeruil, in
quo dispulalionis uobilitas, disceptantiuni doctrina , atque vir-
tus, aninioruni vel in ipsis auditoribus ardor, eminentiuni vi-
rorum praesentia, lotiusque civitatis commotio in anatomico
nostro tlieatro dies festivitale , et gaudio plenos renovabant, qui
triginla sex annis ante, Caldanio disputante, fuerunt . Quod
autem singulare est, iisdem armis, contraria ratione, contra-
riisquc iinibus cortans vicit uierque. Uterque nempepro Hallero
dimicavit: sed Caldanius veteribus circa Medicinam raechani-
cam, vitalesque spiiitus documentis novam anatomicam, et phy-
siologicam doctrinam objecit: doctrinain vero , quae etsi vetus
dicenda non esset, probabatur tamen permultis , opposuit Ri-
verius novitati tunc temporis Bononiae nascenti , nee satis sibi
probatae; animalis neinpe electricitaiis systemati. Hinc factum
est J ut Joannes /IhUniiis avunculi sui caussam acerrime de-
fenderet , ac disputalio tribus sujjsequentibus diebus renova-
retur. Ne((ae ego puto , illam anatomicarum rerum tractanda-
rum ralionem (cujus similis , ncscio, an alibi fuerit, praeter-
quani in Patavino Gymaasio ) prorsus laudabileni esse, atque
imitandam. Nee equidem negabo, ciiius ex ea fuisse nominis
jacturam liniendam, quam Analomes utilitatem sperandam. Va-
Udissimum tamen erat incitamentum ad studia, atque admodum

De ANA.TOM1CIS ETC. 35

efficax ad noblles movendas aemulationes : qulbus detraciis,
U praeserlim, qui publice docent, meiam gloriosam baud ita
l«viter allingunl. Nam ( ul est apud Aloisium Caccianemicum
Palcanum) « Noji uscirono certamentc gU alleli da Sepla-
« sia, e da Capua: un incredibile pazienza delle fatiche ,
« ed un lungo uso della loita , e del corso gli educo alle
« viltorie , cd alle pahne: i teneri , e delicati , non die le
« percosse degli avversarj^ non avrebhero sojjerto it sole , e
« la polvere dello stadio » ( J^. Elogio di Lionardo Xiine-
nes ^ . Minus ornamenti, et nitoris erat, atqne esse debebat
in aliis suis mm privalis, tum publlcis lectionibus, sed non
minus doctrinae, non minus ordinis^ non minus perspicuiiatis,
ac uiilitatis , quam in iis esset , quas in theatro anatomico so-
iemniter dicebat. Posteris ilaque exploratissimam veritalem sa-
piens ille tradidit, qui in elogio inscriplo Bivcrii sepulcro
(quod omnium primum in nostro morluorum hospiiio communi
erectum est) aliis ipsi debiiis commendatiouibus banc etiam
apposuit: viro ad docendum nolo .

Verum lanta ingenii sui vis fuit _, at neque publicum , neque
privatum magisterium , neque Nosocomiorum regimen, neque
ad publicam sanitatem periinentia negotia impedimento esse
posscnt, quominus nonnulla opera elaboraret, quibus univer-
salem sibi, et nobilissimam famam consecuius est. Quorum
praecipua sunt: quaedam Elementa , Obstclricibus maxime uti-
lia , accurate, dilucideque admoduni scripta ; cujusdara mon-
stri monoculi historia , eximiis et anatomicis, et pliysiologicis
animadversionibus illustrata; quod insolilum monstrum unum ,
cyclopum instar, in media fronte ocnlum gerebat; in quo
tamen duplices erant musculi motores, dupHces extcriores ner-
vi,' duplex glandula lacrymaUs. Praeterea nulli erant renes
succeniuriaii : quae observatio admonet , quanta sit fides iis
habenda , qui ea orgnna foetus vegetation! necessaria esse ar-
bitranturj ilbid enim monstrutn pet fecle erat enntritum : Ana-
tomes , ac Pliysiolog'ae Epitome, lilier sane illis temporibus
aureus, quem conserpii Insiitnliones chirurgicae debebant. Sed
illius epitomae primam tanlum Partem potuit evnlgare, in qua
breves Anatomes universalis notiones, atque Splandinologia
continentur. Cetera ne fierent, mors impedivit; mors invida,
et dira , quae cum rapuit annum agentem vegetae aetalis suao

36 MicHAELis Medici

quadragesirnum prlmum . Jactura nunquam satis a Bononien-
sibus doplorata; nunquam satis a rae, cui eo uti praeceptore
sorte prospera obtigit . Atque hie sinite, Academici, ut rem
narrando , quae vobis ostendat , quanit benevolus, et studiosus
niihi fueiil ille praeceptor, quantaque ci gratia mihi sit refe-
renda, animo meo salisfaciam. Adolescenlulus ego ut Chirur-
gia instituerer^ in ejus disciplinam adduclus fni . Annoscho-
laslico confccto , eum adivi , ut observantiam meam illi signi-
ficarem , et gralias de suo in me maximo studio rependerem.
Quam comiter me exceperit , et mecum sit ille collocutus ,
verbis dicere nescio. Jam manum suam osculo impertiturus ,
et discedendi facullatem pciilurus eram , cum ille manum
meam stringens, ac ne de sella surgerem, annuens,, ita lo-
cutus fuerit . Equidem Chirurgiae stadium prosequere. Sed
quantum de te intelligere potui, mentem tuam ad Medicinam
praecipue admove. Egoautem, tam grata , inquam , mihi tua
sunt praecepta , ut alia quaerere prono animo nollem . Mihi
sis, quacso , Medicinae quoque praeceptor: ita non unum tan-
tum , sed bina tibi referam accepta beneficia . Tunc ille arri-
dens, nee tempus quidem, iuquit, nef[ue ad id agendum fa-
cultatcm habeo : ut tamen quod tibi gratum est , faciam , et
tempus , et facultatem habere curabo . Sed rem tibi, et qua-
tuor , vel quinque aliis discipulis meis , qui animo tuo magis
sint cari, privaliin, et famihariter agam: numerus sit senarius,
et nihil amplius. Competta re^ statim elTlagitationibus, et pre-
cibus liwerius coepit oppugnari ; quibus , ut comis eiat , se
adeo tueri non potuit, quin anno scholastico ineunte (qui par-
tim ex MDCCc, pariim ex mdccci constabat) magnum studiosae
juventutis agmeu ad se accedere videret . Idcirco ilium se-
narium numerum auditorum mihi saepe jocose memorabat .
Qua re si ego valde delectabar , mullo magis delectari ille
debebat . Sic ortum habuit, et iiiitium nova Bononiae metli-
ca schola . Atque ulinam, ut coepta est, sic diu persistere
potuisset! Sed aUter Divina Providenlia decreverat. Ne pri-
mus quidem scholasticus annus absolvi potuit; nam decimo
Ralendas Junias mdccci Tarsitius Riverius mortuus cstj quem,
ut spero , aeternitate beatlssima fruiturum Deus advocavit. At-
tamcQ longe abest, ut quidquid progressus in Medicinae studio

De AMATOMiaS ETC. 33

fecerim, ei humanissimo viro, qui viam mihi praemonstravit,
priinosc{ue meos juveniles giessus tlirexit, clehere nou arbiirerj
quill etiam memoriam heiieiicioruni suoriirn , donee mihi vi-
ta contigerit, gralissiniaju relinebo .

Denique Bononiae floruit Cajetanus Gandulphius : vir
niulliplicis erudilionis , qui sciiptis editis luni circa varias Me-
dicinae paries, tuin circa alia ad scieniias, et liiieras perlinen-
tia argumenta illustre sibi peperit nomen . Summo ingenio
Anatomea comparatam, atque Medicinam Veterinariam prae-
sertim excoluit , conspicuisque auxit inventis . Et jam sapien-
tibus probalae fuerunt inquisiuones suae ( praecipuas tantum
attingo ) de meliores reddendo equorum , eoruinque puUorum
stirpes , de cicuruni lemperamentis , de vegetabilium cum
animantibus coniparalione, de hominis, brutorumque jnorborum
analogia , de majalium dendlione: quibus iaquisiuonibus et ad-
denda sunt ea, quae in bombycibus deprehendit, minime li-
cet , ut ipse praecogitaverat , absoluta . lUe mecum experimen-
ta galvauica in sanguine egit ; quibus comperlum habuimuS;,
nunquam conlralii fibrinam e sanguine eductam , etiamsi pi-
lae electricitali objecta sit: quod sentenuam refragabatur,quam
Tourdesius , Ciixaudins , aliique Gallici observatores tunc
temporis evulgabant . Hocce primum fuit specimen , quo nos
quadraginta annos ante jiidicio publico simul prima vice expo-
suimus: qua re animum nostrum profecto abslinuissemus , nisi
nos ad id impulisset auctorltas Alberti Fords, docilssimi, et ce-
leberrimi virij qui neque injuriis, neque beneficiis se tenere
non poterat, quin quod sentiret, liberissime diceret . At que-
madmodum aliquot verba paullo ante habui, ut optimi prae-
ceptoris mei memoriam colerem , aegre nolitis ferre, Academi-
ci, si floribus nonnuUis tumulum amici mei dilectissimi spar-
gens sermoni finem imponam . Gandulphius enim mihi vere
fuit amicus; et amicitiae vinculum, ut est apud TuUium, po-
tius est, magisque valet, quam vinculum propinquitalis. Ut
experimenta dudum memorata mihi cum illo versandi occa-
sionem pracbuerunt, statim facile percipere potui, quae il-
lius cordis, et animi indoles esset; candidum eum novi, mode-
stum, fidum, amicos aeque ac inimicos adjuvantem, quam-
quam natura nonnihil vehemens fuerit ; ingenio rectum, et

38 MicHXELis Medici

acuuim, scdiilnm verl indagatorem , in stiidlis niinquam de-
fessum . Tredeciin lotos annos , domi niodo nieae, inodo suae,
in Bibliolhecis, in Nosocotniis, in piihlicis scholis, in deambu-
laiionibus, in coellbus honeslis, in genialibus conviviis cum eo
siniul vixi dulci consuetudine devinclus . Quae inter nos ne-
cessitudo conjiuictior facta est, cum, anno Mncccxv, Arcbigy-
mnasio nosirO inslanrato , ambo ad teneudam cathedram fue-
rimus eleciijille ad Zootomiae cathedram; ego ad cathedram
Physiologiae . Quod inexpectatum , et niniis niihi arduum iter
ingrediens , vernm llbere fateor , ipse profecto constitissem , nisi
oiiiciosa illius fidelis socii vox aninios mihi addidissei . Idcir-
co ut mea aelate juvenili amatissinii praeceptoris obilus mihi
lugendus fuit, sic iutegra aetate fidum^ suavemque amicum
heu! iiimis cito a me abreptum condolui. Won enim quadra-
ginta , et duobus annis plus vixit .

Reliquum esset, ut verba de Anatomicis viventibus faceremj
qui voce, et scripiis Bononiam illustrant, nisi soluminodo loqui
de Anatomicis vita defunctis propositum mihi fuisset. AHi post
me, et melius, quam fecerim, opera eorum posteritati propaga-
bunt, et manlfestum omnibus facient , adhiic etjam per eos inte-
gram durare, et persistere gloriam , quam praeteritis tempori-
bus, Mundino de Luciis praecedente, et Achillinus, et Auran-
titis, et F'arolius, et MalpighiuSj elF^alsalva, et Albertinus, et
Galeatius , et PiUeus, et Caldanus ^ et Galvaniis , et Mund,i-
m'u5 Bononiae nostrae pepererunt. Hoc ununi addam, per id
teraporis spatium , in quo oratio mea rapide versala est , scili-
cet ex praeteiiii seculi exordlo usque ad aetalem nostram , non
soliun morluorum corpora incidendo , publicis , et privatis in-
siitutionibus , editisque libris Anatomen Bononiae illustratam
•fuisse, verum ct nostros exploratum habuisse, illam discipli-
nani , cum sit aeque, ac omnes aliae , lucis divinae radius,
qui lumen humanae menli benigne praebet, eamque nobilitat,
fere eundeni promerere cultum exleriorem , quern sane qui-
dem purissima fous, atque aeterna, ex qua ilia manat, pro-
merel. Eo tempore amphilhealra, quasi tolidem templa Ana-
tomiae posila, vel restaurata , vel aediflcata fuerunt. Magnifi-
cum, ct vcnerandum Archigymnasii veteris amphilheatrum , an-
nis MDCxxxviii, MDCXLV, Ct MDCxux licct cousiruclum, expletum

De ANATOMICIS ETC. 39

tamen, et ornatum fuit annis mdccxxxiii^ et mdccxxxiv. Quod
munus usque ad seculutn decimum octavurn declinans prae-
Stilit , quuni urbis guhernatores in earn scnteuliam ex se
ipsa laudabileni descensi, ut, in unum coUecta , vel saltern in
loca finilima disciplinarum omnium iradilione , publicae com-
moditati consuleretur, in artiuni liljeruliuni Academia infimae
habitalionis aulam anatomicis leclionlbus, atquc denionstralio-
nibus constiuierinl ; quae aula, quippe quae t'uit ad ejus Aca-
demiae solemnitates celebrandas exstructa , supervacuum est
dicere, quam parum esset novo usui accomodala; donee an-
no MDCCCxxiV intra ipsuin anibilum hajus Aicliigymnasii ele-
gans hoc, et venustuni analoraicuni thealruni reckisum fuit.
Novae instiiutae cathedrae fuerunt , ut Anatome comparata in
Archigymnaslo traderetur, in Academia vero artium hberahum
ea, quae luni picloribus , turn sculploribus adeo est ad corpo-
rum animantium formas, et motiones rite exprimendas neces-
saria. Anatomcs humanae INIuseuni amphatum fuit , et egregiis
praeparatiouibus auctum. Aedificata , et mukis, magnique pre-
tii supellectihbus instructa Anatomes comparatae, ac patholo-
gicae Musea. Haec omnia antedicto temporis spalio pro Ana-
tome fecit Bononia. Quod si iis accedant et ea, quae ex scien-
tiis, lilterisque renovatis usque ad finem secuh decimi se-
ptimi egit, illud nobis erit concUxdendum; si gloriam ampUfi-
catae, et promotae quam maxime Anatomes nulla gens potest
eripere Italiae , nulla italica civitas ( si prima praesertim post
ignorantiae, et barbariae noctem secula respicias, quo tempo-
re major erat doctrinae egestas , ac difTicidtas , si et conside-
res Bononiense Archigymnasium praeceptoribus floruisse ma-
gna ex parte bononiensibus ) nulla , inquam , italica civitas in
tanto opere principatum Bononiae contendere potest. Sed prae-
stat studiosae juventuti sapientiae thesauros veterum , quoquo
sint nali , ex historiis congerere , quam municipiorum , et gen-
tium contentiones cognoscere; et semper ea in animo volutet
hanc honestam, et utilem scriptoris viventis sententiam: « Por-
u tiaino Jiliale osseqido alia memoria di tutti quegli uomi-
« ni , che furono beneineriti della patria j e dell' umanita.
« Sacre ci sieno le loro scritture j le loro immagini j le loro
« tombe.

To.nVlf

TaL:I,

T

jMh y^/-<i/ii ■ A //, /■//),/

C B.tlini iA,A lit,

HIPPOLTOS ERiCISCUS AIBERTIIS

T. VII.

J Oi

osephus Ferdinandus GuUehninus philosophus, et me-
dicus bononiensis satis notus, ac commendatus , cum publi-
cam hujusce Archigymnasii anatoinicam calhedram tenia vice
conscenderet , Oialionem De claris Bononiae Jnatoinicis re-
citavit, quam post biennium, anno videlicet millesimo se-
ptingentesimo trigesimo septlrao S. Thomae jlquinotis prae-
la in lucem nilide cdiderunt . In qua brevi , eleganli , eiudi-
toqtie sermoue nomina , inventaque illorura ex nostris recen-
suil , qui ab aetate , in qua , ignorantiae , barbarieique tene-
bris discussis, bonorum lediit studioruni cukus, ad initiuni us-
que xviii saeculi Anatomicas in disciplinas lustrandas, am-
pliandasque incubuerant . Quam ob rem utilitati non minus
Medicinae, quam Bononiae gloriae consuluit: quae si Doctae
titulum semper est merita , antiquitus tamen ilalicas inter pri-
ma fuit civitates, quae per orbem scientiae lucem adeo dif-
fudit, ut studiosa juventus ad illius scholas , veluti ad limpi-
dissimos , praeliososque sapiontiae fontes , quibus suam profi-
ciendi sillm explerei, e disjunclissimis Europae terris frequen-
tissima , ac propemodum innnmera traheretur. Et quamvis in
xviii saeculi Annalibus insignia neque Alexandri Achdlini ^
neque Julii Caesaris Aranlii, neque Constantii T'arolii, ne-
que Marcelli Malpig/ni nomina perlegantur, et in illo tamen
temporis spaiio multi vixerunt hie praestantissimi, floruerunt-
que viri, qui dignitatem, ad quam eorum antecessores pa-
triam exiulerant, sartam laboribus suis, lectamque servarimt.

44 Micn.vELis Mbpici

Pro quorum consolalione, ac laude animadverlenclnm est, quod
si nuillaruin deieciio veritalum, uti oplime scripsit Seneca ,
fiiluris rolicta est , ulilitas nihilominus , qua recentiores, semi-
taiii ab aliis jam explanalain percurrendo , Iruunlur , saepe mi-
nuiuir , et identidem eiiam plane aufertur ab occiipatione lo-
coruni , qiiorurn anliquiores sese potiii valueruut , quibus id-
circo iuveiuionis honor est delatus. Et qui agio seraina com-
niitlit viigini , uberiores colligit fruclus, qiiani qui in eo, post
Jieratas, copiosasque frugum percepiiones , pingui et fnno sa-
turandOj laborat, ac sudat . Id quod anatomicis in inventis
apeile videnius, quorum plnrima, ut illustris imjuil Conlcinpla-
tionis Naturae ylnnotator , pauUum amplius oculis aut iner-
mibus, ant vitro armatis, atque cultro requirunt. Auxiliorum-
que islis majorum non indiguerunt neque Malpighius dum Na-
tiu-ani animalinni, plantarumque corpora mirabililer molien-
tem deprehendebat : neque lledius, Swammerdamiusqiie, cum
inseclornm generadoni, et transformationibus studeliant: neque
/Trt/ZtTZfi, quando post Malpighiuin , prima pulli stamina in
ovo incubato scrutabatur : neque Tremhleyus, neque Bonnelus,
neque SpnUanzanius turn maxime cum de portends , quae
aquae dulcis polypi, vermes aquatici, rotiferus, plantarum cur-
culiones, salamandraeque praeseferunt, sese cerliores redde-
bant . Nisi quod saeculo , de quo scribo, antecedenti , saeculo
idest XVII anatomica adeo arlificia non defecerunt, ut et inje-
cuonibus, et microscopiis , aliisque analomicarum adrninistra-
tloDum rationibus non uteretur . Idemque saeculum magnani-
nium vidit, nobilissimumque sacrificlum , quod Anatomes in-
cremenio Carolus fecit Angliae rex serenissimus , qui citnctas
vivariorum suoruni cervas , damasque Gulielmo Harvcjo apud
eum Anatomico aequo, libentique animo concessit, ut eas tam-
quam victinias immolaret, caliglnemque, qua generationis opus
obvolvitur, dispellere conaretur. Exemplum nunquam , neque
nostris quidem temporibus, in quibus potentissimus Princeps,
el sapienlissimus vir, qui ab eo singulari gratia, summisque
honoribus cumulatus totam in anatome excolenda, amplianda-
que viiani trivit suam , alter cum Alexandro, cum Jristote-
Ic alter comparati fuerunt, in usum revocatum . Quapropter
nieus tulit animus opus a Gulielrnino incoeptum prosequi,

De A^\TOMICIS ETC. 45

iisqiie f!e hominihus loqui, qui rerum apiul nosanalomicarum pe-
riiia inclaruerunl: ibique incipianijubiipsetlesinii, ab initio nem-
pe saeciili transacti ad noslros usque dies, siveporro dc analome
siinplici, eljnira egeiinlilli, sive dephysiologica, sive pathologica,
sive de Immana, sive de comparativa, sive de ea^ quae ad plan-
las periinet- In quo tamen, quae ab iisdem, ut celeras me-
diciuae partes mcllores, dilioi-c'sque redderent, peracla fuere ,
prorsus non relicebo. Quern quidem laborein aggredior ego turn
quia nemo, quantum scio _, ut eum exantlaret, sibi adliuc
sumpsil, tuni quod notiones, quas pro viribus collecturus sum,
scriptoribus me admodum valeniioiibus inatcriam ad ordina-
lam , absolutamque antiquissimi hujusce, celebenimiqne Athe-
naei historiam contexendam suppedilare polerunt . Quo in
labore vires si meae nequaquam voluntali respondebuiit (sicu-
ti profeclo non respondent ) palam utcumque saltem fecero
suasum et milii fore cunclorum hominum honeslorum munus,
officiumque esse laudare virtutem , maximoque earn honore af-
ficere . Quae ( ut eloquentissimus scripsit Jiaimundi Montec-
cucoli laudator ) eisi, ut unusquisque magni earn faciat, at-
que imiietur, semper est di^na; si cui tameu vel propter pe-
culiare , haereditariumque familiae vinculum , vel propter pu-
blicum, coramuueque patiiae oomen proplus accedit, ejusmo-
di tunc fit, ut majori vi , majorique splendore nitescere videa-
liir. Quod ego vectigal libeutissime pendo, maxime quod pro-
be uosco, fateorque, brevi medicorum studiorum amoris, quae
in me ([uldem eniicat, sciniillae, considerationem rerum a vi-
ris probatissimis, qui ante me fuerunt, geslarum fomilem prae-
buisse .

Sed antequani de iis singillatim verba faciam^ rationem ,
qua olim Bononiae Anatomes siudium colebatur, paucis expe-
diam . Hie in unamquaraque Medicinae partem, singulasque,
quae illi opem praestant, disciplinas, peculiaris, uli alibi, ma-
gister curas conferebat suas. Sed nusquam alibi, ut ego pu-
to , nisi hie anatomicarura doctrinarum instituiio tarn longe ,
lateque patebat, ut si non omnibus, permultis certe Medicinae
Doctoribus publicis commendaretur. Optimum sane consilium!
Ob quod varia multorum studia , variique labores eundem
nobilissima aemulaiione ailingebant scopum : adeo ut jure dici

AG MicHAELis Medici

posset qiiondani non calhedram apud nos , sed Academiam
dicatain Anatoiniae fuisse. Talujue, tantoque anatomicae amo-
i"e afliciebanlur disciplinae, ut noa paucis praeclarissimis vi-
ris, elsi in dis(piisilionibiis loto coelo ab Anatonie diversis ver-
salis. in deliciis erat mortuorum corpora incidere, eorumque
viscera peiscrulari. Cujiis rei memorandum praebet, pulcher-
riinumque Z)o/?im/t'MS, inter alios, GuUelminus excmplnm, in
quo graviores, sublimioresque Madieseos meditationes non im-
pediverunt, quominus sectoris analomici minisierio summope-
re delectarelur. Enm dico Doininicinn Guliclininum,(\m Mor--
g'flfg-wa aeque ac D' aletnhcrtii , Fontenclliiqiic praeconia pro-
meruil, cujus inventa cunctae polliiores nationes excepernnt ,
alque observaverunt: quoriUTi inventorum non possum quin
illud nominem, quo Geometriae, et (ut inqnit praefatus -Fo«-
tenellius) quod magis est, geomelrici spiritus auxilio prinii-
livam salium structuram a Romeo Delislio deinceps, a L'eri^-
manno , a Ga/mio , nostraque aetate maxiinis ab Hauyo il-
lustrationibus locuplctatam omnium primus delexit, atque ita
recentioris Mineralogiae hisloriae gloriosam paravit paginam..
Et revera quodnam est inventum quod ad perflciendum Ita-
H prae ab'is viam non aperuerint? Quod porro anatomes stu-
dium, quo arsit Bononia^ causa fuit , ob quam ea, quod ad
anatomicorum numerum , atque praestantiam , caeteras Italiae
civitates non modo aequat , sed eliam longe antecellit . Quod
si nostras ad saecula cogitationes convertimus , ubi providissi-
mis Cardinalis Caroli Borromei, sanctissimi, terraque^ coefo-
que clarissimi, ac gloriosissimi viri solleciiudinibus (cujusque
bencficiorum maximorum civitas haec nostra gratissimam sem-
per retiuebit menioriam, sed mcrcedem persolvere niinquam
poterit) archigymnasium nondum surrexerat, quod et nostram
jure, et exterarum gentium admirationem sibi comparat, quod-
que , hodie dum scribo, commendabili patriae cliaritatis exem-
plo , a tcmporis injuria, bominumquc negligentia vindicatur,
tunc , inquam , cui([ue fas erat et voce , et scriptis , et cada-
verum seclionibus Anatomen edocere . Unde porro , juxla su-
pra laudaium Josephum Ferdinanduin Gnlielininmn , acci-
dit, ut, anatome in commune sludium, et pene familiare con-
versa , neque ejus per aliquod temporis spatium frucius , nisi

De anatomicis etc. 47

raro , colkgerenlur , neque typls posterorum pro militate ira-
dereniur .

Sed jam ad commemoralioncra venio Anatomicorum , qiii a
saeculo xvii Bononiae florueie: meaque prima verba nomini
dicata volo INIedicinae car© , nolns autem carissimo, Hippoly-
to Francisco yjfherlino . Quod si varias milii Medicinae partes,
ijuas ille dlligenler , doclisimcque rimatus fuit , pertractare
propositiim fuisset , disserendimi mihi esset non modo de mid-
tis J ulilissimistfue medicis consultaiionibiis , deque aliis varii
mcdici avgumenti scripturis, quae in noslrae Luiversitatis bi-
blioieca manusciiplae asservanturj verum eliam de suo circa
Cliinam Cliinam Commentario, antiquorum Instiluti Academiae
Acloruin volumini secundo consignato . In quo accuratissimis
observationibus inuixus, atque permullis, eorum rejicit opinio-
nem, per quos famosus ille cortex simplici, puraque, ut ajunt,
coctione, et quin uUa criticam cleat evacualionem, febres de-
pellit. Ejus enim sentenlia , pharmacum etsi illud neque sem-
per certam quamdam pariat secreliouem, neque semper post
idem temporis lapsum , semper tamen aliquam vel urinae, vel
sudoris, vel foecum, vel excreatus serius ocius crisim promovet.
Aliquandoque ctiam id contingit post quam aegrotus a medico
sanatus fuerat renuuciatus, ad assuetaraque vivendi rationemre-
<dieral: ^ua de causa censet ^Ibertinus criticam evacuationem
medicoruni diligentiam efl'ugere potuisse . Cui porro de cri-
sibus doctrinae si vetusliores medicinae scriptores nimis for-
tasse indulserunt, injuria eam neotericorum plurimi compten-
tui prorsus babent. Quare et in hoc quoque ad extrema per-
ventum est, a quibus Veritas, aut probabilitas^ veluti perter-
rita, refugere soletj ut in medio, tamquam in sede propria,
collocetur. Utcumque sit, observationes P&tri Muhini , medi-
ci nostra aetate clarissimi, quibus patet Chinam Chinam actio-
nem in organis urinam secernendbus specificam exerere^ Al-
hertini sentemiae favere possent.

Sed , res ad anatomicas transeundo , non dubito , quin af-
firmemj quod si Jlhertini nomen in Medicinae, non autem
in Anatomes Lectorum publicorum nostrorum catalogo fuit
inscriplum, summa tamen experienlia , prudentiaque summa A-
aatomen coluit, ejusque sludium ad organicos cognoscendos

48 MicHAELis Medici

morbos, corumque sedes detegendas, utilissima deliberalione,
convertit . Cujiis rei peramplus, solemnisque est testis illius
dissertatio , cui est litulus = ^Inimadversiones super auibus-
dain diDicilis rcspirationis vitiis e laesa cordis, et praecor-
dioruin structura = Opus absolulisslmum, quo 31alpighius,
DagH\<ius, Raninzziiiius, Tortus, Sydenhamus, Boerhaavius,
Morgagnus , Halhrus , et quotquot magni nominis, magnae-
que sapienliae fuerunt, et nunc sunt medici jure possent su-
perbire: porlio primi Commentariorum hujusce Academiae In-
stituti voliiminis nobilissima , quae niirum in niodum profuil,
ut a cuncta meilica Republica efflagilarentur, pervolverenlur,
laudibusque cuinulaientur .

Neque vos pigeat, Sodales, quod rationis , qua tantum hoc
Alhcrlini opus ortum nactum fuit suum , memoiiam hodie ve-
strani refricem. Benigna datum illi sorte fuit sunimi viri Mar-
celli Malpighii scholam adire , atcjue dum juvenis adhuc me-
dici assistentis nuinere in nosocomio S. Marine Mortis fun-
gebatUFj ex ore saepe niagistri audiebat^ nihil ad medicinae
practicae incremenla magis esse profuturum , quam cuncta ,
quae aegroti preseferunt symptomata , diligenter animadver-
lere , praeternaturalesque mutationes , quae in niortuorum
corporibus absconduntur , sedulo scrutari : hujusmodique uti-
litatem praeserlim illis ab infirmis, qui spiritus difficuhate
laborant , fore expectandam , propterea quod in eorum cada-
veribus vel cordis, vel praecordiorum laesiones reperiri pos-
sent: pervestigalionum genus a muliis vix attactum^ non satis
ab aliis explanatum. Quae Malpighii verba tot fuere scintil-
lae , quae yllbertiiii animum adeo accenserunt , ut confestim
ille, maximaque alacritate opus fuerit aggressum: totoque tem-
pore , quo multis iu modo dicto nosocomio degenlibus aegro-
tis levainen attulit, et deinceps , atque ad aetatein usque exa-
ctam fructus ex laboribus suis maturiores semper, copiosio-
resque caepit, quorum insignem in supra laudata dissertatio-
ne partem reposuit . Et revera lerque^ quaterque beati disci-
puli , quorum in mentes salutaria adeo infundunt praecepta
magistri! Beati magistpi, quorum praecepta discipulorum mens
tarn bene excipit! Neque potest ea magister infundere, nisi
eorum magnitudinem , ac gravitatem probe ipsemet noscat.

De anatomkis Ere. 49

Novit aul€m earn oplline MaJpighius . Nam uti in anatome
hiimana , et in comparativa, et in ilia plantaruni omnibus prae-
fuit, ita et in paihologica immensum propemodum snum in-
genium , experiissimam([ue manum exercuit suam . In manu-
sciiptoiiam «nim coUeclione, quam aliquot abhinc anuis Uiii-
veisitatis ckostrac bibliollieea possidet , adest fasciculus, mullo-
rum uln pvacpositis morborum historiis, organorum vitia in ca-
daveiibus repeita exaranlur, quem fasciculum eliam atque eliani
ojitandum est , medicus ut aliquis doctus ad perluslrandum ac-
cedat , tutus baud paucam inde utilitatem esse prodiiuram .
Discipuli vero pracceptorum consilia bone excipere nequeunt,
si , pracicnjuaniquod studio apli , ac laboribus sint oporiet ,
praeceptorcs eosdem apprime non diligunt, atque observant:
virlulum genus, quod yilbertini animum magnopere exorna-
bat . Juveniutis sic spcs, ac fides in aetata piovectiorum do-
ctrina, atque experientla opportunissiraa, quin etiam unica ra-
tio est J qua altera aetas cum altera conjungatur, deque ge-
neratione in generationem raagiSj magisque opulenlus sapientiae
thesaurus posteritati propagetur.

Sed ad yllbertiniim ut redeam , quaraquam suis ex sludiis
mulios , ut antea dixi , optimosque fructus cepisset , eos ni-
iiilomiaus solUcite condebat, et privatim tantum amicos suos,
nonnuUosque aut lx)nonienseSj aut exteros juvenes, qui cum
illo, proficicndi causa, versabantur, eorumdem participes iden-
tidem faciebat . Frustra suadebant ei fructus illos medicae ar-
ti utilitatem admodum esse laturos . Frustra dictiiabant , in
vulgus si illri eos non protulisset, quidquid suis in rebus no-
vitatis decus erat, et ornamentumj id totum ab aliorum so-
lertia , aut invidia facillime esse ei praerepturum. Et si non-
uullorum adhortationcs , preces , et fere dicam violentiae anii-
corum , quibus tandem cedens ille, sparsas in ordinem rede-
git observationes suas, ex iisque commentarium conflavit, quam
Francisco Maria Zanotto , tunc Academiae noslrae a secre-
tis tradidit , non fuissent , quisnam dicere potest, tam praetio-
sae medicae supellectilis jacturam fieri non potuisse ? Tanta
erat illi modestia! Tanlumque damnum est, quod et pulcher-
rima aft'erre potest virius, cum aequam praeiereat mensuram!

Non ego J Sodalcs , praefatam Alhertini dissertationem

T. VII. 7,

50 MicHAELis Medici

enucleabo , et qnia vobis omnibus notissima est , et quia cun-
ctas in eo conlontas rolalii dignas res ad tnitinam si revocare
vellem , ad verbum illani referre milii oporteret. Dicam soluin-
modo totnm esse snccnni , totamque subslanliara , multorum-
qne in stiulia, ac laboros iinpensorum annorum opus esse di-
ligentissiiue clucubratuin . Exemplum , ([uod vehementer cxo-
pto , ut crioreni ab illorum nienle depellat , qui ingentia con-
scriliillando volumina, seseque paucis ea mensibus^ panels liel)-
doniadls, dieljus paucis composuisse jactando scientiarum , lito-
rarumque ulilitati, ct decori , et sui gloriae nominis consnle-
re arbilrantnr. Noquc reniiniscnntnr, saeviorem bene agendo,
post ignoranliani, inimicani esse festinationem : romani JMarcel-
li famam, ut prudentissime poeta cecinit, et philosopbus Ve-
nusinus, occulto, veluti arborem, aevo crevisse; T/iucydidcm
in oclo de bello Peloponnesiaco liJ)ris componendis annos vi-
ginli septem : Gulic/inum Harvejuin in periculis, ut de sangui-
nis circuitu certior fieret, peragendis viginti sex: Laureniiiiin
Heisterum in suis Tnstilutionibus Cliirurgicis condendis Irigin-
ta : Fridericiun Hofftnaiiniun. in suis merlico-physicis ojoerihus
elaborandis quinquaginta septem: Alberlum Halleruin suis in
Pliysiologiae Elementis conscribendis triginta, et sex cousunipsis-
se . Atque ut viri de italicis literis optime merili Jidii Pcr-
ticarii , verbis utar, c/ii lento sorge, lento pur cade: le cose
inj'retta venutc , in fretta pure si partono : e it giorno del
lor nascere e spesse volte i?idiviso da qucllo del loro mo-
rire. Quinam porro in ilia yJlbertini dissertatione succus ! Quae-
nam substantia ! Aureum opus illud accuratiore totum anato-
me palhologica est depromptum . Neque alia nisi ista ratione
internarum pericardii , majorum venarum , arteriarum([ue trun-
corum , auricularuin , atcpie ventriculorum cordis , cordis to-
tius, pulmonunique orgauicarum laesionum cum quae eas co-
mitantur symptomatibus congruentia, nexusque deprehendi cer-
to poterat. Sat fuit illi , in quodam dissertationis suae loco
dicere = Licet iniilta j assiduaque contentione in contem-
plandis aegris , eorumque cadaverihus perscrutandis longo
annorum cursu versatus siin = in alio = quapropter has
observationes inter se , et cum aliis hujus census, quas lon-
ga dies, et cadaverwn sectio mihi suggessit , confercns «

De ANATOMtCIS ETC. 51

aliblque similibus fult usus generalibus , simplicissiniisque ver-
bis, ut laboium suorum ideam, induslriarufjue lectores edo-
cerel . Verum si singulas , quas ille perfecerat , obscrvationes
permuUas exarare, si figuris ad caruin quamquc pertincnlibus
iiisliuerc! , si ill valgus cdore voliiisset , quamnain ainplam ine-
hercule ! uillitaiein , qucmnam magnum spleudoreni arti ille
niedicae non ailulissell Et quonam lolum hoc tempore praesti-
tlssel! Quando notum nondum erat immortale De scdibus ,
et causis inorbornin per Anotoincn ijidagatis Jo. Dapt. Mor-
gcignii opus : gloriosius alterum , atque acre perennius , ad
qnaui ilaloruin sapicnlia Aualomeu exlullt padiologicam , di-
gnitatis moiiuinenuim . Alhertiiius etenim suam disserlalionem
cum nostra Acadeniia communicavit anno 1 72G, dum Morga-
gnii opus typis consignatum fuit post ejusdem saeculi dimi-
dium .

Neque silentio aliud artls medicae caput praetermittam,quod
quamvis Anatomen proprie baud resplciat, hiuc tamen ana-
tomicorum est sludioium Alhertini veluti cousequcns, atque
absolutio, ilUncque luculenter tesialur, honorem ilium, laudem-
que , quae in uiiiversum ei non trlbuiiur, promereii. De qua-
dam loquor morborum praecordioium organicoruni curalione,
quae a medicorum vulgo curatio T^alsalvae nuncupalur. Ju-
stuni , houcstum , sanctumque est suum cuique tribuere. Sed
neque justum , ncque honestum est , neque sanctum id €tiam,
quod totum suum non est^ quodque el ad alios attinet, ei
largiii . Etenim curationem illam adeo P'ahalvae non debe-
mus, ut pari eam jure Alhcrtino non adscribamus . En rel
Veritas, sicuti ab Jlhertino ipso fassa est, palamque declara-
rala — JSos ^ et amicissimiis virj studioruin Jiostrorinn sociiis
dum i'iveret, Antouius Maria Valsalva, cum in cadavcrihus
ostenderemus haec vitia saepius cjucun augurabamur_, coepimus
inter nos , expensa laesionis organicae nnlura, existimare
consentaneum pro illius curatione, tutum, cjjlcax , quin etiain
forlasse unicum auxilium futurum , si acgrotans non dcplo-
raliis quadraginta circiter dies in lecto decumbens _, prae-
missa una, vel altera venae sectione j praescriptisque ciy-
steriis , et vifii abstinentia, tantum cibi j et potus ad Iruti-
rani diniensi quotidie assuinerct, qiuintum vitae sustinendae

52 MicHAELis Medici

satis esset: illudquc non hipartito tantum in dies distribu-
tum, sed tripartita, ct quadripartito etiam , sic lit exigua
dosi sanguifera vasa ingressuin , ea turn ne minimuTn
quidein dislcnderct . Et quoniain hicjusmodi vitia sangui-
ncin iin/ncrutn nut supponunt, aut faciunt , hiiic etiam arhi-
trati sutiius illo eodetn tempore ex usii esse posse quodpimn
rcinediuin , quod partem, et totuin pro re nata respiceret ,
lit a/iqiiod iiniini ex vidnerariis , aliisque supra reccnsitis ,
vel omnium loco, in iis , qui earn ferre possunt, ciiram ,
sive diaetam lacteam. Hoc ita deliberato, turn demuin con-
venimus inter nos de eo periculnm Jacere , et in aegrotan-
te J qui se primuin. cuilibct nostrum offcrret , et hanc cu-
rationem siibire vellct , rei exitum experiri . Valsalva ita-
que J ciii primum oblatus est aeger, hanc curationem , et
diaetam primus in iisum vocavit. Ciimque ei non praeter
speiUj qiiam ambo una con cepe ramus , cesserit res, a no-
bis quoque , et exinde ab aliis nostra! ibus medicis in ae-
gris non paucis conjirmata est {\^ . Varios omitto iitilitatis
gracilis J quam jiixta aetalum , sexuunij morbique progressuanl
difl'erenlias obiinuerunt . Ast omittere non possum, quin eiiani
non possum quin verhati pro viribus serviam, animoseque di-
cam , asseveremque Inijusmodi morborum praecordiorum or-
ganicorum curationis , quae apud praeteritl saeculi medicos
maximo in honore fuit^ quamque benemulti et hodie plurimi
faciunt, inventumj praximqne ad medicam traduclionem utri-
que merito deberi et Falsalvae, g\. Albcrtino.

Fuit^//Z/cri/7?;i5 , supra ut retuli, Marcelli Malpighii discipu-
lus . Qui propterea quod oplimis agnovit juvenem ingenii, cor-
disque dotibus praedilum, per quam sollicite eum edocuit^ at-
que ex animo adamavit . ISiliilo tamen secius forte illi obli-
gissc a tanto viro , ac praeceplore erudiri, non adeo prospe-
re cessit, ut gravissimae ei afllictionis, dolorisque occasionem
non praeberet. Cujus causam vobis ut patefaciam sinite, So-
dales, ut parumper a proposito digrediar, vobisque eventum

(1) V. Dc Bonon. Sclent, et Art. Instituto, atcjue Academia Com-
menUrii. T. I, pag. 401-402.

De anatomicis etc. 53

in illitstriiim viroiuin histoilis fortasse unicum referam^ mnliis,
gravibiisque mecliuuionibiis in cujiisquam aninio gignendis a-
ptissimuin , ignotum publico, mihique ob opportiinitalem, quae
mihi sese oblulit videndi , meisque ipsis oculis auihographa ,
quae hoc exponuni factum, Icgendi, comperlum (I).

Duobus ante seculis, omnibus ut patet, doctiinae peripate-
ticac, atque galenicae sedom cunctis in Academiis, cunctis({ue
in Europae medicis scholis, imperiumque tenebant. Marcei-
lus apparuit Malpigliius a D. O. M. ita comparatns, ut quid-
quid ad Medicinam reformandamj restaurandamque requiri-
lur, ei id liberaliter concesserit . Et revera adeo reformavil
cam, instauraviique, ut medicinae Galilei nomine (ut uno onine
dicani vcrbo ) insigniri posse mihi videatur . Qui autem anti-
quis dogmalibus Bononiae adhaerebant, novam, quae a plu-
rimis circa humanum genus, circa cetera animanlia, circaque
plantas anatomicis, et physiologicis Malpighii iuvenlis ema-
nabat, aegre ferebant lucem: verenlesque ne famam, atque au-
ctoritatem , qua jam fruebantur, amiiterent, in ei fidem de-
rogandam , eumqne vexandum animum, operamque posuerunt:
quorum praecipui Hieroniinus Sbara/ea fuerunt, et Paulas
Aliriiiis; ambo ejus coUegae^ patrioque in Lyceo lectorespublici.
Atque utinam linguam tantum in caihedris contra eum enodavis-
seut! Utinam ejus tantum laudes in scriplis obtrectavissent ,
eumque objurgavissent! Indigna haec profecto sunt. Sed quid,
aedepol! grassatioue indignius! Quid ignominiosius! Quid turpius!
Placidam Malpigliius, beatamque suo, quod Corticellac est, ru-
ri ducebat vitam , tutusque in dilectissimis suis anatomicis stu-
diis versabatur: illoipsoruri, cujus nunc domiuus est Excel-
lentissimus vir Aloysius Comes Salina: cui , etsi jureconsul-
to , maxime cordi fuit summi Anatomici Bononiensis sapien-
tiam , et memoriam excolere , decorumque ei monumentum
extoUcre, atque jubere non aliter illud suuni rus nisi Malpi-
ghianum fore in posterum nuncupandum . Exemplum cer-
to nobilissimum , dignissiraumque onines ut imitentur, qui

(1) Hoc mihi praebuit commodum excellentisslmus, atque liumanis-
simus Medicinae doctor, D. Carolus Pigotius , qui tunc manuscripta
Malpighiana , atque AlbertiniaQa possidcbat , quae nostra porro emit
Universitas .

54 MicnAELis Medici

locorum, iibi dc scicnliis, Uteris, arlibusque benemerili viri vi-
xerunl oliin,iiigeiiiuinqiic excrciierutU suum, potiunUir. Quorum
apuil nos locoruui netjue parvus est numerus, neque cUibia
faina . llujusuiodique sunt (ui paucos solummodo nominem )
Jiubizzanuin, atque Vigursuni , quorum in allero Petrus tlum
rusiicabalur Crescenliiis suos famigcratissimos De Jp;ricoltura
liljros couscrispsit , jhitoniiis Dlnria Valsalva \n alloro suum
laudalissimum De aiirc huinana tractatuui inchoavit. Ecquis
eniin Cresccntianwii^ si esset, rus, aut Valsalvianuin libenior,
atque festive non adiret? Interna vero in civitate quisnam do-
mus, quarum supra januas scriptum esset, hie vixit C/lisses M-
drovandus , hie Caraccius vixit, hie Guidus j hie Doiaini-
chinus, hie Franciscus Alhaniis , hie Blnrcellus AlaJpig/iius,
hie Aloysius Ferdinandus IMarsilius , hie Eustachius Man-
fredius, hie Doininicns Gulielininus , hie Ferdinandus An-
tonius Gliedinus , hie Franciscus Maria Zannottus , iiie Aloy-
sius Galvanus , animo hbeulissimo non ingrederetur ? Quod
pubhcum observautiae siguiun cum de juslilia nostra, atque ho-
nestate testaretur , muliorum ita qui nuue sunt hominum, pos-
set aninium excilare , elsque calcar admovere, ut tot^ tanto-
rumque clarissimorum, et nuoquam non colendorum viroium
vestigia fidentius persequerentur .

Sed ad Corticellae facinus devenio . In quo neseio quomo-
do meis posscni verbis majorem comparare fldem, eaque at-
tention! vestrae melius eommittere, quani ipsam referendo epi-
stolam, quacum Malpighius eertiorem de eventu reddidit prae-
stanlissimiim , celeberrimumque Laurentium Bcllinium, eum
quo, postea qiiam ejus Pisaua in Universitate eoUega fuit,
frequenti, benevoloque literarura commercio utebatur ; quam
quidem epislolam ex ipso Malpighii aulhographo, a me viso ,
lectoque , lideliler Iranscriplani soilicite servo ego , ac tueor.
Dlalpighius igitur die 17 mensis Junii anni 1689 amico suo
Bellinio ita scribebat .

Sii, sii presto, signor Lorenzo ; fuggite a S. Cassiano, ai
monli, ai luoglii aspri, e forti prima che proviate V ultima
slretta. lo vorrei dirvela tutta , ma non so trovarvi il ca-
po . Solo vi dirb, che a giorni passati all' improvviso passo
per Corticclla una truppa di masnadieri , che mi hanno

De anatomicis etc. 55

desolnta tutta la miavilletta. Jo alia lontnna gU giudicai
soldati J ma da vicino riconoscendoli senza armi , e sopra
cavalli vecchi j bolsi j e zoppij duhitai che fossero Tartari
fuggiti dal cainpo tiirco. Ma da un fantaccino die atlacca-
to alia coda d' un di quel cavalU, che scco correva, mi fa
detto , che venivano da Gottinga. Suhito inorridito giudicai,
che J'ossero un avanzo di quei God, che gid distrussero la
nostra Italia, ed annientarono le belle lettere , e le huo-
ne arti: e non m ingannai , poiclih entrato il capitano in
casa mia comincih a levar dal muro iutte le mie carte di
jdnatoinia , e con alcuni pczzi di tegno , e piante , che stava
per mio trattcnimento osservando , ne fece una maltassa ,
e datoli fuoco, ridusse ogni cosa in cenere: e trovate le
mie letili , ed i piccoli microscopj si piglio trastullo con i
compagni gettandoU congrazia all' aria, e pareva che gio-
casse al volantino ( Et si mansueta non essent, ac lepida
verba, quae in ilia conscribcnda epislola potuit 31(ilpighius
usurpare , quaeque ad aninii impetus coercendos, niiligaudos-
que aliquanto conferunt, ecquis continere sese posset j quin
niagnanima , juslissimaque tani iuipudeutera, atque iuiquani
irrisionem , et contumeliam audiendo , ira non accenderetui?
Sed prosequamur) . Quello, che parvc strano J'u , che fatto
chiamare il mio harbiere di Corticella, avendo saputo che
era uoino di garbo , e ben istruilo nella medicina , poiche
da giovinotto serviva il signor Dottor Casanova primo me-
dico di Cento, governandogli il cavallo , e fatto grand e ,
praticb lungo tempo messer Antonio del Lavino , barbiere
accreditatissimo , gli diede ordine , che ogni giorno mi fa-
cesse una buona lezione , spiegandomi i segrcti del luo-
ravanti , o di Alessio piemontese , con un ordijie espresso,
che mai piii dovcssi leggcre ne meno una riga di quci no-
stri libri, che contengono la medicina razionalc. Sorie mia,
che mastro Stefano Cavallazzi mio fabbro non era in pae-
se, essendo andato a medicare alcune bestie; che del cer-
to mi facean fare la seconda lezione , o la ripetizione da
questo buon Professore . Benche si siano fermati poco in
Corticella, perchc vanno raptim , e colle barbe posticce, so-
no pero stati riconosciuti al parlare: e se mal non intendo ,

56 MicnxELis Medici

il capitano era un tal Sharaglia, e si fa^eva chiamare j4ri-
stide, e con ragione , perchh c sordidissinio , ed in casa sua
non ha allro, cAe uno spiedo . Avea per ingcgnere uno, die
chiamano Mini, V ultra marmaglia non fu considerata.
Uomini , che col solo noine spaventano, e a dirvelo , tre-
mo ancora. Nell' uscire di casa mia videro un portone^nel
quale posi la seguenle iscrizione — J^illam hanc Marcel-
lus Malpighius in sni j et successoruin litterarum ociurn ele-
git = // capitano data nelle smanie suhito comandh , che
I' iscrizione fosse lacerata , ma trovando , che era marino
greco , non fu possihile il guastarla, e perb postogli ilfuo-
co intorno per calcinarla, nh meno riusci, essendosi servi-
ti di paglia per mancanza. di legna; si che la inemoria e
reslata un poco annerita dal fuino, ma la prima pioggia ,
che viene , lavera via la macchia . Prima di partire il si-
gnor capitano mosso a compassione della mia cadente etd
(annum tunc agcbat ille sexagesimum secundum, et post a-
lios quinque, anno videlicet 1094^ diem obiit supremum ) «c-
cib privo del patrimonio io non muoja di fame , mi fece
dare un sacco di ceci, i quali avanti di fame la minestra,
macero con un poco di cenere per poterli meglio digerire.
Inoltre umilincnte da me supplicato si degnb di concedermi
licenza difare i miei soliti lavori, ma perb solamente nel-
le ore disoccupate in camhio di giocare air omhre, o a toc-
catiglia. Intendo che a Jioma, Romagna , Modena, ed al-
tri luoghi , dove oveva alcune annue pensionij sono stati
fatti sequestrij e proieste , si che vedete a che stato so-
no ridotto . Ora pub essere , che la scorreria passi il gio-
gOj e venga costa j e perb meiletevi presto in salvo ^ e por-
tate con vol la vostra hoUega , perche corre pericolo d' es~
jere messa a sacco, mentre di tutto cuore nverendovi, mi
^assegno per non tencrvi piii a bada (1).

(1) Autlicnticum istius epistolae exemplum comitali debeo cl. D. Ca-
jetani yltii apud Crevalcorienses humaniores lileras profitenlis , qui
multa Malpigkii , atque Albertini raanuscripla detexit , ac in ordi-
nem redegit .

De A.NATOMICIS ETC. 57

Qiilhusciimqiie me, Sodales, circa hanc mcmorabilem epl-
stolain commcniarils libenter abslineo, quae tamen uUa sine
explicaiione sails clare deplorandos osiendit , ad qnos anibi-
tiosi , el invidiosi homines impelliinliir , excessus : miliique
suminpore gaudeo teniporibus vivere, in quibus si de IMcilpi-
g/iio gloriari nequimus, ne Sharalcae (piidem nobis, neque
JMini pudendum esl • Non quod non fueruut isli docli, eru-
dilique viri. Sed cum ingenii sublilitas, alque alliludo ab animi
bonilate sejungitur, frequenliores heu niniisl funeslioresque per-
fidiae sunt. INequo alia de causa, nisi quia omnia post mortem
odia, omnesque , quae inter vivos exarsere indignationes perpe-
lua sunt oblivione delcndae, feni posset , quomodo ipso in Ar-
<;higymnasii nostri pcrisliiio bina, unum fere prope aliud, monu-
menia, binaeque idem intra analomicum tbeatruni, parum inter
se disiaulos, sialuae , altera AJn/pig/iio , Sharalcae altera, e-
rectae , dicalaeque videanlur. Sed quod lapides inscripii pru-
denter silent , inexorabilis posteris tradit bistoria . Quae si non
«si libere scripta, lantum abest, ut homines illnminet, edo-
cealquej ut eos oniuino decipiat, a sanclissimoque , quam si-
bi semper proponcre deb«t, scopo , mores nempe corrigendi,
quara longissime recedat. Optimeque , Tacill sententia^ uii
mortuorum virtutes posteriiati commendandae sunt, ut eas i-
mitentur viventes, istisque recte agendi cupiditatem injiciant,
ita vitia quoque, vel errores sunt propagandi, ut eos eflbge-
re discant, dedecusque, quod malis al) oporibus ortum nun-
quam non ducit, quam maxine abhorreant. Quamquam Shara-
lea vitupcriosior luit Minus , Nam iste discipulus fult illius,
quern tam indigne, verbisque, factisque vexavit, obhtus pror-
sus post Deum , ac parentes, stricliora observantiae, atque a-
moris viucula esse, quae illis , qui nostras ut intcUeciuales,
moralesque facultates alant, ac diiigant,, dies impenderunt suos,
nos devinciunt. De quo quidem ingrato Mini animo ipse in
vita, quam de se scriptam relicjuit iMalpii^/iius quaeslus sic
fuit -= T^indicata pultnonnm a me exposita substantia ^ et
usu ah exteroruin. ohjectionibus ( Et revera omnium pri-
mus ille fuit J qui veram pulmonum strucluram , veraque mu-
nera explanavit) fas est doincsticas ctiain propuhare inju-
rias . JSonnuUi per plura lustra in theatro nostra anatomico,

T^ VII, 5*

58 MiCHAELis Medici

me praesentc , ita in mea dehacchati sunt ^ ut delirainenta,
el nugns esse dixerint . Quoniain tamen expcrimento con-
sona J ct anntoinicorum omniiun consensu Jinnata teinporis
proi:^ressu \ndcrunt , idco supervacanea , nullius usus in mc-
dicinuj et hinc inde furala puhlicis lectionihus , et thesihus
evulsarunt . Ita E xcellentissiini viri /tnatoiniae P. Pro-
fessores, nonnulliqiie juniorcs eoriiin asseclae continuata sol-
licitudine J ne dicam rahie , circa hacc insudarunt. Inter
hos prae reliquis exarsit Doininus Pauliis Minus j qui mens
fuit auditor, euinque prius in arte medica institui per plu-
res annos , licet poslea , oblito Hippocralis praecepto de De-
centi Ornalu , sajnenliam ad Medicinain non trajistulerit ;
unde sprctis naturae, et amicitiae legibus , vie , meaque di-
ctis J et scriptis prosterncre , ut utar ejus verba , tentavcrit
•=(1). Quod si Minus apud colleges uonnuUos, amicos([ue,
qui ei occulle inserviendo, vel ejus aniinum conciliare sibi ,
vel laudes ejus sibi coniparare , vel quod valde peitimesce-
bant, ejus iniuiicillae pcriculum de se dimovere exislimabant,
gratiam, auxiliumque naclus fuit, praelerquamquod neque sa-
tis boni ullum, neque satis forlis animi praebuerunt indiciutn,
slultain imprudenliam patrarunt . Serins bine enim ocins snam
deponit laivam simulatio, illluc veroii,in quibus tam mala inesl
indoles , neminem excipiunt , cum iisque conferrr possunt si-
cariis , qui bodie ilium ipsum interficiunt , ciijus e mauibns in-
terfeclionis alteiins practiuni lieii exegcrunt .

Sed ut , unde discessit , revertatur sermo , Malpighio ini-
mici , cum ejus docirinarum diffusionem maxima fasiidi-
rent, in ejns discipulos, in eosque arroganlius , qui et melio-
ri donabantur ingenio , ut iisdem imbuerentur , et praestantia
majori, ut tuerenlur illas, atque piomulgarent (quos inter no-
sier procul dubio /llbcrtinus eminebat) saeviri coeperunt. At-
que ut et in discipulum , et in magistrum odium explerent
suum, lempus expectarunt, quod jucundissimam utrique, me-
ritamque laborum suorum mercedem persolvere debebat . In
quo scire oporiet, talem , tantamquCj quae tunc Malpighil

(1) V. M.Malpighii Opera posthuma.Amstelodami 1700. pag. 21-22-

De ANATOMICIS ETC. 59

liahcbatur , fuisse ralionem , et talcm , tantamque de singiilaii
juvenis jllbertini in medicis sludiis profectii securitalem cxti-
tisse , ut mcdicoruin collegium bononiense insolitum Iniic, lau-
rea donaii posse sine publico Conclusionum , sive Thesium
caeleris pracscripto periculo, honorem decrcvit. Adversarii ve-
ro quadam Philosophiae Academia , <juae suos apud Arcliidia-
connin Jntoniuni Fclicem MarsUhnn, tunc Lniversiiatis Can-
cellaiiunij conventus agebat, suflblti, (quique 3J/irsilius -pri-
vilegiorum , ct jurium suo muneri adjunctorum , iil ipsemet
typis declaravil, crat tenacissimus) cavillalionibus , calliditali-
Lus, calumniis<(uc tergiversabanltir , et reuiovcbanlur: deque
die in diem tiahendo, deliberationis Collegii execulionem piae-
pediebant , neque boni , sirenuique juvenis ydlbertini Irons lau-
rca corona praecingebalur . Quaproplcr perturbatus ille ve-
hemenler, atque trislilia afllicuis amariludines, aerumnasque
insectationis injustissimae patiebatur . Jamque lota susurrabat
civitas, et jam ad partes descendere incipiebatur, cnxn 3Ial-
pighio , et /dlberlino amici ad Serenissimuni Mulinensium Du-
ceni, ne auctoritatem suam inteicedere , oninesque difficultales,
et iricas e medio tollere renueret, confugerunt: idemque atque
Emincnlissinmm Cardinalem Bononioe Legatum adhibueiunt .
Ipseque iSIalpighius die decima tenia Julii an. 1G89 sequen-
les D. JMarco jlutonio Borg/iesio romano miiteliat bac de re
literas = La settimana passata un mio scohiro , die ha
ialeiito , c studio, e molta pratica clcUc cose anatomiche ^
tenth di adoitorarsi j ma da Monsignor jMarsili , gUJ'uJat-
to ostacolo J quale ricorso all' Eminentissimo signor Cardi-
iiale Legato e stato accolio ^ e credo ^ die intavoU il nego-
ziato costi per la ri/orma. lo non i'orrei prima di morire,
avere questa angoscia di vedere scannala la vittima irino-
cente del nostra studio all' avarizia , e all' amhizionedi po-
chi furiosi (1). Tandem aliquando cl causae boniias^ pote-
statisque juslilia omnibus ex iuimicis ogerunt triumphum .

(1) Hanc Malpighii rpislolam piiblici jam juris fecit Clarissimus
supra laudatiis Cajetanus Atti in sua brevi, piudilaque /'//« iV/ 7*>a«-
cesco. Ippolito Alberlini , (juam in fascicule Julii An. 1837 diarii

GO INIlCHAErlS MuDICI

Qiiam porro niitis, qnam dnlcis, qiiam suavis Aierit ille in-
dolis vir:(}iiain cliontoriim suorum salutis stndiosus medicus ,
ctsi incoininoda valeliulo vel lecto eum dciinebat , vel de do-
mo exile prohibehat oi; quanta graliaj qiianlo amore eos do-
mi excepcril^ quanta consolatione permulserit, quanta sapien-
tia niorbis , quilius afnciebantnr , opem tulerit: ([uatn magni
doctiores Italiao niedici^ amplissinii viri, eniinenlissimique Car-
dinales enin fecerint, qnam saepe consuhierint, omnia nunc
ista, Sodales, brevilalis causa rcticco . Sed non possum, quin
vehementcr miicr , ac doleam , cur nuHum apud nos extet mo-
numcnlum^ quod oniniuni in menioriam redigat, tantae virtn-
tis liominem , lantaetpie sapientiac nostrum fuisse . Frustra
ocnli inei inter quainplurima, quae Arcbigymnasium nostrum
exornant, ilhid percpiisivcrunt . Quorum ali([ua si viris, qui
jllbertiiiuiii doclrina superarunt, dicata sunt, ex aliis prolc-
cio effigies J et nomina nonnullorum pendent, quos inter Al-
hertinus longe praestat . Ne((ne ejtrs epilaphiiim , quin imo, ne
sepnlcrum qiiidem cjirs iuvcnire polui , cujus epitaphii lionos
tarn facile, alqiie facilioribus baud raro praeconiis vita functis
conceditur . Nam quamvis ad nunc abrogatam S . Marini "^s.-
roeciam ille pertineret (1) tcslamento tamen cavit suo, ut e-
jus corpus conderetur , uti conditum fuit , tumulo cunctis
Sodalitio S. Philippi JSeri adscriplis (quorum in numero il-
le fuit ) communi: tiunulo eodem , ubi annos post qua-
tuordecim Joscphi Jacohi filii Piitei , post vero triginta se-
ptem Do mi nici Marine Cusmani Qnleatii , doctissirnorum vi-
roruni^ qui quoad vixerunt ei amicissimi, et eorumdem fue-
runt studiorum socii^ cineres requieverunt. Qnam ob rem etiam
alque etiam exopto, ut tarn longae negligeniiae finis impo-
natur, atque vel in antiqua, vel in praesenti Studii publici se-
de , vel in communis rocmiteri loco, ubi virorum illustrinm
bononiensium memoria consacrata est, monumentum inaugu-
retur , quod de nostra tantum erga nostrum civem , quantus

literarii, cui titulus est L' amico della gioventic, Mutinaecjue impres-
si, inseruit .

(1) Albertini domus sita est fere contra memoratam S. Marini

Ecclesiam, ostenditque hodie numerum , utajunt, civicum 1171.

De anatomicis etc. 61

ydlbertinus fuit, observantia pablice testetur. Jam vero desi-
derii mei honeslas, animiqiie nobilitas, atqiie huic civitati be-
ne volentia, qua ii nitescnnt, qiiorutn volantate mea foret sa-
tisfacienda cupiditas, in laelissimam nie adtlucunt spem, quae
valde augetiir, quoliescuinqiie perpendo alia hujusmodi vota
mea expleta fuisse . Duodecim abhinc annis, diim clarissimi
nostri anatomici, et medici CaroH Mundinii perscribebam vi-
tara, efflagiiabanij ut ad munus medici uoslris in nosocomiis as-
sistentis obeundum , juvciies ceteris praeponerentur , qui cum
aliis concurrentes foclicius sui medicis ia sludiis progressus
egissent periculum : ut veteri nostro Archigymnasio pristina di-
gnitas resiiiueretur : in eoque et Acadeniia agraria , et Socie-
tas medica , atque ciiirurgica , et qnotquot aiiae aut de scien-
tiis , aut de Uteris pertractantes Bononiae sunt congregaliones,
tamquani in suo, et proprio solio collocarentur : ut hujusce no-
strae Academiae omnibus de scientiistam benemeritae splendor,
et fama revivisceret. Deoque jubenle, totum hoc maxima dele-
ctatione luea perfectum vidi. Paucosque ante annos in quodam
ejusdem Acadca]iae ordinario conventu vocem lollebam raeam,
vosque vehementer orabam, atque obtesiabar, ut hujus cubi-
culi , ubi tamquam in nobili palaestra^ in scientias pro virili par-
te colendas, augendasque incunibimus, parietes illorum, qui
suis beneficiis, ac praemiis nos haec ad studia impulerunt, no-
minibus, imaginibusque cxornarentur. Quod opus jam incoeptum
est : neque est timendum , ne qui rebus nostris oeconomicis
tam vigilanter, tamque prudenter praesunt, eodem in absolven-
do sint sibi defuturi. Postque tot praeclarissima exempla fas ne
mihi erit dubitare, quin viro doctissimo , omnicpie virtutuni
genere cumulaio, I\Iorgaguiinn Analome pathologica praecur-
sori, digno T^ahalvae condiscipulo , atque amico, JMalpi-
ghiiqiie discipulo , amico, consanguineoque dignissimo, Hippo-
lyto Francisco Alherlino monumentum sacrum quam primum
sit surrecturum ?

Quod ad reliquum , Crevalcorium praebuit ilH incunabu-
la , gloriosum agri Bononiensis oppidum , ubi et Malpighius
natus est . Ortum duxit suum ab antiqua , nobilique Senogal-
liensi familia , cujus pro quodam Josepho Francisco jilherti-
no , totaque ejus legitima posteritate nobilitatem confirmavit,

62 MiciiAEus MEDia

anipliavilque llo(lul]>hns II Imperator suo tliplomate die 24
mciisis INIaii anni 1601, Pragae ohsignato . Diu vixit, non nio-
ilo si reruin ab co gestarum ulililatcm consideramus , verum
eliain si ad ordiiiariuin Naturae insliuilum respicimus. Etenim
animam Deo reddidit die 26 mensis Martii Anni i738, annum
agens sepiuagesimum sextum : occubnitquc bonis omnibus ama-
re delictus,, (piibus utpotc nunquam eum amiltendi maxime
cupidis, uiniis tamen vita ilia brevis visa fuit(1).

(1) In tabulis niorluariis Sodalilii S. Pliilippi Neri Bononiae liaec
circa Albertinum annotatio Icgitur.

Die 1. Fcbriiarii 1738.
ffippolytus Franclscus Jlbcrtini, Doctor IMcdicus , et lector pii-
bliCHS annoritm 78^ Parocciac S. Marini, in Medicina vir faniosus,
idcoque saepe saepius in infirmorum consiiltationibus vocatus , et
ubi adesse corpore non posset , adcrat pvopriis scriptis non solum
extra civitatem , sed et in civitaic tempore maxime, quo domi , vel
in leclo aegritndine tenebatur . Omni tempore medici ad ilium lam-
quam ad oraculum festinabant pro aegrorum suorum salute , ant
sublc'amine , et illius dictls quiescentcs contenti revertebantur. Et
fjuod est mirandum , quanwis maximus apud homines , minimus
apparere satagcbat , omnes indistincte charilate , et bumilitate au-
scultans, omnesj et ut necessitas postulabat , ant rcniediis, aut con-
siliis consolabatur. Bibliothccam nostrum praetiosissimis libris dita-
vit . Munitus denique sacramentis lieri animam Deo reddidit, et ho-
die in area prope saccllo S. Pliilippi, prout in testamento suo dis-
posuit J corpus ejus repnnitur .

PItilippus Carolus yfmici Sacrarii Praefectus.
Hacc Annolalio probarc vidctur Albertinum ultima Januarii die ,
non autcm die 20 Martii interiisse. Sed non ita probata, et certa nii-
lii videlur actas, quae in Annotatione ipsa Albertino tribuilur. Eun-
dcm cnini ipsa refert annum, in quo bistorici omnes scripserunt ,
yilbertini mortem evcnissc , annum nempc 1738. Quo posito, opus
essel, ut ipse natus fuisset an. IGtiOj quae notio neque in annota-
tione ipsa describitur , neque cum bistoricorum senlentia congruit ,
juxta quos Albertinus ortum nactus fuit suum an. 1662.

JOACHIM BARILLI

Historia cujiisdam singularis ac mirandi discriminis inter
organicum accrementum partis dexlerae et sinistrae cor-
poris in mulierc quadam, quae gravi etiam Ele-
pJianliasi lahorahat ^.

PARS PRIOR. (1)

V/iioniam nalurall Philosoplilae plurlmum conducit evenlu*
raros doclis hominibiis nuntiare, spes aliqua niihi subiit, fo-
re , ut eventus rarissirai narralio benigne a vobis exciperetur ,
coram quibus hodie sum loculurus .

INIense Martii anni proxime superioris mortem fere repeii-
tiiiam obivit mulier quaedam , cujus in corpore nonnnllas no-
las illiiis anotnaliae , quam describere aggiedlor, multo ab-
liinc tempore obseiTaveram . Videram enini dexteram faciei
partem majoris crassiludinis , qnam sinistram . Dexteram pa-
riter manum voliimine sinistram excedere . Non secus de pe-
dibus, aliqua ex parte, cognoscere poteram . Cum mulier il-
ia duobus annis antequam moreretur, difficultate respirandi la-
boraret; cumque ego, ut mederer, accersilus fuissem, mihi
data fuit occasio in brachiis quoque eamdem anomaliain in-
luendi . Ulterius autem observalLones persequi non potui j li-
cet occasio esset peropportuna ^ quia mulier, quae coopertis
deformitatibus occultandis omni utebatur diligenUa , se meis in-
quisitlonibus callide subducebat. Eadem de caussa novas etiam
asthmatis accessiones, quam optima poterat, dissimulare nite-
batur : quibus accesslonibus deinceps angi frequenlius incepit .

(1) Sermo habitus in Conventu Academiac Decimo tertio Kalendas
Majas anni RIDGGCXXXYIII.

64 Joachim Barilli

At cum aliquanto post dexterum crus iclu fortuho laesisset,
necesse fuit mulieri pelere lecuim . Quare accersilus , rursus
miiliorcra acUi ; neqne soliiiu cruris laesi crassiliei sum ad-
miruuis, sed eiiam siiigulaiis morbi , quo cutis praesertim il-
lius cruris alUciebalur . Cui circumslanliae conveiiiebant ceie-
rae toilus corporis notae, quae dum siiigillalim et in nonnullis
corporis parlibus propter anlediclam aegrotae vcrecundiam so-
luinmodo pcrspexerain , minus iniento animo consideravi .

Ipsa igitur nuiUer duorura morborum exemplum mirum o-
stendebiit; qunrum alter eral allero inusitalior: exemplum sci-
licet discriminis inter organicum accremenlum utrius([ue late-
ris corporis; exemplum morbi per omnia fere membra per-
tiu'Tcnlis, qui licet muUo post nalivilalcm tempore aperte pro-
diisset , videbalur tamen cum ea organica anoinalia mullis de
caussis copulari. Ilic morbus de quo primum dicere opor-
tet Elephantiasis erat: cui morbo hoc nomen iiulere non du-
bito, turn quia characieres pathognomonici late protendeban-
tur; turn quo J universdia el permulia ejus morbi symplomata
cum iis aple congrucbanl, quae de Elephantiasi a Graecis ,
apud quos frequealior erat, diligeniissimis descripuonibus re-
censita fucrunt .

In crure dextero , (Tab. II.) ut pauUo superius dixi,prae-
cipuum symptoma apparebat; illud nempe a quo morbus no-
men deduxii; crassitudo enim cruris illius ter pene tanta erat,
quanta crassitudo siuislri. Pes iddem dexter quoquoversus in-
lumuerat. Tumcfaclio autem ex aqua inter cutem non deriva-
batur ; nam turn priusquam mulier leclo deiineretur , turn
posiquam mullos dies detenta fuissel, ejusdem semper fuit ma-
gnitudinis . Neque cruris durilies eaerat, quae communi pin-
guedini conveniret j sed tanta , ut digiiorum pressioni instar
extensi corii resistcret. Praelerea in inferiori arlus tumidi parte
cutis erat dura , inaequabiliter crassa, et crusta quadam duris-
simacontecta; et adeo sulcis quoquoversum impressa , ut sqiia-
mis variae magnitudinis et figurae tola exasperaretur . Squa-
mae parlim orbiculares , parlim angidares ; aliis diametros fere
erat poUicaris , ahis multo minor; omnibus crassitudo notabi-
Es: quae enim latlus explicabantur , quatuor linearum aUitu-
diceni habebani. Color squamarum quamvis prima facie aier

HlSTOniA ElEPHANTIASlS EIC. 05

un clique, et consimilis videreiur, non unus lamen, sed varius,
prout variae eranl carum ciassitudines el a media crusta di-
stanliae: squamulae ncnipe, quae rnajoii intcrvallo a cuie Sa-
na disjungel)aiiUir , fere oniniuo nigrae^ et quo niagis e cen-
tre recedebant, eo niagis colorem rubrum nigricantem indue-
bant. Sulci, quibus squamae dissociabautur , crusia el ipsi
contecti eranl; crusta lamen adeo lenui, ut color Inijus minus
nigrcscerel, magisque vergeret ad rubrum . Quinimo ejusrao-
di ibi eral cruslae tenuitas, ut cutis sulcis supposiia aliquan-
lum apparercl . Quo vcro squamulae decidcrent, (ut hac il-
iac, vicibus diversis^ et iutervallo accidcbai ) illic cutis sat du-
ris tuberculis aspera dctegebatur . Tuberculorum alia diame-
Irum habebant pene poUicaiem; alia eam^ quae milii granulis
est J cetera iuira eos duos limites consislebant. Figura luber-
culorum circidaris; sed majora, quantaecumque cssent altitu-
dinis ( quae magna quidem prae volumine eral) uihilo-secius
in complauatam supeificiera desinebanl; alia minus compla-
nabanlur, et omnium minima eranl omuino sphaerica . Co-
lor eorum intense ruber, et magis in tuberculis majoribus,
quorum in nonnullis usque ad lividum flavescenlem vergebat;
ad colorem dixerim , quo fades pingitur eorum , qui ictero ,
ul vocanl , nigro laboranl.

Quamquam aegrota pruriginem saepius, et interdum impor-
tunam criuis formicaiionem conquererel-ur, tum praeserlira cum
anni tempora renovarentur, aut impenderenl nimbi; tamen tu-
bercula videbanlur inseusibilia ad mauus coniaclum, nee noa
ad acus puncturas^

Per haec tubercula , quasi per organa nova , quidam visco-
sus humor seccruebatur; qui propterea quod sensim plerum-
que stillarel, acris contaclu cxsiccatus in crustam praediciam
convertebatur . PleruuKjue dixi, quia si mulier nimis longum
iter fecisset , vel si biemale tempore nimis diu consedisset ante
focum , vel crus in aliquid oflendissel, paullo post e sulcis parum
madoris prodibal; dein squamae^ quas mador ciicumdederatj
facile decidebant , et tubercula supposita dctegebanlur. Quae
tunc non antedictum viscosum liumorem siillatim cnimdebantj
sed quiddam pus satis liquidum , teterrinnim odorem exhalans
baud alium ab eo , quem spirant ulcera chronica cum carie
T. vu. 9.

GG Joachim Barilli

complicata. Is foetor adeo gravis erat, ut dum ad aegrotam
ingrecllobar, naril)us eiiin perciperem in cubiculo quoque ii-
niiiino illi, in quo ntiilier lecto delinebatur . Haec autem sup-
puratio ad breve lenipus durabat : salis eniin eiat aegrotae sta-
re cubili, aiu domi se delinere , ut crusla intra quinqile, sem-
ptemve dies^ vcl paullo amplins in prisiinum st'atum reslituere-
lur. Verunitamcn crn-> in suo qnoque solito statu spirabat odo-
rem minus qurdein gravena, sed ejusdem indolis illius , de
quo niodo dictum est: qui praesertin> acstivo tempore, et inter-
duni hiberno, mnliero praesertim contra focnm sedente, nares ve-
xabat corum, cpii juxla eani consislebaut. Neque praetereundum
foetorem ilium parum ab eo difierre , qui a sorde ovilia exha-
lat ; ut Sprengel , aliique de hujusmodi aegrotis referunt.

Tubercttla dixi esse invicem a sulcis dislincta . Attamen
quaedam e tuberculis majoribus ( quemadmodum exhibet
praeparalio ) alicubi coiverant, areamque confluentem consti-
tuerant carneis globulis scabram: qui stillatim effandebant i-
psum purulentum humorem , de quo antea sermo fuit. Hi glo-
buli exiguae erant utique magnitudins , sed minimos eos glo-
bidos excedebant, qui in benigno ulcere prodeunt; color eo-
rum nonnihil fuscus; durities ea,^ quae sarcomati est 5 sensus,
licet exulcerati essent, omnino nuUus .

Verum cutis iTwitationes lalius ex.tendebaatar . Quamvis e-
nim in superiore ejusdeui cruris parte ^ neque squamae, neque
ea, quae descripsimus, tubcrcula suramam cutem conlegerent ,
nihilosecius eminentiae orbiculares diflundcbanlur , miuimae,
rubicundae, primordia quasi novorura tuberculorum : quarum
eae, quae a crusta niagis removebantur , pallidiorcs erant,
arctiores, et minus altae , quani aliae , quae crustae magis ac-
cedebant .

Tandem in parte anlica, et Inferiore cruris sinistri nonnulUs
abhinc annis apparere inceperat levis scabriiies; quae primo in
arctissimutn spatium sese coercebat, deia pedentim prolata la-
titudinem duorum pollicum consecuta fuerat: quaeque exili cru-
sta baud squamosa contcgebatur, cui idem color erat, ac squa-
mis cruris dexteri, sed paullo minus ater. Haec scabrities cum
crusta simul postremo vitae mulieris anno in pedis dorsum de-
scendere incipiebat. Cetera tandem cutis artuura inferiorum a-
spera erat, et plus quam esse solet, dura.

IIiSTORiA Elephantiasis etc. 67

Ilaec symplomata arlus inferiores oslendebanl; ex quibus
una tanlum elephantiasis pars coUigi recle potcrat^ ea nempe
quae us([uecluni sola est, niorbum Vocalem indicat . Sed alia
permuUa symptomala apcrtissinie den)onfelral)ant corpus uiii-
versiiin elephantiasi coneptum : quae coudiilo et rarissima oc-
cunit ia morbi hujiis cxemplis , quae hodie in Europa con-
tingunt ; ct est illis , quos corripit , infelicissima . Localis e-
uiin eleplianiiasis tales intra terminos ct consisiere solely et
cohibeii potest, ut pertinaci habiiudine mansuefacta cum ali-
qua saltern, si non bona valeludine, consociari queat: contra
autcni cum omne corpus elepliantiasi afficiatur, ordinala or-
ganorum resistentia adco et ita cito vi morbi infringitur, ut or-
gana ipsa ad suas functiones, vitaeque exercilium inepta pror-
sus evadant..

Enimvero cutis frontalis in hac aegrota baud parura intu-
mueratj et nonnihil producta eral; qua re rugae profundae_,
atque stabiles in fronte apparebant: quaedam secundum longi-
ludinem in media fronle locatae, ad nasi radices couvergen-
les: quaedam transversae in prominentiis frontalibus supra sa-
percilium. Pominentiae zygomaiis admodum extabant: genae
concavae erant, et deersum cadentes: nasus pressus: labia cras-
sa, potissimum superiuSj quod ita descendebat, ut totum te-
geret inferius. Auriculae externae secundum lalitudinem coar-
ctatae , secundun) allitudinem prolractae erant : lobulus admo-
dum creverat, sed magis, quom dexler^ sinister^ qui fere in
aciem deslnebat. Superior bnguae superficies rimas agebat ali-
quantulum profundas,ct latas; globulis exasperabalur duriu-
sculis, nilliaribus. Denies jam muliis abliinc aniiis cadere ince-
perant; postremus paullo ante obiuuu ceridlt. Jamprldem parti
anticae , atque temporlbus fere omuino defccerant caplllij po-
sleriares rarescebantj delluxerant snpercilia, praeserlim sini-
strumj pill erant in pubis regione rarisslml.

Color in facie palleus, ad subnigrum vergensj in genis et
in coniuncliva luteolus. Culls omnis plus, minusve scabra. Ha-
litus perpetue foeiens , interdum non forendus . A ox ea erat_,
quam cilius dixerim In narlbus, cpiam in laringe sonare , quam-
que Souvages caninam appellavlt. Jam allquo abliinc ten)pore
id mirum accidebat interdum; ul mulier , dum loquebalur,

68 Joachim Barilli

quaindam vocem arllciilare nequiret, eiiamsi expirationem pio-
traxisset, el quoinaLlmoduin opus erat, linguani atqne labia
movisset: quapropier sonos edere vchcmontissiiiia expiratione
conabatur; at pio voce arilculata dissoiius ululauis erumpebat.
Erat ipsi inulieri sensus dextri oculi infirmus , infirmior sinistri.
Inveterala dispnoea angebatiir, quae iniendi asihmatis acces-
sionibus , priticipio raris, inde frequentibus coepit .

De propensionibus ad venerem , quae semper habitae sunt
pro syniptoinaie elephanliasi proprio, qnidquam asserere non
audeo; niliil en'im satis fumo fait argumento , quo illae pro-
pensioues probari in ea muliere possent. Negate tamen eas
extitisse non audeo , quandoquideui testati sunt quidam , qui
Vetera consueludiue mulierem congrediebantur , earn , aetate
licet proveclam, fervidum nubendi dcsiderium ostendisse. JNil
amplius potetat de hac muliere cognosci; quae nata fuit ex
honoratis parentibus, educatoribus diiigentissimis, et sedubs li-
berorum integritalis , virluiisque custodibus .

Qui Luteiiae in hospitio Divi Aloissii illud symptoma in cor-
reptis elephanliasi nunquam Invenerunt, lantam sibi auctorita-
teni vintlicare non possunt , ut universali tcsiimonio omnium
medicorum aetatum omnium, qui symptoma observasse fatentur,
quicquam pondeiis detrahatur. Neque hoc dico, hcet dicere pos-
sem, quia ex ipsa eoium sententia perexiguus fuerit numerus
aegrotorum, quos ipsis observare contingent; scd propterea,
quod symptoma, quo esse non poterat, visi sunt quaesivisse. Et-
enimvelipse Aretaeus in auvea elephantiasis descriptione longam
moibi diuturnitatem in duo tempora dispertiiur, et unicuique
tempori quamdam phoenomenorum seriem aliribuit. Nonnullas
circumstantias recenset proprias piimo tempori, quo morbus
augescit, et pedetentim infestas ducit radices, atque in textus
proximos figit; quae circumstaniiae in eo omnes sunt, ut vi^
tales quaedam functiones vi insolita excitentur, et organa quae-
dam sensum acerrimum consequantur: ut sunt edendi cupido,
quae saepe supra modura increscit; expedita digestio , quae
quemlibet et quantumcumque perficit cibum; inexplebile ve-
neris desiderium, ex quo satyriasis quoque nomen morbus ac-
cepit; faciles, ac subitae irae, ut vidit Gilbert. Quibus fere om-
nibus in aegrota nostra confirmatis id adjiciendum est , quod

IIlSTORIA ElEPHANT1A.SIS ETC. 69

refert Souvjiges , quod et ego observavi , alqiie paullo supe-
rius narnivi; viva scilicet prurigo, quae saepissime levi velli-
camenlo in superficie cutanea excilalur . Cum aulem elephan-
tiasis invoteraverit , toturnque corpus invaserit, symptoniata du-
duni coniraemorata maxima ex parte mulanlnr j jamque tem-
ptts alterum siibit, quo vis omnis sensoria emu externa, turn
interna oblunditur, praedictaeqne funciiones, sensationesque
penilus evanescunt . Quapioptcr inirum non est , si in hac al-
tera temporis parte , quam aegroli hospiiii Divi Aloisii ex ipsa
Gallorura Medicorum Darralione jampridem alligerant , appe-
lilus supradicti deessent^

Modo ad muiierem redeamus.. Quibits ex principiis originem
elephantiasis duxisset, nunquam accidit, ut plane compertum
habereni. Mulierem genuerunt sani parentes. Mater annum a-
gens actatis circiter sexagesimum acutissima entcrriie exlincla
est . Pater anno vitae suae septuagesimo ac quinto jam exacto
valens adhuc vivit . Accepi, matrem ^ quum illius gravida es-
set, nescio an terrae molu, an aliqua subitanea mcteora, ma-
ximo terrore perculsam : graviditaieni tamen ad convenientem
terminum perlinuisse ; infantem ortam esse aspectu deformemj
banc primos vitae annos valetudine fuisse tenui ; duos annos
natani periculoso erysipelate correptam esse in dextera faciei
parte, ex quo mirabiliter evasit, sed magis corpore infirmaj
raagisque facie deformis; nonnihil tardius, quam foeminae so-
leant, ad pubertatem pervenisse: bine metum, in quo propter
filiae vitam parentes aniantissimi erant , cedere coeptuoi esse :
menstrua quoad tempus^ quoad quanlitatem , imperfecte per-
petuo fluxisse, et quadragesimo anno cessasse : paullo ante
asthmatis accessus, totiusque vitae depressionem advenlsse . De-
nique mulier medio marlio anni superioriSj aetatis suae qua-
dragesimi septimi, cum diem hand ab aliis dissimilem egis-
set, nocluque hora decima vel undecima, qua solebat , cu-
buisset, gravissimo asthmatis accessu correpta , omnibus irri-
tis praesidiis , primo diluculo e vita migravit .

Ut raortua est, nihil magis quam diligens autopsia mihi e-
rat cordi; sperabam enim aliquld luminis earn allaturam esse
permullis et magni momenti rebus, quas niuhere vivente ali-
qua solum ex parte observare potueram. Doleo tamea adhuc,

70 Joachim Barilli

quod iionnuUac causae, quas hic non est narrandi locus, id
lantiun mihi coiicessei-'mi , ut breve UJinpus cailaver perscru-
taror, ct aliqiiaiu lantiim ejus partem rclinerein: quod omne,
vel saltern diuiius medicis inquisitiouibus dandum -erat .

Corpore nudato , uno oculorum intuitu discrimeii -apparuit
iiUer niaguitudinem alterius laleris prae allero . Nam linea
aniciioie secundum longitudinem ducla e media fronlc per na-
si apicem, mediam menti, sternique partem, per umbiliami, et
mediam pubis prominentiam ; pariterque ex veriice in parte
posleriore ducta alia linea per apophyses spinosas axis verte-
bralis usque ad ibaphe , tolum dexlerum lalus mirum in mo-
dum diametris iranversis uniuscujusque raembri sinistrum exce-
debal . Sed et major eral lateris dexieri longitudo , minor si-
nistri, piano enim horlzonli parallelo vertici superposito , os-
sis parieialis sinislri prominentia superior qualuor circiter li-
neas sub dexiera prominentia consisiebat: quod in osseo ca-
pite servato (Tab. III. fig. 1.) adluic comprobaii potest, Pa-
riter arlus tlioracicus dexter poUicare longitudine sinistrum su-
perabat . Discrimen hoc perspectum fuerat, et majus habitum
in muliere viva; qui error ex eo derivabalur, quod pondus il-
lius artuSj et tolins lateris dexieri, quippe pondere sinislri ma-
jus, ad id mulierem compellebat, ut turn erecta, tum praeci-
pue cum ambularet, truncl axem a perpendiculo palam remo-
veret, cl dcxtrorsum converteret.

Arlus d€xter inferior primo oculi conjectu nihilo, aut paul-
lo a sinistro diferre videbalur . Attamen ducta juxta pelvim
linea hori/.onti accurate parallela^ diametros transversa pelvis
ipsius pauUulum inclinaljal, dexlrorsum sese allolens,sinislrorsum
demlllcns; idcirco ut pedum plantae acque cssent, quemad-
modum erant in uno eodemque piano horizonti parallelo, pro-
fecto oporiebat, ut anus dexter nonnihil sinistrum longitudi-
ne superarct.

Quod vero maximc notatu dignum est, discrimen latltudi-
nls minimum inciperc ad liueam mediam anteriorem , et po-
steriorcm, quam descripsi , et in regionibus, quae magis ab
hac linea recedel)ant , magis adaugerl : ila ut discrimen in-
ter duo corporis latera maximum essel in lineis lateralibus se-
cundo longitudinem. Sed quae erat In trunco, per artus quoque

IIiSToniiV Elephantiasis etc. 71

inacqualitas proiendebatur , eaqnc niirabilior . MedJum enini
brachii tlexlri ope fasciolae dimensum octo ct tn'ginta partes
metri cenlesimas- (O^jSS) in perimetrum hal>ehav; medium
sinisti'i iindctrigitita (0™,29) circilcr; cubitus dexter quatuor
Gt tiiginta ( U"% 34 ), sinister circller viginti duas (0™, 22 ). Qua-
re majus erat discriinen inter utrumque cubitum , quam inter
brachium utrumque ; brachiuni nempe dexterunr centesimis
novem (0'",09) sinislrum, cul)itus vero dexter duodecim cen-
tesimis (0™, 1 2) sinislrum superabat. Iluic mirae inaequalita-
tis- ration! digiti etiam obsequebantur: nam dex-leri non qnar-
ta , vel tertia parte, sed ( pollex polissimum, index ^ et me-
dius) duplo circiter sinistros excedebant .

Id discrimen in artubus inferioribus magis patebat . Dextrae
coxae pcrimetros duaruni erat et qninquaginta partium metri
centesimaruui (0™,52); sinislrae triginta sex (0'',36); pc-
rimetros cruris dextcri (qirod in ceris accuratissime eflinctum
est) septem et sexaginta (0",67), sinistri viginti quinque
(0™, 25 ) . Ambitus igi-iur coxaruni centesimis sexdecim (0",1 6)
inter se differebant\, ambitus crurum duobus et qaadraginta
(0"',42); quarum altera fere iripla est alterius .

Digiti quoque dexteri pedis , ires praecipiTe postremi ratio-
nem majoris inaequalitatis seqnebantur , Pianta demu7n pedis
dexteri tres ac viginti ccntesimas metri partes (0'",23) in lon-
gitudinem habebat, pianta sinistri viginti et unam cum dimi-
dia (0'»,215).

Verum enim vero pars capitis superior diligentins perquisi-
ta a ratione inaequalitatis , quae in ceiero corpore observata
fuerat, rece<lere videbatur . Dextcrum quidem capitis latus
magnitudine sinistrum superabat ; non autem iinaquaeque pars
dexteri unamquamqne sinistri: vidimus enim, et praeparata cal-
varia adhuc ostendit, (Tab. 111. frg. 1.) earn prominentiam,
quae regioni squamosae ossis temporalis respondef, magis in
dextero latere , quam in sinistro , prodire . Qua de re slatim
atque calvaria aperta fuit , stupor omnis evanuit . Sed de hoc
pauUo inferius diccndum erit .

At si haec exceptio fallcbat, alia in eodem capite inerat,
quae cum vera, turn mirabilis est. Minimum scilicet discri-
men inter accrementum lateris utriusque baud reperiebatur ad

72 Joachim Barilli

lineas medias longitucUuales anllcam, et posiicam,iU diximus
de ihoiace etc 5 sed res omnlHO contrarla pcrlingebat: niaxl-
muni eniin dexiii lateris accremenlum aim miniino sinislri co-
pulubalur . Qiiaproter qui pectus et abdomen in linea media
secundum longiiudinem , quae lalus dexlerum dirimit a sinl-
stro , intuiliis esset, vix inter utrumque latus disrrimen com-
perissetj hie ipse si faciem conspexisset staiim judicassct , di-
miJiam partem menti, dimidiam nasi , dimidiam frontis, dimi-
diam occipitis ex quodam capite ablatas fuisse, et oum similibus
diniidlis paiiibus alteiius capitis minoris ordinate conjunctas.
Opus quidem mirabile; quod in mubere cum viva, tum mor-
tua evidenlissimum erat, quodque osseum etiam caput servata
proporiione demonstrat .

llaec omnia, quae mubere vivente abqua ex parte observa-
veram , qua potui dib'gentia curavi, ut in cadavere explora-
rentur et firmarentur, antequam seclio inciperetur.

Aperta igitur calva^ durae meningis vasa , polissimum ve-
nosa , immodicc distenta , atque sanguine repleta apparuerunt .
Non secus apparuit sinus longiludinabs superior. Itidem, ut
meninges remotae fuerunt, venas cerebri superficiales dilatatas
vidimus, et nigro sanguine plenas. Tunc discriraen (Tab. III.
fig. 2.) inter bina cerebri hemisphaeria perspicue patuit. Lon-
gitude, lalitudo, et crassities longe majores erant in dexlro
quam in sinislro baemisphaerio . lam dixi regionem squamo-
sam ossis temporabs sinistri magis extra prominere, ideoque
dubitari posse an hemispiiaerium sinistrum esset dextero minus :
sed modo comperimus , a pariete squamosa ossis temporabs
sat dura dexterum hemisphacrium iinpediri, quominus iu hoc
latere cxpbcarelur; seqne idcirco interius extendere, et sini-
strum hemisphaerium ultra lineae mediae limites depellere .
Hoc auteni hemisphaerium se recipiebat in cavo parietis squa-
mosac ossis temporalis sinistri ^ quae erat multo magis tenuis,
quam dextera .

Cerebri, quod adhuc tenemus, dexterum hemisphaerium par-
tes centesimas mctri octodecim cum dimidia (O^jISS) iu
loDgltudinem habet; sinistrum septemdecim (0™ , 1 7 ) : latiludo
prioris est novem earum partiuni (O^jOO); alterius fere sex
(0™,06).

IIiSTonr.v ELEpn\Nti\sis etc. 93

Hulc ampUori magniluJiiii dexterl hemisphaeril apte cou-
gruunt concava cranii superficies, signa nexuum processus falca-
ti, (Tab. IV fig. i . et 2.) cranliquc basis; cujus media litiea ex crista-
galfi ducla per mediain sellam turcicam, per apophysin basila-
rcm, atquc spiuam occipitis cruciideni inlernaraj non solum
magna ex parte a recta liaea deflectit;, et siuistrorsuni vergit,
sed valde etiam curvatur et in siiiistrum latus se confert.

Cerebellum (Tab. III. fig. 2.) earn uon se([uiuir, quam ce-
rebrum , inaequalilalis ralionem ; ejus enim lobus dexter aliqua
quidem , sed pauUula magnitudine sinistrum excedit . Non una
tameu lobis figura est: sinister, a sua iiaturali figura parum di-
versus ellippidem peoo sphaeiicam refert; contra externa lo-
bi dexteri superficies angularis est, atque irregularis. Praeterea
in medulla oblongata, et in meduUae spinalis initio fere nul-
lum accremenlum immodicum comperlum fuit.

Cavum llioracis dexterum multo magis, quam sinistrum pa-
tebat- et proinde dexterae costae in longitudinem majores e-
rant sinistris. Utrarumque crassiiics una, eamdemqae esse vi-
debatur . Ampliori magnitudini cavi dexteri amplior respon-
debat pulmonis dexlri magnitudo. Costis hac iliac pleurae pul-
mouares adbaerebant. Pulmones ambo, ut de cerebro dictum
est , nigro sanguine turgidi. Nihil in pericardio. Cor flacci-
dum , vacuum , subrubeum. Arteriae magnae pariter flaccidae,
et vacuae. Flaccidae et venae, sanguine vcro valde soluto re-
pletae .

In abdomine organa chylopoea bene erant ordinata, et quo
ad nulritionem allinet, convenientem proporlionem cum reliquo
corpore servabant. Inter organa uropoea ren dexter crassior ali-
quantum , et major altero erat .

Uterus nihil notatu dignum praebebat. Ovarium dexterum,
venis forlasse lurgidis, subnigrum erat; nonnihil altero majus;
at({ae parvam gcrebat hydatidem . Nil aliud in organis geni-
talibus internis . Foris dexterum labium adeo inlumuerat, ut
sinistrum penitus obvolvcret .

Cutem universam cum tactus, lum scalper auatomicus du-
ram admodum et tensam expcrtus est .

Insuper compertuni fuit , ex enormi coacervatione, vel
polius ex enormi crassiludine texlus adlposi cuti suppositi
T. VII. 10.

74 Joachim Barilli

inagnam partem deformltates gigni iii dextero trunci latere,
dexirisque artubns: magnam partem dico , quia celerae quoque
partes iulegumentis communibus subjectae immodico dextri la-
teris accrememo conl'erebant. Ilacc autem aiupb'or magniiudo
60 pacto fiebat , ut accremenlum organorum adiposae supposi-
lorum ill qnadam esset raiione rcciproca membranae ipsius ac-
ciemenli. In capitc enim , quo pinguedo laieris dextri vix
major cral pingucdine sinistrij dexlera ossa multo magis cre-
verant, quam sinistra , atque eidem, cui ossa, rationi , musculi
quoque obsequebaniur . Pinguedo autem trunci majori ratione
quam in capile crassior eral in latere dextero, tenuior in si-
nistro. Hinc dexlera mamma pluiiriinm creverat, dextrum-
que abdominis latus adeo inlumuerat , ut in eo latere de-
formis promincret tumefaciio . At musculi dextcri parum si-
nistros magniiudine superabant, et inter utrasque costas, ex-
ccpta , ut dixl , longiludine , nullum aliud discrimen rcpe-
riebatur .

In arlubus dextris pinguedo maxima erat: conveniens in si-
nislris ; utriusque vero lateris ossa atque muscidi , il praeser-
lim qui artum thoraclcum respiciunt , inter se crassltudine baud
difl'erebant. ]Ni tempus defuisset, ossium longltudlnem accura-
te dimeliri non praelerlissemus ; quam lamen generalim rna-
jorem in latere dexlro , in sinistro minorem cognovimus. Di-
xi muscolos potissimum artuum superiorum crassltudine inter
se non dislare ; quandoquidem musculi longc crassiores in ar-
tu dextero inftriore , quam in sinistro, compeni sunt .

Univcrsac corporis pinguedini ea non erat firmitas, quae esse
solet, scd major in latere dextero, quam in sinistro; maxima,
et quidem mirauda in artu dextero iufcriore . Porro et iUud
notatu dignum censendum est: membrana adiposa cruris dex-
leri, in quo elepbantiasls primam liabuil sedcm , eo magis ob-
durucrat, et cuii superpositae adbaeserat, quo magis pedes ver-
sus descendebat ; ipsaque cutis , prout duritics ea adaugebatur ,
parvas primo Icnticulares eminenlias , dein tubercula induebat;
eniineniias in cruris parte superiore, tubercula in allis , quibus
durissima erat pinguedo . In antica et externa cruris dexteri
parte morbosa duriues ita membianam adiposain invaserat ,
ut quaedam ipsius membranae portio in os conversa esset.

HiSToniA Elephantiasis etc. 75

Os istucl constituebalur duris funiculis conicis , transverso-
obli(juis , sibi ipsis decussatim occurenlibus , alqiie iu lanii-
nam disposilis . Haec lamina , qnippe spaliolis , seu coUis ,
pertiisa , texlum cellulosiim in diiriiiem osseam degenera-
tum sub enormi magniiudine referebat : quae nunc pracpa-
rata quatuordecini ceulesiinas metri partes (0™, 14) in longi-
ludinem habet, et septem (0^,07 ) fere in laiitudinem . Ea
vero intra lextum celhdosum magis quoques'ersus patebat;alii
enim tenuiorcs funiculi erant crassioribus connexi , et tibiae
periostio exilibus extremitalibus adhaerentes , quorum plerique
maceratioue dilapsi sunt.

Nee reticendum, venarum systema, quod valde per omne
corpus , magisque in dextro, quam in sinistro latere deductura
erat, et ampluni , mirum in modum dilatatum in crure de-
xtero esse , omnesque ejus ramos crassiliem el firmitatem pa-
rietuni quideni iuusitatam conseciUos .

Hisce omnibus^ quibus in coUigendis, ordinandis, exponen-
disque qua maxima polui , diligenlia sludui , ex veritate mihi
videor existiinasse evenlura , quern narravi, rarissimum, luiran-
dum J vestraque dignum animadversione . Ulterius non loquar,
hac narratione contentus; turn quia palientia vestra , abuten-
duin non est; turn propterea quod consectaria quae ex rebus
enarratis coUigi possunt, ejusmodi sunt, ut exquisiiissima lan-
ce prius perpendi oporteat, quam vestriim subeant conspe-
ctum, judicioque vestra tradantur ..

discriminis inter accrementum partis dexterac et sinistrae

corporis in muliere quadam, quae graw etiam

Elephantiasi laborahat.

PARS ALTERA. (1)

D.

'uplex argumentum, Elephantiasim scilicet, et discrimen
inter duorum corporis laterum accrementum, quoad historicam
narralioncm periinebat, arbitror me satis esse locutum. Atta-
men omnia me ita perfecisse non puto : turn quia variae , at-
qiie muhiplices circumstantiae materiem satis amplam et na-
turali homiuis historiae perulilem suppediiabant : turn quod
medicorum sit non solum animum intendcre, sad observatio-
nes etiam humanae salutis uiilltaii accomodare: quo officio me-
dicus nullus est, qui se eximere sine opprobrio possit. Quapro-
pter, etsi narrationi interscrere non praeteriverim eas aniraad-
versiones, quibus illius morbi natura perinde, ut erat reapse,
explicaretur , atque dubitationes omnes removerentur , quae
ex quorumdam. observationibus objici possent, reliquum tamen
est, et maxime optandum , nt (si fieri potest) dignoscatur,
an, et quemadmodum anomalia et morbus inter se conveniant,
et alter ab altera derivclur. Quae cum pervcsiigarem , diligen-
terque perpenderem , quaedam mihi cousiderationes occurre-
runt, quae aliquid utilitalis Pathologiae et medicinae allaturae
esse videnlur . Eas igilur consideraliones , ut judlcio vestro

(1) Sermo liabilus in convenlu Academiae decinio septimo Kalen-
das Junias anni udcccxxxix.

78 Joachim Barilli

omni observantia digmsslmo trarlantur, colligere statui, alque
ex lis hodiei nnin sermonem coniponere , cui obsecro , ut fa-
ciles aurcs praebealis .

Itaqiie cum nobis inquircndam sit, qui nexus elephantiasin
copulareat cum mirando discrimine inter longitudinem, latitu-
diuemque dexlri lateris ct sinistri corporis ( illud cnim latus
longe lioc niajus erat); operae prclium esse videtur, caussas
prinio perscrutari , ex quibus ilia , quam pcne dixerim uni-
cam , deformitas originem trabere poiuit . At haec inquisilio
ejusmodi est^ ut quoquoversus se animus convertat, non ex
cvidenli veritate , sod conjeclura tantum possit judicare: cui
enim fidenler nitatur, non habet . Omnibus tamen conjectu-
ris ea verisimiHor est: caussam scilicet inordinati accrementl
primo tempore vitae intra uierum locum obtinulsse, non au-
tem exlitisse iu germiae , neque ipso conceptionis tempore
ortam .

Quae argumenta banc meam cogitationem confirment, bre-
viter aperiam . Narravi jam , matri , quura uierum ferret ,
meteoram nescioquam, terrorem injecisse , quo ea valde per-
culsa fuit. Et quid et quantum in gravida mullere formidi-
nes possint^ nemincm profeclo latet, hujusniodi enim exem-
pla, in omnibus aetalibus videre conligit, ut nemini liceat
de ea re dubitare . Sed ne longe abeam antiquiora exempla
recensens, hoc tantum nostrae pene aetatis commemorabo .
Eliam nunc quidam calamitatum recordanlur , quae anno
MDCCLxxix, et MDCCLXxx incldcrunt , quum Italia et haec ci-
vitas terrae motibus afilUctabalur . Tunc gravidae muheres
fere omnes vakle commolae fuerunt: niorbo pleraeque cor-
ripiebantur, quaedam eo , quaedam alio pacto : et major,
quam soleat , numerus fiiit earuuj , quae prolem Immature pe-
pererunt. Yerum e raatribus in foetus detrimentum progressum
est: earum nempe baud paucae , quae abortum non fecerant,
neque pepererant immature^ prolem parlu dederunt plus mi-
nus ve mutllam varieque deformem. Quibus tum ex evenlibus,
turn ex aliis similibus et innumeris ab historia relatis haec duo
quasi axiomata recie consequuntur.

Primum. Nervorum mobililalem mirum in modum ex gra-
viditate exciiari.

IIlSTORIA ELEPnANTI\SIS EIC. 79

Secundum. Vitaks et inorbosas matris qualilates ad foelum
efficaciler paiiicipari.

Quinimo ea nervorum mobilitas, quae etiam proclivitas ad
molus lecipiendos et Iransfundendos jure vocari posset, ea in-
quain nervorum mobilitas noa major solum in gravidis cen-
senda est, sed etiam ceu disposiiio morbosa haberi debet;
quae vox disposilionis , pathologica significalione , nil allud so-
nat praetcrquani quanlitatem morbi saltem iacipientem.

Ratio autem, qua vltaliuni circumstanliarum commercium
inter inatrem et foetum conslituiiur, tarn intellectu facilis, et
expedita milii vidctur, quam ea^ qua commercium fit inter
diversos unius, ejusdemque mulieris textus, inter allam et a-
liam ejusdem corporis partem. Nam matris solido contiguum
est, et adhaerens solidum foetus eodem prorsus pacto, quo
partes ejusdem corporis sibi ipsis conlinuae sunt , gibique
ipsis adliaerent. Praeterea matris et foetus corpora ex materia
homogenea concreta sunt; quandoquidem coraposilioni _, foe-
lusque incremento ea inserviat materia , quam matris organa
leniperant, atque secernunt. Ambo demum corpora eodem
ambitu circumdanlur , et proinde ab iisdem viribiis, iisdem-
que fliiidis baud ponderosis indesinenter , absque ullo impe-
dimento exteriore , usque ad suas intimas partes afficiunlur :
quae fluida forsan vitales circumstantias , quae in singulis par-
libus sunt, atque exteriorum rerum actiones, quae in sineu-
lis iiuntj in ceteras partes onines dispertiuntur, et mvehunt.
Indolem quoque caussae, vel concaussarum exteriorum,
quae formidinem mulieri attulerunt, expedit animadverlere.
Meteorae quidem et electricitatis externae mutationes maxiraam
vim babent in gravidam mulierem et foetum: in his enim
conditiones, nervoruraque disposiiiones organicae et vitales e-
jusmodi sunt J ut ilia \is facile m , atque apertam viam ad suos
eflectus absolvendos reperiat. Plurimis et veris exemplis baec
sententia probata est. Muber quactlam mihi narravit^ se, duni
gravida non erat , nimbos aestivos et lempeslates negbgere ;
nonniliil iis commoveri, si menstruans esset: gravidam vero,
et prioribus praeserlini mensibus adeo perlerrefactam fuisse,
ut propemodum furens quemcujnque invenire poterat, ad se
vocaret. Mihi aulem objicienli , propter vilam fiUi quem utero

80 Joachim Bariii.i

gcrcbat forsan tlmnlssc, illud rcspondit: ne filli quidem se
tunc meminissc, sed de sua vita timere, ac desperare. Recte
eiiam addebat: inexplicabilem molesliam, atquc limorcm, ne
aegrotaret et male pareret, in animum suum invadere ante
quam micarent fiilgura, et toniirua peretrepercnt: contra cum
in majore periculo alias iadolis, gravida licet, versareiur^
taatuin abfuisse ut expavcsceret , ut aliis auimum faceret, at-
que openi afferrct.

His igitur faclis , eoruraque rationali interprctationi confisus
existimo , magmini pavorem maliis ad molle foetus corpus-
culuni pertinuisse : eoque , quemadmodum nalis et aduhis
iuterdum accidit , ita nervorum systema in cerebro , spinalique
medulla perculsuni fulsse , ut cum propter vim suam , turn
propter mollcm atque mobilissimam earuni partium con-
structionem paibema quemdam morbosum gigueret afl'eclum ,
qui instar bemiplexiae magis sinistrum , quam dextrum latus
corriperet .

Hanc conjecturalem sentenliam quae ex factis anteceden-
tibus probabilis fit, multo probabilioiem reddunt, quae de-
inde accidcrunl; quae ego ceuscnda arbitror pro effectibus
rcapse conveiiieiuibus cum supradicta^ aut alia siniili laesio-
ne nervci systematis. Nam vis ipsa, ipsaque caussa, quae lae-
sit cerebrum, spiualemve medullara, non solum, ut plurimum,
vitae animalis fuucliones continuo laedit, sed vitam eliam ve-
getativam , ejusque tinem praecipuunij scilicet assimilalionemj
non multo post afllcit, atque perturbat . Quod membra eo-
^un^ evidentissime osiendunt, quorum nervi paralysi sunt re-
soluti; quae aliquanto post flaccida fiunt, ac immiiiuuntur .
Ea autem debilitalio ex remisso saltern sanguinis fluxu ad ea-
dem membra derivatur; haec imminulio ex imperfecta repa-
ralione . Haec omnia, quae aperlius , quam alibi, in paraly-
ticorum artubus dispiciuntur, neque ex toto , neque maxima
parte oriri milii videutur e sola contracuouum muscularium
artium eorum imbecilliiate , vel defectione absoluta . Nee ilUs
favendo puto, qui aliter sentiuat , aut nimia simplicitate sen-
lire simulant. Quamvis eniui iuficiandum non sit, sanguinis
circulauoni accelerandae per vasa musculis iuterposita et sub-
jecta vim coulractioaumj atque frequenliam conferre ( quod

ITiSToniA Elepiiantusts etc. 81

ipsum observationcs in dormientibus demonstrant , quorum per
ariiis sanj^uinis clrculalio ca non est, quae ia vigilia, sed pa-
nllo remisslor); nemo tameu potest dubiiare , qain nervorum
vilac animalis dynamica vis funclioni vegelalivae circulationis
iuscrviat. Id qui respuat, respual et axioma , quod omnes vi-
lae raliones cxperimenlis innixae confirraant, consensum scili-
cet inter mutuas pariium actiones, respuat et morbosam a-
nimi palheniatum vim ia organaj quae vitae vegetalivae ma-
xinie praesunl, quibus ncmpe lit sanguinis circulaiio ; respuat
et ipsam pailiemalum vim in celeras vilae vegetalivae lim-
ctiones, in caloris gcneralioncm , ciborum concoiioncm , bilis
et urinae sccrelionemj respuat et tot^ atqne lanta argumen-
ta^ quae Physiologia, Anatome comparata^ Pathologia et The-
rapeia suppeditant: hacc respuat omnia, neque lanli faciat,
quanli doclissimi faciunl viri^ qnanti re ipsa liabenda sunt.

Quae cum ita percepta sint, facile intcUigi potest j cur de-
ficieniibus, vel infirmalis vilae animalibus funciionibus, san-
guinis circulaiio debilitala sitj omnesque morbosae dubilitatio-
nes consequanlur , imperfecta potissimum asbimilalio: quod si
hae functioncs iufirraantur dum corpus organis augescendis
uberriniam poslulet assimilalioncm ; tunc uecesse est quaedam
organa , quae prius facta erant, molem non attingere reliquis
convenienlem , quaedam deesse , quaedam saltern non absoluta
persistere. Si igiiur minus laleris sinisiri accrementum cum even-
tibus palhologicis congruit , qui hemiplexiae sunt proprii 5 si
caussae exieriores et occasionales morbosae infermitatis nervo-
rum, atque faciles disposiiiones extiterunt, terror scilicet , ele-
ctricilas almosphaerae, mobilitas nervorum gravidae, mollia or-
gana foetus; stabili iunixa fundamcnio milii videtur sententia ,
quam initio proposui: idest morbum nervorum foetus, foriasse
hemiplexiam , graviditatis tempore incepisse , neque nos uUo
necessario argumento compelli, ut deformitalis rudimenta sive
congenita fuisse , sive in germine exlilisse credamus .

Modo ad alia, nee minus gravia pcrgere oportel. Qui
rarissimum eventum considerat , desiderio cognoscendi tene-
tur, an discrimcn inter duo corporis latcra, initio, progres-
su, ad earn usque, quam descripsimus , magnitudinem ^ iri-
buendum sit lateris sinisiri parvitati, an ampliori magniludini
vii. i 1 .

82 Joachim Barilli

dexteri, cnjiis plnrimas , insignesque deformitates recensui; an
demum parliin illius lateris parvilali, partim hujus amplifica-
tioni .

Qiiamquam ex lis ipsis, qiiibus nervorum laesionem in sl-
nislro latere conjeci, ad ejusmodi quaesita respond! aliqua ex
parte possit, tamen fatendura est, ad singula non posse. Qui-
niino ea quaesita perpcndcnti argumenta occurrunt nonnulla ,
quae antedictas probabilitaies graviter infirmare videniur. Re
quidein vera latus corporis siaisirum licet minus amplum, quam
dexterum esset, nihilosecius dummodo seorsum observaretur,
aptissima agnosccbaiur suarum partium composiiio : quod de
lateris dextri partibus omnino dici non poterat. lUud enim cor-
pus, quodduobus, ut ita dicam^ dimidiis corporibus compo-
nebatur, allero laliore altero atque longiore, si partes omnes,
uti in sinistro latere habebat , in dextero quoque habuisset
proporlionales , minoris quidem fuisset magnitudinis, sed pro-
fecto deforme censendura non esset. Contra si lateri dextero
inliaesisset non illud sliiistruin minus, se<l aliud quoquoversus
cum dextero congruous j plurimis et conspicuis deformitatibus
fuisset corpus affectum .

Haec, quae sane verisslma sunt, cum ils dissenlire viden-
tur, quibus latus sinislrum caussa exteriore laesum , et in or-
ganico suo accremenio impediluni conjectavi. Veriim enim ve-
ro si diligenlius sentenua nostra aniinadvertalur, deformitatum
conseipenlimn origo f;\cillus poterit depreliendi. Eadem enim
caussa, quae lateris sinistri accreraenlum impedivit, accremen-
io dexteri prodesse adeo debuit, ut mogis quam sua ferret
natura, exinde augescere posset. Siqnideui, cum minus assi-
milationis latus sinistrum insumeret, minor sanguinis copia per
ejus arteriarum ramos fluebat, minor per trimcos et ramos,
qui capitis artuum et trunci nutritioni prodeunt ex aorta j ac
proinde ab immodica sanguinis copia, qtiae in aorta supere-
rat, trunci, atqu& rami arteriarum dexteri lateris urgebantur,
et quoad ipsi sinebant, pctfundebantur : quibus omnibus assi-
milatio in latere dextero redundabat.

Una ea est caussarura , quae dextri lateris accremento con-
tulerunt: ad alteram descendami\s. Quemadmodum normale
partis uniuscujusque accrementum aormali quadam opposidone

IIisioRix Elephat^tusis etc. 83

luxuriantl accremento partis proximae adversatur, et apla meni-
brarum composiiio ulriusvis laieris corporis pravae alterius
coniposilioni ; sic normalis organica resislenlia laleris sinislri
ex nianco accremento debiiitaia immodicum dcxicri accrenicn-
tum juvabat. Neqiie haec in casu iiostro conjectura tantum
continentur. In calvaria , qiiam ostendi, sagiitalis sutura a re-
cto traniiie decedens conspicne incurvata est , et suani con-
vexitatem in laliis sinislruni protendlt; dexterum ncmpe os
parietale , qitod qiiaqnaversus inajus erat sinistro , in inargine
siio interiore immoderatins, quam alibi j creverat, et niulium
loci qui parietali sinistro debcbatur , occupaverat. Prorsus idem
demonslrant utraqne ossa nasalia , anterior pars ossium niaxil-
larium supcriorum , atque indicium conjuctionis duarum par-
liura , qnibus maxilla inferior in foetu , el inierdum in infan-
te conflala est. Eodem paclo in exteriore calvariae base pa-
latinae ossium raaxillarium portiones inter se sitae sunt; eo-
dem pacto ossa palatina , apophysis basilaris et reliquae par-
tes ossis occipitalis. In cavo autem calvariae sulcus, cui sinus
longitiidinalis superior adhaeret, a recta linea midlura deflec-
lit,etin sinistrum lalus perlransit. Hoc ipsum videtur in basi
interiore crariii; in binis cerebri hemisphaeriis; in sterno, quod
incurvabatur et ad sinistrum latus vergebat; in umbilico, al-
ba linea, atque aliis, aliisque corporis regionibus, quas bre-
vilatis gratia silentio praetereo . Quibus praeniissis (ad insii-
tutam intcrpretationem aelbiologicam revertcntes ) sententia
nostra confnmari videtur : scilicet; vitium orgauictim lateris si-
nistri, postquam eo , quod diximus^ pacto incepisset, ansam
praebuisse accremento lateris dexleri: quo facto, major sem-
per evadebat caussa ulteriori accremento laleris ejusdem ;
Hinc origo liypertrophiae, quae eo deformior evadebat, quo
magis aetas proveliebatur.

Won id milii sumo , ul ratiocinaiio hucusque perducta le-
viler omnibus probetnr, perinde, ac evidentissimis argumentis
firmarelur, quae in controversiam vocari non possent. Attamen
ad ejus probabiliiaiem , quam nemini licet repugnare; atque
ad aliam majoris ponderis, quam modo collegi ex accremento,
i^uod e sinistro latere sibi dexterum aperlissime abstulit, ter-
lia quoque maximi momenti probabilitas accedit. Haec posita

84 JoACiuM Bahilli

si in successione circunistanliarum , in quibus mulieris vi-
ta versata fuit. Noluni euini est, discrimen inter duo corporis
latera us(|ae a primis vitae temporibus visum utique fuisse, sed
uon in oriiineni euin disposiium , quern provecta mulieris aeta-
te descripsi. Lalus nempe dexterum in facie sua tantummodo
majus erat sinistro; alibi cum sinisiro fere prorsus conveniebat.
Nemo, ne medicus quidcm qui mulierem adibat , discrimen ul-
lum compcrit in truuco, in brachiis, in artubus inferioribus ; ex
quo intelligilur, discrimen inter harum parlium magnitudinera
hand satis conspicuum fuisse. Contra extrema aetate impendente
niiiuis inter duo latera discrimen in capite erat : in trunco ea ra-
tione fiebat, ut in humero et pelvi majus asset, quam in medio
pectore , medioque abdomine. In artubus autem usque eo di-
scrimen adaugebatur , ut bracbiuui dexterum secundum cras-
sitieni novem mctri partibus cenlesimis ( 0," 09 ) sinistrum
superaret : cubitus dexter duodecim iisdem partibus ( 0," 12)
sinistrum: atquo inter qnosdani digitos dexteros, respondentes-
que sinistros proporiio esset sequlaltera. Immodicum vero, que-
niadmodura retuli, et forma in ceris accuratissime efficta exhi-
buitj discrimen erat inter duorum artuum inferiorum accre-
Dientum. Denique illud quoque nolatu dignissimum fuit: mini-
mum scilicet in trunco discrimen juxta lineam medlam longi-
tudinalom cum anteriorem , tum posteriorem: maximum ad
latera, idest in linea longitudlnale laterale.

Neque ea milii dissimulabo , quae hoc loco objici possunt.
Inquiet enimaliquis: ubi lateris sinistri accrementum impedi-
tum fuisse concedatur, intelligi non potest, quomodo la tus il-
lud deliinc excrevit; quomodo ejus accrementum non quale-
cumque fuerit, sed ea ralione accidisse quae ex orlu ad in-
leritum usque mulieris in membris lateris sinistri dici poluit
vere normalis . Quae ad objecta satis, superque me respon-
disse arbitror, si eventum narravero huic , de quo disputo, si-
milem. NonnuUi sunt anni, ex quo cum alio medico simul
adii puerum Ires , quatuorve annos natum , qui supiuus de ta-
bula cadens os sacrum pavimento lateritio vehementer impe-
git, atque ideo artuum inferiorum paraplegia fuit exterapio
correptus. Postquani per aliquot menses curatus fuerat, satis
a raorbo convaluit: superfuit tamen, et adhuc puero jam

lIlSTORIA ElEPUANTIASIS ETC. 85

pubescente- perslsiu exilitas quaedam coxarurn, crurura et pe-
dum aliqiianlisper insignis: niliilominus coxae, crura, aique
pedes conveiiieniissiinani habent inter se proportionem . Si
igitur id in piiero accidit , car in foetu nostro accidere non
potuit? Quanain de causa laesio nervorum lateris sinistri ve-
risimillirais coiijecturb innixa non potuit aliquiuito post, ut
in puero paraplegia, sanari? Quod si omnia signa impedili
accrementi non fuerunt deleta, cur ex quo laesio nervorum sa-
nata est, accrementum continuum rediutegrari in omnibus e-
jusdem lateris parllbus, atque eae paries, miuoris licet fuis-
sent magnitudinis, normalem inter sc proportionem habere
non potuerunt?

Reliquum est, ut qiiaeramits, an sint, et qui nexus inter
organicam anomaliain et descripiam elephaniiasin interce-
dant. Jam unam cum altera necii nemo doctiis iuficiabilur.
Cum enim tot, et tantis pliysiologicis ac palhologicis argu-
meulis demonstratum fuerlt, secundum vitae momentum a pri-
mo quodammodo dependere, tertium a secundo, et sic dein-
ceps; nemo erit qui dubitct, quin ab anonutlia elephantiasis
dependerit. llic ergo id unum nobis quaerendum est, quo-
modo ad gignendam elephantiasin , qu:ie aelate quidem pro-
vecta exorta est, ea organica deformiias contulerit.

Quo tempore elephantiasis inceperit, acuralissime deflniri
non potest: frustra enim in id omni diligenlia inquisivi. Veri
tamen simile esse compcri^ trigesimo vltae anno, vcl pauUo
post ( quindecrm nempe, vel sexdecim annis ante quam mii-
lier moreretur ) alicjuid crustae vestigium in crure dextro ap-
paruisse. Hinc recte colligi potest, tuborcula cutis jam tum or-
la esse^ atque adeo crevisse , lit organa fiercnt humorem mu-
cosum secernentia , qui aeris contaclu exsiccabatur. Certum
quoque esse videlur , plcraque symptomata , quae per reliquum
corpus protendebantur , sub idem fere tempus incepisse, vel
pauUo ante: colorcm scilicet mullo magis pallescere , atque
flavescere: nasi apicem deprimi: rugas agere frontem : vocem
fieri raucam , et in naribus souare: halilum male, ac deia
foeiide olere. Alia , quae reluli, symptomata, dentium casus,
pilorum raritas, et cetera, sensim ac deinccps subsequuta sunt.
Porro symptomata ilia eo tempore , eoque mode iis etlam

gS' JoACHni Baricli

palere incipiebanl, qui medici non erant, qiilque parvas hu-
jusmodi qtiauliiales nietiii non solenl: idcoquc lenendnm est,
synipiomalum oiiglnem eo vetusliorem fuisse : quod mihi non
sine caussa persuadeo . Etenim jam usque ab illo tempore,
quo accrementum corporis in longiiudinem absolutum est, oni-
nemque opera m nalura dat accremeulo organico in lalitudi-
nem (lerlium idesl circa septennium) haec altera accrementi
pars in juvcne, de qua sermo est immoderate excrevisse vi-
deiur: idcoquc dexterum lalus , quod jam tum majus erat si-
uistro, supra earn proporlionem, et magnitudinem deformari
incepisse . Cruris lamea , alque dorsi pedis crassiliern immo-
dicam tiigesimo tantum circiler anno famuli praesentierunt:
quaudoquidem caligas et calceos ampliores comparare oportuit.
Quam crassitiem probabile est, ne juveneni (juidem ab initio
animadveriisse: vel si animadverlit, verecundia quadam impedi-
tam aliquandiu simulatione occullasse^ ac proinde anuos aliquot
elapsos I'uisse, antequam ea deformilas I'amulis nota esset.

Atcpie haec sola sunt, quae de elephantiasis origine , pri-
nioque progressu accipere potui . Cadaveris autem iuspectio ,
ni me animus fallit , fideni sententiae nostrae fecisse videtur.
Nam moles enormis, quam lateris dexteri partes extremis vi-
lae temporibus assecutae erant, non ex osse^ musculis, vasis,
ceterisque , quae prius perficiunUir , sed ex textu celluloso cuti
subjecto dcrivabalur . llUus nempe textus densitas et firmitas
non solum dum partes crescebant^ atque extendebantur, non
imminuerat , sed adaucta eliam est, et densitatem, firmitatem-
que siuistrl excessit . Haec cellulosi textus morbosa vegetatio
eo usque proccssit, ut textus in parte aulica dexteri cruris,
quo crassior esse solet, in osseam duriliem degeneraret: quae
ossificatio tribus pollicibus secundum latiiudinem patebat^ et
tantam fere , quantam crus dexterum , longiiudinem habebat .
Deni([ue et illud fuit animadversione diguum . In biuis prae-
sertim arlubus lateris dexteri cutis erat sat dura: durior in ar-
lu inferiore: in crure aulem durissima . Quae durities plane
mihi videtur osiendere, cuiem eliam morbum partecipavis-
se, quo supposiius textus cellulosus vegetatus est, ac supramo-
dum excrevit. Per tolum vero tractum, quem descripta tuber-
cula tenebant, ea morbosa communicatio inter cutem, textum-
que subjeclum aperlius, quam alibi, culeiu ipsam affecerat .

Historic Elephantiasis etc. 87

At ille cut's tractus estne reapse immoderatae et morbosae
vegetalionl.s cffcclus? Et si essct, efrectus ejiisinoLlI potestne
considerari , proinde ac ortum ex eadein caussa diixisset, qua
adiposa lotius lateris dextcri membrana vegetata est ? Conve-
niunt muha , quae me ad Id credendum inducunt: singulae
scilicet circumstaniiae morbosae , ia qulbus vita mulicris ver-
sata est . Neque hac do senlentia me deterrere potest opinio,
in qua vulgo medici sunt; qui elephantiasia ab ipsa oiigine
processum pioprium , et prorsus specificum arbitiantur .

Ex quo moiborum meditor aelliiologiam , semper mihi ni-
mia visa est soilicitudo , quam in morbis cutaneis dispertien-
dis plerique Nosologi systematici ponunt: qui dum singula
persequuntur , genera, species, varieiaiesque muUipHcant. Nam
ad caussas efficaciter actuosas morborum , quibus cutis corri-
pitur, multae aliae caussae acceduat, easque comitanlur, qua-
rum vis nee pertinet ad alias corporis partes , neque aflectio-
nes , quas eae paries paliunlur, uUo raodo potest immulare.
Exanthemata ulitjue acuta caussa adeo vehementi derivantur,
* et aluntur , ut ad finem cujusquemodi properent , ac celeriter
sua tempora percurrant: qua celcrltate communes caussae con-
temporaneae impedluntur , quominus efi'ectus edant, quos alio-
quin absolverent. Veruin exanthemata, quae cursum diuturnum
conficiunt, quam et quanlam iis caussis camunibus opportuni-
tatem elTectus alisolvendi non praebent? Crusta ca, in quam
verlltur humor lympho-mucosus, qui sensim ex Icvissima papula
stillatim eflimditur , quot alia elementa non conlinet ad primi-
geniara caussam baud periinentia ? Oporiuit quidem acre, ut
humor exsiccarelur; quo munere aer varie functus est, prout
varie calebat, prout varia erant elementa sua, variaque ele-
mentorum mixtura, quantitas, conditio. Quapropter crusta mo-
do tenuis est, modo crassa , modo citius, modo tardius ab-
solvitur. Lux quo({ue confert operam suas: furferes enimqua-
rundam impetiginum vidi magis albos esse, si aeri lucido
exposlii fuissent: minus, si corpore opaco contecli. Haec autem
chymicarum vicissitudinum actio in humorem mucosum , seu
in cutis suppurationeni quas ellectum complcxiones non efH-
ciet, dum dies ct menses transeunt, qaos papula persistit: dum
auni tempora renovantur: in diversis coeli plagis: iu diversis

88 Joachim Barillt

reglonilms: locis: actlibus? Quod si haec omnia denegari non
possiint , tribiiiiie caussae primigeuiae ca quoque poierit effe-
cluiiin pars, quae ex iis oritur clemenlis? Omnesve polerunt
sumniae culis niutationes iisdcin geuitae elemeiitis ad aequana
nosologicarn dislribulioncm, et secundum Nosologiae finem ad
varias Therapeiae normas disiinguendas inservire ?

Mihi tanlum uou coufido^ ut ea oljjecta ad persuasionem
accomodata exislimem . Neque id mihi proposiium est hoc lo-
co osienderc: neque omueni argumentorum vim prolull,quae
senienliam corroborant. Ea saltern, communi licet opinioni me-
dicorum dissideanl, tanquani inania relicenda non sunt; quan-
doquidem facto quern narravi, mihi, ni fallor, confirmari
videntur .

Jam sermonem concludendo repetam , ex mirabili eveniu ,
de quo nimis Icviter sentio disseruisse , satis probabiliier
conjici posse: discrimen inter accrementum organicum utrius-
que corporis lateris , dum mater gravida erat , incepisse ; ae-
tate firma dexteri lateris anomalias accessisse , alque usque
ad mulleris obitum amplificatas esse ; partem demum illius a-
nomaliae et eflectum fuisse ea omnia symptomata morbi per
universum corpus perlinentis, qui ex recepta appellalione E-
lephauthiasis nuacupatur .

0pm

o

a

a-
It

"-a

'J

TomVH.

^/

C. Bellini aJ I,
Lit

cJ:2.

T.I):

Tu.n.VIl.

^/.

(^ Btttmi UnxX J.I.etmUp,

.^z.

Tah.IIII.

I'll Bettini.

FUAI\CISCI MOIVDIIVI

YIRILIUM CONFORMATIOxXIS ABNORMIS, QUAE HYPOSPADIA DICITITI ,

ANATOMICA DESCRIPTIO

Cui nonnullae conjectiirae sunt adjectae, quae ad

di^noscendain liujusce anomaliae Jbrinationis

ratlonem concurrunt.

I

Lnler anomalias quibiis humani corporis partes sunt obno-
xiae, niullum qiudeni interest rei medicae atque clilrurgicae
earum praeserlim cognitio , quae ad partes speclant generatio-
ni dicatas, quod saepe saepius accldit ut cum hujusmodi partes
a norniali conforraalione abhorrent, medicus , aut chirurgus
in anibiguo sit utrum neonatus an ad poiiorem, an ad se-
quiorem , an ad utrumque sexuin ( quo in casii herinafrodi-
tunij seu androgyjium dicunt ) perlineat. Id vero non solum
coniigit cum de neonatis sit agendum, sed eliam de aduliis ,
60 quod unicuique palet organa isiiusmodl absolulam tantiini
obtinere evolulionem pubertatis tempore.

Embryogenia revera nos docet paries generation! sacras, at-
que in primordiis, eamdem in utroque sexii formam, eunnleni
( ut ncotericorum verbo utar ) typum praeseferre; et forma
primigenia, ut Midler (1) et Ducrotay de Blainvllle (2) pro-
priis observallonibus pro ccrto affirmant, ea quidein est, quae
ad sexuni pertinet sequiorem; hinc est cur Embryones cuncti
primo oculi obtutu ad foemineum sexum pertinere videntur.

(1) Dc gcnilalami evolutione . Ilallne 1813.

(2) Reiiiar(jucs sur ks organes gcnitaux — in opere — Bulletin
de la Socicl6 pluloinati<[ue. 1818.

T. VII. i2.

90 Fbancisci JMojNDim

Ciiin vcro tarn in virllibus, ([uam in muliebribus evolulio scn-
sini sensimque fiat , scu gradii vaUle lento, nil mirum, si vi-
ri eliani clarissimi in delcrminanda sexus nalura, sen specie,
non solum in neonalis, sed etiam in adullis , et pracseriim
cum pubcilatis tompus iiondum cxaclum sit^ fuerint dcccpli.
Et inter exempla ab auctoribus exposita hie loci sufliciat il-
1am controversiani iiicmoi-arc inler ires cclebres anatoniicos
Gmelinium , \A ildium , et Weiibrcclum de sexus natura in
quatuor individuis a Siberia proveuientibus, in quibus omni-
bus organa genitalia aeque erant abnormia . Quae controver-
sia, ut ex disseilalionibus constat in lucem edilis ab iisdcm ma-
gnae notac anatomicis in voluiniue prinio Novorum Commen-
lariorura Academiae Pelropolitanae, tres annos tantum post in-
speclioncs a tribus praediclis viris celcberrimis institutas, fuit
persoluta : nam cum testes hoc tempore prodierint in conspe-
cium, Weilbrectii judicium iiiit conlirmaium, eo quod factum
fuit in aperto c|uatuor haec individua ad potiorem sexum
speclarc .

Cum mihi transacto anno occasio oblata fuerit partium cou-
formationcm abnormcm observandi in individuo, ob quam hoc
baud pro masculo , sed pro muliere habilum fuit usque ad
postrenium morbum, quo periit, non inutile fore exislimavi ano-
jiialias isiiusmodi adnotare etperpendere, nee non haec omnia vo-
bis, Academici sapienlissimi , patefacere hac mea, qualiscumque
ea sit, dissertatiuncula; et eo magis id ficerc opportunum duxi
cum mecum ipse animadverterem observationes , quae adhuc
(quod sciam) de hac anomallae specie ab auctoribus sunt ad-
notata, et praesertim a Palfiuio (I) a Yallisnerio (2) a Mor-
gagno (3) a Tabarranio (4) a Genitore mco (5) atque a Lippio

(1) Anatomia chirurgica. Vcnczia 1758, pag. 243. e pag. 290.

(2) Opcre fisico-mcdichc. Venezia 1733. Tom. III. pag. 35G. §.28.

(3) De seilibus et caussis morborura per analomen etc. Venetiis
17G1. Tom. I. pag. 211.

(4) Letters del signer Pietro Tabarrani. Siena 1768 lettera 3. pa-
tina 77.

(5) Medici Michelc Vita di Carlo Mondini. Bologna 1830 pag. 60.

IIypojpadixe Descriptio Anatom. etc. 9t

(i) liaud ad interlora , sea in cadavere, dlsseclionum ope , in
nobis opporlunitas sc se oblulil , ex quo disquisilioimni gene-
re aliqua lux erui potest ad abnorniium conformalionum ge-
ncsini dignosccndam, sed tantum ad exlerioiaj et in vivenlibus
iiistitutas I'uisse . Sed ne nimius sira , nunc rem tradere siatim
aggrediar .

In Sancli Giegorii Xenodochfo vulgo diclo Ricovero, atque
m mulicruin Valetudinario ejusdeni public! hospitii lecto deti-
nebatur individuum, annos 64 natum, quod appellabatur Te-
resa Musinni, quae alias dum prosperrima frueretur valetu-
dine , inter aegrorum ad scxuni foemineuni periinentium cura-
trices per aliquod lempus fuit rccensita . Haec ex diuiurno, ac
immoderato vini , et spiriluum ardentium usu paraplegia la-
borabat ; hiiic ob vescicae urinariae paralisim eliam ischuria
erat obnoxia. Egregius Doctor Franciscus Rizzoli (2) ejusdem
Xenodochii medicus assistens cum ad urinas e vescica urina-
ria educendas calhetere uli vellet infra corpus, quod pro cly-
toride extra modum in longitudlne , ac crassille luxurianti ha-
bendum esset , si individuum ( ul putabatur ) ad sequiorem se-
xum spectasset, ureihrae ostium deslderari summopere admi-
ratus est . Invenit tantum in corporis praedicti inferior! facie
prope ejusdem corporis radicem foramen exiguum, quod pro
externa ureihrae aperlura salutavit. Nee quidem Doctor prae-
dictus in judicio hallucinatus fuit, eo quod cathetere in foramen
istiusmodi vix immisso, ac introducto magna urinae copia ex
ipsamet catheteris aperlura foras exivit, et tumor, in regione
hypogastrica a vesica urinaria supramoduni dislenta productus,
sensim sensimrjue se se imminuit in urinae exltus ratione, at-
que dehinc omnino evaniiit .

Operaliono al^soluta Doctor praedictus partes generationi di-
catas ad examen revocavitj et statim ac vaginae ostium inter
duas protuberantias labia majora muliebria aemulantes inquislvit

(1) Dissertazionc Aflalomico-zootomiGO-fisiologica. Fircnze 182Gpar.
3. pag. 39.

(2) Ilodicrna die in qua prnelo liacc disserlalio comniissa est, Do-
ctor Rizzoli in Xcnodocliio pracdiclo Medici cliirurgi primarii raune-
re fungilur .

92 Frakcisci Mo^DINI

incassnni , cl simul ac iu ulraquc proiubeiamia corpus pcr-
sensii testis formam , el moleni acnmlans , in suspicionem ve-
nit individuum hoc hand ad mulicbrcm , scd ad virilem se-
Mim spcctarc . Eiidem die Immaniicr voluitj ut ego etiam par-
tes £;enitales istiusmodi exaiiiinarem , cl eodcm tempore indi-
cium fcrrem de sexus nalura. Obsenatione vix inslitula indi-
viduum istiusmodi ad virilem sexnm periinere judicavi eoquod
partes gcniialcs conformaiioncm abnormcm earn pracseferebant^
quae sub nomine venit hypospadiac . El praetcr testes , qui,
etiamsi parumpcr laienies , exquisilae observationi , sou incpii-
sitioni satis sc se dabanl in conspcclum, thoracis eiiani al-
que pelvis conformalio, clavlculae vix contortae, carlilago thy-
reoidea promincns, barba quamvis rara nihilo tamen secius
menlum exornans, ut in viris spectalur, vox tandem virills po-
tius, C[uam foeminea, prolalum judicium plane conrnmal)ant .
Qua de re Doctor Rizzoli illico individuum hoc, quod inter
mulieres aegroias erat collocatum, ad virorum valetudinarium
ejusdcm Xenodochii transferri jussit .

Mulier observaiionibus insiituiis procul dubio pro viro a no-
bis habita ob morbum praedictuni die sexta Januarii 1835 e
vita migravil, et Doctor Rizzoli humanissime ad e(Toctum ad-
duxil, cjuod exoptabam; ad oflicinam scilicet anatomicam U-
niversitatis cadaveris trunci partem inferiorem mihi misit, ut
super partes geuitales observationes anatomicas instituerem. Et
antequam id perficcremj ad hujusce conformationis abnormis
memoriam , seu imaginem conservandam, quae utiliiatem ma-
ximam aflerre potest, cum casus similes occurrerent in quibus
de sexus nalura judicium esset pronunciandum , opportunum
duxi (praeter diagraphicas imagines a Caesare Bcltinio insti-
tutas, et quod ad partes genitales exteruas, ad molis naturalis
dimidium redactas, ul figurae huic operi essent accommodalae)
cxpcriissimo anatomes sculptori Josepho Aslorri naluralem ex-
tcrnarum partium praeparalionem committeie , ut harum par-
tium formas per gypsum assequcretur, iis formis e gypso ce-
rani deliinc funderet, el hac ratione paries ipsas iuformaret.
Hoc artlficio una cum nonnullis aliis, quibus sculptor praedi-
ctus plurimum pollct, partes externas integras ex cera obti-
nuit figura, mole, el colore nalurali, eadem ratione ac externa

Htpospadiae Descriptio Anatom. etc. 93

organa ohservalorls scnsibus sulijccia se se in incUvjduo onb-
rebant , cum hoc individuuni viiam viveici; id eo ciiam consilio
opporluniim cxislimavi , ut hujiismodi praeparationum genus
augcrctur , quae in anatomes humanac nnisco hujusce Lni-
vcrsilatis asscrvanlur cura , et labore Genitoiis mei Caroli
Mondini J qui diagrainmaia Graafii, Vallisnerii, Tabarraui,
aU|nc casum in ^i^enle ab eodcm genitore moo observaium a
Joanne Baptista IManfredinio anaiomcs sculplori celcberrimo in
typos e ccra duci curavil, ut isiiusmodi praeparalioaes prae-
serlim siudiosae juvcntuiis commodis insei viront .

Ex duabus diagraphycis imaginibus (Tab. V, et VI.) ad mo-
lis natnralis dimidinm icdaclisj atquc ex exemplare typo e ce-
ra ducto mole, colore, et forma naturali, vestris oculis, Aca-
demici spectalissimi, subjeclo, perspicitur in priiijis prolubcran-
tia (a Tab. V, etVI.) ossibus pectinis anterius iustrata, a re-
dundante integumentoinm substantia adiposa producia, et pro-
tuberantiae omnino similis, quae hie loci in sequiori sexu spe-
ctatur, et mons veneris diciiur. Infra proiuberantiam isiiusmo-
di se se offeil penis (JTab. \. ) parumper ad inferiora in ar-
cum curvatus, qui cum impervius sit^ et parvus prae penis
mole, pro luxnrianti Clyloride liaberi posset . Hoc corpus, quod
polliccm unum dunitaxat in longiuidine exaequaljstatim ac com-
munia vclamcnla corpus ipsum obvelantia delracla sint una
cum abundanti textu adiposo ossibus pcciinis instratOj ab ejus
radice, sou a pubis syncliondrosi usque ad glandis exlremitatem
triuni poliicum cum quiuque lineis est longum . Glans (e Ta-
bula V.) hand in toium obtecta est a praeputio (/Tab. V.)
parumper crasso , atque rngoso, eo quod pracpulium ipsum
non pergit usque ad glandis exlremitatem , sed glandem cir-
cumdat ad snperiora, et ad laiera, dehinc ad inferiora in duas
plicas (e, eTab. VT.) se se disponit; quae plicae in normali
statu, cum inviccm sint nexae, praeputii fraenuliim constitimnt.
Hoc in pene aulem plicae istiusmodi (e,e Tab. VI.) se se con-
tinuant convergendo usque ad foramen (^g Tab.V,et \T.) quod
est externa urctrae apertura , ct infra foramen ipsum mutuo
necluniur sub arcuatae lincae salientis (/ Tab. VI.) forma cum
concaviiate urethrae aperturam respicicnlis. Tracto pene ad su-
periora, ut in eadcm Tab. VT, praediclum foramen (g) seu

94 FfiANCISCt MoKDINt

iircthrae apciiura externa a glandis ( <r/ Tab. VI.) extremuaie
pollicem lumin cum una linea distat: et hoc intervallum semi-
canalera (/" Tab. \"I.) refert ad laiera et ad posteriora limita-
tum a praepulil plicis (c,e Tab. VL). ScroUim (A, A' Tab. V. et
VI) normali rationc sub pubis angulo a pene dependet, at-
que a suico (A- Tab.V, el VI.) in longnrn ducto dividitur pro-
pcniodnui in duas bursas , dextcram nernpCj atque sinistram ;
qui sulcus in locum sufieclus est lineae parumper salienli, quae
in normali statu pcrspicitur, et scroti raphe appellator . Bur-
sa dextera (A Tab. V.el VI.) per unum pollicem cum dimi-
dio se se extendit magis ad inferiora prae sinistra (A' Tab.V,
et VI.). Haec, scu sinistra, rugas, seu plicas (/Tab. V.) in
lougiludinem ductas ofiert , quae ab integumcntorum pHcatu-
ra dependent; et plicae isiiusmodi revera in ulroque latere ap-
parent (m,//i Tab. VI.) statim ac penis ad superiora tractussit.
In utraque tandem bursa (/s,/t' Tab. V, et VI.) ad inferiora, et
parumper ad anteriora protuberantia (/, I'Tab. V, etVI.) se se
dat in conspectum , quae inclusnm testicnlum indicat. Re enim
vera liisce bursis disseclis perspccta sunt haec organa mole , et
structura normalia , hoc tantum discrimine , quod dexterum
(i Tab. V, et VI.) magis ad inferiora erat traclum prae sini-
stro (i Tab. V^etVI.).

Ut mihi viam sternerem ad inquirendam penis strueturam
opportunum in primis duxi apparatuni muscularem in perineo
silum ad examen revocare, et in hoc peragcndo nihil inveni
animadversione dignum, musculis exceplis uriuae accelleratori-
bus, qui parumper plus justo erant crassi; caeteroquin isti mu-
sculi urethrae bulhum valde protnbcrantem normali ralione
amiciebant. Cunclis hisce musculis detractis, ischlo-cavernosis
exceplis (A, /» Tab. VTII.J, i Tal). VII.) urethrae bulbus in mo-
le luxurians ex dnobus ollvaribus corporibus {g,g Tab. VII. )
compactus perspicitnr, quae ad superiora, et ad posteriora in-
ter se omnino disjuncta, ad inferiora vero , et ad anteriora a
sulco parum profundo (A Tab. VII.) in longitudinem ducto
alterum ab altcro divisa adnotantur. Prostata (/Tab. VTI.) plus
aequo est parva; ductus deferentes (c,c Tab. VII.) et vesicu-
lae seminalcs {cl,d Tab. VII.) tamen mole, et structura normal!
praeditae sunt, et aeque normali ratione per penem dispe-
scltur artcria pudenda communis ( 1 Tab. VII, et Tab. X.).

Ih'POSPADIAE DeSCRIPTIO AnATOM. ETC. 95

Communlbus velamcntis dclraclis, quae pcnem laxe obvol-
vimt, liaiul tlcsicleruliir ligamcniuin suspensoiium l^a Tab. IX)
niagiiiliuliiie, ac mole acl norniam cousillntuni, el injecta cera
calorc liqiiL-racla in corpora penis cavernosa , sen vasculosa, at-
qiie in corpus vasculosum urcihrae^ hoc orgauunij scu penis,
proliuus in longilucline , el crassitie eadem rationc obtunniit ac
so se ollert in nalurali ereclionc, iia wt organi istiusmodi lon-
glludo a piibe usque ad glandis extrcinilatcm , quae in flaccidi-
lalis statu trium pollicum cum quinque lineis eral, in hoc cre-
clionis statu Ires poUices, ci decern lineas exaequai. Scmica-
nahs vero longiuido^ quae in primo statu eral poliicis unius cum
linca una , in secinido polHcem unuin cum quinque Hneis si-
gnat . Sed quod , in injeclione peragenda, admiratione me af-
fecit, fiiit inspectio decursus maleriei injectae, co quod injecta
cera calore liquefacta, el coerulco colore infarla in penis cor-
pus cavernosum , seu vasculosum dexterum , materies injecta
transvexit etiam, uti solet, corpus penis cavernosum allerius
lateris scu sinisiri, sed eodem tempore viam sibi fecit per di-
midium dcxlerum corporis urethrae spongiosum, sen vasculo-
sum . Ceram aequo calore l;quefactam , et rubro colore infar-
tam per allerum , scu sinistrum corporis spongiosi dimidium ,
quod e ccia iniplelum uou iuitj piolinus injeci, et materies
injecta non solum lotum istius corpoiis dimidium sinislium
permeavit, sed etiam corpus cavernosum penis ejusdern lateris,
seu sinislri pervasit, el perniiscuit cum cera caeruleo colore in-
fecta , ac nondum ad solidam consistentiam redacia, ex qua
corpus praedicium eral tumefactum. Qua de re perspicue appa-
ruit unumquodque corporis caveruosi urethrae dimidium habere
commercium cum corpore penis cavernoso rcspondentis lateris.
Injectionc absoluta, el dcnudato pene ab inicgumentis, et
celluloso textu, necnon tracio pene ad snperiora, ut in Tabu-
la VIII perspicilur, alba taeniola membranosa (c? Tab. VIII.)
in infcriori facie urethrae corporis se se obtulil ex duabus la-
minis compacta, externa nempe, et interna, quae secundum
longiiudincm corpus istiu.'modi in duo dirimit dimidia, in dimi-
dium scilicet dexteium {h Tab. Vlll.) et in sinistrum (c Tabula
VIII.). Taeniola istiusmodi digitum transversum circiter infra
urcdirac bulbum exorla usque ad luijusce canalis conversionem

9G FRA^cIscI Mondini

in semicanalis formam extcndilur, et inter duas laminas, ex
quibiis taeniola, tie qua loquiinur, est coagmentata , nullum ad-
est textus cavernosi, seu vascularis vestigium, eo quod lami-
nae praediciae alteram supra alteram structae inter se invi-
ceni suut firmitor nexae textus cellulosi ope . Ah hujus tenio-
lae extremitate postica exordium sumit superlicialis sulcus (e
Tab. VIII.) (jui exlendiinr uscpc ad urclhrae bulbi exlremita-
tem. llic sulcus autem ad posieriora (A Tab. VII.) incedendo,
ea ralione profundus fit, ut bulbum ipsum in duo corpora oli-
varia (g,g Tab. VII.) dirimat, omnino invicem inter se disjuncta.

Pracparalione anatomica in pene perscquula, ul comrau-
nionis ratio inter corpora penis cavernosa , et corpus ureihrae
fieret in aperto, communicaliouera praedictam per venas e cor-
pore urethrae spongioso, sen vasculari procedentes, quae ab-
normem tenent cursum , efl'ormari observavi . Venae revera ,
quae a facie superiore corporis urclhrae vascularis procedunt ,
atque ad duas lertias penis partes posleriores spectant (/,/,/,/,
et in, in, m, 111, Tdh. IX, etp, p,p Tab.X.) hand corpus ca-
vernosiun respondeniis lateris , quomodo in normali statu ob-
servatur, circumdant , ut penis dorsum petant, et venam penis
dorsalem profundani (A Tab. IX.) hiant, sed brevi emenso ili-
nere membranam fibrosam respondeutis corporis penis caverno-
si perfodiunt, et cum venis communicant per ipsiusmet cor-
poris substantiam pereptaniibus . Caeterum venae eae , quae a
tertia anteriore corporis urethrae pane, nee non a glande pro-
ceduntj in truucos principes (A, A' Tab. IX. ) siniul coeunt,
et in venam penis dorsalem profundam (/t Tab. IX.) normali
modo se se immiltunt. lUae venae vero , quae ab ipsaniet
glande procedunt, communicationem habent eliam cum vena
penis dorsali superficiali seu inlegumenlali (t Tal). IX).

Pene in longitudinem , et juxta lineara mediam dissecto u-
na cum urethrae canali ea ratione, qua osteudiiur in Tab. X ,
divisionis inter corpora penis cavernosa (/■,5 Tab. X.) vesti-
gium observavi, quia duae laminae (k, u. Tab. X. ) septum,
quod pecten dicitur, constituenles ad posteriora haud inter se
invicem erant insimni nexae per flrmum textum cellulosum ,
sed tantum inter se contiguae , aut invicem conjunctae per te-
xtum cellulosum laxum, eo quod hie loci^ seu ad posieriora,

HtPOSPADIAE DeSCBIPTIO AnATOM. ETC. 97

sine laborc lamioac praedictae fuerunt, altera ab altera , disjun-
ciac. Sulcus autera in longiludincm ductus, qui in supeiio.I su-
perficie corporis urethrae vascularis se se ofl'ert, seu in superficle
corpora penis cavernosa respicicnte, quaeque cum iisdem corpo-
ribus est ad contactum , magis erat profundus , quam in nor-
mali statu; et venarum etiam anastomoiicum commercium, ex
quibua venis fere totus urethrae spongiosus textus constat, in-
ter duo corporis ipsiusmet uredirac dimidia, dexterum nempe,
atque sinistrum, baud erat, ut ex injcctionibus comperij et pau-
lo supra adnotavi, normali ratione patulunij sed fere nullum.
Observatur tandem , ut ex Tab. X ad ipsam praeparationem
delineata etiam constat, ipsiusmet urethrae divibio , seu se-
paratio in duo dimidia, in dimidium dexterum scilicet atque
sinistrum. Separatio istiusmodi non tarn alioquin pcrspicua est ia
superiori superficie, quam inferiori: in qua inferiori superfi-
cie anastomotic! commercii vascularis interruptio manifeslis-
sime patet a teniola cellulosa (^d Tab. VIII.) in longitudineni
urethrae corporis , et juxta liaeam mediam ducta , et nuper.
jam descripta .

Urethrae canalis (17 Tab. X.) ductimm seminalium hiatus
(/,/Tab. X.) normali ratione dispositos oflert in fovea (A:
Tab. X.) quae se se insinuat in prostatae substantiam, et cae-
cum, ac brevem canalem constituit a productione portionis ure-
thrae membranosae compactum . In hunc saccum caecum hi-
ant ductus excretorii praedictae glandulae . Labia autem ( m ,
in Tab. X.) foveam (ATab.X.) limitantia, atque a plica meni-
branae internae urethrae compacta ad posteriora convergunt,
dehluc simul coeunt, atque arcum compingunt cum cavitate
ad anteriora , convexitate ad posteriora respicientem .

Haec partium dispositio , ni fallor, divibionem ac separatio-
nem eorum inter se elementorum, aut partium ostendit, quae
simul nexae ad formandam concurrunt in normali statu promi-
nentiam earn caput gallinaginis , gramiin ordeaceuin aut
vera montanum dictani. Protuberautia istiusmodi, quae in nor-
mali statu grani hordei molcm hand exsuperat, a duabus pli-
cis inter se coniiguis , et simul ad posteriora nexis est fabrefa-
cta, quas inter plicas rima adest, quae exigua parvae caveae
est apertura . Scmicanalis autem (/"Tab. VI, A, Tab. YIII^ g
I. VII. 13.

98 Fr.v>cisci Mo^DIm

Tab. IX, el /i, iTab. X.) dc quo paullo supra loculus fui, et
qui observatur inter canalis urelhrac apcrturani exteruam (g-
Tab. VI, el Tab. VIII. / Tab. IX.) atquc glandis extrcmitatem
(/Tab. VIII. f^ Tab. IX.) pro urolhrao conlinualionc haben-
dns est, si consideres membranam urclhrae mucosam produ-
clionem esse cominuniuni velamcatoruin (^i,i,i^i Tab. Vill. </,
1,/ijg' Tab. X. ) quae conliuuado perbelle in mcmbrana mu-
cosa canalis uredirae apparel, ct si perpcndas corpus vascu-
losum (0,0,0,0 Tab. X.) quod una cum membranis (externa,
atque interna) ad coustilucndos urelhrae parietes concurril, se
se producere inter hasce tunicas ad anleriora , usque ad penis
exlromilatom , ut glandem {p,p Tab. X.) hoc in individuo pa-
rumper parvam compingal. Tandem animadversione dignuin
est mucosam scmicanalis membranam, quemadmodum illam
quae ad urethrae canalem special, mucosis sinibus pracditam
esse , qui ol)licpie ab anterioribus ad poslcriora inceduut ,
hoc diacriniinc, quod tres sinus (1,2^3 Tab. VI, ct Tab. VIII)
qui secundum lincam mediam sunt siti, amplam aperturam prae
se ferunl, el id (nisi me fallit opinio) ob illam parlium di-
visiouls, ac scparalionis notam in duo dimidia, dexterum at-
que sinistrura , de qua paullo infra .

Pelvis ossca tandem cliaracteres eosdem ofiert , qui obser-

vantur in pelvi masculina, sen potioris sexus, et nihil in ip-

samel pelvi est animadversione dignum , si ossium pubis con-

junclionis modum exclpias . Ossa isiiusmodi in normali statu ,

ut unicuique notum est, simul nexa sunt per synchonclrosim ,

el scilicet per articulationem immobilem, nihilo tamen secius

hoc in casu cum superficies ariiculares , ob quas ossa isiiusmo-

modi simul neclunlur cartllaginis interarticularis ope^ parum-

per inter se distent (qua de re in ossium mutua conjunciio-

ne atque in postica facie sidcns (a Tab. VII.) apparel )hinc

eflicitur , ut ossa isiiusmodi in eorum mutua arliculatione per

synchonclrosim sinl quadam mobilitate donalae . Quae mobi-

litas plus aut minus , si priniis vilae exirauierinae tempo-

ribus manifesta sit, hand quidcm perspicilur procedente aeta-

te , et praesertim in aetate, ut hoc in casu , 64 annorum .

Hacc abnormis conformalionis species aclhuc descripla a cun-
clis noslri acvi Aualomicis, atque Physiologis pro deficienie

HtPOSPADIAE DeSCRIPTIO AwATO.tI. ETC. 99"

evolulionGj pro (irma evolutionisiatei'misslone habetiir, sed nulltis
ex lis explicat quo modo, seu qua de causa evolutionis intcrmis-
sio elliciatur : fjuodnam uno veibo fuerit irnpedimcnlnin , aut
obstaculuin quin partes, de quibus loculi sumus, absoluiam ,
ac normaletn evoUuioneni oblinueriut , Cum inde observatores
propter ileratas, ac sedulas disquisiilones institulas perspexerint
abiiormem forniatn ab organo refertam cum una ex lis variis
formis congruore , quas obiter organa in evolutionis cursu prae
se ferunt , eo quod eo tempore formae alterae alteris dere-
pente succedunl, bine est cur abnormis conforraatio, quae
in organo spectatur, cum evohuio absoluta sit, pro firma e-
voUuionis interniissione habetur; qua de re organum formam
relert, quam habobal statim ac in organo evolulio ipsamet iu-
lermisit . Sed hac seutentia baud habetur caussae idea , quae
caussa anomaliam produxit, sed tantum expHcatur, aut de-
claratur efieclus ; baud est uno verbo ralionis explicatio , qua
ratione anomaba progigniatur, sed est simplex eflecti declaratio.

Quamvis in re admodum difBcili , ac obscura versemur , et
ingenii mei vires tenues sint, uihilo tamen secius baud inop-
portunum duco nonnuUas conjecluras exponere factis innixas ,
quae, ni fallor, aliquam lucem afTerre possunt.

Aliqualux, mea quidcm scntentia, erui potest, si in primis
animum intendamiis ad dislributionis modum , quo arteriosum
systema , ac nervosum per organa generationi dicata dissemi-
nanlur; quae per sy.itemata ignoto artificio organa ipsa evol-
vunlur, augentur in mole, el vitani ducunt. Si secundo loco
observctur metamorphosis , seu considerentur formae variae ,
quibus organa primis evolutionis temporibus sunt obnoxia .
Tertio loco tandem si nexum considcremus , et rationes, quas
organa isllusmodi babent cum pariibus, aut organis proximis .

Et quod ad arteriarum distribulionem spectat, unicuique pa-
tel utraraque arteriam pudendam communcm dexteram, atque
anistram in anterioreni seu supcrflcialein , atque in postcrio-
rem seu profundain dispesci . Prima seu arteria anterior aut
supcrficialis , datis ramis proximis partibus, arteriam suppedi-
lat scrotalem posteriorein, quae aliquando duplex est. Arle-
riae postcriores vero ex arteriis pudendis externis progermi-
naalur . Artcriac isliusmodi anteriorcs atque posteriores per

100 Francisci Monbini

scroll cVimklium disseminanUir aiit dexterum, aut sinistrum pro-
ut artoriac principes dcxierae aul sinistrae sunt. Minimi vero
arteriarum rami per scroll textiim, et per lunicani, quae clartos
diciiur , scse disseminanles anastomoses ineunl iteratas, ac pene
dicam inliuiias et inter se , et secundum liueam scroti mc-
diano cum arteriolarum popaginibus jninimis, quae procedunt
ab artciiis scroti alicrius laieris . Secimda sea arteria puden-
da posterior ani projhitcla per penem dispescilur . Revera ar-
teria isiiusmodi ( 1 Tab. VII et Tab. X) dato ramo (4 Ta-
bula VTI et Tab. X.) urethrae bulbo (qui ramus eo in late-
re , quo situs est, ilium bulbum perfodit, ut per urethrae cor-
pus vasculosum pcrerret, ac disseminetur) infra pubis symphi-
sim incedit, quo radices utriusquc corporis penis vasculosi simul
cocunt, dehinc in duos dividitur ramos, in ramum scilicet sii-
perjicialeain (6 Tab. X.) seu dorsalcm , atque in profunduni
( 5 Tab. X) seu ceniralein. Primus (arteria penis superficia-
lis , seu dorsalis) parumper flexuosus dum penis flaccescit,
viam sibi facit super penis dorsum infra integumenta , atque in
latere, quod ad eum spectat relate ad irunci principis (dexteri
aul sinislri) siium, a quo ipsamet arteria dorsalis progermi-
natur . Arteria tandem isiiusmodi statim ac ad glandis sulciim
perducta sit, anastomosim init cum socia^ seu cum arteria al-
lerius lateiis, quae arteriae circa glandis sulcum in orbem di-
spositae coronam compingunt. Ramus secundus, seu arteria pe-
nis profunda aut centralis membranam corporis vasculosi pe-
nis respondeniis lateris perfodit , et per rcspondentis corpo-
ris centrum incedens in ramos quamplurimos dispescitur. Mi-
nimae vero arteriolarum propagines, quae pecten , seu penis
septum respiciunt, per ipsius pectinis interstiiia viam sibi faciunt,
et anastomosim instituuat cum arteriolis exiguis arteriae pro-
fundac alterius lateris.

Ex arteriarum per scrotum atque penem distribulione ma-
nifeste patet liorum organorum dimidium (dexterum aut sini-
strum) nutrimentum, ac vitam accipere ab arteriis propriis,
sive ab arteriis iis, quae propagines sunt arteriarum princi-
pum , quae arteriae principes ad latus spectant, quod orga-
norum dimidium respicit. Unumquodque horum organorum
dimidium aeque praeditum est , ut ita dicam, nervis sibi propriis

IItpospadiae Deschiptio Anatom. Ere. 101

si consideies nervum pudendum dcxterum atque sinistrum ,
coriiinque diraiiialiones cum dirarnaiionibus aiteriae piulendae
inccdcnies progcrminarc a propaginihus sccundi, tertii , el a-
liquando etiam quarti nervorum spinalium ejusdem lateris ,
qui sacri dicunlur. Praedilum est ergo miumquodque horuni
organorum dimidium propriis elcmenlis , propriis organicis con-
diiionibus, ul dimidia istiusmodi evolvantur , crescant , ac vi-
vanl ex so absque dimidii alierius lateris auxilio. Cum vero di-
midia istiusmodi ad mutuum sint contactum, relationeui habent
inter se ob repetitas, ac pene infiuitas miuimorum vasoram
anastomoses juxta lineam mediam eflectas.

Excinpla sat pateniia , quae penis , ac scroti divisionem in
duas aequales partes (dexteram, atque sinistram) declarent,
nobis praebct anatoine, quam comparatam dicunt . Id rcvera
perbclle apparet in nonnuUis brulis animantibus sive ad io/e-
riores , sive ad superiores classes pertinentibus , sen j iil Keo-
tericorum verbis utar, in iis in quibus macbinamenti fabri-
catio aut simplex, ant composita sit .

Et quod ad primum organum, sen ad penem spectal in ani-
malibus nonnullis vertebrarum columna carentibus, sen averte-
hratis , inter Crustacea varia, lit exempli causa, in cancro pe-
nis omnino duplex est, et duplex aeque invenitur in scorpioTie
eo quod duae sunt appendices corneae (dextera, atque sini-
stra ) quae penis vices gerunt . (1 ) In animalibus vertebrarum
columna instructis, sen, ut ajuut vertehratis, atque in repti-
lium classe, exempli causa, in salainaiidris rudimenta specian-
tiir penis duplicisj et penis istiusmodi inter Cloacae plicas pro-
pe utriusque ductus deferentis aperturas situs est. In Op/iidiis ,
sen serpentihus organum de quo loquimur, quod semper se

(1) Cuvier Lc^x)n d' an.itomie compar^e. Tom. V. pag. 188. et szq.
in editione prima Parisiensi anni 1805.

Dclle Chiajc Instituzioni di anatomia comparata. Tom. II. pagina
158, e 1G1. Napoli 183G.

Carus Traitu elemcnlaire d' anatomie compaiee. Tom. II. pagina
377 et scq. Paris 1835.

Dcsmarets Considerations generales sur la Classe des Crustaces .
Paris 1825. pag. G1.

102 FhAKCISCI MONDINI

sc oftert Imperviiim, cl uUo sulco in longituclinem dado ca-
rens , inaxiiua parlc iniVa caudae integunienta lalct ; et aeque
duplex organum isliusniodi majiifeste perspiciiur in sauriis om-
nibus, Crocodilo exccplo. Et quoad scrotunij in nonnuUis mani-
niiferis in quibus testes jacent ad exteriora, observatur ])ursa,
dc qua sernio est , in duas dislinctas bursas dirempta ( dex-
teram , atque sinistiam) quae in utroque inguine in Luira ,
atquc in pcrinco in PorccUo iiidico sitae siuit. (I)

Et Iiaud neccsse est ad magis probauduni penem, scrolum-
que e duobus dimidiis constaie, uec non dimidia, seu partes
isliusniodi ea ralione fabrefucias esse , ut unaquacque ex iis
all, nutrin, et crescerc per se posset, comparationem insti-
tuere cum pavtibns illis honionyniis, quibus aninialia brula
sunt praedila, duui id apparet etiam manifeste in ipsomet
nostro gencre, si animuin inlendauius ad phoeuoniena ea ,
quae in penis, atque scroti evolulione obiter spectantur .

Observatur revera in embryone cum partes genltales ve-
niunt in conspectum (et id nunquam apparet juxta Meckelium
(2) nisi post sextam hebdomadam) forma penis prima ^ quae
sub parvi corporis triangitlaris figura se se offert . Corpuscu-
lum hoc, in extremitate parumper tumidum, observatur com-
paclum ex duobus dimidiis inter se distinctis ob sulcum, qui
in facie inferiori, et juxta lineam mediam a radice ad a-
picem discurrit (3) . PauUo post in utroque corporis praedi-
cti latere plicae duae, integumentorum productiones, ab an-
terioribus ad posteriora incedentes, atque inter se disjunctae
persplciuntur , quae in posterum siraul coeuntes bursam illam
coastituunt scrotum appellatam, et conjunclionis loco linea pa-
rumper prominens surgit , quae constltuit raphe. Progrediente
embryonis evolutione prope tertli meusls cursum medium glans
nondum a praepulio obtecta impervia est, et meatus urinarii

(1) Conf. Op. cit. Cuvicrii, Carusii, ct Delle Chiaje .

(2) Manuale d' anatomia gyneralc , dcscriltiva, e patologica. Ver-
sionc Italianadi Giambattista Caimi. Milano 182G Tom. IV. pag. 500.

(3) Meckel Op. cit.

HrrOSPADlAE DesCIVIPIIO A^•ATOM. ETC. 103

loco macula atlest albkla, a qua sulcus procedlt ia longilucU-
nern ducius in flicic penis infeiiore. Sulcus isiiusmodi minus est
profiuulus prae illo, qui in prime evoluiionis peiiodo specta-
tur . Hie sulcus sub semicanalis forma , in penis radice fora-
men praebct, scu potius fessura , quae est urcllirae hiatus. La-
bia autem quae fessuram isiiusmodi comprehendunt, conlinua
siuit cum limbis sulci, sen semicanalis praedicii . Paries ergo
semicanalis , de quo loquimur , habcndus est ut ipsiusmet ure-
lluae continuatio, si etiam consideres glandem, quae se se dat
in conspectum statim ac in Embryone penis sub oculos venit,
compactam esse a coniinuatione corporis uretbrae vascidosi,
quod ad penis exlremitatcm perductum, ac deliinc super ulrius-
que corporis vasculosi penis extremitalem ad posteriora capitis
fungi adinstar se se exlendit .

INIcnse quarto nondum explelo glans parumper in mole au-
cla, et fere tola a praepulio oblocia fessuram oflert ad infe-
riora, et ad anteriora^ quae est urinae meatus. Fessura isiius-
modi tandem in perfeclum foramen rolundum facessit.

Ex haclenus diciis manifeste paiet in lertio vitae intrautevi-
nae mense ureihram sub canalis forma a vesica urinaria usque
ad penis radicem , et deliinc sub semicanalis figuram usque ad
penis exlremltaiem se se exlendere . Perspiciiur ergo in Em-
bryonis pene lerlio mense nondum explelo absolulus bypo-
spadiae status .

Abnormis conformatio ergo adhuc descripla nil alind est
nisi illius status penis imago, qui sialus in embryone irium
mensium sub oculos venit . Est, ut Neolericorum verbis ular,
Evoluiionis mora , aut deficlentia, ob quam organum in mo-
le crevii, el auxit permanente forma , quam in praedicta Em-
bryonis aeiate habebat.

Cuinam caussae haec evoluiionis mora , aut deficienlia est
tribuenda ? Clarissimus Erneslus Alexander Laulliius (1) anaio-
micus Argenloratensis in organorum evolulione duas admittit
distinctas vires, quarum una molis incrcmento praeest , altera

(1) Repertoire gencrnle d' anatomic^ ct de clinique chirurgicale
ale. Paris 1828 Tom. V. pag. 99.

104 FnANCisci Mo>'DiNi

quae piiinac vi esl subjccia, praeest forniae, eo quod vis istius-
niodi laciiltiilein luibel tantum formis praesidendi quibus orga-
nnm, praescrtim in primordils, obiter estobnoxium, a primis.
scilicet cvolutionis ternporibus usque ad absolutam organi e-
volutionem . IIujus Laulluus secundae vis interinissioni nostro
iu casu Cdussain tribueret, eo quod vis istiusniodi, seu secun-
da, ul ille docet, in ipsiusmet organi evolulione, ac vegela-
tioue nulluni hiibel inQuxum, si conslderes vim isliusmodi
praeesse lantuiii forniae, et hand molis incremento. Qua de re
cum secunda vis in actione commorata fuit, aut remansit, ni-
hilo tamen sccius organum crevlt, aut in mole auxit perma-
nente forma quam babebat .

Si hasce duas vires a Lauthio propositas in organorum evo-
lutione admittas absque expositione ulla, quae virium naturam
indicet, idem est ac principlis, seu doctrinis uti omnino igno-
tis ad explicanda phoenoraena quae in obscuris versantur . Est
verborum circinnuSj sen pleonasmus, qui exprimit tantum cvo-
lutionis permansioncm absque caussae indicatione, quae illo
tempore evolutionis permansionem produxit.

Et cum vellem factis innixus bujusce evolutionis permansio
nis caussam inquirere, raiiii videtur aliquam lucem in tam difBci-
li argumento erui posse, si animo perpendamus ad ea quae
sequuntur .

1. Penis, atque scrotum, ut supra innuimus. In vitae intra-
uterinac primordiis ex duobus distinctis dimidiis (ex dimidio
scilicet dextero, atque sinistro ) constant , quorum unumquod-
que , quoad vasorum, atque nervorum distributionem , propriis
conditionibus organicis ea ratione praeditum est, ut ex se pro-
germinare, atque in mole augere possit absque alterius auxilio.

2. Horum organorum dimidia praedicta, cum ad muiuum
veniant contactum, rationem habent inter se ob anastomoti-
cum commercium, quod fit in ipsomet mutuo contactu per va-
sorum diramaiiones exiguas, quae ad utrumque dimi(]ium spe-
clant .

3. Pcrspectis iis, quae se se oculis objicmnt in horum orga-
norum evolutionis primordiis^ praedlclum anaslomoticura inter
dimidia commercium aut nullius , aut parvi est momenli, si
consideres post scxtam hebdomadam ( quo tempore partes

IIVPOSPADIAE DeSCRIPTIO AnATOM. ETC. 1 05

gcuerationl dicatac sc se dam in conspectum) pcncm in infcrio-
li facie sulcum profunduin rcfcrre ab liujuscc organi radice
usque ad glandis exiremitatem ductuni; qui sulcus in primis val-
de profundus, dehinc superflcialis, lerlio gestalionis mcnse in
scniicanalcni cfTuigilur , qui urelhrae canalis est conlinualio ; et
eiiam si animadvcrias scrotum aeque ex duabus partibus^ seu
plicis, a sulco in longiuidiaem ducto inter se disiinctis com-
pactum , sulcum referre^ qui in posierum superficialis fit, ct
in salientem lineam commulatur, raphe appellatam .

4. Unumquodque dimidiunij aut penis pars intimum ne-
Tiuxn habct cum osse ischii , et pubis respondcntis laleris; nam
unicui([ue nolum est unumquodque corpus vasculosum, aut ca-
vernosum penis originem sibi vindicare ab ossis iscliii tubere,
turn et ab ejus crure ascendent! quod cum descendenti ossis
pubis conjungilur; interius, anteriusque, ac simul superius con-
tendere ramo doscendcntis respondcntis ossis pubis accretunij
et pergere pubis angulum versus , adeoque ad se invicem ac-
cedere, et simul conjungi in ossium pubis symphisi ea ratione,
ut corpora isliusmodi unum compingant corpus, quod^ c[uam-
vis absolutara evolutionem obiinuerit , notam sat patentcm de-
clarat ex duobus corporibus simul nexis esse coagmentatum,
cum fibrosum septum , aut pecten, ex duabus laminis accretis
compactum , continuum est cum membrana fibrosa respon-
dens penis corpus obvolvente .

In Embryonis evolutionis primordiis gcrmina, quae penis
dimidia compingant, inter se distare est certum, et id ob in-
tiranm nexurn^ quera habent germina, aut dimidia praedicta
cum ossibus ischii, et puLis respondentis latcris . Revera Em-
bryogeniae observationes declarant in Embryonis primordiis
pubis ossa aliijuaniisper inter se distare , et illico se mutuo ad-
movere, ac insimul necli in corpus unum per synchondrosim.
Ilanc partium dispositionem, quae in germinis piimordiis spe-
ctatur^ observationes confirmant a nobis insiitulae, et public!
juris factae in Volumine Primo Commentariorum hujus Aca-
demiae circa foetus gemellos ad foemmineum sexum spectau-
tes, qui simul nexl erant per pelves in corpus tmum. Pelvis
duplex, et ulriquc foetui communis (ut patet ex tabulis qui-
Lus dissertatio praedita est, atque ex praeparationiljus quae iu

T. VII 14

106 Francisci Mo^DIN^

Musco anatomico-pathologico asservantui) ex conjnnctione utii-
usquc pelvis osscac , qviae per lacicm anleriorcm sibi mutuo
obvcrsae erant, et conjunctionis situ, cum pubis ossa in utra-
que pelvi inter se essent remota , ununiquodque quidem os
pubis baud ncctcbatur cum pubis ossc ejusdcm foetus, sed
cum pubis osse, quod ei erat obvcrsum, et ad alterum foe-
tura spectabat: ita ut os pubis dexterum foetus A nectebatur
per synchondrosim cum pubis osse sinistro foetus B, et sini-
strum foetus A cuut dcxtero alicrius foetus; qua ratlone cxo-
ricbatur pelvis duplex, sen pelvis magna utrique foetui com-
munis. Hoc in casu cum pelves essent in utriusque foetus pri-
mordiisj cl ad contactum sibi mutuo per faciem anteriorem eo
tempore, quo ossa isliusmo;li inveniuntur inter se distantia, tunc
ossa pubis sibi mutuo obversa per synchondrosim nexa sunt
hand cum ossibus sociis ad propiium foetum spectaniibus, sed
cum ossibus foetus oppo^iii. Et id quidem probat magis, quod
dictum est ab Etnbryogeniae scriptoribus, ossa pubis in pri-
mordiis inter se distare .

Ex hac pubis ossiiim disposltione in Embryonum evolutlo-
nis priniordiis conscquitur , ut eodem tempore penis, ac scro-
ti dimidia, propter intimum nexum quern habenl cum ossibus
pul)is , atquc ischii, hand iuveniantur ad mutuum contactum,
et plus, aut minus inter se distent in ralione, qua pubis ossa
sunt inter se remota . INihilo tamen secius quamvis etiam or-
ganorum dimidia sint remota adsunt in utroque dimidio, ut su-
pra innuimus, organicae condiliones, ob quas dimidia istiusmo-
di evolvanlur, et crescant ex se absque alterius auxilio. Cum
vero ossa pubis ad mutuum veniant contactum , et per syn-
chondrosim simul coeant, tunc ad contactum veniunt etiam ho-
rum organorum dimidia , quae deliinc simvd cocunt in cor-
pus unum per anastomolicum vasculorum commercium, quod
instituilur ea in organorum facie^ qua se se respiciunt et ad
contactum veniunt. Absoluta harum parlium evolulione ob ana-
stomoticum vasculorum commercium praediclum oritur inter
horum organorum din)idia una, eademque incrementi, ac nu-
Irilionis ratio, et eodem tempore circulalionis morae, aut de-
fectui prospicilur, quae mora, aut defectus aliqua morbi cau-
sa accidere posset per arierias priucipes, quae ad unum ex

IItpospadiae DEscnipno Anato.m. etc. 107

hisce dlmidiis spectant . Hoc in casu sanguinis, qui per vasa ad
alterum organi diinidium spectanlia irruit, viam sibi facit, ana-
stomotici vascidorum commcrcii ope, per vasa dirnidii alierius
lateris, ubi circiilalioni per vasa praccipua impedimenluin adest.

Jure niilii videtur inter utrumque penis diinidium vasculo-
rum anastomosis in primis fieri in facie penis snpcriore , de-
hinc in inferiore, eo quod penis post sextam evoluiionis heb-
domadam in inferior! facie , ac in longitudinem a suico , ut
innuinius, est diremptus, qui^ aucto vasculorum anastomosium
conimercio( vasculorum, inquam, quae sunt inter se ad conta-
ctum)superficialis fit, ila ut in icrlio vitae intrauterinae meu-
se sulcus istiusmodi in seniicanaleni effingatur, qui urethrae con-
tinuationem conslltuit usque ad penis exiremitatem. Et hie sul-
cus aeque speclalur in longitudinem ductus, et juxta lineam me-
dian! in scroto, qui deliinc, anastomolici vasculorum commer-
cii ope, in lineam salienteni commutalur, raphe diclam .

Penis et scroti dimidia ergo sibi niutuo neciuntur in cor-
pus ununi per vasculorum anastomosim eo tempore, quo os-
sa pubis J in primis disjuncta^ veniunt ad contaclum inter se,
et simul per synchondrosim coeunt .

Commercium vasculorum anastomoticum, de quo loquimur,
deturbari , aut minus activum fieri potest si ossium pubis con-
junctioplus, qua m par sit, prolrahatur. Re vera cum unum-
quodque penis, atque scroti dimidinm, ut supra exposuimus,
condilionibus praeditum sit organicis, ob quas dimidia istius-
modi possunt ex se vitam ducere , si horum organorum di-
midia plus aequo permaneant disjuncta , tunc eadem dimidia
crescent per vim propriam , et anastomoticum vasculorum
commercium inter haec dimidia erit minus activum , et divi-
sionis notae evolutione absoluta apparebunt, quae notae plus
aut minus erunl patentes prout plus, aut minus pubis ossa in-
ter se disjuncta permanserunt, et ex istiusmodi pubis ossium
permansione raajori aut minori exorieutur varii hypospadiae
gradus .

Ex vasorum per penem, atque scrotum distribulione eleraen-
tum, nl fallor, eruitur aptuni ad dignoscendam virium essen-
tiam, quae fuerunt a Laudiio propositae, quaeque praesunt,
juxta euradem Auctorem, organorum evolutiooi, ac formae.

<»

-108 FnANClSCI MojNDlM

Artcriae quae dlsseminanUir per unumquodque penis atquc
scroll (.liinidium, ob ([uas cum diniidia isliusmodi disjuncla sint
ovolvunlur, el crescuul absque alterius auxilio priinaiii vim
conslUuunt^ tpiae molis angmcnto est deslinala. Anaslonioli-
cuiu vasculoruni conimerciuin , quod insliuiiuu' slalim ac par-
ies, seu orgauorum diniidia slut ad coulactum, per quod coni-
niercium diniidia isliusmodi unum corpus conipingunt , et eo-
dcni tempore eliani insliiuiiur in codcra corpore una , ea-
domque evolulionis, incremcniij ac uulriiionis ratio, viin se-
cundaiii constiuiil, quae primae vi est subjccta, quod seciui-
da ^'is existere non potest carcntc prima , carcniibus scilicet
vasis praccipuis , quae ad evoluiionem spectant. Et haec vis se-
cunda, primae subjocia, lendit ad imprimendas in hisce orga-
nis ob anastoniolicum vasculorum commercium praedictum
formas varias, quibus organa istiusmodi stmt obnoxia .

Obsiaculum auleni quod noslro in casu se se objecit secun-
dcie vi, seu inipedimenlo fuit, quominus absolulum anastomo-
ticuni commercium perficerclur, qua de re organa istiusmodi
formam illam servavcrunt quam in Eml)ryonc habebant, et eo
tempore quo vis praedicta, seu secunda in actione iniermisit;
obsiaculum dicam praedictum a perturbatione in dimidiorum
liorum organorimi conjunclionem absolulam est repetendum;
quae perlurbaiio ab amoiionis perinansione ossium pubis plus,
quam par sli , praesertim in priinordiis , est exorta .

Scparaliouis vestigium inter pubis ossa in nostro casu patens
(co quod haec ossa sunt invicem nexa hand per arlicnlationem
immobilem, ut in normali statu observatur, sed per articida-
lionem parumper mobilcm amphiartrosis ad instar) argumea- ■
tmn est, mca quidem sentontia, quod conjecturae proposilae
probabililalls gi'adam ofiert.

Sed ex uno casu doctrinam constiluere hand licet . Optabile
esset, cum casus similes occurrerent, in quibus autopsia ad ef-
feclum pcrduci posset, ut observationes eliam circa mutuum os-
sium pubis articulaiionem instiluerentur. Haec agendi ratio
in scicntiis, quae observationibus sunt innixae, est sola, ex qua
fas est aut docuinam consliluere, ant rejicere .

El tandem liaud vos delineam, Academici sapientissimi, in
in(]^uircndis iis, quae declarent uec nc iudividuum , de quo

Hypospadue Descripiio Anatom. etc. 109

aclhuc locuUis fui, cum hoc hypospacliae gradu ad procreandam
sobolem dum viverel concurrere posset. Quaestionem banc
Medicis iis, qui legalem medicinam profiienlur libenter rclin-
quo , duiu in hac disseriiuncula exarauda baud in animo ba-
bui banc quaestionem attingere, sed tantum circa banc ano-
mabam disquisitiones , ac observationes anatomicis artificiis a
nobis instiiutas exponere, el barum disquisitionum , ac observa-
tionum ope una cum Emhryogeiiiae auxibo conjecluras quas-
dam circa bujusmodi anomaliae formalionis rationem proferre,
et judicio vestro subjicere .

no FrAACISCI MOMDIM

TABULARUM EXPLICATIO.

Virilia Iiaec Tabula ostendit absque anatomico artificio , quae ano-
maliam relerunt , hjpospadiatn appellatam .

a. Prominentia ossibus pcclinis anterius insLrata , atquc a luxuriant!

adipe producta , qua de re protubcrantia istiusmodi earn aemu-
latur , quae in mulieribus Mons Veneris dicitur.

b. b. Coxae.

c. Ani apertura.

d. Penis ad inferiora recurvus.

e. Glans.

/. Praeputium, quod rugas ofTert, et ad inferiora disponitur in dua»
plicas J quae pergunt convergendo usque ad

g. foramen parvuni , quod est urethrae orificium.

h, h'. Scrotum.

i, i'. Protuberantiae a testibus efformatae.

k. Sulcus superficialis , qui scroti suturae, seu raphe, respondet , et
scrotum ipsum in duas propcmodum bursas dexteram nempe, at-
que sinislram , dirimit.

/. Integumentoruni plicae in logitudinem ductae in bursa sinistra scro-
ti; quae bursa, prae dextera, minus exlenditur ad inferiora.

TAB. VI.

Eandera praeparationem sistit , ut Tab. V , hoc tanlum discrimine ,
quod in hac Tab. VI penis ad superiora est tractus, ut sub ocu-
los veniat ejus inferior facies : glaus vero praeputium offert re-
tractura .

a. Prominentia in mole monti veneris aemula.
bfb. Coxae.
C. Ani apertura.

d. Glans in qua praeputium ad posteriora est retractum.

e, e. Rugae , seu plicae , cum praeputio f Tab. V continuae , quae

in pene ad normara regularem constituto infra urethrae forameo-
simul invicem nexae fracnulum constituunt.

Hypospadiae Descriptio Anatosi. etc. i 1 1

y. Scmicanalis , qui pro dimidio superiori portionis externae canalis

iirctlirac haliendus est.
1j 2, 3. Osliola Ilia valdc patcnlia, quae lolidem aperturae sunt ti-

nuiim mucosoruni urethrae.
g. Spccilluni in apcrturam urethrae extcrnam immissum.
kjh'. Scrotum.

i, /'. Protul)crantiac a festibus cnbrniatae.
A-. Sulcus in scroti longitudinem ductus , qui fere dirimit scrotum in

duas bursas.
/. Plicae e, e, simul ncxae , quae salicntom lineani ad arcum dispo-

sitam constiluunt cum arcus concavitate aperturam urelherae re-

spicicntcm.
m,m. Scroti plicae ab integumentis confectae

TJB. VII.

Virilia , quae inlcrnani scdem tcnent , seu in pelvi jacent una cum
vesica urinaria ossibus pubis, al({uc porlionibus iscbii ; et baec
omnia a postica facie pcrspccta ostendit.

Pracparalio liaec oblique disposita est a dexlero latere ad sinistrum ,
ut melius appareant arteriae pudcndae communis rami princi-
pes . Vesica vcro urinaria ab acre inflalo praetcr niodum disten-
la, Iracta est ad anlcriora supra margiuem superiorem ossium pubis

A. Vesica urinaria.

B. Os pubis ilextcrum.

C. Os iscliii dcxlerum.

D. Os iscbii sinistrum.

a. Ossium pubis syncbondrosis , quae juxla lineam mediam sulcum

oftVrt in longitudinem ductum.
h, b. Ureleres.
c,c. Dnclus deferenles.
d,d. Vesiculac scminales.
e, e. ConjimcLio extremilalis ductus deferenlis cum vesicula semina-

li respondcnlis lateris in uuum canalem.
/. Prostaln.
S>8'- Urctbrac bulbus duo olivaria corpora rcforens ad poslcriora in-

vicern disjuncla , ad anteriora dirempta a sulco profundo h in-

longitu<linem duclo.
h. Sulcus jiraeiiiclus.
I, i. Musculi penis erectores , seu iscbio-cavcrnosi.

1. Artcria pudenda communis dextera.

2. Arteria jjudcnda supcrticialis , seu externa dextera scissa.

3. Arteria puilciida jirolunda , seu interna di'xicra.

4. Kanms arleriae pudcndae profundae dexterae 3 , qui se se insinuat

per corpus olivarc dexteruai g-, dimidium dexterum urethrae bul-
bi g,g' constitucns.

i I 2 FrANCISCI MOiNDIM

5. Arteriae profunJae dexterac 3 conlinuatio , quae divlditur in duos
ramos priiicipes , in ranium scilicet profuiulum , scu ccntralem
penis 5 Tab. X , ct in ramuiii penis dorsalem G Tab. X.

TJB. VIII.

Peiiem ostcndit una cum ossibiis pubis atque iscbii ab intcgumenlis-
dcnudalum, ct ad superiora Iractunij ut apparcat ejus facies in-
ferior . CorjHis urethrac cavernosum vero, seu vasculosum , et cor-
pora cavernosa , seu vasculosa penis lurgida sunt injcctionis ope.

A, A. Ossa pul)is .
Y>, B. Ossa iscbii.

a, a. Corpora penis iscbio-cavcrnosa lurgentia, injectionis ope , c ce-

ra caerulco colore infarta .

b, C. Corpus uretbrae cavernosum, scu vasculosum in facie inferiore,

et secundum longiUulinem in duo dimidia a taeniola alba mcm-
branacea d divisum , el inter duas laminas, cxlernam nempe
ct inlernam , ex quibus taeniola istiusmodi est compacta , tcxtus
cavernosus , seu vascularis desideralur. = Dimidium dexlerum
b corporis pracdicli turgct per injectionem cerae caerulco colo-
re , sinislrum c rubro colore infarlae .

</. Taeniola praedicta .

e. Sulcus secundum longitudincm dispositus, qui a postica extremita-
te teniolae membranaceae d exordium sumilj debinc se se pro-
ducit per uretbrae bulbum ( vide gj g' , h Tab. YII. )

/. Glans .

g- Specillum in aperturam uretbrae externam immissum.

h. Semicanalis uretbrae canali continuus.

1,2,3. Tria osliola patula , totidem mucosorum sinuum aperlurae.

i, i, i, i. Integumenta conimunia manifesle continua cum membiana-
mucosa semicanalis h.

k,k. Musculi penis erectorcs, seu iscbio-cavernosi.

TJB. IX.

Eandem praeparationem ostendit, in qua penis, ad borizontem di-
spositus , tractus est sinistrorsum , ut praescrtim communicatio
appareat ob vasa venosa inter corpus uretbrae cavernosum , (^l
corpora cavernosa penis .

A, A. Ossa pubis .
B^ B. Ossa iscbii.

a. Ligamenlum penis suspensorium ex duabus laminis, dexteram, at-

que sinistram, perspicue compactura .

b. Corpus cavernosum penis dexterum .

IIvrospADiAE Descriptio Anatom. etc. 113

c. Corpus cavcrnosum urctlirac .

</. Glims'.

e. Diniidium praqiulii sinistrum ad anleriora tractum .

y. Specillum in exlLTiiam uretliiao ajicrlunim inlroduclum .

g. ScmicanaJis cum urcllirac canale continuus.

li. Vena dorsalis penis profunda.

J. Vena dorsalis penis suj)cr(icialis scissa .

kjk. Trunci j)riniipes ex venariini conjunclione cmcrgentcs; quae ve-
nae j)ioeedunl a de^tero diniidio extreiiiilatis aiiterioris corpo-
ris vaseulosi urcllivae, et glandis ; el trunci istiusmodi in vc-
nam penis dorsalem profundam k liiant .
/, I, I, I. Venae a dexJero corporis vaseulosi iirethrae dimidio procc-
dentes, quae nu'nd)ranain fibrosam corporis penis cavernosi seu
vaseulosi dexteri jx^rlbdiunt, dehinc anasloiuolicum conimereiui'.i
inslituunt cum venis ipsiusmet corporis .
m, rrtj in, tn. Venae , quae procedunt a sinistro corporis cavernosi^ seu
vaseulosi uretlirac dimidio, et communicant cum venis corporis
cavernosi ejusdem lateris eadcm rationc, ac in dexlcro .

TAB. X.

Pencm ostcndit una cum porlione infcriore vesicae urinariac. Ea ralione
hacc omnia in longitudinem sunt dissecta , ut canalis urethrae
paleat apertus , nee non eliam pcrspiciatur aperta vesicae urina-
riae porlio praedicta .

a, a. Vesicae urinariac inferior portio .

bjb. IJreleres cum speeillo in liosce canales utrinque immisso .

c, c. Ureterum in vesicam urinariam hiatus.

dj d. Vesiculae seniinales .

e,c. Prostata in longiludinem dissecta.

f',g. Urethrae canalis ad superiora in longitudinem apertus.

hji. Urethrae conliiiuatio, quae sub seniicanalis formam se se offert
=r Conf. /Tab. VI, /, Tab. VIII, g Tab. IX.

k. Fovea quae ad lalera a duobus labiis m, m circumscribitur ad po-
steriora in arcum couvenienlibus . Quae labia in norraali statu
insimul conliguac cam protuberanUam cfformant caput gallinagi-
nis , seu veni mnntannm appellalam.

/, /. Setae in utroque oslio seminali introductae .

w», m. Labia praedicta ad posteriora insimul nexa, et in arcum dispo-
sita , quae foveam k ad latera, et ad posteriora circumdant.

n,n. Olivares protubcranliae g,g' Tab. VII, ex quibus constat ure-
thrae bidbus .

o> o, o, 0. Urethrae corpus vasculosum secundum longitudinem divisum
in duo dimidia a radice utriusque corporis olivaris n, n usque ad
glandis yo^ys cxtremitatem .

T. Til. 1.5.

1 I 4 FrASCISCI MoMDlPil

p,v. Glans in longitudincm sccta , ac divisa in duo diniidia, in di-
midium scilicet dextcrunij Qlquc sinistium.

q . Comnninimn velamciilorum porlio, cjuae in sinistro Inlere ad prac-
piUiuni cn'ormandum concunit. Kx liac pracparalionis analomi-
cac rationc maniresle patet communia velamenla, porlioncni prac-
pulii sinislram ellbrmantia, so si; conlinuarc cum membrana di-
niidii sinistri seniicanalis i et dehinc cuni uretlirae canali g, f.

r, s. Corpora penis cavernosa .

r. Corpus cavcrnosum dexlcrum.

s. Corpus cavcrnosum sinistrum .

t,t. Utriusque corporis penis cavernosi radices, seu origincs.

u^ii. Septum, seu pccten, quod perbelle apparet ex duabus laminis
dextera u , atquc sinistra u' , coagmcntatum . Laminae islius-
modi (una pro unoquoque corporc) quae invicem nexae sunt,
ot quo corpore veniunt ad conlactum f'acillime , ac sine labore
ad posleriora inter se I'uerunl disjunctae .

v, V, V etc. Venae principcs quae a corpore uretlirae vasculoso proce-
ccdunt, dcliinc sc se insinuant in corpus penis vasculosum re-
spondentis latoris (vide Tabula IX. 1,1,1,1, m,m,m^m.)

X, X. Venae quae ab antica corporis uretbrae vasculosi extremitate
proceduntj atquc simul cocuntes in venani dorsalcm profundam
penis hiant . (vid. Tab. IX. k,k.)

y. Vena dorsalis profunda penis .

z. Vena dorsalis superficialis penis scissa^ quae coiumunicat cum ve-
na dorsali profunda .

1 . Arteria pudenda communis dextera .

2. Arteria pudenda externa scissa .

3. Arteria pudenda interna .

4. Artcriac pudendae cxternae ramus , qui in uretlirae bulbum se se

insinuat. ( Conf. Tab. VII. 4.)

5. Ramus centralis penis arleriae pudendae internae.

6. Ramus dorsalis, seu superlicialis penis arteriac pudendae praedicla/i.

Ton.VIl

T«l.\

'A

.n

/

C-ht-ttmi \A njit- lii'l et in lap-

Lil: BcU.m

T<nu:Vir.

Tab: VI.

V

1^1 If

1. \ !"■■

X

I'. I'x'lt.i.l .id „.,( .'t „. Up <lf).

Lit. BeCtinl

T<.r,.VII.

C P.flliui ad i.ar.c-l inlapjcl;

iiit; Bprtini

TomVJL

Tah:W.

C Rettuua^nat etinkp.tid

Lit Bettiiu

C^^Cx^X

T..,n:Vll.

Tal. l\

0 Kcllmi ttA iial rl mU|i:<lvl

Lit BelUni

I

'lorn: VII.

Tal,:X.

CBettii.i nA „,t ,t In Up d,l

Lit B<cti

ALOYSII CALORI

mmi[ M mm mnnm m\mm indigesorh.

^cceclit eiusdcm descriptio , ac demonstratio
in anguibus, et lacertis (1).

vJum multa m anatome comparata nequaquam satis adhuc
co^nita sint, niihl in ejusdem deliciis, superioii anno, versan-
ti ^ et reptilia speciatim incidenti in meniem venit pro oppor-
tunitate, Sodales Praesiantissinii , rimari nervum sympatheti-
ciini Opliidioruni . Quae inquisitio ut perdifficilis, ita maximi
pendens est: nam istlusmodi nervi existenlia in hisce replili-
bus apodis , quod vos minime ignoratis , nondum satis corn-
probata est, nosque penitus latet, an omnes eoruni familiae
iisdein condiiiooibus organicis de dicto nervo subjiciantur. No-
scinius sane in reliquis ordinibus , niniii um in ranis, in che-
loniis, in sauriis euni procul dubio existere , et insuper esse
con mode descriptum, veruni etLini iconibus deniaustratum ;
ut de hoc fidem faciunt Cuvier (2), Bojaniis (3), Desmoulins
(4) etc. qui in cheloniorura et sauriorum syrapathicum per-
quirendum et lllusirandam maximopere incubuerunt, et spe-
ciatim Weber, qui in suo percelebri opere , cui titulus est
==■ Anatomia comparata nervi sympathici = Lipsiae edito an-
no 1817, sunima dillgentia atque soleriia eiun in universis

(1) Sermo habitus in convcntu Acad. Sclent. Inst. Bonon. 11. Ka-
lendas Aprilis an. 1841.

(2) Le(;on d' anat. comp. Paris 1805. T. II. p. 296.

(3) Anat. Test. Europ. Tab. XXIII. fig. 117.

(4) Anat. du syslfcme nerveux des animaux a vertebr. Paris 1825.
2.>ac part. liv. III. pag. 512.

1 IG Aloysii Calori

vcitcbraloriun classilnisperlnslravk: alquum vcnisscl ad ophidia,
isioinin sympallncum uscpic co scrutaii, ut describi posset, nc-
quivisse i'atelur; horiun cnim species indigenac , quas sibi ad
hoc comparavcral, plus aequo teniies oflecerunt, ([uominus tarn
sublilos , difllcilos(pic indagincs perficeret . INihiloininus labores
tarn seduli anatomici non omnino fruslranei fuemnt, cum nos
docueril viscera a nervis spin;dibus et vago ramos cumprimis ac-
ciperc , piactcreaque evolulionis antagonismuin inter iicrvum
synipaihicum ct vagain, actlonisque vicissitudincm hujus po-
siremi cum primo adnotaverit . Quum itaque in ambigno pcr-
mansisset existeniia nervi sympathici in dictis repulibus,observa-
Uoaes novae instilutae sunt ab excellentibus anatomicis, qnos in-
ter eminet celeberrlmus Carus, qui jam sodalitati nostrae adsci-
tus nos inter laetissimos hodierna die sedet^ quique(1) ophi-
dia conferens cum piscibus vermilbrmibus ct apodis, in qui-
]ius, cum axis cephalo-spinalis, et, ut accuratius loquamurj me-
dulla spinalis multum adhac conditionum funiculi ganglioni-
ci , quas pracsertini in articulaiis observamns , retineat , ner-
vus sympathicus evolutionem adipisci nequit, inio ejus lorma-
tioni quandoquc locus non fit, eadem de causa, si subli-
mia ejus verba probe tenui , in ophidiis sympathicum haudqua-
quam procreari opinatur. Insuper verum nervum sympathicum
in ophidiis nostralibus reperire non poluisse aperte fatelur =
Je n' ai pas r^ussi a d^couvrir un veritable nerf sympalliique
dans nos serpens (2) = et nos dein monel investigationeSj quas

(1) Traite element, d' Anat. comp. ec. par C. II. Carus trad, de
r Allem. par A. I. L. Jourdan. T. III. pag. 74 ct 76. - En quaedam il-
liiis verba ~ On doit bien pcnser, qu' ici ou le systeme ncrveux cen-
tral lui-niemc ne s' est jioint cleve beaucoup an dessus de 1' idee d' un
systeme ganglionnaire , ce nerf ( sympalliicus ) nc peut point ancore
accjuerir un grand dcveiiopeinent — Et infcrius — le systeme du
grand sympathique resscmble encore beaucoup a celui des Poissons.
II parait memc manqucr cntierment cliez les Reptiles sans pattes ,
commc chez le Poissons apodes , tandis qu' il est, au contraire , Ires-
completement developpc chcz les Reptiles supe'rieurs , Ic Cheloniens
surtout .

(2) Op. cit. Tom. I. p. 84.

De ^FRYO SYMPATICO ETC. 117

Otto super ingcnic Pylhone , ul eumdem nervuni inveniret,
edidit , quin exitiis illi ex voto cesseiit . At inquisiliones Ce-
lebris Stcphani DcUe Chiaje melius ex sententia successisse
vidcntur; sympaihicum cnim in coluLro natrice, licet exilis-
simiim, se deprehendisse affirniat, et sic ait = esilissimo, qua-
si problcraatico mi e apparso ncl colubro nalrice = (''). Eum
autem nescio quam ob causam describere supersedit , ct satis
liabult ejus exislenliam tarn breviter indicavisse : quam brevi-
tatcm supplet tamen schema adjectum , ex quo iufcrlur ejus-
modi sympathicum ia anteriore corporis regione us([ue ad cor,
et infra cum nervo vago coufundi, et dislinctam tantummo-
do adparere ejus portionem, quae ad partem stornaclii infe-
riorem, ct intestini tenuis superiorem, ni schemate iotuendo
deccptus sum , periinct . Haec portio picta est, ut constans ex
gangliolis sphaeralibus, quae nervis costalibus respondentibus
superimposila conspiciuntur, iisdemquc adhaerescere videnlur,
et per lenuissima filamenta tarn antica quam postica, sympa-
thici truncum constituenliaj ad invicem conjunguutur . IXuUuni
autem filum , quod ab iis producaturj prodcatque ad viscera,
aut ad vasa sanguifera, adumbralum est ita, ut iste sympatbi-
cus ad solius funiculi limitrophi , sic enim vocant , aut trun-
ci porliunculam redigi videalur . A quibus Delle Chiaje ob-
servalionibus non mulium discrepat sententia Praeclarissimi
Muller(2), qui ponit cephalicam sympalhici portionem a funi-
cnlo trunci limiiropho prorsus sejungi^ totamque in nervum ^
vagum transfundi , cum eodemque peniius misceri , atque ia
anteriore serpcntium corporis parte funiculum limitrophum quo-
que deesse: imo pro solita ejus formatione, ac nervis ab eo
profcciis in viscera pertinentibus deprehendi ramos nervorum
spinalium ductos in pulmones, in inteslina et organa genito-
urinaria , ut Weber jam adnotaverat , qui rami cum iosimul

(1) Instituzioni di Anat. comp. T. 1. p. 93. Nnpoli 183G.

(2) Phjsiologie du sy.stime nerveux par. J. Mullcr. trad, del' Alle-
mand par A. I. L. .louidan. Paris 1840 T. 1 , pag. 334 et 335. —
En vcrl)a — Chez les serpens, la portion c<'pliali(jue est separe'c du
cordon limitrophe du tronc , ct passe tout cntiere dans le nerf va-
gup . Le cordon limitrophe manque aussi a la parlie antericure du

118 AiOYSu Calori

copulentiir , arcnsqnc anastomolicos efllngant,, id totiim, quod
reinanel I'liuiculi lirnitroplii, conflant. Sed istiusmodi arcus a-
nastomotici a ncrvis cerebro-spinalibus fieri saepissime solcnt,
quill synipaihicus conficiatnr. Nobis poiro declarat se ganglio-
rum vestij^ium noniiisi in magnis serpeiuibus dispexisse, sermo
nemque absolvit de hoc argumcnto adjiciens norvum vagum
in universis Ophidiis ultra duo terliaria abdominis cavitalis su-
pra intestina porrigi . In altcro dcin textu , ubi laudatus Au-
clor de forn>ationo funiculi lirnitroplii , sive trunci sympathi-
ci, det^uc ingressu et egressu fiiamenlorum nervorum cerebra-
lium ac spinaliuni ex eodeni trunco loquitur, ralionem red-
dit , quamobrem formalioni funiculi lirnitroplii, aut trunci sym-
paihici locus interdum non sit, aut pars ejusdem trunci tan-
tunimodo exlet . Haec porro ratio tota ab eo posita est in de-
fectu anastomosium radicum nervearum, fdorumve communi-
cantium, quae a nervis praecipue spinalibus exiliunt, cum sym-
pathici trunco ; cjuae radices aut fila liuuc ipsum penetrant, i-
terque plus miuusve longuni intra eum meliuntur, ex eodem-
que postea egrediuntur , ut se ad viscera conferant; qua niix-
tione et itinere intestino factum est, ut ipse truncus dictis ra-
dicibus, aut filis nerveis conlinuo auctus non abrumpatur , sed
extet satis crassus , et a ganglia cervicali supremo ad usque
coccigeum exporrectus . Sin vero liae radices ^ aut fila eum mi-
nime permearent, sive quamgracillinia essent^ tunc idem trun-
cus aut non adpareret, aut quamgracillimus foret, et interruptus,
nerveaeque radices , seu fila communicaniia directe viscera per-
vaderent: quod ophidiis contiugere comperjmus (1). Quibus

tronc. All lieu de la formation ordinaire , on voit des branches de
ners spinaux se rendre aux poumons, a 1' intestin , aux. parties ge-
nitales et aux organes urinaires, comme 1' avait deja remarquc Weber.
Ces branches s' unisscnt ensemble par des anses , qui sont tout ce
qui reste du cordon limitrophe. Mais des pareillcs anastomoses en ar-
cades sont Ire's-commune entre les nerfs cerebro-rachidiens. Les grands
serpens sont les seuls chez les quels j' aie rencontr^ une trace des
ganglions dans le cordon limitrophe. Chez ses animaux le nerf vague
s' etend sur 1' intestin jusqu' au dela des deux tiers de la cavlte ab-
dorainalc .

(1) Op.cit. T.I. p. 125 et126. — Enquaedam iUius textus verba —

Db NERVO SYMPA'iniCO Ere. 119

omnibus perspeclum est analoinicorum opiniones de ophldio-
rum sympalhico ad duas oinnino contrarias redigij quaruui
una est eorum qui pulant nervum sympathicum in ophidiis
non exislcre, aul saltern ob exilitatem demonstraii non posse:
altera vero est eoruni qui vestigium, seu rudimentum sympathici
in iis admiltunt, edisseruntque ; in cujus postremae praecipuis
propugnatoribus eerie quidem censendus venit lllusliis Delia
Cliiaje, uipote qui dictum nervum in colubris indigenis, turn,
specialiin iu nalrice deprchendisse allirmat, et, quod majus
est, eum delineare potuit. Pritnae aulem propugnatores su-
spiciiminr Claiissimi Weber, Otto, et prae caeieris Ciirus,
qui observalionibus et theoiia ductus reptilia apoda sympalhi-
co prorsus carere arbitralur, ejusque deficieniiam organicis, ut
dictum J conditionibus medullae spinalis, ct disposilioui nervo-
rum ex hac prodeuntium, qui, quin se radient, ut videie est
in repiilibus pcdaiis, gignunt facilius arcus anastomoticos, ac-
censet. Utri ex istis opinionibus danda^ aut cohibenda sit as-
sensio, quisque eerie ambigeret^ ni antea propriis observalioni-
bus edoctus esset . Quapropler occasionem , quam mihi itera-
tas reptiliuin dissecliones oblulisse superius memoravi, liben-
tissime arripui, ad nervumque ophidlorum sympathicum per-
quircndum incubui , ut in unam podus, quam alteram opinio-
nem scienter descenderem . Quae igitur meis invesligationibus
hausi, mecuinque animo de hac re peregi, argumenlum ho-
dierni sermonis mei, S. P., suppeditabunt .

Inquisitiones meas de ejusmodi nervo in colubro nalrice, et
bero incepi, ac deinceps ad fere omnes colubios indigenos ex-
tendi, diuque eum perquislvi lum maxime super nervos co-
stales prope columnae vertebralis conjugationis foramina, quia
ejusdem vestigium deprehendere liceret, adeo ut mullum in Ca-
rus opinionem inclinarem , suspeclasque praeserlim Delle Chia-
je observaliones haberem. Et jam me ad desisiendum incepto

il arrive quclquefois fjuc cclui-ci ( idcst sympatliicus ) ne forme
pas de cordon limitrophe conlinii , c' est a dire que les unions en-
tre Jos cordons radiculaires manquent sur quelques points , ou sont
exlreuiemcut greles , cojumc chez Ics Ophidiens .

1 20 Aloysu Calori

compaiavcrain , cam clonmm inf^entcni colubram Aescula-
pii secans ileruni excitatiis I'ui ad iuclagines , qiias inlermiltere
volebam , ardentiiis repctcndas : nam coluber iste sympalhici
vesiiguim aiit nulimentiun ei analogiim , quod adumbraverat
Delle Cliiajo, milii ex insperato oblullt. Qui sympathicus qualem
egomet observavi^ nunc est describendus . Et primo adhaeret
ipse lateribus speciatim illius tractus columnae veilebralis , qui
stomaclio et inlesiino medio respondetj obtcgitutquc musculis
subcostalibns : quaproplcr cum ad cum praeparanduni hosce
musculos demere oporteat, facillimum est eum insimul deme-
re , et arbilror ab hoc profectam esse rationem , qua ejusdcm
tarn longum tractum a Delle Cliiaje repraescntatum niihi
nunquain nudarc licuit . Constat poiro isliusmodi sympathicus
gaughohs cineraceis , oblongis , et vix a trunco disunclis , li-
neaque subnigra circumdatis , quae nervis cosiahbus prope ver-
tebras inhacrcscunt^ quaeque tenuium filamentorum lam an-
teriorum quam posteiiorum ope junguntur, et truncum exi-
lissimuni eadem linca subnigra circumscriptum conficiimt. Cu-
jus trunci longitudinem nou secus ac gangUorum numeruni
me penitus ignorare cur dissimulem ? quando ex allatis momen-
lis lotum continuum obtlnere numquam potui . Altamen si ex
locis in quibus partem dicti trunci praeparare mihi datum est,
longitudinem ac numerum praedictos arguere vellem , longior
a Delle Chiaje demonstrato evaderet, et majori numero gan-
gUorum iustructus; a renibus enim ad usque cor, et quando-
que supra cor porrigeretur . Sed fieri posset ex caussis, quas.
INIuller in mediuui atiulit, aliisve, eum suapte natura interru-
ptum extare. Hisce addendum ^ quidcpiid egi ad ejus nexus cum
nervo vago , et quod majus est, cum nervis spinalibus inve-
niendos, fruslra excidisse, cum quibus tamcu postremis per so-
lum textum mucosum copularl mihi visus est . Tandem nullum
quidem surculum vel parvissimum ab eo missum, el in visce-
ra periinentem uspiam delexi . Fragmenlo hujus sympalhici
avulso et microscopio subjecto, ut ejus, uuaquc gangliorum tex-
lura penliior mihi patcret, illico miraUis sum huuc sympa-
lhici truncum eanidem iniaginem refercnlem, ac si esset cavusj
gangliola autem congeriem canaliculorum . Quare sialim sur
spicatus sum truncum pro sympaihico habitum uou a nervulis^.

De >EnVO SYMPATHICO ETC. 121

secl a vasis c/ricluin esse, et sympaihicum haiuLjuaqnam consll-
tuere. Ad quam su^picionem confirmandam, am aniovendam
necessarium duxi iiijeclioiies facere subslantiae lenuisslmae m-
bro colore inf'ersae, quae minima vasa sanguif'era compleret.
Quiljiis peractis mihi clarum et perspectnm mox fiiit triinciiin
de quo sumus loculi ne syinpatliici (piidem vestigium esse;
omniuo cnim propter injeclionem evanuerat , ejusque loco
compcrie))anUir venulae, (|uae e theca vertebrali egressae in
intcrcostales aljibant, quarum eae, quae erant superiores cum
inlcrioribus per ramos descendentes anastomosiai inibant, el
praedictam sympatliici trunci speciem fingebani. Affirniare nora
ausim , an sympadiicus a Delle Chiaje adiimbratus referat et
ipse speciem assimilem ^ minime autem verum sympathicum:
uno verbo num ab earuni venarum dispositione et anastomosi-
bns derivandus sit. Dicain tamen me nullam aliam speciem, cum
ea conferendam, quae pro sympathico habita est a laudato a-
nalomico, depreliendere potuisse. Quapropter uon possum quia
ab ejus assertioiiibus dissentiam , et contrariae sententiae acce-
dam , ei inquam , quam tuetur Celeberrimus vir , aures tarn
faciles sermoni meo nunc praebcns , nimirum in serpentibus
saltern indlgeuis nervum sympaihicum aut non exisiere, aut
nondum demonstratum esse, et sic natura provisum, ut vi-
scera horum replilium, auclore Weber, ramos nerveos a ner-
vo pneumo-gasirico , iiemque a nervis spinalibus accipiant.

Cum ilaque ad inveniendum nervum sympathicum in va-
riis colubrorum praediclorum speciebus, et in colubro bero
fmslra contendissem, imo investigaiionibus meis ejusdem defi-
cieniiam comprobavissera, mecum aninio cogitavi, si ejusmo-
di nervus in ophidiis deletus esset, illico deleri non debuisse,
tun) maxime in classe ubi ceteri omues ordines nervo sym-
pathico gaudcni , agente non per salius, sed per gradus natu-
ra , atque in ophidiorum familiis , quae sauriis magis accede-
bant, sympathicum disiinctum, aut saltem ejusdem inchoamen-
tuni extare potuisse . Quamobrem ad himc nervum in an-
guibus (quos Merrem , ut sciiis, quadam organisationis inte-
rioris similitudine cum lacertis adductns in reptilibus per clas-
ses disiribuendis suo sauriorum ordini miscueral) perquiren-
dum stalim incubui ; nee multuni abfuit, quin ea, quae mente
T. VII. 16.

122 Ai.oTsii Caloivi

ooncepcram, cnrn ipsa rc comniulavcriin , vernmque sympa-
ihicuni \n angue fragili iletcxoriin . Qiicin sympalhiciim fig. 1
Tabulae huicopusculo adjeclac iclatmn conspicilis, et exilissi-
mum ad uliuiiKiiie coluinnae vcrtebralis lalus ncc ullibi cum
ncrvo vago uiixUnn dcprchomlilis . Auteiius duo fila pracbet,
quae suul ejus origincs a ucrvis cercbralibus, quarum altera rt
exierioi" est, el copulaiur cum ramo nervi ociavi "Willis, qui
ramus nervo glosso-]iIiaringaco milii vidotur assimilis (Vid.fig.
3. Tab. ejusdcm), altera voro n' fig. 1. interior est el lon-
gior , cauKjue persccutus sum ad ustjue durae portionis sepli-
mi paris, aul nervi communicantis faciei exitum e cranio, cum
ejusdcmque ramo communicanlis , qnem vidianum appellant,
uexum inirc observavi , ut in fig. 3. praec. adumbratura est.
Hae duae origines, ani fila relrorsum pergunt, el convergunt,
brevique emenso ilinerc in unum iilum v fig. 1. coeunt,quod
portioncm anteriorem tranci syinpaUiici refert . Quae portio
artoriae carotidi primo iucumbil, postca ad ejus lalus exter-
num sita esl, ramulumque v>' cor versus enntem mitlit, el deiii,
ui ad cordis libellam pcrvenerit, in ganglium j: ovatum,quod
ceteris omnibus magnitudine praeslat, el primum sive antcrius
uuncupandum, inlumescit. Hocce gangfium non donatnr in an-
gue recens raortuo eodem colore , quo in angue spirilu vini
asservato ; in primo euim roseura adparei, in ultimo subfla-
vum; reliquis autem firmius est, el linea nigra circuraducimr
adeo, ut primo iniuitu potius lymphaticum, quam nerveum
ganglion esse videalur . Quae lamen species e medio loUitur
statim ac examen prosequentes aspicimus ex eo egredi fila
nervea in partes proximas abeunlia, el cum proximis nervis ,
gauglioque sese conjungentia : horum primum y interius est
el aorlam descendentem subterlabilur , in duoque scinditur
quorum unum anlerius est, el ad cor versus pergit, ad quod
usque viscus lamen sequi propter exililaiem milii datum non esl:
alterum autem descendit, el per dictam arteriam el oesophagum
tlissipatur: secundum filum y' exlerius est, el nervum costalem
supposiium petit, el ramum cum nervis spinalibus communican-
tem crassioreni refert ; anlerius tandem et posterius z, v toluni
continuum cum trunco sympathici inslituunt. Quod vero ganglio-
lum habita sui silus, el iribulionis rami inlerni ab eo suppedilati

I)e nervo SYMP.vrmco etc. 123

ralione , si cum gangliis sympalhici verlebratoruin siiperiorina
conferalur, aut priino ihoracico, aut cervicali poslreino respon-
(Icrc niihi vlstirn csl. Ilelicjiuis sympalhici iruncus A,B perspici
neqiiil nisi ociilis acuta lente vitiea adjulis, jacelque sub serosa
init'i Joreiu pancluui abdouiinaliuni facieni induente prope colu-
mnam verlebralem et aortam, et sese obuuui ofiert ceu filuitf
albicans, su])lilissinuini et saepe in lenuis>imos nodos , sou
gangliola tuinescens . Hoc flluin cernere non niliil difficile
est, et multo niagis scqui, luin specialim versus organa geoitalia
interiora, nenipe testes, ubi abrumpi videtur, sed istiusmodi
abruplionis causa est et ejus exilrlas in morem capiiiamenii,
et ejus incessus hie paruniper flexuosus , et aorlae propior,
et iUitus melanicus, aut niger, quo exterior peritonaei superfi-
cies obducilur . Si auteni perilonaeum diligenter releves, tunc
nee abruptum intueris filuin, sed continuum exilissimumque ,
el noduHs fere deslilutuni deprehendes in facie externa mem-
branae praecliclae prope aortam, porreciumque usque ad an-
teriorem renum extremitatem, ubi in nuUum nervum costa-
lem adhaerct, sed fine libero gaudet ^ Noduli sen gangUolal,
1,1 etc. quibus praeditum est, ad forrnam orbicularem acce-
dunt, et antrorsum crassiora conspiciuntur: coloreni habeut al-
bo-cineraceum , et quamdam solidiiaiem, nee iis, quibus sym-
pathicus lacerlae agilis et viridis inslruiiur, hautl absiniilia sunt,
et usque ad sepluaginta sex in angiie grandiore a niemet re-
censita fuere , ex utrisque hileribus aequaliler dislributaj et pa-
rum absimililer inter se dislanlia,, quorum singula singulis uer-
vis costalibus, quos sublermeat nervus sympathicus, haud qui-
dem respondent J nee onines dicti nervi ei respondentes cum
iis ipsis communicant . Rami porro horum gangliorum externi,
sive communicanles 2,2,2 etc. cum nervis spinalibus perexi-
les et potius breves deprehendunlur, et quandoque deesse. ,
praesertim ad posleriora, niihi visi sunt: quod fortassis a ni-
mia eorum tenuitalo (leducendum est: rami interni 3,3,3 etc.
fere gelaiinosi ac pellucidi sunt, arterLisque intercostales saepe
coniitanlur, aortam pclunt et anurias ex ea profectas, quae
per viscera difTunduniur . Ast hosce ramos sequi impossibile
est; eorum enini lenuilas et mollilies lanta est, ut facile noa
solum abrumpautur , verum eliam confundanlur cum textu

i24 ALOYiii Calori

celluli)so,inaxIine mm liic in fila procUicUis sil, ciijiis iinaginera
et coloicin piaoscrorunt ; el panuu abcst, qiiin asscrain tlicios
ramos inlcrnos l)revi cmenso itinere nemilema deponere, ner-
veamque coniiii subsianliam sic efliindl ci cum icxiu cellulo-
so vasa sansuil'era pracsortim stipante conimisceri, quatenus per
liacc viscciibus inferatnr. Non csl lamen praetercundum me cu-
rum nunnuUos specialim anlrorsum et dexlrorsum usque ad
plcxuui conspicuum iutcr jccur et vcntriculum, a ucrvoque va-
go progeniuuu scqui pouiisse . Quibus perspickur ceutralcm
uervi synipatbici portionem in auguibus ut in pluribus aliis
Nerlobralis , verc non cxislcre ; quod si quis cam admilltTct,
quoddam sui vcsligium in ramis inlciioribus descripiis repeiirc
tanlum possel: at conillcndum est a uatura esse provisum, ut
neivus pneumo-gaslricus in diciis rcplilibus sat evolulus, et su-
per tcnue inlcslinum adbuc oxporreclus ncrvos visceribus chy-
lopaeis, pulmonibus el cordi podssimum imperlial. Celcni ra-
mi^ nimirum anteriores et posterioi'es^ per quos gangliola piae-
dicta conjungunlur, nil exhiljent peculiar! adnolationc dignum,
consliluuiU([uc filum doscripUun sou Iruncum sympalhici nus-
(juam, ul diximus, iutcrrupuuii , qui, cum fliclus sit gracillimus,
ad renes fincni habet, nee per ganglion impar cum opposite
copulatur: apcrUis cnim nianet poslerius , ut in ranis. Tandem
cum microscopii Amiciani ope porliunculam sympathici dcscri-
pti exploravissem ; comperi eum, quae nervis gangliisque est,
lexturam exliibore, fdiris scilicet tenuissimis, continuis, parallo-
lis, raro inter se texiis^ et substanliae globular! admixtis,quae
in gangliolis divaricabantur , curvasque meliebanlur maximc
ad horum periferiam , constare . Haec fibrarum dispositio , et
substantia globularis liquidius in ganglio , quod primo dioraci-
cOj aut cervicali posiremo vcrtebraiorum superiorum coinpa-
ravimus, quam in reliquis , patefiunt .

Ex liis igiiur observationibus , quas palam feci , probatum
est angues nervo sympathico proprie vcreque gaudere, qui
quamquam parum cvolutionis obiineat , et portione cenirali
dcstituaiur^ exhibct tamen portionem limitropham, seu trunciun
symputliici satis efllctum, dum hie in colubris indigenis, et colu-
])ro bcro ne inchoatus quideni est. Quem anguium sympalhicum
cum aliorum vertebratorum sympathico conferentes comperimus

De nervo sympatdico etc. / 2 5

infiimini locnm tcncrc; nam, si abstrahanlur mammalia in qni-
Lus maxinmm perfectionis altingit, cflbrniatcjiic plexum solarcm,
eum satis evolutuin depifhendimus in avibus,in ([uibiis a Cuvicr
(■|)et, specialim a Weber (2) et Dc Bleinvillc (3)per([ui.siuis fait,
maximc respcciu poriionis coccigeae et ccrvicalis aileiiam
verlebraltMii coniitantis, siiavumqne anastomoseon cum nervis
cerebralibus . Nobis insiiper clemonstratiim per ejusdem Cu-
vier (4) et Bojanns (5) observationcs avibus chelonia acce-
<1ere, in quibiis portio ccrvicalis sympathici canalcm in apo-
physibus transvcrsis vcitebraium cervicalium sculplnm et ver-
lebralem arleriam accipicniem, auctore iJleinville, item ingre-
ditur, atquc pcrcuriit, ut cranium consequatur, et poniones
coccigeae iunusc[ue sympathici in ganglion impar conjungi, ab
istoqne svmpathico plurima fila in viscera pertinenliaj pluri-
moscjuc plexus constitucntia progigni. Batrachiorum autem sym-
palhico atlendentes noscimus eum in ranis multa evokuione
donarij W eberque nos primus admonuit ejus partem lumba-
rem et sacralcm nuUam adesse , ultimumque ganglion satis
magnum nullum ramum cdere cujus ope sympaihicus dexter
cum sinislro unirelur et ganglion impar componeretur. INihilo
tamen secius sympathicus ranarum quamquam posterius aper-
tus sit, et deficiat, istiusmodi formaiionis defectus uon mul-
tum officii ejus generali evolutioni: quod ab omnibus videre
est incurrentibus in multiiudinem nervorum, quos ipse specia-
tim visceribus chylopaeis tribuit. Ex quo colligitur sympathicum
anguis frngilis, quod maxime ad suam evolulionem attinet, cum
sympalhico avium , cheloniorum et ranarum comparari neuli-
quam posse; et quum isii comparalioni locus desit, con-
fugiamus oportet ad sauria et pisces . In his postremis sympa-
thicum exiiissimum deprehendimus, neque eum propter exilita-
tem postering sequi Weber datum est adeo, ut ipse videatur,

(1) Op. cit. T. 11. p. 293.

(2) Op. cit. p. 28.

(3) Consid. gener. sur Ic Sysf. nerv. Journal de physique 1821.
pag. 200.

(4) Op. cit. T. II. p. 296.

(5) Op. cit. 1. c.

^ 26 Alotsii Calori

hand secus in ranis reclusus , nee extrenio sympathico anguls
fragilis absiniilis . Si pono fulem tribuamus Cams (1 ) cl Des-
iiioulins (2) observationibus et asserlionibus , quibus ultro as-
senliar, in piscibus Don semel desideratur nervus de quo lo-
quimur, ut in colubris indigenis; ct tunc nervus^ pneumo-ga-
siricus niaxiinam evoluiionein et incrcmentum requirit el cum
ramo intestinal! a sua unlone progenito ad anum usque decur-
rit; cujus rei in Cyclostomis exemplum habemus, et sic syni-
patlilci deficienlia supplemento pneumo-gastrici cxpletur, D»
sympailiico vero saurioiuni , Weber asset'it, huac lain icnueiu
invenissc , ut nee praeparare nee deseribere poluerit . Des-
moulius (3) autem in chamaeleonte el in lacerta ocellata
primus, quod sciam , dictum nervum observavil, dixitque
sympatliico , quo cetera vertebrata iustruuntur, pi-orsus assimi-
lem: quani observationem Clarissimus Delle Chiaje(4) in la-
certa agili ratam vidisse aperuit. Vemm enimvero cum ipsemet
liac eadem mente lacertam , qua de agilur, exaniinassem,, ad-
versae sentcntiae vi percellebar: nam lacerlae agilis sympalhi-
cus evidens quidem est antrorsum ; posterius autem tam exilis
fit, ut eum ad suam usque terminalionem persequi milii pror-
sus denegetur, eumdemque, qui in ranis, piscibus et angui-
bus reclusus extat, diu luultuinque suspicarer . Ad haec ple-
xus qui super aorta jacent, arleriasquo per intestina dissemina-
tas amplecti debent, uUo modo cerni nequeunt. At cum du-
Litarem , ne istiusmodi lacertae exiguitas nie ab accuratis ob-
servationibus praepedisset, sympathicuni in lacerta viridi quip-
pe corporis ingenlioris, praeparare studui : quo cerlior factus
sum Desmoulins el Delle (Uiiaje assertiones a vero ablude-
re . Ea igitur^ quae de illo observavi, hie narrare , ac de-
moostrare juverii , eoque niagis , ut sympalliicus lacerlae

(1) Op. cit. T. III. p. 74.

(2) Op. cit. 2. pnit. p. 515.

(3) Op. cit. 2. part. Liv. II[. p. 512. Chez les reptiles quadrupedes le
grand sympatbicjue ne diflforc guere de celui des oiseaux que par sa
continuite le lon<^ dt- la region cervicalc — chez les Souriens etc. ii ne
differe pas sensiblement de celui de la tortue d' Europe .

(4) Op. cit. T. 1. p. 93.

De NEHVO SYMPA.TH1C0 ETC. 127

praediclne cum annuls fragllis s\mpaihiro rmiltam similitudi-
ucrn infcrat, ideocjue alicr ad ahciiim clucidandum plurimum
confcrre potueiit.

Ihinc iiaquc SAriipalliicnni laccrtae \)iidi.s releit fig. 2.
Tab. XI. al) codcni latere, a quo sympatliicus angiiis Iragilis
eliam adi]n}bratus est, iit facilius bini nervi insimiil compa-
rentiir . Dcxti oisum tracta sunt viscera, estque sympaihicus lae-
\us, qui scse obtutiii oflbrtj et qui a capite usque ad renis si-
iiistri ariterioicui cirrilcr nicdielatiiu porrigitur, obscquituique
lateii respondenli coliinmae vertcbralis et vasis artericis ma-
joribus , aortae scilicet, el carotidi. Albicans est, et quamcjuam
subiilissinius , paullo tanien crassior, prae dicti anguis sym-
palliico dcpicbeudiuu', ilemrpie paullo crassiora sunt gangliola
13, 13, 13 etc. J cjuibus munitur, ad undeviginti a me recen-
sita , colore albo-cineracco donaia, et singida per ramos 17,
17,17 ec. plus miiiusvc longos , interdum cluplices, el ab
exterioribus ad intcriora oblicpios, magisque obseivationi obvios
cum neivis spinalibus, aut coslalibus communicaulia. Istiusmo-
di gangliorum piinuun sive anteiius 10 quod ad cordis libel-
lam .siium est baud longe a plexu bracliiali , prae caeteris
majusest, et colore saturatiore gaudet, analogum, ut quisque
perspirit , gangllo majori, quod in anguis fragilis synipalbico
anterius adnoiavi. Ejus autem ramus internus 11. ad aortam,
oesopbagum, et cor evideniius evadit : exterior ad dorsum ten-
dit copulaiurque cum ncrvo cervical! proximo, cui dictum gan-
glion inliacrcl: posterior intra ganglion retropositum ingreditur:
dein anterior in duos interdum ramos direniptus deprebendilur ,
quorum alter exterior, tenuior et brevior, nee constans est,necli-
lurque cum nervis cervicalibus inferioribus, et nil aliud est nisi
I'amus comniunici.ns; alter vero 8 inferior interioique et crassior
constituit continuationem trunci sympatbici, qui per tollum et
caput dispertitur. Ex bac sympaibici conlinualione 8 profi-
ciscilur piimo ramus 9, qui carotidem subtermcat, petit ner-
vum vagum 2,2 etc. cuiadbaerct, et filo a vago ipso auctus
ad cor pergit , el pro nervo cardiaco principe babendus est:
debinc continuatio praedicia, seu tnmcus svmpalliici cervicalis
suum cursum ad caput prosequitur una cum carotide, ad cu-
ius partem externam et superiorem localus est, findituique ia

1 2S Aloxsu Calori

duos raiuos, quorum alter 7 fig. 2, h, h fig. 3 Tab. XI.,
partem supcrioreui circumfereutiae oaroliJis leyit, et perlinet ad
exteriorem cranii basim, qiiam post ubi attigerit oflendil in por-
liouein durani septiuii Willis, aut sepliinuui par q nervorum
cerebri vix e cranio egressum, quod dat ramum s caualicu-
1am pecidiareni in dicta basi sculplam iulranlcni et antror-
sum tendentem, qui cum nervo Yidiano milii videtur perpe-
ram coUigatus , cpiippe quod isle sejuimi v-imus cum trajc-
ceril dictani canaliculam et veuerit ad maxillam superiorem ,
inter periosiium hujusce faciem palatiuam obvestiens, et menv
branam mucosam palati viam sibi sternit , accipit(pie unura
duosve ramulos J' e nervo maxillari superiori x, et desinit in
partem antcriorem palati; quare polius nervi palatini a sepli-
mo progenili, quam vidiaui nomine disliiiguciulus esset. Cum
hoc itaque nervo specialim coit sympathici ramus h.,h . Ra-
mus alter G fig. 2, et h,h fig. 3 lougior descripto et superior,
aut posterior cum et ipse se ferat ad exteriorem crauii basim,
obviam it nervo 3 fig. 2, h,m fig. 3, qui augetur a ramo /
proficiscente ex nervo vago /\, /^ quique glosso-pliaryngaeo est
analogus, imo nervus glosso-pharingaeus est , et cum hoc ipso
nectilur: postca ab anterior! parte nexus isliusmodi praedictus
sympathici ramus h ,h mlttit ramum 7i , qui prope suam ori-
ginem in gaiigliolum ovale o baud semper adstaus inlumcscit,
antrorsum pergit, et nervo magno hypoglosso p adjungitur:
dein sursum, et retrorsum tendit, cavitatem tympani adit, con-
tactum perficit cum poriione dura sepiimi nervi audiius organum
permeauie , dat ramulum f, quern prosequi ob exilitalem non
potui, exiude cavitatem dictam exsuperat, scinditurque in duos
ramos, quorum alter §• in arterias vcnasque, quae ad orbitam
tendunt et sese illi dant comites , desinit ; alter vero qui nil
aliud est, quam coutinuatio ejusdem rami h pergit ad latus
orbitae externum, ibique cum ramo orbitali ii aut si mavis la-
crymaU, hie valde evoluto , secundae soboUs paris quind co-
pulalur. Quoad aiitem rcliquum sympathicum, caetera gau-
gliola 13,13 ec. fig. 2 paribus intervallis hand distant; vici-
niora enim sunt speciafim e regione splenis g\, et intestini te-
nuis, vdeoque rami anteriores ac posteriores, quorum ope com-
mercium auastomolicum later ea ipsa est , modo breviores.

De NERVO STMPA.TH1C0 ETC. 1 29

niodo longiores non secus ac rami exlerni sive communican-
tes, dc qiiilms superius serino fiiit , evadiiiit. Minus altera ab
alteris crassilie differunt, et poslreiiuim 14 satis evolutum,
quod propc ab anleriore rcnis q exlieinitate conspiciiur, ha-
bet raiimm poslcrioreni 16 longiorcm, insulam facienlem, et
postea cum uervo y , qui plexus luinbaris (ormaiionis est par-
liceps, et una cum arteria iliaca ad coxeiidicem decurrit, co-
haerescentem; atquc haec posterior est sympathlci finis. Gan-
glion insuper, de quo loquimur, mittit ramum internum 21,
qui aorta transversa ambulat, petit ganglium homologum 20
nervi sympalliici lateris opposili, cum eoque unitur, quin su-
per aorta in ganglion impar medium intumescat. Postremo ra-
mi interni ceterorum gangliorum perexiles sunt, et raro cum
ramis opposilis a gangliis sympathlci dexteri editis copulantur,
nee plexus propria pariunt, sed vix ineunt: insuper impossibile
est dictos ramos sequi usque ad viscera ad quae ipsi per-
tinent , si tamen lien , testes , oesophagum adeuntes exci-
pia&j qui ob viciniam et siium , quem dictae partes aut
viscera ad columnam vertebralem obtinent , suum terminum
ostendunt ; reliqui cum textu celluloso speciatlm vasorum
sanguiferomm , quae in ventriculum, intestinum tenue etc.
abeunt, confunduntur . Hac igltur brevi descriptione compro-
batum est nervum sympaihicum sauriorum nequaquam si-
niilem esse sympatliico aliorum veriebratorum , eo certo certius
quo instruuntur aves , testudines , et ranae ( ranas dico , noa
autem universa batrachia; obscurissimus enim est salamandra-
rum, ex. gr. tritonis cristatae, sympathicus, et mihi perdiffi-
cilis). Quod adversatur seutentiae Desmoulins paucis hocce ar-
gumenlum expedientis, quasi illud aliquando fusius pertracta-
re non oporteret , et simililudo , quam suo animo finxerat ,
cum sympatliico avium testudinumque sufficeret. Non pauca ,
Ut ex exposiiis facile elicitur, inter nervum sympaihicum saiuio-
rum et adinvicem vertebratorum superiorum , ordinumtjue re-
ptilium, quae memoravimus, discrimina intercedunt, quae inter
minor evolutionis gradus infimum locum hand quidem tenet ,
quaeque silentio praeteream, cum satis ex se pateant. Sympa-
tliico autem, quem supra descripsiraus ac demonstravimuSj an-
guis fragilis sauriorum nervus isliusmodi accedit, maxime cum
T. TII. 17.

i30 Alotsii Caloirt

ad origines a nervis ceiebralihus ^ aut cominnnicatlones cum
lis fere oninino assimiles , et extra cranium extanics , atl por-
lioneiii cervicaleui et primum ganglion atl cordis libcUam po-
situm , et ad tenuitateni haud muliuni differenteni ramorum
internorura respiciamus. Quae lamcn non officiunt, quominus
occurrant dilVerentiae aliquae in eo sitae, ul origines cerebralcs
sympathici sauriorum ope rami h,b elc. fig. 3^ qui ab ejusdem a-
nastomosi cum glosso-pliaryngaco producitur cavitatem lympani
pcrvadens ad ranium orbitalem nervi maxillaris superioris, cum
eodemque copulatur , a qninio nervorum cerebri pare quo-
«me trahantur. Quod tamen discrimen auferri per dissectiones
non polui : nam anguis fragilis cxiguilas mihi fnit impedimento,
quominus productionem praedictam rami b,b etc. in eo quo-
que invenirem : cquidem cum dictus rami b,b tractus a sym-
pathico abstrahatur, el attribuatur nervo glosso-pharyngaeo ,
tunc Uujus ipsius ramus fit, qui cavitatem tympani snbit, no-
nicnqne rami anastomolici , aut tympanici Andersh et Ja-
cobson a glosso-pharyngaeo progeniti hauril , aut vere ramus
fit ei analogus , quem Volckman deprehendit in ranis, Mul-
.' u' (11 referente , a quinto pare cavitati lympani immissum, et
•cum glosso-pharyngaeo copulatum. Quae significalio produclio-
nis rami b/b etc. ab anastomosi sympaihici cum nervo glos-
so-pharyngaeo mihi admodura probabilis videtur; sympathicus
enim per lympani cavitatem vagari et cum ramo orbilali nervi
maxillaris superioris nexum instituere non assolet . Quidquid
tamen sit idem dicendum non est de reliquis diflerenliis, quae
omnes ad evolulionem, minirae autem ad tributionem sympa-
ihici pertinent. Quae difierentiae in eo tandem consistunt, ut
nervo sauriorum sympalhico sit finis dislinctissimuSj ramique
communicanles paullo evidenliores, et singula ganglia commer-
cium cum omnibus nervis coslalibus re>pondenlibus instituen-
tia : contra autem sympalhico anguium finis perexilis et pa-
rum disiincius, in eadem tamen regione deprchensus, ramique
communicanles exillores , nee semper observationi obvios , et
ganglia minora , et reirorsum fere deficientia , cum omnibus

(4) Op. cit. Tom. I. p. 315.

De ^EI^VO SYMPA,THlCO ETC. "131

nervis costalilxis rcspoiuloiitlbus anastomoses luiv.l(j:iiiiqiiani iu-
euntia . Qiiibus syinpatliicus sauriortini pauUo evoliuior est ..
constiluitque gradiiin , per queai a praediciorum replilium sii-
perioruin sympalhico fit iranslliis ad syiiipathicam inrenoriiii>,
luin maxiinc angiiiiun, i[ui pono hac de isliiis neivi ralione
cum piscibus quoqiie conveniuiit, quorum, qui arlubus carent,
et sese ad modum verminis finginu, ut petrorayzon maximus,
ii, auctore Praestaiilisslino analomico et physiologo , qui hue
usque aures comiicr palietitcr([ue mels verbis dedit, aut sym-
palhico prorsus carent , ul cohibri viperaeque iudigenae, aut
vix rudimento synipalhici instruuntur.

Si (piac vobis, SocUdes Praestanlisslmi, proluli, ea universe
confirmabunturj ad exitum, quod mihi proposueram, perduxcro,
alque dcmouslravero 1.° ncrvura syuipalhicuni in Opliidiis indi-
genis nisi in anguium faniiiia existere , eumque porlione hmi-
tropha, seu trunco proprie vereque constare, cum ne rudimen-
tuni quidem porlionis centralis extet, nisi si quid in exiguis filis
interioribns gungHorum dispicerelur, nervique in visceraj prae-
sertim puhiioucs^ ventriculum, intestinum tenue^ jecur pertinen-
tes propagentur potissimum a nervo vago: quod comprobat sen-
teniiam iUustris Weber statuentis nervum sympathicum et va-
giuii in inversa evolulionis ralione aut proporlione existere , aut
quod idem sonat, eo minus cvokuionis sympathicum adipisci,
quo magis nervum vagum, et contra: 2.° nervum sympathicuni
lacerlarum, et speciatim lacertae viridis non eumdem esse cum
sympalhico tcsludiuis Europaeae et avium , ut asseruit Desmou-
lins , non tarn quod in dicta lacerta cervicalis portio ejusdem
nervi minime comilelur arteriam vertebralem , quacum tran-
siens per foramina sculpta in processibus iransversis vertebra-
rum cervicis ad cranium sc conferat, quam quod eadem por-
tio nexum habet cum nervis cerebrahbiis dissimihbuSj et gan-
ghis fere oninino caret, totusque iusuper sympalhicus, spe-
etato ejus trunco , itemque ejus porlione cenirali , evohitio-
ne multo minore gaudet , et destituitur praesertim sacrali et
eoccygea porlione , unaque ganglio inipari , cujus ope finis u-
nius sympathici cum alterius fine misceatur; quare mcUus la-
certae viridis sympathicum cum anguis fragilis sympalhico , si
demas tamen discrimen ia minori exililale, et maxima in

132 Aloysii C\lori

ramorutn inleriomm , qui a ganglus proficiscunuir , disposiiio-
ne ad plexus inchoandos, comparabis « 3.° « landem nexus
sympalliici cum quinio ct sexto nervorum cerebri paribus
minime habendos esse pro originibus sympaUiici ejusdem,ut o-
llm ab analomicis putalum est, imo cssentialcs non esse; nam
cum essent essentiales, originesque cepbalicas sympaibici coa-
stjluercntj eos numquani in vertebralis sympalhico instruclis de-
sideraremus, nee cervicalcm ejus porlionem, ni ipsi exislerent,
deprehendercmus. Sed quum hacc porlio, iis deficieniibus, haud-
quaquam deficiat , per bocce factum opinio eorum , qui ratum
habent sympaihicum cervicalem esse produclionem ac sobolem
quinli ac sexii nervi memorati, denuo cvincitur, atque hie e-
tiam organorum genesis analome comparativa non parum juva-
tur . At enim subdet aliquis : ni idem sympaibicus a quinto et
sexto progignitur in angue fragili et lacerta viridi , progignalur
quidem a rarao vidiano aut palatino portionis durae scplimi
"S^ illis, et a glosso-pharyngaeo , aut ramo vagi huic analogo ,
quum niagnus Scarpa dissercns de nervi sympathelici origi-
ne in epistola ad Illustrem Weber missa an. 1831 arbitratus
sit hunc nervum ab omnibus nervis, quibuscum ipse anaslo-
mosim init, derivari; loquens aulem de cerebralibus ejus o-
riginibus dixerit eum, sin in avibus a sexto produci, produci
quidem certe a vago aut pneumo-gastrico , cum quo sympa-
ibicus copulatur, quinto nervorum cerebri accedente.(l) Quod si
Italorum Anatomicus sapienlissimus non dubitavit, quin lila
sympalhico a nervo vago Iributa pro una ex cerebrahljus sym-
paihici originibus assunieret, nihil oflicit, quominus eiiam nexus
sympathici anguis et lacerlae praedictac cum sepiimo^ et glosso-
pharyugaeo , tamquam origines cephahcae ejusdem nervi, susci-
piantur . Cui respondendum ex raiionilnis , quibus sympalhicus
materialiter non procedit a quinio et sexto nervo cerebrali, iis-
dem a vago, a glosso-pharyngaeo, a vidiano , aut palatino se-
piimi etc. non procedere, cum jam extra dubitationis aleam

(1) V. Omodei Annal. univ. cli nicdicina — Maggio c Giugiio1831.
De gangliis nervorum , deque origine et essentia nervi intercostalis
ad illustrem virum II. Weber. Epistola.

De ^EIVVO STMPATHICO ETC. 133

posilum sit a pane solkla aliam solidani partem , licet similem,
et a miiiori majus procrcari qiiiclem non posse, omnesque nervos
codeni loco , quern obiinent in corpore animantium , auciorc
Wutzcr(1)j forniari, ciinique dein plane arbilrarium sit, ad-
monente siimino Physiologo , venerandoque Praeceptore nieo
Clarissimo Profcssore Micliaele Medici (2), statuere potius hie,
qiiam illic iniiiiim et lineni, sic nuncupatum^ fili neivei cum
altcro communicantis ; nam pari jure initium dici posset
finis J finis autcm initium. Sed mei propositi non est hie sym-
palliici origines disquirere; haec enim disquisitio lit meo absona
scopo, ita meis humeris impar. Germanas sympalhici oiigioes
baud esse fila nervea , per quae sympathicus ipse cum sex-
to et quinto jungitur , luihi sat est comprobavisse factis ex
sympalhici lacerlae viridis et anguis fragilis inspectione elici-
tis , imo amplias demonslravisse istiusmodi communicationes
ad ejus exisientiam nequaqnam necessarias. Taniqiiam porro
origines haberi non posse ejusdem nexus cum aliis nervis cere-
bralibus , id a doctissimis viris, turn speciatim a laudato Pro-
fcssore, summopere examinalum, et jam planum compertum-
que est . Fila a nervis cerebralibus genita et ad sympaihicum
missa , non secus ac quae gignuntur et iniltuulur a nervis
spinalibus originem sympadiico non praebent, ut fila a sym-
paihico tributa nervis cerebralibus ac spinahbus originem his
ipsis praebere nequeunt, sed fila diciorum nervorum sympa-
tliico tantum adjunguntur, eum. permeant, ex eodemquc post-
ea egrcdiuntur aucla filis a synipatliico ipso suppeditalis , ut
vim sensiferam, motricem , et organicam uno eodemque tem-
pore parlibus, per quas difllmduntur , impertiant: opinio, cui
magna neolericorum pars astipulari videtur, et quam obser-
vationes, et ratio in dies magis magisque corroborant, quam-
que vos onines, S. P., probe tenetis; sed neque adhiic lon-
giore serraone patientiam vestram soUicitabo .

(1) De corporis bumani gangliorum fabrica etc. Berolini 1818. p.
119.

(2) V. Nov. Com. Acad. Sclent. Inst. Bon. Tom. IV. p. 251. disq.
anat. et pbysiol. de nervo intercostali part, quart.

134 Aloysii Calobi

TABULAE EXPLICATIO

Tab. XI.

Fig. 1 , Exiitbel nervum sympathicum A, B anguiis fragilis

flj b pharynx , ct porlio oesophagi
C aspera-arteria cum bronchiis
d, e pulmoncs

f porlio mcmbranae serosae ab uno ad altcruin pulmoneni protenta
g cor cum habena, qua pericardio vincitur
A arcus aortici dcxteri , ac sinistri

i, i, i, etc. aorta cum arteriis praecipuis ab ca profectis
A" vesica orinaria
/ ren sinister
m, n testes
o inlestinum rectum
p porlio peritonei , seu ejusdera duplicatio ad modum mescnterii aut

mesorecti
g nervus magnus bypoglossus laevus
r, r nervus pueumo-gastricus abscissus^ (}ui in s quasi adinstar gan^

glii tumescit
t ramus pneumo-gastrici accessorio "Willis analogus abscissus.
u, u' duo rami, in quos scinditur anterius truncus sympathici : ramus

u copulatur cum nervo glosso-pharyngaeo et exterior est : u' au-

tem unitur ramo vidiano, aut palatine durae portionis septimi

paris Willis, et interior est, et longior altero
\> portio cervicalis trunci symphatbici , quae a nexu ramorum u,, id

exoritur
v' ramus cardiacus hujusce portionis
X primum ganglion , quod caeleris majus est
y ejus ramus inlernus ad aorlam^ oesophagum , et cor versus
y ejus ramus exterior, sive communicans reliquis communicantibus

ganglioruni, quae sequ^intur , crassior
z ejus ramus posterior, cujus ope cum ganglio retroposito unitur
1,1,1,1 etc. caetera sympathici ganglia exiliora

2, 2, 2 etc. eorum rami cxterni, sive communicantes pertenues quam

dificillime deprehendendi

3, 3, 3 eorum rami interni et ipsi gracillimi

4. 4. 4 etc. eorum rami , per quos dicta gangliola simul junguntur

5.5.5 etc. nervi spinales, aut costales.

De NEnvo syMPAinico etc. 1 35

Fig. 2. Refcrt nervum syropalhicum lacertae viridis a latere laevo.

a, b pharynx, et oesophagus

c vcntriculus

d inleslinum tcnue

e rectum

/ jccur

5^ lien

h aspera-arleria

i, k puhiiones

/ cor cum habena, qua pericardlo vincilur

m arcus aorlici sinistri

n, n aorta

n' carotis laeva

n' arteria brachialis lacva

«' arteria iliaca laeva

n^ arteria coeliaco-mescnterica , seu coeliaco— intestiiiah's

o,p organa genitalia inleriora maris e latere laevo

q ren sinister

r porlio corporis adiposi

J ncrvi cervicnlcs

t plexus brachialis

M, u, u etc. nervi costales

v,x,y,z,e\.c. nervi plcxum cruralem efFormantes

1,1 nervus magnus hypoglossus laevus duplex

2, 2, 2 etc. nervus vagus

3 nervus glosso-pharyngaeus

4 utrum egressus ncrvi glossi-pharyngaei a ramo sympathici , in gan-

glion baud lamen semper exislens inlumescentis , an ramus sym-
paliiicij fjui postquam in dictum ganglion intumuerit nervo ma-
gno bypoglosso adjungatur?

5 bujusce adjunclio

G ramus longior et superior trunci cervicalis nervi sympathici cavi-
tatem tympani pervadens, e qua egressus cum ramo orbitali, seu
lacrymali nervi maxillaris superioris paris quinti copulatur

7 ramus brevior eiusdem trunci , qui cum nervo vidiano, aut palati-

no portionis diirae * septimi paris Willis coit

8 portio cervicalis trunci sympathici

9 ejus ramus ad iiitumcscentiam ganglio aflinem nervi vagi et ad cor

10 prinium ganglion ncrvi sympalbici , sivc anterius

11 ramus ejus interior ad aortam , et ocsophagum, et ad cor versus

12 ejus ramus jioslerior

13,13,13 etc. rcli(iua ganglia primo tenuiora

14 ganglion posterius seu ultimum

1 5, 1 5, 1 5 etc. rami anteriorcs ac posteriores dictorara gangliorum

13G Aloysii Calori

1G ramus posterior ganglii poslremi 14 insulam faciens, atque anasto-
niosim iiiicns ciim ncrvo crurali y

17.17.17 clc. rami communicantes, sive extcrni

18.18.18 etc. rami interiores ad viscera pcrgentes

19 porlio posterior aut cxtrema sympalhici dexteri

20 ejus "aiitrlion ullimiim

21 ramuS;, quo ganglion postremum nervi sympatliici dexteri unitur

cum analogo sympalhici sinistri.

Fig. 3. Exhibct porlionem ccrvicalcm, et cranialem nervi magni
sympatliici lacertac viridis a latere lacvo. Ilaec figura inservire et po-
test ad easdem sympatliici portioiics anguis fragilis declarandas.

a primum ganglion nervi sympalhici sinislri

a! ejus ramus anterior, sive Iruucus sympatliici cervicalis

b, b, b ramus longior, et superior trunci cervicalis praedicti

c,d copulatio hujus rami b,b,b cum ramo orbitali, seu lacrymali se-
cundae sobolis paris quinti

/ ramulus , quem sequi non potui , profectus a ramo b, b, b

e divisio hujus rami b,b etc. in ram\img,b, qui poslremus nil aliud
est , quam conlinuatio rami /;, b etc.

h,h ramus alter, in quem finditur truncus a' , nempe ramus brcvior,
et inferior trunci sympatliici cervicalis

/, / nervus pneumo-gastricus

k nervus glosso-pliaryngaeus

/ ramulus, quem vagus glosso-pharyngaeo Iribuit

m, utrum continuatio, aut exilus glossi-pharyngaei c ramo b,b sym-
palhici cum eo copulato , an ramus sympalhici a copulatione
cum glosso-pharyngaeo prodiens

0 gangliolum baud constans nescio utrum sympathico, an glosso-pha-
ryngaeo spcctans

n adjunctio rami m ncrvo magno hypoglosso

p porlio nervi magni hypoglossi

q,r portio dura septinii paris nervorum cerebri Willis

s ejus ramus , quem vocant vidianum

t secunda soboles paris quinti abscissa

u ejus ramus orbilalis seu lacrymalis in ramulos v, v,v etc. fissus,
qui jungitur cum ramo b, b etc. ad latus externum orbitae. Pin-
gitur hie altera copulalio rami b, b etc., quae non semper existitj
semel enim earn tantum inveni

X ramus maxillaris ejusdcm sobolis paris quinti

y ejus ramulus primus, quem ipsa ad vidianum, seu potius palati-
num septimi mittit.

( Hae tres Figurae referunt objecla aucta. )

Tom \ II

Tal)\l

qJ^.j.

^^^

.;>0'v4'fcwc e:r<^££^/'.

T«.i..:V]|.

T.IkXI.

^/

^^

W

lam^.

C Bi'ttiiti del:

Lit: Bettini.

JOSEPIII VE]\TUROLI

EPHEMERIDES TIBERINAE

AD ANNUM 1841 CONTINUATAE.

1 . v^uod superioribus Commentanis aggressiis sum, ut alti-
tudines Tiberis quotidie ad Romanum hydioraetrum obser-
vatas ab anno 1832 ad annum usque 1836 recenserem (1),
id nunc adjeclis proximi quinquennii observationibus ad tolum
annum 1 841 producere libuit . En igilur Tabulam , quae sta-
tum Tiberis a Ralendis Januariis 1837 ad Ralendas Januarii
1 842 in singulos dies repraesentat .

2. Queraadmodo vero ex diurnis alliuxdinibus colligantur a-
quae moles singulis annis per fluraen emissae , cum fuse alias
explicatum sit, non hie oportet denuo commemorare . CoUi-
gitur pro postremo quinquennio .

Anno 1837 metr. cub. 344,758. 365. 86400

1838 392,884. 365. 86400

1839 283,562. 365. 86400

1840 256,470. 366. 86400

1841 300,286. 365. 86400

3. Praestat modo aquae pluviae quantitatem annuam simi-
liter investigare , nimirum ut illam cum quanlitate aquae per

(1) Novi Commenlarii Academiae Scicntiarum Instituti Bononien-
sis Tom. II. pag. 55, et Tom. IV. pag. 288.

T. vn. 18.

i38 JosKrm Ventlroli

flumen cnussac comparemus. Ilabemus autem ex observalio-
nibus Perusiae inslilulis aquae pluviae allitudinem aanuam
Anno 1837 Poll. 31 lin. 0,24 = O." 8395

1838 Poll. 39 lin. 7,03 =1.»0714

1839 Poll. 28 lin. 11,48 =0.°'7837

1840 Poll. 21 lin. 0,18 =0,'"5688

1841 Poll. 30 lin. 0,50=0,"8131

4. Rursus ex observalionlbus in CoUegii Romani specula
initis

Anno 1837 Poll. 24 lin. 4,61 =0,°6600

1838 Poll. 28 lin. 11,16 =0,-7830

1839 Poll. 38 lin. 7,71 =0," 0459

1840 Poll. 19 lin. 1,43 =0,'"5175

1841 Poll. 27 lin. 0,00 =0,™7308

5. Media inter Perusinas et Romanas observallones banc e-
xhibet in singulos annos aquae pluviae altiludinem.

Anno 1837 metra 0,7497

f838

0,9272

1839

0,9148

1840

0,5431

1841

0,7719

6. Quod si allitudinem annuara per areani Tiberinae regio-
uis quae metra quadrala 1 G72451 7283 complectitur, multi-
plicaveris, prodibit quantitas aquae pluviae annuae cum aquae
fluentis quantitate comparanda

Anno 1837 metr. cub. 397,589. 365. 86400

1838 491,723. 365. 86400

1839 484,147. 365. 86400

1840 288,023. 366. 86400

1841 409,362. 365. 86400

7. Hujus quinquennii mensurae cum prioribus, quas jampri-
dem retulimus, conjunctae continuam viginli annorum serieni
complectuntur , cujus synopsim subjungo . Prima columna

EpHEMERIDES TlBERIKAE 1 30

Dslcndlt mecViam quanlitalem af[uac quovis niinnlo secundo per
flurnen lapsae ; seciinda pluviae aliiliKlinem annuam ; tcilia
mediam f[uanlitalem aquae pluviae quovis minuto secundo per
totum Tibeiinae regionis ambilum dilTusae .

Anno 1822... ni. c. 244,245... o"6838... m. c. 362,640

1823 304,500 0,8025 425,591

1824 248,005 0,8838 467,426

1825 227,686 0,7339 389,210

1826 282,030 0,9769 518,080

1827 339,732 1,3640 723,371

1828 239,987 0,7930 419,403

1829 278,156 0,8359 443,304

1830 296,607 0,7112 377,171

1831 250.268 0,7003 371,391

1832 228,650 0,6168 326,214

1833 260,657 0,7996 424,053

1834 195,159 0,3816 202,374

1835 249,617 0,8901 462,048

1836 331,008 0,7856 416,628

1837 344,758 0,7497 397,589

1838 392,884 0,9272 491,723

1839 283,562 0,9148 484,147

1840 256,470 0,5431 288,023

1841 300,286 0,7719 409,362
8. Jam si prioris decennii mensuras scparatlm addas, erit

media aquae pluviae mensura m. c. 449,986, media veio a-
quae fluenlis m. c. 271,122, Est igitur aqua pluvia ad fluen-
lem uli 449,986 ad 271,122 idest mi 1 ad 0,602. Nempe
iilud, quod olira posuimiis(l), ties quinlas aquae pluviae partes
per fluminis alvcum labi , duas vero partes amitti , sive quod
infra terram hacreanl, sive quod in atmospliaeram dilabantur .

(1) Commenlar. Tom. II. pag. 93.

140 JoSEPHI VeNIUROU

9. Si autein totiiis viccnnii mensuras coUigas, proportio aquae
fluenlis ad deciduam alif[uanlo major obveniet. Est enini pro
lolo viceniiio aquae pluviae niensura media m .c. 419,987; me-
dia vero aquae flucntis mcnsura m. c. 277, 713. Inde aqua
pluvia ad fluenlem uii 419,987 ad 277^713, idest uii 1 ad
0,661 . Igitur fluens aqua non modo tres quintas aquae plu-
viae partes acquat, verum eiiam superat, et ad duas tertias
prope acccdit.Quo apparct quolam partem aquae pluviae^ quae
llumini ohliglt, alicjuanto majorem in secundo quam in primo
deccnnio fuissc .

10. IIujus aulem discriminis quod inter primuni et secun-
dum deceunium intcrccdit causa iu eo posita esse videtur, quod
prius decennium prae altero aliquanto fuit pluviosius. Revera
ab anno 1822 ad 1831 media pluviae altitudo annua fuit
0,"'848;}; ab anno vero 1832 ad 1841 0,°'7380. Porro ex
multiplici observationum comparatione jampridem animad-
verti quo minus pluviae cadit, eo majorem aquae pluviae par-
tem in flumina incidere , ejusque rei causum laaud improbabi-
li, ni fallor, ralionc explicavi .(1)

1 1 . Media ilia aquae vis, quam uuoquoque minuto secundo
Tiberis vehit , quamquc ex vicennali ojjservalione m. c. 277,
713 aestimamus , media ulique est inter multo majores quas
amnis plus minusve exundans identidem afiert, et minimas quae
aestivo tempore ut plurimum diu perdurant, eumque fluminis
statum constituunt, queni Galli etiage , Itali vero acqua ma-
gna appellare consueverunt. In hoc quidem statu, qui ad Roma-
nura hydrometrum altitudini metrorum 5, 5 vel 5^6 respondet,
Tiberis non plus quam m. c. 180 quovis minuto secundo de-
fert. Est autem 180 ad 277,713 proxime uti 2 ad 3; unde
colligitur medium Tiberis fluxum esse infimi fluxus fere ses-
quialterum :

12. Eadem ista proportio inter infiraum, et medium fluxum
in Pado quoque obtinet, quod ex mensuris ejus fluminis hac-
tenus institutis conjectari licet. Padum enim non procul a Fer-
raria, cum maxime subsedit, raetra cubica 111 0^40 uno minuto

(1) Commentar. T. II, pag. 103 seqq.

ElHEilERIDES TiBERINAE 141

secundo emittere, cum autem medium statum obtinet, metra
cub. 1693,12 Theodorns Bonatus experimentis anno 1811^ et
1812 insiituiB comperii(l). Est autem 1110,40 ad 1093,12
quam proxime uti 2 ad 3 .

13. Jam sive infimos, sive medios utriusque flnminis status
conferas, illud colliges Padum non longc a Ferraria esse Ti-
beris nostri saltem sextuplum . Est enim si statum infimum
comparas, 180 ed 1110^40 uti 1 ad 617^ sin medium, 277,
713 ad 1693,12 uti 1 ad 6,10.

14: Maxime vero notatu dignum est, quod eadem inter se
proportione respondeant tum fluenta Tiberis, et Padi, turn regin-
nurn amplitudines, quarura aquas utrumque flumen emiitit. Ti-
beiinae regionis ambitum metra quadrata 1672451 7283 in am-
pbtudinem patere alibi demonstravimus (2). Ad regionem Pa-
danam quod attinet^ ejus amplitudinem Zendrinns ait(3)mil-
b'aria quadrata 30000 comprehendere; milliarii autem longitudi-
nem sexagesima gradus meridiani terrestris parte metiiur. Erit
igitur millbrii longitude par raetris 1851,85; milliarii quadra-
drati area par metris quadratis 3399228,4225: quo numero
per 30000 mulliplicato ^ existet universae Circumpadanae re-
gionis area par metris quadratis 101976854675. Est autem
16724517283 ad 101976854675 uti 1 ad 6,10.

15. Quapropter si altitudo annua pluviae Circumpadanam
regionem prolueniis non multum ab ea discrepat_, quam pro
Tiberina regione invenimus, recte inferemus eandem esse in ii-
traque regione quotam aquae pluviae partem, quae flumina alit,
et Padum aeque ac Tiberim tres quintas ad minimum , imo
vero fere duas tertias aquae pluviae partes ad mare deferre .
Nihil est autem, cur banc hypothesim repudiemus , cum utra-
quc regio et a mari dissita sitj et aeque montibus obsita . Ne-
que vero Zendrinum audiendum puto , qui nulla probabili

(1) V. Ricerche geometriche ed idrometriche fatte nella Scuola de-
gli Ingegneri 1' anno 1821. pag. 15. e 1G.

(2) Comnientar. Tom. II. pag. 60.

(3) Zendrini Leggi , fenomeni ec. delle aeque correnti Cap. IX. ar-
tic. VIII.

-142 JosEPHi Ventijroli

latione clucius Padanae regioni alliuidinem pluviae tribuit pol-
licum 60 (I). Est enim prorsus incredibile mediam pluviae al-
tiludinem in Padana regioue universa ad poUiccs GO assurgere,
cum in Tiberina regione alliludo maxima per lotos viginti an-
nos \ix semel poUices 50 alligerit, media vero adhuc infra
pollices 30 consistat.

(1) Ibi Cap. IX. art. XII.

ALTITUDIIVES TIBERIS

AD HYDROxMETRUM ROMANUM

A KAL. JANUARII 1837 AD KAL. JANUARII 1842.

Ephe

MERIDES

Ti

BERINAE

n:

ANNO 1837.

m.

Ql.

ni.

Januarii 1 .

8,4

Februaili 1 .

6,9

MartJi 1 .

6,4

2.

7,9

2.

6,8

2.

6,6

3.

8,4

3.

6,8

3.

6,6

4.

7,1

4.

6,7

4.

6,7

5.

6.9

5.

6,6

5.

6,8

6.

6,8

6.

6,6

6.

6,7

7.

6,9

7.

6,5

7.

6,6

8.

7,2

8.

6,4

8.

6,6

9.

8.0

9.

6,4

9.

6,5

10.

7,8

10.

6.4

10.

6,4

11.

7,3

11.

6,3

11.

6,4

12.

7,2

12.

6,3

12.

6,3

13.

7,1

13.

6,3

13.

6.4

14.

7,0

14.

6.7

14.

6,6

15.

7,2

15.

6,8

15.

7,8

16.

8,3

16.

7,4

116.

8,4

17.

8,0

17.

8,9

17.

8,3

18.

7.9

18.

7,5

18.

7.6

19.

7,9

19.

7,1

19.

7,2

20.

8,0

20.

6,9

20.

7,1

21.

9,0

21.

6,8

21.

7,3

22.

8,8

22.

6,8

22.

7,4

23.

8,1

23.

7,6

23.

7,5

24.

7,5

24.

7,0

24.

7,2

25.

7,3

25.

6,9

25.

7.8

26.

7.5

26.

7,5

26.

13,1

27.

7.4

27.

6,9

27.

12,5

28.

7,2

28.

6,8

28.

10,0

29.

7,2

29.

9,6

30.

7,4

30.

9,3

31.

7,0

31.

8,8

VII.

19.

14G

JOSEPHI VeNTUHOLI

ANNO 1837.

Aprilis

1.

8,9 D

2.

11,0

3.

10,6

4.

9,0

5.

8,4

6.

8,1

7.

7,9

8.

8,0

9.

8,2

10.

10,0

11.

9,0

12.

8,2

13.

7,9

14.

8,8

15.

9,0

16.

8,5

17.

9,4

18.

10,4

19.

9,2

20.

8.6

21.

8,2

22.

8,1

23.

8,3

24.

8,4

25.

8,1

26.

7,9

27.

7,8

28.

7,8

29.

7,5

30.

7,6

Mail

1.

7,5

2.

7,3

3.

7,2

4.

7,1

5.

7,1

6.

7,1

7.

7,2

8.

7,1

9

7,0

10.

7,0

11.

6,9

12.

7,0

13.

7,6

14.

7,3

15.

7,2

16.

9.1

17.

11,7

18.

9,1

19.

8.3

20.

7,8

21.

7,2

22.

8,6

23.

10,7

24.

10,9

25.

10,8

26.

9,4

27.

9,1

28.

8,7

29.

8,3

30.

8,1

31.

8.1

Junii

1.

7,8

2.

7,6

3.

7,5

4.

7,4

5.

7,4

G.

7,4

7.

7,2

«.

7.1

9.

7,1

IX).

6,9

11.

6,9

12.

6,9

13.

6,8

14.

6,8

15.

6,7

16.

6,8

17.

6,7

18.

6,6

19.

6,6

20.

6,5

21.

6,5

22.

6,5

23.

6,5

24.

6,5

25.

6,5

26.

6,8

27.

6,8

28.

6,7

29.

6,9

30.

6,7

EpHEMERIDES TiBEElNAE

147

ANNO 1837.

m.

m.

m.

Juiji 1.

6,5

August! 1 .

6,2

Septemb. 1 .

6,0

2.

6,5

2.

7,0

2.

6,0

3.

6,4

3.

6,4

3.

6,1

4.

6,6

4.

6,2

4.

6,0

5.

6,5

5.

6,2

5.

8,5

6.

6,9

6.

6,1

6.

7,8

7.

6,8

7.

6,1

7.

6,5

8.

6,5

8.

6,2

8.

6,3

9.

6,4

9.

6.1

9.

6,1

10.

6,3

10.

6.1

1Q.

6,1

11.

6,3

11.

6,0

11.

6,0

12.

6,2

12.

6,0

12.

6,0

13.

6,2

13.

6,0

t3.

6,0

i4.

7,4

14.

6,0

14.

6,0

15.

8,5

15.

5,9

15.

6,0

i6.

7,1

16.

5,9

16.

7,0

17.

6,6

17.

6,2

t7.

6,2

18.

6,5

18.

6,2

18.

6,0

i9.

6.4

19.

6,9

i9.

6,0

20.

6,4

20.

6,4

2a

6,0

21.

6,3

21.

6,2

21:

6,0.

22.

6,5

22.

6,1

22.

6,0

23.

6,4

23.

6,1

23.

6,0

24.

7,0

24.

6,0

24.

6,0

25.

6,5

25.

6,0

25.

6.0

26.

6.4

26.

5,9

26.

6,0

27.

6/>

27.

5,9

27.

6,1

28.

6,4

28.

6,0

28.

6,0

29.

6,3

29.

6,1

29.

6,0

30.

6,2

30.

6,0

30.

6,1

3i.

6,2

31.

6,0

148

JoSEPHI VeMUROLI

ANNO 1837.

Octobris

1.

6,0

2.

6,0

3.

6,0

4.

6,0

5.

5,9

C.

5,9

7.

5,9

8.

5,9

9.

5,9

10.

5,9

11.

5,9

12.

5.9

13.

5,9

14.

5,9

15.

5,8

16.

5,9

17.

5,8

18.

5.8

19.

5,8

20.

5,8

21.

5,8

22.

5,8

23.

5,8

24.

5,8

25.

5,8

26.

5,8

27.

5,9

28.

6,0

29.

6,2

30.

6,0

31.

5,9

Ul.

Novemb. 1 .

5,9

2.

5,9

3.

6,0

4.

5,9

5.

5,9

6.

6,1

7.

5,9

8.

6,0

9

5,9

10.

5,9

11.

5,9

12.

5,9

13.

6,0

14.

6,1

15.

6,9

16.

10,1

17.

9,7

18.

7,9

19.

7,5

20.

7,6

21.

6,8

22.

6,6

23.

6,4

24.

6,3

25.

6,2

26.

6,8

27.

6,8

28.

6,6

29.

8,5

30.

8,0

Dccemb.

1.

10,4

2.

8,1

3.

7,2

4.

6,8

5.

6,7

6.

6,7

8.

7,7

8.

7,8

9.

7.3

10.

7,6

11.

7,8

12.

7,7

13.

7,4

14.

7,2

15.

7,0

16.

7,6

17.

7,2

18.

6,9

19.

6,7

20.

6,7

21.

6,6

22.

6,6

23.

6,5

24.

6,6

25.

6,4

26.

6,4

27.

6,4

28.

6,4

29.

6,4

30.

6,6

31.

6,4

EpEMEMDES TlBERlNAE

149

ANNO 1838.

lU.

m.

m.

Jannuarii 1 .

6,2

Februarii 1 .

9,7

Martii 1 .

11,5

2.

6,2

2.

9,6

2.

13,2

3.

6,2

3.

8,0

3.

13,6

4.

6,2

4.

7,7

4.

12,8

5.

6,2

5.

7,6

5.

11,1

6.

6,1

6.

7,7

6.

11,4

7.

11,5

7.

7,8

7.

10,3

8.

10,4

8.

7,6

8.

9,6

9.

7,5

9.

7,5

9.

10,5

40.

7,4

10.

7,5

10.

9,2

11.

8,5

11.

9,5

11.

8,6

12.

10,4

12.

9,8

12.

8,4

13.

8,2

13.

11.0

.13.

8,2

14.

7,7

14.

11,7

14.

8,0

^5.

9,1

15.

10,7

15.

7,9

16.

11,3

16.

9,1

16.

7,8

17.

11,0

17.

8,7

17.

7,8

18.

8,3

18.

9,1

18.

7,7

19.

8,8

19.

9,1

19.

8,0

20.

11,2

20.

8,7

20.

7,6

21.

8,9

21.

9,0

21.

8,0

22.

8,7 1

22.

10,7

22.

9,6

23.

8,1

23.

11,2

23.

11,9

24.

7,9

24.

12,2

24.

9,7

25.

8,9

25.

13,1

25.

8,7

26.

9,2

26.

13,2

26.

8,2

27.

13,0

27.

13,9

27.

9,0

28.

12,2

28.

12,7

28.

8,0

29.

11.5

.29.

8,1

30.

10,6

30.

8,2

31.

9,8

31.

7,7

<50

JOSEPHI VeNTUROLI

ANNO 183&.

April:

IS

i.

7,6

2-

7,5

3.

7,4

4.

7,3

5.

7,6

6.

7,4

7.

8,7

8.

7.6

9.

7,6

10.

7,8

1i.

8,0

12.

7,8

13.

7,4

14.

7,3

15.

8,0

16.

7,2

17.

7,2

18.

7,2

19.

7,1

20.

7,2

21.

7,8

22.

9,2

23.

8,9

24.

8,4

25.

8,1

26.

8,2

27.

9,6

28,

9,0

29.

8,6

30.

11,3

Mail

1 ..

2.

1 KJ,^

8,9

3.

8,3

4.

8,0

5.

8,0

6.

7,7

7.

7,6

8.

7,5

9.

7,5

10.

7,6

11.

7,7

12.

7,8

13.

7,5

14.

7,3

15.

7,2

16.

7,3

17.

7,4

18.

8,2

19.

7,7

20.

10,6

21.

9,1

22.

8,5

23.

8,1

24.

7,7

25.

8,5

26.

7,9

27.

7,4

28.

7,4

29.

7,3

30.

7,3

31.

7,2

Juuii

1.

7,1

2.

7,1

3.

7,0

4.

7,0

5.

6,9

6.

6,9

7.

6,9

8.

6,9

9.

6,8

10.

6,9

11.

6,9

12.

6,8

13.

6,9

14.

6,8

15.

6,8

16.

6,7

17.

6,7

18,

6,7

19.

6,6

20.

6,6

21.

6,6

22.

6,6

23.

6;5

24.

6,5

25.

6,5

26.

6,5

27.

6,7

28.

6,6

29.

6,5

30.

6,5

EpEMERIDES TlBERIKAE

151

ANNO 1838.

Julii

1.

6,5

Augusii 1 .

6,2

2.

6,4

2.

6,1

3.

6,6

3.

6,2

4.

6,5

4.

6,1

5.

6,6

5.

6,1

6.

6,5

6.

6,1

7.

6,4

7.

6,1

8.

6,4

8.

6,1

9.

6,4

9.

6,1

1-0.

6,3

10.

6,1

11.

6,5

11.

6,1

12.

6,4

12.

6,1

13..

6,3

13.

6,1

14.

6,5

14.

6,1

15.

6,3

15.

6.1

1G.

6,3

16.

6,1

17.

6,3

17.

6,1

18.

6,2

18.

6,0

19.

6,2

19.

6,2

20.

6,2

20.

6,2

21.

6,2

21.

6,4

22.

6,2

22.

6.3

23.

6,2

23.

6,2

24.

6,2

24.

6,1

25.

6,2

25.

6,1

26.

6,2

26.

6,1

27.

6,2

27.

6,1

28.

6,2

28.

6,1

29.

6.2

29.

6,1

30.

6.2

30.

6,2

31.

6,2

31.

6,5

Sepiemb

. 1.

6,3

2.

6,2

3.

6,1

4.

6.1

5.

e,i

6.

6,J

7.

6,0

8.

6,0

9.

6,0

10.

6,0

11.

6,0

12.

6,0

13-

6,1

14.

6,0

15.

6,2

16.

6,8

17.

6,4

18.

6,2

19.

6.1

20.

6,0

21.

6,2

22.

6,4

23.

6,2

24.

6,3

25.

6,2

26.

6,2

27.

6,1

28.

6,1

29.

6,1

30.

6,1

152

JOSEPHI VeNTUHOLI

ANNO 1838.

Octobris 1.

6,1

Novemb. 1 .

6,0

2.

6,1

2.

5,9

3.

6,2

3.

6,0

4.

6,1

4.

6,1

5.

6,1

5.

6,1

6.

6,0

6.

6,1

7.

6,0

7.

6,1

8.

6.0

8.

6,0

9.

6,0

9.

6,0

•10.

6,0

10.

6,0

11.

6,0

11.

6,0

12.

6,0

12.

5,9

13.

6,1

13.

5,9

14.

6,1

14.

5,9

15.

7,1

15.

5,9

16.

7,8

16.

5,9

17.

6,7

17.

6,2

18.

6,4

18.

7,6

19.

6,3

19.

6,8

20.

6,2

20.

6,4

21.

G,1

21.

6,2

22.

6,1

22.

6,1

23.

6,1

23.

8,6

24.

6,0

24.

11,1

23.

6,0

25.

9,8

26.

6,0

26.

9,1

27.

5,9

27.

7,7

28.

6,0

28.

7,2

29.

5,9

29.

10,2

30.

6,0

30.

8,9

31.

6,0

Dccenib

. 1.

8,9

2.

9,2

3.

8,9

4.

7,0

5.

7,1

6.

7,0

7.

8,3

8.

7,2

9.

7,0

10.

7,0

H.

7,5

12.

7,0

13.

6,8

14.

6,6

15.

6,5

16.

6,5

17.

6,4

18.

6,4

19.

6,3

20.

6,3

21.

6,3

22.

6,2

23.

6.2

24.

6,2

25.

6,3

26.

6,8

27.

7,0

28.

7,0

29.

7,1

30.

7.1

31.

6,8

Ephemerides Tibehikae

113

ANNO 1839.

lU.

m.

lu.

Januarii 1 .

6,6

Februarii 1 .

6,5

Marlii 1 .

6,7

2.

6,3

2.

6,4

2.

6,4

3.

6,5

3.

6,3

3.

6,4

4.

0,4

4.

6,1

4.

6,2

5.

6,3

5.

6,1

5.

6,3

6.

6,3

6.

6,2

6.

6,4

7.

6,3

7.

6,2

7.

9,7

8.

6,4

8.

6,1

8.

11,0

9.

6,4

9.

6,1

9.

9,0

10.

6,3

10.

6,1

10.

8,5

11.

6,8

11.

6,0

11.

8,7

12.

6,6

12.

6,1

12.

7,9

13.

6,5

13.

6,1

13.

7,5

14.

G,3

14.

6,1

14.

7,3

15.

6,3

15.

6,1

15.

7,0

16.

6,3

16.

6,1

16.

6,9

17.

6,3

17.

6,1

17.

7,1

18.

6,3

18.

6,2

18.

13,3

19.

6,3

19.

6,6

19.

13,1

20.

6,2

20.

6,9

20.

9,5

21.

6,1

21.

6,2

21.

8,0

22.

6,1

22.

6,7

22.

7,6

23.

6,1

23.

6,6

23.

7,4

24.

6,1

24.

6,6

24.

7,2

25.

6,1

25.

6,4

25.

7,3

26.

6,1

26.

6,4

26.

7,0

27.

6,2

27.

6,7

27.

7,1

28.

6,2

28.

6,9

28.

8,9

29.

6,2

29.

7,7

30.

6,1

30.

7,4

31.

6,1

31.

7,0

20.

154

JosEPiii Veniuroli

ANNO 1839.

Aprilis

1.

7,5

2.

7,2

3.

7,0

4.

7,0

5.

6,9

6.

G,9

7.

7,3

8.

7,8

9.

7,2

10.

7.0

11.

6,9

12.

G,8

13.

G,7

14.

G,G

15.

G,6

1G.

G,5

17.

6,5

18.

6,4

19.

G,4

20.

6.4

21.

G,3

22.

6,4

23.

6,4

24.

6,4

25.

6,3

26.

6,3

27.

6,4

28.

6,5

29.

8,3

30.

7,2

Maii

1.

6,9

2.

6,8

3.

7,-i

4.

6,9

5.

6,8

G.

6,8

7.

6,8

8.

6,9

9.

6,8

10.

6,6

11.

7,2

12.

7,1

13.

6,9

14.

6,9

15.

6,7

16.

7.1

17.

7,1

18.

7,3

19.

7/i

20.

6,9

21.

6,8

22.

6,7

23.

6,6

24.

6,6

25.

6,7

2G.

6,7

27.

6,7

28.

6,7

29.

6,6

30.

6,5

31.

6,5

Junii

1.

6,5

2.

6,6

3.

6,5

4.

6,4

5.

6,3

6.

6,3

7.

6,3

8.

6.4

9.

6,3

10.

6,2

11.

6,2

12.

6,2

13.

6,1

14.

6,1

15.

6,1

16.

6,0

17.

6,0

18.

6,0

19.

6,0

20.

6,0

21.

5,9

22.

5,9

23.

5,9

24.

5,9

25.

5,9

26.

5,8

27.

5,9

28.

5,8

29.

5,9

30.

5,8

EpHEMERIDES TlBERl^AE

l"

).)

ANNO 1840.

111.

m.

JU.

Julii 1 .

r>,9

Auqusii 1 .

5,7

Septenib. 1 .

5,8

2.

5,9

2.

5,7

2.

5,8

3.

5,9

3.

5,7

3.

5,8

4.

5,9

4.

5,7

4.

5,8

5.

G,0

5.

5,8

5.

5,8

6.

6,0

6.

5,8

6.

5,8

7.

5.9

7.

5,7

7.

5,7

8.

5,9

8.

5,8

8.

5,7

9.

5,9

9.

5,8

9.

5,7

10.

5,9

to.

5,7

10.

5,7

a.

5,H

11.

5,8

11.

5,7

12.

5,8

12.

5,7

12.

5,7

13.

5,8

13.

5,7

13.

5,7

14.

5,8

14.

5,7

14.

5,6

15.

5,8

15.

5,7

15.

5,6

16.

5,8

16.

5,7

16.

5,7

17.

5,7

17.

5,6

17.

5,7

1.8.

5,7

18.

5,6

18.

5,7

19.

5,7

19.

5,6

19.

5,7

20.

5,7

20.

5,6

20.

5,7

21.

5,7

21.

5,6

21.

5,7

22.

5,7

22.

5,6

22.

5,7

23.

5,7

23.

5,6

23.

5,9

24.

5,7

24.

5,6

24.

5,8

25.

5,7

25.

5,6

25.

5,8

26.

5,7

26.

5,6

26.

5,7

27.

5,7

27.

5,6

27.

5,7

28.

5,6

28.

5,6

28.

5,7

29.

5,6

29.

5,6

29.

5,9

30.

5,7

30.

5,6

30.

7;i

31.

5,7

'■

15G

Joseph! Ventuholi
ANNO 1839.

Hi.

111.

ni.

Octobris 1 .

7,7

^ovemb. 1 .

7,1

Deccmb. 1 .

8,2

2.

7,0

2.

6,6

2.

9,2

3.

6,2

3.

6,4

3.

9,8

4.

6,1

4.

6,1

4.

8,3

5.

5,9

5.

6,1

5.

7,6

C.

5,8

6.

6,0

6.

11,7

7.

5,8

7.

6,9

7.

10,6

8.

5,8

8.

6,1

8.

8,2

9.

5,7

9.

5,9

9.

9,2

10.

5.7

10.

5,9

10.

8,2

11.

5,7

11.

5,9

11.

7,2

12.

5,7

12.

5,8

12.

7,5

13.

5,6

13.

11,0

13.

6,9

14.

5,7

14.

9,9

14.

8,4

15.

5,7

15.

7,7

15.

8,0

16.

5,7

16.

6,8

16.

7,1

17.

5,8

17.

6,5

17.

6,9

18.

5,8

18.

6,3

18.

6,7

19.

5,8

19.

6.5

19.

6,6

20.

5.8

20.

6,1

20.

6,7

21.

5,8

21.

6,1

21.

7,0

22.

5,7

22.

6,0

22.

6,8

23.

5,7

23.

6,1

23.

6,7

24.

5,7

24.

6,^

24.

6,7

25.

5,7

25.

6,4

25.

6,6

26.

5,8

26.

6,6

26.

6,5

27.

5,8

27.

G,4

27.

6,4

28.

6,2

28.

9,5

28.

6,4

29.

6,6

29.

8,4

29.

6,3

30.

7,9

30.

7,8

30.

6,3

31.

8,5

31.

6,2

Efemerides Tiberikae

if:

0 J

ANNO 1840.

JaDuarii

1.

m.

6,2

Februaiii 1 .

ni.

6,0

2.

6,1

2.

6,0

3.

6,1

3.

6,1

4.

6,1

4.

6,4

5.

6,1

5.

8,9

6.

6,2

6.

10,4

1.

7,2

7.

9,1

8.

7,3

8.

7,9

9.

7,0

9.

7,8

10.

6,6

10.

7,1

11.

6,4

11.

6,9

12.

6,3

12.

6,9

13.

6,i

13.

6,7

14.

6,2

14.

6,6

15.

6,1

15.

6.4

16.

6,1

16.

6,5

17.

6,1

17.

6,4

18.

6,1

18.

6,4

19.

6,0

19.

6,3

20.

6,0

20.

6,4

21.

6,0

21.

G,5

22.

6,0

22.

6,3

23.

6,0

23.

6,2

24.

6,0

24.

6,2

25.

6,0

25.

6,1

26.

6,0

26.

6,1

27.

6,1

27.

6,1

28.

6,3

28.

6,1

29.

6.2

29.

6,0

30.

6.2

31.

6,1

Martii

1.

6,0

2.

6,1

3.

6,1

4.

6.4

5.

6,2

6.

6,2

7.

6,2

8.

6,2

9.

6,1

10.

6,1

11.

6,0

12.

6,0

13.

6,1

14.

6,1

15.

6,1

16.

6,1

17.

6,0

18.

6,1

19.

6.1

20.

6,1

21.

6,0

22.

6,0

23.

6,0

24.

5,9

25.

5,9

26.

5,9

27.

5,9

28.

5,9

29.

5,9

30.

5,9

31.

5,9

158

JoSEPHI VeNTUROLI

ANNO 1840.

lU.

Ul.

m.

Aprilis i .

5,9

Mail 1 .

6,2

Junii 1 .

6,3

2.

5,9

2.

6,3

2.

6,2

3.

6,6

3.

6,2

3.

6,2

4.

7,0

4.

6,2

4.

6,2

5.

6,5

5.

6,1

5.

6,2

6.

9.0

6.

6,2

6.

6,1

7.

8,4

7.

6,2

7.

6,1

8.

7,9

8.

6.1

8.

6,1

9.

7,1

9.

6.1

9.

6,1

10.

7,6

10.

6,4

10.

6,2

11.

10,6

11.

8,8

11.

6,1

12.

9,8

12.

9,3

12.

6,1

13.

8,0

13.

8,2

13.

6,0

14.

8.1

14.

7.8

14.

6,0

15.

7,G

15.

7,4

15.

6,0

16.

7,3

16.

7,3

16.

5,9

17.

7,2

17.

7,3

17.

5,9

18.

7.2

18.

7,6

18.

5,9

19.

7;<

19.

7,7

19.

5,9

20.

6,8

20.

7,9

20.

5,9

21.

6,6

21.

6,7

21.

5,8

22.

7,0

22.

6,6

22.

5,9

23.

6,7

23.

6,6

23.

5,8

24.

6,6

24.

7,0

24.

5,8

25.

6,5

25.

7,8

25.

5.8

26.

6.4

26.

6,6

26.

5,8

27.

6.4

27.

6,4

27.

5,7

28.

6,3

28.

6,4

28.

5,7

29.

6,3

29.

6,4

29.

5,7

30.

6,3

30.
31.

6,3
6,3

30.

5,7

Ephemerides Tiberinae

159

ANNO 1840.

Julii

1.

5,7

2.

5,7

3.

5,7

4.

5,7

5.

5,7

6.

5,7

7.

5,7

8.

5,7

9.

5,6

iO.

5,6

11.

5,6

12.

5,6

13.

5,6

14.

5,6

15.

5,6

16.

5,6

17.

5,6

18.

5,7

19.

5,6

20.

5,6

21.

5,6

22.

5,7

23.

5,6

24.

5,6

25.

5,6

26.

5.6

27.

5,6

28.

5,6

29.

5,6

30.

5,5

31.

5,5

August!

1.

5,5

Seplemb. 1 .

5,5

2.

5,5

2.

5,5

3.

5,7

3.

5,6

4.

5,6

4.

7,0

5.

5,6

5.

6,5

6.

5,6

6.

6,7

7.

5,6

7.

6,1

8.

5,6

8.

5,9

9.

5,6

9.

5,8

10.

5,6

• 10.

5,7

11.

5,6

11.

5,7

12.

5,6

12.

5,6

13.

5,6

13.

5,6

14.

5,1

14.

5,6

15.

5.8

15.

5,7

16.

5,6

16.

6,9

17.

5,6

17.

7,9

18.

5,6

18.

6,3

19.

. 5,6

19.

6,0

20.

5,6

20.

5,8

21.

5,6

21.

5,9

22.

5fi

22.

6,2

23.

5,5

23.

6,0

24.

5,6

24.

5,8

25.

5,5

25.

6,4

26.

5,5

26.

6,1

27.

5,5

27.

6,8

28.

5,5

28.

6,7

29.

5,5

29.

5,7

30.

5,5

30.

5,7

31.

5,5

i60

JosEPni Ven'ilholi

ANNO 1840.

111.

in.

m.

Oclobris i .

5,8

Novemb. 1 .

5,6

Dccemb. 1 .

5,9

2-

5,7

2.

5,7

2.

5,9

3.

5,7

3.

5,7

3.

5,9

4.

5,8

4.

5,6

4.

5,9

5.

6,5

5.

5,7

5.

5,9

6.

6,2

6.

5,8

6.

6,0

7.

6,1

7.

5,9

7.

5,9

8.

5,9

8.

6,2

8.

5,9

9.

5,8

9.

5,9

9.

5,8

10.

■ 5,8

10.

5,9

10.

5,8

11.

5,7

11.

5,9

11.

5,8

12.

5,7

12.

6,9

12.

5,9

13.

5,7

13.

6,2

13.

5,8

14.

5,6

14.

6,0

14.

5,8

15.

5,6

15.

5,9

15.

5,9

16.

5,6

16.

5,9

16.

6,0

17.

5,6

17.

5,9

17.

6,7

18.

5,6

18.

5,9

18.

9,3

19.

6,0

19.

6,0

19.

8,7

20.

6,2

20.

6,0

20.

10,3

21.

6,1

21.

5,9

21.

10,7

22.

5,9

22.

5,9

22.

8,2

23.

5,6

23.

6,6

23.

7,5

24.

5,6

24.

7,G

24.

7.2

25.

5,7

25.

6,9

25.

6,9

26.

6,0

26.

6,6

26.

6,5

27.

6,2

27.

6,3

27.

6,6

28.

G,1

28.

6,2

28.

6,4

29.

5,8

29.

6,0

29.

6,3

30.

5,8

30.

6,0

30.

6,2

31.

5,8

31.

6,2

EpBEMERIDES TiBERliNAE

161

ANNO 1841.

111.

m.

ra.

Januarii 1 .

6,2

Fcbruarii 1 .

6,8

Martii 1 .

7,9

2.

6,2

2.

6,9

2.

7,6

3.

6,2

3.

7,4

3.

7,4

4.

6,4

4.

8,2

4.

7,4

5.

8,5

5.

8,4

5.

7,3

6.

13,2

6.

8,9

6.

7,7

7.

13,3

7.

8,9

7.

7,5

8.

10,1

8.

8,5

8.

7,3

9.

9,8

9.

8,3

9.

7,1

10.

8,9

10.

8,6

10.

7,1

11.

8,5

11.

10,9

11.

7,0

12.

9,8

12.

8,7

12.

6,9

13.

11,6

13.

8,2

13.

6,8

14.

9,7

14.

7,7

14.

6,8

15.

8,9

15.

7,7

15.

6,7.

1G.

8,7

16.

7,5

16.

6,7

17.

8,5

17.

8,0

17.

6,7

18.

B,2

18.

8,1

18.

6,6

19.

7,9

19.

7,7

19.

6,6

20.

7,6

20.

7,4

20.

6,5

21.

8,2

21.

7,3

21.

6,5

22.

10,0

22.

7,2

22.

6,5

23.

8,8

23.

7,1

23.

6,5

24.

8,4

24.

7,2

24.

6A

25.

7,8

25.

11,4

25.

6,4

26.

7,4

26.

10,2

26.

6,4

27.

7,3

27.

9,1

27.

6,4

28.

7,1

28.

8,3

28.

6,4

29.

7,0

29.

6,3

30.

7,0

30.

6,3

31.

7,0

31.

6,4

T. VII.

21

1G2

JosEPiii Venturou

ANNO 1841

Aprilis

1.

6,4 '

Mail 1 .

6,3 :

iiinii 1 .

6,0

2.

6,3

2.

6,3

2.

6,0

3.

6,4

3.

6,2

3.

6,0

4.

6,4

4.

6,3

4.

6,0

5.

6,4

5.

6,3

5.

6,2

6.

7,5

6.

6,2

6.

6,2

7.

7,4

7.

6,2

7.

6,1

8.

9,4

8.

6,2

8.

6.1

9.

8,5

9.

6,1

9.

6,8

10.

7.2

10.

6,1

-10.

6,4

11.

7,1

11.

6,2

11.

6,3

12.

6,8

12.

6,2

12.

6,6

13.

6,7

13.

6,3

13.

6,3

14.

6,6

14.

6,3

14.

6,5

15.

6,7

15.

6,3

15.

6,6

16.

6,7

16.

6.3

16.

6,4

17.

6,7

17.

6,2

17.

6,3

18.

6,8

18.

6,2

18.

6,2

19.

6,8

19.

6.1

19.

6,1

20.

6.8

20.

6,1

20.

6,i

21.

6,8

21.

6,1

21.

6,1

22.

6,8

22.

6,1

22.

6,0

23.

6,7

23.

6,1

23.

6,0

24.

6,6

24.

6,0

24.

6,0

25.

6,5

25.

6,0

25.

6,0

26.

6,4

26.

6,0

26.

5,9

27.

6,4

27.

6,0

27.

5,9

28.

6,4

28.

6,2

28.

5,9

29.

6,3

29.

6,2

29.

5,8

30.

6,3

30.
31.

6,1
6.5

30.

5,8

EpHEMERIDES TlB£I\I^AE

1G3

ANNO 1841,

111.

lU.

m.

Jlllii

1.

5,8

Augusli 1 .

5,7

Septemb. 1 .

5,8

2.

5,8

2.

5,8

2.

5,7

3.

5,8

3.

5,8

3.

5,7

4.

5,7

4.

5,8

4.

5,7

5.

5,7

5.

5,9

5.

5,7

6.

5,8

6.

5,8

6.

5,6

7.

5,8

7.

5,7

7.

6,6

8.

5,8

8.

5,7

8.

5,9

9.

5,8

9.

5,7

9.

5,9

10.

5,8

10.

5,7

10.

5,8

11.

5,8

11.

5,7

11.

5,8

12.

5,8

12.

5,7

12.

5,7

13.

5,8

13.

5,7

13.

5,7

14.

5,7

14.

5,7

14.

5,7

15.

5,7

15.

5.7

15.

5,7

16.

5,7

16.

5,7

16.

5,7

17.

5,7

17.

5,6

17.

5,7

18.

5,7

18.

5,7

18.

5,7

19,

5,7

19.

5,7

19.

5.7

20.

5,7

20.

5,7

20.

5,7

21.

5,7

21.

5,7

21.

5,9

22.

5,7

22.

5,7

22.

5,7

23.

5,7

23.

5,7

23.

5,8

24.

5,7

24.

5,7

24.

7,2

25.

5,7

25.

5,6

25.

7,3

26.

5,7

26.

5,7

26.

6,3

27.

5,7

27.

5,6

27.

6,0

28.

5,7

28.

5,7

28.

5,9

29.

5,8

29.

6,3

29.

7,1

30.

5,8

30.

6,3

30.

6,0

31.

5,8

31.

5,8

1G4

JosEPni Ventueoli

ANNO 1841.

in.

m.

m.

Octobris 1 .

5,8

Novemb. 1 .

7,6

Decemb. 1 .

6,4

2.

5,8

2.

7,1

2.

6,3

3.

5,7

3.

6,8

3.

6,3

4.

5,7

4.

6,5

4.

6,2

5.

5,9

5.

6,3

5.

7,0

6.

6.1

6.

6,2

6.

6,9

7.

7,0

7.

6,2

7.

6,5

8.

8,4

8.

6.1

8.

6,3

9.

6,6

9.

6.1

9.

6,3

10.

6,2

10.

6,0

10.

6,2

11.

6,1

11.

5,9

11.

6,2

12.

6,0

12.

5,9

12.

6,1

13.

5,9

13.

5,9

13.

6,1

14.

5,9

14.

5.9

14.

6,1

15.

5,8

15.

6,1

15.

6,0

16.

5,8

16.

6,5

16.

6,0

17.

5,8

17.

6,9

17.

6,0

18.

5.7

18.

7,0

18.

6,1

19.

5.7

19.

8,0

19.

7,1

20.

5,7

20.

8,9

20.

7,4

21.

5,7

21.

7,5

21.

7,1

22.

5,7

22.

7,2

22.

7,1

23.

5,7

23.

6,8

23.

6,8

24.

5,7

24.

6,6

24.

6,9

25.

5,7

25.

6,8

25.

7.0

26.

5.7

26.

7,6

26.

7,0

27.

5,8

27.

6,9

27.

6,4

28.

6,1

28.

7,2

28.

6,6

29.

7,2

29.

6,6

29.

7,3

30.

10,2

30.

6,6

30.

9,2

31.

9,^

31.

9,1

DOIIIIIVICI GUALAIVDI

mmm statisticae medicae

»L\NICOMII BOIVOIVIEIVSIS SANCTAE DRSULAE

ALTERUM DECENNIUM. (1)

V^uod vobls , Sodales sapienlisslmi , superiori anno academi-
co cxeunte polliciiiis sum , hodie laiidem secundi Decenuii la-
bulas vestrae consideration! subjicio , in quibus raliones Slali-
slicae ct Nosologicae eorum anieniium subducunlur, qui hoc
Manicomium Sanciae Ursulae ingressi sunt ut sanitati restitue-
rentur . INil equitlcrn magis expelivissem , quam ut eas nume-
ris omnibus absokitas oflenemj aut saltern quod ad eas par-
tes , quas mihi sumpsi declarandas . Verum , ut abs me jam
turn audistis, malo nescio quo fato acciditj ut qui sponie onus
susceperat rcferendi in tabulas primiiiva omnia elemenla quae
ipse indicaveram , eadem paullo post non pauca , quavis sub-
lata spe emendationis , omiserit; alii autem , qui res summis
labiis atlingere solent, praeterierint facta ^ quae ad scientiam
valde faciunt, eaqnc contra recensueriut, quae nullius sint u-
tilitatis. Quam ob rem ne mihi , quaeso, succeuseatis si hoc
eliam decennio intra angustissimos hosce limites consistere opus
f'uit, quibus hae tabulae continentur^ quas alioquin ut diligen-
tissimas conficerem omni ope curavi . Decennium tertium , aut,
ut melius forte loquar , quinquennium hujusmodi certe macu-
lis, si vita erit , carebit, cum jam omnia ad id neccssaria pro-
spexerim ac tuto disposuerim, labulaeque omnes in primo jam

(1) Acudemiae trad. III. Idus Juiiii 1841.

166 DOMINICI GuALANDII

decennlo cerium in orcllncin digesiae do ils omnibus nos di-
slinciiie certo([ue adiiionobunt, quae earum cuivis summa fron-
te inscribuniur .

A Ralendis itaque Januariis anni 1829 hoc decenniani ini-
tium sumit, ac Decembri exennle anni insequenlis finem ha-
bet. Eodem ac Decenniuni piinium online constat, tabulis ia
tres praecipuas Categorias distinclis, Ingressus nempe, Sanatio-
nis, el INIortisj tabulas vero priinae Categoriae exhibct absolu-
tas qualuor, sccundae quinque, ac toiidem lertiae: aliis omis-
siSj quas primo decennio adnexui ; tunc enim iis opus erat,
ut caeteri scirent quamnam in foi inani , ut propositum finem
attingcrem , disponendas curavcrim , quibus hie , cum oinnis
prorsus materia desitj nuUus est locus. Cum iiaque hae tabu-
lae qualuordecim omnia complectantur, quae secundo hoc De-
cennio adnotare polui; cumque jam alias verba satis multa fe-
cerim de necessitate et ulilitate geneialium et specialiuni Sta-
tislicarum , decjuc ralione in iis eonficiendis adhibenda ; nihil
reliqui est, nisi ut a nobis comparationes quaedam insliluaa-
tur , quibus uno , ut ita dicam, intuitu quae Magistratibus Me-
dicisque, artein, quam profitentor, ut par est aeslimantibus, ne-
cessaria sunt dignoscautur ; scilicet de hominum nuraero , qui
terribili hoc nioibo , nostraeque maxime dignitati infenso cor-
ripiuntur; de iis, qui ejus caussa mortem obeunt, aut curam
adhibentes convalescunt 5 tandem de methodis, earumque usu,
et quaenam aliis sint anteferendae^ ut facta cum iis collatione,
quae in caeteris hujusmodi Maniconiiisobtinent, quidquid sanitali
delrimenlo est aut mutetur, aut corrigatur.

Igitur prima Tabula Ingressus relate ad Sexum et Aetatem
nos admonet plures mares quam foemlnas in hunc morbum in-
cidere , quamvis hae in Nosocomio sexla vel septima parte
mares superent . Cujus rei veritalem nonnisi confectis jam ta-
bulis dispexi; immo cjuum aliquando Clarissimus Esquirolius a
me cxpetivisset , num Bouoniae, hand secus ac iu Gallia, foe-
minarum amenlium numerus numerum hominum excederet ,
ipse deceptus specie rejn ita se habere affirmavi . At tabulis
digestis errorem illico deprehendi; aperteque coguovi, ex eo
quod foerainae plures quam mares in Nosocomio habeantur ,
eas rcapse facilius in amentiam corruere conjici noa posse ;

Specimen Statisticae Medicae i6l

idqne a sanationcj vel morte tliulius dilata repctcndum. Quod
si Safpetriere , C/iarenton , et Bicitre f'oeminae semper nu-
mero exccUiint, in Italia qiiidem, quod sciain , conlra acciditj
atque ca praccipua , nisi fallor^ ratio est, quod Ibcinioae Gal-
licae, niagis quam Ilalicae, ambiiionij voluptati , vanitali con-
cedunt, qui potissimus est amentiae fomes et inciiamenium.

Quod vero ad actatem , in hoc quo([ue decennio amentium
numerus pro eadem aetale augetur aut decrescit, adeo ut qui
a Irigesinio ad quadragesimum annum pro^rediuntur, huic mor-
1)0 maxime sint obnoxii . llaccque item a nostris tabulis con-
linenter viginli annoruin spatio eruuntur, quibus mcdicus pliilo-
sophus uli debet, ut pro viribus huic tantae caiamitaii consulat.

Altera Tabula cum Sexu et Anni Tempore Ingressum com-
parat , ac quot homines foeminaeque pro diversis tempeslati-
bus Nosocomium adierunt sub oculos ponit . Atque hinc qui-
dem tempestatnm vim in hunc morbum eamdem constanler
omuino esse conjicitur, ac in hujnsmodi tabula primi Decen-
uii; siquidem utrobique deprehendimus tempus maxime infen-
sum aestatem esse, quam ver, aulumnus, ac tandem hyems
gradatim rcmissiores consequuntur .

Tabula tcrtia quum ad Ingressum sese referat ipod ad Se-
xum et Aetatem , declarat quanam in arte major numerus ho-
minum et Ibcminarum amentium sit . Cernes igitur plures ex
liis haberi inter agiicolas, olitores , pastorcs^ delude sensini
decrescendo inter carminatores cannabis , lanaeque j postea in-
ter sulores, ephippiorum et pileorum opifices; quos subsequua-
tur baiuH, milites, monachi, et presbyteri, servi , fabri hgna-
rii, sarlores , salsamentarii et cetarii etc. Ex foeminis vero, o-
mnibus antecedunt horlorum et agrorum cultrices, domesticis
negoliis deditae, lextrices et nentesj ancillae^ acu pictrices, sar-
cinariae et artifices calandcarum et pileorum, etc. Ac quam-
vis magnopere hujus tabulae artes cum iis conveniant, de qui-
bus in tabulis allerius decennii sermo fuit, tamen nonuihil est
discriminis; adeo ut novae accurataeque requirantur investiga-
tiones, antequam dici possit quantum illae artes amentiae mor-
bo gignendo conferant.

Tabula nona quae Ingressum sub oculos ponit relate ad
Sexum, el diversas Classes el genera Stulliliae, eadem concludit

1 68 DOMINICI GuAL.\NDIl

ac tabula]nona deconnii siiperioris. Dc.xtrorsiim piimo in ordine
suminam eo decennio ingressoiuin ostcndit;in allero numerum
eoruin , qui ad classes siultiiiae singulas periiiient, ex eaque e-
vincitm- pliires IManiam aggredi , quam inde subeunt Demen-
tia, Monomania, ct Idiotismus; in terlio vero aperit quot stul-
tos uniim([uodqiie genus sub so conlineat, IMonomania trisli re-
liquis praeennte, quam pone sequiiur Mania furiosa et Demen-
tia cronica; doinde DemenUa acuta, liancque Mania placida;
postea JNIonomania amoena, et poslremo Idiodsmus Imbecilii-
tas, et Amentia .

la ordine adtem quarto sanabiles ct insanabiles Tabula e-
numerat, nosque edocet pluies a Mania furiosa convalesccre,
usque vero pauciores a Monomania trisli, a Dementia acuta,
a Slania plactda etc. ; plures vero occumljere ob Demeniiam
cronicam , ob Maniam tristem , ob Maniam placidam, ob Ma-
niam furioswn etc. In quinto tandem quot ex liis homines ,
quotque focminac habcantur dcmonstrat. Nunc quae ex hac ta-
bula conjiciuntur comparaniibus cum iis , quae ex hujusmodi
tabula decennii primi, focile palet in secimdo Decennio Noso-
comium raajorem hominum ioeminarumque numerum quam
in primo excepisse, quum 757 in eo , in hoc vero 1 1 40 ex-
ceperit. Patct etiam ordinem classium quod ad numerum stul-
toruni iu hoc decennio aliquam subiisse mutalionem, Demen-
tia Monomaniam excedente , quarum prima Dementes 366 fe-
cit, altera Monomaniacos 3i38 . Patet insuper relate ad gene-
ra Monomaniam tristem in utroque decennio maxime saeviissej
quam item consequulae sunt decrescentes Mania furiosa , et
Dementia cronica 5 in caeteris tantum generibus nonnihil orda
immutatus est, quum alterum alterl praecedat succedatve, u-
tramquc tamen tabulam claudenle Idiotismo-Ameniia. Palet
tandem quod ad prognoslicon, ex stultis 757 habiios fuisse sa-
nabiles 484, et insanabiles 273 in primo Decennio; in secun-
do autem 767 sanabiles , et 373 insanabiles ex stultis 11 40 .
Atque illud notandum est , prognosticon altera aut tertia die a
Medico fieri, ex quo aeger nosocomium ingressus est, ( qul-
vis reapse futurus sit exitus) ut satis hinc innotescat quae fi-
des medicae scieutiae abstriisissitno hocce in morbo adhiberi
possit .

Specimen Statisticae Medicae 169

Tabula decima, quae prima est secundae Categoriae, nume-
rum exhlbct sanatorum ratione habita Sexus, et Actatis, osten-
ditque evidentcr plures mares et foeminas a trlgesimo ad qua-
dragesimum aetalis annum valetudini reslitui; hinc sensim de-
crescendo pauciores a quadragcsimo ad quinquagesimum ; a
vigesimo ad irigcsimum; a quinquagesimo ad sexagesimum; a
decimo ad vigesimum ; a sexagesim o ad septuagesimum; a se-
ptuagesimo ad octogesimum ; denique spatia primoris aelalis ad
deciinum usque annum, et grandioris ab octogesimo ad annum
usque nonagesimum parem sanatorum numerum aflerre .

Tabula undecjma sanalionis quod ad Sexum et Anni tempo-
ra, aliquantum ab hujusmodi tabula decennii antecedentis dif-
fert; illic enim plures erant , qui per autumnum convalue-
rant, deinde qui per aestatem , ver, ei liyeniemj hie vero
aestas autumnum anlecedit , ac undecim sanatorum numero
praestat .

Ex labula decima secunda evincilur sanatos relate ad Se-
xum et Artem liaberi plures inter agricolas, olitores, pastores;
quos certo ordine excipiuni rerum rusticarum adminislri, su-
tores , ephippiorum et pileorum opifices , milites , carminato-
res cannabis lauaeque, raonachi et sacerdotes, caupones, di-
scipuli , bajuli , structores caementarii etc;; ex foeniinls vero
convaluisse plures inter agrorum et horlorum cultrices, atque
his succcssisse domcslicis negotiis deditas, texlrices et nentes,
ancillas , sarclnarias et acu piclrices , fulloniam exercentes , e-
sculenta vendenteSj stipem petentes, vagas etc. Itaque si ta-
bulae Ingrcssus et Sanalionis relate ad artes utrins([ue decen-
nii simul conferantur , progressionis equidem discrimen non-
nullum iiiveniemus , nihilo tamen secius constans plus minus-
ve aliquid , firmumque in hoc morbo apparebit, turn vires
exerente suas, tum amitlente, videlicet pro diversitate artium;
ac olim forte erit, ut diu et multis in locis diligenti remm
notatione habita, dignoscatur quid quanturoque singulae artes
liuic morbo inferendo sint potis .

Tabula decima octava comparationem instituit Sanationem
inter et Sexum , et prognosiicon , et diversas classes et gene-
ra stultiiiae^ nee non ejus durationem. Quam tabulam cum de-
cima octava primi decennii componenteSj reperinuis ex stukis
757, mares 227, foeminas 189 in eo convaluisse; in hoc
T. vii. 22.

1 70 DOMINICI GuALANDII

autem ex stuliis 1140, marcs convaluisse 398 , foeminas 364.
Ill mroquc ila([iie clecennio plures ex maribus , quam ex foe-
minis sanitatein rccnperare conspiciunlur. Quod vero ad classes
et genera slullitiae, a Mania plures convahierunt , quam hoc
ordiue consequuntur Monomania , Donicnlia , et Idiolisnius 5
in geneiibus lanlum discrinion aliquod labulas consulenti ap-
parebit. Si tandem durationem attendamus , major amcnlluni
numerus in primo aeque ac sul)scquenli decennio a lertio ad
sextuin usque mensem^ et a primo ad secundum sanus evasit;
minor vero duas intra hcbdomadas , et a secundo ad tertium.
usque annum.

Tabula autem decima nona mihi videtur votis meis cumu-
late satisfecisse . Tabula Esqulrolii, quae huic respondet, quum
sanalionem et inorteui per decennium supputet , eo quidem>
profecit, ut gra'vissinium incommodum e medio tolleret, ha-
bendi nempe ut novos infirraos currcnii anno exceptos, qui
singulis annis praecedentibus reliqui fuere; ac ibi propierea sa-
natio et mors a certa quadam aegroruni specie non desumi-
lur , (juae hujusmodi revera non est . Verum si mecKcus hie
praestaniissimus tabulam ea ralione confcctam nobis praebuit,
ut per decennium vilium aboleret, cui nondum fuerat con-
sultum, alio lamen decennio subcunle illud in vilium labere
cogilur, quod propterea in partem lantum, non omnimode di-
vellit . Idque probe noverunt praeclarissimus Antonius Graecus
aliique, qui in tabulam eandem diversas inducere mutadones
conati sunt; at non omncs itidem diflicidtates superarunt . la
eorum siquldem statisticis sanalio et mors ab aegrotis , qui
postremo decennii anno superfuerunt conjicitur , et ab iis qui
primo anno decennii insequentis ingressl sunt, perinde ac o-
mnes novo hoc decennio ineunte manlcoraium adicrint . Hoc
vero incommodo non laborat tabula, quam modo vestrae con-
siderationi subjicio; videor enim mihi difEcultates omnes su-
stuhsse , nisi forte mea me decepit opinio. Re igitur diu mul-
tumque perpensa , atque experimeutis probata , nihil aliud in
mentem venit aptius, quam tabula quaedam continens, ac us-
que per omne decennium increscens^ quae quosvis aegros No-
socomium ingressos usque recenseret, dum aut inde egrede-
renlur, aut obirentj cosque osteoderet sive elabeute deceania,

Specimen Statisticae Medicae 1 71

sive decennus jam elapsis receptos , de anno quoque nos ad-
moncns quo ipsi reccpti sunt. At me moles, et operis valde
implcxa coinpositio dctencbant^ pcrtinicsccntcm ne rem aggre-
derer baud satis commodam el pcrspicuam. lllico tameii co-
gnovi quadraginta aut quinquaginta post annis perraro, ne num-
quani dicaju , fieri lit in INosocomio iidcm amentcs supcrstites
inveniantur; hac igilur peiiodo absoliUa, tabulam quoddam-
luodo substiturara , ac finem propositura assequuturam cumu-
latissime . Laelus itaquc lalnilani incoavi , renim veiitatem
ex scntentia expertus^ nlhilque do magnitudine tabulae solli-
citus, quae hac, quam ceiniiis j duplo lantum major evade-
ret . Ista ergo monet nos quod ad Sexum de Sanatioue , ut vi-
gcsima nona de IMorte , oorum , qui quovis ex praecedentibus
decenniis anno rcliqui fucrunt, et eoruui item, qui anno ad-
liuc elabente ingressi sunt; ac ad calcem dextrorsum primes
docet esse 40, postremos vero 722. Sinistrorsum autem ha-
bet eos , qui in singulis annis decenniorum practeritorum su-
perfuerunt, et eos qui anno postremo nonduni absolute sunt
excepti . Quapropter numeri 99 , et 1 i 40 summam exhibent
ulrorumque , ex qua conjicias licet qui dexterarn tenent ex
iis esse , qui sinistram ; ac omnibus in unura collectis ex
1239, 7G2 sanos evasisse . Ordines tandem, in quorum fa-
stigio singnli anni decennii elabeniis notanliu" , quique in me-
dia tabula silisunt,ad calcem numerum exhibent eorura , qui
in annis illis singulis valetudiuem acquisiverunt.

Tabula vigesima, quae prima est teniae Categoriae, Mor-
tem relate ad Sexum et ad Aetatem considerans, demonstrat
plurcs mares quam foeminas occimibere, periculosiusque vitae
stadium a quadragesimo ad quinquagesimum usque annum con-
lineri; quod vero attinet ad reliqua stadia , aequalia omnino
esse quae intercedunt inter trigesimum annum et quadragesi-
raunij et inter quinquagesimum et sexagesinmm; his autem u-
sque decrescentia succedere ea quae comprehenduntur a sexage-
sirao ad septuagesinuim, a vigesimo ad trigesimum , a septua-
gesimo ad ociogcsinmm , a decimo ad vigesimum, ab octoge-
simo ad nonagcsimum ; stadia denique quae a vita ineunle ad
annum deciuumi , et ab anno nonagesimo ad centesimimr coni-
plentur. uullius onmino vestigia amentis ostendere.

172 DOMINICI GUALANDII

Atcpe banc qiiklem tal)iilaiii cum vigesiina primi deccunll
comparans, reperics l»ic mortalitatein luiboii inajorciu a qua-
drageslino ad annum usque quin([uagesiniuni, illic a trigesimo
ad quadiagcsimuni; pafcin pono in utraquo a quinf[uagesima
ad sexagcsiinuni, invcrsam a vigesinio ad trigesiniuni, et a de-
ciino ad vigosiniuni; rursus oniiiino pareni ab octogesimo ail
nonagesinium .

lu tabula vigesirna prima agitur de morte quod special ad
Sexuni et Anni Tompora. De Sexu eadem dicanlui'j quae In
tabula praccedenti; de Auni teiuporibus scias foeminas plures
occidere per auiumnum , pauciores vero gradalim per hye-
mem, aeslatem, et ver; homines autem plures per aestalem,
qui sensim minuuntiu' autumno , hyeme , vere accedenlibus j
quae postrema tempestas minus quam caeterae utri([ue sexui
infensa est . Suminallm porro videre est aestatem 93 amentes
surripuisse^ autumuura 90, hyemem 79, ver G5; ac aestatem
ct hyemem in primo decennio autumnum ac ver numero de-
cessorum superasse .

Ad tabulam vigesimam secundam gressum facientes, quae
considerat raorteni relate ad Sexum et Artem^ docemur plu-
res hoc morbo inter agricolas , olitores , et pastores occumbe-
re , delude inter bajulos , milites , servos , sutores , ephippio-
iiim et pileoruni; opiflces , mercatores , sartores etc. ; ac inter
foeminas agrorum et hortorum cultrices , texlrices , nentes, do-
mesticis negotiis deditas, ancillas, sarcinarias, artifices calan-
licarum et pileorum etc. 5 quae vide ex eadem tabula .

Tabula vigesirna octava mortem expendit quod ad Sexum,
prognosticon , classes et genera amentiae, et ejusdem duratio-
nem . Dextrorsum primo in ordine admoneris amentes 327
per decennium obiisse ; in secundo habetur gradalio , ut ita di-
cam, mortalitalis in classes singulas, omnibus praeeunte De-
mentia, quam pone sequitur Mania, Monomania, et Idioti-
smus; in tertio genera recensentur, ul)i dare patet Dementiam
cronicam plus caeteris detrimento esse, dcinde Monomaniam tri-
stenij Maniam placidam et furiosam , Dementiam acutatn ,
Monomoniam amoenam, tandemque Idiotiam imbecillem, et
amentem; in ordine quarto prognosticon nobis ostendit plures
vitam explere inter demeates cronicos insanabiles, usque vero

Specimen Statisticae Medic ae 1 73

pauciores inter Monomaniacos tristes, Maniacos placidos, Ma-
niacos furiosos, Demciiles aciUos^ IMonomaniacos amoenos, Im-
becilles et Amentes; in cjiiiaio deniqiic conjicis mares phires,
(jiiam foeininas hoc morbo inicrcipi . Imam vero tahiilaju
aspicienli duralio innotescit, quae ad calcem uniuscujusque or-
dinis poniuir, qiiacquc evincit plerosqiie infra sex menses in-
teiire, postea giadatini diias infra hebdoraadas, duos infra men-
ses , duos infra annos , ires infra annos , et sic deinceps . Si
deinum banc tabiilam confcras cun) vigcsima octava primi de-
cennii , scies in ulraqnc sluliiliae classc morliferam prae caete-
ris dementiani esse, Monomaniac vim Maniae praeponendam,
et Idioiisinum ulrobiqne pariler se habere; genus vero De-
menllae Cronicae hinc et inde maxime infestum esse, cui Mo-
nomania trislis proximo accedit; Maniam furiosam cum placi-
da vicissim mutari; Dementiam acutam in suoloco cousistere;
tantum Monomaniam amoenam in primo Decennio Idioliani
imbecillem , et amentem praecedere . Sin vero de duralione
siscileris, quamvis in utroque decennio a terlio ad sextum men-
sem major pars aegrorum decesserit, ac in aliis periodis apSr-
rissimae quaedam relationes eluceant, adeo tamen ingens tlis-
scrimen est, ut si quid conjicere prudenter velimus, aha prae-
terea indicia , experimentac^ue sint attendenda .

Tandem Tabula vigesima nona mortem quod ad Sexum et
Ingressum expcndendam sumit, eaque hue revocat, quae de
sanalione in tabula decima nona dicta sunt . Nam de morte
eorum qui reliqui fuere , et qui nuper Nosocomium adiere cal-
culuni instituens, minime primos habet utpote novos acgros;
et dextrorsum primo ordine summam profert marium foemi-
narumque currenti decennio excessarum ; in secundo autem
summam marium item , foeminarumque , qui decennio quidem
currenti intericre, scd in annos decennii praecedentis sunt refe-
rendi , adeo ut ad calcem ejusdem ordinis ex illis habeas 283,
de his vero 44 . Ex binis autem ejusdem latitudinis ordinibus
qui levam nonnihil spectant , quique cum duobus paulo ante
descriplis , dextramque spectantibus , in summa tabula nume-
ros exhibent annorum , quibus hoc tlecennium conflatur , ex his,
inquam , ob seriem annorum progressivain sinistrorsum ia
primo ordine uotalum , alter svHb oculos ponit eos, qui singulis

174 DOMIMCI GuALANDII

annis decennil , vol ilccenniorum snperiorum reliqiii fiiere , al-
ter vcro summam eoriini omnium , qui deccnnio uliiuio No-
socouiiuni atlieiunt ; adco m ad calccm icli([ui 99 , ingressl
vcro 1 1 40 in hoc deccnnio rccenscanUir . Fac aulcm nunc ,
III inios qualuor pracdiclorum ordlnum numeros una conferas;
perspicies 44 ex iis 99 reliquis, ei 283 ex iis 1140 ingres-
sis , tolo dccennio viia functos . Si poiro 99 reliquos, el 1 1 40
ingrcssos siniul jungas, iiabcbis 1 239 slullos deccnnio, de quo
loquimur, in Nosocomio dcgisse ; atque ex his 327 oljiisse si
calcuUmi idem insliluas de numeris in ima tabula inscripiis,
qui, ad qucmhbct annum docennii spcctant , aut tautum de
numeris postrcmis duos primes ordines claudenlibus , 44 nem-
pe , et 283 .

Haec sunt , Sodalcs sapienlissimi , quae de re quam propo-
sui , pro ingenii mei facultate disserui . lUud, antequam ser-
nioni fincm imponam , vos eliam atque etiam rogo, ut omnes
hasce tabulas nosologicas-staiisticas ventennium complectentes
benigne diligenterque perpendalis; ipsae enim quammaxime sunt
uiihlatis, tum ob rei magniiudinem quam perlractant, turn ob
calculorum certam rationem , quos me summa navitate , ac ,
ul iia dicam , rcligionc subduxisse profiteor . Adeo ut mea tan-
tum in tabuhs disponendis inscitia, ac in omnibus recensen-
dis ac evolvendis elcmeniis, quibus uno oculorum conjeciu Ve-
ritas patet, quominus proposilum finem omnino assequulus sim
Lmpedire potuerit. Vestrum est itaque sapientia et consilio
meam hanc tenuitalem adjuvare^ ut iusequenli deccnnio vel
quinqueunio , tabulis numeris omnibus juxta methodum jam
propositam absolutis , ea quoque immutem et corrigam , quae
pro vestra humanitaie mihi immutanda et corrigenda ostende-
rilis. Hancque in rem opcram quidem vestram conferre non
dubitabitis , quippe qui probe nostis, muhisque compertum ha-
betis argumeniis , nihil publicae sanitati tutandae magis quam
siatisticas medicas conferre, hasque etiam peculiares, ut ex iis
illae conficiantur , quae magistrales dicuntur , quaeque cum
caeleris omnis geneiis magno reipublicae sunt usui, imo illi
fundameulum cjuodamniodo substernunt .

II. DECENNIUM

1829 USQUE AD -1839

CATEGORIA I.

^^«^**

INGRESSUS

Specimen statisticae medicae 177

I. TABULA Ingressus quod ad Sexum et Aetatem.

AETAS

SEXUS

2

DECEiSNIUM

SUMxMA

a

S G

O tJ

§.

3

1

n
-t E

o

3

4

f3

a

Si

CO

1

U

X
u

(1

X
u

X

u
u

in
u

3D
1

«

CO
X

X
X

«

1

A iiativitalc
ad 10 aiinos

Marcs
Foeminac

a 10 ad 20

Marcs
Foeminac

4

1

4

1

2
3

3

7

6

3
3

3

2

5
2

3
5

12
6

45
36

81

a 20 ad 30

Marcs

Foemlnae

10
13

10
10

8
11

3
3

9
10

19
12

8
9

3

7

8
9

11
12

23
11

6
6

18
10

14
21

14
13

9

7

21

7

7
26

11
10

7
11

21
11

12
22

12
11

11
5

25
11

19
29

16
15

11
10

12

17

11

11

9
24

9
5

12
12

10
14

7
19

10
8

15
11

15

10

19
15

7
5

151
111

128

167

127
138

76
67

262
295
265
143

1140

a 30 ad 40

Marcs
Feeminac

Marcs
Foeminac

a 40 ad 50

a 50 ad GO

Mares
Foeminac

4

3

2
1

2
1

2
1

3
1

U

1

2
4

<

4

M

\
1

3
4

1
1

4

4

2
2

6

2

1

((

5

1
1

8
3

3

1

41
22

63

a 60 ad 70

Marcs
Foeminac

a 70 ad 80

Marcs
Foeminac

13
9

22

a 80 ad 90

Marcs
Foeminac

((
Ct

«

u

«
U

((
It

(1

a

1

U

1
«

«

1

a

u
a

K

a

u
«

a

«
«

((

n

1
1

<(

«

L

4

1

«

tt

5

U

a 90 ad 100

Marcs
Foeminac

X. VJI.

23.

"l 78 DOMINICI GvALAKDII

II. TABULA Ingressus quod aJ Scxuni et Ainii

Tempora.

ANNI
TEMPOn.V

SEXUS

1

DEGENNIUM

SUMM.V

=3 3

1.

(fl

Ci

c

..-

M

m

-r

in

'.0

T)

O

-1 ^

no

-")

ro

X

x^

JJ

X

X^

Xl

x

»

to

C

a-

to

Mares

2

5

2

7

2

40

10

8

6

7

50

MARTa-S

a

Focniinac

3
5

5
3

1

G

2
1

4

4

3

2

5
10

4
3

4

6

G
5

40
48

Maics

u

AFBILIS

321

>■

Focniinae

\

3

(5

5
1

8
9

4
10

8
11

9
10

2
5

8
8

3
8

51

72

Marcs

M.UVS

Foeminae

2
4

4
4

2

7

8
1

7
13

2
3

9
8

5
'8

7
7

5

14

51

72

Maics

JTJMUS

Foeminae

5

3

2

9

12

4

7

10

,9

7

G8

<

Maies

7

8

3

H

3

10

8

11

3

9

73

H

JULIUS

39G

<

Foeminae

4

7

6

4

y

3

10

4

7

G3

Marcs

7

iO

6

7

4

4

5

5

6

6

GO

AUGUSTUS

Foeminae

7

•1

8

9

8

3

6

6

6

3

(iO

IMO

Marcs

■]

1

6

2

5

5

6

5

3

10

47

SEPTEMBER

Foeminae

')

■■>

(i

'.)

3

5

10

9

2

G

43

—

—

—

—

—

—

—

—

Marcs

4

2

1

2

2

5

8

4

2

3

3G

OCTOBER

239

H

Foeminae

3

3

1

b

3

4

4

5

3

4

37

<

i

1

3

3

5

2

J

1

7

'>

34

Marcs

NOVEMBER

Foeminae

5

4
3

2

3

J

4

3

2
4

7
3

6

((

7
2

2
4

42

2G

-Marcs

DECEMBER

u2

Focniin.ic

■1

3

2

2
3

•I
3

3

G

10

3

3

5

1

2

1

2
G

37

Marcs

31

w

JAM'ABIUS

181

-^

Foeminae

I

2

1

3

2

3

2

3

3

5

30

Marcs

2

1

9

4

\

3

4

«

3

3

30

FEBRUiRlUS

Foeminae

2

2

1

•1

4

2

(i

3

2

3

30

.

Specimen statisticae medicae

179

121. TABULA Ingrcssus cjuod aJ Scxum ct Arlein.

II, DliCLiN.NIUM

SEI^IL'VMUK MARES

Inj;

Ais

Agricolac. olitoi'Ci el pasloics.

Wiliti-s

Atiiamieiircs

IVIolciuliiiai ii

Sailorcs

Laiiii

Cauponc's

Sciiiici

Scivi

Bajnli

Mathcinalici

Structoris cacmeiitarii .
Enoncs (t menilici ....
Caiiiiinatorcs canniliis lauacque

Barl<itcinsoiCj

Amigac ct Servi stabularii .

Plianiiacopolae

Moiiaclii ct Pic3bjt(ri . .

Fabri fcnaiii

Coqiii

Sulorcs, cphippioiuract pilcortim

opiliccs

Siceiac aitif . ct coiU'ac venditoics

Leg spcriti

(^^alciilalurcs

Saliamciitaiii ct Cclaiii .

A ficilaiii

Figiili

l!aplici,etqiiipaiuiossericoscrispaiU
I'cctiiiuin ct cistarum fabii.

Mcicatoies

Discipuli

I'ulvis pviici et sulpbuiatoiura

opiliccs

riiciuriim luagistri ....
Auriliccs ct ailificcs borologiorum
Caixeriira custoJcs ....

I'isturcs

F.il)ri lignaiii

ConductoiTs liistrionum .
Tipngiapbi, bibbopolac, Ct li-

lii'uiuni saixinaloi'cs .

Aulclac

Piopolac

Acihlui

Miilionos

Pulvciis Nicotianac condiloics

Siimma

20H
20

2

2
13

5
■12

1
M
2\

({

■12

10

2G

\

2

U

15

\\

9

2G

\

3
12
13

2

1

10
9

1
2
1
2
2

14
1

9
1
2
A
9
1

517

Siimiua anterior
-Mcilici ct Cliiruigi ....
Aulacorum dispositorcs . .

I'ararii

Fiilloncs

Tabtrnaiii

SpccLilorum fabri

CunccHarii

Lapicidae

Caibonarii

Pcllioucs

Opcrum rusticarum pracposili

Fornacatorcs

Uinbraciilorum conditorcs .

Vcniiccs liiicntcs

Qui nullam artcm excrcent. .

.Siimina

Ars

Hurtoriim ct agrorum cultnccs

Sccaicae

Sarciiiariac ct artifices calanlica-

cariiin ct pilcorum .
Siitiiccs ct acu pictrices.
Fulliiniam cxcrceutes. .

Ancillae

Caiiponae et tabernariac. .
Textriccs ct ucntcs .
Vagac ct stipcm pctciitcs. .
Virgines oliui ia monasteriisDco

dcvotae. .....

Doraeslicis ncgotiis dcibtae.
NotLorura nutiicum moderatrices

INIcrctiiecs

Rem liiitcariam cxpolicntcs.

t'aligariae

Cha] tanim artifices .
Viridarii cullricci

(>alceolariae

Aulaca disponciitcs .
Fiiriiiiin aitilices ....
>iillam proCtcntes artcm

Snmnia

Iiigres-

517
6
4
1
9
G

«

1
7
3
2

12
4
2
2

12

588

Ingres-
sac

1G4

16
22
~\\

47

12

108

G

1
133
1
4
3
3
1
4
1
1
1
13

552

IX. TABULA Ingressus quod atl Sc:

et Diuiurnitat

</3

W
y,

O

8

H

8

SEXUS

II. ]

00

CO

^ .^ ( Alarcs

2 ^ i

5 V Foeminac

gj |- Marcs

3 i Focminac

1
5

3

1

G

;i

2
3

((

1

1

G
1

U

1

o

:~ ,„ ( AFaics
5 (. Focminac

2 J C !\I.ll-rs
Q \ rocniiiiar

y

7
2
3

II

12
13

3
1

M

■10

3
3

3 „ ( Marcs
§ (, Focminac

3^ /Marcs
S "^ Focminac

1
•1

«

■>

1

«

'

1

IX. TABULA IngTessns quod ad Scum, Prognosticon, Classes et Genera Stuhitiae,
et Diuturnitatem Curac in Nosocomio.

^'i

II

. DECEISHIUM

==

SUMMA

=

=-

■■A

-X

If,

u

a:;

SEXUS

ale

S so

uj

1 „

s

<J

s

0.

OS
CO

r-S
CO

x

CO

CO

CO

CO

□0

03
en

00

1 fj

-3 4

^ 1

tJ

1

G

2

c-„ «

B-

^ - ( MalTS

1

2

4

5

9

u

1

2

41

a

™ ( Formiii^R'

5

(i

3

6

4

5

7

7

G

10

59

100

^

k S ( ^'.iirs

3

^

"

1

2

4

2

3

2

2

20

11G

o

^ 1 Focmiiiac

1

^

1

.

3

3

1

3

I

2U

16

<

3

3 » ATai-cs

9

1 1

12

14

(8

14

20

12

8

12

133

423

5; Focminac

7

9

(3

)0

19

n

10 '

8

13

9

113

246

c:

A ^ / Marr.s

a

~

i

3

1

2

3

„

2

9

IK

277

1 ■^ Formiiiai

'■

1

3

1

1

2

1

1

13

31

:| g Marcs

(

2

1

«

«

1

2

1

„

1

9

^

1 ~" V Focminae

4

«

„

.

t

„

1

1

1

H

17

2

97

u

-fl

2 _2 / Mares

.

.

„

,.

<,

1

,1

■>

1

,1

4

K

1 -^ Focminac

.

..

1

(.

,1

„

„

1

5

<

/-i

3:)H

sr;

J „ j Marcs

4

Ij

7

13

1 1

13

l;j

(2

n

>■>

120

S

g

« ~* [ Focminac

ti

(i

5

16

9

10

22

13

13

9

109

229

316

4 3 ^ Marcs

3

3

2

i

4

4

5

G

5

2

37

S "^ Focminac

2

4

4

6

2

«

n

9

4

^

50

8V

= ,„ ( IVIarcs

10

y

n

8

S

8

9

.,

0

?,n

92

3 V Focminac

5

5

7

0

9

5

6

4

5

1)

G4

136

Ui

1G5

■<

« 2 / Marcs

,1

„

„

1,

,1

1

„

1

2

p

1

^iJ
H

§5

= ) Focminac

1

"

1

t

"

2

'

•

-

0

^

i « 1 Jlarci

4

3

1

2

.,

1

■,

r.

5

i ( Focminac

"

«

(

"

1

1

1

"

"

4

19

201

A 3 f Marcs

«

8

7

0

H

9

7

7

7

13

88

1 ^ \ Focminac

7

8

3

9

13

10

10

13

10

II

94

182

3 „ ) M.„c.

.

„

^

„

„

i2

3- f ,-

"

3 '. i'ocmiiiac

"

"

"

"

"

"

"

"

"

„

s

^ "0 ( Marcs

»

"

1

1

2

I

"

"

5

„

hi

2 -^ Foeuiinae

1

•

"

"

"

"

"

1

2

C

i

^ „ Marcs
5 Focniin.ic

i S f Marcs
s / roc ac

)

:

1

"

1

"

1

"

2
I

6

6

^^^^"

■^^^^

n. DECENNIUM

1829 USQUE AD 1839

CATEGORIA II.

KO*'^

SANATIO

Specimen statisticae biedicae 183

X. TABULA Sanationis quod ad Sexum ct Aclatem.

SL'MMA

r

AETAS

SEXUS

2. DECENNIUM

1

%

1

1

^ r

_. c

•^

;-3

~

—

—

^1

ro

T

t*

'-0

t-^

X

- 5,

—

U

-*^

r^

X

£

-j:

X!

X

t:

-j:

X

X

X

5 t

3

■^

'

A nativitatc

INIaies

i

(I

u

'<

u

«

»

u

1

'-

2

2

;ij U) iiiinos

Focmmac

«

»

U

"

K

"

«

"

H

((

Maics

2

4

1

«

3

1

3

3

1

11

29

.1 10 ad 20

59

Focminae

1

■)

2

»

1

2

3

1

3

/

30

Marcs

1

9

1

10

20

15

19

10

11

7

109

a 20 ail 30

187

Focminae

s

G

7

>s

y

8

13

6

10

7

78

Marcs

0

II

7

14

5

9

18

11

(i

12

102

a 30 ad 40

213

Focminae

5

8

8

10

19

15

22

14

4

G

111

Mares

(i

/

12

8

9

.4

12

6

G

9

89

a 40 ad 50

179

Focminae

M

8

G

\2

10

9

13

!I0

762

j\[.UCi

3

1

4

r-

6

6

8

6

4

G

51

a 50 ad (JO

89

Focminae

1

3

4

J

5

4

G

3

5

2

38

Marcs

1

1

1

«

1

((

2

2

2

2

12

\

a GO ad 70

24

Focminae

2
1

((

1

(1

1

U

«

1

-)

«

1

((

1
2

12
3

Marcs

a 70 ad 80

Focminae

«

1

(1

«

1

1

2

—

«

(1

1

4

1

Marcs

2

a 80 ad 90

Focminae

"

"

((

«

«

u

((

U

U

((

u

Marcs

U

u

..

«

«

<<

u

(C

«

W

U

a 90 ad 100

«

4

Focminae

n

u

<C K

«

U

T. VII.

24.

^84 DOMINICI GuAT.AKDII

XI. TABULA Saiiationis qnod ad Scxiim ct Anni

Tcmpora.

TE.MrORA

SEXUS

2

. DECENiMUM

SUMMA

a 1

3 o

i-: D-
^ E

__ C
C^ .-

C

2 "
29

'a
||

O ♦-

m

1

bJO

~i

X

2

u

4

1

X

7

-r

X

4

m
X

7

X

1

H

X

ro
X

3

MARTIUS

Miiics

s

Fociiiinac

2
2
3
1

1

3
1
3

■1
G
2

2
3
G

2
\
3
4

3
4
1
2

2
3
3
G

3
3
3
2

1
4

2

1

3
I

1
1

•17
27
29
18

171

.(FnlLIS

Maics
Fdoniinae

Marcs

MAJIS

Foeminae

1

«

1
4

2
4

3
2

>

6

4

G

II
8

2

1

I
4

5

7

41
42

Mains

JVMVS

Foeminae

2

7

((

H

G

/

10

3

2

2

47

Marcs

3

3

1

\

4

I

7

5

4

9

41

<

JI'LIVS

Fooniinac

5

2

3

4

6

3

4

3

2

3

35

2IG

Mai'cs

4

3

4

7

2

7

8

G

4

(i

51

AUGL'STVS

Foeiiiiiiac

3
5

G

3

5

2

7

3
3

3

3

7
10

3
5

2

4
4

30

50

7G2

Marcs

SETTEMBrR

Foeminae

2
2

5

G

3

1

G
1

3
6

6
G

9

5

3
6

4

5

j

8

46

Marcs

49

H
<

OCTOBER

Foeminae

4

4

4

2

G

«

4
4

8
3

1

4
2

3
3

4

3

5
I

43

25

235

Marcs

NOVEMBER

Foeminae

3

2

((

3

2

3
4

2
4

2
1

3
3

2
2

J

2

3

22
24

Marcs

E2

rr.

DECEMCER

Foeminae

3

1

2

3
3

4

1

2
4

2
3

3
3

4

1

2

2
((

26
19

Marcs

>-

JAM'Ar.lVS

Foeminae

\

U

2

2

U

1 '

1
5

3

M

3
3

2
1

2
1

M
14

MO

Marcs

FECRVJRrUS

Foeminae

2

«

((

«

1

1

2

2

1

n

Specimen staiisticae j;f.d;cae 185

XII. TABULA Sanationis quod ad Scxuni et Arlcm.

]I. DtCENMUM

Ars

Afiiii'oliif, olitoiTs ct pasloics.

INIilitcs

AiiMiiiicn; rs

IMulciuliiiai'ii

SdltOl'CS

Laiiil

(iati|ioncs

Sccnici

Scrvi

liajiili

Matliciiiatici

Stnuloics cacmontaiii . . .
Lrioiu's ft niciiilici ....
Cainiiiialoirs caiiuiLis lanapquc

Uailiit riisorcs

Aurigaf ct Scrvi slabulaiii . .

Pliarniacopolac

!\Ioiiailii ct I'lcsLylcri . .

Faliri fcnai'ii

('oi|iii

Snlorcs, c|ililpi)iorumct jiilcoium

opiliccs

Sicciacaitif. ctcofleaevendi tores

Lcjis]ii I'iii

r.aliulalorcs

Sal>^aiiH'ntani ct Cclarii .

Vcicilani

Figiili

Bajili ri . ct qui paiinos sericos crispanl
I'cdiiiiiin ct cistaruiu fabii.

Alcicaloics

Discipuli

Pulvis pyilci ct sulpliuratoium

opidfcs

Piicrurmu niagistii ....
Aurificcs ct artifices liorologioruiii
Carrcnim custodcs ....

Ptiloi'cs

FaJjri Il^narii

CoiKliictiircs liistrionum . . .
Tipograplii. l)il)lii>polac, ct li-
liniriim sarciiialorcs .

Aiilrlac

Propolac

Ac<liliii

Mulioncs

Pulveris JVicotianae conditorcs

Summa

r

SEOtUMVR MABRS

Sanati

II
I

7
!)
i
9
'1

iG

u

2

13
G

5

■1

10

1
3
6

a
3.5.S

J>iiiuma anterior
INFcdiei ct Cliirurgi ....
Aiilacorum dispositores . . .

i'ararii

Fii Hones

laluriiarii

Speciiloiuni fabri

l^MKillarii

I apiridac

(--ailjonaiii

i'cllioncs

Opcruin riisticanim praeposili

Fornacalorcs

IJinliraculorum conditorcs .

Vernices linenles

Qui nullam artem excrcent. .

.Simima

Ars

lliirtornm el agrorum cullnces.

Srenieae

Sarcinanae ct artifices calantica-
caruiu et pileoriiin . .

.Siitriees et acu pictrices. .

Fcili'iniani cxercentes. . . .

Anclllac

Caiiponae et tabernariac.

Tevlriccs ct ncntes ....

Vagae et slipcm petentcs. .
Virgines oliui in nionasteriisDco

devotac

Domeslicis negotiis dcdilac.
Nolliuriini nutricuni nioJeratriccs

Alcretrices

lUin liiiteariam cxpolicntcs.

('aliganae

Oliarlarinn artifices ....
Vnidaiii cultriccji ....

(^.ilreolariac

Aiilaea disjionenlcs ....

Fimnini arlilices

-Niillam proClcntcs artem

Snmma

Saiiali

I

4

a

« I

3

2
1
19
2
2
1
9

Sanata

103
1

6

10
10
40

G9

7

1
82

363

o
o

y

5 _2 ( IHaies
S "^ ) Focminac

( Mar
(F

OS

ocminac

2 _S / Marcs
a "^ j Focminae

J .„ ( Alarcs

(Fo

! _S / Marcs
I ~^ ( Focminae

( iMarcs
\ Focminac

■2 ^ C

Marcs
Focminac

J ^ t .Afarcs

5 (, Focminac

2 _S /■ Mares

£ "^ ) Focminac

i „ I Marcs
5 \ Focminac

2 J ^ !Marcs
S j Focminac

Sumnia quod ail (liuturnitatcm
ciirac ill No^ocomio

u

<l

«

«

((

"

3

17

24

<(

14

20

((

2

„

«

«

2

2

17

15

u

3

13

1

((

«
K

«

«

1

t<

«

»

\

1

1
2

((

«

,1

«

«

«

«

1

a

a

U

"

((

«

„

u

(t

«

«

«

K

u

<(

1

rjr.

l^i

135

XVI 11

. TABULA Sanationis

quod ad Sexum

, Prognoslicoa

Classes

et Genera

Slultitiae ,

et Diuturnilatem Curae in Nosoconiio.

11. DECENJilUlt '

SL'MMA 1

?r

1

0

Dtvn'nMTAS CVRAE IS ^0S0C0M10

' 4 -

e

fj

y

O

o

11.

SESUS

1 2 5

-a
o

1

M
a

2
"S
S

i
1

a

c

a
1

5

ii

9
Q

i

a 3
11"

c

,3 « j Marcs

3

(I

7

G

13

1

2

2

38

90

™ Foemlnae

2

8

12

7

12

4

2

2

2

1

"i

96

2 J ^ Mares

-

«

1

«

"

"

"

G

1 1 Foeminae

«

"

«

"

1

2

1

"

1

'

333

-^

k ^ { Maves

10

31

21

18

18

7

11

G

1

■i

125

-

^ V Foeminae

19

13

12

OT

13

II

10

■>

o

101

237

i

k^ ^MarP5

1

"

"

1

"

"

2

2

1

■'

"

8

— -

^-^ i Foeminae

3 „ Marcs

"

"

"

"

"

"

"

1

1

3

\

1

3

„

1

9

J2

^ \ Foeminae

«

'

3

'

1

2

1

•

1

8

17

u

^

A S j* Marcs

«

.

„

.

..

u

.

.

"

.

«

<

S "^ Foeminae

"

«

"

•'

"

«

«

«

»

241

2

i « ( Glares

1 ~ ( Foeminae

2 _3 / Mares

c "^ Foeminae

3

17
■14

2

24
20

2

12
19

2C

21

1

1

10
1
Ii

7
1

G
10

2

1
3

2
2

3
3

102
106

6

to

208
16

224

7G2

i \ Mures

,-,

r

15

15

lb

3

7

1

2

84

3 ~ ( Foeminae

.

3

13

7

1,

II

1

1

1

1

53

139

i 3 /Mares

1

u

«

"

"

"

"

"

"

1

o

= :=

1

S i Foeminae

1,

■' 1 "

"

"

" 1

^

179

1

=

3 ^„ ( Mares

1

„

2

2

1

.,

e

9

^

c

n ( Foeminae

"

«

»

«

"

«

"

2

1

"

3

40

S

™ £ / Mares

\

1

1

2

3

1 1

" 1

2

12

31

i "^ J Fucminae

1

2

"

"

4

2

I

1

''

19

i ^ j Mares

„

«

.,

..

"

<'

«

•

1

1

1

a

1 " \ Foeminae

"

"

"

"

«

"

"

"

"

"

G

i

i ^ / l\Iares

"

1

•

"

1

"

t

1

"

1

5

5

y

"

i ~ / Foeniinat

u

u

«

"

"

"

"

"

"

"

5

i

5

i „ ( Mares

1 ( Foeminat

^ _3 / Mares

2 "^ ( Foeminae

27

•

1

"

:

•

1

-

1

1
2

3

3

Sum

t CIJ

ma fiuo
an in

d ail diuturnilatem

Vosocomio

12-.

n"".

:...

1 IS

70

5(1

G'l

14

32

"

ii^iS

XIX. TABULA Sanalloni;

*< H-

<,

D

H'^.

'^.7.

_' -^

>',>'.

'j^ /',

SEXUS

Ci

o

p;a

.- Q

Ol

C-)

CO

CO

M.irtvs

1

((

u

181'.)

Fo« rill nac

«

«

Mares

1

u

1820

Foeinmac

«

<(

«

Maics

■}

M

«

1821

Foc'iiiinac

2

H

((

Maics

3

u

((

1822

Focminae

1

«

«

AFares

4

((

((

1823

Foeminae

4

1

((

~

M.')i-(»'i

A

XIX. TABULA Sanationis quod a.l Sexum ci la-^ressum.

SEXUS

w ■

SANATIO 2. DECEX.Ml

SUM MA

a

05
CO

o

CO

CO
QO

00

QO

CO

CO

CO

OD

CO

CO

QO
C-)

CO

■=-3

3 5 =
s 2 5

1 3

t i

ic-4

ll

(819
(820

Marcs

Fo-'Nunac

1
2

"

"

«

(

"

:;

;:

(

Marcs

Fuciiiinac

"

"

«

„

«

"

—

"

1821
(822

MaiTS
Fociiiiiiac

!\rarci
FocQiinae

«

"

«

"

"

•

(

■

"

(

"

.

"

^^

"

(
(

"

•

(823
(82 J
(825
(82C
(827
(828
(825
(830
(S3(
(832
H833
(831
(835

Maics
Foeminae

.M.,iu.
Foeminae

Mutes
Foeminae

Marf5

Foeminae

Ma>cs
Foeminae

Marcs
Fucminae

Marcs
Foeminae

Fopmin.ie

Marcs

Fotmiiiae

Marcs
Foeminae

(

"

.

"

„

,

„

—

"

.

.

(

«

'<

,

,,

.,

2

.

"

„

"

«

"

(

«

"

.,

«

"

«

(j

(3

3

1

"

,,

(

(

"

"

"

(8

8

8

1

2

"

„

(

(

"

.

"

(0

-12
-12

(7
(5

6
((

25
(-1

(

1

,<

1

"

"

«

25
28

-1"
-l(

5
II

"

(
1

,1

«

"

..

32
28

53
-13

23
(8

8
(0

2

1

2

,,

"

"

35

30

81
62

31
25

(3
10

2

«

(

(

■(7
43

■12
43

Mares
Foeminae

Maic.
Foeminae

Mares

FoPiiiinar

Mares
Foeminae

Marci
Foeminae

Marcs
Foeminae

58
(3(

28
28

13
10

"

1

"

"

61

17

12
20

(
(

.

"

38

38

SO
73

41

33

9
(3

7
8

(
(

5
4

56

■17

20

72

34

33

(836
(837
(838

5-1
6(

49
59

23

26
30

80
■53

45
86

45

1

(luodad rcmanciUiaiii
1. Dtccniiii et m-
gvcssuoi 2. Dccennii

99

K-IO

55

60

53

76

85

82

(25

63

-10

'22

^;Liitijlis

(239

1 ^'^

B^

II. DECENNIUM

■1829 USQUE AD 1839

CATEGORIA III.

MORS

T. VII.

25.

Specimen statistic.ve medicae 189

XX. TABULA. Mortis quod ad Scxum et Aetatern.

ALT AS

SEXUS

2.

DECEN.NIUM

SL.M.MA

§ _

■J

0

■0

X

X

X

X

.-0
X

X

X

^ ~

«

((

n

M

«

«

—

u

«

u

B

:r^

A lialivitatc

Marcs

ad 10 aiinOi

Focminae

('

«

«

U

«

((

«

«

(1

t(

«

Rlarcs

^^

1

H

)

f

1

2

1

1

«

8

.1 \Q ad 20

9

Focmiiiac

u

2

u

2

4

«

1

u

1

«

3

«
1

1

3

3

«

3

1
23

Mares

a 20 ad 30

35

Fooniiiiac

«

\

3

2

«

1

■1

3

1

((

12

ararcs

1

6

2

2

M

«

3

1

1

2

18

a 30 ad 40

58

Focminap

3

7

2

4

6

2

4

2

7

3

40

Marcs

G

1

\)

1

G

3

3

5

2

3

42

a 10 ad 50

101

Focminae

I5

J

)

3

6

a

11

10

G

3

59

32-

Marcs

5

\

2

2

3

8

2

4

3

1

31

a 50 ad GO

58

Focniinac

2

3

2
2

1
4

6

2

2

G

«

3
5

1
3

1
6

27

Marcs

29

a GO ad '0

44

Focminae

1

2

K

1

f

2

2

3

2

1

15

Marcs

2

1

«

1

1

2

1

1

2

1

12

a 70 ad 80

Focminae

1

1

U

«

M

1

1

2

1

(<

«

0

2

19

Marcs

a 80 ad 90

Focminae

«

M

U

«

1

U

M

U

'<

••

1

O

Marcs

«

«

U

H

a

u

«

a

a

a

a

a 90 ad 100

('

Focminae

«

«

«

«

H

«

«

«

a

u

■190 DOMINICI GuALAWDir

XXT. TABULA Mortis qnoil ad Sexum et Anni Tcmporn.

SEXL'S

2

DECE.N.MUM

SUMMA

ANM
TEMrORV

1 i

'a
% 2

«fl

0-.

o

■r-

M

r^

-rr

m

'^

r-

X

-^ *-

-Si

—

ro

ro

m

(^

en

x>

X

X

X^

30

X

X

OJ

X

X

c

O

^"

■^

"^

"^

"^

"^

-^

-^

-^

"^

"^ 5

D

to

1

«

1

«

1

—

((

2

2

1

8

Marcs

M.mms

^

Fociiiinac

u

«

1
1

2

«
1

3

1
i

1

3

■1
2

2
2

«

9

12

Marcs

y

Am HIS

6')

^

Fncminac

1

1

1

K

«

\

1

2

«

1

8

IMares

5

1

3

1

«

1

1

1

1

«

14

MAJIS

Fooniinat^

Marcs

2

2
1

«

2
«

1
1

«

4

«

1
1

3

i
1

11

6

JIMIS

Foi'iiiinac

1

1

«

u

1

u

"

t(

2

2

r*

'J'.

<

Marcs

1

1

,1

2

2

/

«

fi

2

5

?^

t-<

■y.

JULirs

^r-i

<

Focniiiiao

<(

1

3

1

J

1

"

«

18

iNFarcs

((

4

1

4

2

2

3

3

i

21

AUGUSTUS

Fociiiinao

1

2

«

2

«

2

4

2

2

16

..,_

SCPTEMCrR

JMarcs

\

1

(C

2

3

2

2

«

1

16

1

■J-.

Foemiiiac

1

1

1

1

1

3

"

«

13

V

Marcs

1

1

\

«

«

1

3

«

11

OCTOBEn

Focminac

((

4

M

2

3

1

3

«

((

1"i

90

U

^

Maics

2

2

1

2

1

3

«

2

2

16

^ovl:MGF.[l

.

Focminac

1

2

2

2

1

2

J

1

2

19

iNIarcs

o

2

2

3

1

1

«

U

«

1

12

DErEMIir.R

■J-.

Focminac

2

1

t

3

2

4

2

4

1

i
2

1

«

1

«

19
13

Maics

u;

JA.M'\RIUS

79

^'

Focminac

1

3

«

1
1

1

1

U

t
1

2
«

1
1

■1

«

«

4

11

Marcs

11

FEr.r.u^r.ius

1

1, 1

Focminac

3

\

1

2 2 1 .1 1

3

»

«

1

n

^^

^^

^^

^■^■^

■■^■■B

__

Specimen statisticae medicae
XXII. TABULA Mortis quod ad Sexum et Arlera.

191

II. DECK i\ MUM

Moi-lui

SEiaVNlX'n MAKES

Ars

Mortui

Af;iicolae, olitorcs et pastores.

Milius

Ainaniicncs

IMuk'iuUuai'ii

Sditorcs

Lanii

Caiipoiics - .

Scimci

Scrvi

Bajtili

Matlicinatici

SliuctoiTS cacmcntarii . . .
Eiioiiis ct inciidici ....
CaiiiiinatniTs camiibis lanacque

DarbitiJiisorcs

Auiigac ct Seivi slaLuIarii . .

I'liariiiacopolac

Munadii ct Prcsbytcri . . .

Faliri Icrrarii

Co(iui

Sulorcs, cpliippiorumctpileorum

opificcs

Sicoracaitif. ctcolTcacvenditoies

Lcgi.s])! I'iti

CalculatoiCS

Saliaincntarii ct Celoiii . .
Vficdaiii

F'S"'' •

Baplici,ctquipannosscricoscnspaiil

I'cclinmn ct cistarum f;ibii. .

INIdcaloies

Di>cipuli

Pulvis pyiici ct sulpliiuatorum

opilircs

Piirronim maglstii ....
Amilici's et artifices horologionmi
Carcenim cuslodcs ....

Pisloris

Faliri lignarii

Coniluctores histrionum . . .
Tipagraplii, biblitipulac, et li-

Lruruin sarcinalores . .

Aiilctae

Propolae

Acditui

Mulioncs ■ •

Pulveris Nicotianac coiiditorcs

Summa
T. "VU.

56
7
■I
1
5
2
1

«

7
12

K

2
4
3

Summa anterior
MccUci et Chirurgi
Aiilacorum disposito
Pararii ....
Fiilloncs . . .
'I'ahcrnani .
Spcciiloiiira f.iLri.
liaiiccllarii.
l.apiciilac .
Carbonaiii .
Pcllioncs . . .
Operum rusticarum
Furiiacatores .
Umljraculorum conditorcs
Vernicos linentcs
Qui nuUam aitem cxcrcent.

Snmiii

pracpositi

Ars

I in moiiastcriisDeo

lliirlorum et agrorum cultrkes

Sceiiicae

Sarcinariae ct artifices calanlica

carum ct pileonira . .
Siilriccs ct acu piclrices. .
Fulluniam exerccntes. .

Ancillae

Caiiponae ct tabernariae. .
Textiices ct iicntes . . .
Vagac et stipcm pctentes.
N'lrgincs olim in moiiastcri

devotae

Doincslicis ncgotiis deditae
iVolhunim nutricum moderatriccs

IMciclrircs

Rem linteariam cxpolicntcs

Caligariae

Cliai lanim artifices .
Viridarii cullrice^ . .
Calccolanac ....
Aulaea disponcntcs .
FiMiiiim artiUc s . . .
>'ullam proCtentcs artem

Summa

15-1
i

165

Mortuae

57

5
3
1
8
2
38
2

38
1
1
2
1

162

20.

■nr'wrt-V

rn 4 r*TTf A lVT^.>»i<^

c

3

^

3 _S ^ Mares
S "^ j Focminac

a

l(

1

U

<

«

((

«

((

?.

O

^ „ ( Mares

«

«

1

It

o

H

S { Focminac

«

«

«

Q

2

0 _S / Mares

5

4

3

2

S "^ / Foiminae

6

3

4

6

^3 „ ( Marcs

C(

U

W

r

5 ' Focminac

u

1

«

«

;-<

u

•<

2 _5 ( Marcs

1

„

9

«

t/3

= "^ 1 Focmin ic

1

((

i

1

7^,

f

y

J ^ (Mares

((

«

1

1

o

--

S \ Focminae

u

«

t(

>,

i

K

0

e

2 _S / Mares

14

G

6

10 ,

S " ) Focminac

n

5

9

7 '

i .. ( Mares

U

«

tt

T ^

^
d

S "* ( Foeminac

»

«

.<

((

H

,

u

i _S t Mares
= ( roeminac

"

((

«

H

<

«

1

«

«

■i;

c

J „ ( Marcs

"

«

u

M

p

g \ Focminac

«

«

B

«

>!

u

5

2 _2 .' Marcs
= ^ ^ Focminac

«

«

«

36

Summa quo
1 ciirae in ?

1 a>l (Initurnilatem
So^^roInlo

53

28

38

MHHMl

XXVIII. TABULA Monis quod ad Sexum, Prognosticon, Classes et Genera Slultitiae ,
et Diuturnilatem Curae in Nosocoruio.

II. DECENXIUM 1

SCMAIA

c

j

u

H

DILTL'BSITJS CURAE IX SOSOCOSllo |

i.

<

SEXUS

1

Hi

i L

h

1

4

:^

i

1

E

l>

i -

'"■

O

"5 1

S

c

■7.

E .

%

e

= 1 ^.'t

j;

—

P<

i-3
i ^

Q

=

i

a

S

a

s

s
3

E =

c

f^

§2 ^ 1 =

<

"5 S

i-

C

H

= w f Maies
% \ FocimDae

)

•

\

•

"

■1

3

■

1

6
4

10

i^

47

s

1 3 / Males
1 "^ ^ Foeminae

5
2

5

2
•1

3
1

"

"

2
I

(

I

3

18
(9

37

<

84

<

i ., f Mares

1

1

a

2

„

„

„

.

5

»

« ( Foeminae

)

(

1

u

„

1

2

3

10

-

37

£

A _3 C MniTs

"

I

I

I

«

f

\

I

12

91

1"^ i Foeminae

3

1

1

1

"

1

'

3

10

•1 E M""

.

•

"

1.

.

.

■1

.

.

S

n \ Foeminae

«

"

"

«

.

'•

II

«

"

^

a

A J f Marcs

.

«

..

\

,1

I

II

.

«

3

3

<

= "^ Foeminae

•

"

"

"

•<

■■

"

II

"

79

i „ j Mares

.

1

„

2

2

I

.

9

8

1 ~ ( Foeminae

S

B

"

"

"

1

I

"

I

2

5

70

^

1

3

T

*

■>

2

2

3

3

30

fi3

c '^ Foeminae
i „ ( Mares

6

3

■1

6

■t

J

1

I

■1

33

237

,

1,

1

1

1

5

6

ra "* \ Focmioae

u

)

„

\

u

II

I

II

"

3

n

(3

y

^ '& [ Mares

)

,1

9

II

u

(1

<i

«

<>

3

■71

S "^ i Foeminae

(

«

t

I

«

•

«

" 1 '

y

i , 1 Marcs

■7

(60

1

.

(

3

t

11

«

,<

(i

Cl

^

« (, Foeminae

«

"

»

"

'

"

"

"

'

1

(47

i

i _3 ( Mares
2 "^ j Foeminae

H
(1

6

5

6
9

(0

16
(2

6
5

2 1 5
5 9

I

4

7

70
70

(40

= ,^ \ Mares

„

u

,

u

.

.

«

a

„

«

u

"

II

«

II

"

"

"

2

r 2 / Marcs
1 ~ i Foeminae

..

"

■

"

«

•

"

'

"

"

"

3

a

"

„

)

.

«

I

"

"

'

"

1

3

;:;

4

-

i

i , f Marcs
1 (, Foeminae

II

„

u

,.

„

"

.

.

"

.

«

"

I

^ _o f Marcs

"

•

"

"

-

"

"

"

'

I

Sun

CI

= ( Foeminae

"

"

"

3fi

-,-

1

"

"

'

ma qtic
rac m

d ad diolurnilatem
Vosoromio

53

28

38

13

3:

10

31

■

1

XXIX. TABULA IMonis qiu

\Hr<

SEXUS

< — c

w .
1

Ala.rs
Focniiiiao

Wares
Foominac

1
«

Alaics
I'ociiiiiiac

2
2

Mail's
Focmliiae

3

1

-Wares
Fi)cmiiiae

"Mares
Foemlii.ic

4
■1

1

Marcs
Foeminac

1

1

.,

05
CM

o

CO

-JO

XXIX. TABULA Moilis quod ad Sexuni ct Ingressun

S EXLS

Fumiiii,,,.

zo

S~.

5-^

""c-i

SANATIO

2. DEC£NMI

SU.MMA

- i^'

§1

in

Cvl

o

CO

00

CO

=o

CO
CO
CO

CO

uo

CO

30
"C-

o

CO
CO

CO
CO

CO

^o

CO

IS2I1

1

"

"

«

„

„

"

«

1

«

1

Jlares
Foeminac

1' IICllHllal.'

Maics
FiiCDiinac

!\I.„es
Focminac

Maics
Fi»cmiti.je

Fucmmac

fllarcs
Fo.nnn,..

M.UCS
Foeminac

Marcs

FocnirTi.-ic

Marcs
Focminac

1

"

•

„

"

«

■

«

"

"

"

2

"

1

1

"

"

«

1

'

•

„

1

3
1

"

"

1

.,

1

1

"

«

••

■

1

IK-'i

i isj;

182-

1 IS^K

(829

1830
1

1 1831
(832
IR33
1834
f335
(836
1837

4
4

1

1

.

.

1

•

u

1

3
3

()

1

1

«

"

"

1

"

«

"

"

.

1

"

"

"

«

1

«

«

'

->

1

1

1

"

.

„

"

1

.

2

G

13

3

4

1

1
1

1

"

.,

«

"

..

9

IS
•

(i
3

1
1

"

^

"

"

.,

9
4

12
42

10
5

3

8
10

2

«

.,

1

"

"

15
1 1

Marcs
Fucnjinai-

4"
41

3
2

1

"

1

"

«

..

13
12

Marts

Focniiiiac

Fuemiiiac

i\Tarc5
Fuciimiac

Wani
Focminac

Marcs
Fncniinac

.•Marcs
Focminac

IMarcs
Focminac

IMarcs
Focminac

il ad rcniancntiaiu
Deccnuii ct in-
ssum 2. Dcccuiiii

53
45

II
6

3
2

2

1

1

«

,<

15

1 1

G2

8

5

2

.

1

•

"

12
1 ",

".8

\2
\2

1
2

1

"

1

"

1 i
16

64

16
10

3
5

.

2

•

21

17

811
"3

9
15

6

1

2

3
3

1

17

34
61

49
59

13
14

42

"

17

9

7

1

2
II

13
9

f838

80
53

11

7

1.

6"

09

140

32

31

31

23

36

35

36

32

26

44

283

gi-rii-ulis

1239

1

327

ANTONII BERTOLONII EQ.

IN ARCIIIGYJn. BONON. BOTAriJIC. PROF. EMER. ETC.

MISCELLANEA BOTANIGA IV. (i)

I

n Miscellaneis superioribus vobis aperiii , quae , et quanta
fuerit tloctrina Ulyssis Aldrovandi de re herbaria, qiiam
doclrinam ego desumpsi ab ejus horto sicco plantarutn di-
tissimo , aeque ac a mullis stirpiuni figuris ad naturam pic-
tis, quas ille pluribus voluininibus comprehensas reliquit;
sed leviler tetigi de systemate ejus plantarum, de quo me
in posterum fusius loquuturuni spopondi. Perlustraus codi-
cem chartaceum, qui autograpbus est, et cum innumeris
aliis codicibus Aldrovandianis habetur in bibliolheca Archi-
gymnasii nostri notalus anno I 567., et numero LXXIX.,
inveni 1m)c systenia per tabulas synoplicas declaratum. In
tabula autem, quae est in pagina quarta, Aldrovandus di-
vidit plantas omnes In pcrfectas, atque in imperfectas tri-
buens primis nobiliorcm , ut ille ait, structuram , eo quod
donenlur caule, foliis, et serainibus^ easdemque fere com-
parat cum animalibus perfections compaginis, sive cum ani-
malibus sanguine praeditis . Hae plantae , ut qnisque facile
videt, phanerogamis recentioruni respondent. Contra vero in-
ter plantas imperfectas recensuit illas, quae carent caule,
foliis J et seraine, uti sunt senlenlia ejus Agarici , Tnbera
(^ LjcopcrdoTi Tuber L. ), Spongiae, aliaeque , licet Spon-
giae ad regnum animale hodie transUitae sint, coniuliique

(1) Ilacc MiscelKinoa (ju.irta lccl:i fucriinl in convenlu Acndemiae
scientiarura laslituti Bononicnssis Iiabilo Quart. Id. Novcmbr. anni 1842.

i94 Antonii Bertolonii

cum aninialibus simplicioris stracturac, sive cum exanguibus.
Has, Spongiis exceptis, cum Cryptogamis Lianacauis conve-
nire saiis per se patet.
Post banc primam divisionem regnl vcgctabilis, ct quae a bo-
lanicis ouinibus , bcot sub aliis nominibiis , postea rccepta
fuit , Akliovandus uUerius iiiquiicns in plautas perfectas eas
in alias duas secliones dispcitivil^ sive in mares, et foemi-
nas. Neqnc contcnuis illoium , qnae Theopbrastus tradiderat
do paucis planlis , qnas a cbaraclcribus longe aliis ^ quam qui
generaiioncm porlcndunt, marcs, alque foeminas sahuaverat,
jneliorein, firniiorcmque de sexibiis docuinam oxbibuit. Sla-
Uiit cnim esse plautas masculas, quae optiine florent , dX se-
men , et fructuin non prochicunt, foemineas, vero^ quae et
flares, et semen, et fruclwn producnnt , quibus edocemur,
Aldrovandura sub primis respicere ad plautas , quae stamini-
ferae tauiuni sunt, sub secundis vero ad liermaphroditas, et
ad luusexuales pisiillif'eras.

Habetis igitur in Aldrovando primum indicium sjstematis se-
xualis, quod postea ad summum splendoris fastiginm , ple-
naniquc demonstralionem perductum fuit a Carolo Linnaeo.
Nee profecto Aldrovandus penetravit, ut Linnaeus, in pe-
nitiorem partium strucluram , quae sexum masculinum , aut
foemininum constiiuunt, non cognovit stamina, nee pistilla,
nequc eorum officium , sed recte judicavit de sexu a defeclu,
vel praesentia fructus.

Fere eodem tempore, quo haec apud nos contingebant, An-
draeas Ccsalpinus in Etruria aliad moliebatur systema aeque
magni, aut forte majoris momenti. Is in epistola, quam an-
no 1563. scripserat ad Alphonsum De Tornabonis, monuit
de nova metbodo dispertiendarum plantarum, quam a di-
versa fructuum structura desumebatj ex quo dignoscimus,
Caesalpinum fuisse primum, qui fundamenta jecit methodi
naturalis , postea longe auctae , et expolitae studio , atque
sedulitate Jussaeuorum, aliorumque. Epistola vero Caesal-
pini prostat autographa in fronte horti sicci, quem idem Cae-
salpinus dnno dedit y\lphonso De Tornabonis, qui hortus sic-
cus a Ferdinando III. Magno Etruriae Duce felicissimae re-
cordationis adeptus in diiissimam biblioibccam ejus palatinam

Miscellanea bot. IV. 195

transivit, et posiea a Leopoldo II. Ferdinandi III. filio Mu-
saeo Florentino munifice datns. Ipsam vero epistolani fide-
liter transcriptam ego obiinui ab egi egio Francisco Tassio ,
cum is csset a biblioiheca Ferdinand! JIJ., atque exaciissimc
edcntlani curavl in volumine tertio collectionis^ cui litulus esl
«= Opiiscoli Scievtifici di Uologna ■= p. 27i.

Ex bis, quae bactenus dixi de Aldrovando, et Cacsalpino, ma-
nifesluni fit, deberi dnobus lialis invcntum prinium syste-
malis pbllosophici, quo vegelabilia ordinarentur. Horum prior
ad Linnacanum systema viani aperuit, dum alter ad nalu-
raleni melhodum Jusbiaenoruui duxit; uterque vero ad Ita-
liae gloriani euliuit^ nobiliori traniiie deiecto , quo planta-
rum cogiiilio facilius assequi quis posset .

Agam nunc de plantis, et prinio de duabus novis speciebus
quae hoc eodeni anno priuiiius floruerunl in horlo botanico
nostro. riaruni altera orta est e semiuibus, quae Josephus
Radtlius, beu! cito uimis nobis ereptus, atiulerat ex Brasi-
lia, et niihi impertiverat . Statim ab initio judicavi, plan-
lam banc babilu I'oiiorum pertinere ad Droinelias , eamque
in Catalogo plantarum ad permutationem facientium, quern
edidi anno i834., vocavi Broineliain anliacantltain, eo quod
spinae in margine foliorum ex adverso conversae habercntur,
Deque tunc temporis exhibere potui plenam descriptionem
ejus, quia nondum floruerat, nee frucium tulerat. Pro-
fecto bacc species pertinet ad genus Bronie/iam, non qua-
le conslilutum fuerat a Linnaeo, qui ad illud duxit tam plan-
tas fiuctu syncarpico pollentcs , quam quae praeditae fi-u-
ctibus probe sejunctis j et distinctis . Ideo praetuli genus
Bromeliam a Lindleyo oplime emendatum, idest amplectens
solummodo plantas fiuctibus sejunctis , relictis plantis fiucti-
bus connatis pro genere Ananassa, de quibus duobus ee-
neribus plenam notitiam babemus apud Endlichcrum in Gen.
pi. p. 182. n. i299. n. 1300. Hie vero nionebo, frucium
Bromeliae antiacanthae niihi suppedltasse notas quasdam ba-
ctenus praetervisas, quae ad genus hoc policndum valent,
uti facile dignoscetis a descriptione nostra .

i96 Antgjsii Bertolonii

BROMELIA

1. Bromeua. antiacantha : caule brevissimo, stolonifero; foliis
canaliculalis, spinis marginallbus validis, infeiioribus rctror-
sis , superionbiTS incurvis; spica ramosa , laxa Tab. XII.
B. antiacantha Bert. I^irid. Bonon. veg. p. 4.

Pcrciin. Sit ff rut. Nascitiir in Brasilia. Floruit in horto botanl-
co Bononiousi deccdente Septembri , et veniente Octobri an-
ni 1842. Aeslate vivit sub dio, hyerae in hypocausto.

Caulis brevissiinus, teres, crassus, inferne saepe emittens unurn,
alterumve surculum crassum, et decunibeati-ascendentem ,
apice foliosum , reliqua parte squamatum , novara plantam
daturum . Folia undique anibiunt caulcni , cacspilosa , ere-
cto-patula, apice recuivo , crassa, coriacea, lato-lInean'a,id-
est plusquani pollicem lata, acuminalaj etiam tres pedes , et
ultra loDga, exquisite canalicidaia, supra laete viridia, nicidaj
glabra, subtus larinoso-albida^ striata, margine armata spinis
validis, flavicantibus, basi dilatatis, remotis, spatio fere ae-
quali inter se distantibus , inferioribus retrorsis, superioribus
incurvis . Ex apice caulis, et ex centro folioruni prodit spi-
ca sessilis, ramosa, initio coropacta, conglobata, postea elon-
gata ,, laxata , sesquipedem , vel duos pedes longa . Ejus ra-
mi breves, sparsi, remoti, fere aequales, tri-quinqueflori .
Racliis primaria crassa , e tereli compressaj rachides secun-
dariae similes, sed minus crassae; omnes niveo-tomentosae,
tomento stipato , brevissimo . Sub quovis ramo spicae bra-
ctea . Bracteae imae sub spica universali foliis similes , sed
breviores , spinis marginalibus omnibus sursum incurvis ,
in facie superiore vel totae ^ vel saltern basi laete rubro-
-sanguineae , in inferiore rubro-pallentes , striis albis cum
striis rubris se se alternantibus . Reliquae bracteae mul-
to breviores , membranaceae , niveo-furfuraceae , moUiter
ciliatac , inferiores valde acuminatae j acumine attenuate ,
superiores successive breviores etiam ipsa spica laterali, a-
cutae , supremae ovatae . Flores inferiores in spieis par-
lialibus primores. Sub quovis flore bractea propria j late ova-
ta , acuta , sessilis , membranacea , striata , nivea , arciissime

Miscellanea bot. IV- 107

amplectens ovarium, illoque mullo Lrevior, raargine, el basi
flocculosa . Tubus calycinus ovaiio aclhaerens, longus, ob-
tuse irigonuSj iiiveo-tomcntosus; b'ni])us liber, tvipartitus ,
striclus, et corollae arete adpressus, laciniis ovato-oblongis,
acuiiusculis , basi in dorso medio incrassalisj ibique extus e
niveo subvirenlibus^ reliqua parte atlenuatis, membranaceis^
niveis . Corolla supera , purpurco-violacea , lymbo calycino
circiter Iriplo longior, tripetala , peialis basi in tubum bre-
vem trigonum connatis, oblongo-lanceolatis, obtusis, eras-
sis, margine involmis, striciis, et inter se convoliitisj api-
cc tantum quidquam palulis . Stamina sex , aequalia , alba ,
corolla breviora, fil.imeniis oompresso-subulatis, inferne ex-
pansis in tubum confcrruminatum cum tubo corollae , an-
theris longis, lincaribus, acuminatis, basi sagiitatis, bilocu-
laribus, poUine odoris quidquam sperm atici . Ovarium tubo
calycino adhaerens. Stilus crassus^ albus^ obtuse trigonus .
Stigmata tria , oblonga, obtusa, papulosa, alba, connlventia-
Bacca adhaerens calyci , cortice crasso , substantiae intus ca-
vernulosae, inferne unilocularis , superne sexlocularis, locu-
lis tribiis seminiferis , tribus alternis vacuis . Placenta liasi
crassior, superne producta in columnam axilem, trigonam,
cujus anguli respondent loculis seminiferis. Semina potius par-
va , obovata , circa basim placentae numcrosa , reliqua in
quovis loculo biserialia, pendula, afExa augulo placentari
per funiculos umbilicales horizontales, parallelos, excurrentes
intra substaniiam placentae ranalicnlo sejunclos .

Explicatio Tab. XII.

Tab. XII. fig. 1 . exhibet planlam saltern decuplo magnitudine
naturali minorem, ostendens tamen habitum ejus.

— fig. 2. Pars folii magnitudine naturali aim spinis retrorsis,

et sursum versis.

— fig. 3. Spica partialis cum floribus magnitudine natural!.

Planta altera, quam supra indicavi, pluribus abhinc annis na-
ta est in horto nostro e seminibus Brasilianis, et Antillanis.
Prima lecta fuerant , et mihi concessa ab eodem Raddio ,

198 Antonii Bertolonii

secunck ab infelici Beiiero . Pauca teiigeram de hac specie
jam anno 1820. in opella, cui tituluiu feci Excerpta de
re herbaria, nee plura tangere poterani, quia nondum flo-
ruerat. Nunc vero et plenam descriptioneni, et figiiram e-
jus suppeditabo.

HIBISCUS.

2. Hibiscus pernamhucensis: foliis coriaceis, exquisite cordatis,

acuminalis , snbcrenatis, glabris^ junioribus sul)tus pube-

scentibus; slipulis elongatis, lanceolato-falcatis Tab. XIII.

H. pcrnambucensis Bert. Exc. de. ra herb. p. 13. n. 11.

Dc Cand. Prodr. 1. p. 454. n. 95.

Arb. Habitat in Brasilia, Guadalupa etc. Floruit in horto bot.
Bononiensi a Septembri ad Novenibrem anni 1842. Aesta-
tc vivit sub dio , hyeme in hypocausto .

Arbuscula in oil's nostris biorgyalis, arbor in solo nativo. Cau-
lis teres, erectus, superne ramosus, ramis sparsis, patulis,
senior tectus coriice cinereo , glabro , junior virenti , et pu-
berulo. Folia coriacea , alterna , petiolata, exquisite cordata,
subrotunda cuni brevi cuspide , rarius angulata , levissime
crenata , convexula , aut plana , seniora utrinqiie glabra , ju-
niora supra glabra , et saturate viridia , subtus pallentia , et
tenuiter pnbescentia pilis stellalis, praesertiin in nervis, ve-
nisque, omnia radiatim nervosa, et reticulato-venosa . Pe-
tioli leretes, longi , pahescentes, subinde rubidi . Stipulae
elongalae, lanceolato-falcatae, acutae, longitudinaliter striatae,
planiusculae,integerrimae, pallentes, pubescentes,cito deciduae.
Flores potius grandes, inodori, in racerao terminali bi-tri-
floro , vel solitarii , saepe cum aliis florijjus solilariis in axil-
lis supremis. Peduuculi crassi, una cum calycilnis tenuiter
pubescenli-velutini , virides, aut e viridi rubescentes. Calyx
duplex; exterior fere dlmldio brevlor, arete interior! adpres-
sus , cyathiformis , octofidus, lacinils triangulo-lanceolatis ,
acurainatis, enerviis, quaruin quatuor profundius sectae; iti-
terior quinquefidus , lacinlis lanceolatis, acumlnatis, aequa-
libus, nervo dorsali carlnatis. Corolla flava, calyce tri-
plo longior. Petala obovataj obtusaj eroso-creaata, uervis

RIlSOELLAKEA EOT. IV. 199

plurlbus, ramosis, concoloribus extus percursa , omnia simiil
sumpta oblique retorta . Genitalia flava^ corolla breviora .
Stilus crassus, stamina multo supcrans, apice magis adlmc
incrassalus, et \illosus, villis icrniinalis glandula rubella.
Stigma quinquelobuni , lobis subglobosis , hirtis. Fruclum
non pcrfecit.

Post baec diccre incipiam de planlis in Alabama sponle na-
scenlibus , quae regio parum haclcnus a bolanicis explorata.
Alacris Doctor Gavcs quamplures stirpes ibi legerat , easquc
cxsiccatas atlulerat ad Virunt omnigena naturalis hisloriae
doctrina insignem , scilicet ad illustrem Carolum Bonapar-
tem Principem Cauini, et Musiniani, qui, cum ego essem
Romae anno i834., totum penu harum plantarum mihi mu-
nifice largitus est. Antequam vero de iis loquar, siuite quae-
so , ut pauca, et perfunctorie dicam de ipsa regione, a qua
proficiscuntur.

Regio Alabamcnsis est pars provinciarum foederatarum Ame-
ricae septenirionalis, qiiibuscuni consociata fuit anno 1819.
Sita est inter gradus trigesimiini , et trigesimum quintum la-
titudinis borealis , nee non inter gradus octogesinium septi-
mum , cl nonagesiraum primum longiludinis orienlalis . Ejus
fines ad scptentrionem sunt cum provincia Tenassaea, ad
orientera cum Georgia, ad meridiem cum Florida, et cum si-
nu Mexicano, ad occidcnlem cum Mississipio . Nomen sortita
est a flumine Alabama, quod per earn excurrit. In parte me-
ridionali ejus solum demissum, planum, et secus flumina
paludosum. A gradu trigesimo primo lalitudinis incipit pau-
latim elevari, donee pertingat ad montes, qui semicirculari
flexu , pcrpetuoque jugo per partem septentrionalem ejus ex-
lenduntur directione ab oriente in occidentem , et qui ad
tria millia pedum supra maris libellam altoUuntur. Plura
flumina majora , et minora earn alluunt. L trinque ad flumi-
na terra ferlilis , ct ad culturam apta. Montes, qua vergunt
Tennassaeam versus, calcarii. Reliquum solum hie illic are-
nosum . In planitie occurrunt sylvae pinuum , in paludibus
cupressi, in collibus, et montibus quercus, nuces, flaxini,
populi . In parte meridionali , et maritima temperies coeli
calida; thermometer enim ibi ascendit ad gradum trigesimum
T. VII. 27.

200 Antonii Bertolonii

secundum usque , sed aurae a sinu INIexicano afflanles caloreirr
hunc leniperant, et ad vigesimum quintuni thermometri gra-
duni plerumque ducunt. Incolae Ihi utiliter seruut Saccha-
ruin oj/icinnruin L. In cdiiiore regione temperios mills, et
grata fere omnibus anni tempestatibus. Agricolatio , ubicun-
que id fieii potest, valde exculta. Hinc regio uberrinie fert
gossypium , fruuienlum, Zeam Mays^ aliaque cercalia. Sed
quis non mirabitur, incolas , qui anno 18U0. vix ad duo
millia erant , anno 1820. jam ad centum et viginti octo
millia pervenissel Id calamilatibus nosiris debetur, quae in-
numeros habltatores Eiiropaeos illuc traxerunt.
Sed demum veniamus ad descriptionem plantarum Alabamensium,
quaruni paucas declarandas nunc sumo ^ ne vos fatigem ;
incipiam vcro a Semiflosculosis Syngciiasiae polygamiae ae-
qualis Linnaei , sive a Compositis Cichoraceis De Candollei
daturas reli(juas in Miscellaueis successivls.

LACTUCA.

Xanthinae De Cand.

1 . Lactuca. Alahaincnsis : glabra ; caule erecto , tereli ; foliis
superioribus linearibus, distantibus, abbreviatis, integer-
rimis, nervo carinatis; racenio composite, laxifloro, pe-
dunculis remote subtricephalisj acheniis ovatis, brevissi-
me rostratis .
Pcrenn. Lecta in Alabama a Doct. Gaves. Floret Auguslo.
Canlis teres , striatus , simplex , in duobus meis exemplaribus
tripedalis , sed cum haec careant parte inferiore , ideo eer-
ie longior . Folia cauliua inferiora eorumdem exeraplarium
lanceolato-linearia, superiora linearia, anguslissima j vix sex-
-octo lineas longa , omnia inter se valde remota, integerri-
maj nervo dorsali prominente carluata , basi quidquani di-
latata, et amplexantia, nee sagitata; caulina iraa, et radi-
calia non vidi . Racemiis terminalis , compositus, ramis al-
ternis, remotis, vix ultra poUicem longis, bi-tricephalis , ce-
phalis inter se dissltis, lateralibus brevissinie pedlcellatis,
uao fere in basi. Braciea sub quovis ramo racemi exigua,

]MlSCEtLANE\ BOX. IV. 201

linearis, basi lalior , lineam , aut sesquilineatn longa , sub
quovis pedicello adliuc minor, ovalo-lanceolaia. Cephalum
pluriflorunij tamen atigustum . Calaihus cylindraceus, cir-
ciler quinque-sex lineas longus, calicuialus squamis brevi-
bus, subtriserialibus , ovato-lanceolatis , margine membrana-
ceo-pallenlibus^ externis brevioribus . Calallii squamae inti-
mae oclo , caeieris multo longioreSj lineares, oblusiusculae,
vix margine membranaceae . Semiflosculi pallide flavi, in-
«lructi tubo filiformi , longo , ligula dilatata, oblonga , api-
ce muliidentata, exlus circa faucem \illosa . Receptaculum
nudum. Achenium ovalum , comprcssum, angulatum ner-
vis distantibus , sub vitro minute ruguloso-scabrum , matu-
ritate nigrum , rosiro suo brevissimo multo longius. Pappus
sessilisj simplex, niveus^ achenio cum rostro triplo longior^
pilis lenuibuSj sub vitro remote scabridis. Tota planta glabra.

NABALUS.

Cass. Diet, d' hist. nat. torn. 34. p. 94. Hook. Fl. bar.
Amer. 1. p. 293. De Cand. Prodr. 1. sect. i. p. 240.
1. Nabai-Us qiiercifolius: glaberj caule superne ramoso-pani-
culalo 5 foliis remote denticulatis , angulatisve, inferloribus
alato-petiolatis, tripartitis^ laciniis lateralibus horizontali-
bus, imparl trifida, supremis indivisis; paniculae ramis
racemiferis , cephalis secundis } calalhis glaijris , squamis
internis subdenis .
Perenn. Habitat, et floret cum praecedente .
Radix fusiformis , vel fusiformi-ramosa . Caulis teres , striatus ,
et subinde fere angulatus , erectus , a sesquipede ad tres pe-
des longus , plerumque glaber , rarius subpilosus , apice so-
lutus in ramos alternos, paniculatos, ut plurimum rubesceus.
Folia inferiora petiolata , opposite pinnatifida , sive triparti-
ta, lacinia imparl producliore, trifida, lateralilnis horizonta-
llbus , indivisis , suprema indivisa, oblonga, vel lanccolata;
breviter petiolata, aut sessilia; cuncta remote calloso-denti-
culata, vel etiam angulata, acuta, aut obtusa, margine nu-
da, aut subciliata, reliqua superficie glabra, supra satu-
rate viridia, subtus pallidiora. Petioli alali, in foliis imis

202 AnxoNii Bertolonii

longissimi. Paiiicula terminalls, e ramis cauHnis , simplicibus,
vel subdivisis, palulis, apice racemiferis , raceinis pimcice-
plialis, ccphalis approximalis , secundls , nutantibus, brevi-
ter pedicclhuis , pediccUis sparse bracteolalis . Folia (loralia
sub rainis priinariis paniculae foliis caulinis supremis sirai-
lia ; supreina , et in ramis racemiferis multo minora, lanceo-
lato-linearla , vel linoaria. Calaihus cylindaceus, glabcr, ra-
rius sctulis pancis, remotis adspersus, atrovirens, vel ex
atroviridi purpurascens, calyculatus squamis linearibus, mul-
to brevioribns . Ejus squamae internae octo-dccem , linea-
res , quiuque-sex lineas longae . Ligulae albae, apice qua-
dri-quinqnclacinulatae . Stilus cum crusculis longe exerlus,
totus hispidulns, crusculis revohttis. Receptaculum alveola-
turn, nuclum. Achenium compresso-teres , longum, lineare,
mullistriatum, glabrum, flavo-croceum. Pappus sessilis, mul-
tisetus, simplex, sordide albenSj et fere stramineus, sub for-
tiori vitro scabridus .
Species media inter Nahaluin trilobatum Cass., et Nabalum
Fraseri De Cand. , ab utroque tamen satis dislincta foliis,
et calaihis , nee non racemis in paniculam laxam disposi-
tis. Descriptio nostra desumpta fuit a viginii exemplaribus
siceis.

HIERACIUM .

Sect. Leiocephala De Cand.

3 . HiERACitJM caulophyllum : cauli base alterne folioso ; foliis
lanceolalis, subtus, margineque setosis; panicula paucillo-
ra, subcorymbosa ; pedunculis filiformibus , rectis .

Perenn. Habitat, et floret cum praecedente .

Caulis teres, striatus, erectus^ simplex, inferne foliosus, et
subsetosus , superne nudus ^ sesqui-bipedalis . Folia latiuscu-
le lanceolata , Integra , aut remote subdenticulata , supra nu-
da, margine, et subtus prope marginem, inque nervo se-
tosa, tenuitur venosa, venis non coloratis, radicalia panic
majora , caespitosa , acutiuscula , in petioUun brevem angu-
stata, caulina plerumque quatuor , alterna , inter se remota ,

Miscellanea bot. IV. 203

el superiom magis, acuta, successive minora, ima sub-
peliolala, reliqua sessilia. Panicula terminalis, ramosa, pauci-
floia, subcorynibosa , patens, ramis rectis . Cephala parva ,
soliiaria in apice pedicellorum . Biacteae sub ramis prinia-
riis paniculae , et sub pedicellis exiguae , lineares . Perlicel-
11 filifornies , adspersi pilis raris , apice glanduliferis , pube-
scentiae brevi iniorjcclis , et insuper praeseriim prope api-
cem instiucil bracteolis minimis , linearibus, alternis. Cala-
thus cylindraceus, duas-tres lineas longus , calyculatus squa-
mis imbricalis, pubescentibus , vix pilis apice glanduliferis
interposilis ; ejus S([uamae omnes lineares, internae longio-
res, aequales, glabrae, aut snbfarinosae . Corullae flavae .
Pappus sessilis , simplex , scaber , sordide albens .
Proximum Hieracio venoso L., cujus exemplar ex Nova Yor-
kia obiinui a Coopero ; sed hoc diflert caule basi subunifo-
lio, foliis laiioribus , obovalis, colorato-venosis , inferioribus
exquisiiius dentatis, pedicellis longioribus , cephalis multo
grandioribus .

Toni:Y

TakXII

\

Tora:VlI

Tab XII

C.Bclt.ni ..1 ...ril inU.,J,l

.-S- d'J.^ ,J> ,

/<■ fr.' ,■■ - . >' ^■^ ;; 1

Tom:VlI.

r, Bell ill. ad rial •■! .11 lii- <i

Tal. \lll

'Cj

"Y/^ //f y'/V /////.

Auf^ //-j^.j = D ert _

Lit P.iUii.i.

JOSEPHI BERTOLONII M. D.

Ik Archigymw. Bonon. Botan. Prof.

HISTORIA

LEPIDOPTERORUM AGRI BONONIENSIS.

Jognitio rerum naturalium regionis , quam incolinius , non
solum naturae suidiosis, verum etiam iis, qui de physica ,
de agriculluia, de omnibus, quae regio suppedilat , ad rem
publicani recte gerendam curant, apprime utills, imo ne-
cessaria . Haec est ratio potissima^ cur hodie histoiiam in-
sectorum agii Bononiensis ordinate pertractandam mihi su-
mo , quorum collectio a me facta , nisi plenissima , tamen
€0 pervenit, quo assiduo viglnti annorum labore earn mihi
comparaie potui, cum a leneris fere unguiculis inseciis ve-
nandis illectus , crescenlibus annis , illoruni studium perpe-
tuo praedilexerim . Nunc vero primum agam de Lepidopte-
ris diurnis, descripturus anno proximo crepusculares, et
nocturnos , ut sic mihi semitam sternam ad caeteros inse-
ctorum ordines agri nostri declarandos, atque describendos.
In exhibendis Lepidopteris disposui species eorum secundum
divisiones ab Ochseneimero statutas, quippae quae omnium
meh'ores mihi visaej sed non ita sensi quoad familias, quas
idem auctor classibus suis attribuitj hae enim evidenter si-
stunt genera, et pro generibus sumere non dubitavi. In
synonymis auctorum exterorum aflerendis sobrie egi fconien-
tus tribus , aut qualuor, quae ex systematicis primi ordinis
semper desumpsijat in unaquaque specie exhibenda nunquam
praeteimisi figuras ejus ab exactissimis Hiibuero , Herbstio,
Engramelio , aliisque datas , quorum opera mihi comiler

206 JosEPni BEaxoLONii

suppeclitabal de bibliolheca sua dilissiniaRanzanlus nosier f. r.
vir nomiuis aeternum duraturi. Semper vero proluli cuncta
synonyma Italorum , qui dc speciebus a nie cnunciaiis scri-
pscranl, quia id, duni facit ad scientlam^ praestat (juoque
ad demonstrandum , quousque quaevis species per diversas
Italiae partes progrediatur. Sub auspiciis igitur vestris, Col-
legae sapienlissimi , Faunae Bononiensi incohundae nunc o-
peram dabo vos obsecrans, obtestansque, ut opus hoc, qua-
lecumque sit , indulgenter cxcipiaiis , et amice tueamini .

LEPIDOPTERA DIURNA.

Interdiu volant .

Genus I. Melitaka Fabr.

Argynnis Latreill. Reg. An.
Papiliofies variegati. Erucae pseudospiuosae .

Species ad hoc genus pertinentes possident primum par
crusculorum grandius reliquis. Earum alae rouindatae^
in facie superiore luteo-rubescentes; in pagina vero iu-
feriore lineae, et puncta fiunt coloris luteo-aurantiaci, vel
luleo-albescentis sine maculis argenlinis .

Erucae erucis pseudospinosis similes, sed loco prutuberan-
liarum cornearum habent proluberantias carnosas, coni-
cas , adspersas pilis ereclis , numero disparibus , scilicet
septem , vel novem supra unumquenique ex annulis me-
diis, duobus produclioribus in colli lateribus.

Aurelia situm perpendicularem tenet: anterius fere obtusa
est, posterius plerumque ornatur prominentiis .
"I . IVIelitaea Cinxia Och. pag. 27.

alis dentatis fulvo-nigroque reticulalis : posiicis supra pun-
ctis ocellaribus, sublus ex albido flavis, duabus fulvis, po-
steriore nigro punctata .

Hiibner Tab. 2. fig. 7. 8. mas Delia. Herbst. Tab. 27G.
fig. 5. G. mas. Delia 7. 8. fern. Delia. Linn. Syst. nat.

HisTonu Lepidopteivorum etc. 207

n. 137. CInxia. Fabric. E. S. III. p. 251. n. 779. Cia-
xia var. /?. Delia. Rossi Faun. Etr. 2. n. 1024. De Prun-
ner Lepid. Pod. p. 45. n. 85.

Fabiitius habuit hunc papilionem non ul dislinctam speciem,
scd lU varietateni sequentis . Ego vero tarn ex observa-
tionibus Ocheseneimeii , quam meis retineo pro tipo spc-
cici , et distinguo a seqiienii , quocuin nunquam copulari
vidi, licel liabitet cum illo tarn in pralis collinis, quam
in pralis planiliei praesertim mense Majo .

Eruca prodit Aprili supra Linariatn vulgarem.

Aurelia subit metamorphosini suam post qualuordeclm dies.
I. MeiitaEiV. Dldyiiia Och. p. 30.

alis dentatis, fulvis, nigro maculalis, posticis subtus flavis
nigro punctalis , fasciis duabus fulvis posleriore exlus lu-
nulala .
, Hiibn. Tab. 2. fig. 9. 10. mas. Herbst. Tab. 277. fig. 1.
2. mas. 3. 4. fern. 7. 8. var. Fab. E. S. III. p. 250.
P. Cinxia : ejusdem P. Didyma , et P. Fascelis .

Pro ccrlo habeo, Mclitaeain. IViviam Hiibn. tab. 2. fig. 11.
12., et Ochs. nihil aliud esse quam varietatem levissl-
mam Melitaeae Didyinae. In meam senlentiam ivit quo-
que 111. Bianconius in Archigymnasio Bononiensi natura-
lis bistoriae professor, qui huic labori meo suppelias ani-
madversionibus suis humanissime tulit . Non recte igilur
mihi videtur egisse CI. Costa in sua Faun. Neap., qui
in retinenda Melitaea Trivia pro bona specie perse-
verat .

Herbstius in fig. 7.et8. Tab. 277. repraesentavit varietatem
hujusce speciei, quae apud nos non rara est, et serva-
tur in coUectione mea. Haec species communior aliis Me-
litaeis in agro nostro; per prata omnia montium, collium,
planiliei primo vere coslantlssime hac iliac volitat per flo-
res Lotortun, Hedysaroruin, et aliarum Diadelphiarum j
ibi comparat pabulum . Foemina grandior , minus fre-
quens obscurior mare praecipue in basi alarum .

Suspicor aliquod individuum sub forma chrysalidis hiemare
apud nos , saepe vidi papiliones nonnullos jam sub fine
hiemis . Pluries erucam inveni , et colui . Vescitur foL'is
T. VII. 28

203 JooEPni Bertolonh

Plantaginis majoris, Hicraciorurn, T'\'ronicnrivv, Trifo-
lioruin, ei graininuin j, in quorum apice pupa ut pluri-
muin invenitur in pratis.

Hacc spinosa , obscura , liuea laterall e punctis. albis ( vid.
preparationcni in caps. 1.)
. Mei.iiaea. Phoebe Och. p. 39.

alis flenlatis fusco-fulvoque variis; posticis subtus flave-
sccnlibtis nigro nndalis, basi quadripuncUilis : I'asciis dua-
l)us iiilvis. postciioi i maculari .

Hub. Tab. 3. fi-. 13. 14. mas. Heibst. Tab. 279. fig. 1.
2. mas. Corylhallia. 3. 4. fern. Corydiallia. Fab. E. S.
III. n. 251. Costa Faiui. Nap. Tab. 7. tig. 1.2.

Papilio conimuuis ut praecedens mcnsibus Majo, Junio in
pratis collinis, et planitiei. Prime intuitu confunditur cum
illo , sed praecipue distinguitur pinictis qualuor in facie ia-
feriorc alarum posticarum .

Larva vivit in Scahiosis , et Centaiireis^

Aurclia nigra, punclis albis notata ^
. Melitaea Athalia Och. p. 44.

alis dentatis nigris fulvo fasciatis: posticis subtus fulvis,
fasciis iribns flavo virescenlibus, basique impunctata .

Phrasis sequens Villarsii raeiior pbrasi Ochseneimeri = alis
denlalis fulvis nigro fasciatim maculalis subtus fasciis tri-
bus flavescentibus immaculatis nigro inductis divisisque .

Hiib. Tab. 4. fig. 17. 18. mas. Maturna, et Tab. 1 1 4. fig.
585. 586. mas. 587. 588. fern. Pyronia. Herbst Tab.
280. fig. 1-8. et Tab. 281. fig. 1-6. Fab. E. S. III. p.
254. P. Maturna. Rossi Mantiss. insec. 2. p. 11. Costa
Faun. Nap. Tab. 6. fig. 3. 4. fig. 1.2.?? De Prunner
Lepid, Ped. p. 47. n. 9.

Ilaec species plurinium varial In dispositione , et in colore
saturatiore macularam, quae res me fofellit, cum egi de
variatione singular! ejus , quam inveni ad ostia fluminis
Macrae prope Sarzanam, el quam nomine M. Cymothoe
salutavi (Ann. di Stor. Nal. di Bologna t. 2. p. 237.
Tab. III. fig. 1. 2.) Huic variationi valde proxima est
ilia, quam Herbstius delineavit in Tab. sua 281. fig. 5.
nee noa altera ab.Hdbnero nomine 51. Pyronlae dislincia.

IIlSTORI.V LEPlDOPTEROnina ETC. 209

IMensibiis Junio^ et Julio species liaec non rara occurrit in
pratis ct locis suLumbiosis rolliiim cli Pademo, di Sab-
bione J di Pratone et alibi; sod in monlibus SalverO, et
T-^ignola de Conti prope Marzabh, nee non in aliis al-
tioiibus locis apennini nostfi inensibus Julio et Auguslo
tantuui apparet , el a me fietjuenler obseivata , et capta
fuit .

Larva spinis luteis armata , punclisque albis inscripta . In
Corylo , Erica , Scabiosa , et Hieracio pilosclla vivit .

Aurelia viridis , nigro-maculata .

Melitaea Z/Z/t77irt Ocb. 1. p. 50.
alis tlentaiis fuscis tesiaceo maculatis: poslicis subtus fa-
sciis duabus maculaium albidaruni .

Hub. Tab. 4. lig. 21. 22. fem. Herbst. Tab. 285. fig. 5.
6. mas. 7. 8. fem. Linn. Svst. nai. n. 203. Fab. E. S.
3. p. 250. n. 778. De Pmnn. Lep. Ped. p. 45. n.84.

In agio nostro minus frequens est aliis Melitaeis descriplis,
circumvolat per loca subumbrosa, adsepes, et nemora
interiupta coUium di Cnibola, di Bonzano, di Paderno,
et aliL)i praeserlini a mense Majo ad Junium usque.

Larva gramiuibus vesciiur .

Genus 2. Argynnis Latr. Fab.
Papiliones nobiles. Larva coUo spinosa.

Species hujus generis 'possident solummodo pedes quatuor ad
gradiendum, alas rotundatas, supra ut plurimum rubro-lu-
teas, maculis nigris inscriptas, subtus in maxima parte
specierum fulgemes punciis, lineisque margaritaceis atque
argenleis .

Larvae ostendunt lineas sex longiiudinales factas e spinis ra-
mosis: primus annulus fert spinas duas grandiores: vitta
lata dorsalis longitudinaliter dividitur ope lineae .

Aurelia perpendicularisj caput ejus erectum , cuneiforme,
sulco profundo subposito inslructum, proluberanliis auro
splendentibus sicuti cervix ornatur.
1 . Argynms Euphrosine Och. 1 . p, 58.

210 JoSEPHl BeRTOLONH

alls dentatis fulvis nigro niaciilalis: posilcis sablus ferru-
gineis, maculis novem argcnleis seriequc puncloium sub-
ocellalorum .

Hub. Tab. G. fig. 28. mas. 29. 30. fern. Ilerbst. Tab. 269.
fig. 7-10. Fab. E. S. III. p. 147. n. 450. Linn. Syst.
uat. n. 141. Rossi Mantlss. insect, p. 11. n. 351. Co-
sta Faun. Napol. p. 20. n. 3. Scopol. Ent. Car. p. 163.
n. 4. De Prunncr Lepid. Ped. p. 42. n. 78.

Haec species non rara in pratis praecipue coUinis mense Ma-
jo, et Aprili, inlerdum etiam Martio; hac iliac volat a-
lis suspensis .

Larva vescilur foliis F'iolae montanae, aliisque Violis .

2. Argtnnis Dia Och. 1 . p. 61.

alis subdentatis fulvis nigro maciilaiis : poslicis subtus pur-
pureis flavo argenteoque maculaiis , serieque punctorum
fuscorum subocellatorum .

Hub. Tab. 6. fig. 31. mas. 32. 33. fern. Ilerbst. Tab. 273.
fig. 3-6. Fabr. E. S. III. p. 255. n. 792. Linn. Syst.
nat. n. 207. Rossi Faun. Etr. 2. p. 153. n. 1026."De
Prunn. Lep. Ped. p. 43. n. 80.

Haec species in hoc genere minor 5 praecedente apud nos
mnllo minus frequens , praediligii prata collium ct mon-
tium; evolvitur mense Aprili et Majo . Character magni
moment! ad eam dislinguendani est series sex punctorum
nigrorum , quorum duo medii subpupillati, et stant prope
apicem superficiei inferioris alarum posticaruni , in qua
superficie color purpureo-violaceus praevalet .

Huic simiUima est ^rgynnis Amathusia F. Och. Diana
et Titonia Hiib. Dia major. Bork ; sed quae exempla-
ria a percelebri Entomologo Spence raihi donata, grandio-
ra Argynnide Dia nostrati^ et maculae margaritaceae
nou splendentes, at vix albidae.

Larva grisea fert series duas e spinis alterne albis, ferru-
gineisque . Vescitur foliis Plantaginis , et f^iolaruin .

Aurelia flavescens nigro-variegata .

3. Argynnis Hecate Och. 1. p. 67.

alis dentatis fulvis nigro maculatis ; omnibus ad marginem
striis duabus punctorum nigrorum .

IIlSTOniA LEl'IDOPTEROnUM 2ii

Hub. Tab. 8. r.g. 42. mas. 43. 44. fern, lleibst. Tab. 274.
Hg. 5. G. mas. 7. 8. fem. Fab. E. S. III. p. 254. n. 789.

Rarior aliis hujus generis apud nos: appaiet tanlummodo me-
dio mense Jiinlo in praiis a quercetis intermptis monlium
di Paderno , (Vi Sabbione , nee noa in coUibiis proximis.
Grandior spcciebus supradescriplis, a quibus facillime pri-
ino inluitu dislinguilur .

Larva et aiirelia milii ignotae .

4. Argynnis Dnp/me Och. 1. p. 72.

alis denlalis fulvis nigro maculalis : poslicis subtus flavi$
rufo venosis apice ferrugineo argentatis .

Hiib. Tab. 9. fig. 45. 4G. llcrbst. Tab. 273. fig. 7. 8.
mas. 9. 10. fem. Fab. E. S. III. p. 257. n. 798 Ros-
si Faun. Eir. 2. p. 153. n. 1025. Costa Faun. Nap. p.
19. n. 2. De Prmin. Lep. Pedem. p. 44. n. 83. P. Glo-
ris. Esper Schm. Tab. 44. P. Cloris .

Papilio freqnenlissimus in agro nostro mense tantum Junio
tam in colllbiis el montibus parum elevatis quam in pla-
nitie; pracdiiigit sepes et caespites umbrosos^ in quibus
exsugit flores Iiuhi fruticosi; qua de causa facilis venalio
ejus etiam exemplarium perfectorum , quae Eutomologi
iransalpini semper a mepelierunl.

Si apud nos papilio in collibus et planiiie apparet una vice
mense Junio, in montibus editioribus serius evolvitur, et
praeclarus Prof. Costa Neapolitanus in Fauna sua asserit
mense Julio tantum in montibus Calabriae Ulterioris re-
periri; ego numquam euni inveni in edilori apenuino no-
stro mensibus Julio et Augusto.

Argynnis Ino auctorum, quae e Gallia a CI. Lefebvrio dd
me missa est, simillima Argynnidi Daplmidi , sed hac
minor. Hae duae suntne distinctae species? Metamorphosi
earum perpensa , facilis responsio.

Larva fusca , lineis albis inscripta , spinis luteis praedita ; fo-
liis Ruhi fnUicosi , et Idaei vescilur.

Aurelia helvola , subtus muhideatala , deatibus aureo-fulgen-
tibus .

5. Argynnis Lathonia Och. 1 . p. 80.

alis denlalis fulvis nigro maculalis j poslicis subtus luteis^

2 1 2 JosErni Ber loi onu

maculis argenleis maxim's, ocellisque ferrngineis argen-
tco pupillatis .
Hiih. Tab. 2. Fig/ 59. GO. fom. Tab. 120. fig. 613. van.
Ilerlist.Tab. 263. fig. 3. 4. ci, fig. 5. 6. 7. 8. var. Tab.
264. (ig. 1 . 2. var. I'abr. E. S. III. p. 146. n. 449. Linn.
Syst. nat. n. 213. Rossi Faun Eir. 2. p. 154. n. 1028.
Costa Faun. Nap. p. 21. n. 4. Scopol. Ent. Cain. p.
162. n. 440. De rrunn. Lcp. Peel. p. 42. n. 79.
Haec pulchiior aliis Argyunidihus, circainvolat frcquens pro-
ta planilei. et coUIum , ncc non monlinm ediliorum pro-
vinclae nostrae. Uno eodeinque anno diiae gencralloncs
habentur, prima est a mense Aprili ad ftlajum, altera ab
Julio ad Aiiguslum. Haec species altcnlionem omnium re-
vocal propter raaculas amplas margaritaceas, et quasi ar-
gcnteo-splcndentcs, quae sunt in facie inferiori alarum posti-
carum ; quani rem vulgus, et pueri pro miraculo liabent.
Larva spinosa^ fusca, nigro-maculata, linea dorsali alba si-
gnala, vescilur Hcdysaro Onohrycliicle, et Viola tricolore.
Aurella crenata, antice fuscaj postice virescens: post qua-
luordecim dies evolvilur.
6. Argtnnis Niohe Ocii. 1. p. 83.

alis dentatis fulvis ( Intcis ) basi macnlisque nigris; posti-
cis subtus ferrugineo veriegalis; macnlis argeuteis sen fla-
vis ocellisque ferrngineis argenteo pupillatis.
Hub. Tab. 12. fig. 61. 62. mas. 63. 64.? Herbst. Tab. 267.
fig. 5. 6. mas. 7. 8. fem. Fab. E. S. IIL p. 147. n.
452. Linn. S. N. n. 215. Costa Faun. Nap. p. 21. n.
5. Scopol. Ent. Carn. p. 162. P. Cydippe.De Prunn. Lep.
Ped. p. 41. n. 77.
Haec species in montibus edilioribus apennini nostri di Co-
stiglione de' PepoU , di Vidicciatico. dell' Acero a me
observata non rara , et capta fuit. Velocissime circumvo-
lat prata ilia alpina mensibus Julio , Augusto ^ qua de
causa difTicilis venatio ejus. Larva vescitur Viola tricolo-
re ut delcxere Entomologi Viudobononses.
7. Argynms Jdippe Och. 1 . p. 88.

alis dentatis fulvis nigro maculalis: posticis subtus flavis .
maculis argenteis ( sen pallidis ) ocellisque ferrngineis ar-
genteo pupillatis.

IIlSTORIA LEPIDOPfEBEORUM ETC. 2'{3

Hal). Tab. -12. fig. G3. G4. Ilcrbst. Tab. IGj. fig. 1. 2.
mas. 3. 4. feiri. 5. 8. var. Fab. E. S. III. p. -146. n.
448. Linn. Syst. nat. n. 212. Costa Faun. Kap. p.
22. n. G. Cy.ill. Ent. Neap. Specim. 1. Tab. 11. Ci'r
7. r. N. G. Niobe. De r.unner Lep. Pod. p. 41. n. 16.

Papilio apparel nicnsibus Jiinio, Julio in coliilnis proxitniori-
bus liononiaCj praediligit loca scmiumbrosa et fiigida.
Hacc species praccedcnli maxime proxinia, ut dixeiunt
Ochscneinierus, Costa, aliiijuej sed ego ad varietalem e-
jus suspicor pertinere, ciiamsi auciores clarissimi siculi
specieni distinctam salnlariint..

Larva cinereo-fiisca, spinis plurimis rubris arinata, linea-
que dorsali nigra albo-inleiru[)ia inscripia. ^■escil^^ flo-
la odorata ct tricolore siciiti larva ytrgynnidis JViobe ,
cujus, nl jam dixi, varietas gtandior est incolens loca hu-
niiliora^.

Aurelia fusca , punctis argenteis refnlgens.

8. Argynjnis /ly,laja. Och. 1. p. 91.

alis deniatis inlvis nigro maculalis, posiicis subtus vire-
scenlibus argenteo maculalis.

Hub. Tab. 13. fig. 65. GG. fern. Ilerbst Tab. 2G4. fig. 5.
G. mas. 7. 8 lem. 9. 10. var. Fabr. E. S. IIL p. 144.
n. 442. Linn. Sysl. nat. n. 211. Rossi Manl. ins. 2.
p. 10. n. 349. Cosia Faun. Nap. p. 23. n. 7. Scopoli
Ent. Caruiul. p. 1G1. n. 439. De Prunn. Lep. Ped. p.
40. n. 75. y\ldiov. ins. 24G. f. 8. 9.?

Papilio mense Junio ct Julio evolvitur, praediligit loca nm-
brosa et frigida colliiun noslrorum ; non rare a me obser-
vatus^ ct caplus fuil prope livulos collium di Gaibola, di
Padcrno, di Cnsnlccc/iio; ut plurimum exsugit (lores Ilii-
horinn , et Lupatorii cannabini una cum praecedente,
a quo prinio intuitu dislinguitur propter colorem virescen-
tcm superficici iuferioris praecipue basis alarum poslica-
lum .

Larva solitaria, spinosa , fusca; maculis quadratis ferrugi-
neis ad latera; vescilur f^iola odorata, et tricolore.

Aurelia fusca ; evolvitur inter duodecim et quatuordecim dies.

9. Argy.nms Papltia Och. 1. p. 9G.

2 1 1 JosEpni Bertolonii

alis (lenlalis falvis nigro maculatis: poslicis subtiis vlre-
sconlibiis, fasciis argentcis transversis.
Hiib. Tab. 14. fig. 69. 70. fem. Ilerbst. Tab. 261. fig. 5.
6. mas. 7. 8. fem. Fabr. E. S. III. p. 142. n. 488.
Linn. Sysl. nat. n. 209. Rossi Faun. Eir. 2. p. 154.
n. 1027. Costa Faun. nap. p. 23. n. 8. Scopol. Ent.
Carniol. p. 160. n. 438. De Pmnn. Lep. Ped. p. 40.
n. 74.
GrancVior speclebus bujus generis aputl nos, a qiiibus facillime
djstinguitur. Mas a foemina diversus, nam minor est, et
monsiral disposilioncm propriam macularnm in parte su-
periore alarum . Praediligit eadem loca umbrosa , humen-
tia, et fii"ida a duabus spcciebus praecedentibus liabita-
la. Velociler circumvolat, stat in floribus Eupatoril Can-
nahlni, a quibus mcnse Junio, JuHo nectar exsugil; non
solum habitat coUes, sed et planitiem; non raro obser-
vavi ad sepes prope il Dattiferro .
Auctores exhibent sicuii species distinctas variolates duas hu-
jus papilionis sub nomine Jrginnidis Pandorae , et Jr-
gy-nnidis Cynarae, quae apud nos non inveniunlur. No-
visslma harum frequens in Rossia . Aliam ego possideo
ad me missam Lutetia Parisiorum a praeclaro Lefebvrio.
Praeterea ego puto Arginnidein Majain costantinopolita-
nam nee non vindobonensem austriae a Rramero reprae-
sentatam sub PL 25. fig. B. G. nihil aliud esse quam va-
rietatem hujus speciei .
Larva solitaria est , spinosa , lutea , linea dorsali flava si-
gnata, et spinis longissimis coUaribus armata. Vescitur fo-
liis F'iolac caninae , odoratae , et tricoloris .
Aurelia grisea, collo parvo; dentibus sex, pimctisquc qua-
tttor anterioribus auratis, ISvolvitur post quatuordecim dies.

HiSTORIA LEPlDOPTEROnUM FrC. 215

Genus. 3. VANESSA Fabr.

Papillones angulati .

Larvae aculo-spinosae .

Papilioncs hiijiis generis pedes tanlum qnaUxor perfectos pos-
sident; alii hiiii sunt iinperfecti uncali ct asperrimi obtusi
ad expolienduni apli . Margo exterior alarum angula-
tus, facies earum superior maculataj inferior obscura ,
aut coloribus variis niapae geograficae inslar picta .

Larvae vix lanosae, striis brevibus, aut maculis notatae ,
possidcnt series plurimas longitudinales splnaruni rigida-
rum pungentium , et raniosaruni ( aanulus primus inermis,
secundus et tertius spinas ut plurimum f[uatuor ferunt ,
reliqui vero spinas sex ) . Caput nigrum in duos lobos di-
visum , in nonnullis speciebus fert spinas duas ramosas
fere obtusas .

Aurelia perpendicularis ut plurimum ex auro et argento re-
fulgens; fert productiones duas acutas magnas supra ca-
put, et alias duas minores in unoquoque annulo dorsali,
nee non produciionem nasiformcm sub dorso .
Vanessa Cardui Och. 1. p. 102.
alis dentaiis (rubro) — fulvis, albo nigroque variegatis:
posticis subtus oceliis quatuor.

Hubn. Tab. 15. fig. 73. 74. Pap. d' Europ. PI. 7. fig. 7.
a-g. Fab. E. S. III. p. 104. n. 320. Linn. Syst. nat. n.
157. Rossi Faun. Etr. n. 1013. De Prunn. Lep. Ped. p.
34. n. G4. Scopol. Ent. Cam. p. 1 50. n. 426. Costa Faun.
Nap. p. 28. n. 5.

Papilio aestate frequentissimus apud nos, vulgo distinguitur
sub nomine Belladonna : velociter circumvolat alis motis,
Stat ut plurimum non solum in floribus, sed etiam supra
terram nudam praecipue viridariorum : interdum evolutio
ejus ingens , qua de causa ubique apparel .

Papilio Carduelis a Rramero datus ( PI. 26. fig. E. F.)
incligenus Capitis Bonae spei, nee non in aliis provinciis
T. VII. 29.

21 G" Jo5EPHI BcRTOLONIt

Africanis, ul)l cruca vesciiur quacunque specie Cardui^
non dilVerl ab hocnostro.
Larva solitaiia , spinosa , fiisca , Hncis inlei rupiis luleis ad la-
lera corporis signata . Vesciiur foliis Cardiiorum , Urti-
caruin , Ccntnureac bcncdictae , IMilIcJ'olii , et Malvae
rotiiTufiJbline.
Aiirclia fiisca, lineis cincrels^ punctisque magnis auro splen-
denlibus iiiscripta; in maris et arI>oruiu caudicibus su-
spensa freqiienier inveuiliir ; et sacpe a populu supcrslilioso
fertiir ad sludiosos rcruiu natiiralium ; putat enim ex co-
lore splendeuti auraio esse praetiosam et mirabileru. Plu-
ries coliii larvam, observavi evolutionem j^^pibonis, cujus
iiovissiiiia metamorphosis semper accidit cum magna ef-
fusione humoris rubro-sauguinei . Estne haec causa im-
brium sauguineorum , qui inlerdum late conUuguut sub
arboribusj in quibus fit evolutio jiapilionis , et qui in a-
gro Ferrariensi annis praeterlapsis observati fuere admira-
lione omnium ? Ita ego puto, et magis magisque in banc
sententiam devenio, quia cum ad explicandum hoc phoe-
nomenon celeberrimus Prof. Rauzanius excitatus fuisset^
si bene recordor, tribuit rem chrysalidibus innumeris, quae
ramis arborum haerebaut, quarum nonauUae ad eum flie-
rant perlatae .
2. Vanessa Jtalanta Och. 1. p. 104.

alls dcBtatis nigtis albo-maculatis: fascia communi pur-
purea anticarum utrinque , posticarum supra marginali .
Hiib. Tab. 15. fig. 75. 76. fern. Herbst. Tab. 180. fig. 3
4. Athalanta Europae Fabr. En. S. III. p. 118. n. 362
Linn. S. N. n. 17 5. De Prunner. Lepid. Pedem. p. 33
a. 63. Rossi Faun. Etr. n. 1017. Scopol. Ent. Carn. p
148. n. 424. Peiag. Inst. Ent. T. 1 1 . lab. 7. fig. 6. pag
465. n. 67. Costa Faun. Nap. p. 28. n. 6. Aldrov. in-
sect. 240. fig. 4. 5.?
Haec species non solum fiequentissima in tota Europa sed
et in universe orbe; pulchrior et communior papilionibus
Bononiensibus; non est hortus, aut viridarium , in qui-
bus aestate hac iliac velociter uon volet; ut plurimum
SiuX. in locis interrupte umbrosis j semitas quoque umbrosas

IIlSTORIA LEPIDOPrEROROM ElC. 2t7

propinqiuores clvilati nostrae praediligit. Valde praefcri el
expciit colorem candiduni , iia ul si({uis poirigat illi liii-
teuni album, staliin supra illud volat, el ibi diu inora-
tur. Crametus in PI. 84. fig. E. F. repraesenlat Vanes-
s'am yllatantani chineyisem nostrali slmilliuiam.

Larva vivit in Urlicis , est solitaiia , spiuosa, virescens, la-
teribus liuea luleola signatis .

Aurelia denlata , nigrescens, subtus cinerea punctis auratis
refulgens. Inlerduin hibeiuat, qua de causa hyeine dece-
dente papilio apparet.

Vanessa. Io Och. 1. p. 107.
alis angulalo denlatis fulvis nigro maculatb, singulis su-
pra ocello caeruleo .

Hilb. Tab. 16. fig. 77. 78. (fern.) Herbst. Tab. 179. fig.
3. 4. Fabr. E. S. III. p. 88. n. 276. Linn. S. N. n.131.
Cost. Faun. NapoL p. 26. n. 2. Scopol. Ent. Cam. p.
147. n. 423. Petag. Inst. Ent. T. 1 1 , Tab. 7. fig. 5. p.
452. De Prunn. Lep. Ped. p. 34. n. 65.

Pulchenimus isle papilio velociter volat saepe primo verej
a chrysalidibus, quae hibernarnnl, evolvitur, cum Syrin-
gae redolent floribus suis, in quibus couspicilur in viri-
dariis nostiis.

Larva gi-egaria, vescilur foliis Urticae dioicae , et Huinidi
Liipuli ; longitudinera pollicis el diinidii habet; nigerrima
est, albo punctata, punctis ferenlibus setam albara^ spi-
nis simplicibus, longis, rigidis j hirsutis armatur; pedes
anteriores nigri, posteriores ferruginei, ultimo pare exce-
pto, quod in apice tanlum ferrugineuni . Fere redolet mo-
schum : primo altactu etiam levissimo , altactus aeris in-
star, quasi irala caput conciuit, et elevat emittens ore hu-
morem viridem . Pluries earn colui , et papiliones perfe-
€los obtinui, qui mense Julio se se evolverunt.

Aurelia pallida, lineoHs parvis nigris variegala: quibus lo-
cis aurelia adhaeret, ilji remanet quoque iadunieatum lar-
vae in semetipsum retractum .
. Vanessa ^ntiopa Och. 1. p. 110.

alis angulatis holosericeo fuscis: limbo flavo maculisque
adjacentibus coeruleis .

2 1 8 JosEPni Beriolomi

Hiibn. Tab. 1G. fig. 79. 80. fcm. Herbst. Tab. 167. f. 5.
6. Fabr. E. S. III. p. 115. n. 355. Linn. Syst. nat. n.
165. Rossi Faun. Etr. n. 1016. Costa Faun. Nap. p.
25. n. 1. Scopol. Ent. Carniol. p. 142. n. 419. Do
Piunn. Lepkl. PeJem. p. 35. n. 66. Aldr. de ins. p.
238. f. 5.

Entoniologi asserunt banc speciem esse indigenam Europae
el Americao; in agro Bononiensi non esi rara , uno co-
demque anno bis evolvitur idesi decedenie hyemc, et a
Rlajo ad Junium . Omnia individua primac evoknionis
marginem alarum lacerum, et albidum exhibcnt; ilia se-
cundae evolutionis intactum , et pallide luleum , quae res
patefaciunt prima hibernasse, alia recenter se se evolvis-
se. Lt plurimum volat per semitas clausas a coUibus cir-
cumsianlibus di Castiglione, di S.DIaimnolo etc., per hor-
tos , et saliccta planidei , stat quoque alis apcrtis supra
terraui nudam. Est grandior speciebus hujus generis apud
nos .

Larva vescitur foliis Salicum, et Betidae alhac , est spino-
sa spinis hirsulo-spinosis , atra^ pubescentia alba conspur-
cata , maculis quadratis ferrugineis dorsalibus ; pedes an-
teriores sunt nigri, postcriores ferruginei . Frequenter a
me reperta est supra salices horti agrarii Pontificiae Uni-
versitatis, et prope Battiferro ad ripas canalis Nnviglio ;
interdum inveni quoque chrysalidem haerenlem foliis Ty-
phae latijoliae, quae crescit in marginibus fossarum (/»«
ceri^, in quibus maceratur cannabis.

Aurelia dentata est, rubrofusca punctis fulvis variegata.
5. Vanessa Polychloros Och. 1. p. 114.

alis angulatis fidvis nigro maculaiis: anlicis supra punctis
quatuor nigris .

Iliibn. Tab. 17. fig. 81. 82. fem. Herbst. Tab. 163. fig.
5. 6. Fab. E. S. III. p. 121. n. 372. Linn. S. N. n.166.
Rossi Faun. Etr. n. 1018. Costa Faun. Nap. p. 26. n.
3. Scopol. Ent. Garn. p. 114. n. 420. De Prunn. Le-
pid. Pedeni. p. 36. n. 68. Aldrov. ins. 246. f. 7. ??

Alae poslicae subtus nigricantes puncto centrali albo.

Communior aliis speciebus hujus generis apud nos , apparet

HiSTORI.V LEriDOPTEROntM ETC. 219

Iribus (livcrsis anni tempoiibus, idesl mcnsc Mailio, Junio,
el Ocloljii. Individua incnsis iiiartii paiica sum, laccra ,
coloribus dilulis, et luonstrant se hibernasse; ilia Junii sem-
per numerosiora , praccipue larvae hibcrnant, el ilia Oc-
lobris panim numcrosa sicuti prima, praeterca diebus fri-
gidioriljiis sc se abscundiml in domibus agricolarum, un-
de exeunt mense Martio . Individua mensis Martii hau-
riunt humorem gemmarum arborum, nee non succum flu-
eulcm a caudicibus Mori , et Salicis , in quibus semper
slant; ilia Junii, el Oclobris non solum avide exsugnni
eumdem humorem sed eliam humorem fructuum 3Jori al-
hae , Mori Morettianae , aliarumcjue plantarum . Crame-
rus in P. 330. fig. C. D. repraesenlat varialionem hujus
speciei Sibiriae indigcnam .

Larva nigresccns, spinosa, spinis ramosis, lateribus linea flava,
dorso hnea atro-violacea inscriptis; gregaria vivit in arbo-
ribus Pomonae el praecipue in Ulino, Pyro , Pruno ce-
raso ct Salicibiis, quibus ul plurimum maxime infensa est^
et ego in horiiculo noslro observavi arborem Priini cera-
si , quae ab hisce erucis intervallo uuius hebdomadae foliis
omnibus magna aerumna expoliata fuit . Cultor vero fa-
cillime occidere potest larvas hasce, quia datis horis slant
coacervatac in trunco , et ramis majoribus .

Aurelia carnca , ul plurimum haerct muris, truncisque.

Vanessa Urlicae Och. 1 . p. i 20.
alis angulalis fulvis nigro maculatis : anticis supra punctis
tribus nigris .

Hubn. Tab. 18. fig. 87. 88. mas. Hcrbst. Tab. 1G5.
fig. 1. 2. Fabr. E. S. III. p. 122. n. 374. Linn. S. N.
n. 167. Rossi Faun. Etr. n. 1020. Costa Faun. Nap. p.
27. n, 4. Scopol. Em. Cam. p. 145 n. 421. De Pru-
nner. Lepid. Ped. p. 35. n. 67.

Species praecedenli simillima, tamen minor, et apud nos
rarisslma. Interdum primo vere apparel in horio bolanico
Bononiensi, inveni quoque in monlibus elatioribus di Ca-
s tiglione de Pepoli, et di Vidicciatico, nee non alpibus
/4puanis mense Julio , Augusto ; velocitcr circumvolat,
qua de causa difficilis venalio. Vulgo appellalur Vulcano.

220 JoSEPIII BErVTOLONir

Aurelia dentata , fiisca , coUo maculis auraiis ; interdum lu-
einat , et evoKIuir priino vere .

7. Vanessa Triangulum Och. I. p. 123.

alis anp;iilalis fiilvis, disco nigio punctato : posticb sublus
ciiiercis nigro undatis; angulo medio albo.

Hub. Tab. i9. fig. 90. 91. L. album. Heibsl. Tab. IGI.
fig. I. 2. V. album et Tab. 1G0. fig. 5. 6. Egea (var).
Fabr. E. S. III. p. -125. n. 381. Rossi Faun. Etr. n.
1019. Tapil. y. album. Costa Faun. Nap. p. 29. n. 8.
De Prunn. Lep. Fed. p. 37. n. 70. Papilio Vau album.

Papilio apud nos fi'cquens , loca meridionalia et calidiora
praodiligli, apparct desinente Junio, mcnse Julio, iulerduiu
citius mense Alarlio^ volat per ambulacra viridariorum
et per vias urbauas , stat in muris et supra lerram nu-
danij in horto nostro bolanico exsugit praecipue flores
Crassulne coccincae, fructus Fici caricae, 3Ion albaCj
et IMoreltianae , nee non succuni exilientem e trunco
novissimac hujus plantac; volatus ejus brevis; eiiam de-
pnlsus codem redit . Antennae ejns nigrae punclo ferru-
gineo apicali; alae profunde angulalae, supra fulvae, ia
medio punctis parvis nigris , marginibus striis luteis va-
riegatis, subius cinereae lineis undulalis fuscis, et in me-
dio monslrant angulum album. Papilio Egea Rrameri(Pl.
78. fig. C. D. )Costantinopolita?ia J et Smirnaeensis ali-
quam similitudinem habet cum hac nostra , sed difiert a
P^'anessa Triangulo nostra ^ ut Auctor ille asserit, notis
certis.

Larva vivit In salicibus, ut plurimum hiemat, et liieme quo-
que frigidissima anni 1829. 1830., in qua thermome-
ter Reaumurianus indicavit gradus tredecim cum dimidio
sub 0-. , hiemavit ; nam veniente Martio observavi per
vias Bononiae nonnulla individua hujus speciei, quae con-
stanier sunt coloris dilutions, quam quae prodeunt aestate.

8. Vanessa C album Och. 1. p. 125.

alis angulatis Mvis nigro- maculatis, posticis subtus C al-
bo notatis
Hub. Tab. 19. fig. 92. 93. mas. Herbst. Tab. 161. fig. 3.
4. G album. 5. 6. var. Fabr. E. S. HI. p. 124. n.

ITlSTORlA LEPIDOPTEnORUM ETC. 221

480. Linn. S. N. n. 1G8. Rossi Faun. Eirus. n. 1021.
Costa Faun. Kap. p. 30. n. 9. Scopol. Ent. Cavn. p.
14G. n. 422. Dc Piunn. Lepid. Ped. p. 37. n. 69. Aldr.
ins. t. 244. f. 3. 4.??

Hie papilio comes esl praccedcntisj n>ores et magnitudinem
ejus inonslralj ailaracn individua sum pauca et rariora
apud nos. Papilio Angelica Krameri PI. 388. fig. G.
H. indigenus Cinae siuiiliuidinem raaximam pracbet cum
nostra J^ancssa C album, ita ut ego puto esse unicam
speciem , (piae incolil lialiam et Cinam , elsi inter se
valde distantes sed sub eadem latitudine. Praelerea Pa-
pilio Progne Krameri PI. 5. fig. E.F. indigenus Jamaicae,
et Novae Jorkiae aliquam siniilltudinem cum Vanessa C
album oflert, a qua disliuguilur characteribus certis et pro-
priis.

Larva vivit in Urtica , in Lupulo in Jiibe; est solitaria^
splnosa , fulva , dorso antice flavo , postice albo .

Aurelia in medio venlris contracta , carnea , punclis auralis
lefulgens; raro hieraat, et una tanlum vice mense majo
a me reperta est.

GeBUS 4. LlMENITIS

Papiliones viltali.
LaiTae subspinosae

Papiliones hujus generis pedes tantum quatuor perfectos ha-
bent; alii bini sunt breves prope collum inserti. Alae den-
tatae, anteriores vix arcuatae^ supra uigrae, iuterdum vi-
ridi ant cyaneo-splendenti pictae , sublus brunneo-ochra-
ceae , aut cinnamomeae et basi c^uasi margaritaceae ;
in parte superiore et inferiore est vitta magna, transvcr-
salis alba, a nervis uigris dirempia.

Larvae coloratae, capite superius in duas protuberantias di-
viso , seriebus duabus .spinarum ramosarum obtusarum ia
longitudine corporis.

222 JosEPHi Bertolonii

Aurelia perpondicularls , duabiis protuberanlils parvls ia ca-
pite , et piotuhcraniia seciiriforrni majoie in dorso.

LiJiENtTis Camilla Ocli. 1 . p. 1 42.
alls deniatis alris cacruleo micantibus, siibtus biunneis se-
rie sinipUci piiiictoram nlgroruin margiaalium; fascia unin-
qiie maciilari alba.

Hiib. Tab. 22. fig. 106. 107. fem. Heibst. Tab. 235. fig.
1. 2. Fabr. E. S. III. p. 246. n. 767. Limi. S. N. n.
187. Scopol. Ent. Caniiol. p. 163. n. 443. Pap. rivu-
laris. De Primn. Lopid. Pedein. p. 32. n. 60. Costa
Faun. Napol. p. 1 . n. 1 .

Papilio pracdiligit loca umbrosa syl varum, viridariorum, et
scpium, noil rams apud nos mense praecipuo Junio , vo-
lat alis suspensis directionem rectatn teneus, qua de' cau-
sa facilis venallo: pluries vidi et a me captus in horto bo-
tanlco nostro, in collibus di Casalecchio , di S. Mamino-
lo , di Castiglione , et in aliis locis hiiinilioribus , siculi
sunt alvei rivuloruni collium. Non raro inveni aureliam ,
quae coloris carnei est, et niacuUs metaUicis refalgens.

Gends. 5. Apa.tuk.\ Fabric.

Papiliones versicolores
Larvae cornibus praeditae.

Papiliones hujus generis habent pedes tantum qualuor ad
gradiendum aptos; margo alarum est arcuatus et denta-
lus ; alae superiores fuscae, sed motu versicolores et cya-
neo purpurae fiunt; inferiores prope angulum internum
ut plurimuni ocellum parvum habent.

Larvae praecedentibus similes, praeterea maculis nonnullis
irasversalibus helvolis signatae , et postice desinunt in pro-
ductiones duas parvas, arcuatas. Caput antice laeve et com-
planatum, supra extollitur in cornua bina , longa, recta,
obtusa , emarginata.

Aurelia perpcndicularis , viridis , brevis , crassa , capitc in
protuberantias acutas desinente .

HiSTORiA Lepidopteroruji etc. 223

1. Apatura Ilia Var. A. Clytiac Och. 1. p. 161.

alis dcntatis fulvis supra caerulco micanlihiis nigro et fla-
vcscenle zonalis , anlicis punclis qualuor nigris sliaclricis,
subtus dilulioribus .

Hubn. Tab. 24. fig. 113. 114- Clyiie. Herbst. Tab. 227.
lig. 3. 4. Iris luiea mas. 5. 6. fcm. Pap. d' Europ. Tab.
33. fig. G6. a. b. Fab. E. S. III. p.110. n. 340. Pap.
Ilia var. Rossi Mant. Insect. 2. p. 9. n. 344. Iris var.
p. P. Clylhia. Scopol. Ent. Carniol. p. 1 54. P. Iris var.
3. De Priinn. Lep. Ped. p. 28. n. 55. P. Iris rubescens.^

Typus species ( A. Ilia auctorum nonnuUoium ) descriptae
varietatis apud nos non est, et characteres diagaostici ejus
iia se habent ==

alis denlalis nigris caeruleo micantibus, uirinque fascia al-
ba interriipta ; omnibus ocello unico . =-

Hie typus Och. Fab. etc. ab aiiis aiicioribus non admitti-
tur , sed habetur sicuti varietas Jpaturae Iridis ( Papi-
lio Iris L.), cujus phrasis est =»

alis dentatis fuscis coeruleo micantibus; auticis supra caecis,
uirinque fascia interrupta alba; poslicis fascia alba, extus
dente exerto , ocelloque unico .

pgo vero puto novissimam banc esse unum et verum ty-
pum speclei, et Apaturnm Iliain , yipaturam Clytie etc.
nihil aliud esse quam varietates constantissimas, quarum
characteres forsan pendent a circumstantiis externis, quae
influunt in iniensitalem coloris , ct in evolulionem macu-
larum , quae res sunt perennes in diversis regionibus, in
quibus singulae varietates vivunt .

Varietas A. Clytie non rara in viridariis , in bonis, et in sa-
licetis nostris mense Junio et Julio . Prope Battijerro et
Beverara est locus, ubi frequentior volat. Exsugit humo-
rem exilientem e moris et e salicibus a vulneribus larvae
Cossi ligniperdae; in horto botanico nostro non raro appa-
ret supra fructus dulciores Fici caricae , Mori Morettia-
nae, et in Salice hahilonica. Femina non est versicolor,
colorem fulvum exhibet, grandior et minus frequens mare.

Larva vivit in Salice alba; scabra est, viridis^ lineis ob-
liquis albis signata, ferens supra caput spinas duas.
T. vii. 30.

224 JosEPHi Bertolonii

Aurelia compvessa , bicornis , virescens .

Genus VI. IIipparchia Fabr.
Satyrus Latr.
Maniola Schranck .
Papiliones margiuibus alarum ocellatis
Larvae subfurcatae.

Papiliones hujus generis oslendunt primum par pedum di-
midio brevius caeteris. Alae ut plurimum sunt fuscae, et
habent in raargine externo nonnuUos ocellos parvos, aut
niaciilas rotundas nigras interdum margine albicanies, ct
in medio puucto albo inscriptas . Extremitas posterior lar-
varum constanter desinit in productiones duas aculas. Ca-
put subrotundum , in parte antica vix compressum . Hae
larvae tectae sunt pilis tenuibus albis , qui in longitudi-
ne earura vittas pallidiores et obscuriores efformant. Me-
tamorphosis accidit in aere pleno, exceptis nonnullis spe-
ciebus , in quibus sub terra .

Aurelia arete adhaeret corporibus parte postica, brevis est, et
antice fert productiones duas acutas divaricatas.
. HipPARCHiA Proserpina Och. 1. p. 167.

alis dentatis nigris, fascia utrinque alba, anticarum inter-
terrupta^ ocello unico.

Hiib. Tab. 26. fig. -119. mas. 120. 121. fern. Herbst. Tab.
216. fig. 1. 2. mas. 3. 4. fem. Fab. E. S. III. p. 233.
n. 728. Circe. Rossi Faun. Etr. n. 1006. Circe. De Prunn.
Lepid. Pedem. 26. n. 52. Costa Faun. Nap. p. 1 . n. 1 .

Grandior speciebus hujus generis apud nos 5 apparet mense
Junio , Julio ; amat praeserlim nemora et loca arboribus
consita coUium nostrorum; inveuitur quoque in planiiie
sed raro: in sylva exotica horti botanici nostri individuum
aliquod quotannis apparet in trunco Mori Morcitianae ,
cujus fi-uctibus dulcioribus vescilur; ut plurimum stat in
iruncis arborum, in lapidibus, aut in terra nuda alis ver-
licaliter clausisj volatus ejus interruptus .

HisTORU Lepidoptbrorum etc. 225

Larva vescilur plantis graminaceis, et pracclpne Lolio, Bro-
mo, ^ntlioxant/io, et IIolco odoralis; spoliala est, et ha-
bel lineas longitudinales fuscas , albas, luleas, caudam-
que bifidam .

2. HippAKCniA I/ermione Och. 1. p. 173.

alls denlalis fiiscis fascia pallida; anlicis ocello, poslicis
subtiis fiisco cinereoque marmoratis , fascia denlata alba
fusco iiTorata, ocello utrinque unico .

Hub. Tab. 27. fig. -122. mas. 1 23. 124. fern. Heibst. Tab.
215. fig. 5. 6. mas. Fab. E. S. III. p. 232. n. 727.
Linn. Syst. nat. n. 149. Rossi Faun. Etr, n. 1005. Co-
sta Faun. Nap. p. 2. n. 3. Scopol. Eut. Carnlol. p. 152.
n. 428. P. Fagi. De Pmnner. Lepid. Pedem. p. 26.
n. 51.

Papilio similitudinem multam cum praecedente possidet, sed
minor; uterque eadem loca coUium inhabiiat, sed Hipp.
Hermione mulio numerosior; nam non est semita, neque
clivus arboiibus consltus, in quibus non volilet transferens
se se ab uno ad alium truncum, ut plurimum rediens in
locum, undo discesserat; maxima evolutio ejus est a men-
sc Julio ad Augustum .

Larva giisea, linea dorsali fusca, cauda bifida. Vescitur
Holds odornto , et lannto .

3. IIippARCHiA Jlcyone Och. 1. p. 1 7G.

alis dentatis fuscis fascia albida, anticis ocellls duobus, po-
sticis subtus fusco nigroque marmoratis, fascia angulata
alba, ocelloque unico.

Hub. Tab. 27. fig. 125. 126. mas. Herbst. Tab. 215. fig.
1. 2. mas. Hermione. Fab. E. S. IH. p. 232. n. 727.
Hermione. Costa Faun. Nap. p. 3. n. 4.

Haec species maximam similitudinem habet cum praeceden-
te, a qua Linnaeus et Fabricius non distinxerunt. Pau-
cis et parvis characteribus diflert; nam est minor , pun-
ctum nigrum exhibet in facie inferior! alarum anticarum
in medio zonae albae, vivit praeserlim in solis mon-
tibus elatioribus. Frequens in montibus di Castiglione del
Pepoli provinciae nostrae, et alibi in apennino nostro. Hi
characteres milii non videalur esse apti ad cooslituendum

I p

226

JOSEPHI BeRTOLOWII

lypum speclei , quam puto esse tantum vancialem prae-
cedentis , et peciiliarem locis elalioribus . Observalio et
siiitlium diligens metamorphosis ejus magis magisque rem
patefaccrcQl .

4. Hipp\Rcni;V JUionia Och. 1 . p. 181.

alis dentatis fuscis: anlicis ocellis duobus, posteriori sub-

lus caeco^ punciisquo duobus albis; posticis subtus fusce-

scenllbus fascia arcuata albida .
Hiib. Tab. 32. fig. 145.146. et Tab. 100. fig. 510,511.

P. Fauna. Fab. E. S. Ilf. p. 104. CyriU. Ent. Ncapol.

specim. 1 . Tab. 1 1 . fig 1 36. Rossi Mam. ins. n. 336. P.

Fauna. De Prunn. Lepid. Ped. p. 24. n. 48. P. Fauna.
Hie papilio non rarus in coUibus nostris mensc Julio el Au-

gusto. Vineta, loca arboribus consita praediligit, ut pluri-

mum Stat in truncis arborum, in palis vitium, nee non in

nuda terra alas crectas perpendiculares aliam contra a-

liam ferens

5. HipPAECiiiA. Phoedra Och. 1. p. 186.

alis dentatis fuscis concoloribus : anticis ocellis duobus ni-

gris coeruleo pupillatis .
Hub. Tab. 28. fig. 127. mas. 128. 129. fem. Herbst. Tab.

199. fig. 1. 2. fem. 3. 4. mas. Fabr. E. S. HI. p. 233.

n. 729. Linn. S. N. n. 150. Rossi Faun. Etr. n. 1007.

Scopol. Ent. Carniol. p. 153. n. 429. P. Dryas.
Papilio frequentissimus observaturin quercetis caeduis coUiuni

uostrorum ; apparet mense Augusto et Septembri, exsugit

llores plantarum, uvas miliores, et fructus dulciores Fici

caricae. In vinetis di Gaibola, di Casalecchio, di Pa-

derno, et aliorum collium commuuissimus ; volatus ejus

est tardus, sed irregularis j qua de causa venatio non fa-

cilis.
Larva grisea, lineis duabus dorsalibus macularuni nigrarum ,

Cauda bifida. Vescitur foliis Avenae elatioris , et Calu-

nae vulgaris .
Ci. HippARCHiA Scmele Och. 1. p. 197.

afis dentatis fuscis, fascia macular! fulva; anticis utrinque

ocellis duobus; posticis unico.
Hub. Tab. 31. fig. 143. 144. mas. Herbst. Tab. 21 1 . fig.

5. 6. mas. 7. 8. fem. Fabr. E. S. IH. p. 232. n. 725.

^

4 ^fm

fiaecif<*

HisTORiA Lepidoptkborum etc. 227

Linn. S. N. n. 148. De Prunn. Lepid. Pedemon. p. 25.

u. 49. Costa Faun. Nap. p. 5. n. 7.
Haec species aestale in montibuSj et collibiis nosliis fre-

quentissima, constanler slat alis ereclis venicalibus in trun-

cis qiiercuum, in saxis , et in terra nuda.
Femina mare grandior, et vitta macularum fulvarum visi-

biliore quam in mare.

7. HipPARcniA Tilhonus Och. 1. p. 210.

alis subdentatis fuscis, disco fulvo, anticis ulrinque ocel-
lo nigro bipupillato, poslicis subtus punclis ocellaribus
albis.

Hub. Tab. 35. fig. 156. 157. fem. P. Herse, et Tab. 119.
fig. 112. mas. Ilerbst. Tab. 189. fig. 5. 6. mas. 7. 8,
fem. Fabr. E. S. III. p. 246. n. 748. P. Pilosellae . Ros-
si Faun. Elrus. n. 1010. Costa. Faun. Nap. p. 5. n. 8.
Cyrill. Ent. Neap. Spec. 1. Tab. III. P. N. G. Pilo-
sellae. Esper. Schm. 1 . Tab. IX. fig. 1 . P- Phoedra .

Papilio mense Junio volat ad sepes , et non rarus est prae-
cipue inter coUes civitati proximiores. Mas in disco ful-
vo superficiei superioris alarum babet maculam fuscam
transversalem marginibus suis evanescentem.

Larva virescens, lineis albis signata , capite fusco. Vivit in
Grarnineis , in Plantagine, in P ilo sella , et ut asserit
Praccl. Costa praecipue in Poa annua .

8. HipPARCiiiA Janira Och. 1. p. 218.

alis dentalis fuscis, feminae flavo fasciatis, anticis utrin-
que ocello, poslicis sublus punclis tribus.

Iliib. Tab. 36. fig. 161. 162. fem. Jurtina. Herbst, Tab.
206. fig. 78. mas. et Tab. 207. fig. 1. 2. fem. Fab. E.
S. III. p. 241 . n. 758. Janira, et Jurtina L. Linn. Syst.
nat. n. 1 55. Jurtina, et n. 1 56. Janira. Scopol. Ent. Car-
niol. p. 157. n. 435. P. Jurtina p. 1 58. n. 435. P. Janira.
De Prunn. Lepid. Pedem. p. 17. n. 30. Costa Faun.
Nap. p. 6. n. 9. Rossi Faun. Etr. n. 1011.

Femina hujus speciei vix grandior mare; vitlam flavam su-
pra alas monsirat , ([uae deest in mare . Linnaeus cre-
didit sexus ejus consiiluere duas species, et appellavit fe-
minam noroine Papilionis Jurtinae, marem Papilionis

228 JosEpm BERTotoNii

Janirae. Species frequenlissima apud nos praecipue mea-
se Juaio, sed interduin vidi earn eliam primo vera, qua
de causa forsan hibernal. Praediligit scpes et loca umbro-
sa coUiuiiij et planiiiei, ubi semper inveuitur.

A diligeutissiino scrutatore rerum naturaliuin Orsinio As-
culano annis multis praeterlapsis mihi missa fuere iudi-
vidua duo papilionis, quein odie pulo esse varietateni in-
sigueni hujus speciei , quae varictas est certe diversa ab
HiPPARcniA. Hispulla Oclisoeim. iadigcna regni Neapolita-
ni, ut rel'ert Praccl. Costa. Nullus auctor descripsit banc
varietatem, quae ia colleclioue mca servatur. Ilaec varie-
las est minor specie ^ alae ejus supra pallidiores illis ma-
ris. Punctum nigrum apicale alarum anteriorum supra o-
cellatum non estj iuditium vittae flavae vix apparct; alae
anteriores subtus non diflerunt nisi in margine et apice ,
ubi striis albis tenuibus variegatae , posteriores vero carent
duobus punctis nigris, et habent uuiversam faciem infe-
riorem albo, fuscoque variam . Ilaec varietas estne hy-
brida ex specie nostra, et ex Hipparchin Ida Och. qua-
cum simililudinem liabet in facie inferiore alarum ? Ita
ego suspicor.

Larva est villosa , viridis , lateraliter linea allja , cauda bifi-
daj mense Augusto evolvitur ab ovo , mense Majo tan-
tum in chrysalidem transforraatur; vivit in Poa pratensi ,
aliisque graminibus europaeis.
9. HipPARCHiA Maera Och. "1. p. 23'!.

alis subdentatis fuscis; utrinque anticis sesquiocello, posti-
cis ocellis supra tribus, subtus sex.

Hiib. Tab. 39. fig. 174. 175. fem. Herbst. Tab. 207. fig.
5. 6. fem. P. Megera, fig. 7. 8. Fabr. E. S. III. p. 227.
n. 711. Linn. S. N. n. 141. Rossi Mantiss. insector n.
347. Costa Faun. Nap. p. 8. n. 1 1 . Scopol. Entom. Car-
niol. p. 154.. n. 431. P.^ Maera. De Prunner. Lepid. Pe-
dem. p. 16. n. 27.

Haec species vix minus frequens praecedente; evolutio ejus
maxima fit mense Majo et Julio ; praediligit loca umbro-
sa sepium, et sylvarum montium et planiiiei.

Larva virescens, subvillosa, cauda bidentata, vivit in Festuca
Jluitanie , in Hordeo murino, aliisque gramineis.

HisTORiA Lepidopterorum etc. 229

Aurelia quoque virescens , obtuse bifida , lateribus echinatis.

10. HiPPARCHiA Megera Och. i. p. 235.

alis dentalis liiteis fusco fasciatis, anticis ocello^ posiicis
supra ocellis quinis, sublus sex.

Hubn. Tab. 39. fig. 177. 178. Herbst. Tab. 207. fig. 3.
4. mas. Fabr. E. S. III. p. 94. n. 292. Linn. S. N. u.
142. Rossi Faun. Etr. n. 1002. De Prunner Lepld. Pe-
dcni. p. 16. n. 26.

Rlas a feniina diffeit ob villam transversalem fuscam, quae
est in superficie superiore alarum anticarum. Hie papilio
omnium primus evolvitur verej et etiam hibernat; apud
nos non rarus in locis umbrosis coUium et planiiiei. Pa-
pilio Meone Krameri ( PI. 314. fig. E. F. ) indigenus
Algeriae, et Barbariae aliquam similitudinem habet cum
hac specie, ut asserit Kramerus ipse.

Larva villosa , viridis, siriis pallidis signata, cauda bifida;
vescitnr gramineis et praecipue Poa pratensi, in qua men-
se Majo inveniiur.

11. HipPARCHiA Jegcria Och. 1. p. 238.

alis denlatis fuscis luteo maculatis, anticis utrinque ocel-

lo , posticis sopra ocellis tiibus , subtus punctis quatuor.
Iliibn. Tab. 40. fig. 181. 182. Herbst. Tab. 217. fig. 3.

4. Fabr. E. S. IH. p. 94. n. 293. Linn. S. N. n. 143.

Rossi Faun. Etrus. n. 1003. Costa. Faun. Nap. p. 9. n.

12. Scopol. Ent. Carn. p. 156. n. 432. De Prunn. Le-

pid. Pedem. p. 15. n. 25.
Aeslate hie papilio communissimus est in sylvis coUium et

planitiei, nee non in sepibus.
Larva viridis, lineis albis signata, cauda bifida; habitat in

Tritico repente , in Poa pratensi, et aliis graminibus.
Aureliac mense Aprili evolvuntur.

12. HippARcniA Galathea Och. 1. p. 235.

alis deutatis albo nigroque variis, subtus anticis ocello uni-
00, posticis quinque obsoletis.
Hubn. Tab. 41. fig. 183. mas. 184. 185. fem. Herbst. Tab.
183. fig. 3. 4. Fabr. E. S. HL p. 239. n. 745. Linn.
S.N. n. 147. Rossi Faun. Etr. n. 1009. Costa Faun.
Nap. p. 9. n. 13. De Prunn. Lepld. Pedem. p. 14. n. 22.

230 Joseph! Bertolonii

Species in agro nostro omnibus aliis hujus generis commn-

nior. Mense Majo , Juuio tantuni circumvolat per colles

et per arva planitiei stans in floribus.
Larva dcpressa, IiUcsccns, linea dorsali, et laterali obscurio-

ribus; vescitur P/ileo pratensi , aliisque graminibus .
Aurelia caerulescens; cauda duobus aculeis roscis armata .
Haec species habet varietateni al) aucloribus descriptam ,

quae in agro nostro indigena est, et sic distinguilur.

13. HippARCHiA Galathea var. B. Och. 1. p. 244.

alis subdenlatis^ all)0 nigroque variis , infcrioribus subtus

pallide maculatis absque ocellis .
Esper Scliemelt. p. 141. P. N. G. Leucomelas. Hub. Tab.

102. fig. 517. 518. P. Leucomelas. Cyrill. Ent. Neap.

Specim. Tab. 12. fig. 8. P. Liriope? De Prunn. Lepid.

Pedem. p. 15.n. 24.
In agro Bononiensi potius rara est; vivit cum praecedente

in pratis; individua duo tantum inveni

14. HipPARCniA Medusa Och. 1. p. 273.

alis integris concoloribus fuscis; omnibus fascia maculari
rufa; ocellis subquatuor.

Hiib. Tab. 45. fig. 103. 104. mas. Herbst. Tab. 208. fig.
3. 4. Medea. Fabr. E. S. IIL p. 235. n. 734. Scopol.
Ent. Carn. p. 158. n. 436. P. Ligea. var. 4. De Prunn.
Lepid. Pedem. p. 19. n. 34. P. Aetliiops.

Haec species non invenitur nisi in montibus elatioribus no-
stris ad quinque milia pedum supra maris libellam; re-
peri earn in pratis supra regionem Fagoruin, et in fini-
bus superioribus hujus regionis, ubi Fagus in arbusculam
contrahitur in montibus Nuda di Vidicciaiico ,. et Corno
alia scala .

Auctores referunt, erucam vesci Panico sanguinali j et Pu-
nica granatOj quod verosimile non est; nam hae plantae,
et praecipue novissima non crescunt in locis tarn ela-
tis, et papilio nunquam descendit infra medium regio-
gionis Fngi, sicuti pluries observavl non solum in mon-
tibus Bononiensibus, sed etiara in elatioribus et abruptis
alpium Jpuanarum,(\jXdLQ loca Julio auni 1 830. peragravi

HiSTOniA LtPIDOPTERORUM ETC. 231

per octo dies ad colligenda insecta, plantasque peculiares,
et ad peificicndas obsei vationes reruiu naluralium .
"15. HiPPARCiiiA Ligea Och. 1. p. 283.

alis denlalis fuscis fascia rula^ anlicis utrinque occllis qua-
luor 5 poslicis tribiis, suhlus albo nuiculatis.

Hub. Tab. 49. fig. 225. 22G. mas. 227. fem. et Tab. 47.
fig. 218.219. fem. Ilerbst. Tab. 208. fig. 5.-8. Fabr.
E. S. III. p. 234. n. 732. Linn. Syst.nat. n. 144. Ros-
si Faun. Elr. n. 1 008. De Prunn. Lepidop. Pedem. p.
19. n. 32.

Papilio cum praecedente vivit; apparel desinente Julio ad Au-
gusuun in parte superiore regionis Fagoruin, nee non in
regionc Nardus sirictae, sive hailjarum della Nuda di
f^idicciatico , del Corno alia Scala , del Ciinone di
Caldaja , nee non monlium proximorum ; minus frequens
est praecedente. Tndividua omnia , quae legi in alpibus
^puanis, nostratibus multo majora, et exhibent maculam
albam faciei inferioris alarum posticarum omnino niveam,
dura in nostris haec est albo-luteola , et in nonnuUis in-
dividuis quasi obliterata .

Larva villosa, viridis, capita flavo , cauda bifida, et finea
dorsali nigra; vivit in graminibus .
16. HippARCHiA Euryolc Och. 1 . p. 286.

alis subdentalis, fuscis, fulvo fusciatis, serie ocellorum ni-
grorum , poslicis sublus fascia deniala lutea nigro pun-
ctata .

Esper. Schmeit. Tab. 118. Coral. 73. fig. 2. mas. fig. 3.
fem.

Papilio rams mense Julio , Augusto In regione Nardl stri-
ctae monlium noslrorum elaiiorum .
1 7. HippARCniA Gorge Och. 1 . p. 294.

alis subdentalis nigro-fuscis rufo fasciatis, anlicis ulrinque
ocellis duobus approximatis , pupilla alba , poslicis sublus
alro cinereoque marmoralis fascialisque .

Hiibn. Tab. 99. fig. 502. 503. mas. 504. 505. fem.

Haec species communior praecedente in eadem regione Nar-
di strictae mense Julio, Augusto .
18. HippARCHiA Tyndarus Och. 1. p. 305.

T. VII. 31 .

232 JobEPHi Bertolokii

alis inlegris fuscis , anticis ulriuque disco rufo , ocello ge-

miiio, poslicis sublus ciiiereis, striis duabiis denlalis ob-

scurioribus .
Hiibn. Tab. 46. fig. 209. 210. mas. 211. 212. fern. Her-

bst. Tab. 202. fig. 5. G. Tindarellus Fabr. E. S. III.

p. 224. n. 701. Diomus. Costa Faun. Napol. p. 12. n.

17. De Prnn. Lepid. Pedem. p. 21. n. 39.
Minor et coinmunior Sntjris iiigris regionis Nardi strictae

moniinm noslrorum . Volat cum aliis speciebus per prata

del Uaaioledo del Corno alia Scala , dclla JViida di

Pldiccintico etc.
Hae ({uinque novissimae species sunt indigenae tarn apen-

nini nosui quam alpium .

19. llippAuciiiA Pampliilus Och. 1. p. 305.

alis integerrimis flavis^ sublus anticis ocello unico, posli-
cis cinercis, fascia ocellisque quatuor obliteralis.

Hiib. Tab. 51. fig. 237. mas. 238. 239. fern. Herbs. Tab.
-180. fig. 7. 8.,etTab. 187. fig. 1-4. Fabr. E. S. III.
p. 221. n. 691. Linn. Syst. nal. n. 239. Rossi Faun.
Elr. n. 1000. Scopol. Ent. Carn. p. 175. n. 458. P.
Rlenalca. Petagna Instil. Entom. Tom. 2. p. 450. n.
23. Tab. 7. fig. 4. De, Pruun. Lepid. Pedem. p. 23.
n. 45.

Inter species hujus generis , quae sunt apud nos , hie papi-
Ho est minor. Frequenlissimus apparet mense Majo , Ju-
nio , ct Julio lam in montibus , quam in coUibus , et pla-
niiie .

Larva vivit in Cynosuro cristate; est virescens linea dorsa-
li albicanle , caudaque bideutaia .

20. HiPPARCHiA Jrcania Och. 1. p. 317.

alis integerrimis ferrugineis, sublus anticis ocello unico,
poslicis oceUis quinis , primo fascia alba remoio .

Hub. Tab. 51 . fig. 240. mas. 241 . 242. fem. Herbst. Tab.
188. fig. 1. 2. Fabr. E. S. III. p. 221. n. G92. Rossi
Faun. Elr. n. 1001. Linn. Syst. nat. n. 242. Scopol.
Ent. Carniol. p. 174. n. 457. P. Amyntas. De Prunn.
Lepid. Ped. p. 22. n. 42.

Ilaec species in sylvis praecipue collium communis mense

IltSTORlA LePIDOPTERORUM ETC. 233

Jnnio, Julio; gramlior praecedente, et multo frequentior.
Femina habct alas suas in facie snperiorc ocellalas ; alae
posieriores maris ut plinimum supra obscurae .
Larva viridis lineis dorsalibus obscurioribus , lateralibus fla-
vis, caudaque bifida .

Genus VII. Argus Scop. Lam.
Polyommales Latr.
Papiliones polyophtalmi Aldrov. Ochsen.
Larvae gibboso-scutatae.

Alae papillonum hujus generis ut plurimum in parte superlo-
re cyaneae , in feminis fuscae ( maculis serialis rubro-ful-
vis in margine extcrno ) subtus semper griseae punctis
plurimis nigris, seu ocellis parvis albo-pupillatis. Primum
par pedum brevius caeteris.

Larvae hujus generis et sequentis onisclformes ( julorum aut
vermium scntatorum instar ) rotundae sunt siculi ovum ,
et in parte inferiore laeves ; caput admodum parvum, et
vix visibilcj sicuti pedes; ad latera corporis crenatae; fere
aeque latae a capite ad anum; dorsum visibiliter exlube-
rans, ut plurimum eleganter pictum . Metamorphosis ea-
rum in caule herbaceo frequenter accidit, interdum fere
sub terra .

Aurelia oblonga, nuda , albescenSj maculis nonnullis dorsali-
bus, aut lateralibus.

a.

Superficies inferior alarum posticarum caret vitta trasversa-
li rubro-fulva .
1. Argus Jrion Och. 2. p. 4.

alis integerrimis supra fuscis disco coeruleo^ maculisque a-
tris' , subtus canis ( lunula media , slriisque tribus pun-
ciorum subocellatorum ) .

234 JosEPHi Bertolonii

Hiibn. Tab. 54. fig. 254. 255. mas. 25G. fern. Ileibst. Tab"
308. fig. 7. 8. Fabr. E. S. III. p. 293. n. 118. Linn-
S. N. n. 230. De Primn. Lepid. Pedem. p. 59. n. 114.
Costa Faun. Nap. p. 14. n. 1. Polyom. Arion. Scopol.
Ent. Cainiol. p. 177.

Species valde proxima ^drgo Eaphemo Ocb. et Iliibn. el ut
eaiii dislinguercni , in phrasi Linnaeaua einendavi chara-
cterem == punctis occllarihus •= substitucns characte-
reni •=• lunula media, striiscjue trihus punctorum suh-
ocellatorum = quod exprimit difierenliam. veram.

Species giandior in lioc gonere, ct minus frcqiiens ajnid nos ;
una vice tanlum mense Junio reperi multa individua ejus
in quercetis caeduis monlis Capra prope Lavinum, et,
ni fallor , invenilur quoque in monte Paderno.

2. Ai\Gus Cyllarus Och. 2. p. 12.

alis inlegris coeruleis margine nigro, sublus cinereis, an-
ticis stria punctorum ocellarium majorum, poslicis mino-
rum .

Hiibn. Tab. 56. fig. 266. mas. 267. 268. fern. P. Damoe-
tas. Heibst. Tab. 309. fig. 7. 8. mas. 9. fern. Fabr. E.
S. III. p. 294. n. 122. Rossi Ma nt. insect, n. 356. Co-
sta Faun. Napol. p. 1 4. n. 2. De Prunn. Lepid. Pedem.
p. 60. n. 116.

Mas habet alas supra cyaneas margine nigro; femina vero
tolas fnscas, sed posteriores sublus in basi coerulescenles
et splendenies. Praediligit prata collium et montium men-
se Majo et Junio, ubi non est fiequentissima.

Larva evolvitur mense Seplembri, bibernat, et attingit perfe-
clionem suam mense Majo. Pallida est^ vitia dorsali ru-
bescente, lineis laleralibus obliquis viridi-obscuris, capile
pedibusque anierioribus nigris . Yivit in floribus Astraga-
li glicyphylli, et Onohryclddis, Meliloti, el Genisiae sa-
gittalis .

Anrelia fusca , evolvitur ad viginti dies post ortum suum .

3. Argus y/a* Och. 2. p. 17.

alis inlegris coeruleis margine nigro, sublus cinereis, siria
punctorum ocellatorum.
Hub. Tab. 56. fig. 269. mas. 270. 271. fem. P. Argiolus

IIistoru Lepidopterorum etc. 23 5

Herbst. Tab. 310. fig. 1. mas. 2. 3. feni. Fabr. E. S.
III. p. 295. n. 125. Argiolus. Cosla Faun. Nap. p. 15.
n. 3.

Species hacc similitudinem multam habct cum Jrgo Cylla-
ro J a quo disliiiguilur parvilate sua, ct alls posieriori-
bus concoloribus in basi superficiei inferioiis . Minus fre-
qucns piaecedente in praiis noslris a mensc Majo ad Ju-
lium .
. Argus Argiolus Och. 2. p. 17.

alis inlcgris coeruleis, sublus laete canis j punctis oblon-
gis nigtis siniplicibus.

TliLb. Tab. 57. fig. 272. 273. mas. 274. fern. P. Acis
Herbst. Tab. 310. fig. 4. 5. 6. Fabric. E. S. III. p.
295. n. 124. P. Acis. Linn. Syst. nat. n. 234. Argio-
lus. Rossi Faun. Eir. n. 103G. Costa Faun. Kan. p. 1 7.
n. 11. De Prunn. Lepid. Pedem. p. 60. n. 11*7. 1. P.
P. Clcobis. Cyrill. Ent. Nap. Specim. 1 . Tab. 111. fig.
Argiolus.

ILc papilio prae reliquis speciebus ejusdem generis habet
alas lenuiores el delicatiores; in mare supra totae cocru-
leae sunt , margine nigro tenuissirao , qui praecipue in a-
lis anterioribus feminae extenditur usque ad mediam ea-
rum supcrficicm; ake totae sublus evidenter albo argen-
linae . Volalus hujus speciei tardus el difficilis. Inveniiur
in pratis a mcnse Aprili ad Auguslum non raro.

Larva vivii in Rhamno Frangula mense Junio .

Aurelia post dies quatuordecim in papilionem transit.

Argus Daphnis Och. 2. p. 26.
alis dentalis coeruleis nigro marginalis, subtus canis, pun-
ciis ocellaribus nigris .

Iliib. Tab. 58. fig. 280. mas. 281. fern. Herbst. Tab. 311.
fig. 1. mas. 2. 3. fem. Meleager. Fab. E. S. III. p.
292. n. 116. Meleager. Costa Faun. Nap. p. 19. n. 13.
De Prunn. Lepid. Ped. p. 59. n. 115.

Papilio hujus generis aliis pulchrior , praecipue femina ,
quae supra habet margineni alarum late fuscum lunulis
albis, discuni coeruleum nervis nigris. el puncto nigro
signalumj mas contra grandior, alis supra totis coeruleis,

236 JosEPiii Bertolonm

margine nigro anguslo. Femina rarior mare in monlibus,
et collibiis noslris. Reperi earn in monte Paderno men-
se Jiinio , quo mense mas frequeaier volat per omnes
colics nostros .

Superficies inferior alarum posticarum ostendit vlitam iran-
sversalem praeditam maculis aurauliacis in margine exler no.

6. Argus Corydoii Och. 2. p. 28.

alis integiis argenteo-coerulcis nigro marginalis , sublus fu-
sco-cinereis, punclis occUaribus , posiicis maculis margi-
nalibus fulvis , macula central! alba .

Hiib. Tab. 59. fig. 286. mas. 287. 288. fem. Herbst.Tab.
313. fig. i. mas. 2. 3. fem. Fabr. E. S. III. p. 291.
n. 133. Rossi. Mant. insect, n. 354. Costa. Faim. Nap.
p. 18. n. 2. Scopol. Ent. Car. p. 179.

Femina hujus speciei rarior mare, quem mense Julio sem-
per inveni in collibus elalioribus di Paderno , di Sab-
bione etc. nee non in vertice Jpennini , el alpiuin A-
puanarum. Alae feminarum supra tolae obscurae, duni
in mare pallido-coeruleae margine nigro , cum nonnuUis
punclis nigris in extremitate alarum posteriorum . Nun-
quam inveni feminam in montibus Bononieusibus, neque
in aliis regionibus Italiae . Attamen eam possideo in colle-
ctione mea, cum mihi donata fuerlt ab eulomologo Spence.

7. Argls Adonis Och. 2. p. 33.

alis inlegris coeruleis margine nigro fimbriaque albo-nigro-
que variegata, subtus cinereis, punctis ocellaribus numerosis.

Hubn. Tab. 61. fig. 295. 296. 299. mas. 297. 300. femi.
P. Ceronus, et P. Adonis. Herbst. Tab. 312. fig. 7. 8.
mas. 9. fem. Fabr. E. S. III. p. 299. n. 134. Rossi
Faun. Etrus. n. 1034. Costa. Faun. Napol. p. 16. n. 7.
De Prunn. Lep. Ped. p. 55. n. 104. P. Bellaigus.

Mas habet alas supra cyaneo-splendentes, femina contra
obscuro-azurescentes serie macularum aurantiacarura , quae
in margine puncto nigro notatae sunt , In campis nostris
potius frequens aestate .

HisToivu Lepidopterorum etc. 537

Larva virldis, lineis dorsalibus, maculisque fulvis ornata. Vi-
vil in speciebiis uounullis Trifolioruin, alque in Genista
sag it tali .

8. Argus Alexis Och. 2. p. 38.

alls inlegiis coerulcis immaculalis, fimbria alba, subtus
cinerascenliljiis, punclis nuraerosis ocellaribus, fasciaque ad
maiginem maculaii fiilva .

Hiibn. Tab. GO. fig. 292. mas. 293. 294. fern. lierbst. Tab.
312. fig. 1 0. 1 1 . 1 2. Fab. E. S. 111. p. 299. n. 1 34. P.
Adonis. Costa Faun. Nap. p. 15. n. 8.

Species hujus generis communior apud nos. Mas ostendit alas
suas supra intensius cyaneas quam in specie praecedenie,
el margincm nigrum , femina vero obscuras maculis au-
rantiacis seriatis in margine; hae maculae in alls posticis
puncto nigro notatae, siculi in praecedente specie. Hie pa-
pilio valde proximus praecedenli, et aestate invenilur cum
illo in pralis, et in floribus.

Larva vivil in Ononide aniiquorian, Astragalo glicjp/ijllo,
et Fragaria vesca ; viridis est, lineis dorsalibus macula-
rum ful varum ornata.

9. Argus Jgestis Och. 2. p. 44.

alis integris fuscis, fascia uirinque macular! rufa, fimbria
albo-fuscoque variegata , subtus canescentibus , punclis o-
cellaribus numerosis.

Hubn. Tab. 62. fig. 303. 304. mas. 305. 306. fem. Herbs.
Tab. 313. fig. 4-7. P. Medon. Scopol. Em. Carn. p. 179.
P. Alexis var. 1.

Hie papilio rarus in agro Bononiensi, simillimus est prae-
cedenli. Individuum unum possideo in coUectione mea.

10. Argus vulgaris Lam. Ochs. 2. p. 52.

alis integris coeruleis nigro marginatis, subtus laete ca-

nis, punclis ocellaribus fasciaque ferruginea , posticis o-

cellis coeruleo argcnteis .
Hubn. Tab. 64. fig. 316. mas. 317. 318. fern. Herbst.

Tab. 315. fig. 1. 2. 3. Fabr. E. S. HI. p. 296. n.

128. Linn. Syst. nat. n. 232. Rossi Faun. Elr. n. 1035.

De Prunn. Lep. Pedem. p. 54. n. 103.
Species Papilioni Alexi similis, a quo praecipue distiuguitur

238 JosEPiii Bertolonii

punctis nigris macula argentco-cyanea pupillatis : puncta
haec slant in parte inferiore alarum posticanim prope mar-
ginem. Mense Jiinio parum freqiiens in pratis. Fcmina
habct alas suas supra obscuras maculis scriatis rubris in
niargine.
Larva viridis linea dorsali fusca, capite, pedibusque anterio-
ribus nigris. Voscitur JMeliloto, Genista gerinanica, Spar-
tio scopario , et Hedysaro Onobrychide .

11. Argus Jegon Och. 2. p. 57.

alis integris coeruleis niargine lato nigro , siiblus coern-
lescenti-albidis , punclis ocellaribus: posticis fascia ferrii-
ginea ocellisqiie coeruleo argenteis niarginalibus.

Hubn. Tab. 64. fig. 313. mas. 314. 315. fern. Herbst. Tab.
315. fig. 4. 5. 6. Fab. E. S. III. p. 296. n. 128. IT.
R. Argus. P. Aegon. Wien. Verz. vix dillertj quamvis
minor .

Papilio minor praecedentibus hujus generis; hunc semper in-
venl in floribus unius plantae una cum individuis plari-
mis speciei suae , qua de causa haec mihi videtur vivere
gregaria in statu perfecto. Mense Junio evolvitur.

12. Argus yiinyntas Och. 2. p. 59.

alis caudalis cyaneis margine nigro , subtus laete canis ,

punctis nigris, poslicisque duobus ferrugineis anguli ani.
Hubn. Tab. 65. fig. 322. mas. 323. 324. fern. Herbst.

Tab. 306. fig. 5. 6. 7. Fabr. E. S. III. p. 285. n. 95.

Rossi Mant. ins. n. 353. De Prunner Lepid. Pedem. p.

58. n. 112.
Femlna exhibet alas suas obscuras punctis ferrugineis in

utraque parte anguli analis alarum posiicarum visibilibus ;

haec pimcta in nonnullls individuis obliterata. Papilio non

rarus mense Julio in agro nostro; volalus ejus debilis,

et lentus.

13. Argus Hylas Och. 2. p. 63.

alis integris cyaneis , margine lunulaque media nigris ,
subtus cinereis, punctis ocellaribus, fasciaque posticanim
ferrugineis .
Hiibn. Tab. 66. fig. 325. 326. fern. 327. mas. Herbst. Tab.
315. fig. 9. 10. 11. Fabr. E. S. HI. p. 300. n. 136.

HisTORiA Lepidopterorun etc. 239

De Priinner Lepid. Pedem p. 57. n. 110. Costa Faun.
Nap. p. 17. n. 10.
Papilio parvus, non frequens apud nos; inveni euin mense
Junio prope Marzahotto.

Genus VIII. Ltcaenu Fabb.
Papiliones rulilantes ( auro-splendentes )
Larvae longo-scutatae .

Papiliones hujus generis habent prirnura par pedum breviu5
aliis; superficiem superiorem alarum in omnibus fere spe-
ciebus auro fulgentem, et in parte infeiiore ut plurimum
punctis niaculis({ue nigris inscriplam : alae posteriores in
parte inferiore habent marginem aurantiacum, et lineas con-
vergentes; margo in angulis interioribus ut plurimum pro-
ducilur in caudam parvam . Larvae illis generis praece-
dentis similes , vix longiores , et ad latera aequaliter in-
cise-crenatae, ut plurimum viridi-pallidae, omnino tectae
pilis brevibus, tenuibus, et rubescenlibusj caput obscu-
rum , splendens , aut albo-fuscesens. Metamorphosis acci-
dit terra tenus.

Aurelia fusca , in extremitatibus suis maxime tenuis , suspen-
ditur lancis instar per plura fila , quae circa coUum el
partem inferiorem corporis transeunt.
1. LycAENiA Circe Och. 2. p. 70.

alls subintegris fuscis nigro punctalis, fascia marglnali ful-
va , subtus virescentibus , punctis numerosis.

Hiibn. Tab. 67. fig. 354. mas. 355. 356. fem. Fab. E. S.
III. p. 312. n. 181. P. Xanthe, et n. 183. P. Garbas,
Rossi Faun. Etr. n. 1039. P. Xanthe. De Prunn. Le-
pid. Pedem. p. 53. n. 101. Scop. Ent. Carn. p. 180.
P. Alexis var. 4.

Hie papilio mense Junio polius rarus in floribus Mentha-
rum-j femina exhibet alas anteriores supra auro fulgen-
tcs, maculis nigris scriptaSj posteriores obscuras vitta aurat?
T. VII. 32.

240 JosEPin Bertolonii

nigro-niaculata prope margincm. Reperi eum la horto no-
siro, el in via Poneciana prope Marzabotto .
Larva vivit in Bumice acetosa.

2. Lycaenia Thersamon Och. 2. p. 73.

alis subcaiidatis fiilvis auro nitentibus nigroque punclatis,
sublus anlicis fulvis, posticis cinereis fulvo niarginaiis;
punctis numerosis ocellaribas.

Hubn. Tab. 69. lig. 346. mas. 347. 348. lein. V. Xanihe.
Fab. E. S. III. p. 313. n. 184.

Mas pulcherrimae hujiis speciei habel alas supra fere im-
inaculatas, qua de causa prinio intuitu siniilis est Lycae-
niae virgaurcae sequent! . In horto botanico nostro nien-
se Julio, Auguslo papilio hie non rarus in floribus 3Icn-
tharum . Femina habet alas poslerlores caudis longio-
ribus .

3. Lycaenia F'irgmirea Och. 2. p. 85.

alis subangulalis fulvis, feminae nigro niaculatis niar-
gine atro , subtus punclis uigris albisque .

Ilubn. Tab. 70. fig. 349. 350. mas. 351. fern. Fab. E.
S. III. p. 309. n. 173. Linn. Syst. nat. u. 253. Rossi
Faun. Etr. n. 1038. De. Prunn. Lep. Pedem. p. 51.
n 96.

Individuum unum femineum hujus papillonis auro maxima
splendentis reperi mense Auguslo in monte Corno alia
Scala Jpennini Bononiensis elatioris, quae res admirabilis
milii visa fuit, nam annis nonnuUis praeterlapsis earn fre-
quentissimam observavi, et legi mense Septembri in locis
humilioribus litoris Venetiarumunacum nobihssimo Contare-
no in floribus Staticis Limonii^ yisteris Tripolii etc.; sed
a praeclaro De Pruaner scimus eam inveniri quoque in
edilissimis Fenestrcllis Pedemontanis, qua de causa inter
perpaucas species est ilia , quae habitat ad libellam ma-
ris et ad altitudinem sepiem milia pedum supra eandem li-
bellam . Papilio Tiineus smirncnsis repraesentatus a
Kramero in PI. 186. fig. E. F. simillimus est Lycaeni-
hus Virgaureae , et Phleas .

Larva vivit in Solidagine virgaiireaj in Rumice sciitato ,
in Thy mo vulgari , et in Eryca .

IIiSTORiv Lepidopterorum etc. 241

4. Lycaeiiiii Pldaeas Odi. 2. p. 87.

alis siibangulalis fulvis nigro punctatis , sublus albo luar-

ginatis , poslicis canesceutibus .
Hubn. Tab. 72. fig. 362. 303. fcm. Fabr. E. S. III. p.

311. n. 1 78. Linn. Syst. nat. n. 2:j2. Scopol. Ent. Cam.

n. 4G2. Rossi Faun. Etr. n. 1040. De Priinn. Lepicl.

Pedem. p. 53. n. 100. Costa Faun. Nap. p. 22. n. 18.
Species hujus generis communion evolvilur jnense Aprili , et

Augusto, in quo novissimo mcnse frequenter observavi in

planitie et collibus supra flores Mcntharum . Papilio Ilyl-

lus Smirnesis repraesenlatus a Rramcro in PI. 43. fig. B.

C. similitudinem aliquam cum hoc nostro ostendit, a quo

distinguilur characteribns propriis .
Larva vivit in Rumice acetosa , et acetOiclla .

5. Lycaenta Ruhi Och. 2. p. 91 .

alis subcaudatis supra fuscis, subtus viridibus .

Hiibn. Tab. 72. fig. 364. 365. fern. Fabr. E. S. III. p.
287. n. 102. Linn. Syst. nat. n. 237. Rossi Faun. Etr.
n. 1033. Scopol. Ent. Carniol. p. 176. n. 460. Costa
Faun. Nap. p. 22. n. 19. De Prunn. Lepid. Ped. p. 50.
n. 95.

Papilio non rarus decedente Aprili ad sepes, et caespites
coUium 5". Mammantis, di Castiglione , di Casalecchio
etc. Femina habet puncta alba serie disposita supra fa-
ciem inferiorem alarum posticarum ; alae omnes subtus
sunt virides herbarum instar .

Larva viridis , flavo variegata , capite nigro . Vescitur Ra-
bo fructicoto , Cytiso austriaco , nigricante , et capitato,
Spartio jiinceo. Genista tinctoria , et Hedysaro Ono-
hrychide .

242 JosEPHi Bertolonii

Genus IX. Thecla Fabr.

Papilioncs vix caudati.
Larvae depresso-scutatae -

Papiliones hujus generis habeni alas posleiiores breviter can-
datas, macula una aut duabus luteo-rubris supra caudam
breveni in angulo inlerno , subtus lineani albam trasver-
salem , aut liueam ox punclis albis .

Larvae similes illis generis praecedentis, sed difierunt annulls
corporis , qui minus prominentes minusque visibiles;
antice sunt paruni latae , poslice semper attenuatae , pi-
lis brcvissimis, tenuibus praeditae . Metamorphosis ut plu-
rimuin accidit sub folio , cui adhaerent parte postica cor-
poris per tclani , cui allinguntur ope fili transversa plu-
ries ducli super corpus .

Aurelia sul)tus plana , supra convexa fornicis instar 5 color
in motibus ejus evanescens .
1. Thecla Qiierais Och. 2. p. 96.

alis subcaudatis nigro-coeruleis subtus cinereis: stria al-
ba , punctoque ani geraino fulvo .

Hiibn. Tab. 73. fig. 368. fem. 369. 370. mas. Herbst.
Tab. 306. fig. 1. fem. 2. 3. 4. Fab. E. S. IIL p. 278.
n. 72. Linn. Syst. nat. n. 222. Rossi Faun. Etr. n. "1031 .
De Prunn. Lepid. Pedem. p. 49. n. 92. Costa Faun.
Nap. p. 19. n. 14.

Papilio parum frequens in Querciibus non multum elatis
coUiuni nostrorum di Casalecchio , di Paderno etc. men-
sibus Junio , Julio . Volatus ejus edilus juxta cacumina ar-
borum , qua de causa difficilis venatio . Mas habet ma-
culam longitudinalem cyaneamj quae bifurcata extendi-
tur a basi ultra medietatem superficiei superioris alarum
anticarum .

Larva obesa, supra rosea, lineis tribus punctorum viridium.
Vivit in Quercu.

Aurelia glabra, ferrugineaj lineis tribus dorsalibus ex pun-
ctis obscuris.

HisTORu Lepidopterorum etc. 243

2. Thecla Jelicamis Och. 2. p. i02.

alis caudalis coeriilcsceniibus , subtiis cinereo alboque un-

diilatis ; posticis maculis duabus fulvis ocelloque geniino

viiidi-argenteo , papilla nigra in angulo ani.
Hub. Tab. 74. fig. 371. 372. mas. ei Tab. 108. fig. j53.

554. fern. Herbs. Tab. 305. fig. 6-9. Costa Faun Nap.

p. 23. n. 20.
Mas. hujus parvi papllionis habet alas supra coeruleas, dum

feminae obscuras. Inveniuir non mullo fiequens in pra-

tis a mense Julio ad Septembrem.

3. Thecla 7/u/s. Och. 2. p. 105.

alis caudatis fiiscis ( feminae macula anlicarum flava ) ,

posticis subtus stria lunulata alba extus sinuata maculis-

que marginalibus rufis.
Hubn. Tab. 75. fig. 378. mas. 379. fem. Fab. E. S. HI.

p. 279. n. 73. H. R. Lynceus. Schrank Faun. boic. n.

1379. P. Spini.
Haec species potius rara in agro nostro , interdum mense

Junio reperi earn in horto Botanico supra flores Tiliae

ciiropaeae. Ego puto banc speciem non esse diversam a

Thecla jlescull Och. et Hiibn.

4. Thecla Pruni Och. 2. p. 111.

alis caudatis supra fuscis, posticis subtus fascia marginali
fulva nigro punctata.

Hiib. Tab. 76. fig. 386. 387. fem. Herbs. Tab. 307. f.
4. 5. Fab. E. S. HI. p. 277. n. 70. Liun. Syst. nat.
n. 221. Scopol. Ent. Carn. p. 1 75. n. 459?DePrunn.
Lepid. Fed. p. 49. n. 93 .

Suspicor et banc speciem non diversam esse a Thecla aca-
ciae Och. et Fabr. nee non a Theda cerasij nam dif-
ferentiae harum trium specierum sunt parvi momenti, et
quae non snfliciunt ad sistendos characteres luculentos.

Rara apud uos. Individuum unum habeo in colectione mea,
quod inveni mense Juuio in horto Botanico nostro supra
flores Tiliae; praeierea individuum hoc est varietas pul-
chra , in qua lunulae albac faciei inferioris alarum po-
slicarum extenduntur usque ad striam albam earuudem

244 JosEPiri Bertolonii

alarum , quam varietatem initio credidi perllnere ad spc -
ciem iguolam.
5. TnECLA Betulac Och. 2. p. i13.

alis caudatis fuscis, anllcis fcmiaae macula fiilva, subtus
lulels fascia fulva , posticis slriis duabus albis.
Hubn. Tab. 76. fig. 383. mas. 384. 385. fern. Herbs. Tab.
307. fig. 1. 2. mas. 3. fern. Fab. E. S. III. p. 277.
n. 69. Linn. Sysi. nat. n. 220. De Prunn. Lepid. Pe-
dem. p. 50. n. 94.
Mas hujus papilionis exhibet maculam fulvam in facie snpe-
riori alarum aulicarura, sed minorem quam in femina-
Haec species rara in agro Bononieusi ; individua bina pos-
sideo a me reperta mense Auguslo in horto Botanico nos-
tra supra Rhainuiun alaternum.
Larva obesa, viridis, lineis duabus dorsalibus, striisque ob-
liquis , trasversalibus , atque lateralibus albis j vesciuvr Be~
tula alba ^ Priino spinosa, et Pruno domcstica.
Aurelia glabra^ ferruginea.

Genus X. Papilio L.

Papiliones caudali ( Equites Lin. )
Larvae variegatae

Alae anteriores papilionum hujus generis habent marglneni
externum longiorem margine iuteriore; alae posteriores
producunlur in caudam longam; ostendunt marginem ia-
leriorem valde arcuatum, et maculam ocellatam in angu-
lo interiore ; non tegunt corpus , cum papilio stat.

Larvae pictae variis coloribus; in parte antica crassiores; ca-
put earuni parvum et obtusum absconditur retractione sub
primo annulo corporis; in hoc annulo' est productio car-
nosa forma furcae, quam animal retrahit, extenditque.

In aere hbero transformatur in aureham angulosam, prae-
ditam acumine utrinque angulato.

Aurelia haeret corporibus parte sua postica , nee non dorso
ope fili, quod earn perpendiculariter sustinet.

HisTORi\ Lepidoptehorum etc. 245

Papilio Podalirius Och. 2. p. 118,
alis caudalis subconcoloribus , flavescenlibus; fasciis ni^ri-
caniibus geminalis, poslicis subtiis linca fulva.

Hubu. Tab. 77. fig. 388. 389. mas. Ilerbst. Tab. 45. fig.
3. 4. Fab. E. S. III. p. 24. n. 71. Scopol. Em. Cam.
p. 167. n. 445. Linn. Syst. nat. n. 36. Rossi Faun. Eir.
n. 987. De Prunn. Lcpid. Pedem. p. 3. n. 4. Costa Faun.
Nap. p. 3. n. 2. Aldr. de ins. p. 238. f. 3.

Species haec coramunissiraa apud nos menslbus Junio, Julio, ct
individuura aliquod prodilquoque prime vere. Ut plurimum
volat per tcmpus longissimum circa arbores , el vegetabilia
florenlia interdmn stans in floribus, quibus vescitur; ap-
parel in hortis et viridariis omnibus civitalis nee non in
agris et in cacuminibus collium et niontium. Kramerus
in PI. 152. fig. B. repraesentat eamdem Speciera Siny-
rnaeam et Surinamensem.

Larva solitaria, lutescens, punclis obscuris signaia, anlice bi-
dentata. Vcsciuir foliis /Imygdali commiinis^ Pruni spino-
saCj et domesticae, Pyri communis, et mail, Quercuiimj
et Brassicae oleraceae , in qua novissima planta pluries
inveni in horlo Botanico nostro.
Papilio JSIachaon. Och. 2. p. 121.
alis caudatis concoloribus flavis limbo fusco, lunulis flavis,
angulo ani fulvo.

Ilubn. Tab. 77. fig. 390. 391. mas. Herbst. Tab. 45. fig.
1. 2. Fabr. E. S. III. p. 30. n. 87. Linn. Syst. nat. n.
33. Scopol. Eut. Carn. p. 166. n. 444. Rossi Faun. Etr.
n. 988. Petag. Instit. Ent. Tom. 11. Tab. 7. fig. 1 . p.
444. n. 3. De Prunn. Lepid. Pedem. p. 3. n. 3. Costa
Faun. Nap. p. 2. n. 1. Aldrov. lib. secund. de insec. p.
237. fig. 5. 6. descriptio alius ( papilionis ) ex Eruca si-
ne folliculo.

Haec species non rara^ sed minus fi-equens praecedente. Cir-
comvolat alis maxime commotis per hortos, per latos cam-
pos, ut plurimum vero per cacumina collium, et montium
minus elatiorum. Frequentem observavi, ct leg^i in liorto
Botanico nostro , in verticibus montium di Paderno , di
SahUone , in collibus di Gaihola, et alibi a mense Junio

24G JosEPjii Bertolonii

ad Jiilium ; apparct quoque mensc Martio ; nam lar-
vae a generalione secimda prodciintes, metamorpliosira pa-
tiuntur, et sub forma aureliae hibcrnant. Est grandior ct
pulchrior speciebus diurnis agri noslri.

Larva solitaria, glabra , viridis ^ tentaculis praedita, annulis
nigris a punciis crocels altcrnis uotatis. Vescilur foliis y/we-
thi Foeniculi J et graveolantis , Cari Can>i, Piinpinel-
lae saxifragae , Dauci Carotae, Apii petroselini , alia-
rumque umbelliferarura, nee nou Atiae graveolcntis , et
chalepensisj in quibus novissimis planlis pliiries inveni in
horto Bolauico , ct colui domi meae ad mores , metamor-
phosesque observandas .

Aurelia lutescens , augulosa angulis luteis. Haeret corporibus
extremitate sua poslica^ et perpendiculariter erigitur ope
fill transversalis .

Genus XI. Zertntia-.
Thais.
Papilloues Equites ecaudati.

Papiliones hujus generis habent alas posteriores ecaudatas,
extensas , divaricatas , margine dentatas, non tegentes cor-
pus, quod variegaium maculis in seriem transversam di-
spositis .

Larvae similes illis generis praecedentis , a quibus disdn-
guunlur mullis annulis ^ qui adspergunlur spinalis carno-
sis , et pilosis .

Zerynthia Polyxema Och. 2. p. 124.
alls dentatis flavis nigro variis margineque radiatis : posu-
cis serie macularum rubrarum .

Hiibn. Tab. 78. fig. 392. 393. fem. Herbst. Tab. 250. fig.
1. 2. Fabr. E. S. III. p. 214. n. 668. P. Hypsipyle. Sco-
pol. Ent. Carn. p. 149. n. 425. P. Hypermnestra. Pe-
tag. Specim. Insect, ulterior. Calabr. p. 36. Tab. fig.
24. P. Hypsipyle. Rossi Faun. Etr. n. 1022. De Prunn.

HiSTORIA LePIDOPTERORUM ETC. 247

Lep. Pedem. p. 2. n. 1 . P. arislolocliiae. Cosia Faun. Nap.
p. 1. n. 1 .

Hie papilio pulchrior caeieris; rarUsimus apud nos, a me
nunquain inventus, scd Enlomophlli Doctor Joannes Eico-
lani Zooiomus diligentissimus, et Salvalor IMuzzi hisloriae
Bononiensis scriplor illustris annis nonnullis praelerlapsis
primo vere invcnere nonnulla individua ejus in monle Pa-
denio, Ilaec species conimunissiina in viciniis Horenliae.

Larva lulea , nigro punctata , praedita spinis carnosis verti-
cillaiis supra annulos disposilis, rubris apice nigro. Vc-
scitur Jristolochia Cleinatitide , et Quercu Jlice .

Aurelia pallida capiie obluso , hibernat . Papilio evolvilur
Aprili .

Genus XII. Doritis.
Pajiilioncs Ileliconii L.
Larvae Bombyciformes.

Papiliones hujus generis possidont pedes sex aequaliter lon-
gos, corpus brevissimuin , crassuni^ et pilosum . ( Femi-
nae ferunt sub corpore appendicem membranaceani dia-
phanam canaliculatam) . Volatus brevis . Alae oblongae,
partim seniidiaphanae , posteriores habent margineoi inte-
riorem excavalum, qua de causa corpus non tangunt .
Larvae quasi aequaliter crassae a capite ad extremitatem
eorpoiis; maculatae sunt, et praeditae pilis brevibus,tu^
berculisque larvaruni instar, quae sericuni praebent . In
capiie earuni est ca vitas ^ a qua exit furca carnosa. Meta-
morphosis accidit post texturam telae spissae .

Aurelia siniilis illis erucarum, quae sericum producunt.
1. DoRrns Jpollo Och. 2. p. 133.

alis rotundatis integerrimis albis, anlicis niaculis quinque
nigris, posticis supra duabus sublus tribus; ocellis macu-
lisque nibris .

Ilubn. Tab. 79. fig. 396. 397. Fem. Ilerbst. Tab. 85. fig.
v. VII 33.

248 JosEPHi Bertolonii

i-4. Fabr. E. S. III. p. 181. n. 5G0. LJnn. Syst. nat.
n. 50. Scopol. Ent. Cam. p. 1G8. n. 447. Pelag. Inst.
Ent. Tom. 2. Tab. 7. fig. 2. p. 445. n. 5. De Prunn.
Lep. Ped. p. 5. n. 5. Costa Faun. Nap. p. 8. n. 1.

Papilio liic iiuligcnus tantum est altitiidiiuini quiiirpie ad se-
ptem niillla pedum supra maris libcllam ; mihi notnm est
iuseniri in monte Corno alia Scala apennini nosiri, nam
praeclarus Prof. Paulus Savi annis ranltis praeterlapsis in
hoc loco cum invenit_, ct post Profcssoreni Savi invoncre
qnofjue alii Elruriae cnloinologi. Ego vero enm numquam
ibi reperi, etsi loca ilia elatiora a me diligenter perluslra-
ta fuerinl qualiior annis diversis, mensibus Julio et Augu-
sto; attamen recensco inter papiliones nostros aucioiiiale
ejusdeni Savi. Idem Papilio a me copiose reperlus desi-
nente Junio ad Julinm in Tnmhura alpium Apuanarum
supra / Campaniletti , ubi venatus sum ad duodevigin-
ti individua . Yidi quoque volatum ejus incerlum ob len-
luni alarum motiim , ex quo potius a venlis impellilur ,
qui in ea montium aliiiudine plus minus semper pollent.

Larva solilaria , tentaculis pracdiia, nigro-liolosericea , pun-
ctis rubris in utroque latere annulorum . Vescilur Sedo
alio, et S. Telcphio, SaxiJ'ragis illic communissimis, Co-
tylcdone Umhilico , aliisque plantis carnosis.

Aurelia folliculo perfecto praedita; est ovata , caerulescens ^
antice in utroque latere rubro-punctalaj post quatuorde-
cim dies papilio evolvitur.

Genus XIII. Pontia.
Pieris Latr.
Papiliones Danaldes albae.
Larvae in medio dorso striatae.

Papiliones hujus generis possident pedes sex perfeclos ; alae
eorum habent marginem intaclura; cum papilio stat, alae

HiSTORIA LEPIDOPTEROnUM ETC. 249

teguat el circumdant partem poslicam corporis, duin in
parte supcriorc invicem et perfecte tanguntur, albae sunt
lineis nonnullis nigris ia facie superiore; facies vero infe-
rior alarum poslicarum in nonuullis speciebus flava , in
aliis viriJis.

Larvae habent caput parvum et rolundum , corpus in utra-
que extremitate atlenuatum, pilis brevibus et tenuibus te-
ctum , longiiudinaliter inscriplurn lineis pallidis obscurio-
ribusve praecipue in parte media dorsali .

Aurelia haeret corporibus cum parte sua postica ope lilo-
rum , et filum, quod transverse transit per mediam par-
tem corporis, eaiu perpendiculariier librat. Ilaec angulo-
sa , et antice desinens in mucronem .
1 . PoiNTiA. Crataegi Och. 2. p. 1 42.

alis integerrimis rolundatis albis; venis nigris.

Hiibn. Tab. 79. fig. 399. 400. mas. Herbs. Tab. 85. fig.
7. 8. Fabr. E. S. III. p. 182. n. 563. Linn. Syst. nat.
n. 72. Scopol. Ent. Carniol. p. 109. n. 448. Rossi Faun.
Etrus. n. 989. De. Prunn Lupid. Ped. p. G. n. 7. Co-
sta Faun. Nap. p. 1. u. 1. Aldrov. de ins. p. 246. fig. 6.

Species haec aliis communior et propter voracitatem larva-
rum flamnosior in campis nostris . Uno eodemque anno
ima vice tanlum evolviuir, et volat desinente Majo ad Ju-
nium circa arbores omnes fructiferas, et praecipue circa
Priuiuin nnnejiiacain,et dornesUcairiy Ainygdaluin cotn-
jniinem, Mcspilum Azarohiin , etc.; nam ova ponit in ha-
rum plantarum foliis, mortem in iis ferens, qua de cau-
sa folia involvuntur in semetipsa .

Larva pilosa supra nigra, seriebus duabus longitudinalibus
penicillorum luteis , subtus et laterallier ciiierco-fusca, pun-
ctis lateralibus minimis, stomaiibusque nigris. A ivit val-
dopere gregaria in eisdem arborihus; hieme absconditur
intra folia exsiccala^ et involuta bursarum instar, vulgo
dicta Borse delle rughe , quae folia agricolae industrii
coUigunt, et igne destruunt antequam animalcula egre-
dianlur , quod accidit primis tcpentibus auris deceden-
tis hiemis et venienlis veris magna aerumna gemmarum,
foliorum , florum , et fructuum iiicipienlium , quibus

2j0 Josephi Bertolonii

vescuntur ad medietatem mcnsis Maji usque , et etiam ul-
tra , quo lempore larvae in chrysaliilem liansformaulur .

Aurelia flavoNirescens, anlice et laleialiter macnlis punciis-
que nigris inscripta , in doiso exhibet vittam nigram lon-
gitudinalem inlerruptain in parte postica , atque in tres
villas niiuores subdivlsa in regioue thoracis et capitis. Ca-
put antice dcsinit in tuberculum sulco levi divisum , la-
teraliler inslructum ocellis nigris. Regio thoracis gibba, et
desinens in cuspidem nigram. Invenitur froquenlissima
prioribus quindecim diel)us naensis Maji supra corliceni ar-
borum, in quas larva aerumnam intulitj aut in viciniis .

Eaiu inlerficere opportet ad minuendam speciem, cum sit
liiciUs venatio aeque ac incendium bursarum . Agricola
nunquam satis sollicltns contra tantam perniciem .
. PoNTiA Brassicae Och. 2. p. 1 44.

alis iutejierrimis rolundatis albis . anticis maculis duabus
apiclbusque nigris 5 major.

Hiibn. Tab. 80. fig. 401. mas. 402. 403. fern. Ilerbst. Tab-
87. fig. i-3. Fabr. E. S. III. p. 186. n. 574. Linn. Sy-
st. nat. n. 75. Scopol. Ent. Carn. p. 170. n. 450. Ross.
Faun. Etr. n. 990. De Prunn. Lepid. Pedem. p. 7. n.
8. Costa Faun. Nap. p. 2. n. 2.

Hie papilio apud nos frequentissimus fere ut praecedens ,
valde perniciosus evadit ob voracitatem erucae. Yolat pri-
me vere, aestate, et autumno praecipue per horios, ubi ova
ponit in foliis Brassicarum , per colles , planilicm , mon-
ies elalos, et observavi quoque in pralis ad Cornu Sca-
larum supra regionera Fagorum. Ova ejus sunt recta, ob-
lusa , et in foliis coacervata . Mas ut plurimum caret ma-
culis nigris in alis anterioribus .

Larva cinerea^ nigro punctata, lineis tribus sulphureis signa-
ta , Cauda nigra . Yivit solitaria praecipue in varietatibus
omnibus brassicarum cullis , quas aunis nonnullis omnino
destruitj vescilur quoque foliis Maphani sativi , Sinn-
pis, Lepidii, Cochlea riae, Tropeoli j el Cheiranthi.

Aurelia pallide viridis, lineis Iribus luteis signala, praeterea
prae se fert annulos tres in corpore elcvatos; resislit si-
cuti larva pruinae acutiori , et gelu; hibernat\ et ab ea
papilio evolviiur prima medietate niensis Martii.

HiSTORu Lepidopterorum etc. 251

3. PoNTiA JRopae Och. 2. p. 146.

alls integeniniis rotundatis , anticis maculis duabus apici-
busque nigris; minor.

Hubn. Tab. 80. fig. 404. 405. fem. Ileibst. Tab. 87. fig.
6-8. Fabr. E. S. 111. p. 186. n. 575. Linn. Syst. nat.
n. 76. Scopol. Ent. Carniol. p. 170. n. 451. Rossi Fa-
un. Elr. n. 991. De. Prunn. Lepid. Pedem p. 8. n.11.
Costa Faun. Nap. p. 2. n. 3.

Hie papilio praecedenti simillimus, tantummodo minor, sed
tanta simililudo est, ul bona species non ^ideretur, nisi lar-
va ct aurelia praebcrent characteres cerios distinctionis.Ua-
dique circumvolal aestate et autumno.

Larva viridis , linea dorsali^ punctisque lateralibus aeneis .
Vescitur foliis Drassicae Bapae , et aliarum planlaruin ,
quae Pontia Brassicae pariter devorat , sed aerumnam
paivi momenli affert bonis nostris .

Aurelia gibba, virescens, lineis tribus sulphureis signata. Su-
spicor earn bibernare apud nos^ nam decedente bieme
et veniente vere observavi nonnuUos papiliones jam evo-
lulos .

4. PoNTiA Napi Och. 2. p. 149.

alis integenimis rotundatis albis , subtus venis di)atato-vire-

scentibus .
Ilubn. Tab. 81. iig. 406. mas. 407. fem. 407.* var.Her-

bst. Tab. 92. fig. 1-9. Fab. E. S. III. p. 187. n. 57G.

Scopol. Ent. Carn. p. 171. n. 453. Rossi Faun. Etrus.

n. 992. De. Piiinn. Lepid. Ped. p. 7. n. 9. Costa Faun.

Nap. p. 5. n. 5.
Papilio non rarus in planilie et coUlbus mense Junio.
Larva interdum bibernat, vescitur foliis Brassicae Napi,

Resedac liiteolac , et Turritidis glabrae.
Aurelia evolvitur intra decern et duodecim dies.

5. PoMiA. Doplidice Och. 2. p. 156.

alis rotundatis integiis albis niargine nigro-maculatis, sub-
tus griseo virescentibus albo maculatis.
Hiibn. Tab. 82. fig. 414. 415. fem. Herbst. Tab. 93. fig.
1. 2. 3. Fabr. E. S. III. p. 191. n. 593. Linn. Syst. nat.
n. 81. Scopol. Ent. Carn. p. 173. var. P. Cardamines

252 Joseph! Bertolonu

foem. 2. 3. mas. 4. fem. Rossi Faun. Eirus. n. 994.
De Prunn. Lepid. Ped. p. 9. n. 12. Costa Faun. NapoK
p. 6. n. 6.

Haec species invenitur non communis in coUibiis et planitie .
Larva vesciiur foliis Rcsedac liitcae, el luteolae , Bras-
sicac olcraceae et Erucastri, Turritidis glabrae. Kapha-
ni liaphanistri , Sisymbrii Sop/iiae , et Thlaspi arven-
sis; invenitur in iis plantis aeslate, aulnmaoquej gencra-
tio aulumnalis hibernat , et papiiio evolvitur mense Aprili.

Aurclia transformaiur intra quatuordecim dies .

6. PoMiA Bella Och. 2. p. 163.

alis integerriinis rotiindatis albis, antlcis macula apiceque
nigris , posticis subtus viridibus, maculis puuclisque albo
nitentibus .

Hubn. Tab. 83. fig. 417. 418. fem. Herbst. Tab. 93. fig.
6. 7. Fabr. E. S. III. p. 206. n. 645. De Prunn. Lepid.
Ped. p. 10. n. 15.

Pontia Bella Linnaei non est haec species, sed fetnina Pon-
tine Eiiphenl, quae indigena est Barhariae, Slclllae, et
Jtallae merldlonalls , et perperam a Linnaeo sicuti spe-
cies salutata fuit . Hie papiiio rarissiinus in agro nostro ,
individua tantuni duo hactenus inveni. Distinguitur a prae-
cedeule praecipue maoulis aibis faciei inferioris alarum po-
sticarum , quae splendentes sunt. Kramerus in PI. 397.
hanc speciem repraesentat, et dicit indigenam esse Sinyr-
nae , Bnrbarlae , et Capitis Bonae Spei.

7. Pontia Jusonla Och. 2. p. 164.

ah's integerrimis roiundatis albis , anticis macula apiceque
fuscis , posticis subtus flavo-viridibus albo maculatis .

Hubn. Tab. 11 3. fig. 582. 583. fem. Tab. 83. fig. 416.
mas. P. Belia. Costa Faun. Nap. p. 9. n 9.

Haec species rarior praecedente, et individuum unum possideo
a me repertuni aestate in colfibus dl Galbola; quidam
Entomophyli Bononienses repererunt alia individua ejus.

Nullus auctor Italicus habet hanc speciem excepto praecla-
ro Costa Neapolitano .

8. PoNTiA Cardamlnes Och. 2. p. 168.

alis interrnptis roiundatis albis , anticis ( maris ) medio
fulvis , posticis subtus vlridi marmoraiis .

HiSTORU Lepidopterobum etc, 253

Hubn. Tab. 84. fig. 424. 425. mas. Tab. 83. fig. 419.

420. fern, ilerbst. Tab. 94. fig. 1-4. Fabr. E. S. III.

p. 193. n. 600. Linn. Syst. nal. n. 85. Scopol.Ent. Cam.

p. 172. n. 454. Rossi Faun. Etr. n. 995. De Prunn.

Lepid. Petlem. p. 9. n. 13.
Hie papilio pulchrior speciebus bujus generis, quae sunt apud

nos . Circumvolat constanier et frequenter per coUes no-

stros, el planitiem mense Aprili . Femina rarior mare;

macula extcnsa auranliaca deest iii facie superiorum a-

larum anlicarum ejus.
Larva solitaria, supra virescens, sublus albescens. Vescitur

Card amine impatiente, Turritide glabra, Drassica cain-

pestri J et Thlaspidihus arvensi , et Bursa pastoris.
Aurelia viridis linea alba in utroque latere , thoraceque coni-

co cxtuberanle. Transformatur mense Aprili .
9. PowTiA Sinapis Och. 2. p. 169.

alis rotundatis inlegerrimis albis , apicibus fuscis .
Hubn. Tab. 82. fig. 410. 411. fern. Herbst. Tab. 88. fig.

1. 2. 3. Fabr. E. S. m. p. 187. n. 577. Linn. Syst.

nat. n. 79. Scopol. Ent. Carn. p. 171. n. 452. Rossi

Faun. Etr. n. 993. De Prunn. Lepid. Pedem. p. 8. n.

10. Costa Faun. Nap. p. 8. n. 8.
Species minor aliis hujus generis apud nos . Invenitur fre-

qucntissima in collibus, et planitie a prime vere ad au-

tumnum , ut plurimum alis omnibus candidis .
Larva vescitur Drassica oleracea , et Rapa , Sinapi ar-

vensi , Loto corniculalo j et Lathyro pratensi .

Genus XIV. Colias.
Papiliones Danaides flavi.
Larvae sublus pallidae.

Papiliones hujus generis possident pedes sex perfectos , alas
quasi uuo eodeinque modo flavas , posteriores in disco
exhibent maculam occllatam supra luteo-aurantiacam,sub-
tus albo-argenleam fusco colore cinclam.

234 Joseph! Bertolonii

Larvae longae, aequabiliter crassae a capiie ad anuni , lectae
pilis paucis , qua de causa videntur quasi nudae. In dor-
so pallide viiides , aut fuscae sine linea dorsali mediana,
subtus pallidae , lateraliter villa flavescente ornalae .
Amelia anlice acula , in medio arcuata , haeret corpoiibus
exlremitaie sua poslica directione fere horizontali aut per-
pendiculari ope filorum , quae transverse partem mediam
ejus ambiunl, el eam suslincnt .
CoLi.vs Edusa Och. 2. p. 173.
alis iniegerrimis fulvis, pnncio margineque uigris, subtus vi-
rescentibus , anticis punclo nigro , poslicis argenteo.
Hiibn. Tab. 85. fig. 429. 430. mas. 431. fem. P. Hyale.
Herbst. Tab. 114. fig. 1-4. P. Hyale. Fabr. E. S. III.
p. 206. n. 643. P. D. Edusa. Scopol. Ent. Carn.p.173.
n. 455. Rossi Faun. Etr. n. 997. P. Hyale. Costa Faun.
Nap. p. 10. n. 1.
Mas ostendit niarginem nigrum immaculatum, femina con-
tra maculatum. Frequens est aestate in coUibus et planitie.
Larva vescitur Cytisis.
. CoLiAS Jljah Och. 2. p. 181.

alis integerrimis rolundalis flavis, posticis macula fulva,
subtus puncto sesquialtero argenteo .
Hubn. Tab. 87. fig. 438. 439. mas. P. Paleno. Herbst.
Tab. 11 4. fig. 7. 8. P. Paleno. Fabr. E. S. III. p. 207.
n. 649. Linn. Syst. nat. n. 100. Rossi Faun. Etrus. n.
996. De Prunn. Lepid. Pedem. p. 22. n. 18. Costa Faun.
Napol. p. 1 1 . n. 3.
.Species frequens sicuti praecedens, volat aestate cum ilia per
coUes, et planitiem celeriter se se transfeiens hac iliac de
flore in florem. Dislinguitur a praecedenle praecipue ob co-
lorem helvolum aut albo-virescentem alarum . Reperitur
etiam in pratlsj et campis Capitis Bonae Spei, et reprae-
sentata fuit a Kramero in PI. 351. fig. E. F. G. H.
Praeterea Rramerus exhibet quoque Papilionem Palenum
in PI. 14. fig. F. G. indigenum Capids Bonae Spei, et
ait esse frequentem in quatuor conlinentibus praesertiui
in Europa .
Larva viridis, vjllis argenteis tecta , flavo -punctata , et li-
nea laierali alba signata . Vescitur Coronilla varla .

HiSTORiA Lepidopteroruji etc. 255

Aurclia viridis, linea laterall flava.
. Comas JR/iamni Och. 2. p. 18G.

alis iniegenimis angiilalis flavis, singulis puncto ferrugineo,
Hiibn. Tab. 88. Hg. 442. 443. mas. 444. fcin. Herbs. Tab.

103. fig. 1-3. Fabr. E. S. III. p. 211. n. 661. Linn.

Syst. nat. n. 106. Scopol. Ent. Carniol. p. 174. n. 456.

Pctag. Instit. Ent. Tab. 7. fig. 3. torn. 2. p. 449. n.

19. Rossi Faun. Elr. n. 998. Costa Faun. Nap. p. 12.

n. 5.
Mas ficquens; habet alas coloris citrini; femina rarior, alis

helvolis . Est ex paucis speciebus , quae decedeule hie-

me evolvunlur, etcircumvolant, sed apparet quoque men-

se A u gusto .
Larva laevis, viridis , linea dorsali ohscuriore; invenitur ab

initio Muji ad finem aestatis usque in Rhamnis cathar-

tico, et J'rangula
Aurelia gibba ^ antice atteuuata et acuta , intra duodecim

aut quaiuordecim dies evolvitur , hibernate et fert pri-

mam generationem mense Martio .

Genus XV. Hecerge
Papiliones longipalpi.

Papiliones hujus generis liabent palpos longlssimos^ et re-
ctos, in pane anieiiore capitis inseitos, antennas breves,
rigidas,, fusiformes, alas angulatas, runcinatas, obscuras
maculis disiinctissimis , pedes tantum quatuor aequales et
perfectos, duni anteriores sunt bini imperfecti et tantum
ad poliendnra apti .

. Hecerge Celtis Och. 2. p. 102.

alis angulato dentatis fiiscis , maculis fulvis unicaque hel-
vola, posticis snbtus griseis .
Hiibn. Tab. 89. fig. 447. 448. mas. 449. fem. Herbst. Tab.
165. fig. 3-5. Fabr. E. S. HE p. 140. n. 430. Cyrill. Ent.
Neap. Spec. 1 . Tab. V. fig. 9. De Prunn. Lepid. Pedem.
p. 38. n. 72. Costa Faun. Nap. p. 1. n. 1. Libyhtea.
T. VII. 34.

256 JojEphi Bertoi.omi

Hie papilio alil)i rarus, communisslnms est apud nos et prae-
cipue ill \lciiMis oppidi. Rarus occurrit decedenle hyeme
in sepibus colliiim S. Mammantis , el extra portain di
CastigUone, nee non in horlo botanico noslro in Celti an-
slnili , in qua ponii ova^ e quibus evolvitur generatio al-
tera , quae suppediiat papilloncs numerosissimos mense
Junio , quo tempore in eisdem locis floret Paliurus vul-
garis coplosus in sepibus nostiis , quo avide vescilur j
hac dc eausa facllis vcnatio . Eodein tempore in hor-
to nostro Botanico florent Tiliae, quarum flores avide ex-
petit . Ut plurimum stat in cacuminibus praescrtira siccis
arborum , el arbusciilarum ferens alas verticales , ex quo
visum aufugit . Indlvidua gcnerationis hyemalis exhibent
colores squallidiores, exsugunt et vescuutiu" humore gem-
marura arborum .

Larva viridis, nigro-niaculata , et llneolis albis scripta, men-
se Majo communissima in arboribus Ccltis , e quibus ,
cum excutiuntur, haec gradalim deseendit in terrani ope
fdi sericei, qua de causa iuler desceudendum facile ve-
nari potest. Vescilur foliis hujus plaulae, quae omnia Hunt
perforata . Colui per niultos annos hasce larvas ad obti-
nendos papiliones perfectissimos , quos Entomologi exte-
ri expetunt .

Aurelia albo-viresceos, lineis albis inseripta, transform at ut
inter octo aut decern dies mense Junio ^

Genus XVI. Hesperia.

Papiliones Plebei Urbicolac

Larvae Tortriciformes .

Papiliones hujus generis habent pedes sex aequales, caput ma-
gnum, corpus breve et crassum , antennas breves; dum
Slant , ferunt alas praesertim posteriores semiclevatas .

Larvae simililudinem multam osicndunt cum illis papilio-
nuni noctuinorum; sunt fere nudae; habent cxtrcujitates

HisTonu Lepidopterorum etc. 257

anlcriorem, et posierioreni corporis altenualas, caput glo-
bosum , retusum j vivunt intra folia convoluta .

Larvae, cum iransformantur , obducuntur tela .

Aurelia similis aureliis papilionum noclurnorum .

1. Hespbria Malvarum. Och. 2. p. 195.

alis dentatis divaricatis fuscis cinereo undalis, anlicis puu-
ctis fenestralis , posiicis subtus punclis albis .
Hubn. Tab. 90. fig. 450. 451. fem. Fabr. E. S. III. p.

350. n. 333. Rossi Faun. Etr. n. 1 043. Schaeffer. Icon.
Tab. 162. fig. 7. 8. Nom. Panz, p. 150. H. U. Alceae.
Costa Faun. Nap. p. 1 . n. 1 .

Papilio invenilur meuse Majo non rarus in campis noslrisj
praebet varietalem pulchram , quam Hiibnerus reprae-
senlavii sub nomine H. Althaeae, cujus individuum uni-
cum inveni in agro nostro .

Larva grisea capite nigro, punciisque quatuor sulphureis in
collo. Vescitur foliis Mah>ae sylvestris,el Jlthaeae roseae.

Aurelia giljba , caerulescens .

2. Hesperta Lavaterae Och. 2. p. 198.

alis dentatis divaricatis fusco cinereo ( viridique ) variis ,
anlicis punctis feueslralis, posticis subtus cinereis imma-
culatis .
Hiibn. Tab. 90. fig. 454. 455. fem. Fabr. E. S. III. p.

351. n. 334. H. U. Alcaeae. Costa Faun. Nap. 1 . n. 2.
Tlic papilio major speciebus hujus generis apud nos ; rarus ,

una vice mense Junio reperi individua duo tanlum in
monie Paderno supra flores Lavandulae spicae . Vola-
tus ejus velox et validus .

3. Hesperia Fritillum Och. 2. p. 207.

alis integris divaricatis fuscis, anlicis maculis quadralis ,

posticis supra albido maculaUs^ subtus virescenti alboque

variis .
Hiibn. Tab. 92. fig. 461. mas. 462, 463. fem. P. Alveus,

ct Tab. 92. fig. 464. 465. fem. Costa Faun. Nap. p. 1 .

n. 3.
Haec species non frequens reperilur mense Junio in coUi-

bus noslris .
4.HERrEmA Alveolus Och. 2. p. 208.

258 JOSEPHI BERTOLOBri

alls inlegrls cllvaricalis nigris albo niaciilatis punctalisque,
posticis sublus virescenlibus , niaculis punclisque albis .

Hiibn. Tab. 92. fig. 466. 467. fem. et Tab. 116. fig. 597.
var. P. Alveohis.

Haec species vaUle siniilis praecedenii, qua vix minor, prae-
dila colore inteiisiore, maculisque albis luiaorilnis praecipue
in facie inferiore alarum poslicarum , quae subtus minus
virescentes sunt . Invenitur cum praecedente , qua longe
commuuior .
5. Hesperia Tages Och. 2. p. 214.

alis inlegerrimis divaricatis fiiscis obsolete albo punclalis.

Hubn. Tab. 91. fig. 456. 457. mas. Fabr. E. S. III. p.
354. n. 346. Linn. Syst. nat. n. 2G8. Scopol. Ent. Car-
iiiol. p. 181. n. 464. P. Morio var. 1. Cyrill. Ent. Nap.
Tab. 12. fig. 5. Rossi Faun. Etr. n. 1045. De Pmn. Le-
pid. Pedem. p. 66. n. 130. Costa Faun. Nap. p. 2. n.4.

Inter species hujus generis commuuior. Reperitur mensibiis
Juuio , Julio .

Larva vescitur Eryngio campestri , et Loto coriiiculato .
G. Hesperia Comma Ocli. 2. p. 224.

alis integerrimis divaricatis fulvis, punclis luteis lineola-
que nigra .

Hiibn. Tab. 95. fig. 479. mas. 480. 481. fem. Fabr E.
S. III. p. 325. n. 233. Linn. Syst. nat. n. 256. Scopol.
Ent. Carn. p. 181. n. 463. Rossi Faun. Etr. n. 1041.
Costa Faun. Nap. p. 2. n. 5. De Prunn. Lepid. Ped. p.
63. n. 123.

Mas exbibet marginem alarum intense fuscum. Femina in
facie superiore alarum aniicaruni caret lineola tjansver-
sali nigra sygmoidea maris propria, sed tota variegata co-
lore fusco .

Larva vivide rubra, capita nigro^ vittaque alba in collo; ve-
scitur Coronilla varia .

Aurelia oblonga , cylindrica .
7. Hesperia Sylvanus Och. 2. p. 226.

alis divaricatis fuscis , maculis quadratis supra flavis, sub-
tus albidis .

Hub. Tab. 95. fig. 482. mas. 483. 484. fem. Fabr.E. S. III.

HiSTORI.V LePIDOPTERORUM ETC. 259

p. 32G. n. 237. Rossi Faun.Eir.n. 1 042. Cosla Faun. Nap.
p. 3. n. 8. De Prunn. Lepid. Petlem. p. C4. n. 124.

Papilio similliinus praecedeiui , quocuin invenitur aeslate in
canipis noslris, a quo distinguimr praecipue niaculis qua-
dralis,et facie inferiore alarani posiicaruni virescente .
8. Hesperia Linea Och. 2. p. 228.

alis divaricatis fulvis, feniinae imniaculatis, maris Uneo-
la nigra crassiore, posticis sublus griseis .

Hubn. Tab. 96. fig. 483. 486. mas. 487. fern.

Ilic papilio minor Hesperia Comma., evil simillimus . Mas.
minor femina , el lineolam nigram sygmoideam ferl in
facie superiore alarum anticarum.

Larva solitaria, viridis, immaculalaj vescitur jlira montana.

Aurelia viridis, folliculo tenni tecta .
Hi sunt papiliones omnes diurni agri Bononiensis, qui com-
prehenduntur numero specierum nonaginla duarum sub
generibus sedecim ; forte aliqua species me aufugit, etsi
res diflicilis , nam in meis peregrinalionibus omnibus
etiam botanicis semper tliligenter animadverli in hanc pa-
pilionum pulcherrimorum familiam,ut eam^ quoad fieri
posset, completam obtinerem . Revera numerus specierum
a me descriptus non solum ampleclitur maximam partem
specierum Ilaliae, sed generaliler Europaearum .
Accipite, Collegae praestantissimi^ opus meum , quomodocun-

que sit , eadem benevolentia , qua accepistis reL'quas lucu-

brationes meas etsi minoris momemi , et favete iucaeptis.

PAULLI GADDI

MLTINENSIS

Descriptio Anatomica humani monstri exencephali
in quo inulla alia a natura abhorrebant.

H.

Lorror, quo omnes, docii scilicet et indocti, nascente
bumano nionsiro afficiebanUir , jam prorsus evanuit; jam va-
na silet supersiilio , et mala , quae ab monstri ortu vulgns i-
gnarum praedicabat fulura, omuem lidem amiseruntj jam com-
mentitia, quae de monsirorum generaiione nairabantur, facil-
limis, firmisque argiimentis refutata fiieruntj eoque tandem
Anatome progressa est, ut inter alias medicas disciplinas Te-
ratologia qiioque recenseretur. Altamen fatendum est , ipsam
Teratologiam exordium cepisse, atque incrementum ex magna
observationum serie, quam primitus collegerunt homines su-
perstitiosi, nihil supra quaerentes, dein summi, doctissimique
viri , ad scientiam erigendam spectantes . Quae igitur Licetus j
Huber , Mnlacarne , Fbiglel, Biiffhn ^ Blumenbach, Bonnet,
Meckel, Brcschet, Cfiarvet, Otto(^i), et potissiraum celeber-
rimi viri, pater ^ ac filius Geoffroy Saint- Hilaire observave-
runt in nyonstris^ ea ita subtiliter alia cum aliis contulernnt,
ut eorum nexus dcprehenderent, et monstra In classes disper-
tirentur: in qulbus talis, et tanta enilet diligcntia, ut omni
fere procul dubio affirniare modo possimus , nuUam anoma-
liam, seu deformitatem esse posse, cui classis^ quae ad earn

(1) J. Gcodrov Saint-IIilaire, Hisloire des anomalies elc. Tom. I.
png. 82. Paris 1832.

2G2 Paulli Gaddi

pcrtiueat , defutura sit. Cum itaqnc teratologica dlsciplina oh-
sorvationibus nionslromm , eoruiiiqiie ordinalione lota constel,
omnibus perspicue patet, qui novas aflert observationes, earn
amplillcare, el augere. Quare tie Teraiologia Equites Ales-
sand rim , et Panizza , Professores Dlondini, Calori, et Pa-
cini, Doctor Grillcnzoni, atque alii illustres virl beneineriti sunt.
Ut meam quoque operaui, qualiscunKjue sit, vel esse pos-
sit , Teratologiae angendae conferrem ^ anatomicam descri-
plioncm humani monstii exencephali , quod hoc iucunte anno
MDCCCXLIII mihi iraditum fait, in vulgus edere instiiui .

Per breve unius mensis spatium Mutiuae , atque in agro
liuic civitati contermino , Iria , quod sciam , nata sunt humana
monstra; quae omnia ad manus meas pervenerunt. Mihi prae-
tereundum minimc videtnr, duo brevi tempore nata esse ex
mulieribus agricolis rus suburbanum , quod Collegara voca-
tur, iiicolenlibus; rus nempe iUud , ex quo in paucos annos
alia tria monstra habuit patrium analomicum Museum. Docto-
ri Pini , egrcgio , ac solerti ruiis illius medico, atque chirur-
go , duo debeo monstra , quorum tantum de priore nunc locu-
turus sum 5 et quae ad eorum muUerum graviditatem , mon-
sirorumque partus spectabant, scituque digna erant, ex ipso
etiam accepi . Prius monstrum , quod , ut dudum dixi, descri-
bam, decimosexto Ralendas Februarias anni MDCCCXLIII
mihi Iraditum fuit ; alternm^ quod decimo sexto Ralendas Martias
idem Medicus mihi dodit, exencephaUmi est sequioris scxusj
denique Doctor Cervi Mutinensis, chirurgus praestantissimus ,
decimo quinto Ralendas Martias ejusdem anni terlium mihi
detulit monstrum, masculum, ad hyperencephala pertinens, et
Mutinae natum .

Cum de uno tantum eorum monstrorum loqui propositum
mihi sit, id est de priore j quod magis, quam alia, descriptu
reputo dignum, de muliere, ex qua natum est, aliquid attin-
gam^ quae autem ad aliorum duorum monstrorum matres per-
tinerent, libentissime praeteribo. Mulier quaedam, cui nomen
est Calherina F'ezzeUi , corpore valida , agricolae conjux, tri-
ginta annos nata, domesticam rem curans, luium ex connu-
bio post mensem gravida facta est. Feliciler cedebat gravi-
ditas 3 per octo enim vel integros menses nulla affecta fuit

DESCRirno anatom. ExENCEPtiAr.i HUM. 203

moleslia; attpie sciisit el ea uteri molus , quos aliae gravidae
seiuiunt , deljiio tempore elapso . Seil decirna die, aiiteqiiarii
monsls oclavus esset exactiis, giavl dolorc in dextero inguinc
corrcpta fiiit, cui , snperposilis pannis calefactis, remedium at-
tulit. Octavum jam giavidltatis mensem exegerat, qnum do-
mesticis ciiris intenta^ ill ignera suscitaret, genua suhmisit; qua
ill actione licet ^ nt ipsa aflirmat, leniter se movisset, subito
tamen aquanim saccus scissus est, dolores, quibus parturien-
tes vexantui\, praenuntians . Postquam decern tolas horas do-
loriinis afiecta I'uerii, uterus vehcmenter, violenterque sese con-
traxil, el una simul foetus, placenta, multaque vis sanguinis,
partim fluenlis , parlim in grumos coagulati expulsa est. Foe-
tus in lucem editus nullum indicium vitae ostendil; cum ve-
vo J qui aderanl , humanas assuetas formas in ipso non reco-
gnoscerent , anielaudatum Medicum accersiveruni , qui^ inspc-
cto foetus monstro , eum mihi tradidit ,

FACIES POSTICi\. TAB. XIV.

Tota monstri longitudo ex sublimiori verlice frontis ad pe-
dum usque plantam , coxis, el cruribus quammaxime proten-
sis , undecim est pollicum parisiensium. la facie sua posterio-
ri lata est monstruosa superficies , quam circumambit cutis hand
a naiura discrcpans, sed quae continuo altenuatur , eruboscit,
el desinit. Cutis autem defectus superius coepit in frontali re-
gione (quae regio pene nulla est; parva enim illius pars superci-
liis imminet); inde dexlrorsum , et sinistrorsum ad posteriorem
usque auricularum partem extenditur, descenditque per totum
veriebralem scapulae limbum, quod ad dexterum latus ; et
quod ad sinistrum , fere usque ad limbum ejusdem ossis axil-
larem; adeo ul ex auricula dextera ad praedictam scapulae si-
nistrae regionem monstruosa superficies mullo magis secundum
latitudinem pateat. Hinc, el illinc eadem monstruosa superfi-
cies quo magis deorsum descendit, eo magis atque ita se in
arcum coinpellil , ut dextcrus cutis limbus sub angulo ob-
tuso in linea media sinislro occurrat in punclo , quo ipsa me-
dia a linea intersecatur , quae iliacas spinas posteriores supe-
riores conlingat. Tota monstruosae superficiei longitudo quatuor
T. vn. 35.

2G4 rAVLLi Gadpi

j)ollicnm mm dimullo est; tluorum cum dimidio maxima la-

tiuiilo . Margo ciilaneus, quo ea monsliuosa superficies" cir-

cumscribitur , tenuissimis pilis , capilloium iiislar, lotus instru-

ctus est; qui in pane supeiiori spi^siorcs sunt, quam in in-

feriori. Quaedam per candem supeiliciem monslruosam emi-

nenliac plus minusve molles disperguiuur, et magis quam a-

lilii, in cianii base, atque in cervico-dorsuali rcgione: ties cra-

nii basi incunil)unt , (piae ubi magis jnomincnt, leves sunt,

ubi vero suam versus basem se cxlendunl, speciem induunt

enieioidem cerebrifoimem ; in regionc cervico-dorsuali quarta

est cminenlia, quae undiquc rugis crispalur. Priores tresmem-

branula volantur pellucida, alque , ut vidctur, serosa; quapro-

pter rubeo-violaceus earum irium emineutiarum color ex ilia

membranula extrinsecus apparet: quarta autem eminentia ol)-

ducltur rosea menibrana mucosa, quae omnibus ejusdem emi-

uentiae rugis obsoquilur . Reliqua monstruosae superficiei pars

colore violacco inficitur ; qui color magis dilulus est, quo os-

seac promincntiae subjacent.

Niuic quas adhuc leviter altigi eminemias, fusius describam.
Earum prima, quae magis attoliitur, in postica sinislri oculi parte
locata est, formam oleae pracseferens ; deorsum conversa,ad ba-
sim contracta, octo circiter lineis ab oculo distans. Hanc emineu-
tiam nonnuUae inaequalitates sequuntur , dein depressio quae-
dam, quae eandem habet, ac radix nasi directionem. Hinc poste-
riorem versus oculi dexlii partem, et paullo inferius altera siia
est eminentia, formam el ipsa olivarcm praeseferens, ad ba-
sim coarciata, atque ab oculo decem circiter lineis distans; cu-
jus eminentiae pars ea, quae magis prominet, eversae cartilagini
auriculae inniiiiur. Has inter duas emincniiasin postica parte, et
inferius tenia interponitur^ perque inaequalitates quasdam cum
iis conjungitur; formam pcne olivarem, at non perfecte refert;
median! tenet lineam , quae recta ([uidem in monstro non est,
neque esse poterat: corpus cnim monstri ad instar littcrae S
incurvatur . Quartam cminentiam sulcus profundus ab illis tri-
l)us praedictis diducit . Ea autem obliquam habet ad verte-
bralem columnam posilionem, speciem cerebriformem non in-
duit, sed tota , lU dixi^ rugis crispalur; ipsius forma conoidica;
hujus conoidis basis sursum conversaest; apex vero deorsum

Descriptio aratom. Exencephali hum. 2G5

jiifeiiorcm versus dextrae scapulae aiigulum deflectitur; libe-
nis est, pediinculalus, inuco conspersus . Si iuler quartae c-
niinenliae partem, quae magis cxiat, et partem infimam ter-
tiae cerebriformis eniinenliae inducatur specillum , foramen
quiddain pervadit , eocpie ulterius recta propulsum ex ore
monsiri ullo abs(|ue impedimemo egreditur. Hasce jam emi-
nentias missas faciam , alque ad ea veniam, quae in reliqua
postica facie notatu digna videnlur .

Sub quartae crulnentiae apice verticalis linea descendit, quae
in quamdam foveolam aliquauto se condit; substantia quadam
granosa constat foveola , atque hinc et illinc duabus cingilur
fasciis albo-roseis , granosis, complanatis, quae in facie poste-
riori speciem meduUae spinalis compressae in mentem speciau-
tibus revocant . Ilaec omnia lato tubulo incumbunt, ac de-
sinunt in duo quasi froena transversa, quae communis meni-
branula gignit ; hie enim membranula deficit , et sub praedicias
substantiae granosae fascias dextrorsum , et sinistrorsum se fle-
ctit. Sub trauslucidae membranulae plicatura linea verticalis, do
qua pauUo supcrius dictum est, produciiur; quae, ubi margo
cutaneus dextcriis cum sinistro conjungitur, sub cute se abdit.
In reliqua posteriori facie nihil aliud est praeter naturam.

FACIES AKTICA. TAB. XV.

Ill facie antica maxime notanda est parvula, brevisque frons;
<ota enim constat ex fascia cutis transversa, quatuor circiter
lineis alta, atque sursum con versa . Deorsum circumscribitur
superciiiis arcuatis , quorum alterum ab aliero interpositus cu-
tis tractus, pilis destitutus, diducit. Ciliorum arcus palpebrae
sequuntur, magnae, ac prominenies; quaeque , distentae licet,
at([ue in limbis liberis proximae^ vix tamen prorainentem bul-
bum oculi tegunt . Palpebris diductis , oculus subpositus visen-
dum se praebet : cornea diaphana arculum oedemalosae exte-
rioris oculorum tunicae pervadit; ad exteriorem auiem palpe-
brae tunicam oedema quoque protenditur. Qua etiam de cans-
sa ipsae palpebrae prominent, lacrymalomque carunculam vix
tegunt; tola oculorum tunica exterior livido-violaceo colore
inficitur ; tanlus est vasoruna sanguiferorum turgor ! Pupilla

266 Paulii Gaddi

dilatata J livido-siibflava . Nasus prodiictus , simns , molis coii-
spicuae ; nasi apex pariver est simus , sursumque versus con-
vciiitiuj laiae , alqiie protcnsae naiiiim cavcae . Supciiiis la-
bium crassunij ac sursum versus distcnUim; os paulluluni pa-
tet , sic tanien patet, ut linguae apex intra alveolaics niaNilla-
runi arcus apparent; mcnluni latum est, et complanaium; et
cutis, quae illud induit, couliuuo super sterniun expandilur.

Dextera auricula exterior ila partem anticam versus infleciitur,
lit extcriorem meatum auditorium obtegat; sinistra vero na-
turalis fere est; tragus tamen magis, quam soleat, ad mea-
tum auditorium aCcedit; anthelix autem non in duo quasi cru-
ra dividitur , sed ex una , atque lata exoritur radice . Genae
amplae sunt, humerisque finitimae; levissima enim deprcssio,
quae quamdam colli speciem praesefert, genas ab humeris se-
cernit : at gena dextera magis humerum dextrum versus, qnani
sinistra sinistrum , inclinatur . Colli porro defectio facit , ut ge-
nae ad humeros accedani ; varius autem genarum ad humeros
accessus, ut deforme nionstri caput a linea media deflectat ,
ct dextrorsum se conferat. Sterni regio mammarum regionibus
subjecta est; illius cutis ad epigastricas , atque hypochondricas
regiones descendens, stalim capaci exomphalo infundibulifor-
mi , fere pediculato occurrit: exomphali saccus magis abdomi-
nem versus coarctatur, quam alibi, atque hinc in ovatum tu
morem sensim extenditur; tertia ejus pars ex abdominis parie-
tum productione constat; reliquae duae partes tertiae ex fu-
niculi nmbilicalis involucris . Ubi liae partes duae cum prae-
dicta tertia connetcuntur, quidam cingulus, ac dtpressio quae-
dam totum circumambit saccum , atque constringit . Propter
pelluciditatem illius partis sacci, quae funiculi umbilicalis in-
volucris constituitur, corpus quoddam fusco-opacum conspi-
cilur, quod ut infra dicemus, jecur est. In inferiori tumoris par-
te quaedam extat prominentia, quae pubis symphysim usque
procurrit, et umbilicalis funiculi intra tumoris parietes con-
tent! formam praesefert: verum enim vero earn prominentiam
ex umbilicalibus arteriis reipsa fieri demonstrabimus. bifra ex-
ompbalum silum est virile membrum, magis, quam monstri
aetas, et natura ferat, longum, ac propterea flaccidnm, quod ca-
vernosis corporibus deslituatur ; in latam desinit rimam , quae

DeSCRIPTIO A>A'rOM. ExE^CEl'HAI.I HUM. 267

ex iiretlira fit, el qnadam cutis prodnctione . Scrotum (juod
ad natuialem inagnitudinem suam , necdum absolutuin est; ne-
que testes ad anulum usque abdominaleni descenderunt.

Haecsunt, quae in anlica hujus monslii facie )naximc no-
landa mihi sunt visa .

CENTRA NERVEA.

Desciiptis jam quae exterius apparent, ad auomalias nunc
venio, quae monstrum consliluunt, et comitantur: ab iis au-
teni , quae in nerveo syslemate stmt, initium sumam. Ilac
in atrophia praesertim plus , minusve conspicua earum pal-
lium , ex quibus constat axis cerebro-spinalis , positae sunt .
Nervei enim funiculi , nervorumque extremitates nuUam osten-
dunt anomaliam; quin etiam neiveum systenia citius dixerim
crevisse nimiuni , quam naturali accremento caruisse . In
isihmo cerebrali maxima est atrophia ; minor autera in cere-
bello , eoque adhuc minor in ccrebro j in spinali demum me-
dulla minima est. Ex meinbranis fit cerebralis isthmus ; ex
substantiac cerebralis prominentia cerebellum; duabus ex iis-
dem prominentiis cerebrum: spinalis vero medulla per lotam
longiludinem suam fissa est, ejusque portio altera sinistror-
suni , dcxtrorsum altera vcrtitur . Sunt quidem in monsiro o^
mnes tres cerebri membranae, seu involucra; sed prout po-
stulant anomaliae , quae in nerveis praedictis centris accide-
runt , membranae ipsae immutantur .

Cerebrum vix nomine hoc dignum est; nam ex duabus
prloribus eminentiis, quas supra descripsi, totum constat; quae
quoddam granosae substantiae cerebralis multo sanguine made-
factae corpus constituunt. Exterius nulla intestinulorum , nulla
anfractuum indicia sunt; attamen in inaequalitatibus, quae ad
earum emineniiarum basem existunt, minimum anfractuum indi-
cium conspicitur. Tenia ex eniinentia fit ^ ut dixi , cerebellum;
in quo conspicuae sum inaequalitates; sulcus tamen deest, qui
illud in hemisphaeria , multoque minus in lobulos dividat. Has
omncs emineniias arachnoidea membrana , piaque mater vasis
sanguifeiis referia exterius leguut. Sectis eminentiis, ablato sci-
licet cerobro lanta, quanta dictum est, atrophia imminuto,

2G8 r.vuLLi Gaddi

sursnmqiic versus ejus base conversa , exiguum apparel In
media base ipsa foramen, quod glaudulae piluilariae calamo re-
spondci: corpus hoc glaiidulosuni in accrememi sui exordio
coiislililj el sellae lurcicae incurnbit. lllud aulem foraniea ex
praedicla calami disjunciioue orilur. Nervorum olfaclorioruui ru-
(liineuta anle ipsum foramen sunt, el ad dexteramj aUpie si-
nistrara eorum partem nervi oplici, admodum tenues, exisiunt :
lerlium vcro par in dexlro lanluni latere conspexi. Superd-
ciei inferioris, sou basis paries, quae magis retro sunt, quam
eae, quas adhuc descripsi, perscrutalus smuj vidique , et rc-
cognovi seplimi, et octavi paris, irifacialis dexteri , et ipiarli
sinistri lateris paris origines. Intra foramen , quod piliiilariac
calaino respondet, aerem insufflando coinperi, amplum in hac
iiiassa cercbriformi cavum inesse , quod unicus appellari potest
cercbralis ventriculus. Cavum hoc nullibi patel, nuUaque niem-
branula tegilur; ejusque paries superior, qui sat crassus est,
conspicua intestinula in gyros contorla praesefert: inferior au-
tem ejusdem cavi paries tenuis est , levis, atque homogeneus.
In cerebrali substantia nullos albi, nuUoscinerei colon's gradus
conspexi: color quidem est undique unuSj rubeus scilicet di-
lutus . Alcohol, atque acidi inorganici majorem ei cerebrali
substanliac duritiem inducunt; sed earn ita non afflciunt, ut
ipsa eadem, qua antea facilitate, in parvos granos resolvi nou
possil: qua re uuUam in ea substantia fdjrillarem dispositionem
pcrspicere polui. Eadem substantia in aqua solula in quamdatu
ut ita dicam , emulsiouem convertitur . In postica faciei infe-
rioris luijus massae pane linea quaedam prominens secundum
latitudinem est, per quam massa cerebriformis cum spiuali
medulla conuectitur; hanc autem cum cerebello conjungunt
arachnoidea, atque pia meninx, quae substanliae nerveae gra-
nulis disseminatur. Ea linea protuberantiam ocularem , cere-
bri crura , cerebelli pedunculos , nee non initium bulbi medul-
lae spinalis, qui in calvaria locum tenet, repraesenlat , et in
se sola continet; atcpie, uno verbo , totum islhmum cerebra-
lem , qui, ut dixi, ea encephali cae massae pars est, in qua
magis sit atrophia conspicua : vel , si uti teratologicis princi-
piis malumus , pars ea , quae remotius est punctum , in (juo
cmbrioaale accrenieaium prirailus defecit. lUam vero partem

DeSCRIPXIO ANATOM. ExE^CEPHALl HUM. 2G9

isllimi cerebralis viccni pracstaic, ex co nianifcslissime paiet,
(luocl cotera alia ncrvoruiu cerebri paria ex ea ipsa procedunt.
Jn hoc exence])halo J ut paullo siipcrius dictum fiiit, spina-
lis (|noc[iie medulla est ; quae tamen trilnis magnis anomaliis
aflirilur. Kt primo facies ejus posterior non obducilur, et clau-
ditur iiccpie a tlieca ossea , neque ab involucris membrauaceis;
t!t quod majus est, nervea medullae ipsius substantia exterior
est. Altera anomalia in divisione longiludinali, ad medullae
crassitiei dimidiura usque profunda, consislit: quae duni divi-
sio fiebat, nervea substantia vi pene dixerim centrifuga acta
dextrorsum , sinistrorsumcjue adeo protendebatur , ut in duas
acutas oras desinerit. Terlia demum anomalia, duabus aliis
major, ampla est in cervico-dorsiiali spinalis medullae parte
fissura ; quae alteri fissurae perfecte respoudet , in vertebrarum
corporibus sitae, per quam , uti infra dicemus, lien parietilms
stumachi obductus exivil , et quartae ex supradictis emincnliis
originem praebuit. Lienem ideo excidere debui , ut descripta
turn medullae, turn columnae vertebralis anomalia mihi pa-
teret. Spinalis igiiur medulla per lotum suum cervicalem tra-
ctum, et n)axima parte tractus dorsualis in duas portioneSj dc-
xtram scilicet, el sinistram discerpitur; quae iterum inter se
cocunt, ubi occurrunt membranis iis , substantiae nerveae gra-
nis obductisj cjuas islhmi cerebralis vice fungi paullo supe-
rius oslendi. Dexterae fissae medullae poiiionis longitudo sini-
strae longiiudinc minor est; id torsio capitis facit; tola ve-
ro medullae longitude brevior est ea , quae ad foelum octo
menses conceptum pertinere solet. Substantia , ex qua medid-
la constat, nervea est, ac manifestissime cerebralis; granulis
componilur , non fibris; facile ^ si in aqua immergatur, resol-
vitur, atque in granulos redigitur; granuli inter se coalescunt
propter plurima piae matris vasa , cjuae in anlica medullae
supcrficie difTundunUn-.

NERVORUM ORIGINES.

Ex fissa spinali medulla exeunt, ut solent^ nervi spinales;
magna, ut dixi J nervorum cervicalium pars ex cervicali ipsius
medullae productioue, ex membranis idest isthmum cerebralem

270 Paulli Gaddi

praesefercntibus . Seclo cerebro ct ablato , nervea centra in
sede sua reliqui , atqne calvaiiae bascin observando^ nervos ol-
factorios fere in funiculiun ununi coalescentes perspexi: qui
tanUini aberat, ut cribrosae laminae foraminibus insterneronlur,
ac per mcmbranani , quae principeni iiariuni caveam succln-
git, dispergcionlur, ut in angusturn sese iiumilterenl foramen,
quod duabus ossis sphenoidei non satis adauclis apopliysibus
interponitur. Nervis olfactoriis proxima est quacdana couoidica
eniinentia , quae in sua parte media parvum sufTulcit calamum,
qui glanduiae pituitariae dura matre contectae incumbit . 11-
lius eniineuliae basem duo nervi optici, qui atrophia siiiil af-
fecti, circumeunt: prope dexterum nervum oplicum, oi paullo
inferius teriium jacet par, nee non suns nervus accessorius;
tertium vero alterius lateris par, qiiam maxima potui , diligen-
tia quaesivi , sed nunquam inveni . Sub duram meningcm , et
super tubulum basilarem quartum par, sen nervi palheiici sese
insinuant: hoc quoque pare latus dexterum caret: par autem
quinlum, sive nervi trifaciales in dextero tantum latere exi-
stunt . Ad dexteram aeque, ac sinistram parteni meatus audi-
lorii interiores apparent ; qui valde prominent , latoque ore pa-
tent: altius dexter jacet, inferius sinister: ambo duplex ner-
vorum excipiunt par , faciales nempe , et acusticos nervos .
Quae omnia paria, ut supra retnii, ex ante ablatae massae ce-
rebriformis base originem ducunt. Nervi autem, de quibus sum
locuturus , originem ex ea ducunt membranula , qua massa ce-
rebriformis cum spinali medulla conjungitur; vel ut rectius lo-
quar, ex nerveae substantiae granulis , qui per illam mem-
branulam diffunduntur . Hi nervi sunt ii , quibus sextum par
coalescit ; quod in utroque latere ex media ipsius membranu-
lae parte exit, et duram malrem super tubulum basilarem per-
vadit . Ex illius paris facie exteriori plurimae oriuntur libraCj
ex quibus fiunt pneumogastricus nervus, atqne hypoglossus;
qui omnes sub interioribus auditoriis meatibus in duas longi-
ludinales fissuras, foramina nempe lacera ingrediuntur. In inte-
riori eorundem foraminum parte nervi accessorii fVillisii^ e
spinali medulla exorti, sedem obtinent. Duo demum hypoglossi
ex praedicla membranula procedunt , atque ad condyloidea fo-
ramina multo ampliora, atque retro conversa deducuntur.

Descriptio an.vtom. ExENCEPii.vr.i nu.M. 271

Ut nervoriiiii onjj,incs eviclcniissime jiaicrcnt , c viiiciills,
qiiibus a pia iiialrc , atque ab aiachnoiclea lucmhrana icne-
banlur, aciUas niedullac spinalis oras ambas exsolvi: deia eas
exluli , el spinaii inciliilla In lubiilo convcrsa , oras, alteram
ab altera clisiractani, in eani cpiaia natura sua haiicre de-
bent positionem, reduxi . Itaque nervorum splnallum oi igines
mihi omncs patucrimt; qni ncrvi omnes dupliccni suani ha-
bebant radiceni , omnesque jacebant in niagni tubiili cave, in
quent canalis vertebralis versus est . In hoc auteni moustro
radices possent ex posiiione sua appellari antcriores, atque in
extcriores , et interiorcs distingni : exteriorcs , sivc posteiiores
ganglio suo omnes praeditae sunt, citra c[uod cum intcriori-
bus, sen anteriorljjus coeiint. Ilae conjuciiones intra conjngatio-
nis foramina, ut fieri solent , fiunt: notandum tamcn est , eas
radices, ut inter se coire intra praedicta foramina possent, plus,
niinusvCj quani soleant, longas essc,proul conjugalorum fo-
raminum locus ob syslematis ossei anomalias mulatus postu-
labat . Sacra tantnm ganglia dotecta sunt, atqne nuda^, ideoque
in sacro tubulo visibilia. Muliorum nervorum radices valde
sibimetipsis accedunt, seque in unum fimicnlum coUigunt, du-
ramque malrem pertranseunt; dura vero matre Irajecta, iteruni
sejunguntur , nliae ab aliis rccedunt , in toiidem , quot erant,
radices resolvuntur, et suum conjngatum foramen unaqaaeque
petit. Non mirum igitur, si nervorum origines quaerens o-
mnia similium nervorum paria non adinvenerim, cum trunci
atqne ariium nervos omnes recognoverim . Decern j et octo
nervorum paria, dnplici radice praedita in dextero latere re-
censui; septem priora horizonti parallela excurrunt; octo alia^
quae sequuntur, deorsum versus inclinanlur, eoque niagis li-
neae verticali accedunt, qito magis sunt infcriora; dein me-
dullae spinalis tractus est, nervis omnino destitntus; tres de-
mum nervi sacri occurrunt, quorum ganglion extrinsecus pa-
let . In sinisiro latere major est nervorum nnmerusj sunt sci-
licet novem, ac viginii ncrvi; quorum septem priores snrsum
versus excurrunt; alii dccem , qui sequuntur, horizonti sunt pa-
ralleli; tractus et hie pariter meduUae spinalis est , qni nervis
prorsus destituitur; quem post traclum duo ascendentes nervi
succedunt; rursus alter est tractus nervis destitutus^ rursusque
T. VII. 36.

272 Paulli Gaddi

alter nervns ascendcns ; duo sunt dcmum nervi horizonti
parallcli, el quinquc sacii lincac verticali eo niagis accedcn-
tos , quo niagls iiiiani e medulla oiiginem ducunt . Ties ve-
10 dumlaxat sacroium nervorum ganglion suum extrinsecus
ostondunt. Ex monsiii inflexiono levilor inlelligilur, cur spina-
les nervI lam varias haboant iuclinaliones.

In dextera ct siuislra parte inter pracdiclorum nervorum
radices lig; menta dentata ullo sine ordine locanlur . Primae
oorundem nervorum conjugaliunes perquam exiles sunt, ci pe-
ne dixerim atrophia ailectae j eae per conjugala foramina di-
sjunctarum parlium columnae verlebralis iranscuni; at trun-
ci , qui easdem conjugationcs subsequuntur , valde amplificati
stmt , ct plurlbus , quam soleant, libris ncrveis coalescunl. De-
nique conjugationcs postremae illud , quod naluraliter habere
debent accrcmentum , consequutae sunt.

MEINIBRAJNACEA CENTRORUM NERYEORUM
m\OLUCRA.

In hoc noslro monslro involucra membranacea ncrveorum
cenlrorum non desunt: tria euim sunt, sed eorum posiiio ita
mutata est , ut monstrum poslulat ipsum . Partes osseas dura
mcninx legit ; sese nempe cum peiiostio connecteus lolam ob-
ducit calvariae basem , loiumque latum lubulum veriebralem ;
uervis , qui eam trasjiciunt , dat viam ; ad cutaneum usque
marginem quo monstrum circumcingilur, quoquoversus exten-
ditur, ibique cum membranis fibrosis , quibus occurrit, se mi-
scet : ubi auiem verlebralis columna secundum direclionem an-
tero-posieriorem dirimiiur, illic cum diviso ligamenio longi-
tudinali anlerioii vertebrarum corporibus communi conjungi-
tur, et cum eo simul in unum corpus coalescit . In posterio-
ri parte , superque centria nervea cum partes osscae dcsinl ,
desil el dura meninx; quare hoc in loco durissimi periostii vi-
ce solummodo fungitur .

Arachnoldea nalurali accremento suo polius quam careai,
exuberat: figuram praesefert magni sacci circumclusi , qui bis
monstruosae areae insternitur ; notas , quae ad serosas perti-
nent membrauas , ostendilj suarum superficierum altera libera

Deschiptio ana.to.m. Exencei'Iiaii nuji. 27.'^

est, levis, atl alteram conversa; altera voro subposiiis par-
tibus adhaerel . Animadverlere tainen praestat, banc sii-
peificlem non in omnibus punctls parlibiis subposilis adhacrc-
re , sed per aliquot traclus praeter naiuiam liberam esse: libe-
ra enim est ad partes medullae spinalis dexteramj atf[uc siui-
stram. Intra sacci cavum aerem insu/llando , quantum et quo
versus arachnoidoa pateret, sesequc panderet, cognovi. Ea lo-
lam durac meninj^is superficiem obtluciij cum liac siinul us-
que sub marginem cutis monstrum circnmambicntis pertingit;
dein se in semetipsam convertens ad acutum spinalis medul-
lae marginem dextrorsum , et sinistrorsum pervenil; cui mar-
gini adhaeret, et folium, quod in anlica parte meduUam iu-
duit, gignit; omnibusque spinalibus nervis indumentum suppc-
ditat; quod indumentum, ubi nervi ipsi duram meningem tra-
jiciunt, ibi coit cum arachnoidea, quae vertebralein tubuluni
obduxit . Denique circa massam cerebriformem eodem pacto
se habet: conjungitur enim cum arachnoidea spinali, atque
membranulam , quae isthmi cerebralis vicem , ut saepius dixi,
praestat, simul ambo consliluunt.

Est et pia meninx, sed maxime immutata ; tolani amplo-
ctitur massam cerebriformem, cujus exteriorem superficiem ru-
beo colore inficit; hac massa obducta , membranulae adhae-
rel , quae spinalem meduUam cerebro annectit , eamque firmat
et roborat . Dclnccps ut medulla in duas paries secernitur, sic
et pia meninx in duo fruslula dividitur , cpiae posthinc inter
se rursus coeunt, ul spinalis medullae faciem anteiiorem ob-
ducant; qua re medullae , alque aracl>noideae ibi pia meninx
interjacel . In dextera insuper , et sinistra medullae spinalis
parte quaedam vasa lurgescuul; quae vasorum piae matris pro-
pagiues sunt; quaeque postquam per exteriorem arachnoideae
membranae superficiem excurrerunl, sub cute diffundunlur.

CUTIS.

Non erit abs re aliquld de cute addcre , propterea maxime,
quod locum quemdam illustrandi , de quo adhuc Anatoraici
discepianlj propiiiam occasioneni cutis ipsa mlhl praebuerit .
Cutis noslri moustri exeacephali lanugine tola Uavescit} circa

274 Paulli Gaddi

aiitom areaiu nionstmosam pills nigrcsch: cutis crassitics a
naliua iioii aljhonel , solilisc|ue pai'lil)iis coalcscit; in nicnlo at-
one gcuis ali([uanlo durior est ciilis, noulevis, scd glandiilis
scbaceis , (|uae per eas i egiones copiosc clispcrguntur, cxaspe-
rauir: luulique supra partes luolles subjxDsitas luovcri potest j
noa tanien in genis, ct memo, in quilms per lextimi adipo-
suni cellulosum valde renitciiteni et vali<Juni subjectis tuuicis
coliaorel : in un)l)ilica1i aiilein rcgione sub infundibuli formam
se pandit, altpie anipliun exoniplialum giguil. Kcquc rcjicien-
da quidcm erat opporlunitas , quam nionstrum niihi praebe-
bat; inquirendi niinirum, (picmadnioduni cutis, al^doininisque
in foetu parieles in occursu cum undjilicali funiculo immu-
tarcntur; de quo Analomes loco variae sunt inter gallos Ana-
tomicoSj el ilhistrem Bononiae Professorem ]\Iondini opiniones.
Ilic slrcuuiis Analoniicus ostendit , cum funiculo und)ilicali
continuani non esse foetus epidermidem : cujus rei cingulus cu-
tis^ qui magni exomphali os coarctatur, amplum , et manife-
stissinuun argumentum niilii suppedltavit. Etsi enini quam ma-
xima potui diligentia exompbalum illud vel totum aqua sim-
plici, vel in aliquibus pariibus ferventi macerarcm , nullum
tamen epidernjidis frustuluni ultra ejus cinguli limitem avel-
iere potui. Ipse et Bouoniensis Anatouiicus amnion cimi cute
continuari denionslravilj quod milii quoque, ut epidermidem re-
inovi, perspicue patuit: propter enim cutis, atque involucrorimi
disteusionem id videre, et recognoscere mihi facile licuit. Deni-
que ut ipse illustris Anatomicus, sicet ego in hoc humane mon-
stro deprohcndere potui, umbilicahs funiculi chorion profunde
excurrere, donee cum musculorum abdominahura aponevrosi-
bus in linca alba inviceni intertextis coniinuetur et conjun-
gatur. Quapropter, quemadmodum res se habeat, corapertuni
fuit: quod vivenlium Anatomicorum embryologistarum, Domi-
norutn videlicet Blandin , et T^elpeau senteutiae, alcjue opi-
nion! penitus refragatur . Et quoniam in hoc monstro funicu-
li involucra , parictesque abdominales eo , quo diximus pacto,
dispositi sunt, sine ulla quidem errandi formidine possumus
affirmare , eodem prorsus pacto et in omnibus aliis foelibus
disponi .

Per textum cellulosum, cujus in cellulis P^art/iOJiii,ul vocant,

Descriptio A^A■IOM. E.^E^CEI'^ALI hvm. 275

iiisidol gchilinn, vasa unihillcalla inlcr so Invicem coeunt. Is
aulciu celliilosus toxins (jiiiim ad parielcs abdominales pcr-
■venerit, gelatina desiiiuiiur, inter paiicluni ipsorum perito-
naeum producilur, ot sub-pcrilonacalis ccUiilosns toxins eva-
dii . Ilacc omnia in Fi^nra 8. Tabulae XVll. aperle demon-
strantur.

MUSCULl.

Quae in muscuris sunt anomaliae, in has redlgi possunt : non-
nnlli musculi dosunl^ (jnidam e sede , quae sibi propria esset,
reccduni ; abi dcmum alropbia afliciuulur . Desunt omnino re-
cti capitis postici cum major, turn minor, occipito-frontalis
musculus , postici obbbqui , omnes inlerspinales , colli, capi-
tisque splcnii , complex! major , minorque. Atrophia afHciun-
tur musculi antici, et propter veriebralis columnae divisio-
nem niagno inter se distant intervallo . Atrophiam pariier non-
nulli ex laleralium regionum cervicalium musculi passi sunt.
E propria sede removontur ii, ex quibus carncs fiunt, quae
vertcbrales, ut ajunt, tiibulos implent; iidem musculi laminis
vertebralibus conversis obtegunlur; pallidi insuper suntj atque
atrophia alYecti .

Diaphragma prope dexterum ligamentum cintratum praeter-
naturale habet foramen, quo viam veniriculo dal^ atque lie-
ni . Sod cum de hoc musculo, deque iisj quae ad perinaei re-
gionem pertinent, mihi sit infra loquendum, quicquam hoc
loco supra addere non est necessarium. Ceterum omnes trnn-
ci , artuumque musculi quod ad magnitudinem , colorem^ po-
sitionem , aponevroscs , et tendines , a natura sua minirae ab-
horrent .

OCULI.

Parva orbitarum altitudo simul cum aliis caussis facit, ui ocu-
lorum bulbi adeo extra promineant , ut , palpebris diduclis, fa-
cile ii bulbi cxtrahi possint. Oculi plus solito crassi sunt, at-
que niolles; omnibus<jue suis motoriis musculis sunt praediti,
uno excepto laulum oblique niajorij c^uo dexter oculus caret.

27G Paulli Gaddi

Itaqire qiium cerebri ncrvos reconsiiciiin, pallictlcum ncrvuiTt
ill doxtero latere deesso, opportune notavi: ([iiod in ruclis sl-
nistri oculi niusculis, qui ex quinto pari procedunt, ( licet
quiutum par in sinistro latere desit ) rccognoscere non polui.
Sclerotica paruni claslica est , mollis, pnlposi\ , su1)rubra ; pi-
gmentuni , (piod earn in intcriori facie inficit, nigcrriniuni est;
sub aqua jactalum in lata fragmenta sccernitur , ([uae ab acjua
minime dissolvuntur , et vasi fundnin pctunt . Ciliares nervi sat
crassi sunt, cornnique albitudo ob pignicnli nigroreni maxi-
me nitet . Clioroidea plus solllo crassa est^ sanguinisque inje-
ctione referta , atque in binas laminas leviter discerpiiur . Re-
tina quoqne naturaleni crassilieni exsupcrat; hand alba est^ sed
ad roscum vergit coloreni; quani sub aqua si jactes, ex sub-
stantia nervea granosa , qua ipsa retina constat , quaedain,
lit ita dicara , eniulsio fit. Cornea pclhicida allquantuluni est
opaca: iris secundum naturam est; anipla tanien pupilla pa-
tct . Nil deniuni in oculoruni huinoriI)us, quod a uatura abbor-
reret , deprehendi .

THORACIS, ET ABDOMINIS SECTIO.

Quae notatu digna in thoracis, abdorainisque visceribus e-
xistimavi,. nunc mihi sunt referenda. Secui igitur anterioreni
thoracis parietem in medio sterni manubrio , atque deorsum
versus cum in dextero, turn in sinistro latere ad carlilagineum
usque costarum arcum sectionem produxi . Secto pariete
semoto, cavum thoracicum per brevem solnmniodo tractum
in duo dividi, cavumque dexterum cum sinistro in ceteris par-
tibiis conlinuari, summa cum admiratione mea perspexi. An-
terius eniin mediastinum existit; posterius omnino deest, atque
ideo una tantum est pleura . Deest et pericardium ; nam cor
pleurae productione obducitur , totumque in sinistra unici ca-
vi thoracici parte obtinet locum: rnagniludo cordis major est,
quam foetus aetati conveniret. Nervi cardiaci plurimi sunt , et
conspicui; appendices auriculares sat magnas habent auriculae;
mediastini vero anierioris reliquio sinistra auricula adliaeret.
Secto corde, continuo mihi patuit , sinistrum ventriculum , sive
aorticum in auriculain valvula sua praeditam libere coutinuari;

DesCRIPTIO ANATOM. ExrNCEPIIALI HUM. 277

vcnas pulmonales in cam auriciilam influevc} atquc ab ipso
aoitico vcntiiculo aoitam edi. Ilaec arteria ia arcum noii ilc-
ctitur , scd in sua ascendenle parte duos ranios , brachialcni
scilicet , et carotideni primaiiam dextroisuni eniittit ; sinistror-
sum aniem unnm comniuncni tiuncuni , sen brachio-cephali-
cum . Isli solummodo lanii ex aoita piocedunt, atque in iis
ejusdein aortae cursus peificitur. Venlriculus dexter, sen pulnio-
nalis per admodum ampluni ventriculo-auriculare foramen cum
sua comunicat auricula , quae valvula inslruitur. Ex hoc ven-
tiiculo pulmonalis arteria procedit : quae in arcum flectitur, pul-
mouales priuutm arlerias , dextcranij atque sinistram suppedi-
lat ; dein arcus aorlici instar descendit , aorticiun diapluagra-
matis pontem iransgrcditur, inque iliacas desinit: adeo ut aor-
tae fungi vice pulmonalis arteria videatur. In auiiculam dextc-
ram cavae, ut solent, influunt venae . Insuper notandum est,
ncque profecto praetereundum, in scjito intcrvenlriculari quod-
dam esse foramen J cui eadem est, quae scriptoriis calamisj dia-
metrosj quod ob foramen libere inter sc vcutriculi commu-
nicant. Attamen inter ulrasque auriculas , solitum inest fora-
men. Practerea admonendum puto , arteriosum lubum , qui ex
arteria pulmonali edi, et in aortam aperiri solet, in nostro
iiionsiro prorsus deficere: interventriculare enim foramen e-
jus tubi munerc fungilur .

Pulmo sinister sursum versus pressus est: subter tamen cor-
dis apicem quaedam ejus productio usque prolcnditur. Dexter
autcm pulmo majus accremenlum assecuius est, et super cor
in quamdam appendiculam producilur; quae per amplum me-
diastini foramen ex dextero thoracis cavo in sinistrum trans-
greditur . Pulmones nuuquam duxisse spiritum, manifestissime
patebat. In mediastini reliquio dexter nervus phrenicus excur-
rit, phrenicus vero sinister omnino dcest.

Non fornicem acmulatur diaphragma^ sed planum ex par-
te antica posticam versus, et ex superioribus partibus ad in-
feriores inclinatum . Diaphragmatis latus dextcrum posticum
sacco finiiimum est pleura obducto , qui ventriculi partem,
totamque liencm comprelicndit. Pleura pariier obducuntur pha-
rynx, et oesophagus, quae organa in posteriori parte ita sunt
fissa , ut qui posticam monslri faciem , aspiciat^ mucosam et

278 Palxli Gaddi

aspiciat coinm supcrficicm : ([uod iiUelloclu facile est^ quun>
verlebralis quoque coliunna iu sua parte antcro-posteiiori va-
ste sit flssa . Per cohimnae igitur veitebralis fissuram lion e-
xivit^ qui rnagni stomachi curvatuiac exlrinsccus adhacrcns
(quod cliam viscus in paiva curvatura fissum est, cjusquc iis-
sura cum pharyngis, et oesophagi fissura conlinualui') dum
foras, posteriores([ue partes versus progredicbalur , pariclibus
gaslricis cii-cunulalus luil, at([uo iniplicatus. Ila([ae exlrinsecus
mucosa apparct nienibiana , et quarta earum , quas in posiica
liujus monstri oxeacephali focie descripsi , fit eminenlia . Cu-
jus praeleinaluralis rei declaralioncm , alque interpretationeni
iacilioreni leddunt connexiones, quae inter lienem, et stoma-
chiun pioplei' vasa brevia inteicedunt .

Ex his, quae hactenus exposui, perspicue omnibus patet,
qnemadmoduni accidat , ut specillum cum inter quartae emi-
nonliae partem , quae magis promiuet, etinfimam partem ter-
tiae inducatur, ex naribus, vel ex ore facillime exeat: sic e-
nim nionstrum exencephaliun se habct , ut coraparari possit
cum cadaverc hand monstruoso , cujus columna vertebralis in
cervicali regione, unaque pharynx ex posteriori ad anteriorem
partem terebraretur 5 in quo quidem specillum in forum per-
vadens ex ore , vel naribus egrederetur .

Animadvertere quo([ue praestat , in facie trunci postica her-
nia m ex ipso liene progigni , quemadmodum in antica facie
jecur, ut pauUo inferius narrabo , in herniam per umbilicale
foramen producitur. Quae teratologica simililudo, et congru-
enlia eorumnc Anatomicorum sentenliae faveretj qui inter co-
lumnam vertebralem , et sternum , albamqiie lineam quemdani
nexum, et congruoniiam intercedere docent, atque defendnnt?

Vastuni exomphalum incidens jecur in eo inclusum depre-
hendi : quod taniummodo viscus herniae saccum complet, at-
que extendit . Foramen , per quod jecur exivit , diametrum di-
midii poUicis habet, cumque abdominalibus constet aponevro-
sibus , proindeque tcndineum sit , fimiitate quadani pracditum
est . Non onine vero jecur extra cavum abdominale promi-
net; parvula enim illius pars, pedunculi instar, in abdomi-
ne subsislit. Jecur autem ut in angusta sede non sua locum
obtinere posset, in semetipsuni couversum estj ideoque ejus

DeSCUIPTIO AN.UOM. ExENCErn.VLX HUM. 279

snperficics convexa extrinsecus tota jacct; concava vero , scu
gastrica superricies in sua media parte reflectiiur, ct sllnmoi-
ipsi conlii;iia fit. Insiiper ciiigiiliis , (pio cutis cum involucris
funicularil)us conneclllur, sulcum ia supeificie convexa facil ;
atque ubi concava superficies in se ipsam reflectitiir , profun-
da apparel fissuia , quae per totam jccoi is longiuidinem ex-
tenditur . In hac llssura vcsicula fcUis locata est; magis, quaiu
soleat, loiiga; nnllo cysiico praedita ductu; bile cxpcrs onini-
no . Conspicuum quoque magni sympalhici filamentum ncr-
veum juxta eandcm fissuram excunil; quod filamentum e so-
lan plexu procedit, extra abdominem per umbilicale foramen
egrcdilur, jccoris limbum in aciem extenuatum porlingit, in-
deque retrogradilur, atque iiinere poUicari confecto , arturiam
hopaticam , hepaticum ductum , jccurqne ipsum consequliur ,
quo in viscere conspicuum plexum progignit. llepalica etiain
arteria, liepatlcusque ductus in eadem fissura excurrunt . Cy-
sticum dixi ductum dcesse; (pia re hepaticus tantum pancreas
versus procedit, cumque liujus organi secernentis duclu con-
neclitur, ac brevem cholidocum ductum constituit: quem ne-
que ventriculum, neque duodenum, neque alium inteatinorum
locum adire pcrspcxi. Hinc leviter inlelligitur, cur tantum ab-
fuerit, ut Imjus monstruosi foetus meconium alro-viiide esset^
ut roseum colore praeseferret . Superficies jecoris diaphragma-
tica interiorem hcrniae sacci superficiem absque ulla interpo-
sita substantia contingit: peritonaealis autem ipsius jecoris super-
ficies membranae abdominis perilonaeali contigua est; sic ta-
men , ut juxta anulum umbilicalem , atque in abdomine pe-
ritonacafis ipsius abdominis membrana rcflectatur, e parietibus
abdominalibus ad jecur pertranscat, et verum ligamentum co-
ronarium exadat. Ex quo patet , quamdain in hoc monstro je-
coris partem baud a peritonaeo circumdari : quapropter cavae
ascendenti ad sulcum in jccore faciendum pars baec inservit;
quae cava venas hcpaticas edit, ac suum ad cor iter deiu-
de peragit . At non solum a vena cava ascendenti in abdo-
minis cavo jecur detiuciur, verum eliam a ligamentis trian-
gularibuSj lobulocpic S/)ii^elii : qui sese extendendo eodem in
cavo potuit consistere .

Vena umbilicalis e sua naturall dlrcctione dcflectcns ei
T. ■VH. 37.

280 rAiu.i Gaddi

anlcrioiilnis ad poslcrior;\j at(|uecxsupenonbiis acliiiferlora pro-
currit, cl jeciir in iiileriori ejus parte portingit, ct periueat,
rcuisipic liilinn ibi fere consliluens. Lnibilicalcs autein arlcriae
extiinsocus promineiiles iter habenl solilo infcrius, et commu-
ne foramen in inferioii ejus parte ingteilimilur ; dcin sibime-
lipsis parallelae procedunt , sanguine tmgcnt, ct juxta sacci pa-
rictes excuriendo ex hoc sacco in pelvis iranseuut cavum, de-
mnimpie in artciias hvpogaslricas inflnunt,

Diaphvagma non fornicis spocioni pracsefert , scd planum
inclinalum acmulalur; cujus punctum , quod allius attoUitur ,
vertel)rali columnae respondet, carlilagineis vcro coslamni arcu-
bns dcioi'matis punctum quod magis subsidit. Conspicuum sangui-
fcrumvaSj quod est pulmonalis continuatio, per duodiaphragma-
tis crura in postica parte transgreditur.In sinistroilliusmusculi la-
tere arcus pro musculo psoa mm magno, turn parvo, ac dein arcns
pro lundjorum <juadiato medium arcum subseqnllur. Sed res a-
liter in dextero latere se liabel; arcus enim duo pro musculis
psois, lumborumque quadrato in unum , alquc ampluni co-
eunt arcum, sub quem lien sc contulit . Quoniam autem par-
va vcntiiculi curvatura fissa est, lien idco quum sub diaphra-
gnia excurrcbat, venlriculi pariciibus obductus fuit^ atquc, ul
supra dixi, per columnae vertebralis fissuram cgressus quar-
tan! jam saepissime memoratani eminentiam produxil . Itaque
intclligi denuo quisque potest , quemadmodum acciderit , ut
mucosa ejus erainentiae membraua hinc cum pharyngis, oris,
alque narium mucosis^ illinc cum inlestinoruni tenuium mu-
cosa coniinuciur .

Ill abdominis cavo sub parva stomachi curvatura ( quam
tanlum cxcipii abdomen ) pancreas sat magnum transverse ,
atque vertebralis columnae foramen versus distorlum jacel .
Renes plus solito crassescunt, in lobos discerpuntur, el iriplum
liabcnt prae voluniine consuelo volumen . Super sinislro rene
alrabiliaris ejusdem capsula posita est; capsula vero dextera
sub rene dextero . Caecum inleslinum longa appendicula ver-
miformi praeditum est, et sursum ita translalum , ut sub sini-
slro rene collocetur .

DesCRIPIIO ANATOM. ExE^CErIIALI IltM. 281

SYMPATIIICUS MAGNUS.

Nervcum gangliorum systeina, seu synipalhicns magnus plu-
rimum accrenionli consecutus est 5 crassa enim sunt ganglia
cervicalia, vaKle licet e consueta sede clisuacta , el sibimet-
ipsis quamproxinia; conspicua paiiler ganglia ihoracica, et ab-
dominalia ; plexus Solaris eo nuigis conspiciuis . Satis solidum
est rete, quo plexus ille fit; quod super rete scalpelli anato-
mici acies excurrens asperiun ex eo soniium edit . Solaris in-
super plexus in sua media parte crassescit; crassitudinis moles
earn, quae parvo est liordei grano, aemulatur; hujus corpu-
sculi forma earn exhibet, quae pliaseolo estj cujus facies altera
plexui adhaeret, atque illinc, ubi liiluin in phaseolo sedeni ha-
Bet, magiuis, et longus truncus nerveus editur. Truncus hie
e rete se expllcat, ad umbilicale foramen deducitur, atque, ut
superius de exomphalo loquens narravi, fissuram ingrediiur, quae
in jecorls facie gaslrica est, hepaticumque gignit plexuin con-
spiciuim , qui per hepaticam arleriam, per hepaticum duclum,
nee non per ipsum hepar dilTundilur .

ORGANA GENITALIA.

Penis est admodum longus 5 ex urethra lantum coalescit_,
ct cute, quae miiuitatini concisum praeputium constituit. Nulla
igllur sunt corpora cavernosa ; ischio-cavernosi musculi in u-
relhram inseruntur , atque ischio-urelhrales merito vocari pos-
sunt: quod et de bulbo-cavernosis, et ano-cavernosis Blandi-
nii musculis dicendum pariter est . Nihil quod a natura ab-
horreat, in transversis perinaei musculis deprehendi; nervorum
vero, exteriorumquc vasorum pudendorum rami per urethram
difiunduntur . Anull inguinales exteriores sunt ampli, ct dilata-
ti; extrinsecus corrugala cute, atque menibrana, quae dartos
dicitur , necdum explicata obteguntur . Specillum intra eos a-
nulos inductum fasciae transversae occurrit: ex quo palet, nul-
los adhuc nexus inter testes , eosdemque anulos esse . Vesica
urinaria in uracum producitur; ubi vero integumenta qucm-
dam circa exomphalura cingulum constituunt, iiracus evanescit.

282 Paulli Gaddi

OSSIUM SYSTEM.4.

Pluiima sunt, qu;\e a natura in sysiematc ossco aljhorrcnl;
nam fere omnia trnnci ossa deformitatc aliqua Impanlur. Di-
niensio ossium faciei, atqne posilio adeo singulares, ot cjus-
modi sunt, ut fades deorsum versus compressa sit, aique
producla; sinistrorsnm autcni dislorta, atque conversa . Angu-
li in inferiori maxilla fere nulli sunt 5 zygomatica ossa trans-
verse producuniur ; nasalia lata sunt , atquc brevia ; orbilae
aniplac, parum profuudae; earuni ambitus pene horizonti pa-
rallelus . Ast summa est in cranii osslbus immulalio; cranii
enim basis solummodo exislit^ ct ue tota quidem, cum om-
nino ea careat parte, quae pone magnum occipitis foramen
solet locum obtinere: insuper e duabus arcuaiis partibus, ex
quibus orbitarum fornices Hunt , os fronlale eOingitur. Ubi il-
iac duae partes invicem inter se connectunctur , alia est incisio,
quae baud perfeclam laminam cribrosam, sen elhmoidalem ex-
cipit. Splienoideum , quod ad partem suam, r^w^na sphenoide-
wn posterius in osteogenia vocatur, satis accepit accremen-
ti J quod vero ad partem , quae sphcnoideum dicitur anterius,
in ipsis accrementi exordiis perslltit; ideoque cum Ingrassiae
apophyses deficiant , ex inagnis sphenoidei alls, atque osse fron-
tali spheno-sphenoidalis fissura fit, meritoque spheno-frontalis
fissura appellari posset . lu parvo Ingrassiac alarum rudimen-
10 oplicum patei foramen . Ossium temporalium petrosa pars,
et squamosa lantummodo conspicua est 5 mastoidea enim osseis
columnae vertebralis nucleis deorsum se miscet . In parte pe-
trosa intcrni meatus audiiorii latissime patent; et ubi ea ipsa
peirosa pars temporalis ossis magnae sphcnoidis alae occurrit^
illic anlica foramina lacera patent. Occipitale partem suam ba-
silarem ostendit, non totas autem binas condyloidcas; in hi-
sce duabus partibus condyloidea foramina interna aperiunlur:
ruagni foraminis occipitalis ea tanlum, quae basilari porlioni
respondet, pars superest: in occursu petrosae ossis temporalis
portion:s , cum occipitalis portione condyloidea postica forami-
na lacera fuiiit. Cum limbis portionis squamosae temporalis os-
as , et coudyloideae portionis occipitalis duae lunulae osseae

DeSCRIPTIO AflXTOM. ExEKCEl'HALI IIL'M. 283

copulantur , iitraf|iic in iitrocjiie latere; sed in latere dextero
major est, quani in sinistro lunula : quaruni utraque os parieta-
le praescfcrt. Quaproptcr omnia osteogenica puncta, eo tantum
uno cxccpto , ex quo squamosa ossis occipitalis portio origi-
iiem (lucero dcbebat, omnia, inquam , osteogenica puncta pri-
migenia quandoque exslitisse nemo profecto negare poteiit: pos-
sunuis contra uUa sine dubitationc quidem asserere , quamdam
exslitisse vim , quae non solum corum ossium in linca media
conjiinctioni inq)edimento fuit; sed eliam nc invicem conne-
ctereniur, ossa ipsa abduxit, atque a linca media distraxit.

Uti calvariae cavum palct proptcrea , quod ossis occipitalis,
frontalis J atque parielaliiim impcdila luil conjunctio , sic pa-
tet el vertebralis tubuliis proptcrea , quod vertcbrarum lami-
nae, spinosacquc apophyses mininie potueninl inter se co-
pulari . Idcirco liae quoipic osseae partes, quorum est practi-
um circumambiendi ncrvea centra , atque luendi simiilimum
munus pracstare , aecjuales in primigeniorum punclorum osteo-
genicorum disposilione anomalias sunt passae . Atque ut pun-
cta osteogenica scjuamae occipitalis, asccndenlisque frontalis par-
tis in cranii fornice desunl; sic in vertebris desunt apophy-
sium spinosarum osteogenica puncta: quae apophyses turn e-
tiam cum secundum naturam stmt, cum iis deficientibus occipi-
talis , frontalisque partibus conferri possunl. Ex punclorum o-
sleogenicorum in hoc monstro dispositione, atque anomaliis
lirnuim colligi potest argumentum e teratologicis fontibus do-
promptum ad eorum tuendam sentcntiam , qui cranii ossa tam-
quam varias partes liabcnt, quibus coalesci qiudam vertebra-
rum numerus potest; vertebram autcm pro irunci ossium pro-
totype habendam esse arbitrantur. Sed non eas tantum , quas
cranii ossa in hoc exencephalo passa sunt , mutationes columna
vertebralis ostendii; verum et alias sibimetipsi proprias demon-
slrat. Kam quiddam in ipsa columna foramen est ex anterio-
ribus ad posteriora ductum; ossis sacrl vertebrae in postica
parte apertae sunt , ideoque tubulus sacer patct ; atque idem
dc lumboium vertebris, deque dorsi vertebrarum postrema
dicendum : penullima \ero,seu undecima dorsi non solum, ut
o mncs aliae , in anulari portione aperta est , sed corpus habet
piiamidem aemulaus, cujus basis cjuadrata est, apex trimcus.

284 Paulu Gadm

et obliisus: super dorsi poslrcmac vcrtcl)rac corporc iiisiJet
basis; piraniklls fades anlerior ad caviiiu thoraclcain, atquc
abdomiiiale veigit; posteriof verLcbralis tubuU foraininis par-
tem c.on>limit; t'acies deinurn lalerales cam diiabus diinidialis
columiiis veilebralilxis per ainpliiailluosia arctalam (I) conjun-
gunliir. Earum columnarum diinidlatarmu altera, quae ncm-
pe siuislrorsus jacet, fere ad perpeiidiculuni est, et magis,
quam altera, longa , atqiie recta: quae vero dcxlroisns, brc-
vior , el in spcciem litterae S distorla. Eaedein diinidiatac co-
lumnae costas geruiit, vertebralesquc laminas; hae cum occipiiis
parte coudyloidea per arliculalionem junguulur; quiddam spa-
tium haud aequabiliter ellipticum, tribus chciter liiieis latum
relincpiuut: quod spatiuui deorsum defiuilur a^)icc truuco pira-
midis, quae penultimam dorsi vcrlcbram conslituit; sursum
aulem basilar! occipiiis cirr.umscribltnr apophysi, ubi scilicet
pars , quae supcrcst , raagui occipitalis foraminis patct ; ad la-
tera demum dimidiatis vertebrarura corporibus. Quae circa hu-
jusce monstri vertebras exposui , primani illuslris Serres legem
osteogenicam de ossium impariuui, niediorumque symmelria,
de eorum primigenia ex duabns acqiialibus osleogenicis parti-
bus coustitulioue possuut ne confirmarc ?

Per ainpluin autero-posterius columnae vertebralis foramen,
seu fissuram lien, ventrictdi parielibus obductus, egrcssus est,
quartamque earum , quas descripsi , emiQeutiam produxit. In
latere tum dextcro, tum siiiistro vertebraruu) sacri, luinborum ,
nee non postremae dorsi, laminae vertebrales positae sunt; latae,
compressae, dextrorsum , siuistrorsumque distractae, cum trans-
versa apopliysibus confusae , pedunculisfpie insisteules. Rcli-
quae laminae vicissitudiiiibus, quas descripsi in divisis verte-
brarum corporibus, obsequuntur. Inter peduncula scries est
foraminum conjugatorum; etquamvls, ubi vertebralis columna
in duas partes disjungiiur, multa dlmidiata vertebrarum cor-
pora invicem inter se coeant, coeantque paritcr nounuUae la-
minae ^ conjugata tamen foramina non desunt; quia ctiam tot
sunt, quot esse naturallter debent. Secundum naturam costarum

(1) Classif. articul. Auctore Blandin.

Descdpiio a>atom. Exencephali hum. 2h;^

est rx'incnis: cnuini (Iror.nim vcrtus inrliiiatio vakle conspicua
cst^ cauiiiulcmqiie vcilc])ialcs cxirctnitales inter se conliiignn-
turj sicinalfs vero recediinl . INil, quod a natura alihorrcat, in
artmiri)^ pilviscjiie osseo syslemate clcprcliendi.

Uac sunt anomaliae niultipliccs, ([uas in hoc cxcncephalo
Tecoguo\i, quasque dignas, ut diligcnler notaicntur, existimavi.

LEGES.

Qnoniam de legibus , quae hiijus monstii organorum origi-
ni , pi ogressui ct accrcnitulo piacfuciunt , aliquid dicendum
esse o])portununi niilii \idetur, nicam sumnia non sine er-
landi foiniitiine sentcniiam aflerani ; quam ita quidem in ani-
inum nicum non induxi, ut earn a me evidcntissime dcraon-
sliaii posse aibitraier. JNalurae enim arcana dcprchcndere mi-
Iii sane non sumo 5 ea praeseiiini aicana, quae licet aliqua ex
parte sint patcfacta , longe taincn adliuc abest, ut in lucem
educta ex tenebiis sint^ quilnis ipsuni rcconditiun organum, in
quo cjustnodi fiunl arcana j circumfuudiiur .

Lex prima. Prima c^uidem lex in eo poslta esse videtur,
lit oninc vasorum syslcma extremitates suas ex centro everte-
re , at(|ue ad circumphercnliaui pandere ronarctur: quae va-
sciilarilatis centnjii^ac lex nieiito posset appellari. Cenlroium
nerveorum anomaliae, \iscerumque e propiia sede remotio
liuic Icgi esse iribucndae videntur. lisdcm de caussis accidit,
ut in pia meninge o]j ipsins poiitioncm vasculares extremitates
non solum non congrcgarcnlur , quin imo aliae ab aliis rece-
derent ; adco ut spinalis medulla, fida piae meningis socia, in
posterioii paite et secundum longitudinem difRndercUu-. suam-
que ncrveam substantiam in duas acutas oras, alteram dex-
Irorsus, sinistrorsus alteram dispcrtircl, ct fmgeret. Quod au-
lem ad viscera e propria sede dislracta allinet , si centrum to-
lius lorgiludinls systemalis vascularis in media Irunci cocliaci
parte positum esse consideres , vel levitcr iutelliges , illic nia-
joris, quam alibi^ magnitudiuis vim cenlrifugam fuisse, efiecius-
que majores edissc . Verum enim vero si ccnlrifuga majori vi
acta coeliaca fuit , cum coeliacae rami sint coronaria vcnlricu-
H, splenica, el hepaiica, viscera, in quae ilia vasa influuni, ac

28G Pallii Caddi

tcrm'inantnr, magis ilchercnt, qnam omnia alia^ procul e cen-
tre esse roinola. Ncqiic alitor accidissc vi(.leUir; re quiiloin vera
lien ot venlnculus usque super mon^tii dorsuui lepulsi fuerunt,
et jectir longe extra ahtlominein in exomphalo jacct. Concl-
tatac circulationis cenlrifugae cclcritas neccssario postulabat,
ut brevius esset iter, quod ipsa habot circulalio: id reipsa f'ac-
t\i\xi est; nam iu septo interventriculari centrifliga circulatio si-
bi aporuit vlam : quae brevior est tubo arterioso j per quod
aorta , et pulmonalis inter sc in foelu communicant.

Secunda lex. Alteram legem in co positam esse censfe-
miis, ut trunci partes praesortim posteriores a linea media
potius recederc , quam in ipsa linea coire nitcrentar. Quae lex
potest syinmetranun parlium repuhio vocari . Ejusmodi re-
pulsio adeo vchemens fuit, ut impodire potucrit , quominus
cutis, aponevroses, posieriores musculi trunci, spinosarum apo-
physium series, et ossa cranii fornicem constituenlia in linea
media posteriori conncctcrentur. A vi centrifuga , quam in pri-
ma lege posui, adjula fuit rcpulsio; quin immo ab ipsa vi
ita repulsio eadeni pepcndit , ut qiuini haec orta est , atqne
agere incepit, ilia jam manilcstissiino dominaretur . Huic se-
ciindae symmetrarum partium repulsionis legi antero-posterio-
rem vcrtebralis columnae fissuram tribuendam esse arl)itramur.
Ea autcm fissura ex eo originem duxit, quod vasa gastro sple-
nica prius exliterint , quam vertel:)rarum corporum rudimcnta.
Haec eadem de exomphalo dicenda sunt: postquam enim he-
palica vasa producta sunt, latissimus umljilicalis anulus exti-
tit, qui posteriorem fissuram mediam aemulaiur, ac propte-
rea ipsi aequatur fissurae, quod viam det visceri e propria
sede distracto .

Lex tertia. jihsohitae accrementi inlerinissionis nomen ter-
tiae legi imponendum est. Haec iutermlssio in nerveis prae-
cipue centris dilucide patet . Quae lex prae aliis duabus ne-
cessario postrema eo esse debet, quia aliarum cfTectus sit^ non,
ut quibusdam videri posset, causa. Re quidem vera fac vim
centrifugam in vasis exlidsse, et partes symmeiras dissociarl
alteram ab altera niti; statim colliges, partes fuiitimas locis,
in quibus eae duae vires inerant, sedemque suam posuerant,
ueces^aria sanguinis copia carere debuisse. Sanguis igitur , qui

DeSCHIPTIO ANATOM. ExENCEPIIALl nuM. 287

■viiae, aUjuc accremento paiiiiim coniialimii nervei sysiemalls
iii-.erviru debcljat, tanluin abliiit, ul in lilsce ccntralibus par-
tibus inoiarolur, ut ad cutcin, (jiiae inonstiuosain circumam-
hicbat siipotficicm, procedcret. Ib'iic jam omnibus palebit, ex
sanguinis undae dufeclu accrcnienti inlennissionem j)cpendisse.
Ccicbialis islhnms, qui piius, quam quaecumipie alia massae
oncephalicae pars, copiosa sanguinis unda fiui solet , ea con-
tra pars erat, ad (juam minor prac aliis unda alllucbal. Eu
igitur canssa , cur nullum fcrc accremenlum cerebralis isthmus
sit consecutus . Ast magis prac omnibus aliis nervcorum cen-
trornni parlibus spinalciu niednllani crevissc dixi. Veriim no-
tandum est, spinalom mcdnllani pluribus fonlibus ali, quam
cerebrum , et cercljellum. En cur majus sit in medulla spina-
li accremenlum. Deni([nc nulla anfracluum , et gyrorum in ce-
rebro , el ccrcbello indicia salis sunt et ipsa argumenti, ea
duo organa n(d)ilissima in statu embryonali pcrslitisse.

Quibus ex rebus, ni fallor , consequitur; caussam quae tan-
tas anomalias ell'ecit, in sanguinis mollis acceleralione positam
esse; eaiuque acceleralionem vascidari aclioni debcri. Quapro-
pter vasorum extremitates quo magis sanguinis unda extende-
banlur, eo producebanlur magis, atque didundebanlur. Lbi au-
teni nullum esset impedimenlum , in (piod sanguinis unda of-
fenderet, viscera in eorum vasorum extremitalibus orta quam
longissime poterat, repellebat: quod si alicubi vasorum exten-
sion! aliquitl esset impedimento , magna illuc sanguinis unda af-
flucbat, alqiic congerebainr ; ideo(juc viscus, quod in eorum
vasorum extremitalibus efRceretnr, poiius([uam accremento de-
ficeret, hypcrlrophia , ut accidil in renibus , an"eclum fuit. Con-
tra nervea centra alrophiam passa sunt , inque statu embryo-
nali propterea perstiterunt , quod , ul pauUo superius dixi, san-
guis in hisce organis nobilissimis poliusquam substiteretj per
cutem, quae monslruosam superficiera circumambicbat, copio-
se diflundebatur .

T. vii. 38.

miiuRiiii EmicjTio.

FACIES POSTICA.

Tabula XIV. fig. 1.

A, Breve cutis frustulum , quod exiguam in hoc monstro regioncm

fronlalcm obducil ; quodque relio pilis capillos breves aeniulan-
tibus instructum est.

B, B. Palpebrne siiperiores amplae, ac valJe prominentcs .

C, C, C, C, C, C. RIonstri ambitus, in quo cutis ;iltenuatur, ut cum a-

raciinoiilcn nicmlirana conneclalur; lotus pilis inslruclus.

D, D. Auriculae; quarum sinistra fere est secundum naturam; dcxtera

vcro in scniclipsam rcUuctilur.

E, F, G. Tres cercbrifornies eniinenliae per basem communem onines

simul connexae .

H. Quarla conoidica eminentia , mullo niuco conspersa ; cujus apex
liberus est, supcrlicies rugis crispalur. Ad basem eminentia ipsa
courclatur ; aliis Iribus firniior est propter licnem^ qui intus in'
est ; quique ob vasa brevia vcntriculo inverso adbaerens , mu-
cosa ejusdem ventriculi membrana praediclam eminenliam ob-
texit .

r. Foramen , in quod specillura inductum ex naribus , aut ore cgre-
dilur .

L, Mj N, Oj P, Q. Spinalis medulla in superioribus divisa , ut lienis
hcrniam excipere posset : L, ]M, N sinister nicdullae spinalis lim-
bus, qui duplicatae aracbnoidcae adiiaerct: O, P^ Q limbus dex-
terus , qui perindc ac sinister, se liabct. Superficies hisce duobus
limbis circumscripta nullis obducitur involucris , adeo ut pulpa
nervea contigi possit .

T, R. Medullae spinalis sulcus in longiludinem ductus ; praecxistcntis
funiculorum divisionis indicium .

N, R, Q. Aracbnoidcae plicatura , quae caudae equinae nervis involu-
crum suppeditat .

FACIES ANTICA .

Tab. XV. fig, 2.

A. Gena dextera bumero statim conlinua .

B. Gena sinistra per sulcum nonnibil altum ab bumcro divisa.

C. Mentum ; cujus cutis cum regionis slernalis cute slalim conti-

nua est.

290 Taulli Gaddi

D. Auricula sinistra, in qua anlliclix minimc csl l)Ifurca .

N, E, G, II, r. Ainplum exomplinluin; (piod c\ cule , et aponevrosi-
hus ab(loniin:iiil)iis N, li, 1'^, iicc iion funiculi umbilicalis invo-
lucris J^, (1, H, F consliluilur .

E, F. Circularis anguslia, quae exoniplialum circum coanguslalur .

I. Inflatio, qnaui umhilicales arleriac tluni c vena dissocianlur , progi-

gnunt. Vena sursuiu. versus excurrit, arLeria dcorsum.

FACIES LATERALIS.
Tab. XVI. fs- 3.

C. C, C, C. Ambitus altenuatae cutis, quae cumaraclinoidca conlinualur.

D. Auricula sinistra, in qua antlicli\ haud est biluroa .

E. F, G. Tres ccrebrilbrmcs emincnllac per bascni communem omnes

siniul conncxac .

II. Quarta cmiiicnlia, quam lien venlriculo obductus progignit .
I. Foramen,, in quod spccillum indnclum ex ore egrcdilur.
n,e,g,h,i,f,m. Ampluni exomphalum, in quo omnc fere jecurcon-

tinetur ; quodque ex cute, ct aponevrosibus abdominalibus n, e,

f,m, ncc nou funiculi umbilicalis involucris Cj g,i,f, consti-

luitur .
g,l. Funiculus umbilicalis.
/. Inflalio^ quum umbilicalcs arleriac clum e vena dissociantur , progi-

guunt .

NERVORUM ORIGINES.

Fig. 4.

A. Ncrvi olfactorii .

B. Glandula piluitaria in sella equina locata^ inque sua media parte

calamo instrueta .

C. C. Ncrvi oplici admodum tenues .

D. Tertium par, quod in latere tantum dextero inest .

E^E. Ncrvi faciales, atque audilorii , qui meatus audilorios inlernos
ingrediuntur .

F. Nervus trifacialis , qui in solo latere dextero inest .

G. Nervus patbelicus in sinistro latere tanlummodo existcns.
H, H. Nervi sexti paris .

L, M. Filamcnlorum congeries, ex quibus fit pneumo-gastricus , et

glosso-pliaryngeus .
O^ O. Nervus accessorius TFlllisii , qui simul cum praedictis nervis

lacera foramina poslcriora ingreditur.
M, N, M. Arachnoidea membrana , et pia meninx ambo simul conne-

DESCniPTlO ANATOM. ExFJSCEl'HALI HUM. 29 I

■xae J substantiae ccrcbralis graimlis obiluctac; quae nodum ccrc-
braleni anibo consliliiunt, ex (|uo nervorum ctTvicaliuni scxluni
par, iionum, decimum , umlccimum, ac duodccimum origiiiL-m

dllCIMlt .

V, Q, K, Q. Ampla fissura, quae lioni venlriculo ol)diicto viain dcdit.
P. Superior aiiLcdiclac (issurae pars, per quani ad facius , narcs , at-

qiie OS IransiUis lit .
S, S, S, S. Gyri, in quos vcniriuulus conlorquelur, ut licncm oblcgat ;

qui lien quartam cniinentiain JI (Tali. XIV. iig. 1.) conslituit.
R. Louus , <pio divisa medulla spinalis ileruni coiL (1).
R, V. Sulcus in medulla spinali secundum longiludinem ductus.
T. Inteslinum duodenuni inversac venlriculi mcmbranae mucosae

absque jjjloro continuum .

MASSA GEREBRIFORMIS SURSUM VERSUS CONVERSA .
Fig. 5.

a. Ncrvi olfactorii.

h. Infundibtdum , scu cavea glandulae piluitariae respondcns ; cujus
in media parlc foramen est, quod ad amplum cavura viara dat.

C, C. Nervi optici .

d. Ncrvus oculo-motorius externus .

e,c. Nervus facialis, ct acusticus, qui ambo raeatum auditorium in-

(crnmn adcunl .
/. Quintum par .

ntj tij m. Locus , (|uo mcmbranula cerebralem islhmum constiluens in-
ter se coit .

g. Quartum par ; quod in sinistro latere solummodo inest .

L^ F, G. luninenliae massam cercbriformem -constituentcs , ex basis
communis parte inspectae .

MASSAE GEREBRIFORMIS CAVUM.

Fis. 6.

bj b, b. Substantiae cerebralis limbi tres , sursum elati , ut amplum
cavum C appareal. ICorum limborum apices propterca obtusi sunt,
quod limbi ipsi inter sc simul connexi foramen b ( Tab. X^l.
fig. 5. ) conslituunl .

(1) Ut neivonim spinaliiira oiigines facilius pateant, incdiilla spinalis in liac figiira per-
indc oculis siihjicitiu- , ac coniplaiiala cssct , cl lubulum cUiiigcrcl ; LuiLi scilicet cjusdcin
lucdullac sursuta clati repracscutoDtur.

292 Taulli Gaddi

i>, 0,0,0. Eminonlinc , quae in supcriori iinius , alque ampli cavi pa-

rictc anlVacluum ccrohraliuin c\liil)cnt spcciem.
E, F, G. Trcs cercbrifonucs ciuinenliac anledictae.

SECTIO THORACIS. ORGAN.V QUAE AD RESPIRATIONEM
rERTliNENT , ATQUE ClKCULATlONEiM. EXOMl'IIALl SE-
CTIO. REGIONIS PERINAEALIS, AC SESSUALIS PRAEPA-
RATIO .

Fi^. 7.

A. Sterni manubrium in facie, quae mediastinum rcspicit, inspcctum.

B. Ilyoideum os , cujus corpus anle foramen ihoracicum superiore

jacet .

C. Thymus.

D. D. Mediaslinimi anlcrius baud absolirtiim , quod ita in. thoracc

perforalur, at duo thoracica cava in unum coeant.

E. E. Pulmo dexter; cujus appendicula quaedara in sinistrum tbora-

cicum cavum Iransgreditur .
d. Ingrcssus artcriarum puhiaonalium dexlerarum , quas pulmonalis

edit .
TJ. Pulmo sinister sursum versus compressus ; cujus tamen longa

appendicula / usque sub cordis apicem desccndit .
</'. Ingressus arleriarum puhuonalium sinistrarum , quas pubnonalis

edit .
V. Cor duobus suis ventriculis praecritum, pulmonali scilicet dextror*

sum, sinistrorsum aortico. In seplo interventricular! foramen est.

Vasa cardiaca , atque cardiaci nervi in cordis superficie sese of-

ferunt conspicui.
X. Auricuiaris appendix auriculae dexterae , seu pulmonalis, vcl e-

tiam cavarum sinus .
Z. Auricuiaris appendix auriculae sinistrae , seu aorticae , vel etiam

sinus cuboidci . In septo interauriculari ovale inest foramen .
a. Aorta, quae e ventriculo aortico nascitur, iter suum ascendens

habet, et aliqua ex parte arcum facit ; eo ulterius non procedit,

sed sinistrorsum bracbialem edit , et carotidem primariam, dex-

trorsum vcro bracbio-ceplialicam .
I). Arteria pulmonalis, quae sese inflectens arcum facit, et per aor-

ticum pontcm inter diapbragmalis crura transgreditur ; quaeque

aortae tboraco-abdominalis , sive descendentis fungitur vice , et

pulmonales d, d', vertebralesque in g- arterias edit , et demura

proprio loco in iliacas dispertilur. Inter aortani, et pulmona-

lem tubus arteriosus deest ; ideoque nulla est inter ea vasa com-

munio .
* Punclum , cui respondet mucronata sterni apophysis.
G. Inguinalis anulus exterior dexterus , valde amplus , atque fascia

Cooperi transverse ducta interius clausus .

Descriptio anatom. Exencepiiaxi hum. 293

II. Ingiiinalis anulus exterior sinister, qui proinJe , ac dextcrus , se
li;il)ul . Testes aclhuc in cavo al)tlominis jacenl .

y. Virile niemhrum , quod ex urethra soluniniodo constat . Corpo-
ra eavcrnosa desant .

I. Museulus l)ull)0-cavernosus , sive ano-cavernosus ; qui in lioc mon-
stro ano-urelhralis appellandus esset .

L. Museulus iscliio-cavernosus , seu ischio-uretliralis.'

M. Museulus Iransversus perinaealis .

N. Museulus podicis stincter externus .

F, F. Foramen , per quod jecur e^ivit , et exomphaluni conslituit .

J, J^ J. Jceur cordis formani praesel'erens: convexaj vel diapliragmati-
ca facies extrinseeus tola jacet ; a concava vero , seu gastrica fa-
cie llssura jeeoris in longiludinem duela conslihiilur .

T. Vesicala fdlis in Gssurae puncto, quod magis prominet, jacens;
vacua prorsus est, totaque acuto jccoris limlx) oblegitur.

Rj R. Ilepaticus ductus , qui per idem foramen , per (juod jecur ex-
tra abdominem cxivit, in abdominis cavuni ingredilur.

S, S. Artcria hepatica , quae per foramen umbilicale extra abdominem
egressa per jecur diffundilur.

Q, Q. Longus nervus a plexu solari cditus; qui per foramen umbili-
cale ex abdominis cavo egreditur, et limbo jeeoris aculo obte-
ctus juxta fissuram excurrit ; postquam demum ad punctum ve-
siculae fellis magis promiuens pervcncrit, in semelipsum re-
flcctitur , et in arleriam hepaticam , liepaticum ductuni , ac je-
cur ipsum diffunditur .

F, K. Jecur bis locis adhaeret peritonaeo, .quod herniac sacci partem,
quae ex abdominalibus parielibus constat, obducitj quod que co-
ronariuni jeeoris ligamenlum aemulatur.

r,r,r,r. Ilcrniae saecus, ex quo exomphali patefacti parietes -Cunt.

& UmliiJicalis funiculus.

P, P. Vena umbilicalis j quae in apposita foveola se se in jecur in-
sinuat.

0, 0. Umbilicales arteriae , quae pelvcm adeunt , ut in liypogastricas
iuUuant.

SECTIO PARIETUM EXOMPHALI.

Tab. XVII. fis- 8.

a, a. Epidermis , quae ultra limites h, b minime progreditur.

C,c. Cutis in d,d omnino conlinua.

d, d. d, d. Amnios.

e,e, Linca alba^ quae iny,y"cum chorio continuatur.

f,f,f,f. Chorion.

S'SiS'S- Peritonaeum.

Ii,h. Vena umbilicalis.

29-1 Paulli Gaddi

/". Unibilicales arloriae.

m. Vesli'Mum cincfulae cutaneae foraminis uniLilioalis.

P;irs piinclis nolala subperilonnealcin to\liiin ostendit, qui um-

J)ilic;i]ia vasa conncclit . In ij^uo luxtu f^urt/umii gelalina juxt.t

iLiuiculuiii coacervatur.

SEGTIO ORIS , AC PHARYNGIS CAVI , NEC NON THORACIS ,
ET A15DOA11MS.

Fig. 9.

A. Fornix palatina.

C. Dcprossio in foriiicc palatina ferrcam cquorum solenni acmulans.
B^ B. Sympiiysis ini;iili disjuncla. Doxlrorsum j el sinistrorsuni con-

spiciuntur alveoli , qui iliio denlium incisorum germina compre-
hen(lo])anl.

D. Lingua siiiislrorsum omnino Iracta., ut columnae vertebralis lissu-

ra 11 ai)paical.

E. Uva , sivc slaphyle.

1' . Lai'ynx , ciii propria instcrnitur mucosa. Ostium glottidis patet ,

cj)iglollide clnla.
r. Os lijoidcum.
G. Tliyreoidcac corpus.
H. Magna columnae vertebralis fissura , per quam lien venlriculo

oLductus exivil. Patet liinc , quemadmodum spccillum in banc

fissuram induutuni e faucibus , vel naribus egrediatur.
I. Ventriculus ad pcrpendiculum positus ; baud totus in figura exbi—

betur ; nam illius pars , quae per fissuram H egrediebatur ,

et liencm inslernel)at , secta atquc ablata fuit.
L. Duodenum, ac tenuiorum intestinorum principium.
M, M. Quacdam diapbragmatis partes in propria sedc rclictae, ut quae

esset illius musculi posilio, dignosci possit.
N, N, N, N. Nervus intcrcostalis dexterus , atque sinister, crassis gan-

giiis praeditus. Rami communicanles , rami([uc ii , qui nervos

splancbicos consliluunt , ex iis gangliis derivaulur.
o, 0. Pancreas bepalicae ventricub curvaturae subjectum.
P. Solaris plexus, ampins, plurimis nervis praeditus: in plexus

centro crassum ganglion P inest, ex quo reliqui nervi cduntur.
f,f)f,f- Longus nervus, quem Solaris plexus ganglion P edit; qui-

que in cysticum ductum , in bepaticam arteriam , in({ue jecur

ipsum ramos emittens dilTunditur.
Q, Q. Capsulac atrabiliares ; sinistra super renem sinistrum , dextera

sub rene dextero jacet.
R, R. Renes crassissimi , in lobos divioi : eorum magnitudo prae

ea , quae iis esse solet , tripla est. E pulmonali oriuntur arteriac

emulgentes; quarum neutra spermaticara edit. Pulmoualis bic

quoque vicem pracslat aortae.

Descrifiio anatom. Exencepiiai.1 iilm. 29.>

5. Caecum inlpslinum vcrmiformi appcndicula sat loiiga inslnictuiii;

quae infra letifiii sinislnim sila est.
T. Rectuii) , ejus(jue curva sijjiiioidiN-i.
U, U. Ti'Sles ante foramina inguinalia interna locati , suoque gubcr—

Tiacitli) iiislructi.
V. Vesica urinaria, quae cum uraco coiitinuatur ; uracus lauicn in

supcriorii)us obslruilur.
Y. Vena uinljilicalis.
Z, Z. Umbilicalis arteria.
S'S^'i^^H- Jt-cur.
c. Fcllis vesica.
d,d. ]Iej)ati(!us ductus^ qui cum paiicrcatico conjunj^itur , ut ductum

cliulidoclium consliluat. Cliolidochus aulcm obslruclus est.
e, e. Arleria hepalica.

a. Sinistra jecoris cxtremitas , quae ob lignnicnluni triangulare sini-

strum diapbragmali adliacrcns intra abdominis cavum dclinctur.

b. Spigclii lobus , qui intra abdominis cavum dclinelur ligamenlo

3uodam triangulare dexlerum aemulanlc , quo lobus ipse cum
iaphragmate conjungitur. Sub eo cavae ascendenlis sulcus jacet;
quae cava ut dexlerum cordis vcntriculum adeat , polius quam
juxia columnam vertebralem excurrat, propc parietcs abdomiua-
les iter liabet.

6. Funiculus umbilicalis.

OSSEI SYSTE.MATIS ANO.>I.\LIAE.
Fig. 10.

A. A. Os frontale , ex quo orbitarum fornix constiluitur.

B. Incisio ossis elhmoidei.

C. Splienoidcum anterius, at(pie Ingrassiae alae, in quibus optica

foramina patent.

D. Sella equina.

K, E. Magnae spbenoidei ossis alae , in quibus foramen rolundum ,
ac ovale exsculpta sunt.

F, F. Fissura spheno-sphcnoidalis , vcl potius spbeno-frontalis.

G, G. Pars temporalis ossis pelrosa, ac meatus auditorii iulerni.
H, H. Pars temporalis squamosa.

I, I. Foramina lacera posteriora.

L. Pars l)asilaris ossis occipitalis.

M, M. Pars condyloidea occipitalis, atque externa condyloidea foramina.

N, N. Ossei nuclei, qui parielalium vice funguntur: major est nu-
cleus duxtcrus sinistro.

0. Anipla columnae vcrtcbralis fissura, per quam inversus venlricu-
lus , el lien extra abdominem cgressi sunt.

P. Pars columnae vertebralis sacro-coccygea, ac saccr tubulus palcus.

T. VII. 39.

29G Paulli Gaddi

Q. Lumbaris columnae verlebralis pars, et vertcbralis lubulus Iiini-

baris palens.
R. Postiema dorsi vertebra.
S. Vcrtebia dorsi penultima , cujus corpus pyramidis formam ae-

niulatur. Pyramidis basis quadrata est ; duae aulcm facies , (juae

ad lalera sunt , cum duabus dimidiis columnis vertebralibus per

ampliiarlhrosim arctatam conjunguntur.
T, T, T, T. Dimidia vertebrarum corpora simul connexa , atque in u-

iium corpus , pene dixerim , fusa.
U. Vcrlebrarum lamina sinistrorsum conversa.
y. Vertebrarum pedunculus.

^y

-4

si

■^

a#i#^^;^

N

c3

«

u

4

c

PC

Ton, \ II

''..i.\\/.

J-if: ii..|(,„,.

r \ii.

^r,

Mi.ll..., .„l.,|. ,1,

TouiMI

T..l>\\ II

l.il r.,Uni>

T..i.i\ II

Tnl, W II

Jv

^y

1', G>.IJ«)ii aJ ill' l-l

..ii„„,.,i.r

FUAACISCI 3I0\DI\I

De virilium conformatione morhosa tuinoris caussa , quae
Hypospadia PosroENiT.t appcllari posset.

A.

lhuo transacto virlliiim anomaliam vohi's , Academici spec-
talissimi, descripsi , et vesiris oculis subjeci hypospadiain d.\c-
tam , quae connata , seu congenita , apellari posset , eo quod
anonialia istiusmodi, vitae intrauterlnae tempore exorta^ sta-
lini ac foetus lucem salutat, perspicitur. Et praeter analomicas
disquisitiones institutas, earumdem disqiiisiiionum ope , conjec-
turas adjunxi, quae ad dignoscendam hujusce anomaliae for-
maiionls caussain concurruni. Nunc de hypospadia occasio mi-
hi oflert disserendi, quae dici posset hypospadia postgenita
eo quod nioiln caussa , seu a luinore scrotum , atf[ue faciem
penis inferiorem occupanle piognata fuit . Et antequam ad
rem veniam, opus est iu primis animadvertere, quae nunc
breviter exponam .

Cum inter cadavera , quae ad ofTicInam anatomicam pro
scholaslicis quotidianis exercitationibus delata fuerunt, claris-
simus Professor Aloysins Calori a dissecllonibus humanae ana-
tomes hac in Universilate praefeclus pueri cadaver vidisset, in
quo spectabantur foramina in urelhrae facie inferior! insculpta,
nie nionuit siatim de isliusmodi partium altcratione , ct eo-
dem tempore induxit me, ut observationes anatomicas insii-
tuerom , el dchinc perspicerem, an in administrationibiis ana-
lomicis peragcndis notae similes se se oflerrent, quas in hy-
pospadia , transacto anno dcscripta , adnotavi . Reliciis ideo
observalionibus aliis ad alierum argumcntum pertinenlibus, sta-
tim lotus fui ad isliusmodi inquisiiionum genus peragendum.

298 Francisci INIosDisi

Et nc ill vliinm ingrati animi incidam, hie loci commcmo-
rancli sunl cliani D. I'lanciscus Sarli Pistocclii inter liujiis scho-
lac anatomicae tllsscctorcs /jro tempore cooptatus , et Aiiloniiis
Tatlolinl Nosocomii majoiis Bononiae chirurgiis primus ^ ^111
coniiialc, (|iia sunt praedili, onini ciira , ac diligenlia so sc prac-
slitcrunt ad inquircnda ea ( circa rnorbos quihus puer, duin vi-
verot, jiiit obnoxiiis ) quae aliquam luccm in arguineulo islius-
niodi all'erre possciit.

Caesar Piazza annos II naius scroplnilosas , rachilicus, et
macic confectus palrcin liabuit coustiliuionis corporis scropii-
losac^ et muiqnam , lit piieri mater Doctori risiocchio dixit,
ab exortu usque ad banc aeiatem, cpia oljiit, bene valuit. Cum
in vitam venit, fluxui palpebrab crat olmoxius, qui post emol-
licntia fota , alque einplastra ocub's admota breviter evanuit.
Capitis moles plus quam par sit major, arliculationum cras-
sities , sc se suslinendi mora, abnorrnis ossium flexura in re-
gione ileo-linubari, nee nou glandulae lympbaticac liiuc illinc
praclumidae declararunt in poslcriim ex racbitide , et struniis
laljorarc. Tandem anno antequam e vita migraret quaniplu-
rimi tumores ad columnae vertcbrarum latera exsurgerunt,
qui mole audi , alter post alteruni , suppurabant. Extrema tan-
dem macic confectus extremum vitae spiritum edidit . Atque
bac sunt cognilioncs, quas egrcgiiis Dottor Tisloccbi praedictus
a fjuamplurimis inierogAiionlbus pueri matri factis consequi po-
tuit. Sed magni ponderis sunt illae, cjuas Clarissimus Antonius
Tadoliiiius antea notatus mihi per literas misit, quia Tadoli-
nius ipse puorum usque a prima aetate vidit, alque curavit.
llic puer lerlium annum circiter agebat , cum dismiae fuil ob-
noxius, et paullo post scrotum j alque penis intumuerunt. Hoc
in casu Tadolinius fiiit accursitus, et organa istiusmodi vidit
immoderate tumentia; scrotumque autem ea ratione tumidum,
ut caput foetus fere semestris in mole aequaret. Aegrotum
ischuria correptum diris doloribus in regions hypogastrica val-
de tumida ob lunientem vesicam urinariam vexatum obser-
vavit. De urinae sufTusione in textum cellnlosum scroti, et in-
tegumentorum penem obvolvcntium per urethrae aperturam
judicium tulit, et inde nullam utilitatem consequi posset
a catbctcre per urelhram in \csicac caviim introducto .

De VmiUUllI CONFORMATIONE ETC. 299

Oppoitunum lllico duxit cullri ope aperturam in scroto duc-
lam jiixia llncani incdiam insiiiiiercj quo in loco urina per
scroti J ct penis celiulosiiiu texluin efl'iisa inagis fliiclualwl.
Ncc a proprio consilio Tadolinius fiiit deceptus, quia siatiin
ac apcruira full peracta, maxima nrinae copia ab eadcm iuci-
sione prodivitj et ea ralioue, ut aegrolus niagnnm oblinuissei
levauien. Scquenii die canciena appaiuil in facie penis infe-
riore , ncc non in scroll portione ea , quae seclioni in scroll
longilndiiiem ct juxia lincam mediain iubtilutae respondcbat .
Ob calaplasniaia c scruiuuni lini larina confecla, et piuries die
noctcque cancrenae admota bi'eviter cancrenae separatio suc-
ccssit, ct codem tempore in pene atque scroto tumoris ini-
minulio apparuit. Plaga deliinc boni oniinis characteres obtii-
lit, ct Jjrevi tempoiis spalio in al)solulam aljjit cicalriceni. Et
quamvis partes apprime ad cicatricem cssent redactae, nihilo
tamen secius ex morbo nonnullae abnormilaies se se oblule-
runl. Revera in facie penis inferiorc juxla urelhrae cursum ,
immo in ipso urelhrae parlcte inferiori observabantur tria
foramina abnorrnia per quae urinam mingcndo absque uUo do-
lore egredieliatur, et majori copia foras exibat per foramen
posterius , minori per medium, ct minori cliani per foramen
anterius propc glandcm , minima tandem per glandis apertu-
ram , per aperturam scilicet ureibi ae externam , seu norma-
Icm. Fovea acque parumper profunda se se oblulit in longi-
tudinem ducta eo in loco , quo respondet raphe. Cum Tado-
linius foraminibus prospicere voluisset opporlunis auxiliis, tumor
valde vastus in regione lumbari dextera apparuit , qui usqite
ad clunem rcspondentis lateris se se exlendebat. Tumor isliiis-
modi dehinc ob emplastra emoUientia ad maturitatem perdu-
xit, et post longum tempus ad cicatricem pervenit, atque ae-
grotus convalult. Curas ulterlores aegrolus ipse abnuit, et a
pueri geniloribus Tadolinius fiiit dimissus. In posterum Geni-
tores de fdii salute desperati nullum auxilium medicum, aut
cliirurgicuin pctierimt, ct puer ad aelalem pcrduclns, ut in-
nuimus, undecim annormn tabe gradu maxinio confcclus obiit.
Ilisce praemissis, quae isliusmodi hypospadiae origiuem decla-
rant, nunc ea, quae per anatoraen observavi, breviier exponam.
Lijectione peracta ex cera rubro calore infarta , et caloie

300 Francisci IMondini

li(|ucfacta per arlerlas ad viiilia peitiiicnles, virilla ipsa in
pi iiiiis absque analoniico arlifieio ad examcn rcvocavi , ct vi-
di protiiberantiam (rt fig. 1 , ct fig. 2 Tab. XVIII) ei siinilem,
quae ia malicribns rnons veneris appellalur. Hoc in casu au-
lem protubcranlia istiasmodi baud ex communibus constat in-
tcgumcntis adiposa tamen inembrana , praecipuc in virginibus
nt pliuimuni redundante, sod a pubis ossiljus (<^, f/, fig.6. Tab.
XX ) quae ad angulum magis extubcrant ad anteriora . Infra
protuberanliani praedictani penis (g", fig. 1 Tab. XVIII) specta-
tur , ([ui polllcem ununi vix exacquat. Glans dehinc ( *, fig.
1, 2, Tab. XVIII fig. 3 el J fig. 4 Tab. XIX) prae pene minoti gau-
det mole, et caret praeputio (g-, fig.1 Tab. XVIII); observantur
revcra integumenta communia peneni obvolvenlia ad penis
collum perducta (*, fig. I Tab. XVIII) quae producunlur su-
pra glandeni absque ulio praepulii vestigio . Integumenta au-
tcin praedicta laxe penem obvolvunt, et ea ratione majoii
gaudent exlensione prac penis mole, ut in rugas in longiuidi-
nem ductas circa penem ipsum conformenlur . Glans tandem
apcitnram urethrae externam (/", fig.2Tab. XVIII, etfig. Sy^ fig.
4Tab.X.IX) et quoad situm^ et quoad diamelrumj oflori nor-
malem .

Pene detracto ad superiora ea ratione, ut observelur facies
ejus inferior, veniunt in conspectum rugae duae, sen plicae (^gj
g^, fig. 2, Tab. XVIII. fig. 3. Tab. XIX.) a communibus vela-
meatis compaclae , quae a penis radice usque ad ejus collum
sese extendunt, el in collum ipsum infiguutur prope situm,
ubi in normali statu praepulii fraenulum observatur . Rugae
sen plicae isiiusmodi ab iiegumeniis confectae, alque a penis
radice usque ad ejus collum in longitudinem duclae , sulcum,
seu foveam superficialem compreliendunt in qua tria foramina
se se dant in conspectum in uretbrae canalem palentia, qua-
rum unum anlicum, alterum medium, lertium tandem poslicum.

Foramen primum seu aulicuin (/jfig. 2Tab.X.Vni. etfig. 3.
s fig. 4. Tab. XIX. )siiumeslin penis coUo, ubi in normali statu
praepulii fraenulum jaccl. Secundum seu medium ( /??_, fig. 2.
Tab. XVIII.fig. 3. /^ fig. 4. Tab. XIX.) prope scroti radicem in-
vcnitur. Tcrlium seu poslicum (/f, fig. 2, Tab. XVIII. et fig. 3..
Tab. X.IX.) in ipsa scroti radice sese ofiert, et hoc foramen

De VERILIVM CO^FERMATIO^E ETC. 30i

aperluracsl brevis canalis, qui oblique ab anterioribus ad po-
steiioia, ab inferloiibus ad siiperiora inccdit, el liial in urelhrae
canalem. lllc brevis canalis jacet inter conimunia valamenta (/,
/, (ig. 4.Tab.XIX.)elparielem urelhrae inferiorein (n,r, fig. 4.
Tab. XIX.); qua de re, cum paries isliusmodi sectus sit in
longitudincm , nt in fig. 5. Tab. XX., duo sulci^ sou semicanales
( q-,q-, fig. 5 Tab. XX. ) apparent.

Scroium(/i,//,fig.1,fig.2Tab.XVni. fig.3.Tab.XIX.)no^-
male in mole sulcuni (i,fig. 1 .fig. 2. Tab. XMII. cifig.3. Tab.
XIX.) non valde profunduni in longitudincm ductum atque ju-
xla lineam mediam ofTert^ ubi in normali statu perspiciuir linea
ca , quae dicitur raphe : et hie sulcus dividil bursam banc fe-
re in duas bursas distinctas dcxterani nempe ^ atque sinistram.

Scgregalis inter se bursis, scu tractis bursis istiusmodi ad ex-
leriora, ul magis pateat sulcum praediclumj ligiila (p, fig. 3.
Tab. XIX. ) transversa se se dat in conspectum ab eadem
cute compacta. Sidcus autem de quo loquimur superficiem
levem , atque albidam sub cicatricis foramen praesefcrt, et cica-
trix istiusmodi differt tantum parumper, quo ad consislentiam, a
scroti textu.

In corpus penis cavernosum^ sen vasculosum dexterum ce-
ram calore liquefactam et coeruleo colore infectam injeci, et
maleries injecta in corpus penis vasculosum alterum viam si-
bi fecit, et uUo modo corpus urethrae vasculosum permeavit,
quomiuodo permeavit illico in Iijpospadiae corigejiitac casu
anno transacto descriptae. Et quod ad musculos, vasa, nervos
alque glandulas , quae ad penem spectant, uti patet ex fi-
guris 4, Tab. XIX. el 5. Talj. XX. haec omnia normali raiio-
ne erant disposita, exceplis penis involucris atque urethrae pa-
riete inferiori j qui paries iria foramina abnormia jam descri-
pia refercbat.

Lt foraminum isliusmodi situs hand dubius, et urethrae par-
tium naorbi caussa perturbationes magis innotescerent, inlro-
misso in primis in urelhrae canalem specillo ad modum ca-
iheteris conlorto ab urelhrae foranjine cxterno, sen normali, u-
sque ad vesicae urinariae cavitaiem seclionem in longiuidi-
nem, ct juxta lineam mediam dnctam, atcjue in inferiori hujus-
ce canalis instiluere duxi opportunum, el in fig. 4. Tab. XIX.

302 FrAKCISCI IMONDIM

pei'spicitiir, quae se ctioaterlio sou postlco foramliic ("jfig. 2.
Tab.XVIII.et fig. 3.Tab.XlX.)usqiie ad urethrae hnlbuin {p,
fig. 4.Tab. XIX. ) se sc exlendeiet. Adminisiralione anutoinica
hac ralione absokua a foiainiiie posllco iisi|iie ad glaiidoiu pa-
ries urcdirae inferior (n r, fig. 4. Tab. XIX.) jiixla lineam me-
diani valdo sublilis persplciuir sub albidac tculolae iu iongi-
tudiuein duclac I'onnam, qua dc re ctiaiu abs([ac anatomico
arlificio porbclle apparel liic loci subslantiam urcdirae vasculo-
sam desiderari, et iade hoc parielis iutervallum confecluiu es-
se lanluinniodo a duabus urethrae membranis caiialeni coni-
pingculibus, quae, hoc ia casu , sum inter se ad iiiuiuuin con-
lacluni absque ulia iuterposita substantia.

Et quamvis id perspicuum essct absque idio anatoniico ar-
lificio , nihilo lameu secius opportunuui putavi peneni una cum
annexis partibus a naturali sede refigcre, el seclionem etiam
iu longitudiuem duciam in pariele urethrae inferiori usque ad
Imlbi extrenntalem prolrahere, dehiuc seclionem aeque in lon-
gitudiuem ductam a tertio foramine abnormi, seu posiico usque
ad glandis extremitaiem inslituere , uti patei in fig. 5. Tab. XX.
Ex simplici sectionis efieclae intuitu manifesto apparebat te-
xlum desiderari , qui absque injeciione sub formam se se of-
fert textus cellulosi, aut cavernosi in urethrae tractu (7/i,;«^//r,
m, fig. 5. Tab. XX. ) qui rispondet leniolae albidae ( it r, fig.
4. Tab.XIX. )

Ul melius id pateret, hydrargyrum in textum canalis ure-
thrae jam in longitudincm seciae vascidosum injeci, et acu
pervio ad istiusmodi injectionis accomodaio in urethrae corpus
vix introducto, tunc hoc fluidum, et penetrable metallum tex-
tum urethrae vasculosum slatim pervasil, et in vasculosi retis
disiensione (r/-, fig. 5. Tab. XX. ) infra mucosam uretrae mem-
branam, statim a marglnlbus seclioni in urethra institutae hy-
drargyri globuli egressi sunt, marginibus excepiis ( in, m, ni, m,
fig. 5. Tab. XX.. ) sectionis praedictae , ad urethrae tractum ( /»
r, fig. 4. Tab. XIX.) pertiuentibus , in quo etiam simplici intuitu
substantiae vascularis , seu corporis vasculosi dcficientia per-
spiciebatur. In tractu ergo parietis infeiioris canalis urethrae
(iu quo morbi caussa efl'ormata fuere iria foramina abnormia,
qua de re uriua texlum cellulosum penis, aique scroti pervasit)

De VmiLIUM CONFORMATIONEM EIC. 303

substantia urethrae vascularis suppuraiionis caussa decst .
Foramina aulem abnormia hie loci apparuere, eo quod hie
loci urethrae paries liberus est , et subtilis^ atque textus vascu-
losus in nonnullis individuis adeo reperitur tenuis, ui videa-
tur fere oranino desiderari.

Pclvim osseam tandem ad examen revocavi, in qua rachitidls
notae perspiciebantur, ut in aliis ossibus , de quibus nostro in
casu non occurrit sermonem facere. Pelvim osseam tantum
adumbro eo consilio, ul demonstrem protuberantiam earn ( a,
fig. 1 , etfig. 2.Tab.X.VIII.) quae in mole monti veneris aemu-
labatur, etab abnormi ossium pelvis dispositione, seupotius con-
formatione dependebat. Pelvis istiusmodi revera (G, fig. 6. Tab.
XX.) a superiori facie perspecta caveam oblongam ab osse sa-
cro ad ossa pubis refert, et id dependet ab ossibus praesertim
ischii ad interlora protuberantibus magis in dextero, quam
in sinistro latere , ex quo ratio cur pubis ossa ( d, d, fig. 6.
Tab. XX. ) magis protuberent ad anteriora, et mobilitate qua-
dam in mutua eorum articulatione gaudeant^ cur ob mobili-
tatem qua ossa istiusmodi si mutua eorum articolatione sunt
praedita ligamentum transversum superius ( e, fig. 6. Tab" XX. )
se se oflerat plus quam par sit validum et crassum, et id ni-
sus continui causa ad ossa retinenda, ne propria deturbentur
sede. Revera etiam ligamenta altera ad haece ossa spectantia
erant plus aequo crassa et valida.

Quamvis ex hisce disquisitionibus anatomicis utilitates con-
sequi nequeant, ea tamen non est spernenda , quae expectari
potest a variarum rationum cognitione, quibus organa cuncta
morbi caussa sunt obnoxia.

T. VII. 40.

304 Francisci Mondini

TABULARUM EXPLICATIO

TAB. XFIII.fig. 1.

Fenem ostendit in natural! positione.

a. Prominentia ab ossibus pectinis ad angulum nexis producta , co

quod angulus ad exteriora extat.

b. b. Coxae.

c. c. Nates.

d. Ani apertura.

e. Glans.

f. Apcrlura urelhrae externa in glandis extremitate.

g. Penis praepulio carens , eo quod comniunia velamenta baud pro-
ducuntur ad glandis extrcniilatcni , ut praepuliuni cfTormcnl ,
sed ad posteriora sunt tracta , atque in rugas in longitudinem
ductas praesertim in penis dorso sunt disposita.

*. Penis collum.

h, h. Scrotum.

I. Scroti Rapbe sub forma sulci superficialis.

Fig. 2.

Penem ostendit , eo consilio ad superiora tractum , ut foramina ob-
serventur abnormia in urelbrae pariete inferior! insculpta.

Literarum explicatio a litera a usque ad litcram /, eadem est ac in
figura prima .

/. Paries uretbrae inferior.

g, g. Rugae in longiludinem ductae ab integumentis consectae, quae

seniicanalem superficialem coniprebendunt.
h. Specillum in aperturam urelbrae extcrnaniy introductum.
/. Foramen anterius in uretbrae pariete inferior! t insculptum , eo in

loco, quo in normali statu praepulii fraenulum adest.
m. Foramen alterum seu medium in urelbrae pariete inferior! , quod

prope scroti h j h, radicem spectatur .
n. Seta in foramen posticum in pariete urelbrae inferior! \, sculptum,

et prope penis radicem situm , quod foramen apcrlura est brevls

canalis , qui in urelhrae cavum liiat.

De VIRILIUM C0NF0aMAT10>'EM ETC. 305

o jO , Spccillum in foramen antcrius / immissum , quod spccillum
cgrtdilur dc medio 771 . Eo consilio id factum fuit, ut palerel pa-
rJetem inferiorcm ■<J» uretlirae illius semicanalis supcrlicialis fun-
dum constitucrc , qui inter inlegumentorum

g, g, rugas in longiludinem duclas spectalur .

Tab. XIX. Fig. 3.

Penem cum scroto sistit , quae omnia sunt disposita , ut in figura
2, hoc discrimine , quod scrotum in hac praeparatione traclum
est ad ulrumque latus, ut melius appareat sulcus / qui raphe
vices gcrit .

Literarum explicatio a litera e usque ad Uteres o , 0 , eadem est ac
in fig. 2.

p. Ligula transversa ab integumenlis confecta in sulco i, quae liga-

menti transversi figuram exliibet.
g. Spccillum infra ligulam transversam p, immissum.

Fig. 4.

Pelvim osseam ostendit una cum pene a communibus integumentis
denudato = Corpora penis cavernosa per injcctionem e cera
sunt distenla = Penis autera ad superiora est tractus, ut urethra
appareat a bulbo usque ad glandis extreniitatcm = Canalis u-
rethrae tandem in longitudinem juxta lineam niediam a forami-
ne tertio , scu poslico usque ad urelhrae bulbum dissectus est,
ut spccillum appareat , sub catheteris forma flcxum , in ure-
lhrae canalem immissum , ab apertura urelhrae externa seu nor-
mal! usque ad vesicam urinariam .

a ^a. Os sacrum .

b , b. Ossa ilium .

c , C. Ossa pubis .

d , d. Ossa ischii .

e,e. Cavitates cotiloideae , seu articulares capitum ossium femoris.
f,J. Foramina ovalia .

h , h. Musculi ischio-cavernosi , seu penis crectores.

i . Glnns .

*, * Penis coUum ,

kjk. Spccillum in urcthrae canalem immissum ab urelhrae apertura

externa usque ad vesicae urinariae cavitatem .
I , I. Communium inlegumentorum porliones penem obvestientcs, quae
in longitudinem juxta lineam mcdiam sectac sunt . Portiones
istiusmodi se se dant in conspectum ut continuae cum ii ct a
litera n in r absque uUo separationis vestigio . Absque ullo

30G Francisci Mondini

etiam separationis vestigio portiones integumentorum / , / se se
continuant ab n cum membrana interna mucosa urethrae cana-
lis 0,0.
n.r. Paries semicanalis superficialis a rugis. (g,g, /ig.2. Tab. XIX. )
in longituilinein ductis conipreliensi_, qui semicanalis a tcrtio fo-
raminc abnormi, seu poslico n (Jig. 2 etyZg. Zn) usque ad pe-
nis coUum ' , *, extenditur . In hoc semicanali observatur tenio-
la albida n r, ct hie loci urethrae paries subtilis est .

Tab. XX. Fig. 5.

Penis faciem inferiorera e propria seda dempti ostendit = Urethrae
canalis a bulbo usque ad penis extremilatem in longitudinem ,
et juxta lineam mediam scctus est = In conspcctum etiam
sunt arteriae pudendae communis rami principes , prostata^ ve-
sicae urinariae inferior pars, vesiculae seminales, nee non du-
ctus deferentes .

a. Vesicae urinariae pars inferior .

b ,b. Ureteres .

C , C. Vesiculae scminales .

d , d. Ductus deferentes .

e . Prostata.

f ,f. Corpora penis cavernosa .

g. Glans .

*j *. Penis coUum .

h. Urethrae bulbus .

i, i. Urethrae canalis in longitudinem sectus .

A-. Membranosae urethrae portio ^ quae appellatur urethrae isthmus.

1,1. Margines sectionis in pariete urethrae inferiori in longitudinem
ductae a bulbo h usque ad glandis g extremitatem . Ex hac se-
ctione manifeste apparet existentia corporis urelhtrae vasculosi ,
intervallo escepto , a tertio j seu postico abnormi foramine u-
sque ad penis coUum.

m ,m, Tn,m. Margines sectionis in longitudinem ductae eo in inter-
vallo parielis inferioris canalis urethrae, quod exlendilur a fo-
ramine abnormi postico, seu terlio {^n.Jig. 2. et fig. 3 ) usque
ad sulcum , seu collum *, *, penis, seu in pariete m r, fig. 4
Tab XIX). In marginibus praediclis , et prope margines ipsos
desideratur substantia urethrae vascularis , eo quod duae laminae
ex quibus hie paries est compactus, sunt ad contaclum absque
substantia vasculosa interposita.
w. n. Margines sectionis in longitudinem ductae in glande .
o,p,o. Integumentorum portiones, quae penem obvestiebant, per se-
ctionem ad inferiora institutam, et juxta lineam mediam in duas
portiones o ,o , divisae ubi manifeste apparet communium inte-
gumentorum productio cum membrana urethrae interna , seu

De VIBILIUM CONFORMATIONE ETC. 307

mucosa in uretlirae parielis infcrioris intcrvallo n r , fi^. 4.
Tab. XIX.

ff, q. Sulci qui concurreljant ad cnformandum tcrtium foramen abnorme,
sou posticum (« iyZg-. 2/rab.XVI]I ety/g-. 3. Tab. XIX ) sub brevis
canalis forma cum margines m,m,m,m, et margines o,n in—
tegumcnlorum eranl ad conlactum, sou antcquam facta fuissel
sectio praedicta in longiludinem, et juxta lineam mediam ducla.

r, r. Venae bjdrargiro replelae , quae apparebant slatira infra mem—
branam urelhrae mucosam.

1. Arteria pudenda communis dextcra.

2. Arteria pudenda externa, seu supcrficialis ejusdem lateris.
i. Arteria pudenda interna dextera, seu profunda.

4. Ramus arteriae pudendae profundae dexleri lateris quae bulbum h

uretbrae perfodit, dato prius
G. Ramulo , qui per prostatam disseminator.

Fig. a.

Pelvis ossea a facie superior! perspecta.

a, a. Prima vertebra ossis sacri.

b. Coccygis ossis extremitas.
C, c. Ilium ossa.

d, d. Pubis ossa.

e. Ligamentum transversum fibro-cartilagineum plus quam par sit va-

lidum , quod situra est supra ossium d, d pubis articulationem.

f,f. Linea innominataj quae valde irregularis est.

g. Pelvis ossa , seu cavitas , quae oblonga est ab ossium ischii com—
pressione ad interiors magis in dextero latere j quam in sinistro
qua de re pubis ossa d, d, magis protuberant ad anteriora.

Tom.Vn.

Tab.XYni.

'' BctUni uiUp.iicl

Lit BeUiTu

T..r„:VIf.

'^J.

>'Kin. »<1 „.i ,t ,n Up ,!(.

Lit; Bettini

Tom: VII.

Tab: XX.

cJ^

[ieHini ad nat^tC in lao.iel.

LitBettini.

y

^^■^''^f..

DESCRIPTIO NOVAE SPECIEI PORTULACAE

AUCTORE

lOim DE BRIGNOII A BRl'NDOFF

IN UNIVERSITATE MUTINEJJSl BOTAN. PROFESS.

i ORTULACA rostellata: cauleerecto, subflexuosOj superne ra-
nioso-corymboso; foliis inferlorlbus cuneato-spalhulatis , su-
perioribus oblongo-acutiusculis , marginatisj floribus termi-
nalibus, biuis-quaternis , sessilibus; pyxidio nialuro styloso
Brign. Tab. XXL

Habitat iu Brasilia, uncle semina misit cl. Doctor Aloysius
Bompani Mulinensis. Floruit in horto Regio Mutinensi men-
se Septembri. jlnniia.

Radix fusiformis, lateraliter fibrillosa. Caulis erectus, herba-
ceus, teres, subflexuosus, rubescens, subdiaphanus , crassi-
tudinem pennae corvinae vix excedenSj superne ramoso-co-
rymbosus. Folia altcrna , sessilia , inferiora cuneato-spaihu-
lata , apice rotundata , summa longiuscula , et acutiiiscula ,
approximata, ita ut speciem involucri tri-letraphylli efficiant,-
omnia glabra, integerrima , enervia , avenia, crassula, mar-
gine rubicunda, subpapillosa . Axillae foliorum barbatae,
barba longiludine fere internodii. Flores terrainales, sessi-
leSj bini-quaterni, luteo-crocei, foliis supremis involucrati.
Calyx disepalus , sepalis corolla duplo longioribus, acutis ,
viridescens, apice rubellas , persisiens. Corolla pentapetala,
calyci adhacrens, pelalis oblusis, leviter einarginatis, basi
connexis , calyce dimidio brevioribus . Stamina octo , fila-
mentis siibiilaliSj coroUae affixis, antlieris didyrnis, incum-
bentibus. Pistillum stilo brcvi, siinplici, Sligraatibus tribiis,
ereclis, longitudine siili. Pericarpium pyxidiuni unilocularej

310

stilo pcrslstentc aplculatuni. Semina plura ^ renlformia, pla-
centae basilari fuiiiculo umbilicali piaelongo aflixa, niurica-
la, atra. Embryo iacurvus , subsiaulia farinacea , vel polius
cainosa circumdatus.
DI ffert ab omnibus hucusqno nolis speciebus . A Porlulaca
olcracea L., a qua caeterum uon valcle dissimilis, distat
caule erecto , sepalis planls, nee carinatis, numero stami-
nimij el slilorum , praecipue vcro pracsontia l)arbae in fo-
lioium axillis, a Portulaca marginata Ilumb. et Runth,
cui pioxima, caule erecto, foliis alternis, nee subverticilla-
tis, et numero florum in capitulis minore , a Portulaca ha-
limoide L.^ a qua eliam nou absimilis , foliorum forma,
et maguiludine llorum.

ExpUcatio iconis ab auctore delineatae , et a
Carolo Susan pictae. Tab. XXI.

a. Calyx.

b. Corolla.

c. Pars coroUae cum staminibus.

d. Ovarium cum stilo , et stigmalibus.

e. Filamentum cum anihera.

/. Pyxidium niaturum cum stilo persistente.

g". Pyxidium verlicaliter seclum cum placenta basilari.

//. Semen immaturum cum funiculo umbilicali.

/ . Semen maiurum longiludinaliter sectum , in quo conspici-

tur embryo incurvus.
k. Semen maiurum externe visum.
/. Folium lonte conspectum.
in. Pilus barbae axillaris microscopio multoties auctus.

To... VI

TablXl.

d f

%

1

J it Brignoli >,lni| J,l

C 5uakn ad nkt pit

Lit B<ltini.

EQUITIS PROFESSORIS

AIVTOIVII ALESSAIXDRIIVI

Descriptio Anatomica variarwn cordis degenerationum

maxime singulariuin in domesticis animalibus

mammiferis .

DISSERTATIO II.

( Sermo habitus die 10 Februarii 4 842. )

H.

Lumanitale fretus, Sodales praestantissimi , qua elapso an-
no primas accepistis descriptiones meas factorum pathologico-
riini ad raorbos cordis in mammiferis animalibus domesticis
perlinentium, quorum praeparaliones in INIusaeo asservantur A-
natomes Comparatae, hisloriam illani hodie ulierius promovere
constitui: describam scilicet, quae sunt in Musaeo insigniora ejus
seriei pathologicae excmplaria nonnuUa. Ex his ea laesionum
cordis, quas acuta extranea glutita corpora inferre solent, nuper-
rime communicavi in primo anni praesentis conventu Societa-
tis agrariae, in qua apprime utile existiraavi de hoc laesionum
genere verba facere, cui tam facile, ac frequenter obnoxia est
bubula praesertim species agriculturae adco neccssaria : quot-
quot enim Societatem istam componunt, atque frequentant, vel
suarum ipsi possessionum cultores, vel alienarum conductores,
aut procuratores, de armentorum, bubuli praesertim, incolu-
mitate sollicili omnes sunt, eoqne in continuo adeo proximo
hujusmodi laesionum periculo praesentia ipsimet sua tueri pos-
sunt. Nunc autem de cordis viliis illis organicis disseram, quae
geaeratim auctores aneurismatum nomine complectuatur.
T. TlI. 41 .

312 Aktokii Alkssandriri

Anatomes Comparata Palhologica fere in limine suae insii-
tuiionis, ut saepe alias monni , adhuc haeret; maleria cnini
quanta opus est, tt factorum serie apte ordinata destiiui-
lur , quae fundamento sit rcgulari ejus tractationi . Pauca ve-
ro facta , quae identidem veteres anatoniici adnotare, atque
describere non omiserunt, sepulta, ac dispeisa jacent in tanta
scriptoriim farragine, ut difTicilc iis proficere ac juvari historia
posset ejusmodi laesionum, quae hand frcquentes in humana spe-
cies, turn perraio occurreresolentin brutis. Celebenimus Scarpa
in aurco suo de Aneurismate tractalu raonet baud mirum es-
se, quod Medici antiqui Graecl et Arabes nihil de aneurisma-
te inleriore scriplum reliquerint; propterea quod apud eas gen-
tes cum humana cadavera incidere, vetarentur, atque in sola
brutorum anatome exercerentur , organica ista interiorum pri-
nii ordinis arteriarum perlurbalio eis raro admodum oflere-
batiir. Attanieu silentium adeo generale veterura Medico-
rum de aneurismatibus majorum arteriarum , deque iis , quae
in centro ipso oriuntur systematis sanguinei, non ex eo solum,
(juod ilia observandi eflugeret occasio , sed simul quod satis
accurate , ac perseveranter non observaverint, censeo esse re-
petendum. Scriptores enimvero temporum nostrorum postquam
vitia ista organica attentione^ qua par est, observare, atque per-
pendere caeperunt, postquam in scholis veteriuariis quotc[uot
in tota Europa maxime florescuntj soUicite, ac diligentissime
investigari cadavera omnis generis solent; nee adeo rarae, ne-
que imperfectae occurrunt amplius hisloriae, de quibus ser-
mo est^ in medicis, et chirurgicis diariis, atque operibus : cu-
jus paihologiae veterinariae progressus exemplum praebuit gra-
vissimum praeclarus Stutgardiae Professor Hering (1) declarans
interius aneurisma rarum esse quidem in homine, at fere sem-
per exitiale, neutrum vero accidere in specie equina^ nempe
in ea morbum istum neque infrequentem esse, neque pericu-
losum. Equidem, addit ipse, factum istud cum observationi-
hus anteliac editis minime congruit: at ejus veritatem deinde
confirmat proprias subjungens observationcs, quarum ope bre-
vi tcmporis spalio , et super modico equorum disseclorum

(1) Recueil de Medecine Veterinaire. Tom. VII. 1830, pag. 423.

De ANEimrSMATE CORDIS 3 \ 3

nmnero casus aueurismalis inteiioris lecensuil usque ad sexa-
giuta quinque, quorum numeruin minorcin in uno eodemque
tmnco aortae, pleraque vero ia mesenierica majore duprehen-
dit, inque ejus quibusdam ramis primariis ad tenuia iiiteslina
perlinentibus , ad colon, et caecum. Quae ambo amplissima
equi intestina cum facile, et abunde alitnenta accipiant ah bis
luagnae dimensionis ramis artericis, hiuc Veritas elucei propo-
silionis secundae laudati Aucloris, aneurisma inlerius in grave
puiiculum minime adducere vitam equinae spcciei.

Elsi raro admodum in intimis quibusdam majoribus arte-
liis contingant, uli supra dictum est, inulto quani anlehac fre-
qneniiora in corde nunc innotescunt eliani in brutis multifor-
niia aneurismata. Ilaec, quae insigniora ex Musaeo nostro Zoo-
lomico hodie exponam, plane conveuiunt cum illustrium Au-
ciorum nuperriiue editis observationibus.

Disserenti auiem mihi coram viris in hac materia peritissi-
mis opus non est varias hie praemilteie dislinctiones aneuris-
niatuni sive in geuere, sive speciatim eorum, quae ad cor per-
tinent; quae tunx ex diversa forma lumoris desumi solent, tuui
ex niutationibus, laesionibusque partium finitimarum . Idque
tanto minus interest, (juoniam uunc historian! complelam mi-
nime oflero aneurismatum omnis generis, et formae, sed a-
liqua tantummodo selecta facta, quae observandi mihi data
occasio est, iisque novis praeparationibus musiiei nostri partem
pathologicam adaugendi; quae cum aliis jam notis apto ordi-
nc conjunctae, atque comparatae fundamento in posternni es-
se poterunt generahs, qui adhuc desideralur, tractatus de cor-
dis laesionibus animalium quoque domestlcorum propriis .

Substantia cordis obnoxia est generaU textus , formae , el
molis rautationi , cui propter incrementum inde consequens
omnium cordis dimensionum quidam scriptores nomen tribu-
unt aneurismatis activi generalis. Alii vero hujusmodi degc-
nerationem uuncupare malunt Hypertrophiam excentricam ,
vel Cardiogmum . Utra harum denominationum sit praefo-
renda, parum refert, ego vero postrema utar cum gratissimae
memoriae Praeceptore meo Antonio Testa , quae saltern vox
sine adjuncto uUo notionem exhibel vitii organici, in quo ca-
vorum dilalatio cum aucta parietum crassiiudine facta est

314 A^TO^'II ALEssAKDRim

nenipe incrementum siniiil voluminisj et massae organ! ipsius.
Pliira Musaeum Anatonies Coniparatae exempla ofiert ejusmo-
di cordis varialionunij quibus gigncndis praeler impedimen-
tuni iransitus, el circuitus sanguinis, quod prima certe, el com-
munis aneurismalum causa est, et luniorum omnium liu jus ge-
neris, gradus sin)ul concurral nccesse est stinmli permanenlis,
qui sin veram excitare inflammationem valeat, vim saltern nu-
tritionist atque assimilationis vclicmcnter excitet. Actio con-
juncta, ei diu prolracta causae ulriusque sufficit meo judicio
ad probabilem explicationem singularis phaenomeni dilatatio-
nis cavorum cordis, crassiiudinis eorum parictum eodem tem-
pore adauctae . Sentenliam banc innutneris roborare posscm
exeniplis e statu sive Physiologico , sive Patliologico animalis
machinae vivae depromplis. Dum uterus praegnans, cresccnte
faelu , propriae dilatationi ccdit, stimulus hie ipse insolilns vi-
gorem supcraddit circulo sanguinis , ejiisqne majorem provo-
cat aftliixum . En cavum enormiier amplificatum , en simul
parietes ejus , qui ul praeter solitum enutriii, tanlum roboris ,
ac soliditatis adepti sunt, quo partus laborem suslinere valent.
In sysicmate uropojelico vidi ego , el certe viderunl quolquot
in hasce investigationes incumbunt , praeter modum adauciam
propter urinae impedimentum uretlirae amplitudinem, vesicae,
ureteiumj pelvis eiiam, et renum, idque ipsum comitante mo-
lis incremento , quin membranae attenuarentur parietum in
hisce organis, suumque textum fibrosum tunica eorum mu-
sculari evidentiorem quam antea, et validiorem praeseferente.
Quis dubitet hie pariter duplicem effectum a distendente meca-
nica actione prodire sanguinis intercepti cum slimulo conjun-
cta , sive actione irritante permanente , quae quidem ad gra-
dum verae inflammationis nondum pertingit, tamen valet extol-
lere vim nutritionis , atque reproductionis. Huic explicationi ul-
terius illusirandae peropportunum judico, Sodales, exemplum,
quod vcbis subjicio , etsi ad cordis vilia non pertineat.

Praeparatio haec jam aliquos ab hincannos in Musaeo reposita
deformationem exhibet systematis uropojelici in mare speciei por-
cinae ex urethrae abnormi angustia, et flexuosa structura ultimi
iraclus ejus exterioris subortam. Nimquam a nativitate animal
vesicam omnino evacuare potueiat, urina vix efiluente ex sola

De A^EURlSMATE CORDIS 3 1 5

jilcniliitlinis, ul ajiint, pressione.lNihilsaluli ejus ofBclebat inrom-
niodimi pereiine illucl: luiictioiniii) vitae omnium regulare tolum
exerciiium adeo ul porcus adprinium aelatis annum, quum haec
aninialia desiinari lunienae sclent, bene pastus, atque egregie
sagiiiatiis ad niacellum perducius est. Dissector meus perilis-
sjnius Doctor ^otari, inspecta mole enormi vesicae, illico to-
tum extrahi diligenter curavil ajparatum uropojelicum, quern
praeparalum \ideiis, quique lutulonlum praebet duplicis de-
ormationis exempUim, cavorum nenipe omnium, quae urina
obtinet, ac trajicit^ et simul eorum crassitudinis auctae, vesicae
praesertim, cujus fibrae musculares emicant robuslissiniae.

Jam vero binae causae antediclae etiam in corde, bruto-
rum quidem frequentius quam liominis, consociantur ad aneu-
risma progigncndum, seu dilationem vasorum, eodemque tem-
pore hypertropliiam partium solidarum , quibus praecingun-
tur . Ex observationibus eo directis, ut praeserdm in bubula
specie varias laesiones dignosccrem, quas inferre cxtranea de-
glofita corpora possunt^ cor saepe totum deprehendi hyper-
tropliia correptum, et aneurismate turgescens cavum ejus nunc
ventriculare^ nunc auricularej in quod corpus extraneum pene-
traverat. Quae generalis organi immutalio tunc maxirae e-
venit, quum corpus acutum pro forma peculiari sua , et de-
scensus obliqua directione vagari inter parietes cavi libere po-
test sic porro, ut actio ejus irritans ab eo absit gradu exitia-
li, unde vasta suppuralio , atque ulceratio profunda consequi
solet, stimulos nimirum superaddat partium vegetationi promo-
vendae accommodates. Interim sanguis ob extranei corporis
praesentiam in alterno sue normali cursu praepeditus cumula-
tur in cavo , ibique vegctationis vi adauctae uberius subvenit
ad partium solidarum incremenlum; quae insuper ob redun-
dantiam ejus sensim exlendantur, et aneurisma tandem slatua-
turj necesse est. Hujusmodi duplex organica immutatio vasorum
capacitatiSj eorumque parielum crassitiei aneurisma activum
nuncupata est ab illustri Courvisart. Ejusdem degenerationis ad
summum gradum in corde progressae praeclara extant exem-
pla sub numeris Musaei nostri 2755,2901, et 2962. Caetc-
rum ut aneurisma ad tantam molem pertingat cum maxime
lotam cordis massam , ejusque cava complectitur , ejus

31 G Antonii Alessandrini

generationi non parum conferat opus est lentus vere phlogisliciis
processus , quacmnque aliunde causa cxcitalus , et alius .

Notatu hie caeteris digua est praeparailo posita sub nume-
10 1 647 . Cor in ea servalur canis mihi niissum ah eorcgio
Veterinario Vincenlio Muratori die 1 0 Novenibris anni 1835.
VolumJne fere par est cordi humano, elsi ad animal perline-
ret parva statura , nempe ad caneni venalicum generis minu-
ti. Vivacissimus , et niiro instinctu praeditus insequendi Ic-
pores jam tres adultos ceperat vix undecim menses natus , qua
brevi aetate dcccssit . Nimium juvenis exercitio adco laborio-
so addictus fueral; primi enim leporis, quem prehenserat, Ion-
go cursu fatigalus renixum suslinere non valuit , alque humi
procubuit sensu fere destitutus, quo in statu veluli deliquii
aliqua minuta permansit. Postquam catello vivacitas juvenilis
reslitult vires, forlis in eo superfuit cordis palpitalio cum ce-
leri, et anxia respirationc conjuncla, quoliescumque instinctu stio
insectandi aninialia in excursiones aliquanto violentas rapieba-
lur. Ineunte mense Kovexnbris anni 1835 ob longum venalio-
nis exercitium agitari , el male se habere caepit ^ a cibo , et
polu refugere, dentibus e contra acriter arripere solida cor-
pora ita, ut veritus dominus, ne canis rabie covrepius esset ,
cum occidi jusserit die secundo, postquam morbosa ea phoeno-
mena ediderat; dum vero ad hunc finem parabatur venenuin^
canis naluraliter mortuus est . Accurate disseclo cadavere a
laudato Veterinario, indicia in corde inventa sunt levis, et Icn-
tae inflammationis , visceris inde genita hypertropliia genera-
lis , et simul omnium cavorum ejus abnormis amplitudo , quae
maximam thoracis partem adimplens sat extendi pulmones non
permittebat; ac proinde reliquus semper erat in corde san-
guinis cumulus, cujus pressioue sensim cava ejus dilatabantur.
Quin etiam lentus sanguinis circuiuis per dextera cava genuis-
se videtur earn concretionum fibrinosarum copiam in cavis
ipsis repertam , quae circuitum magis magisque intercipiens
repente vitam animalis recidit .

Casus iste adamussim congruit cum eo , quem attulit Bouil-
leaud in observatione sua 1 25 ad exemplum aneurismatis ge-
neralis activi in corde humano , ejusque comprobat generalem
proposiiionem circa humanum hujusmodi aneurisma , quotl

De anelrismate cordis 317

liypertrophiam cum dilatation e nominat; quod scilicet, quumdila-
lalio cavoium baud enormis est,nutritio adaucta sequuta est
easdem leges, quae normalem cordis evolutionem nioderan-
tur. In successivo enim, el regulari cordis augmenlo casus prae-
cedentis , etsi naturales dimensiones adeo superavit , conjun-
clim, et constanti proportione accreverunt capacitas vasorum,
et massa partium solidarum .

Quamquam duplicis hujusmodi deformationis exempla rara
esse nequeant in domesticis animalibus propter notas causas
innumeras in his quoque eidem effectui apprime accomniodatas^
veluii longas, ac violentas excursiones, magnos, et conlinuos
musculorum nisus in ferendis, attollendis , trahendisque ponde-
ribus; nuUam tamen novi a Veterinariis factam mentionem
cordis adeo completi aneurismatis, ac istud modo descriptum.
Casus pauci hypertrophiae cordis, qui narrantur ab auctoribus,
vel in aiiqua tanlum organi parte consisiunt^ vel ad earn hy-
pertrophiae formam pertinent, quae cavi cordis sociara habet
contractionem^ atque a lenta carditc semper originem ducit.
Hujusmodi sunt inter alia multa ejusdem generis facta a Dan-
drieu (1) Riss, et Mayer (2), et Jacob (3) descripta. Si-
lentium istud scriplorum Medicinae Veterinariae in materia
tanli momenli huic etiam causae tribuendum videtur, quod
in brulis hypertrophia cordis raro eum gradum attingat, queni
repente, vel brevi temporis spatio mors sequatur j quo solo ca-
su incidi, et diligenier explorari solent cadavera ; turn propter
summam difTicullatem praecise determinandi naturale volumen
cordis, ut hypertrophiae gradus quoquo casu rite definiatur,
in animalium domesticorum tam varia specie, educatione, sia-
lura, et corporis forma j ac molej ut in cane quotidie videmus.
Muho magis iunotescit , ac saepius descripta occurrit in
scriptis Veterinariorum alterum cordis aneurismatis genus, quod
cum atrophia , seu extenualione partium solidarum circumdan-
lium conjungitur. Hoc enim vilium frequentius est, et coraitem

(1) Rccueil de Medecine Veterinaire T. 3. p. 486.

(2) lb. T. 8. p. 484.

(3) lb. T. 11. p. 222.

318 Antonu Alessandrini

fere semper habet laesionem aliquam aliorum organormn prin-
cipaliuin, quae mortis repentinae causa plerumque est.

Ad passivi, ut vocant, aneurismaiis generationem praeser-
tim confert, et saepe solum sufficit impedimentum libero mo-
tui sanguinis factum ^ sive id obvenerii in corde ipso^ sive in
proximis vasis, turn maxime in pulmone. Veruntamen prorao-
vendae, atque acceleraadae cordis dilalalioni, ejusque parietum
extenuationi multo eflicax esse potest nutriiio , et assimilatio
vel deficienSj vel vitiata, et ea textus praesertim muscnlaris
immutatio , quae quidem efTectus interdum est, et exitus lentae
alicujus inflammationis, mollimentum scilicet , ac fere semifu-
sio fibrae muscularis. Quamquam vero bruta minus quam ho-
mo obnoxia sint humorum viiiis generalibus, et causis mor-
bosis , unde facilius oritur dicta textuum corruptio ; nee ipsa
tamen se prorsus ab iis iuaccessa, lectaque servare possunt;
quod turn acciclit praocipuc , si vel parce nimis alantur , vel
cibis noxiis , vel male paralis.

Verum, quae hie subjicio passiva cordis aneuristiiata ex
praeparationibus Musaei Zooiomici , causam omnia proximam
agnoscunt mecanicum impedimentum circuiius sanguinis ple-
rumque in corde ipso suborium . Hand frequenter occurrunt
in animalibus domesticis valvularum durilles, et rigiditas, os-
sificationes , vegetatioues morbosae , quae saepissime in huma-
na specie sanguinis circuilum adversantes causa ut plurimum
sunt aneurismatum cordis. Quod discrimen , praesertim quoad
ossificationes J ideo locum habet, quod perraro domesiica a-
nimalia satis diu vivant, ut lenta compleatur degcneraiio ista
usquedum sicut in homine magis longaevo morbosam infer-
re moram valeat. Atlamen quoniam inflammatio nunquam
abest in hujusmodi aberrationum generatione, exempla idcir-
00 non desunt in brutis ossificationis interdum eliam peram-
plae in variis cordis regionibus. Casus autem, de quibus hie
agitur, impedimentum omnes exhibent aut a vero polypo fa-
ctum obstruenle fere totum foramen ventriculo-auriculare de-
xterum, vel saepius a concretionibus fibrinosis pariter obsisien-
tibus in alterutro cordis foramine exitus , redilusve sanguinis .
De vero polypo carnoso verba feci elapso anno , atque osten-
di corpus hujusmodi in auricula dextera bubuli cordis natum,

De aneubismate cordis 3 ■19

trajecto respondente foramine commiinicationis , descendis-
se in subjectum venlriculum , enormiter auxisse hujiis cavi
amplitudinem , et simul parieles ejus musculares magnopere
tenuavisse . Profecto causa ista passivl aneurismatis perrara est :
inulto frequenlius impedimento sunt motui sanguinis concre-
tiones fibrinosae , quae el ipsae pro polypis haberi ab ali-
quibus Solent, nee semper generantur ex tardilate sanguinis ,
quae mortem antecedit. Patliologica duo sola exempla hie sub-
jiciam hujus degeneraiionis , quarum altera causa extilit aneu-
rismatis passivi in sinistro , altera in dextcro ventriculo ,

In corde bovis N. 2958 Icnta, sed admodum profunda ia-
flammatione afl'ecto propter acutuni corpus deglulilnm, praeter
alias jam alibi descriptas laesiones, insignem reperi concretio-
nem fibrinosam ^ quae ex parte solidiori ope subtilium fi-
lamentorum ad instar radicum parvis infixa adhaerens tendi-
nibus valvularum, ut ajunt, mitralium hinc se protendebat
in ventriculum aorticum , cujus parietum contractior ven-
triculare ostium versus impellebat arteriae aortae, ubi neces-
sario molul sanguinis maxime officiebat, qui ex venis pulmo-
nalibus hue indesinenter aflluens praegrandem effecerat or-
gani disiensionem , eodemque tempore parietes ejus adeo re-
laxaverat , ut debiliores , et subliliores apparerent textu ipso
sano parietum veutriculi dexteri, seu pulmonalis . Nee certe
suspicion! locus erat , concretionem islam nuperrime natam
fuisse; praebebat enini phoenomenon in hoc rnorbosarura ve-
getationum gcnere rarissimum verae osseae subsiantiae ei simi-
lis, quae interdum^ ut dixi, obvenit in cellular! cordis, in-
que majorum arteriarum parielibus . Solida portio ista con-
cretionis polypiformis singularissimae ex organo diligenter de-
cerpta separatim servatur sub numero 2960 .

Analogam alteram observationem in dextero cordis ca-
ve mecum communlcavit juvenis veterinarius scholae no-
strae alumnus egregius Honorius Da Barberino qui mi-
sit simul palhologicum segmentum numero 3107 disiinctum .
Cor ovis hoc est, quae sine uUo certo antecedentis morb! in-
dicio repente, ul pastor custos ejus refert, ex pascuo rediens
gravi respirationis dilficultate laborare coepit, ac postero mane
iateriit. Gasu audito, laudatus luveois section! cadaveris sine
T. VII. 42.

• 320 AnrOMI AlESSANDRINl

mora operain dedit causatn morlis inquiiens fere repcnti-
uae. Muiaiiones praecipue repeitae sunt in organo piilinonali,
cujus dextera niassa hepalica fere lota appaiebai sinistra aii-
tem vehomenler inflaraniala: dcnsae, ac rohuslac pscudo-mem-
brauae , quae pluribus in punciis arcie pulmones cum pleu-
ra costarum ncctebant, manifesto indicio erant flogislicum
processum jampridem in eo viscere occulle serpsisse . At no-
va prorsus , ac singularis erat conditio cordis .

Hoc organum, quuni prinium observatum est mullo adhuc
sanguine denso plenum, volumine par erat duplo naturalis . A
suo deindc posilu amoto, i])lque inciso, ubi magis lumescebat,
mauifeste apparuit illud molis incrementum in cavorum dila-
tatione praeserlim consistere venosae cordis seclionis, et po-
tius venlriculi^ quam auriculae. Sublato ergo sanguine, cujus
cumulo cavorum istorum. parictes distendebanlur , bisque di-
ligenicr ablutis, cordis tunc volumcn vel ipso naiurali minus
factum est. Laxi nimirum, ac teuuati cavorum parieles , ac
proinde vi se susienlandi deslituti in se ipsos conciderant, at-
que glomerabanlur. Prehensis tunc, ac denuo ereciis, et pro-
ducta sectione a basi ad apicem cordis, videlicet ad totam duo-
rum cavorum exstensionem, plane compertum est tenualionem
parielum ventriculi dexteri, ejusque cavi aniplitudinem non so-
lum complecti parietum anibilum exteriorem , sed eliam re-
spondens obtiuere sepimentum inter-venlriculare ; quod cou-
vexum, ac proluberans venlriculum dexterum versus contra na-
luralem suam incur vescebat hie profunde conformation em in
ventriculum sinistrum , cujus proinde capacitas valde minue-
batur . At sepimentum isiud non extrinsecus solummodo adeo
deformalum erat , verum et ipsa mollis ac tenuissinia ejus
sidjstautia longe aliier se habebat, ac in statu naiurali appare-
re solet. Miuutam praetermitto ejusdem organi tantopere a-
daucti mensuram , atque parielum ejus adeo macresceniium.
Ilaec quisque oculis , manibusque ipse suis metiri poterit in
praesenli naturalis organi praeparalione. Dicam potius de impe-
dimenio , cujus causa sanguis in cordis cavo dextero retenlus
ejus formam , diraensiones ejusque parielum, strucluram tanto-
pere immutaverat . Hepalica species tolius subslantiae de-
xieri pulmonis causam primam objicit, quae sanguinis molura

De aneurism ate cordis 321

in praesenti casu aclversata est, ciiinque cumulavit in cavo
(lextcro cordis; et sangninis circuiln sic rctardato, ac subeun-
te simiil processn flogistico lento , et occiillo quidein, at satis
vivido, qui adangendae snfficerct parli sanguinis fibiinosae,
scqne coagnlandi facililati, concreliones alhae fibiinosae du-
lissimae, ac fere dicas, organicae primuni ad basini dexte-
ri veutriculi enatae , praeserlim ostium versus arlcriae pulmo-
nalis rotundos undique propagarnnt longos funiculos , qui
partini versus inferioreni regionem venlriculi procedentes con-
crelionem praecipuam sistunt ad tendines valvnlarum tricuspi-
daliuni, ac parlini venosum foramen permeantes^ et respon-
dentem auriculam trajicientes alii in caccam hnjus appendi-
cem abeuntesj in eaque desinentes , dum alii multi vias omnes
invadiint, unde sanguis venosum ailluit ad cavum ipsum. Qua-
propter magni duo cylindri se a corde longe admodum pro-
tendenies cavas sequuntur venas, ac tertius venam coro-
nariam obtinet: atqne alia filanienta tenuissima in venulas
ipsas penetrant, quae serpentes super parietes dexterae auri-
culae in ejus cavum directe influunt, ab Adamo Christ. Tc-
besio(l), qui ca illustravit, Tebesianae nuncupatae. Casus liic
ipse pathologicus in brulis eiiam existere venulas hujusmodi
plane demonstrat contra alicujus Anatomici opinionem; no-
vumque praebet argumenlum de Anatome Padiologicae utilita-
te tum ad morborum sedes, et cansas dignosccndas, tum ad
promovendam Anatomen fisiologicam , dummodo hujusmodi
conclusiones intra justos fines contineantur . Ad errores enini
gravissimos ducere facile potest lata nimis, ac praepostera ap-
plicatio effecluum niorbosorum , ac formationum abnormium
ad normales constitutiones defiuiendas, et parlium evolutio-
nem explicandam .

Casum postremo referam aneurisniatis in corde prae omni-
bus hactenus notis rarissimi, ex genere nempe aneurisraa-
tum , quae circumscripta, seu saccata nunciipantur ; qui ca-
sus tanto magis notatu dignus est, quatenus palam facit hu-
jusmodi aneurismata, secus atque opinati sunt aliqui peritissimi

(1) Dissert, medica de sanguinis circulo in corde. Leidae 1708.

322 Antonii Alessandbini

Anatoniici ct Chimrgi, foiniari posse, ac moleni acqiiirere ex
sola dilatalioue cavorum , quibuscum conimunicaQt, quin si-
mul uinicae , quibus constant parietes ipsi , uUibi sive inte-
rioreni, slve exteriorera palianlur ruplionem.

Pictiosiim cor istud , quod INIuseum possidet sub num.
1929, niihi niissum est exeunte mense Julio anni 1838 ab
egregio veteiinario Felice Parmeggiani ex pago Anzola, ubi
artom exercel suam. Dono adjunxit brevem hisloriam phaeno-
inenomni , quae mortem animalis antecesserunt , cujus haec
pauca refero.

Vilulus quadrimestris apud Angelum Montori natus so-
cium colonum in praedio Martignone sic dicto in terri-
torio Anzola dies ante viginti duos quam morerelur, crudi-
tatis signa dare caeperat, quae subsequuta est fluxio alvi
pertinax ad quindecim usque dies producta, perperam apta re-
media ministrante perilo veterinario. Cumaulem fluxus cessavit,
lubi niliilominus gastro-enterici funcliones ad normalem om-
nino siatum non redierunt, persistente adhuc gradu quidem
non levi tympanite : atlamen id minime obstabat , quomi-
nus animal pascua cum reliquo armento de more frequenta-
ret; nee solum ubera matris pelebat, sed etiam herbarum co-
piam decerpebat, quantam aetas ejus ferre solet: atque liber,
agilisque per agros vagabatur optima recuperatae salutis indi-
cia praeseferens , quum anno antedicto die 20 Augusti repen-
tina morte correplus occubuit. Vocatus Parmeggiani ad sectio-
nem faciendam cadaveris vestigia perspexit antecedentis intera-
neae affectionis, ruborcm scilicet, et mucosae adauctam cras-
situdinem, nmltumque aerem in intestinis, atque in stomacho
cumulatum. At pericardii volumeu insigne maximam periti
attentionem obtinuit, cujus saccus copioso, acdenso liquore ple-
num se taclui offerebat . Eo revera inciso , magna sanguinis
partim crumosi copia erupit. Tunc Parmeggiani de cordis ru-
ptione agi minime dubitans ab incepto suo destitit; et statim
mihi pathologicam banc productionem remisit, ut eam penitus
examinarem , et vitii causam perpenderem.

Toto decerpto pericardio , facile perspexi aneurisma sacca-
tum cordis adesse, in quo ruptio obvenerat qua magis tume-
bat^ unde mortalis haemorrhagia est subsequuta, quae propter

De aneubisbute cordis 323

ruptlonis locum fortasse in sinistrum ventriculum propaga-
ta est . Ut certo dignoscerem, an ista communicatio accidis-
set, penitus abscidi a basi usque ad apicem cordis parietem
dicti ventriculi, et diducto ulrinque margine seclionis, positoque
corde super piano inclinato, hoc dclineare jussi ad natura-
lem dimensionem , ut figura verius exhiberet, et clarius mi-
nuta quaeque organic! hujus vitii singularis. Itaque figura Tab.
XXII. faciem cordis posticam referl, apertis^ el diductis parieti-
bus ventriculi aortici , et partim etiam auriculae superposi-
tae. Ad sinistram observatoris assurgit in figura ipsa supra ba-
sim cordis extra caecum fundum auriculae sinistrae amplus
saccus aneurismatis a ,a ,a multiformiler rotundus ^ flaccidus ,
et contractus^ cujus circumferenlia in vertice h, h centimeira
usque 29 melilur. Item ruptio irregularis conspicitur in slratis
variis ejus involucri, eiusque tunicae interioris c varie in se
ipsam reflexae extiraa prominentia. Pars tunioris aortae d pro-
pior sursum urget, ac fortiter premit caecum fnndum e,e si-
nistrae auriculae^ cujus cavum propter compressioneni fere
evanuerat. Sectio parietum ventriculi ostendit inusitatam eorum
hypertrophiam cum insigni diminuiione cavi^ quod audio e-
normis musculorum papillarium f,f partim occupat . Cavum
auriculare anomaliam quoque objicit foraminis ovalis g minime
clausi , cui tamen tunica interior plicaturam opponit semilu-
narem ad instar valvulae centro inhaerentem ope funiculi iis
omnino similis, quibus instructae sunt valvulae mitrales. Ve-
rum ista cordis sectio non satis conspicuum praebet fora-
men communicationis inter cavum ventriculi, et saccum aneu-
rismatis. Solum inter tendines portionis valvulae mitralis cras-
so musculo papillarl infixae , qui coram conspicitur in fun-
do cavi, existit tuberculum h, quod parvum polypum carno-
sum imitans protenditur versus centrum ventriculi. JMisso spe-
cillo pediculum versus tuberculi , via facile aperitur ad saccum
aneurismatis.

Ut clarius constet forma , situs , et latitudo hujus commu-
nicationis, cor ipsum alio sub aspectu delineatum repraesentat
fig. 1 . Tab. XXIII. Hie depressa basi, et erecto apice cordis,
aperla omnino sinistra auricula , resecus tendinibus, el subla-
ta portione a valvulae bicuspidalis , quae in natural! sua

324 Antonii Albssandripii

dispositionc foramen, dc quo agitur, operiebat, perspicilur fora-
men ipsinn hand unifoniiiter curvilineum , cl diamctio vix 8
niillimelrorum . Ora liujus foraminis , vel polius brevissimi ca-
nalis, qua vcntricnli caviim aliingit, muho minus regularis
est, ct panic amplior altera, qua cum sacco aneurismatis
conjungitur; eo quod prior circumdalur papillis, atque pro-
mincnliis variae molis , et formae , quarum maximam c supra
indicavi in fig. Tab. XXII.Canaliculilslius altcnia inspectio mi-
hi plane pcrsuasil, nee dubilOj quin pro certo leneat quicum-
que in praesenti praeparatione eum observet, inlimam serosani
cordis, nenipe endocardum Bonilland, conlinuari sine inlermis-
sione a facie ventriculi interiore per dictum canaleni super totani
cavi aneurismads superficiem. Coniparatis autem lunicis parie-
tiim cavi hujus, et ventriculi, hoctantummodo apparet discrimen,
quod secunda, nempe endocardus, suum retinet colorem, snam-
que tenuem crassitudinem usque ad dictum foramen, intra ca-
naleni vero crassesccre incipit, solidescere, atque albicare,
idque magis magisque ab imo sacco usque ad fornicem tu-
moris. Indubium ergo est tunicam interiorem cordis nullam
passam esse ruptionem , sed tantummodo extensionem adinstar
amplae vesicae sanguinis pressioni sensim cedendo ; nee pro-
pterea quidpiam suae crassitudinis amisisse, imo solidiorem, fir-
mioremque factam, uti porro accidit in activis cordis aneuris-
raatibus omnis generis. Verum non sola haec interior mem-
brana se in saccum circumscriptum sine laceratione conforma-
vit; banc ipsam pariter subierunt amplificationem strata reli-
qua parietes cordis consliluenlia , ea praesertim sinistrae auri-
culae .

Figura 2. Tab. XXIII. coram sistit saccum aneurismatis om-
nino apertum, qua super.ne magis prominet, nalurali nimirum
divaricata apertura ruptionis ibi factae in sacco aneurismatis .
Sectio ista primo ostendit parietes crassilie inaequales in va-
riis tumoris regionibus, et ubique in strata varia dividuos baud
aliter ac in statu naturali ipsi ventriculi parietes, quorum ii
propago sunt, et perfecta continuatio. In parte media tumoris
(a,atig. 2.Tab. XXIII.), ubi major est crassitude, et robur
parietum, facile separabilia sunt strata, quae seqnunlur, fa-
cia ab interioribus ad exleriora numeratione i . Serosa propago

De ANEl'RISMATE CORDIS 323

cndocarcli leviter crassesccns, et facile separabilis a slralo se-
quenli , adspectu suo , facilitate, qua so avelli sinit, et va-
lida eliam firniitate sua fere siniilis epiielio supremi slo-
machi riiniinantiuni; 2. Mcnibrana ccllulo-vascularis sub-
serosa llalleri , quae etiam in naturali pariium conditione in-
ter endocardi velamentum tenuissimum interius , serosam pro-
prie dictanij et strata fibrarum inuscularium interponiiur. In
hoc praesertim textu intermedio abundant retia teuiiissima va-
sculorum variae naturae , quae in endocardite se injectu
maxinie tumentes praebere sclent, morbosa species, quae non
ad sanguifera solum vasa perlinere potest, verum etiam ad
lymphaiicum syslema, uti ego demonstravi in bubulo corde
propter mecanicam laesionem cardite affecto , quod pariler
hie denuo observari potest in praeparaiione numero 2958 dis-
tincta. Haec niembrana intermedia in sacco aneurismatis hy-
pertrophiae et ipsa admodum parliccps facillime cum serosa se-
parabilis est a stratis muscularibus : quae dispositio fecit, ut san-
guine utpote praepedito etiam a pericardio lente per vulnus
sacci permanante, contractio fibrarum musculariuni molcm tu-
nioris imminueret, ac proinde ambae tunicae interiores descri-
ptae varie in se invicem convolverentur , sicut mucosae , et
vasculari obtingit in stomacho,, quum deficiente cibo^ cavum
ejus membrana muscularis conlrahit atque perstringit; 3. Ter-
lium stratum fig. 2. Tab. XXIII. parietum aneurismatis prae cae-
teris robustum constat fibris muscularibus iisdem, quae basis
cordis propriae sunt , hypertrophia pariler afl'ectis , quae
perfecta continuatione fibras cordis excipiuut juxta canalem
communicationis inter aneurisma , et cavum ventriculi. Id pe-
culiare hie juvat animadvertere, quod fibrae musculares in ma-
gno tumoiis incremenlo non aeque se disienderunt in totam
ejus parietum ampliludinem , sed potius parlitim per grandes
fascicules lere circulares tumorem complectentes , intervallis
baud multo latis intcrcedentibus hac tunica destitutis . Haec
inter spatia sanguis minorem resistentiam nactus tunicam in-
tcriorem rupit, mollem cellulosam trajecit, quae praecipua est
parieiis crassitudo , serosam exteiiorem uliinio laceravit, non
autem dirccie contra interiorem ruptionem, ila ut sanguis ante-
quam saccum omnino trajiceret, leute infra parietem permanasse :

326 Antonu Alessakdrini

dicendus sit, ideoque sat temporis intercessisse, quo vis con-
tractionis fasciculorum muscularium aneurisma ad molem niul-
to minoremsimul perduceretj 4. Quartum (fig. 2. Tab.XXlII.)
ex slralis paiietes tumoris componentibus et ipsuin hac iliac
inaequallter crassum denso adipe constat, in quo maxima est
hyperlrophia. Quoniam tumor ex basi ventriculi assurgit sul-
cum sequens earn inter, et imminentera auriculam positum,
ubi magis quam alibi eliam naturaliter pingucdo abundat; ic-
circo ad basim tumoris praecipue maxima occurrit strati hu-
jusce pinguedinei crassitudo, ita ut ubi cingulis musculari-
bus duplicatur, tota parieUs tumoris crassities ad tria cenli-
metra perlingat . Inter cingula autem muscularia pinguedo in
contactum venit cum tunica cellulo-vascularij imo ut mollis,
et ductilis est, hie impressam refert inflexionem duplicis tu-
nicae interioris , qua erecta , massa pinguedinea specieni imi-
tatur intercapedinum , et circuravolutionum intestiniformium
heraisphaerii cerebralis (b,b fig. 2. Tab. XXIII.). Postremo 5.
exterior serosa cordis (fig.2.Tab.XXIII.)quintuni stratum con-
stituit, et crassitiem et ipsa aliquanto naturali majorem obti-
netj a stratis reliquis facile separabilis ob insolitam subjecti
textus pinguedinei vegetationem .

Descripta compositio parietum praesentis aneurismatis meo
judicio plane evincit saccata etiam aneurismata cordis ad mo-
lem praegrandem crescere posse, quin uUa parietum ruptio
contingat , quodque mirum est, sine eorum tenuationej imo
cum hypertrophiae indiciis evidentlbus, non aliter ae in aneu-
rismate active cordis ipsius . Non ergo vera semper est sen-
tentia generalis ab illuslri Breschet prolata in opere laudatis-
simo (vide Andral ■= Epitome Anatomiae Pathologicae p. 355
Vers, ital.) in quo facta omnia pathologica coUegit hujus gene-
ris hactenus edita , aneurismata cordis saccata consectaria
semper esse ruptionis membranae interioris, sive ut in scho-
lis unncupari solent, falsa aneurismata. Jam et Reynaud, uti
monet Andral, post evulgalum opus laudati Breschet casum
nunliaverat attentione dignum ejusdem generis in humana spe-
cie, in quo interior serosa cordis sine laceratione se in saccu-
lum nuci continendae parem formaverat ad basim sinistri ven-
triculi cum ejus caTO commuaicaDte ope angusti canalis. Yerum

De aheubismate cordis 327

sacciilus in illo casii versus exleriorcm faciem cordis procetlens
deduxerat absque laceratione saltern sens bill strata muscu-
laria eo locij ubi ventiirulnm cum auiicula conjuiigitur,
unde membrana cordis interior in contac.tum pertracia est
membranae exteriorisj sic prorsus deslitiito stratis musculari-
bus sacco aneurisniatis . Quaniobrem vere dici potest liic ob-
tigisse varietatem aneurisniatis saccati illi siniilem, quain Ger-
dy reperiit in aorta humana a Malgaigne descriptam , cujus
exemplum alteram ex hoc ipso loco tradidit Sodalis clarissi-
mus Professor Calori. JNovus ergo, ni fallor, liabendus est ca-
sus modo expositus , in quo strata etiam muscularia cordis a-
deo extendi sine ruptione potuerunt, imo sine uilo vis eorum
elasticae naturalis detrimento: quod sane parietes luculcnter o-
stcnderunt , qui motus contraciionis obsecundabant parictum
ventriculi, quocum saccus conimunicabat . In aneurismatibus
saccatis, cum ad certam molem pervenerunt, hoc scniper
observatum est strata fibrinosa , veluti quasdam pseudo-mem-
branas propter lentum sanguinis motum intus duplicare parie-
tes : at saccus descripti aneurisniatis serosam praebet in libera
sua superficie aeque laevem ac cor ipsum suam . Ergo tota
sanguinis niassa contenta indesinenier fluebat, nee motus ejus
cessavit, donee animal vixit. Etenim in cadavere conlracti e-
rant parietes sacci, ejusque cavum sanguine omnino vacuum,
nee ullum snpererat ex iis coagulis parum solidis, quae nto-
mento mortis, vel paulo ante, remisso motu sanguinis, subsi-
dere in ipso corde solent.

Ad historiam casus tanti momenti perficiendam reliquum fo-
retj ut causas declaravem, quae tam magnam aneurismatis mo-
lem tam brevi tempore genuerunt. Verum inquisitiones ad hunc
finem institutae apud custodem animalis nihil profueruut ; ne-
que in hac obscura, ac perdifRcili quaestione multum luminis
conjecturae, et hypotheses pollicerentur. Eam iccirco praestat re-
mitlere ad alios novos casus , in quibus organicae cordis de-
generaliones non exitum in cadavere solum, sed initium, atque
vicissitudines in vivo animal! persequi, ac propius explorare li-
ceat. Interim concludam , quaecumque descripti vitii organic!
forma detur in humano corde, eidemanalogani dari aeque posse
in brutis domeslicis : in his quoque morbos , et organica vitia
T. vu, 43,

^^^ Antomi Alessandrini

cordis frequentlssima, ac diversissima occurrere; ac pronterea
studuzm Anatomes Pathologicae non solu.n juvar'e JZyL
tennanam, sed eUam Medicinam, ipsamque Anatomen huma-

vere posse.

De ANEl'IMSHATE C0KDI8 329

DECLARATIO TABULARUM

>ii:aic:niti>«

Quae Iriplici subaspectu cor vituli rcpraesentant aneurismate saccalo
in sinislro venlriculo deformatum.

Tab. XXII.

Cordis fades posterior , ct aperlum venlriculum sinislrum , necnon
portio rcspondentis auriculae

a J a ,a Tumor aneurismatis.

b ,b Silus laccralionis ejus parietum.

c Menibrana interior ex sacco per lacerationis aperluram proniinens

d Aorta, e, e Lobolus sinistrae auriculae.

f\f Musculi papillares sinistri ventriculi.

fExiguus stilus apcrto foraniini ovato trajiciendo.
Minimum tubcrculum polypo simile a basi ventriculi procedens cen-
trum versus ejus cavi per spatia tendincs inter valvulae mitra-
lis compreliensa.
i,iji Venae pulmonales. A' cavam ascendens.

Tab. XXIII.

Fig. 1 . Idem cor basi retrorsum inclinatum , apice ereclo , ac tota a-
pcrta sinistra auricula.

a Portio valvulae mitralis , quae operiebat ostium communicationis
ex sacco aneurismatis ad cavum ventriculare , resecta , et re-
trorsum conversa.

b Foramen anledictum.

c Levis prominentia poljpiformis finitima eidera foramini, quam
figura etiam antecedens refert ad literam h.

Fig. 2. Cordis omnino apertum aneurisma coram obversum , slralis
variis ejus parietum alicubi sublalis.

a, a Scctio tumoris , ubi maxima est parietum ejus crassitude.

1. Stratum serosum , seu pag'ina interior cndocardi .

2. Stratum cellulo-vasculare , seu pagina exterior cndocardi.

3. Stratum musculare

330 AntONII ALESSXKDRini

4. Stratum pinguedineum .

5. Stratum serosura extimum in duas et ipsum laminas divisum,

liberam ncmpe serosam , et textum cellulo-vascularem , qui il-
1am duplicat ad strata rauscularia .

\..,.:VII

TaLXXIl.

C V.pUirii iJ M&l ^1 II. l«|. (iv\

liil l>rUini

TomVlI

Tal,:l\lll.

(•■&«Mii)i xA n»l el III UpiJel

Lit Bettmi.

ALOYSII CASIIVELLI

Disquisitiones analiticae super aequationibus trinominlibus
formae Xn±. A x ±: B = 0.

l\ simplicioribus hujusmodi aequationibus initium su-
niam, nempe ab aequationibus forraaex^ — px — y = Oquae,
nti notum est, compraehendit omnes aequationes secundi gra-

dus. Earn dividendo per x deducemus x=p-^'— ; loco x

in secunda parte aequationis ponalur p H — , et habebimus

L . Item si in posteriori parte hujus aequationis

X

ponamus ^-H— pro x, eruitur x=p-h-7_ ; alque si hujus-
* p-+-l_

P'^q__
X

jnsmodi substitutiones continuentur , erit x expressa hisce fra-
ctionibus continuis

ar=s/3H-<7 , x-^^p-inq , X'ssp-hq . X^p-i-q etc.

X p-4-7 P^t. P-^1__

X p-^q_ p-^

X p-^-q

X

nnde coUigitur posse X exprimi generatim hac fractione cou-
tiaiia iiidefiaita .

332 Alotsii Casinelli

*=/'-+- -7.

/5-4-etc.

atque haec fractio valorem radicis x exhibebit eo magis pro-
ximum valori vero, quo major erit numerus lerminorum qui- ,
bus ipsa componitur. I

Erit igitur primus valor proximus radicis x, p^ f

secundus p.^q ,

P
tertius p-^q ,

P-^q_

P

quartus p-^q ,

P-^J f-

P-i-±

P
q[uintus P'i-q

p-hq_

p-¥^

P-^f

~ etc.

P

et si hae fractiones continuae in fracdones ordinarias conver-
tantur, deducemus

x=p

x^t±l
P

p^-^lpq
x= —

P^-i-1

p4-+-'ip^q-^^

ar= —

p^-^2pq

De AEQUAT. TRIOMIALIBUS ETC 333

p ^-\-Sp *q-{-Gp ^q 2-H7 ^

p^-t-4p^q-i-3pq^
p''-i-6p^q-i-Wp^q^-\-4pq^
p6-+-5p '*</-f-Gp ^q ^ -i-q ^

etc. etc. etc.
atque inductione

" , .v"'~^ (m—Sy/W— 2) "•- 4 (-w_5)...(„,_3)m-G

xz=p ^(m— 1> <7H ^ P '^ ~Z~^ ^ ^ "*" ''^^'

"'—' "•— 3 (m — 4)(m — 3) ""-^ (wj — G) Jm — 4) ">—'
P -H(/«-2> 7-f-^ ^ > 7'-^ 2T3 P 7'-^-etc.

Hi autem valores proximi radicis x aliernatim sunt majores,
et minores valoris veri,- valor igitur incognitae x compraehen-
dilur inter duos valores proximos consecutiuos ;. diflerentia i-
gitur inter quemcumque horum valorum a valore vero mi'
nor est diflerentia ipsius a valore proximo .

Diflerenliae autem sunt

Inter lerminum primum et secundum —
Inter secundum et tertium

-7*

P(p^-hq)

Inter tertium et quartum

/73

(p^-hq)ip^-i-2pq)

Inter quartum et quintum

-9'

(p3^2pq){p*^Zp^q-i-q^)

etc. etc. etc.
atqne hinc erit inter m esimum et ( m -t- 1 ) esimum

± q"'
m m — 2 m-4-1 m — 1

(p H-(wi — '[)p <74-etc.)(/> -t-m/j ^-f-etc)

334 Aloysii Casineixi

Evolvatur In serlem superior formula exprimens generalem
valorem Xj et habebimus

<7 72 2^3 5^4 1475 42^6 13V _

quae series idenlica est ill! , quam olim detexerat CI. Lam-
berliis meihodo prorsus diversaj quam exposuit volumine 3.^
coUectionis , cui est litulus «= Acta elvelica =
Methodus tamen qua hie usus sum nequit valores proximos
exhibere ambarum radicum , scd unius tantum. Equidem ve-
rum est secundam radicem facile haberi posse , si a coefli-
ciente secundi termini aequationis, signo mutato, nenipe a p
detrahatur series exprimeus radicem primamj et erit ideo se-
cunda radix

,7 q^ 2^3 5,74 14^5 42q6 132^7

P p^ p^ p"^ p^ />'* p^^
Sed haec deductio, cum indirecla sit, cumque non parum
Intersil eodem principio Invenire series experimentes valores
proximos ambarum radicum, sed etiam series exprimenles va-
lores proximos radicum equatiouum trinomialium graduum su-
periorum , hoc scopum attingere summopere nisus sum, quod
quidem mihi fellciter successit.

Cum series inventae procedant secundum potenllas ceoffi-
cientis cj , ponatur haec series

x=M-^bq-\-cq'^-\-dq^-\-eq'^-^fq^^gq^-\-h(j 7_(_A-^8-h etc.

ubi coefficientes a^ b, c, d etc. sint indelermlnali.

Substituatur haec series incognilae x in aequatione data, et
deducitur
a^-^2abq^2acq'^-^%adq ^-+-2aeq '^-\-1afq ^-^-lagq ^-\-1ahq ''-4-etc.'\
—pa—pbq-i-b'^q '^-i-Zbcq 3^2bdq '^-\-2beq ^-\-1bJq ^-\-1bgq '?-t-etc.)

— q —pcq'^—pdq ^-hc'^q '^•^Icdq ^-i-2ceq ^-i-2c/q '^-t-ect.^ = 0.
—peq ^—pfq ^-i-d^q ^-{-2deq '^-4-etc.V
~~PS^^ — p^7''-+-etc. '
Hinc theoremate cartesiaao habenlur sequentes aequatioaes

De AEQVAT. TRINOMIALIBUS ETC. 335

2ab—fb—1=0
2ac-{-b^—pc=a
2ad-h2bc—f?cl=d(i
2ae-i-2bd-i-c2—pe=:Q

2ah-h2bg-i-2c/-^2dc-^/i=Q
2ak^2bk-i-2cg^2clf-i-e ^^pk=0
elc. etc. etc.

Ex prima harum aequalionum deducilur a = 0, (i-=p-^ sum-
pto a^=0 , ex aliis aequationibus habemus

i —1 d=^- —~ f— - — ;— ''^^
p' p^' p^ p"^ p^' p^^' p^^

Erit igilur

_ q q"^ 2q^ Sq'^ \4q^ 42q^ 'iZ2q'^
p p^ p^ p'^ p^ pii ya'^

quae est series superius inventa pro valore secundo incognitae x.
Suniplo autem a = p iaveniemus

_ 1 _ _1_ 2_ _ _5 14 _ 42 ,_1_32

"""d ' p^' p^' p"^' p'^ P^^' P^^

ideoqne

q q^ 2q^ Sq"" 14q^ 42q^ 132^7

a-==p-+-^— — ,H '- '- -< 5- n-H -f —etc.

^ p p^ p^ p' p^ p" p^^

quae est scries superius inventa pro valore primo ejusdem in-
cognitae X .

Examini subijeiendo coefficientes numericos harum serierum,
nempe 2,5,14,42, 132 etc. reducuntur ipsi ad expressiones
sequent es

4 5.G G.7.8 7.8.9.10 8.9.10.11 .12

2'2.3'2.3.4' 2.3.4.5 ' 2.3.4.5.G

etc.

Erit igitur

T. VII. 44.

33G Aloysh Casinnlli

q q^ _4 73 5.0^4 G.7.8 72 7.8.9.10 76
"^'^p^'~ 2 >~"*'2~3^~"2.3.4 V"*" 2.3 .4.5 J^
72 4 73 5.G74 6.7.8 75 7.8.9.IO76

— etc.

^"'P'^ p p^'^Z'p'- 2.3yy7"*"2.3.4p9 2 . 3 . 4 . 5 /;""*"''^'^'

qiiarum serierum lex per se manifesta est .

Sigao non consideralo , harum serierum terminus genera-
lis est

(w-f-l) (/w-i-2) (2m— 3) (2m— 2) y"'

2.3 (in— .7.) (m— T) p'^m—\

cumque sit terminus subsequens

(ro-H2) (7WH-3) (2m— 1 ) 2ot 7"-^'

2.3 {nt—1)m p2m^i

evidens est series esse convergentes si

(w-)-2) (m-H3) . . . (2m— 1)2m q'"-*-^
2.3... (m— 1)m p2'"-^^

(m4-1) (;»H-2) . . . (2m— 3) 2 m— 2) 7"
2.3...(m— 2)(m— 1) p2m-i

scilicet si

seu

et quoniam

(4m— 2)-l-</w-»-l ,
p^

„ 4m— 2
m-i-1

4m — 2

7M-+-1

neqiiit esse major 4(7,secus enim esset Am — 2>4 7n-i-4
ergo erunt illae series convergentes si ;»2 > 4 ^ .

Si autem erit p'^^Aq series illae erunt divergentes; atque
in hoc casu si coefficiens q est positivus , radices uti nolum
est erunt immaginariae ^ si vero q est negativus, tunc series

reduci possimt convergentes hoc modo. Posito x=y± — ,

aequatio x'^:+:px — ^=0 trausformatur in

De aequat. trikomialibus etc 337

atque cum sit

series exprimentes valores proximos incognitae y erunt con-
vergcntes . Ex valoribus autem y facile deducenlur valores
proximi incognilae x.

Atque ut id illustrcmus aliquo exemplo , sit primum ae-
quatio

0^2—80:— 2=0.

Erit ideo ^ = 8,7=2 unde prior series erit

2 4 16 80 448 2G88

et si tantvtm hi septem termini considerentur habebimus pro-
xime x= 8,2426400 qui a vero differt minus 0,1 0000000.
Secunda series erit auiem

2 4 16 80 448 2688
-=-3-4- - -p + g-, -— -H -^- etc. =-0,2426406

qui et ipse minus differt a vero , 0, 1 0000000 .
Sit eliam aequalio

x'^—lx — 2 = 0
et ideo p = 2, 17 = 2 unde

„ ^ 4 16 80 448 2688
^=2-^^-8--^ - - - ^ 5-2-2048 -^ ^^'^•

4 1^6 80 448 2688
■''^^~ "^'8 ~32'"*"T28~5T2'^20T8~ "''■

Sed hae series sunt diver gentes, ideoque ad ipsas raddeu-
das convergenles ponatur x =.y — 1 ct aequatio data conver-
titur in y"^ — 4j^ -4- 1 = 0 . Erit igitur

.112 5 14 42 132

4 64 1024 16384 262144 4194304 67108864
et hisce tanluni octo terminis habebimus

etc.

338 AtOirSII CASINELLt

7 = 3,7320547,
et idco

x = 2,7320547
qui a vero diflerl mimis 0,1 000000 .

Pro seciindo valore iucognitae y habeblraus
112 5 14 42 132

4 ■ 64 ' 1 024^ 1 6384"" 2021 44 "" 41 94304^^071 08804 "^ ^'''"
= 0,2079453,
et ideo

x = — 0,7320547
qui et ipse differt a vero minus 0,1 000000 .

Eodcm calculo, quo radices aequationls x'^ — px — <jr = 0
habentur scriebus ordinatis secundum potentias coefficienlis (jr,
haberi quoque possunt seriebus ordinatis secundum potentias.
coefficientis p.
Posito igitur

x=a-i-bp-^-cp'^-i~dp ^->rcp ^'i-fp ^-i-gp ^■^hp'^-\-kp ^-¥-up ^-t- etc.
habebimus
a '^-{-2al>p-i-Zacp ^~i-2adp ^-{-2aep '*-^2afp ^-^-Zagp^-i-2ahp^^-+. etc . \
— ^ — a p -^b'^ p^-\~lbcp^-^'lbdp'^.^2bep^-^2bfp^-^lbgp'^ -+-elcl

— bp'^ — cp^ -^-c"^ p*-^2cdp^-^2cep^-^2cfp'^ _(-etc.|=0.
— d p^ — e p^ -i-d'^p^-^-Zdep'^ -+-etc.|
— //jS — g p^ ^-etc./
Hinc

lab — a =0
2ac-|-62_-i=0
Zad-if-2bc—c=Q
2acH-2i</-4-c2— </=0
2af-+.23e-t-2c(/— e=0
2a^-t-2^/-+.2cc-|-^2__/-=o

Zak-\-2bg^2cf-ir-2dc—g=.Q
2ak-i-2bfi-^-2cg-{-2d/-^c2—h=0
etc. etc. etc.

Ex proma aequatione haljcmus a = ±: |/ </ . Sumpto autem.
o = [/ <jf invenicmus

f

i

i

De AEQUAT TRIOMIALIBUS ETC. 339

et eoclem modo inveniunlur cocfficientes subsequentes
14 . 42

. etc.

/=0 , m=— — ,«=0,r=-

524288./ V/ 8388G08r7V<7

Si autem sumilur « = — [/ <] , habcbimus

111 2

2'~ 8V,f' ~ ' 1287,7^ '* 2048f/V'7

5 14

A=:0,A=: ,/=0,m=

' 337687 3^f/' ' 5242887 Vy

n=0,r= — etc.

' 8388GO87V7
Erit igilur

p p^ p4 2«6 5«8

ar=^7^-^H- — - —-—-7- H '^

2 8|/7 1287^/7 204872^-7 327G87V'7
14pio 42pi2.

■ etc.

5242887 V 7 8388GO87V9

p p^ p* 2^96 5^f

x=: — l/q-i-

2 8\/7 12871/7 20487^/7 327687 V7

14pio ^2pi2
!- 1 i etc.

5242887 v/ 838860875^-7
Expressa symbulo Pr summa potentiarum n esimarum ra-
drcum aequalionis x^ — px — 7 = 0j erit iiti notum est

V=p
P2=;pP H-27 =p^ -4-2/7

P^z=pP^~^-qV^=p i^4p2q^2q 2

^5=^^4"+"'5'^3=^ '-»-5/^ ^7-+-5/)72
Pg=^P5-+-7P^=p6-t-Cp'i7-H9y9372 ^.273

P-=^Pg-t-7P5==p ^-f-7/» 57-t-l 4p 3q2^pq 3
T^=f}V^-hqV^=pS-^-Sp^q^20p*q^^'i5p2q^-^2q'^

etc. etc. etc.

340 Aloysii Casinelli

luductione igitur habebitnus

-•)

m(m— 3) "-4 ^ m(w— 4)(m— 5) "—6
P^=^ -l-wyy <7-H- — - — p q^-\ 2~3 P 'J

m(jn — S)(m — GYf" — 7) "-^ ,

2.3.4 ^ ^^^^'^-

Eiit item

P =u -^{rn—\)p q-^^ ^^ > 9^

m— 1 'S

(,„_1)(m_5)(n2— G) "■-' (w_1)(/m_-6)(w— 7)(m— 8) "-^ ,

-^ Tl ^ '7'^- 270 P ^^^^*"

Dlvidatur P„, per P„_i et habebimus

P„, 7 q^ 2q^ Sq'^ 14q^ 42^6
,. =«-4-— -i i-- 1 H etc.

quae series exprimit, ut evidens per se est^ unum e valoribus
iucognitae sen radicis x . Ergo in aequationibus secundi gra-

dns quantitas ^ exprimit proxime unam e suis radicibus et

eo magis proxime , quo major erit numerus m .

Est etiam animadvertendum seriem ipsam expriraentem P,„
exprimere quoque potenliam rn esimam seriei

D-H-i '- — 1 1 '- !■ — Hetc.

p p^ p^ p"^ p^ p^^

hoc lamen discrimine, seriem exprimentera V,„ finitam es-
se , dum series exprimens x"' progreditur in iufmilum j sic
ex. gr. habemus

P5=/) 6_hG;j 4^_f_9^ 2^y 2^_2^ 3

Poteniia autem sexta seriei

q q'^ 2q^ S^'*

• etc.
' p n 3 p^ p '

CSV

Dj; AEQUAT. TRINOMIALIBUS ETC. 341

Transoamus nunc ad aequaliones irinoraiales tertii gnulus sci-
licet ad aequaiioues formae x* — px — ^ = 0.

Posito
x=:a-^bq-i-Cff '^-^-dq^-\-eq "-h/'^ ^-{-gl ^-^H ' -H^7 ®-f-/<7 ' etc.
subslitualur haec series in aequatione loco incognitae x; eiit.

—pa-^bq -^-Zb'^aq'^-^^q^-^'ib'^cq^-k- 'ib'^dq^-\-2>b'^eq'^ -^ibyq'' -<- etc.

— q —pcq "^-^-dabcq 3-»-3c '^aq ''-(-Sc "^bq *-l-C ^q ^■^■Zc'^dq ^-H etc.

— pdq^'i-Gabdq^-i-Oabeq^-^-Zd^aq^-i-'id'^bq'' -{-elc.

•^eq ^ -\-Gacdq ^-^-Gab/q^-^-Gabgq'^^etc.

—pfq ^-t-Crtce^fi-t-Gflc/^ ''-+- etc.

-^Gbcdq ^-^Gadeq '-H etc.

— pgqG-^-Gbccq"^-^ etc.

— ^A^'^-f- etc. /

Hinc aequationes

a ' — pa=.0

Za^b—pb—1=0

Za^c-i-Zb'^a--f}C=.0

Za'^d-^b ^-^Gabc — pd=:0

3rt 2e-f-3Z» 2c-(-3c '^a-i-Gabd — pe^O

ia'^/-^-ib^d-i-'ic'^b^abe-+Sacd — pf=0

'ia'^g-i-Zb^e-{-c^-i-'id^a-\~Gab/-^Gace-i-Gbcd — pg=0

3a'^h-hZb'^/-^'5c'^d-i-Zd'^b-{-Gabg-{-Gac/-+-Gade-^bce—ph=fi

etc. etc. etc.

Ex priori aequatione habemus

a = 0 rt=|//> a = — i/p.
Siimpto a = 0 inveniemus

1 1 3 12 55

_273

Coefficientes numerici 3,12,55^ 273 etc. reducualur ad ex-
pressiones sequeates

— 0

342 Aloysii Casinelli

C 8.9 10 .11 .12 12.13.14.15

etc

Ei'it igilur x =

etc.

2^2. :i' 2.3.4 ' 2.3.4.5
lur X=:

.J q^ Gq^ 8.9 <7^ 10.11 .12 q^ 12.13.14.15 ?"

'p~P~"2p'~2T^'p^ 2.3.4 /ji3"" 2.3.4.5 ^'^
Caetcri valorcs ipsius x invcnirenliir posito (i-=.^/q ,a=z — \/q.
Seel calculus qui in hiscc posilionibus insiiiuendus esset nimis
esset prolixus el coinplicalus; series ipsae neqiie elegantes ne-
que simplices essenl, et permulti termini assent dcducendi, ad
(letegendani legem qua ipsi proceduutj quapropter de eis ser-
monem facere penilus ommittam .

Calculo eodeni subjectis aequationibus trinomialibus quarli
gradus nempe a:* — px — ^ = 0 iaveniemus

_ q q'^ 87' 11.12 ^10 14.15.16 7"
* """'■/Ta'"" 2^"^ "2.3 JT^ 2.3.4 ■^^"^'^

Item pro aequationibus quinti gradus x^ — px — ^=0
_ q q^ 1079 14.15 (713 18.19.20 71^
^~~~^~"^~ 2^ 2.3 ^ 2.3.4 ^i ^^*^

Quapropter cum sit

Pro aequationibus secundi gradus .

q f/2 4r/3 S.Gfl" G.7.8 r/5 7.6.9.10^6

T — ~->e- ' I — — - t- — etc

P p^ 2/jS 2.3/j^ 2.3.4/J9 1.2.4.5/?"

pro aequationibus tertii gradus

_ q_ q^ C75 8.9 q"^ 10.11 .12 q"^
^~~~'p~ J'^~'zy 273^ 2.3.4 pi~^

12.13.14.15 7"

^" ■ - — ■■—■■■ — — Pf C

2.3.4.5 /ji6 •
pro aequationibus quarti gradus

_ <7 q"^ 8 qj_ 11.12 7IO 14.15.1G y"

'^~'~7~^/^~2>9"^ TT3~ ^ 2.3.4 /TT? "^

17 .18.19.20 7I6

3.3.4.5 p2i

etc.

De a£QVAt. tkinomialibvs etc. 343

pro aequationibus quinli gradus

__ q q^ 10 q^ 14_15 <7 1 3 18.1920 q^"^

^ 'p~'p^'~ T" p^i 2.3 ^ 2.3.4 p2"i "~
22.23.24.25 a^J
2.3.4.5 ;)26

etc. etc. etc.
deducere possumus pro aeqaatione generali trinomiall
x" — px — q = 0

q . q" 2n q^"-^ (3n— 1)3n q^"-^
xz — — "^

p p.n-*-\ 2 p2n^i 2.3 pZn^i

(4«-.2)(47z_1 )4n y^a-J (5h— 3) (5w_2) {Sn—A )5n 7^"-^

etc.

2.3.4 pi^^i 2.3.4.5 p5„^i

siimpto signo superiori si n est numerus par, inferiorl si n
est numerus impar .

T. TII. 45.

ALOYSII CALORI

DE BOfiSTRO UUllANO jmNCEPnillfiO

CUM EVENTRATIONE CONSOCIATO (1)

Oaepe cum anenceplialia alia villa non minus gravia con-
junguntur , ex quibus adeo frequens est evenlratio , ut anen-
cephala fere cum monstris, quae vocant celosomicaj plerum-
que complecleremur. Cujus vitiorum complexionis Immortalis
Morgagnius in Epist. Anat. Med. XL. Art. 48 et 49 lucu-
lenlissima praebuit exempla , quibus et altera addita sunt ab
Hallero, a Prochascka, a Moreauo, ab'isque, qui fusius hoc
monslrorum genus descripserunt tum quod ad viscera extra
abdomen propendeniia , tum quod ad tecae cranio-vertebralis
compagem et ad axem cephalo-spinalem spectat. Quum inihi
esset anencephalum humanum, cui praeter alia ingens eventra-
tio consociabatur, ejusdemque anatomen diligentia solertiaque
quam possem, majori fecissem, singulaque vitia organis et
visceribus impressa perlustravissem et adumbrare curavissem ,
mihi animo persuasi bonum fore Auctorum observationibus
hauc nieam adijcere, ne ea modo ^ quae nobis ab lis tradita
sunt , confirmarentur et augerentur , verum etiam baud infre-
quentis copulationis aneneephaliae cum evenlratione causa, si
fieri posset, pateret. De qua pauca apud auclorcs inveniun-
lur. \'erum sane est ipsos se studuisse generalem rationem

(1) Scrmo habilus in convenlu Acad. Sclent Insl. Bon. XIII. Ka-
Icndas Fubruarii an. '1842.

346 Aloysii Calori

cnr cvcntratio facta esset, subijcere, atque in banc expllcan-
datn Hallerus vertens Harvejanns observationes, quibus mon-
stiatum est exiguissimis avium et manuiuilium embryonibus
antcriorem thoracis, ac abdominis partem deesse , eorum-
(]ue viscera jam extructa, cor nempe , hepar, intestina foris
pendula conspici , arbitratus est eveutratiouem gigni eo quod
laterales trunci parieies ulrinque a spina asccndentes uec angeri,
neque produci adeo potuere, ut mutuo anlerius inferiusque
conjungerentur , et ideo obducerent abdominis cavitatem;
quae autem, cum primam non amisisset scaphae ^ vel aedificii
sine tecto imagiuem, ut verbis Harvei utar, intra se ipsam
viscera , et praesertim intestina , quae ultima ampleclitur, mi-
nime occlusit. Quae genesis eventrationis generatim a Neote-
ricis adniissa , quamvis sit factis et rationi consentaneaj causas
tamen e quibus oritur dictus formationis ac evolulionis parie-
tum abdominalium anteriorum defectus, baud quidem expli-
cat (1)5 et insuper^ cur eventratio tarn facile cum anencephalia
copuletur , non ostendit. Clarissimus Geoffroy Saint Hilaire ,
quuni in sua philosophia anaiomica animum intendisset ad
inquirendum atque enodandum , quo monstra originem accipe-
rent , itemque anomalias , seu organicas aberrationes ac defor-
mitates , aut formationis, evolutionisque defectus, quibus ipsa
compinguntur, observatione ductus posuit exislentiam quarum-
dam habenarum, ceu causarum monstra efficientium, quas vocat
habenas placentarias, quaeque ab involucris foetalibus tractae et
profectae ad embryonis fetusve corporis partes, quae fient
nionstrosae, perducerentur , eisdemque adhaerescerent, et vi
mechanica mode impedirent, quominus dictae partes explicen-
tur, atque augescant, et formam normalem induant, modo
efficerent, ut earum nonnuUae, quae scissae esse deberent, in-
ter se coalescant, aut quae coalitae esse deberent, scissae sint:
iinde veniunt deformitates, et anomaliae omnes, quibus rnonstra

(1) Non est tamen praetereundum Hallerum cum Lemeryo putavis-
sc ex pressione aliqua majori sive uteri, sive abdominis, sive ex ma-
jori moUitie mollissimorum velamcntorum, quae cedant vi viscera ex-
ji.-mdondi fieri posse eventralionem Vid. HaJIer op. min. T. III. de
inuustris Cap. VI. p. 135.

De MOWSIIVO HL'MAM) ETC. 347

finguntur. Quae tliooiia, prout quisque per se videt, quam faci-
le, licet non scn)per eerie accomodetur ad eveniralionis ge-
nesira declarandam , qiium tamen praedictariim habenarum e-
xistentia consiet, neqiie hypothetica sit, tam longe abest et ipsa,
ut aperiat caiissas, qnibus eventralio cum monstris anenccphu-
licis saepe saepins consocietur. Quo clarum couipertumque
est aliis condiiionibus organicis opus esse, ut istiusmodi cogna-
tio explicetur. Quae conditioncs nulliln insidere possunt quam
partibus abdominis cavitatem struentibus , sed ut illae pateant^
opus est primo historiae et anatomes anencephali, de quo lo-
cuti sumus: ulrasque igitur nunc suscipiam atque aggrediar.

Monstrum hocce anencephalicum parlum est septimo ges-
tationis mense a quadam ruslica, gracili, annos ad triginta na-
ta, aliorumque filiorum optime conformatorum parente. Rlihi
notum non est, utrum ipsa in gra\iditate ^ ut bolo hysteri-
co, catervaque symptomatum nervosorum earn comitante per-
tinaciter afflictata erat , sic et insomniis tenificis agitata es-
set, aut subito pavore ex quodam visu hoiribili comprebensa,
aut casu concussa , aliisque istiusmodi, quae auctorum senlen-
tia plurimum valent ad monsti a gignenda , nee ne. Gravi por-
ro tiislitia afficiebatur , quia mollis fetus aliter ac in praeteri-
tis graviditatibus, el longe ante parlum ita obscuros percipiebat,
ut eiim internum haberei morluum. Tandem septimum gesia-
tionis mensem fere absolula , rum utero laborare incepisset ,
leclunKjue conscendisset , brevi aquis effluxis, dedit felici par-
tu fetnm immatuium monstrosum , nee multo post secundas.
Placenta minus, funiculus vero umbilicalis paullo gracilior,
quam Justus, nullisque contorsionibus fuit deprehensus. Mon-
strum autcm in subitaneum obitum jam natum erat, stalim-
que a contristatae matris visu subducuim, et delalum mihi
fuit, quod optime asservatum inveni. Focmineum est, et satis
altum^ ut palet ex fig. 1 et2Tab.XXlVetXXV,omnesque, quae
sunt anencephalis , notas exhibet. Capiti enim ad sinistras in-
cHnato nulla frons, nuUusque fornex, seu cavitas cranii, sed
calvaria complanata^ brevibus capillis obtecla : oculi superius
prominent, et oblique ab interioribus ad exleriora dirigunturj
OS parumper hial etc. Cum sine collo sit caput, summis Im-
meris incumbit , unaque auriculae , quarum sinistra deformis

348 Alotsii Calori

csl et posterior: mandibula auiem sternum preniit, tnm spe-
cialiin regionem clavicularem siuistram Iribus lineis prae dex-
tera infcrioreni. Ad occiput adest tumor colore subrubeo in-
feclus , qui ct superiora dorsi tenet, atque conlinuatur cum
vclamine pariter subrubeo columnam veriebralem obtegentej
liacc enim posterius tola aperia est, in spinaque bifida ad u-
sque sacrum porrecta constituta. Per lumoris parictes transpi-
ciuntur quaedam venae magis hue quam illuc lurgentes, quae
ubi extant coloreni saturatiorem reddunt , et sirias sangui-
neas efformant. Quas vero ad partes cutis consistere videtur
Oram circurasiruens brevibus capillis exornatani cum capil-
lilio continuis . Ad haec columna vertebralis duplicem gib-
bam ad posteriora facit, quarum altera ad dorsum, altera
ad lumbos perlinet, unde trunci longitudo valde imminuiiur.
Re quidera vera spatium a capite ad sacrum est tanlummo-
do duorum poUicum . Praeter gibbas adnotatas , alterasque ,
quae in posterum patebunt, truncus in lalus laevum eliam
flectitur et nonnihil arcualus evadit ; quare et brevior ad
sinislras fit . At cum anterlus truncum perspiciaraus , mira-
mur illico enorme inarsupium , sen saccum herniarium intes-
liua , aliaque viscera continentem , cujus magnitudo tanta est ,
ut fere totam trunci faciem anteriorem occupetj immo de ea
sinislrorsum excedat (spectat enim ad hoc latus marsupium)
iacumbatque inferius femori laevo , superius vero ad laevam
axillain prope accedat. Formam habet cucurbilae, cujus coUum
oblruncatuiu counascitur cum ora parietum mollium abdomi-
nis peramplam umbilici aperturani limltante, a cujusque fundo,
qui sinislrorsum est, pendet funiculus quasi ejus medio ad-
junclus. Aeque huic ac marsupio vesiculae adhaerescunt humo-
re gelatinoso et fere pellucido replelae , quibus inest diversa
magnitudo. Marsupium auieni constat ex membrana firma ac
pene teodinea , et cum parietibus abdominis praedictis nee non
funiculi membranis continua , perquam quae viscera marsupio
capiantur , hand facile iransmittuntur. Ob trunci brevliatem ,
ingentemque evenlralionis magniiudinem thorax, qui jam ad
latera compressus est, iia brevis evadit, ut speciatus in re-
gione sternall majorem quam trium quatuorve linearum lon-
giludinem uon exhibeut. Arlus deuique pro irunci raliooe longi

De monstro hcmano Ere. 3 19

sunt; et quod ad thoraclcos attinet, laevus eamdetii ac dexter
non obtinet libellam , scd inferior est , pauUo brevior et gra-
cilior , in modicamque flexionem ductus , atque ejus manus
in pronationem ; qui artus modi in contrarios mutari haud-
quaquam possunt, nam ex vitio musculorum proficiscunlnr;
ab eademque causa derivanda est flexio renitens digiii anula-
ris et minimi manus utriusque. Quod vero ad abdominales ,
ilium dexterum laevo superius, totusque artus dexter est paul-
lo brevior^ minus enutrilus et magis introrsum versus. Pedes
vari sunt. Podicis ostium arctum : quod spectat ad externum
pudendum , normale.

Hactcnus de notis exterioribus monstri et generatim de vl-
tiis conformationis , quae illi adjunguntur: nunc ea, quae per
anatomen deprehendi, pertractabo. Ad quod aggrediendum, ut
sermonis ordini nihil obest incipere poiiiis ab iis, quae prae-
cipuam deformitatera constituunt, a viiiis nempe tecae cranio-
vertebralis et axis cephalo-spinalis , quam a caeteris viiiis ,
quae se comites anencephaliae dederunt, habita praeserlim ra-
lione eorum gravitati, ita ab eventratione exordiar. Marsuplum
itaque incidendo erupit humor serosus , cujus copiam ignoro ,
eum enim colligere non polui , neque ilia quidem certe ma-
gna fuit. Incisionem prosequens, apertoque marsupio et thora-
ce , statim comperi viscera hujusce postremae cavilatis even-
trationi prorsus extranea non esse (obs.fig. 3 Tab. XX VI); nam
cum portio anterior et laeva medietas diaphragmatis defice-
rent , una fiebat cavitas sinistrorsum , quae eadem serosa, idest
peritonaeo induebatur: quapropter laevo pulmoni via erat ex-
pedita ad cavitaiem abdominis adeundam . Re quidem vera
hie pulmo simulac magna viscerum chylopaeoruui pars herniam
constituebant, et hoc modo disponebanlur. Stomachus, lien, he-
par, et pulmo sinister superiora tenebant^ inferiora autem in-
testinum tenue et caecum, Stomachus q,q',£\^. 3 Tab. XXVI
parumper contractus a laeva ad dexteram modica obHquitate
descendebat inter hepar m, et splenem n,n' quibuscum ncxum
habebat, ut mos, per omenta gastro-hepaticum o, o, et gastro-
splenicum . Connexio etiam ei erat cum peritonaeo interio-
rem marsupii faciem convestiente ope produclionis membra-
naceae p, quae a majori ejus arcu, el fissura lienis procedcbai

350 Aloisu Calobi

iiifeiius prolendcbatur se ferens supra intestlna tenuviu ad pu-
beni usque , ubi tandem dictae peritonaei porlioni arcle ad-
haerescebat. Quae auteni produclio membranacea recipit exi-
lem habenam, aut filum z,' quod orlgiaem duck ab * loco
liiuiculi adliaesioni respondente , perviuiiique primilus erat ,
conslituebatque venam omphalo-mesentericam . Constat porro
istiusmodi productio ex duabus laminis bursam seu marsupium
struenlibus, cujus cavitas jam vacua est et quaquaversus clau-
sa ; nam cum ilatu distendatur aerem acceplum non amittit .
Perspicuum est banc productionem nihil aliud esse quam por-
tionem anteriorem omenti gastro-colici omnibus rationibus, ne-
xibusque cum colo transverso , aut mesocolo hujusce intestini
destituti, ut in formationis primordiis observatur. Lien autem
Ji,7i quam solet oblongior est, eique figura linguae quodam-
modo similis: ventriculum obsequilur, cujus cum fundo per
omentum gastro-splenicum et \asa brevia peue connascitur.
Quod ad hepar in attinet, hoc viscus prae monstri aeiate par-
vum est, nee costis obtegitur. Ejus facies convexa antrorsum
et sinistrorsum special, facies autem concava in ventriculum
et columnam vertebralem versa est, in eaque desiderantur
lobus minimus , seu caudatus, et fossa umbilicalis viscus in
duos lobos principes quodammodo cKsterminans ; adest ta-
men fossa transversa , seu potius Imjusce vestigium. In mar-
gine hepatis acuto et inferiori parva fissio m' adparet, quae
vesiculae fellis 5 fig. 5 Tab. XXVI ^ ri fig. G Tab. XXVI respon-
ded Tandem in ejus parte superiori sculpta est excavatio trian-
gularis, cui iusidet cor, ei assimills, quam in avium piscium-
ve jecinore observare solenwis. Inieslinum tenue r,r,r fig. 3 Tab.^
XXVIpraediciiij visceribus suppositum , et pelvis cavilate par-
lim acceptum, niagnaque ex parte dexlrorsum, et in medio si-
tum multas circumvolutiones facit, et praeditum est normali
longitudine, minime vero capacitate, quae naturali minor est.
Ileum sub finem dilatatur in amplum saccum s meconio vi-
ridalo repletum , quod ibi se cumulaverat , quia iiitroitus in
coecum ileo non est , sed tantum ad coecura applicatio , ut
adumbralur in fig.6Tab.XXVI. Saccus iste figuram habet ro-
lunde oblongam et tibiae utriculari Lre similem , ut videre
est in fig.STab. XXVI, atleuualosque parietes, quorum facies

De JIONSTRO nUMANO ETC. 351

exterior laevis est, itemquc interna, quae plicani exiiihct iul
rnoclumfcre valvulae conniventisassurgentem (fig. 4 Tab. XXVI).
Filum z* fig. 3 Tab. XXVI , eum supcrscandit, iransgredilurque ,
ut ilei anfractmim intercapcdines intrct, et pelat Imjiis iiites-
tini mesenleiium, cui se adjungit. Quod filum ex. loco adliae-
sionis funiculi proficiscitur^ perviumque priniitus crat et arte-
teriam omphalo-mesentericam refert. Intcsunum crassum non
ut assolet tenuvia ambit, sed ad laevam ct posteriora sc om-
nerecipitj peibreve est, et contracliim, quasdamque convo-
lutioncs, niaxime in coli principio, facit. Caecum t ampliliidine
non inulto aequo minore, suaque appcndicula vermiformi po-
lius brevi donatum non exacte in medio est, sed ad sinislras
tendit, conlraque funiculi insilionem jacet, et intra saccuni i-
lei jam ejus circumfereniiae annexum prominet, nuUunique
exhibet orificium cujus ope cum ileo communicet, inimo ne
signum quidem , quod nos in suspicionem inducat orificium
extiiisse ( obs. fig. 4 Tab. XXVI ) . Colon p, v, p fig. 3 Tab. XXVI
ascendit, laevam thoracis cavam atllngit, et cum pervenerit,
ubi pulmo sinister in duos lobos dividilur , mox fleclitur, et
in rectum intestinum ^,^ fig. 5 Tab. XXVI, quod normale est,
desinit. Colo aulem est circiter trium pollicum cum diniidio
longitudo , et major caeteris contractio . Tola denique crassi
inleslini cavitas pervia est, et quaedam cellarum seu concamera-
tionum inditia praebet, impleturque meconio duriusculo^ ct ci-
neraceo, quippe quod bills cum eo ob ilci in caecum aditum
interclusum misceri non poterat. Pulmo tandem sinister h fig.
3 Tab. XXVI unicus ex thoracis visceribus^ quod, ut dictum,
convenit cum chylopaeis ad herniam seu eventrationcm fornian-
dam , pressus est^ solito oblongior, attjue in atrophiam dela-
psus, et a laeva ad dcxteram producitur superscandeus con-
vexam hepads superficiem el subterlabens venam ubilicalem
y,y'., dein ita attenuatur , ut desinat in legamentum membra-
nacenm a produciione pleurae pulmonalis, seu polius perito-
naei gominati dictum pulmonem succingentis composituiUj cu-
jus ope cum interna marsupii facie cohaeret fig. 3 /, i
Tab. XXVI. Qua pulmonis translatione et atrophia factum est
in superiori parte sinistrae thoracis caveae vacuum, cui nux
avellana complecii liceret, peritonaei serosa 1,1 limiiaium, quae.
T. VII. 46

352 Alovsu CxLoai

cum obduxerit interiorem parielis thoracici faclem et pulmonem
hujus lateris^ ad laevarn mediaslinoruin laminam consuiuendam
concurrit. Quae dispositio obstare potuit, ne reliqua viscera,
nimiruni cor , et pubno dexler ab eorum sede recederent, si-
mulque abdominis cavitalem cum polmonc sinislro ingrede-
rentur; iis enim banc cavilatem laeva tanlummodo accedere
licelxil , cum jecinoris siius ac moles antrorsum et dextrorsum
impedimento esscnt. Et quoniam in horum viscerum sermoncm
incidiinus , eorum descriptioni atque uropaeorum , quamquam
eventraiioni sint utraque exiranca, hie locus dandus est; nam-
quc , cum hoc ordine procedatur , inuiiles repeiiliones vilantur.
Mediaslino ilaque anteriori^ quod, ut dictum , soboles est pe-
ritonaei, et pleurae dexterae, accipiebatur sursum thymus d
poiius exiguus, atque in tres partes divisus, qui a sua sede
educius, et supra humerum dexterum latus est, ut cor a,J de-
orsum locatum in conspeclum venial . Quod viscus pericardio
c^c,c hie in crucem dissecto obducitur, et sursum et vix lae-
vorsum tendit, iucumbitque , utinnui, hepatis excavationi ad
modum trianguli, intercedentibus tantum pericardio et perito-
naeo, quia deest diaphragma, hujusque musculi vicem tenet
lextus cellulosus, cujus interventu pericardium cum peritonaeo
cohaeret. Cor auiem duobus ventriculis instruilur non insimul
communicautibus , totidemque auriculis, in quarura septo am-
plum foramen ovale sculptum est: auricula dextera raulto ma-
jori capacitate sese commendat, quam laeva ^ patetque in tres
venas cavas, unam scilicet inferiorem, et duas superiores: lae-
va autem in sinum trium venarum pulmonalium tantum .
riilnio dexler g-fig. STab.XXVI. alrophicuset ipse est, iu duos-
que tantum findilur lobos, et suapte pleura k obducitur, quae
inferius et anterlus cum peritonaeo geminatur el connascitur
inlerveuiente densa cellulositale , suppeditatque raediastinis la-
minam dexteram . Apparatus dein uro-genitalis nil adnotatio-
ne dignum praeberet, ni renes essent exigui, tum praeserlim
sinister x fig. 5 Tab. XXVI et renes succenturiatij,/ atrophici.
Adsunt praeterea corpora duo z',3' quae venae cavae adscendenti
et venae emulgenti sinistrae adhaerescunt, quaeque duriuscu-
la sunt, et pene convoluliouibus in exteriori superficie notata;
intrinsecus vero plexu vasorum sanguiferorum conflata sunt.

De monstro humano etc. 353

ITal)encla ne hapc rorpora pro rcnum, vel capsiilamoi alrabilia-
riiim poiiionibus viiio concptis? An pro corporibns Wolfii re-
sidiiis? Aliis relinquo, Perdiflicile cnitn est haec ilefinire.

Ad dcscriplionein absolvendarn conformationis viliormn.qnae
in ihoracis et abdominis visccribus hue ns([tic di-prehensa sunt,
restate iit anomalias venariun ac ailcriarunj , quae per ea dis-
seminantur, dcscribam. A duobiis cordis ventriciilis prodcunt,
ut solitnm , duae arteriae primariae, nimirnin aorta ex sinistro^
puhnonalis ex dextero. Aorta 32 lig. 5 Tab. XXVI, posiqnam de
se arterias coronarias progerminavit, ascendit, suumqne flectilnr
in arcum, a cnjus convexitate nascunliir carolis sinistra 33, et
anoniina 34, nam siibclavia sinistra 34' ah aorta descenden-
te educitnr. Triincus aortae descriplus , sen adscendens gPii-
cilior pulmonali arteria est, et prope subclaviac sinistrae ori-
ginem in ductnm arteriosum 30 ajjeritur . Arteria pubnona-
lis 28 miillo crassior aorta est, et vix a cordis respondente
ventriculo educta ad fere bulbi similitudinem dilatatur , spe-
ciem arcus dcscendentis et ipsa facit, et pauUo ante quant
influat in earn arcus aorticus , disperlitur in duos ramos 29 fig.
5 Tab. XXVI, A fig. 7 Tab.XXVillj quorum quisque in pulmo-
nem respondentem fertur ; postea in ductum arteriosum a-
bit , et desinit in truncum aortae descendeniem 35 fig. 5 Tab.
XXVI, qui trunci arteriae pubnonalis, seu ductus arteriosi hie
se indubiam conlinuationem ostendit . Quae disposiiio neuti-
quam habenda est pro anomaHa, sed pro statu naturali fetus
Bon perfecti, docente Roederero, qui primus, ut scio, anima-
dvertil aortam descendentem sobolem esse arteriae pubnona-
lis, aut ductus arteriosi, minime autem , ut erat opinio, aor-
tae adscendentis, quae primitus al) altera, nempe a descenden-
te prorsus sejimcta videtur_, ut inferiur ex palhologica Sicide-
lei observalione, qui in recens nato deprehendit aortam adscen-
dentem nullum commercium habere cum descendente, quae
recta ab arteria pulmonali producebatur. Aorta vero dcscen-
dens, cum intercostales, oesophageas etc. suppeditaverit, et ab-
dominis caviiatem adiverk^ dat truncum 36, a quo emulgen-
tes, coeliaca et mesenterica superior nascuntur: statim enim
ab eo prodcunt utrinfjue arteriae duae , quarum eae , quibus
appoDitur N. 37 , reni et capsulae atrabiliari siuislrae, nee noa

354 Alovsii Calori

corpori z, quod venae cmulgcnil i 0, et cavae ascendenll 8, 8
aiUiaercl, ramos tiibiiuntj eae vero, quibus apponitiu- N. 37'
per organa homonyma tiextera disperiiunlur : postea tiuncus
descendil, aiteriamqne 38 fig. STah.XXVI, 13, 13 fig. 6 Tab.
XXVI general coefiacae assimilem, quae in ires ramos div iditur,
quorum unus 39 fig. 5, 1 4 fig. 6 Tab. XXVI superfic'em liepalis
siniam pelit^ el arleriam hepaiicam superiorem consliluii, aller
40 fig. 5, 15 fig. 6 esl coronaria ventriciUi sinistra, icrlius lan-
dem 41 fig. 5, 16 fig. 6 praediclis major ramos 17, 18 fig. 6
dispensal sacco caeco, et arcui majori stomachi el pancreali n
fig. 5, el doin in splenem abit, in eumque difTundiuir, et
spleuicani aiteriam, sen coeliacac continualionem refert. Porro
aulcui Iruncus 35, de quo mentio facia esl, producitur in
arleriam 42 fig. 5, 19 fig. 6, quae per octo circiter lineas
desceudii nullum de se ramum mittens , et cum prope pan-
creaiem perveneril, dat ramum 45 fig. 5, 21 fig. 6 , qui est
arteria hepatica inferior , sive secunda, ex qua oriuntur coro-
naria venlriculi dextera 22 fig. 6, gaslro-epiploica dexlera 23
fig. 6, 47 fig. 5, quae in ramum 48 per ventriculum disse-
miuatum^ el in ramum 49 per omenti gaslro-colici porlionem
existentem dividiiur. Postremo arteria praedicta 42 fig. 5 de-
sinil in arleriam 44^ quae statim findiiur in ramos 45, 45, et
46, [ui ultimus anastomosim init cum colica 52 a mesente-
rica inferior! 50 profecla; et dein millit suos ramos ileo,
caeco J et coli principio: ramus alter 45,45 reliquo inlestino
tcnui iripartitus distribuitur. Ex haclenus expositis facile intel-
figiuu" arleriam 42 una cum ramis ab ea progenitis ac diffusis
per iuleslina , hepar , el ventriculum nil afiud referre nisi sys-
leraa mesenlericae arteriae superioris valde anomalum turn
quia longo iractu descendil, quin ramos progerminet, turn
quia ramos tribuit visceribus , quae sanguinem aliunde solent
haurire: quod mihi vidctur ex viscerum situ ac dispositione
poiissimum derivandnm esse; vasorum enim origo ac dlstri-
buito liisce praescrliin rationibus obnoxiae esse debent. Aorta
suum cursum descendentem prosequens parumper gracilescit,
solitasque arterias lumbis, ovariis, ac demum mesentericam
inferiorem dat, quae dividiiur in 52 majorem ramuna quem
colon accipiat, atque in 51 arleriam, quae per intesiinum
rectum difiunditur . Et postquain has omnes arterias diclis

De MONsiRO m3MA^o Eic. 355

parlihus ac viscclbus praebuil, brevi emenso ilinere abit in sa-
cram nictliam, el in iliacas primarias 53, quae more solito dis-
pcrtiuntur in crnrales 54, et liypogastricas 55, quaruin uuiusque
rami aniei juics gigiiuui uinbilicales 59, 59, quae ad latera vesi-
cae uiinariaCj et inter marsupii aut cncciherniarii membranas tra-
ctu pollicari inlermeantes sinistrorsum conspiciuntur. Quod ad
venas atlinet , non minus graves, quam aneriae, anonudias i-
psae quoque oflerunt. "Vena umbilicalis j.^j'.j-figjSTab.XXVI,
sanguinem ab arteriis umbilicalibus in plucentam fusum ad
foeluni rcveliens, cum ad eum locum marsupii, qui recipit
funiculum, pervencrit , antodictas artcrias b'nquit, et hepar ver-
sus ascendit Icgens oram cutaneam , quae saccum lierniarium
ad sinistras circumscribit, et antequam ad illud pertingat, ab
inferiori extrcmitate pulmonis h, quae admodum aiteuuata est,
el in Icgamenlum mcnjbranaceum , seu taeniam cum interna
marsupii facie coalescentem abivit, fere illaqueatur, ct cum
ex hoc vinculo se expediverit, jecur pervadit ( obs. fig. 3^', et
fig. 5.25 Tab. XXYl ) prope excavationem a fig. 5, cui cor
incumbit , in eodemque multos ramos germinal anastomo-
sim ineuntes cum ramis venae 12 fig. 5, 2 fig. C Tab. XXVI,
quae ex jecinore ipso egreditur, venamque hepaiicam atque
ductum Arantii eodem tempore refert, et vix egressa recipit ve-
nam 24 fig. 5 , 11 fig. 6 ad arcum siomachi minorcm
pertinentem , ac demum venam cavam adsccndentcm intrat.
Quae disposilio valdc anomala est, nam statu normali vena
umbilicalis influit, ut scitis, in ramum sinistrum venae portae
hepaticae, et per ductum venosum sive Arantii in cavam prae-
dictam. Systema porro venae portae non solum liaec insolita
cum vena umbilicali sou potius ducln venoso commercia ha-
bebat , sed in suis radicibus ac distribuiione quoque a norma
aberrabat ; nam truncus 1 5 fig. 5 Tab. XXV I, qui in cavam adscen-
denteni 8,8 prope iliacas primarias 9,9 immeat, et ex con-
fluxu venae bemorroidalis 1 3, et venae colicae levae et uni-
cae 1 4 enascitur, est vena meseraica minor , quae in splenicam
solet cflundi , atque adeo valde anomala est, costituitque a-
nalogiam cum vena porlarum avium nolatu dignissimam, Om-
nes tamen conimunicationes cum vena portarum non ami-
serat, quia dictus ramus colicus 14 eo loco, ubi appingitur

356 Alotsh Calori

N. 1 6 cum vena mcseraica majori 1 9 anastomosiin inibat .
Huic autem venae meseialcae majori ortiim praebent rami 1 7 ,
18, qui sunt venae intestinales , ileo-colica etc., atque est
conjunctio cum •jplonioa 20, in quara ellunclunlur venae breves,
gastro-epiploica sinistra , ct vcn;ie pancrealicae. A splenicae et
meseraicae majoris copulatione fit truncus 7 fig. 6 Tab. XXVI,
qui est porta veniraHs, qaique accipit gastro-epiploicam 22 fig.
5, 8fig. 6Tab.XXVIsinistram, in qua iiiseritur venula 22' fig.
5 pertinens ad omentum gastro-colicum cui venulae filnm
60 venae omphalo-mesentericae residuum referens inhaerescil .
Ubi inserilur gastro-epiploica descripta, illic et inseritur ma-
gna vena 1 0 fig. 6j quae per minorem ventriculi arcum per-
git accipiens ramulos 9,9,9, et postea producitur ad du-
€tum venosum , quocum vix ab hepate educlo osculalur. Tan-
dem vena porta ventralis, cum cisticam receperit, et sibi no-
vos ramos comparare desierit, fit porta hepatica ex brevi et
crasso trunco 12 constans, quae baud bipartita cum arteria
hepatica inferiori hepar pervadit . Quod vero ad venas cavas
attinet, adscendens, excepta ejus anastomosi cum meseraica mi-
nori, nil praebet, quo essentialiter ab assuetis diflerat: con-
tra autem descendens, quae duplex est, refertque permansio-
nem status embryonalis transitorii , duorum nempe ductuum
Cuvierii, qui in sinum venosum cordis dexterum b, aeque ac
cava adscendens, sub forma duarum ca varum descendentium 7,
7 fig. 5 Tab. X.XVI,<i,e fig. 7 Tab. XXVIII inftuunt. Venae ixilmo-
Beae dextrorsum (/fig. 7 Tab. XXVIII )dupllces, at sinistrorsum
una tantum earum deprehendiiur fig. 5. 26 Tab. XXVI.

Absoluto sermone de abdominis et tlioracis visceribus vasisque
per ea dift'usis nunc ordo postulat, ut reliqua systemata tum spe-
ciatim nerveum et osseum perquiramus. In schemate 8 Tab.
XXVIIIjubi adumbrata est pars centralis systematis nervei vitae
animalis, dignoscuntur parietes tumoris cephalici pone occiput,
et super dorsum inter scapulas sit\ conslare ex pluribus stra-
tiSj quorum exterius a, « sanguinei coloris duplicatur ab alio
bjb supposito, quod in libera ejus facie villos, flocculosve c,
c illud rugosum efficientes offert; et postremum signatum d,
d habet immediatum contactum cum nervis ei adhaerescentibus,
etad tumoris radicem iacipit a duobus aliis sejungi. Disjunctiocis

De uo^STao humaao etc. 357

spatium Jmplebatur a vasorum texlu, qui facilller lacerabalur,
el dissolvebauir, tolunique continuum cum slrati medli floccu-
lis, quibus non est oiigo, nisi a vasis laceris, constiluebat. Haec
disposiiio slraiiformis demonstrari nou potest, neve adparet ad
tliecam verttbralem reliquam ; ejus enim paries menibrana-
ccus et conlinuus cum lumoris parieie non sinit, ut in plures
laminas dividatur, et ad inteinani ejus faciem laevis est. Va-
sa ejusmodi tumorem petentia sunt arleriae vertebrales, quae
loco se dirigendi aiiiroibum, ut carotidibus cerebralibus obviam
eant, fcruntur sejunctae pojiterius et infeiius: anterius aulem
paiieles lumoris pervadunt rami carotidum cerebralium , qui
eliam ipsi relrorsum fcruntur. Adnotantur praeterea crassae \e-
naeyjg, g'. In vertebrali tandem tubo se sistit niirias vascu-
loruni, quae disponuuluv per cirros /i,/i,h. Pro axe cephalo-
spinali tumor unaquc tubus praediclus humorem serosum exci-
piebant; omniaque fila nervea , quae conspiciuntur^ adhaeresce-
bant faciei internae strati d,d tumoris, et membranae e se-
micanalem vertebralem induentis. In A observantur nervorum
cerebralium radices ad octavum V\ illisii et nonum par perti-
nentes , qui nervi sese anterius dirigenics viam sibi sternimt
per fissuram existeutem inter os occipitale superius, et ba-
sem cranii , et cum in propria egressus foramina cflenderint,
exeunt, ut parlibus, ad quas pertinent, distribuantur. Caeteri
nervi cercbrales rcpcriebantur in vicinia foraminum, per quae
a cranio egrediuntur, arcteque conglutinabantur matri durae,
qua-e duplication is insiar interiorem ossiimi cranii faciem ob-
veslit. In I visui occurrunt nervi cervicales, quorum supremi
subtiles et atropbici dcprebenduntur, inferiores autem , turn ma-
xime ii , qui ad plexum brachialem componendum conveniunt^
sat evoluti, quod patet etiam ex fig. 7 Tab. XX\ III. In ?« fig. 8
Tab.XXVllI sese ofl'erunt atrophicos exilissimosque nervi dorsua-
les. In n,o conspiciuntur nervi lumbares et sacri, qui postremi
specialim evolutissimi suntj et gangliorum crassitudine conspi-
cui. Quoad nervos in viscera pertinentes , pncunio-gastricus 2,
2, 2 fig. 7 Tab.XXVllI subtenuis est relate ad thoracis, et abdo-
minis viscera, si lamen excipiantur pulraones, et renes suc-
centuriati. Evolulissiraus erat nervus magnus sympathicuSj et
praescriim ejus poriio centralis, nervique splancnici ad earn
proficiscentes.

358 Alotsii Calori

Sceleto rmlla quasi erat pars , aut regio , quae nequld de-
forme notalu dignuin oculis subjiceret. lam cranium breve ar-
ctumque est, nee, ut solet, promiuciis et globosum ad par-
tem superiorera^ sed maxime depressuni et complanatum ob
illud ossium compingenlium atrophiam , ueque amplius cavi-
tatem eflicit, sed fissuram quidem exiguam, cni non est la-
titude major ilia , quae sufficit ad capiendam duplicationem
durae matris vestientis inlcrnam ossium cranii faciera. Hoc in-
super valde recludiiur ad posieriorem ejus partem, eo quod
porlio sc[uamosa , seu lambdoidea ossis occipiiis ad duas arctas
reducitur laminas A, /c fig. 9 Tab. XXVII, quae similiiudineni ha-
hent trapetii cum laleribus parallelis imparl longitudine prae-
ditis, quae super lineam mediam simiil arliculantur per latus
brevius, ct super latera per latns longius cum apophysibus con-
dyloideis /, I, quae fere ad horizzontem, seu oblique sedentes
(vid.fig.'M /n^mTab. XX\II)haud parum conferunt ad majo-
rem ampliationem posticae aperturae cranii, de qua loqiiimur.
Cujus autem aperturae fines inferius statuuntur a margine in-
terno, hie posteriori praedlctarum aj)ophysium condyloidearum,
a margine posteriori apophysis basilaris mfig. 9Tab.XXVIl et
a latere curvilineo posteriori porlionis lambdoideae k, k^ cui
antrorsum cum ossibus parielalibus est articulatio. Quare haec
apertura , cum ab illis ipsis ossibus, quibus fimitaudum esset
magnum occipltale foramen, circurascribatur, hujus analogum
fingit , hujusque locum tenet. Quatenus de cacteris ossibus cra-
nii, parietalia y,y, quae indicavimus, se sistunt parva , plana,
solitasque cum ossibus proximis articulationes servantia, quae
autem articulationes non per interpositas membranas fiuut, sed
per contactum , veramque suturam , ut comperitur ex allata
figura 9; itemque plana ac parva sunt frontalia c, etrianguli
imaginem praeseferentia , cujus trianguli basis repraesentatur a
curva, quae arcui orbitali superiori magis retrorso quam infe-
riori respondet: quo haec ossa praeter defectum, quern gignunt,
fronlis ad faciei obliquitatem etiam conferunt. Anterius porro
ultra quam solent cum eorum porlionibus nasalibiiSj et processi-
bus orbitariis interioribus producuntur tarn ut os ethmoideum se
multum ferens proportione ad auteriora obtegant, quam nt arli-
culationem cum ossibus nasalLbus a,a {S.^.9,gjg fig. 1 0 Tab. XXVII

De monstro humano etc. 359

ineant. Portio orbitalis iiistar riulimenti est, et venit sub for-
ma laminae, quae in internuni orbiiae latus descenditj parietem-
que ejus inlcriorem parlim efticit, non aulem posleriorem et
exlcriorem , quia posterius exloriusquc hie desideralur . Quae
portio obviani it laminae papyraceue sen parti planac/ ',/ fig.
11 Tav.XXVlI ossis elhmoidei^ quod cum ea conjungitur, qnod-
qiie loco habendi directionem ad pcrpendiculum gaudet altera ni-
si prorsus horizonti parallela^ saltern admodum oblif|ua ab in-
terioribus ad exteriora. Lamina cribrosay est fere omnino car-
tilaginea, et linca prominens, quae ejus medium a posteriori-
bus ad anteriora percurrit, est valde expressa: attamen ante-
rius in parvissimam cristamgalli extollitur . Os multiforme o-
stenditur dcforme praesertim in portione anteriori vol Ingras-
siali g, quae ab ossis reliquo scjuncta est, et in duobus fru-
siulis oblongis^ arclisque consisiit, quae anlrorsum jimgnntur
ad angulum acutum laminae cribrosae praedictae, ejusque li-
neae prominenti incumbentem ; retrorsura aulem disjunguntur
contra corpus ossis sphenoidei , ciijus pars anterior et superior
in aciem degenerans intromittitur in vacuum ^ quod dicta fru-
Stula se disjungendo procreant. luncta ideo os conflant simili-
tudinem lilterae V gerens, ob eorumque formam novanij et
alropliiam ofTiciunt, ne amplius gcnerctur fessura sphcno-orln-
talisj el insnper arliculatio cum portione orbilali ossis frontis,
quam alrophicara , el lantummodo ab evolutione quidem par-
va intcrnae suae portionis indicatam adnotavimiis . Ex hisce
omnibus scquilur, ul in condendo pariete superiori orbitae
pagina lantuni durae inalris internam cranii basem iuduentis
ageret, et oculi bulbus una cum suis musculis, et cum nervo
oplico huic membranae adliaeresceret , deficiente etiam fora-
mine vel canaliculo pro nervo memorato. Splienoidco posterio-
ri est corpus A fignrae rhomboidis, quodj ut anlerius in va-
cuo adinstar V condito a sphenoidco anteriori seu Ingrassialibus
proccssibus, ila posterius se coarclans inter duas apophysium pe-
trosarum exlrcmitates internas A\, A inneclitur, et cum etiam
breve sit, sat cilo in triangulum osseum, quod est apophysis ba-
silaris occipitis, oflendit. In ejus circiler medio fossula extat
quae est indicium sellae turcicac, quae capiebal exiguum cor-
pus molle plures a carolidibus cerebralibus ramulos accipiens,
T. vii. 47.

360 Alovsii Calom

quotl erat procul dubio rudimcnliim glandulae piluilarlae. A-
lae sphenoldei ossis niajores /t', A'j jam coipori coalilae, sunt
potius breves , arctaeqiic, ct intcrius vix concavae : in els scul-
pta conspiciunlur solila foramina pro nervi trigemini secundae
terliaeque sobolis transitu, et extcrius tam eis, quam corpori
sphcnoideo coalescunt processus pterigoidei satis evoluti. An-
trorsum porro ad struendam tissuram spheno-maxillarem illae
conveniunt , et cum posterius a recto margine fines habuerint,
fere omnino cum apophysibus pctrosis kk ossium lemporum, uii
corpus , articulanlur. His tandem ossibus sunt portiones squa-
mosae /, i fig. 11, cc' fig. 1 0 Tab. XXVII sat parum evolutae, ma-
xime laeva , quae pene prorsus a superiori pariete cranii ex-
clusa contra basem externam cjusdem apponilur. Anulus mem-
branae tympani ex hoc latere osseam naturam nondum ade-
plus est, nee dislinguitur a substantia membranacea apophysim
petrosam respondentem obvelante , dimi osseus dextrorsum
( obs. fig. 1 0, r/. Tab. XXVII ) est. Idem de tympani ossiculis di-
cendum est. Quod probabiliter contigit ob ingentem pressionem,
quae ex capitis flexione ad humerum laevum oriebatur. Apo-
physes mastoideae jam cartllagineae et vix inchoatae cum por-
tione externa adhuc cartilaginea apophysium petrosarum confun-
duntur. Apophyses petrosae A jA fig. 11 Tab. XXVII propter dis-
posilionem el atrophiam , quae sunt magnis alis sphenoidei, aliis-
que partibus ossium temporum, solitam obliquiiatem a poste-
rioribus ad auteriora , et ab exterioribus ad interiora non ha-
bent, sed fere iransversim sedent: quo fit, ut apophyses con-
dyloideae jn,Tn ossis occipitalis a se ipsis cum marginibus in-
ternis recedant^ et sic ipsae etiam sumant directionem fere
transversam, et ad rnajorem cranii posterioris aperturae^ quam
supra descripsimus , amplitudinem conferanl. Apophyses vero
petrosae cum earum basi partim manent detectae ob defe-
ctum evolulionis praecipue parietalium et portionum squamo-
sarum ossium temporum, suntque ossa majora, meliiisque ce-
teris omnibus cranii ossibus evoluta , in quibus oplime expri-
muntur canalium semicircularium prominentiae et foramina
pro transitu nervi communicanlis faciei et acustici, nee non
carolidis internae . Adnotandum denique est descripta ossa,
ea praeserlim, quae partem superiorem cranii corapingunt,

De monstro humano etc. 36i

licet atrophica, compaciiora qiiam solent, depreliensa fuissej et
ossificalionis processum admodmn progressum esse.

Vertebrarum columna posteiius lota lecliisa est, et venit sub
forma seinicanalis fig. D Tab. XXVII, aut fossae, quae superius
contlnua est cum descripta cranii apertura, et inferius ad os coc-
cygis finem habct. Hujus semicanalis paries iribus liueis quadran-
libus paullo crassior^ constat ex carlilaginCj in qua geniia sunt
puncta ossea in seriem disposita, plerumque unica , inlerdum
duplicia, quae vertebrarum corporum rudimenta sunt. Lateribus
adjacent laminae osseae, quae sunt vestigia arcuum seu duo-
rum segniinum anulorum vertebralium a quibusa nierius pro-
ducunlur inchoamenta processuum transversorum, quaeque in
regione cervicali per ossoam substantia m coalescunt, aut sim-
pliciter articulantur quasi per suturam armonicam; ceteris au-
tem reglonibus per inierpositam substantiam cartilagineam ca-
nalis substaniiae continuam . Inter hujusmodi anulorum rudi-
menta et ossea corporum vertebralium germina {latent forami-
na interverlebralia a posterioribus ad anteriora tanlisper obli-
qua. Tota dein columna vertebralis ad modum romanae liite-
rae S quadantenus inflectitar, curvasqiie praefert magnopere ex-
pressas(fig.9et I 0 Tab. XXVII), quo nascuniur gibbae enor-
mes, quae conspicuae trunci brevitaii originem praebent, qua-
rum , quae in collo usque ad inilium dorsi exstat , anlror-
sum special; rclrorsum vero, quae ad medium dorsum depre-
hendilur; quae sub dorsi finem et ad regionem lumborum ad-
nolatur, denuo anlrorsum . His adde, quod dicta columna in
modicum arcum lateralem flectitur cum concavo ad sinistras,
quae inclinatio insignior est in regione cervicali el dorsi i-
nitio , quam alibi; eique tribuenda est turn capitis flexio su-
per laevam' claviculam , turn ejusdem ossis ^ summique hu-
meri respondenlis depressio . Sicut autem scoliosi congeni-
tae columnae vertebralis adnolati capitis , humerique modi
sunt referendi, ita cyphosi et lordosi repelitae ejustlem defi-
cienliam colli, siraul atque deformitatem cavearum thoracis,
et abdominis tribuere deljemus. Re quidem vera regio ccrvi-
calis columnae vertebralis , dum ad anieriora valde inclinalur,
istiusmodi inclinationem anieriorem gignit procul dubio cum ma-
gno longitudinis colli delrimento, quo non potest, quia accidat,

362 Aloysii Calori

ui niagis magisque caput ad dorsualem ejusdem regionem

acccdat . Regio autem dorsualis se praeter modum incurvat

retrorsuni, qua poslioam thoracis longitudincm niullum immi-

nuit: coslae aliquaiiUim earum curvationis et conloiMonis amniit-

tunt, et fcrc rectae fiunl , alque aliac aliis , praeserlim ad po-

steriora, valde appropiuqiianlur . llaec appropiiujiiatiouis vis

una cum insolita subslanliae osseae inter posteiiores costaruni

extreniitatcs deposiiione causa fiiil , nt in nostro anencephalo

costae ipsae diclis extrcmilaiibus conglutinatae essent. ( obs. fig.

9. Tab. XXVII) . Scd nccduni omnia absoluta sunt. Vehemcns

capitis pressio super tlioraccm a sumnio ad imum , quae etiam

plus ad sInisUas quani ad dexteias expiiniilur, pressio ab imo ad

sum mum facta a visceribus heruiosis, specialim ab hepaie, super

ihoracciu ipsum pari modo elTiciuntjUt hujus paries anterior per-

quam brevis evadai, sternum 5 fig. i 0 Tab. XXVII, prorsus car-

lilagineum , bifidum inferne permaneatj carlilagines costarum

sternalium superiorum , e quibus excipienda est prima, ecu non

extans , et quae sunt aslernalium carlilagines siniul conglulinen-

tur, caetcrisque iuciuiabant. Quibus si addas coslas non esse ita

in arcus flcxas, et tortas uli deberent , consequitur, ut thoraci-

cae cavcac non solum diamclrl veriicalis, verum etiam transver-

sae lonaiiudo imminiua sit. Ex bis omnibus inferuir diame-

trum, quae majorem longitudinenij servata proporlione, praebet,

esse debere antero-posterlorem 5 et reapse ea est, solummodo

tamen in centro , et versus superiorem caveae partem; nam

iiiferius postrcmae dorsi vertebrae una cum vertebris lumbo-

rum se admodum proclinantesfig.lOTab. XXVII magnampro-

menentiam conficiunt, quae illam in conspicuam brevitatem po-

nit, et causa est, ut diamelrus transversa nonniliil protrahatur.

Haec lordosis , ut ita dicam , dorso-lumbaris mutationes in ab-

dominalis caveae dimensionibus hand dissimilcs iis, quas in tho-

race ciphosis dorsalis, progignit. Diametriis longitudinalis jam

brevissimus elRcit, ut pelvis fere ad thoracis basem perduca-

tur; cristaeque ossium ilium cartilagineae pene ad contactum

postremarum ex cosiis spuriis conspiciuntur. (fig.9, et 1 0 Tab.

XXVII). Quare parietes laterum abdominis fere omnino et u-

biquc ossei, parumque flexiles sunt, quum nulla aut exigua

sit partium moUium evoluiio , quae immo ad densum textum

De MONSTBO HUMANO EC. 3G3

ccllulosuni ligamcmi vices gcicniem reducuninr. Sub haec
versum se ipsa el bina iliniii ossa / fig. *)^ 3,3' fig. 10 Tab.
XXVII iiiipelliintur , el inutuo pliisqiiam decet appropinquantur,
quo Iransveisa cavilati.s alxloniinis diametnis adnioduni inimi-
nuiuirj porro autem os sacrum r fig. 9, a: fig. 10 ibid, evec-
tum et ipsum versus thoracem una cum iUum ossibus, qui-
bus iuterjicilur, anlerius fere planum aut rectum est , atque ut
confert ad diamelri longiludinalis inimiinilioncm ^ ila pelvis
excavalionem in arclum conipellii: quaproplcr tliaiiictrus anle-
ro-posterior , de qua loquimurj ut cjuam maxime decurtatur .
Quare abdominis cavitas thoracis cavilate arclior neccssario
impedire dclniit, quomiuus viscera jiimitus in funiculi umbi-
llcalis base exstaniia ac scsc evolvoniia ex hac scde reccdere, at-
que intra abdominis cavitatem, cjuippc angustam, et parictibus
anterioribus destiluiam, idcocpie ad ea recipienda minime aptam,
occludi poluorint. Quod vero ad rcliquum sceletum atiinet, in
extrcmilatibus superioribus nil deformis inveuitur, nisi laeva
clavicula t' fig. 10 Tab. XXVII, quae cum cesseril pressione ca-
pitis super ipsam incumbcntis cum porlione laeva paullisper
intorta maxillae iuferioris, attenuata, itemque complanata et
curvata est praesertim inlrorsum , ejusque internum dimidium
concavum facit, quod in dictam maxillam special. In cxlre-
mitaiibus infcrioribus articulatio coxo-fcmoralis dextera tanlum
vilio correpta est j nam acetabulum G fig. 10 Tab. XXVII liiijus
lateris vix inclioatum est, am ejus vesiii;ium solum observatur;
caput fcmoris respondenlis 4 ibid, est magnopere alropliicum^
et inferius posteriuscjue fere planum: ex Icgamentis teres 5, et
capsula fi])rosa fcmoris satis conspicua, immo teres, quam so-
let, longius deprclienditur: labrum cartilagineum acelabuli, et
exlernuin intcrnumque hujus labri legam.enta desideranlur. Ilaec
vitiosa articulationis dispositio una cum modo , nuiritione et
longiludinc lolius artus dcxteri inferioris imminutis verum co-
xariron congcuiium consiiiuebat. Multis tandem non opus est
verbis ad demonstrandum , cum ex se patenlissimum sit, quod
ob tanta sceleti conformaiionis vilia musculi ci pcriinenles e-
tiam vitiis respondcntibus aflici deberent. Musculi igitur irunci
generaiim contra cii J atrophici , et nonnulli ipsorum non proge-
niti, aut aboliii erant, in textumque fibrosum subflavum, in

364 Aloysii Calori

textam cellulosum compactum abiverant. IMiisculI artusinferioris
dexteri sublenues erant; musculi deniqae partis superioris fe-
moris cernebantur complanali et versus ilium cristam leviter
tracti.

Monstrum cujus viiia conformationis praecipuorum systema-
tum pcculiaresque anomalias usque adliuc enarravimus, gene-
ralem turn evolulionis suspensae turn vis plaslicae dcficieutis
effectura procul dubio ostcndit . Quod denionsiratione egeret ,
ni satis superque demonstratum foret a Meckel, a Geoffory Sa-
int Hilaire, a Serres aliisque. N.hilo tamen secius quispiam liuic
opinioni accedere haud facile posset^ quatenus de valvula ileo-
colicae deficienlia et interrupta inlestiui tenuis cum colo com-
municatione , de carvaturis columnae verteljralis turn specia-
tom cyphosi, et lordosi, de anomaliis veuarum et arteriarum
ad viscera chylopaea et iiropaea periinenlium. Quae omnia a
cansisdiversis, et praecipue pathologicis repeienda alfirmant pu-
tantes satis alarum non esse isliusmodi dictarum partium orga-
nicas condiiiones in aliquo embrjonis fneiusve linmani perio-
do existere utpote normales, sialusque embryonales irnmuta-
tos referre. Sed, si adiius ilei in caecum interclusus defectui
evolutionis attribuendus non sit , perpendentes tamen canalis in-
teslinalis formationem comperimus banc atresiam non esse, ut
ipsi arbitrati sunt, statum proprie vereque pathologlcum. Om-
nibus nolum est dictum canalem coagmentari ex tribus por-
tionibus simul junctis , quarum altera fere tola extra abdomen
deprehendiiur , et desinit superne cum oris apertura , inferne
cum stomacho, altera ad crassum intestinum pertinet, et a
caeco ad anum porrigitur, tertiamque ambit, quae intestinum
tenue, aut medium nuncupatur, quippe quod inter stomachum
et caecum situm est , et cum ambobus comunicat. Hae tres
portiones principio brevissimae, et imperviae sunt, nee eodem
tempore finguntur, sed eae, quae ad stomachum et crassum
intestinum pertinent promplius , quam quae ad tenue , et in-
choantur prima ab ore, altera autem ab ano. Quod anatonM-
cis speciatim monstrorum observationlbus probatum est : re qui-
dem vera media ductus inteslinalis pordone deficiente aeso-
phagus abdomen pertinctus in caecum saccum desinebat, et
intestinum crassum breve et superne imperviiun sinistrorsum

De mohstro nt'MAKO Eic. 3G5

deprchendebatur ; in ani atresia hoc idem intestinum magna
ex parte deerat, et in ambobus extreniitatibus clausum erat,
dura lenue satis longnm et evolutum in umhilicum cum ileo
<]ehiscebat, el anum umbilicale clLciebal; dein observatum est
singulas , quas diximus portiones canalis intestinalis parum e-
volutas habere extremitates , cum quibus illae pingnntur, pror-
sus clausas , caecosque fundos relerre . Ilarum igilur trium
portionum intestinabum formatio per se ipsam constat, aique
in hoc consistit , quod inteslina , quae primitus impervia sunt,
pervia fianl, et , proul evolutio el incremenlum unicuique pro-
prium postulant, aniplientur, aui coarctenlur , el producanturj
atque inter se communicent, et canalem continuum insliluentj
eaedemque portiones lotam evolutionem niinime assequentes
videntur iu ea coudilione organica versandac, ut, ubi earum
formatio el evokuio haerent, clausae permaneant. Hisce positis
disquiranuis modo , quid atresia , de qua agitur , significat. Su-
pra scripsi intestinum crassum nostri anencephali perbreve es-
se, arctumque, et lotnm ad laevam silum cum caeco appen-
dicula vermiformi potius exigua munito contra funiculi umbi-
licalls iiisitionem , in ejusdemqvie base una cum tenui intesti-
no paiitcr arcto el dextrorsuni receplo, ei tandem cum angu-
sto podicis ostio . Hae omnes sunt notaej cjuae in crasso inte-
stine ad embryonem duorum mensium pertinente observanlur.
El reipsa in secundo mense intestinum crassum jam in vagi-
ram unibilicalem cum tenui intralum ab umbilico recta per-
gil ad anum versus, el bre\issimum est adco ul nil aliud ejus
confectum sit, quam colon sinislrum , rectum intestinum , et
caecum , quod sub foima exigui luberculi in hoc periodo ad-
parelj paullo serius hoc postrcmum intestinum in abdominis
caveam se recipil, atque in hujus medio locatur, spectatque
umbilicum ; posterius autcm medium diclae caveae linquil, et
sensim sensimque ad dexleras tendil, eodemque tempore colon
transversum conficiiur, el dein colon dcxteiiim, cum locum
sibi proprium caecum occupaveiil: quod in quinto mense fa-
ctum est. At cum has organicas condiiiones , quas intestinum
crassum in variis suae evolutionis periodis subit , comparcmus
cum iis, in cjuibus idem monstri^ de quo loquimur, intesti-
num versalur, illico comperimus illud ipsum eas retinere,

366 Aloysii Calori

quae secundi mensis sunt. Est igitur extra dubitaiionis aleam
positum situm, brevitatein, caeterosque characteres, quos in eo-
dem adnotavimus , nil aliud referre nisi staluni embryonalem
transitorium, qui perstiiit, seu evolutionis imperfeciiouemj aut
defectum. Sed crassi inlestini formalio a recto incipit, el pro-
cedit ad caecum : cavatur igitur crassum intcstinum juxta banc
directionem. Gum autem factis supra rclalis inlestina totam
evolutionem non assequenlia vidcanUir in caecum fundum de-
sinere, ubi ab iis ipsis evolulio cohibeatur, conscqucns est,
ne intesliui crassi cum ileo communicaiio eflicienda esset. Sub
haec valvnla ilco-colica in icriio mense tanuunmodo oonflcitur.
Huic igitur locus non erat, cum intcstinum crassum in eo evo-
lutionis statu, quam ofl'ert in secundo mcnse , haereret. Quibus
animadversionibus mlhi videtur concludendum banc atrcsiam
secundum organogenesis praecepta pcrpensam orlam esse non
a conglutinatione duarum laminarum, scu labrorum valvulae
ileo-colicac, aut a sopto anomalo e luxuriante membrana inte-
stini mucosa progenilo , aut tandem a conslriclione , quae so-
lito vehemeutior facta esset, dum crassum inieslinum a tenui
distinguebatur , et efficiebatur valvula praedicta, sed ab iiiter-
rupta formatione ac evolulione. Cui opinioni accrescit fides,
cum consideremus nullum exstare vestigium, quod nos in sus-
picionem inducat eamdem valvulam exliiisse, fuisseque ilci i-
ter in colon , aupie insuper laevem intestini caeci rotundita-
tem, et in saccum iliacuut prominentiam adeo , ut potius cae-
cum intra ileon receplum esse , quam hoc intra illud , sicuti
esse deberet, videalur , et dein banc ejusdem sacci ad caecum
applicalioncm , nuUamque unum inter ac alleriun intcstinum
constriclionem in orbem ductam , quae dictae valvulae res-
pondeat. Quae omnia non observanlur , certe autem contraria,
cum introitus ilei in caecum et valvula ileo-colica exlitissent,
et postea deletae essent. Sed de hujusce atreslae causis ct si-
gnificatione satis. Nunc de curvaturis columnae vcrlebralis. Prae-
termissa inclinatione laterali , seu scoliosi jam orimida , ut de-
nionstratnm est, ab evokuione, et incremento paullulum as-
simetrico duorunt dimidlorum lateralium columnae vertebra-
lis, immo trunci, nullum est vitae embryonalis aut foeialis
tempus, quo ipsa columaa incliuationes aateriores ofTeral. Cum

De jioNsrao nmiANO etc. 367

priinitus haec siinul aim axe cephalo-spinali ex institaPanderiana
nascitur, in orbein flexa super vesiculam inteslinalem specta-
lur, et scse evolvcns, et arcum sensiin sensimquc ammittens
in longmn abit, non ila lamcn, ut nequiil cnrvae rellneat ,
ejuseleriKpie vestigium ctiain in fetu perfeclo depiehenilitur, in
quo fiexiones instar litterae romanae S nondum conspiciuntur
propierea quod eae nisi in posterum adparcnt. Evidens ita([ue
est anleriorcs regionis cervicalis et lunibaris inclinationes, ([uae
dnae lordoses naluralem cervicis lumboruinquc flexionem tain
augcnt, evolutionis defectum significare non posse; et dumtaxat
incllnalio posterior, sen cyphosis dorsalis ciim nobis mcmoret
priinam columnae vertebralis flexionem in orbem super vesi-
culam inlestinalenij ad evolutionis defectum referenda esse vi-
deiur. Sed haec columna ita in cmbryone floclitury quod truii-
ci parietes prae ea exiguae et brevissimae sunt, nee incipit
suam flexionem amittere , nisi cum ejusmodi parietes sibi
sensim sensimque majorem longitudinem sumentes, ut sequan-
tur vesiculam inteslinalem ^ quae a forma sphaerae ad oblon-
gam et tubularem transit se vertens in intestina, in eamdem
ipsius columnae dimensionem congruere incipiant. Hoc posito,
si evolutio et incremenlum dictorum parietum imperfecta ma-
neant, atque hi parietes aequo breviores evadant, columna
de qua loquimur, plus minusve suae primae in arcum fle-
xionis retinebitj et cum iis sit longior^ et cum, progredien-
te evolutione^ eiiam produci nitetur, ut unam eamdemque ra-
tionem cum eorum brevitate instituat, in contrariam direciio-
nem uspiam flecli debebit . Contraclio enimvero , aut brevi-
las parietum lateralium et anleriorum colli, cum banc trunci
regionem deleverit, egeritque antrorsum, et super latera tam-
quam vis trahens a capite ad pectus efl'ecit, ut portio cervi-
calis columnae vertebralis interea dum se a prima flexione
removebat, et producebatur , multum a dorsali recedere ne-
quivcrit, et cum raajoris incrementi esset , c[uam dicti parie-
tes, compulsa sit ad se antrorsum flectendam^ nimirum ad
curvaturam inversam, sive ei oppositam, quam pauUo an-
te oslendebat: ex quo lordosis cervicis. Bre vitas praeterea mol-
lium abdominalium parietum, quorum formation! nonnisi ad
latera locus fuit, eadem meccanica vi, eodemque productionis
T. VII. 48.

368 Alotsu Cxlori

tempore effich, ul , cum ipsi subinde sc minime fingereut
ad longiliidinem el incremenlum portionis lumbaris colu-
mDae vertebralis , gigncretur lordosis lumbaris , ob quam et
ilium ossa thoracis basi tam accesserunt, et in tarn breve ar-
ctumque spatium cavilas abdominis compnlsa est. Panctes
tandem thoracis, cum a lalerlbus fuerint aliquanto pins evo-
lutae, semper tamen brevilate peccantes, hoc ipso effecerunt,
ut dorsi regio uon erigcrelur , sed fere totam servaret suam
primam in arcum flexioncm, atque ita cyphosis dorsalis facta
asset . Ex his facile , quod nobis proposuimus , cogilur , vera
scilicet curvalionum, quibus columna vertebralis monsiri de-
scripti afficiebalur , significatio . Si de postrema , aut de ci-
phosi dorsali agatnr, pro se quisque videt eam nil aliud re-
ferre, quam statum embryonalem transitorinm , qni pcrman-
sit , ideoque clarum est ipsam evolulionis defectui iribuendam
esse. Si autem de lordosi cervicali et dorsali sermo est, hae
certe quidem evolulionis defectum haudquaquam expriniunt,
sed deformilatem aul statum palhologicum , qui tamen ex e-
volutionis defectu extra partem deformitate correptam existente
ortus est ; uno verbo , evolulionis antagonismum inter parietes
trunci et columnam vertebralem subsequutas esse comperimus.
Nunc vero ad vasorum sanguiferorum abdominis anoma-
lias descendamus . Facile egomet loqui de iis, quas arieriae
obtulerunt , praetermiltam , satis enim clarum est eas redigi
ad simplices insilionis, ut vocant anomalias, quarum ca-
ussae superius, cum easdem descripsimus , invesiigatae sunt.
Hie igitur earum, quae ad venae portaruni systema pertinent
et majoris momenti sunt explanalioni unaque delinilioni lo-
cus erit. Filum 61,61 Fig. 5. Tab. XXVI, quod refcrt truncum
aut si mavis, poriionem trunci irapervii venae omphalo-me-
sentericae , continualur tenue quidam , sed pervium, et muta-
tum in venam epiploicam cum vena 23 *, quae est ramus ve-
nae gastro-epiploicae 23 , obsiguatus numero 8 in Fig. 6.
Tab. XXVI . Neminem latet banc venam omphalo-mesente-
ricam , primum omnium vasorum sanguiferorum , quod in em-
bryone procreatur, anlequam hepati ramos tribuat, ut venam
poriara hepaticam constiluat, ex eodemque viscere ramos ac-
cipiat, et anlequam inflectatur tumescens iu cordis vesiculam,

De MONSTRO nUMANO ETC. 369

ramos colligcrc proficiscenies a poriioni perraanenti vesiculae
intestinalis, seu inlesllni , qui omnes una cum vena e sple-
ne in posieniiii proditura venae portae ventrali, seu portioni
venosae portae ejosdein orlginem praebent . Aique ut dictis
rami's aucta est vena omphalo-mescnierica, de qua loquimur ,
tunc ramuni ad hepar niillit, interque ejus lobos viani sibi
facit, reclpitque venani, quae ab hepatc ipso in earn influit,
et est anterior prae ramo hepati ah ipsa iribulo , qui poste-
rior est; et facile intelligilur ramum bepati ah. ea suppedita-
tum nil aliud esse nisi porlam hepalicara , seu portlonem ar-
tericani venae portae , et venam ab hepate ei dataiu venis he-
paticis respondere. Hisce praemissis vena N. 8 fig. 6 Tab. XXVI,
conlinualio trunci venae oniphalo-mesentericae postquam acce-
perit truncum 8 , qui vena porta ventrabs est , ramum insl-
gnem 1 2 hepati dispensat , qui est ramus praediclus ad he-
par missus seu vena porta hepatica dictum viscus baud bipar-
lita pervadens, nee cum vena umbiUcaU communicans turn
fortassis, quod hepatis scissio lu duos lobos deficit, turn
fortassis quod in monstro ad longius quam solet tempus pri-
ma sanguinis circulatio perducta est, quae autem ob banc diu-
turniorem permansionem mininie agebat, ut sanguis ad cor af-
flueret, anastomosibus venae portae hepaticae cum vena umbili-
cali, hujusque cum vena cava ascendente deficientibus , quae
venae unaque earum anastomoses memoratae paullo serins fiunt,
neve exisiere videntur , dum circulatio primitiva adhuc Inte-
gra extat. Vena oraphalo-mesenterica post ubi dictum ramum
ad hepar niiserit, in arcum flectilur et petit minorem stoma-
ch! arcum se vcrtens in venam coronariam i 0 ramulos 9,
9,9 accipientem, et dein stomachum linqult^ et producitur in
li venam praedictae coronariae continuam, quae, cum per-
venerit, quo e jecinore truncus venosus 2 egreditur, huic i-
psi inscritur, alque ibi probabiliter locus est, quo ex ejusmodi
viscere discedebat ramus venosus anterior, quern supra me-
moravimus, in trunciun venae omphalo-mcsentericae erumpens:
quarc truncus 2, uti anastomosim init cum vena 11, et cum
ramis sanguinem ab hepate refluentem accipientibus , ita du-
plicem significationem hie habet, nimirum venae hepaticae,
iruncique venae oraphalo-mesentericae , atque etiam venosi

370 Alotsii Calort

ductus scu Aranlli officio funguur. Quam ob harum condition urn
priniitivae circulationis pcrniancntiam venae urabilicalis , quae
serius vena oniphalo-mesenlerica, ut dictum, progignitur, eflingi
non potuit nisi portio , quae jecinori sanguineni suppeditat , et
directe hoc viscus pervadit: quo factum, ul duae circulatio-
neSj primitlva scilicet venae omphalo-mesentericae , et postera
venae lunbilicalis hie sc niuuio libravcrint , ceu cum hujus po-
stremae formatio iuchoetur , et niixtio sanguinis , qui in pla-
centa haematosis speciem passus ad hcpar reverlitur, tota, se-
cus ac solet, in ipso hepate conligerit . Ast quae disseruimus
do nionslii venae portae syslemate, oa nondum omnia absol-
vunt. \'ena omphalo-mcsenterica commercium anasiomoticum
inslituerat cum vena cava ascendente, sive, ut melius dicam^ una
ex suis radicibus, nempe meseraica minor in eamdeni cavam
iufluebat. Quae anomalia magni ponderis quidem est, et an ob-
servaia unquam fuciit in homiue, nescio; ad quam explanandam
ea, quae de systematis vasorum sanguifeiornm formatione ac
evolutione noscimus , hand quaquam satis sunt . Aitamen or-
ganogcnesi sufficere possunt facta , aut conditiones varietatesve
orgauicae, quae in animantiuni systematibus fieri possunt no-
bis analome comparata oblatae, lacobson^ et Nicolai obser-
vationes nos docent systema venae portae piscium^ reptiUumj
et avium communicationem inire cum vena cava adscendente,
in primisque duabus memoralorum vertebratorum classibus e-
tiam cum venis emulgentibus; unde distinclio venae portae re-
ualisj et venae portae hepaticae. Si modo verum est embryo-
nem et foctum humanum , antequam ad perfectionem organi-
cam , quae ad eum pertinet , perveniat , in eos evolulionis gra-
dus , quos in animantibus permanere comperimus, subire, aut
aliis verbis embryo ni transeundum esse per organicas conditio-
nes transitorias , quanim analogae in animantibus illi inferio-
ribus quippe quod eorum organisationis perfectae, et vitae sunt,
perstant; anomalia insitionis, quam in vena meseraica minori
deprehendimus, ipsa etiam , ut quaeque alia venae portarum,
significationem haberet evolutionis defectus, fugacissimamque in
embryone humano referret radicum venae omphalo-mesentericae
anastomosim, cujus analoga et permanens in vena portarum
avium exisleret. Quidcfuid laraen sit, haec, quaeprotuli, non

De mosstro nuMAwo ETC. 371

nisi pro conjeclura habenda sunt , quae ex contliiioniim
organicai um , quas sysiema veuae poi tae avium et monstri de-
scripti nostris oculis objicitj relatione facta est, et ni omnino
ceriiores nos redtlit dictani insilionis anomaliam evoliitionis dc-
fectiii rolorcndani esse, nobis saltern niultam dubitalionem in-
ferl eani aliis causis explicari posse, quum eadem anomalia
validates, quas sysl€ma venae poilae verlebratoiuin subit,
nullo niodo excedet. En^ Sodales Doclissimi, redactisj ni fal-
lor, ad veram earum significationem anomalii";, quae prima
fronic videbanlur definilu fere inipossibilesj en ipsis ad im-
perfuctam venae omphalo-mescntericae nietamorphosim, una-
que atl iinpcilectam venae umbilicalis formatlonem traductis.
Superest niodo , ut breviter dicamus, cur eventratio tarn sae-
pe cum anenceplialia consocietur.

Supra scripsi eveutralionem referre statum embryonalem traii-
sitorium, qui in perrnauentem abiit. Et vero viscera thoracis
et abdominis exiguorum embryonum in vagina umbilicali se
recipiunt , nee caveas ad ea pertinenles ingrediuntur , nisi
cum eaiuni parietes laterales atque anteriores efl'ormenlur. Quod
Harvejus in sue mirabili opere de generatione animantium hi-
sce verbis expressit «= Hactenus auteni viscera omnia et inte-
stina, intra corporis cavum non reconduntur, sed foris pen-
dula el quasi venulis atlexta, prominent: imo vero et cor ip-
sum. Truncus «nim corporis etiamnum instar scaphae, vel ae-
dificii sine tecto conspicitur : quippe necduni parlibus anterio-
ribus , ( pectore nempe , et abdomine ) occludiiur. — Quam-
quam vero sternum apponitur, cor in pectus, ceu aedilicium
a se extructiim, sibique praeparatum , ingredilur, in eoque
absconditurj et tamquam lar familiaris, ambicutis jam domus
patrocinium suscipit; eamdemque , cum famulaulibus sibi pul-
monibus^ inhabitat. lecur postea , et ventriculus intra liypocon-
dria reconduntur , tanden>que inteslina alvus amplectitur «= de
ordine pariium etc. Exercitato LYI. = Et in Exercitatione
LXIX cui tilulus est = Quod in utero damarum conlingat,
mense Novembris = sic ait = Quippe inteslina, cor aliaque
viscera plane conspicua sunt, videnturque corporis veluii ap-
pendiculae, donee obducto anterius ihorace, aique abdomine,
( tamquam superstmcto aedificii hujus tecto ) intra eonmidem

372 Alotsii Calobi

cavitafem occliidunlur =» . Quibus observationibus,, qnas ana-
toraici extra diibilalionis aleani posueriint, atque cliam in
ipso embi'yone huinano confirmaverunt, ut satis superque com-
probatuni est viscera thoracis et abdominis extra eorum cavi-
tates extare, propterea quod triiiicus instar scafae aut aedifi-
cii sine tecto conspicitiir , aut aliis vcrljis dictaruni cavitatum
parietes noiidum confecti suot, ita etiam monstratuin est vi-
scera, quae a parietibus praedictis ante alia obtcgunlur , llio-
racica esse. Ex quo elicitur ratio, cur haec viscera rarius in-
tecta maoeant in monstris, et foris^ pendula deprehendaiitur :;
organogenesis eniin nos docet partes, quarura formatio prae-
cedit aliarum formationem , diflicilius deesse. Quamobrem e-
ventralio intra fines abdominis in nostro anencephalo circum-
scripta est, et viscera thoracis intra eorum cavitatem occlusa
sunt , excepto tamen pulmone laevo tarn propter dlaphragma-
tis defectum, quan> propter adhaesionem , quani ipse contra-
xerat cum interiori facie marsupii viscera chylo-pojciica con-
tinentis. Sed cum de abdominis cavitate tantum dicam, viscera
extra earn evolvuntur non modo quia ejus parietes anteriores-
nonduni exlructae sunt , verum etiam quia ipsa perbrevis, ar-
cta, et fere tota occupata est ab hepate , quod in embryone
viscus est maximi incrementi. Qiiare necessarium est, ut et
longior et lalior fiat^ ut viscera intra earn se recipere^ ejus-
demque parietes a trunco assurgentes ad lineam mediam ab-
dominis anteriorcnt perduci, et conjungi possint. Quae nisi ef-
ficerentur , patet ex se viscera extra abdomen semper mane-
re , et naturalem , ut ita dicam. , eventrationem obiter in em-
bryones extanten:> in continuum perdurare. Quum monstri de-
scripti abdominis cavitatem conspiciamus , eam esse arctam,.
brevem propter lordosim lumbarem, et musculis, et cuti eam-
dem antrorsum obtegentibus destitutam-. Parvissima igitur est
pro viscerura mole , ideoque banc nequit intra se ipsam reci-
pere , irao foras protrudisset , si intus accepisset . Sed vi-
scera sic repulsa, non poterant quin abdominis latera urge-
rent, et tali modo impedirent, quominus molles ejus parietes
non modo ad invicem accederent, verum etiam augerentur et
evolverentur , atque ita ad mutuum contactum in linea me-
dia anleriori abdominis perduci possent: quo necessum fuit, ut

De monstro iitmaao etc. 373

viscera marsiipiiim ab involucris funiculi umbilicalis condilum,
dictorunique jxiiielum molliuni vices gerens incolerent. Quod
quidem est evidens per so, nee argunieniis egci. Ex liis igi-
tur inleilur eventralionem perniausisse in nosiio anencephalo
eo quod cavilas abdoniinalis in conditiouibus versabatur haud
absiinilibus iis , quae in embryonc deprelienduntur, cum ejus
viscera Ibris pendula conspiciantur. Eventiaiio iyitur facta est,
tarn quod cxislil lordosis lunibaris aut doi-so-lunibaris pro-
baliterj ut supra dictum, a brevitale parietum moUium, eo-
I'unique evoluiione et formalione imperfecta genita , tarn quod
viscerum moles ex abdon}inc detrusa impediebat, quominus di-
cti pavicies increscercnt , scseque ad viscera tegenda confer-
rent, ac insiniul coalescerent. At in eventrationibus, quae se
dant comites ancnccplialiae, isiiusmodi curvatuiae columnae
vertebralis qnain saepissime conspiciuntur. Aderant in monstro
anencepbalico Morgagnian©, cui eventratio consociabatur , a-
derant el in iis, cjuae a caeteris auctoribus mihi cognitis ob-
servata sunt , ob easdemque curvaturas truncus perbrevis eva-
debat, ct cavitates, quas intra se debebant viscera recipere, in
arctum quam maxime cogebaniur. En igiiur ratio, cur anen-
cephaliae tam saepe eventratio comitatur ; nobisque claret e-
ventrationem gigni non quia anencephalia extat, sed quia huic
addita est praecipue lordosis lumbaris memorata , quae cavi-
tatem abdominis tam imminuit, agitque in viscera ad modum
pressionis llallerianae , aut Lemeryanae , quam supra innui-
mus . Patet ex ejusmodi explicatione necessariam non esse e-
xistentiam habenarum, quas clarissimus Geoffroy Saint Hilaire
admiserat inter foetalia involucra et viscera , ut haec extra ab-
domen permanere cogerentur . Extant tamen in nostro mon-
stro haec habenae, scu ut melius dicam pulmo laevus, et o-
mentum gastro-colicum , aut ei analogum faciei internae mar-
supii viscera detrusa accipientis adhaerescunt. Sed hae adhae-
siones loco amovendi viscera ex eorum sede forte effecerunt,
ne banc nonnuUa ex illis liquerint, ut suprascriptum est. Praete-
rea scire oporteret utrum eventrationem eaedem praecesserint,
an subsecuulae sint, quod impossibile est^ et etiainsi earn prae-
cesserint, foret nimium hypothesis studium putare easdem esse
tamum eventrationis causas, quum his validiores agnoscantur.

374 Aloysii Caxohi

Nemo denique arb'itraturus erit exigua fila in quae abierunt vasa
oinphalo-mesenterica impervia , habenarum vices gessisse , et
effecisse, ut viscera extra abdomen permanerent; eorum enim
vestigium in fetu quoque perfecto qiiandoque deprchendi-
tiir, qiiin eventratio existat: sed mca quidcm senlentia hie di-
cta vasa deleta non sunt eo quod status embryonalis, qui
cum primitiva sanguinis circulatiouc consociatur , perduravit .

EXPLICATIO TABULARUM

TABULA XXir.

Fig. 1.

Sislil monstrum anenccplialicum ab anleriori parte prospecfum^ in quo
adnolanlur caput destitutum cranii fornice ^ nee collo suffullumj
seJ pcctore , thorax perbreve, enorme marsupium viscera chylo-
paca conlincns , truncus brevis et a laeva ad dextcram niodice
arcualus, artus male conformati , praecipue inferiores, quotum
dexler coxartro congenito afficitur, pedes vari etc.

TABULA \Xy.

Fig. 2.

Rcferl idem monstrum a posteriori parte spectatum, in quo adnotan-
tur tumor cephalicus post occiput , et inter omoplatas , spina
bifida posterior usque ad sacrum porrecta , auricula laeva male
conformata , ostium podicis exiguum , vulva etc.

TABULA XXri.

Fig. 3.

Idem monstrum ab anteriori facie prospcctum, in quo thorax et mar-
supium praedictum aperta sunt, ut viscera in conspectum ve-
niant . Diapliragma speciatim antrorsum et sinistrorsum dcest. Glan-
dula thymus super Immerum dexterum lata est : pericardium a-
pertum etc.

a. pars ventricularis cordis dextera ,

b. auricula , aut portio auricularis sinus venosi dexteri,

c. c, c. pericardium apertum,

d. thymuSj

e. cava superior dextera,
/. vena thymica dextera,

T. VII. 49.

37G Alotsii Calori

5^. pulmo dexter atropliiciis,

h. pulmo laevus alropliicus, qui licpar superscandebat subterlabcns ve-
nam umbilicalcm y,j,y,y'si(\. ejus insilioncm in hoc viscus, el
cum exilissimus factus sit adhaerescebat in i, i faciei interiori
marsupii , seu perilonaeo intcriorem hujus facicm obveslicntc,

k. pleura dexlcra . Pleura sinistra totum continuum instituit cum pe-
rilonaeo, ut aspicilur in /, /, I,

n, n' . splcn oblongus, ct linguae assimilis, ut in mammalibus,

q ,q'. stoniachus,

0,0. omentum gastro-hcpallcum,

p. habcna , quae rcspondet omento gastro-colico saccum quaquaver-
sus clausum refcrenle , quaeque adhaerct in p' pcritonaeo inte-
riorera marsupii facicm induenle. Huic habenae inseritur lilum z',
quod est vena omphalo-mesenterica impervia ,

r, r, r. intestinum tenue scu medium ,

s. Enormis saccus meconio viridato repletus, in quem finis ilei in-
testini desinit ,

t. intestinum caecum ,

u. appendicula vermiformis ,

V, V, V, I', intestinum colon ,

oc^x. arteriae umbilicales,

yO'tJ'^y vena umbilicalis secta, et ab hepale dimota,

z'. arteria ompbalo-mesenterica residua — z*vena omphalo-mesenterica re-
sidua— * punctum insitionis funiculi umbilicalis in marsupio.

Fig. 4.

Haec figura demonstrat quomodo ileon cum caeco conjungitur, nam
valvula ileo-caecalis facta ad ilei ingressum in colon hie desi-
deratur .

a, a, a. enormis saccus, in quem ileon sub fine desinit, apertus, at-

que introrsum speclatus . Patet hoc intestinum tantumodo ap-
plicari ad caecum c , quod intra illud extuberat^ nee ullum o-
slium adcstj per quod meconium ab ileo ad colon prolabi possit,

b. plica fere ad modum valvulae conniventis assurgens intra ilei saccura,
C. caecum intestinum ,

d. appendicula ad instar vermis ,

e. colon abscissum .

Fig. 5:

Refert viscera thoracis et abdominis, excepto pulmone laevo, ita prae-
parata ac disposita , ut praecipua vasa sanguifera , quae per ea
disseminanlur , in oculos veniant.

a. portio ventricularis laeva cordis, quae incumbebat hepati earn in
axcavatione a' accipienti,

Df. MONSTRO nUMANO ETC. 37 7

b. sinus venosus dexicr cordis,

c. sinus venosus posterior, seu lacvus,

d. ejus appendix auricularis ,

e. aspera arlcria ,

f. broncus lacvus sectus ,

g. broncus dexicr,
k. pulmo dcxler,
I, I. aesophagus,

k. slomaclius,

/,/,/. inloiliaum tenuc,

m. saccus, in cjucm linis ilci dcsinit y

n. caecum,

o. ejus ajipendix verniiformis ,

p,p,p. colon, \

q , cf. intestinum rectum,

r. liepar,

s. vesicula fcllis,

t. splen,

u, pancreas,

V. habena omento gaslro-colico analoga,

x,x. rcnes,

J,X- renes succenluriati,

2', z* corpora duo , quorum definitio mihi perdiflicilis .

1,1. ureleres,

2. vesica urinaria,

3. uterus,

4. ovarium sinislruni,
4'. ovarium dexterum,

5. 5. tubac falloppianae,

6. vagina,

7. vena cava descendes dextera,
7'. vena cava desccndens sinistra,

8,8^8. vena cava inferior, seu adscendens,

9. 9. venae iliacae primariae,

10. vena cmulgens sinistra,

11. vena emulgcns dextera,

*. venula ad corpus z' venae cavae antedictae adhaerescens , quae ve-
nula ex rene succenluriato respondenti proiiciscitur,

12. An vena ductui venoso analoga !

13. ramus bemorroidarius venae meseraicae minoris,

14. ramus colicus cjusdem venae,

15. truncus venae meseraicae minoris in venam cavam adscendentem

insertae ad insitionem venarum iliacarum 9, 9,

16. truncus venae meseraicae majoris,

17. truncus in quern confluunt venae aut rami venosi intestinales,

18. truncus alter, qui anastomosim init cum praecedenle trunco 17,

et ab ileo , caecoque intestiais ramos accipit,

378 Aloysii Calori

19. ramuli colici ,

20. truiicus venae splenicae ,

21. Ires venae pacrcalicae,

22. ramus gastro-splenicus ,

23. vena gaslro-epiploica dcxiera,

23*. ramus liujusce venae, qui petit halienam v rcferenlcni omen-
tum gastrocolicuin , quiquc aeeipit liluni 61 , quod est vena oni-
phalo-mesenterica impcrvia,

24. continuatio venae magnae coronariae stoniachi , quae cum vena

12 eopulatur .

25. vena umljilicalis scissa ad ejus introituni in liepar,

26. vena pulmonis laevi unica,

27. una ex venis pulmonis dexteri ,

28. truncus arteriae pulmonalis,

29. ramus pulmonis sinistri sectus j

30. ductus arteriosus, sive Botallii,

31. areas aorticus,

32. arleria anonyma,

33. carolis dexlera,
33'. carolis sinistra ,

34. subclavia dextera,
34'. subclavia sinistra,

35. aorta thoracica descendens, quae totum continuum inslituit cum

ductu artcrioso,
35'. aorta descendens abdominalis thoracica tenuior,

36. arteria communis visceribus chjlopaeis et renibus , cui nomen

arteriae caeliaco-mesentcrico-renalis facerem,

37. trunculus a quo oriuntur duo rami pro rene laevo, et ramulum pro

corpore z%
37'. arleriae emulgentes dexterae, quarura inferior corpori s' ramu-
lum suppedilat,

38. truncus coeliacae analogus,

39. arleria hepatica superior,

40. arleria coronaria stomachi sinistra,

41. arleria splenica ,

42. truncus arteriae communis antedictae, qui hie factus est arleriae

mesentericae superioris analogus,

43. arleria hepatica inferior,

44. continualio trunci mesentericae pracdictae , qui brevi emen-so ili«

nere dat hepaticam 43, et poslea dividitur in

45. 45. ramum desccndenlem a quo gignuntur arleriae inteslinales et in

46. arleria m ileo-colicam,

4"/. arleria gnslro-epiploica dextera ex hepatica inferiore proficisccns,

48. ejus eoiilinualio , aut ramus stomalichus,

49. ejus ramus epiploicus,

50. arleria nicsenlerica inferior.

De MO^STBO HUMANO ETC. 379

51. ejus ramus hcmorroiclarius ,

52. ejus r<imus colicus qui anaslomosim init cum raesentcrica superiori,

53. arteriae iliacac priniariae,

54. .Tilcria iliaca externa sinistra,

55. ardria iliaca interna sinistra,

56. arteria ileo-lumbaris sinistra,

57. arteria obturans sinistra,

58. arteria vaginalis ulerina,

59. 59. arteria uniLilicalis ejusdem lateris,

59', 59'. trunci binarum arteriarum umbilicalium, quae sibi sternunt

viam per membranas marsupii,
GO. arteria omplialo^mesenterica irapervia,
61. vena ompbalo-mesentcrica impervia.

Fig. 6-

Ilaec figura speciatim demonstrat reliquum venae portae incessum.

a. a. hcpar,

a', vesicula fcUis,

b. b. lien,

c. porlio pancreatis sccti,

d. acsopbagus oblruncalus,

e. slomaclius,
/. duodcnvim,

1,1. vena cava adscendens abscissa,

2. an ductus venosus!

3. vena umbilicalis secla ad suum in bepar ingressum,

4. ramus colicus venae meseraicae minoris obtruncatus,

5. vena meseraica major oblruncata,

C, C. vena splenica secta causa traliendi stomacbum et liencm ad be-
par, et oculis subjiciencli truncum venae portae bepaticae,

7. porlio venosa .seu ventralis venae portae,

8. vena gastro-epiploica dcxtera,

9. 9, 9. venulae ad coronariam stomacbi pertinentes,

10. vena stomacbi coronaria,

11. ejus productio ad venam 2 cui ipsa inseritur,

12. truncus venae portae bepaticae^ qui baud biparlitus jecur in-

greditur ,

13. 13. arteria obtruncata coeliacae analogs,

14. arleria bepatica superior,

15. arleria coronaria ventriculi sinistra.

16. arteria splenica ,

17. arteriae ventriculi breves,

18. arteria gastro-epiploica sinistra,

19. Iruncus mcsenlericae superiori analogus .

20. ejus ramus descendens a quo progigtiilur ramus arlerias intesti-

nalcs suppeditans et ileo-colica.

380 Alotsh Calori

21. arleria Iiepatica inferior,

22. arteria coronaria vcntriculi dextera,
2S. arteria gaslro epiploica dextera.

TABULA XXVIIl

Fig. 7.

Refert cor dexlerum una cum praecipuis vasis a corde prodcunliLu.s,
nervum sympatliicum, pneumogastricum , et nerves cervicales.

a. vcntriculus cordis dexter,

b. sinus venosus dexter,

c. vena cava adsccndens abscissa,

d. vena cava descendens dextera pariter abscissa,

e. vena cava descendens sinistra,

/. binae venae pulraonales dexterae,

g. truncus arteriae pulnionalis ,

h. arleria pulmonalis dextera ,

i. arteria aorta, ,

*. arteria anonima,

TO. carolis dextera,

n. subclavia dextera,

0. carotis sinistra,

p. carotis cerebralis dextera,

q. carotis facialis dextera,

r. arteria tliyroidea superior,

s. musculus mylo-joideus ,

t. OS hyoideum ,

u. cartilago scutiformis laryngis ^

V. glandula tbyroidea,

cc. trachea ,

y. bronchus dexter obtruncatus ,.

z. g'landula submaxillaris,

1 . aesophagus ,

2. 2, 2. nervus pneumo-gastricus^ qui superius rationem habet cum venu

jugulari interna *j

3. nervi cervicales superiores,

4. nervi cervicales inferiores , et plexus brachialis ,

5. 5, 5. nervus magnus sympathicus,
C, 6. nervi splancnici .

Fig. S-

Haec figura oslendit nervos spinales, et nonnuUos ex iifirvis cerebralibus,
deficienle axe cephalo-spinali, parietibus, aut membranis tumoris
cephalici post occiput siti , et iaternae faciei involucri canalis
vertebralis adhaerescere .

De MOMSTRO human 0 ETC. 381

a, a. membrana exterior tumoris dicli,

b, membrana media villis

c, c, c. aspcra,

d, d. membrana interior,

e, involucrum canalis vertebralis,

f, g, g. venae sang-uinem a tumore cephalico haurientes,
h, h, h. exigua vasa per cirros disposita .

J. arteriae vertebrales,

k. nervi cerebrales ab octavo ad nonum Willisii,

/. nervi cervicales,

m. nervi dorsales,

n. nervi lumbarcs ,

o. nervi sacri .

TABULA XXFII.

Fig. 9.

Offert truncum osseum a posteriori, et cranium ab externa et superior!
parte inspectura .

a, a. ossa nasi,

b, b. ossa maxillae superioris,

c, c. ossa unguium,

d, d. ossa jugalia,

e, e. ossa frontis,
f,f. ossa parietalia ,

gy g. portiones alarum majorum ossis splienoidei .

/;, h. portiones squamosae ossium temporum,

/, *, /. apophyses petrosac utriusque lateris,

k, k. porlionus lombdoideae ossis occipitalis ,

/, /. aj)ophyses condjloideae,

m. apophysis basilaris,

n. vertebrae cei'vicales,

o, o. vertebrae dorsuales,

q, q, q' , q' . costae utriusquc lateris,

r. OS sacrum,

J. OS coccygis,

t. OS ilcij

u. OS ischii,

V. OS pubis ,

X. acetabulum laevum,

x'. acetabulum dexterum vix inchoatum .

Fig. 10.

OfTert scelctum ab anteriori parte inspeclum.
a, a, a. ossa frontis ,

382 Aloysu Calori

h. OS parietale clexicrum ,

c, c'. portiones squamosae ossiura temporum,

d, anulus dexter tympani,

e, e'. apopliyses pelrosae,

J,f . apophyses condyloiclcae ossis occipitalis,

g, g. ossa nasi ,

h,h. ossa maxillae superioris ,

/. septum narium,

k, k. ossa jugalia,

/. raaxilla inferior,

m. gengivae germina dentium utriusquc maxillae obtegentes ,

n. symphysis maxillae infcrioris ,

o. vertebrae cervicales,

p, p. vertebrae dorsales ,

q. vertebrae lumbares,

r, /•, r. costae ,

s. OS pectoris adhuc oranino cartilagineum et inferne bifidum ,

t, t. claves,

u, u. scapulae ,

f, v'. humeri
X. sacrum,

y. OS cocc^'gis,

1,1'. ossa pubis ,

2, 2'. ossa ischii,

3, 3'. ossa ilium,

4, 4'. femora obtruncata,
6, G'. acetabula,

5, 5'. ligamenta teretia etc.

Fig. 11.

Demon strat basem interiorem cranii

a, a. ossa nasi,

b, b. ossa maxillae superioris,
C, C. ossa jugalia,

<•/, d. ossa lacrymalia ,

e. portio seu apophysis orbitalis ossi s palatini,
f,f,f'- OS cribrosum ,

g, OS sphenoideum anterius,
h,h',h'. OS sphenoideum posterius,

I, i. portiones squamosae ossium temporum, quarum laevae inditium

tantum deprehenditur .
k,k. apopliyses petrosae ,

I. apophysis basilaris seu corpus ossis occipitis,
m, m. apophyses condyloideae ejusdem .

T.Mi.VII.

Tab. XX J V

c^

/

/

i

::<V'ii

/-^

4>

~J.''-

^

-liiKj

J

Julivi.* Ferrari aJ naldel:

C^Krttinl tn Un tlel>

Lit Brltiiii

Ton.VJI.

^.

>

Tal. XXV

.lulius Ftrran „,1 .,at. del:

C;Betliiii in Up. del:

Lit: Bettnu

t„,„v:l

Jt

J.

J fTrkri A<i iixl del

CB.i

Tab, XXVI.

c^.

Lit.li,-lti,.i.

T..1I, VII

^^:j.

Tal. XXV

i:B.ii^„, ,.„„.|;i_

111 Rrllir

/6^ ,<?■( ;r ■■

Ton.:VII.

Tab: \X VII.

^.

/c.

\

^/

//

J FcrrAi-i 4(1 nAlidrl:

C:B«UilU in IaU:<1«1

Lll B.tluu

Tn.M VI i.

,^f*^. cJ^/

-\

m

im*

Tal, XXVIII

c^

J f»r.,, »J n.l Jcl

C BcUir.i in lau dri

Lit, K,lt„

JO. JOSEPHI BIAIVCOI\[I

Tentamen dispositionis systematicae

Lapiduin ad constructionem atque ornatum

inscrvientium (1).

Ount quaedam NaUiralis Historiae partes, quarum pertra-
ctationes circa ea versanlur, quae apprinie ad vitae conimoda
atllnent. In his autcm disceptandis, Scientia quidquld arlibus
profuturum sit inquirere debet. Metallurgia itaque, Plastica^
Tinctuia allacque artes ab ea poscunt, ut sublimioribus consi-
deiationibus aliquando sepositis, corpora prout earum interest
studenda assumat .

Hujusmodi postulatus est Liihologicae artis, sive tractatus de
Lapidibus ad aedes tuni constniendas , turn exornandas . Sive
pront mineralia, sive prout saxa (Rocce) illos Mineralogla per-
censeat, paucis so explicit: cleiiiin una duabusvc speciebus mi-
neralogicis centum et mille Marmora comprehendit , quae a
Lapidicina nomine singula peculiar! donantur , utpote diver-
sa notis dcsignantur , atque ad opera equidem divcrsa unum-
quodque tradaiur . Est igitur Naturalis Historiae munus , ar-
lium necessitati consulere , iisdemque ad lapides ordinandas
ac distingucndas, characteres , difierentias, divisionesque sup-
peditare , quae princlpiis ulique reclis, quoad fieri potest, in-
nilantur. Non equidem hoc opus inleutatumj cum nonnulli la-
pidum quorundam aedificatioui inservientium jam divisioncs or-
dinationesque proposueriut; verum de niarmoribus propric ta-
libus Artes ct scientia non conveuiunt . Quapropter Alexander
Brongniartius doctissimus inter cultores Historiae naturalis aevi

(1) Ilabita in Acad. Scient. Inst, die 2 Junii^ anno 1842.

T. VII. 50.

384 J. JosEPiu BlA^•coK^

nostri, tcmporibus hand muUo transaclis, tie hoc sentenliam
banc profcicbat « Marmoiuin numerns prope infinhns , eo-
rum nonienclatio arbitraria , caos quoddara est: nee adhuc fieri
potuil ut rcctc corum disuibullo sea in ordiiiem dispositio
coniponercun(l). » Cujus rei in cawsam esse censeo tnin Mar-
morum nalura uniformis , turn praeserlim eorum copia .

Et re quldem vera niarniornm exnberantia prope incrcdi-
bihs. Jam in nsum ea fncre gcnlinui anli(piissimis ; neqne im-
posteruin novas fodinas perqiiirere, aul e veteribus erueie ces-
samus. Quindecim prope saecula ante Aeram nostram lapidibus
ornaverc tabernacnlum, Mose Imperante^ Ilebraei. Aegyplii ve-
ro fjuisnam dicere auseiil quandoj quantunique lapiduni eflb-
dierini? Vetustas remoiissima eorum labores obruit; quorum
opera tum lapiide , turn enhu nobilissima , regionis foclicitas
ad nos usque pordurare concessit. Giaecis sua marmora quam-
plurima fuere, incertum an venustate propria vel scalpri or-
natu celebriora .

Romani poiissimum niarmoruni novorum copiam auxere.
Quivis sunimani dignitatem adiret^ urbi novas lapidum spe-
cies proferebat . Ad insaniam tenus hujusce ornatus genus di-
Tigebant ^ Tarn vesano studio flagrabant Romania ut ingen-
les opes fregerint ac pergrandia patrimotiia absumpserint compa-
randis peregrinis marmoribus==(2) Et revera navibus ad hoc
ipsum aedificatis , et nomine proprio ex oflicio appellatis (Naves
lapidariae) quactimque ex parte eorum dominii marmora ad-
vebebant . Horum pars maxima ac venustissiraa e Graecia et
viciniis comparabant; erant hujusmodi Hyinettiiun, PenteUcum,
Taenarium, ^traciian, Proconncsiwn, Chiiiin, celebre Pa-
Hum et caetera . Alia vero ex Aegypto , jllahastritcs , Por-
phyrites , Basaltes , et Marinor Thchaiciun . Alia ex Numi-
dia , marmor Niunidicum . Gallia quidem , Hispania suum
Schiston (vulgo Brocatello) Italia demum suum Lunense in-
ter innumera alia luxui Romano marmora afferebant.

(1) Mincrnlogia. Paris. 1807. T. 1. pag. 197.

(2) Caryophili Blasii. De anliauis niarmoribus. Traiact. ad Rhenum
1793. 4."

DisposiTio STsrEM.VTiCA. Lapidum etc. 385

Tanta antem copia e montihiis cfTodichant ut demum ex-
haustas fodinas feceiint.Quodincredibile nisi Plinium narranlem

audissemus (1). .= Cacpimus et lapidem piiigere ut mon-

liuin haec fueiint subsidia deficieutiuiii = idqiie cecineral et
ipse Ovidius (2)

decrescunt eflbsso marmore monies.

et Petronius. Sal. i 20.

In montibus hauslis

Antra gemunt, et dum vanus lapis invenlt usus
Inferni manes coelum sperare jubenlur.

Lapidum divillam banc, (quae hodie nostra quidem est,
quaeque hodiernam Lilhologicam coUectione necessario pro
parle ingiedilurj quoniani ulimur et nos celeberrimis marmo-
ribus anliquis ) recenliores auxerunt diebus illis foclicibus qui-
bus aries ingenuae novam ad vllam assurgebant. Leo X., Me-
dicei principes, Aloisius XIV. Calharina, plurimique Germa-
niae principes amorem huic ornatiii iterum excitarunl , inde-
que undequaquc diflusus factum est ut in praeseniiarum Ita-
lia, Hispania , Lusitania, Gallia, Anglia , Germania, et Sep-
tcmtrionales Europae populi lapidum fodinis gaudcant, maxi-
ma in parte palribus noslris ignolis. Liihologiae patrimoninm
igitur pingue jam divilia anliquorum aucla perquisilionibus
reeeniiorum, patrimonium amplissimum est, lantaeque molis
est , ut scieniiae difRcnliaies hand leves superandae occurrant,
Gum illud sibi in divisiones et ordinem disponendum assum-
pserit .

Multas, haitd inficiar, parliiiones in hoc quid magnum ia-
stituit jam Mineralogia, quas infra recenseam . Non enim
marmora omnia quae prioribus in usum fuerunt^ neque lapi-
des omnes qui nobis eliam aedificandis , aut ornandis aedibus
inserviunt vera sunt Marmora. Allamcn id procul dubio stat,
marmora vere talia partem- majorem Liihologiae componere,
atqiie per se latissimam familiam seu seriem conslituere. Et
insuper marmorum genera inordinala quaedam farrago est;

(1) Lib. 35. c. 1 .

(2)^De arte amandi. 2. 125.

38G J. JoSEPIII BlANCONI

vere imlliis oi\lo , ac poriurbatio adhuc rcgnat: idcoqiie scien-
tia ]Naiuralis historiae hue primo suas curas conveiiere de-
bet.

Interdnni quid nomine Marmoris inteHigcndiim, Corsium aii-
dianius de Lilliologia opliiue nieritain, itim doclissitnis de la-
pidilius volumiiiibus (I) lum serie lapidum prae omnibus c-
leclissiina.

« \ crbum lapis ipse ait (2), gcnerjciim latinis crat, rpicinad-
modiim nobis verbum Pietra , eoque indicabant njineialia il-
ia solida , aquis impervia , quae bilamina non eiant , ncc arc-
nae , nee melalla . Marmoris vero nomine habebant lapldes
onnics ad decus et ornalum inservientes , quaeqCie sccta nito-
rem adipiscerentur; nomon a gracco fonte^ cum inaminiron
graecis sit splendere. Quo factum est ut quampluiima inter se
miscerent, ac marmora appellabant turn terras calcarcs, turn
Ophytes, Gypsum, Basaltes, Granites, Porphyrites, laspides
plerosque lapides; at Mineralogis illi soli lapides Marmor stmt,
qui carbonato calcari constant, ideoque cum acidis eflervescen-
ics^ ictu chalibis igncm non emittunt, ac nitore donari pos-
sunt. )'

Hac marmoris definitione , qua intelliguntur etiam Alaba-
strites, Brecciae aliique lapides, utemur quidem, cum inter-
dum ad banc argument! mei partem tractandam sufliciat, li-
cet imposterum paiilulum mihi immutare necessum fuerit.

Ex praedictis ergo consequitur lapides bene multi, qui an-
liquis uostrisque etiam lapidicinis Marmoris nomine veniunt^
e Marraorum cathegoria expulsos esse, alque in proprium lo-
cum inter species raineralogicas ac geologicas consedisse. Gra-
nites itaque , Porphyrites , Basaltes etc. hujusraodi sunt; ac ex
€0 ipso quo propriam jam sedem tenent, de iisdem plura non
addam, ac me ad lapides calcares tantuin convertam.

Hi quidem aliquanto divisi jam sunt. Mineralogica ac geo-
logica scientia jam nobis Iradunt ceu sui juris , uta ita dicam,

(1) Calalogo raf,'ionalo di una collczione cli pietre cli tlecorazione.
Roma 1825. — Ddle Pietre antidie. Libri 4. Roma 1828. 8." —.

(2) Dellc Pie. ant. sub. initio.

DlSPOSlTIO STSTEMATICA LaPIDLM ETC. 387

Brecciam monogenicmn , iciest calcarcm oninino : Cahare con-
crelum , Calcare ari^illifcrum , Cahare lawellare , ntque
Calcare cowpactum . Quaevis seclio, f|iioniam bonis inniiitur
characleribus , scrvaii nierelur; sod quaevis est I^.ipidiriiiis ng-
gregaliim cjuoddam pliirium rciuni, quae singulae sunt eis di-
veisac . Quod saltcm de Calcareo compacto summopere ve-
runi est. ■= Varieias liaec, ( ait docius iilc italirus gcologns
L. Pilla) Variolas liaec quae geologis unica est, lapidicinis prae-
bet eximium spccieium uunierum = (1); Et reapse Mariuo-
runi pars major nobis ex Calcareo compacto donatur.

Post primarias has dislinctiones quas naturab's Historia sta-
tuit, cuiquc alioquin sufliciunt ad finem suum attingcndum
tiro, et lapidiciua fdum ut ita dicam non habent quo du-
canlnr per auib;iges hnjus labyrinihi . Etenim quamvis svsle-
mata quaedam proposila fueiint ad marniora in ordinem dis-
poneuda, ea tanicn tamquaui manca , aut prorsus imitilia a
pluribus habiia sunt. "VN alerius, Linnaeus, Daubentonius ab'ique
mincralogi prioris aeialis, colores Marmorum secuti sunt; quod
quidem, ait Patrin (2), melhodorum omnium Iiaec pessima est,
cum nil minus stabile in Maimoribus quam colores, corum-
qiie disposiiio. Brard (3) geographicas priraum divisiones in-
slituit; scilicet IMarmora in series distiibuit regionibus in quibus
eflbdiiHitur respondentes; itaque Marmora galHca , angiica etc.
de qua re ait Corsi (4) « parum interesse lapides complecti,
qui ejusdem sunt loci, minus vero ex disposilione color um,
nihil omnino ex macularum simillludiue » . Aliis in deliciis fuit
Marmora ad geologicam eorum stationem disponere ^ dixerunt-
que banc, melhodum geologicam; habebant itaque Marmora
primiiiva, secundaria etc. Patet per se quam difficile sit ple-
rumque hac melhodo uli, ut nihil amplius addam. Demum
non defuere quibus visum est ordinare per usus quibus inser-
viuntj queraadtnodum esset Marmor statuarium, marmor ad

(1) Stiuli ili Gcologia. Napoli 1840. pag- 35.

(2) Diction. Classi([.

(3) Picncs precieuscs etc. Paris. 1818. p. 120.
(-4) Calalogo ec. pag. 7'

583 J. JoSEPni BlANCONI

oniatuiu etc.; quique tandem, straclura (luce Marmora divi-
denda oi-ditiaiidaque assumpsere, cum series marmoruin lamel-
larium, ac compaclorum perfecere, sistendum lis fuit, et de-
scendeudum ad considurandos colores quibus marmora crant
ornata (1).

Quapropter cum systemata haec necessario dimiiienda sint,
id tantum reslat, ul simplici comparalione et lapidicinarum
empirica observatione uiamur.

Optima quidem est comparatio; sed numerosissimis marmo-
rum spceiminibus, et egregia oculorum experienlia eget. Ne-
que forte nlilis esse potest nisi comparanda proxima siut. Era-
piricum hoc agendi genus sterile est turn ad scieniiae , tum
ad artis bonum; et descriptionibiis deficientibus, illo uti ne-
quimus allis alloquentes, nisi aliis quidem specimina nosiris
consona sint.

Lapidicinarum experienlia dupliciter ipsis commoda est. lam
primo intuitu marmora nosciint ilia quorum similia alias vi-
derunt, aut nomina audierunt: insuper varietales in quibus for-
te incidissent ad suas species saepenumero adducere sciunt. Plu-
ries tamen scieutia ipsorum fallit eos . Quoiies enim uno eo-
demque nomine marmora divcrsissima appellant! Inter pluri-
ina exempla, satis sit hoc unum recensere. BreccLie (at ajunl)

(1) Me inscientem clarum Italiac nostrae lumen Passeri praecessit,
quod speetat quaetlam dc Marmorum ordinatione principia (vide o-
pus ejus Delia Storia de' fossili dell' agro Pesarese. Bologna 1^75. pag.
114. el seg. ): quae sane respectu miiicralogicae et geologicae scien-
tiae suorum temporum baud paroni niiranda sunt.

Sex. divisiones in serie lapidum ipse proponil, quarura prima Mar-
mora per dcpositum {per de/josizionc) immaculata alba, rubra, ni-
gra etc. complectitur. Secunda Marmor.i, ut ipse ait, per impasto ba-
bet, quaeque vario picta pluribus pultibus colore vario imbulis , ac
vicissim convolutis componunlur. Tertiam marmoribus coadunnlis {per
agglutlnazione) tribuit, scilicet iis vulgo Brecce , fragnienlis angula-
tis , et Luniachelle concbyliis referlis. Quarla seclio de Granilis et
Porpbjritis est ; suntque Passcrio nostro Marmora per crystallisatio-
nem. Quinta est de Marmoribus supravenalis quae porro cum vcnis-
ornentur, venas alias priores secantes praeseferunt. Iluic seclioni las-
pidia tenera siciliana adnumerat. Sextae demum pertinent alabastrites
seu Marmora per exsudationera {per trasudamento ) etc.

DlSPOSITlO STSTEMATICA LaPIDUM ETC. B89

tiotnlne ingcns marmorum copi;;ni desigrant, inter quae qucTQ
pliuinia tanliimodo sunt rraculoja . Adcle quod imjropriis u-
■tantur vocabulis , quod descriptionilnis careant, quod oidinata
di.sposilion« MaiTnoinm series, ab iisdcm non cornplcclatur etc,
Hisce igitur de causis talis marmorum nolitia turn ad tiroci-
nium tuiii ad scientiam non sufficit.

Anamen , aut ego fallor, aut via quaedam est qua sclenti-
fico gressii Marmora compacia in divisiones partiri possimus.
Compacta dixi, utpote ea quae prae omnibus copiosissima, i-
tem et divisu dil'ficillima. Praemonilum autem volo , me Ala-
bastriles, Marmora laniellariaj argillilera , conchylifera, aggre-
gaia ( Brecce ) mixta, el alia hinc expungenda putassc, pc-
culiari enim tractatione proximo donanda erunt, cum^ meo
jiidicio , ad lot distinctas sectiones perlineanl.

Ignotnm prorsus mihi ulrum Hisloriae naUiralis scriptores,
quantum forte oporiuerat, mentem apposuerinl , tautoque prae-
tio liabuerinl, Marmora nempe compacta, unica , duplici, plu-
rimave pulte (vulgo pasta) constare, ipsasque saepe saepius di-
stinctas patenipsque se exhibere ; ulnmi animadverterrul unicae
pultis Marmora ut plurimum uniformem, acqualem, conlinuam
earn ubicumque tenere j sive potius in grumos, globulosque ap-
pressos conjunclosque nullo intercedente coeniento cam com-
plexam liaberej duabus autem pluribusque iniervenieniibus pul-
tibus ulrum haec quae subjiciam adnotarint scilicet ,1 ." Ltras-
que in venas serpenles , involulaSj marginibus fusis incertisque
in marmoribus disponi . 2.^ Alteram earum fjuasi basim sta-
luere, aul coemenlum dicas, ambientem involventemque aliam
pultem sive globuliformem , venatam , aul laceram, margini-
bus ilidem fusis baud nitidis ul dicunl , et angulosis. 3.^ lllam
basim aut substantiam marmoris componere , i imosam, ac fis-
suris laceram quoquo versu angnlosis , marginibus sane distin-
cliSj vicissim insuper respondentibus turn angulis, turn sinu-
bus, infarctis pulte, saepe albida, translucida , spathica etc.

Quod autem colorum est , id adnotandum censeo : scilicet
unicae pultis ct uniformis marmora^ colorem plcrumque simi-
liter unicum cl uniformem praeseferre, alias vero intensitate
varium aut venosum ant maculosum, nee non coloribus plu-
ribus exornari. 2.o In Marmoribus autem pulte duplici aut

390 J. JosEPin BiANcoNi

pluribus , saepe quot pultes tot colores haberi , qui aut vicis-
siin contactu miscentur , aut niiidi , distinctlssiini([ue scjungua-
tur. 3.*^Similitor liinillbus per qiuiin nitidis distingui coloies in
raarmoiibus ultimo loco memoratis, idest rimosis aut iofarctis.
Peipcndeuli niihi vaiiiuioncs has quas dixi pultis conipa-
ctoiuni marmoruin, succurrit in mentem earundem causam
hand raro in varia marmoruin ipsorum origine geologica po-
sitam esse. Quod quidem mihi pro coujectura adliuc est; at
si aliquando ulierius comprobatum ad veritatis gradum usque
asceuderct, manifesto liquet principia partitionum marmorum
compactorum , quae ex. hoc foute haurireulur , non iuvalido
fundamento donari .

Hisce positis ad haec conjectanda gradum feci . Marmora
compacta, quibus puis unica , uniformisque , qulbus color u-
niformis itldem est, Calcaria ilia primilus fuisse putavi, quae
ex sedimento ( ut ajunt ) aqueo concreta sunt, quaeque uus-
quani^ aut uniformi gradu caloris vim, vel immutantis aquae
imbibitionem persensere: ilia vero quorum color aut variae in-
tensilalis, aut multiplex in iisdem diffundatur, Calcaria censui
ilia fuisse ( jam ex sedimento ), quae baud secus ac Lapides
ruiniformes , vim caloris , aut inlluxum liquidorum colorandum,
aut quamcumque causam praexistentes colores immutautem pas-
sa sint . Et marmora queis unica et grumosa puis esset , ea
dixi non ex sedimento placido, verumlamen ex quadam pul-
tis mollis iuvolutione coaluisse .

Ab his ad ilia processi marmora quae duplici aut plurima
pultc constant. Et pullcs aut omues in venas , aut quaedaui
in nucleos , altera vero in coemcutum dispositae sint, ad ilia
marmora pertinere sum arbitratus , quorum origo haec es-
set: scilicet: pultes componentes variis saepe coloribus do-
natas moUes omnes unioiiis tempore fuisse ac simul adpres-
sas , commixtas, convoluias nee non marginibus confusas .
Tandem de iis marmoribus in quibus basis (ut ajunt) angu-
latim rimosa videre est, quam undique perraeavit per venas
aut maculas (ut supra jam innuimus) puis altera, haec tenenda
putavi, nempe pultem illam, basim statuentenij jam solidam fuis-
se ac conscissam, aut dillractam sive quadam catastrophe, sive so-
la contractione ( quae quidem eviucunt ex angulorum siauumque

1

DiSPOSITIO SYSTEMATICA LaPIDUM ETC.

391

Concordia in oppositis riniarnm marginibus ) turn cum puis al-
tera ex flucntc aliquo addiicta essel, ciijus ope ipsa iu prae-
xistcnles rimas introire potuissel .

Utrum ne veiitali consona nee ne, sint ea quae exposui
non ine atlinet dicere ; cum id ad quod flc-ctimur iacillime no-
bis bonum videatiir. Aliis igiiur, per exempla inferius adducen-
da , judicandum dimitlo .

Tabulam inlerdiim componere idoneum visum est, in qua
Lapides omnes turn ad acdificationem, turn ad ornatum inser-
vientes propriis quique locis disponerentur , alquc in qua or-
dines distribuiioncscpie (quas proposui) suis phrasibus ( ut a-
junl) cl adnotationibus et exemplis insirucrenlur .

LAPIDES

qui ad aedes construendas atque exornandas
inserviunt sunt.

1." Calcares. 2.'' non Calcares.

COMPLEXIO PRIMA.

Lapides Calcares sive IMARMORA.
Character. Effcrvescentia cum acid is.

SeCTIO. 1. M.iHMOJiJ LamELLARXA.

Constant structura lamellari, seu saccharoidea, non vero
compacta. Aspectus uniformis raro conglobatus. Colores
aut nulli aut in venas, aut iu maculas distributi, et a-
liquando plurimi et varii .

Kitorem adipiscunlur insignem, et speculi modo. Nobi-
lissima .

(Iliijusmodi sunt Marmor Pariuirij statuario di Car-
rara, Bardilio etc. )

Notanda. Cum pura calce carbonata constent marmora
haec, ideo nitore donanlur splendidissimo. Cumque cry-
stallisationis principium habeant, ideo per tranquillam

T. VII. 51 .

392 J. JOSEPUI BUNCONI

coacliinalionem eflbrmata sunt solvente sive aqueo si-
ve (si placeat) ignco . Itaque ut pluiimum unilbrrai-
talcni in tola massa praescferunt. In quibusdam ve-
ro inter pultem ( vulgo pasta ) lamcUareni venae al-
teiins pultis etiam non lanicUaiis interponunlur , ut
adspeclurn brecciformem , et conglobatum mainiora
haec adipiscantur . Ilaec ad scclioncm niarmorum pul-
tis duplicis referuntur.
Sectio II. M^iiMORA PELLUciDA, scu Alobaslrilcs.

Lamcllaria haec quidcm; at diirerunt a pracccdcntibus
in hoc quod venis et juncluris qnamplurimis nolentur,
respondeniibus zonis dcposilionis substanliae calcaris, et
eo quod sint duriora . Non raro et fibrosa sunt. Co-
lorum, et dispositionis eorum varietas magna. Nitor liaud
parvus . Kobilia .

(Hujusmodi sunt Alahastro orientale, Al. cotognino ,
AI. a occhi , Al. a pecoreUa, Al. a giaccione etc.

I\oi and a .Ovm.nX.nv Alabastritae in cavitalibus montium per
deposilionem calcis carbonalae advectae ab aqnis , una
cum quibusdam oxydis mctaUicis . Et dispositio per
succcssivam incrustationem tribuit hisce marmoribus co-
lorcm, venulosum ut pluiimum zonatum , saepe etiam
maculosum .
Sectio III. M-wmclka ^mogen.ea.

Compacta. Eorum pultcs unica omogenea undique aequa-
lis, non grummis inspersa , ncc convoluta. Color sae-
pe unus ac uniformis , raro etiam multiplex et varia-
tus. Ps'itor bonus. Nobilitatis mediocris et bonae.
(Hujusmodi sunt Nero antico , Giallo antico.)

Notanda. Ut plurimum videntur haec marmora, ex sedi-
mento aqueo esse producta- Uniformitas auiem eorum
structurae bene convenit cum tranquillitale hujusmodi
depositi. Colores raro vivacissimi . Venulis (spathicis)
hand raro donantur, et per hoc ad marmora LnHircta
acccdunt .
Sectio IV. JMarmora conglobata.

.Compacta. Pulte unica constant ( licet saepe discolori )

DisposiTio STSTEHUTICA Lapidum etc. 393

quae in globos siinul coadiinatos et appressos dividi-
tur . Igitur lineolis conccniricis , flexnosis, el irregiila-
ribus iindique notantur. IIos vero llinltes , colores noa
obseivanl; qui saepe unus aut uniformis, aut variae
intensitalts . Nitor bonus .

(Ilujusmodi sunt. Giallo di Verona, Rosso di Ve-
rona, quaedam Porta Santa, etc.)
Notanda. Convolutioni cnidani subjectain fuisse pulteni
ex eo indicari videtur , quod in tot quasi globulos, di-
stributa ac parutasit. Quae aiuem convoiutio in pul-
te nioUi facta csset , cum non in fragmenta angulosa ,
sed quasi in globiilos perfecte congluiinatos coalescat .

SeCTIO V. M.IHMORJ COAHr.4.

Compacta . Puke duplici aut ultra manifesto constant, u-
na cum altera ila permixta ut venas conlortas officiant;
aut una globulos, altera pultem coemer.tiliam consli-
tuat. Liniites tamen saepe funduntur. Colores variant
pro varietate puliium , et in pukibus qiiidem varieta-
tes sunt: saepe araoenissimi . Nitor bonus, saepe insi-
gnis . NobiJia.

(ilujsmodi sunt Persichino , Pavonazzetto, Giallo e
ncro Portovcnere, Bianco rosso di Carrara, Mi-
sc/iio di Scrai'czza.)

Notanda. Numcrosissima haec scries in duas subdivisio-
nes partiri potest, inter quas tamea gradus et transi-
tio est .

A. Venosa. Duo pukes simid ita discurrunt, atque pres-
saotur ut venas simuker efficiant , quae serpent , in-
curvantur, aggrcgantur, mukis in modis. Sit exemplum
Marmor vulgo Persichino.

B. Glohulosa sive brccciformia. Una puis basim quasi
statuit aut coementum ^ in qua plus minusve pioxirai
distribuuntur globuli alterius pultis macularum modo.
Horum forma plus minusve rotundata ; plcrumque mar-
ginilms incertis^ fusisque cum ambienli puke.

JSotanda. Genesis horum marmorum ex convolutionedua-
rum aut plurium puliium instatu mollilici venire videtur.
Hinc venae, liiucglobuU.HincIixnitesutriusque pultis, licet

394 J. JOSEPHI BlAKCOM

niiidi, sunt tamen confusi, ita ut una puis congluti
nelur, cum alia (unde nomen huic scclioni) et anibo-
rum eamdem mollitiem et conlemporaneani originem
osienJant . Fieri tameu potest ut puis una per se so-
la quamdam mainioris partem constituat, ita ut ad
raarmora conglobata , hoc loco , transeat.

Sectio VI. Marmora jnfarct.i.

Compacta , et qaandoque partim lamellaria. Duplici pul-
le constant . Una basim staluit in cujus rimis angulo-
sisj atque inter fragmenta angulosa inseritur, quasi in-
jeciio, puis altera saepe spathosa. Colores saepe varii
ct pulcri. Nitor bonus. Nobilia.
(Hujusmodi sunt Bianco e ncro ajitico.)
JSotanda. Una puis quasi basim statuit, cui (cum jam so-
lidiiateni accepisset) diflVactae, aut in riinas divisae,
alia supervenit jjuIs quasi infiltrans, quae vacua omnia
complevit . In hoc dill'orunt a marmoribus aggregatis
sive Breccis quod in hisce sint fragmenta solida iso-
lata , pulte conglutinata : in marmoribus autcni infar-
ctis sit puis generalis solida plus minus continua , in-
ter cujus rimas, fragmenlave insila sit puis recens.
Itaque accedit hinc ad Breccias, inde ad Marmora ho-
mogenea veuulosa .

Sectio VII. Marmora aggregata (vulgo B recce) .

Fragmenta angulosa uuius aut plurium pultium solidarum,
coliigantur ab una vel pluribus pultibus moHibus. Li-
mites fragmentorum omnino nitidi et non confusi. Co-
lores summopere varii . Nitor non semper uniformis .
Quaedam nobilia.

(Hujusmodi sunt Breccia dorata. Breccia traccagnina.
Brecciola di Corfii etc.
Notaiida. Coementum sive puis colligans basim universa-
lem statuit. Fragmenta angulosa, limilibus non promi-
scuis. Ab hac sectione sunt expungendae illae breccae,
quae habeut fragmenta non calcaria . Accipimus enim
vocabulum Breccia prout tradit Brongniard Breccia cal-
caris .

DiSPOSITIO S1S1EMAT1CA LADDfM ETC 395

JSectio VIII. MAJiMonA glareosa ( Gomplio litcs monogeaicus

Brong.)

Fragmenta rolnndata calcarea , cocmento calcareo colli-
gaia. Colores luiitli. INiior seu parvus^ scu nullus. Lt-
pliirimum ignobilia .

JSoianda. Diflerunl a rnarmoribus aggregatis in hoc, quod
fragmenla ex quibus compouunlur marmora glareosa
per excuisionem in fluminibus, aut per quaiiilibel tians-
veheclionem ab aquis erosa , at rotundaia sunt: el fra-
gmenta Marmoris aggregati , non fluitata ( ui ajunl )
fuerunt , el inde angulos et spicula per altrilum noa
aniiserunt . Geologica origo igitur diversa .
Sectio IX. Marmoha testacea (vulgo Lumachdle , Stellarie
etc.)

Pulle cocmentilia constant plerumque compacla, conchy-

lia , raadreporas et aba involvenle. Colores ut pluri-

mum varii. JNilor saepe bonus. Quaedani nobilissima.

(Ilujusrnodi sunt AUracane clorato, Brocatcllo antico

Lumachella rossa j Stellaria orientale etc.)

JSotanda. Praeter testacea eiiam fragmenta lapidum in-
cluduntur, qua de re ad Breccias accedunt . Marnior
cujusque generis , quod conchylia quodam numero
coutlncal, ad banc seciionem special; non aulem di-
cimus tesiaceum si unam duasve testas includat.

Cum clar. Faujas in duas subdivisiones partiri possunt
Marmora haec^ quae distiuguuntur a qualitate corpo-
runi inchisorum .

A. Conchy tes continent Conchylia unlvalvia et bival-
viaj ex. gr. Lumachella d' Egitto, y/stracane do-
rato etc.

B. Madreporites. Madreporas , Asterias, Encrinites,
et alia continent, ex. gr. Stellaria orientale, Mean-
drite di Werona etc.

SbCTIO X. M.IRMOrx.l hUDIA.

Parum conipacta , non nitorem accipientia . Colores sor-
didi . Ad aedificalionem ulilia . Ignobilia .
(liujusraodi sunt, Travertino , Tartari etc.)

3-9C J. JosEPni BiANcoNi

JYotanda. Oritur traveriiiius (sicut et Tartar!) ex cleposi-
tione aquae dulcisj igitur origine proximus Alabastritis,
Attaniea ah ilsdeni tolo coelo diflert ( si vcluti rnarmor
considerctur) propter deficienliani colons, uiloris etc.
Sub dio durcscunt .
Sectio XI. Marmora argilufera.

Compacla. Nitorcm exiguuni concipiunt . Puis utpluri-
muiu unica. ]Non raro tamen rudcrirormia . Colorcs
languidi, saepissimo flavcsccutes ; saepe dendriiica. Ila-
litalu alumiiiam olcnt.

( llujusmodi sunt Paesina di Firense. Jllharese di
2^0 scan a , p^enato di Tivoli etc.)

Nolanda. Calcarei argillosi sive niargosi origo aquea \i~
detur : luiifoiniitas ejus tcxturae et colons iiumutata sae-
pe fuit ex calore^ ita ut adspeclum ruderifornieni, aut
brecciformeni assumeret. Caeterum facies peculiaris est
cunclis liisco inaruioribus .
Sectio XII. Marmora mixta.

Venae vol coenicntum calcare, aliis intermixtis substantiis,
sive in vcnas , sive in globulos, sive in fragmenta di-
sposilis. Coloies varii saepe virentes . Nitor saepe 1)0-
nusj quandoquideni inaequalis . riiuinia Nobilia.
(llujusmodi sunt Verde antico, Cipolliuo, Verde di
Polcevera, OJicalce. Brong.

JYotanda. Adspectus lioruni marniorum saepe niaculosus,
quandoquidem venulosus , aut punctatus . Pluiinia ac-
cedunt ad Ophyoliies^ eicnim pars non calcaris utpluri-
mum est talcosa aut diallagica . Per haec mnrmora i-
gitur gradum facimus ad secundam coraplexioueui la-
pidum, scilicet ad Lapides non calcares.

Huic sectioni item adscribendi vulgo Macigni ^ qui qui-
deni quo ruditate, ac rusiicitate a marmoribus distant,
eo opportunius ab iisdem sejungunlur in extremo seriei
lapidum calcarium.

Marmora incertae sedis.

Sunt ilia quae vulgo dicuntur Diaspri teneri di sicilia.

Disposmo SYSTEMATICA. Lapidum etc. 397

COMPLEXIO SECUNDA.

Lapitles non calcares, sive LAPIDES proprie.
Character. Jijfcrvcscentia cum acidis nulla.
Cum Lapidcs ad haiic complcxionem pertinentes in scriplis

mineialogicis J ct geologicis descripti sint, nomina cmo-

lumdam heic tantuinodo recenseam.

= Granites, Syenites, Porp/tjrites _, Euphotis, Ophy-
tes , Trachytes, Dasanites , etc. (1).

Paucis rnodo seimonem meuni expediam .
Fatcndnm est in magna quadam fodina, aut Monte Marmo-
ris cujusdam, puta vulgo quod diciiur Portovenere , Portor,
immulationes rcpcriri posse. Fac, maculas liiteas dimittat , to-
Uimque nigrum evadat. Ex hoc a quinta supradicta sectione, ad
lerliam gradiiin faciei. Altamen non idco fallacem ordinatio-
nem piopositam diccndam putarera . Etenim turn Marmor ex
nna ad aliam scdcm ti^ducam cum apud artes jam diversum
marmor accipiiur, cum apud lapidicinas novo jam gaudet
nomine, cum undique pro novis usibus usurpetur. Inimo ni
fallor eviucit ex hoc distributionem quam contexui, a suis non
recedciido prindpiis, arlibus acquiescere^ cornni([uo postulalis
ad nulum rcspondere, ac fmem sibi propobiuiin tali modo
conscqui . Practerea ne quis heic reprobandum assumat, quod
aliis hnjusniodi distrii)Ulionibus facile omnes concedunt. Cuinam
lalct Monlem granilicum scnsim sensimque ad Syeniicm gra-
dum facere sive ad Protogynam, prout Graniti Mica locum
cedit Amphibolo secundae, sive Chloriti Protogynae?

INondum mihi datum est familiam , pnlclierrimam sane,
marmorum quae vulgus appellate Diaspri tencri di Sicilia,
uUa in sede superioris dibtributionis quadam cum fiducia col-
locare idque praesertim ex eo quod fiustra hucusque deside-
raverini apud scrlptores ca quae corum geologicum silum decla-

(1) /'. Corsi. PicUc anlidic pag. 21G, ulii lapiiles mulli (juibiis ve-
tercs ulchanlur , rccensciilur . Caeleros in striptis orj clologici*
quat'ias.

398 J. JoSEPin BlANCONI

rareiu . At Inimanitaie coUcgac nostri coinitis Camilli Saliuac,
quein ainplissiimiiu scieiitiariim fautorcm iix civitate hac no-
stra qiiani senserint omnes non aliinet dicere, ad mamis meas
peivenil doctiim opus cui tilulum » Notizic di Pictrc e Marmi
raccolto da Monsig. Leone Slrozzi » calamo exaralum circiicr
sub initio Saeculi XVI, in quo hacc Siciliana marniora quo-
ad gencsini ab Alabasiriiis non absiinilia esse Aiictor ceiiset:
scilicet conci'et.a esse pei- deposituin ac incfustationem . Rem
auteni ita esse plura equideni probantj at quacdam adhuc
fortasse contraria adduci possunt. Quaproptcr prudentis esse mi-
hi visum fuit, ea in sedem incertam seponere, quoadusque, ra-
tiones ukerius nobis inotescant quibus locum ipsis proprium,
manifcstum nobis evadat .

De caeteris milii uotis marmoribus, omnia, paucis excaeptis,
in suam sectionem sponte cadere visa sunt . Quod quitleni
fauslum succunit ad bonam spem de dispositione super ex-
posita coucipiendam, ct eamdem quaesitis ac opportunitatibus
tum scientiae turn artium accomodatam utilemque fore. At
aperiissime fateor schedium, et tentamen dispositlonis cul-
toribus naturalis Hisloriae exhibere tantumodo niihi proposuis-
se,nonautem quid completum , ac perfectum. Plurima enim
mihi marmora latent; idcoque plurima quae aut propiiia, ant
adversa proposito meo occurrere possunt.

JULII BEDETTI

DE REVOLUTIONIBUS DUORUM CORPORUM
SE MUTUO TRAHENTIUM.

DISSERTATIO

V^uuin veslra , sapienies Viri , humanitate , niUla (|uidem
virtuie mea in Aluninorum vestrorum numerum cooptatus
fiierim , et pene dixerim inter Vos, qui huic Institute amiquam
gloriam renovatis, novoque amplificatis splendorej nihil mihi
poiius fuit, nihil antiquius, quam ut me tanto honore aliqua
ex parte dignum ostenderem . Quod ut assequar , etiam atque
etiaui euro, toiisque viribus nitor: quaniquam neque ego, ne-
que alii fore arbilrentur, vel sperentj ut quae cogito, et con-
cupisco, unquam perficere queam. Sed quoniam homines rejecta
spe majora, quam suae adhuc cujusque vires ferant, patrandi,
animo torpent, neque ad virtutem pervenire conantur; ct con-
tra si spe excitati magna spectent, atque ad summa conten-
dant, perraro abest, quin ad aliquem virtutis gradum perve-
niant: ideo commotus ego, non vero perterritus arduitate fa-
cinoris iis, quae rei condncere videbantur, sedulam dedi ope-
ram. Quapropter assidua manu versare et meditari antiquos
Academiae nostrae Commentaries coepi ; in quibus universa
pene saeculi proxime elapsi sapientia coudnetur. Atque hie. l/rt/2-
fredii , Zanotii, Boscovich, Canterzanus, Frisius, aliique ce-
leberrimi viri, quos longum esset recensere, rnagnam doctri-
nae copiain mihi discendi cnpido largili sunt. At quam in
lis legendis me ipsorum elegantia , simplexque cultus delecta-
verit, doctrina erudierit, paucis dicere, si vellem, non possem.

T. VII. 52.

400 JvLn Bedetti

Nonmilla lamcn opuscula Icvlssime aitingam, quae mihi occa-
sioiicin praebucrunl banc, quam Vobis hodio trado, disseria-
tionom scribcndi .

Inter inventa^ quibus sacculum decimum septiimim jure ac
meiilo gloriatur, Pnucipia malbomaiica riiilosopbiae nauira-
lis, aiqne infiiiilorum et infinite parvoruin calculus maxime ex-
collunt. Sctl ad utruinqiie niiium invenliim adeo aspera crat
tyrouibiis vel stiidiosissiniis via, ut plcri(pie, qui tunc tempo-
ris , et mnllo etiani post Ncwtoniiin, atque Leihnilziuni se
uuice admirari praedicabaut, et in deliciis habere, nee pri-
mam Ncwtonl proposilioncm dcmouslrarc potuisscnt, neque
de arcana infinite parvoruni natiira quicquam cxplicaie: cu-
jusrei testimonium Franciscus Maria V^nnotlus, et i'aler Roge-
rius Joscphus Boscovich See. Jesuloculenlissimum praestant. Plu-
rimum igitur tyronibus conferebat prinios aditus Pliysicae Ne-
wtonianae et Calculo infinite parvorum pateficri, faciliores-
que reddi. In opusculo, cui tilulus est - De motu corporis nt-
tracti ill centrum immobile virihus decresceiitihus in ralio-
Tie dislantiarian rcciproca diiplicata, in spatiis nan resi-
stentibus (i),vntuva.\i Philosophiae Newtonianae Boscho^'ich con-
suluit, Franciscus aiitera 3Iaria Znnottus cum in ipsa Aca-
deniia , Bondcllo , et Castelvctrio adversantibus , de infinite
parvorum natura dissereret (2), novo earn lumine illustravitj
declaravitque . Quem nostroruni Commentariorum locum no-
stcr quidam celeber vir , adhuc vivens, si animadvertere po-
tuisset, aut voluisset, non inconsulto scripsisset: injinilc par-
vum in linea esse punctum,in superficie Iineam,in solido, sea
corpore superficiem. Sed et eorum gratia j qui ad Newtoniano-
rum Fhysicam introduci volunt^ Opuscidum de i'iribus ccntra-
libus (3) Zanottus ipse in vulgus cdidit j cujus opusculi in
tomi quint! Commeutariis longa et copiosa est relatio. Neque
sublimioribus de attractione , et planctarum circa Solem mo-
tu pcrturbato quaestionibus elegantes dcsunt in Commenlariis

(1) Commentarii Acad. Scient. Instituti Bonon. Tom. II. Part. III.

(2) Comment, etc. T. I. pag. 241.

(3) De Yiribus Ccntralibus , quibus corpora per scctiones conicas
volvuntur, centro virium in foco manente, etc.- Bononiae 17G2.

De REVOLUT. DUOnUM ConPORUM ETC. 40 1

nostris rcsolutioncs. Qua enim, ct quanta allractionis vi ptin-
clum intra sphaeram , aut extra positiim ab ipsa spliaera tra-
liatiir, sumiiia facilitate Cnnterzanus (1) demonstravil; cal-
Guknn aerpialionis oibitae , in quo celebre Kepleri consistit
problcma, laciliorcm, commodioreniquc Aslronoinis fecit Eu-
stachius Zanottus (2) , utens anomalia , quani dicunt ex-
centricani , luni omnium Astronomorum consensu rcjecta , fe-
leque oblita ; quatndam formulam tunc tcmporis novam , qua
concinne et commode puncii a virium centro iracti velocitas
exprimebatiir , Frnnciscus IMaria Zanottus protulit (3); per-
lurbati motus aequaliones illustris quidem vir Paul/us Fri-
sius Klcr. Reg. S. Paulli in series evolvit(4) , et Daleinhcr-
ti investigationes in mundi systema (5) simpliciores reddidit
(6); ut exempli caussa sunt libratio lunae , ac figura terrae,
aequaloris lunaris et terrestris motus , aequlnocliorum praeces-
sio media , terrestris axis nutalio .

Sunt praeterea F'incentii Riccati Disquisiliones quatuor De
niotu rectilineo corporis attractl , aut repulsi a centro mo-
bili (7); in quibus, rejecta Ncwtonianorum hypotesi , aliani,
qua natura nequaquam utitur, effinxit sibi: posuit scilicet at-
traclionis , aut repulsionis vires in simplici esse , atque dire-
cta disiantiarum a centro ratione. Hac fortasse de caussa Com-
mentariorum scriptor magis ipsius Riccati auctoritate, quam
re disquisiliones eas commendavit. Tanta vero , ait enim,
hac cura digjiani hujusniodi investigationem censuit, a/m pro-
pterca quod nemo ante in ea, quod ipse sciret, versatiis cs^
set J turn vel maximc quia eadem sibi nee vuIgaris^, et me-
chanicae scientiae perutitis videbatur; crit certe ; neque e-
nini , si non esset , videri tanto i'iro potuisset . At duorum

(1) Comment, etc. T. V. P. II. pag. GO.

(2) Comment, etc. T. V. P. II. pag. 236.

(3) Comment, etc. T. VII. pag. 223-.

(4) Comment, etc. T. V. P. I. pag. 291.

(5) Rcclicrclies sur differens Points importans du Sisteme du Monde.
Paris INIDCCLIV.

(G) Commentar. etc. T. V. P. II. pag. 11.
(7) Comment, etc. T. VI.

402 JuLii Bedetti

corporuni mobiliunise muluo trahcnlium problema Frrmciscus
JMaria Zanottus lalius ante Biccatwn extendcial. In capite quin-
to Opusculi sui De T^iribus Centralibus (1) corpora Cnxit am-
bo niobilia, directionibus contrariis, ct parallolis projccta anibo
quidcm acquali vi; ita lU projcciionum vclocilaies reciprocc
inassis proporiionales essent . Denionsiravil auiem commune
duorum corporum gravilatis ccnlrum immotum manere, per-
que duas similes seclioncs couicas in eodem piano jaccntes
corpora duo volvi. Atlamcn eo multo lalius problema ipsum
extendere poterat : nam qui molus essct, cum earum trium
condilionum, quas in projeclionum velocitaiibus posuitj aliqua
deesset , vcl omnes^ noluit inquircre. Ego , inquil ipscraet,
quae prima in hac re occur runt ^ vix attingam , ut deside-
riuin excitem ; quae suhtiliora sunt excell cutis si mis illis (ma-
thematicis) relinquam . Haec verba legenlem desiderium il-
lud me lenuit; et quamvis non is ego sim, neque esse arbi-
trerj quem Zanottus excellenlissimum maUiemalicum saluiaretj
rem lamen aggredi, ipsum([ue extendere problema , quam la-
tissirae extendi poterat , non dubitavi . Sed antea ad clarissi-
mum virum Doctorem Franciscuin Bertellium, cujus in hac
re summa est auctorilas, meum desiderium, meamque retuli
cogitationem : qui ea, qua est erga onines humanitale , erga
me benevolentia, non mihi solum animos addidit, veruni et li-
bros suos Elernentorum Mechanicae, ut vocant^ coelestis (2),
nondum in vulgus editos niibi suppeditaus maxima auxilialus
est . At nos jam forsan nimium evagatos res ipsa ad se vo-
cat; duorum nempe corporum se mutuo trahentium revolutio.
Hocce problema baud satis sibi placere videtur, nisi pro
quaestione naturali habeatur. Id facile sibi concedi putat, cum

(1) De Viribus Centralibus etc. Bononiae MDCCLXII. pag. 44.

(2) Dissertalio Iiaec habita est in conventu Academiae IV Nonas
Deccmljris MDCCCXLI ; Elcmenta aiUcm Francisci Bertelli, in fron-
te licet Tomi I annum habeant MDCCCXLI, in vulgus prolala sunt
niense Martio ineunte MDCCCXLII. Duni banc disserlalioncm lypis
mandamus, immaturam Bcrtcllii morlom adiiuc vchcnienlcr dolemus,
quae cum VII Idus Februarii IMDCCCXLIV buic Academiae , huic
Lyceo magno Bononiensi, totique huic eripuit civitati.

De BEVOLtnr. cuoivum corpcbum etc. 403

in planetamm systemate, ut ipsum in cJuobus corpoiibus di-
git, coriinuinc gravitatis centrum plcriqiie Astronomi mobile es-
se conlendant, hincque fixaium^ quos proprios dicunt, moius
derivari aibilrcntur. Qui motus, 6i unam tantum Pegasi stel-
1am excipias , pciintlo licri \iclcnUir, m immotac stcUae fixae
. raanerentj et commune omnium planctarum centrum gravitatis
simulque omnes planetae communi motii vchcrentur in spa-
lio. INeque hoc loco summa caeterum JVcwtOTU auctoritas ob-
jici potest; qui gravitatis centrum omnium planctarum com-
mune numquam moveri uiique voluit, idque ut hypothesim
secuius est; ast motus fixarum propiii illius aevi Astronomis
non sic crant, nt hodic sunt, exploraii et perspecii.

I.

Aequatlones generales motus .

Veteres imitati Geometras poslulata, sive petitiones, quibus
haec omnis nititur dissertalio , praemiilendas putavimus . Peti-
mus scilicet haec tria.

Primum , ut sumplis duabus cujuscumquc corporis massis
aequalibus , eadem sit in utraque massa vis aitractiva j turn si
duae massac aequales ex uno, eodemque corpore sumantur,
turn si ex duobus quibuscumque diversis . Alque si brevius
cum Nevvtonianis ipsis dicere placeat , pelimus nimirum, ut in
duobus c[uibuslibet corporibus vires aitractivae directe sint eo-
rumdem corporum massis proportionales .

Secundo, ut duo corpora, quae se muluo trahunt, longe
maximo prae ipsorum magnitudine intervallo , quovis revolu-
tionis tempore , inter se distent . Quapropler si unoquoque
tcmporis puncto duo corpora in lot, quot libuerit, aequales
massulas divisa imaginemur, vim altractivam cujuslibet massu-
lae allerius corporis, in quamvis massulam alterius unanij

404 Jjn.ii Bedetti

eamtlemque esse ccnscbinius. Ea ipsa de canssa omnes ca-
X'uni viriuni direcliones, qucmdam licet, ubi sibi invicem oc-
currant, vel in planis jaceant diversis, angulum constituanl,
cum is tamen angulus perexiguus sit, cae inter se, et ciijus-
libot ex ipsis vlribas diieciioni parallolae quoque momento
temporis. haberi possunt. Cum igilur qiiocmnque lemporis pun-
cto vires attractivae in ulroquc coipore sint massis proportio-
nales , et earum direcliones omnes inter se parallelae; niani-
fesie patet , omnes ulriusque corporis vires quoque temporis
pnucto in unam componi posse , quae ipsis parallela erit, et
sumnwe ipsarum aequalis ; cujus insuper directio per illnd
punctum, quod ejus corporis centrum gravitatis Mcchanici vo-
cani, trausibit. In quolibet enim corpore et gravitatis vires
massis proporlionales , et earum virium direcliones ob maxi-
mam prae corporis magnitudine a terrae centro distaoliam in-
ter se parallelae censentur; quae eliam in viribus allractivis
esse posuimus . Sic duo corpora, atque omnes vires, quae iu
ipsis insidebant , in duo puncta et in duas vires , ([uarum sin-
gulae iu singulis insident punclis, convertimus. Communis au-
teui omnium virium directio quoque temporis momento ea
erit, vel esse censebitur, quam recta habet duorum corporuiu
centra gravitatis eo i2'>so momento temporis conjungens.

Qua in re multo ciuus se Meclianici solent expedire; qui
eum vires, quibus corpus quoddam agatur, inter se parallelao,
atque aequales sint in unaquaque corporis elenieiitari parti-
cula , massam volunt perinde considerari posse , quasi iu gra-
vitatis centrum coUecta esset . Alii quoque sunt, qui punctum,
in ([uod cujusdam corporis massam collectam esse censent, ma-
teriale nuncupant; illudque. punctum a puncto geometrico pro-
pterea distingui volunt, quod in hoc nulla sit pars , in illo au-
tem aliquot volumensitquocumque assignabili minus, sed tamea
aliquod. At priores, ni fallor, verbis non satis ad rem accom-
modatis mi mlhi videntur: massarum enim vires, non massae
ipsae, ia uniun punctum coUiguntur , inque unam vim com-
ponuntur ^ Quae autem i»s particulanun elementarinm voci-
bus subjicientla sit res^ quisnarn ea , qua Malhcsis omnis nir
tere debet, perspicuitate inleUigit? Neque aliorum sententia
satis probari posse videtur. Nam s,\ puncti materdalis volumcn

De RtYOLUT. DUCmVM COTPOnUM ETC. 405

fuciit quocumque assignaljili voluminc minus, densitas crit qua-
cumqiic assigiiahili (Icnsitate major. Piaetcrca de aliciijus puncii
iiiotii Medianici duni pciiractant, illiul laiuctiim, qucmadmodum
Gcomeirac, consideient; in co soluminodo a Gcomclris diver-
si, quod pundiim vel mobile faciant, \cl quamdam in eo vim
jnsidcrc CNistimcnt. Cur demuu), nescio, massam ita collii-i o-
portcat , cum vires coUigi in unum punctum , aique in vim
unaiii coraponi sufficiat, et eae reipsa,non massae, colligan-
lur, et componaniur . Non dnbito, quiu plerisque uos de ver-
bis magis, quam do rebus dispulare vidcamur; quod tameu
non ita facile damns; hiscc enini ipsis tcmporibus jNIalhema-
licus quidani clarissimus, eas verborum incpiias baud satis re-
cto pcrscruialus, in graves quosdam errores lapsus est. Sed de Ins
nunc satis ; aliqtiando copiosior erit sermo , si tantum mihi
Deus, quantum res poslulat, valctudinisj et otii concesserit.

Tertio petimuSj ut sicjuod mobile punctum trahalur ab al-
tero , in quo quaedam insidere vis attractiva fingitur , vis, qua
punclum mobile agilur, in reciproca duplicata sit distanlia-
ruiu inter duo puncta ratione .

1 . Quo temporis momento tempus ipsum meliri coepimus,
gravitatis centrum massae m alterius corporis sit in puncto B
(Tab. XXIX. fig. 1 ), centrum vero massae n corporis alterius
in O. Due rectam OB, tresque orlhogonios axes OX, OY,
OZ his duabus tantum conditiouibus statue, ut abscissarum x
origo sit in ipso puncto O^ et in recta OB abscissae suman-
tur. Ad eos axes duorum punctorum OjB revolutiones, mo-
tusve referemus .

Puncii B velocitas initialis, seu projectionis in tres ^5/, g',
quae singulae singulis axibus [x,y,z] parallelae sint, resol-
vatur 5 paritcrque initialis alterius puncti O velocitas in alias
tres e'yj'g'. At exacto tempore quocumque f, duo puncta B,
et O in M , et N translata sint ; ipsiusque puncti M ordinatae
x,y,s denominenlur, puncti vero N x ,y\z . Quare inter duo
ilia distantia erit

etangulorum, quos recta MN cum axibus {a:,^,r) compre-
henditj cosinus erunt

406 Jutii Bedetti

X — X' y — y z—z'

r r r

Si massae =1 attractionem in puncUim, quod ab ejusdeni
massae centro gravitatis interv^allo r distet, liltera tz reprae-
sentemus, ex prima, ct secunda pelitione erit jmr vis, qua N
tcniporis momeuto t acceleraUtr, et punctum versus M Ira-
liitur ; vis auiem , qua M momealo eodein accelcralur ,"
et trahitur versus puncUim N , mt . Vis atlractiva iz per ter-
tiam petilionein omnino quideni aestimari poterat; nunc lanien
nos juvat petilionem illam praeiermiltere , eamque vim , lo-
co, vel tempore variante, quomodocumque varlare posse ceu-
sere. Unaquaeque virium m7t,Jim in Ires resolvatur, quae sin-
giUae sint axibus [x,y,z} parallelae: componentcs crunt
m^(x — x') Tn7c{y — -r') /rejr(i — z')
;• 7- r

— na:(j,-— .r') _ —,i^(j--.f) _ — »:t(;--s')
>• r r

Tribus postremis viribus signum — praefigendum est; quaui-
libet enim vis attractiva in altero punclo habeat dircctioneni,
in altero habebit conlrariam. Idcirco aequationes molus pun-
cti N erunt

7tm[x — x')dt dx'

— ; — =^--dr'

crmfj-yyU df

~r =^' dt '

nmiz — z'yit dz'
r dt

et aequaliones mollis puncti M

^n{x — x')dt dx

=d .~~ ;

r dt

^^i.y—yyit dy

r dt

itn(z—z'')df dz

7 '' dt '

De bbvolut. duorum corpobum, etc. 407

2. Ex iis aequalionibus tres quanlitates

x(x — .r') 5r(j — -r') ^(z — z')

-^— — — ^ / / ^-^— — ^

r r r

eliminenlurj hae aliae tres derivabunlur

dx dx'

ma . — — i-nd . — =0 ;
dt dt

dy df

md . - — i-raa . -^= 0 ;
dt dt '

dz dz'

md. it-nd . — - =0 ;

dt dt^

atque hinc

dx dx'
m . —--+-«. — =C ;
dt dt

m.- — 1-«— -=C';
dt dt

dz d-J

m.—-^n.--=C".
dt dt

Quae harura trium quantitatum constantiamCjC, C'sit magni-
tudo, projcclionum velocitates dclerminabunt. Cum enini prin-
cipio teniporis velocitates projection's alterins puncti M, sin-
gulae singulis axibus parallelae sint C}f,g, et e\J^,g' al-

dx dr dz . .
terms; cumque -r > j-> -r velocitates puncti M axibus paralle-

dx' dr' dz'
las quocumque teniporis raomeuto , et — — , —— , - - alterius

puncto N, posito f = o, esse necessario debebit
dx dy dz

It^^' Tt—f' IF—^'

dx' df , dz'

dt ' dt—-' ' dt ~^ '

ideoque

C=:me-<-Me',- C'-=mJ-\-iif; C"=nig-i-ng'.
Coastantes igliur C , C, C" sumrais ordinatim aequanlur, quae

T. VII.

53.

408 JuLii Bedetti

fliinl In unam coUigendo massarum m, et n vires biaas sin-
gulis axibus { x,yjZ ] parallelas.

3. Si integralionem ileruin adhibeas, tibi erit

mx-^nx'=.Ct-^T) ; 7n7-+-H/'=C7-+-D' ; mz-<-Hi'=C'7-t-D";

ex quibus, si qiiotlam temporis momenlo ordinatae x,Y'> ^ no-
tae sint, nolac el eninl ordinalae x.y\z. Novanini autem
constantiiim D, D',D" niagniludo ex oidinatis, quae punctis M,
et. N priiicipio moius respondent, manifesiissime pendet .
Cum eniiu f sit =0, a? ( num. 1 ) esse debet

ic=OB=i; 7-=0;r=0; x'=.r' =.7! ■=.();
ergo

Ti=iinh ; D'=0; D"=0 .

4. Iliscc positis , qui tempore t situs in spalio sit duarum
massarum /ti, et n gravilatis centro communi quaeramus. Ordi-
natis centri bujus per litieras X, Y, Z denominatis , ex Me-
chanica habebimus.

mr-f-n.r' my-ir-ny' mz-\-nz'

m-i-n m-\-n m-i-n

sive per num. 3

Cf-H-D ,^ C7-4-D' _C"f-HD"

m-+-ii m-ir-n m-\-n

Eliminate tempore , ad trajectoriam, quam gravitatis centrum
duarum massarum commune describit, aequationes orienlur,
quae erunt

C CD'— CD C" CD"— CD

C C(/7i-i-n) G L>\m->r-n)

Ex quibus statim intelligitur, gravitatis centrum duarmn mas-
sarum per connnuncm rectam lineain moveri , et motii ae-
quahili ferri ; ad trajectoriam enim aequationes lineares sunt,
et quaeque centri ipsius ordinala [X,Y;,Z] in simplici , ac
directa tempornm ratione crescit. Hujus aulem aequabilis mo-
ius velocitas spalio, quod tempore t gravilatis centrum percur-
rit, per ipsum tempus diviso aestimabiiur. Temporis vero prin-

... D D' D"

cipio cum ordinalae centri eravitatis smt , , ,

' ° m-+-n m-+-n m-i-n

b

De revolut. duortm conroRUM etc. 409

spatium , quod cenlruiii percurrit, disianiiae aequalur inter
puncuina illud , ex quo priuiiius discessit, et illud^ ad quod
pervenit tempore t, cujus puucti ordinatae sunt (X,Y, Z];
gravitatis igitur centri velocitas erit

seu

rC2-+-C'2-f-C"2 \
y) .

\ m-\-n )

Atqui constantes singulaeC,C', C'summis virium initialiummo-
tricium singulis axibusOj:, 0^,02 parallelarum acquantur (num.
2) : centri velocitas igitur aequalis est vi ex iuitiaUbus dua-
ruin rnassarum viribus motricihus cow po sitae, per massariim
summain divisae: ea scilicet est, quae ad ipsum gravita-
tis centrum pertineret , si duoruin corporum massae circa
idem centrum similiter et aequaliter disponeretur, atquedua-
bus simul initialibus viribus motricibus tola massa agerelur .
5. Recta , per quam gravitatis centrum C J'crtur ( Tab.
XXIX fig. 1 ), cum dircctione congruit, quam habet vis com-
posita ex duahus initialibus viribus motricibus collectis in
punctum C, in quo primo temporis momento ipsum gravitatis
centrum situin est. Direclionis enim, quam ea vis composi-
sita habct, indefinite ulrinqnc produclae in piano {xy^ proje-
clio cum per punclum C transeat, cujus ordinatae sunt

I ,0,0J, cumque ad axem OX. angulo inclineiur, cujus

tangens trigonometrica est ratio ^ quam habet duariim virium
componenlium axi O Y parallelarum summa ad summam dua-
rum componentium axi OX parallelarum, direclionis, inquam ,
illius vis compositae projectio acquaiione continebilur

C'/ mb \

pariterque aequatio ad ejusdem vis in piano {^x z) projectio-
nem erit

C \ m-i-nf

410 JuLU Bedetti

Jam si in aequalionibus num. 4 posucris
D=mi , D'=0 , D"=0 ,
ad gravitatis cenlri trnjoctoriam aequaliones evadent

Y^C; ^ C'.mh ^^G- ^ C'mb

G C{tn-^n) ' C ' C(m-t-H)

quae ilidein ad vis coinpositac direclioncm porlinent : ergo etc.
Ex acqualionibas ad rcctam, per quaui duaruin niassarum
772 n centrum gravitatis fertur, ex hisce scilicet duabus

L \ m-+-rtf O \ iii-\-n J

abscissa X eliminala, teriiam aliam consequi possumus, nempe

C"
Z=_.Y.

6. Centrum gravitatis in spalio immotum manebit, si fuerit.

C=0 ; C'=0 ; C"=0 ,
idest

/ne-+.7ie':=0 ; mJ-\-nf-=.0 ; mg-^ng'=J) ,•
ex quibus

m :«:: —e' : c ::—/:/: : —g' : g .

nine statim coWigilav , centrum gravitatis in aequilihrio esscj
si projectionuin vclocitateSjSingulae axihiis singulis parallelae,
directioncs haheant contrarias, et reciproce sint inassis proportio-
nales. Ouaproptcr vis matrix ex tribus viribus me, m f, mg
composita ( 1^/5 nempe initialis massae m ) vi aliis tribus n e',
nfjUg' (^ idest initiali massae n) parallela erit , aequalis,
atque contraria . lam Franciscus Maria Zanoltus ^ ut paul-
lo superius dixi, hoc problema feliciter resolverat^ cum gra-
vitatis centrum in spalio immotum maneret 5 cum nimirum
temporis principio vclocitatibus parallelis, conlrariis , et reci-
proce massis proportionalibus binae massae ipsae agerentur .

7. Si per numeri 3 aequationes ordinaias x',y',z ex pun-
cli M aequalionibus motus eliminentur , erit

I

De revolut. duobum cohporum, etc. 41 i

rf. — -4- . =0

dt r

dy ■!r]y{m^n)—{C't^\)')\dt

d.-^-i =0

dt r

dj ^{z{m^n)—{C"t^Ti")}dt
dt r

Hae sunt aequaliones, quariim ex intcgratione omnia, quae
ad puncti M moiuin perlinercnt, omuino fiercnt nota. Quo
autem modo punctuni ]N moveaiur, cognito puncli M niotu,
tres numeri 3 aequationes determinarent . Sed ad Dertellium
noslruui accedcro pracstat , alque ad eas quaesiiones, de qui-
bus fuse et clegauier Bertellius ipse pertractat,, nostras ae-
qualiones Iransfcrrc: nullius enim erit negotii ex iis quaeslio-
oibus ad eas aequationes reverli.

II.

Trajectoria alterius puncti circa altcrum.
►♦©♦<

8. Per punclura N ducanUir tres rectae lineae axibus OX,
OY, OZ parallelae, quae ipsum punctuin N, quocuinque Iran-
sferalur, scquanlur, et sibinictipsis maneant parallelae. Sit N
origo niobilis, tresquc eae mobiles rectae ordinatarum X,Y,
Z sint axes; puncti denique M, cum ad eos axes referatur, or-
dinatae sint K , Y , Z . Hisce positis , perspicue erit

seu (num. 3.)

^^_a?(w-f-w)-(C<-<-D) _ y_^r("'-H»)— (C'f-+-D') _z(ffi^w)— (C'7-)-D")
n n n

dt n ' dt n ' dt n

412 JULII BeDETTI

dX. nt-{-n dx dY m-i-n i '^X . , '^ ni-Jr-n dz

' dt n dt ' dt n dt ' dt n dt '

Ex acquationibus mollis piincli M ( num. 7 ) eliininatis va-
riabilibus Xjy,z, habebinuxs

(iX T!m-^-n)Xdt (P{ T(m-{-n)Zdt „ , dZ T(nj-+-w)Zf/«
. — _H -^ =0; d. — -{- =0,- d.~-\ = 0,

dt r dt r dt r

Hinc patetj punctum M non secns moverl, ac si vi atnhabus
duaruin niassarwn nijii viribus attracti\>is aequali a pun-
do iV traheretur.

9. Hie valoies exhibere placet, qui tempore incipiente va-
riabilibus X,Y,Z, earumque difrereiilialibus respondent. Po-
silis

^=0 , j"=i J /=0 J z=0 ;
dx dy dz

Jt^^'lFt^^'dt"^^'

aequallones numeri superioris evadent

X= ^^^ ■; Y= ; Z=:

n n n

dH c(w-Hw)— C flY _f(m-i-n)—C' dZ__g{tn-\.n)—C''

dt n dt n dt n

in quibus quantitatum constantium subsillutis valoribus, habe-

bimus

dX. dY , dZ

X=:i;Y=0; Z=0 ; -,-=e_aV ^=/-/; -^^=^8-^'.

10. lam ex tribiis numeri 8. acquationibus ellminata quan-
litate TT, et integratione peracta, ut est in §. 259 Elemento-
rum Bcrlcllii , eruitur

dt dt

Z ^_X —=c'-

' dt ' dt '

Y.^-z.i^

dt dt

atque proinde

De RETOLUT. DUORUM CORPORCJt ETC. 413

cZ.+-c'Yh-c"X=0.

Cum auleni per numerum 9. consiantibus c, c',c" valores
respondeaat

Kf-f)>-Kss'); 0;

ea poslrema aetjuatio veiielur in banc

(A) (f-r)Z-(s-g')Y=^ .

Patet igitur , puncti M trajectoriam circa N ^ quod in spa-
tio iininotum censentur , quaindam esse plana in lineam, cu-
jus planum per axem mohilcni ahscissarum X transit. Sed
ad axes imniobiles revertainur.

In aecjuallone (A) loco variabilium Y,Z quantitatibus , quae
ab ipsis repraesenianuir, subsiituiis, aequalio ilia fiet

(/_/)P"^"MC'v^n")j_^^„^,.)(r(-^..)-(cv-HD2)^ o
seu

Hinc statim intclliges tria consequi.

Prime. Planum variahile , ad quod est acquatio (B), to-
to revolutiojiis tempore sihinietipsi parraUcluin manchit .
Constantcs enim sunt variabilium Zj et y coeflicienles.

Secundo. Planum illud axi OX erit perpetuo parallelum;
nam in aequatione (B) abscissa x omnino deest .

Terlio. ]n spatio demum molu acquahili ferctur. Cum
enim tempus variat, tempori ipsi propoitionaliter variat ter-
minus acquationis (B) , qui ab ordinalis nullo pacto depen-
det.

1 1 . Dico insuper duarum massarum m, et n centrum gra-
vitatis commune per omne motus tempus in piano (B) ma-
nere J et planum ipsum perpetuo comitari . Re quidem vera
quivis lernpori t valor tribuatur , aequationi (B) satisfaciunt or-
dinatae Y, Z (num. 4) centri gravitatis pro z,y subslilutae.
Quare unoquoquc teiriporis moniento recta, per quam gravi-
vitatis centrum fcrtur, a piano (B) in eodem punclo secabi-
tur, ad cjnoct eo teniporis momcnto gravitatis centrum pervenit.

Quae adhuc de piano (B) dicla sunt , minime sufficiunt ad

414 JuLII BeDETTI

ejus posltionetn quoquc teniporls punclo absolute definien-
dain . Aequalio enim (B) non solum postulate ut planum il-
lud per gravitatis centrum transcat, et axi OX parallelum
sit, sod eliam ut lomporis principio piano ordlnalarum z,y'
occurrat in recta, ad quam sit aequatio .

sive posiiis D'=O^D"=0 (num. 3.)

Dlco, hanc ipsam aeqaaiionem perliuere cliani ad projectioncm
in piano (zy) dircctionis vis compositae ex initiali puncti B
velocitatc , atquc ex velocitatc iniiiali puncti O in ipsum B
iranslata, et in contrariam directionem conversa ; scilicet ex ve-
locitalibus, seu viribus e,/, g", — • e' , — -f , — g' . Cum enim
ejus vis compositae in piano (s_y) projectio angulum cum axe
OX comprohsndat, cujus tangens aeqnalis est vi componen-
ti axi OZ parallelae per componcnlem axi OY parallelara di-
visae, aequatione rcpracseutabitur.

idest

quae cum aequatione ad plani (B) cum piano {zy) principio
temporis intcrsectionem omnino congrait . Ergo planum (B)
piano ordinatarwa z , y temporis principio occurrit in recta,
quae est projectio in eocleni piano (*jv) directionis vis com-
positae ex initialibus punctorum B e< O velocitatibus, duin-
rnodo puncti O velocitas in contrariam directionem conver-
tatur, et in ipsum B transferatur.

Quibus positis^ facile inielligi potest, planum (B) non
solum per ejus vis compositae projectionem principio tempo-
ris transire, verum et per ipsius vis diredionem: nam in eo
piano et axis OY, et vis compositae in piano {xy) projectio
principio temporis continentur. Cum autem planum (B) sibi-
metipsi parallelum moveatur, illius et vis compositae direclio-
ni jugiter parallelum manebit. Sic quoque temporis momento

De revolut. duorum corporum etc. 415

plani niobills (B) posilionem dufinire possuinus : quod eiiim
ad punclum gravluuis centrum eo temporis momenlo perve-
nerit, per puucluui illud planum (B) eiiam transibit , atque
perpclno parallchim crit piano ^ quod axl OX, ct direclioni
vis compositao ex viribus iniiialibus <2tf,g, — 't-'., — J^ , — i,""' in
punctum B translatis constiluilur.

12. Si recta linea, quae centri f^rnvi talis est trnjectoria,
in piano (//} temporis principio jacnerit, planum ipsum, quod
perpetuo ei rectae occurrere, ct sibi ipsi parullelum esse de-
bet, iminotum erit in spalio. Id licet perspLcuum sit, et ex
us J quae dcmonslrata sunt, sponle fluat; nobis lamcn calculo
conllrmare placet: quin etiam propierea confcrt, quod ca ia-
notcscet conditio, qua posita, plana erit cum puncti M, turn
puncti N trajectoiia. Re (jaidem vera puncta M, et N cum in
piano (B), (|nocumquc feratur^ ambo jaceant simul^ per lineam
planam uKuiilestc volventur, si pLinum illud in spalio immo-
turn constiterit.

Ut in piano (B), ad quod temporis principio aequalio est
(num. 11.)

recta iasideat, ad quam sunt aequaliones (num. 5.)

L \ 7H-+-M / G \ m-+-n /

satisfaciamus oportet aequationl

sive ob num. 2.

{M')(pis-^ns')-[s-g'Xmf^nf)=a,-
quae ia hanc vertitur

(m^nXg'f—gJ')=Si ;

cum vero quanlitas (/M-i-re) nuUo pacto in niliUum redigl pos-
sit, vel nihilo aequalis ftngi; necessario restat, ut sit

quae cum expleatur conditio , recta linea, per quam centrum
gravitalis fertur , ulique in piano (B) principio temporis jacebit.
Ea posita couditione videamus, quam in aequationem vertatur
T. VII. 54.

416 JuLii Bedetti

aequaiio (B) . El primo constaniium C, G", D', D" subsUtit-
tis valoribus (num. 2, 3)^ ea fiet

vel

in qua , si finxeris esse

nullum quidem erit lempoiis vestigium . Ergo etc.

La ipsa posita coiiditione , dico , vim ex chiahiis viribus
initialibus f, g compositain vi conipositae ex aliis duahus
f, g' parallelam esse . Cum enim sit

sive

f ~r '

una, eademque erit utrinsque vis in piano (sjk) projectio:
ipsae insuper vires in planis jacent eitlem piano (sjv') paral-
le!ii; ergo eae duae vires conipositae erunt inter se parallelae:
et reciproce , si vis ex duahus viribus f ^ g cowposita vi ex
duahus aliis f ^ g' conipositae parallcla J'uerit, planum (S)
in spatio immotum manehit, et lineae, per quas puiicta M,
et N volvunturj planae erunt.

lUud etiam monere lubet . Si gravitatis centrum in spa-
tio immolum manehit, punctorum M, et N trajectoriae e-
runt planae ; in ipso scilicet piano (B) jacehunt . Patet ex
num." G.°; nam inter conditioneSj quae gravitatis centrum in
aequilibrio esse demonstranl, ea quoque conditio incst, qua
posita planum (B) in spatio manel immotum . At non reci-
proce : si planum immotum constiterit, consistet etiam immo-
tum gravitatis centrum.

13. Ilactenus de motu duorum corporum se muluo trahen-
tium , quomodocumqne disiantia r variante vis attractiva n va-
riare possit. Nunc per tertium postulalnm earn vim atlractivam
prorsus definiam : quamf[nam, ipsa adhuc vi indeterminata ,
niulta alia de areis inter ratliorum vectorum projectiones com-
prehensis addere cquidem possem, et exemplutn forsan non

De evolut. duorum corporum etc.

417

inelcgans Principii , ul vncant , arcaruin afferre . Sed bre-
vilalis causa ea omnia bilciuio practLMibo .

Yini I'^iiiir atlraclivam ;r per postulaium tertium sic aestima-
bis . l'\ic niassa =1 piincUim UMhi , cpioil inlcrvallo :^ 1 ab
ipsiiis inassac gravitalis cculro distcl; illius aulein inassae ma-
gniuuliueiii , sen volamcn prae inlervallo = 1 sic percxiguum
esse, ul leit secundum postulatum. Itaf[ue ailraclivac ejus mas-
sae vires per illud postulatum ac([uales tibi erunt, atquc inter
se parallelae; cpiae ideo poterunt in vim unam componi, et
in centrum colligi gravitalis. Ilaec vis composita, quam ^
dcnoininabimus , quaepiam profeclo erit quanlilas constans ;
cum constanlem, atque dclcrminalam esse posueris ct mas-
sani Irahcnlcm, el dislantiam, qua ejus massae gravitalis cen-
trum a punclo iracto sejungiuir. lam inter vires p, elTi, at-
que intervalla 1 el r hacc per tertium postulatum erit proporlio:

/J : T : : r2 : 1 ;
atque hinc

r2
Idcirco num. 8. aequatlones evadent

IT

dY

p(m-\-njXiIl

/•3

p(m-{-n)Ydt

=0;

d.

dt
dZ

= 0;

p(tn-\-ri''Zdt

dt

= 0:

quae in aequationes clementoruin (() perfecte abeunt, dum
ft pro p(in-hn) subsliluatur , tempusque t variabil sit abso-
lute, sive constans d t Quapropter nos quoque habebimus (2)

/dX\2 /f/Y\2 /r/Z\2

2p(m-i-t,)

(1) Element; di Meccanica celeste di Francesco Bcrtelli. Volume prime
Bologna Tipo-rafia Govornativa alia Vol pe MDGCCXLI <S. 258 (a)

(2) Elementi ec. §. 2G1, (d) . «^ w

41 8 JULII BeDETTI

ubi h quacpiani est quanlitas constans. Tomporis principio ,
quuni est (num. 9.)

ea aeqiiatio fit

(t'-e')'-f-C/-/)'-»-(g-g'7— ^^^^^-+-7'=0--

atque hinc quanlilatis consiantis h valor protlibitj idest

_((e_c')^-t-(/-/)^-<-(S--o-')^j •

b

Trillin posteriorum tcrniinornm summa aeqiialis est qua-
drato vis ex iniiiallbus viribus e,f,g, e',J\s;' compositae,
quarum vcro posteriores tres in conlrariain direclionein con-
verti, et in punclum B , quo ties priores insidcnt , Irans-
ferri debent. Ea nempe summa quadrato aecpiatnr velocita-
tis inltiabs, qua punclum B, viribus attractivis semolis, a pun-
cto recederct . Quam velociiatein si liliera E denoniinemus ,
nobis erit

b

.J. 1 . T • 2p{m-^n)

Viueamus eliam, an aliqua termmo subjici possit si-

gnificatio. Fiugaraus punclum O in spatio immolum manere,
et vi attracliva duabus massis m, et ii siniul sumplis propor-
tionali punclum B versus O trahi . Per quodlibet lempus t
punctum B jam molum sit, ac inter ea duo puncta distanlia,
quae temporis principio erat Z» , tempore t sit r, eodemque
tempore t ipsius B velocilas u . Vis qua illo temporis momea-

, . _ . , . . p (m-+-n\
to trahilur punclum B^ ex nostns poslulalis erit ^ — ''jet

spalium , quod per temporis t incremenlum dt punclum il-
lud perciuret, ■ — dr: ideoque ex mechunicis erit

p(m-^n)dr
— — — „-^— z=uau

De REVOLTJT. DLORUM CORPOnUM ETC. 419

sive integratione pcracta,

r

Nunc nulla sit temporis principio vclocitas initialis puncti Bj
habebinuis ideo

L = _ -^—;

et

i>r

Tandenj flngamus etiani punclnm B in mecliam rectam li-
ueam OB pervenisse: ibi , cum sit r = ^bj quadratum velo-
citatis ipsius B^quam per E' indicabimus, erit

Ergo

A = E'2— E2:

constans scilicet h quadrato acqualis est velocitatis , quant
punctuin D haheret, si vi atiractiva duahiis massis m, et n
simiil sumptis proporliona/i a punctu O pcrindc, ut immobi-
le essetj trahcretur , ct nulla vi initiali projectum. altitudl-
ne ditnidio initialis distantiae HO acquali versus O descen-
deret ; cujus tandein velociiatis quadralum debet quadrati
initialis vclocitatis imminui, qua punctum B, i^iribus attra-
ctivis dctractis, a puncto O recedcret . Ilinc patet costantem
h fore quantitatem positivam „ si fucrit velociias E' major ve-
locitate E; zero aequalem , si E' = E j si dcmum E'<E,
quantitatem negativam.

14. Transferamus hue ex ipsis Elementls aequationem (1)

rdr

~ \f\1itr—hr-i—}^ '

in qua lilterae (i , et k nobis sunt

(1) Elemenli etc. §, 2G1 , (Q

420 JuLU BeDETTI

Ea aec{aatio potest ia ejiisinodi forniain converll, ut ad lineani
sit, per quam volvitiir puncliim M, cam ad axes mobiles OX,
OY, OZ roforaUir. Id suuiiii asseijtioinur, si l)crtcl/inin noslruin
imitanles diias ex nibiis ordiiiatis in eo plauo mobili suuipse-
rimus, ad quod est aequaiio (num. 10.)
(A) (f-f)Z-(s-^')Y=.0.

Itaqiie tempoiis momcnto t reciae (Tab. XXIX. fig. 2.) NX,
NY, NZ siiit ordlnataruin X^ Y, Z axes ortOi;onii in idem
pimclum N invicem coiicurrentes . rianuin GNU sit illiid ,
ad quod est aequaiio (A)j quod propterea per axem OX
transibit, el piano ZNY occuiret in recta ad axem OY augu-
lo y iuclinala, cnjus tangens est

/-/ •
Punctum M in piano GNU jacere debet; quare , duclis or-
dinatis .

MQ=Z; QP=Y; NP=X.;

et recta MP^ haec recla in piano ipso GNU jacebit, et art-
gulum y cum ordinata QP comprehendet . Sit demum angu-
lusRNM = x'. Erit equidem

]MNP=180O— p

NP=MN.cos(180O— v); PM=MN . sin(180O— v) ;
]MQ=MP . sinj'="MN . sin(1 80°— f) . smy ;
PQ=MP . cosj'=MN . sin(180O— v) . cosy ;

seu
Hinc

X= — rcosi' ; Y=rsinc' . cosy ; Z=x . s'nw . siny.

dX dv dr

■ r . sinv — . cosv ;

dt dt dt

dX dv . dr

=r . cosy . cosf i-sinv .cosy— — :

dt ' dt dt

dZ . dv . . dr

— — =r . suiy , cost' . ■ | smf . siny— - ;

dt ' dt ' (& '

«t

De REVOLUT. DUORTJM CORPORfM ETC. 421

At ex iisdem Elementis hacc eiiam liabclur acqualio (1)

elinuuala jgilur quanliiate (-^1 -^1";^ ) ■+" ( T") ' elicielur

±r''-ih'=kdt.

E gemino signo illncl scligendum est, quod cuique particulaii
quaeslioui coiiveniai; po.^iiivum scilicet, si tenijiore ciescente
crcscant et anguli v^ si decrcscant, negativum. Ponamus esse

— r'dv=kdt ,
et per hanc aequationem ex

rdr
dt= .

tempus t eliminemus: erit

kdr

dvz

ry\2nr—hr-'—k''-\ '
quam acqualionem inlegrando eruitur (2)

(C) v=OH- Arc . cos . ) C ■

ubi est

'= 1 '

...... \/{(i'—hk') . . .

e=r radici positivae qantitalis irrationabs , ut m ipsis po-

nitur Elementis. Qua peracta substitulione , erit

(1) Elementi ec. §. 261 , (e).

(2) Elementi ec. §. 2G4-5-6.

422 JuMi Bedetti

it*

(A) t'=cM-Arc . cos .

ins autem o ita est de
gulus V fiat = 1 80°j idco

Constans autem o ita est determinanda , ut cum sit r=J, aa-

A-2
0=1800 — Arc. cos
seu

o=Arc . cos . ^ -; 7

I Vi

Quam circa formulam illud animadvcrtere praestat. Ex duo-
bus valoribus, quorum uterque ad angulum o aeque pertine-
ret, illo sumendus est, qucm dircciio postulat velocilatis ini-
tialis, qua punctum M, viiibus ailraclivis semotis, N versus
moverctur.

15. Ut aequalio (C) aliquam reipsa lineam exhibeat, haec
duo explore debet. El primum oportet, ut i/{^^ — hk'^} sit
quantitas realis, nempe ut quanlitas (^^ — /iA-2) posiliva sit.
.Ast

='"-'■'1-; -;«-"')'-jr

= (1-")

2

-HA-^e— el ;

quae quantitas necessario est positiva, ergo i/lft^ — /ik^] rea-
lis est. Secundo oportet, radio vectori r ejusmodi posse va-
lores positivos, et continues tribui , ut intra limites -t- 1 et — 1
quantitas

/*

r

De revolut. duorum corporum etc. 423

contineatur. Ilanc alteram condllionem consians o explet; cjuau-

_ A nunquam major est, vel esse potest radice

posiliva irraiionalis quanlilalis

Earn ipsam explebit eiiam aequatio (C), si fuerit

r — <!* r— ^

r r
^"^ non> 1 , ct non <1 ;

Cum autem qiiantilalis irrationalis |/[^u^ — /ik^] radix tantum
posiliva sumenda hit, eae binac condiliones in lias veni possunt

A'-non > r\}i-+-i/\(i^ — //A" j j / A- non -^rjfi — y Ifir — AA'j \ ;

quibus si valoribus positivis atqiie continuis radii vectoris r sa-
tisfacere potueriinus^ nullum imaginariarum quanlilalum genus
aequatio (C) conlinebit, et qnampiam lineam repracsentabit .
Si in iis duabus condilionibus quantitas fuerit h posiliva ,
erit ^<|/[|U^ — /ik^ } , et valores, qui radio veclori tribui po-
teruut, intra hosce binos limites comprohendeuiur .

P A-2

ct

Aequatio igilur (C), cum sit /i>0, quamdam profcclo lineam
repracsentabit. Et quoiiiani valores, quos sibi radius vector
sumere potest, finilam omnes magniludinem habent, neque
in infinitum excurrunt; ea linea in se ipsam redibit.
Si vero /i quantitas fuerit negaliva, ideoque ^ t < * (i^ — hk^ j ,
posterior conditio quibuscumque radii vectoris valoribus positi-
vis explebiiur; prior autem manifeste poscil, ul valores ei ra-
dio tribuendi quautitate

A-^

minores noa sint. Ergo etiamsi h fuerit <0, aequatio (C) a-
liquam reipsa lineam exliibet . Linea vero liaec in infinitum
excurret, cum radii vectoris valores quaUbct quantilaie pos-
sial limilem

I. VII. 55.

424 Jul II Bedetii

siiperare.

Postremo si fuerit /i = 0, aequatio (G) evadet

v=c7-+-Arc.cos

et

o= Arc .COS. , —

Constans o realis quldein est; nam cum si h fucrit >-Otum
■<0, sola ipsius b magnitudo, signo rejeclo , siiinenda est;
quippe quod pro radio vectore r, qui nunquam posilivus es-
se non potest, qiiaulilas h substiluta fuerit: ex quo perspicue
patet rationem (/^^i — A^^ ) : h yu minoris esse inaequalitalis ,
sive unitale minorem. Quod vero ad aequationem atlinet, quae
angulum v praebet, oportet, ut sit

\ I noii>1 ; et ( 1 ) non < — 1

/•(« / \ri^ f

sive

k'non - 2r^; et A-^ non < 0 .

Posteriori neglecta conditione, quippe quae ex semelipsa ex-
plealur , priorem quidem explebiuius , si valores nequaquam

quantitate — minores radio vectori tribuerimus. Ergo si etiam

fuerit h = 0, aequatio (C) qnamdam reipsa lineam repraesen-
tabit. Haec porro linea in infinitum excurret.
Quibus omnibus consequi possumus. quaelibet sit /iYel>0, vel
<;,vel =, jugiier aequaiione (C) aliquam profecto lineam exhiberi.
i 6. Radius vector r ex aequaiione (C) eliciatur: erit piimum

cos.(v— o,= ■ — — ,

ry !^-— //A-'}

et dein

(-)

'1-+-K' 1 —] • COS (f— o)j

►

De REVOLUT. 0UORUM CORPORUM, ETC. 425

Huic aequationi forma eadcm est, ac ci, quae ad seciiones
conicas perlinct , quuin focus alter pro polo , recta linea ad
sectionis axein angulo o inclinata pro linea angnlariuin abscis-
sarum i> , el axis vertex minus a foco , qui poli vicihus fun-
gitur, remolus pro angulorum v origine sumalur. Eril igilur

— parametri dimidium, eti/Jl J exce7i/nc/7(75, ratio nern-

/* _ \ if )

pe distantiae foci a centre ad axis majoris dimidium . Qua-

propter si semiaxes, alter major, minor alter, A et B deno-

mineniur, habebimus

atquo proiode

et foci a cenlro distantia =[/ -. {.

Gujusnam vero speciei sectio conica sit , ad quam (D) est ae-
quatio , dignoscere si voluerimus, id vel leviter excentricitas
nobis ostendet. Ex conicis enini , quae calculis adhibilis Ira-
dunlur, palet^ sectioneni esse ellipsim, si sit

idest /i>Oj hyperbolem, si

idest /i < 0 ; parabolem demum , si

C f'k"- )

( l^^ )
idest h = 0 . Quae omnia cum its, quae paulio superius ( num.
15) dc natura lineae , per qnam JNI circa N volvitur, dicta
sunt, absolute convenlunt. El si rursus, uti in num." iS.'lit-
tera E velocitatem indicavcrit , qua punctum B , viribus at-
tractivis semotis, a puncto O recederet; liitera autem E' ve-
locitatem, ^uam puQCtum B haberet^ si vi allractiva duabus

42G JuLii Bedetti

niassis in, el " siinul siimpiis pi-oporiionali a punclo O pcila-
dc, ut iinini)bile esset, irahcretur , ci nulla vi iniliali proje-
cliiin alilitidino diinidio initialls clislaiiliae liO aecpiali versus
O clescouderel: ex ipso num. 13. statini coUigenius , /KinciJi/n
31 circa J\ per eUipsiin vohn , si yelocitas E' velocitate E
major sit; per parabolanij si acqualis ; si minor j per liypcr-
holeii .

17. Aeqnalionem ad trajectoiiam quacranius, cum axes or-
thogonii sint rectae GN^INH in ipsius irajecioriae piano ja-
centes. Erit ]NIl=ip.si abscissae X puncll M , quum ad axes
X,Y,Z rcl'eiehatur: novam aulem iuler ordiuataiu ]MP=:Y,
et \ J Z hac relaliones existent

Y=Y'. cos y ; Z=Y'. sin y.
Praeterea lial)el)imus

X^ — 7'cos r ; Y'=/'. sin \> ; /•''=X--)-Y'" :

quibus aequationibus quanlitales r, et v ex aeqaalioiie (D) eli- ^
luinando, eiit ^

r^ — rjx 1^'- — /(A-{ . cos v . cos «-+-ri )^i- — /iA"j . sin v sin Oz=zk^
(D'; fir=A'-4-; \ii''—hk''\(yi . COS «— \". sin o)
(D") ^^(X2-t-Y'^)=[A-2-i-^ |^2_AA-i(X . COS o— Y'. sin ojf
seu

^A'-h2AV!^'— ^'A-j (X . COS o— Y'. sin o,VX'j(^'— AA:2)cos'«7— ^''j-H \ _
^ ' ' ~i— 2XY'.sin . ocos o(^iiP—hk'^)-ir-Y"'\{^'^—hk>)sm'^o—iJ?\ ] '

quae quidem est ad sectiones conicas aequallo. Sectio autem
speciatim erit ellipsis, aut hyperbole, aut parabola, prout
quaniiias

sin^o . cos'o(fi'2— AA-)2— l(i»— '''^■^)cos'o— ^'1 )>'— 7iA'')sin'o_fi'!|
negativa erit, aut positiva, aut zero aequalis. Haec vero quan-
tilas verli potest ia

ex qua conlinuo intelligitur ea denuo confirmari , quae de
specie sectionis conicae, per quam M volvitur, dignoscenda ia
praccedenli nuraero tradidimus.

De revolut. DuonuM conponujT, etc. 427

18. Ad axes X. ,Y,Z revcrii possumus, tluinmoilo Y pro
Y' in aeqiiaiione (K) repoaamus . Facta subsiiiuiione, orieiur

aequatio

(E')

'_^2A=, \(i'—hk-\[X.coso—Y. ^^Wx'i(u'_//r)cos'o— u'!-t- )

V COS w/ ^ ' f

I r

cosy ( COSJ'"

o=Arc.cos I

Practerea sinus, el cosiiius angulorum o, et y eliiiiinari possum :
est enim

Sed potjiis opportunum eiit, seciionem conicam, per quam
M circa N vol\Iiur, ad ipsius scctionis axcm referre, ordina-
taruin origine in loco ]N manente. In jilano G ]N H recta NS
(7'al).XXIX fig. 3.) ducatur, quae cum IN X ar.guluni V]NH=o
coniprehendat; erit qiiidem JN S seclionis conicac axis. Abscis-
sae X" in hoc axe sumanlur, et ordinalae \" in recta NY"-
ad ipsam ]N S perpendiculari. Aequatio ad seciionem per num.
22. erit

Y"*

{-

-//A-^

(f) (f)-

sive

= 1

-//A"( ! •=it-A'.

(F) (I'h .Y"'^k'\h\."—^/ [ fj.'

Quam , cum axes sint N S , N Y", esse re ipsa ad puncti M
circa N trajectoriam aequationem, ordinatarum X, el Y' inX",
et Y" permutatio quoqne confirmat. Sit enim

MS=Y" ; NS=X" ; NP=X ; ]MP=Y' ;

ducanturque RS ad rectam ]N H perpcndiciilariSj ST ipsiNH
parallehij quae rectae MP productae in puncto T occurrat:
habebimus

X=NP=NR-f-ST=X". COS «m-Y". sin o;

Y'=!VIP=MT— RS=Y". cos o^X". sin o ;

428 JuLit Bedetti

et factis in aequatione (D") subsiituiionibus
^r X'". cos'o-|-2X"Y".sino . coso-t-Y"'. sin'o-H \
^ (-♦-X"\sin'o— 2X"Y".siii o .coso-^-Y"^ cos'o J~
r , /X".cos'o-»-Y". sino.coso-i- )V

L (,A .sino — Y .sino.coso ;J

/*'(X"'h-Y"=)=[A'-hX"/ \{i-—hk'\ f
^'Y"=-HZtA=X"— 2A-X'Vl"'— /'A°!=A-*

quae aequatio proisus est ipsa (F).

19. Neque abs re erit animadvert ere, circiiH quoque posse
circuinferenliam, ct rectam lineain aequatione (F) repraeseniari.
Ellipsis turn in circulum abit , cum coeflicientes quadratorum
ordinatarum X",Y" inter se sint aequales; nimirum cum sit
fi'^=zk^/i_, sen f.t'^- — //A2=0: tunc qnidem radius vector r in
aequatione (D) constans evadit. At ( num. 15 ) est

(i.''~!ik'=( fij -i-k\e—e'y,

quae qiiantitas nunquam in nihilum redigi potest, nisi liabea-
tui' simul et

et

k(e—e')=0.

Ex harura aequationum posteriori eruitur turn ^=0, turn
e = e'; si vero esset k = 0, prior fieret ^=0, quae cunn rel
ipsitis natura manifestissime pugnat ; restat igitur, ut sit

e=:e', et k'z=zb ^
Stye

e^c, et (j-fy ^g-^y=zt .

Quapropter

E'=(e-^e')=-hC/-/)'H-(^-^T
abibit lo.

De revolut. Df oi\um corporum, etc.

429

(/-/)'-+-(^-S'')'=J

vel ctiam (num. 13) in ^. E'^. Ilinc inferlur, piinctnm'M
circa ]N per circuhim volvi , si iiiitialcs velocitaics e,e' ae-
fjualcs sint , eandeiiuiue tviicarit dincliotiem ; et si vcloci-
tas, qua puuctum B (Tab. XXIX (ig.1), virihus attracti-
vis detractis, O versus moverctur , raliciicm i -.y/ 2 ad ve-
locitatcm hoberct , (juain. pinictuin ipsum B assequeretur^
si i>i attractiva dualnis nuissis m et n simul suinptis pro-
portioiioli a puvclo O perinde , ul iniiuubi/e csset, tra/iereiur,
nulla initidii vi prcjcttuni allitudiiic dimidio initialis di-
Stan tine BO ocquali O versus desicrideret . Circuli autcm
centrum trit ipsum ]Ny radius initialis duorum punctorujn
distantia .

Denique punctum RI per reclani mcrvelmur, si ex aequa-
tione (F) rationalis functio abscissae X" pro ordinata Y" eli-
ci possil . Id quidem ar.cidet^ si sit

seu

vel

vel demum

y=// S=S'-
Praeterea cum sit A- = 0, ex aequatione r'^dv=.kdt (num.14)
V constans eriiilur • et quoniam temporis piincipio est i^r^ 1 80**,
perpeluo eiin.'=l80^. Punctum igitiir M , cum ]N pcrinde^
ut punctum in spatio immotuvi censeatur, per rectani Je-
retur, si tum hinae vclocitates initiates axi OY parallelae ,
tum binae axi OZ inter se sint aequales, eandcmquc hnbeant
directionem : si nimirum vires initiales, quibus puncta B, et
O a recta OB eadem puncta principio temporis conjungen-
te recederent, inter se sint aequales, et parallelae, eandem-
tjue plagam versus diriganiur. liecta autcm erit ipsa OB.

430 Julu Bedetti

III.

Trajectoria circa duorum corporinn
gravitatis centrum commune.

20. Elementorum, quae nobis adhuc tanto usui, tantaeque
fuerunt uiiliuui, ordiiiein seqaentes , quaercmus eliam, per
quasnani liueas puncla M, et N circa duaium massarum m et
n centrutn gravilalis commune, tamquam immobile esset, vol-
Vantiir .

Per gravitatis centrum tribns ordinatarum X,Y, Z axibus du-
clis, qui axibus 0X,0Y,OZ paralleli sint ^ et centrum
ipsum, quocuinqiie feralur^ comileniur; atque puncti M ad
novos axes relati ordinalis tempore quocumque t per litteras
x,y,z deaominatisj erit

X=ar_X; Y=r— Y; Z=:— Z
vel ob num. 4.

ni-\-n m-+-n m-\-n

vel etiam ob num. 3.

x{m-\-n)—T.t^V))

X=
Y=

r(77i-f-«)— (C7-+.D')

r(m-H/0— (G'V-hD")'
Z — ;

alque hinc

</X_ dx C (lY _ dr C dZ _ dz C"

dt dt m-\-n' dt dt m-^-n' dt dt m-^-n

De REVOLUT. DUOnUM CORPORUM, ETC. 431

(It ' dt ' 'lit ■ (k ' ' dt '~ ' dt

Temporis aulein priocipio , ia quo est

habebimus

dx df dz

lh='' Ih—^' Tt—^'

^^AJm-wO-D y^ D- z__^"

m-\-n iii-\~n m-^n

d\ C dY C dZ C"

dt m-i-n dt m-f>n dt m-t-ri

et consianlium valoribus substuiuis (num. 2. 3.)

X= ; Y=Oy Z=0

m-^-n

dH ^Ti{e—e') _ dY _n(f—f') _ dZ _n(g—g')
dt m-{-n dt in-\-n dt ~~ in-\-n

Posiio demum

hz=i/\X'-i~Y'-^Z'\ ,
erit

r=/K^-^')*-*-(7-j')'-4-(=-z')'i=

n

= — ^ .R.

II

21. Ope aequationum (F') ex aequationibus motus puncii
M (num. 7) elimlnenlur variabiles (x — x), (y — y), (z — z),

, dx , df dz

d . — J d . _, d . — -— , alque r ; hae tres orientur

dt dt dt ^ ^ '

tfX. 7iJrXdt

'■■dr-^-R-=''-

. dV n%Ydt

d . 1 =0 ;

dt Yk

, dZ nrrZdt

</.-7-H =0:

dt U

T. VII. 56.

432 JuLu Bedetii

quae piuicii ]\I motum circa gravltatis centrum pro puncto
immobili habilum absolule ileierminant . Eliminata , ut ia
num. 10, vi ailracliva iz , eaedem, ac in oo ipso numero,
aequationes erueutur; conslanies tamen quaniliates c^c'^t' .,quas
hoc loco c„ c.', c," opporlunum est denominare, valores ha-»
be bunt

\ m-+-n I \m-^n /

aequatio vero ad planum (A)

minime mutabitur. In qua si ordinatarum oc:,y,z functiones,
quibus Y, et Z aequantur (num. 20). reposucrimus , aequa-
tio ad planum (A) , cum axes sint OX, O Y, O Z^ erit ipsa (B)
num. i 0. Quare punctiun M circa gravitatis centrum diia-
rum massarinn m, ct n commune per lineam njolvitur in
piano GNH (Tab. XXIX. Jig. 2) jacentem. 'Non secus de
linea , per quam N volviiur , dicendum est .

22. Hie etiam ^ pro ;r subslitui debet; vel (num. 20.)

/_JL_Y f. ■

\m-^nl 'R''
ideoque motus aequationes evadent

(A) d . -r-^pn{ ) . -^=0/

at \ m-+-n / R3

flY / n y Ydt ^

d . — - — \-pn\ 1 . ■=0 ;

dt ^ \m-i-nl R3

dZ / " \' Zf/if

d . -i--\-pn[ 1 .——=0 :

dt ^ \m-i-n/ R3

eaedem scilicet, quas elementorum §. 256 exhibet^ dummodo
in nostris fiat p = i ■ Quae aequationes (A') , mutato tantum

R in r, et — - — — in p(m-^n), abeunt quidem in aequationes

num. 13. Harum igitur integralia , iis solummodo mutatis,
in acqualionum(A') integralia vertentur. Cavendum tamen, ne
quanlilates constantes, quae sunt aequalionum (A') integralibus

De revolut. dtjorum corporum, etc. 433

adjiciendae , iisdcm prorsus notis h , k, o indicentur . Idcir-
co ab his consianlibus illas disllngiiemas, apice iis ipsis notis
adjeclo. Pariterque fx in y! veriemus; erat enim yiz=ip(jn-^n),

ft' vero dtinominabiinus pnl 1. Ergo erii

\ dt) "^y dt)'^ \dt) ~~ R

■ /<'=0 ,

Cum auiem temporis priuclpio esse debeat (num. 20)
rfX _ n{e-c') _ rfY _ n{f—f) dZ _ n{g—g')

dt m-^-n ' dt m^n ' dt nj-f-«

et

nb

m-'r-n
conslans li aequabitur

(^)'|^^^-(-')-(^-/)-fe-.')-j ,

idest ( num. 13)

V m-if-n f
Habebimus etiam

fi'=^w( ) =^| ) ,•

et

\ in-\-n I
sive ob num. 14.

\m-¥-nf
23. Aequaiio num. 14. vertetur hie in

quod si binas ordinatas in piano (A) sumpseris, quemadmo-
dum in num. 14. sumplae sunt, excepta tantum origine ,

434 JuLii Bedetti

quae nuuc est ia gravitalls centro capienda, habebis

X=.— R. cost*; Y=:R. sin i*. cosy; Z=R . sini' . siny ,

A'^R
dv=z

liy 12f6'R_/i'R'_A"( '

k"—ii'R

•v=:o'-f.Arc .

( k"-ii'R )

/brifi' — (mH-w)A-"\
o'^Arccosi ; ; — I .

III hac postrema aequalione yt!,h' ,k' (num. 22) substltutis, erit

[ap/\(i'—/ikV

o'= Arc . cos 1

seu (num. 14)
Tandem erit

R=.

(7)

h'k"
vel facta quantitalum (x, h\ k'o' substitmione,

l-Hj/h ^jcosCv—o')

', h', h'o' sub

1_H^M_ ^1^ cos(v—o)

R:

Hinc coUigitur primum , punctwn M circa gravitatis cen-
trum duarum massarum m, et n commune, cum perindc
ut immotum in spatio maneat, censeatur per sectionem co-
nicaui volvi , cujus focus est centrum ipsum; quemadmo-
dum punctum N erat sectionis conicae Jocus , per quam M
circa ipsum fi pro puncto immoto hahitum volvehatur: se-
cundo , utramque conicam sectionem unius esse, ejusdem-
quc speciei ; excentricitas enim eadem in utroque est: tertioj
utramque sectionem in eodem piano mohili jacere, diame-
tros habere parallelas , et parametri tantum magnitudine
alteram ah altera dijferre . Est autera prioris sectionis para-

De REVOLUT. DUOnUM COHPORUM, ETC. 435

melcr ad alterius paramelrum, lit n acl (:/n-«); quare se-
niiaxibus sectionis conicae, per qiiam volvitur M circa gravi-
tatis centrum , A' et B' denoDiiaalis , erit

h \ rn -\-n f h\ m-+.n'f

r • T • / " \ t/\{i'—f'}^'

et loci a centre distantia = I I . .

\ m-4-M / h

Si vero in sectionis axe abscissae capiantur, ordinatarum o-
rigine in centro gravilatis manente, erit quidem

,.v..(^)-^.7,(^y.X"-2.^(f:±J)xy„._;M,=..

ad seclioneni conicam aequalio.

24. Deniqiie si gravilatis centrum in aequilibiio fuerit, i-
deoque et in ae([uilibrio planum sectionis conicae, quam cir-
ca centrum illud M describit, aequatio numeri praecedentis
lineam exhibebit, per quam ipsum M volvitur in spatio.

IV.

Prior ad trojectoriam aequatio ad axes
immotos relatam .

■e6GG9«

25. Qui ex axibus mobilibus ad immotos axes redire, at-
que ad hos trajectoriam referie velit^ haec ei statim conside-
ratio facile succurret. Funciionis cnim ( num. 8 ) vaiiabilium x,
/, f, quibus X, et Y aequanlur, pro ipsis X. ct Y in accjuatio-
ne (£') ( num. 18 ) substitueret; e qua ob aequaiioneni (B)
num. 10 tempus t dcin eliminarct ; et quae ex eliminalio-
ne oiiretur aequatio, ca ad superficicm csset, per quam pun-
ctum ]M moveretur. Sed ut illius superficiei nalura magis per-
spicue pateat, ordinatarum axes iteium mutabiraus.

Planum GNH (num. 1 G ) temporis principio sit in GOH

436 JuLn Bedetti

(Tab. XXIX. fig.4); transeat nempe per axem abscissarum x,
cumque piano (XY) angulutn y comprehendat , cujus trigo-

nometrica langens est (V-^l- Recta GO^ ia qua planum

GOH piano (XY) occurrit, ordlnalarum j^' sit axis; abscis-
sae auteni x in ipso axe O X sumantur , atque ordinatae z
in recta O;:' sic defiuita , ut tres novi axes sint et ipsi or-
ihogonii . Erit

Jf^y'. cosy.— «'sin y
z=zz'.cosy-\-j'.s\ny .
In punctum C, quo lemporis principio duarum massarum
fn, et n centrum jacet gravitatis, transferatur origo , axium ta-
men directione, et deuominatione niinime mutatis. Habebimus

mh ,

7=7'.cosy— z'. siny
z=z'. cosy-f-j'. siny .
denique in piano (^-'j^') recta Cx" ducatur^ augulo o ad a-
xem Ox incliuata , eo scilicet angulo , quem axis sectionis
conicae, per quani circa centrum gravitatis punctum M vol-
vitur, cum axe OX complectitur : sitque Cix" novus abscissa-
rum x" axis, et recta Cy" in piano {x y) ducta ad ipsam
Qix" perpendicularis , novus sit axis ordinatarum y" . Erit

x'-=x". cos 0-+-^". siny
j''=^". coso — x". siny;

et facta in ordinatarum x, y, z valoribus substitutioue , hae
tres formulae eruentur

mb

x:= (-:c".coso-f-x".smo

m-{-n

/=;— x" . sin o . cos y-{-^" . cos o . cos y—z". sin y

z= — x". sinasiny-f-/"- cos o. sin y-f-z". cosy,

qulbus ab axibus ordinatarum x, y,z ad axes x'\y\z'\.vaiW-
sire possuraus. Quare ordinatarum X, Y, Z valores (num. 8)
evadent

De hevolut. dlorum corporum, etc. 437

mb Jm-^n\ /m-{-n\ Ct mh

\.-=. h^ I ) .coso-H>-"( I .siiio

n \ n I \ n / n n

Y=— a"l l.sino.cos)'-»-r"l Vcoso.cosy— ;"/ J.siny

lm->r-n\ . im-\.n\ . /m-4-^\ C'7
Z= — x' I l.smo.sinj'-t-j'l l.coso.siny-t-s'i l.cosy ;

in quibus posuimus (num. 3)

Y)=inb ; D'=0 ; D"=0 .

Ordinatas quoque X", Y", Z" per x",y" z' exprimere opor-
tel . Erat (num. 25)

X=X". COSO-+-Y". sine; Y'=Y".coso— X". sino ;

ex quibus

(G) X"=X. coso — Y'. sino / Y"=X. sino-^-Y'. coso :

Y

nunc (num. 17) pro Y' substituamus : erit

cosy ^ ' ^

X"=X.cos«_Y.ii:if; Y"=X.sino^-Y.i2!f,
cos y COS y

aique hinc ordinatis X et Y eliminatis, elicilur tandem

/ .,("'-^^\ „„/'"~*~''\ sin-y.sino < /C. coso. cosy — C'.sinov

(G') ) ~" ^"' " \ n /' t^osr ■« \ ^^ )

J ,7wi-4-w\ ,^^77»-+-»\ sin y. COSO <^/C. sino. cosy' — C'.cosoV

V. \«/ \ n /' cosy n\ cosy /'

26. lam restatj ut puncti M motus aequationes ad axes or-
dinatarum a:", j'";, z" transferantur . In aequalione (A)

vel

vol eliam

Z— Y.tang.y=rO

seu demum

Z . cos y — ^Y . sin y =0

Z et Y substiiuendo (num. 25), tempusque t separando, erii

438 Jui-w Bedetti

s"(m-Hw)

C'-cosy — G'.siny

Per hanc aeqiiationem , tempore c ex forniulis (C) cHminato,
habebimus

(/rt-+-M\ /w-f-7z\ I C.coso-f-sino(C". siny-f-C cosy)

~li~}~^ V~^/l C'.cosj'— C'.siny

~li~j'~^ \ n }{ C'.cosy— G'.siny '

Quapropter aequatio (F) num. 18. evadet

(/w-t-K\2j' ^^ /C.sino-t-cos6>(C".siny-t-G'.cosy)\ ]2

^'''\ir) \^"~^"\ G".cosy-G'.si;^ j ) -<

^H;fi-A-=j i^x"— (-^ )»/!;.•— A A-'j-H

I \ '* / y /G.coso-4-sin£)(G".s!ny-t-G'.cosj')\

^ f— ^'=" ^ G".cosj'— G'.siny) /

quae secundi gradus superficlem exhibet ad ordinalarum r",
y,z" axes immolos relatam^ per quam punclum M mov€tur.
27. Quaenam ejus snperficiei natura sit^ facile ex duabus
proposllionibus , quae seqimiitur, intelligetur . Et primum di-
ce, piano (x'',y") super/iciem (H) in ea ipsa sectione co-
jiica occurrere , per quam punctum M circa duaruin mas-
sarujn m et n centrum gravitatis volveretur , si ipsum cen-
trum perinde ac punctum esset in spatio immotum , cen-
sentur .

Posito s'=0, aequalio ad ejus superficlel cum illo piano
inlersectionem haec erit

quae mauifesie cum aequatione num.' 23' perfecte congruit .
Ergo etc.

Secundo dico, aequationem (H) ad superjiciern cylindri-
cam pertinere , quam recta utrinque indefinite producta ge-
nerate si semper parallela ei rectae , per quam centrum
gravitatis Jertur J lineain (H') percurrat .

De revolut. DuonuM coRPonuM, ETC. 439

Ad rectam, per quam fertiu- gravltatis centrum, cum axes es-
sent OX; OYjOZ hae binac erant acqualioncs (num. 5)

\ C m-\-n) L V m-^nj

substiuitis autem pro X, Y, Z forniulis iis , quae ad axes or-
dinaiarum x,y,z in ordinatarum x"y' z' axes permutaudos
(num. 25) allatae fuerunt, liabebimus

— Ci". sin j'=j;"jC. sin o.cos^-+-C'.coso|--7'"jC. cos w. cosy — C'.sino{
Cs".cosj'^:ar"jG.sin«.sinj'-4-C".coswJ— /"jG.coso.siny — C".sino(
ex quibus eruitur

/s"JC.sino-Hcosw(C'.cosj'-HC'.sinj')j=:j"jC".cosy— C'.sinyl
(z"|C.coso— sino(C'.cos}'-t-C".sin7)(=r"JG".cosy— Csinyl .

Hae sunt aequalioncs ad rectam, per quam centrum ferlur
gravitatisj ad axes immotos relatam . Quibus posilis, per 11-
neae (H') punclum quodcumque, cujus ordinatae sint indeter-
minatae a'"=A ,y"=Bjz" autem =0, rectam duci flngamus ei,
per quam centrum fertur j parallelam . Ad illam rectam hae
erunt aequaliones

z")C.sin.d?-Hcoso(G'.cosy-(-C".sinj')i=(/'_B)(C".cosy--C'.sinj')

c"5C.coso— sino(C'.cosy-j-G".siny)j=(x"_A)(G".cosy— G'.siny).

Quarum nunc ope, ordinatis x" el y" ex aequatione (H) eli-
minatis, banc, quaecumque sit ordinata z", aequationem ob-
tinebimus

"•"('iPi-HTii''^--

^If--''*'!) =^.i.

m-{-n
Atqui si punctum^ cujus ordinatae sunt

x"=k, 7"=B, s"=0,

quodpiam sit punctum lineae (H') , aequalio ilia ex semetipsa
adimpkliir; ergo aequationi (H) binae aequationes satisfaciunt,
quae ad rectam pertinent ei^ per quam gravitatis centrum
fertur J parallelam, per lineae (H) punctum quodlibet ductam.
Ergo etc.

28. Eas binas superficiei (H) afl'ectiones vel leviter consi-
deranli stalim patet, quo pacto ipsius superficiei aequatio in
T. VII. 57.

440 JuLII Bedetti

aliam , quam maxirnc fieri potest, simpliccm conlralil posslt.
Axilnis oidiiiatornm ar", et^" ncquaquani mutatis ^ recta, per
quam centrum i'ertur gravilaiis, cuique parallclac sunt super-
nciei cylindricae generatrices, novus ordinataruni z" sit axis
(Tab. XXIX fig. 5), sitque ^ angulus, quem cum Ca" novus
axis C z'" complcctitur; a angulus, qui novi axis in piano (a;"
y") projcctione, et axe Gx" comprelicnditur ; £ demum an-
gulus sit, quem continet axis C 2 ', et ipsius C2'' in piano
(^"j') projectio. Ad rectam, per quam centrum fertur, ae-
quationes angulorum a, et £ trigonometricas langentes praebent;
idest

C. sin c;-t-cosofC'.cosy-+-C". shir)

tang. «=-; ^ ; —

C .coso — sino(C'.cosj'-HC".sinj')

C.sino-4-cos«(G'.cosyH-C".sin'y)

tang. £= ^ "-' .

^ C'.cosf—C'.smy

Angulus autem /? quacdam , ut patet, esse debet allorum duo
rum a et £ fiinctio; quae vero sit, hoc pacto quaeremus
Sumpto in recta C z" puncto quocumque in , erit equidem

z"=Cm.cos^,' /"=C/».sin^.sina/
atque elimiuata Cm.

j".cos ;?==:". sina.sin^:

at cum £ sit angulus, quem Cz", et rectae Cz" in piano
(z"y") projectio comprehendit , est etiam

/"=2".tange/
ergo

tang£.cos|?=sinasin^ .

Hae ad novi axis positionem respiciunt. Sed antequam ordi-
natas permutemus , in aequationem (H) angulos a, et £ inve-
here juvat. Quae ideo in banc verletur

(L)

VA(^y|/'_z".tanger

^A-/^±-"V[7.(xW.^-!^V"^^^'-^^°nW^-

n / { \ tang a/

Tn-{-n

Eadem facta in X" et Y" (num. 26) substltutione , erit

De revolut. duorum corporum, etc. 44'!

n's I \ w / (, langa )

(y'=^Zl±^j j^j"-z".tang£J .

Sint nunc OP'=x"', P'Q'=y", ]MQ'=5"' tres novae ordi-
natac puncli M, cui primum eranl ordinatae OP = ;»:"jPQ
=y, MQ = 2": has inter ordinaias hae relaliones existent

z"=z"'.cos^

7"=/"-t-z"'.sinasin^ :

a;"=j:"'-t-z"'. cos a. sin ^ :
quibiis factis , in aequalionibus (L) et (L') , substlluiionibus, erit

X"^| )j.r"'-j-s"'.cosa(sinasin^ — cos^.tang£)j

Y"=(^^^ j j/ "-f.z"'(sin a . sin^— cos ^ . tang £)(

{(i'H j j 7"'-j-z"'(sina.sin^ — cos^.tangej^

f-\-k'[ I /ix"'-t-7jz"'.cosa(sina.sin^— cos/?.tang£)— »!— ^i- M

at est, ul pauUo superius demonstravimus j

tang£.cos^=sina.sin^ ;
ergo

quae est ad superficiem cylindiicam , per qiiam M volvitur ,
quam niaxime simplex aequatio; nequaquani enim ab ipsa
lineae direclricis aequalione dift'eit.

29. Quaecumque sit constans h sive posiliva , sive negati-
va , dummodo non evanescal, aequatio (M) sub ea forma po-
test retineri^ si vero fuerit h:=o, ejus aequationis forma non-
nihil immutetur, oportot. Poieslatem secundam^ quae in ae-
qualione (M) lantum iudicatur, tunc, evolvendo erit

442 JuLii Bedetti

acquatione autem cxpurgata, tolaque per h divisa, habcbimus

(m-t-n\-

Poaatur jam h=zO; et aequalioni (M) hac in hypothesi suc-
cedel acqiiatio

.y"f-±?)-=VAV.('=±:')....

Tuuc punctum IM per snperficiem cyliadricam parabolicam mo-
vetur. Neqiie hoc loco minus tenent, quae in num. 19. de-
monslrata sunt. Aequatio nempe (M) superficicm cylindricam
exhibebit, cujus liuea directrix erit circuli circumferentia , si fue-

rkc = c'ei(/—fy^(S—gy =^: siy=/' et g'=ff',pla-

num repraesentabit, ipsum idest planum ordinatarum x'" et z".
30. Antequam huic articulo finem imponam , aequationem,
quae lempus t exhibet, ad axes ordinatarum x"',y",z'" tran-
sferam, et priorem ad trajecloriam puncti quoque N aequa-
tionem tradam.
In aequatione (num. 26)

z"(m-i-n)

C'.cosy — C'.siny
2".cos/3 loco ordinatae z" (num. 28) subslltuendo , erit

z'". cos ^(m-hn)

C". cosy-^C. sin y '

Verum ex relatione (num. 28)

tange.cos ^=:sin a. sin/?

elicitur

cos'. ^ jtan'. e-4-sin'.a|=:sin'. a ;

Est autem

!C.sin«-Hcoso(C'.cosY-t-C".siny)j*

tang .£=— — ^ ..

B |G". cosy —C. sin j'p

De EEVOLUT. DUORt'M CORPORLM, ETC,

lang°.a

443

sm .«:

l-f-tang'.o,

ergo

aujuc hinc
quare aequallo

vertetur in banc

(N)

jC . sin w-j-coso(C'. cos y-f-C". sin y)("
C'-t-(C'. cos y-i-C" . SI n j)'

cos'./?(C'-<-C"-t-C"')
(C'-cosy— C'.siny)'

=1;

cos

C'.cosy— C'.siny

t=.

z"'(m-+-n)cos^
C'-cosy — C'.siny

quae cum iis, quae de gravitatis centri motu tradita sunt,
prorsus conveniunt. Ordinata enim z" spatium est, quod tem-

pore f, velocitate constauti i/{C^-*-C^ -^C"^} gravita-
tis centrum percurrit.

Denique si x'^j^fZ" dcnominentur puncti N tempore t
ordinatae, has inter, et eas, quae ad punctum M pertinent,
rclationes existent

mx"'-i-nx"'=:0

i»z"'-Hnz'v =fi/jC'^C"-»-C"'| .
Re quidem vera duarum massarum m, et n centrum gravita-

tis cum in axe Cz" velocitate constanli

1

m-i-n

|/JG'^G'=-hC"={

feratur, temporis momento t ordinatas habebit
€t hae ordinatae debent et esse

m-+-n

mx -h-nx'^ my -<-«/'

;«-+-«

444 JuLii Bedetti

ergo etc. Ope aequatioais (N) ex reladoae tertia, tempore t
elimiuato, cruitur.

z'v_z"'=0.

Itaque inter ordinalas punctorum M, el N eodem temporis mo-
menlo relationcs crunt

m

His factis substilutionibus in aequatione (M) , quae superfi-
ciem , per quain M movelur, repraesentat , ea orielur^ quae
superficiem , per quam N volvitur , exhibebit . Quae erit

\ n f \ m / { m-^-n )

Unde haec duo patent. Primum, rectae generatrices duarum
superficierum cylindricarum , per quas puncta M moventur,
et N, inter se sunt parallelae. Secundum , utriusque superficiei
lineae directrices inter se similes sunt; utrique una, eademque
recta est axis; focorum alter comrauois; semiaxes autem in
reciproca sunt massarum ratione .

[/Altera ad trajectoriarn aeqiiatio ad axes immotos relatam.
Mevolutio alterius corporis circa alteram per Ellipsim.

3i . Tribus aequationlbus differentiallbus , quibus puncii M
motus conlinetur, ac definitur, tria quidem integralia respon-
dere debent. Quorum duo jam aequationlbus (A), et (E) exhi-
bentur , cum circa N perinde, ut punctum esset iramotum, M
volvatur. Tertium autem integrale ex aequationis (num. 14)

rdr

De I\EV0LUT. DUORUM CORPOnCM, ETC. 445

iniegralione pctendum est . Id Dcrtelliiis hoc paclo assccjuilur
(1). Sumplo angulo vaiiabili quopiam u, pouit

-r=ae.cos?i

\

Angulus u ab Astrononiis cmoinnlia exccntrica nunciipatur .
Eliiiiinato deia ex acquaiione ioiegranda radio veclorc r, atque
integralione peracta, obliiiet

t-+.l=—~-(u — e.sinjf) .
Cum vero sit

ae= , ct a=i— ;

a h

posila relalio, Idque integrale, faclls^ubslltuliouibus, evadent.

^ — hr
cosU7=: — r— —

/nN , ; f^ / \/\lJ.'—Itk'-\.smu\

^^) '-^=7^4" -^ — ) •

Haec postrcma aequalio quldquam reipsa significatj ac tantum-
modo valet, cum punctum M circa N per ellipsim volvatur;
quod et ipse monet Bertelliiis . Rejicicnda vero est, cum per
hyporbolen , vel per parabolam fiat puncti M rcvoluiio : nam
si faerit A<0, vel /i = 0, imaginariis quanlitatibus, vel in-
finiiis viliatur . Cosinus aulem anguli u realis est intra eos
ipsos limites, quibus radius vector coercebatur, ut cum re-
volutio esset per ellipsim, cos.(m — o) realis evaderet . Po-
sito enim

u — hr ft — fir 1

- non>1 ,- et —7— — — ^non< — 1 ,

eruitur

rnGn<^--i—^ ^- ; etrnon> ■ '^ "~ *- ;

h h

sive ducta , simulque divisa prioris inaequalltatis parte^ altera
per (^H-j/f^' — hk*)\, et altera posterioris inaequalitatis par-
te per (^ — l/(i«' — /'^'Dj

" I I II I I » I i^^— ^—

(1) Elem. etc. §. 2G8.

44G Juui Bedetti

rnon< -— — -— ; ct/-non> -—■ — -— :

/'-+-K ii"' — ''"^ i (i—\/\(i-—kk-

qui liinitcs iidem sum, atque ii, qiios , cum constaus h esset
>-0 (num. 15), radius voctoi- praolciire noii poterat.

32. Alteram jam accjualionem ad puacli M trajecloriamj
cum ad axes immotos referatur , quaeramus . Expcdit perspi-
cue angulum u per puncti M ordiuatas exprimerej ct dein tem-
pus t, eumque angulum ab aoqualione (O) climiuare.

Per aequatiouem (D) (num. 16) eliminato r, ex

II — hr

cos UZ=: — y-- ;

erit

l/i\u^ — hk-l-^u.cos(v — o)

cosiizr:- — ^^ /

fi-t-l/!/^- — AA:-j|.cos(i' — o)

ac proiade

sinM=rdt ^- ^^ .

fM-|/ Jf*'' — hZ-\ . cos (y— o)

At est ( num. 17)

X=— r.cosTj Y'=r.sini',

et consequenter

Y'.sino— X.coso
cos(y — 0)=

sin(i'— 0)=

r

Y'.coso-i-X. sina

r

\ ^ ^r-(X -cos o-T. sin o)iy^\(,'^-^kk^

sive ob (num. 17)jin quo inveniraus (D')

Hn=k^-\-(X.cosa — Y' .sino)[/^\{i^—hk^ ,

k"^
fi-t-l/'jfi'' — hkH. cos{v — «)= — ;

" r

ergo

pZ/jrY'-coso-H-X .sin«)

sinMssd: ; .

A:

Cum autem in secunda aequatlonum (G) sit (num. 25)

Y"=:;X .sin «-4-Y'.cos o ,

De IVEVOLUT. DDORUM COaPORUM, ETC. 447

cumque sit eliam (num. 28)

erit tlemum

Rursus ex gemino signo illud seligaUir oportct , <juol1 cuiiiue
parliculari quaeslioni, alquc praefinitae axium posiiioni conve-
niat. Si, ul viilgo tenet, angulos u metiri incipianius ex se-
miaxe abscissaium negativarum scmiaxem versus ordinatarum
positivarum procedenles, sinubus angulorum u idem, ac ordi-
natis signum erit praefigcndum . Itaquc si quantitaiis irratio-
nalis i//i radix tanlum positiva sumalur^ ponere quideni in
ea hvpothesi possumus

Per lianc aequailonem , perque aequationem (N) tempore t, et
angulo u eliminalis, prodibit

( ^'"(^-f-») ^/- Ji_ Arc cod^-hl"l±l\ r'\^

( f'k \ n r

Et quoniam temporis principio est

2"'=0, X=b, Y==0, T'=b.smo , y":=( -!L.)b .sine ;

idcirco quantitas constans I aequaliitur

-TpArc.cosI— i.sinwj— ■!— ii-— 'd.sino

33. Ad llneam igitur, per quam pnnctum M volvitnr in
spatio, cum sit /i>0, duae aequationes erunt (M), et (P): idest

T. VII. 58.

448 JuLH Bedettt

z"'(m-i~n) u (i/fAm-i-n

. i— T-J 1-/=-^- Arc. cos I ^- — I -— r" —

hA:

ubi

/W-H7J\

(=: -— -Arc.cosI — fc.sino I -rrr. o .sino.

Trajcctoria vero puncli N his duabus similibus aequatlonlbus
repraesentabilur (uuni. 30)

^ViC'-HC'VC'^l "~ /ik \ m J^

-—Arc.cosI— —I Iviv I

Figura septima Tabulae XXIX projecllonem in piano {z'"y")
lineae refert, per quam, quibusdam sumpiis massarum, et ve-
locitalum iniualium valoribus, punclum M volveretur. Ad earn
projectioneni (P) est aequalio ; ideoque valores ii ejusmodi sunt,
ut ipsum puncUim M circa Nisi (N) immotuin esset, ellipsim
describeret. Nil aliud ab Astronomis peiivimus, praeterquam
attractionis vim p; earn scilicet vim^ qua punctum a massae
:= 1 centro gravitalis intervallo = i distans ab ipsa massa tra-
heretur. Astronomos igitur sequuti pro unitate lineari mediam
sumpsimus Terrae a Sole dislaniiam, quae in figura recta AB
repraesentatur; pro massarura unitate rnassam solarem; diem
medium pro unitate temporis . Quibus positis , est

log.i//j=8,23558H4.
Duabus autem massis^ alque velocitatibus initialibus hos tri-
buiraus valores

£=0,009 e'=0,003
^ /=0,011 f=z— 0,005

^ s=o,on g'=o,oo2.

De revolut. duorum corpobuMj etc. 449

VI.

Altera ad trajectoriam aequatio ad axes immotos retatam.
Revoliitio alterius corporis circa alteram per Hyperbolen.

J4. Cum punctum M circa N per hyperbolen volvalur,
ad aequatiflnem,

rd)-

integrandam in Elementis toties laudalis ponitur (I)

\cos ic I

ri- • 1 1 ...... (/>^— W-5j

rue animadvertendurn estj quantitalis irraiionalis ira-

dicem posltivam littera e denominari; littera auiem a ipsam
exprimi quanlitatem, quae ipsa a exprimebatur , cum puncti M
cirea N revolulio per ellipsim fieret; ejus tamen quantitalis

signo in negativum converso : scilicet a = — ■ -- . tlaec quaa-

titas reipsa est positivaj nam cum punctum M circa N per
hyperbolen volvatur, necessario est A<0. Faclis igilur sub-
stitutiouibus , relatio iuler u et r evadet

per quam- ex aequatione integranda eliminate r , atqne inte-
gratione peracta, eruilur (2)

(1) Elcmcnti cc. §. 312.

(2) Elementi cc. Ihidem.

450 Jrm Bedetti

Nunc ilia tluo nobis ostendere placet. Primum , in aequatio-
ne (Q) angiili u cosinus pcrpcluo est quantitas rcalis, clum-
moilo radius vector intra siios limitos (num. 15) coerccatur.
Secundo, ab aequaiione (R) teniporis valor jugitcr rcalis e-
rueiur; tangens nimirum anguli (45''_i_Lii) nunquam in quan-
titatem negativain adibit.
E.x aequaiione (Q) clicilur

(Q ) cos . Ji= — ;

^i — lir

cum vero divisor variabilis (;i — hr) quantitas sit in nostra
hypotcsi positiva , ac primam tantum radii r poicstatem con-
tincat, perspicue patct, niiuimo vectoris radii valori maAimum
cosinus valorem respondore , raaximo minimum , intermediis

interniedios. At minimus radii valor'est (num. 1 5) -^-r ,

^ ' if'-t-l/ i^^ — hk^

maximus oo ; ergo maximus cosinus valor erit 1 , minimus 0.
Ergo anguli ^ cosinus, et angulus ipse reales sunt. Quod pri-
mum erat deraonstrandujn .

Altera proposltio prioris est pene corollarium. Nam si cosinus
anguli u nunquam limites, o et -t- 1 praetereat , is angulus erit
non >90% neque < — 90°;, et consequenier (45°-i-^«) non
> 90°, neque ■< 0 . At cum angulus quispiam iis limitibus
comineaturj ejus anguli tangentes sunt quantitates posilivaej
valores igitur, quos log. tang. (45°-H^zi) accipere potest,
nunquam reales non sunt . Quod erat secundo loco demon-
strandum .

35. lam ad anguli u eliminationem descendamus. Est (Q')

cos.M=-!-— ii — ;

(I — hr

ex qua per aequationem (D) (num. 16) eliminate r, elicitur

/i-hl/^W — ?ik-\.cosU> — o)

COS.M:=: — - — ;; ^ y

l/ j^^H-^A-j-t-ft. cos(f ^-o)

atque hinc • :

A I/' — h.sinfv — o)

sm.w=±: ^^ .

l/ ||(i'^H-A A^ j-t-^ . cos(v — 6)

Cum autem sit (num. 17)

De fiEVOLCT. DLORIM CORPOBrM, ETC. 451

Y'.sinw — X.coso

cos(v — o)=i
sin('i;— o)=

r
Y'.coso-t-X. siiiw

r

./( 2 //"I, / N ^\^W — /'A'JH-^(Y'.sino — X.coso)
y](J' — //A-j-H^ .cos(i' — 0]=-^ — ■ ! — Lj ^

r

sive ob aequalilalem (D') (num. 17).

/I . ,;,, , V A'^jl/if*'— A/i'i— (X.coso—Y'.sino)!
yifi- — /ik-\-i-^ . cos^f— £»)= — -— li ! — 1^_ ii

(i,r
nec non (num. 25, ct 28)

Y'. cosoH-X.sin o=Y"=/'^±?] J

.'I*

X. coso— Y'.sino=X"=[^^") x"' :
factis ideo subslitutionibus, erit

sm.u:

"A■[^/i^'_AA^Mx"'('f±-")j

cos.u:

Hinc

el

1

L= -+-tangM

\ COSll

tanf(45°-t-i«)=

Atque hic, ut m num. 32, quantjtatj ±: I 1 y

452 JuLii Bedetti

gaum tantum superliH praedgcmus, dam tameii quantitatis ir-
ralioaalis \/ — h radix solum posillva sum:itur. Quibus omni-
bus ex aequatione (R)^ eliminato angulo u , et per aequatio-
nem (N) tempore quoque tj habebimus

hk \ n J^ '

-it

At cum sit f=0, est ( num. 32 )

valor igilur constanlis / erit

1= j-j b.siao—-^— .log *— - — b.smtH ^ '- •

Ilaque cum puncti M revolutio circa N pro puncto immoto
habitum per hyperboleii fiat, ad ipsius M trajectoriam in spa-
lio aequationes erunt (M), et (R').

3G. Aequationes auiem, quae ad puncti N trajectoriam ia
spatio pertinent, liae duae sunt

\ n f \ n J ( m^n )

■(=js'°n -, — ■ - -ir[—)r

De REVOLUT. DCORPM CORPOELM, EIC. 453

VII.

[Altera ad trajectoriam aequatio ad axes immotos relatam.
lievolutio alterius corporis circa alterum per Paraholen.

37. Si punctum M circa N per parabolen volvalur, altera
ad trajectoriam aequatio erit (1)

ubi D valor est, in quem, evanescente A , quanlitas fl ( i' — e)
converlitur. At est ( num. 14.)

^ ^ h '

t^uae quanlilas, e\'anescente h, formam induit indeterminatam
g; quaerere igitur oportet, qui valor sub ea forma lateat. Id
statim assequeris^ si per (^-f-i/{^2 — hk'^\) numeratorem, et
denominaiorem duxerisj libi euim erit

■qua in quanlitate si rursus posueris /i=0, habebis

2/t

jQuare aequatio (T) evadit

«^-/= — .tangi(i.-o)jlH4tang^i(^wo)j,

sive

(1) Elementi etc. §. 307.

454 JoLii Bedetti

-cos

(y-") )

CA-l^ ^' /2-t-cos(v^— o)\ /(I. ^

■*" 3fi*\1-»-cos(i' — o))v (l_i_cos(i'— w) )
est enim

/( 1 — cosfv' — o) )
1 7 T

lam, cum sit /i=:0, ex aequallone (D) num. IGNeruitur

COS.ff «)= /

facta igilur substitulioue , erit

Restat, ul radius vector eliminetur: quod aequatio (D') num.
17. nobis hoc quoque loco suppeditat. Si enim in ea acqua-
tione ponalur /i=0, clicitur

^r=A--H|«(X.coso— Y'.sino) ;
et quoniam ( num. 25 et 28 )

tdcirco

Quapropier aequatio (T') vertitur in banc

Ex hac aequatione omnis irrationalitatis nota expelli potest.
Re quidem vera cum ad superficiem cylindricam paraboloidi-
cam aefjuatio ( num. 29 ) praebeat

abscissa x' e quantitate irrational! eliminata , prodibit

De REVOLHT. DUOnUM COnrORtJM , ETC. 455

seu ob aequalionein (N) ( num. 30 )

z"Xm^n) ^^ M » /( V '^ I )

Constans auletn / aequabilur

i.sino(2A---t-/ii.cos«)

38. Aequationes igitar ad piincti M trajectoriam in spatio,
cum ipsum M circa N per parabolen volvalnr, hae diiae sQnt
lin-\-n\'^ ., . /m-\~n\

">■■■■(-;,-) ="^^''*'^(-ir)

s"'(m-HM)

/■■{'^")|— mi

ad puacti vero N Irajecloriam in spatio

v(/7J-t-7l) ,_ V " /* V " / )

quibus in aequatlonibus est constans

b .smo(^k'--+-}ib.coso)

I. VII. 59.

456 JoLii Bedetti

VIII.

Trajectoria plana.

39. Lliieae, per qnas puncta M et N volvnntur la spatio,
ainbae sunt planae, si adsli conditio (num. 12)

s'f-sf=o

sivc

quae per numeros 2, et i 4. in has gradatiin potest converti
(/-/)C"-.'^-„^')C'=0; C"_(^,)C'=:0; C"-C'.tangy=0 ;

(1) C'cosy — C'sinj'=:0 .

Si, ut in num. 25., ordiuatas x,y,z in x",y",z' hoc qiio-
que loco permuiamus, plan! (B) aequalio ^ quae cum revolu-
tio fieret per lineam baud totam in uno piano jacentemj versa

est in

z"{m^n)=t{Q.".cosy—Csmy)y

in hac nostra postrema hypotesi evadet

(2) "z'^O:

ut omnibus quidem patebit; puncta enim IM ^ et N per ipsum
planum {x" y ) volvuntur. Ea igitur aequatione ad tempus
t eliminandum modo uti non possumus .

Altera aequatio motus ad axes x",y, z" relati ex aequatio-
ne (F) erueretur, dum in ea ponerentur (num. 25. (G')

/m-i-n\ , /m-+.n\ sin f.s'mo t /C.coso.cosy — C'.sino\

\ n ) \ n } cosy n\ cosy '

,/to-4-«\ ^/m-i-n\smy .coso t /C .sino.cosy-4-C'.coso^

\ n ) \ n f cosy n\ cosy /

quae ob aequationem (2) in has conlrahuntur

(3)

/m-\-n\ f /G.coso.cosr — C'.siuo\

%."=x"l J ( 1

\ n / n\ cosy /

(4)

De REVOLCT. DUOnUM CORPORDM, ETC. 457
t /C,sino.cosy-f-C'.coso\

--1"^")- ^C

cosy /

d«inclc ab aequatione, quae ex ea substitulione oriretur, tem-
pus t per aequaiionem (O) eliminandum asset, si punctum M
circa N per ellipslm volvcrolur; per aequaiionem (R), si per
hyperbolcn; per aequaiionem denique (T), si per parabolen.
Sed praestat ex aequationibus (F) , (3) (4) ordinatas X", Y'V,
tempusque t scparare , et postea in ae<juatioue (O), vel (R),
vel (T) substiluere .

40. Brcvilatis caiissa ponalur

/ C.sinfir.cosy-l-C'.cos o

(5) < '

I C. cos o. cos J' — C'.sino

\ cos 2^

et aequaliones (3), et (4) evadent

\ n J n. \ II I n

ex quibus

(m^n^x•'—nX" y"(m^n)—nY''

(P) ^^ — = — ^ '

q p.

et

a) Y' ,_("^-^")(9r"—p^")-^"p^' '

ncj

(8) X"=

facta autem in aequatione (F) substitulione , atque abscissa
X" separata j erit

n{^y^hkY)

Hanc formulam contractiorem reddere possumus^ si in ipsa
recta, per quam gravitatis centrum fertur, ordinatae j" ca-
piantur. Ex aequationibus (R) (num. 27)^ quae ad earn per-
tinent rectam , elicitur

^"jC coso — sino(C'.cosy-+-C".sinj')j=x"jC.sino-+-cosw(C'.cosy-4-C".siny){;
quae una ad ipsatn est trajectoriam aequatio: altera eaixn, quae

458

JULII BeDETTI

ex ijsclcm aequationibus (R) petenda est, ob condiiionem (1)
converiiliir ia i" = 0. Si igilur GE (Tab. XXIX fig. 6) fuerit
recta , per qiiam centrum fertur giavilatis , et si ponatur an-
guliis EGx"=:a5 erit

C.sino-+-cos«(C'.cosy-4-G".siny)
G.coso — sin o(G'. cos j'-+-G". sill y)
seu ob condiiionem (1)

C.sino.cosr-HC'. coso

tans.a^- — — : — ,

G.coso.cosj' — L .sino

vol ctiam ob aequalitaies (5)

atque hinc

tang. a=— ;

sin. 01:

cos.a=

Hisce positis, sit

MP=/", GP=a:", MP'=/"', GP'=x"';
erit quidem

jr =j"'.sina=z-

Pf

— ; x"=x"'^f".cos a=x"'-^

nf

ideoque

qf'—px"=^-^x"'.

Eliminata itaque ex aequatione (8) quantitate {cjy' — P^'^i
atqiie denominata P quantitate ea , quae irrationali vinculo af-
ficitur, divisa tamen per ^'(7'A', habebimus

(9)

^„_ny^AVj^^— /,A-|-t-^>^.r'"(m-4-w)±/yyA|XP

Quaproter aequationes (6), et (7), eliminatis X", et x\ ver-
tentur in

_f"(jn^n) qk\hx' ' '(m-i-n)—7i\/]fi^—hk'\)±(ik\/P

~\/\p--^T\ (i:'p'-\-/ikY

et

(10)

De revolut. duobum cobporuMj etc. 4S9

Per hasce trcs aequationcs postremas facile erit ex aequatione
(O), vel (R), vel (T) ad trajccloriom planam puncli M ae-
quaticncm eiuere, prout punciuni U circa N per ellipsim,
vel per hyperbolen^ vel per parabolen volvatur ,

41. Bevolutio alterius corporis circa alteriim per Ellipsim.
Ex num. 31 . hue transferamus aecjuationcm (O)

atque ex num. 32. aliam

[/It

sin.M=— — jY'.coso-4-X.sino{ ,

quae per secundam acquationcm (G) num. 25. conlrahi po-
test, et debet in

i/h ^.
2X.-
Ex his duabus aequationibus climinato angulo m, erit

.-^= ^3.Arc.si„(^:l^Y'')_K>!==^.Y''.

et facta ordinatae Y", atque temporis t per formulas (10), et
(11) subbtiiutione, ad planum puncli M trajcctorianij cum al-
terius corporis circa alterum revolulio per ellipsim iiat, haec
erit aequalio

f{nhk—p\/\ii'-—hk''-\)\qk{n\/\^->-—hP\—hx'''{m^n)±iih\/l?\
(12) •0^)_^/J n/>((rp^^/tkY

^ -^-'7i ) _^ ^^^ ^.JP^^'W'7(r^, W-hk^^ha:"'(m-i-n))ztf.^ri-.

^ -^'^^ L n{fiy-^hkY) J

m qua est

et

42. Mevoliitio oltcrius corporis circa ollerum per Ifypcr-
perholen. Si in aequatione (R'J ( num. 35 ) X", et Y" pro

^ \^)^ ^^y \ ) restiluantur, erit

460 Jot-ii Bedetti

hk ( — <h^ { k ii

qua ex aeqiiatione per formulas (9), (10), (11) quanliiatibus
X.''}Y"jf eliinuiads, eruilur

Aqk(ny/\u''-—/,k"\—!,x'''(m-^n))±:t>t/P\\nhk--pt/\fi''—hk\

Haec est ad planam puncti M trajectoriarn aequatio^ cum /«
sit quanlitas negallva . Gonstaus autem / aequatur

y lu''-—fik"i, . (I , /»/—'', . \-\iJ-''—hk''\—hb.coso\
— — ■ o.smo-, r.los b.sino-^- ■ I

hk (—/;)! H ^- ^ /

P vero eandem numcri praecedentis quantitatem repraeseatat.

43. Bevolutio allcrius corporis circa alteram, per Para-
to/rt/M. Aequalio (T'), quae ad ejusniodi revohulonem perti-

net, subsiituiis Y , et X' pro j"'l ^J , x"'l 1, evadife

,_Y"(2A-^-t-^X'0

ex qua ordihatae X", et Y", tempusqne t eliinihandum est .
Sed prius formulas, quae huic ellraiaationi iuserviunt, brevio-
res reddere interest. Gum enim sit /i^O^ eae formulae in.
has contrahuntur

nq'>k''--\-up"x"'{m-it-n)^qk'/ P

X"=

itfjp^

^„_^(n^A-±, P)
niip
^ y '(m-t-re) k(nqkrti/P-

in quibus est

Factis igitur substitutionibus , plana puncti M trajectoria^ cum
ipsum M circa N per parabolani volvatur, hac exhibelur ae-
quatione

De revolut. trnoauM corpobum^ etc. 4G1

in qua est

. b .sin o(2A'-f-i^coso)

44. Nobis tandem liceat ostenclere, quornodo ex aequatio-
nibus (12), (13) et (14), quae singulae pertinent ad linea-
runi , per quas M volvi potest, singulas species, eiui facile
possinl ad planam puncti N trajectoriara aequationes. Cum
puncli M ordinatae sunt a:'", et y'", eodem temporis raomea-
to / alici ius puncli N ordinatae sint x''' et y. Et quoaiam
duarum massaium m et n centrum gravitatis per axera ordi-

natarum j- velocitate aequabiii — — 'fertur^et tern-

77J-4-«

poris principio ex ordinatarum origine discedit; ipsius ideo
ceniri ordinata temporis momento t erit ^ *; abscis-

sa autem o. Ea ordinata ob relationem (1) verti potest la

t-i/\C\cos'-.'y-i-C''\ . , ,. .... -ii/^lp^-^n%

— ^— , seueliamobaequautates(3jm ■ —

(m-^n)cosy * ^ ■' m-^-n

lam una, et altera ordinata cum iis conferatur, quae propter

duarum massarum m, et n magnitudinem, ac positionem cidem

centre esse debent. Habebimus

mx"'-^iix" mj"'-i-nj'y ty j/'--(-7-j

ni-^-n m-\-n m-+-n

ex harum aequalionum altera^ eliminato per aequationem (1 0)
tempore t, atque ordinatis x'" et y' ' separatis, erit

quantitas autera Q aeqnatur

462 JuLii Bedetti

Si igitiir ex aequalioue (j2), vol (13), vel (14) ordinatas x"'_,
et y" fev aecjuitioncs (15) elimlnaveris , ad planas puncti N
trajectorias, ciiru M circa N per ellipsim volvatur, vel per
hyperbolea,^ vel per parabolam, aecjiiationes orientur .

Tnrn VII

O

y.2

2

c,

/

/;

^1

5.

/

K

^

y

h/

X

N

p

J^e/. a, /A.

Tal, \\1.\

C^^.

^.

c^^.

L L

/fc T p-

"ITx"

FRANCISCI MONDINI

UISTORIA CATALEPSEOS

(Sevmo Labitas die 26 Aprilis 4832.)
( Memoria posthuma )

Mi

Lirabitur fortasse aliquis nunc in Iiicem edl dissertatio-
nem banc , jam inde a mense Aprili anni MDCCCXXXII
cum Academia comnumicatam . Sed consilium meum non re-
prehendet, si consideret hoc me data opera fecisse spe du-
clum fore^ ut morbus similis aliquando obtingeret, in quo ea-
dem, vel affinia nervosa symptomata observandi mihi denuo
darelur occasio, eaque cum praecedeniibus comparandi, et ple-
niorem sic morbi singularis historian! conscribendi. Ast quo-
niam tot annorum tempore nihil tale observandum obtigit ne
in ipsa quidem juveni foemina, de qua tunc sermo erat, quae
jam fere quatuor ab hinc annos nupta, ac bis puerpera am-
bos natos proprio lacte suo nutrivit, quin ulla prislinae in-
flrmitalis indicia notatu digna ediderit; operae pretium duxi
scripti hujus denique edilionem permittere .

Quoniam vero hujusmodi recensiones, ac disquisiilones etiam
universe utiles, ac necessariae habentur omnium Clinices Pro-
fessorum consensu , qui nostra praesertim aetate omnium mor-
borum, quos in Nosocomiis curaverint^ viciscitudines, el exi-
tus diligenter adnotant, et in publicas ephemerides referre con-
tinuo solent, vel saltern quotannis, cum transact! clinici exer-
citii reddunt rationem , in tabulis eo paratis ordinatim descri-
bere, et tamquam Medicinae thesaurum asservarc; tanto ma-
gis intererit quidquid facti vel levis momenti in morbis per-
raro contingentibus sat probabili curationis methodo adhuc
destitutis non praeteriri.

T. VII. 60.

4Gi Frakcisci jNIondimi

Omnes norunt Insoliuim^ ac singularem morlmm, cui cata-
Icpseos nomen impositiim fat, a paucis merlicis fuisse descri-
ptuin propterca, qiiod exempla ejus lum sine uUa implicatio-
ne aegios inf'ostanlis, lum aliis coiiiilanllbns, uu hislericis af-
fcctionibus, furore^ melancholia, morbo coniiliali, etc. adco rara
extiterunt, ut claiissiraiis Tissot veram;, seu Icgiiimam, ut a-
juntj calalepsim nee ipse unquani viderit, quamdiu medicinam
fecit, (1) neqiie affirmare dubitaverit inter mille medicos vix
ununi inveniri, qui bunc morbum observaverit (2). Hoc ve-
ro niagis confirmat, ut monet Wogel, non omnes catalepseos
desciiptiones , quae apud auctores extant , vere tales esse, sed
nnilias ad tetanum , ad coma, ad stuporem perlinere (3) .

Willi duos ab hinc annos in medicina facicnda occasio ob-
lata est morbum isliusmodi observandi, et curandi verum ac
legilimum, nuUoque alio morbo implicatum. Quisque sibi fa-
cile persuadebit , quanta soUicitudine , ac studio curationem
banc aggressus sum. Nunc phoenomena cuncta, quae in toto
morbi cursu observarCj atque in dies adnolare nunquam desll-
ti, et varia curationis adhibita tentamina exponam, atque gra-
vissimo judicio vestro, Sodales praestantissimi^ subjiciam. Ac
primum de corporis habitu, et conslilutione, deque evolutio-
nis progressu, et valetudinis ratione , qua aegrota utebatur^
antequam morbo corriperetur , nonnulla praemittam, quae ad
ejusdem morbi originem, et causas inquirendas aliquid lumi-
nis afl'erre possunt .

Anna Benelli Bononiensis parva slatura, et corporis habitu

(1) Traile des nerfs , el de leurs maladies. Paris 1783. Tom. III.
Part. II. Chap. XXI. pag. 1. En Auctoris verba « J' ai observe quel-
« ques symptomes calalepliques, mais jamais celte maladie bien de-
« cidee c' est par cela qu' elle esl tres-rare , et Ires-peu connue que
« quelques medecins on cru la voir, oil elle n' etoit pas, et onldon-
(( ne comme Catalepsies des maladies qui n' en avoient point les cara-
« cteres essentiels. »

(2) Ibid Tom. III. Part. II. Chap. XXI. pag. 2. Adnot.

(3) Rud. August Wogel de compescendis , el curandis praecipuis
corporis liumani afTectionibus. Lausannae Ilelveliorum 1784. Pars se-
cunda , pag. 1 59.

HiSTORIA Catalepseos 465

pingulusculo una cum temperamcnto sic dicto sangulneo, sysle-
male ncrvoso tarn mobili, atque sensiljili praedila erat, ut a prl-
n;a usque aetatc vel levi animi cura niaguopere turbarelur. Wi-
liilo tamen secius Integra valetudine usque ad pubeilatein usa
est . Ad annum actalis suae dccimum secundum puberlatis si-
gna, inlei- quae ad regularem nonuam , et absque uUa vale-
Uidinis perliubalione menstrua apparere cocperunt. Transacto
circiter auni spalio, ex quo regulari, et constant! lege men-
strua recunebant, et paella gaudebat prospeia valetudine ^ ma-
ximam passa est anxietatem ob adveisa familiae negotia :
et quae anlea sociabilis erat, hilaris, ac festiva^ repente me-
lancolicaj et solitaria facta est. Menstrua vero a regulari so-
lila ratione aberrate, ct cxigua sanguinis copia profluere coe-
perunl. Eodem tempore byslerlcis syniptomaiibus quotidie plus
niinusve puclla torquebatur, quibus accedebant cordis palpi-
tationes , dispnea cum sicca tussi sufibcante, ac tumor univer-
si abdominis. Lucis privalio ei vehementem aflerebat timorem,
tremoremque, quem majori vi subsequebantur praedicta sym-
ptomata . Quinimo si dum dormiebat , lumen extinguebalur ^
expergescebatj. et saepe animo deficiebat .

Quamquam puella isla pharmacorum itsu iractata unius cir-
citer anni cursu, inter quae martialia, et amara , sat bene se
liabere ostenderet, ac ipsamet aflirmarct- niliilominus cum ju-
sta corporis exercitalio nou modico foret ejus valetudini fir-
mandae adjumento , opportunum duxi eam exLre a Monaste-
rioj in quo annos quatuor educatiouls causa vitam degebat, ut
apud parentes domo propria lionestae jucunditati indnlgerct .
Lt ut vero inter monasterii claustra vitam agere acgre ipsamet
pateretur; tamen invite egressa est ob amorem, Monialem
quo maxime prosequebalur , quae continue ad eam in omni-
bus officiis instituendam operam dabat.

Nee poslea domesiicae vitae solatia quidquam profecerunt
ad meliorem puellae valetudiuem ; hysterica enim symptoma-
ta iterabantur eadem vi atque in INIonasierio ^ ineunte vero
aeslivo tempore eiiam graviora . Tunc praeterea in ejus fron-
te, et praeserlim in facie prodiit robigo herpeiicae naturae, quae
post pubertalis tempus baud amplius apparuit. Ad banc la-
bem avertendara ei, ut Riolum peteret, auctor fui hoc consilio,

466 Fbancisci Mondini

ut ibi aquis minerallbus uteretur : atqiie iis primum sumptis ,
quae alvum movent, quae Wmae vocantur, sulp/mreas , de-
uique martiales sumeret; quam praescriptiouem eo magis op-
porlunaiu exisiimavi considerans quoque novam loci mutalio-
nem aegrotae profuturam . Adivit Riolum, et post dies vigin-
ti turn aniini recreationis, turn aquarum poiionis gratia do-
muin rediit intcgra valeludine , ac sine uUo praecedentis ma-
culae herpeticac reliquo vestigio . Tres menses in hoc prospe-
ro statu permansit, ac denuo regularis, ac satis abundans men-
struus fluor ci toto hoc tempore restitutus. Qui repente^ ac nulla
praccedente nota causa cessavit iueunte mense Decembri anni
1828 5 et paucos post dies, die nempe 21 ejusdem mensis le-
dum petere coacta est frigore uuiversali correpta, quod horas
circiter duas perduravit, subeunte deinceps calore pariter u-
niversaU, exceptis cruribus, in quibus de frigoris sensu aegro-
ta querebatur , fore ac , ut ejus verbis utar , ipsa crura glacie
essent involuta. Tactus revera utriusque cruris respondebat sen-
sui, quern aegrota incusabat, utrumque scilicet plus justo fri-
gidum erat . Sequent! die ingruit febris cum universali calore,
et morbus artritidis acutae ibrmam suscepit. Die hujus morbi
decima quarta post iteratas sanguinis missiones , et semper hoc
in casu sanguis e vena educlus cuticula tectus erat alba, com-
pacta, ac dura, ut in inflammationibus accidit; post fomen-
ta , emplastra , atque etiam hirudines hue illuc articulationibus
magis dolentibus , ac tumidis admoias ; post diaphoreiica , in-
ter quae kermes minerale cum resina guaiaci commixtum est
recensendum , bonae criseos indicia apparuerunt, sudores sci-
licet, atque urina uberior; et aegrota fere convaluit. Vcrum
haec morbi remissio, quae in bonam spem adducebat perfe-
ctae sanationis, duas tantum dies perduravit ; nam secunda vix
transacta, aegrota dyspnaea repente correpta fuit , atque omni
horae quadrante , aut spalio vigiixti minutorum pungenli dolore
in apice cordis vexabatur, fere ac ensis acies magna vi in cor-
dis apicem immitteretur , et protinus detraheretur; atque adeo
punctionibus hujusmodi aegrota torquebatur^ ut iis recurren-
tibus, miserrime ulularet. His accedebat etiam non levis dys-
phagia , quae a spasmodica musculorum conlractione pharyn-
gis constriction! famulantium procedebat. Spasmodicae hujus

HisTORiA Catalepseos 4 67

conlractionls causa nihil solid!, nihil liquid! aegroia poterat
deglulire; nulla proinde remcdia piacter cxleriora ei minisira-
ri poterant, uli hirudines, clysieres cum assa foelida, sinapis-
m!, et vesicatoria. Haec omnia nihil juvarunt, exoeptis hiru-
dinibus region! cordis scrobiculi admotis, ex quarum applicalio-
ne semper cordis punctiones aliquantisper cessabant. Post dies
sexdecim hujus status, die 22 mensis Januari! 1829, horaoclava
ante meridiem frigoris sensu, dehinc post horae dimidium sopo-
re adeo intcnso correpia fuit , ut non solum ex ammoniaca li-
quida naribus admota non expergesceret, sed ne quidem ex acus
punctione. Elevati artus deinde sib! relict! statim concidebant ,
ut in cadavere. Tenues erant pulsus , atque irregolares, non au-
lem intermittentes , cordis pulsationes parum sensibiles, cutis
calor normalis , respiratio vix sensibilis , pallida facies , oculi
palpebris clausi; atque ad duos, vel tres horae quadrantes
validum suspirium. Post horas duodecira hujusmod! status, ho-
ra scilicet octava post meridiem aegrota crebris suspiriis fere
expergefacta in mentis potestatem redivit omnino inscia sta-
tus su! antecedentis , unice accusans se placidissime dormi-
visse . Sed vix expergefacta , eadem rursus apparuere sympto-
mata, dyspnaea scilicet, punctiones ad cordis apicem, et dys-
phagia . Postridie hora octava ante meridiem accessus no-
vus febriHs ingruit, forma, et v! primo acqualis^ excepto fri-
goris sensu, qui minor fuitj et hora pariter octava post me-
ridiem eadem ratione ac primus remisit, Hujusmod! accessus
postea cunctis diebus apparuerunt usque ad trigesimum, ut
infra dicendum erit, quorum intervallis propter spasmodicas
pharyngis contractiones nullum cibum, aut potum, aut phar-
macura aegrota deglutire potuit . Toto hoc tempore mali au-
rei succum tantummodo deglutiebat e nucleis hujus fructus ex-
pressum, quos aegra ipsa toto intermissionis tempore in prom-
ptu habere solebat ad sedandam sitim, qua continuo labora-
bat; et bis solum toto intervallo temporis oleum sumere vix
potuit ex ricin! seminibus expressum, quod cam jussi, ut glu-
tire niteretur hac de causa, quod alvus admodum adstricta e-
vacuationes recusabat, vel ipsis clysteriis valde stimulantibus
fere quotidic adhibiiis. Cum impossibile esset pharmacis uti,
quae anliperiodica gaudent actione, inter quae chininae sulphas,

4G8 FRA^CISCI Mondini

china china , pulveres Perretli etc. reccnsentur, opporUinum
duxi remedia exlriiiseca proponere; quae hand dinamica gau-
dercnt perenni aciione, sed vi tanlum puncto temporis peruir-
bandi poUerenl; ut porturbalionis ope , ul ita dicam, hujusmo-
di phoenomenorum catena abscinderelur, quae in dies singu-
los in conspeclum venire ex habilu polius , quam ob dyna-
luicani actionem vidcbanlur. Remedia pcrturbantia, quae pio-
posui, fuerunt urticatio , acus punctio , et ignis admotio. flis
vero aegrota se submittere recusavit. Tunc diclis remediis
substitueie dccrcvi universales aegrotae in aquam frigidam de-
mersus , id probante Doclore Cajetano Gozzi^ qui se cnralio-
nis participem comiier obtulerat mihi impediio, quominus ea
frequentia aegram quolidie visitarem, qua opus erat. Acces-
sus decimus teriius die 3 Februarii 1829 recurrebat, quuni
novi hujus tenlamiuis initiuni fecimus . Ter aegrola immersio-
neni suslinuit unoquoque accessuum intervallo , atque hora cir-
eiler una ante novum accessum subscquentem . Quaeque im-
mersio ultra dimidium minutum miuime perdurabat, qua vix
adimplela, tepido Unleo aegra detergebatur , et statim in lecto
pariter calido reponebalni- . Quamquani prinns ternarum im-
mersionum diebus nulla utilltas adnotata esset quoad accessuum
diuturnitatem , ac vim , nihilotamen secius in inceplo perseve-
ravimus . Ad teniae tandem diei intermisslonem imminutani
observare caepimus dyspnaeam, atque punctionum in cordis a-
pice frequcntiam , et intensionem. In dies etiam minui vidi-
mus febrilium accessuum diuturnitatem ita, nt accessus trigesi-
mus brevissimus, et ultiraus fueiit. Tum accessuum r '-^sslo-
ni, remissio etiam dyspnaeae dolorum pungenlium cordis, nee
non spasmodicae contractionis musculorum pharyngis, sen dys-
phagiae subseqnuta est .

Tam diro morbo sic feliciter resoluto , praeter remedioruni
antiperiodicorum adminislrationem aegrotae nulritioni soUicite
prospiciendnm erat, quam sola supleverat pinguedo, qua ini-
tio abundabat, quoniam loto infirmitatis tempore nee cibo, ul
yldimus, nee remediis uti potuerat; nihil enim faciendum est
parum olei bis sumptum, et succus niali aurei vis degustatus.
Itaque tenuia primum juscula , uti et succus mali aurei vix
deguatatus fieri ia hisce casibus solet, suppedilare incepimus,.

HiSTOnu Cataiepseos 4C9

<3cinde gradaiim solidiora aliraenta permlsimns, quo blando DU-
liiiionis progrcssu factum est , ui Ijicvi piicUa melius se liabere
oocperit, atque e Iccto post triginta dies jam suigcre valuerit.
Praeter decocta amaia subsiituta diininae sulfati cum succo nar-
di sylvcslris conjuncto, quo jam decima quinta die tunc uleba-
lur , oppoi tunum duxi mai tiaba quoque adliibere, addilis croco
primum, deinde sabina, nee hiiudinum ad partes pudendas prae-
termissa appbcalione ad menstrua insiauranda , quae jam inde
ab initio morbi ccssaverant. Tandem quod erat in spe, exitus
plane adimplcvit; puella saUitem florentissimam adepta est.

Abs re hie novisse nequaquam erit puellam banc a prima
usque actate sua parentibus orbatam, fuisse el renmi suarum cu-
ram susropisse palruum ejus uuicum , eamque domi suae tan-
quam fdiam reccpisse. Qui deinde veritus, ne solius famulae,
quae domi aderat, custodia neptis sufTicerel cam aelatem ineun-
tis^ quae maximam requiril vigilaniiam , decrevit puellam collo-
carc apud boncstam illi jam antea nolam, atque benevolam fa-
niiliam. Contubernium vero isiud novumj quod ejus saluti ma-
gis m.'igisque piosperandae egrcgie conferebat, post menses
circiter quinque occasio ei fuit gravissimi maeroris. Nam palruus
neptem expcrtus domesticis muneribus jam maxime idoneara ,
et ingenio, recloque judicio supra aetatem vix scxdecim anno-
rum longe praetlitam , atque ratus nemini tulius quam nepti
bujusmodi propriam domura regendam commiitere posse, eam
denuo ad se accersere non dubitavit. Hanc patrui dileclissimi
invitationem obsequenter accepit quidcm puella 5 at simul ex-
peclatione separationis a quolidiana praesenti consuetudine con-
vivarum duarum, quibus se toto animo dederat^ adeo ange-
hatur, ut ejus solitae bilaritati invincibilis successerit maeslitia,
€t fastidium, ac satielas societatis, deinde menstrui tributi de-
feclus , atque pcrturbatio. Tunc sane ante onmia provisum est,
ut ad aliud tenipus difl'errelur puellae redilus ad patrui do-
mi cilium.

Die sexta Februarii anni 1830 anno praecise aetalis suae
decimo sexto infelix gravi dyspnaea repente correpta est, et
sicca lussi frequcniissima. Pulsus aliquanto morosi, sitis ardens,
et lingua arida, urens calor in cute, ventris difficultas, urinae
paucae, et croceae symptomata sunt, quae mJlii perpendenda

470 Fhancisci Mondimi

se obtrslariint . Illico venani iuciderc jussi ; sanguinis emis-
sus phlogisticam cnliculam praobuit; usum ex intervallo prae-
scripsi ipecacuanae et muci gumniis arabici cum aqua coo-
bata lauri cerasi. Haec omnia cum nihil primis diebus prodes-
se viderem , eadem methodo insistcns ipecacuanhae, quam ae-
grota ulterius loleraio nequibat, praeparationes antimoniales sub-
stilui , et alteinatim praescripsi modo sanguinis missiones, mo-
do liirudiiuim applicationem. Curatio sic modificata felicis e-
xitus indicia baud dubia dedit; atque undecima die aegrota val-
dc recreata apparebat, ac ipsamet fatebatur optime se habere.
Varum signaista,et sensus restitutae valetudinis nonnisi qua-
tuor dies duraverunt; et sicca tussis convellens frcqiientissima
itcrum diu noctuque saevire caepit, accesserunique pulsationes,
et punctiones etiam cordis , erratici dolores ad articulationes j
venter identidem tumidus, sensus veluti globi^ ut aegra aje-
Lat, qui e stomaco procedens in gutlure consistebat, auimi a-
gitatio alternis interrupta gemitibus, uriuae abundantes sine co-
lore, nulla febris. Nee rubefacienlia variis partibus sine in-
termissione applicata^ nee hirudines partibus genitalibus iteriun
iterumque adhibitae , nee assa foetlda sive deglutita , sive cly-
stere inducta, nee zinci flores, nee torpentium, ex quorum nu-
mero aceias morphinacj cujus praescriptionem probavit cla-
rissimus Professor Comelli, nihil prorsus juvarunt ad ea discu-
tieuda morbosa inusitata phoenomena , quorum complexio ad
verum hysterismum manifeste perlinebat . Mentionem prae-
termitio levis maculae mensirui sanguinis observatae die 26
mensis supra dicti, quae nulli fuit aegrotae levaminl. Undecim
jam dies transierant hujus morbosae conditionis, quum vespe-
re diei tertiae mensis Martii hora septima repente cessavit mo-
leslissima tussis coniinua, el frequentissima subierunt suspiria
cum agitatione, et spiritns oppressione incredibili. Totam nocieni
pcrstiterant suspiria maxima frequentia . Mane sequenlis diei
hora decima et dimidia , me praesente^ aegrota, misso ve-
hementissimo suspirio, dum in lecto sedebat dorso pulvinis
innixo, collo, et capite perpendiculariter erectOj repente immo-
ta in eadem positione sensu omnino destituta est omnia prae-
seferens symptomata morbosam cam formam constituentia ,
quae catalepsis nuncupatur, faciem scilicet fere naturalem, quae

IltsToniA Catalepseos 47 I

aliquolics riibcsccbat sine ulla causa exteriori , doinde plus mi-
nusve bievi icmpore piihiiiuiin coloreiu rocipiebal 5 iiljiie piae-
seiliin iiiemilc nieridio, el sub fiuem accessusj palpebras a-
pertas, ct oculos iminobilcs, dexirorsuin conversos, atque ila
ill proximum parietcm defixos periudo ac si depiclam tabellam,
quae suspcnsa aderat, atlenle obscrvarcl; os scuiiaperlum j
linguam humidani, trcniulam, et apice contra denies inferio-
res adnitenleni; raruiu alupiem moiuin laliiorum ex muscu-
lorum convulsionc; cutis calorem naluralem; facilcm 'rcspira-
lioncm; tcnsionem ab({uam musculorum abdominallu.n ; nul-
lum sensum in cute, ulcumque irrilarelur, ne ipsa quidem a-
cus puncliouc exccpla: nullo ae^rota commovebatur quantum-
vis magno strepilu; ex acuiioribus olfaclul admolis odori-
bus vcl ipsa ammoniaca nullum dabal signum irrilaliouis ;
aquae frigidae,vel aceii solo jactu in faciem repcntiuo excus-
sa est velui ictu elecirico, palpebras clausit, sed siatim ui an-
te aperuit, quin expergefaclam esse ullum prodirel indicium 5
earn pariter excutere quidem valuit, non auiem expergefa-
cere actio electricitatis ex Yoltiano , el Leidensi apparalu ad-
ministrata. Oculis admolo lutiiine, palpebrae quidpiam conlrahi
videbanlur; claudcbantur omuino , si corpus aliquod raptim an-
te oculos excurreret , illico tamen ut anle componebantur .
Anus, omnesque arliculaliones niiram acquisiveranl flexil)ili-
tatcm ila, ul partes omnes ad formam quandibei componi
posscnt; eamque retinebanl usque ad finera accessus. Maxilla
inferior fere immobilis eraij cum superior! enim conjungi, ab
eaque dimoveri nonuisi JMevissimo iraciu, ei maxima dilFicul-
late poteral. Palpebrae, si arte aliqua disjungebanlur , sibi re-
Hctae denuo statim claudebanlur.

Iloras praecise dccem accessus perduravil . Anlequam ae-
grota revivisceretj suique compos evaderel; Iria misit suspiria
intra horae circilcr dimidium . Tribus, vel quatuor minutis
posiquam miserat ullimum suspirium, se habuit , praesens i-
pse aderam, veluti e somno repenle excussaj atque ignara
prorsus omnium, quae inlerea passa erat, statim reminisci coe-
pit eorum, quibus initio accessus attenderat; de iis nimirum
scisciiabatur , qui tunc praesentes aderant , quare discessissent,
quare fenestra clausa esset , el lucerna accensa substilula; baud
T. \ii. G1.

472 Francisci MoNDim

enim iiiinulo majus ei videbatur lotiiin lempus iransactnm .
Vix tliini cessato accessu, iterum saevierunt dolorcs in omnibus
articulalionibiis, ea excepta caput inter, et primam vertebram,
atque banc inter, et secundum ; uude aegrota caput (Icctere, et
convertere libere poterat: rcliquae autem articuhitiones adeo
dolebant , lit earn immotain relinquere oporteretj ex motii
ejus cnim quocumque acerbiores provocabantur dolores, atque
ejulatus. Animadvertendum insuper est in articulationibus omni-
bus tumorem omnino abfuisse , ruboreni, atque caloremj quae
symplomala in arlrili occurrere solent.

Tola node aegrota nee obdormire potuit, nee quldpiam ci-
bi praetcr tantillum jusculi suniere. Noviis mane sequente ac-
cessus supervenit, quem suspiria circiter quinquaginla anteces-
serant horae unius, et quindecim minutoruni spalio emissa.
Hie secundns aceessus quadraginta minuta citius quam antece-
dens apparult, eoque minuta quindecim pariler cilius cessavit,
vespere hora octava et quadrante. Tria hunc pariter antequam
dcsinerct, ut alterum, suspiria praecesserunt. lu fine hujus se-
cundi aceessus eadem symptomata prodierunt. Praetermitto
subsequenlium aceesslonum omnium, quae usque ad nona-
ginta sex numeratae sunt, peculiarem descriplionem; nam prae-
cipua omnium phaenoraena similia praecedenlibus extiterunt.
Soliia suspiria singulas accessiones comitabantur niimero modo
majori, modo minori, quae cum tria sola emittebantur ^ iudi-
cio pariter erant finis proximi cujusque aceessus. Varia erat
aeeessuum permansio. Hujusmodi variationes utile existimavi In
hoe scripto apposlta tabella exhibere ex. diario desumptas ob-
servationum tolius curationis.

Keque praeteream sequens phoenomenon, quod omnes ac-
eessus oblulerunt , cujus uullibi apud auctores mentio, quod
seiam, reperitur. Quotiescumque aegrotae caput movebatur, mo-
tus simul quidam peculiaris eiebatur in ejus bulbo oeulorum.

Quoad phaenomenon istud , animadvertere primum juvat
aegrota m toto infirmitatis tempore in cubili mansisse modicae
amplitudiiiis, unica instructo, sed ampla fenestra meridiem spe-
ctante, qua proinde ciibile maxime illuminabatur. Aegrota ju-
giler supina decumbens sita erat inter fenestram sinistrorsum , et
multo dealbaium proximura parietera dextrorsum , ex quo

!

IIisTORTA Catalepseos 473

multum luminis fenesirae oppositae in aegrotam reQeclebalur.
Ex hoc muro pendebal picla tabella iinaginis B. Virgiuis,
quani toto accessus tempore aperlis , et deflxis ocnlis coa-
stanter, iit snperius dixi, iniuebatur. Qua in eo tcmporis inler-
vallo cclcriiale caput aegrotac avertcbaliu', eadem celeritate,
sed contraria directione , scilicet tabellam versus, flecteban-
t ir oculi ejus. Rotante capite dextrorsurn, rotabant oculi si-
nistrorsum, ac vicissim : sursum, vel deorsum speclabant ocu-
li, si caput deorsum, vel sursum infleclerolur, nimirum axes op-
tici directioni depiclae imaginis tenaciier inhaerere videbaa-
lur, atcjue objectum illud sic in oculos aegrotae agere, ut
alio deQecli non posscnt quacumque data capitis obliqna intra
visionis angulum positione. Aegrotam inter bracliia toUere, et
sustentare jussi duos ex adstantibus, eamque trunco verlicaliter
ereclo, et arlubus inferioribus ad horizontem retentis in gyruni
deferre praecise circularem. Mirabile visu fuitj prout aegrotae
corpus totum sinistram versus circumferebatur, oculos ejus de-
xtrorsurn, nempe contra suum ipsum motum declinare, atque
imaginem versus retrospicere , donee progressu translationis
axes opticl inaximam attigerunt possibilem declinalionem , sci-
licet oculos operienle plena veluti eclypsi , quam ingredieban-
lur, pictae tabellae. Tunc motus oculorum proprius cessavit.
Ulterius vero procedcnte aegrotae translalione cireulari, vix
dum oculi ejus ab ea eclypsi emergere coeperunt ad sinistram,
repente axes optici eo usque ad dexteram conversi se in di-
rectionem inaximam sinistram conjeccrunt, unde, prout aegro-
ta ad directum imaginis conspecium accedebat, oculi prisiino
instaurato motu proprio opposito, ad directum pariler inluitum
simul revertebantur. Hisce ductus experimentis mecum ipse
quaesivi, quanam pbysica virtute propria objectum oculos ae-
grotae, ingruente accessu, constanter, adeocjue efficaciter ad se
rapere valcretj atque hoc novum addidi experimentum. Eadem,
eodemque loco manente tabolla imaginis, ul primum rcnova-
baniur suspiria^ nempe signa praenuntia imminentis accessus ,
curavi, ut aegrotae corpus hactenus positions solita in lecto
decumbens sensim, quin id ipsa adverterct, paullo oblique vol-
veretur sinislrorsum , nempe fencstram versus . Ex qua nova
posiiioae, si ineunte accessu, oculi ejus pictam imaginem. ut

474 FrANCISCI MoNDIKl

antca spectarent, necesse forel, ni axes oplici majorcra certe
diiociioiiis ohliquitalein (Icxirorsnin ohiincrent. Verum qmim
acccssiis siipervenit, millarn axes pracbiicrunt tlircclionis suae
mutaiionem , atqiio in eadem praecedenli obliqultate persiite-
runl ; qua directione procul diil^io oculi aegroiae non piclam
tabellam, sed aliud puiiclum parielis, in quo ilia pendebat,
inluobauuir. Tribus successive diebns idem cepi experimentum
ideni([ue sempei" fuil exilus. In secundo, et lerlio sublata fuerat /
picuira 5 aogrola cnim conscia erat experimenli. Ilinc manifoste
se([uiiur objeclo illi soli totam tribuendani niliiiine esse cau-
sani obliquilalis oculoruni tempore accessus observatae , sed
pari jure hujus efl'ectus pariicipeni esse agnoscondam parielis
dexteri superficienij in quam. oculi unica obliqua directione
in acccssu delixi permanebant. At quacnam vis oculos aegro-
tae ad capitis raolus quoscumque delinebat unica semper, ea-
demr[ue directione converses in ipsum parietem fenestrae op-
pohituin? Ne sine aliqno tentamine relinqucrem phoenomenon
islud singulare, quaesivi objectuni aliquod oculis infirmae sti-
mulandis valde accommodatum , quo adnioto a fixa ilia di-
reclione abducerentur. Accensa lucerna usus sum. Hanc ite-
rum , ilerumque oculis admovi, et coram qua([uaversus agi-
tavi. Veto plane respondit evenlus baud quidem initio acces-
sus, nee in pleno ejus cursu, sed prope finera. Attamen sub-
lato lumine, axes oplici in pristinam direclioncm murum ver-
sus redibant. Doctor Julius Carini in Mathemalicis disciplinis
apprime perilus ejusdem familiae contubcrnalis , apud quam
degebat aegrota, quocum proinde frequens dabalur occasio col-
loquendi de hac singulari infirmitate, praescnlibus simul egre-
giis Doctoribus Luca Yivarelli, et Demetrio Rasi medicis jam
expericntissimis , ([uos grati animi causa nomino ob multam ,
sedulamque operam mibi datani in omnibus phoenomenis ob-
servandis, et successive annotandis, Carini, inquam, ejusque so-
dales ambo hanc mode descripti experimenti excogitaverunt va-
rialioncm felicissimam . Quoniam luminis admotio hand ple-
num, et saepe nullum reddit propositum clTectumj lumini,
ajebant ipsi, speculum substituamns ante oculos aegrotae. Ten-
tamen probavi , inque primo, qui sequulus est, accessu spe-
culum objecimus ante oculos aegrotae. Magna admiratione

■>

IIisroiiiA Catalepjeos 475

ol)Scrva\imiis speculi pracsentlam toto accessus tempore opla-
luni cfl'cctum icddeic, qui praescnte luniine e paiitte reflc-
xo in fine tantum accessus prodibal, ISimirum speculo ad o-
culos appropiiiquanle, ac proinde in cos magnam lucis rcfle-
3ae copiam iuleiente, axes opiici a fixa sua dircctione dinio-
vehauiur fere ac si oculi ipsi speculi motihus oLtcmpcrarcnt
vi aliqua mecanica impulsi. Speculo ab oculis pauUatim rece-
dcnte, idcoque minus, ac minus reflcxae lucis in eos deiivante,
dcnuo piisiinani positioncm rccipicbant. Si speculum, postquani
prope admodum steleral aliquamdiu, repentc auferebatur ; ocu-
li aliquamdiu posilum scivabant, quern speculi \iciuitas indu-
xcrnl: jiaiilo post se in piislina dircctione componebant. Dimis-
so speculo, planam faciem modo corporis albi, modo rubri
coram, ac pioxime apponebamus: denuo phoenomenon ipsum
ante dictum apparcbai miiioii taroen nioluum alaciitate. Fhoe-
nomena igilur in liisce omnibus expeiimentis observata j indi-
cia nonnnlla contractionis in pupilla ex propinqui direcli, ac
vividi luminis praesent'a; agitaiio palpebrarum ad corporis an-
te, et prope oculos ilum, reditunic[ue celerrimum, atque hoc
objecti cessaio motu, prompla palpebrarum patula, el fixa a-
peritio argumento sunt , ni iallor, oculos quamquam in acccs-
su facultate carerent discernendi objectaj quae intuebantur,
praeditos tamcn fuisse aliquo excitabilitatis gradu , cjiiam sin ac-
tio lucis direcie patefacere valebal, valebat quidem actio lu-
cis reflexac 5 luijus enim praeseniiam quc>iscumc[ue sequeban-
lur. Lux itacjue rcflexa a cardido paricle coram fenestra po-
sito numne causa erat ^ cjiiac in varlis motibus cajiiis oculos
in contrariam partem conversos retinebat^ nempe in unicum
punctum muri ipsius , illud foitasse diiectius fcnestram spe-
ctans, in quo reflexae lucis vividior eral lusus, ut ita dicam,
atque intcnsior?

Ex eo quod palpel)rae in pleno accessu quamquam a posi-
lionc, quam actu obtincnl inter sc» distrahanlur ; statim ac si-
bi rclinquunlur , ad candtm sponte redcunt; sicuti in casu no-
stro . in quo disjunclae in accessu , quum ad muluam junctio-
nem adigcbantur , sibi dcinde rclictae in accessu ipso invicem
denuo reccdcbant; junctae autem in accessu, el oculo clauso,

476 FrANCISCI MoMDlNt

ut in casu a Wansvlelen descripto (I), si digilis invicetn di-
strahcbantnr, delude cessante, eundem subito slatum arripiebant:
fortasse aliquis argumentabilur , oculiim pariler , sicut palpe-
brae, quae partes sunt hujus organi, ac intimam habent cum
eo connexionem, suani servare posilionem debeie, quam ineun-
te accessu obiinebat, atquo ad candem similiter redirc, si ab
ea abduclus fuerit.

Id equidem in casu noslro evenisse minime dubito , ocu-
los niniii'um aegrotae , quum adnioto corpore hicem reQectei>
te, eornm positio nmtabalur^ eandeni recepisse vix dum ipsurn
aniovebatur, eiidem ilia, quaecuraque fuerit, restitutionis vi, qua
palpcbrae ad pristinam disposltlonem obliquam dextcram ver-
sus revocabantur. Veruntamen si vincula considerenlur , qui-
bus oculi cum propria quisque orbita connectuntur , vasa nem-
pe, nervos, musculos, textum cellulosum ; intellectu difficile est,
quomodo oculi in accessu cataleptico a raotibus capitis, cui
devincti sunl^ abhorreie videantur , imo in contrariam partem
deflectantur , nisi vis adsit externa, quae id operelur . Jam
vero nisi luci a n>uro proximo reflexae hoc phoeuomenon tri-
buendum est; quamnam aliam ejus causam proponere licet?
Ut rem clarius dignoscerem, volvi caput dextrorsum, quo nem-
pe oculi spectabant , ita ut axis cujusque bulbi gyrum pro-
sequendo rotationi capitis contrarinm , seu murum versus, si-
mul congrueret cum axe orbitae propriae^ deinde clausis ocu-
Hs palbebrarum ope, caput revolvi sinLstrorsura . Non palpe-
brac sibi relictae ab iuvicem recesserunt: et axes optici in
eadem directione reporti sunt, quam tenebant, quum clausi
palpebris oculi fuerunt, idest praecise in directione axium or-
bitarum. En illico oculorum prompta conversio murum ver-
sus, etiamsi caput immojjile maneret,, vix dum eos palpebrae
detexerunt. Idem experimentum cepi baud iterum palpcpris, sed
linteolo eculos operiendo: ac idem omnino fuit eventus. His
experimentis, quae cum laudalis Doctoribus plurics repetita

(1) Wansvieten Commont. pag. 87. Tom. IV. §. 1036. Vidi mulie-
rem in flore actalis constilutam aliquolies, dum insultum luijus mor-
bi paticbatur : semper oculi eraiH clausi, et dum palpcbrae digitij.
«ledii.cebanlur ab inviceoi, paulo post denuo claudebanlur.

TIiSTORU Catalepseos 477

■sunt, plane liquet nullum esse oculorum rnotuin , donee pal-
pebris cpciiunlur, quum scilicet iucis actione privanlur- et
tunc sohimniodo inoium renovari, quum palpebrae reseian-
lur, qiium nempe liberae hicis aciioni fit locus.

Hoc insuper annotare de constituiione aegrotae nostrae op- .
poitunnm judico, antcquam hujus niorbi pathologicum concep-
tum alicjuem statuere aggrediar. Puella ista, antequam catale-
psi coniperetur , organo tactus praeier moduni sensibili prae-
dila eratj atqiie lilillo adeo commovebatur , ut uullibi impro-
\iso taugi corpus ejus posset, quin vebemenler excuteretur, ac
resiliret. Post morbi ingressimij quomodocumque, dum ad se
redibat, eiiiim in punctis ejus corporis maxime sensibilibus,
nti in nianuum palma, et plauta pedum litillaretur , baud am-
plius ab biijusmodi irrilatione abhorrebat, ac nonnisi commu-
nem tactus sensum se experiri fatebatur.

Longe abest etiam nunc, ut intimam slructuramj et fua-
ciiones omnes penilus cognoscamus cerebri, et nervorum : in-
numera veterum , et recentiorum tentamina , atque accuratae
fnquisiiiones nondum onines tenebras a podssima hac parte sub-
tilioris Ihysiologiae dispellere valuerunt. Quapropler difficilli-
mum est quidpiam sat probabile pronunliare circa naluram ,
sedem , et propriam curationis methoduin morbi, de quo agl-
tur, adeo rari, atque inusitati.

Perparum luminis praebet Anatome pathologica ad aliquam
faciendam de nalura hujus morbi sat probabilem conjecturam.
Cerebri enim , et cerebelli ex atro sanguine distensio , seri ef-
fusio ab Hallero observata ("1); polyposae concreiiones in si-
nu longiiudinali repertae, et a Lieutaud descriptae (2), utrum
effectus, aTi poiius causa s'lnt moibi, incertum est: aliorura saepe
causa sunt morborum generis ab hoc, de quo loquimur, maxi-
me diversi. Quidquid de his aflirmare liceat, id saltem ex men-
tis facuhalum cessationej sensuum , et moluum voluntariorum
pro certo lenere possumus axem cerel>ro-spinalem in catale-
psi laesionem e\identer pati.

(1) Holleri Jacobi de morbis internis. Lugduni 1578. lib. 1. cap. 9.

(2) Precis de Medecine. Maladies inter, de la t^te. Paris 1 77G. lib. 1 . T. 1 .

478 FnA^CISCl Mondini

Pcculiaris senlleadi modus neivosi syslemails aegrotae no-
slrae ex pnin'uiva evoliiiiono, aiquc composllione fortasse or-
tus, phocrtoinoiia , quae inorbi iuiiiuai antecesseruut, semper
affiaia aflfoclioai illi inuUilormi, quam liyslherismum vocant,
quae origiuem plcrumquc ducil ex turgore sanguinis in ulero ,
ot vasis ei coalerminisj connexlo denique inter phoenomena
in tolo iniirmitalis cui'su observala, ac uteri funcliones perioJi-
cas milii persuaserunt morbum hunc, polius quam ad genus
dinamicum, ut ajunt, dialesicum pertincre, inter eos esse re-
ccnsendum, quibus causa est, et nomeu dedit irritatio; ac prae-
cisae catalepsim hystericam exsliiisse.

Numnc irritallo ista ab utero ad axem cerebro-splnalem
propagata pendet a membranarum axem ipsum involventium
turgore ad inslar illius, quem in facie rcpeute suboriri vide-
inus, aut polius a lensione, vel alia condilione quacumque ner-
vosarum fibrarum ejus lem axis, cujus causa normale com-
mercium impedialur animam inter, et corpus? ex qua insolita
teusione, vel condilione fibrae illae, quoniam, ul in nalurali sta-
tu deuuo componantur, necessario medium slalum remeare de-
bent morbosum inter , et normalem ad iniliunx acces^us , an-
noa ideae , quae ullitno tunc praeseulcs erant , primae se of-
ferent, vix dum evanescit accessus ?

At vero quaecumque ex duabus irritalionls causii, quas hie
proposui ^ probabilior videatur, semper explicandum supererit,
quare calalepsis phoenomeua aequalem omnia, eandemque pe-
riodum servent. Faclis ergo conleuli sinius, atque in inelaphysi-
cas diviuallones ne pcrperam abeamus^ et fateamur ingenue
ignolum adhuc esse, quomoda pressio ex uteri turgore in ner-
ves, quibus abunde uterus instruclus est, axem adeo aflScere
valeat cerebro spinalem. Affici autem aliquo modo posse facta
demonstrant, baud aliier fortassc, atque ex irritatione spinae
digito infixae, aut taeniae in intestinis; quae irritalio in qui-
busdam valde seusibilis, atque delicatae constitutionis indiicere
valet toiius syslemalis nervosi commotioneni , atque perturba-
tionem a comitiali morbo , aut tetano, aut alia vehameuli con-
vulsione minime absimilem. Quandoquidem vero cum de mor-
bis agitur iguotae naturae, nee froqucnti observalione plane ex-
ploralis, uolioaem eorum aliqu un facile asscquimur, si cum

HiSTORU Catat.epseos 479

alils conferamus alTectionibus morbosis, quamm eliamsi condilio
paihologica noiidiiin omnino perspecta sit , inter praecipua ta-
men nonnuUa phoenomena earum, et propositi morbl clefinien-
di consensio aliqiia intercedit; hac usiis in praesenti investigaiione
methodo indirecta comperiisse mihi visits sum inter varias mor-
bosas affeciiones tetanum prae caeteris magnam cum catalepsi
affinitaleni oblinere, quoad morbosam coudilionem syslemalis
muscularis.

In tetano mnsculi imperio voluntatis subjecti in statu con-
Iractionis sunt, cujus causa partes immobiles remanent, inque
posilu sue persistunt. Idem musculare systcma contraclionem
patitur et in catalepsi ; ac partes, quibus idem systema motum
communicat, immobiles pariter fiunt, et positum servant, quem
initio accessus tenebant. In tetano contraciio morbosa tam va-
lida est, ut nulla vi paries dimoveri possint a positu , quem
sumpserunt. In catalepsi vero partes facile distrahuntur, et
quamlibet aliam accipiunt dispositionem ^ et usque in finem
accessus rednent. Tetanus ergo, et catalepsis, quoad morbosam
musculorum contraclionem^ nonnisi hujus gradu inter se diffe-
runt, quatenus nimirum fibrae musculares sub tetani contra-
ctione nulla vi se distendi sinunt: in catalepsi facile cedunt.
Re quidem vera cum in pleno accessu aegrotae cubitus, exem-
pli causa, actu distentus flectebalur, musculi ejus extensores
facile cedebant vi distrahenli, el musculi flexores non amplius
distenti majorem subibant contraclionem . Uno verbo in mu-
sculis omnibus accessus calaleptici aequalem contraclionem ma-
nifesto inducebant, debiliorcm porro, quam tetanus; quae con-
traciio conspicua magis apparebat, quum musculi ipsi nulli
vi distrahenli subjiciebantur. Flexo cubiio , tumor statim , et
durities oriebatur in musculis fleclendo cubito assignatisj nem-
pe in bicipite , el brachiall interno, ac simul desinebanl tu-
mor, et duriiies in musculo tricipile exlensore, idque, prout cu-
bitus ad flexionem adducebatur^ prout nempe musculus tri-
ceps dislrahebaiur . Hie vicissim protuberabat, el aliquanto
durescebat, cubiio iterum dislento, simulque remiltebat tumor,
et duriiies in musculis flexoribus antcdictis . Praetermitto
musculum anconcuni , qui pariter exlensioni cubiti inservit;
in hoc enim musculo nimis esiguo in fossa posito inter
T. vu. 62.

480 FRA^c^scI Mondimi

olecranum ulnae , et condylum humeri externum , et contecto
valida membrana aponeurotica probe discerni nequeunt mu-
taliones , quas subit sive contraclionis , sive distensionis . Ge-
neratira in cunclis variis positionibus aegrotae datis tempo-
re accessus cataleptici baec semper comperii, tumorem, et duri-
tiem in musculis, qui moiibus iis, et positionibus operandis in-
serviuDt, eodemque tempore horum symptomatum imminu-
tionem in musculis , quorum est molus opposiios inducere .
Primus , et solus Wansvieten , quod sciam , observavit in ca-
talepsi tumorem, et duriiiem musculorum, quorum actio ser-
vandae pariium posilioni semel sumptae confert. In ejus Com-
mentarlis (1 ) ad Aphorismos Boherhaave haec leguntur -= Dum
« elevamus brachium cataleptici, sentimus manifesto rauscu-
<i lum deltoldem surgere; et si relinquamus brachium, non
« dclabitur , sed per conlinuatam ejusdem musculi actionem
n elevatum manet. » Nulla ergo dubitatio in hoc esse potest,
quod systema musculare etiam in catalepsi contractiouem pa-
tiatur, et propter banc in omnes musculos aeque diflusam par-
tes singulas , et corpus tolum in positu, quem eis assignare
cuique placuerit, immutabiliter retineat. Unde confirmari sen-
tentia mihi videtur Anatomicorum, et Phys'ologoium, qui or-
gana omnia humani corporis, quatenus contrariis motibus ope-
randis sunt constituta , vi aequali praediia esse, quamquam
mole, et forma inter se difierant.

Ad vigesimum catalepticae nostrae accessum exarainare de-
crevi cum Doctoribus supra nominatis , qua vi opus esset ad
musculos distrahendos , atque distendendos, eorum nempe con-
traclionem superandam. Curavij ut aegrota in pleno accessu se-
dens super Iccto maneret,superno artu sinistro ad horizontem di-
stento; hie enim pro experimento commodior nobis erat. Cubito
deinde pondus vigiati uuciarum suspensum est. Artus subito de-
cidit. Suspicatus sum onus fortasse etiam majus artum posse su-
stincre, si gradatim illud appUcarelur. Id quoque expertus sum.
Uuciarum primo decern pondus suspendi, quod anus sustinuit.

(1) Gherardi Wansvieten Commentaria in Hermanni Boherhaave A-
phorismos de cognoscendis, et curandis morbis. Veneliis 1753pag. 83.

I

HisToniA Catalepseos 481

Huic alia parva pondera successive addita sunt usque ad pon-
dus totuin duaruni librarum, el unciae unius. Tunc solumuio-
do arUis oscillare coepit, quemadniodum oscillare solet in statu
sano,sionus ei imponalur^ quod vi norniali sua nequeat su-
steulare. Musculi autem omnes vim istam ariui disiento sic
onerato suppeditantes contracti , et uunidi apparuerunt ; quos
inter praesenini DeltoideSj qui se durum^ ac tumescentem of-
ferebat, uti solet in maximo suae contractionis gradu. Die se-
quenti iclem experimentum captum est, variata solummodo
ponderum serie, adbibito scilicet primo pondere unciae unius,
et dimidiae; et alia, aliaquc superaddendo onus paullalim cu-
mulatuni est tempore horae dimidiae librarum duarum, et un-
ciaruni novem, quin artus cesserit; qui proinde in boc secua-
do experimento uncias octo ultra pondus diei antecedenlis su-
stentavit. Ambae igitur observationes palam faciunt poiuisse
musculorum contractionem cerium sustinere maximum gradum
vis distrabentis, si distractio paullatim crescendo gradum il-
ium attingerel. Perquam opportunum fuisset eadem experi-
menta instaurare, quum aegrota, cessato accessuj sui compos
erat, ut dignoscerelur, voluntate concurrente, in contraciione
musculorum quanta vi opus esset ad eorum distensionem si-
militer operandam, et comparatio institul posset inter efl'ectus
experimentorum utriusque status aegrotae. Id vero exequi nun-
quam potui propter acerbos articulationum dolores, quibus
aegrota torquebatur, ut supra dictum est, in omnibus acces-
suum intermissionibus . Partem banc saltem adimplere non
praetermisi, poslquam aegrota sanitati restituta prorsus fuit;
atque o])servavi^ tunc cam sustentare potuisse pondus librarum
usque octo, et unciarum quatuor, scibcet duplum ponderis, cui
resistere in accessu valeliat .

Abs re praelerea minime fore sentiebam experimentum pro-
sequi ab initio usque in finem catalepiici accessus, ut innote-
sceret, an aliquam, et qua lege vis musculorum subiret varia-
tionem in variis momeniis illius periodi . Verum uecesse fuit
in solo accessus culmine consisiere, et a repeliiioue experimen-
ti abslinere, quae musculos nimium dcH^tigavissetj et maxime
incommoda, atque molesta fuisset aegrotae.

Primum curatioois teatamea, quod morbosae affectioni, de

482 Frakcisci Mondini

qua loquimur, conveniret, niihi visa est perturbatlo ejus a-
deo regularium recursiium , meihodus nimirum ei similis , qua
tractari solent niorbi pcriodici. Itaquc in liberis inicrvallis uii
coepi sulphate chininae dosi granorum primo sexdecim, deinde
viginli in partes quatuor divisa ; quod cum nihil proflceret,
tertia die sequenti adjunxi emeticum, deinde extractum quoque
stramonii, id piobante Prof. Comelli, quern saepe consnlebam.
Quatuor insuper vesicatoria brachiis adhibui in fine quarti ac-
cessus ; ac semper unguento digestive addebatur acetatis mor-
phinae granum dimidium, ut hujus torpentis absorplio seque-
rotur. Uaec omnia nihil profuerunt . Hanc raethodutn prorsus
omisi post decimum accessum: alque ad electricitalem me
converii . Prima duodeciuii accessus die earn administravi ope
apparatus Yoltae, et Leidensi. Concussiones manifestae muscu-
lorum, vel contractiones intensionis variae sequebantur, prout
majori, vel minori vi electricae subjiciebatur aegrota, quin vel-
mininmm expergisceret. Sic operari dies quinque prosequutus
sum initio accessus, sed frustra semper .

Memor opiimi eflectus, quem frigidae loiiones praesliterant
anno antecedente in periodica nervosa affeclione iis sedulam
operam dedi et in praesenti casu ab illo baud prorsus remo-
te. Ter, vel quater aegrota mergebatur post fiuem accessus,
et toties in ejus praeludio. Sexta die, quum prodroma luna-
ris proximi tribud symptomata manifestissime se ofierrent, lo-
tiones iutermisi, et fluxum salutarem obsecundavi praesidiis
omnibus huic effectui accommodatis. At ne his quidem leva-
men ullum percepit aegrota .

Quamquam persuasissimum semper esset mihi in morbis
ad irritationem pertinentibus nihil prodesse remedia dinami-
ca, et nonnisi iis praesidiis vinci eos posse, quae perturbare,
et abrumpere valeaut insitam phoenomenorum morbosorum
catenam: nihilo tamen minus intentata nolui relinquere dina-
mica remedia ipsa, quae revera in his morbis efficacissiraa
habebautur, quaeque ne omnino negligerem, medici multi hor-
tabantiir, qui scienliae causa observatum ventitabant morbi
singularis symptomata, atque vicissiludines. Itaque assam foe-
tidam, et museum bolis, et clysteriis administrari jussi; quae
remedia cum dynamica sunt, turn perturbantia simul propter

IIlSTORIA CatALEPSEOS 483

iogratum otiorcm dici possunt. Oclies lentamen istud instaura-
vi. llideni nulliis unquam prodiit utilis effeclus .

Tunc siatui validiora experiri remcdia perturbanlia, acus pun-
clioneni , urticalionem, globes ignilos . Ah hoc aulem postre-
mo absiinui , a quo aegrota adco abhorrebal ^ vt polius quam
ejus tormenlo se subjicere, mortem antefene apeile declaraiet:
sod hoc ipso ejus tanto uslionis terrcre proficere decrevi. Hora
circitcr dimidia ante accessum trigesimum primum , praesenli-
bus doctoiilxis Vivarellij Rasi, et Carini in ipso aegrotae cu-
biculo chim incensl, et candefacti sunt nonnuUi globuh iis si-
miles J quibus ad ustiones uuiniur Chirurgi ; bisque aegrotae
improviso coram exhibiiis , simul nuniiatum est oportere , ut
praesto esset ad successivam omnium occipiii, ac dorso appli-
calioncm cum primum accessus recurreret. Describi verbis ne-
quit commotio, et pavor, quern aegrotae intulerunt nunllum
islud, et repentina praesentia ignitorum globorum. Nonnihil
optati efTectus ex hujusmodi impressione assequutus sum. Sus-
pirla accessus praecedere soUta saltem numero minora fueruntj
accessus minula septem solitum inilium suum antevertit, octo
minuta scrius cessavit.

Post hunc accessum aegrota plane espergefacta roirata val-
de est se nuUo aflici dolore ; nam prima ei subibat idea ,
quae ultima praesens fuerat ineimte accessu j idea nempe tor-
mentoruni comminatae uslionis. Cum occasio deesset idem
experiraentum repetendi, ab acerbo nimis, et crudeli uslio-
nis tormenlo inferendo absiinere volui, antequam reliqua duo
miliora subsidia experirer, acus punciionemj ct urticalionem.
Ac primo acus punciioncm adhibui ad latera spinae, scu pro-
pe axem cerebro-spinalem singulis diebus hora una ante prae-
ludium accessus sic porro , ut acus non indesinenter unus post
alium omnes, sed disjunclim, et ex intervallo figerenlur, quo
diutius perseveraret perlurbatio apla, ut sperabam , renovatio-
ni accessus reiardandae. Ad accessum trigesimum secundum
die quarta Aprilis Professor Baroni operalionem exequi comi-
ter suscepit. Octo separalim acus adco profunde infixit ad la-
tera porlionis cervicalis columnae vertebralis, ut aliqui propter
ossis occursum emerscrint apice inflcxo . Operatio maximum
aegrotae allulit dolorem non punclionibus solum , sed etiam

484 Fhancisci Mondini

acimm extractione, etsi leniter, ac paulladm facta tunc por-
ro , quiim suspiria incipiebant accessana praeire solita. Verum
ex operallone isla spes nova certlor pertinacem morbum de-
viaccacli tandem elTulsit. Eteniin non modo minuta 15 dila-
tum est praeludium accessus, sed etiam tardavit accessus ini-
tiiim miauta qaadraginta octo, et period! finis minuta trigia-
ta septem acceleratus. Duabus aliis diebns simililer traclavimus
aegrotam acubus duodecim secunda, et usque decern et octo
tenia die adhibitis, et laiius in dorso dislributis. Dilalio ite-
rum praeludilj et contiactio periodi cataleplicae utraque die
sequutae sunt. Die quarta, nempe ad accessum trigesimum quin-
tum acuum applicationem intermisi, non modo ut aegrotae quie-
tem deprecanli iudulgerera, sed praeserlim observandi causa,
utrum salutaris ea morbosorum phoenomenomm mutatio per-
maneret, sublaio in accessus recursu punctionum tormento ,
nee ne . Maxima admiralione percepimus recursum praeludii
minuta viginti quinque praeludium diei antecedenlis, novum
accessum minuta decern septem praeveriisse^ hujus autem pe-
riodum minuta decem septem prae antecedente persiiiisse. Pun-
ctionis efficacia , et edeclus perseveranlia sic perspecta , vali-
dam stimuli hujusmodi applicationem repetere tanto fidentius
suscepi. Denuo effectus voto respondit^ nimirum praeludii, et
accessus retardatio, et brevior accessus. Sic in dies iterata ope-
ralione, res in melius adeo vergebant^ ut accessus quadragesi-
mus sextus, qui ultimus fuit, horas tantum quatuor, et minu-
ta viginti quinque perduraverit. Postera die hora ipsa accessus
diei antecedenlis aegrota oscitationes trahere coepit, quae ho-
rae intervallo , et amplius duraverunt.

Acuum punctione quindecim dies repetita , catalepsis dlssl-
pata tandem est: sed articulationum dolores tanta vi aegro-
tam torquebantj ut immobilis decumbere cogeretur . Ut earn
ab hac quoque crudeli reliqua aft'ectione liberarera , praescri-
psi immerslones diebus octo successive iierandas primo lio-
rae dimidium, deinde horae dimidium, et minuta quindecim ,
lertio horam unam duraturas in aquam tepidam ad gradus
viginti septem J quam caloris mensuram aegrota sine gravi in-
commodo sustinebat . Neqne sudor, neijue dolorum stabile
levamcn ulluui hoc praesidio inJuci potuit. Nam etsi aegrota^

IIlSTORIA CATAttPSEOS 4S!j

donee in halneo dcgebat, libere^ et fere sine dolore se mo-
vere nuniiaict, vix dum egressa iisdem , ac antea doloribus
corripiebatur .

Quoniam ab initio morbi usque ad banc diem nullus se
oblulerat articulationum tumor, vei rul)or, aut calor, ut
in arlliriiide observari solet; neuralgicos potius cjuam anhriti-
cos esse dolores istos judicavi, ideoque eorum curationi po-
x'ms convenire perturlianlia remedia, quae tantopere in cata-
lepsi profuerunt. Itaque urtiraiione usus sum , quae ab acus
puiiclione difTert tantummodo, quoad gradum vis irritantis. Die
vigcsima prima , poslquam accessus catalcptici recursus ces-
savenitj praecise die noiia mensis Maii, huic novo experimen-
to subjeci aegrotam , ad dexierum primo artuni superiorem
tauluniniodo j in quo pluries , et acriler repetita veUicatione hu-
jusmodij pustulae momentaneae ubique eruperunt^ comitante
molcstisMmo pruritu, qui brevi cessavit. Vespere ejusdem diei,
etsi artus sic paullo ante irriiatus varie dimoverelur, niiuor
exstilit dolor articulationum. Die scqiienti ambobus urticationem
adliibul artubus superioiibus . ]Novum doloris levamen perce-
pit acgrota , majus ad dexterum jam bis irritationem passum
quam ad artum sinislrum. Hoc primo successu fretus urtica-
tionem totius corporis excqui jussi. Post dies quinque acgro-
ta se quaquaversus movere poterat, quin ullum amplius per-
ciperet dolorem. Tunc suspendi aliquamdiu operationem, quam
deinde propter levem adhuc redivivum sensum doloris tres
dies ulterius continuavi. ]Nova operalionis intermissione iterum
facta , qnidpiam adhuc reliquum doloris siipererat , minus qui-
dem quam aulea. Dies alios quatuor cadem iriilatione reno-
vata, tandem peremta omnino est dira articularis affectio , nee
amplius revixit.

In dies aegrota magis magisque convalescebat martialibus
utens, amarisque remediis illi ineunle Maio praescriptis, quo-
rum usum intermisi die vigesima octava ejusdem mensis j lu-
nari tunc rccurrente tributo,quod tres dies solum duravitj delu-
de remedia ipsa tres usque menses acgroiam sumere jussi.
Ejus menstrui fluxus regulariter deinceps apparuerunt; jamque
duos ab hinc anuos Integra , perfcrtaque gaudet sanitate. To-
lo enim hoc longo iutervallo semel tantum , nempe elapso

486 Fh,vncisci Mondini

anno hysterica affeclione laboravlt propter Insolitamj quae bis
successive accidit, tenuilatem menstruae purgaiionis. Haec prae-
cipue symptomata successione aliqua periodica tunc observaia
sunt «= Crebra saspiria; dispnaeaj rarae^ at vehenientes cordis
puncliones; gluliendi diflicultas. Missione sanguinis e pede ,
pillulis ex aloe generose , et frequenter sumpiis uteri periodi-
cuni nonnale officium restitutum est, et juvenis nostrae salus
denuo confirmata.

En, Sodales humanlssinii, casus historian! morbi fere hacie-
nus ignoli^ ac prorsus singularis, queni in toto suo cursu ac-
curate observare mihi datum est; cujus proinde symptomatum,
phoenomenorum , atqne vicissitudinuni descriptionem attentio-
ne vestra minirae indignam fore exislimavi. Et quoniam infe-
lici tanlo supplicio affectae petitain, quam possem, medicinae a^
peni ferre non recusavi; curationis etiam diu a me inutiliter
tentatae rationem vobis reddere non praetermisi, nee non pa-
thologicas conjecturas commnnicare, quas de natura morbi
proferre ausus sum, deque opportuna eutn tractandi melhodo,
et remedioruni genere ejus sanationi apprime accoramodato .
Quid luminis in re adeo obscura poterit Medicina proficere,
sapieatiae, et experientiae vestrae, Sodales, erit judicare.

\

smodl liabuit. (o

RETARDATIO

Tcmpoiis inlcr-
vallum, quo c-
missa fiienint
tria siispiria prn-
xiraam arccssio-
nis intennissio-

Accessioiiis

rontiniialio

post suspiriiim

tcrtiiim, bOB

TABUTA SYVOPTICA

Cerium periodicum ciirsum oslendeiis, quern Catalepsis istiusmodi liabuit. w

Dies
incfiiH

AcceuicH
numcnu

rr..clu.l„ sui.,.. s.u Noiae cv su,pinorum
furroa acccsjionfm pLdejiunli.iiiits

Suspina pumi-ro con-l.inlj lege lila, i^it.tp ;ic-
ccssioiiL, proiiniam lul^■l■ml^^'il'l■C[n prapniinliabant

intcrmiisio

DlUTURrSIT.\S

A^TICIPATIO

RET/VKDATIO

Tempons inler-
v.illum, nuo c-

imv,a fueruiU
ina su.pi, ,a pro-

lij

eonliniiatio

posI siitipiriiun

tcrtium. sen

poilrcraiim

susp.rium pri-

luum, 5CII
Piacludii iDJ-

II II 111

suspiriorum

sospirium poslre-

siODis iniliiim

Sas,.,r,u„

priinum

Snspiriuiu

.Susp.riiim

Piacludii

Arcc»io„i,

Prdcliidii

Acecjsionis

P.acluJ,,

Accessionis

M.„ii,
-la

Arrr,,io
l.a

Huia / puit mc-

iiiJiem prdrced.

iliii 3 Marlii

Nod full
ailnolatiis

Ho.a U) cura
dimnlio

•

•

Huia H cum

dimiilio post

meridiem

Huii-ium 15,

et 30

minuloi'iim

Horarum 10.

—

~

Mjilii

Acre^io

Hoia 8 ciiFD .1,-

inxlio aiile nie-

jidicra.

50 circitcr

Hora !> aut.

unriilicm rum

■l". minuiis

Hold 8 cum

15 minutis pojl

mernliem

Huiae unius,

et 15

inin.itonim

Horarum 10,

cl miDulmum

30.

—

M.nulorum 43.

—

—

-M.irln

6, a

Acccisio
3a

Il,.r4 S

anrc

mcriilicm

■r>.

Hoia I) aniu

i.ic.Ji.m ci.m

I'j luinnii.

•

Hora 8
mcScm

Huiae uniua,

et 15

mintiloriira

liurarum HI.

Ct nimutorum

45.

Hor.ie ilimiJiae

Morac cl.m.diac

—

—

Mjrm

Acccss.o
■l.a

Ho,. 7 aoie

58.

Ho,,, y

•

•

Hora 7 post

meridiem cum

48 minulis

Horae unms,

el 5

minulorum

Horarum 10,
48.

Minulorum 5.

.M.uuiorum 13.

—

—

Mjrlll

Acrrssio

5.1

Hora 7 ante

mcriilicm c(ira

3^ muiiais

60.

Huia H anlc

30 m.niii.i

•

•

•

Hora 7 pusl
meridiem cum

Minutonim 50.

Horarum 10,

cl miDulonim

55.

Minulorum 21 .

AUnnlonim 30.

—

—

M.Jrl„

y.a

Aerrssio

Hurj 7 aiuc
8 tniniais

Hura ti

milirili!;

•

•

•

3^ mi.uitis

Horse unius,

et 7

minutoi-um

Horarum il,

ct miuulorum

20.

Minutornm 26.

Minuturum 15.

~

—

lO.a

Acrrssij

ilora 7

anie
mcnrl.rm.

07.

H.ira a ante
20 riiinutis

Ho.a 7 puM

nuTidiera cum

Hoi-a 7 i,u,t
rncridiem cum
30 minnlis

-40 minntis

Hura 7 pint
meridiem cnm
•i'i. minulis

Hoia^ unius,
rt 20

miiiiHorura

Horarum 11,
el minulorum

25.

Minulorum 8.

—

—

M.uulorum 5.

Mmulorum 15.

MiGulorum 5,

Acn.^,0

Hora 7 ante
■'i mi nil I IS

•in.

Hura H ante
2'; min'mi

Hold 7 post
20 niJnulii

Hora 7 pusi
rocrnlicm cum

Hora 7 ,„„

42 miniilis

Hura 7 pust
meridiem cm
4""! minulis

Hoiae nnins,

el 20
m lurum

Horarum 1 1,

el minulorum

20.

—

:\Iioulonim 5.

M.uulorum 5.

.Miuulorum 22.

Minulorum 3.

12. a

AcccMii)

flora 7 anie
meridieiii rum
10 Tni.iiiiij

46.

Hora H anIe
nunJii'm run,
32 mmiilis

Hu.a 7 post
'-> "> lis

Hur.i 7 poit

muiiiiiem cum

tS m 1.5

Hoia 7 poil

meridiem rum

25 minutis

Ho. a 7 post

meridiem cum

30 minutis

Horae unius,
el 22

Hora, urn 10,

el minulorum

58.

—

—

Mmulurum 1.

miu.itonitii 7 .

Miuulorum 20.

Minuturum 5.

M.iiii,
U.a

10.1

H.na " ,7111c
mciidirn] rum
30 miiiiitn.

66.

Huia 8 aiile

-11 minults

Hui,i 7 pusi

nicrnlicm cum

18 minulii

Hora 7 pu,t
30 mioiilis

Hoia 7 posi
mpridicm cum
-10 mmiiiis

Huia 7 post
meridiem cum
45 minulis

Horae umus,
ei 15

minulorum

Horarum 11.

—

—

:\li(iulurum 20,

Miuulorum 13.

Miuulorum 22.

Minuloium 5.

Mn til
11a

Acccisio
11.1

U^ia 7 am.,
iiicriilii-in cuin
20 mmiitis.

58.

Huia H ante

mcr.di.in mm

'12 miniilis

Mora 7 poit

nii'iiilipm cum

< 'i minnti^

floia 7 post
31 minims

Hora 7 p„,l

meridiem cum
38 minims

Ho, a 7 post

iiieiidiem cum

-10 niiKutis

Horae u 1.1 us,

et 22

Horarum 10,

el minulorum
58.

Minuiovum 10'

M,.,ulor..m 3.

—

Mmulorum 23.

Miuuionim 2.

Mjrti.

1 "i.a

Aci-csini
H2.a

Hora 7 atilc

mmiJieDi rum

1*) miniilii.

49.

Hi^ia y ante
'IG miniitu

10 milium

Hora 7 pojl
meridiem cum
2H mmnlis

Hora 7 po,t

meridiem cum

35 minutis

Hoia 7 po>[
40 niimii.T

Hmac uuius,
et 31

romulorum

Horarum tO.

el minulorum

14.

Minulorum 5-

—

—

Minulorum 4.

Minulomm 25.

Minuloium 5.

M.-rtii
16.1

A' lessio
13.a

Hura 7 ai.lc
mcnJii-Ni cum

50.

Hura S anlc

ni'iiilii'in .urn

■IK minmis

12 rainutis

Hoia 7 post

meridiem cum
■Zn mi nulls

Hor.i 7 pust
3'1 miniilis

Hura 7 pou
meridiem 'eum
.3<l minulis

Hoiae umus,
ct 36

Horarum 10,

ct minulorum

51.

Minulorum 3.

—

—

Minulorum 2.

Miiiulurum 22.

Minuloium 5.

Miirti,
17..

Acrr=.sio
H.a

Huia 7 a..le
meriiliem cum
311 n„uul,i.

57.

Huia H Hule

mi'i'idicm rum

10 ,n.nnlis

Huia 7 pik,t

rntTHtiPm cuiq

5 min-.us

Hora 7 post
meridiem cum

Hum 7 pust
nii-ruliem cum
dO mmulis

Hura 7 pust
meridiem emu
■15. minulis

Horde iHiius,
ct 10

muiiilonim

Hvrarum 11,

el minulorum

5.

—

Minutoruni 9

M.unlonira 18.

—

Minulorum 35.

Minntgrum 5,

M.irlii
1K-1

Afrc=s,r,
1 J.a

IJ.ua 7 a.ilc
nicniiiem cum

62.

Hoi.. 8 ai.lo
nirriJIcm uim
35 mmuiis

Hura 7 po.l

Hora 7 jwsl

niendii-m cum

5 minnlis

Hura 7 po.-l
meiidinn rum
V. mmulis

Hoia 7 j.osl
3K minulis

Hoiac iiniu»,
ct 15

Hor^ium 11,

el minutnrum

3.

Minulorum 10.

Minulorum ^-

—

Minulorum 30.

Miniitoruffl 3-

Marl 11

ArrCbMC

n;.a

llura 7 anic
rocdicm cum

48.

Hora H ante

in-TidM'm rum

.14 ininnli!,

■ "'"■'-n./nl

Hura 7 post

meridiem cum

12 iu>mitis

Ho.a 7 puM
mni,|i,-,ii cum

30 minulis

Horae iiiiius,
cl 32

miniitoi'Uin

Hu.aium 10,

el m.nuiorum

46.

aMin-.lorum H.

—

—

Minulorum 9.

Minulorum 13.

Miiinlorum 5.

Ma.iu

20,0

Arcpisio
17.»

Iluca 7 aoic
3n ,.„uui,s.

50.

Hoia H anl^

52 lULO.lll^

Hnr.i 7 puil
iiiuii.licni cum
10 iiilni.1.1

Ho.a 7 |.o>I
meridiem cum
(0 minnlLS

Hui., 7 p'isl
m,.,.lici.i ■■urn

'111 llllllUl.^

Hora 7 post
3*2 mi nit lis

Hor.» u.,m.,

cl 22

minuluruui

Horarum 10.

et minulorum

40.

—

—

Minulorum 18.

Minulorum 8.

Minulorum 20.

Minulorum 2.

Ma, 1,1

21.0

A.re,Mo
1«.»

Ilea 7 .UK.
mctid.cm cum
l"^ min.iiu.

49.

H.„a H aiilc

5-'i nuniili,

IIi>i/< ' putt

iin-Nilirni com

1 niinuiii

Hoi a 7 jiusl
""s'm.niilis

HlMJ ,' pu>l

21) luiu'il.s

Hoia 7 post
23 ramuiis

Hurac unius

Horarum 10.

ct m.miliirum
30.

—

Minulorum 25.

Minulorum 3.

Mmulorum 1-1-

Mmulorum 5.

Mjri,,

Arr..„m

llura 7 ai.lc
o.rnilicir. cum
■1(1 m.uulis.

CO.

Hor.-i « aiil.-

mrn.licm c»ni

''.n minnlis

Hora 7 post
'1 niinlilifi

Hura 7 pun

meridiem cum

4 miniitis

H..,j 7 poi

17 nuiiu'i^

Hora 7 pu=l
20 minulis

Hurac uiiiui,

cl 18

mmulorum

Horarum 10.
22.

Minulorum l'>.

—

—

Minulorum 3.

Minuiortim 13.
Minutoium 20.

Minuionim 3.
Minulomm 21.

M,.rl,i
21, a

Arrciiio

20,.-.

Hora 7 amc
n.cruliem c.iui
30 uuuuiis.

52.

Hoia '.» am.-

iiicridii-ni nini

10 iniimli.t

Huia 7 jwil
S'i inmiil.f.

Ho.a 6 post
n.cridiem cum

ll.„.i 7 post

m.fi,|jnn rum

r. minutis

Hura 7 post
meridiem cum
dO minulis

Horae unu,,,
cl 40

minmuium

Hmarum 10.

el mmiilovum
30.

Minulorum 10.

—

—

Mmulorum 12.

1

Aprilis
15.a

Aprilis

April is
17."

Aprilis
18.»

Acccssio
42.a

Acccssio
43. »

AcrcssiO
4i.a

Acccssio
45.a

Acccssio
46.a

(a) In sex
ccrtum , ac rat
acccssionibus a(

Minutornm

29.

Alinuloruin

; .

IMinutoruin

37.

Minutorum

9.

Minutorum 36.

Minutorum 1 7 .

."Miiiutcirum 21 .

Minutorum 52.

.Minutorum 27.

Ilunic unius,

ct 8
minutorum

Minutorum 21.

-Minutorum 4.

Miiuitoruiu 2 J.

Aliiiutorum 27.

Minutorum 29.

Minutorum 28.

.'MiiuiloruiD 3.

Minutorum 2.

.Miuutorum 3.

Mini:torum 2.

im acccs.sioiii.s iiitprniis.<:ioiicm pracnuiilianlia . Quod vcro
lorac circiter. Hiiic est in caus.sa cur in hi.scc sc.\ priinis
cssionis coiilinualio post suspirium tcrlium, .seu postrcnium.

1 M«l
1 '

1 , 1 Hora 7 ante
I 1 Acc«5io 1 1
1 ^, ' 1 mcndicm cum

1 -'■' 1 30 nun.ilu

40.

Hora 8 anle

mci'idiCDi cum

50 miniilu

Hora 7

post
mcndifm

Hora 7 post
mendicm com

Hora 7 post
meridiem cum
15 muiuiis

Hoia 7 post

meridiem cum

20 miaulis

Horac umus,
el 20

minutorum

Horariim 10,

el miQutoruiD

30.

—

Minutorum 20.

—

—

-Minutoram 1 5.

Minulorum 5.

ArcFssi
22.a

HoM 7 3Nte

iD.;NJ.<-m cum
31 minui.3

48.

Hora 8 aiilc

meridiem com

40 minoli^

Hoia G post
iBcrniicm cum
55 minulis

Ho, a 7
post

inerii.liem

Hora 7 po>t

meridiem cum

b milium

Hoia 7 post

meiiiJicm cum

10 niiuulii

Ho.dc oniUi,
et 6

Horaiom lU,
3n.

—

Mmutorum 10.

Minuiorom 4.

—

Minulorum 11.

Minutorum 4.

M.um

AcCFiiJO

23,a

llo.j 7 anle

moridicm cum

30 minulii

62.

Ho.a » ante

mendicm cum

30 miuoiis

Hora b pusi
35 minuiu

Hora li post

mmdicra cum

13 rainutis

lloia b poii
meridiem cum
58 mi onus

Hora 7 iiost

mci-iJicm cum Horac umus
3 mjmilis

Horaiura 10,

ct minuloiLim

33.

Minutorum 4.

Mmulorum 10.

—

—

.Minulorum 23.

Minutornm 5.

M.ini,

AcTCSaio

Hotii 7 aiilc

meridiem cum
37 mimjlLi

50.

lloia S ariic
41 m.niii,"

Hora 0 post

mLTiiIicm cum

37 n,inul,j

Hria b poU
•13 miouUs

Hoia 7 port

"'2 mZtir

Hora 7 post

meridiem cum

5 minuti;

Hwae uuius,
et 4

mmtitorum

Hoiarom III.

ct minutorum

24.

—

—

Minutorum 7.

Minutorum II.

iM.nuiorura 25.

Minutorum 3.

STarUi

2H.'>

Accciiio

Hon. 7 anie

mcrniicm cum

55 minuiii

67.

Ho.a » .„„c.

meeidjcm com

55 miniim

Hoia 6 posi

meridiem cum

55 m.m.tis

Uoia 7 post
5 minolis

Hoia b post
mtridicm cum
20 muiuus

Hora 7 po.t

raciidiem cutn

22 minulis

Horac udius

Hoiarum II'.
cl icinotorum

27.

—

Minutorum 18.

minulorum 14.

Miauiomni 23.

.linutornm 2,

Mjiiii

Acc.'iMO
26. a

Hoi a 7 ajuc
merulipm cum
10 minutjs

53.

lloia S anle
mciiiliera com

Hoia 6 pent

meridiem cum

3) mtnuiLs

Hoia b posi

mvridicm ciiiu
45 imiiutis

Hora 7

pOil

meridiem

Ho.a 7 post

meri licm cum

4 miiiutis

Horac uuius,
et 5

minuiorura

tlorarum 10,
et minutorum

4y.

Minutorum 4J.

Minulorum 40.

—

—

Minutoium 25.

Mmulorum 4.

30, V

Acc«i.o
27.1

Hoia 7 anlc
10 miGulit

58.

lloia 9

H.,(a 1, j,osi
■i4 minuiij

Iloia b post

mcri.licm cum

55 miniitis

Hu,a 7 poii

meridiem cum

5 mmoi.s

Hoia 7 pL,sl

7 minulis

Horac umus,
ct 50

mini.Ir.rum

Hoiarum 10,
ct minulorum

7.

—

—

—

Minutorum 4J.

.Minutorum 21.

Minulorum 2.

Accc^sio
2H.»

Hoia 7 jiile

mcii.lirm cum

52 minulis

50.

Hora 9 ai.ie

meiidiem com

(» minolij

Hora ti poal

rocfidicra cum
■in miuuti;

Plora b puit

51 in.nulis

Ho.a V ,,ost

meriilicm cum

2 iiuniilis

Hora 7 post

menJicm cum

5 minulis

llorai: Unius.

ct 14

mninlorum

Hoiaium 9,

el minutoium

59.

—

—

.Minulorum 42.

Minulorum b.

Minulorum 22.

iMmulorum 3.

Apiilii

Acccisio
29.3

Ili.ra 7 anie

nicn.licm ruui
55 iniit'iiis

59.

Hora 9 aolc
4 minolii

H<.MU,,0„

mciiiliciii cum
in n..m(li.

Hor. b pi.,t
50 miii.iUi

Hora 7 post

mifidicm cum

2 miiiulU

Hura 7 p,.si
Tmimilii''"'

H...e .,niu>,

tt 9
miiiKlnriira

Horarum 10,

—

;Miniiloriim 2.

Minulorum 3.

—

Miuulorum 22.

.Minulorum 2.

April's

Acrcmo
30.>

Hora 8

59.

Hioa 9 ao.e

mriiiJicm cum

(i .'uruilii

Hiiia Ij pojl
mniJicra cum
•I'l minuiji

Ho,,, b pojt
50 minolis

Hora 7
m.?°"cm

Hora 7 post
4 minut.s

Hiiijc iinius,
tt 6

Horarum 9,

ct minulorum

58.

—

—

Minutoiuia 5,

iMinulorum 2.

IMinntoium 20.

.H.

Accssiu
3).=>

Huja b

ante
mcri licm.

49.

H...a H „„lc
meii.licin cum

Hora 0 poji
niciiilicm cum
18 miuiiti.

HoiJ b post

miTidicm cum

55 minulis

Hoia 7 |.osl

incrnlinui ciim

1 m)..iiiis

Hoia 7 jpost

meridiem cum

5 miurilis

Minutoium 59.

Hoiaium 10,

et minuionini

6.

—

Miiiuiumm ".

—

Minulorum 43.

Minutorum 4.

-J .3

AerCMio
32."

liun. ti a„l<-
meiiJ.em cum

15 minmis

5lj.

Huia -J „„i^
uvuiliciD euni
■I"i inmnlis

Hopj ti post

racndicra cum'

50 miuutis

Hora 7
post

meridiem

Hora 7 post
meri'licm cum

10 minulis

Jlor. 7 ,,0..

meridiem cum

H mnnitis

Hui.ie iinius,

el 30

nimiilorura

Horarum 9,

ct minulorum

29.

—

—

Minulorum 15.

Miuntoritui 4G.

^Iiuiilorura 20,

Minuiomm 4.

il,,l„

AccesHo
33.:'

Hora 8 ante
meri>li<'in cum

30 minulis

01.

Hurj 9 a„„-

mi'iidiera cum

50 m.nulis

Hoia 1) poil

meridiem rum
50 rainiiiii

Hora 7

post

mcridi-'m

no,;a 7 post
10 minuiis

Hora 7 poil
meridiem cum
15 mimiiis

Huiae unius,
el 20

Horarum 9,

et mmuioruut

25.

—

—

M.nuloium 15.

iMinulorum 5.

Minutorum 20.

Mmutorum 5.

1 Apiilis

6. a

AcccMio
3-J.,

Hora B anlc

nicridii'm cum

4S minulij

45.

Hora 10

menji.m

ilor.l 0 post
55 mJuiilis

!Ioi,, 7 post

mcniiiem cum

5 niinulii

1 5 minutis

H.ia 7 post
18 minulir

Hoiac umus,
el 13

Horarolit 9.

Cl minulorum

18.

—

M]uulo,'um 1 5.

Mniuloium 10.

!tIiniilorum 20i

Minulorum 3.

Apnlls

Accciiiu

Hura 8 ante
nieriilifm cum
20 miiiutii

55.

ii>c-r..liL'm ruia
\S liuniili,

Hura b pi.^l
50 minulis

Hora 7
post

Hoia 7 po.ij
15 minulis

Hora 7 posl

mrrnliera cum

IS miiinlis

Hoiae aiiius,
et 23

Horaram 9,

el mmoloinm

35.

Minutorum 25.

Minulorum I7,

—

—

Minulorum 25.

Minulorum 3.

Apr.!.

Acceisiu
3b-d

Hora 9 auic

nieriJitm cum

fO niKl.ltLS.

39.

Hold lOanlr.

njcmlietn cum

(7 niimitjs

Hora b i,o,t

mcrnlicm cum

46 minuNs

Hora b poit

mcriiliem cum

Ho,a 7 port

meridiem cum

2 minulis

Hoia 7 port

meriiliem cum
5 minntis

Hoiac UUIUS,

et 7

miniiiorum

Hioacom 8,

et minoiorom

48.

—

—

51inoloriira 50.

^Iinnlornm 34,

.M,nuiori,m lb.

Minutorum 3.

Apnlii

AcctJilu
37.3

H,.,a «« .,,,1.

me.idirm curn

(K mjnulis.

I?.

Ho.-i It) ante

IDtrilln'JD Cllltl

20 jniniilu

Hoia b post

iMCi'tdiem cum

50 m.nutis

flora 7, „,

mcinliem cum

2 minutis

Ho,a 7 port

meridiem cum

12 minulis

Hora 7 port

meriilicm cum

15 minulis

Ho,'ac uuius,

el 2
miniilnium

Horarooi 8,

el miiiotorum

55.

—

—

Jliooto.om 8,

Minutorum 3.

Minutorum 22-

Minutorum 3.

V:'

ArcC4ilO

J8.a

Hura 9 anlc
mciiiliem cum
53 minulis.

51.

Hura II) aule
57 imniit.s

Hora 6 pi'sl
mcndjcin cum
57 mjoulis

Hora 7 po.l

meridiem rum

3 m.nul.s

Hora 7 post
mciidicm cum
20 minulis

Hora 7 port
meridiem cum
23 minnlis

Huiae unius,

ct 4
minnioriim

Horaroo, 8.

et inmotoiom

26.

—

—

Winulorom 35.

^Imuturura 37.

Minulorum 23.

Minnlorum 3.

.,.,.

Ai.(c=sio

3y.a

Ho.a 10 ame

men die 111 cum

53.

Hoia M aule
m.Ti.Um cum
20 ininui.s

Hura 6 post

luendiem cum

52 nnniiljs

Hoi.i 7 posi

meriilicm cum

4 m,nulii

Ho, a 7 post
15 m,nulij

Hora 7 jiosi
18 minulis

Minulorum 53.

Horarnm 7,

el miooioium

58.

—

—

.Miiiuioiom34.

-Minulorum 23.

M.iiulornm 23.

Miuulorum 3.

Apitlis

AtceiSio
40.1

Hora to a.il."
mcriJiera cum

27 mintiijs.

51.

Hura II aule

.ij.',iJitm cm

27 nimmis

Hiua b post
miTi'licm cum
4h minulis

H.r.,7p,.„

menibcm cum

5 iN,i)nlu

Ho,a 7 purt
mciij,cm cum
18 nimuiis

Ho, a 7 port
21 minulis

Horae umus

Horaram 7.

et mimiloroin

54.

—

—

—

.^linulorum 7.

:M.n,ilornm 32.

.Miuulorum 3.

AlKll.i

Acce5sio

■If .3

Hura 10 anle
menOiem cum
-]7 miiiulis.

52.

Mcridie

iJoia b po>t
rneriilitiu cum
5-1 miMuIis

Hora 7 post

meniliem cum

3 minulis

Hora 7 post
meriditin cum
25 miiiubs

Hora 7 post
28 minulis

Hu.ae uiu.is,

cl 13

m,uiiionim

Hoiarum 7,

et minolorum

23.

—

—

.Minulorum 20.

Miuuiorum 33.

Minulorum 31.

ftlinulorum 3-

^IS'

Arccssiy

•12.^

Hora H anle
miiiiliem cum

54.

Hor., 12

mrri.liana cum

17 imnuii.

Iloia li puit

Ho, a 7 p..a
6 IN, nulls

Uoia 7 post

iiieri,liim cum

Hi mmulis

H ra 7 port

20 minuiis

Hujae unius,
cl t

Horarom 7.

cl minulorum

3.

—

—

iMimilornm 29.

MinuToriim 17.

Minulorum 21,

Minutorum 4.

Apr,]..

Accc^nj

a.'

Hura H aule
mernlitm ciim
23 m.iiutis.

40.

H..r.j 12

mrii.hcm cum

3K nuiujiij

Ilor.l 1. post
50 niinulu

Hora 7 po.>i
menJiem cum

Hor.i : p„sl

Hora 7 juisi

meriilicm cum

18 minulis

Hgiac uuiiis,
et 15

Horarom 6,

el minutui'iim

40.

—

—

.Minuiomm 7.

aMinuiorum 21.

Minulorum 25.

IMinulorum 3-

Apnli.

Arrciiio

MeriOie

48.

Hora 1 post

mrriJiana cum

30 nun.il,,

Hora b po,l
50 nil, s

Hora 7 po>t

meridiem rum

5 itimutis

Hma 7 p,„t
17 ,n,nulis

Hora 7 posl
19 minui.s

Hoiae nnius,
ct 30

minulorum

Horarum 5.

ct minoturura

49.

~

—

Minuioriiin 37.

Minutorum 52.

Mmutorum 27.

Minutorum 2.

Apiilis

Acccis.u
-15. a

Hura 12 ante
nicnJ.em cum

65.

Hnra 1 pu^t

uuTidiciu cum

57 miniitis

n.„,. 1. j.i.M

50 N.,<M>1,S

Ho.a 7
meSm

Hoia 7 port
mrr,d,em cum
19 imnulis

Hora 7 p„st

uiernliem cum

22 mmul.s

Horae unius,

et 48

miiiut'iium

Horarum 5,

at minulorum

25.

—

—

Minutorum 9.

Miuulorum 27.

Mimiiorora 29.

Apr.lis

Accesiio

meridiem earn

45.

Hura 3 poi>t
HicnJiim cum

5 miiuilis

Hora 7
posl

Hora 7 poJl

meriLlicm cum
ifl min.iiis

Hoia " post

Hora 7 post
meridiem cum
30 minulis

Hoiiiruiu 2
cl 20

Horarom 4,
cl uunulorum

—

—

Minulorum 56.

cl 8
11,111, ituriim

Mimiloiuiu 2S.

Mini:toiinn 2.

certun
access

) In sex
1, ac ra
onibus a

primis acces
um est in lii
dnotari nequit

,ionibus, iibi
cc sex p.irox^
tcniporis iiilc

atlsunt sigtia
'smis suspiria
vallum^ quo a

'ormat; ' , ind
istiusmodi at
b acgrola emis

que ac in reliqois . nuntero loisse trin ,' cl elbm. cmissa .emporis intervals dinntliae Itorae ^'^*--'^^^;. ^'''^ ^J^^J^" " ^^^^^^^

sa fucrun. tria Lspina proximam occessionis intermissionc.n prncnuntianlia, nee non accessioms conlinualio post susp.num terUum, seu poslrcm

HisTORiA Catalepseos 487

EX HAG TABULA SYNOPTICA INFERTUR.

1. Ex quadraginta sex accessionibus, seu paroxysmis catalepticis ac-
cessionem scptimam prae rcliquis fuisse longiorera (die 10 Martii ) ,
eo quod accessio liacc lioras undecim cum viginti quinque minutis
perduravit , postrcmam vero, seu quadragesimam sextam (die 18 A-
prilis) breviorem , quia liaec cursum tanlum habuil quatuor bora-
rum, et viginti quiiujuc minulorum.

2.. Pracludii diuluinitalcm ad primam, atque ad postrcmam acces-
sionem speclantis majorem prae caeteris fuisse. Revera praeludii diu-
turnitas in prima quindecim boras cum dimidia , in altera , seu po-
strema ( accessio 4G) duas boras cum viginti minutis perduravit: dum
in rebquis accessionil)us praeludii status neque longior fuit una bora
cum quinquaginta minutis (accessio 27), neque brevier quinquagin-
tatribus minutis (accessio 39).

3. Suspiriorum numerum, quae in pracludii cursu ab aegrota cmis-
sa fuere , nuUam babuisse rationem cum diuturnitate ejusdera , dum
sexaginta scptem suspiria emissa fuere temporis intervallo unius bo-
rae cum viginti minutis in pracludio scplimae accessionis , paritcrque
se.xaginta septem suspiria acque in vigcsimae quintae accessionis
praeludio , quod un;im tantum lioram perduravit.

4. Suspiriorum numerum eliam nuUam babuisse rationem cum ac-
cessionis , seu paroxysm! diuturnitate , si animadvertas quadraginta
quinque suspiria emissa fuisse in praeludio ad postrcmam accessionem
spectante prae reliquis breviorem, quod quatuor boras cum vigintiquin-
que minutis perduravit, et acque quadraginta quinque suspiria emis-
sa in praclucUo ad Irigcsimum quartum paroxysmum pertinente, qui
novem boras cum decemocto minutis continuavit.

5. Tria suspiria absobitionem , seu accessionis proximam intermis-
sionem semper praenuntiavisse, ct liaec fuisse ab aegrota emissa tem-
poris intervallo neque triginta quinque minutis longiore, neque mi-
nutis undecim breviore , si excipias accessionem trigesimamprimam ,

T. VII. 63.

488 Feancisci Mondini

in qua tempus^ quo cmlsit suspiria , ad quadragintatria minuta pro-
diictum fuit.

6. Unamquamquc accessionem tandem post tertium, seu postremum
suspirium aLsolulaai fuisse aut duobus , ant trihus , aut quatuor mi-
nutis elapsis , nou vcro ultra Icmporis iiitervalliim minutorum quin-
que, si excipias accessionem vigesimam, quae per viginliquinque mi-
nuta post tertium suspirium perduravit. Et hie loci opportunum pu-
to referrc in hoc majorc temporis intervallo post tertium, seu postre-
mum suspirium , nunquam in aliis minoribus, aegram stupore corre-
ptara sese oblulissc cum aperLis scntiendi indiciis. Revera alterum ex
artubus acu punctum aegra illico in contractionem ciebat : lumine o-
culis admolo, imminuebatur papillae diameter, ipsaque palpebras ad-
ducebat : quoties ammoniaca naribus ejus admovebatur, slernucbat: i-
nopinato clamore ad aures excitato, caput agitabat. Ut autem hunc i-
ncTliae statum removercm , statui dexterae manus meae digitis ,
et sudariolo pupam illico conficere, ac pupam banc de rcpente sub
ejus oculos ponere, eo consilio, ut ei ridendi ansam praebcrem, et hac
ratione paroxysmus absolveretur. Id votis meis rcspondit ; nam hoc
facto statim aegra a vehementi risu capta fuit, et accessio illico abso-
luta. Liberata aegrota a statu jam descripto ipsamet in eodem audi-
visse , et vidisse omnia asseveravit. Nisus quamplurimos fecisse dixit
loquendi , aut se movendi caussa , sed incassum , quod organa vo-
luntalis suae nutui non obsequebantur . A vcbcmcnti risu capta se
fere ab universali vinculo (ut ejus verbis utar ) suscitatam persensit.
Tabula haec praeterquam primo obtutu periodum regularem, quam
Catalcpsis perpetuo servavit , sub oculos ponit, plurimum etiam, ni
fallor, juvat ad perspicue dignoscendum, quod ad profligandum mor-
bum istiusmodi praesertim juvit. Ex morbi revera , curationisque de-
scriptione una cum inspeclione hujusce tabulae synoplicae manifeste
patebit nullum remedium tarn validum fuisse quam aciis-puncturam .
In ejusdem admolione quidem pracludia , accessioncs constanti lege
breviores semper fuere. Intermissa acus-punctura post hujus remedii
lertiam adraolionis diem (accessio 35) praeludium vigintiquinque mi-
nutis J accessio dccemseptem praevertit , duni accessio cliam, seu pa-
roxysmus ipse per decemscptem minuta antecedentem accessionem lon-
gitudine supcravit. Patebit vero eo niagis aciis-puncturam profuisse
quam maxime ad avcrtendos catalepticos paroxysmos, si quisque etiam
considcrct, atlenta curae descriptione , dolores neuralgicos cunctis

HisTORu Catalepseos 489

arliculis, quibus aegra in morbi cursu non solum, sed etiara dum ex
morbo convaluit, vexata fuit , a nullo remedio proQigatos fuisse, nisi
ab urticatione , quae , nisi me fallit opinio, ab acus-punctura diScrt
hand in actionc , sed taiilum in gradu. Inlermissa revera pluries ur-
ticatione, dum aegrota convaluit , dolores dcnuo cam majori vi vexa-
bant ; iterata operalionc, reraittebant; ita ut per plurcs dies quo-
tidie mane urticationem admovere in tolo corpore fucrit opus , ut
puella ista ex morbo convalescens ad pristinum valetudinis statum
perveniret .

ANTONII SANTAGATA

De Hippophaes Ramnoidis veneno , et Mespili Piracantae

natura sermo, nee non breves de quihusdam veterum

detectis monumentis , ac de peciiUari ISursiensi

terra disquisitiones.

VJum multis distentus curis, infirinaque vexatus valetudi-
ne paucos ante dies haererem adhuc an aliquid hie essem de
more dicturus , an potius meo consulens nomini hoc anno om-
nino silorem menli occurrebant quaedam quorum alia vobis
quoque communia a veierno facile excutiunt, alia me solum
spectanlia ad suscepium opus una cum illis impellebant. Hand
vos lateat varia mihi ad disserendum proposiia fuisse argu-
menta , in omnibus lentasse aliqua , in illorum vero singulis
perfecisse nihil . Quae cum ita essent si tacitus praetermisissem
omnia ridiculum fortasse faced hominis casum renovasse vi-
derer, qui cum ipsi mulla peragenda essent negotia, nee quo-
modo expedienda forent videret, novi generis consilio ductus
in lectuni se recepit, placidoque somno cuncta deserens ob-
dormivit. Re enim vera notum est vobis Hippophaes Ramnoi-
dis naturam cum studuissem nosse , materiem quamdam ex
crassis in ea ofl'endisse, in qua veneni vis deprehensa dum in-
notuisset, novis iterum subjicere observationibus in ipso con-
spectu veslio statueram . Quarumdam insuper plaularum indo-
lem cum cxperiri decrevissem , quod vobis pariter hie alias
innueram , INlespilum Piracantam pcrscrutari caeperam . For-
tuito ultcrius cum veterum monumenta in eflbdicndis terris
quidam delexissent agricolae melalUcum, quod eruerant, corpus

492 Artonii Santagata.

cxamiiii oWatura fuerat et ipsum. Pecullare tandem terrae
genus e Niirsia mi\n daimn ad ejus explorandos characteres
et usus alteram scrmoni suppeditabat materlem. In hac tanta
argumentorum varletate , et copia quodnam caeteris praeponij
pervolvique deberet quaercbam anceps, donee inopinalo Prae-
sidis ju-^su niilii ad dicendum constiluta fuit dies, sumraique
(I) viri nulibus oblemperare cum vellem, ncscio quomodo
omni abjecta cunctatione in animum iirepsit rejeclis nuUis lo-
quenduni esse dc omnibus. Quod cum milii nunc sumam sic
raptiui excquar , eaquc brevitate et celeritate absolvam, ut pro
ipsa nimia brevitate , quod difficile , et fortasse hue usque con-
tigit nunquara , indulgentiam vestram , veniamque sim depre-
caturus. Hand mora itaque quod Hypophaem respicit expo-
nam paucis confestim referens cognita experiraenla quae ia
cauibus fuere capta in aliis quoque animalibus iterata fuisssj
nee dissimiles ab iis, quos noscitis , efi'cctus prodiisse. Iteruni
autem ac tertio veneni vim oxperiens illius agendi modus sic
constans idemque apparuit ut quae morbum comitantur omnia
assecutus ea ipsa vobis referre singula nunc possim. Elapsis ab
ingesto viro niinulis circiler tribus molesiia jam animoque af-
fectum animal ostenditur; praepandit corpus, et anteriora pri-
mum extendit crura, niox posteriora; oscitatiouibus prolata
lingua corripitur dnnnc inembrornm di^bilitate languescens hu-
ini procumbit: somnus ipsi accedit, cui prius quam detur ca-
ligant oculi, quod tandem excipit sopor. Dormientis tum con-
vellunlur arlus, tum rigent musculi , atque identidem partes
omnes in earn adducunlur contractionem , qua Tetano obno-
xium esse crederes . In bujusmodi perturbalionibus id pecu-
liare etiam additur ut semper in certam compellatur satyriasim,
qua mauifeste depreliendilur in proplnato viro summam ines-
se vim et facultalem ad excitandam libidinem. Descripti mor-
bi relata diagnosis ut nota fieret noxiam materiem ea copia
praebebam qua animalia, cum earn bibissent, morbo unice
afiliclarenmr^ non autem ut celeri interitu conficerentur, etiamsi
necari, quod nonduni expertus eram^ ab ipsa possent. Cum

(1) Equ. et Doclor. Antonius Alexandrinius.

De Hippophaes Bamwoidis etc. 493

ad longiim tempus morbo tencntnr et jactanlnr, solisque na-
turae virilnis ab eo recreata cvaclunl netliiin advcnionlia signa
€t indicia , sed subsequentium series commode animadveriuniur
et designanlur: reliqiium crat igitur propinali vcneni qiianli-
tatem sic esse augendarn ul vel quaercnda essent rcmedia ne
ilia interimeret, vel nuUis conqiiisids pracsidiis mortem ipsis
aflerrel. Diim haec tenlanda supererant, tenlanda aulem in ca-
nibus consilium crat, ea valctudinis incommoda mihi accessere
quorum causa ad aliud semper tempus dilalis periculis ea hue-
us([u« praeterii , nuUiunque canera liisce inquisliouibus devovi,
ex c[uo probalum fult denuOj quod in proverbii consuetudine
venit, ovium iiilbrtunia et mahun in canum utililalem el bo-
num redundare. Duui hujusmodi observationibus protendeban-
tur in aliis capiundis experimentis mihi pracsio erant praccla-
ri juvenes Paulus nempe Muratorius, et Rota Antonius, qui-
bus cum mentem nieam aperuissem ut iMespili Piracantae na-
tura detegeretur, mihi humaniter indulgentes ilia sedulo ex-
plorabant. Eos jam commonefeceram harum plantarum prae-
cipua genera chymicis ariificiis perspecta sic fiiisse , ut omnia
corpus ilhid , quod appellant Concinum , exhibuerint, quibus
cognilis asserere non dubitabat Targionius ipse Mcspilos om-
nes hoc principium satis superque suppeditare. lusseram ergo
earn gclatina et Idroclorate Stamni, nee non fcrreis composi-
tionibus prudenter aggredi. Quid enim horum omnium actio-
ne ad illud inveniendum potest esse validius? Quamvis au-
tem snmma earn aggressi fuerint dcxteritate, tamen praeter
expectationem vel nullum vel potius fere nuUam nacli sunt
hujus corporis quantitatem. Centum exsiccata baccaium grana
aetheris vi, tum vini spiritus, tum aquae actioni commissa fue-
re , in iisque relicta donee ab iis aliquid arriperclur. Tinctu-
ris per caloricum in auras compulsis superfuerunt ab acthe-
re partes duae, a vini spiritu sexdecim, ab aqua viginti. Quod
eduxit aether , et pondus aequabat grani unius el centesimo-
rum quinquaginta coloris erat obscuro-flavi , ingratique odoris :
adipis donabatur firmiiate; et ab Alkalibus dissolvebatur: le-
vissimo ardenlium corporum tactu incensum splendenti flam-
ma coruscabat : supra chartam extcnsum cam sic illlniebat ut
pro crasso corpore, cui juncta erat colorata raaleries, habendum

494 Antonii Santagata

esse quisque cito diixisset . Quod porro vini spiriius liberum
reckllderat ohscuro obtcgebatur colore, et insuavem rcdolens
odorein dulcis , scd obslilngeulis saporis erat. Hoc si aquae
concredebatur porlio ^ quae in ea solvebatiir erat non medio-
cris^ quia caloris iinmiuavetur tcmperies. Ilaec ab aliis subslan-
tiis vaporauonis vi scjiincta parliuin duodocini aeqiiabat pon-
dus , itlcirco solutioiii quae o!)slilerant lucre quatuor. Pars in
aqua solubilis colorem, ct solidilatem referebat mcUis interim
duni saporeni excilabat dulcem leviterque obslrlngcntem: car-
bonibus accensis super posita inflammabatur odoremque emit-
tebat qui a combusto saccharo afllatur. Hoc idem corpus aliis
exploralionibus libuit subjicere. Soluiionibus turn tartari eme-
tici turn acelatis plumbi cum illud scrularemur expulsa fuere
corpora , quae vasorum fundum pelierunt quaeque albicands
sed infuscaii conspiciebantur coloris . Proloxidi ferri sulphas
nuUo modo solulionem immutabat, in qua oriebatur satur co-
lor cacruleus ad nigrum vergens, si alter sufliciebatur Deuto-
xidi: levissimum subsidcbat corpus si subcarbonatis Potassae
actionem persenliebat , quemadmodum geladnae animalis ap-
pulsu aliquantulum opacabatur. Haec omnia quae nunc retuli
qui perpendat focile ipsi eril dignoscere id omne quod a vi-
ni spiritu arripuit aqua pardm a saccharo ^ partim ab acido ,
quod dicnnt Tanico, eflormatum esse. Reliquum quod aquae
vim et actionem effugerat, cujus partes erant quatuor, obscu-
ro tingebalur colore proprium, gratumque expirante odorem:
saporis expers cum cerae firmaretur solidilate candcnu corpori
admotum lucentem concipiel^at flammam densum fumum e-
mittentem: vitreo iaclusura tubo si calefieret fusum liquescebat,
cum vero deferveret ac pene frigesceret exdma ejus crusta
fiebat levis et lucida, qualem sola tibi exhibet cera. In liqui-
do Polasii solvebatur deutoxido , a quo , si adderetur acidum,
excludebatur mutauonibus in ipso exortis utpoie quod chara-
cteres, quibus antea donabatur omnino deerant. Ex his om-
nibus eruendum videtur corpus illud peculiarem esse cerae
speciem , quae a communi et vera sic difTert ut nuUo indigeat
ellychnio ad condagrandum. Quod tandem sibi surapserat a-
qua^ ab earpte deducebatur insulsum erat et molle, ob-
scuroque iadutum colore nullum emittebat odorem: pruaU

De Hippophaes RA:\nsoiDis etc. 405

superposhum Uimebat primum, iiiox flagrans odorem combu-
sii panis olcbat: aquea ipsa solulio cum glutinosa flueretj et
spiritui vini conimixla corpus expellcrel quod sub forma floc-
corum vasis fundum petebat nihil deerat , quod corpus illud
esse gummam non ostcnderet . Ilisce iriginta oclo parlibus ,
quarum nobis nalura paluit addantur reliquae sexaginta duae,
quas ligneas comperimus, atque necessuni erit staluere grana
centum baccaium hiijus mespili coniponi Matcriei coloiatae
grano uno et ccnlosiinis quintpiaginta, Cerae grauis quatuor,
sacchari granis undecim, Acidi Tanici grano uno, et centesi-
mis quinquaginta, Gummae granis viginlij Fibrae Hgneae gra-
nis sexaginta duobus. His cogniiis pateat staiim metallorum unio
quae corpus illud eflbrmat, de qua facta est mcntio superius.
Paieat item quae fuerit hujus inquisitionibus occasio. In agris
Fiessi, qui septem Bononia distat milliaria efibdiobanlur scro-
bes ad deponendas arborum series : in diruptorum aedificio-
rum muros et rudcra incurrerunl fossores , in iisque veterum
monumentis deprehenderunt numismata, et metallicum discum,
quem tcrram fodieules negligenler confregorant: illorum non.
nulla , quemadmodum hujus frusta aliqua ad me missa fuerC'
Ea vix acceperam cum nihil fuit mihi antiquius quam omnia
ad Clarissimum \ irum Jeronimum Bianconium deferre ut
quae essent, et quanli facienda judicaret. Qiiamvis corrosa ni-
mium et pane absumpta essent, illorum primum ut vidit ad
Juliam Piam pertinere cognovit, quae Severi Imperatoris fue-
rat uxor, et quae Felix eliam Augusta appellabatur. Secun-
dum speclare Gordianum Pium qui ad imperium perveneiat
anno ducentesimo trigesimo octavo: aliorum absoluto examine
animum ad disci rclulit frusta. Haec speculi fuisse partes as-
seruit, quo veleres uiebantur illorum loco, quae nobis vitro
confecta modo inserviunt. Optandae integriialis jacturam cum
doleret, hortabalur vel maxime ut in parlibus reliquis ea sal-
tem institucretur investigaiio qua tuto innotesceret quaenam me-
tallorum mixtura illud gigneret corpus qua instrumenta ilia
pro vitae commodis sibi veleres comparabant, quod nedura Ar-
cheologis sed eliam arlibus noslris fuiurum esse perulile arbi-
trabatur. Praeclari virl obsequens desideiio et dictis, proiinus
opporlunis periculis operam et stadium navare caepij quorum
T. VII. G4.

496 Antonii Santag.vta

fructiis, qnos hanscrim cominuo referam. Centum confracti di-
sci partes in pulvcrcni redactac in phialan) vitream immissae
fuere, iisque aiklita acidi nilrici suUiciens copia : vividus mi-
xturae subsequtus est fervor una cum vaporosa Deutoxidi a-
zoti per acrem exhaladone . Ut facta est quics plurimarum
contigit snlutio dum caeruleo liquor tinctus apparuit colore in-
terim dum reliquae vasis fundo subsidebant quin uUas con-
spicicndas praeberent qualitates et spcciem. Acidac solutioni
slillata aqua conjuncta , eaquc hoc niodo diluta facile fnit
hanc per colura transjicere ita quidcm ut illarum sejunciio et
divisio omuimode obdnerctur : solutas partes periclitari libuit
sulphalis sodac viribus, quo factum est ut exorta opacilate in-
fuscarentur. Cromads potassae item actionem cum perscnsis-
sent cxlit corpus quod fiilvo colore obductum fundum peuit
et ipsum. Ab hisce liquet experimends in iis plumbum latere
cum et illius sulphatem et croniatem exliibucrint. Id assecu-
tus eas Amonio explorandas esse duxi^ et cum multa subsi-
deret substantia caeruleo colore induta in iis reperiri eliam cu-
prum videre fuit. Cognitis quae prius liquerant, agnoscendae
eraut aliae. Novo proinde in has eflliso liquore hoc est acido
idroclorico illarum revera facta est solulio. Huic addidimus
idrocloratem auri cujus addidoue et praeceps decidit corpus,
quod purpureum referebat colorem. Quis autem in ilia noa
recognoscet et stamnum in quo tanta inest facultas ad auri
oxidum nimirum Casii Purpuram progignendam ? Cum autem
de arsenici existenlia orta esset suspicio quae illud indicare
possent experiri censuimus. In tubum cujus una extremitas e-
lat clausa , alia vero patens et aperta disci frustum una cum
pauxillo Zinci conjecimus : his addidimus dilutum acidum sul-
phuricum : apertae extremitatis osuo suberei obturamenU ope
alter infigebatur tubulus qui mirum in modum imminutus in
lenuissimum desinebat foramen. Haec autem omnia sic para-
ta erant atque disposita ut, quod vos ipsi cognoscitis, ab il-
lorum aclione Idrogenium ehceretur, quod arsenicum , dumodo
lateret in disco, sibi adscisceret, atque una cum illo e tubu-
lis erumpens , ipsique admoto insuper igne comburens illud in
propatido supra encausticum deponeret. Res autem sic bone
cesbil ul in murrino poculo Idrogeni arsenicati flammis exposito

De IIippopoiES Ramnoidis etc. 407

conquisitiim splendcns inclallum sub forma circularis cinereo-
nigrae maculae adncxum canslilerit. I'luinho itaque stamno ,
et cupro quibus antea discuui coalescere vidimus jure meri-
loque addenduju est eliam arsenicuni. Relatae melalloruiri spe-
cies vix innotiioraut cum novam cxpcriineniorum scriem ad il-
lorum proporlioncm delegendam libult insiiluere. I lane in prae-
sentia minutaiim referre cum loiigum nimis esset, ncc fereu-
dum, conscriptam vohis nunc iradam vestrisque observationi-
Lus in integrum relinquam . Noscatur auiem iuterea discum ,
de quo sermo, partibus sic componi ul illarum quadraginta
sex, et ccniesimos sexagita duos hauriat a slamnOj imam el cen-
tesimos septuaginla a Piumbo, tres et ccntesimos quinqiiaglnta
ab Arseuico , et quadraginta octo et centcsimos decern a cupro.
Quae cum vobis relulerim meum nunc sit ad ea exponenda
quae Nursiensem lerram respiciunt, feslinanter propcrarc. Qua-
propter nouun sit vobis banc terram in Urnbria prope Na-
rim repcriri, variis usibus iisque peculiaribus inservire. lios in-
ter cognitu dignus videtur, quo ilia, ul fcrunt dulcem vino et sa-
pae , aliisque praeparalionibus saporem impcrlit. Ut bos prae-
stet eflectus illius fit mixlura cum muslo , quae adraovetur
igni ita ul aliqno lemporis spatio efl'ervescat. Dum vero amo-
la postea ab igne jam frigescit fit ut terra aliis juncta su-
Lstanliis so praecipilem agat copiosum eflbrmans scdimen, quo
per colum transjeclo solum superest vinum guslui dulce jam
factum gralumque . Id ipsum peragilur ut sapa ex aspera e-
vailat lenis . Quum ilaque nonnullis esset in animo inlerno-
scere qua id ratione fieret, suum mihi aperuere desiderium ut
earn terram analysi subjicerem , coque consilio aliquantulam
ex ea partem miserunt qua perspecta conquisili elTeclus causa
innotcsceret. Praetermisi porro nihil dum cam analysi expen-
derem , multaque fuere experimenta quibus earn pertentavi .
Ea referro omnia moleslius procul dubio accidcrct, adeoque
potlus arbitror non voce sed scripto cadeni vobis palam face-
re quemadmoduni de aliis experimcntorum seriebus nuper prae-
Slili hoc uno contentus ut de babitis conseculionibus vos commo-
nitos faciam . Hoc itaquc vobis notum esto banc terram sex-
decim conslare partibus Magnesiae _, sex Alluminae , septua-
ginla duabus carbonatis calcis, et quinque sLlicis quibus

498 AwTomi Santagata

addere est nonnulla ferri vestigia. Hujus autem terrae vobis
patofacla natniaj en ratio, qua, ut puio, relalum ipsa effecium
potest gignere. Qiiamquam in ea nullum eniineat corpus quod
didce sit habemluinj ejusmodi tamen constat elemcnlis , quae
vino ca possunt sublraliere quibus ipsum asperum, austorumque
ac persaepe etiani acidulum reddi solet. Haec ut plurinium sunt
Aciduni Tartaricum, et Acelicnm. Age vero non ne cum Car-
bonate calcis, atque cum Magnesia sic conjungi possunt haec
acida ut calcis et magnesiae consequanlur Tartrates, et Ace-
tales qui solvi cum nuUo modo queant, subsideantque pro-
pterea una cum terra, fieri debet, ut vinum iisdem ejiectis
et solis Sacchari aliisque referlum substanliis quae leue ipsuni
elTiciant omnino dulcescat? Sed dicendi sit finis: vereor enim
ne promissa brevitas et celeritas potius quam fuerit nimia a-
liquantisper defuerit . Vereor imo ne vestriim aliquis in hoc
me Irrideat et Medlolanensi Citharoedo me comparet cui unus
obolus est solvendus ut nervos in fidibus pulsare incipiatj dou
autem solvendi ut optatum finem imponat .

EQUITIS AMTOXII CAVARA

DE PHLEGMASIA ALBA DOLOROSA GRAVIDARUM.

( Academiae tradita die 13 Jannoarii 1842. )

I

Ln rerum pathologicarum inqulsltione irascendenlales idcae
et hypollieses onini studio vitandae sunt. Theorica, quae tan-
tummodo faclis innhiiur , ad rectum ratiocinium , ideoque ad
firmas iheiapeuticas indicaliones conducit. Fruclus experientiae,
sagacis medici oculo indagatori conspecti, medicinae incremen-
lum , atque aegrae hnmanitati uiilitaiem aflerunt . Quum ve-
ro medicina constet duabus paitibus, theorica nempc et pra-
clica , ita invicem partes istae cohaerere debent , veluti cau-
sa cum efl'ectu; secus enim aul theorica pars infirmareturj aut
facia non recte essent pcrspecta . Hue acccdit sentcntia \iri in
arte medica pracstantissinii aetatis noslrae. = JNatura sola, in-
qtiit ille, acgrotos sanat^ ars vero auxihum fert: haec sunt me-
dicinae ofllcia, hi hmiles ejus. Keque naturae doniinum un-
quam se jactet medicusj erit potius ipsius socius, adjutor^ a-
micus ; simulque ineat viam , pari cum ilia gradu incedat, il-
lamque cjuasi per manum ducat, el ad magnum opus proce-
dens non obliviscatur, id ab ipsa tantummodo esse perfectu-
rum. A quo documento disccdens duae occurrunt medico viae,
quae veluti fallaces vitandae sunt . Per unam incedens nimis
parce , per altcrum plujqurm justo agit. Prima ad medicinam
omiopacthicam spectat^ ncque pcriculo caret. Tunc locum ha-
bet inertia , quum indicationes distinctae non apparcant , ac
medendi ratio patientiam tcmpusve postulet delcrminatum. At
pari modo errant medici, nt({ue minus damni infcruntj qui
alteram scctautes viam, sanguinis niissionibus, ahisque com-
plurimis remediis abutuntur, quae omnia plus vitali organisroo
nocent, f[uam ipse morbus. Duobus verbis medicina conlinclur

500 AwTONfl Cavara

«= tlignoscere el agere == Hisce praemlssis , quae veilla-
tes iadubiae sunt, ad condllionem pathologlcam dcvcniam ,
noti hacteniis, ut opinoPj bone cxploralain, sivc ejus indolem,
sive causas, quae ipsam produccre valcnt, sivc ejus apllo-
rem mediodum curativam respicias. Quae omnia dum exqui-
rain prout vires mcae et ingenii tenuilas sinent, spero vos
beuigniter accepturos .

In noanuUis mulieribus praegnanlibus pcculiarcm infirmita-
tem plurics observavi, quae elsi prinio iuluilu naUiram iudu-
eret phoenonieui , quod graviditalis tempore non raro adori-
tur, tamea si recte perspiciemus , in ipsa clare dignoscemiis
specialem palhologicam condllionem , quae non absque gravi
mairis et foetus periculo , certis datis causis , evolvitur . Ac de
ista^ ut dictum est , uosologi eiiam accuratissimi memoriani
usque adhuc non fecerunt, si Sauvages excipimus, qui analo-
gam salteni infirmitatem contemplat dum loquitur de anas-
sarca gravidarum Puzosii in suae nosologiae mcthodicae clas-
se decima; quae tamen, ut opinor> discrepat a nostra de qua
sumus dicturi . Phlenrmasia aut oedema inforiorum arluum
plus minusve fomiliare est gravidis mulieribus, et praeserum
ultimo aut pcnultimo graviditatis mense. Afficit praecipue foe-
minas , quae plurics pepererunt , quaeque gerunt in utero du-
plicem aut triplicem conceplionis fructum : attamen raro ob-
servatur in foeminis primiperis . Tribuitur vulgo phlegmasia i-
sta praessioni ab utero illataCjet ab insolita et majori abdominis
intumescenlia; si tamen omnia perpendemus, praeter allatam
compresslonem, causae aliae in foeminis inquirendae sunt: ve-
luti lassitudo, aut quaedam specialis in ipsis disposilio, et hoc
libcntlus credimus , dum plurimas foeminas invenimus, in qui-
bus nulla unquam artuum phlegmasia evolvitur graviditatis
tempore, quamquam per plures vices partus ederent. Longe
dissimiles autem a communi gravidarum oedeniate phlegma-
sia alba dolens gravidarum apparet, quam ego tali nomine
designabo juxta Hufeland, qui nobis phlegraasiam albam do-
lorosam puerperarum descripsit^ quae , causis exceptis, magam
habet analogiam cum ista, de qua sermonem facio. Ut phle-
gmasia dolens afficiat gravidas necesse est in foemina pe-
culiaris quaedam hydiosincrasia nee non speciales organicae

De PHtEGMASlA AtBA ETC. 501

conditiones conciirrant , scciis cnim ratio non liabclur quoniodo
icrribilis ista paihologica conditio corripial foeuiinas aetalisfJo-
ridae , corporc bene valentes in specicm, ac piima vice prae-
gnanlcs. Sed quod est magis notalu digniim, nondum sextum,
scptinmnive graviditatis mensem focmina absolvil, et jam
morbus iste fere ad uliimum graduii perveiiil; ita ul non-
nb uteri et addominis inlumescenlia , quae non adbuc est ma-
xima , neque a prcsbioui systomali ciiculatorio illata erit re-
pclendus . Sed anlequam longius procedal senno in iuvcs>tiga-
lione lalionaliuiii consideralionum circa indolem et naluram
hujus morln, vobis in medium profcram A. S. quidquid per
rae obscrvatum f'uit , historias referam , quae factis innitun-
lur, quid(|uid dcnique a parte hygienica peraclimi habui, et
quae ex hisce exorla sint.

Mulier ex nobili slirpc nata , temperamenti adusti , gracilis
corpore, sed aliunde satis robusla et vivax, primo gravida fuit
iu sua firma actate, qua de caussa puerperium lulit laborio-
sum. Gestaiionis tempore in cruribus considerabili oedemata
correpta fuit, quod tamen post parlum fluentibus lochiis spon-
te evanuil . Paullo post in secundam gravidilatcm inci<lit, et
denuo ad artus inferiores oedcmate afleclafuit, major! quam
antea gradu; augebatur eiim in dies,atque partus erat lon-
ge remotus. Tulit multas molcstias per tolum graviditatis tem-
pus , et praecipue angebalur respiratione , quae in graves a-
slhmaticos accessus desinit; neque bi decubitu in leclo immi-
nuebantur , qucmadmodum coniingi solei, quum pboenome-
noQ a pressa circulatione oriatur. Jnterea omnes corporis fun-
ctioncs vigebant plausibiles, praeler urinae dejectiouem , quae
erat longe imminuta, et colore crocco. Psihil praebita auxiiia
juvabant, et tantuminodo , parlu edito , incomnjoda ct gravis
affectio dilapsa fuit. Interea post tot, tantasque aegritudines^
et angustias passas, post timorcs ingentes superatos^ omnibus
oblitis , terlio concepit, et gravida denuo facta est. En rur-
sus , juxta prognosim nostram , oedema oritur sed longe
praecox, et pene dicam in graviditatis piimordiis. Dicendum
verbis non potest quomodo, el quam propere augebatur. Non-
d\uTi ad sextum graviditatis mensem pcrvenerat, et oedema
transcendebat nedura crura, sed coxas, limjbos, et aidominem.

502 Antonii Cavaba

DIurctica et aperltlva pharniaca magis adaugere , quam com-
pescere morbum videbaiuiir. Ad oriliopnoeain imniinuendatn
venae sectio fuit adliibiia . Sed miUuin levamen aliulit. Alvus
erat stipatas, uriiiac paucae et rubrae: cordis palpltalio, et
tussis fere conliimo vexabant infirmam, praeter artuuni dolorem,
qui a cute distracta oriebatur . Inlerea pari gressu cum phle-
gmasia progrediebatur graviditas, ct ad octavum mensem per-
venerat, cum ego morbi causa medici oflicium diinisissera .
Praeclarissimus Gollega (I) a me rogatus vices meas gerebat as-
sidue, neque dic:\m quanta cura et sapienlla, quot quantisque
remedlis nostrae infirmae opitulabaiur . At quum omnia artis
sussidia irrita evasissent , quum orthopnoea , et cordis palpi-
talio potiusquam imminutae , adauctae Immo apparulssent, at-
que infirma In grave vltae dlscrimen esset adducta ^ ad me
accedit amicus, immlnentis calamitatis nuncius, et me jam ab
aegriiudine convalescentem testem ac judlcem acerbitads mor-
bi appellavit; quaproter secum infirmam revisl. Sedebat Ipsa
in cublle, coxis ad ventrem flexis, cum fere nullo modo re-
spirare posset. Abnormes erant cordis palpltationes ac eo Im-
petu, quem gravissima praecordiorum vltia ferunt. Neque lui-
jus orgauici morbi suspicio in animo experlissimi collegae de-
fultj quamquam in eandem sententlam me adducere non pos-
sem; etenim diagnostica signa hujus acerbissimae infilrmltatis
numquam mlhi sat clare apparuere, temporibus eilam gravi-
dltatum praecedcutium, et quia opinabar brevi temporis spa-
lio tam dirum morbum orirl non posse. Reperi inferiores artus
oedemate ingenti alTectos , cutim valde extensam , tactui ultra
modum dolentem, absque ullo rubore et erylhemate; atque is-
ste magnus cellularis hydrops per ventrem ultra cordis scru-
blculum , et per dorsum ultra scapulas exiendebatur . Maxima
vero intumescenlia In magnis lablis erat; qua de causa par-
turn impossibilem fulurum esse arbitrabar, si edam natura ip-
sum efficere voluisset. Attamea quum pharmaceutica auxilla
usque adhuc inania apparulssent , cogitare cepi , an ullo quo-
cumque pacto infirmam a tantis cruciatibus arrlpere possem .

(1) Professor Comelli.

De phlegmasia ai-ha etc. 503

Nolui ad vescicanlia confugere, quorum cvacuandi facultas non
satis apta, ot pariim aJ opus confeirc mihi vidcbalur; vcre-
bar praeterea ne ulcus in gangrenaru vergcret, qucmadmo-
dum nobis cxperientia in hisce casibus evcnire demonslrat ;
quapropicr ad scarificationcs coiifugi. ISIachinani , qua cucur-
bilulas iiicldimus, adlubui, alque non culitn niodo, sed el sul>
positam adiposam seclam volui . Tali modo magna labia pri-
mo incidi , in quibus quindecim , sexdecimve scarificaliones u-
no icui confcci; similiter egi ad internam coxarum partem pro-
pe earum niedielatcra , et ad crura sed cxterne; duas insu-
per ad iliacas regioncs, duas ad lumbos tuli, Per liasce in-
cisiones pauUalim slillabal serosus humor in adiposa redundans;
et ita siillabat, ut subposita linteamina non taulum ; sed el cidci-
trae lanae, et cubile totum madefactum esset, lauta fuit humo-
rum copla . Interea nosier reficiebalur animus , diun apparuit
inOrma a molosliis revocata et ila libera rospiraiio, ut in cu-
bile hoiizontalum cubalionem suslineret. Tussis quicscebat om-
nino et cordis pulsationes tantummodo irregulares ac frequen-
tes adhuc perdurabant. Post Ires dies, quam([uam vix nonum
graviditaiis mensem aiiigisset, doloriljus capla fuit, qui par-
turn imminenlem praesagicbant; et feliciter peperit infaniulam,
quae satis valetudinis habebat, alque adhuc vivit. Dieta recte
adhibita, quae primo ex jusculis constabat, posiea levissimis
cibis ad iacilem digeslionem accomodalls, poslrema opporlu-
Ba remedia martialia, el amara exhibita, nobili mulieri pri-
stinam sauitatem redonarunt, quin ulla passae infirmitalis re-
liquia apparerent, ac medicis admoniiionibus audiiis , non ain-
plius in ulieriorem gravidiialem incidit ( quae nescio utrum
absque aliarum sinistris eflectibus secuta foret, an non ) attamen
e proximo lethali pcriculo aun'crta , gravidiialem usque adhuc
sagaciier viiavit. Palam dignoscitur ex diclis quo distal phle-
gmasia communis gravidarum a phlegmasia alba dolorosa. At
clarius coufumanl earum discrepanliam istae, quas sum dl-
cturus, hisloriae. Erai foemina quaedam agrorum cultrix aeta-
tis annorum viginii , cui domus erat in communitate Casalcc-
chio dicta, cujus vitae genus, et actas , et corporis habitus in
ipsa sat firmam salutem praenunciabanl. Nullum cpiidem mor-
bum juvenis experta fuit usque ud suae primae graviditaiis tempus.
T. vu. C5.

504 Aktonii Cavara,

Tnm (lemum praclcr iucommotia , quibus mulieres gravklae
affici solent, cacpit niolestiis quibusdam vexari, idesl lassllu-
dinis sensu, ciborum inappctcntia, atcjiie uiinae imniinuta de-
jectione; neque secundum mensem gravidilatis impleverat, ct
jam crnra erant oedcmalosa , cum sensatione ponderis gra-
\is ac ad motum dilficultate . Adangcbatar cum gravidilalis
progressu oedema , et nondum ad sexlum mensem pervene-
rat, quum jam ct crura, et coxae, et genitalia externa, et
abdomen^ et lumbares regiones immodlce lumefactae ipsam
tola die cubatam retinebant: neque illam a molestiis cubile
recreabat, ex eo quod, gravescentc morbo, respiratio ila per-
diffiiilis erat, ut nisi in lecto sedens, et flexis ad ventrem
coxis ad pectus facilius distendendum sistere posset. Res ita se
habebantj cum primo infirmam vidi. Remedia nulla fere usque
adhuc adhibuerat, si doses aliquas excipias tartriii potassae et
decoctum radicis graminis pro potu . Perterrefacta praelermo-
dum infirma proximum exitium suum praedicabat, et ab om-
nibus petebat auxilium . IN'ovi in remediis non amplius esse
spem reponendam , et cum mecum adsiaret Bongiovanui cbi-
rurgus scarlficationes quemadmudum supra enunciavi insli-
luere feci, scilicet ad magna labia, ad coxas , ad cru-
ra, ad abdominem , ad dorsum. Ad fluidum recipiendum j
quod magna copia oriturum esse praenunciavi , infirmam
monui , ut plura llntcamina subponeret , ipsiusque aninium
mocrorc allliclum erexi, et in spe valetudinis suscilavi . Ad-
stantibus vero partum praecocera eventurum dicebam, ac res
omnino se babuit quemadmodum praedictum fuerat. Tenia
die jam aquis expulsis, erat infirma ab hydrope liberata, al-
Cj[ue artus , abdomen, dorsum ad normalem slatum reslitu-
lum 5 quarta vero die foetum edidit , qui paullo post occubult.
Mulier gradatim vires et valetudipem recuperavit^ et quam-
quam eam admonilam volui^ ut S'tiova giaviditate se omni cu-
ra abstineret, donee ad perfectam valetudinem esset restiluta:
omnibus consiliis negleclis post aliquot menses denuo conce-
pil. Quanta animi angustia aflecerit mulicrem , vix ullus vei
describei e potest , vel credere describenti . Teierrimimi perli-
mescebat eventum; statumque suum cxecrabat^ et jam pristi-
nas luctuosas scenas renovandas fore cogilabat, Neque praesagia

De r'Ui.EGMASIA ALBA ETC. 50j

irrita faerunt. Doctor MacchiavcUi qui metliclnam la loco e-
xercet, illam siiccurrere caepit, ncqnc praeieruil qnidquid ai
opus idoneiim judicium suum suadcbat: Frustra taincn ela-
boravit: morbus conlinuo adaugebatur donee ad gradum su-
pra enunciatum pervcnii, ac omnia praedicta syinptomata ex
citavit. Orlhopnoicis accesabus venae seclione plurics occur
rit medicus : non oblita fuere remedia draslica , dlurclica, a-
pcriliva ; scd rnagis, magisquc augubalur hydrops. Denuo
vocatus ruslicanam foeminam rcvisi mense aprili proximi elapsi
anni; alque omnia symplomata , ct crucialus earn vexabant ,
veluii in praccodenti gravidiiale. Et quum medicus supraenun-
cialus jam pcrmulla cxperlus remedia, laborcs inanes suscepis-
set^ consilium cacpi ul illemet scarificaliones modo solilo, et
iisdem in locis adducerel . Hoc peracto veluii alibi dictum
fuit, el immanc aquae profluvium , et tandem partus irama-
turus subsequutus est; imniaturum dico^ eo quoil jam sepli-
mum mensem attigeril; cl foemellam peperit, quae nunc quo-
que vivit . Brevi eodemque modo valetudo pristina resliluta
fuit mulieri , neque in novis dandis consiliis operam impendi
quae inania prorsus repulavi . Ilistoriac , ([uas reiuli , sat de-
monstrani A. P. quantum discrepet phlegmasia alba dolens a
communi gravidarum ocdemale. lUud raro aflicil gravidas pri-
ma vice, et utplurimum ultimo aut penullimo gravidiialis men-
se suscitatur, ciiius, si mulier plures foetus utero gerit , et ,
ut fuit enunciatum, tribuilur pressioni illalae venis iliacis, sa-
fenis, pudendis , aliiscpic vasis lymphalicis. Non affert dolo-
res iugenles, non respiralionis funclionem laedit, neque foe-
minas in vitae discrimen inducit . Primo pedes deia libias^ et
femora ascendens successive invadit^ vespere crescens, noctu
ob decul)itum evanescens, iia ut mane sil pene nullum, et in
eo parlum expectare possumus, a quo mulier sanatur . Atqui
in phlegmasia alba dolorosa , quae eerie a sola vasorum com-
pressione non est repetenda , res diversissime se habet . Fuit
rusticana mulier afl'ecla in sua prima gravidiiale, dum actate
florebat ac valetudine integra, et tam prompte adauclus est
morbus isle , ut in sexto gravidiialis mense jam matris vitam
minabalur in sexto gravidiialis mense dixi, quo tempore, ut
jvatei , neque uterus maximam iQiumeiceniiam adcptus est^

506 Antomi Cavara.

iieque ab eo circulatioui humoniin pressioncm magnam potest
inf'erri. Qiiaproplcr hydropi isti neque horizontali dccubitu ne-
quc icmcdiis occuninius, et venae seclio plus exasperare ,
quam Iciiire moibmn vidotur: secus eveiiit in ocdeuiaie com-
muni giavidaium . Modo vero erit perpendenduin ad quam-
nam morboiiini nosologicam classeni gravidarum phlegmasia
dolorosa sit referenda. Dum febris nulla earn coniilalur, dnm
crusta in sanguine obducto observatnr nuuqnamf jam merito
opinor non esse illam piilogislicae indolis relinendam , potius
vero considcrandam laniquam morbum qui a vitiata lymphae
qualitate , ct solidorum speciali texlura , quemadmodum in
scropliulls , ortum ducit. Specialis solidorum ac lymphatici
humoris indolis in aliquibus loeminis gravidilalis tempore prae-
sertim , in quo solidorum compag-o , et humorum circulatio
novam impressionem pcrpassa est, nihil rnirum si enunciatas
immodicas phlegmasias gigni possuntj et quemadmodum in
scrophulosis morbis validum antiplilogisticum regimen non
prodest, pari ratione dolorosae plilegmasiae gravidarum ulili-
tatem non praestat. Ex quibus dictis relinendum est maximam
afEuitatem habere cum morbis, quae a speciali solidorum con-
ditione et a depravata lympha oriuntur, quam cum iis quo-
rum natura phlogistica est j ideoque in remediis administran
dis, venae seclione relicta , mixtum modum potissimum ser-
vandum erit. Phlegmasia vero alba doleus puerperarum, quam
nobis praedictus Hufeland tradidit, quamquam formis , a phle-
gmasia alba dolorosa gravidarum non valde dislet, quae iu
hydrope cellularis texturae quoque consislitj attaraen dum i-
sta post parlum plus miuusve cito evolvilur, ita lochiorum sup-
pressio , laclis retrocessio, compressio vasorum , quae in pelvi
existunt, improvviso post puerperium sublata , veluii causae
hujusmodi inlirmitatis habentur, quae semper est parui succe-
danea, et phlogisticam indolem habere potest, ideoque ido-
neam andphlogisticam methodum ad curandum praescribit Hu-
feland, quamquam venae sectiones non admiltens^ ad hyrudi-
nes, ad blanda eccoprolica, diuretica, et aperienlia confugiat:
vescicatoriorum quoque usum aliquando commendat, ac islam
veluti puerperalem febrem considerate quae tarn en paries exter-
nas invadit. Sed cum phlegmasia dolorosa gravidarum eo

De phlegmasia A1.BA ETC. 5 0 7

tempore jnsurgat in quo uterus progressivae clislcnsionis sta-
luin suslinet, in quo causae ^ quae inorbuin producunt, ad
puerperium usque agentes peiduiant^ in quo nullae ex supra
allalis causis ad illuui produceuduin concurrunl, ex Iiisce o-
innibus clare palet quanta sit liorum inorborum difi'erentia, et
quantum inviceni cura discrepont . Tribus diversis periodis di-
vidi ilia posset; dum scilicet in primordifs morbuin coercere
ac vinccre nitimur, cjuod, ut opinor, perdifficile erit; alter
dum hydrops ad maxinium gradum pervenit, alque matri et,
lilio proxiaia impcndit mors; postremo dcnicjuc quae auxiba
ad vitandam renovationeni morbi tarn luctuosi medicus prae-
siare possit. Difficilis, ut dixi, erit semper initio hujus mor-
bi curatio ; time enim non iacile a coinmuni gravidarum oe-
demate distinguitnr, quod si ea dignosci eliam posset et prom-
ptitudine , qua crescit et augetur^ et tempore praecoci, quo
oritur, non minus arbitror, esset ardua curatio, ex eo quod
efBcientes causae nobis latent, et aniiphlogisiicum regimen ni-
hil prodest. Interea hyrudines inguinibus admotae, ac modi-
ca ven:ie sectio initio saltern adliibita convenire possunt; diu-
retica , veluli juscula vipcrata et scillilica , dein fotus frigidi ,
parati ex decocto hyosciami, cum parva acetatis saturni quan-
titate, et farinae vel herbae resolventes exsiccatae et in pul-
verem redactae partibus admoveantur. At quum hydrops ad
gradum talem pervenerit , ut et ob cutis distractioncm , ob
impeditam rcspirationera grave sit vitae discrimen, nihil pro-
cul dubio utilius praeter enunciatas scarificaiiones, ut reddun-
dans serosus humor eflluat , quo mirabiliter a cruciatibus
sublevatur inlirina , et, quod magis interest, solvitur et libe-
ratur natura, a qua est mulier sananda. Verum est scarifica-
lionibus institutis, puerperium consequi pauUo post, alque hoc
usque adhuc obscrvatione confirmatum habui: attameu quum
rare ante septimum mensem auxilium istud adhibere coulin-
gat, ita vitam foetus vitae matris non immolamus, quae pro-
cul dubio peiitura foret, nisi pari consilio vitae matris opi-
lularemur . En quomodo medicus dum non imperat naturae
veluti dorainus , sed lamquam amicus cam sublevat a sola a-
quae rcdundantia.ipsamet magnum sanitatis opus implere valet,
et en (juomodo huic operi mirando chirurgia favct et adjuvat.

50& Antonii CavarAl

Tandem ut ad postremnni periodum , cnralionis ncmpe pro-
phllaticae devcniainus, ac quae sint miilioti danda coasilia cii-
jus graviditate luc pcrtiiuesceiidus morbus sit evolutus, in pri-
mis dicam : admonilionibus mulierem esse praccurcndam , ne
inconsiderate in novae graviditalis statum incurrat, sin minus
priusquara prophilaticam curam implcverit; secus enim perlime-
scenda crit renovalio moibi, quemadinodum exemplum supe-
rius demouslravit . Quaproplcr adhibcat mulicr deblio tempo-
re medicum regimen ad ejus systematis lymphatici condiiio-
nem corrigcndam . Hoc praecipue curaudum erit , et pharma
ca et diaela utenda , quae scrophulosae labi sunt accomodata:
in diaeta praecipue tota spes erit reponenda : alimenta uu-
tritiva et ad digesiionem idonea: aer monlanus , purus, et
siccus: corporis et indumenlorum munditios: musculorum exer-
citalio: frigidaeque ablutiones, una cum cutis friciiouibus; pro-
deunt liaec omnia quammaxime et juvant. Balnea maris lier-
oicum et praeslantissimum remedium erunt. Quae ad pliarma-
ceutica remedia spectant silentio praetermittam; etenim eadem
stmt, quibus in afi'ectionibus scrophulosis ,uti medici solent^
quaeque jam omnibus innotescunt, dicam tantummodo martia-
lia et amara, et cortlcem ipsum peruvianum velati opportu-
nissima commendari. Sed nolo amplius S. O. abuti palien-
tia vestra^ quaproter finem dicendi faciani. Nunc porro con-
fidoj vos, qui tanta humanitate^ comitateque me dicentem su-
stinuistis, mihi pari benignitate remissuros, quae minus recle..
minus accurate dicta excideriat.

ALOYSII CASIIVELLI

De aequationibus algehraicis quaruin radices con-
stant quatuor elementis .

DISSERTATIO

A,

Lnlececlentinm disscriatlonum argiimentiim prosecuturus ,
examini analytico hie subjiciani aequaliones algebricas qua-
rum radices constant quatuor elementis. (1). Primum autem
animadvertam opporlct gradum hujusmodi aequationum esse
necessario forniae 3 7?z; etcuim quamvis dentiir aequationes
hujus ordinis sod gradns divcrsae formae, quae rcsolvibiles sunt,
tamen cum ipsae habeaut coefficientes inatiouales non com-
prachcnduniur in eo genere aequationum de quibus usque ab
initio perlractare deliberavi.

Animadvertendum est etiam forniam radicum harum aequa-
tionum esse

h fc f 3m — I' 3/n — /* .

a a-i-a O-i-a c-f-a a

in qua aggregatum exponentium coefiicientis a turn in extre-
mis termiuis , tum in mediis aequat 3 ?n , gradum scilicet ipsius
aequatinnis, et a exprimit quanicunique radicem unitatis in-
dicis 3 m.

tlisce positis incipiam disqnisitionem super aequationibus
sexti gradusj earum radices unius formae suutj scilicet

(1) Elcmcnii nonien hie suniilur ca ipsa significalione qua sumptuiQ
liait in dissertationibus praeccdcnlibus inscrlis in volumine V.

5iO Aloysii Casinelu

Methodo {a. alils dissertalioaibus adhibita habebiraus aecjuatio
nes auxiliares

36a^Z. --+.36C V^-H3Ga V-'-4-36i ^c-2_t-l 44aZ.c J=P ,
ZOa^b -t-lSOa^Jc^ _Hl20fzi3t/ ^
-30c: '6 ^\mb'-ccr- -ir-n'dabd^)
-"hOh^c ^nOac\lY~ '

<-i-30dic -t-120a3c</)

et hae quatuor aequationes sufficiuat ad determinaados valo-
res elemeatoram a , b , c , d .

Atque ut id obtineatur modo quammaxime simplici ponalur
a = in — p, b=zji-+-q y c=^in-^p. d=:.n — q, et superiores.
aequationes reducentur ad

Z4jnn-^2ipq=P^ I."

24w»3-4-24p3_j_24«V2473=P3 2.'»

480m'n-H4807i<;?i-H480/)<^4-480/?r/^=p5 4."

Sit porro aequatio quaesita

x^—\ 2Bx'-+-8Cx3_36Dx'4-9GEa:— F=0
et erit

Po=24B

P,=24G

P,=288B^-4-144D

P5=480BC-f-480E
unde

nin-^q-==R 1 ."

m'^.Jr-n^-¥iJ^-^q^=Q. 2."

/n«— ;j(7=j/B2-+-D 3."

i»<n-f-»m<-f^yi_f^<y=BC-f-E 4.«

Ex prima et tenia harum aequatioaura habemus

De AEQUATIORIBUS ALGEBBAICIS ETC. 51

'""= 2

B— i/B--hD

Posito /n^-t-n^ss^-^ p^-\.q^=h aequailo secunda rediicilur ad
quarta vero ad

2 "^ 2 "^^

ex quibus

^_ EC-H2E-4-Ct/]V'-HD
2|/B^-t-D

_BC— 2E-4-Cl/B--+-D
rt= ■

2|/B--hD

Invenlis valoiibus Z^, et k, duabus aeqnalionibus

B-t-i/B--f-D , ,

mnz=z •, m^-+-n'=A:

u 1, 1 • , 1 a B— i/BVD
habebimus valores m. et n; atque duabus pn-=-

p3_^_^3__/^ habebimus valores p Gi q ; scilicet

3 I

_ /BC-i-2E-t-C[/BM-D _^ /(]}C-<-2E-i-Ct/B-'H-D)- — (B-t-j/B'-i-D)^
"'— ^/ 4|/B--f-D ~K 1G(B-'-+-D) 8

„_ /BC-i-2E.+-Ct/B-HD_ /(BC-h2E-4-^B^

-D)-^— (B-t-|/B--t-D)^
VB^D ""^^ 16(B^^-D) "~ 8

/— BC— 2E-t-rp/B--+-D _^ /(BC-H2E— (Vl5-'-+-Dj- — [h—^\'>^\))i

3 I - -^

/— BC— 2E-4-(VB 'h-D _ /(F,c_<_2i:_Ci/B--+-D/- — (h— l/B -i-U)^

atque Iudc

T. rn. 66.

!j 1 2 AxoTsu CASI^ELLI

3 ]•

^ /'^'^:-^2!:-4-(:i,/it--i-D /(Bc^2|--hC|/13^-hD)^ — (B-H(/n-^D)3

-D)

3 I-

-D)

3 I-

^__ /BC-f-2K-H(:|/B'-t-D _ ABC-f-2l-H(:|/B

__ /BC-f-2K-H(:|/B'-t-D _ ABt;_f-2 !• -H( :|/ B -4-Uj-— (B-|-|/B-'H-D)3

3 1 I'

V— BC— 2E-t-CiXB-^-l-D _ /(BC-h2I:— (]|XB '-f-D)' — (B— ^/B-'-hD)-'
4l/B'-)-D ^ K 1(i(B-^^D 8

3 , ■■ ■ —

_ /B C ■+■ 2 E -f-Ct/B -f- D ^ /i^BC-H^I^-HCiXB'-f-D/ — (B-H[XB--f-Dj3
~|- 4i/Bh-D ~K 10p/B-H-D 8

(BCH-2C— C|/B-H-D)-^ — (B— i/B--+-D)^

/— BC— 2I;-hC|/B^H-D ^ /(BCh-

^lXB2-f-D ~K lGi/B^-+-D

C-+-2E-f- Ci/B-H-D _ /(BC-H2li:-HCi/B''-+-Dy^ _(B-Hi/B-'-t-D)3

^_ /B C -f- 2 E -t- C |X B--f-D _ /i

— BC— 2E_(-C|/B'2_(-D _ /(BC-+-2E— Ci/B^H-D)^ — (B—i/B'^-hD)*

__ /_BC— 2E_(-Ct/B2_(-D_ /(

4\/B'-{-D V 1G|/^-hD 8

Siut Ijfljtt^' Ires radices teniae unitatis, nolum est radi-
ces sextas ejusdem unitatis esse 1 ,a,rt^, — i, — « — oP'-
Hinc sex radices aequationis de qua agllur erunt

a-Jr- b -\- € -4-6?

— a -i- b '^ c — d

— aa-i-a^-b-i-a^C — a^d
— a^a-l-a'^-t-aSc— a' ''d

Seu, cum sit a*=fl a^=a'^ a^=a^ ,a^'^=a

sea

De AEQUATIOmBtJS ALGEBBMCIS ETC. SIS

a -1- i -f-c-4- d

aa-i-a-b-i-ac-i-a-d
a^a -^wb-^o?c-\-ad
— a -^- b -\-C — d
—^O'^-a^b-^ac — a^d
—a?a-^n,b-\-a?c — ad

a-\-c -+- b -\-d
a{a.^-c) ^a\b-\-d)
a'(a-|-c) -4-a {b-\-d)

C — a -+- b — d

a (c — a) -^-a-(b — d)

a?(c- — a) -i-a (b—d)
sed

a-<-c=:2/ra 6-f-£?=:2re c — a=2p b — dz=2q
ergo

2m

-H

2«

a(Zm)

-Ha-(2n)

a\2ni)

-Ha (2n)

Ip

-*-

27

a(2/;) -Ha-(27)
a2(2/,) H-» (27)

«runt radices quaesitae aequationis.

Ex valoribus auiem m et n deducimus tres priores radices
2in-\-2n , a(2/?t)-)-a^(2n), a'^{2in')-^a{2n) esse quoque
radices aequalionis tcilii gradus

l/B-i-D

el tres aliac 2/7-4-2 <7 , a{2p)-\-a'^{2q), a^(^2p)-i-a(2(j) es-
se quoque radices aequalionis

^3_6(B-v/B^-f.D)-H4^ [/B-'-Td ^ = '■

aequalio igilur sexli gradus quam querimus oritur ex multiplica-
tione harum duarum aequalionum terlii gradus , el ideo erit ipsa

514 Aloysii Casinelli

x('— 1 2B.r '— 8C.r-^_3GDa:^_9GE^-l-1 6C'——^^^^^ = 0

B'-+-D

unde dediicllur valorem coelllcientis F esse

B--+-D

Possumus etiam ex aequationibus auxiliariis determinare hunc
ipsuui coeflicienlem , eliamsi deficeret conditio aequationem
qucsitam componi ex duabiis aequationibus tertii gradus. Enim
vero aequalio quiuta auxiliaris est

3/re<5_4_3ra6_^GO/7j3n3

= PG

=345GB3_h2592BD-h1 92C^-4-6F

=3 (m ^-t-« s) --+-5 4/»3n3

, :.,, , ,=345GB3h.2592BD+192C^-hGF

-h3h''-^54pY
Subsiilutis h et k,mjn,p,(j valoinbus jam notis habebimus

i152B3^8G4BD^-G4C^H-2F=(-5^±^^±^^^::5!^

4(B-'-hD)

(_EC— 2E^-Ct/B^-4-D)2 1 8(B-t-t/B^-t-D)3-4-1 8(E— |XB^-f-D)^
"' 4(B-'-hD) ^ 8

ex qua deducitur

F=1GC2_

-I6(BG-h2E)2

B-H-D

Post aequationes sexti gradus agendum esset de aequationi-
bus gradus noni, quas, cum habeaut coefficientes irralionales
penitus praetermittam

Radices aequalionum duodecimi gradus habentes conditiones
praescriptas ab initio, possunt esse decern formarum scilicet

2." a a-i-ctflb-i-a^ C'^a^ ^d
3." aa-Ha'^-+-a^ C-f-a>><i
4,a a a~^-a^b'i-a'' Cn-a' ' d

De AEQUATlONinuS ALGEBRAICIS ETC. 51 5

7." a^a-^-a-'b-^a^ c-\-a.^od
8 .« a^a^a'A-t-a* c-i-a9 rf
9." a^«-(-a'i-+-a' c-^-a" <f

Quod special ad aequatioues quarum radices sum priraae for-
tnae, erunt aequationes auxiliares

24«f/-+. 24 i c = pi

3Ca^c-*- 3G i ^i = P3

72(&-c2-H288aAc(/-t-72aV-=P4

3G0fl2Ac^-^-240a3crf^

M-3C0iV-'c-H240ai(/3 j — ^

s

Sil aulem aequalio quesita

ar'^—l 2Bx' »_•) 2Cx9_1 SDx^— 24Ea:^— Fx^
— Ga:5— Ha- '— Kr ^—Lx^— Mar— N=0.

Erit ideo

hinc

P2=24B

P3=3GG

P4=288B'h-72D

P^=72013Ch-120E,-

l.a arf-f-ic=B

2." aV -(-^^i=G

3« ^'•-c-^-f-4«ic^-+-aV'=4B^D

4.« 3a'Z'c'-4-2a3c£/

^Wd^c^Zabd' =gbc-he;.

Ponaiur adz=k bc=h , erit

1.» /i-t-A=B

3." ^2-+.4/M-t-A'=4B'^D
seu

(A^A)2-l-2AAs=4B»H-D

516 Alotsii Casinelli

3B2-4-D

U=z

unde

B-hA- 5B^— 2D

A = B-

-l/_5B

2_2D

2

Hmc

aequationes

2.'> et 4/

^ reducuntur ad

k(P

H =

c

= C

3AA-C

3A'^t^^

2A-3c

2''''^-<3BC„E

c

^^ '

0

seu

-($■

4-''')-6BC^-E

sea

3/2C-h2AC=GBC-i-E

quae^ substitutls valoribus h et k^ convertiur ia

3C(B_|/_5B^— 2D-h2C(Bh-i/_5B^_2D _^_^ ^
=d)BL-»-E

ex qua

_7BC— CiX— 5B^— 2D

2

Hinc coefRclens E non est aibitrarius sed dependet ex coeffi-
cientibus B^G^Dj praeterea est ipse irationalis^ quapropter
aequatio de qua agitur, non compraehenditur in ea classe ae-
qualionum de quibus tantuni pertractare usque ab initio
constiiui

Forma secunda radicum est

cum sint impares omnes exponcntes a, erit necessario P=0
P,=0 P,=0 P,=0 P,=0 P..=0.

De AE0UA^lO^'.BL■S AIGEDBAICIS ETC. 0^ 7

Acquatio igilur carcliil potcnliis imparlbiis incognitae, el c-
ril ideo loclucihills ad aequaiioucm sexli gradus^ quaproptcr
de ea sermoncni nmi lacicnius.

Tenia forma radicum est

Ilinc aequaliones auxiliarcs

72i>2c'-H288rtic^/-(-72a'^J2=P4

G0afc-+-2-i0ai3J _„
^P5
-HG0Z''c-H2-10ac3</

Sll autem aequallo quaesita

— Gx5— Ho:'— Kx3— Lx2_]Ma^__N=0 .

Erit igitur

P2=24B

P3=12C

P4=288B2_h72D

P5=240BC-f-120E

ac?-+-ic=B 1 ."

i'-»-c3=C 2."

i''c--»-4aicJ-t-aV-=4B--|-D S."

a^c-+-4a6^(/

,, . ,,=4BC-»-2E 4.«

Ponatur adz=k hc-=h , prima et tertia harum aequationum re-
ducuniur ad

2^A-=3B'-t.D

Hinc

5-18 Aloysii Casinelli

ex quibus deducitur

k=

B_i/— SB^— 2D
7.= 2

secunda aequatio vero comutatur ia

c3
ex qua

c— /Ctti/'3C-— 4//3

3 r

Quarta aequallo reducitur ad

d*h A-<c hi , „ ^A:723 ., . ._,^ _„

1 1 (_^c3-h4-^-- -h4A-c3=4BC-h2E

c dA c3 c3

seu

— -f-^^H-/eC4-4AC=4BCH-2E
c «'

Haec aequatio cominet tantimi incognitam d ^ et quamvis sit
ipsa octavi gradus, tamen resolvi potest, quia est derlvativa se-
cundi gradus. Hinc determinaii possum elementa a,b,c,d, ra-
dices aequationis, et aequatio ipsa. Veruni cum haec conti-
neat coefficiemes irratiouales de ea verba facere peuitus om-
mittam.

Quarta forma radicum est

sed cum exponentes a sint impares erit aequatio reducibilis
ad gradum sextum, et ideo de eo perlractare penltus ommit-
tam.

Circa aequationes habentes radices quintae formae obser-
vandum est esse P3=0; ergo coefGciens potentiae x^ erit
nuUus , adeoque non arbitrarius

Radices sextae formae.

De AEQUATIONIDUS ALGEBRAICIS ETC.

ducunl ad aequationcs auxiliares

2-lrtr/-H24ic=P2
1 ZP^ZGa-c-h^ 2c^-H3Gr/^Z*=P3

GOa^b ^ZGOa^c"^ ^-240rtiV^
-GOb^c ^-3G0i-crf2 -4-240rt6j7
-GOc'i -t-240acV^~ *

M-GOf/'c -t-240a^ccz)

Ponatur a=:m — p , b=zn-^q , c=an-hp , clz=n — q ,
ideoque habebimus

48/?j72-4-48/j(7=P2

48m3^_48n3-f-48/)3-+-48<7^=P3

288(m«_p<7)'=:P4— ^-^

9G0wi'n-H9G0/««*-t-9G0/3 '7-f-9G0p7 '=P5 .
Sit nunc aequatio

^i2__24Bar>o— 1GCx9--72Dx8— 384Ea:'— Fa:«
— Gx5— Hr»— K.r3— Lx'— Mx— ^'=0.

Erit igitur

P2=48B
P3=48C

P4=1152B^-+-288D
Ps=1920BC^1920E

et ideo

1."

mn-^pq — B

2«

m3-t-n5-fp^-W7^=C

3." mn — y3(7:=|/'3B--HD
4.'* n»'«-+-mn'-t-^'(7-f-/'7'=2BC-+-2E
Ex prima e' tenia deducimus

B-f.i/3B--f-D

T. VII. 67.

520 Aloysh Casinelli

B— ^313 -+-D
/^7= 2

Ponatur m^-i-n^=:k, p^-h(f^=/i, aec[nOiiiones 2." et 4." redu-
cuntur ad

A(B^pX3B-'-HD) _^ /<B-t/3B-^D) ^^^c^gE ,

hiac

, 3BC-4-4E-4-C|/3B^H-D

_— 3BC— 4E-hC|X3B^-hD

"" 2t/3B--f-D

1 • 1 , • M B-+-1/3B2D , 3 ,, ,
liinc ULUibus aequatioinbus mn= , ??i -<-7i =A- halie-

Ijimus m et ?j idest

3BC-h4E-hC|/3BV1) /(315(:-4-4E-t-Ct/3B^-f-D)^ — (B-4-|X3B-^D)3

_ /3EC-h4E-hC|X3Bh-1)^ /
f A, /rnEiLn r

V3B^D y 1ti,3B'-HU)

3

3 r, C _H4E-t-Ci/ 3B --t-D /(3BC-f-41i;-HCi/3 13-h-Uj- —(B-hi/SB "-hD)3

/3r,C-H4E-t-Ct/3B--t-D /i

"=i/ = =^1/

4i/3BM:D ""^ 1li(3B^-4-D)

a I que ex duabus

B_^3bCd ,

^"7= 2 ,p^^q=h

habebimus p et (j scilicet

3 ,

_ /_3BC_4E^Ci/3B-VD _^ /(3BC-t-4E— Ct/3B^-HD-— (B— ^/3BM-D)^
^~V 4i/3B-'^D "^K iG(3B^-hD) 8

/_3BC— 4i:-i-Ci/3B'-+-D A3BC-t-4E— (V3B^-4-D)-^— (B— t/SB'^-nP)^

l/-

Y 4\/Z\i--i-D V 1G,3B'-|-D) ^

Ex valoribus aulem ni,n,p,q dedaccinus eos elemcntorura a,
b ,c,d.

De AEQl'ATIONinrS ALGEBRAICIS ETC. 52 I

Sint i,a,a^ radices teniae unitatis; radices duodecimae
unitatis ipsius erunt

1 ,a , ar
_1 , _« , _«,2

Radices igilur aeqnalioais de qua agilur eruiit

a -+- 6 -(- c -+- (/
a-a_j_aii_l_afi c-t-a'"^/

rt -H i -+- C -+- (/

.— a-\-b-\-c— d
— a a-f-a-i-j-a'c — a^ d
,—a^a-^a^h-{-a?C — a^'^d
— a -I- b -{- c — d
—a a-\-a?b-^-a^c — a^ d

seu

a ~^- b -(- c -)- <Z
a?a-^a, b-\-a?\c-^a d
a a-i-a^b-^a c-\-a.-d
a -i- b -i- c -+- d
a-a-i-a b-^a-c-^-a d
a a-^a?b-^a, c-+-a,- d

— a -i- b -i- c — d
—a. a-^o?b-^a c — a- d
— a'a-+-» b-^a.'^c — ad

— rt-(- i-t-c — d
— a a-f-o^i-t-a c — a'rf
— a?a-^ck b-ho'c — ad

seu

522 Aloysii Casweili

(a-f-c)-t- (i-t-J)

o?{a-\-c)-\-a' (b-^-d)
(a-+-c)-4- (i-4-rf)

ft^(a-+-c)-i-a (b-+-d)
(c — a)-t- (i— <^)
« (c — rt)-+-a^(6 — cf )
a^(c — a)-t-a (6 — d)
{c—a)-i- ib—d)
a (c — a)-i^a?(b — d)
a-{c — «)-(-» (p — d)
Sed a-+-c=2//i 6-t-fZ=2re c — a=:2/? i — d^=:.2q -^
ergo radices ipsae erunt

2 w -4- 2 rt /

a (2m)-Ha'-(2«)
a2(2TO)-Ha (2«)

2 TO -»- 2 ?i
a (2/n)-Ha-(2/i)
a-^Z^j)-!-!* C2?0
2/3 -h2<7

a(2;3)-HaX27)
«2(2p)-f.»(27)

2/3 -4-27

a(2/3)-i-a-(29)

aX2 /»)-+-« (2*7)

Quae radices sunt binae aequales.

Si autem subslituerentur in hisce radicibus valores m,n,p,q,

facile deducemus

2m-H2«, a(2TO)-Ha\2«), a:\lm)^o{2n)

esse radices aequationis tertii gradus

De AEQUATIONinUS ALGEBRAICIS ETC. %2^

iiemque

2p-^2q, a(2p)^a\2q), a\2p)^a{2q)
esse radices aequalionis

1/ 313'-+-D

Aequaiio quaesita erit igitur divisibilis ex duabus hisce tertii
giadusj ideoque etiam ex

j:"— 12Bx'— 8Ca:»— 3G;2B2-HD)a:2_9G(BC-t-2E)a:

3B-'-<-U

ex cujus quadrato aequatio ipsa conslabit.
Seplima forma radicum est

hinc aequationes auxiliares

24ad -4-246 c=P.,

3Grti2_^3Gc2</=P3

7 2bV^288—abcd^l 2a-(P=P ,

M0a'^Pd-^240ab^c _
-^-3C0ac'^d-^+240bcM~ '

quae aequationes eaedem sunt ac illae spectantes ad formani
primara et ideo de eis sermonem iacere omniitto.

Radices octavae formae a^a-\-a''h-^a^c-\-a^d
ducunt ad aequationes auxiliares

2Aad-\-24bc^Vi

nb^-^\2c^=P3

1 2rt'-|-1 232c2-+-288a/>c^/-H-1 2aV2-Hl 2^'=?,

CM^c^24Qab^d _

-4-G0ic'-H240«c3</~^' ■•

quae resolvl nequeunt .

^24 AlOYSII CASINELLt

Cum in forma nona radicum cc'a -»- a'Z» -t- a' c -H «' <^ espo-
nentcs a sint impaies acqualio quaosita reducetur ad graduni
sextain
Tandem dccima forma

ducit ad aequationes auxiliares

12«^-4-12(/3=:P3

72^'-c''-+-288rtic(/-H72«-J-=P4
G0a'J-H210rt3ic
-t-G0ai'-4-240ic^3/— ^

-HGOc^f/

quae idenlicae sunt aequaiionibiis auxillarils teniae formae

Ex hiscc omnibus concluditur aequalioues 1 2' gradiis quo-
rum radices siat formae

resolvi tantum posse et determinari .

Trauseamusad aequaliones 24'gradus; facile inveniemus radi-
ces earum esse 55 formis; nos vero considerabimiis tantum
eas, quarum radices sunt forma a'*a-^a^b-{-a^^c-^a"'d pro-
pter relationem quam habent cum aequationibus praece-
dentibus.

Aequaliones auxiliares erunt

48a£/-t-48ic=P2
24iV72rtV-H72fZ^6-)-24c^=P3
1 Aia'^b''--{-\ 44Z'-c2-tr1 Aid\r-^\ AAc^-cP^'SlGabcdzzzV ,
120«'Z' -(-720rt''ic2 -H480aiy
H-120i'c -H720i-cJ2 ^AQQcbd^
-Hl20c<i H-480rtc3r/ ""

-+-120(i<c H-480a3crf

Ponatur a = m — p , b = n-\-(j , cz=nn-\-p , d = n — 7 ei ha-
beraus

De AEQUATIONinUS ALGEBRAICIS ETC. 525

1'2

9Gni/i-+-V(')pr/=.\''

516(mn—pqy=P,—i^

1 9 20(inn '-(-72 'm-Hp ^q-\-pq ')=J?5

Sit autem aequatio

a:2J— 48Bx22_32Ca^2i_i44D^2o_/j53GEx'9_ etc. =rO

erit

P2=9GB

P3=9GG

P4=4G08B2-h57GD

Pi=:7G80BC-H7G80E

I line

1 .» 77jn-H/J7=B

S." 7»« — p(7=i/313--+-D
4.0 /«'«-t-wn^-f-pi(7-i-y3(7'^4BC-f-4E
Ex prima et tenia haberaus

B-H/7B*-t-D

B-^7B2-j-D

^7= 2

Ponalur m'-hp'=k , p^-^q^=:h

Sccunda et quarta aequatio convertunlur in

A(B_j_i/7B--h.D)
-Ulil -~V//(B-i/7B2-t-D)=4BC-H4E

ex

quibus

526 Aloysu Casinelli

7BC-H8E-t-C|/7B--t-D
^~ 2i/7B^^

_7EC— 8E-t-C|/7B^-t-D
"~ 2i/7B^-t-D

hinc duabus aequationibus

B-(-i/7B^H-D

habebimus

_ /7BC-t-8E-HCi/7B--i-D ^ /

(7BC-h8E_hCi/7B2-hD)-^_(Bh-^/7B-^Dj^

m-—., 2t/7B^H-D y 4i/B^-hD

/7 B C -4- 8 E ^-(V7B:-hD _ /(7BC+8E-HC^/7B^■^-D)^ _ (B+tX7B-'-4-I))^
"=|/ 2i/7B-^-t-D "^K V7B'-(-D 8

2i/7B
et duabus

B_^7B-2-t-D ,

3 r

/_7BC_8E-H(V7£±B /(71-.C-(-8E-C|/7B'^-t-D)^ - (B-|/7B^-4-Dj3

3^/7B'^^D
3 I-

_ /— 7BC— 8E-4-Cp/7B^-t-D _ /(7BC-f-8E— C^/7B'^-t-D)'^— (B— ^/7B^-t-i:))'
'7 -J/ 2i/7B^-hD -^I/ 4(7B^t/D) 8

ex valoribus autem m,n,p,q deduccmus elementa a,bjC,d.
Radices 24simae unitatis sunt

1 , «■ , a^
—1,— *,—<*'

— l/— 1 , — l/— a . — K^— a^

De AEQUJlTIONIBUS ALGEBRAICIS ETC. 527

Radices igilur aequationis de qua agilur sunt

a -f- i -I- c -)- f/

a?a-i-ab-i-aPc-i-ad
a .\- b -\- c -^ d
a a -|-a^i-+-ac -^-a? d
a'^a-^ab ~i-a?c-i-ad
a -^- b -i- c -i- d
aa-+-a-b'+-a.c ~\-a'^d
a^a-\-ab-^a^c-i-ad
a -i- b -\- c ■+- d
aa-^a?b-^ac-^a?d

— rt-4-6 -i^ c — d
^^aa-^a^b-+-ac — cn'^d
—.a^a-i-ab-i-a'c — a d

— a ■+- b -\- c — d
— aa-i[-a?b-^a.c — a?d
— a-a-^ib~{-a''c. — ad
—~ a •+• b ~\- c .^ d
'—aa-^-a-b-+-ac~^a''d
—.a-a-+- ah -^ci?c — a d

— a -\- b -^ c — d
—a a -t-a^6-4-ac — a?d
—a-a-\-ab-i-a?c—ad

Cum aulcni sit <n-c=2m. h-¥-dz=2n c-^a^lp h — d-=2q
erunt radices ipsae

2 m -4- 2n

a?(^m)-^a (2ra)
2 m-t- 2n

T. vn. 68.

528 Aloysu Casinelli

a (2OT)-Ha'(2n)
«2(2„,)_^a (2»)

2 /K -+- 2 «
a (2m)-t-a-(2n)
a2(2TO)-Ha (2n)

2 wz -+- 2 »
« (2TO)-Ha-(2n)
a2^2w)-+-a (2«)

2/J^-27
a (2y5)H-«2(27)
a2(2yo)-f-a (2^)

2/j -1-2 y
a (2^)-f-a2(29)
a.\lp)^c, (2<7}

2yD-f-27

o (2/j)-HaK2'7)
a\2p)^m (2q)

2p-^2q
a {2p)-i.a\2q)
a\2p)-^a (2y)

Hinc aulem coUigitur radices hujus aequationis quaternae e-
quales esse, eamque coustare quaiuor factoribus tertii gradus
inter se aequalibus, qualumque aliis item tertii gradus inter
se aequalibus j scilicet

Ex hucusque dictis deducitur quoque eodem modo resolvi pos-
se aequalioues gradus 48', 96', 192'; etc. easque omnes de-
componibiles esse in factores seu aequationes tertii gradus; sed
de hisce aequaionibus satis.

PETRI CALLEGARI

Aliac nonnullae applicationes calculi symholici, quo anhtra-

ctionis, et divisionis usum in doctrina numerorum, ct oequa-

tionuin juvari , et extendi posse demonstratur.

V^uamvis perniultae fuerint appHcaiiones calculi symboli-
ci, r[uo usus sum in commentariolo, quod inscriptum fuit « de
« usu sublractionis et divisionis exlendendo ad nonnuUas prae-
« serlini proposiliones demonstrandas tontamen (i) » , nlliilo-
minus ad summam ejusdem calculi ulililatem demonstrandam
alifpia supererant, quae cum primis oplime congruebant ,
ac iisdem claritatem, et quamdam petfeclionem aficrre polerant.
Ad haec quoque exponenda , quando illud commcntariolum
couscrlpsi , milil otium deluit, alque practerea nimis longum
evasissel . Atlamen idem argumentum ad trutlnam denuo
quamprimura revocare jam turn mihi proposui , eo magis
quod in illo commentariolo de theoiia generali aequalionum
paucae fuerunt applicationes. Disquisitionibus, quas nunc por-
rigo , proposilum meum peregi , et hoc commenlaiiolum il-
lud supplebit, idemque hac de causa cilo subseqni debebat.
In duas idcirco partes argumentum dividetur, in quarum pri-
ma de iisdem scricbus scrmo liabebitur , de quilxis in prae-
cedcnti opusculo actum fuit; in altera de aequationibus gene-
ralibus, ac praeserlim de aequationibus binomiis tractandum
erit .

(1) Hoc commciitnriolum in volunien VI Nov. Comment. Institu-
li Bononicnsis 181-1 inscrlum fuit.

530

Petri Callegari

§• 1.
De quibusdam seriebus.

^ . In memorato commenlariolo sequens aequalitas demon-
strata fuit

["• -1 r m -1 r m — 1 -i

1(')-f- . . . 1("+')_hJ= [i(i)-f- |_1(n-PM-^;J^_£-L1(1)_^. . . . ^i(«-p+2)J

1 .2

"^ 1.2.3 ..r ^[l(^'-f-...M-1('-''-'-i)]-H ,

in qua elemento /j nullus est determlnatus valor. Itaque cum sit

[l(1)^_. ..'_HlC'+1)]=[l(1)_H...Vl(A+1)] ,

uli iu primo commenlariolo demonstratum fuit, erit

(1 ) [l.(1)^_ . . .Vl ('»+^)] = [l (1)-+- . ."."-4-1 (m-^oJ-HY-Ll (')^T^^-t-l (<")]

1.2

[l(1)^...^1('"-1)J.

1.2.3...r L -1- -T-

Posito n — p-irra^=x , unde n — p=ix — m , ac p=y e-
ruetur

1(i)-H . . ._,.1 ('«-'-i)J = Ll(i)-H . . . -hK^+i)] ^21L10)-h . . . -+-1 wj

H.ifci'[io,->.r"a(-.v^^7f-^)[i..L;:::;!i(-^,]

j(j— 1 ) • • • Cr— '--Hi }r. , ,,, '-"■*:

1.2.3,..r
Hinc facto r = in, habebimus

p X — m-4-r -.

AlIAE KONNDLLAE APPLICATIOT5ES ETC. 531

n\ (x-hr—m-^'i )... (.r-t-;-) (.r - W.+-1 ) . . . j: (x—m-^2)...x y
1-2.3.../71 ""1.2.3...^ "^ 1.2.3...(/»j_1)'T
(j"— w-f-3)...3: 70' 2I)
1.2.3...(/«_2)' l'.2 "*■

JCr— '')-0-— ^-(-1)
1.2.3...W

el haec aequalitas tlicorcma Vandcimondii, sen formiilam
comprehcnclii, quae potentias secuudi orclinis ab eo nuncu-
patas respicit.

2, Si ex nostro prirao commentariolo rcsumalur formula

(2) [10^ i-1('"-^<)]=[l(iM- . . .!Hl("+f+')] — £-[l(i)-t- . ."IhV-^/'+i)]

-t-'-j^— L1C^^-+-...H-1("-^/'+l^J—

• • • - 1.2 3 r ^^ ^'-^ • • • ■♦■^ ("^+l)JrH . . . ,'

et loco n scribatur «■ — 1 , alia eruetur aequalitas, quae hoc
modo scribi poieili

10)_H . . .-Hl(m-M)j'=[l(l)-J. . ..^K'^+l^]- Z.[l(1)_H ."^..^.l (m)]
p(n 1 )r n-f-;;— 1 .,

■^ 12"^''^' '■*■•■ •■*-^^'"~'^^-

_^ /'(/' 1 ) • • • (P r-(-1 )r 1+,;— 1

1 .^.o . . . r -^

Ponatur ^=7, nz=zx — y — m-t-1 , et exsurget

•1.2

■ ■ ■*^^.Tzr^'[i"'*--*^'"— 'k-.

sive

C")

532 Petri Caixegari

(X — •/ OT-+-1 ) . . . (x-—r) (X — TO-+-1 ) . .. X

1.2.3...W ~ ' 1.2.3.../»

(x—m^1)...(x—1) J (jc— ??H-1)...(.r— 2) 7(r— t)
1.2.3...(Hi— 1) 'T"* 1.2.3...(w— 2) ■ r.2~

^J(7— '')--07— »^-f-1)
"~ 1.2.3...;»

3. Ta aequalitate (2), ubi p est quantitas qiialiscumque, si
poaatur r=.in, haec series habebitur inverse ordiue

1.2.3.../«

1 .2.3 ...(/ra — 1)

1.2.3...(?»— 2) ■- -^ ^

_^[l(i)_f_...H-1("+/'-^l)],

in qua uegativi sunt termini, quorum coefficientes ex numero
impari factorum resultant. Cum p sit elementum omnino ex-
traneum, ita ejusdem potentlae Inter se destrui debent, ideoque
scribi poterit — p loco ;;. Praeterea notum est expressionem

[1(^)_^-...^_1('.+;'+1)] in banc [l(i)-f- .".T-f-KA+i)]
transformari posse, ex quo eruetur

AUAE ^'ONNULLAE APtLICATlONES ETC. 533

I . A . o . . . 7«

-^ 1.2.3... (,„-l) •[^"'■^""J

-H -^^ ^ Li ('^-4- -4-1(3)

-t.['l(1)-H...'" 4-1 ('"-*-<)] ^

videlicet

(/2H-1)(/2-<-2) . . . («-4-m) =/j(jd-h1) . . . {p-^n—l)

m
-^ J •/'(/^-hI) • • • 0^-t-wi— 2;X('2— f-Hl)

mfm — 1 )

^(re— ^-h1)(«— ;P-f-2) . . . (n— p-f-m) .

Quum p elemento quilibet valor tribui jiossit, quod ejusdem
polestates identicae inter se destrui debent, licebit inlerea po-

nere pr=- , quicumque sint valores literamm x, ac /'. Aequa-

litas nuper relata si attente obscrvetur^ innotescit eamdem ae-
quationem idenlicam etiam esse quoad n 5 ideo quamvis pri-
me elementum hoc sicuti quantitas integra assumpia fuisset,
tamen ob factam observalionem etiam poni poterit ji — p-t-'

=•4, quicumque sit valor literae j^j cxinde n= — r^ — 1,ac

substiiuiione absoluia , prodibit

534 Petbi Callegam

1.2 • i\ i } \ -i ) 1\T)

r/j-HVr-i-2/\ //-i-(m— 1>\

Dempto i siculi divisore communi, habemus denique

{x^jXx-k-j-\-l) . . . (x-H7-+-(m_1 )/)=:r(a:-4-/) . . . (x-h;/w— 1 )i)

m

-H •- . x{x-^i) . . . (x-i-(ni — 2)/) .J

m{in — 1)

. x{x-ir-i) . . . (xH-(m — 3)/) .f(j-H.)

1.2

m{m — 1)(w — 2)
TX3

x(x-f-/) . . . (x-i~im—.4)i).j(j-^-iXj-h2i)

-+-CrCrH-0(7'-+-20 • • .(j-4-;m— d/) .

Hoc est theorema Vandermondii ad facilitates nurnericas ,
ut aiunt, sive factoriales extensum.

Idem theorema ex Malhematicae elemenlis celeberrimus
Amperius demonstravit (1), e quo ( et id magni interest)

(1) Hie oportet notare summum Amperium Stainvillii theorema
adliibuisse ad functiones circularcs in sericm evolvendas . Id qui-
dem inter functiones pure algeliricas, ac circularcs eximium nexum
statueret ; ast vereor, num elemenlum , quod rea/e assumptuni fuit ,
ac semper in tali hypothesi adhibendum erat , in quantitatcm
imaginariam postea convcrti possit. Cilalum commenlariolum ( si ju-
bet ) pcrpendatur. Quoniam si talis transformalio absque haesitatione
admitti posset , maj^na pars eorum , quae argumentum Introduclionis
Calculi Sublimis constiluuiit , ex iisdem principiis deduci posset, ac
sub uno aspectu conspici , et ad hoc mca duo commentariola quideni
tenduut .

AUAE WONKCLLAE APPLICATIOBES ETC. 535

Staiiivillii tlieoreti).! periuilc dcJuxit (1).

4. Ao({ualione (I) rcsumpta, secundiun membrum scriba-
tur inverse ordine, facto r=inj erit.

(/;-l-1 )(»-+-2) ■ ■ ■ (n-^-m) _ /^(/j— 1 ) . . . (j>—m^1 ) r''-^*"'-]
1.2.3.. .w — 1.2.3 ...m '^ ^

■*- ■ 1.2.3...(;«-1) -Ll^'^-^-l'-^J

^ 1.2.3...(/«— 2) -L'^ •-+-•• •-^-H^J

Exinde (si per 1 .2.3 in muliiplicctur , ac ponanlur

p=—,n — p=— — 1, ex quibus n — p-i-m=- ^ -

II i

n-=. — : \ deducuntur) aequalitas sequens obtinebitur

(x-Hj)(x-f-j-t-0 . • • {x-\-y.Jr-[m — 1)i)=ir(j: — i) . . . {x — {m — 1)/)

m
-H - .x{x-

m{m — 1 )

m

— . x{x—i) . . . (ar— (TO— 2)/)X(/-»-(TO— 1 )/)

1.2

. x{x—A )... {x—irn—Z)i)X(y-^'m~-^]i)(jr^'yn~^'[]i)

-4- O'H-0(r-»-20 . . . 0--t-;OT— 1)/) .

Aliae complurcs aequationes ex formulis (1), (2) deduci pos-
sent, seu ex illis, quae ab his cniuntur.

5. Sicuti cxtat

[l (1 )^^T!'. 4I1 C^+O] = [1 (1)h [Zl (r+/-n+1)

(2) Annales Gergonnii observentur iu volumine XV. pag. 1G9, ac seq.

T. VII. 69.

536 PbtBI ClUXGARI

liabctur cliam

(5) [i;i)^_ . . . -i-l("+i)J = [1(1)^ . . . >H-1('-"+i) J

_f..[l(i)_l- . . ."h_1(x-"+i)] . [i(i(h- . . . ^_1( >■) ]

^ [l (1) 4- . . '.Vl (r-«+i(] . [i (1 )^, . . . _4_1 (r)J

_,_[1(1)_h.".-h1»] .

Ilaec formula mirifice suppediiat solutionem problcmalis, quod
statini exponitur .

Sint in globuli partim albi, partini nigri in urna; prime
ponalnr globulos m — 5 esse all)os, et s nigros; postea glo-
buli Til — s — 1 siut albi, ac 5-4-1 nigri, et ita deinceps. Glo-
buli t-\-s ex urna educi debeant , inter quos albi sint t, et
s nigri ; quaeritur « quisnam sit nunierus combinationum, seu
" mutalionum . »

Si in formula superius relata ponantur n = in — -s- — /,
X — n = t, y = s-hi , haec aequalitas prodibit

[W>1+- . . .-»-1('-^-i)J .(.10)-+- . .. -h1(^-h1)J

m—s — -t

H-[l(i;^-...-,_1(.-f-i;];
quae formula transformari quoque potest, uti sequitur.

AukE RONNCLLAE APPLICATlONES ETC. 537

J. m—s-t -, r- (m— j)-t -1 r s~s -,

r („,_,-2)-e -, f- (.+2)-. 1

r «— £ -1 r (/«—()—! .

Et siquidem in primo commentariolo animadversum fuit syni-

bolum L ' ^^^-H . . . . -4-1 ^'"^'^ J gcneratim oxprlmere numeruni com-
biuaiionum ex in rebus dcdnctmn juxtacxponenlern r conjuuclis,

(ni— j)— t

idcirco symbolum [l(^)-i-. . .-hI^'"^^'] dcnotabit combinaliones
deductas ex m — s rebus juxta exponeniem t conjunctis. Pa-

riter symbolum [1(^^-1- . . .-+-1^''^^)] combinaliones ex s rebus ju-
xia exponentem 5 conjunctis expriraet; ita de caeteris expres-
slonibus SYnd)olicis dicatur. His animadversis, infeni polest se-
cundum membrum supra relatae aequalionis solulionom pro-
positi problematis praebere. Hinc paiet numerum combinatio-
num exoptatum denotari ex

r m-s-t -,

Ll(1)_H....-Hl('H-i+2)J.

Hoc symbolum exprimit formulam

(rn — t — j-t-1 )(w — t — ^-+-2) . . . (m-)-1 )
1 .2.3 (W.-1-5-+-1) '

quae determinanda erat. (1)

6. Aequalitale (5) resumpta, noiandum est scribi posse

(1) Inspicc Commentariolum Geomclrac Coslc in Voluminc scpli-
nio Diarii eiliti cura ccleberrimi Liouvillii pag. 170.

538 Petri Callbgari

[l (1 )-+.... ^-1 («+<)]=: LI 0)H -H1("+'}J

_H [l (1}_t.! . .Vl (")] . [l (ti^-l (2)]

-H [i (< )^- . ! . ^1 ("-1 )] . [i (1 )-i-i7»;-f.i (3)]

r-i

^-[l(1}-t...._t_1('«-Hl)].

Exindc deducitur

(III)

(x-HJ— ?e-4-1)(j:-Kr--?2-f-2) ... (jT-t-r) _ (or— 72-f.1 )...x
1 . 2 . 3 . . . « ~ 1 . 2 . 3 . . . »

(X 71 -4-1 ) . . . (x 1 ) J

■^ 1.2.3...(«— 1) T

(jr_,j_t_1 ) . . . (x— 2) j(j-t-l)
■*" 1.2.3...(R— 2) 1.2

-4-

-H

r(j-Hi)..-Cr-H»— 1)

1.2. 3. ..;i

6. In formula (4) -ponanlnt pz=y,n:=y — x — i, inverse
ordine exibit

(7 — x)(j — x-^^ )... (j — a--f-OT — 1) x(x — ^1) . . . (x — wt-t-?)

1 .2.3.../» ~ 1.2. 3. ..TO

_ xix—l) . . . (x—m-^Z) y

1.2.3..

x{x — ^1) . .

.{X-

-1) 1
.m-H3) /0-Hl)

1.2.3.

..(m-

-2) ■ 1.2

j(rH-i)--

(r-H

m—l)

1.2.3. ..m

et hinc

AliAE NONNtJLL\E APPLICATIO>'ES ETC. 539

/jys (■^— 7)(^— J— 1 ) • ■ • (.r— J— w-f-1 )_ ■r(.r— 1 ) . . , (.r—m-^.^ )
^ ^ 1.2.3...W ~~ 1.2.3...m

x(:<:.— 1 ) . . . (x — m-^-2) y
1.2.3...(m— 1) ■ T
3:(.r— 1)...(a-^w-t-3) j>-Cr-t-'i)
1.2.3..(m— 2) ■ 1-2

jO'-<-'l)---(7-f-w— 1)
~ 1.2.3.../W

Qualuor formulae (I), (II), (III), (IV) direclim c1en)onslralae
sunt, quae primo a Lebesgue posilae fuerunt (1) . Eodem pac-
10 I'acillime aliae duodecim furmulae deduci possum, quas
eodem loco idem Geometra refert , ex quibus elegantes ap-
plicationes, et praecipue demonstrationem iheorematis Jacobi
deducit .

7. Ex demonstratis numero tertio habetur aequalitas

(«-Hl)(n-t-2) . . . (n-t-'»)=y30-i-1) . . . 0-4-m— 1)

m
-*- -^ •/'(/'-1-1) • • • 03-4-/n— 2)X(«— /J-t-l)

mim — 1 ) ,
-H \ ^ ./7(^-Hl)...(;)H-m— 3)x(n— y5-t.1)(«— ;7H-2)

4-(72_p_j-1 )(„_p_t-2) . . . (n—p^m) ,
Haec formula, posito p-=in, scribi poterit, uti sequitur^
(fl) 1.2.3... («4-to)=7251 .2.3 .. . (H-4-w_i;-t-mx1 .2.3 . . {ti^m—2)

-t-TOCn— ■')Xl.2.3...()7-t-TO— 3)h-

^_m(ni—1).. .2.1x1 .2.3 . .. {n—r\.

Ast e theoria Integralium dejinitorum generatim habe-
tur (2)

(1) Journal dc Matliemaliquds pures el aj)pliquecs par Liouville T.
yi. pag. 19.

(2) Tractatus de Jntegralibus defmitis Celebris Piolae obser>elur

540 Petri CxLLEGARr

CO —X A— 1

1.2.3. ..(/i— 1=/ e .X .dx ;

0

ac proiade obtinetur ex aequalitate (a)

■J 00 —a: m-t-n 00 — x nt^-n — 1

— / e .a: .dx=f e .x .dx

n 0 0

00 — X m-t-n — 2 (X> — * in-4-n — 3

-4-m/ e .e dx-i-m(m^\)/ e .x .dx

00 — X m — 1

.+.m(m — 1)...3.2.1/e .j: .rfx,

0

quae formula ad hanc reducitur

^ 00 — X m-i-n V) / "" Bi — 1 m — 2

— / e .x .dx-=.f \x -\-mx -+-7w(m— 1)x
« 0 "0

— X n — 1

e .X .dx .

Si fuerit 7?i = n , formula raajori simplicitate, et eleganlia do-
nata prodiblt, videlicet

'[ 00 — X 2n a /■ n n~\ n — 2

— / e . a: . dx= f \ x-+-7ix -hJiCn — 1i)x -+-

no 0 '

—X n-1

, ^n{n—^) .... 3.2.l)e .x .dx

S. 2.

De nonnullis theorematibus , quae ad generalem
doctrinam aequationuni spectant .

8. Primo de generali theoria aequationum sequens Veritas
statuitur

« Ex «j, a^, <?3, denotatis radicibus realibus, ac po-

« sitivis aequationis generalis

m m — 1 m — 2

X -hAuT -l-AoX -f- . . . -HAm=0 ,

in Opusculis Mathematicis ac Physicis . MccUolani anno 1832 vol. I
peg. 1b4.

Altaf. konnullae applicationes etc. 541

" qnae juxla ordinem mngniiiulinis ilccrescentis dispositae reli-
« ncnlur , eacdeiu biiuic coinplt'Cluiilur imam radiccm acqua-
« lionis

tm — 1 _ 01 — 1 p m — 2 -, m — 2
\-^hi\x -+-L1h-//,J.\,.x h -♦-Am_i=0,

'< SI erit 11 , non < 1 , nee <— ,- , — ,

«l «i rt3

Valor elenienli h^ utcumque rotinealiir, in lali liypotlicsi ae-
quaiio (6) ex ratlicc a^ non ainplius explebilur, ncc quldquani
inter earn, ac proposilam aequaiionem commune erit. Scripto

m — 1 m — 2 m — 3

interca'rtj locox, ac evolutis symbolis [1-l-A,]j [/'-+-/*,], [A-^-/',],
prodibit polynomium

m — 1 m — 2 ffl — J m — 3 m — 2 "i — 1

c) fli H-ai (Airti)'-H«, (ft,(Zi)--H...H-ai^(/»iai) -4-ai(Aiai) -4-(/tiaO

^ m — 2 m — 3 m — 3 m — 2\

H-AArt, -(-«, (/(irti)'H -^-al{h^a^) {hiui) )

Cm — 3 m — 4 m — 3\

at -¥-ai (fnaiY-i- (-(/Mfli) )

^ m — i m — i'v

-t-Am_2(,rt (-(-(/'i Irt l) V
-t-Am_l

Ex hoc polynomio subducatur aequatio

p m — 1 -, P m — 2 -, r m — 3 -i f ^ T

Lai-f-a2j-|-A,[rt,-(-rtJ-HA2Ui-f-a2J-l-- • •-HAoi_2Lai-Mi2j-»-A5,_i=0 ?
prodibit

Y m — 2 -] p m — 3 -i r m— 4 -. \

Si ex hac formula denuo subducatur

[m— 2 -j r m—Z n p m — 4 _
«l-H«2-H«3j-t-AiLai-Ha2-H-rt3J-+-/V<.U»-H^2-Wi3j-»- h-Am-2=0 ,

obllnebitur

tm — 3 -, r m — 4 -] \

ai-t-Ai«i-t-«2-t-«3j-l-AiUi-<-/<iai-t-a2-|-a3>+- , . ,-+-Am-3 . (/*iaj— a2)(^ jai— ^3) •

542 Peibi Callegari

Ex hac postrema formula detrahatur ileriim

r 171—3 -1 r 171— 4 n
Ui-l-«2-+-«3-t-a4j-HAiLrti-4-a2-<-a34-«iJ-t- l-Am-3=0 ^

et sequetuf

[m— 4 n r- m — 5 "1

([.

. . . -HAm_4 I . (//.«! — UiXhiai — a^Xhiai — a^ ;

et ita delnceps progredientes exprimere possumus polynomium
(c) per siios factores; videlicet habebimus

(1') (Ztirt, — a.i){hiai—a^)(1iiai — ai)...(lnai — a,). Fa, ;

ubl F<7j erit polynomium gradus paris, atque postremo termi-
no positive gaudens .

Quoad alias radices, si pari pacto progrediemur, obtinebirnus

(2') (Jtia-i — a\)(Jiiai — a^Qixa-i — ^^4) . . . {hiUi — a,) . Frt2 ,
(3') (Ji\aZ — ai)(Jiiaz-~a^(Jnai — a 4) . . . {hia^ — «,) . Ya^ ,

(i!) {h la; — a,)(^ia,- —a<i)(hiai — ^3) . . . (^,a,' —ag) . Fa; .

Juxta factam hypothesim cum sint a^, a^, a^, . . . . a^ radi-
ces reales, ac positivae aequationis propositae in ordinem ma-
gnitudinis decrescentis dispositae, si h^ aj= vel <«i, ast >a2J
a J, a^ . . . . , ex aequalione (b) valor posiuvus prodibit, quo-
ties vice X substituatur ^j, uti demonstrat manifeste espressio
(1'); videlicet quod eruetur, positivum erit, dummodo sit h^

, an a^ (Zi

uon > 1 , nee < — ,—,—,

flj «! ai

Quando h^a^ (i&i=, vel -K.^^, sed ';:>a^, a^ a^,. . . . , ex
aequalione (b) valor negativus prodibit, si in eadem loco x sub-
stituatur «2 •> "^ifi 6X expressione (2') patet. Videlicet valorem
negativuni habebimus post praescriptam substitutionem^ quo-

7 .1 «3 ^1 <it5

ties fij uon sit > 1 , nee <— , ~, — ,

a-i rt2 ^2

Pariter si a^ loco x in nota aequatione substituatur, valor
positivus prodibit, cum /i^a^=, vel <.fi^, ac >rt^,«g . . . .,

videlicet cum sit h, non >1 , nee < — , — , Ab

* as as

AlUE MONNULLAE APPLICA.TIONES ETC. 543

expositis quulem cnunciatnm iheorema manifeste colligitur .
Quod de radicibus realibus ac posidvis inferimus, pariter
de radicibus realibus, sed negativis dicendum erit .

9. Cum fiat //j= I , ae(|uatio (b) ia banc transformatur

|- m — 1 -1 m — 1 r m — 2 "I m — 2

L1 -4-1 J.r -hLI -4-1 Ja ,x h- . . . -4-Am_i =0 ,
sive

m— 1 m — 2 m — J

mx -4-(m — 1)A,ar -f-(/w — 2)A2;r -f- . . • -+-Am-i=0 .

HInc innotescit theorema in praecedenli numero demonstra-
tuni convcrli in theorema RoUij sou patet dieorema hujus Ce-
lebris Geomelrae nil aliud esse, quani casum parlicolarem, seu
consequentiam iheoreraatis superius demonslrali .

1 0. Quando proposiia aequado duas aequales radices ha-

beat, uli sunt rt,- , fl,>i , habetur - — =i , et siculi aliae cx-

0-2 as a, r • • u

pressiones — , — , — , sunt verae tracliones, m hoc ca-

ai a-i «3

su cum «, non debeat esse maior unitate , nee mmor — , -,

— J — — , sequitur necessario h^ aequare unitatem. I-

deo aequatio (i) in hac hypothesi derivata prima evaditj et
ideo manifeste deducilur sequens elegantissimum , ac nolum
theorema . « Si aequailo proposita duas habeat radices aequa-

« les , ex una earumdem aequatio derivata prima explebi-

« tur . «

H. Si in aequatione (6) ponatur /ij =-^, cumpropositae

ae

aequallonis a, ,af sint duae radices, habebitur

m — 1 m — 2

1-4----|,r _f-|l-K— Ij:^ -H . . . _4_A =0 ;

«e J L «e J m-1

Haec aequatio communem radicem habet cum aequatione pro-
posita , uti agnoscere facile est .

12. Praclerea notabimus fraclionem — ( ac ea sit maxima

omnium, quae ex propositae aequationis radicibus deducatur)
T. VII. 70.

544 Petri Calt.egari

evolvi posse ia fraclioncm coniinuam, quam ita clenotabimus

1

^-.-+-1

* 2-4-1

b,-^-.

,,

Hinc

SI

ponantur

ordlnatim

hr.

1 ,

1

bi^l

i 2-4-1

bz

^3-1-1

^4-4-1

b.

eruentur aequationes, quaruin radices inter radices aequatio-
nls proposltae comprehendentur .

ni — 1

13. Aequalio iV) per [1-+-/*,] dividatur; positis

r ni— 2 1 r "1—3 -i r m — 4 -,

Bi=— ;3r-v^'' ^^=p;:r7T- ^2, B3=— — .A3,
Li^/i,J Li-f-/uJ Li-j-/iJ

scribi poterit

m— 1 m — 2 m— 3

(</) X ^-Bia: -hEjo: -h • • • -t-Bm— i = q .
Quando hujus aequationis termini ordlnalini multiplicantur per
terminos seriei

Ki] , \\^h^ , [l'^/'2] , . . . . [l-f-^^i] , [I-I-A2] , 0 ,
ac deioceps per x dividantur , emerget

t"" — 2 -, _ r "'—3 -1 ,

lH_/;,Jx'"-2-4-L1-t-/22jB,a:'"-^-t- . . . -t-Bm-2=0 ,

sive (resiituiis loco Bj, B^, B3 suis valoribus)

[m—\ -. r m — 2 -1 r m — 2 -i (" m — 3 n

-^-[1-^-/^JA„_2=0.

Radices posilivae, ac reales aequationis (d) ex litteris a' , , a',,

Aliae nonntjllae applic\tioSes etc. 545

a' J donotanlur juxta oiclinem magnhndinis decrescen-

tis disposiiae; hae radices biuae unam radicem acqiiationis (e)

coniprehendcnt, quoties «., sit non >1 , ncc < — , — , • • •,

fl', a't

et hoc ex diclis manifeste coUigiiur .

1 4. Ex aequaiioue nuinero nono rclata , si loco x substi-

luatur rt, , pro dibit

m— 1 ni — 2 m — 3

mat -4-(m — 1)A|ai -+-'«» — 2)A2A| -h . . .-+-Am-.i=iO .

Haec aequalio mulliplicala per factorein a, scribi potcrit hoc
niodo

• m m — 1 in — 2 n

(^rt, -t-Airti -<-A>rt| -+-. l-Afli-lrtl-t-Amj

(m— 1 m — 2 m—i A

Aiai -HSA.jrt, -f-SAsai -4_..._t-^TO — 1)An,_iaiH-OTAm/'=0.

Ex hac, cum a, sit radix proposilae acqualionis, eriielur

m — 1 ra — 2 m— 3

(/) Aiai -f-2A2ai -+-3A3rt, -+- y-(m — 1)A„,_iai-HmAm=0.

Ergo si proposila aequalio duas aequalcs radices habeat, si-
niul aequalio nunc reperta subsislet, ((uae ex propo^ita ae-
quaiioue manat, si ilUus termini muUiplicenlur ordinatim per
terniinos seriei

0,1,2,3,4, (m_1),m.

Cum proposila aequalio tres habet radices aequales , in tali
hypolhesi aequaiioni (/") a duabus harum radicum salisfaclum
erit, et ideo simul existit aequalio ^ quae ex ipsa aequatione
(/") deducitur; ideoque si ejusdem termini muUiplicenlur or-
dinatim per terniinos progressionis arilhmelicae

0,1,2, 3,.... (m-2), (m_1),
facta divisione per numerum 2 habebilur

m — 2 m — 3 m — i m — 5 rrrfiT! ^)

(g) A23i -nSAja, -t-GAifli H-IOAifli -i h — - — Am=0.

Pariter si proposila aequalio quatuor radices aequales habeat,
ex tribus harum aecjualio (^f) explebilur, ac ex duabus aequa-
lio (J"); idcirco ab hac, muliiplicalis ejusdem terminis per ler-
miaos progressionis arilhmelicae

546

Petbi Callegari

0.1,2,3, (m— 3), (m_2),

post divislonem per numerura 3 deducitur

m(m— 1)(m— 2)

m — 3 m — 4 m— 5

1 .2.3

A„=0 ;

Hoc pacto agendum erk, si aequatio proposila majorem nu-
merum radicuin aequalium admittat.

Si ergo aequatio proposita radices r aequales habeat, series
sequentium aequalionuni prodibit, quae sirnul subsisteut.

m m— 1 m— 2 m — 3

fli -*-A|ai •♦"A.-iaj -t-A^ai

m — (r— 1) m—r

-t-Ar— 1<Il -t-Arfll -t-

-+-Am=dO,

Aiai ^ZAjfli -4-3A8ai •+-

„_2 m— 3

AiOi -f-SAafli

m— ^r — 1) m—r

•(r — 1)Ar— Iflt -t-rArfl) H

(r_1)(r— 2), — (r-1) r(r_1), m-r

■ ^^ ^ Ar-iai -^-^ Arfli

.-4-mAm=^,

IB— J

A,ai

^^^Z^A.=0

2

(r_1)(r_2)(r— 3), m_(r-i) r(r—\)(r—2) '»-'■ .

-Ar— Ifll H ;; — ;; Ar^l H^

2.3

2.3

m(m— 1)(m— 2)^
O ^""^^

I

m— (r — 1) m—r

Ar— 1<2l -t-rArflj H

m(m— 1) (m— r-4-2)

2.3 .. . (/-—I)

Si coefficientes numerici harum aequationum observentur,
compertum fit primae aequationis coefficientes esse numeros
figuratos primi ordinis; coefficientes secundae aequationis es-
se numeros figuratos secundi ordinis; coefficientes tertiae ae-
quationis esse numeros figuratos tertii ordlnis, et ita deinceps.
Prime multiplicatis istis aecjuatlonibus ordiuatim per quantita-

tes indeterminatas aW, cc^'P, cc(2) d''~'^\ ac postea earum-

dem summa coufecta, habebimus

AlIAE NONNULLAE APPIICATIONES ETC. 547

[1C')]a(0)ar-f.{[l(0[a(0)+[l(iMCJ)]a(i))A,.a""^

H- ( [1 (1 )]a(0)4l (1 M (2)]a(i )^[l(i)^. . .^ H-1 (3)]a(2) ] Ai .a,""^

-[[iTiVw-^LI (Cl(2)]a(l)H. ... ^[1 (1 W . .". +1 (r)]a(r-i) ) ^^ J'"-^^-^ ^
- ( [1 (i)]aC0)H-[1 (I'lHl (2)]a(i)^ ... +[1 (1)-H .! . ^1 (rl]a(r-1) ) \- ° """

-H [ [l" )]a(0)^[1 (7)^1 (2)]af 1).^ . . . ^.[1 (o!!r!'^ll (r)]a(r_i) j A„=:0 .

Hinc theorema sequeas deducitur . « Cum aequatio proposita
« radices r aequales habet, si ejusdem termini mulliplicen-
« tur usque ad r""""" per polynomia composita ex tot ter-
n minis , quot denotat index loci eorumdem terminorum or-
« dinatim sumplorum ex diversis ordinibus numerorum lit^u-
« ralorum , initio facto ex ordine primo , atque e termino de-
« signato ab indice commemorato , el postea si reliqui ter-
« mini m — r-^-i praedictae aequationis multipliccnlur per
« polynomia constanter ex r terminis composita; ac eadem ra-
ff tione constanter dcsumptis e diversis ordinibus numerorum
fi figuratorum; ac si praeterea termini horum polynoraiorum
« ordinatim muliipliceniur per indeterminatas quantitatcs a?^^,
ff d^\ d^\ a^^K.-d'—''^; aequaiio resultat^ quae ex una quo-
ff que radicum r aequalium expletur. >•

Ex demonslrato theoremate^ uli corollarium, manat rcgu-
la ab Uddenio exposita (1) spectans ad aequationcs, quae duas
aequales radices habeant.

i5. Calculus symbolicus, quo adhuc usi sumus, utiliter

(1) Inspice epistolam Uddcnii ad Franciscum a Sclioolen , quae
Georaetriae Carlesii adJita est apud Elzeviros. 1G59. in vol, 1.° pag. 507.

548 Pei-ri Callegar!

eliam ad iheoremata aequationum binomiaium demonsU'anda
adhiberi poterit. Sit iutcrea aequatio

X"' — 1=0
cujus radices ex

ai^l , at, a-i, aj, <7a,_i

denoteatuf. Ponantur

a2=//jfli,a3=7i^a2,a4=^'3'^3>«5=^'4'^4^

ac eruentur aequationes

t™— 1 -1 p ""—I -1 r- m— 1 _ p m— 1 -1

1-Hrt,J=0jLrt,-4-//irtiJ:=0, L«2-^^'2"2j=0j . . .lam-2-^hm—2am-2j=!0 .

Hoc aequationum systema facile inlcUigimus importare se-
quentes

tni— 1 -] _ m— 1 -, r m— 1 _ f m — 1 ->

i-H« J=o. [1h-/i ,J=o, L1 -^/id=o , . . . , Li-^-/^m-2 J=o,

Cum radix, quae primae aequalioni satisfacit;, ab a^ expres-
sa sit, manifestum est ob alias, quae illam subsequuntur, ba-
beri

h j=^ r^=li 3:= =^CT_2=a 1 ,

et ideo

Hoc theorema jam notum est, atque celeberrimo Gauss de-
betur.

16. Proniim est eliam colligere duas qaascumque harum
radicum minime inter se aequari posse . Revera ponatur ha-
beii c.= a^ et erit

La,-4-aAj= L«iH-«'J=0 , sive LlH-lJa,=0 .
Haec postrema aequatio eadem est quam altera

m-1

rnai ^0 ,

ex qua a, = 0 , quod est absurdum .
\ 1 . Cum sit generaliter

[«.• -f-rtA J = 0',

erit etiam

AlIAE HONNULLAE APPLICATIONES ETC. 549

videlicet si duae quaecumque radices aequationis x'" — 1 =0
inter se dlvidanlur, ejiisdcin aequalionis radix prodibit .
18. Ex praecedenti numero deducitur acquaiio .

m— 1

la* «/ J

exiade alia

La/, a A A\(if / L«/. «A J

Ideo est eiiam radix binoniiae propositae aequationis .

Hinc deducitur

m— 1

L «/i "A (Ig J

m— 1

a; a f a.

videlicet — est pariter radixr ejusdem binomiae aequatio-

«/, ak fle

nis propositae .

Hoc pacto progredlenllbus nobis fas est inferre « factum
« ex qiiocumquc numero radicuin divisuni ex facto aliarum lo-
« lideni divcrsarum radicum ex eaduni serie desuniptarum
« praebere radicem propositae aequationis binomiae . »

Cum inter radices propositae aequationis binomiae innotescat
unam acquare imiiatem , idest liaberi « = 1, ex niodo dictis
alia series radicum, quae reciprocac vocantur, profliiitj vide-
licet

111 1

«i a-i a^ «/n

quod tlieorema jam notum est .

19. « Si duae habeantur aequationes

hu ku

a: —1=0, X —1=0,

« quae coeant^ una cum his existet etiam aequatio x''—i =0,
« dummodo sint h , k duo numeri inter se primi. »

550 Petri Callegari

Ad denionstraadum hoc theorema oportel primo observa-

r«-«— 1 1 r '-' 1
re, quando x" — 1=0, ac n>l, habeii x^ /i--(-l]-i-[a:-Hl J=0:
His positis fiat ]<ar=.ho-\-fo , et loco duariim proposltarum
aequalionum obtiuebimus

x^\]=ix U-+-1J-4-U-h1J=0,

rht) — 1-1

U-hiJ=o .

Vice hujus systematis aequationum aliud substitui potest

t/iw— 1"] r/w — 1-,

a:-t-lJ==0, Lr-Hlj=:0.

Si erit h o ==/"(» -H e o habebimus

pAdi — )-. eipryi)— 1-1 rf« — 1"i

Lx-h1J=x Um-1J-4-U-4-2J=0,

LfZi]=o .

Ex hoc systemate statini fiet gradus ad alterum

-_/w — 1-1 r-Sbl — 1 -1

[x-t-1j=0, L.r-*-lJ=0.

Hoc pacto progredientes indesinenler , quoniam coefficientes

k, h,f, e ordinatim decrescunt , perveniemus ad

aequationem

Haec aequatio clare demonslrat aliam

x" — 1 =0

simul subsistere , seu esse unam eamdemque . Et ideo enun-
ciatura theorema patet.

20. Et siquidem occasio nobis se offert demonstrandi , qua
ratione calculus noster symbolicus ad nonnuUa nota, ac ele-
gantissima theoremata aequationum binomiarum expedite de-
monstranda applicari possit, omitlere non expedite quod se-
quitur, de aequationibus binomiis eodem adhibito calculo, quo
hactenus usi sumus;

Ex aequalione j2n.,-i — \ _o^ adhibita divisione per y — 1^
eruitur

Aliae nonkuli-ae applicationes etc. 551

j«H h/ -\ r-h H/H 1-1=0.

r /""' J'

IIujus aequadonis primum niembrum generaliter per S„ deno-

1
teturj posito y-i =z, ex successiva subslitulioue habetar

S,== -t-1 ,

S5=^5_^.2*_4^'_.3z--^-3^-^-1 ,
Sc=z«-f.2*— 5s'— 4z3_hGz^-j-3z_1 ,

Bene attendentes coefficientibus comperlinus illos priinarum
duarum linearum verticallum esse nuraeros figuratos primi or-
dinis; illos duarum linearum subsequentium esse numeros fi-
guralos secundi ordinis; et ita deinceps. Hinc scribi poierit

(A) S„=Jj^n]z JiUnjz _Ll (1)^1(2)].- _[i(iMC2)]3 h4.1(')h-...h.1C3)L

_ n— 5 -, n— 5 p n— 6 n— 6 ^ n— 7 -, n— 7

*[l(1)-H...-*-1(3)Jz _|_1C1)-H...*iri)jz _[iri)H....-4-1(4)]z

Z

n— 8 - n— 8

[l0)+...^1(5)]2 H. _0j

eum sit

(B) [l(i )+ . . . H-1 0)] = [l (i!U- . . . *1 ('•)] + [l(i)+ . r. *1 ('-o]
aniecedeas aequalitas transforraari potest ^ uti sequiiur

T. TIK 7t.

552 Petri Callegari

rain r"~n '*~'' "~^ "~- "—2

n— 4 n— 3 n— 3

.__{[1(1)_Hl(2)]H-[1(1)l]z

^ { [1 ''i)-f^'.T.i(-i (3)]-+-[i (■'"■+■1 (2;] ) z""

_1- ( [1 (1 )-H-7. . -Hi C3)]-f.[1 Ci"h-1P)] ] z"

quae aequalitas in banc transformari j'Olest

n — 1 n — 1 n— 2 n— 2 n— 3 n — 3 n — 4 n — 4

S„=:[[1(i)]s -(-[1li)]= _[1(i?_h1(3i]= — [10)-h1(2;]z h ]z

ri—2 n — 2 11— 3 n — 3 n — 4 h — 4 n— 5 n— 5

— ([1(')]= -1-[1(')]= _[1(i:h-1(2;]z _[1(1)^1(2)]2 _h...]=o

Exinde patet aequalitas

(G) S„ =S„_i . s — S„_2 ,

qua celeberrimus Geometra Sturm usus csl causa applicancU

suum perelegans theorema ad demonstrandum aequaiionem (A)

per elementum z expressam omnes radices reales habere j cu-

jus reiGeomelra Gasclieau optimaiii ei occasionem praebuit. (I)

1
21 . Si binomiumj" -i — • per U„ exprimalur, erit

XJn =Sn S,i — i .,

Hinc sequilur

n — 2 -IN Fj — 2 /■r n — i -1 r n — 4 -,v n—i

(D) U„=[l oi^—CflT'")] Jl (i^^l {■i)])z"~ ^([l (i^ill (2)Ul (iC..-4-1 (3)]),

_([i (i)-h'!7.Vi c3;]-(-[i (<)-h"T. -h1 (^)])^

_t_([l (< )-i-"7. -Hi (^)]-i-[l ('^ T. H-1 (5^]):

Qua lege haec series iacedat, evidentlssimuni est. Aequalitas
(D) , adhibita formula generali (B), ita scribi poterit

(1) Vide Diarium Matliematicac Liouvillii t. 7 pag. M6., ac. 132.

AlIAE NONNOLLAE APPI.ICATI0NE5 ETC. 5j3

rn— 2n r n— 5 n\ "—2

an — 8 -| r n — 9 -i f n — 8 -i f n — g -,>. i

10)^...H-1C3)J-+.Ll(1)-H...-4-1(i)J-HLl(')^...^1(4)J_HLia)H-...-4-1(5)J>

Ista aequalitas in hunc modum transforraari qucit

U„= { [IC )]/" _(["lTl )]-(-[1 OVI (3)])S ""-+-([1 ( ")Ih1 (5)]-t-[1 ('"-ill (3)])2"~^

_([1(i)_^7.-4-1(3)]-H[1(0^r~'H_1(')]}3""lH ) .s

n — 2 n — 3 M — 4 n—4 n — 4

— [[W]z _-(i:i(')]-H[1(')-4-1(-')])2 -f. ] ,

quae ad banc reduci evidenicr potest

U,.=Un_,.=— Un_2.

Sub tali aspectu praecedens aequatio theorema comprehendit
simile iheotemati^ quod iu forinnla (C) continetur.

Si formula (A) icsumuur, atque derivata prima deduci-
lur, utroque membro per n z niultiplicato, erit

pi — 1^ n — 1 p n — 2 -, n — 2 p n — 3 -i n~3

^'S„=7l.S'„z^-nL1(■)> — 2n[l{')-Hl(^)> _3n[l(')-Kl(2)Jz

tn — 1 -, n — 4 p n — 5 - n — 5
. 1(0-1-.. .^10)Js h_5«[i(0_h...-h1W> —

Ex eadem formula (A) cum eliam profluat

r- n -. n — 1 pH — i-. n— 2 p n — 2 -j n— 1

S'„_wLl(0> _(«_i;[i(i)j3 _h(„_2)[i(')h-1(2)>

r n — 3 -. n — 4

-H(«— 3,Ll(')-t-1.(2)Js _ =0,

SI primum hujus aequationis mcmbrum addalur secundo ae-
quatioiiis praecedenlis, babebimus

554 Pejui Callegari

P II — 1 -, Ti — 4 p n — 5 -I ti — 5

^-4«|.1(0-H...-f-1( )]z _f-5;/Ll(0-f....-|-1(3)>

p n — 6 -j n — G r n — 7 -. n — 7

_G«[l(')-t-...-i-1(^)jz _7«Ll(')-i-....-H'I(0j;

1—1 p'l — f-j n — 2 f n — 2 -1 n^i r- n — 3 .. n — 4

^Z= _(„_1;Ll(')j3 -h(«— 2;[l(<)-^1(3)> -t.(rt_3:Ll(')-Hl(2)>

p n — i -, n — 5 p n — 5 -, n — 6

—(„_4:[l(i)-H...-(-10)Jz _(«_5Xl(0-f....H-10)> H-....

n — 1 n — 3

Haec aequalio (si loco symbolorum |1''^], [I^'^-hI^-^J, ec. ex-
pressioues aequipoUentes siibstituaulur) sic Iransformari potest

rt_2
n— 3

n^S„=>zs-i-1)S'«_(2H(«— 1)-H(n_1))

_(3« (T^—2)—{n—2X?l—^ ))

/ 4n(n—'iXn—2) (,z_3)(«_2)\ »-4

"^l 1T2 ' 1 r

/5«(«— 4)(/i— 3) («— 4)(k— 3)(ra_2)\ «-5

"^l — r2~^ r2 r

^G^(n— 5)(»— 4)(«— 3) (^— 5)(n— 4)(;z— 3) \

\ 1 .2.3 ' TTa j

n — S

Z

videlicet obtinebimus

«'^S,.=(raz-Hl)S'„— (2«-+-1)f(«_1> _|-(/z_2)z" _(ra— 3).^^^.z''~
n— 3 "-^ . (n— 4)(w— 3) "-^ ^

-("-4)-— -2 -»-(«-5).^-:px--" -*- j'

sive

AlUE NONISULLAE APPLCAllOISES ETC. 555

«'S,. =(«z-h1 )S'„_(2«-t-1 ; 1 («— 1 i (')]z" -H("— 2X1(')Jz

ri— 3 n—i "—4 "—5

^(„_5)[1('CT.''.-t-1(3)J=" -t- } >'

exinde manifeslc infcrlur

(E) n«S„ =(n:-Hl )S'„— (Zn-t-l )S'„_i ,

Ex hac aeqiKilitatc nolum fit primnni ihcoiema Geometrae
Gaschcau (1)j iciest « si fiinctio S„ dividatur per suam cleriva-
« tarn, post reduclioncm obuiiebilur lesicluurn, quod est deri-
« vata S'„_i ex funclione S„_i praecedeiiii fiinclioneni Sa sum-
« pta vero , posiquam signa mutala fueriol . »
23. Denuo sumatur aequalilas

On ^S„ — 1 • Z — 0,1 — 2 *

Ex lege derivaiionis prodibit

(F) S'H=S'n>_l"Z S'„_2-HSn_l /

Ast ex acqualltatc (E), si loco n scribaiur n — \, oblinebitur

(«— 1)2. S„_i=((w_1)z-(-1)S'„_, -(2«— 1)S'„_2 .

Hinc si expressionis S„_i valor deducalur, alque in aequall-
late (F) subslilualur , post reduclioiies nol)is erit

(n— 1)2. S'„=(ra(n— 1;z-i-1)S'„_i— re-S'„_2 •
Et ideo palet secundum iheorema Geometrae Gasclieau, quod
nobis placuit demonstrare sive ob strictain cum praeccdenli
iheorcmale connexionem , sive (quod nostra multum interest)
ob directam semitamj qua usi sumus , dcductam ex nostro cal-
culo symbolico . Hoc secundum theorcnia 1ms verbis enun-
ciari potest . « Si dcrivata functiojiis S„ per derivaiam fun-
<i clionis Sn_i dividatur, residuum operaiionis (demj to facto-
« re numerico) aequabit derivatnin funclionis S„_2 praece-
« deniis funiiouem S„_i , dummodo ejusdem residui signa im-
« muteulurj »

(1) Jurnal de matheraati(ju<fs par Liouville. t. 7. pag. 129.

556 PpiRi Callegaei

24. Resumpta expressione functionis U„ , propter solilani

derivatioms legem obiiaetur

n . U„=U'„ .2-2([l(i)]-H[l(id(2)])z" "
^.4([1Tl)]^-[1 (»)-t-?7. +1 (3)])z"~

^l- n— 6 -1 r n— 6 nx n— 6

_g([i(<)_h . . _h1(-^)J-i-L'I (')-+- • • • -Hi wj>

■4-

Ast habebimus [i(0]h-[i(o"-4-1 (-)]=?? ^

'"-=5fcfci>=^[i<o^":.Vip.],

et ideo propter subsiiiiuionem assequemur

, n — 2 n — 2

Praeterea patet esse

n — 2 II — 2 n— 4 n— 4 n — 6 n — 6

».U„=U',..s— 2rif [1(')j= — [1(')-t-1(2)J= H-[1(')-l- . . .-4-1(3)]; ] .

U„_2-4-U„_4^U„_6H-U„_8-f- =[l {')]•=" — [l (')-h1 (^i"~

tn — 6 -, n- — 6
1(')-K....H-10)> — ,

ergo

-i .n (u„-i-2(U„_2-f-U„_4-t-. . . ~\ ^-^ . Ui^-^2 • Uo) 1=^'" Cf )

Exinde haec deducuntur

(1) Quomodoexpressiones , — — (quae functionesUi

Uo multiplicant prout 7J est par vel impar) determinentur, innote-
scit ex specimine nostrae Polygonomelriae Analiticae pag. 20 edito.
Foro Cornelii anno 1.83 ft.

AuAE NONNULLAE APPLICATIONES ETC. 557

I." M Si quanuiali U„ addautur dnplicalo quanlitales U„_2,
« U„_4 , U„_6 ac sumnia si per — nmliiplicelur , de-

« rivata prima qnantiiatis L;„ prodibll . »

II.° « dcjivata prima quanlkatis L„ per n absolute dividi
« poterit . »

1II.° « Consliiula acquaiione U„ = 0, ac neglecia radice
n 2 = 0, aliae binae hujus aequalionis unam cojnprchendent
« radicern aequaliojiis .

U„H-2rU„_2-l-U„_4-i-U„_64- . . . H 2 • '^'■*" 2 — ■ Uo)=0 ■

25. Et quonlam noslro calculo symholico usi sumus ad de-
monslrauda nonnuUa acquationum binomiarum theoremata a-
liud ctiam addendum erit . « Ilabealur aequatio x" — 1=0,

« cujus ladices sint a, a', a', a" = 1 , cum n sit nu-

« merus primus, atque a quanlitas quaecumque, unde aa,
" a'rt , a^a, . . . . aJ^a^=.a evadant radices j per quas exple-
« atur aequatio

■p m

(G) Am-+-A„,_1X-4-Am_2ar'-t- \-km-pX -(-... -\-x =0 ,

« cum sit n<,m=:rn-\-q , illae radices saiisfacient aequa-
tionibus

n 2n en

Am-f-Am-nJ: -+-Am— 2*r -H i-km—enX = 0 ^

n 2n fn

Am— H-Am— n— 1X -t-Am— 2n— 1^ -4- • • . -)-Am_/n— lOT =0,

n ^ji gn

Am— 2-t-Ani— n_2a: -i-Am—2n-~2X -4- . . . H-Am—gn— 2^ =0 ,

Revera juxta priacipia, quae staiuimuSj ex acquaiione (G) pro-
dibit

558 Petri Caliegari

r "~* 1 r ^"~^ 1 r \"'~' 1

Am«„L«^'^«-^-a('')«J-*-Am~2nLa(')aH-a(A)rtJ-t. . . . -»-A„_e„La(')a-t-a('")rtJ

-A„_i[a{Ort-t-a('')aJ-f-A„_„_,[a(')a^a('')a]^ . . .-♦-A„_y„_,[a(')a-Ha('')a J

—-ft
-A„_2[a(')a-»-a(A)rtJ-(-A„_„_2La(')rtH-a('')a]4- . . . -t-A„_.„_2[a(')a-i-a('')aJ I

Ast innotescit [aWa-^-aWa] =[aW-Ha('')]a"— ^=0, [aWfl-t-aWa]
=[a(')!H-aW]rt2«-i =0, . . . .[a(')rtiocWrt]z=[aw!Ila(/')]aen-i=0 ;
et ideo loco praecedeiilis aequatlonis babebitur altera

A„,_i|.«(')«-t-a(''^«J-*-Am_n_iLa(')rt-Ha('')aJ-(- (-Am_/-„_i[a(')a-+-ft(*)aJ

Huic aequalioni generatim substitui potest

n-t-I 2«-t-l Jn-^-t

(H) A„_|X-HAm_„_lJ? -+-Aot_2„_iX -+- \-Am^f„~iX

H-+-2 2n-f-2 gn-t-2 1

■♦■Ani_2-=cVAm— n—i'*^ -l-A„_2„_2^ -^ . . . -^-Am—gf—l^ [=0.

Si haec aetjiiatio (H) divldatur per x orletur

n 2n

(I) Am-^-^-^,n-n-^x -+-A„_2„_iJ? -t- i-A;;,_/a_i a/'*

n-1-1 2'i-l-' gn-t-l

■♦-Am— 2J^-t-Am— n-2J:^ -+-A„_2„_2-r -+- y-Am—en—2X JsnO.

Ex hac, si cum aequatione (G) comparetur, infertur

n

Ab aequatione (I) habebiims

n 2n en

Am-^-Am-nX ~i-Am-2nX H -4-A/»_«nX- =0 .

Aliae nonnullae appi.icationes etc. 559

Am-n.-iM'^a-«-a('0rtJ-(-Am_2n_iL<iWa^a('')rtJ-f-. . . -f-A«,_/-n_iLa(')a-»-a('')aJ 1
-4-Am - 2 La'Ort-Htt(''Jrt]-H.V»,_ „_2[a(')rt-Ha('';aJ-+- . . .-HAm-g„_2[a(0«^a('')a]l
H-Am — 3 La(')fl-^*^'''aJ-»-Am- n- 3La(')rt-»-a''')«J-H . . . ^Am-Aa-^VaCOa-t-aC-^aJ

n— 1 2«— 1

Ast cum sit fa('V/-i-af''^a]=0 , fa('5rt-i-a'*^'=0, ec.
aequalio ullinio deducta leiliicitur ad aliain

Am-2UC')a-+-a(*)aJ-|-Am_„_2La(')« +-aWaj-+. |-Am-g„_2W'')a-+-6i(A)aJ]

r 1 1 r n+1 -j r */i-k-l -f

-Ao,_jLa(''a-+-a('')flJ-t-Am_„_3La(')a-Ha('')aJ-4- HAm_A„_3La(')a-i-a('0a.V::=0 .

Aequalioni hujusinodi generalim subsliliii potest

n-t-1 2«-(-l S"-*-^

Am_2r -+-Am_n-2-a^ -4-Am-2n— 2-^ -{-... -|-AOT_g„_2X

n-»-2 2/i-t-2 An-f-2

-t-A„,_ja:"-f-Am_n-3J: -HAm_2n— 3J: -t-...-+-Am_A„_3X \=:0.

(L) _H

Haec aequalio, si cum aequalione (I) compareiur, manifeste
demonsirat esse

n 2n fn

hm—\-\-^m—n—\X-\-lim—in—\X -+-... -<-Am_/;,_l J7 =0.

Quando aequalio (L) per j: dividatur, eiit

n 2« gn \

A/n_2 -l-A,n_„_2 .X -+-Act— 2n-2 • ^ -+-••• -4-A„_g„_2 . X 1

n-t-1 2/i-(-t *n-t-lf

-4-An,— 3 • .r-t-Am-n-S .or -+-Am_2n— 3X -+- \-S.m-kn-l . X , ^0.

Eodem modo demonstrandi , quo hactenus usi sumus , e-
ruetur

T. YII. 72.

560 Petri Cai,i.egabi

Am~2r^-^m-n-2.X -i-km-^n-i-X -t- |-Am-gn-2 • :r =0.

Alias analogas aequaiiones pari paclo dediicere possumus, et
ideo enunciainm ihcoreina p;itt't .

Perpendonlum est, an aequilioni (II) addl debcat quanlitas
conslans C. In lali liypotesi si loco x substilueremiir aa,a'a,
a^a, .... a"a, series aequalionum haberereiur, quae propter
addilionein praebciet

nC-HA„_i(l-j-(x-+-a''-H • • • -l-» /'art-h.Am_2M-4-a'-4-a^-H . .-

-H« ;(««)"-<- =0.

f

SeJ subsislunt acqnaliones
■ ■l_^^a2^_a(_^ -+-«-("-')= 0 ,

Atque idcirco inferri del)et C = 0, videlicet quanlilatetn con-
stantoni non esse addcndam. (1)

2G. Funciio algebiica deuoteiur a P^, ac ejus fonna sit

m m—t m — 2

Ilic si loco X subslitiKuUiir a , a", a"' «('), atque habeantur

P.'=0, Pa"=0, P/"=0,

sciibi poterit

; • -T-=Lr-Ha'-Ha"-i-. . .-4-«(') -H

{x—a'){x—a''){x—a"'}....{x—u()) ^

p m— 1 — 1 1

Ai[jr-t-«'-f-«"-+- • • • -(-a(')J^H

j- m — i—2 1

Aal^-f-a'-t-rt"-)- . . . -4-a(')J-f-

-t-Am-i-

(1) De llieorcmnle Lie demonstrato elegantissimarum lectfonum In-
froductionis Calculi SnbUmis cclehcrrinii Mainardi primam partem
inspice pag. 99 editam anno 183G.

Aliae nonnullae applicationes etc. 5G1

Eodem modo ex alia simili fuucliono al-^ebrica Q, , si sint

Q4=:0, Q«=0, Q4"=0,

concludl polcrit

(x-^'x^-A";(xli"')...(x_i('.);=f^^-^'-^"'^'- • • -^^^''^^-+-

B [jc-i-b'^"X- . . . -f-i('')J-H

-f-B„_/. .

Si erunt

a'=b' , a"=y'z=a', a"'=b"'=a' , .. .

a(')=b{')=a'

eruetur

r """' T r m—i—t

ii __lr--t-«'-f-a'-+- . ■ ■ -Wz'J-t-A ,[.r-Hff'-t-«--|- . . . -t-a'J-H . . . -4-A„_.-

[.r-f-«'-f-«'_|- |-«']-1-lii[j^-t-«'-+-a'^^ . . . -f-rt'J-H . . . -4-B„_-

Quando fiat x=.a', erit posirenio

_ r ""— ' -1 "'— ■ r- m— 1— I _ m— I— I

P^'J_1(0-^-1^)-f-.■.-^-1('+')l.--^-^,[K^)-^-1(--)-H■■-^-1(^-^')>-^■.-^-A f

Qa' r , , "— ' -\ "— ' r »,— : — 1 -, n — i—\ *

\\ (')-hl (2)-,-. . .-1-1 ('+')Ja'^-B ,[1 0-Hl (-■)-+- . . . -Hf ('+')>'-+- . ..■+-Br.-i
et haec expressio valorem fractionisj-:^ deierminat se exhiben-

tcm sub iadeterminata forma — , quando in ipsa fraclione

loco jc subsliiuaniur i valores, qui omnes quantilatem a' adae-
quant .

ALOYSII CALOM

De ohtruncato funiculo uinh'dicaU foetus humani
in cursii vitae intrauterinae , de istiusque

USCfl

ohiruncationis causis (1).

V^uaerilur inter Tocologiae itemqiie Physiologlae auctores
an esse possit , nee ne , ut foelus bumanus in snae vitae in-
trauterinae curricnio nexubus cum placenta ali(|uantlo deslitu-
tus, atque ediuis sit cum fnniculo unil)ilicali ohtruncato et im-
pervio, aut nmbilico cicatrice obtlucto . Id fieri posse Chat-
ion, Bourgeois, Superville, Stalparl vander AA iel , Romeil
(2) factis ac ralionibus denionslranl, negant anteip Budan, Vel-
peau (3) , aliique facta putantes a vero nimis aliena , neque
adeo singillalim edisserta, ul fidem mcreanlni. At Meckel (4)
cautius antea statucrat veriim quidem esse, quod singula,
quae dicebaniur, facta dcficientis funiculi unibilicalis in foetu
pro authenlicis minime habenda, sed verum quoque esse, quod

(1) Scrmo liabilus in convcnlu Acad. Scicnt. Instit. Bonon. Kalendis
Junii nn. 1843.

(2) V. Il:ill(T Elom. pli^siol. corp. hum. Lnus.Tnnae 1778 Tom. oct.
edit. sec. Lib. XXIX pag. 252. — Vid. G. Slalparlii vander Wicl med.
Hagiensis obs. r.ir. cent. post, pars prior Lcidae 1727. obs. 32. p. 327 —
v. Petri Romeillii in Hphem. nat. cur. Dec. II. an. VII. obs. CCIX.
p. 392 , 93 — V. Velpcau Traitc complet de 1' art des accouchemens
Bruxellcs 1835. p. 195.

(3) Op. cit. 1. c.

(4) IManualc di Anat. gcner. descrit. e pat. del corp. umano. Versio-
ne di Caimi con note Milano 1826. Tom. IV. p. 632.

564 Al-OYSII Cai.ori

nonmiUa cerlae fidcl erant: cui n.sscniuiir Bardach (1) loquens
do lis, quae Van den IJosrh , O.siander, Good descripserunt,
fateturque ea recenscri neqiiire inter commenta nisi ab iis, qui
praeconceptam opiiiionern tueri niierentur. Sed si hoc factum
defioientiae umbilicalls funiculi non omnes Auctores accipiant,
qui ctiaui accipiunl, discrepant inter se in explananda ratione,
cur foetus communicationibiis cum placenta , el placenta ipsa
careat , exhibcatque undMlicum cfansuni : sunt enini qui au.tu-
mant fmiiculum obtruncari et cicatriccm fieri ad utrunique ob-
truncationis extrernnni , partemque funiculi, quae periinel ad
placcntam, cum hac eadcni propter vim absorptionis alicpio-
ties deleri: contra alii sibi suadere oslendunt, ut nunquaro
fueril locus formationi placentae ac funiculi; et si liujus por-
tiuncula dcprehenclatur, quae a fetus umbilico pendeal , in
libera ipsius extremiiale ab initio caeca exliterit. His inter neo-
tericos accedit Burdach (2), cum facta isiiusniodi in mediuna
afferat causa turn confuiandi hypotlie^iin eortim, qui villos mem-
branae chorii liabent ceu vasa orii^inem praebculia placentae
ac funicnlo , e quibus. postea embryo exoriretur , tum com-
probandi ab embryone funiculuui procedere. JNeque aiiter sen-
tire videlur Buisson Danlhcz (3) facultalis medicae Parisien-
sis obstetrix ununi ex hisce faclis, nnpeirime desciibcns ob^er-
\atum in foetu exoniphalico , (pii ne vestigium quidem funi-
culi obtulerat; alipie liujus vasa pertjnirenli in aJ)dominis ca-
vo nil aliud occurrit nl^i vena umbilicalis jecori supposila, sic
luinine iininiuula , ul praesumere neniini licuisset, placentariuia
sanguinis circuilum per tani exileni canalem fieri jjotuis-se .
Quae opinio, cum invalesceret, renovarel, quod Hippocrates
(4) J DemocrituSj Epicurus, teste Platarcho (5), plerique alii

(1) Traitc (le Pliysiolof^ie consiJ. coinme scien. d' oIjs. etc. tiaduit
de r alleinand par Jourdan. Tom. III. pag. 5-J2 et 43 Paris 1838.

(2) Op. cit. I. c.

(3; Gri/.i'tte iiK'dicale de Paris Tom. dixieme annee 1842. pag. 489,
Obscrv. d' uii plm;enta pierreux ; communit^uee par madaine Buissoa
Dantfiez etc.

(4i Lib. de carnibiis .sect. 3.

(5) De plicitis PliylosopliorumLib. V. Cap. 1G. — Plato in Timaeo, el
Aristoleles in Lib. IV.Ca^i. 8. de gener. aniiu. eamdem tuentur sentenlianu

De OBTBt'>'CATO rUMOJI.O ETC. 5G5

scnliebant cic foetus niuritionc, scilicet fetiiin alimcntum non
nioilo per iiniliilii uni accipere, veruin ctiani )"er lelifjiias corpo-
ris apeituras, iiuii specialini per os, liqiiorem aniiiii liaui ion-
do , (piihns deficieiilibus per poros rulaneos ciimclem licpiorern
attraliLTt't , ruin A an den l?os( h lyiuplialica vasa suhi uUinea
meuioialo lirpioie tiii|;iila in Joetu (puaidoque (k'jiiclieudissct.
Qua autem tie Inpolesi non est hie dispuiandi iocns, licet
quacsiio de eadem eMranca nico arguniento non iit. Mens
niea est hie coniprobare senicniiain corniii, tpii lannii liaheut
intcrdinn nasci posse foetus absque nnibilicali funiculo , magis
vero consonam esse, quam contraiiam, atquo insuper defice-
re ])laccnlam ct funiculuin, non quia nulla placentae ac funi-
culo fuciil lormatio, sed quia liae paries a ioeiu excisac, aut
sejnnctac per vim paihologicam, et postea per absorplionem
deletac sunt. Quod soipienii obscrvatione pcificiam.

iMaiia Tassiuari Divi Bcnedicti in ai;ro Bononieiisi , nnpta,
viginii quiuque annos agens, duoiumf|ue (ilioruin jam mater,
iueunte Octobre anoi 1841, tertio gravida facta fuit. In Im-
jusce graviditatis primordiis fcbre quolidiaua ititerniitlenlc,
quae indomita uscjue ad siimmam liycmem penfurasitj et mea-
se Aprilis anni subsequentis 1842 \ix facto, immili er^sipe-
late lacciali corrcpta fuit. Cum haec nietliodi antiphlogistici
ope, tum speciatim plileboloniiac ad faustum fincni perducta
esset , incipil mulicr ulero laborare, et biduo post pcperit baud
infoliciier monslrum anencepbaiicum , quod egi-egius Doctor
Meiighuis mci amicissinniSj qiii parini aderat^ conlestim ad me
misii rebus suprarelatis haec a<lilendo: non opus fuisse huic
foetui edilo jam niortuo incisione umbilicalis funiculi, qui nar-
rauti videbatur morbosus, impervius, obtruncatusque, nionstro
adliuc vivcntc in utero; nee e pudendis parientis, quae se-
Ciuidas patdlo post partum monslri cjc(it, idlam exivisse por-
tionem funiculi ; neque se demum secundas perspicientem ia-
venire potuisse, nisi aliam funictdi portiunculam placentae ad-
nexam, quae flacida erat , siuuilabaique nianmiae papillain,
et pressa sanguine hand manabat, seel impcrvia et ipsa vide-
batur: phicentam autem cxi^am, et duram, quae, cmn caesa
esset, substautiam tnbcrculari analogam pluribus locis obtu-
lit, adparuiique fere exauguii. Lt monslrum acceparam, meas

566 Aloysii Calori

iavestlgationes ad hoc factum conflrmandum conliili. Milii ve-
to multain displicebat curatum non fnlsse , ut ego socundas
una cum moiistro habereui : niliilo secius ad agnoscendum u-
trum divisio , sivc oblruncaiio luaiculi propric vereque ante
partum, an sub hoc ipso facta esscl, solum monsirnm sufli-
ciebat. Potlio igitur funicuh , quae ejus umbilico adhacresce-
bat , poUice paullo minus h^nga el pauUo plus tribus lineis
lata erat , at ad vivum adumbrata conspicitur in Fig. i. h
Tab. XX.X: rotundata el lacvis in exiremilale libera c nul-
lum foi'amen prima fronte ofl'eiebat, sed accuralius observata
oculis subijciebat foraminulum d , intra quod immittere non
licebat nisi setam porcinam , tubulumque Aneliani siphunculi.
Praeterea antediclae funiculi poriioni erat habena e sal vali-
da , firma ac fere tendinea, ducensque originem a media cir-
citer longiiudine ejusdem porlionis^ quae tandem non omni,
qua solctj flexibilitate at mollilie gaudebat^ sed firmior, so-
lidioPj ac durior deprehendcbatur spcciaiim in hbera extrerai-
tate , ubi et albidior. Primum itaque, ul me certiorem face-
rem , an, nee ne ali([uis latcns vasorum sangniferorum hiatus
in de>ci ipla exlremitate exlaret , foelum aperui , et in aorta
thoracica iiistitiii injeciionem esstnliae terebinlhinae rubro
colore infectae, quam umbilicum versus impuli: ne guttnla qui-
dem hujus tenuissimi li(juoris e libera funiculi extremitale ef-
fluxit: injeciione peifecla cum cera liquida ejusdem coloris,
tantumdem in venis peregi subigendo tenui injectioni cavam
adscendentem , tubo introducto in ejus ostium venoso slnu cor-
dis dextero apertum , atcjue efficiendo , ut materia injeciionis
funiccdum versus percurreret: at volis non succcssil injcctio .
Quare per foraminulum cl , quod supra adnotavi in libera fu-
niculi exlremitate, atramentum ope siphunculi Aneliani impu-
li, sed frustraj atramentum enim nee venam umbilicalem, nee
socias arterias pervasil; et quoniam siphunculum movendo per-
cipiebam lubulum foraminulo immissum esse intra ampliorem
canalem , sinunive, ita foraminulum prolatavi, cui imim'sso
tubulo latiori majorem Uquiili copiam ingessi: quo factum,
ut sinus magis magisque distenderetur , et funiculus responden-
do intumesceret , sed liquor vasa umbilicalia haudquaquatu
permeabat. Quibus periculis cum nullum horum vasorum hiatum

De obtruncato ruNicuLo Ere. 5G7

ad liberam funiculi extremitatein deprehcndissem , milii turn
curae fuit ilia allius perscrulandi, niniirurn inquirendi quous-
que, et quomodo obliierata eadem essent. Ablata e cadavere
portione funiculi existenle una cum pariete abdominali, cui i-
psa neclebatur^ incepiacjue ab umbilici interioribus observa-
lione, illico sidi oculos venit foramen umbilicale e Fig. 2.
Tab. XXX, quod obleclum eral inferne vesicula y pyriformi,
pressa , crlspata , et partim ab ipso foramine intus suscepta ,
cujus coUuni producebatui" in filamcntum g, ct cujus fundus
appendiculam h, quae videbatur obtruncaia , exliibcbat. Ejus
parietes inteiius ad contactura conlali forlassis ob viscerum
abdominalium pressioneni, et fere ubique coaliti erant inter
se ; quapropier in ea cavitas vere desiderabatur. Praeterea haec
vesicula peritonaeum urgens sibi ab hujus parielali porlione
adsciverat tunicamj qua undique circumsepiebaiur , ralionem-
que liabebat cum aponeurosibus musculorum abdominis, seu
cum linea alba ad oram umbilicale foramen circuinscriben-
tera , nee non cum superposita cute , cui adhaerescebat : a quo
autem loco in funiculum productionem /'*, Fig. 3. Tab. XXX.
intruJobat ad modum S[)irae convolulam, quae crat portio
intus suscepta ejusdem vesiculae, et a qua ortuin ducebat fi-
lamentum g , quod cavum abdominis ingrediebatur , atque
ilei intestinl mesenterium, cui inserebaiur, petebat. IMilii est
difficile dictu, utrum organo physiologico , an palholojiico de-
scripla vesicula triljuenda sit, utrum vesiculae erydiroideae
Pockelsj an vesiculae umbilicali, cui factum esset impedimen-
tnm recedendi ab embryonis abdomine propter morbosam ad-
haesionem orae umbilicalis foraminis, inter quod autem inne-
eta permansisset. Quae conjectura ab ipsis facii adjunctis, turn
speciatim a rationlhus et nexubus deprehensis inter vesiculam
et filamenta g", /i Fig. 2. Tab. XXX, habenda tamquam vasa
omphal'j-mesenterica obstructa , comprobari posset. Quidi[uid
tamen sit, istiusmodi quaesiionis solutionem aliis facile linquo;
et Iransiens ad vasa umbilicalia, inquam, unam arteriam exi-
stere, quae dextera erat, et quo inagis ad umbilicum appro-
pinquabatur , eo magis gracilescebat, nee materia injeclionis
implebatur nisi ad urachum usque . Cum portionem artc-
riae dicta materia plenam digitis pressissem, ut materies ipsa
T. VII. 73.

568 Alotsh Calori

nmbilicnm versus pergcrct, id frustra egi, eo quod materies
vi imiiellentl non obtcmperabat ; qnapropter cum suspicarer,
ne pressio nimia tubuni arteiicum abruinperel, a pressione des-
tili , et arteriani seqnulus sum per funiculum usque ad linjus
liberam extremitalem , et postea in )(>ngum secui: quod cum
facerem, percepi subduros ejus parietes evasisse^ et aliquan-
tum essentiae terebintliinae rubro colore infectac ex incisione
manavisse. Aperta arteria in conspectum venll grumus oblon-
gus in Fig. 3. Tab. XXX^ subflavus, solidus el coiibistenSj lae-
\is, ct tali crassitie donatns, ut filo niodice crasso jiar esset,
tamque cum anteriori parte circumferenliae tubi aricrici co-
haesus, ut ex ea diflicililer disjungereiur; et ad infe iora vix
ultra ve^icalis arteriae / originem , ad superiora autein versus
liberam funiculi extremitatem exilior factus finem liabebat:
quo grumo magna ex parte ablato, arteria in inleriori sua su-
perficie obtulit rugas satis expressas in longiiudinem ductas .
Postremo arteriae pars, quae ad exlremuru funiculi exlabat,
gracillima et impervia crat, et cum substantia extravasculari ,
sen gelatina Wartonii obslrncta, et compacla confundebatur .
Quatenus de vena umbilicali d Fig. 2, h Fig. 3. Tab. XXX.
haec coarctata erat, parietesque habebat crassos et duros fere ut
inflammationi obnoxia fuisset, et capiebat grumum i Fig. 3 Tab.
XXX. protensum ad usque foraminulum e antea descriptum
ita, ut in obstructionis ralione, quam pro ulrisqus vasis imibi-
licalibus nalura observaverat , nulla inesset dissimilitndo . Ad
summam vero facti enarratl notandum est, nionstrum ad se-
quiorem sexum pertinere , eique esse parvam nutrilionem, lon-
giiudinem septem pollicum , et pondus qualuordecim uncia-
rum cum dimidio , intestina meconio cineraceo plena , multo-
que muco stomaclium , jecur parvum, et vesiculani fellis va-
cuam, lienem solilo grandiorem et oblongum, renes et capsu-
las suprarenales atrophicas, [>luresque alias anomalias anence-
phaliam speciatim constituentes, de quibus hie utpote meo ab-
sonis argumento non disseram.

Observatione relata inilii videtur quod superius asserueram,
satis superque demonstratum esse, nempe umbilicali fnnicu-
lo foelu.n quandoqne destilui, foetusque uinbillcum cicatrice
obduclum exhibentes in lucem prodire posse ^ el funiculi ac

De OBTIVUKCATO rUMCDLO ETC. 569

placentae deficienliam factam porro esse ex causa pathologi-
ca, non autem ox formationis evolulionisque defeclu. At eiiitn
dicet allquis : non est dubium, quin ca->u nairalo, et quibus-
dam aliis comprobetur, funiculum toinin continiuiin , solitos-
qiie nexus qua cum placenta, qua cum foolu habentem olini
extilisse, morbique vi absci->sum ac clcletum esse 5 nonne vero
fieri posset, ut foetus nonnunquam vacaret funiculOj itemque
placenta proprie ob intenupiam foiinalioneni et evolutionem?
nonne acepli;ilus Van den Bosch a BurdacU citatus excmpkim
deficienlLs funiculi et placentae propter impeditum formuiionis
processnm suppeditaret? Alioquin dilficile esset intellectu, quo-
modo [)hysiologus tarn doctus , qualis est laudatus Aiemannus
inferre potuisset ex observatione Van den Boscluana= 6videm-
nient ici la formation des vaisseaux ombilicaux s' 6tait trouv6e
interrompue, et n' avait pu atteindre a son but (1) -^ Qui-
bus hoc respondendum, quod si sern>o esset dc esiguissimis
enibryonibus, sen embryolis, ut vocant , qnibus est qiioddam
teniporis, quo videntur absque funiculo umbilicaii, ut ex llar-
vei, Cruik.shank, aliorumque observalionibus coUigitur, et qui-
bus sat est materia ovuli se in embryonalem ionnam immu-
lans 5 aut materia vesiculae umbiHcalis . ut earum nutrilio Tiat,
assentiri liceret deficienliam funiculi et placentae per defe-
ctum formaiionis explicandam esse: sed cum aiiatur de foe-
tubus, ut ace[)halus praedictus, et aUi, de quibus Good, et
Osiander lo(piuti sunt, res in totum mutatur, namque intel-
ligi nequiret, quomodo fas ilHs fuisset aliingere evolullonem
et incremenlum foetale, major! praeclpuoque nulrilionis orga-
no eisdem dcficiente, idest placenta, cujus ope cud)ryo et
foetus nutrimenlum accipiunt. Verum est proferri posse foe-
tum nutriri admiltendo intra se ipsum acpias amnii , harumijue
partem nutritiam siln adsciscendo , quum plurimi observalo-
res testali sint, dictas aquas pervadere tubum alimentarium^ et
ab omnibus membranis mucosis exterius aperlis non secus ac
cute absorberij compertumque sit Weiillichianis periculis (2),

(1) V. Burdach Traite de Pliysiologie Tom. III. pag. 543.

(2) V. Mfcktl op. cil. Tom. IV. pag. 599.

570 Alotsh CALoai

recensnalos quorumdam mammalium domesllcorum ammi a-
quis subinersos per aliquot hebdomadas vixisse et se nutrivis-
se; atqne adinoduin probabilis reddita sit digeslio ab obser-
vationibus Harvei (I) et GeofTroy Saint Hilaire (2) assercnlium
se in intestinis foetus humani,, ovium, aliorumque bisulcorum
scybala reperiisse, ac demum fieri possit rcspiralio propter
aerem atmospherico assimileni , quam Lassaigne (3) in aquis
amnii baud dudum detexitj et qui a poris ceu traclieis, ut
verbis GeofTroy Saint Hilaire (4) praecitati utar, haurirentur.
Sed etianisi islis aliisque argunicnlis nulrilionem foelus per
dictas aquas comprobatam esse poneremus, noscinius taraen
his parnin esse substaullae abbilis, quae et eo minor, quo ma-
gis ad suum terminuni accedit graviditas, ut analyses chemi-
cae a Voquelin et Buniva instiiutae declarant: quod porro non
convenit cum rapido evolutionis et incremenli embryonalis ac
foetalis progressu , nee apluni est ad suppeditandam ralionem
mobs;, quam foetus^ licet perpaucae nutrilionis^ assequitur. Prae-
terea ignoratio fontis, ex quo manant aquae intra amnium con-
tentae, utrum e sanguine foelus, an malris; foetus vitae per-
mansio adhuc mulio post earuni efiluxum ; minor earum copia
in postrernis graviditaiis mensibus , in quibus foetus majori nu-
triment! quantitate eget; nulla earum existenlia in cunicubs an-
te partum , Hallero (5) adnotante ; nullum foetus detrimentum
ex alteratione chemicae compositionis, quae ad eas attinetj
impossibiiis earum deglutillo absque respiratione pulmonab,
et interdum absque ore^ naribus, rebquisque corporis ostiis
exterioribuS;, quin meconium desiderelur; earum dissimibtudo
et a stomacbi succis et a meconio ; difficilis earum absorptio,
aerisque Lassaigniani haustus propter crustam subpinguem et
lubricam, qua cutis foetus obduciuir; forluita prorsus scybala-
rum formalio in colo et recto intestinis perperam tamquam

(1) De generatione animal. Exercit. LVIII. Dc nutritione pulli in ovo.

(2) Philosophie anaf. De monstr. hum. Paris 1822. p- 279.

(3) Archiv. gener. dc nied. Tom. 11. p. 308.

(4) Op. cit. pag. 538 et 39.

(5) Op. cil. Tom. Oct. Lib. XXIX. pag. 200.

De OBTRUKCATO rUNlCULO ETC. 57 i

eflectus (ligeslionis habiia, sed meconio explssato et indurato
propter niiniam humoris aquei ainissionem tribuenda; redii-
clio pcriculorum Weidlick ad non probandum nisi ut recens-
nati exterioribus poiciiiiis, ut ita dicam , subducti^ quum a-
quis amnii arte mersi sint, ab inceptis vitac exlrauterinae fun-
ctionibus dcsinant, at([iie in staluni leiliargo , aut as})liixiae
quodainmodo similem labantur, in quo prolecto non alunlur,
eodenique adlongum tempusadhuc protraclo, propter eorura or-
ganicas condiliones vitani minim e linquunt, cjuod et Senac de-
iTJonstravit, catulos subijciens vacuo andiae pneumalicae; haec
omnia, aliaque singulis nota cfTuiunt, ne tarn facile admitta-
mus dictum nutriiionis niodum, atque eliam admissum prae-
dictae embryonis foetusque necessitali suflicientcm pulemus.
Sed si vero consentaneum sit, embiyoneni et foclum mullo
alimenio egentes causa sese evolvendi atque augendi non ab
aquis amnii, sed a placenta tantum congruam ejusdem aliment!
quanlitalem accipere posse, ullusne poterit sibi suadere, ut
foetus fiat, qui est, quin unquani placenta interventu funiculi
cum foetu conjuncta exlileril? Nobisne casus, quos Eurdach
adducit, deficieulis placentae, imperfectique funiculi habere li-
cebit tamquam eflectum interruptae formalionis vasorum um-
bilicalium , et impcditae formationis placentae? Kequaquam;
ponere cuim oportcrct, ut demonstratum esset, aquis aranii
foetum nutriii, el hoc cum factum esset, satis fuisset ad in-
crementum foetale, quod eviclum est fieri non posse; ex quo
concludendum, casus deficienlis placentae ac funiculi a Burdach
relates nullo modo tribui debere formationis defeclui,sed de-
letioni per nimiani vim absorbenlcm efleclae . Qua in con-
clusione eo magis haereo animadvertendo, Meckelium de ace-
phalo Van den Boschiano loquentcm minimc diccre nunquam
extitisse placentam , nee a priniordiis usque funiculum bievera
imperviumque in sua libera extremitate , sed obtruncatum, ma-
gnaque ex parte deletum fuisse; loquentem autem de casibus
a Good et Osiandcr descriptis, quos nullani placentae forma-
tionem comprobare affirmatum est, hos conferre cum iis (1),

(1) V. Meckel op. cit. Tom. IV. pag. G4G.

572 Alotsii Calori

qnoruin hlstorlas Van der Wiel (1), et Romeil (2) tradide-
runl, quos cum inihi consiilere licuisset, compertus sum, pla-
centara liaud desiderari, sed una cum funiculo adesse , prae-
terqniinquod hic a foetus umbilico sejunctus prorsum extabat.

Cum igilui- phicentam et fuuiculum delicere non quia baud
fuci'It locus utrorumque formalioni , sed quia ulrique aut par-
tim , aut omuiiio dcljli fuere , pro rato baberi possit, nunc
quaeritur: utrum in casu nostro foetus a placenta prorsus se-
junctus statiui mortuus sit, an vivus superfuerit? et si vivixs,
quae in illo vivendi fuit ratio? Quot temporis ante nativiiatem
facta est sejunctio , sive funiculi oljtruucatio ? Quae tandem
hnjusce sejunctionis, sen obtruncationis causa? Qnaniquam istis
postulatibns aequa responsio dari facile nequeat, de lis lamea
quaedam non praetermiltani. Facti adjuncta perpendentes com-
perimus funiculi obtruncationem sequulum non esse foetus ia-
teritum , nam quomoda cicatrix in libera funiculi extremitate
et grumus interlori superficiei arteriae umbilicalis facti essent,
si foetus vitam amisisset? cur si mortuus, nullum putretlinis
signuni in ejus corpore exutisset? Verum sane est foetum ab-
sque vita in utero morantem non usque putrescere , iinmo
quandoque incorruptum manere^ exsiccarique noa aliter ac
vitulum in utero vaccae , anctore Bartholinio (3) , sed hoc per-
rarum, nee factum in casu nostro est, ab omnlque diibita-
tione foetum non interiisse cicatrix el grumus praedictns nos
amovent . Et foetum ad quoildam tempo is vitam perducere
posse, etiamsi comnunicationibus cum placenta destitulus sit,
probant observationes Chalton, Van der Wiel, et Romeil su-
pramemoratae, e quibus elicimus, foetus absque umbilicali fu-
niculo editos vitam extrauterinam degisse, et se bene habuis-
se. Quod si quisque istis observationibus lldem habere nollet,
suppetunt et sola facta a Morgagnio (4) relata fetuum quinqiie
aut sex menses agentium , quibus exiles adinstar fill funiculus

(1) Op. cit. 1. c.

(2) Op. cit. 1. c.

(3) Cent. I Hist. Xri, ct Cent. IT. Hist. IF.

(4) De Sed. et caus. morb. etc. Epist. XLVIII.

De OBTIVUKCA.TO FUNICULO ElC. 573

erat, et umhilicalia vasa ob>tructa, quin foeliis ipsi , licet gra-
cillimi ac pene cxangues , niorlui essenl , iiscjue duin in utero
niorati sunt , seel vitaiu taiUimi nascciido licjucniiit. Quibiis ar-
giimenlis, cum ratum sit funiculi obtiuncaiione vitam foetui
ablatam non esse, sed solum maioiiam nutriliam a placenta
aul maire procedentom , vivcudi i alio , in qua ioetus verse-
balnr, esse poi ro delwjbat ei assimilisj in qua sunt animantes
letliargic.i. In lelbargo omnes functiones torpent, et animal non
sumit alimenlum, scd suamet ipsa .substantia cnutiiiur, et con-
servatur. Ilaec imago adanniissim congiuit cum statu foetus
nexubus cum placenta desliiuti. Et vero quum animadvertamus
in foctu aclionibus aicpie funciiouibus , <|uas animal extra ute-
rum babel, locum non ficri^ quum intcmlamus in organicas
ejnsdem conditiones, et praesertim organorum sanguinis rircu-
lauoni, ac respirationi inservientium , lis paium absimiles, qui-
bus donantur reptilia , dum sese cibo in liyeme abstinent et
letliargica fiunt; quum bis addamus^ quod sponte consequitur
ex Weidlichianis, Senacianisque periculis, de quibus antea nien-
tio facta fuit, non possumus, quin vitam foetus nutiimento,
quod educiiur a placenta, vacantis , cum animalis Icibargici
vita confeiamuSj atque habeamns huic assimilem. Quo firma-
to facile colHgitur, quomodo foetus, quin ab extra materiam
nutrimenti tialveret, vitam sustentaverit, et produxcrit usque
dum in luceni ediuis est^ et cur nostrum monstrum anence-
phalicum communicationibus cum placenta orbatum, et fetus,
de quibus loquitur Morganius, umbilicalia vasa obstructa ha-
bentes peipaucae nulritionis et incremcnti fuerint; nam cjuum
iis facullas non amplius suppeteret ad elicicndum ex matre
alimenlum, sed mode ex propria substantia, et speciaiim pin-
guedine , quae in variis eorum corpoi um locis se antequam
impediti essenl, quominus nulrilum a placenta accipcrent, cu-
mulaverat, factum erat, ut in iis sensim scosimque nutritio
deficeret, atque incrementum , quod eorum aetatis esse debe-
bat, haudquaquam adesset . Quo autcrn in statu an longe an-
te nativitalem, nee ne, nostrum monstium redactum sit, nemo
^idem eerie aflirmare poterit: attamen, si aliquam de hoc
conjecluram facere iiceret , ea mihi videretur minus a vero
abesse, quae poneret non malto ante naiivilatem illud talem

574 Alotsh Calori

vltain degisse , nitnirutn communicationlbus cum placenta, at-
que ideo nutrimento ab hac ipsa procedente destitutum fuisse,
suametqiie substaniia suslinerl debuisse . Quod potissiraum ex
condilionibiis , in quibus funiculus et vasa utnbilicalia versa-
banlui", niilii videUir conjecUri posse . Re quidetn vera si mon-
struui in dicta viveudi raiione diu exiitisset , aut aliis verbis,
si funiculi obtruncatio bene ante partum facta asset, funiculus
spissior, durior, atqne honiogeneus evasisset , et foraniinulum
in libera illius extrcniitate clausum esset , neque intra eum
prosequuti essemus vasa unibilicalia , quae et parietes spissio-
res, ac duriores praebui;sent_, contraciiora , imo impervia , gru-
mo aut partim , aut omnino deleto , se exbibuissent , et deia
funium speciem ad modum ligamcnlorum sumpsissent . At res
cum aliter se habeant, coucludamus oportet non mulio ante
nativitatera funiculuni oblruncalum, ideoque in praedicta vi-
vendi ratione moustrum baud diu fuisse. Quo et ad teriium,
quod supra edidimus, quaesiluni quodammodo respondimus ,
praeterquamquod tempus, in quo obtruncatio funiculi efl'ecla
fuit , non est bic slricte determinatum , sed , ut quisque per
se videt, hujusmodi determinatio tam in casu uosiro, quam
in reliquis antea memoralis non solum plurimas in difficulta-
tes offendebat, verum ctiam fieri nuUo modo poterat. Cum
tandem ad causas , quibus progenita est funiculi obtruncatio,
deveniamus, inquam carum complures recenseri posse, cun-
Clasque quamdam verlsimilitadinein praesefe rentes, non singu-
las tameu ad explicandum casum enarratum pariter idoneas .
Et primum animo conceneram funiculi obtruncalionem factam
esse a fortuita vasorum umbilicalium obstruclione, ex qua a-
trophiam, sen potius gangraenam funiculi ortam esse duxeram;
quibus afieciionibns separatio foetus a placenta, ipsiusve funi-
culi delelio usque ad punctum emortuuni tribuenda esset: ast
huic explicationi diu non aquievi^ cum ei relatus ad me mis-
si, at que inspectio anatomica adversarentur . Postea , cum per-
brevem funiculum posuissem, ex ejusdem brevitate aliam hy-
pothesim elicueram cogiiando , ut ob talem brevitatem foetus,
qui veluti appensus de placenta pendebat inter amnii aquas,
proprio pondere funiculum trahere debuisset, atque ob niotus
quos edere potuisset nounihil vehemeotes, ipsius laceratiooi

De OBTHUNCA.TO fDKlCCLO ETC. 575

tandemqiie divisioui orij^inem dcdissct; niihi aulcm conferen-
li hunc proccssnni cum eo , quciii tencnl foetus niaininallum
doiiieslicoiiim , qui, vix dum iu luccin prodieiuut , sihi ore
funicuhun discerpunl, quin ulla ex vasis umbilicalibns cfl'usio
sanguiuis flat, proplcrea quod interioics vasoiuiu lacerorum
tunicae intra exlimani, sou tubum vascularem sc rccipiuntj et
sic revolvuntur, ut obluramenlum consiituant, facile pcrsua-
debam haemorragiae locum fieri uequivisse. Meae insuper mcn-
ti obvenerat compressio , cujus vi atrophia , ulceraiio , ct pcr-
fecla conlinul solulio geuitae essent, et quae nisi a foclu ipso
agi poluisset; at funiculi oblruncatio abdomiui foetus tarn pro-
xima impediebat, quominus isiiusmodi suppositionem ample-
cterer. Exisienliam vinculi , quod funiculum adslringerct aJ
modum vinclionis, cui hie de more post foetus nativitatem
subjicitur, dcin aninio cffinxeram, et sic de altera in alteram
conjecluram transeundo per novam observationeui ductus fui
ad huic poslreniae asseniiendum . Turn posui , ut cum esset
habena in funiculi portione, quae abdomini monstri adnex.i
permanserat, ita et aliae fuisscnt foelum inter et funiculum,
seu hunc inter et amnii membranamj ant si ilia tanlum admit-
ti velit, ipsa initio cum sua libera extremitate, ubi funiculus
obtruncatus est, adhaeresceudo, et funiculum circumeundo con-
nexiouemque aut cum iuvoluciis foetalibus aut cum foelu , ha-
Lendo, funiculum ipsum adstricla ulcerasset, atque iia secare
incepissetj praetereaque foetus suis motibus ilium traxisset^ ac
demum obtruncasset. Et funiculum umbilicalem vinculis islius,
modi aliquando cingi astringique posse non est res , quae pos.
sibililatis fines excedat: id faclis probari potest, ab eoque
quod sum narraturus, demonstrabitur. >

Autumno verlente superloiis anni 1842 mihi delatum fuit
ovum humanum optime asservatum ct intacium , quod primi-
para undeviginti annorum , strumosa , et menstruis seplcm ab
hinc mensibus orbata ederat, et quod iuspectioui tum exter-
nae tum internae erabryonem triniestrcm utpole sal auctura
satque conformatum, licet ancipili sexu, quod ad gcnitalium
exteriorum conformalioncm atlinet , ut videre est in Fig. 4.
Tab. XXX, ollerebat. Iluic embryoni erat funiculus umbilica-
lis t, c, cujus inierveutu illc placentae d annectcbalur, duobus
T. VII. 74.

576 Alotsii Calort

circiter pollicibiis longus , normaliler crassns , et prae-liuis sex
contorsionibus c, quae paiillo ultra pollicis loiigilutliiiein pro-
grediebanlur, et porlionein lenelxint ab einbryoiie ipso ilistaa-
liorem. A piiiicto quo placeutae iiiserebalur funiculus, aJ alle-
rum quo piaeclictae coulorsiones fioem h.ibebanl, obseivabantuf
laquei^,g",g- uiembranacei, subrubii^soliiii mcmoraluui funiculutn
vincientes, seseque in modiitn spirae circuravolventes : e postre-
ma el inferiori contoisione funiculi proticiscebantnr Uabeiiae
i,i,k,l, sen lougiora vincula enibryoneiu pelentia, eiilena-
que adlxaeresceniia : inanus deiu laeva dicta loco dedne-
batur a laqueo^ et jungebalur funiculo; quare hie tiactus
erat et adstrictus. Vestigia substanliae ei siniilis, qua laqiiei et
habenae compiugebanlur , hue illuc adparebant in facie inter-
na amnii, quae chario supersirato ita gluiiaata erat, ut ab
hoc sejungi difficillime potuisset; quapropter suspicionem injicie-
bat se deletnm fuisse. Liquor amnioticus, qui ex apertnra
hujus ovi profluxit, fulvus erat et spissitate praeternalurali
donatns. Haec omnia oriebanlur porro ex morbo ad phlogosini
praedictarum raembranaruni, turn praesertini amniij et ad vim
plasllcam auctam et aberraniem referendo. Enarrata igilur ob-
servatione clarum est intra ovum interdum fieri vincula,
quae funiculum circumeunl et adhaerescunt modo enibryoiH^
raodo membranae amnii, non secus ac funiculo ipso^ quem
continuo adstriugentes efficient, ut ipse giacilescat , erodalur,
suamque continuitatem solvat: cujus solutionis conlinui absol-
vendae non erunt fortassis extraneae concussiones, ictus edam
leves super uterum et foetum , nee non motus aliquantulum
vehementes foetus ipsius. Sic est, quantum auguror conjectu-
ra, genesis obtruncati funiculi in casu relato ; quam vero re-
Hquis, de qnibus superius mentio facta est, casibus accomo-
dari posse haudquaquam asseram : natura enim^ quae ad idem
phaenomenon procreandiim modis omnino diversls quam sae-
pissirae iititur, exposito absimiles et pro singulis peculiares for-
te adhibuerit .

TABULAE EXPLICATIO.

TABULA XXX.

Refert funiculum umbilicalem oLtruncatum et obliteralum foetus Iiuma-
ni anencephalici sepliniestris una cum portione parietum ante-
riorum nbtlominis.

a. porlio parietum antt'riorum abdominis rugis transversis notata.

b. portio umbiiicab's fLiniculi, quae abdomini mostri adnexa permansit.

c. Exiremilas libera portionis funiculi antedictae cicatrice obducta.

d. foraminulum in bac exlremitate deprebensum.

e. liabena, quae e medio funiculo cxoritur.

Fig. 2.

Refert eamdem parielis abdominalis portionem ab interiori facie in-
spectam , et peritonaeo obvelatam una cum vasis umbilicalibus ,
ompbalo-mcsentericis obstructis ec.

a. paries anlcdictus.

b. porlio peritonaei earn oblegens.

c. foramen umbilicale.

d. portio venae umbilicalis , quae ad hepar tendit .

e. unum ex vasis ompbalo-mcsentericis in filamentum mutatum.

f. vesicula piriformis el crispata , quae partim a foramine umbilica-

li inlus suscipitur .

g. filamentum , quod a col'.o ejusdem vesiculae producitur.
A. appendix , quae e fundo vesiculae assurgi t.

I. portio vesicae urinariae dissecta.

k. uraelius impcrvius.

I jl. arteria umbilicalis unica , seu dextera.

TO. una ex arteriis vesicalibus.

». ramus posterior arteriae bypogastricae dextera e.

O. arteria bypoi^astrica dexlcra .

p. arteria iliaca externa dextera.

q. arteria iliaca primaria dextera.

r. arteria bypogastrica sinistra.

578 Aloysii Cai.ori

s. arteria iliaca externa sinistra.
t. arteria iliaca priniaria sinistra .
u. arteria aorta.
V. arteria mescnterica inferior.
X. arteria sacra media.

Fig. 3.

Praebet funiculum dissectum, rationem obtiiramcnti vasorum umbi-
licalium etc.

a. portio cutis et aponeurosium musculorum abdominis, quae foramen

umbilicale circumscribebat.

b. linea, quae membranas funiculi a dicta portionc quodammodo di-

sterminat.
C , c. membranae funiculi in longitudinem sectae et diductae eo con-
silio , ut partes ab eo comprehensae in conspectura veniant.

d. extremitas libera funiculi .

e. Foraminulum in banc extremitatem hians in Fig. 1. littera d ob-

signalum .

/"'. vesicula piriformis, de qua mentionem fecimus in praecedenti fi-
gura . Hie versa et libera conspicitur , ejusdeinque portio , quae
intus suscipiebatur a funiculo, ad modum spirae convolula ad-
pa ret in /-.

/3. filamentum , quod in praeced. fig. adnotavimus per litteram.g-.

g fdamentura , quod vasi ompbalo-mesenterico impervio respondet ,
quodque origineni ducit a dicta vesiculae portione_/^. instar spi-
rae convoluta.

h. vena umbilicaiis aperta , quae grumo i impletur , hiatque in fora«
minulum e supra memoratum .

i. grunius , qucm capit vena umbilicaiis.

k, k. arteria umbilicaiis apcrta , in qua continetur grumus m.

I. una ex arleriis vesicalibus .

m. grumus in arteria umbilicali conclusus.

n. urachus .

Fig. 4.

Demonstrat embryonem humanum tres circiter menses agenlem una cum
suis involucris , et laqueos babcnasque j quae cingunt , astrin-
gunt, ac trabunt funiculum umbilicalem ejusdem.

a. embryo sexus ancipitis quoad conformationem organorum genita-
lium cxleriorum .

b,c. funiculus umbilicaiis: porlio b caret contorsionibus, portio au-
tem c sex contorsionibus est praedita.

d. placenta.

Cj e. cborion et amnios strictissimc inter se ipsos conglulinati.

De obtruncato ruNicuLo ETC. 579

J. dccidiia rcflexa.

S^S^S- Jaquei contorlam funiculi porlionem ampleclentes.

//. puiicluni, uLi funiculus liaclus, aslrictusque est liabena /, /, <juac
funiculo, Lrachio et scapulae clexleris enbryonis adiiaeresci't • ma-
nus sinistra liac habena, et supcrposita alligatur ^ et funicul'o
annectitur.

i, i. habena anlcdicta , quae procedil a punclo , quo coiitorsioncs fu-
niculi consistunt, ct desinit ad bracliium et scapulam dcxlerani
cmbryonis.

k. habena praecedenli supposita.

/. habena altera , quae prinio porlioni non contortae funiculi adhac-
rescit , quam postea linquit, et descendit, ut regionem h ypocon-
driacam dexleram embryonis pelat, et cum cute banc rcirionem
anterius obvesliente unialur.

Tom: Ml

Tab X XX.

e

1

V

J'

y^'

R.Aniadei nd nai del

C Britiiu (irLiii lap.

J«it fictbi

INDEX OPUSCULORUM.

MtCKAEiTs Medici. De anatomicis qui ad dccimi octavi secu-
li initio ad nostram usque aetatcm Bononiac Jloruerunt.
Tab. I. „„„ 3

P'o -

Joachim Babiili. Historia cujusdam singularis ac mirandi di-
scrimirds inter organicuni accrementiim partis dexterac et
sinistrae corporis in muliere quadam , quae grai'i etiam

Elcphanliasi laborahat. Tab. II. Ill IV. « 63

Franciuci MoNniKi. P'iriliiim cofi/ormationis abnormis , quae
hypospadia dicitur , anatomica descriptio cui nonnullae
conjecturae sunt adjeclae , quae ad dignoscendam hujusce
anomaliae formationis rationem concurrunt. Tab. V. yi

VII. VIII. IX. X ,; 89

AwYsii Calopi. NonnuUa de nervo sympathico opbidion/m in-
digenorum. Accedit eiusdem descriptio , ac dcmonstratio in

anguibus, et lacertis. Tab. XI. . « 115

JosEPiii Ventukoli. Epltemerides tiberinae ad annum 1841

continuatae « 137

Doiiiivici GuALANni. Speciminis statisticae mcdicac Manicomii

Bononiensis Sanctae Ursulae alterum decennium. . . ((165
Jntokii BEr.TOLOAJi Eq. Miscellanea Botanica IV. Tab. XII

XIII. ,(193

JosEPHi BEiiTOLONii M. D. Historiu Lepidopterorum Jgri Bo-
noniensis (, 205

Pavlli G loni. Descriptio y/natomica humani monstri exence-
phali in quo multa alia a natura abhorrebant. Tab. XIV.

XV. XVI. XVII. ,,261

Francisci Mondini. De virilium confornatione morbosa tumo-
ris caussa , quae Hypospadia Postgenita appellari posset.

Tab. XVIII. XIX. XX ,(297

JoANNis De Drigkoli a Biw?/xhoff. Descriptio novae spectei

Portulacae. Tab. XXI « 309

Antohii Alessandrini. Eq. Descriptio Anatomica variarum cor-
dis degcncrntionum maxime singularium in dnmesticis ani-
mahbus mammiferis. Dissertatio II. Tab. XXII. XXIII. « 311

582

Aloysii C.isiyELii. Disquisiliones anciUticac super aequationi-

bics trinomialibus forma Xn—\x±Viz=zQ . ..... « 331

Aloysii C.ilori. De monstro humatto (inenccphallco Cum even-
tratione consociato. Tab. XXIF. XXF. XXVI. XXFII.
XXVIII. „ 345

Jo. JosEPHi BiAxcoM. TcTitamcn dispositionis systemalicac La-

pidum ad constructionem atquc ornatum inservicntium. u 383

JcLii Bepett!. De revolutioiiibus duorum corpurum se mutuo

trahentium. Disscrtatio. Tab. XXIX. « 399

Francisci MoNDiyr. Ilistoria Calalepscos (( 4G3

Aktonii Sjntjg.ita. De Hippopltaes Ramnoidis i'enenOj ct Me-
spili Piracantae natura sermo j ncc non breves de quibus-
dam veterum detectis monumetitis , ac de peculiari Nar-
siensi terra disquisiliones : . « 491

Aktohh Cavjra Eq. De phlegmasia alba dolorosa gravida-
rum (( 499

Aloysii Casinelli. De aequationibus algebraicis quarum radi-
ces constant quatuor dementis (c 509

Petri Callegari. Aliae nonnullae appUcationes calculi symbo-
lici, quo subtractionis _, et divisionis usum in doctrina nu-
merorum , et aequationum juvari , et extendi posse de-
monstratur « 529

Aloysii C.ilori De obtruncato faniculo umbilicali foetus liu-
mani in cursu vitae intrauterinae , de istiusque obtrunca-
tionis caiisis. Tab. XXX « 5G3

ERRATA-COURIGE

Enala* Corrige

pag. lin.

1GG — 9 omissis fimissia

1G7 — 22 Aclalcm Arlem

173 — 38 noUilum iiol;il;im

3G2 — 33 brcvissimus brevissima

3G5 — 2 anil3ol)US ambiil)us

3G8 — 31 <|iii(lam quidein

373 — 30 h;icc liae

533 — G . . . (p^n—1) (p^m—A)

53 J — 1G ^(J-H^") _;_V(j'H_/)

538— 4 -+-1^'--^-•5] ....... -Kl'"-'-'']

541 — 5/<inon<1 /<,noii>1

r m—2 -1 f m— 3 -] p Bi— 2 -■ f m—3 T

„ _- 9 U-H//,J,U-t-//,J L'H-/mJ,Lih-/'J

« — 12 .. .-Hz,(//,<K,)'" (//!«,)'" V ...-^-a^{/l^a^f -H(/^a, )"*"")

553 — 7 queit quit

555 — 8 residuum, quod residuum ( dempto factore nunie-

rico ) , quod

IMPRIMATUR

Fr. P. Caj. Felettl O. P. Inq . S. O.

IMPRIMATUR

loseph. Archid. Passaponti Prov. Geii.

O

4