! JOHN CARTER BROWN LIBRARY ^^?»'^^ ACQUIRED WITH THE ASSISTANCE OF THE T. KIMBALL BROOKER SIXTEENTH-CENTURY FUND uni Ί 4| Ην ο ρ Ε R ΑΕ Η Ο R Α R V Μ S V C C I S I V Α R V Μ, S IV Ε e5r Ε D I Τ Α Τ I Ο Ν Ε S Η I S Τ c"r I C ΑΕ. Continentes accuratum deleitiim memorabiljum Hiftoria- ruiHj&reriimtam veterum ,quam recentium, iingulari ftiidio inuicem collatamm, qiiae omnia leitoribus Sc vberem admodum fi-udum, &liberalem pariter oble- ^ationem aiFeiTepoterunt. VnacHmindicelocupletifimo. PHILIPPO C ΑΜΕ R ARI ο I.F. IVRIS- CONSVLTO, ET R Ε I Ρ V B. Ν Ο R I C iE ^ confiliis,au(5lore. NORIBERG^ ΤΪΡ18. CHRISTOPHO RI LOCHNERI £^Ι^Ξ=^^^-^— lOHANNIS HOFMANNI. -^^=^ ^ Ciim Gratia & Priuilegio CxC. Maieft. ad annos χ 1 Α Ν Ν ο cId Id XCL ν ο TVM εΤ "DEDI CJTIO Α ν C τ ο R ι OgITATIONES CONATVS tVCVBRATlONES LABORfS OPER^ ET REXIdVA QX^ IN HOC LIBRO SyCCi^lV15 HORIS COACERVATA CVMVtATAQVE S V Ν T. C OMNIA Ρ Ο Τ I S S. PVBLICO BONO DEINDE PACIS ΟχΙ Ε Τ I S ΑΊΟΥβ VERITATIS EONARVMQXE ARTIVM ET P A R- TIVM NEC NON HISTORlARVM STVDIOSIS ΪΝ G Ε Ν I ί S DEDICATA CONSECRATAQVE S V Ν Τ O. CLVJE LiBAMI- NA SI REIPVB. VS VI £T EIYSMODI HOMIN IBVS INSTAR. PABVLIANIMI GRATA Α C C Ε Ρ Τ AQV Ε F V Ε R 1 Κ t Ε Τ ΕΧ IIS ΝΟΝ SOLVM D Ε L Ε C Τ Α Τ I V Ν C V L Α Μ PROPTER V Α- R1ETATEM RERVM ΕΤ S i Μ I L I Τ V D 1 Ν Ε Μ HISTORIARVM INVICEM collatarvm:5ED ετιαμ nonnvllam y-. TILITATEM HAVSERINT Ρ E R C Ε Γ Ε R I Ν Τ V Ε : Ε % V Ο Τ Ο AVCT0R LITATVM CENSEBITi SIN SECVS ΕΑ ΟΜΝΙΑ OV^ ΙΝ HOC LIBRO e Ο Ν G Ε S Τ Α C V Μ V L Α Τ Α QV.E SVNT PEREANT POTIVS DELEANTVR IRRITA INFECTAQXE SVNTO. H^C SVNT PR^GIPVA DESIDERlA ET VOTA Α V- CTORIS. QV^ SI RATA FVERINT BENE ACTVM EST ET IR.E LICET AD INCHOATAS SlMiLES OPEKAS DEXTRIS ET FELICIBVS AVSPICIIS ABSOLVENDVM: SIN IRRlTA INTERMITTVNTOR. ET COEPTA TINEIS PASCENDIS SE- PONVNTOR. magnofie mdicio ^\ ex^erientta rerum pmdito Fim quum Noriher- gd exfieojuentthm feregrinatwmhmy feje reccHi- gem dm^am (uhfiflera > & eum fapms famiiia" riter inmferetyat^jme de hoc opere tunc tempru inchoatopf ms qmm ahfolntOy inter fefi ωφΓ^- rent .humanipme fcripUim y non ia^antu, 'uel glarm captM^d^ caujfajomc operi in[ertum(nomt . ΰϊΐιπι,ζ^ fihiproh} con[cim etl.ea, qm tlliin cqm- memarat^ epifiola prdconia infignia ^ hrsdes attrihuuntur, ex ahmdanti fiudio £5^ amort^ [crihentu potius profeBa efe,quam terimtati fm ingenij couemre) fedideo eameditum ejfe^^jt exil- U re0ims cogmfiafMr.qm ραόίο cu mdicio et vti". iime hiflorU legenda.ei in ^fum reiiefmt trans- ferendot effe ttiiri- fica fed cum tuis nullo modo comparanda^. lile enim dulce potius;quam vtile quaerebat: tu vero omne tuliili pundliifnj qiii vtile, vi Flacci noftri verba vfLirpem:, duici miicuifti, ex qoo \td:or dC ddcdBLtusrcccd^ty dCmonkus» attjiioc profedlo meritifsimo. Eftenim hiftonse cogni^ tio adeo humano generi peceiTaria , ut fine ipia^ambigo an ipfum humanuni genus poifet fubiiftere» Non lieic ' b recen.-- teccnrebo^quid de hac Atiftoteles jroGi'atcs,Qcefo,ali)cj viri doaifsimi cenruerintjnonitemnoftrospioscomme- morabo,EurebiumC^rarieiirem,HieronYmum,Oroiium, tumexrecentioribus B€dam,alios9 complures, qui hac in palDeftra masno cum fruau, nec minore gloria cieluda> runt : Sacrofandos dumtaxat libros adferam in medium, in quibus 5^ mundi primordium cognofcere fas dt,ai^U^ excelilfsimi arcana, tum&:ipfiusFilijortiim,vitaflaqB ^ gefta. Cuinamift3ecomniadebemus.miihifton3e;'lNam 0 non extitiiTent - τίΛ Γ Tradidit arcano qmcumq^ vohmmeMojes , fi non reliqui veteris , novioB fcrderis fuiffent rcriptoires; ignotaprorfusnobis cunaaeirent,8^abrcondita. ltaque quantum hiftoriae debeamus , facile quilibet cognoxcit , ^ modo mentem habeat hcminis* Quum jgitur nunc m hoc ludote exerceas /totuscp incumbas; non elt obicu- rum , rem te facere, ut aiebatn , bC prxclar am nitiriiuJ:n, iX. adtnodumfruauoram* Nam elegantirsimo iniientu,qu9e apud praues hiiloricos fparfa reperiuntur rara,ίena,ma- pniφ momenti,reperiftii ea9 poileacolkaa mpenum retulifti tuum> Neque hoc cGntentus,qu3e limuia erant, δ<: lit Grceci dieunt ^a^^m , miro artiKcio bC ^cxxmu tate con junxifti ·, ita ut ledor ab eorum kaione iatur nun- quam^auidusremperfitdirceirurus. QiiOd opus quanto defideno omnes doai expeaent, plunbus dicerem, U unus ePO ex iis eiTem. Immo e<:provinciamhanc perlu- benter caperem, ut tamquam eorumfcdicet kgatus age- remtecum^tecR vehementer orarem, vicpiultaquiclem, U honefta coPerem ad edendum^ Verum quum is ego flm/quinullo pa^^omter doaos, vel minimos etjamde- beam numerari> ab hoc onere. quamuis inuitus. delilto > illud cedens vmsdirertis,eloquentibiiscp,quite venisi-» misrattonib.e6adigant,utnullomodoporsis denegam Vel potiustibi ipfi hoconustmponaiii ^nam quum tu is fis,q«irummam virtutem rumma ^^"^^"^^"^'Jy^n^yy'' itinxiftii vtricp fummoperc detrahercsa fi non isiccreu Nam probi hominis eft, homines quantum poteft, juuare; humani autem etiam magis : ita vt fi non faceret, ne dC incredibilem fiiTiul vtilitatem* Eft fane pukhfum, magnum^ ex vitio alteriiis fuum emendarejUt dicitur fapientes facere ibkrc; liim ex continua hiftoriarum ferie id colligerejnutnqiiam fciiicet bene, rcdec^ fa(9:a fua gloria ^ ^ compendio fuiiFe fraudata, nuinquam pariter impunitaj 6 chrius, maiusque exiftiino ^ fcire videlicet quonam pai^o id flert debeat* quod qaiderp tuni redle fit, qimni quis eas quas Grseei ^?αατ/? adpellant , accurate ponderat ; Γίη-- gillatim^ inquo^quidbeni, ac prudentet, quid male^inv' priidenter^ geftum fi t/pe&t.tum fi aliteriaduin fuiiTet, quodnam fuccersiireteuentumi coniilia^ Gnania minu- tatim, dilig^nter^ pericrutatur , ac rimatur* PoiFet^r hsec kicubratio nuncupari Aniinaduerrionesi, vel Conri> deration^s, v€l MeditatiGnes, iivc ContemplationeSjveL Cotnmentationes.vd alitid fimik. Prxftitii hoc Nico^ lausMacchiauelluskalicorefmone inprimam Liuij de< fadeui tantummodo, neque tamen integram 5 yerum non;; r. loanr.4. iuxtameumpfopontum* nam prolixe vagatur, atque oc^ cupatur in multis , qux breuius poterant dicu ^^rseterea multaomittit, quxomitti non debebanti tum deeuentis plane nihil : quemadmodum neque femper oftendit^, vbi peccatum fit, vbi bene aaum. Atque vt exemplum adferam mese voluntatis: Sumamus eam hiftoriani de mcad ΙΙΠ Bacchanalibus , quam refert Liuius ;^ quanta ibi eiTent lll, g ' * conOderanda C Pnmum , quam facile credamus , etiam ignotis , prsercrtim in rebus ad r eligionem ^eftantibus, id quod hodie^ pafsim fieri cernimus ; quodcp contran- um dmnino facere deberemus. Nam fi reliqyis in rebus nimium credulos eiTe non decet; quanto magis in his qu3e5i:ardu3e runt,a^plen3etumi3enculi.tum etiam dif- ficultatisc' Quocirca monenaura loanne^Ne noscuuiis fpiritui credamus, fed prius experiamiir an ex Deo fint ilii fpiritus* Qtiod Π feciifent Etnifci, nequaquam Grse- culus iile ignobilis eos decepiffet; neque Oc poftea illa mali labes exEtruriaRottiaiTi jVeiut morbi contagione, penetraiTet. Heic dicendum qaanta vis vitij lit, quatn cito crefcat , quamiaciie iate peruagetur* Tum ponderanda illafcelera qux fiebant/inguiatim; oftendendumcp ve- rum effe qiiod C^efar dixit apud Saliuiliuin, Omnia mata exempla ex bonis inittjs orta eife* quam^ redifsime vide- tur dixiiTe Lucretius : Tanti4mre!Iigiopofmtfuaderemalorum. tumquam aptum velum iit iliud r€iigionis,ad omnia fla- Pitia, quantumuis turpia θ<: immania.cohtegenda* Simi- li ter quantum peccandi licentia, δίΤ voiuptas alliciaHt ho^ mines : quantumcB ( diceret foite aliquis, qui vini potio- ne non vteretur) vinum detnmenti , δ<: malorum cauiTa fiu Modus deinde patefaaionis attendendus ; quamcp^ verifsiiiiijSeruatonsnoilridiauniiit; Nullam remadeo occultam eiTe^qusenon fitinlucem piroditura* Diligen- tifsime quoque explicandum effet, quantam vim iuper- ftitio in imbecillium aniniis obtineat , quara accurate , deliter-- delitei^ myileria celenti ita vtnon folutn Manichaeo^ rumilltid obferuent; Jpira,perjura,fecreium prodere noli: fed ctiam fi torqueantur, tamen conilantifsime in feti- cendo peifiilant, permulti quocp vitam pEofundanuHsec tantum attigi breuit€r,plunmtspr^termirsis,qui^ ei ef- fent cxpolienda^cui fcribendi onusincumberet^Nam to- ta iilanarratiocQntinet res dignifsimas .coniideraiione* Quemadmodiim huic rimilis , quam fcnbit lorephus acci diiTe Romx fub Tiberio Csefare, de Pauli na , bC Dec* Mundo. digna profcifto hiftoria quae δ^: articuiatim ex- pendatur ^: exaggeretur, exagiteturcp omnibus neruis οορίχ^δ^ eloquentix* Sed his omifsis veniamus ad Pom- pei] aefta cum foceto. Quanta heic venirent ponderandac' Vcrummultisprsetentis , arripiamus illud praeapuun^* Et quide rede ne, an fecus Romam dereliquerit Csefare adveniente,alijs difputandum trado* Illud nunc dico, quam male fibi confuluiiTe de loco, in quem ie recepit, ne dicam oceultauit* Quumenimtum in Grsecia militaris difciplina peneomnisextinfta effet^ quid auxilijab iner^ tibus, δί: imbtilibus erat fperandumc' Et quidemCsefar quutn poft Potnpeij excidium tam facile, maturecp totam fubegiiTet Afiam;nonimment0 irriiiire dicittirPompeif de Mithridate vidoriam: En,inquiens,prxclara gens, quam adeo Pompeius gloriari eft folitus viciireXcripfit^ Romam,velvt aliquidicunt,ineiusPontico triumpbo inter pompse fercula trium verboriiin praetuliiTe titulum, V+ V* itaque quam ignaua gens eiTet , manifefte de^ darauiu Debebat igitur Pompeius , Γί Romam deferere i>atuerat,potiiis in Hirpaniam profidfcijVbiS^ viri ad- niodumbellicofi erant, vbi probe fciebat dirdplinam militarem plane vigere,qutppe qui ibi ftrenue militaue^ rat aliquoties^prsefertim cum Metello contraSertorium* Quod res ipfa perfpicue demonftrauiu Nain quum Cxiar ibideminfelidtcrvltimoprseliopugnairet^derperatisiam b 5 rebusj feBas^deeonrdrcendanccc eogitaiiin QaodJ^acadil cumPompeij liberisj quid fuiffet , fi cum ipfo Pompeio erat decettandiini C ^r^itnim ipfius belh inmo, quum Csefar tantas vires , auiSofitaiemcp nondum adquilierat* Fuit imturtrroriffe no modicus^deprofedione^inquam,^ inGrlciam,Hirpaniis pofthabins. Pr^terea m Grsecia-. auoties enarumC Non heic referam defidiam , pigriti. amm fui exercitus, nonluxum^dC moliitiem. qimm ta- bernacula ουη^πιγΓίο eifent ornata,ftraia omnia Mo^ ribusr€f€rta, m€nr3e gmues vafismagnihcis,^pretiolis, cratefesffi vino fpumantes: fic vtveriiis adparatusvide^ r€tur , omatusm litantium Jefta^ agemiiim rum fe ad certamen praeparantiiim. Caitroriim tacies cert^Omilior Dard.vel Sardanapali potius caftns Romanomm,prxrenim prireorum iliorumCamiUi,^a. bricii,Maximi,Catoms,Scipionum. liludveroji viue. tzU quo nam paao poifei excufare. quum prope Dyrrha.- chium cum Cxfare conflixiti' inquo qmdem coniiito quum Cxfarem iam fregiiret, P^F^i^^^^^l^^^^^^^Jj^ aonam neglexit. a«od quum Cxfar vidiiret,negamt eum rcirc vincerev Heic quamlatus campus patet ad dc;, teftandam cunaationem oninibys in negotiis maxime. noxiam^pr^cipue beilicis,celeritatemcgrummoperevti^ iemlaudandamf ita vtLucanusait: Semper nocuit differn ^aratis. Quocirca elegantifsime idemPoeta quum vtfum^, con:^ fert, comparat Pompeium quercui ·, g^^alisfugiferaquercmfMmism^ Dana ducuminec jam ^didu radmk h^rem^. ^onderefixa^iaeB,nudos(^ per dkra ramos Efundens, trunco mnfrondib.efficli^mhram. Etquamuis^rimonutetcafurafuhSuYO, Ψοί circum fylmfirmo β rohore toUanty Sola tamen colitur. Caefarem autem fulmini ; — Sednon in €φτ6 tantunu Nomen eraty necfamaducis.fed nejcia 'virt m Sture locoofolmque ^udor non vincere hello, Acer indomitm.quo J^es,qm^ ira ^vocaljefy Ferre manum.d' numqua temerandoparcere Succeffm -urgere (uos , inflare fauori (ferro ; Nummis:m^eIIem quidqmdfihiftmma pet eti Obflaret ^gaudensque "viam fecijfe rmna, Qualiter ex^rejfim ventis per nuhiU fulmen Aetheru impulfifonitu.mun Emicmt,rHpitque diem.popidosijue pauentes ^erruit, ohliqua perfirmgem lumina famma ; In ^ua templafurit, mUaque exire ^eUnte Materia magnamq^ cadem^ magnamq^ reuer- Dat flrage lateyjfarfosq^ recoUigit ignes. ( tens. Atprofedottiagnum dircriinen interfulmen 8 tia ; 0 forte tuum excellens ingeniuin ad tam inligne opus poiTeiit excitaret Dignym certe , meo quidem iudicio, opus opus, in quo bC tu, U tui fimiles doaifsimi viri elabofent, oftendantcR quafi fpeculum, inquo omriesinrpiciant vi- tas omnium, atque ex aliis rumant ^xehipium libi, Hoc facito, hoc fugito , hoc4aadi eil, hoc vino datur* Equidc epo^eifi in dodorum numerononrimcemendus, vt dixi jam, fed potius in indodloram; tamennon formidarem tantam rem aggredi, quantum exiguse noftrnngenrj vires^ permitterent : kd setas ingrauefccns , tum domeiticse oc- cupationes^moleftifsimse illae quidem,vt tu^ofti optime, aliaecR non paucx, ne^ leues catiiTae ab hoc me prorfus auocanr.immo deterrenu Si quid tamen ottj rarilsime conceditur, idgramoribusiniludijs,hoceft,diuiniscon^ fumere non folum sequum vt faciam, mihi videtur,verum etiam neceffanum^ Equidem planecognofco effe pro- peratidum; nam fi homo , vt Varronis verbis vtar , bulU eft, eo magis Senex : annus enim primus δίΤ fexageltmus admonet me , vt farcinas colligam , ante quam proHcifcar c vita^ Quod quidem numquam redius facere potero, quam eos libros euoiuendo, e quibus libri s bC veram phi- lofophiam difcimus, &: fpem certam adquinmus de^xter- na noftra felicitate. Noftris quidem, ( vtar nuriG Varra- nis familiari ) acerbifsimis doloribus , varηsc]^ , CLARISSIMO V/RO T>. ΨΗΙ- LIPPO CAMERARIO IVRtSCONSVLTO, AMICO SVO CARISSIMO." Editationes tuas> Camerari dod:ifsime\ vix tandem ob frequentes hincindeprofedio- nesj dC varias quibus diftrahor occupationes, magna cum voluptate mea perlegu Ac pri^ miim quidem mirari fubit, hominem te in Repiiballa att^plirsima prouinciam Iaboriorirsimamruftinentei-n,toc audorum volumina non iblum legendo percurrere : ve- rumetiam ex iis quae notatu maxime digna erant, excirf^ pere , dC in ordinem aptifsimum digerere potuiire* Sed mirafi propemodum defino, dum cogito, te in optimis nimirumdifciplinis aHineunte setate erudituni:, dCad la- ijores honeftifsimos parentis exemplo perferendos aifue^ fadum* Qiiod tu profeiSo in hisce lucubrationibus tuis egregie declaraftu Immenfi cnim laboris hoc opuseiTe, dC multiplici refertufti eruditione fatebuntur , qui id le- gent , omnes* Cum^ in omni vitse genefe pluriirmm ex^ pediat in ptomptu haberereledaexveterummonumen-; tis exempla, quibus quid feqiiendum , quidue deciinan- dum iit,quariviua voce admoneamumiercio ianean vl- lum mihi videre contigerit librum^qui ad eam rem magis fu^fit accommodatus, vt vel hac de cauia vtilifsimuin vi- toe humanx fpeculum iure pofsit nomtnan* Proponun- tur in eo iiluftres hiftorix , quibus animi generofi ad pi^^ tatenij pmdendani, juftitiam , magnanimitatem;, teinpe^ rantiamjalias^ virtutes pulcherrimas prxclareinforttian'- tuu Vitiorum c diuerfo commemorantur exempla, vt peripefia eomm turpitudine,6(^ poritisob oculos pcenis accalaniitatibus;, quas iila plseruni^ ikcum tmhum co- ' c mites^ mitcs, al3iirdemhomiiies deterreantur ^fugiant. Inue> niet hic patsrfamilias : inuenient graues Rerumpub. con> filiarii,inuenienc etiam ipfi principes , quod non modo obkaareipfos: feda^erudire 8^meliorcs eticerepoisiu Explicantur multa ad Philorophiam naturalem perti^ nentia.quae dC leftu funt jucundirsima,&: vtilitatem in v> U habent non canteninendam* Taceo lam Oratores, prsetereo Poetas, qui ex hoc tanquam vbernmo fome,iei| penu quodam inftruaifsimo.ad inftitutum iuuni, depro^ mere plurima . tjs^ fcnpta fua locupletare ^otmm.dC vi- nis quafi colonbus illuftrare. Quapropter te operam hanc optime collocaiTe, lucubrationes iftas omnino di- onas eiTe judico, qux typis defcribantur, in imanus multorum perueniant, atque adgo adomnem poiterita' tem propagentur ; Quae laudcni tibi &: honorem pro ex^ hauftis laboribus tribiiet feinpiternum. Habes breuiter, qiiod petijfti, fcntentiam nimirum de Meditatiombus tuis, meain, cui quin omnes bom &: intelligea- tes ruKcripturi rint , equidcm ininime dubitOt Vak. CATALOGV S iUVTORVM ET LIBRORVM QV^ ClTANtVK, ET QVIBVS IN HIS MEDl- TATIONIBVS HiSTOR,ICIS autorvtitur. f Α Braham Ortelius. jf^Adius Smccrus Sanaza- Adriani rmperat.Epiftolae. (rius Adamantiiis. . Adrianusliinius^' Adolphus Occo. Aetius. ^liusSpardanus. ^fopus. ^neas Siluius. iCfchylus. ^lianus. ^lius LampridiuSi Africanus. Agathias. Agapetus. Agathyrfis Samia^ Alexander Aphrrodiiaius, Albertus de Gandino. Albertus deRoiatc. Albertus Leander, Italice. Albertus Magnus. Aloiiius lohannes Alexandri- iiusjtalice. Alcx. de Alexandf . Alexander Guaguinus Vcro- neniis. Alberms Pcolomaeus. Piiblius Mimiis. Pythagoras. QuintiiS Curtius. R. RabiAbraham. Raphael Volaterranus. Richardus Dinothus, Robertus Gagiiinus. Rodericus Samius. Rodericus Suarius Hilpan. Itt- rifconfultus. Rodericus Toletanus. Ruffiiius. Sabbas Caftellionafiis Italice. Saluftius. Sammonici fragmenta, Scipio Africanus. Sebaftianus Monticulus lu- risconfultus. Sebaftiatins Foxius Morzillui Hiipalenfis. Sempronij Afellionis fragmenta. Seneca Tragadus. Seruius. Seriniis. Serenus. Sextus Aurelius Vidor. SextusEmpericiis. . Sibyllina oracula. Sidonius. Sifridus Presbyter. Sigibertiis Gemblacenfis. Simpliciust Simonides. Solon. Soiinus. Sophocles. Sozomenus. Speculum Saxonicum. StatiiisPoeta. Stephanus Vinandus Pighius, Steiichorus. Stob^us* Strabo. Sactonius. Suidas. Summa Angelica. Symmachus. Syneiius. Synopfis Caroli IX, Teftamentum vetus&nouuttv Terenrij Varronis fragmenta^- Terentius. Tertullianus. Theoclius. ά The©- •1 Ttieodorus Lc<^of . Theopompus. Thcophrailiis, philofophus. Theodoritus. Themiftius. ThcodoriisBeza. Thomas Kempifius. Thomas Hariotus, Anglus. Thomas Morus. Thomas Porcacius, Italice, Thomas Eraftus. Thomas Coperus. Thomas Fazclli. Thucfdiiks. Tibullus. TrebelliusPoUio. Tuditani fragment^. Valerius Maximiis. Talerij Aatiacij fragmenta. CAPl- Valerius Pieriufi: Vbertus Folieta, Velleias Paterculus. Vegetius. Vinccntius Lupanuj. Vicentius Liriaeniis. Vitas Patrum. VirgilmsMarQ. Vicruuius. Vdalricus Zafius , lui is- confultns. Vlpianus lurisconfiiltus, ¥ uolfgangu§ Lazius. X» Xenophon. Zenoti Stoicus. Zoiiaras. s, C Α ρ I τ Α OPERARVM SVC- CISIVARVM blVE ΜΕ- DITAT10NVM HISTORICA- R ν Μ Η V I V S Ρ R I Μ ^ CENTVRI^, DE Ο furas & CAflas pnces , vota gemitus^ grata ep. ί, RempMcam Itteris & armis regi & firuarL II, Ah iniurijs & calumnijs abflmendum, Et inprimis mortuos & abfinteSj cow- mcijs non Udendos, 111, Όΰ tnfigm Uberalitate Vriticipum erga dodos viros. I ί ί I, Ve fecuYttate Agricolarum, & nonnuUa de difciplma militarL V. Oefeudis, qu£ dicmtur Ugia , pulchra qUicdam. V L Vroditionem gratam ,fed proditorm exofum effe, iHrn^ Virtute mn fcele^ ribus immortale nmen parari, * FII. Mimma qustque inmdum maxmuni Attxilium contra hofies pubere, VIIU Confilmm malpM Confulmi ρββ'ιηΐΗηί ejfe. iX. Τ>ε vera & ajfcititia venuflate, & quam caduca &fiagilis res ftt pulchrnudff hommum. ' X. Angues exmediiUa cadaueris: bnmani nafih X?» De dubU , incerta , fluxn & mifira humanφ' q^t^- tenm imenm in ψ fit infirumda. XV Π L ά 2 ^sfu-- mfugaUfciuh&voluptAtum. ^ Oelicm ipfismet luxum& monictm effepmmofm* ^^' Oe manfuetudine erga hruta anmalia' ' , Dikroka Umum «mr^, & S"-""" " ^''"^** ««««««««^ exagttentur, De equorum & luporum mira hljLm^^^ & Λφηβ, cum elogio Iqui pulcherrmo: XXIIL Decanumfidelitate&fagafitateymm elogto memorabilL ^ XXllIl Taum rubro,&ElephAnm dbo colore cfferan: &qmmproxmeh^c bellua accedat ad utionm humaium : nec non de haplm ms. X X V, Aquammamampotiusexckare.quamextingueremccndmm bus quadam memorAbiba, ^ .^^^^^* Ve improuifi pericuk & morte quorundam prmcipum vimum, X X Vll Demorte Thom^ Morh & qum AnglialupU ureat: necttonde murovd valloFi^ko mirabiUa. XXV II L In magnU & fabitis mxmibus UchrjmU locum mnrdim mn ejfe. XXIX, Uagnos viros dmnitm ab mfidijs fApenumero confermrl XXX- mTuUium Ciceromm non filum eloquentem ,fd etim locupUtemfuiJie,0' άεφηιαήοηβ capitis,emquemonumento. XXXI VmmbeneficuApuhlicufepArmdaMc(^Jll^ XXXir. Vriuatos affeammconfultatwmbmpublicisabepdebere. ^ XXXIU. Bthnicos in balneU mmnm verecunduratmem habuijfe, qum mnnuUos Chrifiianos. XXXIHI Indextramanuepfignumpacismiftmultatis. XXXV. Vebarba&coma, XXXV L De miranda natau compenfamne, XXXV II. Oevrfis mbefincibmhominum^&miYiiCYudditAUqmmndam, quiChri- flianipMeriyolunt. ^ XXXV Π I. Oe CYudelkate mhnkorum erga amabile Chrifliamm mmen. XXX IX, Vefumejauma, & cruddiute miUU &fuperflimfi multi^ tudim, < ^^' De mnis fuperfiitmis perfuaforthus, Et Oe Mcio pofirmo nonnuUx mmorMa, XLL jye luddorum ohflimtU &fedmofts aBlonlhuSr ^ ΧΙ I ^ Anmm Hatonicumjtue Specuium van^ & m^uMu^nu ^^^^.^^ infcitia. OeperfuAftonequAOYiturexmperitU. XLIIIL Commendaiio primu & medtocris generU vtU. Sonefiu contentum vmm quemlibet debere, ^ XLVL QiureMapltenfesolmnemmm amamm infum vrhem ingredtper-^^ miferint. . . * Ve Romanorm vimtibm & vicijs > nec non & dU nonnuU mmoram ^ ^ ^ digna. ^ ' De Scipionis Africam & O^m Angufli moribus nonnuU memorata infigni fortitudme. & conflantiaM vimum quam mulkmm, exempla qmdm memorabilia. Ve exmiofludio, obferuanm & fidelkate vxorumerga maritos, & mmto- rum erga vxores , exempU mmorla digna. ^ Quomodo vnaqu£j, dtligens mmrfamiliasvdetudinem fuorum cuuYe de- beat,Bdedifiiplm&educatmevetsrumRomanorum. LIL OeZebtypia. . Quanta fit mAginatmis vis & e^cacia, tlHl fucocU confdia perniciofa effe. ^ De fignis antecedentibus poenas propter deli^lA mertm. ^Vh Fademindicem ejfe anmh Et Deum effe filum Κ9ί?<Λο·ννωίΗρ, tVlL midfitLibare&LitareapudEthnkos, & Defacrificijs eorundem,necnofi de diuerfitate Reiigionum. IV lU, Ve nefandiifucris lultaniApoflau & eiusfiekratis αίϋοηΜ, nec non & de vl^limis humanis memorabilia qu^dam. ■ Venates & Palladmm apud Romanas,&Ancile quidfuertt^nec mn dealijs fiatuis &piilurisfatalibus inemorabilia, Viadema & Ckaris qudiit omamenta Regta fHermt, & De donatione Confianiini mnnuUa. LXL DelacubusnobilioribmnonnulU. ^ tXlL DethefaurunormuUammorabilia, ^ IXIlh 4 ^ Vemn* 0g nmnmlii Infigmhm & ^upmdls fuYtkyfiee nm&qttddam de Theptum Venetorum publico. LXlllt. Pe phengite lapde , in quo e4quda tergofunt, ccnjj>'ici poffunt. LXV, Subditosplerunque mitari principum mores, LX Vh J>e bttbone inaujpkata aue,& lOhame xx 1 1 1 1. Pontifice Romano. LXVII. Oeauium pugna> & fikrtia earum iMC mn&dsSerpenttbm, memoram digna. ' , LXViiL DeSerpemibuspecuUaria. IX IX* Ve Hmippeis amoribm , & alijs praftigtjs memorabjlibus, LXX. Oe Satjrii & Sphmgibus. LXXI, De mmficis tUufionibm diaholicu & AvKstvQgaTTOS^f LXXlh Vs mnnuUis mirandis rehus, de quibm vera ratio reddi nequit , & de fau- dibusdiaboUcis. ^ ΙΧΧΠίί i)e Cacod<£mone Camontim & Schiltacenft. L XXI III, De mira agtlltate quorundam. IX XV. Gladitm non folum mdicem lufiuu, &oUm fuife, & nunc effe.fidetiam veram fortitudinem in prdijs eo demonjirm. IXXVi. Qlmorem militarem m prdijs magnam efficaciam ad urmdos lfi)jm habere, LXXVIL Gloriam rei militaris pr&f ?rendam pr^da ίιοβιΙΊ. ^ VIIL T>e fimpluitate &fiugalitate vetemm & nofirGrtm mtlitum. _ LXXI X. leuifmam occitfwnem fipms admaxmairesperficiendas ducm fepre miro robore &fortkudine quonmdain prmtipum virorum, nec non de Gi- gantibmnonnUlU memoria digna. ' . LXXXIk Vejper Siculus. Et de lanknis impromfis. tXXXlIL l)enomullorumnefandavmdi^£cupiditate,' LXXXIIIL pefertilita^telligniNeapolkam&eitisprQuentihm^ LXXXV. jmprecationes effevitandas. ' IXXXVl, BemlrisfuppUcij generibm. LXXXVIL De lihUmeregnandt. LXXXVIIL Ouopa^o vkesBarbamupmerp^mmrm mirijice af4ctdinus receniet. Sedbasineptias l$hJ.C^.2, ic arnentiam hominum , vetitis artibus dedii:orum3omictamus,&: ad noibcam meditationem reuertamiir. Si igitur ethnicis perfua- iamfuitjtantumpoiidiispias cailias preces Jiabere: qaidChri- ftianisjqujcognitioiierfi veri Dei iiabenc,&-exeias verbo certi funt,quod caile &pie iniiocari,&has preces eiHcaces eile velit,fa- ciendam erit? Hoc iane poft aliasTit)S docet Lai5tantms.Si quis,in- iufiitutJmm, quit,adiacnficium non integra conrcientia,venent,audit,quac iiii lihf.c^. i^» Devs comtninetur,ille qui late^bras cordis videtjqiii peccaps iem- . per infeilus ell,qui exigit iafticiam,qiii fidem pofcit. Quis hic ma> meiiti,aiit mzlx preci locus eft? Αζ illi infeiices nec ex fceleribus fuis iiueirigunt,quam maliim iit,quod colunt,quandoquidem fla/ gitijs otnnibas inquinari veniunt ad precadum, 5cie pie facrificai^ ie opinantur,fi cutem lauerinr, tanquam li&idines intra pedus in- clufas vlli amnes abliiancaut vlk mariapurificent. Qaanto iaiiiis eft me;item podiis fhiei^e, qiix malis cupiditatibiis fordidatur, δζ vno vjrtutis & iidei lauacrq vniuerfa vitia depellere? Quod qui fe- cerit , quamlibet inqiiinatum aciordidam corpus geraciatis pu- riis eft.Haec Ladantius.Inilituta autem hxc lotio olim fuit my fci- ca quadam fignificatione. Nam in facielauandajemundati corpo- ris,aciincer^ confcientise puritas denocabatiir. Vnde iaunre fa- ^iisiD ChryroiloiriUS exponit iignificareab omni fordepeccato- JiQmllkxty. h 2. rum femun.Ci' nemm. tih. 4. c^p- io, de v^a Con- fiantmL Oe morte & iolUt.pJiU0 Up.S' _ O^erA [mcifim^ rum 5<:rqualofe cleliai,faciem cordis noftri,& ipfam eonrcientiam mundam prsferrcvt vere ktitiam cceleftis gaudij,& hiladtatem iandi Spiiitus innobis haberepoiTimus.Memorabilis quoqueeft epiftola Conftantini Magni ad Saporem Pei-faiTimregem^inqua inter alias pias monidones,tefte Eufebiojha^c verba legiitur.-DEvs pui-am rolummodo mentem &animum omni labe vacantem ab hominibus flagitat > quibus ille virtutis , & pietatis adiones pon- derat. Eodem modo non minus pic quam rede Philippus Me- lanchthon vir piiis , & de toto orbe,ubi Chriftianum nomen no- tum eft,optime meritus, admonuit, qiiales preces D ε ο grat^ Γιηε, hoc difticho : Devs menseH',caflavultmentevocan> Btvoluitcaflaspondushaberepreces. Vt cnim vafa picereferta ( quafimilitudine vtitur Dauid Ch^- tr^us ) li melle aut vino ea implere velimiis,effundi ante & mun- dari oportet: ita mentes 8c cordanoftra,^ ilultis & futilibtis mun^ di hmasderidenjs,&tetris peccatoramiordibus, quibus nimc plena fcatent^expurgari ante & munda reddi neceiie eft,ut fapieii- tix ac iufticia; & ykx diuiiiiE/eu ipfius D ε i capacia reddantur.La intentione Ecclefia canit : Aufer k nobis D ο μ i ν ε cimdtas ini- quitates noftras, vt poiTimus r ν R i s μ ε ν τ ι β ν s introire iii ian-- iafanaorum. ElegantiiTimum quoqueeftdiilichon Gregori| Nazanzeni : ^ ,s , , Hos verfus parens meis piae memori^, aliquando inter pranden^ 4um e grseco ita transtuiit :: Optimum opusmanuum, has mcoelum tenderepur m Atqu e ρϊο cafioifundere ab orepreces,. Huc refpexit luftinianuslmperator , vbi cailitatem & pietatem • mGnachis vtriusque fexus feuere pra^cipit. Si enim illi, inquit, nuris manibus & nudis animabus pro Rcpub. riipplicent D ε o, manifeftam qu6d exerdtus habebunt bene , & ciuitates beiie dis- ponetitur. D ε ο quoqne placato & propitio exiftente,quomodo Ln vniuerfa pleni totius pacis, &deuotionis ? Sed &terra nobis fc^et>rudas/&marequ/ruaruntdabit,illorumo fiuemeditntioneshijioricat. / D. Auguftinus moniiit,vbiita fcribit: Oratio iufticlaiiiseflictEli. j« fmonihm afcendic precatio , & defcendit D ε i miferatio. licet alca iit terra, Qmdragefi- altum coelum , audit camen D ε ν s hominis linguam : Γι mundam habeat confcientiam , quum fenfibus loqiiitur,fi fit folus nofter gemitus. Easdem pias cogitadones habuit D.Bernhardus. Crc- dimus,inquit,angelos fandos asftare orantibuSjoiFerre D ε ο vo- ta &c prcces hominum,Tirine deceptioneleuari puias maniis pro- ipcxerint.Memorabilis poftremo & digna eft rimilitado lohannis ChryfoftomijVthuic meditationiinferatur. Facies,inquit,animae superMat- eft conicientia. Sicuteiiiminconipeduhominumgratioraeftfa- th^i^f^, cies pulcra : fic in oculis D ε i fpeciofa eft confcientia munda. Ad liaspreces&gemitusreipexit idem Chryroftomus,vbiadmonet in oratione de eos,qui paiiperibus iniuriam faciimt. HabetisJnquitjVos potcn- ^umm> tiam,fed habent illi omnium validiiTima arma, gemitiis & lamen- tationes,& illud ipfum iniunam pati, qua auxilium dc coelo attra- hunt. Uxc arma domus fufFodiunt , fundamenta dirimnt , vrbes cuerteruntjvniuerias nationes fludibus obruerunt. Tantam ge- rit D Ε V s eornm prouidentiam,qui lcEduntur. Magna enim & va- lida arma iuntjiniufiam patieiuium hominum gemitus. jR^puk liieris armis regi firv^n. C Α ρ V τ I r. Vlivs Cxfarinheroicis GabrielisSimeomsiymbolis depingitur , ftans fuper globum mundi,riniftra tenens li- brum,dextra gladiumjCum hac inrcriptionerE χ ν τ R o- Q^E C^sAR. QuapidursLdemonftraturjhisdaobusjarmis vi- delicet&Hteris , Caefarem impeTiiim acquiiiuiire , & acquifitum conrerualie. Rediilime enimdicitur:■ Kί'« Wi^»<'>' vim/i,^7i/^w^«ierir^,/>^ Extat hac de le lex SeruijTullij vi.Rigis Romanorum,qiia contU netur,Non foliim armis & fcientia belli/ed & confilijs artibusque pacisRempub.coriftere.HucTinedubioIuilinianiis imperator,in principio fuariim inftitutionuin iui-is,reipexit,vbi orditiir: Impe- ratoriam maieftate non folum armis decoratam, fed eriam legibus armatam eife oportet,vtytrumqj tempusj&bellorum &pacisjre- poiTu gubemare , Princeps Romanus mn foliim iii hoftllU bnsprxlijs via^or cxiftst : redetiam per legitimos tramiEes calu- loniantium c^larnitates expellat, Coiiftat igkur ex his , qaant* ftient vetcrum Regum & Principum prudeiuia &ro]icit;iiclo,vc εοπίξη labor^ & rolercia acquiiita conferuarentur. Et pb hanc rem Fcancifcns Guicciarclinus,hiftoricus intcr recenpores exquU iicirsimus , eos imprudentiac tacite coarguit,quiarmis imperia fa- cilc propagarent,ea tamen retinere non poiient,nec viderent par* ium iuiperium ijsjqui domeftica difciplina vti neicireni, non mo- do non vtile , fed etiam graue ac peirniciofum femper fiiille.Id non ignorauit Auguftus Cifar.quuin enim Alexandri Magai res ia Oricnte geilas legeret , admiratum ferunt, non induxifle Alexan- dram in animum rimm, qua ratione (3ζ via quiEfica conCeruaret,ac regeret/ed tantum quomodo qusefitis alia adijceret, Simili inge-. m jf ^^^^'^ Pyrrhiis Epiri rex , ciiius , vt luftinus hiilonciis dick,n?- * mo , qua tujliiiet , impetum ruftinere valiiit : fed vt ad deaincenda regna imiidus habebatur : ita deuidis acquiiitisque cek^^^^ rebat. Tanto meliusftudebatacqLiirereimpena,qu^mretmere, Vnde AntigouusKex aieatori iimilem eum eile dicebat,quifpe fu/ tunlucnpropnas opes prodigit,nec vnqiiam contentus eileo, qiiod in alea vicerit , ied qii^CLinque eolliiibribus fup^^^^ gnaauiditate cupit,iiique ea relidis omnibus Γοΐιιηι iniiians,qu?- cunq; ante qii2eiIerat,profundit.Scipio quoque qimm ΟοηΓοΓ fet,noiuit in folenni carmine, ficut erat moris,precari : Dij augete in tmtuut Rempub.fed conieruate. Satis,inquit,habemLis audam, ii modd CMiim£. conferueiur,. Huc refpexis Cr ifpus Saliuftius. imperiiim inqmt, facile jiis artibiis retinetur , quibus initio partum eft. Veriim vbi pi-o labore defidia , pro continentia & aequitate , libido atque Γιί-, pcrbia,iniiarerc : fortuiia cum moribus miitatLir. Hoc etiam To- tilaS Rex Gottoruin, occiipata Roma conβderauit, ita enim ora,- tionemadmilites fuos( ficiit ^Leonh.Arecinorefertur) coiidii- Oe heilo Itatp- dic : Tueri quarfita difticilius eft,quam acquirere : quoniam in ac, £oconira Go- quirendo ignapia porsidentis fepe p|iis cpnfprt, qu^m propria, th^sBj virtas, Taeriautem quaefita fmepropriavirtute nemo poteft, Cumliilij Ctsfaris veuo fyinbGlo, quod initio addaximuSjConue- nit pei-pulchre verfus Homericus , quopoit AlexandrumMiu gR-um , qiii feiiipcr eum iu pre habuij; , inpiwis deie^atum fuiiTe pue fniditi^tioneshifioric4. f Re^em Gallise Francifaim I.a^parct ex li&ronim ( qUi eius fum- ptibus ^ Robeito Stephano elegantifs.typis grascis Γιιηι editi ) in- fcriptionibus , vbi vtplunmum illi additus eili. Dercribiiiir aii- 'r tcm eo Agamemnon , quod non foliimRex fortitudine,led &· bo- fiitateingenijfueritpr^ftaiis: _ Sic Agefilaus magnus ille Lacedsmonioriim Rex , quodam tciii- pore inteiTogatuSjVtua viltuseίϊetpr3!ίlantior/ol·tit^doaniuίί:i-. tia?graulter reiponditjFortitudinis nuUum είΓε νΓαώ,ηίίΐ adiitiu- ftitia. Eodemmodovetus atqiieperpetuuminftitutumeft apiid Turcas,vt intranti templumiiipplicandi cauiialmperatorijTalis- manus a^dituus facerdos occarrat , claraque vocepronunciet, vt meminiire velicJmpeiiiim,qLiodiuftitia&virtiite bellica partam Γΐϋ,ηοη alijs quam ijsdem artibiis Gonfer u^ri,piOpugnariq; opor- tere,ut lovius receniet. Hinc videmus maxinio cum noftro maloi Ιη Έίο^ψ hoftem hunci vt Bul"bequij,in iTia exclamatione de acie cotraTur- Uba, cas inftruendajverbis vtar ; ea; efle vigilantia,eam fcruaire difcipli- ,^"^4 Ir^ nam,eavti incofemandijsijsquae iibiadiunxitrationc,i ,',.^ se ac dominari, vt vbilemel veftigium fixerit, inde ie mou quam patiatiiniiiinquam fe attoUac reges,quam iemel illa calami- tas depreilk-it.adeOq,- difficiledidu videtur,nmeinacquiiTnd acriorjan iii ciieiido quai acquiiierit firmior,atqiie^aIidior. Sane prudeiiterMaximilianiiS I.Imperator optimus,%e in ore habuit, Longe facilius eiTe vincere5& domare gentemjqu^rti iil officio re-' linere. HOCetiam Nid^s apud Thucydidem moiiere voluit,vbi j^i^. dicitjStulmmeireeosinuadere, quosvidornon pofsit in oiiido tctincre. Hiic referri poteft cmblema χ 1 1 i.quod dodirsimus yir Adrianus lunias in fuo eleganti libello Emblematum ini^ruit. Ihi enim depingitiir geminum Mercurij nmulacrum,alteriimiuuen- caflorentis : alterum maturo ienio venerandi.Qno vetcres,vt ipie cxplica'c,iiinuere voluerunt, eum qiii rede-Rempub. aiit regniim fitadminiftratuniSsConiundam cumprudenda fortiriidmem ha-=- Bere debere,quaii akerutium inutile iicabsq-, alcerius ope.Ideoqjc infcΓiρtioretliβime coiiuenit: Prvdentia cvm robori co Ν I VNC TA,- NeG non &riibfcripri veiiiculi,riimpti forcailc; «x rententia liocratis ad DemonicumrRobuu cum priideiltia eon- iundnm prodeil3quaiine,plus habenti incommodaCi- Vifihm' fmhm CjUenm tntegrUflat) luniim cumfinio grml Rohrifimifumeiijaptenttafi T'trmes,qmfine,concid€t, biduUgo VI, Rede itaqiie fentit Francifcus Pauiciiis , qubd quibus modis ac- ie hifiorta. quiratur imperium,ijsdem etiam augeatiir.Qiioniam,inquic,nori eft aliud iiicrementum,qii^m adieCtio eius, quod augetur.ied vbi iam acquifitum eft audumq; imperium , ilipereft vt conferiietur, fabdicorum animos continendo , vt libenter,aut etiam inuid ma- neant, quoriim illud vi perficitiir, illud fi opcime eos t:ra(3:aiis,aut melius qu^m alij,aiit falte Γι melius , qu^m ali j , tradare yideberis. j> Quibiis ii accedat grauitas quaedam magiftratus , quae iii fubditis i> timorem qiiendam cum admiratione & reuerentia eificiat,nihil »5 critjquodrubdicomaiiimosqquedeuinitosjceucatenaquadam, 3> continerepoiTit, Namnihileft,quodhominumanimositaceri-eat » atq;farcinet,utadmiratio, Poftrem6 nonomittendacftinfo^ monumentiantiquiinmi , quam Auguftiniim Ncruccium,quum In Annotat in Hifpania? peragraret, inde attuliife , Petrns Vidoiius virgenere M.Varronem acemditionepraiilantirs.dvcit jtalis videlicet: d^reruflica. PALLADI VICTRICI SACRVM. HiC HOSTIVM RELLIQXIAS Ρ R Ο F L I GA V I Τ C Α T O. Vbi sacellvm miro artificio conditvm ΪΤ ^REAM PALLADIS EFFIGIEM R Ε L 1 QX I T. Pareantergoetnoscantomnes senatvs et . . POPVLI romani imperivm deorvm nvmi- NE ET MILITVM FORTITVDINE ET TVERl ET REGI. t^binmrijs^^ calumnijsabftineridunui in^rimis mortms i^ ahfintes con-- ^icijsnonUdendos, (7 Α ρ V τ I I L Ri τ ν Μ apud nos eft in ore,utinam reipia quoque ficreti De abfcntibus & mortiiis,nil nifi bene loqui &precan li> cerc. Hoc quidem vetercs magna cum diligcntia obfer- uarunt. fiue meditntiones hifloriu. ρ uarunt. Extat enim prseceptum Sapientiim : d ε f ν ν c τ i ΓΝίν- RIA NE AFFICIV NTOR.EtaliudrDE MORTVO Ν Ο Ν R I- s Ε R I s. Hiic ipedat inicnpcio iigilli Platonis: Facilivs est MOVERE QVJETVM, QV^AM QVIETARE Μ Ο Τ V M. ΝοΠ cnim cft pugnandum cum manibus , nec decet eos afficiiniuria, qui hac vita Γιιηί defundi. Siquidem iniurise vulnus altius pe- netrat,qu^m beneficij gratia. Vel, vt Cornelius Tacitus argut^ dicit, Prodiuiiis eil imurice qiiam beneficio vicem exoluere,quia gratia oneri, vitium in qiiaeftu habetur. Ob hancremlaudatur Efx Solonis^qua? prohibet in defundos maledidaconijcere. Nam & pium eft; vtPlutarchus in vita eius diciticos iacros ducere,qui c vita diiceiierint,& iuftiim, his,qiii elFe definunt,abftinere,& ciui- lium inimicitiariim aliquando modum ftatiiere, iiec in infinitum progredi iinere.Vel vt Cariiij verbisjficut in C. Fannij fragmenta relata funt, vtar,Inimiciterirarcendiimnon eit. Pmdenter fanS veteres illi legislatores homines a maledidis & calamnijs a.bfter- ruerunt. Non enim ignorarunt,maledi0lis qu^m malefadis gra- uius eliam abienteslcedi,difHciliusque^ plerisque Gontiimeliam perfem,qu^m damnum. Qupdfadto iedefendere hoftibus pro- pter neceiiitacem conceirum videtur : in conuicijs nimkim quid- dam ineiie,vel odij,vel maliciae creditur. Id ipfum Plato mnuere LihjtMle^' videturjqui eiiismodi conuiciatores innumeramfuriororum re- fert. Furoris genera , inqiiit , ilmt multa : Alij morbolaborant, aliipratia iracundi iiigenij natura, & vitioiaeducatione, quiob leues oifeniiones contenta voee exclamant , & mutuis iefe alij alios conuicijs profcindiint. Qupd quidem in bene moderata ci- uitatenuUo modo tolerari debet. Hoe etiam Herodotus obfer- InVoljmnia. uauitjvbi dicit: Detracfcio importimiffima res eit,in qua duo iunta qui iniLiriam faciant : vnus ciii iniuria fic. Qui enim detrahit,in- iunuseft,quodnonprsrentemaccuiat. Icemquihuiccreditjin- iurius eft,quod prius crcdit, qu^m rem compertam habeat-Et illi, ciii abienti detrahiturjob id fit iniLina,quodab altero infimulatur vt malus , ab altero talis putatiir. Hiic quoque idem Plato iiiam Ith.ttJelegt legemdirexit,quaeefi:calis:NEMo ονιοχΑΜ convicia^ hus. τ ο R. Q^I VERO CVM ALI Α L I QV,A D Ε R Ε D I S- ' CEPTAT, DISCITO IPSE ET DOCETO EVM QV,! C V Μ XLLl CONIROVERSIA EST, ETPR^SENTES, ETA Β MALE. MALiDictis PRO Rs vs ABSTi NE το. ObhancrcmCa^ Ith? derehm i-GlusB0rhonius ,ricut Ferroniis refert,plerunque iiiorehabuiE veliis GaUO" Aquitani cuiusdam fcitumrerponium,quirogatushCarolo vi i,, rum " R^§^ GailisejQup tandem praemio impeili ροίΓεϋ,νί iidem fibi to% magnisrebuspeiTpedamfaileret, non tvg, inqiiit, κεονο^ Νθ%ί ORBIS IlvIPERIO AD DVC I PO SSIM; NON Ο M- ϊίΐνΜ THESAVRIS: CONTVMELlA TAMjEN £T STO^ Μ Α c hosa inivria possiM. De mortuis autem Chilonis LacediEmoiiij praEceptiimlaiidaciir : 'ί>ρ TtTtA^UTHKom μη Hcf.HJo^S' 'yaAMot^ot^^^ίe^^fc>ideίl,DefLιndι^mnon maledidis afhcias/eci beatiimpr^dices. Putabant enimnihilingenuo viroindignius, qu^m eos inceiTeie lingua, quirerpondeLe^nonpoirent/iquidem tam turpe hoc ha.betur,quam ciim lamis vel vmbris ludari. Huc pi-steL-ea & illud Ariftotelis referendum eft, qiii in Rlictoricis * citatlHatonemdicentemrAnnonilliberalequiddam, cogitatio- libjJe^e^ jjisque auar^ , muLiebris ac vilis eiie videtur , cadaiier expoliare, ^ hoftemqueputaremoi^uicorpuSjCumadLierikiusipreabieritjeo quo cu pugnabat relidoJNum cenfes eos qui fiocagunt differre ^ canibusjaduerfus iados lapides irafcentibus, eo qui iacic dimiiro > Nihil equidem differre arbitror. Quarc h. rapinis huiusmodi abs- tinendumeft.vidorii^namqucobfunt. HocGonfiderauitPaura- iiiasLacedicmoniommReX jCuiqiuim vido &inpraeUoocdro MardoniojLampon c pnmoribus ^ginetarumj vt Herodorus le- In CaUiQ^. fcrtjfuaderetjUt hoftis cadauer in criicem ageret/icut ipie Leoni- ■ άχ feciiret : Tiiam,refpondit Paufanias , beneuolentiam atquc piOmdentiam ampledor. tamen ab squitate iudicandideerras, Nam & me & patriam,quos in akum extuliftijob haec gefta ad ni^ hilum redigis , quum fuades mihi ix vire in mGrtuum» aisque me auditurum'meiiiis ,riiiludfecero,quodbarbaros potius decet fa- ccrejquam Graicos , quodqiie in illis improbamus, Memorabilc igitur eft , quod Suidas de ilatua Niconis Tkafij pugilis rctuliu Quum enim eius iam defundi ilataam a-mulorum vm dul^ens, fuftibus Ciederet, tanquam Niconenv ipfum viuum con- tiimelia afficiens: ilatiia, manium eius vltnx,m CiEdentemipia Jih 6 lliack. CGllapra , oppreiTit eum & extinxit. Haec autem hiftoria fumta eft tihs depYA- exPaurania,licetEuiebias Diomedis athlet^ ilatuamfuiiie dicat. tav^,t manz, Audiamiis mioque Catonem Cenfof iiium, cuius yerba ex ems. r ' .■: commcn-. βπβ meditMtioneshifiorica. π commentanodemilitandirciplinarefercPlinius. Sdo ego,quae ί» pretfamu^ fcriptaiiint,inqiiit,iipai^mproferantur,multosfoi'e,quivm^ fapert.libmm gent/ed ij potiiiimum,qui verae laiidis expertes fuiit. Eorum cgo namral. bi- orationes tmo pr^terfluere. Nec Plancus illepide, quutn dicere- flm tur Afinius PoUio orationes in eiim parare,qua£ ab ipib aut libc- rispoft mortem Planci ederentur ,ne reiponderepoliet : Cum mortuis non niii laruas ludrari. Quo didlo fic repercuiitHllos, vt apuderudicosnihilimpLidentiusiiidicecur.HaicPiinias. Reprc- henditiir itaque non immerito Siilla,cm non fatis fuit viuis hofti- bus illiidere , nifi mortuorum etiam οίϊα, , a fepulcris canino more eruta , in ϋιιιιΐαιη mergi iiiffii!et , ut de Marij cadauerc hiftorici fcribunt. Proinde moriens ie crqmari ceftamento cauit, ne idem abliofteludibnumeiiis cadauer pateretur. Qu^^m iandaaiitem memoria oljm defiiiidoriim fiieric , apparet ex hoc , qu&d vetus masapud Romanos extitit jpr£eclaros Principesnupermortuos pLiblicoluduruorum populanum ad integram annam , aliudiie tempiis iuftum^honeftari. Piiim enim eft cariLatem erga mor- tuosteftari. Sicut quoque huius monsteilimoiiiainfacrislite- risextant. Hiicreferdpoteil Athenieniluminftitutum. Ijenim, quotquot in beilo propatria forciter occubuemnt ,indiano ai^. icriptos , iiominum & rerum ab illis prsclar^ geilarum crebra re- cicatione , celebratioiie , ScglorU, prxCente vniuerforum ciiiium corona,poi|: tam felicem mortem ludis , & celebritate publica cc- lebraruntj certaminaqne ^ iuventiite iiebaiit , qux dicebantiir U^iTNCgAHs^jii^ei^/epwlcraliajinquibiisipiiiuvenesglpris cupidi- tate ad rem bellicam , mortis cOntemtum,amorem Reipub. vfque -adeo beneficiorum in fe memoris,inilammarentur.Prsicnbi pr^- terea ^ Polemarcho folebant candlenae & verfus quidam , in lau- ■dem derundomm & virtutis , qui ipiis iuuenibus decantandi in iudispiiblicis dabantur. Poftremonon omittendiim fuit mcmo- rabilefadumLudoiiici xi. Galliariim Regis3 iicutidreceniecuL* kRoberto Gagiiinoj exquo-apparet, Regem illummortuomm inhifii.Pran* famam,abolitisodijs,qiialisciiiiqueeoriimvitafiierit,iliil)atam corumUb.iji, habere νοΙιιίίΓε. Fiiit Agnes , inquic, qii^ Bella nuncupatafuit, Ludoiiici patris pellex. ea in Diuae Maris templo,quod in caftello Lociarumeft,repelirivoIiut. Datoqueracerdotibiisannuopro- uemuy inmediotemplichoro iepulcrum fibi extriii impetrauir. Β 2 Aa AA eum locum aliqiiando diuertens LudOiucus , eft fcircitatu^ t cuius hoceiiet monumentum. Eft, inquit quidamex clero,Agne- tis illius,quam propcer form? decorem Bellam vulgus appellabat: Sedquianobis impedimento eftfepiilGfumjVellemus cum tiiave- nia in alio aliqua racello repGnere. Non iequum , inquit Rex, poftal^tis. Quanqiiam enim illa dum vixit , mihi lit inultu m ad- uerfata,miiliens tamen buftu^conti-aleges non violabo. S vos arbitror illiiis cadauer fme largo eius munere hic coUocaile. ' Seruatebeiiefa(5tiici,quodviuentipiOmiriilis. Nec vobis fas efto hinc mouerefepultam. Vt autem illius cauira obnoxiores Bevm orare ritis^acdpite dono rex millialibrarum. Ethaec dicens,iuirit nummos facerdocibus tradi,quos in perpetiios tempb reditus im/ mjm penderent , Refert autem idem autor ex lolianne Chaiteno ve- mm uvm j^ifto^.ico,de hac Agnete, Carolum ν 1 1. patrem Ludouici χ i. ^^^''^" dum obfideret Harfleiim,vt Anglos inde eijceret^in coenobio Gc- metfinfi diiieriatiim Eoqite Agiietem ( qitaffl proptec egfe- giamfoeciem Bellamappellabant ) veniile,eo animo, vt Regem admoieret prodidonis,qua in eum quidam conmrarant. De hac Asnete , inquit , conftans mea aetace fama fuit , eam ^ Carolo ada- matam fuiii? , & puellam breuiffinix vkx peperille. Quanquam Carolusexfeprognatameireomnino diffiterefur. Deceiiit ineo coenobio Agnes , condito fexaginta miHiiim aureorum teftamen^^ to- vbtexfeaa eius prsGordia liumo traditaiane,reliquum cada,- la^r L ochias elatum , & in Diux Mariie tempio fepulcum. Fuir fiamqiieadmodumlepida &faceta,luxuque &vettmmcultu,lu- |,ra mulieris fflodeftiam,gloriabunda. Qui faftus quandoqiudem mon,nifi <7randi fumtu ducitui-seius pompa^ impenfaffl Biercedem Caroius facere credebatur. Acceffit ad ftapri fuipi- eionem propinquorum Agnetis ad dignitates Eccleliafticas re- pentina promotio, Huius Agnetis Soreli^ memimt qnoqae Gi- r»^, Lfdus,deTebusFranciie,invitaCaroItvrr.-Re^is. LtHeuterus f 2 Γ Beffiiis de rcbu s Bar^uiidiai fcribit , famam fiuile, mortem Agne- tis> vlm modum ^ Caroio adaffiat^ , Delplimum.qui' poftea patri fucceffit, & Ludouicus xi«- appellacas fuit , pro-r fmemeditutioneshifloric^. y infigni liheralitute Frinci^um ^r- ga dodos viros. C Α ρ V τ I I ί r. EcTissrME didum \ veteribus eff: Honos alk artes. Hoc enim Cicero ex hisce Platonis verbis transtuliti Wtufcti. όίΰΚί^τΌϋ. crti ^ a« -ημωμ^νοιιΛμίλ^τΛί ίί ^ ουτίμΰί^οφύγ^ J^emoriae namque tiaditLim eft , qua cupiditate prifci heroes non foliim liberalibus artibus deditiiuerint , iedetiam qukmgratos & minificosergaeosjqiiiinillisexcelluemntjfeiegeiierint. Vnde iniraiidum non eft , quod illoriim teinpeftate dodrina & artes ita florueriiit, vtadnos frudus tam inultiplices propagati iint. Vt enim fruges aeris temperie , liqiiidiorequc celo exuberant : haiid feciiis bonajarces eximiaque ingeriiabenignitacej lionorificentia, Kumanitateque eiiocantury contiaqite inuidiajiordiba fitate eomm , qui rertim potiuntiir,reitiiiguuntur & lafigueicnnt. Quis enim eft,qui,fi piaemium laboruin fiiomm Vel habetjvel ex- pedat,non ad omnia alacrior & proinptior reddatur ? Et vt Clau* Uudih SttU dianusfcribitr UconisfA^ — — Egregiosmmtantpramiamores. neg 2 Miratus atrtem faipius fui noftrorum patrum memoria muii&eii/ tiam Liidouici χ i. Regis Galliae , qui vt CominiEiis refertjMedto ruojmenftruum ftipendium deccm aureorum rriillia dare iblebat, ficvt intra quintuHimeniemille ab eo adquifiquagintaquatuof fniilia acciperet.Nec id modo ,veriim etiam Epifcopatnm Ambia- nenrem eiusriepoti; & murierapablica largiebatiir eius propin* qnis&amicis. Vtruiri autem iftaliberalitas dicipoilit, quaefioii exlibera&mimificavoluntate,iedanim0metucoado prdficiica> f iir , qucerere poteft qui dubitat. Scfibit emm idem autorjRe^em illum , iuum Mediciim magnopere metuiile,& ad fiios familiares,- de illius aiperitate nimia, &pe qaeiiuin fuifle. Periiiaierat aiiteni Regi yfeipiius operacareLenoiipolie5& ροίΐ iuum diiceirum jfi 0* nonnuUa deMJciplinamiliturL - C Α ρ V Τ V. V Α Ν τ Α olim fuerit cura & folicitiido Magiftratiis , η apricolae ab omiii vi & iniuria, tam in pace,qu^m in bel- ,^ lo tutieirent ; ex miikis legibus & coftitutionibus abim- d^patet. Nonenimign.x)rarunt,quantumReipub.interiit,vtan^ non^ dilieentifs. ratio habeatur. Etenim qiiemadmodum natus infans fine niitricis lade non poreft ali , neque ad vMx crelcentis gradasperduci: Sicciuitas fme agris & eoritm friidibiis in moe. nibus afflaentibus non poteft crefcere , nec fine abuiidantia abi frequentiamhabercpopuliimq-, fme copiatuen.Hoc quoq; Ci- Itki. Offic, ceroni non fiiit ignotu,vbi dicit: Omnium reru ex quibus aliqiud cxquirkur,mhil eft agricultura melius^nil vberius,nil dulcius , nil In proixmio de libero homine digiiius.Et M.Cato c0memorat,vetercs qiium bo- η rufiica. nu vinimlaudarent,italaudare folitos : bonu a^ricolam bonumq; colonum. Hinc cenforia nota afFedos illos fai& conftat, qiii ma- le am-um colerent,aut contemnerent. Et ideo petit^ sdilitatis rc* puirampaiTusfeiturSeipio Narica,qa5d^dclercentuhimcompe- titorcm , cui erant ruftico opere duratse manus, quali illudens in- tsrrogairetaniimquid manibus incederet ? Hoc iplum animaduer- fiue meditntiones hifioricA, 1 7 tenint etiam Romani, quum alueos \ iingiilis rcgionibus yfigypti aere piiblico iii Niliim ducendos curarencqiiibus friimenti ins^ens vis Alexandriam,acclemum Romam conueheretiir; incredi&ili-' qiierumpCLi alueos feruari mandarent,ealege, vtfi quis aggeres Nili,quieiant alueorumnp^,rupiiiet,capiteple6teretur. De qua reiludiorasledorplura reperiet in Hieroiiymi Maggij mircella- Itbj. CdpjOe neis. Similes leges habent hodiePhriiijjHollandi &Selandiob artificiales aggeres,propterpiiblicamfecantacem,qLiibusimpe- tusiuati & tiimidi maris magna affiduitate & diligenti cura, in- gentique labore &iumptu,ingruentibus tempeftatibiis coerce^ tur. VerumenimueiOjUthaecmeditationonaddecantandaslau- des agricultiirae infticiita eil : ita ea potiffimum , quae ad iecurita- tem agricolarum ordinata iiint,periequamur. Inter alia autem extac egregia conftitutio Fridenci n. inierta vfibus feiidorum, DeilatLitis& confiietud. contralibertatem EccleiTquse conipici- tureuamiii Codiceluftinianifubtit. qu^erespignor.oblig. ροίΚ cuius hxc iiint verba : Agri ciiltores & circa riillicicatem occupa- ti,dLim villis infident , & agros coluncieCLiri iint,qiiacunque par- te terL-arum , ita vt nulliis inueniatiir tam aiidax , qui perfonas vel boues, agi-oiuminftrumenta,aut ii quid aliudiit,quod adope- ram rufticalem perrinet, iniiadere , capere , aiit violenter aiiferre praeituTiat. Si quis autem huiiismodi ftatutum aurii temerario violare prsfumferit : in qiiadruplu ablata reftitiiat, infamiam ipio iiire mcuiTat , imperiali animadueriione nihilominus pmiien- dus. &c. Rcliqaa qiioquc priuilegia & immiinitates , quae agri- colis propter publicam vtilitatem concei& funtjdiligenter colle- gitFrancifcLis de Sandtonazario k Ripa. Exilant prieterea hac de ItmaBatfi de re conftitutiones Imperij , quae anno i y 4 8 , in comitijs Augufta- pefie Verf fei nis,&annoi| 70111 comitijs Spireniibus , nec non &inpoliticis fuper. n. tSf, fandionibiis FfancofLU-teniibiis , anno 1177. promulgat^ funt. cum fiqumti- Eodemmodo exterisgentibus incolumitas & fecuritas agricola- bm, rummagnopere curar fait. Cynis enim magniis quumbellage- reret,praeconium fieri iuffitjUt parceretur agiicolis, &:iic vincere^ vc pofleiibres maiierentinfuis poireffionibiis.Idteftatiirquoque Xerxes potentifs. Periarum Rex , quum in expeditione contra Grarcos eilet. Nam armatis viris Jnqiiit ad ArtaDanum,apiid He- rodotum, nonpailoribus inferemus bellum. Et Arrianus in Γαο C libro iibro feriim Inaicarum alierit.Nefas ΓαΐίΓε apud Indos/agricolas in beiio capere , aiu aai-um eorum ν aftate. Reliqiu , mquit, bellum interfefferunt, feieque mnmh iiiterficiunt : ipii luxta eos tnm- auille aut arationi,aLU viiiaeniis,velfrondationi vc4meiii vacant. rlU .r Id a StL-abone quoque in fLia Geographia coiifirmatnr.Secundiim inquit,-enus apud Indos eil agricolarum,qui pliinmi ί unt & pro- biiiimir Hiob immiinitatem^ militia,&iccuramopusfaciendi licentiam,neque vrbem neqiie piiblicum negocmm, nec aliud vl- lum muniis atting;Lmt. Quamobrem eodem tempoic, eodem loco alii pumiant;& cxim hofte pedem conferunt^alij arant vel fo- diunt , fine Smni periculo, dim lilos propugnatores habeant. Sic nuoque olim .Egyptos , tefte Diodoro & iTocrate , in cna genera liominum diuiraVuit : in facerdotes ·, in opifices.in quibus agrico- Iscompi-ehenii fuere; 6<:inmilites. Haec pnfcaiecuntas dataet- iam fuit aericolis/iciit ex ociilatis teftibiis audire memim,m bello iUo diuturno , quod noftro Γ^ςαίο inter C^rarem Carolum V. Franciicuml. GalliaramRegem,geftumeft,quum vterque inPe- aemoiuio numerofum exercimm , annum ynum atque alterum, coDtmubinter febelligerantes, alerent. Alioqui mihtesmaturc commeatas^obfeffis &impeditis itineiibus,defeci let.Idq; conhr^ VoUst. matiiir in vitaFerdinandi Gonzag^ Principis Melfettani quxdi- iTaenter & erudite defcnpta & edita eft Italica hngua,Muliano G^Oreilini ί qui Hber fane eit propter moltas res memorabiles , & confilia prudenter explicata , qu^ alibi non reperiuiitiir , vtiiiili- mus.Hoc ctiam Beiirariiis,inter luftiniani Imperatoris duces pra^- ftantiirimus,animaduertk. Ita enimpoft Suidamde eofcnbitL. T>e beUo con- p^^^^-^^^ . Rufticorum tantam curam habuit,uC in ducendo exei- iYaGothos,m ^.^^ j.ery.i^emeomm violan,nemini inferndamnapateremr.ne pmcipMb.?. ^^^q^idem in arboribus pendentia miiites fui attingere aude- bant Hac iilefecaritate dirciplinaeconfequebatiir, ytcaftra ems ^ - abandantiora eirent,quam ullum in vrbe fGrum.ita Jibera & ieciiw raeratremmvenaliumimportatio. Idem fecitTotilas Rex,dum concra eundem BeUranum bellu in Ttalia gereret. AgL-orum enim 7ih , de heUo cultonbus, tefte Procopio,per omnem Italiam mali m\ quicqiiam jjb.s.de l m ci intrepid^ colereiit , ml recms,vt antea, impe- repoi-careiu. Sed quid nunc in plerisque exptdiaonibus, beihcis fmc mtiitutioms hifioricd* // fiat,notius eft,^ukm vdongiorijmnaiTadoqcmrequirat. Qiioius ciiim qiiisq, cx noilds raiiidbus ei]:,qui ( vtinunc bellagemmiir} non in infamiam & imperialem animadueriionem incurrcret ?,Si- qiiidem plenqiie inter rot millia reperiuntur,qui absque vilo dis- criminetam amicos qukm hoftes impmie depr:sdantur ; qua ia parte Heluetij adhuc,inretinendadiiciplina militarij noilcatibus milicibus rnercenarijs longe excellunt. Miriim itaq; non eft, quod noftr^ expeditiones pleriinque tam infelices : econtra illorum, a- padqiiosadhac viget difciplina &ordo milicans,faiiftai &pro- ipei\T iint. Exercitiis enim, vc Nicephoriis Gregorasin hiftor. Kom.lib.(j.ait,qaem iniuria & audacia antecedit , plerunque cla- dem & interitum ominatiir , &priusquam hoftes irruant , ipfi iiia. timiditate euerciintar , ipfiq; Tibi hoftes funt, diuina vindida eum cxit:iimdecernente,quemfacl:aiUorummeraerunr. Nequeenim probabile erac jrem bene gefturos efle eos , qui lachrymas & cxe- craciones pro viatico iecum abstuliiient. Redifs.igitar Heiiodiis & Homerus inftrumentum rei riiftic^ &agncolarum magis pro- baucrant,qu^m bellatorum ac rei beilicse. Hlud enim moruUbus vitam ac felicitatem pollicetur : hoc autem mortem & naiieriam, Id delignare voluerunc Reges Benomotapie, -^thiopiie vkra pro- monconam Bons fpei, qiiiE Auftrali termiiiacur Oceano,antead' iientum Liiiicanoriim potentiilimi. Ijenim, vtHieron. θΓοΓίιι$ lih.4,derehm. memori^Eradidit , maieftatis regis* diio iniignia geilare folent, lndie/kcr$fcid§* fuadetjprqlium cum claiie confaderatorum Chnftianoriim com- j-^/i^^, tnitcendumciie,inquodeletapropemodum vniiierraclaiie Tur- cica,apparuit, \t idem Folieta inprincipiolib. i.ait,Turcarum opes iuperabiles eife 5 neque tam fuisipfos viribuSjqukm noftra ignauia , Chriftiano orbi terribiles eile , dum nos armis , qu;^ in communera hoftem vertendaellent, adnosmetipibs miituis cla» dibiis conficiendos abutimur, iliique aisiduis damnis nos carpen» do,maiores vires, maiusqueroburindiesailumunt. Sednekpro» poiito longiiis difcedamus, Dirciplin;r militaris vim indicat etiam Francifcus Patricius. Omnis vis copiarum, inquit,coniifl;iE aiit in Dialog. S,di inilituiT) difciplina, aut numero,aut robore. Nec non & Polipbi- hifior, lus in fiia hypnerotomachia , hieroglyphicas figuraSjvirum vide- liceccogitabiindum ciim hinc inde collocatis militaribus armis iedentem , dc ierpentera manu tenentem , iLipra quem aquila ex- paniis alis infiitens ancliora?,ica interpictatur : Militaris priiden/ tia feu difciplina , imperij eft tenacilsimtim vinculum. Hoc non ignorauit Simon Vignofius Ligur, & Genueniis claisis ρΓς£€θ:α5. Quam enim , m idem V beitus Folieta fcribit , yrbe Chio potitiiSj Jn elogifl» ingrefliim in ciuinm pr^dia, militibus edido interdixiilet : vnicns filius , paterna induigentia feic adiierilis edidi ieueritatem iatis munitiimratns , cuiasdamque ciiiisfundiim temere , ac pcriafci- uiam ingreilus , nonnuliis vucE racemis aiportads,comprehenius, racemisquecoUoad maioremignomini^not?!.miiiipeniis,palam virgis CcEfuSjtota vrbe iuiFu paienris circiirndudhis eil^memorabi- lirigidi atqiicinuidianimi exemρlo^omπcmqιlepaternumίen- fιιmindLlCumimperijs 5 milicarique diicipiina & obedientiaian' eiendafaperantis. Memorablis eft igiturepiftola militaris D.Aιr- ^πεlialliadίuumvicaπum, vtkFlauio Vop;rjoreccnfetur.Si vis TnvitAAurd^* C j: TRf- TRiBVNVs issBj imra6 ii vis viuerc: mamis militum contine. Nemo pullum alieiuim rapiai: , ouem nemo eontingat, vuam rial- Ilis aaferat/egetenrnemo det;eraf,oleum,ral,lignum nemo exigat, annonafua contencus fit. De praidahoftis, non delachry mis ριΟ" uincialium h^beac : arma terfa fint : fcrramenta famiara , calcea- Cienta fortia. Veftis noua veftem vecerem excladat. Stipendium i«balcheo,non in popina habeat. Torquem biachialern & an* ©ulumapponat: equum faginaniim fuumdefncet, captnm ani- ^ mal non vendat , mulum centuriatum comicer curet. Alter ake- Π quariieruus obreqiiatur : ^medicis gratis curentur. ΑΓαΓρί- cibus nihil dem ; in holpitijs cafte ie agant : qui litem fecerii ^efeudi$,€ju& dicuntur Ligia.^ul" chra qmda??u» C Α ρ V τ ν τ. Ε feitdis Ligijs muka pafsim^ Iiuisconfukis traduntiir, neque eorum ientenciae (imt pares. In boc autemcon^ uenmnt , nomen illud tribui feudis Ligijs , eo qaod pliis ligentvaralliim, quam alia feuda. Communiou quoqueeilien- tmia,ad feudum Ligiiini tria neceaario requiui ; ρππιύ vt va- fallus iuret fidelitatem nullius alterius fidelicate r^^^^^ Se^ ^-undo vt expreife dkaturin inftrumento inueftiturae,quod iic fcudum Ligiiim Terti6 quod vafallus principaHter perionam fuam , & in confequentiam etiam bona non feudalia fubijciat po- teftatidomini. Vtautemde his plurahoc loco referre mei ριο- pofiti non eft : ka ad declarationem feudi Ligij valdc condiicibile, liha, de rehm Pkutino y erbo vtar , cife puto,quod louianus Pontanus autor g^is 'Regis grauis 6de digniis referc , cuius verba,vt res liquidior fiat,& iii- FerdmMpk ramentum hominis Ligij rediiis cognofcatur , aircnbenda duxi. F, Vrlus , inquit , Neapolim ad Regem profcaus , iuraiiit de morc KeapolitanommRegum in eius veiba, Rkus vero iurandi veiv borumque h-iiusmodi eftformula: Sedet Rex medius, regia iti felia editioi-e loco conftiiuta : afsideiuiujitii primi Q^ims ppti- fme medituttones hifiork^. 2J mAtes proceres : ftant inde purpiuatorum frcqueiltes orcli- nesloco quisque fuo : Regis adpedes genibus innitens ^dextra procumbit par te Epiftolariim Magifter,qui nunc Secretarius di- citnr}liniftra Antiiles Euangelioriimlibros regio in iinu asftra- tos tenens. Horum medius,genibiis & ipie illc innifiis, prociim- bit,qui in verbaiiirat, vtraqiie manu libris adapertisimpoiita, IbiMagifterepiftolarum verbapr2ett5qiiaE' iiiraturus in verbaie- quitiir. Igitiir pofteaquam Vifus regios ad pedes prouolutus, almam in codice vtramqiie expaniam ftatuit, tum Magifter ver- a prseire cospit , Vriusque ea eft fecutus: Vrilis cgo Vriinits No^ luramenmm \x & Atripaldi Comes,Afculi,Lauri & Fiorini domiiius,illorum- fdelitAtk» que agrorum&finium,ciuium ac populanum j tibi Ferdinan- do Regi, liberisque iucceiroribusque in Regno Neapolitano tiiis polliceor, promitco , ijiondeo pro liberis fucceiroribusque in hisce icem vrbibus , oppidisjagris , finibiisque meis 5 fidclem me- queillosque utiquefuturos; tuisque iUorurnque imperijs vbi- qiie, meqae illosque parituros,atque imperata fadturos, cum hisce vrbibus , oppidis , agris , finibus , populanbusqiie , perpe- tua cum conftantia & fide. Si quid vero aduerilis teue illosue pa- rari fraudis , doliiie iniidiariimue audiero , fciero,compertumue ii^nificatiimue habuerodndicaturum illud e veftigio,ac fadtarum palkmcibique illisquejofficiademum obiturum mequeillosqiie omniadomi forisqucpace belloque,aduerfum qiiosciinqj,acpr0 imperio , quae probi acfidelis fubieifti iure , lege,natura,obeanda ac praeftanda funt Regi:Dcumq; liis Opt.Max.teftemque inuoco, perqi iacrofandta ha^c Euangeliardens, volens, libensque verbis conceptis iuro. Atque his diitis, manus ipie e libris fuftalit. Tum RexVrii manus vtriusq; digitis pollicibus appreheniis,iuosq; iii- tra pollices ijs iniertis , deuinxit iilos fuis , ftatukque fuper Euan'^ gelia. Hic rurfiim Vrfus , Magiftro pi a^eunte verba , Ego meain- itifamenttm quit,cumliberis, iLicceiFonbusque meis Ferdinandi Regis mei, liqlum domini mei,liberorum ac fucceiiorum eiiis Ligium Iiominem ilatuo,dedicbq;,eumq; me hic fifto.Hiec ter dixit,regios oiciiiatus cft pollices.Rexq; ore iiioillius as exCepitjmoxq;comiter appelta/ tum dimiiic. Hic eil vfitatus iiiradi mOs,in verbaRegiimrvreapoli- taiioriim : quiq; Ligios iilorum fe faciunt,ipiiim huncieraarit.Di-. ditionc InPaImanainraIa/icutrecenrentperegrinatores,qimm I fmemeditntioneshi^orica. 2j nouos hoi|>ites in amicitiee fajcias ΓαΓοίρίιιηϋ , iibiipils nouacii- la , vel gladio lapideo j iangiiinem ex lingiia , manu aut lacerto , a- liaiic corporis parte inipedante hoipice eliciiuit , non veram ami* citiamincerpretaiices, qua? pro amico vkam profundere remiit. ^Hunc ritum Satiianas,CLim Magis faediis initiirus, ieraare Toiet. ^ Eosenimcogitpropno ianguine formiilam obligationis mutirse conrcnbere,iicutaBodino aliquotexempla recenientur, Reiio- InOmQns- catmilii mentioiiihacmedicatione defeudis Ligijsegregiumfa- raania, dtiim Comitis Sabaiidiie Petri , in memoriam , qui feudum apud Imper.Octoiieml 1 1 1.petiturLiSjantecumapparuit iii dupliciha- bitu., Latus enim dextrumeiusTeftibus inaiiratis egregie fuit or- natLim,iiniftrLim vero armisiLicidifs.ferreis munitam. Imperator quid iibi Iiic diftindlas & liraiitatiis mos veftiendi vellet,abeo icifcitatur.Comes rerpondet ; ALirum fe geftare in dextra parte ad" Jionorandam Maieilarem Imperatoriam : iii iiiiiilra vero ieeiie ,armatLim,vi concra roaieiiolos & obtredatores eius vfque ad ex- tremum ipiritiim pugnarecjuindem qiioque qHiim CanceHariqs Impeiatoris monerec , literas feadales de noiiniiilis oppidiS:; qu^ paulo ante priiiium iii bello acquifierat, monftraret : gladium euaginatLimiili oilendens, Harinquit , funt licer^, qiiibus ifta locaacquiiiLii. Hac reipexit fortaire Cyniis lunsconfultus infi- gnis , ficuc allegaciir k Paride de Putco , qii^d quidam nobibs do-r j)e redint jnino feudi oftendent eniem pro inilrumento feudali. feud.cap. 76, Troditionem gratamyfedfrodhorem exo^ fum effc^, Jtenu , Virtute non fieleri- btiSitmmortzile nomen ^arari. C Α ρ V τ V I Γ. EciPiVNTVR pmnes ifti,qiu ipe Iiicri,honoTam,yin- didie cupiditate , aliaue ratione , iiibdolis & prcditorijs artibus, praeiertim contra patnam,emergerecapiunt.. ReAiiHm^ eiiim Plutarchasin vitaRomuliicribit;: Quicunqije improborum aliquo in negocio opeia y tuntur^omnes eodem ad- D uerfus 2^ O^era fuccifmdf uei-rus eos affedos eile modo/icut hi funt, qui virus aut fel ab ali< qua beftia petmiL „Qn)ppe νίαιπίπ accipiendoeo,gratumcum habeaiit,malitiambeili^,repema:a,odemnt. Perfidtaenim gra- t a eile derinit,quum id quod ex ea fperabatur, impetratum eft,aut P4M™M4/-omninooblinennonpoteil. De qua re cum alia exempla . ^^^^^^ inin Wi AugaftiImper.extat.Nam quumin conuiuioRhymitacIesThia. i^FrlL' a mRex,quiab Antonioadeumdercmerat, miolentius i^^^^^^ rl L er^a c4rem menta, ac fme fine exprobrans belii foaetatem, moleftus eiTet : Ca-fai- diffimiilata illius petulantia , alten ciudam Reaumpropinansdixit: Proditionemamo ,proditores nonlau- do'Ήocqιloque,Γedadiιma:a criidelicate,imitatuseftImp.Se- .■i uems. Scribic enim de eo Herodianiis , qiiod multos duces Ni- cri iemuliim"perij,perfiliosadprodendaseiusres impulent,dein Softquameomm opera abujrusellet, iuaque omnia ex fententia comporuiiret,ipfos liberosque necauent. Memorabilis iniuper eft emftola Aiueliani Imp. de Heraclemone prodi tore patriie iu^, quam ex Flauio V opifco huc dercnbendam duxu ^urelianm Ai4guflm MallioCyiom S. OCciDi paiius rum, cuius quafibenefidoTliyanam recepi £ao vei ο proditoxem amare ηδ potiii Abbenter tuJi,quod cum miiites occiderunt. neq; enim mihi iidemiernaie potuiiie., qiii V2xxix non pepercit. &c.Sic Maximmus imp.Macedonio,qLU Tyciim ^muliim impenj occiderat , primo gratias egic, poilea vt proditorem odio habuit &occidit.vtHerodianas &Iuims Ca- pitoimiis,meiasvita,referimt. Porr^nonomittendum eftBren- ni Galb-^ Reois fadam. is enim vaftando Aiiam quiim Epheium perueniirct \\hi caftrametatus , pr^finitum piigns diem expedla- Lt. Interea plebeia quaedam virgo , nomme D^monice,amore barbaricaptafprodituramfeipri Epheium promifit/i torques & Hionilia pro mercede darentur. Ad hanc Bremius m certoloco fufceptam fabditos duxit,& qiiicquidhaberent aiiri , mgremium aiiarl coijcerent^imperamt. Qui qimmimpermmexequerentur, Dsmonice,prsi auninre c5ieaimiiltitiidmeA g!--aiiitate,via€ns eftobL-uta. Similemhiftoriam apiid Liuiiim de Sp.Tarpeij Ro- inanifiliahabemiis.quuniSabmis vrbempxodidiilct. Idempr^^ fiuenuditutioneshifioricA. 27 mitim proditionis , vt Auentinus refert, confeciita eftRhomf Ida tih,^. Amd. Sigulpni principis vxor, Ea enimquiimocciromantokCacano "^Qm. Rege Vcnetorum in Foro lulij obiideretur, capta amorcciuspa- daeftnuptias, vrbempiodidit. Hoftes vrbem incendunt,inian- tes jimpuberes & miilieres captiuosin Paniioniam fuperiorem abdiicuitr, viros trucidant.Rhomyida quoque ciim iiberis abaiba eft. Non ampiius vna node Regis Auarum potita eil. Ίη campo eam Cacanus palo confixit. QujE patriamjiiberoSjConiiigem pro- didit , haad aiio, inquit>digna eft marito. Eiiis diiae fiiiae Appa & Gxla,longe matri diffimiles , pudicitia? confuluere criidiE carnis foetore , quie fafcia pedorali mamiUas cohibente, a virgiiiibiis ob caftitatem ieruandam poiicajcalore computruerat. Barbarina- tura faeteie ita Loiigobardorum mulieres opinati, intadas reli- qiiere. Ε odem modo lulianirs Comes Spartariorum Gothus, di- gnam mercedem fu^ nimice & intempeftiiise vindida?, quum pa- triam & gentem ruam Sarracenis prodidiiiet,tuiit. Is cnim, quum ipiiiis operaRodericus vkimiis Rex Gothoru,vi Santius in hifto- ^^^* ^^f- 17. ria Hifpanica receiet , poftquam filiam eius violencer oppreiliiiet, coHtraMauiOs pugnans occubiiiireC&Gothomm exercitiis dele^ tus eiietj ab ijsdem velati proditor, indigniis qui vineret,tuucida- tus eft, de qiia re in tumulo prope Vifeum ciuitatem Lufitaniie , tefte Rcdenco Tgletano , vbi clades illa prolixe defcribitur , calis rdusHlJp. extat inrcriptio. Ifkf.cap.ip. HlC lACET RODERICVS VLTIMVS Rex G O T- THORVM. Maledictvsfvrorimpivs Iy« LIANI OV/A PERTINAX ET INDIGNATIO QVIA DVRA. Vesanvs fvria. Animosvs injdi- GNATIONE. ImPETVOSVS FVRORE. ObLITVS FiDELITATIS. ImMEMOR R E L I G I O N I S. C O N-» TEMPTOR DIVINITATIS, C R V D Ε L Σ S I Ν S Ε. HOMICIDA IN DOMINVM. HoSTJS IN DO- MESTicos. VAstator in patriam. Revs IN OMNES. MeMORIA EIVS IN OMNI QRB AMARESCET ET NOMEN eivs jn ^ternvm pvtrescet. De hiiiusluliani mercede , digna iiia fcelerata proditione,Niiniui Piftcianus , ficut Ϊ iohannc Ya&o in Hiipaniic Chronico cicatur» D X ' " paiiib - O^er^Juccifim, - «aulb aliter fcribit, vxorem videlicet eius barbans prodm ^ laudantibus , fednon proditorern,lapidibiis obrutam j, hliiim e tim-iSeptenfi pr^cipitem adum ^pium-vei o lalia^^ poHeirionibus exutiim, miferam mort^m obijile iii vinculis,in ar^ ceAi-a^ohicaquadam,teiTii:orij Orcenfis. > V?i-eimnepenitus veterum hiftorijs inhiEreamus, audiamiis quoque^quod tempore Caroli 1 1 1 1. accidiife fcribit Crancius^in EiaSaxonia. Memorabilem,niquit, per baec temporamernorant ^ ^ annalesrem.rilentio non transeundam. Geterum iides ilt apud autores. Caroluslmper.baiiim gerebat in Philippum Avvftn^ Ducem. Compaiat qiiisque vires in hoftem : agminaeducitn' tur minuicemidcongreflumde pi-oxim^. Vrdit Imperatorlon^ ae hoftem fiiperare miiltitudme fiias copias, & ideo ciu -vinbus Sar non erat,mcremo illum faperare contendit. Euocari clatn lu- ktperamicos treshoftiiiumduces copiarum , &maano ^re ex- ρΓοίηΐίΓο cum illis agit,ut Ducifuo timorem mcutiant,hortentur-- queadfugam: — — j)olmmvirtm,qimmhcflereqmrAt. - ^ ' lili operas poiiicencar : AdDominum iuumreuerrirefemntjpe- calatiimabiiire copiashoMes,&procompenohaber^Jmpera- toris exercitum triplo effefuo maiorem,certamelie omiiibLis per- :niciem.nififiigaintemporeiibi coniulant nuncillum cimdfa reciimconftituere. (^ando^iiiquit^n rolafuga,vtaiienus,pr^^^ fidiunieil.conriiiamiis ialuti, expedantes rei gerend^ id^onea ma- a-:s tempora.non eft indecoram nobis cefliile maiori nottro. Lrgo · ?olleais armis nodu Phiiippus fugit , nemine perfequente, & iii fua refecurus recipit.Tres illi viri boni,promiiiione corrupti.Du- cem ftmm prodentes , ad Imperatorem reoerttintur , prodition s pr^miiim accepmi-i; Prouiderat imper. adulterinam aAireorum moiietam,ooenivalorevicerimamnoiihaberet,ea^miritname- rari Illi alicres.tanto ^re ditati , redeunt in iiia,& jam expendere conati.reperermic eiie faliatam monetam. Redeiint ad Imperato- rem,ar^fentkriiim & monetaiiLim eius incufantes.. Imperator tor- xvs ociSis illos 1-euerberam , Abite , inquit , furciferi, m meritam erncem : merita proditionis prs^mia, nifi protiniis ex oquiis eua- Ber-atis,accepturi. Qii^m aiiam meretur pecuniam veftraprodi- iiQ atque perfidia ? adulterinum aiirum adukerino compenietuc fmemeditutioneshifioric^, 2f opere. abitc in malam crucem. Iliiprotinus confaii,exomn]iim ociilis in latibula abiermit.&c. Seciitus aiitem fortaffis Carolus III ί.(ίϊ modo non iicta fanc ea quGe ex Crancio receniuimLiSjnam & ipfemetde veritate liuius hiftorias diibitare yidetur } eft Qracu-- lum Apollinis,quod Philippo Regi Macedoniae , confulenti , quo padlopoiret vid:onapotin,huncin modutnreipondit: Argenteis pugndtelis atqueomnlavinces. Similis hiftoriaiegitur apiidPaulum ^miliiim^de Clc3doti^o>qui Invita Cloh- fiiiceptis Chriftianis racris,Ludouicus appellatiis eft. Quiim eiiim u&i,libj dere' Gannacarias Cameraceniium & Atrebatenilum Regulus obaf- hmgefljranc, fedatiim Regniim , vna cum fratribus fuis, Ludouico proditijne- catiqiie eirent : prodiconbus,ne exempium prodendoriim Regum iudicio iandum haberi poflet , muneia , quce aiirea dari conucne- rat , adukerina datafunt. Non inconueniens etiam videtur hiiic meditationi fabella-^ropicade canibiis & Iiipis. Nam quiim ani' maduerterent liipi, ie ηδ virture camim, fed multitudine iiiperari, ^ hoc inijiic COniilium perhibentiir. Mittunt ad caiies, qiii ab ijsi quoLaim coIoLMion diflimilis luporum eilet 5 quaererent, Ciir non potius fecLim coniiingcrenturjquibus natura ipfos conciliaiiet,id qiiod ccloris iignificaret iimiiicudo ; Qu.ique illis dicercnt,iilii- porum auxilio adiieiTiis alios canes difcrepantes colore >uti vel- ient, poftea riiblatis illis &: ipibs folos reram potituros , $c in per- petiiaamicitia luporiim fiitiiros eile. Quiim res ftultis canibus probata,& alij canes circumuenti atque-iiigulati fiiiilentjtum negocio & pericLilo,iftos etiam concolores ftbi interfrcerunt kipi. Quidaiitem ( licetadmultaalia, quae noftro temporeinpoiiticis &ieiigioneaccidiint5accommodaripoiret ) potiffimiim vukh^C fabella ? qiiam quod proditoribus tantisper honor pailim iiabe- turjdum requiritLii opera iilorum : at raot ijs,qiiae expetuntur , perfedis , pierunque ne parcunt qiiidem liis , neqiic abftinent ilii ipfi , qui eos corriiperiint. Etii aiitemliiftoria' Eeftantiir, Iiocge- nus hominum mukum vrurpaiic PhilippiimAlexandri Magni pa' trem: tamen conftat illum eos; odiire peilime. Itaqiie quodam cempore qiieicntibus Olynthi proditonbiis apiid i^, qnod per contiimeliam kMacTdonibus proditores ρatriς app'ellareiTcar,Eli:, reipondit , iila natio inciuilis & ruilica , atque fois nominibiis res' ■ D 5. voc?j:e- O^erdfutcifiMi . Tocare qnasque foIet.VeljVt Plutarchus retaiit, ^xVp Mat^eao-' nes,inquit,<πfpeue,lucri facereroleiit ; ab- neoandotiiumcrucifixLimCHRisTVMj id ceftens : feddepo» neoda penitus tibitua peilis baptifataac incircLimciia ent. His didismandaiii^ vt fiiogeijero defignato , cutis detraheretur,5c is deinceps in ledum fale coiirperfum coUocareiur : iique denao cu- te,eaque Mahometana gorpus eius obduceretur , tum demum foonfafuailii adduccretiu% Itaproditor illelndibrio habims , di- enam mercedem fu^ perfidiap & proditionis accepit. iiam inter fntolerabiles cruciatus expiranit. Eandem mercedem dignairi 4ηέ pro meritis accepit luaaeiis Medicus \ Selimo patre Solimam. l9hmm An^ Qiiumenimpraemijs&miiiis euminduxiiret, vtpatrem Baiaze- tm mmm t^YenenofixcomritpadamanUimerficw^^ fmemeiiMtioneshifiorkit. cidi iiilTit. Eadem iiqiiiciem , dicebdt , aduerius nle etiaiil atideret hi^or. Tun, ladaeus ifte , fi patrandifceleris occafio, velipes priemij afFalgeret. Ιϊί,2.ζαρ.22^ Conftat igitur proditores , & traiisfugas , non modo his qiiibiis obfunt,iedetiam iliis quibiis proiuncabominabilesacdeteftabi- les,&plerui1que nihilomagisei,adqueintransfugeruTit,iidosel-. le,qii^m illi quem deferueiuntjVt de Aniynta Macedone QX!ur- L'ih.4. derehm tius tradit. Harcfi Alexandro Regi Epiii in mcntem veniirene , AkxMagm, nontammiierenimis fideiis transfiigis Liicaiiis,perijilet. Qhum cnim in Italiam \ Tarentinis accitus eilet , mulcasqtie Brutiornm &Lucanorum cepiilet vrbes, ducentos fere Lucanomrii exales circa fe pio fidis habebac Verum ij ruisciuibuSjpadto reditum patriam,promiierunt Regem aut viuum aut mortimm fe m pote-= ftatem daturos. Itaque qimm Acherontem amnem ineeΓto»va- do tians mitteretjeiim iam piope egreiiam,eminus vernto , Liica- nus exul transfigit. Lapiijra inde cum iiiha^rente telo corpiis ex- anime detulit amnis in hofl;ium,praffidia, vbifcedalacerado ca- daueris eius fadta eft. Prudens iane fuic confitium Conftanrij Pij Augufti. Isenim licet profeflione gentilis eiiectametterga , ChriftianoSjfsuiente in ipfos mirificc Galenoeiuscolk^ inanitatem eximiam adhibuit. Qups enim maximaapudieex- celiere pietate cognouit , hos amplifs. honoribus extulit. Expe- riendjr autem, ( qiiemadmodum Eufebius memoriie tradidit,) tih.tcdpjfj§ illorum fidei gratia , quodam die optioiie omnibus data , iianc tu- xita Confiam^ lit conditionem , vt aut immolando ititegram poteftatem prae- ΰηΚ ftand^ fibi oper^ retinerent, aiit iifaGnficareabnuerent,lcon- fuetiidinecongreiluqiiefuorecederent. Qu.iim itaq; aiij tueniia! illius gratia , facrificaturos fe dixilleiit j alij in priftina C η r i s τ i colendi fententia permanfiiTent : illos tanqiiam Dei fiii proditores grauifs.oratione increpiiitj hos obiinceram coiiilantemque erga cundem voluiitatem, eximiecollaudauit. Atq;illisamandatis,\t qui ne iibi quidem prsftituri eifent fidemj qiiam D ε ο fefellilient, ^osregniruicuftodescoilitnit.SirailishiflorialegiturapiidTheo/ ^ tibmminfuiscoliedaneis. Theodoriciis Afer Diaconιlmquets- damhabuit oithodoxitm,quempra?cst;ensdilexiC& fouit. Hic Diaconushocpa6toTlicodoncoiegratificatumei]:rai:iis,iirelid;a homoufianafidecii Arrianis coientiret.CognitoIiocTheodoric*, quem tantopere dikxerac cofeilim capite uiincari iiiffic^dicendD: $2 Oper^ [uccifitUi ■SaheBimiih, SiDio fidemnonfei-uafti.quomodo hommi fmceram conCQim' titmfmiabiil Eodemmodo decipiuntiiuij, quimii^^^^^ cinore ,ambidone nimia mlHgati^mmorta e nomen iibi acquir^- f e cupiunt.Memori^ euimproditum eft , olim Heroftratum,alio- quin obrciirum hpminem.Dian^Epbefiae tempkim coco orbe ce. lebernmum de indLiftiia conqremaile , idqiie iiulla alia do^cauila, qu^mut fcelere aliquo atrociis. quia virtutenoiipoilec , libino- men GomparaueC. Ver^m aliter accidit. Nam lege cautum f ait,ad iUius memoriam abGleridam,ne deinceps quis eiiis nomen m an- nalibus auchiftorijs i-eferret,acoblianccaaiiamnoiiien eiiis pei^ abolkiim ranirime inuenimn Hoc imitatiiLintVeneti,quipoft Tepuianam coniurationem , decreto cauerunt, ne quis Baiamon- tis,aut GuiWain coniLU-aComm iigna, in albo ahaue niatenare- ferret, Iii hoc propofito etiam manik-unt , poftqaam Phalerms Dux €oriim,ob couiaiationem m.patriam,{applicio aiiecais eiiet. QMum eiiim omnium Ducum imagines ab imtio vrbis . ad h^c teSpora,in€omitio referatur;ne Marini Pbalenj ^ermao fi pnii- cipisimaqo ,in tantamaieftate Duciira conrpiceretLin dironam vacuumrmaro velo opertum figurare volaemnt. Ammadiier; temnt ^emm eos qui de Repub. mal^ meritieirent , nuUo maion iuppUcio ailicipofcquam fieorum nomen, vn^ ciimperpetuo . ^non manent,qai ommbus cacit0 inLufa ilmt,& odiofa. Nec enirn ' vilum ruppliciam grauius eil; piibiico odio. Quare pr^ftat no^ » men viii probi & lioneili memoria. prorfus eximi, qu^inmaic 6ς 53 incommode poftens inrtoceicere, , . · oMmma qmqtie interdum maximum au^ xiliumcontraho^es^nher^^. C Α ρ V τ VII I, VjioR armaminiftrat,canitPoeta. Ηοοίΐιηέ ita eile experiemia ciim olim, tamiioftratempeftate, vrgente neceffitate^contra hoftiles inrukus; fepemimero docuic. CoPibt enim ea,quie hox^ines alioquin rar6,& iion iine pen^^^^ ^tdn^ere foUci iunt, neqj fine tioxa loco mouen queunt, ied emo- fiue meditntioneshijiorica. jj lumf nti, aliaue de caiiila, in alios vius aiieriiantur ; telofum vfum, &inopinatum aiixilium , contra improuiiam irruptionem ho- ftiiim pracbuiire. Hocmemorabilihiiloriaautorgrauislouianus Poiitaniis teftatiir. Memoris enim tradidic, quum Rex Vicarura iih.7. defefiii oppidum ocGupaie coiiiiitdiiiet,pnmo% impetu,vallo eruto/οΠ- B.egis Alfon- iiim transgreisi milites , alij muros mifsilibus oppiignare , alij ica- βι las applicare cispiiient: oppidanos quanquam repcntino Rcgis aduencii perculfos , niliilo tamen fcgnius aimatos liibit^ in muFo tpparaiiie-,actraiisilire conantes lapidibiisrepi^^ Quum au- tem Regij acniis inilarent , nec 1 muro lepelli poilent, complura apum aluearia j qiiie fortc paiilo antc ex agris metu hoilium iiitra caftellum congeirerant in muros , aiTepta inhoftes deiioluerunt, quorum fragore inkatx apes, qimm circiimuGlarem : noiiiolum os,atque ociilos opptignantium mceflebant,verum etiamrerear- mis & interioribus uinicis inferentes , eos maiore quadam mOle^ ftiaj& malo aiHciebant. Atqiie hoc modo reie& oppidiim diu ta- tatos.eirejdonec yi maipre ,iu.briitis moeiiibLis , in deditiGnem ve- nirent.Hoc quoque non ita pridem in AfncanaexpeditiQnc.coi>- -tra Regem Feifenfem Lufitanis accidiire Hieronjmiis OioriusTe- Ztb. S. derehm fert. Quum enirn Barriga , Luiitanorum militam dux,Xiatimen- Αβώ & In^ ies^acerrime oppoignaret , ijque ie in vltimum difcuimen adduitas ,dicU. eire cemerent: aliiearia apiim inniimerabiliaiqiiibus abuiidabaiit, incenraeraoenibusdeaoiiiere. Luiitaniigitur &alueariumflam- mis ambufti , & apiimaGuleis ilimulati , oppugnationem deiererc coadtirunt. Ideminopinatumaux^ium,&qtiidemfelicieuentu, feruauit anteplLirculosannos aixemqiiandam Hiingaricam,^ timam Τ urcis/atis miiiiita,in ditione Epiicopi Agricnfis. C>uiim cnim,ficac ex fide dignis viris cognoui , Turcseex improiiiib eam occupareconarentur, & perpauci praeiidiarij adeilent,neqiie iii tantafeftinatione ,abiente Praefedoadimportandos commeatiis & ftipendia miiitum , alijsque iieceirarijs armis deftitiiti , lioftes, moenia & aggerem transiceiideiites , repellere poilent : iiibico ali- quot aliieana,qu? ίηοοίς tanquam in tutLim locil eo congeiierant:, inirriientespraccipicarut,quorumolen0tantiim/edmLilt6 magis ab apiculis irritatis , ex fauis agminatim prodeuntibus, & ieie fiib fluxis veftibus eorum infinuantibus , i^ti & afilid;i,non iine clade, infe<5ta rej magna cum indignatione diicedere coadi funt. Verum Ε enira Opera fuccifux, enimeft.vcAmmbiTiMai-celUiii ^erbis vtai" , qubd in ΑΆύβά^ necefsitiibus niUil cam Uue fa, qiiod non interdum emm comra milicaris Ann.baleaatore.vtluftinus &ab, bftoncuradunt.o- mmta ^^^^^^^^ Eum£nem,vt nouo commento Ι,^ο exifteretrNamoim.eferpennumgenus mfidiks lagenas Scisridiculumv1f«ilfiailU,usd=micate,qaiferrone(iuean^^ Sedvbi fet-pentibus nauesrepleri ccepare ; anapit, penculocu- • cumuentiVftiviaoriamceirere. HemacaduSeueroImpm^ m . wrkvtrefei-tHerodianusin expediiienecontraAtrenos. Ob- fefiienim a Seuedanis. non foli>m fagitds bpid.busqu^rele auda- ae delenderunt: lid etiam vafafiailia, volucr.bus qmbusd m ;;nenadsquebcft.oUs oppleudeaoluare.qa^ quum aut ocul s rnuolitai:ent,aut m aperVas corpods partes renfim obrepeient. re abe" " i e vel et ; multitudine venenatorum reptilmm prohl- enlDB vs no^„fulminibus,fed'per exiguas beftioks fuam po- te«km&prrf.ndam in Ecclefiadeclarafe,ficutm^gyptoma- ranfs , ali-aqne infeaa , non vrfos aut leones Pharaon, & reruieius immifitl vt rebus vilifsim.s fuperbu tyrann.ca doma. retur Rcaifsim^igtturdicituriiiadagio : c*i.si ««·Ρ ριΐξμκωκα fi . ^:e$;^iAH\VndePlutarchusBraiidemfordfs.ducemLaced^m - Xumdixiflefcdbit,quummanumincar.castemcrem.iflet,^ imuremibifoi-tifortunalatente moi-dei-etur:Pape,vtn«lluam- rr"efttampufillura,nequetaminualidum,qiipdlacefsKumnon Spiat vlc/ci fe! Huc edam Pub.Mimus m ftus rentent.p Ip.- aa\le videtuf . vb. dicit : Etiam c^us vnus habet fuam vm- bram.Nihilenimtamminutum,q«Gdnonpofsitaliquid.Quam- .LToc d.aum interadagia ab Erafmo refera:ur,quo l.gm^^^^ iicut quantmnuisEi^llumcommadummuare,itaquant»mlib«. fHemedimioneshi^oric^. exignum nocere iblere. Vride legimus in Fragniencis Tcreiitij Val-ronis jcuiiis reietiam Plinius mencionem facit ; \ caniculis lihS.Cap.^f. iafiOinuneire inHiipania oppidum ; ^calpis in Theilalia: kranis ciaitatem in Gallia puliam : £ lociiftis iii Africa : ex Gyaro Cycla- dum infiila incolas i muribus fugatos : in Italia Amyclas aferpen- tibus deletas. Confilmmmalumcon^ltoripefimumeJJcj. C Α ρ V τ I X. Ε L L I ν s in Nddibus Atticis nari^at hiftoriam de perfi- lAy.$.Uf.h dia AruipiCum Hetrurcorum , quodqiie ob eam rema ' j pueris Rom;£ vrbe tota caniatumiic : Malumconiilium conialtori peisimam eft. Huc reipicere videtur Auronius,vbiiii Trochaicis fuisTerentiano proiierbiojTiite hoc iiitrifti.&c. con- fine quoddam fiibnedit, & Poetie metaphoram alcera quadarai tnetaphorainterpretaEiu-: ^ Tumoleftusflagitatorlegemoleflitcarmina. Tibi , quodintrljit,exedendum ε^ΐ,βν vetm yerhum iubst, Compedes qu(tsipfefecit,ipfmvt gefletfaher. ' - . Vera eft itaque Hciiodi ienteiitia,quiim ait in opercjcui citulus eH; oi KSt-Ks^ t'^;J(^ ^Φ Κ9^Κ9^τ'^)^^^ lpfifil;imcetis,aliumquiUdereqmrit, , , Confultum mde , confultorifeftmii m eif. De hacre habemus imiiimeraexempla, quiE-nontaritum olim,^(l lioftro tempore accidere,recentiora autem taiiquam nimis odioia recenferemei propoiitinon eft. Notabiie eil,quod refert Comi- nxus deCardinale Baluenii, quicrudelitatis minifter LudoLiico XI.Regi Galliarumfuit. Excogirauerat enim is Cardinalis car- ceres liorfendos,qiios eitis inftindu Rex pauaii iiiCsk^^ijhodie quoque Lutetiae conrpiciuntur ) caueas nempe aliquot, panim ferreas,partimligneas ferreis laminis coopertas , latitudine o(3:p pedum , & aldtudine pauio maiori quam ell ftauira bominis. £ i Compe- Compedesetiam feri-easgrauUs. fiericui-auit,quibu^^^^^^^^^ GL-uL-a. peaes vinciebantur ardiulo ferreo. ab eo pendeba^ , ' ' oii2aamcatena,adcuiusexitiim maximiponderisglobus. Inhas. . ■> - titras caueas Cardinalis ipie, & quidem in eam quae primum per- feda fuit , indufus eft , perque totos quacuordecim annos deten- ^ tus. Nec abfimile Regi ipfi accidit., etfi enimcarceres iUos teti-os naiius noneil,tamenadeimdemplan^ modumipfe qiioquelpon- taneis vinculis fefe iiiduit,inque, maiorimetu verab-atur,qiiam imquosaliquando captiiiosdetinuemt. Itaenimreremarcequa- dam incluriUcuftodijsciixumreprit , vt tefte Comm^^ oculato tefte,nullas aL-aiori CLiitodia coerceri potul^ feipfumcohibuit. HucrefeLiipoteftid,quodFroflard.&Beriiar^ - i^ l ^GirardusiniUahiibriaFran^^^^ Vcnenotinaa,,qupd.regiopuerapraeparatum&^^^^ - obieaum,redMUo.ems, veaeficij, automc^ ·*· ' ' Limreliquit. Necnon&memorabil^^^^^ ' renius,qu^PetroPomoVincentino,dumBargermm . - in^s;^tur,contigit.hancAmol^^^ p, QjH(,runLrecen£et.. * ■ cinumretitmmvuittiiuemmnxqumqM,. ^ '<< Atqttevndeexnueii,adettmflermquapr - pinqiiis fLiis exorariiionpotuit, vt fuam eihgiem (iiciitqiioque deAgeillao memorias proditumeil) pofteritati veldepiclam vel fculptam relinqiieret \ tantiim hoc precibus iilorum conceilit, vt poftquam terrs mandatiiseiret,plurculos poil dies iepiilchrum fuum aperirent, & qua forma itium cadauer inaenirentyita depiii- gi curarent. Hoc quumfai^am eίΓet,inuenerLmtfacίemeiιιsίe- miconΓιlmρtam \ vermibiis , & pliires ferpentes circa diapiiragma &ipinam doriiextantes. luiierunt igitur eiuseffigiem , ficutin- ▼enei'ant,lapidiincidi,quod monumentum adhuc, vt dixijin loco F 2, illo illo inter armatas maioi-iim δί gentilium ftatuas confpicitur. Do- cumentum videlicer cerciilimum,quam fragilisres fit formofiJio/ minis corpus , & qu^ pukhra & magnifica in illo confpkiuntur, Cap 10 nil eile aliud quam putredinem & efcam vermium,velut Siracides ' . dicit : In morte hominis ha? redes funt ferpentes , & beftiae & ver- « mes , quod etiam conftat ex iiifcriptioiie monumenti Romae m templo Saluatoris, V b i tale diaif hon legituu r SpermAfmfodum,vixidommatralutoji Stercoris:hociaceovermibusefialoco.^ Huc refpexit D J3emWdus,vbi dicit : Homo nihil aliud eft qiikm ipermafoetiduin/accus ftercorum & cibus vermium : Voiihominemvemis,poiivermemf(xm&horror, Sk in hancjpedem vertitur omm homo. Itanaturaex comipto humano cadaiiere anguem- vel draconemi rum conuiuijs mortis iimulacrum circuniifeiTetur3& conuiux ad- inonerenturjVt inter edendum & bibendum illud quoq; intueren/ tur.Id ipfum apparet qiioque in Trimalcionis coniiiuio apud Pe- tronium jiicutldodiffimoLipiio refertur: Potantibus&accu- in SatumaiU- radis.laiititias nobis mirantibiis lamam argenteam adtulitiervus, bmcapj^M^ iicaptam,vtarticuli eiusvertebrae^uein omnem partemflede- Ιγ\ι, rentur. Haiicquumiupermeniamiemeliteriimque abieciiiet,& catenatio mobilis aliquot fignras exprimeret jTnmalcio adiecit; Heu heu nos mifiros quam tom hommcio nil eiti SkerimuscunriipoilquamnosauferetOrm. Ergoviuamusdumlket eilj^benh Quid autem aliud id fuit , qu^m admonitio frag»:litatis humana?, &mortis certiifimx ? Hoc quoque non miniis pie quam vere ma- F 5 gnus > gmis ille Morus Cancellarius Κηφχ fao elegantifs. difticho mc* ditatuseft: - . ' ' ScilicetexiUa,quaprmumnafcmur,hora froYepunt mn^ovitaq^mors^jpede.. Conftandnopoli, vt i^fert Ifidorus, moris fuit, vt quo die I^^ toi- coronamC^fareamrarciperec,eumfedeteminrublimithrono accederet C£emencanus,proponens illi lapidum genera al!quot,vc ex his vnum eligereC , ex quo fibi tumulum fabricaui vellet. Sala- Lih t ek^il- clmus quoqueifigypti Syria?q^Sukanus,vtIouius r€fert,moriens, lulirrm ^ti human^ condicianis atqae miferi^ memor,condito ceftamen» ^ ' to omiiemfanerispompamabdicauit,iuiritquetant^mmlancea mxieni atri coloris obroletam tunicam , praecinente ad popu- lLimfacniiculohuiusrenteiuiaecarmeo,quod 4 B.ocatio memori» proditiimeil: ^ , Vmdmtys,Yegno,tumtdm0i^trophatιιr,ipfumineamcalamicateminciderefα^^^ vt acflasns cae- fmemeditutioneshijlork^. ^7 cJereti'ir,& capite damnaretur. Nam qui ob facinus ilipremdiup- plicio afticiebantur, nolas geftare iolebanc , iie qiiis incer euiidiim coiuadrii illoniiTi piaculo ie obiliingeret. Eodem raodolegimuS' legatLim Mauricij imp.fln-ociam Cagani Regis AuarLim,commo- nefad:ione rerum humanarum mitigdHe. , RctLilitenimilli hifto- riamde Sefofti-i Rcge ^g7pti. Isrolitusfiierat vehiincurruau» reo , qni ^ qaatiior Regibus captivis trahebatur. Qaum aii- tem vnus ex illis Regibas isepe reipicieiis rotanr intiieretur,in- terrogatus a Seioilri jCiirtoties refpiciat? Intiiens jinquitjrots voliibilicatem,in qiiacito eaqu^ fummafueranE,fiiintima>cogi- to de fortuna noftra. Hac admonitione motus Seioftris facfcus eil inoderatior,&: Reges liberauit. Simile aliquidaccidiilelegimus, Pompon lstm quum luftiiiianus Caerar Geiimerem Vandaloriim Regem vin- tL/j; Ctumcatenis viiacum vxore& regia famiiiain tnumpho duce- ^^^^^ ret,qui in conipedum Imperatoris dudiu?, pleno ore riiit. Qmim itaqiie eiim ingenti dolore perculilim mence captum eiieputa- rent;feruntillumdixiire,renderefoitunaihumaniE viciiritudineSs. vtqui modoRexfuiiletjiamferuiret. Laudandunvigitur eftme- morabile Canuti Angli^ Regis potentiffiniifadum, quo allenta- torem , qui omnia ad Regis viikum & nutiim conuerti aiferebaty inernorinftabilitatisforcun^,&hiimana?fragilitat:iSyrepreiiiE.-Il^ liidex H. Huntindonenii , ita referr Gulielmus Camdeniis in fua Bricannia. Sedileruum,inquit,inIittoremaris,qLmmarceJideret, ftatui iuffit. Dixit autem mari aicendenti : Tii meae ditionis es, βζ terrain qua fedeojmeaeft, nec fiiitqiiiimpune meo reiifteretim* perio. Impero igiturtibi, ne interram meamaicendas,necveftes jiec membra dominatoris tui madefacias.Mare vero de more con- fcedens pedes Regis fine iTiierentia madefecit. Ilie igitur reiiiiens ait : Sciant omnes habitantes Orbem, vanam & fFiiiolam Regum cile potentkm.5"nee Regis quempiam nomiiie digniim- , pra^ter eum,cuiusnLitu.i,ca;lum,terra,mare,legibLis obediunt^eternis, Nec vnqiiam poftea coronam ilbi impoiiiit.&cOb iianc rem non minus pie quam priidenter faciimc, quiconiiderantpotentiam δζ opes terrenas ram inftabiles eile, qu^m vndas a ventt) agitatas» Modicum enim affluunc his qui habere ie eas arbitranturjmox ve- jEb refiucnces, ad alios accedunt.Qup ipedafle videtiir Nazianze-- Tn omlontde' fiuSjvbiexPialmo Lxi.dicit : Quiparandis opibus inhiatis,aiiditis CAthedmQerhr βαηήηοροΐ. Prophetam diceiitem,Diuitis Γι affluancnoKre cor apponerc. Cd- AmA tote vos rei ff agili Bc incert^ niti. Nihil eft aittem, iicat Vbertus • isvm&au- Folicca mh monet,quodammos hominum ab ofticio magis ab- dmHm rim- diicacqu^m res recund^,bonaque fortuna. H^c iolet animos ne hommufa^ hominum inflare , fpintus^ue quo.dam clationis & arrogancis crismmt Plenos fecum afferre. Qn^ res facit, vt cum amp imdo f ormn^ , non fatis aequis oculis ab omnibws afpici foleat/i ad lUa iuperbiam priEterea arrogantiam adiunxerit,intolerabilis iTs fiat/ummoque ' in omnium odio verfetunQuare omni ratione cohibendus eil hic impetus,modeftisque freno cowendus,oinmsq; afperitas vitan- da, coiitraque fumma humanitas, atq-, in ommbus didis &faa:is fuauitas inducenda. Quavirtute,vtnullaeit Chnitianaeprofei- iioni coniundior , ita nec qua: magis fecundae fortuiiiE muidiam mitieet,c0munerpq5 hominum beneuolentiam jlh coiicito^ cumiintoiiobiseirp deberetiiirigiie& tragicuexemplu (neplanc in prifcis immoremur) Vgoiini Giradefci Pirani.Is enim,vtPauliis Lih. 8. derebtis ^miUus memoiis tuadidit, vtpote Giielpham partmm pnnceps, ^eflii Francor, initio Gibellinis partim piiliis, partim perculiis e6 poienti^ domi perueiiei-at,vCautuomniaadminiftraret,patnaeqidominus&eilet & hai)ereLur,diiiitijs, nobilitate,ingeni) fama , autoritate vigens; vxQre,filiis,nepotlbus,& omnibus in vitabonis appecendis circu- auens ; beatus/elix & ceteris & fibi vifus, eorumq; CQgitatione perfruen§,l?tiis,fidensetiami!lommcoiTiTOempra!:ionegaLidebat, . In feftofequendque natalis fui celebrandi conuiuio^ad qiiod ο - mnes fuos inuitarat adhibueratque, dum fortunam fuam ipie fan- do effeit , admiratur , ccrloque a?qviat : aiifus eft qiiendam exjnti- rois amicis Maixu m , quid tandem abeire y ideretur , interrogaue. llle vel reputacioue rerum hLimaiiarum,qii^m fliixae , fallaciqiic fpecie ; qu^m y oliicri orbe cirpamagantiir : vel mente diuinitus admonita,SoLA,inquic, ira nvminis procvl divqve ABESSE Α ΤΑΜ SECVNDIS REBVS NQN Ρ Ο Τ Ε S T. Et ' neceife erat congeftamvnιlmhominem,nondumalteramfortu- namexpeιtum,bonaeχcipicaiamitate ingenci. Guelphommvi- ribus conrenerceinibiis , Gibellini armis correptis , asdes ems cir- cumfiftunt , oppugnant , vniim ex filijs , vnumqiie nepotum vim arceie conatos occidunt, ipfum & duos pr^terea filios,tres nepo^ tes,compiThenros iiituram inclaiere,obreratis foribus,claiubus- ^ queiu fme meditzitioneshiflork4i. qiie in Arniim propinquum flumen dciedis. Ibi fame in oculis, ingremioiiiOjCari^imapignorajparens moriens morientiavidit. ' ^ Vociferanti expofcentiquc, vthumanis fuppliciis exigendis ini- mici contenti eiient , iacrie confeffionis iacroiandique viaticipo- teftas fada non eft. Ha(5fcenus ^miliiis. Sapienter igitiir cogi- tanc,quitemponbusiecundis cafus aduerios rcformidant. Huc referri commodc poilent Polycratis Samiorum tyranni immodc- rat^fortun£E rucceiiiistanti, vtipiemet impatiens fiineili fuiexi- tus eam imminuerc cogitarit. Sed cum alioquin proiixiores mea: cogitaciones in iiac mcditatione fuerint , Herodotus & Strabo re- liqiia ruppeditabunt Neitaquc maiorum nobilitate opibusque autpotcntia,vtinAgaped expoiitionibus legimus,quisdelide- tur■ Limumenimhabentomnesgenerisautorem,&quipurpu- ra byiioque turgent , &: qui paiipercate & adueria vaietudine af- fliguntur ^ tam qui diademate redimiti fiint , qii^m qui per ciibi- ciila exGubant. Qiiare abiit vt iLiculentiim iademiis geniis,ied morum integritate glonemur. Et in liacmiieravita,7t Comi- naeus ΐινΓαΪ5 hiftoiijs monet , nihil potius ducamiis , qu^m vt mc- tuamus diiiiniim iudicium, & ftudeamus in rebus omnibiis a:qui- tadjiieque defatigemur ijs curis qiialcs fere iiifcipiuntur ^ multis, nimiaqiiadam ambicione&CLipiditateaugeicendi. Hancviam ^ ii poilemiis ingredi atque tenere,& tranqiiillius viueremns,& mi/ (lusaffligeremur valetudine adueria. Etenimqiiaiitailt vit^no- %X7Si miieru ,Λ'εΙ ex eo dijudicaripoteft, qii5d fimul atqiie quis inoritiir,quiciinque iiie fit , ftatim omnes fugiiint,atqiie exhorre- icunt ipfiim cadauer , & auolat anima, iiftiturqiie iiidicio ineiiita^ bili . Vnusquisque igitiir,vt Ladlantius pic monet,potiorem ani- lAh. 7. CA^, 2j mam iiiam iudicet , qu^m bona ifta fallacia,quorum incerta & ca- diicapoiieilio eft. Migrantenim quotidie,&multo velociilsex- cunt, qu^mintrauerunc. Ettamen,finobis vfquead vltimumli- ceatiftis frui , alijs certe relinquendarunL Nihilnobiscnm ferre poifumuSjniii V itam bene & innocenteMdtam. Ille ad D Ε V Μ co- piofus , ille opulentus adueniet, cui asftabunt continentia,miΓeπ- cordia, patientia, fides, charicas. Hcecefthaereditasnoilra,qu^ neccripi vnquampoteft, nectransferriadallum. Non fine ratio-^ ne itaqueTraiiiijgens Thracibus finitimajVt Herodoc.refertjedi- In Τξτρβ- to infante,cum plorata commemorantiquantum caiamitacum illi ihorn, G fit fic perfereti^iinivitaroingreiro; contr^clefLind:itmhotrimem Ciiiti luiii iaiticiaq; eiFeriint , recenientes quam muitis malis iubdLid:us iit,vt elegac^r hac de,re & prolixe fcnbit Ei-armiis,inadagio:Opti^ liL2jefim tnumnOn iiafcL De Getis qiioque ici-ibit: Porapmi. Mela, qu5d Or^k. pijilimiolim onrnium mortaiium habiti iinr,vt qiii optime &fan- £tiis. de immof tali D ε ο ieiuireiit. Compliires enim eorum ani- mas dicebant iempiternas ,qiia: etiam poft coiporis obitum ad beatioremvitamtransirent. Quaex re longe melius eiTe arbitra- bantiu- morijqiiamviiiere. Proinde puerperia lugebant ,funera autem iuili ac fefto canta celebrabant. Hoc etiam Gauiianis at- tnbuitur. ij enira naicentes lugent : mortiios autem beatosre- piitaiit. HocLudoiiicus Cortimns lunsconrultus Patauiniisriio tempore celebeiTimLis,inriiOteftamenco poftentati,ni fallor,in meiitem rciiocare voluit. Is enim,vt Hieronymiis Scardeonius ' ' ° Jedaris Junsconrulds Patauinisreferc,moriehs,coiUi\acomm i-iern moi taliii m morem ex teftamcnto interdixit fuis propmqiiis lachrymas , & rolitas funeL-um iamentationes , Ennij fummi vatis ^ excmplo,& quarcunqiie liigubriaiblent adjr.oefticiam parari, ab-^ eife pToriiis voluit , addita etiam ex legato graui muld-atione har- redi,ii id facere ne^iexiiFtt:. ContL a vero pro his acciri iiiiiit mu- ficos,cantores& fitharoedos &tibicmes omnisgeneris^q rio concentu vn^ cum ciero fuiiens pompam paitim piipirent, ^ partim fequeueiitiir vsque ad qamquaginta, quibas iingulis ma- cedemdimidij aiirei niimmi dandam ftatuit. Et qiiodduodecim puellie inniiptae , amito vkidibas pannis fetetro iubirent , vfque ad tempium , vbi ie iepeliendam mandaiierit , quae omnes pariter demore lastantiiim , qUcTCiinqiie yellent, modulantes aka voce codnerent, relida iingulis certa peciiiiiae qiiant. tate,dotis cauiiai. Sepuitus eft mxAe vetiiftiiiima S.Sophiae cencum funalibus in- £eniis5& viginti integns dandis vniuerib.Gl€ro Pataiiino,quil0ga ordinepr£ecedebat,& ciim eo omnis cuciilktorLim conuentus, exceptis Eremitanis , qiios teftainento cauit^ne faneri liio vllo pa^ €to intei-eiient,ne fira fortaiEs iila nimia cucuiiarum iiigredine hi- iaritatem exeqtiiarum inceiim fimeftareiit. Obijt anno iaktis^ M. ecccxviii. X V i.Cal.Aug.ficot in eius epitaphio ibidem vide- ir% qmdam jfelicet.Huiusteftamcntimemjnit Paidasde CaiiroIunscGnful- mfiio.Ii&cmd,. msyidque. tanquamlLominis iion faiiie mentis indubium vocati fmemeditntioneshiflork^, _ j/ quod approbare videtiir text.inl,ieriio.De legat.i. Ptudenter ita- que Aitabanus apud Horodotum, quiimXerxes j-iSiioo homi- InfQljmmA^ nes vno conrpe6ta intiiens, acerbe flere !nciperet,quod ex tot ho- miiium millibus,poft aniios centum niiilus ruperltes futiirus eilet, fubijcic, In hoctam breiii vic£e liumans ipacio, multa iingiilis ίio- IniπibusdCcidere, vt&piusmorin^agisquamviiiereciipiant. Ita breiie^ciam vit^ rpacium mireris hominibus nimis longum & diutuniLim videri. Ceterum haecvitatemporalis,vtidemLadan- Lik6.c4p.4.d^ tiiis ait , qiiia breuis , idcirco 8c bona eius , & mala breiiia iint,ne- yero culm. ceile eft. lUa veio rpii:itualis,qus huic terrenae contrana eftjqiio- niam fempiterna eft , idcirco & bona eius & maia fempitema iunt. Itafit vt&: bonis breuibus malaieterna, &malis breLiibiis boiia irterna fuccedant. Qua? efteiiim obfecro vita noftra? Vapor,!!!- quitD.Iacobus,quiad exiguiim tempiis apparet &deindeeiia- Cap.^ nefdt. VeljVC AnftotelesdicitjQuidiiamefthomo? Imbeciliita- tis exemphim,tempons ipolium,fonunie iiiius,inconftanti^ ima- eo,inuidia; &: calamitacistrutinajreli(|iium vero pitiiita & bilis. Rcde itaque dicipoteft : Vitaquideiibomfrmm?Jpes &formidofiitiirh Multumtrifiictq^i^m puntacis&propnetati^ lingua-latins». ωαη vbiqiie obieriiaia.quantitare fyllabarum,^ Bkmet HenrkusqumdamOi/jCy condim huim ) EpdefidiydlgnmnoMlitatepmi Mcrfhmormtafibicomuxesificiata» Paupenbmlarga,fimplidtatepia. ijidjuMechtildis Anglommfilia Regis,. mtnatangdickhosDEVSipfecihif. Adiacet ψamRexhoruwιfangumenaΐus,. Ottocoronammrmihusefiadatus.. miuseratposiJponfaFhitipp^rpsgenerofas. Qurlegkha€metra,memoreflaoranspropoeu. ^dMmqmdvua,qHidres?n^morsrCmk^^ Hx>:c etiam Sabbas CaMliOneus Eques Hie^^ cpitaphio;, quod vmens^ribiipre/ecir, & confpiGitur in pnncipio. Ibri4i,quem Itaiica lingu4 confoiplit^e rfii^indicaTe V oluit.id cft eiusmodi.. Ι^'ν^ΤΚΕΒΙΝϊ. ΈΤ COKKVTXrONl RESVRRECTVRIS ντίΝΑλΤ IN MEXIVS SABBAs ΜΕΙ^^^^ΑΝ. EX ©ENTE CASTIL. F R. Ε Τ Μ I L. Η I Ε R Ο S Ο L Υ Μ. Rm EA-RYO' CONT£NTVS VIXI.- TARVO; C Ο N- fimmeditiitiorieshifioYic^. tbntvs et solitarivs ηι^: laceo avgv- ste. qv,\lis fverim nec ego scivi nec tv qjv^ras. qxisqvis si pivs es de- yprecare devm pko me. hospes sospes abi. vale et vi v ε λΐ emor l ε τ η i. vivens moritvro mih/ posvi. mortalivm vita ortvs labt?r et μ ο r s. obiit an- pom. sal. m. d. liii. die xvi. martii. Reliqxvm MORTALE et corrvptibile fra- tris sabb^. Redtiilimeigiturdodiinmus Buchananus in iiiolephtemiieram condicioncm Juimanae: vitaf elcgantiis. hiscc veriiculis deplorat; Nonvnquammiht SecuraviiafluxitvUaportw. Vttruditvndasvnda,fluilusfluiiui Ceditfequenti, pellmrdiesdie: Semper premmtur prateritanouis matisp DolordoloriyluiiuieiiMus comes. Sane vita noftra omnino nauiganti fimilis eft. Is enim qui naui- gat,inqiHt D.Gregorius,ftet,iedeat,iaceat ; femper vadit,quia im. piilfii nauis ducitur: Sic & nos iiue vigilantes iiue dormientes per momentatemporum qaoddie ad finem tendimus. Quod etiam Senecaadmonuit. PriEnaufgamiis;,inquit,vitam,&quemadmo- tpifi.ju diiminmanjVtaicYirgiliusnofar «. Terraj^vrbesj^medunt: Siccurfu rapidiilimi temporis primiim puericiam abicondimiis, deinde adoleicentiamyd^einde qiiicquid eft inter iuiienem &ie^ nem medjam,in vcriiisque confinio poficiimjdeinde ienedutis o- ptimos annos. Nouiifime incipit oftendi piiblicus finis generis numani. Scopulum eiieillum putamus? dementiflimus portiis eftaliquando pctendus, nunquamrecufandiis. Pluraftiidioiiisle- £tor huic meditationi congriientia reperiet apiidFranciicum Pa- tritium Senenfem inruoelegantirs.librodeRegno& Regisinfti- Uh.LthnhS. nuione. Adijciendam hocloco piitani inicnptionem,quam ex Eieroglyphicis figurisin fuo dialogopio & fpeciilacmo M. Ga- IkicJ S jmeon Florcntiuus , ita interpretatur j Hanc quoqiie in It- 3Φ> ' 0^cr^[uccifim-> foellofiiQ piculiari precHmpropiiamanu rcnpiltDaiiielArci^^ pifcopus & ElcERNI- CIOSVM. VI CTORIA Α i' ς Ε Ρ S. CONCORDlA F^LLAX. SENECTVS Μ 1 S Ε R A. MORS FELICI- τΑ5, SAPIENTI^ FAMA PERENitlS. Inmt^ ClaU' Etilautem TrebcUiusPollio itafcribit: Dodifilmi Mathemati- €φΐΰ. corum ceutiim <3c, viginti annos homini ad viuendum dacos i uxdi- cant,neqae amplias cuiquam iaditant eiie conceirum , etiam il- lud addentes , Mofen Γοίαιη , D ε i , vt lud^orum libri loquuntiir, . familiarem c X X V. annos vixiile, qui qunm quereretur,quodiu^ uenis ineeriret, reiponfumei ab incerto fei'imt iiumine,nemiiiem pluseiic vidurum: tamen licet homines tamlongrpiii adhiic ei' fentjiicutprimaietate Adamus &reliquiPatriarcnce,iiihilumta- men acque breue tempus vixiilent, Ceteiumiii Pfalmo xc.qtii eftoratioMoiis vinDEi,ieptiiaginta roliimmodoannia?tatihor» minisftatuantur; & 13 multiim eft , odoginta. qucd fi quid am plius} labor eil&dolor,quoniam transiuimus &: cito auolaui- mviSj-vt ibidem dicitur. ^tas fanc hominis varie di^ftinguitur,iLC-^ Itt fylm νΛ" ex divierfis autoribus coUegit Petriis MeiTias Hifpaniis. Vc aii' nar, UBion. reii:ius cognofcantui^viium eft Solonis diftin^ionem xtd.- parreLCap.4o, tum,quam PljiloHebrseas doiliirimus in ruumcommentanum li^ k ' demundiopificio inferuitjeamque elegiam Liliiis Gyraldus^k^ Pklog.sf ' Impubes^adhucmfansquumfe^umokm ' " Educit prmtwhfeptmus annuserit. ^m^aliosfeptem Devs hukperfecerkanms, Apparentpuhis moUia ftgna mua, Tertia mox vsftu tenerii lanugine malas Heunmif ataihflos citoprateriens. iammuenmviresj^facktiHfeptimaquart^, Virtutisprofen certat^ figna viri. Comugijsataifnaturumqmnta mmflrat, Natomn&quibmeH-poflerkatisamor. ^fxuhommismentemcun^osadduckadvfmi QmqHe(tt'mgemonhusdeffeftm. fiue meditutiones hijloricso Sep.ima mente valet, vaiet& lingua,&ftmuHjTt Od'atia,amh£ amiis fiattm-r atqmdecem. Nona atdte etiiimmaoe moUij dicerequmt, Vhtutem ad m/ignam lingua etiam & Sophia, Siquisquam ad decinumenfuram exegerk annas^ Intsm^efliuam mn habetiUe n&cm, ^De mifera conditione Acrido^hagorufTijf quifmt AEthiopu populL C Α ρ y τ X I I I. C R I D ό ρ Η AG i,vt fcribit Diodor.&r Scrabo Γιιηϋ ^tiiirt- llk 4^ picEpopulijdeferto contermifti, iiomines paulo CetQns Libj£ bieuioresjmacilenti/aciiipramodumnigri Vedstemr- pore Zepliyrus & Libyciis venti infinitum pene locuftarumex deierto ad eos deferunt numerum. Has fale s qui ibi pliirimus eft, fuperinfufo diutius femant,cibiimguftii eis itiauem. Hic eft ib- lus eonim pcr omne tempus locuftarum iiidus. Neqiie enim pe- cora nutriunt; neque pifces eduiit,procul a maripoiiti; neque vllum aliiid adminiculum babent. Corpore leaes Γαηι, veloces ciuTu , & vitie breuis , vt qui longirsime viiinnt qaadrageiimutii non excedant annum. Finis eorum admirabib's eft. Nampropiii-« q .lante iene6ta,pedicuH alati, non Γοΐιιπι vifii varij, fed ipecie hor-» rida ar turpes,in corporibus nati,ventrem primo, tumpeduSjde- inietotttm corpus paruo tempore exedunt. Qui morbum pati- tar,primum velnti Tcabiei ciiiiisdam prunta alledus, corpusfcaL picvoluptate fimul δζ dolore perceptis. Deinde exorientibiis pe<^ dicuHs , iimul effluente fanie, morbi aceibitate & doiore peJxitiiSs vnguibiis corpus magno cumgemitLilacerar. Tanta vero ver- mium copia effluit,alijs iuper aUos Cahqnam ex perforato vaie fca^ tariencibusjvi deleri nequeant.~ Hoc pado ilue cibiimeaens cauila miferum fortiimciir vitce finem. Vnde aliqiiis non absre dicere ροίΐα,εχ vermibas illosali, & ab ijsdemrnrium eos necari,. PariimaiuemdifFemntab his ( quamuis ratio viclus diueria iit ) i^,qiii ^ Lufitanis e remotioribus-infulis cateruatim apportantur^ j(f Opera Juccffim^ Andiui eiiim ab illis,, qui viderunt fepius appellentes naucs onu- ftais huiusmodi mancipijs , quae \ colore Negros appellant j ea,iic- Cafso., ut Soiinus Himantopodes geiites IXhyx defcnbit , flexis mdbus crurum,reperc potius qukm incedere,Sc praecer formam fere mhil habere commune cum hominc , quem ratio & fermo k reliqu» animantibiis diftinxit : fed hos Negros in sdiftciaiii httore,inftat fl latifs.hoiTepm,ad hoc conftriiaa , veluti bruta, non habita r atio- 9 ne aetatis, fexiisue, promifciie indadi, donec emptorem repenant. | Huius aiitcmpdmum laboiem €ίΓβ, vt fua maiiapia inftmat & do ceac inteliigere, fer^ animalkrationalia, id eft,homines & non Ukj, bLutaeire. Non feciisac Strabomemori^ de Corfxcis mancipijs tradit,qu^ , inquir, Roma? cernere eft fimul & mirari,qakm agrc- ftis videatur eftigies , quamque beftiarum appareat diritas/acies- que truculentse, Aut enim vitam tolerare non poirLint,aut per io- coudiamacigna^jj^m infenfati dominos conterunt. Itaque licec proeispaululum exponantpiecijjtamenpcenitentiatorquentur, ^Abs putrefadiom non ejfe ohnoxiunu^ alias res α putrefaiiwne feruare, atqmdemiroritufepeliendL C Α V y τ X I I I ι· Id I cum meis fodalibus Venetijs ( ex quibus honoris cauiianominare Ubet Antonium k MaiiaudoAum,no- bilem & militarem iuuenem, Pomeranum , qui ea re valde deledabatur ) inter alias felediisimas antiquitates , &res rarifsimas , apiid Lauredanum , qui poftea Dux Venetus eledus cft,quasdamimagunculas £ereas,quas ΐρΓιιΐ5 filiusfquinos in xdes paternas nauiciila, vel vti viilgo vocatur Gondalaruapeculiari, iicitt Venetis mos eft,aduexei'at)iingulari hiimanitate nobis moiv ftrabat. Is affirmabat eas reperiri in ^gypto reConditas incor- poribus defundtorum , & quidemeoru,de quibiis piirafphakhum failiciuinjquod Arabes Mumram vocant, fumitar. Sarpiiis igitur cogitaui , an tantum fuperftitionc quadam, veluti idola,ift« ima- gines. fme medmtiones hifioricA. ^7 gines5qu^,vtiOpinor,k Romanis iigilla appellabantuf,tefra con^ ditiE ciTentjiicuc noftro (juoqi Ceirmore Honnunquam rcliquiie & imagines Sandoru , quibttsiiaminlocis monunientis conduntiir: an vero ratio qu^da rubeilet. Verum enimuerojquemadmodu iion fcmel miratus fiii vetem eximiamprudentiam,qiis pleninq; con- iunda fuit fuperftitioni ipforu,&vt Pocta quida prsftantirs.dixiCi Niljineprudennfecitrationevetuflaf: ita deprehenduhxc idola iereanon absque peculiaii ratione itain> fiitacadaueribus fuiire. Conftatenim^xfacrisliteris & hiftorijs, vetcres^,^g7ptios pr2eiertim,nimiam quandam ciiram &: exadam •diligentiam adhibuifle , vt conferuarent cadauera fuorum in mo- numentis integra,vtque eifent putrefadioni minus obnoxia. Vbi enim mortuum,inqiiit Plato,corpiis ceciderit & coiidrtumfuerita InVhadone. quemadmodumqui iii ^gypto condiuntur ,penetottιmρeΓdtl- rat,longo qiiodam infinitoqiie tempore. Atque etiamfi nonmil- lacorporis membra computruerim: oira,nerui & huiiismodio- mnia tamen ( vt ita di cam ) immortalia perdutant. Ο b hanc rem adhibuerunt aromata, & alit)s odores, quos Arabiafelixprofert» Neq; ignorarunt,ais valde folidum eire^tiuare— Ν^ΛΤ^.^/'^ίΓ^έέ'ί— apud Virgilium reperitiir : Ec monimentum areperennm, apud Ho- ratium. Expenentiaigitiiredoaos,ssnon tantiimreiprirm tredine Λ: ieriigine qiikm diutifsimc conieruarerred etiam aduer- fiis putrercencia , peculiarem vim qnandam haberei iftas ^reas icunciilas ( qualis vel iimilis foitafee fuit ea icunciilapiiellans, vel potius laguncula, vt nonnulli legendumputantvlicet ^ qiiibus^ dam fed falfo , acuncula legatur , quam Nero iuperftitione qua- In vha Ne^ dam , vt Siietonitis refert , pro fummo numine, trinisqiie in die ia- ronis, cnficijscolererolitasfuit) cadaueribus arbitror eos infuiire(non tamen inficiorruperftitionem aliqiiam zcctCsiiVe ) vt diiitius ^ pu- tredine afleruarentiir , ciim pr^rertim ob hanc rem , etiam aciitos miicrones xrcos olim cadaueribiis infixos fuiireteftetuf Pierias. Inhierodj^ Eiosmodi claui, <:um fibulis -sreis,non itapridem apiidnosin Mcis. vicmia,quum fortB monumenta vetuftifs.in loco iylaeftri inueni- rentur,inter oiramoi-tuoram reperti funtjqaos propterea ddi- genter aireruo. Etii aiitem non ignoro aliam fepeliendi & οοη- diendi ratioiiem , de qiia Lilius Gyraldas & alij nonnulli fcripie- runt , accedere : tamen hoc qucd diximus eo facilius accidere po- Η teft. teft prOpter magiianvaifferentiamcadauemmhommumCrieii- talium & Europieorum. Πϋ enim vtpote ficciore conftuiitione, non ita putrefadioni obiioxij ilmt , veluthi. Idque conftat ex m W Ammiano Mai-cell. vbi dicit , Cadaiieia RomanorLin) a Perfis in pr^lio,ca:rorum diicerni potiiiiie. Noilroriim enim cadauera,m- nait , mox c^foriim fatircunt & deflaunt , ade^ vt nuUius monul faciespoft quatridimma^norcatun Interfedoram vero Perfa- rum marefcitnt iivmodiim ftipitam corpora, vtnecliquentibus jnembds , nec fanie perfufa madefcant , qiiod vita parcior facit,& ^bi naicuntar,exuilce caloribus terra?. Huc ipedanc ea qus m : fra^mentis Varronis legimus,Perras videlicet propter exercita^ tioSes puenles modic^s , eam eiie confecutos cofpore iiccitatemv. ■ Mt neque rpuerent , neque emangerenuir/ufflacoque corpore ei-- ; fent IdeoquetefteXenophonte, vrifunthequenternaiturtioiiii cibo quod ideo faaum Suidas in hiftoricis piitat, qu6d naftiir- cium vrinam & ipiitum ( negantibiis tamen Medicis noftratibas ■ ilbmvim,fedpotiuscontuariamnailurtio meiTe ) inkibeat. Ca- uentenimanquit.Perfe , nemalmmexpiiaiu,mingant& emun- «ant. Eodemmodononignorarimt,pueros,vtidemVauroteita. ?ur impubei-5S , fiplarimo cibo nimioque fomno vtantur, hebe-, tiores fieri, hincque elicitarditatem, corporaq; eoruminprGCera fieri minusque adolefcere. Etfi autem tanta firmiras cocporum »Tfe/k Perils attribuitur, tamen Herodotus tradit, PeArum capiu ad^ 2yptiorumautem itafirma,vteavixidulapidisebdas. Hocaii Eemideoaccidere,qa5d^gyptij ftatim^apuens radere capita in^ - cipiunt,& os capitis ad Solem redditur Gompaaum. Qoa? eadem^: catiiia eft caiiieicendi. Nam ex omnibus,inquit, hominibus paii- - cirs. quis ^gy ptios caluos videat , caius rei Koc cauifa? eft, quc>4- rabufta capita gcftant. At Perfis cur fragilia fint capita,idin caui- faeft,quod aprincipijs imbuuntur operire capita.geilantes pu ieos tiarasque. Eadem fere qiis Marceilinus de cadaueribus Per^ farum iiiarerceiitibus fcripta reliqiiit , de Hifpani^ novtim Or- bemrubitTentibus,dicipoirent, vt exeiiiftola ^militequodamad MedicirmHirpaimm e LimaPeruana Anno i; 7ro^ot7oi ifti ab eili carniiim interfedorum Hi-. fpanorumabftinuehnt. Poftquam eniinde aeerrimo odiblndo λ rum tfiga Hiipanos multa dixit , raosque commilitones impios,, fceleratos acperfidosChnftianos,indignos qiios terra viuos ilifti- neat,adeo vc ne eoLum conipedum indigen^ ferre poffint,ied eos Viracochias , id eft,ipumam maris,vocicent, rctaLit : Quanquamj inquitjomnes eius ferme orae accola? hiimanis carnibus vefci con- ilieuerint : exijs tamennonnulli, Hirpanoriimcadaiiera,qui pr^- lio ceciderantjCeteris mandentibus,iitaii cibo abhorrebant,vend nempe,ne etiam tum ex carnes eorporibus fuis aiiquiddamni af- ferrent. Sane ne nimis extra propoficum vagemur,miriimeil, quod Ortelius ex Gjraido Cambr. notauit. In Arranicis infolis InTheatroor- liominum corpora non putrefcere, ideoque non liumari,ied dmo bis TahuUx, eKpofica, permanere incorrupta Sic homines auos,ataaos,trica- de HikmU .iios,longamq; ftii^isrLiar feriem^magna admirationecognoicere. Idem mos eft quibusdam Indis oceidentalibus in Comagra, vc Oereh.Ocean. Petrus Martyr refert. Rcguli hiiius, inqiiit,penccrale ingreffi Hi- decal 2. B.s, Ipani , cameram reperiunc penlilibiis refertam cadaueribns, gof- fampinisfunibiis appenfis. Interrogatiqiiidribiven^^ ftitio,parentLimeiie,auorum,ataLiorumqLte ComagriRegiiliea , cadauera,inquiLmt. DequibusreL-iiandismaximameireapadeos^ curam , & pro religione pietatem eam liaberi recenrent. Pro cu- iusque gradu indumenta cuique cadweii impoikajauro gemmis^ que fiipenntexta, T>e^Genu contra ociofos ignams confiltutu^ Ε Τ Quam inuifum fit ocium^. C Α ρ V Τ Χ V. RiTVM eft: Ociadant vicia. ItemprOiierbiLim: Quili' nuce nucleum elfe vult , frangat nucem, id efty Qui com- modum appetit^ne fugiatlaborem.Ob eam rem antidoti Η loco^ ' O^enfuccifux, ftim «tant Λ quibus disnotcitiir.qu^m vanjs modis.&mento des! i-naui & ofcitantes viuunt , non hercle magis viuunt fecmv- mSl. d.fi,pl^- T^7^^^^om!thc,^. non.folumfalu'bresleges vtmod6 du>- - ofein fuis leaibus inertiam hanc uirpemque .gnau.amfeueπβl- Scu^Bauit.''QvI: DESIDIAM,. mquit, SECTATVS iST.IS TccvfANTii^s, BSTO^ Ο Β « Ο X I V s.. Exta„t pr^tereaDra- conis Athenienfis leges ,.q.ui m.ociofos pcenam mort.s ftatuit. Et (Ci - If oiBus Itilin Jmperator dicit : Mens ineiti ocio dedita. mch. &C.COL ,,^,iislphigenia,,quiprudentermcnet: 2sjihilbomparit.ocmminane,, ; " '])Έ,ν$ enimociantes noiiadmuat. cepirobi^ruanint,ne quis die exorto ante bbens vidum pr^be- SanL cm-rus iaculandique cercamine fiifcepto, rudorecircum: ^ r caoiu diftlifofefti permadument. IdiprunLPlatonem mouit,qiu ^ ^.'ameire&planam \irmtemMf^r^doribmyndtquem fiHemeditntioneshijloricA, 6 ι Af^eYaqmnetuimeiiyfzcltiindemmyenlcefummo TUme]^ AC fACilU ,fuent plh Λξ^^ϊΛψαηιιώ. Animacliierterunt enim prudentiftimi viri^iine laboie omniiio ni- fiil inter homines diiiturnum eile poiie , & omnia , vt quidam do- cuit,labore a dijs vendi mortalibus. Ideoque Cic.dicit: Neque Lih.Offie, itagcnerati fumus^natura, vtadludum&iocumfa<5tieiie videa' niur,ledadleiientatempotius, &adftudiaqua^damgraιιioraat- quemaiora. Viide Catofenior commilitonibus inciilcare iolkus cft, qaodvniusCLiiusque mentiinfixumeiii; conuenit: Si cvm labore prtjclari qiiiddam egeris,&quod honeftati iit coniundtum-, labor abit j honefte fadiim remanet : Si cum voluptate quidquam commiiliim iit 3 voluptas , vt les momentanea , cito auolat,atque cuanefcit : improbitas vero & nequitia , vt indelebile vitium per- petuo adhiereiv Pia praeterea &- memorabilis admonitio conti- neturhis veriibus:: Non mfiper magnos vduit Dzv&effe lahores ' Ad faa regna yiam, nec fiderafegnibus offert. Dequare tarrgnam trita & vulgari licet multa egregia exempla recenfere poflemirsj prie ceteris tamen diiorum Regum^pypd niemorabiiia funt , qui vt ocij fiiere impatientesVita ignaiiiam iummoodiopiOiecutifiint^ NarrataiitemHerodotus Sefbftrem Regem pnmum? omnium Regnm langis nauibiis Arabiciim ii^ num prstervedtum^ populos rubri maris accolas iii poteftatem. fuam redegifle , indeque retro ijsdem veftigijs reuerilim ; coadis ingentibus copijs trairs^^rdFum incontinentem jinfefto exercitu obiiias vbique gentes fiibegiiiejcx Aiiaque inEuropam transgreC iiimThraces & Scythas vi domuiire. Vnde digreiiiis adPliafim amnemiter contendiire dicitur. Quascunqiie autem gentesna- €tus erac ftrenuas , & pro libertate tuenda acriter & percupide di- micantes, per Harum ille regiones ftelas, id eftjCippiDS lapideos fta- tuebat, literis iigirificantes' ipfiiis Regis nomen &:patnam5&vt copjjs eosproprijsacviribus iubegerat. Alexanderaut^de Alex. tib.i.cap.22,' refertjtropHaeum eum cuiii coleis & virili membro erexiile^Quo* genial. die- rtim vero vibes nuUo negocio alit incirilento certamine cepiiletj y/^^. apud hos itidem,vt apudill()s 5 qui ftrenuitatis ipecimen edide- rant , cij5pos quoqiie ftatuebat , atque eo amplius miiliebriageni- sdia adiculpebat, iignificare volens cos ignauos & defides eiie,- Η 5 Huius^ O^er^fuccifiuiZy Huiiistei meminit quoque Pieriusinhieroglyph. Amafisdeiti- ceps rex ^gypti etiam legem fanciuic cofitra ocioios & ignaiios. Natneius memorabiiis fandio fuit, vt iingiili quotannis apud NomarchemjicleitsCuiusqiie pr^efedurce prsiidem proficerentur, vnde viiierent. quiaurem hoc non faceret, aut genus γϊτχ piaf fidi approbare.noia poiletjhuic pcena extremum fappliciLim ellet. Hanclegexn Solon ex iCgypto mutuatus Athenienubus prQmul- gauit,qua illi femper vii funt, iege Taiie inculpata. Areopagitas quoque hac lege iurisdidionem exercuiiie teftis eft Atnenietis his verbis : ^ -^- ασζϋτϊί?,Κ9ώ ^ i'ii'nvQ-' ^j^^oiW ^ώντοίΛ» ^ -m^^ 4»ΐ^3^ξ0^^^ο\ΐί7ΰΚςϊον^ ideft, Qu- FmidibiuomabantqudmncCapkoliagentmii» Pafiebatij^fuaiip/eSenatoroues. Kecpudormjiipulaplacidamcepifequietem^' Nec fKnumtapmfuppofuiffefmt, lura dabatpopulis pofito modo Pr&tor λυλϊυο^ Etleuisargentilammacrmmerat, Ilaudariint: igitiir veteres ob hanc cauilam Laced^m©iiibs , qxil fic inuocandos deos exiftimabant, vt maniini etiam admouere- inus,noftram fciliGet operam addentes. neque enim eos aliter ex- audire. In hanG rententianvSalhiftiaiius Cat0,NGii votis,iiiquits neqj fupplieijs muliebribiis aiixilia deoriiiEiparaHtiiE : vigilando » agendojbene confulendojproipere agendo omniacedurtt^ vbi focordiie te &ignauiiE tradideris; nequicqiiam deos imploresjira- li , infeilique funt. Huc reipexerunt prudentes Romani, quod ^ Ageiiorium , qiii ad agendum excitarec j Stimiilamaqiiie adageH- · dum vltro ftimiilaret ; Streniiam,qu^faceretftreniHnn,!ntra Vr- bemtanquam deos colerent, & iacra publica illis conftituereiit. QuieEem vei-o deampublice fufcipere nGlucruHt> fed antdVr- V bemm v4» .Lauicanafanumillideftinamnt. Red^^^ Q^Enmolnfuatragocdia, cui titulum fecit Iphigema,rcnbitur,yE lihjp,ca^,io. referc Gdlius : Ochqurnefiitvthplusnegocij hahet, . QmmqmmeUnegociuminnegocm Nam cui quod agat, mflimtum.e^ ynuUo negocio ldagit,fludetibi,mmemaΐφβmmmdelei^atfuum. Ociofo,mhhanmitsnefck,quidyelit, Hoc idem eii ; nequedomi nuncnos nec miluufumm. Immhuc,hmcilluc:qiiumiUucvenmmeH,ireiilmclabet. Incerte erratanmm,praterproptervitamvmmr. Ne autem omnino in ethnicis fandionibus , prafceptis & adioni- bus hsereamus , iudiamus hac de re racras liter^s , in quibus noa miniis ad pei-ferendum laborem , &fLigiendLim ocium admone- mur, qu^m nobis alia deli(aa f)rohibeiKiir, Solomon fane in pro- uerbijs ita damnat ocuim^&ignaiiia.m, vtdicat , Qui ignaiiiarua - tempeftiu^nonarat,eihibemotemporemendicandLimelle,No- tum etiam eft , quod Paulus Apoftolus prscipiat , Qui noniabo- rat , non manducet. Etenim vnumquemque recepturum mercc-^ dem recimdumlabores vel opera fua. Item Ignatius coxtaneus Apoftolorum inepiftola ad Antiochenos : Nemoiners & ocio- fus edat , ne vagus ftat & fcoi-tator. Et ad Tarfenfes ; Nemo inter Cdp.f. yos ocioias fit. Mat^renimegeilaiisinercia, Ei apiidlobumle- gitpuSjHominemadiaboremriafd, ftcnt.aueinadyolandum. Id- De ViU ChrU ;€oqae Auguftinus ρΐέ & re(5l:^ rcribit,Illam eleemoiy nam D ε yac ftma» appiObare , quae d^ iuftis laboribus miniftratur. ^ Merito autem ociiim omiiibus ΐηιιίΓαιη eife debet, cum fecundum Bernhardum id cogitationiim & tentacioniim malarum fit inceiitiuum. Qui ctiam in epiftola ad Rufticum fcribic , ^gyptiorum monafteria hunc tcnere morem, vt nuUum absque ppe.re & labore iiifcipiant, non tam piOpter victus neceirit:^tem,qukm propcer anim^ falua- tionem._NamJjcut in terra inciilta nafqantur y epres , & in aqiu τ immota vermes .; jtaJm ^riirna Qrioia mal^ cogitationes proue- jiiimt. Sunt enimnoftri animiadali^^^ fiti : itaque opere paicunmr, roborantur,gaudent : ocio yer6 diC foluuntiir sinertiadecidimt. Et vtarcumintentio,ita animosΓe- laiflio franeit , nec omnino poflunc nihil agei-e,vc adlibidinem & fiagitia fiuemeditntianeshi^oric4i, JS$ flagiria,&hisgrauiora etiam facinora prolabi neceflcilt, quum ^ melius aliquid deeit, quo occupantur. Eteiiim nunqiiam faci- lius ihbrepic aftus diabolicus , qu^m in ocio , nec ali^s promptius exercet artes fuas Veniis , iiec in femina modb,ied in fortiore ani- niante ac coftantiore , viro, vt piilchre dodiis.Viues monet.Vnde DeChrifliana accidic,iicut Papyrius Maflioniiis memoriae tradidit,Childericum femina. libj. Rcgem confenrii Scephani Pontificis Romani in gratiajn Pipini Lih.i.annal depoiitum ac detonfum in mo.nafterium relegatum efle , exemplo Iranc. publicc raliibii , ne Reges imbelli ocio vi(5bi pro virtute ignauiam colant. Semper enim illuftribiis familijsocium&ignaiiiaexitio fuere. Eodem modo rqdiis.in bene conilitutis Regnis & Rebus- pub.contra inertes & ocioro5inquiritur,vndeiint, quidinloco linelabore faciant j&dequo viuant. Sifrutpeculiares Conftitii- tiones Saxonics Eledorales ex,tant,quibus mandatur, vthoipites & caupones ociofos &c ignaiios hoinines vltra tridiium apiidie nonretmeantj&fimigrando devna tabernaadaliam, velaliade cauirafufpicio contra iilos oriatur^ vc deferant eos magiftratui, quide vita &moribus eorum diligenter inquirat 5 iique ibiites reperiat,pro merito piiniat. Inpnmis autem in oppido MiihiiK Leiicopetra vel Weiireiofeino ad Salam,non procul k finibus Tu^ ringia? , acris iiiquiiitio erga tales ignaiios & vagabundos homi- neseiieiolet. Vnde in patibulo,quodineditolocoadbiiiiumin via regia ftaf; , pleriinque conipicies pendentes mampulum funim vtriusque rexus. "Comp^rtum enim eft , hac inquiiitione ikpiffi- jne dete(5tacire.iatrojcinia,furta &:aliaicclera. Nemo enim de ven- to viuere prierumitur,vt Alexanderlmper.refcripiit. Hocipium L.fin.C.de pracbuit cauiTam veteribiis , vt leges iumptaanas conftituerent, aUm.pup. qualis fait olim apud Connthios.Iienim,!! quem cecnerentiplen^ pufland. didius obiOnaL-i^hiinc interrogai-e roiebant, vnde iili rumtus com- peterent ei, quidae ageret. Qapd ii huic vjt^ generi rumtus iiip- peterent ; fnii iinebant r Sin autem fumtus facukares excederent; iubebant in pofterum moderatiiis y ti : iiipareret,mul(51:am impo^ nebant.Quod Γι nihil qiium haberet,attamen itaiplendide & opi- pare viueret; necandum camificitribuebant. qiiiaautliiinc fu- rem eiTe, aut nodibus ipoliare , aut ciim funbus participare , aut falia teftari , aut accufare neceife eiTet. Hanclegem Athensus Diphilo in Mercatore icarefert: lib.6,cap.2, l l^si ^ffoptmehkfiatimmapudCormthioSr Si quempUm obfonare Jemper^iendide V'demvis,hunc.yogamiis,vndeviiiat,& ^dfacMtQperii?fifacultateshahetr Vtredkmharum,foluenexpen/aiqueat-y ^ ferpetimurillum perjrmboniifuis. Sinforΐeβmtmfiψeratea,qu£poβida'yi VYohihmmhuicnefmdtinpofierum. ]flipareat,tampledkurmuldagrdm. Smfumptmfevmtkquimhilhabeti Tradunt eumtortoribus. ProhHercules. 2^ecenmlicemtamabsquemalovllodegere: ralem-Jctai.SedeilneceJfeautnoMus Abigerepr£dam» amfoderemuros adkm, Mt hac patranmmmngiercommercio, Auttnforo agere Sjcophantam,autperfidum VrAheretefiem. Nosgenushoc mortalium Bijcimus hac ex vrbe, velut purgamma^ Foftrembpulchra eft explicatio hieroglyphicarum figurarumv qu^^Poliptiilo in fua Hipnerotomaciiia Italicaponitur,talis vi- dielicetr Ex LABORE DEO NATVR^ SACRlFlCA IIBERA- XITER. PAVIATIM R Ε D V C £ S ANlMVM D^O S VBIECTVM. FIRMAM CVSTODIAM VIT^ TYJB MISERIC Ο RDITER GVBERNANDO TENBBIX iNCOLVMEMQXE SERVABIT. T>evaUdis mendicantiius. C Α ρ V τ XV I. ι ο R τ Ε fortuiia incidi in librum quendam , in qiio ha?c fcripta erant: Tria genera hominiim debent expelli de i^^^iGiuitatibiis ; leprori>cadaueramortuorum,mendicantes. validi Vetiit i^itiir mihi in mentem non fme graiii cauira in vetere foge^*MoyfepL'Sceptum fuiire Ittd^is , ne iiUegenos &mendicos fiue meditnttoneshifloviCA. interfe patiatiir,vnde colligendiim eft, quam exofum femper fue- rkhoc genus homiiium, qui veliici fuciiefc aliorum laboribus fu- L.fiquu %. Sed ftentare , & aiimeiita egenoriim farripeie iatagiint. Quare file- fifilius. De lik ges Cteilivex vdliint,qu^dfiliiis quipoteilexinduftmiiia vidiim qiiierere , non iit k patre alendus , muko magis ij ferendi non funt, qui bona habitudine corporis prsditijfeipiGslaborefuoruften- tare polfant, ne damno alioriim pingueicanc. Iiiftiiis igitur aliquis feceritjfiiniuftd petentemcorrexent,qu^miieidedento Hac de re habemus legem Platonis talem : Nemo in nostr α c i- i-^^-i^.w^ii- viTATE MENDicvs ESTO. Et idem Plato dicit,In ca ciixita-^^c'- te , m qua videas mendicos , ibidem eiTe fures, latebras quaeritan- i^^-S. de Re- tes fedores/acrilegos, & luiiiismodi fcelerafi^rtifices. Non ab- fimilis etiam fuit lex Gratiani^Valentiniani ^f iieodofij Imppp. qiix eft infer-ta in Codice luftmiani , fub ticuio de mendicanti» bus validis. Etextat Caroli Magni conftitiitio,in qiia mendicis palantibiis vetuit qmcquam tnbuirrnos quamqueiTgionem epesalere/anosvalidosiabore vidumqu^ntarejacdeiidenofaf- « ficere manus iuflit. Huc rerpexeaint etiam Conilitutiones Im- «« peri) modemiores,quibus ftatuitur, vt hoc iegne atque fucile gCr nus hominum,& velut lapto viaens,nanferatur. Ex ijsdemcauf- ils veteres in bene conftitiitis Regnis & Rebuspub.noti tulerunt eos , qui ipecie religianis fegniciem iuam tegere , 6c alicno labore viditare voliierunt. Ita enim rcribit Valer.Max.de Maffiiieniiurm Lib. 2. CAp. Repub. Omnibus qui per aliqiiam reiigionis fimLilationem ali- inentainerti.E quaeruntjGlauiasportas habet, &mendoiam&fii^ coramfaperilitioiienirummouendameiie exiftimans. Saiujberri- mam i^itur dodrinam habemus in Eccleiiaftico,vbi dicit : Fili vi- Cap. 4-Q' tam mendicam ne deger is, mors enim mendicitati eft prsferenda, Viri meniam alienam rpedantis vita, non eft pro vita deputanda, animum enim fuum alienis coiitriftat cibis.Cauebit aute vir pru^ dens & erudkus.Ori impudenti ruauis eft mendicitas , & in ven- treeius ignis ardec. Hucipedaiie videtur lolianes Auaitiniis,vbi T>e rshu tm-* it-a^icit : Nunquam fane ab eo tempote, qiio mendicantes mona- ckis. chiexortifuere,ftatusEcclefice fuitfeliX' Nouationibusfemper ftuduereplebfinonre6te,mendicis validis jqui mendicandi vi6tus quafi artem quandam faditant,iubetur panis dari,& iiiiuper quaii ρΐΌορΓοηίο pugniisimpingi.illud quidemjquia homini panem petenti negaie vixhominis videtiir: hocaiitem,vt diicant ab illa fbeda parandi vidii^atione abiiftere , & intelligant, ie bonis om- Μ nibus merico odiofoseiTe. Verfiis graeciis , ilcut \ Mureto in fuiS' J vanjsledionibusinducitur,iiiceii:r Haecmiliimeditaiiti venic iii mentem hiftoria elegans, quamre^ CapjioMjJ. eenfetiodoc. Damhouderiiis in ruapraxicriminali. C^umGan- daiti, inquic, axm aliquot Seiiatoribiis Bmgenfibus federem ante portam domus Semtonximendicas quidam gemebiindas , plo- rabundus 3 minsque modis Iripaupemtem fimulans , el^ iiam petit j^abere felatens vitium ac malum prsdicat, quodpii- dor ilUas homitium conipedui exhibere deterreat. Ipiiiis miier- ti fmiTuii meiidico eleemoiynam largimur. Mendicus ^nobisdi- aredSur. Vnus noilrumiiibet faraulumrLium hiincmendiciim mrequij&r propiiis quid lateiitis viti j haberet,perquirere. Paret is jnandatis jmendicum rogat, quodnam fit iiludlatens vitium,quo felabomre dicebat. Infpicit faciem, videtpedus,videtbracnia, omniaque nicentia & valida Comperit. Nibil,inqait famulus,in te mali video. Ali , inquit mendicus , longe aliiid eil malum , quod me preniit,quodq; atuis obtutibusremotiimeit, nempe tale ma/ lum 5 quod per vniuerfiim corpus meum ierpiit , quod per venas ac medullas ita grairatur , vt nullam fit mihi corporis membrum, qiTod fefelaboritus acoperis tradere valeat. Hocmaliimvocari aiidio pigritiam , & deiidiara. Quid ? haicdne noxia admodiim jiunt vitia? Famuliis hic itomacliabundiis diicedit,ad fuosredit. Rogatur , quodfuerit illud lacens malum. Famulus, vt imendico edoituft fiuemeditntioneshijioric^, f doftiis fliit,rem explicat, cognitumilludktentiis.malum, quod tnulcos aliospremit,aperic.Reiponfum ciimriiiiexcipitur. Mox perquiritur mendiciis , verum alio ie fubduxerat. Annedit idem DamhoLid. aiiam hiilonam,nonminus lepidam, quam piopter proiixitatem omiii, quum prapftrtim ipfius praxis in manibus ha- teatur. Redeigiturhocfceleftiis.genus mendicantium detefta- tiir , & quod infinitorum malorum autores iim Cornelius Agrip- In lihro de i«- pamiiltisexemplis &rationibusdemonfl:rat. certitud.&va/ nitate fiiejh- rr^ . x-T .^. tiarumcamte De CmgartSyquos Germam ^s* C Α ψ V r XVII. ο τ V Μ eft in Germania Sc alibi geniis hominum vagumy & inutilcqui vulgo ^i^eaficr/ SLpudiulosCingati, ab Hi- fpanis ΟψΛπϊ,ζ Gallis Aegypti^voc^ntMTLy Quos alienamuant,proprjjshahltaremoleflum. Tafiidit patrium non nift nojfe folum. De quoram originc&vnde venianc,diiierfi diuerfa ientiunt.Qui- dam enim putant eos originem duceie a Chiiib, quem ferunt fi- liiimfuiireChami,&orimidoselieex^g7pto & ^thiopia^atqj adhuc vsqaeprogenitons maiedidiortem luere, per vniuedum Orbem vagantes. AlijjinterquoseiVPoIydorus, volunteoseiie Aiiyrios & Cilices. Volaterranus credic illos ab Vxijs ex Periia. ortum fuum habere. Sed aliter rem ie habere experientia oilen- dit. Nihilenimaliudfuntjquam manipiilus furiim, vtilleait, & colluuies ocioiorum & fraadulentorum hominum , ex varijs na- tionibas,noiiita iemotis,ied vicinis colie(ita,qui extra ciiiitates in agrisjin triui jijtentoria erigeiitesjacrocinijs & furtisjdecepcioni- bus & permutationibus , acqiie exchiromantica diuinationejob^ ledantes homines, ijs fraudibus vidum meiidicanc.Fabiilas quo- que meras , fingunt , fihi ex patrijs fedibus neceiiariam migrado- nem nefcio qiiibus de cauflis iniundam eiie.ii fecus fecerint,& ηδ ^«otannis hordas fuas , id eft 3 multitudinem hominum vtnusque I 3 fexus. iexus exuiatum miiennt ; calamitatem & fterilitatem certam om- 1^25 infine nibus priefto eife. Pieniisinhieroglyphicisrcnbit,nonnuUosar- * l^krari,hochominumgenuSabaueCinclo(ciiiuspid:araveteres cxtremas paapertatis hominem fignificare volueriint, vndepro- uerbium,tefte Suida ortum : Patiperior leberide & cinclo) nomen accepiire. Ita enim inquit : Cum cinclus inops adeo fit, neqiie certo vsquamlare vtatur, nonnullierrones illos, quinunctotum terrarum Orbem mendicabiindi,cum Chiromanticis vxoribus 8c liberis peragrant , niisquam domos ceitas habentes, quos vulgo Cingaros vocamus,Gindos ab auis hiiiusiimilitudineappella- In Adadjs. tos SLvhkrmmt.Scc. Vnde Erafmus ait, Rufticos mendicos & er- De natura a- ^ores Ginclos vocare,&: adducit teftimpniiim ^liam,quidicit nmmM.u. boc genus hominiim Gtiecos^Ooii^^sg nominare , hoc eft,experces penatium. Ceterum,vt redius cognorcamus,cuiatesrmtiftiim- In Saxonia poftores , audiamus Aibertum Craiiziiim , cuiiis hxc verba funt: likii. QA.2. QuLim ageretur a C η r i s το aiinus decimus feptimus poft milie quaddngeatos , primiim appamere hisjioftris maritimis locisad mare Geimanicum homines nigredine informes,excodi folejim- mundi vefte j & vfu remmomnium fQedi , furtis inpnmis acresj pr^fertim femin^ eiusgentis. Nam viris ex fiirto feminariim vi- dus eft. Tartaros vplgus appeliat. Tnltalia vocanr Cunos. Dii- cem comites milites inter fe honorant. Vefte pra^ilantes, venati- cos canes pio^nore nobilitacis ahmt , fed vbi venenturjnifi furtiin ^ nonhabent. Eq«osfepemuta«tymaiortameii parspedibiis gra- iitur. Femina^cumftratis&pamulis iumento invehuntLir. Li- teras tum prsetalerunt Sigifmiindi Regis,& aliquot Pi-incipum,vt transicus illis per vrbes & prouincias mcolumis permittatiu- , in- noxiusqae. Femnt ipil exiniunda Γ!bip(Enitentiamundαm pe- l;egnnantes ciicumire,fed fabellic funt. Hominumgemis,quo4 νίϊι compertiim eil, in peregrinatione natum , ocio deditum,niiK iam agnofcens patnam,kaciixuit/furto, vtdiximus/eminariim vi^titans : caiiino ritii degit : nuHa religionis iUi ciira : in diem vi- uk : ex prouincia demigrat in prouinciam : pei: aliquot annoriim .interualla redit,red"miiltas in paftes fcinditur,vt non ijdem in euiv dem faciB redeant,nifiper ionga interualIa,:locum. Recipiunt .pilim& viros & feminas volentes in cundisprouincijs, qui f© •iHoriim mifcsnt contubernKj. Cailuiiies liommum inirabilis, .omnium fiue medimioneshifioric^, yt omnium perita Iinguarum,riiftic£e plebi graiiis imminens: vbi fo- ris illi laboranc in agris,hi fpolijs inuigilant cafellariim.Aiieritiniis quoqueliancimpoftorumpiO^eniem iiiis viuis colonbusegregi^ depinxit, cuius verba ex annalibus Boioru inferere opera? precium tthj.mn prih exiftimaai. Eademtempeftate fanno vici^licetpoft riafumCHRi» ciiUfim. STVM M. cccc. XXXIX.) fnraciilimum , iiiquit , illiid ^eniis hominum,colluiiies atque ieiitina vanarum geritium,quiE in con/ £nio imperij Tui-carum atque Vngaria^habitant {Zigems appel^ iamus ) Rege Zindelonenoftrasperagrarecoepereregiones. Fur* to,rapina, diuinationibus impunc prorfus vidiim qn^ritant. Ex ^gypto fe eile mentiiintur, extorresque doffio ^fuperis cogi.ma- ionimdelida,quiDeiparamvirginemcum puero Ies V boipitio excipere recufarint , ieptem annorum exilio expiare, inipudentiis. conhngunt. Experimenf is cdgnoiii , eos vti Venetica lingua. Et proditores atqUe exploratores c& , ciim aiij,tum in primis Maxi- milianus Caifar Auguiiiis & Albertus parens Pnncipumnoilro-- riiin publicis edidtis teftantur. adeo tamen vanafuperftitio homi- num mentes velut lethargus iniiarit, vteos violari nefas putent^ atqae grairari/urari,imponere paffim impiine fijiant. Hiec Auen- tinus. Tale genns hominum futile & dereftabiie in Aiiaapikf Mahometanos pailim quoque vagari , Usce noftratibus Euro- p^isCingaris rceieribus,impofl:iiris,fums,aIijsquenefandis vr- tijs,multis nominibus fuperiores,eosque vulgo Torlaqiios voca- ri , Nicolaus Nicolai, Andreas Theuetus & aiij campRires in fuis peregnnatioiiibus teftancur. Canones fane^&quiin eos com- ' mentaria rcriprerunt y tanquam peccatiim graue contra primum pr^ceptiim Decalogi , reputant , Γι aliquis eiiismodi peregrinato- res Cingaros de fortuna fua percontatiir.animo credendHd,quod illi reponderint, qiiamiiis ex ciirioiitate , vel ddendi gratia fi qim faceret,nonprolethali culpahabeatur,niii peiTonat:aIis er- fet conditionis , vt ex illa inteiTogatione alij gra- uiter offenderentur, tunc enimratio« g ^ deneii^ nefcandaligrauiuscenfe^ tur peccatum.^ 1 2)r indu^ria hommum.cjmhmdam ve" terumin^rumentis Muficisy^^ qua" tenus imentus in ijs fit infiruenda. C Α ρ V τ χ ν ί I I. Ira eft induftria & folertia hominum vtriusquerexus in quibusdam Germaniie ciuitatibus, vbi non iolum pii- beres & aduki , fed etiam impuberes & decrepiti,habent: φ agant, vt indeneceirariaalimentaacquirere poifint.Vidi ego in celeberrima yrbe,puei-os & puellas feptennes & qumquennes,&. Γι liceiet dicere , propemodum infantes,labore riio,licet ipfis ludi- cro,attamenfubridiola ribiadvidiijnparare. Adeo Γolerseftna- turaillexcoeitandis ijs aitibiis,ex quibLis ad rufteiitationem fui adminicula habere & lucrum percipere fperat. Ea aiitem per ie pauciilimis eft concenca , riqiiidem, tefte Arii]:otele,natura modi- cumpetit: opinioimmenfum Quodrane,ii vllain geiite euiden- ter coni{)ici poteft, in Bel^is id manifefte apparet,qui magnam in- duftriamhac in pane adhibere folent. Vt veredeillisdicipoilii:, qiiod ex veteri qaodam poeta AthenaE^us recenfet : Qu^m multos laqueos raiferi Κρ^ίΛ^β panifcus ftruunt?Hoc quo- que olim apiid Alexandnnos vritatu fuiiieteftaturepiftola Adria- ni Imperatoris ad Scruianum ConCiuitas,iiiquit,opLilenta,diues, fGecunda, jn qua nemo viuat ociofiis. Alij vitrum conflant: ab alijs cliarta conficitur : omnes cerce Lfmphiones cuiLiscLinque artis & videntur & habentur.Podagroii,qiiod agant, habent : cac- ci quod agant , habentrne chiragnci quidem apud eos ociofi vi- uunt.&c. Alexandrinos itaqiie imduftria ringulari pr^ditos fuiile, nonfolum ex teftimonio hoc Adnani apparet,veriim etiam Athe- . nxus eos peritifs. Muikx artis teftatiir. Itaenimrcnbit iNullt" ' magis periti Γιιηϋ artis MufiCie , quim Alexandrini, iieqiie pulian - d^citharsfolumdico, cui velpauperrimus qiiisque priuatusa- pud nos 5 atque indoctus omnis ita eft airuetus,vc quhm celerrim^ errores, fm meditntiones hifloric^. 73 errorcs,qui in piilfatione chordanim fiimt , deprehenderepoint:.* iedtibiarumetiamruntpericiisimi. Necearumiolum quaevirgi- neae puerilesquc vocantiir,ied & eariim qua? dicuntiir vinles,pcr- feda? & ampliores,cithariileriariimque & dadylicarum. Tibias enim buxeas 5 de qLiibus Sophocles in Niobe & Tympaniftis me- minit,nullas alias eiiecognoiiimiis^quamPhrygiaSsquarumetiam non ignari fiint Alexandnni. Nouerunt & diopos,& muibcor i)os, qiiique hypotieti appellantur. Debuxeistibijs mentionem acitCallias indeuindtis ,quas lubaPhrygiorum eiieinuentum a{ienc,& ob iimilitudinem craffitudinis fcy talias nunciipairi , qui- bus vtuntur Cypnj , iicut Cratinus iuniorinTheramene teftatur. NoiiimusetiahemiopostibiasdidaSjdeqiiibus Anacreon : Qms animum meiim tenenim obledans ingreflus cil, vt ob hemiopum tibiam ialtem? Suiit tibice huiusmodi perfedis minores. nam & ^fchylus iuxta menfuram ftadentes induxit &c.Etil autem igno- tiim non eil,qukm miriiicam vim Muiica habear iii commoiiendij aftedibus nonfolum hominum , iedetiam biutorunij ficiit multg hiftoii^ hac de re a Lilio Gy laldo recenientuiv ob eamq; lem tam T>epqetM!f. abalijs,quam^ Caftellianeoinruo Cortegiano, vel vita aulica^ dialog.t, tanquamresnobili viro digna praeUicatiir. Et Sozomeiius quoq; Lib.t, memorabile exemplum receniet. Eo enim tempore,quoEugeniLis belium graue&peiiciilorum commouitjCGepitpeciinialmperator Theodofiiisdeiici.Pliisigiturexigere vndiqiinftituit, qiiamantea concribiitum fuerat.Eam rem Antiocheni ita indigne tuleriint , vt & verbis cotumelioiis debaccharentur inlmperatorera, Sc ftatuas tam ipfius quam Auguft^ euerterent. Mox furore iracuiidi^, taiv quam tempeftate,mitigato,poenitere eos commiirorumj&intelli- gefe,in qiiod difcrimen conieda eiiet ciaitatis ialas.depiorare igi/ tur tementatem,& conficeri deli6tum,&cum lachry mis ac eiulatu implorare Deiim, vt leniret Imperatoris animum, &preces illas miferabilibus modis decantare. Flaiiianus epiicopus ifi ilio peri- ciilonoii fubtraxit opem ciiiibas riiis, & profedus ad Imperato^ rem,depL'ecando conatiir illum placare.Qmim vero parum fe pro> ficere fentiret,& atrocem poenam meditari Imperatojrem animad- uerteret,neq; interpellareillum ampliiis aiideret, &:angereturre- i]5e6bu civitatisrucE,talecepic coniilium. Soiebant iymphoniaci puenadepulas aliqiiidaccinere, vt Imperatorexhilararetur. Im- K pctrauit f3etrauit igitiu- ab ijs qtiorum curatio ea erat,t'£ pueros Antiocfre- narum rupplicationum carmirva decantare paterenEiir. Qiis au- diens Imperator, tanta mifericordia aifeaus fuiireperhibetur,vt pateram, qii^m force maiiibus tum cei\erec , lacrymis profiu s ri- garet. Et mox indignatioiie omni depofita venia«i Anciochenis dedk.Eodemodo vismouendianimosexhirtoria,quiEa Scrabone , &Paufaniarefertar5deTyi-tiEoduce Laced^moniorum^cogno* fcitur , qiii quu fuauiirimis modiilis ad tibiam fua carraina cecinir- fet ; milices ita mflammauit,vr qui fa^piiis antea vidi fuem^^ Miifaram furore conciti , viaores euaferint, & exercitum Mefle- ^ niorum fuiiditus deleaerint. Eodem modo Timotheum Miie- " fiumtanta exceiientia in Muricafacultate ίαΐίΓε legimiis, vt quiirrt^:: fe Alexandro Magno oilencare vellet, perke adeo Pailadis carmea", Ortbiiim , quod aiij Phrygiiim' dixere , modulatus fit , VE ardord-' ' eanmsadarmailadmAlexander profiluerit; rHrius,eodemqiiari mpoemMfl. r^ceptuicanentcdepoiiieric. Et Liiius Gyraidiis refert hiftoriam Dlabsroo. Dankam deMuiico.qm tantamodiilaiidi vi excellait , vt reau.:, dknus mente abalienare,id eft,modo laetos,modo tnftes,iinofu^r riofos efficere pofle,glonatri folitiis fit. Idq; eum iii pi-acfenua Re- ^ Pisprxftitiiie. Et addic, ieprope paria, non i^mel apud Leonem i X.ipedaiie.Fuerunt autem apud veteres peculiares moduliyaciati ; tik2. fe^as aiueribsdeftinati,vtex Cailiodori epiilola,quam ibWenll Gyialdus dtat^apparet. Doriusj inquit, pmdentiae largitor eft, caftitatis eiFecaoriPhrygias pugnas ext:itat,votum furoris inflam> riiat : tEoUus animi tempeibtes tranqnillat , fommimq; iam pla- ^ catis attiibuit : la^us inteiledum obtLifum acuit , 6t terreno defi-j denofrrauatis coil&ftiumappetentiambonorum operator gef.Lydiiis cotranimias curasanimstaidiaq; repertus, remiffio- ne ]:eparat,& obiedatione corroborar. Etil vero inqiiam,Mufic?- %is aC-poteilas in excitandis animiaiFedibus maximaeft,ricut'ele- r r ^mter & erudite recenferur a Donzelino: haud inconuerriens ta^ In ^^J^^^^l^' gjejie-rit,biiic meditationiadijcere,quid pareDs meus piismemo- nndarum m- ^.^ ^^^.^. ^^^i^^jnamicofuo,quiErentiinteraiia,qliateniis iimen/ mmrum, ^^^^'^^ ^^^^^ ^^^^ exeixiria afiuefacienda eireM-efpoiiderit.Ha^c enim funt eiiis veriya : : Quod pleriq; nunc Muiicam exqiiiiite diCcere piieros Volunt,neq- iblum voce canere, fed &tibijs,cetensq; qus? ψιιν^^ ag>otvot vocar imtpitemque fidibus fcire, qu^funt 'cii.mTw; : fme meditnthms hiflork^, idqualeilt coniideratione eget accurata.Sed in hac confiiiione vi- tie naud icio an explicaridiiierendonequeat. Multaenimvelplu- rimavpotius concedenda ilint moribus , quamuis praiie fieri geri- que videantur. Sed eft omnino in hac parte, ίΐ ad pietatem & vir^ tutem,& curam officij cducare iuuentutem placet , modus aliqiiis ieruandus,vt& quafi rucciiiiiis horis hiiic ftudio opera detui^ne- que temere diicantur omnia,"praeiertim organica. Et veteres^li-. berali inftitiitionedim aliommorganorumjiqusefortaiieignota nobis runtjtiim tibiarum vium remoiierunt, & lias propter defor- mitatem oris abieciiie Mineruam tradiderunt. Mineruam aiitem iapienti^E & virtutis quoddam numenillos feciileicimus. Ijdem cos,qui adipem Rcip. educarentur, noluetiint ita Muficamdoce-"' ri^anquam artifices aliquado iliius & ipii eiient futuri. Sed quum icientiam qiiandam apprehendiilent,& medi©crem viumcom- paralient, eo contentos ad graiiiora & ieiieriora .ftudia adduci. Nam vC veterum quiipiam poetarum icripfiti - Qutbus fignificatur,red:e 5c praeclare adminiftrari atque tegitatn pubiicam rem qu^m familiarem,prudentia & coiiiiderationeanon carminiimmodulatione&rfonis. Haftenus ille. Hucreferripo' telt quod Cic^r^D ex Platone cicat, Solere Respublicas cum Mufi- Dg^U^^t^ ca fimul mutari. Cuiiismodi enim numeris in cantu, gxauibus aut mollibus,dcle6tantiirhomines,ijsdem &moribusίepr^ed^toso·- fl:endunt. Tales autem funt Respublicse , quales iunt iingiiloriim ciumm domiis. Id non igiiorarunt Laceda?n[ionij, qLium idemTi- motheus Milefius citharoedus celeberrimus mukiplicem adliibe'» rethaimoniam,eamquc in Chromaticum genus, quod mollius elfet ,inuentisnomschordis,conuei'tiiret- Taleenimfeceruntde Co decretum,quodLilias Gyraid.exBoetiorefert: C^oniamTi- mocheus Mileiius in noftram veniens ciuitatem antiquum can- j)gpQgf; jji^ tumnegligit,& ieptichordem citiiaram aueiTatiis, multamm vo- ^i^lgg '^ cum conionantiam,hoc eftjpoly piionian inducens,infecit auditiis Juuenum per chordarum multipiicitatem , id eft,pol7cliordian,& recentiffimum melos induxit,& variam pro fimplici & ordinata circuraiiiduit modulationem , in Chromaticum conilitaens me- Κ X lidkfin» τ γ4 O^erAfuccifmAy ' - IMiefin > pio enarmonio faGiens antiftrophonialcernam ; accitus vero iii Eleaiiniae Geieris certamen, indeceiitem dirperiitfabula- rum rucceffionem;Semeles enim dblores rronfatiufte iuuenes do- cuit ; Edoceii dicimus de his Reges &E|jlioros,accuiandumeile 3> Timotlieum,reairumendam ver6 viidecim chordarum lyram,ex- 5> cidentesfuperflLiaSjrelidafepticIlordi dthara,vtqinuisintuens. 5> vrbis grauitatemjCaiieat in Spartaminferre quippiam inhoneftar'- >y ruKiindecentiumque confLietiidinum.. - C Α ρ V τ XI Χ. Eteres quum vidcrcnt iuuentutem&adolerccntiam^ nimis adlafciuiam & voluρtateInμdc]uel^aίurali,ίedde- Λί.T^WW i^^^l' prauato quodam impuirii, pi-ocliuem eire( vnde adole- jragmentu. fcentiari idem apiid illos fuit qiiod liixiiriari, riciionniinqiiam iu- HoraL in uenari pro lafciuireponimr ) multa, prudenti fane confilio^exco- mte poi" gitarunt,quibus eam ab iftis illecpbris abfterrerent,& ad virriitem tica.. honeftatemque airuefacerent. Non enim igiiorarunc , blandas Vlutarchm voluptates corrumpere omne robur animi , indblemque virtuds, inyiu An- ingeniumlabefadare , coniilium eriperci Qup quid peniiciofius nibdlis. humano generi aiferri poteil ? Et Seneca priidenter monet , Nul- iumhoftem tam contumeliofum eirein quenquam,quaminρle-- ' ' rosque voluptatesiu^,quae quumHominemarripiienntj penkus fubmergunt & fubnertunt. Vnde non minus grauiter qii^m ver^ Ad Amarh ^D.Hieronymodidiimeft: Omne peccatlim poft fadum poeni- tium.. tentia iequitiir: fola voluptas inipfo posnitentiaf tempore pra^ter- „ itos ftimulos patitur, vt ex Iioc, quodcorngerecupimiiSjrurfus „ ίΐί: materia deliiiqiiendi» Via autem fuit prudens &iobria anti- „ quitasiiiterdumnontantumverisnarrationibus&ex^mplissquae' 55 inbrutisaccidere fama efi:,ex quibus vnumatquealterum,vtalia. Mmmup:2i. pr^tereamusjairGribendum aperaeprecium duxi. Tradiint cdore- pantherarum & conteraplatione, armenta mire affici , atqiie vhi^ eas perientifcant , properat^ conuenire , nec terreri , niil fola cris : tDmitate.tJuamopcauiTanipantheraeabrconditis capitiBiis, quae- corporisi fiue meditntiones hifioricA. ^;?^ erorporis reliqua runtipedandapraebent, vtpectiarios greges ftu- pidos in obtLiitu populentur fecura vailatione. Eodem modo D. Ambroiius vtitiir pulcherrima fimilitudine de cancro & oftreo. Cancerjiiiqiiit,libentiilime veicitur caniibiis oftreorum. Verum quoniam illa benemunitafunt , firmift. vtrinqueteftisjvt viper- fΓingi non poffint j obieruat callide dum ie exponant ad iolem. Ibi dum ie aperiiint , & captant auram ; cancer immittit Iiianti bus in oslapilluin,vt teftasreducerenonpoffint; poileaiatis tutointru- ditchelam'& depafcitur. Ita quiim homines ieiededunt ocioj& animum aperiiint voluptatibus ; venitdiabohis,immittit focdas cogitationes , acqiie ita quumilli teftam, qiia antea muniebantur, non poifint retraherQ(, (ieiiorantur. Vii, inquam, funt veteres non mod6 veris & natui-alibus exemplis , ied etiam faepenumero dele- dtatifant fabulofis narrationibus fidem firmare, aut demereiquod genus & rt;i'0ta7i6\;otV & Η9ΐτκσ7ί6θΛ? Graeci vocant ; vt mentes pueiOrum quaii fuaui concenta paiilatim deuincirent, illisque mala & incommoda , qUcE ex luxu & voluptatibus promanarent, ante oculos ponerent. Docet autem prudentiis. Plato , quales ltb.2.de fabiiisE narrandce fint vel non. Adultiores ver6 «Sdprudentiores Repuk hoc deledu nonindigent. Namvtapis ex amariffimis flonbiis , &:alpeiTimis ipinis, mel fiiauiilimum &leniinmum coUigit : iic ex tiirpibus aciceleratis fabulis, ab ijs qui valent iudicio, vtcunque decerpi poteft aliquid vtilitatis. Tiitum enim eft, nulliim librum cirecam malum, quod dicireioIitiimPliniiim accepimus , vt non aliqua ex parte prodeire poillr. Vnde Galli iLium proiierbiuin' fumierunt ; // n'eii mgU d' ont bien nevenge. Qupd itapentametro' , cxprimipoiiet: ^ExpersomnmoeftresmalamUahonl Ceterum ingenioiae fabell^ habent lianc vim , quod ducereani- OumtUian mos ibleant , & praecipue imperitorum , qui & iimplicius qii^ fi- ubj^Qraf' funt , audiiint 5 & capti voliiptate facile ijs qiiibus deled:antur' ijjfijf^ «onientiunt. Hoc etiam GlaLidianus^conatus eilfac€re,vbiait;- inlaudihm Luxuriespradulceraalum,ijU£deditafimper SnUicom Corporis arbkrijs hehetat caligine finfm, pane(r.2, ■ MemhraqueCirceUeJfeminatacftusherbis, Blan da quidem vuhu,fed qua non tetrior vlU- lMUm$,fumagena^S)&mi^iAdQlofis tUecehflSyioruosauro circumlmthydm. lUavokptatummultos intexmthamos, Nam vt ferjE hekix blanda manii permiilfe , leui certamine iiipe- ranturritalibidineSjmollicieSjaliaqueanimx veneficamala,con-i ^ . fuetudine conibpita , necperpetiio irritamento efFeraca,elLidabi- . QUtmsj' lioradeinde virationisfiunt. Hac dereextatapudDionemChry- feftoinimi lepida & vtilis fabella , iiciit ^ Pierio in Hierogl. lib. 14. refercur. EiieiiiLiby^ inquit ferarum genus , ex promiiciia be- ftiaf um plurium & diueribrum generum propagatioiie progeni tum.Idautemimmane admodivmi^uumqiie&ferociiIimum,cir ca Syrtes planmiim^veriari : cibi gratia tumferas reliquas venatu tumhumanum paihim conquirere qu^m aaidiffirae. Eiusver^ inonftri jiaturam faciemque fortnaefle huiusmodiconipicuami: Corpus quidem miili€bre,idqiie admodum formOfumjlaiciue tu «nefttes papiilie, to tu mq^ pediis ac ceruix ρ uicberrLma,coloi-e.cu cisnitidiilimo: mira abeius oculis proiiliebat hilaritaS squa? i tuentem qiiemlibet in amorem piOciiuiter alliceretrueliquum au tem corporis horridum & iquamarLim rcabricie afperum & intra ^:abile:mferne demum inlongum anguemdefinebat,cuiuscap- , inextremapartepoiitiim acreadmodumeiTetj&mordaciifiin alisnon eile pr^ditum,iedSph}rngis inftar fai6}:Ltm,neq, tamen elo qui,V'EiiiiEfaciunt,ieddraconuminmorem ilbilum tantiimedere acutiisimu.Ferashas totaLybiapliinmas,atq;omnium qiiiequot &qualibuscimqjpedibusingrediantur velocirsimas,vtiiemo eiieC/ tam alaceivquiearum infultiis efFugiflegioriaripailet. Animalia kaq; neliqiia qiiotqiiot nadtce fuerint , pernicitate fua fretς ac ro- bore,per vim aiieqiumtur & opprimiint,ied vniim hominem dolo tantum blanditijsq; adonuntiir & fuperant , vtpote qua; pedoii- bus tam amabilibus oftentatiSsipe(5tatores.yti ρrςftigijs implicant, fallaciisimosq; amoris laqueos intentant ,,c0ciliandis cogrefsibus admodum"idone«:in hos quippe quum inciderinc , nullum cient ,tamiiicum,jarhilhollileminantur,immotai vtth manent,oculi$ interim magna cum modeftia in terram deieAisrinftar fpeciofic le- fpiaajq; feminac ad colloqiiij congreflum inuitant, lenociniisq; o- jTinibus alliciunt : Simulac ver6 qms, vt voluptuoibrii hominum impmdentia eft , comiaus acceilerit , extemplo eum arripiunt,in-- ieiftis ,^iias aduiicij vnguibus praeditas habentj manibiis,tamdiii piius pHemiMknttonesyfioricA. f π^soccultatis, quo.icipra?dce capiundiE oblataiitoccaiio.-iiiruf- gitextemplo ferpens \ tergo aggreirusvapprslienfiimque kthali ttiorfutransfigit, venenoq^immiironccate veiligio: moxcadauer niiierabile,rerpens taelfectalc„uau. SCtoqmesmffle-hocciueconclau^ceruicalregiamappelb^ t n? Ε iesione vei-6 huius ali.ud.eflet condaue tnclmum,ad pa^ r etem ei.m exckatuttv, ad-q»em cubilis pedes vergebant , in «juo «leiiti talentOfum tria miUia condebantur. nam ipfum etiam t ium tinti.m leabrum capax eiat , & fcamnum fuppedaneum , RecS effe dieebatur. Praterea ia ipfo cubicute reg.o viw erat- rm?a,5emmis infoper inclufis locupletata reaqae velut. pergu- f^'^ ^'^,.„Kiii„btendebatur. HaticvitemAmyiitasprodidic ra- ^--«^^P^ilrercrateremauLn. ' dori Samij opificio nobilim. fcalia. delicis Danum, l.cet- nr^Uo vidum e?> pem-axeiuM , vt qiii tanti caput fttum recum- Lre,-&f edesfubniti volucraf.taiitictiamaambus pedibusque. fme mtditattows h 'tfioric&. !8s Valer.Maxhff, ^vittciretur ad extremum , quiimpiOciitoribiis obiequi noHet, -ab ijsdem iaculis configeretiir. Non minus huic meditationi , conueniiint ea qu^ memoriie tradita funt de Planco Plotio Mu- natij Planci Confulans & Cenforij fratre. Is enim., quiim in pro- iicriptipne Tnumvirali a militibus ad necem qu2ereretur,.fideli- tate feruorum in regioneSalernitana occultatus,odore vnguento/ Tum prodicus eft. Dehoc fadotaleepigrammakdodiίίimoyi- .ro TheodoroBezacGnla-iptum eftjquodproptereius elegantiana iiucponendum diixi : Sauacohors Plancumadmortemquumquareret illd Trmmviraliicarmfex: Seruarantdommum feruipenetYalibmimiSi Έΐ iUe mortem effiigsrat. - .Vnguentis quum profufis de moremadentme ' Odorindicatumprodidit. Quampotuitmultosvirtusferuarefideks, Mala quos voluptas ferdidk ! Inillaautemhorrendaprofcnptione notandumeiledicit infigms hiftoriciis Velleius Paterculus jfuiife in proicriptos vxprum fi- dem iiimmam : libertorum mediam : feriioruin aliquam : filioriitn nullam. Adeo diiiidIiseft,inqLiit,hominibus vtcunq;conceptae Ipeimora.Nequid vllira^durelinqiieretui^ veluun dotemm ^ .tamentumq; fceleris, AntoniLis L.Carfarem auuaculum , Lepidus Paulum fratrem ρΓοΓα-ϊρΓεαιηϋ.Νες Pianco gfatia defuit ad impc/ trandum,vt frater eius Plancus Plotiiis pf ofcriberetm\&c. Sed vt ad pioporitiim noftriim reuercamiir,iiinilem hi-ilodam iegimusde Muleaiie Pvcge Tunetoru.Scribic enim Iouiu5,eum^qiium contra lib.44.1 JVmidam filium ad reciiperadum regnum infeliciter pugnailetjiiio cruore & mulco puluere fcedam,inter, tarbam terga vertentium , nuUaaliareraagisab iioftibus,^ qu^m.vnguentorum odore agni- ,tum,captamq;,&:^ filio candentiicalpelloprofciiia vcniisq; oculi pupillaimmaniter occiEeatiimeire. Huc nonincommode referri f oteft hiftoria Sybai-itica , quam ex Aphricano in Ceftis.fic enim grece lii)er ipfius de re militari iiircribitur,refert Politianus,vVi de InMifieUan€0 luxu Sybaritarum mnlta diiTerit 3 qiix faiie non miniis vrbaiia quam ridiculaeft. Etenim Sybaritas eo deliciaru veniiie narrat,Vt cquos in CQiiiuia.inU-Qduce;t:ec,itainftitiitos,vt auditotibi? canta, ■V Ια . Ikmm cap. Tj, Oprxftccifim, ftatim fetoUerent eieaos , & pedibus ipfis prioribus vice mi- nuum geftus quosdam chkonomis.motusque edeient ad nume- rum falwtorios^ccidit autem vt tiWicenibi quispiam contu^ aff?at^ttansfogeietadCrotoniatashoftes,pauloanteprael.oiu^ pe a^iSybaritis,&quoderepab.foret.llorum,polhceretur(fi Ifcm modb haberent ) fua opera Sybaritarum cunao^^^ tesSipfotumve„turospotcftatem.Cred.tares,&belhduxcrea- ' ">idotoniatistibicen,conuocalomnesquotquotemsdemfo- rentinvrbeartificij .modulamentumque ijsmdicat,atque,vt vi- ".mumpus.procedereinhoftemmbet. Sedemm &y ban« faftu pm'Lidi,<^ibdequkatufuperabant,euntc0ttk,prtlmm^^^ Κ HiVautem repem^ dato figno t.bic.nes vnmerfi confpi- ram "bi igitur confeftim modulamine agmto camuque fonbusexcafiisAquodtripudiumdomid>dicerant,et,am SntJtaca^tiomnesequites/edhumnaceu^ r ru ApSnoiefrrtAhancremq«oqueAthe„^usenarrat.addens XomisLampfacenipianifimilehift^^^^^^^ Uba.tcmt- rum eq Sybaritica menla, c attmgunt. Vera eft norum. !j„„nitioProcopii: Hominesquitemerecuiquamreiid-. Githm. °ΡΡ!Γ;π1 tandem vel ea priuenttir felicitate.quamconfecuti reatXt Rea"quoqu'cCrantorSoknfis^^^^^ rkusarftipukuu,aaionesnoftrasdiftvibuit. Pnmas en.m vutu- .ktt&dasb^me valetudini; tertias h9neft^ volaPtat.;quar^ tasdiuUiis. Sedfruftraatqiieinaniconafu omn.aabhomin.bus advulnda vitia& comparindamvtautemfiunt,&mfta^ i^ce7r«epuphilofophic.,qu^fortalle,vtil!ea.t,cicatr.c«po- ,s qu^m vu£era curarc poίrunt,anxiέ fequantur,& aaiones V _ foasSeaimitandadiri£^nt,nif.verapietatemftri,aW ^ .. --^'-raia^^rTqrdDtii fme meditutiones hifioric^. Bj videaturj fi umen D ε ο animus , &ratio ipianonieruitjficutiibi ieruiendumeireipie D ε vs prjecepit; nullo modocorporivitijs- que rede imperat. Nam qui corporis atqiie vitioriim poteft ellc mensdoniina,ven De i neicia,neceiusimpenoiubie(5ta,ied vi- tiofiifimis diemonijs corrumpentibusproftituta? Proinde virtu- tes quas iibi haberc videtiir, per qiias imperet corpori ac vitijs,ad quodlibct adipiicendutn vel tenendum, niiiadDEVMretulerit, etiamipiae vitia potiusrLmt, qu^m viitutes. Namlicet^quibus- damcunc verae & honeibe putentureiievirtutes, quumadieipias referuntur,nec propter aliiid expetuntur ; ctiam tuncinflat^runc, atque ruperb£E,& ideo non virtutes fed vitia iudicandae fiint^ Sicut enim non eft ^ carncied iupra canicm, quod carnem facit viuere : iicnon eft ab liomine, ied iiipra IiomirLem, quod hominem facic bene viuercnecfoliim hominem,£ed ctiamquamlibetpoteftateia virtutemque ccKleftem. T)e manjiietudine erga hruta ammalia, C Α ρ V τ X X u τ s I omnia animalia bruta ad viiim & conimoditatcm hominis crcata,& ροίϊ eius lapfiim dcftinataliint: tamcn ifta licentia ty rannide &crudelitate proi iiis carere debet, ficut expreGe in lege diuina madatumpopuloliracliticofmt^vbi DeHt.C4f,2J, i)rohibetiir , iie auis incubans vn^ cum auis vel pullis ex nidb aii- ieratur. Non eftigiturferenda quorundam impcritorum &agre- ftium hominum fiEiiitia & crudelitas erga iumenUyiic alia anima- lia , ad obiequium homiiiis nata & aiiiieta, quum ea intempeftiuK minis , verberiblis & vuliieribus , pro libidine impotentis animi, cxcruciant, Siqiiidcm minime ipibnim iniuria ( nam animal quod propoiito, hoc eft,'7i^ougtoT? nocendi & iniiiriandi caretjlicet da- mniim dare pollit, non poteil videriiniunamfeciiie) interdum ea faciuntjqux nos irritantjacduntue: ied aut sECate,.Yeriabore,inter- dumetiaminediajnon raroautem impcridaeorumvquiearegere debentjCogunturcommittere, adqua?naturaliimpuifii&nece/n- tate inftigantiir. Merico itaque reprehendendus vt batbarus eft Herodomin Pharnuchus Peria. Is enim , quum forte eo eqiiitante cianis iiib Polymma. L 3 equi «qui pedes intef eurFiiretjideoque ecmiis i^mprodfo ^ feque extolletis , Pharnuehum exculliiret j famulis f uis mandaai yt eqiium in euntlocum addiicerent , vbi dominum ftrauerat , ei que criira cum genibus abfcinderent. Huc referri poteft, quod SabbasCaftilioneus Mediolanenfis , Eques Hierofoly mkanus,i ^fuo libiOat^iiem vernaciila lingua οοηΓαΰρίϊΐ,βΐφ RifWili U2, ^Qrdi,i€cenCetyCme hiftoria ea fit, fme fabella.Nam & is felegiire a 4n quodam libello eleganti , cuiiis autorem non amplius recorde 'tur. Fuifle oliminBrutijs ftatutum ,vtis qui velletagere cantra ingratos , teneretur fonare campanulam ad hanc remdeftinatain Hoc figno dato mox conueniebant quidam SenatoTes , ij cogni- ta cauila, fireperiebaiit aaorem habniire iuftas cauirasaccuiandi aliquem propter ingrati aiiimi vkium , mox iniungebant reo fub graui mul6ta compenfationem aiiquam , & VI absqu^ benefickimgratum CeCe exhiberet. Accidk igitur,vt quidamnec non & fententiaillabona & laudanda,licct •lata fuei-it in faiiorem bniti.&c.Reae itaque Seneca ak,ingracum :,cum eile , qiii tiegat beneiicium accepiire : ingratum qui iion red- dic : mgratiim qui diffimulat : ingcatiflimum omnium qui oblkiu- eft. Vnde videmus quodnatura nibilmagis odio prorequatur jqulm ingratum animumyquq ctUm heilijs feris,vt elephantis4e%r fme mtdimknes hifloriu. Sp^ UiBiiSjdracohibus, addo & aquilis f de qua re Crates Per oameniis^ memorabilem hiftoriam , q uae ^ Pierio rereniir, redtat)immo et- Ith.t^.hiert* iam lupisjficut Straboreceniecgrati aiiimi renfum &bene{idj me- djph. inoriamqiiandamindidit. MemorabileauteminpriiBiseft,quod Lib.^i ij,qui animalium hiftoiias condidere, traduntiAedpitl-em videlU cet alitem rapaciiiimum , rigenEi brum£E tempdrej Ci>lidiods tem- ' peramenti pairerculam vnguibus impiidtam, nodfcu iibipcdore iolitii admoueie,eoque fe a frigore tlieri; mane illiim i^^^^ «Stumq;, vt beneficij memoremj dimittere.Rem iimilem de aqiiila 6i columba nonnalli produnt. De fcombris piicibus Pliilarchus apud Athenaeitm,fed prolixius ^lianiis recenfet, eire infukm non loge ab Epidamno.qiiae Athenas voce4;ur,vbi pifcatol-es Iiabitent, ' Inealacum repenrijvb.i icombroiiim dci?rum mukitiido abijs alatar^- Hi vero, vt nittritonbus gratiam referaiit-, pafti in altum denatat adftfros-rcombros, eosij; ita di;cumeuntes adpiicatoriim ' captionemdeduGimt; quibiis captisdcures fcoitibriad-rualii/lr^ r«deunt,paftuma pircacoribusrolitum^xpedantes.Ex-haGbi-iito- - rum animantium erati animi fignificadone, homines admonm (quod alioquin ipiouum ofHciiim eirec ) ftudioriores iiireferenda gratiaeiredeberent. Veriilime enimkίapientibusdidL^meftJn- gracιιm hominem eirerem perie fugiendatn, quodnihil ^quehu- mani geoff is concoidiam diftraliat atq; difiungatie contrariogra/ ti animi afFedione rem per fe bonam & expetedam, quod eandem^ humani generis iocietatem conglutinet atq; conedat.Non fruilra igitur in legibus Caefareis noftris habemus iiai ural^ obligationem X. fed&fik^ ad re^munerandu.Vndeedam Athenis adiierilis ingratos adio coiv ge §.confulmt ftiriua fuit,&: red:e,qaia dandi & accipiendi benehcij-commerGiiJ, Depetii. har&'' finequo vixvirahominu€xtat,pcrdiE,&tollit,quisquisbeneme-- dit. rito pare referre gratiam negligit.Qiiare,vt nos docec Pkitarckis, VakrMax'm< humanitatis eft,equos cofedos laboribus alere , itemq^ canu non Ub.s.cap. j. catulos modo5ied& ipfos fenio graues. Α tq j,inquitie€rnimus,amy In viu Cats^ plioremeirebonicads<]uamiuftid^locu.Siquidemlegi^^ nis, llidatantiim^rgahoiiiines vtimui-.-beneficia&graticenonuiiqaa ctiam brutis danuir.etenim de manfiietiidine tanqLmm vbere ίοιΐ. t«profliiunt. Ideoquenon vtcalceisautvafis, vCendumeftiebiis aiii matis , qiia? rivpta vel atcrita νΓιι abijduntur : ied in his , fi nui- - aliamob cauiram,at vt^dhumanitatemnosailue^^^ S8 Opera fuccifimy exercere manfuetudinem conuenit. Qupcirca M. PorGium Ca^ tonem , viriim aliks omnilaude digniirimum , reprehenlum legi- mus,qubdvetulos exfamiliaferuos,ne dumboiies venum tra- dendol prxcepeuit , quodq; equum,qiio Confulans νΓιΐ5 fuerac m Hirpania,dimirent:horridumque illum ac tetricum fuifle, parum- quehumanitatis habuiiTe profitentur. Hoc confiderarunt ij qui mulas«5caliaiumcnta,qu?inexcriiendissdificijs pliirimumlabo- rcmtolerailent, libera in pafcuis dimiferunc. Vc dc Athenienii- bus tradit idem autor. Quumtemplum, mquit,Mmeru^,cui Hecatompedan nomen fuit , 2edificairent,ex Kis vnam aiunc vlti-6 ad opus acceffiire , &iumentis , qiiac farcinas ad aixem trahercnt^ comitcmredediiTcprxeundoque velutiadhortatamadlaborem Ob eam rem decretiimeft , vt ea vsque ad moitem publice alerc tiir. DeSelimoImp.Turcicorcnbimthiftonci,qii0de^^^^ ( qiiem nonniiili fpadicem ΓαίΙΓε tradunt, k Tuicis ver0,tefte Bus beqaioinfiio Itinerario Carabouluk, hoceft,nubcm meramab ' abfoluta nigricie vocatnm ) vacationem ab omnibtis iabonbus dederit , e6 quod eius pemicitate ex prslio, in quo^^^Baiazete pa «cruo,prope oppidum Chiurli vidus fuit, fuga faluus eiiaieri Eaiidem vacationem & pabiitilibertatem prieftitit equo luo Nea^ policaiiorum Rex Ferdiiiandus. Nam equis meiie mdicium do cumentisplunmis patefadumeft.cum iamaliquot(vtSolin.po C4f 4-, lyhiftor ait , & multis exemplis illuftrat ) iniienti fmt, qm non m primos dominos recogi^ofcerenc, obliti manruetudinis,ii quand inutaiient confueta feruitia. Iiiimicos partis fuae norunt, adeo inter pr^Elia hoftes morfu petant ( quod louiiis quoqiie de eqiiis Mamaliicorumin M^y^to memoris tradidit) Sedilludmaius elt, qu6d reaoribus perditis , quos diligebant , accerfiint fame mor- tem. Id quod de Soclis Athenienfis eqiio tfadidit iElianus,^ quo quumamaretuu ardentius Socles , veritus ignominiam , equiim vendidit. qiiare equus amafio domino deftitutus,voluntanam ii- bimorteminedia confciuit. Verum liimores ingenereeqiiorum pr^ftantifs.reperiuntur. Nam qui infra nobilitatem funt fati.mil- keiusmodi documentapr^buerunL Legimus prsterea pailim in hiftorijs de monumentis equariim, qti^ tres Olympicas viCto- IH mto, rias reportarunt , vt Herodot. teftis eft. Celebrantur quoque le- pulchra equorum,videlicet Cimonis &AlexandnMagni,cuius fmemeditutioneshijloric^. 8β equus Biiccphalus,fiiie ab aipedutorao,iiucab iniignitaurini capitis armo imprciiidid:us , in dorib fwo infidere nulliim alium patiebatiir:Regem ver6,qLuim vellecaiicenderejiponteitiagenua fubmittens j excipiebat, credebatiiuque ientire qiiem veheret, vt oftalios CMIlurtiusrcriptumreliquit. Apud DionemdeBory- Lib.6,Dege~ hene equo AdrianiC^rans legitiir,quo in venando plurimii vte- fiisAlexand. batiiUjCuique mortuo iepulchr um fecit,columnam erexit , &: epi- Magni. gramma infcripiit. Iiilitis^ Capitolinus eciatn memori^ tradidit, Veriimlmperatorem equo fuo Volucri (quem itaamauit, vtei aureumiimiilachmm fecerit, &paiias vuasnucleosquein vicem hordei in praiiepe poriierit ) iepulchrum in Vaticano fieri curaiTe. Sic forciis.Rex Polonice Stephanus, qui fupenonbus annis regna- uit,eqLio Γαο generoiiffimo,qui eodem die quo frater eiiis Domi- ^ nus Transiyluaniae extindus eft , exanimis concidit , in loco quo non procul ab arce Vilnenii defoifus eit , monumentum erigi ca- rauic. Quod Daniel Hermanniis vir dignitate& eraditione, nec non δζ poeta pracftandiIimus,veriibusrLiis celebrauic,qii0s αίΤςη- beie operiT precium diixi : RegisequiisStepbamformagreJfuj^fuperbus, ^ t,tcurJhveloX:propeViindiconditurarcem, Qjit morknsRegii fratrein prafagijtejfe SiibUtHm } viuis : dccmt qmdfama fecuta. Huic fiauaereilaertmonimentumteflisequini. Immo hodieadhuc Rom£e invinea Cardinalis Sermonettic mo- numentum ,faneridicLdam,Mul^,vtdeequoadgenus aiininum veniamus,conipic!tur , quod vel iimile PorcaciuSjVt ipie teftatur, in iiio ebganti libio ItaJico 5 cui titulus eft : Funerali antichidi di-' iierripopuli&nationijin Sabiiiis inter Romam & Tibiir (iiam qiiaedam verba in fuc defuntjqu^datn cum noilro non coueniiint) inuenit , in fuppedaneo quodam , quae veluti adminicula adfaci--N lius infcendendos equos ( non enim tunc orbiculi ferrei ciim baie, ο iti vulgb ftapiK appeliaritiir ^ inuenti erant ) paffim in itjnere po- fica erant, quod eft eiusmodi : OIS PEDIBVS SAXVM. ChIVCHI^ DORSIFER^ ET CLVNIFER^ AC PES- SVET^ ET MANSVETiE CVIVS VT I2SSVLTVRA . Μ DESVL- 7 90 S51iSVLTV R. ijs. O^er^fuccifimy its nec^leais , plerunque in eos, qui reliquos vel autoritate vel ro- borem-^cellunt,irruerefolet. Ilkiftraturhocegregioexemploa Ο CuL-tio , vbi fcribit , In venatione leonem magmrudinis rar^ , p^habuisalijs,ipramAlexaiicimm Regem ftipatum amiris & Ufior.Vran^ '^.S^cLxdine incolaramdoUo,quumfortel^^ '''' ^ rnitodomino^ad eumfebellaa contiileritj ied confeftim mukis felis^turbaconfoiiameire. Obiei-aatiimpr^tereaeft,prcECipiiam leonum vim & vigorem in ipforum oculis conftare , qiioram lu- mine hebefado Jat velatojerocitas omnis deciaitpdciiieGetu- lihUapi6 Uimqaendampaifeorem,tefteininiopnmumaoauile. Qinim ItbXcapO. m q^^ corepngnarec,eiretqueinermis,& omni ρι-^Γιάιο& auxilio dekutus, frendens^ leo in eum irriieret , fugam tus veftequaamidiiscratexuit^infei^Tcaputobiecic.Bieren^^ . autem forte vefte in luba circumuolLUa,oculosque leonis obue^ , lm^3ita ferocia eius dimmuta eft , V t quaii obftapefada fo^^ kerLpaftoriqiieliberumrpaciumadfugamreliqaerit. Ethanc - ^im oculoruminleonibus,nataraliamrerumpenti,iica^ rum attribuunt ;hoc^ie probaiu ex eo, quod leones nulla re ma- gisquamieniinfligam vertantm% Nam qui ociilos iicciores ca- lidioresque habent,ij maxim^ omniiim ignem auerrantur.qaem- admoaom autem leones ceteris animaiibiis robore & ferocia pr^. -ftanfita viciffim promdentia diiimahLiicparti, qna terociunt,vt ' oaalopoftaicemLis^velutfreniim inieaumeil,neeommmulti- tado nnniiim augeretur , & hominibus, reliqmsque animantibus j ■ nhis-cGUonoxiieirent. Hiicaccedit, quodalioqum qustimido oerirent. Quocirca tam damar,qiiam etiam oues,fepius geminos, pliiresqueprodacuntfoetus.Sicetiamlepus,quemomniave^^^^^ rnr ferLles , homo , tam ferax eft,& fola.qua. omnibus beftijs, qLUimcrraiuaaeft,edamimpleatiu-,& alium fcetam in vteio ge- ftans,p'ilis veftitum^ aliumtantumnonformatum^; aliiimconci; pit At caniiiiora,&qii^rangumegaudenr,minusfcECundaeile rernimiis. inprimis autem omniaanimalia,quo maiore co4-pore, irho.capj^, hocmim.sf Junda eireteftatu.Plinms. Sic lc.na vaUdjff^^^^^^^ fmem€ditutiomshijioric&. voracifllmumque animaUiemel in vita,& vnum,ii Herodoto crc- dendiimeft,parit,curnqiiefoetii vteriimemittit, NamjinquitjCa- tulusleoninus, vbimoueri invtero incipitjCum liabeat vngiies longe acutiilimos ex omnibus fens,vteriimlacerat,aiigeicensque magis acmagis vnguesimprimendoexulcerat,ita, vt ad poftre- mumjdiimpartiisadeft,nihil vteri rclinqiiatiirincoliime. Hiic reipexit fabula^fopicaj inqua le^na vulpiexprobanti , qiiodiik: iemel in vita,& vnum tantum parereCjreipondiile fingiturjSe qui- demiemel5& vnum parerejied eum leonem. Solinus tamen & ali),tamex veteribus qiihm recentioribus deparCLlhu^ι^sanima- lis rediiiSjidqiiod experientiatcilatur,fcribunt. Le^na^jinquit SolinuSjfcEtaprimocatulos qiiinqiie edunt. deinde per iingulos Cap.st* partus numerumdecoquiiiit annis iniequentibxis. ied poftremo quum ad vnum materna fecunditas recidit , iieriles funt in aeter- iium. Seddepaitu leonumres tamintncataaffipliusnoneftsnam >^ ij qiioque in Germaniain viuarijs Principum iaepiiispepererunt. Alia qiioqueratione Creator omninm rerum , &rfons origoque omnis fapientiie ferocitatem hiiius animalis compefcuit, & pro« ipexit,ne multitiido ipforum alijs intolerabilis eilet. Excitauit cnimleonibus Jioftem vilem& deipedtum quidem , ied acrem & jndereirum,iiiisqueinniimens agminibus leones ad furorem irK terneciuani exagitantem. (^odeofaciliusfieripoteftsCumleo- nes natiira iracundi 5 & procliues ad furorera iint. Ideoqiie legi" mus apud Maronem, Irajj leonum. — — · & apud Oiiidium de eademfera: Iram vultmhabet. HocquoqueexLucrecijelegantiis.verfibusapparet; > Sed caUdiplm eiiillisquibusacYiacordai Iracmdaq^gens facileefferuefcit inira. Ouogencremprmisvii-eilvklentaleonumi Tedora quifi-emiturumpuntplerunquegementes» Neccapereirarmnfiu^mmpeShrepoJfmf. Ceteriim vt meditationem noilram proiequamur, de illo hoile alioquin viliilimo , fed leonibiis infenfiffimo , aiidiamus Ammia- LikiS.remm mim Maixellinumjqui itaicribit : Inter arundineta Meibpotaraias geflar. fluminum & friueta, leones vagantur innumeri , clementia hy g~ Μ 3 mis, - - S4- ίη Fhdidonis xmmentarw. tibm, 1 Omin him- Omihidm, UviWBrml ms , ibi molliffimse, femper innocui. At vbi Solis radijs cxaifefif tempiis , inregionibus aeftii ambuftis,vapore fidef is & mukitudi- ■ rLecuiicumagitantiir,quorum examinibus per eas terras refert^ funt omnia. Etquoniam oculos quafi humida&lueentiamem- bra e^dem appetiint volucres ,palpebrarLiip libramentis mordi- £us mfidentes \ ijdem leones criiciati diutius, aiic fluminibus mer-. i\ rorbentur,ad qii^ remedij caufla confugiunt; aut amifsis ociilis, qnos vnguibus crebL-o laceranes eiFodiunt , immaniiis eiFerafcunu Qupd m fieret , vriiuerius Oriens huiiismodi beftijs abundaret. Hadenus Marceliinus. Habent autem ciilices eo maiorem occa- fionem noftii atque interdiu continuo iiifeilandi iuum hoftem, alioquin omnium ferarum potentifsimum &ferodfsimum, cum leones fomni parcirsimi imt , oculosqiie habeant inter dormien- dum fplendeicentes, ac remiapertos. Vnde multis perfuafum eit, kones omninp inromne^ eile, ciimprsfertim incer quieicendiirn caudam afsidue moueant. Quod tamen .Arifto.te.es naturali ra. tionefienpoiiene^at,nullum vidclicet animal absquefomno vi aere: qaamuis non ignorem Olympiodorum Alexairdnnum berchominem qlicndam inromnem vixifle,qui.rolo aereielar nurriretur. Obiiaiicleoi:iiimvigilantiam,eorLimftatiicekveter tus ante portas templorum , vekiti cuftodes facrorum , ficut pa fim hodie faxei leoiies videntur , poiiri iunt. Quod etiam Alcia obferuaiiit , vbi emblema de vigilantia & cu ftodia ita concludit ; EH-leo/edmfios,oculisquUdorm'napertii. Templorumtdctrco ponimr anrefores. Vn4e jEoypdj vigilancem redulumqiie-hominem , autetiam cti- ttodem oilendentes , leonis caput pmgunc , quoniam leo vigilans ocuios daiidit , eoidem quum dormit apeitqs habet , quod qui- dem cuftodi^ atque excubiarum iignum eft. Eodem modo vete- res,robur Docantes , leonis aiiteriora membra pingunt, quod hxc ei cxtQto coipore robuftiisiraarint. Sane qii^m idonea&poteiis hxc fera ad nocendiim iit,mu!ca pafsimex hiaprijs rocaadduci poifent. Pr£E cseteris autem eft memorabilc, quod Pliitarchiis de ' Megarenfibusjapud quos Cafsius leones ,quos yEdilibus iiidis prseparauerat, reliquerat, icribit. Qmim enim ciuitas p^r Cale- num caperetur , Meoarenfes infaiifto fane confilio ferarum carce- US efTrem-unt , eorum viuculis rdaxatis , vt irrueHtibus hofttbus ' , - & ^ . - - ^ obiete. puemeditntioneshifioriCdt. •biedar , negocium eis tantiiper facefTereni , dum ίϊ'οί per miiram aliquam confiilere poiFent. Verum enimuero longc ^liter euenit. quia Icones in ciiies^ipfos truculenca r^uicia c0niierii,tantam iner/ jnium ftragem edidere,diimot>uios qiiosque 3donimtur,ftcniunr atquedilaceranc; vtjpedacuium idiuerit vei ipiis hoil-ibos per- jqu^m miierabiie. Tale aliquid noftro tempore accidlfie inarce Neapolitana ( quae ad mare prope portum iitaeft^&olimteile CoUenucio collegiiim fratrum minorum,poil:ca Regiim AiTa^o- num regiafuitjhodie caftelium nouurri vocatiir} referebantno1->is prafiidiaiij milites. Viitatnm eniriilongo tempore fuiife aiebantj- & adliuc eife eonipeximiis , vcleones aHquot ibi inloco,qai mare lpedar,alantiir. Quum autem aliqiiando hoiles nocfcu nauibus appuliirehc, & hac in parte occiipaturi arcein,mbeniarc3lis ciam^ appoiicis , magno rilendo tranilceridiirent,prs£ter fuam Ipem mzu dei-unt in leones , qui multos ex ijs diiaceirartmt, & iiio f ugitu vi~ giles excitarunf , ita vfnon paiicis dbridcrads irrito coiiatli difcc» [dere coadi fueiint. Sic qaoqiie in iacris literis jegimas, aD £ o' jimmiiros cile leories initnpios & profanos Babylonios, vcl Chu- ticos ( qiios ioicphiis kregione Periidis Chuci &ilumme-Cliut6^ ricnomniatosait.eosRexAil>u-ioiuimincerramIiI-aais,velut>C0- li^ 2 lier lloniam adduxerar ) qui eos dilacerariint.: Fiabitarehi cceperant, f^/,' /7 Iquum Salmaiiafar RexAilyriorum decem triBus lil-aelicaru capti- juas ob impietatem abduxiilecinter Iiid^am &Gaiil^am,^ qua re- gione omiies dicebantiir Samadtie dc Samaritani^fprte φ reo-ionis- cuftodiendx cauifa addudi eirefit Samarita cnim cuftos H?bra-is dicitur. VndeProphetaEzechiel didt, Qaatiibfeireiiidida D o^ C4p.4i |M I Ν I peisima,qiiibus impij puriiuntur 3 gladiLim/amem, peftem, beilias malas. Excatprsterea trifte exempliim viri D ε i^qLiem oB lilf^s. Μσ,- mandatidiuminegledti cdmenadmiirLim , ieo quidamai>niauid m.i?.- bed hoftes Daniehs h-leonibus ijs inteifedi paiiloance D EVscoiiibuera2:,iTe; Danielern vllo modolkderent. Notandam fane eft, apiid Hebr^os quatuor nominaleonum eiTe. ^uxta dluerfos ^tads gradiis. Pdmum eil «^ί^^ qiiando adhuc batulus eftrSecudo eft *v?g3 quum audns eil ^!:ate:Terd6 *ΤΛ ;-]uum eft robii%s & fords : Qaart^ quando conrenefcrt, '^uamuis:& deeo iam decrepito quandoque dicatur ; iicat Petr us- 0^er&[uccifm&, ^ uafiire Simfonem,& iUe diuifiire iriuentem le^nemjVt folet diicei , pi hoedus/cribitnr. Fama infupei- eft,leones quos Regios vocam ( nam ferant ex ijs quosdam omnino effe degeneres ) ficut ipU seneioft & raagnanimi funtsita hommes generofos & tol- fes obferuare , & voces ipforum liorrelceie , ideoqus non vo- lunt,vtlimisoculis,teftePlinioxapiceilipAallegato,aapic.ancuw ci.m & ipfi hoc non faciant. De hacre leg.mus h>ftomm apu*. InSaxonk Cranziumfane memorabilem.de HenricoCom.teHoUatis.qut- Z7ca..4. i fortitudmeferreuidiausfuit.ad quem proptet prolixitatem U- Theam. quando Lutetise inTomellis.ciim multis alijs "oWibu e teneto palatijinhottumpiofpexUret,qu6dtuncfoaecniisclaufti.slee Laferi^feque kteV.ditfugient.bushmc mdealns,absque^ complexu/faent. qua le feattonkum.leonemfibi adha:^ "Ce« fubit6 audaftei- & torue infpexille , qtti mox depofua omni tero- cia ad pedcs fuos procubuerk.inftar bland.ent.s & ven.am pM^- tis. Tribuit autemls hanc vim virmtiSo an, munatiira celluerit. (^are poftremb nonomittendum eft,quodplerisque perfuafumC< id quod experi.ntia teftatar.& ab ocuktjs wfti- Ls,ijsdemque fideilignifsimis, audiui Xleo-nes cantujp gaUo^^^^^^^ & eonmconrpeaunf,qui>d fint maa,s l^--bus rola.xs velal a ^ occultavi.tniraminmodumexpauefcere. Idquod poftabos Al- bertus Magnusquoque affinnat.quuamennonommb^^^^^^^ fed tantCm candidis ikc vim perterrefaaend. leones ""'bu.t^Pu- Lih. tat aute Lucretius vt Epicuri feaator,feminaqua:dam,iiiieidol^ autimagines ex corponbusgaUorumemanare.easque muo^^^^^^^^ inlcones.itaacres icpungentes. vt leones eas ferre non pofsmt. ' - ■ Ridicula & Epicuto digna cauffa & opin.o.f.cut ex e.us fequenti- busverfibusapparet: ,,·.;· QumetUmGMummllemexpUuimM»>iiu Auroram cUritcmfuetumvoceyocm. Hunc netiuemitriipidiconlraconflarekmes, Inq^tmntucontmmmemmmfagM: mminmqmafmtgathrummcorfore cfiitdm Semma,quiCCumfmt<>culis'immnfateomm!, VHfiMmterfadiumAcm^CDlnrem fiue meditntiones hifiorica. VYAflant iVtnequeant contra durareferoces. Cum tamen hdic noftrai acies nil ladere pofinfy Aut quia non penetrant, aut quidpenetrannhus iilis EximexQculislikrdatur,inremeando Ladere ne ροβιηΐ ex vUa lumina pArte, Veriimquomodocunque ieie res habeat , compertum eilnonita prideminaulaPrincipis cuiiisdam Germanise , leonem iepta fiia transfilijiie, &foite fortunainlocum irruiiie, vbi aliquot cortes gallorum , gallinarum , aliariimque altilium auium , iil νΓιιιη aulae iaginarenturj eumque ijs confped:is ,nonrolumnullo modo de- tcrritum , ied plurimas ex ijs deuoraiie. T>e eqmrum ^ lu^orum mira^^m-m.^^^, dijfenfa , cHm elogio equi piilcher-- rimo. Ca ρ V τ χ χ I I Ι. Ira painmnarranturdeliipo,apudnosvtnotillima,ita omnibiis inuifa , ied aftutiilima fera. Inter cetera autem fabiilofum efl:,quod vulgo creditur , hominem k lupo^ {)raeiiirum fubjto confternan,& vocem amittere,atque vice veria, ii homo prius lupum confpexentjeum elinguem fieri.Nam quem/ ladmodum fieri poiEt, vt ex propinqiio lupus obiiijSjex halitLiSjqiii ib eo promanat , contagione , vocem adimat , aut raucedinem af« flet , idc|ae meticiiloiis facilime contingat : ita inanem periuafio- jiem elle, hoc ipfum paffim & iemper fieri ( pace AriftoteliSjPlinij iSi Solini , tantorum virorum , hoc dixerim ) fiepius expertus Γιιπι, yel iter faciens , velruri pbambuIans,conipedis ex improuiib lu- ipis,qui me , vel qiii mecum erant , absque dubiolonge prius con- jfpexerant. Idquoque alios quibushocaccidit,aiHrmantes audi- ire memini. Et extat hac de re elegans diiputatio apud lulium Sca- OefuhHl. ai iligerum,qui dicic : Ter in venationibus fciome alupoconipe- Cardan.exer' |£bum. Semel ab vno inter virgulta latitante : iterum ex montis cit.^^^i Ifuperdlio : terti6 quumpuellumrapuiiret. Excannabinaiegete Ν iam ρ$ O^eritfHccifiMy iam admodum α^ιιΐΐα capue identiaem promoii&rit ζά rpecnlatn* Tumqmdamex23quaiibLis puellidixk:0ingentemcanem. ab ilib CLim focijs s^ififumus ; iile a noftrum nemine.^ Tahtum ao- eft vt obmutuerinras , vt magiiis clamoribus priffiojerterntum compivlenmtis ad fugam:mox irifecuti prasdam^licet line vua,abs-- tulerimiis. De ijs aiitem quse de mira diirenrione,qiiam Gtxci - ~ '^4,'Zc7rT^e«oipnominaiuaupi&equifeiuntiir,pericLiliimfieu^^^^ le poilet Feriint enim equam non folum , ii lupum calcanrj ab- . ' ormnYtee,i^d gtiamiilnpicalcant ve%iiim aboTcire. Oblianerem ^gypti) iniliishieroglypiiKi&,iiGut Uras notat , equa qu^ lupum concLilcat , mulierem abortientem deii- crnare voiuerimt. Sic receptum eft , equum qiiantiim ibet f ero- cem 6ic7eneroium,ri luponi m veftigia conculcet caia,obitiipeice^ re &Griiraeitorporehebe{cere, vcex Pamphilo recenietidann. Ub icap g. Hocque obferuaire qitosdam callidos hommes Pienus tradit, qai inhmoglj^ omniuolam Priocipum cupiditatem elurari, quumequum in.i- phk Itb.ii sniorem ipfis poftaiantibiis honefte denegare non poiknt, liipi- ' Sumimcmnummyia,qu^prGducendusequuseratmconipeaii Principi.s,clanculum repelier-int,eaq; mox equum eduau,iimul ac . inteilini'odoiethrenrerit,nullavnquaagitatione, nidhsq; ftimu impelli potuiirei vt transiret,atq-, ita vpl ilei-nscis,vel indomiti,vel reiiitetis accepta nota,^ Pi-incipe iTpudiatu, pnori domino remil- fttm fuiire. Hoc fortaiie, vei aliiid experimentiim vetenbus quoq; iion ignotu fuiire conftat ex eo.quod de Amphione Th^ Kloraiit. Feriint enim eiim Peiopi ftonmiila tradid3ire,quaE ob iter fepelire0tur,quibiis non Oenomai modo eqiii perterrefaai funt,- vei-um omiies qiiotquot illac in pofterum curfum arripiiere.Ideo/ ^nelocoillinomeiiTaraxippodei-einditum. Eodemmodoapud ■ , Rorranos olim agitatores iii CirGenfibus fpedaculis , in quibas auadri^^ feptimo currebanc circuitu,&€q uos partis adueriae fre- viaoriaeratjqua^lRomulo proprerfelicem Sabinaramra- ptum antiquitus inftituta erant;d?moniacis quibasdamimpr^^^ uonibusacluerranorarti equos impedijfle^&fuos adcLlrίummel- taίΓe,D.Hierollymos, Amobms& alijfcnbiint. Exqiiol.vIt.C* De malefrc.rediusintelligiporeftJtaenimimppp.Valentim Theodorius,& Arcadius pcenam Gapitisin iisalefieds agitatores ftatuentes fiuemeditntioneshijloricA. ftatiientesrefcnpieruot: Qv;od si qvisq^am £X Agita- TORIBVS CONTRA HOC INTERDICTVM VENIRE ΤΕΝ- ΤΑ VERIT, VLTIAiVM SVPPLICIVM NON EVADAT. Id qiioderudice obfeniauicIacobLisIl^uard.&hiftoriam notabilem, up.tp. qiiomodo confilip iandi Hiianqnis italus quidam CKriftianus, variorum,fips Gazenremgentilein,qui eiusmodi incantationibus iuos equos in- dc mrisambi- citaret ad currum,& i.iliusim-pediretividor eiiarerit , recenret. Sed gmtatibus. inpropoiitameditationepergamus. Necminiis odiuincerlupum & eqLiiim in vita eorum eft.Illiidenim carniuoriim animal,haic in paicuis valde iniidiofum efe folet , ideoq; non raro accidit, vt cir- cumiientus equas>_Iiipo koili fuo pr^die fiat , qaem tarpen prxiii- fumcalcibus,quainparcemaximevirib.pollec & armatus equus cft,repellit , celeiiq; fuga iibi confiilit. Callent enim in iioc cimda PUnmtlh. H animaliajfciuntq; non iua modo commoda, verum & hoftium ad- €ap.2j, ueria : norjLint fua teia, norunt occafiones,partesqae diffidcntiiim imbelles. Fa.iiiaa«temeft,eqiios, quicumliipisdimicaruntjpra!- ftiinciores euadere.eos Gi-xci AuK9i5roccroi6'appel|at5&fienporeil, inde eos animoiiores & perniciores teddi, velut idem Poriain ili- pr^ allegato loco dicit.-Lupas ii equum mordiciis lqrenc;equusexi> mia curius pemicitate polIebit.Miriim ctiam &memprabile eft, idem Pieiius refert,lupii tam ferocem ac riibdolam beliaamj neq; ferrum neqjfuftem ita timere,vt idiis lapidum.Compertum enim ' eiie aitjVt quaparte lapide tadi fiiennt,c0piitrercaDt. C>uin etiam repeitos qaosdam dicit,qiii vel duoriim €οηοαίΓιι lapidum ftrepi» tumcienteSjfeiOci^.aiefuposabegennt. Rede itaqLieadueriiis ~, hanc omnibus inuiiam belluam , fere vbique lege definkiim prnr- miiim eil- Inprimis autemiii Gallia, vbiprofinguliscaptislupM folidi viginciex fifco rciuiintiir,prae£er publicam erogationem s quam plebs fua iponte venatoribus impeiidcre Iblcc. Hinc regia illa refcripta, quie in ipforum lingiia dicuntur Lettres de Louueteriej emanaile cenfet Claudiiis Mallceiiiilceus in fiiis Regijs aquarum Cdp.ii, & rilaarum conilitutionibus. Sed Yt ad equumnoilrura redea^ mus, non poifiim committerejquin eius elogiiim elegantiis.cuiiis autor eft noftri iceuli pra:ίlaHriβ. poeta GGorgius fiuchananus^ ailcribam. Ceterarerumopifex animalUfinxit advfm Qufquefios:eqiiHsadcun^0sfiaccommodatpfm ^ Tiattfira ΟρβΤΛ Jiiccifim, nduflratrahtt,fericlkeUas,fertepda,terram Vomere profdndit,dommumfert,fiuenatam rlummayf€ufoJfamfalm,feuvmcerecurfa ^^falebra^opm,autcambmc'trcmdarefalm, :AutmoUesglomeraregradus,autfle^eregyroh liberafeuvacuisluditlafcmacampis. OuodfibeUavocent,tremulosvigoracermarm It^dommo&ficiaivomitore&naribusim, Vulneribus^offertgmerofumpeitm,&vnk Gaudia,m(xrorem^mitpomtji^v'tcifim Cumdommoifirtemficofficiofuiinomnenh ' Vtveteresnobis tam certofoedereiund;um Credidemtmixta coalefiereppjfefigura, In^MethronijsCentauYos ederefjtuis.. CAp.47. Equis autem iudicium inter alios tribuiESoIinus polyhiftor, fictt fapi-k diximus , vbi piura exempla infignia repenuntur. Ec pr ceteris memoriadigtium eft,qaodaNiceta Choniate 111 fua hiito ria de Alexij Imp.Graecorum ( qiii fratrem fuum Ifaaciiim,optim de eo meritum , proditorieregiio eiecerat, oculisque priiiaiierat recenfeturequo,quifuitArabiGus,fuluicoloris. C2aiimenimis templo rediens eqaum biinc confcendiiietjab eo,velati rationi^ fenfus elTet capax, & tjrrannum & fratricidam agiio & mariibus &C calcibus cxagiratus^eius tandem dorfo dei|citur,, gemmaraGoronacapite excutitur: Secundo quoq; addudoeqiT idem illi concigit , quo inaufpicato omine infelix Alexij exitus h cile denunciatus iuit. Non femel quoqae audiuianObiliEqui Franco,viro miHtari &aperto/e aliquoties equi fui induftria in djas' hoftiles vitaiie. inprimis autem quum aliquando flum Moenum , vado ilbi noco,transire vellet , & boftium fclopetarij akeTa ripa iainfidijs delitefcentes ipfum & tiirmam equitum qu jpfe diicebat , obieruarent 5 in medio flumine- equiim fuum,ali qiiin ad omnia morigerum & imperterritum,arrea:is auribus fu ftitiile , moxque veluti atrbnitum retraceinire, neque calcaribiis^ Toce, alioue modo, praeter confuetudinem fuam > vltcrius impelli potniile : donec patefadis infidijs, equifagacitatem admiratusji-- iei-e confeilus fuerit , fe diuinitiis equi vii-tute fo^^ cnim pairiim ¥niim atque alterumvlteriiisproceini^^^ * . globis; βuemeΆitutioneshίβόricΛ. lot globis , veliiti m^ta expofitus fuiilet. Hunc eqiiiim ispiiis vidi, qui crat varius , & caies equi in noftra veinaciilalingua ^φ€^6η/ propter diiierii coloris macalas vocantur. Qui color , vt pai-ens meus pia? memoriiejin luo libello de tradandis equisjiiotatjargu- menco eftnatiir^ boniE,& conftitutie temperata quadam miftione humorujde quibiis & albi & nigrij&r fuliii pili extiterint.Fuerunt- que ij Thracica Ungua Marones appellati,& a Virgilio pra? ceteris commedati.Notabile quoq; eftjquod loan.Lup.Hiipanusfqui ci- IntraB. mA" tatur ^ Nicolao Boeno ) refertjaiidiire fe videlicet l nde digtiO ho- trmomali. mine, qui proprijs oculis id viderit, quodin prouincia Betic£e,ge- Omf.$iL n. 2. neroiiilimus equiis proprer inceftum ciim matrefua commiilum, adquem committendum arte & vnguentis pelledus fueratjCo- gnito crimine , morili fibi ipfi genitalia,magiia cum admiratione asftantium,abrciderit. De docilitate equorum Sybaritarumiu- Cap 2& prk qu^dam recenruimiis, dc habemus memorabile exempium . apLidDionem. Scribic enimParthosTraiano equumintercete- invitaTu» ramunera adduxiHcitaedodtumvt Regem adorarec. Nampe- j^fif^ des anteriores in morem rupplicantis flexit , capntque pedibiis eius qui proximus eilet fubiecit. Extant pr^terea Jiac de re ledu digna apiid Olaum Magnum. Meminit item eius lulius Scaliger. ^^^nmdM* Eipeciiliare caput de docilitate equorum inieruit infimmlibrum ^^Φ^^^-'/- devenatione,BeliiariiisNentinoriimDiix. VtautemJiocanimal βΙ^^^^^^Λΐξ domitiim facile maniuelcit , & veluti famulare & obiequensjnon ^^^^^^^· ^ 09' iecus ac canes , hominibus fit : ita ferum adhuc &indomitiimi quemadmodum etiam iratum,priEiertim ijSjquibiis id ignotum 6c ^ rarumeftjterribileeire folet. Vndenonfruftraapoeta^didturde cquis : - Sptrantes narihusignem. Hoc teftantur lndi illi occidentales, qiiibus equi, lieet domiti, quos Pachos ϊρβ vocant, vsque adeo formidabiies iunt,vr & mo- loffi, cum videlicecmetuatneabillis vorenturjVtmiHeeorum pe- dites a tribus equitibus in fagam' vertantur r ita vt appareat Indos illospotiffimum auxiiioequoramfugatos^rdeuidoseiie. Vnde Benzo fcribit , Indos illos ferociilimum illiid animal vehementiiis In hifior. noui formidare, qukm omniaHifpanorttra arma,neqiie illud occultum OrblsM.2. habere , immo pal^m dicere , non Cliriftianorunirirtute, non ar- cap. 8. jaisjtormentis , haftisj gladijs aut baliftis fe vidos & rubados eile, Ν f fed In hierogly- fhicis libj. InantiquMo- mdi topogror- fHalib 6, ςαρ.8. InfineMri 2. de rebm Sicu- lis prior.decad. Lib.i.Ciip.^. ied equorum ferocia&furore pcrterritos. Idque^(leo eiiperien- tiam ipiam & praefentem rerum efFedum docere. QiiiECunque enimlocajinr[ait,pedeftres adiereHifpani, quo equi penetrare jQon pofaemnt , in ijs femper ab Iiidis vidi func. canum fidelimte fagacime,cum elogiomemorabilL C Α ρ V τ X X I I I ϊ. Ε fidelitate & ragacitate mira canum multa ftupendapa|/ fim in hiftorijs extant. Inter alia autem proditumme- i^fe^a^aj morise eft, vtex veteribus autoribus refert Pieriiis, Ilia-^ dos Mineru^ templum inDaulia fuiii€,in quo canes alerencur,qui Griccis taiittim adaentantibus fe mites,inaniLietos oiFei-rent: in barbaros ver^ feri, atroces acindignabiindiiem^er irraerent. Eadem de aLiibus^Diomedeis Plihius tradit,quae tantum conti-a Apulise oram Jn infula Diomedis tumiilo atque deliibro nobili virebantiir,«Sc aduenasbarbaros clangore infeftabant;Gr«- cisroliimmodo adulabantur. Narrat quoqueidcmPiedus,apad veteres fcriptores legi , Vulcani tcmpium prope ^thnam Sici- li^ montem fLiiile,cuiiis iucum incqkrent canes ( iicut Rom.T an- tescdes Vulcaiii in circo FiammjQCanesfuiirefabulantur/acnle- :gostaiuumallatrantes,vt Marliaiius refert) qiii caftepieqLie ad- euntibas -abblandirentur : impuuos vei-δ poilatosqacrem quaii diuinitus pi-iefagientes, miferabiliter lacerarent. Hoc coelitiis fie li Etlmicis olim vifum fuiile FazeUiis aiti Nos ver^ inquU: da: monum impofturas has fuiife veriiis exiftimamiis. Huius tem pli veftigium niillum hodie cerni, neque in qua motitis parte fue rit , compeitiim eire , iiem ailerit. De qua re plurarepedesapi^ Cselium Rhodig. & Alexandrum ab Alexand. Viide accidit V noiiiiulli inueiia fmt , qiii iliam falutem potius hiiic aniraali,pro pter attcntasexciibias & fidel;itatem,committereJiiaUiere , qua hominibus. Sicut de Rege Mariiiiiralegimus,qui latratucanu fepe latentium hoftiLi-m infidias euaiit, & venientes in fe aduerfa . iioslonge ante didicic , cauitque^nec non &beneiiciQeprumyi fiuemedimtioneshiJlorkA. >£^ &0Γ aiiquancio extitit. Eodem modo Plinius recenret Colobho- Ii^.i. c^cp. λ§ nios magno ftiidio canes ad bellum inftituiire,adeo vt ex jliis qua- fi cohortes qiiasdam inftruereiit , qu.T in prima acie certarent mi.* ra quadam fciocitate , riec vnquam pra^lium detreararent. Eo- rum aiitem operam inprimis nodurno tempore vtiiem ίαϊίΓθ, Sicfcnbant Garamantiim Regemper ieditionemregnopiiirLim, auxilio ducentomm canum venaticorum reftitutumiiiiiTi.Qiiiini iftdefeilam fideiitatein liaiiis animalis fortaile Henricus Anelix Rex V 1 1. ( iiixta epiftolam ab eius legato , Regi PolonicT Spi- ra if44. miilam,licut ai> Olao Magno refertiir > conuderauit, ΛΓ7.ί/^^«ί. quuiTi in fuoexercita, quem maximum Car0lo V. Ca-fan ^«n- mal domeflh, ifaRegem- Galliarum mirit,quadnngentimiiites,accotideinca-- Septent.cap.^. nes more gentis torquibiis ferreis armad CGipicerentiirjdubia re- lida homiiTu Dpiiiiorre,a!iad vigiiias exerGitus,an ad a gne ftrategema acquirenda: vidoriie mifsi eiFent. HOcqaoq; oKm tefte Strabone in vih fiiit , qai ex canibus Bntaniiicis milites facit, quodprirdGalhijsinbellovtei-entur. Vnde inNotitiarumlibro procuratOL- Cynegij in Britannis Venteniis iiiie Benteniis memo- ratiu\iEaenim legendum-putat Carndeniis,nonG)rnedj,iicLitIa- In fiaBrlm* cobus Ciiiacius interpretatiir. Prociiratorem enim illu canes Im- nia. peratoiibus ibi curaile cenfet Caradenus, cuimBntannici vel An- Inpmtitlk glici primas imer EuropiEos omnes gerant. Inprimis ^utAgaixos, adCol quoru Oppianiis memimt, ηό ibiimi apud veteres in precio fiiifle, ύάΛά^α€€&, ScagafehoundtappelhriMemziitorfcnhit. Tefta-- ttu- hoc quoque Α ndreas Theuetus,vbi de Rege Cephaliiefa-ibif, ■ j« coim.ar^ ' qiiod mQltaagminacaiuimferocirsxoAflictiiruscumhoilib^ '^'"''^^**" ter acieiii iuonrrriilicum admifcere foFfeaE.Et infra Capite xxxvin. mentione facierriLts moloffi cuiiisdam,qiiem tam feroce cotra In- dos in preiio fmile ferLint,vt hoftibus formidabilior3qii^.m ipiimet Hirpani miiites, fuerit : ideoq; ob llrenuam operam naaaiam mi^ liti domino Γιισ mcnftriiHm llipendiiim pro eo numeratum faif- fe Non onTittendum pr^terea ei1:,quod Michasl Vosmeriis de R- In vm Com^ delitate,&riliceret dicerepietate.canamrefert. MmimM^ik^ tumEoUandm quod de canibas venaticis tradantaiTnales , qui dum czp^vctm & sdandm herits(is fuit Florentius V. Hollandi^ &SelandKT Comes, qui. mter venandiim plus vigiiiti ν iilnei-ibiis confoilus fuit) teftes i pii aderanccaptumcomitabancur inarcemMudamjaueduni inde, ' atqiie Opera [uccifim, atmteinfugikproditoribusfeuconiaratistrucidatnmmoeftieu- ftodiebant; Dcmum amicis corpus vrgentibus , vt Alcmamm deferrent.ineandemnaMmcanes confcendebant.ab ommcibo &potu mordicus dieni. FmlusintemplumeUtumpronnΓeπe- rabantur,ίbiάue affiduo defiderio fui domin., donec vi abstoahe- reMur,sgra vitamfuftinebant. Simile «^"P'"'" ,^'1"'"^^'!,'?^^^^ cJri. e.erat. vbi addit : Huic equidem cani Maufoleum cum ''benu^ ^oi.mJ. condiderim.quimSultano Solymano. Altera q»°q"^h^oria. ^ qua'mdecaneGallicoibidemiefert,nonminusnotab.hsq^^^^^ Iii.f7. up.32. elegans eft. Huc fpeaant , qu^ Nicephorus de catello lcub.t . ■ ^ ^ eaividelicetca^cumnouas quasdamrespereg,ffe.atquecuil^^^ faum tribuiire . & arcana qu^dam iigms demonftraire.vbi fcholu ibidemfichabent:Defignabatmulieresvterogeftantes/cortatp- res,adulteros,auaros,magnanimos. QiyP™?"'^^""^^^ ' ,"" nis habe« creditus eft. Indreas quidam Itahcas cuculato eum habuit,& circuipduxit.&c. Veriim arte cu-culatoi-um > b fieu mi- hi ρΐαηέ perfiiadeo. Nam ij airuaaciunt ammaUa.vt ^.'"5"- . rum.voces&geftnsobferuent/.cutinequuleoeiusmodim^^^^ tiones,plera4uefalfas,fademeanimaduem. Memorabi emfu- Fuiscatellis abon,inantibascoituminceft«ofum,memou^nadp n„em fenfum fagacitatis hominibus ignotum meiTe , idque con ^rmatur mirabilTexemplo, quod apud Nouanam pattam noftLO. - rummemonaacciditicutUouio,„ecnonUuftmurtom^ah^ ftoria Veneta,alijs6ue autoribus commemoratur. Amnt eni ouum breni futarum effet, vt inter Heluetios Sc Ga los ψ coUatis conaigendum foret,canes ineend numero qu> heros kio m bellum fecuti fueraM,^ Gallorum ftatione m vrbem Nouaria ac proxima caftra , ad Helaetios celen curfu tta.m.|ire, eorumqu peLlambendo, caudaque abblandi.ndo , quafi ftum fiK^^ obtinuete. Ceteri.m vt meum propofitum noneft,mtegramd canibus fcribere hiftoriam : ita haudoraittendum fait,tantam el iiiteidum intet gsnerofioies alacriiatem huins ammalis, vt eo e fue meditntiones hifioricA. t^S rocius fiat,quQ contra iieuiorcs feras excicctur, Dcquarehabe- mus memorabile cxcmplum,quodPliniotefte, Alexandro Ma- lfkS.caf gno contigit. Isenim quum Indiampecerec,ciqueRcx Albania: natstral. canem admirandiE magnitiidiais dono dediilet, monens ne in par- uas illiim emitteret feras,ied in leoiies aut clcphantes : cupiens A- lexander pciiculum facere huiiis rei,canem iftiim cum leone com- miiit , quem quiim absqiie raagno negpcio dilaceratum interem- ptiimqiie )l cane vidiifetjelephancem iuiTic i tidaci, haud alio magis ipedaculo lcEtatus. Nam primumliorrentibus per totum corpus villis ingentem emiiic lati'atum,mQX inceruicemairultans,con- traque belluam exurgens, hinc atquc iliinc artificiofa dimicationc infcilauit atquc eiiitauic , donec aiiidua rotatum vertigine iolo af- flixit. Cuiuslapfasmagno fi:agoreterramconcuiIit,cumingenti plauui atqjadmiratione omnium ipeilantiiim. Hanc hiftoriam etiam Solinus polyhiftor,icdpaulo alicer recenfet, Guiiis verba Cap.Jtc, quoque aircribere volui. Apud Albanos , inquit, Rati canes feris omnibus anteponuntur: fΓangunttauros;leonespeπmunC;deti- ncnt quicquid obiedtum eft. quibus ex caiiilis meruerimt etiam annalibus tradi. Legimuspetenci Indiam Alexandro ^Rege Al- bania: diios miiTos , quorum alter fues fibi & vrfos oblatos vsquc adeo ipreuit , vt oiFeniiis degeneri prieda, ignauo fimilis diuaccu- baret , qiiem per ignorantiam velut inertem Alexander extingiii imperauic ; alter vero monitu eorum , qui donum profecuti fuc- f ant,leonem ηιιίΓαιη necauit. mox viio elephanto notabilicer ex- ulcans, belluam primum aftu fatigauit , deindc cum fiimmo expe^ ftanrium horrore tenx afflixit. Hoc genus canum creicunt ad formam ampliilimam, terrificis latratibus vltra leonum ragitus infonantes. 8cc. Ex hoc generc canum forte fuit Andronici Impc- ratoris Conftantinopolitam5Cuiusin fuisannalibusNicetasmc- minit. Is enimquum pΓopterIuxum&:tyrannίdemρlerisquein- uiΠιs eirecnon folum barbaricis cohordbus ad corporis iiiicufto> diam vfiis eft:ied etiam canem afperum, qui cum ieonibus gugna* re,&armatumequicem hiimifternere poterat, in ίΐιο conclaui habuit. Nam,inquit,iatellites,&cuftodesno(^ii prociil ab cius cubiculo ciibabant: canis vero adianuamalligatus,adexigiium ftrepitum horrenduminm(>dumlati'abat.Simiiem hiftoriamicri- bit Curtius de generoiitatc camim Iiidicoium Oricntalivim,ex Lik^, Ο quibus quibits qiiatuortantum praerence Alexandrcexlmic^ magnkiici nisleonem celeriter occiiparLint-. Hicanes ex cane & tyg.ride iiad piitamLii^inuite virtutis&immenri>ioboris. Sed vt reuertatur vnde digreHa eft noftra oratio-, fi ifta quae initio de Daulicis & Si- cuiis canibus diximLis,vclud obioieta & minus veririmilia viden- iur,audiamiis qaid noftro ieculo de hoc animali rcribatSabellicns mcad:j:!ih, Tenebant,inquit,Riiodij oppidum opere & praeiidiomLmiurs Diui Petri cafteiiiim ^ocant , m ea parte Carise , qua? Coo infiilar ex aduerfo rerpondet ; vniciim Chnilianorum/emitutem ex Afia fiiaiencium , ^fyliim- Extra munitiones ipfas amniahoftes habe-' bant,ica vt ne lignatum qiiidem obairidiios barbarorum incuriiis^ loci incolis liceuet exire. Mira hic de caniim ragadtace & folertia - Venetis narmbanturjhabere oppidanos canesdrcitcrqumqu^ 2inta,qaos nodu extra munitioncs cuilodiiE caniTa mitterenti at Que ita euenire confueuiirejVtriiiiChd^^^ Ibntio nodis iiicidiiieri^ benigiie iUumexcipjerent,ac veluti plau fiiquodam in oppidiim perdiicerent : contra barbarum hoftem na0li ,i\Vms acceiium latratu maximo, veliit claiTico quodam pn mum teftati vimpetu inde fado foede lacerarentMriiTC Sa^^^^^ IhBritannia qiioque in oppido Rhedonenri,&ibidem in munitif- fimo loco,qui^ S.Malo appeliatur,necBon & in infulaD.Michae Us in Normandia,canes innomerosloco Tigilum hodieadliircali illos,quiinhislocis fiieruni jrecenfereriepenumeroaiidiui. Ho olim in vfu etiam fuifie teftatur Pliitarcliiis. Tradit enim pa m vimAmi: rum abfuiiTe , vt Aratus excubijs canum l recuperanda patna rc pelleretur Exhis appai:et, qiiidvSoaatem,vt eumPlatomdaci mouerit, quodnOimiii per canemiLirarerolitus fuerit,denotaii videlicet iiicomparabilem fidelitatem canum. yndeetiamid^^ plato natiiram huiiis animaiis admirationc , propter genuinu atque expeditum naturae impetiim, & verc fagacem, dignamcen fdt^ dubd ineiim,quem incognitumA?idet,excandekat, etiam nihil aiiteamaliabeo peipeirumfit:fm cognitumconfpicatur, abblandiatiir , quamms ab eo boni quiGqiiam prius minime pe ceperit. Hscfane , fi non aliena qii^m domeftica tutius recenie rentai,CGnfirmafe poiiem mei canis exemplo , quimihiingre dienti iter Italicum,& reddmtijfidiifimtis comes futt. Ipiius eni geciiiiai-i-fagacitate , proceg.ence me inprimis benignicate dmina fiue meditatiOnes hiflorica. non Ieuiapenculfialiqaoties,&egoroIus,& vna ciim^rodalibiis mcis,vitauimus. Inprimis autem rarum in eojeratj^qu6d me pra?- icntenuUivel Icalo velludcro blandiri veileciedlatratu &moriii illos prorequerecur. Canes autem Italos , licet femellas , angue peius oderar. Ncque adducipo.tuit FeiTanir,etfieratinteger,& tantum bimaliiSjVtciimiiliSjqiiandocatiilirerolentyCommirce- reCLir. Nam&nobiles cjuidam Ferrarienies & ego, addudis ge- neroiis canibiis,&cum iUoieorfim conckiiis ibbolis propagan- ;darcauiia,hoc expetebamus. Signaiane probi&generoiicanis, hiec fere iunt : Si torofus .^^rragnus , venoia fronte , ac lata , octi- RicardusOi' lisnignsflammeisque,aunbusteiiuibus,acprselongis,colloitem nothi in Ad-- prielongo , pedtore camoib , ipatal^ ab humeris paulo receden- uerfarijs De tes,crunbu§ altisjlateribiisextantibiis, coxis tere.tibiis incer ie animaltbm. diftantibus, villo tenui acdeiiib,colorenon omnino vno ied mix- lo. De qtiareplura leperiet ftudioras ledoriii Beliiarij Nerici- Defenatime. norum Diicis libro. EtSLiidasinliiftoncisomniageneracanum deiciibit. Sunt enimaut iagaces: ferasalij inuadunt: domusalij Guftodiunt : voluptatis deniqiie gratia abj aliintiii?. Ft autem lianc iictit priorexn Medit^tionem , clogio hiiiiis fidiilimi anima- lis concludam, audiamus lacobiMicyili vid do0fciisimi epigram» ma elegantiisimum": Inter quadrupedes canis fidelk, Inter quadrupcdes cank voluptAi^ Inter quadrupedes canis patronum Cognofcihveneratur&tuetur. Hicqiutu iubeas facitlibenter, iiuncfituferiaSydolet,gem'itq^f Sedparcit tibiprotinm reuemnsf Jlunc tu,fi expulerisi redtt benignm^ Έΐ caudam mouet iUe bUndimdo^, Hunctufimeritu loqumdo laudes^ Hk te β man nauiges , fequetur. Bictu fimarepernates, natabit. Non teper medios relinqmt αβΜ. Non udefim hmpdos per imbw. Ο 4 Operafuccifu^t mntedeferetaJperaiperAlpes. Non te deferet iUe vel per hoftes. Xmtabitur illevel perhofles, ^ Tenamdiligitillediltgentes, Nontedeferitilleveldiebus, Non te deferit iUe vdtinebris. Tenondiligit illemnamantes. Sivertaberis ille perlabores Conaturtibi compUcere femper» Etpudamtibivmcit aut triumphos» lUafom leporem tibt reportans. Tro te non rabidos recufat vrfis» ΐΐ dentes pAttturfurentis apri, Ceruos, capreolos,vajrai% vulpes» Έΐ fternitgenm omnium ferAYum, Certe non fibi fid tihi Ubouns, ^ Sifiluis, iacet iUe fic filum, Ei iujfus iacet ille fub catenis, jiJonaudensqtterulasmouere vocts, Uic cuflospimum tm^ vtUa , Furesexigitarduos luposj^y JSiec mn m'tbmiUepr&ftdente$ Tutosinftdijsfacit Utratu. Nm tepocula delicata pofiit. Non obfonia fobrius requiriu • ContenmUticesbibiffeljmphaSj j^ec non relltquijsauisjyfiufliSy Qm untos fibf fuftinetUberes. jios contendmusefe non babendos f jjos conmdimmejfemnaiendos f ΐΐηοη dulcmejfepojfequicquamf Inter quadrupedes canisfidelis, Inm quadrupedes canis voluptas. fiue meditationes hifiorica. lop T^amos rubro , 0* Elephantos albo colo- re efferari: cjjuam proxime hac bel- lua accedat ad rationem humananuy J\Qcnon dehofiibmeim. C Α ρ V τ XXV. ο τ ν Μ eft in Italiajpr^iertim prope Neapolim , vagari pailim in pratis , agris &iyluis magnam multitudinem bufalaruTvel bubalorum> iit quidam dicere malunt, Hoc autemanimal& nomen, vtrecens& veteribus incognitum €ίΓ* pucatur : ita an de bobus feris,vel alitinde originem fiiam traxent, alijs€XCiitiendumrelinquo.Bufaliilliirritatitriiculcntirsimiiim - Ecii enim cornua eorum ita inuerfa ( plane diueria ratione ab ijs dcquibusHerodot.fcribitjquiapud Lotophagos pra^poftcrepa- jnMelfomem. fcuntur,quod cornuainflexa anterius habent, & ob id ceilim eun- tes palcnntur , nam ofFenfancibus in terra cornibus progrediendo paici nequeunt j alioquin nihil difFerentes II ceteris Dobu$ pixter crafsitudinem pelJis atq; dunciem)etfi, mqua, cornua bufalorum inueria na.tura procrcauit,vt ijs magnopere nocerenon poisint,ta/ jnenrobore immaniscorporisobiiia quseque facilc profternunt. , ^iquidem famaeft eosin proftrata animalia tam pertinaciter in- cumbere , ut ea mole fua premant, donec ientiant animam adelle. Ego iane & mei ibdalcs , qimm ijs in locis eiicmiiSjiemel atqj ite- rumnon leue pcriculnm ab iftis beftijs irritatis fuftiniiimus. vix cnim earum rabiem celeri fuga , confcenfis ruderibus forte obla- ν tisjcuafimus. NuUa autemremagisefFeranturyqulmrubrovel puniceo colore, quod & noftratibus tauris accidere confueiiit. Viide qmim planiciem,vbi olim ftetit Arpinnm patria Ciceronis, in quagregatim paicuntur Bufali,& in paludibus atq; lacunis vo- lutantur,traniiremiis 5 kduAorenoftro,quivuIg0Procaciusap- * pellatur,fideliter admonebamur,ut ij,qui rubras vcftes , vel eitis- demcoloris aliquid gerercnt, id,fi tuti ab ijseiTevellent, ftudiofe abfconderent. Hoc quoque luftinianus infuis Inftir.iuris nota- ^.Jnterdum. uit. Plutarchus prstereadefortuna &virc. Alex.hiiiusreimcn- Deobligau 'iy, Ο 3 tionem m qua ex delid. mfi. Ub.u In fimilitudl- nibtis acpara- holisBiblicis Indnnalib. O^er^ficctfim, tionemfacit.3 vbi de iiiduftria homiftum & proprietatibus anima- lium quorundam diiieric. Belluas captantes homineSjihquiciibi tergora obuokiunt , plumatisque amiculis amicitmtur,qui ad au- cupiaexeunCj t_aurorum conipedura vitant, qui pimiceas veftcs gefta>nt ; vt elephantorum qui candidas, nimirum quod ijs coloii- bus irritentur & efTerelitur beilu?-Leinnius autem ex hiftoria Ma- chabieorum probat Elephantos eodem modo mbro colore irii- tari. Quiim enimduos^ trigintaRex Aiuiochus in aciem pro-» duxiilet,qu6 belluς efFeratie in pugna eilent ferociores,obiedta il liseile ait mbicunda velamina, mororumatquevuariimritbea ■tium fuGCG perftiia. Nam , inqtiit , ianguiiiolento colore exaij) rantur «lepliantes , atqiie in hoftem funt atrociores ,maioriqu impetu feruntar. Mira rane natura; eilicacia eft , quod colore r toanimalihacinreiuperari,mentio fada eil (licetpa/simniLika- de Elephantoriim docilitate,fidelitate,diiigentia3 ambitione , cle- mentia,& iiliceret dicere,de ipiorum religione &pietate,alijsciue aftedibus propemodum humanis,apud vetcres extent) tantiim nonnulla mcmorabilia , qiiae noftro tempore cognica iimt, inpri- mis aucem, quic Pieriiis de Hannoiie eiepliantcab Emaniiele Lii- mwoii fitanis Rege Leoni X. dono miilo refercreceiiieoda duxi.. Mini- /^^ ^ me,inquit,hoc loco diisimulandiim, quod fLipcr eiusdem Hanno- nis ingeiiio Midiaei Siluius Regis fui ad ilimmnm Pontificerft , orator,ilimmaf,vt iiofl:i,vir integntatisjfideiqae iand:iis.atque aliji narraiTeresremquemultorum teilimoiiiocoiTiprobauere. Quiim deftinailk EmamielRex eiimRomam Pontihci donum ire,naiii quam infcenderet iam iniiruda, parataqiie ad profed:ionem;ilLili. lo vnquam pado |3er aliquot dies fieri potuiile, vt Hanno,vei da- ci feadnaujm,veiri quo modo addudus fLiiiret,eam vellet infcen* derejvsque adcoauerfabundus profediionemliuiusmodirefor- midabac. Quitmque Rex ea re fuper folicitus admodum eilet* magnisq; poliicitationibus vnumquernqj inuitaret,qui deduceii- diaiporcandique Hannonis negocium iuicepiiienr, neqiie quis* quam nomen pi-ofiteiTtur rimm-i inilifiuTatum demumeft auribus,eiLis bellaae magiltn doio hiCG fieri,quippe qiii piieHi aliam fenteniiam deduaum . vbi figna data h.nt , vl«6 naum confcendiire.ncquevllavnquamimpenatotoumeredeuea^^^^^ amicis eleplvancum . quem optimus taperator Maumjianu 1 1. 'nifecun;addux«at(raraenimhsceftbelluainGermania,lxceC olimadCarolumMagnumRe.Perfarum cumsopescotem^^^^ lib * 4»ml re in Oiiente floient.fsim^ erant , inter aUa dona eximia.tefte A- fiit uentino,& Gaguino. mifent dephantam , cui nomen Abalabaz HLmnc mOvideremfmulcaquedemiranatura&doaluateems^mag.- u fr;lT feo ipfms aadiuiiremus;q«cndamqua:Kre , vtvumreams den- ,es iftiextantes . quibas elephantus >lle ab vtraque pa«e ons ar- matuserat.ancoEnuadicipoirent. Plerisqiie autemnon ambi- ffentibus.dentesnoncornuaeire.immbcontendent.buseosnea- ■ Iquamaudiendos.qui. elephanti,mcornutumpotiusquimden- tatum appellare mallentiinterpellantibus aliis negoci)S,nibil tnnc definitfieft.Veifim auum pottea diligentiiis hac de re cogxtarem, UbS mcidimlocumPlmg,vbidicit,Elephantes,quumPyrrhusRex cas appellatos, vnde apparet pro coinutis.ficut boaes.eoj elle ha- m himdl- bitos. Inueni quoqiteapudeundem Pieimm.qnodcornuaani- fme meditntionej hifioricA, Nj\ Probat autcmexPaJiiania, qui omriino elephaiitum cornutuin - facictum aliquorum animalium exemplo , qiiibiis aut in iliperci^ lio,aLit in naribus cornua naicantiir : cum quod per aliquot anno- rum periodos corrupta decidant,<5i: nouariippullLilentjigneque ■ - molliantiir,quodindentibiis haudqiiaquam fic j &:qu6dmGra- iiio orianciir. Sed hxc naciitalium reriim indagatoribus excucien- darelinqaamiiSj&audiamiis Aiigeiium PuibcckiiimLega.tum C^iarecT Maieftatis ad Tiircicum Imperatorem. Isenimicribit, ^fi^ii^CHCon-' vidilfe fc ibidem elephantum plane iimenem,mire lepidum,vt qiii fiiintinopolit, falcaret& pila liideiet. Hiccredo,inquit,vix temperabisriru:E- lephantemjinquiesjudentempilai&faltancem? Qm minusqu^m funambulum , Terentij ; icemqiie Gr^carum literartim peritum, Plinij teftimonio notos ? Sed audi tamen,ne me quicquam finge- rc exiftimes aut perperam intelligas. Qmim iakare iiiberetiir, mouebat ita alternos pedes,toto corpore corurcans,vt non obicu/ re u-ipudiare vellje videretur : pila vero palmaria italiidebat,vt pi- lam in ie coniedram probofcide exciperetjlongcqiie repercuteret, quodnos palmafacimiis.&c. Sanc tna genera elephantoruma- piid auxores inueniuntur ; Paliiftres, Montani, & Campeilres. Paluftresomninoleues dementesqueeirecompertumeilrmonta-. 1 nos prauos Sc iniidioibs : campeftres manfuefien facilius,& long^ , dociliores. Ex his Indiciomniumfuntferociirimi, adeo vtdiiii- cultercicuraripoilint. HismultoignobilioresiliiuLibyci.odo' remenim&voctfm nonpatiuntai',Indicosq;fugiunt,iIciiceiien- tus docuit in memorabili prslio iiiter diios Reges Ptolcmaium & Antiochum,ad Raphiam,quod a Polybio deicnbitur.Er Iioc prse- j lium criientiimj^ Daiiiele Propheta prcediitum fuiiie , interpretes cap.ih iudicant- PoftL-emopr^tereundumnoneft,Elephantumtamim- mane&nobile animal ( quod ηοηΓοΙιίΓηίΐιο robore &mole cor- poris rcliquis animantibiis longe pra?ftat ; eft eiiim, tefte Plinio & Cicerone5maximiimanimalterreftrium;iedtantserolerciac,acutif- fimi fenfus , iagacitatis & dociliratis iiiter belluas eft , vt proximS adrationem humanam accedat) conipedis dLiobusminutiflimis - . & viliilimis animalciilis, mure videlicetj&formica , ctVTiTrBtdeioc quadamoccultajnonfolumomneni ferociam ί?<:vίgorernamitte- Γe,ίedmetu&:formidine,mirumin modiim, trepidare &:exhor- r^icerc iblere. D ocumencum iaii^ iniigiie , qu^m cito fiiblimia & Ρ elata Ofen ^ccifimy elata omnia concidant, & mmrmaleuiirimaqo& intrerucnienw oc- caiione , innihiliim rediganuir. Procreauit prsterea natiira ele- phantGalium hoftemferocem,potentera &interneciiuim,Rhu nocerotem. Q^^belliia, vta louio defcribitur, paulo humilior eft elephanto , fi akirudinem fpedes : fed longitudine prope ^ar, iioftL-atis bubali iorraam referens. nam vngulas haber bifulcas, verum tergorebuxeicoloris , eoqueabimpenetrabilidiiricie dii- plicatctanquam perpetuo thorace procegitur^armaturque peda-/ li ofleo cprnu fupra nares eminente , qiio ferire fub vtero,atque transfodere elcphantem,peculiarem fuum hoftem, folet , fi tamen inied^ adcolium & ocyffime ftrangulantis pxoboici.dis vim efFu- 2iat. Nam in congreiru j)erpetiiac fimultati, aut parca viaona, aut certe decora morte iatisfacit. Hasc mira 'oi^iiWSeiot iftariim bellilarum apparuitiqiiiim Emaniiel Rex Portugalli? Rhinocero- tem Romam mittere conftituiilet , qui tamen in naufragio,quum cliet compeditiis,&ad miraculum vsque natando euadere cona- tusfuiiietjin Ligufticis fcopulis perijt.Ferunt huncRhinoceiOt^^ ( percrit ibidem Iouius)qimm ab OceanoVlixponenfi in portu cx- poneietur,aflpe(au atq^ odore iuo €lepliantiim,qui tiim eratiirre/ eia,vsq; adeo truciilenter terruiifejVt elephas ipfo natiir^ Hndracu" fo prsccipiius4ioftis , concepto incredibili paiioreifeptum caue^, feiTcis ingentibus clathris permunitum, humerorum & capitis , priccipiti impulfu , perruperit , & in longam fc proripiens fiigami teiTibiliq; barritLiedito,ftridens,& furens,CQndaobui^ uerit. Sane & hac in ue Elephaiito natura profpexit. Is enim quan- tamcunqj infanus &furens,ariete conrpecto,manfuefcere dkitur*- ^quam marinam fotius excmre,quam extmguere incendmm ; £t de namhus: quadammemorahilia. 0 ρ V r X X V Ϊ. V V Μ ' Aftno Μ D L X ΧΊ 1 1 1 lenac in praridio apud Π- laitrifs:Prmcipem Saxonis FrideiiciimVilhelmum^tun ,vix-p«l2^eicenEe«i,ibrt^ menEionem fecillem, de inGen- ' . dio,- fiuemeditattoneshifiOrk&. M^, s beUoVerfi-' fi aquam maiorem vim ad ignem alendum addere iblere j dfnique colib. 2. apudSabellicLim iegeram. Sciibic enim hic tempore Mocenid Ducisinvrbe Venetaingentemclademex incendiojVtfepealias, acceptam. SiquidemignemexDucariorepent^ortiim, Aiiream Dmi Marci a?dem,qu?E illi inciibat,repcnte corripuiire,{lammam- que ibi tam atrociter eile debacchatam,vt liquefaclopliimbofqua matefta^vtnuperquoquctotasdes opertafuk)nihilquibusdain locis praeter nudas teftiidines incendio fuperfuerit : Sed etiam bp- portnne incidi in locum Dionis , qiiem vt refert,& ex graeco vertit Lazarus Baifius,aiicnbendum duxi. Dionis igitur verba quum In traB^tudf pugnam naualem Antonij , quse ad A6tium cum Cseiarianis Fada remmU, eftjdcfcnbit , fijiit hxc : Qaum ita diutiiis pari Marte dimicarent} Cacrardubius quidfibi agendumforet,iiiiIir ecaftns ignera.com- portari. Neque ejiim antea eo vti voluerat, fibi fuisque pr^dam Ρ X feriia-. femarecapiens. Tunc autemprofpiciensaliter viitonam fe con- feqmnonpoiic,adilliid tanquam extremiim auxiliiim defcendit. Ibi vero aenus aliud pugnae videre erat. Iftienim fimiil vndecun- Ciue adnaaigantes in adiierfauios tela ignita conijciebant , faces- Mie ardentes emitcebant, compliires ollas etiam carbonepiceque refcrtas,eminus machinis iacuiabantur.Illi autem, vtringula qu?- ouepoterantdetuudebant. At vbieatelainmateπam&llgnaln- ciderant,flammamque mukam vtpoteinniaiiiexcitauerantj pri- mum quidem adea extingueiida aqtia dulci , quam potns gratia comportarant,vtebantur: noiiiiullaque ea ratione extinxerunt. Vbi vero illa confumta eft , hauriebant aquam marinam,& qiiam diu ea multa & abundanti ν Γι Γιιηι , ignemaqu^ vi cohibuerunt. Quum autem 11011 poilent vbiqiie idprsftarcneque enim multa, neque ea ipia ingeiitia habebant inftriimenraadaqiiamhaurien- dam vafaqiie adeo ipfa propter trepidationem femiplena haunc* 3» bant' Qiiarenonroliim nihilprofidebant,redignem praeterea » irritabat. Aqua enim falfa maris.rifenrim in fiammam mfundatur, » Yehementer ipfam excitat. Refert quoq-, loams m fuis hiftotijs,m %ib. 7L conflidu quodaminter GaUos & Anglos,duas naues Britannicas, & GalUcaniviiam inufitatae tnagnitudinis , quam Cordigeram. appellabant,qiium harpagonibus coniiex^eflent,&diu tormcntis & facibus dimicaiient, tandem vno tempore miierabili exitu CGnflasralfe, &rLipiaduonijlliahominum, aiudifcerptatormen- tis , aut flammis circumiienta,aut demum femiambiifta fponte m Oceamim pr«cipitata,pei-ijire,totidemq5 fere omiiis genens^nea tormenta Oceaiio rabmerfa eire. Huius CordigeriE & Anglicae natris vnk cum viris milkaribiis interirus , late prolixe quoq; Jnappendke defcribitiu- ab Huberto VeHeio. Idem accidit noftro tempore hffloL Ro- (fictit & vir ο fide digno,qui huic pr^lio interfuit,audmi} in bello bemGami- ko diuttirtio inter cognacos Reaes Daiium & Siiecum. Nam m ouum ab vniiieira fereDanica claile , vna Siiecica ιτήτη^ηΓχ ma- ffnitudinis ,^ viris militanbus torm^ntisque initruaiis. nauis, ouam Γι redS memini MagaleHi ^gigante quodain appellaruiit, indadne cin6ta eiTet , eaque diu forti ter fefe defendiiTc^ pusnari aut fubmcrgi potuiiret j tahdem forte igni miiTili m pul- um-em incendiariura Goiiieao, mifere γηΐ cum vins & toto appa- iautbelIico&ii'^uti:Co,q^uifiaitimmerus,Tftulatainm Ainx— fiuemeditntioneshijloricA, //7 h ffirmabat autem ille oculatus teftis, hanc nai;em militarem mu- nit2ardsinftar.5tamexceliam,& trabibusintermixtalana alijs- cjue rebus firmam inftriidlamqiiie fuiile, vt ab omni vi&iniuria hollilium tormentorum tuca fuerir, eamque iudicio maricima- rum rerum peritoium potiiiiie fuftinere & eludere quosiiis lio- ftiles impecus,donec vel inpottumappuliiret, vel fubfidiaafuis , _ i . habiiillk,iinonviiliamaion,vtdid:urneft,deui<5ta & iabmeria ' V fiiiiret. Similem naiicm firmiffimam deicribit Hicron. Oibrius , Dereklndic. ,eos in poEu venenum- haufitre 5 qiium prsefertim vnus& alter ex ijs eo morbo fubito ex* tindiis eiret. IdeoqueD.Maggebiichum Medicumtunctempo* ris celeberrimum Nonmberga ad Principem-acceriitum fuille, cumque ex diligenti percundtatione ftatim vitium cubiculi, &· cauiiam morbianimaduertiire , adhibitisqueremedijs neceilarijs, atque mteriliainprimisraleabiynchij οΗ^ΐΉΐοο,ίαβϊίίε^ in ialabriora loca deferri.Tantam aiitem fuiile vim moibi iri Prin- cipeaiebaf, vtomnes vngues digitoriim delapii , & articuli ma* nuum ade6emolliufuennt,vtinvtramquepartemflexiBilesap- paruerint.Vixqiiecumlabore magno & diligentia iiiiieiiem Prin- - cipemr valetudinem pnftinamrecuperaiie. Id penculumeoma- ius fuit,quod repenartius aliquot magiios viros , hocl.uens viriis incaice teitoria recente , accedentepf cefertim intempmncia ciba ' & potus,accenfisque primis in claiifo ciibilojnon animadiiertiiie, ideoq; ilbimetipris Gauiram mortis , plerosque imprudenter,non- nuUos tamen & data opera,accerfiuiire Teftis iiobis eft Ammia- TrSpefinm nusMaFceiBnus,recenrens mortemlouiriianiimperatorisjqaila- libri 2f, liano apoftatac rucceilerat ; cuiushaec funt verba : Hinc quoque louianum celeri gradu , prieraiptus vitae finiendae dies ex^git. QtTum enim veniiiec Dadaflanam ( qui locus Bithyniam diftin- puit & Galatas ) exanimatus inuentus eft node, fuper cxxms obitu dubitationes emerfere complures. Fertur enim recenti calce cu- biculi illiti ferre odorem noxiiim nequiuiflc,vel extuberato capi- te perijire,fuccenrione prunarum immenra , aut ceute ex coUuuio- ne ciborum auida cruditate diilentus. Decefsit autem anno m- cefimo a:tatis & tertio. Quumque huic & ^miliano Scipioni vits exitus rimilis eueniiTet , fuper neiitrius morte quaeftioncm in irdzmentis comperimus agitatam. Velleius Pateixulus autemicnbic,hunc b JortcU, Scipionem man^ in ledulo mortuum elfe repertum , ita vt qii^- damdirarum fauciuminceruicerepenrenturnotx. Hocconhr- OevimlUHHf, mare videtar Piin. vbidicit , huncScipionem quumdomirepente Ub,2. cap si exanimis eifet inuentus , obuoluto capite elatum , ne iiuor iii orc appareret, Sed vt redeamus , vnde digrelsi fLimiis , Idem accidic ofcatulo quum viciam Marij δζ Cinnae fpontanea morte pr^- ucnirc vellet , vt idem PaterciiUis memoriae tradidit. QX:atulus, inqiiit , & aliarum virtiitu m & belU Cimbrici gloria,qu« illi cum Mauio commiinis fiierat,ccleberriinus,quum ad mortemconqui. rerctur ,concluficieloconLiper calce auenaque perpolico,inato. que igni , qui vim odoris cxcitaret/imul exiciali haufto ipintu,li' mul incliifo fuo , mortem magis voto, qukm ai bitno mimicorum glia lupis careat ; nec non de mmo "uel ^alloPi0Hcomirabilia. C Α Ρ V Τ XXVIII. Ν legatione rerenifs.Regina? Angliae ad CiEfaream Maie-^ ftatem ( in qua princeps fuit Philippus Sydn^us Vicere- gis Hibei-niae filias , tam illuftri patre,& animi & Corpo- risdotibasdignirsXoboles)enitiiitinteraiiosnobilirs.viiOS,Ge miis Morus,ex made qLiibiis fcribendum nen- eft,paulop6ftdeceirit Anno i.j.S Jsinquam pro ruaexitBiaiKi- jnanitate , muka notatu digna nobis referebat , cu mque inter aiia saentio faaaeiret.an ita fefe res haberet , quemadmodiim & vete- j-es memoi-iiE tradiderunt , & viilgo crcditiir , quod Angiia imllos:. lupos , vel fponte produdos, vel aliunde importatos,ferretiidque. contin^eret occulta quadam vi , & antipathia naturali^fKut mul- ta; reciones noti patiuntur mures, ferpentes, & alia-wnenata ani- xnaliajveram cauiiam diierte expofuit , quam iniie,cum ea alibi,yt puto/tradiunonrepenaturshkcmumemorandamduxi Fabula, mquk , efl: , quod rcgiuim noftrum proprietate quadam infita jncosnita Jiipos non ferat.nampairimi^ viuarijs apud magnates^ induri^ conrpiduntur , & veluti beftia rara ex vicina Hibernia. aliisue locis impoitantur , & oitentantur. fcd. iiiterdiaum eft. fe,aere , ne •vagari extra claullra permittantur, Qupd autein dni ante , & hodierno tempore, Anglia lupis cai-uent,procuratiim eft indufts-ia & arte ruperiorum Regum noftrorum. Conftat enim iibcr^uum vorax animal, olimnon minι^s fiTq^^ fuifle , qukm in Germania & alijs regionibus vidnis,multiimqae damnum dediffe ouibiis , quibiis abundat Anglia , 5t cx illarum ^regibus fere imiiimens,qiiotanms maximos redirtis habet. Nam ^ prsftantia Anglici panni , qui ex lana eariim conficitur , apud o- mnes gentes non oBfGura eft. Etfi autem Anglia celebuatur , pro- ptcr canes & moloiios generoios & feroces , qiioriim iihguli ar- inati millis fuis , vt moris eft retiam^^ ρ fdd ftr^nuc currt illis piignatit, & fi noii lacerant-, attameiVabigunt i tamenca^eri non pottiit 5 quin iniidioiiim illud animal , mukunr d#mni gregibus ouiiiui , tam in pafcuis, qu^m in caiilis, no6tu aC- nie inteidm,iioiiiiLinquam inferret. Decretiim igkLir rupenori= i>us feculis regium fadam eft , vt ij qui abquo llium ςοίηκιίϊΐίΓβηί 3 ule eiiei 5 νε niortis pocnaaliqua ex paite βutn'kίίitntwneshφoricd. eiitigari iure poiiet,hoc modo pledercntur^vc tam diiiextorres iS^ mfames cirenc, donecaliqiiot capica vel Ungiiasliiporum^rein-= terfeftorum, qiiorum numeriispiomododelidti, cxarbitrio Iii» dicis,maior vel minor imporlebatiir, aiFcrrentjrublatafuit. Etenknpo- fterioribus temporibtis acciditjVtaiicripti illiad peniiciem Iiipo- r.um,pei decennium,&diutitis,omnes iiluas &luftra ferarum, maximo labore , nequicquam perrcnitantes,exilium perp^tuum, graiiiusmon:e,perferre cogerentiir. Ceceriim, adScGtiamquoff attinecnegarinonpoteft, eamliipis neutiquam carere,ied ciim angiiilo fpacio cerriE Angiia^ cohaireat,a-b vtrGqiielatere ccftiia- rijsmaris iniinuandbus,& flumiilibus rapidifsimisin Oceanum feie eftundsntibus , idquc terra* fpaciiim exignurri, quod reftat5&: limes vtriiisqiieiTgnieft, munidonibus &freqU'entiahominLirn., atque multitudine canum ferociisimorum occupetur: illic transL- tus luporum ex Scotia ad nos nullus eil , & hac in parte etiara inetii huiusexada; beftice caremas. Hanc aiebar venorerti cauf^ fameile, quod AngU.i lupis careat , qu^mquodteiTaipra & regio eos natura non patiatur. Magno cum applaLifu & ifta & ali^ laemarabilia inprimis dc Uibemia i in q uo regno pateriprius V 12^ 0^er&[uccipm% ceregis locum tunc obtinebat , & ik^ iiuiro illo olim rcligtoro Pa- tricij, fed nunc , fuperfl:irion« aece^a,pkne negledcin conuiuio iiuditaiiuic , ^^cmo crat , qiii hac de re amplius ambigeret , ap- plaudente prsfertim Huberto Langueto,viro iudicio peripicacii- fimoj&rerum experientia ptacftanciisimo. Coepi aatetn paulo poft accuratius cogitare , & inipicere tabulas topographicas An « gli^ & Scotiae,adiundis hiftoricis, inter quos Gulielmus Camde- nuS j&Bucliananus prae reliquis celebres fimt, 6c reperi omnia conuenire hiiic narrationi. Inprimis autem Scotiam iLipos infe- OerelmScoti-^ ftare apparet ex eo,quod Bachananiis icnbic,Ferchardam L 1 1 1 1. €ii,lib.f, RegemScotonim,intervenandumaliipo vulneratum,accedence febrc , paulo poit diem iaum obijUe. Quod autem Oceanus ab ytraque parte Angliae in mediterranea locaanguftiora iefe, vbi Scotiam {pedat, milnuet j patet exeo >qu6d Seueiiis Imper.ad tuendatn Britanniam coiitra hoililes inciiriiones , in continen- ti magnam foilara , firmiiHmumqLie valliim , crcbris dciuper tui ribus communitiim pen XXII. millia paiTuum. ( iic enim & 11011 CXXXI L fcnbendum Buchananus lib.4 piitat } ^mari ad mareduxit. Eodem modo& Adnamis Imp.vallo &foila, inter Tin2& Efcie fluminum ieftuana>per odboginta tnillia pairuiiin dudis>hofl:es^pronincialibLisexciuiit,iicut idcmBuchananiiSjCX Bcda & Spnrtiana,aiijsqae hiiloncis,proHxe derebus Scoticis dc- monftrat. Ceteriim ea quie ex iermonibiis nobiliffimi Sydnaei, de lupis deletis recenriumu3,confirniare videtar idem Camdenus» ^BritAnnia qu.um OrdouicesiiueMontgomericos pagos deicnbit,licetaliiim modum indicet» NLimcroii,inqiiit ,ouiumgregesinhismonri- bus errant , nec \\lum eil ^ liipis periculum, qui tunc per vniuer- fam Angliam deleti iimt, quum Edgarius Viiiiaxo Ludaallo ha- rum.regionum Principi , tricenos lupos in iingulos annosjvedi- galisiiomincimperaret^Idemautorquoque mfiilaniHiberniarn, quse Anglia? propemodum contiguaeftj lupis refertamelicfcri- biCjitavcHiberni illi iilueibres jiuposinmagnohonore habeant» &ίη parrimos adfcifcantjquos Charichriilappellant,pro eis oratv tes & benc precantes, &iic ie ab illis Ledi norr verentiir. Quare lik q. de htfia, non eft mirum>qiiod Ariftoteles fcribit,apud Mapotidera paludem dnimaL ία,^ό, lupos eile pifcatoribus familiareS:, qui niii partem fiiam k piicato- libus acceperint, retia laccrent,quaE tecra expania reiiccantuiv Miirus fme meditntiones hifloricA. Munis quoq; vel vallum Pidicuin admirandum, olim contra in- curiiones Barbarorum, ad muniendam Angliam in prouinciam redadam, \ Romanis mii a prudentia coiiftru(5tum , ab eodem Camdeno non minus erudite , qu^m eleganter & prolixe , deicri- bitur. V bi inter aiia receniet , muri huius veftigia & rudera mul- tisinlocis extare, eumqiie caftella habuiile crcbriora, millenis paflibiis difparata, quorum radices quadrata forma alibi viiantur, & his tiuTes interpoiitas , in quibils diipofitus miles barbans im- mineret, &ftationes Areanihaberent. Genus id hominum erat, pergit ille, ^vecenbusinftitutum jquorum, vt inquit MarccUi- Bus,ofticium eiat, vc vltio citroqiie per longa ipacia diicurrentcs, vicinariim gentium ftrepitus noilris diicibus imima.rent. Tubu* lum item a?reum,eo ardncio muroiniertum , iiiter iingula caftelU &tiirres intercurriilc ferunt accoia:, vt iiquis voceirt iii eum qua- cunqueturri immifiiret, ftatiin ronusinpr0ximam,inde adter- tiam, &omnesdeinceps non interruptus pcrferretnr,ad fignifi- candumvbi loci hoftium infuitiis timeretiir. Cuiusmodi mira- culumdc Bizantij turribus e Dionerefert Xiphilinus. Etpaulo Jnhiflom p6ft:Vulgi de hoc muro fabellas fcieiisprsEeermittOjfioc vrium &6Ηξτ'κ tamen,quod^fidedignisaccepi, ledtorifubducercnolo. Durat tradita periuaiio, inmagnapartepopulicircumuidni,limita!ico$ milites plantas vulncribus ialiuares olim inltium vium hicpaifim plantaile. VndeEmpiriciScotorum chirurgi quotannis ineunte iEftate huc ad plantas coUigendas confluunta quariim vtilitatem longotempons yiiiedod:i,mirificelaudant j&iaiaberrimas elle aiHrmant. Hacileniis CAmdenus. Ceteriim ad tubalos aereos fjuod attinet , habemiiSjni fallor,hodierno die ipecimeniiuius ar- tificij Mantuae , in palado Ducis , ante portam Sebaftiani, in cubi ' culo quodam concamerato, vbiper eiasmodi,vt fertur>fubos, fubpidlura, prsliiim gigantiyn deos oppugnantiiim referciite, latentes,exdiilidsangulistransueriim colloqui aliquis cujii ^lio poteft , qiiod proxime, aftans non pcrdpitjCiimtamenjqui ex aite- ra parte ciibicnli ilac, admotis aiinbus ad parietem ( qαodiρίe- Jτet cum meis ibdalibus expertus fum) peripicue intelligat,ita vt ea quar modo de Romanornm indultria refaca fiint , neiitiqiiam pro fabiiloils haberi poffint , iicutnoii dciLmt,;qui ea potius tan- ^uam nugas explodunt,quam fidem adhibeant. mtiq. luddk Arriatmd^ rebmlndi" Jnmagnis ^hiw moerorihm.lacrjmM Jnierdum locum non ejf^. C Α ρ V Τ X X I χ. OsEPHvs memorias tradidit , Ptolemsum Philadel- phum Regemvfigypci, quum ilii libri facn literis aureis derciiptiporrigereiiturrpi'segaiL(lioia<:rymas vberrimas ρΓοΓιΐ(ϋΐΓς%ΕιΓι aatem hocilli fieut alijs accidit, qiii mterdam prae iiig€ntil«ticia,quameximprouiib percipiuntjlacrymas contine- re nequeunt; Eodem modo lacry^mandi frequentior cauila eft* quiim homines mGeror€& aEgritudine afticiuntnr: ficut in vtro« quegenere in libro Ezdrse tellimonium extat , fiquidem ibilcgi- muSitemplo extrudo populum fleuiilejat non omnes eadem cauf/ fa. Pai-s.e)Qrum,doiebat,recentem fabricam dignitate atque orna- mentis a priori multum diiiare : at e diuerfo liecabantur alij ^do- mum D £ I , qus tam dio pro-ftrata iacuerat , denu6 excitatam. Et liabemus praeterea naemorabile exemplLim in AlexandroMagno, qiium Nearchiis claffis fua: prefedus,exlonginqna&anteainco- gnicanauigationcdeimprouirDfaluus aduenifleCj&Rexlachiy-i mas profunderecquum nontam obproiperitmreditumamicila?* taretur: qii^m clailem & tot milites veteranos amiilos elfe mc- tiieret. Ecli inquam non raio ob raGerouem & lafticiam lachrymas pL"ofaadLintur,,tameiiin magnis & infolitis peEtLubationibtis ani- sni,plerunque^ccideiefoiet,vt lachrymae ftiipore qiiodam recen- C£e,n5 emittantur,cumitamen in mediociibus miferijs eae vix com^, pfimi qiieant. Qupd Ψΐιχάΐχ apud Senecam accidit,vbi ita con. qiieritui* : Curs leiics loquimtur,ingentesilupent. QuemadmQ- dum enim in profundipnbus vuliieribus corporis , aciuis armis fadtis , antequam ianguis Huere incipiat , prius veliici candida fii^ iuralineaue apparet : non reciiisaniniusfubitodoloTefieutiagit-- ta percuirus , lachrymas iiftit , neque eas ^riimpere permitticniii cor paularim dolorem velut GGncoxerir, Nam riintlachry mac in- ftar ijnguinis atiimi perturbati & afflidi : fiquidem animustrifti^ tia^dolorcobratiisad ipfam cerebri pelliculamfertiir, vbi Im- ijiprem,quem illic ofFewditaintctdum comprimit,inra'diim,erum/ fiue meSintionesijifloricA. tzy pef e cogit. Vnde quidatti pr.tant humorem hunc lacry^mamk La- tinis dici , quiiii lace-niiTiarn , qiioniam ex animi laceratiojtie cien- turlacrymar. Etaifert Aiexander AphrodiC caQfTamVtiim moeftis c^*^^ ; ' " ■ tumlxtiscong.ruentern,curn(^mpevtriquelacrymasprofuiidant. f,^^/ ' Inma;ftis,inquit,hocfitol>angiiftiimviiiismeatiim,qiiiocuIo- rum humoiem comprimic : in ijs vero qui Istitia geftiunt,idem' humor pi-apt€r meatuum raritatem eiFunditiir. Seneca 3.ntem ^ Ερ'Μα m pntat idudoloris totum ferme corpus concuci,& vna ociil<)s, a^^^^j^^fj/^^^^ , qiiibus adiacens humor expritnatiir. Alij jieter quos eftPliitar- cnLis,ipeciem quaBdairi fudoris fietiim ellfe putant. Qupmodo- CiHique autem feie rps habcat, expenentiateftatiiL", veilietas vel' aduerias res , plerunqiie lacrymas hoininibus exprimere. Suftt^ pra!cerea quidam alij afFed-us,exdoloreacliEtidamixtiiquinriiiiie autem nun» quamlegimus. Licet ipiius afFedtus cuinnoilris,compafarineu- ■ tiquam poisint. Fuerum enim mottis perfedi, & non egredie» ί bantur praeicriptum verbi D ε i , rationemqne pQenae,non culpae ■ habebant. Affedus noftri autem fimt impiiri : & fecundum '· Aiiguftinum , aifediis C η r i s τ i deriualyantiir ex poteitatejno-- ftri ori untur ex infirmitatei C η r i s τ ν s potuit fLios adliibere · quando & quandia vellet ; noftri nobis nokntibus infurgantyiiec > licet eos frenare , ideo tui'bidi ΓιιπΕ : C η r is τ i vero limpidh Scd ^ iie longiiis exrra propoiitum" excurram, Feminis ianc,qiiafiim na- · tura mollior eft , lacry mae magis familiares elTe iolent. Et iecunw dumPythagoram duo laciymarumgenera iiint in- ociilis miilie- · rnmrveri doloris vnum : iniidiarQin v€ro aliud^qtiibLiS addei e ter- tium libet. SunEenim lacry ma; intcrdu apud illas loco preCiimjVel ■ vtVlpianus iurisConrukiis fcnticploratus eftillis inftar arm6rLim»-£.7. boe atli S^ne nmm noilm iii ytroqiie fexu ita jCGmparata e^^ wthQry.m3ei'temymca mt'^ O^erAfuccifimt iim.^Jit^c^ quafi animo affli£l:o recreationem,& fubleuationemafFerre pu- namconfiiL tentur , ficut Nafo non vno in loco,haud inutilcs lacrymas elle te- SjUm, ftaturjfedineopotifs.vbicanit: eiiquadamflerevoluptof, Expktur lacrymis egentur^dokr. Iinm^ licet Menander lacrymas nihilprodeiTc arMtretur,tamen tandcm fatetur,mGcrore m eas feri:e,iicutarbores fiios frijCf ό/^Ηρ,Κ5^ (IhLW}v(foL& ou^QmoTiCd, lacrymamfimnatusyfid&lacrjmamniorior, InUcrjmUviiuerfam comperivitam. Oper^[mc^m% Ytaucem veteres fapientes idipium iiidicare voluerunt, vbihn- ^unt Prometheum , lutum ex quo hommenvfinxit, non maceraile aqua , fed laay mis : ita hoc nuper melius & verius, dodliis & pius. quidam vir,eleganti tetrafticho exprefsit: j^afcimurmlacr)wkJacrymisquoquevitamadefik^ Etvjtamrurfmlmquimusmlacrjmis. OmulmhominumUchrjma^: abfterget AtommS' Ommbm eleBis i^/i D ε ν s lacrjmas. - q^^agmsvirosdmimtmah infid^^^ f^penHmero conferuari. C Α Ρ 'γ V Χ x■■ 3r:·■■ I Ο Μ ^ in ilinlmita£e Panthei.quod M.Vipraniiis Agrip»' pa iedificaiimaximis impenfis curauit, opus fane miran- i.tg.aaBaiJ dum , & ex vetuftis ftraduris, qux liodie confpiciuntiir^i Yt opinor , omnium integerrimum , monftratiir locus,ex quo Ita-^ ks quidam , Carolum V Jmperatorem, qiiiim hoc aedificmm per- kftraret , per impluuitim , vel , mauis appeliare , feneftram,qu^ vnica , fed magiiiE capacitatis , in faftigio huiiis iedificij canfpici- tur,priEcipitem dare , neicio an ambitione quadam,velciipiditate ^india-^,odio,aiiaue decauira,conftituiire didtur. ■ Veriim deter-- litum maieftate & autorkate C^rarea , ab hoG fuofceleratapro- «oiitodeftitiire. HQcque faum iceleratumintentumillumdein- eeps , antequam ex hac vita decederet , parocho fuo fairum fmiVe. Equidem quodde hacreaftiumem,velnegem,nonhabeo/edtan-' t%m audita refero. Veriira mihi perruarum eft , quamiiis tale fce- lus quidam agitauent animo ruo^euralioo, eb modo quoyoluif- fet /minimei^erficere potuiiie. Vbi enim eft metiis vel iufpicio iniidiarum, nemini tiinc nifi familiaribus permitciturpropius ac- cedere ad tantum Imperatorem,pracrertim in tam penailofo loco ' cohftitutum. Eodem modolegimus inhiiionjs,GabrinumFiin-' dulum Cremorteniitira Dominum, anteobitum coBfeiriim fuiiie, Gremo- fme fneditatioms htfioric^ iji Crf moiifc de aJciis.turri , qiiam propter altimiiinem &ρΐΓΐαΗπϋΐί- dinem ipedtandi cau(Ta aicenderant Sigifmiinclus Imperator & lohannesPontifex XXill. vtrumque conftituiiie pra^cipitarc; conrdentiie tamen teriore a facinoie tanto abftinuiiie. Quoma- docunque aiitem res feie habeat,teftem habemus Siietonium, Auc;uilum Imperatorem oiim fimile peL"icukim fubijiie. Scribit enkii eum vnltu veliniermone, veltacitum,adeo tranquillofere- noque fuiife, vt quidam e primoribus Gallianim confeiiiis iit in- ter iiios , eo ie inhibitum acreinollitum , quo miniis eum vt deili- narat, in transitu Alpium , per iimulationem collo.quij , propiiis admifliis in prascipitium piOpeilerct. Has vel iimiles iniidias fub= ijireOdauium Aiigiiftum,teftatur etiam Valer. Max. vbi excla- r^/.^. inatioiie vehementi vtitur contraciim, qui Augirilum intei-ficere voliierat. In iimili periculo quoque fuic Tiberiiis iueceiror Au- qiifti, tefteeodem Siictonio.parumei3imabfuit,quin^Rutheno, vel vt alij legunt Bmdero inter proximos verfante occideretur. Eqiiidem iiiis ailentior , qui Riitero legunt. Rtiteros enim Ger- mani patrio nomine omnes equt) merentes vocant. hinc fadum vt Romani tanqua propxium viri nome expreirennt,ficut Leuino Torrentio quoque placet. Sic AlexandeL-iUeMagniisexinfidijs propemoduminterfe6tusfuit,advrbemTliaurim,amilite quo-' da,qui ei ad pedes acciderat. Sic iii illa celebri expeditione Hiero- foly mitana in Orientem,Gallomm & Angloru PrincipeSjiniidijs hoftilibiis partim fuccubuerunt , partim vix feruati ilmt. Etenim fuit tunc temporis in<5riente quoddam geiiushominum Ailaf- iiiiorum iiiie Bediiinoi-iim nomine,indenfisinontibus habitan- tium,&Domino cuidamparentium,cums nulliimaliudnomeii cognofcebatur , qiikm quod Senem , fiue Magnum montis appel- labant. Is per ipeciem cuiusdam paradjii voluptatisj qiiemeo- rumammis impreirerat, tancumab eis conreGntiis erat,vt folenni voto rponderent , feie iirPrincipes omnes ikaitiiros eifejqui ipib- rum fedae aduerfarentur. Etfaiie compertum eft,Principes Chri- ftianos iii totailla expeditione,knuliis ^que atqueabillahomi-= numfece fuiiTe infeftatos. Eorum infidijs & Comes TripQlita- nus occifus eft, Sc aliquanto poft Eciuardiis filius Regis Angli^e ab . ijsdem oppreiruSjinruo ipiius cubictiio vulneratus eii. Philippus Galli^ Regis fiiiiis , prxmonitus de infidijsjin fe illis locis compo^ R 2 fitiSi JJ2 Oper^^tcifim, fitisjcoaaruscftexillisfinibusexccilere. EtLadouiciistiuemran/ aum appellant,pateL- ipiius,ipfe perditoram iUonun conatiis dif ^ ficultei-euarit. Atqiieinde As s^s s i ν i in GaillcaθcItallcalln- glm^ocantΐrτ , qui c^dem aliquam,auE alioquin atrox facmus de- dita opera perpetrant. Fridericus quoque C^far huius norr^inis primus , qui \ colorc pilorum Barbaroira vocatui-,maiiis pericu- c fum,vti-efertAlbemisCranzius,vixeuafit.q^umenimcaftrarua Htjtorsaxs- ^^^^^^^^^^ fluuiumqLiendam,cuius citeriorem ripamhoftes te^ mca, lib. 7. ^^^^^^^^ &foite folus cum famulo cogitabundus obambularet j ^^^' quidam ex infidijs fubito in eum iiTuit, conarusque eft pertrahere fecum CsEfarem in proil uentem Jiocqiie perfeciliet niii gladio mi- niftriabado latrone, Caerarreexplicuiiret^illo peramnem aaiuos natando reuertente. Magiium quoqiie periculum euadtHenri- eus 1 1 i. Imp.quum profed;ums in Hungariam/ecundo Danubio deueheretuL-,&aRichilca vidua Adalberci Ebcrsbergij raagnihc^ hofpitio & conuiuio exciperetur. Dnm enim Ca^rarcm'ea iupplex orat,vt Bofenbuugum & pi-cEdia nonniilla,qLi^ mantus ipfms poi/ federat , V Velphoni nepoti Γ110 ex ftatre tradat , & CiEfar extenfa dextra poftulatis annaiilec, repente contignatio collabitur. Hen- ricusinalueumfolijbaineanjillaeruscecidit. Verum Bmno Epr fcopus VVurceburgenfis , cognatus Caefans.qui pofteain iiume- rum Diuorum relatus eil,Aiemanuspr^res Ebersbergenfis,& Ri- chilca margini tabeliisque lignei labri graiiiter alliii paudspoft Amd Bahr. diebus hoc cafu extinguuntur, tefte Auentino,qui etiam recenfet» m f quale fpedrum fub imagine atri^thiopis^paulo ante in iaxo emi^ nentioriapparueritj&quomodo Biunonem cum Caefare naui- pantem compellaiierit. Non minus periculum euafit Henricus Π 1 1. Imp.prope Nemetiim Auguilam^vt ibidem ALicntin.refeit, quom arte Annonis Archiepiicopi Colonienfis innaiiim ornatiis, ad abducendum eum iiledos eirer,atqiie ad necem duci ratus , e nauigio in Rheniim fe proieciiiet Jbi enim peri|iret,ni Ecberti p^- truefis fui induO:ria,quum iammoculis omnium fubmergeretur, ikuatiis iuiiret.Miraquoqae pTotedionediiiina iliei &praereritirs^ericiilumRomiEintemploS.Man^Auentinae ^ . euarit,qiiamhiftonaminfi-aexBennoneCardi- C4p.0, r nalerecenfebimus. fiuemeditationeshi^oricA. ^^^SruUiumCiceronemmn^olumelo'' quentem.fedetiam locupletem fmlJe. 6t de Afiimationecaptis eim^iemo- numento, CaPVT XXXI. Α G Ν Α cum voluptate vidimus , in agro Romano mo- nafteriiim , ab Italis La^/otta ferrata didnm , qiiod hodie p^a^E^i tantum Graecis monachis , admodum latins linguacj.&' antiquitatis Romaiiae , vtex eorum fermonibiis intelligere potui- musjimperkis deftinatum eft. Non enimambigitur,hunc eife jcumipiiimlocujiaqao olimftetitTurculanumCiceronis ( quem Inonniilli natum putant Arpini , Anno mundi 38; matre Heluia, 'patre eqiieftiis ordinis,ex regio Volicorum genere) quodinfinito fumtuab eo sediftcatumfuiile , Saluftius ipfi obiecit. Etrancfub- terranea loca , ruina^ & ambitus , nec non & fitiis amoenifs.indicia funt magnificentix , quaspaffim praedicatur. Ipfe autemCicerG apud Atticum conqueritur,Tufculanifui afdificiumtantiim quiiw gentis fefteitijs ^ftimatam eile , quse fecundum dodifs. Buda?um, duodecim millia& quingentos aureosfac unt. Conftatquoque eiimnonminons,quam'quinquaginta millibus aureorum do- mum Pub. CraiTi emiiie , & hac fua emtione iion exigiiam notam vanitatis fubijircdequa re Gcllium audiamiis. Cicero, inquit, Quiim emere vellet in palatio domum,& pecaniam in pr^iens non haberet , k Pub. Sylla , qui tum reus erat y mutuo reftertium vicies taciteaccepit. Eares tamen,pnusquamemeret,proditain vulgus exiuit , obiedumque ei eft, qu6d pecuniam domus emenda^ cauf- i fa a reo accepiiret. Tum Cieero inopinata opprobrationc permo- I tus , iccepiire fe , ac domnm quoque fe emturnm negauit. Atque adeo, ait,veriim iit accepiile me peciiniam,fi domum emero. Sed qimm poftea emiliet , & hoc meiidacium in Senatu ei ab inimicis obijceietur,nritratis,atqiie inter ridendiim , Ignoratis , inquit, I prudencis & cauti patrisfamilias elle, quod emere velit,emturum : ie nec^are , propter competitores emdonis. Hadenus Gellius. ^ > ^ Κ 3 Blondus ύ4- Jjh, g. Roms triumphan- tis. ltt2.Antoma' InjragmentU hifloru Ro- Blondus asitem tradit,ie oUiti «aiic inc^iihalis Giceronis^Cicero^ nem villas ckiocieiiiginti numero iiabiiiire , in queis praecipiias Tiiicijlanam,FormianamjAL^iriatem, Ancanam & Pompeiaiiam. Hastamen eum vno temporepoifediiie BudiEiis negat,-nec affir- mat ipfe Bloiidus. Sane ipfe Cicerofatetur fe feftetdumjducenties haereditatibas referre. Conftat igittir Ciceroni,liceteipatrimo- nij tenuitas a Saluftio obijciatur, non tantum ex iitibusVred etiam ex heereditatibusjalijs^, rgbus miilds accreuiire, & ei fruduofam, atque etiam aunferam eloqaentiam fLiiile. Id qiiod etiam ex hog, vt-de alijs acceilicMiibus tac^amus, conftat,quod de iriiigni muni- ficenda Pomponij Attici erga CiGeronemtraditumeft. Isenim qimm Giceroni in omnibus eius periciilis iingularemfidempraE'- ftiiretjilli fugienti ex patria, iefteitia ducenta & quinqiiaginta do- 'nauk',quae dodifs. Biid^us fex millibiis &ducendsquinquagin- taaureis noftris xfdmat. Quanta autem^fuit Atdci obieriiantia fides erga Ciceronem , qui, vt Velleius Paterculus de eo fcnbit, omniaincrementaiibidebuitj vir nouitatis nobiliffimie, 8c vt vita claiuiSjita ingenio maximus : tantam immo multo maiorem inim citiam &inpiacabiie odium Antonii in eum fuijle ex hoc conftat, qiiod capat ipfius occiii deCLiplo pluns £eftimatumfuent,qu^nci aiiorum prGieiiptoriim. Audorem enim habemus Appianura, ciiicenta & quiiiquaginta millia dL-achmarum Popilio Len£e prp capite Ciceronis Antoniumdediiie,vel vt Biidiriis ceniet decies Η — S, ideft, qninque & viginti.miiUbtis aureorum noftrorum, caput eloquenti^ ab inimico ^eilimatum eiVe. Quare iiiila aiptiis indignadane Velieius Paterciilus , mortem taiiti vin deplorans, contua Aiitpiiium ita exclamat: NihilegiftiM Anconi(cogitenim excedere propofici formam opens erumpens animo ac pedrorjC indignadojniiiil inquam egifd , mercedeEi cceleftiilimi ons & clariiTimi capitis abfciffi numerando, aiitora-mentoque funebri ad conferaatoris quondam Reipub. cantiqiie CoCirntando necem. Ra,ptiiiti tu M.Giceroniincem folicitam, & a2tatemienilem,& vi- tam miieriorem te Pnncipcquam iubte Tnumviro mortem. Fa,- mam ver6 gloriamqiie fadoriim atqiie di£toi*um adeo rion abftu- liftijVt auxens. Viuit,viuetq; per omnem ieciilorum memodam. Dumque hocvel forte,velprouidentia,vel ν tciinque conftitutum xtmm naturae corpus , quod ille pene folus Romanorum animo vidit, fmemedituUoneshifioricA. fjj vidit , ingenio compleiciis eft, eloquentiailluminauitjmaiiebit ίη- colume : comitem ieai fui laadem Ciceronls trahet : omnisque pofteritas illius in te i(;riptarnirabitiir , tiium in eiiin fadlum exe- crabitur. 6<:c. Plutarchiis quoqtle ita icribit : Ciceronis occili ca- inyiuAnti*' put & maniim,quac Philippicas iciipierat.ampLHan Anronius iui^ Sit,&adfeaii^en,magnt)qtiecum giiidio^edauitallatamjac c^^ chinnosfuftulir: Satur inde eiusipedtaculijinforoponiproRo-^ ftris iufficquaii vero mortuum contumeliaafHceretj&non^^b- diis ie fortuna per libidine abutij&concaminare potentiam ofcen/ deret. Etfi autem certo conftatjquo genere morris hociiimen eloquentix extindum ilc : tamende mbnumento eius nonplane conuenit inter autores. Nonnulii in.ea opinione ftiatjid Anno=' Μ D xLiiii. Cal.Dec.inuentiiminZacyntkojinfulaVenetO'* rum 5 cum hac inicriptione fuiiie o* M. TVLLI ClCERO'' Ε Τ τ ν ΤΕ Rtl Α Α ΝΤύ)Ν ΙΑ. A.dfiiiire etiam duas vrnas , quarum minor lacrymarum vrnuk' fuit: maiorem antem in fundo cirierum haec verba continuiiie A.VE Mar. Tv l. Theuetus vero in ftiaCoimographia Gal- lica dcfcribit & depingii,quid ipiemet ibidem vident.Extant qiao^- que in Liidouici Ppntis deicriptionibus Tarraconenfibiis du£g> quas ommitterenoliii. M. TvLtlO ClCERONI F. RoMAN^ PACVND. Ρ R I Ν C 1 Ρ I. ^ S T. JL·τ>l. C ο S. ρ R ο C ο S. I Μ ρ Ε R Α τ ο R Ρ Ρ. ARPINATES. (tdUera: Μ. Τ. ClCERONEM ΟΒ EIVS Ε Χ I Μ ί Α Μ V ϊ R Τ V - ΤΕΜ £Τ EGREGIAS ΑΝΙΜ1 SVI DOTES PER' VNIVERSVM ORBEM TERRARVM SALVVM ES^" &E lY B EO. C. I, C^S AR. iji Oper^fuccifim, Triuata beneficia α puhlicu pparandat C Α ρ V τ XXXI I. ν ν Μ res Romana moribus antiquis adhuc ftaret,ij qui in magiftratii& autoritateaiiqiia iiiterRomanos erant, omnem operam naiiarunt , vt publicum commodum ^ priuato repararent, & illi qu^m huic magis lluderenc. Eo tempo- Lih.4 CAp.4., re,inquitValer.Max.ammiviiOrum & feminarum vigebant m ciuicate,eommquebonis,dignitatis acilimacio cundis inrebiis ponderabatur.hiec imperia conciliabaiit : haec iiingebant afiinita- ces : hxc in foro ; hsec iii curia ; haec intra priuacos parieces pluri- miimpoterant. PairiaE enim remvnusquisqucnonruamaugere properabat , pauperque in diiiite , qu^m diues in paupere imperio verfarimaleba'-. Atquehiiic tampr^claropropofitoiliamerces reddebatur,quc)dnihileorum,qa^ virtuti debentur,emere pecu- nia licebat Jnopixque ilkiftrium virorum fuccurrebatur. De qua reCLim aliamemorabiliaexempla inhiftoncisextauctumeaqua: de Scipione Africano Liiiius , luiliims & aiij autores tradiderunt. QuLim enim Scipio Afr icanus ad Regem Syphacem in Africam fcederis cauHa traieciilet , forte accidit , vt eodem tempore Afdra- bal dux Carchaginenfium , iamdiidum ab eodem Scipione ex Hi- fpaniapuiras,adiieniL-et. C^iimigitiir Regimagnificiim videre- tiir,daorum opulcntifs. ea tempeftate diices populorum , vno die fuampacem amicidamqiie petentes yeniire,&vtriimque inh^ fpicium inuitailet^^onatusque eos eifet in tolloqiiium contrahere dinmendarumiimultatum cauira ; abnuit Scipio aut priuatum fi- bi vllum cum Pceiio odium eile, quod coUoquendo finiret : aut de Repub.fe quicquam cum hofte agere, iniuiiu Senatus,poire. Huc ueferri poteft aliud exemplum fane memorabile de eodem Scipio- ne. Qmim cnim legati Antioclii Regis pacem )i Confiile Pub. Scipioue fratre Africani peterent,ad hanc conciliandam peculiare doniim Africano fercntes, ipfius filium,quem Rex paruo naiiigio traijcientem ceperat ; Africanas , qui erat nomine Senatus popu- lique Rom.leffatus fratris , priuata beneficia \ rebus piiblicis fe- fmemedtUitioneshifioriCA. 137 i5regata*dixit 5 aliaque eiFepatns officiajaliapatri£eiura,qiia»non ^ iberis tantum,verum etiam vitiEr ipripr^ponancur.proindeiegra/ tum manus accipere, priuatoque irapendio munificentiie Regis reiponfuriim. Qupd ad bellum pacemque pertineat, niliilneque gracise dari, neque de iure patriai decidi poile refpondit. Nam ne- que de redimendo filio vnquam tradbauit, nec Senatum de eo age- re permifitjied vt digniim maieftate eius erat, armis ie receptunim filiumdixit. EundemanimumliabuitPub.Popilius.Qiuimcnim legatus ad Antiochiim Regem , nomine Senatus popitlique Ro^ mani πιίίΓιιβ eilet , cum mandatis , vt abilineret ab -rP ^"/'^;" ",^^^^^^' ^ ne non conruluntrRams^duabus tribusqAxe ciuitatibus ad propul- randum communepericulum couentus. ita dumfingu ipugnant, vniuerfi vmciintur&c. Etprofed6 vt vtilitatis public^ maiof, au^am priiiati emolumenti,ratio habeatur, imgulare omnibiiS^bo. nis debet eiie propofitum. De hac re quoque Legislatores foliciti cMcetqmhus^ " Quod nifi fiat,itidem nobis eueniet,ficut membris accidif;. da ^jUafim- r , •jj;^q^^obcontemtum,&nimiamcuramruiipri^^^ per. ext. dere- ' ^entriculo confuetis obfequijs, ^ quo tamen ipfis rurfus vigor gul. &trans fuppeditabantiir,rerb & cum propria iadiira mtellexe- ^dreltg. Auth. _ ^„^^I^holida contra proprium commodum laboraiient. Et- Msqm.m^n. ^eneris focietatem,GorponsA;niiisinftareirevide. C Qomm, k ^ g vnumquodque membriim fenfum eum habeat, ^'^' ^ vt eommodiim Γιηιπι tantiim vtilitatemque refpiciat, & non et- ^ iam alionim , nec inter fe membra omnia conueniant, yicem- fiuemeditntioneshijioricA. i^i que referant , fieri facile poteft, vt cito debilitetur , totumque diH. ioliita compage intereat. Nam ii ieGiir,ii capiit,iicor,pnuatam tanrum & fuam reipicianc vtilitacem & commodum, nec eam ier- uenc , qiiam corporis harmoniam coiicentiimque iapientes qui- dam appellauere , hoc eft , fi membra inuicem par pari non refe- rantjcorpus integrum pereata & concentus ille diiroliiatur,neceifiie eft. Hoc tandem illi florentiis. Romanie Reipub. accidit. Qmim Gyraldm in enim propemodum in toto Orbe terrarum , vbi innotuerat, vi- βοραΥΑπεύ" Λιίχ eiletjiedulo nixa eil , vt inteftinis odijs bellisqj ieipiam quo- co Ubro ad- quedeftrueret&vinceret, uerfusin- Afemnvtiiumne qmdinorbeforet, gratos, Id autem priiis fieri non potuirjnifi quum publico commodo pri- uarum anteponerent , vnde fcciita funt occulta odia, donec iiiue- nilia confilia eciam accederenc. Nam poftquam ienes qui & con- -poljhimlih. 2 ipexeiant fxpe pericula , &c varias experti fuerant ia6turas,natarie GaUU. conceirerunt ; infiirrexere iuuenes , ingenio praiio , rudes & praj- icntariimrerumomnium inexperti. Vixc igitur intriniecaperni- cies rem Romanam, quiE ita ftabilita erat, vt ^ qiiouis externo ho- fte & qualibet vi maiori , tiita firmaque eiietjtandem euertitjficut . Cicero teftatur. Et plura hac de re fcribit infignis I.C.Paulus inCatone Caftr.inRubr.Cdeluftin.Codiceconfirmando.n.i. Maim, publkisabe^edeherc^. C Α ρ V τ χ χ χ I I Ι. AvDABiLEM ferunt elle morem Venetijs inter Sena- toreSjquando in Curiam ad coniiiltandum de rebuspu- _ blicis conueniiint.Solent enim ante veftibulum eius om- nes priuatas inimicitias & iimultates inter ipios,apud S.Marcum, vtimosloquendi ipiis eil, deponere, vtanimum ab affecilibusin confili js piibli ds liberioremhabere poffint. Vtinam antemlioc quoqueapudnos,qiiando defaiutelmperij & rebus publicis tra- <^atur,accideret,tiinc forcaiie in meliore ftatii Germania eiiet. Et fine dubio ha?.c res illis plurimiim adiamenti affert ad ftabilien- dam ipforum Rempub.quie plus quam milie annos floruitjneque S 3 ipfo- Oper^fuccifim, ipforum vrbs vnquam ab vUo hofte, quos habuit iafpemimeri) rpQtentiffimoSjpoftqiiamfuit coadita,occupataeft. Tale exem,- plamjvt puto,nuilumhabeiims jn hiftonjsde vlla vrbe velRe- pub.licetpotci3tirs. & mumtirs. Ideoqiie ηοη fmftragloriantiir, vybem Venecameireadbucvirginem, vtpote quai originetenus ab hofteremperinuiolata incorruptaLiemanrent. Se.dvt adpro- pofitam noftrum renertafnur,Idiprum innuejre & monere yoluit infcriptio el^gans & pia in curia Ratisb-oneniisqiiac cpnipicimE in .tabulamai-morea,aureis literisjtalis : Qj-ISQXIS SENATOR CVRlAM OFBICII CAVSSA INGREDERIS, ΑΝΤΕ HOC OSTIVM PRIVATOS AFFECTVS OMNES A-B,IICITO: IRAM, VIM, ODiyM, AMICITIAK3 ADVLATIONEM. ReIPVBo PERSO NAM -ET C VRAM SVBIICITO. NaMVT Α L 1 1 S QXV S .AVT I Ν I Οχν S Έ V Ε R I S : ITA ΟχΟ- iSiJJ. DEI IJVDICIVM Ε X Ρ β C Τ Α Β I ^ , ,E Τ SVSTI« ,NEBIS. H.GC laudabile inftitutum habuit quoqu€ optimiis Rex^fago- num Aifonfus. Dic^ie eni-m folitus fiiit , fi fibi contigiflet nafai temponbus , quibiis Romana Respub.florebat/e conftruduf um fuiil^ contra cunam , templiim loLii pofitoriojin quo priusqu^i»- venirent in Senacum patres confcripti , odium,ampi-em ac pnua- tos afFe^Us omnes deponcrent. Hoc nos etiam docuit Ariftides, qui licet Tiiemiftoclis potiiiimum ppera in exiiium eiedtiis eiiet, tamen ortines iniurias inconimunitotiiis Grieciaepenculopatria: condonans , ipont^que ad Themiftoclem fibi antea inimicum ac- InVtAfim eedensicum ita apiid Herodotiim Gompellai: Nos cercare opoitet . * unimpemporenonpnuatis iimultatibus &Gdijs,iedyternoftrum^^ melius 4e patria mcreri , & pUira in eam beneficia conferre poffit.. Aremuslib. z. Pnidenter «tiam Narfes m expeditione Gothica ad BeUranum & De beUo Itdi- 1'eliqaos duces exercitus ita exoiditLir fuam orationem: Qitiim de co cotttra Go- publica, 6 viri^vtilitate confulitur,eil quidem,vt exiftimo,vtilitas fjjQs ipfaperreinfpiciendajnecalijsr^rpedibusvelodiivelamqa^ fundanda.&c.Obeam cauiram&Romam laudantur. Quamd^^^^ VakrMaxim. enimillis fidum erat & altam Reipub.peausCuna,rilenti>que iib,2,cap,2, faluiaritate munitum & vallatum vndiqiie ; cuius limeii intrantes, ' ' abie^ pnuaucliaptatepubiicam indtiebant r^am^d^^^ βΗ$ mediMioneshifioric^. iniuria & hoftili vi tiiti fiiere. Hoc ϊρΓαιη ι·βΛίι\8 cernipoterit ex facramentoConfiliariorumieu ienatorumj quQdpriEftare Cene- banciir.illud fait eiusmodi ; IVRO PER lOVEM OLYMPIVM ET GO Ν S I LIARIVMj Ε τ PER VESTAM C Ο Ν S V L Τ R I G Ε M, Ε Τ PER I O- VEM MARITALEM ET IVNONEM MARITALEM^ ET MINERVAM PROVIDAM ET VICTORIAM ET VENERiM Ε Τ AMICITIAM Ε Τ C Ο Ν C Ο R D I Α Μ j. ΪΤ lyS ΑΤΟχΕ FAS ΕΤ ΒΟΝΑΜ FORTVNAMj ALIOSCtVE VNIVERSOS DEOS AC DEAS, MB SENTENTIAM VELLE DICERE SECVNDVM LE- GES ET COKSVLTA Α ΟΙΛ'ΙΤΑΤΕ APPROBATA, ET SECVNDVM DECRETA ROMANORVM ET lEGiES, QVIBVS NOSTRA RESPVB. Α D Μ I Ν I'- STRATVR, IN RESPECTV VTILITATIS PAiRl^E , PRO VIRIBVS MEIS, NON ALITER ΟχΑΜ IS PECIT, Οχι SENATOR FVIT L Α V D Α Τ I S S. Ρ A- TRI^ SV^ VEL ROMAN-i£ VBL GR^C^ C I VI- TATIS. NEQXE GRATI-iE*, ΝΕΟχβ ODIO NEQV,E MVNERIBVS PATIAR S Ε R V I R Ε IVDIGI VM CON- ' SVLTVMVE MEVM» Ν Ε (χν,Ε PRIVATO Α D D 1«· GAM SENTENTIAM MEAM, ΝΕΟχΕ ME VLLt PARTI AVT HOMINI Α D I V Ν G Α Μ ,^ SED TAN- TVM COMMVNI VTILITATI AVCTVRVS PRO VIRIBVS REMPVB.ITA VT D I Γ £ Τ Β Ο N I V I R Ϊ VOLVNT. MIHI QY,I D Ε Μ SA Ν C Τ Ε IVRATO BE- NE SIT5 ET DII ATQVE D^MONES FAVEANT ITEMQXE MEIS OMNIBVS av M" AM I C I S TVM VNIVERSO GENERI ET FAMILI^. IN PERIVRIO VERO NE DEPREHENDAR V Ν (>V> M.' Poftremo adijcefe libet exemplum M. Attilij Reguli , qui qimm" certo fcirets ie ad exquiiitirs. fupplicia trahi in Airicam,tamen ne-- gleitafuavita,neqae habito reipe<5tiifuorum,patn£E curamtaii- tiitn habtiit. Suafic enim in Senatii , ne captiui ciim Cartliaginen ^ iibus permutarentiir, vtque perfaaderetj yenenum iibi CarthaCTi- nenfes dedifle aflSrraauit , non priEientaneiim , ied eiusmodi,qiiod mortem in diem proferretjeo coniilio>vt viueret quidem taiitiiper qiioad- qiioad fieret permutatio j ρδίΐ autem graflrante ΓβηΓιιη veneno, C.Vmmjra- cpr tabefceret. Quiim deinde Canhaginemr€dijiret,inatras& immu. profundifs. tenebras claiirus fuir, ac diu p6il,vbi erat Γ0Ι ardenciis. repeiite edudiis 6c adueiTus idus folis ορροΓχαΐδ , poftquam pal- pebras eius , ne conniuere poitet , ΓυιΤαιη ac deorfum didudas in- fuerant ; atqiie intendere in coelum oculos coaffciis, donecfomno prohibitus , vitam finiret. Id vbiRoms cognitiim eft ; nobilirs. Vxnomm captiui JiberisRegulik Senatu dedid riinc,& abijsm armario muricibus praefixo deftituti, eademque inromiua pei-pef-. ti^.^.<:4!f^.tri,&riccruciatiintcriemnt.vc Gell.exTLiditano memorix tra- didit. Sthnicos in halneis maiorem verecun- di& rationem habmjfcquam nonnuU los Chrifiiams. C Α ρ V τ · XXXIII. i£ ρ 1 vs miratas fui in nonniillis locis publicabalnea & lauacra prpmifcuajnoftro temporeadhucconfpicijnulla lauacra promiiL.ua,uuuiu tcm^ui.^. ανιχιι*».ν-ν,-.^. — , ^^^habitaaut fexuSjauc^tatis confideratione , cum tamen hacc res vetferibus Ethnicis , apud quos vel fpecies honeftatis & AelmUm- pietatis reliquamanrit,exoiafuei-it.EtrienimrubHeiiogabaliim^ ti^ peno, Romi balnea mixta fuerunt,neque mirum eft,qiiodrubdi- ^ tiImperatorem,quitam profligatis monbusfuit^Ttomnes eius conatas eo fpedarint , non quinam alio deterior, fed qiia in re ie- ipfo peior eiTet, imitati fint : tamen ante eius tempora, & deinceps Romanis legibus ea interdiaa faere.Hac de re extatRomuli I.Rer Vlamchusm' gisRomanoriim lex. Ita enim in honorem mLiliebns fexus fta- vm^omuli tuit: Quifenudumk femina videri paifus fuerit. crimims capita- lis reiis habeatur. Immo parentes cum iiberis & genen cumlo- ceris lauare erubuerunt , ficut Pliitarchus memorix tradidit de modeftia Catonis Maioris. Scribit enim eum filio pracfentcnon miniis ν erecunde , qii^m Γι adeiTeiit Yeftales,ab oblccEnis didis ii- bi temperaiTe , neqiie vnquam cum eo lauifle : huncque morem omnibus Romanis communem fuiife putat idem aiitor. Nam genen. fiue meditationes hifiortc^. 14.^ genen,mquit,pudorcin nudandi corporis ieruantes communia Plutarclm m cum ioceds lauacra vicarunt. Hiic referii poteil oratio Cyri, vitaCatonu. qnam ante mortem ad filios habuit. Si qiiis , inquit , veftrum aut Xemph. dc i/i- dextram meam contingere , aut ociilos adhuc viuentis aipicere fctplinaC)n vulcis accedito. Vbi νειο ego obuolueiido me contexero,peto ^ Ubro$, vobis filij mei,ne quis deinde mortalium meam corpus intiieatiir, ac ne ίρίϊ quidem vos. &c. Vbiparens meus piac memorise in fiiis annotationibiis ita fcnbic: Mos erat olim,vt corpora mortiiorum liiiaientur,& ita obuoluta iepelirentur.Id quod de ie Socrates fie- ri non vult in Phoedone Platonis, & anticipat lauacrum viiius, Cognoui autem narratione fide dignorum homimim,laudatiis. Imper. Maximilianiim , Friderici filiiim , & ipilim vetuiite corpus fuum , vbi mortcm obijflet, niidum ailpicijiiue verecundisE Iione- ftifs.ienrii,iiuealiamian^obcauiIam. Sedreueitamuradlauacra promiicua. Rcfert quoqiie Dion hiilorkiis, Adiianu m Imper.vi- ros difcrctos \ feminis lauari voluiilc, quam legem Alexander Se- ueriis confirmauit. Hos poftrem^ luftinianus imitatus cft. Pric- 1. v/f. Cod. Be terea iaua Canonicahauc turpicudinem ferrenoluemnc,nam in repud. illis Chriftianis lauacra communiacum mulieribus haberepro- Difi.St.c.nen hibctur,quoniam hoc cthnici repichenderunt. luftinianus au- oportutt.& tem Imper. ftatiiit, ii vir ad balneiim excranes mulieris accederet, ibi gl. ciimpriuandeberedonationepropternuptias: mulierem aiitem Ind.lvltima. dote,ii cumviro aliolauaret Vndedodi^.vir Ludoiiiciis Viues, Lib.z.deChri" noii fine indignatione exclamat: Quidatdnetmoremillumbar- y?/rfw nunccontr^hxc ipfak te ludicantiir obfccena Α bonefta- tem iimulas , qui fpiritiis es fornkationis.&c.Id ipium feprehen- dit Laaantius , quura de Fkralibus iudis dicit : Celebrantiir ergo UhJXap.2o. i^ai cum omni lafciuia , CQiiiienientes memons merctricis. d€falj,relig. pir^ter verborum licentiam , quibus obfcGenitas omms ef-, fand/mi:,exuuntur etiamveiibus popu nvistuncmimommofficipfunguntur,&inconrpeau nue ad fatietatem iitipudicorum lumiiiuni pudedis mGtibus deti^ βuemtdίtuti^neshiflϋrίc^, f^4^ nencur. Multi ita<.]ue mirantur , qiiid Franciic. Aretin.Tiifiscon- CotifiU^^^, fukum aliotrjiiin celcbeiTimiimmoaeric, quodprobareconatar, -Frandicum Sfortiam Diicem Mediohni iare peti}^ie, vt Doro- -theam fiHam Ludouici Marchionis MaiitLix , Galeatioipiius filio iJefponiatamjMedki quidam^ ie miffi con^icarentiir,vt hhic de- •ce^eretur , ii qua? puells eHct deformicas ; contra LudouiGum hoc ipiiim iniuiia recuiairejfed taRtum filiamobtuliiie videjidam Cot- ta ( ficenim veftem appellat) qiiam aESE8.T1M F E- ^ ΜΙΝΑ, NVDATO. Noii fruftra itaque dicifGy-ges apLid Hero- Xf^. dotum : MiilierexntatLinica & verecundiam pariter exuir. C^ium -cnim νχοΐ GaiidaLilis Regis Lydiic voleiitemarito,ied eainicia,k Gyge eonfpedta nuda^ifet , ilk indigrxadone commota,ac ϋ pro - fticiita fuillet , re compei ta poltea non quieiiitvdonec iiio impnlili Gy ges Regem maricum occideret ; & feie viik ciim regno in pote- ftatemparricidiE&adaheritradidic. Redifs.igicurrcprehenduii- turBabylonica! muliercul£e,quarum,tefte Q£iirtio,licctincoii- Lih. f. der^kit uiiujsprincipi^ modeftushabitusiitjtamendeindeiiimmaquaE- g^, Alexaud, qiieamiculaexuuntjpaulatimque pudorem profkiant. Advlti- Mag, * mum ( lionosauribiis habirus Cit ) ima. corporum velamenta pro~ ij cinnt. nec mer^tricum hoc dedecus eft , fed maironarum , viro- rumqucapiidquos comitas habetur vulgati cofporis vilitas. H^c autem a me non receni^ntur , quod nuditas corporum per ic obrcoenahabendafit. NoenimignomVirtiitema veteribuslem- J)er nudam depingi. Ea enim non defidept diaitias & opeSjied ittk- mortale nomcn , gloriam &honorem,idque apparct ex antiquiis. monumentOjinqiioefttalisinrcriptio: V-JRTVS NVDO homi- NE coNTENTA EST. Ob hanc rem gentilcs Herculem , ad demonilrandameius virtutem, poftquameuminnumerum deo- rum retuliirent, finxenint niidum , cum exuuijsieoninis & cla- ua, ficut in vetitftiis. nummis vidcpe licet, quos poft aliosdUi- genter defcriprit & depinxit Gulicflmiis Chouliiis nobilis Lug- Deantiqug duneniis. Notum €tiameft,primiimhomineminfuape'*fcd:ione religione RO" & innocentia jmdum ab initiQ.conditum elle, neque cum puduii- mamrm> Τ · ι fe fe miclitatis , fiquidem vcrecundia & pudor 5i turpibus malis deru tiatuL- : Sed tum demiim eam tiupcm & infamem faiStam elFe fen- tio , poftquam corrupta natura ^ lapfu,cupiditates impur^ accef- Jnepi^ ad feriint. Ijdeoredeidemlgnatiuscompcllando Sathanamitaper- vhiliLmCes ^it : Isnorans tunc demum aliquid eife obfccrnum, quum per fce- ^ lusil£dpolluimus;qiuimver0omiicabeftpeccatum,nihiltiirp€ cenfcndum είΓβ,ηΐΚίΙ maliim eorum,qu2E fada funt; fedomnia ContTA lulia^ ^^lde bona. Et Aiiguftin.dicit , Genitalia membra^k D -e ο condita nimcl i6 cirehonefta 5cdecora,redperhominispeccatumfaa:a eiTe inho- ' ^ nefta, ade6 vtiamtegantiir, & Adamum eapoftpcccatum,pro- pteiturpitiidinem,quamineomm motu/enfit,texiire. Concludit igitiir , hominis pudenda non tegi , tanquam fit in ijs crimen ali- quodartificis Dei, fedhominisipfius. Etredequidem. Omnia enim,tefte Chryfoftomo, membra anima? vel corpons,non iolum homini D ε ν s ad vium creauit , fed ad glouiam. Huc quoqj refpe,- ϊη himdy- xitPierins. Vetuftas , mquit,vtminus vitiorafui^itafimplicius thicUdemd apertiusque de vnaquaque re philofophata eftiiicque erattunc lih:{4. temponsinhumanocorporequicqmm,qiiodvelviiuvelnunc^- pationefuatiirpeiudicaretur. Pratiisvero moribus luccrelccnti- bus , multa decernenda fucre , tam fadu eire qu5im diau tui-pia,vt qui lebus ΓιιΪ8 modumpriercnberc nefcirent,iprafaltem turpitiw Indefmptiom dinisinfamia abfterrerenturJdiprumLeriumcommouit,quinon Amemi abfurdis ranonibusconfirmar,vagas libidinesnontamab Ame- ricanis nudis feminis , inter quas continuo alicui verrandumibi eft,licet pulchritudine noftratibus infeiiores non fint , excitari, verum eas in fua iimplici& naturaliniiditatepotiusexairandas, minusciue lafciuis moribus eiFe , qu^m Gallicas mulierciilas,quae elegandbus & exquifitis veftibus & ornamentis fuperbirerolenr. Jn dextramanu ejfefignum^acis aut fmultutis. C Α V V τ XXXV. Lbertvs Imper. II. huiusnominisjfreqiienter norc habuit,& loco fymboli vfns efthocdido : Amicumne temer^ aflciiierisjaircitumnekuiterrekceris. Sumtum -· hoc fme meditntiones hifioricA. jjff koc fortalic cft ex dido Solonis,(^Aii?/u){ Twy^ %Ύ&$ς (Γ'αμ KTWiTWj /uH ά;^(Λ))α/αο6{£. Amicosnecit6compares,quosautemacquifie- ris,nereijcias contemiiasue» De c|uareextacquoquePythagori- ca admonitio , Non vnicuique eile dexteram porrigendam ; tacitέ innuens non temere eiie qiiempiam in amicicia? familiaritatisque foedus admittendum. Quemadmodiim autem olim in ialutatio- ne maiores dextram dextrx iungebant, cuius rei dauila eft, quod omnis eorumhonor dextrarum coiiftitit virtute, ob quam rem hacie venerabantur corporis parte : ita apud Principes & magna- tes , liodie , velut &: olim , vfitatum eil:, vt dextram fuam,niii in ii- gnum benignitatis , & honoris cauiia,porngerenonfoleant, Sic chg. in leg. j. quoque vttaduspalmarum %nificatconcordiam:ita tangendo De cenfib. /<<- manum inimico , intelligitiir fada pax & iniiiria remiifa. Eodem fin.in U. ctl^, modo Liuius fcribit,dextras nudas oftendiiie oppidanos nonnul- OepailU. Ios,amicitiam & deditionem £gnificantes, Lacedaemonij quoqiie Ub. 28, apud Thiicydidem circumiienti ab Athenieniibus,*ra? Ο^ςαυο^ οΜ'ί'^ Lib, 4. flw2tA'jmanus quatiebantjVtpoteiignum pacis & deditionis.Vnde ieri0 denegare, vel de induftriaiubducere dextram expcdtanti^ib- let eile plerunque fignum cuidens apertapiimiilcatis & iniraick^ Dehac re Iiabemus exemplum tefte Meyero>in Philippo Duce Inanmithfts Biirgundiae , patre Caroli qui in praclio ad Nancemm occubuir. TlatUrU Quumenim,prDpternonnullas oiFeniionesabieiitefilioCarolo, lihiQ i6, Brugis grauiter ςgΓotare coepiiret,& vox vfusq; loquendi eiim de- ftituilTet; Carolus certiorfadus quoinpenculopaterveriaretiir, Gandauo ccleriteraceiimcproiecitque ieparentiadpedes,flens- que largiter veniam orauit omnium cjus in illiim admiierat, pa- ternamqj bencdidionem demifliilimepetijt.Confeilionarioau- tem fuggerente , ii loqui non v^eret, fignum raltcm filio oftende- ^ ret faae bonae voluntatis : pius princeps oculos aperuit, filijque dextram preheiidens,illam fua firmiter manu preiiit,quod iignum amoris erat & venia^. Hoc teftatur quoque Ammianus Mar- lih.2i.rmm eelLde Nebndio quodam. Is enim quum.contra Conftantiiim gefl, vnvis omnium coniuraie recuiaflet , &: metii militiim , qiii feiTum in eum ftrinxeiant , ad luliaiium profugiilet , fuppliciter roga- vit,vt timoris leuandi caulia ei dextram porrigeret. Cui lulianus, Ecqiiid , ait , praecipuum amicis feruabitur, ii ta dextram attigeris meam ? Huc fpedat quod eruditiifimus Liprius in Taciti libr. An- ^ . Τ 3 BaL lJib.2.derehm^ri2kc^^oWL, vbi ex Geraifto Plethone allegatj^errarumllegeai, Gracorum. Mentorem dextra data con.feiuaire. Ob hanc cauifam Alex.dc lib. 2. gmi4. iex. uefert , Religioiiem quanclam irKlexcris eilc. nam eam,inquit, 4λ&Τ. cap,2g. porngimusjfi q-uid data hde futLU-um poilicemur. In ipfa enim -demfaGracam Numa Pompilitrs.vGluitjracTumquefideih^ .ad quod Flaminesjcurru arciiato,manu ad digitoS' inuoluta,folen- .nipompavehiiuffitjmagno argumeiito illamin-dextriyran vfacratimq j & proprereaiminime violandam ratus. Conftat quo- queapud l^rfas vfitatumfuiiiejfiquidfirmiim ilh iebant,vt illud dextr^ & fidei pignore fancirent : itaquejiihil apud mCntdifd' eosfide antiquius fuit. Teftis efthacdereGobryasapudXeno- ■MmlikJ. phontem , quilaudat dextram Cyri. Nihil enim , inquitimenti- tur de ijs,qu2epollicituseil. Vbi parens meus pia; memori^in fais annotitienibiis allegat Homeijiciim hoc : ]{6/ΐ 5ίΙ\ΰά^ΐς'ίτΦ addit : Nam data dextrafides firmatmv atque Reges Ρ iici hanc mitcebant quoque, id eft, luo homine dari iubebant,&c. Eodem modo Impemtor^s & Reges Geimaniae olim chirothecas fuas ad ftabiliendam paccm &aaionesquibusinteι-£ίle nonp,o- ,cerant,mittereToleballt , Γιαίί lus vel Speculum-Saxonicum teila- tui% In dextra €tiam magnam vii-p ineire aiitoritatem . temqiie,ex h0Cnocatur,qiium tumultiiaiitem multitiidinem dex- : tra compercimus,ac iilentittm ceda afterre iignificamus. Quo Poeta quoqme refpexitjvbi dicir; ParsmφL·ρaciserkdextrmuύgiff^ψanm. , Teftes mfiiper itinrkac de re ftatu? Pf incipixm antiquae,quas ppr- -re^badextraplerunqvie coiifpicimus. Vnde de Mario Plutarchas -fcnbit,quumiiifuosciiiesimiiimens csedibusraiiiiretcrudelicicrj ^ fiii ftipaiores obuios quosque inteificereiit jx^uosieruarevo. iuerit ,dexti:aparr€da,autialute data,incolumes feciirc. Poitrcr vt autoritatem faccarumliterariim adducamus , ex ijs conftat; Dexteram felicitaris & dignitatis lociim eire ; ^ ;$is & miicrii. Vndequemadtnodum perdextram iiepc indicaciu \,beata vita,&per ftniftram perpetua damnatio: ,0 D Ε I pairim dicitLiirgloria ieterna : finifti^^ , cpprobrium , fiippliciumquc perjpetuumo ^)ebarha ^ coma. APVT XXXV R I G Ε Ν Ε s & Hieronymus nos dGCeiit , quod barba & capilli in facris hteris , non tan- rendie lint. Huic enim hoc modo barba , capillijaliaeque corpQns partes attribuunEur. Id apparet ex Pfaimo de fragranti barba Aa* ffd.i^s* ronis. Eodem modo' vbilegediuinafilys Aaronprscipitur; Non l^uitai.c^. radent caput^ nequebarbam, Ibi Heiychiiis HierGiblymitanus ait,caput&barbamiapientia?& perfedionisnoftraeeiieiigmii^^ ' Id quoque veteribus ignotum nonfuit. Siquidem apiid veteres lohann Tilm Frai>:os,fubditis in fubiedionis iignum cxfi erantcapilii , Princi- Uk2i0nbm pibivsagnatisprplixi,adin%nedominatiis.Hi apiierojantequam G^fiik adirent regnajquamplurimum poterant,aiebant eos,ita Yt de iynr cipite penderet capilli in humeros paflijoccipitio ver 6 ad vtrumq; latus eirent crines implexi pexi , vndti &odoiameto delibuti, vt ho/ di? fignaeoru extantinantiquis monumentis Eccleiiarum S.Dior ny fij Francici & Germani Praten^s.Hoc dircrime(ita pergit coiri- jnemorare Tilias ^.narrat Agathias in hiftoria Gotiiica,^Biir- gundos aic , ex capillis jpailis agnoicentes Clodomirum Regem ff- lium Clodouaei, qui primiis Rex fuerar Chriftianus , inpraelio oc- cidiire. Gregerius Turonenlis & Aimoinus narrant Clotarium primum noluiile Gondclbaldum agnofcere,propterea ad repro- bationis fignum , vt tondcretur pei"iafpe curaiie. Scribit idQm GregoriiiSjCiodou^ifiiij ChilpericiRegis coipuSj mandato Fre- dcgondis noiiercs occiii,inMatronam conieiftumsretibus ^ piica- tore fuiirecaptum, &prolixa Cieiarie-implexaque agnitum. Ex> Eginardo conftat rationem hancper iecundam Caroleorumftir- Inprmiph pemfuiirefubiatam,ctiiRegum mijiiiampaFtemnomine Regni vitA Careis in ea pircepcnmt; In Germania fuerimt popu}r,in quibusaeqiie Magni, populaFes ac Piincipes longa Cieicirie vtebanturj inter alios Sueui & Sicambri,id eil, Geldri & Cliuenies, Martiale tefte. Hiec Tilius. Epigram^ lituftratiir prieterea hoc memorabili exemplo Clirotildis Regin^^ matis. Eftatris Childeberti & ClQtaii j Regiim,vc refertur a FranciCo Ho^ In Ir-dncog^U tim^no, < I>pmina-ta eft , inqilit j qiioudam Chrotildis , qiixdum lia capji/. I alterius filii , nominc Ghlodomeris , demortiii filios infano quo- dam amorc profequeretur , fummam contenticjinem adhibiut , vt nepotejremotis filijs in icgiam dignitatem producerentiir.Itaque capillitium eoriim , pro eo inftituto , fumma cum cura & dilieen- tianutriebat. Cuiiis reiReges fracres certiorcs faai,coiifeftim ArCadiuffl qiiendam ad cam mirerunt , qiii niidum gladium fimul- quc forpiccmcioftentans,optionemilli faceret, ycrum illorum nepotum fuorum capici admoiieri mallet. At ilk,inquic Grego- rius TuronenfiSjnimium felle commota,praef ipu^ qiuimgladium cerncret euaginatLim,ac forpiccm,amaritiidine praiiienta,rerpon/ dic: Sativs mihi est, si ad regnvm non brigvn- TVR, MORTVOS EOS VIDERE, Ο^ΑΜ Τ Ο Ν S Ο S. ItaqU€ nepos vtcrque in ipfius οοιιΓρεέΙα interfedus eft. Hsc Hocoma- niis,qui ibidem multa notatu digna , De iure Regalis capiUiti) rc cenfet. Idem mos olim pofterioribus temponbus apud Griccos, & ferc vbique in Oriente, magna cum religione feiuatus fuit. A- pud illos enim capiUorum & barbx per ignominiam reieaio nott vulaare ruppUcium fuit. Solcbant enim barbas maxima cura ηα- trir?,probroqae inprimis ducere,vel vnum pilum per vitn reiieUi.. Vnde poena ftupri fiiit, fecuri barbas publicc huius flagitij conui- £tis prsecidi, atque illos iu, vt infames, dimitti lolere. Inrm0 ρΐ'ο fanaiffimo pi^nore/i cui obligata eilet barba,habitafuic. De aua redu^ elegantir$,hiftoria! recenfentiirjitl appendiceChronolo- eiae Nicephori , opera parentis mei optimi , cditx. Legimus pr«- tei-ea Diogenem dicere rolitum/e ideo barbam geftare,vt lubinde fe virum eiie recordaretur. Rcde autem Arilloteles & plenque philofophi tradiderunt,barbam viris \ natura ornamenti dignica- tisqiie cauila ccntributam. Hoceiiamapudludaeosobrcruatutn fiiiire , ceftatuu aaiim Reg'is Ammonitarum,qui legatis Daaidis, ad ipfum miiris,vt conrolarentiir cum ob patris obitum, barbas & veftes praecidit. Quam rem , vtpote in ignominiam & contem- tumfui commiiram, tamacgre tulit Rex DaLiid,vt Ammonitas ftCeiTimo bello tamdiu perfecutus fit.donec eoium Rex, & reliqui Ammonitse dignas pcrnas infolentiic darent. Nonrinecaullaigi- Hirconftitiitiones contratales, vt violatores pacis &tranquil i- tatis piibliGS faas funt poftcrioribus temporrbus, ficiU videre li- cet in conftitutionc Fridencidcpace tenenda, & eius violatori-. bus,vDi fme meditntioneshifloricA. \ bns , vi)i ica legitur : Si quis aliqtiem ceperit,&:absque fangiiinis elFuiione fuftibus 'pcrciiliedt , vel crines eius aut barbam expila- uerit j decem libras ei , cui iniuria illata efle vicletiir,per compofi- tionem impendat, & iudici viginti libras pcribluat. Extant etiam hacdereleges Alemanoriimvetuftiores,qu2etemponbus Clota- rij Regisiancit^runt,riibtit. Deeo qui aliumcόntralegemto- tonderit. vbi ita ftatuitLir: Siquis alicui contralegem totonde- rit caput liberum,non volenti,cum χ i i.fol.componat. Si autem barbam alterius totonderitnolentis,ciim vi.rol.componat. Sic in lege Salica mul<5ta conftituitiir in eos , qui pueros vel puellas coronderint. Et Boerius dicit,id quod Conielius Tacitus de Ger- OecifioneifT. manis quoque fcnbic , Franciie confuctudinc , vxorem k marito nu.i^, poftulatam adulterij , & conui<5tam , tonderi , & capillis abiciilis, veftibiisque in circuitiim rciedis ignominofe per vicos circiim- duci. Eodem modo Gandinus refert, filu^ incendianos&fures DentAkfif.m iliquibus cafibus in Longobardia folere tonderi , & decaluari pro traii.pm, ' iecundo fiirco. Vnd? dodiores in vfibiis feudorum §.fi quis quin- n.jS, qiic folidos.in modo allegata cottfi:it.Fndcrid,De pace tuenda,le- gendum putant : Si fur miniis quinqiie folidis fiiratus fueritjfco- « pis & forpice excoiuetur , & tondeatur ; Non, tiindatur,vocabiilo minus vfitatOjVt pleraqueexemplajqiiaeegovidijhabent. Fuies enim^ tonTura noicebantur.alioquin tiinc temporis moris erat, capillos prolixos geftarejficut in addit. SpeculiSaxonicinotatiir, Hiic referendum eft,quod Theuetiis airerit,Hodicrno die apud /» Cofmogri^' Candiotas vel Cretenfes loco poenai haberi , ii barba condeatur. phia, Sic olim apud Indos eum qui maximiim aliquod deliiftum perpe- . trarat, Rextonderi iuflit , tanquam extrema fit talis ignominia. Vndenonabfardedixitquiipiamcxvetenbus, tam derbrme efle ornatum barbce aiiferre viris, qu^m leofti vel equis iiibas attonde- le. Id videre licet apud Plutarchum,qui morem Siculorum refert. Ij enim vidbores equis lauro coronatis , captiui vero tonfis crini- bus in triumpho vtebantur. Hoc etiamFazellusteftatiir. Non De rehusSicH-' fine cauiTa igitur , propter infolitam rem , mirati iiint Itali equita- lis priorMcdi. liim Germanicum Cieiaris Maximiliani I. quum noftrorumpa^ //^.^. tntm memoria contra Vcnctos bellumgereret, quod plerisque equisiubiedetonrs>& caudae mutiIataεeίIent;neΓcίentesvidcli- cet idco ficri( vt noftris hominibus tunctcmpons pcrfuarum erat) V vc vt eqiii Hac mutilatione alaci-ic^res , & fpina 4οιΤι robitftior ftcl:e^ d Sic legimus apud M.Paulii^, Venetum, Gararumitas Tartaros Onmamm. dinodosduosveltres,neeqausfdrorem^audafenac,&n^^^^^^^^ dam nunc hiic , nunc illuc fieaxre poffit. Turpe enim hoc ludi- cant. SedvtadnOx%-uinproporuiimr€aertamur,oper£e:preciiim putaui recenfere quod apud AriilGtelem ]egimus,EpiiQros inirii- i^ofuima^iftratiis cimbus edixiik,vt rupenuslabrumradereiit,ac leaibiis animum aduerteret,ne molefti ipfis eile cog^rentiir.C^ id1ofadumputacPlLitarchiis,,vtin mmimis quoquerebus didto Zll fuit,AlexandrumMagnumvolaiire,vtMacedones,quumveUent.. eumhoftecGnfligere,barbas-raderenc. Traditamenimeil,quim^ quodam tempore omnibns ad pr^lium paratis is ^priEfeais m.y terroaareiiir, num quidaliud prster h^c fieri vel et ? rerpondiire:i, ' NihiCnifi vl Iviacedoinim baibae radantur. Hoc didtum quid iibi, velietVdmiL-ante Parmenione : An ntffcis, inquit,inpriElio nullaii*,i aiifam meliorem eiicqu^m barbse? Significabat vixlehcetcomi. . nus eiie pugBaiidum, in quo genere barbae oaiciunt,quod his mi- liEes facilime poffint apprehendi. Id ipfum Saracenis Indis 1^^^ « r ,η- tamnonto SribitemmHieronymusOiGniis,Qau ^rfT': ni ad Paiiai.em in terram. defflire. conareiitur tnginta Saracenos · &lndicJiks. ^ ..^^^ ^ j^entis abrafis in eos impetum feciile. Lam a.utem ) abrafionem deiTDtionis faiiTe indicium , qua fibi diras iiorribilei-i impixcabantms ii a pr^iio, jiiii viaoi-es, excederent. Et addit ibi- dcm,€iLismodi abiaforLim fuiiremagnam multitudinem,quibus;^, ci-at nece ticaut hofti vitam cnpere, aut io certamine mortem op--. , l>etere Hqc impedimentum in camis Arabes quoque Abantes, nb f nfvdier & Myilos .animaduertiii^ Akx.de Alex.teftatur. Etenim ne ίπ: cl f conflidu belU boftibiis pr^d^ foreiit , anteriorem capillum Tafir, tanmt. Idem Cui-etes (.qiii ideo, detonii appellati funt, oC^ τίίζ' y ypoTcjid cft , tonfura ) & ^toli fecerunt. Nam quum l fronte eC.. fe«tcapillati,& crimbus ab hoftibus EubcEis raperentur/erunt. eos frontem abraiiiie , & ab occipite C3f fariem nutrijire. Hocin. hodiemum diem faciiiiit Americani, & reliqui Indi occidentale&.. m vltaLv- Lycursus aucem, vt Plutarclius memoriac tradidit, Laced^mo- faJdri niosivduk CGmamretinere,^ knten.ti« hanc rationeinaiE^li|i fiuemeditutioneshijioricA. ij^ Si vultiis &:formafuerithona,comagratiam adciet:Sin vero hcies turpior ericcoma eiiicietiir lioruibilis,vtmagjs terrorem incutiat. yerum quimagisfapiieruntjmorem hunc reprehendebant.Ncq; is mos Lacediemoniornm femper in vfu fiiit. Nam vt fcnbit idem autor,iimenes confiieueruntjquum ex ephebis excederentjGomas InyitA Tbefd deponereDelphis.Etegrcgij acinfignes Imperatores miiitestOios omnino volebant, necRomanialiter videntiir confiieiiiire.Hanc rationem,vt rapientiorum ac plurium iedatiis eft D.PauIus Apo- ftolus( vtmirceamiis racraprdfanis) vbidicit, pr0bro virodari,ii i.Cmntki, cema promiieric , eamq; natura appellat , quod homiiies ϊη^ϊηά\χ naturiE fic iudicent. Mentu aute & barbam radere Aiexandri tem- poribus fuilie repeftu,cumnGn raderentur priws, aiferit Chryiip- ny ^ devMu" pus/icut ab Atheiiaeo citatiir,vbi Alexin ita dicentem imrodiicit: pme \^ bom Pkammaut derafum β quem fortevideris, j^^y ^ ^^^^^^ ' Aut demilitiacogirareillemihividemr, ^ - ' Faifurusomnia quaharb^ noncomeniant : Aut in cmtateflagitijs omnibiu fe inquimturus. 'Namperdm,ecqiiidnoh'isharb£pilmmoleflttseii, Propterquemhommemeffevnimquem^mfirumapparef. Nififortaffemediterisquodmdignumeojit. Sane patrum noftrorum memoria in Germania 8c Gallia alijsqiie , locis camarum uiiis paulatim in deriieciidiiiemabijt,&mul^ in iUa opinione , qiiod Philippiis Boniis Dux Burgundi^ circa aii- numi4 6O, hiiius rei initium pricbuent. Is eiiim, vtHetiterus OerelmBur* Delfius refert , quiim longo iiicognitoqiie impiicaretur morbojei gmd,Lik 4. ^ellendojinter vaiia remedia,medicis eft virum,eomam ( qua tum iiimma cura viri proceres nutriebant) vt poneret. Quum ver6 animadiieiteret/e propt^r noiiitatem rei afuis familiaribiis,aliis- queeuminiiirentibus deriden,edidumpropoiuit,quoaiilicis& hobilibusiui imperij.omnibys, que^aditiOdiim feciiret,capiitra- di iiibebat,parentibus BraxeOae eo die quingeiitisjCiEteris, vt idem facerent, operaPctri Vacqiienbacqij vinnob]lis,-ad hanc remde- le6ki,coadis , ita vt Bruxells cieterisque vrbibus ac oppidis,nobi - lesomnes raii,magiio viilgi cum πίΐι, confpicerentur. H^c res tum temporis inibhta, paucos poft annos.non folum apud Belgas, fe latis erga nos prstermiiiiiet ofticia , iiiilit acceriiri ex vicinis Sali- nis Sueuicis Thomam Schvveikenim , natum xxxi. annos, 6c quidem honeftis parentibus ; quem licet mater fua absqiie bra- άίψ in lucem enixa fuiilec, omnia tamen muiiia manuiim,pedura iiibfidio.ita exequebatiir, vt quod in vnodeiideraret,inaltero compeniatum flbi eile affirmareiionerubeiceret. Namquumiii cditiore loco, qui icqaaret altitudinemtabulae,in qua eurulenta appQilcaerant , coniediiiet ; apprehenib pedibus cultro,icindebac panem , & alios cibos : pedes ea poftea , iicc non & potum, veluti maniis ori porrigebant : perado prandio pedibus pingebat no- bispmnibiis videntibus tam clcganteslatinas&germanicaslire- raSjVt exempla earumjqiiaii rem iniblitara nobiicum ilimierimiis, Poftiilantibus etiam nobis cultello parabat calamos adicribeH- dum aptiilimos , quos pofteanobis donabat. Qiuim ciTet ita oc* cupatiis , diligenter inipexi formampediim , qiioriim digiti erant ita obIongi,& ad res tenendas aptijVt procul ailpicienrrbus mahus ( pallio enira fao verecunde admodiim crura teg^bat} viderentur. HoC ipeitaculum nobis iane iiicundum,& antea nan νϊίιχηι,ίαίΓικ etiam fiierat paulo ante Cieiareae Maieftati , quiim illac transi- ret, exhibere ,qu2e hanc mirandam natiirie compeniacionem,non absque munificentiajlubeiis fpeitauit. Hoc ίρΓαπι illuftrauit ele ' gantiis. epigrammate lohannes Pofthius Mediciis & poeta exi- mius. Idjiicutipieniiperadmemiiitjhucaflcribendumdiixi- Mirafides Ipedibm dextrefacitomma Thomas, Cui natura parens brachia nuUa dedit. Namque bίhΐtρedΐl·us,ρedihusfaaferculaβmitr Voluit &hislil?ros,praparathis calamos. Qmn&Uterulaspede tam benepmgerenouks Mtifcis JkperetgrammAtadu^itmanu. V i Maximns ^0 ' Op^rAficcIfmi ■ Mdximm hoc ϋφνβαριάί^Ηοηάατη AemiHanmy Bonai^firibennlargmbonefladediL Ommdnempepoteil.vigUansmduflria^quodj^ Naturaipfanegat,perfidtingemum. Similis homo mancus , videlicet absque bi-achijs,noftro tempofe fere cotam Germaniam peruagatus eil , qui coilo & meto gladiiim vibrarejhailiiia.eiacalari, & alia muita mira dexteritate,& ita cer- ,to,lpiigaqonruetud!ne,quiE velutinartemtransierat,didicerat,vt i propofito fcopo rara aut nunquam aberrare folicus iit. ReU- quaoffiGiamanuum , pedum miniiledo rupplebat. Vemmeum'. fuiiie impoftorem & iceleratum hoini.nem,eias infamis exitus ( vc fertur ) demonftrauit. Id quoque alijs nationibus olim rariim vi- fum fuit. .Nam,vt referunt hiftorici,inter dona Regiim Indix O- invitaAuguflt a-auip Auguftooblata , priEter opiilentam merciiim Indicarum Xtn^eratorif. auro &gemmis oftentationem , adolefcens braehijs ad hume- ros vsqiie praefedis, qiii pedibus omtiia manuum.o.iiiciapra?fta- ret , vriiiti res propter raricatem adnxiraada,addu6tus fuit. Apudl nos faiie Iiabemiis adhuc adoiercentem &: virginem, ex ijsdem pa- _reiitibus,&quidemcelebii& honefto genereprog^ culiaii acumine ingenij iunt pra^diti. Ec licet mutos & furdos eos , ^mbos natLua procreauerit , tamen vterque fcite legere & fcribc-: rieelegantiilime,nec non&rationes mercatoiias com ■ '. ceft. V t autem liic es iiutLi .qu?e fibi facienda iant dextre percipit, & rideeiUalamus ,:gefticijlationibiis ilias cogitaciones expnmit, nec non & in emnibus alex laiibus , qui apiid nos yiitati Tunt, $C non ilne accurata ratiocinatione perfici ροίϊΐιπϋ yexcellit : itailia acuj&ingeniofa tmura aliaspuellas facile fuperat. Intercete- JSLS autcm mirificas dptes,quas iilis natura corp.penrauitjmemora- .biieeil: , qiit)d ex mocu labiomim inteidiim percipere videiitur, qumaiiquis ioquatur.Vnde videas eos conciones iacras iipiiiim^ frequentare , vt aliquis non abiiirde dicere poilec , videri inteiitis oculis vifueosliaui'ire, quodalij auditufacere folent. Siquidera, orationem dominiGam, aliasque piaspreces,qiiando volunt,abs- us in omni dodnnii diuina& humana adeo profecjt,vt ad* jnirationi omniJDUs eilet , & quum LQuanij gradum Magiilerij accepiflet, icholis aliquandiu Mechlinis- cam laude prselietj & ■Louanij aliquanto poil; Licentiam in Theoi«>gia coniecu= tiiSjCoecus quamiiiSjEiiangelium tamenpublicedociierit. Quin ^cpofthiECgradiimDodoris vtriusqueiuris in Academia Golo- nienfi quumaccepiiretjin gymnario publice ibidem iiira Gum.fta»- pore omnium docuitjatque libros vtriusqiie iuris,quos nunquam viderat & legerat, memoriteu reci- , i ,~ taiut,donec Colonia? moreretur i Anno ^eVrfis ambefiricibmhommum^,^^ mira crudelimte quorundam^ , qui Chrifiiamj^erhiherivolmf. C Α Ρ V τ XXXVI I I. Enerosvs &cxcellens vir , nationePoloniis,nobis multa ilupenda de vita & moribus lohaiinis Bafiliadis Magni diicis & principis ΜοΓοοΓαιη,& intei- alia narrare ^^qxxhd pr^pe fuum cubiculum vrfos aliquot immanes ale- ■ 6Uemdi0t'acauira,nDnhabitorerpeaapi-opnj^a^^^^^ Aos obijceret j eumque hae re magnam delcaaUone-m cape e Id- . Ls omnibus tvrannis , qui crudeliffimi fae»int , anteceUit.m d^ fcriptione Mofcaaiae prolix^ tete^ Alexander Gaguinus alij nonnulli quorum raipta extant. Quiim autem hoc genus iiip- plkij plensqie mirum & feuum videretur,& ipfemet quoque Lcd'erecogitaixm,incidipaulop^ Lib. 2p. lini i q ui icrl eadem refert de cmdelitace Valenriniani Impcr. Itz · enim fcribic : lUad tamen nec pr^teriri eit .^qiuim,nec fi^^^^^^ nuum duas haberec vrfas feuas,hominiim ambeftnces,Micam au/ ' ream&Innocentiam,curaagebatenixa, vt earum caueas prope cubicLilumfuumlocaret,cuftodesqueadderetfidos.&cJnnocen. tiatrvdeniqrpoft mukas , quas eiuslaniatu cadauerum viderat le > pulturas , vtl^cne mcritam , in fyluas abire dimifit innoxiam. &c. EcfiatitemCaligiilaalijqueImperatoresvelpotiustyranni,i^m fime vtdusque fexas homines feris , incerdum etiam fennis pelli- bus,vt Nero fecic, infutos , dilaniandos obijcere iuir€runt,hacque laiiiena ( k quatamen pij homines. pioteaione dmina i^pe inco- lumes manfei-cfer^que contra naturam mitiores, qukm homines lAhXcap.T. ipfifuerunt, vt apud Eufebium videre licct } deledatos minhcc eccUrhifior. conftat : tamen horr^ndum eft,quod Saetonms de Nerone lcnbit. in vita mo^ Credimus,inquit,etiam polyphago cuidam^gyptij ^^^^'^'^7 damcarnem,&quicquiddar^l^rmandercairaeto,concupMi^^^^ uos^omines laiiundos abfumendosquc obijcere. Talem feruum fmemeditutioneshifioricA. ι^ι iCthiopem , qui humana carne veicebatur, vnk cum alijs muneri- biiSjAladinumHailiorumin magnaTaprobanalndicC infulaRe- gem , ance ρ1ιιΠ;ιι1ο5 annos ad Soiimanum TurcariimRegem ,per Senchaomerum legatum ilium miiiircrefert Iiiilinianus.De Ami- i» \)'φούΛ Ve- da Tunetoriim Rege louiiis icribit,quod folitus fiierit non Co- neta.lib.ts^ iiim hominum inteifedorum cadauera canibiis laceranda obijce- Lib. 44. re,redetiamin viiioshomines mordaces moloifos , diuturnaque fame , vt afpenus fieuiient, eiFeratos immittere. Si igitur ob hanc crudclitacem Echnici ac Mahumetani , & quidemmerito,repre- henduntiir;quisnegarcpotent,eosquiCIinftianieire&rpei:hibe- ri volunt/eie minime excuiare poiIe,ideoqiie perpetua nota infa- miae & crudelitatis dignos eiFe. Quare non fine ftuporeiegitur, quod Sabelliciis fcribit, Famamfuiile,Francifcum Cairrerium Pa- Lib.gJec. 2.(U taiiiniimPrincipemcanesimmanisftaturarhabuiire,qLiibusmile- nbm Venet rosciues laniandos obijcere folitus eiiec. Eandem crudelicatem belluinam lohannem Mari« Ducem Mcdiolanenfem exercuiire teftatui-idemlouiiis. Ssuiis, inquit,pnncepsin ciues,poftmul- iHelogjUufl. tos ex amicis paternis fecuri percuilosjinauditce crudelitatis carni- yiror. lib.2, ficinam exercuit, Pricgrandes enim & voraciis. ιηο1οΐΓο5 noxio- tum prim6 , & mox innoccnCLim caine nutriros , magifter eoriim Gyranus fera immanitateitaalebat,vteis,quosodiiretpnnceps difcerpcndosobijceretjincredibili horrore gemituquc paiientis populi. Quidautem vetatdicere,nonniillQsex domitoribiisiftis noui Orbis,erga Indos occidentales cnidelitate hisjde quibus di- ximus ,haud iiiferiores ΓαΐίΓε, qiium opulentiflimam ciuitatem Curconemoccupaiieiitv&cseiis captisqueincolistotam illamre- ^ gionem ampUrs. mifere afflixiiieiit. Ferunt eiiim repertos Hifpa- Benz.o m htjt nos qiiosdam , qui triicidatos ad ludicriim obledamentum Indos noui Orbii.lib. vorandos canibus obijcerenc. Ecextatin Ouiedilndiaehiiloria, i ί^^/»·/· memorabilis & lepidares,quoniam benececidit,talis videlicet: Lib.t6.capJt. Didaco Salazari ( ciiius inter S. lohannis infulx primos occupa- tores celebre adhuc nomen eft) canis crat moloiTus, acer & bar- baiis inprimis infeftus ; Eezerillum vocabant. Node,qiia? diem, quoCacicumMabodomacampra:lioHiipanivicerunt,ieCutacfl:, Salazar canem adueiilis Indicam anum , quac inter captiuos erat, emittere conftituit. Id vtcommodiiis faceret, epiftolam tradidit vetulae perferendam ad Gubcrnatorem , qui duobus inde fohe X millia- Ofer&'(uccifm, mmiaiiBus aBercit, ftdeo conf.Uo.vtfimulatque kruoriimcorr- fQeau ibl-c^eirer.canfrr.ineam rokeret. Ei quumk-taabiret. ii^erans fe Liiiis epiftok bf neficio libertatem confecuturam.vix- - Leindelapidisiaauabeirei,SaWcaBememittit.isve ·· dUafliqurtur. Mtferaam.s,vbnnoloiIumfuribandumadfere- ' aUenderevidet,humii-efidens,hiseumidiomat.sriYerbismd ceie coepit: Domint canis , domine canis , ego fero iftasl.teras ad Gubernatoiem,obfignatamd epiftolam oftendens,& aadem: l.e feaias inme domi^e canis.. Hiccan.s ..ebtfupphces Ihs & ab- ieaas preces fiiiiiflk , protinus mitigato impetu lubft.t.t, f.ibx latoa!terocrure ,« canesadparietemfo!ent,eampeminx.f Ea re? Hifpanis.qui feroeiam & feuiciam animalis noticrant, miracu- mz mt». HincapV" verum elle quod Anftoteles fcnbiCcT, Jl^.c« Sanifeftum fadant,non mordentes eos qai ptoftrati fuiit.Eo- modo in hiftorijs legimus.Indos illos occdentales inregno Pemano. quumHifpanol aaio explerf non poaeM.ideoque cor- ^ent "fi bVe««ur,i«f.iuas rereabdidUre.auos-H.fpan.vdut faas i„.fagLtesragaci canumt.d0ratu jetueftlgatum, multo - oue itirepertos,eiirati canes dilaceraueie : ipfi veto damnatav.- Tkt- tantas ierutnnas fufpendio finiebant. Id.pfum etiam,ta«- feris beftiis quam iiominibus conueriiati Erenim Hifpam duftria aliint n^oloiios ferGdis. & fanguinarios , quos potiffimiim airaefacmntadailaiiianaos&occiaenaosind^ Nonp;.utoqaod tam oenilini veri ehriftiani , qu^m qtii voluiit viden ulcs Λ nonfunt , diauri fmt:, fitnilc aliquidauditum ciTe : Hirpani ilii ie^ mmducurit,qu6'pi-oiicircimtiir , magnam mulcuudinem Indo- rumin vincaiis ,.ac ii eiiet grex porcorum. Hos maaant, & ha Hent macellum caniis humah^. S.Tpiiis autem yniis altenim it^ compellat: Concedemihifraftamcarnis Vellaci(itaenim contii- - meliofo nomme vocant liidps iUos ) pro pailivuMum.meoi-uA fiuemediwtoneshijiortcA. cju6€crudelmte Ethnicorum ergaamahile Chri^ianumnomen^ C Α ρ V τ X Χ Χ Ι Χ. Antvm iemper fiiit odium diaboli erga Cliriftianos ( Antiochise enim primLim difcipuli appelkti fimt Cliri- ftiani,qLUim Petrus.& Pauliis fiindarent Ecclefiam) vt fua organa quifcerenon Cit pafius yied ea exckant & exca£carir,vt in- auditis modis ergaeoSjqiiinQmenfimm Chr i s:t ο dederant,iae- uierint. Siquidem fpiritus ifti contaminati ac pcrditi (vt Ladlan- lih- Capai cij vetbis vtar } quibus vcritas & nota eft,& inuira,quiapci no- delufi, X .1 cete "ig]^ Operdfkccifimy ccre piis nihil ροίΤαηϋ , publicis eos odijs perfequuntur, qiios fibi eraii^s fentiunt,exercentque feuitiam qukmviolentiis.pollunc, vt aut eorum fidem minuant per dolorem : aut fiid efhcere iion niiiaennt,auferaiitomnino de terra,nc Γιηΐ qui poffint eorum ne- - quitiamcoercere.&c.Vndceuenit,vtmendaces&fan^ ientes iiinoxio illi ipiritus^fuisorganisperfuafennt, Chriftianos ^utores eire omnium maloium , atqiie ita eo remdeduxerint,Vt deficientibus alijs criminoris obtredationibus.foliimmodo um amabile aomen hoc capitale effet. Hinc emanauit Edidum Ne- fitetar,is tanquam generis humani conuiaus_lioftis,ane vkeiioie fui defenrione,capke pleditor. Etfi autem fiib impeno CGmmo- di , qui rcpnare ca=pit poft natum C η R i s τ ν μ , Anno c l χ χ x. lexlitafuilqaa: delatores Chriftianorum non finebat viuere , vt Jih f cmg. Eiirebius memon^ tradidit, vbi refert.quomodo delator Apoilo- fcMm η i martyns fracfcis cruribus Punitus fit. Imm6 Antonini Pij, con- mlmm b, pirci peimirei-unt. Nonloquitur autem hic Vlpianiis, vt Accu . ^""^ Fms&alij piitant, deIud^is,feddeCh^^ daicam fiiperftidonem fequi dicebantui^quod^Iuda.is primor- nljJtl feruauit, vbi de Pomponia Gra.cma,qu^ faperftitionis externat ieafaaafcribitur,inquit:Chriftianirmicredoaccuratam minam , fiue, vt tuncconfundebaatjudaifmi. Habiiitrane.caiif- hm erauem Antoniniis , vt faueret Chriftianis. eoninv enim pre- cibus ipfe cum vnineiTo exercitu in bello Sarmatico ieruatus , & viaomm coiiieeutus eft , vnde legionem iftam Chnftia^orum £cut Eiiieb. θΓβΓιιΐ5 , Nicephorus & Pauliis Diaconus teftantur, ' Eodemmododeincepsnonrar^praiiidesproiiiriciarumm fueruntA Cbriftiams,.vtpOteinnoxijs; &pacatishomm^^^ percerunt ; fepe etiam eos in honore habiierunt, coniiderantei fcilicet taaqiiam prieiiantiffimi viri , non miniis impium eile, eos cui non peecarunt,impietatis condemnare,qu'am mip^ m Etriver6hiEC.ita babebant,vtdixi :tameiiaccufatore^^ fmemeditntioneshifioricA. tSj ftes ChriftianorumjCainico odio & diabolico fiirore incitati,mi- gisfremcbantj&quumnihilaliuclillisfuppeteretjiniarium &:fu- rioiiimpopulumincendebant, vtclamarcnt, Chriftianosefleho- ftes communeSjieditiofos & turbatores pacis & Reip.eosque tan- quamhominesnoxios&flagitiofosapudpriefidesdeferebant.Eo aiitem res tandem peruenitjVt,iicut idemLa(itantius conquericur, 7» princip.Ub, ineptc religiofi inexpiabili fcelcre contaminari atque asftnngiie jJiuinarum putarint,fi Chriilianos rationem fideiiuxreddentes audiient. Ti- Infittut, ment enim , inquit , ne ^nobis reuiiti, manus dare aliquando,cla- mante ipia veritate , cogantiir. Obilrepiinc igitur & intercediinr, ne audiant , d<. ocuios fuos opprimunt:^ne lumen videant qnod of- ferimiis. Qupplane ipii dimdentiam fuae perditae rationis often- duiicq Liiim neque cognoicerejneq; congredi audent , quia lciunt iefacileiuperan. Etidcirco diiceptatioTierublata, Pelliture mediofapientia,Viger'ttur reSy vt ait Enniiis ; & quia ftadent damnare tanquam noccntcs , qiios vtiq; iciunt innocentes,coniVare de ipia innoceiuia nolunt. Quaii vero maior iniqiiitas ftc, probatamintxocentiam damnaiie , quam inauditam. Sed verentiir,ne fi audierint,dafflnare non poffint. Et ideocultores DEifummijhoceftjiuftoshominestorquentjinter- ficiiint , extcrminant ; nec cauiTas odiorum reddere" ipii poflunt, qiii tam vehementer oderunt. Quia ipfi errant j iraiciuitur ijs,qui veram viam iequiintur ; & cum corrigere ie ρσίΠηί , errores fiios infiiper crudelibus fadis coaceruant 5 inftocentium cruore macii- lantur,& dicatas D ε ο mentes euifceratis corporibus extoiquent. Cum talibus nunc congredi & diiputare contcndimiis j hos ad ve- ritatemab ineptapeiTuaiione tradiicere, qiii ianguinem facilius hauiennt , qu^m verba iuftorum 8cc. Teftis praeterea eft hac de re l^cuples Tertullianiis. Si,inquit,Tibens aicenditinmaeniajG Nilus non afcendit in arua rfi ccelum ftetit, fi terra mouitjii ii lues ; ftatim , Chriftianos ad leonemjacclamatur. Qujn immo tefte eodem autore , ChriftiaiiOS Sarmenticios & iefniffios vulgiis appellauit , qtiia ad ilipitem dimidij affis reitindti , lai iiicntorLim ambitu exurerenrur. Ciirn tamen idemTeitullianas alio loco di- cat: Nos pro falate Imperatorum D Ε V Μ vocamus a^ternum, DEVMverum&DEVM viuum, quem&ipίϊImpeΓatoresplopi- 6ium iibiprceceterismalunt:Imperatoribiispiecamur vitampio- X 3 lixam,, iS6 O^erjtfuccifiuiZi lixam , imperium iecurum , domum tutam, exereitus fortes,fena* tLimfidelem,popuiampi:obum,Orbemquietum. Eodemmodo Qmu gmUU ..Arnobius ita conqiieritur : Cur noftra fcripta ignibus memer αηε dari ? qur immaniter Gonuenticula dirui ? in quibus fummus ora- tur D Ε V s ; pax ctiny relatumeil: ; Vanas videlicet populi voces non efle audiendas.nec « €nim vocibiis eorumcredioportere,qaando autnoxiumcnmi- iieabroliii,autinnocentemcondemnarideriderant. Eftemm te- ile Saliiftio , vulgus ingenio mobili , reditiofum, atque.dilcordio,- ^ fum , cupidum nouarum rerum , quieti dcpdo adaerfum. Atm^ bueriirit aatem Gentiles Chnilians fidei vmutadon^m & labef^^ - dationei-n imperij.ob eam rem immolationes conreruandas,,&:fa- crorum Chriilianoriim cultiim dcreiendum contenderunt , vnde tanta&tamcrebramalaiiuxiilent. Idqae ρatecexorationeSyIχ;· .machi praifedi Vrbis & LegatiSenatus Romani,qui Valentinia- -no , Theodofio & Arcadio Imppp. veteuem deocum culmm refti- tiiendum perfuadere voluit. Nainque yt reparationem Ar^ Ub.sxap. S. de Vidork ( quam , vel ^non procul ab ea , Reuardus Puteal Libo- mnamkk. nis fiiiire putat)-qiuT k Chriilianis Imperatoribus de Qunafuf- .lata erat, facilius impetraret, allegauit RomaniE vrbis leneau- tem, cultiisque falforum deorum diutiirnitatem,rimiil dicensy .feliciter & profpere .omnia riicceiTiIle olim ac eueniire , fiib f^l- ..forum deorum cuku , & contra fub Ghriftiaaa religipne Gpniicr- fa omnia in.deterias ; terranim ilerilitatem , famem , bella,&- iie- fcio qu^ alia mala exortaeiTe. Veriim eins.rationes &ai-gumen- ta gi-auitei- k D. Ambroilo & Aurelio Prudentio confutatarunt» HucrefeiTi poiTnnt , ψχ regnante Theodorio deftru rciilis exemiire,atque noftes longe ^ moembtis prapuiiile. Qaam rem quum ad Innocentium Pontificemrctulifiet ille, ίϊ Zoiimo pagano homini habend^fideseft,reipondit,Agerent,quod Rei^^^^^ condiidtlirum patarenc. C^teriim Seiiatiim in Capitolio iacri- ficijs incumbentem populus auei-iatus eft jfacrilegium- illud ve- rius quaiTfiraci-ii arbitratus. Eodem modo in iacris Ik^^^ Achazem'- ( AchazemRegemIud^,quumpremeretui-bello ab Aifynjs.iclo. lis ipforum , .elido vero D ε ο , faaificaire , quum putaret eorum auxilio fc vidum , & hoftibus feliciter omnia proccdere. Sed re- 6te ibi dicitutjfta facrificia prohibita,ruinam & exitium um Ke-. gi qu^m populo Ifi-aelitico, accumulatis poenis,acceriiiuile. Hoe rai coiiderai-rdebiuircc , quum non ka pndem Rom^, tefte lo- placando haminiin amphitheatro,ethnicontaimmo^^^^^^^^^ inanis facrificij litatio , qaum morbus paulo o6ft jP^"^^ "^^; tercereCGepiiret,kmulcicudineefticaxhabita fait. Sednelongius nLradidit , T?mpore Diocledam ( fub cmus impeno Chn^^^^^^ fiquidemEafebius refert,re vidiileinPhiygiavrbemChriftiano^ ^'V^lt"* ramcdm omiiibLis ciuibiis &paruulisfundicasdeletam,&con. ^HH' ci-ematam,idqaeiuiru Diocletiani &Maximiam,e6 qabd^^^^^^^^ pentiliamintcrcirenoluerinc) oraculumeditum fmlle ,Chriltia. nis omnibusintcrfeais.Romaiuimimpermmprorpens rebusat- fluxuL-a.Idem accidit teporibus Maximini,quum artibusTiicocnt ^ nu^ftouis Antiocheni,viri,vcEurebiusrecenict,potentis,a«^ ♦ j inrAntatons&malitiori,quipoftea,detea:iseiusdoloiisa«^^^ adepnf. . ^.^^^^^^^ Imperator peraiafas eiret , D ε v μ Oncantat oni- basenimaiis effecerat,vtidolamIoiiis taliaoraculaederet)mi. mre , vt Chriftiani in exilium cxtra ciuitatem ac eius a^ros , tan- quam fibi mimici abigerentiir. Veriimiecus ,mquit Cedrenus, euenit,qukm fmijs iilis viiumfuit. Nam fames ( ίοίΙεεί^ιηΕα- ϋ&.ί^.^^^Ζ. feb.) peftis&ficcitas hominesinfeftauit,ac vlcera,quoscaTbuiv. ^i. culosvocanta^ertotumrei^cntiacorpus periculorosmorbosat- fcrebant : pr^fertim oculis occupatis , multa virorum, muUeriim, puei-orumq;milliamutilaaerunt. AdharcaddiMyrannumipfum Lorbo aceri-imo aflaia:um,&oculis captum,ex raucibus vermmm makitudinem eieciire, tandemque fub extremo fpintu dixiile: V« mifei-o mihi&dignoquilugeatur. Namiuibsmeorumm^ ftianos impiorum coiiatuum po.iias pendo. /^^^ f ^^^^^ . i;^^ ' uminmorbum/quovlcusinguimbusmnatumvin^e^ fiuemeditntioneshifioric^. ι6ρ Marceiccnte tota illa corporis paite, vermes pulliilamnt:: remedia In COpeniHohi- deerant : MediGi deiperaiiere. In hoc cruciatu quiim eliet/uipi- fioriara Rom. catiis ob &uitiam in Chriftianos id perpeti,reuocauitdeci-eta,& fupcrinduxit,illos accerfiri iabens,vtproialute pnncipis orareiic. Sed pro truculento & iangiiinolento nomine preces non valuerc. Sienimconualuiiiecredijirec ad folitam crudelitatcm. icaqiie ex eo morboperiji:,homogloriarei militansillLiftns,verumikiiitia in Chriftianos crudelis , vnde foedum eumbabuiiie creditiim eil exicum,riciit pluribusidem Eufeb.recenret. Dehoctyranno Sui- Intripartiu das,qiiemMaximinum nominat, itafcnbit : Qiiuminmorbiim ///^.^.f^^./^. atrodis.incidiiIet,vehementes dolores omnem carnem eiiis ve- xabant , & inteftina exaccrrima iniiammatione corrumpebantur, & caro toca cerar inftarliqueicebat ; eoque incendio audojipfa et- iam oflatofta funt, vc &numanae form^characcer deleretur. Mi- ferabiliter itaque putrcfcens, tantopere olebat vt k cadaueribus iii fepiilchnsnihildiiFerrec,exigLioquerpintupra?ditus,cumgemitu obiret. Hucreferri poteft id, quod Sozomenus de luliano Impe- cap. 7. ratoris luliani auunculo memorice tradidit. Simile exemplam eccUf.hiflQr. poenxdiujnachabent IiidiEiinRcge AntiochoEpiphane, velpo- tius Epimane ( itaenim propter crudclitacem appellatus eft } in libris Machabi^oriim. Sane inantiquiis.Areuacis Hiipaniac co- liimnis notandum eft,qu^m inuirum nomen Chnftianonim iftis duobus Imperatoribus fueritjidque fundituseradicateomnibus viribiiscontenderint. Tales cnimin illisleguoturinicripciones, quas Adolphus Occo , Medicas eximius,i5c antiquitatis Romana: peritiifimusin riiumlibriim numiimatuminieruic. DlOCLETIAN. lOVlVS MAXIMIAN. HERCVLEVS Cy£SS, AVGG. Α Μ Ρ L I F I C Α Τ Ο Ρ Ε 11 Ο R I Ε Ν Τ Ε Μ ΕΤ. OCCIDENTEMIMPERIOROM. ΕΤΝΟΜ1ΝΕ CHR1STIANORVM DELETO QV,I Α REMP.EVER- ΤΕΒΑΤ, DlOCLETlANO C/E.S. AVG. GAIERIO ΙΝ Ο R I Ε Ν- ΤΕ ADOPT. S VPERSTITIONE CHR1STI VBIQ^ DELETA ΕΤ CVLTV DEORVM P.ROPAGATO. Etiiautemab airentatoribusaulicis,qaernadmodum paiJIrnfieri - folet , eiusmodi infcriptiones in gratiam Imperatorum absque Y dubio aiibio faaseruiit : tamen tantiim abfuit , vt acerrimis fuis perfecu- iionibus & lanienis Chnftianoram nomen extirparent, vt eomnr fucceifor Gonftaiitius ehloms,filius adoptiims MaximianijChti^ manos ad fummos hciiores extulerii , eiusque films Goiiftanti-' nus Ma^mis , ipfemet C η r i s τ ο ilium^ nomen dederiE. Vnde fcribant hii^oiici, Diocletianiim ( dnrum enim, immo duniii- mum illi fuit contra ftimulum calcitrate ) ahenato animo deiipe- re coepiflei eo quod C Η r i s τ i nomeii fe deletLinim,vu cupierat, fibique periuaferat , defperairet , poftqaam iingularem Chnftia- iicmmin morte conftanBam, & incrementum eoruiti perlpexii- feti Vixit enim non longe a Salone vrbe Dalffiati^, fedans OCiumi atiHis decem,i:efignato impeiiojicet pnuatiis,tamen mirere, dum iibi femper metuerct male,nefulminis idaconcideret, vtidem: » wri0if#<*/l Gmiftantinusapud Eufebiumdidt^&additib^ mimc^^J.- ^^^.^^^^^ depafcente, faceqoe cc^kfti e^edente, vaftata fmt. Qiiasresitaeitenturasfapieniesplanepraedixerant. Nequeemm fifeininc,neqimcErorem,piO fceleribiis taminique^^^^^^ ilianos admiifis riiiceptum/imulatione occukarunt,fed perfpK^i acpalamipriinterfeiiberedeijsdemdiirenierLmti Qms talisitt- ror , qux plane f rincipaiiis infolentia , vt liomiiies ciim iint , au- deaiiuameii D ε v μ beiio laceiiere, inqae rcligionem randifs.iit* mffimamqae vefano animomrukare,& taminfimtaipopulih^ itiinmmqueiuftomm multitiidiiiijiiiilla caulia aisEecedentejexi^ dum moliri ? & ea qu^ feqiiimtaib qiiaeiludiofos ledDr ibi videre tjoterit» Adeo ventas jketpreiravideauirj iamen-oppnminfi^ • ' qiiit ! fed ■ve-liit aroinata magi.s redolene, qUaEto magis.conEerun-- tiir : ita ea quanto magis-conterisiir & oppogwatur, tmto qlariiis in ipiis trib \ύζύοηί bus in ί ucem progredi tiir. Vt ver^ didum m ian^uinem Marty rum eile feminariam Eccleiia?. Eil autem Eu- Βά^βαβ. iehms autor, immanem iilam & diutuniam Cliriftianorum perie- Ββ Β S caa. cutrbnem fub Diocietiano,iicot is ab Aueetino citatui^ortaiB ei- Ltb 2 Anml. fe ex iliperbia, aiiaritia.iriuidia & bdio Epifcoporum mter fe diiU- ^okr-'&in dentium,dumaiteraiceripr^feiTivellei, feqiic haerefeos muicem P0te (k.f€hm iiifimularent. Moti enim liis iliorum diffidijs Imperatdres p?itj. Xmim. Unuahm imlkmtf r Chnfti^iioru-m pr^ftdcs.- & epikopos' dWt - concor» puemtdit^twneshijhricift. ^ift concordiajnequaquamreligioniseorumianditatem/inccram-ei^, iepoife : ideoque proirius Chriftianorum nomen exdrpare ani- muminducebant. Vertimquoinaiortyrannoram erat&uitia,eo magis Chriftianorumnumerus , vtduiliim eil, augebatiir. Poft- quam vero Imperatores ipii Ckriftianam fidem amplexi fuerej tum quidem Ecclefiariim priefules externis bonis plurimiim pro- feciirejipiritualibus ver^ donis defeciiie fcribit D.Hieronymus. IdiprumThomas Aqiiinasindicare νοίαΐϋ,-ίΐαιε rccenietar ^Io- han.Baptifta GelU, Academico Florentino. Qupm cnimad Inno- DiahgQj. ccntium III. Pontificem Romamim veniliet , coram quo fortc magna vis aiiri fignatinumeraretorjisque adeum dixiiret.-Videsn^ Thoma,Eccleiiamnonampiius,iicat olim,qiiiim primumincipe- ret , dicere poile : Auram & argentum non nabeo ( gnarus enim .erat > ytFolieta legacum Veneiumloquentemintroducit,niillLim Oefacrofeei§^ ppLilentius vectigal eife toco orbe t;errariim pontificis calamo,, reltb.2. ciiiasilmplexdu(ius,qiiamuis ingentempecuni^vimpara£)Tlio^ jnas rnox reipoiidit : Fatendum hoc eftpater iancSte.: redetiam.Ec- •cleiiamQdo nonpoteft,iicut pnmitiua ad claudum,dicere4 Surge, iimbula,ianiis efto. Inprimis aiitem EccleHa iemper in magnope- riculo propter duas cauiias fuit,propter ambitioiiem &auanciam5> ad quas ii feie cupiditas vindi0t|j l^^mqMit in epifiolaad Ignatius Epifcopus & Martyr, μη ^'vop M^X^Sm )^oU^'sv : Magnefios, K9U tivoa. iyip^ A{y&o9zia,^ot ^ tTvoa fjicmdzjLo-^ -araieii ) denomi- nari volmireyidquetanquamtraditionem Apoftolicamobieruai^ fe. Animaduercerunt enim quampenculoiLim, velpotius perni- cioiiim eiict,ailcitis alijs denOminatidnibus,ab hoc ialaciferO no- mine difcedere. Id ϊρΓιιπι quoque Paulus Apoftolus Corinthios ^pflj ca^.^. faos monet. Hoc etiam eundem Igniatium coietaneum ΑρΌΑ:ό1ο>' rummouitjvbi inallegataepiftolaad Magneiios de origine Chri- ftianonim ita dicit : Ι'ς ^ ονο/^οίΐϊ Κ9ί.λ«το66 ??λ«ορ,^τ@-» tkn.KhH ^KOiTou ^ψΛ. >wa.v^ , q ο κ,υ'οι©^ ονομοίσα ow:^^,^ ί W As^o? id eft , Qui enim alio nomine appellatur pf^tetiioc,;ii^ non eft D Ε I , iiec accepit prophetiam loqiientem de nobis : Α ρ- .PELLABITV„E. Ν Ο Μ 1 Ε ALIO, QVp D Ο Μ I Ν V S Ν Ο ΜΪΝ ΑΒ I Τ ΡίνίΤ4 54- EVM, £Τ EWT FOPVLVS SANCTVS. Huc ipe6tauit La^an- pienHainfi' tias, yhi de quibusdamnon fatis CiEleftibiis liceris eruditi? , & m^B.,m atrocia fcatxdala ex his diiieiifiombus.quandp in iedas ^abeunc , oriantur , $c qualis nota 8c ^m^cuh άοξίύηχ Chriftianae iniiramr, ka vt iofirmiores infide,veli^elucn,vel hpnorum/a- Qile ea defcifcant. 3icut ilbei-e confeilus fuit npn ka pi;idem lcgatus Turdcus ad SrephanumRegem PolpniiKi Chanes isfuir )ChiauresMamaliichus,Transry luan'' Qrigine,cui antea Euftachip nomen fuerat , & q\ii novi piOCui ,ab Atba Iiilia m oppido Tor- ,4o miilcos anno5 Ludimagiftrum profeiiLis,pu cuerat. Is libeie diceiTfolitusfnit JiciitPapUis Odieboniiiist^^ Jnnt^afilta- i^atur,qui ex iilo ipfo audiuiijfenotiffimis Chnftianoru,iareli' disMagmDU' ^ί^^β difHdentmm^tiimnltibus ξζ odijs atqiie difcordia motum (is Uo/mia, gjfg , νε C η r i st ο abrenunciar^t ; eique ofteiidit icriptum val- d^ atrox & amarulenturo Ppioni ciiiiisdairijqui demonftrare co» natusfLierat/MahometemmuitomelioremLutherofu Hos, :inquit,libros,veilrarumdircordiamm & hcEL-efi^ ,inuneris iiTftar φ autore a.d me miiros , in Tliraciam nuncarporto, Mufuimanis meis fidei veftrie vanitatem certiffimis rerum argu- mentis oftenrurus. Ceteiiimqualis coiifeffioin periecutionibus ©limChnftianorumfuerit,quodque libere &absqueomm^^ piaerratipne,anon fuperficieteims ,-veidicis cauira.,£ed tQio.cpi:de fiHemedimioneshifioric^. /7^ /feoiiinibus ieiifibus fiiuraDominum & Seniatorem vnicwm co- hierint,manifeft6appaiet cx Chryfoilomojinfuo opereimpefi CAp.tp.ht^ feaoruperMatth^um, adverba C hristi: Omnis qui me »ίί//4 confitebitiir &c. Ciiiiis Verba^ljcet prdlixiuspr^ter moremlioc capiit futurumfit, non absque rationeaiicribendaduxi. Cortfi- •Jerajinquitjdenique, ne dicantedamfic!el?s Chriiliani: Si n^cefl fitas periectitionis aduenerit, interimcoramlK^miiiibiis deiie dixerit tibi: Nolo vt aiipicias idola/ed taiuiim aufcultajquomode) ^ iUege;itilisblaspliemetCHRisTVM,vtg!0rificetdeos;iiaurciilta« wensjat3ribiisT:iiis CHrasTVM negaili.Si di?;eiit tibitNolo vt audias blasphemiam G η r i s τ i , icd quom incen(um offercur dijs,tai^. iAm fta>&a.ccipe odor^isi incfnii illiusjii odoratv^s fueri§^odoracu . , tuo C Η R Ϊ s τ V Μ oiFendifti. Item fi dixerit: Non manduca car. nemdentibustms,tantiimfingetedeidolo%tomandiicare: fifi-. mulaueris,guftLituoCHRisTVMabnegafti. Siautemnoluens fineere j C η r i s τ ν μ confeilus es,fieut Eleazanis in hb.Macha- b«orum,qm carnes veruecinas ilib fpecie porcinae noluit mandu- eare. Si dixerit : Nolo fingas te de immolato manducare^,red tan- tiirn tange idolum mami tua,aut tene thuribulum : fi tetigens,aiit tenueris ; tadu tuoCHRisTVM negabis. Si autem nolueris j 5> C Η R I s τ V Μ tadu tiio confellus es. &c. Omnia enim mcmbta » anim^ vel corporis tui , non folum tibi D £ ν s ad vlum creauit,led 9» iibiadgloriatn. T>efwore{mHia crudelimte irrimtA fii^erfiitiofrmultitudmis. C Α ρ V τ χ L. L Α τ ο ille , quem Calliftratus lurisconfultus rummae prudentix & autoritatis virum apud Graecos f uiile dicit, ^ 1 · .ίΓ- : •«,-.ιΛΠίΓη . ΓπίΛ^Ιθίη,ιηαι- mndinis. populum ait eife ingi-atum, momfwm, crudelem, inui- di;;;jmLdeftam,vt qui fit ex colluuie mxW,^ Itulcis infolenu. kis colledLis.Hoc etia Phocion Atheiiienris aniinaduertic.C:hium enimoraculoprodimmeiret,vnum eile iftic virun:,quicundo^ rum fententijs aduerfaretur,populasqiic mffiaet illum inquin. Phocion femet prodidit. Ego rum,inqiiit ille,quem m-acul^^^ fisnat Namvninihilplacetomniiim,quaevulgusdicit.Obha^ rem,quum aiiquandooi-ationemhabuiiret,eaque omnibus pla- euiila ; Quid,inquic,num mali quippiam dixi imprudens ? Adeo perfuarLimhabebat,niInl placere populo,qaod;a fecircitur. Hoc non ignorauit lohannes XXIII. Pontifex Rom, Vmificum. fpondit: Vulgifententia. Quicquid enimlaudat, mquit, vitupe^ fnm : quod impvobat,bonum ?ft: quod approbat,malum:& quiC qaidextollit,infame. Etextat p^cuUarecaput De mobihtate po. C42.m. puli,mlibclloNicoIai Hanapi Patdarch^ ^'''°^^^^""''·,'ίuJ^n fiue meditutiones hifloricA, 777 irirtutum &vitioriim exemplaex vtroquc teilamento collegit.Re/ ίΙέί^ϊιιΐΓ Arrianus laiidat lapientiam AlexanclnMagni,qLi0dE- li^.f. pheiio populo matenam liiiiencli eiga opcimates fubtraxerit. SJam auum denoxijs quibiisdam rupplicium iiimptum eilet ; in ilios vlcerius inquiri^jauc dc ijs fupplicium fumi Alexander vetuit, ntclligens nimirumpopulumpotcftateiibifa6ta,non tantum in bntes , fed in eos etiam, qui extra culpam eiient,partim odio,par- im ipe prarda? laeuitiirum. Norat enim prudentiis.Rex,cupidita- em & cgeftatem homiiium crudelitati adiundam , magnum eile idomne icelus incitamentum. Hiinc fiirorem irritata;multitu.. linis , & licentiam feuiendi , experti Γιιηϋ olim Corcyrenics , ν bi niiicyd.perfpicue narrat, qu^m aiidelia & nefaiidafacinorain editione illa contra potenuffimos quosquc a populo commiila Int- PoftquameniminterfedispraecipLiis,mLilcosiibiipfisjmetu :rudelitatis,mortemvarijsmodisconiciuiire icribit: quidam, in- {uit,obpriuatas inimicitiasiquidam & kdebitoribuscreditarum ►ecuniarumcauflainterfedi. Nullum deniquemortisgenusnon 'ifebatur , nec fieri quicqiiam in hiiiusmodi caiufolet, quod tum 1011 euenei-ic.immb vero maiora etiam contigerunt.nam pater fi- iumtrucidabat:hominesacemplisadnecemabs£raliebaiitur,at- ^ jue adeo intra ipia necabantur : alij fe in Bacclii delubro quum nunijiTent, obiere.&c. Sed ne exemplatam longe petamus, quid )biecr6 iionpcrpfiin iunt homines miieri nuper in carnificinis iallicisjprai/ertira Liitetiana ? Qujd enim vulgus, veluti ludos .geretjin quibus hiimaniisfanguis efriiiideretur,ra^iiiti2c,crLideli- * _ atis,libidinis , tiu^itudinisjignominiae, tam in eos qui neci defti- lati erant,qu^m in alios , qui proinnoxijs liabebancur,&: quidetn lon folum erga viuos , fedeiga mortuos etiam,non habita ratione scatis , dignitacis , conditionis aiit iexus , omiiit ? Adeo longe , ^adantius ait, ab liominibus iece^iiithumanitas, vt cirmanimas Lik0.cap.2. iomimim interficiant, ludereie opinentur,nocentioresijs omni- De verocuUit. His,quorum ranguinem voluptati liabent. Hac confuetudine im- Hitijhumanitatem peididerunt. Itaque nonparciintetiam inno- ;enr.ibus,ied exercentin omnes , quodin maloriim trucidatione lidiceiunt.&c.Vef ifsime igitiir Q. Ciirtius fcripfit : Nuilam pro- lib.to.denhm "undum marcnuUum vaftum fretum & procellofumjtantos citt gefl.Akxand, luftjiS,qiuntos multitudo motus habet,vt:q; ii npiia δί breui dLi- Magni. lib ΖΦ mturalibertatelaxunat. H^c eiiim,tefte niiio,iiatara multi ' diniseft - Auc remit humiliter ,aut iuperbedommatur j Liberta- tem qu^mediaeft,iiecrpenieremodiGe,nechabereiciant,&non ferme derunt iratum indulgentes miniilri , qiu aiiidos atque m- temperantes plebeiorumanimos adfanguinem &C3edes lrπtant.· HocS^necapr^tereapaucis veibis complexus^ft. Quis^mqum. placere pote^i populo.cui placet virtus ? Huc etiam Demofthenes refpexiile videtiir .quiim fugiens exclamaret : Ο Pallas^rbuim domma,car tribus infauftifr. beftijs deleaaris ? noana, dracone, & pijpulo : exiiia fof te c^ckatemiex dracone humTm ani^^ cxpopuloinftabilitatem&inconftantiaminteiligens. Humsrei' habemus memorabile exemplaminfeditionePanormitana^cuius caput foit lohannes SqirarcialLipiis, Γιοιιϋ eam eleganter & copio- D^r.toSim-- fedefcribic ThomasFaze]ias,vtpote WoT?H?^,^ luvo^irM^ Panormitanx fcrdam acplana deplorandam faciem commemo- uAh.i^. rat. Namiuslegesque,inqiut,iamplanerefrixerant:aiiariaa,ra^ raperbiavrbeminaarerant. Qoicunqiie pr^tereaimpad> cus,adulter,ganeo,latro4a-crilegiis i vel qui alea,manu,ventre,pe- ne patrimoiimmdirsipauerat^quiqae alienum ?s conilaiierat,quo> flasitium aut facinus redimeretjpr^erea offines vndique paEiia- d«;racrilegi,CDnuia:i iiidicijs,atic pro fizais iadicium timentes; ad hsc & quos rnannsiin^aaueperiuno,antciuiIiranguinei«lebat; poilremb omnes , qiTOsllagitium, e^eftas^confcias animiis exagi- tabat : Ki Squaixialapo & coniuiatonbus proximi ae iamihares ci-ant , & de ciuitatis magiftraEu, rcrumque omnium mutatione cum eo tradabant , & ( qaod nnlii ηΐίι nobis , qiii Ii32C vidimus, credibile cil)nihiiribi reliqui ηδ ad pr2dam,non ad crudelitatem fecere : facra profanaq^, , druina atq-, humana omnia iii prbmiicuo, iiihil peiiii neqiie nioderati habebant : pnblice, impiineq ac rape- rcdelubra fpoliare , facra prbphanare ac poltuereiic^bat &c. Re- ΙΜλμ ac itaque & p.rudenter monet Ariftot. Exiftere iti-utatioiies per cos, qiii per hixum iaa prodeger iint, & taks innOuare omnia Itu- dere^, & aut .fibi aut alteri tyrannidem parare. Quod fi ptieterea fiiperftitiaaliquamentes multitudinisreditioiiE oecupatu mum eabelliia multoiaimcapitum,multo atrociiis furit, neque ifiodum tenere poteft , exi tumu€ vllum rep^rit , vbi aut fauere fe- fiHemtdimtwneshifioncA. ι%β •aicl,aut iseuirc inftitiiit, hocquc pr^textu iibi qiiidtiis licere putai. Etnoniecus(vt ille ait ) ({uum carceribusfefe tjfudere quadrigs ; Abdant fe in^acia,&fiuftrarettna€ttUtendettS Fertur equis auriga,nec Audit currm habenoi. Huc rcfpexiiie QXuit ius videtur, ν bi dicit ; Nulkfes fnultitucii- zik^. derdm nem efticacius regir jqu^mfuperftitio: alioquin impotens,feua, Akx.Magn. mutabilis,vbi vanareligione captaeft;,melius vatibus,<5[u^nlduci- busparet. Siqiiidem iimtilata religio inftar torrentiumeilsqtii PApyrmMaf- nuUis obicibus retardariqueunt, quominus campos inundenu^ fij^uslik^.An- aliquandiii noceant. Rede itaque Ladantiiis de his fupeiilitio- nal.Francor. fis, qui fuam religionem videfendendamducunt,ita dicit: Quid Lib.sJiifm ergo feuiunt ? vt ftulticiam fuamdumminuere voliint, augeant? infiif. Long^ diuerfa Cant carriificit;ia 6c pietasrnec poteft aiit vedtas ciim vi , aiit iufticia cum crudelitace coniungi. Sed defendenda iurits inquiunt, fuiceptapublica iacra? Ο qukmljoneftavoluntatemi- leri errant ! Senciunt cnim nihil efie in rebLishumanisreligione {irxllantius. Sed vt in ipiareligione, iic iii defeniionis genere fal- > antur.Siqmdedefendendaieligioeilnonoccidendo,iedmorien-' dojnonrafuitiajiedpatientiajno icelere,redfide.illaeiiimmalorui>a ' funt,haec boiiorLim.Et neceiie eil boilam in religione veriad , non malum.Nam Γι fanguinejfi tormecisj ίί maio reiigionem defenderc velis:iamnondefendeturilia,iedpollaetiir, atq; viblabitur. Nihil enim eft tam volundariu,quam religio,in qua ii animus iacrifican- tisauei-rusefl:;iamrublata,iam niillaeft. Cetemvtiiac deremultae infignes hiftoris , tam veteres ( iicut vna ρΓίε ceteris memorabilis llb. 6. cap 49. ab EafebiG ex Diony ίϊ! epiftok ad Fabium Antioclienum,& alte- Ecdefhijhr. raquoque ^ Sozom^norefeimr, tertiapr^eterea^Socraterecen- Ltb.i.cap.8. ietur)quamrecentesr-€ceiiieri poirant:itaprse reliqiiis memoria hifior.Ecclef, digiiaefl:,quaiTi Hieronymus Oforius memoria? tradidit. Per idem lib. 3. cap.2. tempus ( qtii fuit annus iso6 ) Oly ^ppone,inquit,tumultus mitl- hiflor.Ecdef tiuidinis fiirore & amencia cocitatus fuit , quo pariim abfuit,quin In kifior.Afrk, omnes Hebrari,qui ad Christi fidem conuerii fuerant,fiEdc <tdic,lib.4' penrent. Res aiuem ad hiinc modum gefta fuit. Maxima pars ciuium propter peftilentiam aberat. Illis forte diebus multi e Gallia , Belgico & Germania , Olyiipponem naues cum mercibus appulerant, xix veio.die Aprilis^non pauci ex ijs,qui in vib.e nian- Oj^erji ^uccifimi i^L-atit , in ardem namine D. Dominici conrecratam, vt rebus dim- nis operam darent , conuenere. Ad finiftmm latus templi eft fa- cellumiandiim&miraomniuirvreligioiie cekbratum, quod Ie- s V facelliim appeUant. In eo lupra aram eft imago C η a i s τ i cr α- cifixi collocata , in ciiius latere vulnus illudailimulatum opercu- lum vitreum contegebat.. Qmim md^ mentem defigerent , ex eo fplendor emicuit. Conclamam igitur omiies, ingens elie miraculiimv ca;lefteque iiamenprrfnuam' fiiam ficrnis admirandis oftciidere. Qmdam ex Hebraeis illis, qui non ita^pridem C η r i s τ ο nomen dederant, maxima Yoce mira- culum elFe negauit. Nec enim eiTe verifimile , vt aridum lignutu' mkaCLilam ederet. Quamuis autem mTiki de miraculi ventace dubitarent : non tamen tempus,neque perfonavneque concio erat fatisapta, vtquisquamexjllogenere deberettimc inerrore illo, iotimis hominiim ienfibus penitus iiifito,depellendo opeiam fru- ■ ttraconfumere:. Miiltitudo igitur naturapracceps & inconiidera- ta,& ipecie quadam religionis attonita , quiinT audiret hominem HebriELim miraculo fidem derogare : fremere CGepit;Iudaeam per. fidum & fcelcratu religionis prodicorem,& C Η Ris τ I ^ manem & impoi-tuniim appellat,extremOque fapplicio & crucia- tLi dianiffimuni. Quum ad hiinc modiim probra vndiquemuki conaererent,exariit iracunda concio,& impetu in hominem facit, Hrcipiilum inuolat,captat,vexat,& in forum,quod'ante tem illud cft , pera-ahij, & crudeliis. necatum dilacerat, ignemque re- pente facit , in qnem cadaiier iliud conijciat. Adhunc tumultura plebsvniueria confluxit. Ibimonachus quidam orationem faus popLilarem liabuit,qua multitudinem ad C η ri s ti vindidam ni- misacriterincitauit. Multitudoratisiponte ruafarens,eaOratio-- ne vehementius efferataeil. Diio vero monachi cnrcem Γαίΐαΐί- rimt,maximisqae vocibuspopulum concitarunt. Et alcero quo- qiie verbo , HaErefin , hcereHn dicebant, nefandam vindicate,gen- remque fceleratam exdhguitc, Galli & Germani,.quiinnaiiibttS crant,in terram d^riliunt,& fe ad Luritanos,qui iam c^dem imma- nem faciebant, adglomeranc. Qmngentos homines conftat fiiiile illos,il quibiis fuit Hoc immaniftimum facinus inftitutum. Ruunt igitur amentia & fcelere flagrantes , &gentem mireramnimis fe- x^citer- inuadiint , raulcosque trucidanc-, & in ignem/remiuiuos abijciiint;- Λ fme meditationes hijlortc^. abijciunt. Erantad eam crudelitatcm pyrae fatis freqiientes ex- trudac , eo in loco,vbi primiis ille , qui multitudinem offenderat, crematus extirerat. Serui & liotnines etiam vilirsimi fummo Λα» dio & alacritate materiam vndique coniiehebant,neignispoliet lanto facinori perficiendo deficere. Mulicrum luAus & lamen- tationes,i' die occide ' rentur. Eo autem progi-eirus eft IiominAim perditorum fiiror, vt inaedes iacias absque vllo numinis metu inuaderent,& indepue- ros,& renes,& virgines,qiiae ad aras confugerant,C η ri s τ i frdem miierabiliter implorantes , eiiellerent : quOS repentc c^^ necHbant,aut viuos inignem proijciebaiit. Multi ipecie quadam & fimilitudine qiium Hebraeiexiftimarentiir , fummurn vit^ pc BiGiilum adierunt , & aliqui eciam ob eam cauilam incerfedi funt ; Z- 3; qiii^^ quidam antequam explorari poiTec, fibi cum Hebr^ nullam eS^ neGeffitadinem , plagis atque vulneribus deformati fuere. Mulii quiimin inimicos ruosmcideEent,€os luda^os efledicebant,qui antequamfalfum reftimoniumrefiitaE€poirent, fanguinciiiaini- fnicorumcrudelitatemfatiabant. Magiftratiis non tantiim am- mi habebant, vt multicudinis farori fe opponere audercnt. Mui- ,ti tamen honefti:^iiri , ad qiios Hebran confuger^nt , eos iiimiim fide mebaiitur , & clanculumepericiilo crudeliffiino n^^^^ cebant , & in tuto coUocabant. Eo.tamcn die fupra mille ad hiiijc modum interieriint. Tercia rurOis dic ad eandem caedem licam| menteprorfus alienataredierunt : Γednequequem occιdeι'cnU-e- peπebant. Omnes enimferm^, quiadHebrariimgeniispertine- .bant , aut fuga fibi falutem pepererant,aut in domi bus proborum hominum latkabant. Aliqiia tamen ca^des fa6ba fuit. Illis tri- bus diebus dixker duo.miilia hominum.ex:Rebrsagenteacl v- immmodum occifa fimt. Qiuim-tamen adueiperaiceret, Airius Syiuius & Alaacus Caftteniis viri apprim^ nQbiles ,qui tuncre- eiis iiidicum decurijs pr^erant, cum prarfidijs m vrbem le coiitii; lemnt. Eorum adaentii faror repreirus eft. Gal h & Germanife confeftiminnaues cumpr^da magnarecipiunt vdatisque %^elis m pacriam , ea quapotueLiint cclentate„co!ifugiunt. Emaauel,vt>i nunciumdetam infi^nifacinore percepit,iranimis acriterexar.^ £t,&:coiidnu0 laco^^bum Almeidam & iacobum Lupium viros primarios ctim fumma autoritate Oiyfipponem mifit,qui tan- ium fcelus debito Γαρρϋοϊο vindicarent. Magcus hQminiim nii- .«lerus extremo ΓαρρΗοίο poenas immanicatis & ameniiae dedit. Monachi ver^ quifabkca cruce liortator es c^disextiterailt,la- eerdotali primum digiiitate iolenni uitu priuati funt ; deinde Itraiv dtim vituperatur.Pa-- rum namq; prsiidij , inquit Comiiiaeus , poiitiim eft in promifeiia' nmlticudine,niii contlneatur aliqiia necefsitate & imperio ta^ inetii tempus ineidat , qinim populifuror&iepentinus impetus- valdsfitpertimefeendus. Redeicaqucteile Plutarch©, dicipo- j^y^^ teft , Non poife mukitudinem eodem & diice & ailecla vti. Nam- quod eueniile draconi fabula fignificatjnimirum ca^idam in dii- feiiiione quadam ^ capite poilulaiie , vti non iemper iequi co-- g^retur , icd akernis quoqne ipfa pra^iret ; fefdtamque diiceH-' ά munus,& ipiam male afflidam fuiiie , vtpoee qaa^ ambula-' ret improuide , & caput coiitra nacuram coadum caeGis furdisque partibosi partibiis obfequi.grauirs.oiFendiirc: id videmus multis corum^qui in gratiam populi omnia in Repiib. aemit , obtigiile. Quippe quum fe miiltitadini temerarijs impetibiis cicata: abnpiendos de- diirent,neque corrigere poftea , neque inhibere coiifulionem eam valuerunt. 2)^ inanu fuperfiitionis ^er^ua[orihm , 6t de mdicio pofiremo nonnulla me- morahilia, C Α ρ V Τ Χ L Γ. ι Ο τ VM apudnos eft , quibus rationibus noftramemo- ria quidam parochus , alioquin non indodus , & Arith- ! meticus mfignis, fuis aiiditoribus inter co.ncioiiaiiaum, n^HTn^arbitror , dolofe/ednimium fidens ίυηιΓαί^ CQmputatio- nibiis,tum dido ELiangelift?,propter num.emm amioram( vt q^^^ dammihiretulit)VIDebVnt,InqVeM pVpVgerVnt, perfua- dere conatiis rit,finem mundi adelfe, diemq; Certum & horam hu- iusindiadt. igitui- res dedudaeft^vt plenque rimpliGiores. eifidemhaberent. ideoq;,vt fatiiifacererolent,priasqu^momnia - corruerent,geiiio ocioque indulgere yoluerunt,rcsc[ueiuas com- potationibus ςοηΓιιιηΓεηιπΕ. Id quodfecitolim& Nireustyran- nus Sii-acufanus. Is enim,quumilU^ vaticiiiatore qiiodamprie- diculeiie: f.d potius firmitei-crc. d-.m/i^n^ priecedentia^C » Ri s το Seruatore noftro pr^dida,ii non oiSnia , pleraque tamen eucniilc , cum pr^riertim Apoftoli & eonjmilicceiloresfuatempoFa, quibus vixerLint, nomiiimaap- pellare foiiti fint. Ob eam rem regnante Seiiero imper.nonnuUl aibitrabantur , id quod de Aetichnfto -pfsdidam eft , impletiim .. . , iri ItaenimapudEuieb.legimiis : Hoctempore&Iudasquidam m.6.cap.d. ζ^^..^^ -^^ feptuaginta Damelis hebdomadas editis commcnta- tnfpt. ^ .^^ decimiim aniium Imperij Seueri Chxonologiam termi» nat! qiii etiam vul^atum Ailtichnfti adiientumiamtamtempo- risapDropinqoare puEabat.adeo videiicct vehem'enter mota lUis ttemponbas adiierium nos periecutio, miikorura animos pertar- bauerat. Gedremis iine de Andchrifto aliegat teftamentmiti Ezechise Pvegis , & ifaiara PiOphetam, quad is triennium ac men- fes ieiHem rerLim iit potiturLis : tum eo in taitarLim abiedo ven- turona vniuerii D ο μ i ν v m C η r i s τ v μ , D ε v μ noftrum & tum forc rerurreaionem ac bene maleque fadoni^ compen* fa.doiieni. Sic regnante Heiuico II ί I.Ca:ike,cifCa annum Ckrit fmemeditutioneshifiOrkit. ity s 1 1 Μ L X II. conilans fama fuit,vt Aucntin.refert.immineretx/ i?^./. ΛηπαΙ ciciijfatiimoibi terrarum, &aclforetempus, Quo mare, quo tellus coneptaque regU csxU Ardeat, & mundi inoles opero/a Uborei. ' Vel vt Lucretij veibisvcar: Vnadiesdabitexkio,multosqueperannos Sufientata ruet moles & machina nmndi. ita vt nimc,tanto interiedo temporcnihil reliquum iit,nifi vt ere- dis aunbus,ad clangoiem tiibar Archangeli attollamiis capitapu mente,& pr^ftolemur aduentum Filij hominis,in nube,aci redem/ tionem fuorum , cum magiia ineffabilique gloria & potencia ve- nientis. Non autem Eiiae ignoro, & Catinap Rabinoriim,ex libris Talmudicis , tam etiam ex^itulo de IdolGlatria defumptam pro- Tk.Sanedrm pheciam pailim , tanqiiam oracalum Cislo ddapiiim,ailegan,qui c^p^ Rakc. kx millia annoriim secati miindi attnbuunc: fed compucationes cr.p,Lihni' videmuseirediiierras,&quumincemporam radice peccatai-,m> finitoserL-orcsfequineceiieeil. HabemLisautemCHRisTi veii Paftoris admonicionem fidelem,& rolicitam de ialiite Giiicularam fuai-um,Tempora videlicet & dies abbL-eiiiatiiminpropjcereie- (ftos. Vt autem cognoicamas,quid ante mulca iecula pij ienierint, & qu^m roliciti , licec de tcmpore diibij & h^fitabundi, iilius diei nouirs.fuerint,ai.idiamiis hacde re La0tant.FiL-mianiim,qiuita di- Lih.7.capi2j. cit : Completis fex millibus annomm , mutationem iftam foi o- Inftit. dluiti' poitet, & iam propinquare illum iummum concluiionis extrem;^ diem,deiignis,qu^pr^dictaiunc^ ProphetisJicetnorcere. Pr^- dixerunt enim figna, quibus conilimmacio temporum & expe- Ctanda iit nobis in iiiigiilos dies,6^ timeiida. Quando tamen com- pleatuL- ha:c riimma , docent ij qui de tempohbus CcnpCemm,co.L ligences ea ex literis fandis,& ex van)s hiftorijs,quantus ilt nume/' rus annoriim ab exorclio miiDdi. Qjii iicet varient, &aliquaπ- tιlm.nαmeπ eorum fiimma diifeiitiat : omnis tam£n cxpedatio non amplius quam diiceiftoram - videtiir annoaim. Etiam res ipfadeclarat , lapilim niinamqiie rerum breai fore, niii quodin- coliimi vrbe Rcma nihil iftius videtur eiic mecncndiim. Ac vero quum capucilliidOrbis ocdderit,8c ξψη eife C(Eperit,qiiod Sibyl- li forcaiunt,qLiisdLibitet,veniiie iamfinem i-ebiis humanis or- bique terr arum? lila eil emm ciuitas,qiia: adliucfuileiitat omniat ^ Α 9· X piecauv - jgg O^erAjuccifimy precandusque nobis , & adorandus cft D ε ν s coeli , fi tamen fta- cuta eius & placita diiFem ροίΓαηϋ , ne citiiis qiiam putemiis ty- raiitiiisilleabommandas veniat, quitantumfacinusmoliaEur,ac lumen ilbd effodiat, cuius intentu mundus ipfe lapitirus eft. Ha- ^ aenus Ladantius, inter omneslatinosfcnptores eloquentiis.qm Crirpi,C?faris Conftantini Magni filij,prxceptor fiiit,& vixit cir- ca annum C η r i s τ i iiati c c c χ ν 1 1 1. Ceter um vtritm dies Do- MiNi pr2erentiiEtati(liGetCyprianus Lcouicius,&abjnonnulli, propter coniundionem omnium planetarum in Ariete , qualis - olim circa C η ri s τ i natiuitatem fiiir , non abfiirdas rationes iii Pro^nofticis fuis anni cIoIo lxxxiii allegarint ) appropin- qiiet,nec ne , CLim propius ceite adfitjqu^m pridem,noiient nimi- rum is , qui folus nouit, qui & illum pracfiniiiic , & ab liomiiiibas vult ignorari. Nos aiitem ftudeamus parati inueniri die ac node, & omni tempore ; ideoqae diem & horam certam indicare, quan- do hoc flituram fit, vt nullus id fanae mentis facit3 ita eam loli D eo, neque vllialij creatiirae,neangelis qixidemnotamefle,exiacnsli- terisdifcimiis. Miiltosautemin illa opinioneeiTcCHRiSTvM ad iudiciumnoniiiterdin,iedprofiindano6te venturum,nondu- bium eft,cum ipfe nos toties vigikre & orare iubeat. Ecce,mqmt, Atocd i6 venio ficut fur. Beatus qui vigikt & cuftodit veftimentafua^ne MAtthi^ nudusambulet.&videant turpitudinemeiiis, Idipilimquoque 7^12 rimilitudode prudentibns&fatuis virginibus,adiicniente noda MAtth ΓροηΓο/rgnifkare videtur. Et Marcus expreffius hoc mdicafle di- C^p η ci poteft. Vigilate igitur, inquit apud illum C η r i s τ ν s , iiefci- tis enim qiiando Dominiis domas veniet, vefperi an media node^ an in aallicinio,an mane. Ne quiim repente venerit,inueniat vos doriinentes. Qusautemdico vobis,omnibusdico,Vigikte. Hiic fpedaiiit quidam ex veteribus, vbi dicit : Traditio lud^orum eft, e Η Ri STVM media node vcnturum in rimilitudine ^gyptij tempoi'is,quando Pafcha celebratum eft,&: exterminator venit,& Dominus fuper tabernaciiktransijt,& Γangιιineagnipoftesno- ftΓarumfL·ontiumconΓecratiίunt, Vnde reor & traditionem poftolicam manriire , vt in die vigilkrum Pafchae , ante nodis di- midium populos dimittere ποή ficeat,expedantes adiientu Chri- ST I , & poftquam illiid tempus transicrit , iecLiritate pr^rumpta ieilum celebretur. Ynde&: Pfalmifta dicebat : Medknoarefiir- gebaia fmemeditntioneshifloricA. iSp febama roget , qiiid vnaquaequc illarum ilt : nonne hunc tu putas hjeiita- bundum diu & ailcipitem , veriora fuiile illatamenpeitinacitcr crediturum , qus priiis cernebat , qu^m qii^ nunc oftendantiir?' Quid β quis eundem cogat egrcdi aliquaiido ad puram lucem,> nonneoculosei credimusdoliiurosi Nonne aueriaturum radios conieiiluramquerein pedes quantiim qu€at, vt adfimulacra ilia fuareuertatur quamprimumfquis dubitet? Age iiquisper ardua illum& accliuia viprotrahat ad lumeiijiionne indignablEiir iio* ino,&relu(ibabitiir? Moxque iiib aiirasplane eueiflus torquebit aciem prorilis, vrille Herculis Cecberas rnecferrediem, nec ilia intueri, qua-dicant bona, potcrit , nifi paulacim quidem aiTueue-- rit. Ergo umbras primiim cernet; deiniolis in vmbra iimulacrumj tum corpora ipia fiilgoris immuniai Poft hiEC autem etiam in cob* liim tollet oculos,ac no6tu primum fiiipiciet liinam ac ftellas ; mox etiam interdiii ad ipfum rolem dirig^re audebit obrutum , CQgita- bitque fecum , fcilicet hunceire,qui tempora diftinguat^ quiqae anni viccs peragat* Hune eonim quoqae eile aiitorem , quie ipie Β b 2* antea- 4ρ6 OperAjmcipmr ^ntea in aiitro illo tetro fpedtare ei-at folitus. CcAh quid hic volu- tabit aiiimo ? quid faciet ? quoties carcerem cscum , quocies vin- cuk,quoties vere vmbratilem fapientiam recordabituL'? Equidem pLito gi-atias difs aget magnas,ingentes , qiiod inde emerrerittan- dem , dolcbitqiie vicem fociorum, quos in tantis reliquerit mal^^^ Qupd Γι etiam inTpelimca laudan,pr£emijsque affici & lionoribus confueuiirent, qiiiciinque fimulacra illa aciitius viderent , aut qui facilius meminiirent,qii2 priora exTiis,quie poilenora,quaeuere- mel excurriirent ; aiititem qui quafi addiuiuarent , quac proxim^ fubitura his forent : an eiieiituriim putamus vnquam , vt honores iUos,vtlaudes,vtprsmianofterifteconcupirceret,authisdeniq; iniiideirct, quiconrecuti iilafuiirent?Nonputo;qpinpotuis cre- do, vltra Sauromatas fiigere eiliberet, & glacialem Oceanum, qu^m vel regnare inter iftos. Verum redeat iam hic idem quaii, poftUminio ad illam ipfam fedem inamoenam &C£ecam;nonne ipfe iam C£ecutiet,a fole profedus in tenebras j nonne/i certamen for- tcibiponatiir, quis omnium acutiiiime vmbras easdem cernat: fuperabitur hic nofter , & erit omnibiis deddiculo ? fic vt vno ore vindi illi clament, c^cum reuerciiTe in fpeluncam focium, pe- riculofumque eife iter for^s. Tum Γι qiii roluerc kerum ali- quem ex ipiis teiitent^ atqiie ad lucem producere ; reriftat ille rcilicet,quisqiiis ruerit, manibusacpedibus, &trahentium ΓϋΓβ etiam,ripoiIit,inocuIos iiiuolet vnguibiis. Hadenus de Γρεοα lth.7. d« Re- Platonico,cuius interpretationem videre licet apiid eundem, yn-. pub. . de hxc rumpta, & apte ab Angelo Politiano in ruam Lamiam umshtzCiinu Quidautem obfecro obftaret, riPlato,velaliusex eius imitatoribus adiiuc ruperftes eifet ; quin eos vagabuodos & audaculos, qui ηεΓαο vnde emerreriint, & tam pertinaciter Γαα monftrora piacita,& praecoces opiniones ( habentes plus admira- tionis,qu^m vtilitatis 5 plus famx quam roliditatisj quarum auto- res opiiiione vLilgi aliqiiandiu magnos lumiana magis feck gratia, qu^mdiliina,vtVicentij Linneiiris,mCatholica' fidei veritatcad- verίιls profanasnouationcs,veibis Vtar) inrpecuiprorumconc^^ ptas, magno cum rcandalo bonorum contraruam conrdentiam obftinate defendunt, alijsque omnibusetiaminuitis,eadequi- bus iprimet h^ritant,& inter Te digladiancur,reieais vel negledis prudenciorum rcriptis , & monicis ralutaribus , obtrudeie Tata- ' gunt. βπβ mediintiones hiflorica. i ρ 7 guntjcos igitur etiam in hoc aiitrumjii no inferiusjColIocaret?cum tamcnhabed velinticie iiipra nubes collocatos, «feeiFe omnium hominu fcienti/Iimos iibi periiiafiile videantur. Memorabilis igi- tureftdodrinaCanceliarij Parifienfis, qui, vtreferturab Vdalri- coZaiio,dicererolitusfuit,Temeritatis notam eirejvirosfapieti- InU.Deorig, tixglonaconipicLioSjVel ftatim errori fubdere , vel quod tempe- iur, ratarerolationeplacaripoterat,vellerubaercerc.Qup etiamHie- rodes,vt ^ Stobxo citatur,reipexic. Oportet,inquit, neque inciil- pata culpare , iiequc ex imbecillitate noftra ,& vtendi ignorantia rebus crimen impingere. Tales enim homines aiidacia & impro- bicatemagis magisq; lafciuiente, veluti terra congefta , fefe obru- unt, & inimicis ridiculi fiunt,itemque ipforum pofteri. 'T)e ^erfiafioneqm oritur exim^eritia. Q Α V γ τ χ L I I ί I. ν L τ I s Italis & Gallis, qui nunquam extralares fuos pe- dem extuleruntjperfuaium ^ftjGermanos vnam eandem- queciuitateminhabitare. Quando enim vident Germa- nos,quum ftiidiorum liberalium , vel mercaturce cauira ad eos ve- niunt5tam concordes eilej& coniunAim viiiere, eademque lingua eos vti ; imaginantur iibi, haiic familiaritatem , & coniuncftionem ftudiorum & volantatum , ex perpetua conueriatione ortum fu- um habere. Sicut etiam iiiihi iion femel accidit, iit ierio ex me icire volaerint, qiiam late pateret ambitiis iliius vrbis Germanorum aut Alemanorum,quam ipii viilgo La Magna vocant. Etfi autem fcepius ipforum fimplicitatem, & ridiculam periuafionem miratiis fui; tameiihocimperitisipiorumaircribendiimcfi:. Itaenimac- cidit hominibus, qaitanquam fangi vno in loco permanere ib- lent3nequepiitanttransfiLrmen,npam,vtellinproverbio,habita- bilem elle .Qiiam ob rem Antifthenes ridere folitus eit Atlienien- ies,inde glouiantes , qaod eifent οωτσχθονίί, hoc eil , indigen£E,eo quod non aliunde eo commi^rairerit , nec patiiam iedem mutai- fcntvnquam , dicens, Hoc laudisilliseire ciim teiliidinibus co- chleisque commune. Non friifcra igitiu' -<£gyptij iii fuis facris no- B b 5 tis. tis,vt Orus obferuaait, Hominem qui nunqiiam ΓοΙο nacali relt- aro peregrinatus fuerit , fignificantes, Onocephalum pinguntj criiia nec viiam audii biftoriam, necquae apud exterdS-gent€s fiunt οο^ηοΓαε. Hsc iDfcitia priuatomm tolerabilior eft, qu^m eo- , rumqui Refpub.admmiftrant, ideoqueinhis plerimque exitiirtt habuit infelicem, &lamentabilem. Hoc teftantiir hiftonap:in- mti pnmis qiis de Minione apud Liuium extat. Is pnnceps amico- · i^irn fuiE Regis Antiochi,qui ignarus omniu externorani , vircs^j ^ftimansP^egisexrebiisinSyria aiit Afia geftis.non caufla^modo faperioremelre Antiociuim,quodmhiliequi poftularent Ro ni redbeiloquoqueruperaturumcredebat. Ideoqiie quumfolur paiticepseiretrecretommconrilioi-LimRegis,hacfua infcitiaRe- , oem ad bellum aciOcifs. contra Romanos gerendum induxit , in ; quo ipfe Rex vidas , & maiori parte regni fui muldatiis.pcEnas, mcnCasfiiiEinconrultartemeritatis dedic. Maiori aLitem adlnira- ^onedignumeil, quod necHerodotus,necTiwtcydides,de Ro- manis , qui in taiitam potentiam tUnc teitiporis fenfim crercere coeperiint , m fallor , mentionem in Γιπ5 in hiftorijs fecerint , nee omnino alius eoium squalis fcnptor j fed fero eorum nomen ίιΚ; Gr^ciaauditumeftjCum tamenvtnque Europsi iint. Galloruia m^Jeaffh autem & Hirpanorum res tcfire BudiEo , vfque aHeo ignot^ Grac- cis fuerunt , etiam ijs , qui exa^aiis. & accuratifs. fcnptores fiiiile vidcntiir,vc viiits eorutn Ephorns , Hifpaniam , qu^ Ibena ab eo' dicitur, vnam eiVe ciuitatem exiiiimaucrit, cum camen lace ea pa- tcat,vt'peregrinarores & Cofmograplii ambitum Hifpanis 1 1 3 tf' milliaria Gaflica excedere arbitrentnr. Commendatio prmat^ mediocm- generu vita. C Α Ρ V r X V V.· ΓνϊΝ vs ille Plato in qiiodam locodicit: Quod mode-- ratu eft & mediocrcimmoderatb & excedente mimm in ^ modum ad vimitemprieilat.Reifteitaqj quidammGnetr Si fapis, affe^es medidcria : fumma perklis fiue meditntiones hifiorkd. Hoc ita cireteftantur hiftoris.Semper enim ^ prudentioribus pfU .vata!.& mcdiocris vitae c0moditates,ampliis. honoribus & fplcn- didis dignitatibus prielatae funt ,-eosque potius, quiillas, qii^m qui has coniecuti eirenc , felices pronijnciarant. Id ίρΓαιη videre licetapud Xenophontem, vbi Hyeron tyrannus eniimerat , quot &qiiantis voluptatibus orbatus fiierit, fa6l:Lis princeps, quibus priuatus fruebatur. Vnde non mirum, qu6d Traianus tanquam intolerabileoiiusimperiumipreuent,nec niiincceiTario fuf^^ rit. SienimconfideramuSjqu^mfiieritancepsac.miiera Impera- torum conditio (fiquidem ipibrutn dignitas omnis atqiie faliis crat,nonin Senatusautpopuli, iedinlegionumatq; miiitumpo- teftate}permtriimvideripoteit, vllos fuiffe qui munus hoc tam periculoriimj&iniunjsopportunum furciperent. Saepe namque €uenit,vt quod nabis bonum magno animo pollicemar, totisqiie viribus illiinhiamiis,exitio poftmodum maximo fit. Qup reipexit ChryroftomuSjvbidicit, NondiademaRegum rerpiciendiim/ed curarumtempeftatem,perquamipiiscorona paritur. Ecenimin- de^ Caio Caeiarc, quiipedaiite Senatu concidic,ad Carolum v% magnum, circiter rriginta, inprimis autemomnes ,qLiibusCaij pracnomen fuit, fueruntex ijsinterfcdl: quatuoryero fibi mor- tem ipfi conrciiierunt. Immo tandem eo militaris Jicentia pro- reiFa eft, vt inter iocos 8c comei%iones Imperatores eligerent,vt aberem quosocciderent,vtRegilliano,qiiemTrebelI.PoIlioin- tertriginta t^iannosponicnccnon &Proculo,teil:eFlaiiio Vo- pifco,accidit. Hiicrefpexit Petrarcha, vbi coUocutorem glori- χ antem decopijs militaribus ita compellac: Tutius .paftor ngri- dum f orfican, & vrromm eiTes. PGiiunc manfiLefien corda fera- .f Hip, atquomndam hominiim non ροίΓιιηϋ : & minantur ante- quam feiiant fera? ; odialiominum improiiifo erumpunt.Hiquejs taos rerisjqui te dominiim vocant, beu qakm paruo precio vena- legenusj&inilabile, qu^m ieiiibus exGauffismutabuntur, &ex militibus hoftes fient. Blandi vultus in liorrorem , daticque tibi dextr:^ tuam foriitan in perniciem conuettentur,neque il fiat, no- vum erit aut infolitum. Ad Placentiam adiietfus lulium C^farem fuus exercitus infurrexit. AlexaiiderRomanuslTuis militibus in- terfea:us'eitPofttnodiim Maximini,pater & filius : fic Balbiniis & Maximus: ric Prq.busdux cjariirim.us : fic .Gratian.u5 & Valenti- \ nianu§ jDianus Iunior,optimi fratL-es : ille k fuis legionibiis : Wc k fuo co; mite proditus eft. Sic innumerabiles alij ^iius hoitibiis ιηαιόΐι, ab exeLxitibus proprijs periere Α quos milites appellabant, inue- nere carnifices. Vide ergo quo gaudeas : cuus hic exercitus trux, immitis, vtque ait ille,bellua mLiltorum eft capitum,nihil non aa- farairaiUamvelinopiavelauaritiairritante. Hoc caute & pru- denteranimaduertit Saturniiius,vtVopifciisrefei-t. Quum enim ipfi invito \ militibus purpura Imperatoria indueretiu- , flendo ita eos compellauit : Nefcitis amici^qiiid mali fit imperare. Gladij & telanoftris ceruicibus impendent, imminent haft? vndiq; ·, viidiqj fpicula:ipri cuftodes timentur $ ipfi comites formidanturnio cibtis pro voiuptate;non itei- pro aiitoritate5 nonbellapro ludicio-, non armapro iludio. Addeqii6domnis^tasin impeno reprehendi- tur. Senex eft quispiam ; inhabilis videtiir : Γ111 minus ; ineft f u-' ror. Nam quodlmperatprem me ciipitis , inneceiritatem mortis Ιβψψη. me trahitis &c.c.. Rede itaque EQripidrdicit. Veltcesqmhiisohtigit Sorsnecfiimmanecmfimdy Sedfanemodtca,&quibm Cafiosannmtaurea. 'NancifcithdamosVenm. Etpaulopoft votumadiungit; ContingantmedkcrU ^ -Blanderampla dona fortuntz metumi , fericulo^non cmnt prdufivia^ j^ecvUacelfamtafuntmonaUbus, Om eHertm vel mmdia veltempus filet, Tdkttatis culmen vbi quis attigk. Mtutior medmritas in ommbus,: ' jsieque mente depnmemefifi ad humum^mmk,. MemecQnmmdmmfiefermtefipeM^^ pue meditationes hifioricA. zoi Ndmj^mmus altofi quisegradu fadat, Celabttur factie em infortunmm. . Jngemis at molis rima ingens ertL iHamrebmobflat inuidiaprduflrihuf, Subuertk &fortuna qms euexerit. Huc fpedaire videturPolybius,vbidicit; Qu^mparua tempoiis tihj.hifi^ inteiualla homines in exceiro faftigio collocant, & eostiem ηιιΓιιβ ad extremam mifenam ac calamitatem redigunt ? atque eos maxi- ine,qui in aiilis principum vitam agunt. Hi enim iimiles iiint cal- ciilisjin publicis conii\\]s dari folitis. Nam vtillic,pro eprum qui coniulunt voluntate, qui modo ^neifuerant, mox aurei dantiir: ita qui regias Principum iequunturjpro regis voluntatc nunc bea- ti,modi) nLiiit rtiiieri. Prudenter igicur CominzeiiSj tanqiiam ve- tusaulicus&oculaciisteftisjiplendidamillam&periculoiam mi- feriamaulicam deteftatur, & mediocre vitcegenus tanquatutiiis commendat. Nihil,inqLiit,eilpr^ftabilius mediocri νΐϋς generc,9> quipoteft aileqiii&tiieri,is omniuellfeliciffimus.Hocaute veriil iimu eire expeiientia teftatiir. Pauci enim inueniuntur , quos aula beaiiic;red innumeros reperies,quos pcrdidit,eda hos ipibs,quos beaiiit.Neq; vllafub coelo tam lubrica via eil,vtPapynus Mailon. Ι/'έ.^.^»»^/. rede monet,quam aiilicoru gratia.Quarelicet cumSeneca dicere; franc, ^ Stet quicufique volet potens, AuU culmine lubrico :' Medulcis fattmt quies. Hoc attingerequoque voluit A(5tius Sincerus hisce verficulis: Fortunamqmauidevorare pergit, 'EandemmdeconcoquaPnecejfeeii. Vt auteiTi ad liiilorica veniamus , extat hac de re memorabile er- emplum quod a Solino & Valeno Max.de felicitate ita refertur; Capj. Qjmm GygesregnoLydi^armis&diuidjs abLindand iniiatus lib./.capj, animo, -A pollinem Pydiium lciieitatum veiiiilet , an aliquis mor- taliumic eilk felicior ; deus ex abdito iacran) ipecu voce miila, - Aglaum Pfophidium ei pra^tLilit. Is erat Arcadum pauperrimus ; feda^tateiamieniorjterminosagellifiii nunquam excelierat, par- VLili riiris fruilibus ac voluptadbus cotenctis. Hinc fortaile Clau- dianiis CixmCit occafionem fenem iiium celebrandi , qui iuxta Ve- XKimm confiftens , villa fua nunquam egreiiiis fuiilec Eius igi- C c tur tur Terfus proptcr ccorum clegantiam huic .meditatidni aifcri* berevolui. Fdix quipr^oprijs £uum transegitin amls, Qmbaculonitens,inquarepfamtarena, Vnmnumeratfimlalongacafa. lUttmnonvariotraxitfonunatumultu, Necbibit ignotas nohilUhoj^es aquas. fiionfietamercatortimmt.nondaficamiUss NonraucUitespertuUtillefori. lndocUisremm,vkinanefcmyrbis» Ajpe&:ufrmmrlibemrepoU, IPrugibus alternis,mnconfule,computatattnm^ Autumnumpomis.verfibiflorenotat. IdemconditagerfilesMemj^ reducit, Metiturq^fuorufiicmorbediem. Ingentemmemmitparuoqmgrammequercuntt * AEqmuumquevidetccnfenmjfenemm, Vroxma cui nigris Verona. remoHor IndiSt Benacumj^patatlittorarubraUcum. ^edtamenmdomit£vires,firmisg^lacertk, - AEtasrohuflumterthcirnitaiium, Erret&extremosalrerfcrutetur Iberos-y plushabethkviu,plmhabetilleviE XOCA JJINETRAVERIT. ^ Quare fiue meSiMiones hifiOricA. zoj QuaTcnonimprudenticonfilio quidamin celebri qiiadam Ger- sianiac vrbe fuis icdibiK grascum himcverium aiTcripiit: 075)// rTW^^/o?afi509»yitapriuatoiumcftoptima. Quodgcnus vi- £ae probauit qttoqile & praetulit omnibiis alijs , apud Platonem in Policicis Vlyiics ille fapientifs. quum eiiet eiin vitam redeundu; HiEC eiiim Cxxnt cius verba,ricut ex Gr^co vcrfafunt r Commemo- rauit & Vlyffis anim^ for te fortuna poftremie omnium eueniiies vteligeretvkamiibi. Hancinmemoria veceriim malorum mor- ^ bo ambitionis libefatam , qucefiuilie longo tempore obeuntem propoiitas vias,aliqnain hominis priuati & minime fiegociofl , ac vix inueniiTe tandem obied:am5£:pr^teritam ab alijs5 dixiile aW- tem quum inipexiiFet,eandem ie eleduram fuiffe , ii maximc forsj vtprimam omnmm eligefetjobtigiileCatque tuIiiTc illam cupid6 : &libenter. HocetiamScrtoiiiim commouitjqiiiquiim audijiiet: de infulis Adanticis,qaas etiam fortunatas, GyxcI autem ι^ψ-^ΐ^ noi? appellant ; de adeundis ijs diii CGgitafle dicitiir, vt dimiff^ crcitLi tandem priuacus iecure ac quiet^ fine ambitioue ae ma^i- ftfatu viuere poilet, Qupd fi feciiret,aut mature, & non ier0,ied lerio de qiiieto & minus ambitioib ftatii Gogitafllt j non inuitatus iPerpenna perproditionem mconuiuio tammiferabiliter c«^^^ fuiiret.Sane Diocletianus C^iar poftinfignem gloriamdomi mi- \ r litiicquepartamjdiuinosqj fufceptos honiores, nihil firmum nec conilansin rebus humanis peripiciens, & imperiiim laboribiis', eunsj&periculis plenum expertus,Reipiib'.adminiftrationem de- pofiiit, & viram priuatam eligens agncultur^ ie dedidit , & ilullis perfuafionibus ab illa abstrahi potuitjmaiorem animi libertatemi 6c ruaiiiorem voluptatem ibi ientiens , qu^m in Repiib. tam am- plamoderanda. lUuftraturhocpri^Lereaexemplo Siiatocopij Re- Aetteas SjU gis Bohemia? & MorauiiE. Is eHim qiitim in quodam prsiio vidus umcapj^.bi- ab Amolpholmp. eiTet., clamferepiigii^ iubLraxit,atqiie vterat flor.Bohem. incogniras/alutem fiiga Tolus qufeiiuit. Qmimque ad monteiti veniiietjCui Sicambrinomeneft; abiedlis armis,eqiiodimiiiojpe^ dibus itcr fecit , & tanqiiam viator inops , vaftiilimam in^reiTaS. eremum,ram diii pomis atque Iicrbarum radicibus^ vitkm fuften^ tauitidonectreseremi cullores obuioshabuitsqiiibusieieadiun^ gens,vique ad extremiim yitis perfeueraiiit incognims;, p^tienter acfedaco animoiucominoda qua^qUeferensr Ybivero obitiis ad-r ι G c i> fu.its> Opem fuccifimy fait ; accerfitis cremitis , Nondiim,inquit , quis fueri m , nouiftis. Rex ego Morauorum praelio vidus ad vos confugi , & regiam vi- tam & priuatam expertus morioiv Nulla regni iOrtuna ell cran-. quillitadei-emi praefercnda. Hic fecurus fomnus , dulces he rum L-adices atque vndas eflicit : ibi ciirs atque pericula , nullum Ί cibum,nullumpotumnonamarumreddunt. xQapdvu tadedcrunt,apiidvos felix peregi : inregnoqiiicqaideiustrans-. adu eft, mois veriiis quam vitafuit. Sepelite me hicpoftqua anU macorpiis reliquerit. NonabrimileaUquidrefeutttrde Carolo V". Imperatore,eu videlicet dicere ΓοΙίιίί ΓιιϊίΓβ , fe refignato imperio, plus voluptatis & dele«aationis in fua monaftica iolitiidine vno die percepiire,qu^m ex omnibus fuis y ictorijs & tnumphis , qiiU biis praE ceteiis felix habitiis fiiit. Caroliaiitem, proaiii lohan^ nis I I.Ferdinandi filij,Rcgis Aragoniae & Sicilise oratio ante mor- ccm memorabilis & pietatis plena fiiit,quam itarefeut Liicius Ma« ttereb.HiJpa- rineus: Mox reipirans,&:iam recluiis oculis omnes qiii aderant niC.Ubj8.pro- airpiciens ,0 vanas inqiiit homiiium cogitationes ! ό mif^ros o- fefinem, mnes,qui ad principatus afpiranc 5 qiii dinjtias,opes 6c riimios ho- nores affedant ! 0 felicem pauperiim conditionem , &illorum fe-. curam vitam atque beatam,qui panem comedunt cum fadore fui vultus ;qui viuunt labore manuum fuaru ! Nam mihi ΐΓ.ίΓει-ο qiiid regnum; quidliomines ; qiiid obfequia p.Uinmorucontulerunc? Quid ? Laboi-es fcilicet magnos, & multa corporis & anima: peri- ciila, necvnquamaetatetam longapotui milii dies aliquos videre bonos. 0 memirerLim& infelicem, qui cam iero fallacem mun- dum cognofco ! qui vitam cerce vixiirem miilto meliorem , fi non Rex, ied pauperis agri cultor fuiilem. Hxc magno cum dolore animi rcferebat, Alphonfifratris , vtarbkror, recordatus atque fecutus exempliim, qai Neapoliolim moriens eadem pi-oriiliiie veuba memoratur. Hxc Marineus. Id ipfum patet ex epiftola Theodati,vel vtquidamputancTheododathi Regis Gothorum, lih.t.de beUo ad luftin. Imp. quam Procopius rcfert. Ea eft talis.vifLim enim fuit Gothonm. eam qiioque integram aircribere , ciirn coiuineat multas res me- moriadignas, licet Theodatus aliiid animo cogitauerit, qu^m fcripfenr : Ν ο ν ε qv,i d ε μ ι ρ s ε ad regiutnculmen vt adiien- ticiiis & peregrinus perueni, qiiippe qiiiex auunculo Rege iim genusfortitusj&pro eius nutricus hic dignitate. Beilorum yer6 ac fme meditnttoneshifloricA. m§ acbellicaiturbulentia? ium equidem noii omnino peritus., Cum cnimin audiendis literariim optimis dirciplinis exercitus iitp, & ineas lladium meiimomnecontulenm, coiitigit iane, vtkbelli- cis hiscepercurbationibiis quamlonge remotus,adiddemum ve- nerim, vthaudquaquamdecere meducam, pi-oterreftris imperij & bonoriim pricientiumcupiditate, vicam in diicrimine agamj fcd ab his potius vt prociil abiim , nitnirum cuineutrum iit vo- ^ luptatij tumqiiia alterum fatietate metimur , nam & fuauitudi' num omnium fatietas cft ; tum quia iniblentia ipia dcfuetiidoque in anxietates plerunque & turbas indiiciint. Ipie igitur, Λ mod6 milii pridia fint j qua? aureos ducentos & mille qiiotaiinis ferant, parui equidem Γιιιώ regnum fa6tLirus,tibique ftatim G othorum & Italoriimpermiirurusimpenum,vt qui longe malimterra: ciiltor iine negocio eile , qukm in impera^orijs curis vitam hanc ducere, viciilim in periciila transmittentibiis. RemittL*j ergo qukm celer- rime hunc ad nos virLim,cui cum Italiam ipiamjtum &c res ceteras tiio fum nomine tradituriis , &c. Cum vero Epi0ted elegaiitiffi- mum eiu sdem argumenri didum celebretur, illiid quoque addere placuit. Ita autem inquitille: ωαΰτίζ ζτπ δ'μχκξ^ crKX/uTTOcTo? θλί·- &o'utvojj vyiodv^i}i otjweivojjjH ίτπ "ζτλοίτείΛί κλί^πς KyjAwS^ifxivo}! vocf«p: ut>otAMTV7')iO in viuA' cadonem obi:inuiilet,& iiiagroieptemannis, qaodfuitreliquiim drUni. vit^ priuatus in ocio & quiete exegiiict: SlMlLlS HIC lACET. CVIVS ^TAS QV.I D Ε Μ MVL- TORVM ANNORVM F V I T. S Ε Ρ T Ε M- T AM Ε Μ DVN- TAXAT ANNIS VIXIT- C c j So r t e 2ύί Ιηφ^ο.αά FufiumAn- pum. Sartt βία contentum viuere vmm-- quem(j^ dehere. ^ Α ρ ν τ χ L ν Γ. ivvs Chryioftomiis acritef reprehendit, Qu^od qiKJ quiiquetenetiu^hocomniam moleftiilimum elfe dicat, ,& quod propnum vnLimqoemque plas quam alienum aiBciat. SicinquiCjqui filios non habet,nil ita graiie putat,iicut fi- lijs carere. Qui muitos habet cum paupeitate , nil tam accuiac,, qu^m fiUorum multitijdinem. Vnum habeiiSjnil peius , quam v- num habere,piitat. Qui pulci-amhabecvxorem,nihil fepeiiis ha- bere dicitjquam quodpulcram habet. Saipicionisenimplenaues^, cft & iiifidiai-Lim, Qm deformem, Jiihil pcius eife airent,qu^m de-Λ formem habere coniugem. Res enim eil faftidio pleiia* Priuatus, niliil biiiusmodi vita dicit eiTe inutilius, nihil abiedius. Miles nu liiimiiitia effe laboriofius , nihil periculoiius eife aireuit. Satius cnim paneTolo cum aqiia verci,qu^mtotfeiTemoleftias. In ma- siftratu poiitus,mhil magislaboriorum, qu^m alienas curare ne- ceiTitates affirmat. Siibditiis,nihil ait feruilius , quam alien.^ po» Xeftati rubiacere. VxoriiLinduSjVxore nihir&folicitudine peius, aileuerat. Vxorc carensanihililliberaiiusjquam vxorem non ha- bcrcteilatur , & domocarere & quiete. Mercator agricolam ej^ s> 'iecufitate beatu vocar. Agricola mercatorem ex diuitijs.Eft moro- « ΓιιΐΏ omnino geniis bumanum , ibrtem fuam accurans5& animum gerens grauatum &c. Eandem qucreiam etiam oiim habuerunt gentiles. inprimis autem Q^Horatius Flaccus prudehter monet, quid ijs accidere ibleat,quivel ambitione, vel inuidia, aliaue non Honeiia cupidirate duiSti, forte fuacontenti eirenolunt, &:adalia airpirare rotentsfabellafaade eqao & ceruo,qiiam ita concliidit : Sic qui pauperiem verim, potiore vietallis libertatecaret,d0mmumvehethnprohtis,atque Seruiet Aternum : quia paruo nefciet vti. Hocipruminegregia& lepida fabella de aiino fubind^e domino^' iiios-mutaiiteidepingitiir. Apud olitoremcnimitruiens conque- rebatui* depabuli inopia&nimiolabore. Apudfigiilum illi mo- l£ftumerat,qu6dcogcretur aiUdueportarelutum &lateres 3 mul- fiuemedimiontshifiorkA. 20^ 10 igitur magis in hoc fuo reriim ftatii dcplorabat fuam iniqaio- rcm fortem,qu^m prius. Tandem venditiis coiiario , ibi demum acerbam & ludtiofam vitam agebac. Oniiftus enim fcetidis fra- triim fuorum & aftinium peliibus, vanis votis iero priorcs condi- tiones exoptabat. Eleganti igitiir,noftro cempore quidtm dodiis. vir,epiphonematehancfabelkm explicauit: Sii afintis^quemcunque afinum fors alpera feck. Qui placide fortem ferre fcit , ih fapit. Quidautemprudencirs.virihacfabulqianarratione aliud indica^ re voluenmt, qu^m qiiod Horatiiis in iiiis Satyricis. Ita. emmli» bruHipnmiim exorditar : Qm fit Mecmasmnemo quamftbifortem SeuratiodederityfeuforsobiecentMa, ContenmvmatJ His fane qui fuis cupidkatibus nuDum terminiim fi:atiimit,ac Cem- pcrfutLU-a ^riEfentibus anteponimt, accidere foiet, riciitpueris, quos dodiis, vir Hadrianiis. Iiinius depingit. ii enim quum biiK hienihkifns^ ' las,iiuepompholygasartificioras,Iridisiii modum purpurafceiv te ίό. te5/ectantur,atqiiecompreheiidere ftadent,re6tiiiime audiunc: cvNCTA coMPLECTi s Τ V L Τ Ο R V M. Jsiec Italiciim prouer- biiimiabraipmmminuselegansefl; :E τ TVTTo abbra.cio ί τ Ν V L L Α s τ R I Ν G G. Appjicatiir itaq; rediiEme contra eos, qui pluribus miinijslionoribLisqaeiimul inhiant,aut quacunqiie tandeminreinfatiabilianimo niinqiiam ratisfacientes , hiic illuc niicant.Jii namqueparLimproficiunt, ruaqiieipeiljuiirspenume- rodircedunt. Hocipfum ιηοηιιίίΓε videcurPlutarcirus,elegantifi- Oetranquilli^ niilitudine. EnimiieL-0,iriquit,quemadmodiim meticalofi,& in- ιαΐε&βαίή·- tei-nauigandianauieantes,mprsgrande rubindenauigiumex na- tateanimi, yiciila transriliunt , atqj illinc rurilis in tnremem, melius iam iam- qae iibi fore Iperantes , quoadiere tandem nihil promouer^ icadixer!m,aa:umaget-e fcnfednt, vt qui bilem fecum quoquo gentium,ignauiamque circumferant: fic yit^geniis aliiid atque aliudidcntidem capeirere,^molefl:ijs, pertarbationibusque ani- mumeximerenequit. Cuiiismodi iantimperitiarerumjinconfi* derata temeritas, neque fcire neqne poife redc pro re nata prse- rentibus vti.Et pauio poft : Inertes liomines degendieq; vita^ igna- ri,inftar morboii corporis hominum^ qui nec.apiluin ferunt,nei3 rigorem^ / 20$ O^er^^uccifimi riaorem , vt inrebus fecundis exporreda fronte perfufi remare' modumneqiieunt} itain aduerfis obdudaatque caperata foedif- fime contrahuntur. Priidentes meliits, qui velut apes cxthymo, aridiffima,afpeiTimique fucciherba , mel ruauirs. rem conhcmnti fic cx rebus ipfis inGommodifs.fippe quippiam conducibile libi ac- commodatumqaeeliciLint&c. Hancvirtucem vno verbo,eoque elegantiexprimuntGrarci rff? 'otoTWgKeiotc^ cuius encomium So- craticum pukhen-imum : HVkoTO^Keiot Κ9ί.5κ*7Γε^ ocf^? ^gotX«ot κοα iTnTi^Tm?,')^'^^ juS^ t xei t>DC λκ jj, τΐϋνορ /xxK^op; Vita rebus iiiis ■ contenta iimilis eft vise breiii & amoEnce, qua? miiltum gratiae; pa* Jn?0limnia.. rum vero laboris habet. Etenim, vt Herodbtus ait, Si omnes ho- ' niines propriamala in medium confeirent, p^ermuw^^^ cum vicinisjintuidin vicinoriim mala, libenterfinguli illorum aiiferrent retro, qua? attuliircnt.. Hoc etiam Cjeobulus probauit, I«fow«iaioy^--vtaPlutaixHorefertur.-Atiapientiba pifiw tew^^lexdedit. Adprauo^ autemdicam fabulam /~ fratrem dixit. Aic enimlunam oraire iliam matrem,vt ipii canicii- lam texeret conuenientem.Illam autem dixiife: Et quompdO con- venientem texam ? Nunc enim te video plenam luce,mox verb lu- natam , interdiim autem vndiqiie tumentem : itaiane mi Cherfia etiam ad hominem dementem & praimm nulla eft menfiira rei. Alius enim eft alijs vrus,proptercapiditates&caius. &c. Vcrum itaque eft Horatiamim Koc : : , multapetentibus' - OefuntmultaibeneeB quodD^v S ohtulit Varca, qmdjktis eil \ manu. ΐη^Ι}(χηίβ. Memorabilesetiamfunt veriiculiEuripidis: QUi ftugifiint, ijs quod fat fuffick, ysIequedmturna,feddmrnaopulentiaeB. ^/.xxxviL.Hoc etiam Bachananus ruis elegantiflimis. verficulis expreffit, vbidicit:: νγφΛΐ fupellex fibria, Keifei^partaremla, Quam rapta per vim diuitum Faflidiofa copia. . - f^f^i^. Huc quOqueLadantiLisrpeaaire videtiir, vbiita dieit : luftusai dMn.inftit,. fapiens,quiaillaOmniahiiinana,fuabonadiuinaitidieat5n nurr fme medimtiones hifloric4. 20β num d z- vifc . Λ vit : ηοη de Caligula , qui tefte Suetonio , fibi omni^,& in omne$ licere putauic,quumque c^dibusfaciari non ροίΓΰί , optauit, vt populiis Romanus vna ccruice fuftentaretur, qu« fua manu dc,. truncandaforet: pLoecereo vna cum Heliogabaio Caracallam. vt cnim hiiius paiTicidia, inceftus & periuria nota fiint ; ita iile bipe- dum omnium fceleftiiTimus dici meruit: neque nuiicdico dealijs monftris Romanis potius , qu^m hominibits , qui pr^textii abfo- lutcc poteftatis, omniaflagitiaimpunc conceira ribicflerebantur ) non pauciykiqiiam/unt reperti in Repub.Romana,qiii ciudelita- tis fu^ nefaria documenta edidarc;ex quibiis conftat,qu6d l^pius iiinoceiites viri indida caqila, contra ias,coiitcaque leges,aut vir^ giscseriautrupplicioexti-emo afFeairint. Inter qiios L.Quintius jjh 3Q,4h Flaminius vir confularis non polkemiis fuir , de quo Liiiij tefti- F.C. moniumefteiiismodi, vbi recenfet, quidilli^Catoneobiedtum fuenl;:Intercetera,inquit,obiecitei PMippum PcEnum, carum ac nobile fcortiim ab RomainGalUamprouinciam fpe ingenti- um donoriim perdiiaum. Eum puerum, peu lafciuiam qiium ca- villarecur,exprQbrare Confuli perfaepc lblitum,qu0d; rubipfum fpeaacLiliim gladiatoium abdudiis ab RomaeiTeC, vt obreqiiium amatoii iadaret. Forte epulantibus ijs , qiium iam vino incaluif- fent,nunciatum in conuiuio efle , nobilem Boium cu liberis trans- fugam veniirccpnuenire Coi: velle , vt ab eo fidem pr^fens acci- peret; introdudum in tabernaculnm , per interpretem alloqui Cof coepiiieanter cuius iermonem QnintiLis fcortOjVis tu,inquit, quoniam gladiarorium rpeaaculiim reliquifti , iam hunc Gallumi' monentem aiipiccre ? & qiuim is vix dum Γεπδ annnitret, adnu-^ tum fcorti, CoC ftridO gladio,qni fuper cajput pendebatjoquenti Gallocaputpnmumpeixuffiilejdeindefagienti, fidemque populi , Romani,atque eomm qui aderant, imploranti , latiis transfodiile; Etpaulo poft,vtautordeeodem fuit Valeriiis Antias , Placentias formorammiilierem,cuius amore depenTet,in conuiuio accerii- tam fcribit, Ibi iadantem fefe fcorto inter cetera retuUiFe , id fuitjtanquam infaufiium ac plane indecorum. Por-^ rb deilloregeineodem libellora-ibitur,quodlaiiienam 6c csdent?. Amiralij &fociorum cius,exarceLTtus rpedaric, & aliquoE poft- diebus,quamAmiralijcadaiier ad furcam pubbcam fuipendere- uir, ferais foetorem non ferentibus, dixerir; h ostis μ oRxvr BONVM ESSE ODOREM. Adiungitnr praetcrea , quod quotir diaiia belluarum infedatio in venationibus eum fanguinarium reddiderit;licet hommes propriamananon occiderit, ied alinos- obaiam fados decollaritjfoluto dominispiecio} necnonfpedan* tibus aulicis, poreos madtarit; exta cmentis maiiibus extraxerit, quaiilanaria: tabernae feriuTS j irruentici-, in mulum Lanfaci, Qupd^ tibidiiridiam,is dixeriCjCummeomulo interceilit, Chnftianiisi- moRegum? SymboiiimpraEtereaipfius indicatur, tale videHcetr" ί I Ε τ Α Χ Ε Ε τ I ν S τ I C I Α. quodipremet Rex , qiioties de reis seretur, ita inteliexit.: ρ i ν μ esse crvdelit atis Es-xr GRVDELEM piETATis. Noiiabique cauifa igitur ibidem vc- Uic epiphOiiema adijGitur: reges avt ores CRvnEXivMi & V ρ ρ L I C 1 ο R VM ES S F Ο Ρ Ο R T Ε Τ, ΟΛ^Ο Τ I Ε S Ε L Α G Ι- ΤΙΑ s^viTiAM exposcvnt: spectato- R.,ES AVTEM MINTME DECET, NE ATROCIA MEDITARI D,I S C A N 2)< fiue meditatwnes hifloric^. moribm homuUamcmoratudigna. C Α ρ V τ X L I X. Iris laiidibus Piib.Scipionis,quipoiteaAfncanusap» ^iy ^ pellacus eftjCandnentia l Liuio, ValeivMax. Eutropio <^ Li^^ cap t — r r.~j alijshiftoncisprxdicaturjdum occapataCarthagineno- m fclb llt va, in Hiipania, virginem captiuam , tam forma eximia , vt qiia- ' cunqiie incederet', ociilos hominiim in ie conuerteret , iion foium cailiis.cuftodiri iuiFerit, fed etiam inLiiolatam fuis reilituerit. Non paiicisraiie, vt verumfatear(licecconftetScipioiiemmulti^ mijs Sc keroicis virtutibus pra^ditiim fuiire, idqiie deraoQftrens ipriiisresgeftas) h^ciniolitacontmenti^laus kiiuuene Romano non parum iufpeda fuit,cum prxfertim ea gens adlibidinem fue-= ric flagrantilsima ; vixque adduci potuer ιιηε,νι liac in re liiiloncis plenamfidcmadhiberenc. Inter ceteraeos rnomt, quodhoceius Fadum diuei-se a diueriis refei-atiir, & ex Scipionis ιεΓροηΓο appa- mcadfuiilenonnulias fcintillas ardoris manimofladuantieius. inutaixhLiseiiimait,eumdixiire,libenterfeiIirdpere piiellam, fi In apo^ homopriiiatiis,non Imperator,eliet. Polybius aucem Scipionem phthegm, refpondiire rcribit:Sipriiiatuseiret,nulIo alio dono deledari im- Likpo penrius ; iam vei δ quia dux fit , nulio miniis affici : quafi vero in priuato continentia virtus non eflet , & iibi iicuiiiet cum captiua virgine, & quiclem defponrataprincipi viro , impime libidinibus indulgere,&non potius alterius rponfam inuiolatam iponio cu- , [l;odire,qui ergaRempiib.Romanam gratus,&:ei vtilis in cam pe- riciilofo bello eiTe poiietjii imperator non fuiiTet ? Sufpicantnr Γσΐ- tur nonnulli contiiTgere potuiifesVt qiiod paiam enibuit,clarn,a?i-' quancisper ducis perfona fepoiita, priuatis & innatis affedibus ndulierit. Cumprscfertimhancvirginemipil vniexpr^da,tanι- ]Uampeculiare& iniigne donum, deftinaueniumilites fui. Ce- ' :erum fama fiiic , ideo eum hiiiusmodi pLiella in οοηΓρεθ:αιη iiium !edu(5taabftiniiiire,vtqua!ri poiret^'terfLierit contn^^ bliiis ne Africanus^qui virgiiiem tempeiliuam,£orma egrcgia/no- bilis O^emfuccifiuAf feilis virlHirpanifiliam,captam, perduaamque ad fe patriinuio- latam reddidit j an Rex Alexander , qui Darij Regis vxorcm , ean- d£mqae:eius fororcm,pra.lio magno captam . quam cileaudiebac cxuperantiforma, videre noluent,perducique adreprohibuem. NeLemcontraommumfereopinionemlaudi^^^^^^ pionis detraxiiTe aUquid videawftem hbet adducere Valenum Lttatem,qui fepms^Liuiacitatur, &eamhiftoncum fuiireiU kmautumant,quimilkaaitfabM..ValenaL^u^ veriiis Annibalem,anno Vrbisi DVin.Incuius fragmentis h^c vei-balegimus : PueUa qu^dam pulchernma.quam^^^^^^^^ ILlaciuitateinHirpania,expugnata ceperatPub Afnc^^^ pedor,noiiredditapa^-i/edreteiuaabeo,atqueindd ..t/ . ruXevfurpataeft. Ideoqiie Gellius fcribit, famam Scipioms, ftitiire,hos verfus kCft. NiEuio poeta in eum fcripcos hiiUe : Btϊamqmresmagnai■fipegeβugl0mse, Cumfa£ia viua nunc vigenUqm apudgentes folm ^ Vraiatyeumfum^atercumpaUiovnoakamtcaabdu^ . Hisesoverfibus,mquitGellius,credoadduaum ValeriumAii^ tiatemaduerfiis ceterosomnesfcriptores de Sapionis monbus fenfiiie, & eampuellam captiuam noiiredditam^atri,iaipiillc, fedretentamkScipione,atqueindelicijsamori^i^ , LusinruoCortegiano, vel vita Aulica. Indeconftat, Π Valeno ^"^" Antiati fides habenda eft , Flauium Vopifciim non fruftra infao Aureliano fcnpfiircNerriinem fcnptorum, qiiantum ad hiitonam pertinet,non aliquid eife mentitii m : prodidille qam etiam,in qiio Liuius,in qao Saluftius, in quo Coi-neliiis Tacitus , in qao demqi ^ Trosusmanifeftisteftibiisconuincerentur. Sed vemamus ad2l- teram partem huiiis meditationis. 06taummAiiguftam,ahn. quinMonarchampt^ftandrs.feruntinlibidmem fuiire prolealΓ- ίLum,adeδ vt Γι vennilamfeminamconrpiceret,e^^^ ra ad fe adduci imperaret,iion habko rdpeda nobihtati^ r n r.iyu n^autdi^nitatis alicmus. Ob hancremUuliano Imp. Odauius Ciiam^kontibus mos eil ) corore.ailamens , nunc P^l^^^^^'"^^^ mbeus^-indenigcr.nebulis&caligmcobdaaus, c^m ρ fiuemiedmtioneshifioricA. si^ tamcnadVeneremjGradasqiieferereferebat. Harc incontinen- tialibidinora Auguftinon latuit Athenoaorum,qm ei familianf- iimus erat. Quiim enim aliqiiando iUuftrem quandam feminam, currinntedto , & fiio figillo claiifo , adrededuciiuffiiTetihocciue lam vxori , c]ukm marito acerbiffimiim eifec , eos Athenodorus iuiliteiIebonoanimo,iprequepromuliere,gladioreGumairumt^ clkm currnm ingreiriis ( nuUo enim vidente feminie currum in. fcendebant)& ita ad Auguftum dft addu(aus,qiiem, vti confLieuc- rat,propria manu vela vchiculi rctegentem,rcpente gladio Athe- nodoriis eft adortus,his quidem verbis :Deindenontimes, NE ALroxis Hoc PACTo TE Τ R V c I D Ε Τ ? Auguftus licet mopmatarepcrterrefaa;us,tamenno folum hancaudaciam&li- bertatemmonendipatientertLiIit,redmagisde cetero contincn- tior,gratiasadmonitonretiilit. Hiceftille AthenodorusTarfcn. lis,StoicusphiIorophus&a_criingenio viivcuiiisrcriptaad ΟΛλ- viam Augufti fororem citat Plutarchus. eius quoque, nifallor, ineminit Plmius, qiioddomum Athenienfem infamem & pefti- JnepillaUAi lentem,ideoque defmam propter phafma quoddam, liberam hoc SmmB? malo &habitabilemfecerit. lUedeniquequum in patriam redi- '^^''''"''^•^- re vellet, Auguilum intcr valedicendiim admonuit hisce verbis: C^SAR,QV.VM FVERIS 1RATVS,NE CtV.rD 15 I X £ R I $ F E- CERISVE, PRIVSQXAM GR>ECARVM LITERAJ^VM XXlllI NOMINA APVD TE RECENSVERIS. T>emfignifortitudme(^conjlantiatam "virorHm.quammulierum.exem^la qmdam memorabiUa. C Α ρ V τ Ο τ ν Af eff exemplum de Mutio Scaeuola apud Liuium; eiim,quum animo inrerficiendi Regem Porfenam Roma -~- in caftia Hetruica veniirec&rerroTe quodam aliiim occi- diUet, fibi ipfi mulctam indixiire, adufta videlicet maiui dextra, Qua patientiadoloris& conftantia Regem ita conilernauit , vti Ε c non 2iS Opera^cci/imy non foliim ab obfidione Vrbis aifcederec/edpaccm quoque cum Romanis fancireu Simile exemplum fGrtitudmis & inuidti ani- lih.4.remm mi icriptam reliquit Agathyriis Samius , y t a Stob^o refermr Quu/ei>im Xeies cum qaingentis myriadibus bellum Gra,ci, ^ denunciairet; Athenieufesconfuri e^ploratoiem miferunt Agefi^ laiim Tke»iiftoclis fratrem, quamuis Neocles pater ems per fom-. numvidiiret,filiumvtra.mqiie manumamifiire. Is quiim veniup adrurbambarbaroru,liabitiiPerfico,Mardonium vnum eiatel- litibus interemit , exiftimans Xerxem eiie. CompL-ehenfus igitur k kellitibus ad Regem vinaus perdudiis eft.Qu^mqiie isim- molatums eifet bouem fuper aram Solis j dextram miecit maniim, &rme2emitupeitulitangulHamillamtormentorum. Obitapen- tibu^aatemaUis^^vinculisfoto^ Jc.^mcod^^^nxe: id eft,Tales omnes fumus Atheiiienies ; fin hdem non habes^etiam finiili-am immittanv: jnetu CQncuirus Xerxcs ciiftodi^ mandaci Agerilaum imp&raait. Hanc iniignem fomtiidinem Athenien- rium,aliqiiis min5s mirabitur, fileaat iuramemum, quod ephebi S NON IGNOMINIA Α F F I.C 1 Α Μ A.R Μ Α SACRA, Ν Ε (^B ^ · rESERAM MEVM Α S Τ I ΤΕ Μ , QVO C ν Μ IVNC^VS F V Ε. RO, piMICABO PRO SACRJS ET PROFANIS, SfVK S O. LVS SIVE CVM MVLT.IS- PATRIAM NQN RELINQXAM IN DETERIORI S Τ Α T V , S Ε D Α Μ Ρ L I Ο R I MELIORIQVE QXAM ACCEPERIM. SEMPER MAGISTRATVI PR^FE- CTO PRVDENTER OBEDIAM, ET LEGIBVS CONSTITV-. TIS PAREBO, ATQXE ALIIS Οχΐ Β Υ S C V Ν QVE ,P L Ε Β I S CONSENSV DECRETIS. QXOD SI ΟχΙ S LEGES VEL I R- RITAS FACEKE,VEL EIS NQN OBTEMPERARE VEtlT, NON CONCEDAM, SED VLCISCAR ΤΑΜ SOLVS ΟχΑΜ CVM PLVRIBVS.SACRA QV.0 ΟΧΕ PATRIA COLAM.HO- KVM Dii MiHi TESTEs ET coNscii svNTo. Sedvtre- vertar,vnde digrelfus fiim^At Siculus illeadolefcens , cuius Sabel- Uh.gJee.S. licu.s mentionem facit, quiim armamentarium Callipolicanum cum centum nauium apparatu , quem Turci contra Venetos m- ftruxerant , ificendiiret , diuei-fam fortujiam expeitus eft. Quim €nirarecraa:iis.ex fuga, kTurcico Imp.rogatus ellet, qualuam)u- fmemeditTnti^neshifioricA. zjp fia tantum facinus patrare cilet auiiis feracicer & incfepide re- fponcliire dicitiir, Commiini Chriiliani nominis hoili nocere ϋο- ΙίύίΓε : agreirum ie facinus orrinino pialciiru-m, iedpalchrlLif iluc aggreirnnim fuiilejfi vt in naiiticum apparatum iiamma,ifa'in Regis caput ferro giairari licuiilk. Dmiracas Mahometiis ^ mn PoiTenam Rcgem , fed barbaraiii ferocitatem iecutiis , eum eum focijs fnediumfecariiuffit» HuGrefelripraemea poteft memdra- bilis audacia Triballi cuiasdaM. „Is criim,qunm eius herus Laza- rusSeriiiae Deipotaa Murathel. liuius nominis Tdrcico Ίπιρ.ίη· ριςίίο captus^coadiisqi eiFet in carcere mon,vel,vt Annales Tur- cici referuncpoft prailium fruftiilatim conciilis fuiiret j mahiit feie potius certiis. morti deiiouere , qu^mPrincipis fui mortemin- ultam relinquere. Captata enim occaiione Murathem piigio- ne iugulaiiit, quum rcgiiaiTet amiis viginti tribus, vt loLiiiis In elogJllufif, refert. Ab eotempore, metu iniidiariim , Turcici Imperato- virorM.z. res neminem ex legads exteris ad fe adire permittum, miime- dium inter cubicularios faos, bracliia legad implicita fais te- iientes, ficut AugenusBusbequiusrefert. Hoccnim& iibi ac- Inttineram' cidiire, qiium mandata Caefaris expofitiirus ad Solimaniim Tur- Amaftano. cicum Imp. admicEeretun Simileexemplum receniet Liuius. AC- lib. 21. ak driibalem enim generiim Amilcaris,barbarus quidam ob ira.m in- lerfediabeo dominijobtruncaiiit, compreheiifiisqiieacirciim- ftantibuS'5 haud alio qu^m ii euaiiilet vultii, tormenris quoqufc quiim laceraretur,eo fiiit habitu ons,vt fitperante liEticia dolores, ridentisetiamipeeiempriebirerit, Extat quGqiie Phalaridis epu ftola adPeiiftheriem , ex qua conilat feminas fortitudine& con- ftantia viris non multiim ceffiire. Hzc aiitem eft talis : Eubuli Sc Ariftophamas vxores^ qui mihi infidias ftruxerunty mifiili qiiam perimras,& nuc miraris valde,qii0d iramremiierim. Qup^ u cauilam aiidieris,eas ob ingeiiuitatis eximilim reipoH kmepairaseire,magisetiam admiraberis. InteiTogatiE iiquidemik mcniim cotifciie fuerint viris infidiarum ; nonidiblum inquiiinta fed etiam iiiiittl Dperam dediiTe, vt tyranniim tollerent. Quam obL; injariam ? me rcifciraQte ; Ob nuiram priiiatam, veriim ob piibii- cam, reipondermit. C Grmiinem enim injuriam eile, qiiodieriiitii- tt premantur lihevx ciiiitates. Κιιπίιιη iiie iDterrogantcqiio taa*- dl ilip^jicio aflfediE meritas pccnas miiii Kianc hLiiusce odjj?Capi- Opcrafuccifimi tis addiderunc, Viuere ieitur , & nonmori ftatui dignas eas , qua cum tali virtutc mori voluiirent. Notum prsterea eft Lucreti» cxemplum , quar, licet animus inuioktus ex violento concubitu Sex, Tarquinij manfiiretjampUus faperftes eife noluit, fed in con^ fpedii mariti & amicorumfe gladio transfixit,cuius moriiimen- tiim in epifcopatu Vitcrbienfi tale confpicitur ; CoLLATINVS TARQXINIVS DVLCISSIM^ C Ο N- IVGI ET INCOMP ARABILI LVCRETI.£ PVDICI- TI^ DECORI MVLIERVM G LORI^. V I X I Τ ΑΝ Ν. XXII. Μ Ε NS, III, PIES. VII. PROH DOLOR. qjy Α ΈνΙΤ CARISSIMA, Mallonia qiioquc illuftri»femina Romana xternam memoriam fiia: coiiftantix ac pudicitiiE pofteritati reliquit.Ea cnim,^^ nius refert,qaumad Tibenum libidinofifs. fenenv eirec perduda, neque adduci potuiireCjV t cupiditacibus ipfius obfcoenis obfequc- rctiirj inftindu eius delatoribus fiiit obiedbajqiiam quum ne ream interpellare dermerececquidrpoeniteret j ipla pro tiienda piidicitia fuadereiidloiudiciodomiimreampuit/eiToqi transegit, ob nitatem oris hiLfuto atq; oUdo feni clare exprobrans. Vnde audU re^ vulgo coadus fuit> Hircum vetulumcapreis nacuram liguri- lih 8 Cdp.i6. re.NonpriEtereundaetiamcftnobilirs.&caftirs/emina,cuiiisEu- mleCMior ' febius &Pompon.La:cusmentionemfadt. Quum enim Maxen« In compendio tius Ty rannus eius amore captiis eiTet, ad eamqiie magiftros libi- Romanar hi- dinis,v t ad fe ducerenc,mifiiret j marims autem iplms metu mortis fiot- ' eamabducivetarenonpoirec:illapetijtreornanditempus,&im. * petrauit.Ingreifa vero ciibiculu fibi manus intulit, Illi vero qiium torquerentur mora, adeam iiTumpiint, compertoque qaidacci- diiret,rem vti enencrat,ad principem referunt. Quo exemplo non folum ipfe non deterntus/edmagis ad libidinem accenfus fuit. Si- In antiquit. mile aliquid, idque infigne reccnfet Bernard.Scardeoniiis de Blan- Patauin. de ca Riibea inuidx forcitudinis & rarifs. exempli fcmina. Ea enini clAYUmulieri- qaumBairianummunicipiiimPataiiinum ab Acciolino circaan- busUki.cUe. num falutis recuperatac μ cc liii proditione occupatumeP» y^. " * * ret,eiusqiiemaritus,damhoftibusirruentibusfortiter reiifteret, occubuiiret,& ipfa viriliter pugnando capta , armisque exuta , vi anteconfpedumtyranniattraaa eiretinequeprecibus,neq; pre- cioA vidore,cius pulchritudine capto,cxpugnari potuit, vt ipfius cupi- fme meditntiones hifloriu. 221 cupiditatibus impuris aifentiretur. Veriim quumis animaducite- ret,eiusanimumcaftum delinimentis expugiiannonpoile; ratus cllviolentia efficere poireid,qaodiponce captiuafacererecuiail iet. Dum igitur vi eam attredare conatur, ilk captata occafione, dc feneftra ieie prascipitem dedit,malens vel iic foititcr vitam cum iam mortuo manto,qu^m turpiter pudicitiam cum impio ty ran- noperdere. Siiblataautemdeterra, vteratdeturpataianguine,<&: femimortiia , inlecto reponitur, &diligenter curatur. At poft nonmultos dies,vbitandemconualuit,rurfumaddudaad tyran- num,quum conftanter in ruperiore cotinenti? propoiico perdura- ret,necaliier Acciolinuspotiri ie eapoileiperaretjligataperier- vos, vt refiftere nullatenus poilec , ab improbo,nefano & crudeli tjranno piidica femina ftupratiir. Qiia contumelia & labe ( licee non ignoraret,corpus,niii conieniu acccdente,violari vel corruin/ pinonpoile) illata,itacommocaeftj vt noluerit diutius iuperui- vere. Quare aliquandiu diffimulato dolore,impetraiiic ab amicis, adleuandiim morcuimaridderidenutnj&adredandum aliquan- tisper animi moerorem, vt mortuum ac iam foitentem maricum cemeret, Aperto icaque iepulchro vbi iacebat,ea magno cam eiu- latii fiipra mariti cadaiier ieierepente proiecit , & repagulo, quo lapis iepulturiE ruftinebaturjreuulib/radafiib lapide ceruice, vn^ cummaritOjquafiin vkionempiidicitiiefbrtiter&intrepidemor/ tua,& vt optabat,eodem tiimulo iepulta cft virago. HiEC Blanca ia hodiernum diem minfice ab Italicis kiiloricis & poecis , celebra- tur,qiiac an fiia fidelitate erga maricum, Arrix cuius in fequenti capiremencioiic, poftponendafit,alioriim iudicium efto. Diuer- fumiane&longealiudfuitieculum, & minιIScaftusanimusmιI- liercularum infubricarum tempore Galeatij Sfortix.Ira enim icri/ bitlouius ; Eatumeracexmiilco ocioluxLiriantisieculi condido, InthgXih.^, m ipfis praf cipue nobilioribus matronis,vt cotum pudicitia: decus ib humanitate aiilai alienum proiTus & rubagrefte putaretiir, deoqiie princeps ad licemiam libidinis proclinatus, & iuuentas ^rigore venuftatequeorisrupraomnesipedatu digniilimus, pro-. :acibus fcminarum oculis & defidenjs ciipidiifime deieruiret. E- rat enim tum vulgatum interfeminaSjnuIIam cx principis concu- r)itu fieriimpudicam,earumque maritos, qiiiineptis nirci videri ροίΓεηι , ita excellerc aurcis cornibus, vt dignitate cundos antei- Ε e 3 , rent. 222 Ittnnndihus. Oe rehm ln* rent. ^c. Hac intcntione Andronicus Imp. Gonftantinoponta- imsi cornua ceruoramin-iignia& raui aliquidhabendain porti- eibusfori fuipexadiiiiffitynonob fpeciem oileniandx ntagnitiidi- nis ferariun,qnas cepiiret : redpOtius,vt £eminarum,ciuas ipfe cor- rumpebat, & ciuitatis rnores notaret 3 iicut Choniates fcribic. NonabfiinilisfuiteiTor, vt prifca recentioribiis exemplis inter- mirceamtrs , olim Indicarum feminarum , de qiiibus Arrianus ita fcribit : Mulieres apud eos caftae Γιιηι admodum , neque vlla mer- C€dcqu^melepiianti( regiumenim eft apiid Indos vehielephan- to ) con-umpi fe patiuntiir. Elephantum danticopiamiiiifaciunt, neque hoc tiirpitudini vertimr. Γι elephanti meEced^ adduda mu- lier conruetudinem cum quopiam habeat: quin potius hononfi- ciim Tibi ducunta formse fiiae piilchiitudincm elephanco dignani haberi. T)eeximiofiudw,ol?feruantia&fid€limt^ ^vxorum erga maritos , maritO'' rum erga ^xores y€xemj^la. memoria digna. G Α P' V Τ D I c Α τ ν R h Vcccribiis vxor Hieronis, vel vt alij,Ge; lonis, Rcgis Siciliae (nannuUi etiam Duiliij cuiusdara j. vxori hsec aircribunt ) ob raram continentiam,& ftudiura ergamantuin. Quiim eiiimRcgi. manto quidamanhelitumoris exprobraiTet , is% cu coniuge expoftabret,qQ0d id iibi nunquam iiidicaflct ; Tum illa, Putabamyinquk, viros omrres ad eundem 0- lerc modam. Raramrane hoc eft , & infigne piidicitiai argumeii- tum,qu6d nulli viro tam vicma ftierit,vt aris halitum iencire poi- fetjprsteirqaam vni marito. Sed longe hanc fidelitate & iniiido animo fuperaiiit Arria Cednnse P_aeti vxoi-jde qiia extat memora- bilis.epiftolaPlmij ad Nepotem. Hscenim,vbi damnatum virum faum pricieniitjae ei deledum necis datumj adij( ipfum quaii coiu ( fme meditatloms hifloricA. 22J iolaturajqiiem adliortata ad fortiter moriendum, vaIedicenSj,gk- dio quem abdicum gerebat,in conipeda mariti pedus fuum con- fodit,eimdemq; e viilncre extra^iimporrigensmanto hanG me- * morabilem vocem emilit modens : Vulnus qiiodfeci,.Pasrces no» dolet,ied quod tu facies.V nde Valeriiis Martialis ; Cafia fmgladium quum traderetArria PatOt Quemdevifceribustraxerat ipfa fuis:^ . Si qua fideSyVulmts quodfeci non dolet, mqttit» Sedquod m factes hoc mihi Pate dolet. Memorabile prstereaeft, quod Valer. Max. &alij de Minyianim vxoribustradunt. QuumenimmaririeorumproptcrafFedatiim regnumSpart^pubiicai cnftoJiseinclufi capitaliieruarentur fup- plicio,quod vetere inftituto Laced^moniorum nodtLiunotempo- re paflan eilent ;. ear ex illuftri fanguine natse, vrelat allociuurie pc-= rituros viros , impetrato ^ ciiftodibas aditii , carcerem intrarunt, coiamucataque vefte, per ilmulationem doloris vciatis capitibus eos abire paiiie iiiiu. Digiia; profedo quibiis Minyiae nuberent. Neautem palmafoli hacinreRoraaniefeminai,alijsueextens rc- linquatur , neiie exiftimetur, his viitutibus , vel maiodbus etiara prsditas ferainas,iioilra stace quoqae inuentas non fuiire j audia- mus dodiis.Hifpanum Ludouicum Viuem , qune de quadam pra?- ftantirs.feminaBrugenilinBelgiosVtipie fevidiire,& alios pariter quam pkirimos fciie afiirmat,icriptareliqiiit. Verbaa;utemeiiis Lib.2.deC'hri^ fant hcTc: Claca Ceruenta Bernardi Valdaiu-ae coniax,quiim virgo flianafem. tenernma &forinoiirs. Brugas eiiet ad ίροπΓαπι dedu^ba , iam plus XL annos natum; prixnanuptiariiiri nodecriiraeius fafcijsinuo- liUa vidic,deprehenditq; xnaritum fibi ^grum & valetiidinarium obueniile.Nihil tamen illum ob id aueriata,ijon ccepit eum odiiie, cum pr^iertim Dondum poilet videri amare, Incidit non multo poft Valdaura ingrauiis. niprbum, decuiusialace& vita Medici omnes deiperabant. Ipia cum matre tanta cura dc affiduitate cir- caledumasgri yei-iabatar, vt iex totis hebdomadibiis, ambienec fe exiierim, niii vt miitarent fupparos : nec vlla nodte fupra vnam aiitalteramlioram quieuerint.idq, indxit^,miildsno(5libus-tradu/ ctisinfomnibus.Eratradixmorbi indici, quem Gallicumliic vo- cant/aeui bc contagioii.DiiruadebantMedicijneciiceu contre(5ta- rec ; ne tam prope accederet.Idem conrulebant neceiiarij.Tum 224^ Operd ficcf/im, qualcs femins in rcligionem adducebant , non eife tam anxia cura diuexan(liim( kaenimloquebanturjlioininerniamfatis debitum, & magna mortis parte in corpus recepta , prorpiciendum eife anU miC jde corpore nihil cogitaiidum aliud, qukm vbi condcretur humo. Quibus vocibus adeo illaabiVerntanonett, vt ciiraric qiii* dem qu^ adanimum ipedabant r fed ipfa culin^ rorbitionibus, qu3sremediiimaiFerrent,iprapannis fabinde mutahdis (namfo- luta erat maiorem inmodum aluus,& alijs locis pus tetru dimana- bat ) eil^t intentirsima ; furfiim deorfum toto die curiIcaret,animo Corpuiculum fulciens,Iaboribusimpar ,ni tanta vis affecbus fub- tieniret. Ita dircrimen maximum Valdaiira euafitjiurantibus Me- dicis,e manibus Orci violentm coniugis ereptumeire. Aliiis facc- tiiis quaraChriftianius,Decreuiire dixitDeum, Valdaaram occi- dere; vxorem vero obftinaiTe e manibus fe illiim non dimiiriiram. CoEpit eijfluente quodam ardentifs.ex capice humore,aiTodi inte- rior narium camnciila : medici puliiiiculum dederunt,quo fubin- dereipergereturvlcusjtenui perfiftulam aiit calamuflatu.Quum- quenulliis innenireturjqainoneam raboremrecuraret, omnibu* remaueriandam- exhorrentibus ; fok coniuxhoc prieftitit. Sca- tentibuspergenas acmenmmpapulis moibr, quum niillus raior commode poiTctbarbam eius radere, nec velletj vxorforficulij ©dtaiio quoque die dextenims attondebat. Collapiiis deindein alium morbamlongiiiimLim/eptemfcre annorum : ipfa infatiga- bili diligencia, 8c cibiim eiparaiiit, qimni pediflTequas haberer duaSi&filiamgrandeiGentemripfaeademtam fcEdailleuitvlcera, tiim & cruraputidiilima, vndique fanie diffliientia contredauic quotidie ; turuhdas & malagmata impofuitjacfafcijs deuinxit, vt muiciim eam diceres coritredarejnOii remfaetoris intolerabilis- Quiii Sc anhelicnm, quera nemo non etiam addecem pallas auer- fabaruivipia iiiaiiiisimum iurat fuiiTe. Er quidem ieri^ mihi iuc- €enruir,quum iemelfcEtere dixiilem. Aiebat enim, iibi videriceu fragrantiam maturomm & dulciiim malorum. Atque lioc toto morbi rempore, quiim eilent qiiotidie magni faciendiiumtus , ad horainem tot morbis contufum alendiim & curandum , in ea do- mo, ad qoam mulcis iam annis nullaex re quxftus aliquis redie- rat,necanniios haberet prouentus ; ipfaie anniilis, ipfatorquibiis auxeisjipia mojiilibusjipfa veftibus,jpia abacum fuum vaiis argen/ L teis fmemedimtioneshifioric^. ' 22$ leis libcntirsim0 fpoliabat , ne quid marito deeiret, contenta qua- vis mcnfajmodo marito fuppeteret , quod tam aftlido malis cor- pori conduccret. Sic ille vitam craxit vxoris cura, cadaiierofo cor- pore,ieu iepulchro verius,decein annis ^ pnmo illo morbo. Qup tempore ipia duas cx eo proles iufcepit, quum antea iex genuiliec, yiginti annis nuptajnunquam contagiofiilimo mariti morbo, nec \llaomnin6rcabie infedta, iion modoipia,fed nec vlliis libero- riim,corponbiisorniiiuinianiinmisatque mundi/Iimis. Ex quo liquidiim fit, quantaiit viitus,quanta fan6titascarum, qu^ vero actoco pedore maritos ( vt congruiim eft ) amant; quemadmo- dum illis D ε ν s praeicntcm quoque gratiam referat.O bijt tandem ienex iegrotusjieu non obijtjied abijt verius & exiit iiigem crucia- tum, tanto tamen dolore Clara» , vt qui illam norunt , fateantur, nunquam adolefcentem mantum,integro corpore/ormofumjdi- vitem,tantum reliqiiiire cariifimiE vxori dcfidcrium, mcErorem, ludum. Multi gratulationc citius putabant eifc opus, quam con- folatione ; quos illa propemodiim execiabatur,optans vt maritus, qualis qiialis erat, ίϊ fieii poiret,iibi reddcrctur,etiam ciim libero- riim omniuin,quos quinquc habet, iadlura. Cumque iit integra attate, mmquam ftatuit nubere,quδdΓealtcrumBernardumVaI- dauram inucnturam ncget.Prajterco pudicitiam , cuius cft cxem- plar : priEtereo fanditatem morum.Dc pictate coniiigis eft iermo, quaf nunqiiam venit rolajiemper reliqiiis omnibus comitata vir- tutibus. Qilishancnon peripiciatnoncorporiBerftardi Valdau- raenupniTe, fed animo? aut non putaiie corpus illius fuum elie, Quid quod viri iui praecepta 5c mandata omnia ita obferuat, Eanu reuerentia , vc ίΐ adhuc viiieiet ? & ex eiiis praeicripto multa agit, ® ficillumfaccreftatuiire aut mandaire diditans. Hadenus Viues, qui prudenter alibi monet,diIigenter cogitandum elle , vt aliquis •vxorcmdu<5turusiibicligatbenein{litiita,licettenui re.Sicnim, inquitjhabet, vnde fc ac vxorem toIeret,quid vel gradus D Ε Ojvel ad homines pulchrius , vel domi iucundius , quam accipere tenu- cm,modc)redeinftitutam.Hocetiamapudvcteres Gernianos V* fitatumfuit, qui vxores tanquam laborum penculOrumqne fo- cias duxeiunt.Femina autem viciffim,vt Corndi; Taciti verbis v- T)t mmhm tar,vnum accipitmaritum,qaomodo vnumcorpus, vnaHiqiie vi- Germancr», lain^c vMa.eog.itatio vltr^^nc iorigior cupiditas, ne tanquam ma- F 1" imm^ 420 O^er&fuccifm&3 -ritum,ieil tanquam matrimonium ament. Hoc etiam Theoge- iuflm.l$l^2^. navxor Agathoclisconiiderauit. Quum enim iegre amaritpdi- iielieietiir · ν ν β ε ν d ο s ε ν ο ν ρ k ο s ρ ε R-iEjinquit,T α ν τ vm, SED oMh i s FORTY iNissE s Ο c I Ε Τ Α Τ Ε M. Illuftratur hpcegregio exemplo,quoclcircaannumi 4 ιί E 1 & homi-4 num 5 Concoidiam inter fratres : amicitiam inter vicinos : virum &mulierem in focietate &fide mutua perieuerantes. Dehacre €xtac meraorabilis & iiifignis hiftoria,qu^ paffim ex Nauclero al- legatiir. Quiim enim Conradus III. Imp. Guelfiim Bauariac Dii- cem,poOcquam &pius ancipki Marte pugiiatuiil eliet, iii oppidum Vuemsburgum 3 cai amcena vineta nomeii dederunt, compiilin. fetjnec vllis coiiditioiiibus \ propoiita fusceptaq; oppidi eaerii a-s ne dediiceretur ; adextfcmum vidus nobiliiim femmarum preci-* bus permiiit , yt inLiiolaca: abirent , ea lege, vt nihiUx oppido , iiiii quod humeris poilent, exportarent. Tum illas, confideiitia maio- re dicam aiipietate ? Ducem ipriim,maritos , liberos , parentes ab Kiimeris iu^enros geilare cosperunt. Ex quo Imp. tantatn volii- ptatem cepitsVt eiFaiis prse gaudio lacrymis , nori modo feritatem &iraGandiamexanimopenitusdepoiuerit5vertim etiam oppido pepercerit,& amicitiam cum hofte Gmnium acenimo contraxe- rit. Exhuiusliiiloriisnarratione Laurentium Medicen iine aiij« medicamentis ( veluti Alpbonrus acFei-d^inaiidus Hiipanise & Si- cili^Reges , qiioriim alter kT.Liuio,alterk QXtirtiojValetudi- liem amiiiamjquam 21 medieis non potei'ant,recuperarunt)l ιώογα In procsmlods bo conualiiiire, refert loh.Bodiniis.Non eft etiam filentio pricteri, facilitate, oh- euDdum , quodRomae olim accidiCe ex moiiumento quodamap- leBatione paretaCuiusinicripEio dltalis : vtilitatehifiQ- D. M. riiWUm. P.C ORNELI Α ANNIA NE IN D Ε S OL Α Τ Α Ο RB ITATE SVPERVIVER. MISERA VIVAM ME VLTRO IN HANC ARCAM CVM VIRO DEF. INC0MPAR. A- MORE DIL« D AMNAX. PEDO. C VM <^χθ VIXI Α N- - KOS XX* fiue meditntiones hiflorica. ί KOS XX.SINE VLLA D O.L I B.t I Β Ε RTAB VS ΝΟ· VT QJ/OT Α N.S VPE l\ ARCAM NO.PLOTONl ET OXORi rROSERPiN-'€ M, Ο Μ Ν I Β V S QJ^E S Α C R V- riCENT ROSISQVE EXORNENT. DE RELIQ_. IBI , EPVLENT VR DO. D. P.M.DA. EX. HSX. ATQJE T. FA- CIVNDVM DELEGA. VALE VITA. Hucnon incommode referri poteft hiftoria de femina Smyrneai iicut^Sabellicorefertuiv Qiuimenim Smyniajolim loniienobi- Lih.g.detad.s, liilima vrbs,^ Venetiscaptae(ieC;ferL!nt,in<]^uit/eminamflGreiiti de nb. Venet, setate, qiuimaclnauescapduaabdueeretiir, mariti iepulchro,]!! " - ' quod forte iriciderat, procubuiiie, ac flebili lamentatione iiiiid compjexam,dulciinmum mariti nomen ixpius vocaiie.Eii, inquit, coniunxdiledt:iiiimei extremus patriae caiiis efficitj vt mesquam nulliis amor,nulla vis vnquam,quo minus tua fuerim , iemperqiie futura cflem,vertere potiiit,crudeliiIimi hoftis manus in perpetu- am captinitatem abdiiClt.SepatOr infelix a tuo coiiipe^Lijnec du.U cempatriamjnecmonumentuin hocdiilciiiimiimamplius vifura, Has ego fiipremas lacry mas tuis miiceo cineribus : his inferijs ta^ os manes ruprem5 ciebo. Sed quid ita ? moriarp.otius, quam iiia- uils. hoc coplexii diuellar- Atqj itaiepukhro hserens , quiimneqj' minis, nequc alia vi facile diuelli poiiet j ^ temerario milite giadio- traieda,hacrolarefelix,quo voluitloco, reli(5taeil.Eodem modo ' ' Hota vxor Rahi cuiusda ^lauri ducis in regno Feilae fortiiiimijno immerito abHieronymo Oiorioprsdicatiir. Ea enim interfedio InAfiiciihu viro in prcelio, eius funus ciim muicis lacrymis & eiulahi procura- florijsUb.i$i iiitj &coFpus illmsiniepiilchrum magnis fumptibus extrudum intulitrdeinde noiiem fe diebus k cibo & potu continuit,& fic taii- demipiritumediditjfuisquemandatumdedit,vt iecum viroiepe- lirent. Indignum-namquc ftatuitj k viro quem vnice amarat , quo ardenter amata fuerat , aiic morte aut iepukiira diuelli. Hxo Sabellicus & Ororiiis d? his Mahumetanis feminis 5 quarum con ftans fides erga maritos Γαο5,€ο magis laudanda eft 3 quod neceffi- tudo coniiigalis apud Muiuimanos velMahiimetanos leuis duca- tur . quia iinguli,pro opibus quisqiie,qii^m piurimas vxores , de- nas alij,alij plures habent. Sicut olim quoque ceile Salnftiojapud De hellolfh Namidas , Maurosque vfitatum fLiit. Q^are non eil audiendus gurthmg, Simoaides illejvel quiipiam aliuSjCum fua definitione iane ftolidai F f 2 iHteiv M2S in MAtthxum In fermone de ilecoUatJth, Baptifia. frouerh.it. Vrouerlf.i^, interrogatus cnim quid cifcf vxor i Viri , ΓοΓροη^ΐξ ♦ naufragium, domtis tempeftas, quietis impedimcntum , vica? captiuitas , pocna quotidiana,piignarumtuora, bcftia contubeirnalis , canis ornata, maliim neceirarium. Vel vt alius philofophus interrogatiis dc mu- licrerciponditjEamciie hominis confuiionem, inratiabilem be- ftiam,continiiam folicitudinem,indeiinentem pugnam,quotidia- niimdamnum, iOlitudinisimpedimentum,virinaufiagium,adul- terij vas, perniciofum prarliiim,animalpcisimiim,pondus grauif- ilmum , aipidem infanabilem , humaniim mancipi um. Hiic edam refpcxit Chryroft.Quid eft, inquit,aliiid miilier ? nifi amicitiac ini. mica , incfFugabilis pocna, neceiraniim malnm, naturalis tenta- tio,defiderabiHs calamitas , domefticum periculum , dele^Stabile detrimentum ? Idem quoqiie in alio loco vtitur acccrrima cx- clamatione contra muUeres. Ceteriim, vt hx deicriptiones & exclamationes locum habere ροίΓαηε aduersus malas & impu- dicas mulieres,qua: in iacris literis quoq; cxofae funt j Melius enim eft,inquitSolomon,habicarein terra defeita , quam cummuliere rixofa & iracimda. Item; Inueni amariorem morte mulierem, qiias laqueus venatorum eft , & fagena cou eiiis ; vincula funt manus il- lius, Qui placec D ε o, eftugiet iUamjqui aiitem peccator eft , ca- pieturab illa: Itapia,bona &induil:riamiilier longe alicer literis facris deicnbitur. Dicit cnimidem Solomon : Inueniens vxorem, inueniet bonum, & hauriet voluptatem k Domino. Icem : Domus & diuiticE iimt legitima hacreditas parentum ,· \ Domino aucem prudens vxor. EtSiracid. Mulierpioba bona efl:portio,zcon^ feruetur : ied multo magis, vtani^ ab ineiinte iEtate honeftis ar- tibus & difciplims imbuatur.Etenim qni non rede inilitimnt at- « que erudiimcliberos^tefte Cicerone, nonfolumliberis verum et- Aiilos h ianvReipub.faciuntiniiu-iam. Surdpiunturenim liberi non fo- « Vmm lumnobis,redetiampatri^, qiiinon modo nobis voliiptativie^ ctiamaliquando vfuiReipub.eirepoffint. Qu6feipexitiapientiiy. Rex Solomon, vbi dicit : Qui parce vtitur virga^odit filium: Qui Prouerb.ca u \er6 diligitfilium, tempeftiue eum caftigat. Ideoqiie non friiilra Fabius quintil.f in fiio dialogo qui Cornelio Tacito falsi) eft in- Oe oumibns fcnptus >de vrbe&hispropnjs ac vernaculis vitijs,qua'natos fta^- tim excipiunt,& periingulos astatis gradus cumulancur , conqiie- ritur ,ac veterum Roinanorum feuencatem ac difdpliiiam ci^^^^ educandos formandosqueliberos celebrat. Iamprimum,inqait, iiiuscuiqucfiiiusexcaftaparentenatiis, nonincellaemt^ mitri- cisjfed gremio ac finu matris ediicabaturjCiiius pr^cipua laus erat lUeri domum, & inferuire liberis. Eligebatur aiitem aliqiia natu maiorpropinqua,cuiiisprobatislpecT:am iuspiam familiacfoboles committcreturi coram quanequ faserat,quod turpe dic1:u 5 neque facete, quod inlioneftiim faau videretur. Acnon ftudia modo curasque , fedrehiiiliones etiam lufusque piierorum ianditate qiiadam ac vereciindia temperatat. SicCorneliam Graccliorum,ricAiireliam Csiaris,iic Attiain Au- ^"ufti matrempriefuiireeducadonibus,ac prodiixiilepriiicipes li- btJTos accepimus. QupE: difciplina &reueritas eo pertinebat, vt G g iiiicerai fincera &'ititegra , & nullis prauitatibus detorta vniuscuiusque iiatura toto ftatim pedlore arriperet artes honcftas , & fiue ad rem inilitarcm, fiue ad iuris rcientiam, iiue ad cloqiientis ftudium in- ainairetjidfoliMnageret, idvniuerfum haurireti At nunc natus infans delegatur Grsculae alicuiancillae j cui adiungitur vniis aut alterexomnibusrenais plerunque viliffimus, necciummem, tanquaferam,pnusqu^m vngues ac dentesproducat. S^d qiiinam :^morisvnguesacdentesruni?Surpido&Zelotypia.Ob earemac Dcus populo fuo la-aelitico profpexit, cui peculiares legesvZelo* N«ffi./. tymx prsefcripfitjvbijfi quis vxorem de adulterio habebat Γιι1ρ€- itam,ad oftiiim tabernaculi adducebat eam j tunc faceidos folen- nibus aquis & diraexecratione mulieris pudicitiaexplorabatwyo» lebat enim D ε ν s, vt coniuges inter fe la^to animo/ereno $c minu ine fufpiciofo viuerent. Abolitis autem his legibus , vtpate cere- xnonialibus,curiofitaS humana multa alia remedia eoncra Zeloty- piam & qusfiuitj^ itiuenk.Intei: quas olim trita fuic pur^atio can/ fiuemeditmthne^ifiQrk^. ^SS ientis ferri,qiiod CiiC^cOi^ nudis manibus geftare, velpedibus cal- carecogebatiir. Hucacceilit etiamdiiellum jitem aquajoleumue fcruensjin qiiodfuipedlimanusimmittebantj&innocentes ill^ias cas rcti:aliebant,addita prius ηεΓαο qiia coniecratione. De quibus fuo loco prolixiiis dicetur. Vt autem,Homero tefte, homo eil ani-^ malinprimis zelotypLim:itatamdevins,qukmdefeminis mulu tragica exempla zelotypiae pailim leguntur. Ceterum vt Cy aiiip- pum Theiialum, qui vxorem Leuconoam zelotypamjin venatio- ne latentem, in-iicncibLis in eam , tanquam feram, canibus, amifit; nec noii Procrin 5 fuipicantem Cephalum maritum cum Aiira nympha coilgredirolitum, & obeamremclameum iniyluamie- cutam,abeoq;iniciointerfe(51:am,aliasq; zelotypas praetereamiis ( fiquidem feminas huic vicio admodum dcditas eile, prafiertim praegnantes, segritudine quadam , vt Galenus ait, ex hiftorijs pa- tet) audiamusquod accidit noftrorum patrum memoria Roma*. Nam & viri fepenumero hoc vitio, praciertim Itali & Hifpani, ίΐ- cut Bodinus aflirmat,ad infaniam vrque laborarunt. luftina enim Iri mthodo nobil ifs. Romana virgo, artatis fuiE puellas forma fupergrefla, hifiorica, quum locupleti qiiidcm,ied ftolido & furenti viro, in matnmoni- um eiret tradita; de exccllenci illa ipecie in fiiipicioncm marito venit,qui candidiilimam vxoris ceriiicem coiiipicatus, inclinantis fe adexuendumcalceum,fiu-oreexzelotypiacorreptus,tenerani fmellam&nouamconiiigemobtruncavit. Dequofacmorctales^ ugubres querela? leguntLir : Immitis f&raficuk mea coUa marimj Dumproperomueifiluerevmclapedisr Dum,&antethorum,quompernupta comi» QmcectditnoflriiivifgmtAtis honos. Neccidpa meruifi necenti bona numim teflors- Sediaceo fati forte permta mei. Difiite ab exemplo luflina, difcite patres, HenubatfatuofiliAveflmviro. Sitnile cxemplum tyrannidis Zelotypi^ calHgere poflumus cx> jtionumento C. Vibij adoleicends , qui quutn Putillia puella ada-- matapotirinonpoiletjalterqueiibiprselatuseifctj Zelotypiacor- reptus,eiusqae vim iuftinere non valens, fibi ipii manus violentas intulit,vt€xinicnptionehacapp^ret; C. VIBIVS ADVI.E5C£NS INTEMPERATO AMORf^ PERCITVS rVTILLI^ SEX, PVELl.^ G R Α T I S S. QXOD ALTERI VIRO TRADIT, NON SVSTINENS CRVENTO GLADIO SIBIMET MORTEM C Ο Ν S C I- V I T.VIX.ANN. XIX.M.II.D.IX, HORAS SCIT NEMO. Trebiie quoque monumentum.memorabilc eft cale; D. Dir l ΈΤ VKO SERP.S. Trebi^ q^l. s. TREBH Vfili^ amoris μ ο ν V- MENT.ET PIETATIS Α V L. F I Β V S Τ I V S VIR CVM S V Μ Μ Ο C V Μ D Ε S I D Ε R I Ο D Ε L I C 1 Ο S Ε VI X. Μ. I. D. III, H^C M. VX. ΟχΑ Μ ΑΜΑΝ-, TISS. MIHI INFELICISS. LACRIMAS ET ^TER- NOS LVCTVS RELiq^EXTREMO ZELOAlE CVM SVSPICARET. ALIA CVM F^M. lACVISS. IN FV- ROREM DVLCISS. CONVERSO AMORE SEMET FERR. PECTVS PER MED. TRANS. Ν Ε CAV I HEI VX. CVR. HOC? MI CARE C Ο N. Ν Ε C F Α C T. Τ Α Ν T. SED ET SVSPECTVM AMANTI DEMERE D Ε Β V Ε R AS. V Α L Β LIB. AT EGO INCERTA INFEL. ET TREPIDA VITA SOLVTA QV,lESCO. Hanc inrcripti onem cu m pi dura monumenti pnit Ρ oliphil as, In hjfnerotO' vbi conipiciuntur duae poutx, v^a aperta, qua.m ingrediuntur in- machia. fantes nudi,qiiari plorantes,cum hac infcriptionei ν α τ ν R^ νο- VERc^ iNEViTABiLE s τΑτ v Τ V Μ. Inalterafemiapcrta egre/ - : dientes infantes depidi funt, quafi gaudio geftientes,cmn hac in- fcriptione,NATVR^ matris benignvm EDicTVM.Extat autem Venetijs editus peculiaris liber Italiciis , cuius eft titulus : Antidoto della Gelofia , per Leuantio da Quidicciolo Mantoua- no,inquo, fiquis alia exempla deriderat,pliira,eaque memora- biliarepei-iet. EtTiraquelliis quoque fuae xv i legi connubiali, quamitainchoat, coNiVGEs zelotypiam tanqvam pe^ S^TEM OMNIVM TETERRIMAM PERNICIOSISS. EXITIO' s I s s I Μ Α Μ F V G i V Ν Τ o, praemifit epiftolam confolatoriam ad Nieoftratam zelotypam, quam propter prolixicatem, licet me- morabilis & ledu digniiKma fit, tamen cum eius libripafsimiti mani- fme medimtiones hifioric^. manibus verrentiir,omittt?re volui, quilibec ftudiorus Iedor,^a qu^ defideracex indicatis libris petere potenc. Quibus peritiis ItaliciE lingusrede adijciet libellum epiilolanim Ceiix nobiiis femincE Romarict ad amatoremriium, in quo pr^Cer elegantiam linguiE,vaiias,imm0 innumeras ipecies Zelotypise inueniet. Po- ftremo ab hac meditacione aUenam non fuerir recenfere qiiiedam deFauftin$arnoribus,qui iinedubjo Imp.M. AntoniniimPhilo- fophum zelotypum .eftecerunt. Itaemmlulius Capitolinus,iiuim yc mala attrahant , iicut L·X' cias nubes,vteftinadagio,velpotius, vt hydram illam Lern.Tam fecent?Hoc enim prouerbium vfurpatur in eos,qui vnum ali quod -«lalumintempeftiii^ tollences , pluribus malis fefe, ex eodemttu- €ntibas,muoluiiiit.Naiii plerunque fit,quiim vni incommodo, in quodriiaimpmdentiaincidemnt,meden volunt, vcinahamulto atrociora incurrant.Id ipfum Senec^ igiiotum non fuit. Negocu inquit qusdamabrumpi quidem ppiie,explican nonpoUe, quod iie^ocimn ex neaocio feratiir, & oceupationi occupatio vdut vji- datuccedatvndie. Siquidem facilius nileft, qu^am commemicio ^ pr^textu turbas excitare , Sc ftabilita conuellere, vel vt Pindarus ■ ait , τίόλιμ (Γ«™5 vcrum turbata& labefaaataiiitranquillum ita- tumreftimere, hoc opiis,hiclabor eft, vtiUe dicit.Vndeac.Cidit,vt moxpoenasdianascemeritatis, cum propno.alioriimque magno incommodo^nepa ctiam exitio , dare foleant. Hoc eo gi-auias ei- fe folet/i m principe viro tale aliquid contingit. Qiiemadmodum enim quum nauta errat , modiciim aiFert nauigantibus nocumeiv tum :quumver5iprcgubemator,toriaseificitnaaigi) permciem: fic & in duicatibiis Γι quis ex fubditis peccet, ηδ tam Remp. qu^m feiprumkditi fmverb ipfePnnceps, vrnmerras infert Reipub.de- trimentiim. Hocmonuic Agefilaus apudXenophontem, qui pn- uatoriim hominam erraca modeίlέ fert , prmcipum vero maxima exiftimat.ludicat enim ab iilis pauca/ed ab his mala miilta conlti- fM tui. PrudenteraucemqaacritCominaeus: QuandoPnncipeseo' rumque familiares aut ciuitates aliquid delinqLmnt, quis de eare queftionem habebit?& habita qu^ftione quis ad ludicem dejerct? quisiudicis pei-roiiamfibi fumet? qiiis poenamconftitaet?Cerce, rerpondet, qucrimooi» &]aci7mae-mifercrum hommum , quos fmemtditntiomshifiwicA, 24.3 cni fpont^ fe- fe & per imprudeiitiam nonnuUi calamitacibus obijciunt j aper- tum eorum,qiiipatiiintiir , errorem είΓε. Ideo β quos in grauio' rem aliquem cafumfortunacfaeuitia dedudos intelligimus , non folummifencordia profequimur,red quantum iniiobiseft,vem am opemque prseftamus. Quos vei b per imprudentiam aut per- ueriicatem fiiorum fibi mal:oi:iim aiitorcs cognoicimus extitii^ lih.f. fe , reprehendimiis , culpamiis atq; odio habemus. Hoc etiam mouiteundem Cominxum , vtrcprehendat Principes, qui ciira autoritatcm rummam bcncficio D ε i tcneant, maxime tamen fint vituperandi,qu6dofficio fuo defint. Etpergitilis quifarore& amcntia qiiadam vexanturjcxprobrari nihil poteft : qui autem in- genio non funt deftituti,& commoda vtuntur valetiidine, ij mini^^ me deplorari debent', quando per ignauiam & ocium in calami- tatem aliqiiam incidunt. Extat hac de re inprimis memorabi- le exemplum lacobi 1 1 1 L Rcgis Scotorum. Is enim prxcoce & iuuenili ftoliditate & torpore , licct & diiiinitus ( vti putabacur ) & ^ fuis proceribus admoneretur, reiprum atque potiorcm paitcm reb.Sc9tic. nobilitatis Scotic^ pei-didit. Hoc fanc luciilenter defcribitiiri lihf, Buchanano. DumRex, inquit,ad excrcitum proficifcens Lim- nuchi vefpertinas in £ede (acra conciones audit ; feiiex quidam in- greiius eft,capillo in rufo flauefcentc, ac in humeros ^miilo, froti- tc in caluicicm glabra,capitc mido, vcfte longiufcula cyanei colo- fmemedimioneshij%ricA. x\% ami($tus,sclintco dnduSjCetero afpeda venerabilis ;ls PvCgcm qua?rens,pei' turbam obftantium penecrat.Vbi adeum acceffit^ru- ftica quadam rimpUcitate/uperfolia,]!! quo iedebac Rex,imiixus, Rex,inqiiit,ego ad te fum miiTuSjVt te admoneam,ne,qu6 mftitui- lli, progrediarisjquam admonicionem Γι neglexem,non erite re tua,nec eorum qui ce comitabuntur.Pr^tereaprarmonererum iuf- fus, nemulierum familiaricate, confuetudine, aut confilio vtarisi iecus vei-6 ii facic$,&damno & ignominiie tibi res erit. Hxc locu- tus tiirbae fefe immircuit, nec, quum precibiis finitis Rcx eiim re- quireret, vsquamcompamit. Qupdeo magis mirum νίΓιιπι efi:, qu^deoriim^quipropius asftiteranc,atq; eiim obferuarant, auidi multa ex eo rcifcitandi^nemo eius disceilum fenferat, H^c Bucha- nanusjficiitex oculatisteftibLiscognouit, hillorix fuar inferuit. VcrumquumRexiftamonita,necnon&riiorum proceriim, dif^ iiiadentiiim praelium cum Anglis, confilia rahitaria contemneret, &amori nobilis femin? captiu2e,omiiraremilitari,nimis indulge- retiociofoq} e fignis antecedentihm pcenas propier deUHa meritas. C Α ρ V t L V r. L Ε RVN QVE fitjVthomines, eorum appropinquaiitibiis malis, prudcndaminprimis&falubnoraconiilia, quo- rum ope immincrites calamitates vitare potuiirent, amit- tere &: negligere foleant, efficiantqiie, quod miierrimiim eft, vt qiiod accidic , etiam merito accidiile videatur , & C2.£m in culpam tranieat.Praeiagiiimautem PrincipumrLiin^, vt Comins^ns pru- 4enterinon&tjnullumeftc€rtius,qu^m vbiDEvsmenum illisita r #3 imminuit/vtfapientum CGnfiliis repudiatis , prouchant homiries noaos,ftolidos, vecordes & alieiitatores , quiomniaad ipiorum gratiamfaciant&loqiiantur.Namfimul atqj hacc euemuni Prin; cipi , ίρΓι k Deo ruinam & perniciem immmerc cert6 ftacuerc poi- fuinus.Quodfane hisce elegantifs. verriculis cxpnmuur; imm ad pomam D ε v s fi quos trahtt, Auferre mentem talibus prinium foku CaUgmem^ ojjundit yVt ruant fuas Furenter in cUdes ,fiht quas noxiis AcccYfinmt yUro conftliU mdis. Hoc piis coaitadonibiis explicauit Irenicus cx rcnptoribus Ec- cleriafticisvetuftiilimus, vbi dicit,Eos quiin aigendo hbi mal© fiint puocliuiores,adueiTa,quic fibimetipiis contrahunt, D ε ο im- putare folere , cutn nihil aliiid fit. i ν d ν R α r ε c ο r ρ η α-, RAONIS,ET EXC^CARE OCVLOS Ρ Ο Ρ V L 1, apud D Ε V ^f, qu^maratiamruam, qu^felarga volencibus infLindit ,ab ιπιαιιδ aaentibus aucrtere.Nam fimul acquis Devm dereliqua,quie bo- " nafunt afpematus : amiiTafpintus gi-atia, omnibus. inde aihcitur iiiCommodis,viamreaamnon videt, & contumacemie opponit - adadmonitiones,nullopclletaiiim£eienru,vtiaatreprooarema- lum,&eli2erebonum. Ita dicimuseum^DEO excscari& obdu- rari, quemadmodum folem ocddentem recellu ^ nobis nodem facere, c^m alioqui nihil a Deo nifi bonum emanec , quemadmo.. da^rolefemperlumen& calor. Huci-erpiciuntea qua^ Aviguitm. ti^j/.iii rcribitJra D Ε i,inqak,non percurbatio animi ems ^ Oe't.CAP.2S. um,quoirrogaciirpcEna peccato: Cogitatio veroems & ixcogH tatio mutandarum rerum eft immutabilis ratio. Neque enim vi* delicet,fiCLuhOminemiratam,itaDEVMfaai lui poenitet, ciuus elldeomnibiisomninorebustamfixafentencia, qaamcerr.a prac- fcientia.Sed Γι non vtatur fcriptura ulrbus , non fe quodammodo familiarius iniinuabit omni generi hominu , qiubus viik eile con- fultum , vt & perterrear fuperbientes , & excitet negligentes , & exeiceat quiErcntes,5c alat intelligentes . quod non faccret, ii non fe priiis inclinaret , & quodammqdo.defccnderet ad lacentes^c. Et ibidem de volimtate D ε i itafcribit : Non commutaturDHi voluntas/e-dnosmutamur.Isautemquodammodo miitari vide- tur,quum vbi fuerit antealenis,iratus apparet ; ac e diucrio,,quum Ith. 22. fme meditntiones hiJioricA. 2^1 piift^iratumic pracbtierit, dcindeie quodammodo lersemofTert. ■ Quando itaq; nos ipii mutamur, eum in hisce qiia? patimur quQ- dammodoimmutatuminuenimus. Quemadmodam ibl videtar immutari,qiiiimipii lippi effieimur, aut aliquo modo laeibs ocii- los habemus. -Nam qui antea blandus,Iiilaris evm ad aifceptadonem prouocare aulum , queitu eire,cur tam impium Chiriftianis impoiuillet Imperacorem 5 audi- -uiire eu vocem,quam quidem neminem videiet/ibi dicentem,DE.. TERIOREM ALIVM I Ν V Ε Ν I R-I Ρ Ο Τ V I SS Ε NVLLVM.AT lihsCAPI HOC MERVISSE c Ο NS Τ Α Ν Τ I Ν Ο Ρ Ο L I Τ Α Ν Ο R V Μ VITIA. ecciehik' Rcdeitaq; Theodorkus mDhet, Qnbd bemgnus Dominus qiiaii ' n\enruraquadam,actnitinamirericoidiae aciuftidxvtens,vbiin. - tcUexeritmagnitiidinem fcelerum iliperaremenruram beiiigmta/. as,tum iufta animaduerfionc ykenorei progreffiones coerceat. Facitmiridkemeffeammi.EtD^vu. C Α ρ V τ JL VI I. #^1» Μ I Λ Α c I D Ε s prudentiffime dicit;Dearpe(ilucognorciali- ^ quis poteft , & mente prgeftans facile cognofcitur fadus obuiam. X^odquidi?m uminbonis quim malis locum fiuemeditationes htjtortcA. . habetjita vt pleriinque ex conftitutione corporis , vcl virtutes vel viciaemineant. Hoc qiioque Ai:ifl:otelinonfiiitignotum,qLiiex orishabicu morum airpedliiiLidicareroIicusfuiL Qujbus,inquit, frons lata eft,ftiipidi : qiiibus rotunda,iracundi iunt.ld ipfum Gal- li proaerbio eleganti expnmant, quudicunt : OrguilUufe fimbUnce, nionflrefollecujdance.Op vitiis habemus iniigneexcmplum in Iiilia- no Ca:iare,qui Apoftata vcl transfuga vulgo appellatus eft. Nazi- iinzenusenim quimpnmiim eii aipexjt, conie(3:uramde fuismo- ribus & ingenio rLxmfic,ciiias hzc iunt verba, in oracione i.contra Gentiles,qua de illofcripfitjquse ctiam k Socrate referuntur : Fecit Llhs-Cdp.if. me vatemgeftuii ipiiifs deforraitas.&ingensadmiratio, fiquidem hfjhrMcilef^ optimus vates eft,qui ex coniediiris optime ratiocinatur.Nequa- quam vero mihi hzc bpiii hominis iigna eiTe videbantur ;colli cre- biie conueriiones, hameri akemis Gibrultantes,oculi torui,vaga=- bundi,& iaribundiim qiiiddam cont«entes,pedes inftibiies, cre- brsge{iiculationes.NarLiscontumcIiam&coiitemtun!ii'pii'ans,fi- guraviikus deriiionemiignificaus , quomodo variabatur? Riiiis crebri altiira crepantes : natus , renutus fineiennone : iermo iii- terruptiis, non complens feDcentiam : interrogaciones crcbrie, confLifanea? & ftulcar : refponfiones inconcinna?,coacemat^, intcr fediffident.esj&iineordine. Qa_isimgiila defcribat? Talem vidi ance fa6ta,qualem poftea fada ipia oftenderunt. Ec ii adeiXent, qui tunc mcciim faertint , & eadem viderant , jteftes eirent huius meas naruationisjqui meminerint etiam me edidiife hanc vocem-.Qiian^ tampeftemRomana monarckia nuncalit.^c. Eodem mododi- giiitas & virtiis exfacie ilatim ekicet, de qua re kabemas cxcm- plum inVlyire.Eum enim natifragio ciediim iii littorcnudam ve- ftibusjvirtute tamen ornatu Pkasacum mukitiido conrpiciens,ce- terisfortunatisPh?acibiis venerabikoremadmirataeft.Quamob/ rem & Postarum princeps Horaerus fubiieit, dehere vktutem moitakbas eireCLU-?.Magnaenim,tefte Plutarcko^eft vis virtutis, apud omnes gentes, ciim non folam bonos/ed ctiam improbos ad feamandiimalkciac. Akeriimnon minus mcmorabile eftinTra- iano,qui quam Agareiios in vrbe qiiadam,vt refert Dio , obfedif. ftft,eiusq; muiOs fine regio ornatu,vt hoftem fallerct,drciimiiiret; generora , inquk,caniaes, & oris maieftas principem prodidit , & quis foret in emencito kabitu/acilc oilendebat. In cum igitur ko- 113 ftesj Operd fHccifimi fteSjquemRegem fiifpicati erant , fagitcas frequentes coiiiecSre, qiiajramvcaiita vis fuic, vt qui ponc Carfarcm iequebatur,transfixiis ri&:^.iim/?fti teit^ Siq^i^em tefte Q^Curtio,hominibus barbaris in corpo- AkxMaonh^ riimmaieftateveneratio eft,magnoi-umqueoperumnon alios ca- ° paces putant,quam qiios eximia ipecie donare natura dignata eft. Suetoniiis quoquc de Tito Vefpaiiano fcribit , quoii in puero fta- tim corporis animique dotes explendLicnntimagis ac magis dein- ceps per sstatis gradus , forma egregia , & ciii non minus autorita- tis ineilet qu^m gratiae. Id ipfum veteres etiam diligenter obier- lib.J.Cgicior. uaileteftis eftCiGero,quipukhntiidinisduogeneraf^ virilejquam dignitatem' dicit ; alterom muricbre , quam venufta- temappellat.In oratoreautemperfedovtrumq; coniiinxit. Vul- tus veiOjinquit, qui ieciindiim vocem plurimum poteft, quantam lnVan€%n.fi- aiierttamdignicatemcum venuftatem? IdPiinius ctiam notauit, uelraiano, vbidicit:Iam:firmitas,iamprocentascorpons,i & dignitas orisjnonne longe lateque priiidpem oftenda tatem enim pro oris probitatemorumquepra;ftantia in facie emi- J«rf»»0f.y«f t nente r^piusponi, diligenter Imperatoris ' gimus qiibd yeteres Pompeio Magnd frontis iionorem,& os pro^ Oidecurion, bum , velut maximum naturse iminiis tr ibuerint.Ipia enim frons feueuitatis & clementiai index eftUii ociilis quoque Veteribus le* ligio fiiit, iiquidem'iniisimago& natiirahoniinis iaCtacitusier- mo mentis maxime exprimitiir. Qaemadmodiim eniiri caadalco- nibas , aurcs eqiiis i animonim indicia priciliaiit :'ilc ex oculis ho- AkxaiidJe Λ- miiium:mentis imago apparei, Etenim exJiis virtiites vitiaquc lex. lib.2. cap. agnofcimus ; iratura vel propitium animum i Ijstum aut aiFedum y5?,^i«w/.i//^r. perpendimus j dignitatemque oris oculi exhibcre conriieiierunr, vitamq; k morte diiUnxeriint. De qiiafe prolixe & erudite diipii- lih.4.C4p.6.de tat Leuin. LemiiiiiSjvbi quoque dicit j Medieos in morbis ftudio- Gcmlt.ndUiY, - ie ociilomm conftitutiones conteffiplari. Si enim rubbrc perfuii miusul . runt,aut ranguineis filamentis ftriati ; ex cerebri inflammatione, furoremacptireiiefin indibant. Qiiod ίΐ iiueicant, aut plumbeo nigroque coioreperfuiiiintj Caiorisnatiu^ extindionemjvitajque intentumdenanciant JriMbiles autem, pernidantes,mobiles,in quietijincOnftantes, mentis alienationem & delirium deiignant. Languidi,hiimentes,ilaccidi,lacryiTtis perfuiljtenebroiiitremuli, ri:f?i4i,vibraEtes,tumidi,caui,condiu,obturi, con^^^ ' diuer-- fiue medimtiones hifloricx. .diuerfos animi afFe(£l:us,in ianis ,,tum in afgrocis non fine vitx pce- iiicie,cci\^bri incempenem , ex humorurcopia vel defedujcalidica- te aiic frigidicate comonftrAnt.Lufci ver6,p^ci,ilrabones&qui ob- liqiio rideie limisq; obtuentur, prceter contortos atq; in diuerfum conuiiifos maiculos,huius i>atursE errorem coniecuti £\int, Qiipd vitium quoniam circa cerebrum mends domialium vel potius rcgiamconiiftk, vcforis nonnihii ocuios deformat ;itaanimum qiioqueqLiibiisdam vicioiis aireiiibus imbuit:. &c. Sic de oculis habemiisegregiumexempliimapudLiuium.'Memoria;enim tra- .Lik7.deedd.h didit,qaodoCLili Rominorumyiii iint ardere inprselio Samniti- bus. Et AquUeieniesmilices,qui rLibito crtiptiQneexoccuItocii- niculo fada Accilam paucis comitatum inuaierant ( quem ta- men non nouerant ) poileafaili fant , ie nuUare magis perterrefa- dos fuiile,qu^m quod in eitis oculis fcintillas veliiciigneas quum pugnanseosfremebundus ailpiceret, emicantes coipexeriiit,iicut Nicolaiis Olahus rcdbit.Non fruilra igitur Corneims Tacitus di- In AnUa. cap. ck:Primiinomnibnspr;eliisoculi viuciintUr.Sicin hiftorii^ tj, mus C.Marium, a Mincunienfibus percuiroremimmillum vultiis De moribus autoritate deterruiiie job eamque remincoliimemdimiirum, vt GermanorM. Plin. teftatur. Huc referri poteft,quod Ariftotcles & Adamantius Oeviris tllufl, Pbyiiognomici obieniarunt.Eos vidclicet,quibus;ilibfanguineos cap. 67, oculosnatiiraactribuk,eiie iniierecundos & audaces; iracundos, quibiis iiccos : ebdofitatem Iiumidos oculos denotare : rLibru- btTjentes,ii late pateant, intemperancis oris homiiiem,muiiero- fumjftolidum & aleonem.Si glauci iangiiineique fiierint,hinc cal- liditatem,inde veiani^ proximiorem audaGiam coargucnt. Hinc etiamapudHomerum Achilles caninos oculos ob impudenti tn obiicic Agamemnoni, quod canes plunmiim ocuiis fanguine Γιιί- fafis conijnciantur. Sic quibiis ianguis crailus eft,feroces plerun- qucfuntjmprobis moribus,inhoipitalcs, inIiuman!,&quinullos fentiunt vel admittiiiit conicientiie ftimiilos, niilio tarig*iintur me- tu,nulla ducuntur religionis reuerentia, niillo pietatis , niiUo- qiie mouentur humnnitacis afFedu : cuins generis Γαηί nautae,aa- laedi, aurigar,baiuli,ve(5tores,& qiiotqiiot militi^runt airueti,qai ob iangiiinis craffitiem , denfbsquc ac turbulentos ipiritus,con- fcienciim incraiiatam habrnt, mcntemque vitiis obicuratam , vt idcmLaEuin.Lemnius obrcruaiiic. Eodem modo complexio ho- Ijhj, uf. tS. mmis ζ0 de oecult.M^ tar. mirac. Oe dkello Ub. nugor. ddimo- ■JtA»|i|ji||tj| minis imeriorem ansmum pr^dit, Sanguinei eniiti plemnquefimt audaces,promti3redimpaiieiites labol-nm &temerarii. Phlegma- ticiturbidijaffedionibus obiioxii,tolerantes,circumipe(ai. Cho- lei-ici veloces , agiies,elegantes , fed praecipiti iiidicio. Melanclio- lici tardi,fimplices,rcd maturo & graui iiidicio,iicut Fauftus Lon- oianusdiligenterobferii^uit'. Simili ratione homines qm habent carnemmolUorerft,pmdentiores& ingeniortores effe plerunqut ίΌΐ-ent. Ideoqi ftupidos '7m')^£r\'^^iii5qualicrairipeiies,aut denft- ciites appeUati a veteribus iunt,tcfte Suidain Iiiftaricis. Eiiismo- di autcm prqdidiones cx Meloporcopia,qux ex fola vultus infpo «5ticine interiores hominis perturbationes dijiidicat, pro illicitis nonhabenmr, vt Bodinus iiotat,quilianc dlftindionem ponit, qu^daliir fmt natui:ales,vt iiibitus rubor pudorem, paller metum dtjnotat : aliae humanae potius qu^m natuiales, vt micantes bubo- num oculi crudelitatcm pierunqpe deiignant ( quales Sylla & Ca- to Cenforius habiiit ) & fanguine giittan : eademqiie ratione iimi dicuntarimpatientes atque cholerici ^nafone^ contia plus vatere prudcntia&patientia. Atquc Eocquidem epitHeton inter cete- raDEvs fibi arrogat,qai Mofen alloqacns, proprietatibus decem hancadiidt, f DH ^J^g ,ideft magnonafo, vtHifpanica edi- tio Gomplutenfis7& recentior Antuerpienfis ad verbu expii- liiuntj&aliisquoque Bibliorumlocis DEvs itavocatur, quodo- iftncs iiiterpretes exponunt , patientem , vt contia breui nafo He- br«i promtum ad iram vci iracundam interprctantar.HafC autetn qu2ediximus,non folum in hommibus/edenam in brutis locuin habent.nam volucriim , quibiisad aiicupium vtimur, ex penna- rum coloribus cognarcuntur nztmx animiqHC. Accipiter enire fuliiis & lucidis pcnhis,auroq5 rimilibiis, reiiquis nobilior δ^-ρΓ»- ftandoi-habetitr. Namaudacem,fadlem,mitem,placidamquena. turameomm,qui Tic pennati funt,experimento venatores eogno- nerc. lUumvcr^ qaiad albcdincm tendit/ortem & robullum,iec infeiiorem primo iudicam. Rubri coloris accipitrum pennae li fu€nnt;fuperbum,audacem,iracandum,diilolum atq; difticileili experti funt. At fi ad ilauum rubedo declinet,placidum magniqiK accipitiem sEftimaiit. Si autem adnigi-edinem quoqiio modo ten- dmt penns, immkem, peitinaccni, fedrobuftumexpcnuntur ...... Nigroi fmemeditationeshifioricA. Nigros deniqiic <&: eos maxime qui fuliginei funt, deteriores dixe- re.Sicutliarc&aliaBelirariusNeritinorumDiix diligenter obier- In »auit. Cumigitur exfacie&cxternocorporishabitiifacileani- au musappareat: nam qui irafcuntur, calencj quitiment/ngent& pallent 3 quin etiam Γι vniiiscuiusque hominis vultiim intueamur, mmquam aut rariilime hac & illa vice eundem elTe conipicicmiisi modo enim ir^tiim , modo lenem,modo triftemjmodohilarem, inod6 hoc,modo illo affedu perturbatum comperiemuSjac prout diiierfe rerum imagines animum perculerint, ita variasin vultii figuras conformabiint.Gumigitiir,inquam, horum motuiim ani- xni/acies & Gonftitiitio corpons index,iit , pii viri fiimierunt inde occafionem monendi,ex hisiignis & motu animi , diabolum con- iediirampoirefacere,quidagitemusincorde,eoque iuasiniidio- fas centationes & fagittas ad nocendum dirigere. Alioquin fi animiim per fe intelliaamiis , nuUo modo Sathanae cantam po- tentiam conceiram eile fcimus , vt inteliigere poilit, quid veli- inus,aut cogitemus. Licet iibiipie idipriim attnbuat,vt ex oracii- lo Delphico fupr^ in cap. ^.allegato patet , neque ignorem diuer- fosdiuerse hacderefentire. Etaudmi^quodamm^o affinejviro dignitate &genere pr^ftanti/e vidiife Magum^gyptiumin Cai* rOjCjui fefe iadare folitus rit,quod non foliires occukas , ied etiam cogitadones hominii exploratas haberetjdcdiireq; hacde re in no- bilifs. viri Alexandri Sch«lenbiirgii3& ruapr«i^ntia,mirabile ipe- cimen. Veriim ipiius etiam opinio cratjdiaboluillifuo mancipio fuggeffiifejquod exfermonibiis eorij,qui eiim fcifcitarenturjantea cognouerat. Collocuti enim priiis imerie iiTerant,quid cogitarie conftituiiIem,qHU Magiim iiiterrogaturieilent.Fieri pra^rereapo- tuit, vtdiaboliis curiofis hominibus aIiquid,quod deiiderare illos. icit/uggerat ,· quod fi cogitado admittant/acilc is deinceps id ipfu Magis uippeditarepoteft.QupdChrvfoftomiis monere voIuit,v- bi dicif. Diabolus non ingerit genus tentationis in liomine^ ied defideriu Yniusciiuisq^ confiderat.Etiecimdumqtiod viderit iio- minem defiderantem aliquid, ex eo accipit occaiionem tentandi. Ncque obftat,quod intellediis iiiimanus pendeat ex phancaiiis & formis, quae diabolo nonignotaeiiint.Namlicethocconcedarur, tamenquandoillevult,viderenonpoteft, quibusrebusnpfterin- telledtus occupetur3jnulto mmiis ipfi conftat, qiiid de illis volun- K k tasfta- -tas ftatuat.illa enim non eas formas aut fpccies fequitur , fed intel- ledum. DoCentautemnosracraelitera?,quibus omninoacqui- cfccndum cft , D ε ν μ eiTe vnicum κοφΛογνω^Ηρ» eumquc foliim, CApi? vt Hkremias proplietaak,fcrutarirenes & coi-da. Eodem modo Vfalm 4^ Regiiis propheta teftacur,DEVM cognofcere abrcondita cordis. Et 2?ard6 Solomon in dedicatione templi ita alloquitur D ε ν μ : Tu iolus coaitationes hominumnofti. Rede itaque Auguftinu5,Incernas, Be definmo- inquit , cogitationes diabolum non videre certi iutnus, fed motii mhm Ecclefi- «as corporis ab illo & afFeaionu indiciis colligi , expcrimento di- afidomat dicimus. Secreta autem cordisfolusille noiiit,adquem_dicitur-: Tu folus nofti ciorda filiorum hominu.Id iplum lohannes Eiiange- mfnemiu, liila indicare voluit,vbi dicit : owtd? cTt ο ΐΜ^ς iv. ίΤΠίΛΐίρ ij^^^ ττω,Ηαϋ rcfpexit articulus χ xv ί τ i in detcrminatione Panfiis faaa perfacultatemTheplo^icam,amioDomini Mcccxcviir.iiiper quibusdam ruperaitipnibus nquiter eKPrtisy quam Bodinus inte- erampr£Efixitlibris fuis ςιε magoruin diEmono.ipania, Eft autem talis: (^6dcogitatioiiesnoftL-«intelleduales,,acyolitiones no- p:r3Eintenores immediatecaurantur^ca:lo, & qui)d peraliquam U-aditionem magicamtales ροίΓεηςΓςίιί, &quod p.er illam deeis certitudinaliceriudicare fitUcituiii. £rror. Verum hancquaeftio- pem, and^mones poiTmt videre cogitationes hiimanas,eleganter nmilfa.62, la|e expiicat poil S. Macariqm/Sgy ptium , Petrus Maityr.^ E.C In Ith t SamU' peculiari capite non minu$ erudite,qukm pie tra^auit, mulcisque elUcapzS teftimoniis facrie fcnptiirae &patmconfiimaiut diabolumigno- DepufikM- rare homiiium cogitationes, Vviierus, quiex lohanne Caiiiano mm.MnMb. h^cverbaallegat,Co]lai.7xap.ij:Nul|adubiueft,qum^^ 7 edttione po- ritiis immLindi cogitationu noftraru attingere qualicates, ied incii^ firema. ciiscasfenriUbus.forinrecus comgentes,ideft,autex_npftnsdiip^^^^ fitionibus , aut verbis & ftudiis in qu^ propenfius confpexcrmt iios inclinari. Ceteriim illas , quac necdum de intcrnis amtnac pro- dieriint,adireomninon0npoiiiint. «^c. Non minus itaque ριδ lih ieiraca- qu^mredeLadant. monet, Multumrefreiiare homine? confci- ^itgg entiam/iaWamusnosinconrpeduDEiviuerejiinoirtantuquac ^ * gerimusvi4eridcrupei:,redetiam ^ux cp^itatnus aut loquimur. fmemeditationes hifioricA. aUc!irihDEopiitemiis.Huc referendum eft qucd Augtiftinus di- Eupr pfaU cit:DE vs corquapriEjCorinipicitintuSjteftiseftjiudcXiapproba- mumi^^, torjadiiuorjcoronator.rufticit vt oiFcras voliintarem. Vt autem tandem hoc caput concludamjoperar precium putauijfi Priidentii pias preces ex fuo hy mno matiitino , qui etiam D ε o- attribuitr qiiod ipie folas rimeciir corda, cogitationes 6c a^iones noftras, aircriberem,ciEilinttales H^clux ferenum conferat, - PurOsjj nos puflet βΐίΐ Nihil loquamur fabdoluftiy Volumm &bfcurum nihil Sk tota decunat dies, Ne lingua mendax, ne mmm Oculmepeccentlubrici-y Ne noxa corpm inqumt. SpemUtor afftat defuper, Qui nos diehm omnihus, Adusij^ n&firos projptcit, A luce prima mvejperam. Uk teflis , hic\eii arbiter, ; . Hic intuetur quicquid eii, Humana quod mens concipk; Hmc nemofallit iudkem. Id ipfum Seneca, Ifcet Gentilis ( qnamiiis nonnuUi arbitf^ur, cum ehriftianis racris initiaciim, &D. Paulum Apoftolum ilii fa- miliarem fmffe) non ignorauitjCuius didum hac de re Ladantius li^.^. cap. sT. mirislaudibus extollit,&exaggerat.Magnumvinquit Seneca5ne=' z>il?^re (r«/«f. fcio quid,maiusque quam cogitari poceftynum^n eft, cui viiiendo operamdamus.Huicnosapprobemus. Nam nihilprodeftincluia confcietttia jpatemus D ε o. Piirgemus igitur , dicit ibidem La- ftantitis, confcientiam , quse oculis D ε i periiia eft, &iemperita' viuamus,vt rationem reddenda nobis arbitremur,ptitemusq; nos momentis omnibus non iii aliqiio orbis teru^ theatrojab homini- bus/eddeiuperipedtariab eo, qui &:iudex&teftisidem fiitiirus fftjCiiiratioiiem repofcenti a6bus fuosinfidarinonliccbit.&c.Id Ommhtero^ rtiam olim ^gyptii innuere voiuere, qui oculo pi6to,D ε ν μ in- gljphkko - ttlligebant.EsCenim iieutxDCulus quicquid iibi p:ropoiiium eft, iii- · Κ k 1 tu^tui-j. 26& OperAfuccifmy V^krMaxirn. tueturjficomniaDE vs cognorcit,acvidet.Obhanc rem Thalcs tik.7, caP,^, interrogatus , an fada hominum deos fallerent ; nec cogitata in- qiiit, vtnonfolummanus, redetiam mentespuras liaberc velle- mus , qiium iccretis cogitationibus noftris coclefte numen adeile credidiiiemus. Qmdβΐlihareiξ^litarea^udEώmcos, Et defacrificiis eorundemmc mn de dmerptate Religia- num. C Α ^ V τ flAt. Dedo^r. pro- mifi.cap.sp. IH Trakni Ιβαάε &litareapudVeteresin raaificiis vocabulavfi- tatiffima fuere.Libare enim nihil aliud erat , qu^m res ad r^rrifiriaf^f-fi-inatas leuiter degiiftare , & quaii primisla- bris attingere. Vnde fepiiis pro facrificare ponicur, vt apud Vir- grl.&TibuUum: Nunc pateras libate loui. Et apud Liuium , vbi libare dicitur dapes , vbi bene precari mos eiret. Vnde libatio & libamenta dida funt. Litare autem adiuum, niliil aliudfuit oHm, qukmritcfacrificio fado deos placaie , vo- tumque impetrare.Vnde Cic.dicit : Qdd qiium pluribus diis im- molatur,qui tandem euenit, vt litetur aliis,aliis non litetur?Dici- musautcmlitote,&litotibi. Lucanus: ' . Nequeenmtibifammelitaui Jupptter. ^ Sic dicitLir,lito deos extis,«5c facrificiis ,&nonlitoextaneciacri- ficia. Deos enim& facraniiminaplacai3antgentiIes,nonextaired extis dii placabantur, vt Galeotus Martius notaiiit. Golligitiirk Nonio interracrificare&litarehocdircrinien, qu^dilludfignifi- cet veniam petere : Iioc vcro propitiare & votum impetrare. Le-. guntur etiam apud Plin.hacc verba:Ergo iftic quidem aerea: & pau- cac manent manebuntq; ,quamdiu tcmplu iprum.Iila?autem( fta- tuc videlicet) aurc^ & innumerabiles,ftrage & ruina publico gau- dio fme meditutiones hifioric^. 261 dio litauerunt.Ibi intcrpres : litaiierunt, id eil iatisfecerunt. Nam nonomnis,inquit,qui iacnficat,litac , ciimracrjficarefit veniam petere : litare vero propitiare,& votum impetrare. PUutus in Pe- nulorSi hercleiftud vnquam fadum eft,tum me lupiterfaciat, vt femper facriiicem; litem nunquam. Et Macrobius fuper illud Virgilii, Anmac^ UtandumArgolka: litare,inquit, cil facnfidofa' placarenumen.-legimusque quodlitare nonpoteilfola oratio, niii is qui deos precatur , etiam aras manibusapprehendat. De- dudumlitare ^precibus , quas Graeci λίτΰίς vocant. Hsccomnia ab co redtius intelligi poterunt,ciii Romanorum ritiis in iacrificiis noti func.Hos fane poft Liliiim Gyrald.diligenter & exquiiite col- Hiflor. im. legit Cafpai- Peuceriis vir dodifs. in fuo egregio commentario de SmAgx^u. diuinat.generib.CLiiiis verba aHcribere opcra; preciu duxi. Quum facerdos, iHqiiit, vidbimam ad aram adduxiiiet j ftans manii aram prehendebat,& preces fundebat.Principium precatioiiis \ lano & Vefta fieri oportebat , qiia^ in omnibiis iacris pra^cipua numina e- rant,& in votis niincupandis compellationem primammeruerant inde5qii6dper eos aditus ad ceteros patere opinio erat:(5<: obierua- batur in ea precatione, vt Iiipiter pater Opt. Max.Omnesq; diice- teri patres adiiocarentur. Ne qiiid vero verborum pr^eteriretur, aut pra^poftere recitaretiir, de icripto prjeire aliquem ; riuTusque aliiim cuftodem dari,qui attenderet fedulo ; alium qui fauerelin- giiis iuberet j & tibicinem canere, ne qiiid infauftum exaudiretiir, opoitebat rqiiod quum dirie obftrepentes nocuiiient,aut precatio er raiiet ; repente extis capita adimi vel corda , geminariuc , ftante adliuc vidima compcrtum eiiet.His peradtis iacrum ab immola- tione iacerdos inehoabat. Fruges aut molam ialiam in caput vi- ftimiE deponebat,additothuremaiculo. Vocabaturritus illeim- molatio,t]πaίϊmolίEincaput vi6timae collocatio. Deinde vinum aiipergebat ; fed priusqiiam id aifunderetjfcipulo autiimpuuio li- gneo vel fi<5tili admodum paruo (qaod inter iacra vaia cyarho non erat admodum diffimile, }& ipreleuitcrdelibabatj&asftanti- busguftandumdeferebat, vtpariterlrbarcnt. Vocabacur hic ri- cus libatio. Quo fado ietas inter cornua vidimaemanii euiilfas, canquam prima libamiiia proiiciebat iii ignem , conueriiisque ad ortura,obliquum ciiltrumlfronte vidtimieadcaudam duccbat. Tandem vidimamdiis cxhibium & dedicatamiubebat iugulare Κ k 5 mini' inimftr 0S jqiti,quod madarent eaSjCLiltrarii & vi^timarii , \ ηοη-· niillis popq &agones voGabanmnreliqui partimadmotis vafculis' emanantem emorem excipiebaotjpartim vidimamexcoriabanr/ &abluebant ;partimignem accendebanc. Vbi perpurgata erat, mox aL-afpe2i,namen,autraeerdos cakroferreo vifcerarimabatur, attenteque explorabat, anperlitatu foret.Eratis cukerfeiTeus & oblonTruSjmanubrioebiinieo^clauiS spiieis, asre Gyprio,& capulo arcenteo ornatiis : non eiiim manii licebaccontredare vifcera, ne qua ofFenfa polliuis facris intercideret Jnfpedis tandem,& exqui- fltis finguUsjex omni vifcere & membro,miniaTi partes certas de- cifas fai-ina farris inuoliiebant ; in calathis facrificanti oiFerebant t- . - Sacerdos arisimpofitas &foculoincenΓoGomburebat, qιιodred- clerc erat & litare. Eum ignem ex olea , lauro,aiit quercu corticis aairioriSs aut cuius caudex cauus fungofusque eiret, acGendere' vel niimimbiis adolere nefas erat : fufpecaa enim erant illa ligna,; Γ tanquamdiri&maliominis.Vbiquoddiistributuerat,c0flagrar- fet,ad epulas ipfi & coniiiuia couertebantur. Inter vercendum diis laudescanebantspedibusq; circum arascomplodentes adnume*- ros prallebant,& pulfatis cy mbalis ciioreas agebant, Hadtenus jl-v le.Yt autemRomani ritum publicorum facrorum accurate ferua-- rurit,& fideliter cuftodierunt : ita nouos deos,nouosque colendo- rum deoru ritiis^ priaatis iliatos iiEpe publica autoritate damna' Γ. C. tos eire conitat ex Liiiio. Nec corpora,inquit,mod6 afFedta tabe, redanimos quoque multiplex religio, & pleraque externa in- uaiit , noEos ritus iacrificandi vaticii^ando infereiitibus in do-* mosjqiiibus qus^ftui rmitcaptiiiiperftitioneammiadoncc publi- cus iam pudor ad pnmores ciuitatis peruenitv cernentcs in omni-' bus vicis iacellisqu e peregrina atque infolita piacula pacis D £ V M' cxpofcendse. Datam indenegociurh-^dilibus, vt animaduerte- reiit , ne qui ηίίΐ Romani dii, ne quo alio more qu^m patrio co-' Uh jj: krentur. Et de bello Puiiico I LQuo diucius trahebatur belluin,' & vaiiabantfecund^adiier&que res non fortunaniTnagis qiiam animoshominumjtantareligio,& eamagnaexpaiteexternaciui- tatem inceilitjVt aiit hominesi aut diirepente alii viderentur fadi. NeGiamiiiiecreto modo atqueintrapanetesjacpeftes contemne- banturRomanintiis;iedinpLiblico etiaacforo Gapitolioq; mu- lieruinturbacrarjnec racnficantiumj,ne<;precantium deospatria , . . _^ more- .jnorc.Sacrificuliacvatesceperanthominum mentcs. Inciifatiab Senatugrauiter-^diles, Triumvinqiiecapitales, qu^d nonpro- hibcrcnt, qiiu emouereeam multitiidinemc foro acdisiicerc ap- paratus iacrorum conati eirent-, haud procul abfuit quin violarcn- tur. Vbi potentius iam eiie id malu apparuicqu^m vt per minores magiftratus fedaretur; M. Attilio Prietori vrbano negocium ab ienatudatLimeft,vt&liis religionibiispopulumliberarct. Is&in roncione Senatusconrultum recitauit , & edixit, vt quKunqueli- bros vaticiiios, precationesue,aiit artem iacrificaiidi conrcriptam Jiaberer,eos libros omnes,literasq, adfe deferret : neii quis in pii- hlicoiacroueloco,noLio autextemoritu iacrificaret. HarcLiiiiuSc Obeam caiiiiam Cicero, quum nodluoiavel peregrina iacra ac Lib.2.dek%r^ myderia damiiat j iaudac maiorum ieueritatem , ienatusque vetc- bm. rem autontatem , & coniiiliim exercitu adhibico quacftionem at- queanimaduerfionesde Bacchanalibus.Etenim tVoa^iociinroiita: iemper Romanis fueruntrufpedae, vtetiam Diatnone, quac fuit coitio miiltitudinis loco vno confiftentis , ne occaiio prjebexetur feditionis. Ob lianc cauiTam Plinius mandato Cseiaris Traiaiii Synaxes &coniientus Chriftianorum difturbauit. Hac ratione multi cyianni Chnftianos paiii funt domi delitercere, fed ijno- ilos eoium & iynaxes nullo modo ferebant. Sic legimus apiid Dionem, Mecaenatem Auguftoconfuluiiie, vtnonfblummaio- lihjz. rum more mimen diligencer coleret, fed &aliosadciim cultiim CompellereevEos veroyqui peregrinum aliquid aut nouiim in reli- gione tentarencpuniret acq; coerceret^non foliim religionis cauC- m,ied&Reipub.multGmagis,Nam alioqui noua:reίigionis pΓa^- Ccxtu mukos resnouas moliri, & illicita collegiacoire,coniura- tionesque & icditiones inde naici,& alia hiiius generis , qu^ mo- narchiaf minime Gonducunt. Huc reipexit luris C. Mart:ian.us,vbi dicit,nonerreprohibitamreligioniscauiracoii-e,fedhoc deraum ^ permitti collegiis licids. Et alibi didt,Collegium eile illicitum,ni~ L.t. T>e Ti ex antoritatefenatas& CiErariscocat. Eodem .modoTertullia- .^ff-.c^iror/. nus, Vetusjinqiiit, eratdecretiim, ne qnis dcus ah Impemoi-Q Apolog. cap.f, confecraretur, niii ^fenatu probaretur, Et hanc ob 'οαιιίΓεηι Ti- beriusjtanquam contraleges agensjquum C η r i st v Mautorita/ tefua Ciciarea,mconruItorenatuinter deosreferre vellec,abco- dcm prohibitus eftjne id iieret. H$c detrcta fortairefumpia iliere vel O^er^fuccifimf velcxlegibusRomuli, velexlegibusx I i.tabb. quibusprohibe- batur,neRomanideosperegrinoscolerent. Itaenim vetcreseas leges imitatus Ciceroinfuis legibus iancicr s EPi rattm ne. MO HABESSIT DEOSVNEQXE NQVOS SIVE ADVENAS NISI PVBLieE ADSCITOS PRIVATIM COLVNTO.CON- STRVCTA Α PATRIBVS DELVBRA Η Α Β Ε Ν Τ O. Id etiam ηοη minimam cauiram prqbuit Ethnicis,qu6d Chriftianonim re- ligionem veluti nouam, & rationi fapientiarq; humanae incongru- amtamacerrimeperfeciuifuerunt. Qiialis enimopinioEthnico- rum de iioftrafidefuent,patetexcompellatione ^miliani pr^li- dis Afiic^ , quiim Valeriaiiiis & Galienus Chnftianos acerrime tn[cVmXih.7. perfequerentur. Itaenim alloquicur Dionyiium EpifcopumA- CAp. 10. hiifor. lexandrinum,& alios in cxilium pulfos : Expofui vpbis memoriter mlej: clementiam dominorum noili-oriim, qua er^a vos vtuntiir. Ete- nim facultatemraliitisvobis dederunt, modoadid, quodnatura ipfa di6tat, reucrti,& deos impeiii huiiis cuftodes adorare,ac qus natui-iE repugnantjobliuifci volueritis. Quid igitur ad ifta dicitis? Haudenimclementiaeilloi-umingratieritis^ opinor , quandoqui. demadmelioravoshortantur.&c.Reliquaquorugentiles Chri- ftianiE fidei deditos infimnlarunt , ex edido Maximiniani videre licet. Ceterum, qucmadmodunihic praetextus fapientibus hiuus miundtplauribilis fiiitutaai-cana vcritatis iis deteda ιιοηΓιιηι.νη- de accidit,vt dogmatafideiGhriftianiE velatLCommerLtainranora hominum ab iis haberentmviicut exempiiimhabemus in Adis A- pOftolorum.Ibi enim, quum Apoftoliis coram Porcio Fefto prie- fide,&Rege Agnppa,rationemrLi^fidei &do(arina:exponeret: InΓanis Paule , inquit Feftiis , multae literae te adinfaniam adi^uiit. Red^ itaque Auguftin.dicit : Nemo poteft ftirlticiamuver^ lapi- eptia in tanta opinionum varietate tiito diftinguerciiiri Devm eC- ffe cTedat5& eius verbum primum amplcftatur fide. Itaqiie ad reli- gionemaccedentibus eft ^ fide incipicndu. Vnde paulo poft hanc diiFerentiam conftituit inter Chriftianos &paganos,quM i^li cre- dere Chrifto pra^cipianc etiam iine ratione : hi tuffi demum, fi ra- tio in^ubitata afferatur. Non folum aiitem Romaiii facra fua fe- dalb & diligenter explofis ndbus peregrinis cuftodiere,ita vt c fiorentirsimatiim &opulentirsima ciuitate decem Principum fi- lii fenatusconfiilto fingulis Hctruriac populis,percipiend2 facro- rum iHfebim Uh.S. Cdp. 20. Oe verit, creL fap. 13. fme medimiones hifloricA. 26$ ' rumdircipIinaigratia,traaerentui :red6^alia:nationes itidemhoc VAler. Ma- fcccre. Scy thae enim tam barbari & indociles non fuerunt,quin a- kimMh.de riniaduerteriiit,quid inde eiienire poilet , Ci absqj difcnminc vni- religicne, cuiqiielibcrumeiret, noiia facra & percgrinos cultus tamfuper- ftitioroieculo , pro libituicqui& intiOdiicere Idcoque Scylem Jierodomm Regem ipforum interfecerunt. Quum cnim illi Scy thicus viiien- Uelpom. di mos cordi noH eirct/ed Gra?cus,in quo fuerat imbutus ^ paero ; & Baccfianalibiis iacris initiatiis eiret ; Scythx ( qui Gr^cispro- , bro dant bacchandi coniiietudinem, negantes eiTe credibile,dciim iniieniiie^quo homines ad dementiam adigantur) hoc clam viden- tes,remingentis eaiamitatis eire diixerunt, ideoque fratrem cius Odamafadcm Rcgem conftituerunr, qui recepto fratre ^ Sitalce RegeThraciaf, ad quem transffugeratyei capucdemfit. Adeo fiia itifticuta,inquit:Herodotus,Scythae obieiuant,& his qui externos litus aireirciintjtares iiTOgantpcenas.HxcnOnidco ^ιηβΓϋοεηί^ιχ- ΓαΓ, quod coriimopinionemconfirmare veiira, quiduasreligio- nesautdiiicrros ntusikrorum,fimuIin vno Regno prouinci^^^ absque vUo difcrimineferendos ellenegant, eoque rtiaxime mo- uentur,quod duas feiaas iii cadem vrbe confiftere; absque fiimma pcrturbatione Reip.iionpoiTe exiftiment. Etenim quemadmodu concedendum eft , quando magiftratus,vt ambitionem magnitu- dineitiqj fuam foueatjalterius partis fautorem ie pr^betjalteramq; premit , & pcripeciem religionisfadiones excitat; nonpoiTenoii indeicditiones exoriri, qualcs&olim& noftrotemporeexiitere vifae fiint r ita ίϊ magiftratus nitdum inter vtrosque tenef giadi um, · & neutram in partem eum inclinat , ηίίί ν t capitepledar omnes autores tumuituuin'y ieditionis &rfadionis, neiitrisqi paicat j noH^ eft dubiii,quin non^xiftant ieditiorteSaSiqiUdem po^^^ do cultus vtra? Religionis per fe mihime aiFe^rt miitadOiies &per- Turbationes Rcrumpub.bciie coniiitutariimjied cx ihcidunt;diim" nyagiftratus iiiaeteratiam opinionem absq; diicrimirie & re(ilo iu- dicio,reie<5iis reiiquis per vim,pertinaciii5 foaef&rtuetur.Hne,& eiLismodicolloquiis & Synodis, quales priica Eccleila •lcrasquenouit, noftra ver6 a^tas hadrenus deiiderat. &c. Vnde Vuguftiniis religionem inducendam^ foueiidam ceniet docea- lo magisquamiubendojmonendoquamminando. Ideoque vbi 'isadhibetur,0<:mencesadreligi9nemadiguntur,puirpiir^potiuSj.^ 't ille aitjtux culrores efficies , non Deii & contemptus omnis rc- igioiiis facilime nafcitiir,efiiciturq.ue VE pro iincero cultii diuino^. [uum de eo ad quem compuira tnens eftjVjei dubitat, vel eiim aiier^ itur,neqiieadeum^quo defciiiiCjtuto redire licetj incipiat ne- L 1 i g^^g^^ gligentiavagAshabitarecogiutioncs>& qiikm plunmuin imuni' gurgitcmprofanitatis dcmcrgatur. Siquidem animis hominum non ita imperatur ac lingiiis. Inde nihil niii latrocinia oriuntur, & rapinae,magiftratiisqiie contemtus, & audaces adiierrus eum con- fpiracionesj&icditiones. Idfanc in vicinia prse ceteris Regnis hoc noftiO temporcexperitur olim felidffima,niinc:aut:em, dolcndum fanc,afflia:iilima Galli?., qμx iamferax eft , vt hiilorici libelli te- ftantur,n0fol^mredi«onum,fedetiam Atheiilariim. Quae omnii ab ns qukm longiis. abefle rolcnt,qiiibus fua cordi religio eft , fiq; eaproptcr femetipiam, & non proptcr aliud.amatur & colitur. Mencium cnim Rex,vt idem D. Auguftinus aic^DEvs eft. Ceteriita olim inter Chriftianos inaudita res fuit , de fratr.e.aliquo fuo fup- pliciumfumcrcetiamfi, modo abeiTct blasphemia, in aliquibus rcligionis noftra: dogmatibus erraret. Exemplum habemus in Ptiiciliano Epifcopo. Is enim quum propter nefandas haereies in aliquotconcuiis,&: tandemin quodam conuentu Burdegalenfiit diuo Martinoaiiisqi piis viris h^reticuspronunciatus eflet;eura Itacus& ViratusEpircopi,reiigionis ftudio ( vtribiyidebantur) inoti,apudMaximmn Iinpcratoriemaccuraruncefeeruntq; vt de illo fumptum fiieritfijpplicium, & aliquot mi^ia;PΓiίcilianifta- rum capltc diimnati iint. ObhancremSigiberitus.ordinisdiuiBe- nedidti reiigioius,autor^fuit,vtdiuiis Martinus &: alii complures, licet vniuciiam fciaamillam h?creticam pronanciarentj tamen Itacutn eiusq; gregales omncs ab Eccleria cxcommunicarint, iu vt ab Itacojltaciani hxretici didi fuennt,qui fecundiim Itaci opi- nionem , errantes inreligione homines capitc pledendos cenfe- rcnt.Tandem Dominicus autor vnius cx quataor mendicantiu or/ 4inibus,primiis incendia &vftulationes inter Chriftianos religio- nis ergb inuexit, idcoqj eius imitatores adliiic inquifitionem tan- qiiam peculiarem fibi vendicant, & mukis in loeis feiiere eara exercent. Tradunt autem matrcm eius , iam iam eiim enixu- ram/omniaire ingentem canem ie parerc,qui arden- tcm torrem ore geftaret.Qui torris defigna- uk fortaife rogos,quibus in cincrcm cedada eft infinita homU tium multicudo» De fiuemeditationes hifloricd. 26p T)e nefandis facris luliani ApofiatA^ £5* eiu^ [celeratis aiiionihm ytiec non de^vidimishummisme^ morahiliaqUAdam. C Α ρ V τ L I χ. Τ s I res geftas & cxitum luliani Imp. Ammianus Marcc!« Iinus3& alii eius fautores,inter quos fui.t;Libanius,iiono- rificc rccenient5& iapicndamjpietatemjatque eius virtii- tes heroicas prsedicant atque commendant ; tamcn plcriquc alii hiftorici , prajiertim Ecdefiaftici , de ipfius fceleratis & flagitiofis lAionibus & horrenda mort^ coniicmunt. Scribunt enimjquum in prselio contra Pcrias hafta ccelitus vulncratus e0et,hauftum ca- la manii propriu crnorejn yersus coelum airperiiife, cum hac blas» phema voce erga C η s τ ν Mj^ quo impie deiciuerat: V i c i s τ i rANDEM GaliLvEE^ ficut commemorant Thcodoritus, CaG- tibj.Cdjt.Sf, [iodorus in tripartit, δζ Nicephorus , qui & illud refert , lulianum Lib.6. cap. 47, iam moriturum, animaiecedentel corpore,4iuinius quodammo- Lth. 10. cap.ff. io qukm pro hominum captu poiuit, oculos intendifle, ita vt C Η R I s τ V Μ viderit , & exclamaiie.: Saturarc Nazarene. Vnde D.Hieron/miis de ipiius morce ijc icrip.tamTeliquit:Iulianus Au- ^uftus , ieptem libros iii expedicioneParthiea aduersiis C η r i- 5TVM euomuit,&vt;ipierolebatdicere,GaliIa:umftatimin pra:- io ieniic,<5cmercedemlingu£E putidiffimae, conto in iliisperfoi^ iis,accepit. Fuitis Iulianiis,poftquamergaidolorumculturafer- :i coepit infania , caliidior ceteris perjfecutor ; non vi,ncq; tormen- B.uffinus lik t, ;is,fcd pr^miis , honoribus , blanditiis , pcriuaiionibus,maior€m cap.^2. Ecelef. 3en^populipartem,qiikmfiatrociterpuliaiIet,eliiit.Tantactiam hlfloriarum, iddecipiendum fubtilitas & calliditas eius fuit,vt infcliccs ludxQS rana ipe ad inftaurandiim tcmplum Hieroiolymicaniim inftiga-* ret} quitamcnterraeniotibuSj&igneisgiobis depulfi iunt. Con- (ecutuseftautemexirum vitafiiaanteaiiadigniim.VtenimChri- ftianis( quos,pofteaquam ab corum fide defciuerat,& ob eam rcm L 1 5 apoftata 27^ O^er^^Hccifimr apoibtaappellatusfueratjacerbiis.odiojexcogitatis ftouis iciub- dolis artibuS; nocendi , periecutus eft ) segrc faccret,elX9(3Q/<5t?'5taies videlicct ί V^y Va mihi, tripodes lugete,pemt ΑροΙΙστ Venit^quonum ardens mihiyminfeYt cixlefie iHmeni Simile aliquid Augiiito accidiire legimus, Quum enim is,fadoie-- inel atq; iterum ex hecatombe facrifieio omnium max-imo r Apol-- linem Ddpliicum coiifuleretsecquis ipii in Romano impcrio ceirurils eifeti parua interpoiiia moiajveriibus grxcis, ciiroracu- la euanuiiTeiit baiic iententiam de Chrifti reeenter nati numi · sieieiusque potentia reijiondiiie liaSitur : , ■ • "\ im^ ί^ίίίοζ \(iLK'irid μί^ίο\ς μ(^^ AolTOV %Tr\dt σΐ'^ων ζύύμών Ημίτίξ^ω^* Uc^mrhsbumdims Vm i^fegubernAmy Cedcre fme mediMknes hijwrka, 2 Cedere fedeiuhet.trtflemq^fubtrefubOrcum. Aris ergo dehmc tacitm difiedm nofiris . Ediro eo oraculo Auguftus poftquam in vrbem rediiiletj aram maximam in Capitolio extruxiiTe ciim tali inicriptione fertur: ARA PRiMOGENiTi D Ε I. Scd vt ad lulianiim reuertamur, Igitur eum his , qua: diximus , non contentu , fef unt infuper alia horrenda magica racrainftituiire.Nam quuCarris iter in Perfas fa- ccret, fpeluncam quandamfiibiens,ibirceleftis Tacris operatus eil, iisque peracais, paacis Gonfciis kiiius rei adhibitis , fores feris oc- cliiiit, ac coniignauitsappofitacuftodia. Eoaiitem inilla expedi- tioneinterfedto, fores^iusipelimcai paulopoil aeuriofishomi- nibus,qui nofcere caperent,quid imperator ibi tam ferio cuftodi- ri iiiffillet , aperta.' funt ; in qua inuenca ell miilierciila capiilis fiiS' penia , extenfis manibus, ex ciiius iecinore crudelis ille apoilata, ventre diifedo , vidonam fcilicet de Periis explorare voiuerat. A.ntiochia? vero &alibi in abftruiis & fecretionbus locis, arca^ humanis capicibus pienas, &in puteis multoriimrubmeria cor^ poravirorum inuenta^reliquias lulianicorum iaa-oriim , fcribit idem Cedreniis, & GodfFidus Viterbieniis, nec non & Vriper- i«Ck(?»if^. ^eniis. HocgenusfacrificiijquodGraeci αι/θ^ώ)7τσ/Λ0ίντΗόίρ appel- antjid eft diiiinationem ex madatorum hominum viiceobusjm- 3eratorem Heliogabaiumjnon iOlum bipedum,fed etiam quadru/ 3edum rceleratiffimiim moiiilriim,quoque in vfu habiiiife , tradi- Aelm Ιαηρ· ;um eft, ledis ad hoc pueris nobilibus & decoris per omnem Ita- pridms. iam, patnmis&matnmis,vt maioreiret vtriqiieparentidoloi-} jui paulo poft hiiius fccleris pcenas dedit.Nam criideliteLv ^iiSj&in latnnamconiectusjinterfoedaexcrementa computruit. ^dL■ianum alioquin multis virtutibus ornatum Imperatorem , et- am talibus Magicisiacns multum tnbuiire , teilaair Dio ineiiis fita, adeo vt Antinonm eximis pulchritudinis pueriim, quem et- amindeiiciis habiierat, in^gypto immolauerit, eumque inter )eos retulent:. Quoin locopoftea vrbemconditamabeodeno- ' ninauit,eiq; ftatuas per vniuerfiim orbem terrariim ( qnx noftro empore pailim Romse videntiir ) erexic. Vaierianiis quoq; Imp. lufehmlih.T. iusmodi ceremonias impuras,& incantationes execrabiles, acfa' Cdpi^.Ecdef lificia abominanda perfecitjmiieros pucros madlauit ; infeliciiim hiflot, 'arcntum liberos immolauit,- nupei natavircerafcrutatnseft, & figmenta 2γζ Oper^piccifiUAt f gmcnta Dei , quafi ex hisce facinoribiis fortunatus , dircmit ac refcidit. Idcoqueinfeliciirime r^gnauit, &tandem inprslioca- ptiis ^ Saporc Peifa inftar fcabelli eius pedibus fiibiedus eft,donec in hac miferia conrenefcens , viuus exGoriatus fuit. Has fceleratae & abominandae immolationes', olim apud Hetriiicos iblennes fiiere, iicut ritiis earum ia marraoreis momimentis , in hodi- crnum diem conipiciimtur ; inprimis autem Peruili vnum ad- hiic intcgerrimum , ex tanta vetuftatc , magna cum admiradone vidi. Vt autem taceam de facris Hteris , vbi legimus int^^^ ritiis gentirium,dereFto vero cuku diuinojiedtantesjfimiles 'ΛΛ^Θξύ^ •jrouotVTeiot? vfitatas fuiiTe : negari non poteft in Galliis quoque ea$ olim frequentatas efle 5 & ob eam rem multi funt in ea opinionc, liF io hiftor, inter quos eilGeriiafius ,qiiemalfegatRob.Gaguinus , Arelaten Wuncor " Aram latam ^ prircis appeiratam.Nam in eo locojinquit, prope ci- uitatemi qnse Rochetadicebacur,dus columniE extrud^ erant,& iiper eas ara impofita ,vbi qiiotannis ad Cal. Maias freqnens vn- dique popuHis humanas hoftias pro ruarofpicate madare coniue- iierat. itaquetresmuenes emrosanno totofaginabant^qiioscoi^^ flituto die ai ipiam aram immolabant , vidimarum ianguine cir- Gumftantempopurum:ailpergentes;Ql^^ mus ex L x^ i i: C η R i s τ rdiicipuHs,illuc ex Iiidieamiillis , fuftu- lit : docens non cruore mortalium hominum,ied Christi fangui. j^eiUos debere aiipergii Has iuperiiinOnes occidentalibus India papulisiquosCaribes appellanrsadiiiic viiratas είΓβ,ροίΙ alios Ben> MMor^now zo affirmar.- lienim ad bella Chiappcm idoliim fuum deferurit, §rhk lib,2,, .eiquefpriusquam expeditioiTem ineunt, ledas Htimaiias viitimas mp,0, ' * excaptiuis ma6t'antes,pliinbus facnficiis litanc yt^^ iimiilacrum iangiiine oblinenteir, carnes intcr ie ipfi epulantur. C^odfi quis degemium iimilibusimpiis & nefandk nibus plura deiiderarfcire,is eaf umritus quam breuiffimesied ac- curate ex Ladtantio FirmianOsMacrobiojCiceL-onejPlatonCjDio- jiyfio Halicarnais.OroiiojDiod0ro SiculbjEiiifebiojLucianOr Cj^rilio, Tertulliano, PΓinio,SuetΌnio,Solino,Me- la,PΓocopio aliisque atitoribus colledtos, ^nra^m^ kuenietapiidLilinmGyrald.in tj, ' EiEona.dcoruin. puemeditationes {^ίβορ^^ο^. 27 j ^enates^^ PaUadmma^^udRomanoSi^ Ancile quid fuerint,]Siec non de aliis : ^atuis^^ ^iaurisfatalihtii memqrahtlia. C Α V y τ L X. U^^^P VD Veftales f quarintantohonoreapudRomanosfucu ^^^P|runthabitiE, vc ii extra atrium Veftie vna ex iis piodire vellet;nifi prsecedentibus farcibiiSj& cu magno comitatu iTiacronarum prcecipuariim, ob honorem iacerdotii jfas non eiiet) vbi ignis perpetiius in penetralibiis icicris vclut iandiorereceiru afleruabatar, colebatur Palladium , ^ dii penaresTroia adiie(5ti, velat iatale pignus imperii , idque cum tanta veneratione vel po- tius Riperftitione, vt nulli hominum, nifi Veftaiibus, & pontinci- busadirefaseiret. Eaautem eft Hominum ruperftitionibus imbu- torum peiiuafio, vt iacra , a quibiis protul arcentur, vehemen- tius expetant.&occukam vim iis maioreffiinelleopinentur. Na- tiira cnim vnlgus ica eftcomparatum , vt pleranqae id optimiim &raliitiferiimiudicet, quod non intelligit. Traditum aiitem eft Alexand.deA" deos ilios fididos Troia allatos,fuiire duos iimefics veteris artis & lex. lib.j. caf, operae , paruis imagiinciilis , iedentes,& more tnilitari pila tenen- ij.genial dii' tes, tametfi Palladium ab y£nea adiied:um nonnuili ApoUincm & Neptiinum feraiit: aliiTroianam PaUadem Rom^e &Lauinii 6^: aliis in locis demonilratamfiiiiretradunc , itavtnon conueniat intcr autores j nequeetiam rniiltumrefeiTer,fiinIiiiloriis non ram frequens mentiohacdere fiereCjqusliaiftaiddlafueriiitjiatiiisque eiiet eanunquam extitiiTe.De qua re etiam Pierius muka memo- Iti hierogly" racu digna receniet,eil:q; in illa opinioiie,Palladiiim fuiire fciuum, vtopinabantui%cailodelapriim. Apollodoi-usrcribit,Iliim,quum Deorigmedt" cx oraCLili fententia in tumulo Phry gia.' Ates vel Noxz dido , vr-r orum lib.S, bem Iliu m condidi(ret,& louem precatus ellet , vt fignum iibi ali- quod oftenderct , poilridie vbi illuxit, a loue demiirum Palladiuni ame tabernaculum conipexiilc. Id erat magnitudine tiium cubi« Μ m tume tumjac pedibus ka compoiltis, vt ambulare viderctiit , (lextraque ekcam haftamsac laeua colum fariimque gerebat. Pergic quoque idcm Apollodorus narrare fabellam iane ridiculam,quamj pellat hiftonam.de Palladio .eam,vcredius co^nofcatur, quam denfis & abfiirdis tenebns gentiles ifti immerfi fuerint, hnc aircri- berevoiiii. Mineruamaiunt,apudTriconem, cuifiiia Pallaserat cducari Cfflpiile.Vtramque autem fuiire rei bcllics ftudioram,& m contentionem aliquando veniire. Verum qiium Pallas Mineruam ciiet vulneratiiraj iotiem pauefadum ilU ^gidem ορροΓιιίίίέ: ea^n vero territam refpexiile , atq; ita \ Minerua viilneratam coii- cidiile. At Mineruam ea de cauia fummc dolore affedam , iimiir lacirum illi iimile confeciire,ac thoraci pedorique eius,quam per-»- timuerit segidem accommodaife , & apud louem honoris ergo conftiruiire, Deinceps autem Eledram per anni peftilentiffimi contagit)iiem ad hoc confugiife, ac iecum id Palladium in terra lliacaexporiiiire. Ilumpofteainhuiufce memoriam templumafe eonditum rummopere colaiire.Cedreiius grsecus hiftori^ rcriptor putat Pailadium ligneam Mineru^^qii^ eadem Pallas didtLir,ima- ginemfuiire. Aiunt, inquit, id nefandis qiiibusdam daemomim confecrationibus arcanisque ritibus dedicatum,ea vifuiile, vt vf- beminqua eiretjinexpugnabrlem conieruaret. Id fignum Troi TroiaiiorumRegi Hiiim conditurojphilofophus quidam,&inno- miiiatarumpra*ftigiarum faQerdos.Aruisnomiiie, dono attulitjin cuius gradam Tros vniiieriam iuam regionem hadenus Epirrho- ponappellatam,abipro Afiamdenominaiiit&c.Perriiarum autem itahominibusjvel eos itafafcinatos fuiire, vc his futilibiis rebus fi- demadhiberent ,patetex Homero, Virgilio & aliis. Grseci enim oraculis fidem habentes, inuidos Troianos eoramque vrbem fore, qu^m diu Palladio cuftodirentur, piitabant. Ideoque Vlyf- ies niagna cum aftiitia illud clam abftuiit,a quo ad Diomedem peiv ueniire dicitur , quem poftea illud M.nt^ iii Italiam venienci, ad- monitumnefcio quo oraGulo, vtibmniant, iniiitum tiadidiifefe- mnt.Obhanccauiramin tanta veneraticnefuit,vtidiximus.Tan- dem iuperftitioifta vaniis. infumum abiit. Tempoieenim Nc- jronis , qiium maior pars vrbis conflagraret, incertum volente, aut inuito Neronc ,inter alia deliibra deum , Veftie qiioque cum^ j4ktS'iinnd. penatibuspopuli Romam exuftafunt, de quaie Cornd. Tacitus locu- fmc meditnttones hifioric^, 2pj lOGUples eft teftis , quamuis non ignorem diuerios diuers^ hacde re fencire. Ancilia quoque ^ Romaiiis religiose obrcriiabantur, Qu^iim enimr^giiante ]Siuma,inoibis & contagionibus ciuitas in- feda eirel,eaquc lues nuUis facnficiis aiit piaculis redari potuiiletj fcutum scnenm e CGelo,in quo fata R,omanoriim fita eranc, in ma- iius Numx decidiire feiuiit. In quo quiimVrbis ialutem iitam credejrent ; ne inuentu facilis, & ob id furto expofita eflet, aiia vn- decim elaborat^ af tis eadem forma a Mamurio fabro, iie dignoici polient , fieri curarunt , Martique confeGrarunt. Quprum ciifto-. des Salii vocabantur,iicLit poft alios ab Oiiidio defcnbiciir. Anci- liaaiitemfLierunt figuraouali,du6tiiq.uidem obFongiorejiicutex Antoiiini Piiiiummo videre iicet, quem depingit Pierius. Hoc Jn hierdgly^ qiioque ex eleganti libro Tliomae Porcacii Aretini, quem iniiia phicM.4.2, vernaculalingua, cum pulciierrimis imaginibiis pofteritati rell- De antiqmta^ quiCjapparet. Vnde Ο uidius Ancile ita depinoit ; tih.fumraliif, Idcjjancilevocatjquodabommparti recipmref^y Quemj^notes eculis ,angulusomnis abeil: Similia iimulacra & idolaaurea, imponta precio/iis. lapidib. qui- bus diuinitas attribue-batiir,liabLierunt Amorrei , quie vocaban- tui- iandic Nymphae.EiE inuocatς oftendebant eis per fingulas Iio- ras operaeorum,fi verafuntqUcTfcribit Philoiiidasus, vbi addit, /« Uho antU quomodo Angelus Domini, quumneque igneconrumi, neque quitatum Bi" fertofiangipotuenntjin abyirum maris eas rubinerientv Sed de bUcarum, his Ethnicis , vl4 potiiis diabolicis iudibriis fatis , vel plura etiam qu^m neceire fuit, qiiiepotius dsrid€nda& exibiiaiidaeirexnE , β non pofterioribus & longe lateque propagato culta Cliniliiano, temporibus , nondiffimiles fatales ftatuss paffim , prseiertim apud Griecos,celebres 5&' non absqueiuperftitionein publico conipi- cu^ fuilient. Scichioies vei Stccciiiodea-ppeUabancur, & pie- r«q; a Latinis,occupata Conftantinopolijvelconfrad-^e v^lfLibla- tz fuerunt , ficut Niceta teftatur.Latini , inqair,illa olim decanta- Tn anmlihm tayrbis munimenca, qu^kcertapaitium rene Stojchiode dicun- propefinem, tur,muri acvalliloco excogitata, contra iioffes veiaperta vi vel iniidiis grailantes ( vere anfeeus dlcere haLidpoirQmjeueitere fta- . tuerunt, ea prajrertim qii^contra faam gentem facerent. Vnde cum aliis xnds ftatuis, qu.T baribiis emoCie, & in ignem conkdx ilint , nec autcriorem iiaiiluam vnguiam eqiii aenei, qui in albo Μ m 1 qliadran^- 276 0^eY&[uccifiiUi quadrangnlci marmore in Tauio ftat, virum qaendam heroico ro- bore & fpedabili vnltii tergo vehens,necipie admirationis ex- ' persjob exquiiitum omnium membrorum arcificiuni,plialens vru diqLie teduSjiiinniens , auribus velut ad cubse clangorem arredtis, imperveiligatam reliquerurit. Hunc alii PegafLim eiie dicunt ; ΓίΓ- foremBellerophontemraliilerum Nauis fiiium, equo (quisquis ille fit ) inridentem : idque ex.habitu conilarcqiiod dextraad cur- rtim Solis &Limq extenta,Gurrum eonini riilatj& globiim ipnenm leuae maniis vola teneat. Proinde malleis equi calce reiiulfa , liu- manamiiibcus imaginemrepenunt , quae maioriex parteBulga- rum aliquem repuiEientabatsClauo transfixam3&: pliimbo vndique cindamrnonautemLatinumrefcrebat, quemadmodumiamdiu Simiiltis ferebatur. Eaimago fabro argemario conflandadataeft ^Latinisjhaiidrancprorrus ex timiditate, vtper eoriim contem- tum aliquis intefpretari queat j ied quia omnia tentabant, omDia moliebantur,ne vrbe quam occ,uparant,exciderent , ne huiusmo- di quidem riimoreSsqui nou iine cauia ab pmnibus celcbrarentiir, ied veniimilem conieduram haberent, negligendos putabant, miUa in re iiegligentes. &c. Eadem iuperilitione captus Manuel Imperator,pugnatiiruscumPannoniis, ftatuamfatalem Hunga- Irt Annalihus ris deiiciiuilit.Dum enim copi3econtrahuntar,idemNicetas in- If^Of. quicaiidit duarum miiliebritim a^nearum ftatuariim^qu^ in occi- dentali fornice fori Conftantini fnx iiintjakeram , qu* Hungarif- iadicatiir j eredtam ilare; altcram nomine Romanam, vecuftate collapfam eile. Quo inteliedojftatim illam deiecit ; hanc repoiiiir: caftatiiarum mutatione,fefortimam etiamgentis vtriiisqae miiw tatumm ratus,&i'emRomanarnerc(5larurn; Hungaricamdcprei^ fiiriim. 8cc. Theophiliis qiioqiie Imperator Grafciis non caretre- prchenfionejqa^deiiismodiludibriislohannis Patriarchiemagi- In mnalihm .cis indulierit. Etenim aliquando ( ita refert^ Cedreiio Zonaras ) tom.s. quiim infidaatque iarua quiEdam genSjtribuT diidoribus via, Ro- itianamditionem infeftaret, eaque resTheophiliim,vti parerat, folicitum tcneret : lannes ille eiim dimiiia animi aegritudine opti- me de rebiis fperare iuiTerat , modo ipfiiis coniilioparere vellet.^ Conriliiimautemtaleerat: Interaereas ilatuaSjquae erantiiiEun- po Circijftatiia quiedam extare ferebatur triceps. Tres ergo mal- lcoSin*cosfabncariiubebatIaniies,eosquetradi viiis manu vali- dis. fme meditntioneshiflork^. mi comp^rarunt. Gredidithomo porcis amentioril- lorum veibis,easquepartes2eneooperiadiecit. &:c. Etpaulopoft in vita Itti peratoris Romani Lacapeni,rci-ibic ; Statuam in fummo fornice Xei olophi versusoccarumpofitamSymeonis DucisBul- garorum figiiramrepraeientaile, &Imperatorema nonnuUis per- luafum efl'e,ii eius caputamputaret:ur,Symeonis mteritum conie- cuturam. .Qaopaulopoftradto, eadeinhora,Symeonem ex do- lore ftomachi vita defeciiiejVt ρδίΐ Imperacori tempus obitiis eius diligenter fcriitaco , eft fignificatum. Eadem fuperftitione , quum fiitura cognofcere ciiperetjEuphroiy na coniiix Alexii Angeli im- peratoris,£enei apii Calydoiiii roftrum praicidit, quifetis horren- tibus&exertisdencibas leonem in Hippicoinuadic; priEterea liariim quoque ftatiiarum partes aliquas mutilauir 5 noniiLiUis ca- piramalleis contimdebat, iicutNicetas memoria; cradidit. Hunc aprum Calydoniiim poileaTfaacium Angeliim Imperatorem in magnam palatium ex Hippico tranftiiliire, & earatione temera- rii&apro non diffimiiis populi rabiem cohibere voluiile, idem Μ m 5 fcii- 2γΕ O^er^i [uccifm^f 5:ribitf. Tbi quoque Mineriiae iimulachriim 3 in foro Conftan- tini colamnae infiftens,proiixe dercribit , qiiod a plebe ideo con- fi-adilfuit>quiacxiftimabat idpro exercitibiis occidentalibus,vt eos alliceret jconilaf um faiire.Ex lioc genereruperftitioiarum vel MaCTicauujffiritatuarum ea fuit,cuiiis mention^m facinnt Annales Tuixici no ica pridem editi,hisce veibis : Qml Miichemetes capta Gonftantinopolihinc inde per vrbem obeqiiitaret , obftapeiceiis ad inufitatasa^dificiorum formas , & in Atmindanem perueniilet ; columnam ibi lapideam vidit, cui tiiplex eracimpofitus ierpens aheneus , idemque tdceps . illum confpicatiis > qiiidnam hoc eilec idoli qiiieiiuit : iimul in eum contortamagna vi ckua ferreajquam f)urdiganiim Tiirci vocanti vni de tribus illis capitibus ierpentinis abrum inferiiis comminuit. Qup fado , mox ierpentes in vrbe Hiagno conrpici ccKpere niimero. Qaapropter auitores ci fucrc -quidam,vtmiirom deinceps illumierpentem faceretj quaiido per idiimulachrum effedum hiiiret , vti ferpens in vrbeimllus eiiet. Hinc ea coiumna in Iiodiemum diem adhuc durat. Ec qLiaiiqiiam vnius ahenei ferpentis inferkire labro deiedo jlerpentes in vrbem venerunt: nocere tamen nemini poilunt. Eiac etiam eredus e» quLis aheneuSjCui ftatLia quiEdam equeftds iniidebat. Vtrumqiic MuchemeEes demolitus eft. Fertur autem hac ftatua pefti praedu- ftis fuiffe aditiis,qiio miniis in vrbem penetraret jac iii ea graiTare- lhfmdeB:,¥i-X\M,S^^' VbiLeonclauiusnofter itahuncioeum elegameu expli- fior.Turdnu, ca.t : Atmindan iignificat Torcis eum Conftantinopoli locutn, f^p^, quemab equorumciiriii Graeci dixerimc Hippodromura. Nara fi verbem vei b-o red.das, At & Mindan , iignificat equorum locum capacem, &ium. Coiiimnarerpentinanuncetiamriipereftex aere fada, fic ab imo conuolutis inter ie Cpiris feupentis tnpiicis,vc iii p^rte ruperiori -tandemfeie tres ceruices, triaque ierpentina ca- pitajdiuidant ae feparent iiiformam triquetramj quibus quon- tlamaccepimus impoiitum ab vrbis condieore Conilantino Ma- gnofiiiiie plurium icriptis celebratum illiim tripodem ApoUinis Delphicum. Quod ait,efFediim faiiie per hoc iimulaciiriim, vt eo durante miUus είΓεί ίη vrbe ierpens 5 ex opinionibus Griecomm Muchemeti relatum fuit , quoriim m libro-maiiu fcripto de vrbis iedificiis , quem habemus , Sticiiioies eiu^modi ( Cic enim appel- iant j ilataariim-Yaiis leg^^intur,6«: quidem ab Apollcnio Tjanaro profcvlae. fme meiitMttOnes hifiorka, ρΓοΓΛτ, ίΐ qiiidem vcrn narrani:. Ceit^ quod ilatimiequitur, «3e llatua cquellri ahenea dertruda , qua peiU prsclufus fuerit in vr- bemaditttsJuperilitiQiiS videripoireta!iquammereriiideiii,quu iinguiis annis ea iiLmcfoede menfibus xi\mis calidionbus- gralfe- ttir. C^a iios iftuc a?ftatevenimus, abrumiiiifi c£-edebatur intra quatuvor menles hominiim c l c i o. necanno iequenti pauciGres intenerunt. Hxcex Leonclauii pandedis Tiircicis, cum iinr me- morabilia & rara,deicnbenda daxi. Cetertim non minus memo- rabi}eeil:,quodRodencus Tolgtanus de arca quadam fatalircri- DerebmHi^ bit, quaf fuit apertapauioanteaRodericoRegcdiidto aiiariGia, Jpan.lih.sM quktn Arabes&Sarace«icx Africa,iniliganteComiteIulianojCii~ /7. iusiupiimentionem fecimus , inHirpaniamirraerent, & profli- Cap, 7, gato Roderidexercitii,eoqueocciib,eam riibitigarent. Erattunc tempQris, inquit, Toleti palatiiim ^ multoru Regum temporibiis remper claarum, & feris plaribiis obieratum. Hocfecit Rodericas contra omniu voluntatem aperiri , vt icirec quidintedus iiabere- :ur.Sperabat enim theiauros ingentes repenre.Sed pucTter vnicam ircam nihiliniienit,quaapertareperiiLpanim,inquo iatinis lite» :is erat rci-iptu,Quucontingeretieras frangi,arcam atq; palatiiitn iperirij& videri qLisinibiHaberenturj fbrevt genteseiuseffigiei ]uxineopannoerant depid?,Hirpaniasiniiaderent,&ruo domi- lio fabjngarent.-quod Rex videns,doIiiic aperuiire,&vt erat priiis, 'ccit arcam & paiatium ciaudi.Erant autem in panno depid^ faci- ;s,vt VLiltus diipoiltio & habitus Ambum adhuc monftrat,qiii fua :apitategunt vittis/edentes inequis, habentes veftes diueriis co- oribusvanegatas,tenentesgladios&balliftas,& vexiliain akum enfa 5 qiia pi6tura Rex & proceres timuerunt. Eft profedo iem- . )er fui fimilis Sathan.iiamea liidibria,qua? ante natam Chri- TVM peroracula& mirificasatqueambiguasreiponiiones, quas )otentia C η r i s τι deftruda fiilre, efFecit; deinceps aliis magi- cis dc faperftitiofis modis &artib'as, ciimiit verfipellis »nille ai-tium arcifex, excitatis fatalibus ftatuis, fi» guris& piduns,eiKcere,& hominibij.s curiQiis imponeue cona.* jEus fait. T>iadema Citam qualia ornamentzt regia fmrint ^ de Donatione Conjiantini nonmUa. ^ . C Α ρ V τ L χ ϊ. Α ν R Ε Ν τ I ν s Valla patricius Konianiis,5c lohannis La« teraneniis Canomcus , in fua declamatione , de hlso crc dita&ementita Conilanrini Donatione, diim confarci- natorem eius, mukis ialibus ^ facetiis tanqnam imperitum 5<: in- fairLimhominemairpei:3ic , inter cecera eum ob inrdtiam & rudi- tatem mirifice exagitat,qLiod DiademapLUauerit eile coronam re- giam ex auro pnrifs. &.geramis precioiis. Ignorauit,inqaic, liomo imperituSjDiademaepanno eiTe, autforce e renco..Vnderapiens illud Regis didtum celebrari foletyquem ferunrtraditum iibiDia- dema,priiisqnam capiti imponeret, retentnm diu conlideraire, ac dixilie: Onobilem magisac felicem pannuml quem iiqiiispeni- tiis agnorcerer, qii^m mnltis folicitudinibus , penculisq; & mife- riisfit refemis,nebami quidemiacentem veilettollere.HancΓen- telκiamVall3e verameire^^texmultisliiftoriarurnlods patet, ita tl^ //.. ρι-ίε ceteris ex mcmorabiii,qiia' apud luftinum extat.Ita enim fcri- bit: Sed Lyiimachiim defiiiens eqito Alexandcr hafta^cufpideita in fronte vulnerauit,vtianguis aliter claudinon poirct, quam dia- demaribidemtamRex aliigaildi vLilneris cauila capitieiiis impo- neret.QuodaufpiciamprimLimregalismaicftacis Lyiimachofiiic. &c. Memorise quoqoc traditumeftjqiuim Caeiaris imaginiqui- dam ex adulatorum niimerosCoronam laiiream candida fliicia prq- liaatam impoiuiirecTnbunos coronae faiciarn detralii )uin{k,li ν minemc]Lieqiiiidfecerat,diiciin vintiila mandaire, iimulancesin hoc C^fari rcm gratam facere , qui ad regni mentionem ίϊι^ίι-,ιΓα confLieueiat Hincluce meridianaclanus apparec, diademadici βοίσίλιΐίορ aJ\)^(3t>id eft, regium geftamen exfafcia, vel c^ndida, lAh.24,.tAf..6l vel veriicolore (ficutid quoqne Pxh dig.norat ) qu^ capnt cir- ka-.antiq.. cumligabant Reges j necnon dcRcginx, cx quaiiiiicre repirni diErnofcc- βαβ meditntiones hipuv^^c^, ^f.j dignorccretur^quodferuntiniientuBaccliifuiire.NamolimKcges ΤΐιηΜ.ΐ7. hailaspro diadematehabebant,quas Gr^ciaTiHTrf^otdixere.De qua cap.s6. re fi aliqiiis adhuc dubitet , ciim prxfertim Perrarum Regu diade- luflm. !ib. 43, matapeculianafiienncislegatArrian.vbiinueniet Regem Alcx- Ub.y.deexpel andrum pauioanteraumobitum,inpaludibus, nonprocul kBa- dhMexand. byloncin quibus multa Airyrioriim Regum repuichra conipicie - bantur,i;aiiigaire5obortumqueingentemventum,regium capitis ornamentum,& diadema ei alligatum.abripiiiire, atque illiid qni- dem , vtporegraiiiiis,in aquam procidiire : iihid vero vento ab- reptum arundim cuidam , ex iis qux monumeiitis Regum adnat« erantjhafiire.Idque ab eofutiiri cafus prodigium Jiabitum. De- hincnautam qucndam enatafle , qiii diadema ab arundine aiielle- rec&c. Hoc infuper teitatur virile fadtum MonimiE Milefi£e Mi- thndatisReoisvxons,dequafcribitPlutarclius, quod^Regeat- inviu Ιη- tentata,miilisetiam quindecim aureorum millibiis , non anee ta- cuUi. men obfecuta iit,qu^m padionuptialis interceirerit, miiToqiie ad eam diademateReginam Mithridates appcllauerit. Qmim autem Mithridates l Lucullo vidus eiret,& vereretuF,ne vxores & foro- res in manus hoftium peruenirent , exfuga eum immifiire ad eas Bachidem Eunucliumjvtmorteipontaneaferecaptiuitate fubdu- cerent. Tunc Euniicho illo iubente>vt qiio qu^uis nrodo fefaci- lime , & minimo cnm dolore morituram putaret, eum deligeret 5 Moiiima illa, diadema capiti detradiim coilo circnmpofiut, feque fufpendit,eoque celericerrupto, 0 execrandLim,inquic,paiinum, ne ad liiinc quidcm vfum aptus es ?idque conipuit & abiecit, iugu- liim^ieBaehid^prsbuit.AdiadematequoqueMeteiloriimvnus vlutarchus in didusdmdematus,qu6dm.uItotemporecircumuagabatur,fron- corioUno, tem redimitus. Ceteriim Periarum infigne regitim erat κίτΰίξΐς^ cum c^rulea fafcia albo diftinda, fi re6ta geilaretur. Hoc patet cx Pliitarcho. DeiignaLiit,inquit, Regem quinqitagirica annos na- In Artaxerxe. cam ,permiiitque vt eam qtia? Citarisappellatur redam: gcftaret. Haiusreiquoque illuftre teftimonium exAriiano addLiapoteft, LibJJeexpe" vbi ad Alexandriim Baryaxem Medum captum addudum , sib A- dit.Alexand, trobate Medi^ Satrapa eirefcribit , qui ereda citari capitiinipofi- tayPciTarumacMedorumRegemi€a:ppellairet.&c.Et (^Ciirtius Ith.S. Oe ge- dicit , Alexandrum reiicliis patriis moribus diiciplinisqne , diade- fiis Alexandrl ma purpureum diftindum albo>qualeDaf ius habuerat^capiti cii- Magm, Ν η" ciimde- ^ ^ 0[^er^ fuccifiMi r^,maeaiirc, veilemq; Periicam kimdiXe. Hoc ofnamento capiti« U imullo. etiam vfi f^nt Reges Armenis , Γιειη ex eodem Plutarcho videue licet, ctillshsciantverba; ipfe vero Tigranes nudiis & in^rmis aiite Pompeiam proddit , rublatiimqiie a capite diaderaa ante pe- despofuit. Qupd aucemhkdiademadixitPlutaLxhu^,citanmm iou , ά(Τφαλ9φος Ίϋ)^ ^ταξίΐί άξΐ^ησι if^ -rSp '^tiS^ Oeivca, hoc eft, ^oftuem^ vc,(rcilicetTigL-anes ) adiprum Pompelumvenlt,ί^lbla- to a capite citari,ante pedes coUocare pergit.Ex quibus facile col- lipitur,qu^mperperam autor Donationis illms,iftud vocabulum, ficut aliapleraqiicfuo commento inreruent. DiiFerentiam autem imer Gommune diadema & Perricum , cui cidans vel tiara annexa JnB.ir An- fiiit,erudite&diftindademonftratIuftusLiprius. Hodiemoau- mdlmu. t€m die apud Turcas diadematis vfus fi-equens eft,qaod 1 ulipan- tum vocant , licec SukancE gemmis vanis diftindo, quod ad iina^ putcolligatur, vtantiir. Eiusmodi diadema,inquitLeonclauiiis InPandea.hi' nofter,conficiebat Gemanasaurifaberinopido Galata, loannes βον. Turck. Saxo , natus apud Holfatos , huic Sukanse , Muratis III coii)ag , mm. quiim filiusMiichemetes cnxiimcidenduseiret/Et ibidem luli- Cap,2H> pantum ka deicribit ; eiie lineim tegmen , quo capita 1 luxi can- -didisinuoluere fpiris foknt: Grsci nimc φοίίαολίορ a^ppeUant:&: iiaberi ab Aaarenis pro iymbolofortitiidinis, quo admoneantiir inbellumkiknedereditu , redmorte podus vin iter oppetenda -cogitent : qiiando mortLiom cadaueL-a iinteis inuo ui roleiicA^ip- niam^aatemde hacdonatione & olim, & nuper a BaTtholom^o Picemo& Au-uftino Stenclio ( qui illam-Rom^ in Bibhotheca Pap^,?r^ca lingua fcL-iptam, extare aifirmamnt , latineqiie ab ie coniie?ram ediderimt ) in orbe terranim eiiuigata, mentionem ie- cimus; fciendum eft eam olim incognitatp, neque in antiquis Dc- cretis infertam faiifc , vC de hac ue grauis eft autor Antoniiis , iuo ϊηβώ Chron. tempore Auchiepifcopus Florentinu?,poftea etiam ii^tej: jaii0tos parLL antefi^ relatus. Niuic autem d^ea habetur in c.Conftantinus i?^-dift^n0t nem. nuodlicetrit,vtinrcnpuoindicat,paIea,& propaleaillic inlera. tur ; multiim tamen grani attulit Eccleilae, ex quo in immeniiiir InUcoMi^ creuerunteiiisopes/iCLitrefertNieolaLrsEuerhai;d&im verifimii allegat Alber.Rofatis autoritate.dicetitis/e aiidiuiile k magnis vi- |///,k.i^^/i.ris,runcaudkamfaiiievocemclamaniem:HodLer^^^^ fmemeditationeshiflorics. ftcnum aipidu iiiEcclcilaDei^&hocreperiri inaiithenticis anti- nonemx.Col. quis rcriptaris. Et quendamiiteratu virii cempare Bonifacii V I II c. de quadr. proplietaire inruislermonibuSjPerquospairus&gradus Eccleiia pmfiript, alicendit in temporalibiis ; per eosdem defcenruram ad extremam^ paLipercateinSilueftri. Imm0,mqaic,plLisdixitPius II. vtreferi: Felin. iiio temporeauditorRotar, videlicetjfe miran,miieros le- ^^'Dialogo. giftasdiipataredevaletadineeias quodnunquamfuit. Hadenus c./qUu EuerhardLis. Hanc autem donationem coniidam elTe Laurentius ^^i^ior.obied. ■VallajRaphaei Volaterranus, Nicolaus de Cuia Card!nalis,&^- neas Syluiusjqiii poftea poncifex Romanus eledus Pius ί I.voca- tus eft 5 aliique compliires , inter quos eil Andreas Alciatiis luiis tth.y.parer' C. iiiiignis, & Huldericiis Huttenus eqiies Francus, njanifeftis gmcapitet^, eonipiciiisqLie argumentis tradiderunt. Auentinus aiitemitadi- Ltb.z.AnnaU cic : Qua; de Sylueftro &c donatioiie Conftantini pr^edicantur , jBomum^ iida,falia, inepta, piignantiaque iunt : miror excare tam ilolidds qui ciedant, & tam impudentes qiii defeiidere aLideant,pr£ecipue ' ciim etiam Pius II. poiitif. max. vir harum rerum peritusjiiu- gas huiiismodi vt commenta aiiiliajfabulamq,- inanemrideat.&c. Ita vteius autoricas, quie olim propemodam yniuerfum orbem. exc^caiiic, ianv ita labefactata iit , vt fere nihil ampiius de eaau- diatur. Quare Philippus Morn£Eiis dicit , Iiancfidiriam Conftan- in trail.deEc* cini Sy iueiirG donauonein dodiffimorum virorum ftyio iam ^ύ- clefta. demcoiifoiraiii, abindodlisiblisnuncadmitti. Etfi aiitem. DJda- ciis CouaruLiias Hirpanus , IiipsC. pra,'ftantifsc poilqaam eorum Lib. 4. cap. i6. iententiam retulit,qui haiic dona.tionem tam oppLigiiarunt,quam vamr.refolut propiignarunt, tandem concludit , communiorem opinionem ef- le,eam valerc : PotuitjinqiiiCjdonatio ifta iieri, neque ideo iiegan- daeft, quodfcriptoresanciqui cius non meminerint, praeieitim ciim fit communi opinione liominumreceptum j haiic doiiatio- nema Coiiftantiiio fadam riiiHe:tamen ipiemet quodammodo^ hiErere videtar,eiim paulo pbft dicac(libenorem. enim vocem inHiipaniaemittere ALiilis nonfuit ,nonieciisacBartoi. fecit/vbi Inpufat.ff, de hm donatione Bononiae diilerens, Videte,inqiiit, iios fumus in n. 14, terris EccleiiiS , & ideo dico qiiod illa donatio valuit , ciim tamen conftet eum aliterfeniille) rummos Ecclefix'pr£EruIes prarterhaiic GonftantLii Magni donationem , miilta jura habere , quibiis jurc ' eptimo d^faidipoiji&iuiisdidio vrbis Romiejeiiisq$ dominium . ^ Ν π χ atquf : 2$^ Oper^ ficcifimt atque item reliquarum vrbium,quas EcclefiaRomana, facroian- daque iedes Apoftolica poffidetsex his principum Chriftianorum largicionibus, quarnm meminere Alciattis , Bugubinus , Caftal- diis, Remuiidus&aliiyquosibi recenret.Ex hisverbis app^ eum ipfum aliunde adniinicula & fulcra accerienda duxiiTe, lianc- que donationem folam , pariim firmam & validam cenfuiiie. Ve- riimenimeftjqaodnihilfucatumpoilit eirediuturnum. Huc re- - ' ipexiiie ex recentioribus videtur Ferdinandiis Vafquius Hiip^^^ In tUufirihm nus lunsC. infignis , qui quoniam aperte negare 3c oppugnarc qmfiton.libj, hancDonationemnonaudet,aftuteeamfacit dubiam , tandem capj.nu.20, Valls adftipulatur.Fort^jinqaicinterfuit confenfns populoru: vel iili principcs erant tyramii & violenti , iicq; illud ius , quod habe- bantqaalcquale, illamue iniuna&tyranjiidemtranftulerut,quic tempore potuit in ias couerti, & his addc,quod diximus deiucceC. iionu creatione : vel dic, vt per Laurentium Vallenfem de mentita Coftantinidonarione.Eademingenioradiffimulationevtiturloh. Lik t. derehm louianus Potanus^grauis autor.Na poftqu^m ditiones ppntificias gefiis Ferdi, l. in Italia ordine rccenfuit, tantu abeil eum menticnem donationis Colbntini facercvt in h^c verba prorumpatrQuibas artibus pon> tifices Max.tantiim iibi impcriLim comparauerint,nequaquameft cxplicatufacile, NamqueYtinitio armis illud fibivendicaii^^^^ , l0i*ige aliudarbitiariparcft.Geniis enimhominuolimquietiimac religioni tantum dedltum &c. Quis autem, obfdcro , dicere aude- ret,tamexcellentem liiftoricum( vttaceamusde antiquion^ : EiirebiovideIicet,qui libris V vitamConftaiuinidefcdpfit,So' crate, Theodorko , Euagrio, Rufino, Eutropio, Paulo Diacono, Oroiio,Beda, Zonara,Nicephoro) ignoraileea , qiiicpairim de illa donatione ab eius airertonbus prsdicantur ? ideoqj Γι eii ius au- tontaticbnfirusfLnirecnonpofthabitailla, aliaargumenta&ra- tiones ad ftabiliendd tituliim ditionis & iurisdidionis Romano- rumpontiHcum, potiores duxiifet. Id ipfumpatetex Onuphrio In vlta Sjlue- Panuinio,qui nullam mentionem huius donationis facit,quod ab flri l. eo,qui oipniafecreta &amiales Pontificum euoliiit, fadumnon Lib. 1. cap.io. fuiiretjfi Donado illavnquam extitiirct,' Bodinusautem dicit/e Derepub. ' legiiTe in Indice bibliothec^ Vaticans , qu6d quidam lohannes, quia Digitis cognomen habuit, hanc donationem aureis literis confcripferit j veriim ibi in fine hxc verba viJtlatina addita fuilie: Quam fme medimtiones hifloric^. ^S^ ■ Qiiam fabuUm longitempons mendacia iinxit, Manifeftam eii igiciir Conftantini feculo Eccleiiam , quo pluslibertatisaeo etiam plus habuiile ambitionis;&homihes de raartyriis iecuros>tiarasxS(: diademataambire ccppjirejvti idem Morn^eus dicit.Manifeilu item Intraifam de eft Conftantinu Occideiitales δζ Orientales partes Regni fuijfiliis Ecclefia. fuis Teitamento diuiiiire.E£nontantumItaliae,vem etiamRom^ vrbis impen\im penes eius fucceilores per annos c X L permanfiirc vfque ad annum C Η R I s τ I c c c c i.Qu^^d fi initium dominatus paparum,m Vi be Α in Italia, exadius ex hiftorkis eruitiir ; nega- ri non potefl:,eum fiiblatis ExarcJiis demiim coepiiTe, ciixa anniim C Η R I s τ I D c c c,ex Pipini & Caroli Magni liberalitate , quam deinceps Ludouicus Pius&i-.eliqiii Imperac. Germanicimirifice auxerunt. Aiidiui qiioque ^iidedignis virishacde renonilleρi- damhiίloriam, quam omittendam nondiixi: Vfnetos videlicet ante aliqiiot annos \ Pontifice Romano , poftquam Anconam in fuam poteftatem redegiiret,ihterpellatos fuiire,Qup iure vediga- lia & alias iurisdidiones in mari Adriatico iibi folis vendi^^^^ cumtamennullapriiiilegiahacderemonftrare, nequeiasfuum - docere legitime ροίΓεηί. Ad hanc rem eos , δζ quidem argute re- ipondifle, Se mirari quod ifta priuiiegia peterenrur demonftL-ari, ' quae Pontifices ipfi penesfc iam pndem,& quidem arclietypa, tanquam rem facrl diligennirime in fuis Archiuis ciift^^^ que facile repenri poife/fi Donationis Conftantini membrana^ pars extedor, in qua ea maiusculis litcris confcripu eiTent , accu^ raciiisinipiceretiir. QmdhoccaUido reiponfo Venetifi^^ voliierint^apertius eft,qukm vt prolixioreminterprctationem re- quirat, Simile rerpQnfiim attribuic Sebaftianus Monticulus Iiins in traBatu de C. PataiiinuSj Hieronymo Donato,legato Veneto.Aic eiiim,eiim patria pote- Alex.Borgii^ Pap;? hLiiiis notninis V I iocose interroganti,ex im- flatefol.f^. proiiifo refpondiiie ; Oftendat mihi veftra S. inftriimentum pa- trimonii S.Petn, & a tergo fcriptam inueniet coceffionem fadam Venetis maris Adnacici. Eodem modo Pontifex Romanus lo- hannes V I I.fida donatione fedi Roman^, Abbatiam S.Dionyrii, mortLioCarolo Imp.acquirere voluit. VerumquumLu- 'Ji>:t douicus filius Carolifraudemintelligeret jnihil obtinerepotuit, vt Aimoinusmc- Lihj.ca.S7.de ' monx tradidit. gefi.TrancoK "TyfZaciihpisnoUlwrihmmemorahiU^^^ ^ C Α ^ V Τ L XI X. ψϊψ^ AcTU Benaciim vt omnium Italis amoeniinmiim, Ά ΰ ΐΆ^' - cranquillus ·, itatiaiiigantibus pcriculoriffimum efle,ii ^§i'tempeftate commoiietur, & hociie notumeft, & Vir^iiio in iilius defcnptione his vei-bis iiotatiim Etfi autem multi autores (iater qiios fuit olim Strabo 5 noilro au-; tem tempore iuliusdelLilioaCcenobio iurisC. Gregonus lodoir cas Ber^omas, Ivloiiaclius S. Zcnonis V erons , & Alb. Leander } Benaci faudes & vtilitates prolixa defcripdone deGantarunt : ta- mcad? Uh 2. men SabeiiiCuspaucis^verbis mukas comprehendic.ita enimfcri- bit'. Eft Benaciis amoeniffimus itali^ iacos, omnino longior quam latus. Longitudo illi ab occafu brumali ad Aqiailonem triginta- circitcr miliia ραίΓιιαιη excdrrens . quantam lili Minciiis ad Meri- diem auferc , tantum Sarca ilLiuiiis & Ponalis a Borea & Septen- trione rep.onunt. Ipfms aquaka peiTpiaia, vt Γι non omnino me-: dium naiiige? ( vbi conilat immenfae eile altitudinis ).imafere-fl:a^ pna perfpicere liceat, Scd vix tam amGenus eft, diim nullo agitatifr vent05 qii^mvioientus &minax,7bi turban c(Epit:vnusex omni-^ bus Itali? laaibus/ieminentirs.poers credimiis,quiim vehemen- ter concitus eftjmarino aiiiirgit iluda. Piices alit optimos, in qiii- bus Carpiones principatiim obtinent.eorum captura ab extremo autLimno in veiTxUtn tempas extendira.-rex profundis ftagnis Γαηι- ■ HiopircantiumlaboreerLUinmr. Vtramque ripam cukliIimaoli- uetaveftiunt: hishortipailim intenedifHicibus coniiti arbori- bus,qu^ ckrea,medica,punica,&quieaccoic^ipri Adamia vocaiit, Habent mala.ora iliajqus ad Veronenfem agru fpedacad dextram pollPiicanamLagiiiumhabec^ardoliiiumjGardamjVndepoilea lacus nomen accepitrTurres Mareciniim,(i^nam &M-alam iilicem audio ^ qiiibiisdam appeiiatam) contra vero in ipfis aqiiis Sirmio eftjCattiUipoet^ veniiftirs.patria,cum veftigio vetuftatis faxo quodlaCLuimminet impoiitoBrixianorum.pGilSkmionem Ri- Uolcella/iLie ( .vt aliis placere audio },Riv!akelia.Mmerbium,Feli- βηβ medituttones hifiortc^. -jSy cianum , Portucfium : extremo loco Salodiiim totiiis regionis ca- pnt. Montesinde adBoreamaipetrimiadRipam vfqiie: islocus cnmPenetra,qua:inonprocLil inde viuo iaxo airurgit , Tndentini olim agri fuere.PenetraniE arci Nacus promiiiet vicus,vnde Bena- - cum vecufto nomine laciim appellatiim iiiipicarilibet, vt qiiem miitatalitera Benacamdicimus, qiiia penes Nacnm eilet, pnici accola^ PeiiaGiim dixennt. Hadenus Sabeliicus. Animadiierti au- tem hiinc & alios nobiliores lacus,' quos ego vidi, plerLinque augeri vcl Goiiigi a iiLiminibiis, qiis ex ainffimis montibiis, 8c anguftioribus vallibas, magno impctu invalles latiores & pla- niciem deueniunt, iii quibus quum patentiora loca foitiantur, yimomnemamittiint, &qLiafl^rapido curfLi quierciiiit, fimodo in perenni flumine quies eilepoteftjdonec rurfus aditii patcfado, vcliui ex carcere pi-ofiliunt, acque alacritateqiiadam , relidlis im- pedimentis , limpidiis. cuiTii erumpimt, in nouumque araeum femecipra conftringunt.Teftis nobk eil iaciis Larius, qui q;ia- ίϊ princeps lacuum dicitui- ( Hetrufci enim appeilant principem Laroiiem, Lariinem & AiLinem ) Huiic efecit vel in immen- fumauget Abdua fluaiiis limpidiffimus , qui ex Rheticis aipfbiis perVokuienam vallem eaoiuitLir. Meminitautem haiii^ Strabo^ Lib.4. Plinius & Virgilius; & noftro tempore loiiiiis, epircopus Ntir lib.2.&^,- cerinus,exadamdiligentiam,in defa-ibendo &dcpingendoiilo, s.Gsqt^c^ prc-eftitit. Idemqiie iiumen limpidiiiimiim,& peHucidiim , ex illo eriimpit prope LeLicum oppidam, & viilgo Abda vocatLir. lure igituuputabiturilupendLim, vt CaiEodori verbis vtar, quod ii- mile CLindis qaalitatibus elementum , per pigiuJii Pc agnum vides ire ceienimum, vtamnem per fajidos campos putes decuErere, ueni ie peregrinis vndis noii videascoiore ροίΓο mifcere. Hoc umen Abduam vel Abdam, qimm^iter Mediolano Bergoniiim veusus faceremiis, ad vicum Caianumjrvace traiecimus. Iii V erba- numingredirur Ticinus , qui ad SeftLim rapidiilimas & iimpidir- fimus egreditiir. InGermanianoilrahabemusomniumamcEiiii^ iimum laciim Acronium : hic receptis aliquot ignobilioribuss auairien rapidifs. amnibaSjVel latitudine, vei longitLidine , aut et- iam profundicate, iilos quos nominaiiimiis, fi noniLiperat, ta- men iis non. multam cedit,qiiem PJieiius , noilrprum fliiuioriiin rex, tranfiens, vtifcrturj iincero curfu j vndasque ruasvindes, ^ easqiie In methoda hiflmca. lih. 7-de reb. gejt Francor. CapteS.. easque integras retinens, neqiie auctns niuibnsi yel imbribus, craiiiorem materiam relinquens , prope Coiiftantiam l^tabun- duSsmagnafeftinationejaddeiHnatumcnrfumJongelatequeper- ficiendum, (quii4 0 milliaria germariicak fcatiirigine vfque ad Gceaniim excedit } erumpit. Hunckcum Ammianus Marcelii- nus appellat Brigantiie, cuius verba libet aiicribere j qui id iplum, -o iiod modo.de hoc iacu,tanc temporis ignobili,diximiis, dilige tiiTime obferaauit Jnter montium ceiroram,inquit,anfradu pulfu immaniRhenus difcuirens>extenditur per Leponrios , per- que deciduas cacaraarasindinatione pernici funditur , vt Nilus torrente ab orcii protiniis primogenio copiis aquaium propriis iri-uenti curfu fimplici. lamque adiutus niiiibus liquatis acfolu- tisjaltaque diuortia ripanim adradens , lacum inuadit rotiindum & vaftum , quem Brigantium accola Rhetus appellat , perq; qiia- dringenta & fexaginta iladia longum,pariqLie pene ipacio late dif- furum,liorroreTyIuai-um fqualentium^inacceirum ( niii qua ve- tus illa Romana virtus & fobria iter compoluit ratum ) Barbaris& natura rocorum & coeli inclementia refragiante. Hanc ergo pa- ludemfpumOiis ilrependo vorticibus amnis irrumpens,& vndaru quietem permeans pigram , mediam velut finali inceiTecatlibra- mento , & tanquam elementum perenni dircordia.reparaCiimv nec audo nec imminuco agmine quodintulit, vocabulo &: viribus ab- foluiturintegris, nec contagia deinde vIlaperpetiens,Oceanigur- gitibiisindmatur. Qapdque eilimpendio mirum, nec ftagnum aquamm rapido u-anscuiru mouemr, neclimofa fubluuietarda- tur properans flLimen , & οοηΓϋΓιιπι mifceri non poteft corpusi qiiOdni ita agiipie doceret airpedlus , nulla vi credebatur poflfe dircerni.Sic Alpha^us oriens in Arcadia, cupidine fontis Arethufai captiis,rcindens Ioniam mare,vtfabiila^ ferant , ad vfqueamata eonfinia progredicur. Had:enus Ammianus.. Hic lacus etiam Po- damicuSi&abaccolis BrigantmiSjBrigantinus dicitur. Putatau- tem Bodinus,pra?dones vnlg6 ^Bngantinis, Brigantes appellari, Ailailini, ab ea Perianim gente , qus latronum & iicariorum inramia diutiirimelaborauii:, vtetiamPaulus ^milius memoriae tradidit. Lemanum lacnm efficit Rhodanus fluuiiis,in illoqne ve- luti delitefcit , donecad vrbem Geneiiamceleri currLi egrediatur. De boc etiaiiiaudiamus Jicet ruccinde^Solinu. Amnis hic,inquit, pliECi* fuemeditationes hifiork^. 2$ ρ praccipitatus alpibuSj primoperHelaetiosruit, occurfandiim a- quarum agmina fecum traheiiSjauiiiuque magnojiprojquod inua- dic, freto turbulentior , niii qimm fretum ventis excitatur. Mar- cellinus vero de eodem prolixior eft. Aitenim libro eodem: Apoe- ninis Alpibus eiFuilore copia ίοηίϊΰ Rhadanus fliieiis , & procliui impetu ad planiora digrcdieiiSj proprio agmine lipas occultac , & paliidi fefe ingurgitat^nomine Lemano , eamque intermeans nui^ quam aquis mifcetur externisjfed altrinfecus iLimmitates vndic prjEterlabens fegniores , quiEricans exicus viam fibr impetu velo- ci molitiir. Vnde fine iadararerumper deiifa paludium fertur, & SequanosJongeq^progreiTus Vienneniem latere finiftro peririn- git : dextro LugdunenieiiT, &remenrus ipacia ΑιιΛιιοίίΐ Ararim, ^ q uem Sauconnam appellantjinter Germaniam primam fliientem, iuum in nomen adieifeit. Qui Iocus exordium eft Galiiarum.Exin- de non millenis paffibus , fedreueisitinerametiuntur , vbi au(5i:us Rhodanus aquis adiienis locupletior , vefiit grandiffimas naues ventorum flatu iadari fa^pius aiilietas,finitusqiie inter vallesjqiias ei naturapraercripiit,ipumeus Gallico man concprporatur per pa- tulumiinum, quem vocant AdgraduSjab Arelateodtanodecimo fermelapidedirparatum. HucviqueMarcellinus.Hoc acciditet- iaminaliis minusnobilibuslacubus,itii vtappareatjlacuspleriin- que veliui domitores elfe fluminum rapidiisimorum, qui in illis iiiam ferocitatem deponere videntur, doneccoire<5tis viiibiiSjma- iori impetUjfed minori noxa, in aliieuin & intra ripas redada,rur- fus vehu ex ergaftulis, exitum inueniant. Mira igitur videntiiF, quaedelacu AiplialtiteinPalaiftina, quem vulgo mare mortiium vocantjComperta funi. Is enim lacus non iblum lordanem Palae - ftin£E fluiiium maximum in ie recipit/ed etiam retinet. Hoc ed^ Cornelius.Tacitus obieruaiiit.Ita enim de Palceilinafcribit , prs- hiftof. cipuum montium Libanum erigiVjmirumdidu, tantosinter ar- dores opacum fidumqj niuibus. Idemiamnem lordanem alit fun- ditque. Nec lordanes pelago accipitur ^ ied vnum atque alterum lacum integer perfluit, tertio retinetur. Lacus iitirneiifo ambitu, fpecie maris , fapore C0iTUptior,grauitate odbris accolis peftifer, neque vento impelliturjnequepirces aut iuetas aiquis volucres pa- titur. Incerta: vndae fuperiada vt rolldo feruntur ; peritiimperi-» sique nandi perinde attollimtur.Certo anni bitumen egeriti cuius ' - , - , ' ' Ο ο legendL, Oper£ βί€€ΐβΗ^9 legenai v^m,vt ceteras artes , experientia docuit. Ater fuapte turaliquor,airparroaceEeconcrecus,innatat.&c. Libetquoquc Uh ?6. cle hoc lacti adducere teftimonium luftini hiftorici. Ita enim kzu bit : In ea regione lacus eft, qui prjOj3ter magnitudinem , & aquae immot>ilitatem,mortuum mare dicitur. Nam neque ventis mo- uetur,reiiftente turbinibiis bitumine, quoaquaomnis ftagnatur; neque nauigationis patienseft, quoniam omnia vita carentiain profundum merguntur,nec materiam vllam ΓιιίΙϊηεΐ,ηίΓι quie alu- mine illinatur.Hoc tamen,quod faperieda in folido ferantur (pa- Lib.t^, ce Taciti & aliorum, in quorumnumero eft Diotlorus Siculus, dixeirim ) aliter feTe habere,ab aliis aiidiuii & hoc aiTeuerat ex neo- In Cofmogra- tericis hiftoricis Andreas Theuetus. Scribitenimfe vidiire,qii6d phiaGallica. Arabes afinum in hiinc lacum pra^cipitem dederint, qui ftatim ctim clitellis Cais fubmerfus iit , neqiie amplius companieric. Sed Vt ad medicationem noftram reuei-tatnnr, Autoportet, vthuius iaciis riiperffimm,arenis Arabicis contiguis abroibeatur,aut abf- 'ceirushabeatlatentes,quibLisaqiiil continue affluens excipiatur, & occukis meatibus cuniculisque fubterraneis alio deriuetur. Si- cutdemari Cafpiovel Hircano traditam eil, quod^ quibusdam lacus totius Orbis maximus dicitur.Idenim,cum propemodu infi- nita&maximafluminamrerecipiat,tamen vbiiftaimmenfanK)- les aquarum continuc) affiuentium egrediatur,nulli certo confta.t. Ob eam remlacus quidam iii inrula Hirpaniolaimmenfai laticudi- - ttis , eoquOdmiiltaflumina recipiat,&nullaquac videntur,egre- dkntLUsabHifpaiiis mare Carpium,alD rndis autem Haney^^ Ub u appeUatur. De mari Cafpio aiitem Paiilus louiiis ita fcribit ; HoC mare manifefto exitu caret,occultis,vt credi par eft,haunentis^^^^^^ tura: fpecubiis,& cxcis vadis abrorptiim.Qupd vtique mirum eft, cum tot influentium amnium perpetuo deciirfu , neque audu ex* undet,neque diluta i^lfugine mitigatum,vnqtiam dulcercat.Totoi autem ambitii in Oiiatam fpeciem ab Africo per obliqiuim ad Bo-| ream fe extendens,Euxino ponto magnitudme fef e pareuadit, ίΐ^ pottto MoEotis palus Zabaeca hodie vocata recidatur &c.Mirabi-| le qiioq; eft, quod de Fucino lacu, quem longitudine parem pel^-! Zih f go , & Marfis vicinisque maxime omnibus vfui eiTe, Strabo lcrUs bit. Mirabile pergit ibidem proditam eft, illiim nonnanquam que ad montana crefcete , interdu.m autem rurfus decreicer e> vt - - mem fme m^diMhnes hi^oric^. jnerra prius lacu loca cleiiccentur,& agricolationem rullici? exhi- beant ^ qu*- fubterranei liLimoris trarifitione occulta quadkm ra- lione fpariim eiHciuntiir. Denuo autem in vnum fonter confla- untjautomninadeficiuntyautrurfuin confligiint,, quemadmo- dumde Amenarioper Catanamdefluentetraditur. Qui quidem annos complures euaneicensiterum excurnt. HacGStrabo. Nott minusmirumeft, quodde Lugieo olim, hodie vero aboppidulo' vicino, Gyrcknitzenfi lacu in Carnia narratiir. Hunc Ortelius' In Theatm noniblumelegantiis. depinxit , ied etiamita ex Lazio& Vuerne- rodeicripiit:HiGlocus ( iic eiim vocovnam aneumtaciim , viua^ rium,aut aruumredliusappellauerim neicio) annis ilngulis frii-. mentLim, pifcationem & venationem exhibet- Clauditur is cir- ciimquaque montibus 5 patet ad iefqui miliariumjminus laxalati-- titiidine j plerisque in locis decem & odfeo cubitos altiis eft, & vbi? niinimumprofundus, as-quat iiiftamhumani corporis meniuram» Ex montibus circumpomis riui quidam ignobilcs pocurrunti iiioquisque aliieolo , ab orientali qiiidem plagatres, ab auftrali quatuor. Singuli quo longiiis fluunt , hoc minus fcatent aquis j terra nimkum ΐρΓο5 cohibente, donec poftremo abibrbeantur- fcrobibus iaxeis , itanatiSjVt humano opereexci& videripoileht»- (Argonaiitanim nauigacioms itibter terram argumenta tixc pu- tacLazius) Hicaquisrediindantibiis , vtrecipinon poisint,fit vi> regurgitent TcLobes , nequeiolum nihil aquieadmittant, ledet- iam quicqiiid receperint;,eiFimdant tanta celeritatev vt refluxiis impetdequiti quamuis expedito & fugienti£egre efFugere liceat.- Ita quaciinqj patet locus difFundiintiir aqua? , & kcum efficiuntr- Hce aquae non miiiBS fere celeriter recedunt, qiiam acceflerunt,- iednon per fcrobes illas tantiimjicd vniueriapeneterra easnoH' aliter recipiente,qukm fi per cribrumdiifundercntur.Qupd qimm fierifentiunt accoliE, concinuo grandioribus eius jmearibus, quo* adfieri poteft, obftmdis , agminatim adiiolant ad pilcationemy qu£e ipiisnon modo iucunda, iedetiamperfru6tiioia eft. Namhi pifces fale conditi magna copiaad vicinos exportantur.Porro iic- cato lacu fit mefsisjqua^parte iblum confitu ;& idemjrurius coriic-- ritur antequam inundet.Graminis itaeft ferax, vtpoft vige- iimam diem iecari foleat. Qujs hic liidentis natu- rae.miFacu,la non fuipi ciat? 3β2 Benz.0 in hi- fior.nouiorhis libj.ca2.2o. De captimt. Confiantino- pl.tomo. 2. T>eTh€[aum nonnuUa memorahilia. C Α ρ V τ L χ I I Ι- ο ν I nobilem quendam,amicum paternumvctercm,qul in bello illo, quod Cieiar €arolus V cum Principibus ,,i,„.»,«^i Gertiianiae noftroteinporegeiiityxnem Jioftium precioJ fiores fuas res , in amncquodam prope arcem fuam , quem ad hoc ; ίίΓαο cuifu auerterat,eiFoiroipecu,veliiti inloco abftrufo & tutii^ fimo occultaiierat. P6ftairu.mtis omnibus , quihuius rei gnari ef^ fent, in cuta loea feceiTerat. Sed tanta fuit iagacicas Hiipanor um, vt, nefcio. vtrum licitis an illicitis artibus , fllas res jndagarint,& iterumauerfoamne abftrufa& demerfaibi expircati iint. Eadem ratione pecuniam aliasque res non folum in illo bello defoiFas , fed miiltis feculis ante occultatas & vetuftate propemodum εοηΓαιη- las,mueneriinc. Similifelicitate, in erueiidis ;abftruiis rebus, yii funt Hifpani paulo ante in Comagralnfiila Indi^ occidentalis. OuumenimComaciis vnusexRegulisiftiusloci, quos Cacicos vocajit,inarandinetolodices, ftragulas, fidilia&ligneavafa, & ampliiis duo mille & quingenta pondo auri laborati , ne in manus Chriilianoriim veniret , abdidiiTet ; Indos captiiios tormentis fa- ted & prodere i?a coegere. Eandem fortunam Turci, occupau Conftantinopoliliabuere. Tantos enim thefauros defoiros , tam nbuos qii^m veteries,eriiere,vt;sftimai:ionemexcedanc. Ideoque roae Leonardus Chienfis exclamat: Ο Grseciiammiieri &mire- rabiles,qaiinopiamfingebatis! Ecce iaminlucem veneruntthe- faurijquGS pro vrbis rubridio denegaftis. Temiriis autem vel Ta- meflanes Scy tha,qui viilgo flagellum, vei ira Dei diccidi iuiiit. At Biculis captiuus,cui res cognita erat,abditos the- iuros indicauit. &c. Ob hanc caiiiiam tales infcriptiones anti- [uiis. in tnarmoribus proptei* thefauros Deccbali detedos le- ;untur: lovi INVENTORI DITI PATRI TKR.Rj€ MATRI BETECTIS DACl^ THESAVRIS C^SAR H Ε R- VA TRAIANVS AVQ. SAC.P. Ο Ο 3 Simlles Tornandcs de Similes cuiiictilos occiiltos Gothi moituo Alarico ίρΓοΓίίηι Rege fdasGotbicis. 2if\id Confentiamin Galabria quieriuerunt , dum eius fepLilturs occultandac cauifa, mftam Italorum , quo5 is Isferat y iracundiam €aro!ui Sigo- V'enti:,opusinrigne moliuntur. Qtiippe Bufentem amnemoppi- mus de occi- dlimipram prscerfluentem , magno militiim labore alio auert€- dent. imper. ruiu, ac locum fepulchro inmedio alueofiiftoderunt ,atqueib' Uku. ' cadauere Gura mukis opibiis condito,deinde amnem in fuo ire flu- ininepermirei-unt,& nelocum qais ferutari poiTeti captiiios ^ qui notaile illumlocam oculis poterant,occiderunt. Eandem hiftori- In hiflGr.Nea- amPandulph. Collenutiusrecenret.Neroautem tlieraiiros Liby. poiidiU, COS,animo fuojncerti autoris vana peifuarione conceptps , neuti- qnam inuenit , immo perpetuam notam infamiae & leUitatis ind< CGntraxit. De quarejVtearedius cognofcaturjaudiamus Sueto- Jn vitA mrO' niLim&ComelmmTacitum,qui anDaliiimlibrumxv i abexcef m. fii Csfaris AuguftijitaincipitilllufiE dehinc fortufta Neronipe; vanitatem ipfuis , ex ρΓοιηίίΓο Cefellii Baffi, qui origine Roenus mente turbidajnoCturna^ quietisimagiriem,adrpem haud dubian recraxit. VeitusqueRomanijprincipis aditumemei:catas5;expro mit repertum iii agro Γαο rpecum,alrkudine immer/aj qiio magn; \is auri continereturjnon in fcrmam pecmiix, fed rudi & antiqu( - pondere. Lateres quippe prasgraiies iacere , aiTtantibus alia part' ^ columnis.qii^ per tantiTmiirui oGGulta,augendis prierentibus bp nis.Geteram vt coiiiediu-a demonilietiDidonem PWniiramTy ro profugam , condita Garthagine , ilias op€S abdidiiie , ne iiouu populus nimia pecuniaiafciuiretsauc Reges Numidariim, & ali^ iiifcniljCiipidine auri ad beiluma-ccenderentur. Igitur Nero, noi autoris,nonipfiusnegocii lide iatis ipedata, nec miiiis viforibus per quos noiceret an veraailiererentursauget vkro rumoremjinit ticque qui velut partam priedam aduehereiit. Dantiir triremes & deledum-nauigium iuuandaE feftinatioRi. Nec aliud per illo diespopulus credulitateprodentis diuerrafama tuleuat. Acfort qainquennale ludicrum,iecUndo iufuO celebrabatur,oratoribus qite pxiEcipua materia in laudem principis aifumta eft. Non enir, tantum folitas fruges, nec metaliis confuium aitrum gigni; iedno ua vbertateproueiiire terras , & obuias opes deferre deos. Qusc alia fumma facuntiiajnec mmore adulatione ieruilia fingebant, fe itim. de facilitace credentis. . Glifcebat iiuerim liixuria fpe inan - - V COniu pue medmtiones hiflQricA. confumebantiirque veteres opes , quaii oblatis , qaas multos pef annos prodigerec. Qmn.& indeiam largiebatur. Et dmitiarum cxpedacio incer cauiks paupertatis pubiic^ erat. Nam BaiTas cf- foilo agro fuo latisq; circiim aruis,diim liunc vel illiim locum pro- inifsi fpecus adfeuerat, requunturque non modo milices, Ted populus agreftium efficiendo openaiIii_mtii.s,tandem pofua ve- cordia,non fairaanteiomnia fua/eq; tuncprimiimeliiium admi- f ans, pudorem & metum voluntaria morte eiftigic. Quidam vin- :ftumacmox dimiiriim tradidere, ademtis bonis in loctim regi^ Caz^. Hajc Tacitus. Eodem modo infeliciter ceisit Richardo Re- giAngliae, quipropter magnanimitatem Cor leoninu fuit appeU (j/^^y^ i« l- iatus,dum immenfum theraiirum \ nobiii quodam in proprio fun- ' ,y do repertiim , vi occupare conatur. Quum enim Caulaciim vel "ί «,ν/ρί f ChalunumLemoiiiaim vrbem,inqiiamisnobiliscum tiiefaiiro Ly,^ Lj.a- confugerat,obrideret&oppugnarct, venenata ragittainriniftro iY^eeo , pro hiscc donis potius igendaf,quam aliunde,& quidem vetitis artibiis capetendaiunt. nonnuUis infigmbm & fiupendis fHr- tis.nec non quAdam de theJauroVe^ petorumpHblico. C Α Ρ Ϋ τ LX M I T. Ν libro Gallico, cuins eft titulus : Traitte pfApdraim λΐ' apologte pour Herodote, qimmmiilta infignia furta recen- ΓεηαΐΓ,ρΓ3? cetens mihi nonnulla propemodiim fidem ixcedentia, ciitn propter audaciam , tumpmpter miram aftiitiam 'iia iiint. QajE ficut e Gallico iermone ^ mc verla iiint,hue ailcri- ienda oper? pi-ecium dLixi.Accidit(inquit autor iftius libri ) tem* )oreRegis Franciici I.huiiis nominis, vt quidam fiir fplendide v«- litiis,quum magna folennitate celebraretur miila, Cardinali Lo- haiingo exloculis,quipl€runque veftibus id, pecuniam vel alias es aiieraandas aifauncur , aliquid clancuium eximeret. Qmimqj ftefur aftute animaduertiiiet,neminem Hoc priErer Regem, idqj ntentrs qcuHs obieriiaire, tantnmabfuitjVt abfterreretur,vt aufiis iierit famiiiariter rubridendp, Regidigito annuere, vt taceret, juaii iGCoiftafieient. Rex vti deleilabatur iocis, exiO:imansifta lon ferio , ied vti inter aulicos moris eft , velut rem liidieram fieri, liffimulauitie vidiile hoc furcu.Finita aiitem miiiaj vt cercius co- ^noίceret quid fadum eiiet, inter colloquendum przebuit Cardi- lali occafionenijVt ad iiios loculos refpiceret.Is quum no ampliiis eperiretjquodibi reporuerat, & obeam rem valde cpmmouere- ;ur;Rex qui conipexerat , quid accidiiiet , & materiam ridendi juieiieratjinlargiorem riium eiFuius eft. Poftquam autem iatis ri- inet, &rena tradfanda occiirniienc,iuiIit Rex, vteaqu^ablata [lardinali Te vidente eirent , reftituerentiir.perfuafum enimilli ad* iiiceratjioco Sc animo reftituendiiftam rem^qiiodamnobiliau-» ico , talem enim ex veftitu iiidicauerat , fubtradtam eiTe. Vcrum g^uiimexplorata re comp,quac 'er^omniaillepcrociumfuftulerat. Veriim neqiie furtum ( vtdi- 'k\xi) ncquc adulterium vllum diu in occulco fuit. quia alia ra- P ρ I ύοηφ tione tam cicb fceliis deprehendi non poterat ; ita iane accidit , vt' ipfe fuo indicio fitproditus. Eratillicompater Zacharias quidaia GuiojCi-etenfis & ipre,ac patricii rangumis,hoirio vel hoc vno ex-, emplo mirs innocentiie : huic facrs arar- adhibito rem omnem Stamacus ordine enarratdnde in angufti&.dGmieilium,quod Gra:- cuius inGolebat3abdu€tiim immeiifum ilii fiirtum retexit. Ad cu-j ius οοπΓρεοΙαπι quum piobas virnaturar, ac minime faeinorofie, obftupuiiret/celerisqiie atrocitate pauitans vix fatk fuo coniifte- ret veiligio ; feriintracrilego homini in anim^ fuifle, eum obtiuii* care . addidiiletq,- amnmi) fcelus fceleri inifiilkitaoCcuFri&j V6 i diceretjfe prs nimia lasticia, quod ex iniperato videret fe ad taiitas ! diuitias perdudumjpene deiipere* Qoibus verbis confirmatus il- i U cxde abiliniiit. Acceperat interim Grio dono pi;ecioiiffimuii| ab eo lapidemsarq; ob id notiffimum. Ferum eum fuifle,qiii prip-, I re paite Ducaii* infuk hodie conipicitur. Per ipeciem igkui: ex^^ l pediendinegoGii a fiu-e digL-eiiils , Γβ in cariam proripuic : indea4' j Principis coilipedum admiiriis , atroGiis.Fetegit facinus : celerita- j te opas eile dicere,ne ilie ( quem vix multo ambitu verborumfe- | felliiret ) iriucato repentc confiiio ie aliquo bona cum parti iuid illatebraret:&nefidesreitanta:deciret,gemmam dono accepcam | iinu depromiiuC^acoBipedamiiliriintj qui liominem coinprei.| Kenderent: atqueita cum eo in poieftat^m redac^o , omnia qual! fiiftuleraE/unt reGcpta, vtnihiiex tam precioib apparatu ( ciiiiis i iEftimado vicies centena aureorum numiliiim milliaaiquaiie drei^ i ttir ) defuent. Fitrti aator ad geminas columnas eil; laqueo neca- 1 tus.Indici praEterauriim,quodiii prxientia dono aGcepits perp^l ttuim eft ialarium ex pabliGG decretum. Hadenus SabeUicus.j Eandem liiftoriam reGeniet Petrus luftin. in hiftor.Veneta lib.8.In j lihro aut^m 14. deaiio iniigni furto, quodnoftro Eempbre ibidem | accidit, ita fGobit: FiircamliisGe diebusiBiigne in vrbe€ommiCri| ilim eft. Nam vir quida.m geneire Neapolitanus , adulterinis Gla-| uibus atrio qua:ftorioreierato, vbi ferreis^rculis publiGi aiier-1 uantar thcrauri,ad odo aureomm nummum iniilia ex χΐζήο abs-| tulit. Verumis poft aliquot dies captus , detruhcata illi prius dex-| ceraj DeGcmuirum iuira media Riualdiareaj vbi fiirtum fadum iiierat , laqueo emineiiti furca ΓιιίρεηΓαβ neGatur , meritasque poe- ms, luit tanti iatrociiiii.Qupniarii akicein. theiaun Vcnetorum.Sa- bdli" fme medimtwneshifloricjt. joj l^llicns mcntionem fecit,eutTK[; iingillatimdercribit, νίΓιι«ι quo- que eft huc adijccre,qus Pliilippus Comina?us hacde re , non mi- lib.2. deheh nus qukm illeoculatus teftis , quorum vnus, vt Plaatus ^xumzio- mApltt. remhdemmeretur,quamauritidecem,receniet. Eft Venetiis,in- qiiit, templam diiio Marco conrecratiim j ipifi faceHum vocant, longe pulcherrmnim & oniatiffimiimr In eo eft is qui appellatur theiaiirus toto Orbe celeberrimLis. Eafunt ornamenta qusdam ciustempli , 6c vniones, ad quatuordecim , omnium qiios ego vi- derim longe maximi , non expoliti camenj & coronaf diiodecim aure^,qmbits folebant anriquitus exornari ad certos dies t;otidem feminaf , qua? circiiiTniefe-more confueto , quiim per iniidias ef- fent intercept^ ^ prsdonibus, marici non deftiteruntiilosperre- qui, pnufquam eas recepiilent , & eoronas illas deinde coafecra- runt diuo Marco , &iacellum ibi confti uxerunt , in quod Senatiis. tngredkur quocannis,quo diefacinus Iioc fuicadmiiium.H^cCo- minieus. Siquis autem piurahac de re fcire deiiderac, is prolixia- rem defcriptionem inuenietapud Albertum Leandrum.Etiii quo/ Oe mfulkl^ damItalicoIibro,qiiiinrcnbiturDerebus memorabilibiis Vene- driamii. tz Reipub. h^ec legimtur : inter alias l es precioias , gemmas & ν niones in theiauro Vcneto inpnmis oftendicur pileus , vt vocant, Ducalis,nonitadiu fadtus, euiuspreciumdiciturexce/dereducen- - ta millia coronatoruna. Tlieiau rus hic partim ex ipoliis C onftan- tiiiopolitanis , quando illa^ Gallis & Venetisfiiit occvipata,alia- , rumq; vrbiumcaptarumpr^da} partimex muneribus variorum PrincipiimhnicReipub.donatis conflatuseft. Alii talemfabulam ^ulgb recenfent : Thefaurnm iftum a quatiior opulentifs. merca- coribusfuiiie Venetias apportatum , & quum illi iudicarent me- tius eifcvt pauciores eum poffiderent, duos ex illis veneno c me- diotoUeretotidem Gonilituiire. Qaum vero idem plane reliqiii duo coniiliiim iniciispnoribus iniiirentjita omnes qiiatiiorper- tiirefine h^redibus. Atquehacratione Senatum Venetum adie coriimbona veliitfiicodelatarecepiire. HocquepLitatm" indicari qaatuor ftatuis ex marmore Poxphyrite iculptis , prope poitam maiorem palatii publici, fe inuicem compledentibiis. Huc vsque lutor illius quem diximus libfi. Equidem -ter vel qnater hiiiic thefaunLi, praefercim quum quotannis publice certis feftis in tem- plo D.Marei fup^f alcar^ exj)onitur, magnacum adir.ir^ione vidij ita Tt putem fimilem in Eiiropa , etfi Dionyfianus Gallicus etiam rariilimus & cxquiiitiis eft, intcr Chriftianos vix rcperiri. 2)tf Vhengite lapidejn quo ea:,qm α ter^ \ gofiunt ) conjpici ^ojfunt. C Α ρ V τ χ χ ν. SiTATVM cft, CxCznm potentiores iacri Romani im- perii ciuitates in&redienti5 munera quaedam ^ deledis ex Senatu eaium vrbium bene ominandi gratia, & honpris cauiia ( iicut olim confulibus in prouincias aduenientibus, honp- ris loco dabatur illud aduenticium dqniim,quod honorarium d^ citur.non enim tanquam debitumexigebatur ) oiFerancur. H«G aucem foient eile plerunque aureapocula,vel vafajmateiia & arte cxquifita,inteidum repleta aureisj qui fub noris earundem ciuita- tiim ius cudendi monetam Iiabentium,coriflati iunc. Accidit idtiir (ita enimex viro dignitate& fide prsftanti audiui) vtin cdiebri Germanix vrbe eiiismodi xeniola vel honoraria Maximilianol, Imperatori in piieientia nonnullorum familiarium iuoriim ϊηύ- inorumoirerrentur,quasiicut traditaeiient jincubiculo Csiareo coramlmperatoreintabLtla relinqiiebantur. ExlHbebantureniia tunc forte quxdam ipedacula publica in honorem Cieiaris , ita vt aulici illis inipiciendis dedki eiient , eamque ob caufiamimgu- li locum commodiiminfeneilris occupauerant. Quumautemv- nus ex familiaribus Cieians exiftimaret , & Caeiarem & omnef accurate obTeruarc, quid foris publice ageretur j quaii alii ho* Sioris cauiia e fuoloco ptceoccupato cedens, mox lefe iubdiixit, & veltit remotis arbitris, expoculoillo donatototaureosiiirri- puit , quot apprehendere in ilia feilinatione potuit , raptimque in loculos fiios appenfos coniecit , ratus neminem hoc fuum furtum conipexiire. Verum Cieiarjetiiputabatur videndis ludicns rcbui folurnmodo intentns,obieruabat nihilominus alia .Iiabebat enim annulum in digito, cum gemma,quai demonftrabat id,quod a ter- go aecideret. Hancquediiiimulanter quum inipiceret ,eum non f«giebat quidfieret. Vt^zdck igitur adionibus iliis theatricis , & aulidi βuem€d^tationes hifiorica. jiilicis xufik Carilirea prariiolantibus^nec iion ex munificcntia eius deillis aureis obIatis,iingulis portiiiiiculam expedantibus, tan» jem vocatuskCaciareille,quipriiis magnampartem pecuni;e,ne- mincinipiciencejVtifibi perruaierac,iurnpuerat,iuiius eft tancun- dem accipere, quantum apprehendere manu poflet.Illenerdens quoriiim iila miinificencia tenderet, ied confdencia ftimiilante trepidans perpaucos aureos cx poculo apprehendit. Mox iuflit Ciffar illumeosnumerare. Expcdantibus autem rcliquis, qiiarc hoc fieret, &exirtimantibus inter ipibs doniim hocpaulatim di* iiifumiriitandem iiibridens, DepromenunCjinquitj&reliquoi aureos de loculis , quos antea iiirreptos cx hoc poculo furtim iniecifti,vciciam, vtrumnunc, velantea cordatior inaccipiendo Rieris.Hac inopinata le confufus ille,&velut forex fuo proprio in- dicio deprehenfusjneicio quasexcuiationes mixtis deprecationi*. bus muilitanSjCoactiis fiiit in conipedlii omniu iiibtradtos aureos proferre,& eos numerare. Quum autem horii multo niaior Γαπί-- ma eiTetjqukm illorumrTollas vtramq; fummam,ait Csiar^habe^ isq,- loco viaticiiveriim caucjne poilhac in conipedu meu vcnias. Ita cu ignominia iile dimiirus fiiit. Mirum aiitem alicui videri non debetjtali artificio annulos confici pofle , vt ea quic a tcrgo acci- duntjConipiciantur, cum oiim integri parietes eodemmodo con- ftrudifuerintXegimusenimapudSuetoniumjDomitianiiCsia- JnviWDomh rem raecu iniidiaru, porticuii , in quibiis ipaciari coniueuerat, pa- ttani. -ietes phengite lapide diftinxiire, vt eiusiplendoreper imagines quicquid \ tergo neret,pi-aruideret.Necnon&hodie Venetiis an^ nuli vendunturjin quibus velut in ipeculo ηοηΓοΙιιιη quisqj iiiam imaginem, ied quaepoft tergum peragiintur,conipicere poteil. Subditos^lerumque imitariPrinci'' pum mores. C Α ρ V τ L χ ν Ι. ^^gi Ν aula Maximiiiani 1 1. Imp. optimi , obieruaui familia- fe^i^ i'es CaefareiEMaieilatis plerosqueimitariioiitos non io- fe^^tl^. lum coiorem veilitus,ied eciam fornQam poGulorum,alia- ^rumque rivmquererum,quibusImperat0rplerunquevteretur. Sicetiani imitab^ncur femin^ iiluftriores , quae conipiciebaiit inAugufta. itavtpelliccce veftes^&aliaeres>alioquin tanquamnimis vulgares negledsejin maiori precio haberentui:,e0 cpod Imperator & Aui guftaiis vtinon dedignarentur. Sane haciiirenihil noui aGcidit. yidemusenimlapillos&gemmaspluns venir€,quaediuitibusae opuleiitioribusin preciomnt^^uamquai paiip€iib«s & t^^^ dbus. Vtautemexemplo aliquoh^c res clarior fiat, audiamus, quodolimapudRomanos accidiflelegimus. SabinaPoppa^ailla ^ cuicun(5taaliafu.erepriEter honeftum animum) quse aNeronc ad in^niam vfque adamata fuit , capiUos Iiabuit iticcinei coloris, xjuos Nero crebris iermonibus laudabat,verfibusqu€ ad citharam fcitecantabat. Qupfadumeft,vtpuelkomnesRomanae &Ita- lic2eseo tempore eiasmodi colorem magno ftudio afFed:arent,non in coma modo & capillis,fed Sc in reticulis,annulis & omni gene=- re ornamentoru. Qua ex re fuccina gemma,qu2e paruo antea aiftt- mabatiirjmagno deitide licere coepkrquodmaximo omnium priii- Jdtf> $7. CA^.$» cipi grata eiret. Vnde Piiniiis de Neronis manere quodam gladia- torio itafcribit : Tanta copkfuccini inueda, vt retia arcendis fe- ris podium protegentia, iuccino nodai-entiir. Retia enim appofita €iantmuro,qiiiarenam diiiidebatintheatrojVt iedentes tuti eit fent ^ leonibus, pantheris & aliis fcris, fi fepta tranflilire conaren-| , tiir.Ex his apparet,vt inmagnis r^bus , itain minimis quoqj rauU; tum valereexemplarummorum viroram. Siquidem, vt Velleius iH hifiom RO' Paterculus de Aiigufto Csfare ait , facere recte cives maM* SyOS rRINCEPS OPTIMVS FACIENDO DOCEr.CVM- ΟΥβ S IT IMPERIO MAXIMVS, EXEMPXO MAIOR Ε ST, Nam populus in Regem,tanqiiam in edito loco poiitum5& in cla^ riifimaltice veriantem, oculoscomiciens,ornnia cur.iosp & dili- genterinquint;quid agat,quiddicat,quemadmodum viuatj&iri illius animum quaii perrimulas infpick.Exemplum habemusRo- in^ in Pafquillo & Marforio,quorLim clandeftini intemiincii,mi' niita qiiaeqiie,qua:^k Pontifice Romano^«&: Cardinalibus , aliisque: aulicis committuntar,licet remotis arbitris fiant, pleraque tamen: ienptis fuis in lucem proferunt. Ita vt non abfiirde^liquis dixeiit,, cum iftic hominibus libertas loquendi & reprehendendi vitia po- 4€momi ademw fit Japideis ftatui§,Cunda qiiac occukantiir velu- ticnuH' fme medimtwnes hifwricdi. 307 ticnanciamibus,obturari os iioiipoire.Simile aliquid olimpoetis apiid iac^Uum Pnapi,qiiad fiiit in Exquiliis^, vbierant horti Me- ccenatisjvfitatii fuiirercribit Gyraldus.Sicapud Akxandrinos te- De poetar hU iieSiiida,certisdiebusincurnbus homines vecT:i,quibnshocmu- ftor dialo^ 1 nus datiim elictjtotam vrbem peragrabant ,& ftantes vbi vellent, in hikomis &domoairtantes CLiiusciinq; vifum ciret,vere deplauftroGane- bant : nec falia conuicia, fed vera ciimina obijciebant. Operairi enimdabant, vtaccurate probra ciiiium exquirerent,& h^cm^^ corrupce proferr^nt , vt ob lioc omnes impiObitatem aueriaren- tur. Sednelongius apropofico digrediamur, Qmn ipfi parietes, vtlohan. Anc. Viperanusait, itaineDeus amet , loqui,&omnes DeRege&m vocesjad-iones, mores Principum edicere, & arcana proferre & gnocap.rs, diiiulgare videntur, vt nuUiim neque diaum neque fadum illo- ' rum diutius latefe pcilit; & quod grauius eft, vniuerE minima qu^que iilornm errata iludiose animaduerterunt. Quin imm6 eorum mores & ν itam ita pkrique imitantur, vt eius exemplo vel maxime inueteratos mores & opiniories faciiime immutent.Qua- propter Tiliiis rede monet , inprimis neceiTarium eiie, vtRegis Lth.2.derehm domus mimdahoneilaqueconreriietur. Nam ii qua virtutis mo- Gallicls pme numenta in ea Rex conftitiLerk j ea rotumregnum proreqnetur : finem, vt e contrario Princeps in vitia fertLir exemplo regiie. Hoc ncn ignoraaitMaitialisjquiredeadDomidanuinfcnbit: Llp.epmam ^ Nemofios ( hacefl auUnaturapotemii ) Seddommmores Cdfarearmbahf. HacCIaudianLisquoquereipexiile vUetiir^quumaii: mpanejr.c^ Regisadexemplum^necficinfieaerefenfm ~ latuHonom Humanos edi0lavalent,quamviiaregentis. Mobik mutatur femper cum prlncipe vulgus, EtinlaudibiisStillicon, fanewt Scilicet in vulgm manant exempfa regentumt " Vtcj^ducumlituos,fumorescdfirafequunmr. ConfirmatuL-lioc memorabiliexemplo inhiftona Scocica Bucha- Lih.^'- nani.Qmim eiiim lofina Rex S^otorum, medicoriim & chiruro-o- rum familiaritate deledaretur , breui rcliqua nobilitate m mores Rtgiseunce/adumeft, vtmiilds ieculis nemo eiΓetillScotiaillu- ftciore na£iisl<>co, qui vuln.erum curationem non teneret. Ideoqj Iemo qmdem nunquamquanmmlibetArgusaberraU Mgeunonminuitmdacorifuemdoreatum. Gensfine tufl'tda,fineremigenauismvnda. Multafidempaucisadimuntmendadaveris. QuicqmdmB^tegunttenebrdyfolmAnereueUu Accendit culpam facilisdimiftopxna. - νίχροβηΐ rnale coepta hnumcontmgerefinem. Caums eii,quandograuioraimentur,agendum, DHigimrte0ior/celerum,deprenfirodttur. •ptirarifamulosdominmcompelluauariis. ReseHdtfficiliscaflamhemducerevttam. mllaferemaior,quamcaflevmere,pugna: Sola nm%fuumfinltur morte duellum, Ccteriim vt meditationem noftram profequamiir, de vidoriim m pnncipibus perniciofa imitatione eft vcrboia quafi difputatio, iii quadam Gregorii Nazianzeni oratione, vbi dicitur, Nullam dVc tam puiEparatam imbuendo veftem ad colorem, neque tam idone- amadodorem recipiendum;neq;tampeftilentemhalitumvllu.m maerediftundi,cuius contagioneanimantesinficianciirjqu^mro- leatceleriter principum virorum prauitate atqueviciis compleri vuleus,multoqiiidemcicius,qu^mecontrariovirtute. Qusea- fme meditntiones hifloric^. dcm diiienintur \ Cicerone jdemonftrante j Peccata pfincipum UhsMl^- plusexemplo quam peccaronocere.Siquidem exempiajVtSebaii:. hus. Foxius Morzillus Hifpaleniisait, vfqueadeo mouenc hominum Ds bfjhr, m- animoSjVC quoniam eo Ciint illi ingenio , vt quod ab aliis fiat , iibi JHt, quoqiie putent faciendum ; vel vicia edam & icelera aliorum ipii imicentuivSumusenim omnes inuicem veluti fimiie fad;oriim& didorum noftroriim,iicuc & fimia? quoque ipfa: noftri : ita cerni- miis hominis vnius fceleraci & impuri vitam, qiiafi morbiim late ferpencem & concagiorura, aliorum mores corrumpere : iic mali principes non tam detrimcnti id rebuspublicis aiieiunt, quodeas male adminiftrant , qu^m qubd exemplo fiio eundos deprauant ; fic patres vicioii filiis funt prauitatis cauffk & exem-. plo. Iliuftniis hoc fit ex Ludpuici X I. Regis Galliarum hiftoria. Is cnim qimm Carolum filiuin , forcaife propter valetiidinis im- becillicacem, vcVincent. Lupanusmemoria:tradidit,icireiacinc Uhj.Dsma- vetiiiiret,prseter viiiim illud : Quj nefcit diiiimulare, nefcit regna- giflratJrdm. re, malo & k peilimo principe petito forte exemplo. nam Tiberius nullam asque ex virtiitibiis fuis, qu^m diilimulationem diligebac, vtrefert Corn.Tacitus: Liidouiciconiiiiuiii.ita maie incerpreta- ti funt nobiles Fianci , vt niillam literariim genus non contemie- rint. Gulielmum Bellaium autcm,quumad beiii gloriam literas addidiilet, deinceps primum Gallos docuiiie, nobilitari non offi- cere bonas literas, traditibidem idem autor. Ε conrrano quiim Francifcus I. Rex Gallis miro ftudio bonas &liberales literas do- ftosqiie foueret; plerique eum imitati idem feceriint, vt idem Lupanus teftatiir. NobileSsinquii:, Franci ita perpetu^ ^literis Uh.2. deMa- abhorruerunt , vt illis iicerai-ura ftudiiim rordidum videretur. gnoConfilio. Qaprum liberi quum eius aetatis ellent, vt laborem equeftrem ferre poirent,familiispnncipum&procerum addicebantur, vbi aliqaot annos, quoad pubefcerencequicandi 5c vcnandi ftudiis dediti,qiiumex ephebis exceisiilent, militiie totosfe dabant. At nunc Dei primum, deinde Franeifci Regis benignitate in literatos literarumqj ftudioroSjquod ante viciovertebatur,nunclauditri- buitiir.Hoc Tilium mouit, vt diceret, literas equeftris ordinis no- bilitatemconfirmarc&abignobiiitate vindicare. Id ΐρΓιιπι etiam Bodiniis obferiiauit, vbi dicit ad jUuftrandum didiim Platonis: method$ Qui^.les in Repub. principes fuerint , tales fore ciues , non longius hifioricd. 7 exempkpeteiida elTejquhm kFimcirco Rege Galli^, qui^ mum liteias, a quibiis iuimaiOres iemper abhorruerancamare ctEpit; ftatiinnobilitasfeciiEafftrdeinde reliquiordines tantoft^ dioconquifiermitjVtnuiquam literatoramextiierit maior copia* Mira iane res eft, quod Galli a maioribus ita degenerarint , & q^o^ ires bonariim literaramjantequam cultiores exemplo Regtim lAh. 4^, dereRtjfaiSti fuerint 5 ciim tamen Strabo eos hisce verbis ob iludia dircipiinarLim commendet : Ha^c Marsilienfium inftitutro Roma- noriimhodienobiiiis. quemquepeliexitadeo, vt proρeregrina- doβe^quam ftiidioriim cauila Athenas pridem rureipiebant, diic^ fjliiiariimcupidijnLincilluc ie Gonferant: quorum aemulatio GaU os qiioqueexcitauicvtpaceper Galliam compofita, ipiiocium^ rebus bellicis ampledeiitesjad difcendi inilitiitiim animum appel- lerent , non viritim modo/ed edam vniueriim per vrbes ; quippe qui dicendi magiftros ( quos Sophiftas appellant ) priuato pitbli- coqueimpendiooppidatimrurcipiant^ialanamillis ftatuentes, ac medicis. Eadem accidere Germanis,tefte ebdem Bodino,quiin- qait : Quum olim inueterato quodam odio iemper a literis abhor^ ruiifenr,minctantum profeceriint,vthumanitace Aiiaticis : miU-» tandifcipimaRomanisireligioneHebrceis : philofojihia Grjecis; Geometria,^g7ptiis: AFkhmetica Pkaenicibus: Ailrologia Chal/ dieis: opiiiciGUum varietate populis omnibus fupefiores eile vi- ΈλΙλο. deantur.Rede itaque ratiocinatur Cominarus hoc modoiDodrt? na vel meliores reddit homines , vel detcriores , pro cuiusquena- tara & indinatione : ied^tamen veriiimilius eft, aliquem ea fieri meliorem. Nam quo quisque magis,quid ie deceat, intelligit ; eo ■ veliementiusipriLm negledtipudetofficii: &etiamfinonomnm fibitemperet amaleficiojtamenneplane modumexcedatj cauet. Ac iilud qiiidem vfii compertura liabeo. Mukos enim noui,qiios aprauis &lllaudatis coniiiiis eriiditioiblaretraxit. Hucetiam ac-» cedit metus diuini numinis,. Quanta enim iit peccati magnitudo, & quantopereDEvs ofFendatJirfiagitiis, dodinonpaulomelius, qiikm homiiiesimpenticognoicunc. Quiiunt igitur male infti- tiiti pnncipes,quaiitnm iit mmiussquod acceperint^Deo,nonin» ielligimtj & ipforiim familiares,ne malam libi^gradam concilient, •diisimulant : & vt ex omnibus forte fit vnus,qui fideliter admone- at^is.tamf π fiis fententia? nullos habet approbatores^ac fere fit ,'Vt fiue medmtiones hifioricA, jn ri Jiculus habeatur. Sed vt hoc capat exemplis veterum abidlw liamus, peccata principumfacileimicatores reperire, confirma- ttirfad:oNeroiiis.Nam Corn.Tadtusrefen,&k Stteconioin viu Ub η mna^ eiiis mentio hc, eum itinera vrbis^& lupanaria & diuemcLila,^ leruiii in diilimulationem Γιιΐ compofitum,pererraile, eomitanti- busqui raperentad venditionem ex^ofita, & obiiiis vuinerain-' ferrent adueiTus ignaros,adeo vtipfequoqiie acciperet idus δζ orepr^ferret. Deinde , inqiiit, vbi &raremeire quigraiFarctiir ^ernotiiit,augebantiirqueinjun.T aduerfus viros feminasque in- iignesj do- R r nec ntcH^nxm crebris idibus acernm^ puliatus in conipedu omni- um exanimu H^cexquodamamico fideli didici,quiiilis diebusredogca atque in ca^dem verfas , in ftratos hiimi miluios iaeuire, ■ iramque ad rabiem exereere , conficere roftro iemineces , atque έ mortuorum aut capicibus cerebnnn cruere , aut haufta e vifcen- bus inteftina trahere ynguibus, carpcrcpr^cordia,acdircindere armos roftiis ; demum mhU irs reliquumfacere , nihil non per- mittererabiei.Atquejex hoccertamine vjcilor plures dies perinde acdireptis hoftium caftns liber,kmsque paifim ferebatur. Hiinc pugnam volucnimqiie conatus tantos piurimi mortales fpeda- tum quum veniirent , qu6 ftragem ΐρΓι cernerent, per vineta cam- posquevagabantQr. Itaque aliipngncE genus acre cruentumque, ftragemaUitantam mirabantur, Erantqui vulnerum vaftitatem, & coiigeftos quafi caeforum aceriios, fufpicerent ; nemo tamen, quinonfuturum breui contendentium exercituum augurareuir certameti , partisque alterius calamitatem. Haec Poncaniis, cuiiis verba recenfcre libuit, ciim propter elegantiam ftyli, tumproprer luculentam naurationem huius memorabilis & portentoii ccita- minis.EtfiautemfieripotuitrVt ifta^aues pr^damlocuftarumiftis in campis, ficut vtraque ad illam auida eft fccaatiE fint, & ob cam ■ cauiTaminter fe dimicaFint vCiim ipr^rertim & Pliniiis tradat,Se- lciicidesaucsincolis Cafiimontis fruges klocuftis tutasieruarcj tameii fmemedmtioneshifloric^, Ji7 tamenhoccertamennonfortuitam fuiiic? exitus pugnse iaiigui- nolent.T,qitae illis in locis paulopaft euenit jdcdarauit. Nicetas qiioque de pugna cornicum & coriiorum fcribit , quac accidit iii- teriftas volucres anteatrocem Scytharum, lohanne Myibduce, in Thraciam incm-iionem, H3r,ali^ ^ Septent;rione,aUs Auftio invnumlocumcongregata^jinterfeie velutacie quadam inftruda ~ acriter conflixere. Coruiqui^ Septentrioiie vencraiit, merjdio- nalium cornicumphalanges iiifugamverterunt.Paulopoft Scy- tha:cLimIcalis conflixerant,<3cIl;aUmagnaclade accepta fuperati funt. EodemmodoSabelUc^srefeIt> pridiequkmVeneti fofdir J^ecad.iMj. iimamclademad Sapientiam infulam acciperent, coruorutn vim ingentem fiipra clailem conflixiire , atqj altef am partem ita vexa- tam,vt plum quaiinubes quxdam anatum&anieriim, aliquot ianemyfiaduipaduolauit, ^ feque proximum in ftagnum demiiit ; vbinodu ftrepitus ingens piignanduminterievolucrum intotayiciiiia,reqiie mutuis con- ficientiiim viilneribus , auditus fuit. Egreilippilridie milites , cU ues,agticola?,tantam Sz anatum & ani&rum copiam,ad furpiim,ad R r 3 aereih a^Vemexficcandorumcongeireru-ntjVtdiu tam opimaiint vi^ turlcommorle prasda.Nam alii ioo,alii 20o,pkires alii,pauciores- uc Goiiegeriint ma<5batas ab fe inuicem voiucics. Tandem c prato qaodamipacioiiiiimoiiiblatisfuperftites alis,auoIariint. H^ciu In fiipflem. refert Leunclauiiis noiler.Et paiilo poft addit,Sub iinem anni De- mnd. Turd" cembnmenie,Croatinisinfinibnsaliquot millia Turcorum ^no- comm, ftrissnumero longe imparib.fuiire c^ra,& inter cosBziVx Boiheni fis fratrem. Aniio qiioque iequenri menie Febriiario,noilros Co- panum,arcem non proeul ficam lacu Balatonejtiinc temporis con- gelaro,quD tres Tnrcotum Begi conuenerantjex inopinatt) ador- toseepiue,in qua fuerint miile Tiircorum plus miiiusiie capita, Eodem anno meniis Aiigiifti die odauojGeorgium Scriniiim Coi naicemcum aliis Cisdaniibiani limicis ciiftodibus , Turcos non absque iiigenti csede rccuperata prsda, T"pra. Gatzerolaciim ad viliim ^ Caniia miliiare, viciiFe &piOiiigaiie, captis 8c ca?iis hoftii buscirciterj-oOOo Similem pLignamnoflroriimpatram memoiia in Caramania accidiiTe, interteLTefties & iluuiatiles ierpentes, hi- ftoiis teilanrur, qoi per tridiium incer ieie magrta contendone certanmtjquDcl cerramen piLifciilos ροίΐ dies iecutum eiVpriEliam atrocifs.inter Turcos,ob inteftinasiimnitates & regnandi cupidi- tatem* Obieruattimque eiL exillaparte vidoriamftetiile, inqua rerpeiitesfaeieiiipenoi-es. Eodem modoannoralutis μ l ix non prociil ^ Tornaco, muhitudo colubrorum piielio conceitantef Chriflianm- non antea ceifauerunt, qu^m induftna populijCirciimiliudo ignt M4jkmlih0. comburereiltiir. - C Α Ρ V r t> 3C I X, ο Ν taiit^m iii racfislireris legimushcminem riupercrea/ tumin Paradif0,perrerpenteiii iiibdola perriiafionc dia- bolica,deceptum fuiiVe ; fed paiiim nuilt^ hiftori^ ex tanc dererpentibus, quod coilfpeaiiint veliui irritamelita illecebra- mm, & quafi coitum expetentfes cem feminis. Quis aatem liidi- hth Satliaiia^jiicetmagis in ϋ1ο> quam in hoc » non aaimaduertat? βΗ€ medmtiones %iflork£. jj ρ Ceterimi Hebrxiomnes conrentiunt,Diabolum, Deopermitten. Bodinus likr tcplunmiimin genitalia & concupircentiampoire, dicentes ai- capj. deMa^- legorice Sathanam k ferpente ferri. Serpente ver^ αΜΗ;νθ^.ίκω? vo~ Mmomm. luptatem, qiia^-in ventremmcumbit, iignificariPhiio& Hebrsi tradunt. Alexandro Magno perruarum fuit, matrem fiiam Olym- piadem^ dracone, quemlouis Genium ruperilitioii antiquitas Gyraldm lik credidit, grauidam fadtain. Vnde quum Alexander ita ad matrem /j. hifi, deoru. lcnpriiiet.-RexAlexanderloiiis Ammoiiisfiiias, Olympiadima- Varro m fia^ triialiitem dicit: illa feftiaifsime itarercripiic; Amabo qmeCcas^ gmenfk neqiie defcras me iieqiie criminereaduerfiis Iiinonem : Magnum illa ^rorilis mihimalum dabit, quum tii me literis tuis pellicem il- li eiie confiteris. Hoc quoqiiedeScipionc Afdcano traditumeft. Famam enim ipariam eife rcfert C. Oppius, quieius vitam c^n- fcripiit, & Liiiius,nec non & Gelliiis,qui fe hocCiimfiiTe ex C.Op- φ^^^^ pio,& lulio Higino faretur, eumexangais immanis Goncubicii iik7.'cap.x conceptum,& in cubiculo matris eius periiepe viia^ piodigH eius fpeciem, iiueruencuc|ue hominum euoliitamrepente, ex%culis eIapfam.Hiiius rei Valer. Max. & Plutarchiisineius vitaqiioqiie LiUcap.s.^ mentionem faciimt Jdem de Augufti matre traditil eft a Suetonio. Scribic enim Attiam,qLuim ad folenne racriim media node venif-. fet,pofiuintemplolec1;ica,dumce£era» matronardormiient, ob- dormiiirejdraconemquerepenteirrepiiireadeam^iauloquepoft egreiram,illamque expergefadam,quaii a coneubitu mariti puri- ficaire ie ; & ftatimin corporc eiiis extitiiie maculam , veluti depi^ 6li draconis, nec potuifle vnquam eximi, adeo vt mox publicis balneisperpeciioabftmuent.Auguilum.natumrnenie deGimo,&: obhocApoilinisfiliiim exifdmatiim. Gaienus quoque Ιίηψ. qiii Sext.AurdJ» quod ortus parentibus agrauiisj&paftorarmencorum fuiife, Ar- epkome. tnentarius didus eft , infolenter aiHrmare aiifus eft , matrem fuam (nore Oly mpiadis Alexandri Magni genitricis,compreiiam ^ dra- :one,remet concepiife. Etfiaucem lisc reuera acadiire liiftorici :eftantur,ideoqLieladibria diabolica fHilIenegan non poteft: ta- iieniniomnorerpens vifusnoiinunqiiam fiitiirafelicitatis indi- diim fuit.^ Dequare habemus exemplum memorabile in matre Georgii Caftrioti,qiii h Tnrcis Ifchenderbeg, vulgo autem Scaii- icrbegus dicliis fiiit,ciiius infr^ mentio fit.Ferant enim, ficut Ma- Cap.S^. rinjas Barif tius reribityquod quum conGepUret eumjiiacer,iei3pen- L'u. dc ν'ιύ & tem OρerΛfHcciβmi ireilisem tem Ce enixam cius maghitadinis fomniarit, qiii totam fei-έ operi- ensEpirum,eaputintcrTurcamm fines protenderet,& cruenm faucibiis eos abforberet : caiidam ver6 teneret in man inter Chri. ftiaiios &:Venetimaxime imperiiterminos. Narratumidiibi , lo- hannes Princeps Epiri eius pater,qiuim non eius generis res cflet, Gux extis vUis fcrutaretui- , vel ApoUinem exigerec interpretem, jncrenti kcicia folatus vxorem , nafckurum ex ea virum ominatiis facilceft,clarumbello faaisqucquiTnrcarumrimulhoftisacer- - rimiis,idemqiieduxfeliciffimus,& Chriftianaefideipropugnator, - ac y eneti ciiltor imperii perpetaus exifteret. Nihil fefellit ie vel ^ alios folicitus parens, fed au.da magis eft vaticinio fides puero na- to.namque aliiid pulchrius longe clariusque bellici decons ii- enum in dextro iiifantis brachio vifum j forma enfis ita expreila, vcmanufaaavideiTtur^ HaecBarletius. Sed nedmtiusk propo- . iito vagemur , Eodem modo hiftorici fcribiint , ferpentes depre- henfoseirealiquando amarios puellarum,omniaqiie&amons& neqiiitiie fi^na prsbuiile.Extat memorabile exemplum apudPlu- tarchumde^rerpentcqui yEtokcuiusdam virgmisamore captus, nodu eamadire fuetus, ^ueWx corpori circurafufus , hacatque lU lacillabens , illam iiunquam neque vkro neque inuitus l^debat, opportuneque fub diluculum-recedebat. Qupd quiimii,qiiibus puella cmx fuerat, intellexiiTent ; eam alio migrare compulerunt. Serpens per triduum & qtiatriduum non adeile , fed diligenter ac- curateque circuif e,illam quseritans ; quam vbi mox muenit , caiu nii obuiam fadus^non ν ti Γο1ίαΐ5 erat,mitis & blandus,fed alper & horridus in eam infdiit , manibiisque primum fpira ad corpus al- - ftridis.caudcerefiduo feiporaflagellabatjleuem qiiidemirampr^ fe ferens/ed qiiie , licet indulgentia aliqiia permixta eflet, caftiea- tionemtamenaperte demonftraret. Harc Plutarclius , & litfidei penes autorem. Ex hoc conftat, non fine caufia ferpentes veten- ^ busfymbolamfuiireralacitatis&procacitatis. Vnde Araxamfa- mofelibidinisfeminam,cuiιιsDiodorιιs meminit,fingebant fu- ilFe femiuiperamjiumana videlicetforma vmbilicoteniis,reliqu5 viperina: Hocquoque GallideMelurma^more Araxapcertisdie- bus inter lauandum mutari folita, fabulantur. Quin immo locu; adhuchuius monftrofae metamorphofeQS inarce quadam mon- ftratur. Non mirum eft igitur , qii6d de Lamia quadam , quaElibi fme medmthnes hifioriu. jjj iims appetitii percita, Memupiacrmocramiwuwis fanpuincm de» ghuirecupiebat, multarcribumur, vnde poftea adagmm ortum cft, vt memorat Philoftratus: οφίνβοίλττ&^καισίοφίς, An-uem CDnciipiicis,tequc anguis iq,u5d Menippus fcilicet iiiulieres ?pp teret,5c ab eisdem expetcretur.Dc Menippeis autem amoribusTe- quens caput pliira docebit.Sed ad reeentiora vcniamiis.San^ nulli ex Lituanis & Samogitis, retento gentilitio ritu S itiaiohbus accepto,in domibiisriibfornace,vel inangiilo vaporarii,vbimcn/^ iaitat,lcrpentesfoiicnt,quosniiminis inftar colemes, cmo^^^^ tcmporcprecibiis racriiiculieuocant ad menram. Hi vero exeun- icspermundumlinteola conrcendimt,&rupermenram aiTidcnt, vbi poftqnam fingula fercula delibarunt , ruifus defcendunt , feA- abdiint in cauernis. Serpentiblis digrems.homines kti fercula if- la pra^giiftata corriedunt, acfperanirillo annoomnia profperc fibi- euentara. Quodfiad preces facrificuli non exieriittferpentes.aut ferculariiper menfam pofita non delibaueiint · tum creduntfe ah- noillo iubiturosmagnamcalamitatem. Hsc ex epiftola loHan,- Γ Γ 5^°^g^""^^Sabinum defcribendaduxi. Huc adijcere De reli atqueabipfo Apollonio notato &obreruaro,commoduin adiie- nerant conuiuae, epiilauique iam caeperant ^ quiim Apollonius ad^ diemipium,adhoramqiieaifair,tlimqae ad epulantes conueriusV Vbinam , inqtiit , illa eil belia & delicata,qiiam propter nuiic pb* tatis ?-En tibi iliarrii Menippiis iiiquit,& iimul ruboreperfurus aii^ furgit. T-iim ille , Atirum autem & argeiltum, inqtiit,reliquaqiie' vaia quibus hoc coiiclaue 'exoniatum cernimus , veftia iiint Me- rippe,nec ne Γιιΐιΐ ? Mulieris funt , inquit Menippus . ]ioc enim eft" tantulumOxTinium,meumqiioddicereiurepoiiim,palliumoften- dcns runm philorophiciim.Nonne igitur vos tandemTantali Ιιο&' tos qaofdam fckis eiFe, qui nidli Γιιπί ? inquit ApolIonius.Nos ve- l6,aiunE illi, eos dcmiim £ip,udHcmerum fcimus eile, vt quibus'a(i inf^ros defcenderc non contigerir, At vos , inquit iUc , ifta quae cci:nii:i$, hoc omne ornamcntii, eosdem ipfos horcos exiilimatote eiTe.non enim hxc matena/edmatenae eft opinio pocius, Quo au- tem ipfi vera eiie cognoicatis ea , qiise ego dicojift^c bona iponfa Empuiaru cft vnajquas qiiidam lamias eire,quidalaruas aibitran- tur.Amant autem Empiifej^crebusVenerds gaudent,tu carnibus pr^cipuchumanisdeledantur;&quos homines quidem comeilc ftatuednt , eos ante folicitant amoribus Venereis. Tum mulier ipraJiponia^Hcustii,inquit,homo, melius ominarej&apagefis, aiens,execrari fimulabat ea,qua£ dicentem audiebat Apolloniiim: deindephilofophos cauillari muliercula^vt plerunq; delirates.Ve- riim aiirea ipia pocula,argenteaqj cunda iiipellex , vt quidem eiie videbantur, itiania & euanida interim abiernnt , ipfai-efellentcA- pollonio.Serui etiam yinii mircentes & concinnatores obronioiu, atq; omncilludfamuiitium atq; minifteriumrepentenocompa- ruerum,qiiu Apollonius ρracftίgiamrefutaίίet:ίlmulilludphan- taίmalacrymabuIldum orare Apolloniuinftitic,nefe torquendo cogeretfateri,quidipiumeiIet. Vrgenteautem Apolloiiio,nihiI- qiie indulgente, Empiiiam ptane faiia eft eiTeveamque ob cauiiara Menippiim epulis iaginare, vc eius corpore vefceretur. Hadenus lih.6. cap, Jtt, ille.Empuik autem Euagnus meminitj dam icribit Maiiricii Imp. htflor. Ecclef. matrem 4iarr,ai-e iblitam , Cx^h laruam, quam G raeci ίμτΓ'αστι^ vo- cant,infantem de locoHi lociim mouiire , tanquam illiim voratu^ Inhifioria de- tsm ; minime tamen ei nocere potuiire. Et fcribit Lilius Gyraldus, orum fptag. quad audiuerit cx iis, quibiis noftro hoc tempore Empufae vel /j. phantafmata muliebria apparuerint , feque leeiire , qui putarent, illud Regis Pauidis meridianum dsemoiiium liuiuscemodi terri- culameAtumfignificare. In Suidae liiftoricis legimiis , Empufam feii Onocolen eiie ipedrum diabolicil ab Hecate immiirum , cala- mitoiis apparensjinde didiim qiibd vno pede incedat,alterum ve-, th habeat aeneum aut afininum.Putabatur , inquit, etiam in meri- dieapparere, quum defundtis inferis ferrentur. Sane RiiiTi adhuc dzmonem mendianum metuunt &: colunc. lUe enim , quum iam inacurae reiecanturfrugesjhabitu viduaelugentis ruri obambulat, operariisque, vni vel pliiribus,nifi protinus y iio fpedro in terram proniconcidantjbrachiafrangit&cmta. Einpurasautemii Vcte- ribus lamias & Marmol/cias quoque nimcupatas eiTc , icribit vnjk cum f ue meditntiones hifiorica. s^S cum Philoftrato Coelius Rhodiginus. Ceterumfi McnippcailU cxcogitataefleceniemiiSjJvreodem modojquemadmodumfupri Ct^.if, ■ diximiis , homines a iibidinoiis cogitacionibus & adionibiis de-_^ , r.erreantur; aiidiamus pori;6 verara narrationemdeiis, quaeAlex. deAlexandro, neutiquam vano tefti,vtipierefert, contigerunt. Sedquodego,inquit,certumhabeo,& iatis cerca probatione cra- lih.s.up^. diderim,profed6haiid miniiseft. Qiuim Romie£egra valetudinc ^^»^^^* <^^*^· oppreiiusforem,iaceremqueinle6tulo,ipeciemmLilienselegan- ' tiformamihi plane vigilanti obueriatamfuiile.quam quiimin'. fpicerem, diu cogitabundus & tacitus fui , f eputans nunquid ego falfaimaginecaptus,aliteratquerescilet,aiipicerem. Quumque meos renfas vigere,&figuram illam nufquam ^ me dilabi viderem; qusenamilla eiietinterrogaui:qLi2c tum iubndens,6d: eaqujeac- ceperat verba rerpondens,quafi me plane derideret, quum diu mc fuiflet intuita, difceirit. Tale ipedrum fub Max. I. Imp.prope Au» guftam circa annum Domini μ d 1 1 i.apparuiiie iti forma Marga- lethae ^ Roth AbbatiiTs Eteftetenfis ^qiiodnon tantum videri & palpafi , verum etiam loquiiignificantitemc potuit ,ieftatur Th. Eraftus vii dodiis.Etmexnorabilemhiiloriamde MagdalenaCru/ In dtjputatiO' ceia AbbatiilajCuius vices, diitn ipiacum incubo {efirpurciilime fte de Lamik obledaret, ipe<5trumin templo&alibigeiEt,refert Viiierus. Cii- Ub.6.cap.6.de ius qiioqiieBenzoinhiilor.naiiiorb.meminit. Circumfeiturft- pnflig.d^mo. iam libelliis in noftra verfiacula lingua editus, in quo de Lamia Ltb.s.cap.J6. velEmpufaqiiadanimiranaiTantiir,quomodo inftarformofiili- maefemin^, B.aroni ciiidam ex nobilimmo genere rqiiOd in Ger- mania,vt opinor,adhuc floret,oriundo , diu cohabitauerit, eique perpecuam felicitatem promiierit, ii contentus fuo illicito amore, animumad conjugiiim nonad;jceret:J5niecus facctet,eum miDX . poft nuptias infeliciilimiim,& non diu iuperftitem fore. lllum aii- cem, quum huius empufe velphaίmatisρeΓaliqιϊotannos,auer- fans legitimi conjiigii vinculum,iuauiisima coniun£tion^,vti opiy nabatur , vfus fuiilec , omniaquc ei tam in leriis qu^m in ludicris^ prorpere& exanimiientenciarucceisillentjtandem perfiiaiumab amicis , &:fuis fubditis , vxorem illuftri ianguine duxiift . veriim \ paulo poft vix finitis nuptiis perterrefa6tum ab illa Lamia, in flore jctatisiuieiiibitocxpiraiie. NotumpriBterea, &neutiquamfabu- lofumeftjviro cuidamnobili&militariante aliquotannos,quum S s j vici- $26 ,Ofers ^ccifimy trcinii monte,-n6 procul ^^upe celeberrima,in qua natiira' afte longe munitirsimaarx VVilia,ditionis ■Wircebergicae,iita eft,e- qao airceiideret, fimile fpedrru inftar formoiirsimi icorti iniemiti qifadam iefe exhibuiire,quod multis lafciuis geftibus ad Venereos congreirus tam diu^illum allexic, quoad equo relido libidiffofis adionibus indulgeret. Verum qimm his impuris rebus oGCupa- tetar ; ecce fpedrum velpharmaillud fub eo euaneicit,& auiculae ψίζχ inilar , diu de arbore in arborem volitando, minfico garritu, qxiaii ftolidit-atem& lubricitatemipinisindignam homine Chri- ftiano rubrannaret,eum proieciitu eft. Absq; noxa quidem , quod lene miru eil ^ hanc nefariam adioiiem tunc temporis ifti homini fuiiFaierLintjita, vt ipfe quoque yici^im picam iliam, nefcio qiiib. ialaeibus &impadicis iocis irnierit. Hocetiam niipef aliinobili noftiatijin iyiiia qiiadam coiitigifle,ahamids ipiiiis audire.-memi- ni. Horrendar nefatiaiiint hxc. Nam ii D ε v s praecipitjvt curn bruto cogLiHtEes concrementai: vn^ cum ilio : an non grauius- delinquit, quirpiirciis. fpirictis atrocifsimosque hoftes D E^ i & hominum in ainplexus iibidinoros admittit l Quamobrem nul- la exciiiatione vei venia digni iunr, qui ickntes fedam & execua- Eilemexercent cucacodiemonelibidineiTijeumq; alliciunt,ac fo« licitant , vt noftro tempore adhiic mukse iagie & veneficiE reperi- iinLtuF. Negari auiem neqaiit,d£Emones vaiiacorpmaiibidrcun- dare, &^ociiiis falfas ipeciesobijcerepoiTe , licct vera carnedeiii* tuantur. Ide^s BihiljToiii contigit,!! nonnimqliam vel hominunr petulantiorum , vei ^egrornm feiiiiis^ vaiiis & vaniis. illuilonibus «iec.epti iint,vr ea pLita?i»t videre,qua? nil mCv^mOdgix &c faicina- tiones fuere. SiciitiiGn ifapridem,& nt>ftro quoque ieciilo ispiiiff eontigic. Nam vt vniim atqiie alterum exemplum modo referam,. iniraiuiitqiiacinliiiloriaBoliemicaDubrauiiEpiieopi^Olmucen- tiksf^ fis legimiis Jra enim icribit de V Venceflao,fiiiO CaroH Ilil.i^iim- filiam Ducis Baiiari^ Sophiam vxorem daxiiiet : nouus focer, vbi generum liidicris ipe£i:aculis , & magicis pr^ftigiis , deledari co- gnouit 5 plenii prafftigiatoriim plauftrum iecnm Pragam adaexit» i ibidumpr^ftantiisirnusarfcifictimludibna artisadpermukendoi QCLiloscxplicatsadeftinterfpedaiOPesZyco, V Venceslai magus, ore vrquead aiuxsdehircencejaccedensqsie;propius'j aitificcmil-.- ii?mPal3timciim9^jii apparacu ΓμΜώ deuorarj folos-diintaxat' calceot βΐ46 medhatwnes %iJlorkd. j2 7 calceos,quia liito obliti videbantur,e)ipuens, ieceirumqj in^e pe- · tensjventrem iniblita cicagranem,in ΓοΗιηη aquaplenum exdnc- rat, pricftigiatoremciuc adhiic maciidum ipedatoribus reftituit, paiHm deridendum,adei) vcceteri quoque eius focii^luclo deiifte* rent. Etpaulo poft , vbi alias multas ludificaciones & pr^ftigias eius reccnfuiciita concliidit : Ceterum Zytoimpoftor,ad e:?tremii kcacodaemoneiuperftes, ciim corpore &anima de medio homi- mim fublacus ftvit , iniecitque Vcticesiao curam , de religiofis de- incepsac magis feriis rebus cogitandi. Apud nos adliuc( vt S"cym- miimTarencmitmjPhiliilidemSyraciifiam, Heraditum Mityic- iiaEum,qttospraeiligiatores pr^ftantifs. &elegantiis. tempore A-/ lexandriMagnifuiirelegimiiSjprstereamusjnotuni eftjinter pr^- Athemm Uk ftigiatores & magos , qui patium jioftroiLim memoria innotLie- i2.cap.ii.di^'' runt, celebre nomen , propter mirificas ifnpofturas , & faicinatio- nofiph. resdiabolicas, adeptLim fuiiieiohannem Faiiilam Cimdlingen' fem,qui Cracouis magiamj vbi eaoiim publice doc^batur, didi- cerat, adeovt explebepropemodumnullus reperiatur, qiiinoii aliquod docuipentum eius artis cornmemorare poilic , illique ea- dem ludibrk , qu^e modo de mago Bohemo diximus,aircribantur. Qaemadmodiim autem horum prieftigiatorum vitafimilis fuit, ita vtcrqjhorrendo modoin viiiis eiredeiiit.Fauftus enim, vtfer- lui- , &:a VViero reGenfetur , in pago ducatus VVirtejlbergici in- lib.2.-c^4. uentusfuiciuxtaledLim mortniis,inucrrafacie, & domapraice- dentinod? media quaiFata. Akerautem, vtpairio antediximus, viuiis k fuo Magiftro raptus eil. Hsec funt przEmia digna cariofita-' tisimpiae &rcelerat^. SedadFaiiilLim redeamiis/Eqiiidem exiis, quihunGimpoftorem probe nouerunt, multaaudiui, qu^e deda- rant ipfum artificem MagiciE artis ( fi modo ars eil, non vanifs.ca- msqueludibrium) fuiiie. Interalia autemeiiis fa6l:a> vnum prae ceterisjlicet ridiciilum vidcatur, tamen vere diabolicura narratiu:. Etenimapparetexeo,qukm fubdole&ieriojenamm rebus, quic ludicrae nobis videncur, milleartifex ille ialuti &incolumi£ati ho- ininuminridietur. \Merko igiturbon ferenda eft eorum leuitas, vel potius perueria irapietas,qui dumaliquam deledhtiLmcalam, -vtipii putant,innocuam qiiieruncintereanonperpendunt , quod immemofes facri fcsdens.cum hofte acerrimo ( qui vel inftar leo- Jiis rugieutis circumambulando , vc facrae liccrs nos moncni iyel ficut ficut feles, quic magno rilentio,& leiiibus veftigiis auiculis obre- punt 5 iniidiando,pr2Edam indefeiTus feiStatur. Vnde Chryfoft.di- ΚοιηΊΙ.^Φ. cic:Sigentes nohabesjquiteperfequamurjhabes principemgen- tium diabolum,qui hominein periequi nunquam ceiiat)cum hoc, inquama hofteacerrimo falutis fiias quaficoiIudant,&ex caftris C Η R is τ i, vt perfiigae^ ad Sathanam, veiut indiiciis fadis tranie- ΙαίίΛηή^ lik ant.Voluit enim D ε ν s,qui homines ad hanc militiam geniiit,ex. 6.CAp.4.de ve- pedicos in acie ftare,& incentis acriter animis ad vniiis hollis infi- m cuitu. diasjvel a|)ertos impetus vigilare qni nos,iicutperiti & exercita^ ti daces rolent,variis artibus captat > pro cuiufqiie moribus & na- tura r^i^iens. Fauftinam igitiir decepnonem ferunt ciusmodi fuiC £e. Quum aiiquando is apud notos quosdam diuerteret , quide ipfius prseftigiatricibus adionibus mukaaudiueranti ii petierunt abeo,vtaliquodipecimcn fuieniagi^ exhiberet. Hoc quumdiu recuiaiTeE, tandem imρortumtateίbdalitii,neutίquamjbbriivi- dL^s,promiίΐtίe illis exhibiturum quodcunque expeterenr. Vna» nimi igitur οοηΓεηία pecierunt, vt exhiberet illisvitem, plenam Yuis matuns..Putabant autem propter alienum annitempus ( erat enim circabrumam ) hac illum praeilare nullo modopoile. Ai^^ iltFauftus , &:promifiEianiiaminmenlaconipediim iri,idquoci expeterent tiedhaccondicione^vt omnesmagno iilentio immoti prseftoiarentLirydonecillosiuberel: vuas decerpere: fiiccus faec- rentjinftare illis periculum capitis. Hgc quum le faduros recepif- {ent , mox ludibriis fuis,huicebn;r turbae ita aciilos & ienfus prar- firinxitjVtillistot vuze mir^ magnitLidiiiis , &rucciplenaejin vite pulchernma apparercnr, quot ipibrum adeiTent. Rei itaque noiii- tatecnpidi, & ex crapuia iitibandi, iiimtis iiiis cultellis expeda- bantjvcillosiuberecrefcindere vuas. Tandem qunmiftosleuicu- los aliquandiii fuipenfos in ipibrii vaniiiimo crrore tenuiiiet Fau- ilus ; fubito in fumum abeunte vite vnk cum iuis vuis , confpedi \ runtfinguli tenentesloGo~vu£e,'quam vnusquiiqiie apprehendiile videbaturj ruumnaiiim, appoilto fuperne culcelio, itavtfiquis immemor prscepti dati, iniuillis vuas iecare voLuiiretjleipium na- ίο mutilairet. Et recbe quidem illis accidiίίet,digniquefuiίίenta- Iίamutilatione,quinonferenda curioiitate ipedlatores &parti- y cipes eile iatagebanc illufioniim diabolicarum, quibLis finegia- uiifimopericulojvelpotius piaculointereile Chriiliano hom non fmemediintioneshifioricA. nonlicet. Meritoigitur reprehenduntiif, &ΓιΒί ipiis peinidem accerfiuei-untii,dequibusBodinusrcnbit: Qmim Magis capduis /« pufatkne fidemnonhaberent,ipiis:placLiicexperin,&fe vniMag^ aucen- Ubronm de dospermitterc. Itaqiieabdu(itiqiiumfeoriimin lociini aliquem dAmomma- ftarent ,res quidetti abominaiidasprorpedaruntifidem daridia- nta bolo,raltari,coiri: fedtandem diaboliis, qui cos afe non videri finxerat^tam ftrenu^ verberaLnteos,vt poft dies qnindeciin more- rentur. AliiienunciaruntDeo vero jfequepencuii faciimdi era- tiaSathanae deiiouerunt : Ted iliis perindeeuenit, acillis beftiis, qii^ fpeluncam leonis ingreira? il^, reuertebaiitur: Plura exempla eaque memorabiliarecenretBodinus ibidem. Eodeminodo audi- Lib.3. endaeeorumexcufationes nOnrunt,quipra^ftigi;atnci opera Ma gorum,maioresiiios,&neicio quos heroes priicos videre cupi^^^^^ riint,qu6din morbosfereletlialesinddennt. Siquidem rpintus is tenebricoras , & impoftor , quem fcimus efle ab origine rerum mendacem&homicidam, noftpoteftodiiim atrociilimum fuum erga geniis Inimaniim, licet fc iimuleteire inEerdiim rupplicem, placatum,manrLietiim,nonnunquametiam angelum liicis , pror- - ius celare,quin vngiies fuos figat,& aliquo modo nocedo fefe pro- dat.DoGent enim nos facrs liters , qu^d diabolica natio exciderit ventate & gratia/itqj immobilis ad bonu.Vnde Bodiiiiis in modo citatoiococoIligitaxiomaindubitatu,Nunqnam Sathanam be- nefacei-e,niri vtgrauiusex eoredundetmalumradeonatur^Dfi, inquit/adueiTatur, qui niiUum maium permirtic fieri,niii vt maiiis conrequatiu-bonum.Documentoprsterea eife deberenthorren- daexempla, qu^paulo ante de Mago Bohemo & Faufto relata funt. Et IohannesFrancircusPiciisMirandulaniis,ficiit^VViero Oeprmot.riu introdiicitur,memon2:tradidit,Magumquendam, vtipre^rociis eius adhuc viuis audient.k d^mone viuum ablatu nusquam com- Lib 4 'cap 0 paruille, dum οαποΓο cuidam, & male fano principi Troii? oppu- lib2capl >nationem repr^fentare quaii inrcenapGllicituseiretyAchillem-- Oe prJiT que&Heaoremintrodiicerepra?liantes.De Zor^^ ^ ·' qui ( vtinlibns'i^ot7V6)k6)p, id eftrecognitioniim CJementisRo- iianile^^in|iiis) MerraimiCbami'mius,&pnmnsfLiit, quimac>ica: ims.diiliiphiiam tradidit, rcribunt, qu^d aftris multiim & fre- quenter intentus,cupiens apud homines D Ε V s haberi^ allas quaaam ex ftellis producere/& hominibiis oftentat-e coepe- siti qao rudes in miraculi ftuporem traherentur,deiidef ansq; hanc de ie augere opinianem, iaepiiis ifta molitiis fit, vfque adeo,dQHec ab ipib diemoncquem importunius frequentabat , fuccenfiis igni cremaretiir. De Lupoldo Duce Auftnas,fratre Friderici (qui^ iK)nnullis,& rede vt puto,I I I.Imperator huius nominis dicicur) narrant hiftorici , quod quiim cacodarmonis opera fratrem ex cii- ftodia Ludotiici Bauari liberare anxi^ cuperec iEa^ipedroper- culfus fuerit,vt paulo poit diem liium obierk. Hiic fped^ bilis exitas cuiusdam iuuenis Friburgeniis , iicut in SifFridi Pres- Ub.l L byteri Epitome refertur,qui op^^a Magi caius^dam adamatac puei- i?ecomposfieniperabat. Qjiumenimdiabolus illi informapiiel- laEr,quam depenbat,apparuiiieti&ismaniim, vt in complexusil* lius veniret,extracirculiTiEn^agiciim extuliiret ; ftatim ab eoar- reptus, & paneti allifas , in frtiila conquaiTatus, deinde in magum Cadauerconiecl:umeftmutilacum,qui reieinde expiicare nonpo turcdonec a mulcifiidine ad eiulatus conciirrente , iemiaiiimis ex- lib.S. cap. 22^ traberetiir.Rfidie itaque Augullinas monet,dcemo!ies eile ipirkas P& (mt, D0h noceadi cupidiffimos,aiufticia penitLisalienos,fuperbia tiimidos, iinuidencialiLudos,fallacidacallido5, Hocetia conqueritur noftras quida , qui iaperioribus annis,in expedirione quadam icalica,iJii-. prudens a commilitone fuo magicorLimludibriorum ftudiofo, ai^ fumtus fLieratincirciiliim, quem charaCtenbus fiimiffime,vt Yani0ima fpe perrLiafiim erauconera vim dcemon um muixieiat, liu %queh.Qrreiidis &ftiipendis jncantacionibus eifecerat , vt &pii\s Yocatiisjiriilante minacibus veibisMago, tandem veluti ceadrus dc pauitanti fimilis ipiritas maiigniis, pileo attrko eum pennula fuperbiensjaccroque lisiteo inuoliitns ,inftar cadaiieris adufti , dc propemodu αοηΓιιπιεί vermibas,iHisterribilirpecie,iedambiguis ■ptedibus appareret , ^ quo extorquere Magiis voluic , an Guleta^ Turcis capta efl^et.At fpeiiVru negans/e id modo,licet pridieadhuc fqititer defcnfaeiiet ,icire,ciimq; MagOjqaod nimis durus erga fe ξζ Cnos focios fuis dids incantacionibus eiiet,& nefcio quae alia ex- poftulanSjfumtoipacio addeliberandumeuapuictanto horrorei Cormidine & f qiiid diueiTa in paixe orbis 3(Tc- retur.De qua re habemus exempliim apud Plurarchiim in vita Gi/ monis. Qoum enim is ex Cypro legatOS ad Afnmonem mifiireti qui occulta cjuapiam de re oraciiliim peterent,- eos ftatim abire Ammon iuiIic;qiiod iam ipfum Cimonem iecum eiie diceret. IJli his auditis,vt peruenerunt ad Grarcoru caftra, Cimonem fato de- fundum perceperiuit,nunierGque dieriim iupputato,adid tem- pus , qiio ΐρΓι Graculum conruluerant, deprehenderum obliqu^ Cimonis moitem fuiife indicatam. Nec mimis eft mcmotzhile quod a Grscis traditur,de Apoilonio Tyaneo Py tliagorico phi* lofophojmagicae artis peridilimo.C^um enim DomitianusC^iat Rom^a Stephanoaliisqueconjuratis interficeretnr, &Apollo- niustuncΈphefnnfrequentiΓs,auditoπodiίΓerel-eti mox peralii. quod temporis ^acium,velut attonitiim rikiiile^deinde extiama^^ fe eum tradunt : Euge Stephane,pulchre Stephane : percute fcele- ftura.pcFGiiirifti,vuln.erafti,interfecifti. Similis hiilorialegitiira'- pud FaMllum,Quum enimSyiacurae in Sicilia a Sarracenis capt^; Ith. 6. m r miiereqiie-direptx&vaftataeeiTentjeodemdie paftores KAud^xio decai pofilt pracfedo claiTts Jmp. Bafiiii in Peloponefo h^renti , id indicarunr. de rebmSicul Qups quum Adriamis , vnqiiifugaclademeuarerant,nauigia Peloponnelum appulfi , rem omnem diemque Ciim prodito ^ d^- monibus indicio confirmauerunt.Sane facile nominari, &iiimea: vicmia,diim h«c fcriberem,monftran poifetfne exen^Ia tam lon- ge petamus } quidam non itapridem in feriis & liidicris celebris &. 33^ Opemfiicdfmy . ^ exercitatiis vir,qiii in cuftodia confenefdtjeo quod interdum cer- tis interuallis ^mirifico & inquietorpirituexagitetur.nonenim ibium pierosq,-, quum iedation animo eft jad ie accedentes , licec ignotos & nunquam anteakie viios^iiio proprio nominecompeU lat, illisque de parentibus & conianguineis , iiec noii & gentilitiis iniigniis,ac ίί familiadter cum illis diu veiiatii^ mihi accidit) facunde refert,commotiore vero animo,falia & ob- fcoena intermifcet :iedetiaminterdum alia profertj&facit, quae inrolita&mirafunt. Inpnmisobieruatumeft,eiim ante aliquot annos,circa id ipfum tempus , qiio Caipar Caftilioneus Gallia? A- miralius , cum genero & miiltis proceribus , iecum in religione coniun(5tis,eximprouiibLutetiae inledo trucidatuseft,mirifi vifiones habuiiie j exquibus colligipotuit,aliquod funeftumfa- cinus alibi tradari & peragi. Inter atia autem, eadem node, qua immanis laniena ifta Lutetiana fada eftjispiiis exclamauit : Ecce, ecce,quanca agmina cacodicmonum in aere, veliit ex diilitis ac di- uerfis locis aduenientiumj & inuicem congratulantium , gaudio- qiiegeftientium, aciialiquam cruei)tam &inrolitamjdiuqueex- pedtam rem eX arbitrio peifecerinc , hinc inde circumuagan in aere conipicio ? Verum addidit exclamando : Ea omnia extra Ger- maniam aditata & gefta ilint. Eil fatie Sathan ille fui iemper iimi- lisjlicec interdiim aliud age;ido5aiiird iimulet.Etenim quemadmo- dumDEvs condicor &conrei'iiatoreft omnium creatLirarum fua- riimjiSirmaxime genus humaniim conieriiatiim vulcjita Abad- donille, ficiidniacraicnptuL"anominatH^r,vel ZabolusjVtaCy- priaiio dicitiir, perditam & deftLudam omnem naturam ciipit, atqueiiuius ftudii iui plurimos miniftros ^ focios liabere defide- rat.Praecipueauteminuidet& infidiatnr piorum fidei,et mutuiE interie caritati &concordiae,iingiil^riq; eonim dele6tatui* perie- In libello de cutione,atque exitio, vt erudite & ρις Euuichius monet. ηοΐΗΥΛ sagA- Satjris ^ S^ingibm. C Α ρ V τ I. χ χ I. Ε τ Ε R Ε S in fuo reprobo fenfu Satyrqs ( qui tefte Pau^- nia, quum eirent feniorcs, Sileni dicebantur) queitiad- modum fimmeStnmneshiflorkA. SSS «odum Faunos Syluanosque proiemideis, fiuepro iilueftribus numinibas coIuerunt,i(ieoque nonrolumeislucosconiecraruiiti fed etiam fcenas in ludis eiidem deftiiiatis , vc autor eft Vitrimius, frondibus,ipeluncis,montibiis,gramine, reliquisque agreftibus rebus in topiarii ipeciem ( qiiod hodieadhuc in Italia viitatum eft ) peculiares conftruxere , artificesque in eorum ftatuis iingula- rem diligenuam adhibuere,iicut & Romie videre licet , & teftis eft hac de re Plinius, vbi inter Praxitelis opera celebrat Satyros qua- Uh. $6, cap.j. tiior , ex qiiibus vniis Liberum patrem palla velatus humeris prx- feit: alter Liberiim patrem iimiliter : tertius ploratum infantis co- hibet : quaitus cratere alcerius iitim fedat, Eiusdem aitificis opus olimRoma? ipecbabatur inporticii , quam Auguftus in gratiam fororis Odauiie coiididit. In quaraptus Proferpin^, Bacchus & Satyrifuercvt Madiaqus notauit. Crediti funt fuiiie mortales Si- Lib.6. cap. lenijvel,vtdixi:,natiimaximi Satjrorum. Eorum enimiepulchia Topograph. apud Hebr^os & Pergatnenos bftendebantiir, vt Pauianias refert. anttqu.Roma. At Strabo , Satyros, Silenos , Ticyros d^emonas fuiile fcribit , qui In pofleriori' perhibentur deorum miniftn,dequibiisplura reperietftudioiiis busEliacis, ledorinmythologiarNatalisComitis.Sedveniamus adminusfa- Lib.io. . ^ bulora ,ruperftit;ionegehtilii]m pollliabita. Animalia Satyri eiTe Lib.s.cap.8:& perhibentur in incimis Liby a^ receisibus : yeliecundiim Pcolem. 7^^^· Satyri iii rubrolanis Indorum montibus,vel Cartadulorumregio- Lil.7'(^ap.2a ne inueniuntur,humana effigie animaliaperniciisima : tum qua- drupedes, tumredli ciirrentes, vrpropter velocitatemnififenes auta?gricapinequeant.Solinusiatyrosinteriimiascollocat.Sunt,, Cap.3&, inquit,&quas vocantiatyiOs jfacieadmodumgrata, gefticulatis motibus inquieta?. PieriusautemcitatPaiiianiam, qui audiueric InHierogly" ab Euphemo qLiodam,probat2e fidei vkojquum in Hiipahiam na- phkis lib. lo. uigaret, adaeriatempeftatefein exteriOrem Oceaniim dledela- cum,poitq; multorum dieramnaiiigationemadiniuiasquasdam dei^i-tasperueniire,quas horxiines ferinp tmciq; afpeiluiiliieftres inhabitabantjCorponbus hirti^ , pilorum colore rubrufo,caudis, eqiiino pene,maioribLis praediti. Qui pofteaquam hautas illiic ad- uedos inipexiilentjocyus omnes ad extremum littus accurrere, vocemquidemfiuiiam^ied ftridorem quendam informem &in- articulacum emittentes : in feminas autem , qu^ naui illa cafu ve- ftabantur,eos adeo furiofos inuaiiire,vt ^egrc ab iniima etiam C£e- T t 3 fifla- Γι fiagris abigi rummoyerique potiierint. VeritoS' vcro nauta.? m ψ\\ά iiidignum paterentnr , inhibita naue procuiin ancoris ile- iiile : barbaram veio quandam muliereni, quamiecnm habebanti m littus expoiiiiirejin quam omnes poftea petulantifs.debacchan- tes,peromniacorponscaualibidinemexercuenrit.easqiie Saty- roruminrulasanauigantibusappellan.&c. Quieiiverarunt (non (enimignorojmultos opinari.hancnaiTationem Paufania; de infii- lis Satyrorum fabulOfameile, hiscjue fimilem , qiiae Lucianus ve- iiufte quidem & eleganter confinxerit ) rediflime Grammatici haecfalaciilimamonilra^ virilimembrojquod Gr^ci(rK6Hpdicunti nome«1iaberevolunt,cumpraeiertim omnesautoresinboc con- iieniant , Satyros in libidinem & piocacitatemeile maxime pro- cliues,neque poile eos hac in re fatiari. Ideoque videmus eos^par* iim inpidiiris non foliim eife comites Veneris, fed currui eiiis ve- liitiumentaiundtos.Hincquoq; Satyriaimus vel(jt>i7t/^ii)iol?' tnor- bigenuSjqH^dklatinjstentigo, velfecundtimluueiialem,verretri int^nfio nominatur,a Safeyror itm iimilitudine,qui iemper proptet libidinem geEitalibus inteniis pingiintur^ appellationem habet. tih.t. capX QiLodetiamMacrobiasconfirmatjvbidicitSatyrosquariSathu^ Satumal, nos,quo| Nefcis quid veiper vehat,& de officio mariti,& Teftamentu, & il- i la^jquar Gr^cos habentdtubs, vt ττΐξΐ ^^ϋμοίτω^} ovocAvfotc,>V*i ^oVToJicfk^^Sf-T^sg > ϋεΤξοκυωρ, i*TnroKv6)p, aliaeque permultie. Hora- i tiiisaxitem&Pei-iius inhoc genere terfi^&pnrifunt. Qiios ieca-l lu&eft luuenalis , longiusque aliquanto quam ceteri progreiriisj βπβ meditatkms hifiorka. jjf cft.Charadrere viiruntSatyrici,vt Angeliis Politianuserucliie ob-- Vrdeaione ieruauit,eoclem fermequo veteres Comici.S^ummaillisma?qiiali- IBerfium, tas,inquit ibidem.modo exiles ac tenues,mod6 exultantes &veliii ampuUori.nunc ftridi & cailigatijnunc vagi atque eiFufi . plerun^ , ■ ■ - ' que autem obrcuri,operoii,implicafi,cukuqiie quodam florentes ' acquifitoatqiie aiFedato. IdiotirmumpriEdpue amant, Kmqii^ interoracoriasacpoericas virtuce5rai:6procedk,magnoqueindi^ get tempecainento.Nuda Γιϊπγ verba ilIis,pxopria, figiiificantia,.e- nergia;-plena Miongraica tameUiiion alioqui peregrina, non trita, non obfccrna &rcurrilia refoi-midam.Multaarpere,mukaleii£rei multablande,miilcaitemambigue dicunt,&ibbdoIe Toti vrba- nkate & falibus, totifcatent reniiculis,a4:que acuminibus.nunc miiiaoblinuncfellej minc aceto confpergunt , ntinc iocis & laiei- uiacondiuntj niuH" muii4ijnitidijCandi4i rnunc hoiridi fqiialidi ; nunc leuicjilUimpxobi^Xjdauxes niuic YeliejiiexitfeS^ incicati,minaces.Reprehenduntacriter,inliiltaiitimpotcn^ fje cauillantur, aftuce obrepunr, e^uantkbiice ^ tergiuexfanEur, ilkxti animo eiFe fer^nda ad.u£tfa %m£ea£,qu^ v.el vi omnino iuft€ fereiida.Si quis enim miferias pi udenter iuftinere nequiueric, auC niriierapienterinteradaerraciiaGdient;iileabipraSphinge cnv- deliffime torquetur , & laniatur, Atque vt fummatim dicam, Ώβ& moneue^erhancfabuiam iapientes volueiiint,aut piudencia^ Mineruie οοίιΓιΙί ο fortufix iniquitatem eiie ruperan datniauc ii mi- ^ liusiilu.dfeceriiiuis, iios ab illailiperan oportere. Nam quid a^i- turin£EnigmateSphingis ? an non de hiimana imbecillitate, cum mhil nafcaturhomine debilius aut calamitofuis.Hanc ing^^^^ &eruditam,& qiia2alibi,vt ριιίο,ηοη repentcr,explicationem af- fcribire Natali operspreciuin diui.vt cognofcatiiivficuc fepj- fiuemeditathnts- hifiorkiZ, jjp hs in his meditadonibus monui, quir falutares doftriricprab fabtt- lis lateant.Safte Rom^ aliquot Sphinges marmoreae,qu^ ex^oy. ptoallataedicuntur,inCapitolio^S<:alibihodjeadhii<;con^iciun ' tur. ^gyptiienimidco Sphingesancetemplumporuerunt,qu6d jnyilicadogmata,precepta2cinftitiitionesracras,per^nigmatum r.odos ^ profana prociil multitudine iniiiolata, ciiftodita 5 & in ar~ canis tantum ttaaari voliiere. Ideo putant Odaiiiiim Auguftum ob tacicLU-nitatem Sphinge, Igco figni aliquantiiper vfum fiiiiie^ qua: etiamadhucante oftiiim ponti Euxini,qao m Boiphoinmfe^ ie exonerat , in altera SymplegadMm infula, in Goliimm veteri ex albomarmoreconipicitiir, cumhacinicnpcionerDi vo c^s α- λί AVGVSTO L.CLANNIDIVS L. F. CLA.rONTO.iicUtLe- unclaiiius nofter,taiiquam Όα/τόφ^ riotauit. Hanc tamen , quum in Pande^if ' Augtiftus dideriis laceireretur ( telte Plinio )propter difficuka- Turckis tem aenigmatum,q[aibiis fiia Sphinx interdum erat inftruAa , nato fubinde prouerbio & calumnia j MirikionViden,fi renata Sphinx adfeiTetiEnigmata,poilearepiidiauit,deinde Alexandri, poftre- in6corroboratoimpeno,ruagenuinaimagineairumta. QAipf^e- neredeinceps TiberiasyCaligula, Claudrus, Domitianus &aiii Gsfares vii ium. Synefius autem aliam aifertirationem. Mercurii In orattomad inquit numinis duplicem ipeciem eiKngLint^gyptii,iauenem fta- Arcadium dt tuentes propter ienemKju^4i£>G iib^i VLvltj Eam^iii aliis cum lau^ RegtWo depriEfuturus iit,eile &ment€& t-Dborep2:ditiiopor£^^^ ob caufam ab iifdem^ Sphiiigis eiiigies in veilibufeluceru con- iecratur,notailla quadam diuiiice duariim virtutiim copuIx,iigni- ficanterobore beftiam,piaidentiahominem^,Nam xobiir expers dadus prudend?,attonitumfexima'esomnesmircensa^ & mens deftituta manLiunvminiileiiaj ad.adiones eft inutilis.Pie-* rius i-ecenret ex autoribus Panes,Sat7ros,Sphingas^,rinlias & Cy-^ j« Himdp, nocephalos idem propemodum geniis ΓιιίίΓε , diiierfis tanif n inter /ϊ/^\Γ fediftinaiimrpeciebus. Siimfitautem hocfortaireex Soiino, vbi Cap.so^ - ita dicit : Inter iimias habentiir & Sphinges,vili0& comis , ma^m- mis promiiiulisacpi-ofundis^dociles ndfenraris obliuionem. Et dicit Pierius , fe tale monftrum vidiire. NaicimtuL- Sphinges, i quit,apud Ti:oglodytas^tliiopes,formahaiidci diffimil^ -ingunuir jfulco pilo,mammisin peitore^eminis : monftro iimi- :iiint etiain paulo pinguiores4natiiram haJbeAU*m;.cicuratio- V V i-- nenv--' nem acimocfum procliuem,plunbus exeixitiis difciplinisq; aptam^^ Albertus quoqiie inter fimiarum genera Sphingem agnoicit,inh- gnem duabus maculis in maxilla nigricantibus , cauda coloris iti- dem fubnign & oblonga.Harum ego vnam,VerQn« quum eiiem, vidi,mammis illis & glabiis & candidis a pedore propendentibus, Circumducebateam circulator quidam GalUis ,ex ignodsantea infiilis recens aduedam. Oftentabat idem cuniculosnoftns qua^ druplo maiores,mira quippe corporis obefitate diftentos,& quod niii quis viderit , credere vix queat , prjeditos quaternis Γιη- gulos genitalibus, humanoriimdigitorum inftar,& fimilitudi- ne cohqrencibus.Ipfa vero Sphinx toto erat pedore glabello,facie dc aiiribiis humanis propioribus , dorib hifpido fiipra modumfu- fco & obiongo admodum pilo, eoque denfiilimo. Redtor Isuum . ' brachium,quo catenam,cuieratalligata,regebat,ferreamanica obarmatiim habebat ; dextra baculum gerebat,quem in facrem a- nimalisidentidem prstendensjbipe^emrecumambukre^s &t0eo etiam fakare, imerdam 5c obgannire faciebat ^ mukamque hinc ^ fpedatoribas ftipem aucupabatur.Hadenus PieuiEs.«Non mirum autem eft,eiusmodi belliolas» vel potius monftfa,ex i1lis remotio- ribus Liby^e aliisiieiocis apportari, cumproueibium indeortum iit : Semper Liby a vel Africaaliquid noiiiapporiat: Vel potius,vt aliud adagium habemus , cici φίξβ τϊ AiCvh HgtHop ( quod etiam de Capj, Septencrronali piaga dicitur. Ab Aquilone inquit Hieremias pro- piietas pandetLir omne maliim fiipeuhabitatores terrie ) Conftat enimobaqnseinopiamegeftatemqiie,iidculofls inregionibus,e longinqiio bibendigratia diuerfi generis animalia invnumcon- gregari, vi aui volupcate ad comifcendum cogente, & inibi e varia feminuin mixtara varias fubinde animalium naia formas. Nec ta* les foetus illis in regionibiis tam prodigioii habentiit , ciim famii i liaris iitincoUseorumpartus. Exlupoenim, vtfertur,&canege- neraturfera, qua?Cuocatadicirolet,producendiqueeiusmodiini docet Ariftoteles. Lea^na cum pardis coit, vnde ignobiles gene- rantiirIeones,non iubati & maculofi faetus, vr refert Philoftratiis. Ciimpantheriscoeuntlupii ficanimaLgignitur bigenere, quod T-hoes dicitiir : maculofa pelle pantheram refert , facie autem pa- trem,quodtradidit Oppianiis. Sic& aliis ahimalibus coenntibiis I» Mdgta »4* acciderefoletjVtrefertlohan. Bapt. Porta. Immo non rarocom- pertuir fiue meditnttones hifiorlc^. 34^ pertum eft, vtpaftores &incola: belluina libidineimpulii, citm iUYdiVth.2<. capellis ( vndeSatyrifacile proudnirepoilent} aliisque iumentis CAf.24. ieiecomifcuennt,licutapud-i£lianiimcleCrathi paftore Sybarita legitur.nam ex illo concubitu nefario natum fenint infantem, qiii criiribus matiem,facie autem patiem rcferebat. Et recentiora ex- empla , fi iine maxima ofieniione honeftariim aiiriiitn fieri poilet, de quibufdam bruteicentibus , vtliirisconrultotum verbo vtar, adduci polienc Theuetus quoque talemonftrumhumano capite in CofinogYA'^ &pedibus,corpore leonino,ied maculoib,& depingit & defcribit, ^hia* quod fuo tempore hinc inde \ circumforaneis lucri cauiFa m Afri- cacircumdu(ilumfit. Verum vtadmateriamnoiiicemeditationis reuertar,Miror rane,qu6d neque Lufitani, neqiie Hiipatii , aliiiie, qui nonfolum in remotiores & ante incognitas IndiaE& Libyae partes atque infulas penetraireruntj fedetiam propemodumim- menii Oceani angulos omnes fuis- nauigationibus perfcrutati funt, de infulis Satyrorum , aut de Sphingibus ( qtiod ego iciam ) mentionemfaciant. Sienimtot^infalar , iecundum qiiorundani opinionem , ab eiusmodi monftris occnparentur, vixeorumex- adam indagacionem eiFugere potuiifent. Non omittendum po- ftremo fiiic, olim quafdam meretrices ex Megara Sphinges appel- latas fuiire, quod humano capite manruetudinem^rae ie ferrent, cecerumcorporereliquoleonino rapacitatem &imperium,quod, in amatores exercent,indicarent , de qiiibiis verEculus veteris cu- iuspiamdicipoceft: far eB ledm & fem'm£ crudelkas. Megarenfium autem improbi mores fid:iqtie in prouerbium abie- runc,vc eiusmodi homines 1αΓαιιΐ& molles,populad conuicio: Megaricie Sphinges,notati faerint,de qiiibus apud Erafmuni In Adagiis. plurainueniuntLir. HucquoquerefeiTi poteft,quod fiipra de monftris circa Syrte^, quorum Cap-t^» in Hieroglyphicis mentio fit, didiimeft. DeMkificis iUufionihm diahdicu^^^ C Α Ρ V Χ L Χ Χ Ι Κ Vanthes intef autores Graeciac ( ilGutPlinius refert) non fpretustradit Arcadas rcribere,ex gente Anta^i cuiusdan) rorte familiae ledlutn , adftagnum quodclam regionis eius duci,vellituqueinqiiercu Γαφεηίο tranarcatqueabircin deiefi tajtransfigurarique in lupum,& cum ceteris eiusdemgeneris con- gregari per annos nouem.Q^o in terapore ίϊ homineie abstinue- ric,reuerti ad idenriliagnam , & quum tranaueric, effigiem recipe' re , ad priftinum habitiim addito noiiem annoram ienio. Etii air- tem Plinkis illud tanquamfabulam grafcam receniet^ addit enim: Nullum tam impudens mendadum eft, vt refte careat : tamen cer- tos homines eflici quotannis lapos ^5crurfas ad priftinum habi- tumrediresinhodiernumdiem mulcispei-iuarum eft,eosq^ inani Beri^olff/Galli aiitem loi^l^i^^roiiA; vocant.Vtrum autemes metamorpiiOiisfemper reuerafiatjan verδπonnunquamimagi- natiue5 declarat nobis memorabilis hiftoria, quamreceniec do* Iftmterpret €liis.vir GeorgiusSabinus,iIiperhis veriibus: lib-j.Meta- Ing^ virumfiliHvultmmutarefermoSs,, morfh.Oul- Amhigui profiSia lupii 4ii Tales ( inquit ) refert Herodotus eiTe a|)ud Neiirios ScytKls po- ί , puios. Et hic apud BbTuiTds fama eit, tales inueniri j c quibiis iiu^ pervnusfuit captus, &DuciPruiIiiaeaddu6tusaruilicis,quorLirij itimenta dilaniaile credebatiir. Erat homo deformis , nec multum abiimilisferae^ habebatque vulnerainfacie, qua^ dicebatur acce- piiiemorrusa canibusjvbifuiiiet mutatusin liipum. Iskquibus- damjquibus Princeps id negocii deddrat , interrogatus , aiebat Ce quotannisbis icamutariiolirumjpnmo circanatalem C Η RiSTij d^inde circa feftatn lohannis Baptiftir : illisqoe temporibus ie ef- feran,& cogi impetu quodam natiiriE,verian in iyliiis inter lupos. Maximoautem horrore&languore corporisieaffici, anteqiiam piili erumperent,&forma mutamiir. Hxc aiiirmami credita iimt; S^d quum adexplorandam rei veritatem diu captus in arce deti- fiue fneditutiones hiflorks. j neretur, ac diligenter bbiemaretur ^ciifiodibus c2rccns,anaH» quancioeflicereturlupLis ,r,et:inu!tiemper eandemformam qiiam habuit. Is fiiit exitus fabiilx.V nde conilat ea qua' de ambigms lu- pisnarrantar,eilefalia, vtpotequiEhominesmencecaptiiibiima- pinantiir.Hactenus Sabinus. Id ipiLim lohannjes Euuichius alio il- Oefagarum ΓιιίΙπ exemplo confirmat.Petro Pomponatio,mqLiit,;celebri olim natura. inltalia Medico,oblatuseft arger lycaiithropia laborans, quem ruftici fon grauentur. Ha?c V Vierusjicet Olaiis Magnus de metamor- ltb.iS. de anU )iioiiiiomiuum inliiposdiueriarecenicat, fimodo veraruntquae mitL^luefiri" ibi Opera fuccifimy hmcAp.4J'46. ibinarrantur., QustamenBodinus veraeirecredere videtur. O* 4-7, laus,inqiiit,fepcincredibilianaiTat. Siint: tameH nonnulla, quac m methodo ^rnptoruac teftium multitudine & confenfu quodammodo per- hifloriCA. ca^>: fiiaderipoffimt. Mam quxde Neruioram.( hinunc Liuones ap- #. pellantur ) in lupos cohfigui-atione & /a ίΤΐ^ψχ^σΒ ab Herodo. to , Pompoiiio Melaj&aliis hiitoricis olim peruulgatalunt, ea m- niores compiObarunt.- Hoc enim. CaTpar Peucerus, vir magnac erudicionis, & minime vanus ; tam etiam Languetus , non minus dodrina quam diutuma totius Europxperagratione clarus,le ab incolis accepiiFe mihi confirmauit. Qupd ν trum fiatGCCulta qiia- dam vi natiirx potentis , vtdeParrhafio traditur: vel vklonedl- uma,vt de Nabiichodonorore,nondamihicompertum eftJnfua autemD^monomania Magorumapertiushaiicfuam fententiam declarat , multisqiie exemplis confirmat. Verum enimuero licet mc,olis.hanc.AwveeamH, fiait alia multa/fuperftitiora,reuera coiitingere , pei-iuafum fitj tamen apud prudentiores non facile fidem habebitrredpotiusrpeciem melancholia? eam eile creden- dum eft/i hominibus contingk : fin vero opera diabolorum , per- mittente Deo , .eiusmodi lupi nocent j hominiim transmutatione inbeftiasopiisnoaift.EtfienimjVcEuuichiiverbisvtar, icriptu- i:a loquitur de Nebuchadnezaie, quafi irl feram mutatus fueritj Eamen idnoniuxta-ro ^hto^j oportet intelligi , alioqui non ieftitu- tus , fed nouus omnino .homo cf eacus diceretur. Huic fententia quoqvairdpulatLU' diligens Britannia: dercripcor Gulielmus^^ UdteYA par^ denus,vbi dicit : Quod nonnuUi Hibernici,& qui fide digni vide- UJiikrrM, -i* volunt, hommes quosda inhoc tia61:u quotanms mlupos con. uertiafHrmant/fabulbfumfaneexiftimOjiiiiifoiteilk exuberan- tisatrse bilis malitia,qaai Ayw9^6)7notmedicis. dicitur, corn^ tur,qu^ eiusmodi phantafmata ciet , vt fefe in lupos transforma- tos itnaginentur. Nec ego aliud de Lycaonibus illis in Liuonii tL-ansmuEatisopinaii aurim&c. Qupmodocunque.autemrerere; habeat , conftat ceirte olim etIinicis;cordatioribiis , praeceptisqu( / philofophicis foHdioribusimbutisjfirmiterperruafum fuiirc, viri; bonis& fortibus fimulacra «Sc-nodurnas appantiones nanquan apparuiiTe: fedpueris, mulierculis, vecordibusatque2egrotis,qu peranimi imbecilliiatem,aindttaformidineexagitantur. lienin ^ putan fme medmtiones hifionca. ' '^^j >utant videreper halluci^ationis rpeciem phantafmata, i&Qi\» apiuntur phantaftico & inani attraclu , qu^ reueranon vident, luaeq; etiamnufquam funt. HocTragico Orefti contigit,vbi in' \\x\t: Ο mater rupplex oro te , ne inciite mihi fanguinanas ςοΓμ- casq; pupillas.Ipfa? enim,ipfe piopter affiliunt me.Didt Κςο qui- iem iUe vt fiH:ibudus,niliil veio videt, etfi videre videtur.Propter luod illu Elea:ra ita compellat:Sta miferande tuis immote in ftra- ;ulis,cernis horii nihil , quae coram cernere reris.Eodem modo iis :cddit,qui atra bile pcrcici ita iiiranierunt , vt fe vaccas piitarent. -Joc enim de filiabiis Prasti memori^ traditii eft, de quibus Poetai- fYAtidesimplermtfalfismugitwmagros. •t hoc non jninim videi-i dtbet. Nam melancholi^ vls tanta ftjVtnonraiorationemturbet, nonnunquam plane eueι·tat.- ^al·e Galenus & Aiiicennas teftantur, lepertos elTe, qui pu- arent fe efle vafa iidilia.& ideo hominum tadum 5 lie c^^^ ur,reformidarenc. Eodcmmodofuerunt, quiie auesefle arbi- i-atifunt,ita vt Γεηοη mouerint , nifi quum irocis bracliiis adala- um fimilitudinem volarecrederent Plerosque etiam atra bile itiatosjfe leones c& vel d^monas im^ginari,idem Auicennas au- oreft. EcallegatVVierasPlinium&Edouardumjquifcribant Be dffeBiS erebrum νιΓι deuoratum ingignere imaginatio;ies,-quafiin vr- makficUb.^^- um quis transmutatiis iit. Et hoc nobili Hifpano cuidam noftro cap,2S. εαιίο contigiire , qiii per deferta & montes vagari iit folitus, fe iii rfumeire coniierfum phantaiia vitiata ratus. Inranprum eriini " · iiimerus eftpene infinitus. Qmigitiu^ vtde ipeulcernmifad£iorisautores ^ diice.sque rum,vi5 &c. Huc referri poiluiit ea,qiLS Arriamis de Ne- Direhmlndi- arpho pr^fedo claills Alexandri Magni mem,on£e prodidit.Quiim ^^^· enim ad infulam Nofalam Soli facram appuliiret,.illiq; indicatum fuiiiet, eam^iiLillomortalium adin:iiaatem quiseodeferretar, cum non ampliu5 cerni; ideoque omnes nautae periuad hacopi- . nioneiUa^adire iiolIent:iprQmmet eo nauigaflefcri tascompuliire veliniiitos nauemappeliere, itaquein infulam de- fcendiiie , & vanarn atque inanem fabulam comperiile , qux de infula ipargebatur. Similcm hiftoriam fane memouabilera, lihji.cap. <2f.tcien Ruffinus de Serapis fimulacro ( quem alii louem fuiiie MecUfhiflor, putancciiius capiti modius iiiperpoiitiis fuit , vel quia cum men- lur^ modoque cunda indicet moderari; vel vitam mortalibus fru- gnm largifate pra^iberi : alii virtutem Nili fluminis,cuius i€gyptus opibus βηβ medii^piones hiflorkii. 34·?- jpibus & foecunditate parcatur : qiiidam in honorenl loiepiii £Γϋ Patriarchai lacobi formatum perhibenc iimulacrum , ob diuiiio- χ lem frumentijqua famis tempore iubuenic^gy ptiisi^ilii Apin Re- " 7em ^gypti , eo quod fa^mis tempore affatim ciuibiis Alexandri- tiisalimenta fuppeditaiiet, ideoqiie eo momio in honorem cius :nftitiuum apud Memphos templumjin qub bos , quafi indiciiini )ptimiagncoliEnutriebatur, &Apisappellabatiirj <3ί^ορ vero,id :ft,fepukhru, in quo corpiis eius inerat , Alexandriam dedudutri, feSoron Apis primojexcompofidone Sorapin,poft vero per cor^ uptionemSerapinndrainatum) SimuIachium,inquitRuffifiHs; )crapis Alexandrwe ita erat vaitum, vt dextra vnum parietcm , al- eriimlicuaperftingeret, qilod monftrum ex omnibusgeneribu^ netallorumlignorumque compoficum ferebatiir. Quum igitut ::hriftiani parati clfent ad ftibuertendum erroris autorem; diu )bftitic ■perfiiafio qiiaedam ^gentilibus rparfa , Quod ii humanS lianus fimulachrum iliud contigiiret i terra dehifcens ilico folue- etiif in chaos, co&lu mq; repente raeret in prafceps^i Verum vrius χ militibus , fide qu^rnarmis^magis mtinitus , correptam bipen- " lem inrurgens omiii nifii maxill^ veteratons illidit.CIanior attor- itiu vtrorumquepopulorumjiieqiWtameiiautCGblumruit, aur ' erra deicendic. Inde iteriim atque iterum repetens , piitris \\οηϊ iimoilim genu c.Tdit,qiio deiedto , igni adMbito tam- fadle q ignum aridum conilagr?.uit.Poft hoc rcii-uirum ceriiiciijus, & de--' )reflomodiotfahiturcaput, tnncpedes aliaqLiemembra c^laie- luribus & rapta faiiibLis detrahunturi ac periingulaloca mem- )ratimin coiifpeduciiltncis Alexandri^renex veternofus exuri- :ur.Ad vltimumtruncus,qiliruperfuerat, in amphitIleatFόcott- :Γematur,vanafqueΓι^peΓftidonis a^ierrorisancfqui Serapis;hi iisfuit. Sedadpropoiitumretiertamm-jHxcaiiienonideorefe- :untur,qiiOd ignorem potentiam cacoda?nioriUm,qui permitten- ^eD Ε ο , non foliim minficas imagincs & formas haminibiis pra'- ^mareeosqiterreieiblentjilcutTurcieinhodiernumdiem, iiiij ncantationibus fiigitiua mancipia retrahere perhiiicntur. No- nen enim ierui iii fchedula fcnptiim ruipendunt in eiiis cu biciilo: ^.^-i^, noxdins verbis&ii- J-?fogneflk. cut Galenus de infanis & atra biie percitis,^ de iiis qui mortis vf- cinitate alienata: mentis riini,ait,quod res, quas extra ie videre at- t>itrantur,intra ipibrum iint oculos. Hocpatet ex eojquod iib; lAb.2. CAp. 26, contigiiie fcribit lohan. Bapc. Pona.Ineiditjinquitjmihi in manui mma^.namr. vetulaqiisedam earumjquasa ftrigis auisnoduriias iimilitudini ftriges vocant, quccqae noclu paerulonim fanguinem e ciinis ab- iorbentjiponcepoiiidtabreuis miliiiemporis ipacioallataram re- iponia»iubet omnes forks e^u^dijqui mecu erant. acciti teftes.ipo- Uis nudata, totaie vnguento quoda valde perfricauitjiiobis e por- .t?iiiniilis conipicua.iicroporifeL-um viEiccoru cecidit,profundo- que occubuit ibmno . fores ipii patefecimus : miiltum vapulabat, , tantaque vis fopons fuit , vtfenrumenperet.adlocitmfor^^ jniis.iam medela? vires fatiicunt,flacceicuntque : ^ rorano reuoca- ta multa incipit fari deliria,ie maria montesque transmea(ft,falia- . que depromens reipofifa : negamus ; inilat : liiiorem oftendimus; pertinacitet refiftit magis. Hadenus Magus ifte natiiralis. Etfi in- quamjexperieiitia docuit,qiiod milltimanentes vnoin loco , opi- natifuntjiefe hincinde vagari : tainen non raro accidic,vt permit- tenteDeojdaetnones hominesauferant innemora, aliaqiieloca. ibiqueillishuiusmodi ipedfcaculapjroponant. Nam Simon Sama- ritaniis magus ( qui iiib Claudio Ca^iare ftatiiadonatus eft, cuir hacinicnpdone:SiMONi MAGo DEOiVelSiMONi sANCTc fiuemedimiQneshijloricA. S4P ,Γ Ε o,vt Tertull. luilin. Mart7r,& Eufebiiis fcribunt) per aerem \ In Apob^/ dsmonibas ve(5tus,vagan potait: ied ad preces diui Pecri repente cxalto coiTuit,miiereq, periit.Ob hancrem eu aNerone,qui liimc Magtimmagnifaciebac, riipplicioafFedam eile tradit Cedreiius. EodemmodoDiGdoruSjVelLyodoruSjVtvulgoappellatur, Sicu- liis,quemadmodum Thomas Fazelli refert , magica arte imbutus, Decad.prsor, miranda pricftigiarum machinatione olim Catan^ floruitJs nam- lib.^.cap. l que potenti carminum fuorum vij bomines in bruta auimantia conuertere,omniumque ferme rerum formas in noiias metdmor- phoies transfundere,longiiIimisque kfe ipaciis diffitos repente ad ie attuahere poiie videbatur. Catanenies prxterea adeo crebris la- ceiTebat injiiriis,&contumeliis delionefl:abat,vt vaniffimae credu- Htatislaqueis circumiienti , ad cultus ei pendendi iludiiim conci- tarenrtur. Qui quumcapitis reuscuacitradenduseiiec,eliciomm carminumpi-iEientiis. aite e Catana Bj/zantium , cuiiis imperio eo tempore Sicilia fuberat, Sc nuCns Byzantio Catanam,lidoL-ii ma- •nibus dilapiiis, pariio temporu interilitio,per aera ie deuchi juilir. Quibus ve^neficiis adeo popalo fadus eftadmirabilis , & eo cande peniaiit,vcinipro quandamnuminis potentiameiierati,eiToreia- crilego ciiltum iacru ei exhiberent. Sed tandem a Leone Catanen- fiEpifcopodiuina virtuce ex improuiib captiis,freqiientim me- dia vrbepopulojiiifornacem igneam iniectusjincendio confam- , tiis eil. Huc commcde referri poiTant , qux fapra de Dauide Mago Cap.42. exTudelenilretulimus. Similiaexempla reperiuiitur apud Pau- lum Gnllandum. Sic aliqiiando accidit, vt qiiidam, qiii haram re- Tie foYtilegik fiimiliidiotenebarur,repenteablatusdomo, iiftereturinlocoa- qu^ji.vii. mcEniis.vbi qiiumtotamnodemfpedailet choreasj&induliiiiet epulis; mane quumillaomniadiiparLiiiientjviditiehiErere inipi- nis interdenfiiiimos vepres,&quamuisiibi vifus fiiiiler comede- re,tamenfamefeL-c conficiebatur. Vnde Magiqai Iiac arte vtuii- tur,re(5tepr2ftigiatores dicuntur. Solentenim magnifica coiiui- uia inftniere,meniasq; epulis reficere , & miniilrancium frequen- tiaperornare,vtdeIiiachokMendofafamamfLiiileicnbirDomi- De mfiit. & nicas Soto , qaa; tamen tandem d^erepente in carbones , inquejilia iur.li.8. qmfl, idgenusfatiliaeuaneicunt. SicBodinusrefeft, Comitem Afpre- 3.drt.2. monteniem non ita pndem vixiile, qui domumad ie venientes Lih.2.cap. 4. traduaremagnifice, exciperequeiitfolitus,ad&6 vt accurati cibi, De d^monQm, - X X 3 officia. ofKcia,omniumquererumcopiarummQpereturmK ro tibus ratisfaceient : ied homines iilos & equos , quum primiim ab eoexibantjfame&fid oppreflos eirevTaleconuiuium fuit,nifal- CapjQ. lor, Menippeum,cie quo iupra £liximiis..Vem enim είΐ,νΐ Ladait- Lib.4-.cap. tj. tiusdicit,pr^iHgias Magicasniiiil veri a€ibliciioilentare,&6iLK,j dmn. infiitut. artis peritia nihil aliiid, qu^m ad^circumiciibendos oculos valere. « Vel vt lambiichi r4atmiici fiiitopinio,quod ea,quae fafcinaci ima- ginanturjpraetei^maginamentanulIahabeantaclioTtiisi&ellentm veritatem. Etfi autem a Plutarcko memoEiie craditiieftj P^eiidem vii'u fortiis.& eloquentiis.miiliebres quasdam incantatiorresjdum segrotar^tj fcripta^ gutturi iuo iuipenft,s habuiire, idq; amuletum €ollo ciixumligatiim aegrotanteminuiienti cuidam amicooften- diiIe,ideoq; rede dicit,eum peffime afFedu ΓιιίίΓς , qui hanc ftulti- eiam iiiie admiierit.nec non & hitlorici traduntiVly^^ merus fapientiiLGf aecorum omnium indudt, grauiter vubierato,fangumis profluuiiim carmine ftetiile : tamen ea omnia nihil aliud , quam vanifs. perfuaiiones fLiiile , experientia docuic. Ztkso. Quare vere Plini.iis ait, N.cronein magiGam aftem , cui iuerac ini* tiatus, vniiieriam vanam falfamque comperiire. Hoc confirmati« Bib.Vceilefi- -excmplo memorabiii ( vtmifceamiis iacra profaiiis) dum Magi mothvel Έχο. iuis^impoftuiis diuioa miracula Moiiis imitari conantur . ipiius caf.7. ' nim baculas conuerfus in rerpentexn eorum omnes deuoratiit. A- InviU Adrk' drianus etiamlmp.iiciit Dioteftatuivillud experms eft. Magieis ni. enim artibus &incantamentis quibLisdam aquam mter^^^ o- mnemeduxitjqiiatamenrmTus & celcricerrepleciis eft. Re6leita- ϊη' ΰϋηίρβηά'ίο que Pomponius Laetus Maxentiiim Magicis artibus,quam impe- hifior.RQma?h rioaptioiemfuiiFcientit,& ibi |3ergit: QHicunqueMagos confu- kint,& variciniajautaiiipiciarebus gereiidis qua:i-Lint,iemper Γαη£ ; anxiii& niinqLiaminter metom& fpem auidi fmiiroFiim,.qui€'!" fcunt.Si illi prGipera nunciantjinani & vanalpe iam Εΐιπί lietan in- - Gipiunt : ίϊη contr^jrepeMte cnfticia aiFedi iorperciint. De hac aii- tem re vn^€um eis , quos antea citatii , plura eradice & pie ibripiiti InparergJur. Alciatus. Λ7■biinter aliasaiiEariEareiacriKfcripHiriE, & Origenisi li.S*cd^te 22. fandique HieronymijCoiifutac Gpinionem quorandam veterum &recencioriiraTheologorani;5aiierendum,C Η r i sτvMdiabo- HoperafιlpeΓ pinnaculum templi eonftrtutum,ibiqiietentatum dfej CMm Seriiacoruofter iponte,& quidem Spiriui iando duceny fme meditatimes hifiorkd. j^r tee^aiTcenaent. Licetnon rugiatme.Paulum Griilanaum,"&:a^ V>e fortikgiU lios nonniillos contrafiam opinionem magno conaiu, multisaue qnA.fu, adducais autoritatibus & rationibus affirmare. De nonuUis mirandis rehmdeqmhm "vera r^- tio reddineqHttyEi; defraudiim diahotfcis\ C Α ρ V τ L χ χ I 11. Ν Solino poly^iiift.legimiis , Democritum Abdemeii ad Caf. if, probandam occultam natur^e potentiam , in certamini- buscontraMagos, vfumfuiiTe lapide, quialibiquWin Corficanoninuenitur,&Catochites appellatur.-bunc impoiita^ manus dctinere ait jitafe jundis coiporibus anne0bentem,vt cum ipris h^reat^ quibus tangitiir.IdeononabsqjcauiFa mirum non- Duliis videtur,qaod multa paffim occuiTant,de quibus,qiiantum-. uis naturalia hab eantur,iolida fatio reddi nequeat.Sic iion absque ratione qiiaeri poteft » quare ^ fdlis Corylorum furculis bifidis , dc non item ab aliis arboribus vel fruticibiis,qu£E in iiiclem proueni- untlocisjven^auriargentiueferaces detegantur, inclinante iefe Inprohlematb e6 virgula,qtik fub terra vense feruntur atque latenc.Qiiis prster- bm de palato. ea vnqnaabsq;hxritati0ne veras&rolidasracionesaiFerrepotQit, Be doTirma cur fanguis ex interfedi cadauere, vel membris inde abfciisis, pr?- premifiua ca. fente homicida,etiam diu poft perpetratam caedem fluat? quamiiis x x 1 1. hocfatis verofimiliter poft Ariftotelem,Galeotus,nec no Hieron. lib.5. mlfiel- Maggius & MariHiiis Ficiniis praeftare cbnati fuerint, qiiod etiam Un.capj. Bodinusnotaiiit.Quis obfecro explicarepoterit,qaare tamfiibito Ub.i6.caj. ds turbines &proceil^ oriantur ventorti,quum feipfum deiperabiin- ammar. m- dusaliquisinfelicireiliiiirpenderit? Quisporro redte perfcruta- mortalLth.2. tus eil, ( licetIohan.Porta,& lulius Scaiigereruditchac dere.dir- ca.sde magor. piitent) quareMagnes ab vnolatei-einterdumferrumattrahat,ab d£monoman. ilteL-orepellat,quituncTbeamedes dicitur : veriim Γι allio illina- Lib.2. cap.2!. :ur,aut fimo tegatur,vires fuas attrahendi vel repellendi tam diu a- demag. natu- mittat, donccvinoabluatur.-ferequeinlingulis aiit versiVs meri- ralOe fubnl, iionalem,aut yersus feptentrionalem plagam obuertat? Hich- ad Card, cA-' 3is, quetn Euripides Magnetem vocat, multi vero Heraclium, mlusu annii- Operajucdfimi In lom, annulos fe£reos,teile Platcne attiahit , vt longiilima quiciem fer- ixoiumanniilorum feries continuo quciain conrextu aptetur :ad quos omnes exillolapide viseacmnmo pertinet. Quarequipri- mtim'Magnetis virtiuemtrahejitisferrum agnouent & viden lih.2UBs cl" nonpoteilnoniiicoinadmiradonemrapi^quodipie D. Augufti- uitate Dei ca. nuslibi vfu veniire fatetiir. Quis crederetabsqueiuperftitioncii 4:&£afs. non idexpericntia teftaretur,in aliieariis raortuc) patre aiit matre familias , fi ποώ comperta morte eorum, ftatim jn alium lociim - cransferantixr, pleriinque apes omiies emori ? Hoc enim iis acci- d^rememmi,qiios compertum habeo, neutiquam fuperftitiofos kMe. Eodem modo fcimus quasdam illuilres & nobiles familias «ire^quxhabentcertaindiciajea praecedimt ΓιvnLls;exiis(Γluedo- miΓux, riueprocul ,etiamfiapu4andpodas eiret) graui morbo, aliaue caiamitateaiFeduseiljVeldiem iuam obiit,de qua rcetiam m (peBr.parr. nonniilla exempla reGenfet Ladouicus Lauaterus.Inprimis autem j. cap ίό. ' id Marchiones Eileiifes, niinc principes Ferraria: , longo Eempoi:e * * Gemmiila!,inqiiomonailerio Beatrix Atiieftiiia ex eorum fami- lia fepiiica fuit , obferuarunt. Etenim quoties aliquidnoui Eilenfi fafnili^ imminebat,toties multis ante diebus in iacello eiiis exau- diebatur ftiTpitus pr^grandisj& corpiis eius 3 qiiod de more ilipi' mim in fepulclirG iacebar , iii alteriim reuolutum latus reperieba- cur. Eaaiitemobiit AnnoDominiM ccxxvi. vi. ιυ.ΜΑίι,ίΐ- l'ik 2.dafs,6. eut Bernardin.Scardeonius refert,& eius corpus vel cineres.ni fai- Oeanttq.Vrb. lor, Ferrariamtranslad. funt, in qooddam monafteriiim , inquo Fatauin. futurGS cafus non miiuis quam antea oftendit. Memorabile prs- Likf. de RO' tereaeil,quodBakusdeSyliieftroreferi. Sjiueiln,inquit,repul- mAfuVonnf, ciinim offium collifione, & ilidore εΐΏίίΓο , ab eo xempore^ dicitiit femper ponuficum mortem pr^nunciaire. Obiit aiitepa is Αηησ' MiiiiHic ante fuit nominatu.s Gerebertiis, Floriacenfis mona- chus j verum quibus artibus a4 pontiiicatum pemenent, deqaic eius yita & moite,Naucleriis , Platinai & Auguftinus OnophriuS'' papae cubicularius, qui e Vaticano , adisque veteribus hiftoriam paparumcompofuit diligeniiisime,miraicnbant. Olim quoquer - fimilia indicia apudgentiles extitiire Herodotus eft autor. Scribit enim apudPedafenies fuper Halicarnailiim Antiftitem Mineruai certaiignaliabuiire, quxdemonftrarint, quoties Amphidyenii^ busjiufi circa cam vrbem habitarmiti aliq^aidlduerii iatra certunt. fmemedimtioneshifioricA. tempus ciicnturum ciret.Habent etiam nonnulli Germanix Prin- cipespiairagia,&veliuinotasqaardam peculiares, qu^ ante vel circaobitiimiprorumapparent& aiidiiintur , veliiti rugitiis leov num&canumlatratus inconfiietos ,tuiniiltus noaurnosin arci- bus,intempeftiuos fonitus in horologiis, & alia indicia pr^terna-. turalia.SicPnncipemrecenrentemaudiui, eire infuaditionefon- tem, alioquin perennemrredquandofcatungoeiusdecrcrcatjia certiirimam potteftdere caritatem annonae : Γιη omnino exarercat, famem.Ideoqiie vulgo vocari 45un0crbrunn, Sed qiialis obfecro olim fons fuit prope Glomutium, hodie Lumizium, oppidum Miihi£E?De quo itafcnbicDietmarus, iicut referturkPetro AI- bino in Chronico Mifnenii. Glomuzi,inquit,eft fons, non plus ab Albi qu^m diio millianapoiitus , qui de fe paludem generans,mi- ra vt incoliE pro vero aiTerunt^oculisqiie approbatum eft ^ multis, f^pe operatar.Qnum bona pax eft iridigenis profutuia ,Γααιηά ue haec terraiion mentitur frudum-, idem tritico,& auenajacglaiidc reFertus , LTtos vicinorum ad le crebro confluentiupi efficit ani- inos. Qaandoautemrsuabellitcmpeftas ingruent,iaiiguine & cincre certumfuturi exidi indiciumpra^monftrat. Eademibidem cxErafmoStella, de hocfontereccrifentur, vbi additur, felicita- tem anni portendiire glandes, hoideum, & frumentaa vndis in- natantja : bella/anguineum colorem aqaae : peftem,cirieres.Huc- que veniile agminadm Vandalos Soirabos qnotannis, ibique ido. lisluisTacrificaire, & exploralle fertilitatem futuri anni : hancque idololatnara durairc vfqj ad tempora Henrici Imperat.qui Cliri- ftianam fideminiilas regiones primum introduxit. Inmonafte- riis quoq; nonraro accidit, vtipedra monachoru & monialium, quibus ihors imminet>conipiciantiir in tcmplis, vbi iedilia fua pe- culiaria habent,trnnGo ca:piEe.Noui quoc}; iiobiles,qui habent in-- dicia eertiiHma mortis/i foris peculiarisV alioquin limpidiilimus,- absq; caiiira turbaiur \ vermi, alioqiiinincognito. Alia nobiliffi- iia familiajnotas fatales liabet,fi terra prope eius arcem vel pars a-- ψ in voraginem fubridit^vulg^ igrbfall vocatur.InBohemia ipe-- aruveftitiifemineolugiibri,illnftrifamlB |e folet, aiitequa vnacx coriiiigibusDnbiiTmilioiu decedit e vita.^ quis eiusmodi geneiis fingula enatrare^0terit?'V'f aUtem faten/ iii eftjin natura innumera abftrura & riobis-iiicpgnita eiie ( haber Y y namqiic ^ji^ Operjifiiccifim9 namqj ea fcientiaiu thefauros innumerabiles,qui nallis statibu) «xhauriri ροίΓαπΓ ) ex quibus non minus, qukm ex iis , quae con- rpicua&manifefta Γαηι , conditoris omnium rerum immenfafa- ^ientia quandoq; elucet.is enim quando vult , poteft facere quod UkiUDi Ch noneft,&:mutare quodeft.nam hcut Deo, vt Auguftin.ait, non nkate Όά. fuit impoffibiie , quas voluit naturas iuftituere ; fic ei non eft im.- poiribilcjinquicqaid valuent,qiias inftituit mutare:ita in non- .nidlis manifefto apparent impoilurae,& illuriones diabolica:, qui- bus hammes incautos decipcre,& illis imponerc folei. Bcenim in herbisjapidibus,&aquis,acreliquis naturalibiis rebus m ineiie virtiites,homiriibus quidem ignocas, quas tamen daemones cognofcentes,citifsimo quidem motu atfeiTe poiTunt (juocunqiic velint , ad infolentifsimos eiFeaus demonftrandos , late & eruditi Deiufticia & traditDominicus Soto. Non fine cauiia igitiir rpintus illi conta- iureM.S. q.s. minati,& perditi,diciintur variis &praeftigiatricibus_artibiisiia- art. 2.Vtrum cendi inftriidli , vtpote quimille velpotiusiniiumcns modis lio- liceat d^mo- minu fenfiis , no propria poteftatejed permittente Deo , depraiia^ noi adiurare. re,& nonnunqu-a adiutinaturalibus rebus abili-ufioribus,ilbs qu? lf(?. 2. capj.4 iiianiaiSc vanafimtjpro veris obtrudcre folent.Vel, vcait Ladant. de orig- error. νίΓιΐ5 hominum pra^ftigiis obcoecamibus falliint, vt non videatit ea qux runty& videre fe putent illa , qua^ non runt. Vaims emm^ Epid ad Phi- vt Ignatius Martyr ait, & multiformis eft dux ille omnis mali , & lipmies falfis racionibus mentes^fallen^ humanas /ibi ipfe eojitrarius , m- * conrtans, alia prxtexens , alia faciens. Sapiens eftad malefacien.- I» hymm dam,bonum ver^ quod fit,ignoi:at.A^€0 vc AureliusPrudentiUi te^fimnum, rediis.euminter alia itacompcllet:? Procul eflo feruicau fYAftigiator aflu. Ο tortuofi ferpmSi Qmmille per meandm Fraudesij^ flexuofofy Agitas quieta cord^ Hxc mihi in mentem venerunt , quum audirem fide dignum vi- ~~" rumnarrantem, qukm vllide adhiic in remotioribus Scptcn- trionalibus rcgionibiis, fpiritus ille nequam, fuas viresexercc- ftt,illosquehomincsfuis illiirionibus & praeftigiisapeitiiis qu^m ftlibi cxaeitct. Aicbat enim nonfoliim damones inftar famu- ^ lorum fim medmtiones hifiorica. loriMn domefticorum ibidemfamiliares homimbus eίΓeΓoler)^^ quos ipfi Drullos vocant ; fed etiam ίηΐ€Γάμιη diligenter cura^ Γ€ eqiios, aliaque iumenta, & in omni genere oiiiciorum feie absque noxa ( vti opinantiir ) Tolertcs & induftrios pr^bere , ita vt guibufdam ipforum conuerfatio lucrofa , & pergrata iit. Non rarc) edameos, quibusii inicruiunt,morbos & periGuk coruift monidone vitare,n0feciisacSarmatisquibufdam inhodiernum diemaccidrt.Ii enimtefte lohanne Meletio colunt ipiritusquos- T>e rdmom dam viiibiles,auiiingua Rutenica ColtJdj, Grsca Coboli,Ger- &famfic'ik manica Cobaldi vocantur.Hos fpintus creduht habitare in occul- veterumBO' risafdiumlocis,velincongcrielignorum;niitnuntque eos lau ruforum. pmni ciborum eenere, eoquodaiFerre foleant nutritoribusiiiis fnimentum ex alienis horreis fiirto ablatum &c.Pollen6cnim fpi^ ritiisiUitennes &incompreheniibiles finguladacumine;, vtpote exercitatilongiffimovfii&experientia.Vndefic,vtexnaturaIibus cauilis , longe ante aliquid & cidus praeuidere, (Sccognofcere ac- curatius poffinti,qLi^m Jiomines corporea mole grauad. ^ noii latuic Auguftinum.Ita enim dicit : Sciendura eikMnc cilena- DenAturddx-' turam d^monnm^vtaereicorpons feniii terrenoriim cofporiim monum, fenfum facile pr^cedant, celeritate edaiti prbpter aerei corporis iliperiorem mobilitatem, nonfoluni curfus riuarumlibet rerun^ vrhominum velferarum, vefumedamvolatus auium incompa- rabilicer vincant : quibus diiabiis rei>us, quafiiiiini ad aereum cor-- pusattinet, praiditi,hoceft,acuminefenrus, &celentatemotus, multo ante cognita nunciajitjquae homines pro ienfus terr eni tar- ditatemirentur. AcceisitedamdiEmonibuspertam longumtem- pus, qupeorumvitaprotenditur,reriimlonge maiorexperientiav qukm poteft hominibus propier brieuitatein vitae prouenire. Hoc quoque ethnici obrei-uanint. Plato enim exHeiiodi fentenda ar- In CrmU: bitratur,d^mones quafi c/ii^iovoi? dici,hoceii:,prudentes & icien- tcs. IdemfentitTnsmegiftusjiicut^ Laa:ando citatur,&addit: ttb 2 CAp 14. Scmnt illiqmdemfuturamulta, fed non omnia, quippe quibus γ/^ oyL ίΐγΖ ^enitus conSli um Dei fcire non licet, & ideo folent ^Γροηβία ambiguos exitus temperare.Sed ad propoiltuiri. Qgin edam affir- mabatiilejeirepeculiaremlocum in qiiOdam promontoVio inter ^orrendosmandm0s£Opulos,vbi&pepnusquam,interdunicti iam eodeair€mpOre,qiio pcslium aliquod , diueriliQ parte orbt j eerrarum committitiir,aliaeue infignes clades , in quibus multum humani ianguinis cfFiinditur , accipiiintur , vndae marin^ fangui- neaCjiSc in iis velutiebullientia cadauera humana,pleraquetrunca •tamen &mutilata; vtpote abique capite,fine.manibuspedibusue lih.2Mp.3.de ,ponipiciantiir.Hiecetiam OlausMagnusaiHrmarc videturjocunv mtra.naturaL Islandis defcribens,vbi cx fpcclris incplae praefagiunt fata prMQi- m.SeptentEt pum,qiiidue remotius in orbe peragatur, Etii autem non ignoro, Uh.s. CAp, 22, ,quAd in aquis naturali modo racpenumero coloies mutantiir , in- de fiiperflit. . ter quos nonnunquam,vt de mari riibro dicitur , apparet iangui- eultMmon. neus, Γιαιη apud Athenacum quoque Dipnofophi dc aquarum na- lilf.2.cap,2, tui-a.& eariim varietate pro diiieriitate locoriim late diirerunt. A- quarum,aiunt,taiis coloreft,qiialis terra quamjauant.Babylonis lacusaqua rubet peraliquot dies : Boryfthcnis vero pcrcis tem- pbnbusccpriUea eft,quamiiisomniii tenuirsimavveliioc qu6dH7pamrupernatat,obrummamaquarum.leuitatem,qu Septentrtouaiibiis locis fluuntrTamen Γι reiiqua,qju? mpd6 de ca/ daueiibus ebullientibus diximus,quibuidam faDuloia^& videntur;audiamus,aiebat noiter^poriO quid alius vir fi ve]ut pculatus teftisfarpius dicere rolitusfit.fiiite gypto & aliis Aii^ locis : YidiiVe videlicet non remel haiid procul > py ramidibus v£gypti,ia,quodam loco ( vbi men^^^ die conuenire foleat magna mukitudo hominiim»^^^ rLirredionem ca^rnis , yt ipCi vocant ) ,ex repulcuv velut pauktim erneigentia cadaiiera defun6tQruiTi , noii quidem integra,ied interdum manus , interdum pede5 ; nonnunquam m jorempartemcoi^orisconrpicuameire,& rurfus fub terram ve-. liit ie abfcondere. Hxc qiium plerisq; mira & infoiita vid^rentur, Sc cgo quoq; certiiis fcire CLiperem/cifcitatus fum ab afHnf quo- dain & amicomeoriimmo,yiro genere, viitute,dignim^^ peckntia multarum rerum prarftanti (qui in illis locis vn^ cum A- lexandrp SchuUenbargio , viro nobiliis. & intima familiaritate mihi conjundto , qui in Frifia fuperioribus tumiikibus bellicis, dum CQnfanguineos amicos in caftns inuiiereHellet, exorco forte pi-^lio criideliter efi: occifus , digniis fane ob rarirs.virtiues longiore vita, peregrinatus fuit)-an eaquaerecenfuimiis vel Λ- hi comperta haberet, vel ab aliis audiuiilet. Is mihi retulic, ic quidem ea non vidiiic , fed Ϊ muius audiuiile , ita (efc rcm habc- re,ade6 fme medimtionts hifiorica. Γί, ade^ vt in Cairo vrbe^ &aliis Msj^n locis ea neutiqiiam pro vanis , fedpro tricis & rolennibus liaberentur. Ceterum vtmi- hi diibitadonem concepcam eximeret, monftrauic mihi libmm Icalicum ante mulcos annos Venetiis editum, in quo concine- bantur variie deicriptiones itinerum Legatorum Venctotumad Afiaticos Scychas , v£thiopes , aliasqiie gentes, vix nomme no- bis notas. Inter alia etiameraciniertanarratio Idnerarij, cuius ti- tulus erat: Viaggio diMeffer Muigidi Giouanni di Alejandria nelle Indiet vbipropefinemeius verba ica traiiftuli : Die xxv. Martijj Anno D. X L. muki ex Chriftianis , airumtis ciiftodise caiiflamiliiibus aliquot, ex numero prartorianorum, quos lanizeros appellant, proficifcebantur Cairo,admontem quendam diftantem duobij^ milliadbus ^ Nilo,olim deftinatiimiepulturis defundorum, ficut hodie apud nos de Campo ianciito dici poiiet : quo in loco qiiotan- nis folet conue.nire immenia niukitudo hominu, utbvideanc cada- uera ibi humata, veiut emergentia de iepulchns. Hoc incipit ve- iperi die louis , & diirat viquc ad diem Sabbathi , tunc omnia riir- ius euaneiciint. Eo autem tempore videre potens qiisedam cada- uera fafcijs inuoluta, iicut olim Humabanmr defun(iL Non autem confpiciuntur, ie erigentiaj mulco minus ambulantia. Sed mod6 videbjs vnum atque altenim, Sc attre(5babis eius brachium, vel cnis aliamiiepattem corporis rpoftibis iiiremodoremlocaro, fi- que mox i-euerfus fueds , inuenies illud brachium , crus , aliudue membrum,niagis extans e iabiilo qukm antea. quod iieomodo hinc inde obambulaueds, manifeito apparebit diicnmen,qu6d ea qwx modb fub terra fuenint, magis eruta & conipicua appareant. Eodem tempore muka videbis tentoriaGirca montem. Nam per- fuafum eft & fanis &'aegrocis , qai agminadm eo properant , quod qui ex palude quadam vicina, node illa, quajprseqeditdiem Ve- neris, ie lauerit > ei minfice profit ad conieruandam & recuperan- dam valetudinem. Verum ego hoc miraculum non vidi. Hade- niis iHe. Huiiis rei quoqiie mentiQnem facit Felix VlmenrisDomi- nicanus, qui illis in locis fuirj& fuam pcregdnadonem in Palseili- nam & >£gyptum fua vernacula lingua diligenter confcnptam cdidit. Vtriim autem hxc miraculose, ut homines ifti ftolidiilimi ( fuit enim olim iCgyptus, & nunc eft ruperftidonibus plena , ma- tcr Idololatnai) refurredionis & fiiturs vits commoncfiant, an Y y 3 impoilu- ppera fiiccifimr impoftiira diabolica aecidant , iicut plerique autumant , vt nequt confirmare argumentis , neque in animo eft refellere , itaex ingc* iiio iiio quisqiie demat, vel addatfixlem. T)ecacoiAmoneCamontino^^ SchiU tacenfK C Ji ρ V τ Ε χ X I I I Γ. V Ε Ν τ I Ν ν s refert liiftoriam, qua? in pago Camondo ad Rhenum accidit, iane memorabilem, de mirificis illaiio- I nibus diaboii, qiiae vc redius cognoicatur, eius verbain- ierere volui. Ibidemvinquic,hiscediebusdelertor acperfugaipi» ritus, muita miracula edidit, circulatorias pr^eiligias luiit, iiicolas infeftauit.Primo vmbraferalisjknemine quidem Gonipeda,lapi- des in homines ia<£fcare , paltare fores coepit. Mox fub humana ef- jfigie peftilens aciiequiiiimus illc genius deliteicensjreiponiared- ^iditjfurtapFodidit, cnminatus qaosQunqj nota infamias aflpei;- 4it; diicordias, fimuhates exdtauir. Paulatim horrea^caias omnes fuccendit atque exuiEt. S^d y ni molellior extitit , perpetuo eius lateri, qiiocuiiq^iie diucrteret, hserens, atque domum combiirens, -Ec ut viciniam vniuerratriin necemmnocentis coiidtareCj obfcc* iera illius hunc locum infamem ac deuotnm ciie, prauus menda- ciorum faber ia(5tabat. Coadus eft homo fub dio manere. Ab omnibus enim,'quaiii lemuiibns nod:urnis iacerjtedto arcebatur, Atqj vt ilie confinibus iatisracerct, candens ierrufn manibus por- tauit,ac quumnoiiviolaretarjinibntcm fecomprobauit.Nihilo- minus tamen in agris frumenta eius in aceruos compoiita, idem Larcontaminatusacperdicuscombuiiit. Etqiiumodiofus indies magis atqiic magis eilfe pergerec, coaftrpagani rem ad pontificera Moguntinum deferiint. SacerdoteS miffi agrosjviilas, iacrisac comprecationibiis , luftrali aqua , ialcque luilnco expiant , atque conluilrant. Prauaac Gontiubata mens primo quidem remteBa- tur , ac hpidibas quofdam valnerauit. Veriim diiiinis carminibus mcantatiiSieflicacibiisquerLipplicanientis adiurativSjtandem corv, iicuk, nec vrquain^eiuium apparu.ii. V bi dirceiierunt My ft^, ^fi- . , ' ntus fme meditutlones htfiovic^, ntiis ater atque peftilens rurrusadeft. Interim dum illi,inquit,cal- uaftri iacriflculi , neicio qaid immiirmuraieni: , (iib lineo amiculo iacerdotis ( nominatim hiincce notabat ) qui meo iuafu filiam ho- ipiti^ fui faperiore nodtecompreiiit, deiitui. Hadcniis Auenti- nus. Huius vel iimilis hiftoriie , ni fallor , ex Sigeberto & Vincen- tio mentionem facit Vuierus. Tale aliquid accidit & noftroie- ^*^.2ΌΛρ.22, culo, Anno videlicet μ d xxx i i i. Schiltaci,in ducatuVuirtebcr- ^tfY^fig. genii oppido. Qmim enitn jcacodaemon oppidanos per aliquot dies,pi^iertim caiiponem quendam cum fiia familia in foro, cuius diueribrium aurea ftella , fi rede memini , notabatur , clamoribus tc clangoribus miiifice exagitairet, obicruatumqiie eiict,ancillam in illis cedibiis huius rei, inftigante eam incubo Γιιο, confciam eilej re deliberaca ab ijs,qui itiipicionem non leuem de ea conceperanta iuiia eil ali6 migrare. Quo fado,pliiiculis interiedis diebus, illud diueiToriLim,& totnm oppidum, diabolico^plane furorc, iiicendi© intra duas horas, ita ut vicrni in tanta ceieritatc iieque acciirrere, tieque vllum remedium ad reftinguendam vim igfiis iniienire pof^ fent, miieLC confumtum eft. Inprimis aiitem raemorabile fuit, qu6dglobiigneivolitanteshinciiide,velutigrandmes in domos illapii iint jica ut qui ad extinguendum incendium initio ortiim licurrerent, mox proprias domos incenias conipexerint. Tanta mtem vis incendij diabolici fuit, vt arx quse pracul in edito mon- le ibidem conipicitur, & ex iblido iapide conftruda eft, vix ab igneferuari &defendi potuerit. Hancdeplorandam tragoediam, mdiui ante aliquot annos recitari k parocho , & alijs fide dignis bominibus, quiciusipedatoresruerancqtium ^Futftenbergicis Legatis ( exquibusprimas fuk AmpliG.vir,& celeberr. i.CtusD. Ludouicus Grempms,qui me fiiij loco Gompledebatiir, &itanG- minare folebat, qiiem honoris & obieriiamiiE cauiia nomino) ia iUooppido ad tranfigendas quaiciam graues controiieriias , ciim Legatis Vuircebcrgicis , adhibitus eirem. Narrabat autem ienex Parochus ilie,& fcripto nobis exhibebat miras artes diabolicas,& [juomodo fpiricusille verfipellis, variasaπiumvoces5&modula- :iones fuauiffimas imitari foiitusfuiiretj aileuerans albicantes & iiueificolores illos , quos mirantes intuebamur circumcirca, co- ronae inftar, in canis fuis capillos, eum colorem traxiile, ex iniedo [ibi \ ncquam illo ipiritu , quodam, quo dolia vinciri folent, cir- culo ; ioco illum interroganti, an etiam corui vocem noifet ; eum- que mox tam horribilem crocitatum edidiilej ut plane inufit^to pauore confternati,illum,fi diutius duraflet, ferre nequiuerinc DixiiTeautemdemde eum (fcnexillenonabsqueriiboreaffirma- bat) fibi inprimis , &iinguliSirua vitia,& qua: clkm commiriirent^ τΐ omnes confafi difceirerint.. mira agtlitntt quormdamj.^. C Α ρ V τ L χ χ ν. , Ν aula Principis Pabepergenfis, ficpms cum admiratione' vidimus quendam homine inter pecorain vicinis mon- tanis locisjvt aiebatipfe,educatuin,tanta^gilitate &:per/ iiicitate corpons, vt ftuporem magnum intuentibus inijceret Multi itaque in ea fuerunt opinione , praeftigijs & fardnationibiis ocutos /homiilum eum prsftuingere , de qua tamenre mihi nihil ceuti compertum eft, neque putem illiid iii eius poteilate,ii vo- luiiretjfuiire.Mirum autcm pra; ceteris in eo erat,qiiod non eredo corpore,redqaadrupedis inftar agilitatefuam oftendebat. Habe- bat idem princeps in aula namim quedam,qui illum agilemhomi- nem veluti equum conrcendebat,qiie deinde in gy rum ducebac & hinciiide cocnrfitationibus vaiijs modis^xerccbat : verum quan- do volebat, νηο falru feflorem fuumyliceepertina;citer iilkis dorfo inhieTenteni 5 absqueOmni difficulrate excutiebat. Poft quadrii' pes ilie cum moloiiis & generoils canibus, inter quos erant fero- ciffimiy quos Angiicos vocarnus yCertameninibat, eosque fuo la- tratu & fremitucaninopendiilaquecoma conftcrnatos e cubicu- lo exigcbat. Exadis canibus & moLorsis,miris raltibus ,ΓϋΓΓαιη & deorfum, quadrupes tamen , fere ofiines ahgulos. riiblimiores cu- biculi permeabat , vt iimia vix Hoc perficere polfet , quodtam ru* fticum ^ quadratum corpiis, absqite omni difficultate,-vti vide- batur,faciebat. Vidifemel atqueitcrum quam apudPrincipem in prandio eirem 5 poftquam fuum ieiToreiti naniim excuirerat, & canes fuo fido latratuex cubiculo exegerat,eum Talientem atergo fuper butneros vniiis ex conuiuis j inde in menfam, intadis pocu- fi^, & vafis apporitis) mox iii fubliiiiiora loca , tanta celericate , vt inilac' fitie medmtiones hifioricd. inftar fciuri, vcl felis ΙηόΧάΜ quibus Iiiliust^afar Scaligef fcribit^ tt^ fMl e)c volarevideremr. In tedis a?dium Jicetfaftigiatis,illi hiiic inde erJtat jsi7 ' difcurrerciicuc fcles noftrates folent, faciiimum & confueCum erat. Alias quoque fua agilicateirieptias fccit , vc niinc pailim de ipfo fermoCit, qiiaiide re inroiica, & inaudita* Etii autemh^C narratio α uibusdam pra^ter fidem videri poteitjquam reticere ma- luiiTem , ii non & ipfe oculatus teitis eiTem , &alij multi huius rei fpectatores adhuc fuperftites eirenti Quiil etiam illeipfe agilis, homo, adliuc dam Ηςο fcribereni, dudta vxore iit vmis foir : camen legiflius rei-eiimilemperiiicitaCein fiabaiiieHabidem filiiimGar- goris Kegis Curetum. Ita eriini de eo icribic luftinus hiftoricus ce- jri^, ^^; lebris. Saltus CarthefioTiiffi,iti qaibasTita,na[s bellum a:daetias ' deos geffiire prodituf , incoluere Ctiretes , quorum Rex vetuftifs* Gaigoris,mellis colligeridi vrum priiTlu ' filis ftupro ilepos protieriiiietipadore flagitij yarijs gcneribus ex* tinguiparuuluni Yoluit : iedper omnes cafus forturia quadam fer- uatusjad poftremum ad regnum Coepericulorunl nfiiieratiorte per- iienit. Primum omniuni quum eiim expbili ίαίΠίΓβΓί iflueritus eft vario feraritm lade nutritus. Deinde relatum domum, tramite anguftoipei- queinarmemi commearecoflrueuerafltipioij^ betjcrudelis prorrusjquiproculcari nepoten^,qu^in iiihplici mor- te intef fici ftialuit. Ibi quoque quuiA iriuioktus eiTef, iiecaliiRen- tis egeret, cailibusprimc) ieiunis, ^miiltofurti dierum abftincrt* tiaGruciatis,tTnoXetiamruibus obijciiubet:. itaquequumnon fo^ _ liim iion nocerent, Veriiiri etiam quarundam vberibus alereturj ad vltimum in OceaLnum abijci iuisit. Tum plane manifefto quodam iiumine intef furcntes ^ftus , ic reciprocantes vndas , velatfiaue jion flu6tu vehereturjeniiald in littore exponitur, tiectnulto ρόίΐ Ceruai afFait,qu2 vberapairuulo ofFerree^ Inde defiiqoe coiiderfa- tione nuiricis exiftiia puef ό petfiicitas fuif, incerqi ceritoriiifi gte- ges diu montes faltusqiie haudinferiof Velodcateperagrauit, Ad poftremiim laqueo captus , Regi datus άοίΐό eft. Tunc ύά linea- inentorumrimilitudifietri, & exriotis cofporis , qiiie inttii^ par- uulo fueraiit, rlepos agriitus, ^dinirafibne deiiide f of caruaiii peri- culorumqueabeodemruCceirorfegmdeftinatur.Hacref^^^^ funt ea,quse SoIinuSifi modo Verl fuiit, memoriai tradidit de Lada * ^iodanijquitanta agiiitace & Veiocitate pricditus fuic>vtiupra Ζ ζ Cauum - Omne^t.de" -camim ptiiuerem curfitaret , & arenis pencjentibus nuila inciicia relinqueret veftigiorum. Item de Poiymneftore , Milefio puerq, qui paftor liidiGro leporein coniecutus eft. Eodcm modo , vt mi-. fceamus iacra profanis i legimns in iacris literis ,-Azaelem fratrem -ioabiprincipi$ miliciae Regis Dauidis tanta velocitate carrcndo valuiiiejVt capreis EEquipararetiir. In Suidiequoque hiftoricis mi- -f a de quodarm-velociiiimo liomiiie legimus. Indaciis, inquit , fub Leone-Marciani fucceirorefioruitjhomo audaciGimas,& pedibus 'Valcntiisimus, lae^uamanu robLiftior,celentate pr^ftans. Fiiitenim Euchide Sc ΑίΓορο, & Chryfomazo & Echione, & Γι quis alius ce- leritatepedum cclebratur, velocior. In eundo confpiciebatur, & rurias euanefcebat, fulgiiris inftau, per praecipitia, non carrenti tnagis 11, & ip^ retulit, quum tnijm eifet annoL'um,^lupis eft raptiis,& mira- • ^ biliter - fme fneditutknes hiflorica. feilfteredlicatus. Nam qnamciinque pjrxdam lapi pro cilyo raput; rknt , femper meliorem partem futBences , & arbori circumiacen- t€s ipfi ad vorandum tribuebantitemporeA^ero hf emis &:frigon> foucam facientes , foUa arboram & alias herbas imponcntes pu€- rumfuperponebantj&re eiixumpoiientes iieeum^frigore defen^ d^ibant : ipfiim-etiam manibus & pedibus repere cogebant , & ie- cumcurreretam qu^m' €um hominibus diligere conuerfapi. Puerifte in ciinam Henrici principis HafsiaEproipie^acuIo eft allatus. Hoe etiam eodem an- no contigit in Vuederauia, in villa ί^φ^€ΐ/ ibi enim puer xii. an- nortim , cumliipis erac in filua, qu» vulgo dieicur bic e«rbt/ & in venatione a nobilibus hjberno rempore captus fuit,^ Harcex au- toris incerti addkionibus aircribere yolui. Qujs ban^ diiparem natura eonLieriacioii^m non admirabitur? quam tamen diuturna'^ conruetiido ita gratam efFeck, yt infeftiffimK Wminiim generi' belluis puer iftsrcohabitare maluerk, quam hominibiis, qui al> hiimanitate dicmitur, & naturali ίηίΙίηΛιι congregad folent. Vn- deapparet vere didum eiTe: Conruetudinem ciTe alteram natu- rain , inteFdum potioreiiT natiira. Eius enim tanta vis eft, vrnos- fepe cogatres aliquas fuaiponte duras & aip.cras amare, atque illis tradandis iucunde veriari, - (jladmm non folum indicem mfiki^^^ olim fuiffey^^ nunc φ, [edetiam 'veram^ fOrtitudmem m prdijs ea^^ dtmanfirarL- ^ G Α ρ ν τ li ^ x V I. Ν proxitois Impeiij comitijs Spirenfibns queiidam illu^- B^! ^^^^ ^ generoium virum recenre^ntem aiidiui, Non ita^ Pfe^l pridem ortam eife coiiteAcionem inter deditiuos Ciiri- ftianos , qui rubiugo Turcico in prouincia illa quac Daciae , vel hodie vocatur,Transriliianiae,praendeThemisuarcnii (quem vul- go B.aiTam vel Vairum nominant, vocabulo, Caroli Magni tem- pori bus,vt in eius c.Qnftitutionibus videre licet , viitato) qonter- mina eft, viuere coguntur,de ftatuis & imaginibus»in templis. Erant cnim illi Chriftiani, partim ppntificix, partim reformat^ re/ Hgioniaddidi, Vnde utilii,pr^fertimvulgus>iipaginibus & ' tiiis diuiniim nonniinquam cultum attribuunt: ita hi easjveh res idololatiicas, mandato diuino ^hibitas, in teinplis abomina^^ tur, Qiuiin igiiur in vno eodcmqj iacello, fatis angufto, ad preces & facra fua illis couenirc conceirum ^ pracfide Turcico eirec,& vna * pars propter retinendassaltera propter abijciendasim^ templo, in cpnuentrbus 6c priiiatim acritcr inter ie contenderent, ita vt pa;:um abfti^rit , quin a iurgijs, ad manus & arma deuentum eiFet,: praefes yel Baiia ille Themiruareniis audita re vtrosque ad ie vocad iuffit , βζ diiceptatione eoi ύ cognita, jnox c tcmplo omnes imagities & ftatuas, vt par vtrorumqj eifet conditio (licct alioquin Turc£E ftatuas miiifice aboriciinentur,iicut in ipibru deliibris , qu« ab eis Mofchea vpcamur, apparct, ^ ob eam rem Chriftianos vcl-^ Jn itinemio ut idolplatras deri.deant,.qu^riiadmpdii Busbequius teftatur) eijci Conftantino-^ iiiilit; pbft ytriq; parti cert^m Ipcum in vacuo defignauit, in qup folitano & iua iacra fepriim &: pacate,certis limitib, inclufa, peragere ρρίΓεηϋ» Λίηαβαησ, Vt autem fcircnt qualis pcena illos maneret, Γι fecus facer^nt,ante oftiam .cempli iuilxt appendi Aciiiacem vel gladiui» mfuruum Turcicum euaginatiini , q iio fignificare vpluit , vltprisni gladium 1 fti-idum,&pa;nam capidsjin turbatorespacis .<3c.^^^^ conftitutam eife. Hac ratipne metupoEniEitaillos pompefciiityVt deinceps neiiura pars,jicq; feie commpuere, ncqiie alteram verbis jfaiftoueobftatuas ottendcreaura fuerit. Etii autem hocfadum quibuflam nimis rigprorunr, & barbarum videri ppteft : camen Romanis quoq; olim gladius ad deterrendos reditioros & icelera- tps, publicp prppofitus fuit. Yt emm, ieciindum Feftum , apud eos ^ iniigne imperij Sc armbrum hafta fuit ( Proconrule^ enim de ci- uilibus prouincialium caiiins cognpfcentes, pr^ crigebant ) ita in facinorofos homines aiiimaduertentibiis illis gladius femper in conipedu erat,iicut erudite admpdiim illud tra- miium^ rc^ iit lacobus Rsuardi,vbihpcex Cypnanp cpnfirmat. is enimica fcribit: fmc medmtiones hiflonca. $S$ £cnbit;Sarui|i inuicemclircor fceptrum ilammas vndique euo nn^ns principibus in.rnaniisporxigaj: : Themi , ψιχ iiifticix,legis &{)a=- cis macer habita eft,eniem : T»KgotT6o?,qu£elatine potentia efl:,dia- dema aureum Regibiis largienre : hoc inuolucro fignificare vo- lentes, dumfceptrum abaqiiilalouisjuiiu rribuitur, imperium non niii k Deo dari : & ideo Themigladium porrigi,vc princeps nihil agat piEeter id , quod fas & iura permittunt : potentia yero coronam exhiberi,ne coronas,id eft,ciuitates , qu^e turriu ac moB- nium figuram habent,vi atqaearmis opprimat , ied legibiis 6c hu- inanitate conieriiet. IdipiiimPoliphiiusfuis hieroglyphicisfigu- In hypneroti' risdemonftrareyoluit , vbiincirculo trutinam pingit,qiiae k gla- macbia, dio, cuius mucroncm corona^circundat , dependetjCu taUfubfo Ζ ζ j ptionc S Oper/it [uccifimr . ptioneMTSTlClA RECTA AMICITIA Et odio evAgi^ Ν ΑΤΑ Ε τ NVDA ΕΤ PGNDERATA LIBERALITAS R E- GNVM FiRM iTE R SERVAT. Eft etiam ibi depida arca veltiti repleta auro^qua capiilus glacUi nititilr,& ab vna parte anguis , ab akeracanis. Eodem modO patet volimiioilram gentem iuftitiae ©breruantirs.ideoque frequenter gladio erga ronres viam fuiire»-' ^ lmm5 adiiiTC,vtfertuismquadam rmpenivi^& extat gladius ra^^ bi^ine propemodam, non iecus ac Maffilienfis , exefus y qiio oiim. eoadus fait is,qiu poftr^mo in Senatum eorum afliimtusTuerat, fopplicium de fontibus fumere. Neque ilii hoc ignominiorum,reci popus iionoiificiim, VEpote fatilum ad tuendam iufticiam,fuiti- HucrefeiTi poteft,quQd in quibiirdamiocis FianciiE Orientalis ΙόησίΓε. conru€tudinereccptiim eft,ficut Generoriis Cdmes Coii- radus Caftelli , locu in fua ditione ex arce editiffima demoniirans,-" iTiihi retulit jVt iSiqiii in illo pago, vbi furtiim commiirum eft, nu- pei-rime vxorem duxit , futi in flagranti crimine deprehenfo , la- queum iiinedat ; poft omnes eius loci viri,quando nouus ille ma-; ritus^ rigniim eis pe&uiiar^ dat', illi adiiitores firit, vt fur de annofa ' quercu, ad iianc rem riiperioriblis feGuIis deieita ,.ruipendatur.& hoc ipibrum^ernaciila lingua βαΰβ vocatur. Sic Maximilianum. I.huius nominis CEeiarem ferimt loca deiiinara ad iiipplicia fon- tiumjvenerabundom ciim hac voee, sa l ν ε ι ν s τ ι c ι A,pr^ter- ke foiiciim* Legimus' quoque in genealogiis Cofflitumjlandiiar,. qiiar nupec cum exquifitis iconibiis , opera Petri Baldafaris in GemprodiOTncBalduinumXILComiiem, tamfeuerum in pii- miendis cdinimbus ίαΐίΓϋ,νϋ aieciin , qiia de rontibiis iiipplicium' canc temporis fumebacur, cognominatus fit. Hic vndecim eqiie- ftri digiiitate virisjeo quod tres mercatores ipoliaiieiit,eosque in- tsrfeciirentsinpalatiam Γαυιη vocatis,& intabulam collocatis, la- queos fingulis i-nijd iufsit : poft prGprijs manibiis fubtrada cabu- k.iiiis gulam fregit. Hin-c apparet , qiiam tenaces, nohnunquam^ eiiamngidi abfq; legitimo iuris ardine inpuniendis delidtis prce- terdignitatem quidaraolirn faeriiit. Hacaiitem m re facile pec-- catur,ii ius aequitate non temperatur, Ita enim dick regula ί uris:". In ommbiis quidem,maxime tamen in mre aequitas ipedanda eft« igiciirqLialeobrecro iiis, veilex municipalis olim a|)ud Moraiiofc fuit? cuius meiitionejnaiacit Dubiauiusi ita vtred^ dicatur ieri&u βΐ46 medit^tiones hifloric^. 367 teribiis,$VMMVM i vs, svmma c r vx. Vtautem res apertius to« /^^jj. cognorcatur , verba Dubrauii ailcnbam. Vladislaus , inquic, m Hungariam reiieitens,aliquantum in Morauiafubftitit, Olomu- ciiimque ingreirus cognitioni nou^ ac yix audita? priefedit. Ciuis Vratislauieniis honefto dotniioco natus , copijsque rei fiimiliads iocuples,& vcexiftimabatur,interpt-imos habicus,negocij Γιιϊοιι-' iiifdam gratia in.Poioniam profeaiiSidiiierrit in oppidu quaddam addomum meritoriam.Ibi caupo quingentos hoipiti aureos clam fubdLicit,accuratiisq; furu,crimenmeta tormentorufatetar,red- dereablatumparatus.necalind quicquam hcjipespetebat. Cete^ rumludex &Decunones oppidi inilare, vt legibiis illonim iatis- fiat,qiiiE ianciant , vt acciifator furt-i ,fiiis mambiis farem in fnrca fuipendat 3 aut ii ad maniis carnificem fimrii noiTllabeat,ipie a fure faipendatur,fi far idexequi vokient:. qiiodille promtiisim^ fe fa- (Sturiim recepir.His verbis exanimatasmetiihoipeSjignominiam, infamiamque Γιιρρίεχ deprecatur, donatque graiiiii:6 iudicibus totamillamrummamiibiereptam^modO abireincolumi in ceat.Negantillifaseirelegiimcuftodibiis,contralegesquicquam · agere. Quid malca ? qiiando nihil iequi impetrat/acere qtiam pa- ti,qaodneceftitas iubebatjmaliiit, continuoque Cracoiiiam ad RegemPoloniieperrexic, qui legis huins barbai\T non foium te- ftem fe exhibuit,ied literis pUiEtereaiiiis regijs ab amni inilimia il- lum purgauk,quas Vladislaiis qiioqiie Rex fuadiplomate coniSr-. mauic ,additamul6ta,iiquis fadum illud iiii opprobrare auderet. Hadenus ilie.Rediisirho itaque& priidentifs. coniilio eiusmodi abfurd^ &iniquiis.Ieges &ilatLicariiblataruiuiii Gonilic. Imper. Cdp.2iS. paenalib. Ai^ quod foitaire pr^buere occaiione-m verba luftin. JnAuthent. vt Imp.vbi dicit : Neque conroetiidines nominare liceat aut qiia^re- nuUi tudkum re,quas foriltan aliqui pr3idi(^orum in propriii lucr tim iniufte ad- Uc c.i. inuenerunt.Male enimadiniientaj maliEque conitietadines neq; cx longo tempore,neq; ex longa confuetLidine confirmantur. Sed medit itionemnoftraabfoliiamus. San^,apud Alanosgladius tam religiofares fuit,vteum tanquamnumen venerati iint. lEaenim fcribit Ammiaii.Marcellin.Nec templum apud eos vificur, aut de- i^i, lubram,ne tiigunumqtiidemciilmotedumcerniyrquam poteft: ' fedgladius barbaricoritLihumi figitiirnudas,eLimq; vcMartem, rcgionum,quas circumeunt,pr«iiilem, vcreciindius colunt, Sic ab luflin. hifior. abOrigine rerum veteres gentiles pro diis immortalibus haftaif Ub,43 coluere , ob cuius religionis memoriam , adhuc deorum iimula- in 'hjmdf. cris haftse adduntur. Huius rei quoque meminic Pierius. Fuer unt » phk.HbA2.. autem de^, quibus liaft^ dicarentur aifigereiitur^que , Mater^ab m UiioriA antiquis vocats.Kam MateresGalionirateia fasre,vtLiIius Gy- dcorum/jn- ' raldusnotac, Memorabile& laiidabilecei-teeft, quemadmodum ta^mah i. olim, ita & noftra aetate, viros miiitares & ftrenuos,gladi)s^mpri. mis , contra hoiles piignando yfos fuifle, parumque hoiieftum & fortibus iiidignum putaire.alijs telis,exceptis haftis in primo con- carfujVti Jdeoque diligentiirime-Curariinc,vtgladios cgre^^ iingulari arte dc materia exquifite fabricatos liaberent quibiis beroes,quemadmOdum etiam Cnis equis gcneroiioribus peculia- rianomina indiderunt. Sicut de Rolarido duce forCiffimo,Caroh €ap 82. Magni iOroris filio ( cuius infia prolixior mentio fiet ) legimus, qai lam eximia tempcraturagkdium Dutindanum,velDuraftda- lum , fortaire diduma diincie, habuiirefertiir, vt quum caefis luis copiis , antequam ipfe laboue & foi confiGeretiir , in durifs.cauti- biis,ne hoftes eo potirentiir , iilu fl-angere ffiagriis viribus Conatus ΓαϋΓεϋ,άΙί^ potius ipfius aciei cciiermt,qii^m gkdius fl-adiis fit/i- lih.Mou cuc Girardusrefert ,dicicq; hurtcgladiumirfitCaiOlf M^agn m ΐϊΑηΰ. ciuicate Blaienfi ad Garonna, in mOnai^erio S.Romarii,adRolan- di fepulcbru vna cum eius cornu appenfum^ ftiiiTe. Artuf us Biieo- Bum Rex , qui vixit Anno c c c c l χ χ* gladium habuit Calebur- iium& lanceamRonam,qnogiadio,vnopraelio occidit quadriit* sentos δί feptiiaginta ex hoilibus j fi vera fuiicquai Sigibertiis InChme^ra- Gemblacenfis meniOri^ ti-adidit. Sic ends Alexandri Magni mira φα tiridura ac ieuitate, cx dono Regis Citieorum, laudatur k Plutar- * cho in eius vica, vbi dicit , Γοίΰηιη eirm fuiiTe in pagni pieruiique remgiadiogerere. Georgij quoqueCaftπotiEρiι·ot^evififoΓtiΓ- C4ί>.ίΛ fimifaaainfra attiiigemus.cuiusgiadiani, qtioinprslijs vtere- tar, Mahomef es Turcorum Ittip. &ipiias boilis acerrimits, vi- dere cnpijt. Hunc quum Caftriotus ( qai I Turcis Ifchefiderbeg, id eii:,dominus Alexandcr ^ vocaturs vnde ^ulgo Schaiiderbegus gppellatur) adeum,accepta caadoney Coflftantinopolim ; fet-nemotantirobOrisiiiTurdcaauiarepeitasfd eo commode & perite vti poCttenc^itit yc Mahometes remiflb eo, veluEi ad terrorem ruPpOfititia gladio fe hoftili anima& itte de- fmemeditationes 1)φοτί€Λ. lurumeifc renunciare iuirerit. Cui Schanderbegusrefcnpfit, fc bona fide & abiq; fiico doloiie mifiirc acinacem fiuim^quo in prx^- lijs valide ilrcnueque vteretur: verum manum & brachiLimruiim, quo medios Tiircos profcinderctransuerfos diuidere , integrosq' aitus detruncare foleFct,non mifiire, fed fibi recinuiire, Id ΐρΓιιηι fe mox reipfa ofteniluuin. Quod &perfeciC.Laudacui-itaqLienon fmecauiraTuixicusmiles,quihodiegladiiim fuumleititerincur- uum ( qui illis Kilitfch , Arabibus vero Seife,dicitur r hr acinaces nobis funt , quos Xenophon & alij Gr^ci biftorici copidcs iiomi- nantjtefte Leunclauio noih-o ) tam magnifacit,:vt maximo precio eos comparare,diligendirimequcairerirai-e, ncqueperrriittere, vt ij ad extejos venaies exportentur , foleat. Nam gladiji vera forti- tiido in pr^Ujs,nonragittis velglobulis ex rorm^ntismiiTis,^ viris magnanimisdemonftratur. Rede itaque monachus, quiprimo Bombardariim vfiiminuenit,abAnofto infuo Orlando furiofo, ingeniose & grauiter exagitatiir,qu0(i autor fuerit, vt vera virtiis bellica corrupta,, &ferc riiblata fit. Hinc videmus Komanos in praclijsrtfmper liiaioremfidiiciam ingladijs,quamalijs telis, po- fuiile, hocque modomaximas vidtorias coniecutos fuiile. Qao refpexitLiuius diccns: Ventumeft adgladios, vbi Mars acerrimd furit. Etapudeundem,necnon &Pliuarchum,nonvno inloco, Imperatorum, mora^ iiripatientium, monitiones incf epationes admilites fuosfaia^kguntur yvt omiisis pilis,giadijs fuis coritra hoiles in conffiaibus rem gercre fcftinarent,& hacrariOne vido-- riam ciciiis adipiicerentur. Ob banc rem Claadius Marcelliis,vt: idem Plutarchiis referr, qimm eflet admodum in rebiis gerendis ftrenuus & ferox,vir«S<: manu promfiis,& talis narura, quales bel- li,fl:Lidioros,& agerocliosiualingua, hoceft, glorice bellicicnimis' qu^m cupidos , Homerus nominat, Gladij nomen ^ Romanis for-^ tituseft. Econtra Fabio Maximo , quodis tiltis & lentis eonfilijs niteretur, Annrbalemqnerenfiin\,veluti amnis iinc ftrepitu alfa- bens,continenterquelambens/ubrueret,atq;abriiitieretypr^Im ^uedefatigaret, Scutinnmen tribiierimf,pr^ftaiidus hoequ^m sllud cenientes. prior enim fui tegettdi, qu^m boftis kdendi cura laabenda eii.Qupcirca conditores iegum apud Grscos^non eum qui gkdium aut lanceam, fed qiii clypeum; amifiiret, puniebaHt. ^ ^ Λ α- Clamorem' Oper^fuccifiMi Clamorem mHifaremmprJp magnnm ef- jicaci^madterren^ € Α ρ V τ L χ χ ν I I. I^^S i€ ρ I ν S auaiiii ab ijsyqui prsErentesfuerunt , in conflidu cum Turcis,eos non folum in prarlijs vti txmpanis alijsq; '^^^ dangonbiis ad animandos milites inuentis, verum etiam liorribili .& truci ylaiatiijioftes,pracfertim in velitationibus , ada- xiri rolere?ita vt infuetis facile terrorem incutiant.Etfi autem non- nullis audaciodbus hic mos Turcicus inanis eiFe videtur, exifti> mantq; iftos clamores bellicos ex timiditate quadam proficilci,l^ quidem, tefte Solino polyhift. timor vocis eft incitamentii , quam 7, no roium acuit, fed ctiain, fi nunqua fuerit, extorquet,viide etiam prouerbiu, qiiod Badrianis peculiare olim fuit, prtu eiie opinor, Canes timidiufculos plus latrare , qu^m mordere, cum pr^rertim O. CurtM.?- verafoicitudo in animi.magmtudine & dextris confiftat.Hocet- dcrehm geftis iam quida RegulusMauntanus,pugnatLirus cu Liificanis,anima4. AlexMagni. uertic.Ita enim ijiftruaa acie coxnpellat fuos milites : Non clamQr Mieron.ofort- ribus/ed viribLiseftagendu:NonfLint hihomines,qm vocibus ex- mlib. 8. dere- terreri roleantrln virtute, non in vlulatibus eft %es vJdori^ collo- bus AfikU & .canda.Clipio nunc4i0^0:S,qui voces manesfundant/ed quih Indick. iferiant, aiTpicei-e : Conftat tamen ex hiftorijs clatnorem militarem Homanis & alijs bellicQfis aationibiis ance prslium, & in ipfo ^onflidufaiireoUm,&nuncquoq;,eirevritatuni. Idq; nonignp- Tantlndioccidentales, quiinteufe contmenter beUagerunt, ca- ptosque maaant & deuorant. Sic enim Leriiis ( qui fpedtator fiut conflidus in Brafilia , TQUoupinambaiiltiorum , cojifcedei-atar 4:um Galiorum , cum Margaiatibus LufitanomiB amicis ) de lUis fcribit : Qu.um primum ilithoftes conrp^xere , in tantos , tamqiii editos vlulatus proraperunt, vt qui lupos hic venantur , cu dlis liilatibus comparandos miiiime edant. Glamor vero aerem adeQ feriebat,vttoiiitruvixexaiidii:itum potuiiTet. Accedentes vero prppius clamores ingeminabanc, cornibus concrepabant , fiiluliJ denique Ganebant , minas alij in alios intentabant, oiiaq; mortuo- rum hoftium oftentab^nt, &c. EtpaulopQft : Hsc gens ade6 fen fme medltntwnes hifiorica. j? #ίί (S^truculenta,vr tanciiper,dum virium vel tantili"uiiitefl:at,coil^ rinub dimicent/iigamque nuiiquam capeilant^Scc. Eodem modo filueftrium Hibernoriim animos, iicut Gamdenus receniet, ri- In HthemU dicLila opinio peruafit , & ctiam peifLiafit, illiim qui initiilitari illo defcripmii bairitu , ii ue clamore , qiid in congreirii magna vocis eontentione vtuntiir,reliquonim clamon iion reipondeatjfabito ^ terra arripi^' & quail volaiitem in defertas valles dcferri, ( hxc regio Kerri, Sinei oftium anijs rilueftribiis montibus edita , quibiis crebric interrLintvalliscau^,nemonb.etiam condenfaejibi gramineveici, aquam lambere , riecmale nec bene eile iibi ientire , rationis noif oratioiiis υΓιιγπ tenere,^ venantibiis demum minifterio caniimca- pi,& domos fuas dcduci. Bt paulo ρδΑ: de ijiHem filueftribus Hi- bernis:In bello pro tuba,ribaa vtricLilaris in vfu eft : ligaturas por« tantjpreciilas recitant, & in CGngieiTu Ρ η α r r η ο qit^m acerri- me clamant( barritum illum militarem exiftimojde quo Ammia-' Hus ) ciim hac pcrfuafionei q«i reliquorum clamori ηοπ r^ipon^ deacei hoc accidere, ¥&arripiatur ftfcbito ^teirra, l€Eaturqu& qua-^ iivolans/emperpoftea haminiim coiifpedum fugienrin vallenf quandam Kerrie.Sed has barbarorum fuperftitiofas iiieptias omic* tamas,& audiamiis Tacirum demonbusGermanorum5quipaiiIo-^ poft pnncipiu itade ijs fcribitrltiiri inpr^Iia canunt.Sunt iWishx^ quoq; carmina,qiionim re]atu,quem Bardittim ( ita enim dodio» res,non barricum,qniielephamis prvG^rie attribaitiir ) vocant, ac-^ cenduntanimos, fiitQFae^ pugnirfGi-mnamipro cantu auguran>i. nir.Terrent enimtrepidantiiejproutronuitacies. Nectato vocis ille , quam virtutis eoncentus videtur. AfFedatur pr^cipue afpe--^ ritas ioni,& fra^tum murmur pbiedis ad-os rGutisjquo plenior 6c grauior vox rcpercuiruintumefcat^Catoraiie feniorjquandodo»' «bac iuuenes intrepid«pugnare,%enumero dicere foIebatjVer» ba plus qiiam gladiu , & vaces plus-qu^m mamim hoftes 'm fiigam vertere,attonkosq;reddere. Talem miiitem Catonianu fuiire Goiiolaniim Plutarefaiis fcrifcit,viHi^ Inviu Cprh^ thm,iduque timendiim , ied & voeis fono & ailpedfcu hofti rerri- lanii h\km. Quare idem Cato dicehat, iibi inuifirm dl^ militem , qui ambulam moueretmaniis, pugnans moueretpedes, clariusque •fterteret:, qi+^m inclamaret. Huc reipexit lulius €χΓαΓΐη Cms jtQmmentarijsrEfti inquitjquicdani animi incitatio,atque alacri- Α ^ a i ta*" tas natufalis innata omnibus, qus pugniEftuiio incenclitur.hanc non reprimere , fed augere Imperatores debent, .Neque ftuftra andquitusmftitutumeit,v.tri2na vndique concmercnc, clamo- retnc|ue vniuerii toUerenijquibus & hoftes terrerj,ac fiios incitari exiilimauerimt. Macedoncs quoqiic & Perfas damoribus prsli- um inc.hoaie folitos , patec ex ijs,qui res geftas Alexandri Magiii Uh.2. mtmonx tradidecimiijincer qiios QXurtius ( quem do(9;i terfum & diligentem hiftoricum nomiiiarc Γοΐεηϋ )m icnbit : lam in coiv fpeaujfcd extra teli iadum, γ traqiie acies erat,quuin priores Per- f^incondicum&trucemruftulereckmorem. Redditur θ.: ^ Ma- cedonibus maior,exercitus impar numero/ed iugis montium va- ftisque falcibus repercuiiUs . quippe femper circumieda nemora petr^que, quantamcunque accepere vocem multiplicato fono referunc. Expeiieritiaigitiudocuitsquernadmodam vifuSjtefte AriftoteJeslonge celenor audicu eft,iiquidemrVtin libro de Mun- ■ do dicit,quod oculispercipiwr,ei quod aiiribus obiedtum eft,aii- teuertere nacura cq.mparatum eft : quippe illo e longinqiio aipe- dabili , hoc tiim deiniim exaudibili , qLium anribus appulfum fit: Ita conftat exomnibus ienfibus auditum maximc contui:bare ani- mam,&€irca€am paffiones exciure : inprimis aiitem intelledum terrcre,cpgitandique facdtatem excutere. Hoc iion ignorarunr In hifioTicU, Aban,qiiitefte Suidaftatuerantinbellimota fonitu excitaire con- furiim Agreftem,vnaque cum fremitu bellico pulfare tympana, vt tantiis tiimultus jsxifterecqiio percellerent dc terrerenc Roma- nos. Qupd Bonus pr^cognitum militibiis indicaiiit , ne re fubita confternarentur : fedid c[uod futurum erat, animis fibi repr^efen- tantes & opinione, aiiuercerent, per i4quod nondum adeiat ei quod futiirLim erat : eosqae iuffit pulfatione tympanorum audita, Yieiiiimrcata concuteiT,&bellicumclamoremtollere,6c P^ana caner€,6c ligneas fitulas collidere.Seciis aiitem accidit in memora- bili illaexpedicione & clade contraPaithos,in quaM. Crallus, cu filio Publio , optimo & Ciceronis amantiilimo aduleicente,acquc In viu M. -Cam vtiiuerfo fere exercitu fraude Koftiii occubuit. Nam Plutar- €τφ ' ^^^^ fcripta reliquit : Poftquam prope hoilem peruentum eilj * datumq; \ duce iignamjillico graui fi)nitu,tenibiliq; fremitu tota remiigijt planicics.Non enim cornibus auttubis Parthipracliiiac- ccndut/ed pelles cauo aheno induitas nulleis vndej^uaqj pulfant fme mcdimtiones hiJlQric^, 37S hactympanaiic perculiariiucum murmur,fonumc[ue terrificum cduni;, quafi fremiw fer£e alicuiiis & tonitru peimifto, Eo tura ib- nitu peiturbatis Roraanis , fabito Parthi &c. Non diifimilia in- itrumenta bellicaapudlnclos quoque viltata fiiiiie legimus. Ete- nimea in aere rufpenra fciiticis diiierberabant , vnde iiGrrendiis quidam fonicus emictebatur. Conficiebant autem ea cx triinco aDietis cauaco, orichalci tintinnabulum ia eo coilocantes, & taii- rino coriocircumtegentes:hocinpugnaselatuferebant. Quum vero ftrcpitum maximum cxcitai;e, auc figno aliquid ilgnificarc volebant, conuertentcs ados ligneum vas concutiebanc: at quac in eo eranttintinnabula multa & magna inardo refonantia, intus c^^fciirum qaendamibnicumfaciebantj que mugituum tion dif- fimilem huiasiei ignari difficile poterant difcernere , inftiumen- tum,an bellu^ ruditus eiret. Hucipe6tatHenriciPercij Comitis Northumbria: limicis orientalis Angli^ pra^fedi clades notabilis., fiCLit kBuchanaiio refertur.is enim quum in Scotiam cum ieptem txh, 9. rerum millibus hominiim ex improuiib irroiirec, ^ rufticis & pailoiibus, Scotkarum, ci'cpicaculi$ j quibus ceruos & pccora abilerrere folent , fiigacus cft. Eius crepitaculijinquitBiicnanaiTUS jhascformaeih In futn- mo haftili fatis longo , infixis coftis ligneis , in femicirculum cur- uatisjriipereaspellem circiimtendunt,ad eam maxime formam, qua fiint lacern;^, qaas vulgus Lutetize Fallotas appellat. Huic la- pillos paucos, duriisimos indunt, quibus agitadSjGiim ingenti ibnita feras ^ iegetibus abilerrent. Hoc gencrecrcpitaculorum ingenti ftrepitu in imminentibiis caftris collibus edito , equi An- glorum perterrici, vincula rumpiint, ac paisim per aguos palantes in priedam agricolis cediint, &c. Sed vt rcdeat vnde digrefla eft oracio. Paulo poft idem Plutarchiis de Craiib tradit : Ilie iermone fuos admeliorem ipem erigere conatus,paucorum vidit animos inccnfos. Quin & clamorem milicarem toUere quum iuGiiPet, marfticiam eorum ciilpauit, quod imbecillam , exiguum ; & inac- qualem vociferationcm edidiilent. At barbaroriim aίpera&fo- noraconclamatio aures perftrepebatj&c. Exhis apparet, quan- tamvim,dm adexcitandoSjqiv^m ad perterrefaciendos animoj hominis vox & clamor habeat ; qux vis clamore immenfa? multi- tudinis excitata & velut vnita, efKcacifsima eife , Sc iatiisimc feie cxtendere, velutiqi tclum obuia quieque magno cumimpetii pe- Aaa 5 netrare j7-f ■ Opn [uccifms^y netrarefoiet. Sicut ex eodem iHutaixho videre licet- S enim reliquit, in vita Pompgij , plebem indignacione motam it» - acclamafie jyt iliperuoktts corLiiis attonir.us in turbam deciderit.' €ihj^. dec^. Eodem modo legimus apud Liuium, Voiucresad terram delapfas' clamore militum , quum tanta mnltitiidO ilaiies confcenderet , vt liemo mortalium aut in Italia , aiitin Sicilia relinqui videretur. Si- Derehm^efiis i^ilis hiftoria extat: apud Pauium ^miiium, qux etiam^ Petro- ^FrmcorumJn luiliniaiiG recenfetur. Qmim Tyriis,inqait.€milius5 ab exercitu^ mta Ludouia Chnftiaiioram obfideretury ruiit autores , columbam aduGlairei- Cmfi lih.s. Eam quum noilri vfa dodi , tabellanara^ elFe cognorcereiit ; ck- MhifioridVe- morem cantum a terreftribiis naualibusque copijs fublatum, vf nstM,z. ales tanquam curbine moti coeli ad;a,iiuerram delaberetur.Demr^ tam epiftblam, barbaroi-iim literis adTyrios exairaca-m ; Breui au* xiliaoccuriuraibonoanimoeiienr: paiieosdicsobiidionemtole-^ ' rarent. Noftros contira akerara epiilolam ciiraire rciibendam,ma-^ · nu linguaque eoriim barbarorum, quos in fide habebant, qui^^ bufdam etiam Latmorumlonginqukate temporis,c©mmer^^ mutui per inEeriiaila bellorum vius, Barbarorwm-iermonis noii ignariSjVbiucremq; cum fubdititijs failacibusqi literis remiilam;; Sibi ex viiipraciemi obfeiE COnfulererit : virtutein eommfidemq^ fatis perfpedam : fortunam deeire : fpem propiTiqiiam auxilij nul* ' lam oftendipoire,inteixlufisabhoftibusitinenbus. Doloceilere *i yrij &C. Similiiiin columbamm airuefadlarum i^d afFerendum in sere 1 iceras iiib alis corpori ailigaras ,ireqiiens vfu s fiait , in hdlo i4lo diutur-rt<5HiipanorumcdmBeig fet. lisqueinprimis vfifunt Hariemenies , quLim diiifortiter ftium obiidion^m perferrent^-Non raro aiitem hx VGlaHtes tabelv kriiE clamore milituni,& boatu tormentorum, exalto CGllapia? & int^rceptie iunt. Viide manifeftc nGfcitur , quum vox magna , vc In ν'ίϊα ΐ idcm Plutarchusteilatuisatque muka efFertur, ca diiiulfum aerem' OtwiitutU volanres non fuftincre, facerequc vt aiies ita, atque ii in vacuo ίΐηΕ ■■ " lOCOjdebbantur, nifi pGtiiis idii tutn quodam aeris aues veluti βι- gitta tranifixse, deturbantur atque decidunt. Poteft & ad a^ris ^Grticem iemprocelkm referri j cum maris ilie inftar ob clamoris magnitudineniinuoluatur, ruriinrEq; ciim impetu fe explicer. Po- ftremonotandlimcftylicetjVtpaalbantediximus, V nonnun- arorum Regibusjduce atque Imp. Smaragdo occupacum fuiire Vnde quum illi magnum Chriftianis terrorem inijcei-ent, breuiq fe tota reliqua Hifpania , quae GhuHliariorum eot , potituros effi confidefentj San^tium Nauarrorum Regem, colledo forti ma- gis quam num^f οΓο exerdtu , aduerfus eos profediim tiVe , quim prius puichernmum, clariilimumque iufiiirandum iuraifetjnun- quam £q ex to beilo, niii parta vidboiia, reuerfurum. Excogitane- .mnt barbari cum alia mLilta, ad praiiibeiidas noftrorum incuifio nes aptiflima, tum catenas qnafdam feiTeas,qiiibus ita vias omne; occluierant , vt equitatui , quo plurimiim valebant noftri, omni; adempta fpes faeiends in hoftem irrupdonis videretur. Sed nihi jvirium habentadiiersus prudentiamfubdola&aftutaconiiliarde biles funt omnes aduerstis conftantiam machinae :imbecilla& ΐη· .iitilis aduersiis fortitudinem multitudo. Deo duce per medio; Jaoilesfibi & fuis viam ferrofaciens San6tius , non priusdeftitit jqukm baibaros fufos , fugatos , caftris exiitos,docuit,Tidorian jion inmunitionibus, operibusque bellicisxied in cauflVbonitat< .poiicam eile : qui pro Chriili nGminc diiTiicar€nt,eoriim impetun iion poirc~3 nex:ollatis quidem in vnum aliorum omtaiiim viribus fuftinieri. Superatis igkur,& in poteftatem redadis hoftibns,om niumnoftroi-um & imperatorum & militura ifjci-edibilis concur fus ad Sandium fadus eft: alius amplexari eum: alius adgenu: accidere : alius fortem illam dotram baibaromm domitricem Hiipaniarum liberatricem, vidori^ corifedricem exofculari : qu iiropter multitndinem propius accederenonpoteranriVultu,ocu is,maiiibus,corpore,qnafcunq; poterant animi fui fignificatio dabant ; vna omnes voce, & bellatore-ra fortirs. & Imp. inui fme meditntwnes hiflorica. «S^iillmiim coniaiiitabant. Inde qimm diuidendaprieda agi coe- ptum ellecqu^ tanca erat,quantarn triginta potentiis.Regum col-- LatiEin vnumlocumopes coacei-uarepotiieranc,riemo eiatin vnU uerio exercitii, qui non ita fentiret, itaque pra^dicareti Quantam- 2unque iibi partem ex ea vel depoicerec , ve] eciam fuo iure fume-' r-etSarKftiuSjnunquam tantiimad eum peruentiiriim eiTe, vtnon^ multo pliis ΐρΓιΠ5 vktuti praiclansque faftis deberetur. Erat iii ca* ilris barbarorum, auri,argenti,fa phalerarumyepIdppiorumjCeterorum ' lUe ornamentorumcqueilriiim itiGredibilis copisi captiui Ιοησ^έ )lurimi,ex quibus ingens pecimia eonfici pGiTet: quibiisomiiibus ■xrcbus Sapaium, vt quanEum vellet fibi ipfe iumeret, Γαιηιηο >mnes αοηΓ6ηΓιι obfecrabant: lilealaGri vuIca,quLim gratam fibi Uam eile exerciciis volumatem iignificaiietyNoaiiiiryiiiqu bar- >aricaram opum ciipiditas, vt iii hoc bellum ingrederer, aut in' »rima acie ilans corpus meum telis lioftium objjcerem,induxit:: Ζ]\ύ^'\ΆΏΧ mihipietatis ardbr, &Iiuiuspulchernin£eregionis ab^ hiafto immaniiim beliiiarum dommatitviiidicandie ftiidium,fa* ts ad eam rem eβmpUcimteξ5'frugdiUttevet0 nofirorum militunij, V Ε Μ Α D Μ Ρ Ρ V Μ olirn,qiiiim mil itar is difcipliiia & vir- tus apud Romanos ( qu5 tamen illis aliquanto antiquior l.pofllimmu. i^^ii faitliberorumcaritate^vtPaulus IiirisC. dicit) decrefcc- §.filmDe ca- i'et , ^ degencraret , quando vt Ammian. Marcellin. ait , non am- ptiuis. pli"s faxum,vt antehac,armato cubile, fed plumx & flexiles leduli ii^.^-?. ^ grauiora gladijs pocula ctanti ctiam ipforum imperium lab.e- fme meditutiones hifloricjt. sS^ fac5t:icuiii)& ©jcsertiic Koftikua ρΐ'Λ Jcc fuic .* ica quoqiie noilro tcfn- poreaccidit. Quamprimumenimniiles, vcidemMarcellimis re- iert,ferox iii fuos &rapaxj igiiauus ver6iniioiles& fradus eilc coepit, vtper ambitiooem ociiimquc opibus partis , auri & la- pillorum varietatcs difcerneret icientiiIime,contr^ quam recens memoria tradidit j tum priftinus vigor.& virtus euanait.&cNam deeftremedij locus, vbi qu^ viciafaeraaCjJ^oainiores £unc. ¥fil luuenalis conqueritur.: NuUum crimen abefi,facmui^ libidmii,ex PaupertasRomanaperit. Rede itaque M. Cato apud Piutarchum laudatur, qu5d qiium Qnaeftor Scipionis in beUo Africano clietj ciimque coniiieto luxii vti vidiirecpeciiniamque in milites efFuse iargiri^id ferre nequiuc- rit , non fumptibus fadis potiilimum iemoiieridieens , fed quo.d abuiidantia renitn jnilites ad yoluptacem & luxuriam conuerte- - rentur, itaqiie friigalitas antiqiia perderjctur. Vnde idemdicerc iolicus fuit : lampridem verarerum vocabulaamiίilnLls,quia bo- .naalicnalargiri,liDeralitas; malammreruaudacia, fortitiido vo- cacur. e6respublicainextremoiitacft.&:c. At vbimiies contem- tor opum & diuitiarumjtantiim virtutifua:fidens3bellagcreret,& adhuc dircjplioa ( vt Charidemus apud QJl^ui-tium de exercitu Alexandri-Magiii dicit ) paupertate magiftrailaret j fatigatis hu- jnus ciibileeiretjcibus,quem occaparant,iatiaret j temporafomni ardiora qu^m no^^iseiVent : iiihil tunc imperuium conipicieba- tur. Hoc admonere voluit & Agefilaus , qui, vt refertur ab Athe- likuxapM. nxoy quum ad Hellespontu barbaros bello premeret , & Afiaticos homines riimptiioiis ftolis excultos/ed imbelles & inutiles corpo/ ribas eiVe intuereturjcapciuos omnes iuilit veilibiis exutos adpr^^ conem duci,qui venales pjricdicaiet: indiimenta vero feorEm vcn- di, vt focij & foederati cognoicerent, pra:mionim ampla Ipead- uerfus homines nihili bellum CiiCceiptu. eiTe , ideoq; animo prom- ptiore & alacriore cum hoftibus dimicarencHancob caiiiramPe- fcenniusNigerapnd Spartianum iuiIit,neinzonismilitesadbeU liimaureosvel argenteos nummos portarent, fed publice com- jnendarent , recepturi poft prarlia quod dederant 5 addens libeiis eorum,& vxoribus, & hceredibus certe reddcndum,qLii veniirent, ne ad hoftes aliquid pracdae perueniret, Ci quid forte adueifi fortu- Bbb I iiafe- sS2 OftrAfuccifimr tik^.^a^.20. nafeciilet. Hinc Vegetkisdiuliikus inftitutum CcL-ihlt-, vtqiiuni inilicespublica ruftinerenturannona, ex donatiuo, quod conie- quebantiir,pars dimidia ipfis fertiaietiir,ne inutiliter uia abfiime- renti& depoiiti memores , iignanon deiereeent Domitianus ca- men vltra milk numfnos depoiii nolmt , qubd L. Antonius , vt Sueton. rum patrtimmemona,qiuimCaroliis DuxBurgiindi^ ad Gran- fonium ab Heluetijs magno pr^lio vi6bus eiret. FiigienceenimiU ' - lo,vtrefei-t CominiEus,vidores ingentem prafdamfcceriint: ve- lih.7. com- rum,quantas coniecuti eiTentopes, ignorabant. Tabernaciilum menrar. iiiquit,quoddam illius longe palcherrimum& exquifitiiiimum partitum fuitabeis in multa frufta. Patinas argenteas nonnulli, quuns miumfkanneascfle putarentjvilifs. predo venaebant. Aciamanv άιη ipfms toto orbe celeberrimum , cm erant appenii aliqiiot v- niones , quidam vbi reperiflet^in pyxidem repormt : mox iub cur- rum abiecit : paulo p^ftreuerrus iuftulit, & facrifico cuidam ven- didit aureo nummo. Is deinde k fuioppidi magiftratu,cui mirei-at,- accepit aureos duos. Breiiiterquicquid eximium habuitiUe, in eoriim manustotumperuenit^eaqueprimum occafione, quae lit vis am-i . coeperunr cognoiGere, &c. Haec gemma piecioiiisima, qxium deinde k maiigonibus gemmarumeius pr^ftanua cogno- fceretur , &propcer rmmeniam precium diu nullum emtorem iiv uenii-et,tandem ad Turcos allata,& eorom Imperatbri vendita ef- fe dicimr„qui eam vti conftans famaeft, in ornatum diadematis fui,tanquam peculiare monile,cranftulit,in eoque hodierno die in maenisfeftiuitatibiis oftentatur. Idem Comin^us fcnbit , fe vl- dilfe rorquem eiusdem Caroli , illo ad Nanceium criiento pralio inteLfedo, valde preciorum &ele.ganter fabrefadLimvqaem collo; aeftare.& Hononfice ciixumferre folitus: fiierat , Medibiani , vbr daobus aiireis venditiis fuit. Tantamautemfuii-reant^^ pus tenuitat^m & faigaiitatem Herueriorum^ legimu^ oui ad Caroium D\iccm Burgundi^ de pace mifti legati & depre- catores faeraiitfqiiOd tamen mirum vi de tur ) cbnfefsi fintjtantam^ eire ipforum inopiam, vt calaria & equoru fcena per ipfius exer- cirnm plurisdeberent silimari, qu^m omnis ea-pecunia , quas ex ίρΓοηιΐΏ agris cogi poiret. Rede icaqiie potiiiirent Heliietij Pau» faniam imftari,& poft vidoriam de praEdaBurgundica pai;ta fcn- tire,iicutille,quem opes &Uix^in PeiTarum , vido Mardonio, ir- rifiire fcnbit Herodotus. Ferunt,inquir, Xerxem,dume Grarcia fuoit,omnem apparatum fuum ex auro argentoque & peripetaf- matis Mardbnio reliqiiiire,& Pauraniam,dum eum apparatiim vi- 4it,iuiriffepiil:ores & coquosjcoenam ribiivti Maidonio , inftrue- rent.Qood quum illi feciirent; tum Pauianiam ledo? intuentem aureos argenteosqj probc inilratos , menfas etia aureas ac argen- teas,magniiicLirnque cioen^ apparamm , proporitis bonis ftiipefa- d:um , imperairepei- iocum iuis miniftris , vt Laconicam inftrite- rent ccenam Jd qiium illi feciiTent ; ibi eLindem cachinnantem ac- cerMe Griccorum duces , eisque vbi conLienerant, inter often- afeiidum vtriLisqiCCEns- appauatu dixiile :.Viri Gra-^ de fme meditntiones hifloriu. ^ Jj- ie caufla coniiocaui, qu^dvolebam vobis amentiam Medorunf diicis oftcndere , qui dum talem vitam duceret,ad nos fubigendos venit, qui tam mifere viditamus. Huc referri poteft id quod apud cundemHerodotum , Tncantcchines , Artabani filius , prsfente Xerxe dicit , quum audiret vidtores in liidis Olympijs oleagina coronadonari,nonpecuniarPape,inquit,Mardoni,inq induxifti nos ad pugnandumv qui ροιτ pecuniarum: certamcn aoi^- rcnt,fed virtutis ? ^ ^ Leuipmam occafionem fipius admaximaS' resperficiendasducemfipr^hre. C Α Ρ V Τ r X X X.. Ο Ν fruftr^ Porciuy Xatro L-Catilinam ita compellat.r In declmjh Numingeiendisnegocijsignoiasfeqiieiidas temporum- tione apud opportunitates,& in occafione reritm defidiam,ac tardi-- S^Uufiium, ratem omnem , qiikm diligcntiisimc fugimdam ? Μ \ juidem funt deoru voluntates,&Fortiinam,qUu aBire permiicnv ruftra poftmodu diicedentem ac fugientcm iis imploraturus &c. ^updaufem gentiles Fortuns^ veluti dea?,cuius:arbitrio rcs mor- ralium ( CicutC, lulius Gcefar omiits credere volebat , Fortunam recumnanigarcpcrcamposcoinitan, fiBiadeireincaftris,inad- mniftrandis omniljus bellicis muneribns1tiaai:& ) iiibiedar eiient, k fatis ruisiinani ruperftiridne excaecaditfibueresquemadmoduini itiampoetareftaturr , ^ ' . -^^fuperatquoniamfomnafiquamur:- Quaj^vocatyvortamusiter; ^ italiBi:: Tataviaminuenient.- loc nos Cjiriftiani,patefad:a veritatis luce\ ffterii^prouidentiip;, ^voluntatiDei omne,.fiue nobisaduerfa^fiue proiperaaccidan eaifsime attribuimus.- De qua rccxtarelegans Epigramma,ne·" siocιlillsaucoris,tale: ^ Si vitam Jpedes hominum,fi denique mores; - Ariem,vm,fiaudenhcun0ta putesagere. C ί c: st Sipropth Jpe^ies.fortuna eBarhkra rerum: Neftis quaradicas, & tamen ejfevides, Atpenimfi introfpieiai.Atque vltmaprimis Conne0ias,tantumeiiRe^ormorbeDEVS. .Siquiciemexpenenda tefta*ui%quamleuis occafio interdu ρ omnem ipem ad res maximas gerendas,velii£i ieie ducem prςbcat, quura -videlicet eo dcuentum eft , vt permiilionc diuina aliquid accidere necefle iit. Hac de re habemus memorabiie exempluin, quod accidit quura Boibonius , patrum noftiOium memoria,ex improuiio adoccupanciam Romam Cieiareanum exercitumdu- ceret. Quum enim cormentis &alijs rebus ad oppugnacionem deilitaci-cturi& veluti iiidagine incliifiis ab hoitibus eilet , miiifi- Comm. cus cafus ( vt Belkiu5 refert'} accidit. Etenim fignifer quidam , cui ruina muri ad Cpmpitum Petnnmn comuiifla euat, quum Borbo- niumaliquotmilitibus comitatum, vinetum perrumpentem,ad texplorandiim locum vidiilet ;-£anto metu peiterritus eft, vt quum in Vrbem pr ofugere cogitaret , ipfa ruina figno clato , egreflus ad hoftes contenderet.Borbonius hpminem ad ie venire confpicacus, \ aUosfubrequi &eruptioneminrefieri aubitratiiSygradumiiibiE0 fiftit , eo confilio , vt Cms collcdis , impetum tantifper ruilinerer, iumreliquusexeixitus appropinquaret, qiiiconfeftim omnw armis erac. Signifer extra vrbem ad paiKis fere trecentos progrei Caa,audito ad arma capien& in- ftar eiqs , qiii c fomno excitatus aiiimam colligitjC veftigio vrbeni Vi?rsus ie pi:onpic,eademque ruina qiia exieratjihgreditun ^ lMUS.hQminis geftum admiratuSi fcalis aiTeptis ad murnm ac^^^^ ibiq; illo interfedo,milites fiii in vrbem irmperunt. SimU^^ Zd^.Vlll. piam ie in cxpugnatione Sampauli vidiire idem Bellaius fcribit qiium aliiis quidam fignifer iii proptignaciilo ftaret , fignum ma- nu tenens j & hoftes ad qppugnandum venirc confpiccret. Euir cnimunto repentc terrbrccorreptum, vtquumi^oρpidιιmfιI· gcre cogitaret, feneftra tGrmentariaegreirusadhoftes fignoelatc CKCurrerit,^ quibus ibidemtnici^latus Ot. Sic iiiopinatus caius e: lcuiffimaoccaiionc accidit,<|uoBelgr?dum,munimentum natii" ra & arte validiilimumjabfencc Pr^fedo amiirnm eft.Quum ehin is ( vt Dubrauius in hiftor. Boiem.aliter qu^m Pauliis lauius , rc ^rt ) pcr cauilam peiendi ftipendij Budam in aulam regiam,rclidi iirce'fitie'capite,fe contuliiret3 Qiiailoreillum fiuftrante,S:adex- tremum nihiladniimerance,cona-atplerirqiie,ini]uit Dubrauius, ' riec enim adliuc omues mortui fuiit, centum cantunlmodo am-cis pro ftipendio adnumeratis,EeIgradum mineri potuiiTe, ne in pt5« teftaceml αιχίε veniiTtrfeddum pra^feausabrquenummisrep^^^^ di ad fuos non audet,& illi fineduce inter fe diuerfi ac difcordes a- gunt,& mox circumfuro pauore , quem eis Tnrca modico exerci- tii incuffic , ita torpem , vt ad defeniionem nee animus nec vires lupereiient vpriufqaam ilHs fuccuiTi potuit, deditionem fece^^^^ Ad hunc modumBeWadiim,aliorum quoque rei;noriim,prster Hungariam , munit jiTimum propiignaculum , ^d confluentem Draiu, Saui, Danubij , inclytorum fliiminiim ficum, turpi/Iim$ cftamiirum. Ha^cilfe. HucreferendumeiV, vtad vetuiHores itorias paulatim perueniamus, qudd Vrrpergenfis & alii hifto-^ rici de Hiinnis memon^ tradideruni. Scrikint enim Hunnos ci^ tia MaOtidem paludem habitaire,tan;tuinq«e veHationibiis ope- ram dediile , neque de alijs regionibus folijGitos fuiife , non eiiim pmabantmal(:eraripa t.erramcukam^veihGmines reperi^^^ Ve- liim quum forte venatores quidam conipieerent ceruam lento^ - greiru paludes tranrcuncem^atque interdum, quafi vadiim explo- Earet/ubriltentem,doneciiiakeramripam euaderet;idqj illisW^^ f um & inrolituin videreturi .eiiis remitam procul rubfecuci ferit, ^ quoad ipfi quoq; condnentem af cingerentJbi viddntes re^lonem amplam & \ Scyihis liabitara,reineantes eadem via ad iuos^illis in-^ aicarunt,quid accidiiret.Hiquuaudirent,paliuies vadofas acper- meabiles eiie , \ix rermonibiis ipiorum fidem habiierunt · tandem perfuari, magno exercitii coado, concliiierunt vadiim illud \ cer^ uaillis diLiinitus indicatum eire,traieaoqueIacu, Scytlias ^ fim~ timos nihil tale opiiiante& oppreiieiunt, eoque interiearo tempo- ' re mira felicitate progrefsi fuBt,v-t toti orbi terraEu mfcmidabfes .uerint. Eodem modo Clodoiia?o FraHeGrum R«gi, piicrnaturo cotttraGothos,cei-uamvadiiminflumine Vigenna demonftraire niemoriac-tradidit AnnoniiisvelAmoinus. Sozomeniis autemin lib.Lc4p. 2i; hiftor.tnpamta Ecclei: vbi hanc hiftoriamde cerua Hiinnis va- de^eft.Franc dnm demonftrant€,recer,fet,bouem aftro percitumja^um tram- uf. i caP. S7. niiliileaic eamqae recutum bubulcum; hunc qiuim tPii-am in- cognicam ab alcera parte vidiifetj tribulibiis fuis idnuaekir^ Pri- ^ c c 1 txah igitur cxigua maiiu militumde GQthorum viribus Hiinnoi feciiS periculum! poftea cumOmnihus copijsjUos aggreflos prae- lio deuiciire,& omnem eorumrcgionem oc.cupaire. pallis autem olim obiidemibus CapitQlium no ita Celix enentus r^ipondic,vcl, vt ethnicorummoceloquar 5 foi:tutia,lieet illis veluti viam ad oc- cupandum CapitoJiiim .moiiftrarit, attamen nojficiit expete.bant, arririt. Quutri enim ( vt hanc hiftoriam poft Liuium PliitarQhu,s in libro fuo peculiari , prope iinem , De fortuna Romanorpm,lu- culentedercribit} i;eliquiaeS.enatiis pOftacceptam cJad^m ad Al- liam,in Capitolio k ^GaUis ardifs. obiiderentur , & iiiillis difficul- tatibus Furius Camillus ( quem proipeds rebiis poppjus ,elacus damnatum peculatiis Vrbe eiecerat ) ab ijsvqui.ex pii^Uo.& iemi- capta Vj:be,£flrugerant , βζ Vsios coniicnerant , Diitator creatus dret j is ne temporjLim magis iniquicate , qukm e legiim pr^rciipto magiftraium accepiile videretur, neuetanquam complorata re- .pixb.palancis conuenaeq; cxercicus armis ad imperiuijixaptus ccn- iereuir;, voluit caftreniem imperij delationem fenatiis autoritate confirmari , qiii in Capkolio pbridebatiir. Caiiis igicur .Pontius ,( libet enim Pliitarchi yerbis, intei:prcte Gulielmo.Bud?o,Parifi- cnijregio JecretariojVti) erat vir impigcr;.hic mandacaad Sena- .tum quum fe perlaturum recepiilet iingcns adijt f enailum.euiiti fallendii pcr medios lioftes erat,quiim exqubijs vallp.q} circunda- caarx vndiq; eiFet. Is vtadamne.mρcruen^/^bβl·ibαslatisincu- ,bans,cρrpus vedabulUeiiitatKrredeiiSvrecundQ (e il^^^^^^^ iit,^ quo clementer placidequc deue(3:us alceram ad npam nuUo negQcip peruenit. Vnde digreiliis per hoftium rarirsima vadebat, exigniumiprarantate Glencioqj captans. Adcoliis iiide prsrupta quum y:eniiret,quk mGlliorem cimq; aiccnfum compererat,arrc- pens,quaquc arpera fupinitas enitendi pra^bebat adminicula, ad hxc in falebranim anfradiis CeQ: iiifinuaiis, omni ope,omnibusq; , vt aiunt,vngulis connixus,ad rummum tandem euafit: ibi k vigili- bus admiiriis mandata obfefsis cxpofuitjacceptoque decreto , rur- fus qu^ venerat^d Camillumregi-eiras eft. Ceteriim ppftndielu- ce outa,Barbar.us qiiidam Ipcum temer^ pculis,vt fit, luftrans,cum fiimma pedum yjeftigiasfalleniisque fe pedis lapfus, tum in obtrito flaccercenteque^i'amme.,qiik teprena loca erant,obliqups corpo- ristrailus, &rurreptantis veftigia aiiimaduertens , popularibus fmemeditutionejhijlork^. jip iiiis detulit. Hi viam interpretati ie abiioilibus edodoSjtentantda» rei coniilium capiunt,no(iiaq; qukiiifi;equentiftima interdiu ob- ieruauerantjicandentes, canes quoq; exciibitores , vigiliimq; co^ ;inites,nedu vigiles ipfos ibmno ibpitos latuerunt.Nec ideo tamen Romanafor.tuna vocisindigafuit, quae tantu malu prodere indi- careq; ροίΓεΐ. Anicres lunoniiacri ad jdcae templu alebantur. Hoc animal cum naturafacile confternabile eft,& ad omiiem ftrepiciim folicitumjtu id tcmporis prementecibanorum inopia neglei^ nuis ^fameibmnierat.proindeillico ienieruntlioftes iuguruperai- ie,turbidoq; admodum id clamoreprodidere adiioUtaiitesJVrmo- rum deinde iplendore confternati,dangorc y ehementi Romanos, ad omnia collis loca p.emngeiite,cxciuere, qui re, vc erat, animad- uerfa , hoftes cjelerrime deturbatQs in prjeceps impulerunt. Mira- turienunc etiamfortunacommdmorandisJiis cafibus. Canisin / crucem fublatus, anier in eleganti grabatulo gefta, orioloue qu^iix decentiilimeicdens. Huc ex receiuioribus exemplis non incom- modc rcferri potefl:,quod Fazellus de accipitre (cribit. Quiim tmm Bere!f.Sic.p9~ Aragonij Caiiblim miinitum locum Claremontorum occ\xj^3,rc ^.erJecad.lik conarentur, & noftu cuftodibus ibmno captis rupemcailropro- p.cap. 6. mineutcmicaJis inicfndentes, Yiiam arcis turrim , eiFradis ma^na vi poctissC.epiiientj ereifcGq; ex ca Regis infignialiam turrim exni- jientiorem eirent aggreili; paruo eam negocio occupaileiit, niii acxipiterarmatorum ftrepitu experrediis, fiiblatis vocibus Pice- feftum & aixis ciiilodes excitaiict. Qjii vbi hoiles arcem videntjtribus facibus de more acceniis vicinos amicos ad ferendas fuppe.tias iuLiocant, atqae ita Ai-agoni j ab incepto interturbantur. Ac Seueriani , vc apud Herpdianiim legiinus , feliciorem euentu-m rcbus fere .defperatis ex improiiiia occafione Iiabuerimt, quiim munitionem Tauri montis , ^ Nigro magna diligcntia ad prohi- bendum tranfitum conilrudam, oppugnarent , triftes vtiqueac citra ipem vidbonie. quippe valida inexpugnabilisq; per ie monte ipfo priecipitioqiie defendebatrur. Igitur iam defatigatis, alta adiierianorum iecuritate, ecce tibi nodru maximi repente rii- creimbres,oppleri omnia niuibus,vtΓuntdiίficilesinCapρado- ciahiemes,maximeq; adTaurummoncem. Qupcircarubitusim- petii magno erumpit torrens, curfuque impedito ( qiiod miinitio exitum prohibcbat) maior iam violentiorquc fadus , quando ar- Ccc j tem De hello Ια- temfuperante natiira,tantftm impetum fuilinere munitid noft pos terat,laxatis paulatim CGagmeiitis , ac fimdamentis locoeAotis, iter fibi tourens patefecit. Quo anima£iueiTo>qai in pr^fidio eranti metUjne ab hofte cirGomueiiirenturjiiullo moxfuturo propugna- culoj fimul vnda reiedifTeti prodita ciiftodia , cundti fuga dilabiin-i tur. Itaq;.ia;ti Seueriani , confiimatiqu^ animis , veluti dijs ipfis immortaiibus manu ducentibus jCognito cuitodes aufugiile > fa* . cile fcilicet nullis prohibentibus Taurum fupergrtiiJi inCilicianl' inoximpetLim feceruiu. Eodem modo leuiilima occafio Mario . obfidenti iiiNumidia caitellum natura & operibus munitiffimunf,' vt Salluftiiis meraorisE tradidit, prseter opinionem omnium ciirai} fuas & anxietates leuauit. Quum enim inter rpem^iie metumqai anxius lisereret , οίϊΐίΐέεΓέΕηε inceptum , quod fruftr^ erat , an foi:« . tunam oppei'iretur, qua iaepeproipere viiis fiiemt5 forte<:juidara. Ligurmiles giegarius, caftns aquatum egreilusjhaud procul ab laterecaileiii, quod adiieriiimprailiantibus erat, animadueitit in- ter faxa repentes cochbas, quariim qaum vnam atq, alteram, de- indeplures peterei,iliidio legendi paalatim a'd iumniiim momisv egreiruseft : ibi exploratis omnibus , quiE mox vftii fore ducebat-^ eodcm regredi^nr3& Mariiim edGCetjqiio iii loco aditum inter pra^cipitiaadGailellumnotauerit. Expiorata itaquerejhaciDCca- fione vfus Marii^s, tkm a tergo qu^m a froncc oppugnationem vr- gens munitio-ii^m illam occupauitQuare ita concliidithanciuani narrationem SalUuHusrSicforte corre^laMarij tementasgloriam €x culpa inu^nit» CBnatmirritL Α ρ V τ L Χ Χ Χ I. Ρ ν D L.Ann^um SenecamTragcedum intrOducitur per* fona, inter alias quenmonias ita loqiiensi ; . — dmtes E€gno{j[^fulti,pluraquamfas£il,pemnt. Omdnonpoteii,vultpoJfe,quimmiumpoteH. Hctc qaum meditarer, venit mihi in mentem, Senecam vere-& pmdenter dixiiie. iiquidemnonraro ο1Ϊ£η& receiitioj:ii)us ten?- poribiis fiue medimtwnes hifioricd. poribus Caffaresatq} Reges nimiarua potcntia opibiis^ue freci, inagnas& iniblicas res periiccre aggrein funt, idqiie eo confilio, yc vel potemiae fuie documentum pofteritati relinquerent,vci ho- llibus fuis terrori eiTent , veletiam public^ vtilitati inieruirenc. 1?riora duo in C. Caligukpompofo cotiatii, qui nihil tam eiiiccrc concupifcebat, qu^m qiiodpoire efHci negaretiu-,videre |icet. Ba- iarum namqiie medium inteniallum, tefte Qr, Siietonio, & Piiteo- lanas moles , triam milliiim & rcxcentorum ferd pairujim ponte coniunxit, contradis vndiqj onerarijs nauibus , & ordiiiediiphci ad anchoras collocatis/uperiedoque aggerc cerreno acdiredo in Appi;£ viarformam. Scio,inquitSaetoniiis,pl«;rosg} exiftimailc talem ^Caiopoiite excogitatumaemulatione Xerxis, quinon iine admiratione aliquamo anguftiorem Hellerpontum contabulaue- ric : Alios , vt Gernianiam & Britanniam , qiiibus imrninebat , aliV cuius immenfi operis famaterritaret.Adijcitur &terti^caiiiia ibi» liem, quae ab eo , licet aiij aliter fentiant , veriorliabetur. De hoc ponce extancadhucaliquot fornices ex lapidequadrato conftru- di, quospropePuteolos vidi magna ciim admiratione latiffimi tradus, quem pons ifte inte^er olim , admixtis onerarijs occupa- iiic, ab vno laccre adaliud, vfqae ad Baianam arcem,qax vlteriore littore , edica iii rupe ciim prxiidio Hifpanico confpicitur. Sic Claiidiiis eius rucceifor tefte eodem Suetonio,Fucini lacus emiifa- riiim aggreiius eft, non mir\iis compendij fpe qu^lii glori^ , quum quidam pnuato fLimtu emiiruros fc repromitterent, ii dhi iicczii agri conceder^ntur. Per tria aiitem pailuum millia parrim eiFoifo monte, paptim excifo, canaiem abibluit cegre, &poft vndecim an-- nos,qiiamuis continuis xxx.millibus hominuiii iine intermiiii-. one operantibiis. Extant &alia moniimenta Roman^ potentix in vijs publicisjpiilGherrimo lapide viuo conftratis,ex quibus meo iudicio integrior adhiic , reiiquis vetuftate propemodu coilapfis, cft Via Appia, qiixBrundufium vfquc (licet incuria iiicolariim ca quoq; multis in locis ruinofa fic , mare quoq; partem eiiis diiie- cerit) excurrit. nec non loca fubterranea, & aqu^dudLis ceftes funthuiusrei locupletiirimi. HabucnintautemRomani non fo- pes maximas, -fiquidem tradiint autores,^gypti frii 6c infequenti menfe fecundo, die menfis χ χ ν 1 1. arefa^a eft terra, ,anno Noe iEtatis i d c i. iicut deicdbitur diligenter a Moife in Ge- Cap. jl&t. nefi. Nec non irae diuins indexeftperpctLUis ,eueriio Sodom^ & CApu 62. Gomorihae , vbinunclacus eil, quem rupi-adefcriprimus, quo in loco antea fiiere amGeniflima regiia & ciuitates. Eodem modo Or- In Theatro or- relius,depingens Hy bernia , de lacu Emo nnonet, quod olim fons Tdula χ. fuerit : fed ob iiicolaru nefandam cum beftijs Venerera,Deo irato, in tantam aquaru diluuiem erupiire , vt totum eiim tradum cul- tiilimum cum hominibiis inundatione rubmerfent. Atque in rei geftic ventatem hodie icreno tcmpore etiamnum templorum tur- res fub vndis hinc inde confpici. Terram , inquit Giraldus,tam turpium contra naturam facinorum confciam, no tantiim primis, fcdcunilis in poftcrumhabicatoribus indignam autor natiirae iu- dicauic fiue meditutiones hijloricii, 3P7 dicauit. Hunc lacum fcribit Camdenus triginta millia pafs. in In Hil/ema* longitudine, qiiiiidecim in latitudine diiFundi ; iiluis opacis coro- natum,&adeopiicofumeflejVtpircatoresnimiamfrequeiitiuspi fcium copiam, rediimqj rupturas pocius qu^mdefeitus conque- rantur. Similes calamicates ex inundatione Hollandia & Frifia qiioqiic , magna cum clade pulcherrimi agri , & internecione ho- niinumpecoi-umq;nonfemel experta eft,excantq; indicia huius rci adhiic manifefta. T)emirorohore^^ fortitudine quormdam ^rmcipHm virorum.nec non de (jigantihm nonnuUa me- moria digna, C Α ρ V τ L χ χ χ I I. Emori^ tradidit lulius Capitolimis & alij hiftorici, Maximiiium tyrannum interfedorem &'rucceiiorem A- lexandnSeueri Imp.opdmi,tantaprocencate &robore jrarditum ΓαΐίΓε, vtodopedes digito videretur egreirus rpoliice ta vafto, vt vxoris dextiOclierio vteretiir pro aiinalo. Item vt ha- naxas manibus attraheret ; eqiio fi pugnum dediifetjdentes foliie- •et: li calcem, crurafrangeret: iapides tophiciosfriaretrarbores :eneriores fcinderet. Vnde ab alijs Milo Crotoniates;ab alijs Her- ;ules; AntcEus^nonnullis vocatLiseft. Conftatigitureum,vtHe- odianusrefertjob immanem corporis ftaturam&militarerobur icperitiam pugnandiadimperiumairdtum, ob crudelitatem au- ;em ita iniiifum plerisqtie fuifle , vt illum alij Cyclopem, alij Buίϊ- ·idem ,alijScyronemjnonnulliPhalanm,multi Typhonem vel aygem vocarent. Eracenim illiperruaiiim , vt idem Capitolinus . •eFert, niil crudelitate imperium non teneri. Neque enim, inquitj uitcrudelius animalin terris, omnia ficin viribus fuisponens, [juafi non pciTet occidi. Deniq,- quiim immorralem ie prope ctt- icretjob magniciidinem corporis fui,virtutisqiie miinus^ quidam D d d 5 in O^erafuccifmt in theatro praeiente illo dicitur verfns Gra^cos recitafle , qaontm liiEC erat iententia : Et qui ab vno non foteii occidh α mttlm occiditur ^ Blephoi grandii eit & occiditur : teo fortis eii & occidimr : Ttgris formeil,&occidttur. Μ Cauemultos ,fi fingulos non times. ~ Hoc fane ei accidit. Nam quum diu Aquileiam magnis viribuf,- fed irrito conatii oppugnailet ,& ideo ciaidelior & immaniorjfera- riim morc, qus vulneratae magis exulcerantur , erga faos milites eiiaiiiTet, ab ijs vna cum filio trucidatas eft. De C.Mario quoque, qui, vt dicitur,ex fahro ferrario,tempx)re Gallieni a militibus Im- mhtflorlatri- perator faduseil, memoriae tradidit Trebellius Pollio, Ntillius 0nta Τπαη- manus veladfenendum,veladimpellendumfortiores fiiiire,cum liomm. digicis neruos videreciir habuiiFe^no venas. Nam & carra veni- entiadigitofalutaii repuliire diciturj&foitiilimosquofque vno digitoficafflixiire, vtqLiafi lignivel ferriobtuiiodsidu perciiili dolerent. Muitadaorumdigitorumalliiioilecontduit. Hic vna die fadas eft Imperator,alia die vifus eft imperare,terda die intcr- emtuscft,&qiiidemamilite,qLiieiiis quondam operarius in fa- brili oilidnafiiiiikjCiim his verbis: Hiceftgladius,quemipίefc- cifti. Huias imago in niimiimate reperta, tanquam res rara depin- gitiir \ Pifane in mz tabuia , cuias nota eft iitera N. habens talem infcnptionem : imperacor Caius Marius Pius, Feiix, Auguftus. Poilet igituu aliqiiis idem de hoc tridaano Imperatore dicere, quod Cicero de Vatinio Confuie iocatus eil, Eo nimirtim Impe- ratore magniim oftentum accidiiTe. nam laec brumam,nec ver, necseilatemfiiiire. Sedciimneruorum mentiofadafit, libetpaii- lifper ad magis vetera exempla diuertere, Maximam virium fub- ftantiam iieruos facere, ceruilimiim eile , quantoqiie fuermt den- €df,4^ iiores, tanto propeniius augefGere firraitatem, Solinus affirmat. Vbietiamait VaiTonem,inrelatione prodigiofa! fortitudinis an- notaire,Tntanum Samnitem gladiatorem natura fiiiiie , qui & re- d:is & transiieriis nerais,nonmodo crate pedonsjfed & manibus cancellatis & brachijs , omnes adnerianos leui taci:u,ac pene iecu- ris congreffibus viceritreiusque-fiiiLimjmiiicem Cn.Ponnpcij , pari inodonatumjita ipijeuiile hoftem prouocanteinj vtinermi eum fm meditationes hifioric^. jpp dextra & fuperaret , & captum digito vno in caftra Imperatorisiiii reportarec. Milonem qiioque Crotonienrcm ferunt egiife omnia fuperquamhomovalet. Dequoetiamprodicur,qiiodid:iinud« . manus taanim fecerit vidimam, eiimqiie folidum, quamadta- tierat die abrumrerit iolus non graiiatim. Sed ad recentiora re« «ertamur. D. Aurelian um, icribit Flaiiius Vopifcus, ftatura pro- cerum,&neruis validirsimisfniirej vciturqueteftimonio Theo- clij C^fareorum temporum fcriptoris , Aurelianum manu fua beilo Sarmatico vna die quadraginta & odo inrerfeciiTe. Plurimis autem &diueriis diebus vltra nongentos quinquagiiita , adeo vc ctiam balifteapueri &ialtatiunculas in Aiirelianum taies compor nerent , quibus diebus feftis militariter raltitarent : Mille , mille, mille, mille, mille, miile decollaiiimus : Vnus homo miiie , mille, mille,milledecollauimus. Mille,mille5mille viuat,qiiimille,miU leoccidit. Tantumvinihabetnemo,qiiantu fuditrangLiinisJtem apiid MaguntiacLim tEibiinus iegionis fexe^ Gallicaiii^ Francos irriientes.qiuim vagarenturper totam Galliam, iic afflixit, vt tue- cemos ex his captos,ieptingentisinteremptis, fub coronavendi- derit. Vndeiteriimdeeofadaeilcaiitilena :Milie Francos, mil- le Sarmatas femel occidimus. Miiie, miile, miilp, miile, milie Perfas qu^Ei-imus. Similes gratuladoncs & cantilen^ in iaiides heroum, hoftibiis deaidlis, in facris literis paffim extant, ficiii deSaulo&Dauide alijsque legimus. \^tautemomittamus,quod de Gigantibus- & heroum pnfcorummoriftrofis viribus, videli- cetSigonotho , GofFiredo dentato, Amadiiio, eiusqiie fratribiis, Item de Orlando,Rugiero,Rodomonte,Sigfndo corneo,VQolf- ardo, Iirungomonachc&dcalijs multis , necnon & de feminis militaribiiSjBradamante & Mariira,plerQnq; ex vaniilimis figmeiv tis pafsim decantatum eft , & ad noilratia & minus fabiilofa exem- pla veniamus ; Mihi fane pras cajtcris memorabiie vifum eft id, ' quod fcribitur de fortirsimo heroe G^orgio Cailrioto , partis Al- bani^ Principcqucm Turci propter magnitiidinem reruingefta.- rum irchenderbegiim , hoc eilDominum Alexandriim appella- runt. .Alexandnaenirri hodieTurcis ifchendrie eft, iiciit aLeiin- In pande^fii dauio noftro notatur.Eius res geftas peculiari iibro dercripfit Ma- TuracU. rinusBarletiusScodreniIs,qiiempofteaexlingLia latina in verna- culamnoftram tranftulit loiianncs PinicianuSj&pt^cipuas atd- mtPaulusIouius in elogijs illuilrium virorum,vbirecenret ,Eum nunquamdeti:edairepiignam,niinquam hofti terga vertille,nul- lo vnquam in difcnmine metu occupatum , nunqu^m vulnera- tum , nifi leui femel fagitta in crure ίιιίΐΓϋ , cam tamen contia duos potentifsimos Imperatoi-esTurcicos,Amurathen &Maliometen, perpetua bella geiferit, & nonfolum ΐρΓοηιπι impetus fuftinuerit, fedieptem eorum clarirsimos duces e purpuratomm BaiTarum or- diiie acie deiiicerit,& caftris exuerit. Hunc Cafti-iotum,addit lo- inus,iupra duo homiiuim, vel vt Barletius fcribit , tria miliia,bar- barorum pr?fertim diuei-iis in praelijsjfua manu interfeciire,quan- do rmgulis tantiim idibns fmgulos , qui congrefsi eilent, confice- re eflet rolitus,quodpr^grandi,pOnderofoque acinace tam valida quam peritc vteretur, quo medios hoftes. ad vmbilicum profcin- iere> ti-ansueiTosdiuidere foleret:, & fepe per cemices integros Gum humeris brachiOrum artiis ,facile detrimcaL-et.Quprum im- manium viiinerLim traculentiam iioftes ,.qiiiex ρι\τ1ΐ]5 eiTafiirent, quum Bizantij iiTaula , admirantibus cunais enarrarent ; Maho- metesipiejiiiiim potenus dextrae ^iniiritatieque violentia? gladi- um videre cupmit,impetrauitqiiefacile kGeorgio, vtiibiByzan. tium mittei ecur . talem namque eiirs eiie temperaruram praedica- bant,vt eius idumnulla verferreacorporum munimenta fuftine- rent. Tanta autem inufitatae virtrutis eius viri fama erat,vt T-nrca: poftmortemeius,potitifereEpiro,repurchru ipfiusapud Liifurr quseritarenty admirabundiqae vsqueadeo pic venerareiitur , vi ruperiliEiofi bOmines eriita demum fepulchro tanti Eerois oira,re- ligiose deriperent , quum qoisque fe beilo inuidum , tutumqui forecrederet jiifruftakimex ofsibus reiiquijsq; inuidiisimi im. peratoris in amureto ceruicibus ΓαΓρεηΓιιπι, iturus in praelium ae- ftar€t.- Hadenus iouiu^. Dignum autem de illo memoratu referi idem Barletius de eius vira & geftis , quod initiiro prsHum-, vel ir ipfo etiam ardore, prsrer ccteramirabiliamutati vultus figna,la- bruminferiusrcin-difolitumfitjCiim copiamultafanguimsjquoc etiam nediim in bellicis rebus , fed ciuilibus quoque negocijs fre- quenter virum,qiiLim prjEter modum excanduiiret. Extindus hi( fortifsimus heros efttandem febri.aitatis iliae anno l χ i i i.qui ple- runque magnis viris fatalis eiie folet , imperij χ χ 1 1 1 1, poft iTatuir Chris-tvm m: cccc lxvi. dielan, XXVII. Hucreferr.ipo- teft: fmemedimioneshifloricA. ^qi teft, quod Thomas Fazelli aeGaleatio, fiue Galeoto Barda/I^io Ub , cati Catanenrimemoria:ti-adidit, Eum videlicet iingularibus naturs reb sicul incrementis euedtumadmirabili corporismagnitudineeo proce- ordecad ' ntacisexcelsiire, vtcommunem hominum ftatiuam verticesque humeris fuperaret : ciiius robuftis ac teretibus inembris , vniuer- fxqaecorporis magnitLidini par viriumrobur habitusque adeo reipondebant, vt totaeiiiscompagoexaaifsimo naturie inaenio excultaelaboi-ataqaeeirevidereturJgiturhaftsylapidisquefaau, la:Kea,laltuque omnemhominemfacilevincebau Membiorum quoqueroboiiingensanimideciis afFuit. Equo ac pede belfator ^ ■ acerrimus. Neque illifitus , quo minus fortitudinis fus experie^^^^ tiam ederetjofiicere potiiit. Armacura enim graiii ai-matus,galea- tiisque humi ftans,iiniilraephippium, dextra liaftam militarem tenens ftreniio faltii equiim infiliebat. Grandi etiam ftaturae- quum abfq; freno velociter currentem infidens , craribus coxisq; riftebat.Afinum pr^terea magna lignoru congerie, fiue quocunq; alio onere graiiein , manibus e terra extollebat. Duos prxterea ex robiiftirsimis fimulaggrediebatur,dumq, alteru attredaret, alte^ ragenibus compreirum vrgebat,necanteaderiftebat,quampntis huncdeinde illii pedibus rubijciendo,amboium manus poft terga vinciret.rs, quum Pliimbinum Florentinorum eo temporc oppiV dum, abAlfonfo AragoniiE & Sicili^Regeobfideretur^ ^tribus hoftiumequitibuspedcus, vnumexeisgladij capulo reminecem equo excufsit; alterum citato eqiiO meduimamplexus, ef^^^^ tradum humi proftrauit } tertiu cubito graiiiter ρειχαίΓαπι in fu- gam venit:. Singulari certamine qiiater pr^liatus,bis in Italia.bis inGalhaTranialpinajtoties vidlDrcuaiic.EodemmodoinCl.Ma- · rij Areti; Siciliar Chorographia legimus, Galeodiim Bardaxim Catinenrem patritiiim^ad Gigands propc ftatiiram accefsiire, hii-. manique corpons noftrre aEtatis vires exceisiiie.Is,inqiiir, vt mul- :i qui eum viderunt , referunt, afinum lignis oneratum manibus ^ :errarubleuabac,equiimque absque frcno velociter currentemy :ransuei-ram ligniimamplexns coxiscrunbusqueiiitebat. Quin itiamTamerlanem Scythariimlmperatorem ferunt corpare in- ^entijValidisqQe neruis adeo firmolaccrtoioq; hii&y vt Scythici ircusingentis ciiordam,quodpaucirsimis prieftare licebat, vltra lurem extendererj.eupreumquemortariLimpiO fcopo fagittarijs Ε e c in' 4^02 O^erAfuccifimy jialudoptopoiitum,emiiiaearundinis ipiculoperfodcret. Simile aliquid legitiir apud Herodotiim dey£thiopum Rege,qiri Macro- bij appellantur.Qualirobore&fortitudine iioftroru patrum me- moria Georgius Fronsbergius Baroin Mindelhaimfuent prsdi- tiis',multiadhucnoi-unc.£textathac derepeculiarisquoq; liber, continenseiusresgeftas, innoilra vcrnacula lingua confcriptus. JEtfiautemidemlouiusinillutanquamhoftem pontificis aculeos orationis intendit, tame praedicat tandem eius forticiidincm & ro- biir.Poftquam enim recenriiit,quam vcilem operam Carolo V.fe- pius, praerertim in pii^naad Biccocam,& praelio Ticineniijin quo Rex Francifciis captus eft,nauaueritjVtpote qui iufto pr^lio quin- decies,excraordinaria vero acie fupra vicies , vt fertur, dimicaue- rit jFuitjinquit, Georgius membroriim robore vsqueadeo vali- dusjvt extenco tantummedio dextrs manus digiro , validiisimum quenqj firxno innixum veftigio facile dimouereti pr^tercurren- tem eqiuim, aiTepto frenojfifteret-, torinentuinque murale Γοΐιΐδ^ innitens humero, quo vellet ,pι·opelleret;initinerefaciιmdolί- benter ^bdic^fet equum, & pedibus gregariorum militum & iu- uenumiuftospairusanteiret. Simili robore & vinbus corporis; ConiuiKaa magnitudine animi, 6<τ fingulanprudentia excelluiffi generofum Baroiiem lohannem Schuuarzebergium Francum; nonfemel audiuiaparente meo, qui familiariter cu illo faepe ver- fatus eft. Aiebat enim, fe aliquoties obreruaire , quod articuli ma- nuumexterioresquari nerueij&velutcornei apparuerint. Porri vulgatamrejii fuiiie,refi:em eum fatis firmam ( quasnds niimmu- krias vocamus ) facile riipiife ; ferrum , quod foleis equonim im- pingifoletjnuUonegociofledere potuiire. Eiurdem roborisfuii Potocoua Poloiias fortiilimus Cofacoru duxjqui tanquam foedi- fragus & pacis violator,in comitijs Vaifoiiienfibus, vrgente Zau ίΐο vel legato Turcico , permiilii Regis Poloni^ Stephani fupc rionbus anniscapite plexus eft. Tantiim enimin hoc Potocou; robur erat , vt equoriim foleas ferreas,etiam recentes,nullo nego cio manibus inftar chartae,vel altenus rei fragilis,rnmperet,y t Le In fupplem. onclauius nofternotauit.Perbibeturetiam Neithartum Fuchfun annal. Tur^ in Burchpraipach , nobilem Franciim ( qui in bello , quod geiTi ckor, Albertus Dux Saxoniae contia Phi-ifios , admirabilia facinora for titiidinis edidit,randemqi inridijs ab incolisj qui illum vernaciil lingu fme medimtioms hifloric^. ^oj lingua,nonaliterqukm (Oroitc fofre,hoceftgFandem vulpemno. minarant, exceptus & int^rfeans eft } inufitaca: magnitudinrs <5crobons fnjire,ciiius ocieas interaliaparens meuspi^memori* vidit apiid Wiihelmumillius fratrem, quas iibi, qiiumeiretme. diocriter proceruSjVsque ad axillas attigiire aiebat, De quibu&ita illc tum luiit ; Germani exuuias equitis pacemcljti &armisy Quiq^ habuit veteris grandiamembra flatusy . : % - Vidimm bac απα,αβ ip/um trux Phrifia belloy / ' Secliejjentpnfcinemommentartulk. '-^' Reinerus Reinecciiis quoquercribit, inmonumentisBrandebiir- invlta Hmo^ gicis fua state iniienta fuiile oiVd. tam grandia,vt tibia- attingerent nis Marcbiol coxendicem hominis mediocrisftaturce. Hiiicapparet,qu6dno- nis Brande^' ftra stas & natio etiam tales viros prodiixent, quos fortitiidine & bumnfis. " robore cum veteribusconfeiTelicet^Immonevnusquidemexo- * mnibiisquorummentioneiii fecimus eompararipoteftjCLim^- nothero gigante ex Diirgia pago Sueuise orto,qui fub Carolo Ma- : gno militauitA' hoftes in modirm foeni demetere,atque in morem auicularum hafta velnti cuipidefixos , hiimeris fiiipendere folitUs fuir, Si modo vera runt,qu2 de ilio Auemin.referE. Etii autem me 11^44^ nonfugit, nonnuUos Rolando filioBerca?rororis Caroii Magni, qui perfidia Vaiconum ^Saracenis exercitu erus profligato, nimia defatigatione & llti extindiis dicitur, molem innficatam cor- poiis aircribere, idq; probare velle ilatuis armatis , qnx inftar Gi- gantum in Saxonicis duitatibus,pro figno libertatis, pailim in fo-- roconrpiciuntuL-, &hodiemodie Rolandi vocantLlr:tamen^ίi-- de dignis non femel aiidiui , Francifcum I. Regem Galliariim,mo- numentumeius, cupiditat^ cognofcendian veraeflentj qir^ deili io rpargerentur,apeni-i iaiTiHh j oiraque eius vn^ cam arcu , putri- da, verum panOpliam 8c arma, licet sriigine obduda , integra ta- nien reperta fuiiie. Hsc Regem induiH€,qu£e ita fuis artubus con- uenientiafuerinc^vtmanifeftt) appaFiierit RolandCt^Regem Fran- cifcum non multum itatura corporis ruperaile. Notum autem eflr huncRegemJicetpi-ocerus fuent.tamenvinlemftatiiraiii noad- modum esceiTiire. Sane iii vibe Vangionum , alijsqiie ciuitatibns ad RhenLim,paffim oftendimtur oirapublicis in locis , qux dicLiii- tUL* fiiille prircoriimhej:ouni. V eriim vtriim pifcium ea iint.an ho- ^ojf Operizfuccifimy minum ydabitare nmitos audiiii. In Italia quoque Puteolis vidi- mns oila ft:iipen(l£e,magnitudinis , cum hac inrcriptione,cuius aii- £or perhiberur Pomponius Xaecus : , Hucqmcunque vem ftupefaBus ad ojfa Gigantum, Dffie cur Hetrufio fint tumulata filo. Tempore quo domitis iam viStor agebat iberU ' Alcides,captumlongaper ama,pecm 'y CoUeOicdiarcho claua^ arcu^ Typhones Expulit y & cefit noxia turba deo. Bjdmntum petp pars, (t:jrpars altera ThufioSt Imerijt vi^usterrorvterquehco. Mincbonapojieyttasmmaniacorporafmiaty Ettales mundoteflificatur auos. Huc.non iiicommode referri polFet naiTatio Hamonis Eremi Oialog.s.de ^gyptijdemLilcis ftiipendisrebus, iiciit aFrancirco Patritio re- hifior. cenierur,iiiion potiiis iapieiitiam iliamfabuloiamy£gyptiorum, qukm veram pietatem redoleret.Inter alia autemjinquitjiftud ad- hiic memonaf proditam conferuamus , quod in primo annorum ambitu Iiomines faeriint vfqae adeo grandi corpore , vt pedibus interram nixi capicainteriideraconderent, &Emephimosfuii^ appellatos j atque iecatos deinde alios annorum iucceiTu Phtai- . niosnomine,paiilominories,iedquitamencapitibiis niibila con- tingerentj quos alij itidem grandes pofteafecuti rimt,in^gypco Gygini nuncupati.vospuco gigantesappellatis, cuiusmodi certe ysqiie ad Noachi temporadiirariint,&vCerant grandi corpore, ita edam per mulcos annos fani incoliimesqae viiiebant. Sed a di- luuio coepere omnia in peiiis ruere , cum in ceteris rebus,tiim ma- xime in ijs , qase arces atque virtutem concernunt. Scc Conceda- mus autem illa prseter fidem & Iiyperbolica efle, attamen mira OerehmSicu- funt,& ab his non miiitumdiiieria, quaeThom. Fazelli,degigan- lisprioris de- tibuseorumqueGngine,&:qukm multa ftnpendse magnitudinis cad. Ub. t. cap. corpora 8c oiia in Sicilia reperta fint , tanquam otuTOTrfH? fcLibit. Ad 6.&cap.t.lib. illuremittoftudiorum ledorem(ne iii reprehenfionem nonnullo- i.poflerAcad. rumincurram,meinrolitis,&qusfabulasredoleanr,deled:anjvbi adiundo peculiari librp lohan. Caisionis de Gigantibus mujtare- perietmirabilia,&leda digna.InBritaiiiavel Anglia olim qiioq; Gigantes fuiiTejteftantur veiTus,quos Camdenus ex antiquo poe- taitarefert. ^Τίίαηΐ- fiue medimtiones bifioricji. ,foy Titanibus illa Sedpaucisfamulofa domm, quibtis vdaferarum Terga dabant vefies ; cruor haufius^ pocula trunci j Antni Ures j dumeta thoros ; coenacuU rupes ; VYizda ctbos y raptm Venerem ijpe^lacula Ciedes ; Iniperium vires, animm, furor 5 impetus arma j Mortem pugna -,βρΗίώτα rubus: monftriij^ getnebat MontkoU tellus-yfed eorHmplurma traiius Pars erat ocadui, terror maiorj^ premebat Te furor,extremum Zephiri Cornubia limen. Eodem modo in iacris literis , vtpote in Genes. Niim. Deiiter. Ic- hofiia , rudic. Samuel. & Paralip.alijsquelocislegimus, & ante& poftdiluuium Gigantes immanes fuiiie|Inter qiios Goiiath,qui ^Dauide inermi, fiindafua, adiutore Deo, incerfedas fuit, noh poftremus recenietur. eius moles & robiir ex armis fuis cognoici poteft. Habuitenim loricamquinqjmiliium&lorumponderis, lanceam vero inftar iugi textonj , & in liafta ferrum ieii cuipidem fexcentorum iiclorum, vt facile ciedi poiIit,iicut iii libiis Samnelis videmus,eiimiexcubitorumcum paimofuiire. Cubitus veio, ii ratioiicmGr^corLimiequamur,duospedeshabet; iin vero Lati- norum,rerquipedem,vtdiligenter obieruauit PetmsMartyr. Ob InlibJudic. haiiceiusimmanem corporismoiem,quiE^Dauidemedioais fta- cap.J.&6. tnrx iiuiene, vnico idiu lapidis proftrata fait, ni failor , fcribit Phi- ^^^/^^^ ^η- loIud^usjDaiiidem ei nionbundo monilraire angeliim Domini fi^utmibus " Cemihelem pr^pofitiim fuper virtutem, fibi aiiiftentem. Quo ^ confpeCto dixiire Goliathum (quemibi Goliam nominat) Non ΓΰΙιΐ5 occidiftime,iedqui tecum erat, cuiiis ipecies non eftficut ipecies hominis.Demonftrare quoq; ibidem Philo conaturjDa- uidem & Goliam fuiile conibbrinos. Sed iitfides penes autorem. Conijcimus pra!terea Ogi Regis Bafan ingentem molem corporis ^ ex eius ledo, qui , quum ferreLis eiTet , nouem cubitos longitudi- nis habuit. Sic Ifraelitae , vt eorum exploratores referunt , collati cum Anachim locuftiE videbantur. Ceterum quod dicitur, ex fi- lijs Dei , id eft pioriim Patriarcharum , filijs hominum , id eft ex GeMS. 6. impiapofteritate Caini, natos ΓαίίΓε gigantes, vt vulgata veriio habet ; hi in hebr^a lingua Nephilim vocantur, qu£e vox perinde fonat, ac ii dicas 5 apoftatas vel defedores , qui a Deo & fancla pa- Ε e c 3 tL'um trum traditione , Eccleiiaqj Dei vera deficieiites, & cof^uptiiHmis fuis obiequences aifedibiis, nefanda quseuis patrare contra Deum & omnem ^qiiicatem auii funt facinoia. Vc enim vxores impiae mantos fiios a pietate ad impietatem abftiaxerunt : ita &liberGS impiaeducationeproiTus corruperuntj vt hi tandem nuUam am- pliosreligionemhabuerint. H^cpie& accurate obferuauitBul- In epkome te- lingerus, Apad Ethnicos quoque, vt idem Martyr ex Philoftrato pYum. aiijsqj collegitj mirandaj & qua^ Fjdem quornndam opinione vin- Inllb/ludku. cant,iegimus. VirumrcilicetGigantiscuiufdamcadauer xxx. cu- bitorum , akerum xx 1 1. & aliud qiioddam xii. Et Auguftinus lih.ts-deciui' dicit fe vidiire inlittore Vticenfi molarem dentemadeo magnuM^ tateDeicap.p, vtdiiredus adformam& magnitudinem viitatoriim noftra ajtate dentium,centuplOmaior faciieitidicaii potuerit. Ibietiamtalia ttb.izMneid. fuiiTe anEiquittis permuka hominum eorpora, ex Virgilij carmi- nibus demonilratjvbiTurnumindaxit e terraiaxumadeoingens; furtuliiie , ac in vEncam vibraile, VI Vixilludle6i$bUfexmuicefub'mnti Qmlia nunc hommuwi prodnch corpora tellm. Mlad.d^ Quemlocum cx Homero expreisit. Plinius qiioqj ait in Creta',^ li^. 7. dum terraemotu quidam mons diirumperetiiivcadaLier quadragin- 1 lafexcubitoru ftans fuiiie repertumjqaod alijOrioniSjalij Cethi! fuifle crediderunt. Oreftis etiam corpiis , oraeiiH ίιιίΓα erfbilum, ; €ap.2-S^- eubitorumfeptemfuiire hiftoFicitFadimt. Augiiftinus auEe libro , modo adduito hanc reddit Gauiam, Deum quofdam interdum ho- > mines tam vailis corporibus naici vo]uiiie,vt nobis videlicet te- ^ Hatum relinqueretur, t^m pulchntudinem corporu , quhm etiam ftatiirie magnitudinem viresq-, carnis, non eire in bonis pr^ecipuis ponenda, cum eanon minus impijs qiiam pijs iint communia» Cc- teriim Gigantes non fuiiie adiutos immani ftatiira quicquam adi €af.^^ falutem , teilatar Baruch propheta. V bi funt G igantes, inquit,4 feciilo, viri famofijbellorura periti : n&n hos clegit Dominus,neqj viam illis fcieiitiai dedit, fed inEerierunt,quia non habueriint iapi- entiam. Et habemusmulEainiaGnsliteris pailim exemplaiGigan- tes fretos proprio robore Sc viribus, nec iion & pnlchntiidine at- i que amplitudine immanium corporum, propter fuperbiam, fa-! ilum Sc violentiam a Deo reiedlos & extirpatos fuiiFe. Hoc etiam poetie oiim innuere voluerunt, vbi ftnxerunE CyclopcSjTitanas, aliosqj fiue medimtioneshifiQricA. i^d?;? aliQScf; Gigantes ad Phlargram, louis fulminibus extindos. Reli- qiia & non vulgaria, vt paulo ante diximus, iludiofus lecaor ex Fa- xello &Cainonepeterepoterir. rUejj^erSiculiis^^^ de alijslanienis im^rouifis, C Α V y r L XXX III. Egnante Carolo Andegauienfi , poft natum Chri- ftum, Aniio m. cc. l χ χ χ i. in vtraque Siciiia , eius milites «i^>«l prieildiarij, Galli omnes,propter ipiorum, vt fertur, li- bidiiiem & rapinas, Siculis ita exoii ftieriint, vt nihil aliud cogita- rent, qukm quo pado ieie vindicare, &iugum ipforum 'k ceruid- bus exciitere poiient. In hac re pra; c^tens ftreniius iediiluscji fuit lohannes k Prochyta, virnobilis , & quiManfredo Rege, domi- nus eius inful^ fiierat, vt PaaUis ^miliiis,vel vt Collenucius viilt, Lib.7. derehm Regis Manfredi Medicus, & ab eo Procula appellatur. Hic, qimm gefiis Francor. eius vxorem Galli , vt Petmrcha refert, violailent, ira 5c vindiara: CLipiditate inftigatus , nec non fretus benigwitate & familiarirate prcEcipuoram principum , & nobilium virorum in Sicilia , eorun- demope &:aiixiIio mirifica coniilia agitarecGEpit,quibiis Gallos illos ii-retire,&in infidias prascipitar.e,immo ipforiim nomenfuii' diEiis extirpare ροίΓεϋ. Ob hanc cauiFam primo profedus eft Con- ftantinopolim ad Imp. Michaelem Pal3?oiogum,eicj; conatus & iniidias Caroli contra ipfum, vel fidas, vel veras indicaait, donec perruafusfLUtjOmnes eius adiones eo fpedai-e, qua ratione Grx- corum animos ab Imperatore vel abalienare , vcl reditionem ali- quamcontraillumexcitarepoiret. His veliitifundamentisiadtis, ad Petrum Regem Aragonise in Cataloniam fe contiilit. huic enim cratnaptaConftantia,rororRegisManfredijeiquedetexit quid moliretiircontra Gallos, promictens fimul communi nornineSi- culorLim,rires profpereiuccederetjeum ad regni Sicilis mode- ramen vnanimiconftnru procerum, vocatumiri: cumpra^iertim eiusconiuxhseres legitimaj&nonproximioradeiret. Omnibus autem illis non contentus , femel atqj itcrum Romam ad Papam Nico- Nicolanm ΙΙΙ. venit, cui makis rationibusiliafit, & tandem per- fuaiit, vt promitceret, ii Galli ex Sicilia expellerentur>vel deleren- tur, ie Regi Petro , nomine coniugis Cnx , inueftituram regnl Sici- liae conceiriu'ara.Iftaomniatarita taciturnitatej&occulta cailidi- tate, & quidem ododecim menfibus perada funtj, vt deinceps omnibus mirijm atq; inrolitum fuent j qua ratione tam ardLia& diiliciiiaconfiiiaincer tot dc diuerfos liemines , variasq; nationes agitata,tamdiiiruppreflafuerint5& noaemanai-iiiL. Telieraau- tem vel fymboliim huiiis criientse tragcediie fuit,Quando ipfo die, velvtalij volunCj tertia feria Pafchatis ,iiora pomeridiana folita ilgnum campanis ad verpertinas preces ( ficut iingiilis , praefertim diebus feftis maiore iblennitate coniiieturn eil)darecuri confeftim omnes, qui armaferre ροίΓεηϋ , fado vnanimi impeta, coniund^is viribus conciirrere debere in toto regno 8ίαΙΪ3Ρ, ad delendos Gal- los. Datoconrcijshociignojdeftinatahora in totaSiciliafubit^, & veluti vno momento in diueriis locis conclamammfuitad ar- ma , & Galli improuiia re , & tam celeberrimo fefto , pleriq; iner- mes, ex omnibus inililae angulisconcurfii multitiidinis efFerataj extradi, itaoppreiIi5& ad vnum omnes occifi iunt, vtfeminis etiam grauidis, & infantibus (ne reliqiiiae Gallorum, vel vtHe- brsorum prouerbium eft, ne mingens ad panetem rupereilet) non parceretur. Tradunt autem-autores, Siculos in illalaniena tam auidos ianguinis Galiici fuiifejVt ex tot millibus ( Fiilgoiius enim fcribit VIII· miilia Gallorum militam interfedafuiile) nonliabita latione fexus, aut a?tatis, ne vnus quidem euaierit, praeter paucos, qui in munita arce Sperlinga ie tutati fiint. qui tamen omnes pau- lo poftdeficientecommeatu, obieffis omnibus itinei:ibus,inedia | perierunt. Obeamrempoil:ea>quafi notienomine iupraporcara j inrculptumeiiefenint: \' Omd SkulisplacukfiiumSperlmganegauk. / Derek Sicul. Scribit aucemFazellus fuo tempore Panormi in aede diuorii Coi^, fofterm. de- m;^.&Damiani,alijsq; vicinisiacellis,ex hac csdeFranconim ca- cad. lib. 8. dauerum oiliumq^ congeries , ftruesq; maximas extitiiie. Is nuti^ cius Romam ad Carolum delatus, eius animum minfice turbauit, vnde vocem illam protiilit , quam Ricordanus, & Francifcus Ma-. Lih.^.annal. laipinus iliius aetatis biftorici, ficut a Papirio Maifono citantur, FrancoK memoriae mandarunt: Q3AND0 fortvnam mihi ad- VERSAM fme meditationes hifioric^. VERSAM ESSE vrS D Ε VS , F Α C I Τ Ο VT S Ε NS I Μ AMIT- TAM, QV^^ BREVI TEMPORIS SPACIO PARTA SVNT. Hoc etiam illi accidit. Etenim , licet omnes & extremos conatus adhiberet : tamenneq; fuis neqiiealienis viribiis Siciliamrecupe- rarepotuitjfoutunam indics magis magisq; adueriiim expertus, qucT vbi aliimnos femel deferuit, niillis artibus reuocari confuf- uit. Fuit autem alioquinCaroIus,vknonacn modo ingenio ad prudenter cogicandum j fed etiam ca quic decreuiiret,ilrenue exe- quebatur,& animi vigore, pr^eftantiq} fapieiitia maiores fuoslon- go interiiallo fuperabat. Paulus autem^milius eandem hiftoriam lih. ita recenfct : Rei nefariiE coniuratio', annp eius fecuii odogefimo primo , fandis diebus fadaj- randiilimo Gffinium anni temporc ' fcelus admiilum: DiesDomino refurgenti feftus , qiiiim ex tem- ploru turribus campan^ Γοηϊαι CQnfuetudine quotidiana fignum ad vefpertinos hjrtinos daretur , ater funeiiusque Francis fadus. Tota infula CcTdes inermium, nihil timentium , iiicaiitoiiimque Francoriim vno tempons veftigio &de facta. Paulopoft inquit: Defedio Siculorum , vt frequentior fama ptodic, a me comme- morata eft : fed fant non contemnendi aiitores, confternationis initium a Panormitanis ormm: quum die fanda^refurreilionis ad templum, quod ad montem Regium j tertio ^ Panormo lapide abeft , religionis cauila, promircue conueniretur j Francos per cauiram icrutandi, ii quis cum telo eilet, etiam matronas virgines- . que excLitere, liGeiitiusq; pertentate iinus , traitareq; coepifle, Ea exreiravins moca, pnmiim lapidadonem fadara: mox exvrbe arma correpta Francos c^fos. Hac continiio fama Siciliam to- tam periiijgante , a iniUo Franco vfquam temp^ratum. Qu^uin ad Pontificemdehacconftemationeagereturs^Panormitanismiiros ad eii_m viros fandos , qiii ad pedes iUius ftrati, veluti pro ara ho- ftiaq; Chriftiim agnum Dei faltitantes^illa etiam ex altaris myfte- rijs verbafupplices efFarentur : Qui toUispeccata mundt,mifererenO' itri. iterum : Qui toUkpeccaU mundiy-miferere nofiri.TGniiim : Qui toU lis peccaumundi , da nohispacem: Pontificern refpondiiie, Panormi- tanos agere, quod feciHeiic , qui quum Ciinftum pulfarent, eun- dem Regem luda^orum falutabant : re Iioiles ; fando ialuere iu- bentes. Ha?c^myliii5. Igitur expuliis & deletis ex Sicilia hoc :ruento aftuGallis vniuerlis,Petro AragoniarRegijeiusque con-- Fff iugi. \ifM 0^ers> [uccifim^ iugi Conftantia?, vtpote legitimas hieredi regnum SiciKai reftita- ' tum eft. Hinc ortum eft prouefbium de vefperis Siculis, quo^ pailim nunc in ore eil, propter UAtinee Parifiennes , iieut Gallicl vocantiir 5 in qaibns.s alijs tamen de cauffis, tantum Chriftiani faiiguinis , ab ijs qui Chiiftianiilimi perhiberi volunt, effurum eft, vt paffimnuuli eius inplateis fluerent. Quiiiimmo tam diu in Ytf Limque fexum fceuitum eft, quoad publica & nobiliilima flu- mina repleta cadatieribus & atrata ianguine conipeda fint , ita vt accolis etiam longe diiiitis 5 vfiis aqus adpotum aliasque res ne- ceiranasj nec non & efus ρΐΓααιη humana carne faginatoriim,ma- gna cum execratione cmdelitatis , & inauditae carnificin^, ali- li&.^Dik/?(^ quatitifperexofus &iniitilis fuerit. Agathias tradit olimFrancos jGotbkff. a Narfete ita in praelio ad internecionem vfque cseibs eilej vt circa Capuam campi cruore & fanie inundarint , & proximum flumen excciTeric ripas, quia vltra quam ferre poiTet hoftium cadaueribus Tepleretur : Ideoq; ibi in Carilinifluminis ripa talem infcriptione in lapide fadam efle : Α<3χΑ5 c α s i l i ν i f l v μ i ν i s μ ο τ V I S G R Α γ A T Α S S V S C Ε Ρ I Τ Τ Υ R R Η ί Ν I Μ Α R I S L I Τ- ^V-S» QJVANOO FRANCORVM GENTEM OCCIDIT AVSO- NIVS ENSIS VBI MISERO H^C GESSIT MOREM BVL- TINO. FELIX ETIAM ISTE FLVCTVS ET ERIT Β Α R Β A* RICO PRO TROPH^O DIVTINE ERVCTANS 5ANGVI- K E M. Haec autem Cicdes in iuftaacie contigkFrancis ab externo ^ofte , ideeque trophxum vidoribus , ficut & olim, tefte Thucy- dide, &deinc«ps vfitatum fuit, ftatuere pro libito liciiit. Veriim recens laniena Lutetiana , & alibi pailim in toto regno GalliiE, cuius mcntionem fecimus, fiib puietextu nuptiarum, & quidem in cos , qui ab omnifraude inildijsque, fidentes folenni fidei regi^e, in ledis reciiri qaiercebant ( iiquidem verum eft prouerbiiim Gal- licum : Qi£ il aife λ tromper qui a ml mal nepenfe. vnde experien- tiateftatur,quod nemo celerius opprirnatur, quam qui nihil ti- niet : ^«rfreqiiendffimum iiiitiumcalamitatis fit fecLimas} perpe- ti-ata eil : &ab ijs^ qui veluti fibiipfis dextram fuam iiniftra abfci- tih. f/, deiunt. Non iecus ac olim Macedonias accidit. Ea enim,vt luftin. deplorat, in duas partes diicurrentibus dacibus , in fiia vifcera ar- mabatur , ferrumque ab hoftili bello in ciuilem ianguinem verte- feat, exeinplo furentium manus ac membra fua ipfa Ciefura. Ο rem βΐίβ medmtloneshiflorka. fem cum vifii crudelem, tiim auditii nefariam ! ciiius labem nilllui Oceanus poisit eliiere. Simile aliquod propemodutn Veiperis i5iculis accidic olim, vt veteres hiftorias recentioribus confera- mus , quum ailu Mithridacis multa millia Romanorum in Aiia ex improuifo, diueriis in locis fimiil necata eilent. Miiit eiiim lireras Vhmtn tpU ad vrbcs regiorigillomunitas: iuisitquevnodiemandata exequi^ tome fuper nequire^riecogmtaribi cauerent. PrςmiainΓupcrnoniρΓlstan- l^xviii. Uhrti tum interfedoribusyfed & populis apud qnos^Gffderenturj pro- numero c^rorum piOpofuit , contraqiie magnas poenascommi- inhiftmcU,- natiiseftijs^, qui iliis pepeFciiient. Eodemmodo, tefte Herodi- anojPartbis improuiia clades ab Antonino Caracalla iub prsEtextu nuptiarumjdum immemoriudsiurandipra^ftiti, eos inermes lecuros , vtpote nouum iponfiim exceptiiros , ciim parato exerci- tu inuaderet, magna cum ipforum indignaciane & deteftationc periunj,accidit. Qai etiam non quieiierunt, donec coIle(5fcis vi- ribus, pecuperatis captiiiis & rebiis ademtis, Romaiios ad ini- quas pacis cotiditiones adigerent. Sedrecentior eftinopinata δζ' inirerabilis cxdts & exidiim Equitam & ordinis viiiuerii Tem- plarioriim , qui iicet haereieos , aueriae libidinis , contemtx crucis, Ixfx maieftatis, aiiorumque nefandorum cnminum &flagitio- rum accurarentur, qiia?^ Gagiiino recenrentur: tamen eos Re- Zih.7. caff. gem Philippum Pulchriim, faliis aulicoruin perfuafionibus, 5c hifiorJrami ^elucrijfidisque cnminationibiis,iniligante Ciemence V.Pon- tifice RomanO j indudiTm , infontes accuiaile , & Γιιρρίιαιϋίι de illis ΓιΐίΏίΐίΓε, plerique tiadunt. Inter hos Papirius ΜαίΓοηιΐ5 fu- amnarrarionemdehacreita eGncludit: Quid hiclciitores diduri. iiint? Regem illum certe impiiim,.pomiiicem indemeiitem^^fa^ - t^anriir neceife eft. mitiorem enim iententiam dicere non poisint.- PauliiS iEniilius autem, vbihiiius rei mentionem facit,Sunt noii' tW.S.derehm dbfcun autores,inquit, lacObum Biirgimdionem ordinis pnn- gejisJunc^ eipem , quum produdus ad fuppiicium , circLimfLifa ingenti miii- titiidine , dum pyra extruitiir , ftarec , propoiita vit^ ipe ac impu- liitate , ίϊ quae in cuilodia faiTusde ie ruisqiie eliet , nunc quoque' COnfeilas veniampublice peteret> huiiifmodiverba feciiie: Eg ο » mmc fupremis rebus mcis , qiium locum mendaeio dari nefas iit, ex animo vereque fateor, me ingens in me meosqiiercelLiscon- j»' fciire,,yhimaque fiipplicia cmn fummo ci-uciatu promentum, Lih. Efiher cap.s. 5j qui ingratiam jquorum minime decuit,dulcedineque vit^jfia- „ gitia impia fceleraque ad torm^nta etnentitus ium iii ordinem „ meum, de religione Chriiliana optime meritiim, Nec mihi iiunc „ vita opus eft precana j & noud fuper vetus mendacio retenta. Exin rogo impofitumjac admoto paulatim igne primoribus pe- dibus , ad cxprimendam fcelerum confefsionem ,.ηε tunc quidem, quum reliquo corpore depailojvitalia f^do nidore torrerentur, ab'huius orationis conftantia deiciuiiie, aut mutatx mentis vl- lam fignificationem priEbuiiiej neque ipfum, neque duos ciim ipfo fupplicio afFedos nobilifsimos eius ordinis viros, quomm alter eilet Delphini Allobrogis fii^ter. Fadliim hoc eft, vt dixi, Clemente V.PQntificeRomano, qiiumvniueriusille ordo Equi- tum , Anno Μ c c c X I. in concilio Viennenfi condemnatuS;, & neci deftinatus fuiifet. Non mitiorem Ianienam,ίed muItoatro- ciorem Amanus , excsecacus ambitione, odio, vindid^que cupi- ditate machinatus eft, panimque abfuit, quin eamperfeciiTer, A- hafuero ^ege potentiffimo imperante , ficut in iacris literis legi- mus. Inftindu.enim iftius ambitiofiiiimi atque iniblentiiJimi ho- minij omnes ludaei vnk cum vxoribus & liberis , in toto Ahafue- ri (qiiemnonnulliCambyrenfilium Cyrijalij antemj^&redius, vt putp , Darium Hy ftaipis , patrem Xerxis , fuiiie autumant ) re- gnojCcntum yidelicet & viginti prouincijs, degentes, quorum fuic innumerabilis multitudo , vno die ; is erat tertiLis decimus menfis duodecimi Adar; iuilu Regis,dolofis & rubreptitijsperrua- iionibus decepti, prstextu religionis & rebellionis criideliter in- terfedi, & bonaeorumdirepta ίαϊίΓεηί, ηί Deus reginam Edif^ iam,vel Efther excitairet, eaque detedis falfis delationibus Amani , animum Rcgis ad ianiora coniilia pietate 6c priidentia fiia flexiiiet, & hac ratione iuum populiim ab exitio imminenti conferuaiiet. fmemeditutioneshifioriciS>. ^ij De nonnuUomm nefanda vmdiBA C Α ρ V Γ L XXXI I I I. V VM Roma per Picenum iter vnk cum rodalibiis face- rem, tranfeimdum nobis fiiit oppidum hodie Terniap- pellatum,quod Veteiibus Interamna VmbriiefuicfitLiin in vaile amoeniisima & fertilifsima velut inter ramos Naris fluuij. MunicipiumvetusRomaiiipopulifuiirepluresantiquis marmo- riiminfcriptiones dcmonftrant,cuiiis,nifallor,eUamCicero, Li- uiLiSjPlinius &alij f^pius mentionem faciunt.Nam & aliam inter- ^ amnam ad Lirim fluuiam in Latio , coloniam Romanorum olim fiiiire,eamque veteres Inreramnam Lirinam appeliaile, ad diiFe- rentiam municipij in Vmbria eiufdem nominis , de quonunclo- <]uimiir,nonnulIi ex recentioribus aatonbas notarantjinter quos dlantiquitatis fedulusindagator Pighius.In ingreiru, fuprapor- In Hercule tamhuius oppidi,inexceiratiirnconrpeximustabulam,inquaaf- Frodicio. fixierantjvtnobis pnmointuitu videbatiir, plures yeipertiliones: quodquumnobis infoliLum eilet, &ambigeremLis quidin tabu- laifta, in cam conipicao locopotiisiiriiim,propofitumeiiet5 qui- damrcirdtantibusnobisretujit, qiiidpaulo ance accidiiret. Fue- runt, inquit, in hoc oppido dua^ nobiles familia? , diuitijs & clipn- ^ telis potentes,qiiaelongo tempore capitalesinimicitias inter ieie ixercuere,ita vth£ecodiaillisli^reditana,multiqLte vtrinquein- terfedifuerint. Tandemvna exillispropcernimiamcupiditatem vindidae, mora; impatiens conftituit,non vnum atque akeriim ex adueriarijsjper iicanos,paulatim ex infidijs e medio toUere ; fed v- 110 impetu vniueriam familiam aduerfs paitis funditiis delere. Conuocarunt igiturrubalio prsetextu, ex agro vicino ex cliente- lis fuis magnam miiltitudinem hominum iii oppidum,eosque vna cum fuis ficanjs domefticis,qui hodie Praui vocantur, clam armis inftmxeruntjiuireruntque vtparatieiTent, figiio dato adaliqiiod egregium facinus perficiendum.Mox captata occaiione,no(5te in- tempefta eos armatos ad prfftoriujn clam addiixerunt , & prxfe- F f f 5 dum Ctumoppidi, nihiltale metuentem, inruam poteftatem r^cJege- runt, reliiiisque atiqnot, qui prsetorium cuftodireftt jdoiiec fuam intentionemperfeciiientyne iignumaliquod tumukus vigiles ci- uibiisdarepoiTent, magno demceps filentio ad a^des adueiTano* rumacceiTerunc, ceterisqiie inangiportu rubriilereiufsis , decen^ circiter ex eis Pra:torem,velud fui domeftici eo dediixerunt,eum-r qiiecoegerunt, vt pro autoritate fua fibi patefieri xdes iuberet,; qtiaiiremrenamcumfamilia aduerf^ partis absque moratrada-- turusjcum hacinterminalione , ni faceret, ΓθϊΙΙϊοσ fica οοηίοίΓαιη - ki. Pr£Etor animaduertens in infidias ie delaprum& ilibico metu* perterrefadasjpaniit , iufsitq; apeuin ianuas ^diam.Illi vifo Pr^- tore , nuUasque iniidias ΐρΓο praereiite iiTetuentes , portas omnes,> alioquinbene munitas patefecemnc, eufnque, cum facibus ob^ uiam progrefsi , hjonorifice exceperunt^ Patefado aditu * Pr^to-i reque in veftibulo, cuftodibus adhibiCK, relido,moxreliquifub-r fidiarij omiies,figno d2to,inaedes aduerfa? fadionis irrueriint , ο-· Hinesque quos repererunt, mira crudeli&ate , & pkne diabolico-' furore inftigati,n0 habita rationc iEtatis, aut fexus , iHterfecerunty kavt equis generofioribus non parcereiit*- Pera(^o hoc fcelere,- Prstorem iuiierunt portas oppidi reierare. Qupd is attonitus pa- iiore,& incertus de fua faluEe, continuo fecic. Egreisi igitur fimut cx oppido,vanalatibula qua;iiuerLint; . nonnulii enim ex illis fica- rijs caiitiores, portns maris vicinos petieriint: aHj adamicos fide- liores diu€rterunt. Verum vt illi omnes,paucis exccptis , benefi- ciomanseuaiemntjkahi euulgatorumoretamhorrend?carnifi- dnsE,plenqu€perqmliti,&exlatibulis extradi, meritisqu^ fup- plicijs fubicdi Γιιηϋ.ροίΙ membratim diiTeiai 5 eortrm maniis & pe- desjin tabula,quam intrantes oppidum fupra portam m turri con- ^exiftis,aftixi, oculishominumad terrendiim aliosfacinoroibs expofiti runt.Hi adufti fokjpropter altitudine turris , infcijs huius tragoidisE, vefpertiliones vid^ri poflent. Nos audita hac horribilt lamena , crLidelitatem hanc & vinditftae ciipiditacem deteftati,iter noRrum profecuti rumus. Etii autem hocfaCinus deteftanduin,& imman^ fait , tamen louianus Pontanus maiouem , 6c plus qnam belluinamrabiemquoruiidamrecenfec.Eaenim,vtpoteChnftia- norum , meo iudiciojonge faperat Locrenfium Ethnicorum vin- didamatiOciffimam,quaminitiriaaffedi publica>de vxore&li- beris fuemeditationeshifiorkA. -f^i beris Dionyfij iiinioris , tefte Athen?o ΓιιιηΓεηιηϋ.ίΝΓαπι qimm mi- jjh.u. capjo, ris modis in eos f^iiijirent.taniiem coiitumelia fatiati , carnem fub indimof ■inanuum digitis aciibus pangentes,interfeceriint:p0ft oilibLis de- fundoruminmortario contuiis, &conrciiraminudmcarnereli» c[ua,eosdeuouerunt,c[uinonaliquidindeguftairent:deindepoit- ' ■eaquamdirasfunc imprecati,carncseasmoiis obtniieriint, vtab ijs vorarentiir,qtiifriiges in alimenta iibi molebanc,& qαςrebant: reliquias autem in marc demerreriint. Auiara meam Leonar- dam, inquit loiiianus, rariilimi exempli matronam, non fine multis Ucrimis puir audiebam referentcm,qimm inter digiadian- tes quaiHam inter ie familias inimicitiae fummis exercerentur o- dijs, captiim quempiam fadtione ex altera , eumq; e veftigio con- cirumin minudffima etiam frufta,moxqueexemi:umiili iecLir,in L"unis,candentiffimisque carbonibus, a fadioniseius principi- ustoH:um,perque bucceIlasminiitim diirediim inter cognatos adidinuitatosjnientaculum diftiibutum. Quai autem luporum tamanhelatarabies, aut&uientispro erepta proie dgridis, Iianc ipfam fuperauenti Allata etiam poft deguftationem tamexecra- bilem pocula, non fine colledi cruoris aiperginet congratulatio- nes habitx inter ie , lifiiSjioci , leporesque cibum ipium condien- tes. Denique & dijs ipfis propinatum,tants vindidie faotonbus. Similem hiftoriam de Trincio Vmbro idem refert. Canradiis Trincius,inquit,quiFulgine2 in Vmbria impentauit,C£ero Nic©- lao eiiis fratre, ^pr^fedo arcis Nucerin^, obaduicerij iuipicio- nem, praEfediim ipfum ita expugnare aggreilus eft , vt ille , amiila tandem omniipeeuadendijinterfedispnus vxore&libenSjieie e fumma tarn deiecent , ne viuus in Conradi poteilatem perueni- ret. Itaque Conradus deceptus opportunitate in viiuim illnm iae- uiendi,qaotquotfamiliarcs,cognatos, amicos,nocos,qiiiq5 cum illo confiietudinem exerciiiiTent aliquam, captos cruciatosquc ad cxcarnificationem, ad vltimu comminui in frufta exenterariq; im- perauit, acperientes, maximeque frequentiiim viaramiepesac margineseorum vircerainteftinaquerulpendi, acpaffim diipergi, vt neq; aut vindidam appellare hancpoisisjaut punitioiiem.Hiec Pontanns.Leanderquoqueiniuadercnptioneltaliie reeenfet hi- » ftoriam,qii^ Γαο tempore accidit,iane memorabilem,tum propter crudelitatem belluinam,tum propter posnam tyranntdis. Altobel- Itis lus cuidam ciuis Tudertinus, patriie (wx.nt^do qua de cauiTajbel- lum'intulit ,eamque occupauit. Qmim autem iri cmes fiios mira crudelitatenonroiumaliquantirper feuijilct,ied vicmaoppida & ditionem excLirfionibiis hoililibus & rapinis afFiixiilet; tandem;. ab ex€Lxitu pontificio proiiigatus Sc captus eit.Mox in publico lo- co nudiTs tabufe aiHxus , vt omnes quos ΙχΓιίΙ^, de eo vindidam fumere poilent. Accurrerunr igitus: matres , quse abeo liberis or- bat^ eirent, ricut rabio&fer^ ; ex qiiibLisnonniill^dentibuseius corpus dilaiiiaL-untjaliae alijs modis eum rauciauerunt.Patres quo- quc & amici eoLaim,qui ab eo interfedi eratit, ο€ΐιΓθ5, co^ & alia : membra exti-axerimt , nihilque omirerunt,quo cruciat^s eiiis aii- oeretur. Vei-itmillemagnaobilinationeomnia conftanter tulit, affirmans niliii noui ribiaccidere.reenim iftud fapplicium animo\ fuo iampridem concepiiFe.Tandem mortuo iilo , erga cadauer ni-- Iiilominus feLiitum eit.dilTeaum enim ita iaceru , in minutas par- tes,&adpondus, ficutalii^^carnesinmacellofolent, diuenditum eft ijs , qiii iiondunni fatis vindidae deeo famriirentr vt quod reii- qiium eiTetjdeiidrareBt, Res fane auditu horrenda ^ multo ifiagis vifii iiefanda,emtanT eiFe carnem humaria ab bominibus & man- ducatam adratiandum aniriium yiiididie capidum.&c. Atrociisi- Chmtre difi ma h^c funt : Cedin libro G allico,cuius tituliis eft : Traiite preparate humicme. d i^apokgiepaur Herodotcrecenfet autor muito atrociiis yindid^ ex- emplum de iralo quodain , qiiale vix credi poteft hominem cogi- taffe, ttiLilto miniis exuta omni humanitate perfeciiferDEVs enim, lih.S.cap. io^ vtLadantiiis docet, qui ceteris animantibus iapientiamnonde- :dc vm cuUu. .h dinus,Mediolaneniem}quendani,ait autorille Apologiai,odiaiiia' crgaaiium, fimm paulo antefamiliarem , dccem integros annos aluiirev& toto hoc tempore multiplices quxfiuiiie occafiories, quomodocnpiditatcmruamnefariam vindictieexpleret.Tandem fruftratiim fLia ipe, humili geilii& blanditijs iimulaiie, ie plane re- conciiiatum Tiioadueriario j qui periuailis ab illo, abiqj metu cum co(immemor prscepti Siracid£e,qui vetat,iriimico fidem vnqiiam habendam. ν t enim , inquit , ics contrahit iitum,ita 8c prauitas ip- fius.atq, vbiabieceritie&dimiiriis incedetjibiadticrte aninlum & caue ab iilo tibi } familiariter , vt antea foiitus fuerat, conueria- ricoEpit. Obftiuatoigitur commodoloco, ^tergocum alter ex infidijs deimprouifo aggreditur , &humi prortrato ficaniortem minatiir. Is oppreifiis ab adueriario,queroputabatiibi rccoiicilia- tum/uppliciter vitanVdeprecatus eftjqui quafi exoratuSjliaC con- ditione ieilli obtemperaturum promiiic,iirenunciaret Deo, δζ omnibus eius beneficijSjadanimajfLiarialutemconciGis. Etfi au-. tem ilii miiero hominihbc duriim eiiet , tamenmetii mortis, ex- tremaq; neceβitatecoa(5t'u?5 rhbrem fuo adaeriario . licet inuitus, gersit. Sceleilusilleyiiidigniis qui iiomoappelletura ailecutusid G g g quod^ I quo4valuerat, moxfupplicem illumilium ficaconfodk. Niqac hocfacinore ncfando contentus, auiusfuit praeterea gloriari,^ •tamcxoptacam & fuauem vindidam de fuo inimico rumiiiiejqua.- lem niinqtiam iperare auilis fuiiiet. Non iblum enim corpus inr- mici ie confeciiic, ied etiam autorem ΓαϊίΓε, vtanimamfuamab- iiiratione fua perdiderit. Vtinain autem liic crudelis iicarius , fi Platonem , tanquam gentilem V monkorem habere noUiiiret , qu^^ s> monendo ica dicit : Crudelitas in taf tari barathrum improbos ab- 5» 4jcit,vndenunquamegrediuntur^-ialtemtamencogitairetid,quo4 Bui^tY i2. „ D.Hieron. icribit : Sicut miiericordia-rurium eieuat adDeum i ica Frophet, „ deorfum crudelitas iii infernum abijcit. ^efmiliuteRegniMeapolmmy^f jsim ^rouentihm» C Α ψ ν LXXXV. Agn a cum voluptate vidimus aina;niis. paFtem Re- ; gni Neapolitani , pricrertim agrum Campanum , vel , vt VeteresloeutiruncCamposLaberios, qui,vt Vbertus iielaudihus Folietaicnbit,itadi(5ti funt, fiuequ5dineo agro coletido pliiui- VYbuiiiea,polii. mus exudetiir labor, quod pingue iblum vi iiia molientium mani- bus reludetur j iitie qubdhGcinprimis folum dignum iit,in qnod -hominum induftria & labor inrumatiir,neq; viiquamk cultu cef- fet. Mirabamiirauteminter alia fertilitatem eximiam. Eftenim ver ibi perpetuum,& arbores propemodum toto anno οιίιιΛς fra- giba^jVcl vtPoetadeiaudibusIraliaicanit: i -Biigrauiddipecudes,bispomii-vtilisarh.os. L'ih.4. IdipiumPolybiiis memoriae tradidit,vbit}icit, Campanu agrum eiIe&copiarerum,&fertilitat^ regionis,denique & amoenitate Lih.s.CAp.j, acpulchritudine fitiis exceilentiiiimum. Hoc Plinio qiioque & ljb,u capJ0. Floro ignotum non fuit.Omnium Boh modo Italia,inqiiit Florus, fed toto orbe terrarum pnlcemma Campaniie plaga eft. nil mol- iius coeloyiiil vberiiis foio j deniquebis floribiis veniat,ideo Libc- riCererisq; certamen dicitnr. Nihilhoipitalius mari; Hicillino- brlesportus, Caieta, MtrenuSj6ctepenres fontibus Baiac, Lucd- nus 9 βπβ mfdiwiones^hifloriu. ^τβ iftis ■& Auernus^ qua*dam maris otia : Hic amidi vititiiis montes» SauruSjFalernusvMailiciis 5^pulchernmus omnium Vefuuiiis, ^tricTi igiiis imitator. Vibes ad mare , Formiie, Cuim^j Pu- f«oli, Neapolis &g. Verum iii hae eximia vbertate lieet egre«* eiam nobilitatemhabeatrtamen tanta eft improbitas q^uoriindani hominum iliis in loGis,vt iUic vernacuhim prouerbiiim paillm au- diat iir ; U regno Neapolitano eyn ddicato paradijo, ma habimodagU dU" uoU. Yix poteram autem adduci,vt credercm cuidam nobili viroj affirmantijRegemHiipani^ extoto illoregno fertiIiifimo,quot* annis perpaiKos,inEerdumetiam.niilios pfouentiis habere certos,^ illoseninvferc omnes infumiadalenda prsefidia Hifpaniea,quieiii tGtorcgno,& miinitionibus;tumadcontinendos riibditos , iiigo «xterno non peniciis aliiietos j-tum contra improuiias iiicuriiones* Turcicas , in marisimis dt alijs opportunis iQcis diipofita iimt. Si-- qaidem ob eam caiiilamjNeapolitre.s arces milite & arrais muni- uilimae conΓpiciιmtUΓ^vna propc vrbem inedid^. monte, ^ quam eft<;oenobiLim Cartliufianumj quamPighiiis Gailrum San- liercuie^ reremenfe nominat ySck Roberto rege Caroii H, filio ante c CL^ PredUh - annos extru(5hm puEat: altera Arx Lueullanav velT tur , Lo Caflelloikl Ojio , qn% pPDpter formam oiialem icopuli mari-i jlis vndis inful^ in modum circumfuii, illiid nomen accepit,non procul ^ portu : tertia ad portum , quie non itapridem Regia iedes Aragonum fiiit Hane arcem Cailrtirn nouuiii nuhc sppeltant, δζ ante C C C.amplius annos extrudam a fratrc diui Liidouici Fran- ; eoru Regis Cai olo L Neapoiitanorum Rege & Andium Comicea. vcvrbi&portuiadiierfus maritumoslioftium infiiltus ciletpr^^ fidiojidemPighiusrefert. Eandenrqiioq; rationem praiientuuni^ efle in Sicilia aiebat ille NeapoliEanus, Percimdanti autem mihK Quaieergo tammagnosrumtasabsq, certo emolumento Rexin' tam proCLil a fe diifitum Regnum impendit ? cum prarferti m pro- pterdiftandamlocorumr abiliojtimpore belliparumauxilijcx» pedandiim fit , nequ€ turo pra^fidia externorum πιϋκαΐΏ indea- uocari pofsint ( Animaduerteram enim neminem ex ciuibiis δζ' inquilinisiVelperpaiicos,at fidirsimos iniftas rres munitiones in- iromittti.immo quum nobis poteiiasihtroeniidi ab Hirpanis ρΓς- fidiariji' conceila ciret/ediilo inquiiebant, an cmnes^ G^rmani efe. ..ifemus , n§Qfoa^ kalus , GailuS;, Polonusue inter nos deiitefceret) ^ Dicams> ^20 Oper^ βί€€ίβΗΛ9 Dicam,inquitj quidRex nofter faciai jlsemm fi pcciim*a num rataopusliabet, pctitmutuoaftatibus Rewni aliquoc tonnas au- rijVt vulgo vocantur : hi cum icianr prmdputnpceces habere vim fnandatijiecunciiimMimum: Rogando cogitquirogat potentiorj libentergratificancur Regifuo, quodaliQquiii force coadiface- rentylicet ccrto fciant, fibi neterunciumreftitιlt^m iri.EthipΓo- eentus non negligcndiiied propemoilum in.ter cercos reditiis nu- merandirunt. Vera autem fuiiie ea , quae nobilisindicabac, & all| In lihodebel- .quoque cenient , & patet ex Ludouico Viue Hirpano.dodiisimo, Je TuYckii. qui fcribit, Italiam tantum illis vcilem είΓ^ί, qui in pace & Γιηε vlla pofsidcat controuerfia, vt Siciliam plim ^egibus Aragonum. Nam alijs non rolum annuos illic reditns alendis pr^fidijs non fuf- ficei-cfedmuitu deriio addendumeire.Equidemjinquitjde ijs, qiii idrcirebelliisime exiilimabantur,audiui^,qim,dicercnt5ad Ferdinandi Regis nuijimum feftertium ex Neapolitana dicioncy niinqiiam redijife j quin poriiis mitti jlluc folitum ad tclerandos , militares rtimuis,ex prouentibus CafteUiE. Sit hoc tibi m gumenti vice,qu:i;)d GaUia^ Hirpania , ex quo ccEpeiiinc in Italia res gerere,exhauila? & profiigata^ funt : Itaiia iion eft diachma fa* €la pauperior 5 nifi quanmm militaris fuuor vaftauir. Jmprecationesejfe^vitandas, Ca PVT LXX XV Ϊ. Ag Ν Α eil interdum hominum facilitas, iiegraiiius di- cam,qui, vteaqUcE expeciint faciliiis coiireqiiantiir, vel verbis fuis fidem autoritatemue maiorem conciiient> non dabitant pleriinq} caput fuum deuoiiere , & iibitnet dira im- piecari. Hacde re habemus memorabile exemplum in Carolo LihJ. Comm. BoEbooio , qiii, ytrefei-cBeUaiusiniignis hiftoricus, qaum^Me- diolaneniibusmagnam vim pecunicCj ad ftipendia milkibus fol- tienda poftulaiiec , ijque propter exadiones & continiia ^ella, numei-areeamrecuiailent; promiiitillis, ii hac vice tantiim ob- fequerentur, & defcriptam pecuniam militibus numerarent; ,optare fe 4 Deo, & ^ Dea immortali prccari , fi forte illis vila prfe^ terea fiuefneditntioneshifioricA, jf.21 terea fieret iniuria , vt vbi primum inter .lioiles yeriaretur , fiiie in prxlio,fiueinoppidioppuguaUone,pIumbeapjianecar^^^ ||Μ|Μί vtFrancircus.Guicciard. receiifet, reipondit Mediolanei^^^^ In ItaUcis hi-. ^^^β fibitngiiitaaureorumiiiimmiimmiiliainmenftruummpend ; ' miliudarentvre exerdtum excra yrbem dudurum, & quamuis ' ^° - , '* ipfos alias huiurmodipromiffis dcceptos fuiil^ r^^^ bis ac fidc iua fretos, id certo credere ppiie a^^^ Deum orarevVtllfid.emfalieret,primus hoftilium tormea^^^ globusfibi capiu auferrcc. Hac fpe immunitads freti Mediola- iicnies,maximacumdiiHciiitate,iiquidem vniuerίaciuirasexhau-. fta erat, pecimiam.corrarerunt,& militibiis ftipendia perfolue- ' I , runc. Veriirn nihilo mitius deinccps,quamuis adegeft^^^ " mam plerique redigercntur ab afrufcatonbus , exa0l;oribus , ipiis- que milidbus , fruftra implorata fide Borbomj, tradad fadovpaulopoftBorboniusCsfareanum exercitum ad Fiorcnti- amv&quLiniab hocconatudepulruseiret,ad Romam pccupan- d^m duxit , vbi dum ipfe acriter vrgens oppugtiationcm, anrequa nebiila , fiue fortuita , iiue fatalis difcuteretur » moenia tranfcen- dcre conatLir , globo , incertam a fuis , vel ab hofte , traiediis in^ terijt. QujDd plurimi diyina vldone,vt idem Be^^^^^ diilc putaiu,qaia fidem Mediolaneniibas datam foluiiret. Eius tiimulohxcyerbainrcdptafuiireaitArnoULisFerromis: AvcTo lihj.derebus IMPEHIO. SVrERATA ITALIA. DEViCTO GALLO. Ρ Ο ti- gefiii GalL TIFICE OBSESSO. R.OMA CAPTA. CAROLI BORBONII Hoc MARivioR ci^EREs c Ο Ν Τ I Ν Ε T. Απ autem h^ec ίΐΐ- ' fedpdo, quccforcairetemporana&njilitans fαit,adhucextet,Pi- ghiLls,quiCaίet.τeius monumentiim,vn^camOdedLaiitrechij Hercule fiimtiioram , cum elogio hoiionfico Caroio principi CiiuiEe, vnk Prodido. cumalijs vifu dignismonftratumfaiiie dicitjoon addit. Accidit ° ' hoc die VI. Maij, Anno poftnatiira Chnilum Μ D XX V 1 1. iicut 1111- merum annorumieqiientes veriiculi indicant: ' , AlteraposlCap-osGxLLospopVLlqVe fVroreSi . ' ' AefiasteCapta,,RoMa,CrVentafVIt. EademderehiftonaexcatapadCranziura. Scnbit cnimC^rarcm Li^.ed audi pr^tei-ea infigne diuinae iiiftici^ exemplum. Mater ciiis f urti fuit accufata , qux quiim videretvfe alio modapurgare crime poire,confugit ad imprecationes,quumq\ie eiTet eo tempore gra- uida, vt maius pondus verbis fuis adderet, iiiter alias imprecau nes dixit : Si veraeirent , qus illi obijcerentiir, fe optare & l Deo petere,vt foetus ille qiiem geftarervtero , in lucem editus , ne ver- bulum proferre poffet , fed dum viueret , nuitus maneret. Quod poftea,vt videsjadumeft, &ipfamet fefe fiiis imprecationibus prodidit, furtoque penurium adiecit. CfeT enormia dehda eu in filio punita fuere. Quoniam ver^in mentionem mutomm in- cidimus,fciendiim eft mutos tales Sultanis Ofnianidis hodie m deliciis eife, qui animi fenia fignis quibufdam apenre iolerter no^ Eunt,6cviciilim intelligere nutibusac iignis indicata. De^quibus f teandauiusnofterEaferxihifCoiMamrecentemdeMura comm Imperatore refeir. Soiebat, iiiquit, Murates, mutos equis Tmac. ^^^^.^ndibus, & ob molem cocporiim cardis imponerc quum ipfemaxime agilibus acpr^efertim Arabicis vteretur,& modom hunc,mod0 iniilumproueaus,n^rui bubuli ( caraiiazzatn: ipii -voeanr,} verbeEibus ^am mutos qu^m equos eorum caifos, ad ^ f ira impellerec. In lioe ludo correptirs comitialrmorbo,ribi fa- miliari,tam graui lapfa ex equo decidit,adpauimentum alliiu?, vtomrtino per vrbem, veliam moriturtis, velmortuus credere- tur. Adeo Genizari pro more, velutiexftindo Sukano, lam Chri- ftianorLimHebr^orumq; tabernas inuolando diripiebant, ita yt vixcohiberipotuerint. Sedueuertamur adimprecatioπes,aqul- bQrpaυίiΓper digrefsi fumus. Sand memorabiie eft exemplum, qiiod non itapcidem in vicinia contigit , quum qiiidam nobilis inukis imprecationibus & execrationibusfubditos luos mik llixiiret, & Cisegiiret, vt arcem faam dnrifsimis laboribus sdifica- renc , eosque inter laborandum Sc alias,nulIo alio iiomine,qu^m canes iuos appeliaret. Noiidum enim ^dificio abfolato in gra- iiirsimum moibum incidit, quumque noiidum ab imprecando, oc luo- fiHeme^mioneshifloricA. /& fubditos canes fuos appelkndodefifteret, Deiim ita oifendjt,vt prorfus elinguis fferei:, 0c dnm ha?cicriberem, nulia arriciilata hu- mana vox, fed rolummodo iatratus caniniis ab eo exaudiretur. AI- terum exempliimnonrninusmemorabilein vicinicuiufdamprίn- cipis aula nuper accidit , qiiiim nobilis qiiidam aeciifatus elFet de nonnullis iniiiriofis verbis temcrc profufis , isqiie ibrenue iniicia- retur , & vt accufarioncm illam confidiam eife demonilraret,ca- puc fiiam diris deiioueret. Intet alia enim dixic, ii eiuimodi iniii. riofa verba protitliiret , pecere fe ^ Deb, vt mox %num irx fus in corpiis fiium edcret : iin Deus boc difFcrret, conteftatus eft diabo- lum , vt ipfe hoc faceret. Vix abrolatis bis & alijs diris imprcca.. tionibus, fubit^ pronus corrmt, &- epileptico morbo,quem ante^ nunqua renferat, tam acriter corriiptus eil, vt veliiti remimorciuis Cum horrendo vlulatii, ex dculis aliantiiim Sc obitupeicendum iii cuftodiam arportatus fit, iti qHapcinas merirasfuie impietatis δζ temeritatis luens afflidiiiima Valetudine adhiic detinetur. De parenmm imprecationibus etiam muita exempla irs duiinxex- tant, (\ux & olim 5 & noitro tempore acciderunt. Non enim fra- ftiaDeus pr^cepit, vtliberiparentes ,addita& promiilione erga itioiigeros, & maledidione erga inobadientes, venerentur. Saii^ Fribergi oppido MiihicC adhuc conrpiciuntur veftigia,m quibus ftetit fupeiioribus annis filias contiimax per aliquot annosjneq; viuus loco mOueri potuit , donecpefte moreretur j cui paterjpro- uocatus ab eo ad iram, imprecatus fuerat,vtqiiamdiii vmcret,ilIo in loco immobilis ftaref. Aliiid exemplum non ita recens Rode- culis teiieret ; ita ήϋο imprecata eft : Quja ctura mea Vihculis alii- gaftiv&rnihiabftufifti hoiiorem a patre relidiiin , Deum precor, η ab boftibas fis eapfiuiis, vt ego fuiii j dexnum dura tuafradta confpicias, ficut mea feilO virtxifti. Quod pauiopoil expletiim ίίΐ Nam quum bellum cum Ferdinaniio rege Legioiiis Alfoilius ^ereretjexiens perportam ciiiitatis Paceniis adpr^lium iam cce^ )tum, tibia vedis f^rro inuoluta eft pariter , & riipta : ille vero iii jello viaus&captLiseft. Laziits quoque refert,pnellam qiiail- In Genedogu hsci Anno μ c c exL ν 1 1 1. in Auftria, cempore magn? Charite; Auftrkca co^ Η h h qoum i^fi-^rrfr./i^.^ qauma mstpe panem ροίΙαΙαίΓεϋ , <5cilla forte intipatiens dolodi, famein deceanemimprecatafuiiret, decennip omni cibo abilmu- tih. 4. ^ap. iS, iire, raro admodum aqiiae potu fe reficienterA. Vuierus infuper re- de prafiig^ fert memorabilem hiftoriam, qu3e circa anmim μ d l χ v. in Gel- dmQn, dria accidit. Quidam,inqiiit,non obfcuri nominis,Regi Hiipa- niammapudGeldros militans , quum e familia nobili honeftam duxiiret coniugepi,quam&duniis tradabat, inteiligeretq; taa- dem ipfam vterunri fen-e , indignan|^r yjeliiti riniftre precacus , ait illi: Tu inferiialem geftas dacmonem, quem gladio conrodiam, Jslon longe pbft φϊοίαιη genuit, dimidia corporis inferioris parte bene formaca ; verum fupenQr par^ litiiri^ rubris 8c iiigris f^eda ^pparuit^ ocujis in fronteiocatis jore rotiindo, nigi:o,-tetro,vt Sa- i/riis, auribus iongis veliiti canis veiiatoniis : in vertice duo cor- niia nonnihil intorta, quae manibus contre6tata reddebantur ian» -gainea. NonimmeritoitaquePIato, nihil parentis imprecationi ttUjs cenfet pericLilorius : contii verp acciditpijiiqueipadmQdiitn in lacobo, Ifaaco,, ejusqueliberis , item Tobia , βζ eius filio appa- jiiit.&c. Illuftra;itpi h^c memorabili hift lih.s. eap. t. cenfetur. Duorum , inquit, fratLum iipiiltiira «Sc pietate Cacana fmrJecad. .celebrataeft, quos Catanenfes quide Anapiam & Amphinomumj 'Syracurani verb, qui de eorum patria.contendunt, Emanthiam & Xntonem vocant, Hi.^tna qupndam late incendijs grairante, pa- reiite? fenio coufe, M- - MltRiVS PiVS DIV£S ΪΑΜ HABES' D£<5REPiTVS ET MENDICANS LVCE C Α R Ε Ν S Α Τ R I Β V S L J Β Ε R I δ Ε Τ DVABVS LIBERTABVi^ EXPVLS VS SITI PER- II. SACRVM' MlfflMET CONSTITVI. HlC Hy- AiATVST SVM CINERES Ε Τ OSSA HOS KATOS ΛΕ- Ν V Ο. IN HOC VT REQXIESCANT Ν Ο L O. S Ο Β O- L Ε Μ Ν I G Ο.· Ρ R fV Ό- Ρ Ο S Τ Ε R Ο S. Ο ΜΝ Ε S Μ Ε Χ Ε G Γ- .ΤΟΤΕ Ε Τ S Γ ΝΤ Τ Εο- Ϋ I Χ. Α Ν- Νν C X XV. ΜΕΝ S.^ ΗΙ. DI,- Ιϊ. Ε Τ ΝΕΛΓΙΝΓ P OST ER^r,' R-eaimme igitur faciimr, vt meditatio^em lioftfam abfoIuaJttUS quirilii& alijs porias ftudent beneprecari,qu^mabsquele^iu! ma cauifa imprecari. Itaque non fruftra pra?diGatur prudenda C Fundailij, Sc i , Scmpi-oni! ^dilium, qui Appij CsGi flli^, ob eiui vota improba acinciuiiia mulctam dixerunty a?ris grauis vioiiiti: quinqu e millia , ficut in fragmentis Attei Capitonis , qui etSm il^ Gelliorefertur,legimus. Eaemm,exiensaiadis,quos4ecaaue- ^,^ΐβ rat, qunm ^ tiirba vndique coiifluenre, fluiituanteqj pOpuIo,ia. itata ciret ; quum fe mald ftabitam dicetet, hisce verks & Cationibus vfa eft: Qmd-in me timc faaum eiret,quanto^ ard^^^^ prefliusque confliaataefiem , Γι P. Glaudius fraEer meus, nauaH prsho elaiiem iiaiiiiim, cum ingenti ciuium numero,nonperdi- diiiet? certe quidem maiorenunc copia popiili oppreifa interci- diirem : fed vtinam reuiuifcat frater, aliamqLie clairem in Siciliam^ iucat , atque liVam multitiidinem perditiim eat , qu^ male nunc miferam conuexauit:. Eodem modo merito Platarchus laudatra- InAlHHade. Qctdf^m q^uandam, quod etiam fecit Ludouicus XII.Rex Gal- ' Hhh z- liariim drnpld.Fem' liafUin,nam qiiumPontifexdiras in ίρΓιιιη f uomeret, Atqui , αΐζί nui lib, 4-, de precandi iUe, non imprecandi cauira , pontifex conftitutus eft; le- . bus gefiis G^i» petens laudabilem eam vocem facerdotis^ qua? adduci ηση poti^it, krum, vt; Alcibiadem execraretiir. Damnato enim Alcibiade, quum omnes vtriusq; fexus racerdotes iu0ieirent,vt abiencis capiit exe- craixntui'ivnaexiliisIioc4etredaiiedidtur, pRECiBvs, non IMPRECATIOiilB VS SE SACERPOTEM C 0 Ν S Τ I Τ V T Α M, dicendo.Vciium aute hoc iPoniiderarcnt &-perpenderjenj: nonnulli ftmbitioriiTimi iiomitieSjqui cemere damnando, & iibi ipfis alijscf; pro libitu impotentis animi imprecando ^ conuipiando, inahi Dilentatione, &iion ferenda leuiiate, fauorempiincipum , &au- ram popuiarem captitare folent. Cum tamen , ii ilUs armis quo- tidianis , fed futilibus , cx quibus ίρΓοηιηι dignitas & exiftimatio dependcc, deiliuierentur, plan^ inennibus illis nihil reliqim man- furum fit j quo fuam cmenticam eruditionem, & autontatcm vm* bratilem, ac paiiim duraturam, oftcntarc & tueri po/ient. li cnim, y t Qain^iliani veirbis , vbi Caffium 5euerum taxat, vur, cotemto ordine rerum, omiira inodeilia, ac pudoie yerborum, ipfis etiam quibus ytuntur^rmis incompoiiti, & itudiofcncndi plerumque deicdi , non piignant , fed rixantiir. Ceterum ii ita, vt cospcrunt, \ absquc difcriinine , ncque habito i-cfpe<5tu yel abiemise, vel inno- ,centiae,defan(5l;ortim aut ruperftitum, mordicus pergere confti- tuiireiit: ikhcm meminiiie debcrent, iibi multo faciiiiis qu^m poti» dficibus Romanis contingerc poire id, quod Papinas Maironu$ icribit5videlicet,OUmc|uaudo raro interdidi fuljmen keulabaii- tar,pungentes aculeos in morulium animi? rpliquiire : ex qup au^ tem dirarum fuere prodigi, minus vinum liabuiiie. Nec mirurn* .iiquidem rara admirari, & quotidiana derpicere>humaijiim cft. lilf, 7. deprk-- Quare ciim Ladantio dicerc poircmuSjQuod incredibiHs fit error 0i§ cap. e9d. eorum, qui ciim aiiqua ie^am piObauerint, eiqi ie addixierincce- teras damnant, tanqiiam falias, δί inanes, armantqi fe ad prarli- ) andum, nec quid defendere debeant icientes, nec quid refutarc 5 incuriantque paiTim fine dele^u οιΛ- nia,quaeafferunt,quicunque diiTentiunt. fiue meditationes hiflorkd. T>e mirU [u^\)licij gcnerihm. Α ρ V τ JL XXX V I I. Lutarchus in vita Regis Artoxerxis receniet Γαρρίίοί] ge- niiSjquo.Mithndates quida ex ciusfamiliaribus aiFedus eft,horrendu iane_& immane. Duas icaphas , inquit;* qua; mutuo quadrant,ac.cipiunt: inakeramliaruis,qai pledendus eit, fupinus coUocatur: alteram imponiint, itaq; aptantjVt caput,ma- rus,pedesq; promineant ; totu alioquin coipus occultetur. Ica in- cluib cibus pcicbetur, ac ii cdere nolic,oculos compungendo eum cogimt. Quum cdit.mella^imixcum cipotus ioco inhmdunt: ita ver6 fcmpcr jeu coUocant, vc aducrfus folem ociilos habeat. Porr6 autcm muicarmn idcntidero aisidcntium multitudine facics eius tota obtegit ur, &cum in fcaphis interiiis ea faciat, quse neceife efl: Iiominem cibo potuqj friicntemjex putrefadione & corruptione excremcntoru tarmes atq; vcrmes pullulant , qui in inteftina fub- repentcs, corpusconfumunt.Quuinenimianvconilat eum mor- tuiim ciie„remotarupenorifcapha, intuentiu- carnes quidem de- UQrataSjinteftinisautem inhierentia huiusmodi arnimaiculonim cxamina. Hoc modo reptendecim dics cruciatus, lenta mortc ab- fumcus eft.Ha<^enu5 Plutarchus. Sacpius autemlegens boc infoli- tiim & immaite fiippiicij geniis, miratus fai, quid .mouerit Arto- xerxem,alioquia non piorfus crudelem Regem, vt de ieoptim^ jneritum Mithridatem Clicet non ignorem, PapiniimMaiTonum tih.i Anmt veie dixiire , Reges qukm amant, , liibentius oderunt , ac nequc in '^γαης. amore nequein odio modum hahent jtamlenta & farua morte, nullaiancdecauiia,quhiriqu0d cemulentus aftu ailentatoris cii- iuiHameuirati aulici, adlibeciorem iermonem, ia(3:ando intem- peftiucruamfortitLidineiTi,prouocatusfaeiat(fereenimfit,vt qui bonam&fidelein operam pra^ftiteriint, arbitrenturiibi aliquan- 10 pliis licerc ) vei ipie interfici iiiHerit, vcl vt hoc, prociirante Pa- ryfadmatrerua,fieret,permiienc. Quisquis enim , vt Stobarusex Serma. 44. de Themiilio refert, intolerabiles,crudeIes & immoderatas poEnas magifiratu, exqiiiritjle^itimisnon contentiis, acbelluina? iracundia: locum dans, inftarque mulierum cxacerbatus , is non intelliffic, ie praeter Hhh I fa$ fasineiufdem natiirae genus contumelioium eilie. tgnotzttfilrtif quodiiiaximameft,&quod aduerfiisreospronunciaturiim icire? opor£ebat,nempe,qu6dmorsipiaabijs, quiprimum conftitue- runt, uonceumalumaliquodfontibus impofitafitjied tanquam' extremum prieiidium , & loco medicamenti, pro illis , qui malitia a'bfolui nequeunt , vj: hoc raltem modo , qiiQniam aliter fieri lion poteft, in prieientia liberati liiariii^ vinculojipfam eiFugiant. Vc- liim mirari defij , quiim inhiftorijs paisimextet, pleiunqueeos, quiambitionequadamfeiehruis coritemnirurpicati funt, miriim iu modlim ob timiditatein & libiainem iiiiperandi ertvdeles ftiifle. IdqueconfirmaturMauricijlmp. didb. Quiirn cnim ibmniailetj, fe tradi iiigulandiim iuo militi Phoc3e,ideoqae Philippiciim ίοιο- numinierrGgarcc,q'uaiiseiIetPhocas5 isq'Liereipondiiiet, Gen- turionem ambitioiiiin eiie,ied timidum :Si timidus cfi:,inquit Im- peratorjhorjiiicidaeil. Hocedam vetuilasdixit,7rcip (TeiXpjj φονί* 3lojj+Hinc videmiis hoc geriiis ΗοΓηΐίΤΐϊΗΐ,& vi & dolis armaitum ef- fe,&,vtilkruadet, qu^pcllis lednirianonaftirigii,atruereeoslo- Sufer ffdmu krevulpinam. Vndeefiam fcnpturaiacra,ficiit Anguftinusob- II, feruauit,vulpes appellac doioros-, & timidos,quos terret virtus a- Lih. 4. liena. Hoc Thucyd.quoq; aniiriadiierdt, vbi ita dicit : Fraus ciim' \fi omnibus faedaeft, tum vero iii his qui maiote faiit dignitace* - praedicifiedior eft, qu^m apeita^^iolentia. QuidamaiUemexhoc ' tyrannoruiti genere tanii crudeles' faerei vtmorEis accelerado- fiem in ij:s,qiios e medio toltdre conftitLierant,berieficij ioco puta- In fita Tibe- rem. Hacde relociipIcsteftiseftSuetoniiis, qui deTiberio GiP- '3'{/· fareitaicribic: Qmbiiidam ciiftodiai craditis ,nonmod6ftuden folatium ademtum, ied etiaiii iermonis & coiioquij vfus. Citati ad cauifam dieendam , pardmie domi vulricrarunt , certi damnatio- iiisjied ad vexadonem igiiomimamqj vitandam jpartim in media ciiriaveneniim haui^ranc, tamen colligads viilnenbus acie- jTiianimes,palpitantesqueiricarGcremrapti. Etpaulo ρδΛ.-Μο- ri volefidbus vis adliibita vitiendi.Nam mortem adeo leue flrppli- ciumputabat, vtquumaudiilet, vnum ex reis Carniilinm nomi-. iie 5 anticipaiie eam ; exdamauedt : Carnulius, vel, vt Torrentius legeiidum putaE,Camiiius,ieu Garrilius me euaiit.Etinrecogno- fcendis cuftodijs precaiiti cuidam ροε^πίΕ matuntatem , refpondit: Nondumtecum in gratiam redij. Sic Caiigula eiusruccefTor, vt idem fiue meditatiories hifloricJi. 4-3^ •idem Suetoniasrefert,non temere in quenquam ηίίΐ crebris mi- rmuisidibus animadueFiipairaseft,perpecuo notoq; iamprarce- •pto,i τ Α F Ε ίΐι,ν Γ s Ε Μ Ο R I s Ε Ν Τ I Α T.Idem curatoreni mii- nerum ac venatioiiiim per continuos dies in conlpeiilu ftio catenis verberatLim , non prius occidit, qu^m oiFenrus pLitrefadi cerebri odore. Hocetiam imiratus eft,tefte louio, Acciolinus tyrannus: ΙηύηΜφ. Inauditce,inqiiit,criidelitatis fuit,qu6d capitale erat tortori atqiie viror.lih, carnifici,mataraireiuppiicia, vt vita per articulos momentaqiie temporis ad longos cruciatus extenderetur. Sedvt redeat vnde .digreiraeft oratio, Hancobrcm Plutaixhiis , iii allegato loco.de Artoxeraeicribic , eiim, qiuim putaret ie ^ fuis Gontemni , pleros- queprimores^ruipedos habuiile, &miiltosiratiimoccidiiTe-; pla- res quod ab ijs iibi metuebat. Qua: enim,obrecro,poteii eife in ty^ rannonimvita,fides? qu^ caritas aut.ftabilis beneuolentis fidu^ cia? Omniafemperrurpeda& rolicitafant: NifIIus iociis eft ajni - ciciar. Quisenimaiiteumdibgat,quemmetuit?auceum^quoie metiii putet ? Nam timidicas , inqiiit idem Plutarchiis , tyranno- nim maximaefi: cauiia c^dium ; fidudarui^ piaGidos eos ac man-' fuetos,&a rLifpicioiiibus vacoosreddit. Ita ferarum qiioqLiee.T, quae acicuracionefimtalieniiiimae,timidaerant,&omni ftrepitii terrentur^generof^aiitemnon afpernantur haiiismodi blandam ti-a(5tationem,quiapropterfiduciam fui facilius alijs ie commic- tunt.Hiic Claiidianiis qLioqLierefpexiire videtur, dum canic; j« -panerm QmmYet,plm ipfetimet-. fors ifla tyranni^ De quam Ccnuemt,inmdeantclariSyfort0squetrucklenr» _ ~ Confidatii Munmgladp vimnt .feptij^venenk, lionorij. Ancipites babeantarces , trepidi^ minentur. VndeXenophonTyrannum mala fua commemorantem, iiclo- qiientem introducit : Timeo celebritatem hominiim , timeo ibli- tudinem , inciiftoditos aditus , timeo ipibs ciiilodes , neque iner- mes illos habcre vellem circa latus , neqiie ar matis miiltiim confi- do. PrudenteritaqueM. Tulliusairerit,Nihiieireaptiiisadopes De oflc. tuendas ac tenendas qU^m diligijnec alieniiis quam timeri.Et prc- ^ clareEimius: Qaem metiuint, oderimt.Et; Quem quisque odit, perijife expetit. Valcant igitur metus & violentia , adamantina, ( velverius viminea)illaviiiCLilatyrannica Dionyfianaad ftabi- liendum imperium. Siquidem inexpugnabile munimentum amor ciuiom ^ ' ' "W — WIPHIJI^ - Γ ' ■ Oper4'fuccffu£9 ciuium eft, vtSencca Neronem monct. Qdid enim pulchriui' X qiikm viuerc, optantibus eundisPQuis huic ftudeatftruereali- qaod perkiilu/abquo iuilicia, pax, iecuritas,dignitasfloret ; Γα qup opulenta ciuitasjcopiabonomm omniu abundat?<^6 refp^ J» Traumo xit Plinius,vbi dicit r Quanto nunc tutior,quant(yfecunor eadem domiisPpoilquam noncradelitatisjiedamoris excubijsj πofolitu- dine & clauftds defenditur.Et quid ergonon difcirnus experimen- tOjfidiffimam eifc ciiftodiam-principis ipfius innocentiam?h^c aix inadceiraj hocinexpngnabile mimimcntum,munimentononege- re : fruitra le terrore fuccinxerit , qiii feptus caritate non fueric ; Armis eiiim armaiiTrtanciir.Hoc fane coniiderauit & animaduer- Y'^i,crUy(t^Mi-ii'nbcr patrum noilrorum-memoria quidam opt.& pmdentiflimiis ^,^r;^^^^^.^^ pnncepsGermaniafrQuumeniminquodamconuentuiffipenjre^^^ Ζ^**^" ' liqui priireipes gloriarenmrdr rebus preciofioribiis, quas iin-- f uli in iua ditione veltherauris baberentj illam dixiif^ abere qtiidem ditioiiem nonitalatamyiqtiam oraiiibus rebus re- fertiffimam : nihil tamen precioiiiis in^a duGcre, qu^mie ita^ama-- ri a fuis rubditis, vt fi vel in venatione , vel ali^s abcrraretv Sc foliis in deuijs locis reliiiqtiereirLir j nullasprorfu&inridias metlierer,fed abrqueomnifoiicicudine , fomniimcaperepoirct in iinu cuitisuis fui rubditi. Rede itaqvMarcas Imp. prudentiffimus &opt.inf^ ©ratione, quam paulo ante fuam niortem ad filiam Commodums & amicos habuit, vtHer©dianus memoristradir, ttioiiet, Neqiie autpecuniser vim tyrajinidisluxiiriamexplere, aut ftipantia iatel- iitiim agmina tueri prindpem ροίΓ^ , niii illi ipfi quos regasjani-- inum imperantijbeneuolentiamque aceommodent.Quippeij de^ , * Hiumdiutiitoqueimperatit,quinonrnetumexerudelitate,ieda- morem exbonitateciuiumruoramanimis inftillant.Neqiiecnim, quosreruire n^ceilitascoegitj iedqUOS obttmpcrares fua quemq} voliintasadegit; ijruntinagendo patiendoqiie,^iufpici airentationeque vacui : nunquam imperia detfe€baiir, nifi violeii- In vstd Arati. ter Gontumeliorequefinthabitr. Hiic Plutarchus reipexiile vide- tur,vbiAratumintrOducititaPhilippiim Regem Macedonia^al- loquentem :-Miilti, δ Rex,in Creta,magni^} montes ex terra ena- ti funt ; multi iii BcEotia & Phocide ; tum in Acarnania quoqiie Sc niediterranei &maritimi lociminfice munid : quorum iiuilum' ©ccuparis, omnes tamen incolae vkro imperata faciunt: quippff fiue meditationes hiflork^. , quippe faxis & pracipitijs latrones inh£Erent,rex fidelitate fuorum &faiiore fortiiis tiidusuehabet nihil : iftatibi CretiCum marea- peruerunt,iftaPcloponnefum:his cufretus ea^tace e^periienifti, vt alioium iam dominiiSjaliorum dux fis. Vt aiuem ad rtipplicium Perficnm reiiertamur,non abfimile fub luliano , Marcus Aretliu- iiorumEpifcopiisperpeirLis cft. Isenim primo in.cimkiilos , vel loca fubterranea coniedus , pueris compungendus acicnlis tradi- lus fuit : deinde caueae incluium^garoq-, & melleperun(5tum,in ar- dbue aeiiatis ilibdio fuipenderiint, adeum deparcendum crabro- nes & apes allkientes,quae Gmnia telle Suida in hiftoricis conftan- ter pertulie. His propemodum fimile aliquid noftrorum patriim .memoria contigiire legimus. JVlomio enim Duce Limburgenii absque liberis , Dux Brabai-id^, ό<: Comes Gerdria: de fuccei^one contenderunt, & vfer^ue ducatum hunc ad ie pertinere voluit: " (^umque tranfigere non poiTent > Λ-entiim eft ad arma. Tandem in pr^lio qiiodam vidror excitit Brabantiis , inquo cufflafijsca- pcus eii Epifcopiis Colonieniis , qui a partibus Geldri fteterat.- C^uum autem poft feptennem captiuitatem apud Comitem Han« nbniae, acceptis conditionibus propoiitis, liberaretur,& ^Co- mite peteret , vtfein ditionem fuam honoris cauiladediiceret, & Comes nongrauate hoc feciiret^eumq; viqnein pagum Tiiifciim no prociil a Golonia deduxiiretmihil tale metnensjab equitibus c3c- iniidijs in iirum irruentibiisjcaptiis eil, conie(ii;usqu.e ab Epifcopo in carcerem,in quo etiam vitam clauiit fuam. Vt autem illi sgrc faceretepircopiis, iuilit fabricari caueam ferreamj eamqite vndiqj; meUe inungijin qua CGmitem mufcis vexandum ad Γοίειτι expo- fuit. Quinetiam conftatTupplicium quoddamhuic nonabiimi- leapudTurcosin hunc vfque diem vfitatum eirc. Leui enim de eaiiirafontes &infontes palo affixi,vel vnco fuipenri.murds & ca- loribiis folis expofitijVt criiciatus eorum feniim augeantur, ad ne- cem vfque excruciantur. Et Hanc tyrannicam feuitiain experti funt miper propemodum innumef i CHnftiani Grafci , qiii peit^ii duniTimie reriiitiitis , ob victoriam CbnftianoTum naualem con- tra Turcos:prope Naupadum,ad recuperandam libertatem pau- lo iefe audacius cpmmouerant. Simile aliquid non ita pridem Bi- ^antij accidit,ficut \ luftiniano refertur.Bizaiiti},inquit,duoChri> lih. //. IBanaE religionis viri,paternarum legumObreruantifsimi^acGufad Venet, I i i coram 4-3 φ Operdficclfm^, coramCaiir, qu6d Mahumetanam fidem derpicerent , Chriilia^ -namqueextollerentjcrirdeliisimomortisgenereaiFedirunt: nam vnu^ qiii appellabatur Nicolaus Graeeus , in vncos nudo corpore ^roieAas eft, quidiu maceratlis aeerbiftimG ikpplici^ -obijt. Alter Lucas, patriaMitjleiia? us, cundis membris laniatus, ^excriiciatusq; , pei- faeuiisimos cruciatus animam efflauit. ita vter- <[aeproiide Clitiftianaextindus, nobiiemiempiternamqtie fibi Lib.j.<:ap.S' martyrij coronamparauit.Hucreferripoteftj qiiodGonz. Ouie-> Mft&r,lndi(^i dus memoriae tradidit. Graniftimu iiiquit peccatu,& a qno huiiis infalas ( de Hiipaniola loqukiir ) indigen^ vehementei-abhoiTe- rentjquodqtieacerbiiis vindicarent/urtiimerat.Itaq; velminimo iiifiirco depreheniiis,adadO per medium corpus ftipite ( familia- ' ' - / riTarcisfupplieio) ibiaifixus tamdiii relinqiieb ;iercfLiciatus\ritam finiret.HoccradeirmomsgenereviiruntSla^ uinijquumiegnantelaftiniano, traiedo Ifti:o inRomaniimperij tih. de bello ditiones irupiirent.Omnes enim tefte Procopio , quos obuios ha^ jQothrmh -buiilentjnoii enie,iion telo occidere , vel armorum genere aliquo coniueto ; ied acutiffimos in terrarii palos figentesjiumma vi mife- -ros fuperimpoiuere/ummumque palij & id prseacutum, per infe.- -riorem pudendamque partem trudendo , & per vifceraadigendf» interiora excrucia|Liere. Queramurnunc,Giimnaturarerii, vtVa--^ ler.Maximi verbis vtarjqu^d nos multis & afpens adueri^ valetifc» ■ dinis incommodis Qbnoxioseiie voltieritshabitumq; coeleftis ros- bodshumaniE condit^oni denegatii molefte feramus,cum totcru^ -~ tSiatus flbimetipia mortalitasyimpuiruGrudelitatis,excogn ''DelihidimregnandL ο RTvo S^limeSolimanifilio rrhpcratoreTureico,An» no cla Id lxxxii. pafsimcircumferebanturchart^ ve- ilnalesjinquibiis ipfius & filioriim feretra conrpicieban-» tur depi(aa j iiiigula ciimdiademate ; & ftragulis preciofiisimis ex- ornata. li iuirufratris Muratis I H. ( qui niinc iblus longc lateqiic 4©iiiinatur,& rerinn intei' Turcos potitiir ) interiedi, Sc regio fu- nere fiue medmtiones hifioric^. ftcre in monumenta maiorum ad minuendaminuidm^^ defundo patre ilkti fuerant. Mtirathes enim patris rucceflor re- cepto more barbaro, ilTangiilad quinque fratres faos , natu (Qmx^ noressinprajientiafuaiuisit . quorum minimi cciiiicibiis &ίιτρ!« loyquum promorenernus adhiberecur: inceraim an tenerioris \n hunc amouis caiiiia matum ; an confcientia patrat^ crii-delicatis in- omnes,illaGi:umaiiequiden> ίρΓαιη confta£. Eodem modo &anno Ifmael Techmaiis Regis Periarum vel Parthorum fiiius , ieciinda ioco genitus,non iblum Sultanos fi-bi iliipeifbos, verum etiam fra-i- tiTsfiios omnes, quo^Liotnancifdpotuit, emedioraftulit: qui^ tamen iexto regni meiife a forore veneno rublatuseft, iicutLeun-^ dauiiis nofter refert.Quiim autem hxc fratricidia pleriq;,& redc' Infippkm. quidem,deteftarentLir , cogitatio fubijt animum , nihil noui acci-- Annal.Turck, dere interillos,qui libidine regnandi Qxcxcsxi j-neutiquam turpe* vel flagitiorum ducere id rokant,qiiod ipferum eiipiditatibiis im-- pedimento vel eft, vel rHfpicantur eile poire.SiquidemsVC Robeit. Gaguin.ait,nihil apiid dominaiKli cupidos probitatis aut fidei eft. Uki. cap.y, Libidine enim habendi Reges ferLmtur,n€C amicis nec generi in- - hifiorJrdnL dulgent fuo. Hoc ita eiie apparet in AnEoaino Caracaila. Qaiim ' enim fratrem Getam in gremio matris iiiterfeciiret , Sc quidam ei" fiiaiilletjVtfuatrem interfediim admidgandam inuidiain parrici- dij, diuiim appellaret j Sir,inquit,diuus, diim non iit viuiis. Tam ■ nefcia eft pieEatis-& iuris regnandi cupiditas. Rede itaque de Ty^ - rannis illis Lucani hoc dicipoteft : l>!uUafides ngmfocijs ^omnu^pateflM - Impatiem confortU erit. Sic videmus bruta pleraque , qiiae ( qilod tyraiiiiorum pf opri^^ eft) rapto viuuntj& quibiisfDiius pabuli curaimpreisit aliquaty- rannicae naturae veftig^ia^ in propriGS foetus feuire potius, qu^m vt illos focios venationis accipiant. Eodem modo Plinias icribitrA- Lif.id. cap.tf, uesvncos vngues habentes, omnmo noncongregantur, & Cihi mtMfioK ' quieque prasdantur. Ad fummam,non fruftra barbara illa vox tam fepeabhiftoricisrepetitur^N VLLVM e.egnvm sine dome- ' STICA C^DE AVT PARRI CI DIO ESSM SOLERE. SeCUtUS aiitem eft Murates ille exempliim proaui fui Selimis Baiazetis fi- lijjquipatreveneaojOperaludipiMedicijVtaiuntjfublato, qiium ' ^ iibido dc cupiditas regnandi naturalem mortem expedare nou i l i i Α . permis-^ permitteret, nonmodo fratres fuos ^c.eorumlibefos , omnesciiie conianguineos emediofuftulit, nesroulosregni relinqueret, ie.d etiam qim in expeditione ^gy^ptiacaeiiet, vedtus ne iibi abfenti, Sc^manas filius vnicus impenum adimeret,quemadmodumipic^^ Baiazeti patri fuo illud excorferatjvefte quadam veneno tinda do- no miiFa, filij vitiEpacer,vtmukiindica,iiint,infidiatuseft. Ea diftidentia Solymanus erga filio^ laborauit. Qiium enim anno Μ D L 1 1. Muftapha filius inaiornatu ( ilcut poftalios h Bodino refertur } fradlis Periaiiini opibus,ad patrem,acceptafide,fine co- mitatu redijiiet , ta,nto cxercitiis clamore , tantaque gratulatione exceptus e,ft,vt mortalium antea nemp. Pater iftam gToriam fefre nonpotuit ,iedfilium rubiiide ftrangulari mandauit in cubk^^ intenore,& eodem momeiito coram exerciui pf oijcirtum pr^ nem akijsima voce promulgare iiiisit, Vnum xn ccelo Deum, in terris vnum Splymanum Itnperatorem eiie oportere. Totus exer- citustciToreattonitus obmutiut. JunioLMiatu biduopoftveneno fublatus eftiquod ingemuiiret.Teitius metu patrisad Regem Per- farum.confugerat; ilatimpeulegatosreuocatuseft, acίecιlΠper- cuίΓιls/Reftabat Selimus,cui pateivminas intentauit, niii iblusr^^ ftaret. Atqueiraviitatumefti.ngenteOthomanorum,quiaapud illosMafulmariosRegesmoseft perpetuus, vtipes imperij ad o- mnesjexitiisadvnumrecariirusiit. Obhanccauiiammoriuo Sk- ladino Sulcano^gypti^Saphadinus patruus eius npuem firips Sa- ladini,exti'avnatp Norradinum, amicprum virtute te(9;um,libi- dineregnandinecauit. De.ceiiitautem Saiadinus domitprille O-^ rientiSjacnpftrorumterrpr, Anno cId. cc c. li γ. tefte lacpbp InAnndtbm Meyero.Re^te itaque dicit Augerius Gislenins Busbequius,Iega- Flandria lih, CseC Maieftatis, Nihil omninp miierius Turcicpru ImperatP- VII. rumfilijseire,e qiiibus, iiqiiis patrifucCeintjreliqups ineuiubi- Ιηβιο itinere \qx^ napitis neceffitatem manere.Nam neque , inquit, Turcce im- Conflamim- perij ^imulps ferunt, iiec per milites pn^rprianos pmnino ferrc plitano. ppirunt,qui,fi quis fortc fratJ:amfit,pr£Eter eiim qui i-egnatjfLiper- ftes; cpngiariorum petendorum nullnm finem faciunt:Si recuian- tur,ftatim audis: Saluus frater ficjfratrem D ε v s npbis ieruet.Qup verbp defign^ri iUum imperip npn eft pbfcliriiiTi , adeo vt fratrum ianguinemanus pplluere & parricidio regnum Turcis Imperato- ribus iit neceile» Olim qupque ilmilia pairicidia Aiiaticis illis re- . gibug fme meditutiones hifioricA, jf37 -gibils (licet Ormanica ftirps nirois Europxa,-cum magna clade &:cledecore Chrillicolamm , iampridem eile coeperit ) confue- ta fuere.^Siquidem apiid regesjiiliil tam iandhim eil, vt Papi- lib.^.dmaL rius Mailonus monet, qiiod non facile violetiir , fi w t^itatem jranc, oilendas.Dequareaudianms, vtdeinauinerisfere exemplis vnum atque alterummemorabile adducamus, Pliuarchiim. Ait enim Deiotaro plures fuiiTe filios, quonim quum ipie vni relinquerc imperium , atque omne patrimonium fuum cuperet ; quo id faci- liiis efticeret, ceteros omiies manibus Cim trucidaile , vinitorum , exemplo, qui quum vitis aliqua compiures emiierit rLirciilos, vnum modo ex eis relinquere, alios amputare coniueuermit , vt is qui l*elinqiiicur maior & robuftior fiat. luftinas praeterea de Horode Parthorum rege (qui paulo ance fratrem ruum Mithri- * datem,licetfiduciacognationis vltro ieiiipoteilatem ipiius tra- didiiletjin conipedu fuo truddari iuirerac) quum iilius eiiis ,Pa- corus viikcumtoto exercicuk yentidiointerfedus eilet,itaicn- bit : Hxc quum nuiidatain PaTthia eiient, Horodes pater Pacori, Lik 42. quipaulo ai\te vaftatam Sjnamjoccupatam AiiamaPaithis au- dierat , vidoremque Paconim Romanorum gionabatur, repente filij morte &exercitus cladc audita,ex doiore adfuroremverti- tur: Multis diebus non alloqui quenquamj non cibum rumere j non vocem JBicterej itavt JBUtus fadtus videretur. Poft multGs deinde dies, vbi dolor yocem laxanerat, nihil aliud quam Paco- rum vocabac; Pacorus illi videri , Pacortis audiri videbaturj cum illo loqui jCiim iilo coniiftere j incerdum qiiaii amitrum flebilicer \ dolebat. Poft longum deindeludtum, alia iOlicitudo miierandum ienem inuadit, quem ex numero xxx. filiorum in locum Pacori regem conitituat. Midtie pellices, ex qiiibus generata tanta iuuen- tus erat,pro (ms qasqiie folicitieanimLim ienis obiidebant. Sed facnm Parthiae fecic , in qua iam, qaaii folenne eil Rcges parrici- Ji2LS haberi, vtfceleratiiiimus omniLim,&ipiePiiraliarcesnomiiie, Rex ftatueretLir. Itaque ilatim, quaiinollet mori naturaliter,pa- tremiuterfecitjfratres quoque xxx.trucidat:iednecin filijsceP- iant parricidia. Nam quiim infeftos iibi optimates propter affi- dua fcelera videret, nec eiTet qui nominatim ροίΓοϋ Rex creari, adultum filium interfici iubet. Reifciflime igitur de hoc barbaro Rege, velpotius t/ranno dicipoiret,quodPolybiiis i'efert,Plii- Ub.2, lii j? larchum larcham hiftoriciim de Ariilomacho memoriie tfadidiiTe, Euitf iion Γοΐύ m tyrannum fuiile, veriirn etiam e ty rannis genitum. Qua ψάά grauiiis aut perniciOrnis dici pbteil: ? hoc enim nomen, irt- quit, quaii reminariiim in fe.CGntineE crudelitatis , δί omnes ho- minum iniunas fceleraqiie compleditur. Simili morbolabora- nit etia popiilus Ifraeliticuis i qualis enim regnandi cupiditas con- iiinda cum infigni tyrannide fuit in ΑΒβ,ΙΌΠιο filio Regis Daui-r dis?nonneparncidafuitfvtde Amnone fratre ab hoc mterfedo^ taceam)E conatusiprms ^edeSspatTis optimi?QiiidAdOnias ipii-.- iis frateu Goianguineus aliud meditatas eft, qiiiim operaloabi pr?-- ' iedi fniiitiim &ioathafirnmmiraGerdotis, Solomoni deiignato' Regi , regni5 & viram prseripere , nimiaregnandi libidine Gonar^- ELir,-ricut facra hiftoria expreise teftatur. Sed ad profanas hiftoriaS' reuertamur. Hxc parrieidia Artoxerxes pOteHtiflimiis Rex Peria- rum, isi fe a fiiio Dario, quem rucceiTorem regni conίlitιιerat,ρrς- paratasmiraprudentia & aftu vitauit,vt Plutarchus in eius vita re- fertiqiii tamen in extrema fuafenedute paulo poft confpicere co- gebatiir, quomodo fiiij fui propter libidmem regnandi imiicem* fibi infidias ilruerent, & akei.' akeram ad moriendura adigereL- Mitiore iaiie anmio Γαηε Reges hiopum' vei Abiilinoriim ( ex: quibiis vnus^ tefe AluareriOjruo tempore Negus & loehan Belul,: id eFtsgemma pi-eciOfiffima appellabatur ) iii Afrka omniiim ρο·- tentiffimi. li enim regnaiue legitimo fucceirorejreliquOS filios - itios 8c conCznguineos > ne ad regnum aipirent , neiie habeant oc-^ iKiiionem turbas iibidine imperij exeitandijproCul remot^ monte alriffimo , qui ab Aluareiio Anga vocatiir j ad quem pro- pterpTcecipina vnus cantiim adiciK effe dicitor (fcrtbit enimHie- lih.g Je nhm ΐ'οπ. Oforiu^jM uitos in ea regione montes editos & excelfos ςοη- Afi'k.&lndk. tinerij vndiqf-pracropios , aditu perangiiilo , adeo vt vniis tantiiiiy homo per oilium penetrare porsitj in funim© autem faftigio eile-- miras planicies lace patentes, aquas pereniiesjpabula & fruges ^ laetifiitnas ,amnes pellucidos, pecoTum &bouTn multitiidinem,, alueaf ia , ex quibus ingens vis meliis exprimicur ) perpetuis , ied^ liberis euftodijs potius incoliimes detinere, qubn paTricidia com- mittere malunt. Inde nulli , nifi qui ad imperium iragis idoneus- ex filijs , & ijs deficientibus, ex proximis agnatis , opcimatibus vi- 4:etur,egredi, &kaicnas impenj absque a^wjloliberaa mortuo fiue mtditutiOmshifuoric^, iiiOPtuo tameu ante Rege , licet. Experientia enim dociiit , qiiM "plerique Orientales populi impatientes oligarchi^, anftocratiae 5Vel democratia?; monarchi^ femper deditiisimi fuermt, neqi po,- tuerirrt vno eodemque tempore paci plures reges & dominos. De qucC Alexand.Magnus apud QXiirtiiim dicit, Regum ^^idelicetvduciimq; clementiam non in ipforum modo ,ied etiam in illoriim qui parent, ingenijs iita eife. Teftatiir id quoq^ memo- iabile exemplum,quod Stobaeus ex Sei-iiii apomnemoneumatibus Serm. Quoi refert.^ Nam quii Lydis Clroeriis imperaret,& fratrem in cofortium opt.fitmnA impenjairumiiiret: tumquidamexLydis accedens dixit: Omniu ^hj^^ in terra bonoram,0 Rex,autor eft foljneq; quicqiia extaret in ter- ra, fole no illuftrante. At fi gemini foles forent,penciiiiim immine- r^t, ne omnia conflagrantia peflum irent. Ita & regera vniim qui- dem accipitinc Lydij&ieruatoremeife credunt: dties verofimiil tolerare non ροίΓαηϋ. Huc quoq; Homed illud fpectare videtur.:" iHad. Haudbonum multorumdommatiOiVnmdominm efio^ VnmRex ,cuideditSaturmfilmcallidim?-enij Sceptrum y atque tura , vtlois regnet. Idipfum fortaiTe idem Alexander Magniis CGnfiderauiceique in mentem venit, (diiigenter enimlegit, & magnifecit librcs Ηο- meri : noLierat etiam feiprum , qiiod impatieiis confortis eiF^ quiim refponderet legatis Darij , vt apud eiindem QXurtium ie- ^imus,Mundumduobus folibos ηοηροίΓθ regi,nec diiofumma lth.4, regna faluo ftatu teiTamm poire habere. Huc relipexit & M. Antoii. Zimara, & quaericraticnem, quam ob cauiiam multitudoprin- Vrohlem.2S, cipum fit mala. An, inquitjquia, fi imperium in ty rannidem trani^ eat, ac conuertatur ; fatius eft vnius qaam pluniim iubire iii- gum > An quia ad commune rqipub. commodum 5 raro imperan- -tium dum muititudo reipicereconrueuit ? Quo fit , vt vno diiTentientei, maximu vniuerfitati immineat malum. Facilius quippe eft vnum qu^m plures ad bonum diiponi.. In principatu cnim multorum non deruntiniiidi£E,iurgia, con:tentiones,rixa?.. Proindeciim ex- perimento comprobatiim fit, regnum non capere diios, quam ve- rirsimc illud AnitoteresenunGiauitiMiikitudoprincipumpraua:: vnus ergG iit princeps. HoG etiam Machiauello placuit,qui rei- pub. ftatum condi & componrnon poiTe aireritjfi plares pari im- penoreiumarbirriexiftaBt.. Quippe CGmmunediiobus aut plu- ribus imperium ciirn raro concbrs ilr, vnius horninis ingenio at- queaatoritate omniacoiTitituiinult5 eireiatinSr Re(5teautem fa- tih. 4.. ciet ftudioflis ledor, ii Herodotum adhibeat , vbi ieptem princi- pes Eledores in Perfia^mGrtuo Cambyreconrultantnunqui niocratiam, vel ariftocratiam~, vel etiam monarcliiam in conftitii-: enda imperij foima, debeaut; anteferre., Buchananiis fane licet de- Oe.mmKegnh mocratiarn ncm probet,ramen,Regem monarcham ita asftridiim ajiiidSmtos,. legibus eile vLilt,vt Rex ficlex loquens, lex veroj rex miituS) id eft,, vtRex &pbpurus communicato coniilio communk^ qiiod adOmnium raluteracominiimter faciat. Nanir,inquit,mul- titudofeie meliiis qu^mfinguli derebus ommb Sin* guli eninrquardam habent virtutumpartrculas , qu^ iimul collar ΐϊΕ vnamexcellentem virtutem coniiciunt. Quod in Medicorum" pHarmacis , ac inprimis in antidoto eo , quod Mithridaticum νο·ν cant, peripicue cerni poteft. In eo enim ^leraeq;^res per fe noxia?,, vbi confuraE flrerintyialutareadLiersus venenarem ; Simiiiter in HominiBus alijs; tardiras & cimdatio } alijs praiceps remeiitas obeft : hae in miiltitpdine commixtiE tem^^^ quoddam , & quam in omni genere virtuds quairimus, m critatempaFiunt.. ^^^0 γαέίο ijins BarharoruprMer ογί^^ mirifice aHil^faermt. C Α Ρ V Τ LXXXIX. / >s ' [gl^^ Τ sr eo tempore 5 quo Sirebutus Rex VifigptKoriim Γα-- UmUb Γί/οτ- Hifpania cogeretChriftum agnofcerevatqu^^^ \ fme ntediMiones hifioricA. ijs aliquot millia in Galliam eiFiigerenc, & reliquis, quorum antea ingens numerus erat, fefe coniungerent, Dagobertiis I. huiiis no- minis,XI.Rex:Francoi«m (cui ttirpe videbatLir,Franco,k Vifio-o- this eiedos religionis noilr^ hoftes indomkos, finibus iTiis re- ceptos diatius retinere, ac Viiigothis religione cedere J diem lu, dsis prxftitLiit, intra qiiam, quicquid mortaliumrdigionem no- (Iram non proficerentur , hoftes iudicarentur, comprtfhenfiq; ca- pite luerent. Plures autem eorum exiliiimpietati ahtetulere ? re- iqui ChnftianieiFedi j incolumes maiisere. Sunt q-iii ferani, in- .]uit idem^milius ,perlegaros Heracliiim Gr^corum imp.Re- Tem Dagobertum moftiiiire, ingentem impendere Cbriftianjs \ ^cnte ciLCumcifa itietum : quicquid eortim horniniim in Gallia ef^ et, cogendos efHci Chriftianos. In Gallia&cseteris ab Afia ina- interuallo di£und:is regionibus , luda^oru vetus mos cdgno- cebatur: Mahumetis vero Saracenoriimqi glifcens circumcifio, gnorabatur , cuius vim Chriftianis formidandam, fortes , an ma- ;icae vanitates , an matheitiadci per ambages Heraclio c^ciniile eruntur , qiii ilbi etiam a Saracenis ,fed alio, redr, coiifilio caue- at. Sed ne longius \ ccepta meditatione digrediar, Etfi, inqLiam, )lim ludxi a Vifigothorum Rege ex Hifpania , & ^ Dagoberto ex jalliaexpniriiunt.-tamenrub Ferdinando &IΓabellaCafteίl£eRe- ;ibus deinceps in ludaios miris modis rsuitum fuic. Iniiumera nim muititudo propter fcelera nefaria contra feiigionem Chri- tianamjvc illis iiiiputabaturi comiriiiraj vel ilipplido afFeda, el alias fedes qua-Tere coada fuit. Idem contigit in Luiitania^, egnante Emanuele , qui omnibtis Ind^is atq^ Mauris, qui Chri^ co dafe nomina iiollent, vt e regnifinibiis excederent, diem dixit: Qtra quem omnes , ίΐ non alio ie contuliiTerit, & poft in illius re- ;no faiirent inuenti, libertaCem^mitterent. Hoc acciditj poft- luam Conilantinopoli a Mahomete capta, irnperium Grscorum uerfiim eifer. Qiuim autem propter irruptiones illas hoftiles, iterfedis aut captiuis abdudis incolis,non folum Conftantino- olis/ed tota ifta regio fere defolata eiler ^ vt rurfus ea fiequenta- stur, ίαίΓα Turcici Imp. lex pf omulgata eft, qua vnicuiqj fua re- gio libera,mod6 quocannis certum tributum penderet, reiin- uebatur. Commoti igitiir lud^i liac immunitate, qiia apud phriftianos friii non poterant, feie eo cateruatim , cum fius fa- i . Kkk niilijs. ESiilrjs, & tebus qnas expartare poterant, oontulere; fami .eft, vt quidam fcribunt, ad ce«tum millrs iaminum vmusqu fcxusad Turcosmi^aife. Meinoria?autem traditum eil,Turci cum Rnperatorem JicereroliiaEnt, Se mirari Cliriftianorum R€ giim ftoliditatem > quod .tantanvjnultitiidinem , quam fi non in terficere volui&nt, atramen manciprorum ioco ad vtilia & ido nea rerititia praeilanda retinere poterant , potius in propriam per nicietnexp-ellfirejqu^in adruiim emolumentum retinerc malue rintjiuxta praeceptam Horatianum : Vendere cum ροβΐ$ capmum occiderenoli: Sermet vtiliter. — lud^i enim illi primum ad Turcos attulerunt , tum varia artificii tum etiam perfediorem vfum machinarum bellicarum, aliarum que rerumjquibus antea ifta barbaragens deftitata ftierat. Idc hiagno incommodo Chiiftian^ reipublicx accidit. Hoc iane t cUm, licet diuerfis de cauffis , eueniiTe, magna cum iadfcura im perij Romani , fcribit Herodianu$. Quiim enim in Oriente N; ger k Seuero vidus eiret, magna vis hominum trans Tygdra, n\( cu Seiieri ad Baibaros abierunt. quo eifedum eft, vt validion deificepsBarbariaduersusRomanos conierenda mami euaierin gnari anteapugnare tantum arfu,exequis,riequearmatuiami niti jneque hafta gladioue fatis audaces,leui pendulaque vefti plurimumq; inter fugiendum auerfi fagittas intendebatit : pofl ea verp , qu^m Romani aliquot milites , fabrique -nonnulli i eas regiones confugeruntvibi jetatem aduri^ non ioliim arni vti, iid ea qnoqiie fabricari barbari didieeriint. Hanc ob cau fam&veteres&recentioiesleges prGhibiierunt , ηο quid ad h.c ftes deferretur, quodeorum vires augerejipfosue ad bellum ir ftruere poffet. inter quas extat lex Honorij & Theodofij Impj qu2 yltima eft iti Codice luftiniani , fub tkulo de poenis,cuii ii^cfunt vetba: His qui conficiendi naiies incogiiitam antcper tiam barbaris tradiderint, capitale rupplicium proponi decerii inus. Reliqua quoqiie quze^ad barbaros exportari non debean comprehen^funt fub peculiari titiilo ibidem, qiiidLiasleges Vi lentiniani & Gratiani Impp. & Martiani Imp. continet,vbipo m capicis 6<: confifcapQ bonorum cpntra uiobcedieiiies ftatuitu Quibi fiue meditntiones htflortcii. Quibus conuenit lex Valentiniani &Valentis, £ub titiilo C. de malef! & math.infcrta, vbidicituL-! Ciilpx rimilis eft,t^m pro- hibica difcere, qukm docere. Inprimis autem prohibetur iion lnl.2, C.de folum, iie barbaris aiirum pr^ebeacur: fed permittitiir, Ci apud commerc.& eos inuentumfuei"it,vt fubtili ingenio ab ek anferatur. Sicquo- mercat que interdicuntur commercia cum Periis, ne alieni regni icrii- Inl^.Cod.eod. tentur arcana. Hoc eriam ^ Canonibus reprehenditur, vbi iu tit. de ludaeis & Saracenis Specul. & alij Canonift^ piura tra- dunt. Extat praeterea bullaPGntificis Romanij quae louis San6hB ^publicatione, quae foienni Ccsnx Domini die,Roma: fir,viilg6 appellatur , in qua excommunicantur ij, qui ad hoftcs Cliniliani nominis res prohibitas deferunt, hisce verbis: Excommunica- „ mus , & anathematizamas omnes illos , qui eqiios, arma, fernim, ligamina,& alia ^hibita deferunt SaraGeiiis ^ TurciSj & alijs Chri- ftiani nominis inimiGis , quibus Ghriftiatios impugnant. H^c aiitem late explicantiiir ab Angelo de Clauaiio in Summa , qua; vulgo AngeUcavocatur,inverboExcommunicatio. Similesie- Cafu.2h ges peculiares habent Hiipani iii regni iui conftitutionibus , iub jtitulo , l>e las venditas, vbi textus in principio dicit , Arma de fufle m de hierro ni deuen vender los Chnflun@s alos Mom , ni ahs enemigos de \nuefira fi. Etii autem arma apudilios indiftinde prohibentur ex- . poitari ad hoftesj tamen merces & vidiialia tanttim tempore belli prohibita fimt. Itaque in d. 1. Hifpanica ieqiiiturr Otrofide'' fendemos, que mngano lieue α fitierra trtgo, mcebada,m yinoym olh^ \tnientra guerrarencon. Poena aiitem committentium contra banc llegem conuenit cum iiire communi, quia bona pertinent ad fi« fcum 5 y el cuerpo es ^ merced del Key, vt videre licet in conii« Uo II.Kodenci SuanjIurisconrulti,Denaiiibii5- transLiehendis & mercibus cxportandis,. Lihertutem monendi ^^b aulis plerunque C Α ρ V τ χ c. Α R Ε Ν s meuSjCuius memoria y t iand:iiilma mihi, ita non potell: eiTe ni/x fiiaiiiilima; mfLi,opeculiarilibello,cuius titulum fecit,rv^o6H>i0U3 quem olitn ad Maaricium Hut- tenum , prairulem Aifteteniem , iuum amicum veterem ( hoc no- mine enim in litens ad parenten;i meiim fcriptis ante &poftquam coniecutus eiiethanc dignitatemjfeipfum appeilare .iolitus fiiit) libero & candido aniino rcnpfit,inter alias monitiones ialuber- rimas,iacit memipnem, quod potentum parietes &.laqueatate- da aiilae Ubertatis non fere reipnent voces : Qmp etiam , inquit, principes amicos haber? pudet, fuamque exceUf ntiam laedi pu- tanc, iiac rerum vria omnium ralaberrinia & pptima , coniundio- nis animorLim & mutuae voluntatis quafi exiequatione & iimili- tudiiie. Notiigitur mimnijdceile qui illos ex animo & fyncere atquegrauicermGneanc; quiq; illis fideliter confulant j cum per- pauci inueniantur, vel prope dixerim, nulli, qui ipros, ac non for- mnx iplendorem & faas commoditates iequantur. Antiochum Regem, eu qiii Parthos oppiignauit, ferqnt iii venatione aliquan- do aberraile \ comitatii ϋιο, & diu per iyliias , ignarum loci vaga- ,tujn j tandem in caiam ruilicam delaEiim,quum illum nemo eo- rLiixijqiii incoIebantjRegem eiFe fciret: qimmqueiiicoenafortc fermp,de-Rege iniediis eilei;, aditiuiire liunc &c produxiire longi- us, cupidum refcircendi , quid de ie plebs ientirec , atque loquere- tur. Niillo aiitem cnmineilliiis,ac contr^ plurimis virtutibui; commempratis, niii qu6d inexeqaendisregiiinegpcijs vteretiir miiiiilerio imprpborum hominumj quibus riimium fidei haberet, neq; ipfe rempublicam reipiceret jatq; capeireret, quod venandi ftudip totus eftetdeditus, atqj vni occiipationi ifti vacaretrRegem quidd tunctacuiiie-, fed quum mane yeftigia illiiis iecuti iatellites cum infignibus regni adeilent, cpntetjipUtiim diadema & purpu- ram dixiile : Heri primiim,ex quo vobis vtor,aiidiui de me verita- tem. Patrum nGftrGium mempriaRcgem fuiiie opt.atqj fortiis. accepi- fiue meditationes hifiork^z. ./.j accepimus Matthiam Huniademjqiii qiuim Pannoniam folam te- ncret, formidabilis tamen & Αίϊ^ Europ3& Imperatoribus fuic. Idem minfico ardore iiagrauit bonariim literariim atque arcium, qiiarurn ρΓοίςίΓοΓϋ5 raagnis pr^mijs aiFecit, & libros vndique grandipecuniaconqiiiri iuffit, quommrpedtabilis copiaad Tur- cicam irruptionem vique durauit.Eiim igitiir hoc nequaquam fu- git,Vix eile aditum atque acceiiionem Veritati & libcrtati in Re- gum atque principum donjos. Itaq; quum haberet circum fe non tambelli,quampacisamumperitos ^ folitiim tamen traditur fs- pe illum data opera \ comitatii in Yenauonibus Γιιο fefe abduce- re,atque in fohtarijs cafulis L-iifticorLim,vel aliqiio pago pernoda- re, colligentem famam & riimoresde Rege, & adminiftratione Reipub. Itaillum nihil Ferme vitiorum,vel quibiis ipre,vej qiiibus fui laborarent,neque vlkpeccata adminiftrationiSjfQgiire.Had^ nusille. Hocfecit etiam olim Michridates potcntirs. (Sc bellico- iiis. Rex, qui xlti. annis cum Romanis varia vidoria bellum · geffit. Is enim Afiam,ciim quibufdam amicis tacirus a regno pro- liiflm.hifiorfc. fedtus , ne.mine fciente peruagatQS eft , omniiimque vrbium iitiis lib.s/. ac regiones cognouic-Noluit enimfidere alioriim ociilis & indica- tionibus. Prudenteritaque&grauiter Gordianus adMiiitheum lulius Capi^ rocerumrcnbit,Mireriimeire Imperatorem,apiid quemvera re- toUnmin vita ticentur : quicumipiepnbliceambularenonpoirit,iieeeire eft, vt Gordianoru. aiidiat,& vel aiidita, welk plunmis roborata confirmet. Qood et- iam anteeum T. Manlms Torquatus priidenterconiiderauit. Is Lmmdecad. eiiimqimeiietdeclaratus coniuI,oCLiloru valctudinem6xtufaiiit, " 3-Ub,6, Impudentem dicens & gLibernatorem & Imperatorem eiie, qiii " cum alienisoculiseiomniaagendaiint,poftuietiibialiorucapita ac fortunas committi. Hiic Horatins fpedaile videtur,vbi dicit : " Segnius irritant anmos demiffa per aurem, Ouam qu©κί^Toΐ»an.Tilίus. Quemadmodum,inquit,nonefl:temere iiae- Incommmt. redi regiiiindulgendii ; kaetiam peisime agituTyfi quum ad iuftaiB derebus GaE. atatemperneniCjnoneducabitur&informabitiirinnegocijsgra- /i^.^. de filtjs uiisimis, coniiiioque prariente dirigetur. Magiftra enim artium regu,eQrum^ munerumque experientia, inregni adminiftrationc apprimceil: afignaL neceirana,ciimiit ofniiiiim difficilima, &Xenophontis iiidicio, diuinajmencemque humanam fiiperans.Hanc docet rcriptura ian- - 6ta ipeciatim^Dei ipiritu pi^ocedere,cmusgratia fitopus &infti- tutione maxima. Eadem admonct lohan.Bodinus j vbi dicit : Ad C/ψ.β. meth^ vnius principis inftitutionem,optimi iapientis magiftri ac mode- hifi.or. ratores maximis propoiltispraemijs conquirantur; non qui fola peregriiia linguajid quod inepte ac perniciose antea faiiam vidi- mus y fed qai religione vera molles principis animos leniter imbii- ant. Nam omnium , qiiae dc legibus & repub. diipucantur , nihil niaius eft, aiit maiore ftudio dignum , qukm vtprinceps intelligat, ieadveriimDeicLiItumin hanclucem veniiie. liiepfolo veri^cur Reipub.aclegumomnium iuprema ialus. Quj enim princeps fic ^rit informatuSjVtiuarumomnium adionum iudicemacipedra- torem Deum eile cogitet ; nihil impie, nihii icelerate faciet , nihil itarpe cogitabit. Hunc vnum iui ciues amabuntjmetiient, ac eius exemplo vitamjinoresque iuos informabunr. Felices fane non ibium principeSjfed etiam fubditi ceniendi fant , quibiis hxc con- tingiint. Atexemplafereinnumera inρι·omtueίίentJquibllsdo- C€πpoίίet, Inftitiitionem optimam in iiiuentute pnncipesliabii- iile, ideoqne magnam expedationera & ipcm optim^ indolis praibuifie : veriim vna cum ictate ita adulatorum fuggeftionibus corruptos fuiile , vt nulla veiligia optims diicipliniE & inftitutiG- nis reliquerint. Licet igitur optare cum Biidaeo : Quod vtinam Lih.4J$ tam coniertis manibns compertam compreheniamqLie veritacem " ajfe. iemei retinere poiremus, qu^m protinus agnitam feftiuis oculis " / hilares exoiculamur. Haeeeiiim veluti faftidioia eft, vel hoipita, " velamicaj ciii qiiumieculanum rerumamorem, qiiafi iemulum qiiendamj fuperindLicimusjieniim ipia k iliixis abhorr£ns,exmen- ^ tenoftraquailexconiiibcrniofaceisit,animumque noilrumfiias res habere iibi iiibet , cl^m remiiio niincio , cumlnterim ^termta- " tisiecuri aliasres agamus. Rede itaque Flauius Vopircus itara- " InO.Au^ tiocinatur : Et qiiieritur quidem , qu^ res maias priricipfis faciat? reliano. lam Operafuccipm, lam primu nimia licentiajdeinde reru cdpiajamici pr^terea impro^ bijiatellites deteftandi5Eunuclii auanisimi,auliGi vel iliilti,vel de- ^ teftabiles : & quodnegarinonpotefl:,reruinpiiblicarum ignoran- tia. LudouicLim X I. Regem GalliiB qaoque aiiquando dixiife fe- runtjie inregno ru05& potiisimiim inaiilapropriaj abundareo- mnibus rebus vna excepta. Qaam vero innueretrem,dum qu£e- reret vnus ex iiiis familiaribus aulicis j Veritatem eile reipondit.Id TrdncifimPa/ ipfum Lucas Coiitilis fuo feftiuo seiiigmate denotare volnit. Ha- tntm de hi- bent^inquitjpnncipesnonnulliapudie feminam quandam vultu βοήα dialogo formorirsimam,quammagnifaciLint,induantqiieveitelongift ' ad talos vfque dercendente : hxc altero pede plerunqae claudicat ; nonniuiqiiara vtroque etiam : quo fit , vt a^gernme ferant,fi veii- tiis quifpiam ab Aiiftro aut Septentrione ipirans , veftes , quibus hxc pueilss vitia tegiiiiturjquandoqueattoliit. Quare inftituere permaltosjquinon iecu^ huiusmodi veiitos baccis plenis ηΒΓογ- beant,atque Charybdis & Scylla marinas aqaas,& quae in ijs funt, ' deglutire confneuerunt. Hoc ipfemet itafoluir: PrincipumvicsB / conditiopermultisexpetita,potentiaprudcntia^ienititius& ■ gnaautoritateexoriiatur: qiiam veritasdenLidare&imminiiere; adulatomm aiitem ora obtegeie conrueiierunt.Non deeft enim, yt lib.SJerehm Q^Curtij verbis vtamarjpernicioraadulatio, perpetuiim malum uetiir , neqne vultiecure viuere amabilis omnibus. Non eilprii-. dentis principis, quiin vnum omnia coiigeric, vt ceteri egeailt; Non eft iufti printipis, ii magis vnius cupiditatibiis inienUre; qu^m omnibiis gratificari cupic.Fatui eft principis, ii obnoxius eft vnisContemtis reliquonim conillijs. Audax eft nimium princeps, quivc ameLvnumjieieomriibusreliquisinuirumfacit. Iliuftratur id exemplo"memorabiri,quod extatapud Hugon»Fakandi.Quum T)t Skiim cs^ Rex Gulielmus Maionem Bareniem hiimili ortum genere, exno- Umitatibm^ tario magnum AdmiraCum conftituiiret , eiquetotius regnicura & adminiilratione commiiia , plenam verbis fidem adhibenSjnihil alij cnipiam credere,nih-ilprou&s ab alio audice vellet:; ceteros o- ynnes excliidens,cum iilo iingulis diebiis habebat colioqiiiumrio- iiis is regni tradabat negoeia , regisque animum , qiiociinque !ί- biieratjinclinabatjCumfalia pro-veiisingerens, tam adulationi- busillius temeritatemdemiilcens, SicidemMaironusinPliilippo li^.j; rege Francoriuri.quicognomen Pulciin e re nadtus eft, ( omnium enim moitaliumiua? aetatis foi-moiiisimusfuitspi-ocera admodum ; LM 5^ ftatura^. ·' .) . \ Oper^fuceifimf ftatura, membris decentcr compofitis ^ venatiqnis , bclliquc aui* dus ) maxime reprehendit , quod>vt ipfius verbis vtar, reip.admi- 5, niftratipnem tQtam, quod iBininjc decuit, alieno arbitriocom» 5, miierit j pr?eierpm aulicorum, quod genus hominumpriuatis ftu- „ dijs regna eueriere coniaeuit , .&c. De hac autem rcjftudiofus le- dorprollxam diiputationemGum jtnultis mei^ tihj. Oeprirp- plis inujeniet^in commcntarijs de regnQ,aut|quouis pnncipatu re- sipU confilio, ite §c tranquille adminiftrando , qui icripti mnt Gallico idiomate aduei fus Machiauellum. Redlc itaque &c priidentcr Francircus Uh.i, , Giiicciardinus liiiloriqus infignis ita moijet: Nihil profedo magi^ yieceiranum in rebus arduis , nihil rurium periculoiius, qukmex alterius pendci'? confilio.nec cuiquam eft dubiuoi,alienp coniilio minus egereprud!?ntes,qukminiprudences;& ta^lenft^(ίlιιmma- iorem Gonfilio capiendo iapientes percipiunt. Qais enim tanta pL'aeditus eftiapien.tia,qui perie omnia peripiciat, !& cognoicat, atqiie in conirarijs fententijsyqux fit potiorjdiiiidicare valeat? Ve- rum quis aliiimconfulens cgrtib fcitjie fidele ςοη(ιΥ\ύ auditurum? Namquidatconiilimnjni valdeiit fideto,aui benp ergaeuin,qui petatjaife(itiis,non mpdo mfigni vtilitaie i^npuirusjVjeTum exiguo quouispropoiitocomiTiodorquauis leiiicupiditatejfepd confi^^ umineum dirigit fihem,qui inaxi.me iibi acgoiiimodatus είΓΰ vi- / deatur.Cumquehifines nonrar6 Abejp,quiconfiliumcapit,igno^ renturjConiiljj infidelicatemj nifi prudens fit, non animaduertit. qualis effe deheat^^ qmca^i-- tulisdicatHr, C Α Ρ V τ χ C I, Ν I Μ I c ν Μ repcjli ^ tcftimonio dicendo,vnicuique me- diocriter v^rfato iji iure noftro notum eft. Vt autem Iiac Ver /.?. dttt' Bs^lfe^ dc re iura iunt clara : ita pailim ab interpredbiis ambigi- ftih.U.§.^ua- tnty qualis Sc quanta etTe debeat cauffa hiiius inimiciti^. Quidam fiionum. de ffnimdicum,fatis eireadrepellunduin tcftcm^teilimonio, quan- Qu4m - vt amicitia longatempore Γιε confirmata, & iinc obiite- :3.q.f. Dii/4ir. rata, obliuionique tradita omnium fimultatum yeftigia. Vnde Couarr.cap, tS etiam Ctcero non vno in loco inimicitias reconciliatas efle fiifpe- n.3.mpra^. aiffimas docet. Inprimis aiJtem,vbi inquitiEgo cum omiies ami- qtuit. citias tuendas femper putaui fumma religione & fide , tamen eas VmMilone^ jiiaxime,qu« eirent ex inimieitijs reuocatas in gratiam , propter^a quodintegris amicitijs offieium praetermiirumsimpriidentiafjvel vtgramiis intcrpretemur, negligentise excafatiohe defenditur: poft reditnm in gratiam,!! quid eft eommiirum, id non negle(5him fed violatu putatur; nee impriidendae,fedpeifidi^ aiiignari folet. AdMffinumi Rede itaque diuus Hieronymos profitetur, fe rcconciliatas ini- snicitias pure colere , & non iuxta Plautinam fententiam , altera Tn Ruffinum manu lapidem tenere , panem ofFerre altera. Et alibi monet ami- hk. K cos poft reconciliatam rimiikatem , etiam lenes vt fuipiciones fii- giant,ne quod fortuito fecerinc , confultb faeere putcncur. Hinc videmus plerunqne eiienire, vt fimultates acccdentibns praefer- {imcGniiicijs & probris , qiixinter amicos coniundiisimos aeci- dontjimplacabi les fere effe ibleant , & ifta vulnera rat δ aii c niin- quam penitas , vel abfqiic cieatrice coalefcant : tantum abefl: vt benignitate aut beneficio vincantrur. Etenim , quemadmodum ©mms natiira , qu3f l fua C^ede degeiierat, in inulto deteriorcm abit , qiiam β eam iiatura ingen,uiiret. fic hydrus vel narrixyficut - poilNicandrum & Aetium Mathiolus in fuo herbario obiema- uit , quando aquam elemcntum Γιιππι conriietum i-elinquitA ter- ^ iamincolit,longe detenoreuadit,& deinde Cheriydn;isappel^^^^ tur: Ita Koftes ex amicis fadi omnium acerrime odiire folent ad- libro Eapmt neriarios. Boc admonere voluit Siracides, vbidicit : Qm conijcit uf. 22.. ' in volueres faxa, fugai illas, Sc qui comiicia facit amico , diiroluir amieitiam. Si gladiuOTeduxeris contra amicum ^ne deiperes yfi enim poteft reGGndliatio. Si aduersus amicum os aperueris , ne verearis yrelinqmtur enim CGmpofitio : eiicept^^ bii & iuperbi«> & detedione arcani & idu fra^^ enim refilieiit amici omnes. Hoc aiitem non folum inter extrane- ©s 5 quos amicitia? confiietudo folummodo coniunxit, euenire vi- demus, vt exemprum fatis reeens extat in Sfortia & Braccio> quos • j^-^io^p^; jQuiui duo bciy fulgura3aunci3par,-ij:a / fmemeditntioneshifioricA. fnterre conmndi,panipe,panq;induftriamilitarunt,donec am- bitione &ruperbia didLid:!, examicis hoftcs fadti, vsq; ad extre- mum fpidtum multis pra?lijs inter fe conflixerint, neq; reconci- liari potuerint : fed etiam (dolendum fanej inter eos id ΐρΓιιπι con- tingere iolet , qui cofanguinitatis vinculo aritiiiimo connexi funt. Id quod lurisconfultf, inter quos fuitBaldus^obferuariint, vt odia In l. cumopor^ mter eos neque interceirione amicorum, neq; alia rationefanari tet C De bon potuermt,donec ferro res definita fit. Pulchrum eft itaq; pr^co- quΤΚ ALIVM, AD TRES DE LE- GVM CVSTODVM COLLEGIO SENIORES REM ΒΕΕΕ- ΚΑΤ,ΕΤ AD TRES Οχ,ΟΟχΕ DE Μ Α Τ R I Μ Ο Ν I Ο R y Μ C V- RATORIBVS EXIMIOS. ILL IS VERO HOC SCELVS ESTO ^VR^jET RE DILI GENTER EXPLORAJA, I Ν LIBEROS INIVSTE AGENTES Α Ν I Μ Α D V Ε R Τ V Ν Τ O. S I IVVENES ADHVC PVERINT, PLAGIS ETVINCVLlS AD TRIGE- jSimvm vs qjv,e an nvMjS I MAscvLi fvekint:sin FE- ΜΙΝ,^,^ΑΟ QXAD R AGESl MVM Y S ΟΎβ Α Ν Ν V Mj 1 1 5 D Ε Μ jeVPPLICIIS COERCENTOR. SI AVTEM EAM ^TATEM ■EXCESSERINT, NE QVJ. DESINANT PARE NTES NEGLI- GEREjIMO ETIAM CVM ILLIS ACERBE Ε Τ Γ V R I Τ £ R AGANTITVM AU MAGNA CIVIVM OMNIVM COMITIA PERTRAHVNTOR5ET EX OMNI COETV SENIORES [RE QXviSTlONEM Η Α Β Ε Ν Τ O. D Α Μ Ν Α Τ V Μ SENATVS Η Υ- kvSMODI POENIS Ρ L Ε C Τ I Τ Ο, QV Α Ν Τ Α S POTEST ΜΑΧΙ« MAS Ε Τ ACERBISSIMAS MORTALIVM Α L I QV^I S PER-=> FERRE ATQVE EXPENDERE. QJV Ο D SI SENEX PATER IfILIORVM ACERBITATE IMPEDITvS REM DEFERR]r NON POS SIT, CtVILlBET INGEN V VS,SI RE,M AVDIERIT, E.AM IPSE AD Μ Α G I S Τ R Α Τ V S D Ε F Ε Ril Ε TENETOR:Nt IfAXIT, IMPROBVS KABETOR,ET C\^ILIEET FAS ESTO ■ EYM O^er^Juccijlmy iVM iGNOMINIiE ACCVSARE.JI SERVVS REM INDICA- RITjLIBER ESTOjET SI VEL IN VTRIVSLIBET FVERIT POTESTATE, PARENTVM ILtORVAtVEL FILIGAVM, ID EST EGRVM ΟχΙ VEL MALE H A BEN T,V E L M A LE HABEN- TVR: Α MAGISTRATV NVLLa PERSOLVTO PRECLO L I- BERATOR..S I CVIVSQXE ALTERIVS- C I VI S . C I V I Τ AS S Ε R Y I Ρ RE C tV Μ D Ο Μ I Ν Ο R Ε S Τ I Τ ΝΠ Τ Ο,Ε Τ S Ε R V V Μ IV- Β Ε Τ Ο L I Β Ε R V Μ Ε S S Ε. C V R Ά. V Ε R Q Μ Α G I S Τ R Α Τ V I ESTO, ΚΕ ΕΙ ΟχΙ REM DETVLER1T INDI.CATIO^ ERAVDI SIET. Poftremo nonomittenaa eillex Ctothari j Regis, mterlcges Ale- mann.xx:xv. qiiae fiiit talis : Si qiiis Duxhabetfiliiim contiima- cem malum,q;ui rebellare conecur contra iprumpatrem fuum per-ftulticiamruamj velper conrilium malorum homiiium, qui Yolimt diiirpaueprouinciam; «Seiioftiliter fuiTexirit contraipfum patrem iuum, dunt adhitcpater eius potens eit, &.vtilitatcm Re- gis poteff facere, ideft, exercitiim gubernare ,eqaum5aicenderc, Yoluntatem Regis imprere j & filius eius vult eum disHonorare,, aut per raptura. regnumeius. poffidere i- nort obtineat , quodin- choat.. Et fi pacereum vicerit,&appreHenderepotuerit,in rua fit pGteftate,autexilieteumdeprQuincia,autvbiciinquetransmittat cum ,.autRegiDominor«o ,'&:de ha.'reditate paternaamplius adl eum nibil peiuneat,quiaillicitam.reinxontra patrem fuum fecit«- C A. F V r X c I I r». ^^^JI V L G o~ KaccRt imago cornuta* pingitur. Quum auteriB ^^^3 inter amicos haGderediipatatio octaefletjqiiam ob caui^ ^^^^jjiam olim &: nimc cornua: BaccHo , tam in picturis quam in ftatuis plenin^ae atU'ibiierentiirfnam:COnft^^ virum militarem & acrem , ied netrtiquam tam- nronftiOia forma fuiire ) quidam piitabant ei tanquam deo Echniconim' oHm radios appiraelium , exTproprio capillo iibi cornua & cm- cinnos'ne<5tere , & ita biGornes ad terrdrem boilium pr^iiainire. Alij in eafenrentia fuere , Iiac pi6iiira, myitica admonitione , de- pingi fubimagiiie Bacchi, animuin eoruni , qui ebrietati dedid ef- fenc. lienim vino oneratiplerunque audaciores fefe exJiibere,ea- queinterdum attentare folenfjqu^fobrij nc cogitarequidem au- derent, Corniiaigitur audaciai^ , &:ferociam illam incempefti- uam,&: momentaneam denotare. Quippe ij, ciim ne vcftem qui- dem incerdil poflidcancnec alimenta in craftinu habeant j; regnant & exercitibus imperant, dum ebri; funti ac ciuitates ^diiicant, & pecunias his atqae illis largiuntur. Talibus imagirtadoriibus , & tanto errore corda ipforum implet vini feruor.6^c.Hoc confirma-' tur autoritate poet^jvbi mores ebrioforum ita delcribit : Tumpaupercornuafumit. EcHoratiusr Tujpemreducismentihttsanxijs Viresq^ , & addis cornua pauperit VoHteneque iratostrementi Kegumapkes inequemUitumama. Hucreferri ροίΓιιηΐ, qnx idem Giraldus ex: Porphyrio reccniety L.ornua videl .icet Libero patri & nonnullis alijs afiignari, quoni-^ am icilicet vinolentia proteruitatem & contumaciamaddereTo- lctjqu^percornuafignificeturrCoTnuajinquitFeitiiS:^ Liberipa- iris iimulacroadijduntiir,queminuentoremvinidiCUn(j,e6quo Ν η η liomines' InUieroglypk Aemid.i2, Dedmgent, tafilm in dt^ βήρΐ,ώϊΉ" tat. tik^.od.2i,ad Amphoram^ In 2. Cam, Horat. fuper ea verba : Au- reo cornu de*- coYumr 4^4 OferAfHccifimr hotninesriimiovinotruces fiant. ^no etiam-Horatius ipe(aai& ' videtur hisce verfibus^: Qmdnotl·ebmtdsdφgnat?oρerΐarecludk, SpestuhtejfeYMasMprdiatruditmmem, -SoUicitisanmisenm eximit, addocetartes: Femndi cali^es quemnon feceredifirttm ? Contra0laiiuemnoninpaupertate folutum? SicSovycVH Aio^ fjntag.S, v\iOTp,ideft,boiie gemtiimEacchuni>Argiuicoluerint,vndeGra^^^ corum pleriq; τ^υ^ο/λο^φομ, id efttaLiriformem Bacchiim,& TOvgo^ - ί^φ!>ί;\^p,idefttauπcipitem, item ταυ^ώτΐΏ^ί ab Orpheo eto In Smmat. bant,& appellabanc,natumque ex Perrephone,vt Clemens & Eii^ Lib.2.Deprdi' rebiustradiint. Quinimmo etiamTaurus didbus eft,&ilH comua pi^r^Emng, attribiita,& cognomen etiam fadum Trxv^oitfc^ffl?, vt eft apud.Ni- Comment.'m eand. Idem «Scab Orpheo in iiyiiinis^ov)6nioL2etoi-efertUr,ideoBacchum cornutumpingi piitat,qu6d Invita VaUn^ Veteres ad conciliandam maiorem Isticiam, vtpleniiis ίβ ingurgi- tiniam, tarent , magnis cornibus potarefoliti fint. Is-enimnonialumeor- lib,n,cap,$^ nutum fingi Bacchum , & tauiina facie-conipieiin Cyzico fcnbit: verum etiam addit,Philippiim Regem cornu prjebibere iblitum his, quos perbenigne excipiebatiEa foriitan, veliiinilia pocuk, capco Perfeo vltimo RegeMaeedoiiise,in triiimpho i^mylij often/ tata fuere. Scribitenim PktarchuSj Crateres argenteos,p©cuIa in In vka Aemy- cornu formam tornata , pateras calicesque , iingula pukherrime lij, omatai crailitieque &; mole nimia iped:anda in pompa geftata ei^ ie. Idem AthenaEusrecenfet Athenieniium,aliorumqueritus,qui GGniibiis argenteis&aureis inconuiuijs vfiitint. Sic C^iar fcri- Lih.6.OefeU bit, Germanos cornua Vrorum ftudiofe conqtiirere,& ab labris lo Gall^. argento ciixumGluderejatque inampliis. epulis i|s pro poeiifo Eiuimodi cornua ingentia & magnae capacitatisjlaminis aiireis ar» genteisue circa Gram medium ae finem cifGundatajFnfijs &olim & hodie pociiloi-umlocoin coHuiuijs viitata eilejteftatur Gorne^ lius Kempius. Putat aiitem Athenaeus Craterem acornujquaii cc- Oeongme^fi^ raterem ( )Ufot^ enim Gomu Grsds diGitur) appellatiim eife.Sane tu, qualitate eiusmodicomuamagnap capaGitatis,5c iingulanarteGiim Gothi- & qumitate cis rythmis celata, aaroqcic& argento elaborata , adnos qaoqae Frifi£,cap.2o^^ ex lemotioribus reptentrionalibiis loGis allata liint , qu^ ^pud propefirPem^ merGatorem qu^ndam nOftratem , qui in illis regionibiis negoGia^ batiirjmagnaGum vOlijptate,propternouitatemreii vidiJs aiiir- liiabatjin hOdiernndiem,illoS hominesieptentnonalesypr^e c^te- fispociilis ralibιlSGorndbusdde6fcaπ,&fuaι^iίsimeexeisJlςρiusq; idinfaniam vsque potare folere. Hocqtioque confirmat Olaus lih.t^.deim^ Magnus.Scienduinaiitemeft,hanc vim inebriandi, nonibinmiii mano ν'ΐβα «imio potu ( fiue ex vino is iit,fiae ex ficera. HasG enim, vt B,Hie- cap.sS. ronymiis fa-ibit,genus potus fuit,qiTod vinum imitabatur, vel ex AdNepotm* fiumento, vel pomis, vel ex palmuiis, velexfiagibiis decodiim } num. cpi cerebrum fiimis priegrauat, &ratit>niibbri2e impedimento βέ iiocu?meiTto efl:,exiilere 5 ied aliofflodo etiam inianiam iriomenta- neam,eamque volLintariam,excitare quofdam d© indiiftria iblere. Exempliim haberaus vctiis in Thracibas,qui epulantes focos am- Alexmd.ieS^' birefoliti fuerunt,herbarum fenTine ignibus ϊηίε(51ο , cmm nidore kx.lib. 5. cap. ppti,ebnj eff^^yianti& veliU temulenti iaGuerunt. Babylanios u.genuldter^ '^. Ν η η 2.- quoqiie <|Uoque incenfo arboriim frudbuj & fumo haufto,ita ebrios fados idem autor recenfetjVjttripudijs i&canpijbus exultarm^^ Noftro tempore idein videmus in Mahoinetaiiis,quibus lege ν ini vfus in- terdidiiseftJllienimopiofrequentiinme vtuntiu- j itemaU^ uere efficiente temulentiam ( nonnulli Cemen cannabis conpri- mm,velfolanimaniacieirecontendunt} ytaclpugnam magisex- citentur , & incendantur. Hodie Jurcipuluerem illum Maslacli vocanc. Notumautemeftopij expapauereaIbovfum,praifertim in aiiuctis, non tam tprpoiem & Γοπιηυιη , qukm leuem infaniam &furoremindiTcere. Pe hac autemreBellonus, Nicolaus Nico- Jai,Theuetps,aiijque peregnnatores plura jndicant, atque Vyie- Uh.S.CApJh riis ru.is commentarijs dc prseftigijs , ,caρμt peculiare hac de re in* lib.y. ieruit. Etexc^tmhiftoria ScoticaBuchaiianicxempliimmemo- rabilejquomodo veneficio folani plaptaefomriiferafjCuius magna copia in Scotianaicitur, execcit:us Suenonis Regis Noruegise dolo ' ^iiifi4ijsSfotorum vidus )&de].etusfit, Hac herbaeni^ i:omn)e.atus,qui in caftra vehebatur,infe(5tiis eiFet j facile Norue- gifomno yitioque graues , ab hpftibiis rubrpecie comeirationis ξ>ί beneuolcntiae vincebantur .& cardebantift-. Immo iaepenumero interfrumcnta naiciturlolium zizaniaue, quae comeftaliomines (cbnosj&velattemuieinosfacit, Hocmihinuper conqueilus eft villiciisnpiler jnfiindopa.teriio.adAuracumamnem,Aiebatenim ie igoarurp huius rei panem inde confeciiie, feque vna cum fua fa- jniliaad talem temulendam & veluti annentiam, qualem in vita niinquam i^nfiiTet, ex eius efu redaj^him fuiiiej quae tamen in ibm- no, diirante njhilominus aliquot dies grauedine capitis , rurrus abijiTet.Monftrabatq-, mihiaceruum huius zizaniae,qua^m gauerat,quie tantum coloie nigricante ^ reliquo frumento diic;.er- nipoterat,itavtfacil^ aliquis, quieius eiFedtuslnefci i)oiret.Iuinitaq; eum,5<:panem &aceruiimremouer^,nepericu- u maius oriretLir. Hazczizaniainltaliaquoq; frequens eft,eamq; Imbmcam,ideft,herbam inebj:iantemappellant,,&"exeaaquam f)arantil;illaticia adquofdam yfusafgris neceiianos. Huius etiam oli j vel zizaniar meminiire videtur idem V Vierus,vbi lepidam hi- dgpraflig. ftoriam receniet.Eadem dici pofiunt de heiba vel fruticeTabacco, quam ex India aducnam, paisim nanc honi noftri producunt^ de quaaudiamusBenzonem,vtp0te ocuIatumtefte«i.Is hancmi- rabilem ^ fiue meditationes hifiork^. ^Sf; rabilemherbam velarbuilum,proucnire apiidlndos ocddenta- les , pra;iertim in inrula Hiipaiiiola , vnde ad noftras regioiies pri- mumallaracftjteilacur. Inhacinfulajinquit, vt&alijsnoui eius ύΙ>,ι.Μρ.2ά. orbis proLiincijs , arbiifta quardam nafcuncur modica; magnitudi- hifl. noui orb, nis,arundinLimfermeipecic:folia vtnuci$habent,autpaiiloma- / iora, qu^ abindigenis (apud quoshic mos inoleuit) plurimifi- Λ tfitc unt , &abipiis quoqae mancipijs, quaf Hiipani ex Africaeo de- uexere. Vbimatunimeil:,€afoliaftringunt, &infaίciculoscol- leΛa ligataque in fumario iuipendunt, donec inariierint : qiuim- qiieillis vti volunt, ipicicpacd^ foliiim vnum eins herbse vnifo- lio innectunt , eaque ilmul fiftul^e aut tubi ijiftar compingunt , & eius capitum altero ieni admoto,akerum ori inierunt,&ipiritutn flatumqiic ad le retranunt. Deniquc tantiim fii-mi forbenc, vt ora, guttura^ S>c capitaimpleant,tantam interea patientiam prarftan- tesjdurantesque, quoad voluptatis quam inde percipiunt non pcEniteat, ieque immiti illo fiimo adeo inebriant, vt^penitii^ ib« ^ pito omni ieniu e mentis poteftate exeant. Reperiuntur etiam , jqui adeo auide acfurentereumbauriunt, vtcanqnam exanimes in terram concidant, ibiqae maxima:m diei paitem aut nodis, vei- ut ftupefaitis ienfibus , & capti mente, iaceant. Nonnulli rempe- rantius & hadenus tantum forbent , quoad vertigine capicis cor- ripiantur,neque vlterius progiediantur. Quam peiliferamjob- iecro , & noxium hoc Tartareum venenum eft ? Mihi quidcm per- fepe vfu venic per Guatimalam & Nica^raguam prouincias iter fa- cienti , vt domum Indi alicuius ingrederer , qui eam herbam de- guftairet ( qua? Mexicano idiomate Tabacco diciciir) & fimul ac faetor acutus tetriillius & vere diabolici^umi nares meas conti- giiret,cogerer praepropereindeexcedere,&ali6 migrare.Deliac vel fimili herba multaraibitPetrusMartyr j qualnfalaniifti ab- T>ereh. Oces- forpta per nares,in furorem vertantur, domum ilico tectis fur- mcis & nou9 furndeoiTum moueri, &homines verfis veftigijs ambulare, orbe decad,j. arbitrantes. Eamaiitem lierbaminebnantem,& lih^. icnrusomnesdeprauantem, ipie Co- Iiobbam appellat. malaemniant. C Α Ρ ν τ Χ C I I I I. Etvlit mihinuper ex amicis qmclam , nuptias nobilir cuiufdam iiTNarifciscelebratas eife j in his fuiire^pofitit ijs , eraat ex famulicio , praemia, qui pkrimum meri ebibiirent.C^umautem pleriq; fti-eniie potandbfefe randem vnum exjUis palmam obtinuifle, qui dccem & odb men- furas noftrates paucis horis exhauferat. hx faciunt recLindiim quGi' nindam computationem paulO pius qu^m congios fex. Etii au^ ' tem hx ingurgitationes nimia^, non dico in bene conftituto re- onb, velrepub. fedinter Chriftianos ferend^ non funt, &absquc dubio poenas imrainentes Germaniae accelerant : camen= pkriqiiei non foliim , qui funt minoruiti , fed etiam c^ui perhibenrur maio^ rum gentiiim vlaudi fibi ducant , St ftrenui pra^dicantur , quibus vires fufficiiint, vt injiumera pocula potando euaeuarc poiJinti €af. s^-i immemores plane practerea priecepti Ecclefeft. vbi dicitrln vin» virum ne te exhibeas. Qiiafi velleE dicere , Ne tuas ofliendas vires in bibendo. Vbi etiam pergit vir fapieiis : Vinum enim multos perdidit. Verum ita fieri necefle eft , quando vera remm voca- Bula amittiiiius, & virttites in vitia degenerant. Vel,vt qiiidam noilro tempore foHde dodus vir, reculam pra^iens apertius de- ploL-at : Siquidem, iriquit , vitia & flagitia omnia tblerantur , non^ ficiit qliondam tempits fuit, quiim hommes peccare & delinque^' re pudebar, fedquafi vitium viitute fit prsellantius. Sane diuiis ip€tfi4, ■ Vmxs inter libidines & proteruiam gentium, vinolentiam, com- eiracioiies & compotationes etiam niimemt, eaque vitia vim^ Chnftianos iubet. An praeterea impune iila fiant, licet videre ex Cap.r" . eoncione liaiae prophetiE. Vae , inquit , qiii conrHrgicis mane ad^ ebiietatem fedandam,& potandam vfq; ad veiperam. Cithara^ Sc lyra & tympaniim & tibia , & Sechar , ( id eft vinum vel qiiic- - quid inebriat) in conuiuijs veftns, & opus Domini non reipicids^ nec opera manuum eius coniideratis. PiOpterea capciuus dudtui «ft-^oi^uliisineusjquianoa h^uirfdentianij 6cn©biles eius in- / terierunt fme medkationes hiflorkit. ^yi teneruntfamej&multituclo eius fiti exariiit, Et paulopoft: Vjc quipotentes eftis ad bibendum vinum,&viri fortes ad πιϊΓοοη- damebrietatem.SicAmos propheta obijcitoptimatibusirraelis, C^^. .quod bibentes vinuminphialisj&cantantesad modos lytx^non afticerentar rebus patrias. Eademinatur &monetprophetaloel : Cap.t. Expergifcimini ebnjj&fletej&vliilateomnesj quibibids vinum . indnlcedine,quoniamperiic ab oreveftro. Gens enim afcendet faper terram meam, fortis &inntimerabilis, &c. EtPaulLis Apo- Μ'ΕρΙπβ ilolas, Nolite, ait , inebriari vino , in quo eft dmTid, fed implea'- mirii fpiritu. Qnp inloco D.Hieronymus dicit: Noti poirumus: implerifimiil vino&fpinturando. Nam Apoftolushaec vc oai-n^. 0ίΤΜ pofuit, qitemadmodum diiobus dominis ieruire non vaie-' mus. Quiipirituimpietiir,habet prudentiam, manraetudinemj verecundiam & caftitatem ΐ qiii vino, infipientiam, furorem,pro- cacitatem &libidmem. Hinc coiligere poiruraiis qiikm modefta, cafta 5c ibbna ab initio inter Chriltianos fuerint conuiuia , qux Agapie appellabantur. De qua re teftis eftlocuples Tertullianus, apoi^^^ vbi ait; CQmeditur quantum ad famem valet depellei>dam. can- cap, 30^' tiim bibitiir , qiiantum fatis eft pudicis &c caftis. oratio aiiipicatur .& claudic cibum. confabulantur inter ie quaii Dominum prieien- :tem habeant,qui audiat. Quumque ventum eft ad aquam maniia- lem,& lumina peiita ftint; tum proudcatur vnusquisque,vt q\xz.vi/ tum e facris nouit , aut de fuo/ngemo poteft, cantet & diiFerat. Inde non egre^untur ad vagationes aut libUines , vt qui fciant noClii quoquelibi orandLim eiie : ied eft qnaii comederint & bi- berint diicipiinam.Rediirime igitur D. Augiiftm. dicit,Ebnorus ii Lib. defm •vinum forbet , ab illo abrorbetur: Deo fit abominabilis r ab ange- lis defpicitur : ab kominibiis deridetur : a d^monibiis confundi- tiir : concuicatur ab omnibiis. Ebnorusconfundit naturam,amit- tit gratiam , perdit glodam , ineurrit damiiacioiiem afternatn. Sa- nc prudens , atcamen ruperftirtiofa antiqaitas vquiim animaduer- teret vinum nimiam & immoderatum pr^cipuiim eHe nequiria:; fomentum,in iilaperraafione fuit,,fignum Virginis vitem aiier- fan. CauendQm enim,vtGrpheusmonetjneLunafignum Vir- ginispercurrente vitemieramus,eam enim Virgo odioproieqiii- tur. Quumque animadiierteret & iilud incommodum , qii6d lin- guam priEpedire foleret 3 ftatuit Mercudo non vino , fed lade, ad ipiam ^'^2 Oper^fuccifm, ipiam eloquentiae dulcedinem indicandam , eiTe rupplicandum; ad camqUe remRamae vicumSobnum nimcupatum deftinauit. Vt autem nimia &c intempeftiua crapula, quemadmodum diximus, ficLitamniaaHaimmoderata,merito &iufte reprehenditur, & ijs qiii ea deiedantur a bonis vitio & probro datitr : ita non fine caut In SpnpopACk ^Plutarchus vinimodico vruiinuendonem&faciindiamtribait. Nonnulli, inquit , ingenio ad inueniendunr apto , fed dum ibbrij funt , minus audaci & qiiafi concrcto , quando ad pacula vencum cft , thuris in morem ^ catore correpti exhalant. Enimuer6 me- tum, quo nuUa aliares magis impedimento eft conΓultantibus,vi- num profiigat r multas etiam alia^ adfediones illiberales & dege- neres exitinguit: &rmalign.itatem ac iimurtates,tanquam duplices animi (vt ille ait} plicas explicat: ac verbis omnes vtriusquege- n^ris, in animo adfe(Stus.detegir. Ad haec libertatis dicendi,ac per eam ventatis fGeeundiinmum eilviniim ,qiiibus abfentibus η peiitia,nihiliudicij rolertia prodeft. Vnde dodiis. vir A.dr.ianus ImMem4.S4:. lunius Γααιη emblema iumrit,vbi Bacchus,iiraeni5 6c alacus de- pingitiir, curo hac inicriptione r V i ν v μ: i g ε ν r γ f ο μ ε s.. Voluitenim: iignificare, vinam fi modicumadfic, vt triffiGiam ie- darcjita ingenium agiFe reddere & alacre, niliilo fecius,qu^m aues In-Lawiick, penni&euehuntur, vti kPaurania proditum cft. Talis fuitBonofus Hirpanienfis oi-igineBritannus , qai apud Aurelianum Imp. fum- mo in honore fuit. Is fi quando legati G ermanor um. veniiftnt , vt Iikjt. ^ii^L Auentinus exFrauio Vopifco, vtputo, refert j ipfis propinabat, Μϊΰκ vt hofce inebriarer, atqj ab bis per vinum cnnaaTeereta cogno- fceret. Ipie quantumlibet bibiiiet , femper iecurus^ fobrius , &: lw.14. cap. ts. adhucin vino prudentior. Rede itacjue PliniusdiGit , quod neq,-, mmaLhiii.' viribus corporis vtiliiis aliad,neque e voluptatibus perniciofius, fi modusabfic. Haec mihi meditanti venerunt in mentem ea lib. s^- HerGdotus de >£tliiopibus , qni Africam ad Auilrafe mare inco- lunty&Macrobij appellanrmvicribit. Qimrn enimiiib rpeciele-^ gationis rpeculatores adeos miiiiFetRex Cambyfes , ijsqMedona qux afFerrentjtradidiiret, amiciiliim videlk reum torqu^m tortilem , & armillas , vngiTentum preciofum , & cadum vini PJiGeJiicei ; Regem Athiopum fiimto amicula prim5 ro^aire, quidnam eiiet,& quoraodo confedtiim. Quumque legati ^e^purpura, eiusqiie tin^tura edacaiiientj,Dol.oros yre^ondiire,: fiomincs fmemedimtioneshifioricA. fiomines aolofa expetere veftimenta. Exponentibus deinceps le- gatisde monili tortili& armiilis,eiusque ornatu & precioj Re- gem rifiile , atque ratum vincula ca eife , vincula robuftiora apud fe eiredixiire;multosquecaptiuosaureiscompedibus manicisque nexos oftendiire. De vnguetito eadem feniiire, qiia? de veftimento purpureo. Verum vbiad vinum peruenerit,eiiisque conficiendi rationem audiuerit j maiorem in modiim deieiaatum eius potu. ΡόίΙ interrogaire legatos, quibiisnam rcbus vefcefetur Rex, & quam longiffimum tempiis ^ Perils viueretiir? legatos refpoiidiii^^^^ Velci Regem pane, exponentes rationem pirireiidi , perfedfiili^ niiimqiie diii viuendi i|DaciutTi homini Periie proponi od:ooiiifa annos. Ad h^c^thiopem nihilfeinirari dixilFe, Γι ftercore viuen- tes paucis viiierent annis, Nani ne tot quidem annis vicauros, niii lioc vino acceptum referireiit. Hxc de illii ^tHiopibus Macrobiis, cx Herodoto aiTcribenda duxi. Sane Iiidi occideiltares illi, qaos plerosque Hiipani noftro tcmpore rubegerunr , tam barbari rion funt, quin: guftata vini Hifpanici dukedine, eiim potum reiiquis praeferant. ItaenimrcnEit BeiizorOmmurt rerum,quasHifpam iih 2 cap 17 m Indiam trani1:iileriint,nulla Indis gratior acccptiorque extitit biftor nout qalm vinum : & tjuanquam ipfi e Maizio alijsque rebus fiditia orbis. vina&potus moliantur, vulgo tamendicunt^non ita ijs qux ipii' faGiiint, ali vires vigoremque animi, recreari fpirituS, veiitrem ex- calefieri,nec fomnos ita diilces iiiauesql coricilian^^ Sed vf ad certamirta noftVa de ρΓιϊ5 bibende reiicrtamiir , libet ad- ijcerev quid bac de re fentiat Bafilius in dercriptione ebrietatJV. Ceitaittihis huius3 inquit,arbiter §k moderator cft diaboliis, & prasmium νίΛοπχ peccatum.. Qui enim plus meraci Haufent , is adudfrus ahos pr^mia confequitur, Reiiera gloria illorum eft ignominia. Siquidem iiiter fe contendunt, fed feipfos vlcifcuntur. C^ae ratio turpitadineiTi eorumyquae ab illis fi Omnia inconfiderantia plena funt, omnia confuiione. Vidti funt temulend, & qui vicertint funt itidem temiiIeriti,Et qu^ iequun- ^ tur. Similes monitiones runtPlinianae^vbi mcjres ebrioforuiii de- /„ Β ία teftatur. Alij, inquit , mortifera ioquuntiir, redituL-asqiie per iu^ nat hiitor gulumvoces non contmentyqii^m mii^^^^^^ Hoc ipfum Grsci demonftrare volueruht, quibus Bacchus Ly^us cft: Latinis vero Liber.^ Ob eam^ reiii explorandis adoleicentium in- Ooo 4-7 φ Oper(Z (uccifim^ ^enijs coniittiia nonnunquam indulta Plato fcribit, qiio illi |)o-. culaielargius inuitarent, vt omniafiia ftudiacupiditatesque om- nes propalarent , & ab intimis prcecordijs efFunderent. Olim quo- que , vc conferamus vetera com recentioribus , fimiles concerta- •tiones, deqiiibus initio diximus , apiid EthnkGS in vfujiednoa In viu Ak' absque noxa fuiire , patet ex Plutarcho. Alexander eiiim Magjius, XAndrh iepulto Calano Indo, multos ex amicis & ducibus conuoeauit ad coeiiamjcertamenque 'pocuiorum, coroiiamque ei, qui pluri- aium meri ebibiiret, propofuit. Vidorem aiitem hums eerta* minis PromaGhLim quendam extitiire, qui ad quatuor choas prq- celferatjac vidoriae praemium nadum talenturn.Verum eum tres dies tantum riiperiiixiiTe: reliqiiorum vero compotorum xLr. morttios, teftatur Chaues Mitylenaeusjoborto poft ebrietatem ve- .hem^nti frigore : qui etiam in fuis hiftorijs dicit, ficut allegatiir lihjo, cap.i2. ab Atitena£o, hoc certamen ab Alexandro ob Indos ftudiofos vim infticutum imiVe. Quod aucem nimia & intempeftiua ingurgita^ tio & temtiientia , non iolum mortem , v-t demonftL"atum eft , ac^ ■celeret , fed etiam mentis alienationem adducac, {'τΐ'^ρ ipfius να- ^abuli indicat. Temulenciaenim qiiidaliudeft,quam voluntark infania, qua vino nos mgurgitantes, non ignoramiis mentcmfto- ftram fore capiendam , vinciendamque ? Vnde temetum didum aiunt, quod ceiitet kbefadec nimiruin mentem, denique & 0.2, Georg.mmihra.. Qiip rcCTpexk^oet^' Tentaturapedp olhn vmiiiiraq.ueiinguar4. Cap.j^. De Idqiie confirmat exemplo mcmorabiliPliniLis. Dieit eiiim Anti- virMuih, ochum Regem a fodalibus , quos temulentus in conuiaio pulia- ueratjoccifum fuiire. Ibi interpres addit : Pr^fenti docemLir exejpci- plo, ebrietatem n5 absq; ratione celeberrimis autoribus volun- tariam infaniam di^am eire,fedita^etiamnum, γtfimplαrespau- .lo extendatur die;s habitus is , etiam manifeftarius euadat furor. Hinc Ambroiiasabundantioii vini vfu homiaes,veliit innmutata naturie vi, equos fieri hinnientes,& pedibiis omnia conculcaiTtes, ait. Maximinus quoque imp. vinolentia & ebnetate vsque adeo lih.8. €dp,t0. abforptus fuit,ficiit Eufebius memoriie tradidit,vt inteu potan- eccUfhiJt. (Jum inraniret, & mente captus redderetur, ac talia temulenCiis priEciperet , quonim poftea robrietatiTeftitutum poeniteret. Au* guftinus fiue mtdimiomshifloric^. guftinus itaq; ad facras virgirics rede definit ebnetateift hoc mo- do : Ebrietas eft flagitiof itm omnium mater, culparumc}ue mate- ria , radix criminum , origo viciorum, turbacio capitis , fiibuerfia fenfus , tempeilas linguaE: , procella Garporis, naufiagium caftita* tisjamiilio tempons, iniania voluntaria,ignominioras lancruorj tiirpitudo mornm , dedecus vit^, honeftatis infamia , aiiimi^cor» ruptela. Ob eam caiiiram fex indicia obferiianrur, qii^ plerunqtie ebi-ios comitanttir. Alarum elatio : titubatio& trenior : deiiiium fermonis : doiorcapitis : dementia, vt taiidem iiderati intereant. Hiic fpeaat ^gyptiorum opmio , quibus peritiarum fai t , vitem cx fufo in terram Gigantum rang4xine piilkilaiTe, vnde&amen^ • tiam & furorem ineiFe vino , iicut Pierius obferuauk. Hos efFe- x/^.j-^. hkre^ ausebnetatis animadaertirqiioqueiroGrateS jideoqu^ - conibetudinem ftigiendam eiTe cenfet. M^nti enim,inqiiit, vino /d Demonicu obriic^ jidem accidere videmiis, quod airribas auriga excuiia- Siquidem cuiTiis ^oliatired0re,nlillo ordme rapiuH quoqiie ratione orbatrus in multos errores inciditr. Hoc ipfum egregia & lepida hitloria illuftrat AtheniEiis. luuenes, inquit,qui-^ lik 2. cap. r, dam obebriecatem amentesjviiio caIefadi,co vfque dementix Βίρηόβρϊί ' proceireriints vt fe in triremi nauigare, & mare magnopere eile perturbamm arbitrarencun Deinde itadementes fadi funt, vt" omncm domus rupelle6lilem vna cum ledis proiecednt, Nam Yifuserat naais gabernator, nauem exonerari Qportereob tem« jpeftatem jdixiiTe. Sed quum muki coDgregareiittir, diriperent- , qiie ea quie proieda faeranE, neqae tamen iuuenum dementia id=* circo, vel die fequenti deferbuiiTet ; acceirefunt militum duces in- domum,vbi laborantes nauieaetiamtumiuiienes iace"bant. qui» biis interrogancibus reiponderunt iiiueneSjfe ob tempeftatemdc- farigatos iuperuacaneis oneribns nau^m exonerare oportuiifc His admirantibusdiidum iiiuemim ftuporemjvnus eorum iuue- jiiim,qui maior^tate reliquis eiFe videbaturjEgG,inqiiivvifi Tri-- ri>nes,ob timorem me in hos thalamos proieci, vt qu^m maximc liceret, inferius iacerem. Veniam igittir diices mentis eorum alie- nationi concedentes, ixibemesque non plus vini bibere, quhm conueniafjeos dimirerunt. Inuenes gratiam fe babere faffiiiMe, liamil pormm poiltancam tempeitate attigerimus, dixit qiiidaijij Yos maiiifefte feriiatores noftros inter ceteros deos- mannos in- Ο 0 0 ζ patna- 4^6 Oper^ fkccifimi ipatrianoftra cotiftitiiemusj tanquamnobis falubriterapparenjteiu Hinc domus illa Tiiremi? dida eft, .Re(9;iiiime itaque Seneca dixit , animu hominis vino nimio turbari , & nihil aUud eile qukm voluntariam inianiam, qiiae hominem efficiat fui ignoiantemj item capitis vertiginem gignat , δζ. inge;iium obrutum prorias;ie- peliat. Quare optimo iure amicitia iUasquae inter pocula, vt pUi- rimiim , contrahitur , yitcea ^ quiburdam dicitur. J^pnnunquam enim fitjVt inter potandum fimu? amic|ffim^ manc conco.do yino, illa humanitas & coniundio,qu2ear6fciinma videbatur, plerunque fimul cum yino euanercic, vel potius ita acercit,yt noniiunquam in ferinam rabiem yertatur. Hoc femel atque icerurp pbiemaLii in equitibus noftratibus, non procul ab · Argen^orato,ali js ad Regem Galliae, ali js ad principeni Qondieum in vlu BruH. inilitabm diicedentibys , & yelufi fub prascpnc, y t Plutarchus de equitibus Romanis ait,proftantibus, atque ijs, qui plus dedn^ fe adiuTigentibas, Hi y bi in ijidem diueribrijs forte coiiueniiient, &vino incaluiiient ; fratres, conianguinci,& affines inter ie crant, pauio poft in bello ie mutuo interfect|.iri. Non omittendiimpo- ftremo, quod olim Manduci eftigies inter ceteras ridipulas & for- midolofas imagines ire folebat in antiquorum pompa, magnis maxillis , jateque dehifcens , ingentem dentibus ibnit:.qm faciens. Han c perrpnam egr^gie Γα ftincre potuiiftt Mimus ille Phago, cu- In A^relmo,^ ius FUiuiis V ppifcus mentioneni facit. Ait enim , eum vsque ep multiini cpmediiK;, vt vno die apriim integrum, centum paiies, veruecern,^ pprcieUam Gom^deret, biberet autem infundibulo appoiico pliis orca. Orca enim Varroni vas yinanum %sxps eft, quod Itali ,hodie Bottacio.vocant. Pliniiis autem prcam vocat ca- dum faliaiiientariurn, quod Itali Barile de tonina appeUant. Ex lioc genere fuerunt quidam ΡΗίΙφπϊ, vel potitis, vt Athenaei yer- bo ytar,PhilptoconiftcE, qui optauere , vt in balaenas .conuertf-- renrur , duin naodo mare mutaretur iti precioiiilimmri yinum.,in quo contiRuo yolataiidam ijlis foret. Ccrce eiuimodihomiriuni ( ii modo homines , ilon ampjiorae , doliaue pertuia, nom.inandi funt ) iepulchris inrcribendum eiret ^epitapjiium cuiuiBam para- iiti, repertum Rornaf extra portam Capenam^ vbi olim iepul- turarum monumenta apud veteres Romanos pofita crant, quod eft eiufmodi; Hevs fue medimtwms hifloriu. 4^77 HevS HIC SITVS EST OFFEI,XIVS BVBALVS BIBVXVS Οχι PVM VIXIT AVT.BIBIT AVT MINXIT. JVBI PR^CEPS. Noii multum diflimile.cft Epitaphmm Timocrcoiitisjyjt^Lilio Oe poetAr.hfj" Giraldorefertur;: βοΠΛ, Multa^ilensy& ntultavormSimalamuitaquedicens IpfeviriSiUceoTimocrem KhQclm. 2)^ comerfione in arhoribmy ^lijs^ r/r- C Α ρ V τ χ c τ. I s, c^ui rci rufticaE & horteniis ftudiofiores Γιτηΐ , periua- Γιιιη viilgo eftjCircanatalem Ser.uatoi"isiiofl:ri,qui incidit, vcapa.dnos receptumeft, quotannis iiijdiem xxv. De- cembns^.ruccum vel animam vegexaciuam in arjboribus ex radice fLirfum afceriderejciim ancea in hyeme .deoriiim in radicem trans- ierit, idqu^ mirabilipropnetate& coniierfionenatur^^^ tem & a;lia circa. id tempus accidere iolent , de quibus omnibus reddi ratio noup.oteQ:,ita vt potiiis miraculofa quam naturalia vi' deripoinnijytde pomis conftans fama&opinio eft;, qua^inno- de Natiuita.tis-& florent , .& vnafi-udus, licet immatiiros,prodii- cunt : tamen concedendum eft, multa fLiperftitioia k iacrificulis confida eire, vt maiorexn deaotionem hominiim circaid tempiis, propdj lucri cauira(licetpropterres ralatiferas eo temporege- ilas, circaid mento ian<5:iisimis adionibus & cogitationibus -vnusquifqiie occupatus efle de^eatj excitarenc, Eaautem qusc de arboribus fupia dixi,nontaiitumfimilia verofunt,iedconftac ^Veteribus quoqiiemiiabilemconuerfionemarborumaliaium' quererum circa Brumam obieruatam. Ita enim fcribit. A. Gel- lius,velvc nonnuUi volunt Agellius : Vulgo & fcriptum & cre- li^.^xapj* ditam eft , folia arbotiim brumali & folftitiali die conuerti, &quiepaiseorumfueratinfenor5 atqae occulcatior, eam fupra Ο ο ο 5 fieri ^7^ lihj.tudicra hifior, Llh. 2Jedm- mt. In lihro de o- doribus. VAnar.leBl fieri, atque exponi ad oculos & ad iolem. Quod nobis quoqiie ίΐ- mel atqiie iterum experiri volentibus ita eife propemodum viium eft. Quam rerp & aiij dodi vin,& Saetonius etiam Tranquillus, iatis compertam eirejfatisqiiefuper eare coiiftareaiHrmat, nerui- as in fidibiis bmmali die alias digitis peili , alias ibnare, Ciceronis quoque loctis memorabilis eft, vbi dicit : Puleium ariiium ΐρίο bruxnaiidie iiorercere iolet. Sic enimlegitar in emendacisexetn- piaribus. Piiieiiim autem efl: ea herba j quatn Palegium ffequen- tiiis diGimus. Huc referri ροίΓιιιΐϋ ea, qa^ Theopilraftus icribit Hliiusmodijinquitj natiiriie conienfio atq; contagio?, in alijs etiam quodasamodo euenit : Vinu eiiim qiium vnaefflorefcitteii&iri vi- deturj&allia cfpaeqjtum acerrimi funtodoris qituminterrager- minant. Sedprceterea aeGidit, vt vnk etiam ipiagerminent : atque omninoomniaqu^e tuiiicata conftant radice, modo non exarue- rint , germinationisiempore m ouentur , C6im iniita ciiique vis fo- licitetur & exercitetur. Sed omnium iilorum admirationem faci- le fuperat , quod in adipe vriino euenk , qui latebrarum tempore exondatjintumerGensqae varaimplet, ita enim ex veriione Tur-- nebi legendum putac Murems,non eoitas carnes vriinas, ii ailer-^ uencar, eeito quodam tempore annt^ qiio latere vrii & fiipra mo- du pingaefcerejakiiiimo fomnooppreffi folenr,incrercere,ideo=^ que Pliniiimiibnratis exfidehsecexTheophrailo r@tnMe dicit.- QmdicanturlaruatMfmera^^^^ hufdam miris mortis generihm. C Α F V Τ I V 1 11011 ita pridem ab amico qiTodam mea interrogataSj, quae fuiiientapud Veteresiariiatafiinera. H^cenim ver- jbadieebatienuperin quodamlibro legiiTe: Cui, quum inihi eo temporenihii aliiid in mentem venireEj r^ipondi, Apiid Italos vritatum modb eiTe , & olim fuiire, cadauera defundoium precioiiffimis veftibus indiita, & ledis ipleiidide exornatis impo- iita,palampiiblice eiFerrejita vt viiusqiiisquedefundbifaciem, & ex veftibus ^onuiu iexam nofcerepoisiu H-ocetiam apud Gr^e- cos X C V r. fme medituttoneshifxoricA. cos Impp.nifallai', vfitatiimfuiiIe,exPompon.L^toapparere,vbi Jye ongtne dicit:Quutn defunctcT Fabia? coniugis Heraclij funus eiierretiirj UAbnmstu, puellamlbrte quadamperfen^ftram ipuiiie, tetigiileque elatLim cadauer : ideoque illam , niilla fa & defcribere, & depingere. Icem ceremonias, qux πάβ,ιη^ΰηβ- mortuis Regibiis Galii.-E, tefte loanne Tilio,adhibenttir,etiam cranone D, hoc nomine vocari poire.Mea igitiir tunc iententia fuit/unera ta- Antomni Pij, lianonimment^ peribnata & laraata diei poiTe. nihileniin di- In difcurf. ftaremortuorum Faciema laruis depictis. Verum qLmm iiac dere numii.anriqiL diligentius cogitarem , incidi in monumentum , qiiod Romie ad- tabd. htsra L hiiC eonipicitur : ex eo,m fallor,rediiIime explicatio huius noftrxe fignata n. 6. quaeftiGnisrumipoterit.^ Apparet eniminde, vtopinor, ciimea Tabolas.0r6. lauiiata funera dida fuiiiejquando cadaaera ipfa, ruinacedium de- lih.2Ac ohitu, trita,vel alio cafn Γηαΐϋα,ριΌρΐεΐ" deformitatem publice ociiiis ex- fepnltura^^ poilta efFerri iion potueruntjfedlocoeorum vellara;Equi?dam, Regum, qnx eoram faciem repriefentabant jvel plane inuoliita5& veftibtis teda^ Namcadauera in lioneiliis. vefteefFerrimoris fuiife, qiia; in vnlgociuiiim&intacitofuneL-e toga viilgata fuit; inmagiiLra- tibiis coga pra;texta5in Cenroribiis piirpiirea tota ; multis eriiditis rationibusj&veterum hiftoricorum aiitoritateaiiem luftus Li- pfius ^$0 ( Operapicci/im, Lib.i.Eleila- pfiu,s Virrolidaeiaiditione,&eximio iudicio prasftantiis vbi quo^ 7um cap.6. que libFum fingularem de funeribus piomittitr Sic fupra ex Plinio CApitg^U alIegauimus,Seipionemi£milianum obuoluto capite elatum , ne KuoE vel turaor in oce apparerct. Vt autcirr non folum Hoc , ied triffe & miferabile mortisgenus duoramedniugumin torocon- iugali oppreiTorum , reitius cognofcatur, epitaphium iprorum hucaiicribere volui v. AsPICE VIATOR 'q^ S Ε R. TVLtl Et ΒΥΙΟΙΟΥ- Χ^ SP0N.ME^.)RANCILI^ VIRG.SIMVt AC POST INDE. QXID FACIAT LICENTlOSA SORS LEGITO. 1 Ν 1 Ρ S Α FLORIDA -<£TATE CVM ACRIOR VIS A- M Ο R I S I Ν G R V Ε R^ Μ V Τ V Ο C AP Τ.. Τ Α Ν D. S Ο C Ε R Ο Ε. , Ε Τ Μ». SOCR. ANNVENTIB VS S Ο L Ε Ν Ν I; Η Υ Μ Ε Ν,^ Ν V Ρ τ; -C Ο Ρ V I Α Μ ν R^ S Ε D 6 F Α Τ V Μ I Ν F £ L I X. Ν Ο- CTE PRI.. C VM: IMPORT.. VOXVPTATIS' Ε Χ. L I. F Α Ο.*: ΕΧΤΙΝ GVERE. ΕΤ D.M. ν· νΟΤΑ COGEREMVR REDD.\ HEV IPSO IN ACTV DOM. MARrTAEls CoRRVENS AMB. IAM EXTRE.. CVM' DVICITVUINE t^TISS. eOMPLICATOS OBPRE:sSIT. FVN^STAS S Ο R Ο R. NEC NOVI QXrD FECISS.PVTA NON ERAT IN FA-- , TIS Τ VM KOSTRA LONGIOR Η Ο R A. C Α R I Ρ Α R Ε N- t£S LVCTV NEC LACHRrMIS- MISERA AC L Α R- VATA NOSTRA DEFLEAriS F V Ν Ε R Α Ν Ε R Ε Ρ D Α- Τ I S I Ν F Ε L ICI Ο R A. Α Τ VOS NOSTR;OS DIVTVRNIO- RES VIVITE ANNOS* OPTIME LECTOR AC VI-" % Ε Τ V Ο S.. D. m; Eodenvgenere mortis olim quoqiie Eupolis 5 Oius Niciie^A enfis, primanodeniiptiaruinexruinathalami vn^cumvxoree IH lhini tinduseff.VndeOiiidias:; Sittibiconiugij nox prma nouifma νϊίΛ^ Eupolis-Vtperijt^muamptamodo.. Rauennatis etiam cuiuiHam libidinoiiis. fceminae , iniblitum ge-- nus mortis, non iineipiiuyperpetu^ infamia pofteritati traditum ciljcuius raonumentu Rauenn^ conibicitur cum taliinfcripti Ε I.. DIC AT. ClNERES ET OSSA LAODICEJE Ρ Η 1 1 0 C AP Η I C 5IT fme medimiones hifloriu. φίι SITA SVNT PERPfiTV-€ M1M0'rIw€ f ACTI IT« INFAMI^ CAVSSA. INSATIAJIItl VSNSRI EXHAVSTA SVBTER VIVO VJPLO MORTVA S§T, V I X. Α Ν N, X X 11 1, Μ Ε Ν S. V 1 1 I. JDr 1 1 1 1, Infelicissimi parentes tacito NOMINK EXTRA SORTEM AJP RVOERA Ρ Ο S V Ε R ErO V Q R A/ CINEM EXVRIENTEM, s s s .- Β S T. F f F F F. R Rr Rede itaque Seneca fcribit: Quorandam vitammors in medi© M0J7r flore pr^cidit : aliorum interrupit ipia principia ; alius inter cce^ nandum rolutus eft r alterius Γοιηησ continuatamors eft ; aiiqiiem concubitus extinxit, T^e ^rofanu^^ religioftsEthnicis. C Α ρ V τ X c ν I r. Tsi apud Ethnicosmaiorparsfuit,quiimmortaJitatem anim^ vel deriderent, vel certe de ea dubitarent : tamen multi conftanteream crediderunt,& putadm ef iamj fi^U^^ ccret dicere, non paucos ex ijs de reiufre(5tione carnis guihim ali- quem, & non γ ulgarem notronem habaiiie, vf ex nonnullis argu- nientis&monnmentisjiimodo eanonrecentioraiiintjquam vul- igo cenientur, apparetjica , vtiiepius miratus fiierim, quomodo m Itaiitis tenebrisjquibus immerfi merunt , iblummodo ex dodrina " fapientiiE liumanas, tantam lacefflin articulo omnium difficilimOj airequipotuerint. Exhis Plato diiciplinainitrudius Pythagonca ί/αιτέ/χ^Ι.υ;)ζώ(Γψ ponit,geiius quoddam rerurrd(5£iOnis,quodPfiari" iiiei ( qiise ledafub lohanne Hircano Simonis Machaba^i filio pri- inum orta eft, in popiilo D Ε I jdeprauaca dodnna coElefti ) a Ithagoricis, tefte Io^plio,mutuati iunt.Pfianfaei,inquit , incorru- Iptam quidemanimamefle dicuntr, redeas tranfireinaliacorpora.. jSimilis etiam Manicbsorum fuit error, vt Ruffiniis teilatur. lib.i. l^heopompus quoqj fcribit, Zoroaftrisfuiireopimoiiem,omnes EfclefhiflQr^ Ρ ρ ρ aliqiiart- \nftAgmmtis, aliquari AL V5 AN AC YN D AR AX I S FILIVS Α N- CHIALEN Ε Τ TARSVM VNO DIE CONDIDIT. EDE BIBE LVDE.RELIQXA NE DIGITORVM Οχΐ- DEM STRcEPITV DIGNA SVNT. 11^.4,0(9' Strabo autc m ex ChcEiilo poeta hos yerfus fubijcit : ftue meditutiones hifloric^. Cum te mrtalefii nofis, prte/entibusexple Velicijs animumspoif mrtm mlla voluptoi, Namg^egofiimpuluM,quinupertamateneifam, Kdchabco qu£ edi , quaj^ ex/amrata libido Baufit ; atilla manem,muita &pfaclara.rdi0ia.' - Uocfapiensfitamortalihmeiidocnmentum. fnHoc monumeiitum, ( teftc Cieerone } quum aliquahdoincidii^ fet Ariftoceles , fubilitit ; partemque primam epkaphij quum le- giiret,ait:Ecqiiid aliiid in bouis,non in Regis fepuichro fcripfiil fet? Deinde qLium poileriores verfuslegerecriiicdixitque; Hic ca remortimm habere dicit, quie ne viuus quidem habait, nifi quamdiu degliitiebat. Huiusquoque reiPlacarchus memionem facit.In Sardanapali5inquit,infcnptam monumento, hoc vifitur: H^c habiii quae voraui, qUEeque pcriniuriam abftiili. Quis iftis diderijs tum Voluptaariam vitannrnegetjtum impieratem^tumin- iuriam,violentiiIimamque improbitatem promi ?Huncdeinceps iilij pliues , immemores futuraj vita^ ,imitati runt,iicutex eorui^ monumentis pofteris hocnotumeiie voluenint, quorumvniim confpicitur in Aragpniaf vrbe clanllima, iicut ab Appianoireferi €itr, tale videlicet: Qj^ ο V> Α D Α Μ Ν Ε S C I Ο. I Ν V I Τ Υ S _ Μ ο R I ο R. ν Α L Ε τ Ε ρ ο S τ Η ν Μ Γ. M.POSTVMIVS Ε ΟχΕ Simile Rlom^ in domo Petri Chiaiiekeij Notarii lesitur - DIS MANIBVS SEtTl Ρ Ε RP Ε ΝΑΕ FIRML Vl XI QXEMADMODVM VOLVI. Q^A R 1 AidR\TVVS SVM Ν Ε S C 1 O, Iteifi ibidem prope forum lud^oium. I V L I Α Β. ρ R I S C Α V 1 Χ* Α Ν. Χ'Χ \^ ί^. CLODIVS HILARVS VIX. AN.XLV.' Ν I Η - 1 L V Ν οχ Α Μ Ρ Ε C C Α V Γ Τ Κ ' ϊ S V ΟΧα Ο MORTVA Ε S Τ. Patauij quoque hodie adh^c viTitur epitaplliumPffdjinxdiba^; CarculanQriam ad diaiim i hortiam Apoftokm, MER. S; D, POPILiy-S P^TVS, GN. L Α BE.- Κ Ρ Ο Β TA^ 1*ί> Β 2, qudfl. DefortutiA& & virtute lex.MagMb,h In mtiqHm^ OfeufuccifmAy C ο S, ρ i S J ©, f R Λ τ R ι ι ν ο 5, Μ, f. KVNC SOMNO ^T^RNALI pXtRIA RETI^ViTί D. M. Qj- I Μ Ε V ο L £ Ν T, VALETE MATRON^ MATRESQXE FAMILIAS. VIXI ET yLTRA VITAM NIHJI» CREPIPI. ME VENERI Al-VMN^ ADDIXI, QV.OS PPXyi PEI.LEXI FILTRU ETASTV, VXROHVMATO NON VIDVA FVI NEC MARITI NOMEN ADIPTA, CiyyESO NON INVIDETE> PORTIA ΡΑΜΙΙ,ΙΑ EST VENERIS DOMVS ILLICIVM C YPir> ίΝΥλί, CAVE VIATOR NE ME DIV CA]tCATAM C Α L C Ε S. Huc referri ρρίΓαηΐ; ν^ΓίΐςιιΗ Hadriani Caefaris , quos moriens , vt ^lius Spart. jnempriae tradidit, comppfuiire dicitun Ex quibus apparet,c|u^m is perplexus & dubiusfuerit, quodque nullum cer- ' tum reUgionis & fideifua? faltem opinione habuenc fiindamen* tumjicet in colendis Γιιί5 dijs , & racris eifdem confticuendis iedu lus & diligens fu,?i:it. AnimuU v^gula,hlandula, Uo^es iComesq^ corporisy PalliduU ,ήσΐάα^ηπώίΐα, ^ec yt [qUs ydabk iocos? Conftatjgitur plerofque ethnicps non folum in magiia ieiiiritat?» immemores futuric vicae,impie vixiiie , illisquHmpune hoc ΓαϊίΓ^ ied etia perpetua monumenta fas profanitatis ad pofteritatem ex- tarelaudifibiduxiire.Imc) Anftoxenns p.hilofophus, ficuta Lada- lih. 7. cap. t^. tip pitatiir , aiTererc aufus fiiit,nullam omniii(> eireammam,etiam dedmnopYA' .quum vipit incorporejfedficut infidibu$ex intentione neruo- miQ' rumefficiconcQrdemfoinimjacq; cantum,qaemMaiiiciharmo niam vocant; ita incorppribus ^x corppage vifcerum, ac vigore membrorum vim fentiendi ^xitee , quo nihil delirius dici poteft. Maipri autem admiratione dionum videtur , quod in populo Dei Saddiu pmmeditatiorjes hijioriciz. i^adducapi, qui cori'upti pliilofophia grsca , multa cum EpicureU habebantcommLUiia,pal^m carnis i'eiiuTedione,Angclos &ipi- ritus impugnare &: negare αιιΓι fuerint,ricat ex racris litens videre licetjCumtamenlufti vellufticiarij abomnibus nuncupari volue- , rint. Zaddic enim luftus Hebraeis eft. Quis porr^fine rubore, vel potius horrore,profei"re audet, non paucos reperiii, qui etii Chriftiani perhiberi volunt, tamen puscipuum articulum iidei fu^jvelnon credere aut in dubium vocaie, veletiamomnino im- pugnare audent, vt noilro temporede Serueto & alijs jnemorix proditum eft,qiii eciam anims mortalitatem aflerere conatifuere, Hoc nifallor, M. Anton. Zimara imiuereyoluitjvbiquiEntj^ro- Froblm.fo* pter quam caufl.am Clerici & Monachi mortem pra: alijs ^gre fe- rant ac pcrhon-efcant ? Vtrum , ueipondet, quia natura eorum fri- gidi cordis extat, & melancholica eft? An quiaprorras funditiis- queintenre fe animaduertunt, quandoquidem nec in propria,nec in poftenimnatura confiftunt,vbi ex vita migrauerint ? Manichsi fanc, vt ex Auguftino liquet, refurredionem carnis fore nega- Deharefik. bant, pro qua corporu ^£11^40)^01^ iiibilituebant, vt fapr^ quo- que attigimus , per quam huxnan^ animac in alia corpora migra- rent,eorum nempe,quos quisqiie in hac vita amalTet, vel etiam occidiiret: vt, qui mufcam vel miirem occidiirei:,in mufcam vel murem mutaretur : atqiie,vt vlterius delirare pergebant, contra- riam rorcem illi rortirecur homo, quam hic qiiisque noftrum ha- buiiret: diaes nimirum in pauperem, pauper in diuitem rena- fceretur , iiciic etiam Epiphanius liaiic ridiculam opinionem no- tauit. Hinc fuperftitionis huius ai&cls ^Γηηι camium vkarunt, nefas arbitrati ex vllo animantis genere quicquam deguftare,ne vc ralseTertuilianus,biibuIam de aliquo proauo quisquam ob- fonaret. Q^id autem obfecro veris Chriftianis abfurdius hac opi- nione, auc quid illis reliquum folatij eilet , fi fpes aUerius vitae fe- HciiTimaipoft totajrumiiasillisauferretur? Redeitaque poft A- Corinth.ts. poilolumlgnatius dicit: Si inhac vira tantum in Chriilo ipera- Bpiii.ad, Tar- musjmiferabiliores fumus omnibus liominibus. Si mortui non 7^«/^^. refurgunt , edamiis 6c bibamus,cras enim morimur? Hoc vero modo afFedis npbis, quod difcrimen erit inter nos,& canes,& aiinos,quifuturorumnullamhabenies rationemyfolam edendi, &eius quodtuiic fubrequi rolet,nimiriiin coeundiappeiitum ha- P ρ ρ 3 bent? ( ; 4^6 Operii& picct^m^ bent. Deiiituti enim enim iunt ratione, mentcm iititus gubet:* Oe a-itierfa, Kante. Huc ipedtaLdodrinaChryrortoffii Qiium,inqiiit, vicle- Vdletud* ris iuftam premi & vexari adLierfa valetiidine, & innumerabilibns alijs aduemtatibus prsrentem vitam finire j dic ipli , Niii eiFet re-^ furredio, & iudicium, ncquaquam Devs canta mala pairum, nuilo bono fiuitumjnneret hiiicdfemigrare. Virde planum eil;, quod aiiam ipfis vitam parauit, prsieHte liac fuauibrem, ac multo optabiliorem. Enimiiero quaiiam id ratione coniifteret , qiiod improbos miiltos prasientem hanc vicarh in delicijs degere paiFus eftj iuilos verq multos in innumerabilibus reliquit maiis: cum fit &appelleturiuftus5nouentqueiufte cuique promefitis -De n^am.^ referre Scc. Et idem Chiyibil dicit : Prouidit bonitas Dei, vt iu ^Ρβ'- RaGbiTui&exigua vitaagoireseiientj&Iaboresrinillaveroqu xternaeft, corona&prsemiameritorum. vtlabores quidemcito finirentur rmeriforum vero pr^miaiine fine durarent. Non ίο-- lum autem hunc aiticiiJuiii refiirredionis diabolus , hoc qiio di- ximus modo , impiignare conatus fuitj fed etiiam ipeciofo prx- textu hominibus pcrfuadere voluit, ii veram dodrinam Clirifti 8c Apoftolorum conteainerentj fuasquc nugas iedarenfui, eos pla- m immortales fore. Ad hanc rem vius eit opera Menandri Sa-^ itiaritani , reipfum iemarorem dicente ,^c£lim^ culis ad falucem hominiim milTiim-y ac dbcente, non poiTe quen- qiiam aliter etiam aiigelos mundi ftaius opifices virieere j ηίίϊ pri- miim ad' hoc rhagica experientia a fe tradit a, & baptiimate ab ipio accepto inducatiir r querti ii ibrtiantur , iempitemam immortali- - tatem etiam in hac prcefcnti vita acquirant, nec ampliiis liiorian- : fur5&.iiquidemapudic'perpeEuomaneant,ienedutisexpeites& likj. cap.2S. immortaiesfutiln iint, vtEuiebius memonastradidit. Vbi exlu- e:cie/l hi,h ilkio ^artyre de hoc Menandro prura receniet. M^naildrum , iii- quit,quendam &ipium Samaritiinurn ex vico Caparattiea ortum, Simonisquedircipulum, & ^dcemonibus percitam,atqiieAnti- ocliia: conftitutum , miilros per magicam arteitt ieduxiife cogno- «imus 5 qui & iedatoribus itus , qirod moiituri non elient, per- iuaiit. Et iam quoqj nonnuUi iiint, qui hoc de illo fateanmr. Erat itaque diabolic^ operationispropoiitum,per liaiuimodi magos Chriilianoramiiomine te6tos,magnum illudpietatis myilenum |)er magiam ixiiw^ie» per eofdem EccIeiiaiHca dogmata , qux animae fme meditutiones hifioriu. anim^immortalitatem, rerurre(5tionemque mortuorum concer- nuntjConuellerej verumquihosieruatores complexifuntjveram falutis Ipcm amiferunt. Alios vero malitiofus daemon, qiium ^ fyncero crga ChriftumDE i afFe6tu excutere n0poiret,eosqiios haefitabundos, & in vtramqiie partem nutantes reperit,fibiap- propriauit. Idem Eufebiiis fcribitjexortos είΓε alios in Arabia,qui Lib. 6. CAp, ^ animas in hocprairenti tempoie vn^ cum corporibiis mori ac cor- ecclefhtjhr, rumpi , & in futura refurredione fimul cum illis vkx denao reili- tiiendas dixerunt. Sed adEthnicos noftros reuertamur. Ex altiera quoqae parte non minus memorabilia teftiiiionia religioforum E£hnicorum,& qui cercam ipem futurie vitac conceperunt,extant. Nam tales vecfiis ίη vrna quadam magna Romas legQntm:: D. D. S. Frna BREVIS GEMINVM Q^VAMVIS TENET- ISTACADAVER. ATTAMEN IN COELO SPIRITVS VNVS ADEST. VIXIMVS VNANIME-S LVC^IVSQJE ET ΕΙΑ- Υ 1 V S. I D Ε Μ SENSVS^AMOR. STVDIVM VITA DV.OBVS" ERAT. Eodem modo ibidem in tabula marmorea legitur : AV Li EGNATn. ydVLVS PALATEINA EGNATIVS PRISCILIANVS ARTE SVPERGEMINA NOBIiJS ET SO- PHIA. DVM VIXI DIDICI QV^ MORS QJJE VI Τ Α Η Ο Μ I Ν I Ε S S Ε Τ. ^TERNA VNDE ANIM^ GAVDIA PiRClPIO. EtVeronse talemonumentum Feliciani cuiufdam extat. Id licet Appianus inter fuas Anciqiiitates ponatj tamen an inter amiqua locLim habeatjcum pr^rertim mihi fndicatum fit, Felicianoriim familiamadhucibiflorere,aihrmare non audeo: MlHIMET FELICIANVS VERONEN. SACRVM CONST. QVI INQVIETVS VIVVS NVNC TANDEM MORTVVS NON LVBENS QVIESCO. SOLVS CVR SIM QJ^RIS? VT IN Ϊ^ΙΕ CENSORIO SINE IMPEDIMENTO FACILIVS SVRGAM. , ItemRoin^ tale legiturt AVRELIO BALBO VITA IN Τ Ε GE RRI MO Μ G RIB V S QlV Ε ORNATO QVI SE QVIETI Ο RI S PE RFE C Τ 10 RIS 0^. V I- 1JE. DESIDERIO EX NEGOCIIS CIVILIBVS IN QVI- BVS FVERAT CVM LAVDE VERSATVS lOVlS OP. MA. BENEFITIO DVCTO HIC IN: SPE RESVRR-ECT lONIS QVIESCENTI LOCVS PVBLICE DATVS EST. Huc referri etiam poteft Attilij Grammatici CGmenfis mOnumen- tt infcriptio , quae fiiit fub eius itatua in pacria, talis : Morborumvm4,&viumalamaxmafHgiy l^Iunc careo poenii, pace fiuor placida.- ^ _ Notandum rane elV,q^uod adiiuGnotiE inmGnumentis antiqniifi- mis repemntur, ex qiiibus apparet, qui immorcalem animam efle vel crediderint vel derirerint. Paffim enim conipiciuntur fculptac in marmore & in xve, absque vlia inCiriptioncpOrtx iemiapert^, vel clauf^. Illis indicarum fuit defundis perfiiarum fuiiie , tranii- tufti eiTe ex hacvitaad alteram. His autem pofteritati figmhcare voluere , cum corpore & animam inteiire.. Hoc me admonuit Roms quidamdoaifs. &antiquitatis ftudiorifs. vir,cums nomen de induftria iionexprimo.Ideoqnepnmuin mcnumentum inhoc ^enere obremaui in Capitolio, vbi niine eft palatium Conienia- tomm ( ficut hodie appellatur) ibi in tabula marmorea artihciose: fieurae sedificioru fcuipcac funt: iii medio autem eius apparet por- ta femiaperca. Alterum vidi in monteCslio, nonprocul hvefti- bulo teragli rohannis Lateranenfis , in quo conrpiGitur aliquiS; plane nudas intrare pcrtam , maiori ex parte apertam , & qualm Gonatur eam omnino pandere. Tertium huic fimile eft Florentiae- prope templum eathedrale.Hue rpedant & figurs in Trebi^ mo- mimento, ctiius fupr^ mentipnem fecimus. Vt autem illos Gen- tiies Guiti0res,apud quos ftudium philofophiae mirum m modum floruit, & qiii Giim ratioiie aliqiia lupeTilitionibiis dediti fuere,v^ vel potius infaniere: fiquidem ij ex libnsMoifis (non enim ve- tiiftius fcf iptiim extitiiTe opinor Jicet Gentiles de Homero_& He £oio ^loriencur , qiii longe poileriores fiierunt. NaHviiGut fiHemediMioneshiJloricA. jf.tp Cornclij Nepods fragmentis legimus,vixeruntanteRoinam con^ ditamannis circiter cenium& quinquaginta, & vt L.Caisij He- minap fragmenta teftantur,poii: bellum Troianum annisplus clx.) & Biblijs, cum pr^ferdm opera feptuaginta Interpretiimjiuilu Ptolemaei Philadelphi Regis ^gypti, ij diuini libri in linguam Grarcam , quod accidit Anno Mundi termiileiimo rexcenteilmo nonagefimo quarto, iecLindum iofephuiTi, translati fuerint, com- tth, 12. CAp. 2* monefieripotueruntdererLirreilione carnis. Hocitaefleapparet cx oratione Conftantini Magni ad Sandorum coetum, quce ad- iimda eil Eiirebij Eccleiiafticce hiilorise, vbi inter alia ita dicit:^ QinnedamPythagoras,quimod€ftiam admodumcxercere,&:fi- lentium e^regie pra^ter ceteros ampledi prae fe ferebatjdeprehen- ius eftfalso ementitiis eiTe. Qiise enim iam olim ^ prophetisprx- dida fuiirent, tanquam iibi, dum in ^gypto veriabatur, ellent feparatim a Deopatefa£ta,Italis tradidic. Huc refernpoiruntea qus Bodinus in methodo hiilonca cx Simplicij comment. refert, Ariftotclem videlicetliteras adCailifthenemdediire, vt tantisper l^\U dectek, Chalda^orum aiidquitates ac monnmeiita conqiiireret, dum alij pr^daeintendBabylonem dinperent. TumCallifthenem reicn- priife, conqiiiiita diligenter \ le Chaldxorum monumenta, ^que repeniTe hiitonam annoru μ c c c c 1 1 1. qui numerus ad vnguem congruit cum facra hiftona Moifis & Philonis , ii ab Alexandro Magnoregrediamurad illudtempiis^quopnmum diiperfos tra- dit filios Noh.T in orbem terrarum,ac Semi gentem in cerra Senaar ad Oriemem Armeni^, in qua nauis ilia falutaris conftiteratsfedes quaeiijife. Hinc poftea,nifallor5ortarunttam egregiaedid;aDi- uorllm fratrum &aHorum Imperatorum icges,qu£einierta?riint Pandecds luftiniani, ne inquietarencur oiFa corporum eorum, SuhthJerelf» qui iuftaf fepulturx traditi, id eft, terric condid fuere : neque loco gtof.&fum^t. niouerentur,niri iuifu pontificum vel principum; Vt inquam hoC- fm» ce philoibphos Gentilium omittamus , qui fabulis imbuti Gr^cis &:^gypdacis,aut omninonihil, vcLa(5landusait^rciunt,idque l'ih.6. cap.tS. ipilim prorummarciendapr^ ie feriint; aut qui non perlpiciunt devmcultu, edamquiefciutitraut qui,quoniamieputantrcire,quaenerciunt, inepte arroganterquedefipiunc: miriim eftlndos illos occidenta- iesalioquinparumabriuis diftantes3&idololatdaecrainisiiri^& > ' abrurdiilimie prster omnem radonem ίιηιΐϊ€ΐΓο5, non tamiim Qj^ q immor-» knmortaiitatts ammae,recl etiam refurredionis corporum (qui ar- ticulusfapientiaehuman^e/cuipotentiacliuinaignotaeft, omnium difHcilimus, immo abfurdiilimus eiTe folet, carne videlicet in ter- ram , terrseq; puliierem refolutam, & quaii ad nihiium reda6{:am, rerurgere denxio atque Eeuiuifcere ) guftum aliquem habere, id quod tum fepulturaE eoritm fitus mdicant, tum quod Hifpanos ipe aari & argenti erLientes & pericrutantes fepulchra ipfoi"um> orare folent, ne ofla hiimatoriim diiIipenE,quo videlicet illi ocyus Lih.i. cap.i2. &minore negecio refurgantj vtAug. Zarat. &B.enzo teftantur, hifior. Peru. Prceterea de incolis idololatris mCiilx Virginiac aiite plufculos an Lib.3'Cap. 20. dos ab Angiis inuentse, qiice America? verfiis Septentrionemcon h't$i. noui orb. iungitivr,ita fcribic Thomas Hariotus : Anim£e immartaUcate etiam credunt: Eam ftatim atque a corporefolutft eft,transfer fecundum opera qtiss fecit, vel ad Deorumiedes perpetuafelicita te fruituram ; vel ad ingentem foii^m ieu icrobem ( quam Ίχν ex tremis miindi finibLis,procul ab ipfis,verfus occidentem fitis eiie cenient) ad perpetLiam ignem; eiimlocum ipii Popogiiilb appel lant. & ibi recenfet aliquot exempla de tjSjqui in vitam redijile di- L'thp4> cuntur. Eodem modo θΓοπιΐ5 ^ribit, indos orientales Nariia- genies animiim immortalem credere , & poft hanc vicam prsemia bonis, improbis autem fupplicia eile iiidicio diuino conftituta. Lih,s. cap.f. iinmb vt ide Benzo refert, Indis iliis Peruanis Guaiuacaiiam Re- gem ruum , dum olim viueret , adeo caram & venerabilem fuiiie, vt eum hodie etiam iiigcant, ac vulgb perriiaium habeaHt, iliu ad vitam propediem reuocatum, regni gubernacuia fufcepturum. lacetjinquitjin Quireniis vrbis finibus,maiomm ruOiumtumu- lis illatus, cum immenia auri Sc argenti elaborati copja , hommu, feminaLnim,animaliumqLie omnisgeneiisacpifciumeiHgie. Hi- ipani iedulo iepulchrumeius ^comρluπbαsIndis,etiamΐormen- tis vehementimmis,qu2eiiueie, fed fruftra. Neqiie illi vnquam eumlocum indicio Γιιο prodiderint, etiamii omnes ad vnum in- terficiantur. (^bd ii Hi^ani in eiufmodi moniimenta incider^^^ qiiale fuit Semiramidis Orientis Keginx potentiiliiniE : fortaiTe cautiores efficerentuu, ne oilibus defiin6toram, ipe eiuendi auri, ita infultarent. Ea enim mOnumentum cum tali inicnptione,iibi fieri curauk : qvj c v ν ολ^ε ε χ Regibiis pecuniae inopiam ien- ferit, conditofio reclufoi fumat inde quicquid virumfuerk^ Id quum fme meditationeshiporic£. qiiumlegiilet DariusjVt quiauri foret aiiidior, iepuIcKmm ia^ fecludii ied in eopeeuniarti inuenit niiliamjat talemreDeric in- . ibriptionem : Ν I μα l vs YirforeSj&pecuniaproriusinexpIebi* iis,non vtiq; mtDrtuorum loculos moiieres. Exprobatio ikne le- |)ida in-facram auri famem. Eundem moFem repeliendi, vt paulis- |)er a propoiito digrediar, cum auro & argento,olim apud Ro- Kiaiios vfttatum ΓιιίίΓε, apparet ex Vlpiani ιχίροηΓο, qui tamen f^l-&fiquis.§ hisce verbis proliibetur: Non oportet crnamenta cum corpori^ oportei.De biis condi j nec quid aliud hniufmodi , quod homines iiraplicio- religkf. resfaeiimt. Hinc inferturjquodquispreciofioribusrebus Cepe- fumpt.fun. liri non debeat, Hcet ipie hoc mandaiiet, ficut in 1. fin. §. fin.de Bod.tit.Dere' auro & augento legatOavidere iicet. Eodem modo de Braillieniib. ligiof&fump. barbaris L^riiis itafcribit : Non modo immortalitatim animie/^^-C^^^/.j^w. ■^^ Ciedunt , fed pFo ccrto quoque habent,poftmortem eomm ani- §-fin.Deaum ittas, qui virtutem CGluerLint ( viraitem autem illi definiuntfuo & aYgento moie, nempe vhionem fumei-c de hoftibusj & quam piarimos ^'ίί. mandere) poft altiilimos montes euolant€S,patrum & auorii ilio^ Cap.iS.nduig. rum animis aggregari , ibique in amcEniis.hortis,perpetuis deli- BrafiL eijs ac tripudijs la:tum afuiim agere : ignauorum contrk manes,qui fine vlla propugiianda^ patricE ciira inglorij vixerunt , abripi ab , Aignan (ilc il-li Cacada^monem vocantj & cum eo iempiternos Inter cruciatus viuere.- T>e dido : Quodtihi^erinon ^isyalteri ne feceris. € Α ρ V τ XQ V I ϊϊ; Ervnt hoc dido Chrifti Seruatoris noftri : Omnia = quaecunq^ voluentis, vtfaciantvobis liGmines, hociti- dem faciacis eis j ita Aiexandrum Seuernm deledatum fuiiiejvt id in palatio & p^blicis operibiis pericribi iiiflerit.Immo' j£iiusLampridius rcfert, eum CnFiilo templum facere, & inter deos recipere eum conftituilie , quod & Hadrianus cogitaiTe fer- cur 5 qni templa io omn ibiis ciuitatibus , ilne fimulachris iuirerat' fieri 5 qu2 Hodie idcirco , quia non habent iiumina , dicuntur Ha- 4riani, qu^iileadhQCparaire dicebatur : fedprohibitus eilabliis. φΡ2 Opersjhccipmi qui confulentes facra, repercrant,omnes Chriilianos futuros,ii idl optato eueniiretA templa reliqua deierenda.Vt aiUem ad didum 1^.3, nolkrim aiireum reuertamur , inde Edictum ex Vlpiano , qui A- lexandri prsecipuus fuit confiliarius, fumtum,(Sc proptcr fummam Uh, 2. acquitatem in Pandedas k luftiniano , fub titulo : Quod quisque iuris in akerum ftatuerit , vt ipfe eodem iure vtatur, infertum eiic notum eft. F uit autem ciuimodi : Qm magiilratum poteftatemue habebit, fi quid in aliquem noiii iuris ftacuerit : ipie quandoqiie aduerfario poftulante eodem iiire vti debet. Si quis apud eum,qai niagiftratum poteftatemque habebic,aliquid noui luris obtihue- iit,qiiandoque poftea adueiriario eius poftulante , eodem iure ad- uerfus eum decernetur. Scilicet vt quod ipie quis in alteiius per- fona a?quiim eiie ciedidiiret, id in ipiiiis quoq; perfona valere pa- lih. $, €Af . 6» tiatur, Ea de re & Valer. Max. nonnuila exempla ieceniet , & in* primis quoque memorabiieeft, quod ficut omnes interfe<5tore$ Caefans violenta morte5& ijfdem gladijsjquibus caedem perpeti-a- ueraiit , pencrunt : ita etiam hoc Gordiani percuiibribus Cordus ^ cueniflefcribit. Omnes enim quicunque illum gladio appetiue- Fiint, qiii nouem fiiifle dicunturjpoftea interemtis Pliilippids,fiia inanu,ruisqjgladijs,&ijicleni quibasillumpereuiierant,interijile ^ dicimtun Fuitaut^ is Gordianas vkimιιsexImρeratoΓibus Gor- dianis,&fraudePhilippi praefedi praetonj, Arabis iiumiligenere oriundijinterfedus. EtconrpiciLinEarRom^inmonumentoquo» 4am antiquiis. ied miitilo & obfcuro inter aliah^c verba : Ab alio speres alteri qxod feceris. Et ibidem in alio monumento talis eft ϊηΓοπράο : * ASPVLENA GERIA V I X. Α Ν N. XX I I. CtV,0 D QV,I S- QXE VESTRVM OPfAVERIT ΜΙΗΪ ILLI S Ε M- PER EVENIAT VI VO Ε Τ MORTVO. Haac iententiam varijs veriibus lambicis aliquando, expreilit, parens meus pise memori^. Otiodvistihifieri,hocidem facalteri. fxcdteuiquedipfevisfiennhi, TdC alteri, ttbi ipfe quod fim cupif. QuodtibivUvthommesfacimt/tdemfachommhm, Boc fac αΐψ , quod cupU fieri ab alijs tihi. Qt(p4tibimnviffierhid&alt€rineficem Ho fm medimtiones hiJioricA. 4-93 ^Hoc diAum,quod ex lege natunc promanst , olim veteres i^pien* tesiecuEi runt. Lycurgus emm legislator Lacedsmonioriim ce- leberrimus, nihil vnqaam in alios ftatuiE , qiiod ipie non antc ier- uauerit. Id ipium Mahometes etiaminteriuaodo pr2Eceptain- leruit,qu£e iiiis Mufulmanisj tanquam coelitus \ Gabiiele Archan- gelofibi per manus tradita, fubdole inculcauit. Cuius prsecepti memor είΓε debiiiilct Baiazetes I.captus \ Temiro Scy tha,qui vuU go Tamerlanes dicitur. Is enim ab hoc interrogatus,ii in eius po- teftatem veniiret,quidfadiirusfuiirec,ferociter reipondit : Eqiii- demte, iifortuna propitia meam in poteftatem veniilesj ferica concli'riimcaueameciimhincindecircumducerem. QupTemir auditOj mox e ferro caueamparari iuilit, &: in eam carceris loco Baiazetem incliiiit , donec contumeliarum impatiens caput ad il- lam illideret5& animam indignabundus efilarec, iicuc latiiis in An- nalibus Turcicis refercur. Sedpergamus in propofito ccEpto.Ln- cianus iane eadem quse diximus innuere vifuseft, vbiiaceteMe- InNecrcman' nippum incroducitjdecretumapiid inferos iancitum recitancem, tia, vt diuitiim animas , qax rurfiis in vitam remittendae eilent , in aii- nos demigrar€nt,donec in tali lenim ^atu ad multa annoiummil- liaaiini iemperex aiinis renatijoneraferrcntjatq; infLiper^ paupe- ribus, ficLit ipfi pauperibus feciirent, agitarentiir. DebuiiTeEitjim hiiiusprsceptimeminiiie quidamexijss quiin arce quadam Se- landiar a Carolo V I. Rege Gailorum capti fuerunt. De quibus , Rob. Gaguinusitaicribit: Captiuis aliqiiot qiuim mortem Ca- Ith. g.caf.^> roliis remitteretjmorimaluemnt.-qiiorumvnus, tametii iangui- hiflQrJranc, nis gradu alios concingeret,eos tamen fiipplicio afticere , Ci ialuus euaderet, obtulit. Itaque immanis carnifex concaptiiios confan- guiiieosqaenecauil:. DeteftatusautemRex hominis impietatem, parieumpoena pledi iubet. Huc referri quoque poteft hiftoria memorabiiis,quiERomsaccidit. HancBenno Cardinalis,iicLita Bal^orefertur^itarecenfet: Henricns Imperator folitus erat fre- Ό6αίΙίί Άβ- - quenteriread orationem,adEccleiiam iandze Mana?,qiia* eftin tnan.pontif. monte Auentino. Pontifex autem quumper exploratores fuos o- libs.in viu mniaeius opera diligentei inquireret, locum inqiio freqiientius GregQY^ 7. Imperator, velftans,velproftratus,orabat,notarifecit, & quen- dam promiiia pecunia ad hoc induxit, vt fupra trabes Ecclefis ( iandumpapis confiiiu) occulteiapides magnos coilocaret,&ita Olqq J aptarec a|)taret,vt de ako iiiper capiit orantis Imperatoris defnitteret, ^ ipfum contereret. Qupd miniiler canti iceleris quum feftinares implere,& lapidem magni ponderis fiiper trabcs aptar e vellet ; la- pis pondere ίίιο eum traxit , acfia(5ta fub trabibiis tabula , & lapis- &;ille mifer homOjDeiiudicioj in pauimentiim Eccleii£Ececidic,& eodem lapide cotritiispenims eft.Haiiis rei geft^ c^r^^ Romaiii cognoueruiit,pedem illius miierifiine ligaiierunt , & td- duo per plateas vrbis ad exemplum traiii fecerunt. Imperator au- temrolitaclementiaiuffiteiimiepelin. Redte & vereitaqae Sapi- Inpmtcrhijs- entifs. Rex monet: Fodiens foueam in eam incidety&^ voliiens fa^ capka 2ύ... xum , in ipfam impingeE. Poftrema Gmitten4a noii fuiit , qu^e ia hiftoriaperieciitionum ValdeniiumjPsedemontium incolentiumi a Chriilophoro Richardo Bittirige nuper latinitate donataj Je lo- hanne Martino Trombantio Briguerano legimus» Is enim,inquit ChriftopiioriisRichardus , quum viqiieqiiaq; fe Angrunici) pa- ftoii nares abfciiTurLim iadraie iblitus eiret, no^^ fiiribundo compreiras furijqui iliinarum dentibus auuirum de- olutiuit, vndeiubitbperiji^ Neqiie exilloaudimmeftjCuiquam kipum illum daiTini aliquid attiilme. Memorabile qiioque exem- plum reperitiu-jin Narratiorie de qiiinta Gallorum in FloHdam nauigatione ilib Giiorgiieiio,Anno μ d lx vi i. quae cum-ake- raGaliorumin eandem Amencae proiiinciamj diice Laudonnie- rio AmioM d l χ i v^namgadone,additis pulcherrimis figurisjt^- pis VVechelianis, fiwEiptiftcis vei δ Theodori de Bry,nuper Fran*- cofiirti edita eiK Ibi enim qiium tria caftra munita HiipaHorum Gallisjaiixiliantibus illis incoiis barbaris expugnata vno fereim-^ petueflent, Hiipani quireliqui hCtidmi cum ruperioribus ad* dudri, poftquam Praefediis illis iniuriam infigneffl, qua totam gentem Gallicamimmerito affcciiieiitvexprobraiiet;omnesfo peniirunt e ramis earundem arboru, e qiiibiis Galli priusfuipenfi ab ijs fuerant : qiiorum vnus,qiii quinque Gallos ftrangiilauerat, culpam agnoiceiis 5 iuftum Dei iudicitim , iibi meritas poeiias ir- roi^iitis 5 eonfitebatar.. Sed locotkiiH , quem Petrtis Melendex' Gallis impofaerat , Kis Yerbis Hi'ipanice ici-iptis ; Hoc non facia tanquam Galiis, fed tanquam Lutheraiiis; Gourgiiefius tabulx abietinx feiTo candenti iiifcribit iniiit : Hocnonfacio tanqiiam iliipaiaiSi veinmusiiedtanquam pEoditoribus, homicidis tronibu* ^ue medimtiones hiftoric^. tronibus tcc, Ideo aiitem ab irritatis Gallis in Hirpaiios captiuos fa?uitiimhocmodoeft,qii6dMelendeiius illepi-£efedusHiipano- rum,ante pluiculos annos tam Gallos in illo loco, quem Kuper ar- cisinftar mniiierant, pra^fidio relidos j qiiam reiiqiios, duceio- hanneRibaldo pr£Efed:oRegio,naufragos, inernies& feminudos in lictLis eiedos, Mendefijque fidem datam fecutos. ( nam extre- ina neceilitatc & flime coadi ampliffimis prGmiffis eiiis fidentes,. ..•€os'iaiiios & incolumes fore , ieie dediderant ) circiter noniiigen- :tos vtniiiq; iexus,peeudu more madare & interfici iiiirerat. Siciit ititegra hiftoiia de Jiac clade confcripta, & lugiibris iibelius vel E- piftoiafapplicatona Regi Galliarum Carolo I X. ciufdem nomi- nisjoblataperviduas ,orplianos, cognatos, aiiines , &c. quorum eoniangiiinei per Hiipanos in ea Galti* antardicaf parte,qax vui- goFlonda^nomeninuenitjCiiidelitertrucidatipenerunt, (talis e- nim eft tituliis } abunde teftancur. Manet itaque vedrsimiimids quod olim prolatiim fiiit ab Graculo : QmlU quUquc facit,talisfinkmanetipfum. Verumcum ha^c meditatio magiiam cognationem cum fequenti - iiabeat, ea qu£e hic deeire videnttii- ^ ex ilia petere iludiGfus lettor poteric. C Α ρ V τ Χ C I Χ. R I s τ ο τ Ε L-E s allegat PythagorieorLiiri rentetttiam,qua ί'^^-'·/· ^^^-S^ ■ t l definituriimpliciceriiiSjidquod vicirsimperfertLu-,&re. ciprocata afiedione ieu poena. Idque ius volunt Rha- damaiitiperliiberi : Quodfecit,feraf3 hV7i7rE7rov9a?5aiij eam nominant TOUTZJTrecGeioip : a nonniiilis voca- tnr Retaliatio. Reciprocas taiiones vocat etiam Cecilius apud Gellium.HancpcEnamin veteri teftamento conftitutam &viita- tamfuiiie,patet exlegeMofaica, &illiiftratiirexemplo Regis A- doni- Exoduf, Leuit. 24. Ofer^Juccifmi Oeut. ίρ. donibezeci,qui amputatis pollicibus manuum & pedum occiTus libr0 Sophe- eft, quum itidem antea feptuaginta Regibus feciilet. Legibus tim vel liidi' quoqj xii. Tabul.h^cpcEnacondnebaturhis verbis,vtvulgata mmcapiteu ledio habet: si membrvm rvperit mevm, ε pacto Tit.deinm. talio esto^VcI vtCuiacius vir dodifs. &eriiditae antiquita- tisperitirs.legendiiputat;si ME-MBRVH RVPiTjNi cvM E9 Ρ Α c Ί τ τ AL ΙΟ Ε s τ o.Scobit enim antiquii fuiiTe verbum paco Jih 4. Ork propacirconQupd&Feftusnotat. Catoquoq-, huius legis men- * iionemfacit.Siquis,inquic,membrumrupit,a-ntosfregit;tah^ -puoximus cognatus vlcircitur. Quid autem C η r i s τ ν s,vmcus Matthai f. Seruator nofter, de hac lege doceat, apud Matthisum videre licet. Alibi quoque expreise dicit : Qua menrura metimini , eadem re- " Cfipite2. metientiir alij vobis. Et in libro Sapientis legimus ; Quod per qusc quis peccac , per eadem etiam piiniattir. Et Habacuc Prophe- taexclamat: Quiatu rpoliailigentesmiiltas,i-eliquicequoq;ipo- „ liabunt. Nam lege D e i , lege naturae , & lege omnium gentium, „ receptumeii;proa?qiiirsimo,vt quisq, expecletribi krogaudurn, Genef. 9. „ quod alteri priuata cupiditate intuierit. ideo dicit D ε y s : Qui ef- - ApocaLtSr fimditrangumem,hiiiusranguiseffundetur. Et:Si quisincapti- uitatem duxerit,in captiuitatem abijt ; Γι qiiis gladio occiderit , o- vlt c i7e Ρθ"^^^""^§^^^^^°^^^^^· EtiiautemiiinoftrislegibLishuiuspcc- inR Ί Mif nqparsimmentiofit,&in-primisadiierfusiLidiG^^^ janct. af j. ^^^^^^ punire neglexerit , ftatuitiir,vt eand^m poeiiam.pati de- iteremr* t>eat,quaalijs induiiit, & difsimidando remiilt, quo modo& ©lim - acciiratotes regiilariterrejnrcribere ad iimiiiiiidiiiem iuppiicij te- nebantuivfi in accurationedefiGerent,^ itaiur-e-puniebaiitiifiTa- l, llheUoru §. men oHm talionis rupplicium Vΐ-2ίt'Qΐ^Λ\ϊήs ά^ίmnύ^ reuoca- iwn- fithfm- tameft,& hodie nonrolumea poenafere inderuetudmem abijtj lere. Et L fi fed etiam illie infcriptiones defierunt , & in eorum locum fatisda- cm deaccu- tiones vel cautiones fucceirerunc , vc in conftitutionibiis Impenj, /4f. pr.Treitim de pace publica rancita in Comitijs Aiiguftanis Anno 1.5 vhi DD.C. Μ D X L V 1 1 1. viderc licet. AiFert autem Gellius daas cauiTas , le- Quiaccuf.mn gisfcilicetincommoditatem,&rependendasp(£ns,id eft retalian- polf:L.2.C.Oe d^edifficultatem. Lket caliimniatori/i coniiiaas faerit,& fuas. exkibend.reis. poens.talionis, hodiernodie conllitutae,nequeabrogat^fin-t. Ei- Lvlt.C.Deac- enimfiet,quod fracri Γ110 fieri voliut^iuquitlexdiuina.Hoctefta- cuJ^L. non prius C.De calumnijs cum fimilibmXib.2oXj.§jMlegemComliamdakarijs. AMthmMnnespere^rmQfmunJefucceff.DeuUaJpMfimm* fme meditutioneshifloricA. turlouuisinfuisliiftorijs, vbiexemplum, quod Neapoli accidit Ιώ.2δ fanem€moi-abiIe,Kcenret.Aliudnonminusmemonadignumre-- Lib.ij derehui j, ferc Iiiftinianus^de AlexandroBono, de qiiopraptercaliimniam Venetis [ £ippliciiimriimptameft.rmmain CoDftitutionibas Imperijpm- Tit08 de faU I nahbus,appareCnonnullahuiiispoenaeveiHgiaadhuereiiquaeire. Hsteftlb I Etnoiiis Conftitutionibiis Eleaoralibus SaxoHicis peculians ύ- Tif ιογ \ tulusdeiureRetortioiiis velTalionis,inrertiis eft, ν bi ftatuitur, Tit.jSo'. . qiiaten^s,.& erga quos lioc iiis locum habeai. VerCim vt ad noftras Τη] ^si I medicauones hiftoncas veniamus, memQrabile exemplum pcen^ Talionisrecenfetlohannes Dubrauitis Epifcopus Oimiicenris his Inhi^omBs^ verbis,qiuimresgeftas Carolillll.CarrarisattingiuProtnbuna- hmicA li 22. liCarolo ledente, lacerdos quiipiam vtroq; oculo^viro quodam I Bobili patrono fuo pnuatus,propterea quod illism eiTGris 'mtdi^ I gione arguiireciniunam querebaair fiiam. Non ibat inficias Za- I ehora, id nobili huic cognomen erat: fed per animi impetiim, I qLiemtuncitipotcftatenon habuiilet , facinus admiiTiim cxcaia- bat,ofFerebatque pecuniam profatisFaaione, arbitrio mdiciim «ftimandam. Interpellauit dicentem Carolus, atque iianc tuiit fententiam, Non poife inhoccafuratisfaiaionemabrque talione fibi conftaf e , quando Cceco in integrum reftitiii ociili neqiieantr fed oportere Zachoram paiiter atque Sacerdotem perdere ociilos fuos,neq; enimaliter ius eife ^qiiabile. Hacaeniis ilie.Olim quo« ^que Afiadc^ gentesad Talionis p(Enam inclinat^ fuere, ficuta- :pud Herodotiim de quodam Hermotimo,& Paniomo Chio leai- In Vrank. |tur:quamuisnonmficiaseam, δζγϊηάίάχ nimiumillumm^ Idulfiire, & Talionis terminumexcersiire. Illeeiiimquumcaprus^ ,ab hofti bus, 8c Iiuic venundatus eiret,iuisit illum caftrare. Diice- ' batenim Paniomus ille ex hoc impurifsimo qu^ilu>qiiemfaiaiEa- batjvitam. Nam quos pueros forma pracditos coemerat , eos ca- ifti-abatjdLidbsq^, aiit Sardc-Js aut Ephefum magna pecunia venun- idabat. Etenim apiid Barbaros, aitHerodotus , preciofiores Eii- Inuchi funt, quam qui non fuiit caftrati , in omni genere fid^i gra- ,cia. Hoc qaoqiie Gyrus apiid Xenophontem Cemit, ideoquelllis Hk νΐϊ. |mi eorporis cuftodiam pr^ ceteris commiiit. Infacris aiitemlite- :ris,qiiod omittendum iion eil , iiomen Eunu choram non ijs Colis^ iqui natiira tales iunt, verum etiam alijs pnncipum ferLiis attnbui- Hcrmocimus ille quum ad Regem Xerxem eum alijs mune- ribus ilei3a(S;iis cflet , progreiFu temporis ex omnibus Eunucfais jnaximoiniiQnoreapudeum^ilhabitus. Qaum autem Rex ad- .iiersus Atbeaas moueret e Sardibus , per id i:,em£us Hermorimus .cuiuiHamnegocij.gratiaderceiidk in agrum Miiium , quiaChijs incolitar, ied Atarneus vocitatiir. Ibi iniientLim Panionium , at- .que agnitu allocutus eft,& multis & cammunibus verbis primiim recenrens ei,, qu^' per illum eilet aflecums bana 3 deinde polliGens, quamgratiam illius meriti foretrelaturus , fi homo ciimfuis do- mefticis illuc commigrairei:. Ea oracione libencer audita, Panio- nius conmlit ie iUui: ciim vxore &;iiberis,-Quem pofteaquam cam omnire familiari adeptiiseft HeEmotimus , his verbis affatus jeft: Ο omniu pofl: homines.natos fceleftifsimejqui exnefaiidiis.ne^ gociatione quxilum facis : quid aut ipfe ego,aut meorum quifpi- am , tibijVel cuorum cuipiam mali feci , quod ex viro neutrum me reddidifti ? putabas fore , vt quie tuncmachinabaiis laterent deos? iqLiiiuftalege vtentcsjte infandorumopificemtradideruntin ma- |ius measyvt de p.^na a.me tibi iiTogaDda quf ri non pofsis. H^c ybi exprobrauit hGmini , fiiijs in conipe€feuiii ekis addudis , qui .quatiioL-.eraiit^ coegit patrem illorum genitalia refciniiel-e i ^quod jquum coadiis feciiieTjfilii fiii adadti iunt eius virilia abfcindere.Ita jiupplicium ab Hermotimo in Panioniumredijt. Hax5tenus Hero* dotus. Etii autem , vt paulp ante attigimus , olim apud Ariaticas, iicut hodieapudTiircos fi.r,EaftLichi vel caftrati(qui ab iliis Cha^ di vel Hadi nominantur) in magno precio & aiitoritate fueiT, quod etiam poilerioribus temporibLis apud Gisecos Imperatores ^ g,ccidit:j;amenRomanisImperatonbus&Ie-gibus fueL-unt,&inter eos habiti , qiu neque viromnii neque miilierLU-a lil, 7.CAf,7, numero haberi poiTentjiicut videre licet apud ValMax.v bi Genu-- tius quidaj qui iibi ipfi genitalia membra amputaueratj tanquain obfcoena peribna indignus fuit habitus, quialiquidex teftamen- t.o caperet.Gquidemjinquitjperinfame fiiir,huius monftri tettijue generis hominum inquinata vocc , iub rpecie petiti iuris tribuna- lia pollui. Eodem modo aceiba inredatio horum eft in quadam epiftolaBarilijadSirnplictam, Etapud Claudiamim iila deicriptio Bunuchorum legiturin Eutropiiim : Alter quos pepuUt fexmytiec fufctpk aher. Βχφ Vmeris fimulos,&vulnere cafli. fae meditntiones hifioric^, ^p^ Mifla duplex atof mterpuerumjijfinem^ Nilmediifm. Adde quod Eunuchus mlla pietate mouitfsr, i>lec gemnnatisque cauet. tixc mihi medkantijveHic in mentem hiiloria non illepicia , quani «xLnitprando DiaconoTicmenfi refert Alciatus; qiiam,iicete' lih.4,Cflpit,4, nimpaulirper^proporicodeuertere,lrhucarcL-iberem,nonincon- Lib .7. farer^ uenientem putaui. Tiieobaldus,inquit, VmbrorumDux,adiier- gQuiur.(a.2^, fiis Gra^cos", qai Beneuentum tenebant , beliumgerebat. Is quos^ cunq^ exhoftium exercku capdiias facere pocerat, ampiitatis vi« rilibus dimictebat , donec qusdam mulier ante eum gcmebundaj hominum deuinque fidem implorans confticit, Quid, inquiens, Theobalde,feminaf egimus, vt bellum nobis indiceresJHaud qua= .quam nos Amazones rumus, iid Mineru^ operibus de€rispra?putium virgae virilis circii-mcidu-nt , vt hchmt Cornelia§,cdL ludsi.Ex quo apparet, genitalia membra , non eile v-llo modo Ix- fiitutum. Aci denda,& in eos qui Cecus faGiant,graaiiIimam pcEnam.ficut in cri- leg. Corn. de . mine Isels Maieftatis,conftitutam eiieJmmo ficutprohibetur, ne Stcar. rodelido ftigmatibus alioiie modo defarmetLir facies hominis, LJud qiiidnam «iTeE , fcifcitanti , ab omnibus^ celata eft veritas. Sed tandem quidam ex puer-is , vt veritatem di-. €eret, fub oculorum euuliione commonicus , paucis aiTeru , re- ipontkndo : Domine, filiiis fororis wftr^ , quem omnes ρϊ>ίΙ te primum timent , colunt & venerantur , piiellam oppreilit , & hxc fiiit cauira clamorisi Qm) audito & re plene cognita, fenior fu um* nepotem cariffimum diipendi mandauit, quod Scneicallus^, eui icfe iuirum fuerat, fe faduriim fimulans, egreflTis iuueni iiunciauiti, admOnens eum , vt ad tempus lateret. PoiV haras aut^m aliqiioti Senefcallus ad infirmum redien^, fe impieir© qiiod mflerat, menti- tus eft. -Quinto vero dieiuu^iiis exiitimans aEunculum dc culpa immemarem, aperto oftio caraerse introipexit , quem vt infirmus. vidit , blandis veibis aduocans ad ledum reclinare permific» Her- ckinbaldus itaque capillorum arrepta caiiarie, Tui Gonianguinei capiit liEua manii retorqueiis,& d^xtra cultellum giitcuf i eius va- lide infigens , zelo iullicis occidit eimdem^ Ad id rerpexerune. leges quoque noitrss j qiiae ftatuuntjquod, quando faGiiioroil di- mictiintur impunitij Gootaminentur la^titise &gaiidia hominum r- X.^ c; ,Di E- tameii omne intelligi dcbet, ciim grano ( vt dicitur) falisjvide-» ii^co. cmtUm, Hcetjin atrocioribus &ηο£οπ}5 criininibiis ,rie pr^beatur mate- * ° tia delinquendi ob fperatam impaBitairem^ied deterreantur fcele- iati atrockate fupplicij j iudicem non debeie mitiorem eiTe lege vel conriietudine. Quando veio caiiila aliqiia apparec mitigatio- ids, veldubiiim aliquod, pr^iertim iii faii;o,eniergic:tunGnori; audiendi funt dw^oSi\imQ\3 ( ita eHim ab Ariftotele voGantiir ijy qui ili-idum ius aeqiiitati praeferLmt) ied iemper facienda eil inter- pretatio in benigniorem partem, qua? fciiiGet tendit ad liberan^. X. ea qtt£. De -«Ιππι , non ad obligandum. Vnde MarceliLiS lurisC. diGit: In re rrmLmm. dubia benigaiorem interpreEationem iequi, non Tninus itiftiiis eft ^ , quk-n tutiiis. Sandiusq; hoG cafu eft nocentem dimittere, qnam .u. ajjentenh ^^^^ς^^^ςς^ coii^miiare. idipfum eo diligentius coniiderandiiiTi fue melitathnes %ϊβοτία^. cft ijs, qui ad CQiifilia adhibentiir. Siquidem femper fuere iiiiqui Kohert. Ga~ confultores, qui aifedione mala vei airentatione cacci, inibntes guin. lihro lo. pro nocentibus, vt cum principibiis gratiam inirent, damnare hiftFrancor. magis quam abibluere curarenc In eam enim paitem propeniio- cap. 2. m vtia res runtjinquampL-incipisanimum procliuem vident. At ciitius CaroU vii. eftjdicunt caiiones, propter mifencordiam reddere rationem, m^S, q.7, qu^m propter crLideiitatem. Idq; illuftratiir exemplo laccbi Car- rarienfis prindpisPataaini,fiGut aBernacdino Scardeonio recen> uh.^.da^.is^ ietur. HoCjinquit, tanti viri poftremum facinus rainime tacen- Jefcript. Γα- dum ell:, qiiod in nouiffimo pene rpiiitu dignum memoratii .SM^o ciireperhibetur. Nam fadta iiii poteilate omnibus , quieunque queri dc fe vellet, laxatis foribusliber aditus patebat,vt ii forte aliquain re quempiam defL-audalIet,pr^iens ipfe indicaret, red- ditiirus quicquidiniufte acceperat. Interim quumomnes eius dU £ta, fadaqiie maxitne appi-obairent; quidam arrGganter petijt , peciiniam ob remiilamfibi capitis damnatione reilitui stanquam indebiteifdlutam. Cui lacobus generofo fpintii, ied exiii voce ( animam enim exigiia vicae fpeiam trahebat ) Si cunc iuilicia iii te redditafuiliet, refpondic-, nunc quodiniufte facis, queri de me nonpoires. Nam capicalis eriminis reus eras fadas,&ems poena in pecuniam,non in tuam,neq; inmeam,iedinReipiib.grat!am commutata eft. Qoare abi bone vir, & qiii IiaGfcenus malus fuifti, mutatisin meliiismodbus, vir bonus efto: eum, iipecunia red- datur tibi ,tu quoqae caput (quod jequum eft) pariter redd^s ne- ceile iit. Id enimeapecunia redemifti. Nallias ego mihi peccati propterea male Gonicius fum, niii forte quodmitRis^qii^m me- rueras, mul01:atus fueris. Huc referri etiam poceft, qiiod cuidam exRegibus Gallieemorio qKidamrefpondit. QuiimenimRexde qaodam coiiquerereCiir, qui homicidij veniam petebat, &diGe-' retjAtqui iam terdum homici . . dih poximus ille eif, ■ cofdatu Man. $S6 OperA fkccifiuAj ^mrdtw,noniramouetyjqttifaSiarependem ConfiliopumrepoteUimumne cruento Seia6tent alij.ftudemtferitatetimerh 4bdu0ioque hominum cumulent £r.aria cenfa. leneflHitNiluSyfidcunilisammbmextaS VtUwr^nuUasconfeJfusmumurevires. Hoc vido CarolumBurgaindum,ciiiusiiipr^mentionemfccimu laboraile louius & alij teftantur. Genij enim fui captum fejiiu— , que, qu^m alienae prudentiie placita iequi maluic , quaii arrogaii: tis & elati Hipra sequiim ingenij eiret, amicoriim bene confult* Contemnere , & concr^ pcciiliai-i ientencrEC iuse iemper adiilan. Qux res plerosqy ρ pgrdidit. Quare fa toris monitio eft Meneki. apud %npidem: ' ^ ν Sivelatendoi nmiunhnauismergitur: ' Sedfirelaxes,rurfu5.vehkurtutms. OditDem nirnis vehementes impemt Qdmcms -.gratior eUmoderatio, fnUmaz^ Rede itaq; M. A,utonius Zimara ex Ariftotele in propofita quac- ^ ftionejqTiamobrem pr^ cxtQus animalibus homo maxime fupei:» biat , poilremo ita ratiocinatur : An illud reipondebo, liominis fuperDiaixi ex fui ignoratione prouetiire l Q^ipge ii ie inter iler- cus ^ vrinam conceptum fuiile reminifceremr^ Λ ie nudum iii lucem prodijlie animaduerteiet.; fi ie cum miierijs δί laboribuis vitam ducere perpeadereE ; ii tandem ie mortis vinculis asilrictLinx peniicarets non ytique riipeibiret. Vnde Flammius prope finem Pialmi 85. Theodoretum allegat , ientientem D ε ν μ minari ibi>. ii^iquos iiidices iic cafuros» uc diaboUis cecidit, qiii ob fuperbiani: iniufticiam deiedus eft de aitiffimo dignitacis gradii, in qao Deiis illmxi CQllocai-^r j & addit: Quidam vocabuio principurDi- hoc loco exiftimanc fignificad tyrannos , qiii ad iiiferos prafcipi^ In methdo tantur. Hoc coniiderauit Bodinus, vbi dicit; Ex omnibus im^ hiB.cap. 6. pef ij lcgibus nullam faniitiorem eiie, qu^m quse vetat, principura mmmdium. fercdptis ullam rationem ha^eri, niii ^quitati perinde ac veritatt conientaneafinc.Et hoc illuftrat exemplo.Dicitenim,quum Hen- 1'icus Rcx GallicC, Italum ieruum in carcerem duci ίιιίϊΐίΓει,ηοιι adieda cauila ; iudices hominem liberaile, prius tamen admonito Rege,qui iuiTedt illiim cond€innan,quum dicdret,ichoniinem fiue msditutiQnes hiporic^ ^o^ 1« fcelere tarpiifimo deprehendiiTe, qiiod euulgari nollet. iudiceS iiiliilominus reum damnarc noluiiTe \ dc liberatum eiFe. Hmi^ la* men poftcaiuiruRegis m fiumen Sequanam nod:ud€merrum,ne iufolentiafadipopulam pertarbarei. Etpaulo ρδίΐ aliud exem- plum recenfet. QinimLudouicus xl.inquit, exitiumCuriaePa- Γifiomm intentaret, niii lcges k ie latas promulgareti patres , re intelledajpurpurati Regem adeunt. Tum ilh: Qnx cauiraVoS huc impulk? Vt niortem,reipoiiditLauacniis,potius oppetamus, cjii^m leges iniquas ferri patiamur. Rex oradoiie Ptseiidis, & mi- rabili conftantiamagiftratLium perterritus jeos humaniter acce- pit ,& Icges quas promulgari iulierat , coram lacerari mandauit, iuratus ie nihilpofthacniii quod aiqiiicati congruerct, edi<5ta« rum. Vt autcm ad obiides noftros Lcodienies rcuertamur,Drfpii- tatur quidem \ Iiinfconrultis , Quando.reus traditus fideiairori- bus in cafujquo poena mortis fit irroganda, aofiigit, ita uc fideiui^ fores eum exhibere non poiEnt; an puniendi iint ipil p^na mor- tis. Pro affirmatiua quidam fuas rationes allegant , & exemplura AppijClaudijConrulisvqui tefteDionyfio HaUcarnaiTeo tiecen^ Likf^ tos obiides in forum add^iixit , atque ipedante populo 8c appro- ' i>ante, vifgis csfos iecari percuiIit,qiieffiadmodum & Litiius icri- tihj.Oecai.^,' bit, Tarentinoram obfides dediidos in Comitio, virgisqiiecaefos approbantepopulojde faxoTafpeio deiedos eiiei Sed obtinuit ^„ · ^ iententianegatiua,vtpatemitmr:alioquiniequer«tdraDiurduraj vt innocentes condemiiarencur . &c leges voluiit qu5d pcenae de- ^ ^"^^*^* beant tcnere iuos autores. Ceterum cum paulo ante ex Pfalmo ^Μ'-^^'^^^^ Bauidis allegattim iit , Viros ianguinarios & dolOros noh dimi- diumtempus^tatisfux complerej^attamennonraro acciderevi- ^^^^·]^·^ deamus, vt eiurmodi maiitioii, cruenti & verfipelies homines de- ηί^^^^ι ■ crepitam artatem attrngant ,iicut multis exemplis tam veteribus ^/^^ΐ'ί \ · qu^m recentibus hoc iiluftrari poiTet. idqiicgcntilesiiiirificc toiv ^^^-^J^^Wo . iic, qui ab lioc nodo iefe cxtricare iapiemia propria neqaiuere> ^^^^^ _ ^ quemadmodutm videre licec apud Ciceronem,quimiratar Dio- ^j^^^^^^^^^p" «yfium ieniotem tyrannum fangiiinariiim&lacnlegum,noii ib- ^^^ζ^Τ^ Jum regnu Sicili^ diiodequadragintaannos obtiniiiiie,rcd etiam //'«W jnorcemln lediiloriio quiete obijlie. HuncinqiiitjiionOly m- ^^^' ^^^^' ^ius Iiipitcr fulmine percuffit; non i^rcuL-ipius miiero diutur- jioqiie morbo tabeicentem interemir 3 atqui in fiio leduiG mor^ Sfs ^ IMXkp' euiis triumphantis in modum in rogum illatus efi:,eamqiitf pote-^- ftacem, quam per rcelus nadtus eft , quafi iuftam & legitimam hx- reditatis loco filio fao tradidic. Huc referri poifunt ea, qu^ Ma- In elog. fUufi, chiauellusde CaefareBorgia (quem louiusfanguinano ingenio, yimHm. immanique i^uitia veteres tyrannos iequaile cenieri polle, & vi- ΐ'οΓο fanguine, execrabilique femine progenicum fcnbit) memo- ria^ tradidit. ,Hic enim fretLis patris fui aucoritate» & potentia ( is fuic Alexander ν i. Pontifex Romanus ) ^jiium imperium tottus Icalise animo Γαο concepiiTec , & fpe iiia veliiri denoraiiec, eamque ob cauiTam principes & nobiles omnes, quos iibi impedimen- to futuros rebatur, vcl vi & dolo e media.ruftuliiret , vel faoc facere decreuiiret : tandeni decepcus iua fpe, in Ieiedficut vmbra traniibunt, qui non cimenc faciem eiu?. F I Ν I s. /ndex I Ν D Ε Χ RERVM ΕΤ VERBO- RVM, ΙΝ HIS MEDITA- TIONIBVS, MEMOR.A- _ Β I H V Μ. BARi clamoru & tym' pamrum fonituimpro- uifo & maximo Ro- manos tmereconfiitH' mu 372. Abbatia S. Oionjftj iabanm ν π pAp^e, callida fi^iione donmonu eam ve- nanti,nonokmgit, 28β, -Ahdua fluuim. 2^7- jdtfmoYumfMiconfefio.4u ■pruden- tia in cauendU litibus isr pamcidijs ebregnifmcefionem. ^β-- Almm notk in Ukrogljphicis, 9 8. Abfentium &mortmrum mentio qtu- lis fieridebeat. o- Abfolon fiatris & (β comtm §i£ies) itkmpAtrk-mterfsd;or. ^sS- Ahfilonis ,coma ad oflentatmem nu- tYitaeiexitio fuit- ' 82. Mhfpth^fd cBjmkum.- u$. Abuiah^t eiephas. - Acciolm tjranni cYudelttas» 431. Accipiter ρτΰ beneficio gratuS' 87. Acctpittr arcem ab hoflibmpme occu^ patamexcimopYAfedo & cufiodU busferuat, 3^9'' Accfitres coruas pugm xonferta ν/κ-; mnt. ' 317'- AccipitrumvarU naturapmnMUm c(h- iorlbus mdicati^, 2s6.- Accufdtom olm ad fimiBtudinem fup" ■ piuij fe infiribere tembantur,fi trf^ accu/atmedeficerent. 496. falfidU- uimtuspumti. 4-22, ■ Accufatm qmdam , vt periuno β ' purgaretycapitifuo dira mpreca^- ms, epilepfi^ compimr, 4-2S. Achaz. R. luda curMUAjfjmrum fa- - crificmt t^i' Acheron amnis. i/. ακ6(-βθίΓί}ΐΛαοι. so2. quando nvn au»- dtmdi. ibidi 1 Ν Mridophdgi. js- dcronius lacas. 2 $7. BrigantU di£his α Marcellino. 28S, olim fjlmrum hor- rore inaeceffus. ibid. Podamim c- tiam api>ellutm. ibid. Acquifita tueri debere prudentm. 6, Aiiwnum humanarum diflributio. Z4. Adamas contritm. 30. Ad gradus rmarU Gallid finus, 28g. Admiratio qmntum valeat. 8. Adolefcens formofiftmus poU plufiubs detnum dies a feputtura,/edepingi perminit. ^j. Adolphi Ducis Geldrta in patrem Ar- noldum impietas ^61. punita dm- nim. 4.62. Adrianm Imp. eqm βο monumentum flatmt.Sp. Antinoum puerum im- ψηόΐίΐΐ & interdeos refert &c. 271. Clmfio tempia fine fimulacm fieri iubens ,eum^ tnter deos reUttirus , α qmbm prohibim. ^pi. 4^2. ma-' gicis artibm aquam tntercutem edu^ cit', at ea celtrrime itemm reple- Adriam in morts trepidatio verfibus exprejfa. 484. Aduer/a metuendain rebmfemndis.4-g. AduLttio Regum- opcs f Aglam Pfophidms. 201. felicm rege ^ Gyge ab ApoUinepradicatur.ibid. Agnesbella. n. ludouko xh GalL regi mtiltum dduerfau. 12. dufmm Ε X; emviolari vetatLudoutcu^. thidenu d Carolo vii rege adamata. ibidt emmoYs α OelphinopYocuYataabtd. AgYicoUYumfecuYitas. iO, ImpcYtjcon- fimtionibmfancita. 17. firmta in beUo inm CaYolum V, & FYancifi, t.mPedemontiogeflo, iS., AgYtculturs necefitas. i^* AgYU male coleYe, cenfoYtanota. 16. 6s, Ahenum in montemflammmomum In- didi occidentdis mifftim, vna cum catertie parte Uquefaii:um, 2p0. Alarft tempU non hahentes gladiMm hnmtfigiint, & mmink inflar ver, MYmtur, ' 3^7' Almcm Gothomm rex fuh amne Du- fentc fepulm. 2^4* Albant canes. Jof. AlbeYtmUaYchio Brandeh. vapoYe cu- biculi calce Yecms iUiti pYOpemodum extinitm. U9* AlbeYtmTudm α CaYolo IX. Gallor. rege quantum ditatm. 14. Yegem wmenOEJ mYaredocetJbid. AlheYti IL Imp.fymbolum, /^^. AlcibUdis damnatj caput omnes vtYt* fexm faceYdotes execraYi iu- bmtuY. 428» Alexand. de AlexaridYo Roma decum- .bens miiUebrejpeihum videt. 32S, Alexander leonis fiateY Itnp. cuy apro cuidam meo dentes & pudenda ad- dideYtt. 277, ηξύ fui compaYatm, ibidem. ^ Alexander Magnm matre α dY^cone' compYcffa nam.3i9' mmifimeYga Mqs, 14, Λγψοίώ dat o^imgentOt talent* I Ν D Ε χ. m. talenta. thid. Xenocrati mittitijmn' qtiaginta. ibid. cantu ad ama βι- menda & deponenda motus. 7^. quem verfum Homenfemper m ore babuerit. 6. & pmceps ad delin- cpimdum & dehcti poeiiitens. 450. α leone ex ommvehantium numero vnus impemm. 92. propemodum α tntlite infidiarore mterfefm. ΐβί. populo Ephefino materiam fiutendi erga optimates fubtrahit. 177. lega- tis Darij quid rcfponderit. 439- m pugnagladio rem gerere folim.^6S. Macedones pugnaturos barbam τλ- dere iubet. jj^, diademate Ljfima- chi capiti 'mpafito fanguine ex vuU nereemejjluentmfifiit.28o. quod ca/usBabylone futuri jpdigium ha- buerit» 2S1. reUdis patrijs moribus diadema habitum^Perficum fumit. 2ij.flet Nearcho ex longinqtia & Antea. incogniu namgatione reuer- fo. 126, poculorum cemmen infli- tuit, corona vidori propofita. 474. ab Augu(lo cur reprehenfm. 6. Alexmdrt gladipti.sdS, equm. 80. equo monumentum pofttum, 88. Alexandro canis leonum & elephantiu vtiiordono datus. j oj, Alexander rex Epm α transfugis, qui~ bp!sfecrediderat,occifiis. 31. Alexand. Seuem qtiod Chrtfti diStum in palatio & publtcis opmbm per- uenda. fcribi iujferit. 491. Chrtflo templtim AmickU ineunddi Yitus. extruere & inter deos eum recipere confiituit.ibid. Jlexandri ScbuUenburgij laus , & obi- 3S6, Alexandrix nomm Turacum. £99, Akxandrinimduflrij & mimme ociofi, 72 . Mufiu peritifimi. ibid, Alexandrmoru tnos m exagitandis ci- uium vhijs. ^qj^ Alexm Gmc. Imp. fiatricida. 100. AlphonfiuHijp. &Sicilu Rex quidfa-r £turum fe fmjfe dixerit , fi tempore fiorentis Rom Ang^is coUoquium GallU & Anglm re- gum absj^ pugtta inter actes duas tranfigerevolentiumdifiurbat.32i, Anima immortditatem rtdentium aut credfntmmuin mmumentis. 488. D Ε X. Ammam omnm nulUm efftquU fm^ feYit,484,. mm^tdm efe.EthmCo - rum nonmB) pars tamen etmn vna mm corp&re inteme» mdiderunt. 481. &Jeqq. diquot.. Ammas cum corpnYibm in dse extremo refiimduras ejfe,qmfinxmnt.4B7. Ammdmm efiulenta foetuofiora carm- uorU. gz, Animatis diter quam cdceis aut vafis vtendum* ^7. Animmad diquid agendtmnam. 64, Animis hommumnmimperaturyt Ιϊη·* guii. ?68. Annm03. atatis vtris magnis pkrun j^ fatdis. 400, 4nni firtiliias aut fierilitas fontis fu- iuflam ind'iQiopr£monflrmir» 353* Anmbd ex angufip ope taurorum ir~ ritarorum elabkur. no, Atmtbdis rifus mfletu publico .& re^ Jponfio Afdmbdt H^do eumincre- p^ntj data..i39, Qofllmm r^gi^rufia datutnin oppugnatione hofi'mm.34* Annuli,qu£ a t^rgo funti vifHhxbi- bente;. . ^ojp Anfer cur Rom<^ in eleganti grabatuh, omloue gefia ,fam jn crucem fub- lato. 38 p, ()Uίl^ίύΊ[ΰμouirm* 271. Beliogabdo, luliano, Adriam & Vderiano in vfu.ibid. 272. oU}^cd'm^(i'^Q\nonnulli ab efu Hijpa- n^rum abftinent. jB.sp. Anikhrifium quando venturu &qmn' diu rerum potiturum fcripfennt ve- teres. 186- Antidih Γ Ν D Ε χ. Atitidotum aduerfm libtditieUt.&fiqq. . AnHgoni regis de Pjrrho ludicium, 6. Anttlochm poeta α Lyfmdro liberaliter donam. if. Antiocbm Seleuci fil. Stratonkei muer- CA amore decumbit. Antiochiis Kex in caftm mfiicamforte delatus , primum de fi verimem audit, 444. Antlodm R . α fodalih. quos temulentm in conuiuio pjilfaueraty occifus. 47^, Antiochem ob exaiiiones in Imp. Iheo- doftum tumultuantur. 7^. vmiam eiiis deli0ii Flamani epifcopi diligen- tia impetrant. 74. Itvli-m^&oL leonis&gallLp6, equi& lupi. 98. elephatitis & fomic£ ac muris. iis^ eUphantU ac Rhmocero- tis. 114' Anttfihenes cur ridere filim Athem^ enfes, 197. Antonij mCiceronem odium. is4' Antonm CaracaJk vox defratre Geta: Sitdiuus, dum non firviim. 43 S- permrtum in Varthos, nuptiamm pY&textudeceptos & €φ$, 4iu M. Antomnm Vhilof. vnde z.elotypm 237. cuY Faujhnam repudiare m- luerit.ibid.- Antonmi Pij pro Chnfiiams Conflitti' tio:i64. fauorism eos caujfa. ibid, Antonini Diadumeni ad patrem Ma- crmumyqmbufdmniyranmdisaffe' itata cofcijs parcentm, epifiola.4Jf^ AntrumPlatontcum, 194^ Anus Indica cani fuppUeat. 162. Apilks Akxandrum vigmti tdentis aunpingtt^ /^^ Aper Caljdomus arens Confiantm* polk 277, Aper vno die cum vemece, porceh & pamb. cenm , α qua deiwratm. 470, ApeSyfi mortuo patre aut matre fam" lias, fiatim no comperto eo transfe- ranttir aluearu,plerunj^ emori, ss2 » Apis AegjptiR.eiuf^ culm. β 47^ ApoUodorus Archite^us ob reprehenfio^ nem liberam tempU Vmeris ocm- >· ^ 449" Apolknm pBlofophm Empu/k Menippo mbentis prafligias & fiaudes-dete- git. 323-324' Apollonij Manym delatorfiaiiU crurt' buspnnitus, ApoUonius Tyaneus tphefi inaudimh differens 3 Domitianum Romts occi^ dividet, Apoftata quidatit α Tmcis exconatus. SO.ab-Arianu cdpite pkmS'3i, om" nis,perfecutor fui ordinis. t^sj^ Appa & Gda. 27. camis cruda fame pudicitu confuluntAbt^' Ap^ij Cdid fiUdi 3 popuk Romano male precatd; multa 2j nnUium temgra- ' m di^fii. 4Z7<- Applus ClmdiusXlonfultrecentos obfi-- • des in fonitn addu^os & vtrgii €iR'' fos ficuri percutit. S07- Aqua marina incendp nflinguemlis cur non apta- ji4' JU» Aqm,fumales lambus qmspermeant & mifienmr. 287. & fiqq. Aqiiarum colortalis,qiialis terrdiiquAm lauant. sf^. fangumem pralmum itt 2 ' i&fm^' 1 Ν D commmendorum pranuncm.ibid. AqUadu0im Rom-. quot miUbm talen- tomn Claudio Imp.coflitermt.sp^. 4qmla frincifibm fcepmm louis mffu pomgere curfingatur, 367- . Aqumm miufdant inftgne rejponfiim ■ Carolo VllGaUoYumregidatum.to. Arahes pmlU Ucornes ineunt, 46S. Arare minus quam verrere ^ Cenforia cafligatio, 63, AratuspatrU recuperator. 106. Araxa cur femiviperafingamr. 32 0. Arhrum Jiicci & folmmm conmrfto circa brumam &folflit'ium. 477^ Arcafdtalk Toletimn mpune α Vjode^ rko rege aperta. 279* Areani qmd bominum genus. Arelate,quafi aralata, ab humanu bo- βρ άϊίΐα. 272. Areopagita in ociofos & deco^tores ani- maduertunt. 62, AreopagiHca iudicijforma.foo, Turcis hodie vfiuu. ibtd. ArgenteU haflii pugnare quk iujfm.2p, Argentifodma Η'φαηίώ quantam au- reorum fummam quotannis fitppe- ditmnt Komanis. 392. Argonautamm nMigationis fubter ter- ram argumenta. 291. Arktis conjpeitm ekphantii tramm^i- gat. ti4. Artflides curfacilimusadlgmfcendtm Themflocli. 142. Arifloteles quid pramij pro i^riptis naturis ammalium tulerit. 14. Sar- danapali epitaphm ridet.4-S3' CaUi' fihenem antiquitates & nionumen^ Ε X u ChddAOYum Bahjlone mquire^ re iuhet, 4S9* Anftoxem de anima ddimm, 4-84* Ama m vrbium quarundam introitu deponenda, 210» Armamentarmm CaBpolitanum cum» apparatu 100 nauiucombufturn^fS. Armeniorum & Ljdorum facei^otum cincinm. ^ 465- Arranica infiU. sp- Arria in Cacmnam Patum marnum fides. 222.^2^. Arrogantia (η/φχ. sos.so6. Artakanus quid Xerxiexeratum fimm cumfietuintuentidixerit. si, Artbmem & Xerxis filioram Darij concordia, 457» Artmm Jiudfapramp excitam 13. Artum Brmnnidi quando vixerit. 36 quot hofles vno ptdio occideriu ibid. Anuri gladius Cakburnus & lande^ Rona. 368» Artijpices Hetrufciperfidi. j/. Afdepiades mterdiuphilofiphis operam dans, ηοίΐΗ in ρΊβήηο νιΆηηι qu dtgtto eius α mure ad- morfo. 34- Brafilienfium crudeUtas & truculen-- tia. 370. 371. de anima mmortali- tate &fu.tura vtta perfuafio. 49^. Brennus Ajiam vaflat:26. Damonic cn tphefi prodimcemaurimeam con- le^i multitudme necat. ibid. Britannos quid olim perdtderit. 140. Brtta^nici cadauergypfocur illitu.479- Bruma quam conuerfionem in arborib. alijs^ rebus nonnullis adferat. 477 * puno VVircebtirgenfepifcopus ajpe- ctro compellam paulo ants quam ^dificjj mna periret. ^2, Ε X. BmtA non crudeliter tractanda. 85, & fua tela '& hofiium partes imbel- les norunt. ^ 99» Brutorumvirtutes.90. ad nutus circu* Utorum affuefaWo. 104* Brutus ajpe^ro tenitiis, 346» BubaU vbi οεβιτη pafiantur. 109. mbro colore irritantur. ibid, Bubalorum copiatn ltalia,Neapolipr£' firtim. ibid. cornua inuerfa. ibtd, robur & tra. ibid. Bubo cur AuU fecunda TartarU. 312. alioqui dirum mortalibus omen.ibid: mortis Comod'i & Valentiniant ργ£' tiuncius. ib'd.Merbipolenfibus cala- mitatumfubficutarumtriflisofien, 213. Romiein conctlto adeii. ibid. Bucepjjalus equus Alexandri M. 8p, Buda. a-Turmoccupata. ?ο. proditoret arcis ahtfdemtrucidati. ibid, BuUa louis Sanila vnde diSia. 443. Bullits captannb.pmris qui fim'tles.207. · C. Cacanm Venetomm & Auarum R.qua de Rbomylda fintentiam tuleritaj:, qua narratione legati Maurtcij Imp* mitigatus.- 47' Cadauer xxx cubimum.406. pluriu drpaumrum. ibid. Cadamra-vefiibus:Ami0ia & le^iis Ίηΐ' poftta facie,4perta efferendi mos λ» pildltalos &Gracos. 478. 479- vnl' garium ciuium , toga induebantar ; magifiratmm>pratexta'yCenfirum purpurea tota. 479' bouis, equi, afi n'h hominis, quid gignant. 43 Cadau I Ν D Cadauerum α putrefa^iione confirtia- tio.s7' Orientdium &Europ£orum differentia.jS, trimcorum ex vndis wamis quodam in loco ebuUientiU C0n(pe0lum quid fiquatur. 3j6. e terra emergentium Jpeiiaculum fo- lenne prope Aegjptt pjramides. ihid. 3J7. CdLcm ventus» 242. Cacitoi infigni fcientia, & eruditione compenfaia. ijp. Cades cum voluptate jpe^lare-^ pecca- tum. iiy cui in niorefuerit. 1.14. Cadtum αβηηαήο apud Turcos. joo, plus quain hrbmcarum horrenda exempla.j 61: 1 61. item ^i^.&feqq. vlttrdmnit^- , 492. €φγ Borgia 'veteres Tyrannos diquAt. J08, impertum totm Italu atiime fuo concipit. ibid. aduerfm omnix pericuU Yemdfi(fequprA- terqmm aduerfm mortem. ibtd. LCdfar ad regni mentionem fubirafci folitus. 2S0. €φτίί de clamore mtlitari iudicium. 371. ^72. mterfecJores omnei morte fimiliter violenta & ijfdem gladijs quibin Ctzdem eius perpetrauerant fubUtt. 492- €difa,m hnagme fuapro figno vfi. 339- Cdifxms veterum pnncipum. i; r. Caij pr£nomen quibmex Imperatorib. futt mnes interfe^ti. 199. C(dit.miUUm alijs creantei a^fortana ^ipfi defemntur: 24S. €*da}mtatUrCauff£partimfortm£par'' iim^mpradmtu mputMda^ 144,. Ε X. Calcis te0lorU virus. 11 p. 120 4 Caligula Baiarum jnedium interuallu & Putedanas motes ponte coniun- git. S9U populo Romano ceruicem vnam ejfe cupit.212. catmU verbe- ratum quendmper dies continuos, non pms occidft quam putrefa^i cerelri odore ojfenfus. 4jt, CaliguU crudelifas. 160. pr^ceptmn: Itaferi, vtfe mon fenuat. 431, CaUifihenesArifioteli fcribiufe coquifi- tis Chald£orum tmmmentis htflo' mm annorum μ c c c c ί 1 1 i.repe^ riffe- Calogen GMci tnonachi. /^/.^ Calmtium rarum apud Aegjpttos. fi. furum &incendUriomm notaapud Longobardos. jj^, Calumniaton pxna taUonU confiitu- ta. 496. Cambyfes quam gratiam monitorifi- ddi retulerit. 449. exploratoresfiib jpecie Ugatiom ad regem Macrobi- orummittif. 472. ■ Camtllm exnlDiclatcr creatus &a Se- natu confirmam. 388. Camontij pagi ad Rhenum incoU qm- bm ludtbrijs & damnis α Cacod£- mone affeilL 3s8* Campani agnfmilitas & amoenitasr Cancer qm ane^ teflas' oflreorum fibi parefaaat&camesdfpafiatur. 77. Candaules vxoris inflinciu cur occi- ftis. 147'- Candiotd barb<& tonfaram pmiiC loca babent. 1^3^ I Ν D Ε Χ. Οαηίί m crucem αίΐ^ Roma. s8p. cd- cm arcana ftgm demonflrat. 104·' konu & vrfk contubsrnalis. pi. leo- nu &elephantU νΊίΙον. loj. homi- mbmmitior. 162. Cadmt, α Sphin- ge eim coniuge vna cum cmmnpar- te fiductws. ^s^. Canii elogium. 107. fepultura. 90. ge- nerofi &proH figna. 107. cum lupo coitmqmdgigmt. 340. per canem iurat iSocrates. j 0 6. pro cane menfiruumfitpmdium domi- nonumeratum. 103.163. CanesBritmnici. lo^. Agafzi.ibidem. Albani. loj. Indici orient. 106. ex cane & Tjgnde nati. ibid. humana carm ραβί. i6i. coitum incefluo' fum abommantes. 104. in Grdcos , tantum manfueti, in barbarosfero- ^ fes. io2.facnlegos tanthn alUtran- tes. ibidva domino xapto , interfedo &fepuuonon dtfcedentes. io^. op- pidorum &arcium excubttores.io6 generofi &feroces, latratu & fre- mitu pendulaq^ coma ioculatons cmufdam fugati. 360. hoflium fe-- rociaferoctons & ppfifiunt. 104.10J. quatuor Leonem occupant. ιοό. in acie militant. 103. vi£tor'tam Helue- tiortm aduerfus Gallos prdfagiunt. 104· in Chriflianum homineminci- dentes, eum faluum deducunt: Tur- cos Ucerant. 106. proflratis & /efi fabmittentibus parcunt. 162. Canum genera' 107. fida cuftodia. io2, loj. fidelkas. 103. 104. 106. t07. auxilio Rexregno pulfusrefli- tukur. ibtd. latratus inconfiiefmi moYtis principmnprognoflicon. 3S3. Cannabis femen comritum temulm- tiam efficit. 468, Cannacanus cumfiatribmprodkus & necatus. z^, Cantm m facrificijs. 26r. Canutus Anglm rex infignifdcio ajfen- tatoresreprimtt.47' coronam nun- quam fibiimponit. ihidem. Capillus etiam vnus fmm habet vm- bram. 34* Captlli in facrk Ikeris cum rei figni- ficationem babeant. tji. prolixi ve- tenim Germanorum. ibtd. ijs. ve- teribm Francii inftgne dominams. iji. 1J2. refe^i pma loco habiti, U2. 1J3. fuYum & incendiarmum nota. iS3. captmorum.. ibid. deuo- tionis adhofles occidmdos aut mor- tem opfetendam. iS4. Capillos quibus detondere U. prohi- hitum. tss. pugnaturi qui abfci^ dermt. iS4- detondendi exemplum primum Germanis & Gallis quis pYdbuerit. iss.-pr^cari viris,etiam D. Paulo placuit. ibtdem. gramtata virili dignum &corpon/alubn.if6. refeHos aut amijfosfommare, qmd _ opinione quorundam portendat. ibi~ dem. omnes capitU noftri numera- tos, ex facrUitteris certum. ibid. Capkis & Caud<£ Draconis contentio. 184* Capkoliam anferum vigilijs & clamo' ribmferuatum. ^8p. Captium quidam impunkatU Jpe focios I Ν D Ε Χ. ■& confangmncos fupplkiff afficknsi eafdempoeim dat. 493' Vaptim vendendi potih quam oca- dendi. 442, Carabouluk^ equus Seltmi Turc. Imp. CaracalU fielera. 212. (88. Qarceres borrendi, quos inuentor ipfe prirmufenfit: SS-S^. Cardiani quo aflu α Bifdtu vi^ii. S4, Carnem mollem , pmdemiam & mge- nimn] denfam , flupidkatem indi- care. 2s6. Cames humaridi vmdi£i£ cupiditate de- uorata & in eum vfum diuendiu, Carnium humanaru maceUum.i62A63 Carnifix cum triumphantibui eodem curruveSlus. 46, Carnulm,vel vt alij Caruilm fiu Car- rilm, Tiberiuqjiomodo euaferit.430 Carolus Andegautenfu quo animo c orbis maximiis dkkur. ibid, Ciifm jpedroYum terrkulamenta pm η'ιΗϊΙο dtick. 346. Cafle viuendum^ ψ qui res facras tra- Bdrevalunt. 2. Caflra q,d. abundantiaviilu reddat. i8, Caflrorum Turckorum amplhudo. 20.^ Caflrati.497'& feqq. Cafirata animalia omnia eo manfue"- tiora fiunt, ex apud Deumquidfit. 250. Corbis & Orju£ fiatram patruelium coram Scipme & Romano exercim duellum. 4S7'4-5^' Corcjrenf. fiditio. _ 177- Cordigeranauk. Corm^hiorum lex fumptuaria. 6S' 66, CorioUnusnon manti tdntu fed & voc e ^ ajpe^lu hoftiformidabilis. 371. p. CormU Annm viu^ cum manta β- pultiz monumentum. 226. Cornel. Tacitm homo nefarm & ad- uerfis prouidentia plactm genitm. 17 ^.falfafiripftjfe dicubi α Vopifco conuincmr. . 2.16. Cornicumpugnacumeoruis. 517. Cornua quorundam aurea- iii,-.mfi- gnta cuY infori porticibus Aniro- nico Imp. fujpenfa. 222. Hebrais Uem quod radij, 46S. amea& ar- gentea m vetermt conmuijs. 4-67' vrorumGermam fludtose comfmr^-^ re, ijs^pYofocmlUvtrfiliti. ibidem. adhucpm cditem poculis dekcUnt hamtwi Septentriondes. ibld. CornuumfigmficatiBnes vm. 430. 431. 433. 434. Cubim Gracorum &Lamorum.4.of. Culkes leonem necant. ' p^. p^, Cuniculi nofirU quadruplo mahres. 340, Cupiditati teminum nuUum βαΠιεπ- tibtis quid accidat. 207. Cupiditates equofurenti fimiles. 244.. Curetes α tonfura didti. ly^. cur capil- lum anteriorem rafitarint. ibid.Ca- Ijdoniorum vrbem oppugnant. 22^. νϊΆΊ Λ Mdeagro. ibid. Curiafidum &dtum Reip.pe^us.i^fi CurU infcriptio mfignis. ibid. Vartfien- fis conftantU memorabilis. $07· Μ. Curm Dentatm quantum & agri & hommum cepmt^quidj^ exilla prada in domum fuam conuerterit, 276. SamnitibusaUrumofferentibus quid rejponderit. 382. Cufiodes rerum venalmm in exercim Turcko. 20, Cybeles famdotes feipfos cafirabant.2, Cjclopum & Titanum louisfulntinib» exm0iorum fabuU ψϊά docear* 406'. 407. Cynegijpmurator. 103. Cynojfma. fo. Cypro arcenmr ludai , aut eo deiati ca-- pte ple0ffmtur, ip r. Cjrus beUumgerens agricoUrumfecU' rhau cauet. 17. α Daniele exEfiia 4doSiis,fe Cr(Bfivi^oremfore.248, Ε X. poHyiMam luddos captims h patrkm remittit. 249, ώ oHtu coT" fus fuumretegipmbibet, 141·. Ί). Dmonis cum luthymo pugnamisfor* ma. 331, Ddmones in regiombus Septemrmali^ Bus quam familiares homimbus, 3/4· fenfuum acumine, motm celeritate& lortga experientia poU lent.^SS' diBi f . c/btfi^v^J'* ibid» futura mnnuUa fcimt,fed non om- nia. ibid, mmficis betbarum , lapU dum, &aquaruttmrtutibm , nobk incognitisymuita infoUta efficerepof- {unt. i» QCCuUis kdmm locis vd lignorum congerie habttare putan^ tur. 354, nutritoribm fais jrumentu atijs ablatum afferunt. ibid. inter- dum in nemora alia^ loca hmines transfermf. 348, tmtraDmones remedium ,β dijs ρΐα- cet, hieroglphicum. 346* Damonum nomna λ VViero daU^pe' ra transpofita, 297. concuhitus. 32f» 324, 3^6. conuerfatio quibuf- dam iucro & commodo eB.3ss,prag&berfm K. Gall. cur Iud£os perfi" tum. ^41» {u.428, Damnationes mbitlojisingenijsyfita' ϊ Ν D iDmufmum UhU apud yetem, Oafnmmdijs flruSlumJnaumes re- dmda.3S'&fifl^' it^ 94- 9S' Vamel VtoUm&i & Antiochi prdium ad RaphiampMdixiffe putatur. tis. Cyro ex Mf4a vi^oriam aduerfm cmfimpr<&dwt, Panuhium φ* Rbenum nauigMes inter β facere cmatm (^arolus M, Darim delkijs euerfm. Si. Sf^ Omid Contumeliam legatis fuis ab Am^ momtAYum rege iUatam gramier :· vlm,. . "' iS2, JOAuidU fopttlum nmnerantis pma-- tum , popuU pma. 251. zj2 . DauidisEliiQimagi &impofioris Judd hiftorU. 192. Vaulki cmes, 102» Oecimamm difinhatie apud veteres Ckriflianos. ^8, mOecodtoYesinq^uifitio. 62M. Dedecm fiiperha ac tementatis co^ mes, 247' Oeditionis fignumdextras mdasOfien- dere. 149- Deformitas futuro marlto aut yxori quomodo detegenda^. 147, Defun3inonviolandi malediSiU. g, Degenerans natura α fu4 Jpede,in mul- th detemrem abit. 4S6' Veiotamfilios omnesprntter vnum fua manu tracidat, DfUciarum mexplebilii jf mita. 84. fficommoda, 82* i>mAum l tmt fmtmWmdlmt iuJfH$,(imdqmfierit, 449. VemocnmAhd^rites J^eihmm ΗπΊ' culmentitvam.dHck, · $41. Oentes amoris, 234, Depofita-miUmm vetmmi Apud Ra^ manos, $82, Vefes vtta anylta. Defilatio Igcorum ab animakulif, DeJperMa quddmfuhk^ ocufme fe- Ikkerperficimiun ?89.39q. OetraBw quam mqua, g. Detmenmm fuperlU & temmtatb comes. 247» l>v.Y$fiimrex.47' καξ<ίίοψωζης*· 2s8. 25 tdemcredmquidpYofit. ibid. 260. mentmm nx.26S, ocuia ptSto in Ukroglyphkis fignificatus» 2S9' Pei potentU per exiguas beflklis ope- rata. 34· voluntas an mutabilii.2so* primogenki araab Augufio extrU' 0kt. 27ΐ· Oejim anfa£lifuip(xnkeat, 250, Dij aut homines repente mutati v(/?> tempore fecundi betti Vmki. 262. qmmodo cokndLj. 2, cur inrebm fccmdis placandi, 2. ka inuocandi» vtmamm etiam admoueas, 63» Deos nouos aut muumdeorumcultum introducere Romaprohibkum, 262 263. 264* ^udScphas. 26S, Dexterafimbolum benemlentU. 149» honorii. ibidem. dedkmiis. ibide rmncHmmis. ibidem. religion ι Ν &fidei. 1S0. filem^ & pacis. ibid, fdutis & incolumitatU. ibid. bea- titudtnis &glorU vitid(t cuY opes Tjiro aUaW defodiJfepU" tata, 2ρ4ο OidjmusAlexandrinuSi omlis captm^. Ecclefiaflica fihoU do&or imdit, 'Dignitasvmlk, 254^ Diluuium vniuerfile. 3g6. Hibemi^ cum quoddam , nefanda cum brum Veneris pma. ibidem: Oiocletianus άεροβίο imperio agYiCuU turafededk. 20 f. ■ ϊ Ν D Ε χ. Dkcletiam m Chrifiknos tjrannU, i6S. odium. dejperamde eis eX' tirpandis & mentis oh id diemtio. ' 170'. mem ah i^u fHlmmisJbid.pa- latm ac dommfulmine vaflatajbid. Viodon vel Ljodori Siculi magt geftd quadamy&mprs. S4-9' Diomedes AensA falUdmm reddit.27f. Όίοη)βη& Epifiopus Atexandmm in exiUumpulfm, . 264. Όίοη^β Agrigentmfenmis longmitas & morsplacfda, CmromadmiU" tionem mouet.so?. imiorisvxor& liberi quam mmmi & plns quam • harbarica vmdifla α lomnfib.fub- Utu 414· 4tf' T>'ifcifina, mlViUYis vmnbm Kommis liberomm caritate antiquior. 380. lapfi imperij ruinam fimul attulit, SSi.paupei^atemagifiraolim fietit. ibid.diffolutamterfignaextrmum » iudicmm pracedentia α La^antia fecenfimr, ^9* Difiordm mpropul/andis perkulis. 140, Oijputationes cum perfecumibus veri- tatis. ' ^ '6". jyifimuUtio regih. quantu pUceat.3o^ Dmitumpcena Lucmica apud infi' ros. fPS- Vmitk an artibus magicis acquiri pof- fint.2p8. regum Perjaru quanta. 82. Oolminhoftem. 28, Oommandt cupiditas hellomm fomes» 377, Ifbido pietatis & iuris nefcia. 43 Domimd mAm qmd de filio fimm^ rit, i08. DomitUnus porttcmm parietes mU^ pidephengite difiinxeriu 30S. cur λ militibMsyUra miile mmmos depo- nivetuerit. ^ 3S2. Ootnitiani Ciedes, eo temporequo Rom^ faiia eii» ab ApoUonio Tyaneo in au* ditom Ephefino nunciatur. 331, Domus , Triremis appellata. 47ά» Domi confinefcerefeUcifimu.2ot:202, Donatio Confianiim grace fcripta Κο* md exure perhibemr, 282. vbi d» eaplura. Draco quam af^er inpaenis.joj. inie' (iu mulu vefiis α populo ργφίΛ» m.ibidem, Draconis leges. ibid. taclto confenfu oh" literata.ib'id.mOciofi>,qti(fi. 60. Dracomfla.ibid» DruUt y dmmonesfmiUms hommihm Sepuntriondibus. 3ss» Dufmdanm vel OUrdn^Uiii B.olandt gladm, quaiis. 36S, E. Bhrletasnon potu ,fedfumo naribus ac orehauflo accerfita, 4^7- 468. 46g, cp^ & dmcuiufdam puluerU vfu. 468. z.iz.any cuiufdam inter fiw- menta nafientU efu. ibid. α Chrifiia- norum veterum menfts quam die^ na.4 7t. voluntariamfkma. t74» J76. ingenijfepultura. ibid. Augufii" nq qutd. 475- Ebrietatis incommoda. 429» 470- 47t^ 472, 473' 474· 475-476. ^briorum audada & proternia. 46S. 466. quorundam m mm nauigar I Ν D Ε χ. fihi vlfiruTH hlflorU» 4-7S» taUfu ex paupere opiilentafaBa. i7h 282. per quos gradus afcendit in temporalibus , per en/dem defienfu- ra. 28s, tccleftA precatiopro puripcationemen- tis* 4-. Ecdefiarum prafules quando deficere coeperint Jpmtualibm donis. /7/· 2S2. 2Ss. tdgarm Vififaxo Luduailo tricenos lupos annui veHigalis nomine Ίηΐ' perat. ^ '-^-^* Ediaa non tmttm valent (jgmtu prm- cipummores. tgeflath mater inenia. 64- Bleemofpa de mflis Uborihus data , Deo grata. 64» tlepbas terrefirium anmalium maxi' mum. iiS' ad rationem humariam pYoxmeaccedit.ibid. murem &for-- micam pertimefcit. ibid. furens ari- ete conjpe^to manfuefcit. 114- vna f udicitU proflimta merces apud lndos.222. α cane vidm. ioj.fal- tans &piU ludens. u^. quidam na- mgationm magiflri fui fuafu d'm demSians, tandem eiufdem hortatu Mici fe patitur. iu.112. ad Caro- lum M. α rege Perfarum inter alia dona mijftis. ^ '/^. tlephantis cum Rhinocerote capitalif inmicitia. 114· llepbantes vtrum dentati an mnuti, 112. 115. Λ Pjrrho primum in Jta- Uam adduiii. 112. lib)ci IndicU fgmbUiQrcs. "3. tlepbamum 3 genera, n Ekphantes candido & rubro colbreim» tari. iio, propemodum humano fen^ fu &φΒιι praditos effe. iii. nj. Em/fp/jimf gtgantes. 404» lEmpufa Uenippo nubit. 323. 324» Mauricium Imp. infantem de loco i» locum fdipe mouet. 324. quak jpe- ilmm, &quibusapparerefilitum. ibid. Dauidis dmonium meridia' mtn nonnuUis. ibid. Ennmobitum fuum deflert vetuit. so. QJ^nnij tragcedia. 04' verfus de ociO' firumnegocijs.ibid. EpirrhoposAfia nomen antiquum. 274 {imOLQjLK^ certamina Athenis. 11, Equuslupo vel lupi fdtem vefiigio caU cato horret.pS. lupum quomodo fu- peret. gg. cum lupo congrejfusy dein- de praflanthr euadit. ibid» Traia" num adorat. loi. incefltis admifi poenitentia fibi ipfigemtdia morfu amputat. loi. amore dommi inedU morltur. 100. fiatrkidamfme non vult. ibidem. Equi laudatio. gg. loo.beneficio ferm- meques.ibid, anmConftantinopoli vngulafiaSta quid repertum . 2 7f, Equo im redditum aduerftu dominum ingratiim. S6. Equum cataphra^lm quidanh finifira ephippium , dextra bafiam tenens flretpie infilit. 401- abs^fiem velo- dter cunentem,mfidens» cruribus €οχΰ%ββΐΐ. ibidem, prdtermmn- tem fieno arrepto ββϊί Fronsber- gius. ^ 402. XXX i tqai I Ν D Eqm fdlUtionihm aJfmfaBu 83, $4. Anglorum, crepitaculis α Scotis fu^ gati. S73' Equorum iuh^ car detondeantur , & caud<£ mutilentur. ijs- U4: foleas ferreasnuUo negmofleBitBaro lo- hames SchuuArz.ehergm . 402, fiangit Potacom Polonus. ihid. Zquorum & equarum mommenta. 8 8 . 8g. nomma.ibid, Zquorum incantatio. 98. capitalk gg. Mquis oh meriu vacatio ah omnibus la-^ borihm data. 88. iudidum imii. ibidem. joo. ■Equites auratos cremdi rim. s^Sj. ^raftfcratmMedim Annochum amorc Stratonkes decumbere deprehendit. jj. fexaginta miUbm aureorum α Seleucodonatus. t^» "Eremiu remedimn aduerjus femm<& adamata defiderium, 42. 43' ^nusH'ibernufom>mundatione^ato- tum terraru traSum fiibmergttspS Errori fabdere viro^ ftptmtia cUros temeYanum. ^9?· ^fienfisfamilia quomdkio prmonea^ turjibi aut noui aliquid, aut morte calmimemue alkum ex fuis inu minere. ^^3- vm-dtii infiltu femper nommis ftt^ ^thnki ftam ροϊΐ mortem futuri plme ficuri.animaq^ immomlitatem ή- dentes. 482. 483. 484 - reUgwfm & redius de his fentkmes. 4^7- 488, ^flm. de refumcmmcMnis^abu-' Ε X.. ίβ vUentur. 481* as libvU Uquantum valeant, ~ 30^· Fxemtatw quid coferat corponbtti.jt, ExpeditiQm nofiritrum tnfelkkas de. tP' Bxpe- ExpertentU arikm munerum^ ma- gtfira vbi inprmis neceffarU. 4-47 - Έχΐίί capita ant corda adempu , ^ii' mum in facrificijs. 261, Taherfenarius Impeutor fa^m. ^gS, QJahmMax. filium Cenfukm quo- modo veneratus. 757· aKomanis cur Scutumdid:t4s. $6^. Fabula capitis &cauddi Duconis coten- dentium. 184· afini dominu fubinde tnutantis. 206.2 07. lundi tunica ftbi . CQuenientea matre texi.petentis.2 0 8 Tabularum yfm. 77» T^ies mmma quid , fecmdum Chrjfo- fiomum. S. ^acies animi tndex. Taciei agnimmm in mortuU tertio die amitn. 42, Fames. f>/. (spf- ΐαήηα fub hominu manib. cuanefcens. Vatales flatm &figurdi. 2Τ4- &feqq' oraculis afiudiaboUfHCcefere. 279. fauni quid fmt fecundum Rabbi Abra- ha nugas, 33^* fmflina M.Mton'mi Vhilof.coiux fm- guim gladUtoris adamati cur lou phibeatur.^37'(iU5monumentu.ibi. Td in Imom facrificijs cur hfiu a- dempmm. 231. ^^liciftmos hominum qui fefalso pu- Unnt. 4S. 201. iFeUcitas mnquam alterm formmm experta,penculofa. ^S. Veminamm ope iuuentits effetninata feminarum obfcoend nudatio iqul dC marium in Jpeilaculis ethnicti. 146, Ter£ homimbttfmitmes.i6o. homtnum mtricid!. 36j'363. Ferchardm Scotorum rex a lupo vuU neum obit. 124* Firdinand. mjpan. &Sictl. Kvaletu- dinem amiffm α QJZurtio recu- perat. 226, Ferdinandus AragonU rex ele^lm re- gnum fiatris filio ^b chlamyde m concionem gefiato tradk, 137 '^3^-^ Ferrum candms geflatum mambusfu- JpeSios crfminis purgabat apud re- teres. 234'23S.3s8. Femlttatem an magi fuis artibus dare pefmt, 298, Fides exigua^ei mora interdum ex^ tinguituY. Videi conflmU caliida fimulatiom exphrau. Fidei facru & eius ritns. jjo- dau vio" iatio, & pixna, 247» Fidemprsmijs inexpugnabilem contu- nielia & miuria filuit. 10* FidemJJbr an pma capitalipro reoaf- fickndtis. 507· FilmpAtrem captum excacaL 83. con^ tumax, adpatrisimprecationem im vno eodem^ Ioco βανβ cogitur , nec viumindemoueri poteii. 425. vbi de emfmodi cafib.pkM. quidam ojjicio camificis 'mgenitoremfunilus. 462. Filium vM qmrerevdentem α patre ali leges Mlunt.67. ante patrem eo^ f rafente aut fiiente, qiufimi fub- ^ere iubent, 462, Tllijs r Ν Ε ftlfjs, parentes fuos humeris ex incert' diQ ajportantibw , ignis cedit, 42. 6. Tinmopnmmquh 6^, Finis mundi α faroch(rquodam pr vt Itbidmem re- fienarent. ^»- Tons in d'''miuermnpens culttf.quen' diiih ^matraBumfakmergtt. S9^. qmdam demfcms annon£ cmta- tem \ exarefiens famem cmif.pr£- nunciat. 3S3' Glomuzi , pacem & fertilem amiim,fiumenmauen(t& glande ; beUum & peflem fanguine Mcinere imatanub.^ortmdit. ibid. Ε Umpidui quidm α veme tudatm fummindex in mhili famUia eif, ibidem. For^nca elephantiformidabilis, iif.» Formicarum pugna^ st?. quidporten^ dent.ibid. Vort'itudo,2i7. &feqq» Tortituda an lufliHa pufiantior. 7. Tortumautpmdentia fuperanda , aut illi fuccumbendum.338.gentium & - vrhium in fiatuis , opinione hominli fuperfiitlofQYmifttA.274. &fiqq. « Fortuna cum Sphmge elegans colUtio^ 338.miitabilitas.. 3^^» Tonun^ velhti dea res mortaliumfals}i ' fibijdmi^ etWicL ^ ^j* Fonumm qui femel ahtre permifirlt, fmfira deinde mplorauent. ibtdem» nufquam non fibi adejfe ia^tttat U Cdfar. ibid. Tortuna non fidendum» 249- Forum lulij Cagano proditum. 27. Foffa nauigabilis ab Auerno lacu Oflta vs^ duci ccepta. 392 » & feqq. de eiufmQdi βοβΰ multa. Francifi. Carrerm PatMij Vnncepr ciues fuos cambm lacerandos obij- cit. * i6u Funcifm Galeatim vulgi de β rumo^ res quomodo expifcm foUm. 44S-- cttfiodutn ?adi , Abduat , Τιάηϊ , flu, fidemexperitiir. 4460 Framijcml. GaUu rex qiio verfu Ho- meri deleBatm. 7.fludionim libera" lium fautor. 309. 3io* RoUndi ατ- niainduit, 403» Funcifcus Sform pueUmtfiliofao de- jponfatam'' I Ν D Ε Χ Jfon/ktam Medicis j^eBandam po- fciu 147' Vratres concordes. 4S7- difcordes. ^jS. duo Patauij iocos agitantes rifu in rixam conuerfo fefe mutuo transfi- gunt. ibid, 4-5 in venatione de re leuif. contendentes , C(&des mutuas committunt. tbidem. Wratricidia varia. 83, 100. 43S. 4^6. 4^yr,^jS.Turckisimperatoribusvfi' tata. 4SS' 436. Afiatkis regibus. 437. 4S^' Traudes vlpina quorutn propria. 430. Frtdericus Comes Pfirtenfis α fiUo poH longam cmeris inediam crudeliter occifus, 461^ Vridericm 1, Imp. ErphordU fuper U- trinam pericUtatun 420» Trtderici Parbarojfa perkulum ab ho- ftiiim inftdijs, 132, Vfiderki Π. conflimtio deficurkate a- grkolarum. 17^ ΐϊοηΐΰ phjfiegmmia. 2S3' Frontem radere quibus gentibus vfita- tum. 154* Frugalkai. 63. Trugum in facrtficijs vfm. 261. Trumenti grana pecori u gufianti le- thalia: , 391- Vucinus lam, 2go. Έίίάη'ι lacm emijfamm aggreditur Claud.lmp. 391. FHcmfacm. ^p. & feqq. 479' Funera laruata qu eius vltio.494^ .GaUorum & Hijpmorum res Gmcis plane incogmta^ jp8. GaUia oUmfeitxmnc αβΙίίΙίβ.2 68.fi- ditionu &atheiflaru vndeferax.ibi. Garamantum rex regno pulfits,auxilio canum refiitmtur. 105. Gargoris Curetum R. in filmm , qui idem&nepos,crudeltm. ^61. G4imer Vandalomm rex captiuui in conjpe^fu viilom adduBus ridet.47. Gemos effe Cafius negamt. ^^6. GenitdU alterutriusfexus in tropluis vimtisaut ignauknotAJi, 4 Oeo honefla condita. 14S, GmMmm vioUtio-ll prohihita & m transgrefores pma grauif. confii- tiita.^S>9' αΙβίβίοηβ quenquam punirh iure non pemiffum. ibtd. Genutm cur tanquam ebficena perfe- m indignus habttus quidiqmd ex teftmmto caperet. 45; 8. Georgms Caflmtus. VHeScmderbegu. Georgius Fronsbergius quoties &mflo pralio & extrAordinaria acte dimt- €mt,402. quantoroborepditas. ibi 0g9rgms Marchio Brandeb.patruelm Ε x: Alhertum ad μΐίνόμάΛ^ϋί'^ρϊοϋΟϋΛ» turus, quo cafu ad pnhra confilU reuocatus. 4^^^.^6o,^6i, Georgij Mori laus, 120. GeorgianAregio. 24. Germam , olim α Ikeris abhorrentes, mncqumtum profecmnt.310. y^- teres in prdium imri canebm.^yi, Germanomm vma,ob quA fi nequaqua illoruarmaformidare Turcicus Ty- rannus dixk. 20. 21. veterum mos, vtfozdera fangum mutuo gufiato fancirent. 24. Ciemaniam vnam ejfe vrbem qui pu- tenty emfc^ emrls occafio, 197* Gemmatioms tempore mouenttir om^ nia quiz tunicata cofimt radke.^7S Gentilifini refii^tutw in pkuUs.i07,i6$. Get£, ptjfimi mortaUum habiti, /^. Gigantes varij 403. Itali &^Skuli.4o,{. Anglm. 40^. Biblich ^Qrf. GenefJ. qui dicantur. ibid^ 4 0 i?, tam V4ftis corporib.nafii cmOevfptacutjfe pu^ tet AugiiflmuSi 4.Q6. nihtl ψ adiuti ad falutem . ibid. louis fulm'mib.cur extm^it fingantur. ibid, 407. Gigantum fangumm vites pmuhjfe quibusperfuafum, 47/, Gladius pro inftrumento feadali mon- firatus. 2s. inter quatuor iudicia D ο Μ I Ν I p€fima,quibus impijpU' niuntur. pj. animaduerfioms in fon- tes infigne,ftcut bafid imperij & αΤ" morum.jS^. quaQratione ργφΆο- putorij a Traiano commendatus, 4 3<Γ;. Imperatoribus & RegUus (ur pr&feraturabidm. Uaf ilU ab vr- r Ν ] ht condita firuatus. thid. in Imperij ethini vrbe qu.xdam λ prifcis feculis. ^66.EqHitibus auratis aCdi/are & Regibus porrigitur.^6^, Tbemidos mamprincipibusdmfingitur.ibid. nudus, iuflitU nuda &pnuatis af- fe^iibus euagmau Jymbolum. ^66. apudAlanos templa non babentes humifigitur &pro Marte colimr. 167. inter armafortium v'mrupr<&'- cipuum locum obtinet. ^68.Rolandiy Durindanusfiu Durandalus di0iusi qualis.ibid. Arturi RegiSyCalebur- nus. tbtd. Alexandri M. ibid. Georgij ScanderbegiyConfiantinopolm mif fus. ibid. 3,99.0, Turcico milite qua cura comparetuY & affemetnr. ^69. Romanis ducibus ad viHoriam ob^ tinmdam pr£cipue in y[ufmt. ibid» di^tus α Romanis ClMarceUus.ibid, Cladiatoris α Faufima M. Antonmi Philof. coniuge adamati fiue hifloria fiuefabelU. 257, Gloria militaris opibm & pradie pra- lata. S70.S77' (num.380. ClorU ftudium in principe quam ba^-^ Goliath Gigai.^oj. noaDamdefoloJed ab angelo ei aftftmte fe occidt ait fe- cundum Philonemjbid,Dauidis con- fobrinus.ibidem. Gordianm qm in re mifemm effe im- peratoYemfcripferit. 44S^ Gordiani interfedores muem fua manu fiisj^ gladijs,quib. illupercujferant^ fibi quo^ mortem confcifium^492. Cothi Saracem proditU 27, ^riiUnpagm, ^^j. Gracchus Reip.flaium comutfum iti^ terficitur. ijs, Graculorum & picarum pugna. 317^ Grcccis fero res Romanxs innotuiffe.ipS* Gallicas &Eijbanicasplane ignotasfu- φ. ibid. GracUpaupertatis alumna α Bemara* to pr&dicatur. . β$2, Gmitudo etiam feris a naturakdim 87. 90. Grauitas Magiflratuum' h (Brottc ^oifc quis appeUatm. 405. Gryphus Aegjpti rex,matrem venenuj ^ ipfiparauerat,haurire cogit.37.3Si Guelfus Bauaria Dux virmte conmgis €x obfidione VVinsburgenfiltbeum' & Imperatori reconciUatus. 226^ GuUelmus Eellam GaUU fludij litera- rum autor. 309V Gmtramus BurgundU rex thefiurum in fimnis fibi monfiratum ermt,2pf. Gurgites quidam quantumymi exhaU" fermt.470. 474. 476. Gjges qua occafione ad regnum eueilt^,- i47. Arcadum pauperrimum fefe-^ Uciorem ex oraculodifih. 20U Gyginomm fiamra. 404, H. Uabidis α cerua poii incredihtliaviw pericula numti celeritas, 361, Harefios mfimulatio mutuaimerChri' flianos yperfecutionum caujjk exti- nt.J7o, nomen quam opportunum adpopulirabiemcomouendam. 180, Hagano Laudunenfis quanto in precio aregefuohabim.^ 4SJ. lCyj^ 2 Umep- I Ν D Ε Χ* Hmejfgdm Indk occidmdis Ucus* sgo, Hanno elephoi. , ti2, MmnomA Comes quUm ab tpifcopo Colonienfipermfidiaicapm»quam cruddtter habim. 433* H4rflem α CarQlo ν 1 1 Gall. rege ob- fidetur, 12. Harpdm bm} monmdo malam gra- mmmmtur, 449* Hafla Imperij jnfigne, 364. protnbu- naliProcQnfulum erigi foliU' ibid, Uafl&deoru fimulacris cur addiu. ^68. U^bui fQpulf flem extm£to fecundo tmplo, " i26i Jiedera mtura. 466. HelhdoH Carthaginenfis monumen- tum apHdGades. 202>_ Jidiogabalus b'ipedumnequtfmus.2i2 monftrum fieleratifi. 271- ουι^ά^ ΊΠίμοίΛτξίοί^ in puerii pammis & matrmis exercet ibid. fuis mfidijs pent.37, inurfc^tusin latrma οοηι- putrmt. 27U Ediogabali mores profligattf. 144· Helpis Sm'm leonis gratmdmem ex- pmmr, 9I' mluetij difiipltna milkaris ohfernan' thres mercenarijs Germanis. 19. qu^nmm ditati Carolo Burgundo juperato, 38^. 384. opum fmrum ignm. Uidem, pauperes ante iHum confliiium.ibid, Henrkm Imp. infidijs cuiufdam Upi- des grandes in eum ex alto demiffuri mpetitus,diuinim feruatur mfidU- tore fuU artibus peremte, 493- 494. Henrim 1 1 1. Imp, in adific^ ruina quomodofiruatus, 132. Henrim uii ΜρΛ naui in Rhenum feproij€iens,fematur. 132, Henrim Gallk R. α ludidbus Caria. Varifienfisobtinerenon poteilvtftr' mm .indi&a cauffa . condmnenu So6,jo7. Henrkus Fmius NorthumbrU Comes α Scotisxreptaculis quibuflam anic£ cuiufdam vrbis iuuentus per femmas α luxu & ignauia ad jru- gem perdu^fa. 80. 81. UtfloYidimedenturmorbU. 226. Hifioricorum neminem non aliquii mentitum probauit Flau. Voptlcus. 2l6, Homerus α Cretenfibm mUle nutnifina- tis donatus. 14· poema em coiumnA incifum.ts. cnr Vljjfem morti canis iliachrymantem, coniugiflenti ficcif oculis aβiderefingat. i2p, Homem &Uefiodtu Mbjfe longe pofle- riores. 488, quo tempore vixerint, 489. Homa cur pr autfia0i£. 454- (4S3' Hojpmurenunciandi mos apudveteres. Hofies apum alueanb^aboppugnatione depulfi.33.firpentib. <ί/ξ/ί vene- natis befliolis.ibid.crabronib. &cU' licibus.ibid.leombm. p^j. tauris. iio. Hoflium admodum multorum interfe' ^ores qmdam.36S.399,fau in Jia^ tuU magorum perfuafione fita. 2.77 comtm mfemmcUmoribmmpedi-^ ή.38ρ. iiccipitrU. ibid.. Bofles in mdumfanidemeiere, &.ha- fiafixos velta auicula^ humeris fuj^ pendere quis folitus, 403» Uofliles denmciationes. 454. conflim- tionibm Jmperatortjs ante vioUtio- nem fieri iubentur. ibid. Udfiias hummas ma^iandi mos. ζτί. monumentu eius adhuc mtegerrimur Beru0 reliqmmr272. nonethnicis. tantumfed&IudmmvfifuitMidi in Gallijs qm^jfiequenfatu, mmeri Arelates & hiJhrU teflantur.ibid. α D.Trophimo fubUm. ibu λ Caribik inbeUti ituris adhuc fematuY' ibid. Hou mariti defun^lt defiderio vitam inedUfinit. 227,.. Hmtanafiagilitas. 45. HunganJfa,ftatuaHug4risfatalis.270 Hmni Maondepakde vadofi comperta^ terram in vlteriore ripa exploranf, &occupant. 3B7. Myem per vrbes ραβίηί cumre & νΐη- larevifis. ιρη- I. Ucoh. Camrienf.Patauijprinceps ηιοτ Yitum , omnibm de β conqaeri vo- lentibm eim Uberam poteflatemfa- citjos.pecumam obfupplicium re- mijfum mmeratam reppfcmti quid rejponderit.ibidem. lacobm 11 11 rex Scomvulnera faen-^ tifimetra0tat. so8. fenU incogniti admonmoni non parens feipfum & potiorem.nobiUutis partem perdit.. 244. UcobiBurgundionis Ordmis Templari' oYumprincipU fuppUcium &verba ηοη'φηΐΛ, 4it'4i2. la&dnmdatHno/a. 429. laniz,am quidam pedih. βφβηβϋ lac muliercuU ereptum euomit, tdeo^ firangulatur. 501. lanm & Veftain omib.facrificijs pu- cipuattummii. 261^. 1 IttinctiU Λ yieme culta* S7. Ignorath βίί. jo6, Uus llij conditor. 273. Imago hominis in caIcc equi xnet Con- ftantinopolitmi imenta. 276. Jmagines e templo Chriflianoru fup his contendentiu α Turcis remotie.^64., ImaguncuU tzreoi cur cadaueribus olm infuu. S7. Imagmationii vis. 23S, 34S. etiam ad brutafe extendit. 239. ImbercortmAmHanusCaroluBurgun- dum, Leodienfis obfides ( proutcon- venerat ) fupplicio affeclurum , ad mitiorem fententwnfteciit. so4. Imbriaca herba. 4-68, ImmoUtio quid & vnde di^ta. 261. Imperator ex quo jpe^imdus. 311. Jmperatores Conflantinop. ipfo corona- tionis die interrogaiide fepultura,46 Imperatarum mifera condmo.1pp.200. α luVto ad Carolu M. circiterso m- terfedi.ipp. ncnnulli interiocos & coinejfdtiones α mtlltib. ele£t'hvtha- berent quos occiderent. ibtd. Imperium quam plenu & onerk &peri' cuU. ipp. non ηϊβ α Dco dari,poeu quo imiolucro-doceant. s6s. non nifi CYudehtate teneri quis fibi perfuafe- rlt. sp 7* omnium pulchenimum fuis imperare ajfe^ibiis. 383 . Imperij augendi & confiruandi rat'w.8, vincuU pdanidntma, (vems vmi- nca)L>knyfiana. Imp^ntiA nmm exotlcarum. ip7. in pnuato tderabtlioY qmm in Rem- pub.admhifiranH, ip8. D Ε X. impof ibilU conantur qui mutu pop funt. 3po* Jmprecationes Dei iudicio f(tp\ efficaces & rat£. 420 & feqq. Kom& 2S miUib. aris grauis multat Mh inceptis defifiere iubent.ihid. Le- profis mfeBwnis pHteoru in FrancU autores funt. 193., Vitriaci captiuu duos ex numero fuo eltgunt , qui mn^tos interfiaant. ibid. exemplo Chriflianii ejje debent.ip4.inHiJfa- nia Chnflum agnofcere d Stfebuto R. ioaili. 4-40. in Galiiamfugientes,il- linc etum expellunrur.44i-fub Fer- dinando ^ Ifabella, , CaflelU , & E- manudeLuJitanu , regibm perfecu- .tionemperpefi. ibid; Conflantinopo- lim, magno Chriflian(& Reip. incom- modo migrant. ibid. 442. ad Turcos artificia & machinarum beUicAm vfum ^dferunt. ibtd. ludex idoneiis mn cenfetur qui pmlo antefuit mimicus.4ss. 4j0. crimen puntre. mgUgem pmam quam alijs indulferat olm tpfe ρφ tembatur, , . ^p^- Vi^imamOeopmguioremma- §are nequit quam hominem fcele- flutn .joi. malls parcendo , bonii no- Cft, & Dbvu cfendit. ihid. £qm~ ^tatem Umen iuri flri^to, apparente putigationis coiijfa , pmferre debet. S02. tutiusmifiricordia quam cru- jdelitatii rationem reddihs^S' Gal- licus quidam Draconifla. sos. ludicibmr^iquis qutd Όΐνβ minetur. fo6. ludicium in ingratos conflitutu. 86.87. ludicij extremi dies α quibufdam falso prddiciA.i$4. i8s. certo aduentura. i$6. fignaplerag-Jmpleta, ibid. fub Ε X. Uenrico iin CAfpuforib. efem^ dita. 1 8 7. €xpe0tatio non amplius qmm 200 anmrum νιβ Ια^αηήσ, ihid. Roma incolumi venturum num yero fimile. rbidenu no£iu venturum vnde conijciant qmdam.i88. ita ex^ ped;andum,vt nuUo vnquam tempo^ re nos imparatos offendat. ibid. eius proghoflica ΙαόΙαηήαηα, tempori nofiro adamufim cangruentia. 18 ludicia Oomini quatuor, in tmpios. C. luliiis Cafir,fortmam fibi in omni- bits qu£ gerahindiuiduum comitem adeffccredivult. 38S, lulianus Apoflatamagid deditm. 2 . au- tor eil ludi&is polititzfudi & templi inflaurandi. ipo. 7 libros aduerfm Chriftum euomuit. ibid. GaliUum in prdio fenfit. ibid. callidior C£terU perficutor. ibid. quale innamifmate Jymbolimfecent. 270. ad quem mO' dum depingi β curarit. ibid. oracU' ^ lum 'Apollinis, quod nato Chriflo ob~ ' mutuerat, infiaurare aggreffm,qmd rejponfi α damone tulerit. ibidem. Anthropomanti£ deditm. ibidem. ex prdda quadam dmifa , nil puter mutum puemm gefiicukmm fibi capit. 376. JuUani Apoflaufacfes & gefim animi indices. 2s^. dsce^iomm puer culo adJjibitusvidet. 3. vulnerati & morientis voces bU^hemm in C/?ri- ftum- 26g, ficmum quizreltqmds, inuenta. 270. lulianus Spartariomm Comes gentm (mm^AYmni^ prodtt. ^7, nb ijfdem mddih ϊ Ν , ftiicjdatiis. ihidcm. vxor ehis &β- Ims necati. 28. de ipfius morte vari- arit dtitores. ibtd. iunom fmificatuYi veteres, curfelho' ftidi ademerint. 231. lupiter Xenim. 4S3. (^M^^- ihidem. ίτταφ^ς^ ihid, ο^'^νίο^. ihiim,. φξοίΊ^ίος, ibid, cvo^jao?* ibid. lUYAmentumAthemenjiumepheborum. 2iS. SenatorumRomanorum. 143, lurandi temeraria confuetudo. 420. &feqq. ImPythagoMorum fintentia quid.^pf. in benigniorem fimper partem m- terpretari debet lfidex. S02. dqui- tate non tmperatum peccat. 366. fummum fumma crux- 367, luflina Bomanarum virginum pulcher/ ritna α marito z,eloijpo imocens ob- truncata. 2?j. liiflinUn. Imperat. GeBmerem Vanda' lorum regem captiuum in mumpho ducit. 47, luflitia pMter digmtatem & mis or- dmemferuata. ^66. lufiitU euaginau & nudiz emblema. 365, luuemlia conftlia, luuentutis cormptio Rerumpub. perm- cies. 80. IC κλ^ί3ωνοβ0Λ9? legio. 164·* Kerriregio. 371. Kilitfch gUdijjwmen apud TuYCos.36g. D Ε X. ν/^Ίτος diademaprtnclpihus apudpoY" tas tradens, quid fibi veliu 36S* z. LAheY'ii camph vndediili. ibU. Laboris honefli commoda, όι. 66, laceddmonij QjC^Jwvoi* 63. Laeedacmomorum in Timotheum Mile^ fium Muficum decretum. 7S. 76^ grauitas. ibid. Lacrjm ar- cemNeapoUtanam ab hofiium occu- p^tione defmdunt.rfid. Samarita- nis aDeo immifit. tbid, DamelU ho^ fles interficimt &c. ibid, generofi generefos homines verentur. 96. gallorum cantum & conj^edtum cur expamfianty ridkulaBpicureorum raHo.ibid.contrariu exemplum,97. Leonum vigor m oculis, 92. fmu<& cur ante tempU pofiu. 94. capita & anteriora membra in hierogljphicis quid denotent. ibid. nomim quatuor apudHebraos, 9s.mgitus inconfue- tij morUs pmcipum quorundam progno' I Ν D Ε X. Uodienfes fidm €mk Burgundo dit- tamfallentes m ργφηηβ, cfipitii perkulu ohfides fuos addumnt. so4* LeonidA cadauer in crucem a5lum. lo, Leporum mifeu condino. 92. mira fr' cunditits. ibid, Leprofi in vrbibm non ferendi, όά* 'Lertuam hydram quifecent, 24-2. Lettres de Louuetori^ pp. leuconoe z.elotypa λ mantt cmihus in^ termpta. 23U leucopetrmum mquifitio in errones ociofas. 0s, Libationes & Lieatmes veterum quid fuerint. 260. 261. 262. Liber &gUdm, mamb, Οφτρι gefia- ti, quid fignificent, /. ttberalitas in artes & ^rtifices, 13, Liberalltatls pdnderm mblma* 366. Libert α parentibm mcati. 43^^ 4^7* in parentes impij, 461-, 4^2. difmi- lesparentum βρε gigntmtur ob μλ- trum imagmanonem, aut obied;a o- culis eor^m expoftta. 238. 239.240. liberorum non corpm folum fid & ani- mus reS:e curandm. 233. educatio ApudRomanos veteresjbid.corrupta pofterioYlbiistemponbm. 234- inpa- rentes impietas quam abommabills etiam ethnkis vija, &quapma, le- ge Platonka, vindicanda. 463. 464. De V Μ vltorem non effugit, 42S. 462.pktanignis cedk. 426. impk- rum montmentum VemM. 42?' libido foetore cadamris adamau re- preffa, 4h lihidines bellum cum hmtii. f4f' i» Hibemia cultifimi tm paulo posi extingmtur: 330. Lutra & vttulm marinus colligaH, m hierogljphicis quidnotem. 'egS.- Luxuria. 7.7. LjCdnthropm in dorufU captus non 1 Ν ] qtndm λ Vompma- cio mcdio curam. ibid. tycamhropomm metamorphofis. 342. etiam Vlinio fabulofa, habita. ibid, magmatio hominum mente capto- mm deprehenfa. ibidem. 34-^ qui- hufdam vera videtur. ibidem. 344-' aut melancboli£ Jpecies, aut diaboli -ludtbrium. ibid, A^JVdcnroiS'^ eqai» 99, Zj/ctirgm nihil vnquam in alios fldtuit quod non ipfeferuaffet. 493. Zjcurgi inflituta. de puellarum exerci- ίψ cum adolefcentibus. 146. turpiit. Miidem. tyoddrusSiculm magm cmci tradendm, Biz.antmm fuhtth emdtti &c. $49. Ljfandri inAntiiochiimpoetam libera-' litoi. ^ ij. Ljfimachm Alexmdri M. dux quod primum regU maieflatis aujlilcium acceperit. ^So. tjfimachi Regis imago m mmifinati- his.CQrnuta. , 40f. Macedones fiapham fcapbam dicunt. 29. 30., Macedoniu opes Rmanam pauperta- temfatiant. 376. Macedonm prodttoY occifus. 26. Machm£ mualis Bartholonm Campi Veneti defcriptio. iiS. Macrini cum coniUge concordia. 230. Macrobij Aethicpes. 472. Regis eorum de donis Gambyfis j item de emfdem cibo &potu iudimm, ibid. Magalk nauis. 116. incendio cum viris &omni apparatu perlt.ibid. Magdalen dum cur vifum veteribus. 471. 472. Meretrkes quo figmento veterum de- pkU. 80. mimorum vke quando & qtiomodofimSia. 146. Meretrkum rapAcitAS & impemm /» matores, s4-t. τ Ν D £ Χ. Mka!!ic£ ven.i virgtda corylomm bifi- dd detegnntur. ^ji, Uetellm diadematiis vnde dicim. 281. tbntcosjtatuerint. Metofiopia. 2js, 2s6. Metiisvbi procul abesl , ihi pcriculum proximum. 410, Mica aurea, vr/a Valentmam lmp.160. Milefiorum conjf iratio. ιγι, Miles cochleas legens inter pMcipma aditum ad utftellum quoddam mU' η 'ιήβ. expugnandmn reperit. ^go. MiUtes olim quam fiugaks. s^o-, 381. pecuniam in zjonis fim ad beUupor- tare α Pefeennio Nigro cnrprohibiti. S8i. publica fuflentati annona, do" natiui partem dimidiam firuandam deponere cogebantur.382. quo elo- gio ftmul & prmlegio α Carolo M. ornati. ibid. ebrietatem , fiurrilita- te}n,&alia vitia ab eodem fubpmia fibi &fuccejfonbus refiruatafugere mbemur.383. Germam pnif vicio- riam in Hungaria partam ettam fe- ipfos vmcere α Trtderico Cafareiu- bsntur. 3^3, Miloiiii Crotoniau vires piUiid , ^U- ΜΛύΛηζ.ζΜ νίτβ46 depijs precibm. 4. de luUano exfacie,& geftibm tudi- cium' 25 3' NeapoUtam regni fernlttas &αηαΐίηί' ■ tas. 418, incoh quoprouerbio ItalicQ notentur. 4-1 9 , reditus cur regi Hi- Jpano parum lucri adfermt. ibidem. Ferdmandi R.fifcum nunqua nmn^ mo feflertio auxemnt.ibid. prdfidU mto auocari non pojfunt. ibid. ^eAYchm' pY&fe^us άαβίί- Alexmdn mutammfuperflitionem Μ Ν ofala. . infiilavanam experitur. ?4ά. ]Siebucadne^a}' R74n KOLid ^'htu^j in ferm mmiim 14- NegYt , Lufitanorum mmlpia. s 461. Parenmm quorundam imprecationes raf£&efficace^mlibb. 42S. Parifienfis laniena. 177. 214.332. 4io, Parocht de Cacodmone Schtlracenfi- narratio. sjp,. τ^αξξκσίοί ab aulU exulat. 444. 44J- quamgratkm pUmnque reportet.. 449- Ymicidij exmpU qdam,38. 43f , 40i. D Ε X. Pamcidia inter Tarcicos Iwp.fiequett' tid. 43f, ^^0, Parthi liberu vi^um non dant nifi ex labore fudantibm. 60. non cornibus auttubiifed tympanis in prdio vft. 372. fub nupuamm pratextu iner' mes cafi abAntonino Caracalla,per' iurium illud flrenuevlcifcuntar.4ii. Parminferne hommem fuperne dmo- nem refenntu hifloria. 426. Parminfueti &monflrofi. 239. Pafchatu vigilijs ad medium noilis vs^ detinendi populum mos quidadmO' nuerit. 188. coUath cum fineMundL PafquiUi & Marforij mternunci}. ?ϋ6, Pater filio Magijirafum gerenti hono- rem habet. 137. quidam α fiUocapm &c Jediculi alati. //. Vsrdkcas Alexandri dono de prouenti- ' bnsMacedonu renmcians jjies cum Regecommunes habere mauultJ4o. Verfidia quantijper grata. 26. Vmcks incantationes muUebres ccllo fujpenfoi geflat. ^jo. VeriUi inuentum &ροεηα. 36.37. Pmurij exemplum memorabik. S04. dmnim punitum. ibidem. Vmurij poenoi dmn£. 4-21. 422. 423. 424. 425. Verfa cur naflurcio fiequenter in dbo yfi- _ ss. Perfarum corpora vnde ficcA. j8. com- mercio II, Cafareis interdidu Chri- ftimis. 44^, regum dHicta ^ opes. 82. Verfecutio fi non α gentibus, tamm α diabolo Chriflianis fimper impen- det. 328. Verfecutiones Chriflhmrum veteres. 164. 108. 171. 172. 173. grauiores futur<£ antefinem mtindi. 173. Verfei R. Mac. infolentU & crudelitas quQmodo punita. 249. diuitU Ro- man. paupertatem leuanU 376* νβ'φηαΥΗΐη rejpe0ius posi mortem nuU lus. sj, Verfuafio vana eleganήβ, fmnlitudim depida. 1^4, igj. ig6, Pefiis inter quatuoriudidaDominim impios recenfetur. pj. honendafub Maxmmo, oculos ahfumens. 168, fubOauide in lfiael.2S2. Conflari' tinppoUfiequens eim^ cauffafuper' ftnwfa, 27g. Tefiis progmflicon fons quidam pra^ bere folitm. 3S3* Vefiilsnttdi taurus non iu pridm rittt ethnko vbi immolatus. 168, VetmmApofiolum oh Simonem Magum α Nerone βρρίίοΐο affe^ium quk fcrlbiit. 349» Vetms Apponenfts Medkus quanti corim ducius. - 7J. PetrusSabaudU Comes dextra corporif parte auratus , finifira annatm CO" ram Ottone 11 11 Itnperat. corn^ paret. 2S. Cancellarto gladium eua^ ginatum pro literis fiudalibiis tnon- ' firat.ibidem. Vetitia caUide elafa» p8, Phalaris Eubuli & Ariftophantdt, vxores cur dimiferit. 220, Phantafia depramtio , organis vitiofi humore imbutU. 344. Pbarafinams Iberm regis filim. 24. emin Mitlmdatem auunculu fiau- des.ihidem. Pharifcei quando primum orti. 481, |ui.Tt/x4^)^W pjthagorka fub- fcrlbunt.ibid* Pharna ί Ν Pljarnacesfiiiji pmeritisfratri Mithri- dati regnum relinquit. jj/. Harnuchi Perfa in equum crudelitas. Sf. 86. Vhago hlmm. 476. Fhengites UpU qu<£ α tergofinnt viden- da exhibet. ^of, Vhdtppi MeUnchthonU verfm de eaflis prectbm. 4., Thilippus Auflria Dux, dolo perfuafus Carolum 1 1 1 1 fugit. 28. Hilippus Bonus Burgundu Dux coma ponend<& Germanis & GaUis autor. US' 308. cur aulicis fuis &nobilibns . eapita radi iufferit. ijj. Tancras Indorum occidental. uxcani- bus cum fuis aliquot prindpibus ob- - ie0lus. ziv? Cadmicafiis. 33^- Vcem facitiorofis re?nijja olim ludici luenda. 496. Deum offendit & ho7iis " nocet. soi. J02. quando 'mitlgaiida. ibid.&fiqq. Pm£ maturatio beneficij loco habita, V(£nasfignx fuitprdicedere folent.249- , immoderatas exigere qui foUant. ■- 4-29: 4jo. (172. VoitdipYifci ethmcorum Theologi. s^S. quo e-nihlemate prindpes ojjiaj fm admonere voluertnt. ibid. Tolycarptis jnartyr cur dainnatus. 171- 'Pdycratis hmnoderatafeUcitas, 49' Voljmneflor Milefim puer ludicro lepo- rem conficutus. 5^2. Volytiicis & EteoclU odium. 4fS. Fol)phagiis quldam Aegjptius carnes crudas&quicquid daretur mande- reajfuetiis. 160. Tompem vemiutorum reptilium mul- titudine Hlrcaiiia prohibitia. S4' Tompeio M.fiontis honor & os probum : attrlbuta. 254^ Vomponh Gr£ci?ia ChrifiUnifmi dccu- fata, 164. Vompontj Attict ctim matre & forore concordia. 462.463. Tomponij lati epigrmma de ofibiis Ε χΛ pr£grandibm,PuteoW, 404* ?omum veneno mclum ah infeclork fiUocomefium, ^ 36. Vontis α CaliguU extru0iiformces aU- quotnUquipropeFuteolos. 391. Vontifex precandi no mprecandi caufa, conflitum. 428, PontificesRoinani quo ritu & verbis in - inauguratione fortu buman£ admo' neantur. 146. Tontifictm Rom. mrs quo figno pm^ ntmctetur. 3S2, - Pop£ & agones quid munemin faerifi- cijs obieritn. 262, P. Popilm legatione ad Antiochum R. quomodo perfunclm. 137. Populi furor & mmanitas. 166. 176. 177.178. 179.180, 181. 182.183. non durabilis. 183. voces ?ion audiendA m iudicijs.166.177. natUYa.178» Porfena Έ.. Mutij SuuoU virtute terri- mRom£ obfidtonemfoluit. 217.21$. Port£ femiapert£ vel claufa in monu- mentk quid fibi velmt. 488, . Potentiit terrena. 47. Potocoua ¥ϋΙοηη$ fiupendo rohore pm^ diitn. 402. capits plexus. ibid. Pr£Cipitantia in rebiu agendU. 24S> Pr£C0Cia omnia parmn durabilia. 24U mamludouico II Vngaru&BO- hem'i£ R. obfimaTa. ibid. Pr£da militaris ctir in templis fujpenfa. 379. militibm in quem vfum confc' renda. ibidem. PY£d£ non cupidi victoYes qmdam.376. VY&fe^m VYbis cuiuflam α ficarijs com- prehen- r Ν prehenfm quidfacere m^m. ^y . 414. TrdiumVtolemdii &Antiochi ad Ra- phiam α Daniele pYdidictum. 113 . Vrdiorum committendorum punm- cmmfignum mirabile. 3;/. ^iS. VrAputmm pueris cmumcidentes , U, Cdftreis bonorum confifiatione & capitis fuppltcio puniendi, 499. Vrafiigiatores celebres, Alexandri Ma- gni tempore & patrum noflrorum memoria. 32?' VY&^tgiammi conuiuia qualia. S49- PrecespuM & cafla Deo placent. 4. impiorum ποχϊλ magis quam vtiles, 1.2. & feqq. ociofirum vanci. 63. Vrecesimpoenitentiim. 423. Vrecumptarum effeilm. f. 164. Triapi facellum in Exqmlijs 'Rom^.spj. Princeps non vni tantum ex familU- ribtis omnia committen debet. 451. Vnnclpk dos potent^ima. t6. paro- chum cum prdfidiarijs militib. dedi- titm fujpcndentis hifloria.246,247. ΤήηάρΊ qutd nefc'mturpifiimum.446. FrindpesfideUbmmonitQribmplerun^ deflittiti.sio. 3ti.em cauffa. 444. opera filito maiora & inaudita cur libenter moUantur. 391. quam libe- rales olim in artes & artifices. 13. Vrincipum educatio &'mformatio qua- lii ejfe debeat. 447. pernkies , adu- latores. ibid. condit'w femin£ clauda & vititim vefie tegenti fimilis. 448. mores ipfiparietes eloquuntur.307. exempU mores etiam inueteratos & opiniones hommm facile mU' D Ε X. tant, ibid. non mores witum fed & colores acfornm veflium & vtenfi- litm fubditi imitantur. 30S. so6, cufiodiafidifima & preciofif. thC' faurus, pAbdimum amor & bene<^ uolentia, 432.433, Pmcipum errata. 242. delifta quos afcufatores & quem ludtcem habe- ant. ibid7243. phs exmplo qukm peccato nocent. 50^. interdum po- pulipeccatomm pm^ [unt. 251, Principum Yuindi prafigta. 249. obitm pri&nunciafigna. 3Sj. Trincipibus cur aquilam, louis 'luffu» fieptrumflammiuomu ; Themtdem gladtum; \U^(ItQ-> diademaponi- gere poeufinxermt. ^6f. Vrincipes malos qu£ res faciant. 448. aurumfacilm defictuquam mdum confiltum.243. multosfimul ejfe cur malum. 439. 440, fuos ad mtegrti \. annum lugebant RGmanL - //. Friuata vita. ip8. & feqq. Prmata damna pkrunj^ maiorU fieri publicU. 1^9. Prmau amicitU Reip. mandatis poftr habenda. " 137. Priuati affe^lm & fimultates in confi-- lijspublicis. - 14X. Prtmtum commoduabs^ publico con- fifterenonpojje. 140, Procacm quii dicatur. ' 109, Procris α Cephalo marito fagitta irans- fixa. - 23 f. Proculus interjocos Imperator eUBm &occ'ifm. 199. Bbbb ί Vrodi' I Ν Ό froditQYem curmmfi nm pojfe fcn- - pfirit Aurelianus. 26, Vroclitorum Jpes falfa. 2f. 20. prmU. 26. 27'2i. 2g.30f. 'PromachmmpOCulorum certamine vi- βοΥ) tres tantum dies fupermiut. 474.. compotomm e'm χ i i mortui. ibidem. Tromethemlutumex qmhominem fin- gityUthrymiimacerat, 130. Vromijfumfiaudulenter elufam. 24. Vrofperim nima. ^S- Frotedio diuma magmruvirorumjso. VrouidmU dmim re^e affnbut Chri- ftiani, quodah ethnicif falsofom- natribmtun 3h'3^6, Proxema. -^/3· Vrudentiii cum rohore contund;a.7.339' ^rudenmamifioprodromuspoenarum. TmfiasBtthynU rex,filio tnfidias flru- ens y ab eo interficmr. 3^. Ffilmi di3um ( Beati qmfacmnt iufii- tiam) Regem Gdllm mouet vtfup- plicium de fonte fumat. jou ( Viri fanguinum & dolofi non dmidtk' bunt dies ftws) cum impiorum quo- mndam long Vukhmudinis duo genera. 2S4. vani- tas:\ 4^-42.406, VjthagoYiH alienis plumis fe ornanss. pYophetica profuis venditat. 4^9. Pjrrhm Ερ 'ιή ux akatori fimilis. 6. , Qmeti detz extraVrbem fanum ροηβι- tutum, 64* I Ν D Ε Χ. Quintiliamis matronmtAethiopem eni^ xatn defendit, 238, Quintim Cincinnam ab aratro in cu- riam deduiius. 63. t. QmntiusTlaminm interepuUs, ad nutnm fcortt , nobilem Galludedm^ timn interficit. 212. in gratiamfor- mofa mulieris quendam in conuiuio fecuri percutit. ibid, ΙΡ,ΑΥΑ admirafi, quotidiana dejpicere homines folent. 42 S. Hatio reddenda non negocij tantum, fed & ocij. . 6^. Rationem plurinhtru rerum , vt maxi- me naturalmm , reddi non pojje. 3//. Ratisponenfis curU infiriptio. 142. KeconctUatimmm cauendi. 417» 456. Rediuiui quidam ex mortuk apud e- thntcos. 4S2. KegillianHS inter pocuU Imp. ele^lm & occifus. igg. 'RegU nomine quis dignm ftt. 47- IReges autores fuppltcionim non fpeBa- tores effe debent. 214. Regumpotentia fiiuola & vana. 47» dementia non in ipforum modo fid &populiingenijsfita, 439' 'Reges duos , quemadmodum Soles ge- minos mquaquavtiles Ljdi cenfent. 4S(), wMtos ejfe,cur maltijbtd. 440. Hegnu nullum fmedomeflica cade aut pamddio. 43S. Regm & eremitic<£ vitd coUatio. 204. 'Biegmndi libido pieratis &iuriinefda. 43S. -43$' 4SS, 'Religio qm confilio mgmatls qumd^ mmluta& in arcano habita, S39* in ammis homnuvel coniungendi^ vel diftungendis maxmamvm ob- ttnet. 4SS. quomqdodefendendaJ79. coacia nulla eii. ibid. docendo non uibendo ; monendo no minando pro- paganda. 267. coaHiom in contem- pmm addmkur. iMd. 268.. Rdigmis mutatiOjphibitaRom£. 262, 263.26^. apudScythas. 20f. Religionis libertas fub Turcis. 265* 441. 44Z. Religionem veram α falfis φ fiultis difiermndi vU vnifa. 164^, Religiones diuerfi an in eodftn regno prouincime tolerari pofint. 265. λ Ίηηΰ femntur. ibid. 266. ab Ιπι- peraforibus , Nerua , Alex. Seuero» Traiano &Adriano. ibidem, Α Con- fiantmo Magno. tbtd, ab ordimbus Imperij in ^ermania. ibid. in eodem coniugio. ibtd. α velebemmis qui^ bu/dam Imperij vrbibus, , 267, Reprfbenfires temerarij, 197» Res ficunda quid incommodi adferant Rerum humanaru fiuxa conditio, 44. Re^onfa diaboU qualia, ^68,.^ Respub. & Oeconpmia ηοή cantu fed prudentia bene nguntur. 75* MuficA mutantur. ibid. Refum&iQ cAYnis α multis qui Chrifli" am perbibm voluerunt, negata aut m dubium vocata. ^8s. α Sermto, ibid. 4 Umich&is /Λί.τί:^ιψί)^Λ^ fubfii-* I Ν D fahflimentibus. ihidem. α Menandro Samaritano mmortalitatem fuis campHcibusfromittente, 48(5. η'φ immota conftflat , non folum Jfes Chrifiianprum omnis, fid & difcri' mm inter nofiram & bmtaru con- ditionem coUabitur. 4 8 iuflm(& Oei tefimQmum fert ^fimulq^ infi- gnes cmfilatioms fiippeditat. 48(3. 'RifumSliQnk carnis (quam vocant) jfe^iaculum: mimbiU ^ m Aegjpto qiiotannis menfiMartio vifendum.- 356. 357. in fine mundi futura 'gu- fium alfquem etiam ethnkos habu- ijfe, vndeappareat. ^81. ^8p. Indos occidentales. j^po.-^-^i. Mddmann im.. 49^. Menusflumorumnofirarumrex.287. Rhem perAcronmm lacum tranfitm. ibid. curfus cxl milUaria gema- nm excedens. 288. Rkmocerotis foma & cum Elephante mmicitia. ϊι4· Rhodanifl. defcriptior 288.289.. Khodi pYodim dolii α Turcammlmp. elufm&peUedetManecam.. 30. Momjlda. 27. forum lulij Cagano . prodk. ibid. palo ab eodem confixa.. ibidem'^ MymttadesThracu rex,prodkor. 26. quibm verbis ab Auguflo in. conumm notatiis. ibidi Jiichardm Angli(& rex Cor leoninum ap- peUatm.2p5. thefaurt a nobili quo- dam reperti cau§a beUum ^erens, td;u fagitt(& perit. 295. Mbur corporis inuftmum & flupen- dum. 397. ^98. 399' AOO' 4^'· ^ feqq. aliquot. α morte tutum non nddit^ 39^* Koboris nota, 9A' Roderkus vltinmrex Oothomm. 27, luUani Comkis filiam vklenter op' prmk. ibldem. Saracenis propterea prodkm &cdfiis. ibtd, arcam quan- dam fatalem aperkns vatkmium de kruptkne'Saracenoru m Hijpa' niam reperk. 279- Rolandm CaroU M. dux defatigathne fitt extin^us. 368. 403.. gladium fuum , ne hofles eo pommtm fian' gere conatm. 3 6 S. Francifcim. l GallU Regem nowmuUum fiamra corporis foperauk.. -4.03. Rolandiflam£. 4.03. fepulchrua Vran- cifio l GaUmu rege apsrtum.ibid.. gladm. » }68. Roma ζψ]\βίίΜνα.ι87. la^tanttj tem- pore qudis. ibid. Roma paupertas Macedonkis opibus β* tiata.. 376. Romanm legatmcur bubulcum fibi ob- uiumlehkd!, fiuppisverberari iujfe' rkidonecanmameffiaret. 21^. Romana , fatalis fiama Confiantino- poU.. 276. Romana:Rempub.qmddefiruxerk.i4i. Romamm nomm&potmnafiro Gr£- ck innotuere. 198. mperium qmbm pYdfidp defenfum. 8.. quando Ube- fa^ari &extemis hoflib.pmddi ejfe cceperk. 381. florenHf. quum pau- pertate ciues gloriarentur, 382.. Romam m proj^erii & ar^ii εχπά- I Ν D Ε χ. tatt. 44. 1'ηαζίας infolitas & Dia- monen femper fujpeiias habuerunt. 263. veteres publka commoda pri- UAtis anteferebmt,!s6» bona ammi in precio babebant.ibid. populi reli- gio noua,nouique facrificandi rftus tempore II. belii Punici. 262. α Μα- gifiratibm coerciti, 262,. Romanorum prMtpuos in vrbis primor- dio manibm fuis laboraffe. 63. multa miUU Mithridatis iujfu pafim in A- fianecau. 4-n. Romanorumfiugalitas. 6^. leges meris ommbm prsflantiores. 211. in reli- gione fm & facris tuendis diUgen- tia. 262. &fiqq.principim filij de- cem S. C.fingulis Hetruru populis proptereatraditi. 264. 2 6s. IRomanorum dmtu.39t' 392. manci- ptomm multitudo. S92. cmdelttas, Ubidines & heUmtiones. 2U. 212. 2JS. pueri gula Hled;i pudicitiam & Ubertatem vendunt. 21?. plerlc^ explebe vino iircomitium veniunh , ibidem. B.omuli lex in eos quife coramfeminls mdarent. - , 144. Rona Arturt R.Britannia Uncea. 368. 'Rotdi volubihtas inflabilitAtis rem hu- manarum imago. 47- ' Rutenus Tiberiu interficere voluit. 131. Mteros quos dicmt Germani. ibid. s. Sabma PoppM Neroni adamau. $οά, eius capiiU. ibid. Sabba Cajiellm^i epitaphium. S2. Sacerdos Norkus thefaurum effofum fil/ egefti rmna opprimitur. 2 97, Sacerdotis cuiufda, Alcibiadis damna- t't & abfentis caput execrari iuffa» rejponfum laudabile. 42 S, Sacerdotum confiUa mRep. t^g. 140. Sacra dogmata migmatk α pleris^ ve^ terum occultata, 339^ Sacra miiufna acperegma Cic. dam- nat. 263, Sacrificare & litareno idem. 260. 261, SacYifciorum rimapud Romams.261. 202. accurate feruatm & fideliter cuflodittis. ibid. Sadducaorum iTVfM^, 48f. delmacu Bpkureis communia. ibid. Sagarum vnguenta fiporifera, & fom- nia diabolka , addtto exemplo quo^ dam. β^8, Sd abfjnthij chjmk, ug. Saladmmquidm fuftere βιο fieri ρτα^ ceperit 46, Saladm fil^ nouem α Saphadmo ne- cati. 43^, Salij qaidi£i't. - ^7/, ^ Salluftius alkubi mentkus tefie Vopifio. 2l6, SaUufiijdelmpeYk retmendofentetia,6. Salomon. VideSolomon. Samarkam-qm &vndedkii. gr. α leO' mbmdiummimmifis vexati.ibid. San0i£ Njmpba Amorrheoru fimula- £ϊΛ.275. ab Angelo tn mare fubmer- fa. ibidem. San0im Nauarroram rex, Hijpanias λ trigintt regum barbarorum domi^ natu yindkat. pS. quagemmaex Cccc omnf I .Ν D mm puddfqmhs^ catink (on- tenttfs. 379' S^o. Sanguis humanus vlndi^oi cupditate hauflus, 4if, Smgmnis tx cadmere interfe^orum mt partibm βίίβϊβΰ , ρτφηή ho- tnkida , flitentis^ rationem qm red- dereconati. sji. Sanguinem mutuum haurkndi mos in foederihus. ,24. (joj, Sangmnartos mn dimidiare dies ftios, Sapares α Nifi^is obfidione quomodor^r. pulfm, \β4. Sardanapalm ne punEo quidemtempo- ris voluptatum fenfu carere poteii. 482. Anchtalen &Tarfim vnojie tondjdiL ibid.fepulchri dm fculptu- ΎΛ & infiriptio. ibid.^Ss. epitaphm ah Arifiotele reprehenfum & deri- fum, 4.8^. Sarmau Jpmtm quofdaffi vtfihiles qua fuperflitione colant. SJS. Sarmentitij & Semifij appeUati Chri- fliani. SathmiS fadus cum Magis mtmi ή- Saturninminuitus mperatoria purpu- ra α militibm indatii$. 200. quid dixerit. ibidem. Satjra eimfj firiptores. S34-' ^ha- ja0ler. ^jj. S^tjmcapm &ad SjUa addu0lm,voce nuUa , qu<& intelligi pojfet, edita , di- mittitur.sss. eremka cuidam obuia fa^tti, quid locutusferatur. tbid. A- ^ lexandroM.infomnisvifits,qmdfi- gnificmt.3$6. €μηι rufiico mfdulis Ε X coUQqitms,. Qrtum (tdagio ddk. tlid, Satjri pro fimideis ^ nummib.filue- ' firib. habki apud veteres, ^3^. qtta- tuoY tnter Fmxitelu. operajbid.Stra-^ , hom ddmones. ibid. ammaliaperm- xcifma humana effigk. ibid. Solino fimu.ibid. in litm qupddam magno numero accmrut nautis eo adueilis. ibid. quam procaces infeminas.ibid. 334' α Imdine nomenfortiti. ibid, Dimyfio in Aethiopia oblati. 33S. quid fint fecmdum Rabinorum de- iirU. 33$^ SatpQm fcemin. ludispubXicU quales. 333. mjula. 334. Lufitanls nautis ( ^ fidem deea dubiamfacit)mcognka. 34-i'lafcma & ftrepim no^turm iri Athlantemonte. ^j/.^hantium Jpe^ ilra cur intenlmi dUbolui obijcUt hommbm. ibidem. Satjnafmm ,fiue Satjrhfis. 334, Satjrici didi eHaift Comlch0tms.^^4, Saxonic<& cgnflitutiones in ociofos. 6s, Scandala ex dtjlfenfiontbus Chnfiiano- mn. 174, Scanderbegm ferpmte y matri eim per fomnum vtfi , denotatus.32 0 . gladij efiglein bracbio dextro habuit.iUd. gladium fuum cautione accepta Co~ ftantinopolim mittit. 3 6 8. brachij quo eum regeret Jpecime m acie edu tumm fe Mahometi rejpondet: 369. dux nmquam pugnam detYe£tanSy nunqua fiigiens,nunquA meiuens, nunqmm vulneratus nifi femel.400. feptepurpuratoi Bafas caflris exuit. ibid, quot miBa fia mmu mterfe^ cerit ί Ν Ρ Ε Χ, cerit. ihidem.fingulk iHibus fingulos €ongreJfos confecit. ibid. ex labrO in- fenon fanguifiem emittere filitus. tbid. α Turcis qua fiiperfiitme fe- pulchro erutus. ibid. Schiltacum oppidum duboli aflu in^ cenfum. ^jg, Scipio Afikanm matre ab angue com- " prefa natm. sig.fmul cum Afdru- bale bojbitto α Sjphace exceptus.136. COlloquium cum Pccno cur recufant. ibid. qUidAntiochilegatM,recepto ab ψ filio captiuo, rejponderit. ibid. cur α virgme in coiij^^^u addu0la abs- tinuijfe di^iiis. , 21S. Scipio cenfirprecari non vult: Όί^ αύ- geteRempub . fed conferuate. , ibidem. Seditio em(^ admnUa, 177. 17 ί, Seife gladij nomen Arabibm. s^g,- Seleucm rex Antiocho filio Stratonicew mmrcam de^ondet, 16, Seleucides aues. 316, Selimm patrem Baiaz.etem venetio ne^ ΟΛΥΪ cmat: medico interfeSlori caput prmdi iubetJbid. equt per-^ nicitate fematm. BS^, Semtramidis fepulchrum α Όαήο eim mfcriptione inefiato reclufum. 4go. 49I' miWudqm mcidere digni. ibtd,^ T. Sempronij Gracchi in cmiugem Gor- ncliamamor. 2 2 ρ. Smdtoncurum mgrejfo quid deponen"' dtm. 141.142» Senatorum Venetorum mos. 141. Ro" manorum mramentum, 143,- Senecam ficris Chrifimnis mtiatunty & D. Fuulmn familiarem eifuijffy quorundamfententia. 264* Senex montU quis diStus. ish Senex Veronenfis viUam fMm nunqut egrejfm. 2oii- Senfm homimim mobiks ac deceptufa'^ ciles. 3Λ^' Cccc 2 Senten^- ϊ Ν D Ε Χ. Sinmtkm 4^mm ac cruddim Aim' tes mnnuUh^ haud diu fuperumfi depnhmfi, SQ^Jof, Sepetimdi cum mtQ &^Ygentii mos le- gihmfrohiHm, 49t. Septentrio /. Solomonis fepulchrum nullo impellente corruens qmdportenderk. ipt» Solonis lexde defun&is. «?. atatum diS" ήηίΙΙο. S4> w defides lex. 60. 62» Somma & dmnatmes per ea. ts6. Somnium Neodis. 218. matris Domi' mcl268. matris Scanderbegi. 320. AlexandnM.Tjrum Qbfidentis.336. Cccc } Con* I Ν D Ε Χ. '€όηβαηώ Itnperatom cum Sam'- cenis pugnMuri. ibidem. Sontes in Anglia luporum interfeSijQm crimen penfabant. tzz, Sorte fua nemo contentus, 2q6. aliam -fubmde appetentes, cm fmiles. 207. redefuam fmntes. 208. dementi^ hm mlU conmniens. ibid.. ' Sotad^s monendi Ubertate pem, 4.49'· Sparta gramhp.- 7^· Speciofa tria in con^e^u D ε r. 226, Spe5tacnla Romana quantum crudeli- tatis ^ mpktatis habaermt. 213. dmnavlHonepumta.ibid. Spe^rum Hmko 11 1 Imp. & cum eoi muigantibm 'm Omubiovifum.i^2.' qmddmMenippo nubit.s23. me^- ndimum mefforibm Rufforum bra- cUa & crurajrdngit.324, mulie' bre Alexandro d& Alexand. Rbmtjs . agrotann apparet. 32S. prope AUr- giifiam in formd Abbatijfdi Etefle- ten fis apparens , figmfican ter loqui- tuY & tangitur. 32S. Magdalen^- €ruceU abfintis vkes in templo ge- rit.tbid. fcoriiformofi jpeck virum nobikm ad libidtnes folicitat & pi^ cxgarrku fubfannat. ^26. cuidam mm mago in circulo fianti αρρα- rens , quam formam habuerk. 33 0 · Athenu dmum quandam mfeftam reddk. 217. Emtum tenet. 346-, fenmeo veflku lugubri apparens, mortis Ddmimrum quarundam ηο- bBf.indkiumeH. 3J3, Spedra cadauemm. trmcomm aqUis mittendi,ftgnai3ss. monachorum moniaUim quib. mors itnminet, in templis trunca capke yidentur. 353 ifidndk' tncolts de fatis ρήηά- pum & alijs qua remoHus in orb& peraguntur., indida pYabent. 356. raro viris cordatis,fedvtplurimum pueriSi mUlkrculis, vecordibm aut agris apparereyetiam ethnki obJeY" uarunt. 344' videre mterduputant qm non vident.34S. promBild duck Democrkm Abderkes. ibid. Cafius. ^46. non veretuY Athenodom. 21 f, Specm Hkrapolkanus halkum omnib. animantibm noxium , pr£terquam Eunuchis emktens. 4gg.soo. Spei mora quam difficilU hommbus.83, Sphinx qmle monflrum fingatur, quod^j emsamgma,per quem, & quo eiienm folutum. 337. Amaz.ori &vxorCadmi fuk. ^^.fortunam cm^ fiam £quo animo ferendam docct. ibid. ab Augufio cur loco figni aliquandiu νβνραΐα , tandem^ re- pudiatd. 33p. qu£dam α cinulatore cmumduha. ^40, SpBnges mmore^ aUquot Romavi- funturi 339. cur ab Aegyptijs ante " tempU pofitdi. ibid. inter βηιϊαί Βα·^ bentur. ibid. ^40. qua formd ibii. meretrkes Megarenfes. ^41. Spirkm vifibiles qmdam α Sarmatis colmtur & nutrmnmr^ jjf. Spirkuum actimn,celerkas> &experi' entia,- ^^^: Sponfi prima m^ie cum nouU nuptis extin^i, ' 48 Oo: Sp.Tar^- Φ I Ν : Sp. Tarpe^Romam flia, Vrhm Sahi- nisprodit. 26. Statua marmorea thefaurum defojfum . caphis vmbra monflrat. 2g6. Staiuae magicA , qu£ aut mtegriZ falu- tem, aut conjra^. dete&a. 274, ^40.^47. Suppltcium inaiidiium & plus quam hrbaricum. 416. fiapharum. 429. cmdeliAi>AYu..4^. 4^4- de fontlb. oUm is qmpofiremmmfinatum le- cIm erat, m vrbe quadam ImpcYtj fumeYe coa0iHs.^66, defuYeadhuc hodie, is qui nupeYYtme vxoYem du- xit,'m locis qmbuflaFYancU oYtent. fumit. ibid. de nonnuUu ex equeflYt ordine viyIs Comitis FlandYU manu fumptum.ibldem. defUrefuYts ac~ cufamaut ipfe fumeYei aut ab eo- dem peYpm legibus vbi cogatuY. ^67, exemplum honefii ciuis νγαήβαπί" mfis. ibldem. Supplipij Joca qua voce veneYabundus pYiZteYieYtt MaximU. L Imp. 2,6 β. Supplictum matuYajfe,UYnifici vht pitalefueYtt. 4iu SuppUda immania & mua exigeYe, quoYum fit. 429. 4^0^ SuppUcimm auidi jpeiiatores. 173. 2i4» I Ν D Ε Χ. Syharitaru luxus.Ss- ^xitio UlisfmU^-. Sybaritka menfa. ibid. Sylla oculos bubonis habuit. 256. Sjluefiri II, Fp.fipulchrum fudore& ofium collifipne^quU pnunciet.sf^. Sjmeon Bulgarprum Dux, decujfo eius fiatuacapite,moritur, 277- Symmachusvrhis Komai prafe^Us Theo- dofio & Arcadio veterem deoru cul- tum reflkuendum perfuadere ηϊή- tur. i06. refutatus ab Ambrofio & Vrttdentio.ibid. Sjnaxes & conuentus Chrifiianorum - cur Λ Plmo luiani iujfu difiurbati. 263. Sjnodorum vfus. , 267. T. Tabacco herba inebrians, 409. TabellarU volanus. 374> ' Tabula anea in expeditione contra Μι- thndatem α LucuUo reperu & in triumpho 'Romam aUaU. ^si. Tackurnitas curu necejfaria. 142, Talentum auri quotfoUtis Gallicis va- - luerit, i^. Taliom poena. 49S' 496. quatenm m defmtudinem abieritiaut adhuc Ιο- cum habeat.496. 497' ^ Carolo ΠΠ mbili cuidam imgata. ibid. Turcis vfitattftma soo. muliercuU ηύΐι- tem Tamberlanis accufanti fibeun- da, nifi figna rerum qtm fibi mptas querebaturiinuenta fmffent. joi. Tamberlanes flagellum Det diiim.292. qua arre cauerit , ne gentes Afiatkdi opes fuasjpaulo ροίί 'ψβ pmdi&fum'- mifub terra defoderem. 2^2. 293» in aratorem , qui vas aurea monetx plenum inuenerat^qmm aquus & abflinens.293. glorU quam prtzda cupidwrem fe orationefia adBaia-' Tietem captum oflendit.377. militis coram fe accufati corpm perpe^us aperire iubens Jac muliercuU erC' - ptum inuenit. soo.joi. Tamberlanis fiatura & robur. 4ot* Tanais fluuius. 396. Tantali hortu 325. Taraxippus, locus, 98, Jaurus α quo nud<& manus tBu occifus» & eodem die abfumptus. 399* Ίαηή rubro coloreinitantur, 109. alli' gdti ad ficum mitefiunt. // 0 . efferati in Hijpanos immift α Terceranis eos fiationem defer&e co^unt. no, Temeritas qutd. 245. quA eius comites & pedijfequ£, iJ^y. i^H. /i^Sf* Temeti etj/mon. ^ 474. Xemperantia. 80* Temperanna veteru Chriflianoru.^ji. Tempeflas orta die&hora qua mundi finem adfumrum parachus quidam pudixerat. 184. 7emplum fepulchri Saluatoris Hiero- foljmis quot feila inter fe mmiclf- βηια fiequentent, &facra tbi fepa- ratim peragant. 168. TempU apudAlanos nuUii, fid eorum loco gUdim humi fixus. ,^67. TiempUrij equites iniufle accufati & ftipplkio affeiii. 4it, Temulentia damna. 4^9· 470. 47i* 472.. 472' 474* 47J'476' I Ν D Ε χ. Tentatio ho^iti peregmo fmilis. 7^, fACilmu vincitur mtio. ibtd. Tercera mfulk. jio. Tgrra in voragmem fihfidms propear- cem quandam, monismdicium.sjs. Tefitmomum ab mmico dici iura non permimm. 4-52. 4JS. 456. fdfum dmmtus mtrabiliter punitum.422, Thaddm Tiorennnus Medim quanti extra vrhemproficifci fiUm, jj, TJjales necfa^ta neccogitata hominkm deos Utere ait. 260. TheamedesquadoMagnes dicatur. sji, Theatri ruma soooo hommum obmit. - 213,^ TJjemii cur apud poetas prifi^i princi- pibm gUdiam porrigat. 36S. Xhemifiocles vnde α fe jplendidum nihil fieri coUegerit. 121. ex prdda hoflili fibi nihil coUigens 3 amicum fiquen- tem fe id facere iubet. 376, - Theobaldus Vmbrorum Dux hofies ca- ptiuos cafirarefoUmmuliercuU ro- gatu defiflit, ^gg, Theocnusfuafir perfecutionis Chriflia' norum. i6S. α Licinio fupplicio affe- 6tus.ibideni. Theodati Gothoru regis (id lufiin. Imp. epifiola. _ 204- Theodorim Afer Arianm. 31. eim in apofiatamfinientia. ~ 32,- Theodofimlmp. Antiochenis oh tumul- tum fuccenfet. 7S,-a FlMiano epi- ; fiopo cantu placamr. 74. plebem Thejfalonicenfim trucidari iubet. 2Jf3. ab Ambrofio perfiadetur vt mim jma capitali J}amm 30 die- riminterponat.ibid. Theogena in martttm Agathoclem fi^ des. 226. Theombrotus Medkm Antigoni. 14. re- gem centum talentU fanat. ibid. ThemarumBadenfium mos reprehen^ fusaPoggio, i4f, ThefaumVenetorum pubiicm. $01. 30^ yndeconflam.303. quotannU in ara templi publice vifindus gxpQnimr, ibidem, Xhefauri etiam in ammbus defoβΐ, non latenthofies,2p2:2p3^Turcisin' mnti , Confiantmopoli capta. 2^2. varia occaftone ab alijs eruti. ibtd, &feqq. vetitis artibusnuitquamfe- liciter quAfitu 297,. Xhefauris quem damomm prafiaant magi 3 qua^fomd ^ eis appmau 297. thoes expAtitheu & lupo generan-' Thmoi Nadaflm arcis Buda defenfir. 30. SoUmano} fm proditur.ibid. Thomas Schuueickerus abs^ brachys natus omniii mamum ojficmpedtbtts dextenime exequitur, iS7. Th.Aqumatis rejponfum Innocentio iir. pontificidatum. - 77/. Th. Μόή diflichon de fiagilitate huma- ηΛ.46. de morteeiusnonnuila. 121, epitaphtum α lohanne Secuhdofcri- ptum.ibid. Thraces mdore femmum quorundam ignib. me^ioYuinebrian filin. 467, Thracum cmdelitoi &barbmes. 248. Thronmvacim, nigtQ velo openm,m' .ter Venetomm.DtfCum magines pbtvdit, 32» bi:hyana ab Hemlemone prodita. 26. JhjYfmBmhi, eiusi^fignificatio. 466, Tibemis Imp. ConflantinopoUt. m tbe- faurii eruendUfeUx. 2ρχ, Tiberm Ctefmortem quam kfte fap- plicium ptitarit. 430, pxnd^maturi- tatem precanti rejponderit. ibid. Tiberij libidms quo di^tem α vulgo notau. 220. Tiber. Gracchi mors. .13$, Tibiarumvariagenera. 72. 7^. vfm ^ liberaU inflitutiom remotus apud yeteres. 75- Tibkmls opera fiperati SjbaW ^ ^^o- toniatis, 84· Ttcims flumus , 2S7. TimanthesAg^memmnem lugentem m immolatiom filk quomodo pinxe- rit ng. Tmidi, crudeles & hommdce. 430.431. fraudulentf. 430. Timocreontis Rbodij epitaphmm. 4-77^ Timorvocalis. " ^70. f imotbeus Idilefius muficis modulis A- Uxandrum ad armafumenda & de- ponenda impeUit. 74. Lacedxmonio- rumineum decretum. 75. Titynd£mones ficmdumStrabQne.j^s Tolofates papiam muris nudmt. 139. Tonfura Orientdibus populps ignomi- nidt, &fupplkij loco babita.iS2. 1J3. p(xnafrupri.ibid.furti& fjlmrum incendij.iS3, iaptmtatis nota. ihid. deuothnii. if4. quibus vfttata itnte fugnm.ibid* Ε X. TorUquh quale hQminum genus. 7/. Totiles Gotborum rex, qua oramne ad tnilttes vfds^ Romii occupata. 6. groru cultorib. mali nlhil infert. iS» Traianusimperium tanquam intoleM- bile onus jpeYnit. igg^. fine regio ba- b.ifu exgenerofa canicie &orii ma- iefiMe agnitus ab bo^bus periclU tatur, 25 %, Decebah Dacia regis tbefaum fub awne defoffos inuentt. , 2p3. pr^torij ρrφίtogUdίum ροΤ" rigens qmd dixerif. j6j. Euphra' tem in Tygrm deriuare vult, 3 5? 4. Transfugis non nimiumfidendum. 31. Trauft qui fuerint quidj^ in mgr^ba- buerinf, 4^, Ίΐ'ΐΛ jpmof4 m confpeciu Ό ε ι. 226. Triballus Seruia Dejpotdi feruus Mu-^ utbm Turc. Imp. pugione iugulat» Trimalcwnis conmummy 4-S» Tritam gladUtoris robur. ^gS. ^9.9, Iritanmbmes Amkini filius ex Olea- ghia corona yVlctoribus inludis O- Ijmpijs dari foliu , Gracos vim prdflantes uidtcat. ^Sf» Triumpbantes quo ritu ad fuperbi^m cauendam admoniti, 46» Trgpbimus Lxx Chrifli difcipulortm vnus. 27 2. M GaUiam mtjus. ibid. Mailationes humananm hoflmm aboletAbidem, Trutina α gladio,cmus mucronem co^ rona circMidat dependensy quid fibi velit, - 3^j. T)66» Tfpabia Turcicus vna cum equo &mi' nifiro decolUtus propuma t qmd ϊ Ν D t Χ, equut arm cutuflm ingrejfus fu- erat, 20, tuhuU voces immijf^ in loca difita perferentes , vt exaudiantur. uj. Tueri rem difficilius quam acquirere.&. Tulipantum diadenta Tmckum. 2S1. Tmnulm noiltirm in arcibus mortem prmcipum portendunt. 3/^. Turbas exciuri facilm quamfedAre'. 24-2, Turca quam vigiUns &acer hoflis. 7, Turci promifcui fixus lauacra auerfan- tur. 14-s. vxores in publicum prodire facie aperta mn finunt. ibid. man- cipia, fugitiua ad quem modum in- cantationibus retrahmt. 347. ob vinivfum eis interdi^um , opio & aUo quodapuluere inebrimtur.468. forma iudicij Areopagitka vtuntur. Soo. C£des pro voto paren tutn vel ne- cejfariorum interempti, talioneaut nmlta puniunt. ibidem. α nofirii ali* quotiesvi^i.SiS. Volgamfl. in Ta- naim deriuare, inito & infelici co- natu aggrefi. ^pS, Tureorumjuperbia &fdfius. 20. ιτη- peratari templum ingrejfo quid ah adituofacerdote dicatur.7. difiipli- m mllitms, 20. opes fiiperabiles.2r. cura & fludtim in compArmdU & Afferuandii gladijs. s6g. hombilis & trux vlulatm in confiiclu. 370, in fupplicijs cruddttas. 433. Impe^ ra^or Chrtflianorum Regum ludaos €xpeUentium floliditatem fe mirari Ait.442. potentiit, migratione lu- d<£oru4dios,<^umm}mmMid, Turcos quidlfimiios tm diu prafiite* rit. ipi tenibdes orbi Chrijitam quidfeeerit, 21, turcimLegamfateturfi Chrifiianih- rum dίβidijs motum , vt Chriflo ab- Yenunciaret. 174. Uhm difcordia^ rum & harefiuin Thraddm ajpor- tat pro Turcis confinnandls. ibid. Tnrcica mancipia. 392i Tumcorum hnper. mosin audiendis le- gatis,emque origo. 2ig. pamcidia & fratricfdia. 43f- 43^- filtj qukm \ wifiri. ibid. Turres templorum fub vndU conjpicudt 3ρό. Turni fiatuu & robur, ^ 4(i6[ Tufiulanum-Ckeranis. 133, Tutehoe intrifli &c, ab Aufinio qm-^ modo redditum. ^j, Tympanis Romanos terrere qul volue^ rmt.372. terntm exercim Crafi Cdtditur,- βγ^, . Tyrannt nomen compie0iatur. 43^, Tj/rannorum vita, quam caffafide & beneuelmmrmtu contra &fujpi-' c'ion€plem. 43 1' 432» Tjirannii omnis cofirtis impatiens, 4^j„ · Tjr^ α Chriflianis obfefi Itteris fuppo^ ' fttitijs α €olumba allatis perfuaden- tUYVtdUimnemfaciant. 374^ Tyruus LAceddtmon. dux milites mUA Vi^ios tibiarum modulis animat vt vincanr. 74^ V. Valmtmunilmp, crud(lttai,i6o. νφ. ibidem. I Ν D Ε χ. Vdermm magia & anthropomanti- . cafacrAfacerefolim.27i. capma, ., Sapore Perfarum R. pro pedumfia- , beUo habetur. 2 72, vium^xcmatm. , ibidem. fandali Sorabi ad fontem quendam Glomuci idolis fuis facrificare, & anni fertiliUU explorm filiti. sss · VatkmMyana.i84.iSf.£xratwnibm anthmeticis , & literis numerdibm . , verborum eumgelicomm. 184. ex infpe^iionegenefeos. ibid. confingi II. prdhibita, i86. Vatinij confuUm quoioco k Ctcerom exagitam. 39^· Vmatioleonum.po, luporutn. 99. bo- mmummfiarferarum. 162.163. , VenceflausignauusmagQrjim prdiflig^s & ladicris jfe^taciilis dele^atm.^26. Veneficarum Romamrum hifmra. 37. Vemta Respuh. vltra mille annos flo- ruit. I4L ddhucvirgo. 142. yenetarum mulkrcularum cornua ex ■ -crmhus. 4.6S' Veneti quomodo Ducis Phalerij xonm- rmommin patriam vltt. 32. infi-- gnem apparatm bellici ta^luramfa' ciunt Galeono fubmerfo. ii7.lfibmu AchaUmuro &duplkifoJfa muni' unt. 3QS. Senatores quid curUm mgrejuri apud S. M.mum depo- nant, 14-1. yenetorum decretum ροίΐ Tepulanam - coniurationem. 32, arguta refponfio de ΪΗΥίβίίΙΙοηβ marU Adriatki.28f. ■ thefaurmpubUcm.30U393.^ gr&co qmdam fun Jpoliatm. 301. feminA duodecim coyonU aureif pro fnm exornau , intercepu & recepta. ibi. Vento viuere nemo prafumitur, ' 6s. Vemundia veterum in balneis, 144* Venmocij comes, ^ 6f. yenuflas mulkbris. 254* Verecundia maxlma habenda ratkin ργφηϊΐΛ feminaru& tunioru. 144. Ventas ventoMtium vefle celatum re- iegenthfimilis. 448. ferkatis .am hojpita fiue mka ele^ gmuf.iomparatio. 447» Veritati ac libertati in regum ac ρήη- cipum domos adkm mnpatet. 445% Veritatem premifed non oppnmi. 170* vnam ex omnibus rebm auU fu& deejfe quentur ludoukm XI GaU. rex. 448. Vermis incogmtm > fontem quendam, aUoqm Umpidum , turbans , mortis nuncim eii. 3S3* Vtrrms efaucibus eie^i. i6S, Verus Imp. equo βο Volucri mofiumsn^ jum in Vatkanofiatmt. 8g. T.VeJpafianus corporis &m'mi dotibtu egregijs ornatus. 2S4» Vejperfem quUferat mcerium. 4T* Vejpera SkuU. 408. Veft<& ϊή facrificijs muocatw. 261. Vefides quo in honore habka Rom£.' 273- Vetemm prudentia. 57. mtegntas & fimpikttas. 148. Vgolm Giradefci felkitas &mfikntU trifiifimopne cUmfa. 48. Via Appia. ?9t» C. Vtbim adolefcms morU impatkn- Ha Γ Ν D Ε χ. tUfthtmortemmfcifcit. 2Sf.2^0. Vicarum oppidum apum alueanb. de- fenfum. 3Β· ν'ίόίίηια pinguior Deo maitari non po- teii quam homo fceleratus. joi, Vi^oriarum prima & optima,fe ipfum vincere. s^S* Vi^lus exvermthm. \ ss^ Viilus ratio maxmum ad vdetudinem momentum. 233. parandi mdufirU in quibufdam GermanU locis. 72^ VigiUntidt. nota. Pindi^4 nimia. 27. 247' 413· 4i4^ Vindiilx cupidttas in Ecclefia quid pa- riat. 17 1. ftttdmn quam non conue- nienshomm.4i0. plm quam bar- baricdihorrendAexempU.4i3-4i4» 41S. 416. plane diaboliu. 4U- ^inum modice fumptum ingenio quid profit. 472. corporisvmbiis, ibid. Vini ajperfio & libatto in facr'ificijs.26i, ingurghatio immodica eimj^ incom- tnoda. 42p. 470. 471» 472. 473· 4-74· 47S' 476. Vino & Spiritu fanBo ΊηίρΙετϋηιροβί' bde.47i:inter dona α Cambjffe mtjfa prMtpuam hudem tribuit Macro- btoYum rex, 473- omnmm rerum ab Hijpams adue^arum nulU Indis ^ gratior. ibid. Virgdm ctir Venere ργφηΐε mmina nuila conjpictia Aenea fuiife finxe- nt. 2. tYes libYos Aencidos Auguflo recitat. 14· paucis vcYftbm fupYa quinq^ auYeoYU ηηΙΙια meYUit. ibid, VtYgit metallkas venas dctegms. 3Ji. ViYgofirpcnUfidamata* $20, ViYglnts Jgnu viUtAuerfari cuY dixe* rint veteYes^ 4.7U ViYtHS mda pingituK J47» ViYtuti dsbita olim pecunia mcYe nott Ikebat. 136^ VtYttttemnon bonostantumfed &im^ pYobosAd fi amandum aRtceYe. 2S3. Vmutesy nijiad De v m rdat£y mn fantvlYtutes. Sj. (271. VifieYum exploYatio m facYificijs^. 261, Vifco illita mateYU non aYdet* 11 S, VifusceleYioY auditu. 372. Vita hammum quid.si. cui yci fimilii. ibidem. nauiganom compaYatUY.J3. ab oYtu ad exitum vfque lachYjmis plena.i2p. longaaut bYeuis qu& di- cenda. joS. Vit& Jpaciumlongif.fecundum Mathe- maticos. S4' fecmdmt lud&Orum ItbYos. ibid.ficttndiim pfaL xc. ibid» Vitia ciuium quomodo YCpYehenfa A- lexandYidt. 3^07, pnncipum quanm nocemt. 30S.30p.3ii, Vkis auYedOaYij. 82. Viiem mYfcYt, Luna ViYgmm peYCUY- Yente ,veteYesvetueYint. 471- e Gt- gdntum Janguine puUulaJfe , quis tY-adideYit. 47T« VitilitigatoYes quibm infenp. 121. VitYe£ ammtidi qU(Z. 476. Vltulm imrmm \m& ioUfgam quid ftgnificet. 396. Vmere tmpYudenteY & impie,.non tm, nialeviueYe ejfeyquam diu mori.SOS. Vltio diuim c - e^erckum fuum tntuensfiet.si.ar" - matk vkky nonpafiorib. bellum ku fem vult. 17' Xerxis amulmCaligida. 391, exerckm ' Ζ. ZMm α Cjprimo dkkur diabolus^- I Ν D Ε 1ί. Zdchord vir mVfUs α ftcenlote quem viro^ cculo priuauerat viuus α damone fubUtm. 3^7- Έ. R Κ Α Ύ A. Pag. 4. yei:£ mens,lege meus. p.14. v. Z4. moi-e, 1. hodie. p. v.i. caniculis, 1. CLmiculis. p. 3^.v. 24. Maioris, l. Maioms. p. yo. v. 14« Hieronymus, l. Bernhardiiius. p. ji.v. 2. Horodotum^ 1. Herodotum. p.^o.v. ip. oc-y^oip, L Λ^7«σιρ. ρ. Ci.y.ic,. ^pypti, l.^gypti. p. ^3-^.35· AeenoL-ium qui,l.Agenoriam quac. p. ead. v.3j-. deos,l. deas. p.yo.v.ii crroies, 1. errones. p. 71. v. 2i>. repoiiderint, l. relpondennt. p. 8(i.v. i;. beneficium, 1. beneficum. p. 5)3. v. 7. exprobanti, 1. exprobranti. p. 121. v.4.aaentatione,&, adde,(qLiemadmodLim fertiir) p.i22.v.iii.com- memorandam, l. commemorandum. P.130.V.11. in dt. cap. 30. infidijs^ adde,&pericuirs.p.i44.v.i;.caput xxxiii,l.xxxnii.p.i4^-WicJ\a»Tt, L TmxcrtviTi. p.ij4.v.ii.Sribit, 1. fcribit p.ip^.v. 32. in, 1. pro. p. ipS- v-. 24. tamen, l tam. P.200.V.27. mentibus,adde,Sunt diicnmiiia monb. p. ^40. V.18. Magaritam, 1. Margaritam. p.2^2. in margme 3;,!. 25 p. cad.v.3;. peftes, l. poftes. p. 2ίί3.ν.3. Μ. Attilio Praetori Vrbano, l. M. ^mylio Pr. Vibis. p. 35?;. v. 23. Vultauiam, 1. Mukauiam. p. 410. v. 5. Micinee, l.Matines. p. 443- nueftra fe, 1. nueftra fe. p. 44i?. ^.14- dixiirec, i. dixiiie, in Indice p. Zzz. coliun. 2. v. 22, quot arces, addc, ac vici.