%.^-^^

■^ uP^

J^ic^

Ifxkarg 0f tlj^ Pusntm

OP

COMPARATIVE ZOOLOGY,

AT HAKYARD COLIEGE, CAMBRIDGE, MASS.

jFountieTr I)p prfbate suliscrfption, fn 1861,

No.

, '0kMruJ^^4D<L CjOuLJu fr^AHA^ <$1^C^ -l^a^ , ( /L^^^V 1^^^-

''^oJuyrvaJZX. . ■(XjJsMu ^.^^rrum^ld pxJiu^y^ (j^ ^^"ij ^^-

^J/c^aM^ ,X- ^^ ^yrr^J^ ^ ^cA^ O^

-^yruJi^ ■ d/A '/-^.ry /fS-H--

o^

^

2UAEDAM

DE

HISTORIA NATURALI

ATQUE

DESCRIPTIO SCELETI

i^ m

m iij'iliaTOf4a^

DISSERTATIO

INAUGURALIS MEDICA

QUAM

CONSENSU GRATIOSI MEDICORUM ORDINlS

IN ALMA ATQUE PERANTIQUA

LITERARUM UNIVERSITATE

ALBERTO - LUDOVICIANA

UT SUMMI IN MEDICINA HONORES RITE SIBI

CONCEDANTUR,

PUBLICAE DISQUISITIONI SUBMITTIT

AUCTOR

Joannes Baptista ZariTiger '

FRIBURGO-BADENSIS, ,
MEDICIN^ LlCENTIATUS AC IN INSTITUTO CLINICO

Medicus assistens.

FRIBURGI BRlSCiOVIM,

TYPis Wanglerianis.
^"' MDCCCXXIX.

/

I

CAROLO AUGUSTO SIGISMUNDO

SCHULTZE,

Medicinae Doctort, MagnoDuci Badarum a Con-
siLiis AuLAE, Anatomes ac Physiologije Profes-

SORI PUBLICO ORDINARIO, InSTITUTI ANATOMICI IN

Universitate literaria Friburgensi Directori,
Societatis naturae scrutatorum Friburgensis
Secretario , ejusdem Berolinensis, Hallensis,
INDIAE Orientalis et quae ad augendas Scien-
tias Argentorati floret , Membro ; Mineralo-
Gic^ Jenensis, Pharmacopolarum Badensis ejus-
DEMQUE Germaniae septentrionalis Membro

HONORARIO

PRAECEPTORI SUO MAXIME COLENDO
HAS LITERARUM PRIMITIAS QUA KEVERENTIi^

SPECIMEN

D. D. D.

AUCTOR,

Procemium

A.d Doctoris Medicinae honores muneraque im-
petranda j ut mori majorum et Facultatis medicae
jussui subveniam, opusculum quoddam concinnare
debeo, diligentiae meae et doctrinae specimen,

Si vero medicus nonnisi studio per annos
protracto eo tandem perveniat, ut paulo perfectior
evadat scientiaeque suae, incrementum maturare
possit et si maximum ejus judicium atque opti-
mum tantaque eruditio in morbis psrva solum
valeant, quid jamjam a rei medicae tironi ex*
spectari potest?

Quiajam dudum persuasum habui, a medico
juveni nonnisi intra scientiarum naturalium fines
novi aliquid et quod scientiae prosit,afferre posse,
argumentum a clarissimo professori meo ac
fautori, Domino Dr. Schultze, ex anatomia
comparata mihi propositum, cujus studium ante
alia omnia diligo, atque amplector, jucundum
mihi erat. —

VI

Ei ducenti ejusque benevolentiae , qua ideas
suas atque experientiam contribuit, si literarum
primitiae meae, quod in fronte demonstrant:

Quaeddm de Historia naturali et de-
scriptionem Sceleti Salmonis Favionis^

explent, debeo. ~

Omnia ex historia naturali coUecta, qualiacun-
que sint , parvi momenti non sunt scientiae uni-
versali si naturae, almae matris vestigiis dete-
gendis inserviunt.

Descriptionem anatomicam et physiologicam
partium reliquarum Farionis alio loco dabimus.

Denique Professori meritissimo atque illustris-
simo, Domino Doctori Schultze, praeceptori et
fautori meo maxime colendo, literis atque huma-
nitate aeque insigni, cui pio animo hoc dedico,
nec non caeteris D. D. Professoribus doctissimis,
magistris meis dilectissimis , gratias quam maxi-
mas agere, lectorem autem ut indulgens atque
benevolus vires meas exiguas respiciat, orare
meum est.

k

Explicatio Tabulae.

1. Farionis cranium.

2, Pars basilaris ossis occipitis.

3« 'Ossicula lapidea inter canales semiciiculares occultata.

4. Partes condyloideae ossis occipitis,

a) Foramcn nervi vagi.

b) — — glossopharyngei^

O — condyloideum.

5» Ossicula processibus spinosis aiialoga et parti basilaii
insidentia.

6. Osslcula mitralia, conjunctioni diifa.

7. Partes petrosae superiores.

8. Squama occipitis.

9. Corpus ossia sphenoidei.

a) Foramen spinosum.

10, Partes petrosae inferiores.

Earum foramina a.b. c. nervi quinti ramos transmittunt»

41, Ossa mastoidea.

42. Ossa bregmatis.

VIII

13. Ossis sphenoidei pars, sellae forsitan turcicae aualoga,
44, Os ethmoideum.

a) Foramen nervi olfactorii.
15, Ossis ethraoidei partes laterales»
16^ Alae majores*

17. Partes squamosae ossis temporum»

18, Ossa frontis.
'19% V.omer.
20» Os nasi.
21* Ossium canaliculatorum series occipiti incumbens et apud

in scapularum partes secundas transeuns,
22» Ossa canaliculata singularia inter ossa mastoidea et zygo*
matica collocata.

23. Scapularum Partes primae et secuudae;
a. a. Canalis osseus.

««

/. Quaedam de Salmonis ¥avionis
Jiistoria naturali.

Classifcatio, Per causatn sceleti ossei secundum recen-
tiorum systemata , qui ad distribuendos pisces ex ed
rationem attulerunt , Fario nostef ad pisces sic dictos
osseos referendus est.

Pisces ossei vel proprie sicdlcti secundum Cuvierunl
in plectognathos, Lophobranchos , Malacopterygios et
Acanthopterygios distribuuntur.

Malacopterygii , prout pinnae sunt positae, in tres
distinguuntur ordines, ad quorum primum ii pertinent
pisces , qui pinnas abdominales longe post pectorales
collocatas habent; ex indepisces abdominalesvocatis^:nt,
et his piscis noster adnumerandus est.

Corpus gracile, conspicuis, sed parvis squamis magna
exparte tectum '), pinnaque adiposa et intestinum com-
pluribus appendicibus coecis instructum manifestant ge-
neraliter , ex genere esse Salmomwt L. ; quod vero
autores nonnulii , e. g. Artedius , Succow, Cuvier,
Dumeril etc. in subdivisiones varias distribuendum esse
aptura habuerunt

1) Adnotetur necesse est, corpus squamatum esse, cum efc
inter Siluros multi sunt , quos ornat pinna adiposa , e. g.
S. Chilensis, S-Felis, 5>. Cattus etc.

1

2

Arteding ') a Salmonibris maculatls , qnorum lingua,
palatum maxillaeque dentatasunt, Coregonos magna parte
dentibusparvulis praeditos, saepe edentulos, — Osmeros-
que, qui pinnas habent dorsales atque abdominales pare
intervallo a capitis cacumine distantes, dum apud priores
pinna dorsalis semperante ventralem positaest, separat.

Succow ^) quoque eisdem signis illisque nomiuibus
usus est, illas vero divisionesnongeneradiscreta, verum
tamen qua subgenera pronunciat , quorum primum
nomen gerit Truttae»

Lacepede^ in subclasse secunda-Poissons osseux —
divisionem et quidem primam — Un opercule et une
membrane branchiale — constituit, cujus ordo quartus —
P. Abdominaux— inter alia et genera Salmone, Osmere,
Coregone, Characin , Serrasalme comprehendit.

Secundum Cuvieri Systema ichthyologicum ^) pis-
cium malacopter^-giorum familia prima nomen habet:
„ Salmones^'-, cujus inter multa genera primum „ Salmo "
nominatum est, cujus characterem infra dedimus.

Dumeril ad ejusdem piscium familiae designationem
nomen adhibuit: ^DennoptereSf^^ eique genera subjecit:
Serrasalmei Characin, Salmone, Osmere et Core^one. —

Qiaracter genericus : Dentibus acutis unico in or-
dine positis in ossium maxillarium, intermaxillarium,
palatinorum et in mandibularium margine ; duplici
autem in serie in ossibus pharyngeis, in Vomere et in,

1) l.c. p. 9. seq«

2) G. A. Succow. Anfangsgrunde der theoret, und angewandt^n
NaturgescliicIited.Thiere, <iten Theils 2teAbth. Lpz. 1799.

3) Hist. natur. des Poissons. Paris Tan XII. de la Re'publ.

k) Cnvier, le regne animal, distribuc d'apres son organisation,
Paris 1817, vol.ll.

Jingtia ; pinnd dorsali snperitnposita ventrali , cdiposa-
t]ue anali ; intestino coecis connplurfbus instructo.

Character specifcits: Salmo, maculis capitis et dorsl
nigris, non cinctis , laterum rubris, ^arcubus coeru-
lescentibus, maxilld inferiori sublongiori.

Secandum Blochium ') radiorum pinnae analis
numerum pro signo specifico probare, hequaquam
convenit, cum ille minime sibi constat.
Synonyma. Ab autoribus histoiiae naturalis priori-
bus piscis noster vocatus est :

Tritta^), Trutta^), Thedo^, truta ^), Fario ^),
Forella ^), Trutta fluviatilis ^), Fore , Fothen s*

1) M. E. Bloch okonom. Nat, Gesch. der Fische Teiltschl,
Berlin 1782-84.

2) Alberti, M., s. Groti, de Animalium proprietatibus Lib.XKVI.
Rom. 1478. fol.

3) Ambrosius, mediol. Episcop. Hexaemeron., Libr. VL BasiL
1566. fol. 5. c. 3.

Gylle , Liber summar. de gallic. et latin, hominib; PisCi

masiliens. Lugd. 1533. 4to. nom. 32.

Isidor or. Libr. 12, c. 6.

Salviani aquatilium animalium Hist. Rom. 1554. f. S7. a.b;

4) 5) 6) 7) Carol. Figulus lehthyologia s. Dialogus de Pisc;
Colon. 1540. F. 2. b.

6) Belon, de Aquatilibus Libr. II. Lutet. Paris. 1553. Svo.
Rondelet, de Piscibus. P. II. p. 169. Lugd. 1554. fol.
Gesneri (Med. Tigur.) Hist. animal. Libr. IV., qui est de
Fisc. natura. Francof. 1620. fol. p. 1007.
Ulyss. Aldrovandi de Pisc, et Ceti^ Libr. V. Francof. 1620^
fol. Libr. V. c. 12, p. 689.

jonston, Hist. de Pisc. et Cetis, Libr. V. Ikilbf* 1767-
fol. Lib. IIL T. I. c.L p. 125.

1*

Forlna')» Trutta s. Truta vul^o, Forina et Forio *),
Trutta fluviatilis vuigaris ^), Trutta dentata ^), Forell
s. Forhen ^), Varius ^), Forna ^) , Salmo varius ^),
Trotta 9), Crives '<=).

Recentiore autem aevo nominahabet

apud Germcmos : Fore, Bachfore, Baker, Foer-
chen ' '), Forelle, Teich- et Goldforellej
apud G^7//o5; la Troutte s. Truite '*);
apud Anglos : the Trout ' ' ) ;
apud Italos: Trotta, Torrentina "*) ;
apud Suecos: Forell, Stenbit, Backro, Roefisk;
apud Daiios: Forelle;

Williighbey, de Hist. Pisc. Libr. IV. Ed. Raji. Oxou. fol.

1686. p. 199.

J. Raji. Synopsis methodica Pisc. Loiid. 1713. Svo. p. 65.

1) Gesiier, 1. c.

2) Schoneveld, Ichthyologia. Hamb. 1624. 4t6. p. 77.

3) Charletoni Onomasticon zoicon. Lond. 1668. p. 155.

4) Klein , Missus quint. de Pisc. per braiich. apert. spirant*
Gedani 1749. p. 19. tab. 15. fig, 3.

5) Gesners Thierbuch, teutsch von Furer. 3r Bd. p. 1^3.

6) Isidor or. Libr. 12. c. 6",

1) Hildegard, L. IV. P. L c. 66. p. 91-

8) Salviani, L c. f. 96. b.

9) Salviani, I. c,

10) Rhaeti, teste Gesnero - Romanique iiovi.

11) Bairisches Landrecht. 652,

12) Lacepede Histoire natur. des Poissons. Paris ]*an XI, de
la republ. T. V. p. 1S9.

13) BridshZoolog. 3. p. 250. n. 4.

14) Scoppa grammaticus italic,

f\YiVid Norvegos: Forelkrae, Elvkrae, Muldkrae,

Orkivie;
eipud Bohemos: Pstruli ;
^pud Foloiios: Pstrak;
apud Russos : Carbaja - ryba ;
i\l>ud Belgos: Voren.

*

Farionis icon reperitur in:

Salviani Hist. animal. aquat. fig. 97» a. b,
Rondelet 1. c. tab. 12. fig. 4.
C. Gesneri animal. Libr. IV. p. 1007.
C. Gesner^s Thierbuch , teutsch von Furer. S. 173.
C. Gesneri lcones animalium aquatilium, p. 312.
Ul. Aldrovandi de Piscib. Libr. IV. Tab. XXVJ, %. L
Jonston, L c. Tab. XXVL fig. I.
Klein 1. c. Tab, V. fig. 3.
M. E. Bloch, L c. Taf. XXIL

(Wilhelm) Unterhaltungen aus der Naturgeschichte
der Fische. Augsb. 1800. Taf. XX VIJ, ilg. 97.

His propositis Farionem nostrum secundum Artediam
ad Salmonum genus, secundum Succowium ad subgenus
j^lriittae/^ secundum Lacepede ad genus: „SaIjnone,'^
secundum Cu vierum ad genus : „ Salmo " , secundumque
Dumeril ad genusi nSalmone^^, pertinere, patebit.

Linnaeus ejusque sectatores , Bloch , Blumenbac)),
Voigtetc. nomenSalmo speciebusomnibusservaverunt.

Adiimbmtio. Farionis corpus gracile, elongatum at-
que a lateribus compressum est, medio incorpore altitu-
dinem maximam attingit. Ejus color in dorso omnino

fascior, e viride niger, ad latera autem cinereiis et in
abdomine lutescens fereque albus ; omni in parte argenteo-
variegatus est '). Maculae hunc in fundumpositae, in
cute totum piscis corpus inducente sedent atque quoad
situm colore variant.

Maculae quae in capite, in branchiarum operculis,
totoque in dorso reperiuntur , colorem atrofuscum , ad
latera vero paululum lucidiorem monstrant; hic ma-
culae rubrae et quidem supra lineam lateralem, passim
eos intercedunt ; magis deorsum ad lineam lateralem
infraque eam maculae coccineae splendent , quae peri-
pheria arcta , fusca plerumque circumdatae , semperque
arcu lucidiori, cocrulescente praeditae^ sunt. Venter
nullas fert maculas. —

Macularum figura varia, plerumque fere orbiculata,
interdum angulata seu oblonga est ; quoad magnitudinem,
quae sunt fusciores, maculas lucidiores superant, lentem-
que magnam saepe aequant. Quandoque et pinna dor-
salis et analis, semper autem pinna adiposa maculis rubris
atque nigris pictae sunt , nunquaoi ceterae pinpae,
iSquamae confertim sibi superimpositae, parvae, aut sub-
rotundae , ut in dorso , aut oblcngae, ut in lateribus,
sunt. Abdomen nullas fert squamas.

Dorsum convexum, paululum curvum, anteque pin^
nam adiposam in angulum subacutum contractum est.

Linea lateralis ab anterioris extremitatis ossibus orta
recta linea ad pinnam usque caudalem producta est,
ita vero ut in piscis parte anteriori dorso, in posteriori
?mtem ventri propior sit. llla ex ductu mucoso per

0 Sclirank (Reise nach densifdlich. Gebirgen Bayerns, S.193,)
in piscinisin EgernFarionemquendam toto incorporcpinnis-
<|iie nigrum, maculi:ique carentem vidit.

longitudinem laterum, partim ingquaniis, partim incut»
procedcnte oritur, e quo orificia multa in piscis super-
iiciem egrediunt» —

Farionis nostriCaputtotinspiscis quartam fere partem
sibi vindicat; Ossa humeri ejus finem determinant. Non
squamae in cute ejus, sed pori dupHci in serie supra or-
bitam positi reperiuntur , qui cum ossium canalibus
communicant, n^ucumque edunt.

Os in capitis ap4ce situra liabet transverstm ejusque
rictus latitudini capitisaequalis est; partesejus, nimirum
lingua, maxillae, ossa palatina atque os Vomeris denti-
bus acutis , incurvatis , varie magnis ornatae sunt.
IVlaxilla inferior ore clauso ante superiorem paululum
prominet.

Paulo post maxillae superioris cacumen duo narium
foramina utrinque , oculis propicra quam illi coUocatu
sunt.

Ad capitis latera supraque oris angulumoculi respectu
ad corpus magni siti reperiuntur; liberi sunt tantum
que cutis plica duplicata ad latera tecta. iris , quae
splenadore aureo fulget maculasque nigras punctatas
monstrat , contra nares paululum angulata , praeterea
orbiculataest. Oculi palpebris carent, verumtamen ante
eos massa quaedam gelatinosa constat, quae fori^an
membranae nictitantis rudimentum refert. — Infra quod-
que oculum foramina parva, mucum edentia , in sim-
plici serie ordinati sunt.

Operculum branchiarum punctis ah'quot nigris macu-
latum est, sicut et mala maculam ex punctis nigris con-
fertisque ortam fert.

Membranam branchiostei^am rndii undecim , rarius
autem vel decem , vel uno in latere decem alteroque
undecim , rarissime duodecim utrinque sustentant.
Pinna pectoralis, quac non maculata est, radios tre-

8

decim continet, quod Farionum plurima exe.mpla me
docuerunt. Bloch ') itaque, qui eorum modo decem
numeravit, aut numerando erravit aut in exemplari ab-
iiormi numeravit.

Pinna dorsalis , maculis rubris nigrisque variegata,
plerumquetredecim, saepius quatuordecimcontinetradios,
piiores adhuc parvi, cute subducti sunt. — Medium fere
corporis haec pinna tenet.

In Pinna ventrali s. abdominali Farionum omnium,
quos investigavi, cum Linnaeo celeberrimo ^) decem
nidios inveni (Bloch ^) autem eorum tredecim indicat).
lUi, primo excepto, qui albidus est, non maculati sunt.

Ad hujns pinnae basin appendix quaedam linguae
formis reperitur — Pinna mediana secundum Bloch ^) — -
Haec pinna paulo post dorsalem collocata est.

Ad ultimae totius piscis partis quadrantis principium
pinna analis situm habet. Ejus radiorum numerus ma-
ximevariat, cum eorum decem, undecim atque duo-
dccim numeravi ; illorum vero plurimis in Farionibus
uudecim esse, quod Bloch in omnibus reperisse voluit,
res vera est. Hujus pinnae, quae interdum maculata est,
margo anterior albida est. — Fissura, quae intestini ovo-
rumque s. seminis exitum continet, ante pinnam ana-
lem posita est,

Pinna adiposa, quaecaudae propior quam pinnaedor-
sali, plures maculas aut rubras aut nigras fert , nullos
vero continet radios.

Pinna caudalis situm in extremo totius corporis

O I. c. I. p. i48.

2) Systema naturae, ed. VIH. T. !♦ pars III. p, 1317,

3) 1. c. I. p. l48.

4) 1. c, 1. p. 150.

posteriori perpendicularem obtinet et ad marginem ulti-
mam segmento quasi circuli parum excavata est. Cum
ejus radii inferiores et superiores tunica quadam adiposa
cuteque velantur, eorum numeratio difficilior est. —

Blochium, qui eorum octodecim numeravit, errare,
haud dubito, quia in variis Farionis sceletis , exemplis-
que in ab"is ad viginti octo usque radios reperi,

]\lucus ille, qui piscis nostri corpus externe ungit et
lubricat, non tantum ex capitis foraminulis et ex ducti-
bus squamarum lineam lateralem constituentium (quod
injectiones hydrargyro institutae praeclare docuerunt),
sed ex aliis quoque corporis poris et vasis excretoriis
seperni videtur. <<

Varietates Salmonis Farionis. Succow ') Farionis
nostri sequentes profert varietates , quarum primam
tantum in natura comparare mihi licuit.

p. Salmo Fario sylvaticns Z. S, saxatilis OJien * ),
Germ, brauner Teichforellen-Salm , die Wald-
oder Stein - Forelle. Bloch ') 1. 157.
Tab. 23.
Gall. La truite brune. Bonnaterre ^) 160. n 7.
Pl; 66, fig. 267.
S. F. maculis dorsi rufi laterumque superiorum
violaceis, laterum inferiorum rubris, arcubus albis cin-
ctis , maxilla superiori — ? ore clauso — inferiorem e>s-?
cedente.

1) 1. c.

2) Lehrbuch der Zoologie, 2te Abth« p. 95,

3) 1. c.

4) TabJeaii encyclopaed. et methodiq. destrois regiies de la nat.
lchthyologie. Paris 178S. 4. a. f . 160. n. 7. Pl. 66. fig,267.

10

Bloch') dicrt: „Hanc varietatem a SalmoneFarione
numero radiomm membranae branchiostegae atquepinna-
rum variare ; paululum postea autem ait : varietatfcm
speciemque in eo convenire." —

Numeratio mea , qua diligenter tria hujus varietatis
exempla majora exquisivi, sequentia reddidit:

Radios membranae branchiostegae in uno reperi :
latere dextro decem,
latere sinistro undecim ;
inaltero: Latere dextro undecim,

latere sinistro duodecim ;
in tertio utraque parte undecim. —

Pinnarum radii quoad numerum inter se congruunt,
minime vero, vel rarius cum eorum numero apud
Farionem nostrum.

Radios pinnae pectoralis tredecim numeravi, pinnae
abdominalis novem, pinnae dorsalis quatuordecim, pin-
nae analis undecim» Cum pinna caudalis in dorsum ab-
domenque subiculo adiposo cutis intercedente transit,
Salmonis Farionis ad modum , quod radios osseos
gradatim minutos oculis subducit , numerus eorum
nonaccurate numerandusest, Ad minimum viginti octo
sunt

Habitat in iisdem regionum montosarum rivulis, cum
Farione; secundum Pontoppidan in Norve^ia in mare
septentrionale transire dicitur, — Caro hujus Salmonis
non modo durante coctione, sed et prius, aeris aditui
exposita, rubescit. — lilam sapore jucundiore esse,
Farionis ipsius carne, aliqui putant.

i) I.

c.

11

y. S, F Loertsi<f,

Donndorfs Beitrage, III. 615.
W. Borlace History of Cornwallis, 263.
Germ. Cornwallischer Teichforellen-Salm.
S. F. maculis sex-anjrulis rubris» — Radiis pinnae
dorsalis tredecim , pectoralis duodecira , abdominalis
analisque novem. ')

o^ S, F. salmuhis.
Donndorf I. c.

Pennant british Zool. III. 303. T. 59.
Germ, kleiner Teichforellen-Salm.
S. F. maculis septem subrotundis supra lineam latera-
lem, cauda furcata. Spithamam circiter aequat.

€. S. F. aJbutiis.

Meidinger Icon. Pisc. Austriae. V, T. 46.
Donndorf 1. c.
Germ. Weifser Teichforellen-Salm.

^. S. F, coeruleus.

Meyers Vorstellung allerhand Thiere, I. T. 4^#
Donndorf I. c.
Germ. Blauer Teichforellen-Salm.

Hahitatio, Gracili nostro agilique pisci aqua pura,
frigida atque torrens rivulorum , qui fundo arenoso et
lapidoso instructi sunt , quorumque ripas arbores um-
brosi implent, maxime convenit; neque aquae copia
inagna sit, necesse est.

X ) Hoc de pisce Daines Barriiigton in philosoph. Transact.
Tom. 64. , qua GHtaroo - Trout mentionern fecit aitque
Faiionis varietatem esse stomachumque avium instar habere»

12

In iis igitur Europae Asiaeque tnitioris rivis , qui in
montium jugis oriuntur, adeoque adeorum scaturigines
usque frequens reperitur Fario. —

Neque vero in illis solummodo habitat , sed et cum
gratiosis ei aquis ad vallis fluvium descendit carus incolis
advena, aberratque exea in omnes planitiei rivos. ') —
Dum vero in montium rivulis dimidia tantum parte aqua
tegitur, in rivis atquefluviis planitiei in fundo aquarum
versatur seque inter lapides atque radices occultat.

Homo autem solers, ne ullo anni tempore jucunda
hujus piscis carne careret, operam dedit, ut eum in
piscinas obumbratas , fundo glareoso atque lapidoso prae-
ditas, ripisque altis circumdatas , locum natalem, quanr
tum fieri potest, aequantes, transferat et coenae orna-
mentum educat.

In vase quolibet, etsi aqua saepius additur frigida,
Fario per nonnullas tantum dies vitam degit. Tali
modo, in aqua calida, inbalneo helvetico Pfeffers vivere
posse, quod Walthieri =) refert, .vix credo. — In aere
yero pauca post momenta obit.

In regione nostra Fario frequens in rivuHs rivisque
Hercyniae valles permanantibus habitat, nec non in lacu
Feldsee. ^) — Exfluvio Dreisam in rivum aberrat deri-
vatum molar. agentem et aquaeductum magnum, multi-
pliciter per urbis plateas divisum , edentem , in quo in

1) Lacepede in Histoire des Poissons, Tom. V. p- 191, ait :
jj On la (Truite) trouve - - - - particalierement dans presqi^e
}, toas les lacs eleves, tels que cenx du Leman , de Joux, de
jjNenfchatel etc.** quod dubitarem, cum Fario in lacu nostro
bodamico, qui lis in omni ratione convemt, non reperitur,

2) Beschreibung des Pfafferser Mineralvvassers, p. 462.

9) Lacus ille prope montis Feldberg cacumini situm habct.

13

ipsa iirbe pueritiit adhuc mea allquos Fariones pul-
rhros cepisse, gaudio memini.— Farionem inRheno cap-
tum, comperire non potui. —

Alimentum. Farlo non parum vorax est, victu non-
nisi ex fegno animali desumpto frui videtnr. Non
exanimia consumit tantum, sed et viventia hoc ani-
mal rapax invadit.

Praecipue vermes comedit parvos, hirudines vulga-
res '), Helices, Conchas ^), ex Jnsectorum classe
Araneas ^) , inprimis vero Ephemeram vulgatam , E»
cuhciformem atqUe E. luteam et Phryganeam grandem,

Inter pisces audax adit Cyprinum gobionem . C. ama-
rum , aliasque adhuc pafvas Cyprinorum species; con-
sumitque etiam Cottum Gobionem et ex piscibus chon-
dropterygiis Petromyzontem Planeri et P. branchialem;
adeoque ranas ^) , (praecipue in hyeme) vorat.

Voracitas sua vehemens eo usque saepe eum mo-
Vet, ut suae speciei vescatur; nam frequentes in natu
majorum fauce et stom.acho Fariones parvi reperti sunt 5) ;
— eaque voracitas eum fame seu ah*us victus inopia
inducit , propria vix parta devo.rare ova ^). —

1) G. L. Hartmann helvet. lchthyologie. l827,ZiirIch. p. 118.

2) Lesser in Farionis stomacho margaritam reperlt quam
verisimiliter in concha devoravit, v. Richter Ichthyol. p. 87S.

3) Araneam fere non laesam in Farionis stomacho reperi.

4) Hartmann I. c.

5) Bloch \. c. p. 151.

Linne in syst. nat. dixit : jj et ne propriae quidem speciel
parcens etc."

6) Farionis foeminei, qui vix pepererat, stomachnm ovis im-
pletum reperi*

14

Usiis. Singialari in ctilina est usii Fario > et defectus
ejiis hominibus delicatis magnum afferret moerorem.

Jucundissimi est saporis, si piscis in ei convenientibus
aquis, sylvarnm rivis, vixit ') , eoque sUaVlor, quo
purior atque frigidior est aqua '). —

Praecipue commendatum reddit, quod Fario autum-
no, quo tempore pisces reliqui viles sunt fatuique, carne
teUera , paululum pingui atque rubescente praeditus est,
quae hyeme macera, alba et tenax erat^

Hocvarietate temporis, quo pisces officia sua sexua-
lia agunt, niti videtur, cum eorum caro durante hoc
tempore, quam alio, tenacior atque lentior est.

In piscinis equidem ad majorem magnitudinem atque
pinguedinem ecrescit, et ex inde iis , qui saturatum
edunt, magis sufficientem coenam praebet; ea vero e
causa eo miuus suavis atque saluti utilis est.

Quod ad artes technicas attinet , momenti non esse
videtur,

Vires Farionis medicas , de quibus gloriatus est Qes-
lierus, experiendo confirmare occasionem hucusque
tiullam ac pi j opportunitate vero data eas tentabo, etsi
de iis dubito. — Gesnerus ^) nempe ex Hbro germanico
manuscripto ad mariscas sive ficas ani hoc recitat reme-
dium: ^Spongiae portiuncula adipe Truttae madens,
certo experimento imponitUr" — alioque loco -♦) aitj
„medicos audivi, qui saxatilium locoTruttas febricitan-
tibus aliisque aegris edendas opponi jubent." — Fario
aegrorum cibus nullo modo mihi placeret.

1) Itaqiie in valle Hoellttial dicta, tantae bonitatis reperitur^

2) InCarminesuo deLariolacu et ejus piscibus. Rom.1524, fcl.
Jovius piscem nostrum gustus causa eximii summum locat*

3) 1. c. p.lOH,

4) Kc p. 1003,

i5

Breve atite tetnpns in ephemeride qundam ' ) annota-
tionem ]ep;i, maculam igneam pueri faciem fere totam
tegentem f arionis sanguine recenti saepius illito sana-
tam esse.

Fitae demrsus. Ex ovis vix elapsi pisciculi adhuc
teneri aquam permeant laeti, modo se conglobant ag-
minaque eorum discessus parvos aggrediuntur com-
munes.

Pisciculus agilis primis horis atque diebus conspi-
cuo magnitudine atque viribus crescit , serius vero,
post hebdomadas aliquot perlapsas , incrementi progres-
sus facit minores; quia vis vitalis magis ad confirman-
das quam ad augendas corporis partes directa est. Si
hae magnitudine tandem atque flrmitate sufficiunt , ad
semen ovaque formanda vis fere omnis postulatur; ni-
hilominus durante hoc tempore piscis noster crescit in-
crementumque ejus paene ad senectutem usque se pro-
ferre videtur.

Ex ephebis etiam excessi , Fariones nunquam sese
omnino relinquunt , intensaque investigatione peracta
Fario raro solus invenitur. In hac vero coitione nulla
sexus ratio versatur , cum Fariones sicut et plurimi pis-
ces , minime conjugales sunt.

Si iis minaretur periculum, eo disjecti modo se coUi-
gunt, Saepe in nonnullis montium rivulorum caver-
nis Farionum catervae reperiuntur, quae adpropin-
quante hyeme cum aqua gradatim decrescit , propio-
res se conglobant, tandemque sufficiente frigore om-
nes in unum gelascunt. — Opinio , cui aliqui fa-

1) Correspondent von und fur Deutschland. 1828, Kro, ^96»

16

ventj Fariones hofc modo cotigetatos posteaqiie dimis-
sos, denuo animandos esse, ad fabulas refertur, oppor-
tet. — Id autem, quod congelati optimi se servent^
facilesque dimissu sint, verum est» Omnino piscis
noster multo diutius, aliis piscibus, saporem suunl ju-
cundum obtinet integrum.

Fario , etsi timidus pavidusque fulgentia fugit atque
tonitrUa tanto metu et stupore afficitur, ut quandoque
loco mapens, ab piscatoribus aut aliis manu capiatur '),
tamen cicur reddi posse ^) dicitur. —

Facultas illa, speciebus generis Salmonum praecipue
propria , qtia caudae vibratione celera atque forti supra
aquam sursum se tollere queunt, etiam Farioni ob-
tigit. Id secundum observationes alienas atque pro-
prias eo efficitur, ut caudae ore captae parietem virium
intentione omnium, quae ex musculorum robure parie-
talium haud parvaest, contra aquam vibret, quo fit ut
in longitudinem suam piscis in altum subjiciatur. —
Facultas haec Farionem aptum reddit, trium quatuorve
pedum altitudine supra aquam exsilire^}, impedi-
menta objectata transultum, praedam captum velgavisum,*
forsan quoque aerera captatum ^). —

1) Ulyss» Aldrovand. 1. c. p. 226,

2) Baster opuscula subseciva, T. I. L. II. p. 8.

3) Facultate ea saepe exercitata, illa methodus Anglis grata,
piscem saliendo praedam artificialem , quae hamum celat,
captantem, capere nititur. — Nequaquam vero hoc recen-
tiori tempore inventura , sed a populis quoque veteribus
exercitatum est ; nam Aelianus refert 1. c. L. XVH.
piscatores in Astraeo, Macedoniae fluvio, pro muscis pur-
purascente lana hamum vesiivisse, ut Pisces decipiant.

4) Cum Fariones hanc facultatem in stagnantlbus aqms dierum

17

Jam Aellanus ') hanc Farionis proprietatem in piscl-
bns quibusdam (quos Jonston ^) Fariones esseputavit)-
observavit. llle refert pisces , qui peculiares quasdara
muscas circa summam aquam volitantes appetant, quod
facile possunt, cum saltu valeant prae ceteris piscibus
muscas quoque extra aquam volitantes arripere.

U. Aldrovandus dicit ^O^ Truttae ascendunt altissime,
cum et contra aquam luctari magna vi et saltu se pro-
movere ad tres vel quatuor fere cubitos in ascensu
queant.

Fario gracili atque cuneifcrmi corpore institutus,
itaque ad motus veJoces formatus, celerrimus natat,
huc accedit saliendi vis atque cupiditas indefessa et de"
siderium, contra fluvios rapidissimos niti; quo fit, ut
mirabili celerritate impedimenta magna superare atqug
in rivis inter montes quam maxime praecipites iad sca-
turigines usque progredi valeat. Ea ex causa Farionis
Salmonumque omnium pinnae, quoad corporis magni-
tudinem convenit, pluribus e radiis quam eae aliorum
piscium, constant.

F^ariones proficiscendo in longinquum consilio ten*
tare non videntur, quod autem Salmonibus commune
est. llli iis in locis habitant^ ad quos alii pisces, prae-

aestivorum vesperibus quam ah'o tempore saepius, neque ad
praedam captandam, neque ad impedimentum transiliendum
exerceant, conjectura forsan permitteretur, aquam per totum
diem solis radiis expositam quasi destillatam ab aere vacuam
psse neque satis aeris respirandi piscibus tribuerej hique
eum extra aquara petere debere,
i) 1. c.

2) 1. c. p. i26,

3) 1. c. p. 226,

2

18

cipneque Salmones , ova partum quotannis veniunt. —
Quod vero de montium rivulis ad vallium atque plani-
tiei rivos iluviosque descendunt, pro profectione non
habendum est, quia talimodo neque magnum pernatant
spatium neque propositum habent aliquod, sed undae
eos agitant, seu proluvies eos proripiunt» — Saepius
quidem revertuntur, neque vero tam certo ut alii SaU
monum , neque certis temporibus anni.

Ob aquae inaccessam naturam et proprium piscium
propagandi modum pauca scimus de piscium ideoque
et Farionis instinctu functionibusque sexus.

Omnia , quae scimus , plus minusve in ea , quae
piscatores referunt, rarius in eruditorum naturae scru-
tatorum investigationes atque observationes nituntur.
Piscis noster aeque ac alii pisces ossei, revera coitum
non exercet; ejus corporis structura, quod membris
omnibus externis , complexui atque generationi dica-
tis, caret, opinionem illam sicut experientia confirmat*

Ne conjugium quidem, seu consensus inter marem
foeminamque Farionum ad procreandum et ad procreati
sustentationem animadverti potest, cum foeminam pa-
turientem plures semper mares sequantur. — Quod vero
mares allicit , foeminas tantum , nequaquam autem ma-
res sequi, quodque eos, paturientem foeminam a mare
parimodo fere crasso distinguere, aptos reddit, ad ani-
malium instinctum referri debet. Forsan et liquor ille
in abdominis cavo secretus , oleoso^mucosus, odore
suo peculiari marium sensus afficit, quod de liquore iii
animalium aliorum genitalibus secreto omnibus cogni-
tum est.

Propagationis facultas apud Fariones jam in aetate
puerili maturescere videtur; nam in Farione quodam
foemineo adhuc tenero, vixque quatuor digitos aequante,
ovarium magnis cum. ovis repletum eorumque quaedam

19

iibefa , et in Farioliibus tnnscutinis parvis of^atia semi-
nalia — testlculos — semine turgescentia saepius reperi*

Si tandem tempus ad emittenda ova incoepit , Fario-
nes utriusque sexus, vel instinctu incitati vel ndote illo
invitati, coeunt, mfiresque foeminns sequuntur. Hoe
in regione nostra mense Octobris atque Novembris
evenit, ita vero ut in mensem quoque Decembris se
extendat '). Kulla tamen regula sine exceptione ^)»

An observatio, a multis allata, Fariones foemi-
neas ad exonetanda ova inter arborum radices lapides-
que magnos urgendo transire , naturae respondeat du-
bito; quippe, quae In aliis omnibus perfecta in orga-
nismo ad procreandas proles arte quam maxime mecha-
nica uti non videtur»

Ova matUra liberaqUe in abdominis cavo ]aCehtiapis-
cis haud dubie eo per aperturam abdominis propriam,
Valvula non clausam anteqUe anurn et vesicae urinariaei
ductum positam emittere potest, ut parietes abdominis,
tnusculis haUd parvis iUstructas, gradatim ab anteriore
parte ad posterlorem comprimat, qua in functione co-
starum articulationes adjuvant ^).

1) Quidam de re naturall Pisclum Autores, e. g. tj. Aldrftvah-
dus, Linnaeus , Bloch, Oken, Wilhelm etc. propagationis
tempus in mensem Septembris referunt ; hoc ils in regio»
nibus, in quibus illl naturae scrutatores domicilia sua atquei
observationes habuerunt , contingat ; finiente tantum Octo-
bre incipienteqne Novembre ego ova Farionis plen6 matitrat
inveni,

5) Semel tantum iri mensis Julii incipioe a. 1827 Farioneiri
aperii , cujus ova ad diraidiam jam partem excreta erant.

3) Si Farionis vivae abdomen ovis turgns a parietibns cautf?
comprimas, idem efficiturj atque Jacobi confirmavit, ova €

3*

20

Fario mas eodem quoque modo semen suum ejacu*
lare debet, cum et ille musculis ad ejaculationem semi-
nis servientibus propriis caret.

Naturae magis conveniens , quod hoc tempore inter
radices lapidesque commorantur Fariones, opinio est
ea, ut loca quaedam undis piscibusque aliis rapacibus
minime exposita, ad emittenda ova quaerant^ adeoque
idem ad consiliiim in rivorum fundo glareoso atque
arenoso foveas cauda excavare dicuntur '), His in
rivis, si auxilium illud externum opus esset, neque ova
neque semen emittere possent»

Si tandem parta sunt ova, quae iis aliorum piscium
majora sunt pisique magnitudinem aequant, non vero
tanta multitudine reperiuntur, veloces adnant mares,
ut ea foecundanti semine adspergant.

Ea Farionum functionum communium ultima est,
haecque nequaquam connubium seu coitus est. lllo a
tempore ova atque partus sorti suae tradita sunt,

Licet Farionum ova multo pauciora sint, quam alio-
rum piscium in rivis versantium, satis tamen augentur
Fariones, ideoque non est, quod speciei exstinctionem
timeamus ; quia pauca piscis nostri ova eo melius
foecundantur , et quia inter pisces rapaces Thymallus
solus ad partus usque loca tam frigida Fariones per-
sequitur, cui eorum ova cupedia esse dilecta videntur.

Farionis voracitas saepe multum ad diminuendum
ovorum numerum confert.

Fario, in libertate atque in locis ei convenientibus
degens, ad unius pedis longitudinem, raro amplius,

Farionibus et semen expressisse exque iis pisciculos eduxisse,
(Haniiver. Magazin 1763, p. 363. 1765, p. 97S.
1) UI.Adrovand, j. c. p, 226, Jonston I. c, 127.

21

pervenit '). Pondus ejns, ut solet, libram dlmidiam
seu unam, rarius libras duas aequat, ita vero, ut pro-
portione interdum ad magnitudinem mala magis se au-
geat ; c» tr. nonnullas ante annos in Dreisamia nostra
prope pagum Ebnet Fario quatuor Jibrarum, in Saxo-
niae adeo montibus quidem octo librarum captus erat ^}.

In piscinis aliisque in aquls stagnantibus , in quibus
mlnime ad motus veloces invitatur, e contra maglsquiete
ciboque saginante fruitur, facile gravior majorque ecres-
cat, attamen Fario librarum duodeclm, qui olim in fossa
urbem Augsburg cingente piscatus erat^), quam ma-
xime rarus est.

Sicut et alil plsces , Farlones quoque rari aegrotant,
nihilomlnus interdum rarisslme vera tabe macrescentes,
quorum costas cutis nihilque ah"ud tegit, inv^eniun-
tur; monstrosa etiam inter eos in Helvetiae quibusdam
lacubus reperta sunt "*), quorum caput deformatum erat.

IVIorbis quoque vermes intestinales, qui Farionum
organa varia habitant, adnumerantur. SIc Rudolphi ')
in tractu intestlnorum Cuculanum globosum , Ascarem
obtuso-caudatam, Echinorhynchum fusiformem etDisto-
ma laurpatum, in hepate Triaenophorum nodulosum et
Taenlam longicollem , in ventriculo Distoma teretlcolle
et in vesica natatoria Spiropteram Cystidicolam reperit.
In branchiis novam vermium speciem per aestatem 1827
et rarius hieme reperimus, quam clar. Schultze Cyclo-

1) Lacepede 1. c. supra verltatem alt : La troulte a ordinalre-
ment trois ou quatie decimetres de longcur.

2) Flemmings Jagerbucli T. II. p.4lO.

3) Unterhaltungen aus der Nat.Gesch. der Fische, Bd. 2, p.2i39.

4) Hartmann L c.

5) EntoEoorum Synopsis Berol. ISIO. p. "SO.

22

cotylam lanceolatam nomitiavit, discriminls causa inter
pam et Cyclocotylam Bellones cel, Otto '}.

Quaedam ad piscis nostri historiam,

Farionem ab historiae naturalis scriptoribus ante*
christianis commemoratum non invenj.

Romanis vero cegnitum coenisque eorum luxuriosis
ornamentUin fuisse, plus verisimile est; quidnam in
eorum notidam non pervenisset, quidnam adhibitum
non fuisset, quod gustui eorum libidinoso stimulum
novum adtulisset? Salmonem Salarem Romani sine
uUo dubio cognoverant atque de eo refert Pl nius *),
3,In Aquitania Salmo fluviatilis marinis omnibus prae-
lertur." --

Ulyss. Aldrovandus ^) de eo haec pronuntiat:

^Antiquis cognitusne sit, an non, alii aliter sen^
„tiunt. Grapaldus nullum ejus in veteribus scriptis
„ in memoriam extare mirat , et Hermolaus quoque,
^quid sit, ignorare se profitetur in epistola Politiani.
„ Isidori saeculo pisces, qui vulgo Truttae nominabantur,
5,Varios vocatos credo, non tamen priscis latinis idem
„nomen in usu fuisse pro hocpisce.'^ Distinctio quae-
dam Farionjs defmitioque acurata in veterum de historia
naturali scriptis non reperitur.

GeSnerus vero , Aelianum ^) Truttas intelligere vi-
deri credit, si in Astraeo , Macedoniae fiuvio, pisces
colore vario distinctos gigni refort» Hanc autem opi'

1) Nova acta pliysico-me^ica. Tom. XI. p. 300,

2) L. IX. c. IS.

3) l. c. p. 226'.

4) Ub. XVII. c, I,

23

nionem Gesnerus argumcntis non confirmare potest ;
n:im facile fieri potcst, ut in Macedonia et alii pisces
vario colore distincti rcperiantar.

Ausonius, Episcopus sacculi quinti, Farionem sae-
pius commemoravit, eum tamen propriam speciem non
esse, sed Salmones adhud parvos contendit, quod ex
verbis suis conspicuum est; ait: „Thedonem esse par-
5,vulam et adhuc teneram Forellam, quae postquam fue-
„rit grandiuscula , nomen suum amittit et Salar vora-
„tur;" — Locoque alio dixit: ,,Fario est adultior Fo-
„rella, Salare major, et Salmone minor, h. e, quae
„jam desiit, esseSalarem etquae nondum estSalmo." '}

Figulusautem transmutationem hanc rejicit, dicens:
„Haec mihi videntur esse absurda, neque anium credo,
^Fariones converti in Salmones, praesertim cum in
),(VloseUa conspiciantur Salmuli, qui in Salmones ex-
s,crescunt." *)

Ausonii Salar secundum Belonium , Rondeletium
atque Gillium Farionem nostrum sii^nificat.

Serius atque recentioribus praesertim annis in om-
nibus ichthyologicis libris efe multis oeconomicis ana-
tomicisquedeeo locutum est, saepius quiae adejushisto-
riam tam naturalem tam anatomicam spectant, investi-
gata sicut supra proposuimus, nequaquam autem omnia
exhausta sunt.

1) Conf. Carol. Figuli lchthyol.

2) l. c.

24

//. Descriptio Sceleti Farionis.

risces inanimalium serie naturali feremedium tenent,
transitumque ab animalibus inferioribus ad illa, quae
organis suis omnibus magis excultis non reproductioni
tantum sed et sensibilitati atque irritabilitati inserviunt,
formant, itaque systemata eorum et partes singulares
modo , quae animalibus inferioribus propriae sunt,
figaram atque structuram, modo illas, quibus vertebrata
Lunspicua sunt, demonstrant.

Quamvis piscium sceletum magna ex parte ad in-
ternum regressum conspicuisque ex vertebris , syste-
matis nervosi partes centraies aliaque organa includen-
tibus, constructum est — qua e causa pisces quoque inter
animalia vertebrata numerantur — , tamen partes ejus
aliqnae quosdam apud pisces reperiuntur, quae sceleti
infeiiorum animalium externi figuram simulant ; e. g.
Capitis ossa Triglae cataphractae L. (Peristedii cataphr.^
et T. volitantis L. ( Dactylopteri volit.) fere omnia
velamentum nuUum inducit ; clypeique fortes ossei,
qui illorum piscium, Accipenseris Sturionis aliorumque
truncum armant, animalium articulatorum loricae par-
tibus manifesto respondent.

InFarione quidem non eadem sunt; nihilominus non
negandum est , squamas , fere omnes pisces osseos
tegentes, inferiorum animalium loricae respondere, ori-
ficiaque illa a canali , qui intra squamas juxta lineam
Farionis lateralem jacentes percurrit, «dita, insectorum
tracbeis conferri posse.

25

Praeterea in Farione variisqne aliis in piscibus generis
Salmonum Esocumque ossium cutaneorum apparatus
reperitur, quimembranam mucosam includit et adcapitis
basin positus est. (Piscibus in chondropterygiis , e. g«
in Kajis , Squalis , apparatus ille tantum e canalibus
membranaceis constat). Reliqua sunt ossa, quae fun-
ctione sua membranas mucosas reproductionemque ad-
jnvant — ossa membranarum mucosarum *). —

Farionis itaque sceletum tres divisiones habet :

/. Systema osslum vevtebraliunh Cranium, receptioni
cerebri dictum — etcolumna vertebralis, quae medullae
spinalis tutelae motuique corporis inservit. — Cum syste-
matis nervosi partes centrales in Salmonibus magnam ad
perfectionem pervenerint, eorum quoque integumenta
statum illi convenientem acquirant, necesse est; itaque
Salmonesinpisciumosseorum serie locumlferesummum
tenent.

Huic systemati ejusque processibus partes , quae
piscis motus efficiunt, pinnae, ligamentis spinisque cum
iis conjunctae , adhaerent»

//, Ossa memhranarum nmcosanim ; quae sunt :
Maxillae, ossafaciei et os linguae cum appendicibus suis,
quae respirationis apparatum formant, capitis maximam
partem requirunt eoque animalium inferiorum admonent.

///. Ossa cutanea: Apparatus ille ossium canalicu-
latorum, qui ad basin capitis instructus est, nonnuUa-
que alia ossa etiamque squamae.

^ 1) C. A. S. Schultze systemat. Lelnbuch der vergl. Anatotni*.
T. L p. 166 -169.

26

/♦ Systema ossium vertebraiinm,

A, C r a n i u m^

Cranmm Farionis aliorumque piscium osseorum, trium
vertebrarum partibus singulis constare dicitur. Hae sunt
vertebra occipitalis — s. acustica — Bojanus ' ) ; vertebra
sphenoidalis prima — s. gustatoria B^ et vertebra sphe-
noidalis secunda -«- s. optica B, — Singularum tamen
vertebrarum defmitio magna tantum difficultate fieri
potest et ad cerebri partes defmiendas nil affert; itaque
Bojanus *), qui ut quartam quoque vertebram formare
possit — vertebram ethmoidalem s. olfactoriam — ossi-
cula nonnulJa faciei inter cranii ossalocare studuit, qune
ad formandam cerebri cavitatem nihilcontribuunt, errare
mihi videtur; magisque Carus ^), qui inter ossa quoque
faciei tres inteUigit vertebras , dubium omnibus , qui
naturae philosophiam et philosophiam naturalem discer-
nere possunt, movet.

Ad singularia nos convertamus :

I, Pars hasilaris ossis occipitis, Boj.
(Corpus ossis occipitis — Mecket •*)♦

Os inaequale tesselatum , cujus paries posterior, ver-
tebris spinae similis, cavitatem infundibulifcrmem de-
monstrat, atque cum prioris vertebrae margine inferiori

4) Versuch eiiier Deutuug der Knochen im Kopfe der Fisch».
Isls vonOken, 181S, 111. St. p. 4pS.

2) 1. c.

3) Erlaeuterungstafehi zur vergl. Anat. Leipz, 1827, Heft I.

4) System der vergl. Anatom.' Halle 1S24, T, H, Div. U
p. 327. seq.

27

6ese conjungit. Paries inferior cristis duabus canalem
format, qui ossis sphenoidei parte posteriori clauditur
niusculisque expletur.

Ossis hujus marginem anteriorem et obliquam utraque
partg ad partis petrosae inferioris limbum inferiorem
cartilago adligat. Paries superior, crista duas in partes
paululum depressas divisa, cavitatis cranii fundum
posteriorem format ejusque margines externae cum
ossis occipitis partibus condyloideis sese consociant.

In fossa utraque juxta cristam in ossis hujus super-
ficie erectam orta, quae consociatione ossis occipitis
cum parte sui lateris condyloidea et parte petrosa ad
cavitatem propriam creatur, ossicula vel lapides duo
dura atque albida inter canales semicirculares membra-
nosas occultantur, quorum unum triangulare simul ac
roajus, atque planum processu acuto praeditnm, alte-
rum autem parvum et rotundum est. An ad sonos per-
cipiendos inserviant, decernere non vellem.

£, 5, Partes condyloideae ossis occipitis,
(Arcus ossis occipitis. Boj,)

Ossa sunt irregularia, processibus conjunctioni dictis
praedita, quae parietibus suis externis ad cranii partem
posteriorem cristam formant acutam.

Conjunctione sua mobili cum vertebrae cervicalis
primae tuberculis articularibus partcs condyloideas se
praebent; duo tubercula cartllagine inducta, processi-
bus similia, conjunctionem illam conficiunt. — Prae-'
ter partem basiliarem, primamque vertebram prorsum
partem petrosam inferiorem , sursum os mastoideum,
partemque petrosam superiorem attingunt, — Inter par-
tes condyloideas, petrosas superiores squamamque oc-
cipitis fonticulum quadrangulum inomnibus, quos in-
vestigavi, Farionum craniis reperi. An in aetate ma-
xima evanescat, haud scio.

28

Partes ambae condyloideae foramen occipitis mac-
num limbis suis internis sinuatis conficiunt, meduUae
spinali pervium. Ad earum cristam supra comemora-
tam externam foramen nervum vagum transmittit, pau-
lulumque antea alterum et parvum conspicuum est, e
quo nervus glossopharyngeus, in pharyngem solum-
modo se immittens , verisimiJiter egreditur, in limbo
vero interno foramen condyloideum invenitur.

4, 5, In iUis tuberculis e partibus condyloideis
eminentibus , quae conjunctionem cum vertebrarum
prima conficiunt, ossicula tenuia, longiuscula capitulis
propriis insident, quorum corpora , cristis quas pro-
cessus spinosi formant conformia, meduUam spinalem
e foramine magno procedentem tegunt,

6. r. Quo in loco pars quaeque condyloidea os
roastoideum parsque petrosa superior inter se conjun-
guntur, ossiculum mitrale insidet, cujus cuspis eminet,
cujusque paries interna depressa ossium illorum sutu-
ram contegit.

8» p. Partes ipetrosae superiores.

(Occipitale superius laterale Meckel.)
(Pars petrosa Boj.')

Quodcunque horum ossium corpore suo irregulari,
ejusque protuberantia brevi atque processu ad adultam
aetatem usque cartilaglneo longo et prorsum extenso
insigne est. — Protuberantias duas spinae occipitali
proximas formant.

Per corporis margines dentatas subtus partem sui
lateris condyloideam, extra partem ossis mastoidei po-
«teriorem, introrsum autem squamam occipitis attingit,
Suturam, quae squamam cum parte petrosa superiore
conjungit, os bregmatis ex parce contcgit.

29

Processus cartilrjTineus inter ossis mastoidei limbum
intcrnnm longiorem interqne os bregmatis usqne ad
os frontis porrigitur et cranii aperturam, quae hic re-
maneret, occludit.

His in ossibns foramina vasis seu nervis pervia non
animadverta?» Corpus autem osseum canalem continet,
qui cum prolongatione sua in os prius continuata po-
sterioris canalis semicircularis partem circumdat. In car-
tilagine illa anterioris canalis semicircularis pars decur-
rit , quae os petrosum inferius pereuns in cranii ca-
vitatem redit.

10, Squama occipltis.

(Crista occipitis Boj.)

Ossis nomen ejus formam omnium aequissimum
designat. Squama est ossea cum crista in parte sua
externa.

Marginum postero - lateralium ope cum osse priori
cohaeret, ad marginem postremum fonticuli quadrangu-
laris membrana sese adh*gat; margines autem antero-
laterales dentatae in ossa bregmatis secommittunt; dum
squamae partem primam ossa frontis paululum conte-
gunt.

., Os hoc, quod foramina nulla percurrunt, fornicem
quasi, cranii cavitatem a posteriori superiorique parte
claudentem, format, simul ac primam cranii vertebram,
qua processus spinosus ccnficit, dum partes petrosae
superiores processus transversos simulant*

Vertebram secundam — Vertebram sphenoidalem
primam s. gustatoriam Boj, — ossa sequentia formare
dicuntur.

30

//. Corpu^ osSis sphenoidei,

Os est hastaeforme, canaliculato-sttiattlm ^ pault»
curvatum craniiqne omnium longissimum , quod per se
quidem ad cranii cavitatem formamdam nii confertj
niliilominus autem ad cranii ossa, quorum aliquae in-
ter se conjungit, numerari debet,

A parte ossis occipitis basilari, cujus rimam ad ca*
nalem convertit, ad ossa usque faciei, quorum non*
fiulla ei intime adhaerent, sese porrigit,

Irt hujus ossis medio omni latere spina ascendens
reperitur acuta atque fragilis, quae ossis sequentis mar*
gini anteriori inhaerescit, quaeque in basl sua foramea
vasi pervium demonstrat.

Huicossi, quod vertebrae secundae corpus format,
sutura squamosa conjuncta duo sequentia, ante ossis
occipitis partem basilarem, cum qua synchondrosi con-
haerent, insident

12, 13. Partes petrosae infeviores

(Partespetrosae MecK Ossa temporam U^^eher ')<
Ossa tympanica — Boj.)

Pafs quaeque petrosa inferlor polygonum irreo-ulare
format et cranii parietem lateralem magna ex parte"
conficit. — Fere omnibus cum cranii ossibus conjunctuift
est et ex inde figuram suam polygonam accepit.

Margo sua superior partem squamosam ossis tetti-*
porum et os mastoideum attingit, et infra hoc cum
parte condyloidea ossis occipitis cohaeret atque pars
basiliaris hanc sequitur. IVlargo vero ejus inferior duas
in laminas discedit $ quarum exteriorem magisque per-

1) De aureetaudUulTominisetanimalimn, Lips. 4S21. T. I,

3i

J)endtctilafcm siitiira sqiiamosa cnm ossis sphenoidei
Corpore ex parte conjutigit. Conjunctione illa, laminis
his perpendlcularibus et corpore ossis sphenoidei con-
structd , sub cranii cavitate altera oritur cavitas , illius
prolongatio ampliilcata , quam idem ossis sphenoidei
corpus cum parte basilari ossis occlpitis format. Altera
lamina magisque horizontalis atque intenia cum ob-
stante convenit eoque cranii cavitatis fundum format
et ab ossiculo quodam imparl, de quo infra dicemus '},
sustentatur, et cum ala majori sese conjungit.

Hujus ossis foramina rami nervorum paris quinti
transeunt

In ejus pariete interna et ad marginem superiorem
fossae reperiuntur duae, quarum posterior simulac
cum processu partis petrosae superioris cartilagineo,
eam tegente, canah's ossei, quae canalem semicircula-
tem horizontalem includit, aperturam jinternam demon-
strat. — Fossa autem anterior canalem semicircularem
anteri'jrem ad cranii cavitatem transmittit.

Ambo haec ossa vertebrae cranii secundae arcubns
tespondent.

/^. 75. Ossa mastoidea.

Ossa haec processus transversos vertebrae secundae
simulant et in partibus condyloideis ossis occipitis et
in partibus petrosis inferioribus posita sunt ; antica in
parte partes ossis temporum sqamosas, introrsum autem
Jiartes petrosas superiores attingunt. In cranii lateri-
bus vere conspicuas formant eminentias spinaque magna
atque acuta retro tendente excellunt. Supra horum ossium
corpora cristae extenduntur osseae ad ossa us^ne frontis.

1) Couf. N. i».

32

quas canales tnembranae muccisae percnrrunt , qnarum
aperturae anteriores in frontis superficie adparent, dum
posteriores ossibus quibusdam canaliculatis interceden*
tibns cum ossium zygomaticorum canalibus communi-
cant. Juxta cristarum illarum basin fossae reperiuntuf
longitudinales, quae ossis quadrati condylos articulares
recipiunt. Ossa mastoidea nervis vasisque non sunt
pervia.

i6, /^. Ossa hregmatis.

Squamae triangulares atque planae BUnt, quae cum
ossium frontalium marginibus posterioribus confirmatae
et retro tendentes cartilagini, proccssum ossis petrosi
superioris atque squamam occipitis colliganti, incumbunt.

Ambae processui spinoso comparandae sunt, ideo-
que vertebram cranii secundam claudunt*

rg* Ossiculum illud, de quo supra locutus sum,
fulcro simile, quod processibus suis partium petrosa-
rum inferiorum laminas internas attingit atque susten-
tat, hic atque nusquam melius commemorandum est.

Corpus ejus longius atque planum ossis sphenoidei
corpori massa fibrocartilaginea intercedente insidet re-
troque ascendit. — Processuum ejus paries superior in
cranii cavitatem, cujus fundum partim conficit, spec-
tat atque in ea glandula pinealis situm habet, superque
hanc per cranii aperturam magnam atque anteriorem,
inter hujus ossis processus interque alas majores refna-
nentem, nervi optici ad oculos transeunt.

Ex situ ossiculi functioneque sua pro ossis sphe-
noidei parte habendum esse censeo, sellae forsitan
turcicae analoga, ideoque cum Rosenthalio ')? ^[ui illud

1) Ichthyotom. Tafeln. Berl. 1812. Hft. 2, p. 84. Taf. VI.
fig. 9. 3.

33

|-)rocessibu? rlinoidels posteriorLbns Pimile judicat, con-
sentire malim, quam, situti Meckei *) etWcber^), nlss
anteriores nomiiiarem.

Vertebrarum cranii tertia ossa sequenlia continet:

ig. Pars ejus basilaris — Ossis ethmoidci corpits» ,

(Lamina medii ossis ethmoidei s. spinasplienoidei Boj,)

a medio ossis sphenoidei corpore ascendens eique massa
fibro-cartilaginea adligatum.

Os est unicum densumque, cujus pars posterior
duas in laminas, strato qnodam cartilagineo tectas, di-
viditur, quo cavitas, cerebri lobos anteriores recipiens,'
in osse oritur. In hujus cavitatis fundo foramina duo
tiervos olfactorios transmittentia animadvercas.

Situ suo intermedio orbitarum integrium format —
Limbus anticus et dentatus prominet et cum partibus-
ossis ethmoidei lateralibus cartilagine adjuvante sese
conjungit.

Margines autem superiores earumque tectum carti-.
lagineum ossa frontalia sustentant simuJac aias majo-
res attingunt»

20. 2r^ Ossis ethmoidei partes laterales
paululum anteriores positae sunt et massa quadam
cartiJagenia inter se cohaerent»

Laminae sunt sinUatae atque perforatae, quae orbi-
tae partem anteriorem iiniunt , supra cum ossibu^
frontis, infra autem cum prima ossis sphenoidei parte
contingunt. Cartilago illa infra os nasi usque sese
porrigit atque in parte sua inferiori os vomeris recipit.

1) 1. c.

2) l. c*

34

22. 23» ^^^^ majores,
(Alae minores, Boj,)

Ossa plana, fere semilunaria, qiiae praecipue pro-
cessu quodam forti atque in cranii cavitatem trans-
verse porrecto ossaqne frontis sustinente modo agnos-
cas; earum substantia, aliis similis magnas fossas at-
que foramina, nervis aut vasis pervia non habet.
Parte anteriori cum osse ethmoideo cohaerent, supra
autem ossa frontalia eas tegunt, juxtaque partes squa-
mosae ossis temporum eas contingunt, atque retror-
sum partes petrosae inferiores cum iis conveniunt;
limbus autem inferior sinuatus cranii aperturam ante-
riorem ex parte determinat.

2^. 25. Partes squamosae ossis temporum,

Quodlibet os plane irregulare, quod vero vel pro-
cessu quodam magtio et obtuso , ossi frontis admoto,
vel situ suo in orbitae regione superiori posteriorique
vix non agnoscendum est; — prope processum illum
spinam reperis acutam atque retrorsum curvatam.

Partes ambae- squamosae cum cranii cavitate
non communicant, sed ex toto in partis petrosae in-
ferioris margine superiori extra collocatae sunt; parie-
tes autem earum internas partis petrosae superioris
processus ille cartilagineus inducit; marginem poste-
riorem ossis mastoidei sutura squamosa ex parte te-
git; ossium reliquum, quod non est tectum , ad fron-
tis planitiem form.andam adjuvat. Cum ala majori iri
orbita sese conjungit.

Ossa haec magis cellulosa quam densa, secundae
cranii vertebrae processus tranversos formare dicun-
tur; excavationes eorum in ipso osse fmiunt nullos-
que nervos transmittunt.

35

26, 2^, Ossa Frontis.

Plaiia haec ossa atqiie tcnuia , variis cum spinis
angulisque praedita , cerebri cavitatem et orbitam te-
gunt. Limbis suis incernis, iisque maximis, sese con-
tingunt et usque sub os nasi porrigentia eo duas in
spinas paululum discedljnt.

Eorum autem margines posteriores cum partibus
ossium temporum squamosis, cum ossibus mastoideis,
ossibus bregmatis, squamaque occipitis conveninnt
iisque aut sutura squamosa aut synchondrosi adliga-
tae sunt.

Ad eorum peripheriam, praecipue ad anguhim anterio-
y^m externumque canales ossei ex ossium centris gre-
gant, quo in loco, nullam autem cavitatem commu-
nem formantes , singuli fmiunt.

Partes vero reliquae non canaliculatae strias demon-
strant et ex inde ossium superficies radiata conspici-
tur. — Canales illi membranas, quae cutis mncum se-
parant, includunt ceterisque cum canalibus mucosis
communicant.

Os^a frontis nervos non transmittunt

B. Co l u m n a v er t ebr alis.

Columna vertebralis ex ossibus solitariis, inter se
TL^Wcwl^iis-Shnhymemsis infundibiiliformis, SclmUze ' ) —
cylindris similibus constat , quae processibus inferiori-
bus canalem inferiorem , organa respirationi et diges-
tioni dicata , in cauda vero vasa tantum magna inciu-
dentem, — superioribns autem canaiem superiorem
meduilam spinalem recipientem formant.

1) 1. c, p. ir-i.

36

Linea prope recta ab occipite ad pinnam caudalem
porrigit; in hac autem ejus directio, quae aliis in pis-
cibus et hic permanet Iiorizontalis, variat, sursumque
tendit.

Processus columnae sunt vel superiores, vel infe-
liores , vel transversi , vel obliqui ; superiores per to-
tam spinae longitudinem canalem pro medulla clau-
dunt; inferiores in anteriori parte costas, in parte cau-
dali spinosos inferiores formant.

Ad descrlptionem partium , de quibus hueusque dic-
tum est , transgrediamus»

Coni duo cavi, cacuminibus inter se implicati, mas-
saque ossea circurnjacente firmati vertebram quamque
constituunt; (ab hac formatione vertebra prima atque
ultima paukiliim variant , de quibus infra dicemus) — •
unde duae ossium substantiae varie solidae distinguun-
tur; nam massa circumvolvens cellulosa atque mol-
lis, pinguedine resorpta flava, conorum parietes con-
tra albidae sunt atque durae '). -

Basi sua conus quisque ligamentis articularibus
fibro-cartilagineis cum propinquo sequente se conjun-'
git , quo cavitates in dissectioni horizontali quadran-
gulares, marginibus parum curvis formantur, quae sub-
stantia cartilaginea, capsulas introrsum sese includentes
formante , implentur, quarum intima et molissima
pene pultacea est * >.

Coni cujuscunque cacumen foramine par\n.iIo aper-

1) Post maccrationem pcr tempus longum persecutam sub-
stantiae illae ambae cultro facile divides, conique adliuc
coriiiati formam horologii sic dicti arenarii referunt,

2) In Squalo maximo E. Home in uua earum cavitatum liquo-
rem libram fere civilem aequantem — Pinte — reperit.

/

37

tum est, ideoque eorum cavitafes cohaerent; quo cana-
lis per spinam vertebrarum pene totam procedens ori-
tur, exceptis iis quae quatnor sunt ultimae ').

Per totum illum canalem, ideoque per capsulas, quae
cavitates implent, fihim cartilagineum atque firmum
continuatur, quod vertebras arctius inter &e conjunctas
reddit.

Processus obliqui nunquam sese contingunt ideoque
ad confirmandam vertebrarum columnam parum pro-
dunt. —

Formationi vertebrarum peculiari maxime conveniens
ea est divisio , ad quam secundum sceleti regionem
distinguuntur

Fertehrae coIU, vertebrae costatae et vertehvae caudae.

Vertebrarum numerus m/mime sib! constat, quod
crebriores multis in Farionibus repetitae numerationes
me docuerunt ; in majoribus vero nequaquam plures
reperiuntur , quam in minoribus piscibus ; ideo ut
numerum vertebrarum majorem ab origine piscis deduci
neque aetate provecta augeri videtur '■),

Plurimi eorum, quos investigavi, Farionum, quin*
quaginta novem num.erant vertebras ^) et ex iis duae
collo, triginta duae seu tres costis, atque viginti quinque
seu quatuor caudae dicatae sunt. —

1) Formatio Iiaec ei adpropinguat, quae m Petromyzontibus
reperitur , quorum spina vertebralis cylindro cartilagineo
atque cavo » non arttculato , substantia vero pultacea in>
pleto eflicitur,

2) Atl experimenta lioc tentantia mihi nou erat tempus*

i) Lacepede 1. c, T. V. p« 191. earum ^exaginta constantes
numerat.

38

Sed, ut supra memoravi, vertebrarum numerus saepe
variat; saepe vertebras inveui quinquaginta octo, qua-
rum duae collum, triginta una seu triginta tres — costti.s
portantes — dorsnm, atque viginti quinque seu viginti
tres caudam constitnunt; saepe sexaginta, ut Lacepede,
hasque interdum in piscibus minoribus et inter illas
partium singularinm numerus m.agis sibi constat; duae
cervicales, triginta tres dorsales et viginti quinque cau-
dales erant. — Columnas vertebrales, quarum verte-
brarum numerus in omnibus partibus secum convenit,
nonnullas ; rarissimas vero — multa inter exempla
unicam tantum — ex quinquaginta septem vertebris
constantes reperi, quarum duae collum formant, tri,-
ginta duae costas portant, et viginti tres caudam con-
stituunt.

Descriptio partium, quae truncum formant, singula-
rium sequatur, atque pnmo de

1. Fertebris colli.

Ut supra memoravi earum semper duae sunt, quan-
quam ceterarum numerus paululum variat.

Cel. Carus '), quia jaminpisciscapitethoracem reperit,
vertebras colli non admittit; eum vero errare credo.
Nam earum structura in plurimis piscibus alia , quam
vertebrarum ceterarum, illaeque, ut eae animalium orga-
nisatione superiorum, costis carent. Praeterea hoc
nomine nequaquam contenditur , pisces stricturam
colli externam habere ; sed id nil amplius significat,
vertebras piscium nonnuUas — duas in Farione — iis
valde similes esse , quae in animalibus superioribus
vertebrae colli dicuntur, cum quibus formd propria atque

1) Lehrbuch der Zootomie. Leipz, 18iS. p. 99- §.iCy2.

7

39

situ in spinae dorsalis principio et costarum defectu con-
veniunt.

Cel. Rosenthal ') has vertebras pectorales vocat,
quod costarum defectus vetat.

His vertebris , quarum prima h*gamento capsulari
occipiti affixa est, spina vertebralis incipit.

Prima earum praecipue formd insignis, quoad magni-
tudinem corporis sui omnium maxima est, latitudinem
vero longitudine majorem habet.

Excavatio ejus coniformis anterior tam perfecta non
est, ut posterior, cum margo tuberculis duobus articu-
laribus , quae processibus ossis occipitis condyloideis
conveniunt, instructa est. Conus posterior ejusque
massa circumvolvens formam omnibus, quae sequuntur,
communem habet.

Massa illa conos conjungens ossea, cellulis atque
foraminibus parvulis praedita , in parte sua superiori
cavitates duas majores , linea ossea duraque separatas,
habet, quae ad processus primi spinosi ambo capitula
recipienda inserviunt. In parte inferiori paululum de-
pressa est, quod ab eminentiis taeniaeformibus oritur —
forsan vestigium capitulorum costalium primum, quae
iisdem locis in vertebris costatis inhaerent.

Foramen illud , quo coni duo inter se communi-
cant, mininum est,

Vertebra haec prima processum tantum spinosum
et ad ejus basin processum transversum articulo junc-
tos portat, processibus vero obliquis costisque caret.

llio modo, quem supra annotavi, ligamento capsu-
lari canalisque conorum fllo cartilagineo haec secun-
daque vertebra inter se conjunguntur.

2) Reil's Archivr fur Physiologie. T. X, p. 34o.

40

Secunda vix sequentibus major, ideoque priori mi"-
iior est. — Figura quoque ejus ceteris similior, quam
praecedenti ; cavitates infundibuliformes inter se aequa-
les sunt. — Massa illa conos circumjacens cellulosa, in
parte sua superiori fossas habet easdem , arcus et pro-
cessus spinosi secundi capitula recipientes lineaque os-
sea separatas. In parte sua inferiori pro eminentiis
illis taeniaeformibus protuberantias quasdam rotundas
reperimus , quae in exemplis nonnnllis globulos pro-
prios formant, costarum capitulis convenientes , nam
articulis mobiles et ligamentis capsularibus in fossis
propriis confirmatae sunt. Haec protuberantia inter-
dum uno in vertebrae latere mobilis et separabilis, in
altera vero adnata est.

Canalis ille conorum cavitates conjungens, jam amr
plior ideoque observatu facilior est.

In vertebra hac secunda processum spinosum atque
transversum, nulluai vero obiiquum nullamque costara
srjimadvertas.

2. Fertehrae costatae,

Hae sunt, quae costas portant et seu vertebrae dor-
sales seu abdominales nominantur.

Earum definitio nomine adparet.

Ce\, Rosenthal ') hasin vertebras dorsa)esetanaIes dis-
cenilt ; illae, quarumcostae capitulis articulatis vertebris
immersae, hae quarum costae ligamentis tantum plus
minnsve mobiles , inarticulatae ad vertebrarum pro-
cessus quosdam affixae sunt.

Cum harum quoque costae non minus quam illarum
ad cavurn abdominis formandum proiiciunt, numerusque

1) Reil's et Auteiuieth's Archiv fur Physiologie, T. X. p. 340.

41

earum nimis variabilis est, Rosenthal verum non habere

videtur.

Vertebrae hae, quae costas portant, moiio illo jam
allato cum vertebris colli, vertebris caudalibus et inter
se conjunguntur.

Earum numerus ambiguus est, modo trigintn unam,
modo — atque hic frequentior, triginta tres aequat. —
Quoad earum magnitudinem fere omnes inter se aequales
sunt, ita vero ut, quae ultimae sunt, gradatim paululum
majores se ostendant.

Figura fitque earum forma , parum sibi dissimilis,
ei, quam supra descripsi, vertebrae colli secundae con-
venit, sex seu septem , quae ultimae sunt, vertebras
anales ~ Rosenthal — excipias.

Cavitates eae inferiores , in massa illa conos con-
jungente ossea impressae, magnitudine excellunt, nam
costarum capitula, quae recipienda sunt, sensim sensim-
que augentur, majorem quoque locum habere opus est»

Fossae eae, quae supra sunt, minime variant, cum
et processuum spinosorura capitula nullo modo sese
mutant* —

Vertebrarum sex seu septem costatarum nltimae eo
distinguuntur, quod costarum suarum capitula prolon-
gata processum quemdam forment, ad quem costae fere
immobiles ligamentis tantum, nequaquam vero articula-
tione praeditae, alligatae sint; quorum capitulorum
saepe nonnulla, interdum omnia jam vertebris con-
creta sunt, atque, si ita se habeat , capitulorum cacc-
mina prolongata vertebrae unius filo quodam osseo
adnato inter se communicant, quo foramen et canalis
oritur , ei similis , quem in vertebris caudalibus pro-
cessuum inferiorum crura formant, quemque arteria
aorta percunnt.

Fiium illud osseum gradatim se contrahit, quo fit.

42

ut iiitimarum vertebrarum, quae costas portant, capitula
prolongata cacuminibus seseattingant, tandemqueunam
tantum spinam, processumspinosuminferiorem, forment,
ad quam nihilominus costae duae ligament.is sine arti-
culatione affixae sunt. Inter eas capitulorum prolon-
gationes fossae quaedam infandibuliformes reperiuntur,
quae ad conos usque conjunctos procedunt, earum vere
cavitate non communicantes. In iis substantia renum
maxime inhaeret.

Omnes costarum vertebrae eo conveniunt, quod
processus spinosos superiores atque costas portant;
pauciores processibus traiisversis praeditae sunt, quae
ultimis interdum deficiunt; eorum loco apud nonnullas
vertebras tendines filiformes adque fortes funguntur.
Earum posteriores obliquos quoque processus liberos
ferunt, quibus anteriores omnes carent. —

5. Vevtebrae cdudales.

Vertebra quaeque caudalis processum spinosum su-
periorem et inferiorem fert* Processus inferior spinae
illi vertebrae costas portantis ultimae similis est,
praeterquam quod costae ei nuUae adhaerent. Prop-
terea vertebrae costatae ultimae interdum , si eas costis
privas et vertebrae caudales vix discernendae sunt, si
ut supra dixi, capitulorum prolongationes ad unam
sesQ conjungunt spinam. — Contemplatione vero
diligenti vix non cognoscas spinam illam ex capitulis
duobus prolongatis ampliusque dilatatis ortam esse»

Earum conjunctio cum anterioribus et inter se ea
est, quam saepius attuli; ultimarum processus spinosi
forma atque iigura mutati pinnae caudalis radios ex-
cipiunt,

Numerus harum vertebrarum multa apud exemplaria
minime sibi constat, ea nequaquam excepta, quorum

43

vertebravum omniiim numerus normalis est; in his
enim vertebrarum costatarum defectus vertebras cauda-
ies auget et vice versa; ita ut inter viginti tres et
viginti quinque variet, —

iSicut omnes anteriores et hae exconis duobus inter
se communicantibus atque cx massa eos conjungente
cellulosa compositae sunt. — Cum processus earum
spinosi cum vertebris concreti sunt, iis cavitates gle-
noideae deficiunt ; attamen fossa illa inter processus
cujusdam crura immersa reperitur, quam apud verte-
bras costatas uJtimas jam observavimus.

Ultimae vero totius columnae vertebrae, quae prae-
terea excellunt, quod ad sursum tendunt, foveas ite-
rum articulares demonstrant, nam processus eorum
spinosi , inferiores a vertebra caudali decima octava,
superiores ab undevigesima, mobiles sunt.

A forma , quae maxima parte piscium vertebris
omnium communis est , ultima piscis nostri vertebra
variationem haud minus conspicuam, quam prima, de-
monstrat. Cum ultima est, aliam habere formam necesse
erat; nimirum conus singulus vertebrae penultimae
adhaeret ideoque et vertebrae dimidiae similis est. Sub-
stantia ejusplerumquetantumcellulosa est; conussolum
posterior ei deficit, quinaequetreliquasvertebras. — Cum
ejus coni cavitas nulla sequenti communicare potest,
foramen quoque in coni cacumine non reperitur. In
parte sua superiori et inferiori , seu dum sursum in-
flexa est, melius in anteriori et posteriori, cavitates
glenoideas planas, quae processuum spinosorum, forma
atque figura immutatorum, articulationi inserviunt,
ostendit. —

Hujus vertebrae forma tribus sen quatuor penulti-
mis jam praeparatur , cum coni cujusque posterioris
basis minor, quam anterior est, ita ut penultima cono

Ak

unico sirrsilis sit qnamquam diias habeat cavitates in-
JuTidibiiliformes , quarum cacumina communicant fora-
mine. —

Vertebrae quatuor seu quinque penultimae, illam
quoque, quam memoravi flexionem columnae ad sur-
sum efficiunr. Cel. Schultze ') de ea ita iocutus est:
•Eam exinde oriri vlderi , quod ad pinnam caudalem
nascentem processus spinosi inferiores, quae pinnae
caudah's radios portant, superioribus plura, prope om-
nia, adjuvent; nam illo tempore pinna caudalis duabus
e partibus, e pinna quadam inferiori et superiori —
constat, quarum illa radiorum numero major perfectio-
iiique propior est, ^) ambaeque inter se conjunctae
pinuam, quam in Farione videmus, caudalem conii-
ciunt '). —

Vertebrae caudales, ut supra pro sij^no specifico
dixi , omnes processus duos spinosos, tam superio-
rem , tam inferiorem , costis carentem portant , proces-
BUs quoque obliqui in omnibus reperiuntur, ultimis
exceptis, quarum paries et superior et inferior ad pro-
cessuura spinosorum, qui volumine gradatim augen-

1) Ueber die ersten Spnren des Knochensystems und die
Entwicklung der WirbelsHule in den Tbieren. Meckels
Aich. f. PhysioU T. IV. H. 3. p. 368.

r) Apud Accipenseres Sturiones pars iila inferior tantiini-
modo pinnain caudalem totam formafc ; apud Squalos pars
superior ad illam formandam paruni adjnvat.

3) Fnrioncs nonnulli lioc praeclare demonstrant, cum duas
inter partes pinnae caudalis, inter superiorein et inferio-
lem, intervallum magnum , tela ccllulosa expletum , con-
spicuum est cumque in parte inferiore processus spjnosi
radiique pinuale^s plures , quam in superiori numerandi
sunt.

45

tur, articulationem tota consnmitur. ~ Proccssuum.
transversorum nuilum animadvertas; eorum vero loco
fila tendinea, in vertebris costatis processus osseos
portantes, adsunt.

a) Processns Co liimnae vertebr alis,

His, quinuUointercedente, vel mobiles, vel immobi-
les cum vertebris cohaerent, adnumeranda sunt : co-
stae, processus spinosi , proLessus transversi et pra-
cessus obliqui. —

Substantia ossea dura , albida , eidem similis , quae
vertebrarum conos constituit, omnibas communis est.
Eorum numerus nequaquam, forma vero plerumque in
omnibus sibi convenit, Singula autem apud partes ip-
sas quaeras. —

Co st ae,

Costae , ossium ordo , qui magnopere ad pectoris
abdominisque cavum formandum designatus est, lon-
giusculae atque tenues, cujuscunque vertebrae abdo-
minalis lateribus affixae sunt, et in musculos liberae
se extendunt,

Earum numerus vertebrarum costatarum numero
constituitur, quae ab iis nomen suum acquirunt. Cum
unica tantum vertebra costa quaeque sese conjungit et
duplici quidem modo, vel articulatione et ligamentis
capsularibus — per Diarthrosin — vel sine articulati-
one , ligamentis tantum alligata -^ per Synneuro-
sin; quem ad conjunctionis mcdum duae costarum spe-
cies — anteriorcs, quae illo , posteriores, quae hoc mo-
do conjunctae sunt , discerni possunt.

Costae anteriores — latere suo interno varie conca-
vae , extemo vero convexae sunt , de summo grada-
tim se minuunt , plusque minusve acutae fmiunt.

A latere anteriore et posteriore dilatatae sunt ; margo
autem externa interna crassior est , qiio fit ut earum
parietes depressae adpareant. Extremitas earum supe-
rior crista transversa, cartilagine inducta, formatur,
quae capituli costalis rimam respondentem intrat , quo
adjuvante costa cum vertebra conjuncta est. Corpus
costarum deinde ad inferiora posterioraque obliquum
descendit» —

Quoad magnitudinem medii maximi , anteriores mi-
nimi atque tenues sunt ; ulteriores vero decrescunt, ')
ut transeant ad:

Costas posterhres. Priores harum solummodo cur-
vatae, plurimae vero paululum inflexae sunt. Cor-
pus earum pene rotundum est, atqUe longitudo a pri-
oribus ad posteriores semper minuitur. — Cacumine
sese in musculis finiunt; finis superior non cristatus
peculiariter formatus est; nam capitula magis verte-
bris adliaerent et pro rima processus habent acutos, qui
quo posteriores , eo majores sunt. — Capitula haec
variata jam supra descripsi ^).

Costae hae posteriores magis obliquiores descendunt,
angiilusque , quem cum columna vertebrali formant ,
epacutior est, quo propiores processus spinosos infe-
riore^ aggrediuntur , ita ut costarum par ultimum et
processus spinosus inferior primus inter se conhaere-
ant abdominisque cavum claudant, —

1) De Hercyniae Farionibiis dicitiir : eos costas eo tenu-

iores habere, in quo altioribus montium rivulis capti
sint et ex eo , qui piscibus negotiantur, locum Farionum
natalem , au montium jugo , an Rheno propiorem agnos-
cere posse. (Freiburg, Wochen - Blatt 132S. Nro, 3S.
pag. 157,

2) Vide : apud Vertcbras costatas. p. — 4l.

47

Pfocessus illos, qnos cel. Hlcckel ') costas vocnt
superiores , nomine processuutn transversorum seciin-
dariorum, secundum cel, Schultze, insignire praetu-
limus,

Processus spinosi,
Processus spinosi spinae pierumque curvae, quae iu
parte dorsali a vertebris omnibus, in parte vero caudali
a vertebris tantum caudalibus, vel mobiles vel immo-
biles exeunt , vocantur,

Numerus igitur dorsalium cum vertebrarum numero
omnium, inferiorum autem cum numero vertebrarum
caudalium convenit. ^)

Forma processuum spinosorum eorumque conjunc-
tio prout situm varia est, Nam vertebrarum colli
processus spinosi , plurimique vertebrarum costatarum
mobiles atque compositi sunt; reliqui vertebris co-
statis insidentes caudalesque omnes simplices, et, iis,
qui pinnam caudalem portant, exceptis, immobilessunt.

Spinae duaeosseae , infra duo in crura separatae, su-
pra ligamentis inter se colligatae in una vertebra cora-
positum formant processum spinosum; utraque pars
capitulo articulari praedita est, quod in foveas supe-
riores, apud vertebrarum descriptionem memoratas ^)
sese immittit.

1) 1. c. P, llda, Div. Ima p. 244.

2) Cel. Meckel sibl repugijare videtur, si 1. c. pag. 221, et
seq. ait : ..in genere Salmonum vertebrarum jam abdomi-
nalium nonnullas processibus spinosis inferioribus prae-
ditas esse'''' ; dum l. c. p. 202 pro signo vertebrarum abdo-
minalium in piscibus omnibus, iiullos habere processus
spinosos affert," —

3) Vide supra apud Vcrtebras colli, p. 39«

Ab anteriori utrinsque partis seu cmris latefe cri«
sta eminet alaeformis et eousque, quo spiuae ambae
conjunguntur, sese porrigit. Haec crista processui
obliquo dilatato et aucto respondet et ad iilos refe-
renda ') est.

Simplices processus , simulac cum vertebris concre-
ti, tametsi unicam tantum spinam formant, duo ha-
bent crura, quo canalis in dorso pro medulla spinali,
iu latere inferiori pro arteria aorta prolongata oritur.

Processus spinosi, qui pinnam portant caudalem , '
mobiles sunt, nam prius inferiores, et quidem a ver-
tebra caudali decima octava, deinde et superiores, ab
undevigesima, articulationem — Arthrodiam — parum
vero mobilem acquirunt. Ut autem apti sint processus
spinosi ultimi ad excipiendam caudae pinnam, forma
atque structurd variari et augeri necesse erat. — Cor-
pns eorum latum est atque magnum, praecipue inf^-
riorrim et ex iis inprimis penultimi corpus secundique
et tertii ante ultimum , quorum extremum superius
superficiem quoque latam cartilagineam ad recipiendos
pinnae radios habet. Processus spinosus inferior, qai
vertebrae ante ultimam tertiae insidet, ad iatera sua
cristas portat transversas, parvas, quibus musculi, func-
tioni caudae inservientes, adhaerent»

Processus spinosi omnes retro vergunt; illi vero,
quorum v^ertebrae costas quoque portant, magis recti,
primi caudae incurvi, medii rursus^ recti, ultimi verte-
brarum ultimarum directionem sequuntur.

Processus inferiores cura vertebrarum columna an-
gulum formant acutiorem, quam superiores, Angu-

1) Videiufra: Processn."« obliqnt.

■49

lus vero, qui cujusvis vertebrae processibns ambobus
formatur, obtusus est ' ) , ultimis exceptis»

Processus spinosi omnes , superiores et inferiores,
ligamentis intersplnalibus fibrosis inter se conjungun-
tUr; marf^o vero eorum illa, quae ad vertebras
spectat, duas in laminas discedit, quae juxta proces-
suum crura ad vertebras usque cUrriint, itaque medul-
lae spinalis et arteriae aortae canales plane claudunt.

In ligamento fibroso dorsalem ante pinnam interque
processuum spinosorum cacumina positum radiorum
osseorum ordinen^ animadvertes , qui in formam lite-
rae S curvi et cavi sunt ^ J, Directio eorum proces-
suum spinosorum eadem est , ultimi tantum magis ad
posterum proclivi sunt. — Processibus spinosis mag-
nitudine minores , exceptis ultimis, qui eos aequant,
rectioresque sunt. Radiis illis , qui pinnam portant
dorsalem pamm similes sunt. — Post dorsi pinnam
interque caudae processus spinosos inferiores radios
tales reperire non potui.
Processits transversl,
Farionis vertebrae processubus traiisversis veris carent;
secundarii vero adsunt, quos cel.Meckel ^) costassuperio-
res minus apte dicit ; nam ad pectoris seu abdominis cavi-
tates conformandas nil conferunt; neque e vertebrarum
corpore oriuntur. Cel, Schultze has costas accessorias
auctorum priorum cum secundario radio processuum
transversorum fissorum comparavit "^).

1) Cel. Meckeliiis 1« c. p. 221. eum acutum dixit.

2) Cel. Schultze 1, c. eos radiorum pinnam dorsalem portan»

tium rudimenta esse putat*

3) I. c. p. 246,

4) NonnuUa de prlmordiis Systematis ossium et de evolu-
tione spinae dorsi in animalibu';. Diss. inaug, Halae
1818. p. 24, et in Meckel*.* Arch. IV. Bd. 3 Hft.

\

60

J

Proces£iis trr.iisversi secimdarii radii snnt ossei, tenues
f.tque rccii, sabstaiida densa. Finis eorum alter fossa
qiiaden , quae cr.vitaLem saepe glenoideam format , in
prccessLiinTi spinosoium parte iniima recipitur') hicque
Jigamerti^> fif gitur, — Quo posteriores sunt proces-
£U3 t^plncsi , e') alLiores processus transversi exennt,
eoque conjuncLio eorum cum spinoso solntior est;
nam uI'Ju.'i illo t?r-tum ligamentoso prccessibus spino-
sis r.chaerent tandemque ligamenta iiliformia eorum
vice fuiigunLLir»

Numerus eorum vevtebrcrum colli atque costatarum
scu earum ['■'ocessuum spinosorum num.erum sequitur;
trcs tamen fcu cu:.luor penultimae ad processus suos
spincsos nullos portant iransversos, sedut supra dixi,
sicut et reliquarum vertebrarum caudalium processus
spincsi superiores, Hgamenta tantum filiformia osten-
dunt»

Eoruni lon^^^itudo costae majoris partem tertiam seu
lcngiiudiuem processus spinosi aequat. Directio inter
processus spinosos atque costas fere medium tenet
omnesque retro verguntur.

Prccessus ohliqvi
seu Processus spinosl accessorii seu articulares secundum

Rosentiicil. ^)
Processus hi apud piscem nostrum articulares non

1) cel. Meckel 1. c, p. w4i;j, hos processus transversos, qnos
veio costas iiominat superiores , sicut et alias costas a
veitebi-arum corporum solummodo parietibus oriri dicit ,
quoJ mirum er,t, dura Cel. S-huItze — 1» c. IMeckels
Arch. IV, vol. 3. Heft 1S18, p,366. eos arciibus quoque
iiisidere jam antea jsnnotavit.

2) 1. c, Arch» fur Physiol. von Reii et Autenrieth X. p»355»

51

vere nominandi sunt, cnm ravo tcif^.tum se contlngunt,
articiilaUoqiie iiiter eos niin(ii,!am ccuisictlt; iir^-amerito-
rvim ii!ters[i:iLiliwim latniaibus tTaiLum iiiLcr i;e coiihae-
rent, quo m^-^clo vertebvab irrgis confirnir.iir,

Spinae l.ae brcves in anleri)re ct p', iteiiore proces-
^us spinpiri latore rcperii^ntur.

Atireriores in vcrtebris cjlli costatisqiie cristas ad
proccssus spiuosi cruvn eminentes ibrma;it, q::ae eo-
usqiie, quo partes ambae se jnn^unt , siM-^^aiit. Cri^ta
quaelibet in c::lremo suo siipcrirvi prc-cssur.i Labet
prominentem , qiii procccsnm spin^siiui r.r.tececcntein
fere afiin^it. Hoc mcdo medullac spinali tnenda^ in-
serviunt.

Processns obliqni anteriores, qui vevtebris caudrJi-
bus, inflexis exceptis , iiisident, ex angu)-,; vt processu
spinoso vertcbraque ipsa formato , oriu.:tur parvique
ad superum ascendont.

Processui? obliqui posteriore non siisdeni in verte-
bris , sed in posterioribus tantum adnaienl: priu^-que
se subducunt ; tamen anterioribus staiim majcres sunt
atque basi latiore , quae a processus s;}inossi latere
posteriore fere ad coni mar[>ii]em pertiuet, oriuntnr.
Hi contra verrebrae seqnends processus ob"i:]Uos anl-e-
riores sese erigunt interdurnque eos, nejuidei-n ad la-
tere decedentes, suparant. —

Processus objiqui in cclr.rcnae vertebri.lis parte in-
feriore aeque se Labent , eadera in ^crLcbra orinntnr,
eadem in ver:ebra evanesciinL , onrces vero, tnm an-
teriores, qtiani posteriores inter se acqqales siint, Ver-
tebrae itaque caudales plniimae processuuiii obliquorum
paria quatuor geiunt. ')

i) Hoc et iu Cliipea alosa rep?rit'jr. v. Schultze i. c, P, :^64,

4*

62

b) yJppe ndices Columnae vertehratis,

His Pinnas easque, quae illarum cum systematc
ossium vertebralium conjunctionem eficiunt, partes
intelligo.

Pinna dorsi illaque ani ossa habent propria, quae
eas portant — (Flossentraeger -Rosenth^i], —) ') Pin-
nae abdominales coxaeque ligamentis atque musculis
costis adligatae sunt radiique pinnae caudalis in verte-
brarum caudalium ultimarum processibus spinosis in-
sidunt.

Omni in pinna cutis plianae ejusque radii discer-ni
debent ; hi sunt, de qnibus praecipue dicendum est.

Radius singularis duabns e Pinmilis seu Seinipinnis
— Rosenthal — *) constat, quae cutis laminam internam
inter se recipiunt. Pinnula quaeque spina tenuis est
mul^iplax articulata , cujus finis superior multa in fi»
lamenta cartilaginea , quam maxime tenuia dividitur.
quo iiat , ut pinnae margo exterior et libera interiori
multo major latiorque sit. — Rosenthal L r» has pin-
nutas radiatas — strahlige Schafte — alias autem non
divisas pinnulas aculeatas — stachlige Schafce — vocat.

Pinna dorsatis*

Ejus sceletum a radiis pinnam portantibus, ossicii-
lis quibusdam articularibus et ex singulis pinnis seu
radiis compositum est.

aj Radii y qni pinnam portant,
Ossa in parte inferiori acuminata sunt, quorum fl-
nis superior capitulum articulare , in angulo obtuso

1) Ueber die Bildung der Flossengraten und ihre Verbin-
, dung mit dem Scelette. ReiU und Autenrieths Archiv.

T. X. p. 359.

2) 1. c.

63

insidens , format, de quo in ossis pariete anteriore et
posteriore cristae exeunt. Crista in radii primi pariete
anteriore non parum eminet et ossium illorum ,'quae
ante pinnam dorsalem inter processus spinosos posita
sant, ultimum attingit» —

Radiorum piunam dorsalem portantium anteriores
majores omninoque recti , posteriores breviores et
paululum curvi sunt; omnesi autem resupinant. Eo-
rum numerus radiorum pinnae, quam portant, numero
convenit et cum eo variat ; longitudo processuum
spinosorum lon^itudinem aequat. —

Ligamenta interspinalia , quae prius memoravi , et
inter hos, qui pinam portant, radios sese extendunt
igiturque eos et processus spinosos colligant.

b ) Ossicula articularia,

Ossicula haec cyh'ndracea, parva, binos interradios
pinnam portantes ligamentis affixa sunt eorumque su-
perflcies tam anterior , tam posterior articulationi di-
cata est. — Superficies anterior paululum depressa,
radii praecedentis capitulum articulare recipit; superfi-
ciei vero posterioris margo inferior cristae anteriori
radii sequentis ante capitulum insidet , quo evenit , ut
ossiculorum partes posteriores paululum altiores ex-
stent. — In cavitates eo modo ortas pinnae radiorum
capitula articularia sese immitunt et cum ossiculorum
superficie posteriore et cum capituli radiorum pinnam
portantium parte anteriore articulationem ginglymoi-
dalem formant»

c) Radii pinnae,

Radius quisque — Pinna secundum Rosenthal — du-
abus e partibus inter se aequalibus — Finnulis seu
Semipinnis — constat , quae superne plane con-
haerent , quarum) fmes autem inferiores paululum de

54

se decednnt. Ciijuscunqiie pmnnlae finis hic inferior
condyliim roUmdritnii] , capiLulo nrticnlari similem , a
lateribiis.Si.iis comprcssnm consti:uit, qui in Iiitcre in-
terua erDi!.ien'Jam cartiiafi^jie iLiuuctam denionstrat ea-
que intercedente pinnulcn-! rJtcram rltingit. A cond^'-
]i parte pcstericire spina ossea otqne tenuis eminet,
quae supra ossiculum articulare proxime sequens se
extendit. —

IIoc in inodo hi ninniiiarum diiarum condyli uni-
cnm quasi cnpiliiliim condyloideum similant et in ca-
A^^Itatcs , EUpra memoratas , ab ossiculorum articulari-
uni superiicie posteri'..'re et a rr.diorum pinnam portan-
tium cr^pitnlls forniatr.s rccipiuntur.

Omncs hun:3 pinnae radii pinriuke sunt radiatae,
nrimls cxce^rds . rrrs imnardtas, simuiac minimas tu-
nica adiposa subducit» Primre rndirtae. etiam maxi-
mae , dupllcem processuum spinosoruni seu ossium
plnuanx portantium longitudinem aequant; sequentes
rradatim dccj^esiun;;, ulLimae vero sempor maiores
sunt qjani prinae aculeiitiie semperqoe extra cutem
8pcctnndae Sciiil-, Phiiiae hujas, qaam musculi propril
movent," dlLectlo varia plerumque autem reclinata est. —

Plnna anaUs.

Pr::::^3 ]:i:iJ3 structara eam aenuat , ruam apud pin-
n.:m d'. :'Ji;lern dcscjlpsi; scqueiitia autcm. variant. li\
ossl. 1:1 plnnam porLantlum primo eo in loco, quo cum
pinnae rauio primo ssss conjan^^I:: , ossiculam repeii-
tur trausvcrse pcsltu:-!, cui irtestini recti pavies po^
steru.r adhi-eret, el: intcr radios pinnam portantcs pri-
mos rssicula illa articularia desunt, quo ilat, ut ossa
illa pinnam portantia pinnaeque radii sese articulando
attingant. —

55

Finna caudalis.

Radii pinnae Inijns medii radiati siirjt, ad qnos in
pinnae maroiinibns tam infci'*;":o trm Guperiore rriuii
aculeati simnlac simplices se:.' seje r.dclinant.

Pinnnlne pinnae cnjnsqne radT.Lr.G shi^^^abre-S in pnrte
sua snferioresibi accomcdatac Ennt, iu pr.rte vero in-
feriore in sninas dnras o^se^scr^j.^ exennt, qufve mrir-
gines processnnm spinosornm nltimorum r.rticidr.res in-
ter se recipiunt; mnscnii Ji-^nmentr.qno ecrnm conjn^ic-
tionem mobilem conllrmant. r.r.dii i]li. acnlerti et r.d
radiatos acclinati, dnr.bus qLiidem c spiiii^, conflr.ti iion
vero articulati snnt et cutim piscis externr.m non ex-
cedunt.

Hos alii mnjores sensim-sensimqnc c::creccente3 se-
quuntur; radius ilie, qni pinnne r.cn':non format, ion-
gissimus est et inter rcrticnlatos firuiLSsimns, niinns
vero radiatus , quam inteiiores broviores simul ct k-
tiores. —

Radii lii omnes et muximi snnt etplnnam m.^ximr.m
componunt, cnjns a:l rnotnm vo.LIdum m.ascnrL pro-
prii et eorum strata IcLoralia inservinnt.

Pinna quinta adiposa tan osse tam carti i£-:gine ca-
ret et ligamento interspinali prolon^aco afiixa est»

Extre::iitas anterior

vel Piima pectordis zona ossea panlo post capnt col-
locata , ab occiplte incipionte ct aperturam brancliiaiem
determinante portatur.

Ossa sequentia eam conficiunt;

56

a) Scapiita - trlbus e partibus composita , quarom
suprema ligamento forti ad cranii partem petrosam
superiorem aftixa os paululufn incurvatum, longiuscu-
lum arctumque refert ; ad ejus extremum inferius lati^
usque processus acutus atque longus eminet, quem li-
gamentum cum ossiculo mitrale , quod suturae inter
ossis occipitis partem condyloideam et os mastoideum
consistenti insidet , quodque supra commemoravi, ')
conjungit. Ad hujus processus basin ossa canaliculata
scapulae parti supremae adhaerent, eorumque canalis
per hanc quoque partem atque sequentem prolongatur. —

Altera scapulae pars paululum major antecedenti
similis est, supra canalem recipit et per marginem su-
am posteriorem modo ad lineam lateralem ducit»

Ad hanc secundam pars tertia, lamina ossea et
parva , infra adligata est»

hj Clavicula, duabus e partibus constructa:

Claviciila anterior^ extremitatis anterioris os maxi-
mum , geniculata est ; ramo adscendenti claviculae po-
sterioris partes , ramo horizontali brachii et antibra-
chii partes affixae sunt« Hujus claviculae acumen su-
perius cum scapula , anterius autem cum corporis os-
sis hyoidei osse singulari *), — Sterno secundum
Gouan — ligamentis cruciatis conjunctum est^

Claviciilam posteriorem partes duae componunt;
uua lamina est medio depressa , altera autem spinam
longam atque tenuem, fere ad pinnam descendentem
representat» —

Ossa brachii atque antibrachii ad claviculae ante-
tioris parietem internam adligata sunt. Eorum , ut
animalia quoque organisatione confectiore praedita

1) Vide apnd cranii descriptlonem Nrb (j. 7.

2) Vide apud os hyoideuni , p. 66,

67

demonstrant, tria numeres, qiiae vero situ forma-
que alienata sunt.

Os maximum , quod primum claviculae cacumen
attingens, ei hic adhaeret, pro Hmnero liabendum est ;
forma ejus curva atque plana ad posteriorem partem
latescit. Ex iijTura hujus claviculaeque anterioris rima
tnagna atque curvata inter ea oritur. Humeri basis fo-
raminibus duobus rotundis perforatae marjrines cum
ossibus Antibrachium conformantibus sese conjungunt
easque et metacarpi ossa duo attingunt,

Radhts , magis exterius positus, figuram habet se-
milunarem et ad marginem suam superiorem et hume-
roet claviculae anteriori adnatus est et forannen ovale
demonstrat ; margo ejus inferior , quae tuberculum for-
mat et ad pinnae pectoraiis radium primum , qui pol-
lici convenit , et ad ossa metacarpi duo articulanda in-
servit.

Uiiia, claviculae propior, basi sua lata cristae ex
humero eminenti insidct marginisque inferioris radii
partem attingit ; pars ejus superior acuminata ad hu-
meri marginem internam ascendit eique iigamentis af-
fixa adhaeret. Dehinc spina transversa ad radii mar-
ginem tendit eoque in loco ligamentis adligata est,
quo inter ulnam radiumque rima oritnr*

Metacarpum ossa quatuor , magnitudine variantia
formant; supremum fere cubiforme ad radium ligatum
est , sequentia autem paulatim longiora simulac arcti^
orafiunt; eorum primum radio insidet, cetera duo
cum humero conveniunt.

Pinna pectoralis tredecim e radiis duov partltis, qui
ad basin ossei , ad cacumen autem cartilaginei , articu-
lati et multifidi sunt, constat. — Cujuscunque radii
pars quaeque Pinnula seu Semipinna — ad crus
suum hamulum habet , qui metacarpi ossa singularia

58

inter se rec'plnrit. Pinnae partes omnes et singulas
mcnibrfina ilbrosa continet.

RixliiTS, qui maximus atqre fordssimus est et su-
premiis, sitii siio pv^lici convenil:, taberculo proprio
intcr eJLio crura seu pinnulas constrLicto in radio se
movoi:; vr.CM, oui sequuntur, omnes iiiter se confor-
mes , mar^niiildine anteni sensim scnsimque se tliuiinu-
unt et in Ohsa i::etEic:.r;i ariicu^ant. —

Fl'.in:^' cbdomLialls^ {E^ctnmiCis posterlor)
LigcmenLa Titqiie niusculi eam ?.d costce decimae
quartiie usque ad uecimr.e sextae fines inferiores afd-
gunfc, ^) coxaeque et pinnae radii eam conficiunt.

aj Coxae,

Os?a sunt duo lcngitudinaliter triangularia, quorum
acumi';a , massu, fibro-cartiltiginnea. coliaerentia , prosus
tendentia, crlsta irxrassrtr. , qure et cssis marginem
exteinani format, ccnst?Luit. Bif.rgines eorum inter-
nae, feve sese contingentes , plrnae atque tenues sunt»
Partes ossium posteriores ad tuberculum articulare
aiTctae cunt, f-uorum lamina interiora, cartila^:!;ine in-
tercedento , llgamentis plus minusve mobilia, colli-
guntur. nniinentiis mtirginibusque coxnrum musculi
ad pinnam movendam inservientes se aifigunt» —

In tubercuio illo conuyloideo, ligamentis cum eo
coliaerentes :

Fhincie i^adil
se movent*

1) Ossiciilum illucl , qnod Di'. Otto (in Zeit?c\inh fiir Phy-
siol. von Tiedemnnn, G. R. Trevirnnus et L. C\n\
Treviranus. lSi37. T. II. Sect. 2tla ) apud Farioncm quera-
dam inter costam coxamque repertum ilescripsit pelviscfue
rudimentum nominat , nec in Salmone Farione, nec in Fa-
rione sylvestri reperi.

59

Eorom fonriatlo satbrri est, qii::m supra demonstravj»
Kr.dius ciiilibet 'pinnulas lIuus, iu |:r.rl:c siipcricre arcte
cobaerentcs , iii [jr.rte Tero r.u CGndyluin spcctr.nte
piiulul jm ucceGo:UGS pirccijsumque condylrJdoum inter
se reciyieiites ]k.l.ol. rinls crtcm ci'ji!S ;uc pinnulr.e
mrer.ior r^erufciT^is innj:^:a Lnmr.uim T;.1 raav^fmcm
intevnc.i;i tenJcns formr.t c \']11G r.rciiiisin c^-^:id'ium sedet.
Qv.o iv.ln "c^ r.iitcm vc^W co minorcs ct liamuli, ruixl
apud intci"io:"c3 pi:.inr.c rr.dios vi-emn5»

Prirno c::cepto, qui indivisr.s , rttr.men avLicnlntus
est , rcu:i ri::nc3 rrdi[:l:i seu multi];]lces i:i illamenta
quam -mnximG teniiia pratiti si nt. In pinnas paviete
posterl: ve r.d ejr.s rjrcjY^inem cxlcrnYmi adnata carti!a[!;o
]in:;ur.erorii}is ot tci.uis j:pcctandn es':, quam BK.'ch ')
}.>innam vocat niec-iari;;m (i\litteli]osse)» Kuclimentum
foY^v.ii OSS13 r.d cxtremiLaLem postcriorem pcrtinentis. —

//. Os.':ci i'E e m b r a v.. a r 11 ni ni n cosa ;■• li m.

Cnm Craiili ossiLus pro::Lme colir.erent ossa, quae
Maxlllam s,y:e. 'lo/em co-nstrnii:-; ::,

lii frontis cssium caciiminibiis massrtquc Iiiillacarti-
li:2iHoa, quae cssis ct];:r.oidei pa.tcs lateral-^s conjungit,

incumLIt, :-iTGd i^.minr. est squr.maerormis. Margo ejus
poGteiicr dentatus , c.:^a frciiLlj e^: parte tegit, ad inte-
riorem aiitem i::ciT.ssaL:-m at:;ue obtcram
C::a i.itev7im:uic'rla
(Oo:;inm inLerninxiJJrriLim partrs mefiiae Boj»)
mobilid adn[;a.tn sunt. Ilaec ossa iiiter se juncta totius
cap^ds pIscisqLie nracrcnem formant. Eorum margines
liberos iaferiores dentes singulares, paulo curvati atque
fortes , unaque in serie positi armant,

1) 1. e.

60

Ab eorum margine externo processuqne recurvato
qui in parietem posteriorem se extendit, cum iis con-
sociata

- Ossa maxillaria

(Ossa intermaxillaria Boj.)
decedunt. — Lon^ahaec ossa atque angu^ta et linguae-
formia intermaxillaria sola attingunt ; eorum autem
partem alteram prope ad maxillae inferioris articulationem
usque porrectam membranae, quidem laxe, adligant.
IVlarginem inferiorem, quae libera est, dentium firmorum
series paululumque curvorum ornat. —

In marginem superiorem ossiculum quoddam tenue
atque longiusculum —

Os postmaxillare —
arcte se adplicat.

Post ossa intermaxillaria

Vonier '

reperitur. Corpus ejus longum pariete sua superiori tum
cartilagini illi ossis ethmoidei partes laterales conjun-
genti, tum ossis sphenoidei parti anticae convenit,
Dentes magni multique, duos perordinesillum occupant
praecipueque in parte anteriori conferti sunt,

Ossa palatina

(Ossa supramaxillaria Boj )
longa atque curva sunt, quorum flnis anterior corpus
atque processum , posterior autem spinam acutam de-
monstrant. Corpus Vomeris partem anteriorem con.
tingit et ab ea, inter os maxillare et corpus Vomeris,
retro procedit. — Margo interna cum processus ptery-
goidei externi margine externa consociata, margo vero
inferior dentibus magnis firmisque impleta est.

In processu brevi atque obtuso, qui ab hujus ossis
parte antica exit, et ossium suborbitalium primum et
ossicula quaedam canalicQlata se confirmant.

6i

Processus ^terygoidei
et quidem

Processus pterygoideus extermis
(Os zygomaticum anterius. Boj.)

Kadius osseus est tenuisque, qui ab ossis palatini mar-
gine posteriori ortus ad ossis quadrati infimam partem
se acclinat ejusque marginem recipit. Itaque marginis
ossis palatini dentatae prolongationem format, ipse vero
edentulus est.

Processus 'pterygoideus internus —

(^Os palatinum. Boj.)

qui margine suo externo tum ossi palatino, tum pro-
cessui pterygoideo externo ndhaeret, atque prope hori-
zontalis usque ad os Vomeris se extendit ; retro ad ossis
quadrati parietem posticam adJigatus est. '

Processus ambo pterygoidei interui, vomere et cor-
pore sphenoideo interposito, oris fornicem formatit. —

Ab ossis temporum parte squamosa usque ad os nasi
porrecta inter cutis laminas ossium series reperitur, quae
arcum formans, orbitam ab imo determinat

Ossa suborbitalia '

nominantur, eorumque sex, seu duobus posterioribus
inler se concretis , quinque numerantur» Tenuissima
sunt atque plana, a cutis iamina tantum externa et
pigmento inducta, posteriora magis latiora , anteriora
longiora paululumque incrassata. — Omnia haec ossa
juxta eorum marginem internam canalis , membranam
mucosam includens, permeat, cujus finis anterior m
ossium suborbitalium primo duos in ramos divisus ad
ossa quaedam brevia , oifactus organum circumdantia
atque canaliculata transit ; finis ejus posterior mem-
branae mucosae prolongatione cum ossis mastoidei ca-

63

nalibiis commiiiiicat, Hoc e c.^naii muiti ramuli cana-
licnlpti in superficiem externam exeuut.

In ossium frontis arcu crbiLr.li
OssiZ sinrcLDrhlidia

longiuscoJa , plrjiaLjue ossn et teDUJa in cute invo-
luta jt zent. i]nec non excavr.ta sunt.
Os ruadratnrji ssii. tyniyarJciiui. —
(cum 7,y'r\Av.?:^co ncstro pars pterygoidea cssis tem-
porum. Mechcl:)

QofitTirr e rcrtibus, uufc Fvnclicndrosi aut gompho-
si inter se juiiCLi^ coDSLr.t.

a) Fars sirprruia^ qune mnxima est
(os quadratnm s. s-.ur.moiiim Bol) :

cuneum cbliquum similr.t, cjjlis basis sursum , cacu-
men autem tlcorsiim ten::it. llla, quae lata est atque
cartilagine inclucta, in ossls maEtoiciei et panis squa-
mosae oscis temr.orum foss-a iongitudinaii se movet;
cacumen vero obtusum atq.re crrtilagineum in tertia
ossis quadrati parte nititur. iVlarr^o antica partim iibe-
ra , partim cum parte secunda Q:^ncreta est, Ex mar-
ginis posterioris parte superiori tuberculum breve at-
que articulare eminet , quod operculi mobij'is fovea
propria clinoidea recipit , eique ossis zygomatici acus
supremus se acclinat»

b) Pars semnda ossis qiiadratl

(Processus pterygoideus (externus) cum ala ma-
jori Boj.)
formam similem, situm vero inversam iiabet ; nam
margo ejus latior , cartiiagine subducta , inferior est
et in partem liujus ossis cuartr.m incumbit, dura su-
perior acuta tenuisque et Jiiiera et cum prima parte
conjuncta est. — Prrieti linjns 0£sis posteriori margo
primae partis tenuis ] !anr.qre et cssis pterygoidei in-
terni pars ultima arcte injiaeret. Superficies cxterna

63

cava et ob originem musculi temporalis aspcra
est.

c) Pars tertni

(O.ssis ptcrygoiL^ei ptcryginm internnm Boj,)
fo^-mr.m habct ciineirormen ct inle" jrr.tis qiiaitre cor-
pns cJLisquc processum sjvinosum o^Jjw^e j.u"sum ten-
dentem inlrusa t:^'\ — Ljas bnsi, V:Z sup-a CurA, par-
tis pnmae prolcngano, disco cailiJiigineo interposito,
nititur.

d} luvs quartcL
(Os zygomaticnm meclium Boj,)
trianguli figuram repri:esentafc ; basi ejus, qure mar-
ginem superiorem conlicit, partir. secuncir.e margo in-
ferior per t :tam enrnm longitndinem ccnv^enit easque
massa fibrocartiJagfnea conjungii:. — Tricinguli acus
in tuberculum articulare converfcitur, quod in ossis
postmandibularis fovenm clinoideam se immittit, —
De tuberculo hoc articulari prccessus ilJe supramemo-
ratus sub angulo acuto exft, retrcqne sursum tendit;
ei marginis anterioris ossis z^^gomatici pars quaedam
congruit. —

Processus pfcerygoidei pnrs verticah's hujus ossis
superficiei posteriore se acclinat arcteque conjuncta
est ; marginem anteriorem processus pterygoideus ex-
ternus recipit. —

Maxilla tiferior quatuor ex ossibus (secundum ve-
ro Bojanum tribus tantum e partibus) constat.

a) Os posimandibiilare ^quod pars est articularis —
(Processus coronoideus Boj.)
In fmi sua posteriori atque incrassata foveam clinoi-
deam postque hanc processum acutum ejus parietem
posticam formantem, animadvertas. — Hunc proces-
sum canalis ille , qui os zygomaticum percurrit , in-
trans totam hanc mandibulae partem sequenfcemque

64

permeat , ita ut in mandibulae cacumine cunr> alins la-
teris opposito ronveniat; sicut alii et hic canaliculos
in superficiem edit*

b) In Ossis postmandibularis extremo postico ossi-
culum triangulare adjunctum est , quod BojanUs os
marginale maxillae inferioris nominat,

c) Os mandibulare
(Arcus maxillae Boj,)

e parte alveolari et processu inferiori compositum est;
pars alveolaris marginis maxiilae inferioris partem me-
diam format et ad ossis postmandibularis corpus tran-
sit , in margine superiori dentes magnos, incnrvatos
fert; in totius corporis linea media massa fibrocartila-
ginea cum ea alterius lateris conjungitur. — Proces-
sus a partis alveolaris infima fine retro progrediens
ad os postmandibuJare arcte adhaeret. —

d) In superficie sua interna pars anteiior ossiculum
fert triangulare , quod in filum cartilagineum , ad inte-
riorem mandibulae parietem juxtaque marginem infe-
riorem a trberculo clinoideo usque ad mandibulae acum
porrectum , prolongatur , quod mandibulae partium
conjunctionem firmiorem reddit.

Os zifgomaticum^

(Os zygomaticum posterius Boj.)

Planus hic arcus denso ex osse constructus post ossis
quadrati partes ab earum primae tuberculo articulari
ad mandibulae articulationem usque exrensus jacet
spatiumque inter os quadratum atque operculum con-
sistens tegit.

Ad marginem suam internam canalis conspicua est
reliquique canaliculi ex ea oriuntes non minus adpa-
rent. Hujus canalis principium inferius in mandibu-
]am transit > superiorem antem flnem ossiculum cana-

65

liculatLim proprium ') cnm ossis maftoidei canali co-
pulat. — Litnbiis externus tenuior partim operculum,
partim interoperculum operit. —

Post ossis quadrati partes postqfie zygomaticum ,
supra articulatione, infra auteni lij^amentis aut mem-
branis cum iis coujunctum , situm est

Operchlnm

(Maxillae inferioris condylus - Boj.)
lamina ossea, fere quadrata atque transparens, quae ad
angulum suptriorem anterioremqne foveam mcjn-
strat glenoideam , de qna in omnem circuitum aut
sulci striati aut canaliculi tenuissimi radiant.

Branchiarum aperturam tegit , propriisque musculis
movetur operculum.

Ad marginem hujus inferiorem
Snboferciilum —

(Maxillae inferioris angulus - Boj.)
ope cutis adligatum est, lamina ossea , oblonga qua-
drata , operculo similis. —

Hujus ossis margo anterior contingit
Jnteroperculum

(Maxillae inferioris lunula- Boj.),
quod antecedentibus simiJe, sed minus atque ab osse
zygomatico fere tectum est, ejus margo superior cum
osse quadrato concurrit ; inferior autem cum ea ossis
prioris lineam format rectam , ^d quam membranae
branchiostegae radius supremus , qui maximus est, ad-
ciinat.

.05 •hyoides
tres habet partium ordines •.

a) Ossis hyoidis corpus —

b) et c) utraque cornua (ossa membranae branchi-

1) Hoc qnoque ossicuhim ciitanea a(! ossa referrendum fst.

5

66

ostegae ossaque branchiarum cum ossibus pha-
ryngeis.)

a) Corpus ossis hyoi,dei
ossium series confitit, cui ah*.ie ossis hyoidei partes
fere omnes , ligamentis atque membranis ligatae , ad-
haerent.

Eorum primum , quod est maximum , squamam os-
seam fortcmque aequat , cujus superficiem dentes pis-
cis maximi et recurvatj duos in ordines positi ornant»
Infra fossam habet , quae ossis secundi processum car-
tilagineum recipit.

Ossa duo sequentia , quorum cartilago prioris fos-
sam explet, brevia arcteque connata sunt; quoque in
eorum latere alia irregularia adhaerent ossa, quae con-
junctione sua primis atque maximis ossis hyoidei
cornubus, membranae simul branchiostegae radios
portantibus snperficiem articularem ofierunt»

Omnes hae partes sicut et sequentes quae ossis hy-
oidis corpus suplent neque e massa omnino ossea con-
structae, neque dentatae sunt. —

Inter ea ossa , quae ad ossis hyoidei latera posita sunt>
collatum iisque ligamentis duobus cruciatis affi-
xum os reperitur vomeri ferreo simile, *) cujus ad
parietes musculi, extremitatis anterioris functioni in-
servientes, se inserunt.

Dein pars ossis hyoidei sequitur, quae processu
acuto atque plano anteriore ossi priori incumbit, si-
milique posteriore os posteriorius attingit. Disci duo,
latiores illis, qui ossa hyoidea aliis jungunt, hujus
ossis ceteris cum partibus consociationem efiiciunt.

1) Stermnt,- Gouan (Hist, Pisclum^ Argentor. 1770» Pt64,)
cui sane comparandum est.

67

simulac foveas formant , quae ad cornu secundi tertii-
que (s. arcus branchialis primi atque secundi; articula-
tionem inserviunt.

Pars ossea corporis h^^oidei ultima, qui ossis prio-
ris processum posteriorem , quem memoravi, fert ,
cartilagini permanenti, quae corporis hyoidei finis
est, jungitur. — Arcus branchialis tertius et quartus
tuberculo articulari hac a cartilagini recipitur, eique
ossa etiam pharyngea inferiora inhaerent. —

b. c. Os hyoides in utroque latere corniia sexportat. ' )
Quae prima simt atque maxima tribus singuHs par-
tibus componuntur, quarum prima iis, de quibus supra
dixi, ossibus duobus corporis hyoidei lateralibus arti-
culatione conjuncta est atque calicis depressae formam
similat» — Marginem ejus posteriorem pars secunda,
mitram planam aequans, strato cartilagineo intercedente
adtingit. — Hujus cacumini parstertia claviformis insidet.
Cornu hoc totum pariete sua externa ad mandibuiam
spectat ossique quadrato atque interoperculo ligaraentis
arcte adhaeret. — Ad marginem hujus cornu inferiorem
radii, qui membranam branchiostegam sustentant, or-
dtnati et in periosteo mobiles muniti sunt. llli numero
inaxime variant ''); nam saepe utroque in latere decem,
saepe, hocque frequentius , undecim , saepe duodecim ,
quandoque adeo uno in latere decem, alteroque.undecim

1) Hujus argnmenti contriiiationem transeo , qnam vls ex
anatomia comparata aliorum , quae sunt organisatione
minora, animalium eum probare , nihil facilius esset ; et
structurae tantum similis, quam apud Tritonum larva-
rnm atque Uromasticis 6s hyoideum reperimus, admoneo.

2) Idesque eorum numerus ad piscum ciiaraterem definieu-
dum nihil profert.

68

reperis ; talimodo secundiim situm formam quoque
mutant ; nam primi angusti , incurvati paululumque
intortisunt; medii et formu medium tenent; ultimi lati
planique adparent , omnes ita ut anterioris marcro
posterior sequentis m^irginem anteriorem ultimique inter-
operculum atque suboperculum adtingat, colliguntur.

Quaiiiory quae sequuntur , ossis liijoidei cormUt
(x^rcus branchialesj cum iJlius ossis corpore infra,
supra autem arcubus anguliformibus constructis cum ossis
sphenoidei corpore conjunguntur, structuramque fere
similem habent. Singula eorum ossa, pleraque sulcata
itaque posita sunt, ut sulci ad exterrium spectant; ar-
teriae atque venae, quae branchias in sulcorum cristis
positas intrant, eos percurrunt. — In arcuum pariete
interna spinas osseas denticulatas et a periosteo muni-
tas , quae forsan dentium loco hic funguntur, reperis,

Tali modo partes, quae arcus branchiales cum cor-
pore ossis sphenoidei jungunt , non constructae sunt;
nec sulcos nec spinas portant , ceteris parviores mag-
nopere inter se variant, illaeque tantum, quae in utro-
que latere sibi respondent, conveniunt.

Cornu secundum atque tertium (Arcus branchialis
piimus atque secundus) quatuor e partibus constat,
quarum partes articulares mediis similes sunt ; cornu
quartum — (Arcura tertium) tres partes conficiunt,
quarum supina quoque sulcatas est; cornu quintum
s. arcus quartus parte articulari separata caret , supra
autem ossi fharyngeo sitperiori posteriori jungitur, quod
reliquorum arcuum parti articulari sphenoidali respon-
det ad et marginem suam internam atque crassiorem
laminam osseam parvam , multos dentes duplice in
serie ordinatos gerentem, portat, alterum quod mi-
nus atque edentulum est, inter arcum secundum atque
tertium jacet.

69

Cornii sextum (ossa ■pharyngebi inferiora)
sulco caret; principio suo corporis ossis hyoidis car-
tilaginem ultimam attingit parietemque oesophagi po,
steriorem fulcit. — Ad eorum principium ossiculum
nngustum atque longitudinale iis adjunctum est, qaod
dentes parvi , acutissimi confertique positi armant, —

111. Ossa c iit a )ie a.

Piscis occipiti intra cutis externae laminas inclusa
Ossium canaliculatorum series
transversa incumbit, ab unius lateris scapuia ad alte-
ram porrecta.

Ossicula parva, tenuia cavaque, qnae cutis canalem
mucosum , multos stolones in superficiem edentem, in-
cludunt , eam conficiunt ; eorum plerumque quatuor
quoque in latere numeras ; attamen, magnitudine vero
a principio minuta, quandoque eorum numerus inauge-
tur, interdumque in alterutro latere sex reperiuntur.
Quae mediae ossis occipitis squamae imposita , ceteris
majora sunt ; proximaque minima , dum sequentia cres-
cunt, ultimaque scapulis adjuncta, stolonem lateralem
et majorem, cum ossis mastoidei canale communicantem
monstrant.

Horum ossium series , quam omnibus in generis
Salmonum speciebus , quas scrutavi ' ) reperi nemoque
diligentius descripsit , canalium e membrana mucosa
constructorum systema duobus in lateribus dispartitum
inter se illudque capitis cum eo trunci conjungit ; nam
ejus consociatione cum scapula , quam dem canalis

*^ Hae sunt: Saimo Salar , S. Trutta , S, Saiveliiius, 'S.
Thymailus, S» Tbymallus iatus Bloch^

70

perforat obliqua, in canalem lateraiem juxta iineam ex-
terne conspicumTi, sic dictam lateralem, transit. Haec
spuamas singulares illa in linea positas , quae per-
foratae sunt, permeat et in eorum interstitiis membra-
naceus est,

Haec series anastomosin canalium utriusque latens
format, quia in canalem ossis mastoidei eoque in loco
in os canaliculatum singulare , quod os zygomaticum
et mastoideum conjungit, osculat, ideoque cum ossis
mastoidei , ossium suborbitalium , ossis zygomatici
mandibulaeque canalibus communicat.

Sqiiamue,

his qnoque ossibus adnumerandae , lamellae parvae
aunt atque inter cutis laminas inclusae. Secundum ea-
rum situm forma figuraque maxime variant , ubique
autem imbricatim sibi impositae sunt eoque piscis
superficiem tueuntur. — Inter omnes eae , quae forma-
tione sua propria lineam. lateralem efficiunt , praeclarae
sunt; nam cujusque earum partem dimidiam, quae an-
terior est, canalis membranam mucosam includens per-
forat, qui, ubi in squamae parietem externam egredi-
tur, stolonem, mucum gerentem, in piscis superficiem
edit et membranaceus ad squamam sequentem transit»

Canali illo in .-quamarum superficie cristae oriun-
tur, quae consociatione sua lineam lateralem in directio-
ne fere recta ad latera Farionis progredientem consti-
tuunt.

^^

/r

/6

/3

/6

/7

I

>/lI

r

4

,^.'^^

'^f^

3~XJ

ff

T

01

i2 >t'

«2

— - -^)-?J

i

TY

I

r>

>

-«*.-

^:

Sl

'■J^ -

;.:^.:

^Sjiif^-