T ATTI |! E gs "n 7n DU LAU & C? I 2 f* FA INT. "P pue ,. "5 a GU PF. CI AVGVSTI. WRISBERG. p. p» ANAT. ATQVE ART. OBSTETR. j PROFESSORIS REGII ! A IIMALC VLIS ES INFVSORIIS' "* SA'TVR A. | QVAE [ SOCIE: lTATIS REGIAE SCIENTIARVM SOLEMNI - ANNIVERSAR!! CONSESSV PRAEMIVM REPOR [n "GOETTINGAE APYD VrDvAM B. VANDENHOTOCst *-K- Me 1 WW UI US aS v p eng Serie 3 j WLSN j Bd E [ PERILLVSTRIBV3S V IORS ALBERTO br HALLER. J PAVLLO GOTTLIEB WERLHOF MEDICIS ATQVE ANATOMICIS NOSTRE S. ERI Td. 4^ Wa" EE n b Out v E S "8. 3A Sw n' ris N MT s RTL ^ ABA 3 oisice pm. y I Rl EN. d root MAU: r M Yd PRAEFAT B tandem quas diu promi-- fimus, de animalculis infuforiis Obferuationes: non repetita illarum quidem feries fed litterarium iter pre- lo füere impedimenta. Mox enim . €um ex fmgulari Illuftriffimae Societa- tis regiae fcientiarum fauore praemi- um reportaffem, ipfum fcriptum vt publici iuris fieret decernebatur: Vi- | caril autem anatomici labores , mihi. * 39:46 X3 pu PRAEFATIO poft lu&taofa Optimi R oE DER ER1fata, quem nobis argentina, dulciffima a- lias vrbs, eripuit, demandati, atque tunc temporis omnino noui, promo- tionis porro actus, et paullo poft re- - 'gio iuflu füfcepta litteraria peregrina- tio, confilio moram fecerunt. Ea nunc eft hominum pracfens conditio, vt nouitatis flagranti, quo omnes tra- himur ftudio, in arcanis naturae fcru- tandis indefefo defiderio perpetuo occupati fint eruditi. Infatiabili animo noua quaerimus, detectas iam res incredibili fere foler- tia ignoramus, incogniti fane quic- quam rariffime producimus; equidem non dubitandum eft, multos fore, | qui PRAEFATIO. qui titillandi ingenii gratia, in hoc naz turae theatro perfeuerare velint, licet plerisque fenfim multa deficiant in- quirendi obiecta. | Attento paullulum oculo, per v- niuerfum phyfices, hiftoriaequae na- turalis ambitum excurrentibus, opu- lentiffima huiusoccurret veritatis fup- pellex: / A primis enim inde poft re- natas litteras temporibus, omnia fol- licite perfcrutandi conamina, inue- niendi pruritu extincta fuerunt. | Quanta quamquam ineenii agili- tate pleraque phyfices inuenta acce- lerata, fefeque infequuta (int,^ tanta tamen maximam illorum partem ób- Ícuritate hucusque premi, fateri O- X 4 mni- PRAEFPATIO mnino: dehetidó Antliae, eléctrico tatis, magnetismi, attraclionis aee que ac adhaefionis, roris adícendene tis, deciduique, aliarumque maioris momenti phyfi icarum rerum attr ibuta, - eadem celeritate vnà poft alteram de- tegebantar, qua nanc fere fenfim illa obliterata videmus. ; Inre naturali et oeconomica de die indiem idem committitur vitium, - Vt plura alia eiusdem indolis taceam, polyporum folummodo adducam hi- ftoriam, et frumentorum transmuta- tionis hypothefn. - Omnibus in re- centi- adhuc haeret memoria, quanta experinentandi | induftria ,. quanto: obferuandi feruore, aliquot abhinc, - B PRAEFATIO. ^ ennis et polypi diffecabantur, et fri: menti vilioris in nobilius aeitata fuez rit transmutatio. Quis nunc pacatà cüpidine de hoc inopinato euentü vL terius cogitat? "^: Redeundum nobis eft, delufi me- tallarii inftar ad fpretos grandes fco: riarum acerüos, 1) vt reriotiato cona- mine iis in refundendis recoquendis- que aliquas indeobtineamus gemmas. Proximis, nifi omnia ine fallunt, | Cs: c ooonci stodelapfa .3) Non infrequens eft in. metallifodinis vernacula loquendi ratio. auf^ den alten Mann arbeiten... Metallariorm enim in- . defeffa fodendi opera femper nouae con- ficiuntur metallifodinae, vix vero dee . guftatis modo extremis minarum labiis, - intacta inexcultaque res fuae relinquitur lorti, atque exiliflimus salenae fplenden- . dis fucus, noua pollicecur auguria, FRAEFA-CEPO elapfi faeculi temporibus debemus cor- pufculorum in omni plus minus pu- treícente liquore fefe mouentium; quae animalculorum | infuforiorum nomine infigniri folent, inuentum. 2) .. Varia a variis repetitique vice audoribus inftitutà LOEWENHOE- CKII, WOLFFII 3) ELSHOLZII, BO- NANNI, HVGENII, IOBLOTI, BA- KERI, GEORGII ADAMI, 4.) ASCHII j NEED» . 2) Ante inuentionemlentium microfcopi- carum certiffime nemo nec infuforia nec fpermatica vidit animalcula, hinc audien- di illi non funt, qui ex nimio veterum amore Hippocrati aliisque illa 1am co- enira fuiffe fcribunt. 3) In denen nüzlicben Verfuchen zu genauer Erkanntnis der Natur und Kunfl 1. T5. p. 455. pauciffima habet de animalc.in- ^ fuf ex piperis infufione enatis. 4) Micrograpbia illufirata Londini 1746- 1747. PREEEATIO ^ NFEDHAMI, BVFFONII, BONNETI aliorumque extant experimenta, praes ter loblotum vero Bakerum, Neede hamum et Buffonium vix alius ex in- ftituto illa obferuauit, llluftri autem Bonneto excepto folidiore Iludicio nemo illa contemplauit. Quae porro - ex Italia nobis / referente Cel. NEED- HAMO in epiftola ad iil. BoNNETVM 5) data, circa haec corpufcula afful- gebit lux, infigni illam defi uva ex- pectamus. Cum per aliquot aeftates praece- dentes, polyporum in aquis füburba- nis 1747. quam vero nullo obtinere modo potui. 8$) Cenfid. fur les corps organ. T. 1I. pag. 2j. APRAEFAI-LG: nis, regionisque vicinae, hiftoriam naturalem paullo diligentius inquire- rem, omniaque quae circa animalia occurrunt follicite perpenderem mo- - menta, illud prae reliquis mihi. ma- iore dignum videbatur attentione phaenomenon, polypos plerosque, fi non omnes, in aquis quietioribus ftagnantibusque nidulari. Quataor mihi praecipue innotue- re loca, quae polypor um habitacula. appellare, illosque ibi inuenire mihi contigit. | 1) NotifíIima eft fofla füburbana no- ftrae vrbis, prope fullonis domi- cilia (22 /ó genanuten philofopbifcben Gang) vbimagna fatis in copia a-.- (us M PRAEFATIO. pii paluftris foliis infident; cuius v- berrimus in rivulo prata (deu Maufcb ) irrigante prouentus. 2) Alius minus cognitus, aft infe- rioris animalcula inueniendi certi- tudinis locus eft lacus quidam ( das Licbtenmeer) in ipfo montis( Heym- erg) cacumine fitus, vbi femel inuenimus polypos lenticulis palu- - ftribus inhaerentes. | 53) Exigua palus pone domicilia. praefetturae Niedeckenfir, vbi quo- que in apio paluftri inueniuntur. . - 4) Inlacu quodam fyluae (der Lang-- fort) ditionis Hardenbergeufís , quam peragramus dum apraefetu- ra Catlimburgenfi ad arcem | Plesf tendi- PRAEFATIO tendimus, quo in loco variis plantis aquaticis, praecipue autem apii pa- luftris foliis infidentes polypi inue- niebantur. . "Memoratis omnibus his locis com- mune eft, vt aquis repleantur aut pla- ne ftagnantibus, vti in IN** 2. 5. 4. aut tardiffime motisvti Nr. Ineo quo- que quaelibet plerorumge auctorum conueniunt relationes, polypos in a- quis dictae indolis habitare. 6) Tunc jam temporis deanalogia quadam co- gitabam quae fortaflis polypos inter et infuforia animalcula: inueniri pof- fet. Nilfane minus credidi(lem, tam pro- 6) Scbwedifcbe Abbandlungen. Vol. 8. pag. Ig. PRAEFATIO propinquam inter vtrumque animal efie affinitatem, quam paullo poft ipfe deprehendi, ignorabam enim tunc in- fuforiorum animalculorum genus pe- dunculis inftruétum, meamque folum- modo cogitationem ad vulgaria exten- debam animalcula, quae forfan cuin polypis noftris nullum aliud habere poflunt commercium quam vt illis nu- trimento fint. Inftitutas diuifimus Obferuatio- nes in duas feCtiones, quarum prior animalis, pofterior autem vegetabi- lis regni effectus comprehendit, cum annexa tertia epicrifium fectione. Icones manu mea vt eo maior fi- des et folertia conciliari poffet, ad na- PRAEFATIUO. naturam depictae funt:fi quae illisdefit p:&urae venuftas, illam veritas et na- turae imago fupplebit. | TU" V "Vellem fane microfcopium fola- re achibitum fuiffe, relinquimüs!vero' — hoc fubfidium ad alios me meliusin e- ius vfu verfatos. Mucorum hiftoriam, , tanquam alteram tractationis partem, - priorem mox infequuturam effe dee liceo — - D enu Dtcamlle OBSERVATIÓNVM | | ^pE ANIMALCVLORVM INFVSO- RIORVM GENESI ET INDOLE , SATVRA KEL ITE 1 PARTES ANIMALES . OBSERV. I. e: H I R V D O. anis, qui iam per dimidium quodque: excedit annum ftupiditatis exhibue- rat figna, theatro noftro traditur ana- tomico,. Praecipuus tunc temporis fcopus | cum mihi effet, nonnulla comparandi inuefti- gandique brutorum cerebra, iisdem quoque víbus et hic canis committebatur, Refe- - &o cranio, apertoque frontis finu, tresin con- fpectum prodibant vermes albidi, longitudi- nis 3-4. pollicum, hirudinibus omnino íimi- les, quos intimiori ftatim committere confti- A ."tucram , 2 SVECT. L.C. BARTES,.ANAIMALPS. tueram fcrutinio , quae inde annotauerim, vna cum vniuerfa hirudinis defcriptione naturali ad alium fcopumreferaaturus. ^ Aliquam ha- rum hirudinum aquae immifimus, abfoluta- que quae maxime memorabilia momenta mi- hi exhibebat, indagatione, putredini illam commifi a). Magnum 1am intercefferat cem- poris fpatium, cum d. 6. Apr;l. 1763. lepofi- tam hirudinem denuo infpicerem. Integer- rime nunc vermis iam computruerat b), ex putredine nafcebatur mucus, ex multis filis compofitus, cuius autem notatu digniffimam cum reliquorum mucorum hiftoriam iam fe-- re elaboratam, aliisadíeruandam occupationi- bus effe cenfemus. — Quae huius loci effe pof- funt recenfebo momenta, 4€. Ex omni vermis fuperficie tenerrimus mu- cor, albidus, filamentofus, tanquam bar- ba, veluti capilli eminet, filamento vno ad . latus alterius collocato. | 29. Gubflantia buius muci fitit canales trans- paren- a) Calor conclauis erat fecundum fcalam Fahr. 64- 70. Vas in quo vermis comprehendebatur pone feneftram pofitum, purioris acris liberior vt obtineri poflit ae- ceffus, b) Quae in fequentium obferuationum ferie annotatae fi- , mul fuerunt putredinis et corruptelae initia, in hac ad horas determinari non poterant, cum et ego tunc tem- poris de vlteriore aniimalculorum infuforierum perqui-. fuione non «ogitarem. SECT. L. PARTES ANIMALES. 3 parentes, cylindraceos, nodofos, apice fpi- cato, obtufo, obícuro, in tuberculum modicum prominente, mox fimplici, mox duplicato, ex innumeris globulis compo- fito. ' | 3 9. Particulae multae impurae, imo variis in locis integri impuritatum colliculi inter canales paffim difperfi, paffim ipfi adhae- rebant vermi, nil vero globularis appare- bat fubítantiae. | dx d. $..b. 10. mat... Cun&ta cum vlterius putru- erint, plures video impuritates quam antea, et ipfi canales vbiuis ambiuntuür veliculis mi- nimis aereis, completae putredinis certiffi- mo teftimonio, fimulque aquae innatant co- piofa animalcula infuforia, ouata, altero ex- :emo paullo acutiore, quo fele primum mo- uent, quoties agitantur. Ipía fubílantia ex ve(iculis quafi minoribus plenarie compofita eft. Magnitudo animalculorum illorum va- ria, alia illaque minima ex vnica veficula, a- lia eoque fenfim maiora quo plures iunctae funtveficulae. Motuspeculiaris eft in omnes directiones, afcenduntex fundo alia, alia de- fcendunt et fübmerguntur, fubmersitur au- tem primum apex acutus; [ncurrentibus ani- malculis ad corpus quodcunque reíiftens , mu- corem v. g., a via deflectunt, quaedam cum mucore cohaerentia manent. Maioris duo animalcula molis, vt fub microfcopio comp. | Á 2 | C) 4 | SECT. I. PARTES ANIMALES, c) lineae magnitudinem fere aequarent, quae prae reliquis, nefcio num propter molem, aut ob celetioreni quem habebant motüm, infi- eniore obferuabam attentione, mirum mihi exhibebant fpectaculum, vifu fatis iucundum. Adhaeferant primum pedunculis. fuis ramo cuidam defcripti mucoris, et diu fine notabili motu fixa magebant, Senfim motu vndula- torio moucte fefe iacipiebant, (tunc tempo- ris plenario lucis folaris radio ad illuminanda Obiecta vtebar a fpeculo reflexo) fucceffiue il- le motus augebatu? in. perpendiculiformem ofcillatorium, prouti a Butlonio depingitur, d) donec liberabantur, num hoc pedunculi ru- ptura, aut alia contigerit ratione, explicare in praefenti non poflum. — Libera nunc ani- maicula in motum agitantur celerrimum, ro- tatorium, quo, per aliquot miriuta temporis prima protracto, vnum poft alterum diffilit in varia minora corpufcula, ex duabus tribus pluribusue veficulis conftlantia, motus fenfim nunc ceffabat, aut in exiliffimum faltem eua- ferat. d. 12. €) Omnes bae, et quae fequuntur defcriptae obferuatio- nes , microfcopio compofito anglicano, ilioque horizon- tali inftitutae funt. Verum obicctorum augmentum geometrarum ad rigorem determinare non poffum , cum micrometro deftituerem. | Nifi alia lens expreflis verbis denominata fuerit, femper intelligenda eít lens no. t, micr. comp. cuius focus eft dimidia pars lineae. d) »iftorie ocv STatuv, P. I, Vol. II. T. 1. f. 6, T M U——— x SECT.I PARTES ANIMALES. $ d.1z. Pellucent omnia, nihilque organi- €i detegitur, quorundam vnice motus rota- torius eft. Vertunt fefe faepius, quaedam fine obferuabili cauffa a via fefe retro confe- runt, aliamque vjam ingrediuntur. | Quae- dam celerrime agitantur, quaedam tardo in- cedunt motu, alia funt punctuli maenitudi- nis, alia tere decimam adimplent lineae pat- tem; alia lineam aequant, maiori in copia adfunt minora, rariora maiora. Apice acu- to vnum adhaerebat pedunculo pellucido o- mnibus veficulis aereis libero. fiic pedun- culus et portio mucoris inter fe iunguntur, animalculum magna interdum velocitate ver- fus hunc mucoris colliculum impellitur, quafi pedunculus fumma elateris quadam virtute: attraheretur, fine ordine dein hinc inde na- tat, tandem autem extenfum animal defati- | gatumque quafi prodit, pedunculus tunc in longiorem euafit, animale adhuc in illo hae- rente, repetitis alternisque vicibushic motus continuatur, fpatio extenfionis diutius pro- tracto, quam attractionis tempore. Aliquomodo in hoc fpecimine affixo mu- tabilem vidi animalculi figuram , quando üemn- pe in extenfione eft integerrima, figura ob- longa praeditum eft, feu potius fphaeroidem repracfentat oblongatam, quae multum ana- logiae habet cum animalculis fpermaticis, cauda magis erectiuscula praeditis. — Vidimus A3 ani- 6 SECT. I. PARTES ANIMALES. animalcula noflra quibus cauda haec adhae- rens extenfa non erat, et tunc ductu plica- bantur eleganter ferpentino, pariter in mo- dum animalculorum fpermaticorum. T'ota haec cauda cylindracea eft, non excurrit in apicem, fed aequalis latitudinis in cohaefio- ne cum mucore, aeque ac illo in loco vbi ex animalculo oritur, d.16, | Putredinisgradum increuiffe, et vo- latilis odor, €t veficalarum aerearum copia edocebant: mucoris fubítantia vlteriore hac putredine eleganter veficularis factaerat, cui tota fimilia funt animalculainfuforia, nifi quod moueantur, et fimilitudo haec magis confpi- cua eft, vbi quiefcunt, vel vti vulgaris fermo eft, demortua funt. — | : d.ig. Globuli in mucore typhodes, nunc praeter vnicum fenfim difparuerant. Omne iam magis veficulare fit, nullus vlterius mo- tus apparet, copiofaeque fpiculae falinae in confpeétum prodeunt. » OBSERF.- It, TR IGCH VRIS Illo ipfo fub tempore, quo beat. Roede- rerus trichuridum €) inucftigationi incumbe- | | bat, e) Inter recentioris aeui inuenta, quae et hiftoriae natu- - ralis, et medicinae practicae campum amplificant , me- rito hane trichuridum hiftoriam pertinere , ibique non infimum locum occupare eo magis putamus, quo ille morbus memorabilior, «qui pie defuncto ROEDERE- &O inuentionis occafionem fuppeditauit, Vniuerfa fin- gula. | ' SECT. IL PARTES ANIMALES, 7 bat, quaedam quoque non plane fpernenda pro meo fcopo obferuaui. ! A 4 d. 9. gularis huius vermis illuftratio, et fcriptis et iconibus ex- arata, ipfique regiae focietati fcientiarum goettingenfi d. 3. CCtob. 1761. in confeffu communicata, prouti in- dices (Goetrtingilche gelebrte Anz. 1761, 25. St. pag. 243. teflantür, vt hanc quoque ob caufam fatis doleri ne- queat, nimis praematura Illuttris autoris morte, intpe- ditam vtiliflimi fane operis publicationem fuiffe, Non petfum itaque. non illa hic inferere fpolia, quorum ex mellifluo praeceptoris optimi ore recordor, cum ma- xima harum obfcruationum inicrofcopicarum pars, me praefente in theatro anat. confcripta fuerit. Annorum 1760 et 1761 erat, nifi omnia me fallunt epidemia, quae propter verminofum omnium morborum habitum, cum vniuerfali muci corruptela celebris fuit; ipfius morbi peculiaris couditio tractationi cuidam oportunitatetn adminiftrauit, qua, et obíeruationum candore, et iu- dicii acumine , vix datur celebrior: amiciffimi wAGLERE de morbo mucofó. commentatiouem intelligo, qui hune Y morbum incomparabili folertia defcripfit. Cadauerum fe&iones inter alias memorabiles res, hanc quartam inteílinalium. vermium | fpeciem offendebant, quorum apud Celeb, wAGLERVvM 1l. c. pag. 41. Tab. III. fig. 4. a. b. mentio facta eíl. Primi quos vidi, vna cum duo- bus lumbricis, fragmentis radicis liquiritiae inuoluti, im duodeno inueniebantur. 1,9. Duplex primo adípectu illorum exterior erat habitus, Alii enim corpus habebant in. veram lineam fpiralem conuolutum, cochlearum inftar, alii leuitec folummodo incuruum. 29. Corpus intermediuni modice craflum diftingui- tur, et terminatur in fuis extremitatibus probofcide pro- minente, et tenuiflima cauda, quae diuerfimode rna- gis minusue curuatur, : ' 39. Maxima craffities corporis tertiam circiter li- neae partem aequat, Corporis longitudo ad 7. lin. cau- dae folius vero ad r5. lin. accedit. — Senfim corpus in eaudam pariter ac verfus vaginam attenuatur,. 49*. $ — SECT.L PARTES ANIMALES. d. o. Mart. 1761. Quidam vermes trichu- rides in aqua per aliquot dies non renouata adco- 49. Probofcis ex parte interna fiue inferiori capi- tis prodit , et parumper incuruatur; oculo nudo exami- nota, tenuis filamenti inflar epparet, fub microfcopia autem (ad quem vfum pariter compofitum anglican. ad- hibuimus) ipfa probofcis a noua alia quadam parte di- ftinguitur, quae probofcide amplior, et breuior, hanc vaginae inftar ambit, extra quam pars probofcidis pro- minet.. Vagina latitudinem 5 partium, probofcis emi- nens $, babent, Interim tainen pro diuerfitate fubie- €i, et hacc quoque admodum variabilis craífities 1n- | uenitur, ita vt inaliis multo craffior fit vagina , et prae- cipue putredinis mutationes hanc infigniteraugere viden- tur craffitiem, verfus extremitateni a capite remotam, quae mutatio quodammodo fimilitudinem tubae efficit, -- eaedem quoque ratione longitudinis aberrationes: va- lent. In trichuridibus fpiralibus, ad quartam circiter lon- gitudinis vaginalis partem, probofcis prominet, cum € contrario (quantum certi de hac re adhuc mihi con- ftat) in nullo fpecimine trichuridum incuruarum pro- bofcidem eminentem viderim. Vnice apertura adeft, quae in exiguum canalem terminatur, an forfan in omnibus incuruis trichuridibus probofcis retrahi poflit? Pars vaginae ad latus probofcidis producta, fub micro- fcopio pellucet; ipfa probofcis quae in quibusdam fub- jectis intra vaginam abíconditur, fub hoc vaginae pe- plo, obícura effe videtur. 1n quibusdam exiguum tu- berculum origini vaginae infidet, non in omnibus il« lud vidi. : 59. Probofcis ex vagina magis minusue exferi pot- eft. Vagina vero, quo breuior eo craffier, quo longior eo anguftior. Cauum probofcidis vsque ad apicem de- tegi nequit. | 69, Probofcis continuatur in obfcurum canalem in- tra ipíum vermem reconditum, qui in trunco vermis pa- rutiper latefcit, lineamque cauam vermis fequitur , in «lte« — SECT. L. PARTES ANIMALES. 9 adeoque ftagnante afferuabantur, circà quos Íequentia annotauimus, hs ] JT S a M. vlteriori progreflu denuo extenuatur, iterumque late. fcit. 79, Totius vermis fübflantia fub microfcopio ele- ganter granulata, quafi omnis ex minimis eiusdem mia- gnitudinis, fere vti in polypis, moleculis confecta, apparet. Per longitudinem totam vermis conípiciuntur ftriae transuerfac, quae procul dbio, fi ratiocinari fas cft, nihil aliud funt quam mufculi transuerfi animalcu- lum conftringentes, eo melius diflinci fi modice tri» churis exficcabatur, 89. Per omnem extenfionem corporis longitudina- lem, canalis decurrit albus fpiralis materie quadam al- biflima non pellucente plenus. Spirae difponuntur fe- re vti in vafis fpermaticis humanis, vna lamina alteri quafi apponitur, vt perfecte corporibus pampinifor- nibus fimiles fint. Initium lineae minus curuum eft, ex ipfo capite f. parte anteriore vermis paullulum in- eurua; ftruciura codem fere modo comparata effe vide- tur vti in lumbricis, (faepius, pro infolita beati prac- ceptoris erga difcipulos fuos benignitate, qua et contra- rias illorum atfumebat beneuola mente fententias, de vera horum canalium.determinatione, certoque illorum vfu, verba fecimus: alia faepius cogitabat, et vidit fortaífis quaedam, quae, quibus praecocis fui ingenii re- ceffus occlufi erant, aliis non patebant, recenfebimus ea, quae me repititis vicibus vidifie certus fcio) Ca- nalis nempe aderat albus ferpentinus fpermaticus fine dubio, variomodo conuolutus, et circa canalem aite: rum, quem pro alimentari Roedererus agnofcit, vario ordine ductus. Dirigitur magis verfus alterum vermis planum. In regione capitis continuari videtur in oua- rium f. receptaculum amplius , magis pellucens, quod in oppcofito plano iuxta totam fere vermis longitudinem, rcclilineum excurrit, et denuo in canalem mutatur, fper- matico paullo ampliorem, qui per longitudinem 2. lin, parum JO SECT. I. PARTES ANIMALRS. Y9. Intoro vermium ambitu, ope microfco- pii cuiusdam fimplicis, vnice vidi tenerri- | mam parum ferpentinus eff, Vbi in corpore defcendit illud receptaculum, fenfim amplius fit, eo vero anguftius, quo magis ad fpiralem accedit directionem. | Haec vltima quoque pars magis pellucet quam canalis fpermaticus, illaque materia-alba minus plena refertaque eft, "Tan- dem verfus concauum vermis marginem ctiru&tur, etin fuperficiem diftin&to hiatu parum contracta patet. Non patet folum , fed tuberculum ad ambitum aperturae pro- inet diftin&um, et fpeciem duorum labiorum refert , fi a latere illud tuberculum adfpicitur, Apertura haec ab initio caudae lineam et amplius circiter diftat. Con- ueniens cum fimili in lumbricis canalis fiructura , par- tesque contentae, generationis munera huic ductui ad- fcribere iubent. Extrema pars huius canalis ad alterum verinis planum eft, ad alterum vero alimentaris canalis habitat, ita vt fibi quafi incumbant. Apertura non eft exacte in partis concauae medio, fed verfus illud pla. num dirigitur, in quo canalis generationis defcendit, hine fub microfcopio vnice in illo latere videtur. Aper- tura canalis generationis in verme recenti , cum canali alimentari quafi confunditur, ita vt vnus alterumtegat: In exficcato autem verme, contractis partibus, propior ad marginem concauum eft canalis alimentaris, multum tenuior, magis in medio vermis canalis generationis, In.verme recenti colore non diftinguuntur, nifi quod ebfcurior fit canalis alimentaris, in ficco canalis gene- rationis argenteus quafi eft atque pellucens, fufcus, cft eanalis alimentaris, minusque pellucet. Partes itaque generationis variis in fedibus canali alimentari circum- ponuntur, vt quafi illas perforari videantur. 99. Succelfiue partes contentas examinauimus. Per- frindebatur receptaculum, et innumera ouula fluminis inftar profluunt. Seruant figuram canalis, et diftin&e innatant liquori cuidam tenaci, qui omnia iuncta con- feruat. Eadem ouulorum quantites in. trichuridibus inuenitur ac ià lumbricis, in receptaculo aeque quam in SECT. L. PARTES ANIMALES. TII mam et breuem quandam barbam: Sub compofito vero animaduertimus in omni vertnis N in canali fpirali, et canalis fpiralis fere eandem craffi- tiem habet ac receptaculum. 19 9, In ouulis diftinguitur cauum, fubftantia eras- fa, obfcura plenum, ' et ambitus pellucens, Quando otula exficcantur, fubftantia pellucens perit ,. et moles vnice refidua manet opaca. i19. Manifefte ouula inucniebantur in extremo ca» — nalis generationis, qui terminatur in aperturam late- ralem cum labiis, quin ex ipfo orificio ouula exprime: re potuimus, Parum verfus illam aperturam hic ca- ualis contrahitur, et eleganter ab ipfa vermis fubftan- tia diftinguitur, imo facia in verme incifione, expri- mitur, vbi etiam fubftantia canalis fatis eraflà, et ca- nalis, et cauum inclufum diftincte apparent. r2 9 . "T richurides incuruae perfciffae nibil ouulorum exhibebant, vnice maffa quaedam tenax mucofa mini- mo gradu veficularis, An itaque mares fint, et pro« bofcide penis inftar. vtantur? num in re&is eund pofterior vulua fit? num in his ideo loco probofcidis exiguum quoddam tuberculum ad caput promineat? 139, Canalis alimentaris, alter ille ductus cuius mentionem fecimus, fpiralis non eft, fed refpectu ver- mis, rectus, fequitur nempe partem concauam vermis , in medio craífiffimus, diítinctus, et maffa nigra plenus. Certiffnge ex probofcide continuatur. Infra aperturam canalis generationis definit in faccum coecum, in qui. busdam fedibus ipío canali tantillum ampliorem. In quibusdem fpeciminibus imo in plurimis, vidi ad ipfum illum finem notabilem maculato nigram, et in vicinia lineam transuerfam eiusdem: coloris, quibus in non- nullis accedebant adhuc corpuícula quaedam nigricantia. An anus, an excrementa? Haec faepius repetita obfer: vwatio nos vlterius conuicit, maeulam nigram efe orifi- 5H cium ani in altero plano pofitum, et lineam nigrau transuerfam procul dubio codem pertinere vel aliquic excrementorum effe. b. ? 12 ^SECT. IL. PARTES ANIMALES. vermis peripheria, feu vtroque margine innumeram polyporum [feriem, feu ani- malcu- 149. Prouti canalis. alimentaris partem. concatiam vernis fequitur, ita partem conuexam receptaculum re- fpicit, in tenuem canalem caput verfus excurrens. Me- Pu loeum .occiipat. canalis ferpentinus defcriptus. 3?. ]nter ferpentinum canalem, et receptaculum, Agr alius eft canalis nodofus, materieque albida ple- nillimus. Afcendit vsque ad apicem capitis, rurfus de- Ícendit, et in ductum ferpentinum reflectitur, vlterius- que in canalem receptaculi. Vnde autem oriatur hic ferpentinus canalis, an ex capite? hoc determinari nequit, videtur originem fuam ibi habere, fine continuatione ex alio, et fortaífis in vermis parte inferiore in nodofum continuatur. In genere notandum eft, iu capite illos canales ad- bbb conuolutos efle, vimque quafi corpus efficere fubobfcurum , fub miicrofcopio nor pellucens, | Y 16 9. Exregione, vbi eít finis canalis alimentaris, ori- xi videtur li; basis. qui in caudam defcendit, ad a- picem eius vsque... Cauda hunc vnicum canalem com- . pl-Gitur, ambitus illius laeuis non eft, fed afper, ac fi irregularis quaedam materies Pe Eo Ad canalem generationis non pertinere videtur, fiquidem in pluri- bus fubiectis materiem contentam examinauimus, et ne veftigium quidem ouulorum detegere potuimus. An il- la materies irregularis fatisque peilucens, liquor quidam nuitritius fit ex canali alimentari natus, et quafi in intefti- num productus? In quibusdam diétus cana;is teres et ES inuentus eft. 179. In cauda ficca. rurfus medium. quoddam ca- uum f, Kasalan diftin&e obferuauimus. Num fit pe culiaris canalis? an cauum caudac? i89. Finiscaudaetotusacutus eft, ita tamen , vt duae lineae caudae ad acumen excurrant. — Extremus apex -«um rotundo tuberculo terminatur. Haec nunc ea funt, quae praefentia mea tefle coram b. Roederero circa niemorabilia baec animalcula obfer- uaui Li SECT. L "PARTES ANIMALES. 1j malculorum infuforiorum, ex pedunculo pendentium, illorumque maiorum oualium, pleraque quiefcebant, alia peculiar! motu ad varias dire&tiones protracto moueban- . tur: alia etiam fine pedunculo in aqua na- tant, nudum vero fine animaleulo pedun- culum non vidi. pfi illi pedunculi par- tim pendent ex verme, parti ex muco per aquam paífim diflributo, vermique euam adhaerente, j (Lid 29. Mucus totus ex veficulis compofitus, et abfolute eodem modo apparet ac animal- cula, quae pariter ex veficulis componun- tur:canales mucoris non adfunt. | 39. Animaleula natantia variae molis fant, ininima tota circularia, feu vnicum elo- bulum conílituunt, maiora ouata ex pluri- bus veficulis congefta. uj 49. Polypi illi non funt ramofi, fed exingu- lis pedunculis fingula pendent animalcula; $9. Fortiffna folis luce, a fuperiore aeque | ac uaui , et ex annotatiunculis haufi, plura, melioraque v- na cum iconibus, vel ex ipfis Autoris pofthumis, vel ex dilectiffimi et Celeb. w A GL ER 1, Profefforis et medici Brunfuicenfis feliciffimi, erudito tractatu expectanda funt, Publici intererat , vt paullo vberior vermis cuiusdam de- fcriptio ederetur , qui aliis quoque in Germaniae prouin- - iis, eodemque in morbo obferuatus erat., Huc pertinet - relatio a Waglero meo mibi fuppeditata, cuiab initio "anni 1763. ex principatu Waldeckenfi, et hiftoriae mor- borum et trichuridum fpecimina transmilfa fuerunt, . 14 SECT. IL. PARTES. ANIMALES. HH . ^ * . ^ i ac inferiore parte illuminata, fubftantia ver- mis tota etiam veficularis cíle videtur. OBSERV. III. ALBVMEN OVORVM. Albuminis oui requieti drachm. duas cum aquae frigidae vnc. dimid. diluimus, d. 14. Aug. 17 63. b. 4. p. m. examinanti mi- hi huius folutionis guttulam, praeter vnicam aeris bullulam , numeroüífimas moleculas va- rie figuratas exiles vidi fine motu. d. 16. b. 10. £) vef». Liquor nondum olet, nil foetoris percipi poteít. — Chalazae quae antea fundum peterant, nunc natant, totae quantae veficulis aereis plenae funt, gutta in- ueftigata, moleculas confuetas, fed nil animal- culi moti continet. | d. 2. Sept. b. 1. v. Liquor valdefoetensnil molecularum, nec minus animalculorum ex- hibet. d. 10. b. 1. pom. — Crufta tenuis fragilis ter- rea, liquorem modice foetentem obducit,nil mo- £) Neceffariam hanc duximus follicitudinem, cuius- uis diei horam fimul annotare, quamuisin omni obfer- uationum decurfu, illam non femper fcquuti fimus. Omnibus illis quoque qui in pofterum huic inquifitioni operam daturi funt, fuademus, follicite horatenus ob- feruandi: momentaneas enim interdum putredinis effe . mutationes, ct effectus, et rerum euentus edocent, SECT. I... PARTES ANIMALES. 15 motus, nil animalculorum , nil molecularum percipere potui. d. 23. b. g. mat. lnfufio craffum albidum puluerulendum depofuerat fedimentum, fla- uefcente claro fupernatante liquore, pellicu- la terrea et fragili tecto. Gutta nil memora- bile continet. Alia ex fedimenti medio de-: fumta, magnam molecularum copiam, et quaedam animalc. infuforia exigua continet, tardiffime mota, quafi demortua. d.26. VMehiculum infufionis nunc iam fe- re exiiccatum, vt nil nifi craffum fedimen- tum remanferit. OBSERV. IV, VITELLVS OVORVM. Vitelli ouorum requietorum drachmam vnam cumíem: miscuimus d.14. Aug.hor. 10. matat. cum aquae frigidae vncia vna, guttam huius mifcelae hora 4. pomer. lente confueta examinaui, vidi bullas aereas, vnam poft al. teram ex fundo guttulae ad fuperficiem ena- Ícentes, varieque agitatas, et immenfam mo. lecularum copiam, pellacentium, dum lu- minis integer radius a fpeculo reflectente ad- mittitur, albidarum vero, dum moderata lu- cis portio accedit; nil praeterea motus adeft, d. 16. 2. 10. vef». — Liquor foetere incipit, cenerrima pellicula te&tus. Gutta lente vifa, Ms fru- 16 SECT. L. PARTES ANIMALES. fruftula-quaedam ex paruis veficulis organicis numerofiffimis congefta, exhibet, admodum homogenea: in locis vbi nihil eiusmodi fru- ftulorum adeft, innumera paruaanimalcula ex vnica eiusmodi' veficula conftantia, tarde. 9) per motum vndulatorium fefe mouent. ln fruftulis ipfis quidam motus quoque obferua- tür inteílinus. | d. 2. Sept. b. 10. v. Infufio nunc in fpiffum foetidiffimum euafit liquorem, praeter duo vel tria exigua animalcula tardiffime mota, et imyriades molecularum in ftatu perícttae qui- etis conflitutarum nihil obíferuaui.. INouam eodem die aquam affudi frigidam. d. 10. b. 12, mer. Tam odor ingratus foeti- diffimus , aliquot confueta animalcula exigua, copiofae moleculae, nil caeteroquin memo- rabile. | ^d. 23. b. 10. iat. Liquor limpidus fuper- natans nulla pellicula tectus, craffum lactei coloris mucofum depotuit, fedimentum: lim- pidiffima gutta magnam animalculorum ma- iorum infufor. continet copiam, rariora fuat minora et minima: adíunt quoque fpi- culae falinae. - | |. OB. g) Plerique qui infuforia animalcula infpexerunt et obfer- uarunt autores, in eo confentiunt, primum globulo- .rum motum effe tardum, vel orbiculatim fefe con- uertentium, vel vndulatorio motu .gaudentium, ita fcri- bit Clar. ASC H is Diff. inaug. de uazuva Jperm- p. 99. aliique, $ECT. I. PARTES ANIMALES, 17 OBSERV. V. CARO BVBVLA COCTA. Carnis bubulae coctae fumfi drachmas duas, affufaque aquae calidae vncia vna cum dimi- dia, d.13. Aug. b. 1. p. t. vitrum. charta fo- puntas pertufa claufi, aerique libero expo- ui. ( d. 14. b. 1. p. m. Guttam infufionislenti No. 4, tnic. comp. obieci, nihil autem praeter copio- fas bullas aereas variae magnitudinis, a grano miliiad lentis communis volumen accedentis, obferuare potui. Bullae illae tanquam mucus fpiffus ar&uffime fibi adhaerent, coloris cine- rei funt, dum fpeculum reflectens inuertitur, vt fuperficiem nempe auerfam nigram exhi- beat. | | — d, ij. b. j.p... Pellicula alba modice cras- fa, liquorem grauiter putrideque foetentem obducit, Nil corpuículi. mobilis adeít: copia incredibilis molecularum ex albido flauefcen- tium, et interfe cohaerentium, praeter leuern autem intefítinum motum nihil memorabile exhibentium, obferuatur. Microfcopii comp. lente N € .L. deinde guttam inueftiganti mi- hi, notabilis animalculorum celerrimein moe tum rotatorium agitatorum comparuit nüme- rus, quae vero hucusque tam exilia funt, vt nihil organici percipere in illis potuerim. d. 16. b. it. vefp. xe liquoris foetidus | Crée- 19 |SECT. IL. , PARTES'ANIMALES, crefcit, copiofa adfunt animalcula differentis magnitudinis, varioque itineris tramite ince- dentia, ab aliis celeri,.ab alus tardiore mo- tu abíoluti. d. 2. Sept. Liquor exficcatus mucum fpif- fum foetidilfimumin vafe reftantem fiflit. Car- nes integerrime compttruere: dilutam aqua copiofa guttulam examinaturus, pauciffima vidi animalcula, ex vna parua veficula con- Pantia, vti primainfufionis animalcula effe fo- icer, tremulo ofcillatorioque motu gaudentia, 4ruftula carniseleganter relolutae, quorum mi- nimae compofitionis particulae veficularem quoque habent ftru&cturam. INouam aquam affudi, | ut LN Od: d. 9. b. 10. mat. Giottas liquoris ex. variis Vafis locis defumtas, variegati. coloris mem- branula te&u, inueftigaui, Myriades infunt paruorum animalculorum ex vnica molecula formatorum. Omnis pelliculae portio viua erat et mouebatur H). Experimentum feci, et fruftulum chartae in funem contortae, al- tero extremo in liquorem immifi, et hoc modo fiphonis et filtri inflar clarificantis, ali- quot guttas eduxi, quibus lente inueftigatis | ea- h) Cl. HENRICVS BAKER, in eleganti tractatu The zui- evofcope made eafy , cuius vero malam in vernaculam translationem das zum Gebvauch leicht. gemachte mició- Jcop. Zürch. v13. confulere debuimus. pag. 73. idem aí- ferit fe faepius obferuaffe, copiofiffima animalcula pel- liculam comprehendere. : / SECT. i. PARTES ANIMALES. 19 eadem animalcula libere mota, quamuis par- ciora ac 1n infufo iplo videri poflunt i). d. 16. Pauciffima vidi animalcula, illaque minima atque fimpliciffima eraht. d. 23. b. ro. mat. Numerofa adfunt animal- cula minimae mediaeque molis. Omnia fe- re 1n cohaerentem membranulam viuentem collecta. Ipfa caro in putridum ichorem refoluta. | "e OBSERV. VL CARO VERVECINA ASSA.- Affe carnis veruecinae drachmis tribus atffudi d. 15. Aug. hor. 10. mat. aquae fonta- nae vnclas duas, vitrum charta obturatum aeri libero commifi. | d. 14. b. r, pon. Nil odoris percepi, exa-- minanti mihi guttulam, ^ copiofas bullas minoris formae, vt maxima milii grani magnitudinem non excederet, deprehendi, tenaciter cohaerentes coloris albidi. Am- bitus et vniuería guttae fuperficies, minimis punctulis fcatebat, nullusapparuit motus. d, 15. b. 7. matut.. lam vidi motum quen- dam paruorum corpuículorum, quem intefti- num appellabimus. APA i) Cl. AscH zu di. cit. p. 86. per chartam bibulam li- quorem infufionis hordei colauit, et animalcula eius- dem indolis obferuauit, B a Pd 20 S$SECT.I PARTES ANIMALES. b. 4. pom. | Liquortenaci, et modice craífa pellicula albainaequali , variis eminentiis et fo- uelis praedita, tegitur, odorem fingularem hircinum fpirat, gutta lente 1ndagata mon- ftrat incredibilem copiam animalculorum va- riae molis, figurae oblongae, k) fere ouatae, quorum apex anterior, dum mouentur, paul- lulum acuminatus eft, fine obtuío, vario mo- tu agitantur, ad/rectam, curuam, fpiralem, ferpentinamque lineam. Quodlibet animal- culum facie externa bullulam f. veficulam ae- ream natantem, varioque modo fefe mouen- tem praebet: fphaericum diftin&te apparet. d. 2. Sept. b. 10. vefp. Liquor inteníe foe- tet, nil pelliculae adeft, nil animalculi con-. fpicitur, glomeruli molecularum adfunt. No- uam aquam affudi. d. 10. b. 2. p. m. Gutta liquoris clari nec turbidi, immenían continet animalculorum copiam, coníueto motu incedentium. — Alia in glomerulos et membranam tenuem quafi congcíta funt, hocque modo viuentem mem- branulam, commotosque montes conílitu- unt. d. 16-25. Praeter vnum alterumque exile animalculum fimpliciflimum, vix memorabile quicquam inuenitur. OE- h) Cel. bE RVFFON zn der allsemeinen. biflovie dev natur. bamb. ausg. P. 1, Vol. Il. p. 110. et BAKER l. e. pag. 7 9. SECT. L. PARTES ANIMALES. 21 , OBSERV. VII. CARO RECENS., Carnis recentis fumfi drachmas tres, huic affudi d. 13. Aug. h. 1o. vefp. aquae frigidae vnc. duas, vitrumque charta perforata claufi. d. 14. b. 2$. p. in... Güttam examinaul, nil- que odoris fragrantis deprehendi , paruas bul- las aereas variae molis, et exiliffima ftigmata alba f. moleculas vidi. b. 11. vefp. 'T'enuis pellicula fuperficiem li- quoris occupat, in guttula motum inteítinum obferuauimus , mobilia autem corpuícula non- dum adíunt. 2 ofer) d. 15. b. 3. p.m. Pelliculanunc iam fit cras- for, coloris variegatt. 1) Caro quae huc vsque . fundum peterat, in fuperficie nunc natat. Odor liquoris grauis prima exhibet putredi- nisinitia. lndaganti mihi guttam fatis ma- enam liquoris clariffimi, qui quantum mihi poffibilitatis erat, nil peregrini nil pelliculae continebat, multa corpufcula fphaerica libe- re mota fefe exhibuere, de quibus fequen- tia notaul. 19. Variae funt magnitudinis, a minima illa- que vix perceptibili mole, vsquead magni- tudinem grani papauerini,figurae fere fphae- ricae, oblongae, globofae,quantum prae exi- litate obferuari licuit m). B 3 ist 1) BAKER. l. c. pag. 75. ! w) Aliqua quoad (peculi refe&entís vfurg, in his obíerua. 22 SECT. L| PARTES ANIMALES. 9. Indeterminatum habent motum, firfe vl- la regula et ordine, veríus varias plagas, omnesque directiones excurrunt, alia ce- leri alia tardiore magis agitantur motu n). Alia recta, quaedam ferpentina, nonnulla- que fpirali viaincedunt. | Vidi perplura ex centro maris fui recta linea ad littora habi- taculi excurrere, paullulum dum perpen- debant quid illis obuceniret, reuertunt, eandemque viam denuo abíoluunt. Quae- dam in curfu aliis obuiam veniunt, quod- libet tunc femita cedit, nec vnquam vidi alterum ad alterum allififfe o). | | : o. tionibus cautela mihi erat obferuanda, nil enim vide. re in plena luce, et plenaria vmbra potui. Inclinatio Ípeculi itaqueillae(fe debebat, vt parum fuperficiei fpe- culi auerfae quae nigra eft, compareret. | n) IOBLOT 7n Obfervat. d^ bi[l. nat. faites avec le micr. T.I. P.L. pag. 14. 'Tàb. 2.- o) Maxime conuincens hoc eft fautorum| animalculorum infuf, argumentum, vbi et vitalitatem , et vitalem horum 'corpufeulorum vim afferturi funt. Effectus fane, dicent, et phaenomena edocent, haec animalcula, de quorum vera dubitari nunquar vita poterit; organis quibusdam inflructa effe, quibus fefe cognofcere, adeoque impul. fum alterius euitare poffunt? Num verus oculus fta- tui in his exiliffimis poffit corpufculis, cuincere vix au- deant, fortaffis autem quodlibet punétum corporis vifus capax dicunt, at cur enim in his animalculis ratione vifus eadem memorabilia affumere illicitum effet, quae in aliis obferuamus , dum ano refpirant, ad longitu- dinem dorti circulationis organa gerunt, et procul du- bio olfactum cornubus obtinent: cum praeterea omnibus cemunune cít infectis oculis inftrucia effe numerofiíIi- mis, : !] SBCT.'L ;PARTES' ANIMALES. 23 39. Quaedam rarae bullae aereae adhuc ad- - funt, et. aliquot punctula alba, numerus animalculorum maiorum longe inferior cft, in proportione incredibilis copiae exilium. d. 16. b. 10. v. liquor nunc intolerabiliter foetet, gutta liquoris clari longe a vicinia carnis deíumta, nec fruftulis pelliculae mixta, pauciffima animalcula, aliquot veficulas ma- iores, et numcerofiffimas moleculas continet. Alia gutta ex carnis vicinia depromta, longe plura exhibet animalcula, caeteroquiu nil me- morabile, 227 oa: naf d. 2. Sept. b. 5. v. Liquor quoad maximam partem euaporatus, Carnes integerrime com- putruere, maxima autem quam vnquam vidi inliquore animalculorum copia adeft. Con- ftant, prouti coníftantiffima eft obferuatio, ex vnica veficula, et haec tardo motu gyriíor- mi incedunt tremula: alia magis compofita celerius mouentur. Contunentur quoque in liquore fingularia corpuícula ex quorum ha- hitu tunc temporis fatis conuictus non eram. Suntcorpora Íphaerica pellucentia, magnitu- dinis lentis vulgaris, apparenter quieícunt, nifi interdum parum ex loco fuo moueantur, Animalcula infuforia multa, circa illa corpu- Ícuüla ambulant, infra illa fefe recipiunt, aut ab illis deuorantur, nullas extremitates diítin- guere potul. | d. 9. b. 1€. In eadem copia vidi animalcu- la maioris nunc molis, cacterum eiusdem fpe- : b 4 GL, 24. SECT. L. PARTES ANIMALES. ciei, nilque memorabilis habent. Magnae congeries paruarum molecularum cohaere- bant, motu proprio gaudentium, vt quafi in- tiegrum planum conítituant Fig. V. À. vni. uerfusgrex e loco fuo mouetur, eft procul du- bio pelliculae portio, nam gutta ex fuperficie deíumra erat, cuilibet particulae cohaeren- tisrcipu blicae, propriuscompetit motus, aliae eiusdem indolis moleculae feparatae, in vici- nia magni corporis, tremulo tardoque motu natant. Alia gutta quam ex ipfa carnis fub- ftantia defumfi, nouum nec vnquam vifum ihi exhibuit phaenomepon. | Myriades pri- mo intuitu aderant molecularum mobilium, et animalculorum minoris molis. Hae molecu- lae cohaerere videbantur, quafi effet tenuis membranula cum interfperfis maculis obfcu- ris p), fubito omnia feparebantur, maxima animalculorum copia mouebatur, maiorum animalium infignis quoque aderat numerus, et maculae illae obfcurae motu tardo planeque fingulari gaudebant, Sunt autem corpuícula fere globofa Fig. V. I. plerumque aequalis il- liusque pili magnitudinis, ex copiofis mole- culis in fphaeram quandam conglutinatis in . modum vuarum, fcu floris opuli inftar con- - genita. p Multum comuenire videtur cum fimili Cl. BAKER1 obferuatione, quam l. c. p.79. in infufione piperis factam defcribit, vbi in ipfis animalculis ouatis, im api- cem acutum terminatis, transparentes vidit moleculas pigricantes, quae perpetuo 1 ih agitabantur, - SECT. L,' PARTES ANIMALES. | 55 cenita. Motu tardo vorticofo, circa propri- um axin voluebantur, in via obuiam veni- entia, prouti reliqua animalcula femita cedunt, alia fuper alia tranfeunt, animalcula maiora infuforia omnia fere ad margines guttae fefe contulerant, vt in vicinia horum nouorum corpufculorum nulla obíeruentur. Structu- ra illorum ita fefe habebat, vt circa medium nucleum ad omnia contactus puncta, paruae moleculae, ex quibus totum fere conftat infu- fum, effent appofitae. Numerus determinari non poterat: alia enim minora vidi D. E. quae ex 3. 6. pluribusue conftabant molecu- lis, eodem motu gaudentia. Omnis molecu- larum compages motu praedita erat commu- ni. Singula molecula erat animal ícíe mo- uens, totaque pellicula A. ex moleculis iun- &is conflata eft, capitis medulae inítar ani- mal compofitum fiftens; tarde fefe mouens. Quaedam animalia globofa F. H. aliquid hu- ius concreti G. poft fe trahebant, quaelibet- que ipfius appendicis pars, proprio fuo inftru- ebaturmotu, Dum guttula exficcationi pro- xima effet, haec rotunda animalcula, ob ma- jorem corporis molem prius exficcabantur, quam minora, quae in refidua adhuc aqua na- tabant, quaedam moleculae fefe a corpore communi feparabant q), et nunc peraliquod B ; tem- q) Iucundum fane hoc prae reliquis phaenomenon, | ani- ' malculorum infuforiorum hiftoriam maxime memora; bilem 16 CSECT.-.IL. PARTES ANIMALES. tempus feorim mouebantur.- . Vnum animal- culorum fphaericorum H. íingularem habe- bat caudam ex veficulis concretam. — Fluido per 2. temporis minuta prima euaporato, a- rcae ficcae. guttam qnae purae adieci, fed omnia nunc prouti folent, mortua manent. d. 16. b. 10. .- Nulla animalcula fphaerica ma- gis adíunt, copiofiflima autem infuforia con- fueta. ! m |. d. 23. b. rr. mat. Praeter animalcula diuer- fae molis microícopica, vix aliquid memora- bile 'adeít. | Aliquot 1am vidi fpiculas falinas prismaticas r). Sumfi aliam. guttam ex me- dia carnis putidae fubílantia, et nudo oculo magnam falis. cryftallum videbam. Fig. XI. lente auctam delincatamque Fig. X. A. "a: , ae "i An bilem reddit. Ingens exiliffimorum corpufculorum vo- lumen- immobile demortuum, fenfim in. minimis fuis particulis viuidum: redditur, vt itaque mirandum: non fit, tantae celebritatis infufionum putrefcentium muta- tionem. a tali obíeruatore, qualis CL. NEEDHAM eft, annotatum fuiffe: mentionem illius fecit, recenfi- tis ipfius Needhami verbis, Cel, BONNET in incom- parabili fcripto. Confiderazions fur les corps organtfés, d Aniflevd.. vié2.. $. mai. Tom. HH. pag. 20$... Un atome diftin& fe detacbait fouvent d? un amas de paveils ato- ses et fen eloiduait un peu. Nil frequentius in infüfionibus obferuatur, quam odor fragrans putridus, et poft aliquot dies fpiculae falinae. NEEDHAM apud DONNETVM Lc.pag.209. Toute Ja fubflance aprés ne certaine feparation des fels et des parties: volazifes f efl partagée en filamens, qui ont produit toutes les differentes fovtes d? animaux fperma- "íques. rÜ bd SECT. I,^ PAREES ANIMALES. | 27 / In ambitu eius, et in ipfo cryftallinae fpi- culae medio haerentia duo maiora H. H. et. aliquot minora I. vidimus animalcula infufo- ria, ex quorum limitato admodum motu, qui fatis breuis erat, et inter litteras ab cd.inclu- debatur, coniíciebam, haec diéta animalcula H.I. fub prima fpiculae conformatione fimul efle prehenfa; etin medio cryítalli tanquam in falina quadam camera afferuata, vt vbi- que illis denegetur exitus, | Varia fecimus pericula hanc vlterius fcrutandi veritatem. Aquae autem fortis affufio fummum: adiecit robur. Videbimus enim alia in obferuatione, illum liquorem diffoluere fpiculam falinam, quare.idem hic tentauimus. Statim ab ad- mixto acido fpiritu omnia extinguebantur à- nimalia s), et in ambitu cryitallt, et 1n vni- uería area degentia, iis folis exceptis quae in cryítallo inclufa erant, haec enim eodem fru- ebantur motu ac antea, quamuis acidus li- quor omnes tangeret cryftalli füperficies et parietes, Soluta autem ab aqua forti integra Ípicula, et nunc vno momento inclufa intcr- ficiebantur animalcula, OBSERV. VIII. CARO RECENS' PVTRIDAA. ; Carnis recentis ad. affumendam quandam putredinem, antequam aquam affunderem, | | aeri €) Ex affu(a fpiritus vitrioli acidi portiuncula mortui fe- ré iacebant ex relatione BAKERTI J c, p. 76. 28 | SECT. I. PARTES ANIMALES. aerilibero expofui vnciam vnam, quae ouulis quoque mufcarum confpurcata erat. d. 15. Aug. b. 4. pom. Affudi aquae pu- riffimae vncias duas. | b.g. Guttam examinaui, et poft elapfum hoc horae fpatium copiam veficularum flaue- Ícentium milii magnitudinis, et aliquot maf- fulas ex minoribus moleculis compofitas vidi, nullae aderant veficulae aereae, fparfim au- tem moleculae albae confuetae diítributae, fluidum iam aliqualem putredinis foetorem aflumferat. | d. 16. b. 10. vefp. "Tenuis pellicula fplen- dens tegit liquorem rubicundum modice foe- tentem. | Gutta continet minutiífima tardiu- fcule fefe mouentia animalcula, copiofiffimas autem maflulas veficulares. d. 20. b. 9. mat. Intolerabili nunc foetore imbutum eít infufum, ouula mufcarum iam in vermes dimidii pollicis magnitudine abie- re, copiofiffima viuide celerrimeque 1e mo- uentia infant animalcula. d. 2. Sept. b. 10. vefp. Praeter vnum vel al- terum animalculum tarde commotum, et in- numeras moleculas, quas pro demortuis ha- beo animalculis, nil notabile inueni. No- uam aquam affudi. d. 10-16. Praeter exilia quaedam animal- cula ni! memorabile obferuauimus. . Carnem clui, €t nouam aquam affudi. d. 23. SECT. I. PARTES ANIMALES. .29 d. 23. Gnutta liquoris limpidiffima, exi- gua tenerrimae pelliculae molecularis conti- net fruíftula, ne vnicum autem animalculum. Examinaturus aliam ex media carne defum- tam guttam, practer vnam alteramque tardit[i- me motam moleculam nil notatu dignum vi- di . Caro ipfa quae antea plane refoluta erat, nunc maiorem aflumferat denfitatem. OBSERV. IX. SPERMA VIRILE. Spermatis virilis quod ad 1ndaganda ani- ialcula fpermatica adhibueram | drachmas duas miícuimus cum drachm. tribus aquae fri- gidae, obturatoque charta perforata vitro, fo- l1 et aeri libero expofuimus d. 13. Aug. 1762. d. 14. b. 2. p. m. Guttulam examinaui mi- croícopio comp, aliquot bullas aereas paruae molis, infignemque copiam paruarum mole- cularum albeícentium d Íphaericarum vidi, quamuis varia lucis moderatione, ab vmbra obícuriffima ad claram lucem vfus fuerim, nullum tamen deprehendere motum potui. d. 16. b. 9. a. in. Liquor admodum foetet, tenuis pellicula adeft, confuetaeque molecu- lae. | d. 2.S$ept. Nilanimalculorum ineft, liquor vehementitfime foetet, intenfe flauus eft; d. 14. Ne vnicum motum quidem videre potuianimalculum, parua molecularum copia. d. 23. 30 SECT.' I. .PARTES ANIMALES. d. 23. b. o. mat... NI memorabile, omnia ea- dem, quare hanc infufionem reieci, et cum a- liam tunc temporis nouam obtinerem fper- matis portionem, eodem die excretam, huic aliquid aquae atfudi, et vti priora tractaui, d.24. Praeter exiliffima puncta hinc inde difperfa nil memorabile vidt. | d.2jy. b. &. vefp. Exilia antea vifa puncta nunc exiliffimum habent motum vix percepti- bilem. | d. 26. b. e. mat... Liquor in fuperficie tenu- iffimam depofuit pelliculam et annulum viri- dem in fuperiore vitri margine. — Guttula lente inucítigata ftatim exhibet magnum fru- ftulum huius pelliculae A. B. Fig. XIV. quod ideo delineauimus, quoniam exacte figuram omnium primis diebus in infufionibus, com- parentium molecularum fiftit. « Conftat enim hoc fruftulum ABD. ex minimis contertim po- fitis veficulis fere luteis. — Variis vero in locis prouti litteris C. defignatum eft, eminere vi- dentur quaedam maiores moleculae coloris magis pallidioris, et haec funt prima quae confpiciuntur infufionum animalcula, tremu- le mota, vixlocum fuum mutantia. De die in diem annulus 1lle viridefcens maior fit, in fluido color viridis vlterius expanditur, do- nec d. 29, omnis liquor in viridem euaferit co- lorem. Nuncmaiorem iam affumferunt ant- malcula molem, celerrime in fluido currunt, gregatim viuunt, fub pelliculae fruftula fefc con- SECT. I, PARTES ANIMALES. 31 conferunt, et fi nihil eiusmodi membranu- lae in gutta eít, ftatim magnus illorum nume- rus congeritur, et membranam quandam con- fticuunt, ab exiliffima aquae fortis particula, et animalcula enecantur, et respublica illo- rum deftruitur. OBSERV. X. : LARVAE'MVSCARYM. Carnis bubulae portionem quandam, vafe charta perforata claufo, aerisexpofuimus ac- ceffuüi, mox cum càro putrefcere, odorem- que fpargere inciperet foetidiffimum, d. 29. April. 1763. multae mufcae accede- bant, ibique ouula fua per chartae perforatae orificia deponebant. d. 4. Mai. Calorisfolaris fotu, ouula nunc iam viuificata erant, vermes indc enati 5 2. poll. longitudinem aequabant, motuque vi- vido, vtet gutture voraciífimo minimos car- niumreceflus perícrutando, circumferebantur. d. y. b. $. mat... Harum larnarum 6. fpiritus vini ope interfeci, aquam puriífimam afiudi , et valculum charta toraminulis pertufa obtu- raui. d. 6. b. 4. pom. — Copiofae paruae veficulae aereae in liquore confpiciuntur, vermes ipfi fundum vafis occupant, nil globulorum adeft. d. 8. b. o. mat. Copiofifhimae nunc male- culae paruae, aliae feparatae fingulae, aliae in 33. SECT. L. PARTES ANIMALES. in cohacrens corpus collectae, videri poffunt; Leui(fimuin motum quendam percepi intefti- num. Animalcula nondum diítinguuntur. d. 9. Nunc diftincta iam adí(unt auimal- cula infuforia minima, ex vnica molecula f, veficula conftructa, motus confuetus ett , par- ua autem in copia obferduantur. "T'enuis pel- liculae fruftlulum, ex incredibili congerie exi« lifhmarum molecularum eiusdem cum animal: culis figurae, conflatum in gütta natabat, in quo nullum videre poteram motum, illo au- tem, inflrumento quodam acuto dilacerato, agitatoque, mox incredibilis animalculorum copia comparuit. : d. 15. b. 3. p. m. Vaículum per aliquod tem- pus in loco quodam obícuriore et humidiore Ícruaui , nunc luculentiora iam adfunt putre- dinis progredientis indicia. Liquor multum ac antea fpiffior, foetorem induxerat valde erauem, pellicula craffa mucofa fuperficiem tegit, vermesque in KE natant infufi parte, mucusquealbus fplendens exiguus qui- dem-fed diílinctus excreuerat. Succeíhue fequentia annotauimus. 19. Integrum. vermem muco tanquam bar- ba in vtroque latere obductum, prouti delineatus eft Fig. IX. 2. orbiculo. 1mpo- fui, ec lente N9.L indagaui. Parümmu- coris illiusque fatis breuis primum appa- ruit, copiofiffimi. vero, magnique poly- p! SECT. I. PARTES ANIMALES. 33 pi, quiexipfo verme originem duxerant - L.EMMINS ^ ! 29. Vnice partem quandam vermis obfcruare poteram, quae 8 mucoris fpecimipa E. F. G. H. B. D. K. C. et 4. polypos I. L. M. IN.- magnos diftincte moníttrabat. | 3 € . Pedunculi mucor?s fere paralleli cum poly- porum pedunculis oriebantur fibi inuicem ita intertextis, vt alterum ftratum altcrum decuffaret, | Mucoris aeque ac polyporum pedunculi, non adeo diuerfae erant cratfi- tei, omnes cx agglutinatis veficulis con- creti. Mucorisquaedam capitula erant al- ba, opaca, fere fteliata. Capitulum H. in medio erat disruptum et hians. Duobus aliis pedunculis B. C. inhaerebant . typhae quaedam nigricantes, ex meris ve- ficulis vuae inftar concretae. Alius pedun- culus D. in duos diuaricabatur: petiolos, quibus adhaerebant minores quaedam, eius- .dem autem ítructurae typhae. | 49. Polypi, vti iam dicium eit,ex corpulculo "craffioriet pedunculo conítabantlongo, te- nui, pellucente, veficularis aeque ac ipfe . polypus ftructurae. | Corpufcula, lata di- itinctefererotunda,expanía, non compreffa, .mam vbi circa proprium voluuntur axin, eandem retinent figuram rotundam. Qui- ^dam horum polyporum I. N. extenfi ex- panfique erant ore hiante, nam pars pedun- culo oppofita craffior, tanquam calyx ape- ! E e ritur. P dw ioc 34 SECT. L PARTES ANIMALES. ritur. Interdum haec apertura adeft, vti in I N. Interdum vero, quodque vtplurimum contingit, eadem rurfus difparet, et tunc rotundiorem magis habent figuram, vti M. Non raroin aliis ejusmodi animalculis, am. bitum feu. marginem ofculi vidimus inci- fum, aut lacerum t). 59. Quidam polypus L. cauda craffiori breui- orique, fortallis ob contractionem cratfior reddita, capitulum habebat globofum, an- teriora vertus quati in probotcidem acumi- natum; caeterum eodem gaudebat motus ordine ac reliqui. 6? . Motus borum polyporum, prouti vulgarium eífe folet. Pedunculuset corp fculum ex- tenditur, et contrahitur, eadem ratione qua à neceffitate, aut a corpore quodam peregrino, ad hunc illumue motum deter- minatur tt). Vidi polypos I. N; pines u à 1) Eleganter conuenit cum his depi&is animaleulis icou 10 BLOGO TI Lt. T. I P.H. Tab. 4. A. B^, (07 tt) Licuit mihi in conuentu focietatis regiae [ebur d. t$. Octob. 1763. quasdam infufionum ; microícopii ope oftendendi incolas. Praefens tum erat inter animalis regni produéta, infufio quaedam, ex aqua frigida commu. ni, et duobus tefticulis infantis trimeftris d. 10. O&ob. fa- €&a , cum embryo per integrum cuur dimidio menfem, i4 fpiritu vini iam afferuatus eflet, In hoc liquore putredi. nis mutationes eodeni ordine obferuabantur , quo' in de- fcriptis hiftoriis notatae fuerunt , vulgaria aderant d. 12. animis!cula infuforia et d. «3. primi polypi in; confpe- €um veis*bant , fequentibus diebus omnino depicts f(i- miles. cfer. fTorting. Gelebvze Amvigen 1763. 129. St..— pàg. 1041. SECT. L.. PARTES ANIMALES. 3$ fub figura globofa vermi adhacfiffe, dein fenfim pedunculus elongebatur ad termi- num,in quo depicti funt, et corpufcula de- piétani affümebant figuram, vt ofculo aper- to circumnatantia infuforia animalcula, aut moleculas inorsanicas deuorarent. —Vidi- ^ mus quoque alios polypos inteserrime e- ' longatos, fubito in vaum punctum fefe con- traxifle, vt ne veítisiumquidem pedunculi - comparuerit. .d. 16. b. 9, mat. Alium. vermem, mucore maximam quoad partem obductum, aquae pu- rioriimmifi , nil motus primum detegere pote- ram, fenfim autem pededentimque mouere polypi fefe incipiebant, et nunc obferuabam, per omnem uiucoris regionem, polypos co- piofiffimos frondis inílar ex verme prorupuis- íe, diueríae magnitudinis. | Liquori affüfo varia quoque innatabant animalcula infuforia confueta, Variam fubiere muzationem. | Alia in loco quem fub motu anteriora verfus diri- gebant, 1n aculeum proboícidis inffar acumi- nabantur. Alia fub motu a figura globofare- cedebant, fulceumque quafi. oflendebant, omnia autem exacte 1n niucoris regione, et ambitu manebant. | Varia alia mira agitatione afícendendo deícendendoque circa eiusmodi mucoris pedunculum mouebantüur,. donec lele tandem fub ipfo verme vifui noítro fub- - ducant, | C a2 b. 2. $6 .:SECT..L | PARTES;ANIMAELES. b.2.p. m. EForfice tenuiffima aliquot po-- lyposrefcidi, alter breuem pedunculi (ui reti- nuerat appendicem, alteri autem integrum re- fecui pedunculum. | Refectis his animalculis, | paruam ad latera inftituerunt inclinationem, dein velocifhme vorticofo motu reuolueban- tur, parte cra(liore ad anteriora dicecto, te- nuiore autem adducta, eundem fere in mo- dum, vti canes caudam ore prehendentes u); pedunculum polypo oneri eile, omnino mihi videbatur. Du polypus hanc protrahebat agitationem, inde tà minorem, illamque fphae- ricam euadebat fisuram, fenfim annalcalum conquiefcebat , mox motus denuo incipieba- tür, per aliquod tempus continuebatur, fe- feque füb vermeanimalculum tandem recon- dit. Non plane abímilem hi refcifft polypi habent animalculorum fpermaticorum figu- ram, motu plerumque gaudent circulari ce- leriimo, et pedunculus femper corpuículum Íequitur. RE. 23 -—"4.:1g. Multi nudi pedunculi inter breuem tenuüiffimumque imucorem pellücent, circa quós varia animalia fluitant, nihil nodi aut capituli in illis detegere licuit. l1pía animal cula fub motu interdum variam fabeunt mu- tationem, interior magis flrüctura comparet, in vtroque apice acuminata funt, et 1n ver-. mis vicinia praecipue elongantur, directa pro- .bo- u) Wenn die hünde nach, ihrem eigenen Schwanz lauffen, SECT. L' "PARTES ANIMALES. 37 bofcide verfus parietes vermis, quibus quafi adhaerent, tanquam hauíftura effent aliquid ex illo nutrimenti, Quae in libera natant a- qua, magis ouata funt. | ! ^7d.19. "Prominentes nudi pedunculi, funt cértiffime polyporum caudae refiduae, a qui- bus, polypi abrüupti funt, 'nam nullis frondi- bus prouti plerique mucoris petioli inftruun- tur, funt eiusdem longitudinis, craffitiei, et fubftanciae, ac poly porum pedunculi, hinc in2 de praeterea: polypi quidam longiuscüli cy- lindracei, minus globoti, brepioribus pedun- culis' adhaerentes iuterfperfi funt. — Variis quoque in locis, in fuperficie vermis adfunt globuli quidam' mucoris, quorum nonnulli 1n aqua etiam natant. Tbidemque muco- ris noua obtéruatur propago, quae fiftit. pri- ma mucoris initia, Pedunculi illi multo làn« giores ac polyporum pedunculi, vbique ra- mofi, fubilaptiae crathoris; non pellucentis non fplendentis. | Ramuli eius. adeo teneri, vt fub. quódaim luéis moderamine videti que- ant; fub plena verum luce, pellucidi fiant, .. d. 2t. Polyporum numerus fenfim nunc rarior w) fit, qui huc vsque pedunculis ad- haeferant polypi, fefe quoque ab his libera- i SE C 3 uere, sw) Inuerfus quodammodo ordo his noftris in obferuatio- ' "nibus valuit, Polypi de die in diem imminuebantur, idem non in coníuetis animalculis infuforiis obferua- tum fuit. Rurfus itaque quae de polypis diximus, con- ueniunt cum CEL, DE BVFFON l, c. - 38 SECT. L. ; PARTES ANIMALES. uere, et nudi pedunculi. remanent. |. Nulla minora adíunt animalcula, quae ex vnica con: ftant veficula, omnia plus minus compofita, Maxima apparent ex pluribus veficulis con- creta. ^ Media horum animalculorum fpecies, partim veficularis, partim polita et pellucens cít. In alis veficularis habitus difparuit, et haec craffiora videntur, i d.24. Vere omnes nunc periere polypi, tenuiffimus mucor ambit vermem, | animal- culorum infuforiorum notabilis adhuc. adeft numerus, per mucorem difperfus, quae autem omnia prouti polypi, ab oleo vitrioli interfici- untur. Mox noui pedunculi, num mucoris, an polyporum fint nefcio, oriuntur, in quorum extremitatibus paruae haerent veficulae. d.25. 'landem omnia fere exficcata: po- lyporum pedunculi nulli vlterius adfunt. OBSER V. XI. ALIAE MVSCARVM LARVAE, Parta muícac domefticae d. 25. Aug. a. c. in fuperficie carnis putreícentis ouüla, quae d. 27. exclufa erant, fenfim in magnos vermes adoleuerant. AM OC d. 30. Aug. enecatos vermes, cum modica aquae quanütate in vitrum 1mmifti, atque ab omni aeris acceflu charta. ceracea et vefica vi- tültna, liberos feruaui, cupido attendebam ani- ÉRcm L. PARTES ANIMALES. 39 1 aninio, quae in loco, cui aerisreclufus erat ac- ceílus, contingeret mutatio. Per1o. dies vi- trum claufum manebat, d. 9. Sept. illud ape- rui, nullus enatus eft mucus, nec vnicum ap- nca animalculum infuforium, ne punctula quidem illa albicantia, quae molecule, rudi- menta futurorum funt animalculorum, com- paruere, punc vitrum charta foraminulis per- forata obturaui, et libero aeri expofut. digi: Gutta lente inuelligata: copiofas continet bullulas aereas, cum quibusdam mo- leculis albis paruis inorganicis, fine immixto quodam animalculo. . d..14. b. 10. mat;;. Duo animaleulorum cgc- nera vidi, fed vtriusque exiguum. numerum. Maiora magisque compofita Lraéon con- Íneta, ex aliquot veficulis facta. d. 15. b. 3. p. m. integrum vermem exami- naui, praeter dicta animalcula vixaliquid me- morabile vidi, quaedam corpufcula peregri- na .veticularia adfunt; quorum autem non- dum indagare potui habitum..-- Quae. inue- niüntur animalcula,: praecipue (ub verme ha- bitant, corpufcula quoque peregrina, quae pro impuritaribus aut excrementitiis habeo partibüs; tegminis vices praeftant, infra quod animalcula fefe recipiunt, et cum illis quoque mouentur. Sepofuimus vermem, fluidoque remanenti admifcuimus aliquantulum aquae fortis, à quo omnia enecabantur viuentia, Yep 4. d 20. 40 SECT. I PARTES ANIMALES. d. 20. Confuetorum animalculorum 1nue- niuntur varia diuerfae magnitudinis, quae- dam conoclutinata funt vti Fig.IV. P; Q. Pars ' conuexa vniusanimalculi, cohaeret cum parte concaua alterius x), medii cobaefionis limites, in quibusdam admodum diftin&ti, in pluribus vero prouti R. iam fulciintermedii euanuere. Guttula vsque ad vix perceptibilem exhalata erat madorem, omnia requiefcebant, nilque motus aderat, aream denuo ivadefeci. ' Inte- grum minutum temporis primum elapfum, an- te motus quidam quam perciperetur. Senfim minimae natantes moleculae tremulo fcintil- lae micantis inftar motu, fe.commouere vna poft alteram incipicbat, maioraque animal- cula, priftina vita reftaurata, nunc confueto a- gitabantur Ordine. |... Inter experimenta, quae cum beato Ro&de- rero microícopicas circa res inílitui, fimilem fere habui obferuationem. — Trichuridem ra- ro tenuiffimoque obduétam mucore, in vafe cui omnis aeri.aditus denegatus erat inclufi- mus. n dierum patio quo vitrum clau- fum x) Non infrequentes funt iiie animalculorum cohae- fiones , faepius quoque obferuatae , et depictae a IOBLOT. l6 "Tab. 4. . Num vero Uaiiiiodi animalculorum: con- fluxus ex. fententia LAVENOCH I1 (Loewenhoeck) congreffum celebratum fignificent, vix crederem, quem obíferuatum defcribit, te(tante PHILIPPO BONAN NI in Microgvaphia curíofa-:p. gy. quae vna cam obferna- tionibus circa viuentia quae in vebus non viuentibus ve- periuutur prodiit. Romae ipi. 4. SSECT..L PARTES ANIMALÉS. ^ 4i. funi füit, mucoris ne tantillum quidem au- crum dieremencum. eff, nec ánmmalculorum veítigium adfuit y). «. Reiecto obturacu!o, vt aet nunc accederet, paffim poft aliquot dies difperli-polypi, breniffimis pedunculis inftru? é&i; tárdiffimo motu praediti, 1n conípectum prodiere, paucilfima vidimus infufotia ant- malcula, quamuis has obferuationes per plu- res continuaflemus dies, nullam tamen ratio- ne mucoris aeque ac polyporum maütacionem vidimus, aeris itaque defectus, végetandi in tichuride vim opprelfit. — $81 diuaglour ri 584 a0 TP. "MEL RBARTES VEGETABILES, OBSERV. XIL.—.— ' PISA HORTENSIA.. Pifis hortenfibus duodecim affüdimus d. 15. Aug. 1763. hora 1o antem. aquae: feruen- tis vncias duas: | vitrum charta foraminulis | C 5 acu y) Menorabilem in. hoc phaenomeno videmus obferuato- rum diffenfum. Summorum virorum vix imitabili ob- feruandr indufiria, acutiffimoque oculo inílituta expe- rimenta, meis e diametro contradicunt, Confentienti- . bus autem CL. NEEDHAMO cet BVEFONIO noftra aduerfa videtur recenfita fententia, — Prior in Transa- &ionibus aug licanis quasdam, infuforiorum animale. ge- mefin fpectantes, obferuationes publici iuris fecit , quae dein in Sounmaive des experiences faites devnieveuzn? [ur : E^ 421 SECT.JL;PARTES;VEGETABILES. acu in(lictis pertufa, claufi, caloris gradu con- . clauis, ex naturalis folis fotu, fecundum Fah- renh. fcalam ad 76. accedente. d. 14. b. 3. po... Examinanti. mihi. lentis ope guttulam huius infufionis, praetcr bullas aliquot magnas aereas, aequalis magnitudi- nis, quibus omnium 1iufnfionum fuperficies tegitur, quosdam vidi glomerulos materiae flocculentae, albifllimae nubis inflar,.: variae . molis, caeteroquin moleculas exiles albas, prouti inreliquis fluidis..|. Glomerulihi, poft- quam area guttulae exficcata effet, nunc ad erana exigua redacti apparent: repraefentat quali conuolutum illarum exilium molecula- rum, rudimenta procul dubio futurorum ani- malculorum:' motum nullum. percepimus: d.1y. b. 1o. vefp. Pellicula mucofa tenuis, quibusdam colliculis bullularum aerearum di- fperfa, tegebat liquorem. fermentefcentem, odoremque putridum fpirantem, praeter par- uum quendam intefítinum motum aliud quid indagare mihi non licuit: : | | d, 2. Sept. b. 10. vef. -. Infufum craffam in- M ed duxce- la genevation , la compofitiom et Ia decompofition des fub- flances des animaux es des vegetables translatae fuere. Alter Cl. 8vrFON nempe Needhami affecla, in lib. cit. P. I. V. H. p. 110. differuit, vterque teítante Ill. BONNET Confid. f. les e. ovg. 'T. I. pag. 85. et T. 1. pag. 207. in liquoribus fine omni aeris acceflu multa copiofitlimaque inuenit animalcula- Quaedau de his ad. huc in feCtione tertia fub cpicrifibus di&uri fumus. SECT, IL. PARTES VEGETABILES. 43 duxerat pellem,liquor foetidiffimus. | Nullus motus aderat, nouam aquam affudi. d. 10: b. 1. pom. Liquor intolerabili infectus foetore, colorem lacteum cum pelle craífa alfumferat, | Gutta lente inueftigata, prae in- credibili molecularum animaliumque | copia, . opaca facta eít. .. Quasdam fimul continet fa- hnas fpiculas prismaticas. |. Quaelibet huius . jnfufionis. pars. odorem. fcybalorum habet, mucus leguminum fundum. vafis occupans molecularem affumíerat ítruéturam | organi- cam. 4 op 58 | .- d. r7. b. g.inat.... A minimis Z) iufufionum corpufculis celerrime motisf. animalculisgut- ta confertiffime repleta eft, quorum fingula alia fingulis, alia. duabus pluribusue molecu- hs originem debent. Magnam videbam falis prismaticam ípiculam, adiecta aquae fortis guttula animalcula omnia, illaque etiam ipfa quae circa et infra cryftallüm falinam dege- bant vitam, enecabantur. : Senfim cum at- tenta mente confiderarem, quae oboritura Ípiculae effet mutatio, liquebat illa, et albis- fimus halo in ambitu falis ea maior fiebat pro- portione, qua fpicula foluebatur, tandem con- ih eBOTM fumta Z) C4 RISTIAN. HVGENIVS iam fuo tempore mini- . morum corpufculorum pro modulo ipforum motum fa. tis celerem obíeruauit, et illius mentionem fecit in opufculis poflhumis de Dioptzica ete, Lugd. bat. 1703. 49. pag. ax 44 SECT. IL. PARTES VEGETABILES. . fumta cryftallo, Ioco eius multae aeris bullae in confpectum véiiebant. d. 23. b. e. mar. Guttam liquoris fpiffi la- &cique ex fuperficie defumti examinans, mul- ta minimaque vidi animalcula infuforia, et nevnicum quidem alius fpeciei corpufculum, Omnia tremént, tremula in patuos collicu- los ágitatione colliguntur. ^ Idem motus ma- nét, quamüis áqna dilueretur'guttula. In a- lia infulionis gutta ex vitri fündo defumta; in-. credibilem obfetuauimus numerum corpuícu- lorum veficulae aereae inítar pellucenuum; miagnitudinis et figurae maiorum animalculo- rom infuforiorum, fine vlla veficulari flructu- va, num aereae veficulae effent, 'aut falinae particulae ignoro, ab affufa aqua non muta-. bantur. CREAN I HH | qu d. 27.-b. g. mat. Multa fed eiusdem indo: lis adfunt animalcula, minima nempe ex vni» camoleculain motum conftituta, facta, omnis bus his tardiffimus motus, in glomerulos ple- raque iunguntur, vt integer hoc modo viuat colliculus,. cum cuilibet eius particulae talis vita competat; Quibus iam celeriores funt .greffus, illa certiffime ex pluribus conftant junctis moleculis, quarum cohaefio vario ap- paret iucis moderamine, — -— | OBSERV. SECT. L| ;PARTES VEGETABILES. 4$ QOBSERV. XIII. FLORES PHASEOLI. ^U Floribus phafeoli hortenfis recentibus No. 16: affüdi d.'13. Aug. 17 63. b. 10. a. in. aquae cálidae' vncias duas, vafeque obturato,. in- 9 fufun vti reliqua tractaut, | "Ud. 14. b. y. p. m. Guttulam microfcopio examipaui, duásque bullulas aereas, et exi- les aliquot moleculas albas vidi, tremula agi- tatione vix fenfibili motas. vr /|. d. ag. b. 10. vefp. . Tenuiffima, pellicula, ob- ducit liquorem, odore graui parumper, pu- trido praeditum, gutta lente inueftigata, a- nimalcula continec numerofiffima variae mo-- lis, ad diuerfas plazas, directionesque ex- currentia, Superficies guttae fere tota, at- tamen variis hiatibus disrupta, fruftulis tegc- batur quibusdam magnis pelliculae, ex com- pacta ferie molecularum nondum viucntium congeila. | Harum molecularum exactiffhme quaelibet fimplex, eandem cum. animalculis habet ítructüram, et vnica motus dificrentia excepta, eiusdem omnino indolis mihi effe videtur; prouti animalcula quoque. peculia- rem habent inftinctum, infra haec pelliculae fruítula, tegminis inftar fefe recipiendi, Sae- . pias vidimus, quaedam animalcula omni nixa ieíe his fruflulis immifcuitle, aliquot mo- menta ibideni morafle, factis dein tribus vel "ORI EAD. Me 46 SECT. IL PARTES VEGETABILES. quatuor circumuolutionibus rotatoriis rediis- Íe, atque vnum vel plura horum paruorum corpuículorum ex quibus pellicula con- . flaraa eít, fibi aflociaflfe, hocque modo in mari fuo circumítagnaffe, ^ Vsque ad Imum « Sept. liquorem in vafe plano, vt mocore, ad iucundae atque luxuriantis fpei folatium , me- lius obduci poffit, effufum libere immotum- que feruaui. Florum petala nunc iam in mu- cilaginem computruere. jNil mucoris excre- ui. Tenuiffima membranula liquorem exi- guam foetoris auram fpirantemtegit. Gutta lente vifa pellucidiffima, numerofum animal-- culorum infuforiorum continet gregem, eius- dem omnia pulicum magnitudinis. | Nefcio fane, quoinftinctu haec animalcula verfus col- liculum materiae veíicularis feruntur, prouti enim apes omni conítantia, eodemque ordi- ne femper ac celeritate ex habitaculis fuis e- xeunt, redeuntque viciffim, eodem turc modo animalcula fub hoc tentorium fefe re- cipiunt , ibidemque peraliquot momenta mo- ratis; inalcum denuo mare excurrunt. Aliam dein huius pelliculae portionem, orbiculo mi- crofícopit impofur, numne fortaffis quaedam inueniri poflent corpufcula, quae peduncu- lis adhaererent his concrementis, clegantiífi- ma res ex voto fucceífit. In magno. glome- rulorum colle, a fuperficie liquoris pelliculae defümtorum, variis in locis 6. 8. 1mo paullo vltra plures liorum aniimalcalorum POE : IS - SECT. Il; PARTES VEGETARBILES. 47 lis inftructorum conípiciebantur. | Mole funt. maiores reliquis animalculis microfcopicis, extendunt fefe , contrahunturque viciffim Fig. ]. B. B. Inftatu extenfionis illa, longitudine lin. 2. vidi, figura fere campaniformis, pars . media craílisfima; pedunculum verfus vbi in- feritur, parum acuminata, ofculum rurfus a- liquantulum expanditur, ita vt os inter et ventrem, partem tanquam cratfisfmam, le- uis adfit excauatio. B. D. L-K. | Peduncu- lus ad axin medium inferitur, tenuis pili in- ftar, opacus, ex meris paruis veficuils com- pofitus, prouti polyporum brachia. efle fo. lent, nudo fefe fubducunt oculo, armato autem, quo ego illos obíeruaui, lente INo. I. microfc. comp. eam habebant magnitudinem, quam delineauimus. Bis illa corpuícula examinaui et polypos in marginibus pelliculae Fig. I. et in ambitu fruftuli floris haerentes Fig. 1I. depinximus. Variam fubierunt mutationem, et illam fe- quentibus annotauimus. T 19. Tardo lentoque gradu ex habitaculo, quod margines extremi horum: corpufcu- lorum peregrinorum funt, in oceanum exeunt, a minima diftantia ad lin. 5. qvae longiffima erat pedunculi, quem vidi. Ibi quieti morantur noftri polypi, et prae- dam expectant, niíi peregrinum occurrat, quod ad momentaneam celerrimamque il- la difponit contractionem. | Lentitfime de- in 48 SECT. H. PARTES VEGETABILES. in rurfus fee extendunt, et mare vt antea - ingrediuntur, 29, Varia in figura confpiciuntur. Plerique polvpi habent figuram, quae mihi natura- . lis videtur, Fig. T. B. depictam, Quidam farciminis 1n modum elongati funt, et hi longiíffimo quoque inilructi inueniuntur pedunculo. C. Quibusdam eft figura glo- bofa, et hi funt fere illi, qui fubitaneo motu; ab impulíu corporis cuiusdam pe- EPUM contrahuntur. E. F. G.. - 39. Nutrimentum illorum, prouti mibi qui- dem videtur, duplex effe folet. Saepe e- nim vidi, animalcula infuforia Fig.l. b. ec Uis. ILE1. quibus omnes fcatent liquores in- fafi, ab illis deuorati,*quid quod.in quo- rundam ventre pellucente, eiusmodi ani- malcula transparentia obferuauíi. Fig. I. D. Non raro autem polypi particulas pellicu- lae illius,.cui adhaerent; affumunt, 49, Subflantia eít pcllucens, tenuis, comi- gute ex minimis particulis vefi cularibus, fere globofis, prouti reliquorum animal- i aun um infuforiorum. . In pedunculo polypi Fig. I. D. haerén- tem. vidi iuniorem polypum, a. petiolo dillincto praeditum, alias pro molecu!a quadam haberi poflet ,. proprio autem mo- tu hucvsque deititutus erat, et motui ma- tris obediebat. 6 9. Quidam-polypus Fic, Il. f. g. fefe libe- rabat SECT. 1L. PARTES VEGETABILES, 49 rabaát ab adlizfione; iucundum fane fpecta- culum, Omnium in illa liquoris gutta erat maximus, Diu corpusfuum extende- bat, contrahebatque, varias in directio- nes agitabatur, motu gyriformi, vortico- fo, ofcillatorio, alioque. "T'andem fubi- to magno conatu anteriora verfus, et rur- fus poíterius tendebat, donec celerrime a vinculis liberaretur, et in liberum mare ex- currerec, maiore molecularum glomerulo, ac ipfum fuum corporis volumen erat, pe-. dunculi ope pott fe trahente. . Multas 1m- pendebat operas fefe quoque ab hoc one- re, fruftraneo quamuis euentu, liberandi. Ipfe deinde polypus fub flore. fefe recon- dit, et nunquam viterius illum vidi. 7 9 . Ad videndos polypos melior lux eft fe- miobícura, ad detegendam autem. veficu- larem fubftantiam, intendilux fatis nequit, d.2.b. 4. p.m. Examinaui exficcatam ob- feruationis praecedentis aream ;-houa aqua rarfus hume&tatam, fed nec animalcula infu-: foria, necpolypi demortuireuiuifcebant, Ap- parent ebat toti obfcuri cum medio lumine, minori in aliis, in aliis maiori, Vidi ex varia mutatione et reflexione luminis, effe selobu- los.muei pellicülàfis'aereos. — Procul itaque dubio reliquae quoque bullulae moleculares "ex elatere quodam expanío naícuritur, et im- ^puritatibus globofis plenae funt. | VN NS T d. 10, $0 SECT. II. PARTES VEGETADRÍLES. d.i0. Guttam limpidam, in qua nil pelli. cuülae, nilque floris erat, examinifubieci. Ne vnicum quidem polypum inueni. Copiofa ad(unt animalcula infuforia, maiora minora: que, Phaenomenon notatu dignum obferua- ui, quód mihi fub vniuerfa obferuationum fe- rie faepius occürrit, duo nempe antea fepa-«. rata animalcula fimplicia, fa&is pluribus at«- tamen lentiffimis gyris concentricis, imo pa- - rimper fpiralibus, fenfim fibi appropinquare, donec ipfa-fefe tangant corpuícula. — Leuiter haéc duo animalcula, qua lege ignoro, àtte- iüütur ad fe inuicem, nunc corpora cohae- rent, vnumque factum eft animalculum , quod celeriore ifiotu reliqua fequitur, Liquoracidus vno müménto omnia enecat ;, quodque oleo tartari p. del; pariter praeftitimus; —— ^ d. 16... 6. vefp. Paruum floris fruftulum quod prouti omnia in mucorem refolutum e- rat, orbiculo microfcopu impofui: atque fe- Quentia vidi | ^ —. t Em 1. Vbigue epidermis; et fubiacens fubftan- tia vtricularis fecefhit 1n moleculas confue- tas veficulares, vt nudi ramufculitanquam Íceleton petali füperfint: hinc inde colli- culi molecularum 1n füperficié petali diílri- buuntur, Multum analogiae eít in Fig. II. AB. n. ; | : 2. Multa variae molis adfunt animalcula in- fuforia,. quorum duo ex maiorum grege, ità inuicem marginibus fuis concauis — iiu- SECT. Il. PARTES VEGETABILES. ^41 lutinata erant, vt vnum animalculum, ce- errime fcfe mouens, conítituerent, Fig.IV. P. Q. Statim cum guttam hanc inípice- rem, duplex hoc iam aderat animalculum, etad ipfam liquoris exficcationem iunctum manfit. Vidi quoque fpecimen, inquo li- mites vtriusque animalculi ita iam coalue- rant, vt vix modo fuperfit veftigium. R. 3. Copiofi adfunt polypi defcrípti, alii pe- dunculis adhaerent molecularum glomeru- lis, alit infra floris truftulum, et in eiusdem ambitu aílixi funt, | ! d. 23. b. 10, vefp. Inter variae fpeciei animalcu- la intuforia vidi polypum liberum Fig. I. J. qui pedunculum 2. lin. longum poft fe ducebat. Singularis illi erat ofculi ftructura, quam non prouti in aliis rotundam obferuaui, fed pars prominens corpuículi anterius fub motu di- recta, caput itaque ad *. lin. partem I. d. K, c. findebatur, rectumque quafi repraefenta- bat. Motus huius corpufculi admodum len- tus Ípiraliter contortus: interdum pars ante- rior fubmergebatur, et pofterius rurfus emer- gebat, ita vt vndarum in modum animal com- moueretur. | — d.24. Integrum petali frazmentum, quod putredine iam omni orbatum erat vtriculari fubítantia, vt merae coftae reftarent, indaga- uimus. Fig. XIII. — Multi huic fruftulo AB, adhaerent polypi C. cum pedunculis fuis ex- tenfis, Alii polypi "M petali fubftantiae | 2 infi- $2 SECT. Il. PARTES VEGETABILES. A iüfident. Quidam D. fixus haeret peduncu- jo, corpuículum vero incumbit fuperficiei. Alii polypi F. rictu aperto nutrimentum ex- pectant, plane fingulari inftinétu animalcula infuforia verfus hanc feruntur charybdim, et in illam tanquam in abyífum incidunt. OBSERV. XIV.. AQVA FLY VIATILIS. — Aquae fluniatilis puriffimae fümfi d. 20; Iu, 1761.5. o. mat. ftatim ac e-Leinae riuo hauítaeífet, vncias tres, et in conclaut, quod habitabam, fine impofito operculo in loco vmbrofo, libero expofui aeris acceflui, ita vt variae quisquiliae puluerulentae, atomi, et quae funt alia, cadere in aquam poflent. d. 21. b. 10. vefp. Modica quantitas eiusmo- di impuritatum fuperficiem aquae tegebat, praeter aliquot bullulas aereas paruas, aequa- is magnitudinis, nil videre poteram. . d; 22. b. 10. vefp. Quaedam exigua corpu- fcula, in varios flocculos concreta, vidi, quae, ob colorem fiauum quem oftendebant, €t ob veficularem homogeneam figuram fatis fuperque a puluifculis illapfis diftingueban- tur. Nil motus obferuaut. d.23. b. 11. a. m... Cum plenario vterer lu- cis folaris a fpeculo reflexo radio, exiliffimam primum vidi in fluido lente inueítigato agita- t1o- f — SECT. II. PARTES VEGETABILES, 53 tionem, quam tunc temporis autem non fla- tim pro animalculorum motu venditabam, cum de immediata radiorum folarium in flui- - da actione, nondum fatis conuictus effem. d. 24. b. re. vefp. Aqua, cuius nunc iam quarta fere exhalauerat pars, foetere incipit. Cuticula tenuis, coloris variegati, cum illapfis V rs ee tegit liquorem: Diitinctiffima fen- im apparent animalcula infuforia, liberrime fefe mouentia, et per varias directiones ex- currentia a). | .d.2g.b.9. a. m. Solliciteguttam examina- ui, cum interea mihi proficifcendum effet, et fequentia erui notabiliora momenta. 1 9. Corpufcula viuificata variae erant magni- tudinis, incredibili vero in copia adíunt. D.37. 29. Mo- a) PONANNI Ofbferv. circa viuentia. pag. Vj4« aquam impuram, qu&e iamad putredinem inclinauerai, fe exa- sina[Re , fcribit , et in [patio lenziculae amplitudini vix aequali, innumerabiles bullas deprebendit , quae conti- nuo motu, et quidem fie ordine fupra vitrum difcurre- bant ea vatione , qua in olla videntur igni. [uperpofita , quando liquores ebulliunt , neque ceffnbat bic motus , nift quando pofl exiguum. tempovis fpatium , velum illud a- queum , fupra vitrum penitus ficcabatur , e£ deficiebati Rariores funt obferuationes animaleulorum infuforio- rum jn aqua, cui dedita opera nullae nee animales, nec vegetabiles partes admixtae fuerumt, eamque quoque ob caufam, defcriptae huius hic mentio facta, in qua illud meinorabile fimul eft, Bonannum , niota cor- pufícula pag. 175, I. 2. 3. 4. depi&ta, non animalculo- zum fed bullarum nomine infigaiuiffe, A " , 54 SECT. II. PARTES VEGETABILES. 29, Motus illorum liber, indeterminatus, . nullaque peregrina re impeditus. 39. Nulla corpuícula ramofain fiuido appa- rent, | 49. Infignem paruorum fragmentorum co- piam vidi, ex illis moleculis concretorum, quae in omni infufo, ctaute, et polt or- ta animalcula obferuantur. | 59. Animalcula infuforia fingulari inftructa funtdeterminatione, fub his moleculis ve- ficularibus degendi, ibique quafi nidulan- di, fi illis, hoc ex fuo genio competere poffet officium, 69, Pauciffima in aqua limpidiífima natant. 79, Videtur ergo puluifculum illis nutri- mento efle: Inftituenti mihi denuo nouum iter, hanc vlterius profequi non potui ob- feruationem, aquam vero illam, me redu- ce, plane exficcatam inueni, OBSERV. ..X V. MISCELA SEMINVM CARDIACAE, GERANII, MATRICARIAE, CEPARVM, CHRYSAN- THEMI. Dicis feminibus, ex quacunque fpe- cie adhibita drachma dimidia d. r5. Aug. P. 10. inat. affudimus vnciam vnam aquae calidae, atque infufum vt reliqua tra&taui. d. 14. b. y. p. i. Odor feminis ceparum fragrans eminet, gutta lente vifa SRunebat ullu- | SECT, HL PARTES VEGETABILES. 55 bullulas paruas aereas, concretum mucofum, eranulatumque, et moleculas albicantes rari- ter difperfas : fub fingulari luminis moderatio- ne, quidam illarum molecularum apparuit mO- tus, anne autem potius radiorum lucis 1m- pullui adícribi pollit, in pracfenti non deter- mino, | | d. 15. b. g. vefp, Modica et vix notabilis pel- licula liquorem paullulum foetentem tegit, foetor vero liquoris, ceparum odore frangi- tur fragrantiffimo, Copiofiilima comparent animalcula, fponte rapidiffime fele mouentia, diuerfi orunino voluminis, maximum feminis papaueris magnitudinem aequabat, — Quae- dam portiones pelliculae, |tquoris cuttulae admixtae erant, ex incredibili congerie parua- rum ve(icularum compoficae, fub quibus coi- tenta lubentiffime degunt animalcula, quo maior nunc colliculus, eo quoque animalcu- lorum maior affluxus, quafi decreta effent, ad illa confugere loca, quae prima ipfis fuere initia. | d. 2. Sepr. Diuturniorem propter abfen- tiam, liquor maximam quoad partem exha- lauerat, ita vt mera ficca femina in fundo va- fisremanferint, Atiudi (latim magnam aquae ftillatitiae copiam, vitrumque ceracea charta obturaul. ida | — d. g. b. 12... Gutta inuefligata, praeter my- riades animalculorum infutorioruui minorum, nil memorabile adeít, |. D4 d.17.- 56 SECT.IL PARTES VEGETABILES, d. 17. b. o. mat. Gutta limpida continet multa variae molis animalcula infuforia, et. notabilem impuritatum molecularumque co- pim. Vidiquoque illud phaenomenon, cu- ius mentionem fecit 108L0 T. l. c. T.] P. dE T.2.K. H. Maximae nempe fpeciei animal- culum latiffmum, viam fibi inter anguítias parauit attenuatione et elongatione corporis, 1tà vt farciminis figuram affumeret, abfoluta viapriftinam ruríus habebat corporis fipuram. Quandoque fumma celeritate hoc inodo ani- malcula elongentur reftituunturque.. Sufpen- fa manu fi fpiritus acidi guttulam in niargine fluido admifcemus, ne fubito nimis per o- mnem difpercatur aream, eleganti tunc fpe- étaculo omnia animalcula ea proportione au- fugiunt ad oppofita maris fui littora, qua a- cidi halitus appropinquant, donec omnia fi- mul arripiuntur enecanturque. ! | d. 23. b. 9. met... Ex fundo váfis defumta guttula limpidiffima. fine. vlla. impuritatum molecula, multa continet animalcula infu- Íoria minima, confueta maiora, et alia lon- giora quae piíciformia appellauit, nil memo- rabile primum videbam, hinc obtufo quo- dam inftrumento liquorem diu ex inílituto circumagitaui, vt deftruerentur quae maioris molis eflent animalcula. Res exoptáto fuc- cefht. | Area guttulae renatam poft-quictem infpexa, varia nunc lacera continct corpuícu- la, a defiructis procul. dubio animalculis in- fuío- SECT. IL. PARTES VEGETABILES. 3j7 fuforiis Fig. XI. A. B. C. orta. ' Duorum vel trium eiusmodi animalculorum flructura ita mutata erat, vt impreflo quafi digito, fubla- ta omni cohacfionis lege; quaelibet particula; quaelibet veficula feparata a corpore in eius vicinia nataret F.^ Aliae moleculae numero 2. 3. plerumque adhuc iungebantur: aliae : plane compretiae erant, etin mucum redactae: Aliis maioribus D. ex nonnullis veficulis com- pofitis, adhaerebat fiue peduncult ope fiue alio modo parua quaedam veficula E; quacum in celerrimum motum gyriformem agitaban- tur ; donec ab 1lla liberarentur, etc: nunc fola vti minora folent animalcula, natarent, omnes rcliquae véfieulae, nifi plane deftructae fue- rint, poft aliquod tempus denuo mouebanatur. Aliis animalculis hac inftrumenti agitatione plus minus a corpuículo abruptum erat, vti in Á. pars corpufculi anterior, et in C. cor- puículum dimidium, quae tamen nihilomi- nus ac antea natabant, quamuis mutila effent; quafi nihil violenu illis accidiffet. MIE OBSERV. .XVI. SEMINA CANNABIS, NAPI, SESAMI, AVENAE; MILI. Drachmae vni feminum vniuscuiuscunque diClae fpeciei atfudi vnc. vnam cum dimidia aquae calidae, vitro probe praeter parua char- tae foraminula obturato, hoc infufum 4. 13: D 4 Aug. * | 58 SECT.IL PARTES VEGETABILES, Aug. 5.10. a. m. folis radiis, aerique liberrimo expoful, m d, 14. b. 4. p. m.. liquoris guttülam exami. naturus lente INro. 4. micr. comp. triplicem obiectorum clafíem vidi. 1 9. Bullulas aereas aequalis molisíparfim di- ^ ftributas. . : 29. Corpufcula flaua, maiora minoraque in- organica, quae pro leminum quisquiliis ha- bui, Ps 59, Incredibilem molecularum paruarum et albidarum copiam, omnem campum obfi- dentium, quae pro futuris animalculis iu- . dicaui, vt lam tunc diuinarem, hoc in vi- tro numerofiffima proditura effe, d. 16. b. 10. vefp. —. Craffa. pellicula cinerea, copiofis bullis aereis intertexta, tegit liquo- rem putreícentem, grauiterque foertentem. Gutta liquoris clariffimi, in quo nil pellicu- lae, nil peregrini erat, aliquot exiguaexhibec animalcula, liberrime quidem fed tarde fe mouentia, minimae molis, Alia vero gutta in qua aliquid pelliculae disruptae natabat, numerofíiítiiua continet exilia, tarde mota ani- malcula. Ipfa pellicula ex minimis molecu- - lis veficularibus conftat. ! d. 2. Sepr. b. g.inat. — Fluidior infufionis pars fere nunc exhalauit ad tenaciffimam vsque maílam pulraceam. | Exiguam pultisportiun- culam , aqua bene diluram examinaui , nil au- tem motus, nilque animalculorum obferuare | potui- SECT. II. PARTES VEGETABILES. 59 potuimus, quare nóuam aquam, quam ipfe eodem die diftillationis ope obtinui, affudi- mus, i^ d. 9. b. 10.:mat, Infufum nunc valde foetet, pellicula variae confitentiae tcCtum. — Gutta lente inueítigata, magaam diuerfae molis et indolis continct.animalculorum copiam , quo- rum motus nudo quoque obíeruari poterat oculo. Sequentia vero vidimus. 19. Animalcula maiora infuloria Fig. IV, D. E. F. G. H. quae a Ioblot b) Coraemufes vocantur. Suntíigurae ouatae, ad ante- riora, quae nempe pars fub motu animalcu- li femper anterius dirigitur, parum acumi- nata, poílerius plane obtufa, rotunda. Ce- leri motu ad omnes directiones excurrunt. Multis eft tenuis quidam quafi cylinder, probofcidis inftar prominens, qui in ple- risque ad vnum latus dirigitur, femper probofcidis huius in motu directionem fe- - quuntur. Eiusdem fpeciei alia funt mino- ra. O. O. Subfítantia, quantum lentium a- cie erui potuit, veficularis, ex minimis moleculis, illis fimilibus quae a primis in- fufionum initiis obferuantur, conflata efle videtur. Eleganter cuiuslibet. veficulae margines vicinis adhaerentes, diftinguuntur, prouti depicta funt in D. E. G. Ei. de nu- triendi b) Obferv. d' ifl. natuvelle P.M. pag. 14. "Tab.2, f. 2. pag. 59, Tab. 7. f. 2, etc. | X 60 SECT. H. PARTES VEGETABILES, triendi modo nihil certi obtinere mihi li- cuit. | npons 29. Corpora globoía, fere exa&e rotunda K. L. cum breui, pedunculi inflar, adhae- rente appendice, quieícentia, aut faltera admodum tarde fefe mouentia, funt illa animalcula quae iam in alio vidimus liquo- re cunt cauda duplici, foreipifimili. Par- uam lineam obfcuram in quohbet detegi, num illa pro animalculi ofculo habenda fit, — ignoro. | : ! $9 . Aliacorpufcula M. N. repraefentantbul- lam aeream albiffimam, prouti nihil aliud. ^^ funr quam aeris bullae, cum fltriis quibus- dam fefe decuffantibus, fine omni motu et appendice. Fallere nos poflunt vt pro a- nimalculis illas habeamus, nifi cautiffimi fumus. Sunt verae bullae aereae quae pro diuerfa fpeculi refleCtentis inclinatione, di- uerfam quoque aflumere polfunt faciem et figuram. | 49. Incredibilis copia paruorum animalcu- lorum B. quae omnia replent infufa, funt quoad corpus fere rotunda, paullulum o- uata cum exigua appendice, quam vnice lente foci 5. lin detegere poffumus, diuer- fae funt magnitudinis, alia enim maiora, . celerrime per oceanum mota, alia minora lentilfimo adhuc motu praedita. His ani- nialculis prae reliquis illud fingulare eft, vt peculiari nifu in communem ferantur rem- | publi- $ECT. IL; PARTES VEGETABILES. Ói. publicam... Lubentiffime fe. fub pelliculae fruftula recipiunt, hac autem. deíiciente, oft aliquot temporis minuta, vbi gutta. is inueftigata paullulum requieuit ,. im- menífus animalculorum numerus adeo arcte, , Aungebatur vt quafi vnam craffam conftitu-. ;,ant membranam. À. et tunc omnis motus . ceffat nifi illorum, quae ad margines vi- uentis huius natánt agminis, cui poft ali- quot minuta fecunda. quoque adhaerebat -» polypus a. extenfus,. et alter contractus b. fuperficiei infdebat. . ; mn s9. Nonraro fit, vti in hac eutta bis con- . tigit, vt quaedam corpuícula veficularia iuncta in oceano circumferantur, et ob motum ad varias directiones tendentem, pro animalibus haberi queant, vti fpecimi- na depicta probant, in C. ex 12 eiusmodi moleculis in globum iunctis, et in I. ex 5. aliis longitudinaliter conglutinatis. — . d. 23.et 27. praeter millia variae megnitu- ' nis animalcula infuforia, ab aqua forti eneca- ta, nil memoratu dignum vlterius ceprebendi. / OBSERV. XVII APIVM PALVSTRE RECENS, Sumfíi d. 1g. Aug. 1762. fruftulum radicis pii paluflris, quod prouti omnes eiusdem plantae partes aquis in foffa fuburbana fub- meríae, craffo tegmine ouulorum ranarum, lima- Ó2 SECT. Il. PARTES VEGETABILÉES, limacum aliorumque aquaticorum obdu&um erat infe£torum, quodque die praecedente ex polyporum natalitia fede reportaueram, ad. eoque per 24. horas exhalauerat fuperfluasliu- jnlitates Huic affudi h. 1. p. m. magnam aquae copiam, et absque operculo impofito, in loco aeris libero, fole et vmbra alteraa- tim gaudente repofui. | 9g: d. 19. b. 1. gutta microfcopio indagata nil memorabile exhibuit, praeter exiliffimas mo- leculas immobiles et quietas nifi microfcopi- um concuteretur, vnam alteramque aereum bullam vidi. | d. 23. b. . mat. lam copiofa aderant ani- malcula libere fefe mouentia, omnes plagas directionesque verfus, variae quidem erant magnitudinis, flructurae autem ratione habi- ta, nil plane differentiae inuenimus, d. 31. Maiorem nunc íÍemel mutatio- nem fluidi obferuaui. Nulla luculenta pa- tredinis, nec in odore nec in fapore depre- hendere potui indicia, Germina radicis lae- te virebant, integerrimaque protruferant fo- lia. Guttam liquoris lente indagaturus mul- ta notatu digni(lima obtinui momenta, .19. Varia corpufcula non viuentia guttae area exhibet, nempe 23) Miram filamentorum congeriem te- nuiutm, pellucentium, vario eriam mo- do absque ordine inter fe connecten- tium. | b) " / SECT. I. PARTES VEGETABILES. 65. ^ b) Illis filamentis incumbunt copiofae —. qmoleculae inorganicae, fiue fint 1m- puritates, Jue alia corpüfcula finefin- eulari firuCctura fere opaca? fub his impuritatibus et filamentis degunt vi- tam polypi, de quibus rnox plura. 20, Varium vidimus animalium eregem: 3) Minima funt rotunda fere, ad magni- tudinem feminis papaueris acceden- - . tia,copiofiffima, quae nihi! aliud funt, quam paruae moleculae in omni infu- fo confuetae, viuificatae, et in mo- tum coníüirutae, LIaec procul dubio reliquis nutrimento funt, nam praeci- pue ambiunt animalcula maiora, im- primisque polypos, a quibus auido confumuntur gutture, Singularem vidi motum, dum infelices morti hae tra- duntur victimae.In diftantia enim ab o- rificio polypi aliquotlinearum celerri- mum agitantur in motum rotatorium, fub quo momentaneo curíu a polypo quafi attrahuntur, et in o$ eiusdem incidunt, Eodem fere modo prouti fciurum legimus, animaduería ad ra- dices arboris, cui infidet, procum- - bente vipera caudifona, quaeque illum radiantibus oculis riéctuque hiante, fe- lis initar murem, contemplatur , con- fternatum arborem circumcurfare, et- fugia 64. SECT. Il. PARTES VEGETABILES. fugia quaerere, tandemque vero ve- lut fafícinatum in os anguis infilire c). b) Animalcula pifciformia d) longiufcu- la magnitudinis fere 4. lin. In vtroque extremo acuminata, pellucentia, in medio latiufcula, opaca, motum re- pentem habent, non adeo cito ambu- lant, quae illis nutrimento fint, et num ab aliis, deuorentur non vidi. Alia funt minora, fed eiusdem fpeci- ei, dum parumper in motu ad latus inclinantur, latitudinem videre pof- fumus corpufículi, quae eft circiter quarta longitudinis pars. c) Maioralata ampla animalcula Fig, VI. G. H. I. K. omniaquotquot in hoc li- quido vidi eiusdem magnitudinis, lon- gitudo 4-5 lin. latitudo 2-2;. Fi- . gura ouata, in vtroque extremo acu- minata, pars anterior quantum vidi fine omni roftro et apice, in pofterio- re autem parte duo apices, qui forci- pem vti opinor repraefentant, quam varia pro ratione aperiunt claudunt- que pro lubitu. — Haec forceps lon- eitudinis 1. lin. compofita ex articu- : lis e) Ill. pE LINNE. Zn Aptoenizatib.' academ. Vol. II. pag. 133- 434. et alibi. | d) Sunt fine dubio /es Carvpes de 10 BL OT quos vidit in infufione foliorum Sennae, 7, e, T. I. P. 11, pag. 14. Tab. SECT. IL. PARTES VEGETABILES. 65 - lis 4. 5. interfeCtionibus circularibus di(tin&tis admodum mobilibus not:ta, : quare animalculum varie illam incur- uat,retrahit, extenditque. Subflantia horum animalculorum eft tenuis, et nifi repletafint nutrimento, pellucens, ita -vt omnia inferius pofita transparcant corpufcula, non obfítante vario viíce- rüm contentorum tractu; vbi autem mox comederunt, tunc integra ani- malcula No. a. defcripta, quae deuo- pant, per tenue confpici poffunt cor- pufculum. Motus illorum multitor- mis. Alia enim celeri motu progre- diuntur, verfus omnes plagas et dire- &iones, alia lento magis greflu ince- dunt, ab vno littore maris ad alterum. Alia in longitudinem farciminis inftar. extenfa L., ludunt perpetuo forcipe. Ín aliis diftin&tum quendam videre potui inteflinorum canalem, variis eyris, '€t motu interno fatis apparen- tem. | d) Polypi campaniformes numerofiffimi C. D. E. adhaerentes pedunculis fuis filamentis radiculae AB. aut pelliculae fragmentis. | Delineaui eiusinodi ra- diculae flabellam, in quo 3. poly pi hae- rebant. Habent exacte figuram cam- paniformem ,' ofculo aperto, vbi in- tegerrume expanfi funt, Subito au- tem | " :j 66 SECT. Il. PARTES VEGETABILES, - tem conuelluntur, et in pun&um fphaericum, fiue hoc fiat. ab impulfu peregrini corporis, aut ab affufa aqua forti, contrahuntur, Alis peduncu-:- lus longior, aliis breutor, alii recta in lineà illum expandunt, alii. fpirali- ter lenteque elopzantur, femper fere elafüce contrahuntur, ab animalculis. infuforiis nutriuntur, quorum multa faepe in corpufculo polypi pellucen- tia vidimus. PLUME d.2. Sept. b. g.vefp; Omnia fere, eadem fed animalcula pilciformia, et. polypi fenfim mi- nuuntur: duo polypi pedunculis fuis alter al- tero verfis, immobiles haerebant. Felicifuc- ceffu vnum animalculorum, No. C; defcripto- rum, perfcidi in medio ventre Fig. VI. M. N, Vtrumque diffecti animalculi fegmentum ad cuttulae vsque exficcationem viuum manfit, minutaque faltem velocitate in fluido natabat. Pauca adíunt animalcula infuforia, praecipue illa, quàe ex vnica aut duabus conftant vefi- culis. ! 2 d.1. Nullos vidi polypos, nulla animal- cula pifciformia, rninuuntur quoque illa ani- malcula lata et depicta. Infuforiorum qui- dem infignis numerus, Omnia a guttula exi- eua liquoris nitri fixi €) extinguuntur. ; | d. 16. €) BAKER l.c. pag. 76. Soluto fale "Tartari quoque ad extinguenda animalcula vfus eft, illumque conuulfio- dies exeitaffe aíferit. d l [ $f£CT. Il. PARTES VEGETABILES. 67 | / d16. Nulla completae putredinis figna li- quor exhibet, quaedam corruptelae modo peractae natae adfunt.— Nonnulla notatu di- ena hodie obleraaaimus, I 2 j 9, Ne vnicum quidem vidi polypum, quamuis varias guttae regiones follicite perqumueri. 77v | : 9; Globuli quidam fphaerici adfunt Fig. VL F. quibus exterius aliquis halo albicans eft, ex lucis fine dubio refractione enatus. Interior annulus ex meris moleculis veficu- laribus concretus, Medius nucleus pellu- cens; nullumin hi$ corpufculis videre potui mottüm, | | o, Animalcula noua quae iam a pritnis ha- jus infufionis temporibus adfuere, tinc au- tem pro depi&is latioribus Fig. VL. G. Hf. in alio fitu. pofitis habueram. animalculis. Omnia autem illorum attributa fingularem pollicentur indolem. | Alia quieta in vno manebant loco; mox extenduntur, mox fubito conuulfionis in modum ruríus con- trahuntur, prouti polypi, quibuscum mul- tum omnino commune habent. Alia ia - gyrum celerrime voluuntur, quafi affixa ef- . fent, vt libera euadere vellent. Duo ho- rum animalculorum in alia guttula, quam examinabam, elegantiffimum mihi fappe- -ditabant fpectaculum, num reuera eiusdem Ípeciei, aut nouae cuiusdam eflent, tunc de- terminare temporis non poteram, Vtrum- i eue | que i 68 SECT. H. PARTES VEGETABILES, :que globuli inflar, fiue veficulae cuiusdam - oquirtum iacebat, exigua a fe inuicem di- ;dtantia remota. Maiora animalcula G. H. interdum horum in vicinizur veniebant, flatim haec quiefceuria animalcula verfus . Mla impellebantur, vt perculía aufugerent, - - €t hoc toties repetebatür, quoties ad vici- niam duorum appropinquabant, Senfim. . haec duo animalcula propius ad fe inuicem accedentia ludendo forcipe, parte anterio- . fe, quae Spar repraefentabat, inoículando . quati iungebantur Fig. VII. C, corpus vtri- usque animalculi, variis conuolutionibus -extenfum, mox ruríus contractum erat. . Diu hic motus protrahitur, donec inopi- nato trunci quoque conglutinantur. . Sul- ci medii codem momento difparebant, et ex duobus hifce animalculis, vnicum crat factum, Fig. VII D. duplici forcipe inftru- . &um, et hoc modo per aliquot dies fem- . per affufa noua aqua feruaui, donec omnia .,exficcarentur. | Sequentia adhuc vidimus. .&) Diuerfam pro diuerío illorum fitu af- fumunt figaram:. Interdum enim, 1il- ludque íub quiete contingit, corpus irregulare repraefentant, fere globo- fum, quafi effet veficula aerea, nifi color flauentior animalem defgnaret maturam. Alio tempore parum exten- duntur, Fig. VII. A. et tunc aumoe A dum fimilia funt animalculis K.. Fig... " SECT. I, PARTES VEGETABILES. 69 VIL Plerumque autem tanquam lon- eum farcimen extenfa funt, quo fub fitu in parte pofteriore habent bre- -uem caudam peédunculi inílar, quo faepe variis corporibus imo ipfo vitro fixa inhaerent, et truncum vario mo- do flectunt. B. | b) Subítantia eft tota veficularis tenuis- fima pellucens, caput laeue, fub ex- tenfione a reliquo trunco, diftincto quodam fulco feparatur. c) In media fere corpufculi parte latet macula obícura A. c. B. b. in qua per- petuum vidi motum contractorium expanforiumque, admodum diflin- €um. Num pro cordeaut alio dige- [tionis vifcere babenda fit, ignoro. d) Motus horum animalculorum ple- rumque vermiformis effe folet, in mo- dum periftalticae inteftinorum contra- €tonis, forcipe fixa haerent, corpu- Ículum vero eleganter contorquent, atque ad varias directiones ferpentina corporis elongatione egrediuntur. €) Lubentiffime circa colliculos mole- cularum et animalculorum infuforio- rum habitant, fortaffis ex illis corpo- ribus, nutrimentum hauriunt; deli- neaui eiusmodi molecularum collicu- lum Fig. VIH. cui 5 adhaerebant ani- malcula B. C. D. cauda fua affixa funt. JE3 | in 79 SECT. I. PARTES VEGETABILEE incolliculo A. caput vero in liberum: mare extendunt. Animmalculum E, - caudam extra colliculuin Cxporrigit, et capite affixum efl. C. D, E. funt in ftatu maximae extenfionis, omnique attentione nutritionem quaerunt. B, eft animalculum lemicontractum. f) Animalculum F. ex altero. forcipis fuae brachio G. tenuiífimum emitte- bat pedunculum GH. cuius Ope cum coliculo in H. ne&titur. ' Esregios | hoc animalcolum perficit motus Ipira-- les, femel fuübitaneam eius vidi cone tractionem, eodem faliente puncto, a, prouti reliqua inftruitur, Moderatio- ne lucis fumma opus eft, quando pe- dunculum videre volebam, | Plures alio alios tempore examinani dein e- iusmodi polypos inhaerentes pedun- culis,omnibus hiscommune eft, focia- — lem viuere vitam, fic vt nullo modo - folui haec animalculorum | focietas: poffit. 49. Animalcula pifciformia Fig, VILE. G, - 4 p o quorum flructura himpliciffima, gaudent capite rotundo obtufo in modum capfulae phryganearum, trunco rereti cylindraceo, cauda bifurcata acuminata , funt fubíftantiae veficularis, motuque velociífimo agitantur, parua 1n copia adíunt. | 5? . Alia animalcula pifciformia obferuaban- - tur SECT. IL. PARTES VEGETABILES. 7! cur, quorum iam fuperius mentio facta eft. Fig. VIl. C. pars illorum obtuía a, caput rocul dubio fiftit, quoniam in motu Íem- . per anteriorem occupat locum, Maxima contentorum huius animalculi pars eft ve- - ficularis. AW 69. Alia magis perfecta animalcula, pedi- bus, cauda, capite, cornubus, f. anten- nis, pilisque infiruéta, admodum fimilia illis quae delineauit. et defcripfit 10BLOT Uc T.I P.lL Tab. 13... R- ob celerri- - mum vero animalculorum motum, fubita- neamque guttae exficcationem, et depin- gere et deícribere ila non potui. 9 Omnia haec animalcula ab acido et lal- calino liquore enecantur. | | d.2&. Aliquot anguillulas fere 3. lin. lon- gas, folio apii inhaerentes vidimus. Duas rurfus animaduerti polypos, alterum folio a- pii adhaerentem, alterum vero breuillimo pe- dunculo tanquam animalculum infuforium in sutta libere natantem. | OBSERV. XVIII. APIVM PALVSTRE SICCVM. Sicca apii paluftris fruftula, tegmine, in praecedenti obferuatione defcripto, pariter obducta, quae d. 18. Aug. 1762 € loco fuo natali decerpferam, et diu inde in hypocau- fto exficcata erant, fumfi, affufa illis fuifici- | Ea ente. L4 72 SECT. IL. PARTES VEGETABILES. ente aquae frieidae puriffimae quantitate, vt fubmergerentur, | ! d. 30. b. 1. p. in. in vitro claufo, aeri libe-- riori expofui. ij d. 1. Sept. b. $. cefp. Guttam liquoris len-. te inucítigaturus, myriades paruarum mole- cularum inorganicarum, in quibus nihil di- Ítinguere poteram, vidimus, iun&tim fibi va- riis in glomerulis adhacrentium. Omnes hae inoleculae eandem habent magnitudinem, quibusdam paucis exceptis, quae minoresfunt, .— apparebant mihi tunc temporis fub.lente ad magnitudinem feroinis papaueris. Quaedam. harum molecularum iam motu voluntario a-- gitabantur, admodum tardo autem , quafi vi- ribus fuis nondum confiderent libero fefe ex- ponendi oceano. Omnia animalcula fefe mo- uentia ex vnico globulo, ex vnica molecula, cx vnica veficula, fi arguere licet conftabant. d. 2. b. 6. vefp. Maior iam adeft animalcu- ' lorum copia, variae nunc magnitudinis, àlia enim i. e. maiora celeri motu circumuagan- tia, videntur ex duplici globo confílare, in quibusdam diftin&te hoc confpici poteít.- In alus quae iam maius acquifiuerunt robur , dif- . ficilius illud obtinetur. Alia minora ex vni- ca conílantia veficula motu tremulo ofcilla- torio tardiffimo in vorticem fere agitantur, nec magnum adeo iter abíoluunt. Atten- to animo illa contemplans, oculoque per ? hor. a microfcopio non remoto, quaedam circa eCT. IL PARTES VEGETABILES: 73 circa incrementam horum animalculorum obíeruaut memorabilia. 19. Prima primuni quae oculus percipit in liquore infulo corpufcula funt fphaerica, niox cohaerentia, mox difperfa, immobi- ^» lia, veficularia, fine regulari quadam jtru- - * LI Qura aut fabrica, ounia ciusdem magnitu. dinis f). . 49. Primus qui obíeruatur motus, ab vna eiusmodi abfoluitur molecula. Recordor, me in aliis, cum de his anima!cuiis cogi-. tare inceperim, vidiffe intufiontbus, pri- ma motus initiaadeo lenta, adeoque carda fuiffe, vt vixac ne vix pro motu quidem - venditanda effent; eadem quoque forte haec fruitur molecula. | | 49. Semelin motu conftituta, femel nunc iam vinificata molecüla, incrementi cupi- dine flagrans, aliam quaerit moleculam, aliamque inuenit particulam, quam fibi tan- quam. conueniendiffimam applicat, quae | | Ls | cum £j Analogam fere fucceffiuae. in infufionibus mutationis (eriem. obferuauit BONA NNI in Obferuat. circa, vI- uentia. pag. 175. Poflquam eniu curz. aqua yijcuerat vaias ves ad putvefcendum vepoftas , elapfo. conisententi zewpore, e funde vafis afcendcbaut mota pigro aliquae bullae aere plenae , mag hii udine inaequales , quae ia fa- perfice aquea fabfidebant, et find. coagmentatae , -£0- xam illum Jupezficiem occnpant , cra efientibus ( fortaf- fis in pelliculam. abeuntibus) dein paullatim , et piugue- dinem quandam contrabentibus, eyiles 6x illis exum- pebant , vel mucoris plantulae. ' I Y | 74 SECT. Il. PARTES VEGETABILES, cum fe fociat, qua mediante maius nunc conftituit animalculum, maiore volumine, maiore celeritate inftructum, maiore prae- ditum compofitione. | Vididuo animalcu- la fimplicia feorfim mota; vidi vnum ani- malculum, et vnam moleculam inumobi- lem iungi, vidi duos globulos muci mobi- les in vnum animalculum iunctos, natare, duas autem moleculas nunquam motas, v- num animalculum nondum conficere li- quet, cum vtrique adhuc mobilitas defe- cile. Ofcillatorio tremulo lentoque mo- tu incrementi fui cupidum animalculum quaerit focium.. Diu vidi hoc modo vnum vniuerfum emerfifle oceanum, donec ido- neam inueniret quam fibi conglutinationis ope adiungeret particulam. .. Mutuo am- plexu femel iuncta mutuis nunc currunt viribus animalcula, quae lento antea pafíu, tarde repebant, | | 4? . Prouti in omnibus infufionibus fingulae moleculae, finguli globuli circumferuntur, ita quoque fingula corpufcula circularia, fingulus globulus, fimpliciffima conftitu- unt animalcula. |. Vidi tam ex iis globulis fingulis pelliculae, quam ex aliis muci te- muioris fedibus corpufcula fecedere, fen- fim lentiffimo primum motu commota, quae vero fub ipfo oculo meo, vegetiora reddebantur, vt nando cílugere, queant. Vidi ^74 ! ; 54 SECT.IL PARTES VEGETABILES. 7$ Vidi plura etiam animalcula quae ex 9lo- bulis longitudinaliter fibi appofitis enata elle videntur, Aune itaque globuli muci fimplices an fin- gulae moleculae inorganicae poffint fieri animalcula minima, et plures collcéti ma- lora? | d. 6. b. 8. vefp. Miram vidi in gutta limpi- diffima animalculorum infuf. copiam, maio- ris minorisque molis, praecipue autem par. uorum corpufculorum, quae ex aliquot mo- Jeculis feu veficulis compofita erant, et fefe circa proprium axin moucbant, | d. 12. b. 9. vefp. Gutta alia indasgata tota. quanta fcatet animalculis triplicis ftructurae: 1. Minimis infuforiis,: quorum corpufculum ex vnica niolecula conftat. 2. Maioribus infuforiis confuetis, 53. Et illis globofis fere rofaceis corpuículis, quae alio defcribuntur loco g). — Libere omnia fefe mouebant, donec minimam fpi- ritus frumenti guttulam affüunderem, tunc o- mnia conquiefcebant, et demortuorum in- ftar quieta manebant, Quibus exigua adhuc fupererat vita, illa ad margines et littora fee conferebant, quoniam fpiritus ad illa nondum penetrauerat loca. Seníim flui- dum exíiccabatur, et margines guttulaé conftipati erant a morientibus animalcu- lis, demortua vero iam animalcula aliam plane nunc affumferant corporis figuram; | Ca: g) Obferv. VIL. pag. 24. et hac ipfa in Obf. pag. feq. LI * E $6 SECT. IL. PARTES VEGETABILES, Capitula ad diuerfam latus reclinata, mox ad dextrum, mox ad finiltrum , anguftio- ra fiunt corpora magisque tenuiora, etlon- giora, diuiía quafi in caput et truücum, medio quodam interiacente (ulco. Vnum ad latus alterius collocatum, fere halecum inílar conditarum. Quam alio locotenta- ui, animalculorum refufcitationem, hic ruríus fruítranea fuic, nam per aliquot tem- pus exiiccata animalia refuícitari nequeunt, affudi nonam aquam, omnia autem mor- tua mauícre.. Sub ipfo exficcationis pun- Co, dum tenui adhuc madet vitrum hali- tu, reuiuifcunt accedente noua aquae gut- tula. Fandem quoque polypi rationem leruant;?^ 2 d. 13 b. 11. antem, Corpufcula rotunda at- tentus examinaui. Limpidiffimam guttu- lam, in qua, quantum in noflra erat potefta- te, nil pelliculae immixtum, orbiculo impo- iui Infienis illorum corpuículorum apparet copia, multaque adfunt animalcula infuforia, - Fig. V.I. Variae autem noftra corpuícula funt maguitudinis, maxima pifum maiorem ae-. quant, proportionate deícendunt ad concre- tà COtpOra €X 4. 3, 2. vnicaue molecula. Mi- nimum corpufculum f. vnica molecula, fim- plicilfimum, attamen perceptibilem habet motum lentum, vorticofum, tremulum, ita vt vacillando ex vno latere in alterum, tar- . gliffime ex loco fuo moucatur. . Alia, quibus d 1 - SECT. IL PARTES VEGETABILES, 77 | ex adunatis düabus moleculis, virium quod- dam accelfit robur, recta magis linea tarde autem incedunt, motus fenfim fit velocior, quo plura iunguntur corpuícula. .^ Aliis ex tribas moleculis congenitis, duplex efle fo- let conformatio. Ia quibusdam enim recta in linea pofitae funt veficulae vti D. Fig. V. In aliis trianguli in modum vti in C. contti- tutae. Maior autem quibus eft molecularum numerus, vltra 4. 5. 6. cohaefionis ordinem viterius mihi detegere non licuit. Necefle vero eft vt placidiffimus fit guttae in orbicu- lum delapíus, nec vila accedat agitatio, nam agitationis ope omnia haec corpuícula de- firuxi, vt merae moleculae refiduae mane- rent. Pifi magnitudo, terminus fere incre- menti corpufculorum mihi effe videtur. Ma- ior enim illorum eft numerus, pierumque conílans moles. —Figuram roíae repraefen- tant expanfae. | Limites globofi, vna mole- cula alteri agelutinata eft, 1n medio apparet punctulum obícurum, quod nuclei inftar cen- trum animalculi conftituit, diftincte delinea- tum in K. L. Motus, fubílantiaeque caete- roquin eadem conditio, qualisin obíeruatio- ne carnis recentis defcripta eft. ^ Infolitum eoque elegantius obferuare nobis in his quo- ue licuit animalculis phaenomenon.. Quae- LE animalcula minoris fpeciei, quae ex ali- . quot modo conftant veficulis, et maiora fub - ipfo motu faepe verfus fcfe inuicem allicunt, mox 78 $ECT. H. PARTES VEGETABILES. mox autem retrocedunt, fenfim lenta pro- ereífione, alterum alteri appropinquat, con- lutina: ntur, et nunc tanquam vn'/cum ani- malculum, in quae forfan omines reliquae abierunt, mutationcs illas füubeunt, quae iis- dem feparatis competunt. K. L. fant duo e- iusmodi corpulqula fphaerica, quae prae. erelfo vario repet itoque luforio fotu, ver- fuc fefe inuicem impuifa, fenfim cohaerentia manebant, et nunc vnicum confecerant ani- rnalculum M, in quo mifcela parietis gboscon rini iam peracta ett. Memini in theatro anatofnico hyemis 122 idem vidiffe i in trichuridibus Phocad i. quae tunc temporis a beat. Roederero exami: nabantur. Sequentia ex obíeruatis meis in- de collectis, quae huc fpe&tare poffunt, mee | moriae tradidiílc recordor. | d. 25. Mart. 1761, T'richuridem écáminai mihi, muco antca filamentofo totam quanta obdu&tam, nunc autem nudam pua que, quaedam memorabilia vidi. 19. Loco mucoris magnus polyporum dii uerfae ftructurae numerus adei.— Maiores qui pedunculis longioribus adhaerent, et motu fatis vegeto agitantur; minores bre- uiori cauda, tardiorique motu inítru&ti. Figura motusque cacteroquin polyporum vulgarium communis. 29. Sub ipfa obferuationis continuatione, - copia animalculorum infuforiorum augeba- tur, à | SÉCT. II. PARTES VEGETABILES. ^9 tur, a minore fpécie ad maxiniam vsque. In quibusdam fingularis vorticofus motus - per magnum circulum, fed pedunculum "mon vidi. 39. Polyporum figura, dum fefe mouere incipiunt, eft rotunda fphacrica , quae fen- fim in conicam abit, dum pedunculus ex- tenditur, et corpufcalum expanditur, hoc in fitu optime ofícalum videre poffumus. 49. Plurimi polyporum pedunculi re&ili- nei, quidam irnicucui ad modum culmi fe- . calini, procellarum vi procumbentis. Maxi- mailorum pars a verme tcgitur: elateris velocitate polypus fefe mouens babitacu- la egreditur, pedunculusque fpiralem for- mat lineam, vsque ad ipfum-extenfionis ter- . minum, eodem cum mechanismo rurfus fe contrahit, et fub verme reconditur. $9. Varii nudi peduncuii adfünt, in quibus necmucoris capitula, nec polyporum trun- ci deprehenduntur, difficillime a muco te- nerrimo diftinguuntur, multum analogi funt polyporum pedunculis. 69 , Sepolito verme aquam cui jinnatabat e- xaminaui, copiofiífima in illa fluitant ani- malcula infuforia variae molis. 9, Vidi duo maiora rotunda cohaerentia mox rurfus feparata, mox denuo iuncta, - etin vorticofum motum agitata animalcula. Hoc in ftatu diu manferunt, vt illa profe- qui vlterius non potuerim. — ev | 8 o. go SECT. II. PARTES VEGETABILES, 89. Inter plura alia plus minus cohaerentia duo obíeruaui, quae fefe fenfim magis ex-. andebant, ita vt duo medii et lateral:s ' Fci euanuerint, et ex duobus hiíce.ani- malculis, vnum longius tenuiusque ena-. tum fit. | 99. d.24. trichuridem vurfus-infpexi, et fuc- cejfrue pedunculos duos in vnum craffterem coa- lejcere vidi, imo quidam quoque cobaerent po- . dypi . alter fuperiore, alter vero inferiore par- ze, confiidiunt quafi inter /e, deinde, autem iuncta manent animaleula. — Remouebain denuo vermem, et permultos vidi iundos polypos. Vbi autem vermis diu remotus efl , etunimal- cula in limpida aqua natant , coniuncti poly- pi vurfus feparantur. — Videtur itaque, fotum. vermis naturalem facilius corpufcula 1umgere quam nuda aqua. Sed redeundum eft | d. 16. bor. . mar. putredo nunc adeo vehe- mens vt metalla fere arrodat. 1n fluido vni- ce animalcula infuíoria maioris minorisque - Ípeciei numerofiffima funt. | lorum globo- forum et fphaericornm, ne veftigium quidem inuenitur. , Colliculi quidam 1mpuritatum, fiue finc. fruftala pelliculae, vti opinor, aut molecularum congeries, totae quantae vi- uunt, ir minima cuiusuis moleculae particu- la motum diílinctum videmus. | Quaedam quoque adíunt filamentorum ftrata eiusdem Ítru&turae, ac pedunculi mucoris, decuflatim pofita, copiofillima circa illa mouentur " | mai- / SECT. II. PARTES VEGETABILES. 8I malcula. Aliqua gutta liquoris nitri fixi, qui fortiffimus eft alcalinus liquor, omnia extin- guit. «t | d. 26. Copiofiffima animalcula infuforia me: dia et minima vidi, vix maioris fpeciei vni- cum inuenire potui... Magnam vero corpu- Ículorum copiam obferuaui, ex vna duabus tribusque moleculis compofitorum, | quibus pro ratione numeri molecularum, aliis viui- dior, alus minus obíeruabilis erat motus, num haec corpuícula fortaffis refiduae raio- rum animalculorum partes fint, in quae dis- filiere, cum adeo exiguus nunc adhuc inue- niatur maiorum numerüs? Spiculae falinae iam in fluido generantur. | S EC T. III. EPICHAISES Spinofiffimam fane nunc, imo carduis fpi- nisque ipfis fpinofiorem aggredimur tracta- tionem, vbi recenfitis animalculorum infu- foriorum attributis, de illorum quoque ge- nefi verba nobis funt facienda. — Plerorum- que et recentioris et antiquioris aeui, €o re- dit phyficorum fententia, vt prouti omnia ex ouo, ita infuforia quoque animalcula, e- iusmodi domiciliis fuam dcberent originem. Si quae vnquam phyfiologiae hypothefis, fal- tem haec mihi ita comparata effe videtur, vt multa circa illam pae plura autem ob- lici g2 SECT. II. EPICRISES. iiciqueant. Vix aliam ingreffurus fum viam; illa, quae in inuefligandis rerum caufis in no- flra pofita eft poteílate, non enim in abfcon- dius a natura penitusque retru'is rebus tantae veritatis tanta quaerenda eíl inargarita, ad quam nulla ingenii acie, nullo obferuandi ri- gore, nifi coniecturali quidem penetr?re pot- Íumus fubtilitate, cum multo honeftius cen- feam, ignorantiam confiteri, quan vanis fa: pientiae fimulacris eludi.. Omnia autem quae dicturus fum, tanquam confeétaria lace ipfa luculentiora, ex praemiffis elicitorus obferua- tionibus, fepofita omni hypotheiium et íplen- dente et corufcante, fed mox disparente fuco. Candoris caeteroquin et ingenuiratis ftudio- fiffimum me vbique fuiffe, errorumque inde meorum, fi qui fortaflis in obferoando et di- iudicando commitli fuerint, confeílionem, meliora edoctus, honorificam mihi duCcturum fore, lubenter confiteor. Non poffum 1ta- que nonquin cum ILL. BONNET b) exclamem, un j ai tort vaut mieux que cent repliques 1nge- nieufes. L Ad procreanda infuforia , vulgo ob motum dicta animalcula, abíolute requiritur aqua, aer, modicus gradus caloris, et miícela corpu- Ículi cuiusdam, fiue fit vegetabilis fiue animz- lis indolis, fiue ex inftituto admifceatur , ad- €oquc infufio fiat, fiue a natura, pluuialis aut S NM fluui- b) Confid. fur les c. o, pref, p. 18. SECT. III. EPICRISES. 33 fiuuiatilis nomine, iam variis peregrinis cor- poribus confpurcata fit. Nam certiífime ar- guere licec, in aqua, mathematico fenfu fum- ta puriffima, aut fi difhillationis faepius repe- titae ope eiusmodi poffibilis effet, quamuis nemo illam paraturus fit, nulla oboritura effe animalcula, quamdiu omais, et vegetabilis et animalis particulae acceffus recluditur. Ve. rum itaque animalcalorum infuforiorum latet initium in corporibus peregrinis aquae inhae. rentibus i). : | | IT. Prima mutationis cuiusdam in aqua infufa initia confpiciuntur clapfis 24. et paullo vltra ab infufione vegetabilium facta, horis, cunc enim primae apparent moleculae, vbi lente multum augentc fluidum examinatur ky. In partibus animalibus, nifi 1am ante infufionem pu- 13) BONANNI Offer. circa vinentia , vaviis locis , prae-. cipue autem pag. 125. vbi de fpontanea lentium palu- ftrium origine pluribus verbis diíferit, et veram caufam in admixtis aquae partibus animalium vegetabiliumque putrefa&orum pofuit, k) Eadem in liquoribus infufis obferuatae fuere molecula- rum et animalculorum primordia, differenti quamuis i- dea a I02LOT l. c, T.I. P. II. p. 16. Elapfo nempe $ dierum fpatio vidit corpufcula immobilia, nifi flui- dum comuioueretur, quae pro fragmentis corticis ha. buit, quocum infufio facta erat, quaeque "Tab. 3. a. de- lineauit. — Conueniunt in his quae paulo infra affert? aliae uoleculae atiis aflociatae matores , aliae fepayatto- ne minores veddebantuv, illae ot fundum peterent, bae vero ad fupevficiem ajcendevent , et eva[Jaut peliiculame eonfliruevent, | k Fa 84 SECT.II EPICRISES. putredinis adfuerit gradus, aut in cerne, aut . in aqua confpicuus, paullo longior, 1mo fe- re 43. hor. requiritur terminus, ad clicieuda prima animalculorum rudimenta, | Poft ela- fum aliud 16- 24. hor. ftadium et in vegeta- bilibus, et in animalibus motum iam vide- mus praefentem. | 'Notanduni autem eft, gra- dum caloris diuerfüm, diuerfamque vegeta-: biliam, animaliumque parcium aquae admix- tarum, diueríam proratione temporis produ- cere mutationem, ita vt maiore caloris gradu,. (feruente excepto, qui dcílruit) maioreque immifforum corporum quantitate, celerior copiofiorque contingat animalculorum euo- lutio 1). hug ee III. 1) 'Tot fere inueniuntur obferuationum diuerfitates, quot . Obferuatorum diícordia, tot dantur originis horum /.— eorpufculorum diuerfae periodi, quot fere extant fa- | &ae obferuationes, Exempli loco etfe poffunt, quae quorundam obferuatcrum teftimonio adiecta funt. Cel, BUFFONI! cum Needhamo plerumque, confentientes obferuationes verfantur circa oftrearum. aquam, et in. - ...fufiones cum pipere et caryophyllis inflitutas, in qui- bus, elapfis duob'is poft factam mifcelam diebus, pri- ma vidit corpufcula, mutabilia autem, vt poft 7. dies fenfim diminuerentur, Z c. pag. 110. Idem | egregius , naturae fcrutator pag. 126, infufionibus diuerfae carnis, . multorumque feminum ope confectis, vafisque probe obturatis, elapfis 4. 5. diebus, in omnibus easdem mo- ^. leculas fefe mouentes, citius in aliis, in aliis ferius ,, obferuauit. Poft 5-6. dies, a teriiinoaffufae aquae piperis » granis, nuci myrifticae, caryophillorum, et coriandri fe- Guinibus, prima vidit animalcula tefte BONANNI scr. : cure. SECT. HI. EPICRISES$. 85 ) | III. FaiCta nunc femel peregrinorum corpufcu- loruin cum aqua miícela, accedenteque ca- loris naturalisforu, bullae aeris recluti fenfim euoluüntur, et diueifae magnitudinis forma, portim in infufi fuperficie colliguntur, par- tim auolant. Semper hae aeris bullulae in conípectum prodeuntes certiffimum putredi- nis, in) aut [1 hoc verbulum a plerisque nimi- um ev. p. 94. 1OANN. SIGISM. ELSHOLTZIVS OPf. rij. am. si Curicf. 9. ^ Ad eundem circiter terminum redeunt, quae paucis- fimis licet verbis ex CHRIST, HvGENII Z. c. f; 227. de- fcripta obferuatione eruuntur, animalcula poft aliquot dies in infufionibus ex pipere zingibere alioque quo- - dam acrioris odoris corpore paratis comparere, quae a BAKERO l. c. p. 77. 8$. pariter dicuntur. : Inter re. motiores referendae funt periodi perceptibilium muta. tionum, quaea NEEDHAMO repetita vice ex relatione BONNET! l. c. p. 208. memoriae traditae fuerunt, in obíeruatione quarta nempe fub finem $vi diei primum molecularum annotavit motum, et clapfis 15 diebus e- undem liquorem mobilium atomorum pleniffimum vi- dit: Quibuscum confpirant nonnulli a roBLOT obfer- vati termini- Remofiffimi vero funt illi, quorum a Cl. AscH l. c. 10BLOT, aliisque variis locis, 15 dierum tempus excédentes, mentio facta eft. In tanto fenten- tíarum diuortio, cum plerorumque obferuatorum in- | duílria non exacte ad minuta, et infufiones ipfas, et praaas in. illis obferuatas mutationes, attenderit, vix veri rudimentorum termini ftabiliendi funt, quique in noftris pro aberrante et caloris, aquae, et corpufctt- lorum immifforum indole, non plane conueniunt. m) Putredinis et corruptelae idea nobis cum BONANNtil- la eft, vt eius fub titulo intelligamus refolutionem mt- (ti cuiusdam, dum arzenuato bumido fÍoluitur quafi vin- 86 SECT. IIL | EPICRISES, um auerfetur autoribus, alius cuiusdam et. putredini et corruptelae fimilis mutatio:is fi- guum eft: vt plurimum primae aeris bullae, in nollris faltem obferuationibus horarum 16- 20-24. terminum fequuntur. Ablente au- tem omni aeris bullula, aut nulla, aut faltem rari(fima prodeunt animalcula, aeris enim ac- ceílu integerrime reclufo n), nulla nec vege- tandi nec viuificandi obferuantur conamina. IV. vinculum , quo partes fubtiliores ( particulae et iole- culae inorganicae) cum craflis coniungebantur, quaeque Ícparatio odore ingrato fefe manifeftat. Differens au- tem et moderatus caloris gradus, ad talem rcfolutio- nem abíoluendam neceflario requiritur, ad quam BO- NANNVS quoque attendit |. c. pag. 165. et p. 166. ad obieclionem fimul refpondit, quod fiant generationes (quas ex fua idea fpontaneas appellat) in fubiectis, quae malo non fcatent odore, vti in recenti cafeo et fimilibus: Sed putrida omnia corpora aliquem emit- tunt halitum grauem, licet non femper tam vehemens fit, vt omnino cunctis difpliceat. Qua vero I0BLOT /. €. pag. 45. fiducia afferere poffit nefcio, in liquoribus odorem putridum fpirantibus nulla inueniri corpufcu- . la viuentia, et praecipue in fanguine, eadem fub con- ditione nihil eiusmodi reperiri; vereor fane vt hac in re imaginationi fuae praecoci nimium indulgeat: in theatris certe anatomicis, vbi copia interdum cuiuscun- que indolis obtinctur fanguinis, mihi femper contigit , vt fi vafculum tali fanguine aqua diluto repletum, debi- tum calorisgradum habuerit, et putridum odorem fpar- gere inceperit , myriades femper animalculorum infufo- riorum confuetorum inueniantur. 2) Superius iam pag. 41, occafione obferuationis XT. in adiecta nota y, quaeftionis huius mentionem fecimus, num in locis, ab omni aereliberis, infuforia animalcula oriri poffint atque oriantur, necne. Ratiociniis mini- me eECT.II. EPICRISES. 87 IV. Cum bullis aereis fimul, aut non ita mul- to poft, videmus minima corpuícula, feu F4 mo- me fed ipfo oculo refpondendum effe confidimus. No» bis res plane nullo modo fucceffit, interim tamen ob« feruationi noftrae, celehritati magni artis periti Cl. NEED* HAM! ontrariae,non omnem daturi fumus fidem , quam nihilominus autoritate magni quoque nominis virorum fu£tram videmus, ^ Quem et colligendi induftria , ob- feruandi folertia, et ingenii acumine faepius probum. invenimus BONANNVM, illum vberrimo fermone ae- ris n.ccilitatem probantem legimus 77 Obferuat. civca viuent. Capp. 44. 4f. 46. 47. 53. € c. Solidis praecipue argumentis pag. 157. illius praefentiam denmonttrat , nore viiuscuiuscunque quidem aeris, (cd debiti, aptique ad natcendum vegetandum et conferuandum: non deter» minat, num aer ouula animalculorum adducat, fed ae- rem in fuà fubftantia, non tanquam vehiculum necef. farium iudicat. Experimentum porro cum carne vitue lin: infitutum recenfet, quam in vafis hermetice figil- latis per menfes afleruauit, et quamuis in verum liqua- men carnes computruiffent , nullum tamen animalculo- rum veftigium deprehendere potuit: ex quo tandem pag. 16! concludit , /nfecforum geuerationem Jfponzanear fiic aere contendeve ideuz efTe,acft volatum fene alis, et tncem- dium fine igne fiugeve vellemus. Gaudendum itaque eft, egregium autorem, fuo iam tempore de refponfione ad hanc quaeftionem cogitaffe, quam pag. 173 candido af- firmante ingenio memoriae tradidit. Si vafe claufo in- féblorum generationes pracflavi poffunt, tunc materia ad putredinem iam ita difpofita effe debebat , antequam va- feulum claudebatur, vt vafe deinde vbique obturato, vl zevioy putrefacdio pevficiatur, et calore iam concepto veve ses (animaleula infuforia) oriagtuy. 1OBLOT. l. c. T. I. P: !I. pag. 3. inftituto , ope duarum phialarum aceto vini puriflimo repletarum, experimento, fimilem vidit euentum, illa nempe quae probe obturata erat nullam exhibuit anguillulam , cum jn altera aperta copiofiffima ade(fent. $8 . SECT. III. EPICRISES, moleculas exiliffimas, quoad afpectum rotun- das copiofitlimas, confertim pofitas mox di- Íperios, mox quod in pellicuia praecipue fit, ia membranulam collectas, omnibus infufio- nibus communes, prouti illas delineauimus Fig. XIV. Hae moleculae in fluidis intufis, in motu inteítino contlitutis , fiue fit putredi- noíus, quocum omnino et attributis, et odo- re et falium productione fummam habet con- uenientiam, fiue alius cuiusdam indolis fer- mentitiae fiue corrumpentis, ex particulis admixtis vegetabilibus, animalibusque refol- uuntur, feparantur, et in glomerulos colli- guntur: dum enim morus putredinis incipit, omnes partium immiffarum receffus exclu- duntur, fluidum foluens omnia perquirit, per- meat et foluit, hocque modo rudimenta pa- rantur, ex quibus vlteriore motu, et agitati- one corpufcula illa conformantur, quae mo- uendi propter facultatem, animalculorumin- fuforiorum nomine a phyficis infigniuntur o). o) BUFFONIUS atque NEEDHAM viri Celeb. ex inftituto inquifiuere, num illa infufionum corpufcula vera eflent animaleula, hinc Needham carnis aflae reliquias, ge- Jatinamque vitulinam, | in quibus igne omnia ouula et animalcula deítruéta putabat, his disquifitionibus dica- uit. Omnes conueniebant cum Buffonii ad eundem fco- pum inititutis, quaedam enim infufiones ftatim ab ini- tio magnos globulos producebant, ui enimalum fa- ciem babere videbautur, faciem fuam autem mutabant, ' minores reddebantür, et in quibusdam filamenta in con- fpectum veniebant prolongate plantarum. inflar, — mefíce- ! *ECT. IL. EPICRISES. 29 a: jM ! Omnia fane vegetabilia aeque atque anima. lia iis fcatent moleculis, feu veficulis inor- ganicis; minim? vegetabilium | fibrillarum, animaliumque tubulorum rudimenta funt ve- ficularia, funt compofita et quafi fabrefacta ex his moleculis inorganicis. | Quaelibet exi- liitima apii paluttris radicis fibrilla microfco- pio vifa, fpiraliter contorta, ex conglutina- tis veficulis, vna ad alteram pofita conftat. Hoc fortatIis refpectu Buffonianae hy pothefi veri aliquid inefle omnino videtur, quamuis | in applicatione ad animalium generationem multum a veri abhorreat fimilitudine. VL. l Indifferens omnium aquae admixtarum par- tium ad auimalculorum procreationem ratio eft, dummodo fit pars animalis aut. vegeta- bilis, nec acrimonia aut alia deftruen- . di facultate praedita, acrimoniae autem, alius nocendi etiam indolis nomine 1in- telligo eiusmodi dictorum regnorum cor- pora, quae ex fua natura, vti' acida, Ds aut mnefcebant, myriadesque globulorum motorum emitte- bantur. conf. Hifl. 4. uat. P. I. Vol. HI. pag. i26... Nimis omnino faciles fumus, cuilibet particulae quae mouetur vitam , omniaque animalium atiributa adfcribendi, Mul- ti fane dantur in natura motus, vbi ne minimum qui- dem animalium veftigium eft; fere in vniuscuiuscunque aquae puriílimae guttulae fuperficie , magisque autem vbi faponis quicquam admixtum eft, particularum exi- lifimarum obferuamus motum, quamuis rationem il- lius vix reddere pollimus: animalculorum certe nulla oriri poterit fufpicio. 9o .SECT. III. EPICRISES. aut alia rodentia funt, impediunt, quominus putredinis initium locum habere, et refoiu- tionem ad vegctandi negotium. neceffariam producere polit in medium; — Quicquid ica- que putredinem impedit, impedire animal- culorum originem quoque pofle, plane perfua- fus fum. Hoc enim modo videmus in aqua pluuiali, cui vegetabilis cuiusdam partis lo- co, admifícuimus tantam olei oliuarum quan- titatem, vt lineae altitudine vniuerfam aquae tegat fuperficiem, nulla per (8. dies aellatis tempore, enata effe animalcula, ex nulla alia cauía quam propter impeditum oleo aeris ac- ceflum, hinc nulla patredo oriri, nulla vege- tatio contingere potuit: Solicice auteuaifiut- dum antea examinandum, numne animalcu- lorum iam adfiat in illo initia. : Alio tempore parumolei amygdalarum pro- be miícuimus cum fimili aqua pluuiali, vtre- natam poft fluidi quietem, guttatim modo ole- um infutioni fupernatet, — 1n hac prouti in a- liis intufionibus poft aliquot dies confueta vi- dinids animalcula infuforia, fed aer accelfit, atque putredo producta eft p). Omnis vero : ab p) Confueta in infufionibus effe folet obferuatio, illas, quae pluuialis aquae ope factae fuerunt, citius copiofius- que continere animal-ila. Audacior hacc fententia , ex- perimento et interpretatione BONANN! fortaflis emolli- tur, quam le. p. 218. rccenfitam habemus, — Coufeci$ autem infuftoues ex. fruflulis fungorum. aliquantuluns eontufis , 1zibusque vafis oitreis immuffis , duobus efi 1$ SECT. III. EPICRISES. 91 ab autoribus, innumeris fere obferuationibus et experimentis adeo celebrata animaiculo- rum varietas, ad longe minorem reduci. de- bet numerum, cum plerique partim figmen- tis inhaeferint, vti nonnullae Iobloti figurae e. g. Figg. i1. 12. T. I. P. HH. Tab. 6. fictitiae funt, q) partim a variis et lucis et corpuícu- Jorum fallaciis impofiti fuermnc..— Diuerfiffi- mis plantis, diuerlis animalium partibus eae- dem moleculae, eademque fere, quibusdam auci: differentiis exceptus, animalcula efle fo- bs infuforia. VII. Aeris prouti aquae et corporum ad- mixtorum in gignendis animalculis eadem eft ne- dit aquam foutanam , tertio atitem fiuuiatilem. | Cloufis féeneflyis , obturatisque operculo vaftculis , elapfis binis vel tvibus dicbus, fermentationem: aniutaduertit , quae con- tinuis bullis afcendentibus , | ebullieutem illum tmpurum liquoyem tauquam tmuflum in doliis suon[lrahaz. —. Minor erat in duobus va[culis cum aqua fontana , matoy in illo aqua pluuiali vepleto. — Quasuuis nunc eva[fa pelle liquor zeilus fuilfet , pofl quatuor tuuen dies nullas viuentes in- celas innenit in. infuftone cu aqtía fontana facfa, in altera vero. pluuiali confueta | auitnalcula. infufovia co- piofilina vidit ex bis uunc porro ingeniofus aucfor p. 1:19. concludit ,| aquam pluuialem ad g eneraudos vermes (animalcula infuforia) sagis idoneam eff, fontana, adeoque tnateviam aptam ad eiusuodi generationes vequi- vi: Etenim ff oua folummodo fufficevent , in caeteris, sisdem civcuni[lontiis , fimili nempe loco, eademque ae- vis temperie cuz tevtio vafe gatidentibus, caedeui mti zationes contigifJent. q) cuius quoque mecum fententiae eft auctor Differtatit- | nis de natuva [peruatis. pag. vog. 92 SECT. HI EPICRISES. neceffitas, nulla quoque fine aere putredo. Examinaui in Theatro anatomico aquam in hytatidibus molae cuiusdam inclufam, nulla autem inuenire potui animalcula,.| Semel ia- dagare mihi licuit hepatis vicus, quo et ipfa bilis purulenta redacta fuit; Lente modice augente pus illad exaniinaui, et confueta ani- malcula variae fnolis vidi infuforia. Pus ab homine phthifi vlcerofa laborante reiectum poít 8. horas aqua fontana exceptum, mi- crofcopio examinaul, et mulca animalcula, fed vulgaria microfcopica inueni, Aliam di- uerüífimi huius effectus ignoro rationem, quam quod ad reconditas vterilatebras, omnis aeri recluíus eft acceflus, qui per canalem a- Jimentarem vbique, et choledochum ductum, ad hepar, et per bronchias ad pulmonum vl- ceroía loca penetrare potuit. - VIII. Mucoris generatio magnam omnino cum animalculis infuforiis (imilitudinem habere vi- detur: Praegretfa enim nec plane abfoluta pu- tredine, mucoris diuerfae indolis pedunculi prodire incipiunt: exilis apex primum con- Ípicitur, quem antequam pedunculi conti- nuationem videmus vix pro mucore habere- mus, ex pedunculorum praecipue cum poly- porum caudis conueniente ítructura veficu- lari et moleculari concludimus, illum motum illamque agitationem, cui animalcula infufo- ria ) N » . l SECT, 111. EPICRISES. - .93 ria obediunt, eundem in vegerandis muco- ribus exferere eíl:ctum, atque in mucoribus et polyporum- pedunculis moleculas iisdem legibus longitudinaliter. congeri, quibus fub alia figura in animalibus conglutinantur infu- foriis. Easdem mucores fübeunt mutationes, quas in animalibus vidimus. Senfim crefcunt, perficiuntur, in perfectione per aliquod tem- pus morati denuo minuuntur Íenfim donec omnia deficiant capitula, vt nudi quidam e- xiguain copia füperfint pedunculi, ceffante. mucoris praefentia, minuuntur polypi, defi- ciunt animalcula infuforia, ceffat omnis ve- gerandi vigor. Liquor mutationem fuam ab- folutus, defuncto quafi putredinis impetu, et virere ct viuere definit, Hae mucoris ve-. cetandi leges forte vltima fiftunt viuentium fiue fint animalis fiue vegetabilis naturae ru- dimenta, | Haec quafi bafis, haec radix du- plici fronde virefcens crefcit: altera ex fim- pliciffimo infuforio animalculo imperceptibi- li gradu ad hominem omnium perfectiffimo afcendente, altera. per muícorum fungorum- que receffus ad mufas ramificante maxime fu- perbientes r). | Mirandi fane illius quem in. putrefcente liquore videmus motus effectus, Fue : et r) Amoenitatum pleniffimae femper phyficorum fuere con- fiderationes, vbi locupletitfiini naturalis regni catenas, Ícalasque inquifiuerunt, multorum opera iam hac in ferie infeparabili füdauit: infigni vero animi folamine omnium inítar leguntur Cel. bE BUFFON /, c. Cap. I. Par- [| 904. SECT. III. EPICRISES. et animalium, et vegetabilium prima gigni primordia, fimpliciffimaque produci ex vno eodemque fluido, ex vna eademque materia, viuentium creaturarum genera edocent, Me- ticulofe mirabundus fub mira creatarum va- rietate rerum oculus oberrat. | Congelaícen-- te autem animo accedimus ad vix ac ne vix quidem aperiendas naturae latebras, quibus vim fefe reftivuendi, fobolemque procreandt facultatem, nouaque femper producendi, quae indeterminanda fere diuer(itate fine mo-.— ra fine errore, fine interruptione agit, plan- tis aeque atque animalibus conceílit. | Con- fueta naturae legefemel conftituta, vt omnia vegetabilia prouti animalia ex terrae gremio fuum hauriant nutrimentum , confideratione dignum omnino phaenomenon eft, vbi feriem plantarum confideramas, quae per vnicam faltem aeítatem in praus fefe excipiunt; fpe- cics Ípecimen, genus alia fequitur genera, et quaelibet planta illud fugit quod naturae fuae conuenit nutrimentum. — Num fimile fortas- fis alfimilationis quoque principium 1n for- mandis mucoribus, in gignendis polypis, in viuificandisanimalculis locum inueniat ? Mul- ta phyfiologiae momenta illud UE fa- ium Pavtis 11. Voluminis I. Ylufiris noxNETI Confid.. fur , des covps ovg. Vol, I. Cap. 12. Kiusdem inimitabile opus Conzeiplation de la nazure. d. Aviflevd. 1764. 8. Vol. IH. JI. Celeb. CAMPERI egregia oratio ae analogia inter auinalia et flivpes. Groningae. v764. SECT. III, EPICRISES. 95 Jum vero cryflallifationes admodum verifi- mile reddunt. IX. . Ar&iffimum polypos inter, et animalcu- la infuforia exftat fimilitudinis vinculum. Ple. rorumque polyporum domicilia in aquis qui- etioribus aut ítagnantibus aut flagnationi pro- ximis formantur s). — Num adeo haeretica . declarari poffit illa fententia, polypos animal- culorum intuforiorum clatfi adiungere, limi- tes vix poni pofle inter polypos, animalcula infuforia, et fpermatica vulgo ita appellata augurarer , nifi plures circaanimalcula fperma- tica obferuationes adhuc inflituendae effent, vr brmiore coniciendi ratione, haec fimili- tudo euinci queat. Interillas quas faepe cir- ca fpermatica inftituimus animalcula obíerua- tiones, quaedam Ííemper mihi occurrebant momenta, ex quibus primam huius conue- nientiae conceperam. fententiam. Sunt au- tem illa generaliora quae fequuntur. a) Vidimus 1n plerisque fpermatis recen- tiffimi excreti et foluti portiunculis, ra- mos ícu filamenta longa ramulofa, pili hu- g) Egregie nobiscum eadem polypos in aquis inueniendi adminicula attulit A. B. 7n denen fvvtvcfüichen Schwedi- Jfcben. Abbandl, Vol. $.-n. d. deuzfcb. Uberf. vbi autor dicit, Polypen mül]en iu fachre fiiejfenden Szyobien, oder zn kleuen leichen, am alferband verf aulten Jlickgen &els oder Blüttern gefucht werden, 96 SECT. III. EPICRÍSES,. humani craffitie, hinc inde per aream difperfa. Simile quid et aliihorumani- malculorum viderünt obíeruatores vti Buffon &c. b) Copiofa animalcula viuentia celerrime mota,alia motum tremulum ofícillatori- um tardum lentumque habent, alia ro- tatorium circa proprium axin. Pedun- culorum fiue caudarum in diuerfis indi- uiduis diuerfa longitudo. Alia illum. pedunculum longitudinaliter poft fe tra- ne^ * hunt, alia vti canes cum cauda, itàcum- pedunculo ludunt, alia verfus omnes. plagas excurrebant, omnia eiusdem funt magnitudinis, c) Alus temporibus in alia gutta, quam folummodo vitro inflillabam madido, - fine fa&ta in aqua folutione, omnia ea- dem vidimus, nifi quod multa animalcu- la, pedunculis fuis adhaerere mihi vide- bantur ramulofis filamentis, nam vnice imotum fuum tardum, fatis ofcillatorium in ramulorum regione perficiebant. In- terdum parum ad anteriora excurrebant, mox priftinum vero ruríüs occupabant locum, veram autem polyporum in mo- dum extenfionem non vidi, | Raro qui- dem ab aliis adhaefiones animalculorum Ípermaticorum ad corpus quoddam pe- regrinum obíeruantur, cum praeceptum fit, ec omnes illam coníuetudinem fe- | quan- $ECT. I11. EPICRISES. ^ 67 quantur, füb examine fpermatis follici- te illud cum aqua miíecri debere, hoc enim m odo plerique pedunculi laceran- tur, fub ipfa fpermatis excretione aliqua iam vehementia accedit, qua multa ani- malcula fortaffis a vinculis fuis liberantur, ita vt dein caudata natent, — X. Vltimo'tandemloco quaedam contra vulga- rem, Omnía ex ouo, fententiam monere, neque abhocloco neque ab oflicio meoalienum eífe puto. "l'riplici argumento illam impugnatu- rus, ab zmfuforíis corpujculis, vegetabilibur, veliquisque. animalibus. petiro. i I) Affüumamus veram effc animalc. infuf. ex ouo originem, cur nemo vnquam illa ani- malcula in alio fluido inuenerit,, quod non putredine quadam in vegetandi ftatum re- dactum e(t? Cur exacte putredinis duratio- ni obediunt, et ceffante illa minuuntur, imo tandem plane defunt. t)? n S / ) t) Dubiorum certe pleniffima femper manebit animalcu. lorum infuforiorum ex ouulis fuis origo. Ambiguarm mittimus vocis fignificationem, et fi haec infufionum corpufcula mobilia ex ouo oriantur, tunc eodem mo« do ouula haec ab aliis animalculis infuforiis parta efle, indeque exclufa debent, quo pulli generantur ex ouis, ab auibus enatis, et cedri arbor ex femine ab alio ce» dro produce. Nifi enim diftin&e eundem lu(trare pof? fuimus G o8 SECT. III. EPICRISES, II. Mucoris, mufcorum, fungorumque phae- nomena, illorumque numerofiíima euolu-- tio, fumus ortum, nimiarum proprietatum accumulatione, oviginis ex ouo ideam confufiffimam redditam habebi- mus, ÁAlternae fane harum infufionum viciílitudinés, fingularis incolarum mobilium ortus, dum vnum pun- €rum materiae refolutae poft alterum mobile fit, mira- bilia porro illorum attributa , dum plura ad fe inuicem agglutinantur, putredinis auctae motu mouentur, fine ratione in minora, ex quibus mox orta erant, puncta dif- filiunt, vitamque fuam nihilof:cius fuftinent, | dum vlterius differentis cohaerendi legis memores fumus, qua mox ad longitudinem, mox fub forma rofacea, mox paucioribus mox pluribus globulis iunctis, illa adhaefitfe obíeruauimus, quales faepius, repetitisque vidimus vicibus, imo quae funt alia, haec oninia in- quam, non omnem fpontaneae generationis (fiue ae- . quiuocae, fiue alius cuiuscunque illi fubftitaendae) pro- babilitatem abnegant. Quamdiu enim horum corpufcu- lorum fiue femina, fiue ouula, proprio atque rigorofo fenfu accepta, clariora nondum reddita fuerint, tamdiu vniuerfalis illis ex ouo ortus nec adfcribi nec afleri poterit. | Quaecunque ad noftra vsque tempora inftitutae, et loquaci fermone defcriptae fuerunt infufionum, mi- crofcopii ope factae obferuationes, omnium ne vnica quidem exftat, quae ouulum, aut ouuli fimile optimo microfcopio detectum defcripfiffet , inopinato autem e- uentu, elapfis 3o. 36 48. horis, myriades illarum rerum inodicae lentis adminiculo videmus, quas minimis len- ticulis, obiecta inuifibilia ad enormem magnitudinem euehentibus, reperire antea nequiuimus. ^ Quae fane xatiocinandi methodus? quis faltus? Non plane ignora- inus quid ex fubitaneo rerum incremento obiici poflit, quaeque ex his argumentis, et obferuationibus Cl. NEED- HAM opponuntur: Parauerat inquam egregius autor duseula veruecina, aliaque ex partibus anhnalibus di- ueríis; illis nunc vafa hermctice fere figillata et reple- fà, 1 SECT. IIT. EPICRISES. .09- tio, vegetandi leges, natura, fedes, mu- tatio, vix ac ne vix quidem feminum prae- for- ta, feruentibus eineribus immittebantur, vt hoc mo- do omnem et aninaleulorum et ouulorum vitalitatem , fi quae vnquam adfuerint, deftrueret, nihiloque minus infuíoria animalcula produxit , ex - PATDENNE: Illa^ris BONNET! Confid, fur fes e, ovg. T. 11. p. zog. Infufo- riis animalculis omnis calor , naturaleu illis excedens inimicus et lethalis, prouti omnes liquores rodentes pe- regrini, hoc teftantur experimenta IOBLOTI A c. pag. 3. et 04. Interim tamen non defunt refponfiones , quae eo va- lidiores tantaque fama digniores cenfendae, quo fplen- didius illu&rie autoris nomen — Sunt verba Ccleb. BON- NET, qui recen(itis ex Cl. NEEDHRAM diflertatione ob- lxnssionibws; quarum paullo ante m:ntionem feciinus, varia contra illas, in aureo fuo libro Conf. fux 4. c. org. T. I. p. 312: 321, mouet dubia; 19 . Dubitat primum .quinpbiola , qua vfi 15 ef]. NEFD- HAMVS , omni licet adhibita induftria , ita claufa fues vit, Ut omnes aditus euttlis autinalculorum in acve voli- gantium vecluft f uiffent : Fata finul exilitatis mentio- se, quae tanta effe poffet, vt uiubmni oitrovum povutt illa zvanpuittereut. | Arguendum vero cít, eiusmodi obfer- uatorem Needhamiana microfcopiaà AI NE cura vfus, in examinandis tantae fubtilitatis rebus, omnem im- pendile operam, vt et baec illum absque. partium ftu- dio ferire nequeat füfpicio. | Sintne fortatlis infuforio- rum animalcelorum femina, electrica et lucis materia dpía (ubtiliora, vt et vitri fobüsntiao tranfire potlint? 29. Alrero loco 1l. BONNET. quaeflioneu proponit y- puwme dentur ambnalcula, quorum ouula. calorem cine- eum caudentiwn. f'iflinere, adeoque prolificam faculta- gem vetineve pofeut. — 39. Pofhhilitatem ftbi fingit, qua exigua aninual- eula in aere obuolitantia illo ipfo fub momento guttulae infufiouis iumergeventur , cum ad examinandum gutta f"icvü- Ga 100 *SECT. TIT, BPICRISES. formationes admittunt, nifi Deum ex ma« china in fubfidium ducamus. Vidi loca | obícu- suicrofcopio ad-monetur. Num ill, Autor iam perfaafus fit, animaleula infuforia aeris, fiue aquae iricolas aps pellari debere? 49. Aferit tandem ,davi animalcula quovum fubiza- neum oix cvedibile effeg incrementumi exempl foco po» dypos. d bouqitet affert. — Quaerimus autem an. ip(a gcla- fina apparens non jam polypus contra&us fi. Quis fubitaneam gelatinae, polypi corpus comprehendentis productionem oftendit? Scio quidem polypos diffectos, ftouos polypos producere, ipfe ego eiusmodi ereator faepius fui, nunquam autem ex ociaua difiecti polypi parte, polypum eiusdem magnitudinis producere potui, qualis erat ante diuifionem in octo pertes. 1 Attamen haec non funt omnia, quae pro ftabilienda (vt ita loquar) animalitate infufionum ciuium, illo- rumque ex ouo interpretanda origine egit Ill. BONNET. Vix illo datur Celebrior Aütor, quem tanta vbique fa- cundia variis elegantiffimi fui operis locis differentem legimus, propriis partim, partim Reaumurii rationi- bus nixus. — Nimius autem fortaílis, fuaui quanquam fermone; acutiffimoque licet iudicio, dum in k. c. T, J. pag. 174. feq. dicit: A égard ae la. maniere. donz ces aniinalcules font produits dans les infuffons , un phi- lofophe pourvoir - il fe vcfoudve d admetive qu'ils proviene nent de la transformation de la maticre mene de l'infu- fion en. animalcules ?. Une relfepbilofophie choquevoit éga- dement le vaifonnement et. lexpevience, «e feret venous veller les generations equivoques, don /a fuljeté eft ft Bien prouvée. — En verite , id ya qu'un amour étvange du pavadoxe , qui pui[fe porter à debizer fovieufement de zelles fables - in 'T.H. porro pag. 215. faire t auimal àvec du jus de euouton , fevoiz ce moms cboquev la bomue philofuphiv, que fovimer un thonde avec des atomes? — et in Contempl. de la nat, preface. p. 35. os. eft donc le phyficien [age qui pouvvois en disconueniv Gy c. | Mini- LU 4 SECT, III. EPICRISES. 1IoI obícuriffima hamiditfima, vbi ter quaterue, (imo pluries hoc fieri potuiífet) lapides SO C: byflo, Minime quidem nune aequiuocam animalium gene- gationem nec noftris obferuationibus, nec ratiociniis refufeitatüri, fümus, hoc enim eta veritate generandi negotii, et ab inftituti ratione alienum putamus; luben- ter vero moneremus; ex denegato infufionum corpue fculorum ex cuo ortu, ad aequiiiocam generationem con- cludere, idem fere. effe, ac -fi ex xmpugnata animae in cerebri quadam parte. fede , atheismura. :iatuere velle- mus; an-fünul recentior philofophia precario affum- ts ouula, minimas in vitris fortiter obturatis apertura, animalia cinerum eandentium calorem fuilinentia et in illo viuentia, fubitaneumque aliorum. animaleulorum incrementim admittere poft, illa me nec diiudicare nec determinare poffe confiteor. — Negandum interim non eft, BONANNVM, fi fuisiam temporibrus infuforio- rum animalculorum oriendi ratio ita prouti nobis co» gnita fuiffet, procul dubio plura, illaque inenodabilio- ra colligiffe pro ftabilienda generatione aequiuoca ar- gumenta, quae vero attulit, illa plerumque ex perfectis animalibus, quorutu origorcertior ex ouis, defumta fue- runt? huc pertinent O£feru, circa viu. Capp. 39 40. 4t. €. 47. Quid vero eiusmodi de animaleulis infuforiis fentea- tia, religioni, ex mente IOBLOTI l. c, T. T. P. II. pag. 44. noceat, ignoro, fiquidem leges naturae a Deo fta- bilitae vegetandi, nafcendi, fefe propagandi , nutrien dique femper eaedem manent, fiue omnia naturae pro- du&a ex ouo, fine quaedam illorum per aliam quan- dam naturae viam oriantur. Hae diuerfae omnipoten- tis niminis regenerandi methodi follicite a nobis fcru- tandae funt, cauendo ne diuinae virgulae filum perda- mus, nec a tramite aberremus, haec intellexit Celeb. BONNET dum in Contempl, de la nat. preface. p. 13. in- genue confitetur: Une uolecule de terre, un grain de fel, un lichen , un vevuilleau deviennent pour le phyficien de vrais dedales ou i] fe perdvoit, f? il abandonnoiz um ewomens [e fil precieux de l' expevitnee. ? )02 $ECT. 111, EPICRISES, byflo, minimis aliis mufcis, fungisque conicrtiline gbducu, abrali integerrime- que politi fuere, pott aliquod nihdoridus ! | tempus, diuerfae quam antea fpeciei iidem lapides iterum mucoribus obdu&ti fuerunt. Notum mihi eft luculentitfimum huius rei exemplum, vbi ex magno ligni putreícen- tis fruftulo, quouis mane immenfa fungo- rum copia exctefcebat, his deftructis, fe- quenti die eadem ruríus aderat quantitas. Lichenes, boleti, aliique fungi 1. fyluis plerumque in locis (cptendrione obuerfis laeciffime crefcunt, quamuis omni ftudio illorum prouentus perpetua dceítructione impediatur. Quis mucorum omnium nu«- merofam fobolem in pane corrupto, in. omnium vegetabilinm fuperficie, in carni- bus corr uptelam admiffis, ouulis aut femi- nibus-adícübere vellet? IIT) In plerisque reliquis animalibus quadru- pedibus, ouorum idea firmior! minusque lubrico nititur fundamento. lnfignem ta- men hic vbique inuenimus differentiam nona bfolutam veritatem: generaliora quae- dam phytiologiae faltem aiferam momenta, Illis enim animalibus quibus ouaria funt, verus nullus eft vrerus, fed vagina imme- diate pergit ad oua. In omnibus animan- tibus oua latent 1n. peculiari parenchyina- te, cum alias oua ex tenui pendeant pe- duncu- / , SECT. III. EPICRISES. . 103 dunculo. —Ouis quadrupedum illud non eít incrementum, quod in. quolibet ouo neceffarium eft. — Praeterea naturalis nulla in quadrupecdibus eft via, perquam ousm ex ouario folutum ad vrerum venire poflet. Ipfa ouariorum firniffima membrana quae folutionem impedit, tubarumque fallopia- narum anoufHae, quibus ouulum compri- meretur, defcenfum oui. in vterüum, adeo- . que certiffimam generationem animalium quadrupedum ex ouo, parum improbabi- lem reddunt. | m SM NEAN i y ue $04 €$59 0 4289 .FIGVRARVM EXPLICATIO, FIG. I. A. Fragmenta pelliculae infufo florum pha- feoli incunibentis, ex meris paruis veficu» lis et. moleculis conffantis. | .B.C.D.E.F.G. Sunt animalcala infuforia polyporuniindole praedita, pedunculis ad- haerentia pelliculae, | B. C. D. Sunt polypti in flatu extenfionis, E. F. G. Polypi in flatu contractionis, fub quo figuram globofam habent. D. Siftit maiorem polypum expanfum, per cuius ventrem pellucent deuorata parua anie malcula infutoria, Eius pedunculo adhae- ret paraus quidam globulus, quem pro iu» niore habui polypo. a... | b. Suntranimalcula infuforia numerofiffima minima. CETM E I. K. Duo polypi liberi cam pedunculis. | €. d. Orificia horum polyporum longitudie nalia cum labiis ofculi reflexis, ! FIG. II. A.B. C. Siflit fragmentum floris phafeoli, . . variis in locis pellicula veficulari tectum. a. b. c. d. e. Sunt polypi pedunculis fuis frag» mento floris annexi, . & Eft polypus in acumen quoddam contra» $iu8, EOS b. Eit - FIGVRARVM EXPLICATIÓ. —— 10$ | b. Eft polypus campaniformis ofculo aperto; e, Folypus contraclus, cuius corpori adhae- . rent paruae moleculae: num noui polypi? fg, Polypus magnus pedunculo adhaerens colliculo molecularum, quem factis mul- tis contoríionibus et contra&tionibus ab- rumperat et polt fe trahebat. b. Eft portio tenuis pelliculae ex minimis moleculis feu maffulis veficularibus con- ftadiis. | i. Apimalcula infuforia variae magnitudinis, FIG. III. Magnitudo naturalis fragmenti floris phafeoli lente aucti Fig. II. PIG^' Ty: A. Eft congeries minimorumanimalculorum jn tenuem membranam iunctorum, cui adhaeret polypus a. marginibus, etalter b. fuperficiei infidet. b. Animale. infufor. minima, lente fi mplici 4. lin, foc; aucta, corpuculo rotundo cum breui appendice. E. I. Corpufcula videntia cx meris vefi culis concreta, - D. E. FG. IH. Animalcula inf. maiora, quaca .. .loblot Cornemufes appellantur. K. L. Animalcula polypis analoga contracta $ . appa: "Yo6 . FIGVRARVM EXPLICATIO, apparent cum appendice breui, rictuque oris hiante. M. N. Duae veficulae aereae quarum flriae- .., decuffantes. fefe ab inclinatione fpeculi ; retlectentis dependent. O. O. Animalc, infüforia mediae magitudinis. P. Q. Animalcula inf. maiora et media coali- t3, cum fulco cohaefionis medio refiduo. R. Fadem animalcula in quibus exiliífimum cohacfionis adhuc apparet vettigium. Hio cw. À. Congeries copiofifimarum mólecularum arcte cohaerentium, motu particulari vni- uerfalique praeditarum. B. Tres moleculae longitudinaliter Per. tae et coalitae, motu voluntario praeditae, C. Animalculum fimile, ex tribus moleculis triangulari forma iunctis, enatum. D. E. Alia eiusmodi animalc. ex 4. «. pluri- busque moleculis veficularibus producta. J. Eft animalculum fphaericum, magnum pel- liculae fruftulum G. adducens, quocum intermedia linea veficulari iungitur. H. Simile animalculum clobofum cum cauda veficulari. FI. Animalcula fphaerica ex indetétmiinata molecularum copia, circa medium Obícu- rum nucleum pofita. : FIGVRARVM — EXPLICATIO. 107 K. L. Duo eiusmodi animalcula, coalitioni proxima. | | : M, Ex praecedentibus K. L. concretis ena« . tam corpufculum. N. Duae veficulae aereae. FIG VE AB. Flabellum radiculae apii paluftris, cui ad« haerent polypt campaniformes C. D. E. F. Corpufculuni veficulare annuli forma. G.H.L K. Animalcula infufi apii paluftris re- .' centis. : bi. MN, Idem animalculum diffectum. L. Eft animalculum polypis fimile eiusdem infufionis. 3 EN O. P. Animalcula eadem poft mortem ab af- fufa aqua foru, tünc enim probofcis retra- &a elt. FIG. VII. À. Eft animalculum. polypo fimile contra- Ctum cum medio punclo fefe perpetuo mo- uente. c. 2x | B. Idem animalculum extenfum, cum puncto - mobili b. | C. Duo ciusmodi animalcula ofculo cohaes rentia. . D. Eadem vbi conglutinata funt, diítincto vtriusque pedunculo. | E. Aninmalcuium pifciforme ex infufione apii. Li 108 FIGVRARVM 'EXPLICATIO., F. G. Duo fimilia animalcula pifciformia. . FIG. VIII A. Colliculus molecularum minimarum vefi- cularium. B.C. D. Tria animalcula. polypis analoga, quae cauda fua adhaerent huic collicuio A. E. Simile animalculum, capite fuo coliiculo atfixum. : F. Eft eiusmodi polypus qui longo peduncu- lo Gi. adhaeret coliiculo in H. 2.3.2. Sunt puncta faiientia horum animal- culorum. | FIG. IX. x. Larua mufcarum in naturali magnitudine. 2. Similis muícarum larua, muco obducta na- turali mole quae dein lente aucta eft. A. Segmentum laruae lente auctae , cui adhae- rent mucores et polypi. : I. N. Duo longi polypi extenfi, et expanfo ^^ ofculo. M. Alius polypus fimilis claufo orificio. L. Polypus contraétus, corpuículo in pro- bofcidem acuminato. E. Pedunculus nudus cui nec polypus necty- pha infidet. | F.G.H. Pedunculi mucoris cum infidentibus -. capitulis albis. B. X FIGVRARVM EXFLICATIO, 109 B.C. Duo mucoris pedunculi cum infidenti- bus typhis obícuris, D. Pedunculus mucoris diuaricatus in ty- pham duplicem. FIN, AB. Eftípicula cryftallina, lente aucta, vari- is in locis colliculis quibusdam molecula- rum confpurcata K. K. C. D. E. F. G. Auimalcula infuforia maiora in ambitu cryílalli natantia, | H.I Eiusdem indolis animalcula infuforia maiora et minora in cryítallo inclufa, quae fefe vnice inter litteras abc d. mouent. FIG. XI. Siftit naturalem cryftallinae fpiculae magni- tudinem. MP UA | M FIG. XII. A.B. C. Suntanimalcula infuforia maiora, ab agitatione quadam lacerata, ita vt A exi- gua corporis pars: C. dimidia, et B. fere totum de'!lro&tum fit. corpufculum. | F. moleculae a deflruéto animalculo feorfim morae, : D. aliud animalculum, quacum molecula E, in gyrum vertitur, - | FIG. 1307 FIGVRARVM EXPLICATIO. FiG. XIIL'- AB. Eft fraftalum floris phafeoli longum, - putredine adeo refo'utum, vt omnis et e- pidermis, et vtricularis feceffiffec fubítan- tía, vnicumque petali fceleton remanferit, C. D. F. H. Sunt polypi marginibus. petali pedunculis adhaerentes, extenfi. TEX E. E. Alia polyporum corpufcula fuperficiet infüdentia. . F. F. Sunt polypi orificio transuerfim et lon- gitudinaliter hiante, ad praedam attenti, — H. Alius fimilis polypus cuius pedunculus fpiraliter incuruus. LI. Membranulae molecularis fruftula, pe- tali fuperficiei incumbentia, FIG. XIV. A B. Eft fruítalum pelliculae molecularis 1n- | fufionem fpermatis virilis tegentis, ex mi- nimis veficulis arctiffime inter fe 1unclis^ compofitum. Omnium infuforum liquo- rum primis diebus fimilis eademque fa- cies eit. C. C. C. Sunt maiores moleculae paullulum obícuriores, et aliquantulum eleuatáe , iam jam in motu conítitutae, adeoque minima : . animalcula infuforia, motu uemulo fcin- «liae inilar micantis inflrucla. f A ÁLUM $ IQ) n A 2M X ETIN ES —À i E € —T— 9/7 | f, /J " à (j 3*. T M"