1 BHIiRHLioTHboa. SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORYM To E c WNOOBO NOE RSOboA ON À
LIBANIVS
OPERA : EDIDIT : R. FOERSTER : | VOL.IX B! LIB. QVI FERVNTVR CHARACTERES EPISTOLICI
PROLEGOMENA AD EPISTVLAS
BHPCUBG PII.
M
LIBANII OPERA
RECENSUIT RICHARDUS FOERSTER t
VOL. IX
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI PROLEGOMENA AD EPISTULAS
IMPRIMENDUM CURAVIT EBERHARDUS RICHTSTEIG
Editio stereotypa
g
1963
Georg Olms Verlagsbuchhandlung Hildesheim
Mit Genehmigung des Verlages B. G. Teubner, Stuttgart, veranstalteter reprographischer Nachdruck .
ΩΤ 23 1963 7
e V V isrry or v089*
964281
Alle Rechte, auch die der Übersetzung, des auszugsweisen Nachdruckes und der fotomechanischen Wiedergabe, seitens der B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart, vorbehalten Printed in Germany
Herstellung: fotokop, Reprografischer Betrieb GmbH, Darmstadt
LIBANII OPERA
RECENSUIT RICHARDUS FOERSTER t
VOL. IX
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI PROLEGOMENA AD EPISTULAS
IMPRIMENDUM CURAVIT EBERHARDUS RICHTSTEIG
di
LIPSIA E IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI MCMXX VII
PRAEFATIO.
En habes editionis Libanii operum tomum nonum, totius seriei ultimum. Cuius liber manu scriptus a Richardo Foerster ut imprimeretur typographo missus post editoris mortem mihi traditus est, ut retractando eum in formam quam brevissimam cogerem. Quod novem mensium labore feci, Liber vero plenus Foersteri inter libros manuscriptos bibliothecae Universitatis Vratislaviensis recipietur. Cha- racteres epistolicos, quos Foerster prolegomenis succedere voluerat, ego, ne eorum cum tomis sequentibus connexus intermitteretur, his anteposui. Numeri codicum marginales sieut in tomis prioribus inde a 415 additi sunt. Exspectas sane primo codici numerum 414 tribui, sed num. 140 deest, codices numeris 287 et 401 insigniti iidem sunt atque ii, quos editor iam num. 166 et 58 insigniverat, codices vero Sinait. S. Cather. 565 et Chalc. scholae theol. 118 (t. VII 738) et monast. Prusu 4 et Par. suppl. 675 (t. VIII 683) nume- ris carent. Errata perpauca tacite correxi.
An potius p. 32 in app. lin 4 a marg. inf. et p.41 lin. 13 & m. inf. legatur "litt(erarum)' pro 'lin(earum)', quam vocem praebet Foerster, dubito. P. 76 media post intermissionem et ante vocem 'Iacturam" inseras: L P. 97 lin. 18 et 31 ἃ m. sup. pro C legas: ὅπ. Ad p. 52sqq.: De cod. Vat. gr. 83, qui nuper a Franchio descriptus est in libro qui inscribitur: Codices Vat. graeci, rec. J. Mer- cati et P. Franchi de' Cavalieri, tom. I, 1923, J. Mercati prof. illustr. haec mihi benignissime scripsit, quibus quae Foerster exposuit quodammodo illustrantur: ,,Fol. 1—6 indieem continentia extra numerum quaternionum sunt ac nullo numero signata. Numeri quaternionum antiquiores
IV PRAEFATIO
uno numero superant notas post supplementum inseriptas, ex. gr. fol. 198" «ó' manu rec., xe' m. vetustiore legitur et ita porro, sed re vera numeri antiquiores inmutati fuerunt. (quod neque Foerster neque Franchius observarunt) atque fol. 195 cernere est κδ΄, non χε primo scriptum, fol. 228" κη΄, non x6', fol. 236" A in ras. Duo Foerster non comme- morat: indici praefixo (fol. 1— 56") subiectam esse summam vel computum epistularum universarum 9€ (— ὁμοῦ) αφμό' (litterae prope evanuerunt) et codicem sc. XIV fuisse De- meitrii Cydonii; ef. Catal. p. XXII. — Num Foerster recte sc. XIV. tribuerit supplementa inde a fol. 97 usque ad 429 addita quae infra p. 55 enumerata sunt et e quibus Fran- chius fol. 162 et 176 omisit, valde dubito. Franchius sc. XII illa tribuit, minus absone, nisi fallor, si πίναξ se. XII et ipse est (quod Foerster p. 54 dicere videtur).
Dabam Vratislaviae die XXI mensis Dec. anni MOMXXVI. Eberhardus Richtsteig.
CONSPECTUS.
I. Characteres epistoliei . . . ... 1—41 Index nominum propriorum, quae in characteribus epi- Bu ἐονούηπαν. 777. DCaMmUN Tio WT .LRE 48 II. Prolegomena ad epistulas . . . 49—244 Caput L De epistulis corporis et eclogarum. L De corpore epistularum . . . ......... δὲς 49 $ 1. De adversariis Libanii et primis eius epistularum MEE. Lc PET ἄστατον 49 8 2. De sylloga 5 Vaticani gr. 83 (V) eiusque propa- gisiing Pp", S2XB, σεῦ tu DERE. 52 (ΞΞ codd. n. 1—16) 8 8. De sylloga altera (c) comprehensa codicibus Vatic. 85, Voss. 77, Mosqu. 459, Marc. 441 eorumque pro- Dues" ΟΕ, ὃς τ DEP. Suo V NEUUS- 58) το (ΞΞ codd. n. 17 —54) δ᾽ logis episiudátié , —...2 2 on νος e 96 8 4. De ecloga epistularum Z2 e syliloga altera pro- fecta et e codice ad archetypum a redeunte ἀοί 66 coifesii vi oV. ες, VODS 1 96 (— codd. n. 55—94) ἃ 5. De ecloga altera epistularum g e communi cum 2 Nate pea Lev n9 oux Ze ee, 3808. . 124 (— codd. n. 965—103) $ 6. De codicibus eclogae Lacapenianae et familiae QuE M DENM LL Lu «usu v» gor 132 (— codd. n. 104—178) 8 1. De codicibus recensionis e diversis syllogae b pro- pM εν, u.c Vli LIN s 160 (7 codd. n. 179—181) 8 8. De eclogis epistularum ex archetypo a profectis 162 (2 codd. n. 182—193) 8 9. De codicibus epistulas ad ordinem ἃ corpore plane alienum redactas exhibentibus . . . . . Le R31
(— codd. n. 194—206)
VI
8 10.
8 11.
8 12.
CONSPECTUS
De codicibus solitariis οἱ. τον τόν αν ἢ 178 (— codd. n. 207—251) De stemmate codicum corporalium et ecloga-
BOFONK Co i ARI MIC o NO. ων ΟΝ το 184 De testimoniis et versionibus quae feruntur palaeo- slávies d 1a 2 2. v. oS 184
(— codd. n. 252—269)
Caput IL. De epistulis exiíra corpus eclogasque
8 13. 8 14.
8 15.
8 16.
servatis. De,ep. M43 06.1544 02. s. Vine teli 188 (— codd. n. 270—276) De epistulis subditis 1545—1553. . . . . . .. 191
(— codd. n. 277—291) De corpusculo epistularum inter Basilium et Li- Bam. mOUAPONE LL νεμεν omenshz sr 197 (— codd. n. 292—419) De editionibus epistularum vel praeparatis vel effectis et de consilio huius editionis . . . . . 234. (2 eodd. n. 420—442)
SIGLA.
Numeri epistularum sunt editionis huius, nisi ubi res est de epistulis a Wolfio quidem editis, sed a Foerstero ut subditis editione exclusis: hae littera *W.* addita significantur.
Ceterum abbreviaturae per se dispiciuntur, velut bomb[yci- nus], chart[aceus], membr[anaceus], miscell[aneus], formae quart[ae], min[oris], mai[oris], oct(avae], duod[ecimae], sext[ae] dec[imae]; a. — anni, anno; sc. — saeculi, saeculo; ineunt. — ineuntis, ineunte; exeunt. — exeuntis, exeunte.
Saepius citantur:
Fritz — Fritz, W., Die handschriftl. Ueberlieferung der Briefe des Synesios, München 1906.
Graux-Martin — Graux, Ch. et Martin, A., Notices sommaires des mss. gr. d'Espagne et de Portugal, Paris 1892.
Papadopulus Kerameus — P. K., Παλαιογραφικὸν “:ελτίον, παρ- ἄρτημα τοῦ ις΄ τόμου τυῦ £v Κωνσταντινουπόλει ᾿Ελληνικοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου, ἐν Κωνσταντινουπόλει 1886.
Rostagno e Festa — Rostagno, E. e. Festa, N., Indice dei co- dici greci Laurenziani non compresi nel catalogo del Ban- dini (Studi ital di filol. class. 1).
Seeck — Seeck, O., Die Briefe des Libanius, zeitlich geordnet (Texte und Untersuch. XV. 1.2), Leipzig 1906.
Silomon — Silomon, H., De Libanii epistularum libris [—VI, diss. Gotting 1909.
Vogel et Gardthausen — M. Vogel-V. Gardthausen, Die griech. Schreiber des Mittelalters und der Renaissance, 1909.
Fr. Zamb. — Foerster, R., Francesco Zambeccari und die Briefe des Libanius, Stuttgart 1878.
Mss. Ups.-Linc. — Foerster, R., De Libanii libris manuscriptis Upsaliensibus et Lincopiensibus commentatio, Rostochii 1877.
LEUR t
b GANT.
Marire
43e. T) 1200.
bau τροπῇ
I.
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
Libellus ᾿᾽Επιστολιμαῖοι χαρακτῆρες inscriptus, qui non qui- dem Demetrii τύπων ἐπιστολικῶν, sed Philostrati ad Aspa- sium epistulae!), Gregorii Nazianzeni ad Nicobulum epi- stulae 51?), Syriani ad Hermogenis de statibus librum scho- liorum?) cognitionem prodit) itaque post medium V saecu- lum*) et ab homine Christianae fidei dedito*) seriptus est, sine auctoris nomine in manus virorum doctorum vel potius iuventutis scholasticae pervenisse videtur. Cuius rei indici- um vel in iis reperias quae auctor ἐπιστολικοῦ γαρακτῆρος codieis Barberini gr. 71 fol. 46 praefationis loco protulit"): οὐδὲ τὸν περὶ ἐπιστολῶν λόγον of πάλαι εἴασαν ἀβασάνιστον. ἐπεὶ καὶ ᾿Δἀρτέμων καὶ Προκόπιος τούτου μὲν ἅψασϑαι λέγον- ται, ἀλλ᾽ οὐκ οἶδ᾽ ὕπως μέχρι τούτων (τούτου Ῥ) ἄδηλα τὰ ἐκείνων συγγράμματα, ὃ δὲ “ήμνιος Φιλόστρατος καὶ ὃ Φαλη-
1) Philostr. vit. soph. II 38, 3 (tom. II 126, 19 ed. Kays.). Infra 8 41 8q.
2) Infra $ 48 sq. 3) II 192 ed. Rabe. Infra $ 5.
4) Qui Gregorii et Syriani locorum totum tenorem cum hoc libello diligenter contulerit, Hinckio (annal. Fleckeis. 1869, 546 84.), non Weicherto (Demetrii et Libanii qui feruntur τύποι ἐπιστολιχοὶ et ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες, Lips. 1910 p. XXIII 5ᾳ.) Gregorium ex eodem quo £z. χαρ. fonte, Syrianum vero ex hoc hausisse censenti adstipulabitur. , Apud L. omnia melius atque accuratius dicta esse quam apud Gregorium'* praefracte negan- dum et ,Syrianum etiam pleniorem quam L. esse'* agnoscendum est.
5) Nam exemplum $87 μετριαστικῆς e Theophylacti Simocat- tae ep. 28 sumptum non formae genuinae, sed postea insertum est.
6) Cf. 54 τὴν σὴν ἱερὰν διάϑεσιν (— p. 36, 10 sq.).
7) Rabe, Mus. Khen. LXIV (1909) 294 sq.
2 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
ρεὺς Δημήτριος καί τις ἀνώνυμος περὶ τούτου μὲν ὀλίγ᾽ ἄττα παρέδωκαν, διὰ τὸ λίαν δὲ συνοπτικὸν τῆς λέξεως τοῖς νεωτέ- ροις ἀσύμφορα. Quis enim nisi auctor huius tractatus verbis . καί τις ἀνώνυμος significatus esse potest? Itaque et Libanii et Procli Platoniei nomen postea demum libello anteposi- tum esse statuendum est, Utrumque auctorem cum argumen- tum et forma libelli tum exempla epistularum excludunt). Codex V tantum insenptionem ἐπιστολιμαῖοε χαρακτῆρες praebet. ἃ vetusta saltem memoria codicum cum reliquo- rum operum tum epistularum Libanii hic libellus prorsus abest. Libanio ut tribueretur non solum fama celebri qua is in epistulis scribendis fruebatur?), sed etiam praeceptorum ipsorum quadam consensione?) effectum videtur esse. At- que Libanii nominis primus testis est Maximus ille qui fertur Confessor, concinnator locorum communium*) in sermone VI περὶ φίλων καὶ φιλαδελφίας p. 550 Comb. (—t.91 col. 763, 7 et 9 ed. Migne), a quo Antonius Melissa I 24 et 25 (t. 136 col 852 «et 853) et Michael Apostolius prov. 1679 pendent. |
Procli autem nomen quod ascitum est, in causa fuisse videtur vis illa quam epistula in huius de generibus dicendi doctrina in chrestomathia grammatica prolata habuit5). Pro- cli vero nomen inditum est formae libelli iam non genuinae, sed et in ordine partium et in textu verborum mutatae. Hoc vero factum est, postquam forma genuina non solum tribus paradigmatis παραμυϑητικῆς (72), μετριαστικῆς (87), αἰνιγ-
1) Weich. p. XXV sq.
2) Liban. or. XIII (t. II 81, 19): τὴν δοκοῦσαν ὥραν τῶν ἐμῶν ἐπιστολῶν.
3) Cf. locos ep. 606. 716. 1225 quos Proleg. 8 1 aituli et Weich. p. XXV sq., praeterea lonnnem Rbakendytam (Walz Rhet. Gr ΠῚ 559) et Lucam Notaram (Boisson. Anecd. V 133).
4) Elter, Gnom. homoeomat. I 70 sq. Holl, Die Sacra Paral- lela des Ioh. Damascenus (Texte und Untersuch. XVI) 2806. 810. 379. 383. Fragmenta der Sacr. Par. (l.l XX) p. ΧΙ sq. A. Er- hard, Byz. Zeitschr. X (1901) 414.
5) O. Immisch, Festschrift für Gomperz 267. Fr. Stein, De Procli chrestomathia grammatica, Bonnae 1907, 12.
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 3
μκατικῆς (88) amissis, sed etiam scholio αἰνιγματικῆς in tex- tum recepto gravem labem contraxit A forma Procliana seque atque Libaniana tria illa paradigmata absunt et quod erat scholium marginale, in textu verborum extat. Contra paradigma ὀνειδιστικῆς (63) quod codices formae Proclianae quidem DPH cum codice Libaniano Laurent. LX 14 exhibent, Libanianae autem amiserunt, omnia authentiae signa prae se ferre mihi videtur.
Codices formae Proclianae non ex uno codieum supersti- ium Libanianorum derivati sunt, sed ad fontem cum his communem (5) redeunt. Nihilo minus ob causam quam modo dixi his fide aliquanto cedunt, etsi inter eos aetate omnes vincit Ambrosianus B 4 sup. sc. X.
Duo igitur codicum genera discernuntur, quae apte nomi- nibus Libanianis et Proclianis comprehendentur.
E
Iam, ut prius genus codicum adeamus, signiferi instar non quidem aetate, sed fide est codex
1. Vaticanus gr. 915 (— V) bomb. miscell!) formae 415 oct. mai. sc. XIV fol. 221 et 222 inscriptus ἐϊπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Incipit media in linea. Litterae initiales plerae- que desunt, initia finesque crebro deleta sunt aliisque locis scriptura evanuit. Primum adhibitus est ab Hinckio, qui eum littera .A insignivit (ann. Fleckeis. 98 (1869) 538). Cuius collatione accuratissima aeque atque Weichertus qui eum littera V insignivit (p. XLIII) usus sum. E V de- scriptus, sed passim correctus est codex
2. Laurentianus LVII 34 chart. formae quart. min. sc. 416 XV fol. 1—6. Adhibitus est ab Hinckio, qui eum littera P insignivit (p. 544). Lectiones ab hoc e Rud. Schoellii colla- tione prolatas Weichertus (p. XLIII) litteris Lr usus in ap- paratum recepit, ego ut pretio privas exulare iussi.
1) Descriptus est ab Hinckio ann. Fleckeis. 97 (1868) 336—539.
4 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
De ecloga epistularum Libanii huius codicis cf. Proleg. sub n. 12.
8i non ad V ipsum, certe ad codicem cum ds cognatum redit
411 3. Havniensis bibliothecae regiae 1985!) chart.
formae quart. sc. XV compluribus manibus exaratus, qui fol. 141—154" praebet λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρα- κτῆρες quibus nullo intervallo succedunt aliunde sumpta exem- pla recentioris originis inde a κε΄ ἐπαινετική" of τὰς ἀρετὰς μετιέναι usque ad πρὸς φίλον ἀσπαστική. τῆς ἀγάπης, ὦ φίλε (ed. Weich. p. 37—54). Subscriptum est τέλος ἀμήν. ἐν μηνὶ μαίω τη ivó. βοῦς Nonnulla quidem mutavit, in plerisque vero cum V facit. Weichertus (p. LVI sq.) codicem litteris Ha insignitum contulit lectionesque in apparatum recepit. Tpse examinavi, sed ab apparatu removi.
Reliqui codices ad fontem cum V communem (6) redeunt non quidem via recta, sed per codicem hodie deperditum d. Qui duas habuit propagines, quarum prior codice U conti- netur, altera reliquos codices comprehendit.
Littera autem U a me eum Weicherto (p. XLIII) insig- nitur codex
4. Vaticanus gr. 1391?) formae quart. min. fol. 7—10 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες manu sc. XII nitidissime exaratus eademque hic illic correctus. Primum adhibitus est ab Hinckio, qui eum littera B in- signivit. Cuius collatione aeque atque Weichertus usus sum. Inspexi.
Ex hoc descriptus est
5. Neapolitanus bibliothecae nationalis III B 32 (CCLVI in indice Cyrilliano?), IX in indice Baffiano edito a Fabricio-Harles, Bibl. graec. V p. 775) fol. 235 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. qui fol. 246 de- ficit verbis ἐπιστολὴ μικτὴ λέγεται διὰ τὸ ἐκ διαφόρων (p. 46, 14
1) Proleg. sub n. 200 et 280. 2) Cf. t. VI 502 n. 249. 8) Cf. t. VI 502 n. 250.
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 5
in app. crit.). Inspexi. Sed quae e Rabii schedis rettulit Wei- chertus p. XLVI, sufficiunt ad demonstrandum codicem ex U fluxisse.
Alterius propaginis complures sunt codices, sed hi quoque in duos discedunt ramos. Ae prioris quidem familiae codi- eum proprium est, quod non solum exhibet exempluin παραϑαρρυντιχῆς pro παραμυϑητικῇῆ et exemplum amissae μετριαστικῆς (S 87), sed etiam alterum μικτῆς (S8 92) ante genuinum et 18 nova exempla συμβουλευτικῆς --- φυγα- δευτικῆς opusculo subiecit (— Weich. p. 34—36 n. 42—59).
Huius autem familiae codices sunt
6. Parisinus gr. 2881 (— Pa) chart. formae sext. dec. 418 sc. XV, olim cardinalis Nicolai Ridolphi, ut ex inscriptione fol. 1: No. 4 tertiae decimae N 4 elucet, misc fol. 150—154 λιβανίου ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Solus in margine inferiore alterum £/govixijg exemplum exhibet inscriptum (i44 (εδἰρωνική" (ríe οὐκ οἶδεν (p. 37 app. crit. 1. 5). In- spexi et tabulis phototypicis usus sum, quas olim Hugo prin- ceps de Radolin faciendas curavit in usum Weicherti, qui eum litteris Pc insignivit (p. XLIV), postea huius vidua mihi misit.
Ex hoc neglegenter descriptus est codex
7. Vaticanus Ottobonianus gr. 339 chart. misc.419 sc. XV unus ex codicibus Ioannis Angeli Altemps fol. 220 —291, inscriptus λιβανίου ἐπιστολιμαῖοε χαρακτῆρες quem Hinckius l.l. p. 538 littera C, Weichertus p. XLIII huius collatione usus littera O insignivit. Inspexi.
8. Ambrosianus Q 5 sup. (661 in catal. Martinii et 420 Bassii) chart. formae quart. 86. XV, olim Jo. Vine. Pinelli miscell. fol. 65 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Desinit fol. 77" exemplo v9' φυγαδευτική᾽ σπεῦ- σον πάσῃ — ποιήσασϑαι (Weich. p. 36, 26), post quod nu- merus quidem £'in margine positus est, sed epistulam non habet pedisequam.
Inspexi. Schedis meis usus est Weichertus, qui codicem litteris Am insignivit p. XLIV.
6 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
491 9. Laurentianus LX 14 chart. formae quart. min. sc. XV, olim Angeli Politiani teste inscriptione folii primi "Ayy£kov κτῆμα Πολιτιανοῦ καὶ τῶν φίλων fol. 65 —72 inscrip- - ius λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες, qui in reli- quis quidem cum Pa et Ambrosiano facit, sed exemplum ὀνειδιστικῆς (64) servavit et παραμυϑητικῆς (73) inseruit, ut Hinckius l.l p. 544 exposuit, qui eum littera K insi- gnivit. Cuius copiis usus est Weichertus, qui litteris La eum insignivit.
Alterius familiae codicum proprium est, quod eadem exempla παραϑαρρυντικῆς pro παραμυϑητικῇ (12) et μικτῆς (92) exhibent, quae prioris familiae codices, sed et exem- plum genuinum μικτῆς et illa 18 nova exempla συμβου- λευτικῆς — φυγαδευτικῆς (n. 429—859 Weich.) omittunt.
Inter huius quidem familiae codices eminet integritate
422 10. Berolinensis gr. 308 (qu. 9) (— B) chart. formae quart. sce. XV miscell, olim Christiani Ravii!), fol. 67" —'13" λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Litterae initiales rubricatae sunt. In fine ΤΈΖΟΣ legitur. Collatus est ἃ Weicherto (p. XLIV) et a me, qui eum littera B insi- gnivimus.
Cum Berolinensi facit codex
428 11. Parisinus Suppl. 165 chart. formae oct. sc. XV; XVI, olim Oratorii Parisini, fol. 120 inscriptus λεβανίου 60gt- στοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες et subscriptus fol. 141 τέλος τῶν ἐπιστολιμαίων χαρακτήρων τῷ ϑεῶ τῷ ἁγίῳ χάρις. In- spexi.
491 12. Wolfenbuttelanus 3132 Augusteus olim 18. 1 Ms. chart. formae oct. sc. XVI exaratus in occidente ab Adolpho
Ul
Occone?) teste inscriptione fol. 67" ἔγραψεν "400Agoc ὥκων
1) Christ. Ravius, Spolium Orientis sive Catalogus manuscripto- rum orientalium Kiloniae 1669 centuria IV n. 4—8: Libanius de epistolico charactere. Boysen, Philol. XLII 292. C. de Boor, Verzeichnis der Griechischen Handschriften der Kónigl. Bibl. zu Berlin II 169. :
2) Parum recte Vogel et Gardthausen p.8 de pluribus codici- bus Wolfenbuttelanis ab Occone exaratis cogitaverunt. Agitur
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 1
ὁ ἐκ τῆς φρυσίας, τῶν τεχνῶν xal τῆς ἰατρικῆς, διδάσκαλος ἢ σοφιστὴς: 4όξα πανταγαδότηί ϑεῶ fol 98 ---1017 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Collatus est ἃ Weicherto, qui eum littera W insignitum p. XLIV in appara- tum recepit. Ipse examinavi, sed cum fere cum Berolinensi congruat et ubi discedit, peccet — scatet enim vitiis & librario Oecone linguae graecae parum gnaro commissis—, ab appa- ratu critico removi.
13. Vaticanus gr. 82!) bomb. formae oct. mai. sc. XIV continet fol. 190—192 libellum titulo privum, sed medium inter Libaniana. Adhibitus, sed in apparatum non receptus est ab Hinckio, qui eum p. 545 nota 17 descripsit. Weicher- ius eum litteris Vt insignivit p. XLIV.
14. Parisinus gr. 1389 chart. formae quart. sc. XV 425 miscell. fol. 351—354 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστο- λιμαῖοι χαρακτῆρες. Sequuntur τύποι ἐπιστολικοί. Contulit Weichertus, qui eum littera P insignivit p. XLV. Inspexi.
15. Vaticanus Palatinus gr. 358 chart. formae oot. 426 80. XV exeunt. fol. 224'— 228" omisit prorsus exemplum μετριαστικῆς 87, quod in BW Vaticano 82 Parisino 1389 mutilatum est ταπεινὸς εἶναι καὶ ἄσημος ἐξ ἀσήμων καὶ ἀπαίδευτος. Weichertus eum litteris Pal insignivit p. XLIV
16. Hierosolymitanus bibliothecae patriarchalis 127 217?) chart. formae oct. sc. XVII fol. 141—151" inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Inspexi.
Eiusdem generis fuisse videtur codex
17. Constantinopolitanus S. Sepuleri 74, antea 619, 428 chart. ἃ. 1720 a Parthenio Macario exaratus fol. 1 inscrip- tus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. quem de- scripsit Papadopulus Kerameus?), ipse inter codices illius bi- bliothecae a. 1896 frustra quaesivi*).
de hoc uno codice miscellaneo opuscula diversorum auctorum, sub quorum nomine Ebertus, Bibl. Guelf. Codd. Lipsiae 1827 sparsim codicem citavit, complexo.
1) Cf. t. I 48 n. 10. Proleg. sub n. 6 et 194.
2) Papadopulus Kerameus, Catal. codd. Hieros. t. I p. 298.
3) L. l. à. IV p. 87.
4) De fol 92* cf. Proleg. sub n. 291.
8 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
Parum integri sunt codices:
429 18. Parisinus gr. 2489 (prius numero 3369 insignitus) chart. formae quart. mai. Mazarinaeus teste inscriptione fol. 13: ez Bibliothecá Eminentissimi Cardinalis Mazarini sc. XVI fol. 42 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες, sed iam fol. 46" in verba desinit μὴ νόμιζε τῶν συμ- βάν (p. 43, 3). Weichertus, qui eum litteris Pa insignivit p. XLV, tabulis phototypicis usus in apparatum recepit. In- spexi, sed ab hoc exclusi, quoniam neque plenus est neque fide lectionum excellit.
480 19. Parisinus gr. 3044!) non 3054, ut est apud Weich. p. XLV, chart. formae oct. mai. se. XV exeunt. olim Col- bertinus 4923, Regius 3288, a Manuele Atramytteno?) exaratus teste subscriptione fol 78 μανουὴλ ὃ ἀτραμυττινὸς ἔγραψε. Fol. 1 incipit spatio titulo et litteris initialibus relicto verbis μὲν ἐπιστολιμαῖος χαρακτὴρ, Sed iam fol. 3" desinit in verba κατόπιν αὐτῶν βαίνειν : (p. 86, 1) quibus succe- dunt T£ogeco καὶ xéyagco καὶ μέμνησό μου: Weichertus, qui eum litteris Pb insignivit p. XLV, tabulis phototypicis usus in apparatum critieum recepit. Inspexi, sed ab hoc ob ean- dem quam modo dixi causam exclusi. De fol. 15 sqq. cf. Proleg. sub n. 407.
431 20. Vaticanus gr. 753 membr. formae folii min. sc. XII fol. 320 inscriptus Aiflevíov σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρα- κτῆρες, Sed statim incipit a verbis εἰσὶ δὲ αἴ προταγεῖσαε ἐπι- στολαὶ αὗται, in libello ipso sequentibus ea, quibus Parisi- nus 3044 desinit κατόπιν αὐτῶν βαίνειν (p. 86, 1) neque aliud continet nisi exempla 52—62, 70, 73—78, qui- bus succedunt tria spuria Τοῖς uiv ἐρέταις, Τὰ μὲν ἡμέτερα, Ὑπηνεμωμένους publici iuris facta ab Hinckio p. 538, qui codicem littera D insignitum adhibuit. Lectiones ab hoc pro- latas in apparatum recepit litteris Va usus Weichertus p. XLV, ego exclusi, cum ne eae quidem tres, quas Hinckius censuit, pro genuinis habendae sint.
Item fragmentum tantum exhibet codex
1) Proleg. sub n. 407. 2) Vogel-Gardthausen 116.
LIBANH QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 9
21. Ambrosianus H 22 sup. (426 in catal. Martinii et 432 Bassii) chart. sc. XV fol. 45—47", qui incipit verbis ὅσιον γάρ ἐστι (p. 37, 9) et desinit verbis λέξον ἐξ ἐμοῦ τῷδε τάδε (p. 46,8), sed verborum tenorem creberrime et gravissime mutavit, velut ἐστε praebet pro ὑπάρχει et ἀπόντων δὲ μνημονεύειν pro ἀπόντας δὲ xal προσερεῖν p. 37, 10, ὀδυρό- μεϑα pro ὀδυρόμενοι φαινόμεϑα p. 31, 12, πρεσβεύομεν τινὶ διά τι pro πρεσβεύομεν περί τινος p. 31, 18, ἀναϑέμεϑα τὴν ἡμῶν γνώμην τινὶ τῶν φίλων συμβουλῆς ἕνεκεν pro τὴν £av- τῶν γνώμην ἀνατιϑέμεϑά τινι τῶν φίλων συμβουλῆς τῆς παρ᾽ αὐτοῦ δεόμενοι p.32, li, δι᾿ ἧς ταπινοφρονζολῦμεν pro μετριάζομέν τι καὶ ταπεινοφρονοῦμεν p. 82, 15. De eo ab Achille Ratti certior factus rettulit Weichertus p. LIV, sed iure ab apparatu critico exclusit.
Non plenam, sed epitomatam forman Libanianam exhibet codex
22. Oxoniensis Bodleianus Miscellaneus 242!)433 (Auct. T. 4. 4) olim Saibantianus chart. sc. XVI fol. 75 in- scriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοε χαρακτῆρες. Nam statim incipit a verbis O/ χαρακτῆρες τῶν ἐπιστολῶν εἰσὶν μὲν αὗται, quae sunt mutata ex $ 4 init. (p. 28, 4). παραι- νετιπὴ. μεμπτικὴ — ἐρωτικὴ καὶ μικτή (p. 28, 5—17). Se- quuntur definitiones singulorum generum epistularum $ 5 —45. Sed desunt exempla excepto spurio μικτῆς, quod in fine fol. 80 legitur, ἡ μὲν διαγωγὴ — τῶν καταϑυμίων ἐπα- πολαύων (ρ. 46, 14 not.) Probare igitur non possum, quo iure Weichertus p. LIII auctorem codicis recensionem Pro- clianam titulo Libanianae instruxisse et e duabus diversis recensionibus unam effecisse contendat.
Decurtatam formam Libanianam exhibet codex
23. Parsinus gr. 1760?) chart. formae oct. sc. XV exeunt. 484 manu Michaelis Suliardi exaratus teste inscriptione folii 267" δόξα σοι ὁ ϑεὸς ἡ ἁγία τριὰς xal μονὰς: μιχαὴλ σουλι- ἄρδος, olim Colbertinus 4958, tum Regius 3399. Nam libel- lus, qui foliis 273—275 continetur, inscriptus quidem est
1) Proleg. sub n. 290 et 327. 2) Proleg. sub n. 144.
10 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
manu prima ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ διάφοροι: et secunda ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες λιβανίου σοφιστοῦ, καὶ κιέστορος ἐἰουλιανοῦ τοῦ παραβάτου, sed nihil nisi exempla continet neque ea ordine textuque genuino servato, sed passim mu- tato. Enumerata sunt a Weicherto p. LV.
Quin etiam in fine exemplum additum est spurium συμβου- λευτική. Σπεῦσον πάσῃ ψυχῇ καὶ παντὶ σϑένει χρήσασϑαι φυγῆς (scrib φυγῇ)" πολλοὶ γὰρ ἀφικνοῦνται πρὸς σὲ συλλαβεῖν σε βουλόμενοι καὶ πολλοῖς περιβαλεῖν τοῖς δεινοῖς σκοπὸν ἔχον- τες ἐκποδῶν (sic) σε τοῦ βίου ποιήσασϑαι:(-- φυγαδευτική p. 36, 23—26 Weich.). Sed etiam reliqua valde sunt interpolata. Non igitur est, cur apparatus criticus lectionibus codieis ἃ Weicherto litteris Pd (perperam p. LV Pa) insigniti recep- tis oneretur. Et codicem et tabulas phototypicas Weicherti examinavi.
Similiter interpolatus est codex
A35 24. Harleianus Musei Britannici 5566 in charta levigata formae oct. sc. XIV exeunt. vel XV ineunt. exara- tus, olim Bernardi Mould, qui eum Smyrnae a. 1724 com- paravit testibus inscriptionibus folii praefixi Bernard Mould Smyrna 1724 et fol. 28 die Iulij A. B. 1725. Inscriptus est fol. 222 λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες et incipit ὁ ἐπισταλτικὸς χαρακτὴρ ποικίλος và καὶ πολυσχεδὴς τυγχάνει. Non solum ordinem epistularum mutavit —nam ἐπιτιμητικήν, ἐπαινετικήν, ἐγκωμιαστικήν, διδασκαλικήν, ἐλεγκ- τικήν, διαβλητικήν post μικτήν posult et in definitionibus nonnulla addidit velut εὐτελίζοντες ξαυτούς post ταπεινοφρο- voüpev in definitione μετριαστικῆς --- sed etiam exempla spuria subicit ut in fine (fol. 234) διαβλητικῆς exemplum φυλάττου τὸν φαυλότατον (— 14 p. 49, 1 Weich.), cuius ultimis verbis δολεροῖς ἐμπέσῃς δικτύοις, τοῦτό σοι ἀνεϑέμεϑα libellus de- sinit. Scriptura partis interioris foliorum aqua marina fere evanuit. Examinavi.
IE
Iam ut alterum genus codicum adeamus, cuius propria est inseriptio Πρόκλου τοῦ Πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρα-
LIBANII! QUI FERUNTUR CEARACTERES EPISTOLICI 11
κτῆρος, auctor definitiones quidem singulorum generum suc- cedere iussit parti generali (8 46 — 51), sed ita ut praemis- sis vocibus ἡ ἐπιστολή exempla statim pedisequa haberent. Textum ipsum paucis locis mutavit.
Horum autem codicum archefypus tres egit propagines, quarum prima codice Ambrosiano, secunda Darmstadiensi, tertia codice hodie deperdito continetur, e quo reliqui flu- xerunt.
25. Ambrosianus B 4 sup.!) (81 in catal. Martinii et 436 Bassii) (— A), olim T 4, membr. formae duod. sc. X, olim lo. Vincentii Pinelli teste inscriptione folii praefixi * Epistolae diversorum ez lib. Io: Vincentii Pinelli. Prior pars codicis (fol. 1— 7) periit et manu sc. XV linguae Grae- cae parum gnara suppleta est e codice recensionis Libani- anae B et scatet vitiis. Fol. 1 inscriptum est 4IB.ANI"" σοφι-
στοῦ ἐπιστο 4IM AI" XaPaK THPsc ná NT XPHZIMÓ*e*«, Exemplum ἃ 73 ὑβριστικῆς distractum est in duo: xf εἰ κάλ- Aog ἦσϑα (sic), πολλοὺς ἂν εἶχες φίλους et xy ἄλλως" Eixó- τως σε φεύγειν ἀεί, quibus vocibus desinit totum. Pars antiqua incipit cum fol. 8 verbis ἀπαγγελτικὴ δέ ἐστιν (8 21) et desinit fol. 10" verbis (8 92) φιλοσόφοις οὐχ ἁρμόξει. Contuli hanc partem a. 1895. Item Weichertus huius tantum partis codicis littera .A insigniti p. IL tabulas phototypicas adhibuit.
Sequuntur fol. 10" Demetrii ἐπιστολικοὶ τύποι (— p. 1—12 Weich.), fol. 19" Phalaridis, 19" Isidori Pelus., 59* Firmi epi- scopi Caesareensis, 56" Theophylacti Simocattae epistulae. De fol. 107 sqq. cf. Proleg. sub n. 185.
26. Darmstadiensis 2773?) miscell. bomb. sc. XIV exe- unt. vel XV ineunt. (— D) fol. 300'—3^00" inscriptione pri- vus, à. 1810 Parisiis a Bastio emptus. Cum peccatis tum duabus lacunis maioribus laborat. Sub initium manu secun- da correctus est. Collatus est ἃ Croenerto et a Carolo Denig,
1) Proleg. sub n. 185. 2) Codex idem excerpta Libaniana continet, quae litteris Darm insignita adhibui. Cf. t. II 118. Proleg. sub n. 258.
19 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
sed ab hoc parum accurate, qui lectiones ab Hercheriana editione discrepantes protulit in programmate gymnasii Mo- guntiacensis 1899 inscripto: Mitteilungen aus dem griechi- schen Miscellancodex 2773 der GroBherzoglichen Hofbiblio- thek zu Darmstadt p. 16 et 17, quibus Weichertus p. L usus est. Contuli.
Eiusdem classis est codex
437 27. Cantabrigiensis bibliothecae universitatis Kk. VI 23 chart. formae quart. min. sc. XV exeunt. exaratus, ut creditur!), a Georgio Hermonymo Spartano, olim I. B. Altini, deinde Ioannis Mori Episcopi Norvicensis, a. 1715 & rege Georgio bibliothecae universitatis Cantabrigiensis dona- tus. Libellus inscriptus περὶ ἐπισταλτικοῦ χαρακτῆρος conti- netur ultimis codieis foliis 48— 67, quae efficiunt quaterni-
ones tres (o?" fol. 8; B^" fol. 9 et 16; γ᾽" fol. 17). Incipit ὁ uiv ἐπισταλτικὸς, desinit x«l τῶν καταϑυμίων ἀπολαύων. Examinavi.
Eidem denique classi tribuendus videtur codex
488 2928.Havniensis bibliothecae regiae qu.212b*), chart. exaratus a. 1496 ab Ioanne Trithemio testibus inscripti- onibus fol. 14" τέλος ἔτει τῷ ἀπὸ τῆς χριστοῦ σωτῆρος ἡμῶν γεν- νήσεως χιλιοστῷ τετρακοσιοςῷ ἐννεακοστῷ ἔκτόῳ (sic) μηνὸς φε- βρουαρίου τα᾿ ἐγὼ μὲν γὰρ ᾿Ιωάννης ὃ Τρυϑημίος τοῦ μονα- στηρίου τούτου ἐν Σπανὴμ ἀββὰ γέγραφα εἰς τὴν ἐμοῦ χρῆσιν καὶ τῶν ἐμῶν ἀδελφῶν οἷ fol. 16* Abbas anno 1496 Io. Tri- lemios scripsi. Fol. 1" inscriptus est περὲ ἐπισταλτικοῦ χαρα-
1) M. Vogel-Gardthausen 74.
2) Ada Adler, Catalogue supplémentaire des Manuscrits grecs de la Bibl. royale de Copenhague, Kgl. Danske Vidensk. Selsk. Skrifter. 7. R. hist. og filos. áfd. I15, Kopenhagen 1916 (— Mém. de l'Acad. des Sciences VII sér. (Lettres) t. 2 n. 5 p. 313) p. 13. Hic codex loannis Trithemii Abbatis Spanhemensis nume- rum 17 gerit in indice Graecorum voluminum edito in Para- lipomenis opusculorum Petri Blesensis et loannis Trithemii a Ioanne Busaeo Coloniae Agrippinae 1624 p. 787: Codex minoris formae scriptus in papyro, in quo subiecta continentur. li. 1 De generibus epistolarum, Item epistolae formatae, num. 37, quarum interpretatio Latina de verbo ad verbum est e regione apposita etc.
LIBAN!] QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 13
πκτῆρος. Desinit fol. 13" verbis 8 92 οὐχ ἁρμόξει. Sed a fol. 16' sequuntur inscripta: de epistolis componendis et dietandis παραδείγματα τῶν ἐπιστολῶν editionis Hartungi- anae inde a χαλεπῶς φέρω — Graviter quidem fero us- que ad λξ΄ Περιττὸν μὲν ἡγοῦμαι — Supervacaneum opi- nor, quod desinit fol. 77" et 78" verbis ὅπερ σὺ πράξων εἴης διὰ σαυτὸν, ἔρρωσο — quod du facturus es propter ipsum.
Non quidem libellum περὶ ἐπισταλτικοῦ χαρακτῆρος, Sed praeter Aesopi vitam fabulasque (fol. 3—15 et 20—24) e Trithemiano descripta exhibet exempla illa 34 codex
29. Caroliruhensis 507, olim Christiani Ioachimi Hal- 439 leri de Hallerstein, deinde Durlacensis 36r exaratus a Wilibaldo Pirekhaimero a. 1501 testibus inscriptione involueri membranacei Aesopus Graecus Scriptus per Ho- norandum | Virum Wilibaldum Pirckhamerum /| De Norin- berga 1512 WP et subscriptione folii ultimi (875): 15 τέ- Aog 01!) Concinunt exempla cum Hartungianis, sed tria (γ΄ "Axoso σε, η΄ Τὴν μόνην, νη΄ Σπεύδετε τοῖς) omissa sunt et, γραωδες μὲν ἐστιν ut 17 inter πρότερον γε et tdov o δεκτὸς χρόνος interpositum est. Versio latina inter lineas rubricata est. Mea gratia inspexit Carolus Preisendanz.
Tertiae propaginis sunt codices
30. Parisinus gr. 1630, prius numeris 1998, 2216,3502 440 insignitus (— P) formae duod. in charta levigata sc. XIV exa- ratus Francisco I regi Gallorum ab Antonio Eparcho dona- tus teste inscriptione fol.8" χτῆμα ἀντωνίου τοῦ ἐπάρχου ἧ), ὃ δέδωκε τῷ κραταιῷ βασιλεῖ κελτῶν fol. 166"—170 rubricatus πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος. De- scriptus est a Duebnero in usum Westermanni, qui eum lit- tera P insignitum adhibuit. Cuius apparatu Weichertus, qui eum litteris Pr insignivit p. IL, egoque usi sumus. Hinckius
1) Holder, Die Karlsruher Handschriften p. 94. Hausrath, Unters. zur Überlief. der aesop. Fabeln (N. Jahrb. f. klass. Phil. Suppl. XXI) 287.
2) Steph. le Moyne Varia Sacrorum t. I (Lugd. Bat. 1684) 511 μ΄ IIoóxAov τοῦ Πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος.
14 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
e parte tantum codicem usurpavit littera X insignitum p. 545. Partem opusculi ex eo descriptum Boissonadius, Phi- lostr. epist. Parisiis et Lipsiae 1842, 52 sq. edidit. Ipse in- spexi.
Cum hoe ita conspirat, ut ex eo descriptus esse videatur
441 31. Parisinus gr. 2551, prius numeris 1587,1727,3233
insignitus, chart. formae quart. miscell.sc. XV fol. 119—128 rubricatus πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρα- κτῆρος ab Hinckio p. 545 littera Y insignitus sed e parte tan- tum adhibitus est, cuius copiis usi sumus Weichertus, qui eum litteris Py insignivit p. L, egoque, qui codicem inspexi, sed ab apparatu exclusi.
Ex hoc descriptus est, quippe qui etiam in antecedenti- bus p. 117 et 118 concinat, codex
32. Oxoniensis Bodleianus Miscellaneus 104!) sc. XV/XVI p. 144—153 inscriptus πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος. Quem Weichertus Rabii sche- dis usus litteris Oz insignivit p. L, sed iure ab apparatu removit. Inspexi.
Cum P quidem artissime cognatus, sed e codice familiae Pa B correctus est codex
442 88. Vindobonensis philos. et philol 149?) chart. formae quart. sc. XV miscell . ab Augerio Busbeckio Con- stantinopoli comparatus fol. 169 collatus a Vahleno in usum Hinckii, qui eum littera V insignitum p. 545 e parte tan- tum adhibuit. Cuius copiis usi sumus Weichertus, qui co- dicem litteris Vi» insignivit p. L, egoque, qui eum ab appa- ratu exclusi.
Contra ex eodem quo P fluxit codice
413 34. Palatinus Heidelbergensis 43 (— H) bomb. sc. XIV fol. 34", 357", 31'" inscriptus πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος a Kaysero in usum Wester- manni collatus, qui eum littera Z7 insignivit. Cuius apparatu Weichertus p. L egoque usi sumus. Hinckius codicem, quem
1) Cf. t. VIII 362 n. 289. 2) Nessel, Catal. codd. Bibl. Caesar. pars IV p. 88.
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 15
olim (p. 550 not. 25) in reditu Parisiis Romam facto inter-
cidisse opinatus erat, quamquam verum iam apud Wilkenum,
Geschichte der Heidelberger Büchersammlung p. 276 repe-
rire potuit, postea ipse Heidelbergae meum in usum inspexit. Parum integer est codex
35. Parisinus gr. 1749, olim Regius 3339 chart. formae 444
quart. sc. XVII fol 24 inscriptus Πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος, qui iam media in linea folii sequentis 25 desinit verbis 8 51 οἰκείαν ἁρμόσας προσηγορίαν. Proxime & Parisinis 1630 (— P) et 2551 (supra num. 30 et 81) stat. Usus est codice Hinckius, qui eum littera Z in- signivit p. 545, sed ab apparatu exclusit. Quem secutus est Weichertus, qui eum litteris Pz insignivit p. L. Ipse inspexi.
Singularem efficiunt classem codices, qui exempla eaque non solum genuina, sed etiam spuria!) anteponunt parti quar- tae id est praeceptis $ 46 αὗται μὲν οὖν — 51 κατόπιν αὐτῶν βαίνειν. Cuius sunt —
36. Laurentianus LV 7 chart. formae quart. min. 8c. 445 XV litteris nitidis, sed valde minutis exaratus, inscriptus fol. 321" περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος πρόκλου σοφιστοῦ. Desinit fol. 8245. Codicem littera L insignitum Hinckius et Weichertus p. LVIII, qui tabulis phototypicis usus est, ad- hibuerunt. Nihil bonae frugis praebet. Nam in universum cum PH facit, ubi ab his recedit, fere peccat. Imprimis multa vocabula omisit. Praeterea vim codicis Pb expertus est. Itaque eum ab apparatu critico exclusi.
Cum hoc ita concinit, ut ex eo descriptus esse videatur, codex
37. Bodleianus Baroccianus gr. 125 chart. formae 446 folii min. sc. XVI exaratus manu Nicolai Malaxi, si fides habenda inscriptioni fol. 239" χεὶρ νικολάου μαλαξοῦ πρω- τοπαπᾶ ναυπλοίου ταύτην τὴν βίβλον Pygews?) fol 147—
1) Weich. p. LX.
2) At haec manus ab ea, qua codex exaratus est, differt septemque paginae vacuae inter fol. 289" et partem anteceden- iem intermissse sunt.
16 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
156 inscriptus Πρόκλου σοφιστοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου χαρα- κτῆρος. Weichertus p. LVIII Rabii schedis usus eum litteris Ba insignivit. Ipse inspexi. j
Item cum Laurentiano LV 7 concinit codex
44 38. Parisinus gr. 2671 olim 3511 chart. formae duod. sc. XV nitidissime exaratus fol. 398" rubricatus περὶ ἐπι- ὁ ἐπισταλτικὸς στολιμαίων χαρακτήρων ᾿). Incipit Ὁ ἐπιστολιμαῖος χαρακτὴρ πολυσχιδὴς ποικίλος τε καὶ πολυειδὴς ὑπάρχει. Desinit fol. 418. Ante- cedunt. inde ἃ fol. 347 epistulae eaedem fere quae in Vati- cano 306 editae ἃ Weicherto p. 37sq., qui codicem litteris Pr insignivit p. LVIII?), quarum prima παραινετικὴ ru- brieata Τῶν πανταχόσε διαφημιξομένων σπουδαίων ἀνδρῶν, ultima μικτή᾽ τῶ μεγαλοπρεπεστάτω καὶ πανευγενεστάτω αὐὖ- ϑέντη ἐξ ἐμοῦ τῶ λογοϑέτη καὶ πανοικιοτάτῳ τοῦ κραταιοῦ καὶ αὐϑέντου μου ἁγίου τοῦ βασιλέως. τὴν παροῦσαν δε- ητήριον γραφὴν τολμηρῶς ὃ δούλος σου πέπομφα τὴν παρ᾽ ἐμοῦ σοι χρεωστουμένην δουλικὴν προσκύνησιν, des. ἐπὶ σοὶ μετὰ ϑεὸν τὰ τῆς ἐλπίδος μοι ἐπερρίφϑησαν (fol. 368) et ὅπως ὃ πατριάρχης κωνσταντινουπόλεως γράφει τῶ πάπα δώ- μῆς πτλ. (fol. 881")?) et εἰσὶ δὲ πᾶσαι — μικτή (-- 8 4), quae pars in libello ipso deest, et succedunt inde a folio 418 tractatus περὶ μεϑόδου ἐπιστολῶν et inde a folio 421 epistu- lae duae consolatoriae ϑνητοὶ καὶ ἀπὸ ϑηντῶν et τὰ σκυ- ϑρωπὰ Pseudolibanianae (— ep. 1550 et 1551 -- Weich. p. 40,19—42,12), de quibus cf. Proleg. n. 279. Inspexi.
1) Manu recentiore suprascriptum est λιβανίου.
2) Eadem collectio epistularum inscripta χαρακτῆρες ἐπιστολῶν διάφοροι extat in Bodleiano miscellaneo gr. 309 sc. XV fol. 219, de quo cf. Weichertum p. LXII, Parisino Suppl. 525 sc. XV fol 93" aliisque codicibus quos recensuit H. Rabe, Mus. Rhen. LXIV 208. Quibus addendus est codex
448 39. Parisinus gr. 2782 A chart. sc. XVI, qui fol. 2157r—237* tractatum continet de modo epistulas scribendi inscriptum ἐπεστο- Ael τεχνικαὶ revera e Pseudolibaniano refictum, sed auctum epi- stulis. De quo vide Weichert. p. LXIII sq.
3) Haec pars etiam in codice Harleiano 5624 chart. sc. XV
fol. 191 extat inscripta ἐπιστολαί. πῶς δεῖ γράφειν πρὸς usyi- στους.
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 17
Cum Paris. 2671 quidem facit, sed partem tantum con- tinet codex
40. Bodleianus Baroccianus gr. 9) chart. formae 449 duod. soc. XV miscell, qui fol. 7" nulla inscriptione incipit Πᾶσαι οὖν ai ἐπιστολαὶ ἃς ὃ ἐπιστολιμαῖος χαρακτὴρ ὑποβάλ- λεταί εἰσιν αὗται (8 4) οὐ definitiones epistularum eodem fere ordine atque Parisinus praebet, sed iam fol. 8" desinit. Cf. Weichert. p. LIX.
Deinde in hane classem refertur ἃ Weicherto p. LIX codex
41. Bodleianus Baroccianus gr. 216?) chart. formae 450 quart. sc, XV miscell. fol. 333; sed nihil nisi exempla atque haec e parte spuria continet. et. H. Babe, Mus. Rhen. LXIV 302 sq.
À quo proxime stat codex
42. Hierosolymitanus bibliothecae patriarchalis 451 8. Sepuleri 370?) chart. formae oct. sc. XV item nihil nisi exempla praebens. Incipit fol. 437 verbis αὐτῶν εὐπραξίας, io^ sunt εὐχαριστικῆς p. 59, 7 Weich. Sequuntur ς΄ φιλική"
lov τῷ πρὸς σὲ φίλτρῳ, ζ΄ εὐκτικὴ᾽ olov εἴθε μοι τὸ ϑεῖον, ὃ ' ἀπειλητικὴ" οἷον εὔξαι παντὶ σϑένει, i9" παραμυϑητική" οἷον ἀκούσας περὶ τῆς συμβεβηκυίας 3), cuius finis in folio 433 culpa bibliopegi transposito legitur καὶ πάσης λύπης ἀνώ- τερον simul cum x' ὑβριστική᾽ οἷον εἰ καλὸς ἦσϑα et se- quentibus usque ad λη΄ ἐπιτιμητική᾽ αἰδέσϑητι λοιπὸν ἐφ᾽ οἷς. Inspexi. III.
Nonnulli codices formam e Libaniana et Procliana recen-
sione mixtam exhibent. E quo genere est codex
43. Vaticanus gr. 306 bomb. formae folii min. sc. XIV. 452 Inscriptus quidem est fol. 75" πρόκλου περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος et in nonnullis, velut in epistula 92 μικτῇ cum codice huius recensionis D prorsus concinit, id quod latuit Hinckium p.551, sed cum in pluribus lectionibus cum VU
1) Prol. sub n. 168. 2) Prol sub. n. 243 et 413. 3) Prol. sub n. 133. 4) Cf. συμπαϑητικὴν codicis Barocc. 216 εδ΄ apud Weich. p. LX.
18 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
codicibus Libanianis facit tum ordinem eorum servavit teste eodem Hinckio, qui eum littera 7 insignitum in lucem pro- iraxit. Sed non solum etiam proprias in libello exhibet lec- liones, sed etiam post μικτὴν inde a folio 77 usque ad 88 magnum numerum exemplorum spuriorum subiunxit, quae Weichertus ex eo litteris Vaf insignito p. LVI edidit p. 37 —66 usus tabulis phototypicis. Quas mihi quoque inspicere licuit. Hinckius et hune secutus Weichertus tantum in epi- stulis ipsis lectiones eius protulerunt, sed in his quoque sine ullo detrimento praetermittuntur. De fol. 80 ef. Proleg. sub n. 281, Ex eodem fonte manavit codex
458 44. Vaticanus gr. 1733 chart. formae oct. miscell. 86. XV exeunt. fol. 202" aeque atque ille inscriptus πρόπλου περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος, sed iam fol. 214 ᾿Ερωτική verbis ἐντρυφᾶν διαιτήμασιν (— 58, 10 W.) desinit. Quem Weichertus Rabii schedis usus litteris Vb insignitum p. LVI in apparatum recepit nullo fructu. Inspexi.
464. 45. Marcianus gr. 521 chart. formae quart. sc. XIV, qui fol. 102" incipit verbis $ 49 μιμούμενος. ὥσπερ γὰρ (— p.34,8) et fol. 103—105" exempla spuria inscripta ἕτεραι émioro- Ael ὅμοιαι subiecit inde ab ἐπαινετικῇ᾽ οἵ τὰς ἀρετὰς (p.37, 1 Weich.) usque ad παραγγελτικὴν ἢ ἐπιφωνηματικήν᾽ τῶν ἡμετέρων πολλάκις (p. 60,21 W.) Mea causa examinavit loannes Veludo. Weichertus litteris Ma codicem insignivit p. LVI.
Cum Vaticano 306 arte cognati sunt codices parum integri:
455 46. Laurentianus LIX 5 membr. formae quart. mai. sc. XV, sed initio earet. Nam fol. 106" ineipit verbis λοιδο- ρίαις σοι χραίνειν, quae sunt παροξυντικῆς (p. 43,9 Weich.). Sequitur παραμυϑητικὴ: τὰ σκυϑρωπὰ (p. 41, 19) et ultima est fol. 110* ἀμοιβαία quae incipit "Qc ἀληϑῶς οὐδὲν τῆς ἀγάπης et desinit xoi ἡμῶν ὑπερευχόμενος (— 87 p. 54, 21—55,13 Weich.). In lucem protraxit Hinckius p. 542. Exempla spuria ex eo littera F insignito p. LVI edidit Wei- chertus p. 43—55 tabulis phototypicis usus. Cf. Proleg. sub n. 282.
LIBANH QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 19
Nihil nisi haec exempla spuria e codice huius generis descripta exhibet
47. Palatinus Heidelbergensis gr. 356!) sc. XIV in- eunt. fol. 52" inscripta ἐπιστολαὶ διάφοροι. Prima epistula est of ἀρετὰς μετιέναι (— p. 37, 1 W.); post ἀμοιβαίαν: ὡς ἀληϑῶς οὐδὲν (87 p.54, 21 W.) extant fol. 55 εὐστόμισ... γράψας καὶ λίαν ἐπιτυχῶς, fol. 56" ἑτέρα: ὁ τῶν παρόντων μοι τούτων et τῇ καλῆ ταύτη καὶ χαριεστάτη, fol. 56" ἐδε- ξάμην τὴν καλὴν et τῆς ϑεοφιλείας Gov des. ἀμέλει. Inspexi. E meis schedis de codice rettulit Weichertus p. LXXV.
Alius generis, sed et ipse inter codices mixtae recensi- onis referendus est codex
48. Vaticanus gr. 942 chart. formae oct. sc. XVI?), 456 qui fol. 61 praebet inscriptionem quidem Proclianam περὶ τοῦ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος, sed libellum ipsum cum for- ma Libaniana concinentem usque ad verba κατόπιν αὐτῶν βαίνειν (S 51), quibus desinit. In lectione $7 ὄκειται pro ὑπο- βάλλεται ὃ 4 cum Havniensi 1985 facit. Inspexi. Plura de eo e Rabii schedis rettulit Weichertus p. LIII.
Mirum in modum et e Libaniana et Procliana recensione hausit sed ita ut utramque non in unam contraheret, sed per se constare sineret, auctor formae quam exhibet codex
49 Laurentianus conventuum suppressorum 20 467 antea abbatiae Florentianae 2741 chart. formae quart. exaratus a. 1841 a Leone Monomacho teste inscriptione fol. 18 λέων ὃ μονομάχος. ἕτους c?" o" μοῦ 8΄ (— anno mundi 6849), fol. 74 inscriptus λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολιμαῖοι χα- ρακτῆρες. Nam incipit prior libellus ab Ὁ μὲν ἐπισταλτικὸς χαρακτὴρ --- αἵδε (8 1—4 init.) statimque succedunt exempla singulorum generum ἃ παραιϊνετικῇ usque ad μικτήν (8 52 — 92). Altera vero scriptio fol. 77 inscripta Πρόκλου περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος nihil continet nisi partem inter illas mediam incipientem a δεῖ τὸν ἀκριβῶς ἐπιστέλλειν ἐϑέ- Aovra et desinentem verbis κατόπιν αὐτῶν βαίνειν (846— 51).
1) Cf. t. VI 500 n. 248 et t. VIII 366 Proleg. sub n. 223. 283. 2) Proleg. sub. n. 172.
20 ΠΙΒΑΝῚ QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
Inter utramque partem fol. 76" inserti sunt Demetrii 'Ezi- στολικοὶ τύποι non quidem pleni, sed iam desinentes vocibus ὡς πρὸς φίλον γραφόμενος (p.3,5 Weich.). Codex, quo in recen- sione Libaniana usus est, inter V et U stetit, quo in Pro- cliana, cum codice, e quo P et H fluxerunt, cognatus fuit, sed in multis et neglegentia et novandi studio auctor peccavit. Codicis mentionem fecit a Rudolfo Schoellio edoctus Hinckius p. 546 not. 19, quem secutus est Weichertus p. LIV. Ipse in- spexi. Ex hoc descriptus est codex
458 50. Bremensis bibliothecae urbicae plut. I. b. 23 num. 63 insignitus in indice Omontii!), bomb. formae oct. sc. XIV, olim Antonii Malaspinae teste inscriptione folii tertii praefixi Σὺν Θεῷ κτῆμα ἡ παροῦσα βίβλος Mvvovíov Ma- λασπίνα τοῦ Φωκαέως, postea Melchioris Goldasti teste inscriptione eiusdem folii: Ex biblioth. Goldasti, qui fol. 238 — 236" easdem tres partes forma prorsus eadem atque Lau- rentianus exhibet. Contulit Weichertus, qui codicem litteris Br insignivit p. LIII; sed ab apparatu critico eum removen- dum esse ex iis, quae de Laurentiano dixi, consequitur.
Cum Laurentiano et Bremensi prorsus congruit excepto
quod Demetrii Τύπους ἐπιστολικοὺς omisit codex
459 51. Parisinus gr. 2562 bomb. sc. XIV/XV fol. 140— 142, de quo e Rabii schedis rettulit Weichertus p. LIV. Denique mentio fiat nonnullorum tractatuum e libello Pseudolibaniano refictorum. Unum, qui codice Parisino gr. 2782 A continetur inscriptus ἐπιστολαὶ τεχνικαί, iam supra p. 16 not. 2 n. 39 tetigimus. Alter inscriptus περὶ τοῦ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος καὶ πόσα εἴδη διαφορᾶς αὐτῶν καὶ ὀνομάτων, qui codicibus 460 52. Vindobonensi theol. 231 sc. XV fol. 16'—17" et 4061 53. Parisino gr. 2830 sc. XVI fol. 2377—9239" ?) con- 1) Centralblatt f. Bibl. VII 370. 2) E quo codices Paris. gr. 2731 sc. XVI fol. 141'—143" et 462 53a. Suppl. gr. 543 sc. XVI/XVII fol. 11'—13" fluxisse recte
coniecit Weichertus p. LXV. In margine codicis Suppl. 548 manu recenti scriptum est: Cod. Heg. 3327 fol. 237 (i. e. Par. 2830).
LIBANIH QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 21
tinetur, paraphrasis instar libelli vestigia sequitur, sed exem- pla praetermittit itaque in praecepto χρηστέον δὲ xai (oro- ρίαις καὶ μνημονευτέον μύϑων καὶ παλαιῶν συγγραμμάτων καὶ παροιμιῶν εὐστόχων (-- p. 35,5) desinit. De quo pluri- bus disseruit Weichertus p. LXIV sq.
54. Ab hoc pendere videtur tertius tractatus, qui conti- 463 netur codice Vaticano gr. 1405 chart. a. 1493 Patavii ἃ Seipione Carteromacho exarato inscriptione privus, sed in fine exempla addidit. De quo cf. Weichertum p. LXVII.
55. Tertius est Laurentianus Acquist. 39 sc. XVI, 464 de quo cf. Nic. Festam, Stud. Ital. di filol. class. V 197 sq. et Przychockium, Stud. Vindob. XXXIII 259.
E numero maximo codicum, qui libellum nobis tradi- derunt, quaternos utriusque classis ut optimos duces elegi- mus. Rationem autem quae inter hos intercedit uno obtutu percipies stemmate quod sequitur.
Testimonia, si missos facis tractatus quorum mentionem supra p 20 feci, non sunt nisi duo loci in τόπῳ κοινῷ περὶ φίλων καὶ φιλαδελφίας sermonis VI Maximi Confessoris, de quibus supra p. 2 egi.
56. Editio princeps libelli a Pontico Virunio cu- rata a. 1501 Rhegii Langobardorum prodiit. De qua editor in praefatione haec protulit: Ponticus Virunius litterarum
29 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
graecarum studioso cuicumque benefacere ... Addidi (sc. ᾿Ἐρωτήμασι τοῦ Χρυσολωρᾶ quae 64 prima folia editionis implent) insuper .Libanium de modo epistolandi: opus- culum excellentissimum: ei plane mecessarium: el anliqui- talem codicis reveritus nihil immutare ausus: neque punctum tangere: quamvis doctus quidam in latinum imutatum (sic): et perversum sibi inscripserit!). Sequitur opusculum foliis 10 et dimidio comprehensum inscriptum Zfiflevíov σοφιστοῦ énu- στολιμαῖον χαρακτήρες (sic) Incipit Ὁ μὲν ἐπισταλτικὸς χα- ρακτὴρ. desinit τῶν καταϑυμίων ἐπαπολαύων. Τέλος. In fine legitur: RAegiüi Lingobardiae impensis nobilis Simonis Bom- basi et sociorum Pontici Virunii e presbyteri Dionysii Ber- thochi: Benedictus Mansius Carpensis impressit. 1501 Iul. Codex cuius vestigia se quam accuratissime pressisse testa- tur editor, fuisse videtur non Parisinus 1389 sc. XVI, quem censuit Weichertus p. LXX, sed codex cum Berolinensi artissime cognatus. Exemplar editionis hodie rarissimae in bibliotheca Bodleiana repperi, cuius lectiones a Weichertiana discrepan- tes A. B. Poyntonus mihi exscripsit. Quas litteris pr signatas in apparatum recepi.
57. Idem vir doctus libellum in sermonem latinum con- vertit et Antonio Pyrrho dedicavit, ut in praefatione libelli post mortem ipsius cum Francisci Nigri de modo epistolandi tractatu Venetiis per loannem de Tridino alias Tacuinum ἃ. 1525 et per Bernardinum Bindonum a. 1544 editi expo- suit his verbis: Ponticus Virunius magnifico Antonio Pyrrho benefacere. Dum essem in navi Antoni Pyrrhe — per Padum ex Rhegio Lingobardiae Tücinium navigans, ubi non minus divitiis quam gloria maiorum flores — subiit, quod quasi exemptus laboribus meis publice legendi 4n via illa po- teram amore tuo in latinum. convertere sermonem Libanii, quem in manibus habebam ariem epistolarem, appetentibus laudem dicendi accumulatissimam, cum tantopere, tamdiw el ubique urbium fuissem rogatus, itaque inter navigandum eam partem librorum ipsius, quam cum erotemalis impresseram
1) Num Franciscum Philelphum significat?
LIBANHI QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 23
graece coepi discurrere, tunc fraler Georgius Mascalonnus pro notario esse voluit calamo excipiens diclata, sicque a prandio ad coenam complevimus ego Libanium, ille matutinum.
58. Num hanc editionem principem ante oculos habuerit cum hunc libellum e graeco latinum fecit Iacobus Mer- catus Silvestrinus, a quo Libanii characteres ex graeco in latinum conversi extant in codice Magliabecchiano 1394, nunc dicere nequeo.
59. Contra ad eam redit versio latina Wolfgangi Ane- moecii, quae inscripta: JLibanii sophistae apud Graecos doctissimi Epistolares Characteres Wolfgango Anemoecio in- terprete extat in Farraginibus epistolarum Laconicarum Ba- sileae a. 1545 editis.
60. Sed editio quae inscripta “ιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστο- λιμαῖοι χαραχτῆρες. ᾿άἀνωνύμου τινὸς πρὸς Ἡρακλείδην ἐπι- στολικοὶ τύποι Libanii Sophistae de conscribendis epistolis. Auctoris cuiusdam incerti ad Heraclidem epistolarum formu- lae. Βασιλεῖ τ᾽ ἀγαϑῷ κρατερῷ τ᾽ αἰχμητῇ. Parisiis MDLVIII. Apud Guil. Morelium in Graecis typographuwm Regium pro- diit (— Mor), editionem principem, quaeum in forma ex- terna concinit, pro fundamento quidem habuit, sed complu- ribus locis ex alio codice correxit et τύπους ἐπιστολικοὺς ad- didit. Adhibita est a Westermanno, qui Guil. Morellum pro editore habuit, sub sigillo p. Quem secutus sum.
61. Repetita et versione latina instructa est haec editio Lugduni 1614 typis Iohannis Iullieron. Inscripta est similiter “ιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολεμαῖοι χαρακτῆρες Liba- nii βορ)ιϊδίαο Characteres hoc est Notae et formulae Episto- larum. Cf. Weichertum p. LXXI. Nihil est cur adhibeatur.
62. Recensionis Proclianae editionis auctor extitit Ioan- nes Hartung Friburgensis (— Har) libello inseripto Περὶ τοῦ ἐπισταλτικοῦ χαρακτῆρος Basileae a. 1548 edito. Usus est codice familiae D quem superiore anno se a Michaele Vuestermanno accepisse, sed quem ἃ non paucis mendis re- purgatum emittere destinasse in praefatione testatur. In fine subiecta sunt παραδείγματα τῶν ἐπιστολῶν et exempla epi- stolarwm a diversis exercitii gratia Latine conversa i. e. 81
24 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
epistulae graecae noviciae a discipulis Hartungi Georgio 8, Schomberg, Davide Capitone, Iacobo Vaccio, Augustino Gunt- zero, Marco Aequatorio, Cunone a Vualbrun, Balthasare Aeanthio in sermonem latinum conversae.
63. Partim repetita, partim aucta est opera Hartungiana in libro inscripto: Epistolarum Conscribendarum |. Metho- dus, una cum Exemplis, incerti auctoris, Graece et Latine, in utriusque linguae studiosorum gratiam nunc mulio quam an- lea et emendatior οἱ locupletior edita. Ioamne Sambuco Pan- none Tirnaviensi interprete, Item, ᾿Επιστολικοὶ Τύποι, Hoc est, Epistolarum formae quasi figuris designatae. Libellus plane aureus, nunc primum ab eodem Ioan. Sambuco de Graeco Latinus factus. Adiccimus ct aliorum de scribendis Epistolis libellos. Basileae, Per Ioannem Oporinum et subscriptae: Anno Salutis humanae M. D. LII. Mense Martio. Sam- bucus enim auctor libri primum p. 9— 23 praebet versionem liberiorem textus Hartungiani inscriptam: 126 conscriben- dis epistolis libellus de graeco LLatimus faclus per Ioannem Sambucum P., de qua in praefatione Wuolfgango et Geor- gio Kremeris, Viennensibus Austriacis, Georgii Tanneri disci- pulis, Lutetiae a. 1551 adscripta haec dicit: Comwerti his diebus Lybanii, ut quidem mihi videtur, libellum de formis epistolarum ... Quem et ipsum vobis ego nuncupo fratribus . . . Porro autem praesentio hanc primam quasi ingressionem vertendi meam, non quidem illam novam ratione, sed a doctis repetitam, nonnullam habituram reprehensionem, quod. ea. li- berior si, Negare id non possum. Veruntamen feci id, tum quia exemplar Graecum qmendosum erai: tum quia mon so- lum verba reddenda, sed vero etiam latine faciendum id. esse puiavi. Sed etiam ordinem quo singula epistularum genera tractantur ratione nova, de qua Weichertus p. LXXI sq. ret- tulit, mutavit. Sequuntur versio latina ᾿ΕἘπιστολικῶν τύπων p. 390—44 facta a Sambuco, textus libelli Hartungianus in- scriptus περὶ τοῦ ἐπισταλτικοῦ χαρακτῆρος cum versione la- tina Caspari Stiblini et Christophori Casseani p. 48— 73, πα- ραδείγματα τῶν ἐπιυτολῶν (37) cum versione latina p. 74— 131, textus graecus '"EmiroAwv τύπων p. 192—143, lo-
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 25
annis Lodovici Vitis et Desid. Erasmi, aliorum de conscri- bendis epistolis tractatus p. 144—303.
64. Editio libelli Sambuciana repetita est in duabus edi- tionibus, quarum prior inscripta: Περὶ τοῦ ἐπισταλτικοῦ χα- ραχτῆρος βιβλίον ἀδέσποτον Lutetiae 1577 ex officina Fede- rici Morelli prodiit, altera inscripta: ᾿ΕἘπιστολικοὶ χαρακτῆρες. Epistolarum conscribendarum methodus Libanio a nonnullis adscripta. E Demetrii Phalerei de Elocutione libro eiusdem argumenti quaedam desumpta. Apud Hieronymum Commeli- num 1597.
65. Duobus libris, Parisino 1630 (P) a Duebnero descripto et Palatino Heidelbergensi 43 (H) ἃ Kaysero collato et du- abus editionibus, Hartungiana a. 1548 (b) et Morelliana a. 1558 (p), usus Ant. Westermannus (— Wes) recensionem Proclianam inscriptam Πρόκλου τοῦ Πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστο- λιμαίου χαρακτῆρος Lipsiae a. 1856 edidit.
66. Quem firmiter, ut ait, presso vestigio secutus est R. Hercher in Epistolographis Graecis p. 6—13 (— Her) rarius ex alio quodam codicum ab Hinckio adhibitorum ut Vaticano 306, Ottoboniano 259 quam ex ingenio ipsius lec- tione mutata.
67. H. Hinckius(annal. philol. 1869, 537—562) (— Hin) immemor operae Westermannianae Proclianae recensionis co- dices Laurentianum 55, 7, Vindobonensem philos. et philol. 149, Parisinos 1630, 2551, 1749 adhibuit quidem, sed co- dicibus recensionis Libanianae, quam genuinam perspexit, VU Ottoboniano 339, Vaticano 753, Laurentianis 57, 34 et 60, 14 iure postposuit, etsi codici V maiorem auctori- tatem tribuit et in verbis delendis modum excessit.
68. Atque hunc quidem secutus est novissimus editor Valentinus Weichertus (— Wei), cuius pro patria mor- tem lugemus: Demetrii et Libanii qui feruntur τύποι ἐπι- στολικοὶ et ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες Lipsiae 1910, sed ad iustam recensionem non pervenit. Nam ex apparatu Hincki- ano et Westermanniano hausit quidem et multos codices primus adhibuit, sed inter hos plus uno nihil iuvat nisi apparatum onerat. Codicum genera quidem recte distinxit,
96 SIGLA CODICUM ET EDITIONUM
Sed rationem quae inter haec intercederet non quaesivit. Itaque ante omnia stemma codicum stabiliendum singu- lique tantum codices, qui locum certum in via traditionis obtinent, ducum instar in apparatum criticum recipiendi erant. Quae minus recte e codicibus rettulit, tacite correxi.
SIGLA CODICUM ET EDITIONUM
V -— Vaticanus gr. 916
U τὸ Vaticanus gr. 1391
Pa — Parisinus gr. 2881
B -— Berolinensis gr. 808
A -— Ambrosianus B 4 sup. (81)
D - Darmstadiensis 2173
I' — Parisinus gr. 1630
H -- Heidelbergensis Palatinus gr. 43
pr — editio princeps Virunii 1501 Rhegii Langobardorum
Har — ed. Hartungii Basileae 1548
Mor — ed. Parisina 1551 (et 1558) apud Guil. Morelium Wes — ed. Westermanni Lips. 1856
Hin — ed. Hinckii aun. philol Fleckeis. 1869 p. 552—562
Her — ed. Hercher, Epistolographi graeci, Paris. 1873 p. 6—13 Wei — Demetrii et Libanii qui feruntur τύποι ἐπιστολικοὶ et ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες ed. Weichert, Lips. 1910 p. 18—84.
᾿Επιστολιμαῖοι χαρακτῆρες.
1. Ὁ μὲν ἐπισταλτικὸς χαρακτὴρ ποικίλος τε καὶ πολυ- σχιδὴς ὑπάρχει, ὅϑεν τῷ γράφειν βουλομένῳ προσήκει μὴ ἁπλῶς μηδ᾽ ὡς ἔτυχεν ἐπιστέλλειν, ἀλλὰ σὺν ἀκριβείᾳ πολλῇ καὶ τέχνῃ ἄριστα δ᾽ ἄν τις ἐπιστεῖλαι δυνηϑ.είη, εἰ γνοίη, τί τέ ἐστιν ἐπιστολὴ καὶ τί λέγειν ὅλως ἐν αὐτῇ ϑέμις καὶ εἰς πόσας προσηγορίας διαιρεῖται.
2, ᾿Επιστολὴ μὲν οὖν ἐστιν ὁμιλία τις ἐγγράμματος ἀπόντος πρὸς ἀπόντα γινομένη καὶ χρειώδη σκοπὸν ἐκ- πληροῦσα, ἐρεῖ δέ τις ἐν αὐτῇ ὥσπερ παρών τις πρὸς παρόντα.
9. διαιρεῖται δὲ εἷς συχνάς τε καὶ παμπόλλους προσ- ηγορίας. οὐ γὰρ ἐπειδὴ ἐπιστολὴ προσαγορεύεται ἑνικῷ
8 Lib. ep. 1225 (XI 309, 16)
1 ᾿Επιστολιμαῖοι χαρακτῆρες om D λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολι- μαῖοι χαρακτῆρες B U pr Mor λιβανίου ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες Pa πρόκλου τοῦ πλατωνικοῦ περὶ ἐπιστολιμαίου ζαφαντῆφος P H Wes Her cf. p. 35,9 περὶ τοῦ ἐπισταλτικοῦ χαρακτῆρος Har
2'O om D rs] om P ri; Pa πολυσχεδὴς VUBD 8 xol ante τῷ D Har Mor Wes Her τῶ τὸ γράφειν U 4 μὴ δὲ U PaB pr μὴ δ᾽ D 5 ἄριστ᾽ àv D Har Mor rig ἐπιστεῖλοι Óv- νηϑείη pr τις δυνηϑείη ἐπιστεῖλαι PaB. ἐπιστεῖλαι δυνηϑείη PH ἐπιστεῖλαι δυνηϑείη τις .D Har Wes Her ἐπιστεῖλαι τις Mor 6 τίς Har Mor τέ om PaBD pr Har Mor καὶ] ἢ PH ὅλως om PaBPH yr 1 καὶ D Har ἢ reliqui libri pr Hin 8 Ὅρος ἐπι- στολῆς δυΐο᾽ Επιστολὴ rubr Pa οὖν] om V poster Pa ἐστι D
τις om B pr 9 παρὰ ante ἀπόντος D ἀπόντος om Har
ἱγνομένη U ἐμπληροῦσα D [10 ἐρεῖ --- 11 παρόντα om V del in ὥσπερ] ἅπερ ὡς PH ἅπερ ἂν ὡς D Har Mor Wes ἅπερ ἂν Her ἀπών UPH παρόντι PaB pr εἴπῃ τίς ante πρὸς Τὴ Har Mor
11 ἀπόντα PaB pr 19 τε om P ys DHar παμπόλους PaBPH pr παμπόλλας D Har Wes Her 13 οὐδὲ DHarMor
28 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
ὀνόματι, ἤδη καὶ πασῶν τῶν κατὰ τὸν βίον φερομένων ἐπιστολῶν εἷς τίς ἐστι χαρακτὴρ καὶ μέα προσηγορία, ἀλλὰ διάφοροι, καϑὼς ἔφην.
4. Εἰσὶ δὲ πᾶσαι αἱ προσηγορίαι αἷς ὃ ἐπιστολιμαῖος 5 ὑποβάλλεται χαρακτήρ, αἵδε᾽ α΄ παραινετική, β΄ μεμπτι- κή, γ΄ παρακλητική, δ΄ συστατική, ε΄ εἰρωνική, ς΄ εὐ- χαριστική. ζ΄ φιλική, η΄ εὐκτική, 9' ἀπειλητική, ι΄ ἀπαρ- νητική, ια΄ παραγγελματική, ιβ΄ μεταμελητική, ιγ΄ ὀνειδι- στική, ιδ΄ συμπαϑητική, ιε΄ ϑεραπευτική, ις΄ συγχαρη- 10 τική, ιζ΄ παραλογιστική, τη΄ ἀντεγκληματική, νϑ'΄ ἀντεπι- σταλτική, κ΄ παροξυντική, κα΄ παραμυϑητική, κβ΄ ὕβρι- στική, κγ΄ ἀπαγγελτική, κδ΄ σχετλιαστική, κε΄ πρεσβευ- τική, κε΄ ἐπαινετική, κζ΄ διδασκαλική, κη΄ ἐλεγχτική, κϑ' διαβλητική, λ΄ ἐπιτιμητική, λα΄ ἐρωτηματική, λβ΄ παρα- 16 ϑαρρυντική, Ay' ἀναϑετική, λδ΄ ἀποφαντική, λε΄ σκωπτική, λς΄ μετριαστική,. λζ΄ αἰνιγματική, λη΄ ὑπομνηστική, 19΄ λυπητική, μ΄ ἐρωτική, μα΄ μικτή.
1 τῶν] τὸν P κατὰ om H τὸν om Pa ἐκφερομένων V Hin fortasse recte φερομένων reliqui libri edd 2 εἷς ex εἰ corr 123 χαρακτὴρ ἐστὶ D Har 3 χκαϑὼς D sed ὡς in ἅπερ corr m* καϑάπερ Har 4 πᾶσαι αἷ αἱ πᾶσαι PH Wes Her ἃς UPa
6 χαρακτὴρ ὑποβάλλεται V Hin. αὗται PaB pr Mor. α΄. παραι- νετική — 17 μικτή om Har α΄ et sequentes litt usque ad μα΄ om UBDH Wei μεμπτητικὴ D 7 φιλική om sed -- in mar V 8 παραγγελτική Pa 9 συμπαϑητική in mar ἐν U om 2
ϑεραπευτιχή 1 in marg U συγχαρητική scripsi cum Wei συγχα- ριτική VB pr συγχαριστική U sed in lit, DPH Mor Wes Her εὐγχαριτική Pa, συγχαρτική Hin cf. infra p. 81,1 et p. 89, 11 et Demetr. form. epist. prooem. p. 2, 18; 10, 16 Wei 10 παρα-
Ao Pa sed zx et ov, rubr ἀντεγκληματικὴ παραλογιστικὴ D
11 παραμυϑητική om 12 ἐπαγγελτικὴ D 18 κζ΄ ài- δασκαλική — ἐλεγκτική om U ἐλεγχτικὴ D sed y inser m*. 14κχϑ΄ διαβλητική om. PaB 16 μετριαστική om V. μεἀριαστική B sed ' del 17 καὶ ante μικτή BDPH pr Mor Wes Her ὁμοῦ πᾶσαι τεσσαράκοντα μία post μικτὴ D αὗται μὲν οὖν (p.33, 6) — βαίνειν (86,1) hic exhibent PH Har Mor Wes Her
ΤΙΒΑΝῚ QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 29
5. Παραινετικὴ μὲν οὖν ἐστι δι’ ἧς παραινοῦμέν τινι προτρέποντες αὐτὸν ἐπί τι ὁρμῆσαι ἢ καὶ ἀφέξεσϑαί τινος. ἡ παραίνεσις δὲ sig δύο διαιρεῖται, εἴς τε προτρο- πὴν καὶ ἀποτροπήν. ταύτην δέ τινες καὶ συμβουλευ- τικὴν εἷπον οὐκ εὖ, παραίνεσις γὰρ συμβουλῆς διαφέρει. 5 παραίνεσις μὲν γάρ ἐστι λόγος παραινετικὸς ἀντίρρησιν οὐχ ἐπιδεχόμενος, οἷον ὡς εἴ τις εἴποι, ὅτι δεῖ τὸ ϑεῖον τιμᾶν" οὐδεὶς γὰρ ἐναντιοῦτοι τῇ παραινέσει ταύτῃ μὴ πρότερον μανείς" συμβουλὴ δ᾽ ἐστι λόγος συμβουλευτι- κὸς ἀντίρρησιν ἐπιδεχόμενος, οἷον ὡς εἴ τις εἴποι, ὅτι 10 δεῖ πολεμεῖν, πολλὰ γάρ ἐστι τὰ ἐκ πολέμου κέρδη, ἕτερος δέ τις ἂν ἀντείποι, ὡς οὐ δεῖ πολεμεῖν, πολλὰ γάρ ἐστι τὰ ἐκ πολέμου συμβαίνοντα, οἷον ἧττα, αἰχμαλωσία, πληγαί, πολλάκις καὶ πόλεως κατασκαφή.
6. ΜΜεμπτικὴ δ᾽ ἐστὶ δι’ ἧς μεμφόμεϑά τινα. 1. παρα- 15 κλητικὴ Óv ἧς ἀξιοῦμέν τινα διά τι πρᾶγμα. 8. συστα-
1 Liban. ep. 1219 (XI 300, 10) 6 Syriani ad Hermog. d: stat. scholl. ed. Rabe II 192
1 xal ante παραινετικὴ DPH Wes Her οὖν om D Har 2 τινὰ UDPH Har προτρέποντες αὐτὸν om V Hin. ἢ om VU Paypr καὶ om D Har Hin Wei inser pr ἀφελέσϑαι D Har &v9- ἐξεσϑαί PH — 37, — 14 κατασκαφή om et eius loco ἡ ἐπιστολή᾽ £n- λωτὴς --- πᾶσιν (p.36,3—6) praeb PH ἡ δὲ παραίνεσις DHar ἡ omJPaB pr τροπὴν ὅ τὴν ἐπιστολὴν post εἶπον UD Har συμ- βουλίας Har 6 μὲν om D Har 7 οὐκ om D οἷον inser D εἴπη VD Har ὅτι omV τὸ---11 δεῖ om PaBpr 9 δέ D συμβουλευτικὸς om V. — 10 oiov om D εἴς D εἴπῃ VDHar ὅτι om V 11 ἐστι om PaB pr τοῦ ante πολέμου PaBD pr Har 12 δᾶν τις Pa sed del et δέ rig inser ἂν inserui cum Wei om libri edd rel ἀντείπη DD Har ἐστι om D Har 13 τοῦ ante πολέμου PaBD pr Har κακά post συμβαίνοντα V Hin ἧτται αἰχμαλωσίαι PaB pr 14 κίνδυνος ante πληγαί D Har ziny«íom V Hin δὲ ante καὶ D Har Mor post κατασκαφή suc- cedit ξηλωτὴς---πᾶσι (p. 36, 8—6) Procl 15 μεμπτητικὴ ID sed ἢ (1) ex ; corr τη δ᾽ om PH δέ VPa Har Hin δὲ B pr ἔστιν pr τινας PaB pr succedit ut constanter ἡ ἐπιστολή" οὐ καλῶς — ὑβρίξων (p.36, 71—9) Procl 16 ἐστε post παρακλητικὴ Pa Wes Her δὲ D Har δέ ἐστι B pr διά cancell Hin at cf. p. 30, 5 et 31, 10
| 30 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
τικὴ δι’ ἧς συνιστῶμέν τινα παρά τινι. ἡ δ᾽ αὐτὴ καὶ παραϑετικὴ καλεῖται. 9. εἰρωνικὴ Óv ἧς ἐπαινοῦμέν τινα ἐν ὑποκρίσει περὶ τὴν ἀρχήν, ἐπὶ τέλει δὲ τὸν. ἑαυτῶν σκοπὸν ἐμφαίνομεν, ὡς và ῥηϑέντα καϑ' ὑπόκρισιν εἰρή- s καμεν. 10. εὐχαριστικὴ δι’ ἧς χάριν γινώσκομέν τινι διά τι. ll. φιλικὴ δι᾽ ἧς φιλίαν ψιλὴν ἐμφαίνομεν μόνον. 12. εὐκτικὴ δι’ ἧς τυχεῖν τινος εὐχόμεϑα. 18. ἀπειλητικὴ δι’ ἧς ἀπειλοῦμέν τινι. 14. ἀπαρνητικὴ δι’ ἧς ἀπαρνού- μενοί τι φαινόμεϑα. 15. παραγγελματικὴ δι’ ἧς παραγ- 10 γέλλομέν τινι περί τινος. αὕτη δὲ καὶ μαρτυρικὴ καλεῖ- ται. 16. μεταμελητικὴ Óv ἧς δοκοῦμεν μεταγινώσκειν ig! οἷς ὑπεσχόμεϑά τινι ἢ καὶ ἐφ᾽ οἷς ἐδόξαμεν ἐσφάλ- ϑαι. 11. ὀνειδιστικὴ δι᾽ ἧς ὀνειδίξομέν τινα ἐφ᾽ οἷς ὑφ᾽ ἡμῶν πέπονθε καλῶς, εἰ ἀμνημονεῖ. 18. συμπαϑητικὴ 15 δι’ ἧς δοκοῦμέν τινι συμπάσχειν ἐφ᾽ οἷς ὑπέστη κακοῖς. 19. ϑεραπευτικὴ δι’ ἧς ϑεραπεύομέν τινα λυπηϑέντα πρὸς ἡμᾶς περί τινος. ταύτην δὲ καὶ ἀπολογητικήν τινες 1 δέ ἐστι post συστατικὴ D Har ut p. 80, 2. 5. 6. 7. 8. 81,1. 18. 32,3. 9. 11. 12 ἐστι PH Wes Her σὺν ἰστῶμεν U ἀνι- στῶμεν V παρά-- 3 καλεῖται om PaBypr τινι] τινα PH 2 λαλοῦμέν Pa καλοῦμέν Β pr τινι PaB pr ὃ παρὰ UPa BD pr Har Mor τῶν B pr ἑαυτὸν U κατ᾽ αὐτοῦ V Hin 4 σκοπῶν in σκοπὸν corr D] ἐκφαίνομεν U ὡς — εἰρήκαμεν om PH ὡς καὶ τὰ δήματα ἢ) Har 5 χάριν om VUPaB pr. τινα V 6 μόνην UPaB pr Har Mor 4 vwwog τυχεῖν V Hin. τυχεῖν εὐχόμεϑά τινος PaB pr 8 ἀπαρτούμεϑά PaBypr 9 τι] τινὰ PaB pr τινὶ D Har φαινόμεϑα om PaB pr παραγγελτική ID Har ἐστι post παραγγελτική D Har ut p. 80, 11.18.14.16. 31,1.2.8 5.8. 10.12.14. 32,2.5.7.14.16. 17. 88,2. 8. ὃ 10 τινα U περί τινος) διά τι PaB pr Mor ποτὲ add Mor. διαμαρτυρικὴ PH.D Wes Her διαμαρτυρητική Har Mor 11 τινι ante μεταγιγνώσκειν U 12 οἷς (1]] ἧς D ὑποδεχόμεϑα DPH Har ὑπερχόμεϑα B pr Mor ὑπεδεχόμεϑα Wes ὑπεδεξάμεϑα Her τινα VU.D Har καὶ om PaBPH pr ἐδεξάμεθα D, sed in ἐδόξαμεν corr, Har σφαζ- λεσϑαι PH Wes Her 18 ὀνειδίξομεν---1ὅ ἧς om U ὀνειδιξζω D κακῶς πράξαντα post τινὰ B pr Mor ég'— 14 ἀμνημονεῖ om Pa 14 πεπονθὼς καλῶς D Har καλῶς πεπονϑὼς PHMor εἰ om DPH Har Wes Her 16 λυπηϑέντα τινὰ D Har 17 ταύτην — 81,1 καλοῦσιν] αὕτη δὲ καὶ ἀπολογητικὴ (ἀπολητικὴ P) λέγε- ται PH Wes Her
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 31
καλοῦσιν. 20. συγχαρητικὴ δι᾿ ἧς συγχαίρομέν τινι εὖ πράττοντι. 21. παραλογιστικὴ δι’ T5 ὑπερφρονοῦμέν τινος ὡς εὐτελοῦς. 22. ἀντεγκληματικὴ δι᾿ ἧς ἐγκαλού- μενοι ἀντεγκαλοῦμέν τινι τὸ ἐπιφερόμενον ἡμῖν ἔγκλημα περιτρέποντες τῷ ἐγκαλοῦντι. 28. ἀντεπισταλτικὴ δι᾽ ἧς πρὸς τὰ γραφέντα ἡμῖν ἐπιστέλλομεν. 34. παροξυν- τικὴ δι᾽ ἧς ἐρεϑίζομέν τινα καὶ παροξύνομεν πρὸς τὴν κατά τινος μάχην. 25. παραμυϑητικὴ δι’ ἧς παραμυϑού- μεϑά τινα ἐπὶ τοῖς συμβᾶσιν αὐτῷ λυπηροῖς. 20. ὑβρι- στικὴ δι’ ἧς ὑβρίξομέν τινα διά τι. 21. ἀπαγγελτικὴ δι᾽ ἧς ἀπαγγέλλομέν τι τῶν συμβάντων πραγμάτων. 328. σχετ- λιαστικὴ δι’ ἧς σχετλιάξοντές τε καὶ ὀδυρόμενοι φαινό- μεϑα. 29. πρεσβευτικὴ Óv ἧς πρεσβεύομεν περί τινος. 80. ἐπαινετικὴ δι᾽ ἧς ἐπαινοῦμέν τινα ἐπ᾽ ἀρετῇ τινι δια- πρέποντα. χρὴ δὲ γινώσκειν ὡς ἔπαινος ἐγκωμίου δια- φέρει. ἔπαινος μὲν γάρ ἐστι λόγος ἐπαινετικὸς μίαν πρᾶ- ξιν ἐπαινῶν, ἐγκώμιον δὲ λόγος ἐγκωμιαστικὸς πολλὰς ἐν ἑαυτῷ πράξεις περιλαμβάνων. ἡ οὖν ἐπιστολὴ ἡ μέαν
1 καλοῦσι B συγχαριτικὴ V συγχαριστικὴ UDPH Har Mor Wes Her εὐγχαρητικὴ Pa. συγχαρτικὴ Hin συγχαρητικὴ scripsi cum Wei cf. p. 28,9 et 39,11 8 ὡς om DHar 6 πρὸς om Har
ἀντεπιστέλλομεν DPH Har Mor Wes Her 7 δὲ ante δι᾽ U
8 παραμυϑητικὴ —9 λυπηροῖς et συμφοραῖς πυϑόμενός---τὸ τῶν (p.41) Pt σχετλιαστικὴν ID Har παραμυϑούμεϑα — 9 λυπη- eoig] συμβὰν τῷ φίλῳ παραμυϑοῦμεν PH ἐπί τινι συμβάντι φίλον παραμυϑούμεϑα Wes Her παραμυϑοῦμενΥ 9T7w«0m U 10 δὲ ante δι᾽ (1) ἐνυβρίζομεν VU Hin voce ἀπαγγελτικὴ inc pars vetusta codicis À quae procedit usque ad p. 33, 5 συνιστῶμεν ἐπαγγελτική ἐστι D Har. διῆς A 11 ἀπαγγέλλοντες ex ἀπαγγέλλο- μὲν ut videtur corr A* τι--πραγμάτων] τινε τὰ συμβάντα (συμβάντως B) ἡμῖν πράγματα ἐπὶ συμφορᾶ ἢ χαρᾶ ῬᾺΒ pr τινι τὰ συμβάντα ἡμῖν πράγματα Mor τι 0m A τῶν corr A*
12 τε om VUPaB Hin Wei 18 πρεσβευτικὴ δ᾽ ἐστιν διῆς A τινι post πρεσβεύομέν Her ὑπέρ PaB prMor 14 δὲ ante δι’ V δέ ἐστι Α διῆς Α ut constanter τινε om PH Wes Her
15 χρὴ --- p. 82,9. ἐγκωμιαστική οἷα .ADPH Har Wes Her 16 uíav| uiv V 18 ἐν ἑαυτῶ in marg U αὐτῶ V περι- λαμβάνων scripsi ex U διαλαμβάνων reliqui libri edd 7j — p. 82,2 ἐγκωμιαστική om V Hin
-—
32 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
πρᾶξιν ἐπαινοῦσά τινος ἐπαινετικὴ καλεῖται, ἡ δὲ πολλὰς ἐγκωμιαστική. 31. διδασκαλικὴ Óv ἧς διδάσκομέν τινα περί τινος. 82. ἐλεγκτικὴ δι’ ἧς ἐλέγχομέν τινὰ ἀρνού- μενον πρᾶξίν τινα πραχϑεῖσαν αὐτῷ ἢ λόγον λεχϑέντα. 5 39. διαβλητικὴ δι’ ἧς διαβάλλομέν τινα ἐφ᾽ οἷς ἔπραξεν. 34. ἐπιτιμητικὴ δι’ ἧς ἐπιτιμῶμέν τινι ἐφ᾽ οἷς ἀσέμνως πράττει. 35. ἐρωτηματικὴ δι’ ἧς ἐρωτῶμέν τινα περί τι- νος ἀγνοοῦντες ἐπὶ τῷ τὴν ἐπιστήμην εὐτυχῆσαι παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ ξητουμένου. 36. παραϑαρρυντικὴ δι᾽ ἧς παρα- τὸ ϑαρρύνομέν τινα καὶ ἄφοβον καϑιστῶμεν. 91. ἀναϑετι- xj δι’ ἧς τὴν ἑαυτῶν γνώμην ἀνατιϑέμεϑά τινι τῶν φί- λῶν συμβουλῆς παρ᾽ αὐτοῦ δεόμενοι. 88. ἀποφαντικὴ δι’ ἧς ἀποφαινόμεϑα καὶ ἀπότομον κρίσιν ἐκφέρομεν κατά τινος. 39. σκωπτικὴ δι᾽ ἧς σκώπτομέν τινα ἐπί τινι. 40. μετριαστικὴ δι’ ἧς μετριάξομέν τι καὶ ταπεινοφρο- νοῦμεν. 41. αἰνιγματικὴ δι’ ἧς ἄλλα μέν τινα λέγεται, ἄλλα δὲ νοεῖται. 42. ὑπομνηστικὴ δι’ ἧς δοκοῦμέν τινα
1
σι
3 διδασκαλικὴ — 8 τινος οἵη B pr 8 περί τινος om Pa ὑπέρ PH ἐγκλητικὴ U — 4 τινὰ om PaB pr Mor αὐτῷ om V Hin Wei — 5 ἐπράξαμεν A ἔπραξε D 6 δὲ ante à U τινα VUBADPH prHar Mor Wes ἐφ᾽ — Ἰ πράττει om. PaB pr ἐφ---Ἶ τινὰ om U 1 τινα om PaB pr 8 ἀγνοοῦντες can- cell Her ἀγνοοῦντος PaAPH ἐπὶ và A τὸ Pa παραυτοῦ A
9 παραϑαρυντικὴ VU παραϑαρρυτικὴ PH 10 αὐτὸν post ἄφοβον UPABADPH pr Har Mor WesHer ἀποκαϑιστῶμεν B pr
ἀναϑεματικὴ PH 11 δὲ ante δι᾿ U διὰ ante τὴν B pr Mor
ἑαυτοῦ P ἀντιϑέμεϑα U ἀνατίϑεμέν PH Wes Her ἀνατιϑέ- μεϑά Har 12 cvufovisiav Pa συμβουλίαν B pr συμβουλίας D Wes Her συμβούλου P οἵ. δὰ p.44,14 τῆς anie παρ᾽ U Hin Wei τε ante παρ᾽ αὐτοῦ om P δεόμενος P ποφαντικὴ Pa 18 re ante καὶ A κατά τινος ἐκφέρομεν PH — ἐχφερόμεϑα PaB
pr Mor 14 τινι] τι VU Hin 16 μετριαῦ Α δι’--ταπεινο- φρονοῦμεν om 4 πρός τινα τῶν ἀγαπωμένων ϑαρρητικῶς (ϑαρ- ρικῶς PH) ante μετριάξομεν PH Wes Her τι] τε D τινι PaB Mor ταπεινοῦμεν ἑαυτοὺς cum lac 5 litterarum D 16 δέ ἐστι ante d! A τινα om UPaB Mor 17 τινα post dé APH Mor Wes Her ὑπονοεῖται D Har Mor ἀπομνηστικὴ D Har δέ ἐστι ante δι᾽ A
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 33
τοῦ ξητουμένου πράγματος ἡμῖν ὑπομιμνήσκειν τὸν 6xo- πὸν ἡμῶν ἐν αὐτῇ χαράττοντες. 49. λυπητικὴ δι’ ἧς ἐμφαίνομεν ἑαυτοὺς λυπουμένους. 44. ἐρωτικὴ δι’ ἧς ἐοωτικοὺς πρὸς τὰς ἐρωμένας προσφερόμεϑα λόγους. 40. μικτὴ δὲ ἣν ἐκ διαφόρων χαρακτήρων συνιστῶμεν.
46. αὕται μὲν οὖν εἶσιν αἱ προσηγορίαι πᾶσαι εἰς ἃς ἡ ἐπιστολὴ διαιρεῖται. δεῖ δὲ τὸν ἀκριβῶς ἐπιστέλλειν ἐθέλοντα μὴ μόνον τῇ τῆς ὑποϑέσεως μεϑόδῳ χρῆσϑαι, ἀλλὰ καὶ φράσεως ἀρετῇ τὴν ἐπιστολὴν κατακοσμεῖν καὶ ἀττικίξειν μὲν μετρίως, μὴ μέντοι πέρα τοῦ προσήκοντος κομψολογία χρῆσϑαι. 41. ἡ γὰρ ὑπὲρ τὸ δέον ὑψηγορία καὶ τὸ ταύτης ὑπέρογκον καὶ τὸ ὑπεραττικίζειν ἀλλό- τριον τοῦ τῶν ἐπιστολῶν καϑέστηκε χαραχτῆρος, ὡς πάν- τὲς οἱ παλαιοὶ μαρτυροῦσι, Φιλύστρατος δὲ Ó Μήμνιος μάλιστά φησι: δεῖ γὰρ τὴν τῆς ἐπιστολῆς φράσιν τῆς μὲν συνηϑείας ἀττικωτέραν εἶναι, τοῦ δὲ ἀττικισμοῦ συνηϑεστέραν καὶ μήτε λίαν ὑψηλὴν
14 sqq. Philostr. ep. δὰ Aspas. t. II p. 258, 8 sq. ed. Kays. (Weich. p. XI) 16 Liban. ep. 1283 (XI 355, 12)
1 ἡμῖν om UPaB Mor ἡμῶν V Hin 2 ἡμῶν om pr ἡμῖν D Har αὐτῷ pr Mor ἐγχαράττοντες PaB Mor 8Β δέ ἐστι ante di A. 4 ἐρωτικῶς Pa τοὺς ἐρωμένους PaB pr Mor φερώ- μεϑα V πρὸς φερώμεϑα U πρὸ φερόμεϑα A ποοσφέρομεν PH Wes Her ὅ δὲ ἣν scripsi cum Wei δι᾽ ἧς VUPaB pr Mor ἐστιν ἡ ADPH Har Wes Her ἣν Hin z«g«xr5jgov om D Har συνεστῶσα ADPH Har Wes Her 6 Aovot — p. 36,1 βαίνειν om D Har εἰσιν om PH WesHer εἰσιν αἱ προσηγορίαι πᾶσαι] εἰ πᾶ- σαι αἱ προσηγορίαι UPaB pr Mor αἱ πᾶσαι προσηγορίαι P.H 7 ἡ ἐπιστολὴ διαιρεῖται) ἐπιστολὴ διαιρεῖται PH Wes Her αἱ ἐπι- στολαὶ διαιροῦνται PaB pr Mor 8 χρῆσϑαι μεϑόδῳ V Hin 10 uiv om P μέτριον Η ys post μέντοι PH Wes Her 11 xouwoAoyíe χρῆσϑαι)] κομπολογίᾳ χρῆσϑαι P.H Wes Her κομ- ψολογεῖν PaB pr Mor ὑψηγορία V sed $w parum certa προση- γορία PaB prMor 12 ταύτης] τῆς φράσεως PH Wes Her ózso- óyxo B 13 χαραχτῆρος καϑέστηκεν PH Wes Her 14 δὲ om UPaBPH pr Mor Wes Her 15 κάλιστά B pr κάλλιστά Wes Her γὰρ om VPaB pr Mor Hin Wei 16 τοῦ δὲ] καὶ V 17 &rrixoo PH — μὴ τελείαν U
34 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
μήτε ταπεινὴν ἄγαν. ἀλλὰ μέσην τινά. 48. κοσμεῖν δὲ ὁὀεῖ τὴν ἐπιστολὴν σαφηνείᾳ ve μάλιστα καὶ συντομίᾳ μεμετρημένῃ καὶ ἀρχαϊσμῷ λέξεων. σαφήν εια yàg ἀγα- ϑὴ μὲν ἡγεμὼν παντὸς λόγου, μάλιστα δὲ ἐπι- στολῆς. 49. χρὴ μέντοι μήτε συντομίᾳ σαφήνειαν δια- φϑείρευν μήτε σαφηνείας φροντίζοντα ληρεῖν ἀμέτρως, ἀλλὰ τοῦ συμμέτρου στοχάξεσϑαν τοὺς ἀκριβεῖς τοξότας μιμούμενον. ὥσπερ γὰρ οὔτε τὸ πολὺ τὸν προκείμενον τοῖς τοξόταις σκοπὸν παρέρχεσϑαι οὔτε τὸ ἐντὸς τοῦ 10 σκοποῦ τοξεύειν καὶ πολὺ τοῦ προσήκοντος ἀποδεῖν &v- ὃδρός ἐστιν εὐφυοῦς τε καὶ στοχαστικοῦ, ἀλλὰ μόνου τοῦ συμμέτρως στοχαξομένου τοῦ σκοποῦ καὶ τοῦτον βάλλον- τος, οὕτως οὔτε τὸ πέρα τοῦ προσήκοντος ληρεῖν οὔτε τὸ βραχυλογίαν ἀσπάξεσϑαι δι’ ἀπορίαν καὶ τὸ σαφὲς 15 ἐπικρύπτειν τῶν ἐπιστάλσεων ἀνδρός ἐστι λογίου, ἀλλὰ μόνου τοῦ μετ᾽ εὐφραδείας τῆς συμμετρίας στοχαξζομένου καὶ τὸ λεγόμενον καλῶς σαφηνίξοντος. DO. τὸ μὲν οὖν
1 sq. Liban. ep. 606 (X 563, 9 sq.) 716 (X 645, 16—19). 1084 (XI 159, 11) 8 sqq. Philostr. 1. 1. 258, 21 8 Greg. Naz. ep. 51. Luc. Nigr. 36 et 37
1 ἄλλα Pa τινὰ κοσμεῖν Hin 2 δὲ om VU Hin δεῖ om PaByprMor μάλιστα post δεῖ PH τὰς ἐπιστυλὰς PH Wes Her σαφητείας U μάλιστα om V Hin 8 μεμετρημένην V Hin με- μετριμένην U καὶ ἀρχαισμῷ λέξεων cancel Hin προσήκει post λέξεων (λέξων U) UPaB pr Mor μὲν ante γὰρ PH ἀλη- ϑὴς post γὰρ PH Wes Her 4 λόγου παντὸς UPaB pr Mor ἐπιστολή U ἐπιστολῶν PaB Mor 5 συντομίαν διὰ σαφήνειαν PH σαφήνειαν διὰ συντομίαν Kayser 7 ἀκριβ...Υ 8 μι- μούμενοι libri pr μιμουμένους Mor corr Wes Hin. τὸ om VUPH πολὺν PH 5 παρενέχεσϑαι PH παρενεγκέσϑαι coni Bois- sonadius Philostr.epp p.53 τὸ ἐντὸς] τὸν ἀνέντα PH 11 μόνου scripsi e VU cum Hin μόνον P«BPH pr Mor Wes Her τοῦ — 19 καὶ om Mor 12 στοχαξομένου om P στοχάζεσθαι et βάλλειν et 16 στοχάξεσϑαι et 11 σαφηνίξειν coni Wes 18 οὕτως om P πέραν U 14 εὐπορίαν B pr Mor 10 ἐπιστάλ.... V ém- στάσεων PaBH pr Mor Wes Her ἐπιτάσεων λογίωου V 16 μόνον Pa Wei εὐφραδίας B pr Mor εὐφρασίας Pa τῆς συμ- μετρίας om V 17 μὲν om PH Wes Her
LIBANHI QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 35
μέγεϑος τῆς ἐπιστολῆς ὡς πρὸς τὰ πράγματα, καὶ οὐ πάντως τὸ πλῆϑος καϑάπερ κακίαν ἀτιμάζειν καλόν, ἀλλὰ δεῖ καί τινας ἐπιστολὰς ἀπομηκύνειν ἐν καιρῷ πρὸς τὴν ἀπαιτοῦσαν χρείαν, πληρώσει δὲ τὴν εἰς ἐπιστολὰς χάριν ἱστοριῶν τὲ καὶ μύϑων μνήμη καὶ παλαιῶν συγ- γραμμάτων καὶ παροιμιῶν εὐστόχων καὶ φιλοσόφων δογ- μάτων χρῆσις, οὐ μέντοι ys ταύτην διαλεκτικῶς προσ- ἀκτέον.
51. Τοσαῦτα μὲν περὶ ἐπιστολιμαίου χαρακτῆρος εἰρη- xig καὶ τοῖς λεχϑεῖσιν ἀρκεῖσϑαι κρίνας τοὺς συνετοὺς ὑπογράψομαι καὶ τὰς ἐπιστολὰς ἑκάστῃ οἰχείαν ἁρμόσας προσηγορίαν. προσήκει μέντοι τῷ γράφειν βουλομένῳ πρὸς τοῦ κατὰ τὴν ἐπίσταλσιν χαρακτῆρος μὴ ληρεῖν αήτε μὴν ἐπιϑέτοις ὀνόμασι χρῆσϑαι, ὡς ἂν μὴ κολα- κεία τις καὶ δυσγένεια προσῇ τῷ γράμματι, ἀλλ᾽ οὕτως ἀπάρχεσϑαι" ὃ δεῖνα τῷ δεῖνι χαίρειν. οὕτω γὰρ ἅπαν- τες οἱ ἐπὶ σοφίᾳ τε καὶ λόγοις διαπρέψαντες παλαιοὶ φαί- νονται πεποιηχότες καὶ δεῖ τὸν éxeivov ζηλωτὴν βουλό-
1 Liban.ep. 561 (Χ 527,10) 5 Greg.Naz.ep.51 17 Liban. ep. 1034 (X 159, 11)
1 ὡς om PH ἔστω coni Wes ἔσται Kayser, πρόσταγμάτε VU
8 ἐπιστολάς τινας U τινας] τι τὰς Duebner ἃς ὁ μηκύνειν Ὁ ὡς μηκύνειν (μυκένειν B pr) PaB prMor καὶ post καιρῷ Pa
τὸ post πρὸ PH «4 πληρῶ. αἱ PH δὲ scripsi cum Hin τὸ libri edd τῆς PH εἰς ἐπιστολὰς χάριν] τὴν ἐπιστολὴν χάρις PaByprMor WesHer ὅτευ PaB pr MorWesHer 6 εὖ....... φιλοσόφων V 7 χρήσεις libri, sed s; supra & Pa pr Mor a$- tijv PH προσεκτέον VU προσενεχτέον PH Wes Her 9 ἐπι- στολιμαίου χαρακτῆρος supra £zi6roAiuoiov χαρακτήρων Pa 11 ὑπέγραψαι V ὑπογράψαι U ὑπογράψαιμι PaB pr Mor Wes qui adnot: ,.fort. scrib. ὑπογράψω σοι, nisi praestat ὑπογράψομαι“" om PH Her ὑπογράψαι {βούλομαι Hin p. 540 αὐτὰς ἐκϑήσω post ἐπιστολὰς Her ἑχάστην Wes Her oixíav Pa οἰκείας et προσηγορίας PH οἰκείᾳ et προσηγορίᾳ Wes Her 18 πρὸς scripsi πρὸ libri edd τὴν om PH WesHer ἐπιστολὴν B pr Mor Bois- son. Phil. epp. 53 14 μήτε] μὲν B num μηδὲ χρήσασϑαι VUHin ὀ .Ι:1ὅ δυσπένεια PH πρὸς 7 18 τὸν βουλόμενον ἐκείνων ξηλωτὴν PH Wes Her
1
3
0
o
36 LIBANI QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLIOI
μενον γίνεσθαι κατόπιν αὐτῶν βαίνειν. εἰσὶ δὲ af προ- ταγεῖσαι ἐπιστολαὶ αὗται.
ὅ2. Παραινετική. Ζηλωτὴς ἀεί, βέλτιστε, γενοῦ τῶν ἐναρέτων ἀνδρῶν. κρεῖττον γάρ ἐστι τοὺς ἀγαϑοὺς ξη- λοῦντα καλὸν ἀκούειν ἢ φαύλοις ἑπόμενον ἐπονείδιστον εἷναι τοῖς πᾶσιν.
53. Μεμπτική. Οὐ καλῶς nog τοὺς εὖ ποιήσαν- τας ἀδικήσας. δέδωκας γὰρ ἄλλοις κακίας παράδειγμα τοὺς εὐεργέτας ὑβρίξων.
54. Παρακλητική. Καὶ πάλαι μὲν ἠξίωσα τὴν σὴν ἱερὰν διάϑεσιν καὶ νῦν δὲ ἀξιῶ τυχεῖν τοῦδε τοῦ πράγ- ματος καὶ εὖ οἷδ᾽ ὅτι τεύξομαι. δίκαιον γάρ ἐστι τοὺς γνησίους φίλους τυγχάνειν τῶν αἰτήσεων, ὅταν αὗται μὴ πονηραὶ πεφύκωσι, μάλιστα.
' 55. Συστατική. Τὸν τιμιώτατον καὶ περισπούδαστον ἄνδρα τόνδε δεξάμενος ξενίσαι μὴ κατοχνήσῃς σεαυτῷ πρέποντα πράττων κἀμοὶ κεχαρισμένα. 56. Εἰρωνική. Μίαν ἄγαμαι τὴν σὴν ἐπιείκειαν, ὅτι οὕτω ταχέως μεταβάλλῃ ἀπ᾽ εὐνομίας εἷς τὸ ἐναντίον. ὀκνῶ γὰρ εἰπεῖν εἰς μοχϑηρίαν. ὡς δὲ ἔοικεν, οὐ τοὺς
1 γενέσϑαι PaB PH Mor Wes Her αὐτὸν UB εἰοὶ — 2 αὗται om PH Har WesHer 8 ἐπιστολὴ παραινετική U γίνου PH Wes Her 5 καλῶς PH WesHer Hin Wei φαύλους B φαύλως pr 6 πᾶσι D 1 ἐπιστολὴ μεμπτική U 8 ἄλλους B τοῖς ἄλλοις DPHWesHer κακίας ἢ ἀδικίας V ἀδικίας PaB pr Mor χαρακ- τῆρα libri pr Har Mor Hin Wei corr Wes 9 ὑβρίξειν VUBDPH pr Har] Mor 10 πάλιν Τ᾽ 11 δὲ o0mVDPH Har Mor Wes Her 18 ὅτ᾽ ἂν Pa 14 φεφύκασι V UPaD Har Hin τυγχάνωσι PH εἰσι B pr ὦσι corrector codicis Bodl. Auct. I, IV 4 fo! Τὸ comma in- serui om libri edd 15 ἄνδρα καὶ ato nod lago» D Har 16 ξενίσαι D sed s et αὐ corr m*. κατόκνίσεις U κατοκνήσαις IH
σαυτῷ D 11 καὶ ἐμοὶ PaB pr Mor κεχαρισμένε B — 18 ἐπι- στολὴ εἰρωνική in marg U 19 μεταβάλλεις PaB pr Mor ἀπὸ PaB pr Mor ἐπ᾿ Har 20 ὀκνῶν B. ὡς] οὐ D οὐ rovs] οὕτως Da sed ovg supra og, αὐτοὺς PH
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 51
ἐχϑροὺς φίλους ποιεῖν παρεσχεύασαι, ἀλλὰ τοὺς φίλους ἐχϑρούς. τὸ γὰρ δρᾶμα δέδειχεν ὡς καὶ φίλων ἀνάξιον καὶ τῆς σῆς παροινίας ἐπάξιον.
DT. Εὐχαριστική. Πολλῶν μὲν καὶ ἄλλων ἀγαϑῶν ἕνεκα χάριν γινώσκω τῇ σῇ καλοχἀγαϑίᾳ, μάλιστα δὲ τοῦδε τοῦ πράγματος ἐφ᾽ ᾧ μὲ τῶν ἄλλων ὑπὲρ ἁπάντων ὠφέλησας πλεῖον.
58. Φιλική. Γνησίων εὐπορήσας γραμματηφόρων ἐσπούδασα τὴν σὴν ἀγχίνοιαν προσειπεῖν. ὅσιον γὰρ ὑπάρχει τοὺς γνησίους φίλους παρόντας μὲν τιμᾶν, ἀπόν- τας δὲ προυσερεῖν.
59. Εὐκτική. Εἴϑε μοι τὸ ϑεῖον παράσχοι τὴν σὴν ἱερὰν ϑεάσασϑαι μορφήν, ἧς ἀπολαῦσαι πάλαι ἐλπίζω διηνεκῶς εὐχὰς ὑπὲρ τούτου ποιούμενος τῷ κρείττονι.
60. ἀπειλητική. Εὖξαι πάσῃ ψυχῇ καὶ παντὶ σϑέ. νει μὴ παραγένωμαι. ἐὰν yàg παραγένωμαι, πολλῶν πει- ραϑήσῃ κακῶν, ὧν οὐκ ἤλπισάς ποτε δέξασϑαι πεῖραν.
1 παρεσκευάσω V παρεσκεύασας PH Her παρασκευάσας Har ἀλλὰ τοὺς] τοὺς 0b PH ἃ γὰρ] δὲ D Har ὧς] ὃν coni Wes φίλοις UPaPHBD pr Har Mor Wes Her φιλίας coni Wes 8 παρανοίας U παρανοίας καὶ ἀμαϑίας PaB pr Mor ἀπάξιον U sed xz ex v corr ἄλλη post ἐπάξιον Pa sed del, et (ε)ρωνική. (τ)ίς οὐκ οἶδα (corrigas oidsv) ὅτι πανταχοῦ γῆς στήλας ἐφ᾽ οἷς ἠνδραγάϑησας, καὶ νῦν παλιν ἄλλην εἴληφα (corrigas εἴληφας) ἐφ᾽ οἷς ὑπερευδοκίμησα (corrigas ὑπερευδοκίμησας) μείξονα κακὰ
διαπραξάμενος in marg inf ὅὅ ἕνεκεν PH σῇ om D Har 6 us] μετὰ ἢ Har Mor. ὑπὲρ ἁπάντων cancel] Her 7 πλέον PaBD PH pr Mor Har Wes Her fortasse recte 8 ἐπιστολὴ gi- λικὴ U γνησίον B ἀπορρήσας Pa γραμματοφόρων PaB Har 10 ὑπάρχειν PH φίλους παρόντας bis D 11 x«l post δὲ Ὁ Hin Wei προσφϑέγγεσϑαι PaB pr Mor Wes Her 12 £zi- στολὴ εὐχτικὴ 7 παράσχει Pa 18 ἱερὰν om PaB pr Mor ὡς ante πάλαι PaB Mor καὶ Wes πάλιν VUDPH pr Har Hin Wei 14 περὶ τούτου εὐχάς PH Her 15 καὶ] ἢ libri pr Har Mor 16 αὐτόϑι ante μὴ PH Wes Her ἐὰν γὰρ scripsi cum Wei καὶ γὰρ εἰ VUPaBD pr Har Mor Wes Her εἰ γὰρ PH zo- ραγένομαι U παραγενώμεϑα PH WesHer 171 ἤλπιξέ U ἤλπι- δε yr pr Mor ποτὲ om D Har πεῖραν λήψεσθαι D Har es Her
38 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTCLICI
61. “παρνητική. Οὐδὲν εἴργασμαι, βέλτιστε ἀνδρῶν, ὧν ἀκηκοὼς ἐγκαλεῖς μοι δεινῶν. ὅϑεν μηδὲν φαῦλον φρόνει περὶ ἐμοῦ. οὐ γὰρ ϑέμις διαβολῇ πιστεύειν καὶ φήμῃ ματαίᾳ μηδὲν ὑγιὲς λεγούσῃ. διαβολὴ γὰρ μήτηρ
5 ἐστὶ πολέμου.
15
20
62. Παραγγελματική. Πολλάκις ἠδίκησας τὸν ἡμέ- τερον γεωργὸν ὡς μὴ γινώσκων εἰς ἡμᾶς ἀνατρέχουσαν τὴν ὕβριν. ἀλλὰ παῦσαι τοῦ λοιποῦ, μή δε καὶ τῆς προ- τέρας ἀδικίας δίκην εἰσπραξώμεϑα.
63. Μεταμελητική. Οἶδα xol σφαλείς,. ὡς κακῶς διεπραξάμην. διὸ μεταγνοὺς ἐπὶ τῷ σφάλματι συγγνώμην αἰτῶ. ἧς μεταδοῦναί μοι μὴ κατοχνήσῃς. δίκαιον γάρ ἐστι συγγινώσκειν πταίουσι τοῖς φίλοις, ὅτε μάλιστα καὶ ἀξιοῦσι συγγνώμης τυχεῖν.
64. Ὀνειδιστική. Πολλὰ καλὰ πέπονθας ὑφ᾽ ἡμῶν καὶ ϑαυμάξω καϑ'᾽ ὑπερβολήν, πῶς οὐδενὸς τούτων μνεί- αν ποιεῖς, ἀλλὰ κακῶς ἡμᾶς λέγεις, ὕπερ ἐστὶν ἀχαρίστου γνώμης. οἱ γὰρ ἀχάριστοι τῶν καλῶν ἀμνημονοῦσι καὶ τοὺς εὐεργέτας ὡς ἐχϑροὺς κακχῶς ἐπὶ τούτοις διατίϑεν- ται.
1 τῶν ante ἀνδρῶν U 2. ὅ τι Har μὴ φαῦλα DHar 8 οὐδὲ PH WesHer καὶ] ἢ Hin Wei 4 λεγούσῃ scripsi cum Her ἐχούσῃ libri rell edd διαβολὴ --- 5 πολέμου cancell Hin 6 παραγγεῖ- τική UPa B, sed in hoc μὰ inser rubr, D παραγγελιτικὴ γε ἠδί- κησας D Har ἄνϑρωπον PH Wes Her γινώσκειν VU τὴν ὕβριν sig ἡμᾶς ἀνατρέχουσαν PH . 9 δίκας PaB yprMor εἰσ- πράξωμεν Pa εἰσπράξωμαι B pr Mor 10 ἐπιστολὴ μεταμελη- τικὴ U . Οἶδα — 11 διεπραξάμην) οἶδα σφαλεὶς κακῶς σε δια- ϑέμενος PH Wes Her καὶ οχ D Har 11 σε ante διεπραξάμην D Har τὴν ante ἐπὶ PH Wes Her 12 ἧς om UPaBDPH Har Mor Wes Her δέ post μεταδοῦναι PH Wes Her μοι om U
ταύτης post μοι D Har διὰ τὸν κύριον post κατοχνήσῃς PH Mor Wes Her 18 τοῖς φίλοις πταίουσιν PaB pr Mor 15 Ὀνει- διστική --- 30 διατίϑενται οἵα V PaB pr Πολλὰ — 20 δια- τίϑενται om 7 Hin Wei καὶ ante καλὰ D Har 16 num ὅπως μνήμην D HarMor 17 κακῶς ἡμᾶς] κακοὺς D Har Mor
19 εἰς ante τοὺς inser coni Wes τούτους
LIBANIL QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 39
65. Συμπαϑητική. Σφόδρα κατὰ ψυχὴν ἠχϑέσϑην ἀκηκοὼς περί τινων συμβάντων σοι δεινῶν καὶ τὸ ϑεῖον ἱχέτευσα τούτων ἐλεύϑερόν Gs καταστῆσαι. φίλων γάρ ἐστιν εὔχεσϑαι τοὺς φίλους ἀεὶ κακῶν ἐλευϑέρους ὁρᾶν.
66. Θεραπευτική. ᾿Εγὼ μὲν ἐφ᾽ οἷς εἶπον λόγοις μετῆλθον ἔργῳ, τὸ γὰρ σύνολον οὐκ ἐνόμιξόν σέ πὸτε λυπηϑήσεσϑαι" εἰ δ᾽ ἐπὶ τοῖς λεχϑεῖσιν ἢ πραχϑεῖσιν ἠχϑέσϑης, ἴσϑι, κράτιστε ἀνδρῶν, ὡς οὐκέτι τῶν ῥηϑέν- vov λόγον ὅλως ποτὲ ποιήσομαι. σκοπὸς γάρ μοι ϑέρα- πεύειν ἀεὶ τοὺς φίλους ἐστὶν ἤπερ λυπεῖν.
61. Συγχαρητική, Συγχαίρω σοι λίαν ἐφ᾽ οἷς ἀγω- νισάμενος εὐδοκίμησας εἰς τοσοῦτον ὡς καὶ γραφῇ τιμη- ϑῆναι. συγχαίρειν γὰρ χρὴ τοῖς φίλοις εὖ πράττουσιν ὡς καὶ συναλγεῖν λυπουμένοις.
68. Παραλογιστική. Εἰ καὶ μέγας τις ἦσϑα καὶ τῶν
1 τὴν ante ψυχὴν PaD Har Wes Her 2. τινὸς D Har συμ- βαινόντων VU συμβεβηκότων PH Wes Her συμβεβηκότος .D Har δεινοῦ D Har τὸν κρείττονα PH Wes Her 3 6s om D Har καταστῆναι U φίλον U ἀ« τοὺς φίλους εὔχεσϑαι B pr Mor [ὀ]νειδιστικὴ καὶ ἀπευχαριστικὴ [ο]Ἱὐδὲ μίαν σοι χάριν γινώ- σκῶ οὐδὲ γάρ μὲ κατ᾽ οὐδένα τρόπον ὠφέλησας πῶποτε τὸ σύνο- λον ὡς οὐδὲ νῦν post ὁρᾶν V 6 ἢ ante μετῆλϑον DPH Har Wes Her o? ante μετῆλϑον Par1760 Wei μετῆλθεν U τὸν PaB rMor γὰρ om PH WesHer σ΄.. ολον U σύμβουλον PaB pr Mor σέ om P λυπηϑήσεσϑαί ποτε V Hin 7 δὲ B ἢ πραχ- O9sicw cancell Hin del Wei 8 τῶν ante ἀνδρῶν UPaB pr οὐκ ἔστι U οὐκ ἔτι PaB 9 λόγοι B ὅλως om pr ποτὲ om PaBDPH Har Mor Wes Her 10 ἐστὶν om V Hin μᾶλλον post ἐστὶ inser Wes Her εἴπερ U ὑπὲρ PaB pr Mor ἢ D Har περι- λυπεῖν D Har τὸ λυπεῖν B pr Mor 11 συγχαριτική V. συγχαριστική Pa Har Mor Wes Her συγχαρτική Hin cf. p. 28, 9 et 31,1 συγ- χαίρομεν PH Wes Her ἀγωνισάμενος om PaB pr Mor 12 oixo- ψνομήσας post εὐδοκίμησας B pr Mor ἐς Pa 18 συγχαίρειν — 14 λυπουμένοις praemisso Μιβανίου citat Maximus Conf. loc. comm. serm. 6, 550 ed. Comb. (tom. 91 col. 763, 6 Migne), e quo pendet Anton. Meliss. I 24 et 25 ed. Migne (t. 136 col. 852) »- gw V 14 ὡς οτι Har συναλγῶν λυπημένοις B 15 El obli
10
5
40 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
ἐπὶ δυνάμει βοωμένων εἷς, ἐν οὐδενί σε μέτρῳ τὸ παρά- παν ἂν περιεπτυξάμην. πολὺ δέ γε μᾶλλόν σε νῦν οὐ προσποιοῦμαι διὰ τὴν ἀσϑένειάν Gov. οὐδὲν γάρ μὲ λυ- πεῖς οὐ δι’ ἀρετὴν τοῦ μὴ ϑέλειν ἀδικεῖν, ἀλλὰ τῷ δυνά- μεῶς ἀπορεῖν.
69. ντεγκληματική. Τί ἐγκαλεῖς. ἡμῖν ὡς αἰτίοις ὅοι γενομένοις συμφορᾶς καὶ οὐκ ἐγκχαλεῖς σεαυτῷ τῷ κακώσαντι τὰ xc0' ἡμᾶς; σὺ γὰρ ἡμῖν αἴτιος γέγονας ἀπείρων κακῶν ὃ καὶ πολλοὺς ἄλλους λυπήσας καὶ οὐχ
10 ἡμεῖς σοὶ οἱ μηδένα τὸ παράπαν ἠδικηκότες ποτέ.
10. ἀἀντεπισταλτική. Ζ᾽εξάμενος τὰ γράμματα τῆς σῆς γνησιότητος καὶ γνοὺς δι’ αὐτῶν ὡς ἐν εὐπραγίᾳ διάγεις, λίαν ἤσϑην. δι’ εὐχῆς γὰρ ἔχω τοὺς φίλους εὖ πράττειν ἀεί.
11. Παροξυντική. Ei πόρρω τυγχάνων ἐγὼ τοῦ x«- κοδαίμονος Ζ᾽ιοχλέους λίαν ἄχϑομαι, καϑὸ κακῶς δὲ παν- ταχοῦ γῆς διατίϑεται, πολύ γε μᾶλλον σὺ τῆς εἰς σὲ λοι- δορίας χάριν ὥφελες ἀμύνασϑαι. καλὸν γάρ ἐστι τοὺς
1 βεβοημένων coni Wes εἷς om V Hin εἰς U τοπαράπαν Pa
2 ἂν περιεπτυξάμην scripsi ἐπιπτήξαιμι VU.D Har Hin περι- πτύξαιμι Pa περιπτήξαιμι B pr Mor ἐτιϑέμην PH ἂν ἐτιϑέμην Wes Her Wei δέ om PBH pr ys om Bypr μᾶλλον σέ γε PaB Mor 4 δι) δ᾽ D τὸ VUPaBPH prHin δυνάμενον V δυνα- μένως D Har 6 ἐπιστολὴ ἀντεγκληματική U δὴ post τέ DPH. Har Mor Wes Her 7 cov VU γινομένοις D Har. συμφορῶν VHin 8 αἴτιος ἡμῖν V 9 ὁ xcl]o9g P ^ 10 col om libri pr Har Mor Wes qui inser coni τοπαράπαν Pa λελυπηκότες PH Wes Her 11 ἐπιστολὴ ἀντεπισταλτική U 12 εὐπορίᾳ PaB pr Mor 13 ἔχω] δεῖ PH εὖ πράττειν] συμπράττειν PH συμπράττων U πράττειν D Har 15 καὶ ante πόρρω D Har Mor Wes Her τυγχάνων om PH τυγχάνω pr Mor 16 Ζιο- χλέους om D Har καϑ᾽ ὃ U Har Mor καϑὰ P.H Wes Her σε om D ἁπαντάων D Har 17 γῆς om PH WesHer διατίϑεταε om Pa διατίϑενται Har μὲν post διατίϑεται oblit B γε] γὰρ
Har καὶ ante σὺ D Har σὺ om pr 18 PM; Y ὠφελείας UDHar ὥφειλες PH ἀμύνεσϑαι PaB Mor
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 41
πονηροὺς μείξοσιν ὧν ἀδικοῦσι περιβάλλειν κακοῖς καὶ τὰς πολλὰς ἐπιστομίξειν φλυαρίας.
12. Παραμυϑητιχή...
18. Ὑβριστική. Εἰ καλὸς ἦσϑα, πολλοὺς ἂν εἶχες φίλους γνησίους᾽ νῦν δ᾽ ἐπειδὴ φαῦλος ἔφυς, εἰκότως οὐδένα κέχτησαι φίλον. ἕκαστος γὰρ τῶν ἐμφρόνων ἀν- δρῶν σπουδὴν ποιεῖται τὸν ἄτοπον φεύγειν ἀεί.
1 ἀδικοῦσιν B παραβάλλειν PH 23 τῆς πολλῆς VDBPH Har Mor Wes Her Hin τοῖς πολλοῖς UPa 3 Παραμυϑητική..... om VU
Παραϑαρρυντική. Ἀμέμπτως καὶ σωφρόνως (σωφρόνος B) πολι- τευόμενος καὶ τὸν ϑεὸν μόνον δεδιὼς μηδένα δείσῃς. ὁ γὰρ τὸν: ἕνα φοβούμενος οὐδένα φοβηϑήσεται, ὁ δὲ τοὺς πολλοὺς καὶ τὴν ἑαυτοῦ σκιὰν δείσει. οὐκ οὖν (οὐκοῦν B) τῷ ϑεῷ χάρις ᾧ λατρεύ- εἰς ϑαρρήσας τὰς ἐκδειματώσεις (ἐκδηματώσεις Pa) καὶ ἀπειλὰς εἰς οὐδὲν λογίζου. ἕξεις γὰρ τὸν (τὸν om Pa) ϑεὸν τὸν ὑπὸ σοῦ εὐσεβούμενον, δι’ ὃν ἀρίστην καὶ ἀνεπίληπτον πολιτείαν καὶ ἀγω- γὴν μετέρχῃ, παντὸς ἐκρυόμενόν (ἐκρόμενόν B) σε ἐναντιώματος καὶ πᾶσαν δυσμένειαν καὶ μηχανὴν καὶ ἐπίθεσιν καταργοῦντα. τῶν γὰρ κατὰ σὲ βιούντων ὀρϑῶς ὁ ϑεὸς ὑπερασπίζεται καὶ τοῖς: κακῶσαι (κακίσαι Pa) σπουδάξουσιν ἀντιτάσσεται Pa, qui χριστια- νοῦ νομίξω in marg, B pr Mor Ἀμέμπτως-- ἀντιτάσσεται om Hin Wei
Παραμυϑητική. Συμφοραῖς πυϑόμενός σε περιπεπτωκέναι us- γίσταις συνήλγησα μὲν καὶ συναλγῶ σοι σφόδρα διὰ τὸν τῆς φι- λίας ὅρον. παρακαλῶ δὲ μὴ πάνυ σε τῇ λύπῃ (τὸ τῶν δεινῶν πέν- dog inser Har) καταβαπτίξεσϑαι τὸ τῶν ἀνθρώπων ἄστατον λογι- ζόμενον καὶ τὴν παρὰ τοῦ κρείττονος ἀντίληψιν ἐχδεχόμενον' (τὸ — ἐκδεχόμενον om Har ἀνϑρώπων -- ἐκδεχόμενον om D cum lac 24 lin) D Har
“Μίαν ἡμᾶς ἡ ἀποβίωσις τοῦ μακαρίου τοῦ δεῖνος ἐλύπησε xol πενϑεῖν καὶ δακρύειν ἠνάγκασε. τοιούτου γὰρ φίλου (τοιούτου φίλου γὰρ PH Wes) σπουδαίου καὶ παναρέτου ἐστερήϑημεν. δόξα. οὖν καὶ αἴνεσις τῷ ἐν σοφίᾳ xal ἀκαταλήπτῳ δυνάμει καὶ προ- vola κυβερνῶντι ϑεῶ τὰς διεξόδους τοῦ ϑανάτου καὶ τὴν ψυχὴν ἑχάστου (ἑκάστου om Wes) ἡνίκα συμφέρει παραλαμβάνοντι PH Wes Her quam epistulam Gregorio Nazianzeno tribuit Laur. Aequ. 39 saec. XVI fol. 103 τοῦ ϑεολόγου
4 Ei oblit V καλῶς U ἂν ante ἦσϑα D Har Mor 5 καὲ ante γνησίους D Har ἐπεὶ PHD Har Wes Her — 6 εὐφρόνων PH 7 và (τοῦ Mor) φεύγειν ἀεὶ τὸν ἄτοπον B pr Mor. τὸ» τὴν PH τὸ D Har
42 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
14. Ἀπαγγελτική. Πολλὰ δεινὰ τῇ νῦν ὑφ᾽ ἡμῶν οἰκουμένῃ συμβέβηκε πόλει. πολέμου γὰρ αὐτὴν ἐμφυλίου χατειληφότος τὸ πλεῖστον αὐτῆς ἐξηφανίσϑη ὡς μηδὲν διαφέρειν τῆς Σκυϑῶν ἐρημίας.
5 1D. Σχετλιαστική. Q, πόσων ἡμῖν κακῶν αἴτιος γέ- γονεν ἡ συντυχία τοῦ κακοδαίμονος Ἑρμογένους, ὦ πό- δαις συμφοραῖς καὶ δεινοῖς ἡμᾶς περιέβαλε. κρεῖττον γὰρ ἡμῖν τῷ Πλούτωνι ξυντυχεῖν ἢ τῷ τοῖς ϑεοῖς ἐχϑρῷ.
16. Πρεσβευτική. sl τῶν δωρεῶν τῆς ὑμετέρας
τὸ κηδεμονίας ἀπελαύομεν. ὅϑεν καὶ vOv, ἀγαϑοί, διὰ τῶνδε τῶν πρεσβειῶν ἀξιοῦμεν τοῦδε τοῦ πράγματος τυχεῖν, ὃ συνήϑως ἀξιοῦσιν ἐχαρίσασϑε. ἐν τούτῳ οὖν τὸ με- γαλόψυχον τῆς ὑμετέρας ἀρετῆς ἐπιδεῖξαι δυσωπήϑητε.
11. Ἐπαιν ετική. ᾿4γχίνουν ὄντα 65 x09? ὑπερβολὴν
4 Cf. ad t. VI 880, 2
1 ἐπιστολὴ ἀπαγγέλτική U Πολλὰ ---". 41,6 ἁρμόξειν rursus ser- vavit pars vetusta codicis 4 καὶ ante δεινὰ inser coni Her vonuov Α ἐφ᾽ ἡμῖν Pa — 2 οἰκουμένῃ om UPaB pr 8 αὐτῆς om B Mor οὐδὲν B pr Mor 4 τῶν ante Σκυϑῶν V Hin Wei
ὅ ἐπιστολὴ σχετλιαστική 77 ὦ oblit V om in lae Pa ὦ D Har
κακῶν ἡμῖν PH Wes Her αἴτιος κακῶν UB pr Mor E Bn
αἴτίος Pa 6 ὦ PaD Har 1 περιέβαλλε Υβ pr Hin περιέ- βαλεν UA κρεῖσσον PH 8 οὖν ante ἡμῖν A, ἦν D Har συν- τυχεῖν ῬΑΒΑΘΡΗ͂ pr Har Mor Wes Her τῷ om U ϑεοῖς in ϑείοις corr 7 9 éziozoM, πρεσβευτικὴ U As) om VUPaB pr HinWei τῆσυμετέρας A ἡμετέρας Pa 10 ἀπολαύομεν VUPaBAD Har Hin Wei ἀγαϑοί scripsi ex UD cum Har ἀγαϑὸν V ἀγαϑότατοι AP. ἀγαϑώτατοι H Wes Her ἀγαϑέ PaB pr Hin Wei
12 συνήϑους B ἠξίουν VD ἠξίου U ἠξίους PaB pr Mor Hin Wei ἠξιοῦτε Har ἀξιοῦμεν APH ἀξιοῦσι Wes del Her ἐχαρίσα- 69s scripsi χαρίσασϑαι VPaBADPH pr Har Mor Hin Wei χαρί- σϑαι U χαρίσασϑε Wes Her ἐν τούτῳ οὖν] καὶ ἐν τούτῳ AD PH Har Wes Her 18 ὑμετέρας om V σῆς PaB pr Mor Hin Wei
ἐπιδεῖξαι δυσωπήϑητε scripsi ἐπιδεῖξαι δυσωπήϑητι VU Hin
Wei ἐπιδεῖξαι (ἐπιξεῖξαι B) δυσωπήϑητι τάχιστα ῬαΒ pr Mor ἐπι- δειχνύμενον ADPH Har Wes Her 14 ἀγχίνουν ὄντα V sed & oblit ἀγχινοοῦντά U καϑυπερβολὴν A
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 43
xal σφόδρα συνετὸν ἐπαινῶ καὶ τιμῶ. πρέπει yàg vovg ϑείους ἄνδρας μὴ μόνον ἐπαινεῖν, ἀλλὰ καὶ τιμᾶν.
18. “ιδασκαλική. Μὴ νόμιξε τῶν συμβάντων σοι δεινῶν αἴτιον τὸ ϑεῖον γεγενῆσϑαι. πανταχοῦ γὰρ. τὸ ϑεῖον ἐλεύϑερον κακῶν ὑπάρχει. τὸ γὰρ τοῖς ἄλλοις φεύγειν τὰ κακὰ παρακελευόμενον οὐκ ἂν αἴτιόν ποτέ τινι κακίας γένοιτο.
19. Ελεγκτική. Οὐ λέληϑας τόδε τὸ πρᾶγμα διαπρα- ξάμενος. πολλοὺς γὰρ ἔχεις ἐλέγχους κἂν ἀρνῇ, καὶ μά- λιστα τοὺς συνίστοράς GOL γεγονότας καὶ τῆς αὐτῆς σοι κεχοινωνηκότας πράξεως. ὅϑεν μηδὲ τὴν τιμωρίαν ἔλπιξε διαφεύξεσϑαι.
80. Ζιαβλητική. Πολλῶν μοι κακῶν αἴτιος γέγονεν ὁ δεῖνα φαῦλος ἄγαν ὧν τὸν τρόπον. ὑποδὺς γάρ μὲ καϑάπερ φίλος καὶ πολλὰ καλὰ ὑπ᾽ ἐμοῦ πεπονθὼς καὶ μὴ δυνηϑεὶς τοῖς ἴσοις ἀμείψασϑαι διὰ τὸ καλῶν ἀπο- ρεῖν μεγίστοις περιέβαλε κακοῖς. φυλάττου γοῦν τοῦτον, μὴ καὶ σὺ τῶν ὁμοίων ὑπ᾽ αὐτοῦ πειραϑῆς δεινῶν.
81. ᾿Επιτιμητική. Αἰδέσϑητι λοιπὸν ἐφ᾽ οἷς ἅμαρ- τάνεις καὶ παῦσαι τοῦ πλημμελεῖν καὶ μὴ μελέτην ἁμαρ- τημάτων τὸν σὺν βίον ποιοῦ. σοῦ γὰρ ἕνεκεν ἡμεῖς αὖ- σχυνόμεϑα.
1 γε post σφόδρα DB pr Mor 2 Qelovc| τοιούτους APH Wes Her μὴ] οὐ UPaADB prHar Mor καὶ ὡς ϑείους σεβάξεσϑαι post τιμᾶν B pr Μοῦ 4 πανταχοῦ — 5 ὑπάρχει cancell Hin πανταχῆ PH Wes Her ὅ x«xóv ἐλεύϑερον A ὑπάρχει κακῶν PH WesHer 6 παρακελευσόμενον U ἄν ποτε αἴτιόν PH Wes Her τινὶ ποτὲ D Har 7 τινι om V. κακίας om APH καὶ μάλα εἰκότως post γένοιτο PaB pr 8 ἐπιστολὴ ἐλεγχτική U λέληϑε U 9 ἀρνῆται U μᾶλλον Har [10 σοι 0m D Har 11 μὴ δὲ VUAD οὐδὲ PaB pr Mor ἔλπιζε om PaB pr Mor 12 δια- φεύξασϑαι VUA διαφεύξη PaB pr Mor 13 ἐπιστολὴ διαβλη- τική 14 καὶ post δεῖνα V Hin 15 Seda xe U ὑπε- poo A 16 καλὸν 7Ζό9ϑ 17 περιέβαλλε DD pr δι φύλαττε B prMor φυλάττων D Har γ᾽ οὖν U τοῦτον om PaB Mor 18 ὑπ᾽ αὐτοῦ om UPaB ὑπαυτοῦ A δεινῶν κακῶν U κακῶν D
prHar 19 ἐπιστολὴ ἐπιτιμητική U.— &uegrávorg Pa — 20 με- λέτη V — 21 τὸν cóv' τῶν σῶν Pa
οι
44 LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI
82, ᾽᾿Ερωτηματιχή. Πολλὴν ζήτησιν εἰσενεγκάμενος περὶ τόδε τὸ κεφάλαιον καὶ μὴ κατειληφὼς αὐτοῦ τὴν εὕρεσιν δίκαιον ἡγησάμην διὰ τοῦδε τοῦ πρὸς ὑμᾶς ἐρω-, τηματικοῦ ῥήματος τὴν ἐπιστήμην τοῦ ξητουμένου παρ᾽ ὑμῶν εὐτυχῆσαι. λοιπὸν ἀξιοῦντι μηδαμῶς ἀποκχνήδσητε παρασχέσϑαι τὴν χάριν καὶ ἐπιστῆσαι τὸ ξητούμενον.
88. Παραϑαρρυντική. Aqoflog ἔσο τὸ παράπαν, ἔχου δὲ σεμνῶς πολιτευόμενος διὰ τὸ τὸ ϑεῖον ἔχειν εὐμενές. πανταχοῦ γὰρ τὸ ϑεῖον τῷ ὀρϑῶς βιοῦντι παρίσταται.
84. ἀναϑετική. «Ἰἐδοκταί μοι τόδε τὸ πρᾶγμα δια- πράξασϑαι; διὸ καὶ τὴν ἐμαυτοῦ βουλὴν ἀνατίϑεμαί σοι. ὅϑεν τὸ συμφέρον σκοπήσας ἐπίστειλον τὸ πρακτέον. ποϑῶ γὰρ ἀεὶ παρὰ τῶν ἐμφρόνων δέχεσϑαι γνώμας. αἱ γὰρ ἄρισται τῶν φίλων συμβουλίαι καλλίστας ἔχουσι τὰς
5 εὐεργεσίας.
85. ἀποφαντική. Τὸν £uóv οἰκέτην ἐβουλευσάμην
1 ἐπιστολὴ ἐρωτιματική U 2 x«l om VU Hin 8 τοῦ} τῶν PH ἡμῶν VUPa Hin Wei ἡμᾶς B pr Har Mor. ἐρωτηματι- κοῦ ῥήματος] ἐρωτήματος PaB pr Mor 4 τοῦ ζητουμένου) τὴν ζητουμένην PH παυυμῶν A 5 ἡμῶν UB ἡμῖν Pa ὑμῖν D, sed ov supra iv, Har ἀξιοῦντος Ῥὰ ἀποκνήσατε V.H Hin Wei ἀποκνήσῃ DaBprMor ἀποκνήσετε Har 6 τῷ ξητουμένῳ AD PH Har Wes Her τοῦ ξητουμένου τὴν λύσιν χαὶ τὴν ἀληϑῆ ca- φήνειαν Pa B pr Mor gui LANA ρυντική V παραϑαρρυτική P.H
ἔσω U ἔστω Hin τὸ παράπαν, ἔχου δὲ] τοπαράπαν, ἔχου δὲ Ῥω τοπαράπαν D τὸ παράπαν Har καὶ μηδέτα τοπαράπαν εὐλα- poo ΑΡΗ Wes Her xol μηδένα τοπαράπαν, ἔχου δὲ Mor 8 τὸ om VAB pr Mor εὐμερές 7 9 πανταχοῦ -- παρίσταται om PaB pr Mor τῶν ὀρϑῶς βιοῦντων A τοῖς εὐσεβῶς βιοῦσι PH Wes Her τῷ ὀρϑῶς βιοῦντι D Har προίσταται VU Hin Wei
10 ἐπιστολὴ ἀναϑετική U ... ϑετική V ἀναϑεματική PH 11 ἀνατίϑημί Pa BD pr Har Mor Wes Her 19 συμβουλῆς ante ὅϑεν D καὶ post ó9:» D Har Mor. ἐπίστειλε Β μοι post ἐπί-
στειλον PH WesHer :0(2)] ,,fort. «i'* Wes πρακτάϊον Pa 18... ϑῶ V φίλων post ἐμφρόνων Da 14 ἄριστοι PaB συμβουλαὶ VU Hin Wei cf. p. 29, 5. 9. 32, 12 16 ἐπιστολὴ ἀποφαντικὴ U ..... rnx. V
LIBANIT QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 45
τιμωρήσασϑαι δι᾿ ἥν μοι κατεσκεύασεν ἐπιβουλήν. ὅϑεν μή μοι παρακλήσεις προσάγειν περὶ αὐτοῦ πειρῶ. ἀδύ- varov γάρ ἐστι μὴ τὴν ἐμαυτοῦ βουλὴν εἰς πέρας ἄξειν xal τοῦτον πάντη τε καὶ πάντως κολάσαι.
80. Σκωπτική. Κίλικα μέν σε πρὸς ἁπάντων ἀκούω τυγχάνειν τῷ γένει, ᾿Ινδὸν δὲ σχοπῶν ἐφευρίσκω, κα- ϑάπερ αὐτὸς ὁ μελάντατος τοῦ σώματος κέχραγε χρώς.
81. Μετριαστικχή...
88. Αὐἰνιγματική...
1 διήν A ἐπιστολήν D pr 9 ἄγειν — πειρὼ oblit V 3 ἑαυτοῦ PaPH ἕξειν Pa ἥξειν 1) Har 4 πάντη τε καὶ πάν- τως] παντελῶς PH Wes Her πάντη) πάντα pr κολάσασϑαι V Hin 5 ἐπιστολὴ σκωπτική U πρὸς ἅπαν U προσάπαν PaB yr
6 τυγχάνειν om PaB prMor τῷ γένει om PH τὸ γένος D Har idov U σχοπὸν UPaB, sed in hoc ὁ in ὦ corr, PH 7 μελέντατος VU μελάντερος Pa μελανέστατος A ὁ τοῦ μελάν- τατος σώματος B pr Mor τος κέκραγε χρώς oblit V κέκραγεν A
χρὼς, κέκραγε B 8 Μετριαστική....... om VUD Har με-
τριαῦ in marg 4
Tüs ὀργῆς οὕπω us (μοι PII Wei corr Wes Her) ἀφῆκας τὸν σόν (num τῆς σῆς Ὁ cf. ad [Lib.] ep. ad Basil. 7 (XI 581, 10 sqq). Ἁντίσϑενες Teoph. Simoc. ep. 28, del Her), ἀλλ᾽ ἔτι χαλεπαίνεις ἡμῖν καὶ τὴν ἀνίαν κρύπτεις προσηνῶν ῥημάτων προσχήματι ὥσ- περ οἱ ἐν αἰϑάλῃ σπινϑῆρα πυρὸς ταμιεύσαντες (ταμιεύοντες coni Her). ἐκκάϑαιρε (ἐκκάϑαρε PIT) λοιπὸν τῆς σῆς καρδίας τὴν λύ- πην (Τῆς ὀργῆς --- λύπην — Theoph. Simoc. ep. 38) χαὶ τὸν σὸν uj ϑέλε ϑλίβεσϑαι PH Wes Her
Textivóv εἶναί μὲ καὶ ἄσημον οἷδα ἐξ ἀσήμων (ἐξασήμων Pa) xai ἀπαιδεύτων (ἀπαίδευτον Pa) xal οἰχτρότατον x«9' ὑπερβο- λὴν περί τε βίον καὶ λόγον καὶ oov ἐχοὴν μοι γράφειν rij σὴ διαϑέσει τὸ σύνολον. ἀλλ᾽ ἐπειδὴ νικῶμαι τῷ πρὸς σὲ πόϑω, γρα- qov παρακαλῶ τοῦ τὴς προπετείας ἐγκλήματος ἀνήνασϑαί μὲ Pa ταπεινὸς εἶναι “χρὴ Mor) καὶ ἄσημος ἐξ ἀσήμων καὶ ἀπαίδευτος B pr Mor
9 ἔστι δὲ (δὲ om B. D Har) τὸ λεγόμενον περὶ γυναικὸς (τινος loco γυναικὸς 1) Har) ὑπώνδρου. λέγει οὖν φυλάττου (φυλάττον 1) om JV) μὴ τὴν ἀλλοτρίαν γυναῖκα (γυναῖκαν 17) ἐγκύμονα ποιὴ σὰς δίκῃ περιπέσῃς (oblit V). οἱ γὰρ τὴν ἀλλοτρίαν yir γεωρ- γοῦντες δίκαις οὐ μιχραῖς περιπίπτουσιν post αἰνιγματική libri edd sed cancell Wei ἔστι--τ-οὖν caucell Hin χαὶ μάλα εἰκότως post περιπίπτουσιν PaB pr Mor. Scriptum fuisse censendum est Φυλάττου «ἡ τὴν (lAoro(av àoóGcs δίκῃ περιπέσης
[5]
46 ΠΙΒΑΝῚ QUI FERUNTUR. ΟΗΑΒΑΟΤΕΒΕΒ EPISTOLICI
89. Ὑπομνηστική. Παραγενόμενος ἐν τῷδε và τόπῳ καὶ ἀνερευνήσας τὸν τιμιώτατον ἄνδρα τὸν δεῖνα λέξον ἐξ ἐμοῦ τῷὸς τάδε. ;
90. “υπητική. Σφόδρα xo9' ὑπερβολὴν λελύπηκα
5 τόδε τὸ πρᾶγμα διαπραξάμενος. ὅϑεν ἰσχυρῶς ἄχϑομαι πρὸς σὲ καὶ δυσίατόν τινα λυποῦμαι λύπην: αἱ γὰρ ἐκ φίλων εἷς φίλους γινόμεναι λῦπαι δυσϑεράπευτοι λίαν τυγχάνουσι καὶ μείζους τῶν ἐχϑρῶν ἔχουσι τὰς ἐπηρείας.
91. ᾿Ερωτική. ᾿Ερῶ, ἐρῶ, νὴ τοὺς ϑεούς, τῆς σῆς
10 δὐπρεποῦς τε καὶ ἐρωτικῆς μορφῆς καὶ ἐρῶν οὐκ αἰσχύ- νομαι. τὸ γὰρ εὐπρεποῦς ἐρᾶν οὐκ αἰσχρόν. εἶ δέ γε καὶ ψέξειέ τις ὅλως ὡς ἐρῶντα, πάλιν ὡς καλῆς ἐφιέμενον ἐπαινέσειεν.
92. Μικτή. Οἶδα μὲν ὡς εὐσεβῶς Cii καὶ σεμνῶς πο-
1 ἀπομνηστικὴ Har 2. ἐρευνήσας V Hin τὸν δεῖνα om PaB pr Mor 8 ἐξεμοῦ AB τῷδε om PaB pr Mor τάδε oblit V 4 λυπητική in lit U καϑυπερβολὴν A ἡμᾶς ante λελύπηκας D HarHer με post λελύπηχας Hin Wei 6 καὶ δυσίατόν oblit V λελύπημαι D Har αἱ --- 8 ἐπηρείας citat Maximus Conf. loc. comm. serm. 6, 550 ed. Comb. (tom. 91 col. 764 Migne), e quo hauserunt Michael. Apostol. prov. t. I 679 et Antonius Meliss. ed. Migne t. 136 col. 853 7 φιλίας P λῦπαι om PH λίαν om V Hin 8 τυγχάνουσιν 4 1j ante τῶν inserendum videtur τῶν om V ib ante ἐχϑρῶν Hin Wei ρῶν ἔχουσι τὰς ἐπηρείας oblt V 9 ἐρῶ ἐρῶν U νὴ e νῦν corr D τοὺς 9soóg] τὴν
ἀλήϑειαν Bypr Mor τὴν ϑέμιν PH Wes Her 11 τοῦ PaB τοῦ prMor εὐπρεποῦσ Pa εὐπρεπῶν ADPH Her ἐρᾶν oblit V ἀν"
QGtO YUvou aot
9oóg Pa τ γῶν Pa 11 γε om B pr καὶ om Mor τὸ B pr
12 wífow D Har ὅλως om PaB prMor ὡς(1) οχ D Har πά- λαι V καλοῦ PaB pr Mor 13 ἐπαινέσειδ DD pr ἐπαινέσει, coni Her ἄν post ἐπαινέσειεν inser Hin Wei 14 ἐπιστολὴ μικτὴ" μικτὴ λέγεται διὰ τὸ ἐκ διαφόρων χαρακτήρων συνεστάναι U
Οἶδα — p.47,5 ἁρμόξει)] ἡ (in lac om Pa) μὲν διαγωγή cov ἀρίστη τέ ἐστι καὶ φιλοσόφοις μάλιστα πρέπουσα, σωφρόνως γὰρ καὶ ἀμέμπτως ζῆν σπουδάζξζεις ὑποδέχῃ (ἀποδέχῃ B) τε ξένους καὶ δεομένοις ἐπικουρεῖς καὶ ὀρϑὰς τὰς ἀποφάσεις τοῖς κριψομένοις ἐκφέρεις (ἐκφέροις Pa B) ἀδεκάστους δίκας ποιού-
LIBANII QUI FERUNTUR CHARACTERES EPISTOLICI 47
λιτεύῃ καὶ τῇ ἀνεπιλήπτου τε καὶ ἁγνῆς πολιτείας ἀρε- τῇ τὸ περιβόητον αὐτὸ τῆς φιλοσοφίας κοσμεῖς ὄνομα᾽ x«9' ἕν δὲ τοῦτο μόνον σφάλλῃ, καϑὸ τοὺς φέλους x«- κῶς λέγεις, ὅπερ ἀποϑέσϑαι σὲ χρή. διαβολὴ γὰρ φιλο- σόφοις οὐχ ἁρμόζξει.
μενος, ἕν δὲ τοῦτο μόνον πταίεις, ὅτι γλῶσσαν ἀχαλίνωτον ἔχων καὶ πολυλογίαις χρώμενος ἔστιν ὅτε γλωσσαλγεῖς, καὶ τοῦς φίλους κακόν τι ποιεῖς (κακύν τι ποιεῖς om Pa). καὶ τοῦτο (τοῦ- τω B τούτω Pa) τῷ σῷ οὐκ ἔοικε βίῳ. διό σοι παραινῶ τοῦ τοιούτου τὸ λοιπὸν ἀπέχεσϑαι τρόπου, ἵνα τελείως κοσμηϑῇς καὶ κοσμήσῃς τὸ τῆς φιλοσοφίας ἐπιτήδευμα. γράφειν δέ μοι καὶ περὶ
σοι δοκεῖ μὴ παραιτοῦ, ἐπεὶ κἀγώ, εἰ συμβαίη μοί τινος τῶν παρὰ σοὶ χρεία (χρείαν B pr), ἀνυποστόλως γνωρίξω πεπεισμένος ὅτι με ϑεραπεύειν ποϑεῖς, ὡς ἐγὼ σέ. καὶ γὰρ πολλάς μοι χάρι- τας ἐποίησας, ὑπὲρ ὧν σοι πλειστάχις (πλεῖστά σοι B Mor) εὐχα- ριστῶ. ἐρρωμένος πολυχρόνιος (πολυχρονίως Pa) διαφυλαχῦ είης παντὸς ἀπευχταίου ἐκλυτρούμενος καὶ τῶν καταϑυμίων ἀπολαύ- ὧν (ἐπαπολαύων B pr Mor) praemisit Pa οἷδαμεν A οἴδαμεν Pa ὡσευσεβῶς A fg om VU σεμνὸς Pa
1 τῆς VU Hin Wei τῇ τῆς D Wes Her τοι τῆς Har ἀνεπιλή- πτω τε καὶ ἁγνῆ πολιτεία ἀρετῆς τε τῶ περιβοήτω Pa τε om VU Hin Wei ἀρετῆς UD Har ἀρετὴ A 23 τῆς] τὸ πᾶν Pa φ..
TU PT xocusig V κοσμεῖν PH 8 .σφάλη V σφάλλεις Pa xx9' ὃ U καϑὲν A 4 σε om PH τοῖς ante φιλοσόφοις Har φιλοσοφία Pa φιλοσόφοις γὰρ φιλοσοφία PH ἁρ..... V
ἐρρωμένος μοι καὶ πολυχρόνιος διαφυλαχϑείης παντὸς ἀπευ- χταίου ἐκλυτρούμενος καὶ τῶν καταϑυμίων ἀπολαύων post ἁρμό- tfe. D Har
INDEX NOMINUM PROPRIORUM QUAE IN CHARACTERIBUS EPISTOLICIS LEGUNTUR :
Ἀντισϑένης 15,8 in app. crit. “ΖΙιοκλῆς 40,16
᾿Ερμογένης 42,6
"Ivóóg 45,6
Κίλιξ 45,5
“Μήμωνιος 33, 14
Πλούτων 42,8
Σκύϑαι 42,4
Φιλόστρατος ὁ Λήμνιος 33,14
II. PROLEGOMENA. AD LIBANII EPISTULAS.
Caput I. DE EPISTULIS CORPORIS ET ECLOGARUM.
I. DE CORPORE EPISTULARUM.
8 1. De adversariis Libanii et primis eius epistularum syllogis.
Libanius, ut annal. Fleckeis. 1876, 491 monui, non ipse colleetionem vel collectiones epistularum edidit. Iuliano vivo eum id fecisse opinio erat Seeckii!). At sitalem collectionem Iuliano, ut ille putat, dedicasset, ante omnes epistulas ad hunc ipsum scriptas recipere debuit. Sed has ne mortuo quidem Iuli- ano in publicum prodiise sequitur ex ep. 1264 (XI 342,55 sq.). In adversariis vero relinquere epistulas consuevit, cuius rei testes sunt ep. 1307 (XI 371, 6 sq.)?), 88 (X 88, 20 sq.), 933 (XI 78,8). At id non per totam vitam facere eum consue- visse, sed ab eo tantum tempore quo ampliore cum complu- ribus viris litterarum commercio usus est, cum per se veri simile est tum inde sequitur quod ex adulescentia nulla epi- stula servata est. Sed ne ex aliis quidem vitae partibus epi- Stulae extant. E quinta saeculi IV decade litterae rarissimae sunt, e priore parte dimidia sextae decadis rarae. Longe pleraque pars omnium litterarum est annorum 355 usque
1) Die Briefe des Libanius ?3. Eum impugnavit Silomon 1 sq. 248q. cum eventu certo. Nam iam epistularum ordo perver- sus Libanium editorem excludit.
2) Ann. Fleckeis. l. l. 491. Ad hanc epistulam iam Reiskius nut Ergo servabat L. exempla literarum quas ad amicos mitzebat.
50 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ad 365. Inde ab a. 366 usque ad 387 paene nullae sunt; contra ab a. 388 usque ad 393 crebrae, deinde rarescunt, mox desinunt. Iam cum in epistulis, ut traditae sunt codi- cibus, temporis dispiciatur ordo, has ad illa adversaria Li- banii ipsa redire elucet; sed cum hic ordo multis locis tur- batus sit, etiam adversariorum condicionem iam temeratam fuisse probabile est quo tempore collectio epistularum facta est!); denique cum e certis vitae epochis epistulae omnino desint, adversaria illo tempore iam non plena atque integra fuisse statuendum est. Epistulas ad adversaria ipsa redire etiam álio argumento quod Seeekius 19 repperit probatur. Ep. 915 ad Eustochium data erat, sed cum Libanius illum sales vel aculeum epistulae male accepisse comperisset, se epistulam iam non Eustochio sed Eustathio inscripturum esse ei scribit ep. 933: et inscribunt codices epistulam E9- oro io.
Mortuo vero Libanio desiderium eius epistulas si non om- nes certe quam plurimas in publieum emittendi ortum est. Nam Libanii epistulae non solum iam ipsius aetate plurimi aestimatae sunt?), sed etiam per antiquam?), mediam *), re- centiorem?) aetatem cultioris ingenii viri eum ut summum epistulae artificem admirati sunt.
1) Ep. 840 (a. 388) iam in archetypo omnium codicum super- stitum epistulae 839 (a. 363) succedit. Vide infra p. 72 sq.
2) Huius rei testimonio sunt cum multi alii loci tum or. 13 (II 81, 18 sq.), ep. 773 (X 696, 19 sq.), 716 (ib. 645, 16 sqq.), 944 (XI 83, 8—18), 1037 (ib. 162, 10 sq.).
3) Isidorus Pelus. ep. II 42: Λιβανίου τὸν ἐπὶ εὐγλωττίᾳ παρὰ πᾶσι βεβοημένον; Basilius personatus in epist. Liba- nio data 22 (XI 595, 7 sq.).
4) Photius bibl. cod. 90: ἔστε δὲ δόκιμος κἀν ταῖς ἐπιστο- λαῖς; ep. 207 τίσιν οὖν ἐπιστολαῖς ὁμιλητέον καὶ τίσιν ἐπιγνω- σϑέντα ἡμῖν διὰ τῆς τέχνης χαρακτῆρα ἐφαρμόξοντες τὴν γυμνα- σίαν συλλεξόμεϑα; ἔστι μὲν καὶ ἄλλο πλῆϑος ἄπειρον, ἔχεις δ᾽ ἵνα μηδὲ μακρὸν ἢ σοι τῆς γυμνασίας στάδιον, τὰς εἰς Φάλαριν ἐκεῖνον Papi Pt Bn ἐπιστολὰς καὶ αἷς Βροῦτος ὁ Ῥωμαίων στρατηγὸς ἐπιγράφεται καὶ τὸν ἐν βασιλεῦσι φιλόσοφον καὶ τὸν σοφιστὴν ἐν ταῖς πλείσταις Λιβάνιον. 3
5) Zambicarius in dedicatione versionis epistularum Li- banii missae ad Ioannem Bentivolum (Fr. Zamb. 319): mazima,
81. DE ADVERSARIIS LIBANII 51
Itaque extitit qui corpus epistularum condere susciperet. Quod non ita multo post Libanii mortem factum esse ma- xime probabile est. Atque aditum quidem nactus est ad ad- versaria, sed haec neque plena neque integra erant. Libellus vel libelli iam non compacti, sed hie illie discissi in quater- niones, terniones vel folia erant eorumque series dissoluta. Ordinem solutum ut restitueret sane operam dedit, neque vero semper felix fuit: quaterniones vel folia haud raro lo- cis falsis inseruit ita ut epistulae insertae invicem quidem cohaererent, sed cum antecedentibus et sequentibus non item. Quod e tabulis a Silomonio 17. 29. 35 sq. 47 sq. congestis optime cognosci potest!) Neque omnes epistulas in adver- sariis repperit, sed aliunde, potissimum ab iis ad quos scrip- iae erant, anquirere debuit. Sed minime omnes invenit: plus una deest quam se scripsisse Libanius ipse testatur?); plures iam erant truncatae, ut cum ex aliis tum ex ep. 138 nihil nisi fragmenta exhibente apparet.
admiranda, divina denique Libanii gravitas, vehementia, jocun- ditas atque, ut vere dicam, quod sentio, vis, quam ne in Demo- sthene quidem in hoc praesertim genere facile reperias. Ponti- cus Virunius in praef.tione versionis latinae χαρακτήρων ἐπι- στολιμαίων, Venetiis 1525 editae (supra p. 218q.): circa vero talem materiam quid melius Libanio, quid acutius et brevius est? sic medullosus, sic clarus, ut sunt omnes Graeci, imo detestatur ob- scuritatem scriptorum doctissimus et, quocunque verteris, mira- bilis est et tandem sententiis et. florida eloquentia ornatissimus etc. Andr. Schottus (1617) de Libanii epistulis: disertus καὶ ἀττικώτατος est scriptor (Meursius opp. XI col. 274). Reiskius in epistula ἃ. 1772 ad Lessingium data (n. 426 p. 851 ed. Foer- ster): ,In dem feinen und galanten Briefstyl kommt er dem Plinius bey, ja je zuweilen übertrifft er ihn. Unter den Alten kenne ich keinen, der mit Wohlanstand und grace so Komplimente schneiden kónne* Jac. Burckhardt, Die Zeit Constantins d. Gr. p. 822: ,,Libanius und Symmachus, die aus jedem Brief- chen ein kleines Kunstwerk machen."
1) Mira illa inserendi ratio quae per totam sex librorum collectionem conspicitur Silomonium monere debuit, ne de di- versis cogitaret editionibus singulorum librorum.
2) Seeck 21 sq. Epistulas 1—17 non ad adversaria redire, sed postmodo insertas esse Seeckius 36 ipse concessit.
52 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Sed hoc corpus (a) periit, quin etiam ne apographum quidem ex hoc factum (b) ad nos pervenit, sed apographa tantum e b vel recta via vel per medium codicem (6) deri- vata. Apographi e b concinnati reliquiae!) continentur co- dice Vaticano gr. 83, qui unicus hodie corpus epistularum exhibet. Quamquam epistulas 1566 comprehendit magnaque e parte solus praebet, tamen non corporis simplicis instar habendus, immo vero multiplex est.
$ 2. De sylloga ὃ Vaticani gr. 83 (V) eiusque propaginibus.
465 1. Codex Vaticanus gr. 83 (— V) membr. formae quart. originem cepit sc. XI, sed paene dimidia eius pars non ita multo post periit: quaterniones II (8^) et XXV (xs?) —XLVII (u£^)?) (— Vi) superstites erant, quibus 770 fere epistulae continebantur. Integri corporis restituendi sc. XII vir doc- tus, Libanii admirator, curam egit. Anquisivit codicem ge- mellum perditi quo perdita continebantur, neque vero qui prorsus eum hoe congrueret repperit, sed tantummodo co- gnatum. Ex hoc perdita aeque atque servata calligraphice foliis ad eandem formam redactis describenda et quat. I. 1Π--- XXIV. XLVIIILsqq. cum illis ad unius codicis compagem con-
1) Minime Vatic. gr. 83 in libris I—III fontem habuit Vossi- anum, id quod contendit Seeck. 27. Nam ut nihil dicam de aetate, in ep. os/ libri I (— 95) recte pergit V fol. 28 verbis ἐρῶ δὲ ὡς. perperam Vossianus cum Vatic. gr. 85 ab Ἔρωτι no- vam incipit epistulam. Quod cum consensu inter V et codicem familiae eclogariorum a VVaVo non pendentem, sed per se con- stantem apparet, tum sententia — nam quem"Eoorc illum fuisse putabimus? — probatur. Cod. Dresdensis D qui pro"Egor: prae- bet 4sovrío ad codicem redit qui κακὸν familiae Va Vo sensit quidem, sed κακῷ ἰᾶσϑαι μείζονι non dubitavit. Etiam priorem codicis V partem, quae est sc. XI, ex ipso apographo perdito b, non ex uno codicum superstitum fluxisse inde, ut uno exem- plo utar, perspicitur quod ep. 404 (X 398, 2 sq.) solus V verba ὃ --- ἐνθάδε servavit, quae in reliquis codicibus propter homoe- oteleuton vocis antecedentis ἐνθάδε exciderunt.
2) Numeri quaternionum ἃ librario exarati a x£ usque ad ΠῈ etiamnunc in foliis extremis 198*— 356" conspiciuntur.
82. DE VATIC. GR. 88 53
iungendos curavit. Rarissime librarius (— Vir) resarciendi offi- οἷο ita functus est ut quae deerant epistulas in foliis sc. XI ipsis contextui insereret velut ep. oqy' (193)—9qm' (198) in fol. 244, ep. τ΄ (300) in fol. 267, epistulas omnes ultimas libri quarti in fol. 338. Ita effecit ut folia nova vocabulis, quin etiam syllabis vocabulorum desinerent iis quae excipie- bantur vocabulis vel syllabis vocabulorum, quibus folia ser- vata incipiebant. Codex vero, quem nactus erat, privus erat nonnullis epistulis, quae in illo extiterant. Nam quae in hoe erat epist. λ΄ (fol. 16), in illo fuerat u9^, quae in hoc μ΄, in illo fuerat v9' etc. Hae 19 epistulae manu effecisse videntur quaternionem, cuius rei documentum est, quod nu- merus quaternionis κῇ ἃ V; scriptus extat fol. 2990", a ὅπ
fol. 213, «9 scriptus ἃ Vi fol. 228", a Vi; 221, ete. Quod quaenam illae 19 epistulae fuerint dicere possumus, id alteri codicum generi ex eodem fonte orto, codicibus familiae Va Vo, debemus. Neque in parte reparata omnino desunt, saltem pars earum postea alio loco inserta reperitur, ut infra p. 55 ostendam.
Corpori epistularum talem in modum refecto etiam nova in libros divisio data est. Sane iam epistulae corporis saec. XI (— Vi) non modo denae serie continua numeratae!), sed etiam in libros divisae erant. Cuius rei testimonio est inscriptio folii 187" hodie tantum non inscriptione nova ob- lita τοῦ λιβανίου (τοῦ σοφιστοῦ) ἐπιστολ fi ὃ quae initio libri quarti aeque atque in VoVa extat. Idem de corpore Vg valere probatur inscriptione βιβλίον c quae fol. 416" (ep. 1045) ante initium libri VI manu Vir exarata extat. Sed ab hae quae modo plures modo pauciores quam cente- nas epistulas unicuique libro dedit, plane diversa numeratio nova inducta est quae unicuique libro trecentas epistulas dedit. Iam fol. 7 ante primam epistulam (a^) βιβλίον πρῶ- τον antepositum et fol 97" post epistulam τ΄ (— 640) τέλος τοῦ πρώτου βιβλίου subscriptum, fol. 97" βιβλίον δεύτερον
1) Etiamnunc numeri yz' ens 185) — αφμ΄ (fol. 367") manu V, exarati in margine epistularum conspicui sunt.
54 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
insertum et fol. 187" post epistulam τ΄ (— 1087) τέλος τοῦ B*" βιβλίου subscriptum, fol. 187* βιβλίον τρίτον insertum et fol. 267 τέλος τοῦ τρίτου βιβλίου subscriptum, fol. 267" βιβλίον τέταρτον insertum et fol. 338" τέλος τοῦ 0?" βιβλίου subscriptum, fol. 339 βιβλίον πέμπτον insertum est!). Eadem manu num. «— νγ΄ in imo margine sinistro ad initium, dex- iro ad finem singulorum quaternionum indicandum scripti sunt?) Denique eadem manu corpori ita in sex libros di- viso πέναξ sex foliis calligraphice exaratis, quorum quodque 4 columnas et 36 versus exhibet, comprehensus antepositus est qui initia omnium epistularum praebet: λιβανίου σύρου σοφιστοῦ καὶ κοιαί [στωρος ἐπιστολῶν |
πίναξ τοῦ a""" βιβλίου α ἔμελλον γράφων τ΄ ἡρωδιανῶ δέδοται πίναξ τοῦ 97" βιβλίου α΄ μέγας ἦν ὁ μιλτιάδης τ΄ εὐγενὴς εὐγενῆ πίναξ τοῦ τρίτου βιβλίου α΄ καλλιστα ἀνθρώπων τ΄ μὴ παύση ὑβρίξων πίναξ τοῦ 0?" βιβλίου α΄ παρὰ κέλσω τῶ τ΄ μεγάλων τὸν σοφιστὴν πίναξ τοῦ &"" βιβλίου α΄ μέλλει (sic) μοι ϑεοτέκνου τ΄ δοὺς τὴν ἐπιστολὴν᾽ πίναξ τοῦ c^" βιβλίου α΄ ὅπου μὲν Qv μὸ΄ ἕτερον τουτονὶ
1) At inscriptio τέλος τοῦ πέμπτου βιβλίου quae post ep. 1044 locum habere debebat, in fol 416" deest. De inscriptione ante epistulam sequentem exarata cf. p.58.
2) Hanc manum vetustiorem esse quam Vir inde sequitur, quod foliorum a αι insertorum rationem nondum habuit. Nu- merus quaternionis wc' in fol. quidem 94" extat, β΄ non ut de- bebat fol. 102", sed 108, cum folium 97 à Vyy; insertum sit.
$2. DE VATIC. GR. 83 55
Sed verba μὸ΄ ἕτερον τουτονὶ aeque atque antecedens μγ΄ ἔσϑι us τὰ μεγάλα alia manu ( Vrrr) addita sunt.
Se. XIV enim vir doctus corpus tali modo compositum sub examen vocavit imprimisque cum indice praemisso con- tulit. Opus minime omnibus numeris absolutum atque per- fectum repperit itaque correctoris munus sibi imposuit. Ac primum integras quasdam epistulas, quas deesse vel loco falso extare ex indice intellexit, in parte resarta inseruit (— Vm): fol. 97* ep. cq8' (— 639) et τ΄ (— 640), fol. 97" et 98" ep. «—y' (— 1083—1085), fol. 108" et 109 ep. λζ΄ (— 957), fol. 162 ep. ci£' (— 1095), postquam prior erasa est. Totum folium 171, quo finis ep. 851, epp. 852. 853 et initium ep. 854 continentur, rescripsit, postquam folium prius scriptum exseissum est; item fol. 173 seripsit, quo finis ep. 858, epp. 859 860. 989 et initium ep. 872 conti- nentur, item in fol 176" ep. σξα΄ (— 1104) et in ultimis tribus versibus folii 181" et in primis tribus versibus fol. 182" ep. co£' (— 1086), postquam prior scriptura erasa fo- liumque unum, quo ep. co£—6zv' continebantur, excisum est. Fol. 187 ep. τ΄ ultimam libri II (— 1087), fol. 392" et 393 ep. 9x9" (— 1091), fol. 395" et " ep. σλϑ΄ (— 1093), fol. 397* et." lin. 3, denique fol. 418 ep. δ΄, postquam prior horum fo- liorum scriptura erasa est, fol. 425" ep. x£', fol, 4297 et " ep. μ--μδ' quas iam fol. 40/44 et 272 locum invenisse oblitus est et harum duarum ultimarum epistularum numeros (μγ΄ et μδ΄) etiam in fine zívexog addidit. Sed etiam sub num. με΄ epistolium mancum addidit, quod in indice plane deest: Ἐμοὶ δυκοῦν--ἡμᾶς (— 1542)') Denique hae manu con- stanter in libro I num. ρ΄ et σ΄ cum accentibus antepositi sunt numeris simplicibus «—49' ante epistulas exaratis manu librarii non ultra centenum numerum progressi, in libro II
Numerus κα΄ extat fol. 175", κβ΄ non ut debebat fol. 183", sed 182", item 4' fol. 244", λα΄ vero fol. 261", cum inter 181 et 182 aeque atque inter 249 et 250 folium unum exscissum sit, quo ep. co — σπγ΄ continebantur.
1) E Vaticano 83 etiam in Paris. gr. 2577 transiit. Vid. infra sub n. 10.
56 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
inde ab ep. oz$' usque ad τ΄ primum seripti, in libris ΠῚ usque ad VI in loco numerorum manus primae erasorum repositi sunt.
Inde vero, quod corpus huius codicis e duobos diversis fontibus concinnatum est, evenit, ut 18 epistulae bis oceur- rant et in codice sc. XI (Vi) et in supplemento sc. XII ( Vir): cf. notas ad ep. 87. 90. 104. 134. 139. 146. 148. 159. 160. 201. 623. 771. 839. 943. 951. 968. 973. 984.
Sed etiam is, qui supplementum resarsit ( Vir), duas epi- stulas (1008, 1131) in fine addidit ut oblitus priorem iam in Vir (fol. 404), alteram in V; (fol. 272) locum invenisse.
Talem in modum corporis primi pleraeque epistulae ser- vatae sunt. Nam etiam ex illis quae in primo libro deside- rantur 19 epistulis maior pars in codice extat: ep. 6 et 7 occurrunt additae a manu tertia i in libro III ep. oa£' et ρᾳη΄ (fol. 244); ep. 33 in 1.I ep. 6qy' (fol. 96); ep. 34—43 in 1. II ep. x£—is' (fol. 104—108). Revera ex illis absunt tantum sep- tem: ep. 15—17, 29, 45—47; praeterea epistulae sex: 1098, 1100, 1101, 11054-1106, 1119: quae extant in Vo libro ultimo fol. 217—226 υπε΄, vn£', vm, voB , vq; fortasse concinnatori nimis lacunosae videbantur. Sed deest etiam ep. 18 servata unico cod. Barocciano gr. 50 saec. X/XI fol. 369 (cf. infra sub n. 182); desunt denique ep. 1543 et 1544 quae extra corporis fines ad nos venerunt (cf. infra sub $ 13.). Reliquae perperam deesse creduntur, cum in editione Wol- fiana aut sint repetitae e prioribus, vel totae ut 1182 W. e 741,1203 e 219, vele parte, ut 1159 pars est epistulae 629, aut non ἃ Libanio, sed ab aliis scriptae sint, αὖ 1108 W. ἃ Dionysio, 1156, 1188, 1558, 1573 a Synesio, 1205, 1206, 1220 a Iuliano, 1557 a Basilio, 1204 et 1559—1572 8 Procopio Gazaeo, 1574 a Phalaride personato, 1224, 1575 —1579 ab aliis. Idem valet de epistula codicis Coisliniani 349 fol 117" ἃ me ann. Fleckeis. 1876, 504 edita et de epistulis in characteres epistolicos Pseudolibanianos postea insertis (supra p. 36 sq.) De fol. 430—436" cf. infra sub n. 331.
$2. DE VATIC. GR. 88 5T
De forma externa fatisque huius codicis.
Codicis vetusti sc. XI sunt folia atramento badio exarata 16—22, 183—369, 437—438; sc. XII resarta sunt manu, quae litteris maioribus atramento fusco scriptura minus arta usa est, folia 7—15, 23—96, 98—-182, 370—436. Fol.
437 et 438 scriptae sunt Zfiovvoíov σοφιστοῦ ἀνε ἐπιστο- λαί: sunt epistolia Diony sii sophistae Antiochenae 1— 24 ed. Herch.; cum fine epistulae ultimae fol. 438 desinit. Fol. 439 ultimum codicis vacuum est relictum. De fol. 97, 108, 109, 162, 171, 173, 176", 181", 182. manu sc. XIV (Vnr) atramento atro suppletis supra p. 55 disputavi.
Correctus est codex quinque manibus, duabus vetustiori- bus quarum prior (— m?) atramento badio, altera (— m?) fusco usa est, et tribus recentioribus sc. XV, quarum prima (7 m*) subnigro vel nigricanti, secunda (— m) plane nigro atramento usa est. Haec nonnusquam, quae a m* correcta erant, denuo correxit. Eadem manus in margine ep. 255 verba mávre— HoexMje (X 245, 5—14) in aliis codicibus deesse et delenda esse adnotavit ut desunt in W Vind Marc Barn (vid. appar. erit. 1. l. ad lin. 5) ibidemque verba finis ἐμοὶ--- Züov (247, 2 sq.) ab aliis codicibus deesse voce τέλος post ἀνδραπόδων posita indicavit. Manus recentissima eaque rarissima (— m$) atramento subviridi usa est.
Praeter m$ omnes correctores codices adhibuerunt, etsi ubi de omissis agitur, κείμενον raro anteposuerunt; m* non- nusquam (1194. 1136. 1485) verbis a secunda manu in mar- gine suppletis κείμενον anteposuit. Codices ab iis adhibiti non omnes videntur superstites esse. Saltem lectio πρόσϑεν ἀλη- ϑείας, quam m? ep. 786 (t. X p. 708, 9) in lacuna posuit, in nullo alio codice extare videtur. Contra corrector, cuius est m?, saepe cum JD, cuius est m*, etiam saepius cum Mo(squensi) codice conspirat, euius vero est m^, haud raro lemeritatis convincitur.
Codex quo loco imperii Byzantini exaratus atque condi- tus sit, nescitur. Constantinopoli eum olim fuisse certe valde probabile est. Medio sc. XV in Italiam migrasse et biblio-
58 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
thecam apostolicam sub Nicolao V (1447—1455) intrasse videtur, etsi stabiliri iam non potest, quisnam trium Liba- nii epistularum codicum membranaceorum sit, qui enume- rantur in inventario codicum sub illo pontifice Vaticanorum e eod. Vat. lat. 3954 fol. 60 sq. edito ab Eug. Muentz et Fabre, La Bibl. du Vatiean au XV? siécle, Paris 1887 (Bibl. des éc. franc. d'Ath. et de Rome fasc. 48) p. 333 sqq.:
p. 335: unum volumen ejusdem (mediae) formae de per- gameno copertum corio rubeo, οἱ intitulatur Epistole Libanii.
p. 336: Item unum volumen de forma media de pergameno copertum corio albo et intitulatur Libanii Epistole.
p. 337: liem unum parvum volumen de pergameno coper- tum corio rubeo et intitulatur Epistole Libanii.
Qui omnes redeunt in inventario codicum sub Sixto IV (1471—1484) Vaticanorum latino ab iisdem viris doctis edito 1. l. p. 229 sqq.:
p. 380: Libanii Epistolae. Ex membr. in rubeo.
p. 231: Libanii Epistolae. Ex membr. in albo.
Epistolae Libanii. Ex membr. in nigro.
Certo cognoscitur in indicis graeci e Rehdigerano 186 ab Haasio Serap. XII n. 9 sq. editi codice 97: “ιβανίου σύνου (corr. σύρου) καὶ κοιαίστωρος ἐπιστολῶν βιβλία ἕξ. ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ μεγάλου Βασιλείου καὶ “ιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. Διονυσίου σοφιστοῦ ᾿Αντιόχου (corr. ᾿Αντιοχέως) ἐπιστολαί. At num hic index bibliothecam sub illo pontifice Vaticanam red- dat, incertum est. Expulsa sane esset haec opinio, si pro-
1) Non Vaticanae, sed privatae Iulii II pontificis bibliothe- cae fuit codex membranaceus Libanii qui commemoratur in ' in- ventario librorum Iulii papae II R"» Cardinali de Arragonia de mandato collegii mandatorum e cod. Vat. lat. 8966 publicato a Leone Dorez (Revue des bibliothéques t. VI [1896] p. 119): 35 Livanii Epistole, in rubro corio, cum duabus serraturis ottonis. Ac ne graecus quidem codex sed ut alii codices illius inven- tarii latinus fuisse censendus est οὖ continuisse epistulas Liba- nii latine factas ἃ Zambicario, foriasse idem codex atque is qui hodie est in bibliotheca Musei Britannici (Additional 29316) Codex enim, quem a. 1880 ipse examinavi postquam de eo e litteris Eggelingii et Koelbingii rettuli in libro qui inseri- bitur ,,Francesco Zambeoccari und die Briefe des Libanius'*, Stutt-
8.3. DE VATIC. GR. 83 59
bari posset codicem demum a Francisco Zambicario in Grae- €ia coramorante acquisitum esse. Is enim codicem plus 1500 epistulas Libanii continentem ab ipso in Graecia emptum esse dicit in praefatione syllogae versionum latinarum epi- stularum Libanii ad Ioannem Bentivolum a. 1473 missae: $i el Italiam peragravi et Graecia quinque annorum spatio me detinuit studio duntaxat percipiendae eloquentiae (p. 319) et in praefatione syllogae alterius ad Federicum ducem Ur- bini a. 1475 missae: si Libanii inventione atque suavitate in eiusmodi epistolis te delectatum sensero, alias mihi inter- pretandas constituam. habeo enim plures mille et quingentis neque vero existimes me omnes Libanii epistolas fuisse inter- pretatum, sed eas duntaxat, quae domi hospitabantur. nam mulio plures, quom in Graecia essem, et legi et. emi!), sed necessario cuidam commodo dedi, qui in praesentia longissi- mo terrarum intervallo distat. eas quoque, quom mihi reddi- tae fuerint, latinas faciam (p. 325), sed fidem huius viri non talem esse ut eius testimonio nitamur olim ostendi?). Et codice familiae a Vaticano plane diversae quae Dresdensi et Casanatensi continetur usus est. Sed notitiam vel Vati- cani gr. 83 ipsius vel apographi ex hoc facti eum nactum esse
gart 1878, 52 sq, membr. sc. XV calligraphice exaratus in fronte gerit insignia pontificis familiae Robureae cuius erat Iulius II. Continet epistulas trium collectionum eodem quo Ambrosianus C 12 inf. ordine. Cf. Fr. Zamb. 51 sq.
1) Revera Zambicarium codices graecos possedisse probare possum epistula, quam demum cognovi, postquam librum infra citatum conscripsi. Extat in codice Vaticano Urbin. lat. 1198 chart. sc. XV qui continet exempla epistularum concepta a Fri- derico Duce Urbini fol. 81: Domino francisco de Giohanbecca- riis. Spectabilis οἱ Docte Vir amice Carissime. Accepi literas tuas: quae mihi fuere jocunditati maximae: erant enim abs te: quem diligo plurimum et cuius virtutem facio quidem multi qui- que tantopere me amat et amantissime observat: Codices graecos quos etiam misisti accepi et omnia tua essent semper (mihi inser)
issima. De his Octavianus (i. e. magister domus) meus ad te scribet latius: quod autem mihi tantum tribuis facis perhumame. el tibi gratias ago: atque praestanti doctrinae tuae gratulor: quae ex ipsius habundantia ita de me loquitur et sentit. vale.
2) Fr. Zamb. 45.
60 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
numero epistularum ab eo prolato (plures mille et quin- gentis) probabile fit. Continet enim codex Vaticanus 83 epistulas 1566, si includis 21 litteras commercii inter Ba- silium et Libanium epistolici. Quin etiam concedi potest eum olim codicem Constantinopoli emisse et possedisse prius- quam bibliothecam apostolicam intraret.
A. 1698 codice ad editionem epistularum Libanii paran- dam usus est Fridericus Rostgaard. Qui qua ratione in apparatu critico colligendo versatus sit, ipse multis annis post in epistula die 3 Ianuarii a. 1738 ad Ioannem Gram- mium data, quam infra sub n. 433 exscribam, exponit. Ap- paratus Rostgaardianus auctionis iure bibliothecam regiam Havniensem intravit!) annoque 1733 Ioanni Ohristopho- ro Wolfio Hamburgensi utendus missus est. Qui ep. 1284 —1556 editionis Amstelodamensis a. 1738 ex apographo huius codicis prompsit, in reliquis subinde eum adhibuit, sed pretium codicis parum perspexit. Denuo Eugenius Bor- mann atque a. 1869 et 1870 egomet excussimus.
E Vaticano gr. 83 Romae 86. XV descriptus est codex 466 2. Neapolitanus III A 12 (CCXV in eatologo Cyrilli, 185 in indice Baffiano Harlesii apud Fabrieium-Harles Bibl. gr. V p. 786) olim Farnesianus chart. form. quart. min. Prae- bet fol. 1—407 omnes epistulas Libanii ineluso commercio Basilii et Libanii epistolico et πένακα praemissum. Desunt epistulae Dionysii. Post ultimam epistulam mutuarum Ba- silii et Libanii fol 407" librarius atramento rubro sub-
scripsit
δόξα ϑεῶ ἡμῶν Óóba/ σωϑῆ ὁ ἔχων ἐλεηϑῆ ὃ γράφων ei atramento nigro ὥσπερ ξένοι χαίροντες ἰδεῖν πατρίδα καὶ οἵ ϑαλαττεύοντες εὑρεῖν λιμένα οὕτως καὶ οἵ γράφοντες ἰδεῖν βιβλίου τέλος. Lacunas in V extantes nonnullas reddidit, ut fol. 81 post vocem ἀρίστοις ep. 1084, plures praetermisit, ut fol. 120" ep. 775 inter λαβέσϑαι et νῦν δὲ, fol. 122" ep. 780
1) Werlauff, Historiske Efterretninger om det store Konge- lige Bibliothek i Kióbenhaven 149 sq.
$2. DE VAT. GR. 83 EIUSQUE PROPAGINIBUS 61
post πεφύτευται., fol. 141 ep. 1111 inter πολλοῖς et γενόμενος etc. δὲ Zambiearius revera codicem Vaticanum 83 possedit, fortasse et ipse fuit auctor huius apographi. Raro corrector verbis vel omissis supplendis vel falsis emendandis operam dedit. Examinavi a. 1869.
Ex hoc codice, non e Vaticano ipso descriptus est codex
3. Neapolitanus III A 10 (CCXIII in catalogo Cyrilli), 467 olim Farnesianus chart. formae folii maximi sc. XV exe- unt. vel XVI ineunt. litteris maximis marginibus latissimis. Nam prorsus, vel in lacunis illis omissis, cum Neapolitano ΠΙᾺ 12 congruit: ubi discrepat, errore id librarii continetur. πίναξ hodie non supra ep. ξη΄ libri ε΄ (— 1468) exaratus est, sed finem eius periisse inde conicias quod vocibus ξή᾽ ἐδε- ξάμεϑά cov folium 13 desinit. Textus epistularum tantum progreditur usque ad ep. o9" libri δ΄ (-Ξ- 1192) qua fol. 195 finitur. Examinavi a. 1869.
Bed e Vaticano 83 ipso E sunt complures codices. Quorum primus
4. Parisinus gr. 3110 chart. formae sext. dec. sc. XVII 468 ab Emerico Bigotio exaratus est!). Inde a fol. 2 inscripto: Libri quarti Epistole extant epistulae e libro quarto ex- cerptae: 1133—1357, et βιβλίον τέταρτον" ἃ (— 1113) το (2 1125). In margine ad ζ΄ (— 1119) scriptum est: p. 269 Mst., cum haec epistula in fol. 269" Vaticani 83 ex- tet. Adversariis Bigotii ad diversos scriptores, ut Iulianum, Plinium intermissis epistulae Libanii denuo occurrunt inde a fol. 29, quarum prima est lib. 5 epist. og (— 1506); ρκβ΄ est 1522, ad quam scriptum est lib. 5. p. 365 (i. e. nume- rus folii Vatic. 83), ultima oxf/ (— 1527). Hanc excipiunt epistulae libri II πη΄ (— 690)—«y' (— 695). Intermissis ite- rum coniecturis ad Plinium redeunt fol. 52—56 Libanii ep. 966—983; ultima inscripta est p. 394. epist. σλβ. Intermis- sis ad auctores Graecos adversariis sequuntur inde a fol. 65 epistulae libri II inde a lib. 2 epp. 2. p. 97 (— 1084) et epist. 4. lib. 2 (— 505) —:'(— 1087); intermissis notis ad
1) Delisle, Bibl. Bigotiana Rouen 1877. Omont, Inv. des ma- nuscr. gr. de la bibl. nat. Paris. introd. p. X.
62 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Pollucem fol. 89—91 tres epistulae primae libri ς΄ (— 1045. 1046. 1048), denique fol. 92: lib. 4 — epist. lib. epist. 6Qy (— 1078) et: p. 263. Ep. cos lib. 3. (— 586) et 235.
Ex hoc codice Henricus Valesius in notis ad Ammia- num locos singulos epistularum, Tanaquil Faber in prae- fatione ad Dionysii Longini περὶ ὕψους libellum Salmurii 1663 ep. 1078, Fridericus Brummer in commentario ad. legem Cinciam Parisiis 1668 edito p. 108 ep. 1224 publici iuris fecerunt. Examinavi.
Secundus codex aliquam saltem partem e Vaticano 83 originem cepit
469 5. Parisinus gr. 2963 chart. formae fol. sc. XVII. De
quo quod catalogus Mellotianus a. 1740 impressus ,nuper* inquit ,emptus, quo continentur Libanii epistolae, e codd. Va- licanis descripiae', firmatur testimonio inscriptionis fol. 1: Inter recens emptos Cod. 72. Regius 2783. Constat e quat- tuor partibus. Quarum prima 35 paginis comprehensa con- tinet primum indicem epistularum secundum libros Vaticani digestarum quae desunt in indice Morelli. In p. 1 enim legi- tur βιβλίου ἃ τοῦ λιβανίου ἐπιστολαὶ o? οὔκ εἰσιν ἐν τῷ mi- vex, τοῦ κυρίου Μορέλλου, in paginis sequentibus βιβλίου B,y, 9, & c. Sequitur index epistolarum Libanii quae in Vatic. Bibliotheca reperiuntur, cuius in fine p. 35 legitur: Hic est finis omnium epistolarum Libanii So- phistae quae reperiuntur in sedecim codd. Vaticanae biblio- thecae. mense Ianuario 1620. Pars secunda 34 foliis con- tinet indicem epistularum omnium inscriptum: “ιυιυβανίου Σύρου Σοφιστοῦ καὶ Κοιαίστωρος ἐπιστολῶν βιβλίον ἃ. qui in Vaticano 83 fol. 1---Ο legitur. Perperam vero se habet inscriptio huie antecedens:
Ex codice ms Vaticano num. COCCXXCI
Codex enim Vaticanus gr. 481 alias epistulas continet. Tertia pars exhibet editionem epistularum Libanii prin- cipem duobus tomis comprehensam, quae Guilelmo Morello deberi putatur. Pars quarta paginis tituloque carens continet epistulas selectas e Vaticano 83 descriptas
8.2. DE VATICANI GR. 88 PROPAGINIBUS 63
σοε΄ (— Vat. 83 lib. III ep. coc — ep. 586) usque ad
τ΄ (— Vat. 83 lib. III ep. τ — ep. 613)
τέλος τοῦ τρίτου βιβλίου.
βιβλίον τέταρτον.
α΄ (2 Vat. 83 lib. IV ep. α΄ — ep. 1113) usque ad
1'(— Vat. 88 lib. 1V ep. τ΄ — ep. 920)
τέλος τοῦ δ" βιβλίου.
βιβλίον πέμπτον.
α΄ (-- Vat. 83 lib. V ep. α΄ — ep. 1401) usque ad
ove' (— Vat. 83 lib. V ep. ρνε΄ — ep. 45).
Quae hie exseriptae sunt epistulae desunt in indice illo τοῦ κυρίου MogéAlov commemorato proptereaque in usum huius exaratae sunt. Morellum enim per Scipionem Co- bellueium 8 Paulo V pontifice petiisse ut epistulae e codi- cibus Vaticanis sibi exscriberentur elucet ex responso ἢ)
1) Legitur in praefatione nescio cuius opusculi quae incipit: Cum literis twis datis Kal. Maji accepi Libanii opusculorum exempla tria a te edita, quorum alterum, quod mandasti, dedi tuo nomine S. D. N. alterum Vaticanae bibliothecae, alterum mihi habeo et aperte respicit editionem Βασιλικοῦ Libanii a Mo- rello Kal. Mart. 1614 Paulo V dedicatam (vide t. IV p. 205 sq.). Sed cuius sit opusculi aeque me nescire confiteor atque Bultel- lus qui tria illa praefationis folia Rostgaardo donavit, cuius in apparatus Libaniani Havniae asservati volumine quarto (Carteg - gio) reperiuntur inscripta: Tria haec folia dono mihi dedit Dnus Buitellus Consiliarius et Secretarius Regis Christianissimi sed. ex
opere exscissa sint sibi mon constare dixit. Opusculum a. 1618 demum prodiisse probat praefationi illi succedens Qwiritatio ad forensem Vulcanum Super empyrismo Palatii Mensis Martii VII a. S. MDCXVIII. Tantane te generis tenuit fiducia, saeve Vulcane, infesto ut Martis tu mense protervi Astraeae auderes violare Palatia castae . Fortasse praefatio quae respicit incendium Palatii Iustitiae Parisini celeberrimum (cf. Pigamiol de la Force, Description
64. PROLEGOMENA AD EPISTULAS
quod Cobellucius Morello dedit: Scipio Cobellucius Fed. Mo- rello V. C. S... . iussit me (pontifex) tibi significare factu- rum se facultatem describendi Epistolas Libanii quae in Va- iicana bibliotheca suni: Oportere tamen antea recognosci ne quid e Sua Bibliotheca adversus religionem prodeat. Romae V. Id. Oct. MDCXIV. Et epistulas e codicibus Vaticanis Sibi curam agente Cobellucio a. 1617 describi Morellus Andr. Schotto nuntiavit secundum huius ad Meursium epi- stulam huius anni (Io. Meurs. opp. vol. XI p. 286). Quae a Cobellucio nactus est, codice Parisino continentur. Librarius Graecus fuisse videtur, fortasse Leo Allatius!). Πίναξ vero ille τοῦ κυρίου Μορέλλου non index est epistularum editio- nis quam Morellus foras miserat sed epistularum quas se iam habere Cobellucio scripserat. Codicem a. 1880 examinavi.
E Vaticani 83 libro III excerpta est ecloga brevis epistu- larum, quam praebet codex
6. Vaticanus gr.82?) sc. XIV fol. 250—253". Sunt titulo privae «—x£' 453. 468. 460. 347. 655. 669. 717. 725. 738. 744. 145. 148. 149, 759. 761. 762. 765. 168. 769. 839. 845. 842. 836. 837. 868. 871. De amplioribus huius codicis collectionibus fol. 204—229 et fol. 250—253 com- prehensis cf. infra sub n. 194.
Item e Vaticani 83 libris IV et V excerpta est sylloga epistularum, quam praebet
4710 T7. Vaticanus Urbinas gr. 80 chart. formae folii sc. XV
fol. 174'—185" inscripta A/fievíov σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Sed ordo est inversus: quae prima esse debebat ep. 1224 (— lib. IV oi«'), ultima est. Omisit verba τὸν λόγον---γενναίῳ ep. 1260 in margine codicis V inserta manu tertia, sed concinit eum lectione m? xexvqu£vo pro δεδειδιμένω. Praecedunt tres illae ad Basilium epistulae (501. 647. comm. epist. 12?), quae finem faciunt collectionis Lacapenianae. Universae sunt de Paris t. 1 Paris 1742 p. 540) ad editionem epistularum Liba- nii quam Fed. Morellus diu paravit, sed nunquam foras misit destinata erat. Cf. infra sub. n. 76.
1) Cf. t. I 58 et 68.
2) Cf. t. I 48 n. 10. Char. epistol. p.7 n. 18. 3) Infra sub n. 395.
$2. DE CODICIS VAT. 88 PROPAGINIBUS 65
epistulae 41, quarum una (1342) in margine scripta est. Epistuias singulas enumerat S8tornajolo, Catal. codicum gr. Urbin. p. 118. Subsceriptio fol. 185" τέλος᾽ εἰσὶν αἵ πᾶσαι ἐπιστολαὶ ξζ΄, quae summam epistularum 67 indicat, ita po- tius explicanda erit, ut epistulae quae antecedunt inde a fol. 157 ἀνεπίγραφοι Demetrii Cydonii inclusae sint quam ut Li- banii epistulae excidisse credantur. Nam folii perditi nullum vestigium extat. Examinavi complures.
Sed ad Vatic. 83 etiam complures alii codices redeunt. Inter quos primo loco nomino partem potissimam syllogae epistularum, quam exhibet codex
8. Ambrosianus Α 115 sup., olim T 231 (40 in catal. 471 Martinii et Bassii) chart. formae quart. min. sc. XV, olim Octaviani Ferrarii teste inscriptione fol. 1: Fuit ex libris Octaviani Ferrarii, fol. 203—244" inscriptam Arfevíov ἐπι- στολαί. Antecedunt sane aliunde sumptae 15 epistulae: 352. 1473. 841. 1152. 131. 633. 1280. 164. 312. 388. 1419. 1438. 1466. 1203. 389 et succedunt aliae 40 item aliunde sumptae: 7. 1047. 711. 136. 1041. 1288. 323. 1202. 746. 1153. 125. 1330. 909. 182. 89. 1147. 1027. 1142. 384; 1156 W., i. e. Synesii; 313. 578. 19. 210. 617. 143. 1436. 1425. 515. 1355. 1358. 1237. 892. 26. 647; comm. ep. 12; 725. 1271. 639. 1395. 1408, sed quae inter has extat sylloga epistularum, si excipis secundam item Vaticano ser- vatam (501), nihil est nisi ecloga 100 epistularum e libro I Vaticani 83 ep. 1—325. Hunc autem, non syllogam alte- ram, quae est Vaticani 85 et Vossiani, fontem fuisse indicio est ep. 636 aeque in Vat. 88, non in Va et Vo, inter 254 et 256 obvia. Idemque lectiones ipsae evincunt inter Am- brosianum et V congruentes (ep. 167. 193). Examinavi.
Item a V repetenda est ecloga, quam praebet
9. Parisinus gr. 2022 chart. formae oct. maà. sc. XIV 472 olim Fonteblandensis, postea numeris DLXVIIT. 608. 3073 insignitus, qui continet fol. 127—169" epistulas 65 inscriptas ἐκ τῶν τοῦ λιβανίου ἐπιστολῶν. Nomina qui- dem eorum ad quos epistulae scriptae sunt excepto Zfiovv-
66 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
σίῳ (ep. 1237) omissa ut postea rubricarentur, nonnusquam lamen postea manu recentiore, quae fuit Boivini teste Rost- gaardo, addita sunt et ordo epistularum valde turbatus est. Sunt: ep. 1165. 56. 54. 1177. 1150. 1173. 1153. 1202. 1195. 53. 1340. 1333. 1206. 442. 466. 571. 1215. 347. 360. 65. 69. 160. 75. 968. 869. 322. 325. 11. 351. 317. 336. 357. 327. 366. 330. 384 361. 404. 406. 363. 388. 1194. 1191. 483. 437. 1199. 1236. 1237. 1514. 1560. 1087 W. (i.e. Dionys. 2). 1108 W. (i. e. Dionys. 1). Dio- nys. 3. 1235. 1240. 1347. 1296. 1311. 1381. 1331. 1155. 1298..1361. 1225. 1257. Inde a fol. 170 sequuntur epi- stulae Gregorii Cyprii inscriptae ἐκ τῶν τοῦ πατριάρχου κυροῦ γρηγορίου τοῦ xvrmoíov.!) Sed insignis est in singula- ribus lectionibus eum V consensus; ubi vero ab illo discre- pat, corruptela apparet.
Adhibitus est a Rostgaardo, qui ex eo Parisino 3073 appellato epistulas 32, sed inter has tres Dionysianas de- scripsit, mirum in modum non codicis, sed litterarum initi- alium ordinem secutus. Quae in editione Wolfiana sunt 1084 —1113 et 1034, ultima tamen e Regio Maximo sumpta ef; eum cod. 3078 tantum collata. Examinavi a. 1880.
Ítem aliqua e parte ad V redit tertius codex
10. Parisinus gr. 2577 A chart. formae quart. sc. XV/XVI?) fol. 117*—248*. Pleraque quidem pars codicis praebet eclogam Lacapenianam rubricatam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί, quae desinit fol. 207" ep. σξα΄ (— 485), sed se- quuntur fol. 208 interposita dialexi Choriciana (cf. t. I 335) 154 epistulae insignitae num. σξβ — vie, quae excerptae sunt e Vatie. 83. Primae tres sunt 59, 77, 88, ultimae 1523,
1) Inter has fol. 176" extat epistula incipiens ϑνητοὶ καὶ ἀπὸ ϑνητῶν πεφύχαμεν quae inter exempla παραμυϑητικῆς cha- racterum epistolicorum Libanii legitur p. 40 Weich. Non est cur eam ἃ Gregorio abiudicemus, quamquam deest in duobus codi- cibus epistularum Gregorii Cyprii Vindobonensibus (Hist. graec. 101 et Philol graec. 195), quibus Sophronius Eustratiades edi- tionem suem (Alexandriae 1910) superstruxit. Byzantino epistu- lam iam ann. Fleckeis. 1876, 496 tribui.
2) Cf. t. I 334 n. 42. Infra sub n. 409.
82. DE CODICIS VAT: 88 PROPAGINIBUS 61
1525, 240, 263; deinde vó—vic' insignitae comm. epist. 11. 8; ep. 501; comm. epist. 1—-7. 16. 12. 21. Denique extat numero priva ep. 1308 inscripta λιβάνιος γὰρ καισαρίῳ. Sub- seriptio est τέλος τῶν ἐπιστολῶν λιβανίου : τὸν τὰς κόρας ἔχοντα τυφλοὺς τῆς διανοίας.
Supplementum c&8— vé ad V redire probat non solum ordo epistularum eum hoc fere concinens, sed etiam episto- lium σπ΄ (— 1542) a Wolfio in nota ad ep. 1556 relegatum!) in hoe uno codice conspicuum. Codex non solum peccatis scatet, sed etiam temere mutatis. Meum in usum a. 1874 excerpsit Carolus Graux, ipse examinavi a. 1880.
Similiter ad V, etsi non via recta redit supplementum eclogae Lacapenianae, quod praebet eodex
11. Laurentianus LXX 13 (— Lau) formae sext, dec. sc. XV?) fol. 5— 183. Inseriptio eum tribus primis epistulis initioque quartae uno folio amisso periit; fol. 5 incipit ver- bis ϑάνων ἔχαιρον epistulae quartae (325). Ultima epistula collectionis Lacapenianae est σξα΄ - 435. Quae vero se- quuntur epistulae c£8— cz, e collectione fluxerunt, quae ad Vatieanum 83 quidem redit, sed eius ordinem fere reliquit atque nonnulla ab eo aliena immiscuit.
Sunt ep. 620. 1220. 1399. 1155, quae eadem iam in Laca- peniana πα΄ comparuerat, quinta σξς΄ βασίλειος ὁ μέγας ὀλυμ- πίω ἄρχοντι᾽ ἡμῖν ἄρχων σὺ καὶ μετὰ, Sexta σξζ΄ — 358, τζ΄ Ξ-- Iulian. ep. 3 Hertl., τη΄ — 1220 W., i. e. Iulian. ep. 64 H., τϑ' — 483, ultimae τοδ΄ (— 831). 501. 647. comm. ep. 12; 286; comm. ep. 21. 9. Subscriptio est τέλος τῶν ἐπιστολῶν AiBavíov τοῦ σοφιστοῦ. Sequitur τοῦ μεγάλου βασιλείου πρὸς τοὺς νέους ὕπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων. Ep. 1545, quae in hoc uno codice extat inter 35 et 491 aliunde in- serta, Libanio abiudicanda est: cf. infra $ 14. In textu in universum quidem cum Vat. 83 facit, sed multa vel omisit vel corrupit, nec quiequam ad emendandum confert. Est Me- diceus D Rostgaardi, e cuius apographo Wolfius ep. 1216 — 1224 edidit. Ego excerpsi atque e parte contuli,
1) Supra p. 56.
2) Cf. t. 1346 n. 40. Infra eub n. 277.
^
68 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Nec uon ad V redire videtur, etsi ordinem epistularum maxime e parte dereliquit, codex
12. Laurentianus LVII 34 (— Lauren) sc. XVI?), qui fol. 240—250 eclogam praebet 16 epistularum inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ. Insunt ep. 182 (inscriptione priva). 748. 286; comm. ep. 8 (inscripta τοῦ μεγάλου βασιλείου πρὸς λι- βάνιον). 4. 14 5. 6; ep. 103 (inscriptione priva). 632. 325. 1060. 515. ιδ΄ — Iulian.ep. 53 Hertl., ἐε΄ — Iul. ep. 4, ες΄ — ep. 866 (sed inscripta πρόκλω). Omnes, si excipis duas epistulas luliani aliunde insertas, in V extant et nomina eorum ad quos datae sunt vel eadem praebent, excepta ul- tima πρόκλως non οἰχομήρεν ut V perperam praebet inscripta, vel omissa sunt; denique lectiones vel consentiunt vel de- teriores sunt. Lacuna in ep. 182 (X 168, 7—8) par est. Ep. 1060 vero docet codicem e V fluxisse, postquam is manu tertia eorrectus est, sed librarium etiam de suo nonnulla, quae ei corrupta viderentur, correxisse ut δονάτος comm. ep. 14. Itaque lectiones codicis a me collati speciminis loco ad ep. 1060 adnotavi, reliquas ab apparatu seclusi.
Ad V plurima e parte redire probabile est codicem
13. Vaticanum gr. 926 chart.?) formae oet. sc. XV exe- unt. qui continet fol. 96—191 eclogam 6$ epistularum in- scriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ multis glossis inter- linearibus instructam; epistulae numeratae «—9' sunt: 311. 18. 71. 14. 852. 861. 943. 869. 973. 322. 320. 330. 335. 349. 315. 336. 351. 361. 380. 385. 387. 1213. 1131. 631. 600. 466. 479. 968. 398. 57. 16. 1384. 1237. 590. 79. 486. 462. 443. 494. 458. 465. 56. 55. 60. 372. 518. 519. 71. 1288. 347. 341. 313. 323. 357. 59. 317. 1138. 1137. 459. 484. 1156. 1141. 501. 514. 1377. 585. 530. 532. 531. 525. 1202. 1191. 1124. 551. 553. 569. 558. 559. 321. 344. 332. 570. 1287. 125. 1847. 54. 568. 572. 582. 481. 1232. 1231. 1337. 1335. 1309. 346. 1312. 1310. 1308. 1319 (o). 1333. 1371. 1394. 1350. 1352. 1355.
1) Char. epistol. p. 3 n. 2. 2) Cf. t. IV 302 n. 148, ubi perperam eum membranaceum esse dixi.
$2. DE CODICIS VAT. 88 PROPAGINIBUS 69
1336. 1238. 523. 517. 396. 519. 51. 334. 47. 1318. 1328. 1330. 1225. 871. 902. 318. 360. 1215, 53. 1817. 992. 1503. 72. 1311. 1381. 1321. 1320. 1277. 469. 1194. 606. 327. 73. 49. 316. 312. 75. 1233. 1219. 1208. 1207. 1139. 1122. 570. 1123. 571. 573. 515. 567. 589. 563. 565. 574. 581. 586. 1409. 1410. 1227. 1395. 1240. 1298, 1299. 1216. 1203. 1192. 1211. 1197. 1195. 549. 537. 529. 534. 539. 533. 516. 397. 403. 949. 980. 1049. 355. 61. 65. 52. 63. 50. 328. 329. 354. 340. 489. 487. 483 (o). 488. 1504. 81. 269. 696. 35. 736. 26. 780. 661. 660. 1517. 21. 348. 339. 368. 103. 93. 715. 797. 713. 141. 369. 40. 542. 1247. Sequuntur epistulae inter Basilium et Libanium mutuae (cf. infra sub num. 345). Succedunt ep. 371 (λη). 379. 368. 364. 819. 238. 1133. 408. 19. 636. 283. 22. 123. 880. 382. 1218. 25. De fol. 188—190 cf. t. IV 303. Succedunt fol. 191 ep. 390. 578. 391. 432. 226 (&) et fol. 197—235 ἐπιστολαὶ συνεσίου, quibus in fol. 215" et 216 nomine auctoris non addito immixta, postea tamen deleta est Libanii ep. 1216.
Si Basilii ep. 328 et comm. ep. 9 excipis, nulla comparet, quae non in Vat. 83 reperiatur. Nomina eorum ad quos epi- stulae datae sunt inde a ρχβ΄ demum leguntur, sed quae ex- tant, cum hoe codice congruunt lectionesque omnes, quas quidem examinaverim, aut eaedem quae in illo aut peiores sunt. Itaque nihil obstat, quominus auctorem ex hoc codice hausisse ordinemque tantum ex arbitrio mutasse et duas illas epistulas ex alio fonte, codice epistularum Basilii, addi- disse statuamus.
Examinavi. Ep. 1211. 1308. 1317 mihi descripsit Pius Franchi de Cavaleriis.
14. Etiam excerpta codicis Neapolitani II € 32?) (— Exe Neap) sc. XV e V fluxisse et ordine epistularum et lectionum proprietate imprimisque vocabulorum omissorum eonsensu evincitur. Orta sunt, antequam V manu 65 corri- geretur. Nam voces V? insertas uiv et δὲ ep. 367 (X 352,
1) Cf. t. V 368. Infra sub n. 252.
10 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
5—6) omittit Neap.; ep. 369 (p.354,9) cum V praebet ἀγώ- vov, quod V? eorr. in λόγων; ep. 385 (315, 4) δὲ praebet, quod V corr. in δὴ; ep. 379 (369, 2) praebet verborum colloeationem codicis V ipsius, non correctam manus 5. Sed liberrime in suo negotio versatus est excerptor: ep. 359 (342, 12) quia verbum τεύξομαι in V omissum sensum loci obseuravit, praebet lectionem aliam in appar. crit. ad 1. I. exscriptam; ep. 366 (346, 18) praebet de suo ϑαυμάξεσϑαι pro ἀντιμάχεσϑαι aperte corrupto; item ep. 389 (380, 17) vocem ἀληϑινὴν fuse explicat; vid. app. crit. ad 1.1. Quin etiam in ultima quam excerpsit ep. 1307 addit ἀλλ᾽ ἦ τὸ λεγόμενον κατόπιν ἑορτῆς yívousv καὶ ὑστεροῦμεν e Plat. Gorg. 447 A.
15. Auctor excerptorum codicis Heidelbergensis Palatini gr. 129!) (— Pal) fol. 46" haec excerpta usur- pavit — nam ex. gr. ep. 51 (51, 5) ambo omittunt μὲ τοι- αὔτα et inserunt τὸ post ποιεῖν; ep. 63 (64, 7 —8) inserunt ambo γίνεσθαι τὸ pro ἐπέδοσιν Πρισκιανῷ —, sed denuo hic ilie eontraxit et mutavit, velut ep. 348 (330, 14) ἔστι δὲ ῥᾷστον in χρή οὐ δοδίοις ὗσε in σε ῥοδίοις, ep. 52 (51, 11) omisit ἄνϑρωπος. ltaque haec excerpta, nisi ubi plane sin- gulare quiddam praebebant, ab app. erit. exulare iussi.
16. Denique hoc loco praetermittere nolo etiam in Dres- densem D 9?) (D), qui est e genere mixtorum codicum, codicem V magna e parte transiisse.
Haec quidem de propaginibus codicis V.
S 3. De sylloga altera c comprehensa codicibus Vatieano 85, Vossiano 77, Mosquensi 459, Marciano 441 eorumque propaginibus.
Non solum V, sed etiam alter codex c ex apographo b archetypi a fluxit. Hic quidem iam non extat, sed duas 1) Quem auctores, quos t. I p. 73 laudavi, secutus Maximum Planudem dixi ad ep. 391 (386, 6) et 428 (417, 6), iam cautius anonymum Palatinum appello; cf. nunc Georgium Bauer, Die Heidelberger Epitome eine Quelle zur Diadochengeschichte,
diss. Lips. 1914, 1 et 26 sq. Infra sub n. 263. 2) Infra sub n. 179.
*
$3. DE SYLLOGA ALTERA c: VAT. GR. 85 11
egit radices d et e, quae et ipsae perierunt, sed plures habu- erunt propagines.
Atque e priore quidem radice d originem ceperunt et co- dex satis vetustus f, e quo Vaticanus gr. 85 (Va) et Leiden- sis Vossianus gr. 77 (Vo) et codex Mosquensis 459 (Mo) et Marcianus gr. 441 (Maj) descripti sunt, ex altera radice e multo plures codices, qui suo loco tractabuntur.
Iam ut ad fata apographi c nos convertamus, corpus quod éo continebatur non ita multo post detrimenta cepit. Inde enim, quod nullus illorum quattuor codicum unam ex epi- stulis, quae V solo servatae sunt, exhibet, iure colligas has iam ab apographo d afuisse. Et quamquam Va postea de- mum truncatus est, codicem hodie deperditum f non ultra epistulam 1112 qua Vo finitur, progressum esse nec plures quam 1021 id est duas partes epistularum continuisse ma- xime probabile est. Mo et Ma vero iam non corpus, sed eclogas praebent. Sed superat c eodicem V fide qua ordi- nem genuinum epistularum qui erat ut Seeckius demonstra- vit chronologieus servavit. Is enim in V, ut supra exposui, hic illic temeratus est.
Iam singulos aggrediamur codices.
17. Vaticanus gr. 85!) (— Va) membr. formae quart. 478 mai. duabus manibus sc. XI exaratus est, quarum prior fol. 1—11*" atramento fusco, altera fol. 11"— 249" atramento badio et scriptura paulo diligentiore usa est. Caret scholiis, glossis, numeris quaternionum, sed epistulae manu librarii vel manu secunda illi proxima (— m?) numeratae sunt. Nu- meri paginarum manu posteriore additi sunt. Scriptura, quae hie illie evanuerat, manu recenti (m5) atramento nigricanti non semper accurate restituta est (cf. ep. 725). Iam antea duabus manibus, quarum altera (m?) atramento subfusco, al- tera (m*) sufflavo usa est, et ipsis recentibus correctus erat. Postea manus 6 atramento nigro usa in corrigendo versata est. Imi margines foliorum laesi sunt. Non codex integer, sed frag- mentum est. Nam fol. 1 incipit media in ep. 95 (p. 95, 3)
1) In catalogo bibliothecae Vaticanae ab Haasio Serap. XII n. 9 sq. edito num. 102. Vide Fr. Zamb. 47.
12 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
verbis δι᾿ ὅσων ἦλϑεν, quae fuit πα΄ libri primi, ut plus vi-
ginti folia perisse censenda sint. Sequuntur enim ep. πβ΄ et
πγ΄ (— ep. 95. 96). In fine (fol. 1") ultimae legitur subscri- À
ptio: τέλος: cv et rubricata fif α΄. ἐπιστολαὶ πγ΄. Manu demum posteriore in margine rubricatum est ἐπιστολαὶ λιβανίου σο- φιστοῦ. Succedit statim liber secundus inscriptus: βιβλίον β΄, α΄ (— ep. 97) qui postquam usque ad ep. os (— ep. 202) fol. 27" processit, subscriptionem exhibet: τέλος. Iterum sta- tim succedit liber tertius inscriptus βιβλίον y, « (— ep. 203), qui usque ad ep. ρη΄ (— ep. 310) fol. 59" procedit subscerip- tione nulla. Idem valet de libro quarto inseripto βιβλίον δ΄ qui ab α΄ (— ep. 311) usque ad z' (— ep. 389) fol. 88" progreditur. Liber quintus inscriptus βιβλίον & detrimenti indieio nullo a ζ΄ (— ep. 390) incipit et usque ad oi (— ep. 493) fol. 116" procedit — sunt ep. 390—493. 492. 487, sed ordine inverso — et subscriptionem habet ἔ βιβλίον ἐπιστολ' οι. Suecedit liber sextus inscriptus βιβλίον ς΄ qui ab α΄ (— ep. 494) usque ad ριγ΄ (— ep. 607) fol. 144" progreditur — sunt ep. 494—499 — et subscriptionem habet τέλος βιβλίου ς΄. Suecedunt praemissa inscriptione λιβάνιος giAeyoío numeris priva epistolia septem 608—614 et inde a fol. 145 nova inscriptione λιβανίου σοφίστοῦ ἐπιστολαὶ et numeris «—z«y' insignitae epistulae 393 (— ep. 615—1006), quarum initio in margine manu posteriore scriptum est βιβλίον &. Folium ultimum 249 paulo post initium ep. ταγ΄ (7 1006) desinit verbis εὐδοκίμει δὲ ὅμως (XI 135, 9). Perierunt folia fere 30 quibus teste codice Vossiano ep. τῦ — υαη΄ (ep. 1007— 1112) continebantur
Sex libros eontemplantibus ordo quidem in epistulis di- gerendis dispieitur, sed non integer atque intemeratus. Pri- mum enim, si aetatis ratio habetur, vetustissimae sunt epi- stulae libri V, quippe qui epistulas inde a vere a. 355 us- que ad ver anni sequentis scriptas contineat; sequuntur de- inceps liber VI, quo epistulae inde ab aestate ἃ. 356 us- que ad aestatem a. 357 continentur, liber IV epistulas inde ab aestate a. 357 usque ad hiemem a. 358/9 datas com-
8 3. DE SYLLOGA ALTERA c: VAT. GR. 85 13
plexus, liber I, qui epistulas inde ab aestate a. 358 us- que ad hiemem a. 359/60 datas continet, liber II, qui epi- stulas hieme a. 359/60 scriptas praebet, liber IIT, qui epi- stulas a vere a. 360 usque ad ver anni sequentis datas exhibet! Deinde ne per singulos quidem libros est ordo chronologieus integer servatus, immo vero saltem per libros I—IV epistulis vel posterioribus vel anterioribus insertis in- terruptus. Quibus hane epistularum in sex libros divisi- onem a Libanio ipso profectam esse, quae fuit opinio Seeckii, redarguitur. Ne septimo quidem qui postea dictus est libro comprehensarum epistularum ordo ut Seeckius p. 24 cen- suit, etsi melius servatus, e Libanii adversariis integris de- libatus est. Nam etsi haec collectio bipartita est, ita ut prior pars epistulas inde ab aestate a. 361 usque ad ver 8. 368, altera epistulas inde ab a. 388 usque ad mortem scriptas complectatur, tamen in neutra parte ordo intemeratus est. Aut adversaria iam quando a corporis redactore adibantur, parum integra erant aut corporis compages hic illie soluta est. Quocum convenit, quod ordo epistularum librorum I. IL. III non ita multis exceptionibus eum Vaticani 83 libro α΄ consentit, librorum IV. V. VI cum eiusdem libro γ΄, VII cum libris β΄, ε΄, ς΄.
Sed passim codex lectiones praebet ut diversas non solum & V (cf. ad ep. 731. 733. 741. 748. 754. 762. 763. 786. 796. 798. 799. 803. 805. 814. 816. 817. 820. 853. 861. 862. 875. 912. 919. 922. 929. 931), sed etiam a Vo, ita recte falsoque congruas vel cum .AíÀ vel cum Be, ut nulla dubitatio esse possit quin ex exemplo ab a repetendo, ad quod illi eodices eclogarii redeunt, correctus sit. Sed propa- gines videtur egisse nullas.
Partem priorem codicis contulit Eug. Bormann, reli- quam ego.
Ex eodem quo hic exemplari exemplatus est codex
18. Leidensis Vossianus gr. 77 (— Vo) formae folii 474 bomb. sc. XII/XIIT, olim Ioannis Chrysolorae teste in-
1) Silomon. 1. 1.
14 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
scriptione fol 214 ἑωάνης et ἰωάνης ὃ χρυσολωράς, postea Isaaci Vossii!), olim in duo, nunc tria divisus volumina, quorum primum quaternionibus :&' fol. 1—1093 continet Li- banii epistulas librorum I—VI ep. v' (— 548), secundum 117 foliis (104—220) Libanii epistulas reliquas, tertium Iuliani scripta.) Marginibus imprimisque superiore folii 1 laceratis inscriptio exceptis reliquiis duarum litterarum τ et & periit. Huic manu secunda supraposita est inscriptio in duas lineas distributa λιβάνιος
ἐπιστολαί et intra has loco insceriptio- nis oblitae manu tertia λεβάνιος iteratum est. Tum demum sequitur inscriptio a librario ipso profecta λεβανίου ἐπιστο- λαὶ α΄ (— 1). Cui succedunt epistulae usque ad i£ (— 17). Tum demum, quasi hae 17 epistulae non adsint, sequitur
LÀ inde a medio fol. 3" liber primus inscriptus 9 à, qui com-
prehendit epistulas 18—96, sed integer non est. Nam inter fol. 7", quod voce ἐπιστολάς media in epistula τᾶ (— 29) desinit, et fol. 8, quod vocibus ἡ πρὸς τὴν ὁδὸν ὁρμή, quae finem faciunt ep. 1541, incipit, unum folium excidit, quo praeter finem ep. :& epistulae εβ---ε΄ et initium ep. ἐς΄ con- tinebantur. Nam voces illae ἡ πρὸς τὴν ὁδὸν ὁρμή excipi- untur nova epistula i£ (— 30). Quae res non potuit fugere viros doctos, qui codicem usurpabant: quorum unus saeculo XV/XVI (— m?) in fine fol. 7" scripsit δοκοῦσιν ἐνταῦϑα ἐλλείπειν ἀπὸ τῆς τάς ταύτης μέχρι τῆς ἑπομένης (£!IS οὐ yàp συνεχίξεται, alter paulo post (— m*) subscripsit ὥστε ξητη- τέον ταύτης τὸ λεῖπον xol τῆς ἑπομένης ἡ ἀρχὴ, ἴσως δὲ τού- rov μεταξὺ καὶ af λοιπαὶ ἔσονται. Post ultimam huius libri
1) Catal. mss. codicum Isaaci Vossii concinnatus a Paulo Co- lomesio ed. Fabric Pauli Colom. opp. Hamburgi 1709 p. 853 n. 771: Mille et trecentae Libanii Epistolae, omnes ineditae. luli- ani Apostatae opera omnia. Post Vossium Spanhemium codicem possedisse falsa fuit opinio Rostgaardi: Vossius tantum codicem ad hunc Parisios miserat.
2) Cobet. Mnem. VIII, 1859, 341 sq. Hertlin. Praef. ad Iuliani opp. t. I p. 8 sq.
8 8. DE SYLLOGA ALTERA c: VOSS. GR. 11 15 epistulam zy fol. 24" aeque atque in Vaticano 85 subscrip-
tum est τέλος βι à ἐπιστολαὶ my: — Etiam in sequentibus tribus libris, quorum secundus fol. 46, tertius fol. 69, quartus fol. 89" desinit, plena est cum illo consensio excepto quod subscriptio τέλος in fine libri secundi deest. Sed in libro quinto, qui fol. 89" incipit, codex iacturam duorum quater- nionum fecit. Nam fol. 95" desinit quidem verbis καὶ fov- λομένοις ep.*94 (— 411), sed fol. 96" incipit verbis τοῦτο ἔπαϑον ep. ε΄ libri ς΄ (— 598), ita ut cum fine ep. κη΄ reli- quae usque ad o; epistulae libri V et cum initio ep. ε΄ pri- mae quattuor epistulae libri VI (— 412—496) exciderint. Quae res non magis attentionem lectoris illius saeeuli XVI effugit, quippe qui in fol. 96 summo adnotaverit λείπουσι φύλλα ις΄. Liber sextus fol. 116 aeque atque in Vaticano 85 subscriptionem habet τέλος βιβλίου ς΄. Item aeque atque in hoc succedunt septem epistolia quorum primum inscriptum λιβάνιος φιλαγρίῳ (— 608), sed in margine numero o:ó' si- gnatum est aeque atque sex reliqua numeris g.—g9x'. Etiam hoe codici eum Vaticano 85 commune est, quod sequitur sylloga nova epistularum inscripta λιβανίου σοφιστοῦ ἐπι- στολαί, sed loco inscriptionis in margine Vaticani 85 manu
secunda addita βιβλίον ξ extat hic in margine folii 116" item manu secunda script&m ἑτέρα ἀρχή. Haec autem epi- stularum collectio, quae epistulas a Libanio sene scriptas continet, non, ut in Vaticano, in fine detruncata, sed integra est. Nam ultima e vq epistulis fol. 220" (2 ep. 1112) in cunei formam exit. Sequitur subscriptio ἐπιστολαὶ τοῦ λιβανίου χίλιαι εἴκοσι καὶ μία. Etiam ad sinistram verborum ultimorum καὶ ἠνοχλῆσϑαι manu secunda scriptum est ἐπιστολαὶ χίλιαι. τοῦ λιβανίου χίλιαι εἴκοσι καὶ μία. Correctus est codex quat- tuor manibus, una librario ipsi satis propinqua (— m?), quae alio codice usa esse videtur, et tribus recentioribus, quarum vetustissima sc. XV/XVI creberrime conspicitur (— m?)*), altera paulo recentior (— m) atramento nigricanti, tertia
1) Haec coniecturas se proponere ipsa verbo οἶμαι ep. 72 ante- posito indicavit.
16 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
recentissima (— m?) nigro usa est. Scholium a manu 5 profec- tum νῦν γράψας μὴ γράφων πρότερον in ep. 707 p. 718,8 in textum Wolfianum irrepsit. Codicem non e Va, dum is ple- nus erat, sed e fonte cum hoc communi manasse magna copia loeorum probatur, quibus lectionem genuinam cum Vaticano 83 coneinens servavit, Va vero ob causam quam supra dixi mutavit, id quod potissimum de collocatione ver- borum valet. Ne de emendationibus cogites, prohibet multi- tudo locorum, quos corruptos praebet, cum facillime emen- dari potuerint. Exemplar vero codici cum Va commune iam cum aliis corruptelis tum lacunis iisdem affectum erat qui- bus Vaticanus 83.
Codicem e parte cum codice Parisino 2962 Regio Maxi- mo contulit Rostgaardus. Ego excussi a. 1871.
Codex plus semel vel excerptus vel descriptus est. Atque in his quidem qui ex eo derivati sunt codicibus tractandis temporis ordinem sequi consentaneum est.
Iaeturam quidem illam magnam duorum quaternionum, sed nondum folii unius inter 7 et 8 fecerat, cum ex eo ex- cerperetur codex
416 19. Ambrosianus G. 14 sup. olim T 78 et postea 73 (383 in catal. Martinii et Bassii) (— G) bomb. formae quart. min. litteris admodum minutis diligenter exaratis manu sc. XIII/XIV, olim Io. Vine. Pinelli, qui continet fol. 72/73— 109 eelogam epistularum Libanii, cuius inscriptioni spatium est relictum. Desunt et numeri epistularum et nomina eo- rum ad quos scriptae sunt ita ut ne lineae quidem inter sin- gulas spatium relictum sit, sed tantum finis signum: — ex- tet. Ordo hodie est turbatus. Nam incipit ab ep. 636 et 637, tertia est, 369, quam sequuntur epistulae selectae inde a 814 usque ad 643; post hane demum occurrit ep. 1, quam sequuntur 6. 8. 12. 15. 19. 20. 25. 26. 28 etc. usque ad 1004 et 1006. Debebat esse ordo: 1—368. 369—643.644— 1006. Codicem familiae VaVo esse excerptum inde elucet, quod comm, epist. 11 inter 350 et 351 et ep. 647 inter 644 et 648 id est eo ipso loco excerptae sunt, quo in Va Vo,
$3. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 11
non in V leguntur. Et codicem e Vo, non e Va esse excerptum evincitur ep. 500, in qua lectionem codicis Vo τοῦ σοῦ τρόπου καὶ τῆς σῆς σπουδῆς, non codicis Va et V rovg σοὺς τρύπους καὶ τὴν σὴν εἰς τὸ ϑεῖον σπουδὴν praebet. Raro vel a lectione codicis Vo recessit, ut in ἔσῃ pro γένῃ ep. 502. Desunt epistulae inde a 412 usque ad 496 quae in Vo iam per- ierant. Ut sub finem multas epistulas praeteriit, ita ultra 1006 excerpere auctor omnino praetermisit. Qua e re ne concludas eum non Vossianum, sed Vaticanum 85 ante ocu- los habuisse, reputes hunc statim post initium ep. 1006 de- sinere, Ambrosianum vero usque ad verba μὴ ϑειοτέρων ὄντα yóvov progressum esse. Sed folium illud inter 7 et 8 non- dum exciderat. Nam inter ep. 28 et 29 extat in fol. 85 ex- cerptum ἐπειδὴ --- πεπείκασιν (— ep. 31), quod uni ex illis quattuor epistulis perditis (8 --- ε΄ tribuendum est. De con- silio excerpendi si quaeris, auctor nihil nisi ut flosculos e pratis epistularum carperet propositum habebat. Itaque ne integras quidem epistulas omnes exscripsit, sed tantum, quae ei splendebant, sive initium sive medium sive finis erat: quae res Rostgaardum et Wolfium in errorem induxit, ut frustula epistularum pro epistulis novis haberent velut 1159 W., quae nihil nisi pars est ep. 629. Quae redargui ann. Fleckeis. 1876, 499 sq. Quae cum ita sint, in crisi codicem non adhibendum esse nisi ubi Vo deficit, apparet. Itaque etiam hoc loco satis habeo indicasse epistulas e quibus loci excerpti sunt: 636. 637. 369. 374. 379. 383. 386. 387. 388. 390. 391. 393. 396. 398. 402. 404. 405. 409. 410. 499. 500. 501. 502. 503. 510. 512. 518. 528. 535. 558. 576. 518. 581. 584. 604. 606. 619. 628. 629. 632. 634. 633. 639. 643. 1. 6. 8. 12. 15. 19. 20. 23. 25. 26. 28. 29. 32. 35. 38. 39. 40. 42. 43. 44. 41. 48. 51. 52. 54. 58 61. 67. 68. 70. 72. 74. 80. 81. 91. 95. 98. 100. 101. 105. 107. 109. 111. 120. 122. 123. 125. 131. 137. 140. 143. 152. 156. 157. 161. 171. 173. 175. 181. 183. 184. 194. 196. 203. 208. 209. 215. 218. 221. 222. 223 224. 226. 227. 231. 235. 236. 237. 238. 240. 242. 246. 251. 254. 268. 279. 281. 287. 299. 300. 310. 312. 315. 316. 324. 325. 326. 327.
18 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
330. 331. 332. 336. 340. 342. 345. 348. 350; comm. ep. 1; 351. 352. 353. 358. 359. 361. 362. 363, 364. 365. 368. 644. 647. 648. 649. 651. 653. 655. 656. 651. 659. 661. 664. 666. 667. 668. 669. 672. 688. 693. 694. 696. 699, 711. 716. 719. 724. 131. 720. 735. 738. 741. 743. 746. 749. 750. 758. 110. 713. 111. 182. 197. 800. 803. 804. 806. 809. 815. 817. 818. 827. 834. 838. 839. 840. 842. 845. 847. 849. 855. 859. 864. 866. 867. 872. 901. 911. 923. 930. 938. 959. 964. 976. 983. 992. 1004. 1006. Denique post excerpta e Platonis Phaedone et Euthyphrone (fol. 111 sq.) extat in fol. 126 (124) ep. 49.
Adhibuit codicem T. 73 nominatum Rostgaardus. Exa- minavi et excerpsi a. 1870.
Sequitur temporis ratione habita apographum codicis Vos- Ssiani, codex
476 20. Parisinus gr. 2962, olim num. 1566, 1707, 2783
insignitus, formae oct. sc. XIV, olim Fonteblandensis!), qui continet fol. 1—2923 Libanii ep.« (— 1) — 93os'(— 1110). Fol. 225 usque ad finem (278) sunt Synesii epistulae (6vv- εἐσίου ἐπιστολαί m?). Deest epistularum in libros divisio, quin etiam numeratio. Sed manu posteriore numeri epistu- lis serie continua additi sunt inde ἃ τς --χλβ΄ rubricati, non sine erroribus. Desunt epistulae iactura unius folii et duo- rum quaternionum iam in Vo amissae. Praetermissae sunt. epistulae, quae in Vossiano detritae erant vel hiabant: 15 —17. 29 et 1098. 1100. 1101. 1104. 1105. 1111. 1112. Subscriptio est manus posterioris τέλος τῶν ἐπιστολῶν τοῦ λιβανίου ὁμοῦ 4" ὁμοῦ oy"* ὁμοῦ oy « αἱ ἐπιστολαὶ τοῦ δή- τορος λιβανίου «, α, «. Codex quem Wolfius Rostgaardum secutus Regium maximum appellavit?), summam in crisi vim nactus est. Nam primum
1) In catalogo codicis Parisini gr. 3066 alphabetico ἃ Palae- ocappa facto descriptus est s. v. Μιβάνιος. B. λιβανίου ἐπιστο-
Ael. Βιβλίον βου μήκους, ἐνδεδυμένον δέρματι κυανῷ, iv ᾧ εἰσι λιβανίου καὶ ἄλλων τινῶν ἐπιστολαί.
2) Rostgaardus in epistula a. 1738 ad Grammium data: Scias autem Codicem illum Bibliothecae Regiae Parisiensis primarium son. ea de causa quod mole vel forma voluminis reliquos excede-
$3. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 19
21. editio princeps!) (— pr) epistularum sc. XVI, quae 477
S.l e.a., sed certe Parisiis prodiit et Guilelmi Morelii in Graecis typographi Regii fertur duobus tomis vel τμήμασι comprehensa, ex eo fluxit, id quod Wolfium?) non fugit, cum ordo et lectiones epistularum congruant. Prius volumen for- mae quartae inscriptum .4IBANIOT ἘΠΙΣΤΟΛΩ͂Ν TMHMA IIPS,TO N et quattuor quaternionibus (A—D 4) vel pag. 1—32 comprehensum incipit a 41B.4NIOZ K AE- ΑΡΧΩ, (— 1) continetque 54 epistulas (— 1—14. 19—28. 30—60), alterum eiusdem formae inseriptum .4IBANIOT EIIZTOASN TMHMA AETTEPON item quattuor quaternionibus (E—H 4) vel pag. 33—64 comprehensum continet 49 epistulas (— 61— 108). Typi sunt iidem, quos ipse in editione χαρακτήρων ἐπιστολιμαίων (Parisiis 1558) et Fed. Morellus in editione declamationum et orationum (Pa- risiis 1608 et 1628) adhibuit.
22. Maturinus Veyssiere La Croze apographum epi- 478
stularum huius editionis hodie rarissimae in usum Wolfii ad- ditis iis, quae praeter has extant in codice Berolinensi, fecit, quod hodie in bibliotheca urbica Hamburgensi) asser- vatur;
23.alterum est in Collectione Fabriciana bibliothecae U ni- 479
versitatis Havniensis 90 n. 2. Plura de eo infra sub num. 192. Usus sum exemplari bibliothecae regiae Beroli- nensis cum Aldina epistolographorum compacto.
Deinde codex a. 1643 & Nicolao Rigaltio bibliothecario bibliothecae Regiae Parisinae Jacobo Gothofredo Gene- vam missus ibique bis ἃ Davide Clerico descriptus est:
24. semel in usum Gothofredi ut testatur nota in fronte 480
eodieis hodie bibliothecae urbicae Hamburgensis 43*) manu Gothofredi posita: Hunc librum exscripsit mihi summa
ret, sed habito ad copiam et numerum Epistularum respectu Ma- zimum a me appellatum.
1) Infra sub n. 420. 2) Praef. ad Lect. p. 2.
8) Infra sub n. 191.
4) Petersen, Gesch. d. Hamburger Stadtbibliothek p. 70 et 199. H. Omont, Centralbl. f. Bibl. VII 364.
80 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
humanitate D. Clericus ex .MST. Regio?) quem commodato mihi im hanc urbem miserat V. C. Nicol. Rigaltius A. D. 1643?). Fuit deinceps Antonii de Marville teste inscrip- tione supra illam posita: Ex lib. Ant. de Marville Valent. 1694, Duboisii, Christiani Friderici Boerneri, Wol- fii qui codicem ab hoc dono accepit et bibliothecae Ham- burgensi legavit. Non omnes continet epistulas, sed tantum 793 auctore Wolfio*) vel 796 auctore catalogo manuscripto bibliothecae, nisi id quod statuere malo, in hoc numero 796 error inest librarii 996 scribere volentis.
481 25. Alterum apographum Clericus sibi ipsi fecit. Quod postquam iure hereditatis ad loannem Clericum nepotem pervenit*), a. 1735 ab Iacobo Philippo D'Orville emptum est, hodie in bibliotheca Bodleiana inter codices Dor- villianos servatur X I. 3, 85). In folio praefixo manu Io- annis Clerici?) seriptum est: Exscripsit hasce Epistolas ex Regio Codice Manuscripto Parisino David Clericus. Huius exemplaris saepe meminit Iac. Gothofredus in Prosopographia
1) Hic est codex ille Regius, e quo locos epistularum Go- thofredus in Codice Theodosiano laudavit, velut t. I p. 410.
2) Quocum consentiunt quae dicit Ioannes Clericus nepos Da- vidis, Bibliothéque Ancienne et moderne t.III part. sec. (Amster- dam 1711) p. 359: Jaques Godefroi avoit prié autrefois David le Olere, mon oncle, de lui traduire quelques—wnes, des Lettres de Libanius, que j'ai encore écrites de sa, man, avec quelques petites remarques de Mr. Godefroi à cóté. .A cette occasion mon Oncle prit ἴα peine de copier un MS entier des Epitres de Lib., ou, il y en a MXIII. C'est une copie d'une exactitude admirable et qui répresente toutes les Abreviations de l'Original, qui est à Paris dans ἴα Bibliothéque du Roi.
3) Praef. ad lect. p. 3.
4) In Catal. librorum Ioannis Clerici, Amstelaedami 1735 est primus inter codices formae folii: Libanii Epistolae 1013. Graece, € codice regio parisino exscriptae a Davide Clerico Cf. F. L. Hoff- mann., Serap. XlX 193. a
5) Codices Manuscripti et impressi cum notis manuscriptis, olim D'Orvilliani qui in bibl. Bodl. apud Oxonienses adservan- tur. Oxonii 1806, v. 14.
6) Hoc testatur Dorvillius in Wolfi editione p. 864 col. 1 ad ep. 823.
$3. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 81
sua Codicis Theodosiani*). Vide eum in Filagrius. Sunt epi- stulae «—«:y (— 1—1110). In fine legitur: τέλος τῶν ἐπιστολῶν τοῦ λιβανίου ὁμοῦ ὅλαι αιγ΄. Etiam in margine singulis epi- stulis numeri adscripti sunt, qui debebant esse iusti. Quo- rum ultimus est 996. Sed ne haec quidem numeratio libera peccatis est.
26. Sed Clericus etiam partem harum epistularum denuo 482 descriptam latine vertit notisque brevibus instruxit. Libel- lus foliorum 145 eadem via ad Dorvillium et in bibliothe- cam Bodleianam venit, in qua inter codices Dorvillianos est X. I. 4, 5?). Sunt epistulae secundum ordinem alphabe- ticum nominum eorum ad quos datae sunt digestae nume- risque quos in apographo illo pleno gerunt insignitae. Prima est 931, ultima 1075, euius in fine fol. 140 legitur τέλος. Sed etiam cum latina versione fol. 141—145 leguntur epistu- lae διὰ co? μεῖζον (Anatolio)i.e. finis ep.339 (t.X p.321, 7) et, ep. 362. Notae Cleriei sunt breves imprimisque generis prosopographiei aeque atque eae, quas Gothofredus in margine addidit.
27. Hae vero diversae sunt a ,Notis αὐτογράφοις Iac. 483 Gothofredi ad Epistolas Libanii ex codice Reg. Pa- ris. ἃ Dan. Clerico descriptas', quae quattuor foliis com- prehensae hodie in Colleetione Wolfiana Libaniana biblio- theeae urbicae Hamburgensis (cod. 43)?) asservantur. Hae enim partim exegeticae partim criticae epistulas 1—212 apographi a Clerico in usum Gothofredi facti respiciunt. Mihi descripsit Ern. Rautenbergius, olim commilito et amicus. Pauca proferenda visa sunt.
38. Tertium apographum codicis Parisini factum est ab 484 Ioanne Boivino, quod periisse videtur;
29. quartum Fridericus Rostgaardus Parisiis a. 1696 485 faciendum curavit, ita tamen ut pars, ep. o9' (— 109) —1x9' (— 339), e Boivini apographo describerentur, ut Rost-
1) Revera de priore apographo cogitandum est.
2) Cf. notam Dorvillii in Wolfii editione Lib. p. 864 col. 1 ad ep. 823. Codices Manuser. D'Orv. 1.1. 21.
3) Cf. supra p. 79 n. 94.
82 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
gaardus ipse in apographo, quod volumine primo apparatus . hodie in bibliotheca regia Havniensi servati continetur, ad epistulam o9" adnotavit: ,,Haec est prima epistola earum quae ad apographum Dni Ioannis Boivinii descriptae sunt, ultima autem esi vx9" ᾿ἀνατολίῳ᾽ Καλά γε σοι xà πεπραγμένα.“ Rost- gaardus hie illic lectiones varias codicum Ambrosianorum, Laurentianorum, Vaticanorum, Mutinensium, Casanatensis, Bodleianorum, Vossiani, Parisinorum in margine adnotavit. Wolfus non codice ipso, sed apographo Rostgaardiano pro fundamento editionis ÀAmstelaedamensis epistularum quae in eo extant ordine fere retento usus est.
Ultimo loco proferatur codex e Parisino Regio Maximo non quidem descriptus, sed excerptus
30. Vaticanus Palatinus gr. 275!) post a. 1463 exa- ratus a Michaele Apostole, qui fol. 98'—176" eclogam praebet 200 epistularum inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ καὶ κοιαίστορος ἐπιστολαί, quarum prima ep. 1, ultima aeque at- que in Parisino ep. 1110 est. Aeque atque in illo librorum divisio deest; numeri epistularum cum nominibus eorum ad quos datae sunt serie continua ab α΄ usque ad σ΄ rubricati sunt. Ordinem servant Parisini excepto quod ep. 247 demum inter 923 et 924 atque ep. 610 inter 1051 et 1068 post- modo loeum invenerunt. Singulis quae eo continentur epi- stulis hoe loco enumerandis supersedere possumus. Examinavi.
IL. Secundum locum inter codices e Vossiano descriptos ienet 486 31. Vaticanus Urbinas gr. 127 chart. formae quart. mai. ab eodem illo Michaele Apostole exaratus teste sub- scriptione fol. 219 μεχαῆλος ἀποστόλης βυξάντιος᾽ μετὰ τὴν τῆς αὐτοῦ πατρίδος ἅλωσιν πενία συζῶν καὶ τόδε τὸ βιβλίον ἐξέγραψεν. Inscriptio fol. 1 est λιβανίου σοφιστοῦ καὶ κοιαί- στορος ἐπιστολαί: Statim sequuntur ep. 1—17. 19—28. 80 —96. Hae efficiunt librum primum. Epistulas 17 in Vo praemissas cum epistulis zy libri ipsius in unum coniunxit. Praeteriit ep. 29 in Vo superstitem ut fragmentum. Epistu-
1) Cf. t. II 192 n. 42.
8 8. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 83
larum in Vo uno folio amisso perditarum nulla ratione habita non numeros :;f usque ad ig transsiluit, sed ab τὰ ad εβ transiit. Numerum ξξ in illo inter £c et £y omissum adhibuit, Suecedunt fol. 22" λιβανίου σοφιστοῦ xol κυαί- στορος ἐπιστολῶν βιβλίον δεύτερον, et inscriptionibus cum antecedente congruis instructi fol. 43 liber tertius, fol. 67 liber quartus, fol. 90 liber quintus, fol 117" liber sextus, qui desinit fol. 219 epistula 1110. Concordant cum Vo excepto quod duae ultimae huius codicis ep. 1111 et 1112 pariter &stque in Parisino 2962 ut nimis hiantes praetermissae sunt. In epistula 1101, quam Vo solus servavit, eandem quam ille laeunam praebet, sed etiam τὸ ante συντεϑὲν in illo super- stes omisit. Examinavi.
Ex Urbinate maximam partem derivatus est codex
32. Vindobonensis Medic. XVI (olim 35) chart. for- 487 mae folii diversis manibus sc. XV exaratus miscell. ab Au- gerio de Busbecke comparatus Constantinopoli teste in- scriptione fol. 1, qui fol. 85—42" libri I epistulas 1—43 praebet excepta 29 rubricatas Aifavíov σοφιστοῦ ἐπιστολαί, Deest ut in Urbinate indieatio libri L. Desunt etiam nomina eorum ad quos datae sunt. Numeri additi sunt tantum ἃ —f', sed γ΄ omissus in ep. 3 et appositus epistulae 4, reli- qui desunt. Ep. 43 cum fol 41" desinit in voce ὕπολαμ [βάνω] (X 41, 10) iuxta quam in margine legitur Zz*' et fol. 41" incipit ε΄ (— ep. 617). Sequuntur ep. 499. 325. 327. 331. 333, quae sumptae sunt e collectione Lacapeniana f —f'. Examinavi.
Sed etiam ad excerpendum codex Vossianus saeculo XV plus semel adhibitus est, 86 primum quidem ab auctore syl- logae epistularum, quam praebet
88. Vindobonensis phil. gr. XC (olim IIIC 30)!)4e8 (7 Vind) membr formae folii ex 17 quaternionibus vel 140
1) Est codex quem nullo numero insignitum membrana- ceum dixit P.Lambecius in Liban rhet. Antioch. epp XII, Fran- cof. et Lips. 1707, 54sq. Wolfius initia tantum epistularum a Tresenreutero exscripta nactus est, e quibus pauca, velut ad ep. 564 (e Vindobonensibus membranis), protulit.
84 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
foliis constans, olim Sebastiani Tengnagelii, inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Epistulae α--σξδ΄ sunt collec- lionis Lacapenianae (cf. infra sub n. 115). Quae vero succe- dunt ep. σξε΄ (— comm. ep. 11) — w£' (— 990) et υἱη΄ (— 918), e libris δ΄, ε΄, ς΄, ζ΄ codicis Vo ordine fere non turbato ex- cerptae sunt. Id inde evincitur, quod lectiones falsas codi- cis Vo proprias praebet, ut βασῖνον pro σαβῖῆνον ep. 339 (X 319, 20), ἀφεστάσι ep. 341 (323, 10), οὐδὲ πῶποτε ep. 346 (326, 10), διὰ ep. 595 (555, 14) ὅταν ep. 692 (625,12), ἃ ep. 702 (637, 2), in inscriptione ep. 560 compendium syl- labae ultimae parum percepit itaque praetermisit. Sed etiam omnes quas hic codex a manibus 3, 4, 5 correctricibus re- cepit correctiones in textu exhibet De correctore huius co- dicis infra pluribus agetur. Examinavi.
E libris à—£' codicis Vossiani excerpta est pars quarta syllogae epistularum, quam continet codex Laurentianus LVII 19, sed de hoc infra sub n. 82 pluribus agetur.
E libris ζ΄ et δ΄ codicis Vo excerpta est ecloga prior, quam praebet codex chart. pluribus manibus saec. XV exaratus
34. Varsaviensis Zamoscianus!) (— Zi) fol. 125— 138 inscriptam “ιβανίου Σοφιστοῦ ᾿Επιστολαί atque ita, ut epistulae libri ζ΄ priore loco ordine inverso excerperentur: 1108. 1107. 1047. 1048. 1050. 1051. 1052. 1059. 1060. 1061. 1063. 1075. 1080. 1083. 1087. 1110, sequerentur epistulae libri δ΄: 267. 278. 281. 287. 288. 298. 300. Ep. 1050 (XI 174, 15) Z, verba xoi παρενεγκοῦσα in la- cuna 21 litterarum ἃ Vo? suppleta nullo laeunae indicio omisit, item ep. 1051 (XI 175, 13 sq.) τεϑραμμένος:; at ep. 1087 lacunam, quae in V et Vo post γενέσϑαι (XI 203, 1) extat, explet verbis ταῦτα ἃ νῦν ἀκούση. sed haec non ge- nuina, sed autoschediasma esse in aperto est. Contuli.
Sed eclogam huius codicis parum integram esse ostendit codex
489 35. Escurialensis R—III—25 (55 in catal Milleri) chart. formae quart. a. 1597 descriptus, in quo fol. 59—74
1) Cf. t. VI 343 n. 244. Mus. Rhen. LIII 547 sq. Reliquas huius codicis syllogas infra sub n. 60 recensebo.
8 3, DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 85
illam epistulam sequuntur epistulae 30 ordine inverso e Vo excerptae: 1004 (sed haee demum a verbis γνώμην ταύτην excipiens) 995. 965. 962. 945. 911. 909. 907. 819. 809. 810. 804. 802. 796. 763. 756. 741. 736. 735. 7132. 131.694. 663. 659. 651. 650. 639. 571. 561. 558, sed in codice numeris o;y —ou' signatae. Cf. infra sub n. 61. Examinavi.
E libris ς΄ et ξ΄ codicis Vo — nam codicis Va nullam in posteriores efficaciam fuisse supra dixi — electa est pars altera syllogae epistularum, quam praebet
86. Escurialensis T—II—165!) sc. XVI fol. 110—130 inscriptam “ιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Est sylloga bipar- tita. Fol 110 enim continentur primae quinque epistulae collectionis Lacapenianae (cf. infra sub n. 123), fol. 112— 130 (fol. 111 vacuum relictum est) 70 epistulae numeratae τ-το΄ electae e libris ς΄ et ζ΄ huius familiae (— ep. 585-— 820). Sed haec desinit verbis εἴσονται δὲ πάντες (X 742, 15), quibus eustodis loco addita sunt ὃ δώσεις. Singulas epistu- las enumerare hoc loco inutile videtur. Inspexi.
Singularis est condicio codicis, qui ad Vo redit, sed or- dinem epistularum prorsus mutuatum exhibet. Qui est
87. Ambrosianus E 81 sup. sc. XV?) fol. 261—268 inscriptus λιβανίου ἐπιστολαί. Sunt ep. 528. 533. 500. 318. 317. 272. 268. 667. 526. 550. 585. 329. 321. 323. 618. 356; comm. ep. 11; 11. 2. 3. 209. 5. 39. 322. 22. 211. 824. 647. 648. 538. 649. 80. 312. 212. 600.601. 247. Inter- missa declamatione παράσιτος ἐπὶ δεῖπνον κληϑείς (fol. 269 —21") sequuntur fol. 272—275" alia manu exaratae ep. 578. 98. 804. 1232. 1330. 1113. 1200. 663. 352. 197. 382, Denique alia manu exaratae extant fol. 296" ep. 73 (Libanii nomine priva), quae desinit cum fol. 296" in verba σὺ δὲ κρινόμενος] (X 74, 8) et fol. 310" ep. 679. 186. 1153. 100. Etiam fol 186" extant Libanii nomine priva episto- lia 74. 79. 6415). Ad Vo hunc codicem redire sequitur cum e tota ecloga epistularum tum ex ep. 647 ante 648 collo-
1) Cf. t. V7 n. 167. 2) Cf. t. V 294 sq. 8) Martinii et Bassii Catal. p. 832.
86 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
cata. Ep. 2. 3. 5 in Va desunt. De fol 310" cf. infra sub n. 209. Examinavi.
Ex initio eclogae Ambrosiani E 81 excerpta est ecloga septem epistularum, quam praebet
38. Laurentianus 8. Marci 308 sc. XV!) fol. 134 et 135. Sunt rubricatae ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ 528. 533. 817. 500. 277. 268. 550?). De epistulis collectionis Laca- penianae cf. infra sub n. 148. Adhibuit Rostgaardus, cuius copiis parum diligenter usus eum Venetum Marcianum F. 7 appellavit Wolfius in praefatione; cf. Rel. Acad. Berol. 1885, 904 sq. Mea gratia inspexit Henricus Rostagno.
E Laurentiano vero descripta est pars codicis
39. Matritensis N—130 sc. XVI?) (fol. 166—188"), in qua septem illae epistulae cum eadem inscriptione eodem ordine 182—184" exhibentur cum subscriptione τέλος ὁ ϑεὸς διδοὺς τὴν χάριν: c» δόξα αὐτῶ εἰς τοὺς αἰῶνας: De fol. 186 —243 cf. infra sub n. 149. Inspexi.
III. Fontem vero primarium quidem secutus est Vossia- num, sed etiam Vaticanum gr. 1323 adhibuit codex
490 40. Mutinensis II F 4 (CLXIX) chart. formae folii sc.
XV exaratus, Mutinensis À Rostgaardi Wolfiique. Li- brarius epistulas 17 in Vo praemissas omnino omisit. Fol.1 incipit ep. 20. Excidisse statuendum est folium primum, quod praeter inscriptionem continebat ep. 19. Inscriptio, quae hodie fol. 1 post ἀρισταινέτῳ legitur λιβανίου ἐπιστο- λαὶ, manus posterioris est. Sequuntur ep. 21—28 ut in Vo. Sed inter 28 et 29 insertae sunt epistulae sex 1131. 1132. 1133. 1134. 1136. 1137 quae sunt in Vaticano gr. 1123, codice ad Athoum itaque ad archetypum a referendo, ep. i£—x8'. Sequuntur ep. 30—80 ut in Vo. Sed inter 80 et 81 (ξηγ inserta est quoniam numerus ξζ΄ est praetermissus, ep. 1138, quae est proxima in Vaticano 1323 (xy). Se- quuntur ep.81—96 ut in Vo. Subseriptio par est atque in Vo: τέλος βιβλίου «. ἐπιστολαὶ my. ltem pariter se atque in Yo
1) Cf. t. VI 499 n. 246.
2) Rostagno e Festa, Indice dei codici greci Laurenziani 181. 3) Cf. t. I 428 n. 75.
8 8. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 81
habent βιβλία B^", γ᾽, 9". Cum autem βιβλίον Ε΄ in Vo a ζ΄ demum epistula (390) incipiat, librarius iterum inseruit suo Marte damnum resarciens ante hanc sex epistulas, quae in Vaticano 1323 illis succedebant: 1142, 1146, 1149, 1150, 1152, 1154!). Quae sequuntur ep. 390—614 eaedem sunt atque in Vo, cum ultimae septimae epistulae quae in Va non numeratae sunt, numeros eosdem atque in Vo ριδ---ρκ' gerant. In fine vero, etsi cum fine libri V initium libri VI iam in Vo exciderat, subscriptio τέλος βιβλίου z^" retenta est aeque atque inscriptio collectionis sequentis λεβανίου ἐπιστολαί. At- que ultima huius collectionis epistula pariter atque in Vo in cunei formam exit. Nihilominus librarius huic e Vaticano 1323 succedere iussit epistulas vG9' usque ad gxy' 1199. 1202. 1205—1230. 1236. 1237; 1182 W.?); 791. 849. 868.891. 906. 944. 957. 1238. 432.476.473. 481.493. Post hane in fol. 240* scriptum est τέλος ; fol. 240" vacuum man- sit. Inde a fol. 241 sequuntur epistulae Phalaridis aliorum- que. Examinavi.
Descriptus vero est e Vossiano, postquam hic manum cor- rectricem tertiam expertus est: nam ep.:1050 praebet lecti- onem καὶ παρενεγκοῦσα, quam haec in lacuna 21 litterarum & librario relicta posuit. Wolfius ep. 1160—1182 ex eius apographo Rostgaardiano sumpsit.
Eclogam epistularum ex hoc codice Mutinensi, cuius duo extant apographi, prius factam continuit codex
1) Has sex epistulas non e fonte genuino hodie deperdito trans- sumpsisse librarium codicis Mutinensis iam Rostgaardus per- spexit adnotans in fine ep. 389: huic codici parum fidem habeo ex quo vidi magnam lacunam occurrit sub finem libri V εἰ initium libri VI in eodem codice perperam esse resarcitam in- sertis nimirum non tantum paucioribus epistolis sed et longe di- versis ab eis quae habentur in antiquissimo codice Vaticano sep-
) annorum quem cod. Vat. A vocamus et im codice Vaticano B. — Ceterum quam Puntonius (Ind. codd. graec. bibl. Mutin., Studi ital. di filol, class. IV p. 491) credidit inedi- fam, epistula in folio 103 inscripta τατιανῷ et incipiens verbis οὐ χαίρειν ἡμετέροις non est inedita, sed ep. 1197. “Ζατιανῷ" τοῦ χαίρειν.
3) Haec epistula etsi nihil nisi repetita ex epistula 747 est, ex hoc codice in editionem Wolfianam transiit. Contuli.
88 PROLEGOME NA AD EPISTULAS
491 41. Bernensis 469), 110 in catal. Omontii?), ehart. for- mae oct. sc. XVI olim Henrici Stephani, cuius nomen Ἑ ρρίκου τοῦ Στεφάνου in imo margine folii 47 legitur, tum Petri Danielis, qui indicem praemisit, denique Iacobi Bongarsii. Folia quae epistulas Libanii continent 47—53 singularem efficiunt fasciculum. Prima epistula est 19, cui Daniel praescripsit: ,,Ex epistola ad .Anatoliwm quae incipit ᾿ἀνέγνων τοῖς φίλοις"; sequuntur x« (— 35), 4s (— 49), ξα (— 15), ξη (— 81), s. num. Μοδέστῳ (— 101), & (— 161), ξξ (— 163), o« (— 167), of (— 168), π (— 176), ας΄ (— 192), s. num. Moó£cro correctum in Εὐσεβίῳ (— 218), εξ (— 220), uj (— 221), u& (— 251), v7 (— 255), & (— 369), s. num. Koàvxío (— 379), s. num. "AveroAlp (— 391), «8 (2 405). Desinit folium ultimum verbis πολέται καὶ ξένοις quibus custodis loco additum est καὶ ταύτῃ.
Mea gratia excerpsit Herm. Hagen. Ad idem exemplar redit alterum apographum, quod prae- bet codex
492 42. Parisinus gr. Suppl. 249 chart. (1245« 84 mm.) a. 1568 et 1569 exaratus?), olim Petri Danielis Huetii, deinde domus professae collegii societatisIesuPari- sini, miscell. Excerpta inscripta ExAoyol τινὲς ἐκ τῶν τοῦ λιβα- víov ἐπιστολῶν continentur fol. 257—263. Quorum primum est ep. 19 (X 13, 7 ἀλλ᾽ ᾧ χρῶμαι), sed iam desinit verbis μᾶλλον ἄρχων ἢ (p. 14, 208q.). In margine sinistro adscriptum est ἐκ τῆς πρώτης ἐπιστολῆς, id quod solum ad ep. 19 in co- dice Mutinensi hodie deperditum quadrat. Sequuntur eaedem atque in Bernensi epistulae excepto quod ep. 101 praemis- sum est: βιβλίον B et ep. 218 inscripta est: ἐς lib. 3 εὖσε- Bío et iam verbis πρὸς ταῦτα μαχομένους (X 200, 14 sq.) desinit. Quae vero huic in Bernensi succedunt epistulae, hic omnino desunt. Descriptionem codicis Alfredo Iacobo debeo.
1) Catalogus codicum Mss. bibl. Bern. cur. I. R. Sinner, Ber- nae 1760 t. I 507. H. Hagen, Catal. codd. Bern. 401.
2) Centralbl. f. Bibl. III 424.
3) Omont, Inv. somrmm. des manuscr. gr. de la bibl. nat. IIT 288.
$3. DE CODICIS Vo PROPAGINIBUS 89
IV. Iam ad ultima codicis Vossiani fata pervenimus. Sub finem saec. XVII ab Isaaco Vossio Parisios missus est. Eze- chiel Spanhemius eum ἃ Gothofredo Starckio!) de- scribendum curavit.
48, Apographum hoe reperitur inter manuscripta Span- 498 hemiana (ms. Spanh. 51: Abschriften u. Auszüge aus griech. Mspten.) a. 1701 in bibliothecam regiam Berolinensem?) in- gressa. Sed describendi opera iam fol. 17 in ep. £9" libri primi (— 82) vocabulis τούτῳ πειϑόμενος (X 88,19), quibus fol. 20* in Vo desinit, finem invenit. Inspexi.
44. Apographum in usum Wolfii fecit Maturinus Veys- 494 siere La Croze ad illum locum adnotans: ^oc loco desinit cod. Spanhemianus nec plures epistolas descriptas habet. Quod hodie in bibl. urbica Hamburgensi servatur. Of. supra p. 79 n. 22.
45. Eodem fere tempore e Vo descriptae sunt etiam ep. 495 1—18, id est in illo praemissae sunt libro primo et prima libri primi, quae continentur codice, qui hodie est inter Io- annis Ernesti Grabii (T 1711) Adversaria bibliothecae Bodleianae 21 fol. 1 sq. Inspexi.
V. Denique postquam codex Vossianus bibliothecam Lei- densem intravit, a. 1720 ab Hermanno Samuele Rei- maro descriptus est. Cuius schedae hodie continentur
46. codice bibliothecae Universitatis Havniensis 496 collectionis Fabricianae 142. Codex formae quart. in- scriptionem quidem fert fol. 1: EIIIZTOAAI AIBANIOT, «x« ex Codice Bibliothecae Lugduno Batavae (p. 395 n. 77 catalogi). Descripsit. summaque cum fide contulit HS Rei-
1) Wolfius (Hamburg. bibl. urb. Auct. class. p. 37. 4): Qui hic appellatur Cod. Spanhem. is in. Bibl. Sinis extans epp. habet manw Gothofr. Starckii descriptas, quod intelleai ex litteris Cl. La Croze a. 1734 20. Septembr. ad me datis. Cf. responsum Wolfii die 18 Ian. 1735 (Thesaur. epistol. Lacroz. t. II (Lips. 1743) p. 262): Gratias tibi ago pro notitia epistolarum anii, quas Gothofr. Starckii τοῦ μακαρίτου manu descriptas in bibliotheca Spanhemiana servari benevole significasti. Earum apographum
2) Cf. Wolfii praefat. fol. 2 et Wilken, Gesch. d. Kónigl. Bibl. zu Berlin 57.
90 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
marus Lugd. Bat. CIOIOCCXX. Sed Reimarus non om- nes illius codicis epistulas integras exemplavit, sed earum, quas ex apographis Olearii!) epistularum et Berolinensibus i e. e codicibus Baroccianis gr. 4. 9. 56. 50. Bodl. Misc. 38. Berolinensi qu. 3 (— 302) factis descriptas penes se ha- bebat, nihil nisi nomina eorum ad quos datae sunt, initia et exodia descripsit lectionesque tantum discrepantes Vos- siani in margine adscripsit, ut ipse in folio 1 testatur: ANB 1. quarum initium οὐ finem hic tantum vides, collatae sunt vel cum Fabriciamis vel Berolinensibus, ubi semper signum .L.B. lectionem nostri codicis notat. Postquam talem in modum epistulas codicis Vossiani modo integras modo iruneatas fol 1— 251 cum subscriptione e Vossiano pe- lita ἐπιστολαὶ τοῦ λιβανίου χίλιαι εἴκοσι καὶ μία praebuit, sequuntur primum fol. 258----8587 epistulae ineditae ex apo- grapho ab Oleario in usum Fabricii e Baroccianis facto ἃ Reimaro descriptae?) et lectionibus discrepantibus Vossiani instructae, deinde fol. 389—450 eundem in modum epistu- lae ex apographo Lacroziano codicis Berolinensis non secun- dum huius, sed Vossiani ordinem descriptae. Reimarus apo- graphum suum Wolfio utendum concessit?).
Codicem N. Madvigio gratiose intercedente Vratislaviam missum examinavi.
Haec quidem de codicis Vo propaginibus.
Iam nos vocant duo illi codices, quos iam supra (p. 71) dixi fontem habere communem (d) cum exemplari e quo Va et Vo fluxerunt, Mo, et Ma,. Compendio vero Mo, significo syllogam priorem duarum collectionum, quas praebet codex 497 47. Mosquensis gr. 459, olim 316 (COCCIII in catal. Matthaei) chart. sc. XV, olim monasterii Iberorum mon- tis Athoi, e quo a. 1654 per hieromonachum Arsenium Mosquam transvectus est testibus inscriptionibus fol. 1 τῶν ἰβήρων et Arsenius — pu. Continet duas collectiones epi-
1) Infra sub n. 159. 161. 2) Infra sub n. 161. 8) Infra sub n. 193.
8 3. DE CODICE MOSQU. GR. 459 91
stularum Libanii, priorem fol. 283—378, alteram fol. 379 — 416. Prior rubricata est ἐπιστολαὶ λιβανίου βήτορος x«i σοφιστοῦ, altera λεβανέου σοφιστοῦ καὶ ῥήτορος ἐπιστολαί. Prior, quae hic in censum venit (- 2701), con- tinet ep. 615—858, i, e. epistulas electas ex appendice, quae in Va manu secunda inscripta est βιβλίον ξ΄, in Vo ἑτέρα ἀρχή, atque ita quidem, ut aeque atque in VaVo inter 646 et 648 legatur 647. Inde ἃ manu secunda in margine sunt rubricatae (8 — σμε). Ultima (cus) cum fol. 378 desinit verbis ἢ σιωπᾶν ἀνάγκη (XI 15, 20); folia sequentia, qui- bus finis huius epistulae et reliquae (cuz — vq ) contine- bantur, perierunt. In plerisque cum VaVo facit velut in verbis τὰ ἄλλα εὖ ϑησόμενος ep. 821 (X 743,8) omissis, quin etiam numeros σμγ ---σμε΄, quos epistulae 856—858 in his gerunt, in margine exhibet, sed neque e Va ipso neque e Vo fluxit; modo enim cum hoc modo cum altero concinit. Sed sunt etiam cerebri loci, quibus cum neutro eorum faciat, nam multa verba ab utroque eorum omissa servavit velut ἢ — ἀγόντων ep. 655 (X 598, 2) (cf. ep. 665, 711, 773) et in lectionibus rectis eontra illos conspirat vel cum V, ut ep. 857 ῥήτωρ ὧν &ya90g (XI 14, 15) vel cum codice Athoo, qui ad archetypum a redit ut ep. 798 (X 719, 5). Rariores sunt loci, quibus ipse novavit, ut ep. 827 ἡδέως pro οἰκείως (X 747,3) exhibens et ep. 786 lacunam in archetypo relic- iam suo Marte verbis πρὸς ἄλλον explens (X 708,9). Ab apparatu igitur critico abesse non potuit.
Codicem a. 1777 Christ. Frid. Matthaei cum editione Wolfiana contulit lectionesque ab hae discrepantes una cum lectionibus alterius syllogae in fasciculum congessit, quem postea Friderico Iacobsio misit. Ex huius possessione ad Duebnerum, tum ad Iulium Adertum Genevensem pervenit. Fasciculum ab hoc mihi missum exemplavi . Α me huius filio redditus hodie, credo, in bibliotheca Genevensi as- servatur!) lam antea a Theodoro Korsch apographa non-
1) [In hanc bibliothecam fasciculus non pervenit. Ubinam sit, nescitur. Ceterum agitur, ut a bibliothecario huius biblio- thecae edoctus sum, hic item atque t. VIII 590 non de Iulio,
99 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
nullarum epistularum et initiorum omnium codicis ipsius nactus eram.
De altera sylloga huius codicis (Mor) infra sub n. 95 verba fient.
E Mo; descriptus est codex
498 48. Vaticanus Palatinus gr. 146 chart. formae oct.
sc. XV, qui eontinet fol. 233 — 252 inscriptione, cui tamen spatium relictum est, carentes 46 epistulas (615—660), quae eum fol. 252 in verba πρὸς λυσίμαχον εἶπον (XI 603, 2) de- sinit. Reliqua perierunt. Scriptura bona quidem, sed hominis graecae linguae parum gnari est. Itaque peccata codicis Mosquensis non solum reddidit, sed etiam auxit. Examinavi.
Alter codex, qui e d fluxit, est sylloga prima e tribus quas continet codex
49. Marcianus gr. 4417) (— Ma) sub finem sc. XIV nitide exaratus. Epistulae inscriptae ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ fol. 3—198 comprehensae quattuor manibus eiusdem aetatis exa- ratae sunt: α---σπβ' (fol. 1—112") prima, σπγ--τί' (113—122" usque ad ep. 143 (X 140,10) τῶν μουσῶν ἔοικεν) secunda, epistulae fol. 122—146 tertia, fol. 147—198 quarta. No- mina eorum ad quos epistulae datae sunt, numeri margi- nales, litterae initiales earum rubricata sunt. Hic illic cor- rectus est manu secunda. Universae?) sunt epistulae 481: prima est ep. 222, ultima 651. Ac prima quidem pars (a—9pó') e codice d excerpta est, sed ep. 120—132 ex ecloga Laca- peniana insertae sunt. Secunda pars (oue— πβ΄), cuius prima est ep. 375, ultima 1133, ex eodem quo Vaticanus gr. 943 exemplo excerpta est. Tertia pars (σπγ — υπα΄), cuius. prima est ep. 617, ultima 651, e sylloga Lacapeniana fluxit, sed sub finem iterum nonnullae ex exemplo Vaticani 943 insertae sunt. Inde quod plures syllogae in unam conflatae
sed de lacobo Adert (,ancien Directeur du «Journal de Ge- néve. 5» E. ἘΝ
1) Cf. t. VIII 18 n. 280.
2) Initia epistularum et nomina eorum ad quos datae sunt, sed haec latine in catalogo bibliothecae Marcianae Zanettiano publici iuris facta sunt.
8 8. DE CODICIS Mo PROPAGINIBUS 93
sunt, factum est, ut singulae epistulae (velut 197 in prima et tertia parte) bis occurrant.
AÀc prima quidem sylloga, de qua hoc loco quaeritur, ita e d excerpta est, ut antecedant epistulae excerptae e libris y. 9, εν ς΄, succedant excerptae e libris « et β΄. Hie quoque fontem comm. ep. 11 inter 346 et 367 collocata monstrat. Sed neque Va ipsum neque Vo exemplari fuisse multa pro- bant, e quibus pauca protulisse satis erit. Ep 221 (X 204,11) pro τροφὴ &xotog lectione corrupta codicum VaVo recte cum VS praebet τροφεῖα κριοῦ; item ep. 255 (X 244,10) ἐποίουν et ἂν (ib. 11) quae in VaVo omissa sunt; ep. 971 cum V ὄνομα quod in illis in ὃν corruptum est. Sed ut ep. 1045 (XI 169, 16) lacunam in archetypo relictam suo Marte ver- his ἀκούειν ἐῶν explevit, ita plurima sunt temeritatis speci- mina. Cum accedant haud pauca neglegentiae peccata, lec- tiones eius non ubique, sed ibi tantum, ubi Va et Vo defi- ciunt vel singulari modo inter se differunt, proferre visum est.
Notitiam eius, non collationem habuit Rostgaardus, qui nihil nisi haec verba praebet in Apparatu: Cod. B. Marci 4 Arm. 2 cst in membrana in. 49. continet epistolas vxo manu trecentor. annor. exaratus. in initio legitur κτῆμα βησσαριῶνος καρδιναλέως του rov rovoxiov. Quibus Wolfius in praefa- tione editionis usus est codicem Marcianum quintum ap- pellans. Ego a. 1869 et 1870 examinavi.
Hic quoque codex in posteriores singulari vi fuit. Plus semel descriptus est. Apographum eius plenum ac nitidum praebet
50. Patavinus bibliothecae seminarii OXXXVII chart. 499 formae quart. sc. XVI olim teste inscriptione fol.1 Ioannis Angeli Augustani de Robino. Titulus deest. Nomina eorum ad quos epistulae datae sunt rubricata sunt, Inspexi.
Item e Marciano descriptus est codex
51. Laurentianus Ashburnhamiensis 274!) chart. 500 formae quart. (21 »« 16 cm.) sc. XV, antea Petri Philippi
1) Rostagno e Festa, Indice dei codici greci Laurenziani non compresi nel catalogo del Bandini (Stud. ital. di fil. class. I) 205.
94 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Pandolfini, qui Venetiis Musuri discipulus, a. 1483 vero decemvir Florentinus fuit!), Ioannis Saibanti et Gian- filippi Veronensium?), denique inde ab a. 1842 Comitis
de Ashburnham ). Inseriptus est 4IBANIOT EIIIZTO AA. Numeri epistularum desunt. Continet tantum 185 epistulas. Nam opera librarii fol. 72 media in ep. 436 (X 429, 10) verbis ἀδικεῖν οἶμαι ἄλλως τε desiit foliaque duo ultima va- cua relicta sunt. Mea gratia examinavit codicem a Comite de Ashburnham in Museum Britannicum missum E. Maunde Thompson. Deinde scholarum in usum ecloga e Marciano facta est. Cuius duae extant propagines, codices Riccardianus et Pari- sinus. Àc paulo plenior est 501 52. Riccardianus gr. 95*) membr. formae sext. dec. se. XVJ/XVI nitide manu discipuli in Italia exaratus, qui post ὃ λόγος τοῦ λουκιανοῦ. Περὶ τοῦ μὴ ῥαδίως πιστεύειν διαβολῆ (fol. 1—16) continet fol. 17— 34" epistulas 26 inscriptas λιβανίου ἐπιστολαί ἐν τὴ πόλει γεγραμμέναι hic illic glossis scholiisque interlinearibus instructas. Prima inscriptione priva aeque atque eae, quas litteris cursivis insignivi, est 408. Sequuntur 103. 972. 351. 355. 19. 809. 511. 617. 22 (in- scripta λέβανιος αυξεντίω χαιρειν). 1041. 49. 268 (inscripta λιβανιος τῶ γερμανῶ χαιρειν). 397. 398. 547. 379. 54. 128. 317. 227. 235. 105. 442 366. 244, cuius in fine legitur τέ- Aoc. E sylloga multo ampliore eclogam esse factam testan- tur numeri μ΄. μα΄. vc. σλδ. Gvy. vx9 ad oram epistularum 397. 398. 547. 379. 54. 128 rubrieati: Qui sunt numeri codicis Marciani 441. Excerpsit Bormannus. Ego exami- navi a. 1870.
1) Cf epistulam eius ad Euphrosynum Boninum in Theocriti editione luntina a. 1515 denuoque ab Ahrensio, Bucol. gr. I p. LIII publicatam.
2) Delisle, Notice sur des mss. du fonds Libri (Notices et Extraits des Mss. de la Bibl. Nation. 32) 117.
3) Catalogue of the Mss. at Ashburnham Place. Part the first comprising a collection formed by Professor Libri, Lond. 1853, num. 274. Relat. acad. Berol. 1885, 900 aq.
4) Vitelli, Stud. ital. di filol. class. II 534.
$3. DE CODICIS Ma PROPAGINIBUS 95 Alter codex est
53. Parisinus gr. 3024 chart. formae oct. mai. manu 502
sc. XVI item in Italia exaratus, olim Colbertinus 3874, ium Regius 3284. 3, fol. 1—9". Est ἀκέφαλος. Nam incipit verbis ὁ μέγα τι λαβὼν ep. 408 quibus codex Riccardianus. Sequitur ep. 547. Reliquae sunt ἀνεπίγραφοι excepta ante- paenultima Πρισκιανῷ inscripta: 1041. 22. 103. 511. 397. 14. 71. 420. 54. 553. 972. 398. 49. 379. 1184. 1330. 244. 227. 455"). Ordo eum Riceardiano congruens hic illic dispi- citur, sed partim epistulae, quae in illo extant, desideran- iur, partim extant, quae ab illo absunt. Ignotus mansit Rostgaardo. Excerpsit mea gratia Wendelinus Foerster &. 1873. Ego examinavi a. 1880.
Si non e Marciano ipso, certe ex eodem quo ille exemplo excerptus est codex
54, Mutinensis III A 11 (XXV)?), chart. formae oct. sc. 508
XV [0]. 1—131. Inscriptio 4IBAANIOT ' PHTOPOZ EIII-
EZTOAAI: rubricata, sed supra 'PATOPOZ manu librarii ipsius scriptum est σοφιστοῦ. Epistulae sunt numeratae «&—cAÀf: prima est 197; ultima 97 paulo post initium de- sinit verbis τοῖς γράμμασι, κἂν ἐκεῖνοι (X 97, 18). Sed syl- loga est bipartita. Prior enim pars desinit fol. 102 ep. 1431, post quam uno folio vacuo relicto extant Aeschinis epistu- stulae inscriptae αἰσχίνου ῥήτορος ἐπιστολαὶ, quarum primae (12 ed. Hercher) versio Latina in margine adiecta est. Huic succedit fol. 113 pars altera denuo inscripta λιβανίου δήτο- ρος ἐπιστολαὶ, quarum prima (σϑ' — 333) spicilegii instar habenda est, id quod non prohibuit, quominus ep. 167, partis prioris ρλα΄, in hac parte sub σια΄ repeteretur. Series epi- stularum plerumque a Marciano diversa, raro cum illo con- grua est. Dimidia fere pars epistularum codicis Marciani
1) Hanc sequitur fol. 9* et 10 ἔχφρασις μέϑησ (t. VIII 477,129— 479,14), cuius in codicum indicem hic p. 443 post 42. Mona- censem 537 referendus erat.
2) Puntoni, Indice dei codici greci della bibl. Estense di Mo- dena (Stud. ital. di filol. class. IV) 396 sq.
90 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
praetermissa est. Quattuor tantum: extant, quae ab illo sunt omissae: ρμὸ (— 635), o£9 (— 324), e4£(— 857), σιϑ(-- 440). Quas Mutinensis communi exemplo debet vel aliunde sumpsit. Cognatio Marciani e singularium vitiorum consensu patefit, e quibus duo commemorasse satis erit: φάλβιος pro σάλβιος in initio ep. 1423, quod vitium parum perspectum Punto- nium adduxit, ut epistulam pro inedita haberet, et ἀκούειν ἐῶν ad lacunam explendam in ep. 1045 insertum. Sed in universum multo mendosior est quam Marcianus.
Adhibitus est ut Mutinensis C a Rostgaardo, e cuius apographo Wolfius ep. 1183—1187 edidit. Examinavi a. 1870.
IL. DE ECLOGIS EPISTULARUM.
$ 4. De ecloga epistularum Z e sylloga altera profecta et e codice ad archetypum a redeunte aucta et correcta.
Longe autem omnium maximus est numerus codicum, qui ex exemplari e fluxerunt, quod communem quidem cum d fontem habuit c, sed etiam similiter atque codex Va vim codieis ex archetypo a profecti expertum est. Cuius rei do- cumentum luculentissimum est, quod codices diversi huius classis prope quidem a VaVo stant, sed etiam locos, qui in his aeque atque in V Mo; .Ma exciderunt, vel lectiones, quae in illis corruptae sunt, integras servaverunt. Atque exem- plar illud, quod littera 2 significo, eclogam continebat epi- stularum satis amplam, quae corporis quidem ordinem hic illie servavit, saepius mutavit. Plures eius agnoscendae sunt propagines, nulla vero plena numero et integra textu epi- stularum.
Àc primae quidem et amplissimae propaginis signifer est
55. Sinaiticus gr. 1198 (— 5) sc. XIV!) fol. 9—115 collectionem 583 epistularum continet inscriptam λιβανίου TOU σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Inter fol. 56 et 57 excidit unum fo- lium, quo finis ep. 75 (— 1061), ep. 16—79 (— 1063—
1) Cf. t. 1 335 n. 43.
84. DE ECLOGA EPISTULARUM Σ 91
1065. 1080), initium ep. 80 (— 1081) quartae centuriae continebantur; inter fol. 111 et 112 exciderunt duo folia, quae in possessionem Tischendorfii et ex hac in bibliothecam
55a.universitatisCantabrigiensis(Ms. Add.1880.7) 504 venerunt, quibus finis ep. 62 (— 1508), ep. 63—69 (— 1517. 1518. 1524. 1526. 1527. 1533. 1536), initium ep. 70 (— 1540) sextae centuriae continebantur!) In fine ultimae epistulae (fol. 115) scriptum est τέλος. Codex in 6 centurias (ἑκατοντάδας) digestus est, sed syllogam non esse unam, sed e duabus conflatam vel inde discas, quod 15 epistulae bis et cum lectionum discrepantia comparent: ep. 800 sub 226 et 432, 696 sub 364 et 463, 1039 sub 267 et 467, 969 sub 245 et 468, 947 sub 241 et 484, 911 sub 237 et 501, 756 sub 371 et 502, 639 sub 359 et 504, 65 sub 417 et 507, 999 sub 254 et 509, 1218 sub 24 et 526, 113 sub 374 et 571, 435 sub 297 et 572, 744 sub 370 et 516, 799 sub 225 et 579. Epistulae enim 462—583 ex altera sylloga (gy) eadem ad quam codices syllogae CW-Par redeunt insertae sunt. Quam littera 81: insignivi. Maxima vero pars codicis, quam in epistulis bis occurrentibus littera S, insignivi, ex e repetenda est, qui vim codicis ex a pro- fecti expertus est. Ita explicatur, quod simul in plurimis iisque etiam falsis, ut εὐριπέδη scholio marginali in textum ep. 516 recepto, εἰδέναι pro εἶναι, πάντως pro παντὸς ep. 581, vocabulis ἔτ᾽ ep. 518, καὶ εἰς λόγους ep. 560 omissis, cum Va Vo facit, simul verba in his aeque atque in V omissa ἐπεὶ — ἐλαύνειν ep. 947 et ἐσμὲν — εἰωϑότων ep. 182, atque haec eum i (Wolfenbuttelano et Chalcenogr; codicibus Lacape- nianis) servavit. Sed etiam codex ipse manus correctricis vestigia exhibet vocabulis vel textui insertis vel in margine eum siglo yo positis. Quae codice a CWPar haud procul stante usa est. Ordo corporis etsi in universum turbatus est, tamen per longiores partes redit. Crebra sunt specimina ne- glegentiae librarii, rara temeritatis, ut δρωμένων pro zotov- μένων ep. 663, πρότερον pro ἔμπροσϑεν ep. 659. ϑεοὺς vel
1) Ann. Fleckeis. 1876, 636 eq. Relat. acad. Berol. 1885, 916.
98 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Δία calamo reddere adeo ei religioni fuit, ut constanter eorum loco ϑεὸν scriberet.
Codicem aliquantisper in monasterio Sinaitarum Cairensi repositum meum in usum examinavit Guil. Spitta, exempla- vit apographumque dono mihi misit N. Gregorius Bernardakis,
Ex eodem exemplari atque Sr descripti sunt plures co- dices. Inter quos proxime a $ stat
505 56. Vaticanus gr. 943 chart. formae oct. sc. XVI fol. 1—197. Hae tantum re ab illa discedit, quod ep. 887 ante 800 praebet, ep. 255 inter 183 et 600 omisit, ep. oxó — σλϑ' (119. 199. 800. 804. 809. 811. 833. 840. 845. 846. 855. 868. 897. 911. 924. 925) per errorem bis exhibet. Etiam in lectionibus pravis, ut ἐμοῦ pro ἑἕρμοῦ ep. 145, cum illo con- sentit. Epistulas, quae in S uno folio inter 56 et 57 amisso hodie desunt, servavit. Desinit in ep. υξ΄ (— 923), quae est ultima syllogae prioris codicis S. De ep. 501 et 647 cf. infra sub n. 397. Examinavi.
Ex hoc codice descriptus est
506 97.Basileensis bibliothecae publicae F VI 2 chart. for- mae quart. mai. sc. XVII exeunt.) fol. 1 — 141. Cum Vaticano prorsus convenit excepto quod litteras in illo per errorem iteratas semel praebet et bis per errorem ordinem epistula- rum mutavit. Cf. infra sub n. 398. Postquam Iacobus Maehlyus meum in usum excerpsit, ipse examinavi.
Ex eodem vero quo S fonte, sed ordine epistularum mu- tato fluxit etiam ecloga maior, quam praebet
50; $58. Basileensis bibliothecae publicae F VIII 4 (— Bas) chart. formae oct. miscell. sc. XV, Constantinopoli a. 1433 ab Ioanne Ragusino cardinali emptus et ab eodem a. 1443 bibliothecae conventus Praedicatorum Basileensis do- natus et ex hac a. 1559 in bibliothecam academiae trans- latus?), qui eontinet post Nicephori Gregorae Florentium
1) Se. XVI eum tribuit Omontius, Centralbl. f. Bibl. III 417. 2) Streuber, Serap. XVII 129. Rud. Beer, Sert. Hartel. 270. Omont, Centralbl. f. Bibl, III 402 n. 86. Verba Epistolae Libanii Gregorii Nazianzeni carmina Gr. 45, quae excepto numero 45 in indice codicum conventus ἃ Beerio 274 publicato leguntur,
84. DE ECLOGAE .Z PROPAGINE S 99
manu se. XV exaratum (fol. 1 — 36) et post fragmentum Zo- pyri Theseidis apud Stobaeum ecl. LXIV servatum manu saec. XIV exaratum (fol. 37) eadem manu epistulas Libanii inscriptione privas sed glossis interlinearibus scholiisque mar- ginalibus instructas 636, 369, 1238, 1431, 1443, 1184, sed haec medio in folio 41" in verba τοῦ δὲ γενέσϑαι διδά- σκαλον (XI 270, 4) desinit. Manu posteriore 86. XV fol. 132 —173 exarata est ecloga maior rubricata τοῦ λιβανίου ἔπι- στολαὶ iterum glossis scholiisque interlinearibus instructa, sed nominibus eorum ad quos epistulae datae erant spatio tantum relicto fere!) carens, quarum prima est ep. 1041, se- quuntur 711. 247. 1288. 323; ep. 1087 W. i. e. Dionysii Antiocheni 2; 69. 347. 317. 466. 1296. 1237. 842. 384. 1191. 437; ep. 1108 W. i. e. Dionysii Ant. 1; 366. 360. 383. 48. 327. 389. 349. 46. 311. 345. 332. 352. 351. 382. 362. 423. 365. 376. 330. 358. 1238?). 42. 468. 431. 12306. 350. 285). 1134. 855. 499.1218. 121. 195; comm. ep. 4“); 618. 834. 835. 25. 432. 269. 901. 221. 872. 281. 907, sed haee eum fol 156" in verba ϑεοῖς τοῖς λογίοις (XI 55, 16) desinit; fol. 157 parte dimidia vacua relicta leguntur verba T (rubr.)7wv πάλαι γενομένην et reliqua parte versus iterum vacua relicta sequuntur ep. 909. 518. 253. 130. 372. 282. 429. 388. 122. 515. 300. 851. 98. 49. 741. 355. 361. 413. 387. 367. 422. 425. 455. 424. 341. 436. 453. 460. 465. 386. 319. 429. 324. 336. 390. 379. 380. 373. 315. 316. 325. 809. 318. 404. 359. 74. Huius epistulae fine desinit fol. 173". In fol. 174—287" diversis manibus cum alia tum Gregorii Nazianzeni carmina exarata sunt foliumque 288 vacuum relictum est. Fol. 289—293 vero eadem manu qua superiores scriptae sunt Libanii ep. 81. 86. 89. 920—930.
fol. 126 - 296 olim unius codicis fuisse indicant. Quaternionum numeri x—x*s' in fol. 126. 134. 1492. 150. 158. 166 conspicui non manu librarii exarati, sed postea additi sunt.
1) Ante ep. 885 tantum ϑεμιστίω rubricatum est.
2) Haec epistula iam supra in folio 88" lectionibus paululuin discrepantibus extat.
3) Pro λητόιον praebet δημήτριον.
4) Infra sub n. 322.
100 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Post finem ultimae epistulae M. Crusius subscripsit M. Koo4- 6:06 «φοη᾽ ἀνέγνων, ἐν vvfiyyq.
Seatet peccatis a librario graecae linguae parum gnaro commissis, quae iuxta lectiones codicis $ in apparatu non protuli. Tantum ubi S deficit adhibendus erat, quoniam propter eausam quam supra dixi nonnusquam, ut ep. 437. 1237, lectiones probas servavit, quae in V Va Vo sunt cor- ruptae. Examinavi et e parte contuli.
Ex hoc Basileensi non tam descriptus quam excerptus est codex
508 59.Tubingensisbibliothecae universitatis Mb 10 (X.X. 4) (Crusii Varia graeca 109) diebus 30 octobris usque ad 12 novembris a. 1578 a Martino Crusio testibus inscriptio- nibus p. 1: Zncepi 26. Octob. 1578 Μαρτινοκρούσιος ex libro manuscripto Bibliothecae Basil, per D. D. Ioan. Iac. Gry- neum commodaíto, 4"* formae, chartaceo, carmina etiam Na- zianzeni habente. Eum cum aliis Cardinalis Ragusinus Ioan. in Concilio Basil. reliquerat et p. 64: Ex eodem Basiliensi libro varia continente ctiam quasdam Libanii Epistolas Oc- tob. 30 et p. 141: Rursus indidem quaedam Epistolae Liba- nii: Novemb. 9 et p. 145: Novemb. 10 et p. 158: Novemb. 11. et folii ultimi: .Absolvi totum opus 12. Novemb. inceptum 26. Oct. 1578, describens omnia quae non habebam excusa, praeler complures Libanii epistolas, quas mon magni feci. Liber quartae formae est asserculis albo corio obductis: qui uno loco tanquam cingulo in aculeum infibulato clauditur. In extremo fere inscripsi: M. Κρούσιος αφοη ἀνέγνων, ἐν Τυβίγγῃ. Remisi 2. April. 79. D. D. Grynaeo!). Numeri quidem foliorum codicis Basileensis adscripti sunt, qui cum hodiernis paululum discrepant?), sed ordo hic illic relictus esi. Sunt ep. 636. 1184. 1041; 1108 W. (— Dionys. 1). 48. 1087 W. (— Dion. 2). 618. comm. ep. 4 — 1583 W., haec ta- men tantum inde a verbis οὐ χρήμασι μετρεῖται. quae res
1) Adalb. Keller, Serap. II 359. P: 2) 32 folia (54—79 et 82—87) exciderunt, ut numerus Crusii 164 respondeat hodierno 132.
84. DE ECLOGAE ZZ PROPAGINIBUS 101
Schmidium!) hie ut alias in errorem induxit ut epistulam pro inedita haberet, 362. 431. 330. 358. 42. 285?). 855. 269. 281. 518. 253. 130. 372. 388. 300. 40. 355. 361. 841. 453. 460. 465. 390. 379. 315. 325. 318. 404. 74. 922. 923. 928. Mihi excerpsit a. 1874 Lud. Schwabe. Non tam descripta quam excerpta est ex exemplo Sinai- lici et Vaticani 943 ecloga altera epistularum, quam praebet
60. VarsaviensisZamoscianus sc. XV?) fol.139—9204" inscripta eí ἔκ κρε τοι: λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί (— Ζ11). Sunt epistulae ry. Initio ep. «—xó' (— 375—754) cum Vatieano concinit excepto quod unam ep. 515 inter 512 et 1155 praetermisit; quae vero in illo sunt epistulae χη-- η΄, hie desunt et e sequentibus αᾳϑ'---τιβ΄ (175—253) plures praetermisit quam descripsit. Quae vero ep.253 sequuntur epistulae decem, eas supplementi instar subiecit: septem (1163. 684. 685. 673. 690. 1131. 1133) e fonte cum Vati- cano communi, tres (1237. 682. 635) aliunde sumptas. Cor- rectus est manu secunda, qua etiam multa nomina eorum ad quos epistulae datae sunt suppleta et scholia interlinearia inserta sunt. Examinavi codicem Vratislaviam missum.
E Varsaviensi iam manu secunda correcto descriptus est ab Antonio Calosyna a. 1597 codex
61. Escurialensis R — III — 25*) fol. 1—74. Inscrip- lus est αὖ ἔγκριτοι ἐπιστολαὶ λιβανίου. Praebet primum (fol. 1—45) epistulas o», quae in Varsaviensi fol. 139—204" continentur (375—1133); tum (fol. 46) intermissis epistu- lis duabus (1408. 98) numeris privis collectionem epistula- rum α---χγ΄, quae in Varsaviensi fol. 125—138 continentur, sed tres primae (1108.1107.1047) et initium quartae (1048) uno folio amisso interciderunt. Nam fol. 48 — fol. 47 enim vacuum est — incipit verbis mediis huius epistulae δύο γὰρ
1) Verzeichnis der griech. Handschriften der Universitüts- bibliothek zu Tübingen, Lag ys 1902, 17 8q.
2) Hane quoque epistulam Scbmidius pro inedita habuit. Vide ὮΝ supra de Basileensi dixi.
8) Cf. supra p. 84 n. 34.
4) Cf. supra p. 84 n. 865.
102 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ἐστὸν. Sed ultimam huius collectionis epistulam (300) quae in linea quarta fol. 58 desinit sequuntur fol. 59— 74 epistu- lae 30 de quibus sub num. 32 dixi. In fine epistulae ultimae
(ouf) legitur subscriptio ἐτελειώϑη và epa", cinkt. B. Ἐν
Ji, 4 ^ x . διχτιῶνος ια΄ :}). Codicem Carolus Graux egoque examinavimus. Eiusdem atque S propaginis sunt etiam codices qui se- quuntur:
509 62. 1. Vaticanus gr.945 (olim 1002) membr. formae sext. dec. sc. XV, qui fol. 1—147 collectionem epistularum ce con- tinet. Praecedit πίναξ τῶν ἐπιστολῶν λιβανίου. Primum prorsus cum S consentit («—9' et ἐζ--- κδ΄), tum non solum ma- gnam partem epistularum praetermisit, sed etiam ab ordine huius codicis plane recessit et initio raro, pedetemptim cre- brius, denique fere continenter alias et inter has (of) unam Phalarideam (— 1574 W.) unamque 760 bis sub n. ριε΄ et one immiscet, etsi hae quoque inde a goy' usque ad cy' (401. 415. 608. 634. 644. 648. 649. 6175. 689. 728. 140. 751. 795. 807, 866. 894. 914. 923. 762. 933. 946. 952.983. 987.998. 1017. 1041. 1056. 1054. 1085) corporis ordinem reddunt. Specimen neglegentiae, qua librarius egit, praebet ep. 1137, in qua εὐφημίῳ pro εὐστολέῳ., οὐκ pro οὐδὲν, βοηϑῆσαι pro βοηϑεῖν exhibet. Examinavi.
683. 2. Vaticanus gr. 1835 bomb. sc. XIII exeunt. vel XIV ineunt.?), qui fol. 86 —159" continet syllogam epistu- larum inscriptione et initio privam. Primae epistulae in mar- gine littera « rubricatae verba prima πολλὰ uiv ἀναπνεῖν (351 (X 332, 16)) iam non dispiciuntur; neque secundae quae fuit 355 quiequam praeter finem. Tertia (y est 361; quarta 382; quinta 413; ultima (ox) est 1006. Ordo epi- stularum multis locis cum S concinit, pluribus discrepat at- que ita quidem, ut ἃ z9' (— 61) inscriptione signata qua fol. 118 incipit.singulari usque ad finem ordinem corporis me-
1) Concidunt quae Miller 1. 1. de hoc indictionis numero ab anno discrepante coniecit. Nam non ιε΄, sed μα΄ legitur. Cf. Vogel et Gardthausen 37.
9) Cf. t. I 234 n. 33.
84. DE ECLOGAE Σ PROPAGINIBUS 103
lius quam S praebeat. Unam, quae ab hoc abest (373), inter 9319 et 380 praebet. Non solum incuriae, sed etiam temeri- tatis librarii profero documentum ep. 764, in qua inscriptio- nem καισαρέῳ omisit, φρύγας vero inter λίαν et οὐ, ἐξ αὖ- τῶν inter τὸ et βεβοῆσϑαι inculeavit. Mea gratia postquam inspexerunt Augustus Mau, Carolus Graux, Ignatius Guidi, ipse a. 1895 examinavi.
64. 3.Marcianus gr. 442!) olim B 25 sc. XV ineunt, qui fol. 71—73 syllogam epistularum ρνη΄ continet inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Quarum prima est 1398, ul- tima 39. Praetermisit magnam partem epistularum codice S comprehensarum, sed etiam in iis, quas servavit, ordinem valde mutavit, nonnullas (1146. 719. 679. 342. 1506. 373. 815. 39) aliunde sumptas immiscuit. Neglegentiae speci- mina crebro occurrunt, ut ep. 336 συν pro σὲ (X 316, 18), ἀπορίᾳ pro ἀπειρίᾳ (317,3), ve et τι et γε omissa (317, 3. 7.9). Adhibuit codicem D. Marci B 25 appellatum Rostgaardus, Marcianum secundum Wolfius. Examinavi.
65.4. Vaticanus gr.944?) chart. formae sext. dec. sc. XV. 510 Inseripta est fol. 1 λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Continet epistulas numeris α-- ξ΄ insignitas, quarum prima est 499. Sequuntur epistulae, quas si etiam in Lacapeniana extant, numeris eursivis insignivi 515. 512. 1395. 164. 736. 992. 866. 867. 184. 811. 857. 801. 909. 744. 143. 422. 351. 345. 311. 318. 440. 123. 354. 420. 629. 304. 349. 299. 46. 632. 429. 408. 455. 363. 162. 91. 424. 5715. 344. 465. 442. 460. 389. 384. 558. 388. 329. 478. 323. 237. 1236. 393. 105. 855. 210. 182. 483. Inter 835 et 210 extat num. vf insignita ep. 1573 W. i. e. revera Procopiana. Quae vero sequuntur ep. $e— rxc', collectionem reddunt Lacapenianam privatam iis 20 quae iam in priore collec- tione extabant auctamque (fol. 215—222) quattuor (z0—1£) epistulis 761. 32. 107. 670 et 1559—1572 W. i. e. Pro- copianis (17j—x«'), quae sumptae sunt ex Ambrosiano T 49?).
1) Cf. t. II 198 n. 111.
2) De Lib. libris Upsal. et Lincop., Rostochii 1877, 14. 3) Infra sub n. 389.
104 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Usus est codice Rostgaardus, e cuius apographo Wolfius ep. 1559—1572 ut Libanianas edidit. Inspexi et e parte contuli.
5. Ordo quidem epistularum valde commutatus est in sylloga, quam praebet
66. Vallicellanus B 70?) sc. XV fol. 153'—166 in- scriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Sunt 24 epistulae non numeratae, prima ep. 42, ultima 1200, praeter has 332. 857. 366. 1395. 499. 512. 429. 5835. 497. 1347. 25. 861. 33. 49. 618. 515. 1398. 388. 1238, 575. 64. 1155. 1318. Pretio critico caret. A. 1868 inspexi; plura de eo mihi ret- tulerunt Hugo Linke et Eduardus Scheer.
6. E codice eiusdem propaginis excerpta est ecloga, quam praebet codex
611 67. Vindobonensis gr. suppl. theol. LV chart. formae folii sc. XIV exeunt. vel XV ineunt., olim Francisci Bar- bari Veneti testibus inscriptionibus fol. 5": im hoc codice qui est francisci ba. barbari veneti continentur isti libri pla- tonis et folii paenultimi" αὑτὴ (sic) ἡ βίβλος ἐστὶ τοῦ φραγ- κίσκου τοῦ βαρβάρου ἐκ τῶν οὑενετῶν et: plato iste est fran- cisci Barbari veneti quondam domini Candianj 1420, postea Apostoli Zeni, qui eum imperatori Carolo VI donavit?) Codex prius nihil nisi Platonis dialogos continuit, postea demum ante et post hos in fol. 1— 5" et sex ultimis (256 — 261) epistulae 23 scriptae sunt Libanii hae: 23. 778. 375. 660. 857. 128. 518. 47. 324. 423. 526. 402. 51. 63. 1342. 1408. 1411. 83. 1425. 1424. 1429. 1261. 1266?). Ordo epistularum ad Sinaitieum nonnusquam prope accedit, sed nomina eorum ad quos epistulae datae sunt non semper ser- vata, sed temere mutata sunt, veluti 23 inscripta est non Δημητρίῳ sed Ὁνωράτῳ, 47 non Ζημητρίῳ sed Σελευκέῳ,
1) Of. t. II 201 n. 118.
2) Kollarii ad Lambecii commentarios supplementa, Vindob. 1790, 409.
3) Quam post hanc collocatam Kollarius l.l credidit esse epistulam Libanii ineditam, eam esse Meligalae ad Atuaemem datam in Fleckeis. annal. 1876, 495 exposui.
84. DE ECLOGAE Σ PROPAGINIBUS 105
402 non Θεμιστίῳ sed ᾿Δνατολέῳ. Est Caesareus charta- ceus Lambecii!) Wolfiique.
Mea gratia examinavit Isidorus Hilberg.
7. Hue etiam pertinet ecloga pusilla, quam praebet codex
68. Vindobonensis philos. et philol 281 sc. XV 512 fol. 143 et 144. Sunt epistulae quavis inscriptione privae 909. 93. 711. 707. 238. 390, quae cum fol. 144" in verba ὦ ξεῦ (X 381, 19 sq.) desinit. Cum aliis vitiis tum omissioni- bus scatet et quovis pretio critico caret.
Henr. Schenkelius mihi descripsit.
Alterius propaginis neque a $ multum distantis fuit exem- plar, e quo codices tres descripti sunt Laurentianus LVII 47, Burneianus 75, Vaticanus 937.
69. Laurentianus LVII 47 (— Laur) sc. XIV?) fol. 40 —125 praebet collectionem epistularum trecentarum inscrip- tam ἐπιστολαὶ Aigavíov σοφιστοῦ. Fol. 57, cuius in margine inferiore scriptum est ἐνταῦϑα λείπεται κατὰ τὸν πίνακα ἐπι- στολαὶ δύω᾽ ὧν τῆς μὲν ἡ ἀρχή, ἐπειδὴ πλειόνων ἔδεις (— 314), τῆς δὲ ἑτέρας καλά γε σοι τὰ πεπραγμένα (— 339), loco bom- bycini amissi chartaceum suppletum manu sc. XV, non has quidem duas epistulas (vc' et νζ΄) continet, sed finem epistu- lae in fol. 56 antecedentis (— 19) inde ἃ κχίζειν (X 14,16) et initium epistulae νη΄ (— 636) usque ad φρέας ἐνέ, quae fol. 58 fine verbi βαλε excipitur. Fol. 69 desinit verbis ep. o£
— 68) τοσοῦτον ἡμάρ (X 68,8), sed fol. 70 incipit ep. ρα΄ la 103). Folium igitur unum excidit, quo teste Vatic. gr. 937 praeter finem ep. 68 continebantur ep. η΄, G9", ρ΄ (— 72. 74. 93). Ab α΄ usque ad λ΄ ordo epistularum cum S fere consentit excepto quod ep. 81. 101. 103. 64 ab hac parte absunt, sed postea locum invenerunt, ep. 491 vero omnino abest. Sed inde a λα΄ ordo epistularum plerumque diversus est. Magna pars epistularum Sinaitici omnino deest; paucae comparent, quae ab illo absunt, ut 1237. 682. 635. Sub
1) Bibl. Caes. Vindob. comm. lib. VI p.247 ed. Vindob. 1674. 2) Cf. t. IV 302 n. 142.
106 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
finem denique (cxB— τ ordo corporis melius servatus est, cum consentiens fere cum Burneiano gr. 75 fol. 96sq. epistu- las hoe ordine exhibeat: 1—14. 20. 22—24. 27. 28. 34—36. 42—45. 50. 693. 51. 53. 55. 62. 63. 73. 15. 10. 11. 18. 84. 86. 88. 89. 95. 101. 107. 109. 112. 119. 121. 125. 128. 132. 150. 143. 163. 173. 183. 184. 188. 194. 197. 199. 203. 209. 210. 212. 214. 215. 220. 223. 224. 229. 236. 241. 243. 244. 248. Ultima epistula cum fol. 125 verbis ὦ παῖ τυδέως (X 235, 3) desinit. Fol. 126 vacuum relictum est. Reliquas huius collectionis epistulas 249—721 et 725—1103 servavit Burneianus 75 fol. 109—122 et 80—91. In lectionibus quoque cum S fere consentit ita, ut eiiam verba in ep. 552 καὶ μέγα — ἐπέρχεται (X 512, 17 —513,5) ex ep. 549 repetita perperam eum hoc exhibeat; quae in hoc postea inserta sunt, ab eo abesse consentaneum est. Ubi ab eo recedit, plerumque deterior est. Verba autem ep. 183 αὐτὸν — μόνον (X 169,15), quae in eo aeque at- que in Burneiano extant, in S aeque atque in V Va Vo ex- ceciderunt, non coniectura contineri, sed exemplari, e quo uterque descriptus est, servata esse videntur. Codicem a Rostgaardo Mediceum A appellatum huius copiis usus ad- hibuit Wolfius, qui ep. 1189—1201 (— 413—423 F.) ex eo edidit. Examinavi. De epistulis huius codicis a Salvino seriptis et in linguam Latinam conversis vide infra sub n. 80—82. Ex eodem exemplari excerpta est secunda pars collectionis 515 epistularum, quam praebet codex 513. 10.Musei Britannici Burneianus gr. 75 (— Burn) chart. formae oct. sc. XV litteris minutis nitidisque exara- tus fol. 3—175 inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ καὶ κοιαί- στωρος ἐπιστολαί. Praemissa est ep. 114; sequitur collectio Lacapeniana 8—6£«' (— 1— 198); quae vero huic fol. 19—91 succedunt epistulae σξβ---τμγ΄ (— 725—1103) debebant sequi epistulas τοὃ--- φη (Ξ- 3—721), quae fol. 96 —122 continentur. Mediae inter has fol. 91—96 apparent secundis curis supplementi instar selectae ep. zuó— roy (— 1131. 1205. 1136—1138. 1142. 1152. 758. 1226. 656.
84. DE ECLOGAE Σ PROPAGINIBUS 101
610. 194. 342. 724. 383. 48. 52. 409. 320. 329 337. 351. 344. 815. 1163. 1237. 618. 684. 682. 635) et post gw (Ξε 121) quae has debebant sequi 9 — gor (— 666. 1398. 1236. 413. 497. 535. 425. 428. 319. 341. 324. 422. 453. 366. 1347. 431. 354. 315. 64. 367. 404. 685. 317. 312. 349. 21. 776. 827. 68. 74. 93. 105. 281. 1133. 689. 288. 518. 581"). 632. 606. 673. 732?). 269. 309. 750. 721. 191. 795. 803. 826. 831. 834. 835. 842. 867. 871. 877. 899. 926. 855. 893. 311. 423. 373. 316. 359; 1559 W. i.e Procopii Gazaei ep. 87 Herch.). Denique suece- dunt aliunde sumptae ep. 1543. 1544. 1214 (cf. infra sub n.274). Correctus est manu secunda ex alio codice. In textu non solum neglegentiae, sed etiam temeritatis specimina ex- hibet, praecipue in inseriptionibus ut ϑεοδώρῳ pro πέτρῳ ep. 880, Qovgívo pro rà αὐτῷ (i.e. Δημονίκῳ) ep. 1055, τῷ αὐτῷ (i. e. Παλλαδίῳ) pro φωτίῳ ep. 891, παλλαδίῳ pro λεοντίῳ ep. 944, λεοντίῳ pro παλλαδίῳ ep. 943 etc. Itaque exceptis epistulis 1226— 1228 raro eius in app. crit. ratio- nem habui.
À Laurentiano propius quam a Burneiano stat sylloga altera, quam praebet codex
11. Vaticanus gr. 937 sc. XV?) fol. 218—334 inscripta ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Comprehendit 60 epistulas. Consentit quidem primum ordine fere cum Laurentiano ex- cepto quod omnes eas praetermisit epistulas, quas prior syl- loga fol. 143—180 comprehensa et inscripta τοῦ αὐτοῦ ἐπι- στολαὶ incipiens ab ep. 831 exhibebat. Sed inde ab ep. oaf^ — vel, ut librarius constanter perperam $ pro c scribens praebet, ρξζ΄ — (— 78) usque ad σο΄ (— 455) vestigia huius cum Laurentiano consensus dilabuntur. Examinavi.
Ep. α---λα΄ huius syllogae excerptae sunt in sylloga, quam praebet codex
12.Musei Britannici Harleianus 5735 chart. formae 514
1) Erravit auctor catalogi typis impressi hanc epistulam con- tinaare putans antecedentem.
2) Desinit imperfecta verbis ἀπὸ τῶν (X 658,2).
3) Cf. t. 1 329 n. 39.
108 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
quart. sc. XVI, olim Collegii Agenensis Societatis Iesu teste inscriptione fol. 1, fol. 13— 20*. Sunt inscriptione pri- vae, sed ut finem codicis faciunt, numeris Ge—:j- insigni- tae ep. 831. 1433. 428. 1171. 1170. 356. 736. 253. 123. 945. 341. 195. 298. 248. 247. 119. 957. 891. 301. 442. 121. 956, sed antepositae sunt 288 et 362. Quae vero fol. 20*— 35" succedunt 39 epistulae, sunt collectionis Laca- penianse ep. «—49' (— 119), in qua desinit verbis τοῦτ᾽ εὖ- ϑὺς μὲν (X 121, 4)!). De fol. 36—83 cf. infra sub n. 203.
Codicem mea causa antea ab H. Muellero-Struebing et Carolo Dziatzko inspectum a. 1880 examinavi.
Paulo remotior a S altera erat codicis Σ᾽ propago, quorum codieum agmen ducit
515 78. Neapolitanus III (vel IV) A 14 (COXVII in in- diee Cyrilii, 53 in indice Baffii apud Fabricium-Harles Bibl. gr. V p. 777) chart. formae oct. sc. XIV, qui fol. 5—75" colleetionem σλα epistularum continet inscriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ, quae omnes eliam in S extant ordine passim eodem, sed crebrius diverso, ut ex his paucis exem- plis elucebit: prima enim (376) in S est secunda, secunda (375) in illo prima, tertia (282) vero in S 139, quarta (374) 299, quinta (330) 293, sexta (405) 294, septima (441) 295, octava (409) 296, nona (435) 297, decima (411) 298, undecima (440) 299, duodecima (442) 300 usque ad κβ΄ (323) 310, sed κγ΄ (888) in S 137, x9 (393) 311, κε΄ (25) 136, κε΄ (123) 141, κξ΄ (33) 122, κη΄ (30) 123. Ultimae sunt σκε΄ (50) 90, σκς΄ (51) 91, ox£' (61) 314, σκη (13) 318, cx9' (101) 93, ci (107) 94, σλα' (112) 95. Una, quae in S deesse videtur u9' μαξίμῳ᾽ μικρά τις ἣν ἡ σπουδή, re vera non deest, sed pars est ep. 808, quae est quinta in S (X 729,5). Ep. 150 et 256 in foliis 3" οὐ 4* praefixis alia manu exaratae in S extant (457 et 340). Alia manu exa- ratae sunt fol. 144—148 epistulae inter Basilium et Liba- nium mutuae, cf. infra sub n. 342. Examinavi.
Ex eodem quo Neapolitanus exemplari descriptus est codex
1) Infra sub n. 122.
$ 4. DE ECLOGAE Z PROPAGINIBUS 109
14. Salmanticensis 1—2——18 chart. formae quart. 516
sc. XIV vel XV), olim Lianori Bononiensis teste in- scriptione folii prafixi “ιανώρου vo Bovoviéoc, deinde Fer- dinandi Nufiez de Gusman Pintiani?). Folia numeris earent, epistulae vero ipsae sunt numeratae. Ut Synesii?), ita (fol. 80) Libanii et Basilii cum mutuis epistulas easdem eodem ordine praebet atque Neapolitanus inscriptas 'Em:- στολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ"). Excerpsit mea gratia Carolus Graux. Cum utroque prorsus concinit codex
15. Escurialensis Σ — I — 14 sc. XV exaratus?), qui fol. 116—156 eandem syllogam exhibet inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί, sed iam ep. ρξη΄ (— 650) medio in fol. 156" desinit. Inspexi.
Cum Neapolitano congruit ita, ut ab initio quidem man- eus sit, sub finem vero epistulas, quae ab illo absunt, serva-
verit, codex
76. Brahensis Skoklosteranus i. e. codex graecus, 517
olim bibliothecae Skoklosteranae, 98, nune eodem nomine et numero Holmiae in Regio Archivo Suecano repositus, chart. formae quart. sc. XIV exeunt. vel XV ineunt., olim Petri Candidi, tum Monasterii Angelorum Neapoli- tani (Ὁ) teste inscriptione fol. 4: Fuit liber Monasterii An- gelorum. {{{| petrus*) Candidus qui vertit Appianum posse- dit"), postea Andreae Schotti*), a quo missus est Fed.
1) Carolus Graux prius mihi de hoc codice per litteras re- ferens codicem esse sc. XV, etsi dubitanter, dixit, postea *Notices sommaires des Manuscr. Grecs d'Espagne' (Nouvelles Archives des missions scientifiques et littéraires t. 1I, Paris 1892) p. 187 sc. XIV.
2) Graux, Essai sur les origines du fonds grec de l'Escurial 24 et 445.
8) Fritz 3173sq. 4) Infra sub n. 343.
5) Cf. t. II 187 n. 101.
6) Graux-Martin, Archiv. miss. scient. ser. ΠῚ tom. 15, 1888, 866 male legerunt: Primus.
7) Verba qui vertit Appianum possedit manu recentiore ad- dita sunt.
8) Inter litteras priori inscriptioni subscriptas Amd certo dispici Guil. Lundstróm mihi scripsit.
110 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Morello posteaque a. 1617!) Ioanni Meursio. Manu Sehotti in folio 1 non numerato scripta sunt verba: Libanii Epistolarum, prope CCC. ἀνεκδότων. Non edilarum: quae ut excudantur denuo describendae. Ex parte convertit quidam Polonus, cuius nomen me fugit [Io. Sommerfeld, Cracoviae 1504], sed vidi in. Hisp. in 4? et barbare atque ad verbum reddit, ineple. Usus hoc cod. ante annos aliquot Fed. Morel- lus Lutetiae est, sed non edit etc. . . . Et has Epistolas istic lucem Bspicere opto vel tantum Graece. Interpres mox minime deerit, quia diserlus καὶ ᾿Δττικώτατος est scriptor. Utinam el aliud. suppetat alicunde exemplar, unde duae pagellae, hic desideratae suppleantur; forte Morcllus habet. hiatum ex- pletum: sim secus, si haberi nequeat, haec prodeant bono pu- blico?). Quaenam fata habuerit codex inde ab hoe tempore quo apud Meursium fuit usque ad illud quo bibliothecam comitum Brahensium intravit, utrum Meursius eum Lam- perto Alardo Krempensi*) an Georgio Seefeldio senatori regni Daniae*) vendiderit, in dubio relinquitur, etsi alterum mihi verisimilius est. Folia tria prima, quoniam nomina possessorum quarto demum folio inscripta sunt, iam sc. XV defuisse statuendum est. Suppleta sunt manu sec. XVI e codice Neapolitano vel potius huie cognato. Ac primum et secundum folium exhibent ep. 376. 375. 283. 374, sed ul- tima desinit media verbis oix ἐπεσπάσατο (X 363, 3), fol. 4
1) Cf. epistulam Schotti Antverpia Idib. Febr. MDCXVII ad Meursium datam in Meursii opp. vol. XI col. 274,
2) Sequuntur sex lineae postea deletae excepto quod in iine quartae lineae ἔρρωσο dispicitur. Hanc notam primum ex apo- grapho Einari Lófstedt patris in lel. Acad. Berol. 1885, 906 publici iuris feci; quod eam hoc loco multis locis correctiorem praebere potui, debeo Guil Lundstróm, qui codicem Holmiae a. 1901 meum in usum inspexit.
3) Vide epistulas huius ad Meursium datas a. 1695— 1629 in Meursii opp. XI 585 col. 431; 603 col. 453; 620 col. 471; 649 col. 492; 647 col. 496.
4) Vide epistulam Ravii ad Meursium III Non. April. 1659 datam in Meurs. opp. XI 780 col. 637.
$4. DE ECLOGAE X PROPAGINIBUS 111
vero, id est codex se. XIV, incipit verbis δημιουργὸν Gvv- ἐκεχώρητο, quae sunt ep. 405 (X 399,13). Periit fol. 3, quo praeter finem ep. 374 et ep. 330, quae huic in Neapolitano succedit initiumque ep. 405 una epistula continebatur. Nam quae ep. 407 succedit ep. 441, numerum gerit octavum. Hoe folium periisse testatur Schottus. Verba vero margini inferiori folii secundi adscripta: Desunt quae suppleri pos- sunt ex altero exemplari pag. 200, ut iam Relat. Acad, Berol. 1885, 913 dixi, vix ab alio scripta esse possunt nisi a Meursio. Penes hune enim solum codex una eum altero exemplari, id est Lincopiensi Benzeliano A Meursiano, fuit. Quod vero finis ille supplendus in hoc codice iam non in pagina 200, sed 193 legitur, e detrimento foliorum, quod hic codex passus est, facile explicatur. Eadem vero manus Meursii ad verba illa alterius exemplaris id est Meursiani in margine scripsit: Jc usque alterum exemplar: in quo de- sunt quae hic deinceps sequuntur.
In ep. 8—228, quae sequuntur, codex ordinem fere tenet Neapolitani, excepto quod nonnullas habet, quae ab hoc absunt, ut 666. 351. 355. 808. 1398 inter 411 et 440. Neque vero ut hic in ep. 112 desinit, sed sequuntur 48 epistulae (230—277) — 815. 345. 431. 325. 841. 404. 253. 32. 807. 792. 148. 326. 334. 364. 368. 371. 377. 378. 381. 385. 400. 503. 509. 510. 516. 552. 560—563. 518. 694. 695. 8. 60. 114. 115. 119. 127. 128. 130. 150. 164. 173. 182. 194. 192. 220, quae sunt in Lincopiensi Meursiano 247 —292. Ultimo vocabulo ep. 220 desinit codex se. XIV. Sed Meursius subscripsit: Im altero exemplari hic sequitur epistula una ad Anatolium, cuius initium “ουκιανὸς ὃ οὐ πάντα εὐτυχής. Ecce autem tibi illam. Iam sequitur in folio numerato quidem (118), sed soluto haec ep. 256 de- sinens verbis σοῦ τε εἰκότως (X 248,17) iisdem, quibus in Meursiano, et in paginis 20 item solutis supplementum epi- stulae 89 (— 369), et 21 epistulae integrae (1154. 857. 132. 688. 1060. 248. 1039. 1411. 1397. 909. 121. 796. 511. 301. 1288. 323. 964. 746. 331. 372. 809) e parte priore Lincopiensis Meursiani (1— 37) descriptae.
112 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Mea gratia Εἶπαν Lófstedt pater a. 1878 in bibliotheca Skoklosterana codicem examinavit!).
Cum archetypo codicum, quos modo tractavimus Neapoli- tani, Salmanticensis, Escurialensis, Skoklosterani, arto cogna- tionis vinculo coniunctus erat archetypus hodie deperditus complurium codicum, quorum agmen ducit
5618 77. Vindobonensis phil gr. LXXII (— Vi) chart. formae folii sc. XV, olim Ioannis Sambuci, qui fol. 1—83 exhibet syllogam 292 epistularum inscriptam Awevíov xoi- αἰστορός τοῦ σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Epistulae fere eaedem sunt, quae in Meursiano extant; cf. Mss. Ups.-Linc. 18—24. Qui- bus ab illo diserepat, haec sunt: ep. α΄ inscriptio μαξίμω manu secunda addita, ep. β΄ στρατηγίω rubricata est, inter 10' et νε΄ Meursiani extant ep. 376 et 375 quae sunt in illo 294 et 295, post λζ΄ (ΞΞ- 282) extant ep. 330, quae est in illo 297; 405, 441, quae est in illo 38, quaeque huic succedunt usque ad 292 (— 220), exceptis 355. 372. 738. 359. 1134. 1145. 150. Contra hic extant epistulae duae, quae in Meursiano desunt: 198 (— 746) inter 743 et 1201, et 272 (— 578) inter 563 et 694, quia iam in parte priore sub λβ΄ et xf£' comparuerant. Numeri epistularum tantum « —1à' in margine rubricati, «€ et ες΄ reliquique forma ara- biea manu Forlosiae additi sunt. Correctus est tribus mani- bus, quarum ultima Forlosiae esse creditur. Ultima ep. (292 — 372) manu secunda exarata est. Nonnullae epistulae bis occurrunt: 327 (sub 32 et 81), 746 (sub 34 et 199), 372 (sub 36 οὐ 292), 578 (sub 29 et 275). Nonnullas praebet, quae ἃ S absunt: 164. 115. 220. 377. 378. 381. 385. 400. 815. 841. 32. 1152. Codicem, de quo Petrus Lambecius in Libanii Rhet. Ant. Ep. XII cum interpretatione Latina Ri-
1) Primum mentio codicis publice facta est ab Ioh. Henr. Schroedero, Catalog ófver Manuscripterna i grefliga Braheska Bibliotheket pa Skokloster in ,Handlingar rórande Skandina- viens Historia" t. XIII Stockholm 1828,22: In» 4* n? 98 Li- banii Epistolae graec. Cod. chart. vetustus, in cuius opus Caro- lus Graux oculos meos convertit, cui ipsi tempus codicis exa- minandi defuit (cf. Martin 1. 1. 295s4.).
8 4. DE CODICIS Σ PROPAGINIBUS 113
chardi, Francof. et Lips. 1707 p.54 et 56 paucis disseruit, inter belli procellas Vratislaviam missum contuli.
Easdem fere, ut dixi, epistulas continet codex Meur- sianus gymnasii
78.Lincopiensis(Klassiska Forfattare 17)!) chart. for- 519 mae folii sc. XV?), antea Petri Pantini decani Sanctae Gudulae Bruxellensis?), tum Andreae Schotti, qui eum olim cardinalis Granvellae fuisse suspicatus a. 1624 Ioanni Meursio misit), qui eum, postquam a. 1637 frustra G.I. Vossio bibliothecae Amstelodamensi emendum obtulit), paulo post reginae Sueciae vel Georgio Seefeldio vendidisse videtur), cuius bibliotheca a. 1658 direpta et in Sueciam transportata est"), denique Erici Benzelii episcopi Lin- copiensis, qui eum bibliothecae g y mnnasii Lincopiensis legavit. Benzelius codicem a. 17345) Wolfio misit, qui eum Benzelianum A nominatum adhibuit quidem, sed quoniam textus ab eo iam constitutus et e parte impressus erat, pau- eas lectiones in commentario critico vel addendis protulit. Iam antea codice simul cum duobus aliis ad editionem 20 epistularum Londini Gothorum a. 1735 foras missum usus
1) Graux-Martin, Arch. des miss. scient. ser. III tom. XV, 1888, 359.
2) Cf. Mss. Ups.-Linc. 17 sq. Relat. Acad. Berol. 1885, 905 &q.
3) In catalogo librorum MSS Graecorum Rev. D. Petri Pan- lini Decani Sanctae Gudilae Bruxellensis a Pantino cum litteris III. Kal. Mart. 1611 (Meursii opp. XI ep. 280 .col. 200) Meursio misso est codex quintus: Epistolae Libanii Quaestoris Sophistae (Meurs. 1. 1. col. 6517).
4) Meurs. opp. ep. 564 col. 418: Nemesium MS. quoque fasciculo adieci seriptis Epistolis Libanii, quas typothetes sequa- tur, praemittesque Libanii Characteres Epistolicos
5) Meurs. l. l. ep. 758 col. 614. Relat. Acad. Berol. 1.1. 912.
6) Meurs. l. 1. ep. 780 col. 637. Relat. Acad. Berol. l. 1. 908.
7) Meurs. opp. I praef. p. III.
8) Seribit Wolfius Lacrozio die 19 Ian. 1734 (Thes. epist. La- eroz. t. II p. 259): Ex Suecia duos codices a Benzelio Lincopien- sium hodie praesule, exspecto, quorum alter Meursii, alter Obrechti olim fuit. Epistulae sunt 400, quas procul dubio iam possideo, vel sic tamen gratas, cum varietates lectionum saltem suppeditare mihi possint. Cf. Wolfii praef. ad lect. (edit. Amstelod.)
114 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
est CaroluslIesperus Benzelius (— Benz) Erici filius, de qua disserui Mss. Ups.-Line. 25sqq. Meum in usum exami- navit et excerpsit Einarus Lófstedt, cuius copiis nisus de co- dice rettuli 1. 1. 17 sq.
Ex hoe et codice recensionis Lacapenianae Rolambiano Upsaliensi descriptus estsc. XVII fortasse ab Elia Obrechto codex alter Erici Benzelii posteaque bibliothecae gymnasii (Klass. Forfattare 18)!)
520 79. Lincopiensis Benzelianus B vel Obrechtia- nus dietus a Wolfio, cui eum Meursiano Benzelio missus est, atque ita quidem ut primum epistulae codicis Meursiani, deinde spatio aliquot foliorum intermisso epistulae Rolam- biani locum invenirent, quatenus nondum e Meursiano trans- scriptae erant. De usu huius codicis a Wolfio et a me ipso?) facto idem valet, quod de Meursiano dixi.
Tertius quartusque huius classis testes sunt duo codices Palatini 82 et 149:
521 80. Vaticano Palatino gr. 82 chart. formae quart. sc. XV inscriptio et numeri epistularum desunt. Collectioni ab ep. 376 et 375 incipienti antecedunt fol 1sqq. hae 32 epistulae: 849. 45. 1218. 242. 368. 388. 1220. 736. 1236. 639. 1238; ep. 1—18 collectionis Lacapenianae?); 1429. 221.220. Ep. 1—29 eodem ordine leguntur in Barocc. gr. 4, ep. 30sqq. in hoe sunt eollectionis Lacapenianae. In ep. 33 (— 876)— 244 (— 112), qua Neapolitanus desinit, codex cum hoc congruit, excepto quod in hoc ep. 44— 48 (— 666. 351. 355. 808. 1398) inter 411 et 440 praetermissae sunt et duae (327. 314) extant, quae a Palatino absunt. Ep. 245 — 289 (fol. 103) fere eaedem sunt, quae in Skoklosterano*): 815. 345. 431. 841. 404. 253. 32. 807. 792.748. 326. 334. 364. 371. 377. 318. 381. 385. 400. 503. 509. 511. 516. 552. 560—563. 518. 694. 695. 8. 60. 114, 115. 119. 127.
1) Graux et Martin. l. 1l. 262 numerum omiserunt.
2) Mss, Ups.-Linc. 24 sq.
3) Infra sub n. 162.
4) Sub initium similem exhibent ordinem Barocciano LVI fol. 99; cf. t. I 345 et infra sub n. 216.
8 4. DE CODICIS Σ PROPAGINIBUS 118
128, 180. 164. 178. 182. 184. 192. 256. et ordinem cor- poris plerumque servatum ostendunt. De fol. 104—110 cf. infza sub n. 341.
Alter eodex est
81. Vaticanus Palatinus gr. 149 chart. formae oct. 522 Sc. XV exeunt., qui fol. 4A—145" continet 291 epistulas in- scriptas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί easdem quas Benzelianus Α (ef. n. 78) excepto quod ep. 376 et 375 et quae in illo num. ao—4A4 gerunt, non in principio, sed in fine syllcgae extant et quod sub num. 290 inter 289 (— 369) et 291 (— 282) extat comm. ep. 18 et quod sub n.282 exhibet comm. ep. 20. Cf. infra sub n. 314. Post ultimam fol. 145" subscriptio legitur τέλος τῶν ἐπιστολῶν λιβανίου κοιαίστορος τοῦ σοφιστοῦ. Examinavi.
Multo laxiore vinculo cum Meursiano coniunctus est codex
82. Laurentianus LVII 19 chart. formae oct. sc. XV, 523 qui inde a fol 1 continet syllogam 439 epistularum in- scriptam λιβανίου κοιαίστωρος τοῦ σοφιστοῦ ἐπιστολαί multis e partibus constantem. Ac prima quidem exhibet ep. a—A£' plane eum Meursiano concinentes atque inter has sub x9' comm. ep. 20, altera ep. λη (— 184)— o£ (— 1218) at- que inter has sub oàs' comm. ep. 2 aliunde collectas, sed ordine plane dissoluto; tertia ροη (— 420) — σπδ' (-- 1083) epistulas, quae ,pleraeque etsi ordine paululum mutato in Meursiano inde a 69 extant; quarta σπε (-- 203)— τμη΄ (7 1110) epistulas e libris ὃ --- ζ΄ Vossiani!) selectas atque inter has sub τη inter 646 et 648 comm. ep. 25 (— 647); quinta ru9 (— 248) — vx£' (— 61) iterum epistulas e cor- pore ordine dissoluto collectas; sexta denique (fol. 230— 234)?) epistulas 16 inter Basilium et Libanium mutuas inscriptione privas (cf. infra sub n. 372). Codicem a Rost- gaardo collatum et Mediceum B appellatum adhibuit Wol- fius epistulasque 1202 W. (— 1304), 1203 W. (— 279) quae
1) Cf. supra p. 84 n. 38. 2) Fol. 235 continet finem ep. 432 inde a προϑύμως (X 422, 5), qui inter fol. 140 et 141 exciderat.
116 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
eadem est atque 282 W., 1204 W., quae revera est Pro- copii ep. 15, ex eo edidit. Lectiones eius ad ep. 279 spe- ciminis loco protulisse satis visum est. Ego a. 1870 exa- minavi. Ex hoc descriptus est codex 5824 88. Laurentianus LV 2 membr. formae folii sc. XV teste subscriptione fol. 316 ἐξέγραψε Ζηνόβιος ὃ ᾿ἀκκιαῶλος exa- ratus a Zenobio Acciaiolo Florentino ordinis Praedica- torum fratre inde ab a. 1497 bibliothecae Marcianae Floren- tinae, ab 1518 usque ad 1519, quo mortuus!) est, biblio- , thecae Vaticanae praefecto, quem munere suo parum dili- genter functum esse Rostgaardum non fugit, cuius notam in fronte codicis scriptam Bandinius Catal. codd. graec. Laur. II 216 publici iuris fecit. Acciaiolus quaternionem foliorum 165—172 per errorem in exemplari Laurentiano LVII 19 ante quaternionem foliorum 157 —164 positum esse parum attendens epistulae cof subiunxit epistulam oq et sequentes, et tres epistulas μέ. μη). τμα (— 1208. 493. 992) omisit. Item inscriptiones epistularum 279 et antecedentis 107 commutavit. Lectiones ut Laurentiani LVII 19 speciminis loco in ep. 279 protulisse satis habui. De fol. 210—316 cf. infra sub n. 373. Codex Mediceus G appellatus est a Rost- gaardo. Examinavi. Ex hoc codice et Laurentiano LVII 47 descriptus est a.1695 ab Antonio Maria Salvino codex qui hodie est 525 84. bibliothecae Bodleianae Dorvillianus X. 1. 4. 4 inseriptus: Libanii Epistolae e Codicibus Mediceis duobus ab Antonio Maria Salvino descriptae. An. 1695. Antecedunt epistulae 300 Laurentiani LVII 47, sequuntur a pag. 308 epistulae codicis Laur. LV 2 inscriptae λιβανίου κοιαίστωρος καὶ σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ ἐξέγραψε ξηνόβιος ὃ ἀκκιαιῶλος et subscriptae: Sono intuito 531. ϑεῶ χάριτας. κὃ cemveufolov «xot. Sequuntur tres epistulae quae erant omissae Gv, ovt, coy ex codice priore (— 725. 1224. 1058) descriptae et epi- stulae inter Basilium et Libanium mutuae. Inspexi.
1) Mss. Ups.-Linc. 19. M. Vogel et Gardthausen 127. 2) Non 629, ut in nota Rostgaardi apud Bandinium 1.1. legitur.
84. DE CODICIBUS CLASSIS Σ 117
Salvinus has epistulas non solum descripsit, sed etiam in latinum sermonem vertit omnes, Hanc eius operam a. 1699 absolutam servat codex
85. bibliothecae olim Marucellianae, hodie nationalis 626 Florentinae A CII 1 chart. formae folii. Antecedit versio epistularum codicis Laurentiani LVII 47 cum verbis primis graecis ; sequitur versio epistularum codicis Laurentiani LV 2 inscripta: Libanii Quaestoris et Sophistae Epistolae. quas ex antiquo codice exscripsit Zenobius Acciaolus, in qua praeter- misit epistulas omnes, quae in priore codice extant, satis habens numerum indicasse quem in illo gerunt. Sequitur ver- sio epistularum inter Basilium et Libanium mutuarum ex altero Laurentiano LVII 47 subiunctarum. Subscriptio est: Finis. Laus Deo. 4. Maij. 1699. Florentiae. Antonius Ma- ria Salvinus vertebat, et propria manu tum codicem Graecum ium Latinam versionem suam scripsit.
Apographum huius codicis, sed subseriptioue privum est codex
86. Bodleianus Dorvillianus X. I. 4. 8, sine dubio 527 idem, de quo disserit Wolfius in Praefat. ad Lectorem p. 2: Idem (Salvini) ἀπόγραφον emendationibus Salvinianis hinc inde ornatum wna cum versione Latina in Italia aere suo redemit Iac. Philippus Dorville, qui et mihi pro sua in me benevolentia utriusque usum concessit, etsi codicem Dorvillia- num versionis latinae tantum apographum esse autographi Marucelliani parum perspexit.
Prope ab ecloga codice Vi et codicibus cum liis cognatis repraesentata stat propago, quam reddit ecloga in corpus epistolographorum recepta pluribus codicibus, Vatic. gr. 1353, Mutinensi LXXV, Ambrosiano C 6 servata. Quo- rum amplissimus est codex
87. Vaticanus gr. 1353 chart. formae quart. a. 1462 a 528 Constantino Laseari exaratus!), olim Fulvii Ursini,
1) Κωνσταντίνου τοῦ λασχάρεως κτῆμα καὶ πόνος legitur in fine indicis praemissi, χτῆμα ποϑεινὸν Κωνσταντίνου τοῦ λασ- κάρεως ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐν μεδιολάνῳ ἐχγραφὲν; «vig rubricatum
118 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
praemissis definitione epistulae (fol. A), typis epistolicis De- metrii (fol. D), epistula Bessarionis ad filios Gemisti scripta (Inc. Πέπυσμαι τὸν κοινὸν) (fol. H) continet ἐπιστολαὶ δια- φόρων ἐπιφανῶν ἀνδρῶν atque inter has post Phalaridis aliorumque inde a fol. 181 ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. Sunt: 668. 759. 1027. 864. Intermissa est fol. 182* Iuliani ep.39 Herch., sed tantum usque ad τολμήσαντα ᾿). Sequun- tur ep. 723. 158. 194. 408. 389. 558. 1330. 241. 685. 23. 105. 518. 1201. 136. Dionys. ep. 2?) et Synes. ep. 30. Sequuntur 711. 131. 992. 1439. 1236. 809. 128. 1280. : 586. 700. 237; comm. ep. 2; 617. 1041. 1342. 515. 383. 684. 104. 636. 509. 819. 379. 371. 1508. 1540. 352. 386. Intermissa est fol. 196" Iuliani ep.74 Herch. Sequuntur 758. 369. 588. 806. 422. 462. 1131. 1302. 1304. 388.1237. 1149. 652 (λαρῖνοϑ) οὑτοσὶ). 453. 511. 182. 493. 1220. 399. 384. 423. 628. 123. 1149. 6525). 121. 655. 387. 346. 329. 428. 1171. 736. 143. 341. 257. 957. 442. 413. 848. 455. 1133. 1304. 26. 429. 1347. 366. 49. 312*). 725. 1130. 1206. Intermissa est fol. 211" [Iuliani]ep. α΄ Herch., revera Procopii ep. 62; sequuntur fol. 212* Iuliani ep. 1 Herch. et fol 212" Liban. ep. 760; ib. Iuliani ep. 14 H.
fol. 2314 et postea addita verba τὰ δὲ ἐντεῦϑεν ὕστερον ἐν μεσήνῃ ἐκγεγράφατο᾽ δὶς ἐδέϑη. Praeterea legitur Κωνσταντίνου λασκάρεως καὶ πόνημα καὶ κτῆμα fol. 2427 (non numerato), di 6. Dezembre 1464 in fol. 1 praefixo. Quod P. de Nolhae, La bibl. de Fulv. Orsini p. 152 Emi ante di 6. Dezembre 1464 dispicere sibi visus est, mihi non satisfecit. Ceterum teste si- gillo folii A inter codices Parisios transportatos fuit, ut Heyler (Iuliani epp. p. XXIII) de codice Parisino Suppl. 1353 loqueretur, quod Hercherum et Hertleinium fugit. M. Vogel et Gardthausen 248 codicem sine causa a. 1464 tribuunt.
1) Bidez et Cumont, Sur la tradition manuscr. des lettres de Iulien 60.
2) Eadem legitur in Basileensi, codice familiae 8.
3) In hac voce latere ἱλαρῖνον non observans Sabatuccius, Stud. ital. di filol class. XIV 385, hanc epistulam in editione Wolfiana deesse dixit.
4) Hic λασῖνος scriptum est.
5) Σαυτὸν legitur, non ἑαυτὸν, quod iterum Sabatuccium in errorem induxit, ut epistulam pro inedita haberet.
84. DE CODICIBUS CLASSIS Σ 119
aliaeque epistulae Iuliani οὐ fol. 214 ὃ μέγας βασίλειος iov- λιανῷ βασιλεῖ᾽ Πικρά σοι rà τῆς παρούσης et intermissis epistulis septem sapientium (ἐκ διογένους τοῦ λαερτίου) Iu- liani, Epicuri aliorumque, inde a fol. 222" comm. ep. 7. 24 (2 501). 25 (— 647). 12); 1466. 1289. Desinit fol. 223" καὶ τοῦτο ποιήσομεν.
Manavit quidem e codice, qui fuit classis Z sed valde te- meratus, id quod potissimum elucet in nominibus eorum ad quos epistulae datae sunt mutatis, ut ἀρισταινέτῳ pro κλε- ἄρχῳ ep. 668, σαλουστίῳ pro ἱερίῳ 159, κέλσῳ pro εὐτυχιανῷ 864, et praeterea quinquies et vicies. Neque in his neque in aliis lectionibus quicquam praebet boni. Originem ecollec- tionis satis recentem prodit magnus numerus epistularum a Libanio alienarum ut Dionysii, Synesii, Procopii, Iuliani, Basilii intermixtarum. O. Rossbach mea gratia a. 1885 ex- cerpsit, ipse ἃ 1890 examinavi.
E Vaticano 1353 descriptus est
88. Vaticanus gr.1467 chart. formae quart. sc. XVT, olim 529 fortasse Angeli Coluccii?), qui continet epistolas diver- Sorum teste inscriptione involucri atque inter has fol. 57 —61 [Iuliani] ep. α΄ Herch., revera Procopii 62 quaeque se- quuntur in Vaticano 1353 fol 211'—213". Quae vero has fol. 62—84 excipiunt epistulae, sunt plane eaedem quae in illo extant fol 196'—211" inde ab ep. 758 usque ad 1130. Reliquae desunt. Examinavi.
Sed e Vaticano 1353 descriptae sunt etiam epistulae, quas praebet
89. Laurentianus LVII 12 chart. formae quart. sc. XV 530 fol. 117'—118". Fol. 117" enim incipit epistula rubricata [Iuliani] α΄ Herch., revera Procopii 62; sequuntur fol. 118 Iulian. ep. 1, Liban. ep. 7607), Iulian. ep. 14. Quas exci- piunt epistulae nonnullae Demetrii Cydonii.
Ex eadem qua Vatic. 1353 ecloga*) fluxit codex
1) Infra sub n. 396. 2) Sabatucci 1. 1. 392.
3) Infra sub n. 219.
4) Bidez et Cumont, La tradition manuscr. des lettres de Iulien 82.
120 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
531 90. Mutinensis LXXV (II C 8) chart. formae quart. min. sc. XV, olim Georgii Vallae, qui idem fuit librarius, testibus inscriptionibus fol. 185" γεωργίου. τοῦ οὐάλλα ἔστι τὸ βιβλίον, fol. 59" γεώργιος ὃ οὐάλλα ἔγραψε, fol. 117" γεώρ- γιος ὃ οὐάλλα πλακεντίνος ἔγραψε), cuius in bibliotheca num. 39 insignitus erat?), deinde Alberti Pii Carpensis teste inscriptione folii praefixi ^4Aféovov míov καρπαίων &o- χοντος κτῆμα, qui continet post μαξίμου τοῦ πλανούδη περὶ τῆς συντάξεως τῶν δημάτων (fol 1) et ἐκ τῶν τοῦ ἰωάννου φιλο- πόνου γραμματικοῦ ἀλεξανδρέως περὶ διαλέκτων (fol. 34) et
. Euripidis Aristotelisque epistulas (fol. 86) fol. 46"----δὅ λι- βανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Sunt: 668. 759. 1027. 723. 194. 389. 864; Iulian. ep. 39 Herch.; 158. 408; Synes. ep. 30; 711. 131. 1236. 992. 1439. 800 cum antecedenti co- haerens. 128. 1280. 700. 237. 617. 1041. 1342?). 515. 3883. 684. 182; Iulian. ep. 74 Herch.; 758. Est codex Mu- tinensis D Rostgaardi, e cuius apographo Wolfius ep. 1188, i e. Synes. ep. 30, edidit. Inspexi.
Codex tertius
582 91. Ambrosianus C 6 sup. (166 in catal. Martinii et Bassii) chart. formae quart. sc. XVI, olim cardinalis Fede- rici Borromei teste inscriptione foli praefixi: F'elicibus auspiciis Illusirissimi Card. Federici Borromei Olgiatus vidit anno 1603, continet post epistulas Phalaridis, Philippi, Alexandri, Aristotelis, Bruti fol. 817—108" λιβανίου σοφι- στοῦ ἐπιστολαὶ: Proximus est ἃ Mutinensi, sed plures continet epistulas atque inter has etiam nonnullas, quae in Vaticano 1353 desunt, quas litteris cursivis significandas curavi. Sunt hae: 668. 759. 1027. 723. 194. 389. 408. 558.1330; 1188 W. (— Synesii ep. 30); 711. 131. 1236. 1439. 809.
1) Puntoni, Stud. ital. di filol. class. IV 484 sq.
2) Cf. indicem ab Heibergio publici iuris factum (16. Beiheft 4. Centralbl f. Biblioth. 120): Planude de constructione verbo- rum, lo. Gramatici de dialecticis, epistule fictitie et Libanii, Xe- nofontis Hercules, Isocratis or. ad Demonicum, Lisiae Epita- phius in 4* in bomb.
3) Quam Puntonius l.l pro inedita habuit, cum οὗτος (non αὐτὸς) αὐτῷ μοι incipiat.
$4. DE CODICIBUS CLASSIS X 121
1280. 700. 237. 617. 1041. 515. 383. 182. 636. 509. 819. 379. 1508. 352; Iulian. ep. 74 H.; 758. 1395. 123. 121. 1340. 493. 366. 49. 864; Iulian. ep. 39 H.; 158. 241. 685. 23. 105. 136. 518. 1201. 153. 1533. 21. 369. 806. 1181. 388. 608. 1220. 312. Nomina eorum, ad quos datae sunt, cum Vaticano 1353 fere congruunt. Rostgaardo ignotus mansit. Inspexi.
Iam nominandi sunt duo codices, qui longiore intervallo a S distant. Quorum prior est
92. Chalcenus monasterii S. Trinitatis 145 hodie in bibliotheca scholae Theologicae repositus chart. formae oct. sc. XIV 1) fol. 377—399" umore et vermibus male trac- tatus. Quem propter terrae motum in hypogaeo reconditum cum mihi in insula Chalce versanti inspicere non liceret, t. V 224sq. de eo, quae Papadopulus Kerameus mecum communicaverat, rettulisse satis habui. Nunc quod meliora edoctus sum benevolentiae debeo Hieronymi Markowskii, qui a. 1912 codicem meum in usum denuo perscrutatus est?).
Collectio 67 epistularum fol. 377 —399" manu ab ante- cedentibus diversa scriptarum eclogam repraesentat e Z or- dine saepius turbato quam servato factam et nonnullis epi- stulis aliunde sumptis ex archetypo auctam. Incipit inscrip- tione priva epistulis 374, 435, 357 et desinit ep. 802, 173, 909. Ex ampliore sylloga eas esse electas e numeris apparet in marginibus ad ultimas epistulas etsi altera manu adscrip- tis. Nam ad ep. 60 (— 1048) adscriptum est o&o', ad 62 (— 1004) ρξς΄, ad 67 (— 909) ροβ΄. Sed etiam sylloga ipsa pluribus loeis detrimenta cepit. Ep.13 enim (— 366) fol.374"*
1) Cf. t, V 294 n. 218.
2) Cf. quae interim ex eius schedis de codice rettuli t. VII 581. Ad ea, quae t. V 224 Ht exposui, supplementi loco addo μελέτας λιβανίου δήτορος fol. 286" incipere ab Eiuiv ἐβού- Aero id est & declamatione Menelai (— t. V 201), ui fol. 290" ut Libanianam ᾿ἀφαιρεϑεὶς ἀχιλλεὺς, fol. 804" antilogiam Achillis (t. V 303), fol. 319" Ἔχων τις δύο παῖδας (t. VII 583). Ceterum codex pars videtur esse Libanii illius quem duobus voluminibus comprehensum in bibliotheca monasterii S. Trini- tatis Chalceni 8. 1838 vidit Zacharias de Lingenthal (Reise in den Orient 303).
122 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
desinit verbis πρὸ πολλῶν αὐτὸν ἀποδείξει (X 351,8), fol. 375 scriptura vacat et fol 376 ineipit verbis ϑεῖος δὲ ἐνταῦϑα ῥήτωρ quae sunt mediae epistulae 320 (X 300, 12). Item ep. 21 (— 1304) fol 377" desinit verbis διὰ τοῦτο ἔφην (X. 869,2), fol. 378* vero incipit verbis xol ἀνδρῶν κρατεῖν, quae sunt mediae epistulae 49 (X 48, 3). Item ep. 26 (— 35) fol. 879* desinit verbis ταύτην οὐ φαύλην τὴν παράταξιν (X 33,14), fol. 380* vero incipit verbis ὅσοις μὲν γὰρ quae sunt Patroeli declamationis non Libanii sed Choricii (t. I 100,8 R.) et desinit verbis eiusdem declamationis ἐμπευού- σας αὐτῷ κακοπραγίας ὠνείδισεν ἥμαρτον (ib. 102, 7), fol. 381 vero incipit verbis πρὸς δὲ ἄλλον οὐδὲν ἂν γράψαιμε quae leguntur ep. 409 (X 405, 5). Ad ep. 860 (— 406) fol. 384" in margine scriptum est τοῦ σοφωτάτου x«l λογιωτάτου ῥήτορος τοῦ κωνσταντίνου, quod non ad hanc, sed ad sequentem pertinet epistulam Pseudolibanianam quae incipit (K»ol τοῦ κάλλους ἕνεκα τῆς ἐπιστολῆς καὶ ἧς ἡμᾶς ἡδονῆς ἐνέπλησας γράψας καὶ ἐπαινῶ καὶ φιλῶ καὶ τήν γε μέσην χώραν τῆς ψυχῆς ἀπονέμω, cuius in margine scrip- tum est ἐβανήου ἀϑηνοδώρω: Atque haec ante finem desinit verbis καὶ μένοις ys ἐπὶ τούτοις καλός τε Qv πἀγαϑὸς καὶ τοῖς συνοῦσι τῶν φίλων ἐπικουρῶν τὰ εἰκότα, ἐγὼ δὲ, εἰ μὲν, [0]. 3855 vero incipit verbis οὐδὲν ἕερόν φασι ep. 351 (X 329,8). Ep. 53 (— 66) fol. 392" desinit verbis πεποίηται, μὴ φϑο- νεῖν (X 66, 9), fol. 8985 vero incipit verbis εἰ μὲν οὖν ὅστις ἠτιάϑη ep. 105 (X 105, 13). Ex hoc descriptus est codex
533 98. bibliothecae patriarchalis Hierosolymitanae S. Sepuleri 276 chart. formae quart. sc. XVII/XVIII fol. 264 —293. Ut iam non omnia se legere potuisse librarius in subscriptione fol. 293 ipse testatur: εὕρηνται παρὰ ταύτας καὶ ἕτεραι τοῦ αὐτοῦ λιβανίου ἐπιστολαὶ τὸν ἀρυϑμὸν cof!) ἐν τῇ μονῇ τῆς ἁγίας τριάδος τοῦ ἐσόπτρου ἐν τῇ χάλκῃ νή- σῳ᾽ ἀναγνωσθῆναι ὅμως ἐκείνας πάσας οὐκ ἦν δυνατόν, διὰ
1) Error est librarii, nam in margine codicis Chalceni legi- tur ροβ΄.
$4. DE ULTIMIS CODICIBUS CLASSIS X 123
τὸ τὴν βίβλον βραχῆναι καὶ τοὺς ἐγγεγραμμένους χαρακτῆρας ἐξαλειφϑῆναι τέλεον, ita multa praetermisit, inter quae et plurimas illas reliquias epistularum et Patrocli fragmentum. A. 1896 examinavi.
Alter codex, qui longiore intervallo a S distat, est
94. Laurentianus XXXII 37 (— L) sc. XIV 1), fol.132 insctiptus manu secunda ἐπιστολαὶ λιβανίου. Sunt 249 epi- stulae. Ordo raro idem qui in Z, plerumque valde mutatus est. Incipit & commercio epistolico Basilii et Libanii (cf. infra sub n. 347). Sequuntur ep. 143. 68. 122. 72. 93. 103. 756. 713. 741. 197 ordine fere eodem atque in Meursiano n. 145—155, sed quae subsequuntur, illum ordinem plane deseruerunt. E parte ordo epistularum cum Vatic. gr. 82 fol. 250—253 concinit (cf. infra sub n. 194), et sub finem ab ep, 375. 376 ordo prope ad Laurent. LVII 47 accedit. Sed etiam aliunde intermixtae sunt epistulae, non solum duae Iuliani, prior (— 34 Hertl.) inter 819 et, 35?), altera (1205 W. — 54 Hertl) inscriptione priva inter 1202 et 1160, sed etiam nonnullae epistulae Libanii (1122. 1201. 1213. 1404. 1222. 1352. 1305. 1247. 491), quae maxima e parte a X afuerunt et cum lectiones etiam 8. V discedant, ad g redire videntur. Harum epistularum, quas Wolfius ex apographo Rostgaardi, qui codicem Mediceum C appella- vit, edidit, lectiones denuo contuli.
Iam, ut summam faciamus eorum, quae de codicibus clas- Sis Z exposuimus, numerus eorum maior est quam ut liceat vel e re sit omnium vel plurimorum lectiones in apparatu reponere. In paueis acquiescendum est codicibus iisque ad imaginem codicis Z adumbrandis maxime idoneis. Digni mihi visi sunt, quorum lectiones plenae proferrentur, co- dices S et Vi. Codicum vero Bas, Laur, Burn, La ratio fere habita non est nisi ubi illi deficiebant vel hi aliquid plane memorabile praebebant.
1) Cf. t. IV 303 n. 144.
?) Eadem epistula etiam in Vatic. gr. 1876, sed alio loco inserta est. Vide infra sub n. 164.
124 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
$ 5. De eeloga altera epistularum g € communi eum Z fonte profecta.
Sed codex ille e praeter Σ᾽ habuit propaginem, quam littera g insignivi. E qua profectus est praeter Sp, de quo supra p. 97 sub n.55 a verba fecimus, codex ἢ, e quo ortus est Mor; et codex, qui fons fuit archetyporum / et m.
Signo Mor significo syllogam alteram, quam praebet eodex
95, Mosquensis gr. 459!) fol. 379—416 manu a priore diversa exaratam et rubrieatam λιβανίου σοφιστοῦ καὶ βῥή- τορος ἐπιστολαί (— Moy). Sunt numeratae a— i£. Sunt: 352. 122. 125. 174; 1559 W. i. e. Procopii ep. 87 Herch.; 175. 651. 137. 25. 442; 1572 W. i. e. Procop. ep. 56; 670. 1267. 488. 49. 119. 383. 163. 499. 123. 636. 1330. 1170. 236. 1173. 736. 617. 441. 389. 58. 46. 98. 364. 69. 655. 346. 380. 327. 173. 410. 872. 736. 320. 221 744. 180. 509. 969. 847. 851. 857. 892. 108. 184. 195. 226. 287. 239. 242. 245. 256. 282. 298. 299. 348. 72. 1155. 666. 80. 1398. 497. 1218. 1220. 354. 339. 81. 379. 866. 367. 685. 432. 61. 105. 1133. 581. 632. 639. 606. 696 732. 309. 762. 741. 797. 802. 810. 819. 838. 842. 957. 992. 390. 35. 316. 44. 75. 95. 112. 150. 386. 578. 1441. 1185. 1154. 1238. 995. 1033. Seatet vitiis impri- mis in nominibus eorum ad quos epistulae datae sunt com- missis, velut 442 non καλλιοπίῳ, sed δαχιανῷ inscripta est, 1155 non οὐλπιανῷ, sed &vógovíxo, 1398 non óovgívo, sed ἐλπειδίῳ, 1220 non σκυλακίῳ, sed ἀριστοφάνει τῷ xogiv- 9ío, 1238 non ἐλπιδίῳ, sed παλαδίῳ. sed etiam omissioni- bus et transpositionibus vocabulorum. Rarissime igitur ne- que fere nisi ubi a Mo; recedit lectionum eius mentionem feci.
Hanc quoque collectionem Matthaei cum editione Wolfii contulit eiusque opera niti potui. Vid. supra sub n. 47. Initia omnium copiamque quattuor epistularum Theodorus Korsch mihi misit.
1) Supra p. 90 n. 47.
8 5. DE ECLOGA g 125
Sed h habuit etiam alteram propaginem i, e qua et | archetypus codicum W' Cy Par et archetypus (m) codicum recensionis Lacapenianae et familiae Cremonensis originem ceperunt. Αο primum agamus de codicibus familiae ὁ.
Quorum agmen ducit codex
96. Wolfenbuttelanus 4292!) Gudianus gr. 104 534 (- W) membr. formae oct. sc. XIII ineunt., olim Gottor- piensis, qui post Synesii epistulas homiliasque?) fol. 102 —124, quo desinit, continet syllogam 129 epistularum in- scriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Sunt numeratae«—9x9". Quarum prima est 969, secunda 838, ultima 1110, quae desinit verbis ὃ τῆς δίκης ἑταῖρος (XI 216, 15). Continentur eo praeter has ep. 844. 511. 1. 847. 851. 901. 892. 109. 121. 127. 136. 137. 143. 247. 150. 167. 173. 182. 210. 248, qua fol. 106 desinit. Fol. 107 incipit ep. v9' (— 255). Ep. xy—v pluribus foliis amissis intereiderunt. Sed erant revera 40. Quae fuerint, ex apographo, Parisino 3022, cla- rum fit. Sequuntur (ξ) 298. 299. 301. 1330. 1257. 1340. 1288. 323. 947. 956. 957. 1231. 1233. 1232. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1153. 1173. 1168. 1170. 1147. 1195. 1203. 964. 972. 1016. 1048. 1080. 1081. 1010. 1006. 1004. 995. 962. 911. 909. 907. 809. 810. 804. 802. 796. 163. 756, 736. 735. 182. 131. 694. 663. 659. 650. 639. 511. 561. 558. 528. 503. 368 283. 274. 128. 97. 98. 86. 65. 38. Ordo corporis hic illie dispicitur, sed plerumque de- relictus est. Codicem verba ep. 182 (X 168, 7 sq.) ἐσμὲν -- εἰωϑότων. quae in b (V, Va, Vo) et Dresdensi propter ho- moeoteleuton εἰωϑόσιν — εἰωϑότων exciderant, cum Sinai- tico per e ex a servavisse supra p.97 sub n. 55a monui. Correctus est tribus manibus, quarum duae (m? et m?) a prima non multum absunt, tertia (m*) nigro atramento usa recens est; m* etiam glossas suprascripsit. Contulit codicem 8. 1773 Reiskius, ego Rostochium missum atque in appa- ratum critieum recepi.
1) Heinemann, Die Handschr. von Wolfenbüttel Abt. IV 66. 2) Fritz 3498sq.
126 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
E Wolfenbuttelano manu, ut falso putatur, Caesaris Stra- tegil) nitidissime descriptus est codex 535 97. Parisinus gr. 3022 membr. formae oct. sc. XV, olim
1741 wm. 1592, 1556
λιβανίου σοφιστοῦ. Titulus, numeri epistularum, nomina eorum, ad quos datae sunt, rubricata sunt. Servavit epistu- las, quae in Wolfenbuttelano interciderunt numerisque xy -τνη΄ signatae erant, in hoc vero rectius xy—Ef': 62. 379. 313. 80. 345. 339. 81. 72. 899. 74. 175. 238. 748. 25. 409. 535. 1236. 319. 808. 362. 358. 636. 316. 333. 625. 945. 131. 617. 197. 1058. 872. 693. 699. 700. 1041. 711. 746. 797. 928. 1039. 1058. 872. Ultima (940^) desinit iis- dem verbis ὁ τῆς δικῆς (sic) ἑταῖρος (XI 216, 15), quibus Wolfenbuttelanus. Reliqua pars folii 88 et fol. 89 et 90 vacua relieta sunt. Fol. 91" incipit ecloga commercii inter Basilium et Libanium epistolici (cf. infra sub n. 376), quae desinit cum codice fol. 93. Codex num. 3290 signatus ad- hibitus est a Rostgaardo, qui epistulas, quae a Parisino Maximo aberant, ex eo descripsit. Cuius copiis usus Wolfius, qui eum codicem Strategi appellavit, ep. 1114—1133 ex eo edidit. Examinavi a. 1880. Ex eodem, quo Wolfenbuttelanus, fluxerunt complures codices; primus est 536 98. Parisinus gr. 3021 chart. formae oct. sc. XV, olim Colbertinus 3754, deinde Regius 3073, in folio titulo prae- fixo Epistolae diversorum insignitus, qui continet (fol.1—37) post nonnullas commercii inter Basilium et Libanium epi- stolici epistulas (cf. infra sub n. 311) fol.3" (pag. 5) —pag.77 epistulas rubricatas λιβανίου 819. 72. 74. 617. 748. 1236. 362. 636. 316. 80. 345. 797. 801. 1330. 1041. 255. 298. 283. 928. 1134. 511. 1257. 333. 1081. 81. 911. 409. 535. 62. 379. 373. 736. 956. 937. 1233. 808. 872. 796. 238. 167. 756. 735. 197. 1006. 711. 746. 358. 1228. 1203. 1016. 732. 181. 694. 663. 972. 1048. 1039. 128. 659.
insignitus, fol. 1—88 inscriptus ἐπιστολαὲ
1) M. Vogel-Gardthausen 224.
8 ὅ. DE CODICIBUS CLASSIS / 121
558, 528. 639. 97. 98. 1058. 86!), Exceptis epistulis Ba- silii οὐ Libanii mutuis et prima huius eclogae (819) omnes etsi ordine valde mutato in Wolfenbuttelano extant. Igno- tus mansit codex Rostgaardo. Mea gratia excerpsit Guende- linus Foerster a. 1873. Examinavi a. 1880.
Secundus codex ex eodem quo Wolfenbuttelanus exemplo excerptus est
99. Chalcenus scholae emporicae, olim monaste- 537 rii Theotoku 157, chart. formae oct. sc. XV fol. 221—244 (— Cmn) . Est fragmentum postea modo a bibliopego cum reliqua parte codicis, qui ab umore magnum detrimentum cepit, coniunctum ?). Incipit verbis οὐκ ἀγνοήσαντες ep. 127 (X 129,4). Sequuntur ep. 136. 131. 511. 137. 143. 150. 167. 1153. 163. 173. 175. 182. 184. 192. 195. 210. 221. 224. 226. 237. 323. 1288. 947. 956. 957. 410. 1231. 1233. 1232. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1173. 1168. 1170. 1147. 1195. 1203. 964. 972. 1016. 1048. 1010. 1006. 1004. 995. 965. 1080. 911. 907. 819. 962. 274. 1229. 67. 632. 301 508. 37. Quae epistularum numerationis vestigia dispiciuntur pauca μζ΄, v, ξβ΄ ad marginem epistularum hodie num. 29, 32, 44 gerentium, documento sunt in initio 18 epistulas excidisse, id quod recte vidit Papadopulus Ke- rameus 38. Usque ad 907 plerumque cum Wolfenbuttelano in ordine congruit excepto quod complures extant, quae ab hoec absunt, una (250) deest, quae in hoc inter 143 et 150 extat. Ultimae 9 epistulae aliunde sumptae- sunt. Paucae epistulae nomina eorum ad quos datae sunt in textu, paulo plures in margine, pleraeque omnino non habent. Nonnullae, ut 173 et 184, in fine mutilae sunt. In universum textus fide cedit Wolfenbuttelano potissimumque omissionibus et transpositionibus scatet, ut parum dignus sit, qui adhibeatur nisi ubi ille deficit. Collatione publicata a Papadopulo Ke- rameo l.l. p. 388—42 usus sum. Ipse codicem a. 1896 exa-
1) Duobus foliis vacuis relictis sequuntur epistulae Synesii aliorumque —
2) Papadopulus Kerameus 13. 38, qui fragmentum littera X^ significavit.
128 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
minavi. De eclogis duabus eodem codice fol. 254'— 266 et 27 comprehensis cf. infra sub n. 189. Eiusdem originis atque generis est codex
588 100. Chalcenus scholae emporicae olim monasterii Θεοτόκου 159 chart. formae oct. (206 »« 142 mm.) sc. XIV exeunt. vel XV ineunt. in margine sinistro umore quodam perfusus multa ut legi iam non queant, qui continet post opuscula grammatica Moschopuli, Thomae Magistri aliorum- que fol. 115—193" syllogam epistularum inscriptam ἐπι- στολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. Epistulae sunt numeratae, sed multi numeri umore perfusi dispici iam non possunt. Nihilo- minus numeri conspicui sufficiunt ad dubitationem eximen- dam, quin nonnullis locis culpa bibliopegi ordo genuinus foliorum turbatus sit. Codicem meum in usum examinavit Papadopulus Kerameus!) qui eum Xd appellavit, denuo, cum nonnullas epistulas attentionem suam fugere potuisse scripsisset, Photius Alexandrides archidiaconus a.1891, de- nique a. 1896 ipse examinavi.
Ordo corporis genuinus hic illic dispicitur, sed plerumque derelictus est manetque etiam si folia ad iustam seriem redi- guntur. Ep. α---μα' sunt 313. 531. 920. 135. 448. 848. 525. 711. 136. 95. 1153. 247. 100. 61. 69. 1. 94. 700. 323. 167. 120. 1152. 342. 392. 967. 717. 639. 669. 882. 372. 5176. 305. 347. 114. 837. 1171. 618. 815. 854. 806. Perierunt ep. uf — v8'. Ep. νγ --- ηδ΄ sunt 425. 90. 1195. 508. 809. 1288. 312. 511. 1340. 125. 109. 1134. 1232. 892. 1168. 65. 123. 121. 670. 182. 1439. 389. 1157. 332. 345. 1195. 1203. 107. 118. 42. 517. 499. 325. 327. 3831. 333. 352. 197. 314. 1058. 872. 605. Numeri iam non di- spiciuntur in 696. 699. 754. 780. 797. 509. 515. 923. 1039. 969. ρς΄ est 838. Sequuntur 844. 847. 851. 103. 857. 931. 114. 119. gie — oxo' sunt. 379. 369. 122. 127. 131. 150. 163. Numeri iam non dispiciuntur in 211. 212. 216. 227. 235. 244. 259—261. 268. 280. 394. 396. 398. 406. 427. 558. 547. 5. 9. 11. 13. 23. 24. 27. 28. 39. 48.
1) Παλαιογρ. δελτ. 43 et 55—61.
8 δ. DE ARCHETYPO ! 129
75.82—85. 96. 102. 108. 153—155. 157.199.1136—1138. 1149. 1141. 1142. 1145. 51. 71. 77. 133. 158. 387. 372. 455. 424. 413. 455. 453. 429. 428. 380. 431. 317. 404. 337. 1163. 1237. 684. 682. 690. 1131. 1280. 339. 500. 32. 340. 318. 1215. 192. 399. 210. 224. 226. 238. 241. oily οὐ ρλδ΄ sunt 239 et 242. Numeri non dispiciuntur in 245. 248. 253. 255. 256. ρμ' est 282. Sequuntur 301. 348. 72. 1330. 1155. 1257. 947. 957. 956. 410. 1231. 1233. 1228.1170.1147. 964. 972. o£ est 1016. Sequuntur 1048. 1080. 1081. 1010. 1006. 1004. 995. 965. 962. 945. 911. 909. 907. 809. 810. 804. 802. 796. 756. 741. 736. 7365. 732. 131. 694. 663. 659. 680. 650. 571. 561. 558. oq est 552. Sequuntur 528. 503. 405. 399. 390. 388. 386. 371. 374 (oy). 368 (c9). 364 (σε). 362. 283. 274 (c). 128. 97. 61. 46 (σιβ΄). 49 (suy). 31 (c0). 33 (vw). 38 (σις. 383 (cif). 1110 (cu). 999 (s,9"). 1026 (ox). 1063 (6xo^). 1064. 80. 81. 578 (exe). 19. 636 (ex£^). 391 (cxi). 432 (ex^). 436 (si). 441. 476 (cis). 473 (σλγ. 481 (σλδ΄.. 493. σὶς ---σξα΄ sunt 495. 1119. 1120. 1127. 1130 11465. 1154. 1184. 1197. 1259. 277. 203. 218. 219. 414. 419. 423. 422. 442. 652. 762. 842. 740. 633. 645. 646.
K parte cum hoc Chalceno codice congruit
101. Laurentianus LXXXVI 8 chart. formae oct. sc. XV 539 scriptura valde arta neglegenter exaratus. Sylloga fol. 129" —192* comprehensa inscripta ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ continet ep. «—r:f'. Manu librarii etiam scholia brevia in margine scripta sunt. Ac priorem quidem partem efficiunt ep. 1. 313. 304. 1041. 711. 942. 936. 953. 1033. 821. 465. 167. 136. 143. 122. 182. 131. 125. 127. 119. 123. 121. 404. 137. 383. 163. 173. 460. 617. 499. 325. 327. 331. 333. 352. 197. 314. 1058. 872. 693. 696. 699. 700. 746. 754. 180. 897. 509. 511. 515. 9283. 1039. 969. 838. 845. 847. 851. 857. 901. 892. 103. 109. 184. 192. 195. 210. 221. 226. 237. 238. 239. 242. 245. 256. 282. 298. 299. 301. 332. 345. 348. 72. 1330. 1155. 1257. 1340. 1288. 323. 947. 956. 957. 410. 1231. 1233. 1232. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1153. 1173. 1168. 1170. 1147.
LrsANrIUS, Vol. IX
180 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
1195. 1203. 964. 972. 1016. 1048. 1080. 1081. 1010. 1006. 1004. 995. 965. 962. 945. 911. 909. 907. 819. 809. 810. 804. 802. 796. 763. 756. 741. 736. 785. 732. 731. 694. 114. 347. 453; 1108 W.'). 58. 1205. 376. 442. 636. 1260. 369. 222. 359. 384. 317. 968. 216. 54. 758?). Se- quuntur sub ρξα---Οογ΄ epistulae inter Basilium et Liba- nium mutuae (cf. infra sub n. 368). Commercium epistoli- cum excipiunt epistulae alterius partis 612. 150. 175. 247. 248. 2583. 255. 663. 659. 651. 650. 639. 571. 561. 558. 552. 528. 503. 408. 405. 399. 390. 388. 386. 371. 379. 874. 868. 364. 362. 283. 274. 128. 97. 98. 95. 86. 89. 65. 61. 46. 49. 37. 38. 26. 38. 1110. 999. 1026. 1063. 1064. 80. 81. 578. 19. 391. 889. 432. 436. 441. 476. 473. 481. 493. 495.1119. 1120. 1127. 1130. 1145. 1155. 1184. 1157. 1189. 1185. 1196. 1197. 1200. 1202. 1218. 1224. 1238. 1259. 1261. 1266. 1274. 1288. 1342. 1350. 1351. 1361. 1383. 1395. 1397. 1408. 1411. 1414. 1419. 1424. 1425. 1428. 1429. 1430. 1431. 1433. 1435. 14306. 1438. 1439. 1441. 1443. 1457. 1466. 1473. 1483. 1487. 1488. 1558. 1517. 1518. 1524. 1526. 1527. 1533. 1536. 713. 435. 1220. 1236. 515. 64. 848. 849. 483. 491. 93. 487. 45.
In parte priore codicem ex eodem quo Chalcenum fonte fluxisse docet ordo in epistulis 48—49', ug —v9', £0— ρλϑ' eum illo ita congruens, ut modo hic, modo ille epistulas ex- hibeat, quas alter praetermisit. In altera parte fere cum sylloga Lacapeniana facit.
Est codex Mediceus E Rostgaardi et Wolfii, qui ex illius apographo ep. 487 edidit. Cuius lectiones sufficiunt ad demon- Strandum codicem in censum venire non posse. Examinavi.
1) Haec ep. ρμγ΄ recte inscripta φιλοξένῳ revera est Dionysii Antioch. 1, TM. etsi ex alio exemplo derivata, media inter Libanii epistulas legitur in Paris. gr. 2022 fol. 166", e quo a Rostgaardo descripta et & Wolfio edita est, et in Basileensi F VIII 4. Cf. supra p. 66 n. 9 et p. 99 n. 58.
2) Est haec ep. (o»0^) inscripta λιβάνιος ἰουλιανῷ, quoniam antecedit epistula non numerata luliani (74 Herch.), ad quam ΠΝ illa respondet. Sequitur item innumerata Iuliani ep. 14 Herch.
$5. DE ARCHETYPI 7 PROPAGINIBUS 131
Deinde excerptus est ex eodem exemplo, e quo hic Lau- rentianus descriptus est,
102. Parisinus gr. 2075 (— Par), olim numeris 3280 A 540 et 2999.2 insignitus, chart. formae oct. a. 1439 ab Ioanne Eugenieo exaratus!) fol. 60—119?). Inscripta est sylloga λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Sunt epistulae rubricatae a— σς΄. Quarum primae sunt 746. 700. 711, ultimae 773, 435, comm. ep. 24. Ordo prius quidem a Laurentiano multum, postea vero fere non recedit, sed multae epistulae praetermissae sunt. Nomina eorum ad quos epistulae datae sunt usque ad 49' desunt, quia postea rubricari debebant, excepto quod ad εἴ (— 352) manu secunda σπεκτάτω additum, ad xó' (— 892) γεσσίω rubricatum est. Inde a u' usque ad finem manu li- brarii exarata sunt ita ut prima littera rubricaretur. De fol. 120—124 cf. infra sub n. 366. Inde a fol. 124 sequun- tur συνεσίου ἐπιστολαί. lam fontem, e quo fluxit, manum interpolatricem expertum esse testatur embolimon codici eum Baroceiano 9 (cf. infra sub n. 168) commune in ep. 300 πάντως 0b — ἐπιστέλλειν (X 282,1). Adhibitus est ἃ Rost- gaardo, qui eum Nigrum appellavit. E cuius apographo Wolfius ep.1031—1083 edidit. Examinavi atque, ubi Wolfen- buttelanus deficit, adhibui.
Denique ad 1 redit ecloga epistularum, quam praebet
108. Vaticanus gr. 481?) fol. 899—187" inscripta émi- στολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. At cum auctor eclogae id potissimum egerit, ut epistulae ad eosdem scriptae quam maxime una starent, ordo fontis plerumque relictus est. Sunt numeratae « — gió': 1058; ἀκακίῳ 845. 431. 354. 317. δητορίῳ 404. στρατηγίῳ 356. 344. 328. 807. 679. 859. 60. 424. 1131. 466; ep. 1087 W. i. e. Dionys. ep. 2; 1141. 13. 725. 1227. 442. 1138. 318. 432. δατιανῷ 1259. 1260. 1184. 1197. 441. 1173. ἀνατολίῳ 578. 19. μοδέστῳ 333. 58. 46. 49. 37. 389. 1483. 197. 163. βηλαίῳ 819. 763. τατιανῷ 872. 854. 909. κέλσῳ 696. 699. 746. 736. ἀκακίῳ
1) M. Vogel et Gardthausen 171. 2) De Libanii libris manuscr. Upsal. 16. 8) Cf. $. 1 369 n. 59 et t. VII 547.
132 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
121. 127. 754. 298. 1330. 1288. 651. 371. 74. 1458. 735. 132. ἀλεξάνδρῳ 838. 282. 299. 1957. 1351. 1361. 1397. 1411. 1424. δημητρίῳ 528. 283. 128. 1481. μαξίμῳ 239. 694. 1350. 1439. κληματίῳ 325. 332. ἀμμιανῷ 1527. 1534. 1540. χρωματίῳ 693. ϑεμιστίῳ 801. 368. 86. 476. 1430. γαιανῷ 780. 119. 1218. ἐλπιδίῳ 1395. 1433. 797. 1478. 1508. 103. 1081. 1119. 1195. 1487. 810. 802. 369. 493. 1428. 1429. 1224. 1185. 390. 386. 663. πρισκιανῷ 125. 136. 143. 173. 237. 636. 167. ϑεοδώρῳ 1205. τῷ αὐτῷ ἤτοι τῷ πρισκιανῷ 256. 1156. 435. 98. 352. 116. 245. 248. 659. 1383. Etiam nomina eorum ad quos epistulae datae sunt passim alterata sunt, velut 1227 inscripta est non xei- σαρίῳ, sed ueoío, 1138 non μαρκελλίνῳ, sed καρένῳ, 1257 non εὐφημίῳ, sed ἀλεξάνδρῳ, 1330 non &vrovívo, sed ἀκα- xío, 1288 non μαρέῳ, sed ἀκακέῳ. Scholium de Maximo ad ep. 694 fere idem habet atque W, Lac, sed ep. 1227 aliunde sumpta est. Inspexit Rostgaardus. Examinavi.
$ 6. De codicibus eclogae Lacapenianae et familiae eum hae cognatae.
Ex i vero fluxit etiam archetypus m codicum recensionis Lacapenianae et familiae cum hac cognatae (οἵ. supra p. 124. 125). Ut a priore initium faciamus, e m, pro- pagine codicis i, sub initium sc. XV!) scholarum in usum eclogam fecit Georgius Lacapenus. Sunt 264 epi- stulae, quarum initia publici iuris feci in commentatione: De Libanii libris manuser. Upsal. et Lincop. 10sq. Ordo quidem corporis, qui hic illic dispicitur, ad V prope acce- dit, sed saepius est derelictus, quia auctor nihil antiquius habuit nisi ut epistulas ad interpretandum vel imitandum idoneas eligeret. Sylloga summam omnium auctoritatem nacta plurimis codicibus ad nostram aetatem propagata est. Nonnulli eorum e!iamnune scholia trivialia continent, quae
1) Sigfr. Lindstam, Georgii Lacapeni epist. X priores cum epimerismis editae, Üpsaliae 1910 p.IX sq.
86. DE ECLOGA LACAPENIANA 133
ad auetorem ipsum redire maxime probabile est!). Praeterea praemisit vitam Libanii Eunapianam?).
Initium facio ab iis codicibus, qui subscriptionem exhibent αὗται αἱ ἐπιστολαὶ τοῦ λιβανίου ἦσαν γεγραμμέναι εἰς τὸ βιβλίον τοῦ κυροῦ γεωργίου τοῦ λακαπηνοῦ. Sunt hi:
104. Mutinensis LV (III B 3)?) sc. XIV fol. 96—160. Subseriptioni addita sunt verba ἤτοι ὁμοῦ «f ὅλαι διακόσ αἱ ἑξήκοντα τέσσαρες. Est Mutinensis B Rostgaardi Wolfiique. Inspexi.
105. Vaticanus gr. 1134) sc. XV fol. 107—186. In- scripta est collectio λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Aucta est in fine duabus epistulis, comm. ep. 11 et ep. 768. Sub- scriptio fol 186 extat. Hic illie glossae interlineares et scholia marginalia addita sunt. Inspexi.
Ex hoe codice a Luca Holstenio duodecim ad Aristae- netum vel de Aristaeneto epistulae descriptae sunt, quas ex eius apographo P. Lambecius in commentariis bibliothecae Caesar. vol. VI p. 244 sq. ed, Vindob. 1674 publici iuris fecit indeque Barth. Christ. Richardus, Libanii Rhetoris An- tiocheni epistolae XII Francofurti et Lipsiae MDCCOVII eum interpretatione latina repetivit. Codex a RHostgaardo in- spectus quidem, non collatus est, ut e Wolfii praefatione apparet.
106. Vaticanus olim Barberinus II 60 (olim 284)541 chart. formae folii sc. XV exeunt. vel XVI ineunt. continet post vitam Eunapianam (εὐναπίου ἐκ τοῦ βιβλίου τοῦ ἐπι- γεγραμμένου βίοι σοφιστῶν) fol. 1'—43" syllogam eum sub- seriptione eadem qua Mutinensis excepto quod τὸν pro τὸ et ὅμου pro ὁμοῦ scriptum est, Nomina eorum ad quos epi- stulae datae sunt et numeri rubricati sunt, glossae scholia- que crebra, Post subscriptionem leguntur ep. 1553") et τοῦ ἁγίου ἰσιδώρου ὠφελίω γραμματικῶ᾽ τοῦ καταπεπλῆχϑαι ( — Isid. Pel. ep. II 42, in qua prior servata est*)) et fol. 44
1) Lindstam 1.1 p. XIX. 2) Cf. tom. I p.18q. 3) Cf. t. 1 841 n. 49. 4) Cf. t. I 388 n. 47. δὴ Infra sub n. 287 et 380. 6) Infra sub n. 119 et 156.
184 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
λιβάνιος và μεγάλω βασιλείω (— comm. ep. 11), denique spatio paginae dimidiae relicto ep. 768!), Examinavi.
E Barberino descriptus est codex
542 107. Neapolitanus CCXIV (IILA 11, IVA 11 in catal. Cyrilli, 241 in indice Baffiano apud Fabricium-Harles, Bibl. gr. V 791) chart. formae folii sc. XVI. Nam continet post εὐναπίου ἐκ τοῦ ἐπιγεγραμμένου βιβλίου βίοι σοφιστῶν (fol. 1—2") fol 2Y— 125 epistulas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ α---σξγ΄. Ultima σξδ΄ (— comm. ep. 12) deest. Subscriptio est eadem quae in Barberino nisi quod verba εἰς τὸ βιβλίον τοῦ omissa sunt et λακαπηνοῦ in λεκαπινοῦ corruptum est. Fol. 125" leguntur epistula inscripta ἰωάννῃ τῷ χρυσοστόμῳ (— 1553)?) et ep. 768. In margine usque ad ep. ἕς΄ scholia crebra, inde ἃ ξζ΄ rara manu sc. XVII scripta sunt. Eugenius Bormann egoque examinavimus.
108. Vaticanus gr. 1588?) sc. XV continet vitam Eu- napii (fol. 196) et epistulas c£ó' inscriptas (fol. 223) λιβα- víov σοφιστοῦ ἐπιστολαί et subscriptas (fol. 348") αὗται of ἐπιστολαὶ τοῦ λιβανίου, αἵ ἐκλεγεῖσαι và κυρῶ γεωργίῳ τῷ λακαπηνῷ᾽ ὁμοῦ αἵ πᾶσαι διακόσιαι ἕξήκοντα τέσσαρες et glossis scholiisque instructas. Ultima est subscripta ὁ χριστὸς αὐτός ἐστιν ἀρχὴ καὶ τέλος. Inspexi.
109. Apographum epistularum e codice, dum in collegio Graecorum est, ἃ. 1597 a Leone Allatio puero undecim annorum furtim factum utrum perierit an alicubi lateat nescitur *).
Sequantur codices, qui syllogam integram continent sub- scriptione privam: c5ó' epistulas cum vita Eunapiana con- tinet
110. Vaticanus gr. 22435) sc. XIV olim Columnensis
1) Perperam M. Vogel et Gardthausen 350 has tres epistulas manu Nicolai Lucani exaratas dicunt. Folium 1 membranaceum,
im quo post ἐτελειώϑη μηνὶ μαίω ivà. πρῶ ἕτους, sois legitur νικόλαος λουκάνος ταῦτα ἔγραψεν ὁ ἡμέτερος διδάσκαλος ὁ τῆς ὑγιασμένης, cum reliquo codice non cohaeret.
2) Infra sub n.288 et 381.
5) Cf. t. 1 339 n. 48. Infra n. 382. 4) Cf. t. 1 340.
5) Cf. t. 1281 n. 35. Infra sub n. ?86 et 383.
86. DE ECLOGA LACAPENIANA 185
fol. 21—128. Ultimae succedunt fol. 128" alia manu ex- arata epistula λιβάνιος ἰωάννῃ τῷ χρυσοστόμῳ (— 1553) et epistulae Basilii, quas 1. 1. indicavi. Augustus Mau, Hugo Linke, ego examinavimus.
Easdem epistulas excepta ultima (1553) continet codex
111. Vaticanus gr. 1534 A") sc. XIV fol. 3— 1658". Sunt inscriptae λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί et numeratae α---σξγ΄, sed sunt revera σξδ, nam numero o£o' duae epistu- lae, 436 et 501, insignitae sunt. Sequitur τοῦ μεγάλου βασι- λείου πρὸς τοὺς νέους" ὕπως àv ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λό- yov. Inspexi.
112. Oxoniensis collegii Lincolniensis 25?) se. XV ineunt. continet fol. 87—152 collectionem Lacapenianam inscriptam “ιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί plenam — nam illae epistulae, quas deesse mihi olim?) scripserat Mowatius, de- esse quidem in indice codici praefixo, non in codice ipso & Poyntono certior factus sum — et multis glossis scholiis- que instructam et fragmento nescio cuius περὶ δὲ τῶν δρα- κόντων τοῦτο φημὶ, ὅτι τὸ τούτων — νῦν δὲ καὶ τῆς γῆς ἐπιβασκαίνων πειρᾶται in fol.147 intermisso huic subiunctam colleetionem paulo diversam epistularum inter Basilium et Libanium mutuarum (1—16. 23. 17—21). Ultima cum fol. 152" in verba ὅμηρος οὗτος ἀνὴρ (XI 595, 1) desinit.*)
Examinavi. Postea meum in usum denuo inspexit Poyn- tonus.
Cum Lincolniensi fere consentit
118. Vaticanus Barberinus I 103 (olim 285) chart. 545 formae oct. sc. XVI, olim teste inscriptione fol. 1 Caroli Strozzae Thomae filii*). Nam continet fol. 1—107 epi- stulas σξβ' inscriptas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Ep. πε΄ (-- 947) fol. 32 in verba καλεῖν, ὀψόμενον (XI 86,15) de- sinit, sequentes extant fol 41—48, quae debebant ante
1) Cf. t. 1 336 n. 44. Infra sub n. 384.
23) Cf. t. 1378 n. 61; VIII 9.
3) De Lib. libr. manuscr. Upsal. 9.
4) Infra sub n. 371 et 385.
5) N. Anziani, Della biblioteca Mediceo-Laurenziana p. 23.
196 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
fol. 33 collocari, sed ep. ρμγ΄ (— 552) desinit fol. 55 in verba τὴν σιωπὴν (X 516, 4), reliqua huius οὐ initium ep. 528 se- quentis uno folio amisso desunt, nam fol. 56 ultimis verbis ep. 528 ἀγνοεῖν, ἄμεινον (X 499, 4) incipit et ρμε΄ (— 503) succedit. Fol, 98" desinit verbo συγχωρήσεις (XI 468, 12) ep. σλς΄ (— 1430), fol. 99" vero incipit τῷ μὴ δεῖσθαι (XI 415, 20) ep. ou/ (— 1436), ut duo folia quibus praeter finem ep. σλς΄ et initium ep. σμ΄ ep. oà£' (— 1431), σλη (— 1433), 619' (— 1435) continebantur, periisse censenda sint. Agmen claudit ep. c£ (— 501). Ep. σξγ΄ (— 647) et c&0 (— comm. ep. 12) desunt, sed haec occurrit loco ultimo inter mutuas Basilii et Libanii 23 epistulas (1—96. 8. 7. 22. 13—15. 23. 16— 20. 10. 21. 9. 11. 12^), quae fol. 107 —112 in- scriptione privae succedunt. Sequitur fol 113 numero xy insignita epistula Gregorii Nazianzeni (γρηγόριος ὁ ϑεολόγος τῷ μεγάλῳ βασιλείῳ᾽ πῶς ἐπιφυλλὶς et foliis sequentibus epi- stulae singulae Basilii et Iuliani. Bormannus egoque exami- navimus.
544 114. Cheltenhamensis Middlehillianus 3087 (olim B. II 419) chart. formae oct. sc. XV ineunt., olim Guilelmi Pelicerii episcopi Monspeliensis?), deinceps Collegii Cla- romontani Parisiensis Societatis Iesu, Meermanni, Philippsii, Fen wickii, cuius num etiam hodie sit dicere non queo?). Certo bibliothecam Berolinensem non intravit*). Continet fol. 1—148 epistulas c£o'. Sed folium primum, quo praeter titulum ep. α --- γ΄ usque ad μουσικὴν οὕτως οὐδὲ continebantur, periit5). Fol. 2 incipit verbis ep. 409 (X 475,7)
1) Infra sub n. 367.
2) In catalogo ab H. Omont, Catalogue des Mss. grece de Fontainebleau (p.416) publicato numerum 162 gerit: ᾿Επιστολαὶ Διβανίου, non 152, ut ait Lindstam 1. l. p. LIII.
3) Neque quando fuerit Henrici Drory, cuius nomen in inscriptione fol. 1: I gave £ 21 for this old Gr. Ms. Henry Drory extat, dicere queo.
4) Leop. Cohn, Codd. Philipp. gr. p. XI not. 10.
5) Coniectura, quae facile cuipiam veniat, hoc esse folium primum codicis Vatic. gr. 2291, revera Chiasini (infra sub n. 124), quo epistulae illae tres continentur, frustra est. Et forma codi- cis diversa et epistula tertia in hoc integra est.
$6. DE ECLOGA LACAPENIANA 181
σελεῦκος πείσει. quae illa exeipiunt. Quod vero hodie fol. 1 est, locum habere debet, post 9". Nam excipit verbis, quibus incipit ναμὲν, ἐγώ τε καὶ σὺ verba, quibus illud desinit πρό- τεροι γεγό ep. x (— 754 t. X 680,2). Ep. σξα΄ (— 435) de- sinit fol. 148"; fol. 149 post invocationem Ζέσποινα 9xe βο- ἤϑει μοι incipiunt ἐπιστυλαὶ τοῦ λακαπηνοῦ κυροῦ γεωργίου καὶ τοῦ ξαρίδου. Inspexi.
Proximus est codex
115. Vindobonensis phil. gr. ΧΟ (— Vind) (cf. supra n. 38, infra n. 379). Qui post collectionem Lacapenianam ut in Vatic. 113 auctam duabus epistulis (comm. ep. 11 et 768) fol. 101—140 praebet epistulas e cod. Vo descriptas σξξ (— 339) — vig (— 918), inter quas sub cofi' comm. ep. 11 inter 352 et 369 iterum occurrit. Hie pauca de col- lectione Lacapeniana addenda sunt. ἘΡ. ξ΄ (— 333) cum fol. 2" in verba γράφε τι παραπλήσιον (X 314,11) desinit; finis huius epistulae et sequentes y—x duobus foliis amissis perierunt et ep. xo' (— 780) tantum verba inde a τρόπον τινὰ usque δᾶ finem, quibus fol. 6 incipit, extant. Folia 3 et 4, quibus finis ep. σλγ΄ et ep. σλὸ---σλξ΄ continentur, locum suum olim inter fol. 89 et 90 habuerunt. Numerus fol. 5 omnino deest. Quaternio α΄ non 8, sed 6 foliis continetur. Non- nulla, quae in textu omisit librarius, ipse in margine addidit. Perquam raro manus librario aetate suppar correctrix (7 m*) atramento rubro usa conspicitur, ut fol. 2 e verbi διοικεῖς (ep. 333 X 313,14) subterpunxit et v suprascripsit. Multo erebrior manus est altera correctrix paulo recentior (— m?), quae Itali docti fuisse videtur, quoniam fol. 48" supra og vocis ἐψηφισμένος ep. 408 (X 404, 4) 'al' ov al' ov' scripsit. Num eadem sit, quae in margine fol. 85" ad verba ep. 1881 ἡρπά- κασι τὴν Ἑλένην (XI 401, 19) raptum Helenae similiter at- que Raphael ille Urbinas pinxit, in incerto relinquo.
Contuli et quoniam librarius in exemplari exemplando diligentissime versatus est, ut testem recentipnis Lacaperi- anae in apparatum criticum recepi.
116. Rehdigeranus bibliothecae urbicae Vratisla-546 viensis 31 (quem numerum etiam gerit in Catalogo codicum
138 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
graecorum, qui in bibliotheca urbica Vratislaviensi adser- vantur, Vratisl. 1889 p. 39), olim LXXXII (8.I. 3. 2) (— R) chart. formae quart. sc. XV continet fol 1—110 syllogam inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Rubricatae quidem sunt epistulae σξγ΄, sed ordo earum paululum a genuino re- cedit. Omisit enim librarius epistulas cum numeris £. ἡ. sy. Là, ei retentis numeris 49. μϑ'. νβ΄. νγ΄. ξε΄. ο΄. οα΄. ov9". σμ. Guo, ita ut tres ultimae epistulae collectionis (501. 647. comm. ep. 12) non numeros σξβ --- 650', sed cvy — vs. ge- rant. Epistulae vero supra omissae A9. μϑ΄. νβ΄. νγ΄. Ec'. ο΄. οα΄. gv9' numeris cvc—c£y' insignitae succedunt. Reliqua- rum vero sex numeris £^, η΄; 1y, ιδ΄, cio, σλβ΄ insignitarum post has fol. 110" initia tantum vel nihil nisi numeri (η΄, δ΄, σλβ΄) leguntur. Scholia marginalia sunt rara. Correctus est manu secunda.
Contuli, sed quoniam peccatis scatet neque cum Vindo- bonensi duce potissimo fide comparari potest, nisi in epi- stulis in illo amissis ab apparatu critico exulare iussi.
Duorum, qui e Rehdigerano descripti sunt, codicum prior
546 117. Neapolitanus CCXVI (IIL A 13, in catal. Cyrilli IV A 13) chart. formae quart. se XVI, qui continet fol. 1— 102" epistulas σξγ΄ inscriptas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί, vel in minimus rebus cum hoc plane consentit. Bormannus egoque examinavimus. Alter est
541 118. Musei Britannici Burneianus gr. 88 chart. for- mae folii min. sc. XV exeunt., qui fol. 1—124" epistulas σξγ praebet inseriptas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί easdem quas Rehdigeranus scholiumque ad ep. 819 (vide Wolfium p. 350 not. 19) idem. Sed numeros et initia sex ultimarum epistu- larum, quae illie fol. 110" extant, omisit. Ad subscriptionem, quae illic est τέλος. hic addita sunt verba τῷ καλῷ ϑεῷ χάρις. Examinavi.
Iam sequantur codices, qui eclogam Lacapenianam exhi- bent mutilatam. 119. Bodleianus Baroccianus gr. LVI!) sc. XIV
1) C£. t. 1 344 n. 53.
$6. DE FATIS ECLOGAE LACAPENIANAE 139
neglegenter exaratus continet fol. 113—131" collectionem initio atque fine privatam. Fol.113 incipit verbis rovg παῖ- δὰς τὰ τῶν προγόνων ep. 331 (X 311,9), i. e. ep. ς΄ collec- tionis. Sequitur ep. 333 num. ζ΄ rubricata!). Periit igitur folium primum, quo praeter inscriptionem ep. «—e' initium- que ep. ς΄ continebantur. Ep. ξ΄ sequuntur ep. η---αζ΄, sed omissae sunt 1y—A£' (— 857. 901. 892. 103. 109) et inter fol. 126" οὐ 127* periit folium unum, quo ep. ο΄ (— 255) pars maxima inde a verbis ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἧκες (X 243, 13), ep. οα' (— 256) integra, ep. οβ΄ (— 282) initium usque ad ἀρισταινέτου μέν (X 268,1) continebatur. Ultima epistula eum fol. 131" desinit verbis τιμᾶν δάκρυσι (— 1184, XI 235,7). Reliqua perierunt. Nam fol 132" incipit Luciani περὶ τοῦ μὴ ῥαδίως πιστεύειν τῇ διαβολῇ dialogus titulo privus.
Reliquae Libanii epistulae per hune codicem dispersae nihil cum hac collectione commune habent. Ep. 1553, quae inscripta λιβάνιος ἰωάννῃ aeque atque in codicibus Barber. II 60, Neapol. COXIV, Vatic. 2243 (supra sub n. 106. 107. 110) fol. 27" extat, pars est epistulae Isidori Pelus.1I 42. Fol. 29'—33 sunt epistulae inter Basilium et Libanium mu- tuae inscriptae ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ πατρὸς σοφοῦ [βασι- λείου καὶ] λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ; fol. 847 ep. 1347 et 717; fol. 99—104" collectio epistularum numeris a—x& instructa (815. 807. 806. 792. 748. 679. 688. 1009. 42. 460. 758. 49. 391. 369. 316. 22. 25. 26. 32. 35. 150. 719. 44. 69. 565 Κρήσκηντι inscripta ut in Vat. 88, ad quem fortasse redit). Denique fol. 112" alia manu exaratae leguntur ep. 1236 et 1238 inscriptae λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί, haec cum folio ipso in verba ἀργείοισι γένοιτο (XI 319, 4) desinens, quae epistulae in Varsaviensi Zamosciano sub :o' et :f com- parent. Examinavi 8. 1880.
In ep. [01] (— 255) desinit collectio inscripta λιβανίου co- φιστοῦ ἐπιστολαί, quam praebet codex
120. Riecardianus gr. 86 formae oct. chart. sc. XVI 648
1) Num. δ΄, quem catalogus Coxianus exhibet, seque atque sequentes perperam se habet.
140 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
olim Petri Philippi Pandolfini!), postea bibliothecae Donianae, fol. 81—119. Epistulae non sunt numeratae. Ultima eum fol. 119" desinit in verba ἰσχνόμαχος ἐπὶ τῶ (p. 247, 1). Folia sequentia vacua sunt relicta. Inspexi.
In ep. νη (— 210) desinit collectio inscripta λιβανίου co- φιστοῦ ἐπιστολαί, quam praebet
121. Vaticanus Palatinus gr. 209?) sc. xv fol. 104'— 129. Ultima desinit in verba τοῦτο μεῖζον (X 193, 10). Alia vero manu in fol. 131 exarata est ep. 215, quae non fuit pars collectionis Lacapenianae. Bormannus egoque exa- minavimus.
In ep. 48^ (— 119) desinit collectio, quam praebet codex
122. Harleianus 5735 sc. XVI. Cf. supra p. 107 n. 72.
Quinque primas epistulas collectionis continet codex
123. Escurialensis T—II—15 sc. XVI?) fol. 110. Quae vero sequuntur fol 112—130 epistulae 70, de his disserui supra p. 85 num 36.
Denique codex
549 124. Vaticanus gr. 2291, antea 2160 A, revera Chisia- nus R VIII 59, ut apparet e nota a scriptore bibl. Vaticanae et bibliothecario Chisianae Ios. Cugnoni inscripta: Codex iam Chisianus uli clarissime adparet ex Alexandri VII stemmate in. theca, impresso et ez Signatura R. VIII. 59, qua notatur in Catalogo Bibl. Chisianae. Hieronymus Amatius scriptor Bibl. Vat. οἱ Bibl. Chisianae Custos (cuius nomen legitur in folio praecedente pag. 1) dum forte hunc Codicem Chisianum cum aliquo Vaticano conferebai («t ad hoc e Chisiana ad Vaticanam Bibliothecam íiranstulit) morte perculsus in suo scrinio Vaticano reliquit. Ex quo factum est ut Codex Vati- canus iudicaretur, chart. formae folii sc. XV continet fol. 1" epistulas tres primas collectionis inscriptas λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ" ep. 1. 617 et fol. 1" ep. 499. Reliqua pars fol. 1" vaeua relicta est. Fol. 2* incipit γένος σοφοκλέους. Se-
1) Cf. Relat. Acad. Berol. 1885, 900sq. et Vitellium, Stud. ital. di filol. class. II 530. 2) Cf. t. 1370 n 60. 3) Cf. t. V 7 n. 107.
86. DE FATIS ECLOGAE LACAPENIANAE 141
quuntur tragoediae Sophoclis, fol. 246" βίος νικάνδρου et inde a fol. 247 Nicandri Alexipharmaca. Inspexi.
Sed etiam alia fata habuit ecloga Lacapeniana. Ac pri- mum quidem et ipsa excerpta est.
Cuius generis hi sunt codices:
125. Vaticanus gr. 946 bomb. formae sext. dec. sc. XV, 550 qui eclogam praebet fol. 627)— 242. Deest inscriptio, sed manu secunda prima epistula inscripta est λιβάνιος κλεάρχῳ. Epistulae sunt rubricatae, sed nonnusquam numeri sunt omissi. Ordinem genuinum tenent usque ad end" (— 528). Proximae vero huic sunt sine numero relictae σλγ΄ (— 1425) et sequentes usque ad ρὲς '(— σνδ' — 1524). Huic succedunt e&&' (— out — 405) et sequentes usque ad en (2 oos' Ξε 1110), tum ρπε΄ (— ox — 1064) — ae" (- ρηδ΄ -- fant eas "(— φαξ΄ — 495), oat (— eas -- 493), σ΄ (— st — 1185 6o (— σιγ΄ — 1224). Examinavi.
126. Vaticanus gr. 199?) sc. XV fol. 96— 122" conti- net epistulas inscriptas ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Ep. «—o' sunt eaedem quae in collectione Lacapeniana. Ep. οα΄ vero est 636, quae est in illa ρπε΄; sequuntur sub oB—et' » quae in illa sunt οα-- es, sed finem faciunt or ---ρια΄, quae in illa sunt ou, ov', ovo', on£'. Post ultimam rubricatum est λιβανίου. Sequitur fol. 123 τοῦ αὐτοῦ μονωδία ἐπὶ ᾿Ιουλιανῶ αὐτοκράτορι. Inspexi.
Quinque tantum epistulas continet ecloga, quam praebet codex
127. Chalcenus scholae emporicae θεοτόκου 158?) formae oct. sc. XV fol. 264 et 265 rubricatam “ιβανίου σοφι- στοῦ ἐπιστολαί. Atque in primis quattuor epistulis cum Laca- peniana congruit, quinta (s) vero est in illa nona (9^). In- dicavit Papadopulus Kerameus, Παλαιογραφικὸν δελτίον 42 sq., qui codicem X* appellavit. Inspexi.
Epistulas 29 exhibet codex
1) In folio antecedenti 61 nihil nisi initium ep. 1 usque ad
δεήσεσθαί cov scriptum est. 2) Cf. t. II 200 n. 114. 8) Cf. t. V 222 n. 211.
142 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
551 128. Parisinus gr. 2661 chart. formae oct. secundum subscriptionem fol. 120" 1) a. 1364, sed rectius demum a. 1366 exaratus manu Demetrii sacerdotis, fol. 190"— 199, unus e codicibus a. 1728 a Sevino abbate Constantinopoli compa- ratis et in Bibliothecam Regiam illatis. Ecloga rubricata ᾿Επιστολαὶ λιβανίου ῥήτορος καὶ σοφιστοῦ continet epistulas eum numeris collectionis Lacapenianae &, f, y, ὃ. ic, i£, v], VO, x0, Ay, A5, μη, va, 5B, 56, 00, oc, my, πὸ, me, mm, G5, G1, 95v, ove, or, oap, cB, ove. Sequuntur fol.199—9200* epistulae inter Basilium et Libanium mutuae (cf. infra sub n. 348). Inspexi.
Epistulas 25 e Lacapeniana secundum ordinem electas exhibet codex
552 129. Bodleianus Laudianus 27 chart. formae quart. sc. XV/XVI, olim Laudii teste inscriptione fol. 1: Liber guilielmi Laud Archiepiscopi Cantuar. et. Cancellar Uni- versitatis Oxoniensis 1635 fol. 80— 96". Incipit inscriptione priva ep. 901. Electae sunt quae in Lacapeniana numeros gerunt λδ---ρη. Sunt autem praeter 901: 892. 127. 136. 181. 150. 210. 239. 245. 248— 255. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1153. 1173. 1168. 1170. 1195. 1203. 972. 1016. 1048. Ultima inscripta giguívo, quod manu poste- riore in ἀλκιβιάδῃ correctum est, cum fol. 96" desinit ver- bis ζητεῖν αἰτίαν (XI 171, 21). Inspexi.
Epistulas 24 item secundum ordinem electas exhibet codex
130. Parisinus gr. 3052?) cbart. formae oct. sc. XVI, olim Colbertinus, pag. 6—20. Collectio rubricata Aifa- víov σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ exhibet epistulas numeris privas 1. 617. 499. 325. 331. 333. 352. 197. 1058. 699. 700. 1041. 711. 746. 515. 923. 969. 838. 845. 840. 851. 857. 901. 892. Succedit λύσαντες ἐκ uovvvyíag aliaeque Aeschinis epi- stulae inscriptione privae. Inspexi.
Sed etiam aliae eclogae e Lacapeniana excerptae ordinem eius epistularum solutum exhibent.
E quibus primo loco nomino eclogam 58 epistularum,
1) M. Vogel et Gardthausen 107 not. 1. 2) Cf. t. VIII 580 n. 324.
$ 6. DE FATIS ECLOGAE LACAPENIANAE 143
quam praebent primum duo codices ex eodem exemplari descripti:
131. Taurinensis B V 10 (b, II, 26) (172 in catal. Pa- sini!)) se. XV. fol. 96—126". Ecloga inseripta λεμονίου (sic) σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ καὶ μελέται continet collectionis Lacape- nianae ep. ρκα, ov, obs, oud, oue, x, ρπξ, ροβ᾽), κα, σα, of, QÀ, QÀ9, và, πξ, qun, oy» o5e, cux, cy, ρος, 9, ρξδ, ou, σ, ἃς, λξ, uy, ὃς. κξ, 039, ρξβ, 09, ροϑ, oxB, 959), Ey, gÀÀ, oie, oa, cuc, Gf, σλα, ροδ, & τα, δ. xe, Qr, ροΐξ, ρπβ---ρπς. Inspexi.
et 132. Monacensis gr. L*), olim Ioannis Iacobi Fug- geri?) sc. XVI, qui fol. 272—102 easdem quas Taurinensis epistulas declamationesque exhibet inscriptas Aifavíov σοφι- στοῦ ἐπιστολαὶ καὶ μελέται). Inspexi.
Eclogae nullo ordine servato e Lacapeniana factae reli- quias continet codex
133. Hierosolymitanus bibliothecae patriarcha- lis S. Sepuleri 370 sc. XV") fol. 421—432. Ordo folio- rum nunc confusus e numeris epistularum cognosci atque in hune modum restitui potest. Foliorum primum esse debet 432", quod incipit verbis αὐ]τό τις λαβὼν ep. 809 (X 731, 1). Sequuntur ep. — 9' (— 408. 143. 1202. 1330), quae de- sinit verbis κατὰ δὲ τῶν ὑπτίων (XI 386,19). Haec vero excipiuntur verbis εἰς λόγους ef πληγαί fol. 429". Succedunt fol. 4297—431" ep. ε---ἰε΄ (— 1039. 369. 847. 1145. 509. 1439), quae cum fol. 431" desinit in verba οὐδὲν κατὰ σοῦ (XI 478, 11sq.). Periit folium unum, quo continebantur
1) Cf. t. II 68 n. 94. Codicem esse superstitem testatur G. de Sanctis, Riv. di filol. XXXII (1904) 409 n. 129.
2) Inter hanc et sequentem insertus est προσφωφνητικὸς "Iov- λιανῷ. Cf. t. II 63sqq.
8) Inter hanc et sequentem insertus est πρεσβευτικὸς Μενε- A&ov. Cf. t. V 191.
4) Cf. t. Π 58 n. 95.
5) O. Hartig, Die Gründung d. Münch. Hofbibliothek 367.
6) Fritz 67. 343 est propensior ad credendum Monacensem e Taurinensi ipso fluxisse, sed forma in inscriptione Taurinensis obvia λιμονίου obloquitur.
7) Char. epistol. p. 17 n. 42.
144 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ep.:g—x. Fol.421—425*' vero exhibent ep. κα---λς΄ (71184. 299. 1171. 1200. 442. 58. 175. 617. 956. 122. 332. 1170. 1173. 98. 639. 515), quae desinit fol. 425", cuius reliqua pars aeque atque 425" et 426—428 vacua sunt relicta Papadopulus Kerameus egoque examinavimus.
Pariter eclogae ordine epistularum soluto factae sunt hae: eclogam 13 epistularum exhibet eodex —
134. Parisinus gr. 1000 sc. XV !) fol.149sqq. A fol. 149 enim incipit inscriptione priva ep. 972, sequuntur 1048,1473, 578. Suecedit fol. 150" ἔκφρασις μέϑης (VIII 477 sqq.), fol. 151 autem incipit a verbis καὶ ταῦτ᾽ εἰδὼς βασιλεὺς (X 141,10) ep. 819. Sequuntur ep. 763, 1478, 741, 182 et interiectis initiis epistularum 323, 1340, 389 succedit ep. 19 et denuo interiectis fragmentis epistularum 501, 513 (X 488, 4) et progymnasmatum fol. 153' extat inscripta λιβάνιος iovA- «và ep. 369, fol. 154" ep. 122, denique fol. 173 ep. 636. Adhibuit Boissonadius. Inspexi.
Eclogam 8 epistularum exhibet codex
558 135. Ambrosianus L 44 sup. (482 in catal. Martinii et Bassi) chart. formae quart. se. XIV/ XV?) fol. 22" et 21'—30". Extant inter Synesii epistulas atque e parte cum iis numerantur. Prima est 1184, sequuntur (fol. 27") xó— πε (- 1224. 1424. 1127), quae desinit verbis σεισμοῦ γενομένων (XI 230,20), n£—« (71361. 1209. 1260. 1395). Fol. 385—936" extant Libanii et Basilii epistulae mutuae; cf. infra sub n. 307. Inspexi.
Eclogam 5 epistularum exhibet codex
554 136. Laurentianus X 21 chart. formae oct. sc. XV fol.1 et 2. Sunt quavis inscriptione privae, unde Bandinium Catal. t. 1488 eas Libanii esse fugit, ep. 1419. 1428. 1127. 352. 509.
Eclogam 4 epistularum exhibet codex
6556 137. Marcianus append. XCI 2 class. X cod. IX chart. formae quart. sc. XV/XVI, olim S. Ioannis in Viridario
1) Cf. t. I 280 n. 34. : ?) Martinii e& Bassii Catal. Bibl. Ambros. 517. Fritz 358.
86. DE COLLECT. LACAP. AUCTA 145
Patavii, cui 80 Ioanne Calphurnio a. 1503 legatus est teste subscriptione folii ultimi: Jo. Calphwrnmius oratoriam artem grece latineque Patavii gloriose docens librum hunc canonicis regularibus S. Io. in Viridario devotus legavit: wt inde profitiens lector sis gratus. M-CCCCC-* 3. Ecloga in- scripta ἐκ τῶν τοῦ λιβανίου ἐπιστολῶν fol. 131'—136" con- tinet epistulas 89. 1145. 388. 819 glossis marginalibus in- structas, quarum in fine legitur ὡραῖον πάνυ εἰ βούλεσϑε ὦ παῖδες τραφῆναι τήμερον λογικῶς. Lectiones, quibus eum Lacapeniana discrepat, vel erroribus vel interpolationibus continentur. Examinavi.
Denique hoc loco commemoro ex ecloga Lacapeniana or- dine non servato fluxisse una ep. 196 excepta ep. 6£y— 609", quae finem faciunt eclogae codicis Vaticani gr. 1323 (cf. infra sub n. 188), et in memoriam revoco, id quod supra sub num. 49 et 101 exposui, non solum partem syllogae secun- dae et syllogam tertiam codicis Marciani gr. 441, sed etiam partem secundam syllogae Laurentiani LXXXVI 8 e Lacapeniana fluxisse.
Novum genus codicum Lacapenianorum est, quod collec- tionem non mutilatam, sed auctam praebet epistulis aliunde vel subiectis vel insertis vel antepositis. Ác maximus est numerus eorum, in quibus ecloga sub finem incrementa cepit.
In compluribus codicibus auctarium est unius epistulae. Primus est codex
138. Basileensis F VIII 3 (68 in catal. Omontii) chart. 656 formae oct. sc. XV, qui continet fol. 317 et 318 epistulas quinque, quarum primae quattuor (1041. 26. 1330. 1) sunt collectionis Lacapenianae, quinta (351) aliunde addita Ἶ).
Secundus est codex
139. Upsaliensis universitatis gr. 28 A et B Ro-557 lambianus, chart. formae quart. sc. XV ἃ Claudio Ro- lambo senatore Suecano &.1657/8 Constantinopoli compa-
1) Centralblatt f. Bibl. III 414.
146 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ratus!) et a. 1693 in bibliothecam universitatis Upsaliensis illatus duobusque voluminibus ligatus. Ecloga fol. 18— 75 voluminis prioris comprehensa et λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστο- λαί inseripta exhibet 156 epistulas e Lacapeniana electas vel potius, cum duae bis exaratae sint, 154 atque inter has ep. 501. 647; comm. ep. 12; 46. 38. 383 glossis interline- aribus scholiisque marginalibus instructas. Usque ad νϑ' tenet ordinem Lacapenianum, tum relinquit raroque recipit. Enumeravi singulas commentatione: De Lib. libris Upsaliens. p.13. Finem autem versus inter ξα΄ et goy' aliunde inserta est ep. 806, quae eadem etiam in Laur. LXX 13 et Mosquensi extat. In fine legitur subscriptio rubricata αὗται ef γρα- φεῖσαι ρνς΄ ἐπιστολαὶ εἰσὶν ἀπὸ τῶν σξὸ ἐπιστολῶν, ἃς ἐξε- λέξατο ὁ λεκαπηνὸς κῦρ γεώργιος καὶ εὑρέϑησαν 3) εἰς τὸ βι- βλίον αὐτοῦ. In volum. II fol. 437* legitur comm. ep. 22 ὅ), quam sequuntur fol. 437'—440 reliquae inscriptae τοῦ με- γάλου βασιλείου καὶ τοῦ λιβανίου ἐπιστολαὶ οἱ ἀμοιβαῖαι κα- λοῦνται (comm. ep. 1—16. 23. 17—21). Quod in fine ul- timae legitur ξήτει ἑτέραν ἐπιστολὴν ὀπίσω πρὸ τῶν δ΄ φύλ- λων, spectat ad comm. ep. 22.
Mea gratia excerpsit Alexandersonus. Quae ego secundum hune de hoc codice rettuli De Lib. libr. Upsal. p. 7, Alb. Mar- tinius 1. 1. repetivit p. 341$sq.
Apographa huius codicis facta sunt iria:
558 140. primum a. 1691 manu Ioannis Palmrotii Upsa- liensis faetum^), quod hodie codice Upsaliensi gr. 64 continetur;
559 141. alterum ab eodem viro docto a. 1726 absolutum, quod hodie codice Upsaliensi gr. 61 continetur, in editio-
1) Sigfr. Lindstam, Georgii Lacapeni epistulae X priores p. LIV sq. Graux et Martin, Archiv. des mss. scient. sér. III tom. 15 (1888) 341.
2) Hoc verbum, quod coniectura assecutus eram, revera legi testatur Lagercrantzius apud Friitzium 876.
3) Haec fugit Alexandersonum, id quod propter Lindstam. p. LIX not.1 moneo.
4) Graux-Martin 357.
$6. DE COLLECT. LACAP. AUCTA 141
nis formam redactum est ita, ut epistulae!) ad eosdem vel cognomines datae sese exciperent;
142. tertium manu Ol. Rhyzelii in usum Erici Benzelii 560 iunioris factum hodieque in bibliotheca gymnasii Lincopien- sis e" Forfattare 16) asservatum continet tantum ep. 1 —89*)
Tertius est codex
143. Parisinus gr. 3002 chart. sc. XV, olim Gasparis 561 Volaterrani Protonotarii Apostolici, deinde Huralti Boi- Sstallerii, denique Regius 2236. 2253. 3280, qui continet fol. 89—91* epistulas inseriptas ἐπιστολαὶ λιβανίου ῥήτωρος (sic) xai σοφιστοῦ e Lacapeniana electas 499. 636. 651. 61 et intermissis 6 epistulis inter Basilium et Libanium com- mercii (cf. infra sub n. 309) et epistula Gregorii Naz. ἡμῖν ἀεὶ xal ἀπὼν fol 104—107" epistulas item e Lacapeniana delibatas 19. 379 et in fine aliunde sumptam ep. 1220, denique fol. 109 comm. ep. 11 et Basilii ep. 115.
Codicem inspexit Boissonadius. Mea causa excerpsit Fr. Kuhn.
Quartus codex est
144. Parisinus gr. 1760?) sc. XV exeunt., qui post Aeschinis, Artaxerxis et Hippocratis aliorumque epistulas inde ἃ fol. 258 continet nonnullas Libanii epistulas inscrip- ias ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ φιλοσόφου, cui manu rubricatoris suprascriptum est σοφιστοῦ, quae sunt £zaigío*) 819. 636. 46. 909 (ἐπιστολὴ τετάρτη δῖ rubr.). 300. Sequuntur fol. 259" — 261" epistulae Michaelis Apostolis et Bessarionis et fol.263 —267" λιβανίου xal βασιλείου ἐπιστολαί; cf. infra sub n.306. In fine legitur post σουλιάρδος: τέλος τῶν ἐπιστολῶν λιβανίου καὶ βασιλείου (rubr.)"). In fol. 272 extat initium novae eclo- gae ix τῶν λιβανίου ἐπιστολῶν: ep. 89. 388. 1145. De fol. 273—215 cf. supra p. 9?). Pretio critico caret. In multis peccavit et in inscriptionibus multa novavit. Examinavi.
1) Mss. Ups.-Linc. 17. Graux-Martin 38657.
2) Mss. Pe Line 17.
8) Char. epistol. p. 9 n. 38.
4) Pariter atque in Marciano append. CCX cod. 9. 5) M. Vogel-Gardthausen 820.
148 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Sed non deest maius in fine incrementum:
562 145. Ambrosianus 4- 49. P. sup. (784 in catal. Mar- tinii οὐ Bassii), Wolfii non, ut Martinius et Bassius p. 879 dixerunt, T 73, sed V. 445, chart. formae sext. dec. sc. XIV exeunt., testibus inscriptionibus olim Io. Donati Ferzriarii, postea I. V. Pinelli, collectioni Lacapenianae inscriptae λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί et, num. α --- σξδ΄ insignitae fol. 1 —162" in eodem folio 162" et 163 subiecit alio quidem atramento, sed eadem manu exaratas 4 epistulas numeris privas. 761, 32, 107, 670 et fol. 164—170" epistulas no- mine auctoris privas 1559—1572 W., quae suni revera Procopianae. Inspexi.
Ex Ambrosiano 4- 49 originem ceperunt duae syllogae: prior, quae supplementum praebet eclogae codicis Vaticani gr. 944 (cf. supra sub n. 62); alteram praebet
146. Ambrosianus D 39 sup.!) sc. XIV exeunt., qui continet fol 14— 134 post eclogam Lacapenianam inscrip- tam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί, in qua q«—Gy' et σε΄ omis- sae sunt et ep. 1570 (i.e. Procopiana) inter 558 et 552 inserta est, ep. 761. 32. 107. 670 easdem, quas Ambros. -- 49. Quibus subiecta est subscriptio τέλος τῶν ἐπιστολῶν.
147. Vaticanus gr. 84?) a. 1425 exaratus continet col- lectionem 110 epistularum, quarum primae 102 e Lacape- niana («—c£o") electae sunt, etiam gó'(ep.736) e £9" repe- tita est, oy' vero (— 1220), ge— o; (— 1236. 35. 685. 620. 66. 725) aliunde sumptae sunt. Bormannus egoque examinavimus.
E Vaticano 84 descriptus videtur, qui prorsus cum eo congruit, codex
148. Laurentianus S. Marci 308?) sc. XV fol. 40— 104". De [0]. 184 et 135 supra p. 86 n. 38 egi. Ex hoc Laurentiano autem descripti sunt duo codices:
149. Matritensis N —130*) sc. XVI fol. 186 — 248,
1) Cf. t. IV 407 n.154. 2) Cf. t. 1415 n. 64. 8) Cf. t. VI 499 n. 246 et eupra p.86 n. 38. 4) Cf. t. 1 428 n. 76 et supra p.86 n. 39.
86. DE COLLECT. LACAP. AUCTA 149
qui eum eo prorsus congruit excepto quod septem illas epi- stulas non post, sed ante collectionem Lacapenianam praebet.
150. Monacensis gr. LI chart. sc. XVI fol. 412—471"), 563 qui cum illo prorsus consentit excepto quod nonnusquam nomina eorum ad quos epistulae scriptae sunt omisit. Quo- minus ex ipso Vaticano 84 derivetur obstat, quod non aeque atque in illo ep. og (— 694) ante, sed post »y (— 651) exa- rata est. Inspexit & me rogatus G. Laubmann.
151. Codex Marcianus gr. 506 chart. formae oct. sc. XV, 564 olim Bessarionis teste inscriptione xz/ju« βησσαρίωνος καρ- δηνάλεως toU τῶν τούσκλων, continet fol. 50— 70 collectionis Lacapenianae inscriptae λεβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ ep. α---ο΄ (ΞΞ οε΄ 301) praetermissis ὅ epistulis εξ, «x, μὲ, um, ξξ, sed quae sequuntur fol. 31— 76 alia manu exaratae 15 epistu- lae 380. 81. 80. 666. 346. 351. 355. 1898. 1236. 575. 1395. 64. 483. 1238. 497, aliunde sumptae sunt. Est Marcia- nus quartus Rostgaardi Wolfiique. Examinavi.
In mediam collectionem Lacapenianam irrepsit auctarium in his codicibus:
Unaim ep. 409 inter reliquas eclogae Lacapenianae valde iruncatae ordineque mutatae exhibet codex
152. Laurentianus LX 28 membr. formae duod. sc. XV 565 fol. 18q. Praecedunt Aeschinis epistulis quavis inscriptione privae, unde Bandinium Catal. t. II 617sq. eas Libanii esse fugit, ep. 851. 857. 136. 167 (ine. ϑαλλης). 175. 247. 409. 700. 1041, succedit fol. 27 ep. 636. De fol. 27 cf. infra sub n. 233.
Tribus epistulis insertis auctam eclogam collectionis Laca- penianae exhibet codex
153. Bodleianus Laudianus 16 sc. XV?), qui continet fol. 176—215 eclogam 92 epistularum rubricatam ἐπιστο- Ael λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ e collectione Lacapeniana ordine hic illic confuso factam, cui aliunde insertae sunt ep. 670
1) Hardt, Catal. codd. gr. bibl. Bav. t. I p. 277sq. 2) Cf. t. 1 846 n. 54.
160 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
et 410 inter 699 et 80 et ep. 956!) inter 957 et 1173. Sin- gulae enumeratae sunt in Coxii Catal. t. 1 499. Ep. 127. 150. 167 sine numeris relictae sunt. Inspexi.
Una ep. 670 in apographum Langbainianum (zy) et ex hoc in Olearianum (814) et Wolfianum trans- sumpta est. Cf. infra sub n. 158—160.
Sex epistulis aliunde insertis auctam collectionem Laca- penianam truncatam exhibet codex
566 154. Musei Britannici Arundelianus gr. 517) chart, formae quart. sc. XV a Thoma Arundelio compa- ratus, postea Regiae Scientiarum Societatis Londi- nensis, cui a. 1667 ab Henrico Howard Duce Norfolciae donatus est teste inscriptione fol.1: Soc. Reg. Lond. ex dono. Henr. Howard Norfolciensis?), fol. 41 et 55 —63. Epistulae «—:' collectionis initiumque sextae uno folio amisso per- ierunt; incipit enim fol. 41 verbis οἵ δὲ τὴν αὐτοῦ ep. 381 (s) (X 310, 16). Sequuntur ep. £ (7 333) —4£' (— 109), sed inter x' (— 754) eamque, quae hanc in collectione se- quitur γαιανῷ (7 780), insertae sunt ep.xc—xs' insignitae: comm. ep. 9*5); 1236. 422. 388. 465. 354, ita ut sequens collectionis Lacapenianae ep.780 non suum numerum (κα), sed alium (xf) gerat idemque valeat de epistulis succeden- tibus. Alia vero manu scripta est media inter Synesii epi- stulas*) ep. 749). Inspexi.
Plures epistulae diversis locis immixtae sunt in eclogam, quam exhibet codex
567 155. Vaticanus gr. 7117) chart. formae oct. sc. XV fol. 137—174. Sub initium quidem ordinem tenuit. In-
1) Perperam Coxius Catal. l.l. exhibet 871.
2) Catal. of manuser. in the Brit. Museum. Part I: The Arun- del manuscripts p. 150.
3) Videtur esse idem codex atque is quem Catalogus libro- rum MSS. et impressorum Biblioth. Norfolcianae olim Arundel- lianae ab Henr. D. Norfolciae regiae societati Londinensi donpa- tae Londini 1681 in Catal. Mss. Angl. et Hibern. t. II n. 3424 sub n. 425: Libanii epistolae quaedam ad Basilium recensuit.
4) Infra sub n. 818. 5) Fritz 356sq.
6) Infra sub n. 240. 7) Infra sub n. 404.
86. DE COLLECT. LACAP. AUCTA 151
scriptio ep. o^ initiumque secundae perierunt. Fol. 137 enim incipit verbis [ἀφοσι]ωσάμενος ἀπηλλάγη ep. B' (— 617 t. X 568,12). Epist. y—4?' hoe sese excipiunt ordine, si nume- ros graecos colleetionis Lacapenianae sequimur et epistulas aliunde immixtas numeris arabicis significamus: γ' (— 499), δ΄, ε΄, ἡ, ἐξ, τη, x0, xe, c, 6, obs, ρξη, oxo, obe, onó, t, oa, λα, 553, oy, 169, cB, 1027, o3, uc, 161, σλβ, ouf, oc, σιδ, 880, 910, ov, ρα, 452, ρπξ, πξ, 372, 307, ριδ, σξβ (— 501), quae cum fol 174 in verba περιϑέντα σοι (X 476, 15sq.) desinit. Inspexi.
Auctarium non succedit, sed antecedit eclogae Laca- penianae in collectione, quam praebet codex
156. Bodleianus Baroccianus gr. 4 chart. formae duod. 665 sc. XIV exeunt., olim Georgii comitis Corinthii teste
» b
inscriptione in calce posita χτῆμα γεωρ xó τοῦ κορινϑίου, fol.1—21*. Ecloga Lacapeniana demum incipit ep. εβ (— 1). Antecedunt rubricatae ἐπιστολαὶ λιβανίου 11 epistulae glos- sis interlinearibus rubricatis instructae 849. 45. 1218. 242. 368. 388. 1220. 736. 1236, 639. 1238. Ep. c8 est 501, sed loco duarum ultimarum epistularum collectionis Laca- penianae 647 et comm. ep.12 extant comm. ep.1 et 2 in- Seriptae βασίλειος λιβανίω σοφιστῆ et và μεγάλω βασιλείω. Hanc autem sequitur Isidori Pelus. ep. II 42, qua con- linetur Libanii ep. 1553. Cf. supra n. 106.119 et infra n. 285 et 405. Inspexi.
Apographa huius codicis sunt faeta duo:
157. prius a. 1629 a Patricio Iunio, quod continetur codice Collegii Trinitatis Cantabrigiensis 1158 (Ga- leanae Collectionis O. 2. 54)!) fol. 23sq., sed caret collec- tionis Lacapenianae ep. ρξα---οξζ΄, o£9 — oc, goy', ροδ΄, ρπδ΄. Inspexi.
158. Alterum eodem fere tempore factum est a Gerardo
1) Of. t. 1 282 n. 31; t. II 156. James, The western manuscr. in the library of Trinity College t. III 174. Cf. infra sub n. 241 et 319.
152 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Langbainio, quod hodie asservatur in Bibliothecae Bodleianae Adversariis Langbainii vol. 20 p. 578 — 616 et vol. 21 p. 617). Inspexi. |
Apographum autem Langbainianum bis transscriptum est: prius ἃ Godofredo Oleario, quod cum Io. Alb. Fabricio - communicatum?) et ab hoc in nonnullis Libanii epistulis in Bibl. Gr. t. VII et VIII edendis usurpatum in bibliotheeam
569 159. universitatis Havniensis transiit ibique Col- lectionis Fabricianae volumen 90 est?) Integrum est excepto quod in ep. ριε΄ (965) primis quinque vocabulis omissis initium a vocabulis ὁ ἀσκληπιὸς fecit.
570 160. Alterum apographum factum est a. 1708 a Wolfio hodieque in bibliothecae urbicae Hamburgensis Col- lectaneis Wolfianis (Collectione variorum opusculorum ex codicibus Bodleianis potissimum descriptorum a Ioh. Christoph. Wolfio p. 437: Ex eodem Codice Langb. descripsi sequentes Libanii epistolas) asservatur*) Ex hoc apographo centuria epistolarum adhuc non editarum selecta ἃ Wolfio Lipsiae 1711 edita est quam secutae sunt com- plures epistulae in Anecdotis graecis sacris et profanis t. II et III Hamburgi a. 1722 et 17238 publicatae.
161. Apographo vero Olearii usus est, H. S. Reimarus, cum a. 1720 exscriberet ,epistolas Libanii quotquot earum ineditae in. Manuscripto latent ad fidem illarum quas possi- det C«. Fabricius manu sc. Goth. Olcarii scriptas, qui eas e codicibus Baroccianis videtur petiisse", ut legitur in eius Ad- versariis (Collectionis Fabricianae bibl. Univ. Hav- niensis vol 142) iuscriptis EIILETOA4I AAIBANIOT pag. 253—387. Non omnes exscripsit, sed lectiones discre- pantes codicis Vossiani in margine adnotavit. Vide supra p. 90 n. 46. Examinavi.
1) Cf. t. 1 230 n. 28. Infra sub n 406.
2) Est codex Bibliothecae I. A. Fabricii (Hamburgi 1741) t. IV p. 204 n.197: Libanii epistulae 314 ex codice Barocciano de- seriptae α B. Godfr. Oleario.
8) Cf. .1281 n.29. Infra sub n. 272.
4) Cf. t. 1 232 n. 80.
8.6. DE COLLECT. LACAP. AUCTA 153
Eaedem 11 epistulae quae in Baroeciano gr. 4 antecedunt eolleetioni Laeapenianae, sed haec iam ep. 711 desinit et nova incipit collectio in codice
102. Vaticano Palatino gr.82, de qua supra p. 114 n. 80 verba feci.
Collectionis Lacapenianae reliquias non solum epistulis tribus inter Basilium et Libanium mutuis insertis, sed etiam Libanianis in fine additis auctas exhibet codex
163. Hierosolymitanus bibliothecae patriarcha- 571 lis S. Sepuleri 405 chart. formae oct. sc. XIV exeunt. à Manuele Caleca exaratus'), qui fol. 93'— 96" continet rubricatas ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ ep. 1153. 1431. 1134. 301. 1195; comm. ep. 18; 511; comm. ep. 10 et 19; 857.1541.28.23. 74. Sed inter comm. ep. 10 et 19 inserta est etiam epistula βασίλειος γρηγορίῳ᾽ ἐπειδή μοι τὴν σιω- mv. Inspexi.
Et antecedunt et succedunt et intermixtae sunt epistulae collectioni Lacapenianae truncatae non solum in Vatic. gr. 944 (supra sub n. 62), sed etiam in ecloga 110 epistularum, quam praebet
164. Vaticanus gr. 1376 bomb. formae oct. sc. XV miscell?) fol, 133 —188 inscriptam ἐκ τῶν λιβανίου ἐπιστο- λῶν. Sunt: 1401. 51. 368. 872. 348. 390. 758. 35. 320. 441. 792. 1004. 748. 331. 333. 535.1223. 949. 356. 1051. 382. 339. 352. 25. 799. 1059. 515. 650. 756. 393. 907. 1155. 945. 1016. 357. 98. 336. 1229. 383. 236. 1160. 66. 562. 224 651. 195. 1434. 528. 281. 173. 286. 277. 300. 192. 123. 716. 969. 552. 754. 89. 1064. 1026. 666, 911. 226. 1218. 835. 375. 808. 316. 319. 255. 735. 713. 214. 191. 741. 21. 256. 369. 374. 362. 1063. 581. 1. 499. 325. 696. 327. 1041. 578. 636. 391. 19. 197. 93. 42. 422. 803. 841. 175. 571. 1261. 386. 405, 660. Intermixtae sunt
1) Papadopuli Catal. t. I 408. M, Vogel-Gardthausen 277. 2) Cf. t. IV 413 n. 157.
154 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
inter 792 et 1004 Iuliani ep. 34 Hertl.!), inter 552 et 754 inscriptione priva Iuliani ep. 4 Hertl. Examinavi.
Proximum est genus eorum codicum, qui eclogam quidem ordine soluto e Lacapeniana delibatam, sed simul eom- pluribus epistulis aliunde insertis modo hie modo illie auc- tam exhibent. Qui ne ad fontem ipsum, e quo Laeapeniana fluxit, referantur, obstat, quod neque in epistulis insertis neque in locis, quibus insertae reperiuntur, ulla apparet consensio.
E quibus primo loco commemoro collectionem, quae or- dinem quidem Lacapenianae plane solutum, sed incrementum paucarum epistularum exhibet. Quae est prior duarum col- lectionum, quas continet codex
165. Rysiensis 70 sc. XVI?). Ac prior quidem collectio inscripta λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί fol. 117—065" compre- hensa has continet epistulas, e quibus quae a Lacapeniana absunt litteris cursivis insignivi: 1195. 1041. 65. 109. 5165. 125. 388. 639. 1155. 167. 515. 122. 956. 923. 327. 892. 237. 253. 851. 499. 332. 1880. 137. 1154. 351. 355. 571. 33. 352. 331. 333. 89. 175. 314. 184. 221. 197. 299. 123. 509. 901. 301. 195. 666. 311. 819. 163. 390. 528. 763. 182. 1197. 1218. 1257. 693. 226. 298. 754. 1185. 1414. 48. 49. 358. 285. 1411. 1508. 1259, cui succedit fol. 49" Iuliani ep. 15 Hertl. 636. 637. 256. 942. 696. 386. 838 1260. 1483. 114. 578. 1184, cui succedit perperam inseripta βασίλειος λιβανίῳ 5017). 369. 802. Altera vero collectio et ipsa inscripta λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί fol.66—180" com- prehensa exhibet epistulas collectionis Laceapenianae praeter- missis iis, quae iam in priore collectione locum invenerant. Duae ultimae sunt 435 et 6475). Fol. 180" sequitur λιβα- viov περι φιλων (— t.I 885). Glossae interlineares rubri- catae sunt. Ad vocem ἥάρκος ep.819 (X 741,7) scholium
1) Eadem etiam in Laur. XXXII 37, sed alio loco inserta est. Supra sub n. 94.
2) Cf. t. VIII 13 n. 281. 8) Infra sub n. 408.
8.6. DE COLLECT. LACAP. MUTILATA 155
adscriptum est (cf. ed. Wolf. p. 350 not. 19). Excerpsi &. 1896.
Paulo maior est numerus epistularum insertus in sylloga, quam exhibent codices Athous et Cremonensis.
166. Athous Iberon 193!) sc. XIV/XV continet fol. 74 —101 centuriam epistularum rubricatam λεβανίου σοφιστοῦ καὶ κοιαίστορος ἐπιστολαί: 331. 386. 348. 81. 435. 369. 74. 617. 797. 109. 802. 796. 763. 819. 957. 1220. 1395. 509. 46. 19. 59. 300. 621. 828. 1035. 1184. 1365. 1398. 1080. 1081. 1010. 1006. 965. 945. 810. 736. 651. 352. 98. 1342. 1350. 49. 578. 80. 465. 182. 923. 314. 808. 163. 1149. 226. 780. 69. 390. 405. 1431. 1458. 735. 732. 1266. 1518. 561. 1424. 1487. 1473. 842. 1177. 1147. 535. 964. 143. 245. 256. 333. 1202. 1158. 476. 442. 282. 388. 26. 1155. 325. 529. 362?). 515. 32. 1506. 746. 393. 741. 105. 411. 650. 1361. 1414. 636. Post hanc imperfectam duo, non quattuor, ut t. II p. 228 dixi, folia excisa sunt. Vestigia ordinis eclogae Lacapenianae agnoscuntur in ep.z«—^y', quae in illa sunt gxe—ox£', et in 4 —2£', quae in illa sunt o —eX.
Mea gratia examinaverunt Manuel Gedeon a. 1879 et Spyr. Lambros a. 1884.
Cum hoc codice prorsus consentit
167. Cremonensis 12228?) (— Crem) sc. XV fol. 127 —185". Neque dubitari posset, quin ex Iberico descriptus Sit, nisi deteriores lectiones quaedam a Gedeone exscriptae, velut προειδότα pro πρὸς εἰδότα ep. A8 (—1010 t.X1139,12), ἄδολον pro ἄδηλον ep. λς΄ (— 810 t. X 731,6), ἀλλ᾽ ἕν pro ἀλλὰ μὲν ep. ξς΄ (— 1487 t. XI 515,16) obstarent. Accedit, quod epistula ultima in Iberico mutila in hoe integra est, denique quod monodia in Iulianum in hoc extat (fol. 240), ab illo abest. Communis igitur utriusque fons statuendus est. In universum librarius in munere suo obeundo paulo
1) Cf. t. II 227 n. 122. 2) Inter hanc et sequentem extat luliani ep. 8 Hertl. yeso yío ὑπάτῳ inscripta.
3) Cf. t. II p. 186 n. 100 οὐ p. 227.
156 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
neglegentius versatus est. Plurimae lectiones ep.1365, cuius cwn Iberico praeter V unicus testis est, ubi ab hoc disce- duat, corruptelae sunt, una vero ἐξενεχϑήτω pro ἐνεχϑήτω (XI 413,11) genuina est. Qua re demonstratur epistulam non e V, sed e codice ab hoc non suspenso manasse. In margine hic illic correctus est. Examinavi et in ep. 1365, euius apographum Aemidius Martini misit, adhibui.
Paene par est numerus epistularum insertarum in col- lectione pluribus codicibus servata, quorum signifer
168. Bodleianus Baroccianus gr. 9!) sc. XV post πίνακα manu recentiore scriptum (fol 1—6) et indicem characterum epistolicorum (fol. 7" — supra p. 28, 4—17) et indicem mensium Atheniensium (fol. 8" μῆνες ἀϑηναίων ἀρχόμενοι ἀπὸ τοῦ ἰαννουαρ.) continet fol. 9—124" collec- tionem 161 epistularum inscriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου βῥή- [τορος]. Plenior fuit fons quam collectio Lacapeniana, ut epistulae satis multae hic illic conspicuae in indice qui se- quitur litteris cursivis insignitae demonstrant, quae in illa desunt, ordoque hic illic paululum mutatus. Sunt 617. 197. 1058. 693. 699. 700. 746. 797. 969. 838. 845. 901. 892. 127. 136. 131. 150. 210. 239. 245. 248. 255. 299. 1330. 1257. 323. 947. 956. 957. 1231. 1233. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1153. 1173. 1168. 1170. 1195. 1203. 972. 1016. 1048. 1080. 1081. 1010. 1006. 1004. 995. 963. 907. 84. 810. 804. 796. 756. 736. 735. 732. 731. 659. 650. 511. 558. 503. 528. 368. 283. 65. 80. 333. 19. 358. 636. 386. 211. 221. 222. 12. 223. 216. comm. ep. 11; 224. 22. 23. 317. 1189. 1266. 1261. 199. 481. 493. 1184. 1159. 1260. 1351. 1441. 1443. 1440. 872. 711. 923. 1039. 511. 1. 851. 109. 121. 143. 137. 173. 182. 192. 247. 298. 301. 1340, 1288. 1232. 1147. 964. 945. 911. 909. 809. 802. 763. 694. 663. 639. 561. 1110. 578. 442. 1130. 1185. 1259. 1397. 1408. 1419. 1438. 1483. 819. 300. 113. 696. 141. 1473. 274. 128. 97. 98. 86. 38. 509. 522. 523 quae cum antecedente nullo spatio intercedente cohaeret. 526.
1) Char. epistol. p. 17 n. 40.
$6. DE COLLECT. LACAP. MUTILATA 151
552. 553. Fontem e quo fluxit iam manum interpolatricem expertum esse docet embolimon ei cum Paris. 2075 (vid. supra p. 131 n. 102) in ep. 300 (X 282,1) commune. Examinavi.
Auetor fontem non semel in suum usum convertit, sed identidem secundum genera epistularum delibans. Inde fac- tum est, ut epistulae, quas exulare iussit Lacapenus, hic diversis compareant locis. Sunt epistulae numeris cursivis insignitae omnes exceptis 333 et 552. In describendo li- brarius parum diligenter versatus est neque quicquam co- dici pretii critici est.
Transsumptae sunt epistulae, quae deerant in Barocciano 4, in apographum Langbainianum sub numeris 268—285 atque hinc in Olearianum et Wolfianum; cf. supra sub num. 158—160. Examinavi.
Cum Barocciano 9 fere omnino congruit, ut ex eo descriptus esse videatur,
169. Aurelianensis 3 (— Aur) chart. formae quart. 572 sc. XV exeunt. vel XVI ineunt., qui olim fuit Guil Prou- Steau teste inscriptione fol 2: hic liber fuit Guil. Prousteau antecess. awrel. munc est usus studios. omnium fol. 2—93. Ab illo ne in minimis quidem rebus recedit excepto quod post comm. ep. 11 etiam alias epistulas inter Basilium et Libanium mutuas exhibet et quod in ep. 552 antepaenul- tima verbis μὲ νικᾷ καὶ và ὄντα (X 517,12) desinit, ulti- mam (553) omnino praetermittit. Sequuntur carmina Gre- gorii Naz, denique epistulae mutuae (c£. infra sub n. 414).
Meum in usum examinavit codicem Parisios missum a. 1876 Carolus Graux.
Ad idem exemplar atque Barocc. 9 et Aurelian. 3 redit ecloga pluribus codicibus servata, e quibus primo loco no- minandus est
170. Vaticanus gr. 953 sc. XV!). Ecloga fol. 34—70 continetur inscriptione priva. Sunt ep. 617. 197. 1058, sed iam in ep. 636 desinit. Inspexi.
Ex eodem quo Vaticanus gr. 953 exemplari derivatus est
1) Cf. t. VIII 331 n. 288.
158 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
5;3 171. Golianus apparatus Rostgaardiani bibliothecae Regiae Havniensis voluminis 5 codex 3 a Friderico Rost- gaardo ex auctione librorum Iacobi Golii emptus chart. for- mae quart. sc. XVI tegumento privus. Continet epistulas 40: 617. 197. 1058. 693. 699. 700. 746. 969. 697. 838. 845. 892. 901. 131. 127. 136. 150. 210. 239. 245. 248. 255. 299. 1330. 1257. 328. 947. 552. 1231. 957. 1233. 1228. 1202. 1171. 1158. 1134. 1153. 1173. 1168. 1170 quae omnes quidem etiam in Vaticano 953 extant, sed quomi- nus codicem ex hoc excerptum esse statuas, obstat inscrip- tio ab illo aliena. Instructus est glossis interlinearibus et scholiis marginalibus pretio carentibus.
Usus est codice Wolfius. Inspexi.
Ex eodem quo Vatie. 953 exemplari fluxit etiam collec- tio, quam praebet
172. Vaticanus gr. 942?) sc. XVI fol. 1—29" inscripta λιβανίου σοφιστοῦ καὶ κοιαίστορος ἐπιστολαί. Nam prius etsi non omnes epistulas recepit — primae sunt ep. 617. 1058. 693 —, tamen ordinem secuta est, sub finem vero vestigia eius relinquit, quin etiam fol. 28" ante ep. 515 unam, quae ab illo deest (512), aliunde inseruit. Inspexi.
Item ex eodem quo Vatic. 953 fonte fluxit ecloga 9 epi- stularum, quam post Basilii et Libanii mutuas (ef. infra sub n. 369) praebet codex
574 173. Taurinensis universitatis B. V 33 (b Π 33) (179 in catal. Pasini)?) chart. formae oct. sc. XV, sed ordo epistularum valde confusus est, Sunt enim collectionis Laca- penianae ep. f, o&f, 1£, νας c, &, ἡ (— 617. 98. 1041. 167. 331. 33. 352). Hae quidem fol 10" desinunt. Sequuntur fol. 10" epistulae duae Basilii, fol. 12) epistulae Gregorii iterumque (fol. 15") Basilii Duae vero (1006 ἀνεπίγραφος — ριβ Lac. et 221 — νϑ Lac.) cuius essent Fritzium 1.1. 71 (375) fugit. Fol. 35 demum Synesianis epistulis succedunt. Inspexi.
1) Char. epistol. p. 19 n. 48.
2) Superstitem eum esse, sed damnum cepisse incendio testa- ᾿ tur Gaetano de Sanctis, Riv. di filol. class. 419 n.195.
8.6. DE ULTIMIS COLL. LACAP. FATIS 159
Ex eodem exemplari fluxit etiam ecloga decem epistu- larum, quam exhibet codex
174. Hierosolymitanus S. Sepulcri bibliothecae pa- triarchalis 79!) sc. XV fol. 194—201. Insceriptione et nu- meris et praeter tres primas nominibus eorum ad quos epi- stulae datae sunt caret. Sunt ep. 617. 197. 1058. 693. 699. 700. 746. 969. 697. 838 quae cum fol. 201" in verba λη- ροῦσι᾽ καὶ ὡς (X 756,11) desinit. Inspexi.
Denique huc referendi sunt duo codices, qui duas tantum primas epistulas huius eclogae exhibent:
175. Bodleianus Baroccianus gr. 51 chart. formae 575 quart. sc. XV, qui ultimis fol. 64— 66 praebet epistulas in- seriptas ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ ῥήτορος 617 et 197,
et cum hoc omnino concinens easdem exhibet codex
176. Musei Britannici Harleianus 6301 chart. for- 556 mae quart. sc. XVI, olim teste inscriptione fol. 1 Collegii Agenensis Societatis Iesu, fol. 4 et 5.
Utrumque inspexi.
Reliqui codices unam alteramve epistulam continentes, quae et ipsa in ecloga Lacapeniana reperitur, infra 8 10, qua de codicibus solitariis agitur, enumerabuntur.
Par est numerus epistularum insertarum epistulis collec- tionis ipsius in ecloga quam praebet codex
177. Musei Britannici Harleianus 5663 chart. for- 577 ma&e oct. sc. XVI [0]. 1— 6 inscriptam λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Sunt 499. 515. 512 (&vemíygagog) 395. 764 (ἀνεπίγραφος). 736. 992. 866 (ultimae duae anepigraphae). Inspexi. . Denique epistulae insertae numero epistulas collectionis
ipsius, quae remanserunt, vel superant in ecloga, quam praebet
178. Marcianus gr. 505 chart. formae oct. mai. sc. XV, 578 olim Bessarionis teste inscriptione fol.1 βησσαρίωνος x«g- δηνάλεως τῆς νικαίας fol 2— 10". Inscripta est ἐπιστολαὶ
1) Cf. t. V 451 n. 233.
160 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
λιβανίου σοφιστοῦ καὶ δήτορος. Epistulae rubricatae α---λ' sunt: 1. 1041. 711. 818. 1033. 936. 24. 804. 953. 131. 880. 1035. 830. 1288. 601; comm. ep. 15; 136; comm. ep. 7; 442. 1228. 1052. 388. 1173. 487. 384. 489. 89. 1039. 1419. 1064. Epistulae collect. Lacap. litteris cur- sivis insignitae sunt. Ultima desinit fol. 10", cuius pleraque pars vacua relicta est. Ecloga e qua fluxit aliquid quidem necessitudinis habuit cum Lacapeniana, in qua ep. s£' et wx conveniunt cum huius epistulis β΄ et γ΄, sed hac multo am- plior fuit. Est codex 13 armarii V apud Rostgaardum, qui pauca ex eo enotavit, Marcianus tertius apud Wolfium. Inspexi.
Sed nondum codices familiae b relinquere possumus. Super- est enim genus codicum mixtorum e diversis huius fami-
liae propaginibus.
$ 4. De codicibus recensionis e diversis syllogae ὃ propaginibus mixtae.
Àc prius quidem proferendum est genus codicum, qui re- censionem praebent mixtam e V et codice m, qui ad pro- paginem e redit.
Talis fuit codex, e quo manaverunt Dresdensis et Casa- natensis.
579 179. Dresdensis D 9 (— D) chart. formae folii, olim Bononiensis teste inscriptione folii praefixi: Studio Clar. Viri Gabrielis Brunelli Bononia accepit et bibliothecae Regiae ánseruit Henr. Ionathan Clodius. 1758, sc. XV & Michaele Apostole pulchre exaratus teste inscriptione fol. 64" μιχαῆλος ἀποστολίδης βυζάντιος. μετὰ τὴν τοῦ βυζαντίου τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἅλωσιν, καὶ τὰσδε τὰς ἐπιστολὰς λιβανίου τοῦ σοφι- στοῦ, πενία συξῶν ἐσχάτη, ἐξέγραψεν ), continet fol. 1—64 eclogam σνε΄ epistularum rubricatam Aifevíov σοφιστοῦ καὶ κυέστορος ἐπιστολαί, quarum est prima ep. 1, secunda 80, ultima 81. Media inter eas numero ox signata reperitur ἀρισταινέτω ὃ δὲ καρνᾶς ἔτι μέλλει, quae ex eius gemello co-
1) Fr. Zamb. 81.
/
$7. DE RECENSIONE E V ET m MIXTA 161
dice Casanatensi a Wolfio sub n.1558 exhibita revera est Synesii ep. 6 Herch. Omnium epistularum initia enumeravi Fr. Zamb. 90sq. Contuli codicem a. 1872 et 1915.
Ex eodem exemplo descriptus est codex
180. Casanatensis 197 sc. XV!) fol. 41—127, olim eardinalis Hieronymi Casanatae. Cum Dresdensi ita concinit, ut neuter ex altero descriptus dici possit. Solum inde, quod in codice Dresdensi ep. 382 bis exarata est (λδ΄ et λς΄ ubi librarius in margine rubricavit: δὶς ἐγράφη), eve- nit, ut numerus epistularum in Dresdensi (cve) uno maior sit quam in Casanatensi (6v).
Examinavi et de eo. Fr. Zamb. 89sq. rettuli. In pluri- mis lectionibus cum genuinis tum spuriis imprimisque omis- sionibus uterque codex cum V facit atque ita quidem, ut in nonnullis epistulis velut 391. 606. 506. 604. 618. 673. 693 non cum V!, sed cum V* consentiat: ex V igitur de- scriptus est, postquam ille manum quartam correctricem ex- pertus est. Sed haud parvus est etiam numerus lectionum earum, in quibus ab hoc discrepat et cum codicibus propagi- nis S Moi W Cy Lac facit. Sed ne in miscendis quidem utrius- que codicis lectionibus acquievit, sed ipse novavit: ex. gr. ep.167 (X 158,3) ἐπήλασεν, quod cum Va Vo praebent S Wr Vind, mutavit in ἠπείλησεν potissimumque in nominibus propriis alterandis a temeritate non abhorruit velut in λεον- τίῳ ep. 93 (X 96, 3), κέλσῳ ep. 323 (X 302, 9), οὐρβανῷ ep. 556 (X 521,2). Quamquam igitur paucissima solus recte servavit, tamen ut unicus testis recensionis mix- tae in apparatum recipiendus erat. Sed in alterutro codice acquiescere consentaneum erat: elegi codicem JD.
180a. Codicem horum gemellum Francisco Zambicario in epistulis latine vertendis ad manum fuisse, sed simvl hunc in munere suo obeundo ita versatum esse, ut eius lectionum in apparatu iam nulla ratio habenda sit, exposui in libro Fr. Zamb. 86 sq.
1) Cf. t. 1420 n. 68. Quod Bancalarius, Stud. ital. di filol. class. t. 11 167 sc. XVI eum tribuit, probare non possum.
162 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Sed inter codices mixtos etiam referendus est
$80 181. Panormitanus bibliothecae nationalis IID 9; antea Lyoei II C 18, olim collegii societatis Iesu Panor- mitani maximi teste inscriptione fol. 17: Del Collegio di Palermo, chart. formae oct. (212 »« 146 mm.) sc. XV inscriptus ἐπιστολαὶ φιλοσώφων (sic) Qui syllogam .134 epistularum fol. 1— 80 praebet, quarum prima est ep. 397, ultima 511. Nomina eorum ad quos epistulae datae sunt aeque atque lit- terae epistularum initiales manu altera, sed coaeva addita sunt. Numero 134 inclusae sunt duae ep. 88 et 89, quae fol. 59" et, 60" leguntur: Οἶσϑα βασιλεῦ τὸν ἐξ ἀγκῶνος et Οὐχ ὡς ἀπορροῦντι πέμπομέν σοι, quibus in margine manu illa secunda adscriptum est δρημητρίου (sic) κυδώνη ἐπιστο- λαί, quae sunt Demetrii Cydonii, unde fluxit inscriptio co- dicis recens: Epistolae Philosophorum pestea aucta verbis: sive Libanii οἱ Demetrii Cydonae duae p. 59 — absunt ab editione Boissonadii Aneed. Nov., sed sunt in indice Iosephi lorio, Stud. ital. IV p. 280 n. 102 et p. 285 n. 298 — et epistulae (92) sequenti fol. 61 manu secunda adscriptum est τοῦ Affavíov' δημητρίω τῶ ἀρισταινέτου ἀδελφῶ. Hic illie codicem classis V Va Vo fontem fuisse vel ordo epistularum ostendit, ut sub initium se exeipiunt ep. 119, 122. 125. 132, sub finem ep. 211. 212. 214. 215. 216. 221. 227. 229. 235. 237. 288. 240. 244. 252. 256. Sed alibi cum codicibus familiae W Lac facit, quibuscum etiam finem ep. 972 omi- sit. Codex pretio critico caret.
Examinavi a. 1869; postea inspexit Fr. Ruehl (Philol, Nov. ser. 1586); descripsit Aemid Martini, Catal. di Manoscr. Greci esistente nelle biblioteche Italiane I p. 77, qui nomina eorum ad quos epistulae datae sunt et epistularum numeros secundum edit. Wolf. indicavit.
$ 8. De eclogis epistularum ex archetypo ὦ profeetis.
Sed extant etiam eclogae, quae non ut omnes quos ad- huc recensuimus codices a b profectae sunt, sed ad arche- iypum a redire censendae sunt. Quarum commune est, quod
8.8. DE ECLOGIS EPIST. EX a PROFECTIS 168
non $0lum in ordine corporis vestigia, sed etiam solae sive epistulas integras sive lectiones genuinas servaverunt. Sed paucas continent epistulas communes, αὖ 636, 909 in Athoo et Berolinensi extant, neque artae inter se cognationis vin- eulum exhibent, unde consequitur sua singulos codices via ex à profectos esse.
E quibus primo loco nominandus est codex, qui solus unam epistulam (18) servavit,
182. Bodleianus Baroccianus gr. 50 (— Ba) membr. 581 formae quart sc. XI, qui fol. 369" et 370 continet 6 epistu- las inscriptione privas 1—4. 18 (quam hoe codice unico servatam publici iuris feci Ann. Fleckeis. 1876, 494). 620, sed haec iam cum fol.370" desinit in verba ἀφέημε τὸ λοι- πὸν (X 571, 2sq.). Primae quattuor epistulae corporis or- dinem referunt, sed etiam epistula quinta et lectiones ipsae, etsi librarius neglegentissime officio suo functus est, codicem non e b, sed ex a manasse probant ita, ut valde dolendum sit, quod maior pars codicis periit. Contuli.
Bis descriptus est: prius ab Isaaco Vossio, euius apo- graphum continetur
188. codice Leidensi Vossiano Miscellaneo XIX 4 fol. 2411), qui eas ut Anonymi quidem epistulas descripsit, sed in margine adnotavit: Sunt Libanii. Postremae duae in msto [i.e. Vossiano 77] desiderantur, id quod de sexta (ep. 620) parum recte se habet. Inspexi.
184. Alterum apographum factum est a Godofr. Ole- ario, quod hodie est in Havniensis bibliothecae uni- versitatis Collectione Fabriciana vol 90 num. 812 ἦν,
184a. e quo denuo ab H. S. Reimaro 8. 1720 descriptus est codex, qui hodie in eadem collectione est 142 p.386?) Sed vel sic ep. 18 fugit Wolfium et a Blochio demum in Muenteri Miscellaneorum Hafniensium tom.I fasc.II 8 (Hav-
1) Cf. t. II p. 52 n. 87 et p. 227. 2) Cf. supra p. 152 n. 159 et t. 1231 n.29. Fabric. bibl, gr. IV p.204 n. 197.
8) Supra p. 90 n.46 et p. 152 n. 161.
164 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
niae 1818) p. 151 e duobus apographis Collectionis Fabri- cianae publicata est.
Secundo loco nominanda est ecloga epistularum Libanii, quam inter reliquos epistolographos praebet codex
185. Ambrosianus B 4 sup. (— A)!) se. X, qui exhibet fol. 107* Iuliani ep. 76 Hertl., 110* eiusdem ep. 3 Hertl., 1 10" Libanii ad hanc responsoriam (— 760), Iulian. ep. 14 Hertl. aliasque Iuliani epistulas?), denique fol. 117" Libanii ep.100, 120. 131. 133. 259. 284. 303. 304. 306. 313. 323. 608— 610. 28.39.611— 614. Huic fol. 121 succedunt ἐκ zo (sic) et- λιανοῦ ἀγροικικῶν ἐπιστολῶν aliaeque aliorum epistulae. Ordo epistularum eum V Va Vo fere conspirans dispicitur. Codi- cem vero non ex his codicibus, sed ex a fluxisse demonstra- tur eum lectionibus aliis (ut ep. 120. 131) tum verbis ep. 133 δι᾿ αὐτὸ τοῦτο ὅτι ῥᾷστον (X 133,11) in illis omissis. Igno- tus mansit Rostgaardo Wolfioque. Contuli a. 1895.
Tertius huius generis codex est
186. Athous Laurae $2123 (— Ath)?) se. XIII, qui post Libanii et Choricii orationes declamationesque (fol. 1 — 203), epistulas Phalaridis, Apollonii Tyanei, Bruti (fol. 204), Synesii epistulas et orationes (fol. 224) continet fol 272r — 328 Libanii epistulas inscriptas λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ ἐπιστολαί. Condicio hodierna huius codicis mala est. Nam foliorum non solum ordo turbatus, sed etiam complura de- irimenta facta sunt. Non minus 35 folia in fine codicis ex- cisa esse Alexander Lauriotes bibliothecarius et Manuel Gedeon, qui codicem mea causa inspexerunt, testantur. Sed etiam inter folia servata hodie complura absunt. Prima epistula est 1131. Sequuntur ordine fere eodem atque epi- stulae libri IV Vaticani 83 inde a ιη΄: 1132 —1134 1136— 1138. 1141. 1142. 1145— 1147, sed haec fol. 272" desi- nit in verba (XI 241, 5) ἠνώχλουν πεισϑεὶς. Fol. 273 vero incipit verbis εἰ δὲ ἀμελήσας Synesii ep. 57 p. 669, 24 ed. Herch. Atque huic in eo lem folio succedit eiusdem εἰς τὸν αὐτο-
1) Char. epistol. p. 11 n. 25. 2) Martinii et Bassii Catal. p. 93. 3) Cf. t. 1323 n. 37. De fol. 62 cf. infra n. 227.
8 8, DE ECLOGIS EPIST. EX a PROFECTIS 165
κράτορα ἀρκάδιον περὶ βασιλείας oratio, quae fol. 281" desinit. Post fol. 272" igitur periit unum folium, quo teste Vaticano gr. 1328 ex eodem exemplo derivato praeter finem ep. 1147 continebantur ep. 1148— 1153 et initium ep. 1157, quaesunt in Vaticani 83 libri IV ep. λε--μδ΄. Hoc excipit fol. 304, quo finis huius epistulae inde a verbis ὑμᾶς ἐν ταῖς ψυχαῖς (XI 248, 16) continetur. Cui fol. 304—307" similiter atque in Vatie. 1323 succedunt epistulae, quae ordine conspirant eum libri IV ep. ue—Gó' Vaticani 83: 1158. 1160. 1163. 1164. 1185. 1187—1190. 1192—1202. 1205—1207. Ultimae epistulae nihil extat nisi nomen eius ad quem data est; textu eius incipit fol. 314, in quo succedunt ep. 1208—1211. Ultima cum fol. 314" desinit in verba ὅστις δὲ (XI 293, 6). Reliqua pars huius epistulae aliaeque, quae in Vatic. libro IV ep. q9—9:«' (— 1224) sunt, eum foliis duobus perierunt. Finis vero ep. 1224 inde a βοήϑησον δή μοι (XI 308, 20) initio fol. 282" legitur, quod Synesii ora- tionem excipit. Succedunt eodem folio epistulae, quae con- veniunt eum Vatic. 93 libri IV ep. o/—0x«': 1225— 1227. 1230. 1231. 1233. 1234, sed haec fol. 282" desinit verbis σῆς ἀρχῆς χρόνον (XI 316,8). Reliqua pars huius epistu- lae et epistulae quae concinunt eum oxf-— oxc' libri IV Va- tie. 88: 1235— 1239, in fol. 327 paenultimo occurrunt. Eodem folio sequitur ep. 615 usque ad verba τὴν παρϑένον (X 567, 2), verbis vero haec excipientibus incipit fol. 2837. Epistulae autem hanc sequentes fol. 2837—288": 617. 618. 620. 624—626. 628. 632. 633. 635. 634. 636. 637. 639. 644. 646—653. 655. 656. 658. 660. 661. 663—665 or- dine non eum V, sed cum Va Vo (lib. VII «—v«^) congru- unt. Nam ep. 647 a V abest. Postquam autem ep. 665 cum fol. 2&8" finita est, ep. 666 incipit a fol. 296* atque hanc fol. 296—303" excipiunt ep. 667— 672. 167. 673. 674. 682. 681. 685. 688. 687. 689. 690. 693—696. 699. 701. 704. 705. 710—712. 715—717. 719. 720. 724—726. 728. 730—734, quae ordine cum V Va Vo concinunt ex- cepto quod 167 inter 672 et 673 extat. Fol. 303" desinit verbis uo: παιδαγωγῶν (X 660, 6 sq.), quae excipiuntur ver-
166 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
bis ἔτι καὶ νῦν fol. 319". Fol. 319'—326 extant ep. 7135— 189. 742. 7483. 740. 741. 744—750. 752—154. 160. 756. 7157. 759. 761—771. 776. 211. 777. 118. 180. 782—184, quae iterum ordine cum V Va Vo concinunt ex- cepto quod 211 inter 776 et 777 inserta est. Ultima cum fol. 326 desinit in verba τοῦ δικαίου xoi (X 707, 3), quae excipiuntur initio fol 313, quo praeter hane continentur ep. 785. 786. 788—791. Epistulae 792 nihil nisi nomen eius ad quem data est legitur. Textus huius epistulae incipit fol. 289. Fol. 289—295" praeter ep. 792 continentur ep. 197. 799. 793. 794. 796. 798. 800. 806. 809. 802—805. 807. 808. 810. 811. 813—820. 824. 827.829. 828. 830— 832. 834. 835, sed ultima desinit cum fol. 295" in verba διὸ xol (X 754, 5). Post hoc unum folium periit, quo aeque atque in Vat. 1323 epistulae ex 836—849 selectae contine- bantur. Huic successit fol. 309, quod continet ep. 850. 851. 853—855 et initium ep. 857 usque ad δίογνητος (XI 14, 15). Quae excipit fol. 808 atque huic succeduut ep. 858— 862 et, 864 usque ad γενησόμενον ἦ cov (XI 21,6). Verbis vero, quae huie succedunt, καὶ πεπονηκότος incipit fol. 311, quod praeterea cum fol. 310 exhibet ep. 865—875 et, 880, sed haec desinit eum fol. 310 verbis τῶ κυνηγίω (XI 35,14). Post fol 310 tria folia perierunt, quibus aeque atque in Vatie. 1323 continebantur epistulae electae e 881—903. Nam ep. 901—909 in fol. 328 ultimo extant, sed haec de- sinit verbis ταύτης τῆς ἐπικουρίας (XI 57, 21) et verbis, quae sequuntur, incipit fol. 315, quod praeterea continet ep. 910—916, ut fol. 316—318 ep. 917. 919. 921—939. Sed ultima cum fol. 318 desinit verbis Oz: πρισκιανὸς (XI 80, 1), quae excipiuntur fol. 312 verbis ἐκεῖνος ἔδεισε. Suc- cedunt in eodem folio ep. 940—945. 948. 949, sed ultima desinit verbis διότι πλεῖστον (ΧΙ 88, 10). Hae quoque ordine non cum V, in quo ep. 949 alium locum habet, sed cum Va Vo consentiunt. Post fol. 812 complura folia perierunt, quibus aeque atque in Vatic. 1323 epistulae e 949—980 electae continebantur.
Codicem vero neque e V neque Va Vo pendere, sed ad a
8 8, DE ECLOGIS EPIST. EX a PROFECTIS 161
redire in propatulo est. Verba ep. 655 7)—&yóvvov (X 598,2) cum Mo, verba ep. 859 καὶ τὸ--τιμὴ (XI 16, 19 sq.) et ep. 865 ποιεῖς (XI 22, 10) solus servavit.
Postquam per Gedeonem, qui initia epistularum mecum communicavit, primum notitiam codicis nactus sum, Alfre- dus Giesecke ectypa photographica foliorum per H. Jant- schium facienda curare mihi permisit, sed de numero folio- rum à Gedeone et Alexandro Lauriote parum accurate edoc- ius illius operam in fol 323" desinere volui, ita ut 5 foli- orum ectypa desint et locos horum foliorum transponendorum coniecturis tantum assequi potuerim.
Condieionis pristinae codicis tres testes idonei extant co- dices Vatic. gr. 64 et 1323 et Chalcenus Θεοτόκου 157 vel ex eo ipso vel ex eius fonte derivati.
187. Vaticanus gr. 64 miscell, diversis manibus a. 1269/70!) exaratus continet fol 73— 84 eclogam πη epi- stularum manu rubricatoris inscriptam λιβανίου ἐπιστολαί et satis neglegenter descriptam. Praebet primum ep. 636— 734 (ξαΎ ex Athoo electas omissis ep. 637. 639; deinde ep. 1233—1239 (58—51^), tum ep. 615—634 (£8—09^) omissa ep. 625, denique ep. 1201. 1202. 1205—1210. 1225 (»— πη΄). Ep.of'(— 633) pars prior cum fol. 82 desinit ver- bis ἐν iMo (X 581, 12); fol. 83" continet τοῦ χαρτοφύλα- «og βουλγαρίας ἰωάννου τοῦ πεδιασίμου ep. α--ε΄ et post has demum finem ep. 633 inde a λαμπρῶν. Codex ubi ab Athoo diserepat, vitia praebet, ut κασσιανὸς pro βασσιανὸς ep. οδ΄ (— 626), δ᾽ pro óv', αὐτῷ μάλιστ᾽ àv pro μάλιστ᾽ ἂν αὐτῷ, ὁ δέ φησιν pro ὃ δ᾽ ἔφησεν, ποιήμην pro ποιοέμην, πρὸς pro τὴν, δὴ καὶ inser. ante δυνήσεσϑαι ep. οε΄ (— 628). Ab appa- ratu igitur critico removendus est. Examinavi.
Non tota, sed plurimam partem ad Athoum, etsi non recta via, redit ecloga σοϑ'΄ epistularum, quam praebet codex
188. Vaticanus gr. 1323 (— Vat) chart. formae oct. 582 mai. se. XV litteris minutis exaratus, olim Fulvii Ursini teste inscriptione 'ex libris Fulvii Ursini, fol. 110—144.
1) Cf. t. II 446 n. 134.
168 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Insceripta λιβανίου σοφιστοῦ ἐπιστολαί in ep. i£ (— 1131)— σλε΄ (— 949) cum illo concinit excepto quod nonnullas ex- hibet, quas in illo foliis amissis periisse statuendum est, vel- ut 1148—1154 inter 1147 et 1157 aliasque, quas supra n. 181 enumeravi, et excepto quod nonnullas omisit, quae in Athoo extant, ut 1234. 1187. 1190. 1193. 1200. 1201. 1208. 1209. 1211. 1235. Ep. cig—6vc' sunt 950. 953— 957. 959. 961. 962. 965—967. 969. 972. 974. 975. 977—940. Quae vero antecedunt ep. α--ἰς΄ (333. 19. 331. 352. 858. 365. 366. 361. 49. 795. 72. 74. 639. 69. 93. 128), aliunde sumptae sunt, ex. gr. «—9' e Vatic. gr. 82 se. XIV fol. 204—229 τη---πς΄ (cf. infra p. 172 n. 194). Item quae post ovg extant ep. 502. 529. 535. 834. 835. 1232. 658. 666, etsi 834—666 postmodo ex Athoo insertae esse possunt. Quae vero finem faciunt c£y—609' (388. 368. 364. 889. 432. 369. 476. 473. 481. 493. 1. 617. 499. 327. 196. 197. 314), omnes excepta una ep. 196 e sylloga Lacape- niana fluxerunt.
Neque Y neque Va Vo, sed Athoum fontem fuisse inde elucet, quod ep. 211 inter 776 et 777 locum habet et quod cum hoc vel in pravis lectionibus consentit, ut εἴληπται pro εἵλκυσται ep. 948 (XI 87, 9), τὴν ἡμετέραν pro τὰ ἡμέτερα ep. 747 (X 674, 1), in μέντοι omisso ibid. lin. 6. Lectio ζῆλος, quam ep. 747 p. 673, 16 praebet, etiam longius a genuina ἤδη λόγος distat quam δῆλος codicis Athoi. Lecti- ones eius propriae omnes falsae sunt. Codicis igitur raris- sime tantum mentio facienda erat speciminis loco vel supple- menti, ubi Athous deficit. Examinavi.
Communem cum Vatie. 1323 fontem *« habent eclogae duae, quas praebet codex
189. Chalcenus scholae emporicae olim mona- sterii Θεοτόκου 157 (— C,)?) chart. formae oct. sc. XV fol. 254'"—266 et 277. Inscripta est sylloga λιβανίου σοφι- στοῦ ἐπιστολαί. Sunt ep. «—;ó' rubricatae posteaque nume- ris x—7«' signatae, utpote quae exciperent epistulas ante- cedentes Iuliani. Initium faciunt non omnes, quae in Vatic.
1) Supra p. 127 n. 99.
$8. DE ECLOGIS EPIST. EX a PROFECTIS 169
1323, sed tantum ep. 333. 19. 352. 358. 365. 366. 361. 12. 14. 639. 69. Sequuntur 1132. 1133. 1136. 1138. 1141. 1142. 1145. 1147. 1150—1152. 1154. 1157. 1158. 1160. 1163. 1164. 1185. 1196—1199. 1202. 1205. 1206. 1226. 1227. 109. 742. 745. 746. 148. 160—762. 764. 766. 768. 169. 718. 188. 197. 193. 780. 184. 798. 832. 842. 839. 849. 881. Prima pars huius eclogae etiam alia manu sc. XV in fol. 271 huius codicis descripta est. Sunt ep. 333— 72, sed prima, euius in margine legitur λιβανίου πρὸς ἀνατόλιον, incipit de- mum verbis καὶ εἰ μὲν εἰκότως (X 313, 8), ultima desinit verbis παρϑένιον oig (X 72, 8), etiam ep. 19. 365. 361 parum in- tegrae sunt. Collationem publici iuris fecit Papadopulus Kerameus, Παλαιογραφικὸν δελτίον 20 sq., quam coram co- dice a. 1896 revisi et partim cum ectypo photographico fol. 254" Cumontii contuli, sed ab apparatu critico exclusi, in iis tantum epistulis adhibui, quae in Athoo desunt. Quartus huius generis codex est 190. Berolinensis gr. qu. 3 (302 in catalogo codicum 582
Graecorum Berol.) (— Be) chart. (20, 6 »« 14, 6 cm ) sc. XV, olim Francisci Nansii, deinde Bartholomaei Kecker- manni testibus inscriptionibus involucri: Hunc librum Cla- riss. Doctissimoque viro D, Bartholomaco Kcckermanno prae- ceptori de se oplime merito, in perpeluum observantiae ct gra- titudinis τεκμήριον. D. D. Ioannes Hothe Am«sterodamensis. Dantisci anno. 1604. 7 Aug. et: Hic codez manuscriptus emtus est Lugduni Bat. e Bibliotheca Cl. Viri et praestantis Graeci Francisci Nansüi, qui idem sua manu scriptam sche- dulam (quae per incuriam omissa est) inseruerat, qua iudi- cium suwm de isto codice sic exposwit ut probaret. omnino vetustissimum esse et ante annos mille scriptum!). Pars co- dicis, quae Libanii epistulas rubricatas ᾿Επιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ ἀντιοχέως continet (fol. 32), hodie parum integra est. Incipit ab ep. 68 continetque post banc ep. 8—/ (69. 67. 66. 70—72. 14 18. 15, sed pag. 12 medio in scholio ad hanc epistulam desinit, cum duo ultima huius quaterni-
1) C. de Boor, Catal. codd. graec. Berol. p. 166.
110 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
onis folia perierint, quibus ep. ««—4s' continebantur. Pag. 17—48 alia manu exaratae continent rubricatas scholiisque instructas ep. A£—7«': 219. 221. 232. 220. 292—981. 233—237. 244. 238—241. 246. 242. 247. 243. 250. 9245. 248. 249. 251—263 et pag. 49 et 50 nominibus eorum ad quos datae sunt numerisque privas ep. 87 —89; item p. 50— 62 alia manu exaratas, neque seholiis instructas neque nu- meratas, ep. 876—880. 882—889. 892. 895—900. 902. 901. 903. 906. 907. 905. 909, denique p. 63 alia manu exaratam ep. 636. Ordo epistularum etsi turbatus corpus prodit atque ita quidem, ut, ubi V et Va Vo inter se distant, cum Va Vo vel cum Va solo faciat. Codicem vero neque ex his neque e V manasse certum fit locis ep. 228 τῆς συκίνης-- “Ἡρακλέα (X 213, 2 sq.), ep. 255 δόξῃ---σχετλιάξει (X 245, 8), ep. 263 và δὲ--ὁπόσα ἔχεις (X 252, 17 sq.) in hoc servatis, in illis per incuriam omissis lectionibusque, quae in illis sunt corruptae, in hoe omnia veritatis signa prae se ferunt nec vero coniectura reperiri potuerunt, ut ep. 240. 267. 265, etsi ab interpolationibus codex minime liber est. Quod in nonnullis lectionibus, velut ep. 234 (X 218, 2) ἀποϑανεῖν imi τῇ σοφωτάτῃ μηχανῇ pro ἐπὶ vij σοφωτάτῃ μηχανῇ ἀπο- ϑανεῖν, ibid. lin. 16 μαρκελένον pro μαρκελλῖνον, ep 238 (X 222, 5) κοινὸς pro κοινωνὸς, ep. 902. 905, cum Va solo con- einit, hane habet causam, quod hic, ut supra monui, e co- dice classis a correctus est. Scholia marginalia, in quibus Suidas quidem exscriptus est, sed etiam multa autosche- diasmata occurrunt, velut articuli Παλαμήδης ad ep. 68, “ππομένης ad. ep. 251, Φάων ad ep. 257, et glossae inter- lineares manu eius, qui textum conscripsit, exarata sunt, textus vero manu recentiore (— m?) correctus est. Margo superior eultello bibliopegi ita cireumcisus est, ut saepe litte- rae primi versus prorsus perirent. Contuli et scholia electa descripsi.
191. Apographum in usum Wolfii fecit Maturinus Veys- siere La Croze!) quod hodie reperitur inter codices grae-
1) Cf. p. 79 n. 22 et p. 89 n. 44.
$8. DE ECLOGIS EPIST. EX a ΡΒΟΕΕΟΤΙΒ 171
cos formae folii bibliothecae urbicae Hamburgensis (Auct. class. p. 37. 4*). Quod catalogus manuseriptus de eo dicit: Epistolae Libanii 193, quarum 109 descriptae sunt ex. edit. Morelli, ceterae ex codice Regio Parisiensi, errore continetur. Nam agitur de Regio Berolinensi, ut Wolfius ipse testatur: Hanc epistolarum congeriem accepi a. Praestantiss. M. V. La Croze, qui priores 99 sua manu ez edit. Morelliana!) descrip- sit easdemque cum Cod. Berol. Regio et item altero Spanhe- miano?) contulit. Quae inde ab ep. 100 extant, petita sunt cx Cod. Regio Berol.?).
192. Etiam codex 2 collectionis Fabricianae 90 in bibliotheca universitatis Havniensis asservatae inscriptus AIBANIOT ΕΠΙΣΤΟ 441 post ρϑ' epistulas.editionis Mo- rellianae praebet exemplatas epistulas codicis Berolinensis manu La Crozii descriptas et adnotatas, quatenus non iam inter illas comparuerant; cf. supra p. 79 n. 23. Examinavi.
193. H. 8. Reimarus vero in apographo eiusdem collec- tionis 142 p. 389—450 non ipsas descripsit epistulas co- dieis Berolinensis, etsi inscriptio est: Ζιβανιου ἐπιστολαι ex codice regis Borussiae Berolinensi, sed secutus est apogra- phum La Crozii (Coli. Fabr. 90), at vel huius ordinem reli- quit et vestigia pressit codicis Vossiani, cuius etiam leoti- ones discrepantes in margine adnotavit. Cf. p. 90 n. 46.
Ad finem pervenimus in recensendis codicibus, qui cor- poris ordinem magis minusve servaverunt.
$ 9. De codicibus epistulas ad ordinem a corpore plane alienum redactas exhibentibus.
Sed sunt etiam codices, qui epistulas ad ordinem ab illo plane alienum redactas exhibeant. Etiam horum plura dis- cerni possunt genera. Ac primum quidem similiter atque auctor codicis Vatic. 481 (cf. supra p. 131 n. 103) in epistulis
1) Cf. supra p. 79 n. 21.
2) Supra p. 89 n. 43.
3) Cf. PWolfii praefat. fol. 2 et epistulam ad Lacrozium datam Kal. mA 1715 (Thesaur. epistol. zian. t. II. p. 88 ep. 47).
112 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
eclogae Lacapenianae digerendis versatus id potissimum egit, ut secundum personas ad quas datae sunt epistulas digere- ret, auctor egit eclogae 86 epistularum, quam praebet
194. Vaticanus gr. 82 sc. XIV fol. 204—229!) in- scriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου. Epistulae o—7g' numeratae sunt ἀνατολίῳ 100. ἑουλιανῶ 1236. 1238. 575. 1395. 64. 483. καλλιοπίῳ 491. 499. στρατηγίῳ 497. ἀρισταινέτω 512. 515. 1218. 1155. 1304. ἀριστοφάνει τῶ κορινϑίω 12920. 154. ἀνατολίω 333. 19. 331. 352. 358. 365. 366. 361. 49. 636. 369. 25. 388. 26 282. 1347. 123. 42. 360. 327. 383. 384, 389. 367. 372. 348. 339. 311. 314. 362. 363. 336. 379. 380?). 373. 316. 345. 431. 325. 332. 312. 349. 875. 808. 346. 380. 80. 666. 351. 1398. 226. 1238. 535. 376. 382. 387. 420. 422. 425. 455. 424. 319. 33. 386. 1350. 341. 465. λιβανίω 460. Hie quoque nomina eorum ad quos epistulae datae sunt alterata sunt, velut 491 non βαρβατίωνι, sed καλλιοπίω inscripta est, 1304 non ϑεμιστίω, sed ἀρισταινέτω, 1220 non σκυλακίω, sed ἀριστοφάνει.
Alius generis est ecloga brevis, quae intermisso Antio- chico fol. 250—253" legitur; cf. supra p. 64 n. 6.
Intermisso Epitaphio Iuliani sequitur fol. 332" ep. 54, quae cum folio finitur. Intermissa λιβανίου πρὸς ἀριστείδην ὑπὲρ τῶν ὀρχηστῶν oratione (fol. 333—344) sequuntur fol. 845 ep. 965. 780. 175. 359, denique intermissis monodia templi Apollinis et quibusdam progymnasmatis (fol. 346 — 349) fol. 350—352 epistulae 22 non numeratae 399. 1164. 1200. 1205. 617. 623. 624. 628. 633. 634. 637. 648. 649. 652. 6583. 656. 660. 661. 663. 664. 644. 646, quae inde ab 617 excerptae sunt ex Athoo fol. 288", sed non sine temeritate Nam 648 non χυρίλλῳ inscripta est, sed ἀπριλλίῳ, 649 non παλλαδίῳ, sed φιλολάῳ: pro πάντων ep. 648 (X 592, 12) praebet παρόντων, pro 9vuó: λιμῷ (ib. 18).
Ignotus mansit codex Rostgaardo. Examinavi.
1) Cf. t. I 48 n. 10. 2), Redit paulo post inter 346 et 80.
$9. DE ORDINE A CORPORE ALIENO 113
Àd communem cum ecloga Vaticani 82 fontem redit ecloga, quam praebet codex
195. Parisinus gr. 3035!) sc. XIV, qui fol. 157.—187 continet syllogam 70 epistularum inscriptam “ιβανίου σο- φιστοῦ ἐπιστολαὶ: Numeri «—o' manu posteriore additi sunt. Sunt: 333. 19. 331. 352. 358. 365. 366. 361. 49. 636. 369. 25. 388. 26. 282. 1347. 128. 42. 360. 327. 383. 384. 389. 372. 348. 339. 311. 314. 362. 363. 336. 379. 380. 373. 316. 345. 431. 325. 332. 312. 349. 354. 315. 317. 318. 404. 359. 46. 58. 21. 48. 52. 54. 374. 330. 405. 441. 435. 410. 442. 410. 399. 432. 320. 329. 357. 856. 347. 323. 393. 750. 253. 32, quae desinit medio in fol. 187". Consensus cum Vatic. 82 in primis 41 epistulis plenus inde ab ep. 351 desinit. Etiam hic nomina persona- rum ad quas epistulae datae sunt a genuinis discedunt ut ϑεμιστίω ἃ yaío ep. 1317. Cum his non cohaeret, sed inter Iuliani epistulas fol. 105* legitur ep. 35 inscripta Arg &vioc ἰουλεανῶ.
Adhibuerunt Fed. Morellus?) et Boissonadius, ut Anecd. t. III 95 ad ep. 1347 et Aneed. Nov. 309 ad ep. 21 et 26?) testatur, euius manu notam 'collata' ad ep. 21 in codicis fol. 177", ut alias, scriptam esse conicio. Excerpsi a. 1880
Alii in eligendo nihil nisi brevitati animum attendentes epistolia sectati sunt, non epistulas vel saltem his prae- tulerunt. Cuius generis hi sunt codices:
196. Vatieanus Reginensis 168 bomb. formae sext. 584 dec. sc, XV, olim Pauli Petavii teste inscriptione fol. 1, qui post collectionem epistularum Synesii inscriptione pri- vam (fol. 1—166")*) continet fol. 167—178 eclogam in- scriptam ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Sunt 45 epistolia, quo- rum 39 num. α---λθ΄ insignita, 5 ultima et primum inscrip- tione priva sunt. Sunt 382. 80. 1398. 539—541. 634. 541. 548. 700. 226 491. 1146. 81. 513. 545. 550. 567.
1) Cf. t. IT 57 n. 93. De fol. 105 cf. infra n. 232. 2) Cf. t. IL 61. Infra sub n. 421. 3) Cf. ad ep. 332. 339. 358. 360. 374. 435. 4) Fritz 339.
114 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
$68. 753. 751. 579. 832. 920. 788. 966. 1335. 1337. 725. 1218. 1212. 525. 752. 458. 462. 1237. 790. 1444. 1131. 706. 1132. 1136. 1138. 707. 1152, quae cum fol. 178" desinit verbis ὥσπερ éx[sivoc] (XI 244, 9). Non solum initia nonnullorum epistoliorum deleta sunt, sed etiam in- scriptiones vel desunt vel peccata exhibent, ut ζ΄ ἀμφιλόχω, ια΄ καϑέδροις pro παρέδροις, xs ἀπολιναρίω xol γεμέλω, cui suecedunt perperam κη΄ τοῖς αὐτοῖς (1937) et τῶ αὐτῶ κη΄ (725) et λ΄ (1213) et 1212. Examinavi. Eclogam 20 epistoliorum exhibet codex 585 197. Escurialensis $—IV—9 (557 in catal. Milleri- ano) chart. formae quart. sc. XVI fol. 104—108 inscriptam "tiBaviov ἐπιστολαί. Sunt ep. 1136. 1142. 1138. 422. 453. 684. 187. 9. 547. 133. 460. 1041. 428. 323. 199. 1131. 690. 259. 261. 1237. Quas litteris cursivis imprimendas curavi, ἀνεπίγραφοι sunt. Reliquae vero fere omnes nomina eorum, ad quos datae sunt, falsa exhibent, ut 1136 non πρισκιανῷ, sed ἰουλίω, et decem aliae. Mea gratia excerpsit Carolus Graux. Cum brevitatis studio consilium epistulas ad amicitiam pertinentes eligendi coniunxit auctor eclogae, quam praebet 198. Panormitanus bibliothecae urbicae 2 Q9 A 76?) chart. sc. XVI fol. 1—59 inscriptam Zfifievíov σοφιστοῦ ἐπιστολαὶ φιλικαί. Epistulae sunt numeratae «—94f', sed revera sunt 122. Una (323) bis (76 et 103) extat. Sunt 1152. 268. 280. 313. 259. 261. 235. 237. 385. 406 500. 509. 510. 522. 516. 525—527. 553. 547. 8. 5. 9. 11. 13. 23. 24. 39. 84. 85. 101. 102. 125. 137. 153. 157. 184. 1136. 1138. 1142. 1149. 51. 71. 74. 133. 351. 1236. 575. 494. 387. 372. 422. 341. 453. 847. 408. 428. 857. 49. 636. 369. 388. 1347. 123. 42. 360. 383. 428. 354. 404. 46. 330. 442. 399. 323. 393. 1237. 684. 685. 682. 690. 11831. 617. 197. 699. 700. 1041. 711. 923. 1039. 511. 1. 109. 121. 131. 167. 247. 1330. 1357. 1340. 1288. 323. 957. 1231. 1202. 1153. 1173. 964. 810. 809.
1) Cf. t. VIII 441 n. 297.
8 9, DE ORDINE A CORPORE ALIENO 175
804. 736. 663. 639. 558. 528. 1431. 1439. 1533. 842. 635. In fine legitur subscriptio τέλος τῶν Aiflevíov ἐπιστο- λῶν. Hie quoque fides in nominibus eorum ad quos episto- lia data sunt relicta est. Scatet vitiis neque dignus est, qui adhibeatur. Mea gratia inspexerunt et excerpserunt amicus doctus Aug. Mancinii et Alfredus Nawrath.
Maior est numerus codicum eclogas praebentium e studio profectas eligendi epistulas quam maxime ad interpretan- dum idoneas, Cuius generis codicum, quod cum scholarum usui destinatum esset scholasticum dico, proprium est, quod textus epistularum interpretamentis i. e. glossis inter- linearibus vel notis grammaticis maximam partem triviali- bus in margine positis instructus est. Atque initium facio ab ecloga epistularum compluribus codicibus tradita. Qui sunt:
199. Vaticanus gr. 678 chart. formae oct. sc. XV, qui fol. 586 104—149 eclogam exhibet inscriptam: ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ. Ep. α---κ' sunt numeratae, sed nominibus eorum ad quos datae sunt privae. Omnes vero exceptis ultimis glossis interlinearibus et notis grammaticis trivialibus in- structae sunt. Sunt 1205 (incipiens τὸν ἀδελφὸν δημήτριον). 235. 280. 313. 414. 645. 570. 1079. 707. 266. 975. 247. 700. 11. 1138. 323. 538. 547. 56. 920. Inde 8 κα΄ paulo longiores apparent ep. 1041. 167. 1089. 525. 511. 54. 1. 466. 693. 711. 189. 670. 84. 379. 327. 72. 1330. 410. 51. 331. 333. 352. 499. Excerpsi.
200. Havniensis bibliothecae regiae 1985 (— Ha) 80. XV fol. 93'—112*!): continet fere eandem eclogam ru- bricatam ἐπιστολαὶ λιβανίου. Ordo tantum paulisper muta- tus est: ep. 51. 331. 338. 852. 499 non in fine, sed inter 538 et 547 comparent. In ep. 1089 (x9^) librarius γῆν omisit et ζῶτος pro füwrog scripsit (XI 203, 11), ep. 327
1) Char. epistol. p. 4 n. 8. Erichsen, Udsigt over den gamte Manuscript-Samling i det store Kongelige Bibliothek, Kióben- havn 1786, 66. Graux, Notices sommaires des mss. grecs de Copenhague 71.
116 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
(μα΄) φενέσϑω pro φαινέσϑω (X 306, 14); denique ep. 1205 lectio e Vaticano 678 repetita ἀδελφὸν pro ἰατρὸν (XI 288, 8) Blochium in Muenteri Miscell. Hafniens. t. I fasc. II (Havniae- 1818) p. 139—152, qui epistulas non eo quem in codice, sed quem in editione Wolfiana habent ordine enumeravit, in errorem adduxit, ut epistulam pro inedita haberet. Ep. 72 (uB') uiv post πολλοὺς (X 72, 7), quod in Vatic. erasum est, praetermisit. Sed librarius non satis habuit hanc eclo- gam e Vatic. descripsisse, sed aliunde eam auxit. Ac pri- mum quidem fol 112'—117" addidit epistulas Basilii et Libanii mutuas (cf. infra sub n. 370). Quam fol. 117" ex- cipiunt ἐπιστολαὶ ἕτεραι λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ πρός τινας aliunde sumptae pauloque parcius glossis interlinearibus instructae 1155. 366. 647 (perperam ex ep. antecedenti collectionis Lacapenianae ἰοβιανῶ inscripta). 512. 442. 388. 1466. 238. 382. 26. 377. 1039. 1018. 808. 184. 636. 736. 269. 509. 64. 197. 107. 317. 84. 318. 8. 1. 42. 754. 49. 341. Fol. 141—154" leguntur alia manu exaratae λιβανίου ἐπιστολιμαῖοι χαρακτῆρες. Excerpsi et e parte contuli.
Ex exemplo simili atque Vatic. 678 et Havniensis fluxit codex
581 201. Mosquensis gr. 439, antea 426 (399 in catal. Matthaeiano), chart. formae quart. sc. XVI, olim monasterii Athoi Iberon teste inscriptione τῶν ᾿Ιβήρων, qui continet fol. 97—103" 19 epistulas glossis scholiisque trivialibus in- struectas. Sunt rubricatae ἐπιστολαὶ λιβανίου σοφιστοῦ et nu- meratae «—49': 247. 1208). 422. 1079. 684. 645. 1138. 11. 608. 507. 186. 525. 707. 700. 975?). 589?). 1041. 131. 690.
Excerpsit et e parte exscripsit meum in usum Theodorus Korsch.
1) Haec aeque atque in Vatic. 678 et Havn. incipit verbis τὸν ἀδελφὸν δημήτριον.
2) Incuria bibliopegi folia hodie num. 102 et 103 gerentia, quibus ep. 507—707 continentur, post fol. 100 et 101 (— ep. 100—690) locum invenerunt, et ep. ε΄ periit.
3) Sed huiue epistulae tantum pars secunda inde a λητοΐου τὸν τρόπον (X 558, 4) exscripta esf.
8 9. DE CODD. ORDINEM ALIENUM EXHIBENTIBUS 111
Eiusdem generis sunt, etsi alias epistulas continent, eclo- gae tres sequentes:
202. Vaticanus gr. 952 (olim 740) chart. formae oct. 588 sc. XVI continet fol. 65'"—79" eclogam 24 epistularum ru- brieatam ἐπιστολαὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ: 571. 511. 125. 54. 682. 711. 317. 707. 706. 547. 920. 131. 708. 610. 812. 778. 76. 984. 501. 584. 304. 313. 917. 918. Non sunt numeratae, sed nomina eorum ad quos datae sunt ex- ceptis epistulis 4—6 addita. Excerpsi.
203. Harleianus 5735?) sc. XVI, qui fol. 36—83 ex- hibet eclogam inscriptione privam 74 epistularum glossis instructam. Sunt numeratae y—»'/?). Nomina eorum, ad quos datae sunt, ubi adsunt, rubricata sunt. Sunt ep. 323. 167. 100. 753. 817. 1202. 836. 525. 679. 953. 703. 174. 719. 678. 752. 895. 58. 690. 511. 308. 1404. 1153. 882. 107. 711. 69. 423. 1173. 372. 967. 669. 222. 933. 331. 667. 618. 972. 390. 210. 736. 327. 1220. 1238. 575. 1260. 1209. 1517. 963. 1274. 696. 601. 600. 479. 63. 55. 60. 372. 519. 71. 347. 311. 318. 59. 317. 78. 77. 852. 861. 943. 973. 322. 335. 315. 351. Ultima fol. 83* desinit ver- bis μόνος δὲ có (X 333, 10). Fol. 84 sequuntur alia manu exaratae συνεσίου ἐπισκόπου τῆς ἐν λιβύῃ κυρήνης ἐπιστολαὶ 5) Vel nomina eorum ad quos epistulae datae sunt codicem non e V fluxisse demonstrant.
204. Parisinus Coislinianus 349 (olim 365) (— Co) 589 chart. form. oct. se. XV fol. 81—207"*. Antecedit Manuelis Moschopuli ecloga vocum Atticarum. Rubricatae sunt λιβα- viov ἐπιστολαι, Sed non numeratae. Sunt*) ep. 728. 395. 719; comm. ep. 11; 168. 724. 387. 782. 668. 527. 783. 190. 725. 614. 809. 736. 361. 892. 709. 767. 942. 974. 894. 648. 628. 1095. 1068. 881. 813. 1102. 679. 692. 990. 991. 13. 17. 836. 178. Succedunt fol. 117"—122" epistulae 4 ἀνεπίγραφοι, quarum prima ep. 1546 ex apographo
1) nem p. 107 sq. n. 72. 2) omissus est num μδ΄. 8) Fritz 357.
4) Montefalconius Bibl. Coisl p. 517 initia epistularum enu- meravit, sed multa omisit.
118 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Caroli Graux à me primo in Ann. Fleckeis. 1876, 504 pu- blicata est, ep. 1547—1549 e Montefalconii apographo!) a Wolfio sub num. 1577—1579 editae sunt. Quas excipiunt ep. 619. 58. 201. 703. 321. 229. 380. 1076. 1031. 1099. Huic succedit epistula a Montefalconio praetermissa fol. 129 inscripta τῶ βασιλεῖ" σὺ xal ἄρχειν οἶσϑα, quae est Deme- trii Cydon. 51 in indice Ios. Iorio (Stud. ital. de fil. cl. IV 279 n. 51). Hanc excipiunt 508. 166. 753. 685. 1070. 690. 1088. 888. 1040. 1091. 1092. 830. 1026. 636. 24. 23. 21. 19. 330. 405. 331. 352. 333. 80. 390. 369. 406. 185. 522. 43. 28. 1236. 235. 69. 22. 526. 8. Succedit fol. 193" λουκιανοῦ περὶ ἠλέκτρου (— t. Π 182 ed. Jacob.)?) aeque atque epistulae glossis interlinearibus instructum, quod ex- cipiunt fol. 199" ep 348. 351. 396. 536.
Examinavi epistulasque illas 1546— 1549 descripsi, de quibus cf. infra sub n. 278.
Nullum denique consilium apparet in ecloga 6 epistula- rum recentissima, quam praebet codex
591 206. Parisinus gr. 2772 chart. form. oct., olim Gua-
rini Veronensis teste inscriptione folii primi et ultimi (165) ἡ παροῦσα βύβλος ἐστὶν ἐμὸν γαρίνου. βερωναίου, po- stea cardinalis Ridolphi teste inscriptione fol. 1: '*No 28 duodecimae', et in bibliotheca Regia num. 2220. 3301. 1602 insignitus. Continet Hesiodi carmina manu sc. XV exarata, sed fol. 17—2" vacua relicta manu recentiore, ut videtur sc. XVII, expleta sunt Libanii epistulis inscriptione privis 918. 812. 719. 1087, quae nullum lacunae inter βούλεται. γενέσϑαι et ὅπως δὲ καὶ (XI 203, 1 sq.) vestigium exhibet. 850. 277. Inspexi post Guendelinum Foerster.
$ 10. De codicibus solitariis. Superest ultimum genus codicum, qui paacissimas exhi- bent epistulas easque arbitrio potius vel sorti quam con- 590 1) 205 Apographum eti«m hodie in appar. ad Liban. Wol- fiano biblioth. urbicae Hamburg. extat, sed male inscriptum: In codice Colbertino num. COCXLIX eic., qui error in edit. Wolfii transiit. 2) Ann. Fleckeis. 1876, 213.
$ 10. DE CODICIBUS SOLITARIIS 119
silio debitas. Quos una voce solitarios comprehendo. Ad certos fontes eos referre difficillimum est neque multum in- terest, quoniam pretio critico carent. Nonnullae epistulae nihil nisi ad folia vacua relicta explenda exaratae videntur. Itaque in enumerando numerum quem exhibent epistularun: sector.
Tres epistulas praevias duabus collectionis Lacapenianae inscriptione privas exhibet codex
207. Laurentianus Conv. suppr. 9, olim Abbatiae Florentinae 4 se. XIV!) fol. 364*. Sunt: 313. 422?) 7. 1041. 332.
Tres epistulas, quarum una ad luliannm data est, con- tinet codex
208. Athous Iberon 186?) sc. XV fol. 23— 9265 inscrip- tas τοῦ λιβανίου. Sunt 1160. 35. 1218 (— cif' coll. Lacap.)*).
Quattuor continet epistulas codex
209. Ambrosianus E 81 sup.) sc. XV fol. 310": 679 (inseriptione privam). 136. 1158 (— με΄ et αη΄ Lac.). 100.
Ad tres epistulas redactas reliquias collectionis Lacape- nianae exhibet
210. Bodleianus Baroccianus gr. 195) chart. formae 592
quart. sc. XVI fol. 194. Sunt ep. 501 inscripta λιβάνιος. 700. 830 (— ες΄ et π΄ Lac.).
Vel ad duas redacta sunt rudera eclogae Lacapenianae, quae exhibent
211. Ambrosianus M 41 sup. (510 in catal. Martinii et Bassii)") sc. XIV ) fol. 208, cuius ectypum photographi- eum mihi misit Bollius. Sunt 763. 947 (— ox£' et πς΄ Lac.).
212. Laurentianus Convent. suppr. 7, olim Abba- 598
1) Cf. t. II 380 n. 180.
2) Hanc omisit Index: Stud. ital. di filol. class. 1 p. 185. 3) Cf. t. II 298 n. 123; t. VIII 22, 16.
4) Antecedit fabula 3 t. VIII 26.
δ) Cf. t. V 294 n. 221. Supra p.85 n. 37.
6) Infra sub n. 410.
7) Cf. t. IV 806 n. 147.
8) Fr. Boll, Byz. Zachr. XVII 551. 553.
180 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
tiae Florentinae 27197) chart. se. XIV fol. 156" inserip- tione privas exhibet ep. 436. 389 (— ρπα΄ et o9" Lac.).
213. Monacensis gr.490 sc. XV?) fol. 51 exhibet ep. 509. 820 (— xy' et ρκα΄ Lac.)?).
Idem codex paulo post fol 155" duas praebet epistulas inseriptas λιβανίου ἐπιστολαί: 1041 (— εζ΄ Lae.). 300, quae iam verbis τῶν καλῶν (X 281,17) desinit (non coll. Lac.)*).
Item prior tantum epistula collectionis Lacapenianae est, quam exhibet
594 214. Laurentianus LX 16 chart. formae quart. sc. XV fol. 60. Sunt ep. 143 (— μξ΄ Lac.). 936.
Neutra collectionis Lacapenianae est binarum epistularum,
quas exhibent codices 595 215. Parisinus gr. 2011, olim Colbertinus 4867, chart. sc. XV, fol. 39" inscriptionibus instructas ep. 409. 306;
216. Bodleianus Baroccianus gr. 565) sc. XIV exe- unt. fol. 34* ep. 1347. 717; idem fol. 112" ep. 1236. 1238, quae in collectione Varsaviensis Zamosciani codicis?) nume- ros τα΄ et εβ΄ gerunt;
217. Vindobonensis phil. graec. XCIII sc. XIV) fol. 311 ep. 1236. 78 manu sc. XV exaratas.
218. Parisinus gr. 963 sc. XV/XVI?) fol. 51" ep. 44. 69.
Reliqui codices singulas epistulas continent. Etiam inter has longe frequentissimae suni duae ad Iulianum datae. Ac principem obtinet locum, quamq'am in edit. Wolfiana omissa est, ep. 760, quam Ann. Fleckeis. 1876, 498 publici iuris feci. Ut est responsoria ad Iuliani ep. 2, ita huic in
1) Festa, Stud. ital. di fil. cl. I p. 134.
2) Cf. t. V 162 n. 176.
3) De aliis huius codicis epistulis cf. infra sub n. 361. De fol. 121 cf. infra n. 220.
4) Tertia Nor«oío* oi λόγοι τὴν φύσιν est Basilii 383. Cf. t. V 162.
5) Cf. t. 1844 n. 583, supra p. 114 not. 4; infra sub n. 289 et 856.
6) Supra p. 101 n. 60.
7) Cf. $6 I 38 n. 5, ubi pro 1225 numero epistulae prioris le- gendum est 1125.
8) Cf. t. 1 333 n. 41.
$10. DE CODICIBUS SOLITARIIS 181
compluribus codicibus, quos supra recensui, succedit vel cum aliis epistulis ut in Vatic. 1353 fol. 212" !), Vatic. gr.1467 ?), Laurent. LXX 13?) vel sola. Ultimi huius generis sunt co- dices:
219. Laurentianus LVII 12 sc. XIV fol. 118^).
220. Monacensis gr. 490 sc. XV (cf. supra sub n. 213) fol. 121 exhibet Iuliani ep. 3 et Liban. ep. 760.
221. Ambrosianus I 49 sup. (460 in catal. Martinii et Bassii)") sc. XIV fol. 439", e quo Angelus Maius utram- que in
222. Vatican. lat. 95395) transscripsit.
Denique ep. 760 sine Iuliani epistula exhibent etiam co- dices:
223. Heidelbergensis Palatinus gr. 356") (— Pal) sc. XIV ineunt. fol. 58 ἰουλιανῶ Aifiéviog; succedit Iuliani ep. 14.
224. Cantabrigiensis Universitatis G g. I 2 sc. XV 596 fol. 294, cui succedit, quae in Ambros. I 49 antecedit, Iuli- ani ep. 14 Hertl.
225. Bodleianus Baroecianus gr. 2195) sc. XIV fol. 241.
226. Cantabrigiensis collegii Trinitatis collec- tionis Galeanae 0. 1. 36; cf. t. VIII 366 n. 295; infra ad n. 250.
Similiter ep. 758 post orationem pro Aristophane habi- tam et Iuliani ad Libanium epistulam 74, cui illa respon- det, exhibent
227. Athous Laurae € 123 sc. XIII fol. 62 et 62"; cf. t. I 323 n. 37. Supra p. 164 sqq. n. 186.
228. Laurentianus LVII 20 sc. XV fol. 67" et 68; cf. t. I 40 n. 6.
229. Vaticanus gr. 941 sc. XV fol. 143 et 144; cf. t. I 229 n. 26.
1) Supra p. 117 n. 87. 2) Supra p. 119 n. 88.
3) Supra p. 67 n. 11. 4) Supra p. 119 n. 89.
δὴ) Cf. t. 1 363 n. 58. 6) Cf. t. 1 367 n. 58a.
7) Cf. t. VI 500 n 248. Char. epistol. p. 19 n. 47. Infra n. 283. 8) Cf. t. I p. 229 n. 27.
182 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
230. Vaticanus Barberinus II 41 (olim 351) sc. XV fol. 89; cf. t. 1 38 n. 4. |
281. Neapolitanus II E 19 (OLIV) sc. XV fol. 47* et 48"; cf. t. I 332 n. 40.
Denique ad Iulianum data est ep. 35, quae inscripta λι- βάνιος ἰουλιανῷ legitur in fine codicis
232. Parisini gr. 3035 fol. 105; cf. t. II 57 n. 93 et supra p. 173 n. 195.
Ad.alios datae epistulae solitariae sunt hae: Unam ep. 636 exhibent tres codices: 233. Laurentianus LX 28 sc. XV fol. 271). 234. Vaticanus Palatinus gr. 278?) sc. XV fol. 171" inscripta λιβανίου ἐπιστολὴ ἀνατολίῳ. $97 285, Parisinus Mazarinaeus 1232 bomb. sc. XIV fol. 28355) alteram, ep. 1184, duo codices 598 236.Parisinusgr.1308,0lim Fonteblandensis, chart. sc. XV fol. 167" inseriptam λιβάνιος δατιανῶ, et ex hoc de- scriptus codex 599 237. Parisinus gr. 882, item olim Fonteblandensis, chart. sc. XVI fol. 209, cui λιβάνιος δατιανῶ manu recentiore adscriptum est.
Reliquas huius generis epistulas singuli codices exhibent:
600 238. Bodleianus Baroecianus gr. 115 scripturae sc. XVI chart. formae quart. fol. 53 ep. 1, sed desinit verbis ἄλλου uiv (X 1, 1).
601 239. Vaticanus gr. 1309, olim Cyriaci Anconitani, tum Fulvii Ursini, chart. sc. XIV fol. 2Y ep. 26, sed desi- nit voce μεγάλου (X 24, 8)*).
240. Musei Britannici codex Arundelianus gr. 517
1) Supra p 149 n. 152.
2) Cf. t. Il 195 n. 107.
3) Omont, Inventaire sommaire des manuscr. grecs conservés dans les biblioth. publiques de Paris (Bulletin de la Société de l'Histoire de Paris, Iuillet-aoüt 1883) p. 5 n. 9.
4) Sabatucei, Stud. ital. di filol. class. XIV 386.
810. DE CODICIBUS SOLITARIIS 183
sc. XV!) fol. 67 ep. 74 inscriptam λιβανίου, e quo descrip- tus est ἃ Patricio Iunio in codice
241. Collegii Trinitatis Cantabrigiensis collecti- onis Galeanae O. 2. 54*).
242. Escurialensis Z—II— 7?) sc. XV in fol. praefixo ep. 242.
213. Baroccianus gr. 2104) sc. XV fol. 301" ep. 276 insertam mutuis Basilii et Libanii, sed desinit imperfecta.
244. Monacensis gr. 253, olim Hartmanni Sehade- 602 lii, chart. se. XV. fol. 105" ep. 318 inscriptam λεβάνιος εὐμολπίω.
215. Oxoniensis Collegii Corporis Christi XC 608 chart. formae quart. min. sc. XV fol. 186" ep. 331 inscrip- tam ἀρισταινέτω.
246. Vaticanus gr. 706 miscell. sc. XV (— Vat) (cf infra 604 sub n. 284) ep. 684 inscriptione privam in fol. praefixo imo.
247. Vaticanus Reginensis 71 chart. formae oct. sc. 605 XV fol. 76" ep. 851.
248. Hierosolymitanus bibliothecae Patriarcha- 606 lis S. Sabae 198 a. 1418?) exaratus fol. 324" ep. 1134, quae est prima collectionis Lacapenianae in codice eiusdem bibliothecae S. Sepuleri 370 fol. 421. Fol. 325"'—326" sequuntur nonnullae inter Basilium et Libanium mutuae (cf. infra sub n. 312).
249. Riccardianus gr. 71 chart. a. 1428 scriptus fol. 607 126" ep. 1137 inscriptione privam).
250. Cantabrigiensis Collegii Trinitatis collect. Galeanae 0. 1. 36 fol. 84" ep. 1202 inscriptam λεβάνιος λητοΐῳ, descriptam ἃ Patricio Iunio e Barocciano 219).
251. Vaticanus gr. 939) sc. XV fol. 40" ep. 1220 in- scriptam λιβάνιος ἀριστοφάνει.
1) Supra p. 150 n. 154.
2) Cf. t. I 233 n. 31 et supra p. 151 n. 157.
3) Cf. t. II 201 n. 119.
4) Char. epistol. p. 17 n. 41. Infra n. 418.
5) Papadopulus Keram. Catal. t. II 304.
᾿ Vitelli, Stud. ital. di fil. οἱ. II 522. 7) Supra p. 181 n. 226. — 8) Cf. t. I 44 n. 8.
184 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
$ 1l. De stemmate codicum eorporalium et eclogariorum. :
Iam summam eorum, quae adhue disputavimus, uno ob- tutu comprehendere conemur. Maior est copia codicum — nam ducentos quinquaginta superant — quam ut omnes in unius stemmatis formam redigi possint. Et solitarii ab hoc omnino abhorrent. Sed etiam inter reliquos plurimi sunt, qui omnino in censum non veniant. Itaque in stemmate acquiescendum est eorum, quos ut potissimos duces sequen- dos esse statuimus.
—— —— — uo — a — i — — K—— — M - —— i —
S
τ--
n
S 12. De testimoniis et versionibus quae feruntur palaeoslavica et latina. Testimonia, quibus loci epistularum servati sunt, ex- ceptis paucis locis proverbialibus a Suida citatis omnia aetatis recentioris parvaeque auctoritatis sunt.
$11. STEMMA. $12. TESTIMONIA 185
252. Plurima excerptis continentur codicis Neapoli- tani II C 32 sc. XV (— Exc Neap)!).
253. Haec e parte in excerpta Heidelbergensis Pala- tini gr. 129 (— Pal) fol. 46" transierunt?) Rarissime igi- tur neque nisi speciminis loco horum ratio habenda erat.
254. Unum tantum locum proverbialem (ep. 473 X 453, 12 sq.) suum fecit Maximus Planudes ep. 119 ed. Treu.
255. Codice cum V aliquatenus cognato Thomas Ma- gister (— Thom) usus videtur esse, qui nonnullos locos, sed parum accurate laudavit, ut loei ex ep. 671 vel 1153 eitati testantur. Contra ep. 362 (X 345, 12) οὐ 542 (ib. 507, 18) a V recedit et facit cum 8.
256. Eiusdem etiam locus ep. 256 (X 247, 7— 12) est in scholiis codicis Leidensis ad Eur. Phoen. 290.
257. Georgium Laeapenum (- Lac), qui longe om- nium plurimos locos laudavit et in epimerismis epistularum et in libello περὶ τῆς συντάξεως τῶν δημάτων, cuius lectiones eodieis Mosquensis (cf. ad ep. 888 X 380, 1 sq.) Theodoro Korseh debeo, codicem » cum archetypo codicum $ et Vi cognatum usurpasse e lectionibus ep. 123 (X 124, 15) ἀφε- στηκέναι (S) pro ἀφεστάναι et ep. 25 (X 23, 1 sq) ἐδέξατο (Vi), quae genuinam reliquorum librorum εἶχεν αὐτὴ δεξα- μένη removit, concludi potest. Vocem ἡσυχῇ ον 374 (X 363,1), quae ut ab omnibus libris abest ita a .Lac solo exhibetur, genuinam esse cave e lacuna 5 vel 6 litterarum in cod. V conspicua colligas. Nihil nisi additamentum ipsius est a simplicitate dictionis Libanianae alienum.
Non quidem pauci numero, sed parvi ambitu sunt loci, qui in diversis lexicis vel excerptis codicis
258. Darmstadiensis?) 2713 sc. XIV/XV manu secunda in marginibus eorum additi sunt, at loci ipsi saltem in ma- ximis eorum (fol. 107—113"; 3227—315")*) allati codi- cem Lacapeni ut fontem excludunt et codicem eum V cogna- ium probabilem reddunt. Examinavi codicem a. 1918.
1) Supra P 69 n. 14. 2) Supra p. 70 n. 15. 3) Cf. t I1 118. Supra p. 11 n. 26. 4) Voltz et Croenert, Centralbl. f. Bibl. XIV 545 et 557
186 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
608 259. Etiam Manuel Rhaul, qui in collectionem epistu- larum exemplarium sub imperatore Ioanne Cantacuzeno con- gestam, nondum publici iuris factam nonnullas epistulas Libanii vel integras, ut 408 et 617 etiam nominibus eorum ad quos datae sunt retentis, vel e parte recepit, codice si- mili atque Laeapenus usus est. Nam ep. 1536 eadem voce μενεῖ desinit atque Si Lac et ep. 408 ἐψηφισμένον pro ἐψηφισμένων praebet aeque ac Vi. Usus sum codicibus Mo- nacensi gr. 199 οὐ 145.
260. Singulos locos suum in usum couverterunt Theo- dorus Hyrtacenus cum in orationibus (cf. ad ep. 32) tum in epistulis et
261. Demetrius Cydonius in epistulis (cf. ad ep. 143).
262. Macarius Chrysocephalus in Roseto cod. Mar- cian. gr, 452 sc. XV fol. 95 tradito, ut ordo excerptorum lectionesque ipsae ostendunt (cf. ep. 694 X 627, 12), codice generis ipsius Lacapeniani usus est.
263. Scholiasta codicis Schellershemiani Panathenaici Aristidis unum epistularum locum laudavit, item
264. Andreas Lopadiota, auctor lexici Vindobo- nensis (cf. ep. 957 XI 94, 3 sq.), e quo nihil de genere co- dicis adhibiti colligi potest. Alter, quem laudavit s. v. &&- vog γράφεται, est Aristidis (cf. fragm. 84 XI 662). Comm. ep. 13, quae vocem ἔξαρνος praebet, genuina non est.
Nec quiequam certius statui potest de codicibus, quibus usi sunt
265. Manuel Chrysoloras, qui loeum ep. 435 (X 425, 9—426, 2) laudavit in συγκρίσει παλαιᾶς καὶ νέας Ρώμης et
266. Gregorius in epistula in Bessarionem (cf. ad ep. 226 X 211, 10).
Fama quaedam, quae etsi incería ad me pervenit de Li- banii operibus quibusdam in linguam palaeoslavicam versis, nulla alia re contineri videtur nisi mentione
267. codicis slavici bibliothecae monasterii S. Ger- mani & Pratis Benedictinorum Congregationis S. Mauri Lutet. Paris. a Bernardo de Montfaucon Bibl. manuscr. 1I
819. DE TESTIMONIIS ET VERSIONIBUS 181
p. 1041 facta. Cuius verba sunt: codex slavicus. gramma- tica. Epistolae Libanii. Codex hodie neque in Parisina ne- que in Petropolitang superstes, ut Carolus Graux et Bitsch- koffius mihi scripserunt, incendio illo diei 19 mensis Augusti ἃ. 1794 periisse videtur. Sed Libanii in linguam palaeo- slavicam versi nec volam nec vestigium extare qui littera- rum illarum maxime gnari sunt, ut B. Warnecke mihi scrip- sit, unanimi asseruerunt.
Nec magis Libanii epistulae medio aevo in linguam latinam versae sunt. Quas enim codice sc. XI, olim
268. Bertiniano, hodie urbis St. Omer n. 656, Libanii epistulas latine factas contineri crediderunt!), Symmachi epistulas esse eas revera earumque inscriptionem Libanii verba librario recentiori verba primae Symmachi epistu- lae verba libavi male interpretato deberi olim?) docui.
269. Versionem autem latinam 109 epistularum a Francisco Zambicario a. fere 1473 et 1475 e codice cum Dresdensi (D) et Casanatensi cognato factam nullius in erisi pretii, reliquas vero omnes 419 ab illo fictas esse libro illo inscripto: Francesco Zambeccari und die Briefe des Libanios, Stuttgartiae 1878 edito argumentis docui, quae ad quamvis dubitationem solvendam valida esse agno- verunt cum omnes qui de illo libro rettulerunt, ut Arn. Hug, Jenaer Litteraturzeitung 1878 N. 24; Car. Graux, Rev. de phil. II 1878 m. Iulii; Bursianus, Jahresber. f. klass. Altert. 1878, 112 sq.; P. Decharme, Rev. crit. 1879 n. 46; G. Koer- ting, Zeitschr. f. roman. Phil. III (1879) 408, tum Otto Seeck, Die Briefe des Libanius 471. Unus Achilles Coen, Rassegna settimanale 1879 april. 6 (vol. III n. 66 p. 269), quamquam argumenta agnovit, tamen etiam nunc dubitari posse contendit, cui de fide sentiendi quae velit libertatem non invideo, at argumenta authentiae proferre omisit. Vol- lertus vero (Kaiser Julians religióse und philosophische Über- zeugung, Gütersloh 1899) p. 61 qui epistulas fictas esse con-
1) Catalogue des Manuscrits des bibliothéques des Départe-
ments t. ΠῚ 300. Haenel, Catal. Manuscr. bibl. 261. 8) Mus. Rhen. XXX 466.
188 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
cedit, quo iure iis ut fonte secundario uti licere contendit, me non intellegere profiteor. Quod Alexander Harrant, Les écoles d'Antioche, Parisiis 1898 p. 26 et ^6 his epistulis ut genuinis usus est, iure tulit reprehensionem Leopoldi Cohn (Berl. phil. Woch. 1899 n. 43). Sed etiam quod Leo Hugi, Der Antiochikos des Libanios, Solothurn 1919, 33 pau- cas earum pro versionibus epistularum genuinarum sed per- ditarum haberi posse contendit, improbandum est.
Haee de codicibus corporis et eclogarum.
Caput II.
DE EPISTULIS EXTRA CORPUS ECLOGASQUE SERVATIS.
$ 13. De ep. 1543 et 1544.
Extra corpus eclogasque ex hoc profectas e penu ut vide- tur epistularum eorum qui aeceperunt paucissimae ad nos pervenerunt epistulae. Duarum, quae huc pertinent (1543 et 1541), commune est, quod qui acceperunt episcopi fu- erunt Amphilochius Iconü, Optimus Agdamiae, postea Antiochiae Pisidiae. Quae res effecisse videtur, ut testimo- niorum instar aestimationis illis a Libanio praeceptore tri- butae servarentur et traderentur. Nec vero nos ad eas aeque atque mutuas Basilii et Ioannis Chrysostomi in suspicionem vocandas commovere debet!) Spirat enim in iis ingenium ab illis plane diversum nec quicquam habent, quod vel cum Libanii indole stiloque vel cum rebus eius temporis discre- pet. Prior a. 374, i. e. non ita multo postquam Amphilochius sedem Iconiensem nactus est, id quod sub finem a. 373 evenit, scripta est. Altera vero ei aetate suppar sit necesse est, quoniam Optimus eodem fere tempore episcopus Antiochiae
1) Dubitationes, quas olim ann. Fleckeis. 1876, 504 movi, sed iam diu missa feci, Seeckium 59 et 496 adduxisse videntur, ut eas ub suspectas praetermitteret.
$18. DE EPIST. 1648 ET 1544 189
factus est. Qua in re cum Reiskio!), Sieversio 291, Holtio?) consentio.
Accedit, quod in archetypo, ad quem omnes earum codi- ces superstites redeunt, cum ep. 1214 (a. 364) certo genu- ina, etsi in argumento nihil commune habent, coniunctae legebantur.
Non archetypi locum tenet, sed apographi instar ex exem- plari & reliquis codicibus diverso, sed meliore profecti ha- bendus est codex
270. Laurentianus IV 14 (— La)*) membr. formae 609 quart. se. X, qui teste Catal Bandinii t. I 539 post Grego- rii Naz. et Basilii epistulas et fragmentum homiliae πρὸς τοὺς συκοφαντοῦντας ἡμᾶς has 8 epistulas in folio ultimo 362, revera 363, continet. Desinit in media ep. 1214 voci- bus ᾧ καὶ τοῦτο (XI 295, 3). Cum V concinit in lectionibus huius epistulae χρόνον et ἄξια δακρύων ep. 1214. Est Medi- eeus Marani. Pace restituta) Ios. Wilperto gratiose inter- cedente fol. 3638 meum in usum contulerunt Marius Praz et Georgius Pasquali.
Proxime ab eo stat
271. Marcianus gr. 79 (— Marc) membr. formae folii 610 sc. XII, qui et ipse post Gregorii Naz. et Basilii epistulas hasce tres exhibet fol. 304 et 305?) inseriptas λεβανίου σο- φιστοῦ πρὸς ἀμφιλόχιον ἐπίσκοπον, πρὸς ὄπτιμον ἐπίσκοπον γενόμενον" τοῦ αὐτοῦ, ἀριστοφάνει λιβάνιος. Of. infra sub n. 296. Contulit Io. Veludo.
Sequitur
272. Bodleianus Miscellaneus 38 (Auct. E. 2. 10) 611
1) De quibusdam e Libanio repetitis argumentis ad historiam ecclesiasticam pertinentibus, Lips. 1759, 10 sq.
2) Amphilochius von Ikonium 8. 15. 17.
8) Infra sub n. 295.
4) Cum in indice Bandiniani catalogi s. v. Libanius huius codicis mentio omissa sit, sero in eum incidi neque bello exorto copiam eius nancisci potui.
5) Earum mentio in Zanettiano Catalogo t.I p. 56 omissa, e ab 1. Morellio, Bibl. Ms. Graec. et Lat., Bassani 1802, 71 acta est.
190 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
(— Bodl) chart. formae folii a. 1547 teste inscriptione fol. 138 (agu£) exaratus, qui post Basilii v4 epistulas fol. 137" et 138 easdem tres epistulas exhibet eundem in modum in- scriptas atque in Marciano, sed ac si essent Basilii numera- tae τλε---τλῖξ΄. Etiam quod Γρηγορίου Νύσης περὶ τῶν óm- ἰόντων εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα (fol. 1885) οὐ ᾿“ϑανασίου ἐπισκόπου ᾿λεξανδρείας πρὸς ᾿Ιωάννην καὶ Ἀντίοχον πρεσβυτέρους (fol. 140") et Gregorii Naz. epistulae succedunt, cum Marciano facit. In lectionibus illarum trium epistularum plerisque cum eo congruit, in paucis deterior, in una (ἐπυϑόμην pro ἔπει- ϑόμην ep. 1214) superior est, ut ex Marciano ipso vel sal- tem ab eodem exemplo descriptus dicendus sit. Idem est atque Pembrochianus Rostgaardi, qui apographo ab Oleario!) facto usus est, Wolfiique. Contuli. Ad commune redeunt exemplum duo codices sc. XV: 612 273. Laurentianus LVIII 16 (— Laurent) chart. for- mae quart. s. XV, qui continet epistulas diversorum atque inter has post Phalaridis Brutique (fol 1— 45) fol. 45"— 51" epistulas 24 inter Basilium et Libanium mutuas (cf. infra sub n. 400). Has excipiunt fol. 51"—103 ep. 1543 inscripta λιβάνιος ἀμφιλόχω ἐπισκόπω, ep. 1544 λιβάνιος ὀπίμω (sic) ἐπισκόπω γενομένω, ep. 1214 ἀριστοφάνει λιβάνιος, aliaeque utriusque Gregorii?) Iuliani, Philostrati. Est Me- diceus F Wolfi. Inspexi atque e parte contuli; et 274. Burneianus gr. 75 (— Burn) (supra p.106 n. 70)*), qui eontinet post Bruti et Maximi Planudis epistulas (fol. 161—168) inde a fol. 170 — antecedit πέναξ fol. 169" — epistulas Basilii et Libanii mutuas pictas coloribus rubro et caeruleo inscriptas EIILZTO A441 AMOIBAIAI TOT ME- ΓΑΜΟΥΎ BAZIAEIOT ΚΑΙ TOT AIBANIOT. Ordo epi- stularum idem est atque in Laurentiano excepto quod per errorem — nam in indice deest — sub xy' redit comm. ep. 10, quae iam in illo sub £' comparuerat, itemque non
1) Supra p. 152 n. 159.
2) Przychocki, DeGreg Naz.ep. codd. Laur. (Wien Stud. 83) 254.
3) Przychocki, De Greg. Naz. epist. codd. Britannicis (Act. . Cracov. ser. ΠῚ &om. V 19183) 231.
8 18. DE EP. 1543 ET 1544. 9 14. DE [LIB.] EP. 1545 191
solum ep. 1543. 1544. 1214, sed etiam Gregorii Naz. ad Celeusium οὐ Gregorii Nysseni περὶ τῶν ἀπιόντων εἰς τὰ (sgo- σόλυμα epistulae sub n. κς---λ' occurrunt. Antecedit collectio Lacapeniana (cf. supra n. 70), sed sine ep. 501 et 647, quae in fronte mutuarum stant. Examinavi et e parte contuli.
Ad commune exemplum utrumque codicem redire e sin- gularium lectionum consensu elucet e quibus formam falsam nominis ὀπέμῳ attulisse sufficiat.
Ex eodem quo Marcianus exemplo, sed mendose descrip- tus est codex
275.Bodleianus Baroccianus gr. 121 (— Bar) membr. 618 formae quart. sc. XI (cf. infra sub n. 349), qui fol. 211 ep. 1543 σμ΄ numeratam inter Basilii epistulas 619' πρὸς τοὺς μὴ δεχομένους τὸ ὁμοούσιον et σμα΄ πρὸς Χαλκιδέας" τὸ γράμμα τῆς εὐλαβείας exhibet. Contuli. Codicem autem illum archetypum non e V fluxisse, sed per se constitisse docet ep. 1214 in illo quoque superstes. Recte in ea et La et Marc Bodl lectionem praebent ἔχει, perperam V ἔχεις. : Epistulam 1544 perperam inscriptam λιβάνιος βασιλείω eum 1214 exhibet codex
276. Escurialensis Y — III — 9 (329 in catal. Mille- 614 riano) chart. formae quart. se. XIV post epistulas inter Ba- silium et Libanium mutuas (fol. 136—143) (cf. infra sub n. 399).
Mea gratia inspexit Carolus Graux.
$ 14. De epistulis subditis 1545—1553.
Reliquae epistulae, quae per hunc vel illum codicem dis- persae Libanii nomen prae se ferunt, ab hoc abiudicandae sunt. Ep. 1545 quam solus
271. Laurentianus LXX 18 (— Lau)!) sub num. zvó inter Libanii ep. 33 et 1215 exhibet a Libanio abiudicanda est?) Nomen eius ad quem data est deest. Sabentius, de quo conqueritur, omnino à numero eorum, quibuscum
1) Supra p. 67 n. 11. 2) Ann. Fleckeis. 1876, 508. Seeckio dubia visa est.
192 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Libanio conversatio fuit, abest, quin etiam forma nominis illo tempore inaudita est. Stilus epistulae a Libanio prorsus abhorret. Enuntiatum tam incompositum quam quod in ea legitur t XI 564, 2—6 oi μὲν --- ποφήνασϑαι apud Liba- nium frustra quaeres. Sed etiam vocabula ἀηδίξεσϑαι et παραπλήξ, locutiones ὠδένειν κατά τινος, τὰ τῷ ἡμετέρῳ δι- καίῳ διαφέροντα (quae nostris iuribus conveniunt), οἵ ἐκδεδιῃτημένοι τὰ ὦτα, denique κατόπιν significans confes- tim a Libanio aliena sunt. Epistulam autem non fictam, sed ah alio scriptam esse nec nisi casu inter Libanianas ve- nisse apud me constat. Syllogae huius codicis concinnator, qui eclogam Lacapeniapam epistulis undique collectis nullo- que ordine compositis augere studuit, facile etiam epistulam alius originis pro Libaniana inserere potuit. Fortasse est Demetrii Cydonii, euius complures Libanii epistulis im- mixtas deprehendimus! ).
Idem statuendum videtur de ep. 1546 —1549, quas me- dias inter Libanianas fol. 117*— 120" praebet codex
278. Coislinianus 349 (— Co) se. XV?) quarum- que tres ultimas Wolfius ex apographo Bernardi de Mont- faucon sub n. 1577—1579 edidit. Secundae et quartae epi- stulae originem christianam?) vel loeutiones εὔχεσϑαι δεῖ τῷ ϑεῷ et εὐχόμεϑα τῷ ϑεῷ produnt^); tertia autem de morbo queritur non, qui fuit Libanii, vertigine, sed dolore capitis a difficultate concoquendi (dyspepsia) repetendo. Prima denique quod Libanii pomarium fuisse ponit, a vero absonum est. Quarta autem revera est Demetrii Cydonii, ut apparet
1) Supra p. 162 n. 181 οὔ intra sub n. 278.
2) Supra p. 177 n. 204.
3) Nam Libanium sacris christianae religionis imbutum esse fabula est commenticia Amphilochii qui fertur auctor vitae B.silii quique ab hoc pendent interpretes latini et auctor my- sterii gallici sc. XIV, de quibus coafer quae dixi in commen- tatione inscripta *Kaiser Iulian iu der Dichtung alter und neuer — (Studien zur vergleichenden Literaturgeschichte V) p. 7 e
4) Monnerius, Histoire de Libanius 176 quomodo animum
adducere potuerit ut ep. 1547 fragmentum esse orationis dice- ret, non intellego.
8 14. DE [LIBANIT] EP. 1546—1551 193
ex initio à Iorio!) publici iuris facto. Est igitur, cur idem de tribus reliquis conicias, praesertim cum paulo post alia eiusdem auctoris epistula occurrat. Descripsi e C».
Iniuria denique Libanii nomen prae se ferunt ep. 1550 et 1531 consolatoriae in descriptione codicis
279. Parisini gr. 2671?) sc. XV fol. 421, quam cata- logus Mellotianus exhibet?): "Libanii. duae epistolae consolatoriae'. In codice ipso priori epistulae quaevis in- scriptio deest execpto quod in margine rubricatum est παρα- μυϑητικὴ ἑτέρα tyr, quoniam fol 414" duae consolatoriae antecesserunt, alteri in margine fol. 421" sane adscriptum est ἑτέρα παραμυϑητικὴ λιβανίου, sed utraque nihil nisi para- digma est posteriore tempore factum ad παραμυϑητικὴν ἐπι- στολὴν characterum epistolicorum falso Libanio tri- butorum. Prior quidem legitur inter Gregorii Cyprii epistulas in codice Parisino gr. 2022 fol. 176" neque video, quod huie auctori obloquatur, etsi abest ab eius epistulis, quas codices Vindobonenses gr. 101 et 195 exhibent, e qui- bus Eustratiades Alexandriae 1910 Gregorii epistulas in lucem protraxit. Talem autem in modum facile explicatur, quod epistula in codice Laurentiano Acqu. 39 sc. XVI, qui tractatum ad Pseudolibanii ἐπιστολιμαίους χαρακτῆρας redeuntem continet, fol. 108" inscripta ὁμοία τοῦ ϑεολόγου Gregorio Nazianzeno adscribitur. Cum autem codex Parisi- nus 2671, e quo Boissonadius Aneed. Nov. p. 393 alteram epistulam ut Pseudolibanianam edidit, e codice
280. Havniensi bibl. reg. 1985 fol. 141 (— Ha) (ef. supra p.175 n.200) derivatus sit et praeter hunc in utraque codex
281. Vaticanus gr. 306*) sc. XIII fol. 80 (— Vati) sup- petat, in altera etiam codex
282. Laurentianus LIX5sc. XV) (— Laurenti), quocum
283. Heidelbergensis Palatinus gr. 3569) sc. XIV
1) Studi Ital. di filol. class. IV, 286 n. 371.
2) Char. epist p. 16 n. 38. 8) Ann. Fleckeis. 1876, 496. 4) Char. epistol. p. 17 n. 43. 5) Char. epistol. p. 18 n. 46. 6) Supra p. 181 n. 223.
194 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ineunt. fol. 52" ita facit, ut fide ei cedat, in lectionibus ho- rum trium codicum Vati, Ha, Laurenti acquiescendum esse putavi. Codieum Vati et Laurenti tabulas phototypicas, quas Weichertus faciendas curaverat, adhibui, codicis Ha lectiones ex eiusdem apparatu critico recepi.
Eiusdem farraginis est ep. 1952. Quae quod Libanii no- men prae se fert, quavis caret auctoritate. Nam legitur manu 80. XV exarata sine ulla inscriptione in folio praefixo codieis
284. Vaticani gr. 706 (— Vat)!) se. XV nihil Libanii continentis, neque ulla alia re Rostgaardus Wolfiusque ad- ducti sunt ut epistulam pro Libaniana acciperent nisi quia in imo folio item sine inscriptione legitur Libanii ep. 684. At minime cum priore cohaeret, sed longo distat intervallo Una vero forma παριστάνεις ad originem Libanianam repel- lendam, Byzantinam asserendam sufficit?).
Proxima est transitumque ad Basilii et Libanii mutuas facit ep 1553 ad Ioannem Chrysostomum data. Cum Libanii epistulis coniuncta est aeque atque tres mutuae per eum, qui syllogam Lacapenianam in fine auxit. Nam in una parte codicum, quae eam continent,
285. Barocciano 4 fol. 211 sc. XIV (— Baroc) (ef. supra p. 151 n. 156),
286. Vaticano 2243 (— Vatica) sc. XIV (cf. supra p. 134 n. 110),
287. Barberino II 60 fol. 43" sc. XV/XVI, (cf. supra p. 133 n. 106),
288. Neapolitano III A 11 sc. XVI fol. 125" (cf. supra p. 184 n. 107),
succedit illis mutuis (comm. ep. 24 (— 501). 25 (— 647). 12) in fine syllogae Lacapenianae colloca:is, in altera parte,
289. Barocciano ὅθ sc. XIV fol. 27" (cf. supra p. 180 n. 216) et
290. Bodleiano Miscellaneo 242 sc. XVI fol. 115 (cf. supra p. 9 n. 22 et infra sub n. 327),
1) Supra p. 183 n. 246. 2) Ann. Fleckeis. 1876, 503.
$14. DE [LIBANII] EP. 1552—16'3 195
antecedit mutuis Basilianis. Ex alterutra familia fluxit codex
291. Constantinopolitanus 5. Sepuleri 74), in euius fol. 92* ep. 1553 legitur inscripta λιβάνιος ὃ σοφιστὴς ἰωάννῃ τῷ χουσοστόμῳ.
In utramque codicum partem cadit, quod epistula non directa via in illos pervenit, quoniam nunquam pars fuit corporis Libaniani, sed epistulae ab Isidoro Pelusiota (II 42) seriptae?), qui eam testimonii loco protulit, quanti Ioannes a Libanio aestimatus sit. At quamquam Ioannem Libanii discipulum fuisse contra Maasium?) Antonio Naegele*) concedo), tamen epistulam pro genuina habere non queo. Verba enim eius ἐπαινέτου---ῖΚἊασιλείαν (XI 571, 4 sq.) non quadrant nisi ad a. 393, quo die X mens. Ianu- arii Theodosius imperium filiis i. e. Arcadio et Honorio tra- didit*), ut eognovit Sieversius 290. Quamvis dubitationem eximunt verba ep. 1100 eodem anno scriptae ἀπολαύοις δὲ--- παίδων (XI 210, 2 sq.). Nunquam debebat Naegelius hane rem tanti esse negare, ut ad authentiam denegandam vel nomen Ioannis mutandum cogere posset, neque magis de lau- datione unius ex anterioribus imperatoribus, velut Con«tan- tini, cogitare licet. Quae res ne Tillemontium ") quidem fugit,
1) Char. epistol. p. 7 n. 17.
2, Etiam in Barocciano 56 (n. 289) pars est epistulae in- scriptae ἰσίδωρος ὠφελίῳ γραμματικῷ itemque in Barroc. 4 (n. 285); in Barberino :n. 287) huic antecedit.
3) Relat. Acad. Berol. 1912, 1123 sq.
4) Chrysostomos und Libanios, Romae 1908, 11 sq.
5) Res tamen certa prius dici non poterit, quam quatenus Ioannes in dictione orationum superstitum a Libanio pendeat demonstratum erit. Non sufficit exemplum, quod digito mon- stravit Boissonadius ad Tzetz. alleg. E p. 347 Ioann. hom. ad Antioch. VII 8 5 ὁρῶ τὸν καιρὸν ἡμῖν οὐκ ἐπιτρέποντα πρὸς τοιοῦτον ἀφεῖναι τῶν λόγων πέλαγος comparans cum Lib. t. II 72, 8 ἐπειδὰν---ἐπιτρέπῃ.
6) Seeck 446.
7) Mémoires pour servir à l'histoire ecclésiastique t. XI (ed. Paris 1706) 555 not. 3. De authentia epistulae non dubitat Leo Bayer, Isidors von Pelusium klass. Bildung, Paderborn 1915, 78. 98.
196 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
qui ut hanc difficultatem superaret, τοὺς λαβόντας υἱεῖς in τὸν λαβόντα υἱέα mutare voluit: at est vim afferre verbis. A. 393 vero Ioannem Chrysostomum a laudatione impera- torum scribenda alienum fuisse pro certo statuere licet. Sed ne illud quidem admitti potest quod commemoratur in prin- cipio epistulae Libanium ipsum laudationem illam amplam ubi aeceperit recitasse rhetoribus. Fuit enim illo tempore decrepitus mortique vicinus. Quid in simili re fecerit, ipsa illa ep. 1100 o-tendit. Denique verba ep. 1553 plausum, quo laudatio a rhetoribus accepta sit, describentia ὧν οὐ- δεὶς --ἐκπεπληγμένων (XI 570, 12—571,1) nimium illud quod in Basilianis mutuis castigandum erit exaggerandi studium produnt. Hie quoque modum servatum exhibet ep. 1100. Quae cum ita sint, ep. 1553 non cum Valesio!*), quem Renardus Goebel?) et Maasius 1126 secuti sunt, a Liba- nio quidem, sed ad alium Ioannem scriptam esse existimare queo. Accedit, quod Isidorum in hae quidem re sese decipi passum esse aegre admitti potest. Neque enim solum Ioanni Chrysostomo aetate suppar fuit, sed etiam ipsum scriptaque eius novit?). Contra nil obstat, quominus credamus eum fraudem in epistula ut a Libanio ad Ioannem Chrysosto- mum scripía commissam parum perspexisse. Et consilium quo epistula ficta est elucet; idem est, quod in mutuis quo- que Basilianis cognoscemus: etiam Ioannis Chrysosto- mi eloquentia summam tulit laudem ethnici An- tiocheni. Denique ne illud quidem, quod in mutuis observa- bimus, hic deest, exempla dico. Tenorem quidem filumque fietori praebuit illa ep. 1100. Principium vero δεξάμενός σου--ἤσϑην οὖν (XI 570, 11—571, 2) mutuatus est a prin- cipio epistulae Iuliani ad Theodorum archipresbyterum scrip- tae et e codice Chalceno a Papadopulo Kerameo, Mus. Rhen. 42, 24 publicatae. Epistulam ut Isidori codicibus tradita est
1) Socr. hist. eccl. VI 8 p. 75.
2) De Ioannis Chrysostomi et Libanii orationibus quae sunt de seditione Antiochiensium, Gotting. 1910, 12.
3) Naegelius 1. 1. 27.
814. DE [LIB.] EP. 1553. 8 15. DE EPIST. MUTUIS 197
recensendam esse patet. Paucis locis lectionem quae fertur editionibus e duobus codicibus Libanianis vetustis, Baroc et Vatica, correxi.
8 15. De eorpusculo epistularum inter Basilium et Libanium mutuarum.
Ultimo genere codicum comprehensum est corpusculum epistularum inter Basilium et Libanium mutuarum. Sunt epistulae 26 (— comm. ep. 1—26), quarum 11 Basilii, 15 Li- banii nomen prae se ferunt. At exceptis duabus 24 et 25 (2 501 et 647), quae Libanio relinquendae sunt ut ad Basilium quendam, verum non Magnum scrip- iae, omnes ficticiae habendae sunt. Quod ut clarum fiat, et fata corpusculi respicienda et singulae epistulae examinandae sunt. Sed in quaestione valde intricata summa cautione opus est.
Unius ex his epistulis vestigium primum 80. VI extat. Ad Libanii enim personati verba ἐν κάλλει — κεκράτηκε (XI 577, 8 sq.) respicit Zacharias scholasticus in vita Severi e lin- gua syriaca (ed. Spanuth, Gottingae 1893) in gallicam reddita ab A. Kugenero (Patrolog. orient. II 13: On l'entendit aussi- tót faire l'éloge des letires adressées par Basile à Libanios et de ccles que LLibanios écrivil en réponse, dans lesquelles il avouait avoir été vaincu par Basile et accordait la victoire auz leitres de celui-ci). Sed etiam non solum hanc epistulam, sed totam syllogam Zachariae notam fuisse ex hoc loco col- ligas. Idemque dicendum est de Ioanne superiore monasterii Beith -Aphthonia auctore vitae Severi!) in gallieum sermo- nem versae a Kugenero 1l. 1, quippe qui dicat p. 215: 11 en élait là, lorsqu'un de ses compagnons, qui aimait Dieu, lui donna un livre du grand Basile. Dans ce livre Basile ré- pondait auz lettres de Libanios sophiste d' Antioche?). Neque
1) Steph. Sikorski, Zacharias Scholastikos, 92. Jahresber. d. Schles. Gesellsch. f. vaterl Cultur 1914, Phil-arch. Sekt., 7.
2) Proximum aetate de comm. ep 7 testimonium est Theo- phjlaeti Simocattae, qui locutionem, qua haec incipit, in prin-
198 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
hane syllogam ab ea, quae ad nos pervenit, diversam esse opinandum est. liuius autem facies non una semper et eadem fuit.
Aberant a primigenio corpuseulo ep. 22— 26, ut fere de- sunt in antiquis &orpusculi codicibus. Comm. ep. 24 — 501 aestate a. 356 a Libanio scriptam esse e loco, quem in V Va Vo S Vind Lacap, i. e. in corpore, tenuit, consequitur*). Nam hane solam epistulam postea in corpus inculcatam esse ἃ quavis probabilitate abhorret. At quod in epistula Basi- lius, ad quem seripta est, hoc anno ab Alcimo rhetore Ni- comedia Romam petente interim munus docendi adulescen- tulos accepisse dicitur, abhorret a Basilio Magno, id quod vel Pasqualius, ceterum authentiae epistularum defensor, concessit?) Et quamquam Basilium Magnum discipu- lum Libanii fuisse teneo commotus auctoritate epistu- lae a Gregorio Nysseno ad Libanium datae, quam cum Lau- bio?) p. 12 pro supposita habere non queo, tamen tam ar- ium inter eos caritatis fuisse vinculum nego, ut Libanius scribere potuerit comm. ep. 24 ὦ χρόνων---οὐδένα (XI 596, 7.—9), quae verba melius commilitoni quam praeceptori con- veniunt). Neque huie opinioni obstat, quod epistula in V S Vind inseribitur τῷ μεγάλῳ βασιλείῳ, nam haec non e Li- banii, sed antiquarii posterioris manu profecta est, et τῷ μεγάλῳ, ut in Vo deest, ita in Va manu recenti additum est.
cipio ep 28 οὕπω μοι τῆς γῆς ὑφῆκας imitando expressit. Cf. Krabinger, Bulletin d. Münchner Akad. 1850 n. 34 col. 269.
1) Seeck 30. 330. Silomon 51.
2) Berl. phil. Woch. 1914, 1513.
3) De litterarum Libanii et Basilii commercio, Vrat. 1913. In ea re, quod Gregorius Basilium fratrem patris nomine ap- Ww nullam esse offensionem ostendit locus de hom. opif.
.44, 125 B (cf. Holl, Amphilochios 197). Quo sensu πατὴρ accipiendum sit, elucet ex ep. 3 Basilii personati (XI 575, 20— 516, 3).
4) Verba τὰ πάντα $usv ἀλλήλοις Lib. ep. 1518 de Ausonio Lacedaemonio, vetere commilitone, adhibuit. Pariter loquitur de matre sua t. I 81, 20, de Prisca uxore Bassiani ep. 1409 (XI 450, 18), sed etiam de Zenobio magistro suo ep. 420 (X 411, 6).
$ 15. DE COMM. EPIST. 24. 25. 11 . 199
Basilii vero nomen illa aetate frequens fuit: unum Basilii Magni patrem cognomen affero, quia idem rhetor erat. De- nique ne quis aliud talis Basilii cum Libanio vetere con- tubernio coniuncti vestigium deesse miretur, tenendum est e paucis tantum annis epistulas Libanii ad nos venisse.
Basilium autem comm. ep. 29 (— ep. 647) eundem esse quominus statuamus, nil obstat; cf. verba, quibus incipit xai πὸὺς--κχρόνος (XI 596, 16 sq.). Quod haec epistula in V de- est, offensionem non habet. Facile admitti potest librarium eam in corpore praetermisisse, quia eam in corpuseulo ex- hibere voluit, at postea omisit. Locus vero, quem in Va Vo S Mo Vind Ath Vat. 64 itaque in archetypo Libaniano inter 646 et 648 (vel 649, ut in S) tenet, eam a. 361 scriptam esse probat. Basilium vero Magnum hoc anno Antiochiae versatum esse, id quod statuit Seeckius 33, quavis proba- bilitate caret. Nec magis argumentum ep. 647 cum comm. ep. 10 comparatum permittit, quod olim Benzelius opinatus est, ep. 647 ad 10 respondere. Stilus vero neutrius epistulae quiequam a Libanio absoni praebet. Immo locutio ep. 647 ἔμοιγε---χρόνος (XI 596, 17) in memoriam vocat locum ep. 1321 ἡμεῖς---ἔξομεν (Xl 379, 18 sq.), etsi utriusque exemplar fuit loeus Thuc. I 129, 3. Quae cum ita sint, cum Seeckio 30 consentiens has duas epistulas Libanio relinquen- das eoque quo in corpore traditae sunt loco imprimendas neque tamen a corpusculo removendas esse censui.
Similis primo obtutu videtur condicio esse comm. ep. 1l. Extitit quidem in fonte codicum Va Vo, qui eam cum epi- stulis aestatis a. 358 inter ep. 350 et 351 praebent, at in archetypo non fuit; deest enim in corpore codicis V, qui eam in mutuis tantum sub num. x' fol. 435" praebet, et in aliis codicibus. Neque consilio epistula intercalata est, sed casu nescio quo irrepsit in codicem, e quo Va Vo fluxerunt, simi- liter atque comm. ep. 4 inter 195 et 618 cod. Basileensis F VIII 4 (cf. infra sub n. 300) et ep. 501. 647 inter ep. 1 et 563 cod. Vatic. 943 (cf. infra sub n. 375). Ad Basilium Magnum, ut opinatur Seeckius 347, a Libanio data esse non potest. Qui enim eam scripsit, non erat praeceptor eius,
200 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ad quem scripsit, ut Libanius Basilii, sed auditor. Cf. verba ἐγὼ γὰρ---ϑὁυγατέρων XI 581, 139—585, 2. Quin etiam dieit se aliquando voluisse ab eo sacris poeseos Homericae initi- ari πολλάκις---εἰσελϑεῖν XI 586, 6— 8. Quod quo pacto pu- tabimus eadere in Libanium et Basilium Magnum qui quid de carminibus Homericis iudicaverit indicavit ep. 147 μῦϑον ἐνόμιξον τέως và τοῦ Ὁμήρου, ὅτε ἐπήειν αὐτοῦ τὸ ἕτερον μέρυς τῆς ποιήσεως... ἀλλ᾽ ἐκεῖνα và μυϑικὰ τέως καὶ ἄπιστα πάνυ ἡμᾶς πιϑανὰ νομίζειν ἐδίδαξεν ἡ περὶ πὸν πάντα ἄρι- στον Μάξιμον προπέτεια: allegoricae interpretationis nee vola nec vestigium. Quo porro pacto Libanius cum Basilio Magno saepe ἐν Στρατηγίου Antiochiae conversari potuit? Denique quo modo explicabis Libanium a. 358 ad Basilium scrip- sisse verba μᾶλλον ὅτι-- ἠρξάμην (XI 584, 11 sq.), postquam iam a. 356 antecessit ep. 501? Quod Seeckius 31 dicit: »Wenn der Briefwechsel volle 2 Jahre unterbrochen war, so ist es ganz natürlich, daB sein Wiederbeginn den Cha- rakter einer neuen Eróffnung hat", hoc est non interpre- tari, sed obtrudere aliquid, et refutatur verbis τὸν οὖν---ἐπε- στέλλειν (XI 585, 4—6).
Sed ne quis hanc quoque epistulam a Libanio quidem, sed ad Basilium diversum a Basilio ep. 501 et 647 scriptam esse opinetur, et argumentum et dictio plane cum reliquis mutuis conveniens obloquuntur. Cardo huius aeque atque illa- rum epistularum in Basilii prae Libanio eum universa tum in epistulis conscribendis praestantia celebranda vertitur et magis adulatio est quam veteris illius amicitiae vinculum, quod in ep. 501 et 647 apparet. Sed etiam in dictione sunt, quae a Libanio recedere mihi videantur. Pasqualius quidem quod fusius dicendi genus in hac epistula rimatus esse sibi visus | est, vellem documenta protulisset. Neque audiendus est Lau- bius, cum Libanium χάριεν αἰτεῖν, non ut in hac est epistula, ἐπαγγέλλειν dixisse contendat. Nam ut praetermittam quam ipse citavit perperam ep. 404, ἐπαγγέλλειν χάριν dixit Libanius ep. 693. 838. 1185. 1291. 1339 et poscendi vim habet ἐπαγ- γέλλειν etiam t. I 102, 11; II 293, 4; 358, 13; 438, 18; 481, 10; 550, 5; III 296, 7; V 535, 8. Quod vero legitur
8 15. DE COMM. EP. 24. 36. 11. 9 201
οὗτος ávijg— ϑυγατέρων XI 585, 1sq., ab elegantia Libani- ana abhorret multoque fines excedit eius, quod de Iuliano dixit Libanius ep. 797 καὶ γάρ ἐστι Σειρήν, etsi hic locus auctori ansam ad suam dictionem praebuisse potest, simili- ter atque locus ep. 1540 Ἡσίοδος ὃς ἐν τῷ κλάδῳ τὴν μανίαν εἰλήφει (XI 559, 7)*) ad dictionem τῆς Ὁμήρου μανίας verba- que πολλάκις ἐν Στρατηγίου σοι συγγενόμενος ex ep. 552 (X 516, 7) ἤκουσα δὲ ἐν Στρατηγίιυ λέγοντος αὐτοῦ fluxisse possunt. Neque diversa haec est ratio ab ea, quam in aliis fingendis adhibitam videmus. Pars enim tantum harum li- bere ficta est, pars vestigia tenuit epistularum superstitum atque inter has etiam Libanianarum. Quarum luculentissi- mum exemplum est comm. ep. 9. Reddit enim haec Libanii &d Iulianum epistulam 760, qua is huius ep. 3 (ed. Hertl.) responderat*) ad Basilium translatis, quae ille de Iuliano, et demptis, quae de Prisco scripserat. Neque unquam See- ckius 33 ad hanc authentiae epistulae defendendi viam de- scendere debebat, ut idem a Libanio ad Iulianum et ad Ba- Silium scribi potuisse diceret. Nam ut omittam talem sui repetitionem a Libanio alienam fuisse, hic aperte verba Iuli- ani ipsa respicit atque e parte repetit; a Basilio vero haec aliena sunt. Unicus autem locus quo comm. ep. 9 ab altera recessit, fictorem prodit. Quod est apud Libanium πηγαὶ κρείττους ἢ δεῖσϑαι ἐπιρροῆς, mutans in πηγαὶ κρείσσους va- μάτων ἐπιρροῆς non solum elegantiam dictionis temeravit, sed etiam κρείττους, non κρείσσους dicere consuevisse Liba- nium oblitus est. Quod vero comm. ep. 9 deest in sylloga mutuarum codicis V, nisi casu excidit, id quod e brevitate facile explicatur, inde factum esse potuit, quod auctor cor- poris hane epistulam iam supra deprehendisse sibi visus est. Eadem ratione auctor epistularum mutuarum etiam aliorum epistulas suas fecit, ut Stagirii sophisiae epistulam et Gregorii episcopi ad hanc responsoriam a Maasio e codice Patmiaco 706 in Relat. acad. Berol. 1912, 993sq. publicatam
1) Cf. etiam t. II 418, 13 μανίᾳ ποιητῶν. 2) Cf. supr& p.—n. 185.
202 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
in Libanii comm. ep. 18 et Basilii responso 14. Nam et hiec tenorem quidem epistularum servavit demptis, quae ad rem facere non viderentur!), paucisque in dictione mutatis. Inter haee autem sunt, quae plane ab usu Libaniano recedant, ut ἔξαρνον ἡ στῆναι πρὸς τὴν αἴτησιν pro eo, quod est apud Stagirium ἰσχυρῶς ἐνστῆναι πρὸς τὴν αἴτησιν ὃ).
Aequa intercedit ratio inter comm. ep. ὃ Basilii personati et Gregorii episcopi epistulam cod. Patmiaco servatam et a Maasio 1. 1. 991 publicatam^) Finem illius praetermisit, in reliquis paucissima mutavit. Iniuria Seeckius 469 epistulam hanc comm. ep. 7 respondere contendit, nam in hac frustra τὸ ἔαρ τῆς εὐγλωττίας, frustra ἀκάνϑας quaeres.
Aliae maiorem libertatem ostendunt. Extremis tantum lineamentis formam ep 14 Iuliani ad Libanium datae red- dit comm. ep. 19 Basilii, ut vidit Maasius 1122. Of. Iuli- ani verba ἀνέγνων χϑὲς) τὸν λόγον et μακάριος εἶ λέγειν οὕτω, μᾶλλον δὲ φρονεῖν οὕτω δυνάμενος. ὦ λόγος, ὦ φρένες, ὦ σύνϑεσις, ὦ διαίρεσις, ὦ ἐπιχειρήματα κτλ. cum comm ep. 19.
Neque casu factum esse potest, quod comm. ep. l5 et 16 iisdem verbis incipiunt atque Lihanii ep. 590 et quae illam in V sequitur 592; sed ep. 16 etiam aliarum imitationum plena est. Cf. verba ep. 16 σὺ δὲ σκῶπτε--σπουδάξων (XI 590, 10—591, 1) cum verbis Gregorii Naz. in initio ep. 4 ad Basilium σὺ μὲν σκῶπτε καὶ διάσυρε và ἡμέτερα sire
1) Opinio contraria Markowskii, Berl Phil 1918. 1162 et Laubii 44, secundum quam epistulae codicis Patmiaci ad exemplar mutuarum compositae sunt, difficultates praebet in- explicabiles.
2) Vox ἔξαρνος ab usu Libanii aliena est. De frgm. 84 cf. supra p 186 n. 264.
3) Maasius in textu epistularum Stagirii Gregoriique consti- tuendo multis locis lectionem cod. Patmiaci iniuria sprevit prae mutuis, velut tenenda erant in Stagirii epistula παρελήλυϑας τοὺς ἄλλους, εἶπεν ἄλλος σοφιστὴς μᾶλλον ἢ χάρακας, ἐγκαλλω- πιζόμενος τοῖς δηματίοις, δοίης, in Gregorii ἀποχαρακούμενοι δὶ ἐπιστολιμαίας δυνάμεως, ἐποίησε, δοϑῆναι.
4) Vel hic Maasius debebat a textu exulare iubere τινα, quod aeque à Reginensi abest.
5) Iniuria Hercher cov inseruit.
8 15. DE EP. 18. 14. 8. 7. 19. 15. 16. 1—6. 20—93 908
παίξων εἴτε σπουδάξων: intelleges, quantum a vero aberra- verit Maasius 1116, cum verba illa pro nota marginali lec- toris habuit; vel verba ἐμφωλεύοντα ---προκύπτειν (591,6 8q.) eum Basilii ep. 48 ὡς μηδὲ τὸ μικρότατον προκύπτειν τῶν δωματίων ἀνέχεσϑαι) et ὡς... δύο μῆνας ἤδη ταῖς καταδύ- σεσιν ἐμφωλεύειν. Non minus ep. 15 locutio τῶν Μουσῶν σηκὸς quam verba ἐξαχριβάζω et μεταμφιάξειν a Libanio aliena sunt).
Reliquae epistulae imitationis quidem vestigiis carent, sed non minus certa suppositionis indieia exhibent. Vel enim genus dicendi incompositum imprimisque fusum, quin etiam nonnusquam rude in iis conspicitur, quod non modo cum Li- banio, sed ne cum Basilio quidem conveniat, velut comm. ep. 2 πολλῶν δὲ ἐπαίνων — γράμμασι (ΧΙ 574, 15—17), ep. 8 ἄξιον τῶν τε--λόγοις (516,8 sq.), ep. 4 τὰ γράμματα--- δείξων (577, 18 sq.), ep. 5 ὅμοιον ---ἐναβρύνεσϑαι (578, 10—12), ep. 6 οὐδεμίαν -- ἐξερρυηκότων (580, 6 —9); vel in singulis locutionibus ab usu utriusque auctoris recedunt, velut comm. ep. 1 τοὺς ἑκάστοτε πειϑομένους παραπέμπο- μαΐί σοι et ξαυτοῦ ἕνεκεν σπουδασϑήσεται et κἀμοὶ εἰς τὴν ἄκραν φιλίαν ἥρμοσται, ep. 1 ἐν πολλοῖς ἡλίοις, ep. 17 στρατιωτικοῖς καταλόγοις ἐμπρέπων, ep. 20 βαδίξειν μετὰ σοβαροῦ τοῦ βαδίσματος. quod fines exempli, Thuc. V 70, longe excedit. In comm. ep. 21 non solum verbum διοδεύειν apparet, quod Libanius vitavit?), sed etiam dictio Σουσαρίων ὃ và πάντα ἐπιστάμενος prorsus ab eo absona. Et quomodo, ut etiam epistulas, quae postea corpusculo suc- creverunt, in quaestionem vocemus, Libanius comm. ep. 23
1) Parum recte Krabinger, Bull. d. Bayr. Akad. d. Wiss. 1850 n. 36 col 251 de locis Alciphronis ep. I 23 et ΠῚ 80 ut exem- plis cogitavit.
2) Optativi vero usus in μεταμφιάσω---περιστεραί (XI 590, 3 8q.), ui Maasio 1115 offen«ioni erat, normae Libanianae convenit. ro forma vero soloeca ἐπανάξῃ, quam idem cum Marano et
Wolfio in textu ep. 16 Basilii reliquit, indicativus futuri ἐπαν- ἄξει (XI 591, 9), qui haud raro cum optativo (ἐπιλάβοι) connec- titur, e libris reponendus est.
3) Ethop. 20 (VIII 420, 15) subditicia est.
204 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
litteras suas quibus luserat τῆς φιλοσοφίας τὸ γνώρισμα ap- pellare potuit? Sub initium comm. ep. 7 λύπη idem signi- ficat atque ὀργή, quam usurpavit Theophylactus Simo- caita in initio ep. 28!), quod nusquam apud Libanium. Ibi- dem (XI 581, 14 sq.) aperte respicit locum Novi Testamenti (Paul. ep. ad Ephes. 4, 26), cuius rei exempla apud Libani- um frustra quaeres, etsi secus sensit Sieversius 15 not. 33. Cf. M. Sehwabe, Anal. Libaniana 58 not. 1.
Vel in rebus errant, ut comm. ep. 4 Alypium Hieroclis non, qui erat secundum ep. 324. 1395 filium, sed nepotem dicit. Quod ep. 4 et 6 Basilium multos Cappadoces Libanio erudiendos misisse contendit, cum Lib. t. IV 360, 9 de parvo numero discipulorum illine ad ipsum eongressorum loquente pugnat. Cf. Laube 37. Vel Libanium loquentem faciunt, quae neutiquam ille loqui potuit, velut comm. ep. 2, post- quam quaesivit τί νῦν---παῖδας; (XI 574, 5—8) pergit haec reprehendendo et Basilium ut dei cultorem praedicando ver- bis ὡς δὲ---πολίτην (ib. lin. 8—13). Et finge aliquantisper Libanium dicere potuisse, quod extat ep. 4 ἐν κάλλει---κεκρά- vqus (577, 8 sq.) vel ep. 12 εἰ μέν τι--ῳιλίαν (581, 3—5), nunquam declamationem δυσκόλου γήμαντος λάλον γυναῖκα (VI 494 sq.) plausu omnium exceptam mittens Basilio scrip- sisset se sudore manare atque tremere illius iudicium exspec- tantem vel se cum culice, Basilium cum elephanto compa- rasset, ut fit comm. ep. 18, ac ne suum quidem aliorumque iudicium a Basilio suspensum fecisset, ut fit ep. 20 (598, 15—594, 2). Quas epistulas eum Seeckius genuinas habuit, penetralia animae Libanii se non intrasse ostendit: multa in his aeque atque in reliquis mutuis inesse, quae cum epi- stulis vere Libanianis conveniant, cum Seeckio 34 pro au- thentia afferre non licet. Nonne idem in epistulis latinis observatur, quas a Franc. Zambicario suppositas esse Seeckius 471 concessit?
Non solum Markowskius et Laubius, sed etiam Maasius
1) Male Hercher e Laurent. 86, 8 οὕπω ue τῆς ὀργῆς ἀφῆκας scripeit.
8156. DE COMM. EP. 2. 4. 6. 1. 10. 19. 171—23 90
et Pasqualius comm. ep. 17 — 22 suppositas esse agnoverunt. Sed ne Basilium quidem Magnum unquam Libanio scriptu- rum fuisse mihi persuasi, quod personatus comm. ep. 10 τὸ μὴ συνεχῶς--ἀμαϑία (583, 17 sq.), in qua etiam circumlo- eutio pronominis personalis τὴν σὴν παίδευσιν ἃ Libanio aliena est, vel, ut iterum epistulam quae sucerevit tangam, ep. 22 τί yàg ἂν--φιλῶ; (595, 7—9).
Denique ne consilium quidem, quo haec epistularum mu- tuarum sylloga (1— 21) ficta est, latet. Auctor eius vesti- giis insistens orationis Basilii πρὸς τοὺς νέους ὕπως ἂν ἐξ “Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων, quae etiam in nonnullis codi- cibus, velut Laur. LXX 13, Paris. 2755, Vatic. 1534 suc- cedit, ut eloquentiam christianam Basilii ab eth- nica Libanii, si radices quaerantur, non diversam, sed parem, quin etiam superiorem esse ostenderet, non solum artam inter utrumque virum litterarum com- munionem amicitiamque fuisse, sed etiam a Libanio ipso palmam facundiae Basilio concessam esse fin- xit!). Postquam vero sylloga, ut loci vitae Severi Antiocheni 8 Zacharia scholastico conscriptae et Theophylacti Simo- cattae supra p. 197 laudati docent, in gratiam venit christi- anorum eloquentiae studiosorum, facile fieri potuit, ut in- erementa caperet. Ita non solum Libanianae ep. 501. 647 immixtae sunt, sed etiam novae succreverunt ep. 22. 23, aliae. Quarum ultima 26 etiam recentissima videtur. Nam in gyro quidem amicitiae affirmatae atque adulationis perse- veravit, artem vero ne reliquarum quidem epistularum cor- puseuli aequavit. Basilius enim personatus sese quidem cum cera, Libanium cum sole comparat, imaginem vero de Ieari alis sumptam persequi nescit.
Αο primarium quidem corpusculum complexum est epistulas 1—21. Quod primum per se constitisse, tum collectionibus epistularum Basilianarum, aliquanto post
1) Similis consilii in epistularum inter Senecam et Pau- lum mutuarum figmento apparentis meminisse iuvat, quod et ipsum paulatim incrementa cepisse probabile est.
206 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
etiam Libanianarum annexam pedetemptimque insertam esse cum per se quidem probabile est tum vestigiis codicum su- perstitum confirmatur. Quamquam hoc non ita accipiendum est, ut eodices, qui corpusculum per se constans et peculiari inscriptione insignitum exhibent, vetustissimam memoriam reddant. Nam sunt fere aetatis recentioris tantumque abest, ut ex ipso illo corpusculo primigenio profecti sint, ut ad co- diees alterius generis, id est epistularum vel Basilianarum vel Libanianarum collectiones, redeant. Immo vero codices, qui epistulas corpusculi epistulis Basilii immixtas exhibent, non solum aetate, sed etiam fide ceteros superant, ut e lec- tionibus cum exemplaribus Gregorii et Stagirii, quae auctor epistularum secutus est, concinentibus elucet. Itaque ab his initium est faciendum. Agmen vero eorum ducit codex singulari lectionum praestantia insignis 615 292. Vaticanus Reginensis gr. 18 (— Reg) membr. formae folii seeundum subscriptionem fol. 250 ἐτελειώϑη ἡ δέλτος | αὕτη σὺν τῆ ἑτέρα ταύτης δευτέρα βίβλω διὰ | χειρὸς
ϑεοδώρου : (i. e. μονάχου) | μηνὶ svo ἐγ : ix ἔτους αφπα ἃ. 1078 a Theodoro Monacho!) duabus columnis exaratus, qui continet Basilii opera (homilias) atque inter haec post πρὸς τὴν ὁμόξυγον vexragíov παραμυϑητικὸς fol. 223—230 inscriptione privas, sed signis λο΄ (i. e. λόγος) λ---νϑ΄ in- signitas epistulas 21 mutuas: 1—12. 15— 21. 13. 14. Suc- cedit numero ξ΄ insignita τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολὴ περὶ τελειότη- τος βίου μοναδικοῦ. Correctus est manibus duabus, quarum prior (— m?) primae proxima atramento pallido, altera (— m) nigro usa est. Proxime omnium codicum ab archetypo stat, id quod potissimum ex ep. 8 et 13 apparet; nam in his unus omnium multis locis cum Gregorii epistula consen- tit quam auctor figmenti exemplaris loco secutus est. In ep. 8 πρὸς αὐτὰς ante τὰς et τινα ante κνίσματα aeque ab eo atque a Gregorio recte absunt, quae reliqui ad commu- nem fontem redeuntes inseruerunt, et τοῦ ἄνϑους ἡ φύσις τὰς λεπτὰς ἐκείνας ἀκάνθας cum Gregorio praebet, quod illi
1) Vogel-Gardthausen 140.
815. DE CODICIBUS EP. 1—21 EXHIBENTIBUS 901
in τὰς λεπτὰς ἐκείνας ἀχάνϑας ἡ φύσις τῷ ἄνϑει mutaverunt. Duobus loeis ipse mutavit: δεῖ in χρή et εἶχε in ἡμῖν ἔφερε. In ep. 14 unus verba μοι 6óovc, quae sunt Gregorii, serva- vit et δίος, quod est Gregorii, paene integrum (διὸς) prae- bet, cum reliqui vel in δ᾽ vel in ἀλφαῖος vel, ut Harlaeanus, in εὐστάϑιος corruperint vel praetermiserint. Idem inm reli- quis epistulis apparet. Ncn desunt quidem in Reg. lectiones e mutandi studio vel oscitantia ortae, sed paucae sunt prae numero genuinarum. Bormannus egoque contulimus.
Easdem 21 epistulas exhibet collectio epistularum Basi- lii inscripta ἐπιστολαὶ τοῦ μεγάλου βασιλείου, quam continet codex
293. Vindobonensis theol. CXLII!) (— Vin) membr. 616 formae quart. mai. sc. XI, olim Sebastiani Tengnagel I. U. D. et Caes. Bibliothecarii, fol. 39 —44" sub. num. να--- v0'. Sed ordo a Reginensi hac re distat, quod ep. 13. 14 pariter atque in Aldina inter ep. 12 et 15 comparent. Ante- cedit sub ν΄ Basil. ep. 25, succedit sub ξ΄ ep. 197. Et epi- stulae 12 Libanianae singularem exhibent numerationem manu librarii additam «—;8'. Contuli.
Easdem quas Vindobonensis exhibet epistulas codex
294. Parisinus Coislinianus 237 membr. sc. XI, olim 617 τοῦ Mereógov, Coislinianus primus Marani, collatus a Garnerio?) in usum editionis, qui continet 351 epistulas.
Eidem videntur classi tribuendi codices:
295. Laurentianus IV 14?) qui continet Basilii epi- stulas 344 fol. 86'—360"*).
296. Marcianus gr. 795) sc. XII, qui continet Basilii epistulas 3385);
291. Parisinus gr. 506 membr. sc. XI, olim Mazarinaeus, 618 deinde Regius 2293, Regius primus Marani, qui conti- net Basilii 272 epistulas;
1) Est LXXV apud Lambecium, Comment. de bibl. Caes. Vindob. t. III 141.
2) Montfaucon, Bibl. Coislin. p. 297. 8) Supra p. 189 n. 270.
4) Bandinii Catalog. t. 1 639. ychocki, Wiener Stud. 33, 251.
5) Supra p. 189 n. 271. 6) Zanettii Catalog. t. I 55.
208 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
619 298. Marcianus gr. 61 membr. formae quart. sc. XI, qui continet 274 epistulas!);
620 299 Coislinianus secundus Marani quem is in prae- fatione editionis tomi III p. CXCII numerum 288 gessisse et epistulas 328 ocontinuisse dicit. At is codex teste cata- logo Montefalconii nihil Basilii continet neque is alium epistularum Basilii codicem appellavit neque hodie alius Coislinianus in bibliothecis Parisina et Petropolitana extat. Videtur igitur post a. 1715, quo catalogus Montefalconii editus.est, bibliothecam Coislinianam intrasse, sed incendio illo diei 19. Aug. a. 1794, quo bibliotheca congregationis S. Germani in Pratis vastata est, periisse.
621 300.Parisinus gr. 971 chart. sc. XVI, olim Regius 2897, Regius secundus Marani, qui continet Basilii 334 epi- stulas.
Primae tantum novem epistulae 1—9 insertae sunt syl- logae epistularum 340 Basilianarum inscriptae ἐπιστολαὶ τοῦ ἁγίου βασιλείου ἐπισκόπου καισαρείας καππαδοκίας, quas prae- bet codex
622 301. Vaticanus gr. 434 chart. formae quart. sc. XIII fol. 18'—19*. Inspexi.
Septem tantum epistulas inter electas Basilianas praebet codex
628 302. Berolinensis gr. 214 chart. sc. XVI, antea Cla- romontanus, deinceps Meermannianus 365, Phil- lipsicus 1617, miscell. fol. 323—330. Inscriptae sunt zx τῶν ἐπιστολῶν τοῦ ἁγίου βασιλείου. Primae δ΄ (— 9 Mar.) et secundae ,9΄ (— 334) succedunt sub num. xó—4' comm. ep. 3—9, sub zó' Basilii ep. 54 Mar., cui succedit particula ep. 983). Ut e lectionibus ep. 8 apparet?), in lec- tionibus tantopere cum Reginensi concinit, ut ad hunc ip- sum vel saltem codicem huius familiae redire dicendus sit.
1) Zanettii Catalog. I 42.
2) Catal. Studemundi et Cohnii p. 93.
8) Quas P. Maas, Helat. acad. Berol. 1912, 922 coniectura li- brarii inventas esse perperam opinatus est.
$15. DE CODD. EP. 1—21 EXHIBENTIBUS 209
Item huc referendus est codex
303. Vaticanus gr. 869 chart. form. sext. dec. sc. XV, 624 qui post Gregorii Naz. epistulas continet fol 130"—178 epistulas Basilii inscriptas ἐπιστολαὶ τοῦ μεγάλου βασιλείου πρὸς τὸν βασίλειο (sic) atque inter has inde a fol. 138 comm. ep. 1. 2. 4—6. Succedit similiter atque in Laurent. LIX 30 et Paris. 2991 A (infra sub n. 365 et 332) fol. 146" Gregorii Naz. ep. 236. Inspexi.
Unam denique epistulam teste catalogo Vladimiri inter Basilianas continet codex
804. Mosquensis 258 formae quart. sc. XVII fol. 132" 625 Sub ρν΄ inscriptam “ιβάνιος βασιλείῳ (— comm. ep. 9).
Non insertae, sed praemissae sunt ordine, quo in Vindo- bonensi aeque atque apud Maranum Wolfiumque se excipi- unt, ep. 1—21 eclogae epistularum Basilii, quam praebet codex
305. Ambrosianus E 32 sup., olim T 28 (279) chart 626 sc. XVI fol. 100—111*. Cf. catal. Martinii et Bassii p. 310.
Sed etiam eius codicum generis, quod corpusculum primi- genium 21 epistulis comprehensum Libanianarum epistu- larum eclogae agglutinatum exhibet, quamvis pauci supersunt testes. Quo in numero habendus est
806. Parisinus gr. 1760 sc. XV, fol. 268—267" qui exhibet comm. ep. 1—6. 8—21. Cf. supra p. 147 n. 144. Inspexi.
Huc referendus videtur etiam codex, qui partem tantum priorem corpusculi eclogae epistularum Libanianarum an- nexam exhibet
307. Ambrosianus L 44 sup. (482)!) sc. XIV/XV, in quo 8 epistulis Libanianis succedunt fol 35 —36" ep. 1— 10, quarum prima inscripta est τοῦ ἁγίου βασιλείου πρὸς λιβανιον.
Easdem ep. 1—10 exhibet codex
308. Baroccianus 131 bomb. formae quart. mai. sc. XIV 627
1) Supra p. 144 n. 185.
210 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
fol. 296 οὐ 297 inscriptas ἐκ τῶν ἐπιστολῶν τοῦ μεγάλου βα- σιλείου μονομερὴς ἔκϑεσις: βασίλειος λιβανίῳ᾽ αἰσχύνομαί cot κτλ. οὐ intermissis nonnullis epistulis Gregorii Naz. (ἐπεστο- λαὶ τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν γρηγορίου τοῦ ϑεολόγου) fol. 299" additae sunt, comm. ep. 12—14. Inspexi.
Sex tantum ex his epistulis reliquiis collectionis Lacape- nianae (fol. 89—91") succedunt in ecloga, quam praebet codex
309. Parisinus gr. 3002?) sc. XV fol. 102—1047, qua- rum prima inscripta λίβάνιος (sic) ὁ ῥητωρ (sic). τῶ μεγάλω βασιλείω est comm. ep. 2, sequuntur 5. 6. 8—10 et inter- missis fol 104"— 107 γρηγορίου τοῦ ϑεολόγου᾽ ἡμῖν ἀεὶ καὶ ἀπὼν et Liban. ep. 19. 379. 1220 denique fol 109 comm. ep. 11 et Basilii ep. 115. Mea causa excerpsit Fr. Kuhn.
Item sex tantum, sed alias ex his epistulis continet codex
6028 910. Brixianus bibliothecae Quirinianae A. IV
13?) chart. formae folii miscell. sc. XV scriptus, ut videtur, manu eadem Danielis Caietani Cremonensis, qui Utini anno 1497 exaravit?) antecendentem (fol. 2) κυροῦ ματϑαίου τοῦ καμαριώτου ἐπιτομὴν sig τὴν δητορικήν testibus inscrip- tione fol. 1: Is(ud compendium rhetorices domini Maithaei Camarioti Constantinopolitani scriptum fuit per me danielem Cajetanum Cremonensem 1497 die penultimo Septembris quo tempore Utini publice profitebar Salario aureorum centum et. subscriptione ὁ δαννῆλος ἔγραψε καὶ ἐτέλεσε ἡμέρᾳ ἁγίου τοῦ μαρτένου" In fine codicis fol. 102'—105 singulari inscrip- tione privae extant comm. ep. 3. 5. 8. 4. 6. 7. Inspexi.
Quattuor ex his epistulis in fronte (fol 1— 37) extant eclogae epistularum Libanianarum, quam exhibet codex
311. Parisinus gr. 3021*) sc. XV pag. 1—77, quarum prima (— 4) inscripta est λιβανίου σοφιστοῦ πρὸς τὸν μέγαν βασίλειον. Sequuntur 5. 6. 8 atque has epistulae Synesii aliorumque. Inspexi.
1) Supra p. 147 n. 143. 2) Martini, Catalogo di manoscritti greci delle bibl. Italiane Il p. 256 sq.
8) M. Vogel—Gardthausen 98. 4) Supra p. 126 n. 98.
PE τ.
$15. DE CODD. EP. 1—21 EXHIBENTIBUS 9211
Item quattuor ex his, sed aliae sequuntur Libanii ep. 1134 in codice
812. Hierosolymitano bibliothecae patriarchalis Sab- baitico 198!) fol. 325"— 326" inscriptae ἐπιστολαὶ τοῦ μεγά- λου βασιλείου, πρὸς λιβάνιον σοφιστὴν. καὶ λιβανίου πρὸς τὸν μέγαν βασίλειον : comm. ep. 1.15—17, sed haec cum fol. 326 desinit verbis λεβάνιον ἀγωνιζόμενον (XI 592, 2) Inspexi.
Tres ep. 18. 10. 19 immixtas eclogae epistularum Libanii fol. 93'—96 comprehensas exhibet codex
313. Hierosolymitanus S. Sepuleri 405 sc. XIV exe- unt. de quibus cf. supra p. 153 n. 163.
Duas, 20 et 18, eclogae Libanianarum intermixtas exhi- bet codex
314. Vaticanus Palatinus gr. 149?) sc. XV, qui con- tinet in ecloga epistularum Libanii sub num. 282 comm. ep. 20 et sub n. 290 comm. ep. 18 Inspexi.
Quarum prior (20) inseripta τῶ βασιλείω μεγάλω inter- mixta est syllogae epistularum Libanii, quam servaverunt duo codices sc. XV
315. Vindobonensis phil. gr. LXXII (— Vi)?), et
316. Lincopiensis Meursianus Benzelianus A^) inter 883 et 330 sub num. κϑ'΄, quique ex hoe sc. XVII descriptus est
317. Benzelianus B Obrechtianus*)
Aliam eclogae epistularum Libanianarum intermixtam ex- hibet codex
818. Arundelianus 5175) sc. XV, qui continet fol. 58 inter Libanii ep. κ΄ (— 754) et κβ΄ (— 1236) sub xa' comm. ep. 9. Inspexi.
Quam ex hoc codice transscripsit Patricius Iunius codice
819. Cantabrigiensi Collegii Trinitatis O. 2. 547)
1) Supra p. 188 n. 248.
2) Supra p. 115 n. 81. 8) Supra p. 112 n. 77. 4) Supra p. 113 n. 78. 5) Supra p. 114 n. 79. 6) Supra p. 150 n. 154 et p. 182 n. 240.
7) Supra p. 151 n. 157 et p. 183 n. 241.
212 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
fol.1 teste inscriptione Ex cod. Arund. M$ Βασιλείω τᾷ XQ μεγάλω. Inspexi.
Prima (1) et ultima (21) epistula corporis primigenii etiam pro exemplis in usum scholarum electae sunt in trac- tatu περὶ ἐπιστολικῶν τύπων, quem continet codex
629 820. Constantinopolitanus S. Sepuleri 547?) chart. formae quart. 50. XVII. Qui incipit verbis ἐπιστολή ἐστιν ἀπόντος πρὸς ἀπόντα διάλεξις ), duae vero epistulae se- quuntur inter exempla ἐπαινετικοῦ χαραπτῆρος et συστατικοῦ τύπου ἴο]. 5 et 18". Inspexi.
Denique mentio brevis inicienda est nonnullorum codi- cum, qui singulas tantum vel binas continent epistu- las, vix ut disceptandum sit, cui classi sint tribuendi, sed nullam, quae extra corpusculum primigenium sedem habuerit. Cuius generis sunt:
630 321. Ambrosianus C 11 sup. (169)?) olim T 203, chart. (21 »« 14, 3c.) sc. XVI qui continet comm. ep. 1 et 2, sed hane iam verbis ἐπανήκοντος δέ σου (X1 574, 4) desinentem.
In eelogam epistularum Libanii, quae ad 2 redit, codicis
322. Basileensis F VIII 4*) (— Bas) sc. XV fol. 150 inter 195 et 618 inserta est comm. ep. 4 mendis scatens. Contuli.
631 323. Vaticanus Ottobonianus gr. 68 membr. (276 »«205 mm) post homilias Gregorii Theologi in folio ultimo (283") manu recenti exaratam continet comm. ep. 15.
Alia res est in nonnullis codicibus adhuc parum perqui- sitis, ut dici haud queat, quasnam contineant epistulas. Horum est
632 324. Athous Iberon 165 chart. formae quart. mai. sc. XV miscell., quem fol. 229 et 230 tres epistulas mutuas Li-
1) Hunc codicem olim vidit et commemorávit Bethmannus in Pertzii Archivo IX 647, cuius descriptionem repetivit Papa- dopulus Kerameus t. IV 437. Descriptio ἔαρος legitur fol. 45.
2) Cf. codicem Constant. S. Sepulcri 542 infra sub n. 880 de- scriptum.
8) Cf Martinii et Bassii catal. p. 180.
4) Supra p. 98 n. 58.
$156. DE CODD. EP. 1—22 EXHIBENTIBUS 213
banii et Basilii continere dixit Lambros!). Possunt, ut pau- cis defungar, esse 12— 20, quae in codice Hierosolymitano 8. Sepuleri 405?) extant, possunt vero etiam esse 501. 647. 11 de quibus infra sub n. 377 sqq. agetur.
Idem vir doctus?) codicem
325. Athoum Constamonitu 738 chart. formae oet. sc. 683 XVIII miscell. continere epistulas mutuas Basilii et Libanii satis habuit indicasse. Denique codex
826. Parisinus gr. 364 chart, sc. XIV, olim Maza- 684 rinaeus, miscell continet teste catalogo Mellotiano Li- banii Sophistae et Sancti Basilii epistulas mu- tuas. Cave tamen ex hac tituli forma concludas codicem esse e genere eorum, qui Libanii nomen priore loco ex- hibent ut Parisinus gr. 1760. Nihil huic argumento tribu- endum esse elucet e verbis, quibus Omontius Inv. t. I p. 38: S. Basilii et Libanii epistolae mutuae (fol. 211) eum descripsit.
Quae huic corpusculo primigenio prima sucerevit epistula 22 et iam in Basilianarum epistularum syllogas antiquas irrepsit, tamen certam sedem non invenit, sed maxime va- riavit. Ac primum quidem eam in fine i.e. post comm. ep. 21 invenisse sedem probabile est. Cuius generis est codex
327. Bodleianus Miscellaneus 242*) sc. XVI, qui continet fol. 134—142 ep.1—22 inscriptas τοῦ ἐν &yí- oig πατρὸς ἡμῶν βασιλείου τοῦ μεγάλου ἐπιστυλαὶ διάφοροι πρὸς διαφόρους. λιβανίῳ σοφιστῇ. Sed iam fol. 115 post ep. 1553 inscriptam λιβάνιος τῶ χρυσοστόμω ἰωάννῃ ) antecesserat comm. ep. 22 inscripta βασίλειο. λε- βανίῳ. Sequuntur Basilii ep. 185 et Gregorii Naz. epistu- lae. Inspexi.
Ex hoe descriptae sunt ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι βασι- λείου τοῦ μεγάλου καὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ, quas exhibet codex
1) Lambros, Catalogue of the Greek Manuscripts on Mount Athos t Il 44 n. 4286: Διβανίου καὶ Βασιλείου τοῦ μεγάλου ἐπι- στολαὶ ἀμοιβαῖαι τρεῖς.
2) Supra p. 211 n. 318. 8) 1. l. t. I p. 41 n. 509.
4) Char. epistol. p. 9 n. 22. 5) Supra p. 194 n. 290.
214 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
635 328. Bodleianus Grabii Adversar. 15, quibus succe- dunt Basilii 306 epistulae. Inspexi. Eiusdem vero generis atque Bodleianus Misc. 2492 fuit etiam codex, e quo fluxit 329. editio Aldina (cf. infra sub n. 416). Aldinam vel codicem cum hac cognatum pro fundamento habuit codex 636 330. Constantinopolitanus S. Sepuleri 5427) (olim 152) chart. formae oct. se. XVII. Rubricatae sunt ut in AI- dina mutuae fol. 41 ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι βασιλείου τοῦ μεγάλου καὶ λιβανίου vot σοφιστοῦ. Antecedunt vero verba ἐπιστολή ἐστιν ---ἐκπληροῦσα, quibus definitionem epistu- lae dat [Lib.] char. epist. p.27,8—10?), epistulae 1 inscriptae βασίλειος λιβανίω συστατικὴ et 2 λιβάνιος βασιλείῳ ἀντεπισταλ- τική. In reliquarum inscriptionibus deest indieatio generis. Epistulae 22 succedit ut in Aldina Basil. ep. 112 aliaeque Basilii epistulae usque ad 334 et 19 (fol. 58"), epistulae recentiorum (fol. 59— 74"), Phalaridis (fol. 755—113), Py- thagorae (fol. 113"), χαρακτῆρες ἐπιστολῶν διάφοροι" προσωπικὸν ἐπιχείρημα α΄ magatvevixd? τῶν παντα- χόσε — μ' μικτή (fol. 114—125)* τῷ μεγαλοπρεπε- στάτῳ καὶ πανευγενεστάτῳ αὐϑέντι ἐξ ἐμοῦ τῷ λογο- 9: q?). Inspexi, Item ad Aldinam redit codex bibliothecae universi- tatis 637 331. Atheniensis 0 ϑέσις 10 donum Pauli Lampros chart. formae quart. sc. XVIII miscell, qui post epistulas Phalarideas (fol. 303—364) et Basilii Gregoriique (fol. 365—411) syllogam mutuarum editionis Aldinae exhibet fol. 412—430" eum versione neograeca et subscriptione τέλος τῶν ἐπιστολῶν βασιλείου τοῦ μεγάλου καὶ λι- βανίου. Succedit aeque atque in illa Basilii ep. 112. Co- dex, quem a. 1869 in bibliotheca inspexi, videtur amis-
1) Hunc codicem olim vidit et commemoravit Bethmannus in Pertzii Archivo IX 654.
2) Cf. codicem Constant. S. Sepulcri 547 (supra sub n. 320).
8) Weichert. 1. 1. p. LXII.
816. DE CODD. EP. 1—22 EXHIBENTIBUS 915
sus esse, quoniam in Sakkelionis catalogo Athenis 1892 edito eum non repperi, et multos codices amissos esse Con- stantinides praefectus bibliothecae in praefatione huius ca- talogi p. IV asseveravit.
Ultimum locum, i. e. post comm. ep. 20, nacta est ep. 22 etiam in ecloga scholarum in usum facta, quam plures ex- hibent codices:
332. Constantinopolitanus S. Sepuleri 556!) chart. 638 formae quart. sc. XVII. Ecloga cum paraphrasi inscripta ἐκ τῶν τοῦ μεγάλου βασιλείου comprehendit fol. 850—211 comm. ep. 3—8. 17—20. 22. Antecedunt orationes Isocra- tis, Catonis disticha, Aesopi fabulae, Basilii et Synesii ora- tiones, Isidori, Phalaridis epistulae (fol. 1—79); succedunt epistulae Basilii, Bruti, Iuliani, Aristotelis, aliorum. Inspexi.
Eiusdem generis est
333. Hierosolymitanus S.Sepuleri 306 chart. for- 639 mae quart. sc. XVII/XVIII, qui post Isidori Pelusiotae et ante Phalaridis aliorumque epistulas fol. 108'—1106 conti- net eandem eclogam cum paraphrasi interlineari pariter in- scriptam ἐκ τῶν τοῦ μεγάλου βασιλείου, sed comm. ep.
8 omisit. ϑιαοοοάππῦ Basilii ep. 12. 13. 330. 332. 44. In- Spexi.
Cum hoc Hieros. 306 prorsus concinit inscriptio, nume- rus, ordo epistularum, quas exhibet cum paraphrasi inter- lineari
334. Hierosolymilanus 8. Sepulcri 373 chart. for- 640 mae quart. scriptus a. 1786?) fol. 80—84. Inspexi.
Ultimum locum ep. 22 habere cave colligas in ecloga, quam praebet codex
835. Laurentianus LVII 1 chart. miscell. formae quart. 641 sc. XV, qui post Luciani dialogos, Phalaridis et Synesii epi- stulas inde a fol. 327" praebet mutuas inscriptas ἐπεστο - λαὶ ἀμοιβαῖαι λιβανίου πρὸς τὸν μέγαν Bací- λειον. Nam cum Bandinius in Catal. codice. gr. Laurenti-
1) Hunc eodicem olim vidit et commemoravit Bethmannus in Pertzii Archivo IX 662. 2) Papadopulus Kerameus, Catal. t. I. 394.
210 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
anorum t. II 334, quem quoniam codicem ipse non inspexi unicum auctorem habeo, in hune modum enumeravit: 1— 5. 7. 15—22, non codicis, sed editionis Wolfianae ordinem : respexit, ut inde elucet, quod ipse ultimam epistulam (5) ob codicem in fine mutilum in verba παραχωροῦσι τοῖς παι- civ (XI 578, 12) desinere addidit.
Inter comm. ep. 12 et 15 locum invenit ep. 22 in ecloga, quam praebet codex
642 886. Mosquensis 437, antea 458 (— Mosq), chart. formae quart. sc. XV, olim τῶν Ἰβήρων montis Athoi, postea bibliothecae typographei synodalis 13, qui continet post Ignatii de Andronico monodiam et στίχους ἐπιτυμβίους εἰς τὴν εἰκόνα αὐτοῦ fol. 138—142 mutuas ru- brieatas ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ μεγάλου βασι- λείου καὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ hoc ordine: 17— 20. 3—6. 18. 14. 12. 22. 15. 16. 7. 8. 21. Contulit C. F. Matthaei a. 1777 cum editione Wolfiana et lectiones varias cum notis ad Fr. Jacobsium misit, cuius e posses- sione deinceps ad Duebnerum et Adertum pervenerunt, qui mihi utendos misit!).
Inter comm. ep. 7 et 18 locum invenit ep. 22 in corpus- culo, quod praebet in fine codex
337. Vaticanus gr. 83 (— V)?) fol. 430—436" manu? sc. XII exaratum, inscriptum ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ μεγάλου καὶ σοφοῦ βασιλείου καὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. Ἐρ. α-- κα΄ numeratae hoc ordine se excipiunt: 1—6. 8. 7. 22. 13—21. 10—12. Ep. 9 deest, fortasse quia librarius iam antea eam deprehendisse sibi visus est, quam- quam revera de exemplari eius, ep. 760, agitur. Contuli.
Eadem res est in codice e Vatic. 83 descripto
388. Neapolitano III A 12 (215)*) sc. XV, qui eor- puseulum fol. 402"— 407" praebet. Examinavi.
Inter ep. 20 et 21 sedem habet 22 in corpuseulo prope a V stante, quod exhibet
1) Supra p. 91 n. 47. 2) Supra p. 528qq. n. 1. 3) Supra p. 60 n. 2.
815. DE CODD. EP.1—22 EXHIBENTIBUS 917
839. Parisinus gr. 2998") (— P) sc. XIV fol. 322— 824 inscriptum ἐπεστολαὶ τοῦ μεγάλου βασιλείου καὶ λιβανίου. Epistulae num. «—xf' insignitae sunt 1— 6. 8. 9. 7. 10— 20, 22. 21. Collatione Maasii gratia a P. Fried- laendero facta et ab illo mihi missa usus sum.
Eandem sedem servavit in ecloga 5 epistularum e sylloga codicis Paris. 2998 facta, quam exhibet
340. Vaticanus gr. 8475) (22 »« 14 c.) miscell, qui continet fol. 274"—275" manu sc. XV exaratas inscriptione privas comm. ep. 9. 19. 20. 22. 21. Inspexi.
Pariter inter ep. 20 et 21 stat 22 in ecloga, quam sub- iectam eclogae Libanianarum (fol 1— 103) praebet
841. Vaticanus Palatinus gr. 827) sc. XV fol. 104 inscriptam τ]οῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν βασιλείου τοῦ μεγάλου ἀντηρητικαὶ (510) ἐπιστολαὶ πρὸς λιβάνιον ἀσεβέστατον φίλον αὐτοῦ ὄντα. Sunt us- que ad fol. 110 ep. 7. 8. 1. 15—20. 22. 21. 2—96. 9. 13. 14. 10—12. Inspexi.
Inter ep. 21 et 2 locum nacta est ep. 22 in compluribus codicibus. Qui sunt
842. Neapolitanus III A 14*) sc. XIV post Synesii epistulas*) fol. 144—148. Prima (17) inscripta est ὁ μέγας βασίλειος λιβανίω τῳ ῥήτορι. Epistulam 4 (fol. 145) sequitur Basilii ep. 334, et epistulae 15 inscriptae ὁ αὐτὸς τῷ αὐτῶ succedit non ep. 16, sed Basil. ep. 333. 332. 2. Inspexi.
Easdem praebet mutuas
343. Salmanticensis universitatis 1—2—18*) se. XIV vel XV, qui inter Synesii et Phalaridis epistulas praebet mutuas 17—20. 7. 1. 3. 4. 21. 22. 2. 5. 6. 8. 10. 13. 14. 11. 15. 16, quibus succedunt Basilii epistulae.
Prope a Neapolitano III A 14 stant, etsi ordo epistula- rum aliquantulum mutatus et in fine comm. ep. 11, quae ab illo deest, adiecta est, duo codices:
1) Cft. VI 113 n. 388. 2) Cf. t. VIII 366 n. 294.
8) Supra p. 114 n. 80.
4) In catalogo Cyrilliano est IV A. 14. Cf. supra p. 108 n. 73. 5) Fritz 361. 6) Supra p. 109 n. 74.
218 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
648 944. Neapolitanus IL E 207 (155) bomb. se. XIV, olim bibliothecae Augustinensium S. Ioannis ad Carbo- nariam Neapolitanae!) qui post Gregorii Cyprii epi- stulas fol. 299—301 inscriptione privas exhibet 19 mutuas: 1. 15. 16. 7. 17—22. 2—4. 8—10. 13. 14. 11. Mea gratia excerpsit R. Schoener.
et 345. Vaticanus gr. 926?) sc. XV exeunt., qui fol. 96—191 in ecloga epistularum Libanianarum sub n. xc— λζ΄ mutuas hoc praebet ordine: 1. 15— 18. 20—22. 2—4. 6. 9. 18. 10. 12. 11. Inter 22 et 2 autem interposita est non numerata e Rostgaardi apographo ut Libanii edita, re- vera Basilii ep. 328?) (— 1557 W.). Epistulae 11 succedit λη᾽ (— Lib. ep. 371).
Inter 21 et 13 stat ep. 22 in corpusculo, quod praebet codex
644 346. Lucensis 1427 chart. sc. XVI, olim Lucchesini 139, qui post Phalaridis epistulas, Hesiodi opera, Ignatii fabulas fol. 106—113" continet comm. ep. 1—9. 15—22. 18. 14. 10. 12. 11). Excerpsit mea gratia a. 1897 Iose- phus Martini.
Inter ep. 21 et 15 locum invenit ep.22 in corpusculo, a quo ipso ecloga 267 epistularum Libanianarum incipit, quam praebet codex
347. Laurentianus XXXII 375) (— L) sc. XIV. Sunt 1—6. 8. 9. 17—22. 15. 16. 18. 14. 11. 12. Inspexi et e parte contuli.
Inter 7 et 15 stat ep. 22 in ecloga mutuarum, quam post eclogam 30 epistularum Libanianarum e Lacapeniana fac- tam praebet
948. Parisinus gr. 26619) fol. 199—200". Sunt 1. 7. 22. 15. 16. 18—21. 10. 9. Inspexi.
1) In indice Baffiano (ap. Fabricium—Harles bibl. gr.V 796) est 6.
2) Cf. t. IV 302 n. 143 et supra p. 68 n. 18.
3) Pariter inter Basilii et Libanii mutuas legitur in cod, Aure- lianensi 3. Cf. infra n. 392.
4) Festa, Studi Ital. di filol. class. V 223.
5) Supra p. 123 n. 94. 6) Supra p. 142 n. 128.
815. DE CODD. EP. 1—22 EXHIBENTIBUS 219
Nee minus diversus est locus quem ep. 22 nacta est inter mutuas immixtas syllogae epistularum Basilianarum. Primam inter eas habet sedem in ecloga 245 epistularum Basilii, quam praebet
349. Baroccianus gr. 121 (— Bar)!) sc. XI, qui con- tinet in folio manu sc. XIII suppleto num. ξϑ΄ et ο΄ insig- nitas ep. 22 et 9 deinde fol. 81, ultimo quaternionis ε΄, sub num. z$", c, G« ep. 10 (Aigavío σοφιστή (sic)). 11. 12, fol. 172'—174 sub num. oxó—oGf' ep. 15— 21. 13. 14. Prope igitur stat ab ordine codicis Reginensis. Contuli.
Inter ep. 7 et 13 stat 22 in ecloga, quam praebet
350. Vaticanus gr. 718 bomb. formae quart. mai. sc. 645 XIV, qui continet fol. 1—364 duabus manibus, quarum altera fol. 287 incipit, exaratas inscriptas ἐπεστολαὶ τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν βασιλείου ἀρχιεπισκόπου καισαρείας καππαδοκίας τοῦ μεγάλου. Epistulae mutuae fol. 254'—256 hoc sese ordine excipiunt: 1—6. 8. 7. 22. 13—20. 10. 21. 9. 11. 12, Inspexi.
Sed ne in eo quidem codicum eclogae epistularum Basi- lianarum genere, euius proprium est quod mutuae a T7 in- eipiunt, unam eandemque sedem obtinuit ep. 22.
Quorum una familia mutuas hoc exhibet ordine: 7. 1. 15—20. 22. 21. 2—6. 8. 9. 13. 14. 10—12. Cuius est codex
351. Angelicanus C. 4.14 (13) (— Ang) membr. for- 646 mae quart. sc. X/XI, olim bibliothecae Sfortianae, deinde Passionei*?), qui continere quidem dicitur in involucro adverso Epistolas diversas, continet revera fol 1—72 epi- stulas Basilii atque in harum quidem fronte (fol. 1—11) mutuas. Sequuntur Basilii epistulae, quarum prima 16, se- eunda 1 est. Fol 73— 77" extant ἐπιστολαὶ τοῦ φωτίου ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως et inde a folio 78 ἐπιστολαὶ
1) Supra p. 191 n. 2765.
2) Hunc codicem Harles, Introd. in hist. linguae gr. I p. 65* commemoravit verbis: Epistolae Libanii Phots s. Georgi Syn- esit, Cf. Fr. Zamb. 140. Allen, Class. Rev. ΠῚ 848. Piccolomini, Stud. ital. di filol. class. VI 175.
220 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ ϑεολόγου. Correc- tus est manu recenti. In lectionibus in universum cum Mona- censi facit, sed fide eo inferior est potissimum propter vo- eum omissarum frequentiam. Mea gratia a. 1892 inspexit et e parte contulit Hugo Linke.
Ex Angelicano teste inscriptione fol. 1 Γεώργιος Mme- βαινῆς Νόμπελος τῆς Ἐπιδαύρου... καὶ τοῦτο τὸ βιβλίον ὑπέγραψα εἰς πόλην Τριδεντήνεις ἃ Georgio Bebaene!) descriptus est codex
647 8582. Escurialensis T—II—3 (139 in catal. Milleri- ano) chart. formae folii sc. XVI olim Hurtadi de Men- doza teste inscriptione fol. 1 ἐστὶ τὸ βιβλίον τοῦτο τοῦ vipiovázov(sic) δυνάστου κυρίου Διἔγου ovo- τάδω δὲ Μενδότξα πρεσβέως τοῦ αὐτοκράτορος καρόλου t", fol. 1 sq. Mea gratia inspexit Carolus Graux.
Altera familia ordinem mutuarum in hune mutavit: 7. 1. 15—22. 2—6. 8. 9. 18. 10—12. Cuius est
648 353. Monacensis gr. 497 (— Mon), olim Augusta- nus, membr, formae quart. sc. XI, qui continet eclogam in- scriptam τοῦ ὡσαληϑῶς μεγάλου βασιλείου ἐπι- στολαὶ οἷαι ϑαυμάσιαι πρός τινας τῶν ἑαυτοῦ φί- λων (fol. 1)?), cuius prima (α΄) est 2, ρξ΄' — ep. 260, ρξα-- ρπβ΄ fol. 217'—224 mutuae, ρπγ΄ — ep. 38. Contuli.
In ordine epistularum eum Monac. 497 prorsus congruit
649 354. Parisinus gr. 2991 A chart. formae oct. sc. XV miscell., olim τῆς ἁγίας ἀναστασίας montis Athoi?), qui mutuas praebet fol. 143—152 inscriptas ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι vo? λιβανίου πρὸς τὸν μέγαν βασί- λειον. Ultimam (12) vero sequitur prius, ut in Vatic. 869 (supra p. 209 n.303) λιβανίω γρηγόριος (— 286), quae partem ilius efficit in codice Laurent. LIX 30, tum Basilii electae ep. 330. 332. 186. 187. Desinit fol. 158. Inspexi.
Cum fol. 143—152 Parisini 2991 A codex
1) Graux, Le fonds de l'Escurial 189. M. Vogel et Gardt- hausen 81.
2) Fol. 16 ἐπιστολαὶ vo? μεγάλου βασιλείου.
8) Scriptores pbysiogn. t. I praef. p. CLXXXIV.
815. DE CODD. EP. 1—22 EXHIBENTIBUS 991
355. Upsaliensis bibliothecae universitatis 8 1) sc. XV fol. 290—297 tantopere conspirat, ut si non ex eo descrip- tus, certo ex eodem exemplari repetendus sit. Pro μήτηρ in Gregorii ad Libanium epistula per errorem πατὴρ praebet. Mea gratia examinavit et e parte descripsit Einar Loefstedt.
Item cum Paris. 2991 A congruunt codices:
356. Bodleianus Baroccianus gr. 56?) sc. XIV exe- unt. qui post ἰσιδώρου ὠφελίῳ γραμματικῶ cum Liban. ep. 1553 (fol. 28) praebet fol. 29'—33 mutuas inscriptas ἐπε - στολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ πατρὸς σοφοῦ xal λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. Sequuntur epistulae Iuliani, Libanii e coll. Lacapeniana excerptae, Synesii. Inspexi; et
357. Vaticanus Palatinus gr. 243 chart. formae oct. 650 80. XV, miscell, qui post Gregorii Naz. λόγον πρὸς εὐάγριον περὶ ϑειότητος (fol. 234) fol. 237—244 praebet epistulas mutuas inscriptas ἐπιστολαὶ ἀμειβεῖαι (sic) τοῦ £v ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν βασιλείου πρὸς λιβάνιον καὶ αὐτοῦ πρὸς αὐτὸν. Succedit epistula γρηγορίου τοῦ ϑεο- λόγου πρὸς τὸν μέγαν βασίλειον᾽ πῶς ἐπιφυλλὶς Inspexi.
Eiusdem familiae sunt, sed partem tantum corpusculi red- dunt neque hanc ordine immutato hi codices: Ac partem qui- dem priorem hoc praebent ordine epistularum 7. 8. 3—6. 22:
358. Baroccianus 228 membr. formae folii sc. XII inter 651 Basiliana fol. 126 et 127 inscriptam λιβάνιος βασιλείω. In- spexi; et
359. Baroccianus 76 chart. formae quart. min. sc. XV 652 fol. 118—121". Inspexi; et
860. Vindobonensis theol. CXIII chart. formae quart. 658 mai. 80. XV, olim Andreae Darmarii teste inscriptione folii praefixi* κτῆμα ἀνδρέου δαρμαρίου fol. 286—238. Sub- scriptio rubricata est εὔχεσϑαι ξένοι τῶ ξένω νικολάω và πατρινῶ τῶ χεῖρα προτίναντι πιξίδος τέλει: c- anno 1422:
d. 27. αμοβίοϑ). Examinavi.
1) Cf t. VI 504 n. 253. Graux et Martin, Notices sommaires des manuscrits grecs de Suéde, Archives des missions scient. litt. ser. Ill & XV p. 326 et 328.
2) Cf. t. I 344 n. 53. Supra p.180 n. 216 et p. 194 n. 289. 3) M. Vogel-Gardthausen 356.
222 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Contra e parte altera octo post ep. 7 praebet aee 10. 11. 22. 9. 16. 13. 14. 11 | 361. Monacensis gr. 490?) sc. XV inde a fol. 155", | Denique inter 20 et 16 locum invenit ep. 22 in ecloga epistularum e corpusculo facta, quam praebet codex 362. Escurialensis. :*U—IV—1?) sc. XV/XVI fol. 305 sqq. Sunt ep. 17— 20. 22. 16. Mea gratia inspexit Carolus Graux.
Altera quae corpusculo.succerevit, est ep. 29. Haec quo- que iam in vetustis epistularum Basilianarum collectionibus etsi paucis occurrit. Huius generis est codex
$54 363. monasterii Cossinitzes in monte Pangaeo siti 934 membr. (31 »« 23 c.) sc. XI, qui inter Gregorii et Apollinarii ad Basilium epistulas fol. 1— 196" syllogam Ba- silianarum atque in hac sub n. xq—gó' has 17 mutuas eon- tinet: 1—6. 8. 7. 22. 13— 15. 23. 16— 19, quarum ordo eclogam respicit cum Vatic. 713?) et Barber. I 103*) co- gnatam. Sequuntur fol. 196"— 222 “εοντίου σχολαστικοῦ Bv- ζαντίου σχόλια, ἀπὸ φωνῆς ϑεοδώρου τοῦ ϑεοφιλεστάτου ἀββᾶ καὶ σοφωτάτου φιλοσόφου τήν τε ϑείαν καὶ ἐξωτικὴν φιλοσο- φήσαντος γραφήν. Τπο.᾿ναγκαῖόν ἐστι μέλλοντας ἡμᾶς αἱρέσεων.
Detexit et excerpsit mea gratia a. 1885 A. Papadopulus Kerameus.
Alter ejusdem generis codex est
655 364. Harlaeanus (— Harl), qui se. X vel XI erat et 249 epistulas complectebatur teste Marano in edit. Basil. t. III p. CXCII, a quo collatus est. Qui eum omnium codieum superstitum awtiqdsssiai as fuisse dicatur et lectionum quarundam pretio excellat, est, eur eum periisse et tam par- cam Sui notitiam reliquisse doleamus. At sunt agnoscendae etiam in eo lectiones potius coniectura inventae quam e fonte receptae, velut εὐστάϑιος pro διός ep. 14 (XI 589, 12), μᾶλ-
1) Cf. t. V 162 n. 176; t. VIII 593 n. 94, supra Rh. 180 n. 213. 2) Cf. t. V 187 n. 200.
3) Supra p 219 n. 350.
4) Cf. supra p. 135 n. 113 et infra p. 224 n. 367.
$15. DE CODD. EP. 1--98 EXHIBENTIBUS 9293
lov ep. 13 (588, 4), πρὸς ep. 1 (573, 2), ὡς ep. 14 (589, 6), τὸν δύσχολον ep. 19 (593, 10) inserta. Frustra quidem fu- erunt Loofsius!) et Przychockius?), quod eum inter Harlei- anos Musei Britannici quaesiverunt. Nam cum Roberto illo Harley, comite Oxfordiae (1661— 1724), conditore thesauri eodieum Musei Britannici, nihil habet rei is, qui hunc codi- cem possedit Achilles Harlaeus senator Parisiensis. Is eum prius cum Cotelerio communicavit, qui ep. 23 primus in Eclesiae Graecae monumentorum tomo II Lutetiae Paris. a. 1681 p. 96 A ex eo publici iuris fecit"), deinde non com- modavit, sed dono dedit Garnerio, ut is in praefatione tomi I (1721) p. VIII testatur. At si bibliothecam congre- gationis S. Germani in Pratis intravit, eodem illo, quo Cois- linianus secundus, incendio periisse videtur. Lectiones a Ma- rano adnotatas in app. crit. ad ep. 1. 2. 5. 6. 9. 11. 13. 14. 19 recepi.
Alius generis sunt tres codices, quippe qui corpusculum ipsum reddant:
365. Laurentianus gr. LIX 30*) folis 151—157" chartaceis manu sc. XIV exaratis corpusculi inscriptione privi exhibet ep. 1—14. 23. 16. 15. 17—22. Ut ordo earum proxime ad Paris. 2991 A) accedit, ita cum hoc etiam in hae re conspirat, quod post ultimam (22) exhibet μήτηρ πατρὶ πέπομφα, sed non ut Gregorii Naz. epistulam, sed ut finem epistulae antecedentis 22. Inspexi et e parte contuli.
866. Parisinus gr. 2075 sc. XV, continet fol. 120— 123" mutuas inscriptione privas 1— 6. 8. 7. 22. 13—15 283. 16—20. 10. 21. 9. 11. 12, eodem fere ordine atque Laur. LXXXVI 85). Ep. 501 deest, quod finem facit syllogae antecedentis. Aeque atque in illo codice recedit fol. 123"
1) Eustathius von Sebaete 8 not. 1.
2) De Gregorii Naz. epistularum codicibus (Rozprawy Aka- demii Umiejetnós, ci Wydzial Filologiezny Serya ΠῚ tom. V) Cracoviae 1913, 232.
8) Cf. notas col. 559. 4) Cf. t. I 417 n. 65.
5) Supra p. 220 n. 354. 6) Cf. infra sub n. 368.
224 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
γρηγόριος βασιλείῳ và μεγάλῳ πῶς ἐπιφυλλὶς. De antecedenti ecloga vid. supra p. 131 n. 102. Inspexi.
Prorsus cum hoc Paris. 2075 in ecloga epistularim concinit
367. Vaticanus Barberinus I 103 (cf. supra p. 135 n. 113). Inspexi.
Idem fere statuendum est de codice
368. Laurentiano LXXXVI 8!) sc. XV, qui continet in collectione τιβ epistularum Libanii sub n. ρξα---ρογ΄ in- scriptione privas mutuas 1—6. 8. 7. 22. 13—165. 23. 16 —21. 10. 9, quibus postea additae sunt ep. 501. 647. comm. 12, id quod inde consequitur, quod post 9 insertae leguntur γρη- γόρίος βασιλείω᾽ πῶς ἐπιφυλλὶς et βασίλειος yonyooto τινὶ καὶ οὐ τῶ μεγάλω᾽ ἐπειδή μοι τὴν σιωπήν. Inspexi.
Pariter res se habet in codice
369. Taurinensi universitatis B V 33?) sc. XV, qui fol 1 sqq. continet easdem mutuas rubricatas ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ μεγάλου βασιλείου πρὸς λιβάνιον καὶ λιβανίου πρὸς βασίλειον. Tres ultimas (501. 647. 12) esse annexas inde patet, quod iis post 9 succedit τοῦ μεγάλου βασιλείου πρός τινα γρηγόριον λάλλον (sic) καὶ γλωσσώδη ᾿ ἐπίδημος τὴν σιωπήν.
Similis res est in ecloga mutuarum, quam post eclogam Libanianarum (fol. 93'—112) exhibet codex
370. Havniensis bibl regiae 1985?) sc. XV (— Ha) fol. 112"—117". Primam (3) ἐπιστολὴ βασιλείου τοῦ μεγάλου πρὸς lif áviov inscriptam sequuntur 4—6. 8. 7. 22. 9—11. 13. 15. 23. 16 —21. Ultimam excipiunt epi- stulae inscriptae ἐπιστολαὶ ἕτεραι λιβανίου τοῦ σο- φιστοῦ πρός τινὰς atque inter has post 1155 et 366 tertio loco succedit ep. 647 etsi perperam ex epistula ante- cedenti collectionis Lacapenianae inscripta ἰοβιανῶ. Exami- navi.
Etiam auctor eclogae, quam praebet codex
371. Oxoniensis collegii Lincolniensis 25 sc. XV
1) Supra p. 129 n. 101. 2) Supra p. 158 n. 173. 3) Supra p. 1756 n. 200 et p. 193 n. 280.
——
815. DE CODD. EP. 1—25 EXHIBENTIBUS — 225
ineunt., collectioni Lacapenianae et fragmento intermisso fol. 117"—152" succedere iussit mutuas 1—16. 23. 17 — 21. Inspexi. Cf. supra p.135 n. 112.
372. Laurentianus LVII 19 sc. XV praebet (fol. 230—234) inscriptione privas 16 mutuas 7. 15—19. 21. 29. 3—6. 8. 9. 23. 10. In ecloga autem antecedenti 37 epistularum medias inter reliquas reperiri comm. ep. 20, 2, ep. 647 supra p. 115 n. 82 exposui. Inspexi.
Ex hoe descriptus est codex
373. Laurentianus LV 27) sc. XV fol. 210 —316, ex hoc
374. Bodleianus Dorvillianus X 1. 4, 4?) descrip- tus est ab Antonio Maria Salvino, qui idem in codice
375. Marucelliano Bibliothecae Nationalis Flo- rentinae A CII 1?) epistulas codicis antecedentis in ser- monem Latinum vertit.
Proximae fuerunt, etsi nonnihil temporis intercessit, ep. 501 et 647 (— comm. ep. 24 et 25). Cum enim cum codi- cibus eclogae Lacapenianae coniunctae sint, a Lacapeno ipso buic subiectae esse censendae sunt. Nam hoc ab auctore eclogae, e qua Lacapenus hausit, factum esse ideo minus probabile est, quod a codicibus huius classis absunt. Quin etiam in
316. Parisino gr. 3022 sc. XV (cf. supra p. 126 n. 97) earum loco fol. 91 subiectae sunt comm. ep. 4 inscripta λὲ- βανίου σοφιστοῦ πρὸς τὸν μέγαν βασίλειον, 5. 6. 8.
Neque ullus codex, qui ep. 501 et 647 in corpusculo ex- hibet, aetate Lacapeno superior est, Simul autem ambas in- sertas esse cum per se probabile est, quoniam revera a Li- banio Basilio cuidam scriptae sunt qui pro Magno habitus est, tum codicum memoria firmatur. Simul enim in his pri- mum comparent. Scio sane esse codices, qui alterutram tan- tum praebeant, sed hi sunt recentiores et, qua de causa altera praetermissa sit, patet. Sed priusquam de his agatur, testes duarum epistularum una eum comm. ep. 12 sub ultimis
1) Supra p. 116 n. 83. 2) Supra p. 116 n. 84. 3) Supra p. 117 n. 85.
226 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
num. σὲβ---σξδ΄ in eclogam Lacapenianam receptarum pro- ferendi sunt:
377. Mutinensis III B 3 sc. XIV (cf. supra p. 133 n. 104),
378. Vaticanus gr. 113 sc. XV (cf. supra p.133 n. 105),
319. Vindobonensis phil. gr. XC D se. XV (cf. supra p. 137 n. 115), in quibus ultimae (12) sub n. σξε΄ comm. ep. 11 eaque eius- dem originis, e sub ofz' Lib. ep. 768 subiecta est.
380. Vaticanus Barberinus 11 60 sc. XV/XVI (ef. supra p. 133 n. 106), in quo intermissa ep. 1553 comm. ep. 11, ep. 768 sine numeris adiectae sunt. Duas illas exhibent:
381. Neapolitanus III (vel IV) A 11 sc. XVI e Bar- berino descriptus. Sed comm. ep. 12 deest. Cf. supra p. 134 n. 107.
382. Vaticanus gr. 1588 se. XV. Cf. supra p. 134 n. 108.
383. Vaticanus gr. 2243 sc. XIV, in quo sola ep. 1553 adiecta est. Cf. supra p. 134 n. 110.
384. Vaticanus gr. 1534 A se. XIV. Cf. supra p. 135 n. 111.
3885. Oxoniensis collegii Lincolniensis 25 80. XV ineunt., in quo reliquae mutuae succedunt. Cf. supra p. 135 n. 112 et p. 224 n. 371.
386. Vratislaviensis Rehdigeranus 31 (— R) sc. XV. Cf. supra p. 137 n. 116.
387. Neapolitanus III (vel IV) A 13 se. XVI. Cf. supra p. 138 n. 117.
388. Musei Britannici Burneianus gr. 88 sc. XV exeunt. Cf. supra p. 138 n. 118.
389. Ambrosianus 4- 49 sup. sc. XIV exeunt. Cf. supra p. 148 n. 145.
390. Vaticanus gr. 944 sc. XV. Cf. supra p. 103 n. 65.
391. Ambrosianus D 39 sup. sc. XIV exeunt. Cf. t. IV 407 n. 154 et supra p. 148 n. 146.
392, Upsaliensis 28 sc. XV. Cf. supra p. 145 n. 139.
393. Upsaliensis 64. Cf. supra p. 146 n. 140.
8 15. DE CODD. EP. 1—25 EXHIBENTIBUS 291
Neque dubitari potest, quin a Lacapeniana pendeant co- dices, qui illas ep. 501. 647. comm, 12 cum aliis Libanii epistulis coniunctas exhibent, velut
894. Laurentianus LXX 13 (— Lau) sc. XV, qui eas una cum comm. ep. 21 et 9 aliisque eclogae Lacapenianae decurtatae sub n. τοε---τοζ΄, 09, τπ΄ subiecit. Cf. supra p. 67 n. 11.
895. Vaticanus Urbinas gr. 80 sc. XV. Cf. supra p. 64 n. 7.
896. Vaticanus gr. 1853 fol. 222", postquam fol. 188 iam comm. ep. 2 locum invenit. Cf. supra p. 117 n. 87.
Et ex eclogae Lacapenianae codice aliquo in syllogam a Z repetendam ep. 501 et 647 transfluxerunt, quas inter ep. 1 et 649 exhibent codices
897. Vaticanus gr. 943 sc. XVI (cf. supra p. 98 n. 56) quique ex hoc descriptus est
398. Basileensis F VI 2 sc. XVII. Cf. supra p. 98 n. 57.
Neque ex alio fonte transierunt in corpusculum mutuarum. Quod quomodo factum sit, etiam nune oculis lustrare pos- sumus. Codex enim
399. Escurislensis Y IIl 97) sc. XIV fol. 136—143 corpusculum exhibet forma proxime ad Angelicanum (cf. supra p. 219 n. 351) et Escurialensem T II 3 (cf. supra p. 220 n. 862) aecedenti. Sunt enim comm. ep. 7. 1— 6. 8. 11. 22. 10. 12. 15—21. 22 (iterum extat) 13. 14. Sed his sub- iunxit inscriptas 4: avíov πρὸς τὸν μέγαν βασίλειον καὶ τὸν ϑεολόγον Γρηγόριον ep. 501. 647. comm. 22 (tertium). De ep. 1544 et 1214 sequentibus cf. supra p. 191 n. 276. Has excipiunt βασίλειος γρηγορίῳ᾽ ἐπειδή μοι τὴν σιωπὴν οὐ τιμᾷς τοὺς εὐλαβεῖς. Comm. ep. 12 praetermisit, quippe quae iam in corpusculo locum invenisset.
Mea gratia inspexit Carolus Graux.
Duas vero ep. 501 et 647 in fronte, tertiam comm. ep. 12 in fine collectionis mutuarum collocavit codex
400. Laurentianus LVIII 16 sc. XV, qui fol 45'— 51" exhibet 23 epistulas mutuas inscriptas ἐπιστολαὶ
1) Supra p. 191 n. 276.
228 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ἀμοιβοῖαι (sic) τοῦ μεγάλου βασιλείου καὶ τοῦ λιβανίου hoc ordine: 501. 647. 3—6. 10. 11. 1. 15 — 22. 2. 7. 8. 13. 9. 12. Of. supra p. 190 n. 273 Cum hoc videtur esse cognatus codex
656 401. Parisinus gr. 1428 chart. sc. XIV, olim Boistalle- rianus!), miscell, qui Basilii et Libanii epistulas mutuas lestibus catalogis Mellotii et Omontii t. II 41 — ipse non inspexi — continet. Nam ut hae in Laurentiano post Pha- laridis Brutique epistulas leguntur, ita in hoc inter easdem.
Denique ep. 501. 647. comm. ep. 12 medio in corpusculo mutuarum occurrunt, quod exhibet codex
657 402. Matritensis N 116 chart. partim Mediolani, par- lim Messanae a Constantino Lascari exaratus teste inscrip- lione fol. 4" ἐπιστολαί, ἃς κωνσταντῖνος ὃ λάσκα- Qig καὶ αὑτῷ καὶ τοῖς φιλολόγοις ἐξέγραψε᾽ τὰς μὲν ἐν μεδιολάνῳ τὰς δ᾽ ἐν μεσσήνῃ τῆς σικελίας fol. 108'—116" inscriptus ἐπιστολαὶ ἀμοιβαῖαι τοῦ μεγάλου βασιλείου καὶ λιβανίου τοῦ σοφιστοῦ. | Sunt comm. ep. 1. 2; 501. 617. comm. 12; 9—12. 5. 6. | 22. 18—21. Sed inter 22 et 13 fol. 114 Basilii epistulae quinque extant. Ep. 21 fol. 117 succedunt eiusdem ep. 330. 332—334. Inspexi.
Disiectae sunt duae epistulae 501 et 647 in codice
403. Rhysiensi 70 sc. XVI. Ep. 501 sub finem prioris syllogae Lacap. extat, 647 autem inscripta βασιλείῳ τῷ με- γάλῳ finem faeit alterius. Excerpsi. Cf. supra p. 154 n. 165.
Tantum ep. 501 exhibent hi codices:
404. Vaticanus gr. 711 sc. XV sub collectionis Laca- | penianae num. μγ΄, sed cum fol. 174 desinit. Reliqua desunt. Cf. supra p. 150 n. 155. |
In ceteris ep. 647 nulla alia, ut videtur, de causa omissa | est nisi quod librarius operam suam iam in 501 deficere voluit. Ita ;
405. Baroccianus gr. 4 sc. XIV exeunt. collectionem Lacapenianam (fol. 1 sq.) non ultra σξβ΄ — ep. 501 produ-
1) Serap. XIX. Intellig.-Blatt 1858 n. 92 p. 171. 229.
8. 1ὅ. DE EPIST. 501. 647. COMM. ἘΡ. 12 929
xit; cf. supra p. 151 n. 156 et p. 194 n. 285. Ex hoc de- seriptus est
406. Bodleianus Gerardi Langbainii Advers. 21. Of. supra p. 151 n. 158.
Item ep. 501 in fronte, comm. ep. 12 in fine obvia est eorpusculi mutuarum, quod exhibet codex
407. Parisinus gr. 3044 sc. XV exeunt. post Iuliani ep. 75 et Basilii ep. 41 responsoriam et Iuliani ep. 72 et 34 (fol. 12—15) fol. 15 —22*. Sunt 501 (perperam inscripta βασίλειος λιβανίω). 1—6. 8. 7. 22. 15. 16. 23. 17—21. 9. 13. 14. 10—12 (xy ὁ αὐτός inscripta). Subseriptio est τέλος τῶν ἀμοιβαίων ἐπιστολῶν βασιλείου τοῦ μεγάλου καὶλιβανίου τοῦ σοφιστοῦ καὶ κοιαίστο- ρος. Inspexi. Cf. supra char. epist. p. 8 n. 19.
Ex eodem quo Paris. 3044 exemplari excerpta est ecloga 6 mutuarum, quam praebet
408. Parisinus gr. 2755, olim num. 129. CIOCCXI. 658 1327. 3260 insignitus, chart. formae oct. mai manu Micha- elis Apostolis!) exaratus, qui post luliani ep. 75 et Basilii ep. 41 et Iuliani ep. 72 et 34 (fol. 72—76) praebet ep. 501. comm. ep. 1. 2. 20. 11. 12. τέλος rubricatum est. Sequitur Basilii λόγος πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων. Inspexi.
Eadem res est in reliquiis corpusculi, quo finitur sylloga 415 epistularum Libanii orta e Lacapeniana et aucta e Va- tieano 83, quam praebet codex
409. Parisinus gr. 2577 A fol 117'-—248. De ep. vó—wvie' cf. supra p. 66 n. 10.
410. Bodleianus Baroccianus gr. 19 sc. XVI con- tinet rudera eorpuseuli, quae ep. 5 inscriptam Βασίλειος πρὸς "lifi&viov inde a verbis ἔδιον sivo: (XI 578, 4). 6—10. 12 —14 complectuntur; de fol. 194 cf. supra p. 179 n. 210.
Ultima sed, si nostra de Lacapeno coniectura verum asse- euta est, non ita multo post quam 501 et 647 succrevit ep. 26. Hanc qui continent codicum vetustissimus est
1) M. Vogel-Gardthausen 808.
280 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
411. Heidelbergensis Palatinus gr. 356!) (— Pal) sc. XIV ineunt, qui inde a fol. 81 post Phalarideas et Gre- gorii Theologi non solum ep. 17—20. 22. 21, sed etiam 26 inscriptam τοῦ αὐτοῦ exhibet. Sequuntur epistulae Basilii, Apollonii, Synesii, Bruti; de fol. 58 cf. supra p. 181 n. 223. Contulit et lectiones a Wolfiana discrepantes in Miscell. eritieis Friedemanni et Seebodii vol I p. 648 sq. Roether publici iuris fecit. Denuo in P. Maasii usum collatus est. Inspexi.
Cum hoc plane conspirat codex
412. Cantabrigiensis Universitatis Gg I 2 sc. XV, qui fol. 290 et 291 easdem quas ille epistulas continet eodem modo inscriptas et ordinatas. Sequitur epistula Mi- chaelis Pselli. De fol. 294 cf. supra p. 181 n. 224. Inspexi.
Alias quidem corpusculi epistulas, sed ultimam (26) eodem modo τοῦ αὐτοῦ inscriptam, exhibet codex
418. Baroccianus gr. 216 (— Baro) se. XV, qui fol. 301'—8302 praebet comm. ep. 9. 1. 2. 8. 7. 26. Inter 9 et 1 interiecta est Basilii ep. 279. Contuli. Cf. char. ep. p. 17 n. 41. Prol. p. 183 n. 243.
Loco epistulae 9 epistulam 11, ceterum easdem quas Ba- roccianus epistulas exhibet medias in collectione Laca- peniana bis excerpta codex
414. Aurelianensis urbieus 3 (— Aur) sc. XV/XVI. In fine codicis post Gregorü Naz. carmina extant reliquae corpusculi ep. 18—20. 22. 21. 16. 17. 15 et inter 20 et 22 ep. 1557 W. — Basilii ep. 328?) inscriptae λιβάνιος βασι- λείῳ τῷ μεγάλῳ. Excerpsit et e parte meum in usum con- tulit Carolus Graux. Cf. supra p. 157 n. 169.
Finem faciat codex
659 415. Parisinus Regius 2281, e quo Cotelerius Ec- cles. Graec. monum. t. Il p. 97 primus comm. ep. 26 pu- blici iuris fecit, sed quem hodie ferat numerum ignoro.
1) Cf. t. VI 500 n. 248 et supra p. 181 n. 223. 2) Eadem epistula inter comm. ep. 22 et 2 in Vatic. 926 extat.
816. DE CODD. COMM. EPIST. EXHIBENTIBUS 931
Iam ut summam eorum quae disputavimus faciamus
eriseosque adhibendae lineamenta deseribamus, in corpusculo ipso (ep.1— 21) codex Reginensis (Heg) fide tantopere praestat, ut potissimus dux sequendus sit. Haud raro solus lectionem genuinam servavit. Inter ceteros autem, quos quidem assequi potuerim, et vetustate et bonitate ex- cellunt codices, qui mutuas inter Basilianas exhibent Vin- dobonensis theol. CXLII (Vin), Monacensis gr. 497 Mon), Angelicanus 13 (Ang) Baroccianus gr. 121 Bar) et qui corpusculum in fine Libanianarum praebet Vaticanus gr. 88 (V). At Angelicanus quoniam proxime a Monacensi stat, lectiones aut easdem aut peiores praebens nullo detrimento ab apparatu critico removeri poterat. Reli- quorum vero modo hie modo ille cum Beg congruit, quae res vix aliter explicari poterit nisi ita, ut lectiones codicis Heg vel eius fontis in marginem archetypi horum (y) trans- ierint atque hinc modo ab hoec modo ab illo in textum re- ceptae sint. E grege vero maximo recentiorum codicum tres mihi idonei visi sunt, quorum lectiones in apparatum criti- eum reciperentur Parisinus 2998 (P), qui proxime a Vin stat, Mosquensis 437 (2084) qui plerumque cum hoc fa- cit, Heidelbergensis Palatinus 356 (Pal) At etiam inter eodices ἃ Marano in editione Basilii adhibitos sunt quorum ratio habenda sit, quippe qui vetustate et singulari- tate lectionum excellant, ut Harlaeanus, Mediceus, Coislini- ani duo, Parisinus Regius primus. Harlaeanus et Cois- linianus secundus iam non extare videntur. Mediceum id est LaurentianumIV 14 et Coislinianum I id est 237 et Parisinum Regium primum id est 506 ut ipse adi- rem temporum iniquitas obstitit. Itaque lectiones eorum & Marano prolatas reddidisse satis habui. Contra lectionum Coisliniani secundi et Parisini Regii secundi id est 971 sc. XVI, qui plerumque cum hoc facit, Anglicani (Angl), qui Baroccianus 56 vel Oxoniensis Collegii Lincol- niensis fuisse potest, Vaticani( Vat) ratio fere non habenda visa est. In ep. 11 autem aeque atque in 24 et 25 sum- mam auctoritatem habent codices Libaniani Va Vo.
232 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Ep. 22, cum desint codices Reg Vin Bar, nititur codicibus Mon V P Mosq Pal, quibus addidi Havniensem 1985 (Ha) et Laurentianum LIX 30 (Laure), qui ad communem re- deunt fontem.
In ep. 29 eosdem duos codices Ha et Laure, cum Pan- gaeum adire non licuerit, adhibui simul eum lectionibus eodieis Harlaeani (Harl), e quo Cotelerius edidit, et codicis Lineopiensis Benzeliani A (Benz), qui fon: fuit editi- onis Benzelianae. In ep. 26, cum codices vetusti omnino desint, Heidelbergensem Palatinum 356 (— Pal), Ba- roceianum 216 (— Baro), Aurelianensem 3 (— Aur) adhibui simul eum lectionibus Parisini Regii 2281, e quo Cotelerius edidit. Denique ep. 24 et 25 e 501 et 647 re- petivi.
Iam ut de editionibus mutuarum pauca exponam, hae lucem viderunt editione
416. Aldina inscripta ᾿Επιστολαὶ διαφόρων φιλοσόφων. ῥητόρων. σοφιστῶν ἕξ πρὸς τοῖς εἴκοσι. Epistolae diversorum philosophorum. oratorum. HRhetorum sex εἰ viginti, quae pro- diit Venetiis ap. Aldum mense Martio a. MID vol. II fol. « II—8* ᾽Επιστολαὶ ἀμοιβαῖαι. Βασιλείου τοῦ μεγάλου καὶ 4i- βανίου τοῦ σοφιστοῦ (— Ald). Suntep. 1---22, quibus succe- dunt nonnullae Basilii, inter quas prima est, Mvógovíxo ἦγε- uóvi εἰ μὲν οὕτως εἶχον. Fluxit e.codice proxime stanti ἃ, Bodleiano Miscell. 242 sc. XVI. Adhibui exemplar bibliothe- cae universitatis Vratislaviensis.
Quam repetiverunt nulla re mutata editio inscripta
417. ᾿ἘἘπιστολαὶ “ΕἙλληνικαὶ ᾿Δμοιβαῖαι ἃ Pyrrho Caldo- raeo Aureliae Allobrogum a. 1606 foras data et paucis mutatis editiones operum Basilii: Basileensis prima Fro- beniana anni 1532 eum praefatione Erasmi, V eneta a. 1535, Basileensis secunda ἃ 1551 cum praefatione Iani Cornarii, Parisina prima a. 1618 curata a Frontone Ducaeo et Fed. Morello et recognita per Godefridum Tilmannum p. 940— 946 ep. ou£—9o£&y' (— Par), Parisina secunda a. 1638, de- nique epistulis maioris ambitus praetermissis editio inscripta:
$15. DE EDITIONIBUS EPIST. MUTUARUM 233
Epistolia, Dialogi breves, oratiunculae, poematia ex variis utriusque linguae scriptoribus, quam anno 1577 excudebat Henr. Stephanus p. 16—85 (ep. 1—8. 183—922) et editio ἐγκυκλοπαιδείας φιλολογικῆς Patusae tom. I Venetiis a.1758 foras data p. 171—177 (ἐκ τῶν τοῦ μεγάλου Βασιλείου — 3—8. 17—20. 22). Etiam Fed. Morellus quattuor epi- stulas (17— 20) in praefatione tomi I d III et b IIII operum Libanianorum cum lacunis ex Aldina sumpsit, ut epistulam 7, editione inseripta: τῶν ἑλληνικῶν ἐπιστολῶν ἀνϑολογία. Grae- corum veterum seleciae brevesque epistolae in usum studiosae iuventutis quae ἃ. 1603 ap. Ioannem Tornaesium!) prodi- erat p. 9. Harum editionum nisi ubi emendaverunt, menti- onem non feci.
Contra multis locis ope novem quos supra dixi codicum textum epistularum 1—22 emendare studuit
418. Maranus (— Mar), qui editionem operum Basilii a Garnerio incohatam perfecit Parisiis a. 1730 p. 452— 462 ep. τλε---τνς΄ et tres ep. 23—25, ut a Cotelerio in Ecclesiae Graecae Monumentis t. I1 (Parisiis 1681) p. 96— 97 e codicibus Harlaeano, Parisinis Regiis 2281 et 1327 editae erant, sub n. rv£—:v9' adiecit. Cuius editionis con- stanter rationem habui.
Ordinem, qui erat in huius editione, tenuit et pauca ad emendandi praesidia in ea collecta e codicibus a Rostgaardo collatis, potissimum Laurentianis et Parisinis, contulit
419. Wolfius (ep. 1590—1604), sed ep. 25, quae iam a Carolo lespero Benzelio una cum 1602 et 1603 (— 23.24) Lundini Gothorum a. 1735 e Lincopiensi Benzeliano A publi- cata erat, e codicibus Rostgaardianis correctam adiecit.
1) Secundum Fabricium-Harles Bibl. gr. IX 55 iam a. 1583 ex iypographia Steph. Prevosteau.
234 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
ξ 16. De editionibus epistularum vel praeparatis vel effectis, et de consilio huius editionis.
Superest ut de conaminibus editionis epistularum Libanii brevibus disseram. De qua valet paucis mutatis quod olim dixit poeta: illam optavere plurimi, praeparavere multi, in- cohavere pauci, consummavit unus. Ác iam Franciscum illum Zambiearium Bononiensem!) epistulis Libanii col- ligendis in itineribus quinque annos per Italiam et Graeciam factis operam dedisse coniciendum esset ut affirmatum est ab auctore recensionis editionis Wolfianae anonymo quae pro- diit in Bibliotheque Raisonnée de savans de l'Europe t. 24 (Amstelod. 1740) p.181, si fides habenda esset ipsi in praefa- tionibus syllogarum epistularum latinarum ad Ioannem Ben- tivolum Bononiensem et Federieum ducem Urbini a. 1473 et 1475 missarum, quae verba ex Fr.Zamb. 319 et 325 repetita supra p. 59 typis impressi. Sed parum fide dignum esse hune hominem et olim ostendi et supra repetivi. Novit certo, fortasse etiam acquisivit codicem postea Vaticanum 83(V), qui plures mille et quingentas epistulas continet, fortasse etiam descripsit ex hoc Neapolitanum, sed in ver- iendo non Vaticanum, sed unum Bononiensem vel Dresden- sem vel codicem cum his cognatum?) usurpavit.
Ab Aldina epistolographorum editione a. 1499 foras data?) exclusae erant epistulae Libanii.
420. Editionem principem (- pr) sc. XVI supra p. 79 n. 21 descripsi: reddit enim fere codicem Fonteblanden- sem hodie Parisinum 2962 e Vo descriptum, sed opera iam in epistula 108 desiit. Usus sum exemplari bibliothecae Berolinensis.
Cum hac cohaeret editio versionis latinae harum epistu- larum duobus tomis comprehensa, quorum prior quavis in- scriptione caret, alter in exemplari Berolinensi textui graeco antecedens hune habet titulum: Epistolarum | Libanii Liber
1) Cf. Prol. p. 58 8q.
2) Cf. epistolas quae domi hospttabantur. 8) Supra p. 232 n. 416.
816. DE EDITIONIBUS EPISTULARUM 235
Secundus Antho. Pichonio Chartensi interprete. Parisiis, Apud Ioannem de Bordeauz, in monte D. Hillarij sub signo Occa- sionis. 15—76. Auctor versionis tomi prioris quis sit, nescitur.
421. Sed etiam alter Morellus Parisinus, Federicum dico, Regius interpres qui Libanii declamationes cum pro- gymnasmatis et orationes Parisiis a. 1606 et 1627 edidit, de epistulis publicandis cogitavit. Atque is uon in codici- bus, qui ei ad manum erant, Parisinis adhibendis acquievit, sed etiam alios anquisivit. A Paulo V pontifice a. 1614 pe- tivit et assecutus est ut epistulae quae in bibliotheca Vati- cana essent exceptis iis quas iam ipse habebat per Scipionem Cobellueium describerentur!), cuius opera codice hodie Pari- sino 2963 continetur. Item ab Andrea Schotto nactus est ut codex qui penes hunc erat hodie Skoklosteranus ipsi mitteretur, ut is a. 1617 Ioanni Meursio scribit?) (Meursii opp. XI col. 274). Sed editionem non perfecit fortasse ex- cepta praefatione"), etsi summa eius in studiis Libanianis fuisse fertur assiduitas, cuius testis profertur lepida illa narratiuncula a Paulo Colomesio (Recueil de particularitéz, fait l'an 1665) prolata p. 318 ed. Fabricius*), quam obli- vioni eripere hic iuvat: J'ay appris de M. Vossius, que Fédéric Morel travaillant sur Libanius, queleun luy vint dire, que sa femme estoit fori malade; à quoy il répondit: je παν plus que deuz ow trois periodes à traduire, aprés cela je V'iray voir. Quelcun retournant luy dire qu'elle s'en alloit, je n'ay plus que deux mots, dit il, je seray aussi-tost que vous. Enfin comme on luy vint annoncer, que sa femme estoit morte, J'en suis bien marry, répondit il froidement, c'estoit une bonne femme. Itaque praeter quattuor inter Basilium et Libanium mutuas ex Aldina in praefatione Lib. opp. t. I repetitas pau- cae lucem viderunt in aliis eius editionibus, ut duae ad Iuli- anum ep. 72 et 143 in editione pro rhetoribus ad Antio- chenos, Lutet. Paris. 1616 p. 29—31, ep. 123 in praefat. Lib. opp. t. 1, ep. 175 et 670 in Lib. opp. t. II p. 575 sq.
1) Supra p. 63 n. 5. 2) Supra p. 109 sq. n. 76. 8) Supra p. 63. 4) E quo repetivit Fabricius Bibl. Gr. t. VII p. 383.
280 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
422. Promisit quidem novam epistularum editionem H en- rieus ille Valesius, qui nactus notitiam apographi Bigo- tiani codicis Vaticani 83 (— Par. 3110)!) cerebro in notis ad Ammianum numeris, quos in illo habent, usus earum mentionem fecit, ad XIV 7 p. 32: Nicentium malo ez Liba- nii Epistolis, quas aliquando, si Deus juverit, in lucem ede- mus. Neque vero promisso stetit. Unam epistulam ad Am- mianum Marcellinum datam (— 1063) in praefat. ad lecto- rem (p. III ed. posterioris, Parisiis 1681) e codice bibliothecae Regiae. edidit.
423. Nec melius res cessit Gerhardo Langbainio et
424. Gothofredo Oleario, qui epistulas codicibus bi- bliothecae Bodleianae servatas omnes descripserunt?).
425. Neque ultra conamina editionis progressi sunt Da- vides Clericus et
426. Ioannes Boivinus, qui epistulas codicis Paris. 2962 descripserunt et Latine verterunt atque nonnulla scite observaverunt?).
427. Notas Clerici adhibuit Iacobus Gothofredus, euius in usum ille apographum alterum codicis Parisini, sed non plenum fecerat, in Notis (— Not), quae hodie in bibli- otheea urbica Hamburgensi asservantur et a me in parte publici iuris factae sunt^).
428. Neque ut lucem videret, obtigit operae Antonii Mariae Salvini Florentini, qui a. 1695— 1699 epistulas e duobus codicibus Laurentianis (LVII 47 et LV 2) deserip- sit et in sermonem Latinum vertit; sed autographum eius in bibliothecam Marucellianam et ex hac in nationalem Floren- tinam transiit, apographum in bibliothecam Dorvillii et ex hac in Bodleianam?), alterum die 2 Decembris a. 1698 Rost- gaardo missum et in huius apparatu Libaniano Havniae ser- vatum est.
1) Perperam Wolfius Praef. ad lect. fol. 2" Valesium in epi- stulis codice Altini usum esse, id quod cadit in orationes, con- iecit. Cf. t. I p. 34.
2) Supra p. 158 sq. n. 158 et 159.
3) Wolf. praef. ad lect. fol. 9. Supra p.79 sqq. n. 24— 26. 28.
4) Supra p. 81 n. 27. 5) Supra p. 1168q. n. 84 et 85.
$16. DE EDITIONIBUS EPISTULARUM 231
429. Epistulas 12 ad Aristaenetum vel de Aristaeneto scriptas ex apographo codicis Vatic. 113 a Luca Holste- nio facto Petrus Lambecius in Bibliothecae Caesareae Vindobonensis commentariis lib, VI p. 244 sq. Vindobonae a. 1674 (— Lamb) edidit!) et Barth. Christ. Richardus eum versione Latina Francofurti et Lipsiae a. 1707 repe- tivit (— Rich)?).
430. Paulo plures epistulae publicatae sunt per Io. A1- bertum Fabricium in Bibliotheca Graeca: una ad Iambli- chum (- ep. 1466) t. IV (Hamburgi 1711) p. 284 ex apo- grapho codicis Barocciani a Godofredo Oleario facto*); tres ad Iulianum t. VII (1715) p. 397 —402 ex eodem; quattu- ordecim ad Themistium t. VIII (1717) p. 37—54 ex apo- graphis codicis Berolinensis et Spanhemiani a Maturino Veyssiere La Croze factis*).
431. Collatio apographi Oleariani et Lacroziani cum co- dice Vossiano ab Hermanno Samuele Reimaro a. 1720 facta?) serius in manum Fabricii venit quam ut ea in Bibli- otheca uti posset.
432. Nova editio cum omnium operum tum epistularum quae ut Romae promissa a Fabricio t. VII p. 414 ex Actis Eruditorum Anni 1712 p. 431 et Memoriis literariis Trevoltinis 1712 p. 1473 apnuntiata est, non ultra primos conatus videtur progressa esse. Auctor eius erat Leonar- dus Adami et codices potissimum Italiae et Germaniae ad- hibuisse ferebatur, sed praematura morte (8. 1719) abreptus est. De quo cf. t. I 284.
433. Iisdem vero annis, quibus Salvinius epistulas descrip- Sit, summa in apparatu ad editionem parapdam colligendo opera collocata est a Friderico Rostgaardo. Is enim in itinere a. 1696—1698 per Galliam et Italiam facto paene
1) Supra p. 133 n. 105.
2) Titulus est editionis: Libanii Rhetoris Antiocheni Epi. lae XII iam ico editae cum interpretatione latina Barth. Christ. Richardi.
8) Supra p. 152 n. 159 et p. 171 n. 192.
4) Supra p. 89 n. 44 et p. 170 n. 191. 5) Supra p. 89 n. 46 et p. 171 n. 193.
238 . PROLEGOMENA AD EPISTULAS
omnes codices, qui epistulas continebant, expilavit itaque ingentem apparatum coegit. Qua in re quomodo egerit, audi- amus ipsum multo post in epistula die III Ian. a. 1738 ad Ioannem Grammium scribentem): Ex Epistolis in Vaticana admodum paucae, in Regia Parisiensi pauciores mea manu exaratae; sed amanuensem minime rudem, patria Norvegum?), qui per Angliam, Galliam et Italiam mihi famulatus est, ad hanc operam adhibui, omnesque et singulas cum ipso diligen- ter et pro captu meo curate relegi, e cum ipsis codicibus con- tuli. Omnes autem ex αὐτογράφῳ descriptae sunt: nam recen- tioribus apographis nullis usus sum. In eo quidem quod ul- timo loco dicit memoria eum defecit, Nam epistulas non omnes e Parisino Regio Maximo, sed ex apographo Boivini descriptas esse ipse testatur in margine ad ep. 109 ad- notans: Haec est prima epistola earum quae ad apogra- phum Dni Ioannis Boivinüi descriptae suni, ultima autem est vx9' ᾿Δνατολίῳ (— 339). Sed in reliquis non est eur fidem ei denegemus. Pro fundamento sumpsit et ipse co- dicem illum Parisinum 2962: nam Parisiis primam itineris fecit stationem et ille omnium bibliothecae Parisinae fuit amplissimus, ut Rostgaardus eum Regium Maximum appel- lare potuerit, et in margine apographi lectiones ab hoc recedentes codicum quos postea cognovit sed paucas ad- notavit. Epistulae huius codicis cum nonnullis trium alio- rum codieum Parisinorum primum efficiunt apparatus vo- lumen; secundum epistulae ab hoc absentes quas itinere a. 1698 in Italiam continuato in bibliothecis Ambrosiana, Mutinensi, Laurentiana, Romanis invenit. Marcianos co- dices obiter inspexit; reliquas bibliothecas non adiit. Non defuit iudicium criticum, ut e nota de codicibus Mutinensi A et V et Va supra p. 87 publicata apparet. Sed ut nihil dicam male aceidisse quod ex apographo exordium sumpsit
1) Bibl. urb. Hamburg. Supell. epistolic. Uffenbachii et Wol- fiorum CXXIV—XXV (Ad Io. Chstph. Wolfium. XI—XII. H—Z) fol.412. Cf. supra p. 60.
2) Nomen ei erat Jórgen Schielderoy secundum Werlauffium,
Historiske Efterretninger omdet store Kongelige Bibliothek i Kiobenhaven, Kiobenhaven 1844, 149.
$16. DE EDITIONIBUS EPISTULARUM 239
seroque ad codices vetustos pervenit, defuit diligentia in di- versis manibus correctricibus discernendis. Et num linguae Graecae satis peritus fuerit in dubio relinquitur. Nam tex- tum non constituit, immo vero in apparatu collecto acquie- vit!) donec is quoque a. 1725 auctionis iure veniret. Ita- que factum est ut is vel Fabricium lateret, et editiones epi- stularum praepararentur vel foras irent nulla eius cura ha- bita. Nam et
434. Ioannes Palmrootius Upsaliensis in unius Ro- lambiani codicis recentis, quem a. 1691 descripserat (- cod. Upsal. 64) et a. 1726 in editionis formam redegerat (— cod. Upsal. 61), fundamento editionem facere suscepit quae in ipsius seriniis remansit?) et
435. Carolus Jesperus Benzelius Lundini Gothorum a.1735 viginti epistulas edidit (— Benz) uno nisus codice et ipso recenti quem pater eius Ericus acquisiverat?).
436. Copia facta est apparatum illum inspiciendi*), donec apud Rostgaardum erat), et usurpandi, postquam in posses- sionem bibliothecae regiae Havniensis transiit, Ioanni Chri- stophoro Wolfio Hamburgensi. Is enim epistulas plus trecentas codicibus Bodleianis servatas von quidem ex his ipsis, ut e verbis praef. Centuriae 5 (Codices, quibus usus sum, plerique Barocciani erant et antiquioris notae) col- ligas, sed ex apographo Langbainiano*), ut ipse in prae- fatione editionis testatur, descripserat et centuriam earum selectam cum versione latina et notis Lipsiae a. 1711 (- Wolf Cent) et tomo secundo et tertio Anecdotorum graecorum sacrorum et profanorum ab ipso Hamburgi a.1722 et 1723 editorum (— Wolf An), 25 epistulas alias partim ex eodem partim ex apographis codicum Bero- linensis et Spanhemisni a Maturino Veyssiere La Croze faetis publicaverat. Iam postquam apparatum Rostgaar-
1) lam a. 1711 Wolfius L& Crozio sibi muntiatum esse scri- bit Rostgaardum apparatum Hemsterhusio ad editionem paran- dam dare velle (Thesaur. epistol. Lacrozian. t. I1 p. 19 ep. 11).
2) Supra p. 146 n. 140. 8) Supra p.118 n. 78.
4) Me ipsum toto hoc apparatu usum esse supra dixi. 5) Lib. epist. Centur. praef. 4. 6) Supra p. 152 n. 160.
240 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
dianum a bibliotheca Havniensi utendum nactus est, fun- damentum eum novae editionis Amstelaedami a. 1738 foras missae fecit. Atque totus ab hoe pendet. Neque enim so- lum textum ex eo constituit, sed etiam ordinem, quem ille secundum tempus, quo bibliothecas visitaverat, epistulis in apographis dederat retinuit. Pauca eaque parvi pretii sub- sidia aliunde sumpsit. Codicem Vo inspexit, non usurpavit. Pauca emendavit neque in his fere fuit felix. Defuit linguae graecae peritia!). Complura in Addendis editioni p. 860— 865 subiunetis correxit, in quibus etiam editionis Benzeli- anae rationem habuit et observationes Dorvillii protulit. Plura voluit corrigere Curis posterioribus, quas promi- sit, at mors iam anno editionem sequenti eum praevenit.
437. Largissimam igitur reliquit messem?), at messores nactus est paucissimos, immo vero unum, sed hunc πολλῶν ἀντάξιον, Reiskium. Is plus semel epistulas, ut a Wolfio emissae erant, perlegit et emendavit. Ac primum quidem iam adulescens, quae invenit vel invenisse sibi visus est, in formam notarum redegit quinque paginis comprehensa- rum (— Not), quas Dorvillio publieandas tradidisse videtur. Reperitur enim inter codices manuscriptos Dorvillianos, qui in bibliothecam Bodleianam transierunt, codex X. I. 4. 27 inseriptus Reiskii in Libanium. Adulescentem sane pro- dunt, sed ex ungue leonem, et digna erant quae publicaren- tur. Nam multa sunt egregie observata. Itaque plerasque harum notarum in apparatu respexi. Sed multo feracior fuit opera a viro epistulis impensa, qui gratia etiam in his Spirante plane se devinctum esse professus est. Margini exem- plaris editionis Wolfianae, quod post eius mortem cum reli- quis adversariis in bibliothecam regiam Havniensem transiit ab eaque mihi utendum missum est, permultas emendationes et observationes (animadversiones) adscripsit quas litteris
1) Ruhnkenius Tim. p 137 ed.* (116 ed.*) eum hominem grae- eae linguge mediocriter peritum nominavit.
2) Anonymus qui in Bibliothéque Raisonnée des ouvrages de savans de l'Europe t. 24 (1740) p. 177—227 censuram edi- tionis egib pauca ad interpretationem, ad crisin nihil contulit.
$16. DE EDITIONIBUS EPISTULARUM 241
Re significavi. Has vero iterata lectione in Supplementorum libello (2 Suppl) vel auxit vel correxit. Sed etiam vim quam epistulae ad genium saeculi quarti p. Chr. n. cognoscenduni habent probe perspexit. Itaque non solum, quae volumine ad vitam Libanii apparatus inscripto continentur (Coll. nov. Reg. N. 106), sed etiam prosopographiam' eorum ad quos epistulae extant, duobus voluminibus (A—G. H—Z) comprehensam (Coll. nov. Reg. N. 107) conscripsit. In fine indicis alphabetici legitur: absolvi adspirante deo d. 22 Dec. 1757. Denique etiam versionem latinam epistularum pariter accuratam atque elegantem confecit. Spatio multorum anno- rum interiecto collationem cum codice Wolfenbuttelano fecit euius in fine legitur: .Absolvi d. 12. Maji 1773?).
Permultae emendationes non modo huius, sed etiam opti- morum codicum lectionibus confirmatae sunt, et ingens est numerus earum quae his obstantibus in textu reponendae vel in apparatu commemorandae erant, quippe quae viam ad emendandum indicarent vel saltem corruptelam stabilirent. Dolendum est quod defuere successores cum alii tum qui ceteris Libanii operibus opem tulere Fridericus lacobsius, Carolus Sintenis, Augustus Gasda, Carel Gabriel Cobetus.
438. Praeter C. Fr. Matthaeium, qui collationi codicum Mosquensium ad Iacobsium missae?) nonnullas emendationes adiecit, unus
489. Franciscus Boissonadius operam suam etiam epistulis navavit. Is enim codices quorum ei copia erat Pa- risinos 1000. 3002. 3035 contulit nonnullosque locos ex iis correxit. Sed hi erant recentes, neque notas criticas collegit, sed per adnotationes cum aliarum editionum tum Anecdo- torum dispersas reliquit, neque quiequam, quod ad crisin in epistulis factitandam pertineret, protulit.
Nova igitur editione opus esse cum propter scriptorem ipsum tum propter eos ad quos epistulas dedit et propter res quas illis tractavit vel tetigit non fugit viros ad iudi- candum idoneos.
440. Ac multi voluere vel suscepere, e quibus honoris
1) Supra p. 125 n. 96. 2) Supra p.91 n. 47 et p. 216 n. 836.
942 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
eausa nomino Eugenium Bormann. Is a. 1867 codices in bibliothecis Romanis Florentinis Neapolitanis asservatos inspexit et vetustissimos eorum V et Va diligentissime con- ferre coepit, sed distentus cum aliis muneribus tum cura inscriptionum Latinarum quae collegerat anno proximo mihi Romae tradidit qui paulo ante Herchero auctore consilium omnium operum Libanii edendorum ceperam. Ae primum quidem erat notitiam codicum superstitum nancisci omnium. Italicos plerosque a. 1868— 1870 tractavi et a. 1895 revisi, annis sequentibus Vindobonenses, Germanicos, Batavos, Hel- veticos, apparatum et Rostgaardianum et Fabricianum et Reiskianum Madvigio intercedente ab Havniensibus missum. De codicibus Mosquensibus mihi rettulit Theodorus Korsch, de Upsaliensibus, Lincopiensibus, Skoklosterano Einar Lóf- stedt pater, cuius copiis usus a. 1877 universitati Upsali- ensi saecularia quarta celebranti nomine universitatis Ro- stochiensis commentatione inscripta 'De Libanii libris manuscriptis Upsaliersibus et Lincopiensibus' gra- iulatus sum. In codicibus Gallicis et Hispaniensibus riman- dis et inspiciendis ultro operam suam obtulit Carolus Graux, in codicibus bibliothecarum orientalium anquirendis et per- serutandis me adiuverunt N. Gregorius Bernardakis, Papa- dopulus Kerameus, Manuel Gedeon, P. Spyridon Lambros, Alexander Lauriotes. Codices Angliae, Galliae, Hispaniae ἃ. 1880 examinavi, Hierosolymitanos, Constantinopolitanos, Chalcenos, Rhysiensem a. 1896, Athenienses a. 1903. Tan- dem benevolentia honestissimi huius editionis venditoris Al- fredi Giesecke ectypum photographieum codicis Athoi Lau- rae nactus sum. Quo pacto factum est ut si excipis unum alterumve recentissimum ac vix nomine dignum, nullum ex- tare asserere possim quem non aut ipse aut per doctorum amicorum oculos cognoverim.
Sed etiam scripta eorum qui Libanii epistulis usi erant, etiamsi nondum typis impressa sed manu scripta in bibli- othecis latebant, ut Manuelis Rhaul, Georgii Lacapeni, ex- cerptoris Darmstadiensis, adeunda erant.
Talem in modum postquam qua via atque condicione
$16. DE HUIUS EDITIONIS RATIONE 243
epistulae ad nos pervenerint cognitum est, recensionis fun- damenta iaci ordoque earum qui, ut quadamtenus Sieversius, multo plenius Seeckius cognovit, chronologicus est, restitui potuit. Iam haec res ardua tantique moliminis erat, ut viri summi, quales Tycho Mommsen et Augustus Nauck fuerunt, palam dubitationes exprimere potuerint, num mihi uni atque solo ea successura sit. Sed etiam manus emendatrix adhi- benda erat. Nam quamvis inter codices, qui ἃ quadringentis prope absunt, nonnulli sint vetusti atque boni et quamvis manus interpolatrix in epistulis multo minus quam in aliis seriptis grassata sit, tamen textus libris manuscriptis et testimoniis traditus minime corruptelis liber est Has ut re- moverem pro parte virili operam dedi, quin etiam cardinem operae meae in emendatione verti profiteor. Et quamquam manum Libanii iam omnibus locis cum mea tum aliorum ope restitutam nodosque interpretationis omnes solutos esse affirmare nolo, tamen numerum locorum desperatorum haud ita magnum esse crediderim.
Sed etiam in recipiendis epistulis crisis adhibenda erat. Epistulas quae a Wolfiana editione absunt addere non potui nisi paucas, quas in collatione numerorum editionis illius meaeque (XI 598 sqq.) reperis!*). Multo plures seclusi, quippe quae certi alius auctoris sint. Contra sub finem huius edi- tionis inde ab ep. 1545 cancellis rectis inclusas dedi eas quae quidem quin a Libanio abiudicandae sint non dubito, eui vero tribuendae sint, adhue me nescire fateor. De iis &eque atque de corpusculo epistularum inter Basilium et Libasnium mutuarum supra $ 14. 15 egi.
. In universum quidem rationem in antecedentibus tomis adhibitam servavi, pauca novavi. Quoniam codices non so- lum eclogarii, sed etiam corporales excepto V parum pleni sunt, singulis epistulis sigla codicum, quibus continentur, adscripsi οὐ apparatum criticum, ut aditus ad singulas epi- stulas facilis fiat, ita institui ut quivis statim eo uti possit.
1) Quod Zacagnius Collect. Monum. vet. Eccl. Graec. et Lat. p.49 supra duarum chiliadum numerum epistularum Libanii codicibus Vaticanis servatum esse dixit, exa tione contine- lur nisi forte epistulas latinas Zambicarii inclusas esse voluit.
244 PROLEGOMENA AD EPISTULAS
Si qui codices cancellis obliquis inclusi sunt, id indieat eos non αὖ recensionis fundamentum constanter, sed exceptionis vel speciminis loco esse adhibitos. Nonnulla, quae ad intelle- gendum necessaria vel utilia essent, addidi. Adscripsi deinde numeros annorum, quibus epistulae tribuendae sunt, usus libris G. R. Sieversii, Das Leben d. Libanius, Berol. 1868 a filio parum accurate edito, O. Seeckii, Die Briefe des Liba- nius zeitlich geordnet, Lips. 1906, Io. Silomonis, De Liba- nii epistularum libris I—VI, Gotting. 1909. De personis ad quas epistulae datae suut, plerumque Sieversium vel Seeckium provocavi, ubi vero necessarium videbatur, locos cum aliorum seriptorum, velut Àmmiani Marcellini, Iuliani, Themistii, tum Libanii ipsius adnotavi. Idem fere valet de rebus vel diserte commemoratis vel tecte signifieatis. Quo in genere etiam maximus est numerus locorum, quibus non res suae aetatis, sed temporis praeteriti a scriptoribus classicis commemora- tas respexit. Inter quos post Homerum eminent Euripides et Aristophanes, Thucydides, Isocrates, qui fertur auctor Demo- niceae, Demosthenes, sed omnes hos superat Plato, cuius dialogorum locos multo crebrius recordatus est quam com- memoravit, ut Richtsteigius docuit, ad cuius dissertationem (Libanius qua ratione Platonis operibus usus sit, Vrat. 1918) saepe provocavi.
Sed vel sic loci aliquot tenebris cireumfusi sunt. Ad quas repellendas seholia non ita multum conferunt. Scholiola quidem in compluribus codicibus ad nos pervenerunt, quorum pleraque sub textu publicavi; scholia vero copiosiora paucis codieibus insunt, inter quos singularem habet locum Bero- linensis. Sed haee recentis sunt originis, αὖ vel Suidae le- xicon erebro exscripbum demonstrat, ac ne ab autoschedias- matis quidem abhorrent. Itaque haec non omnia exhibui, sed nonnulla ut specimina exegeseos Byzantinae elegisse satis habui.
Nihil restat nisi ut optem laborem meum a viris doctis boni consuli et aliquid conferre ut studium litterarum sae- culi p. Chr. n. quarti revirescat.
Dabam Vratislaviae die XII mensis Septembris anni MCMXX.
"3
aps
ἊΝ iau Teen
bant
CE "i LEM kids d
Xm οὐρα ἥν spas
Vrbe eut AVE
ἮΝ
di
DAS ἐν * 'ῆς Te e
ual ἐὰν
PA Libanius 4226 Opera
PLEASE DO NOT REMOVE CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET
UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY
| | it
uu i ΠΕ um mu t p o
n
ΠΕΣ ΟΣ
zi
ΞΕ
c " | | B
Rei v
"i |
|
n
zu - »
m n Mu m ü C RES n v pn
dud En uu gnus HEN
᾿ i ἘΠ 1 ἢ iin Han nj nhi pun | p pU bit i un |
ἜΒΗ i
(3
Wuhan | ihi D us
in
HEURE ( i de n qun i
"HERI | HUE
h uu dunui
ri |
i D ni ἩΠῊ um
I
i 15
ἢ h n
DOVID
nut
t :
Hn
ΐ
|
Hd
0
Dum i
v 1 12 v dj i Ui ἢ
zs X221. 1. HERI
DUERIDUTISI DSTI $21 Hiit XTE-
13121222 IIT
(c c *
Hat
nt TH
i | 1 ü
.
Lt
jr Md in ir
mi ἢ Ἐπ
Mund
| ἢ pu D (
um
En
x
npn IIT
unum z: WIJOIM
ISIN
ED Ἢ
mn | d ton eun Bio
II iE i
p
ἘΝ D
ἐδ ᾿ |
d (
ui zt
r
S E
EINEN
CUm
T
ἘΞ
ἘΞ ἐξπσεεντς
IET
d
y
cum
iss IT
I S Ξ IxxiifinEnerzin ire eA ERE ERAI S: E s
i
i | um HH nr n n
ri0eix Du
τ
mm
i