er rer 
n 


warmen, 
nennt 


n 


rm n pa” 
prio Weinen hen 


destin 


AMI ME 
Bet ur 


R 
5 SE 


point ein A) a fee bof x 
wad el in GAL eg 


es = 


“ È È; 
tee È A 

yi gie Re ans LAS 
Er Eee 


HARVARD UNIVERSITY 


IU 


LIBRARY 


MUSEUM OF COMPARATIVE ZOÖLOGY 


RAT, 


or 


J 


N 
Ks) 


APN 
NE EL N) 


di 


bf 
LA 
1 pi 
x a Wi 


II URAL 


URAN 
IRA 


jj 


ni 
URN 


UM 


b 
KAAN 
Hol, 


Tijdschrift voor Entomologie 


UITGEGEVEN DOOR 


De Nederlandsche Entomologische Vereeniging 


ONDER REDACTIE VAN 


DR. D. MAC GILLAVRY, PROF. Dr. J. C. H. DE MEIJERE, 
+ F. T. VALCK LUCASSEN 
EN J. J. DE VOS TOT NEDERVEEN CAPPEL 


TWEE-EN-TACHTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1939. 


| to stogy “ay 
JAN 3 1940 


Ss N Lib RABI 
Aflevering 1 +2 . . . . . . . verscheen Mei in 1939 
Aflevering 3 + 4 . . . . . verscheen in November 1939 


INHOUD VAN HET TWEE-EN-TACHTIGSTE DEEL 


Bladz. 

Verslag van de Eerste Herfstvergadering . . . I—XXXIl 
Verslag van de Twee-en-Zeventigste Winter- 

vergadering sol e alta alot! VOI LX 
Verslag van de Vier-en-Negentigste Zomer- 

vergadering =: i wee ea XI LOI 
Ledenlijst der Ned. Ent. Vereen.. . . . . . LXXXII--XCI 
Malcolm Cameron, Fauna Javanica, The Sta- 

phylinidae collected by Mr. F. C. Drescher . 1- 29 
Karl E. Schedl, Scolytidae und Platypodidae . . 30- 53 
Dr. H. J. de Fluiter, Fluctuaties in de dichtheid 

van insectenpopulaties en hunne oorzaken. . 54- 63 
A. Diakonoff, Notes on Microlepidoptera. Il. Re- 

marks on some species of the genus Blastodacna 

Wocke (Fam. Cosmopterygidae). . . . . . 64- 77 
A. Diakonoff, Ill. A new species of Blastodacna 

Wocke from Syria (Fam. Cosmopterygidae). . 78- 80 


J. Bonne-Wepster, and S. L. Brug, Observations 
on the breeding habits of the subgenus Man- 
sonioides (Genus Mansonia, Culicidae) . . . 81- 90 


S. L. Brug, Notes on Dutch East-Indian Mosquitoes 91-113 
M. Pic, Nouveaux Coléoptéres Clérides d'Afrique 114-117 
Prof. Dr. J.C.H. de Meijere, Zesde Supplement 


op de Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche 


DÉTENUS ARENA ANT eee L= 136 
Prof Dr. J. C. H. de Meijere, Naamlijst van 
Nederlandsche Diptera: … . . . . . 137-174 


C. Menozzi, Qualche nuova formica di Sumatra 175-181 
J. B. Corporaal, Studies in Callimerus and allied 


genera (Col.) RS Nhe eee Soule 182195 
B. J. Lempke, Catalogus der Nederlandsche Macro- 

lepidopteraaplV Sa ele Oy ee TOG 263 
ECCT EO Rn Wine 1.264278 


NELE on D CE i e a 279 


en. 


0 fend. NR, eb) 


SLA gt Compa 
GP rosioay À 
MAY 9 1939 


LIBRARY 


‘Tijdschrift voor Entomologie 


De Nederlandsche Entomologische Vereeniging — 


ONDER REDACTIE VAN 


= SE PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, F. T. VALCK LUCASSEN 
| EN 


J. J. DE VOS TOT NEDERVEEN CAPPEL 


TWEE-EN-TACHTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1 939. 


„en 3 
en EERSTE EN TWEEDE AFLEVERING. 
ek | (MEI 1939). 


nl ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING 


De ande voor het dmaatschan ‘Bedda f10.— 


per jaar. Ook kan men, tegen het storten van f 100— in . 


eens, levenslang lid worden. 

Buitenlanders kunnen tegen betaling van f 35.— lid wor- 
_ den voor het leven. 

De leden ontvangen gratis de Entomale quake Berichtes 
(6 nummers per jaar; prijs voor niet-leden f 0.50 per num- 
mer), en de Verslagen der Vergaderingen (2 per jaar; 
prijs voor niet-leden f 0.60 per stuk). 

De leden kunnen zich voor f6.— per jaar abonneeren 
op het Tijdschrift voor Entomologie (prijs voor niet-leden 
f 12.— per jaar). | 

De oudere publicaties der vereeniging zijn voor de leden 
voor verminderde prijzen verkrijgbaar. 

Aan den boekhandel wordt op de prijzen voor niet-leden 
geene reductie toegestaan. 


Parag. 
È 


VERSLAG Fr 
VAN DE 
EERSTE HERFSTVERGADERING 
DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN IN DE GEHOORZAAL VAN DEN HORTUS BOTANICUS 
TE AMSTERDAM OP ZONDAG 20 NOVEMBER 1938, 
DES MORGENS TE 11 UUR. 


President : Prof. Dr. J. C. H. de Meijere. 

Aanwezig de gewone Leden : Dr. G. Barendrecht, L. Bels, 
P. J. Bels, K. J. W. Bernet Kempers, A. J. Besseling, Dr. J. 
A. Bierens de Haan, Dr. H. C. Blöte, W. C. Boelens, Prof. 
Dr. H. Boschma, J. Broerse, C. M. C. Brouerius van Nidek, 
Prof. Dr. S. L. Brug, J. B. Corporaal, A. Diakonoff, Prof. 
Dr. W. M. Docters van Leeuwen, C. Doets, A. M. J. Evers, 
G. L. van Eyndhoven, J. A. Janse, Prof. Dr. C. J. van der 
Klaauw, B. H. Klynstra, Dr. G. Kruseman Jr, Dr. S. Leef- 
mans, B. J. Lempke, N. Loggen, Dr. D. Mac Gillavry, G. S. 
A. van der Meulen, A. C. Nonnekens, D, Piet, de Planten- 
ziektenkundige Dienst (vertegenwoordigd door den .heer 
T. A. C. Schoevers), R. A. Polak, A. Starcke, Mej. Dr. M. 
N. Stork, F. T. Valck Lucassen, J. J. de Vos tot Nederveen 
Cappel en P. van der Wiel. 

Geïntroduceerd de heer L. Vári. 

Afwezig met kennisgeving de gewone Leden Dr. A. Re- 
claire en H. van der Vaart. 


De President opent de Vergadering en spreekt zijne vol- 
doening uit over de zeer bevredigende opkomst. Deze ver- 
gadering is uitsluitend bestemd voor wetenschappelijke mede- 
deelingen van langeren duur dan op de gewone winterver- 
gaderingen kunnen worden toegelaten, en ook voor zulke, 
waarbij projecties vertoond dienen te worden. 

De eerste voordracht is: 


Over de phaenologie bij insecten en hare beteekenis voor 
de landbouwentomologie door Dr. S. Leefmans. 


Phaenologie is letterlijk : de kennis der verschijning. Men 
bedoelt er echter in het onderhavige verband mede de ken- 
nis der periodieke, door het klimaat veroorzaakte, levens- 
verschijnselen bij planten en dieren. 

We weten door ervaring, dat er een bepaalde tijd is, in 


II VERSLAG. 


het algemeen gesproken voor bepaalde levensverschijnselen, 
als het botten der boomen, bloei, vruchtdracht en bladafval 
bij planten, ten minste in een bepaald klimaat, maar het is 
ook bekend, dat die verschijnselen in ieder klimaat — en bij 
iedere soort — zich toch weer anders kunnen voordoen. Voor 
dieren geldt hetzelfde. Ook hierbij kunnen we een bepaalde 
periodiciteit vaststellen, die in het algemeen met den tempe- 
ratuurgang gedurende het jaar samenhangt. Daarbij is, weer 
zeer in het algemeen gesproken, in de gematigde luchtstreek : 
de winter, dus de periode met de laagste temperaturen, in de 
tropen : de droge tijd, dus de tijd met den geringsten regen- 
val de aanleiding tot den overgang van een plant of dier 
naar den rusttoestand, of zijn dat tenminste als regel de 
perioden, waarin de rusttoestand optreedt. 

We zien hieruit reeds, dat tenminste twee factoren aan- 
leiding kunnen zijn tot het intreden van den rusttoestand, 
koude en droogte, abiotische factoren dus. Maar enkel hier- 
mede komen we er niet tot het verklaren der vele afwijkin- 
gen en het blijkt dan al spoedig, dat er-ook andere, endogene 
factoren in het spel zijn, die het gedrag van iedere soort op 
zichzelf bepalen. In de algemeene verschijnselen van opleving, 
die zich na een winter of na een drogen tijd, respectievelijk 
in de gematigde luchtstreek en in de tropen, voordoen, is 
daardoor een zoodanige verscheidenheid, dat de bioloog, en 
laten we ons nu verder bepalen tot den entomoloog, niet 
alleen kan afgaan op de reactie van de dieren, in dit geval 
de insecten, op abiotische factoren als koude en droogte, en 
dus geval voor geval bestudeerd moet worden. 

Alleen dan is het mogelijk practische resultaten te verkrij- 
gen, wat niet wegneemt, dat de onderzoeker toch moet 
trachten na te gaan in hoeverre deze abiotische factoren een 
rol spelen, door, nevens de levensverschijnselen, de physische 
omstandigheden ten tijde daarvan te registreeren, t.w. kli- 
maats- en weersfactoren als regenval, temperatuur, lucht- 
vochtigheid, en zelfs in bepaalde gevallen windsterkte en 
zonneschijn. ” ) 

Entomologen met eenige ervaring weten wel, dat de ver- 
schijningstijd der verschillende insectensoorten in ons Hol- 
landsche voorjaar ten zeerste kan uiteenloopen. Om te be- 
ginnen moeten we in bepaalde gevallen al terstond het woord 
„voorjaar'' weglaten en het vervangen door „najaar en zelfs 
door „winter | Denken we slechts aan den verschijningstijd 
der Wintervlinders uit de geslachten Cheimatobia en Hiber- 


*) Experimenten op het laboratorium kunnen hiertoe vanzelfsprekend 
bijdragen; echter alleen voor analyse. Als regel zal nauwkeurige regi- 
streering onder natuurlijke omstandigheden beter uitvoerbaar zijn, dan 
het nabootsen der in de Natuur voorkomende schommelingen in een la- 
boratorium. Het laatste is tot nu toe slechts grof benaderend mogelijk 
geweest, 


VERSLAG. I 


nia, de Wintergalwesp (Biorrhiza aptera Bosc.) en de winter- 
schorpioenvlieg (Boreus hyemalis L.), die verschijnen in een 
tijd, wanneer de temperatuur om en bij het vriespunt ligt en 
de meeste soorten diep in den winterslaap verzonken liggen. 
Anderzijds schijnen andere soorten van insecten in het 
voorjaar in het geheel geen haast te hebben om voor den dag 
te komen en wachten daarmede tot Mei, ja zelfs Juni, en 
zoowel in den toestand van imago, zooals b.v. de bekende 
Poppenroover (Calosoma sycophanta L.) hetzij als overwin- 
terd hebbende larve zooals de koolgalmug (Contarinia tor- 
quens de Meijere) of wel als overwinterd hebbende pop, 
als b.v. Lepidoptera (Sphingidae, enz.). De imagines van 
andere soorten, die als zoodanig overwinteren, zijn zeer ge- 
voelig voor tijdelijke temperatuurstijgingen en komen in actie, 
zoodra zelfs heel vroeg in het voorjaar de temperatuur eens 
een enkelen dag bijzonder hoog komt, zooals bekende dag- 
vlinders als het Citroentje, en verschillende Vanessa’s. 
Uit het voorafgegane komt inmiddels al naar voren, dat 
de overwintering in allerlei stadién der ontwikkeling geschie- 
den kan en daaruit volgt dan weer, dat het op de phaenologie 
van een soort van veel invloed zal zijn, in welk stadium van 
ontwikkeling de overwintering (resp. overzomering) plaats 
vindt. Daarom is het raadzaam, eerst even in beschouwing 
te nemen, in welke stadia van ontwikkeling de overwintering, 
waartoe ik me nu voorloopig verder bepaal, kan geschieden, 
Wij kunnen dan de volgende gevallen tegenkomen : 
le. De imago komt reeds in den zomer, den nazomer of den 
herfst uit de pop en brengt dien tijd en den winter in 
den volwassen toestand door op een of andere verborgen 
en beschutte plaats. Voorbeelden, de genoemde dagvlin- 
ders, en Lepidopteren uit andere familien, als Noctuidae 
en verschillende z.g. Microlepidoptera als b.v. zulke uit 
de genera Plutella en Depressaria, verder wijfjes van 
hommels en wespen, vele kevers en dipteren, enz. 

2e. De eieren overwinteren. Voorbeelden : vele Lepidoptera 
en Rhynchota. 

3e. De larven overwinteren in onvolwassen toestand. Voor- 
beelden vele rupsen, b.v. van de genera Arctia, Cosmo- 
triche, vele Noctuidae, verder de Donsvlinder, Basterd- 
satijnvlinder, Satijnvlinder, Aporia, verder vele kever- 
larven, dipterenlarven etc. 

4e. De larven overwinteren in volwassen toestand, b.v. de 
rupsen van den Heidespinner (Macrothylacia rubi L.), 
dipterenlarven als Contarinia torquens de M., of als 
praepupae, zooals diverse Bladwesplarven, sommige ke- 
verlarven, als die van Meloé (de laatste eigenlijk als 
schijnpop). 

5e. De poppen overwinteren. Voorbeelden vele Lepidoptera, 
Hymenoptera en Diptera, etc. Voor de Lepidoptera is het 


IV VERSLAG. 


beste bekend in welke mate overwintering in bepaalde 
stadia plaats vindt. 

Warneburg en Sajo (volgens Cousin) geven 
daarvoor aan, dat daarvan overwinteren: 4,3 % als eieren, 
66 % als rupsen, 28,2 % als poppen en 1,5 % als imagines. 
Het ligt voor de hand, dat in het algemeen die soorten het 
vroegste te voorschijn zullen komen, wier ontwikkeling in het 
voorjaar reeds het verste gevorderd is. Maar ook dit is geen 
algemeene regel. In ieder geval echter kunnen we hierin een 
algemeene aanwijzing vinden, hoewel weer niet kan worden 
ontgaan, dat geval voor geval wordt bestudeerd. 

Nu geeft de kennis van het stadium, waarin eene soort 
overwintert, wel eenige aanwijzing, betreffende hetgeen men 
vervolgens verwachten kan, maar binnen elk der aangeduide 
categoriën vinden we wederom veel variatie. Zoo komen bij- 
voorbeeld de overwinterde eieren van sommige Xanthia- 
soorten, die in wilgen- en populierenkatjes gelegd worden, 
al in Maart uit, daarentegen die van den bekenden Witvlak- 
vlinder, die eveneens overwinteren, pas in Mei en Juni. 

Hoe uiteenloopend de datums van uitkomen zijn voor ver- 
schillende Lepidoptera is ieder vlinderkweeker welbekend. 
leder geval moet dus op zichzelf worden beschouwd, resp. 
bestudeerd. 

Bij het overwinteren en overzomeren wil ik nog even stil- 
staan, omdat zich daarbij allerlei vreemde en hoogst belang- 
wekkende verschijnselen voordoen, waarmede we ook bij het 
oplossen van practische vraagstukken duchtig rekening moe- 
ten houden. 

In het algemeen kunnen we de overwinteringsver- 
schijnselen — en de overzomeringsverschijnselen eveneens — 
opvatten als gevolgen van een natuurlijke selectie door het 
klimaat. Ten onzent is de doorslaggevende factor daarbij 
de temperatuur en in de tropen de droogte ge- 
weest. Door den Franschen entomoloog Pictet is in 
dit verband reeds gewezen op den verschijningstijd, en de 
phaenologische verschijnselen in het algemeen, bij den Kleinen 
Wintervlinder (Cheimatobia brumata L). Deze houden in 
verschillende streken van Europa direct verband met het 
klimaat en men kan den verschijningstijd niet veranderen 
door de popjes aan hoogere temperatuur bloot te stellen. De 
eigenschap om op een bepaalden tijd uit de pop te komen 
is dus erfelijk gefixeerd. Pictet neemt aan, dat zulks 
door selectie door het klimaat is geschied, Dat een dergelijke 
selectie kan voorkomen wordt bevestigd door waarnemingen 
van W. Speyer (1937). Deze onderzoeker stelde vast, dat 
bij genoemde soort in een gebied, dat tot voor kort aan 
jaarlijksche overstroomingen vanaf half September blootge- 
steld was, de vlindertjes reeds vanaf begin September 
verschenen, terwijl dat in naburige stukken grond, die nooit 


VERSLAG. V 


aan overstroomingen blootgesteld waren geweest, de vlin- 
dertjes op den grond voor dit gebied gewonen tijd, namelijk 
20 October, verschijnen. 

Hier hebben de overstroomingen dus de laatvliegende va- 
rianten uitgeroeid, en nu het gebied niet meer overstroomd 
wordt, blijkt er alleen nog de vroegvliegende variant voor 
te komen. In plaats van het klimaat heeft hier dus over- 
strooming selectief gewerkt. 

Maar behalve zulke abiotische factoren, zijn er andere, 
van endogenen aard, die in het geheel geen verband schijnen 
te vertoonen met temperatuur of droogte. De termen over- 
wintering en overzomering bij dieren worden hier steeds 
gebruikt in verband met een rusttoestand. 

Nu schijnen sommige insecten zoo'n toestand bepaaldelijk 
te moeten doormaken, bij andere schijnt dat niet noodig 
te zijn. De laatste reageeren zonder pauze dóór op gunstige 
temperatuur. 

Roubaud heeft deze twee categoriën willen karakte- 
riseeren als homodynaam en heterodynaam. Homodynaam 
zijn de soorten, die met een rusttoestand als pop van steeds 
gelijken duur, zonder verdere onderbreking, zich bij gunstige 
temperatuur generatie na generatie ontwikkelen. Als heterody- 
naam stelt hij daartegenover : insecten met een starren cyclus, 
waarop hoogere temperatuur (en ik kan erbij voegen : voch- 
tigheid) geen invloed heeft. 

Germaine Cousin (1932) heeft hierop critiek ge- 
oefend, vooral op de theorie van vergiftiging, die de oorzaak 
zou zijn van het verschil in gedrag van de insecten dezer 
beide groepen. Cousin geeft de voorkeur aan de oude 
terminologie, namelijk die van univoltine, bivoltine of poly- 
voltine soorten of rassen, hetgeen betrekking heeft op in- 
secten met eene, twee of vele generaties per jaar. 

Uit het volgende zal blijken, dat ook die oude terminologie 
niet opgaat daar zij, evenmin als die van Roubaud, 
alle gevallen dekt. 


Bij de overwinterende resp. overzomerende soorten treffen 
we een rusttoestand aan, die blijkbaar erfelijk is gefi- 
xeerd. Zoo'n rust noemt men diapause. Deze term, aan 
het Grieksch ontleend, beteekent rust, of onderbreking van den 
arbeid. De term is het eerst gebruikt door Wheeler en 
wel ter aanduiding van het tweede stadium van de blastoki- 
nese, de verplaatsingen van het embryo binnen het ei. H e n- 
neguy gebruikte later denzelfden term voor den merkwaar- 
digen rusttoestand, die zich voordoet bij de ontwikkeling van 
de eieren van het (univoltine) ras van Bombyx mori. Zulke 
eieren, die in Juli werden gelegd, beginnen zich na 3 tot 
vier dagen te ontwikkelen. Het ei verkleurt daarbij tot violet. 
Daarna staat de ontwikkeling stil, niettegenstaande de gun- 


VI VERSLAG. 


stige Julitemperatuur, en pas 6 maanden daarna ontwikkelt 
het ei zich weer verder ! 

Zulke diapausen, die zich dus voordoen onafhankelijk van 
de temperatuur, komen ook voor bij andere stadia, ook 
bij de imagines. Een aantal voorbeelden van deze zonderlinge 
afwijkingen, die volstrekt niet zeldzaam zijn en waarvan er 
meer voor den dag zullen komen, naarmate er meer biologieén 
van insecten in het veld en laboratorium zullen worden uit- 
gewerkt, volgen hierna. 

De Chineesche onderzoeker Joo-Tso ene (Hang- 
tchow 1933) vond bij een aan moerbezie schadelijke rups, 
Rondetia menciana Moore, dat deze soort drie generaties 
heeft en hij vond nu, dat er van ieder dezer generaties eieren 
kunnen overwinteren. Bovendien deed zich nog het verschijn- 
sel voor, dat soms uit een deel der eieren van een legsel 
rupsjes kwamen en een ander gedeelte overwinterde. 
Verder komen het volgend voorjaar alle overwinterde eieren 
tegelijkertijd uit, ongeacht wanneer ze gelegd zijn. 

Ook bij larven kunnen zich deze verschijnselen voordoen. 

Volgens L. George komt Apanteles glomeratus, de 
welbekende Braconiden-parasiet van de witjesrupsen, in Al- 
giers in den herfst als regel na 20 à 30 dagen uit, maar 
genoemde auteur merkte op, dat uit bijna elke rups enkele 
Apanteles-larven overwinteren. Ze verpoppen dan kort voor 
het uitkomen der wespjes in het volgend jaar. De larven 
van de koolgalmug (Contarinia torquens de Meijere) 
van de eerste generatie leveren voor een deel na een larve- 
duur van 15-24 dagen en een poptoestand van 6 a 7 
dagen het mugje, maar een deel blijft den zomer en den 
volgenden winter overliggen en levert pas bijna een jaar 
later de mug (Leefmans 1937). De jonge rupsen van 
Aporia crataegi L; het Groote geaderde Witje, houden al 
in Juli met vreten op en blijven in hun „nest overzomeren 
en overwinteren en zetten hun maaltijden, plus ontwikkeling, 
pas het volgend voorjaar voort. Waar Carpocapsa pomo- 
nella L. het Appelvlindertje, in de Vereenigde Staten meer 
generaties in een seizoen heeft (3 a 4), blijft ook steeds een 
deel der eerste generatie tot het volgend jaar overliggen. *) 

Bij een drietal Indische Saturniidae vond ik drie verschil- 
lende in tijd gescheiden popduren, alle waarnemingen te 
Buitenzorg, rupsen op gelijke wijze gekweekt. 

Bij Attacus atlas L. vond ik een popduur van 27 tot 41 
dagen, benevens een van 126 tot 299 dagen. 

Bij Samia insularis Boisd. een popduur van 27 tot 36 dagen 
en een van 210 tot 308 dagen. 

Bij Antheraea paphia imperator Wts. een popduur van 
85 tot 102 dagen en een van 192 tot 269 dagen. 


*) Bij onze Pieris napi L. en bij Pyrrhia umbra Hfn. vond wijlen B. 
Boon te Amsterdam iets dergelijks. Men zie „De Levende Natuur’, 
OOI as ous Coy 


VERSLAG. VII 


Dit schijnt mij een dergelijk verschijnsel als het overliggen 
van poppen in den palaearctis. 

Ook bij imagines doen zich dergelijke rusttoestanden voor. 

Zoo zoeken de Karwijmotten (Depressaria nervosa Hw.) 
al in Juli en Augustus hun winterkwartieren op en planten 
zich pas in het volgend voorjaar voort. (Mej. Dr. C. 
Sicha ef fer 1934). 

Een uitermate vreemd verschijnsel, dat aan de diapause 
aansluit, is het herhaaldelijk overliggen van poppen, het- 
geen zoowel bij Lepidopteren als Dipteren is waargeno- 
men. Martin Hering deelt mede, dat bij Eriogaster 
lanestris L. zich een popstadium zoowel van 514 ‘week als 
van 51% jaar kan voordoen. D. ter Haar meldt een 
geval bij Deilephila euphorbiae L., waarbij de poppen drie 
jaren bleven overliggen. Standfuss vermeldt, dat van 
Saturnia spini Schiff. 70-75 % pas na meerjarige overwinte- 
ring uitkomt, Eriogaster lanestris L. var. arbusculae Frr. ge- 
woonlijk pas na 4-jarige overwintering, maar ook vaak pas 
na 5- of 6-malige overwintering uitkomt ! Biston alpinus Sulz, 
kan zelfs 7 jaren blijven overliggen! Standfuss geeft 
een heele lijst van Lepidoptera, die meerdere keeren bij hem 
als pop overwinterden. 

Bij Diptera doet zich hetzelfde verschijnsel voor bij Gal- 
muggen (Contarinia Mayetiola)verder bij Rhagoletis (de 
Kersenvlieg), en de Bietenvlieg (Pegomyia). 

Volgens Parkeren Thomson, geciteerd door Germ. 
Cousin, zouden er twee rassen van de Maisboorder, Py- 
rausta nubilalis Hb. zijn, namelijk een met een 1-jaarsche ge- 
neratie, met larvale diapause en een met twee generaties in 
een jaar, waarvan de eerste zonder, de tweede met 
diapause. 

De gevallen van verschillend langen popduur bij eene soort 
Lepidoptera in de tropen, door mij reeds vermeld, moeten ook 
onder ,,overliggen' worden gerangschikt. En het „overliggen” 
behoort blijkbaar tot de diapauseverschijnselen, want of een 
dier nu één jaar of vele jaren blijft overliggen, het wonder- 
lijkste is ten slotte dat dit overliggen geheelonafhan- 
kelijk van de temperatuur geschiedt. 

Vreemd is het dan weer, dat terwijl sommige exemplaren 
uitkomen na een keer te hebben overgelegen, andere rustig 
blijven doorslapen. Dit wijst op nog andere endogene fac- 
toren. 

Het voorafgaande nu, heeft met eene uitzondering betrek- 
king op streken met een winter. Hier is nu de plaats, er op 
te wijzen, dat zich ook diapausen voordoen in de tropen, maar 
dan in verband met den factor droogte! 

Hier dient — duidelijkheidshalve — even herinnerd te wor- 
den aan de twee klimaatsuitersten, die zich in de tropen en 
ook in onzen Oost-Indischen Archipel kunnen voordoen, Men 


VIII VERSLAG. 


treft er streken aan met een over het geheele jaar verdeelden 
regenval, waar van seizoenen geen sprake is. Maand na 
maand gaat het dieren- en plantenleven daar ononderbroken 
voort. Dit type treft men vooral in het Westelijk deel van den 
Archipel aan. Als ander uiterste daartegenover, treft men 
streken aan met een langeren of korteren drogen tijd. In Oost- 
Java kan die zeer intens zijn, en wel 414 tot 6 maanden duren. 
In dien tijd heerscht, tenminste waar in deonmiddellijke 
nabijheid geen water is, wat men zou kunnen noemen: de 
droogtewinter. leder, die langeren tijd in Oost-Java 
of de kleine Soenda eilanden enz. heeft gewoond, kent dit 
verschijnsel. 

Verscheidene boomen laten hun bladeren vallen, kruiden 
en grassen verdorren. Het insectenleven neemt sterk af, wat 
nog verschijnt, komt meerendeels uit, of uit de nabijheid van, 
het water. 

Vallen nu eind September tot in November de eerste zware 
regenbuien, dan beleeft men in zulke streken evengoed een 
lente, als in het Noorden of 't verre Zuiden. En dan merkt 
men, dat ook het insectenleven daar, zich aan den gang der 
seizoenen heeft aangepast. Vooral valt dan op het gaan vlie- 
gen van vele engerlingkevers en de larons. Het aantal in- 
secten-soorten trouwens, dat op het licht af komt neemt na 
de eerste regens enorm toe, vooral de Lepidoptera! 

Duidelijk kwam de aanpassing aan het Oost-Javaklimaat 
voor den dag bij het nagaan van de levenswijze van den 
Lonteekever, Leucopholis rorida F. 

Deze „Mei''-kevers komen pas na de zware regens in 
groote aantallen voor den dag. De uit de kort daarop gelegde 
eieren zich ontwikkelende engerlingen verpoppen zich in Sep- 
tember van hetzelfde jaar. Sommige verpoppen eerder en 
men vindt dan poppen en kevers al in September in den grond. 
Maar de ke vers blijven daarin totdat de eerste zware buien 
gevallen zijn en komen dan pas 2 maanden later uit den 
grond (diapause als kever). _ 

Bij andere bladsprietigen blijven de engerlingen 5 à 
514 maand inactief in den grond en brengen den oostmoes- 
son, den drogen tijd, dus als inactieve engerling door, even- 
eens een duidelijke aanpassing aan den drogen tijd (dia- 
pause als praepupa). 

Verder kon ik een duidelijke aanpassing aan den drogen 
tijd waarnemen bij de eieren van den Djatisprinkhaan, Valan- 
ga nigricornis Burm. 

Uit eene belangwekkende publicatie van den heer De 
Fluiter over een engerlingenplaag in de Javakoffie (Berg- 
cultures 1936) blijkt, dat ook Lachnosterna (Holotrichia) 
(severini Brenske ?), over het algemeen pas na het door- 
komen der regens gaat vliegen. (Idjenplateau, O. Java, vol- 
gens den heer Lucht). 


VERSLAG. XV 


De rupsen daarvan leven in de schermen, de bloeiwijzen 
van allerlei Umbelliferae, zooals Oenanthe, Foeniculum, 
Daucus en ook in een Composiet, de Cichorei. Ze doen ook 
groote schade aan Karwij en Komijnzaad. De bloeiwijzen 
kunnen door de rupsen geheel worden vernield, zoodat er 
van den oogst niets terecht komt. Zijn ze volwassen, dan 
vreten ze zich in het holle gedeelte van den stengel in, en 
kruipen daarin ter verpopping weg. In Friesland en Gronin- 
gen heeft deze soort ernstige schade aangericht, in Oost 
Friesland zoodanig, dat de boeren met den verbouw van 
karwij grootendeels ophielden. 

Toen in 1932 hiervoor de hulp van den Plantenziektenkun- 
digen Dienst werd ingeroepen heeft Mej, Dr. C. Schaef- 
fer zich, onder leiding van dien Dienst, geheel belangeloos 
ter beschikking gesteld om dit vraagstuk ook onder de hier 
vigeerende omstandigheden te bestudeeren. Zij werd daarbij 
bijgestaan door Prof. Roepke en Dr. de Fluiter. Ook 
de Groningsche Landbouw Mij heeft daarbij veel mede- 
werking verleend. 

Hoewel reeds het een en ander uit het buitenland betref- 
fende deze soort bekend was, heeft men zeer terecht ook tot 
een uitvoerige studie hier te lande van dit vraagstuk besloten. 
Men zag wel in, dat de vage gegevens, in zake de levens- 
wijze, waarover de practijk beschikte, geen voldoende basis 
voor de bestrijding zouden kunnen opleveren en zoo ging 
men o.a. over tot het uitwerken der phaenologie. 

Tegen den tijd, dat men de motten kon verwachten, wer- 
den aan latten vangglazen in het veld opgehangen die half 
gevuld waren met een suikeroplossing, geparfumeerd met een 
weinig geraniumolie. Hierop komen de motten in massa af 
en doordat de vangst dagelijks werd geteld, kon een vlucht- 
curve worden samengesteld. In 1933 begon de vlucht al 
4 Maart en deze kon voortduren, zij het in steeds vermin- 
derende mate, tot 19 Mei, waarna slechts een enkele nakomer 
nog gevangen werd. Volgens Snellen komt de vlinder van 
Juli tot half Augustus uit de pop; Eckstein geeft op Juni 
tot April. De voorjaarsvlinders geven het aanzijn aan een 
zomervlucht, die al van 9 Juli verschijnt en ongeveer einde 
Juli eindigt. Deze vlinders van de zomervlucht leggen echter 
geen eieren, maar zoeken allerlei schuilplaatsen op, schuren, 
huizen, stallen, stroobulten, waar ze nu verder verblijven en 
overwinteren om pas vroeg in het volgend jaar weer te voor- 
schijn te komen, namelijk in Maart. 

Hier zien we dus het merkwaardige geval, dat de in Juli 
verschijnende imagines, ondanks gunstige tempe- 
ratuur en overvloedig voedsel voor de rup- 
sen, vide allerlei andere Umbelliferen, zich in het bijzon- 
der aan de hooge temperatuur niet storen, maar in rusttoe- 
stand overgaan, Ook hier zien we weer een zuiver endogenen 


XVI VERSLAG. 


factor werken, die weer geacht moet worden te berusten op 
een gefixeerde erfelijke gewoonte, veroorzaakt door het kli- 
maat van de streek, waar de soort aanvankelijk heeft thuis- 
behoord. De mogelijkheid van dezelfde streek, met vroe- 
ger een ander klimaat is natuurlijk ook niet uitgesloten. 

Maar om tot het gebruikmaken van de phaenologie in dit 
geval terug te keeren, diene dan, dat Mej. Schaeffer 
kon vaststellen, dat de vlucht van 11 en 12 April de voor- 
naamste bleek en dat de bestrijding daarnaar werd gericht. 
De eieren worden gelegd 10 dagen na de hoofdvlucht. Het 
uitkomen daarvan moet dan worden afgewacht. Dat duurt 
vrij lang, 22—34 dagen, en in verband daarmede, werd met 
de chemische bestrijding pas 4 weken na de hoofdvlucht 
begonnen. 

Aanvankelijk werden natrium- en bariumfluosilicaten ge- 
bruikt, maar deze werden, na een voortgezet onderzoek door 
Ir. P. A. Blijdorp, vervangen door Derrispoeder, dat 
aanmerkelijk betere resultaten gaf. 

Hier hebben we dus een geval, waar de phaenologie is toe- 
gepast ten einde op tijd een chemische bestrijding 
te kunnen toepassen. 


Op hetzelfde principe berust de bestrijding der Draai- 
hartigheid in de kool. 

Daaromtrent heb ik verleden jaar reeds een en ander mede- 
gedeeld, zoodat ik hieromtrent thans kort zal zijn. Ook in 
dit geval wordt de vlucht vastgesteld, maar op een geheel 
andere wijze. De larven van de mug, die de Draaihartigheid 
veroorzaakt, Contarinia torquens de Meijere, overwinteren in 
den grond, verpoppen einde Mei en begin Juni, en leveren 
de muggen gedurende die laatste maand. Het maximum 
der vlucht kan echter, zooals de waarnemingen van drie jaren 
aantoonen, vrij aanmerkelijk verschuiven en 
met het verschuiven der eerste vlucht, verschuiven ook de 
maxima der tweede en derde vlucht. Jaarlijksche waarnemin- 
gen zijn dus noodig, wil men voor ieder jaar den juisten tijd 
voor de bestrijding kunnen aangeven, evenals bij het vorige 
probleem. 

De muggenvlucht wordt in dit geval bepaald door vang- 
bakken, waaromtrent ik eveneens verleden jaar reeds bijzon- 
derheden mededeelde. Dit ziin omgekeerde platte kisten die 
met het open deel op den grond worden geplaatst. De mug- 
gen die uit het bedekte deel van den grond komen, moeten 
dus in den bak blijven en kunnen, daar ze fototaxisch zijn, 
in buizen gelokt worden, die in gaten, geboord in den zij- 
wand der bakken, zijn gestoken. Daaruit worden de mugjes 
met een met spiritus bevochtigd penseel dagelijks verwijderd 
en geteld en zoo kan eveneens het verloop der vlucht worden 
bepaald. 


VERSLAG. XIII 


Zij luidt als volgt : phaenologische verschijnselen verschil- 

len in Noord Amerika : 
4 dagen : voor iederen breedtegraad 
ASL „ 5 lengtegraden 
„ 400 voet hoogteverschil. 

Deze wet nu lea bizonder traci te gelden voor het pro- 
bleem van de Hessische mug. Met deze wet als grondslag, 
en met een in aanmerking nemen van het locale weder als 
correctie, heeft men voor een groot deel van de U.S.A. een 
kalender kunnen samenstellen, waaruit voor allerlei over het 
geheele gebied verdeelde plaatsen een veilige zaai- 
datum voor tarwe etc. kan worden bepaald. Daar, zooals 
gezegd, ook het weder daarbij van belang is, worden de 
adviezen gegeven voor iedere streek in het bizonder, door 
de locale proefstations of het adviseerend 
landbouwkundig personeel. 


Als tweede voorbeeld kies ik er een uit ons overzeesch 
gebied. 

Dit is het probleem van den Witten Rijstboorder op Java. 
De rupsen daarvan leven in de stengels der rijstplant en ver- 
oorzaken bij de jonge planten een dood eindblad, bekend 
onder den naam van ,,soendep’ en bij oudere planten een 
leege, vooze aar, bekend onder den naam ,,beloek’’. De schade 
per jaar kan voor Java soms meer dan een millioen Be 
bedragen. 

Het probleem werd aanvankelijk bestudeerd door Dam- 
merman, later uitvoeriger door van der Goot. 

Dammerman ontdekte nu een biologische bizonderheid bij 
den Witten Rijstboorder, die voor de bestrijding van het 
grootste belang zou blijken te zijn. Hij vond namelijk, dat 
de rupsen een diapause doormaken aan het eind van den 
regentijd. Ze kruipen dan onder in de stengels, als gewoon- 
lijk, maar veranderen niet in poppen, vóórdat de droge tijd 
voorbij is en de eerste regens gevallen zijn. Dammerman 
noemde daarom deze diapause droogteslaap’. Hij nam aan, 
dat de aan het eind van den Oostmoesson intredende droogte 
de oorzaak van het verschijnsel was. 

Van der Goot, die het onderzoek voortzette, toonde 
door proeven aan, dat het verschijnsel niet afhankelijk was 
van optredende droogte, doch van den rijpingstoestand van 
den halm, en dàn ook optreedt wanneer de omgeving vochtig 
wordt gehouden. Beiden onderzoekers bleek echter, dat voch- 
tigheid, die optreedt, kort nadat de rups in het rust- 
stadium is overgegaan, na eenigen tijd fataal werkt en 
bijna altijd den dood der rupsen tengevolge heeft. 

Het verschijnsel is daarom mi. toch te beschouwen als 
oorspronkelijk door den oostmoesson te zijn veroor- 
zaakt, daar de intrede daarvan meestal samenvalt 


XIV VERSLAG. 


met de rijping der rijstplant, doch dat de gewoonte erfelijk 
is gefixeerd, zoodat die ook optreedt, wanneer de toestand, 
die aanvankelijk de oorzaak was: de droogte, niet aanwezig 
is. Maar dan zijn de gevolgen ook meestal fataal, m.a.w. dan 
volgt er geen rusttoestand, maar de dood. 

Beide onderzoekers hebben dus een deel der waarheid 
gevonden. 

Aan van der Goot komt de groote verdienste 
toe in dezen rusttoestand de mogelijkheid te hebben gezien 
om door cultuurmaatregelen, namelijk een zaaitijdsregeling, 
de plaag te bestrijden. 

Dammerman stelde reeds vast, dat na het weder op- 
treden der regens, aan het begin van den Westmoesson, de 
eerste vlindervlucht, de zoogenaamde stoppelvlucht, optreedt, 
hetgeen door van der Goot nu nader werd nagegaan. 

Van der Goot stelde vast, hoe lang na de eerste 
regens de eerste vlucht, de stoppelvlucht, verschijnt en zoo 
kon hij een gevaarlijke zaaitijd vaststellen, waarvan 
het begin, bij normaal invallen der regens op 4 weken daarna 
kon worden gesteld, want dan komen de vlinders uit en gaan 
eieren leggen. De vlucht is steeds kort en scherp begrensd 
en de vlinders leven slechts kort, zoodat het mogelijk is ook 
den veiligen uitzaaitijd vast te stellen. Op deze 
basis is in de streek van Tandjoeng en West Brebés, een 
streek, waar de Witte Rijstboorder vroeger groote schade 
aanrichtte, al verscheidene jaren een regeling van den zaai- 
tijd toegepast, die de boorderschade tot een onbeteekenend 
minimum heeft teruggebracht. Het is een bevloeide streek en 
men heeft er dus den zaai, door al of niet toelaten van irri- 
gatiewater, geheel in de hand. 

Tevens werkte van der Goot een plant tijds- 
regeling uit, gebaseerd op een zoodanig uitplanten, dat het 
gevoelig stadium, het meténg (voorbloei) stadium van oudere 
planten, gedurende de vlucht op het veld niet meer, of nog 
niet, aanwezig is. Deze bestrijdingsmethode kan door de 
boeren individueel worden toegepast. We zien dus hier even- 
eens de oplossing van een belangrijk vraagstuk door een 
nauwkeurige studie der phaenologie in de eerste plaats, ge- 
combineerd met een uitvoerige studie van het verband tus- 
schen de biologie van den beschadiger en de cultuurplant. 

Beide vorige gevallen betreffen een planttijdsregeling, dus 
een cultuurmaatregel in verband met de phaenologie der 
schadelijke soort. 

Als volgend voorbeeld neem ik er nu een, waarbij van de 
phaenologische verschijnselen gebruik wordt gemaakt tot het 
op den juisten tijd toepassen van een chemische be- 
strijding. Hiervoor kies ik nu eens een Nederlandsch voor- 
beeld en wel dat van de Karwijmot, (Depressaria nervosa 


Hw.). (Meded. v. d, Plantenz. k. Dienst no. 74). 


VERSLAG. XI 


zelden in een zoodanig ongunstige. In zulke ge- 
vallen vertoonen de betrokken soorten een overeenkom- 
stige aanpassing. '( Wintervlinder, Wintergalwesp). 

2e. De oorzaak van het overliggen en nog meer het vele 
jaren overliggen is duister. Er kan gemakkelijk een 
nuttigheidsprincipe in gevonden worden, maar naar de 
aanvankelijke oorzaak valt slechts te gissen. 
Immers men zou kunnen aannemen, dat b.v. de laatver- 
schijnende soorten als Calosoma, Contarinia enz. van Zui- 
delijke origine zijn, terwijl de vroeg uit de pop ver- 
schijnende soorten van Noordelijke herkomst zouden 
kunnen wezen en hunne periodiciteit — ondanks het ver- 
anderde of andere milieu — onveranderd is gebleven. 
Om nu tot de practijk te komen, hebben we dus te doen met 
le terstond op hoogere temperatuur reageerende soorten, 
2e de soorten met diapause, maar die ieder jaar toch ver- 
schuivingen in verschijningstijd te zien geven, zoodat 
blijkbaar toch het klimaat nog zekeren directen invloed 
heeft. (Contarinia en het klimaat in het voorjaar, Rijst- 
boorders en Bladsprietigen en de regens) ; 

3e de groote verschillen, die de soorten met diapause on- 
derling vertoonen. 

De gevolgtrekking daaruit is, dat vaak niet alleen voor 
iedere soort afzonderlijk, maar voor een bepaalde 
soort ook ieder jaar phaenologische waarnemingen 
noodig zullen zijn. : 

Reeds een enkel jaar van phaenologische waarneming ver- 
heldert dadelijk ons inzicht, maar toont ook meestal de nood- 
zakelijkheid aan van voortzetting der waarnemingen. Wil men 
een basis verkrijgen tot het stellen van een prognose, dan is 
een lange reeks van waarnemingen noodig. 

Om dit met een enkel voorbeeld te illustreeren, kan het 
geval van de Draaihartigheid dienen. Het is bekend, sinds 
1903, in welke jaren de draaihartigheid ernstig op- 
getreden is, maar daar er tot 1936 geen vluchtwaarnemingen 
zijn verricht, kan niet worden nagegaan, welk verband er be- 
staat, tusschen dit ernstige optreden in bepaalde jaren en het 
klimaat en eventueel het weder, in den vliegtijd der muggen. 
Hieruit blijkt, dat voor dergelijke ernstige plagen jaar- 
lijksche waarnemingen noodig zijn, gedurende langen 
tijd voortgezet. Slechts dan zal het mogelijk zijn, zonder veel 
risico, een prognose te geven en dit kan van zeer veel econo- 
misch belang zijn, omdat men bij een gunstige prognose op 
goede basis het zonder, of met minder intensieve 
bestrijding (en de kosten daaraan verbonden) zou kunnen 
stellen. 


Laat ik nu tot behandeling van enkele practische toepas- 
singen der phaenologie overgaan. 


XI | VERSLAG. 


De inleiding hiertoe is rijkelijk lang — eigenlijk te lang — 
geworden, maar de reden hiervoor is, dat het mijn streven 
was hier ook voor de niet-toegepast werkende entomologen 
bijzonderheden te geven, welke hun belang zouden inboeze- 
men en aanleiding zouden geven tot het doen van waar- 
nemingen op dit gebied. 

Het oudste geval van gebruikmaking van de phaenologie 
ter bestrijding van een schadelijk insect is dat van de Hes- 
sische mug (Mayetiola destructor Say). Naar men aanneemt, 
is deze kleine Galmug reeds in 1778, met stroo, medegevoerd 
door de Hessische huurtroepen van Lord Howe, in Noord 
Amerika ingevoerd en is in de streek, waar die troepen zijn 
geland, al spoedig tot een landplaag geworden, die zich over 
vrijwel de geheele U.S.A. heeft verspreid. Ze is vooral een 
ernstige plaag in het Oostelijk deel der U.S.A. De voornaam- 
ste voedsterplant van de Hessische mug is tarwe, in min- 
dere mate gerst en rogge; haver wordt in het ge- 
heel niet aangetast. 

De mugjes leggen hunne eieren op de blaadjes van de 
granen en de uitkomende larve kruipt in de bladscheede en 
voedt zich van den stengel, waarbij deze zoodanig wordt 
verzwakt, dat het graan later gemakkelijk op die plaatsen 
knikt of afbreekt, waardoor mechanisch oogsten vrijwel on- 
mogelijk wordt. Jonge aangetaste planten vertoonen een ge- 
zwollen, buikig voorkomen. Zij leveren hoogstens een zwak 
gewas. 

In streken zonder wintertarwe, zooals in Californië, ver- 
anderen de larven al in Juni in puparia, maar in het N.O. 
van de U.S.A. is er nog een najaarsvlucht van Augustus 
tot October, die juist de pas gezaaide wintertarve infecteert. 

Reeds omstreeks 1800 had de practijk de ervaring opge- 
daan, dat laatgezaaide tarwe veel minder of in het geheel 
niet werd aangetast. 

Dit is het uitgangspunt geweest voor een nader onderzoek 
door biologen, en later door specialisten, en zoo is men ge- 
komen tot een zaaitijdsregeling, waarbij de tarwe pas wordt 
uitgezaaid, wanneer de najaarsvlucht der Hessische mug 
afgeloopen is. 

De sleutel tot dit probleem is dus, in hoofdzaak, het ver- 
loop van de najaarsvlucht, en deze is in het algemeen af- 
hankelijk van het klimaat, maar kan wijziging ondergaan 
door de locale weersomstandigheden. 

Nu heeft de Amerikaansch entomoloog Hopkins, op 
grond van phaenologische waarnemingen bij boschinsecten, 
in het bijzonder schorskevers, voor een bepaald gebied een 
zekere phaenologische wetmatigheid gevonden, die hij heeft 
geformuleerd in zijn ,,bioclimatic law”, welke in wezen een 
phaenologische wet is. Zij geldt in het algemeen, dus ook 
voor planten. 


VERSLAG. IX 


Uit het boek van van Deventer, „De Dierlijke vijanden 
van het Suikerriet’ valt op te maken, dat Zehntner 
e.a. vaststelden, dat de Wäwälankever, Apogonia destructor 
H. Bos, twee generaties heeft, waarvan ook de najaars- 
generatie na het doorkomen der regens in massa vliegt. 

Voor Lepidopteren is eveneens het voorkomen van een rust- 
periode in den Oostmoesson aangetoond. Dit betreft de Witte 
Rijstboorder, waarbij Dammerman het voorkomen van 
een droogteslaap aantoonde. De rupsen kruipen aan het einde 
van den westmoesson diep in de stoppels weg en veranderen 
pas na de eerste regens in den Westmoesson in poppen, om 
na den gewonen popduur de vlinder te leveren. Op dit geval 
kom ik straks uitvoeriger terug. 

Dat droogte de rustperiode bij insecten ook kan ver- 
lengen is bekend uit de literatuur. Speyer (1936) deelt 
mede, dat de schildluis Margarodes vitium, die aan druiven- 
wortels leeft in Zuid-Amerika, tot 17 jaren in „luchtdroog 
zand kan liggen en na bevochtiging weer reageert. Hij haalt 
ook Uvarov aan, voor gevallen, dat men bij eenige 
insecten den zomerslaap door kunstmatige uitschakeling van 
vochtigheid, resp. 3, 7, 17, ja zelfs 31 jaren zou hebben kun- 
nen verlengen. Buxton heeft meelwormen 210 dagen zon- 
der eenig voedsel boven geconcentreerd zwavelzuur, dus in 
absoluut droge lucht, in leven gehouden (1932). 

In hoeverre deze wel zeer krasse staaltjes van droogte- 
bestendigheid bevestiging behoeven, kan ik niet zeggen, in 
ieder geval zijn er onbetwijfelbare gevallen, die er op wijzen, 
dat er in de tropen een dergelijke samenhang bestaat tus- 
schen diapause en droogte als in de gematigde 
luchtstreek tusschen diapause en koude. 

Op een merkwaardige overeenstemming wil ik in dit ver- 
band nog wijzen. Het is een bekend feit — en onze Lepidop- 
terologen weten daarvan zeker uit ervaring mede te praten 
—, dat in ons klimaat vele vlinderpoppen, die men dadelijk 
na de verpopping, of tenminste vóór de vorst, in de warmte 
brengt, dikwijls óf niet uitkomen, óf misvormde vlinders op- 
leveren. Worden ze echter eerst eenigen tijd aan lage tempe- 
raturen blootgesteld, dan komt meestal zelfs vroeger dan 
anders, een groot percentage gave vlinders uit. Ook van over- 
winterende rupsensoorten is het bekend, dat ze eerst eenigen 
tijd aan de winterkoude moeten zijn blootgesteld, wil men 
ze bij hoogere temperatuur verder kunnen kweeken (Hadena 
adustata Esp., Arctia hebe L., Dendrolimus pini L. enz.). 

Voor overwinterende vlindereieren geldt hetzelfde. 
Florence Flemion en Albert Hartzell (1936) 
vonden bij Malacosoma americana (Fabr.) auct. div. zie 
Bachmetjew, dat eieren, die geregeld bij kamertempera- 
tuur gehouden werden, niet uitkwamen, verder...... ‚ dat de 
sterfte afnam en de tijd van uitkomen verkort werd, naar- 


X VERSLAG. 


mate de eieren langer aan de lage an u waren 
blootgesteld geweest. 

Nu is een merkwaardige parallel tacito de uitwerking 
van droogte, dat van der Goot, bij zijn rijstboorder- 
onderzoek, bij de overzomerende rupsen van den Witten 
Rijstboorder vond, dat des te langer zulke rupsen in 
rusttoestand in een droge omgeving werden bewaard, vöör- 
dat ze in een vochtige omgeving werden gebracht, des te 
korter was de reactieduur op bevochtiging. 


Voordat ik van de diapauseverschijnselen afstap, moet ik 
ook nog vermelden, dat er ook gevallen bekend zijn, waarbij 
de aard van het voedsel tot intrede van een rust- 
toestand induceert, in indirect verband met het klimaat echter. 

Het betreft hier verschillende bladluizen. Hermann We- 
ber deelt in „Biologie der Hemipteren” daaromtrent bijzon- 
derheden mede betreffende Chaithorinella *) aceris Koch en 
testudinata Thornt. De gevleugelde of ongevleugelde vivipare 
wijfjes zetten de larven van de zomergeneratie af onder de 
ahornbladeren. Deze larven voeden zich echter niet, maar 
blijven dichtopeengedrongen onbeweeglijk, zonder voedsel- 
opname en dus ook zonder te groeien, tot einde Augustus 
zitten, pas dan gaat de ontwikkeling verder. Een en ander 
wordt in verband gebracht met het verminderen van de in- 
tensiviteit van den sapstroom, in het bijzonder van den stroom 
van de in de zeefvaten geleide organische stoffen. 

Maar de samenhang met het seizoen is hier veel meer 
verwijderd. Het geval brengt ons op een grensgebied : 
den invloed van het voedsel op de ontwikkeling — en den 
gang daarvan — bij de insecten. De samenhang met het 
klimaat is echter in het geval van de boorderrupsen van 
direct vitaal belang. Vochtigheid kort na de intrede 
der rupsen in den rusttoestand werkt hier na eenigen tijd 
doodelijk. De factor droogte neemt in het geval van de 
rijstboorders een prominente plaats in; zij is voor- 
waarde geworden tot een verdere normale ontwikkeling ! 

Als we nu een en ander samenvatten, dan komen we tot 
de volgende conclusies : 
le. Er kan nauwelijks aan getwijfeld worden, dat de dia- 

pauseverschijnselen samenhangen met het klimaat en 
daardoor aanvankelijk zijn veroorzaakt. Zij zijn 
verankerd in erfelijk gefixeerde eigenschappen en zijn 
voor iedere soort weer eenigszins anders. De diapause 
begint wel dikwijls gedurende een physisch en phy- 
siologisch gunstige periode, maar eindigt niet of 

*) Dit moet zijn Cn Zie v. d. Goot, Beiträge zur 
Kenntniss der holländischen Blattläuse, 1915, p. 370 e. v. De genusnaam 
op p. 369 is waarschijnlijk een drukfout. Deze is dan in de literatuur over- 
genomen. 


VERSLAG. XXIII 


rà. mad 
— i = hen ae ft 
TOT, 
fi x 


Po 


sona see | 7 
Lig. 1. 


Fig. 4 Tête de praenymphe de Lasius alienus Foerst. femelle, sur le point 
de devenir nymphe. Coupe frontale inclinée en avant passant par |’ ocelle 
median (oc.) par le pöle postérieur du cerveau et par les ganglions cervicaux 
(G.S.) du N. sympathique, montrant |’ anneau oesophagéal sympathique at 
le commencement des faisceaux des ocelles. (F 0.) C.p. Corpora pedunculata. 
Pr. Peau de la praenymphe. Im. id. de la nymphe. Gl. Enveloppe dite 
glieuse”’ du cerveau. m. Fragments du Muscle dilateur du pharynx inférieur. 
Tr. Trachées. r N. recurrens. Agr. 163. 


bilite paraskeuastique, parce quelle, prepare 
stamıs dreelemeher. 

D'après Bozler (l.c.p. 150) chez Drosophila les deux 
nerfs de l'ocelle frontal s’ unissent déjà avant d’ entrer dans 
le cerveau et immédiatement après leur sortie de l’ocelle. Les 
faisceaux droits et gauches se rendent en direction ventrale, 
s' entrecroisent partiellement et se divident en deux faisceaux 
de chaque côté, dont I! un se rend au N. connectens (il 
dessine le cours de ce faisceau cependant non pas vers le 
N. connectens mais bien envers la région au dessus de l’ oeso- 
phagus, or, c’ est aussi dans cette région-la que l'auteur 
trouve la fin du faisceau ocellaire). 

La deuxième portion se rend, toujours selon Bozler, via 


XXIV VERSLAG. 


Fig. 5. Faisceau ocellaire foetal. Jeune praenymphe de Lasius alienus 

Foerst. femelle. Coupe sagittale oblique. Corr. Corridor de |’ oesophagus. 

F.o. Faisceau ocellaire .F. p. H. Fascicule postéroventral descendant du Noyau 

de Haller; Gl. Enveloppe du cerveau; N.H. Noyau magnocellulaire de Haller; 

N.o. Nerf ocellaire médian; N.p. Noyau microcellulaire postéro-ventral du 

protocerebrum. Pr. Protocerebrum; Oes. Oesophagus; Oc. ocelle median. 
Tr. Trachées accompagnant nerf ocellaire latéral. Agr. 483. 


un „glomerulus vers un faisceau transversal fort, unissant 
les deux seconds ganglions optiques droits et gauches. 
L'auteur ne trouve pas trace de cette deuxième portion 
chez les fourmis, et méme l’auteur ne voit du grand faisceau 
transversal que la partie laterale, tandis quil n a pu con- 
stater chez les fourmis sa fin dans le second ganglion optique. 
Chez les fourmis examinées le nerf ocellaire médian est 
double ; ces nerfs entrent dans le protocerebrum accompag- 
nés par les nerfs des ocelles latéraux qui se dirigent en 
convergeant fortement vers les mémes points, situés a droite et 


VERSLAG. XXI 


Le faisceau des ocelles. L'excellent compte- 
rendu de Barendrecht dans le Vakblad voor biologen 
1932 résume les investigations sur la fonction des ocelles, 
holl. bijoogjes, all. Stirnaugen, qui ne sont pas des yeux, 
car ils ne voient pas. 
Ni les auteurs qui les ont considérés comme des organes 
pour la vue à distance, ni ceux qui, au contraire ont cru 
devoir leur attribuer la vue de tout près ne sauraient avoir 
raison. Surtout les expériences de Homann prouvent que 
le niveau de |’ image se trouve de deux à trois fois plus 
éloigné que la rétine (a l'exception de peu de cas). C'est 
ensuite Bozler qui a prouvé qu ils ne possèdent même 
pas de perception de la lumière, c'est à dire que leur sti- 
mulation ne déclenche pas de mouvements d’ orientation ou 
phototaxiques. 
Depuis Head, Rivers et Sherren!) on distingue 
deux categories de sensibilité cutanée, a savoir: 
1°. la sensibilité protopathique, qui transfère les sti- 
mulations vitales, nociceptives, comme font les sens de 
la douleur, de la chaleur et du froid, et 

2°. la sensibilité épicritique ou gnostique qui 
mene à la construction psychique d'un monde extérieur 
et dimensional. 

Puis on a étendu cette distinction aux autres organes 
sensoriels. 

Cependant il reste à savoir si elle embrasse toutes les 
stimulations sensorielles, comme |’ auteur le montre dans le 
schéma suivant. 


MOEN RS ener ce de ? sersu-kinèse 
(sens. sensu-tonie 
paraskeuastique) 'sensu-glandisme 


i d orientation 
‘automatismes simples 
de fuite etc. 


sens. protopathique 


association avec des 
engrammes d'autres 
organes sensoriels. 

sens. épicritique association avec des 
engrammes anciens, 
Délai de la réaction 
motrice.?) 


Production 
d’une image. 


Les ocelles ne possedent donc méme pas de sensibilité 
protopathique. Quoi alors ? 
Bozler3) a trouvé le minimum de lumière agissant comme 


1) Brain vol. 28 (1905). 

2) A. Starcke Psychoanalyse und Psychiatrie. Int. psa. Verl. Wien 
etc. 1921 S. 47—57. Aanw. Bibl. N. Ent. V 

3) Z. f. vergl. Phys. III 1925. 


XXII VERSLAG. 


Fig. 3. Relations intimes entre le ganglion cervical du grand nerf sym- 
pathique et le corpus allatum I. Jeune praenymphe de Lasius alienus Foerst. 
femelle. Coupe sagittale oblique. Zeiss D D. Oes. Oesophagus coupe 
obliquement, le lumen tombant en dehors de la figure. C. all. Corpus 
allatum I avec Gaine mésodermale dans laquelle sont intersemées des 
cellules symphathiques. G. sym. Ganglion cervical, Tr. N. Tronc du Nerf 
sympathique avec un petit rameau se rendant au C. allatum. En haut son 
entrée dans le cerveau. T. Tentorium. Ad. Cellule adipeuse. Agr. 517. 


stimulus des Drosophila à ocelles vernis egal ä celui des 
animaux intacts. Au contraire, les mouvements qui résultent 
après variation rapide de l'intensité de la lumière, tout aussi 
bien après transfert rapide de l'obscurité à la lumière diffuse 
du jour, qu'après changement en sens invers, sont ralentis 
chez les Drosophila à ocelles vernis; la photo-taxie est éga- 
lement affaiblie. Les ocelles possedent donc une fonction 
photokinétique. 

La sensu-kinèse et la sensu-tonie peuvent bien se ranger 
dans la catégorie de la sensibilité protopathique, comme I’ 
entend Ariéns Kappers, mais mieux vaudrait selon 
lauteur d’ en faire une troisième catégorie, qui embrasserait 
aussi le sensu-glandisme et qu’ on pourrait appeler sensi- 


VERSLAG. XIX 


De tweede voordracht, van den heer A. Stärcke, wordt 
opgeluisterd door talrijke projecties van microphoto's. Zij 
wordt gehouden in het Nederlandsch, maar de heer Stärcke 
geeft er de voorkeur aan, in het te drukken Verslag een 
overzicht in het Fransch te publiceeren, met korte samen- 
vattingen in het Nederlandsch en in het Engelsch : 


Le faisceau des ocelles et la fonction qu'il nous suggére, 
avec un appendice sur l’antenne larvale des fourmis, 
par A. Stärcke. 


Matériaux. Ce que | auteur voudrait vous montrer 
aujourd'hui se rapporte exclusivement à ce qu on peut con- 
clure de quelques sérieside coupes sagittales, frontales et 
horizontales, de larves, de nymphes et de praenymphes de 
Myrmica schencki Em., Lasius alienus Förster et Tetramorium 
caespitum L., ouvrières, mâles et femelles. 

On lui accordera comme hors d'oeuvre, d'y ajouter quel- 
ques diapositifs sur l'antenne larvale des fourmis. 


Antenne larvale (Fig. 1). En commençant par cette 
dernière, il montre cet organe situé au-dessus de l'extrémité 
antérieure de la vésicule cérébrale; on y distingue un bou- 
ton cellulaire, destiné à devenir |’ antenne imaginale, une 
cuticule très convexe et fortement chitinisée, armée de trois 
sensilles et entre ces deux une substance translucide et ra- 
diairement fibreuse, composée de filaments, issuant des cel- 
lules hypodermiques du bouton. Ce dernier, qui se compose 
d'un double pli de l'hypodermis se met en rapport avec le 
cerveau par deux faisceaux de cellules ; c est là une ob- 
servation que l'auteur n'a pu trouver dans la littérature. L'un 
de ces deux, composé de grandes cellules d'aspect larval, est 
en rapport avec les sensilles. Evidemment c'est un organe 
sensoriel larval. Une trachée et nombre de trachéoblastes 
sy attachent. L'autre, situé plus en avant consiste en une 
colonne de cellules plus petites, l'auteur considère celui-là 
comme la racine foetale destinée à devenir le nerf ol- 
factif de l'imago. Les faits de ce genre, qu on rencontre à 
chaque instant à l'examen des larves, nous rappellent a ce 
que chaque être ne se borne pas à être |’ individu comme 
il se nous présente, mais qu'il est aussi bien un bouquet de 
possibilités latentes de devenir un tout autre être et que la 
métamorphose des insectes est quelque chose d’ intermédiaire 
entre l'évolution et la procréation. 

Quant à la cuticule tellement convexe (fort marquée p.e. 
chez la larve de Camponotus herculeanus L. et la substance 
fibreuse rappelant une lentille, elles doivent avoir une 
fonction quelconque, jusqu'ici inconnue et probablement 
en rapport avec quelque radiation, peut-être de la radiation 
thermique, mais voilà de la spéculation pure. 


XX VERSLAG. 


Fig. 1. Antenne larvale de Lasius alienus Foerst. Jeune larve femelle. 

Coupe sagittale. Apochr. 2 mm R. larv. Racine larvale, Rf. Racine 

foetale coupée. S. sensilles. S. fibr. Substance fibreuse ressemblant lentille. 
Tr. Trachées et trachéoblastes. Agr. 900. 


Cal 
Fia.2. Lal 


Fig. 2. Corpus allatum I entre les masses ganglionnaires supra- et infra- 
oesophagéales. Lasius alienus Foerst. Jeune larve femelle. Coupe sagittale. 
Apochr. 2 mm. Tr. Trachées foetales. Agr. 900. 


VERSLAG. XVII 


De vlucht is in dit geval veel korter dan bij den Karwijmot 
en vertoonde in 1936—1937 en 1938 een steile top die 7—10 
dagen duurt, waardoor de voornaamste schade door een korte 
chemische bestrijding gedurende die periode kan worden ver- 
hinderd. Dit jaar is deze methode voor het eerst beproefd 
en heeft in het algemeen in de koolstreek gunstige resultaten 
gegeven. De practijk heeft dan ook reeds te kennen gegeven, 
dat men er prijs op stelt, dat zij het volgend jaar weer zal 
worden gewaarschuwd, wanneer de tijd voor de bestrijding 
is aangebroken. De waarschuwing geschiedde gedeeltelijk 
per radio en gedeeltelijk op de veilingen. 

Een gunstige omstandigheid is hierbij, dat het onderzoek 
aantoonde, dat de vlucht voor een uitgebreid gebied gelijk 
valt en dus de belanghebbenden voor dat gebied tegelijkertijd 
gewaarschuwd kunnen worden.. 

Deze voorbeelden zouden gemakkelijk met verscheidene 
andere kunnen worden uitgebreid, maar dan zou ik te uit- 
voerig worden. Ik herinner slechts aan de Fritvlieg, de Gele 
Halmvlieg, Aphis rumicis L., in sommige streken het Appel- 
vlindertje, enz. 

Hier te lande zijn verschillende op zichzelf staande beperkte 
gegevens verzameld in zake de phaenologie van Nederland- 
sche insecten, zooals de Dennenbladwesp door de Flui- 
teren Franssen, het Fruitspint door Geyskes, door 
W.H. de Jong betreffende verschillende Tipula's, door 
Blijdorp en de Fluiter over den snuitkever Brachy- 
deres incanus L. 

De Plantenziektenkundige Dienst heeft in samenwerking 
met het Entomologisch Laboratorium te Wageningen proe- 
ven genomen met vangbakken om van de Bietenvlieg (Pe- 
gomyia hyoscyami Panz.) de vluchten vast te stellen. Deze 
proeven hebben geen bevredigende resultaten opgeleverd, 
maar volgens mijne meening heeft men de methode te snel 
opgegeven. Een der waarnemers had namelijk wel resultaten 
verkregen. 

M.i. valt uit de destijds genomen proeven van den heer 
M.v.d. Broek te Boxtel op te maken, dat de zaaitijd der 
bieten in verband met de vlucht zoo kan worden geregeld, 
dat de schade zeer gereduceerd kan worden. (Tijdschr. o. 
Plantenziekten 1929). 

Over het algemeen zijn de gegevens hier te lande betref- 
fende de phaenologie van de Nederlandsche insecten nog 
schaarsch. Ik bedoel hiermede niet de globale opgave van 
den vliegtijd, want die zijn in de Nederlandsche handboeken 
steeds vermeld. Ik bedoel uitsluitend de verschijningstijd in 
verband met de klimaats- en weersomstandigheden en den 
gang der vluchten gedurende het geheele jaar. 

De heer Schoevers heeft vroeger hierop ook al ge- 
wezen en met recht. Er valt dan ook ten bate van land-, 


XVIII VERSLAG. 


tuin- en boschbouw in dezen nog veel in ons land te doen, 
waarbij de landsgrenzen natuurlijk van geen beteekenis zijn. 

Maar niet alleen voor de landbouw-entomologen ligt hier 
een uiterst interessant en boeiend arbeidsveld nog voor een 
goed deel braak, ook voor den niet-toegepast werkenden 
entomoloog en bioloog, voor den geneticus en den systema- 
ticus en last not least den zoögeograaf ! 

Voor den bioloog vormen de diapause en ,,overlig ver- 
schijnselen een belangwekkend arbeidsveld, waarbij het voor- 
loopig, maar niet uitsluitend, om uitbreiding van het feiten- 
materiaal gaat, dat vanzelf aanleiding geeft tot het experiment. 

Voor den zoögeograaf en den systematicus is het zoo uit- 
eenloopend gedrag der verschillende soorten ten opzichte 
van het klimaat (der phaenologie dus), dunkt me, een sug- 
gestief terrein, dat geloof ik, zoo inderdaad, nog maar nauwe- 
lijks is geëxploiteerd. 

De vraag rijst verder, in hoeverre geldt ten onzent 
voor insecten een dergelijke phaenologische wet als die van 
Hopkins? De bij Contarinia opgedane ervaringen toonen 
voor het gelijkmatige terrein in Noord-Holland, Zuid-Hol- 
land en Gelderland een practisch bruikbaar synchronisme aan. 

Er zijn aanwijzingen echter, dat er tusschen het uiterste 
Noorden en het uiterste Zuiden verschillen optreden. Het 
grootste verschil in breedte bedraagt ten onzent op zijn hoogst 
21% graad. Dat zou dus als uitersten in verschijningstijd bij 
sommige insecten een verschil kunnen geven van 8 à 10 dagen. 
Men dient natuurlijk rekening te houden met het terrein. 
Zuidelijke hellingen zullen vroeger zijn dan Noordelijke, be- 
schaduwde plekken later dan zonnige. Ook de kleur van den 
grond zal van belang kunnen zijn (zwarte of lichte grond). 

De liefhebber-entomoloog, die in dezen wil medewerken, 
dient eraan te denken, dat bij het doen van kweekwerk de 
natuurlijke omstandigheden zooveel mogelijk benaderd dienen 
te worden, evenals bij het bewaren van overwinterende stadia. 
Dagelijksche waarnemingen in zake de temperatuur zijn nood- 
zakelijk. Regenvalopnamen zijn niet zoo noodig. Meestal kan 
men volstaan met een naburig regenstation, mits dat niet 
te ver af ligt. 

Mijne bedoeling bij het behandelen van dit onderwerp 
was natuurlijk in geen enkel opzicht volledigheid. 
Ik heb hier ook het verband met de phaenologie in de planten- 
wereld buiten beschouwing gelaten, daar het bekend is dat 
er een nauw verband bestaat tusschen de ontwikkeling der 
planten en de dieren die daarop leven moeten. 

De bedoeling was dus de aandacht nog eens en wat uit- 
voerig, te vestigen op een terrein, dat mi. teveel verwaar- 
loosd is en dat vooral hier te lande èn practisch èn theoretisch 
nog veel kan opleveren, 


VERSLAG. XXV 


a gauche dans le coin médian de |’ hémisphére, derrière le 
corps pédonculé et médialement de celui-ci (Fig. 4). Les 
faisceaux de l’ocelle médian et de l’ocelle latéral se rendent 
séparément, mais adossés l'un à l'autre, et au début adossés 
à l’ enveloppe glieuse mediale en direction ventrale. Ensuite 
ils traversent la couche corticale de cellules nerveuses, entre 
le Noyau magnocellulaire de Haller (N. ,,intercérébral’’) et 
le Noyau microcellulaire postero-ventral (Fig. 5), et apres 
passage par un champ commissural, oü ils subissent un entre- 
croisement partiel, ils se rendent assez directement vers la 
region cérébrale, située immédiatement au-dessus du corridor 
oesophagal, où ils se dissolvent. 

C'est dans cette même région que le faisceau cervical 
du grand nerf sympathique prend son origine. Il 
entre dans le cerveau derrière | oesophagus, son tronc se 
courbe en avant et son cours se laisse poursuivre dans le toit 
du corridor, se rendant en avant et se dissolvant dans la 
masse des fibres du protencephalon tout en recevant des fibres 
sortant de la mince couche de cellules nerveuses immédiate- 
ment au dessus de |’ enveloppe dite ,,glieuse’’ du cerveau. 

L’ enveloppe du nerf sympathique est fermée sous l'oeso- 
phagus et constitue avec la toiture du corridor, fermée elle 
aussi, un vrai second anneau nerveux autour de l'oesophagus, 
sympathique celui-ci, permettant la stimulation méchanique 
du systéme sympathique par la déglutition. (Fig. 4). 

Le ganglion cervical sympathique se trouve dans la pro- 
ximité immédiate d’ un petit organe, probablement glande 
endocrine, composé d’ un petit nombre de trés grandes cellu- 
les acidophiles (environ 12 4 18) que Meinert appela le 
corpus incertum, les auteurs plus récents le corpus allatum I. 
(Fig. 2 et 3). 

Les corpora allata I se trouvent des deux cötes, serrés 
contre et un peu en dessous de l’oesophagus. Les corpora 
allata II se trouvent dans la portion cervicale du prothorax 
prés du ductus gl. labialis. 

L’ auteur émet l’ hypothèse que la fonction de |’ ocelle, 
au moins une de ses fonctions, pourrait consister en une sti- 
mulation du systéme sympathique et du corpus allatum inter- 
calé (fig. 3 et 4). Action directe peut-étre sur les fibres mus- 
culaires, augmentant le tonus, et action hormonale, libérant 
quelque substance de réserve, accumulée dans les adipocytes, 
préparant le corps pour |’ action rapide.!). 

Chez les Vertébrés on trouve une fonction analogue chez 
la glande surrénale, répondant aux stimulations no- 
ciceptives (d'angoisse) par émission d’ adrénaline, qui aug- 
mente la contraction des fibres musculaires vegetatives comme 


1) Cette hypothése ne contrarie point la probabilité de rapports du 
corpus allatum avec les fonctions de l’ oesophagus et de la glande labiale. 


XXVI VERSLAG. 


les artérioles, et met en liberté la glucose du glycogène, 
amassé dans le foie. 

En second lieu le système ocelles — N. sympathi- 
que — corpus allatum fonctionne probablement en 
certaine corrélation avec les glandessexuelles. 

Chez les fourmis on trouve les ocelles non-développés ou 
rudimentaires chez les ouvrières ; d’ autre part |’ existance 
d’ ocelles est hautement correlée avec la faculté du vol. Celle- 
ci est, chez les fourmis, à son tour hautement correlée avec 
la copulation. Le zèle avec lequel les ouvrières s'efforcent a 
rattraper les mâles et femelles mürs qui aimeraient s’ échap- 
per, et à les retrainer dans l'obscurité, les libérant seulement 
au moment choisi pour la copulation, nous autorise à conclure 
que la stimulation par la lumiére favorise la libération des 
hormones du rut. 

L’ auteur tient pour possible, vu les rapports spatiaux des 
faisceaux ocellaires et sympathiques, que la stimulation par 
la lumiére entrant par les ocelles joue un röle considérable 
dans le rut des fourmis qu’ on continue a appeler vol nuptial 
quoiqu’ un vrai vol nuptial ne se présente que chez un nombre 
restreint d'espèces. 

Les expériences très récentes de Bénoit sur des canards 
soutiennent les opinions de l'auteur d’ une facon singuliere- 
ment frappante. Benoit découvrit que les phénomènes du 
rut au printemps n° apparaissent pas quand on bande les yeux 
de ces oiseaux, tandis qu’ ils se produisent normalement quand 
on leur énuclée les yeux. 

L' auteur présente des diapositifs montrant encore un lien 
sympathique possible entre |’ ocelle latéral et la région du 
ganglion cervical, à savoir par un bras du fentorium qui se 
rattache à 1’ extrémité postérieure de cet ocelle et qui est 
accompagné d’ une trachée. Sur les trachées se dessine un 
revétement, réseau protoplasmique dans lequel sont parsemés 
des noyaux clairs et ronds que |’ auteur tient pour sympathi- 
ques. Ceci reste discutable. 


Recherche expérimentale. L’ auteur a détruit 
un ocelle latéral de quelques nymphes mâles de Myrmica 
schencki Em. devenues nymphes ce jour méme. Aprés six 
jours, époque où la nymphe commence 4 noircir et a durcir, 
elles furent fixées et coupées en série. Le résultat, quoiqu' 
interessant sous d’ autres aspects, ne nous a rien appris sur 
le faisceau des ocelles, surtout par le fait que le corps 
pedoncul& medial. situé immédiatement 
sous | ocelle latéral se montrait également frappé 
de lésions considérables. Le corpus allatum du côté frappé 
se montrait intact. En tout cas, la pigüre expérimentale du 
corps pédonculé médial promet de devenir un moyen pour 
étudier la constitution des régions centrales du cerveau. Le 


VERSLAG. XXVII 


reste sera l’objet d'une étude ultérieure parce que le compte- 
rendu ne permet qu un nombre restreint de pages et de figures. 

Enfin |’ auteur tire un parallèle avec un organe des Ver- 
tébrés, de fonction encore obscure, ! &piphyse. Les tu- 
meurs de cet organe chez les enfants, âgés de quelques ans 
seulement, produisent une précocité sexuelle allant jusqu' a 
maturité compléte, comme le font aussi les tumeurs de la 
glande surrénale. D’ une part on croit probable que |’ épiphyse, 
par intermédiaire du lobe antérieur de l'hypophyse stimule 
la glande sexuelle à émettre ses hormones. D’ autre part, ses 
relations nerveuses font supposer Winkler!) que ! épi- 
physe et le système nerveux central prochain seraient un 
organe pour la régulation du tonus musculaire en rapport 
avec |’ attitude corporelle. Et on se souviendra qu un pli du 
toit du troisième ventricule du cerveau, situé immédiatement 
derrière celui qui produit l’ épiphyse, donne naissance à la 
parépiphyse qui se trouvait en rapport avec un oeil pa- 
riétal chez quelques sauriens extincts ! 

La ressemblance avec les fonctions diverses du système 
ocelles — Nerf sympathique — corpus allatum des insectes 
s impose. 


Samenvatting. Spr. bevindt, dat de ocellenbundels 
zich oplossen in dezelfde streek aan de hersenbasis boven 
den slokdarm waaruit de stam van den halssympathicus zijn 
oorsprong neemt. Voorts begeven zich zenuwbundels uit het 
sympathisch halsganglion naar het eerste corpus allatum. 
Een en ander voert Spr. tot de stelling dat de ocellen, be- 
halve de door Bo zle r aangetoonde sensukinetische functie, 
ook andere voorbereidende functies kunnen ontvouwen, bv. 
bij de bronst, in den trant van die van epiphyse — hypo- 
physe — bijnier op de gonade der Gewervelden. 


Summary, lhe Author finds the ocellar tracts dissolving 
in the same region of the brainbasis above the gullet where 
the N. sympathicus takes its origin. Bundles of fibres from 
the cervical ganglion go to the corpus allatum. The suppo- 
sition is pronounced that the ocelli have a stimulatory func- 
tion on the gonads by way of the vegetative nervous system 
and the endocrine corpus allatum, analagous to that of the 
epiphysis — hypophysis —suprarenal gland on the gonads 
of Vertebrates. 


1) C. Winkler, Neurologie Band V. Haarlem, De Erven Bohn (1933), 
PZ mere 


XXVIII VERSLAG. 


Hierna volgt een 
Overzicht van het werk op toegepast-entomologisch gebied, 
door den Plantenziektenkundigen Dienst in het 
afgeloopen jaar verricht, 


door T. A. C. Schoevers. 


De heer T. A. C. Schoevers meende aanvankelijk dit jaar 
slechts weinig mede te deelen te hebben, doch toen hij een- 
maal begonnen was aan de rangschikking der inzendingen 
en vraagstukken op entomologisch gebied, die zich bij den 
Plantenziektenkundigen Dienst in 1938 hebben voorgedaan, 
bleken er weder zoo vele interessante gevallen bij te zijn, 
dat hij aan den nu zooveel ruimer toegemeten tijd nog lang 
niet genoeg zou hebben. Hij heeft dus maar weer een bloem- 
lezing gehouden. 

De Coloradokever (Leptinotarsa decemlineata Say) was 
in 1938 figuurlijk op veler lippen, en daarvoor was alle reden, 
want wij hebben in Mei een ware invasie van deze kevers 
uit het Zuiden gekregen. Tijdens den vliegtijd der kevers 
woeien er krachtige Zuidelijke winden, en daarmede zijn 
honderden kevers uit Frankrijk, ten deele misschien ook uit 
Belgié, naar ons land gevoerd, waar zij vooral in Zeeuwsch- 
Vlaanderen en West-Noord-Brabant zijn neergestreken. 

De reeds te voren voorbereide zoekdienst van ruim 2000 
jonge boeren werd in werking gesteld en toen het aantal 
vindplaatsen groot bleek te zijn (in totaal is het insect in 
1938 in 159 gemeenten waargenomen; Spr. laat een kaart 
daarvan zien), werd een radicale maatregel genomen: alle 
aardappelvelden, ook de zeer kleine particuliere, werden be- 
spoten met 0,6 % loodarsenaat. Hiervoor werd 300.000 kg. 
loodarsenaat gekocht, en van Rijkswege gratis ter beschik- 
king gesteld. Voor de bespuiting moesten de eigenaars zelf 
zorg dragen, de perceelen van enkele weigerachtigen werden 
op hun kosten door de zorgen der gemeentebesturen be- 
sproeid. Dat voor een en ander een zeer omvangrijke orga- 
nisatie noodig was, springt in het oog. Spr. deelt nog eenige, 
soms ietwat humoristische bijzonderheden daarover mede. 
Waar larven werden aangetroffen, werden bovendien de 
aangetaste planten met de omringende buurplanten diep be- 
graven na overgieting met petroleum en benzine (half om) 
en de grond ter plaatse daarmede gedrenkt. Of het met al 
deze ingrijpende en kostbare maatregelen gelukt is, den aan- 
val van den Coloradokever af te slaan, zal in 1939 moeten 
blijken. Het menschelijkerwijze mogelijke is verricht. 

Talloos waren de insecten, die den Dienst werden toege- 
zonden met de vraag, of het misschien Colorado-kever was. 
Daarbij waren larven jvan leliehaantjes, popjes van kleine 
vliegjes van het genus Megaselia, larven en vooral poppen 
van lievenheersbeestjes, doodshoofdvlinderrupsen, andere ke- 
versoorten, vooral Necrophorus en Trichius, enz. Slechts een- 


VERSLAG. XXIX 


maal werden kevertjes gevonden, die ook werkelijk aardappel- 
loof beschadigden. Deze behoorden tot de soort Phyllobrotica 
quadrimaculata L. die in Zuid-Friesland in eenig aantal op 
een aardappelveld werden gevonden, waar zij gaten in de 
bladeren vraten. De aardappel was niet als voedselplant van 
dit kevertje bekend; men vindt het alleen vermeld van glid- 
kruid, Scutellaria galericulata, een labiaat met blauwviolette 
bloemen, die aan waterkanten niet zeldzaam is. 

Voor het eerst in ons land werd het kevertje Trigonogenius 
globulus Sol. waargenomen en wel in alsempoeder, dat in 
voorraad was bij een groothandel in chemicalien en droge- 
rijen, Het kevertje behoort thuis in Chili; het alsempoeder 
was gekocht van een importeur te Hamburg, en niet onwaar- 
schijnlijk was het uit Chili afkomstig. De heer v. d. Wiel, 
die het kevertje determineerde, was met deze aanwinst voor 
zijn collectie in zijn schik. 

Bij een aantasting van jonge appelboomen bij Den Bosch 
door den grooten ooftboomspintkever Eccoptogaster pruni 
Ratz. deed zich een vreemd verschijnsel voor, dat door Spr. 
noch door een der andere ambtenaren van den Planten- 
ziektenkundigen Dienst ooit eerder was waargenomen. Bij 
de door de kevertjes gemaakte gaatjes zoowel als bij de open 
korte vraatgangen, die zij aan den voet der jonge twijgen 
gemaakt hadden (zg. ,,Reifungsfrass’), zat op de takken een 
witte, vrij sterk in het oog vallende massa, die het meest deed 
denken aan resten van opgedroogd, uit de wonden gevloeid 
sap. Prof. Dr. H. J. C. Tendeloo was zoo vriendelijk 
de stof te onderzoeken; het bleek niets anders te kunnen 
zijn dan cellulose. Waar die vandaan kwam, en waarom dit 
verschijnsel nooit eerder is voorgekomen, althans nooit is 
opgemerkt, bleef een raadsel, daar de eigenaar het sterk 
aangetaste boompje had opgeruimd. 

Spr. maakt, na nog eenige andere keversoorten te hebben 
besproken, melding van een ‘geval van massaal voorkomen 
in een tweetal villatuinen te Wageningen van het vliegje 
Sepsis punctum Fabr. var. violacea Meig. Bladeren van Hor- 
tensia's en Liguster zaten er zoo vol mede, dat zij door het 
gewicht der vliegjes ombogen. De vliegjes bleven eenige 
weken aanwezig; tegen midden September waren zij het 
talrijkst. De larven leven in excrementen, maar die waren 
nergens in de buurt aanwezig. Waar zij in zoo groote menigte 
vandaan kwamen, was een raadsel. 

Geheel nieuw voor spreker was een aantasting van onge- 
veer vingerdikke pruimetakken in Zuid Beveland, waarin de 
zg. mergvlekken, die spr. eenige jaren geleden van wilge- 
takken heeft behandeld, Er werd een larf gevonden, die hij 
voor een Dizygomyza-larf hield, hetgeen ter vergadering door 
Prof. de Meijere werd bevestigd. Z.H.G. is door Spr. met 
den vinder, Ir. Bosma te Goes, in verbinding gebracht, 
ten einde dit interessante geval nader te bestudeeren. 


XXX VERSLAG. 


Het is in den zomer aan den heer J. Koornneef te 
Velp gelukt, uit de bastaardrupsen, die verleden jaar te 
Dieren aardappelen aanmerkelijk beschadigden, welk geval 
Spr. in de vorige wintervergadering heeft behandeld, de 
imagines te verkrijgen ; het bleek de in geheel midden Europa 
voorkomende, maar zeker niet algemeene soort Pachyprotasis 
variegata Fall. te zijn. 

„Deze soort is volgens de lijsten van Snellen van 
Vollenhoven vroeger tweemaal in ons land gevonden ; 
in de lijst van Oudemans wordt ze niet vermeld, waaruit 
blijkt, dat deze geen Nederlandsche exemplaren zelf gezien 
heeft. Volgens Enslin is — of was tenminste, toen hij 
zijn boek schreef (1912—1917) — de metamorphose van 
het dier onbekend. Ik zal trachten, die leemte aan te vullen’, 
schrijft de heer Koornneef. 

Tot dusver is deze aantasting van aardappelloof nog maar 
alleen waargenomen bij Dieren, niettegenstaande allerwege 
in het land de aardappelvelden zorgvuldig met het oog op 
de eventueele aanwezigheid van den Coloradokever op vreterij 
zijn nagegaan. Hoe het komt, dat het dier alleen daar ter 
plaatse over een tamelijk groote uitgestrektheid zoo overvloe- 
dig in de aardappelen voorkomt, is een onopgelost vraagstuk. 

Als laatste keus 1) uit de rij der vele andere door spreker 
meer of minder uitvoerig behandelde insecten, wordt te dezer 
plaatse nog genoemd de motluis Dialeurodes Chittendeni 
Laing, die in massa voorkwam op de rhododendrons uitge- 
plant op het Landgoed ‚de Hooge Veluwe"; ongetwijfeld 
leden de Rhododendrons eenigermate onder de zeer sterke 
aantasting, doch het grootste nadeel lag in het onooglijk 
worden der mooie planten door den sterken roetdauwgroei 
op den door de motluislarven afgescheiden honingdauw. 

Nog enkele mijtensoorten worden behandeld, o.a. de graan- 
mijt Pediculopsis graminum Reut. die de oorzaak was, dat 
vooral in het Oosten des lands, maar ook elders, vele rogge- 
aren in de scheede verrotten. Vele practici waren van mee- 
ning, dat de mijt secundair optrad aan door vorst beschadigde 
halmen, doch Spr. betwijfelt dit en houdt haar wel degelijk 
voor de primaire oorzaak. 

Meer een handelsaangelegenheid dan eene beschadiging 
betrof de aanwezigheid van mijten in stroohulzen voor fles- 
schen, die naar het buitenland waren geëxporteerd. De 
arbeiders, die deze hulzen verwerkt hadden, kregen tengevolge 
van de aanwezigheid der mijten ontstekingsverschijnselen op 
de huid. Daar hiermede groote belangen gemoeid waren (het 
betreft leveringen van honderdduizenden stuks), werd een 


1) De Redacteur kon voor het Verslag niet meer plaatsruimte beschik- 
baar stellen ; men zal t.z.t. de hier niet behandelde, doch ter vergadering 
wel besproken gevallen kunnen terugvinden in het Verslag van den 
Plantenziektenkundigen Dienst over 1938. 


VERSLAG. XXXI 


zorgvuldig onderzoek ingesteld. Het bleek, dat vochtig ge- 
legde hulzen, die uit het buitenland waren teruggezonden, 
spoedig een tamelijk sterke populatie van Aleurobius fari- 
nae L., de gewone meelmijt, vertoonden, terwijl op hulzen 
van dezelfde partij, die nog niet naar het buitenland waren 
geweest en die geheel op dezelfde wijze behandeld waren 
als de eerste, slechts sporadisch een hoogst enkele mijt was 
te vinden. Dit gaf ons aanleiding tot de veronderstelling, 
dat de hulzen op de plaats van bestemming vóór het gebruik 
te vochtig waren bewaard, daar vochtigheid een eerste ver- 
eischte voor een sterke vermeerdering van mijten is. Dit 
bleek inderdaad het geval te zijn geweest, zoodat de afleve- 
ring verder ongestoord kon plaats hebben. Het is een be- 
kend feit, dat verschillende mijtensoorten, w.o. de genoemde, 
ontstekingen kunnen teweeg brengen. Persoonlijke gevoelig- 
heid speelt daarbij zeker ook een rol. 


Wegens het gevorderde uur wordt de aangekondigde voor- 
dracht van Dr. G. Kruseman over de begrippen Soort, 
Ondersoort, Ras, Populatie, Variëteit, Aberratie tot een nader 
te bepalen datum uitgesteld. 

De Vergadering wordt hierna, na dankzegging aan de 
sprekers, door den President gesloten. 


lar aa 


VA 


XXXIII 


VERSLAG 
VAN DE 
TWEE-EN-ZEVENTIGSTE WINTERVERGADERING 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN IN HOTEL „KRASNAPOLSKY” TE AMSTERDAM OP 
ZONDAG 19 FEBRUARI 1939, DES MORGENS TE 11 UUR. 


Voorzitter: de Vice-President, Dr. D. Mac Gillavry. 

Aanwezig het Eerelid Dr. A. C. Oudemans en de gewone 
Leden: Dr. G. Barendrecht, L. Bels, P. J. Bels, Ir. G. A. 
Graaf Bentinck, K. J. W. Bernet Kempers, Dr. H. C. Blöte, 
Prof. Dr. H. Boschma, J. Broerse, C. M. C. Brouerius van 
Nidek, Prof. Dr. S. L. Brug, J. B. Corporaal, A. Diakonoff, 
Prof. Dr. W. M. Docters van Leeuwen, A. M. J. Evers, 
G. L. van Eyndhoven, Ir. M. Hardonk, Dr. C. de Jong, 
Dr. L. G. E. Kalshoven, B. H. Klynstra, J. Koornneef, 
Dr. G. Kruseman Jr., N. Loggen, Mej. M. Mac Gillavry, 
G. S. A. van der Meulen, A. C. Nonnekens, Dr. Th. C. 
Oudemans, D. Piet, R. A. Polak, H. Teunissen, Dr. D. L. 
Uyttenboogaart, H. van der Vaart, F. T. Valck Lucassen, 
J. J. de Vos tot Nederveen Cappel, P. van der Wiel, J. C. 
Wijnbelt, J. Wilcke en Ir. T. H. van Wisselingh. 

Afwezig met kennisgeving het Correspondeerend Lid Dr. 
P. Speiser en de gewone Leden: W. C. Boelens, H. Col- 
dewey, R. Knoop, B. J. Lempke, Dr. S. Leefmans en Prof. 
Dr. J. C. H. de Meijere. 


De Voorzitter opent de vergadering, heet alle aanwezigen 
welkom, en geeft uitdrukking aan aller leedwezen, dat de 
President om gezondheidsredenen niet aanwezig kan 
zijn. Na afloop der vergadering zal hij hem een bezoek 
brengen, en hem verzekeren van de goede wenschen der 
aanwezigen. 


Als plaats voor de volgende Wintervergadering wordt, 
op voorstel van den Voorzitter, Leiden aangewezen. 


Door den Inspecteur, Hoofd van den Plantenziektenkun- 
digen Dienst te Wageningen, zijn een aantal in Nederland 
(Zeeuwsch-Vlaanderen) in 1938 gevonden, en aldaar ook uit 
de pop gekomen exemplaren van den Colorado-kever (Lep- 


XXXIV VERSLAG. 


tinotarsa decemlineata Say) ter beschikking gesteld, om te 
worden uitgedeeld aan verzamelaars en andere belangstellen- 
den. Dit geschenk wordt door velen op hoogen prijs gesteld. 


Hierna zijn aan de orde 
WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN, 


De heer D. Mac Gillavry spreekt over 
Een fossiel insect uit Nederland. 


Over de fossiele insecten van Nederland is nog zeer weinig 
bekend. Gaat men na, wat de bronnen kunnen zijn, waaruit 
materiaal te verwachten is, dan is in de eerste plaats onze 
turf te noemen. In het groote handboek van Handlirsch 
„Die fossilen Insekten”, 1908, is slechts één Nederlandsch 
fossiel insect genoemd en wel betreft dit eene Donacia uit 
vrij oppervlakkige turf, gevonden bij Nijkerk en vermeld in 
J. Früh „Kritische Beiträge zur Kenntnis des Torfes” 
(Jahrb. d. K. K. Geol. Reichsanstalt, Bd. XXXV, Heft IV, 
1885, p. 679 (3)). Verder is terloops nog meerdere malen 
in de Verslagen van onze Vereeniging een en ander mede- 
gedeeld omtrent fragmenten van insecten in Nederlandsche 
turf, en wel door G. A. Graaf Bentinck (T. v. E. LXIX, 
1926, P-XRRIVIIE Ev. IE EXRYV 19327 PD) ERG 
Everts (I va ENEN O2 MD MESRINE 
XX, 193099 EX en DY M ae Gil Ay 
Er, LXIX 1926 pP. XXX VII: En EN ESTO 27 ERIE 
T. v. E. LXXV, 1932, p. IV). Het is te voorzien, dat eene 
nadere studie zeer de moeite zal loonen. Spr. is er echter nog 
niet toe gekomen, de talrijke stukken turf met fossielen, die 
hij bezit, aan een grondig onderzoek te onderwerpen. 

Eene tweede bron, die echter zeer karig is, zou het barn- 
steen kunnen zijn. Werkelijk inlandsch barnsteen is nog maar 
weinig aangetroffen. De meeste vindplaatsen vindt men bij 
G. A. Venema, De barnsteen in het oostelijk gedeelte 
der Provincie Groningen, Met een Naschrift van F. A. W. 
Miquel, Haarlem 1854. Van het oudere materiaal is nog 
een deel naar Duitschland verhuisd, zooals blijkt uit het 
geschrift van H. Conwentz, Ueber die Verbreitung des 
Succinits, besonders in Schweden und Dänemark. Schrift. 
Naturf. Ges. Danzig. N. F. Bd. VII. H. 3. 1890 (zie p. 4). 
Bovendien is barnsteen nog niet synoniem met fossiele in- 
secten, daar slechts weinige stukken insecten bevatten. De 
eenige keer, dat in onze Vereeniging barnsteen met insecten- 
resten vermeld werd, betrof dit een niet in Holland gevonden 
specimen. De recente vondsten van barnsteen bij Urk zijn, 
wat inclusen betreft, nog niet onderzocht. 

De derde bron, onze Zuid-Limburgsche steenkool, heeft 


VERSLAG. XXXV 


tot nu slechts één insect opgeleverd. Dit insect werd door 
Pruvost beschreven in het Jaarverslag 1926 Geol. Bureau 
voor het Mijngebied te Heerlen, 1927, pag. 78, welke be- 
schrijving werd overgedrukt in het Natuurhistorisch Maand- 
blad van Limburg (17e Jaarg. N. 8, 24 Aug. 1928, p. 117). 
Het is te verwachten, waar reeds zoo vele fossiele planten- 
resten in onze kolenmijnen zijn aangetroffen, dat ook daar 
nog verscheidene insecten gevonden zullen worden. Dit in- 
sect (gevonden te Gulpen) schijnt wel het oudste insect te 
zijn, waarvan een herkenbare vleugel is bewaard gebleven. 
Het was Spr. dan ook eene verrassing, eind October 1938 
via Mej. Dr. A. Schreuder eene fossiele keverrest ter 
determineering toegezonden te krijgen en wel uit eene vierde 
bron, nl. eene diepteboring (gemerkt P 1) onder de Pol, gem. 
Doetinchem. De resten, bestaande uit twee dekschilden, na- 
genoeg in situ, benevens een borststuk-fragment, werden op 
+ 36 m diepte aangetroffen in eene humeuse kleilaag. De 
determinatie leverde niet veel moeite op, aangezien de sculp- 
tuur Spr. aanstonds het beeld’ van Nalassus (Helops) lae- 
vioctostratus Goeze voor den geest bracht. Vergelijking met 
een viertal verschillende vormen van deze in grootte zoo varia- 
bele soort bewijst wel, dat het een Nalassus is, waarvan nu de 
resten gevonden zijn. Nu is wel is waar het genus Helops 
(waarvan Nalassus een subgenus is) zeer talrijk in de tegen- 
woordige Europeesche fauna vertegenwoordigd, maar toch 
meent Spr. te mogen aannemen, dat wij met de nu nog zoo 
algemeene, recente, gewoonlijk achter losse schors voor- 
komende, N. laevioctostriatus Goeze en met geene andere 
soort te maken hebben. Tot nu toe is deze soort nog niet 
als fossiel gesignaleerd ; gewoonlijk zijn de gevonden brok- 
stukken zoo gehavend, dat men al blij is, tot eene genus- 
bepaling te kunnen komen, en meestal de diagnose slechts 
tot de familie der Tenebrionidae komt. De laag, waarin de 
kever voorkwam, werd Spr. als Midden-Pleistoceen aan- 
gegeven. Op Spr.'s verzoek om nadere aanwijzing, ook ten 
opzichte van de Tegeler klei, waarin mogelijk ook nog wel 
insecten-resten te vinden zullen zijn, en ten opzichte van de 
Oeningen-lagen, waarin indertijd O. Heer zijne ontdek- 
kingen deed, gaf Mej. Schreuder het volgende sum- 
miere schema van Tertiair en Quartair : 
Holoceen (vroeger: Alluvium). 


{ 
Quartair Wiirmijstijd. 
Pleistoceen (vroeger: Diluvium) Eemlagen. 
Riss-ijstijd. 
Praerissien, 
Tegelen's klei is overgang Plioceen tot Pleistoceen. 


Plioceen. 
Tertiair i Mioceen (Oeningen is in het bovenste Mioceen). 
Eoceen. 


XXXVI VERSLAG. 


De geoloog Steenhuis gaf nog de volgende aandui- 
ding over de laag, waarin de kever werd gevonden: ,,een 
humeuse kleilaag in het Praerissien”. Hierbij gaf Mej. 
Schreuder nog de toelichting; Riss is de op één na 
laatste verijzing. Toen bereikte het landijs de grens Vogelen- 
zang-Nijmegen. Praerissien is een plaatselijk zeer dik paket 
van zandig-kleiige lagen, te beginnen met de klei van Te- 
gelen. (In de Wassenaar-boring ligt dit niveau 85 m. diep). 
Daar we niet weten, hoe diep in de boring te Doetinchem 
het Tertiair begint, is het alleen maar te schatten, of we in 
het Onder- of het Midden-Pleistoceen zijn. Het lijkt mij 
dan ook veiliger, hier maar van Praerissien te spreken. 
Deelt men het Pleistoceen slechts in tweeén in, dus in Onder- 
en Boven, dan is het natuurljk Onder-Pleistoceen. 
Het voorwerp is eigendom van de „Geologische Stichting”, 
Haarlem. 

De heer Corporaal zegt, dat ons voormalig medelid L. A. 
W. C. Venmans bij de opgravingen op het Domplein 
te Utrecht subfossiele resten heeft gevonden van Coleoptera, 
die nog te herkennen waren als te hebben behoord tot eene 
Melasoma sp. 


Kleine aanvulling voor de 
„Eigenaardige entomologische literatuur”. 


Naar aanleiding van zijne mededeeling over genoemd 
onderwerp in het Verslag van de laatste Zomervergadering 
vertoont Spr. nog een tweetal boekjes, die onder die rubriek 
te plaatsen zijn. Het eene is het eigendom van den heer 
Koornneef: J. V. Widmann ,,Maikafer Komödie” 
Frauenfeld. J. Huber 1897. Een gedicht van 212 pagina's, 
met teekeningen van Fr. Widmann. Eene eigenhandige 
opdracht van den auteur bewijst echter, dat het reeds 3 Dec. 
1896 verschenen was. 

Het andere is een kinderboek voor groote menschen, waar- 
bij ook met de evolutieleer een loopje genomen wordt. Dit 
is „How to tell the Birds from the Flowers and other Wood- 
cuts’, van R. W. Wood. Dodd, Read & Co., New York. 
In 1917 verschenen, beleefde het in 1938 zijne 18e editie. 
Gray en Audubon moeten het ontgelden. 

Er staat natuurlijk ook de noodige entomologie in. 


De heer A, C, Oudemans spreekt over het uiteen- 
vallen van de groep der Acari en over de 
plaats in het Systeem van Koenenia en Stern- 
arthron. Daar Spr. voornemens is, over dit onderwerp 
een uitgebreid artikel te publiceeren in het Archiv fir 
Naturgeschichte, zoo volgt hier slechts een beknopt over- 
zicht. Spr. begon, als een parallel geval, erop te wijzen, 


VERSLAG. XXXVII 


dat vroeger alle in de zee levende Zoogdieren tot ééne 
groep vereenigd waren, die, naarmate de wetenschap vor- 
deringen maakte, thans in 3 groepen uiteengevallen zijn, 
Ho PinnipediasSirentatent@etaceattidie 
niets met elkander te maken hebben. Ver- 
der, dat alle Insekten (Hexapoda) vrije coxae hebben. 
Een Insekt met vaste coxae bestaat niet, en indien ooit een 
insektachtig dier met vaste coxae gevonden werd, dan zou 
het geen Insekt (Hexapode) zijn, maar vermoedelijk een 
artefakt. Zoo behooren ook Koenenia Grassi 1885 en Stern- 
arthron Haase 1890 niet tot de Arachnoiden, omdat zij 
vrije coxae bezitten. Maar dan staat het ook vast, dat 
de Notostigmata With 1903, de Holothyroidae Thorell 1882 
en de Mesostigmata Canestrini 1891 geene Acari zijn, 
omdat zii vrije coxae hebben. 


De heer Bernet Kempers spreekt over 


De levenswijze van Tenebrioides mauritanicus L. 


Spr. heeft op de vergadering van 20 November 1938 van 
den heer Schoevers larven gekregen van Tenebrioides 
mauritanicus L., welke schadelijk zouden zijn aan pitten van 
abrikozen in een zaadhandel. 

Bij Everts, Fauna Neerlandica, leest men, dat de kevers 
de motten aantasten, maar de waren zelf niet. Evenwel in 
Zuid-Frankrijk, waar de larve ,,Cadelle” heet, zou deze veel 
schade aanrichten. In Everts supplement staat, dat de 
larve in het buitenland werd aangetroffen in duivennesten, 
in detritus met Ptinus fur L. 

Volgens Reitter leeft de larve van xylophage insecten- 
larven onder boomschors en in broodvoorraden, waar zij 
Calandra-larven vervolgt. 

Is de larve dus wel schadelijk; zoo ja, is de schade be- 
langrijk ? 

Spr. laat zien het buisje met pitten, op 20 November jl. 
ontvangen, waarin ééne larve der bedoelde soort nu 3 maan- 
den van de pitten geleefd heeft. Hij heeft daarin nog gebracht 
eene rups van de meelmot, welke nog in leven is, maar veel 
kleiner, dan toen zij eenige weken geleden in het buisje ge- 
daan is. De larve heeft de rups dus niet opgegeten, en de 
zaden zijn weinig aangevreten, zoodat zijne conclusie is, dat 
de schade aan kippenvoer, waarvoor de pitten dienen, al 
zeer gering zal zijn, maar dat men ook moeilijk kan beweren, 
dat zij mottenlarven vervolgt. 

De heer Uyttenboogaart heeft vele jaren geleden de 
larven van Tenebrioides in meel gekweekt. Deze partij meel 
was sterk geïnfecteerd met Rhizopertha dominica F. Van 
het meel werd nu een gedeelte herhaaldelijk door eene 


XXXVIII VERSLAG. 


builzeef gezeefd en daarna weder met Tenebrioides-larven 
bezet, een ander deel in den oorspronkelijken toestand ge- 
laten. In het eerste deel gingen de larven te gronde, in het 
tweede monster ontwikkelden zij zich gunstig tot kevers, die 
weer eieren legden, zoodat de proef met eene tweede gene- 
ratie kon worden herhaald, wederom met hetzelfde resultaat. 
Deze proef zou er dus op wijzen, dat de larven carnivoor zijn. 
De imagines leefden te kort, om over hunne voeding een 
beslist oordeel te kunnen uitspreken. 

De heer Diakonoff geeft gaarne toe, dat de larven van 
Tenebrioides carnivoor kunnen zijn. Toch kunnen deze groote 
insecten met hunne sterke kaken in korten tijd veel schade 
toebrengen aan plantaardige producten. Hoewel het dus nog 
te bezien zou zijn, of zij zich met die producten voeden, staat 
toch wel vast, dat de cadelle, al ware het alleen door mecha- 
nische beschadiging en door vervuilen bepaalde plantaardige 
producten voor consumptie geheel onbruikbaar, kan maken. 

De heer Corporaal noemt een gelijksoortig geval bij het 
Cleriden-genus Necrobia. Hiervan leven , larven en kevers 
hoofdzakelijk in en van vethoudende dierlijke of plantaardige 
producten, doch vervolgen ook dikwijls de ontwikkelings- 
stadiën van daarin levende vliegen. 

De Voorzitter zou de discussie aldus willen samenvatten, 
dat voor elk geval dient te worden nagegaan, of het de 
imagines zijn of de larven, die de schade aanrichten, of 
dat zij andere schadelijke insecten vervolgen. Meestal echter 
is alleen reeds hunne aanwezigheid voldoende, om de waren, 
waarin zij voorkomen, onbruikbaar te maken. 


Zeldzame Nederlandsche Macrolepidoptera. 


De heer van Wisselingh doet mededeelingen over in 1938 
door hem gevangen zeldzame macrolepidoptera. 

Lycaena alcon F. Deze soort, waarvan de rupsen tot de 
tweede vervelling in de bloemen van gentiaan, daarna in 
mierennesten leven, vond Spr. midden Juli in aantal op eene 
plaats in de duinen, waar de overigens zeldzame Gentiana 
cruciata L. overvloedig groeit. De soort is in de duinstreek 
slechts tweemaal aangetroffen bij den Haag (T. v. E. Deel 
Olp EN) 

De bij Wassenaar gevangen exemplaren wijken af van 
die, welke Spr. in andere deelen van het land ving. Gemid- 
deld zijn de duinexemplaren kleiner. De © 9 behooren alle 
tot de ab. nigra Wheeler, welke eene effen zwarte boven- 
zijde, met soms enkele blauwe haren aan den wortel heeft. 
Geen der duinexemplaren behoort tot de elders onder de 
soort geregeld voorkomende ab. basi-novopuncta Courv. On- 
der de & & zijn er met zeer lichtblauwe bovenzijde; de 
vlekken op de onderzijde zijn zoowel bij de 3 & als bij de 


VERSLAG. XXXIX 


2 2 kleiner dan normaal. De onderzijde der vleugels is bij 
de meeste ¢ & lichter dan normaal. Onder de ¢ 3 werd 
ab. senilis Dannehl aangetroffen. 

Cidaria (Larentia) fluviata Hb. ving Spr. op licht te Was- 
senaar op 6 Juni ( 4), op 5 Augustus (2) en op 18 Sep- 
tember (&). 

Caradrina exigua Hb., tot nu nog slechts vermeld te zijn 
gevangen bij Dordrecht in 1870, ving Spr. op 30 Juli op licht 
te Epen (L.). Op 2 Augustus vond Spr. deze soort weder 
te Wassenaar, eveneens op licht, en vervolgens nogmaals 
op 5 Augustus en op 1 October. 

Hyphilare (Leucania) vitellina Hb. werd in 1924 door 
Tutein Nolthenius gevangen te Ubbergen en bij 
Leuvenum, in totaal in 3 exemplaren. Daarna zijn uit ons 
land geene vangsten meer van deze soort vermeld. Spr. ving 
op 23 en op 24 September een exemplaar op licht te Was- 
senaar, en op 30 September nog een exemplaar op smeer 
te Epen (L.). Spr. vernam van Maj. Rijk te Meerssen, dat 
hij aldaar eveneens een exemplaar heeft gevonden, terwijl 
hij van den heer Hardonk een vlinder, gevangen bij den 
Haag, ter determinatie ontving, welke eveneens vitellina bleek 
te zijn. Het jaar 1938 blijkt dus voor deze in ons land tot 
nu toe uiterst zeldzame soort wel zeer gunstig te zijn geweest. 
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat deze soort zich over 
ons land gaat uitbreiden ; mogelijk is dit ook met Caradrina 
exigua Hb. het geval. 

Hyphilare (Leucania) L. album L. ving Spr. op stroop te 
Epen (L.) op 30 September in 2 exemplaren. 

Oeonistis quadra L. Van deze zeer onregelmatig voor- 
komende soort zijn tusschen 1909 en 1936 geene vangsten 
uit ons land vermeld. In 1936 wordt uit verschillende plaatsen 
in het oosten van ons land de vangst van een enkel exem- 
plaar, uit Zuid-Limburg de vangst van een grooter aantal 
exemplaren vermeld. Ook in 1937 worden uit het zuiden en 
oosten enkele vangsten medegedeeld en bovendien eene uit 
Amsterdam. 

In 1938 vond Spr. einde Juli de soort in aantal in Epen (L.) 
en voorts in de eerste week van Augustus in verscheidene 
exemplaren op licht te Wassenaar. Zoowel de & & als de 
22 van de in de duinstreek gevangen exemplaren zijn 
lichter gekleurd. Te Epen (L.) ving Spr. een £ met op den 
linker voorvleugel kleine, op den rechter zeer flauwe kleine 
vlekken. 

Op de wintervergadering in 1936 vermeldde Spr. het kwee- 
ken van de voor ons land nieuwe soort Eupithecia (Tephro- 
clystia) pulchellata Stph. uit rupsjes, gevonden in de bloemen 
van Digitalis purpurea L. Alhoewel Spr. jaren achtereen 
overal in Zuid-Limburg naar de rupsjes heeft gezocht, heeft 
hij ze slechts aangetroffen in het Kerpersbosch bij Vaals. In 


XI VERSLAG. 


1938 waren echter in de geheele streek tusschen Vaals en 
Slenaken, overal waar de voedselplant stond, ook de rupsjes 
te vinden. Later zal blijken of slechts 1938 voor deze soort 
een gunstig jaar is geweest of dat de soort zich verder over 
Zuid-Limburg verbreidt. 

Het jaar 1938 leverde voorts eenige interessante afwijkin- 
gen op, nl.: 

Chiasma (Phasiane) clathrata L. op 21 Juli op den Wel- 
terberg (L.) met linkervoorvleugel, waarop de teekening ge- 
deeltelijk ineengevloeid is, zoodat een breede donkere midden- 
band ontstaat; de andere vleugels zijn normaal. 

Bryophila perla F. op 5 Augustus op licht te Wassenaar 
met roestgele in plaats van leigrijze teekening. 

Miltochrista miniata Forst. op 7 Juli op licht te Wasse- 
naar: ab. [lava de Graaf met geheel gele vleugels zonder 
eenig rood. 

Boarmia crepuscularia Hb. op 23 Juli te Epen met geheel 
zwarte voorvleugels en witte golflijn (ab. defessaria Frr.). 

Palimpsestis (Cymatophora) ocularis L. (octogesima Hb.) 
tusschen 20 en 28 Juli in Epen eenige zwarte exemplaren 
(ab. frankii Boegl.). 

Agrotis cursoria Hufn. Van deze in de duinstreken gere- 
geld voorkomende, doch overigens in ons land zeldzame soort 
ving Spr. midden Augustus eenige abnormaal donkere exem- 
plaren. De meeste exemplaren zijn zandkleurig; van de 
afwijkende exemplaren heeft één zwartbruine voorvleugels, 
waarop de vlekken licht afsteken, van twee andere exem- 
plaren is de grondkleur der voorvleugels meer bruingrijs. 

Ten slotte maakt Spr. nog melding van de vangst van 
eenige soorten op abnormale tijden, nl. : 

Chrysoptera (Plusia) moneta F. Deze soort vliegt in ons 
land in Juni en in Juli. In 1938 ving Spr. nog een volkomen 
frisch exemplaar op 24 September; vermoedelijk heeft zich 
ten gevolge van den zachten nazomer eene tweede generatie 
ontwikkeld. Ook in 1924 vond Spr. nog op 21 September 
een frisch exemplaar van moneta. 

Dicranura vinula L. Volgens Lempke heeft deze soort 
ééne generatie van begin April tot einde Juli. Spr. kreeg op 
12 Augustus te Wassenaar een volkomen gaaf & op de 
vanglamp, hetgeen op de mogelijkheid van eene tweede 
generatie zou wijzen. 

Spr. laat vervolgens de besproken exemplaren ter bezich- 
tiging rondgaan. 

De Voorzitter zegt, dat deze mededeelingen alweer het 
nut aantoonen van steeds door te gaan met vangen, ook 
wanneer men de soorten in zijne verzameling reeds bezit, 
en van het aanleggen van groote seriën, zooals de heer 
van Wisselingh doet. 

Verder vraagt hij, hoe ver Westelijk Eupithecia pulchel- 


VERSLAG. XLI 


lata reeds verbreid is, daar indertijd de wants Dicyphus pal- 
lidicornis Fieb. zich, met Digitalis, tot in de duinstreek toe 
verbreid heeft. 

Ten slotte vestigt hij de aandacht op een stukje, dat in 
het eerstvolgend nummer der Entomologische Berichten zal 
verschijnen over de bijzondere attractie, die blauw (neon-) 
licht en groen (kwik-?) licht voor insecten heeft. 

De heer Kruseman nam in 1937 waar, dat Basterdsatijn- 
vlinders dagen lang bleven zitten op een reclame-lichtbak 
met blauw neon-licht, die ook overdag brandde. 

De heer Diakonoff zegt, dat bij vele Amerikaansche vang- 
lampen voor schadelijke dieren bij voorkeur blauw licht ge- 
bruikt wordt. Hoewel het feit van de sterke aantrekkings- 
kracht van blauw licht voor vele insecten reeds lang geleden 
werd vermeld en als algemeen geldend werd aangenomen, 
zijn er nog niet vele gegevens over de toepassing ervan 
door verzamelende entomologen. 

De heer Barendrecht merkt op, dat er wel vrij veel litera- 
tuur is over duidelijke phototactische reacties in verschillend 
gekleurd licht. 


Over vermeende bastaarden bij Cimbex. 


De heer Barendrecht vertoont eenige exemplaren van 
Cimbex lutea L. en C. fagi Zadd., uit de collectie Oude- 
mans. Toen, thans 30—40 jaar geleden, wijlen van Ros- 
sum de resultaten van zijne onderzoekingen over de levens- 
geschiedenis van de Nederlandsche Cimbex-soorten op de 
vergaderingen der N.E.V. mededeelde, kon men van deze 
beide soorten nog slechts de wijfjes met zekerheid onder- 
scheiden. Deze onderscheiding berust voornamelijk op het 
verschil in vorm der zaagtanden van deze bladwespen, een 
kenmerk, dat vooral door van Rossum, in samenwer- 
king met Bisschop van Tuinen, onder de aandacht 
der hymenopterologen is gebracht. De mannetjes waren echter 
nooit met zekerheid te determineeren, tenzij zij met wijfjes 
uit een legsel konden worden opgekweekt. Dit is van 
Rossum herhaaldelijk gelukt en hierdoor, alsmede door 
het verschil in voedselplant — men vindt de lutea-larven 
op wilg en die van fagi op beuk — beschikken wij toch over 
een aantal mannetjes, waarvan met voldoende zekerheid kan 
worden aangenomen, dat zij tot fagi behooren. 

Het is Spr. echter gelukt, aan de daartoe gepraepareerde 
genitaliën der mannetjes van beide soorten op één punt een 
klein, doch duidelijk en, voor zoover hij thans kan beoor- 
deelen, constant verschil te vinden, waardoor ook de man- 
netjes van onbekende herkomst zijn te determineeren. 

Dit is van des te meer belang, omdat hierdoor meer licht 
geworpen wordt op eene kwestie, die van Rossum zelf 


XLÎI VERSLAG. 


niet geheel heeft kunnen oplossen. Onder de wespen, die 
hij ab ovo gekweekt heeft, bevinden zich zoowel partheno- 
genetisch ontstane exemplaren van C. lutea, alle mannetjes, 
alsook individuen voortgekomen uit eieren, die gelegd zijn 
door een lutea-wijfje, dat gecopuleerd had met een fagi- 
mannetje. Spr. drukt zich over deze laatstgenoemde dieren 
zoo voorzichtig uit, omdat het meer dan twijfelachtig is, of 
hier wel sprake is van eene echte kruising. 

Van Rossum zelf twijfelde hier ook reeds aan, vooral 
aangezien uitsluitend mannetjes te voorschijn kwamen, zoodat 
de veronderstelling voor de hand lag, dat in het geheel geene 
bevruchting had plaats gehad, en de dieren dus partheno- 
genetisch ontstaan waren. 

Weliswaar zijn de twee „bastaarden, die Spr. in de col- 
lectie Oudemans aantrof, niet zoo klein als de meeste 
parthenogenetische mannetjes, maar groot zijn zij toch ook 
allerminst. 

Uitteraard is bij de beoordeeling van dergelijke kwesties 
ook het uitwendig voorkomen der dieren van belang, maar 
de kenmerken, die in typische gevallen de mannetjes van 
lutea onderscheiden van die van fagi, zijn veel te subtiel en 
weinig beslissend om hier van eenig nut te kunnen zijn. 

Bekijkt men echter de genitaliën, dan kan men slechts 
volkomen overeenstemming met de mannetjes van C. lutea 
vaststellen. 

Natuurlijk is dit niet absoluut bewijzend ; het ware denk- 
baar, dat wij hier met een geval van volslagen dominantie 
te doen hadden, doch bij kenmerken, die, zooals dit, uit- 
sluitend een „meer of minder’ betreffen, is dit toch niet 
zeer waarschijnlijk. 

Spr. besluit dan ook, dat de veronderstelling van Van 
Rossum juist was, en dat de z.g. lutea-fagi-bastaarden 
in werkelijkheid parthenogenetische mannetjes van C. lutea 
zijn, 

Nieuwe en zeldzame Nederlandsche Macrolepidoptera. 


De Heer Bentinck vermeldt en vertoont het volgende: 

I. Namens Majoor J. C. Rijk te Meerssen : 

Een ex. van Heliothis peltigera Schiff. op 8.9.28 te Heu- 
gem gevangen, nieuw voor de Nederlandsche fauna. Spr. 
ontdekte dit dier in zijne collectie, geplaatst onder Heliothis 
armigera Hb., waarvan tevens | ex. ter vergelijking rondgaat ; 
en een ex. van Plusia chryson Esp. op 18.7.38 in zijn tuin 
te Meerssen gevangen. Dit is het 2e ex. voor Nederland, 
het was kersversch, waarschijnlijk kort te voren uit de pop 
gekomen, waaruit wel afgeleid kan worden, dat de soort al- 
daar inheemsch is. Majoor Rijk was zoo welwillend, het 
reeds vroeger vermelde le ex. uit Maastricht, dat thans mede 
rondgaat, aan Spr. af te staan. 


VERSLAG. XLIII 


IL. Namens de Gebr. Prick te Maastricht: 5 ex. van 
Apatura ilia Schiff, nl. 3 4 4 van het type en 2 & & van 
var. clytie Schiff. van 6.7.26 ; 3.7.32 ; Juni 35, en 2 exx. van 
22.7.38, alle uit Gronsveld, nieuw voor de Nederlandsche 
fauna. Zij waren zoo welwillend om één der beide exx. van 
1938 aan Spr. af te staan. Deze prachtige vlinder is eene 
rijke aanwinst voor onze Nederlandsche dagvlinderfauna. 
Verder zag Spr. in hunne collectie, behalve het reeds ge- 
noemde © van Limenitis populi L. nog 2 exx.: 1 © van 
Juli 1932, en 1 3 van Aug. 34, beide te Gronsveld gevangen, 
terwijl hij in de Coll. Gielkens te Brunssem nog een 9 
(zonder jaartal) uit Vaals aantrof. Hierdoor wordt het aan- 
tal in ons land gevangen exx. op 15 gebracht. 

Op de vlinderjacht met Majoor R ij k, van verleden zomer, 
zag Spr. nog een prachtig ex. (2), rondom de boomtoppen 
vliegen te Gronsveld, doch het kon niet bemachtigd worden. 

Ten slotte ontdekte Spr. nog in de Coll. Prick 1 ex. 
Deilephila celerio L. en 1 ex. Deilephila livornica Esp. (= 
lineata F.) (6e ex. voor Nederland), beide in Sept. 1934 te 
Walsoorde gevangen. 

III. Namens den heer Kortebos te Maastricht: Een 
40-tal exx. van Acidalia herbariata F., welke soort in 1938 
(en 1 ex. in 1937) geregeld bij hem ‘savonds kwam binnen 
vliegen, nieuw voor de Nederlandsche fauna. De vroeger ver- 
melde exx. uit Breda waren alle uit gedroogde kruiden af- 
komstig (import). 

Een ex. van Larentia verberata Sc. op 11.7.1936 te Valken- 
burg gevangen. Deze zeer merkwaardige vangst van een dier 
uit de Alpen, Pyreneeén en Vogezen is even onverklaarbaar 
als b.v. de vangsten van Lithosia bipuncta Hb. en Ino (The- 
resia) ampelophaga Bayle-Barella (DI. 81. p. 266 en 289). 
De eerste is misschien wel mede gevoerd in een der vele auto- 
bussen van Valkenburg naar Zwitserland en terug, de 2e 
vangst in drie exx. is geheel onverklaarbaar, en de 3e mis- 
schien als larve op ingevoerde wijnstokken. Deze soorten 
kunnen, noch volgens den ouden, noch volgens den nieuwen 
regel (DI. 81, p. LI—LII), in de Nederlandsche faunalijst 
worden opgenomen. 

Een ex. van Larentia albulata Schiff. van 7.5.1936 te 
Houthem, beenwit met donkeren middenband, voortgezet op 
de achtervleugels, die langgerekt zijn. Deze zeer eigenaardige 
vorm, die overigens weinig op albulata gelijkt, is toch als 
zoodanig gedetermineerd door de Heeren Derenne en 
Dr. Wehrli, en later door genitaliën-onderzoek door den 
heer Pierce bevestigd. 

IV. Namens den heer Doets te Hilversum : Een aantal 
exx. van Argyresthia fundella F. R. in Juni 1938 uit Abies 
alba geklopt te Hilversum; een aantal exx. van Lithocolletis 
strigulatella Z. in Mei en Aug. 1938 gekweekt uit Alnus 


XLIV VERSLAG. 


incana-mijnen te Hilversum; 1 ex. van Coleophora serenella 
Z. op 17.6.38 op brem te Hilversum gevangen. Deze drie 
soorten zijn nieuw voor de Nederlandsche fauna, en de heer 
Doets was zoo welwillend om van de beide eerste soorten 
een paar exx., en het ex. van de 3e soort aan Spr. af te staan. 
Verder ving hij nog verscheidene exx. van Scythris knochella 
F. in Juli 1937 en 1938 op de bloemen van Jasione montana 
en op de kelken van Convolvulus arvensis te Huizen N.H. 
Voorheen was de soort slechts uit Z. Limburg vermeld. 

V. Wat de eigen vangst betreft, het volgende: Een ex. 
van Panthea coenobita Esp. op 19.7.1938 te Meerssen (2e 
ex. voor Nederland); 1 9 van Epunda lichenea Hb. op 
22.9.1938 te Overveen (3e ex. voor Nederland) ; het legde 
nog enkele eieren, waaruit rupsen kwamen, die thans op 
muurpeper en paardebloem opgekweekt worden ; een ex. van 
Lithosia lutarella L. op 15.7.1938; een ex. van Geometra 
vernaria Hb. op 26.7.1938, en een van Acidalia laevigata Sc. 
op 17.7.1938, alle te Meerssen; een ex. van Phibalapteryx 
tersata Hb. op 22.7.1938 te Gronsveld; eenige exx. van 
Glyptoteles leucacrinella Z. in Juli te Meerssen, een ex. van 
Marasmarcha phaeodactyla Hb. op 20.7.1938 te Bemelen ; 
een ex. van Cacoecia histrionana Froel. op 28.7.1938 te 
Meerssen, een ex. van Epiblema graphana Tr. op 14.7.1938 
te Meerssen (2e ex. voor Nederland) ; een ex. van Anacamp- 
sis taeniolella Z., een van Borkhausenia formosella S.V., een 
van Incurvaria luzella Hb. en een van Adela violella Tr., 
alle in Juli 1938 te Meerssen en Bemelen. 


Een merkwaardig oud boek. 


De heer Kruseman laat een exemplaar rondgaan van den 
tweeden druk van Linné's Fauna Svecica, dat, blijkens 
eene notitie (,,Dono illust. Auctoris possidet T. Bergman”) 
een present-exemplaar aan zijn leerling Tobern Ollof 
Bergman (1735—1784) is geweest. 


Zeldzame Nederlandsche Loopkevers. 


De heer Evers laat eenige door hem in Zuid-Limburg 
gevangen loopkevers rondgaan. 

Vooreerst een exemplaar van Tachys bisulcatus Nicol,, 
gevangen 16 Aug. 1937 te Eygelshoven onder een omge- 
hakten boom (leemgrond). Van deze soort werden 14 exem- 
plaren gevangen. 8 Aug. 1936 ving Spr. te Rimburg (bij 
Eygelshoven) een exemplaar van FEpaphius secalis Payk. 
Vervolgens een ® van Sphodrus leucophthalmus L., gevan- 
gen te Rimburg 18 Aug. 1937 in een donkeren kelder onder 
inmaakpotten, tezamen met een 5-tal exemplaren van Blaps 
lethifera Marsh. (34 en 2 2). Ten slotte een exemplaar van 
Amara cursitans Zimm., gevangen 29 Juli 1937 te Eygels- 
hoven. i 


VERSLAG. XLV 
Geschenk voor de Bibliotheek. 


De heer de Vos tot Nederveen Cappel stelt den bibliothe- 
caris, als geschenk voor de bibliotheek der N.E.V. ter hand 
veilingscatalogi van de volgende bibliotheken : 

Mr. C. J. Temminck (1858). 

able Reynès (Marseille 1877). 

Dr. C. G. R. Ontijd (1878). 

Dr. P. C. Plugge en Dr. L. À. J. Burgersdijk, met de 

vlinderverzameling „Veth (P. J. Veth) (1897). 


Zeldzame Nederlandsche Coleoptera. 


De heer van Doesburg vertoont eenige minder algemeen 
voorkomende soorten van Coleoptera, en wel: 

Tetratoma jungorum F., een achttal ex., 29.1.1939, gevan- 
gen in het Baarnsche Bosch, in min of meer verschrompelde 
zwammen onder de schors van een gevelden beuk; 

Pytho depressus L., gevangen te Baarn, 20.111.1938, onder 
denneschors. 

Lomechusa strumosa Grav. en Cychrus rostratus F. door 
Spr.s zoon verzameld op den Holterberg (O.), 10.V.1938. 

Voorts laat Spr. nog zien een ex. van Pterostichus cupreus, 
dat, behalve de 3 stippels op het achterste gedeelte der dek- 
schilden, ook nog op elk dekschild 2 stippels op de voorste 
helft bezit, zoodat de bestippeling bij dit ex. die van Pter. 
lepidus nabij komt. Het werd hem toegezonden uit Eindhoven. 

Ten slotte ving Spr. te Baarn op 18.IX.1938 een ex. van 
Quedius lateralis Grav., dat op den schedel wederzijds een 
rond bultje heeft. Deze twee bultjes maken geheel den indruk 
van twee ocellen te zijn. Ocellen komen echter, voor zoover 
Spr. bekend is, bij dit geslacht niet voor. De heer van der 
Wiel verklaarde zich bereid, naar den aard van deze bul- 
tjes een nader onderzoek in te stellen. 


Zeldzame Nederlandsche Macrolepidoptera. 


De heer van der Meulen vermeldt en laat ter bezichtiging 
rondgaan eenige zeldzame Macrolepidoptera. 

I. Een ex. van Aphantopus hyperantus L. ab. arete Müller, 
gevangen te Eperheide 17.7.1938. De onderzijde van voor- en 
achtervl. hebben witte stippen in plaats van alle of de meeste 
oogen. Volgens catalogus Lempke zijn slechts drie vang- 
sten uit ons land bekend, het laatst in 1901. Een overgang 
naar de ab. arete heeft Spr. bijgevoegd, ook een normaal 
geteekend ex. 

Il. Een ex. van Nudaria mundana L., gevangen te Eper- 
heide op licht 15.7.1938. 

III. 6 ex. van Oeonistis quadra L., gevangen te Amsterdam 


XLVI VERSLAG. 


2-6.8.1938, waarvan 5 op licht. De heer Lempke vermeldt 
in zijn catalogus van deze soort, dat het mogelijk is, dat de 
vlinders in Nederland altijd, maar dan zeer zeldzaam, voor- 
komen, om onder bijzonder gunstige omstandigheden plotse- 
ling zeer sterk te vermeerderen. Spr. had deze soort nog 
niet te Amsterdam gevangen. 

IV. Eenige ex. van Hydrelia (Larentia) testaceata Don., 
gevangen te Eperheide 14-19.7.1938. 

V. 2 ex. van Epione vespertaria F. (paralellaria Schiff.), 
waarvan 1 ex. gevangen te Eperheide 12.7.1937, het andere 
te Weerselo 23.7.1938 door den heer Knoop. Spr. laat het 
verschil zien tusschen deze soort en de meer gewone repan- 
daria Hufn. (apiciaria Schiff.). Spr. vestigt de aandacht op 
de variabiliteit van Dryobotodes (Dryobota) protea Esp., en 
laat eenige gekweekte exx. zien, afkomstig van den heer 
Knoop. De dieren zijn ab ovo gekweekt uit een vrouwe- 
lijken vlinder van Almelo. Deze vier exx. zijn alle verschillend. 

Ten slotte vertoont Spr. 3 ex. van eene prachtige aberratie 
van Abraxas grossulariata L. De rupsen dezer soort waren 
in 1938 op eene bepaalde plek in Amsterdam in massa te 
vinden. Spr. kweekte naar schatting 80 rupsen, waaruit 3 
vlinders met bijna geheel zwarte voorvleugels kwamen. 


Over Nederlandsche Hymenoptera; Literatuur-referaten, 


De heer Koornneef doet, aan de hand van eene kleine 
verzameling Hymenoptera, mededeelingen over merkwaardige 
of voor ons land nieuwe vangsten, welke mededeelingen 
binnenkort zullen worden geplaatst in de ,,Entomologische 
Berichten”, en vestigt vervolgens de aandacht op een paar 
artikelen in de Januari-aflevering van „Aus der Heimat’, die 
voor entomologen wel van belang zijn. 

Het eerste heeft betrekking op gallen, voorkomende op 
den ook in ons land op boomstompen, vooral van beuken 
en populieren, levenden paddenstoel Placodes (of Polyporus, 
of Fomes) applanatus Pers. De aan de onderzijde van deze 
gaatjeszwam voorkomende tot 10 mm lange tepelvorige 
uitwassen waren reeds lang als gallen bekend (zie o.a. 
Ross), doch men was er nog nooit achter gekomen, welk 
dier ze veroorzaakt. Nu was het den schrijver van het artikel, 
Dr. Kreh te Stuttgart, na jarenlang zoeken, eindelijk ge- 
lukt, zwammen met bewoonde gallen in handen te krijgen 
(in September 1935). Na dit aanvankelijk succes begon echter 
al dadelijk de tegenspoed, want de zwammen waren pas los 
van den boom, of de larven — vliegenlarven waren het — 
begonnen zich uit de gallen los te werken, en daar lagen ze! 
De bekende dipteroloog Dr. Lindner bemoeide er zich 
mee, trachtte ze verder op te kweeken, maar al zijn moeite 
was vergeefsch : zij verpopten behoorlijk, maar geene enkele 


VERSLAG. XLVII 


vlieg werd verkregen. Spr. is niet bekend, of de gallen ook 
in ons land reeds zijn waargenomen, maar in elk geval schijnt 
het hem van belang, dat onze gallenkenners, mycologen, 
plantenzoekers en entomologen er eens op letten en bij aan- 
treffen een van onze gallenkenners of dipterologen dadelijk 
waarschuwen. Mogelijk is men hier gelukkiger met het op- 
kweeken ! 

De volgende „Interessante Naturbeobachtung” is van de 
hand van K. Strohmaier in Wendlingen : In deze plaats 
zijn, „voor de zuinigheid’ op verschillende plaatsen vijf 
electrische lampen geplaatst, die een sterk groenachtig licht 
uitstralen. Na het invallen van de duisternis worden deze 
lampen omzwermd door groote aantallen vlinders in groote 
verscheidenheid ; de schrijver noemt voor Juni ongeveer 70 
soorten. Wanneer de dieren een paar keer tegen de lamp 
gevlogen zijn, vallen zij verdoofd naar beneden, vliegen 
soms nog weer op, maar dan is het ook uit: ze worden 
overreden door auto's of fietsen, of worden opgevreten door 
katten, die er lang op loeren (of ze vallen in handen van 
vlinderverzamelaars — maar dat staat er niet bij !). Het spel 
houdt aan tot aan de morgenschemering, en het merkwaar- 
digste is wel, dat bij de lampen met gewoon wit licht geene 
vlinders komen. Wellicht ligt hierin een wenk voor onze 
lepidopterologen om, b.v. door middel van gekleurd cello- 
phaan, hunne vanglampen groen licht te doen verspreiden, 
of er althans eene proef mede te nemen. 


Eenige interessante Vleermuis-Acari. 


De Heer Van Eyndhoven laat materiaal en afbeeldingen 
rondgaan van eenige interessante Vleermuis-Acari. 

Dank zij het onderzoek van ons medelid P. J. Bels en 
zijn broeder L. Bels is de kennis van de Nederlandsche 
Vleermuizen den laatsten tijd aanmerkelijk toegenomen, en 
hiermede is gepaard gegaan eene hernieuwde bestudeering 
van de parasieten, die zoo talrijk op deze zoogdieren voor- 
komen. 

Spr. heeft het genoegen, de gevonden Acari te bewerken 
en het is verheugend, te kunnen zeggen, dat dit reeds thans 
tot eenige resultaten geleid heeft. 

Ten deele mag dit het gevolg genoemd worden van het 
feit, dat bij het onderzoek in de grotten van den St. Pieters- 
berg (Z.-Limburg) gebleken is, dat de Groote Hoefijzerneus 
(Rhinolophus fe. ferrum equinum Schreb.) aldaar op het 
oogenblik betrekkelijk veel voorkomt (vgl. G. H. Waage 
in Ir. D. €. van Schaik: De Sint Pietersberg. 1938. p. 
314—-317). Deze Vleermuis herbergt eenige soorten mijten, 
die min of meer typisch voor haar zijn. 

Eene daarvan is Spinturnix euryalis G. Canestrini 1885, 


XLVIII VERSLAG. 


die op de vlieghuid leeft en inderdaad werden mijten aan- 
getroffen, die, behoudens enkele zeer kleine verschillen, vol- 
komen gelijk ziin aan de genoemde soort in de opvatting van 
Stanley. Hirst (Proc. zool. Soc. London 1210272 
p. 323, f. 1—2, Corsica). Deze soort is, voor zoover Spr. 
bekend, nog niet eerder in ons land! geconstateerd. 

Verder werd aangetroffen Ixodes (Eschatocephalus) ves- 
pertilionis C. L. Koch IX. 1841, eene groote Vleermuis-teek, 
die in de literatuur vooral voor Rhinolophus f.e. ferrum equi- 
num Schreb. vermeld staat. Gevonden werd een ® op deze 
vleermuissoort ; later werd een tweede 2 op de Vale Vleer- 
muis (Myotis myotis Borkh.) buitgemaakt. 

Zooals veelal bij Teken, is de zuigende Eschatocephalus 
zeer hecht met zijn gastheer verbonden door middel van de 
weerhaken aan het hypostoom. De beide exemplaren moesten 
met zorg losgewerkt worden, ten koste van een klein stukje 
vleermuisvleesch, dat later door Spr. van de clava verwij- 
derd is. 

De soort is o.a. gekenmerkt door de pooten, die veel langer 
zijn dan bij andere Teken en de lichaamslengte van niet 
volgezogen exemplaren belangrijk overtreffen. 

Eschatocephalus vespertilionis schijnt zeldzaam te zijn. 
Spr. s algemeene indruk uit de literatuur is, dat vele onder- 
zoekers het dier slechts zelden hebben aangetroffen. Op de 
vele duizenden Vleermuizen, die in handen van de heeren 
Bels zijn geweest, waren dit de eenige exemplaren, die 
werden waargenomen. Men moet er evenwel op verdacht 
ziin, dat deze parasiet zich in grotten ook op den grond en 
langs de wanden ophoudt (vgl. E. G. Racovitza: 
Biospéologica I, p. 445 en 449, Arch. Zool. exp. et gen. 1907. 
Sert vol VISA V1907) 

Voorts moge vermeld worden de vondst van eene Labi- 
docarpus-soort van Myotis myotis Borkh., die nog niet be- 
schreven is. 

In het geheel zijn tot dusver in het nieuwe materiaal 10 
soorten mijten vastgesteld, die als volgt over de genera 
verdeeld zijn: 


Spinturnix 4 soorten 
Liponyssus Zanen 
Ixodes LUS, 
Argas 1 i 
Nycteridocoptes 1 ,, 
Labidocarpus latin 


Over Pupipara, parasieten van vleermuizen. 


De heer P. J. Bels deelt, mede namens zijn broeder L. Bels 
het volgende mede over het vleermuisonderzoek in Neder- 
land en, zeer in 't algemeen, iets over de biologie dezer dieren. 


VERSLAG. XLIX 


Tevens laat hij eenig materiaal en wat separaatjes over 
Nycteribiidae circuleeren. 

De Nycteribiidae Westw. (vleermuisvliegen) zijn, uitslui- 
tend op vleermuizen parasiteerende, Diptera Pupipara. 

Zij zijn, dank zij de leefwijze, zeer gespecialiseerde dieren, 
met lange, schijnbaar op den rug ingeplante, pooten en spin- 
achtig uiterlijk. Werder zijn zij vleugelloos en bezitten een 
kleinen zeer beweeglijken, zijdelings samengedrukten kop, 
waarop zich of geen, of slechts uit enkele facetten bestaande 
oogen bevinden. 

Langen tijd werden de vleugellooze Nycteribiidae verward 
met Spinturnicidae Heyden (op vleermuizen parasiteerende 
Acari) hoewel zij toch duidelijk Diptera-kenmerken bezitten 
(abdomen met zijne segmentatie, monddeelen, halteren enz.) ; 
zoo dit niet direct duidelijk is, dan toch altijd bij ver- 
gelijking met de andere vleugeldragende Pupipara: Streb- 
lidae Kol. en Hippoboscidae Leach. 

Als determinatie-kenmerken dienen hoofdzakelijk de cteni- 
dia, pooten, oogen en antennen. 

Ongeveer 55 soorten zijn’ beschreven, met als bekendste 
geslachten Nycteribia Latr., Penicillidia Kol., Listropodia Kol., 
Basilia Ribeiro, Cyclopodia Kol. en Celeripes Montagu. 

In ons land komen drie soorten voor, doch zeldzame 
dieren blijven het, wat blijkt: 1° uit het feit, dat nog nooit 
over deze dieren gesproken is op Winter- of Zomervergade- 
gen der Nederlandsche Entomologische Vereeniging, 2° dat 
de twee Nederlandsche Dipterologen, nl. Prof. Dr. J. C. H. 
de Meijere en Dr. J. H. Schuurmans Stekho- 
ven Jr.*), die beide collecties Nycteribia's bewerkten en 
nieuwe soorten beschreven, nog nooit een levend inlandsch 
exemplaar gezien hebben, en 3° dat wij pas op 5 vleermuizen 
Nyct. vonden, terwijl wij in de laatste 3 jaar + 4500 dieren 
in handen gehad hebben. 

De volgende vondsten zijn tot nu toe voor Nederland 


bekend : 
TABEL I. 
parasiet gastheer en waar Sn opmerkingen 
Penicillidia dufouri Westw. ? Plateau |St. Pietersberg 1873 —- 
Listropodia blasii Kol. Vespert. murinus? ? ? 2 
Myotis daubentonii | Schmitz | Louwberg 1906 | zeer veel exemplaren 
M. emarginatus Schmitz hr 1906 weinig ex. 
M. mystacinus Schmitz D 1906 weinig ex. 
5 M. dasycneme Schmitz D 1906 weinig ex. 
M. daubentonii Bels Bemelen 1938 Hex. A A eno. 9 
5 M. dasycneme | Bels Leeraarsgrot | 1938 | 5ex. 4 4 en 9,9 
» M. mystacinus Bels Haarlem 19361 Hex. 
Basilia nattereri Kol. M. mystacinus _ | Schmitz | Maastricht |1910 2ex. 4 en 9 
M. bechsteinii Bels (St. Pietersberg 1938 |21 ex. 3 4 en 9.2 
M. emarginatus Bels Valkenburg | 1937|4ex. 3 4 en 9 2 


*) Beiden Heeren betuigt Spr. op deze plaats zijn dank voor de vele 
hulp, die hij mocht ondervinden. 


L VERSLAG. 


Zeer spoedig zijn nog te verwachten : 

Nycteribia vexata Westw., Listropodia pedicularia Latr. en 
Celeripes biarticulata Hermann, die al bij onze Oosterburen 
gevonden zijn. 

Wat de biologie der Nederlandsche soorten betreft het 
volgende : De beide geslachten van eene bepaalde soort komen 
meestal wel op ééne en dezelfde vleermuis voor (zie Tabel I). 
De copulatie heeft dan ook op den gastheer plaats. De draag- 
tijd (d.w.z. de tijdsduur, die verloopt tusschen de bevruchting 
en de geboorte) variëert van 5—22 dagen. Dit hangt van den 
tijd van het jaar af, d.w.z. of de vleermuis al dan niet in 
winterslaap is; dus van de temperatuur, want de parasiet 
maakt analoge temperatuurschommelingen mee. Vlak na den 
winterslaap duurt de ontwikkeling lang, midden in den zomer 
kort. Tevens is het dan mogelijk, dat de uterus nog eene larve 
bevat, terwijl het volgende ei zich reeds begint te ontwikke- 
len. Bij eene eventueele copulatie of ontwikkeling is het 
natuurlijk ook van belang, dat de vleermuis zoo nu en dan 
tijdens den winterslaap eene hooge temperatuur bezit en de 
parasiet dus ook, met alle gevolgen van dien. 

De geboorte der larven heeft steeds plaats in den zomer, 
zoodat we dan ook niet naar larven, puparién of jonge imago's 
behoeven te zoeken in de winterverblijfplaatsen der vleer- 
muizen. ae 

Met het oog op de baring verlaat de gravide Nyct. de 
vleermuis. Het wijfje zat al eenige dagen op de rugzijde van 
den gastheer tusschen de haren om niet bij het verlaten der 
vleermuis in het uropatagium terecht te komen, d.i. de vlieg- 
huid tusschen achterpooten en staart, die in den rusttoestand 
bij het geslacht Myotis ventraalwaarts omgebogen wordt. 

De parasiet baart vlak bij de vleermuis, en hecht de jonge 
larve aan een muur of balk vast. Direct hierna zoekt het 
oude wijfje de vleermuis weer op. De Nyct. verlaten hun 
gastheer dus practisch nooit, slechts eenige minuten bij 
iederen partus. De larve ontwikkelt zich verder, en is na 
eenige uren in een puparium van + 1,8 mm veranderd. Na 
+ 29 dagen kruipt het jonge dier uit het puparium en moet 
nu weer een vleermuis als gastheer hebben. 

Licht, temperatuur en reuk hebben hierbij geen invloed, 
wat wij wel eenigszins kunnen begrijpen, indien wij op de 
hoogte zijn van de leefwijze der gastheeren. De vleermuizen 
zijn nl. sterk onderhevig aan temperatuur- en lichtschomme- 
lingen, en hangen 's zomers vaak te slapen in eene ammoniak- 
atmospheer. 

Onderzoekingen van Schulz hebben uitgemaakt, dat 
de Nyct. positief anemotactisch zijn, d.w.z. tegen een wind- 
stroom inloopen. 

Zeer belangrijk is in dit verband natuurlijk de „Orts- 
treue’ der vleermuizen, d.w.z. dat zij jaren achter- 
een dezelfde plek bewonen, 


VERSLAG. LI 


Vleermuizen leven eigenlijk 'szomers ,,hun leventje’, ter- 
wijl ’s winters alles practisch stil staat; hetzelfde geldt voor 
de Nycteribiidae, hoewel niet zoo sterk. 

Thans komen we aan het vraagstuk van den 
gastheer: d.w.z. heeft ieder parasiet één of meerdere 
gastheersoorten ? 

Uit Tabel I en gegevens uit de litteratuur volgt, dat iedere 
parasiet talrijke gastheeren heeft. Dit moet niet opgevat 
worden, alsof er eene gastheerwisseling plaats heeft, die iets 
met den loop der ontwikkeling te maken heeft. Laten wij 
hiervoor de vondsten van den laatsten tijd uit de zomer- en 
winterverblijfplaatsen der vleermuizen eens de revue pas- 
seeren. 

Beginnen wij met de kraamkamers, dan merken wij, dat 
hier bedroevend weinig over bekend is. In Duitschland kent 
men er op het oogenblik geen tien, en alleen van Myotis 
myotis, Plecotus auritus en eene enkele van Nyctalus noctula. 
Alleen in die van M. myotis werden eenige parasieten ge- 
vonden. In Nederland is het iets beter gesteld: 2 kraam- 
kamers van M. myotis, 1 van Eptesicus serotinus, 3 van 
Plecotus auritus en + 30 van Nyctalus noctula kennen wij, 
doch alle zonder Nycteribiidae. 


TABEL II. 
Aantal parasieten 
Vleermuissoorten Aantal 
Listr. Bl Bas. Natt. 
M. daubentonii . . . . 118 5 _ 
Madasyeneme. . .. 319 5) _ 
M. mystacinus . . . . 180 4 2 
Misbechsteiniin «nes, 6 — 21 
M. emarginatus . . . . 217 _ 4 


Tijdens den winterslaap is alles veel gunstiger. Uit die 
periode is vrij veel over de vleermuis-biologie bekend. 
Schulz vond in grotten in de buurt van Berlijn op 201 M. 
myotis 8 stuks Nycteribia vexata Westw. en Kolenati in 
grotten in Moravi& op 294 M. myotis 135 stuks Penicillidia 
dujouri Westw. Wij vonden tot nu toe op geen enkelen M. 
myotis Nycteribia’s, hoewel wij er + 1100 in handen gehad 
hebben. 

Schulz deed op het Zool. Lab. te Berlijn proeven met 
M. myotis en Nycteribia pedicularia Latr. Niet alleen gingen 
de parasieten niet uit zichzelf op de vleermuis, doch werden 
zij er op gezet, dan sprongen zij er na eenigen tijd af; ter- 
wijl de vleermuis direct jacht op ze begon te maken in zijne 
pels. Dezelfde ondervinding werd opgedaan bij Plecotus auri- 
tus. Onze vondsten op vleermuizen in hun winterslaap zijn te 
vinden in Tabel I en II. 

Voor M. daubentonii staat de zaak geheel anders. 


LI VERSLAG. 


Schulz vond op 34 dieren van deze soort 205 stuks Nyc- 
teribia pedicularia Latr. Koch meldt voor het hertogdom 
Nassau iets dergelijks : meermalen vond hij exx. M. dauben- 
tonii met 10—15 stuks Listropodia blasii Kol. bezet. Nycte- 
ribia pedicularia Latr. gaat uit zichzelf met graagte op M. 
daubentonii zitten, en verlaat de vleermuis dan niet meer. 
De gastheer reageert bijna niet op zijne parasieten. Wordt 
b.v. een Plecotus met parasieten tegen een M. daub. aange- 
hangen dan zitten in een minimum van tijd alle parasieten op 
de laatste. Schulz vond verder nog op 14 M. Nattereri 
5 stuks Nyct. ped. en op 3 M. bechsteinii 7 stuks Basilia 
nattereri Kol. Op M. nattereri bleken de parasieten goed 
te kunnen leven, terwijl de gastheer zeer gevoelig voor ze 
was. 


Tabel III. 
Gevonden combinaties Waar | Aantal keeren 
M. myotis + M. dasycneme . . 6 
M. myotis + M. nattereri Aerea 1 
Miimyotis Tu Rhytsiegqgur 2 ne in diverse 1 
M. dasycneme + M. nattereri 1 
M. dasycneme + M. emarginatus grotten van | 
M. dasycneme + M. daubentonii HA 1 
M. emarginatus + M. nattereri . Zuid-Limburg 1 


Uit het zoo juist medegedeelde kan men concludeeren, dat 
er Nycteribia's zijn, die eene voorkeur hebben voor eene be- 
paalde vleermuissoort, doch of iedere ‘soort een specifieken 
parasiet heeft, daartoe mogen wij thans nog niet besluiten. 
Eerst moet de biologie van gastheer en parasiet beter bekend 
worden. 

In den winterslaap vindt men meermalen twee vleermuizen 
van verschillende soort stijf tegen elkaar aangedrukt (zie 
voor de combinaties, die wij gevonden hebben (Tabel III) en 
het zou nu mogelijk zijn, dat de parasieten na eenige tusschen- 
gastheeren hun eindgastheer vonden. 

Gebruikte litteratuur. 

Falcoz. Diptères pupipares Faune France 14, 1926. 

v. Schaik. De Sint-Pietersberg, 1938. 

Schulz. Ueber Fortpflanzung und Vorkommen von Fledermaus- 

fliegen ; Zeitschr. f. Par. k. Bd. 10, 1938. 

De heer A. C. Oudemans vraagt, wäär de Nycteribia hare 
larve legt. 

De heer Bels antwoordt daarop, dat de Nycteribia de 
slapende vleermuis verlaat en in de buurt de larven aan den 
muur legt, waar zij blijven kleven, en in het puparium ver- 
anderen. Zoodra de jonge Nycteribia dit puparium verlaat, 
zoekt zij de vleermuis op. 

De heer A. C. Oudemans merkt op, dat zij daarvoor 
toch speciale zintuigen moet hebben, en geeft het volgende 
voorbeeld bij Acari : 


VERSLAG. Lill 


Hermann (Mem. aptérol., 1804, p. 79) beschrijft een 
Acarus cadaverinus. Spr. heeft uit de sobere beschrijving 
kunnen opmaken, dat deze identiek is met Hypoaspis aculeifer 
G. Can. 1884. Hermann zegt daarvan „Je l'ai trouvée 
courant avec plusieurs autres dans la substance pourrie du 
corps d'une alose que j'avois exposé a lair du mois de Mai 
pour le dessécher. D’ où est-elle venue? Le cadavre étoit 
au premier étage, dans un endroit propre, et je n'y ai plus 
trouvé aucune mite, après qu ‘il fut plus desséché.” — Deze 
Acari waren natuurlijk van buiten gekomen, uit Her- 
mann s tuin of erf. Zij werden dus door de lucht van 
rotte visch aangetrokken, en kwamen van minstens 
10 meter ver erop af, liepen de trappen op, of tegen 
de muren van het huis op, en kwamen zóó in de kamer, 
waar de rottende elft neergelegd was, misschien wel op 
eene tafel of op de vensterbank. — 125 jaren later hield 
Erna Mohr eenige Sesarma cinerea, (eene landkrab) 
in een terrarium in haar laboratorium op de eerste verdie- 
ping in het Zoölogisch Museum te Hamburg. Toen de 
Sesarma's gestorven. waren, zaten zij na eenige dagen vol 
Acari: Hypoaspis cadaverinus (Herm. 1804). Ook deze 
waren dus van buiten gekomen, uit de omgeving van het 
Museum, en hadden tientallen van meters afgelegd 
om door het gebouw, de trappen op, of tegen de muren op, 
Erna Mohr's laboratorium te bereiken, en daarna het op 
eene tafel staand terrarium! Van zulke scherpe zintuigen 
kunnen wij, menschen, ons geene voorstelling maken. Ook 
vraagt men zich af: waarom alléén Hypoaspis cadaverinus 
en geene andere soorten ? (Zie Ent. Ber., v. 7. fa. 165. I. 
1929 en Oudemans, Krit. Hist. Overz. d. Acarologie, II, 
Mei 1929, p. 88—89). 


Over variaties bij Aglais urticae L., teweeggebracht door 
chemische middelen. 


De heer Hardonk had, bij het doorbladeren van che- 
mische referaten-tijdschriften in Chemical Abstracts 1937, 
pag. 8714 een uittreksel gevonden van een onderzoek van 
J. Zacwilichowski (Bull. intern acad. polon, sci, 
Classe sci. math. nat. 1936 B. II, 481-497) over eene nieuwe 
methode, om afwijkende vormen bij lepidoptera op te wek- 
ken. Daartoe werden in den metathorax van versche poppen 
tot drie druppels van eene 2 à 3 %-ige oplossing van phos- 
phormolybdeen- of phosphorwolframzuur geïnjecteerd met 
eene fijne glazen canule. Het lukte hem op deze wijze ver- 
schillende afwijkingen in het kleurpatroon bij diverse vlinders 
te verkrijgen. De zoo gevormde aberraties kwamen in vele 
gevallen overeen met bekende temperatuurvormen der be- 
treffende vlindersoort. Enkele soorten als Malacosoma neu- 


LIV VERSLAG. 


stria L. leverden geene afwijkende vormen, terwijl Phragma- 
tobia fuliginosa L. een albinistischen vorm opleverde, hoewel 
de meeste dieren door deze injecties eene donkerder kleur 
kregen. 

Met een aantal poppen van Aglais urticae L. heeft Spr. 
deze proeven herhaald. Door middel van een tot eene fijne 
capillair uitgetrokken glazen buis, voorzien van een gummi- 
ballon, werden één tot twee druppels van eene 3 %-ige phos- 
phormolybdeenzuur-oplossing geinjecteerd in den thorax aan 
de rugzijde, vlak voor de beide spitse uitsteeksels. De be- 
handelde poppen leverden den vlinder in denzelfden tijd als 
onbehandelde. 

Een deel der ingespoten poppen gaf afwijkende vlinders, 
een ander deel echter niet en wel die poppen niet, welke 
in een te laat stadium waren behandeld. Dit bevestigde de 
waarnemingen van Zacwilichowski, wien het nl. ge- 
bleken was, dat reeds hard geworden poppen niet meer rea- 
geerden. Ook bij de proeven met extreme temperaturen is 
er, zooals bekend is, een stadium, en wel kort na de verpop- 
ping, waarbij afkoeling of verwarming afwijkende vormen 
kunnen veroorzaken, terwijl oudere poppen niet meer rea- 
geeren. Het beste moment schijnt te zijn kort na het ver- 
kleuren der groene poppen. 

Uit de behandelde poppen werden een zestal afwijkende 
vormen van urticae verkregen: vijf ervan waren donkerder 
dan normaal, vooral op de achtervleugels; het zesde exem- 
plaar was normaal geteekend, doch veel valer van kleur dan 
de contrôle-dieren. Bij twee der donkere vormen was vrijwel 
de geheele achtervleugel zwart geworden, op eene kleine plek 
in den staarthoek na, die nog eene roodachtige tint vertoonde. 
Het eene exemplaar had nog in den staarthoek der achter- 
vleugels een tweetal langwerpige blauwe vlekken, en op de 
voorvleugels dito in cellen 3 en 4. Van de discaalvlekken op 
den voorvleugel is alleen de onderste nog flauw waarneem- 
baar. Bij het andere exemplaar, met vrijwel geheel donkere 
achtervleugels, is op alle vleugels het blauw verdwenen, 
de beide buitenste costaalvlekken der voorvleugels zijn in- 
eengevloeid tot eene groote zwarte vlek, die een straal van 
zwarte bestuiving uitzendt naar den tand van den achterrand. 
De zwarte marginaalband is aan de binnenzijde overgegaan 
in eene grauwe bestuiving van den vleugel, behalve in cellen 
2 en 3, waar de band tot zwarte pijlvlekken is vervloeid. 
Ook aan de onderzijde zijn de costaalvlekken vereenigd en 
is de vleugelpunt verduisterd ; de achtervleugels missen den 
lichteren band. Deze dieren naderen dus tot ab. nigricaria 
Lbll. en tot ab. atebratensis Bdv., die ook door blootstellen 
der versche poppen aan hoogere temperaturen kunnen wor- 
den verkregen. 

Bij de drie andere dieren is aan het normale kleurpatroon 


VERSLAG. LV 


weinig veranderd, alleen zijn de blauwe halve manen of de 
achtervleugels weer langwerpig geworden en staan zij meer 
naar binnen dan normaal. Op de voorvleugels zijn de blauwe 
manen òf verdwenen, in welk geval de marginaalband vlek- 
kig verbreed is, òf weer langwerpig geworden. Verwezen zij 
naar plaat IV fig. 6 en 7 van Ter Haar-Keer. Deze injectie- 
proeven zullen nog worden voortgezet. Over het mechanisme 
van deze veranderingen in kleur en kleurpatroon is nog niets 
bekend. Het zou mogelijk zijn, dat het ingespoten zuur eene 
door de chromosomen afgescheiden actieve stof, die bepalend 
is voor de kleurvorming en voor het patroon, beïnvloedt of 
modificeert, terwijl ook in de chromosomen zelf eene veran- 
dering zou kunnen optreden, al lijkt dit vooralsnog minder 
waarschijnlijk. Eene dergelijke actieve, hormoonachtige stof 
kon door Kühn bij zijne proeven over mutatie-vorming 
bij Ephestia worden aangetoond ; bij zijne implantatie-proeven 
met ovarium- of hersendeelen van het normale zwartoogige 
typische dier in het roodoogige mutatieras, waarbij, evenals 
bij injecties met weefselextracten het roode oog weer zwart 
werd en de larve eene andere kleur kreeg. Men zou nu kunnen 
denken, dat eene dergelijke actieve stof door het phosphor- 
molybdeenzuur wordt genuanceerd of in zijne werking wordt 
versterkt. Echter kunnen ook oxydatieve verschijnselen eene 
rol spelen, daar molybdeenverbindingen dikwijls zuurstof- 
overdragend werken. Op dit gebied is echter nog weinig 
bekend. 

Tenslotte zij nog vermeld, dat deze proeven verricht werden 
met eene late kweek van urticae-rupsen. Op 16 September 
ontvangen, ontwikkelden zich de rupsen normaal en verpop- 
ten in de tweede helft van October, waarna de vlinders 
uitkwamen tusschen 28 October en 10 November, op eene 
enkele uitzondering na, die eerst op 23 November uitkwam. 
De kweek geschiedde binnenshuis voor een open raam. 


Over Indo-Maleische en Papuaansche Tortriciden. 


De heer Diakonoff zegt, dat sedert lange jaren de Indo- 
Maleische en Papuaansche Microlepidoptera-fauna slechts 
één enkelen specialist kende, nl. Edward Meyrick in 
Engeland. Na zijn dood in Maart 1938 is voor deze enorme 
en, zoowel uit economisch als uit systematisch oogpunt, zeer 
belangrijke groep geen enkele specialist overgebleven. 

Indische Microlepidoptera zijn nog bijzonder weinig bekend. 
Van zulke groote eilanden als Sumatra, Borneo en Celebes 
zijn nog slechts weinige soorten bekend geworden. Beter 
geëxploreerd is Java en Nieuw-Guinea, doch vooral van 
het laatste groote eiland, dat thans grondig in studie wordt 
genomen, is nog zeer veel materiaal te verwachten. Ons 
medelid, de Heer Toxopeus, die thans met de Arch- 


LVI VERSLAG. 


bold-expeditie op Nieuw Guinea vlinders verzamelt, be- 
richtte Spr. zoo nu en dan van reusachtige vangsten. 

Deze overwegingen gaven Spr. aanleiding, zich op de 
studie der Indische micro's toe te leggen. Hierbij meende hij 
zich niet alleen tot Nederlandsch-Indië te moeten beperken, 
doch ook Voor- en Achter-Indië, de Philippijnen en een deel 
van Ncord-Australi@ in zijne studie te betrekken. 

Binnen kort zal eene revisie van de genera der Tortricidae 
van genoemd gebied het licht zien. Dank zij de medewerking 
van het Instituut voor Plantenziekten te Buitenzorg, het La- 
boratorium voor Entomologie te Wageningen, het Leidsche 
en het Amsterdamsche Museum en het Universiteitsmuseum 
te Berlijn, en van het Britsche Museum, is het Spr. gelukt, 
een aanzienlijk Tortriciden-materiaal bijeen te brengen en te 
bestudeeren. Bijzondere aandacht is aan de typen van Me y- 
rick besteed, welke tijdens een verblijf van veertien dagen 
in Londen in het British Museum mochten worden bestu- 
deerd. Deze reis was Spr. dank zij een subsidie van het 
Insulinde-Fonds van de Koninklijke Academie van Weten- 
schappen te Amsterdam en een studieverlof van het Koloniaal 
Instituut mogelijk gemaakt, voor welke tegemoetkoming Spr. 
ook op deze plaats zijn warmen dank wenscht uit te spreken. 

Toen Meyrick in 1913 de familie der Torfricidae voor 
Genera Insectorum bewerkte, klaagde hij over de groote 
moeilijkheid, om de genera van deze familie duidelijk te de- 
finiëeren, aangezien de door hem gebruikte kenmerken, zooals 
kop- en thorax-beschubbing, bouw der palpi en adersysteem 
der vleugels, alle betrekkelijk vage kenmerken waren, die aan 
aanzienlijke variaties binnen het geslacht onderhevig waren. 
Sindsdien heeft de systematische studie der Lepidoptera eene 
belangrijke vordering gemaakt, door van genitaalkenmerken 
gebruik te maken. Voor de Tortricidae is dit in 1921 geschied 
door den grooten specialist op dit gebied, Pierce, in En- 
geland. Volgens dezen schrijver bleek het mogelijk, door 
middel van de genitaal-kenmerken, voornamelijk de genitale 
armatuur van het 2, de Tortricidae in verschillende duidelijke 
groepen te verdeelen. 

De studie van de Indische Tortricidae beginnende, oor- 
deelde Spr. het zeer noodig, de reeds bestaande genera, 
die voornamelijk door Meyrick beschreven waren, doch 
nogal kort en vaag werden aangegeven, zoo nauwkeurig 
mogelijk vast te leggen, wat noodzakelijk is als basis voor 
verdere studie. Daarbij meende hij zich niet slechts tot nauw- 
keurige beschrijving van uitwendige kenmerken, die uiteraard 
vrij moeilijk te omschrijven zijn, te moeten beperken, doch 
deze door eenvoudige teekeningen van den kop en van de 
vleugelnervatuur te fixeeren en daarbij, last not least, deze 
genera aan het onderzoek van genitaalkenmerken te toetsen ; 


VERSLAG. LVII 


hierbij is vooral aandacht aan de kenmerken der genotypen 

geschonken. 

Niettegenstaande den beperkten omvang van deze studie, 
konden interessante conclusies, vooral naar aanleiding van 
de genitaalkenmerken, worden getrokken. De genitalia der 
Indo-Maleische en Papuaansche Tortricidae zijn op dezelfde 
wijze als die van hunne Palaearctische verwanten gebouwd, 
zoodat ook zij in de volgende drie groepen kunnen worden 
onderscheiden : 

1. Signum eene stervormige plaat. Uncus afwezig (Peronidii). 

2. Signum eene langwerpige gedoornde plaat. Uncus ont- 
wikkeld (Cnephasidii). 

3. Signum een groote hoorn. Cestum ontwikkeld. Uncus zeer 
groot (Cacoecidii). 

4. Hieraan kon eene vierde groep worden toegevoegd, die 
eene ontwikkeling van de derde groep is, met een hoorn- 
vormig signum, doch met een zeer groot cestum in den 
vorm van een breeden, spiraalsgewijze gevormden ban 
(Chresmarchidii), terwijl nog: 

5. Ceracidii als een sterk gemodificeerde zijtak van de derde 
groep werden afgezonderd, die geen signum en een ge- 
reduceerd cestum bezitten. 

Deze groepen komen slechts gedeeltelijk overeen met de 
vier vaag aangegeven groepen A—D van Meyrick, die 
naar de meening van Spr. niet houdbaar zijn. 

In het geheel waren 45 genera van genoemd gebied be- 
kend. Twee daarvan blijken er niet in voor te komen (Cata- 
macta Meyr. en Procalyptis Meyr.), terwijl drie andere geene 
Tortriciden blijken te zijn, nl. Atopomima Meyr. (eene Lotho- 
siide) en verder Diactenis Meyr. en Homalernis Meyr., die 
resp. tot de Chlidanotidae en Eucosmidae gerekend moeten 
worden. Een geslacht, Pentacitrotus Butl., wordt in eere her- 
steld, een ander, Zacorisca Meyr., opgeheven, terwijl drie 
nieuwe genera worden beschreven, nl. Piliscophora gen. nov., 
Metaselena gen. nov. en Leptochroptila gen. nov. 

Spr. hoopt, dat deze studie, die door de talrijke figuren 
zeer tijdroovend is geweest, volgenden onderzoekers veel 
moeite zal besparen en eene zekere basis voor verdere studie 
van deze familie zal vormen. 


Mededeelingen over Nederlandsche Microlepidoptera 
IX. 


Dit jaar kan Spr. slechts eene bescheiden bijdrage voor 
de faunalijst leveren, nl. Coleophora badiipennella Dup., eene 
kleine soort, die veel op C. limosipennella Dup. gelijkt, en 
mogelijk ook hiermede vroeger in ons land werd verward. 
De soort is veel kleiner, doch heeft dezelfde rossigbruine 
kleur der voorvleugels, met eene lichte streep langs de costa. 


LVII VERSLAG. 


De rups leeft op iepen en beuken in een kleinen langwerpigen 
grijzen zak met twee kleppen. Spr. heeft de mijnen alleen 
op iepen gevonden (zij gelijken veel op die van C. Juscedi- 
nella Z., welke laatste soort een driekleppigen zak heeft), 
en wel in Baarn (el. 23.VI.1936), te Marlot bij Den Haag 
(1.VII.1936) en in Amsterdam (op licht, 19.VI.1936). De 
soort komt vrij algemeen voor. 

Lithocolletis platanoidella de Joann., een jaar geleden als 
nieuw voor de fauna gemeld, waarvan de mijnen toen in 
grooten getale in den Haag op Acer platanoides werden 
aangetroffen, bleek nu — even talrijk — op dezelfde boom- 
soort te Leersum voor te komen. Den Heer Bentinck 
ziin nog andere vindplaatsen bekend geworden ; deze soort 
zal wel, tezamen met hare voedsterplant, algemeen over ons 
land verspreid zijn. 

De heer Bentinck heeft Lithocolletis platanoidella de Joann. 
(als mijnen) gevonden te Overveen en te Hilversum. 


Een merkwaardig terrein. 


De Heer Th. C. Oudemans vestigt de aandacht van alle 
entomologen in Nederland op de nieuwste aanwinst van de 
Stichting „Het Geldersch Landschap’, nl. „De Wilde Kamp” 
nabij Garderen. 

Dat perceel, ter grootte van pl.m. 23 ha., bestaande uit 
eikenhakhout, heide en een klein gedeelte dennenbosch, werd 
in November 1938 door de Stichting vn. op eene openbare 
veiling te Garderen aangekocht. Spr. leest voor hetgeen zijn 
zuster, Mevrouw J. J. Hacke-Oudemans te ‘s-Gravenhage, 
destijds in eene circulaire voor de Stichting „Het Geldersch 
Landschap” schreef : „Eeuwen lang heeft de Veluwe een 
speciaal karakter gehandhaafd. Groote en kleine bosch- 
complexen wisselden af met uitgestrekte heidevelden en 
zandverstuivingen. De bosschen waren voor het grootste 
deel z.g. boschmaalschappen, waarover gerechtigden (de 
gemeene malen), meestal geërfden uit naburige buurschap- 
pen, het beheer voerden. Deze malenbosschen zijn met vrij 
groote zekerheid overblijfselen van grootere natuurwouden, 
die in overouden tijd door belanghebbenden zijn afgehaald 
voor brand- en timmerhout, schaarweide voor de varkens. 
Dergelijke maalschappen bezaten op gemeenschappelijke 
heidevelden, dikwijls te zamen met verschillende buurschap- 
pen, rechten van beweiding, plaggen halen, heide maaien en 
turf steken. Deze toestand bleef bestaan tot de verdeeling 
der marken bij de Wet van 1885. 

In en om het dorp Garderen, gemeente Barneveld, bleef 
de oude toestand echter nog veel langer bestaan. Hier was 
een buurschap, later het kerspel Garderen, dat krachtig zijn 
rechten handhaafde over de Garderensche Maalschap, de 


VERSLAG. LIX 


uitgestrekte heidevelden. De verdeeling kwam hier pas in 
1910 tot stand. o 

De bouwlanden op den hoogen rug van Garderen, om- 
geven door oude houtwallen, boschresten, heggen, vertoonen 
een duidelijke begroeiingsgrens. Deze groene gordel bleek 
nu samen te vallen met de oude buurschapgrens. Van bouw- 
land binnen dien gordel werd tot in de vorige eeuw nog 
raai-tiende geheven. Dit deed dus vermoeden, dat Garderen 
ontstaan is op een gerooid bosch. Wanneer wij nu bedenken, 
dat de kerk in 1050 is gesticht en dat de raai-tiende aan de 
kerk werd betaald, dan moet het voormalige bosch al eenige 
eeuwen geleden omgemaakt zijn tot bouwland. Het spreekt 
dus vanzelf, dat aangezien de buurschapsgrens zich niet 
wijzigde, de houtwallen en boschjes op die grens van bij- 
zondere beteekenis zijn voor de wetenschap. 

„De Wilde Kamp’, een der boschjes van den groenen 
gordel, werd aan een plantensociologisch onderzoek onder- 
worpen, waarbij een voorloopige plantenlijst werd samen- 
gesteld. Hieruit bleek, dat wij hier te doen hebben met een 
plantengezelschap van het Querceto-carpinetum stellarieto- 
sum of typicum, het droge eiken-haagbeukenbosch. Ook op 
andere plaatsen langs de buurschapsgrens was dit vast te 
stellen, zoodat wij mogen aannemen, dat „De Wilde Kamp” 
een boschrelict is van het oude eiken-haagbeukenbosch, dat 
gerooid en tot bouwland werd omgemaakt, waarschijnlijk 
voor 1050, hetgeen uit nadere bestudeering van schenkings- 
acten uit de 9e eeuw zal moeten blijken. 

Toen het onderzoek tot hiertoe was gevorderd klonk 
plotseling de onheilspellende mare, dat „De Wilde Kamp”, 
met vele andere perceelen, afkomstig uit oud familiebezit, 
zou worden verkocht. Het Geldersch Landschap, dadelijk 
overtuigd van de bijzondere waarde van dit merkwaardige 
terrein, dat verloren dreigde te gaan, kocht „De Wilde 
Kamp”. 

Het Geldersch Landschap deed echter nog meer. Eenige 
aangrenzende perceelen met eikenhakhout en heide werden 
eveneens aangekocht en dit geheel is nu een uniek natuur- 
monument van pl.m. 23 ha. Het boschrelict van het oude 
eiken-haagbeukenbosch gaat nl. op de andere terreinen 
langzaam over in een ander plantengezelschap van het eiken- 
berken-bosch met ratelpopulier, eikvaren, harde berk, ade- 
laarsvarens en mannetjes-eereprijs, om buiten de buurschaps- 
grens te eindigen in heide, behoorend tot het Calluneto- 
genistetum typicum (droge calluna-heide). 

Bovendien liggen deze drie plantengezelschappen op de- 
zelfde geologische formatie (het z.g. gestuwd prae- 
glaciaal). 

En het eiken-berkenbosch én het droge heide-planten- 
gezelschap vertoont op deze formatie een andere floristische 


LX VERSLAG. 


samenstelling dan dezelfde gezelschappen op fijnzandige 
gronden (z.g. fluvio-glaciaal). Deze combinatie is dus een 
zeldzame aanwinst. 

Behalve voor de wetenschap is „De Wilde Kamp” een 
uitgelezen plekje voor den toerist. Het uitzicht op de oude 
kerk met Romaanschen toren van Garderen is van een zeld- 
zame bekoring. 

Te weten, dat wij daar op grond staan, waar in eeuwen 
niets aan veranderd is, waarvan men de sfeer als het ware 
aanvoelt, is een offer waard.” 

Spr., die op eene topografische kaart het perceel „De 
Wilde Kamp” op duidelijke wijze aangegeven had, laat die 
kaart rondgaan, waarbij hij tevens voegt de voorloopig opge- 
maakte plantenlijsten. Daar het plantensociologisch onder- 
zoek echter nog niet volledig is, zijn die lijsten voor publi- 
catie niet geschikt. 

Spr. wenscht te midden der entomologen hartelijk dank 
te brengen aan de Stichting „Het Geldersch Landschap” 
voor het behoud van dit uit natuurhistorisch oogpunt unieke 
terrein, en acht het van groot belang, dat zoo spoedig moge- 
lijk entomologische excursies daarheen gemaakt zullen 
worden. 

Hij besluit zijn betoog met het verzoek aan den Penning- 
meester, of het niet mogelijk zou zijn, door eene kleine gift 
van de Ned. Entomologische Vereeniging aan de Stichting 
„Het Geldersch Landschap’ onze groote sympathie met de 
daad van de Stichting vn. te betuigen. 


Niets meer aan de orde zijnde, wordt de Vergadering door 
den Voorzitter, na dankzegging aan de sprekers, gesloten. 


LXI 


SASA CIA 


VERSLAG 
VAN DE 
VIER-EN-NEGENTIGSTE ZOMERVERGADERING 
DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


GEHOUDEN IN HOTEL ,,CALIFORNIE” TE DE KOOG OP TEXEL OP 
ZATERDAG 3 JUNI 1939, DES MORGENS TE 11 UUR. 


President: Prof. Dr. J. C. H. de Meijere. 

„Aanwezig de gewone leden: Dr. G. Barendrecht, Ir. G. 
A. Graaf Bentinck, K. J. W. Bernet Kempers, W. C. Boelens, 
Jabs Corporaal, H.C. Lavan) Eldik WA MAJ Evers BE 
Klynstra, Dr. G. Kruseman Jr., Dr. D. Mac Gillavry, Dr. D. 
L. Uyttenboogaart, J. J. de Vos tot Nederveen Cappel, P. van 
der Wiel en Ir. T. H. van Wisselingh. 

Afwezig met kennisgeving het Eerelid Dr. A. C. Oude- 
mans en de gewone Leden: Prof. Dr. L. F. de Beaufort, 
C. J. Briejer, J. Broerse, H. Coldewey, Prof. Dr. W. M. 
Docters van Leeuwen, Ir. M. Hardonk, R. Knoop, Dr. S. 
Leefmans, B. J. Lempke, J. A. F. Lodeizen, Mej. M. Mac 
Gillavry, Dr. A. Reclaire, de Directie van het Staatsbosch- 
beheer, H. van der Vaart, F. T. Valck Lucassen, J. C. Wijn- 
belt en C. J. M. Willemse. 


De President opent de vergadering met de volgende rede: 


Mijne Heeren, 

Hartelijk heet ik U allen welkom op deze plaats nu, naar 
ik meen, het de eerste maal is, dat onze Vereeniging, hare 
zomervergadering op een der Noordzee-eilanden houdt. Het 
werd dus tijd, maar entomologen zijn van huis uit landratten 
en zouden zelfs dit eiland gaarne op insectenmanier per vlieg- 
tuig bereikt hebben, als de dienst reeds in deze maand in 
functie ware getreden. Maar wij zijn heelhuids hier gekomen 
en hopen en verwachten nu, dat Texel zijn naam als rijk 
natuurgebied ook op ons terrein zal handhaven. 

Met blijdschap mag ik vermelden, dat dit jaar geen enkel 
onzer Eereleden ons ontviel. Van de correspondeerende 
leden overleed in 1938 de heer A. W. Putman Cramer 
te Westfield, New-Yersey, U.S.A. Hij werd, om mij onbe- 
kende redenen, waarvan ‘ook in het toenmalig jaarverslag 
geen gegevens te vinden zijn, in 1883 als zoodanig benoemd. 


LXII VERSLAG. 


Van de gewone leden overleed den 22sten Januari 1939 
op 66-jarigen leeftijd Prof. Dr. J. Versluys te Weenen, 
lid van 1892/93 tot 1908, later wederom sedert 1920/21. De 
ouderen onder ons zullen zich herinneren, dat hij indertijd 
een enthousiast coleopteroloog was, en zelf herinner ik mij 
menige aangename excursie met hem in de omgeving van 
Amsterdam. Zijn later leven was zeer bewogen : achtereen- 
volgens was hij privaatdocent en hoogleeraar te Giessen, 
daarna hoogleeraar te Gent en sinds 1925 te Weenen, en 
daardoor geraakte de entomologie bij hem op den achter- 
grond, maar wat Gelede Dieren aangaat, schreef hij zeer 
belangrijke studién over het Limulus-probleem. Dat hij onze 
Vereeniging niet vergeten was, bleek uit zijn hernieuwd lid- 
maatschap in 1920/21. 

Voor het lidmaatschap bedankten : 

Pater A. Adriaanse M.S.C., Tilburg (1938). 

Prof. Dr. L. D. Eerland, Groningen (1935). 

W. H. Gravestein, Amsterdam (1937). 

Ir. H. Koornneef, Utrecht (1936), 

(wegens opheffing) Museo Entomologico „Pietro Rossi”, 

Duino. 

A. Veldhuizen, Den Helder (1934). 

M. C. J. Visscher, Zwolle (1935). 

Toegetreden zijn als buitenlandsch lid de heeren : 

Ir. Th. J. L. Vreugde, Zuid-Amerika (p/a Haarlem). 

C. Koch, Miinchen. 

Als gewoon lid de heeren : 

L. Bels, Utrecht. 

P. Benno, ‘s-Hertogenbosch. 

G. Dijkstra, Huizum bij Leeuwarden. 

R. Knoop, Almelo. 

J. A. F. Lodeizen, Wassenaar. 

Het totaal ledental ee 

Bereleden I. 0 NT PT ID 

Begunstigers . . IA 

Correspondeerende Leden (inel. het aan- 
stonds te benoemen correspondee- 


rend Mids? BUN Igo Rotta TIERE RO 
Buitenlandschesweden Mer waa RENE 
Gewone: Eeden”t! tiem Ab MSD 
OA al sG SN 


dus evenveel als vorig jaar. 

Van onze publicaties verschenen van Deel 81 Afl. 3 + 4 
en nu onlangs van Deel 82 de Afl. 1 + 2 van het Tijdschrift. 
Onze kennis der Nederlandsche Lepidoptera werd weder be- 
langrijk verrijkt door de studies van onze medeleden L e m p- 
ke en Scholten. 

Van de Entom. Berichten verschenen No. 223 t/m 226. 


VERSLAG. LXHI 


De bibliotheek bevindt zich in goeden staat. Van onzen 
bibliothecaris zult u zoo aanstonds nadere bijzonderheden 
vernemen, evenals van onzen penningmeester over onze 
financien. 

Voor het eerst werd in November eene herfstvergadering 
voor langere voordrachten gehouden, waartoe op voorstel 
van de heeren Barendrecht en Kruseman op de 
vergadering te Beetsterzwaag besloten was. Zij werd door 
een bevredigend aantal leden bezocht en kan, nu ook de 
daaropvolgende wintervergadering van 19 Februari door het 
normale aantal leden werd bijgewoond, als eene geslaagde 
proefneming worden aangemerkt; hoogstens kan de tijd voor 
iederen spreker nog precieser worden vastgesteld, opdat alle 
aangekondigde voordrachten kunnen worden gehouden, wat 
nu niet het geval was, en oorzaak kan zijn van teleurstelling. 

Onder de personalia valt vooreerst te vermelden, dat ons 
Eerelid Dr. A. C. Oudemans zijn 80sten verjaardag 
bereiken mocht op 12 November 1938, waarop hem van vele 
zijden blijken van belangstelling bereikten en zijne verdien- 
sten, ook op ons terrein, gehuldigd werden door zijne 
benoeming tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. 
Dr. Mac Gillavry was zoo vriendelijk, hem namens onze 
Vereeniging onze gelukwenschen en hulde over te brengen 
voor zijne onafgebroken studién over acarologie en voor het 
vele wat hij tot het welslagen onzer vergaderingen heeft 
bijgedragen. 

Niet minder dan vier onzer medeleden behaalden dit jaar 
den doctorstitel, nl.: den 15den November 1938 te Leiden 
Mej. A. Gijzen met een uitvoerig historisch overzicht over 
het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, de heer C. de 
Jong 22 Nov. 1938, eveneens aldaar, met proefschrift : On 
Indo-Malayan Pterophyllinae (Orthoptera fam. Tettigonii- 
dae), de heer J.J. Fransen 30 Maart 1939 te Wageningen 
met proefschrift : Iepenziekte, iepenspintkevers en beider be- 
strijding, de heer A. Diakonoff 26 April 1939 te Amster- 
dam met proefschrift: The genera of Indo-malayan and Pa- 
puan Tortricidae. De laatstgenoemde had inmiddels eene 
betrekking in de toegepaste biologie te Pasoeroean verkregen, 
en is in de vorige maand reeds daarheen vertrokken. Hun 
allen breng ik ook hier onze hartelijke gelukwenschen. 

De heer C. J. Briejer zal Maandag a.s. te Utrecht pro- 
moveeren over een proefschrift "Methallyl chloride as a fu- 
migant against insects infesting stored products’, dus ook 
weder een onderwerp van toegepaste entomologie. 

Er valt ook in zakenkringen een toenemend begrip te con- 
stateeren voor de groote schade, die de insectenwereld kan 
aanrichten, en wij verheugen ons daarover en gunnen het 
schadelijk gedierte voor hun hulp tot erkenning onzer weten- 
schap gaarne een bescheiden deel van den oogst. Maar met 


LXIV VERSLAG. 


alle waardeering voor hetgeen de toegepaste entomologen tot 
verdieping onzer kennis der schadelijke insecten hebben bij- 
gedragen, mag niet vergeten worden, dat deze slechts een 
klein percentage van het ontzaglijke heir van insecten uit- 
maken, en dat de toegepaste richting steunt op de gegevens 
van de zuivere entomologie en voortdurend de hulp daarvan 
noodig heeft, die bij ons te lande steeds gaarne belangeloos 
wordt verleend, zoodat meer daadwerkelijke waardeering, ook 
voor de zuivere entomologie, mag worden gevraagd, nog 
afgezien van hare cultureele beteekenis, die vooral in zware 
tiiden als die wij nu beleven, van belang is als bron van 
aangenaam en nuttig natuurgenot. 

Ten slotte valt nog te vermelden, dat Uw president in 
1938 bericht ontving van zijne benoeming tot correspondee- 
rend lid van de American Entomological Society te Phila- 
delphia. 

En hiermede open ik de 94ste Zomervergadering in de 
hoop van haar welslagen en van dat van de excursie op 
morgen. 


Hierna brengt de heer Klynstra uit het 


Verslag van den Penningmeester over het 


Boekjaar 1938. 


Mijne Heeren, 


De gewone uitgaven in het afgeloopen jaar hebben tot 
mijne spijt de inkomsten met f 1114.76 overtroffen. In mijne 
begrooting van het vorige jaar werd dit bedrag wel is waar 
op f 600.— geschat, doch het werd overschreden door on- 
voorziene uitgaven, als premie der brandverzekering onzer 
bibliotheek en het drukken van het register der Ent. Ber., 
welke posten slechts éénmaal in 4—5 jaar voorkomen. 

Verder hebben de buitengewone uitgaven, nl. die voor 
den Catalogus van de Bibliotheek, f 1783.13 bedragen. Hier- 
door bereikte het totaal van het nadeelig saldo over 1938 
het zeer hooge bedrag van f 2897.89. 

Hierbij laat ik de Balans en de Verlies- en Winstrekening 
rondgaan, welke hiernaast zijn afgedrukt. 

De volgende toelichtingen heb ik te geven. 


BALANS, Debetzijde : 


De Inschrijvingen Grootboek Nationale Schuld en de ef- 
fecten zijn berekend naar de beurswaarde van 30 Dec. 1938. 

Effecten in vollen eigendom. Afgelost werden f 2000.— 
Nederland 4 % ; dit bedrag werd niet herbelegd, doch was 
noodig als kasgeld. 


VERSLAG. LXV 


Balans Boekjaar 1938. 


Activa : 

Postrekening No. 188130 . . TRS CIC 

Inschrijving Grootboek Nationale Schuld in 
wollen’ eigendom aan Re Mame 00998325 
Effecten in vollen eigendom . . 9640102 

Inschrijving Grootboek Nationale Schuld in 
blootenkeigendomt Ae Pe EN ek 11628580 
Effecten in blooten eigendom . . . . . . ,, 12260.59 
SECRET IE NES CRUE I 13°94 
BedensDebiteurenin.v on 2 RENE OSS 
Dekiteurenmiet-leden "Pr NN, 55) 
NadeelignSaldoml 93871779 EA MMM GS 2897789 
10471956 

Passiva : 

Bondscklaeke-Oudemans.. *. oi tementen 200.22 
Bondswvan®Eyndhoven At NE BEA 2112126 
Fonds Mac Gillavry . . ark A 43.62 
Fonds Hartogh Heys van ae 2998925 
Fonds Leden voor het leven. . . . . . ,, 3600.— 
PegaagMr+ A’ Brants: re OLI Aan 250 
Bega Dr CA Reuvens? SR 2207011628280 
Nalatenschap Dr. H. J. Veth. . 01226059 
Nederlandsch-Indische Entomologische Ver. "ne 85.60 
Dr. J. Th. Oudemans-Stichting . . . OSIS 
eserves voor Koersverlies; MERE AN MN 01241046 
NBI ta A IRIS le on be nl de A A 450165 
f 4717956 


Verlies en Winst Boekjaar 1938, 
Verlies: 


WjdschribvoorsEntomologien 2. 2.7 ENT 46102 
BntomologischetBerichten 2° 222201222294 4018 
Dh tee RUE PANNE EIERN hanne AR Ee NOL 
Onkosten . . . SARA TE er NAS 7222 
Oninbare vorderingen ; ESTERI SERRA, 48.39 
Catalogus van de Biblioteche UNE, IS Sales 

SEE 

Winst : 

BOLIDE yak RAR AIM OE OAN 200 
Rente . . ARRE O RR. 429711205 
Nadeelig Saldo tragici carena an lla 1 2897.89 


f 4477.94 


LXVI VERSLAG. 


Inschrijving Grootboek Nationale Schuld in blooten eigen- 
dom steeg met f 1773.80 door vermindering der waarde 
welke aan het vruchtgebruik moest worden toegekend. 

Leden-Debiteuren. Op 31 December ll. stond nog als 
achterstallig f 191.38 open. Als geheel oninbaar werd f 115.35 
afgeboekt, waarvoor de Reserve Dubieuse Contributies, groot 
f 66.96 kon worden gebruikt en deze rekening opgeheven. 
De rest, f48.39, werd naar de Verlies- en Winstrekening 
overgebracht. 


BALANS, Creditzijde : 

Legaat Mr. A. Brants. Deze rekening verminderde weder- 
om met f 250.—, welk bedrag gebruikt werd om de verdere 
drukkosten van den Cat. der Ned. Lep. van den Heer B. J. 
Lempke, in het T. v. E. deel 81, gedeeltelijk te bekostigen. 

Legaat Dr. C. L. Reuvens steeg met hetzelfde bedrag als 
de belegging van dit legaat, Inschrijving Grootboek N.S. in 
blooten eigendom. Ziet mijne toelichting bij deze rekening. 

Kapitaal. Het nadeelig saldo 1937, f 1433.63, werd van deze 
rekening afgeboekt, zoodat het eigen kapitaal verminderde 
tot f 6459.65. 


VERLIES- EN WINSTREKENING, Debetzijde : 

Entomologische Berichten. Door het register, welks druk- 
kosten f 108.70 bedroegen, zijn de kosten der E.B. belang- 
rijk hooger dan gewoonlijk. 

Bibliotheek. Hoewel de kosten van de bibliotheek aanmer- 
kelijk lager zijn dan het vorige jaar, zijn zij toch nog veel te 
hoog. Voor aankoop van bijna uitsluitend vervolgwerken in 
afleveringen werd f 741.77 uitgegeven. Het salaris van den 
assistent bedroeg f 360.—. De onderhoudskosten bedroegen 
f 308.67 meer dan de rente der belegging van het Fonds 
Hartogh Heys van de Lier, doordat f 320.— werd betaald 
als premie voor brandverzekering gedurende 5 jaar. 

Onkosten. Deze rekening geeft het totaal van alle onkos- 
ten, zooals porti, drukwerk, contributies aan andere vereeni- 
gingen, Belasting van de Doode Hand enz. 

Catalogus van de Bibliotheek. De totale kosten van dezen 
catalogus hebben f 2388.13 bedragen. Het subsidie van de 
Dr. D. L. Uyttenboogaart-Eliasen-Stichting bedroeg f 500.—, 


terwijl voor f 105 — aan exx. werd verkocht. 


VERLIES- EN WINSTREKENING, Creditzijde : 
Contributies. Dit bedrag steeg eenigszins, o.a. door het 
toetreden van een buitenlandsch lid. 
Rente. De ontvangen rente daalde verder door den lageren 
rente-standaard, welke nu slechts 3 % bedraagt en het ver- 
minderde effectenbezit. 


VERSLAG. LXVII 


Voor het loopende jaar geef ik de volgende begrooting : 


INKOMSTEN : 
Contributies SUES RME ME be 7200 
Bert. een ro 
f 1565.— 

UITGAVEN: 
Bibliotheek . Spot He net an e) ps 1000: 
Onkostenesy: Ah ra ee Keet QD 

Tijdschrift voor Entomologie (f 690.— minus 

Rijkssubsidie f 225.—) aan ae mois 
Entomelogische: Berichten, is so ul. pe 77.077300. 
f 2115 


Indien zich geen onvoorziene posten voordoen, zullen dus 
in het loopende jaar de uitgaven de inkomsten met f 550.— 
overschrijden. 


Financieel Verslag der 
Dr. J. Th. Oudemans- Stichting. 


Het bezit van genoemde Stichting bestond op 31 Decem- 
ber 1938 onveranderd uit f 5600.— Inschrijving Grootboek 
Nationale Schuld 214 %. Voor de helft der gekweekte rente, 
f 67.85, werd deze Stichting in de boeken der N.E.V. ge- 
crediteerd, zoodat op 31 December j.l. een bedrag van 
f 305.33 te beleggen viel. 


Vereeniging tot het financieren der 

viering van het 100-jarig bestaan 

der Nederlandsche Entomologische 
Vereeniging. 


Op de vorige Zomervergadering kon ik U mededeelen, dat 
het bezit van bovengenoemde vereeniging f 181.28 bedroeg. 
Zeer tot mijne spijt mocht ik sindsdien geen verdere bij- 
dragen meer ontvangen. De gekweekte rente in het afge- 
loopen jaar beliep f 6.37, zoodat het bezit bedraagt f 192.41. 

De President zegt den Penningmeester dank voor zijn ver- 
slag en vraagt naar de bevindingen van de Commissie tot het 
nazien der Rekening en Verantwoording van den Penning- 
meester. 

De heer Barendrecht verklaart, mede namens den heer 
Kruseman, dat zij de rekening en verantwoording hebben 
nagezien en in volkomen orde bevonden. Namens de Com- 
missie stelt hij voor, de rekening en verantwoording goed 


LXVIII VERSLAG. 


te keuren en den Penningmeester te dechargeeren van zijn 
accuraat en zorgvuldig beheer, welk voorstel door den 
President wordt overgenomen en door de vergadering bij 
acclamatie wordt aangenomen. 

De heer Barendrecht wenscht, namens de Commissie, nog 
een tweetal opmerkingen te maken omtrent de financién der 
Vereeniging. Ten eerste acht zij eene verhooging van de af- 
koopsom voor lidmaatschap voor het leven tot f 150.— rede- 
lijk in verband met den sterk gedaalden rentestandaard, en 
verder zou zij in overweging willen geven, kleine porti 
voor verzending van uitgeleende boeken en separaten uit 
de bibliotheek niet meer aan de leden in rekening te brengen, 
aangezien deze geringe bedragen den penningmeester al te 
veel correspondentie bezorgen, en veelal de inningskosten 
zoodoende maar weinig minder bedragen dan die porti zelf. 

Ook het bestuur is het eens met de strekking van het eerste 
voorstel ; aangezien dit echter eene wetswijziging inhoudt en 
niet op de convocatie voor deze vergadering vermeld is 
kunnen worden, moet de behandeling hiervan worden uitge- 
steld tot de volgende zomervergadering. 


De Penningmeester wenscht ook nog eene opmerking te 
maken omtrent de Vereenigingtothet financie- 
ren der viering van het 100-jarig bestaan 
der Nederlandsche Entomologische Ver- 
eeniging. De middelen dezer eerstgenoemde Vereeni- 
ging, die in 1945 geliquideerd zal worden, nemen veel te 
langzaam toe, om van de plannen, die het Bestuur voor- 
zweven, en die op eenige bestuursvergaderingen reeds een 
punt van bespreking hebben uitgemaakt, ook maar een klein 
gedeelte te verwezenlijken. Daarom heeft het Bestuur be- 
sloten, om, naast de schenking van bedragen in eens, ook 
de mogelijkheid open te stellen, lid te worden tegen eene 
jaarlijksche contributie. De minimum-contributie zal bedra- 
gen f 1.50, hoewel het vanzelf spreekt, dat hoogere bedragen 
uiterst welkom zullen zijn. Alle bestuursleden zijn reeds als 
contribuant toegetreden. Hierna geven zich spontaan ook 
alle ter vergadernig aanwezige leden op voor (naar boven !) 
variéerende contributies. 


De President wijst hierop als leden der Commissie voor 
het nazien der Rekening en Verantwoording over het boek- 
jaar 1939 aan de heeren K. J. W. Bernet Kempers 
en J. J. de Vos tot Nederveen Cappel. Beide 
heeren, ter vergadering aanwezig, aanvaarden deze be- 
noeming. 


De President geeft het woord aan Dr. D. L, Uyttenboo- 
gaart tot het uitbrengen van het 


VERSLAG. LXIX 


Verslag van den Bibliothecaris over het jaar 1938. 

Juist op den dag vóór de Zomervergadering te Beetster- 
zwaag verscheen de nieuwe Catalogus van de Bibliotheek, 
zoodat deze nog op die vergadering kon worden vertoond. 
Met 2 supplementen is deze Catalogus compleet tot 
31 December 1937. Er werden 20 exemplaren met wit papier 
doorschoten en elk in twee deelen ingenaaid. Onmiddellijk 
daarna werd begonnen met het derde supplement, dat zal 
loopen tot 31 December 1938, waarbij dan tevens addenda 
en corrigenda zullen worden vermeld. De geheele bibliotheek 
werd aan de hand van den nieuwen catalogus opnieuw aan 
een revisie onderworpen, alle boeken op hunne juiste plaatsen 
gesteld en aanteekening gehouden van de werken, die hetzij 
gebonden moeten worden, hetzij herstelling der oude banden 
behoeven. Voortgegaan werd met het kaften der separata, 
die daarvoor in aanmerking komen. Ik kan thans tot mijn 
genoegen de verzekering geven, dat de sterke achteruitgang 
van ons kostbaar boekenbezit volkomen is gestuit en de ge- 
heele bibliotheek thans een zeer bevredigenden indruk maakt. 
Voortdurende waakzaamheid en contrôle blijft echter nood- 
zakelijk. Er is nog een euvel, waartegen zal moeten worden 
opgetreden, en wel het behouden door de leeners gedurende 
vele jaren van de geleende boeken. In 1933 heeft hiervan 
een contrôle plaats gehad, doch bleek mij bij de jaarlijksche 
contrôle in het begin van 1939, dat zich nog uitgeleende 
boeken bevonden bij personen, die al lang geen lid onzer 
vereeniging meer waren en een boek stond ten name van 
een lid, dat reeds twee jaar geleden is overleden. Er waren 
leden, die zelfs vanaf 1919 boeken onder zich hebben gehou- 
den. Dergelijke lange leentijden zullen mi. niet meer toege- 
laten mogen worden, daar zij ongetwijfeld aanleiding tot 
verliezen hebben gegeven. 

Belangrijke aanschaffingen hadden ook in dit jaar niet 
plaats. Tijdschriften en vervolgwerken belasten onze finan- 
ciën reeds zoo zwaar, dat andere aanschaffingen achterwege 
moeten blijven. Geschenken van boekwerken en separata 
worden dan ook bijzonder op prijs gesteld en gelukkig kun- 
nen wij ook dit jaar weer van belangrijke aanwinsten uit 
dien hoofde melding maken. In het bijzonder vermeld ik hier 
de schenking van eene nagenoeg complete verzameling zijner 
publicaties door ons eerelid Prof. Dr. F. Silvestri. 

Het aantal personen en instellingen, die boeken uit de 
bibliotheek ter leen ontvingen, bedroeg 56, het aantal uitge- 
leende boeken 882 op 437 bons, het aantal bezoekers be- 
droeg 62. Deze achteruitgang, vergeleken bij het vorige jaar, 
hangt weliswaar ten deele samen met den achteruitgang van 
ons ledental, maar wordt gedeeltelijk gecompenseerd door 
het vermeerderd gebruik van de verwarmde kamer, die aan 
de bibliotheek grenst, en die juist in den winter van 1937 


LXX : VERSLAG. 


op ‘38 en in dien van 1938 op ‘39 velen in de gelegenheid 
stelde, om ter plaatse de boeken te raadplegen. leder die 
weet, hoeveel boekwerken men dikwijls moet doorsnuffelen, 
eer men datgene vindt, hetwelk voor het oogenblikkelijk 
studie-onderwerp van belang is, zal beseffen welk eene 
groote verbetering door de inrichting van dit verwarmde 
vertrek verkregen is. 

Behalve de reeds genoemde zeer belangrijke schenking 
ontving onze bibliotheek nog grootere en kleinere geschen- 
ken van de volgende instellingen en personen. Instellingen : 
Institut Zoologique Torley-Rousseau, Bruxelles ; Koninklijke 
Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, Amsterdam ; 
Reinigingsdienst en Ontsmettingsdienst van Rotterdam. Per- 
sonen: Ir. G. A. Graaf Bentinck ; Dr. J. G. Betrem ; Dr. H. 
C. Blöte ; J. B. Corporaal ; Dr. A. Diakonoff ; Dr. El. J. de 
Fluiter ; Dr. Ir. J. J. Fransen ; Mej. Dr. A. Gijzen ; Dr. W. 
Horn ; Dr. E. F. Jacobi ; Dr. C. de Jong ; Dr. L. G. E. Kals- 
hoven ; R. Kleine ; J. Klinesch ; Dr. J. Kruseman ; Dr. S. Leef- 
mans; Prof. Dr. W. M. Docters van Leeuwen; Dr. A. C. 
Oudemans ; M. W. Pospelova-Ström ; Prof. Dr. W. Roep- 
ke; Dr. A. Schierbeek ; Prof. Dr. F. Silvestri; A. Starcke ; 
Prof. Dr. E. Strand; Dr. D. L. Uyttenboogaart ; Dr. J. van 
der Vecht; Dr. A. D. Voite. 

Op eene vraag van den heer Bentinck antwoordt 
de bibliothecaris, dat vele der aanvankelijk vermiste werken 
reeds weder terugontvangen of teruggevonden zijn. In no. 228 
van de Entomologische Berichten is een lijstje gepubliceerd 
van nog vermiste titels. 

De President zegt Dr. Uyttenboogaart dank voor zijn ver- 
slag en voor zijn conscientieus werk, dat voor de vereeniging 
van groot nut is geweest. 


Hierna is aan de orde de vaststelling van de plaats, waar 
de volgende Zomervergadering zal worden gehouden. Het 
voorstel van het Bestuur is Varsseveld bij Winterswijk, of 
Ootmarsum. De heer van der Wiel stelt voor Aalten, 
de heer Kruseman Markeloo bij Goor, waar nog schrale 
blauwgraslanden gevonden worden, een landschapstype, dat 
wel gedoemd zal zijn, spoedig te verdwijnen, maar dat, vooral 
ook op het gebied der lepidoptera, voor ons van waarde is. 
Al deze plaatsen liggen dicht bijeen. De heer Bentinck 
voegt hieraan toe, dat de heer van Galen te Aalten, 
die een goed lepidopteroloog is, eene introductie voor de 
vergadering zeer zou waardeeren, en dat hij gaarne bereid 
zou zijn, inlichtingen over de streek te verschaffen en ons 
gezelschap rond te leiden. Bij de stemming wordt hierop 
Markeloo aangewezen. 


Vervolgens is aan de orde de verkiezing van een lid in 


VERSLAG. LXXI 


het Bestuur, aangezien Prof. de Meijere den wensch 
heeft te kennen gegeven, als zoodanig af te treden. Bij het 
openen der stembriefjes blijkt, met op ééne na algemeene 
stemmen, gekozen te zijn Dr. G. Barendrecht. De heer 
Barendrecht, ter vergadering aanwezig, zal gaarne de 
benoeming aanvaarden, en dankt voor het in hem gestelde 
vertrouwen, 


Aan de orde is dan het benoemen van een Correspondee- 
rend lid in de vacature, ontstaan door het overlijden van den 
heer A. W. Putman Cramer te Westfield, New Yer- 
sey, U.S.A. Door het Bestuur wordt hiervoor candidaat 
gesteld de heer F. N. Pierce, The Old Rectory, War- 
mington, Oundle, Northants, England. 

De heer Bentinck wenscht dit voorstel krachtig te onder- 
steunen. De heer Pierce is een der baanbrekers op het ge- 
bied van het onderzoek van de genitalién der lepidoptera, ook 
van de microlepidoptera. Reeds 40 jaren is deze pionier met 
deze onderzoekingen bezig. Zijne uitgebreide verzameling 
preparaten en zijne, voor lepidopterologen onmisbare werken 
leggen getuigenis af van zijne onuitputtelijke werkkracht. 
Zijne hulpvaardigheid, ook tegenover de leden van onze 
Vereeniging, heeft reeds in menig duister geval licht ge- 
bracht, hetgeen belangrijke ontdekkingen voor onze inheem- 
sche fauna ten gevolge had. 

Na deze toelichting wordt de heer Pierce bij accla- 
matie tot Correspondeerend Lid benoemd. 


De heer Mac Gillavry wenscht een tweetal voorstellen ter 
tafel te brengen. 

Ten eerste wil hij de vergadering voorstellen, de Com- 
missie van Redactie voor de Publicaties met een lid uit te 
breiden, en voor die plaats aan te wijzen Prof. Dr. J. C. H. 
de Meijere, die anders, wegens zijn aftreden als Presi- 
dent, gedwongen zou zijn, ook deze functie neder te leggen. 
Dit zou ongetwijfeld zeer jammer zijn, daar wij allen weten, 
dat zijne werkkracht ongebroken is, en alleen zijne verzwakte 
stem het hem moeilijk maakte, het Presidentschap te blijven 
vervullen. 

Ten tweede meent Spr., dat, zoo er iemand waardig is, 
tot Eerelid van onze Vereeniging te worden benoemd, dit 
zeker onze scheidende President is. Niet alleen het vele, dat 
hij in verschillende bestuurs- en andere functies voor onze 
Vereeniging heeft verricht, geeft hem hierop volle aanspraak, 
maar niet minder zijn werk als entomoloog, waarvan de 
beteekenis, zoowel voor ons land en voor onze kolonién, 
als ook voor het buitenland, niet licht te overschatten is. In 
de rij der lichamen, die hem eer betoonen, mag dus voor- 
zeker onze Vereeniging niet ontbreken, en Spr, stelt daarom 


LXXII VERSLAG. 


voor, nu alle tien eerelidplaatsen vervuld zijn, een tijdelijk 
elfde eerelidmaatschap in te stellen, en hiervoor aan te wijzen 
Prof Dr ii Caro de Mire niente: 

Beide voorstellen worden door de vergadering onder 
krachtig en langdurig applaus aangenomen. 

De heer De Meijere dankt, geroerd, voor de hem 
toegedachte eer, en wil ook gaarne in de toekomst zijne 
krachten ter beschikking van de Vereeniging blijven stellen, 


In de middagpauze wordt eene korte bestuursvergadering 
gehouden, waarin de bestuursfuncties als volgt verdeeld 
worden : President, Dr. D. Mac Gillavry; Vice-Presi- 
dent, Dr. D. L. Uyttenboogaart; Secretaris, Dr. G. 
Barendrecht; Penningmeester, B. H. Klynstra; 
Bibliothecaris, J. B. Corporaal; Plaatsvervangend lid, 
li IEM EEN IE WES sen 


Vervolgens zijn aan de orde 
WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN. 


Eene nieuwe naamlijst der Nederlandsche diptera en 
onderzoekingen over Afrikaansche Agromyzinen-larven, 
De heer de Meijere deelt het volgende mede : 

1. Op de Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche Diptera, 
die Spr. in 1898 met wijlen van der Wulp heeft samen- 
gesteld, zijn sedert dien 5 supplementen van Spr.’s hand ver- 
schenen. Een 6e supplement is nu ter perse. Inmiddels heeft 
Spr. het wenschelijk geacht, nu eene volledige Naamlijst van 
alle ca. 3300 voor ons land bekende Dipteren samen te stellen 
ten einde voor zijne opvolgers het overzicht te vergemak- 
kelijken. Het is eene simpele lijst, zonder vindplaatsen ; tus- 
schen haakjes zijn de namen aangegeven, waaronder soorten 
vroeger zijn vermeld, en ook synoniemen, zonder hierin 
volledigheid te betrachten; over het geheel heeft Spr. zich 
bij de nomenclatuur in ,,Lindner’, voor zoover verschenen, 
aangesloten. Ook in dezen vorm hoopt Spr., dat de lijst haar 
nut zal hebben. 

2e. Vermeldt Spr., dat hij in den afgeloopen winter een 
vrij groot aantal Agromyzinen-larven en -poppen heeft onder- 
zocht, die door Dr. Buhr in Kameroen waren verzameld 
op eene reis naar deze voormalige Duitsche Kolonie. De 
imagines waren slechts zelden gekweekt, maar toch was het 
Spr. mogelijk, van bijna alle de genera en de karakteristieke 
kenmerken der larven en pupariën vast te stellen. 

Hier bepaalt Spr. zich tot een paar indrukken; verschei- 
dene, ook in Europa voorkomende genera waren vertegen- 
woordigd, maar van het aldaar talrijkste genus Phytomyza 
waren slechts enkele soorten aanwezig ; daarentegen komen, 
zooals ook op Java, vele Melanagromyza-soorten voor, vooral 


VERSLAG. LXXII 


van de fheae-groep, genoemd naar den mineerder op thee 
op Java, waarbij de larven gekenmerkt ‘zijn door het bezit 
van aan den onderrand gezaagde mondhaken, waarmede dan 
epidermale mijnen gepaard gaan. Mijnen van deze groep 
werden in Kameroen op tal van planten, zelfs op Orchideeën 
en Araceeën, enz. aangetroffen. 

Merkwaardig is, dat er ook enkele soorten gevonden wer- 
den, die sterk met Mel. theae Green overeenkwamen, maar 
nog gewone mondhaken bezaten, en ook andere, die aan de 
achterstigmata talrijke, b.v. 12, knoppen bezitten, terwijl de 
typische soorten er, evenals theae, slechts 3 hebben. Som- 
mige dezer Melanagromyzen zijn dus nog niet zoo ver ge- 
specialiseerd als de fheae-groep, andere verder. 


De heer Mac Gillavry doet drie mededeelingen : 


Over het voorkomen van Luffia ferchaultella Stephens 

in ons land. 

Spr. heeft in zijn bezit een oud boek over tuinkunst, dat 
anoniem verscheen, echter blijkens de onderteekening van 
opdracht en voorrede, geschreven is door J. du Vivie. 
De titel is „De Nieuwe, en Naauw-keurige Nederlandsche 
Hovenier", enz. 4e druk, Leyden, 1721. De eerste druk is 
van 1713. De schrijver noemt zich een leerling van den Leid- 
schen hoogleeraar Frederik Dekkers (recte Dec- 
kers), was echter geen gestudeerd persoon. Uit het boek 
zelf blijkt, dat de schrijver zijne ervaringen over de vruchten- 
teelt enz., in Holland en Zeeland opdeed ; in hoofdzaak zal 
dit ook wel bij Leiden geweest zijn. Voor den entomoloog 
heeft het boek belang, daar een apart hoofdstuk gewijd is 
aan eene „Nauw-keurige Beschrijving, Om alle Ongedierten 
uit Sijn Hof, of Tuin te komen Verdrijven, etc.” Nu is er 
wel het een en ander aan te merken op s mans waarnemin- 
gen en verwart hij meermalen verschillende insecten, maar 
toch worden ook vele juiste opmerkingen vermeld. Bij dit 
hoofdstuk over schadelijke insecten behoort nu op pag. 280 
eene plaat (in den vijfden druk tegenover pag. 226), die 
Spr.'s aandacht trok. Daarop zijn nl. eenige Psychidae-zakjes 
afgebeeld, waarvan eene soort op natuurlijke grootte en ver- 
groot, die Spr. deden denken aan de teekeningen, door 
Mr. Brants vertoond op de wintervergadering in 1923, 
van Lujfia ferchaultella Stephens. De heer Bentinck, 
wien Spr. zijn vermoeden kenbaar maakte, was zoo vriende- 
lijk, de plaat te bezichtigen, en bevestigde, dat dit inderdaad 
niet anders zijn kon dan de genoemde soort. Wel zijn er ook 
hier aanmerkingen te maken. Zoo is het vergroote insect in 
en buiten den cocon blijkbaar eene rups, daar het lange leg- 
apparaat, reeds door Reaumur bij het volwassen insect 
geobserveerd, ontbreekt. Toch is het door den teekenaar van 


LXXIV VERSLAG. 


een soort geleden snuit voorzien en van een oog, dat aan dat 
van een gewerveld dier doet denken. De afbeeldingen van 
Reaumur zijn in het jaar 1737 uitgegeven. 

In den tekst zijn de cocon en de wijze waarop het dier op 
de boomen te vinden is, goed waargenomen. De bewering, 
dat als ze groot genoeg zijn, de rupsjes in het voorjaar naar 
de knoppen kruipen, hun zakjes laten vallen en zich zelf in 
de knop inboren kan natuurlijk niet juist zijn; dat doet geen 
enkele Psychide. Hier is blijkbaar verwarring met de rupsen 
van den kleinen wintervlinder in het spel. De naam, dien hij 
er aan geeft, wegens de vermeende schade, die het insect aan 
de appelboomen zou toebrengen, nl. van ,, Wolf” zou eerder 
op Cheimatobia toepasselijk zijn. 1) 

Wat het voorkomen in ons land betreft, werden in 1918 
en volgende jaren de zakjes op Walcheren op iepenstammen 
gevonden, en in 1935, tijdens de excursie te Haamstede, door 
Spr. eerst op allerlei stammetjes tusschen het kreupelhout bij 
den vuurtoren, waarop de heeren Bentinck en v. Wis- 
selingh de dieren in groot aantal aantroffen op een appel- 
boompje op het terrein van het hotel bij het vliegveld. Hier 
hebben we dus denzelfden boom als vindplaats, als door Du 
Vivie vermeld is. Opgemerkt mag nog worden, dat deze 
laatste ze veelal 's winters in de mikken der twijgen aantrof, 
wat ook door hem wordt afgebeeld. Zijne vondsten zijn dus 
reeds van vóór 1713 en werden in Holland of Zeeland ge- 
daan, waarschijnlijk bij Leiden. 


Het bewaren van vlinders in den prae-Linneaanschen tijd, 
en de toenmalige bestrijdingsmiddelen van 
schadelijke rupsen. 

Als propagandist van het bestrijden van voor den ooft- 


1) Dr. F. W. T. Hunger was zoo vriendelijk, Spr. op zijn verzoek 
uitvoerig in te lichten over du Vivie. Aan die inlichtingen ontleent Spr. 
het volgende: Du Vivie werd nl. beschuldigd van plagiaat, in de voor- 
rede van een anoniem verschenen boek (van de hand van Mr. Pieter de 
la Court van der Vaart, 1664—1739) van 1737 (Leiden), 1766 
(Utrecht) en 1763 (Amsterdam) „Bijzondere Aenmerkingen over het aan- 
leggen van pragtige en gemeene Landhuizen,” enz. Hij zou zijn tekst na- 
genoeg geheel ontnomen hebben aan La Quintinie, „Instruction pour les 
jardins fruitiers et potagers, avec un traité des orangers. Paris 1690 (latere 
edities 1695, 1697, 1730, 1740, 1746, 1756 en 1760). Om Spr. daarover 
zelf een oordeel mogelijk te maken, zond hij Spr. toe de hem ontbrekende 
edities van Du Vivie van 1713, 1716, 1719 en 1735, benevens de „By- 
zondere aanmerkingen’ en de uitgaaf van 1697 van La Quintinie. 
Terwijl inderdaad het boek van Du Vivie nagenoeg geheel een uit- 
treksel van La Quintinie blijkt te zijn, komt het hoofdstuk over de 
schadelijke ongedierten niet voor in La Quintinie, evenmin de plaat. 
Voorloopig meent Spr. dus, Du Vivie als eersten waarnemer van Luf fia, 
en wel uit Nederland, te mogen handhaven, tenzij nadere nasporingen doen 
blijken, dat du Vivie ook dit hoofdstuk aan een ander ontleend heeft. 
Du Vivie was uitgever te Leiden en, al droeg hij zijn boek op aan den 
hoogleeraar Deckers, zoo is hij toch nooit als student ingeschreven ge- 
weest. Fredericus Deckers (1648—Nov. 1720) was in 1694 tot hoog- 
leeraar in de medicijnen benoemd aan de Universiteit te Leiden. 


VERSLAG. LXXV 


bouw schadelijke dieren, bewaarde Du Vivie ter demon- 
stratie aan belangstellenden, de gekweekte vlinders in doos- 
jes, van binnen met terpentijn bestreken. Zijne bestrijdings- 
middelen zijn o.a. bespuiten van de boomen met koepis; 
tegen de ringelrups het afknippen van de met eierringen 
bezette takken; tegen den bastaardsatijnvlinder het uit- 
branden van de rupsen-spinselnesten, het afkrabben van 
mos, enz. 


Faunistische lijst der in Nederland voorkomende Orthoptera. 

In de derde plaats heeft Spr. het genoegen, het dezer 
dagen verschenen boekje van C. Willemse te laten cir- 
culeeren. Reeds in de Entomologische Berichten DI. X No. 
226 p. 128 kondigde Spr. de spoedige verschijning aan. Het 
is te hopen, dat de uitgeefster, de Fa. E. C. Rahms te 
Oudewater, die het risico van deze keurig verzorgde uitgave 
op zich nam, door een ruim debiet eenigermate de gemaakte 
onkosten vergoed zal zien. In elk geval is met deze uitgave 
aan het faunistisch onderzoek van ons land wederom een 
goede dienst bewezen. 


De heer De Vos tot Nederveen Cappel brengt wederom, 
als geschenk voor de bibliotheek, ter tafel eenige Catalogi 
van boekenveilingen, die entomologisch van belang waren, 
nl. die der boekerijen van : 
G. Vrolik (Amsterdam 1860). 
Mr. W. H. de Vriese en Mr. R. B. van den Bosch 
(Leiden 1863). 

Mr. W. Vrolik (met supplement) ; hierbij vele portretten 
van medici en natuuronderzoekers (Amsterdam 
1864). 

L. A. Gussenhoven, J. F. de Jong, L. T. J. B. Tuleman 
en Europeesche vlinders van J. M. van der Stoot 
(Leiden 1873). 

T. D. Vrijdag Zijnen ('s-Gravenhage 1873). 

Mr. S. C. Snellen van Vollenhoven (den Haag 1880). 

Dr. H. Schlegel (Leiden 1884). 

Dr. D. Doyer en Dr. W. K. J. Schoor enz. (Leiden 1898). 


De heer Bentinck vertoont een ex. van Gelechia costella 
Westw., op 9.11.1938 te Driehuis gevangen door den heer 
v. d. Vaart. Deze soort, die te voren slechts eenmaal in 
Nederland (1863) werd gevangen, is verder alleen uit En- 
geland bekend. Dit 2e ex. voor ons land werd door den heer 
v. d Vaart aan Spr. welwillend afgestaan voor zijne 
collectie. 

Spr. vond in 1937 een aantal rupsen van Cucullia verbas- 
ci L. te Overveen. In het voorjaar 1938 verschenen slechts 
enkele imagines uit de overwinterde cocons, doch thans in 


LXXVI VERSLAG. 


Mei 1939 verscheen de rest, dus na eene tweede overwinte- 
ring. Spr. vraagt, of dit reeds eerder door verzamelaars is 
waargenomen ? 

De heer Van Wisselingh heeft nog dit jaar overliggende 
poppen gehad van Deilephila gallii Rott. en Calocampa ve- 
tusta Hb, Daarentegen kwamen Spr.s poppen van Cucullia 
verbasci L. alle in hetzelfde jaar uit. Was wellicht dit jaar 
de koude Aprilmaand oorzaak van het overliggen ? Wat de 
Bombyciden betreft, is bij hem Eriogaster lanestris L. vier 
jaar blijven overliggen; Spr. zijn zelfs (bij andere waarne- 
mers) perioden van 7 jaar ter oore gekomen. 


Tendipediden rondom het IJselmeer. 

De heer Kruseman heeft op zijne reis hierheen dezen 
morgen op Breezand waargenomen, dat daar de grijze vorm 
van Tendipes plumosus L. vliegt, en niet meer de groene 
_brakwatervorm van deze soort. Het zou mogelijk zijn, dat 
dit eene aanwijzing oplevert, dat de kortelings zoo hinderlijk 
opgetreden milliarden-zwermen van Tendipediden rondom 
het IJselmeer tot het verleden zouden gaan behooren. Ver- 
moedelijk speelt bij dit verdwijnen van den groenen vorm de 
geleidelijke verzoeting van het water eene belangrijke rol. 


De President constateert, dat de lijst van sprekers, die 
zich tot het doen van wetenschappelijke mededeelingen 
hebben opgegeven, ten einde is. Het is echter nog te vroeg, 
om nu reeds de vergadering te sluiten, en daarom vraagt 
Spr. of Dr. Uyttenboogaart bereid zou zijn, het een 
en ander te vertellen over zijne reis in Zuid-Afrika. 

De heer Uyttenboogaart wil aan dit verzoek gaarne ge- 
volg geven, doch verzoekt de vergadering, wel in aanmerking 
te willen nemen, dat hij geheel onvoorbereid spreekt, zoodat 
hij ook niet in staat is, nu reeds aan den secretaris een ge- 
schreven résumé te overhandigen. Uit de zeer talrijke erva- 
ringen, die Spr. op zijne reis heeft opgedaan, zal hij uit den 
aard der zaak voor deze vergadering in de eerste plaats de 
entomologische kiezen. Hij stelt op den voorgrond, dat de 
reis niet als tourist werd ondernomen, doch als lid van een 
gezelschap biologen, wier voornaamste doel was, kennis te 
maken met hunne collega's in Zuid-Afrika, en met hen over 
methoden van onderzoek van gedachten te wisselen. Tot 
het gezelschap behoorden zes hoogleeraren, die in opdracht 
van de regeering de reis maakten, waardoor deze een offi- 
ciëel karakter kreeg, hetgeen het gezelschap in staat stelde, 
in betrekkelijk korten tijd veel meer te zien en te genieten, 
dan aan een gewoon tourist mogelijk zou zijn geweest. In 
alle plaatsen, waar Universiteiten of Colleges gevestigd 
waren, werd men bij collega's ingekwartierd, waardoor men 
vriendschappelijke betrekkingen kon aanknoopen en kennis 


VERSLAG. LXXVII 


maken met het Afrikaansche familieleven. Op entomologisch 
gebied trok in de eerste plaats de aandacht de belangrijke 
rol, die de toegepaste entomologie in Zuid-Afrika speelt, 
in tegenstelling tot het systematisch deel dezer wetenschap, 
hetgeen ten gevolge heeft, dat het verzamelen van insecten 
er slechts eene ondergeschikte rol speelt, waardoor het direct 
opvalt, dat in de musea vooral de kleine soorten slecht ver- 
tegenwoordigd zijn. Onze moderne vangmethoden worden 
er niet of weinig toegepast ; zoo waren b.v. zoowel de vang- 
parapluie als de exhaustor voor de locale entomologen eene 
openbaring. Vermoedelijk zou de zeef dit ook geweest zijn, 
doch de seizoensomstandigheden waren voor de toepassing 
van dit instrument al bijzonder ongunstig. 

Spr. beschrijft vervolgens de uitstekende inrichting van het 
entomologisch laboratorium te Stellenbosch en van dat in 
het veeartsenijkundig instituut te Onderstepoort (bij Pretoria), 
om daarna over te gaan tot het beschrijven van een paar 
succesvolle staaltjes van. toegepaste entomologie, en wel in 
de eerste plaats de bestrijding der Opuntia-plaag met het 
microlepidopteron Cactoblastes cactorum Berg. Dit motje is 
oorspronkelijk tehuis in Mexico, en van daar naar Australié 
overgebracht en met succes gebruikt tot biologische bestrijding 
van eene Opuntia-soort met waterig sap. Aangezien het sap 
van de Opuntia, die in Zuid-Afrika bestreden moest worden, 
sterk visceus is, vreesde men, dat de bestrijding hier niet zou 
slagen, maar de rupsjes hebben zich onmiddellijk aan den 
nieuwen toestand van hun substratum aangepast, en de be- 
strijding is een groot succes geworden. Reeds spoedig echter 
bleek zich eene Afrikaansche sluipwesp tot Cactoblastes aan- 
getrokken te gevoelen, en kreeg de entomologie de nieuwe 
taak om dezen parasiet te bestrijden. Ook bavianen en meer- 
katten ontdekten, dat de rupsen eene lekkernij waren, en 
wisten ze, niettegenstaande de cactus-doorns, in aantal te 
bemachtigen, en als derde tegenvaller vertoonde zich bij de 
rupsjes eene bacterie-ziekte. Geen wonder, dat een geheel 
laboratorium en een staf van drie entomologen noodig is, 
om de bestrijding aan den gang te houden. 

Als tweede voorbeeld vertelt Spr. iets over de Harris- 
flytrap, waarmede de Glossina, die de Nagana-ziekte (slaap- 
ziekte) bij het vee veroorzaakt, bestreden wordt. In de ento- 
mologische afdeeling van het veeartsenijkundig instituut te 
Onderstepoort zag Spr. hiervan de eerste resultaten, nl. eene 
pyramide van doode vliegen, die in drogen toestand 2 kg 
woog, de opbrengst van één val in één maand! De val 
bestaat uit een geraamte van ijzerdraad, waarover eene jute- 
bespanning is aangebracht. Het geheel bootst, zeer in het 
ruwe, den romp van een rund na, en wordt aan draden, als 
eene hangmat, opgehangen, zoodat het steeds eenigszins in 
beweging blijft. Dit laatste bleek eene noodzakelijke voor- 


LXXVIII VERSLAG. 


waarde voor eene goede werking. De vliegen nu zetten zich 
neer op de jute, welke zij blijkbaar voor eene runderhuid 
aanzien, en loopen, evenals bij een levend rund, naar de 
buikzijde, om daar bloed te gaan zuigen, omdat de huid daar 
het dunst is. Op die plaats bevindt zich bij de ,,kunstkoeien”’ 
(dummies) eene smalle spleet, en daar aangekomen, worden 
de vliegen aangetrokken door het licht, dat in die donkere 
spleet valt door eene kooi van fijn draadgaas, die zich aan 
de bovenzijde van het toestel bevindt. Zij komen dan in die 
kooi terecht, en hunne phototropie belet hun, weder door de 
duisternis van het inwendige heen, den uitweg te zoeken. 
In Zoeloeland (prov. Natal) heeft Spr. die vallen in werking 
gezien. Het succes is zoo groot, dat in het district waar zich 
een paar honderd van die vallen bevinden, de ziekte practisch 
verdwenen is. Het zinnelooze uitroeien van antilopen, buffels 
en zebra's, waarmede men aanvankelijk meende, de ziekte te 
kunnen bestrijden, heeft daar nu gelukkig een einde genomen. 

Ten slotte vertelt Spr. nog het een en ander over den 
Victoria-waterval van de Zambesi-rivier, waar hij acht dagen 
vertoefde. Door den eigenaardigen geologischen toestand van 
het terrein valt de rivier, die boven den val 1600 m breed is, 
in eene nauwe spleet, en zet in vele scherpe windingen haar 
loop voort als eene 50 m diepe beek, die stroomt in een 
canyon, die 100 m diep is van af den beganen grond tot aan 
de oppervlakte van het water, en aan de bovenzijde slechts 
100 m breed is. Daardoor kan men niet alleen overal op korten 
afstand tegenover den waterval komen, doch het geheel vormt 
een natuurtafereel, waarvan men de weergade nergens ter 
wereld vindt. Door het verstuiven van het water valt tegen- 
over den val een permanente regen neer, die van motregen 
tot stortregen variëert, en heeft zich daar een tropisch regen- 
woud van majestueuse pracht ontwikkeld. Het geheele gebied 
rondom de vallen is natuurreservaat, en men kan er nijl- 
paarden, krokodillen, bavianen, antilopen en andere wilde 
dieren in hun natuurstaat zien. 


De heer Mac Gillavry stelt er prijs op, Prof. de Meij e- 
re nogmaals namens alle leden hartelijk dank te zeggen voor 
al hetgeen hij zoo vele jaren achtereen als bestuurslid voor 
de Vereeniging heeft gedaan. 


Niets meer aan de orde zijnde, wordt hierna de Verga- 
dering, met dank aan de sprekers, door den President ge- 
sloten. 


De gemeenschappelijke excursie op den volgenden dag 
werd wel door zeer fraai weer begunstigd, doch de ento- 
mologische resultaten kunnen niet anders dan matig genoemd 
worden, hetgeen wel voor een deel toe te schrijven valt aan 


VERSLAG. LXXIX 


de droogte gedurende de voorafgegane weken, doch ook 
voor een deel aan den gekozen datum, die, althans voor de 
Noordhollandsche eilanden, te vroeg in het seizoen bleek 
te zijn. Wanneer het seizoen iets verder gevorderd is, mag 
men een rijker insectenleven verwachten. 


LXXX VERSLAG. 


De contributie voor de Nederlandsche Entomologische 
Vereeniging bedraagt per jaar f 10.—, voor leden in het 
Rijk buiten Europa f 6.—. Tegen storting van een bedrag 
van f 100.— in eens, of, voor personen in het buitenland, 
van f35.—, kan men levenslang lid worden. De leden ont- 
vangen gratis de Verslagen der Vergaderingen (3 per jaar) 
en de Entomologische Berichten (6 nummers per jaar). De 
leden kunnen zich abonneeren op het Tijdschrift voor En- 


tomologie voor f 6— per jaar. 
Voor niet-leden bedraagt de prijs van het Tijdschrift voor 
Entomologie per jaargang f 12.—, netto, en van de Ento- 


mologische Berichten f 0.50 per nummer. 


La cotisation annuelle de la Société Entomologique Neer- 
landaise est fixée a fl. 10 —. Contre un versement de fl. 100.— 
(pour les étrangers fl. 35 —) on peut être nommé membre 
à vie, Les membres recoivent les Procès-verbaux des séances 
(3 par année) et les Entomologische Berichten (6 numéros 
par année). L'abonnement au Tijdschrift voor Entomologie 
est, pour les membres, fixé a fl. 6.— par année. 

Le prix du Tijdschrift voor Entomologie pour les personnes, 
qui ne sont pas membres de notre société, est fixe à fl. 12.— 
par volume, net, et des Entomologische Berichten à fl, 0.50 
par numéro. 


The subscription to the Netherlands Entomological Society 
is fixed at fl. 10.— per annum, Life-membership can be ob- 
tained by paying the amount of fl. 100.— (for foreigners 
fl. 35.—). The Reports of the Meetings(3 per year) and the 
Entomologische Berichten (6 numbers per year) are sent to 
all members. The subscription to the Tijdschrift voor Entomo- 
logie amounts, for members, to fl. 6.— per annum. 

For others the price of the Tijdschrift voor Entomologie 
is fl. 12.— per volume, net, of the Entomologische Berichten 
fl. 0.50 per number. 


Der Mitgliedsbeitrag für die Niederländische Entomologi- 
sche Gesellschaft beträgt fl. 10.— pro Jahr. Lebenslängliche 
Mitgliedschaft kann erworben werden gegen Zahlung von 
fl. 100.— (für Ausländer fl. 35.—). Die Sitzungsberichte (3 
pro Jahr) und die Entomologische Berichten (6 Nummer pro 
Jahr) werden allen Mitgliedern zugesandt. Mitglieder kön- 
nen auf die Tijdschrift voor Entomologie abonnieren zum 
Vorzugspreise von fl. 6.— pro Jahr. 

Für Nichtmitglieder beträgt der Preis der Tijdschrift voor 
Entomologie fl. 12.— pro Band, netto, der Entomologische 
Berichten fi.C.50 pro Nummer. 


VERSLAG. LXXXI 


Voor de leden der Nederlandsche Entomologische Veree- 
niging zijn verkrijgbaar bij den Secretaris, Dr. G. Baren- 
drecht, p/a Zoölogisch Laboratorium, Plantage Doklaan 44, 
Amsterdam (C.), voor zoover de voorraad strekt : 

Tijdschrift voor Entomologie, per deel ( VERE j 6— 

Entomologische Berichten, per nummer (f0.50) ,, 0.20 

Verslagen van de Vergaderingen der Afdeeling 
Nederlandsch Oost-Indié van de Nederlandsche 


Entomologische Vereeniging, per nummer (f0.50) ,, 0.20 
Handelingen der Nederlandsche Entomologische 
Vereeniging, van 1846—1858, met en. RDS 
Verslagen der Vergaderingen . . . (f 0.60) „ 0.25 
Handleiding voor het verzamelen, bewaren en 
verzenden van uitlandsche insecten . . (f0.50) „ 0.40 
Repertorium betreffende deel I—VIII van het 
Tijdschrift voor Entomologie . . 30,50 
Repertorium betreffende deel IX—XVI hal MR Ose 


Repertorium betreffende deel XVII-XXIV ich O RD 
Catalogus der Bibliotheek met supplementen I en 


II, 4e uitgave, 1938 . . SEON SIERO) EDO 
Idem, Supplement III, oa MUR, (OSS ON OE 0 
P.C.T. Snellen, De Vlinders van Nederland, 

Macrolepidoptera, met 4 platen. . „ 10.— 
F.M.vander Wulp, Catalogue DI the de 

scribed Diptera from South-Asia . . . (f3—) …„ 2.40 
Ex Ne wander Wiulp vens Dr. JEF de 

Meijere, Nieuwe Naamlijst Nederl. Diptera . „ 2.10 
Jhr. Dr. Ed. Everts, Lijst der in Nederland en 

het aangrenzend gebied vcorkomende Coleoptera ,, 0.30 
C.J. M. Willemse, Orthoptera Neerlandica 

(f5—) , 3— 
M. A. Lieftinck, Odonata neerlandica I & 

exper deel... . (f5—) „ 3— 
PrortDr a] €: H. de Meijere, Die Larven 

der Agromyzinen, I, 1925, wan (fF 5. =). IE 


Dr. L. J. Toxopeus, De soort als functie van 
plaats en tijd, getoetst aan de Lycaenidae van het 
Australaziatisch gebied (alleen voor leden) . . » 4— 
Dr. H. Schmitz S. J., In Memoriam P. Bach 


Wasmann S. J., met pene en lijst zijner geschriften 


dsprktırels) 27. IA EN EDO MES 0 
Dr. A. Reclaire, Naamlijst Nederl. Wantsen 
(OM 


Dr. A. Reclaire, id. Suppl. 1934 (fil), , 0.50 
Feestnummer ter eere van Dr. J. Th. Oudemans 

1932 (Supplement T. v. E. deel 75) . (f10—) ,, 5— 
Dr. J. Th. Oudemans, In Memoriam Jhr. Dr. 


J. G. Everts, met portret en lijst zijner ge- 


schriften (326 titels) . . 25000050 
Bel Wem p.ke, Catalogus der Nederlandsche 
Macrolepidoptera I, II, III, IV, per deel. (f6—) „ 2.50 


De prijzen tusschen haakjes ( ) gelden voor niet-leden 
der Vereeniging. 


LXXXII 


LIJST VAN DE LEDEN 


DER 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING, 


OP 1 AUGUSTUS 1939, 


MET OPGAVE VAN HET JAAR HUNNER 
TOETREDING, ENZ. 


(De Leden, die het Tijdschrift voor Entomologie Deel 
LXXXI ontvangen, zijn met een*, de Leden voor het 
leven met een § aangeduid). 


EERELEDEN. 


*Prof. K. M. Heller, Weisser Hirsch, Strauss-Str. 2", Dres- 
denon 

* Prof. H. J. Kolbe, Steinäckerstr. 12, Berlin-Lichterfelde W. 
1913. 

“Dr. L. O. Howard, Principal Entomologist, Bureau of 
Entomology, Washington, D.C., U.S.A. 1929. 

*Dr. A. C. Oudemans, Burgemeester Weertsstraat 65, Arn- 
hem. 1932. 

*Dr. W. Horn, Habelschwerdt Allee 25, Berlin-Dahlem. 
1933 1). 

*Prof. Dr. R. Jeannel, p/a Muséum National d'Histoire Na- 
turelle, 45bis, Rue de Buffon, Paris (Ve). 1936. 

*Prof. Dr. Aug. L. G. Lameere, Rue de Livourne 103, Ixelles- 
lez-Bruxelles. 1937. 

*Prof. A. D. Imms, M. A., Sc. D., F.R.S., Zoological La- 
boratory, The Museums, Cambridge, Engeland. 1938. 
“Prof, Sir Edw. B. Poulten, D'Sc MA, FORTS) mete; 
Wykeham House, Banbury-Road, Oxford, Engeland. 1938. 
*Prof. Dr. F. Silvestri, R. Istituto Superiore Agraria, Portici 

pr. Napoli, Italié. 1938. 
“Prof. Dr. J. C. H. de Meijere, Noorder Amstellaan 174", 
Amsterdam (Z.) 1939. 


BEGUNSTIGERS. 


§*Het Koninklijk Zoölogisch Genootschap „Natura Artis 
Magistra’, Amsterdam (C.). 1879, 

§De Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, Haarlem. 
1884. 


1) Overleden op 10 Juli 1939, tijdens het afdrukken van dit Verslag. 


LIJST DER LEDEN ENZ. LXXXII 


$Mevrouw J. M. C. Oudemans, geb. Schober, Huize „Scho- 
venhorst”, bij Putten (Veluwe). 1892. 

§Mevrouw de Wed. J. P. Veth, geb. v. Vlaanderen, 
‘s-Gravenhage. 1899. 

Mevrouw P. J. K. de Meijere, geb. v. Dam, Noorder Amstel- 
laan 174", Amsterdam (Z.). 1913. 

Mevrouw J. S. M. Oudemans, geb. Hacke, Putten (Veluwe). 
1922. 

$Mevrouw E. Uyttenboogaart, geb. Eliasen, Heemstede. 1922. 

$Mevrouw J. J. Hacke, geb. Oudemans, Bronovolaan 14, 
‘s-Gravenhage. 1923. 

Mevrouw A. Y. S. Mac Gillavry, geb. Matthes, „de Haaf”, 
Bergen-Binnen (N.-H.). 1926. 

§C. A. Oudemans, Oude Delft 212, Delft. 1929. 

§Mevrouw J. S. Oudemans, geb. Hoeksma, Arts, Oude Delft 
MI Delft 1929; 

$Dr. Ir. A. H. W. Hacke, Bronovolaan 14, ‘s-Gravenhage. 
1929. 

$Mej. C. C. Oudemans, Prins Mauritslaan 53, ‘s-Gravenhage. 
1930. 

$Mevrouw C. A. H. Lycklama à Nijeholt, geb. Tabingh Suer- 
mondt, Twaalf Apostelenweg 75. Nijmegen. 1933. 


CORRESPONDEERENDE LEDEN, 


Dr. L. Zehntner, Reigoldswil, Baselland (Zwitserland). 1897. 

Dr. P. Speiser, Medicinalrat, Kaiserstrasse 12, Königsberg 
i. Pr. 1906. 

Dr. H. Schmitz S. J., Ignatius College, Valkenburg (L.). 
1921. 

Dr. E. R. Jacobson, Ghijselsweg 6, Bandoeng, Java. 1928. 

“Dr. K. Jordan, Zoological Museum, Tring, Herts., Engeland. 
1928. 

J. D. Alfken, Delmestrasse 18, Bremen. 1929. 

*A. d’Orchymont, Houba de Strooperlaan 132, Brussel II. 
1929, 

H. St. John Donisthorpe, c/o Department of Entomology, 
British Museum (Natural History), Cromwell Road, Lon- 
don S.W. 7, Engeland. 1931. 

Prof. Dr. G. D. Hale Carpenter, M. B. E., D. M., Penguelle, 
Hid’s Copse Road, Cumnor Hill, Oxford, Engeland. 1933. 

F. N. Pierce, The Old Rectory, Warmington, Oundle, North- 
ants, England. 1939. 


BUITENLANDSCHE LEDEN. 


*René Oberthiir, Rue de Paris 84, Rennes (Ille-et-Vilaine), 
Frankrijk, — Coleoptera, vooral Carabiden (1882—83). 


LXXXIV LIST DER LEDEN ENZ. 


Dr. H. Schouteden, Directeur van het Museum van Belgisch 
Congo, Tervuren, Belgie. — (1906—07). 

Corn. J. Swierstra, Directeur van het Transvaal-Museum. 
Pretoria. — (1908—09). 

“James E. Collin, .,Rayland”, Newmarket, Engeland. — 


(1913—14). 
*Bibliotheek der R. Universiteit, Lund, Zweden. — (1915— 
16). i 


Prof. Dr. Felix Riischkamp, p. a. Philosophisch-theologische 
Hochschule, Offenbacherlandstr. 244, Frankfurt a/M. 
Süd 10. — Coleoptera (1919—20). 

“Dr. A. Clerc, 7, Rue de Montchanin, Paris (XVIIe), Frank- 
rijk. — Coleoptera, vooral Curculionidae orb. terr. (1926 
27) 

“Dr. A. Avinoff, Director, Carnegie Museum, Pittsburg, Pa., 
U. S. A. — Lepidoptera (1928—29). 

Prof. N. Bogdanov—Katjkov, Instituut voor toegepaste 
Zoölogie en Phytopathologie, Troizkj str, 9, apt. 8, Lenin- 
grad. U. S..S. R. — Oeconomische Entomologie en Tene- 
brionidae (1928—29). 

“John D. Sherman Jr., 132, Primrose Ave, Mount Vernon, 
N.Y., U. S. A. — Bibliographie. (1930—31). 

“Dr. Marc André, Muséum national d'Histoire naturelle, 61, 
Rue de Buffon, Paris (Ve), — Acari (1933). 

*F. J. Spruijt, ,,Traprock Farm", Deerfield, Mass., U.S.A. — 
(1933). 

Miss Th. Clay, 18, Kensington Park Gardens, London W.11. 
— Ectoparasieten (1938). 

Ir. Th. L. J. Vreugde, p/a Spruitenboschstraat 14, Haarlem. 


==) (1939). 
C. Koch. p/a Georg Frey sche wissenschaftliche Kafer-Samm- 
lung, Pienzenauerstrasse 18, Miinchen. — (1939). 


GEWONE LEDEN. 


Prof. Dr. H. J. van Ankum, Wilhelminalaan 34, Zeist. — 
Algemeene Zoölogie (1871—72). 

Dr. G. Barendrecht, Conservator Entomologisch Laborato- 
rium, Plantage Doklaan 44, Amsterdam (C.). — Hy- 
menoptera (1928 —29). 

*Prof. Dr. L. F. de Beaufort, Buitengewoon Hoogleeraar aan 
de Gemeentelijke Universiteit; Directeur van het Zoölo- 
gisch Museum te Amsterdam, Huize „de Hooge Kley”, 
Leusden bij Amersfoort. — (1911—12). 

§Dr. W. Beijerinck, Biologisch Station. Wijster (Dr.). — 
(1930—31). 

L. Bels, biol. stud., Velserstraat 101, Haarlem. — Formiciden 
(1939). 

P. J. Bels, biol. docts., Velserstraat 101, Haarlem. — Alge- 
meene Entomologie, vooral Formiciden (1934). 


LIST DER LEDEN ENZ. LXXXV 


A. C. V. van Bemmel, biol. docts., J. P. Coenweg 16a., Pav., 
Buitenzorg, Java. — Algemeene Entomologie (1937). 

P. Benno, O.M. Cap., p/a Capucijnenklooster, Babberich 
(Geld.). — Hymenoptera aculeata (1939). 

Ir. G. A. Graaf Bentinck, Electrotechn. Ing., Bloemendaal- 
sche weg 196, Overveen. — Lepidoptera (1917—18). 

Chr. Berger, med. stud., Rapenburg 47, Leiden. — Coleopte- 
ra (1934). 

K. J. W. Bernet Kempers, Oud-Directeur der Registratie en 
Domeinen, Riouwstraat 152, ‘s-Gravenhage. — Coleoptera 
(189293). 

A. J. Besseling, Koningsweg 30, ‘s-Hertogenbosch. — (1923 
—24). 

§*Dr. J. G. Betrem, Entomoloog-landbouwkundige, Bendo 1, 
Nieuw Tjandi, Semarang, Java. — Hymenoptera (1921— 
22). 

Dr. J. A. Bierens de Haan, Privaatdocent aan de Universiteit, 
Minervalaan 26, Amsterdam (Z.). — (1918—19). 

Ir. P. A. Blijdorp, p/a Instituut voor Plantenziekten, Buiten- 
zorg, Java. — Toegepaste en Algemeene Entomologie, 
vooral Orthoptera (1933). 

“Dr. H. C. Blöte, Conservator aan het Rijksmuseum van 
Natuurlijke Historie te Leiden, Wilgenlaan 8, Voorscho- 
ten. — (1923—24). 

*W. C. Boelens, Arts, Paul Krugerstraat 48, Hengelo (Ov.). 
— Coleoptera (1938), 

D. G. J. Bolten, J. v. Oldenbarneveldtlaan 24, Amersfoort. — 
Water-insecten (1937). 

Prof. Dr. H. Boschma, Directeur van het Rijksmuseum van 
Natuurlijke Historie te Leiden. — (1935). 

Dr. J. Bosscha, Parc-Hotel, Merano (Italia). — Coleoptera 
(1882—83). 

Mevrouw C. M. Bouwman-Buis, Ostadelaan 17, Bilthoven. 
— Arachnidae (1937). 

Dr. C. J. Briejer, Stationsweg 226, Hillegom. — Toegepaste 
Entomologie (1936). 

J. Broerse, Rustenburgerstraat 108, Amsterdam (Z.). — 
Nederlandsche Coleoptera (1923—24). 

*C. M. C. Brouerius van Nidek, A. v. Scheltemaweg 4, Ber- 
gen (N.-H.). — Coleoptera (1937). 

Prof. Dr. S. L. Brug, Instituut voor Tropische Hygiéne, 
Mauritskade 57, Amsterdam (O.). — (1931—32). 

Mej. A. M. Buitendijk, Witte Singel 73a, Leiden — Aptery- 
gogenea (1932). 

J. R. Caron, Van der Helstlaan 44, Hilversum. — Lepido- 
ptera (1919—20). 

J. C. Ceton, „Grazia Felix’, Keijenbergsche weg 9, Benne- 
nekom. — Lepidoptera (1932), 


LXXXVI LIST DER LEDEN ENZ. 


*H. Coldewey, litt. class. drs, „Nieuw Veldwijk", K 73, 
Twello. — Lepidoptera (1919—1920). 

$J. B. Corporaal, Conservator voor Entomologie aan het 
Zoölogisch Museum, Plantage Middenlaan 53, Amster- 
dam (C.). — Coleoptera, vooral Cleridae (1899—1900). 


Rector Jos. Cremers, Canne, Belgie. — Coleoptera en Lepi- 
doptera (1906—07). 

Dr. K. W. Dammerman. — Algemeene Entomologie 
(1904—05). 


“Het Deli Proefstation, Medan, Sumatra. — (1908—09). 

*Dr. A. Diakonoff, Heerenstraat 73, Pasoeroean, Java. — 
Microlepidoptera ; Algemeene Entomologie (1933). 

*G. Dijkstra, Gerard Terborchstraat 9, Huizum bij Leeuwar- 
den. — Lepidoptera (1939). 

Prof. Dr. W. M. Docters van Leeuwen, Bergweg 159a, 
Leersum. — (1921—22). 

Ir. J. Doeksen, Hartensche weg 12, Bennekom. — Toegepaste 
Entomologie en Thysanoptera (1937). 

*P. H. van Doesburg, Cantonlaan 1, Baarn. — Coleoptera 
(1921—22). 

*C. Doets, Diependaalschelaan 286, Hilversum. — Micro- 
lepidoptera (1935). 

*G. Doorman, Julianaweg 14, Wassenaar, — (1915—16). 

F. C. Drescher, Pahud de Mortangesweg 3, Bandoeng. 
Java. — (1911—12). 

Mr. E. J. F. van Dunné, Batavia, Java. — Lepidoptera 
(19012 12): 

*H. C. L. van Eldik, Van der Woertstraat 20, ‘s-Graven- 
hage. — Lepidoptera en Coleoptera (1919—20). 

M. L. Eversdijk, Biezelinge. — Algemeene Entomologie 
(1919—20). 

A. M. J. Evers, Adelaarsweg 69, Amsterdam (N.). — 
Coleoptera (1937). 

$G. L. van Eyndhoven, Eindenhoutstraat 36, Haarlem. — 
Lepidoptera (1927—28). 

F. C. J. Fischer, Persijnstraat 13a, Rotterdam. — Tricho- 
ptera en Lepidoptera (1929-—30). 

*Dr. H. J. de Fluiter, Entomoloog, Besoekisch Proefstation, 
Djember, O.-Java. — Toegepaste en Algemeene Entomo- 
logie, vooral Hymenoptera en Diptera parasitica 
(1929—30). 

Dr. Ir. J. J. Fransen, Steynstraat 2, Arnhem. — Toegepaste, 
vnl. Landbouwentomologie (1935). 

Dr. C. J. H. Franssen, Dierkundige bij het Instituut voor 
Plantenziekten, Bataviasche weg 18, Buitenzorg, Java. — 
Aphididae, Paussidae (1928—29). 

§*Dr. D. C. Geijskes, p/a Landbouwproefstation, Paramaribo, 
Suriname. — Aquatiele Neuropteroidea (1928—29). 


LIJST DER LEDEN ENZ. LXXXVII 


*Mej. Dr. A. Gijzen, Bergweg 236b, Rotterdam. — 
Microlepidoptera (1929—30). 

*J. A. M. van Groenendael, arts, Wilhelminastraat 21, Soe- 
kaboemi, Java. — (1930—31). 

Dr. J. A. W. Groenewegen, leeraar aan er H.B.S., Johan 
de Withstraat 49, Leiden. — Arachnoidea (1929 —30). 
Ir. M. Hardonk, Sportlaan 164, ‘s-Gravenhage. — Macro- 

lepidoptera (1938). 

P. Haverhorst, Wilhelminapark 70, Breda. — Lepidoptera 
en Hymenoptera aculeata ( Ne 

*H. Hoogendoorn, Markt 216, Oudewater. — Algemeene 
Entomologie, vooral Trichoptera (1934). 

$P. W. Hummelinck, biol. docts., Maliebaan 22, Utrecht. — 
(1938). 

Het Instituut voor Plantenziekten, Buitenzorg, Java. — 
(1930—31). 

Mej. A. Jaarsveld, biol. docta., Overtoom 434, Amsterdam 
W. — Algemeene Entomologie (1929—30). 

§Dr. E. R. Jacobson, Ghijselsweg 6, Bandoeng, Java. — 
Algemeene Entomologie (1906—07). 

J. A. Janse, Damrak 57, Amsterdam (C.). — Lepidoptera 
Rhopalocera (1930—31). 

P. J. Janse Jr., p/a Ondern. Silau Doenia, P. K. Tebing Ting- 
gih, Sumatra's O. K. — Diptera (1930—31). 

*W. de Joncheere, Singel 198, Dordrecht. — Lepidoptera 
(1913—14). 

Dr. C. de Jong, Assistent aan het Rijksmuseum van Natuur- 
lijke Historie te Leiden, Acacialaan 18, Leiderdorp. — 
Coleoptera (1926—27). 

Dr. W. J. Kabos, Lazarus Mullerlaan 5, Santpoort. — Di- 
ptera (1936). 

Dr. L. G. E. Kalshoven, Dierkundige bij het Instituut voor 


Plantenziekten, Buitenzorg, Java. — Algem. Entomologie 
(1921—22). 

Prof. Dr. C. J. van der Klaauw, Hoogleeraar aan de Rijks- 
universiteit, Kernstraat 11, Leiden. — Toegepaste Ento- 


mologie (1929—30). 

§*B. H. Klynstra, Frankenstraat 60, ‘s-Gravenhage. — 
Coleoptera, voorn. Adephaga (1902—03). 

$F. B. Klynstra, Frankenstraat 60, ‘s-Gravenhage, — Co- 
leoptera (1935). 

$S. B. Klynstra, Frankenstraat 60, ‘s-Gravenhage. — Co- 
leoptera (1938). 

R. Knoop, Brugstraat 60, Almelo. — Lepidoptera (1939). 

*W. Koenraads, Klimopstraat 88, ‘s-Gravenhage. — (1933). 

J. Koornneef, Hoogeweg 18, Velp (Geld.). — Algemeene En- 
tomologie, vooral Hymenoptera (1917—18). 

Mr. H. H. Kortebos, Directeur Twentsche Bank, St. Lam- 
bertuslaan 10a, Maastricht, — Lepidoptera (1935). 


LXXXVIII LIJST DER LEDEN ENZ. 


W. J. Kossen, Nieuwe Meerdijk 110, Badhoevedorp (N.-H.). 
— Laboulbeniaceeën (1936). 

$*Dr. G. Kruseman Jr., Jacob Obrechtstraat 16, Amsterdam 
(Z.) — Diptera (1930—31). 

Dr. P. A. van der Laan, p/a Deli Proefstation, Medan, Su- 
matra. — (1934). 

Laboratorium voor Entomologie der Landbouwhoogeschool, 
Berg 37, Wageningen. — (1929—30). 

*Dr. S. Leefmans, lector a. d. Gemeentelijke Universiteit te 
Amsterdam, Brederolaan 11, Heemstede (Post Aerden- 
hout). — Algemeene Entomologie. Lamellicornia 
(1911—12). 

G. de Leeuw S. J, Hobbemakade 51, Amsterdam (Z.). — 
Algemeene Entomologie (1931—32). 

H. E. van Leyden, biol. docts., flatgebouw ,,Catsheuvel"”, 
Adriaan Goekooplaan 111, ‘s-Gravenhage. — Lepidoptera 
(1915—16). 

B. J. Lempke, Oude IJselstraat 1211, Amsterdam (Z.). — 
Lepidoptera (1925—26). 

§*M. A. Lieftinck, Conservator, Zodlogisch Museum, Buiten- 
zorg, Java. — (1919—20). 

J. Lindemans, Spoorbaan 32, Ermelo (G.). — Ichneumonidae 
(1901—02). 

*J. A. F. Lodeizen, Schouwweg 102, Wassenaar. — Lepido- 
ptera (1939). 

Loggen, Heidestraat 49, Hilversum. — Lepidoptera 
(192425). 

*C. J. Louwerens, Hoofd le Hollandsch-Inlandsche School, 
Djember, Java. — (1928—29). 

$*Dr. D. Mac Gillavry, „de Haaf”, Bergen-Binnen (N.-H.). 
— Coleoptera en Rhynchota (1898—99). 

$Dr. H. J. Mac Gillavry, Palaeontoloog, p/a N.V. Ned. 
Koloniale Petroleum-Mij, Soengei Gerong, Palembang, 
Sumatra. (1930—31). 

§Mej. M. E. Mac Gillavry, Aalsmeerderweg 301, Aalsmeer 
(O.). — Lepidoptera (1929—30). 

*J. C. van der Meer Mohr, Medan, Sumatra. — (1925—26). 

*Prof. Dr. J. C. H. de Meijere, Noorder Amstellaan 174", 
Amsterdam (Z.). — Diptera (1888—89). 

G. S. A. van der Meulen. Van Breestraat 170, Amsterdam 
(Z.). — (1924—25). 

*De Nederl. Heidemaatschappij, Arnhem. — (1903—04). 

*De Nederlandsch-Indische Entomologische Vereeniging, 
p/a Instituut voor Plantenziekten, Buitenzorg, Java. — 
(1935). 

*C, Nies, Heuvel B 43, Deurne (N.-Br.). — Lepidoptera 
(OSSIE 

*H. Th. Nieuwenhuijsen, Nonnenveld 86, Gorinchem. — 
Algemeene Entomologie (1927—28). 


LIJST DER LEDEN ENZ. LXXXIX 


A. C. Nonnekens, 2e Jan van der Heydenstraat 8, Amster- 
dam (Z.). — Coleoptera (1921—22). 

Dr. S. J. van Ooststroom, Assistent aan ’s Rijks Herbarium te 
Leiden, Emmalaan 21, Oegstgeest. — Coleoptera (1935). 

Dr. A. C. Oudemans, Burgemeester Weertsstraat 65, Arnhem. 
— Acari, Pulicidae (1878—79). 

§J. C. Oudemans, Oude Delft 212, Delft. — (1932). 

$*Dr. Th. C. Oudemans, Landbouwkundig ingenieur, Huize 
„Klein Schovenhorst”, bij Putten (Veluwe). — Algemeene 
Entomologie (1920—21). 

A. A. van Pelt Lechner, Velperweg 79, Arnhem. — 


(1925—26). 
*D. Piet, Kruislaan 222hs, Amsterdam (O.). — Lepidoptera 
(1937). 


Plantenziektenkundige Dienst, Wageningen. — (1919—20). 

R. A. Polak, Weesperzijde 34 boven, Amsterdam (O). — 
(1898—99). 

Proeftuin Z.-H. Glasdistrict, afd. Onderzoek, Zuidweg 38, 
Naaldwijk. — (1937). 

“Dr. A. Reclaire, ‘Alexanderlaan 17, Hilversum. — Coleo- 
ptera, Rhynchota (1919—20). 

Dr. A. Reyne, Zevenhuizen M40, Heiloo (N.-H.). — 
Algemeene Entomologie (1917—18). 

Rijksmuseum v. Natuurl. Historie, Leiden. — (1915—16). 

W. A. Schepman, Directeur Amsterdamsche Bank, Willem 
van Oranjelaan 7, ‘s-Hertogenbosch. — Coleoptera (1919 
— 20). 

L. H. Scholten, C. 66, Lobith. — Lepidoptera (1923—24). 

Dr. E. A. M. Speijer, Pijnboomstraat 98, ‘s-Gravenhage. — 
Arachnoidea, vooral Pedipalpi en Scorpionidae (1932—33). 

*Het Staatsboschbeheer, Museumlaan 2, Utrecht. — (1937). 

*M. Stakman, Frederik Hendrikstraat “10, Utrecht. — 
(1921—22). 

Aug. Stärcke, Arts, Den Dolder (Utr.). — Formicidae 
(1925—26). 

Mevr. Dr. M. N. Dinger, geb. Stork, p/a Medische Hooge- 
school, Batavia, Java. (1928—29). 

Dr. A. L. J. Sunier, Directeur van het Koninklijk Zoölogisch 
Genootschap „Natura Artis Magistra”, Plantage Midden- 
laan 51, Amsterdam (C.). — (1927—28). 

H. Teunissen, Schellinglaan 19, Voorburg (Z.-H.). — Hy- 
menoptera (1937). 

Dr. G. van der Torren, Beverwijkerstraatweg 96, Castricum. 
— Toegepaste Entomologie (1937). 

*Dr. L. J. Toxopeus, Raden Soemeroeweg 1, Buitenzorg, 
Java. — Indo-Australische Lycaeniden (1919—20). 

$*Dr. D. L. Uyttenboogaart, Adriaan Pauwlaan 8, Heem- 
stede (post Haarlem). — Coleoptera (1894—95). 


XC LIJST DER LEDEN ENZ. 


H. van der Vaart, Hagelingerweg 139, Santpoort (Dorp). — 
Coleoptera en Lepidoptera (1921—22). 

*F. T. Valck Lucassen, ,,t Molenblick”, Vorden (Gelderl.). 
— Coleoptera (1910—11). 

Dr. J. van der Vecht, Dierkundige bij het Instituut voor Plan- 
tenziekten, Buitenzorg, Java. — Hymenoptera (1926—27). 

*J. van der Velden, Borne (Ov.). — Lepidoptera (1938). 

C. J. Verhey, biol. stud., Singel 57, Dordrecht. — Lepidoptera 
(1939). 

Mevrouw Dr. B. de Vos, geb. de Wilde, J. M. Coenen- 
straat 22, Amsterdam (Z.). — Algemeene Entomologie 
(1926—27). 

*J. J. de Vos tot Nederveen Cappel, Amazoneweg 1, Was- 
senaar. — Coleoptera (1902—03). 

$Dr. À. D. Voûte, „De Houtkamp”, Otterloo (Gld.). — 
(1929 —30). 

Mevrouw J. Voûte, geb. Broeksma, p/a Dr. Steensma, Clio- 
straat 20, Amsterdam (Z.). — (1931—32). 

F. van der Weerd, Ondern. Sinagar, halte Tjibadak bi 
Soekaboemi, Java. — Toegepaste Entomologie (1937). 
Dr. H. J. van der Weij, Amersfoortsche straatweg 91, Bus- 

sum. — Lepidoptera (1938). 

$*P. van der Wiel, Gerard Terborgstraat 23, Amsterdam 
(Z.). — Midden-Europeesche Coleoptera en Formicidae 
(1916—17). 

J. C. Wijnbelt, Amstellaan 88, Amsterdam (Z.). — Mi- 
crolepidoptera (1924—25). 

J. Wilcke, biol. docts., Veeteeltstraat 4, Amsterdam (O.). — 
Hymenoptera (1936). 

$*C. J. M. Willemse, Arts, Eygelshoven (Z.-Limb.). — 
Orthoptera (1912—13). 

*Ir. T. H. van Wisselingh, Hoofdingenieur bij 's Rijks Wa- 
terstaat, Storm v. 's-Gravesandeweg 95, Wassenaar. — 
Lepidoptera (1924—25). 

*J. H. E. Wittpen, le Constantijn Huygensstraat 103huis, 
Amsterdam (W.). — Lepidoptera (1915—16). 

Het Zoölogisch Museum en Laboratorium, Buitenzorg, Java. 
— (1919—20). 


BESTUUR. 


Dr. D. Mac Gillavry, President (1938—1944). 

Dr. D. L. Uyttenboogaart, Vice-President (1934— 1940). 

Dr. G. Barendrecht, Secretaris (1939— 1942), 

B. H. Klijnstra, Penningmeester (1934— 1940). 
(Postrekening der Ned. Ent. Ver. : 188130). 

J. B. Corporaal, Bibliothecaris (1938—1944). 

F. T. Valck Lucassen 1936—1942). 


LIJST DER LEDEN ENZ. XCI 


COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE 
PUBLICATIES. 


Dr. D. Mac Gillavry (1939-1942). 

Prof. Dr. J. C. H. de Meijere (1939-1942), 

EF. T. Valck Lucassen (1939—1942). 

J. J. de Vos tot Nederveen Cappel (1937-1940). 


N 


der 
i ‘ 
) 
N 
vi 
| i 
0 


Fauna Javanica 


The Staphylinidae collected by Mr. F. C. Drescher 
by 
MALCOLM CAMERON, M.B., R.N., F.R.E.S. 
(Continued from Tijdschr. voor Ent. Deel vol. 80, 1937, p. 37) 
Part Ill. 


Corrigenda. 
Vol. 80, 1937, p. 4, line 14, for Othius read Metolinus. 


Aleocharinae. 


Leucocraspedum Kr. 
scorpio Blackb. (nigrum Cam.) Malabar. Preanger, G. Pant- 
jalikan, alt. 400 m. Also in Australia, Singapore, 
Ceylon, India. 


Pronomaea Er. 
thaxteri Bernh. Batoerraden, G. Slamat, VII, VIII, 1926. 
Also in the Philippines. 


Gyrophaena Mannerh. 
metallescens Cam. G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 
feet. VI. 1933. Also in Borneo. 
tropica Cam. G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 
8.1X.1934. Also in Malaya. 


Gyrophaena (s. str.) drescheri sp. nov. 

Shining, black, the head and thorax with slight greenish 
reflex ; elytra pitchy often lighter at the shoulders. Antennae 
and legs reddish yellow. Length 2.5—2.75 mm. 

In build similar to gentilis Er. but differing in all other 
respects. Head broad, a little narrower than the thorax, 
smooth in the middle, on each side with 6 or 7 moderate 
punctures: ground sculpture absent. Antennae with the 4th 
joint small, transverse, the 5th to 10th all longer than broad, 
decreasing in length, the penultimate only slightly longer than 
broad, the 11th a little longer than the 10th. Thorax trans- 
verse (4.5: 3) formed as in gentilis, the sides gently rounded, 
on each side of the middle with an irregular row of 6 or 7 
small punctures, the pre-basal ones the largest, occasionally 
between the rows with one or two others, externally with two 
or three more; ground sculpture absent. Elytra broader and 


2 MALCOLM CAMERON, 


a little longer than the thorax, rather closely and rather finely 
punctured and with a fine ground sculpture. Abdomen very 
finely, rather sparingly punctured anteriorly, almost impunc- 
tate behind. 

3 : 8th tergite with a large tubercle on the middle of the 
posterior margin, on each side with a short broad cultriform 
process. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet : 17.X11.1932. 


Ousilusa Cam. 


sumatrensis Bernh. (Diestota) Batoerraden. G. Slamat. VII, 
VIII, 1926. Also in Sumatra. 


Plagiusa Bernh. 


leptocera Fauv. (Silusa) (philippina Bernh.) Batoerraden. 
G. Slamat, 30.VIII.1926. Also in Sumatra, Malaya and the 
Philippines. 

granulata Cam. (Ditropalia) Batoerraden. G. Slamat. 

30. VIII.1926 IV. 1928. Also in Sumatra. 


Stenomastax Cam. 


nigrescens Fauv. (Homalota) (fuscipes Cam.) Batoerraden. 
G. Slamat, VIII.1926. Also in Sumatra, Malaya, Borneo, and 
India. 


Coenonica Kr. 


Coenonica drescheri sp. nov. 

Black, the fore-parts moderately, abdomen strongly shi- 
ning ; elytra pitchy-black. Antennae black, the first two joints 
brownish-yellow. Legs pitchy, the tarsi yellowish. Length 
2.5 mm. 

Near philippina Bernh. but differently coloured, the thorax 
narrower, the sculpture on the disc not granular as in philip- 
pina but elsewhere of similar character. Head broad, only 
a little narrower than the thorax (3.5:4), closely covered 
with rather large umbilicate punctures. Antennae moderate, 
thickened towards apex, the 3rd joint a little longer than 
the 2nd, 4th as long as broad, 5th to 10th gradually more 
transverse, the penultimate about twice as broad as long, 
the 11th stout, a little longer than the 9th and 10th together. 
Thorax slightly transverse (4: 3.2), convex, the sides gently 
rounded and a little more retracted in front, the posterior 
angles obtusely rounded, the disc with two nearly parallel 
sulci united in a fovea at the base and extending forwards to a 
little beyond the middle, the puncturation on the disc rather 
close, moderately fine, at the sides closely granular. Elytra 
a little longer (4:3.2) and a good deal broader than the 


FAUNA JAVANICA. 3 


thorax, transverse, closely covered with granules which are 
however less coarse than in philippina. 

Abdomen a little narrowed before the apex, the punctu- 
ration very fine and very scanty, very sparingly pubescent. 
The fore-parts with rather long and moderately close pubes- 
cence. 

& : 7th tergite with two little tubercles close together at 
the posterior margin; 8th truncate or very slightly emar- 
ginate and furnished with four little teeth, on each side with 
a slightly larger one; at the middle near base with two 
tubercles. These characters are similar in philippina but are 
not mentioned in the description. Idjen Plateau, alt. 1100 m. 


VII.1936. Batoerraden. G. Slamat, VIII.1926. 


Coenonica jacobsoni sp. nov. 

Shining, black, the elytra with a broad triangular yellow 
marking extending from the base to the postero-internal angle. 
Antennae black, the first three joints reddish. Legs reddish 
yellow, the femora infuscate. Length 4 mm. 

Near malayana Cam. but at once distinguished by the more 
extensively black elytra, the head also is broader, but very 
similarly punctured, the penultimate joints of the antennae 
more transverse ; thorax broader, elytra rather more coarsely 
punctured. Head subpentagonal, narrower than the thorax, 
closely covered with coarse punctures except in front and 
behind which areas are impunctate : ground sculpture absent. 
Antennae with the 3rd joint a little longer than the 2nd, 4th 
small, about as long as broad, 5th to 10th strongly transverse. 
Thorax transverse (5.75:4), convex, the sides rounded in 
front, straighter and retracted behind, the posterior angles 
obtusely rounded, the base before the scutellum produced 
backwards as a short broad lobe and with a superficial trans- 
verse impression, the disc rather closely covered with rather 
large umbilicate punctures which are much more sparing 
towards the sides; ground sculpture absent. Elytra longer 
(6:4) and broader than the thorax, rather closely and coar- 
sely punctured, the punctures more superficial than on the 
thorax. Abdomen a little narrowed before the apex, the first 
three visible segments closely punctured at the bases more 
sparingly elsewhere, the punctures moderately coarse, the two 
following much more sparingly and finely punctured, the last 
less finely and more closely. Pubescence throughout long, 
yellow and scanty. 

& : 8th tergite with a broad nearly truncate plate in the 
middle, on each side with a slender spine not extending quite 
so far back as the posterior margin of the plate and separated 
from it by a narrow acute triangular emargination. 

G. Tikorai, Bandjarwangi, alt. 900 m. X.1934. (Jacobson). 
Unique. 


4 MALCOLM CAMERON, 


Silusa Er. 
Silusa (Stenusa) javanica sp.n. 

Moderately shining, head, elytra and 4th visible abdominal 
segment black, the thorax and rest of the abdomen red. 
Antennae yellowish red. Legs reddish yellow. Length 
2.5—2.75 mm. | 

A rather narrow parallel species. Head narrower than the 
thorax, smooth in front, elsewhere rather closely covered 
with small, superficial, umbilicate punctures and finely 
coriaceous. Antennae short ; the 3rd joint as long as the 2nd, 
4th to 10th gradually more transverse, the penultimate about 
twice as broad as long. Thorax about a half broader than 
long, the sides rounded in front, retracted and straight be- 
hind, the posterior angles obtuse, before the scutellum with 
a small transverse impression, the puncturation rather fine, 
asperate and moderately close, ground sculpture absent. 
Elytra slightly longer and broader than the thorax, emar- 
ginate postero-externally, the puncturation a little coarser 
than on the thorax, rather close and asperate. Abdomen 
finely and sparingly punctured on the first three segments, 
almost impunctate on the following, finely coriaceous. Pu- 
bescence on the fore-parts fine, yellow, moderately close. 


Preanger: G. Wajang, alt. 1800 m. 23.V1.34. 


Cordalia Jacobs. 
vestita Boh. G. Tangkoeban Prahoe, 2.VIII.34. Widely dis- 
tributed in the Oriental region. 


Falagria Mannerh. 
concinna Er. (Stenagria) G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000— 
5000 ft. 9.111-12.1V.1933. Tjilatjap. II, III, IV.1925. Widely 
distributed throughout the world. 


orientalis Cam. (Stenagria) G. Goentoer, 20/26.1X.1925. . 
G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet, 14.1.1930, 
11.1932. 19/31.1.1933. Also in Sumatra and Assam. 


seminitens Cam. (Stenagria) G. Slamat, V.1925. Batoerraden, 
28.VII.1926. Also in Borneo and Sumatra. 


subrugosa Kr. (Anaulacaspis) G. Tangkoeban Prahoe, alt. 
4000— 5000 feet. 4.X.1934, Also in Sumatra, Borneo and 
Ceylon. 


Falagria (Stenagria) javanica sp. nov. 

Very similar to concinna Er. of the same size, build and 
colour, but differing in the following respects; the head is 
rounder, the puncturation distinctly closer, fine and aspe- 
rate, the antennae with the penultimate joints slightly longer, 


FAUNA JAVANICA. 5 


the thorax especially in the region of the sulcus more closely 
and distinctly asperately punctured, the elytra a little less 
finely and a little less closely punctured. The abdomen as 
in concinna. 


Telegawarna, Mt. Poentjak, alt. 1480 m. 29.111,36. 


Falagria (Stenagria) vexans sp.nov. 

Build size and colour of flavocincta Kr. but differs in the 
longer and more slender antennae, the intermediate joints 
being infuscate, the puncturation of the elytra equally fine 
but closer. From orientalis Cam. it is distinguished by the 
smaller size (4 mm.) and broader, more transverse head, 
the antennae however, scarcely differ and the puncturation of 
the two species is similar, The colour of the head and thorax 
varies in the three species from lighter to darker brown and 
they are all referable to the subgenus Stenagria. 

Tjilatjap. G. Tjikodai. Bandjarwangi. X.1934. 


Falagria (Stenagria) latesulcata sp. nov. 

Shining ; head and thorax yellowish red; elytra yellow ; 
abdomen with the first two visible segments and the last 
yellow, the rest pitchy brown with the posterior and lateral 
margins yellowish. Antennae reddish ,the first three joints 
yellowish red. Legs yellow, the tibiae blackish, the femora 
slightly infuscate towards the apex. Length 4 mm. 

Readily recognised by the colour and broadly impressed 
disc of thorax. Head orbicular, narrower than the thorax, 
the disc broadly impressed and finely and closely punctured, 
elsewhere impunctate; ground sculpture feeble. Antennae 
long and slender, the intermediate joints much longer than 
broad, cylindrical, the 9th and 10th distinctly longer than 
broad. Thorax slightly longer than broad, the sides strongly 
dilated and rounded in front, strongly retracted behind, the 
posterior angles dentiform the disc broadly impressed along 
the whole length, the fundus of the impression narrowly 
and deeply sulcate, the impressed area finely, closely and 
rather obsoletely punctured, elsewhere practically impunc- 
tate. Elytra as long as but a good deal broader than the 
thorax, very finely, not very closely punctured. Abdomen 
very finely and very sparingly punctured on the anterior 
segments, much more closely on the last two. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. X.1935. 
Unique. 


Atheta Thoms. 


Sub-gen. Stictatheta nov. 

In build much resembling Coenonica puncticollis Kr. Head 
broad, the puncturation umbilicate the temples only bordered 
behind, Antennae with the penultimate joints distinctly trans- 


6 MALCOLM CAMERON, 


verse. Thorax distinctly transverse, the pronotal epipleura 
visible from the side, before the scutellum with a pair of 
small foveae, behind the middle of the anterior border with 
another pair. Mesosternal process acute extending about two- 
thirds the length of the coxae, its apex briefly rounded, the 
coxae narrowly separated. Elytra not emarginate. Abdomen 
parallel, the first three visible tergites transversely impressed 
at base. Setae of the middle and posterior tibiae feeble to 
moderate. 


Atheta (Stictatheta) quadripunctula sp. nov. 

Moderately shining ; head and abdomen black, the thorax 
and elytra pitchy black. Antennae and legs reddish yellow, 
the last joint of the former infuscate. Length 3 mm. 

Parallel, Head broad, a little narrower than the thorax, 
the eyes large, very closely covered with small superficial 
umbilicate punctures; finely coriaceous. Antennae with the 
3rd joint a little longer than the 2nd, 4th and 5th slightly 
longer than broad, 6th and 7th as long as broad, 8th to 10th 
transverse, 11th as long as the 9th and 10th together. Thorax 
convex, transverse (4.75:3.75), the sides gently rounded, 
more retracted behind, the posterior angles rounded, before 
the scutellum with a pair of foveae, behind the middle of the 
anterior border with another pair, more externally, a little 
behind the rounded anterior angles with one; puncturation 
fine, very close and superficial. Elytra longer (4.5 : 3.75) and 
a little broader than the thorax, very finely, very closely 
asperately punctured, at the base near the shoulder with a 
larger puncture and a little behind this with another. Abdo- 
men parallel, very finely, moderately closely punctured on 
the anterior segments, gradually more sparingly behind. Pu- 
bescence very fine, short and close on the thorax and elytra, 
longer and more sparing on the abdomen. 

& : 8th tergite narrowed to a median tooth, at its base on 
each side with an obsolete obtuse denticle, externally with 
a slender cultriform process separated from the central plate 
by an arcuate emargination. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 ft. 11.1936. Unique. 


Atheta (Chaetida) drescheri sp. nov. 

Moderately shining; head black, thorax and abdomen 
pitchy ; elytra brownish yellow. Antennae black, the first 
joint brownish yellow. Legs reddish yellow. Length 3 mm. 

Very near longicornis Gr. but at once distinguished by 
the longer antennae, moreover the thorax is less transverse 
(5:4), the sides behind slightly sinuate, the median impres- 
sed line stronger, the puncturation finer and closer; the 4th 
joint of the antennae is distinctly longer than broad and the 
following all longer than in longicornis : puncturation of head 


FAUNA JAVANICA. 7 


very fine, scanty, the ground-sculpture much less distinct than 
in that species; the fine puncturation of the elytra is closer 
than in longicornis, but the puncturation and pubescence of 
the abdomen-scarcely differs in the two species and the 
long setae of the body and tibiae are also similar. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. X.1934. 
Unique. 


Atheta (Acrotona) solitaria sp. nov. 

Moderately shining; head black, thorax dark reddish- 
brown; elytra pitchy black; abdomen with the first two 
visible segments and the last obscurely reddish, the posterior 
margins of the rest narrowly and obscurely rufescent. An- 
tennae black, the Ist joint and legs reddish yellow. Length 
2 mm. 

Very near inornata Kr. but at once distinguished by the 
dark elytra and longer antennae; the head is as closely but 
distinctly less finely and more roughly punctured, the 4th 
antennal joint is a little longer than broad and the following 
less transverse than in that species and with distinctly longer 
11th joint; thorax transverse (4.5:3) and formed as in 
inornata, the puncturation as close but less fine and rougher ; 
elytra slightly longer than the thorax, as closely but less 
finely and more roughly punctured than in that species, ab- 
domen more finely and much less closely punctured than in 
inornata especially behind. Setae of the middle and posterior 
tibiae well developed. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt 4000—5000 feet. 2.VIII.34. 
Unique. 


Pelioptera Kr. 
inermis Cam. G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 
8.1X.1934. Also in Sumatra. 


Thamiaraea Thoms. 
Thamiaraea javana sp. nov. 

Fore-parts moderately, abdomen more strongly shining. 
Head black, yellowish in front, thorax reddish yellow, more 
or less extensively infuscate on the disc ; elytra smoky brown, 
the shoulders and more or less of the base indeterminately 
yellowish: abdomen with the first two visible segments 
yellow the basal impressions blackish, the following black, 
the posterior margin of the 5th and whole of 6th reddish 
yellow. Antennae blackish, the first two or three joints and 
the legs reddish yellow. Length 3 mm. 

In build somewhat like insigniventris Fauv. but smaller, 
differently coloured, the antennae thinner, the thorax less 
transverse. Head broad but narrower than the thorax, the 
eyes large, the puncturation extremely fine and very sparing, 


8 MALCOLM CAMERON, 


finely coriaceous. Antennae with the 3rd joint slightly longer 
than the 2nd and in the ¢ somewhat compressed laterally, 
4th small, transverse, 5th to 10th gradually more strongly, 
the penultimate about twice as broad as long, the 11th a 
little longer than the 9th and 10th together. Thorax trans- 
verse (4.4:3.5), the sides gently rounded, slightly retracted 
to the rounded posterior angles and with two or three black 
setae, before the scutellum with an obsolete fovea, the punctu- 
ration very fine, rather close, the ground sculpture as on the 
head. Elytra longer (4.5: 3.5) and a little broader than the 
thorax, less finely and more closely punctured, very finely 
coriaceous, the shoulders with a black seta. Abdomen a little 
narrowed before the apex, very finely, rather sparingly 
punctured, very sparingly behind. Middle tibiae with a rather 
long seta about the middle, the posterior with a shorter one. 

& : 8th tergite on each side with a cultriform process, in 
the middle with a lamella feebly emarginate at the apical 
border and not produced as far backwards as the lateral 
processes from which it is separated by a deep arcuate emar- 
gination. 

Buitenzorg, August 1895 (I. Z. Kannegieter) Type. 
G. Tangkoeban Prahoe, alt 4000—5000 feet (Drescher). 


Astilbus Steph. 


laevicauda Bernh. Djeroeklegi, 10.V.1930. Bandoeng Dago, 
5.V.1930. Batoerraden, 6.1V.1930. Tjilatjap, III.1925. | 


Astilbus preangeranus sp.n. 

Black, the fore-parts moderately, the abdomen more strong- 
ly shining ; elytra with the humeral angles reddish. Antennae 
blackish, the 11th joint reddish-yellow. Legs reddish yellow. 
Length 7 mm. 

Except for the shape of the head very similar in size and 
build to incola Fauv. Head narrower than the thorax, trans- 
verse, the post-ocular region rounded and a little, widened, 
as long as the eye, very finely, closely punctured. Antennae 
stout with the 3rd joint twice as long as the 2nd, 4th to 10th 
gradually decreasing in length, the penultimate joints only 
slightly transverse, the 11th as long as the 9th and 10th 
together. Thorax slightly transverse (6:5), the sides gently 
rounded in front, straighter and a little retracted behind to 
the rounded posterior angles, broadly superficially impressed 
along the whole of the middle in the ¢, only in the posterior 
half in the ©, before the scutellum with a small fovea, near 
the posterior angles feebly obliquely impressed, the punctu- 
ration rather less fine and a little closer than on the head. 
Elytra as long as but broader than the thorax, less finely 
and more closely punctured, Abdomen a little narrowed be- 


FAUNA JAVANICA. 9 


fore the apex, closely and uniformly punctured orge 
in the © but not in the 3. 

& : 3rd dorsal segment punctured on the posterior half 
but without ground sculpture, on each side with a long stout 
pointed spine directed backwards : 4th with a pair of thick 
keels in the middle at the posterior margin (sometimes ab- 
sent) very sparingly punctured and without ground-sculpture : 
6th with a fine median keel and finely punctured : 7th with 
a strong median tubercle near the posterior margin, finely 
and moderately closely punctured like the preceding segment : 
8th narrowly produced and rounded in the middle, arcuately 
emarginate on each side. The 5th segment is moderately 
closely punctured but without ground sculpture, the 6th to 
8th segments are finely coriaceous also. 

© : 8th dorsal segment as in the ¢. 

Preanger: Bandoeng Dago, 16.11.31—15.1.31—1.11.30.— 
121953 


Astilbus orientalis sp. nov. 

Moderately shining : head black, reddish yellow in front; 
thorax ferruginous red, elytra brownish yellow: abdomen 
pitchy brown with the posterior margins of the segments and 
apex reddish yellow. Antennae reddish brown, the first two 
joints and legs reddish yellow. Length 4.75 mm. 

Much resembling planaticollis Kr. in build, but more shi- 
ning and with different sculpture. Head broad, transverse, 
only a little narrower than the thorax, the eyes very large, 
finely, moderately closely punctured, rather strongly coria- 
ceous; in front impunctate and with a small tubercle. 

Antennae with the 3rd joint a little longer than the 2nd, 
4th and 5th as long as broad, 6th to 10th slightly transverse 
and differing but little from one another. Thorax slightly 
transverse (3.8 : 3.3), trapezoidal, the sides rounded in front, 
sinuately retracted behind, the posterior angles obtusely 
rounded, along the middle with a narrow groove extending 
from just before the base nearly to the anterior border, to- 
wards the sides broadly and superficially impressed, the 
sculpture fine, close and granular, the granules somewhat 
elongate, so that in certain lights the surface appears more 
or less longitudinally striate, the ground sculpture fine and 
coriaceous. Elytra broader and longer (4.5:3.3) than the 
thorax, with a finer and closer granular sculpture and coria- 
ceous ground sculpture. Abdomen a little narrowed before 
the apex, finely moderately closely punctured, the last two 
segments practically impunctate. 

4 : 5th and 6th tergites each with a transverse row of 
four small tubercles a little in front of the posterior margin : 
7th with a transverse row of four much larger tubercles 
across the middle and another row of five similar ones near 


10 MALCOLM CAMERON, 


the posterior margin: 8th with two rows each of four tuber- 
cles, the posterior margin nearly truncate. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 3.VI.1930. 


Astilbus affinis sp. nov. 

Rather shining ; head black, the clypeal region reddish 
yellow ; thorax dark reddish brown ; elytra brownish yellow 
with the postero-external region from near the shoulders 
more or less extensively infuscate ; abdomen with the first 
two visible tergites yellow, the following black with the 
posterior margins narrowly rufescent. Antennae reddish 
brown, the first two joints and legs reddish yellow. Length 
3 mm. 

Very near laevicauda Bernh. but with shorter antennae, 
the penultimate joints transverse, head more finely and more 
closely punctured, thorax less transverse, the sides straight 
behind, more finely punctured, the elytra more finely punctu- 
red. Head as broad as the thorax, the eyes very large, the 
clypeal region tumid and impunctate, elsewhere finely and 
moderately closely punctured; ground sculpture absent. An- 
tennae with the 4th to 10th joints a little transverse, differing 
but little amongst themselves. 

Thorax transverse (5.25:4.75), the sides gently rounded 
in front, straightly retracted behind, the posterior angles 
obtuse; before the scutellum with a deep transverse fovea, 
along the middle with a fine impressed line evanescent in 
front, moderately finely rather closely punctured; ground 
sculpture absent. Elytra as long as but a good deal broader 
than the thorax, more closely but less deeply punctured and 
with a fine ground sculpture. Abdomen almost inpunctate. 

Bandoeng Dago, 14.11.30 (Type). Djeroeklegi, Zuid Ban- 
joemas 31.1.32. 


Astilbus granulicollis sp. nov. 

Fore-parts brownish red, abdomen black very shining, the 
first two segments yellowish. Head and thorax more shining 
than the elytra. Antennae ferruginous red. Legs reddish 
yellow. Length 3 mm. 

Near laevicauda Bernh. but differently coloured, the eyes 
much smaller, the post-ocular region a little widened, very 
finely, rather sparingly punctured ; ground sculpture absent, 
shining. Antennae rather short and stout, scarcely differing 
from laevicauda, the 3rd joint longer than the 2nd, 4th 
slightly transverse, the following gradually shorter and so 
more transverse. Thorax a little shorter than in laevicauda 
and more transverse, broadly triangularly impressed in the 
middle for the posterior two-thirds, before the scutellum with 
a transverse shining impression and along the middle with 
a shining impressed line, the whole surface closely covered 


FAUNA JAVANICA. 11 


with small granules, shining, ground sculpture absent. Elytra 

convex, as long as but a good deal broader than the thorax 

and less shining, closely, moderately finely, asperately punc- 

tured. Abdomen extremely finely and sparingly punctured. 
& : 8th dorsal segment broadly truncate and closely and 

finely denticulate, on each side with a larger triangular tooth : 

6th ventral segment a little produced and broadly rounded. 
Bandoeng Dago; 26—30.IV.30. 


Astilbus javanus sp. n. 

Entirely black, the fore-parts moderately, the abdomen 
strongly shining. Antennae reddish, the 5th to 10th joints 
infuscate. Legs reddish-yellow, the femora blackish except 
towards the base. Length 8.2 mm. Head narrower than the 
thorax, short and pyriform, the eyes rather small, the post- 
ocular region longer and almost straightly converging to the 
neck, towards the front in the middle with a short, fine, 
impressed line, rather closely, moderately finely, super- 
ficially punctured, coriaceous. Antennae a little thickened 
towards the apex, 3rd joint distinctly longer than the 2nd, 
4th to 10th all longer than broad, gradually decreasing in 
length, the 9th and 10th only a little longer than broad, 
the 11th scarcely as long as the two preceding together 
Thorax longer than broad (9:7.3), the sides rounded in 
front, retracted and a little sinuate behind, the posterior 
angles obtuse, sulcate along the posterior two-thirds of the 
middle, in the fundus with a fine shining line, closely, modera- 
tely finely, rugosely punctured, on each side of the sulcus 
near the anterior and posterior ends with a large puncture ; 
ground sculpture fine, coriaceous. Elytra as long as but 
broader than the thorax, each broadly and superficially im- 
pressed, the sculpture very similar to that of the thorax. 
Abdomen a little narrowed before the apex, extremely finely, 
very sparingly punctured on the 3rd to 6th segments, the 7th 
rather closely covered with flat pointed granules, the 8th 
with a few similar but larger ones, the posterior margin 
rounded and with 7 or 8 small teeth. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt, 4000—5000 ft. V.33. Unique. 


Astilbus Drescheri sp. n. 

Fore-parts moderately, abdomen strongly shining, head 
and thorax pitchy-black, elytra and abdomen brown, the 
latter with the posterior margin of the 7th and whole of the 
8th segments yellow. Antennae reddish yellow. Legs yellow 
Length 5.75 mm. 

In the build of the head and thorax very similar to niger 
Cam. but larger and with longer elytra. Head suborbicular, 
narrower than the thorax, the eyes large, as long as the post- 
ocular region, in front very sparingly, behind moderately 


12 MALCOLM CAMERON, 


closely punctured, the punctures moderately fine and super- 
ficial; ground sculpture distinct, coriaceous. Antennae with 
the 3rd joint twice as long as the 2nd, 4th to 10th all longer 
than broad, cylindrical, the 4th to 8th differing but little 
amongst themselves. 9th and 10th only slightly longer than 
broad, 11th not much longer than the 10th. Thorax as long 
as broad the sides rounded in front, straighter and retracted 
behind to the rounded posterior angles, deeply and narrowly 
sulcate along the middle, the puncturation closer and deeper 
than on the head, the ground-sculpture similar. Elytra as long 
as but broader thans the thorax, the puncturation a little 
closer and coarser, the ground-sculpture less marked. Ab- 
domen parallel, extremely finely and very sparingly punctured 
on the first three seqments, almost impunctate behind, prac- 
tically glabrous, the groundsculpture feeble. 

& (?) 8th dorsal segment with three equal teeth separated 
by shallow arcuate emarginations. 


Batoerraden: G. Slamat, 28—30.VII.1926. Unique. 


Astilbus magniceps sp.n. 

Fore-parts moderately, abdomen strongly shining. Head 
and thorax black; elytra pitchy-black ; abdomen black with 
the Ist and 8th segments and reflexed sides yellowish, An- 
tennae red. Legs yellow. Length 3.5 mm. 

Head broad, a little wider than the thorax, the eyes very 
large, with small rather close superficial punctures, finely 
coriaceous. Antennae rather stout, the 3rd joint longer than 
the 2nd, 4th to 10th all longer than broad, gradually de- 
creasing in length, the 10th only very slightly longer than 
broad. Thorax very slightly transverse, the sides rounded 
and dilated in the anterior half, strongly sinuately retracted 
behind, the posterior angles rounded, foveate before the scu- 
tellum, along the middle with a fine impressed line, towards 
the sides broadly and superficially impressed, closely, mode- 
rately finely punctured, the punctures feebly umbilicate, less 
close towards the anterior angles. Elytra a good deal broader 
and a sixth longer than the thorax, the puncturation close and 
much finer than on the thorax, scarcely asperate. Abdomen 
narrowed at the base and towards the apex, practically im- 
punctate and without ground sculpture, except on the 7th 
segment which is closely and rather coarsely punctured on 
the anterior half whilst the 8th is distinctly coriaceous and 
finely and moderately closely punctured, its posterior margin 
rounded. 


Batoerraden : G. Slamat. 8.1V.30. Unique. 


Astilbus brevipennis sp. nov. 
Shining ; head and abdomen black, the front of the former 
reddish yellow, the posterior margins of the segments of the 


FAUNA JAVANICA. 13 


latter narrowly rufescent; thorax and elytra dark reddish 
brown. Antennae reddish-brown, the first three joints and 
the last, yellowish. Legs reddish yellow, the femora darker. 
Length 5.2 mm. 

Head transversely suborbicular, narrower than the thorax, 
the eyes moderate, shorter than the rounded and retracted 
postocular region ; the frontal and basal regions and a small 
area on the vertex impunctate, elsewhere with rather close 
umbilicate punctures; ground sculpture absent. Antennae 
rather long and stout, the 3rd joint as long as the 2nd, 4th 
and 5th a little longer than broad, 6th and 7th about as long 
as broad, 8th to 10th slightly transverse, 11th as long as the 
9th and 10th together. Thorax slightly transverse, convex 
the sides in front rounded with the anterior angles, rather 
strongly retracted and a little sinuate behind, the posterior 
angles obtusely rounded ; before the scutellum with a fossa, 
in front of it with a smooth shining impunctate keel evanes- 
cent in front, the rest of the surface rather closely covered 
with rather large umbilicate punctures, smaller and less close 
towards the sides and anterior angles; ground sculpture ab- 
sent. Elytra broader and a fourth shorter than the thorax, 
widened behind, strongly transversely rugulose. Abdomen a 
little narrowed before the apex, the bases of the anterior 
segments punctured, elsewhere only with a very few scatte- 
red punctures. Pubescence throughout very scanty. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt 4000—5000 feet. IV.1937. 
Unique. 


Orphnebius Motsch. 


Orphnebius (Megalocephalobius) excellens sp.n. 

Shining, head, elytra (except for a reddish yellow humeral 
spot) and last four abdominal segments black, thorax and 
rest of the abdomen yellowish-red. Antennae black, the last 
two joints yellow. Legs reddish yellow, the femora and tibiae 
more or less infuscate. Length 5 mm. 

Head strongly transverse, a little wider than the thorax, 
the base truncate, the eyes longer than the temples, with a 
few setiferous punctures; ground sculpture absent; mandi- 
bles in 4 each with a long sharp upwards and inwardly 
directed process, at its base with a shorter sharp tooth, in 
the i2 with a more depressed pointed process. Antennae 
long and slender, the 1st joint elongate, gradually thickened 
towards apex, 3rd longer than the 2nd, 4th to 10th all longer 
than broad, gradually decreasing in length, 11th as long as 
the 9th and 10th together. Thorax transverse (7:5) convex, 
the sides rounded in front, sinuately retracted behind, all the 
angles rounded, with a few setiferous punctures; ground 
sculpture absent. Elytra broader and longer (7:5) than the 
thorax, a little widened behind, very finely, very sparingly 


14 MALCOLM CAMERON, 


asperately punctured, the punctures setiferous ; ground sculp- 
ture absent. Abdomen narrowed at base and more strongly 
towards the apex, except for a few setiferous punctures, 
glabrous and impunctate, the sides and apex with long black 
setae. The 8th dorsal segment in the specimens simply 
rounded. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 ft. 28-30. VII.26. 

G. Patoeha, Preanger, alt. 5000 ft. 15-22.V.28. Batoer- 
raden, G. Slamat. 28-30.VII.26. 


Orphnebius (Megalocephalobius) Drescheri sp. n. 

Shining; head and elytra black, thorax dark brown, ab- 
domen yellowish red, the 7th segment blackish. Antennae 
reddish, the Ist joint reddish yellow. Legs yellowish red. 
Length 5 mm. 

Head strongly transverse, subquadrate, a little wider than 
the thorax, the eyes moderate, longer than the temples, the 
base broadly emarginate, the posterior angles rounded, extre- 
mely finely and very sparingly punctured ; ground sculpture 
absent. Antennae with the 3rd joint twice as long as the 2nd, 
4th to 10th transverse, gradually increasing in width, the 
penultimate scarcely twice as broad as long, the 11th as long 
as the 9th and 10th together. Thorax convex, a half broader 
than long, widest towards the front, the sides almost straight, 
retracted behind, the posterior angles rounded, extremely 
finely, very sparingly punctured; ground sculpture absent. 
Elytra a good deal broader and longer (7 : 4) than the thorax, 
convex, a little widened behind, moderately closely, very 
finely, asperately punctured; ground sculpture absent. Ab- 
domen narrowed at the base, more strongly towards the apex, 
the side margins flattened ; impunctate and glabrous except 
the 7th segment which is very closely and moderately coar- 
sely punctured, with a row of six tubercles along the posterior 
margin of which the median pair are the largest, 8th with 
several tubercles, the posterior margin truncate and very 
obscurely crenulate ; sides of the Ist and 2nd ventral seg- 
ments elevated. 

G. Goentoer : 20-26.1X.25. A single specimen (? 4) 


Orphnebius (Mesocephalobius) javanus sp.n. 

Black, head, thorax and abdomen shining, elytra greasy 
lustrous, the lateral abdominal process in the 3 and the 8th 
segment brownish yellow. Antennae brown, the first three 
joints reddish. Femora dark brown, tibiae and tarsi reddish 
brown. Length 6.2 mm. 

Head, transverse, as broad as the thorax, the eyes very 
large occupying practically the whole side, broadly smooth 
along the middle, at the sides with small scattered punctures ; 
mandibles reddish, considerably produced. Antennae with the 


FAUNA JAVANICA. 15 


Ist joint rather long, thickened towards apex, 3rd about twice 
as long as the 2nd, 4th to 7th longer than broad, gradually 
decreasing in length, 8th to 10th slightly transverse, 11th as 
long as the two preceding together, the joints sparingly seti- 
ferous. Thorax slightly transverse (7.5:6), widest at the 
rounded posterior angles, slightly narrowed towards the roun- 
ded anterior angles, the sides slightly sinuate, the base slightly 
arcuately emarginate in the middle, before it with a trans- 
verse bisinuate ridge, in front of this in the middle with a 
small U shaped elevation, on each side of this with a small 
reniform elevation ; along the middle almost impunctate and 
without ground sculpture, towards the sides sparingly and 
finely punctured and coriaceous Elytra a good deal broader 
and a little longer (8:6) than the thorax, widened behind, 
the angles rounded, moderately closely covered with small 
granules, distinctly coriaceous. Abdomen broad, scaphoidal, 
the side margins broadly flattened, practically impunctate 
and without groundsculpture, except on the 7th segment 
which is very closely and rather coarsely punctured and the 
8th which is covered with small granules. 

& : sides of the Ist ventral segment lamelliform and raised 
above the level of the 3rd dorsal segment ; 2nd produced as 
a pointed wing-shaped lamella; 3rd as a broad plate deeply 
triangularly emarginate into two pointed processes, the upper 
and outer one longer than the lower and inner ; 4th produced 
as a short spine on the level of the 7th dorsal segment; 8th 
dorsal segment on each side with a short stout spine, the 
posterior margin truncate and finely denticulate (the outer 
teeth larger) separated from the lateral spine by a deep 
emargination ; 6th ventral segment strongly narrowed, pro- 
duced and upturned, its posterior margin narrowly truncate. 

‚2 : unknown. 

Zuid Banjoemas : Djeroeklegi, 12.1V.31: 24.III.33. 


Orphnebius (Thoracobius) rujoflavus sp.n. 

Shining, entirely yellowish red. Antennae reddish, the first 
three joints and the legs reddish-yellow. Length 4 mm. 

Head transversly elliptical, distinctly narrower than the 
thorax, the eyes large, flat, occupying the whole of the sides, 
the sculpture consisting of a very few fine setiferous punctu- 
res. Antennae rather long, the 3rd joint longer than the 2nd, 
4th slightly longer than broad, 5th to 10 th scarcely differing 
amongst themselves, as long as broad, the 11th as long as the 
four preceding together. Thorax strongly transverse (9:5) 
convex, the sides rounded with the base, the anterior angles 
broadly rounded, the anterior margin broadly and feebly 
emarginate, on the disc with a few fine setiferous punctures, 
at the sides with three larger ones with longer setae. Elytra 
broader and longer (7:5) than the thorax, a little wider 


16 MALCOLM CAMERON, 


behind, with a few fine setiferous punctures. Abdomen nearly 
parallel, the side margins strongly raised, the 3rd to 6th seg- 
ments with a transverse row of four setiferous punctures near 
the posterior margins, 7th at the base very finely, closely 
longitudinally striate, behind the middle with a transverse 
row of 9 to 10 little tubercles, along the posterior margin 
itself with finer and more numerous ones: 8th with the 
posterior margin broadly, slightly emarginate. 
G. Tangkoeban Prahoe: alt 4000—5000 ft. VIII.33. 

Unique. 


Orphnebius (Thoracobius) setiferus sp.n. 

Shining, head and thorax brownish red, elytra and abdo- 
men brownish yellow. Antennae reddish, the first four joints 
and legs reddish yellow. Length 3 mm. 

Head, transversely elliptical, narrower than the thorax 
(4.5:5.5), the eyes large occupying the whole side, between 
them with two small setiferous punctures further apart from 
one another than from the eyes, otherwise without sculpture. 
Antennae rather short, the 3rd joint longer than the 2nd, 4th 
to 10th transverse, the 10th a little longer than the 9th and 
so less transverse, 11th as long as the 9th and 10th together. 
Thorax transverse (5.5: 4) convex, the sides gently rounded 
in front, straighter and a little retracted behind, the posterior 
angles rounded, on the disc with a few setiferous punctures, 
the sides (except for the marginal punctures) impunctate and 
with three long black setae. Elytra longer (5:4) and broader 
than the thorax, widened behind, very sparingly punctured, 
the punctures with long black setae, the sides with 3 or 4 
longer ones. Abdomen, a little narrowed at the base, more 
strongly towards the apex, the lateral margins sharp and 
raised, the sides setiferous, the 5th segment with 4, the 6th 
with 6 setiferous punctures on the posterior margins, the 8th 
with a transverse row of 6 setiferous tubercles, its posterior 
margin obtusely angulate in the middle; the 7th segment 
without sculpture. 


G. Slamat: 15-17. VIII.25. Unique. 


Zyras Steph. 
geminus Kr. (s.str.) Bandoeng Dago. 30.V.1930. Also in 
Ceylon and Sumatra. 


compressicornis Fauv. (Diaulaconia). Batoerraden, G. Sla- 
mat, VIII.1927.9. VIII.1929. G. Tangkoeban Prahoe, XI. 
1936. Bandoeng, 26.1.1937. Soekaboemi. XI.1934. Also in 


Sumatra, Borneo and China. 


diversiventris Bernh. Bandoeng, 18.11.1936. 30.1V.1936. 
Malang, IX.1927. 


FAUNA JAVANICA. 17 


flavus Cam. (Termitodonia) G. Raoeng, 12.XI.1931. Ban- 
doeng Dago, 11.X1.1929. 


Zyras (s.str.) Drescheri sp. nov. 

Shining, head, thorax and elytra black, the base of the 
latter narrowly yellowish red: abdomen yellowish red, the 
posterior half of the 7th and whole of the 8th segments black. 
Antennae black, the first two joints yellow, the 11th orange 
red. Legs yellow. Length 6 mm. 

In build very similar to fulgidus Gr. but with much larger 
eyes. Head strongly transverse, narrower than the thorax, 
the eyes large, longer than the temples ; sculpture consisting 
of a few small scattered punctures ; ground sculpture absent. 
Antennae moderate, furnished with long stiff hairs, the 3rd 
joint a little longer than the 2nd, 4th to 6th about as long 
as broad, 7th to 10th slightly transverse, 11th as long as the 
9th and 10th together. Thorax transverse (9:7), the sides 
rounded in front, rather strongly retracted and a little sinuate 
behind, the posterior angles rounded, before the scutellum 
with a large round fovea, smooth along the middle, elsewhere 
with a few small scattered punctures; ground sculpture ab- 
sent. Elytra broader and a little longer (9 : 7) than the thorax, 
with a moderately coarse, not very close puncturation. Ab- 
domen practically impunctate. 

& : 8th dorsal segment with a tubercular elevation in the 
middle, posterior margin almost truncate, in the middle with 
a small shallow arcuate emargination. 

Batoerraden: G. Slamat, 7-9.VIII.26. Bandoeng Dago, 
29.XII.29. G. Tangkoeban Prahoe, 14.V.30. 


Zyras (s.str.) preangeranus sp. nov. 

Shining ; head black; thorax and elytra bright yellowish 
red, the latter slightly infuscate at the postero-external angles : 
abdomen with the first two visible tergites dark ferruginous 
red, the 3rd to 5th black, the posterior margins of the latter 
and the 6th yellow. Antennae black, the last four joints yellow. 
Legs reddish yellow, the femora a little infuscate. Length 
7.5 mm. 

Larger than drescheri and differently coloured, head less 
transverse, antennae longer and stouter, thorax more trans- 
verse, elytra rather more finely and much more closely punc- 
tured. Head narrower than the thorax, transversely subor- 
bicular, the eyes large, as long as the post-ocular region. 
Antennae with the 3rd joint as long as the 2nd, 4th to 8th 
a little longer than broad, 9th and 10th slightly transverse, 
11th as long as the 9th and 10th together. Thorax transverse 
(5.5:4.75), the sides rounded in front, sinuately retracted 
behind, the posterior angles obtuse, before the scutellum with 
a fovea, finely, rather closely punctured on each side of the 


18 MALCOLM CAMERON, 


narrow impunctate median line, elsewhere with a few small 
scattered punctures, practically impunctate in the vicinity of 
the anterior and posterior angles. Elytra slightly longer and 
distinctly broader than the thorax, closely and finely punctu- 
red. Abdomen practically impunctate, only the base of the 
5th visible tergite finely and closely punctured. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. VI.1936. 
XII.1933. IILIV.1934. VIILIX.1928. Batoerraden, G. Slamat, 
102221141926: 


Zyras (s.str.) semirufus sp. nov. 

Shining ; head and thorax dark red to ca black ; elytra 
pitch-black, the shoulders and base more or less rufescent : 
abdomen yellowish red, the 7th segment occasionally obscu- 
rely infuscate. Antennae black, the first three joints and the 
last reddish. Legs reddish yellow. Length 5 mm. 

Very near drescheri in colour but at once distinguished 
by the very finely and sparingly punctured elytra, moreover 
the head is less transverse and rounder, the antennae a little 
shorter and stouter, the thorax a little shorter and more 
transverse, along each side of the middle with an irregular 
row of 5 of 6 very fine punctures, elsewhere with a few 
equally fine and scattered ones, much finer than in drescheri, 
the elytra much more finely and much more sparingly punc- 
tured than in that species. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 20.VII.30. 


Zyras (s.str.) flavorufus sp. nov. 

Shining, entirely yellowish red. Antennae reddish brown, 
the first two joints yellowish red. Legs reddish yellow. 
Length 5 mm. 

Near semirufus but differently coloured, the head narrower, 
the eyes smaller, thorax less transverse (4:3.5), the punctu- 
res of the dorsal rows and elsewhere not so fine, the elytra 
as finely but much more closely punctured than in semirufus, 
in other respects similar. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 20.VII.30. 


Zyras (s.str.) punctipennis sp. nov. 

Shining; head and thorax black, the former obscurely 
rufescent towards the front, the latter towards the posterior 
margin : elytra dark red, the postero-external region from 
the middle of the lateral margin to the sutural angle black. 
Abdomen black, the side and posterior margins of the seg- 
ments rufescent. Antennae black, the first two joints reddish 
yellow, the last three yellow. Legs pale yellow, the extreme 
apices of the femora brown. Length 6 mm. 

In build very similar to haworthi Steph. but differs in the 
colour and coarser and closer puncturation of the elytra. 


FAUNA JAVANICA. 19 


Head transversely suborbicular, narrower than the thorax, 
the eyes rather large, about as long as the post-ocular region, 
the disc and front impunctate, elsewhere with a few small 
scattered umbilicate punctures. Antennae rather stout and 
with long hairs, the 3rd joint a little longer than the 2nd, 
4th and 5th a little longer than broad, 6th and 7th about as 
long as broad, 8th to 10th distinctly transverse. Thorax as 
long as broad, the sides rounded in front, retracted and a 
little sinuate behind, the posterior angles obtuse, before the 
scutellum with a fovea, impunctate along the middle, at the 
base, sides and towards the anterior angles, elsewhere with 
some small scattered umbilicate punctures. Elytra as long as 
but broader than the thorax, transverse, coarsely, closely and 
deeply punctured. Abdomen a little narrowed before the apex, 
at the bases and apices of the segments each with a row of 
fine punctures, otherwise almost impunctate. Pubescence on 
the elytra and abdomen rather long and sparing: 8th tergite 
gently rounded, 6th sternite with a small arcuate emargi- 
nation, 

G, Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. IX.1933. 
Unique. | 


Zyras (s.str.) louwerensi sp. n. 

Shining ; head black, the disc reddish, thorax and elytra 
red, the latter infuscate postero-externally ; abdomen black, 
the Ist segment and the elevated lateral margins reddish, 
the posterior margin of the penultimate segment (narrowly) 
and the last yellow. Antennae black, the first two joints 
yellowisch red, the 10th and 11th clear yellow. Legs reddish 
yellow. Length 6 mm. 

In general facies somewhat resembling collaris Payk. but 
much larger and more robust. Head narrower than the thorax, 
transverse, narrowed and rounded behind the eyes, these 
about as long as the post-ocular region, very finely, sparingly 
punctured and with long black erect hairs. Antennae furnis- 
hed with rather long hairs, not compressed laterally, exten- 
ding a little beyond the base of the elytra the 2nd joint well 
developed, shorter than the 3rd, 4th to7th a little longer than 
broad, gradually decreasing in length, the 8th to 10th about 
as long as broad, the 11th scarcely as long as the two pre- 
ceding together. Thorax transverse (5:4.5), the sides roun- 
ded in front, sinuately retracted behind, the anterior angles 
rounded, the posterior obtuse, before the scutellum with a 
rather large fovea, the puncturation fine, moderately close 
on the disc, much more sparing towards the sides and anterior 
angles, the pubescence long, black and erect. Elytra broader 
and very little longer than the thorax, more closely and much 
less finely punctured, the pubescence similar. Abdomen 
scaphoidal, a little narrowed at the base, more strongly to- 


20 MALCOLM CAMERON, 


wards the apex, very finely and very sparingly punctured, 
less sparingly on the 6th and 7th segments, the pubescence 
as on the fore-parts, the sides and apex also with long close 
black hairs. The insect is without trace of ground sculpture. 

E. Java: G. Pandan, Res. Madiden (Louwerens). Unique. 
Type in my collection. 


Zyras (s.str.) gratellus sp. nov. 

Shining head and thorax dark reddish brown to pitchy 
black ; elytra yellowish red, the postero-external region more 
or less broadly infuscate ; abdomen red, the 5th to 7th seg- 
ments more or less infuscate. Antennae black, the first two 
joints and the last reddish yellow. Legs yellow. Length 4.5 mm. 

In size build and antennal structure very like collaris Payk. 
but with smaller and fewer punctures on the thorax and more 
finely and less closely punctured elytra. Head sub-orbicular, 
narrower than the thorax, the eye about as long as the post- 
ocular region, very finely and very sparingly punctured. 
Antennae rather stout, the 3rd joint as long as the 2nd, 4th 
to 6th as long as broad, 7th to 10th transverse and differing 
but little amongst themselves. Thorax convex, transverse 
(6.75 :5.5), the sides rounded in front, retracted and almost 
straight behind, the posterior angles obtusely rounded, before 
the scutellum with a fovea, impunctate along the middle, at 
the base, sides and towards the anterior angles, elsewhere 
with a few small scattered punctures. Elytra very slightly 
longer but distinctly broader than the thorax, very finely, 
moderately closely punctured. Abdomen parallel, practically 
impunctate except for a row of fine punctures in the basal 
impressions. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet, 19/31: I. 
193362 15.1933; 


Zyras (s.str.) elegantulus sp. nov. 

Shining : head dark reddish brown to pitchy black : thorax 
bright yellowish red; elytra yellowish red, the lateral and 
postero-external regions extensively infuscate : abdomen red, 
the 5th to 7th segments sometimes infuscate. Antennae black, 
the first two joints and the last reddish yellow. Legs yellow. 
Length 5 mm. 

Very like gratellus but at once distinguished by the brightly 
coloured thorax, the thinner antennae with the 4th to 10th 
joints distinctly transverse, the punctures of the thorax much 
less fine though equally sparing and the elytra much less 
finely and a little less closely punctured. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 


Zyras (Rhynchodonia) persimilis sp. nov. 
Very like soror Cam. but differing in the 4 characters 


FAUNA JAVANICA. 21 


and also in the following respects ; the thorax is obviously 
more punctured, the smooth spaces smaller, the elytra not 
quite so shining, more closely punctured and with a fine 
ground sculpture, the puncturation of the first two visible 
tergites less fine and rougher. 

In the ¢ the process at each side of the 4th tergite is more 
erect and shorter, the posterior margin is feebly produced in 
the middle and so is slightly bisinuate, the 5th is without a 
tubercle at the posterior margin, in other respects like soror. 
In the © the posterior margin of the 8th tergite is truncate, 
the posterior angles acute and prominent. 

Batoerraden, G. Slamat, 28/30.VII.1936. 1.1928.V.1932. 
6.1V.30. 


Zyras (Glossacantha) semisericeus sp. nov. 

Fore-parts greasy lustrous, abdomen shining. Head black, 
reddish yellow in front; thorax dark reddish brown ; elytra 
pitchy black, narrowly and obscurely lighter at the extreme 
base ; abdomen yellowish red. Antennae yellowish red. Legs 
reddish yellow. Length 6.5—7 mm. 

Near hoplonotus Kr. of similar lustre, but with darker 
thorax and elytra, the former narrower, the antennae longer 
and different ¢ characters. Head transversely suborbicular, 
narrower than the thorax, the eyes large, about as long as 
the post-ocular region, finely, very sparingly punctured, dis- 
tinctly coriaceous in both sexes. Antennae with the 2nd joint 
much shorter than the 3rd, 4th to 6th a little longer than 
broad, scarcely differing amongst themselves, 7th as long 
as broad, 8th to 10th slightly transverse. Thorax slightly 
transverse (4.5:4.2), the sides gently rounded in front, 
retracted and feebly sinuate behind, the posterior angles 
obtusely rounded; along the middle with a fine impressed 
line evanescent in front, finely, rather closely punctured on 
each side of the middle, more sparingly towards the sides ; 
on the disc with a pair of large punctures a little behind the 
middle, two more near the side margin, one near the anterior, 
the other near the posterior angle and yet another in front 
and external to the median discal puncture ; ground sculpture 
as on the head. Elytra slightly longer and distinctly broader 
than the thorax, longitudinally impressed at the side margin, 
moderately closely punctured, the punctures less fine than 
on the thorax, the ground sculpture distinct and coriaceous. 
Abdomen parallel, very slightly narrowed at the apex, almost 
impunctate, the ground sculpture finer than on the fore-parts. 

& : 3rd tergite on each side adjacent to the lateral margin 
with a long slightly curved and backwardly directed spine, 
the posterior margin of the segment broadly rounded; 4th 
with the posterior margin very slightly and obtusely pro- 
duced in the middle: 7th with a sharp median keel: 8th 


22 MALCOLM CAMERON, 


tridentate, the teeth separated by an arcuate emargination. 
G. Tangkoeban Prahoe ; alt. 4000—5000 feet. Batoerraden, 
G. Slamat. 


Zyras (Trachydonia) flavescens sp. nov. 

Shining, yellow, only the head light chestnut brown. An- 
tennae reddish yellow. Legs yellow. Length 4 mm. 

In build somewhat like semiflavus Bernh. but smaller dif- 
ferently coloured etc. Parallel; head as broad as the thorax, 
transversely suborbicular, the eyes large occupying nearly 
the whole side of the head, in front without median tubercle, 
very finely, and very sparingly punctured, the ground sculp- 
ture feeble. Antennae with the 2nd joint rather long, a little 
shorter than the 3rd, 4th to 7th a little longer than broad, 
decreasing in length, 8th to 10th about as long as broad. 
Thorax transverse (6:4.75), trapezoidal, the sides feebly 
rounded in front, retracted and feebly sinuate behind to the 
obtusely rounded posterior angles ; before the scutellum with 
a fovea and in the posterior half with a narrow impressed 
line, at the sides obliquely impressed, very finely and spa- 
ringly punctured especially towards the sides ; ground sculp- 
ture absent. Elytra slightly longer and broader than the 
thorax, less finely and less sparingly punctured and without 
ground sculpture. Abdomen parallel, very finely and very 
sparingly punctured, the ground sculpture very fine. Pubes- 
cence throughout rather long sparing and yellow. 

& (?) 8th dorsal segment truncate, on each side with a 
blunt tooth. Djeroeklegi, Zuid Banjoemas 9.1.1930. Unique. 


Zyras (Trachydonia) rufoflavus sp. nov. 

Moderately shining, reddish yellow, the head and 3rd and 
4th visible tergites blackish; elytra scarcely infuscate. An- 
tennae and legs reddish yellow. Length 3.5 mm. 

Somewhat like semiflavus Bernh. in build, but smaller, of 
lighter colour and with differently shaped head. Head nearly 
as broad as the thorax, very slightly widened behind the eyes 
which are large and occupy nearly the whole side, between 
the insertion of the antennae with a tubercle, finely, modera- 
tely closely punctured, finely coriaceous. Antennae with the 
3rd joint a little longer than the 2nd, 4th as long as broad, 
5th to 10th a little transverse. Thorax transverse (5.5 : 4.3) 
trapezoidal, the sides scarcely rounded in front, sinuately 
retracted behind, the posterior angles obtusely rounded, 
before the scutellum with a fovea, along the middle with nar- 
row impressed line not reaching the anterior border, the sides 
obliquely impressed, without sculpture along the middle, 
elsewhere with moderately close, small granules; ground 
sculpture absent. Elytra slightly longer and broader than the 
thorax, the sculpture very similar but closer. Abdomen paral- 
lel, extremely finely and extremely sparingly punctured, 


FAUNA JAVANICA, . 23 


_& (?) 8th tergite with obtuse triangular emargination. 
Tjilatjap V.1925. Unique. 


Typhloporus gen. nov. 

Elongate, parallel. Head subglobose, a little produced in 
front, Eyes absent, temples not bordered below. Labrum only 
slightly transverse feebly broadly emarginate in front. Buccal 
socket deep and broad. Mandibles elongate. Maxillary palpi 
elongate, Ist joint small, 2nd elongate slightly thickened 
towards apex, 3rd longer, scarcely thicker than the 2nd, 4th 
very small, subulate. Labial palpi 3-jointed, Ist joint rather 
short, 2nd twice as long, cylindrical, 3rd pointed, narrower 
but about as long as the 2nd. Tongue short, about as long 
as broad, bilobed. Pronotal epipleura broad, visible from the 
side. Mesosternum short, its process short extending about 
a third of the length of the coxae, its apex briefly rounded. 
Metasternal process very narrow and acute extending nearly 
half the length of the middle coxae, these very narrowly 
separated. Scutellum small, triangular. Elytra emarginate 
postero-externally. Abdomen parallel, bordered, the first two 
visible segments transversely impressed at the bases. Ante- 
rior and middle tibiae strongly spinose and closely ciliate, 
the posterior setiferous. Tarsi, 4, 5, 5, the anterior with the 
first three joints moderate, subequal, 4th as long as the 2nd 
and 3rd together : middle with the Ist joint rather long, 2nd 
to 4th gradually decreasing in length, 5th longer than the 
4th : posterior with the Ist joint elongate, as long as the 2nd 
and 3rd together, 2nd to 4th gradually decreasing in length, 
5th longer than the 4th. Claws lightly curved, simple. Geno- 
type Drescheri, 


Typhloporus drescheri sp. nov. 

Parallel, greasy lustrous, the fore-parts brownish red, the 
abdomen brown, Antennae reddish. Legs reddish yellow. 
Length 7.5 mm. 

Head subglobose, narrower than the thorax, very finely, 
sparingly punctured, distinctly coriaceous, the pubescence 
stiff, scanty and directed towards the middle line, in the 
& between the insertion of the antennae with a pore fur- 
nished with a tuft of short erect hairs. Antennae long, slen- 
der, the Ist joint elongate, thickened towards apex, sulcate 
externally for nearly half its length, 2nd about half as long 
as the Ist, 3rd and following laterally compressed, the 3rd 
a little longer than the 2nd, 4th to 7th differing but little 
amongst themselves, all longer than broad, 8th to 10th gra- 
dually shorter, 11th a little longer than the 10th, all the 
joints with long setae. Thorax very slightly transverse 
(5.5:5) narrowly margined, the sides very slightly rounded 
in front, widest a little before the middle, very slightly re- 


24 MALCOLM CAMERON, 


tracted behind, all the angles rounded, before the scutellum 
with a small impression, along the middle very narrowly im- 
punctate, elsewhere very finely, but a little more closely 
punctured than the head, the pubescence similar but less 
regular in direction, the ground sculpture similar. Elytra very 
slightly broader and a fourth shorter than the thorax, emar- 
ginate postero-externally, finely moderately closely, some- 
what asperately punctured, coriaceous, with stiff pubescence 
like that of the thorax. Abdomen parallel, the anterior seg- 
ments with sculpture very like that of the elytra, the 7th 
and 8th segments with numerous small granules, the 7th 
without membranous border. 

& : 4th segment with a transverse ridge across the middle 
with a little tubercle on each end of it: 7th with a strong 
median keel in the posterior half: 8th with numerous pointed 
granules, its posterior margin truncate and closely denticulate, 
on each side with a straight spine. 

:9 : 8th dorsal segment with numerous tubercles, the 
posterior margin gently rounded and furnished with larger 
and less numerous teeth than in the ¢, on each side with a 
straight spine. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 3.VI.30; 
12—18.1.33 : IX.33. 


Typhloporus longipennis sp. nov. 

Shining, head and thorax reddish brown, elytra and ab- 
domen yellowish brown. Antennae reddish brown. Legs yel- 
lowish red. Length 8 mm. 

More shining than drescheri, less strongly coriaceous, the 
elytra longer, the antennae scarcely compressed. Head 
subglobose, nearly as wide as the thorax, very finely, mo- 
derately closely punctured, ground sculpture feeble and more 
or less interrupted, pubescence absent. Antennae with Ist 
joint elongate, sulcate externally, 3rd longer than the 2nd, 
4th to 7th longer than broad, gradually decreasing in length, 
8th to 10th about as long as broad, 11th a little longer than 
the 10th; the joints setiferous and scarcely compressed. 
Thorax formed as in drescheri but without impunctate median 
line, the sculpture as on the head, glabrous. Elytra as long 
as but very sligthly broader than the thorax, not emarginate 
postero-externally, obliquely truncate to the suture, very 
finely, transversely rugulose, distinctly coriaceous, the pubes- 
cence very short and very scanty. Abdomen parallel, very 
finely, moderately closely punctured throughout, the punc- 
tures with fine radiating lines, coriaceous, the pubescence 
as on the elytra, the 7th segment with several granules. 

2 : 8th dorsal segment with numerous granules, its poste- 
rior margin furnished with about 6 fine sharp spines, on each 
side with a longer and stouter one. 


| FAUNA JAVANICA. 25 
G..Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 ft. X.33. Unique. 


Heteroporus gen. nov. 

Apparently allied to Porus and Pseudoporus. Parallel, head 
subtriangular, produced in front; eyes small, temples not 
bordered, buccal fissure wide and deep extending considera- 
bly beyond the level of the posterior border of the eye; 
neck nearly half as wide as the head. Labrum transverse, 
membranous. Maxillary palpi rather long, the Ist joint small, 
2nd elongate, lightly curved and a little thickened towards 
the apex, 3rd a little longer but scarcely thicker, 4th very 
small, subulate. Mentum longer than broad, the sides 
straight, retracted in front, the anterior margin broadly and 
moderately emarginate. Labial palpi 3-jointed, rather long, 
the lst joint longer and stouter than the 2nd which is cylin- 
drical, 3rd narrower and longer than the preceding. Tongue 
small, its anterior border apparently: with a little notch. 
Prothorax subquadrate, slightly transverse, broadly sulcate 
along the middle. Pronotal epipleura broad, visible from the 
side. Mesosternum broad with a flat keel, its process narrow 
and elongate, extending two-thirds the length of the coxae, 
these moderately separated, and meeting the metasternal 
process. Elytra distinctly emarginate postero-externally, the 
upper surface separated by a fine sharp keel from the reflexed 
part. Abdomen nearly parallel, the lateral margins flattened. 
Legs moderate, the tibiae finely ciliate. Tarsi 4, 5, 5, the 
anterior with the first three joints moderate, sub-equal, the 
4th as long as the three preceding together: middle with the 
first four joints gradually \decreasing in length; posterior 
with the Ist joint about as long as the two following together, 
2nd to 4th gradually decreasing in length. Claws slender, 
sligthly curved. 


Heteroporus. ferrugineus sp.n. 

Ferruginous red, the fore-parts rather dull, the abdomen 
shining and darker. Antennae and legs reddish yellow. 
Length 6 mm. 

Head narrower than the thorax, widened behind the small 
eyes, the posterior angles rounded, at the middle of the base 
with an arcuate emargination, along the middle with a fine, 
scarcely perceptible line, densely coriaceous and impunctate. 
Antennae rather short, the Ist joint moderate in length, cla- 
vate, 2nd shorter than the Ist and 3rd, 4th to 6th about as 
long as broad, 7th to 10th slightly transverse, 11th about as 
long as the two preceding together. Thorax slightly transver- 
se, the sides straight and parallel, all the angles rounded, the 
base bisinuate, along the middle deeply and broadly sulcate, 
the sulcus bounded on each side by a raised blunt ridge, 
along the fundus with a fine impressed line, the surface be- 


26 MALCOLM CAMERON, 


tween the ridge and the sharp slightly raised lateral margin 
slightly concave, extremely finely sparingly and obsoletely 
punctured, the ground sculpture as on the head. Elytra as 
long and as broad as the thorax, broadly and slightly im- 
pressed towards the sides, the lateral margin sharp, densely 
coriaceous, scarcely punctured. Abdomen a little narrowed 
before the apex, shining, very finely, not closely punctured 
on the first three visible segments much more sparingly on 
the following, the ground sculpture scarcely visible but the 
5th with traces of close fine longitudinal striae. Pubescence 
throughout very short and very sparing. 

& : 3rd dorsal segment raised along the middle and with 
a blunt tubercle projecting from the middle of the posterior 
margin: 4th with a blunt keel along the middle: 7th with 
a strong sharp median keel, along the posterior margin with 
a row of small closely placed granules: 8th rounded and with 
a small arcuate median emargination. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 ft. 3.VI.30. 
Unique, 3 


A Thoms. 


Amarochara (Lasiochara) javana sp. nov. 

_ Moderately, shining, pitchy black, the elytra dark brown: 
Antennae black, the first‘ joint. and legs reddish yellow. 
Length 3.2 mm. 

In build, colour and lustre very pie umbrosa Er. but larger 
and more robust and with suborbicular head. Head narrower 
than the thorax, suborbicular, the eye as long as the post- 
ocular region, very finely, moderately closely punctured, 
feebly coriaceous. Antennae stout, the 3rd joint a little shorter 
than the 2nd, 4th to 10th strongly transverse and differing 
but little amongst themselves. Thorax slightly transverse 
(4.75:4.5), convex the sides rounded in front, retracted and 
a little sinuate behind, the posterior angles obtuse, less finely 
and much more closely punctured than the head and without 
ground sculpture. Elytra as long as but a little broader than 
the thorax, closely and finely punctured. Abdomen rather 
coarsely and closely punctured at the bases of the first four 
visible tergites, much more finely and sparingly elsewhere. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 4.X.34. 
Unique. 


- Aleochara Gr. 


Aleochara. (s.str.). proxima sp. nov. 

Very like nigra-Kr. and only differing from it in the fol- 
lowing respects :'the basal joints of the antennae are black 
and the head thorax and elytra evidently more finely punctu- 
red, otherwise similar to nigra. Length 6.3 mm. 


FAUNA JAVANICA. : 27 


‘G. Tangkoeban Prahoe, alt 4000—5000 feet. 9.III.1933; 
Unique. È 


Aleochara (Baryodma) drescheri sp. nov. 

Moderately shining, black. Antennae black, the first two 
joints and legs reddish yellow. Length 4.3 mm. 

Smaller and narrower than intricata Mannerh. the elytra 
of uniform colour, the head ‘more’ finely punctured, the an- 
tennae similarly constructed: thorax much less transverse 
more narrowed in front, but the puncturation scarcely dif- 
fering ; that of the elytra a little finer than in that species ; 
the first four visible tergites as densely punctured but the 
last two more sparingly than in that species. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. GOO SOLO, feet. XI.1933. 
Unique. ser 
Aleochara eher sordida sp. nov. : 

Shining, black, the reflexed margin of the Sa dii 
the posterior margin very narrowly and obscurely reddish 
yellow. Antennae black, the first’ three joints and legs red- 
dish-yellow. Length 4.5 mm. 

Very near punctiventris Kr. but differs in the larger size, 
colour of the elytra and the longer stouter antennae. Head 
finely but deeply punctured as in that species. Antennae with 
the 4th and 5th joints as long as broad, 6th to 10th gradually 
more transverse but only slightly, the 11th às-long as the 9th 
and 10th together. Thorax less transverse than in punctiven- 
tris with trace of impressed line in the middle behind, rather 
closely and deeply punctured. Elytra as long as the thorax, 
more closely punctured than in punctiventris. Abdomen 
practically parallel, densely punctured throughout as in that 
species. The whole insect covered with a moderately close, 
long, yellow, semi-erect pubescence.: 


Zuider Geb, Babakan, 28.VIII.1937. Unique. 


Aleochara (Isochara) intermedia sp. nov... 

‘ Fore-parts shining, abdomen duller: head: and abdomen 
black, thorax dark brown, elytra reddish yellow. Antennae 
reddish, the first three joints and LI reddish yellow. 
Length 3.5 mm. 

Closely allied to punctiventris Kr. and sordida Cam. from 
the former it differs in the differently coloured and shorter 
and thicker antennae, less transverse and rather less closely 
punctured thorax, less distinctly and less closely punctured 
elytra: from the latter in the smaller size, differently co- 
loured, less closely and less distinctly punctured elytra, much 
shorter antennae, less closely punctured thorax. The 4th to 
10th joints of the antennae are all distinctly transverse, the 
penultimate about a half broader than long, the 11th as long 


28 MALCOLM CAMERON, 


as the 9th and 10th together. The abdomen is parallel and 
densely punctured throughout as in the other species. 
Tjilatjap, V.1925. Unique. 


Tetrasticta Kr. 
Tetrasticta elegans sp. nov. 

Shining, head, thorax and abdomen yellowish red, the 
former with a curved transverse brownish marking before 
the base; elytra dark brown, the base broadly yellow. An- 
tennae yellowish red. Legs reddish yellow. Length 4.2 mm. 

Larger than polita Kr. and differently coloured, the eyes 
smaller. Head strongly transverse, suborbicular, narrower 
than the thorax, the eyes large but not occupying the whole 
side; with a few small scattered punctures. Antennae short 
and stout, the Ist joint thick and clavate, emarginate and 
sulcate at apex, 2nd and 3rd short: ‘subequal, 4th very 
short, strongly transverse, discoidal, 5th much longer, slightly 
transverse, 6th to 10th a little more so, 11th shorter than 
the 9th and 10th together. Thorax convex, strongly transverse 
(4.5:3), the sides strongly rounded continuously with the 
base, on the disc with four larger quadrately placed punctu- 
res, and a very few smaller ones elsewhere. Elytra as long 
as and but little broader than the thorax, extremely finely 
and very sparingly punctured. Abdomen a little narrowed 
before the apex, very finely and very sparingly punctured. 
The whole insect! very sparingly pubescent and without 
ground scupture. 


G. Goentoer. 20/26.1X.1925. 


Tetrasticta javana sp. nov. 

Shining : head black, thorax red, elytra black, the shoul- 
ders yellowish red: abdomen blackish, the first two visible 
segments red, the last yellow. Antennae black, the first three 
joints and legs reddish yellow. Length 3.75 mm. 

Smaller than elegans and differently coloured, the anten- 
nae with the penultimate joints a little more transverse, but 
similarly constructed, the head and eyes as in elegans, but 
the former practically impunctate; thorax with the four 
quadrately placed punctures finer and almost impunctate 
elsewhere. In other respects like elegans. 


G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. X.1934. 


Pseudoplandria Fenyes. 
Pseudoplandria drescheri sp. nov. 

Shining : head and elytra black, thorax and abdomen more 
pitchy, the side margins of the former and posterior margins 
of the abdominal segments narrowly and obscurely red- 
dish. Antennae black, the first four joints and apex of the 
last reddish yellow. Legs reddish yellow. Length 3—3.5 mm. 


FAUNA JAVANICA. 29 


Somewhat like Tinotus morion Gr. in general facies. Head 
transverse, narrower than the thorax, the eyes large; the 
postocular region short and rounded; with a few fine scat- 
tered punctures. Antennae a little thickened towards the apex, 
the first three joints long and slender, subequal, 4th and 5th 
a little longer than broad, 6th as long as broad, 7th to 10th 
distinctly transverse, 11th fully as long as the 9th and 10th 
together. Thorax convex, rather more than a half broader 
than long, the sides rounded, more retracted in front, the 
posterior angles obtusely rounded, the puncturation extremely 
fine and obsolete but moderately close. Elytra longer (2.5 : 2) 
and broader than the thorax, closely, finely asperately punctu- 
red. Abdomen narrowed from base to apex, very finely, 
rather closely punctured at the bases of the segments, much 
| more sparingly elsewhere and here and there with traces of 
longitudinal ridges. 

& : 7th tergite with a median keel, on each side of the 
segment with a strong curved pointed process arising from 
the lateral margin of the 5th sternite: 8th tergite feebly 
emarginate and with a little tooth at each side. 

G. Tangkoeban Prahoe, alt. 4000—5000 feet. 4.X.1934. 

G. Patoeha 19/25.X11.1926. Tjibodas. 12.111.1923, 


Scolytidae und Platypodidae 
47. Beitrag 


KARL E. SCHEDL, 


Docent an der Forstlichen Hochschule, Eberswalde, Deutsches Reich. 


Mit 12 Abbildungen. 


Herr Dr. L. G. E. Kalshoven, Forstentomologe in 
Buitenzorg hat mir liebenswürdigerweise eine grössere Samm- 
lung von Scolytiden zur Bestimmung überlassen. Der grösste 
Teil der Käfer stammt aus Java, Sumatra und Celebes. So- 
weit es sich um bekannte, gewöhnliche Tiere handelt, wird 
Herr Dr. Kalshoven über die Fundorte und Wirts- 
pflanzen selbst berichten, die neuen und systematisch inte- 
ressanten Arten seien hier beschrieben bezw. aufgezählt. 


Phloeosinus zribratus Blandf. 


Solok, Sumatra W.K. 11-1936, leg. Rocs/Kalshoven, borer 
in branches of Myristica fragrans. 

Dieser Käfer stimmt mit der Originalbeschreibung von 
Blandford gut überein, ist aber nur 1.8 mm lang. Der 
unter diesem Namen in meiner Arbeit „Fauna Philippinensis 
V” aufgeführte Käfer gehört nicht hierher, sondern ist ein 
Verwandter von P. australis m., welchen ich vorderhand als 
Varietät anführe. 


Phloeosinus australis var. nagaensis n.v. 


Etwas kleiner als die Stammform, 2,1 mm lang, von dem- 
selben allgemeinen Bau und Skulptur, aber die Punktreihen 
der Flügeldeckenscheiben kräftiger und am Absturz auf dem 
zweiten Zwischenraum kurz vor der Flügeldeckenspitze ohne 
die beiden kleinen Körnchen. Da es sich in den mir vor- 
liegenden Stücken um das andere Geschlecht handelt, ist die 
endgültige Entscheidung über eine Artberechtigung noch 
nicht möglich. 


Typen: In Sammlung A. de Mesa und Schedl. 
Fundort: Duguran, 22.4.1930, A. de Mesa; 
Naga Naga, Camb., Lot Nr. 698. 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 31 


Hypothenemus myristicae Hopk. *) 

Eine Serie von 16 Stiick aus Java, Mount Salak, 20.12. 
1925, ex Agathis killed by Corticium, L. G. E. Kalshoven, 
kann möglicherweise H. myristicae Hopk. sein. Ich: gebe 
vorsichtashalber aber eine genaue Beschreibung. 


Abbl. 1 Hypothenemus ala Ae) Die Umriss und Fliigeldeckendetail. 


Wicnn ausgefärbt, einförmig dunkelrotbraun, Summit des 
Halsschildes rötlich, 1,20 mm lang, 2,7 mal so lang wie breit. 
RE dt iron Berk und Eh ececeac 
Horn. gehörend. 

Stirn Flach gewölbt, unten mit glänzendem unpunk- 
tiertem Quereindruck, darüber mit Querkiel, oben glänzend 
poliert, um den Eindruck ziemlich dicht punktiert und spär- 


lich behaart. 
Halsschild Etwas breiter als lang (38:35), Basis 


*) Ich habe mich eingehend mit der Hopkins’schen Einteilung der echten 
Cryphalinae beschäftigt und kam zu der Uleberzeugung, dass die meisten 
der neu aufgestellten Gattungen trotz der Kürze der Diagnosen durchaus 
berechtigt sind. Ein planmässiges Weiterarbeiten an dieser neben der 
Pityophtorinae wohl schwierigsten Gattungsgruppe der ganzen Familie 
wird leider durch die Unmöglichkeit, Typen oder Vergleichsmaterial aus 
Washington zu bekommen, ausserordentlich erschwert. Wenn ich dennoch 
in zwei bereits im Druck befindlichen Publikationen der vorliegenden 
Arbeit und in einer Reihe noch folgender die Cryphalinae weiterbearbeite, 
so geschieht dieses aus 2 Gründen. Einmal finden sich gerade unter 
diesen Tieren eine Reihe ökonomisch wichtiger Arten und zum anderen 
spielen sie neben den Xyleborinae in Tropenausbeuten zahlenmässig die 
grösste Rolle. Was bei der Beschreibung dieser untereinander sehr gleich- 
förmigen Tiere schwer auszudrücken ist, will ich versuchen, durch Zeich- 
nungen zu ersetzen. 

Bei den bisherigen Studien über diese Gattungsgruppe konnten immer- 
hin schon eine Anzahl von Richtigstellungen durchgeführt werden, und 
die Durcharbeitung des ständig einlaufenden Materials, insbesondere von 
jenem des Imperial Institut of Entomology in London wird mit der Zeit 
doch die Möglichkeit bieten, den grössten Teil der Arten endgültig zu 
gruppieren und für Bestimmungen entsprechend zu charakterisieren. 


32 KARL E. SCHEDL, 


schwach zweibuchtig, hintere Seitenecken rechtwinklig und 
nicht gerundet, Seiten subparallel, schwach ausgebogen, Vor- 
derrand breit gerundet und mit 8 untereinander nahezu gleich 
grossen Schuppenzähnchen bewehrt ; Summit in der Mitte, 
vorn ziemlich steil gewölbt, mit einem meist gut ausgebildeten 
Halbkreis wohlentwickelter Schuppenkörnchen, die übrige 
Fläche dicht, fein, aber nicht so regelmässig geschuppt ge- 
körnt, hinter dem Buckel mit Quereindruck, basale Hälfte 
glänzend, flach, undeutlich punktiert. Schildchen sehr klein, 
punktförmig. 

Flügeldecken so breit und doppelt so lang wie der 
Halsschild, Seiten parallel, hinten verhältnismässig eng ge- 
rundet, Absturz im apikalen Drittel beginnend, gleichförmig 
gewölbt ; Scheibe in Reihen flach punktiert, die Punkte so 
weit voneinander entfernt, als deren Durchmesser, erste Reihe 
etwas eingedrückt, Zwischenräume breiter als die Punkt- 
reihen, stark genetzt und einreihig minuziös punktiert. Die 
Reihenpunkte tragen ganz kurze, anliegende gelbe Härchen, 
die Zwischenraumpunkte auf der Scheibe mit wesentlich 
längeren, aufrechtstehenden, haarförmigen Schüppchen, wel- 
che auf dem Absturz distal breiter und dabei gedrungener 
werden. 


Hypothenemus insularis Perk. 
Die Fühleruntersuchung ergab, dass die von mir in Sty- 
lops Vol. 3.1934 p. 178 ergänzte Beschreibung auf einen 
echten Vertreter der Gattung zutrifft. 


Abb. 2 Hypothenemus bicolor n.sp., Umriss und Flügeldeckendetail. 


Hypothenemus bicolor n. sp. 

Halsschild bei 18 Exemplaren durchweg gelbbraun, Flü- 
geldecken sehr dunkelrotbraun, 0,8—1,0 mm lang, 2,3 mal 
so lang wie breit, dem H. striatopunctatus Lea nicht unähn- 
lich, aber kleiner, die Flügeldeckenpunkte nicht so derb 
und von anderer Form des Halsschildes ; H. areccae Horn. 
(det. Eggers) unterscheidet sich durch gleichmässige Fär- 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 33 


bung des Halsschildes und der Flügeldecken, durch andere 
Behaarung usw. 

Stirn gewölbt, fein gerunzelt-punktiert, Behaarung auf 
den Epistomalrand beschränkt. 

Halsschild breiter als lang (14:12), Basis nahezu 
gerade, hintere Seitenecken rechtwinklig aber gerundet, Sei- 
ten schwach ausgebogen, Vorderrand breit gerundet und mit 
6 Zähnchen bewehrt, wovon die mittleren beiden näher 
aneinanderstehen als die übrigen ; Summit knapp vor der 
Mitte, vorderer Teil steil abgewölbt, mit einer unterbrochenen 
halbkreisförmigen Reihe grösserer und ausser diesen einer 
Anzahl vereinzelt stehender kleinerer Schuppenkörnchen, die 
Zwischenräume relativ gross, hinter dem Buckel mit Quer- 
eindruck, basale Hälfte grob und dicht punktiert, Behaarung 
deutlich, vorn und auf der Scheibe haarförmig, auf den Sei- 
ten schuppenförmig. Schildchen sehr ‘klein. 

Flügeldecken so breit und 1,8 mal so lang wie der 
Halsschild, Seiten bis über die Mitte parallel, dann verschmä- 
lert gerundet, Absturz in der Mitte beginnend, einfach ge- 
wölbt ; Scheiben in Reihen grob punktiert, Abstände der 
Punkte kaum so gross wie deren Durchmesser, alle Reihen- 
punkte tragen feine, kurze, anliegende gelbe Härchen, 
Zwischenräume etwas breiter als die Punktreihen, sehr 
fein und sehr dicht genetzt, ausserdem mit einer Reihe feiner 
Pünktchen, welche in etwas grösseren Abständen stehen als 
die Reihenpunkte, die Zwischenraumpunkte tragen durch- 
gehend lange, aufrechtstehende Schuppenbörstchen, auf dem 
Absturz sind dieselben gedrungener und distal stärker ver- 
breitet. 

Typen: Im Museum Buitenzorg und in meiner Samm- 
lung. 

Fundort: Java, Pengandaran, August 1936, leg. Kals- 
hoven, in old rattan; Java, Singaparna, August 1936, in 
pith of dry split rattan. 


Hypothenemus aequaliclavatus n. sp. 

Wenn ausgefarbt, Kopf und Halsschild dunkelrotbraun, 
Flügeldecken schwarz, 1,7 mm lang und 2,4 mal so lang 
wie breit. Diese Art ist durch die feine Behaarung der Flü- 
geldecken von allen mir bekannten Vertretern der Gattung 
leicht zu unterscheiden. 

Stirn mattglänzend, leicht gewölbt, minuziös punktuliert 
und fein punktiert, in der Mitte mit einem glänzenden er- 
habenen Körnchen, unten spärlich behaart. Die Fühlerkeule 
ist wegen des eiförmigen Umrisses und der schwachen Ker- 
bung bemerkenswert. 

Halsschild etwas breiter als lang, Basis schwach ein- 
gebuchtet, hintere Seitenecken rechtwinklig aber nicht gerun- 
det, Seiten und Apex einen gemeinsamen breiten Bogen bil- 


34 KARL E. SCHEDL, 


dend, Vorderrand mit einem Paar aufwärts gebogener Schup- 
penzähnchen bewehrt; Summit hinter der Mitte, mit 
Quereindruck, vorn steil abgewölbt und mit einzelnen groben, 
alleinstehenden Schuppenzähnchen, in den grossen Zwischen- 
räumen runzlig punktiert, das kurze Basalstück auf der 
Scheibe und die Seiten sehr fein geschuppt-gekörnt. Schild- 
chen deutlich. 


Abb. 3 Hypothenemus aequaliclavatus n.sp. Fühlerkeule, Umriss des 
Käfers und Flügeldeckendetail. 


Flügeldecken wenig breiter und nahezu doppelt so 
lang wie der Halsschild, Schulterecken kurz gerundet, Sei- 
ten bis zur Mitte parallel, dann verschmälert, hinten mässig 
breit gerundet, Absturz in der Mitte beginnend, allmählich 
schief abgewölbt ; Scheibe in Reihen flach und etwas un- 
deutlich punktiert, die Punkte ziemlich eng gestellt, die Zwi- 
schenräume sehr breit, genetzt und in der Mitte mit einer 
kaum sichtbaren Reihe ganz feiner Pünktchen, welche lange, 
abstehende Haare tragen, ausserdem finden sich auf den 
Zwischenräumen noch unregelmässig gelagerte feine Pünkt- 
chen, die aber nur kurze, abstehende Haare tragen, die 
Reihenpunkte durchweg mit kleinen feinen anliegenden Här- 
chen, die ganze Behaarung auf dem Absturz wie üblich 
stärker ausgebildet. 

Typen: Im Museum Buitenzorg und in meiner Samm- 
lung. 

Fundort: Java, Buitenzorg, 20.12.1935, Dr. Kalshoven. 

Stephanoderes sundaensis Egg., auf welchen die Beschrei- 
bung passen könnte, soll nach den Untersuchungen von Eg- 
gers nur 3 Fühlergeisselglieder besitzen, und Hypothenemus 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 35 


vajer Blandf. soll auf den Fühlerdecken keine Schuppenhaare 
tragen. 


Stephanoderes javanus Egg. 
Die Fühleruntersuchung bestätigte die Zugehörigkeit zur 
Gattung Stephanoderes, Java, Buitenzorg aus Rohr von 
Borneo stammend. 


Stephanoderes alter Egg. 
Ebenfalls nach der Fühlerkeule für die Gattung typisch ; 
in borehole in rotan sega from Makassar (Celebes). 


Abb. 4 Stephanoderes kalshoveni n.sp. Umriss und Flügeldeckendetail. 


Stephanoderes kalshoveni n. sp. 

Einfarbig dunkelrotbraun, Summit des Halsschildes röt- 
lich, 1,6 mm lang, 2,2 mal so lang wie breit. 

Stirn schwach gewölbt, unten mit Quereindruck, darüber 
quergekielt, der Eindruck glänzend und nahezu unpunktiert, 
oben mit ziemlich dichtgestellten feinen Pünktchen. Behaa- 
rung spärlicht. 

Halsschild stark gewölbt, breiter als lang (25:20), 
Basis nahezu gerade, hintere Seitenecken stumpfwinklig, 
nicht abgestumpft, Seiten und Apex in einen gleichförmigen 
Bogen gerundet, Vorderrand mit 4 Zähnen bewehrt, wovon 
die mittleren 2 deutlich einander näher sind als die übrigen ; 
Summit hinter der Mitte, mit deutlichem Quereindruck, vorne 
vereinzelt grob geschuppt-gekörnt, basaler Teil und Seiten 
dicht gekörnt-punktiert. Schildchen deutlich. 

Flügeldecken so breit und 1,7 mal so lang wie der 


36 KARL E. SCHEDL, 


Halsschild, Seiten bis zur Mitte parallel, hinten breit ge- 
rundet, Absturz in der Mitte beginnend, gleichförmig abge- 
wölbt ; Scheibe mit Reihen von verhältnismässig grossen, 
enggestellten, aber flachen und etwas undeutlichen Punk- 
ten besetzt. Zwischenräume breit, genetzt, mit einer ziem- 
lich regelmässigen Reihe und daneben einzelnen unregel- 
mässig gestellten Punkten von wesentlich kleinerem Durch- 
messer, gegen den Absturz werden die Reihenpunkte kleiner 
und dadurch die Abstände zwischen denselben grösser, die 
Behaarung deutlich doppelt, Reihenpunkte mit anliegenden 
Härchen, die Zwischenraumreihe mit sehr schlanken und ab- 
stehenden Borstenschuppen, die unregelmässigen Zwischen- 
raumpunkte mit kurzen aber abstehenden Börstchen. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Java, Pasoeroean, November 1932, Dr. 
Kalshoven. 


EE, 
LT 


#4 


Abb. 5 Stephanoderes multipunctatus n. sp. Umriss und Flügeldeckendetail. 


Stephanoderes multipunctatus n. sp. 

Gelbbraun, Summit des Halsschildes rotbraun, 1,8 mm lang, 
2,5 mal so lang wie breit. 

Stirn leicht gewölbt, unten auf einer halbkreisförmigen 
Abflachung fein, dicht punktiert und fein behaart, im an- 
deren Geschlechte, vermutlich dem Männchen, unten quer- 
eingedrückt und oben mit Querleiste. Fühlergeissel ausser- 
gewöhnlich lang. 

Halsschild wenig breiter als lang (62:55), Basis ge- 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 37, 


rade, hintere Seitenecken rechtwinklig und wenig abge- 
stumpft, Seiten und Apex jede für sich breit gerundet, Vor- 
derrand mit 6—8 niederen Schuppenzähnchen, die mittleren 
2 klein, die seitlichen oft verschieden in der Ausbildung ; 
Summit in der Mitte, Quereindruck stark ausgeprägt, vorne 
steil abfallend und mit vereinzelten mässig grossen Schup- 
penkörnchen, basaler Teil auf der: Scheibe glänzend, dicht 
punktiert und kurz gelb behaart. Schildchen deutlich. 

Flügeldecken so breit und nahezu doppelt so lang 
wie der Halsschild, Seiten bis über die Mitte parallel, hinten 
mässig breit gerundet, Absturz etwas hinter der Mitte be- 
ginnend und gleichförmig abgewölbt ; Scheibe in kaum ver- 
tieften Reihen punktiert, die Punkte flach und mässig dicht 
gestellt, die Zwischenräume glänzend, dicht genetzt und mit 
gleich grossen in einer etwas unregelmässigen Reihe stehen- 
den Punkten besetzt, so dass nahe: der Basis Reihen- und 
Zwischenraumpunkte kaum zu unterscheiden sind, dies um- 
somehr, als dazwischen noch einzelne, ganz unregelmässig 
gelagerte Punkte eingesprengt erscheinen ; auf dem Ab- 
sturz werden alle Punkte kleiner und etwas regelmässiger in 
der Anordnung, die Behaarung ähnlich wie bei S. kalshoveni, 
aber die 'Zwischenraumschuppenhaare gedrungener ‘und 
distal breiter. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Samm- 
lung. 

Fundort: Buitenzorg, 7.8.1935, ex wood Sample, 

Kalshoven. 


Dacryphalus sandakaensis Schedl 
Cryphalus sandakaensis m., Sarawak Mus. Journ. IV, 1937 
p. 548, gehört, wie ich mich mittlerweile überzeugen konnte 
in die Hopkins'sche Gattung Dacryphalus. 


€ 


ge, 


er99900970 
C4 

PALA 
gee 

do 9 


“fa 


¢ 
Yeo 
g 


Abb. 6 Dacryhalus sumatranus n.sp. Umriss und Fliigeldeckendetail. 


38 KARL E. SCHEDL, 


- Dacryphalus sumatranus n. sp. 

Flügeldecken dunkelrotbraun, Halsschild gelblich, die 
Schuppenkörnchen des letzteren und der Apex dunkelbraun, 
1,4 mm lang, 2 mal so lang wie breit. 

Stirn flach gewölbt, mit ganz leichtem Quereindruck, 
winzig punktuliert und Anzeichen eines feinen Längskieles. 

Halsschild breiter als lang (55:45), nahe der Basis 
am breitesten, die Seiten allmählich nach vorn in einem 
schönen Bogen verschmälert, Apex mässig breit gerundet 
und mit mehreren sehr niederen Schuppenhöckern besetzt ; 
vom Vorderrand zur Basis allmählich im flachen Bogen an- 
steigend, im grössten Teil sehr fein und sehr dicht ge- 
schuppt-gekörnt, ein ganz schmaler Basalstreifen, welcher 
sich gegen, die Seiten rasch verbreitert, dicht gekörnt- 
punktiert. Schildchen punktförmig. 

Flügeldecken so breit und 1,4 mal so lang wie der 
Halsschild, Basis fein gerandet und deutlich zweibuchtig, 
Seiten bis zur Mitte parallel, hinten jede Flügeldecke für 
sich breit gerundet, Absturz von der Mitte an schief ab- 
gewölbt ; Scheibe in flacheingedrückten Reihen undeutlich 
fein punktiert, Zwischenräume leicht konvex, sehr dicht 
gekörnt-punktiert ; die Punktreihen am Absturz streifig ver- 
tieft, die Zwischenräume relativ höher, nahe der Basis tragen 
alle Punkte und Körnchen kurze, wenig abstehende Här- 
chen, gegen den und auf dem Absturz kleine, breite Schüpp- 
chen, in den Zwischenräumen ausserdem in grossen Ab- 
ständen lange Haare bezw. distal sehr wenig verbreiterte 
Schuppenborsten. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Solok, Sumatra, Februar 1936, leg. Roos 
Kalshoven, ex branches of Myristica fragrans; Sumatra, 
Manindjau, 29.1.1931, Dr. Kalshoven. 


Poecilips salakensis n. sp. 

Dunkelrotbraun bis schwarzbraun, 2,2 mm lang, 2,5 mal 
so lang wie breit. Von den mir bekannten Arten der Gat- 
tung durch die grobe Halsschildskulptur besonders ausge- 
zeichnet. 

Stirn schwach gewölbt, der Epistomalrand in der Mitte 
eng ausgeschnitten und über der Mandibeleinlenkung etwas 
verdickt, Oberfläche strahlenförmig geritzt und fein punk- 
tiert, spärlich behaart. 

Halsschild länger als breit (27:24), Basis gerade, 
hintere Seitenecken stark abgestumpft, Seiten in der basalen 
Hälfte parallel, dann verengt, vorne mit kaum wahrnehm- 
barer Einschnürung und Apex eng gerundet; ohne Buckel, 
flach gewölbt, auf der ganzen Fläche sehr dicht, mässig 
fein geschuppt-gekörnt, vereinzelt lang behaart. 

Flügeldecken etwas breiter und 1,6 mal so lang 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 39 


wie der Halsschild, in der Mitte am breitesten, Seiten sub- 
parallel, hinten ziemlich plötzlich abgerundet, der Absturz 
beginnt etwas hinter der Mitte und ist gleichmässig abge- 
wölbt ; Scheibe in Reihen punktiert, die Punkte gross, ziem- 
lich eng gestellt, die erste Reihe streifenförmig vertieft, 
Zwischenräume breit, einreihig, etwas weitläufig mit Punk- 
ten besetzt, welche lange Haare tragen; am Absturz ist 
die Naht sehr breit, mit einigen winzigen Körnchen, erste 
Punktreihe stark eingedrückt und die Punkte kleiner als auf 
der Scheibe, auf den Zwischenräumen 2 u. 3 ebenfalls weit- 
läufig fein gekörnt. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Samm- 
lung. 

Fundort: Mount Salak, Java, 21.12.1935, Dr. Kals- 
hoven, ex Agathis killed by Corticium. 


Abb. 7 Flügeldeckenabsturz : links von Xyleborus verax n.sp., rechts 
von Pseudoxyleborus batoerradensis n. sp. 


Pseudoxyleborus batoerradensis n.sp. 

Weibchen. — Rotbraun, 3,9 mm lang, ungefähr dop- 
pelt so lang wie breit. Eine dem P. beesoni Egg. verwandte 
Art, aber mit anderer Skupltur und mebesonders anderer 
Ausbildung der Absturzfläche. 

Stirn seidenglänzend, schwach gewölbt, minuziös punk- 
tuliert, fein zerstreut und flach punktiert, in der Mitte mit 
einer grübchenförmigen Vertiefung. 

Halsschild so breit wie lang, Basis leicht zweibuch- 
tig, hintere Seitenecken rechtwinklig, stark abgestumpft, 
Seiten in der basalen Hälfte parallel, vorne halbkreisförmig 
gerundet ; Summit in der Mitte, deutlich quer, Vorderrand 
mit einigen niederen flachen Höckern besetzt, vordere 
Hälfte mit sehr zahlreichen, aber gleichzeitig sehr kleinen 
Schuppenhöckerchen, welche sich auch hinter der Mitte als 
kleine Schüppchen fortsetzen, im übrigen die ganze hintere 
Hälfte fein punktuliert, seidenglänzend und sehr dicht fein 
punktiert, Behaarung kaum nennenswert, Seitenrand in der 
hinteren Hälfte scharf gerandet. Schildchen ziemlich gross. 

Flügeldecken an der Basis so breit, am Beginn des 
Absturzes etwas breiter und genau so lang wie der Hals- 


40 KARL E. SCHEDL, 


schild, Seiten gerade, Absturz steil geschnitten, rundherum 
scharf gerandet und zur Nahtspitze leicht winkelig gerundet, 
in der Fortsetzung des ersten Zwischenraumes mit einem 
überstehenden Zähnchen ; Scheibe glänzend, mit deutlichen 
Punktreihen, die Punkte fein, eng gestellt und flach, 
Zwischenräume sehr breit, mit zahlreichen feinen Pünktchen 
besetzt, gedrängter und mehr runzelig in der Nähe der Naht 
und der Basis ; Absturz flach, mattglänzend, die Naht ganz 
schmal, erhaben und glänzend, mit einer breiten Längswöl- 
bung im mittleren Drittel in der Höhe des dritten Zwischen- 
raumes, welche sich hinten gegen die Nahtspitze hinzieht, 
die Punktreihen nur schwach eingedrückt, die Zwischen- 
räume mit zahlreichen als glänzende Scheibchen erscheinen- 
den Punkten besetzt. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Batoerraden, G. Slamat, Java, F. C. Dre- 
scher 1932. 


Pseudoxyleborus cylindrotomicus n. sp. 

Weibchen. — Braun, 2,1 mm lang, doppelt so lang 
wie breit. Weitaus die kleinste bisher bekannte Art der 
neuen Gattung. 

Stirn schwach gewölbt, seidenglänzend, minuziös punk- 
tuliert und fein punktiert, in der Mitte mit einer kleinen 
grübchenförmigen Vertiefung. 

Halsschild breiter als lang (35 : 30), Basis zweibuch- 
tig, hintere Seitenecken etwas mehr als rechtwinkelig, Seiten 
und Apex in einem Zuge breit gerundet; Summit in der 
Mitte, Vorderrand mit 8 stumpfen, niederen Höckern be- 
wehrt, vordere Hälfte dicht und feingeschuppt-gekörnt, ba- 
sale Hälfte seidenglänzend, minuziös punktuliert, fein zer- 
streut, punktiert. Behaarung kaum nennenswert. Schildchen 
gross. 

Flügeldecken an der Basis so breit und 1,2 mal so 
lang wie der Halsschild, etwas breiter in der Höhe des 
Absturzes, Seiten bis zum letzten Drittel gerade, Absturz 
steil geschnitten, rundherum scharf gerandet ; Scheiben mit 
ziemlich kräftigen Punktreihen, die Zwischenräume breit, 
glänzend und verworren, zweireihig fein punktiert, im letzten 
Viertel die Reihenpunkte kaum mehr wahrnehmbar ; Ab- 
sturz seifenglänzend, eben, mit drei Reihen grosser, flacher, 
scheibenförmiger Punkte, die Zwischenräume mit einigen 
ganz winzigen Körnchen besetzt. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Sumatra, Benkoelen, ex Eugenia caryophyl- 

lata, leg. Dr. Kalshoven. 


Eccoptopterus sexspinosus Motsch. 
Diese Art zeigt in Bezug auf die Ausbildung des Abstur- 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 41 


zes eine aussergewöhnlich grosse Variationsbreite. Ebenso 
schwankt die Grösse bei den Weibchen in meinen langen 
Serien von 2,4 bis 2,9 mm (nur Halsschild und Flügeldecken 
gemessen). Der Absturz ist seidenglänzend bis nahezu matt, 
die Punktierung von mässig dicht bis gedrängt verworren ; 
besonders grobe Punkte mit glänzend polierten Zwischen- 
räumen zeigen Stücke aus Queensland und Australien, be- 
sonders dicht, nahezu gerunzelte Exemplare sah ich in den 
langen Reihen aus den Philippinen. Eine Aufteilung in Sub- 
species oder geographische Rassen halte ich gegenwärtig, 
obwohl sehr viel Material durch meine Hände gegangen 
ist, für unzweckmässig. Anders verhält es sich mit einer 
Reihe von Exemplaren, welche schon durch ihre geringe 
Grösse des Weibchens aus dem Rahmen der Art heraus- 
fallen und welche, wie ich nun Gelegenheit hatte festzustel- 
len, im männlichen Geschlecht von der Stammform erheb- 
lich abweichen. 


Eccoptopterus sagittarius n. sp. 

Weibchen. — Wesentlich kleiner als X. sexspinosus, 
2,1 bis. 2,3 mm lang, die Naht am Absturzeindruck stärker 
erhöht, der Längseindruck in der Höhe des zweiten Zwi- 
schenraumes trotz der geringeren Körpergrösse tiefer und 
mehr furchenartig, der Seitenrand höher und die Punktierung 
nur mässig gedrängt, so dass die glatten Zwischenräume 
den ganzen Eindruck ein glänzenden Aussehens verleihen. 

Männchen. — Im selben Verhältnis kleiner, die Be- 
wehrung des Halsschildes schwächer und gedrungener, der 
Absturz furchenförmig vertieft und mit 6 Zähnen wie beim 
Weibchen, aber das letzte Paar kaum wahrnehmbar. 

Typen in Sammlung Schultze und Schedl. 

Fundort: Luzon Rizal, Mt. Irid, Coll. W. Schultze. 

(beide Geschlechter). 

Wahrscheinlich gehören doch die Weibchen von X. sex- 
spinosus aus Sumatra, Palembang, ex twigs of Nephelium 
leg Dr. Kalshoven ; N. Queensland ; Mt. Lamington, N. E. 
Papua 1300—1500 feet, C. F. Mc Namara i. part. hierher. 


Xyleborus banjoewangi n. sp. 

Weibchen. — Wenn ausgefärbt schwarzbraun, Basis 
des Halsschildes und oberste Absturzwölbung rotbraun, 
4,2 mm lang, 1,4 mal so lang wie breit. Der Käfer gehört 
in die retusus-solidus-Gruppe, ist aber in der Form der Ab- 
sturz-Ausbildung von seinem Verwandten deutlich ver- 
schieden. 

Stirn gewölbt, unten abgeflacht und mit seichten, etwas 
zerstreuten Punkten besetzt, am Übergang zum Scheitel sehr 
gedrängt und gröber punktiert, Zwischenräume minuziös 


42 KARL E. SCHEDE 


punktutiert. Augen oval, fein facettiert, vorne mit einer 
flachen Ausnehmung über der Mitte. 

Halsschild viel breiter als lang (27:19), Basis zwei- 
buchtig, hintere Seitenecken von oben gesehen stumpfwinklig 
und abgerundet, Seiten bis über die Mitte flach ausgebaucht, 


Abb. 8 Xyleborus banjoewanji n.sp., Weibchen, Seitenansicht und 
Umriss von oben gesehen. 


dann ziemlich plötzlich zum quergestellten Apex gerundet, 
von vorn gesehen ist der Vorderrand nicht vorgezogen, 
schief von vorn betrachtet, in der Mitte leicht vorstehend 
und mit 4 Zähnchen bewehrt, von welchen die mittleren 
2 nur wenig grösser sind als die übrigen, darüber ein Strei- 
fen fein gekörnt-punktiert und vom Oberrand desselben bis 
zu dem in der Mitte liegenden Summit geschuppt-gekörnt, 
basaler Teil sehr dicht und fein punktiert, eine mediane Haar- 
bürste nur angedeutet, übrige Behaarung kurz und anlie- 
gend ; Seitenrand in der basalen Hälfte scharfkantig, Schild- 
chen sehr klein. 

Flügeldecken so breit und 1,3 mal so lang wie der 
Halsschild, an der Basis sind Flügeldecken und Halsschild 
etwas schmaler, Seiten im ersten Drittel parallel, hinten breit 
gerundet, Scheibe nur ein Viertel der ganzen Länge ein- 
nehmend und schwach ansteigend, Absturz plötzlich abge- 
schrägt, leicht konvex, Hinter- und Seitenrand scharfkantig ; 
Scheibe glänzend, verworren, sehr gedrängt und fein punk- 
tiert, ohne erkennbare Reihen, am Absturz die ersten 4 
Punktreihen als leicht eingedrückte Streifen erkennbar, die 
Punkte noch dichter als auf der Scheibe und etwas raspel- 
artig, Behaarung sehr kurz, dicht und anliegend . 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Banjoewangi, 270 m, Tjoerahlele, Kalsho- 

ven, 25.2.1936, in boreholes in rattan. 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 43 


Xyleborus verax n.sp. 

Weibchen. — Die beiden mir vorliegenden Stücke 
sind dunkel rotbraun, 2,5 und 3,0 mm lang und 2,4 bis 2,5 
mal so lang wie breit, aber ansonsten völlig übereinstim- 
mend gebaut. Auffallend sind die starken Höckerchen am 
Absturz. 

Stirn flach gewölbt, minuziös punktuliert und deshalb 
seidenglänzend, mit feinen zerstreuten Punkten, welche wie 
winzige Körnchen erscheinen, sowie einem flachen Grüb- 
chen in der Mitte. 

Halsschild wenig länger als breit, Basis gerade, hin- 
tere Seitenecken rechtwinkelig und abgestumpft, Seiten bis 
über die Mitte parallel, vorne zunächst breit und dann nach 
einer schwachen Einschnürung etwas enger gerundet ; Sum- 
mit vor der Mitte, Vorderrand mit 8 flachen, stumpfen Zähn- 
chen bewehrt, bis zum Buckel fein und dicht geschuppt ge- 
körnt, basaler Teil glänzend, etwas genetzt und ziemlich 
kräftig punktiert. Behaarung unscheinbar. Schildchen mässig 
gross und dreieckig. 

Flügeldecken parallel, ‚hinten breit gerundet, so 
breit und 1,3 mal so lang wie der Halsschild, Absturz im 
letzten Drittel beginnend, steil geschnitten, rundherum fein 
gerandet ; Scheibe glänzend, in Reihen punktiert, Zwischen- 
räume zweireihig mit Punkten besetzt, die Punkte der Reihen 
und Zwischenräume schwer zu unterscheiden ; Absturzflache 
glänzend, der Hinterrand erhaben, eben, zur Nahtspitze 
beulig aufgetrieben und daselbt mit einer Reihe kräftiger, 
glänzender und eng gestellter Höcker auf dem ersten Zwi- 
schenraum, jederseits der Naht mit drei Reihen kräftiger 
Punkte, die übrigen Zwischenräume mässig dicht, fein und 
eingestochen punktiert. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Java, Mt. Gede, Tapos, 6.2.1933, Dr. Kals- 


hoven, ex Castanea. 


Xyleborus parvispinosus Egg. var. palembangensis n.v. 

Der Stammform sehr ähnlich, aber etwas kleiner, der 
Flügeldeckenhinterrand in der Nähe der Naht von oben 
nicht sichtbar, letztere im unteren Absturzdrittel stärker 
erhöht, die Punkte der Reihen am Absturz tiefer, grösser 
und deutlicher. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Sumatra, Palembang, 1937, Dr. Kalshoven. 


Xyleborus vigilans n. sp. 
Weibchen. — Rotbraun, Flügeldecken etwas dunkler, 
5,6 mm lang, 2,5 mal so lang wie breit. In der allgemeinen 
Körperform zeigt der Käfer eine gewisse Ähnlichkeit mit 


44 KARL E. SCHEDL, 


X. irregularis Egg., als nächster Verwandter hat aber doch 
wohl X. patangensis Schedl zu gelten. 

Stirn flach gewölbt, dicht gekörnt-punktiert, mit einem 
langen, feinen Längskiel. Augen im Verhältnis zur Kopf- 
grösse klein und fein facettiert. 


N 
IN 

\ 
N 


LA 


LE LC 
EPS SOIL 
TE FIRE 


Abb. 9 Xyleborus vigilans n. sp. Weibchen, Umriss und Flügeldeckendetails. 


Halsschild kaum länger als breit, Basis gerade, hin- 
tere Seitenecken rechtwinklig und stark gerundet, Seiten in 
der basalen Hälfte subparallel, vorne breit gerundet, in der 
Mitte etwas vorgezogen und mit 4 Höckern bewehrt ; Sum- 
mit in der Mitte, vordere Hälfte steil gewölbt und geschuppt- 
gekörnt, zwischen den wenig zahlreichen grossen Schuppen- 
höckern mit vielen kleinen Körnchen; hintere Hälfte der 
Länge nach nicht gewölbt, stark glänzend, dicht aber ver- 
hältnismässig fein punktiert ; Behaarung nur in der vorderen 
Hälfte und an den Seiten nennenswert. Schildchen klein 
und dreieckig. 

Flügeldecken an der Basis etwas schmaler, in der 
Mitte wenig breiter und 1,5 mal so lang wie der Halsschild, 
Seiten leicht geschwungen, von der Mitte ab allmählich 
verengt und hinten etwas winkelig gerundet, bis über die 
Mitte zylindrisch, dann ziemlich steil und schief abgewölbt, 
Scheibe gestreift-punktiert, die Punktstreifen in der mittleren 
Hälfte der Scheibe kräftig vertieft, gegen die Basis und den 
Absturz zu verflacht, an den Seiten die Reihen überhaupt 
nicht eingedrückt und ganz schwer erkennbar, der erste 
Zwischenraum bis nahe an die Basis fein einreihig gekörnt, 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 45 


der zweite in der mittleren Hälfte zusehends verbreitert und 
dicht verworren-punktiert, der dritte entsprechend der Ver- 
breitung des zweiten verschmälert, die Punktierung etwas 
weniger gedrängt, die übrigen breit und unregelmässig mehr- 
reihig bis verworren punktiert; auf dem Absturz und der 
beginnenden Absturzwölbung alle Zwischenräume mit Körn- 
chen, am Beginn des Absturzes auf dem zweiten und dritten 
Zwischenraum diese Körnchen gröber, die Naht schwach 
erhaben, der zweite Zwischenraum verengt und furchen- 
förmig vertieft, der dritte, etwas erhabene Zwischenraum 
verkürzt und nur bis zur Mitte des Absturzes reichend, die 
übrigen Punktreihen etwas eingedrückt, ebenfalls schief auf 
die Nahtspitze zulaufend und dadurch die Zwischenräume 
verkürzend ; Apikalrand scharf, Seitenrand bis zum siebten 
Zwischenraum durch eine Reihe von grösseren Körnchen 
angedeutet. Behaarung gelbbraun, im ganzen gesehen nicht 
sehr auffallend. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Java, Batoerraden, G. Slamat, 2.9.1932, 

F. C. Drescher, ex Kalapatjoeng. 


Xyleborus funereus Lea. 

Ich habe die Type X. funereus mit von Forstrat Eggers 
bestimmten Stiicken von X. nepos Egg. verglichen und finde 
eine vollkommene Ubereinstimmung. X. nepos Egg. ist des- 
halb einzuziehen. 


Xyleborus nepocranus n. sp. 

Weibchen. — Dunkelrotbraun, 3,1 mm lang, 2,4 mal 
so lang wie breit. Dem X. funereus Lea ähnlich, aber von 
diesem und allen Verwandten durch die sehr grobe Skulptur 
des Halsschildes verschieden. ' 

Stirn gewölbt, minuziös punktuliert, spärlich grob punk- 
tiert, in der Mitte mit einem glänzenden, erhabenen Flecken. 

Halsschild ganz wenig breiter als lang, Basis gerade, 
hintere Seitenecken abgestumpft, Seiten und Apex jede für 
sich sehr breit gerundet, die vorderen Seitenecken deshalb 
etwas hervortretend ; Summit wenig hinter der Mitte, Buckel 
deutlich, über die ganze Fläche fein und sehr dicht geschuppt- 
gekörnt, die Schuppenkörner in der vorderen Hälfte nur 
wenig stärker als hinten. Schildchen klein. 

Flügeldecken in der Mitte etwas breiter (43:41) 
und doppelt so lang wie der Halsschild, Schulterecken kurz 
abgestumpft, Seiten bis zur Mitte etwas divergierend, dann 
allmählich verengt, hinten deutlich winklig gerundet, Ab- 
sturz in der Mitte beginnend, sehr flach, schief abgewölbt ; 
Scheibe glänzend, in Reihen flach punktiert, Zwischenräume 
breit, einreihig sehr fein gekörnt, die erste Reihe schwach 
eingedrückt, die Naht in der Nähe der Basis zusätzlich etwas 


46 KARL E. SCHEDL, 


unregelmässig gerunzelt; am Absturz der Nahtzwischen- 
raum glatt, schwach genetzt, zweiter Zwischenraum ver- 
breitert und mit zwei grossen Höckern sowie einem kleine- 
ren Körnchen am Beginn der Wölbung bewehrt, dritter 
Zwischenraum ähnlich, aber die Höckerchen ganz klein, der 
zweite und dritte Höcker jedes Zwischenraumes sitzt auf 
einer kleinen Auftreibung, durch welche ein Quereindruck 
zwischen denselben vorgetäuscht wird. Hinterrand gut aus- 
gebildet, Behaarung spärlich. 


Abb. 10 Xyleborus nepocranus n.sp. Männchen Umriss in Aufsicht und 
von der Seite. 


Männchen. — Gelbbraun, 1,9 mm lang, 2,2 mal so 
lang wie breit, lang abstehend behaart. 

Halsschild flach gewölbt, ohne Buckel, wenig brei- 
ter als lang (27:22), an der Basis am breitesten, hintere 
Seitenecken abgestumpft, von der Basis an in flachem Bogen 
verengt und am Apex eng gerundet, etwas gerunzelt und 
mässig fein punktiert, in der Mitte mit einem kurzen Längs- 
eindruck. 

Flügeldecken breiter (30:27) und beinahe doppelt 
so lang wie der Halsschild. Lang, oval im Umriss, hinten 
etwas winklig gerundet, von der Basis an in gleichmässigem 
Bogen abgewölbt, in der hinteren Hälfte etwas verflacht, 
auf der ganzen Fläche kaum sichtbar in Reihen punktiert, 
die Zwischenräume gerunzelt, auf dem zweiten und dritten 
Zwischenraum mit einzelnen feinen Körnchen. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Java, Bandjar, ex rattan, 7.2.1936, leg. 

Dr. Kalshoven. 


Xyleborus restrictus n. sp. 
Weibchen. — Dunkelrotbraun, 2,7 mm lang, 2,4 mal 
so lang wie breit. Ebenfalls ein Verwandter von X. funereus 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 47 


und dem X. subnepotulus Egg. am nächsten stehend. Von 
letzterem unterscheidet sich die neue Art durch eine ziemlich 
lange Reihe feiner Körnchen auf den Zwischenräumen vor 
der Absturzwölbung, die verhältnismässig starken Höcker 
des dritten Zwischenraumes, die Form des Halsschildes und 
die geringe Grösse. 

Stirn mattglänzend, flach gewölbt, sehr dicht einge- 
stochen punktiert, die Zwischenräume minuziös punktuliert. 

Halsschild etwa so lang wie breit, Basis gerade, 
hintere Seitenecken rechtwinklig und sehr stark abgestumpft, 
Seiten in der basalen Hälfte parallel, vorne breit und etwas 
winkelig gerundet, Vorderrand mit 6 Höckern bewehrt, wo- 
von die mittleren beiden grösser sind als die übrigen; 
Summit vor der Mitte, apikaler Teil mässig steil gewölbt 
und sehr dicht und verhältnismässig fein geschuppt-gekörnt, 
basaler Teil der Scheibe glänzend, minuziös genetzt und 
in der Fortsetzung der Schuppenkörner ziemlich kräftig 
punktiert. Schildchen deutlich. Halsschild und Flügeldecken 
lang, fein und spärlich behaart. 

Flügeldecken so breit und 1,6 mal so lang wie der 
Halsschild, Schulterecken kurz abgestumpft, Seiten in den 
basalen zwei Dritteln parallel, hinten breit gerundet, Ab- 
sturz in der Mitte beginnend und schief abgewölbt ; Scheibe 
mit Reihen mässig grosser, flacher und eng gestellter Punkte, 
Zwischenräume breit, im basalen Drittel einreihig punktiert 
und etwas quer gerunzelt, gegen die Absturzwölbung die 
Punkte durch deutliche kleine Körnchen ersetzt, welche sich 
auf dem dritten Zwischenraum am Absturz fortsetzen und 
gleichzeitig gröber werden; Absturz mit der Naht ganz 
schwach erhaben und mit einigen winzigen Körnchen, erste 
Punktreihe stark eingedrückt, seitlich davon die Fläche wieder 
ansteigend, zweiter Zwischenraum mit 2—3 wenig grösseren 
Körnchen, dritter Zwischenraum etwas gewölbt, mit 2 gros- 
sen Höckern und einem kleineren Körnchen, Hinterrand 
scharfkantig und gerandet. Der Käfer könnte die Inselform 
des X. nepotulus Egg. sein. 

Männchen. — Rotbraun, 2,2 mm lang, 2,4 mal so lang 
wie breit. Umriss wie in Abb. 11, spärlich mit langen, 
schlanken, abstehenden Haaren besetzt. 

Stirn leicht gewölbt, grob zerstreut punktiert. 

Halsschild mattglänzend, vorne sehr fein geschuppt- 
gekörnt, hinten minuziös punktuliert, fein zerstreut punktiert. 

Flügeldecken von der Mitte an schief abgewölbt 
und längs der Naht bis zum apikalen Fünftel breit einge- 
drückt, Scheibe mit Reihen ziemlich deutlicher Punkte, Zwi- 
schenräume gerunzelt, ebenfalls mit einer allerdings weniger 
regelmässigen Punktreihe ; Absturz mit der Naht schwach 
erhöht und ohne besondere Auszeichnung, der Eindruck 
erstreckt sich auf den zweiten Zwischenraum, welcher 


48 KARL E. SCHEDL, 


glänzend ist, etwas gerunzelt und im oberen Drittel deutliche 
Körner trägt, die Punktreihen ziemlich deutlich, der dritte 
Zwischenraum höher als die Naht und die seitliche Begren- 
zung des Eindrucks bildend, mit einigen feinen Körnchen. 


Abb. 11 Xyloborus restrictus n.sp. Männchen Umriss. 


Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Mount Gedé, Tapos, Kalshoven ; G. Slamat, 
Java, Batoerraden, F. C. Drescher, 2.9.1932, 
ex kalapatjoeng und bengang. 


Xyleborus fulvus n. sp. 

Weibchen. — Rotbraun, Flügeldeckenabsturz dunkler, 
2,8 mm lang, 2,3 mal so lang wie breit. Dem X. granulipennis 
Egg. verwandt, aber kleiner, ohne den matten Absturz, 
und die Punktreihen auf demselben deutlich streifenförmig 
vertieft. 

Stirn gewölbt, mattglänzend, minuziös punktuliert, grob 
punktiert und mit glänzendem erhabenem Längskiel. 

Halsschild breiter als lang (41 : 34), Basis deutlich 
zweibuchtig, hintere Seitenecken rechtwinklig und ganz 
wenig abgestumpft, Seiten subparallel, schwach ausgebaucht, 
dann mit deutlicher Einschnürung und vorne breit gerun- 
det; Vorderrand nicht bewehrt, Summit in der Mitte, vor- 
dere Hälfte fein und dicht geschuppt-gekörnt, basaler Teil 
minuziös genetzt und fein, ziemlich dicht eingestochen punk- 
tiert, Behaarung spärlich, abstehend. Schildchen winzig 
dreieckig. 

Flügeldecken so breit und 1,7 mal so lang wie der 
Halsschild, Seiten bis über die Mitte parallel, hinten breit 
gerundet, hinter der Mitte mit schönem, breitem Bogen ab- 
gewölbt ; Scheibe in Reihen kräftig punktiert, die Zwischen- 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 49 


räume breit, glänzend, im basalen Drittel mit einer regel- 
mässigen Reihe nahezu gleichgrosser Punkte, hinten bis zum 
Apex an Stelle der Punkte mit feinen, enggestellten Körn- 
chen, am Absturz die ersten drei Punktreihen deutlich strei- 
fenförmig vertieft, die Zwischenraumpunkte bezw. Körnchen 
mit mässig langen, anliegenden und gelben Haaren besetzt, 
welche auf dem Absturz ganz besonders gut hervortreten. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Sumatra, Padang, April 1933, Dr. Kals- 

hoven, ex Myristica fragrans. 


Xyleborus nigrosetosus n. sp. 

Weibchen. — Schwarz mit ganz heller Behaarung, 
3,1 mm lang, 2,5 mal so lang wie breit. Der vorigen Art 
nahe verwandt, aber schlanker und mit etwas anderer 
Skulptur. 

Stirn mattglänzend, minuziös punktuliert, grob punk- 
tiert mit einem erhöhten Längskiel in der Mitte. 

Halsschild breiter als lang (42:38), Basis schwach 
zweibuchtig, Seiten bis über die Mitte subparallel, schwach 
ausgebogen, vorne breit gerundet und ohne wahrnehmbare 
Einschnürung, Vorderrand mit sehr niederen flachen Hök- 
kern, Summit in der Mitte, apikale Hälfte mässig gewölbt, 
sehr fein und sehr dicht geschuppt-gekörnt, basaler Teil 
mattglänzend, minuziös punktuliert, sehr dicht eingestochen 
punktiert. Schildchen gross. Behaarung mässig dicht. 

Flügeldecken von derselben allgemeinen Form wie 
bei X. fulvus n.sp., nur etwas schlanker, die Punktreihen 
weniger deutlich, die Zwischenräume auf der Scheibe stär- 
ker gerunzelt und doppelreihig fein gekörnt bezw. in der 
Nähe der Basis punktiert, auf dem Absturz die Körnchen 
einreihig, aber nicht so dicht gestellt und daneben mit noch 
einigen feinen Punkten. Die Behaarung infolge der unregel- 
mässigeren Anordnung der Punkte bezw. Körnchen nicht so 
streng in Reihen geordnet. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Celebes, Gorontalo, 1936, Dr. Kalshoven, 

in borehole in rattan. 


Xyleborus myristicae n. sp. 

Weibchen. — Halsschild gelb bis gelbbraun, Flügel- 
decken dunkelrotbraun, 1,8 mm lang, 2,6 mal so lang wie 
briet. Der Käfer gehört in die Verwandschaft von X. diver- 
sicolor Egg., X. pertuberculatus Egg. und X. submarginatus 
Egg. 

Stirn gewölbt, minuziös punktuliert, sehr zerstreut und 
fein punktiert. 

Halsschild so lang wie breit, Basis schwach zwei- 
buchtig, hintere Seitenecken rechtwinklig und nicht abge- 


50 KARL E. SCHEDL, 


stumpft, Seiten bis über die Mitte parallel, vorne ziemlich 
plötzlich und breit gerundet; Vorderrand nicht bewehrt, 
Summit in der Mitte, vordere Hälfte mässig schief abgewölbt 
und dicht mit sehr feinen Schuppenkörnchen besetzt, basaler 
Teil seidenglänzend, vereinzelt sehr fein punktiert. Schild- 
chen ausserordentlich klein. 

Flügeldecken so breit und 1,5 mal so lang wie der 
Halsschild, Basis fein gekantet, Schulterecken nicht abge- 
stumpft, Seiten bis zur Mitte parallel, dann ganz wenig und 
allmählich verengt, hinten breit gerundet, unmittelbar hinter 
der Basis etwas quer niedergedrückt, dann im basalen Vier- 
tel schwach ansteigend, im nächsten Drittel zylindrisch mit 
ebener Scheibe, hinten breit und schön abgewölbt ; Scheibe 
im basalen Fünftel glänzend, in Reihen punktiert, die Zwi- 
schenräume breit und nahezu ohne Punkte, auf der übrigen 
Fläche die Reihenpunkte wesentlich gröber und enger ge- 
stellt, die Zwischenräume enger und mit je einer Reihe dicht 
gestellter, winziger Körnchen, welche ganz kurze Härchen 
tragen, auf dem Absturz die Punkte der Reihen nicht sicht- 
bar, aber dafür die Reihen als solche streifenförmig ver- 
tieft ; der Hinterrand gut ausgebildet und von oben sichtbar. 

Männchen. — Gelb, 1,5 mm lang, (von 1,3 bis 1,5), 
2,4 mal so lang wie breit. 

Stirn flach gewölbt, in der Mitte auf einem schmalen 
Flecken abgeflacht, deutlich und ziemlich dicht punktiert. 

Halsschild breiter als lang (20,5:18), Basis leicht 
geschwungen, hintere Seitenecken rechtwinklig und stark 
abgestumpft, Seiten und Apex jede für sich breit gerundet, 
so dass die vorderen Seitenecken deutlich hervortreten ; 
sehr flach gewölbt, ohne Buckel, mattglänzend, spärlich, 
undeutlich punktiert und behaart. Schildchen winzig klein. 

Flügeldecken in der Mitte etwas breiter und 1,7 
mal so lang wie der Halsschild, Seiten leicht geschwungen, 
hinten breit abgerundet, von der Basis der Länge nach bis 
zur Mitte leicht und dann stark gewölbt, mit einem deut- 
lichen Längseindruck, welcher kurz nach der Basis beginnt 
und am Steilabsturz wieder verschwindet, die Skulptur ähn- 
lich wie beim Weibchen, die Zwischenraumkörnchen aber 
erst von der Mitte an ausgeprägt. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Sumatra W., Padang, April 1933, Dr. Kals- 


hoven, ex Myristica fragrans. 


Xyleborus gorontalosus n. sp. 
Weibchen. — Dunkelrotbraun. 1,6 mm lang, 2,5 mal 
so lang wie breit. Ebenfalls in die vorgenannte Gruppe 
gehörig, aber durch die Skulptur des Flügeldeckenabsturzes 
etwas aus dem Rahmen dieser Verwandten fallend. 
Stirn soweit sichtbar, flach gewölbt, unten mit Quer- 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 51 


eindruck, darüber quergekielt, ziemlich dicht punktiert. 

Halsschild etwas breiter als lang (23:21), hintere 
Seitenecken abgestumpft, Seiten bis zur Mitte gerade und 
parallel, dann breit gerundet, der Apex etwas enger vor- 
gezogen und mit kaum erkennbaren, niederen, stumpfen 
Höckerchen bewehrt ; Summit in der Mitte, vordere Hälfte 
sehr dicht und sehr fein geschuppt-gekörnt, basaler Teil 
glänzend und eingestochen mässig fein punktiert. Schildchen 
punktförmig. 

Flügeldecken so breit und 1,2 mal so lang wie der 
Halsschild. Schulterecken abgestumpft, Seiten bis über die 
Mitte parallel, hinten breit gerundet, die Längswölbung jener 
von X. myristicae ähnlich, der Absturz aber etwas mehr 
schief und beiderseitig breit und flach eingedrückt ; Scheibe 
bis zur Mitte glänzend, in Reihen punktiert, die Zwischen- 
räume ebenfalls mit einer Reihe regelmässiger, nahezu gleich- 
grosser Punkte ; Absturz matt, rauh, eine Punktierung nicht 
mehr erkennbar, die Naht schwach erhöht und im unteren 
Teil mit einigen Körnchen, die Seitenwülste auf dem dritten 
Zwischenraum so hoch wie die Naht. Jedes der beiden 
Stücke ist etwas lädiert. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Gorontalo, Celebes, 1936, leg. Dr. Kals- 

hoven, ex rattan. 


Xyleborus illustrius n. sp. 

Weibchen. — Rotbraun, 2,3 mm lang, 2,4 mal so lang 
wie breit. Der Käfer gehört in die Nähe von X. testaceus 
Walk., hat aber auf dem Absturz auch den zweiten Zwi- 
schenraum gekörnt. 

Stirn flach gewölbt und ziemlich dicht gerunzelt punk- 
tiert (so weit wie sichtbar). 

Halsschild so lang wie breit, hintere Seitenecken 
sehr stark abgestumpft, Seiten bis zur Mitte parallel, vorne 
breit gerundet; Summit in der Mitte, vorne mässig steil. 
abgewölbt, sehr fein und dicht geschuppt-gekörnt, basaler 
Teil sehr dicht eingestochen punktiert. Schildchen klein. 
Flügeldecken so breit und 1,5 mal so lang wie der Hals- 
schild, Schulterecken kurz abgestumpft, Seiten bis zur Mitte 
parallel, dann ganz wenig verschmälert und hinten sehr 
breit gerundet, der Apikalrand scharf und auch von oben 
sichtbar, Absturz im letzten Drittel kräftig schief abgewölbt ; 
Scheibe in Reihen regelmässig punktiert, die Punkte mässig 
gross und eng gestellt, die Zwischenräume glänzend und 
ähnlich wie bei X.inaequalis Schedl, mit einer Reihe winziger, 
aber doch ziemlich eng gestellter Körnchen; der Absturz 
schief abgeflacht, ganz schwach breit eingedrückt, erste 
Reihe stark vertieft und die Punkte nicht mehr erkennbar, 
die zweite Reihe ähnlich aber nicht so tief, die ersten drei 


52 KARL E. SCHEDL, 


Zwischenräume deutlich gewölbt und jede mit einigen grös- 
seren Körnchen, jene der Naht am kleinsten. 
Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 
Fundort: Java, Mount Gedé, Tapos, March 1935, ex 
rattan, Dr. Kalshoven. 


Streptocranus n.g. 

Schlank, walzenförmig mit einfacher, abstehender Behaa- 
rung. Kopf etwas schnauzenförmig, Augen sehr kurz oval, 
Fühler mit fünf Geisselgliedern und länglich ovaler Keule, 
letztere basalwärts verdickt, schief abgestutzt, mit zwei deut- 
lichen Nähten und einer Borstenreihe an der Aussenseite. 
Halsschild lang, zylindrisch, vorne einfach abgewölbt, ohne 
Buckel, Vorderhüften aussergewöhnlich gross, einander be- 
rührend, Vorderschenkel kurz, gedrungen und dick, Vorder- 
scheinen distal nicht erweitert, sondern parallelseitig und 
mit einigen groben Zähnen an der Aussenkante. Flügel- 
decken schlank, hinten an der Naht tief ausgeschnitten und 
mit langen Seitenfortsätzen ; Abdominalsternite eins und 
zwei gleich lang und so lang wie die übrigen zusammen- 
genommen. Klauenglieder einfach. Die Käfer erinnern in 
ihrer schlanken Form an die Gattung Amphicranus, haben 
aber mit dieser sonst nichts gemein. 


Abb. 12 Streptocranus mirabilis n.sp., Umriss, von oben und vorne 
gesehen. Fühler und Vorderschiene. 


SCOLYTIDAE UND PLATYPODIDAE. 53 


Streptocranus mirabilis n. sp. 

Weibchen. — Gelbbraun, Flügeldeckeneindruck, 
dunkler 4,5 mm land und 3,7 mal so lang wie breit. 

Stirn eben, flach gewölbt, unten etwas schnauzenför- 
mig, über Epistomalrand flach und quer niedergedrückt, am 
Vorderrand des letzteren mit einer dichten, gelben Haar- 
franse, die Oberfläche ganz fein zerstreut punktiert. 

Halsschild länger als breit (46:41), im vorderen 
Drittel am breitesten, Basis auf einer kurzen Strecke gerade, 
seitlich davon etwas nach vorne gebogen, hintere Seiten- 
ecken rechtwinklig und kaum abgestumpft, Seiten divergie- 
rend und gerade, Apex von oben gesehen plötzlich und 
breit gerundet, von vorne betrachtet stark vorgezogen und 
in der Mitte mit einer flachen Ausnehmung, Seitenrand im 
basalen Drittel mit einer flachen Schenkelgrube ; im apikalen 
Drittel stark und steil abgewölbt, dicht geschuppt-gekörnt, 
gegen den Vorderrand die Körnchen etwas feiner werdend, 
basale zwei Drittel glänzend, sehr fein und zerstreut punk- 
tiert. Schildchen winzig klein. È 

Flügeldecken an der Basis etwa so breit und 2.0 
mal so lang wie der Halsschild, Umriss wie in Abb. 12, 
nach dem ersten Drittel beiderseits der Naht ganz flach 
eingedrückt, der Eindruck, welcher sich auf den zweiten 
Zwischenraum beschränkt glatt, erster Zwischenraum mit 
einer dichten Reihe feiner Körnchen, dritter Zwischenraum 
mit weitläufig gestellten Höckern ; Scheibe in Reihen mässig 
grob und regelmässig punktiert, auf den Seiten die Punkt- 
reihen etwas streifenförmig vertieft, Zwischenräume glatt 
und ohne nennenswerte Skulptur ; im apikalen Drittel mit 
langen, abstehenden Haaren. 

Typen im Museum Buitenzorg und in meiner Sammlung. 

Fundort: Java, Mount Gedé, 800 m, April 1929, 

Dr. Kalshoven. 


Fluctuaties in de dichtheid van insecten- 
populaties en hunne oorzaken 


door 


Dr. H. J. DE FLUITER !) 


(Besoekisch Proefstation, Diember, O. Java.) 


De taak van den ,,toegepasten entomoloog” is o.m. het 
opsporen van de oorzaken, die tot gevolg hebben, dat be- 
paalde, in aanplantingen van economisch belangrijke ge- 
wassen voorkomende, insecten dermate kunen optreden, dat 
aan deze gewassen schade wordt aangericht. Daar de groot- 
te der aangerichte schade o.h.a. nauw verband houdt met 
de talrijkheid, waarin de genoemde schadelijke insecten op- 
treden, is het onderzoek naar de oorzaken van het schade- 
lijke optreden in den grond van de zaak een onderzoek naar 
de fluctuaties, die zich in de populatiedichtheid van die 
insectensoorten kunnen voordoen, tengevolge waarvan het 
geheele vraagstuk een ,,bevolkingsprobleem is geworden. 
Het spreekt wel vanzelf, dat dit probleem niet alleen onder- 
‘zocht kan of dient te worden met behulp van uit economisch 
oogpunt belangrijke insecten, alhoewel aan deze insecten 
vaak voor het onderzoek de voorkeur gegeven wordt, en 
wel om de volgende redenen : . 
le) het zijn insecten, waarvan de fluctuaties in bevolkings- 
dichtheid dermate groot zijn, dat zij „gevoeld’ worden ; 
en juist deze groote verschillen in bevolkingsdichtheid 
vergemakkelijken het onderzoek naar de oorzaken der 
fluctuaties (een kleine oorzaak kan inderdaad hier reeds 
een groot gevolg hebben). 

2e) derg. insecten zijn, juist omdat zij in de cultures voor- 
komen, meestal algemeen, d.w.z. voor het onderzoek in 
voldoende aantal te verkrijgen, terwijl hun voorkomen 
zich o.h.a. over een groot gebied uitstrekt, hetgeen tot 
gevolg heeft, dat de invloed van bepaalde factoren, die 
op de insectenpopulatie inwerken ook te velde reeds on- 
der zeer verschillende omstandigheden nagegaan kan 
worden, hetgeen van zeer groote waarde is voor het in 
te stellen onderzoek. 

3e) daar het onderzoek een uit economisch oogpunt belang- 


1) Voordracht, gehouden op 23 Juli 1938 voor de „Biologische Sectie 
A, van het 8ste Nederlandsch-Indisch Natuurwetenschappelijk Congres” 
te Soerabaia. 


FLUCTUATIES IN DE DICHTHEID ENZ. 55 


rijk insect betreft, geeft het den onderzoeker niet alleen 
uit zuiver wetenschappelijk oogpunt, doch ook uit alge- 
meen sociaal oogpunt voldoening en daarmede levens- 
vreugde. 

Deze voorkeur voor het werken met economisch belangrijke 
insectensoorten moet ons echter niet dermate misleiden, dat wij 
gaan denken, dat slechts deze insectensoorten merkbare en 
meetbare schommelingen in populatiedichtheid vertoonen. Niets 
is minder juist dan dit. Ook in de ongerepte natuur vertoonen 
de populaties der aldaar voorkomende organismen, ondanks 
het „biologische evenwicht’ (— biocoenotisch evenwicht), 
voortdurend schommelingen, welke echter aldaar o.h.a. veel 
minder groot zijn, vanwege het feit, dat de veranderingen 
in het factorencomplex, dat aldaar op deze populaties in- 
werkt, niet dermate plotseling en ingrijpend!) zijn als de 
veranderingen, die zich vaak in onze aanplantingen (mono- 
cultures) voordoen. 


Wij noemden zooeven het „biologisch evenwicht’ (= 
biocoenotisch evenwicht) en kunnen ons nu afvragen of dit 
,evenwicht' ook wel degelijk bestaat, dus of er een even- 
wichtstoestand bereikt wordt, en zoo ja, of deze van blijven- 
den dan wel van tijdelijken duur is. Als antwoord kunnen wij 
geven, dat vele onderzoekingen uitgewezen hebben, dat 
weliswaar steeds gestreefd wordt naar het bereiken van een 
evenwichtstoestand, doch dat deze toestand, indien bereikt, 
o.h.a. van korten duur is, en spoedig weer gevolgd wordt 
door een uitslag naar boven of naar beneden. Wel kunnen 
wij spreken van een gemiddelde evenwichtstoestand op 
langen termijn. 

Wanneer wij spreken van een „evenwicht, dan moet dit 
het gevolg zijn van een werking van twee of meerdere 
krachten op elkander, hetgeen inderdaad ook het geval is. 
Wanneer wij in een levensgemeenschap de samenstelling der 
daarin voorkomende elementen kwantitatief en kwalitatief 
nagaan, dan zien wij, dat deze elementen in den loop der 
tijd kwantitatieve verschillen te zien geven, in dier voege, 
dat de populatie-dichtheid der betreffende soorten steeds 
schommelt; deze schommeling heeft echter o.h.a. plaats om 
een bepaald gemiddelde, dat, althans in de ongerepte na- 
tuur, vrij constant is. De schommelingen zullen echter per 
soort varieeren, terwijl voorts de populatiedichtheid van ver- 
schillende soorten onder dezelfde omstandigheden sterk kan 
verschillen (het eene insect is zeldzaam, het andere algemeen, 
het derde weer talrijk enz. !). 

Schommelingen in de populatiedichtheid van een bepaalde 
insectensoort zijn het gevolg van verschil in grootte van de 


1) Uitzonderingen, als boschbranden enz, daar gelaten. 


56 DRAM DEZ FEULTER: 


resultante van die krachten, die het aantal individuen van 
de bepaalde soort regelen naar de capaciteit van het milieu, 
waarin de soort optreedt. Zij worden bepaald door de variatie 
in, en het verschil tusschen het aantal voortgebrachte na- 
komelingen en de sterfte onder deze nakomelingen. Hier 
zien we dus reeds de werking van 2 krachten. Het aantal 
voortgebrachte nakomelingen wordt bepaald door de ver- 
meerderingspotentie der soort; de sterfte onder de nakome- 
lingen wordt bepaald door den weerstand, die de omgeving 
aan de vermeerdering der soort biedt. 


Theoretisch wordt aangenomen, dat de voortplantings- 
potentie der soort, die slechts tot volle uiting zou komen, 
indien het object onder optimale omstandigheden zou op- 
treden (iets wat ook experimenteel zeer moeilijk te bereiken 
is), constant is. Afhankelijk van den weerstand van het 
milieu (i.h.b. van de factoren voeding, klimaatsomstandig- 
heden en natuurlijke vijanden) is weer de grootte der rela- 
tieve vermeerderingspotentie, die door ons onder de ter 
plaatse heerschende omstandigheden kwantitatief bepaald 
kan worden. 


De weerstand van het milieu wordt gevormd door een 
complex van factoren, waarvan als voornaamste genoemd 
dienen te worden : 

1) het voedsel 

2) het klimaat (i.h.b. temperatuur en vochtigheid) 
3) de roofvijanden en parasieten 

4) de ruimtefactor. 

Alvorens op een korte bespreking dezer factoren in te 
gaan, willen wij eerst even op het volgende wijzen. 

Wanneer wij in bepaalde ruimten een bepaald aantal in- 
secten brengen, daarbij de invloed van alle uitwendige om- 
standigheden (temp., vochtigheid en voedsel) zoo constant 
mogelijk houden en roofvijanden en parasieten weren, dan 
zien wij, dat uiteindelijk per ruimte een toestand bereikt 
wordt, waarbij de groei der populatie geen voortgang meer 
vindt, dus tot rust komt. Dit is het gevolg van het feit, dat 
op dit moment de toename der bevolking volkomen gecom- 
penseerd wordt door de, onder de nakomelingen, optredende 
sterfte; aangroei en mortaliteit zijn dus in dit geval gelijk 
(zie de onderzoekingen van Chapman, Holdoway, 
Pearl, Smith en Voûte). Het blijkt verder, dat op dit 
moment in alle proefruimten per ruimte-eenheid hetzelfde 
aantal individuen aanwezig is. 

In de populaties is nu een evenwichtstoestand ontstaan ; 
de populaties zijn verzadigd. De groei van de uitgangspopu- 
latie kan graphisch weergegeven worden, in welk geval men 
dan de wiskundige kromme verkrijgt, die bekend is als logis- 


FLUCTUATIES IN DE DICHTHEID ENZ. 57 


tische kromme of sigmoid. De beperkende factor is in het bo- 
vengenoemde geval de dichtheid der populatie zelf; deze 
oefent invloed uit op mortaliteit, levensduur, afzetten van 
eieren, aantal afgezette eieren enz., ook al is voedsel steeds 
in overmaat aanwezig. 

Evenzoo zal een populatie in het vrije veld onder de daar 
heerschende omstandigheden steeds trachten het verzadigings- 
punt te bereiken. Waar echter het spel der krachten hier 
steeds wisselt, zal het hier op langen termijn meer neerkomen 
op een benaderen van een gemiddelden evenwichtstoestand 
(verzadigingsniveau). 

Onderzoekingen (Uvarov) hebben nu aangetoond, dat 
echter het „gemiddelde verzadigingsniveau” ook wel dege- 
lijk veranderd kan worden, en wel blijvend of tijdelijk. 


Een blijvende verandering, b.v. bestaande in een blijvende 
verhooging, wordt o.m. gevonden indien : 

a) in een bepaald gebied voor een bepaalde insectensoort een 
gunstigere voedselplant wordt ingevoerd, dan wel indien 
overgegaan wordt tot het aanplanten op groote schaal van 
een reeds aanwezige geliefde voedselplant. 

b) indien het insect geïmporteerd wordt in een ander ge- 
bied zonder zijn oorspronkelijke vijanden en dan in dit 
nieuwe gebied, bovendien nog gunstige ontwikkelings- 
voorwaarden, wat betreft voedsel en klimaat, aantreft. 


Tijdelijke verschuivingen in den verzadigingstoestand kun- 
nen zich voordoen, indien een soort b.v. gedurende een on- 
bepaalde periode (een of meerdere jaren) plotseling door het 
uitblijven van de nadeelige werking van (een) bepaalden fac- 
tor(en) in groot aantal optreedt. Steeds wordt echter in dit 
geval een derg. climaxperiode gevolgd door een terugvallen 
tot den vroegeren toestand (van b.v. zeldzaamheid o.i.d). 
Dit verschijnsel staat in de entomologische literatuur bekend 
onder den naam „gradatie, welk verschijnsel dus gekarakte- 
riseerd is door een gemiddeld verzadigingsniveau, dat zich 
nu eens naar omhoog verplaatst en dan weer sterk daalt 
onder invloed van het wisselende spel van de, de populatie- 
dichtheid reguleerende factoren. 

Reeds Darwin constateerde, dat er geen positieve cor- 
relatie behoeft te bestaan tusschen de voortplantingspotentie 
en de populatiedichtheid van bepaalde soorten in een bepaald 
gebied. 

Primair aansprakelijk voor dit verschijnsel is het feit dat de 
omgevingsweerstand per soort de populatiedichtheid bepaalt, 
terwijl de hooge voortplantingscapaciteit slechts het voortbe- 
staan van de soort verzekert en de soort in staat stelt om van 
een, zich event. voordoende, gunstige situatie snel voordeel 
te trekken. 


58 DRAEISISDEZEEUNDER: 


Thans volge een korte bespreking van de inwerking der 
reguleerende factoren, die den omgevingsweerstand vormen 
op den groei van een bepaalde insectenpopulatie. 


1) Voedsel. 

Bij het onderzoek naar de inwerking van dezen factor moet 
een onderscheid gemaakt worden tusschen den invloed van: 

a) de hoedanigheid van het voedsel, 

b) de hoeveelheid van het voedsel. 

Zal de laatstgenoemde factor o.h.a. slechts pas haar invloed 
gaan laten gelden als de populatie zeer sterk in omvang is 
toegenomen, de eerstgenoemde factor daarentegen zal reeds 
direct op elk individu der uitgangspopulatie haar invloed uit- 
oefenen. In de literatuur vindt men o.h.a. vermeld, dat de 
hoeveelheid voedsel slechts zelden als reguleerende factor in 
aanmerking zal komen. Wij moeten echter niet uit het oog 
verliezen, dat dit zeker niet gegeneraliseerd mag worden ; 
zoo kan deze factor i.h.b. bij soorten met een sessiele levens- 
wijze (b.v. Cocciden) wel degelijk een niet onbelangrijke rol 
spelen. 

Het is bekend, dat het voedsel de mate van vermeerdering 
(aantal per 2 afgezette eieren), de ontwikkelingsduur en 
de mortaliteit der diverse ontwikkelingsstadia kan beïnvloe- 
den, terwijl naar het schijnt ook het optreden van bepaalde 
generatietypen er door gestimuleerd kan worden. Voor uit- 
voeriger gegevens hieromtrent zij verwezen naar het samen- 
vattende artikel, getiteld „Invloed van het voedsel op in- 
secten”, dat van Schr. verscheen in „Verslag van de 16e 
Vergadering v. Proefstationspersoneel (blz. 153). 

Van groot belang voor het verloop van den groei van de 
populatie is ook gebleken de invloed die het voedsel kan uit- 
oefenen op de sexeverhouding (bij ongunstige voedselomstan- 
digheden meer 4 4 dan 2 ©, omdat de © 9 het volwassen 
stadium dan vaak niet meer bereiken !). 


2) Klimaat. 

Factoren, die primair in zeer sterke mate de uitbreiding 
van een insectenpopulatie beïnvloeden, zijn : 

a) de temperatuur 

b) de vochtigheid, i.h.b. de rel. luchtvochtigheid. 

Door zeer vele onderzoekers is over den invloed van deze 
factoren gewerkt. Het resultaat dezer onderzoekingen is eens- 
luidend nl, dat bovengenoemde factoren, in de populatie, 
hetzij door directe, hetzij door indirecte inwerking, wel de 
grootste sterfte onder de nakomelingen der ouderdieren ver- 
oorzaken. 

De temperatuur beïnvloedt in sterke mate den ontwikke- 
lingsduur, het aantal generaties per. jaar en de mortaliteit. 
Haar invloed is direct. De invloed van de vochtigheid is het- 


FLUCTUATIES IN DE DICHTHEID ENZ. 59 


zij direct, in dier voege, dat zij de mortaliteit in de diverse 
ontwikkelingsstadia in zeer sterke mate beïnvloedt, hetzij 
indirect doordat zij b.v. aan parasitaire organismen (b.v. 
schimmels) de mogelijkheid biedt om zich te ontwikkelen en 
sterk te vermenigvuldigen. Het zou ons te ver voeren om hier 
in details op de uitwerking van deze factoren in te gaan. 
Trouwens dit is ook niet noodig, daar reeds v. d. Vecht 
in zijn publicatie, getiteld „De invloed van het klimaat op 
insectenplagen in Nederlandsch Indië’ (18) dit punt uit- 
voering heeft behandeld, weshalve wij dan hier ook gaarne 
naar deze publicatie willen verwijzen. 


3) Roofvijanden en parasieten. 

Naast de genoemde klimaatsfactoren, die met nog enkele 
andere reguleerende factoren (b.v. intrinsieke zwakte, samen- 
stelling en toestand van voedsel) tot de physische of abioti- 
sche reguleerende factoren worden gerekend en onafhankelijk 
van de dichtheid van de populatie, een vast percentage der 
populatie dooden, staan de biofische factoren b.v. entomo- 
phage organismen, infectieuze ziekten — veroorzaakt door 
parasitaire schimmels, bacteriën of virussen —, voedsel- 
hoeveelheid en enkele onder bepaalde omstandigheden van 
de dichtheid afhankelijk werkende abiotische factoren, b.v. 
regenval), wier effect afhankelijk is van de dcihtheid van de 
populatie. 

Over de reguleerende waarde van deze beide factoren- 
complexen is in verband met het „probleem der insecten- 
plagen” reeds veel geschreven en gediscussieerd. Aanvanke- 
lijk, eenigszins verblind door de eclatante successen, die 
plaatselijk met de biologische bestrijding werden bereikt, en 
meenende, dat deze successen gegeneraliseerd mochten wor- 
den, werd de waarde van de biotische factoren als requlee- 
rende factoren schromelijk overschat. Nadat de stoot gegeven 
was door Amerikaansche onderzoekers (zie literatuuropgave 
in (10) en ook Bodenheimer (1) in Europa scherp 
de aandacht gevestigd had op de waarde der abiotische 
factoren als reguleerende factoren, hebben nog vele andere 
onderzoekingen de sterke afhankelijkheid van den groei der 
populaties van het klimaat doen uitkomen. Even scheen het 
of men in een ander uiterste, het volkomen wegcijferen van 
de waarde der biotische factoren, zou vervallen, doch door 
onderzoekingen en mathematische berekeningen kon exact 
aangetoond worden, dat de werking der abiotische factoren 
alleen niet in staat was om een sterke vergrooting der in- 
sectenpopulaties te voorkomen, doch dat slechts een ideale 
samenwerking van beide complexen van factoren tot gevolg 
kan hebben, dat dergelijke massavermeerderingen uitblijven. 

Is echter de aanleiding tot een massavermeerdering aan- 
wezig, doordat bijv. de weerstand van het abiotische factoren- 
complex sterk is verminderd, en houdt deze verminderde 


60 DRIHLTSDEIREUEDER 


weerstand eenigen tijd aan, dan is in vele gevallen gebleken, 
dat het biotische factorencomplex uiteindelijk de primaire 
oorzaak is van het ineenstorten van de door den verminder- 
den weerstand in het leven geroepen massavermeerdering. 

Uit de resultaten van de onderzoekingen van Smirnov 
en Wladimirow, welke wiskundig door Gause (12) 
bewerkt werden, zoomede uit de door Flanders (9) 
verkregen resultaten bleek, dat de waarde van het biotische 
factorencomplex toenam, naarmate de dichtheid van de po- 
pulatie toenam, tengevolge waarvan de maximale toename 
van den parasiet en de daarmee gepaard gaande maximale 
mortaliteit, door dezen parasiet veroorzaakt, pas bereikt werd 
bij een bepaalde populatiedichtheid van den gastheer, het- 
geen leidt tot de conclusie, dat bepaalde biotische factoren 
in den omgevingsweerstand in relatieve doeltreffendheid toe- 
nemen, naarmate de populatiedichtheid van den gastheer 
toeneemt. Een logische verklaring hiervoor wordt gevonden 
in het feit, dat naarmate de populatie grooter wordt, het 
opzoeken en vinden van de gastheeren voor de parasieten 
gemakkelijker wordt, waardoor van deze laatste minder ener- 
gie- en minder tijdverbruik voor het opsporen dezer gast- 
heeren geéischt wordt. Ook de infectiekans voor bacterién, 
parasitaire schimmels en andere infectieuze ziekten neemt in 
sterke mate toe naarmate de populatiedichtheid grooter wordt. 


4) Ruimtefactor. 

De invloed van dezen factor werd op bldz. 3 reeds ten 
deele besproken (zie onderzoekingen van Chapman (4, 
5) Voüte (20)). 

Alhoewel niet veel gegevens over de inwerking van dezen 
factor ter beschikking staan, dient hier toch nog vermeld te 
worden, dat deze factor o.m. één belangrijken invloed blijkt 
uit te oefenen op de vruchtbaarheid van de, de populatie 
samenstellende individuen, in dier voege, dat naarmate de 
populatiedichtheid grooter wordt, de vruchtbaarheid afneemt ; 
hetzelfde kan bereikt worden door in proeven, waarin met 
afzonderlijk geisoleerde dieren gewerkt wordt, de beschikbare 
ruimte te verkleinen bij practisch constant houden van alle 
andere factoren. Op welke wijze deze factor werkt, is nog 
niet bekend, het ivermoeden is gerechtvaardigd, dat de in- 
werking langs psychischen weg geschiedt. In bovenstaand 
verband willen wij hier gaarne verwijzen naar de in dit 
opzicht interessante onderzoekingen van Smirnov en 
Wiclovitch (Z. f. angew. Ent. Bd. 20, 1934), Smir- 
mow ven) Poller ale raz frange Ent BZS 
Hofmann (Z.f. angew. Ent. Bd. 20, 1933) en Kirchner 
(Zaft angew Ent ibd 251086); 

Voüte (20) wijst er zeer terecht op, dat bij de labora- 
toriumproeven een factor aanwezig is, die in de natuur in 


FLUCTUATIES IN DE DICHTHEID ENZ. 61 


de meeste gevallen niet aanwezig is; in de laboratorium- 
proeven werd het nl. de dieren onmogelijk gemaakt om des- 
gewenscht bij toename der populatiedichtheid te emigreeren. 
Uit de resultaten, die hij verkreeg bij zijn onderzoek omtrent 
deze emigratieneiging bij toenemende populatiedichtheid van 
den rijstklander (Calandra oryzae L.) bleek, dat emigratie 
pas bij een bepaalde populatiedichtheid optrad en voorts, dat 
naarmate de populatiedichtheid toenam, de migratiedrang 
verhoogd werd en ook langer nawerkte. Volgens Voûte 
wordt de emigratie veroorzaakt door een zekere onrust 
onder de kevers, die ontstaat door de aanwezigheid van een 
te groot aantal in een te kleine ruimte. Bij het afnemen van 
het aantal neemt ook de onrust af, zoodat tenslotte de emi- 
gratie tot staan komt”. 

De emigratie is dus ook hier, evenals in onze menschelijke 
maatschappij, een gevolg van een te groote bevolkingsdicht- 
heid of m.a.w. van overbevolking. Dit stadium van overbe- 
volking, dat ook bij vele insectensoorten in het vrije veld 
tijdens de massavermeerdering kan optreden, leidt daar o.h.a. 
de ineenstorting van de massavermeerdering (plaag) in. 

Het optreden van den factor „overbevolking is daarom 
voor de populatie zoo funest, omdat in dezen factor een com- 
plex van factoren (voedselgebrek, schuilplaatsgebrek, ver- 
zwakte constitutie, verminderde vermeerderingscapaciteit, ver- 
sterkt optreden van roofvijanden en plantaardige en dierlijke 
parasieten) opgesloten ligt, waarvan de samenstellende ele- 
menten gelijktijdig inwerken en aldus de populatie binnen 
zeer korten tijd tot een minimum kunnen reduceeren. Heeft 
de ineenstorting (,,Crise ) plaats gehad, dan kan het insect 
plotseling van een buitengewoon algemeen optredend insect 
in het volgende jaar (seizoen) tot een zeldzaam insect ge- 
degradeerd zijn. 

Van zijn voortplantingscapaciteit en van de grootte van 
den weerstand van het reguleerende factorencomplex zal 
afhangen na hoeveel tijd het insect dan wederom als plaag 
zal optreden, 

Vaak zien we, dat dit proces van geboorte, groei en onder- 
gang van een insectenpopulatie aan een zekere periodiciteit 
gebonden is, hetgeen het den toegepasten entomoloog ge- 
makkelijk maakt om op het juiste moment zijn maatregelen 
te treffen om te voorkomen, dat door het optreden van het 
insect als plaag ernstige schade wordt aangericht. 


LITERATUUR. 


1. Bodenheimer F. S. Welche Faktoren regulieren 
E die Individuenzahl einer Insektenart in der 
Natur. 
Biol. Zentrbl. 48, 1928. 


62 


2: 


1% 
15, 


DR. H. J. DE FLUITER, 


Bodenheimer F. S. Ueber die Voraussage der 
Generationenzahl von Insekten III. 
Zeitschr. f. angew. Ent. 12, 1926. 
Ueber die Grundlagen einer allgemeinen 
Epidemiologie der Insektenkalamitäten. 
Zeitschr. f. angew. Ent. 16, 1930. 


. Chapman R. Animal Ecology, 1931. 


The causes of fluctuations of populations 


of Insects. 
Proc. Haw. Ent. Soc. Vol. VII, no. 2, bl. 
279. 1933. 

. Eidmann H. Zur Kenntniss der Periodizitat der In- 
sektenepidemien. 
Zeitschr. angew. Ent. Bd. XVIII, H. 3, 
51225872 
Zur Theorie der Bevölkerungsbewegung der 
Insekten. 


Anz. f. Schädl. kunde, XIII. H 3/4. 
5 Die Populationsbewegung der Insekten. 


Verh. d. Deutsche Zool. Ges. 1937, blz. 315. 


. Flanders S. F. Effect of Host Density on parasitism. 


Journ. Ec. Ent. 28, 1935, blz. 898. 


. Fluiter H.J. de. Het probleem der insectenplagen. 


Landbouwk. Tijdschr. Jaarg. 45, No. 550, 
1933; 

i Over den invloed van het voedsel op insecten. 
Verslag v. d. 16de Verg. v. Proefst. Perso- 
neel.“©ct.. 1956251223153: 


. Gause G. F. Ueber einige quantitative Beziehungen 


in der Insektenepidemiologie. 
Zeitschr. f. angew. Ent. 20, 1934. blz. 619. 


. Holdaway FE. S. An exp. study of the growth of 


populations of the flour beetle, Tribolium 
confusum Duval, as affected by atm. moisture. 
Ecol. monogr. II, 1932. 
Pearl R. The biology of the population growth. 1926. 
Smith H. The röle of biotic factors in the determina- 
tion op population densities. 


Journ. Ec Ent. 28, 195561228723: 


. Thompson W. R. A Contribution to the Study of 


Biological Control and Parasite Introduction 
in Continental areas. 


Parasitology XX, 1, 1928, blz. 90. 


. Uvarov B. P. Insects and Climate. 


Trans. Ent. Soc. London, 79, 1931, blz. 1. 


. Vecht J. van der. De invloed van het klimaat op 


insectenplagen in Nederl. Indié. 
Versl. 15de Verg. Proefst. Pers. Oct. 1935, 
biz 0142; 


FLUCTUATIES IN DE DICHTHEID ENZ. 63 


19. Voüte A. D. Der Einfluss der Temperatur auf die 
Vermehrung der Insekten. 
Hand. 7de Ned. Ind. Natuurw. Congres, 
193626122772: 

20. PA Bevolkingsproblemen II. Emigratie van Ca- 
landra oryzae L. 
Natuurk. Tijdschr. v. Nederl. Indie Afl. 8, 
Deel XCVII. 1937, blz. 210. 

21. Zwölfer W. Studien zur Oekologie, insbesondere 
zur Bevölkerungslehre der Nonne. Lymantria 
monacha L, 


Zeitsch. angew. Ent. Bd.XX. H1. 1933, blz. 1. 


Notes on Microlepidoptera 
II. Remarks on some species of the genus Blastodacna Wocke 
(Fam. Cosmopterygidae) 
by 
A. DIAKONOFF 


Amsterdam. 


Introduction. 


For many years there has been no unanimity regarding the 
systematics of some European species of the genus Blasto- 
dacna Wocke, viz. B. atra Hw. and the allied hellerella Dup., 
putripenella Z., and vinolentella H.S. I have tried, therefore, 
to elucidate this question, especially by the study of the geni- 
tal structures of the species concerned. The results of this 
study are given here. - 

In order to fix the differences between the species in 
question it seemed desirable to give an elaborate redescrip- 
tion of the colouring and the markings, as well as a short 
description of the genitalia, which also have been figured. 
The genitalia of B. vinolentella H.S. and of hellerella Dup. 
have never been described before. 

A few particulars about the life-history of the species which 
occur in the Netherlands are given, as far as observed in this 
country by Doets, Hilversum, and by the author. 


Records from the Netherlands. 


Regarding the occurence of Blastodacna-species in the 
Netherlands Snellen may be quoted, who mentions in 
„Bouwstoffen voor eene fauna van Nederland’ III, p. 285, 
No. 255, (1866). Laverna atra Hw. as living in the fruits of 
hawthorn. In his own book, „De Vlinders van Nederland’ 
II, p. 858, (1882), he redescribes also only one species under 
the name of Laverna atra Hw., from hawthorn, and quotes 
vinolentella H.S., putripenella Z. and hellerella Dup. as sy- 
nonyms ; in a note on p. 854 he cites Stainton, when recor- 
ding L. vinolentella H.S., which would be a distinct species, 
living in apple-shoots, but not occurring in the Netherlands. 
Van Poeteren records in 1926 Blastodacna putripenel- 
la Z. or vinolentella H.S. as injurious in apple-trees in the 
provinces of Limburg and South-Holland and probably oc- 
curring through the whole country (Verslagen en Mededeel. 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 65 


v. d. Plantenziektenkundigen Dienst Wageningen No. 44, 
p. 27—28, 1925). Lycklama a Nijeholt, finally, re- 
cords in his Ist and 2d „Naamlijst van de Nederlandsche 
Microlepidoptera”, p. 21 (1925 and 1927), also only one 
species from this country, viz. Blastodacna hellerella Dup., 
quoting atra Hw. as a synonym. 


Studies by other authors. 

In 1933 appeared an elaborate critical study by Flet- 
cher & Stringer in the Entomologists Record and 
Journal of Variation 45, p. 86—90, in which data of the 
previous literature on this intricate matter were summed up 
in a clear way, and important conclusions from that syste- 
matic chaos were extricated. 

These authors distinguished the following species by 
the characteristics of colouring and markings: Chrysoclista 
vinolentella H.S., a species living in vine-stems, and pro- 
bably ocurring only in Germany; Chr. atra Hw., of which 
the larva feeds in young apple-shoots, and Chr. hellerella 
Dup., of which the larva lives in Crataegus-berries. On the 
specific value of the fourth species, Chr. putripenella Z., the 
authors were not quite certain, as this species does not occur 
in England and therefore might be a continental form of 
hellerella Dup. This opinion was apparently confirmed by 
the circumstance, that hellerella and putripenella were no- 
where found together. These authors have, however, not 
seen material from Belgium and from the Netherlands. 

Two years later Pierce & Metcalfe once more called 
this opinion in question. In their well-known work ,,The Ge- 
nitalia of the British Tineina” (1935) they describe on p. 25 
and figure on t. 13 the genitalia of two Blastodacna-species, 
viz. atra Hw., of which vinolentella Meyr. nec H.S. would 
be a synonym, and hellerella Dup. with its synonym putri- 
penella Z. They are nevertheless inclined to regard atra and 
hellerella as the same species, the genitalia showing no clear 
differences. Thus the four mentioned names would refer to 
only one species. B. vinolentella H.S. remains out of ques- 
tion, not being an English species. 

For other old and new literature may be referred to the 
above mentioned publication by Fletcher and Strin- 
ger as far as 1933 and to the systematical part of this paper. 


The author's own study. 

It was not very likely that only one species of Blastodacna 
should occur in the Netherlands. My colleague Doets, 
Hilversum, has bred a species from hawthorn berries, quite 
distinct from the common and injurious pest of young apple- 
twigs. This circumstance confirmed our opinion that at least 


66 A. DIAKONOFF, 


two Blastodacna-species with a quite different biology would 
occur in our country. Basing myself on the work of Fletcher 
and Pierce I have tried further to elucidate this problem. 

The supposition arose that the larvae, bound to so consi- 
derably differing food, might show differences in the deve- 
lopment of their mouth parts, in analogy to what we know 
in the case of the larvae of mining and other Diptera. A 
microscopical study of these parts of the larvae from the 
apple twigs and from the hawthorn fruits, however, did not 
furnish any structural differences. 
| Therefore we once more resorted to the study of the genital 
parts, for which bred material was necessary. The apple- 
feeding species can easily be bred, but it lasted two years 
before Doets and I had gathered enough material of both 
sexes of the hawthorn feeder, to start this study. By this 
time I had also had an occasion of examining material from 
other countries. 

The results of the present study may be summed up as 
follows. 

1.I agree with Rebel, Spuler and Pierce & Met- 
calfe who placed the above mentioned and allied spe- 
cies in the genus Blastodacna Wocke (in Heinem., Schmett. 
Deutschl., Kleinschm., 2, II, 428—429, 1876). This genus 
can easily be distinguished from Chrysoclista St. (genotype : 
linneella Cl.), by the narrower hindwings and the peculiar 
paired gnathos, of which the arms are curved backwards and 
end in a pad, armed with rows of teeth. Pearce & Met- 
calfe have stated that also aurifrontella Hb. and stephensi 
Stt. belong here; the new species which will be described 
by me in my next paper belongs here as well. 

2. Blastodacna atra Hw. is the melanistic, typical form, up 
to now only found in England and — according to Flet- 
c her — in the North of France; this species may be called 

"English apple-feeder”. 

3. Blastodacna putripenella Z. is only the brightly coloured 
continental form of afra; it has nothing to do with B. hel- 
lerella Dup., as was assumed by Fletcher & Sprin- 
ger. The genitalia of putripenella are identical with these 
of atra and therefore it should be called B. atra Hw. var. 
putripenella Z., the “continental apple-feeder’ ; it does not 
occur in England. 

4. Blastodacna hellerella Dup. is a distinct species, which 
occurs as well on the continent as in England, and is the 
common hawthorn-feeding species. Especially in the male its 
genital apparatus shows constant differences, by which, as 
well as by the colouring, it can be very well distinguished 
from atra. It has a quite different Bela. as stated by many 
authors. 

5. Blastodacna vinolentella H.S. is another quite distinet 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 67 


species, as already stated by Fletcher & Stringer, 
and is known to me only from Germany. 


Systematics. 


Blastodacna atra Hw. 


Recurvaria afra Haworth, Lep. Brit. 553—554, 1828. Anacampsis 
atra, Curtis, Cat. Brit. Ins. 197, No. 7210, 1829. Stephens, Ill. 
Brit. Ent., Haustell. 4, 213—214, 1834. Wood, Ind. Ent. 177, t. 39, 
f. 1220, 1837. Westwood, Brit. Moths 2, 190, t. 106, f. 6, 1845. 
Laverna atra, Curtis, Brit. Ent. 14, (2), t. 735, 1839. Stainton, 
Ins. Brit. Tin. 239 240, t. 7, f 8"" a & b, 1854; First Ann. Suppl. 
Ins. Brit. Tin. 13, 1854; Manual 2, 399, 1859. Frey, Linn. Entom. 14, 
198—199, 1860; Lep. Schweiz 403—404, 1880. Snellen, Bouwst. 
Fauna Ned. 3, 285, No. 255, 1866; Vlind. Nederl. 2, 858—859, 1882. 
Blastodacna atra, Wocke, in Heinem. Schmett. Deutschl. 2, II, 429, 
1876. Staudinger & Rebel, Cat. Pal. Lep. 2, 186, 1901. Dur- 
rant, Rev. appl. Ent. 2, 342, 1914. Schöyen, Saertr. Landtbr. dir. 
Aarsber. 1916, Christ. 1917; Beretn. Scadeins. & Plantesykd. 1918, 
Christ. 1919. Tullgren, Medd. No. 164 Centr. Anst. Försöksv. Jordbr., 
Stockh., 1918. Ferdinandsen, Lind & Rostrup, Tidskr. Plan- 
teavl. 26, 297, 1919. Lycklama a Nijeholt, Naaml. Nederl. Microl. 
21, 1925; 2e Naaml. Ned. Micr. 21, 1927. Schöyen, Beretn. Ska- 
deins. 1924—25, 1926. Plotnikov, Ins. nuis. agr. Turkestan 87, 1926. 
Miles, Lincs. Nat. Union Trans. 1926, 129, 1927; Ann. appl. Biol. 
17, 775—795, £ 1—3, t. 49—50, 1930. Bovien, Tidsk. Planteavl. 
37, 743, 1931. Balachowsky, Rev. frane. Ent. 1, 208—211, 
1934, Paillot, lc. 2, 123, 1935. Pierce & Metcalfe, Genit. Brit. 
Tin. 25, t. 13, 1935. Mattras, Rev. Path; vég. 24, 48—49, 1937. 
Stainland & Beaumont, Pamphl. Scale-Hayne agr. Coll. No. 47, 
1937. Diakonoff, Tijdschr. Ent. 80, XXXIV & LXXXVIIL 1937. 
Diakonoff & Doets, Entom. Ber. 10, 91—95, 1938. Chrysoclista 
atra, Meyrick, Handb. Brit. Lep. 678, 1895; Rev. Handb. Brit. Lep. 
645, 1928. Fletcher & Stringer, Ent. Rec. & J. Var. 45, 86-90, 
1933. Miles, J. Minist. Agric. 44, 138—142, 1937. *) 


4 10-11 mm, 9 10,5—12 mm. Head whitish, more or 
less mixed with brownish. Palpi dark brown, middle joint 
at the base of inner side with white scales, a white ring be- 
fore the apex, third joint with base and tip white. Antennae 
brown, light ringed, Thorax brown, suffused with. greyish. 
Forewings dark-coffee-brown, slightly mixed with greyish- 
ochreous, paler at the base of dorsum, whitish-ochreous along 
tornus, with scale-tufts blackish-brown; a streak along fold 
reaching to the first scale-tuft ochreous-ferrugineous ; ano- 
ther such streak at 3/5 of disc, a short whitish striga from 
its anterior end towards about the middle of costa, another 
such striga from its posterior end towards costa before apex ; 
in dark specimens only the ochreous streaks in fold and in 
disc remain. Cilia dark brown at the apex and termen, 
greyish, with ochreous base and scattered with brown scales 


*) Further literature regarding the occurrence in England in Miles, 


68 A. DIAKONOFF, 


at tornus and dorsum ; around apex a dark-brown antemedian 
line. Hindwings and cilia brownish-grey. Abdomen grey, legs 
greyish, tarsi dark brown, light ringed. 

Genital apparatus: & fig. 1,2. Gnathos arms long, 
curved entirely backwards, end-pad small, funnel-shaped, 
with one row of teeth. Valva elongate, the broadest in the 
middle, its base very narrow. Anellus projections strong, 
entirely separated, with the apex broad, quadrate. Aedoeagus 


Fig. 1. Male genital apparatus of Blastodacna atra Hw., (var. putripenella 

Z.) lateral view. Slide no. 117. 
long, curved. Vesica large, cornuti three patches of conside- 
rable thorns. 9 fig. 3. Ovipositor broad, bilobed. Ostium 
wide, supported by two quadrate plates, scobinate at the 
sides. Ductus bursae with a chitinous plate and a large wi- 
dening below this, its walls thick, but only slightly chitinised 
in this place (the widening is formed by a fold-like diverti- 
culum ; a longitudinal fold below this gives to the ductus 
the appearance of a double tube, which makes the reading 
of this part in mounts rather difficult). Signum an elongate, 
scobinate plate. 

Material examined: England: 20-22.VI, (T. B. 
Fletcher); (British Museum) ; (Berlin Mus.) ; (Leyden 
Mus.) ; 7 sp. 

This is the typical, melanistic form of the apple-feeding 
species, which occurs only in England and, according to 
Fletcher and Stringer also in the North of France. The life- 
history as described by Miles is the same as in B. atra Hw. 
var. putripenella Z., which is described below. 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 69 


Fig. 2. The same as in fig. 1. ventral view. Slide No. 80. 
Fig. 3. Female genital apparatus of Blastodacna atra Hw. (var. putripe- 
nella Z.), ventral view. Slide No. 79. 


Blastodacna atra Hw. var. putripenella Z. 


Elachista putripenella Zeller, Iris 32, 211, 1839. Tebenna putripe- 
coeso Schmett Eur 214,32: 119,78. 976; 
1854, Laverna putripenella, Stainton, Ins. Brit., Tin. 239—240, 1854. 
Frey, Linn. Entom. 14, 198—199, 1860; Lep. Schweiz 403—404, 1880. 
Snellen, Vlind. Ned. 2, 858, 1882. Blastodacna putripenella, W ocke, 
in Heinem. Schmett. Deutschl. 2, II, 429, 1876. Staudinger & Rebel, 
Cat. Pal. Lep. 2, 186, 1901. Disqué, Iris 21, 68, 1908. Nickerl, 
Motten Bohmens Tin. 66, 1908. Spuler, Schmett. Eur. 2, 387, t. 89, 
f. 60, 1910. de Joannis, Ann. Soc. ent. Fr. 84, 93, 1915. Fulmek, 
Der Obstsucher, 7/8, 1915. Schöyen, Saertr. Landtbr. dir. Aarsber. 
1916, Christ. 1917; Beretn. Scadeins. & Plantesykd. 1918, Christ. 1919. 
Tullgren, Medd. No. 164 Centr. Anst. Förssöksv. Jordbr., Stockh. 
1918. Ferdinandsen, Lind & Rostrup, Tidskr. Planteavl. 26, 
297, 1919; lc, 27, 697, 1921. Schöyen, Beretn. Skadeins, & 
Plantesykd., 1919. Gram & Roshrup, Tidskr. Planteavl. 27, 697, 
1921; le, 29, 236, 1923; lc. 30, 361, 1924. Woroniecka, Mem, 


70 A. DIAKONOFF, 


Inst. nat. pol. Econ,„zur. 4 A, 341, 19332 CA OE 
Schöyen, Beretn. Scadeins. 1922—1923, 1924. Nowicki, Polskie 
Pismo ent. 4, 83, 1925. Ritzema Bos & Schoevers, Ziekt. en 
Besch. Ooftboomen 2, 115, 1925. Reh, in Sorauer, Handb. Pfl. kr. 4, 
288—289, 1926. Landgraf, Die kranke Pfl. 4, 81—82, 1927. Miles, 
Ann. appl. Biol. 17, 775, 1930. Schiitze, Biol. Kleinschmett. 102, 1931. 
Anonymous: Tidskr. Planteavl. 37, 458—508, 1931. Bovien, t.c. 743, 
1931. Eckstein, Schmett. Deutschl. 5, 146, No. 1112, 1933. Pierce 
& Metcalfe, Genit. Brit. Tin. 25, t. 13, 1935. Paillot, Rev. franc. 
Ent. 2, 123, 1935. Chorbadzhiev, Mitt. bulg. ent. Ges. 9, 151, 
1936. Hukkinen & Vappula, Ueberbl. Pfl. schädl. Finl., 1936. 
Vappula, Suom. Hyönteistiet Aikak. 2, 180—182, 1936. Diako- 
noff, Tijdschr. Ent. XXXIII & LXXXVIII, 1937. Diakonoff & 
Doets, Entom. Ber. 10, 91—95, 1938. Chrysoclista putripenella, Fle t- 
cher & Stringer, Entom. Rec. & J. Var. 45, 86—90, 1933. *) 


& 10—11,5 mm, 2 10,5—12,5 mm. Head as in atra, ver- 
tex sometimes dark brown. Palpi lighter than in foregoing 
species, with the inner side and the apical half of middle 
joint white, a minute ring around its apex brown; third joint 
with the basal half white. Antennae greyish, light ringed, 
darker at base. Thorax brown, mixed with greyish-ochreous. 
Forewings dark-coffee-brown (the same warm tinge as in 
atra) light markings whitish, mixed with ochreous, or och- 
reous-fuscous, scattered with brown scales ; scale-tufts blac- 
kish-brown ; a streak along the fold ochreous or ochreous- 
fuscous, interrupted by the first scale-tuft at 2/; of wing, 
reaching to the second scale-tuft, which is on dorsum before 
tornus ; the basal 1/, or 4/3 of dorsum below this streak light, 
whitish, scattered with brown, at the base of dorsum a brow- 
nish suffusion, mixed with ochreous ; the light area between 
the scale-tufts whitish, scattered with brown, intersected by 
the distal half of the ochreous streak in fold, reachting to 
14 of wing breadth, edged above by the ochreous discal 
streak ; from this light area originate two minute white stri- 
gulae, the anterior one encircling the first scale-tuft half, the 
posterior one the second scale-tuft entirely ; a suffused patch 
on costa before apex ochreous or greyish; a broken, some- 
what undulate, transverse streak before termen from beneath 
costa to tornus, white; in some specimens it is connected at 
the upper end with a minute longitudinal white strigula, 
running beneath the costa from 2/; of wing to before termen ; 
a minute, indistinct, praemarginal line around apex whitish. 
Cilia at apex and termen dark brown, with lighter base and 
a blackish, antemedian line at tornus and dorsum lighter, 
greyish with ochreous base. Hindwings and cilia brownish- 
grey. Abdomen grey, anal tuft whitish-ochreous. Legs greyish, 
dark-brown at the outer side, tarsi black, light ringed. 

Genital apparatus: as in atra, fig. 1—3. 


*) Further literature regarding the occurrence in Germany in Reh, 
(in Sorauer) 1926, 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 71 


Material examined: Netherlands: 2-9.VII,: bred 
‘from twigs of Pyrus malus and Pyrus communis, Hilversum 
(C. Doets) ; 1-30.VII, bred from twigs of Pyrus malus, 
Amsterdam (C. Wijnbelt). Germany : 31.IV, 3.V, 19-25.VI. 
22-31.VII ; Berlin, Potsdam, Pfalz, Silesia, Breslau, Kron. 
Färstchen (Berlin Mus.), Wiesbaden (Leyden Mus.) 48 sp. 

This is the continental form of atra, which does not occur 
in England, but is a common and in some years very injurious 
species in the Netherlands and Germany. Records of injurious 
apple-feeding Blastodacna-species from Russia, Scandinavian 
countries and Poland very probably bear upon this” variety 
of atra. 

Life-history in the Netherlands. The larva 
is greyish-green, with light-brown, transverse bands on 5—9 
(or 10 segments. Head, prothoracic and anal shields dark 
brown. According to observations in other countries the eggs 
hatch in summer and the larvae mine in leaves or even in 
apples (Bovien, 1931) ; so far we have not observed them 
before their appearance in the spring, when they are boring 
in twigs of apple and pear, on account of which injury 
the top leaves whither; the larva is full-grown in the end 
of May, it pupates in the beginning of June; the pupa is 
fuscous-brown. The moth emerges in June. It seems rather 
strange that according to the labels of some German: speci- 
mens the moth would fly in Germany already in April and 
May — perhaps these data refer to the collecting of the 
larvae. 


Blastodacna hellerella Dup. 


Alucita hellerella Duponchel, Hist Nat. Lep. France, 11, 218—219, 
t. 293, f. 11, 1838? de Joannis, Ann. Soc. ent. Fr. 84, 93, 1915. 
Tebenna hellerella, Herrich-Schäffer, Schmett. Eur. 5, 214, 
1854. Laverna hellerella, Stainton, Ins. Brit. Tin. 239—240, t. 854; 
First Ann. Suppl. Ins. Brit. Tin. 13, 1854; Manual 2, 399, 1859. Kal- 
tenbach, Pfl. feinde, 781, 1874, Frey, Linn. Entom. 14, 198—199, 
1860; Lep. Schweiz 403—404, 1880. Snellen, Vlind. Nederl. 2, 858, 
1882. Dobrovliansky, Choziaistwo, 332, Kiev, 1914. Goriatch- 
kowsky, Warsaw Hortic. Soc. Annual 1914, 64. 1915. Plotnikov, 
Rep. Turkestan Ent. St. 1912-1915, 1915. Blastodacna hellerella, Wocke, 
in Heinem., Schmett. Deutschl. 2, II 429, 1876, Staudinger & Re- 
bel, Cat. Pal. Lep. 2, 186, 1901. Nickerl, Motten Böhmens Tin. 
66, 1908. Sorauer, Prakt. Ratg. Obst-Gartenbau 2/3, f. 1—3, 1908. 
Spuler, Schmett. Eur. 2, 387, 1910. de Joannis, Ann. Soc. ent. 
Fr. 84, 93, 1915. Zacher, Biol. Reichsanst. No. 24, 1920. Lyck- 
lama à Nijeholt, Naaml. Ned. Microl. 21, 1925; 2e Naaml. Ned. 
Micr. 21, 1927. Reh, in Sorauer, Handb. Pfl.kr. 4, 289, 1926. Flet- 
cher. Mem. Dept. Agr. India, Entom. 11, 32 & 48, 1929. Uffeln, 
Kleinscchmett. Westf. 82, 1930. Schütze, Biol. Kleinschmett. 102, 
1931. Eckstein, Schmett. Deutschl. 5, 146, No. 1111, 1933. Pierce 
& Metcalfe. Genit. Brit. Tin. 25, t. 13, 1935. Diakonoff, Tijd. 
Entom. 80, XXXIII & LXXXVIII, 1937. Diakonoff & Doets, 
Entom. Ber, 10, 91—95, 1938, Chrysoclista hellerella, Meyrick, Handb. 


72 A. DIAKONOFF, 


Brit. Lep. 678, 1895; Rev. Handb. Brit. Lep. 654, 1928. Fletcher, 
Mem. Dept. Agric. India, Entom. 11, 32 & 48, 1929. Fletcher & 
Stringer, Entom. Rec. & J. Var. 45, 86—90, 1933. Chrysoclista sp. 
Miles, North-Western Naturalist 7, 294—298, 1932. 


Fig. 4. Male genital apparatus of Blastodacna hellerella Dup., lateral view. 
Slides No. 81 and 89, 


6 10,5—11,5 mm, 2 10—12,5 mm. Head white, at the 
vertex sometimes suffused with brown. Palpi whitish, at the 
outer side first and second joints greyish, a white ring before 
the apex of the second joint ; third joint white, with a brown 
ring before the apex. Antennae dark brown, light ringed. 
Thorax blackish-brown, suffused with white. Forewings of 
a cold blackish-brown colour, with a violet tinge, markings 
pure white, except the costal patch and two narrow streaks : 
in fold before the first scale-tuft and in disc beyond this, pale 
whitish-yellow ; dorsum beneath the fold and area between 
the scale-tufts white; at the base of dorsum a slight brown 
suffusion, without a trace of yellow or ochreous. The white 
strigulae encircling the scale-tufts are broad and very distinct. 
The posterior one is connected by a white suffusion with the 
costal patch and sometimes (in English specimens) with the 
preterminal white fascia; a white preapical line reaching 
along apex as far as 1/3 of termen, pure white. The markings 
are much more extended longitudinally, the wing being much 
more elongate than in atra. Hindwings and cilia grey. Ab- 
domen blackish-brown, anal tuft yellowish-white. Legs 
blackish with light ringed tarsi, hind tibia anteriorly greyish- 
ochreous, spurs dark, with lighter tips. 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 73 


Fig. 5. The same as in fig. 4, ventral view. Slide No. 120. 
Fig. 6. Female genital apparatus of Blastodacna hellerella Dup., ventral 
view. Slides No. 84 and 86. 


Genitalapparatus: & fig. 4 5. Gnathos arms as 
in atra. Valva with a narrow base, its greatest broadth in the 
middle. Anellus projections strong, entirely separated, pointed, 
narrow ; their apex rounded, bread-knife-shaped. Aedoeagus 
elongate, curved, vesica large, with three patches of strong 
thorns. 2 fig. 6. Female genitalia nearly resembling those of 
atra, but with the widening of ductus bursae smaller, much 
more chitinised, connected with the chitinised plate before the 
widening. Signum as in atra. 

According to the genitalia it may be said, that this species 
is nearly allied to atra; perhaps one has recently developed 
from the other. 

Material examined: Netherlands: Hilversum, 
17.V-6. VI, bred from Crataegus monogyna L. (C. Doets); 
Haarlem, IV, bred from C. monogyna (the author). 

England: 13.V—30.VI, bred from hawthorn berries, 


74 A. DIAKONOFF, 


15.VII captured on wing, Headington Hill, Oxon. ; Rodbo- 
rough, Stroud Distr., Glos. (T. B. Fletcher). (Berlin Mus.) ; 
(Leyden Mus.). 19 sp. 

Life-history in the Netherlands. The larva is 
light brownish-red, head, prothoracic and anal shields light 
brown, sometimes spotted with darker brown; the dark gut 
shows through. The larva lives in autumn in the berries of 
Crataegus oxyacantha and monogyna, and 
pupates in October in mouldered wood in a loose cocoon ; 
the moth emerges in the end of April, in May or in the 
beginning of June. The hawthorn-feeder is common in Eng- 
land and in the Netherlands and occurs also in Germany. 


Blastodacna vinolentella H.S. 


Tebenna vinolentella Herrich-Schäffer, Schmett. Eur. 5, 214, t. 
119, f. 974, 1854. Laverna vinolentella, Frey, Linn. Ent. 14, 199, 1860. 
Snellen, Vlind. Ned. 2, 854, note 2 & 858, 1882. Blastodacna vino- 
lentella, Wocke, in Heinem. Schmett. Deutschl. 2, II, 429—430. 1876. 
Staudnger & Rebel, Cat. Pal. Lep. 2, 186, 1901. Spuler, Schmett. 
Eur. 2, 387, 1910. Theobald, S. E. agr. Coll., Ann. Rep. Res. & 
Adv. Dept. 125—126, 5, 1926. Reh, in Sorauer, Handb. Pflkr. 4, 289, 
. 1926. Van Poeteren, Versl. & Meded. Plziekt. Dienst, No. 44, 
27—28, 1926. Miles, Ann. appl. Biol. 17, 775, 1930. Eckstein, 
Schmett. Deutschl. 5, 146, No. 1113, 1933. Pierce & Metcalfe, 
Genit. Brit. Tin. 25, t. 13, 1935. Diakonoff, Tijd. Entom. 80, XXXIII 
& LXXXVIII, 1937. Diakonoff & Doets, Entom. Ber. 10, 91—95, 
1938. Chrysoclista vinolentella, Meyrick, Handb. Brit. Lep. 678, 
1895; Rev. Handb. Brit. Lep. 654, 1928. Fletcher & Stringer, 
Entom. Rec. & J. Var. 45, 86—90, 1933. 


& 10—11,5 mm, 2 11—12 mm. Head black, palpi brown- 
ish, a whitish ring under the apex of second joint, third 
joint blackish with lighter base and tip. Antennae light- 
ringed, apical half somewhat lighter, tips white. Thorax 
dark-brown. Forewings blackish-brown, scale-tufts and apex 
black. Light markings, except the ochreous patch on costa 
before apex pure white; a minute indistinct longitudinal 
striga below costa connected with the costal patch and with 
a sharply angulate and somewhat undulated transverse fas- 
cia, running before termen; in tornus a minute white fascia 
encircling the second scale-tuft nearly entirely; from its 
anterior part across the wing another white striga not rea- 
ching 1/3 of costa; in very dark specimens this striga is 
represented by a white blotch in disc; these white figures 
have the shape of a y, located between the scale-tufts ; ligh- 
ter suffusion along dorsum as far as the second scale-tuft 
and in the space between the tufts. The base of dorsum is 
lighter greyish-ochreous. Cilia black around the apex, grey 
beyond the tornus. Hindwings and cilia brown. Abdomen 
brown, anal-tuft ochreous-grey. Legs blackish-brown; in 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 75 


the third pair the articulation between femur and tibia 
greyish-ochreous, a ring in the middle of tibia grey, spurs 
greyish ; in all legs tarsi sharply light ringed. 


Fig. 7. Male genital apparatus of Blastodacna vinolentella H.S., lateral view. 
Slide No. 96. 


Genital apparatus: & fig. 7, 8. Gnathos arms 
short, curved backwards, the end pads very large, with three 
entire and two partial bands of minute teeth. Valva elongate, 
with a broad base and rounded apex. Anellus strong, its arms 
separate apically from about the middle of their length, slight- 
ly curved inwards, with a fold at the inner side, the apex 
acute, curved upwards. Aedoeagus long, slender, vesica with 
one patch of blunt cornuti. 2 fig. 9. Ovipositor bluntly 
pointed, slightly indent, ostium narrow, marked by a dorsal 
v-shaped plate; ductus bursae scarcely widened, with a 
chitinised plate, verrucate beyond the half of its length, the 
verrucae increasing towards signum; signum a small, sco- 
binate plate. 

This species is rather remote from the afra group and is 
probably related to aurifrontella Hb. 

Life-history. The larva lives in wine-stems in Ger- 
many, according to Herrich-Schäffer, who described this 
species from specimens bred in Francfort o/Oder. 

Material examined: Germany: "Birnbaum, Mul- 
ler’ (British Museum, Zeller’s Collection) ; Braunsch- 
weig (Berlin Museum). 12 sp. 


Key to the palaearctic species of Blastodacna Wocke. 


1. Costa in forewings white; 4 anellus arms .................. 
A BO tie SSeS ER I DIARI ES libanotica sp. nov. 
(see in following paper). 


76 


A. DIAKONOFF, 


Fig. 8. The same as in fig. 7, ventral view. Slide No. 96. 
Fig. 9. Female genital apparatus of Blastodacna vinolentella H.S., ventral 
view. Slide No. 98. 


Costa in forewings not white ; 2 distinct anellus arms ... 2 
Headvorange yellow... Kam a22R aurijrontella Hb. 
Head: notsiorange-yellows 2.1.11 DE re 3 
Forewings white ; anellus with very short dorsal arms ... 
a A SR le ide RAR 8 stephensi Stt. 
Forewings not white; anellus arms long .................. 4 
Head dark brown ; anellus arms united ventrally for a part 
EA BEE RR Be TOL vinolentella H.S. 
Head not dark brown; anellus arms free ............... 5 
Forewings blackish-brown, with a violet tinge; no trace 
of ochreous at the base of dorsum ; light markings pure 
white, connected with costal patch, first scale-tuft not 
reaching dorsum ; anellus arms with the apex rounded ... 
PREGIO, AO EEE BERN hellerella Dup. 
Forewings coffee-brown ; base of dorsum with ochreous 
scales ; light markings, when present, mixed with ochreous, 
not distinctly connected with the costal patch ; first scale- 
tuft reaching dorsum; anellus arms widened at the top, 
quadrate, a. wellen Ba dhe EIER 6 
Forewings dark-brown, light markings indistinct. British 
species Mist. ee rss atra Hw. 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 77 


Forewings brown, sharply marked whitish and ochreous. 
Continental species ......... atra Hw. var. putripenella Z. 


Obligations are thankfully acknowledged to Mr. T. B. Flet- 
cher, Rodborough, Stroud ; to Prof. Dr. M. Hering, Zoolo- 
gical Museum, Berlin ; to Mr. H. Stringer, British Museum 
Natural History; to Mr. C. Doets, Hilversum; to Mr. C. 
de Jong, State Museum Natural History, Leyden ; and to 
Mr. J. B. Corporaal, Zoological Museum, Amsterdam, who 
supplied me with material and information. 


Il. A new species of Blastodacna Wocke from Syria 
(Fam. Cosmopterygidae) 
by 
A. DIAKONOFF 


Amsterdam. 


Blastodacna libanotica nov. sp. 


&. 14-15 mm. Head white, face mixed with greyish. 
Antennae greyish. Palpi white, the first joint and the basal 
half of the second blackish beneath, an incomplete blackish 
ring at the top of the second, interrupted at the inner side. 
Thorax white, in the middle greyish, patagia dark brown, 
white edged. Forewings narrow, costa nearly straight, ter- 
men very oblique, tornus indefinite; white, markings dark 
brown and brownish-fuscous. A broad, longitudinal spot in 
disc, reaching from beyond base to 14, dark brown, including 
the first scale-tuft on the middle of its dorsal margin, its ends 
pointed, thus its shape being somewhat spindle-like; the 
second scale-tuft before tornus and the terminal 1/3 of wing 
dark brown ; a broad costal streak to before apex, in its middle 


Fig. 10. Male genital apparatus of Blastodacna libanotica nov. sp. 
Lateral view. Slide No. 99. 


NOTES ON MICROLEPIDOPTERA. 79 


reaching to 1/3 of the wing breadth, white, scatered with 
brownish scales ; this steak suffused with brown at the base 
and before apex of costa, the apex of wing being dark brown ; 
the base of wing except on costa, whitish, scattered with 
brown, a narrow dorsal streak to the second scale-tuft ; the 
first scale-tuft edged at its base by two short, transversal, 
white streaks, at beyond ?/, and at 3/5, raising from the dorsal 
streak; the costal and dorsal streaks connected beyond the 
middle of wing by a white triangular transverse fascia, dilated 
above, in its middle an inversed trapezoidal patch brownish- 
fuscous, three minute longitudinal strigae above this spot dark 
brown: one above this patch, one on its costal margin and 
one oblique, pointing from the middle of this margin towards 
the apex of wing; the second scale-tuft sharply edged with 
white, anteriorly by the transverse fascia, posteriorly by a 
slender semicircular striga from the posterior margin of the 
transverse fascia to tornus; along termen a suffusion of 
whitish scales, a white dot on termen below apex. Cilia dark 
brown around apex, greyish and glossy along termen and 
tornus. Hindwings and cilia grey, glossy. 

Abdomen greyish above, blackish beneath, anal tuft yel- 
low. Legs blackish, with whitish-banded tarsi, hind-tibia grey, 


Fig. 11. The same as in flg. 10, ventral view. Slide No. 99. 


Fig. 12. Two galls caused by Blastodacna libanotica nov. sp. in a pear 
twig (nat. size). 


80 A. DIAKONOFF, 


with very long hairs above, blackish beneath from base up 
to the first pair of spurs ; spurs black. 

Genital apparatus. & fig. 10, 11. Gnathos arms 
short, curved backwards, the end-pad small, rounded, with 
three rows of long, strong teeth. Valva narrow, elongate, 
somewhat dilated towards apex; apex ovate. Anellus arms 
strong, bilobed, the upper lob longer than the under one, 
which is curved inwards. Aedoeagus slightly curved, gradually 
widened towards base, without a distinct basal bulb, cornuti 
two patches of huge thorns. 

Syria, Lebanon; Alley, 2600Fm,215 1 MS EEE 
(A. S. Talhouk ; H. Najjar). Bred from the larvae, making 
galls in pear-twigs. 

The galls (fig. 12) are swellings of thin twigs ; they are 
tied in in the middle and have a rounded opening at the 
lower end with a regular flattened and smooth rim, when 
left by the insect. Threy are about 11,5—13,5 mm long, the 
greatest diameter being 7,3—8,6 mm. 


I am very much indebted to the above named collectors, 
who kindly sent me the moths for determination and placed 
the type specimen, which is now in my collection, at my 
disposal. From Mr. Talhouk I got also galls made by 
this species. 


Observations on the breeding habits of the 
subgenus Mansonioides (Genus Mansonia, 


Culicidae) 


by 
J. BONNE-WEPSTER 


(Geneeskundig Laboratorium, Batavia) 
and 


S. L. BRUG 


(Instituut voor Tropische Hygiene, Amsterdam). 


I. Mansonioides and Pistia. 

In textbooks it is generally stated that Mansonioides lar- 
vae can be found attached to Pistia stratiotes. Very often, 
however, it is inpossible or extremely difficult to discover 
these larvae. This has been the experience of many authors, 
amongst whom may be mentioned: 

Senior- White (1927): "I once found both species” 
(Mansonia (Mansonioides) uniformis and M. (M.) annuli- 
fera "common at Kathalai in September ............ Though 
on this occasion they were sufficiently abundant to make 
existence in the rest-house unbearable I could not find where 
they were breeding. It was probably among aquatic plants 
on the gently sloping western shore of the tank...... 3 

Brug & De Rook (1930): In a locality in Sumatra 
teeming with M. (M.) annualata and M. (M.) longipalpis 
(then still annulipes) not a single larva was discovered du- 
ring a fortnights search; Pistia was found neither. 

Kerr (1933) could not find the larvae of M. (M.) uni- 
formis in swamps and marshes in the vicinity of Lagos, in 
and near which the adults were taken literally in thousands. 

Hodgkin (1938) describes the larvae of M. (M.) lon- 
gipalpis as "most elusive and though one or two have been 
found, its real breeding places remain undiscovered’. 

Rodenwaldt (1934) also failed to discover a single 
larva in the delta of Serajoe River, where swamps with Pistia 
abounded. There was much filariasis and some elephantiasis 
in the villages bordering the swamps; M. (M.) annulifera 
was abundant and proved to be the main carrier. 

We ourselves have devoted much time to one of the swamps 
mentioned by Rodenwaldt (the Rawallo swamp) and 
in spite of diligent research the result was nil in the begin- 
ning and rather poor in the end. 


82 J. BONNE-WEPSTER AND S. L. BRUG, 


Ia. Research in Rawallo. 1) 

By monthly captures of mosquitoes in different villages 
of the delta of River Serajoe Rodenwaldt 1934a) had 
shown that in the village Rawallo M. (M.) annulifera was 
present throughout the year and it was therefore that we 
chose the village, or rather its swamp, for our investigations. 
Various methods were tried in order to find the larvae of 
this mosquito : 

1. The Pistia plants were taken out of the water, as gently 
as possible in order not to dislodge the larvae, and then 
vigorously shaken in a basin with clean water. In the be- 
ginning we simply lifted the plants out of the water by hand, 
afterwards we cautiously shoved a washbasin under the roots 
and raised this with the plants in it. Result: nil. 

2. The bath-tub method was tried 2). A: bath-tub is half 
filled with Pistia-plants and water added until the tub is 
almost full. Then the plants are pressed down with a wire 
netting with stones on it under the water surface. So the tub 
is left one or two days. The Mansonia larvae will come to 
the surface as the Pistia can no more supply them with 
oxygen. This method also resulted in disappointment. 

3. Mr. Ivengar once told us that larvae on Pistia can only 
be found in dirty water and that it is useless to look for them 
on Pistia in clean water. Now, the water in the swamp was 
rather dirty, all the refuse of the village, including faeces, 
being swept into it by the rains; the inhabitants of Rawallo 
used to deposit their faeces on the border of the swamp or 
in the water. On request Mr. Iyengar further wrote us kindly 
that our failure to find larvae might be due to the fact that 
the latter were so firmly attached to the Pistia-roots as not 
te be dislodged by shaking, and, that, in such a case, brus- 
hing and combing the roots or, squeezing the water out of 
them might be succesful. But in our case these methods also 
did not yield us a single larva. 

4. In this stage of the investigation we discovered that, 
at least in our swamp, the egg-clusters (as described bij 
Iyengar (1933) and Rodenwaldt (1934), such with 
larvae in them as well as empty ones, could be found very 
easily on the under sides of the Pistia leaves. In view of 
this finding it seemed very probable that indeed the swamp, 
and not any other overlooked breeding-place, stocked the 
village with Mansonioides. The egg-clusters proved to be 
very irregularly distributed. A tub filled with Pistia was taken 
from each of the various patches of these plants that occurred 


1) For the work in Rawallo, as well as for that in Kalawara, mentioned 
further on a grant was obtained from the Koningin Wilhelmina Jubi- 
leum Stichting, Batavia. 

2) We read a description of this method somewhere, but at present we 
can neither trace where, nor can we remember the name of the author. 


OBSERVATIONS ON THE BREEDING HABITS A.S.0. 83 


in the swamp, and the number of clusters in each tub coun- 
ted. The counts were 0, 0, 1, 1, 2, 3, 9, 12, 15, 18 and 29. 
Whereas formerly we had taken the Pistia from the swamp 
at random, now the Pistia patch, yielding 29 egg-clusters 
per tub, was chosen for further investigation ; again the result 
was quite negative. 

5. Because it might be that the oxygen contents of the 
Pistia-roots was more favorable for attracting the Manso- 
nioides larvae during the night than during the day, a tub 
with Pistia was taken from the swamp at 10 p. m. Again no 
larvae were found on the plants. 

However we felt sure that in the part of the swamp where 
so many eggs occurred (each cluster representing some hund- 
red or more eggs), the larvae must be somewhere; if not 
attached to the Pistia-roots, then underneath them. 

6. And so we constructed a zincum-cylinder in order to 
investigate the water and the mud underneath the Pistia. 
The cylinder had a diameter of about 16 inches and a length 
of some 30 inches, the swamp at the site above mentioned 
being about 20 inches deep. This cylinder was put in the 
swamp and firmly pressed into the mudy bottom; so some 
Pistia-plants were caught inside it. Then we waited for 
15—20 minutes in order to give those larvae, that might have 
been dislodged from the roots by the stirring of the water, 
an opportunity to refix themselves to the roots. Next the 
Pistia plants were taken as gently as possible out of the 
cylinder and put in a tub with clean water. The water in 
the cylinder was then vigorously stirred and transferred as 
fast as possible to another tub by means of a scooper. Finally 
the plants rooting in the mud as far as present inside the 
cylinder were torn out and, with the mud adhering to the 
roots, collected in a third tub. In this way we found in our 
first experiment ; 

no larvae on the Pistia ; 

6 larvae in the water underneath the Pistia ; 

Another experiment gave similar results : 

no larvae on the Pistia, 

2 larvae in the water underneath the Pistia, 

4 larvae in the mud brought up with the roots of other 
water plants. 

These results may not seem very dramatic at first view ; 
for us they seemed rather important, considering that we 
had been working for more than 14 days without finding a 
single larva. In Batavia the experiments were repeated and 
we will further discuss them under the next heading. 


Ib. Research in Batavia. 
A couple of experiments were made with the cylinder- 
method described in the previous paragraph. The first expe- 


84 J. BONNE-WEPSTER AND S. L. BRUG, 


riment was made in a part of a swamp, where a bucketfull 
of Pistia contained 17 eggclusters (9 with larvae inside, 8 
empty). We found: 

attached to the Pistia: 3 Mansonioides-larvae, and 3 Fi- 
calbia hybrida-larvae, 

in the water under the Pistia : 52 Mansonioides-larvae and 
1 Ficalbia hybrida-larva ; 

(at this spot there were no other water-plants). 

Another experiment in the same swamp nearby gave less 
striking results, but, all the same, confirmed the first one: 
there were no larvae attached to the Pistia, 

but 3 Mansonioides-larvae in the water from under the 
Pistia. 

We may conclude from these findings, together with the 
results of the Rawallo-experiments, that in the investigated 
cases, most of the larvae were not fixed to the Pistia roots, 
but stayed in the water and the mud underneath, either 
living “free” there, or, possibly attached to the roots of other 
plants, fixed in the bottom. It seems quite possible that the 
larvae go to the bottom in search of food, and anly occa- 
sionally fix themselves to the roots of Pistia when wanting 
oxygen, if they cannot obtain this from waterplants rooting 
in the bottom. Stegomyia fasciata-larvae behave similarly, 
mostly feeding at the bottom, occasionally coming to the 
surface in order to breathe. 

Another observation may be quoted here which is in ac- 
cordance with the thesis that the larvae usually are not 
attached to Pistia. On 31 October 1936 numerous eggclusters 
were found on leaves of Pistia from a very dirty ditch near 
a pigfarm. Rearing them in the laboratory yielded pupae from 
15th November on. In the meantime only very few larvae 
had been found on the plants that were, from time to time, 
taken from the ditch, but, on the 17th November suddenly 
great numbers of big larvae and pupae were observed fixed 
to the Pistia from the the ditch, one small plant harbouring 
as many as 10 or 12 pupae. Apparently the larvae, at least 
the not yet full-grown ones, had staeed somewhere in the 
ditch but not attached to the Pistia. 

The observations recorded here mainly related to the lar- 
vae and pupae of M. (M.) annulifera. As far as the rearing 
succeeded only annulifera-imagos were obtained, but many 
larvae and pupae died before hatching. 

The observations we made when rearing Mansonioides- 
larvae in tumblers with a Pistia-plant seem to be in contra- 
diction with the assumption that usually the larvae are not 
fixed to the plants. For, in these conditions most of the larvae 
remained attached to the roots. However, in our cultures we 
fed the larvae by spraying dried and finely grounded guinea- 
pig faeces on the water. It may be assumed that in that case 


OBSERVATIONS ON THE BREEDING HABITS A.S.O. 85 


the upper layers of the water are sufficiently nutritive and 
that the larvae need not go to the bottom in search of food. 
Other observations indicate that the larvae are not so keen 
on fixing themselves to Pistia. If Mansonioides-larvae are 
dislodges from the roots in a plate with water by shaking 
and then the plant is laid in the water, usually the larvae, 
fullgrown ones not excepted, will remain quietly at the bot- 
tom, without seeking the roots, often for more than an hour. 
Larvae of Ficalbia hybrida behave quite differently. Swim- 
ming around, they dart towards the Pistia as soon as they 
come near it. In less than 5 minutes all of them are again 
fixed to the roots. Possibly they smell the Pistia, which 
actually has a particular odour. This may explain why so 
often Ficalbia hybrida larvae are found instead of the ex- 
pected Mansonioides-larvae. 

_ On the other hand the Mansonioides-pupae are very an- 
xious to remain fixed to Pistia. Often they cannot be dis- 
lodged by shaking. And even with a needly they can hardly 
be separated from the roots without damaging them. Just as 
Connal (1928) observed in the case of M. (M.) africana 
we often thought them to be dead, as they did not react at 
all to the touching of a needle and to other manupilations. 


II. Mansonioides and waterplants other than Pistia. 

Although in literature the finding of Mansonia-larvae on 
waterplants other than Pistia has often been recorded, many 
textbooks ignore these facts. 

The very first time that Mansonia-larvae were found 
(1907) it was M. perturbans on the roots of plants rooting in 
the mud (Brakeley in Howards Dyar & Knab (1915), 
vol. III, 509). Afterwards the larvae and pupae of M. per- 
turbans, M. fasciolatus and M. arribalzagae were found in 
swamps with a dense growth of grass and sedges, attached 
to the roots of these plants (Howard, Dyar & Knab 
(1912), vol. I, 149). In 1923 Peryassu & Quevros Lima pu- 
blished a photograph of larvae and pupa of M. titillans fixed 
to the roots of Eichhornia. In Boyd’s monograph (1926) on 
malaria in Brazil a photo can be found (p. 55) of the larvae 
of the same mosquito attached to the roots of a plant of the 
family Hydrocharitaceae. Edwards & Given (1927) 
describe the finding of larvae of M. (M.) uniformis in a 
grassy swamp and the rearing of adults with the watergrass 
as a host-plant. Connal (1928) found larvae of M. (M.) 
africana in a swamp with duckweed (Lemna aequinoctialis) ; 
the larvae were not attached to the roots of the weed. Both 
were put apart in a breeding tank. Afterwards the pupae 
were observed to have pierced the leaves of the weed with 
their breathing trumpets and breathing from the free air. 
Chamberlain & Curry (1928) found innumerable 


86 J. BONNE-WEPSTER AND S. L. BRUG, 


larvae of M. titillans fixed to the rootlets that depended from 
the joints of the long runners of a kind of floating grass, 
identified as Paspalum repens. Da Costa Lima (1929), 
observed the larvae of this species, besides on Pistia, also 
on "Eichhornia, Pontederia, etc.’ Schwetz (1930) noti- 
ced the larvae of M. (M.) africana not only on Pistia but 
also on Impatiens irvingii and Hydrolea glabra; the young 
larvae seemed to want Pistia, and for egglaying Pistia was 
preferred. Davis (1933) mentions as hosts for M. (R.) 
chrysonotum” a small sedge, common grasses and Fuinera 
umbellata”. Galliard (1936 considered Eichhornia cras- 
sipes (and not Pistia) to be the chief host-plant of M. (M.) 
indiana and M. (M.) annulijera1). Kerr (1933) found 
adults of M. (M.) africanus in great numbers somewhere in 
West-Africa, where Pistia was wholly absent, but he was 
unable to find another host-plant. Brug & DeRook had 
the same experience with M. (M.) annulata and M. (M.) 
longipalpis in Sumatra. 

Notwithstanding all this information we failed to find in 
Batavia Mansonioides-larvae for a couple of years on plants 
other than Pistia but in 1937 not less than 16 plants spe- 
cies 2), acting as hosts for Mansonioides, either for the eggs 
of for the larvae or for both, were found. This was mainly 
due to the untiring zeal of our assistant Sarimin who 
developed a real passion, and a successfull one, for finding 
new host-plants. Breeding of the eggs and the larvae in the 
laboratory yielded adults of M. (M.) uniformis and M. (M.) 
annulijera. The latter species, however, was, with one du- 
bious exception, 3) bred from Pistia-egs and larvae only, 
never from the eggs or larvae found fixed to any other plant 
in nature. Adults of M. (M.) uniformis were bred from lar- 
vae found on; 

Pistia stratiotes ; 

Jussieua repens ; 

Eichhornia crassipes ; 

Eclipta alba ; 

Odontella leptostachya ; 

Hygrophila quadrivalvis ; ; 

and oniceveral ‘grassy plants: 
7. Hymenachne ampleicaulis ; 


SII 


1) In Galliard's paper M. (M.) indiana and M. (M.) annulipes are 
mentioned, but in a reprint Professor Galliard kindly sent us, „annuli- 
pes” is corrected into ,,annulifera’’. 

2) We are much indebted to Dr. v. Slooten and Dr. v. Steenis 
of the Botanical Gardens, Buitenzorg and to Dr. de Visser Smits, 
Batavia for the determination of the species. 

3) This one adult specimen bred from Eichhornia, may have been a 
mistake in so far that an annulifera-larva from the Pistia occurring 
in the same swamp may have got in the jar with Eichhornia and 
finding nothing better, have attached itself to the latter's roots. 


OBSERVATIONS ON THE BREEDING HABITS A.S.O. 87 


8. H. interrupta ; 

9, Isachne miliaceae ; 

10. Oryza sativa forma spontanea ; 
11. Leersia hexandra. 

Egg-clusters of M. (M.) uniformis also were found on 
the plants 1, 2, 3, 7, 9 and 10 mentioned above and moreover 
on duck-weeds : 

12. Lemna paucicostata ; 
13. Spirodela polyrhiza ; 
14. Azolla pinnata ; 

and on 
15. Nymphaea stellata ; 
16. Salvinia natans. 

From the egg-clusters on 12—16 adults of M. (M.) uni- 
formis could be reared with the help of Pistia or of Jussieua 
repens as a hostplant. It is not only in the absence of Pistia 
that M. (M.) uniformis uses the other plants as hosts either 
for its eggs or for its larvae. We found them on those plants 
in swamps that were very well stocked with Pistia. In one 
swamp where Pistia as well as Eichhornia occurred 8 egg- 
clusters and 139 larvae were found on the former and no 
eggs, but 71 larvae on the latter. Breeding of this material 
gave rather poor results: from the Pistia we got 13 adult 
M. (M.) annulifera, from the Eichhornia 14 adult M. (M.) 
uniformis and 1 M. (M.) annulifera. 1) 

In another swamp we found 4 egg-clusters on Lemna, 84 
on Azolla, 1 on Eichhornia and 3 on Pistia. A few miles away 
the same combination of plants occurred in an ill-kept rice 
field ; curiously enough, here Pistia only had eggs and lar- 
vae, the other plants had none, 

M. (M.) uniformis not being very particular in the choice 
of a host-plant, may explain to a certain extent why this 
species is the commonest Mansonia in the Malay Arichipe- 
lago. In almost every place where mosquitoes have been 
collected, this species is amongst them. 


During an investigation of Filaria-carriers in Kalawara 
(Paloe subdivision, Celebes) an interesting breedingplace of 
M. (M.) unijormis was found. It was a small pool, not more 
than 30 by 10 m. Two waterplants occurred in it; a duck- 
weed, Lemna paucicosta, and an Acanthacea, Hygrophila 
quadrivalvis, the latter rooting in the bottom. Pistia was 
absent in this pool not only, but in all the neighbourhood 
of Kalawara we could not discover it. The egg-clusters were 
found on the duck-weed only; larvae and pupae on the 
Acanthacea only. It is true that only a small number of lar- 
vae was found actually attached to the roots of the latter 


1) See note 3 on p. 86, 


88 J. BONNE-WEPSTER AND S. L. BRUG, 


plant, but in the mud that was brought up when the plants 
were torn out, they were present in fair numbers. The pupae 
were fixed much firmer to the roots and found there in much 
greater numbers; a piece of root, not longer than a couple 
of cm. yielding as many as 5 or 6 pupae. So here we had 
an instance of a Mansonioides species using two different 
plants as hosts, one, the duck-weed, for its eggs and the 
other, the Acanthacea for its larvae. A similar situation is 
described by Galliard (1937) for M. (M.) indiana and 
M. (M.) annulifera who laid their eggs on Salvinia natans 
and whose larvae attached to Eichhornia crassipes. 

In order to trace the larvae in the mud we have some 
times used the following method with encouraging results, 
but not often enough to be quite emphatic about its merits. 
We tore from the mud Hygrophila plants and vigorously 
shook the roots in a tub with clean water, until they were 
quite free of mud and larvae (pupae could not always be 
freed in this way). Then we put some clean Hygrophila 
plants in the tub, fixing with stones their roots to the bottom. 
After 2 hours the stones were removed, the plants taken out 
of the water as gently as possible and the larvae shaken off 
in a basin with clean water. In this way we concentrated the 
larvae on a smaller number of plants and got rid of the mud. 


III. Periodic simultaneous hatching of Mansonioides ? 

Zanetti (1931) stated that in the case of species of 
Mansonioides there are periodocal hatchings and subsequent 
invasions of the inhabited area by large numbers of adults. 
Our observations on M. (M.) annulifera breeding in a very 
dirty ditch near a pig-farm in Batavia (to which we referred 
already in Part I, sub b, of this paper) suggest that this spe- 
cies also lays its eggs and hatches simultaneously. From time 
to time Pistia plants were taken from the ditch and examined 
for eggs, larvae and pupae. In short we found : 

31st October : numerous egg-clusters ; 

31st October till 14th November: very few larvae, no 
pupae ; 

15th November: suddenly a great number of pupae and 
fullgrown larvae ; 

21st till 26th November: no eggs, no larvae, no pupae ; 

27th November : 4 egg-culsters on 25 plants; 

the subsequent days the number of egg-clusters increased 
rapidly. 


REFERENCES. 

Boyd, M. F. (1926). Studies of the epidemiology of 
malaria in the coastal lowlands of Brazil, made 
before and after the execution of control mea- 
sures, Am, Jl. Hyg., Mon. Series, no. 5. 


OBSERVATIONS ON THE BREEDING HABITS ASO. 89 


Brug, S. L. & De Rook, H. (1930). De overbrenging 
van Filaria malayi, Gen. Tijdschr. v. Ned.-Indié, 
OSE 

Chamberlain, W. P. & Curry, D. P. (1928). Mos- 
quitoes and malaria control work, Rep. Health 
Dep. Panama Can. for 1927, 17. 

Connal, S. L. M. S. (1928). A note on the larva and 
pupa of Taeniorhynchus (Mansonioides) afri- 
canus (Dipt., Culicidae), Bull. Ent. Res., XIX, 
293: 

Da Costa Lima, A. (1929). Sobre algumas especies 
de Mansonia encontradas no Brazil, Suppl. Mem. 
Inst. Osw. Cruz, no. 12, 297. 

Davis, N. C. (1933). Notes on some South American 
Mosquitoes, II, Ann. Ent. Soc Amer. XX VI, 619. 

Edwards, F. W. & Given, D. H. (1928). The early 
stages of some Singapore mosquitoes, Bull. Ent. 
Res., XVIII, 337. 

Galliard, H. (1937). Ponte et évolution larvaire de Man- 
sonia indiana et Mansonia annulifera dans le 
delta du Tonkin, C. R. Soc. Biol. CXXV, 491. 

Hodgkin, E. P. (1938) quoted by Kingsbury, A. N. 
Annual Report of the Malaria Advisary Board 
(F.M.S.) for the year 1937. 

komend 1.0, Dy aro. G Gikiniab EF, The mos- 
quitoes of North- and Central-America and the 
West-Indies. Washington Vol. I (1912), Vol. 
He (H015)) 

Iyengar, M. O. T. (1933). Oviposition in Mosquitoes of 
the subgenus Mansonioides. Ind. Jl. Med. Res., 
XO Oil 

Kerr, J. A. (1933). Studies on the abundance, distribution 
and feeding habits of some West-African mos- 
quitoes, Bull. Ent. Res., XXIV, 493. 

Beryassule @wevros Lima (1923). Dep. Saude 
Publ. Bol. Sanit., Rio de Janeiro, 2,1, p. 29, cited 
by Da Costa Lima (1929). 

Rodenwaldt, E. (1934). Filaria malayi im Delta des 
Serajoe, II. Med. Dienst Volksgez., XXIII, 21. 
(1934a). Filaria malayi im Delta des Serajoe, 
III. Med. Dienst Volksgez., XXIII, 194. 

Schwetz, J. (1930). Contributions à l'étude de la biologie 
de Taeniorhynchus (Mansonioides) africanus et 
de Taeniorhynchus (Coquillettidia) aurites au 
Congo Belge. Rev. Zool. Bot. Afric., XVIII, 
Aire, int Bullinste Past, MOI EX De Sih 

Senior-White,R. (1927). The larvae of the commoner 
non-Anopheline mosquitoes of Ceylon. Spolia 


Zeylanica, B, XIV, 61. 


90 I. BONNE-WEPSTER AND S. L. BRUG, 


Zanetti, V. (1931). Note préliminaire sur la lutte anti- 
malaria et anti-moustique a Léopoldville, Ann. 
Soc. belge Med. Trop., XI, 349; ref. in Rev. 
Appl. Ent., 1932, XX, 63. 


SUMMARY. 


The larvae and pupae of Mansonioides are often difficult 
to detect.In such cases a search for the eggs may give far 
better results. 

Eggs, larvae and pupae of Mansonioides may be found 
on other waterplants than Pistia, even in breeding places 
well stocked with this weed ; on plants rooting in the bottom 
as well as on floating ones. In our case especially M. (M.) 
uniformis used almost any waterplant as a host either for 
its eggs or for its larvae and pupae. 

If only Pistia is present in a breeding place it may be that 
most of the larvae are not attached to its roots but are present 
in the water and the mud underneath. 

Some observations seem to suggest that egg-laying (and 
hatching) of Mansonioides occurs periodically and simul- 
taneously. 


Notes on Dutch East-Indian Mosquitoes 
by 
S. L. BRUG 


(Instituut voor Tropische Hygiene, Amsterdam). 


Most of the mosquitoes described in this paper, I collected 
while investigating Filaria vectors in Celebes and in Java. 
These researches were made with financial help of the „Ko- 
ningin Wilhelmina Jubileum Stichting’ in Batavia. I am 
much indebted to Dr. F. W. Edwards for valuable help and 
advice and for granting me access to the mosquito-collection 
of the British Museum (Natural History). 

In fig. 1 the situation of most of the localities in which the 
mosquitoes were found, is marked. Unless otherwise stated 
in the text, the localities are in the plains, less than 50 m 
above sea-level. 


CERAM 


11. Saparoea; 
12. Ralio Sewalit. 


fi 


CELEBES Western part of JAVA 
1. Bintaoena; 5. Malino; 8, Bandoeng; 
2. LaboeanBeroko; 6. Kabaena; 9. Lembang; 
3. Kalawara; 7. Baoe-baoe 10. Tangkoeban Prahoe. 
4. Lindoe Lake; (Boeton). 


Fig. 1. Situation of localities mentioned in this paper. 


Megarhinus inornatus Walk. var. albitarsis nov. var. 
Male. Vertex bluish green. Basal joint of antenna 
unscaled ; 2nd and 3rd joints with some dark scales, metallic 
green in some lights. Palpi metallic blue, the apical two seg- 
ments darker ; about as long as the proboscis. Proboscis pur- 
plish at the base, bluish at the apex of the straight thick part ; 
remainder indifinitely dark coloured with a coppery hue. 


92 S. L. BRUG, 


Mesonotum dusky green in the middle, pale green at the 
sides ; scutellum dusky green. Anterior pronotal lobes green, 
posterior mostly white scaled. Pleurae and coxae densely 
covered with silvery scales. Wings: longitudinal portion of 
r-m more than thrice as long as the transverse portion. 
Legs: femora and tibiae mainly dark bluish, tarsi more 
blackish ; inner sides of femora pale golden, apices with pale 
green knee-spots. Fore tarsi not marked with white; mid 
tarsi with a sub-basal band on the first joint, second joint 
almost wholly white, only the apex being black; hind tarsi 
with the second joint almost wholly white, very few black 
scales only being present at the apex and at the base. 

Abdominal tergite I pale blue in the middle, white at the 
sides ; other tergites dark blue, shining pale blue at the sides, 
and, on II, IV and V sometimes with some white scales at 
the lateral ends; VI and VII with large, dense, black scale- 
tufts; VIII with small orange tufts. Sternites purple, some 
golden scales laterally on V and VI. 

Distinguished from the typical form of M. inornatus Walk. 
by the scales of the vertex being bluish green instead of 
bronzy green; by most of the scales on the posterior prono- 
tal lobe being white instead of green. The white parties on 
the mid and hind tarsus are more extensive, in the typical 
form those on the second mid and hind tarsal joint occupying 
half the length at most. However, the typical form has a white 
patch on the first hind tarsal, which var. albitarsis has not. 
In the former there are well defined white lateral patches on 
the abdominal tergites, in the latter at most some scattered 
white scales. 

Four male specimens were reared from larvae found in 
leaf-axillae of Colocasia in Kalawara (Celebes). Type in the 
British Museum. 


Megarhinus aurifluus Edw. 


Only the male of this species is known from Formosa. In 
Celebes fe males were caught and reared, that might be 
the females of this species. In the absence of females from 
Formosa and males from Celebes, the identification is not 
quite certain. The females from Celebes agree in most respects 
with the males from Formosa, but some differences may be 
noted : 


Celebes 9 Formosa 4 
Pleural&scalesm ar. Roo silvery white light golden 
First fore tarsal joint ...... all white apical third only 
Second mid tarsal joint ... all white narrow white ring 
at base 


Scale tuft on sixth abdominal segment orange black 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 93 


Megarhinus sumatranus nov. sp. 

Female. Vertex black-scaled with metallic greenish 
reflections. Palpi and proboscis purple. Palpi about as long 
as the first 7 antennal segments (torus included). Mesonotum 
(rubbed in the middle) and scutellum with metallic blue 
scales. Pleurae with patches of white scales. Wing: longi- 
tudinal portion of r-m about thrice as long as transversal 
portion. White markings on legs: First fore tarsal joint all 
white but for a narrow, apical, brown band; in the mid tar- 
sus the basal half of the second joint and the whole third 
are white and there are some white scales on the base of the 
fourth joint; hind tarsus with broad, white, basal bands on 
the 2nd and 3rd joints. 

Abdominal tergites ; I all green, succeeding segments dark 
green, towards the tip of the abdomen more purplish; on 
II—VI lateral golden spots, not visible from above; VI 
without scale-tufts, VII and VIII with orange scale-tufts. 
Sternites golden at the sides, black in the middle. 

Described from one female, reared from a larva found in 
a pitcher plant in Benkoelen (Sumatra). — Type in the 
British Museum. 

This mosquito superficially resembles the females of M. 
aurifluus described before. It can be distinguished from it by 
the palpi being purplish instead of blue; the second joint of 
the fore tarsus and the third and fourth of the mid tarsus 
being black instead of white; by the absence of pale spots 
on the dorsal aspect of the fifth abdominal tergite, and, of 
an orange tuft to the sixth tergite. 


Tripteroides powelli (Ludl.). 

Larva. Antenna short, one third as long as the head, 
somewhat S-shaped, shaft smooth ; tuft as a single hair 
attached near the tip (fig. 2, a). Preclypeal spines strong, 
curved, blunt-ended, yellow or brownish. Frontal hairs: A 
3- to 5-branched, B, C, d and e single; d attached near the 
clypeal border. B on a level with the antennal base, C more 
backward. Mental plate (fig. 2, b) rather narrow, with one 
large central tooth and 8—9 smaller ones on each side. 

Thorax and abdomen covered with stellate, stiff, black 
hairs. Mesothoracic spine simple, straight and barbed; 
metathoracic spine large, with 1—3 accessory branches, 
finely barbed and with ragged tips (fig. 2, c, d). Comb on 
8th segment consisting of one row of 16—24 long scales, not 
on a plate, the dorsal ones sharply pointed and smooth, the 
ventral slenderer, blunt with a long fringe on the tip and 
a short fringe over ail the length (fig. 2, e). 

Siphon (fig. 2, f) : index 213—3 ; no acus. Pecten of 4—5 
slender smooth teeth, usually in two groups: 2 or 3 before 
the middle and two far away apically. Ventrally some 11 


94 S. L. BRUG, 


long, slightly plumose, 2-branched hairs in one row, except 
the basal pair which has 3 or 4, or, rarely 5 branches. Dor- 
sally and laterally, on both sides together, some ten stiff, 


(S 
N 
x 
x, 


f Fa | il 4 


Fig. 2. Tripteroides powelli, larva: a, antenna; b, mental plate; c—d, 
meso- and metathoracic spines; e, comb; f, siphon; g, saddle of anal 
segment. 


slightly plumose, scattered hairs, each with 2 or 3 branches 
or sometimes single. 

Anal segment with the saddle almost complete, the apical 
border with 6 or less, large, minutely barbed spines and 
some smaller ones. Dorsal and lateral hairs very long and 
slightly plumose, the former with 2—4 branches to the inner 
hair and the outer single, the latter with 2—4 branches or 
single. Anal brush represented by one pair of hairs with 
5-—6 branches each, about as long as the segment and non- 
plumose (fig. 2, g). Anal gills: dorsal about 114 times long 
as the saddle, ventral a bit shorter. 

Described from 8 larval skins and 4 larvae, collected in 
Java (Bandoeng at 700 m and Lembang at 1000 m altitude) 
in bamboo-stumps and in a tree-hole. 


Tripteroides powelli var. indica (Barr.). 

The larva is distinguished from that of the typical 
variety by the ventral hairs of the siphon being 3-branched 
instead of 2 branched. 5 larval skins and 1 larva were col- 
lected in Celebes (near Lindoe Lake at 1000 m altitude, at 
Kalawara, Bintaoena and Laboean Beroko) from bamboo- 
stumps. 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 95 


Tripteroides nitidiventer (Giles). 

Male. Not much different from the female. The palpi 
are exceeding the clypeus by 114 times its length as against 
twice in the female. The antennae are rather densely 
plumose. Hypopygium : Coxite short and broad ; basal lobe 
with 3 large hairs and some smaller ones; style bulky, 
thickest beyond the middle, well curved (fig. 3, a). Phal- 
losome (fig. 3,b) slender. Ninth tergite (fig. 3, c) with 2 
quadrangular lobes, well separated by a deep incision and 
with the apex obliquely set off ; on each lobe 12—25 power- 
ful hairs, either most of them in one row or there are two 
complete rows. 

Larva. Antenna (fig. 3, d, e) short, straight, smooth ; 
the tip set off obliquely. The small, single antennal hair im- 
planted near the tip. Head round. Frontal hairs (fig. 3, d) : 
A bifid, rarely trifid ; B. C, d and e single; d implanted near 
clypeal border, B more backward and outward, C behind 
B. Preclypeal spines rather short, obtuse, brown, curved. 


Fig. 3. Tripteroides nitidiventer. a—c, hypopygium: a, coxite; b, phal- 

losome ; c, lobe of ninth tergite; d—j, larva: d, clypeus; e, tip of 

antenna ; f, mental plate; g—h, meso- and metathoracic spines; i, comb; 
j, siphon. 


96 S. L. BRUG, 


Mental plate (fig. 3, f) rather narrow with a large central 
tooth and some 10 smaller ones on each side. 

Mesothoracic spine simple, and smooth or slightly barbed 
(fig. 3, g) ; metathoracic spine larger, somewhat curved, 
double, barbed at the base or all over (fig. 3, h). Numerous, 
black, stellate, stiff hairs on the thorax and the abdomen. 
Comb of 3—6 scales, slightly fringed at the base, on a plate ; 
one or two smaller ventral scales sometimes inserted outside 
the plate (fig. 3, i). 

Siphon (fig. 3, j) : index 3—314. Pecten of 3—5 straight, 
‘smooth teeth on the apical half of the siphon. No acus. Ven- 
trally there is one pair of trifid hairs near the base and one 
row of some 9 bifid, or sometimes single ones further on ; 
laterally and dorsally, irregularly distributed, about a dozen 
of stiff, bifid or single hairs ; all the hairs finely plumose. 

Anal segment: the saddle embraces almost the whole seg- 
ment; at the apical border there are some 8 large, smooth 
spines. The outer dorsal hair is single, the inner 3- (or ra- 
rely 4-) branched ; the lateral hair single, rarely bifid, and 
very large; all the hairs plumose. Anal tuft represented by 
a pair of small, subplumose, 2- or 3-branched hairs. Anal 
gills 114 times or twice as long as the segment. 

The material consisted of 15 & and 20 ©, reared from 
larvae and pupae, 3 larval skins and 17 larvae. The speci- 
mens were found breeding in bamboostumps and in a dead 
bamboo, part of a fence, near Lindoe Lake (1000 m altitude), 
in Kalawara (both in Celebes) and in Kabaena. 


Topomyia auriceps nov. sp. 

Male. Vertex black, in the middle a silver border to the 
eyes ; on the ventral side of the head a broad golden border 
to the eyes. Proboscis with a golden stripe on the lower 
side of the basal third, broadest at the base, gradually 
narrowing further on, Palpi black scaled with a pale brown 
apex; exceeding the clypeus by a bit more than its length. 
Antennae pilose. 

On the mesonotum a median silver stripe, composed of a 
double row of flat scales, gradually broadening posteriorly, 
continued backward not quite as far as the level of the 
wing-insertions ; remainder of the mesonotum with blackish 
brown, narrow scales. Scutellum triangular, dark brown 
scaled. Hind part of sternopleura and mesepimeron with flat, 
golden scales. Legs all dark with the exception of the inner 
sides of the femora, which are golden scaled over all the 
length. Wings dark scaled ; anterior fork-cell not quite twice 
as long as its stem, posterior a trifle longer than its stem ; 
the base of the former nearer the wing base. 

Abdomen compressed, dark brown dorsally, golden ven- 
trally, border line straight. Hypopygium (fig. 4, a) : Coxite 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 97 


not specially adorned; basal lobe with two strong hairs 
and one hair on the coxite laterally of the lobe. Style (fig. 
4, b) with basal expansions, the medial axe-shaped, the 
medial axe-shaped, the lateral with a very stout hair ; apex 
3-branched, the main branch with a stout spine and acutely 
curved. Paraprocts largely expanded basally. Phallosome 
more or less raquet-shaped. Ninth tergite with the lobes 
rather ill-defined and with 2 large hairs on each lobe and 
sometimes a third fine one. 

Female. Largely as the male, but the golden scaling at 
the underside of the proboscis is confined to a small patch 
at the base. The pleura is almost wholly covered with silvery 
scales. The anterior forkcell of the wing is 214 times as long 
as its stem. 

This mosquito was found in Kalawara (Celebes) breeding 
in the leaf-axillae of large, tree-like Colocasia. 2 4 and 1 9 
were reared. Type in the British Museum. 


Topomyia ? dubitans Leic. 

Male. Vertex with a diamond shaped silvery patch 
anteriorly. At the sides of the head a silvery rim to the eyes; 
head otherwise black scaled. Proboscis brown, a yellowish 
band to the base and a fine line of yellowish scales on the 
ventral side up to the oliva, broadening somewhat at the 
apex. Palpi very short and black scaled. 

Mesonotum with a silvery stripe of two rows of flat, broad 
scales over all the length, continued on the mid-lobe of the 
scutellum. Anterior pronotal lobe with silvery flat scales ; 
posterior with dark brown flat scales. Pleurae with many 
silvery scales. Fore legs all brown. Mid legs: inner sides 
of femora white and so are the inner sides of the basal 
halves of the tibiae, further on gradually darkening into 
pale brown ; fifth tarsal joint wholly creamily coloured. Hind 
legs: inner sides white over all the length. Wings: dark 
scaled ; anterior fork-cell 314—4 times as long as its stem, 
posterior 114 times as long ; base of the former much nearer 
the wing base than that of the latter. 

Abdomen compressed; dark brown above, pale golden 
beneath. Hypopygium (fig. 4, c-f) much as in T. gracilis 
Leic., but there are many small differences. The apex of the 
coxite is more rounded ; the basal rod of the coxite is curved 
at its base only (in gracilis over the whole length), the spine 
of this structure ends in a hook (in gracilis in a sharp point). 
There is only one subapical hairtuft to the coxite (in gracilis 
two) and the hairs are much finer. The hairs of the basal 
lobe of the coxite are all about equal in size (in gracilis there 
are 2 or 3 spine-like hairs amongst them). The small lateral 
hairs on the ninth tergite (fig. 4, f) are inserted further from 


the middle. 


98 Sel BRUG: 


Female. Differs from the male in having the proboscis all 
dark ; the fifth tarsal joint of the mid-leg also dark and the 
mid and hind legs without pure white, although the inner 
sides of femora and tibiae have golden scales. As in the 
male the anterior forkcell is 314—4 times as long as its stem. 

Larva. Head (fig. 4, g) Antenna 14 as long as the head, 
rather straight; antennal hair single, half as long as the 
shaft, implanted at about 14 of the length from the apex. 
A-, B-, C- and d-hairs about equal in length; B, C and d 
single or 2-branched ; e with a single stem and forked into 
2 or 3 apically. Preclypeal spines long and slender. 

Strong propleural as well as meso- and metapleural spines, 
all about equal in size. Abdomen: Lateral hairs 6- or 7- 
branched on the segments I and II, bifurcate on III-V, single 
on the other segments. Comb on the 8th segment consisting 
of 13—19 scales in 2 or 3 irregular rows, not on a plate, 
without fringe, sharply pointed (fig. 4, h). 


Fig. 4. Topomyia. a—b, T. auriceps: a, hypopygium; b, style, c—j, 

T. ? dubitans: c—f, hypopygium; c, coxite; d, style; e, phallosome ; 

f, ninth tergite; g—j, larva; g, clypeus; h, comb scale; i, siphon; j, 
pectentooth. 


Siphon (fig. 4, i) conical, index about 314 ; without acus. 
Pecten teeth in a rather regular row, 6—12 in number, 
sharply pointed, with a minute fringe at the base (fig. 4, j). 
Ventral hairs about 7 in number, nearly as long as the 
siphon’s breadth, mostly 2-branched. Dorsal hairs regularly 
placed in 2 rows, each with four 3- or 4-branched hairs. 


_ 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 99 


Anal segment broader than long; saddle covering some- 
what more than half the circumference, with some 5 spines 
apically, the spines slightly fringed at the base. Inner dorsal 
hair 3- or 4-branched, outer single, both smooth. Lateral 
hair very large, 3-branched, subplumose. Anal tuft represen- 
ted by a pair of 4- or 5-branched hairs, a bit longer than 
the segment s breadth. Anal gills broad, rounded at the apex, 
almost as long as the siphon. 

With some hesitation I name this mosquito “7. dubitans’’. 
The female tallies fairly well with Leicester s descrip- 
tion, but not in all respects. L. described T. dubitans as 
having "very long fork-cells’’ and he states that the anterior 
is 4 times as long as its stem; in our specimens this fork 
cell is 314—4 times as long as its stem, but the posterior 
can hardly be called "very long’. Further, in the original 
dubitans the proboscis is “not as long’ as the abdomen, in 
the specimens before me it is just as long, but this may be 
due to shrinkage of the abdomen, as my specimens were 
reared from larvae. 

The larva is distinguished from the other known Topomyia- 
larvae by the regular arrangement of the pecten-teeth and, 
of the siphon-hairs (in rows) and by the small number of 
spines at the apex of the saddle. 

The specimens were found breeding in Colocasia leaf- 
axillae in Kabaena and in Baoe-baoe (Boeton) and consisted 
of 7 8,99, 4 larval skins (1 4, 32) and 4 larvae. The 
conspecificity of males and females was proved by the larval 
skins. 


Armigeres (Armigeres) - candelabrifer nov. sp. 

Male and female. Vertex with a white rim to the 
eyes and a rather large patch of white scales in the centre. 
Anterior prothoracac lobes with flat, white scales, posterior 
with narrow, white ones. Mesonotum with a rather narrow, 
white border and a prescutellar patch of white scales. Scu- 
tellum with white patches on each of the lobes, very small 
on the lateral. Hind femora white on the outer side to the 
tips. Abdominal tergites with lateral, white patches, that on 
the second over all the length, on the succeeding segments 
basally only, the apical dark brown part gradually broadening 
in the apical segments. Abdominal sternites : II all white, III 
all white except for black triangular patches on the lateral 
apical angles, IV usually with a complete, black, apical band, 
broadening laterally, V and VI always have such a band, 
VII all black, VIII apically black, basally white. 

The hypopygium of the male is especially characterised 
by the presence of three candle-shaped hairs on the basal 
lobe of the coxits (fig. 5, a). 

Larva. Only one damaged larval skin was obtained, 


100 S. L. BRUG, 


missing the abdominal hairs. The comb on the eigth segment 
consists of 12 scales with a characteristically finely denticu- 
late apex (fig. 5, b). 

Habitat: near Lindoe Lake (Celebes, at 1000 m altitude) 
and at Bintaoena (Cel.). From the larvae, found breeding 
in bamboo-stumps, in loose, cut pieces of bamboo and in a 
tree-hole, 30 ¢ and 19 2 were reared. Type in the British 
Museum. 

In external characters this mosquito resembles A. confu- 
sus Edw., but, in the male the white border to the mesonotum 
is less broad. Moreover in A. confusus there are no white 
scales on the lateral lobes of the scutellum and the first six 
abdominal sternites are all white. The hypopygium resembles 
that of A. obturbans (Walk.), but the shape of the hairs 


on the basal lobes of the coxite is quite otherwise. 


Fig. 5. Armigeres. a—b, A. (Armigeres) candelabris: a, hypopygium ; 

b. combscale. c. A. (A.) kuchingensis var. javanensis: comb-scale. 

d—e, A. (A.) spathulatus: d, hypopygium; e, ninth tergite,. f—h, A. 

(Leicesteria) annulipalpis: f—g, showing range of variation in branching 
of frontal hairs; h, comb-scales. 


Armigeres (Armigeres) kuchingensis Edw. var. 
javanensis nov. var. 
Male. Vertex with a rim of white scales to the eyes and 
a central white patch. Tori thickly clothed with white, flat 
scales. Clypeus bare. Mesonotum with a white border and 
a short, white prescutellar line, continued on the mid lobe 
of the scutellum ; some white scales on the lateral lobes of 
the latter ; mesonotum and scutellum otherwise black-scaled. 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 101 


Outer side of hind femur with a white stripe reaching the 
apex. Tergites with white, basal, lateral patches, those 
on the second covering all the length of it. Sternites II and 
VI white, the others black. Hypopygium : On the basal lobe 
of the coxite there are 2 spines, in shape and position agreeing 
with those of A. kuchingensis Edw.; in other respects the 
hypopygium much resembles that of A. obturbans (Walk.), 
the style, when depressed, reaching the basal lobe. 

Female. The coloration differs from that of the male 
in the following respects: The white border on the mesono- 
tum is somewhat narrower and the white median prescutellar 
line often rudimentary. Sometimes the scutellar scales are all 
dark. In addition to the second and sixth abdominal sternites 
the fifth also is largely white scaled, a narrow apical, black 
band only being present. 

Larva. Frontal hairs: A usually with 3 branches, so- 
metimes with 2 ; B single ; C 2—5 branched ; d 4—6 branched. 
Number of branches in the dorso-lateral hairs of the first 5 
abdominal segments: 7—9, 4—7, 2, 2, 2. Comb on the 8th 
abdominal segment of 14— 38 scales, each scale with a large 
base and a short shaft, the latter with a fine fringe all over 
the border (fig. 5, c). 

This mosquito is especially characterised by the ornamen- 
tation of the abdominal sternites. It can be recognised, even 
with the naked eye, the white sixth sternite of the male (5th 
and 6th of the female) standing out very clearly against the 
other, black ones. The larva comes near that of A. obturbans - 
but usually it has more scales (20—30) in its comb. 

Habitat. On mountain Tangkoeban Prahoe (Java) at an 
altitude of 1600 m the larvae were found breeding in fern- 
tree-stumps and in holes in fallen trees. 66 ¢, 45 2, 1 larval 
skin and 10 larvae were secured. Type in the British Museum. 


Armigeres (Armigeres) spathulatus nov. sp. 

Male. Externally much like A. obturbans (Walk.) but 
the pale scales are white as against creamy coloured or even 
yellow in obturbans, and, moreover, there are some differences 
in design. The pale border to the eyes is equally narrow over 
its whole length, the black-scaled area of the vertex being 
continued to the under side of the head; in obturbans the 
black area is restricted to the dorsal side. The central pale 
spot on the vertex is obvious in obturbans, rudimentary in 
spathulatus. In the latter species the 7th abdominal sternite 
is all dark whereas in obturbans it shows an apical, pale band. 

The main differences, however, are in the hypopgium Fig. 
5, d, e). The style is strongly curved and has 8 teeth only, 
the latter occupying one third of the length and gradually 
decreasing in size from the apex on. The basal lobe of the 
coxite bears 3 spathulate spines and a broom-shaped tuft of 


102 S. L. BRUG, 


hairs basally. The lobes of the 9th tergite are broad, ovate 
and covered with many small hairs. 

One male specimen was reared from a larva found in a 
beached cano in Ralio Sawalit on the North-coast of Ceram 
(Moluccas). Type in the British Museum. 


Armigeres (Leicesteria) annulipalpis (Theo.). 

Larva. Antenna cylindrical, straight, smooth, with a fine 
single hair at 2/5 of the length from the tip, or a little beyond 
the middle. Preclypeal spines long, slender, not set on a 
tubercle. Frontal hairs rather variable (fig. 5, f, g), especially 
C and d, as may be seen in the following state: 


Larval skins Number of branches 
Ar, BC d e 
No: I 1—1 1—1 5-6 10—12 1—2 In no: I and II B was set well 
II 2—2 1—1 3—4 7—10 2-2 inside the preclypeal spine. 
HI 1—1 1—1 1—2 1—1 1—? In no: III and IV B was set 
IV 2—2 1—1 3—3 1—1 1-—1 behind the preclypeal spine. 

Unfortunately the 4 larvae all yielded females, not sho- 
wing any difference in colouration. Mental plate with a triple 
central tooth and 5 lateral ones on each side, the outer of 
which is the largest. 

Comb on 8th abdominal segment of about 35—40 scales 
of Leicesteria-type ; the tips irregularly frayed, more so than 
in A. a) lavuss(Eeic) {fig 5h); 

Siphon : index about 1 in the perhaps somewhat ftattened 
specimens at hand; triangular in outline, with a single or 
bifid hair implanted at about 2/3 of the length from the base. 
Anal segment with a dorsal chitinous plate only. Inner dorsal 
hair with 5—6 branches, outer 4- or 5-branched, both slightly 
plumose and longer thans the siphon. Lateral hair very small, 
3- or 4-branched, removed from the apex. Anal brush of 10 
slightly plumose 4- or 5-branched hairs (the basal hairs may 
have 6—7 branches), about as long as the dorsal hairs. Anal 
gills bulky, twice as long as the saddle. 

Described from 4 larval skins; the larvae were found in 
bamboo-stumps in Kabaena. 


Aedes (Stegomyia) albolineatus (Theo.). 

Variability of the larva. From a series of 15 males and 
18 females, bred from larvae from Ceram (Moluccas) and 
homogenous in colouration and in structure of male hypopy- 
gia, 13 larval skins were preserved, showing the following 
variation : 

Size of the antenna and its hairs: In fig. 6, c the antennae 
of two specimens with the same head size are depicted; in 
that on the left not only the shaft is much longer, but also 
the hairs are much longer in relation to the shaft's length. 
The frontal hairs B (fig. 6, d) showed the following numbers 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 103 


of branches in the different specimens: 1, 1, 1, 1, 1, 6, 7, 9, 
10, 10 (in 2 specimens they were missing). The relative 
position of the insertions of B, C and d is very variable. In 
some specimens the siphon and the saddle of the anal seg- 
ment are covered all over with small dark hairs, in others 
they are not (fig. 6, e). The spines at the apex of the vary 
considerably in size (fig. 6, e). 

There is no correlation between these many varying cha- 
racters. It is true that a large antenna coincides in all spe- 
cimens with a many branched B-hair. However, large spines 
on the apex of the anal segment may be combined with a 
large antenna, but also with a small antenna. The presence 
or absence of small hairs on the siphon and the saddle show 
the same discorrelation with the antennal size ; moreover they 
may occur in specimens with large spines on the saddle as 
well as in such with small spines. Much more material is 
wanted in order to make out in how far we have to do here 
with different forms or with variability of one form. 


Fig. 6. a, Aedes (Stegomyia) pseudalbolineatus : basal lobe of coxite and 

phallosome. b—e, A. (S.) albolineatus: b, basal lobe of coxite and. 

phallosome. c—e, to show range of variation in larval characters: c, 

antennae of 2 specimens with the same head-size; d, frontal hairs ; 
e, apex of saddle of anal segment. . 


Aedes (Stegomyia) pseudalbolineatus nov. sp. 

Male. Externally the male can only be distinguished 
from that of A. (S.) albolineatus by the scutellum being 
completely covered with silvery white scales only, whereas 
in albolineatus the mid lobe only is so. The hypopygia are 
rather similar, but there are two characteristics that may serve 
to distinguish them (fig. 6, a, b) : 1. The hairs on the basal 
lobe of the coxite are stout and almost as thick as the 4 
spines, in the new species, whereas in albolineatus the hairs 
are fine and can be easily distinguished from the spines. 2. 
On the apical half of the phallosome there are, on each side 


104 S. L. BRUG, 


14—16 laterally outstanding teeth as against 6—7 only in 
albolineatus, in which they are directed more apically; so, 
the phallosome looks much broader in front view. 

Female. Distinguished from the female albolineatus 
besides by the all-white scutellum, by having, in addition to 
the white basal bandings on the first and second hind tarsal, 
most of the third tarsal white on three sides, leaving only 
the fore side, and sometimes a narrow apical band, black. In 
some specimens even a larger or smaller part cf the fourth 
tarsal is white. 

Larva. The larva is very similar to that of A. albo- 
lineatus and the three larval skins, I possess, fit into the 
range of variability discussed under that species. It seems 
to be just as variable as that of albolineatus ; amongst the 
3 specimens there were 2 with large antennae and one with 
small antennae; two have many small hairs on the saddle, 
one has not. The only difference that I could observe was 
that the outer occipital hair has 6—10 branches in pseud- 
albolineatus as against 2—3 (once 4 and once 5) in alboli- 
neatus. But it is doubtful whether this character will hold 
good when more material is available. 

This mosquito was bred from larvae found in a broken 
bottle, in bamboostumps, in a dead bamboo of a fence, in 
tree-holes in the virgin forest and in a hole of a mango-tree. 
It occurred in Malino at 1000 m altitude and in Laboean 
Beroko (both in Celebes), in Kabaena, and in Taroena (San- 
gir Islands, north of Celebes). In all 18 males, 22 females, 
and 3 larval skins were collected. 

‘ Type in the British Museum. 


Aedes (Stegomyia) gardnerii (Ludl.). 

The hypopygium of this species has been described by 
Dyar (Ins. Insc. Menstr., 1920, VIII, 182). It is figured here 
(fig. 7, a, b). 7 males and 7 females were reared from larvae 
found in tree-holes and in a bamboo-stump in Kalawara and 

in Bintaoena (Celebes). 


Aedes (Finlaya) notoscriptus (Skuse) var. montana nov. var. 

It was a great surprise to me to find a specimen of A. 
notoscriptus (Skuse) when rearing larvae found in a tree 
hole in Lembang (Java) at an altitude of 1250 m. Until now 
this species was considered to be truly Australian, not being 
found further westward than in Saparoea, a small island near 
Ceram (Moluccas). — The specimen was a male ; externally 
it differed from Australian and New Guinea specimens only 
by the white stripe on the outer side of the hind tibia. In 
Australian specimens this stripe extends over the basal 34 
of the tibia's length and is equally broad all over. In the Java 
specimen it gradually narrows apically and does not occupy 
more than half the length of the tibia. 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 105 


. The hypopygium shows some differences with those of 
specimens from the Australian region. The style is longer, 
the apical spine of it shorter in relation to the style's length 
(fig. 7, c, e). The appendage of the harpago is longer; on 
the base of the shaft there is a long hair reaching beyond 
the base of the appendage ; in the Australian specimens this 
hair is much shorter (fig. 7, c, f). The ninth sternite bears 
3 large hairs and 4 small ones, in the var. typica there are 
one or two main hairs (shorter than in var. montana) and 
some small ones (fig. 7, d, g). 

Type specimen in the British Museum. 


nm 
Fig. 7. a—b, Aedes (Stegomyia) gardnerii: a, hypopygium; b, ninth 
tergite. c—g, A. (Finlaya) notoscriptus: c—d, var. montana: c, hypopy- 
gium; d, tenth sternite; e—g, var. typica: e, style; f, harpago; g, 
tenth sternite. 


Aedes (Finlaya) alboniveus Barr. 

Larva. Barraud (Fauna of British India, Diptera, V, 
210)) has given a short description of the larva. More ma- 
terial, including several larval skins, is now at hand and 
Barraud’s description can be completed thus: 

Head (fig. 8, a) : Antenna about 34 as long as the head, 
curved inward, with numerous spicules. Tuft inserted before 
the middle, with about 12—14 plumose branches, the longest 
34 as long as the shaft; subapical hairs unequal in length, 
the longest half as long as the shaft; one long apical hair. 
Frontal hairs A, B, C and d all well developed, with 9—11, 
7—10, 8—10, and 10—11 plumose branches; e small, bifid. 
Preclypeal spines long and slender. Mental plate (fig. 8, c) 
with a blunt, central tooth and about 10 smaller ones on 
each side, 


106 S. L. BRUG, 


Comb on the 8th abdominal of 10—13 scales, sharp poin- 
ted and fringed on the basal half (fig. 8, d). 

Siphon bulging a little near the middle ; index 3 or a bit 
less. Pecten with 16—25 teeth, each with one denticle before 
the middle (fig. 8, e) ; it covers half the length of the siphon 
or a bit more. Siphonal tuft at the middle or a trifle beyond, 
4- to 6-branched, the branches plumose and about as long 
as the siphon’s breadth. Close to the siphon’s base, near 
where the pecten begins, there is a small chitinous plaque 
that might best be described as a detached acus (fig. 8, b). 

Anal segment with the saddle almost complete, longer 
than broad, with a row some 20 tiny spines at the apex. Sub- 
median dorsal hairs: inner 2- or 3-branched, outer single, 
both plumose. Lateral hair well developed, about as long as 
the segment, 2-branched,subplumose. Anal brush consisting 
of 8—12 three- or four-branched hairs, non-plumose. Anal 
gills long, the dorsal pair about twice as long as the seg- 
ment, the ventral pair a bit longer, slender, cylindrical or 
slightly conical. 

Described from 13 larval skins and 9 larvae found in 
holes of a cinnamon tree and of another tree in Lembang 
(Java) at 1250 m altitude. 

In the larva of A. (F.) niveus (Ludl.) the antenna is 
shorter, slenderer and less curved and the spicules less ob- 
vious (fig. 8, h). The scales of the comb are a bit more 


Fig. 8. Aedes (Finlaya). a—e, A. (F.) alboniveus: a, head; b, base of 

siphon; c, mental plate; d, comb-scale ; e, pecten-tooth. f—h, A. (F.) 

niveus: f, comb-scale ; g, pecten-tooth ; h, antenna. i—k, A. (F.) niveoi- 
des: i, comb-scale ; j, pecten-tooth ; k, antenna. 

N.B. The pecten teeth are twice as much enlarged as the comb-scales. 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 107 


numerous (14—17) and fringed over all the length (fig. 8, f). 
There is no detached acus. The siphon is shorter (index 2 
at most), the pecten’s teeth have a pale tip, and, in addition 
to the denticle, a fringe on the basal half (fig: 8, g) ; the 
siphon's tuft has 8—11 branches. The spines at the apex of 
the saddle are stouter; the inner submedian dorsal hair is 
8-branched and so are the hairs of the anal brush. The gills 
are carrot-shaped and shorter than the anal segment. 

The larva of A. (F.) niveoides Barr, is distinguished that 
of A. (F.) alboniveus by the following characters: Antenna 
(fig. 7, k) about as in niveus. The comb consists of 7—8 
scales, fringed at the base only (fig. 7, i). The siphon is 
much longer, the index being 4—414. 


Aedes (Finlaya) flavipennis (Giles) var. avistyla nov. var. 

The colouration of this variety is very variable. Exter- 
nally it cannot be distinguished from the typical variety 
(Giles). However, the male hypopygium is rather different. 
I figured that of the typical variety formerly (Bull. Ent. Res., 
1934, XXV, p. 513). That of var. avistyla (fig. 9, f) misses 
the second (lateral) scale-tuft on the coxite, moreover, the 
stem of the harpago is slenderer, its blade less curved and 
broader. The bird-like outline of the style, and the hair tuft 
near the medial scale-tuft on the coxite (not drawn in the 
paper just mentioned and on the right side only in fig. 9, f) 
they have in common. 


a ed 


dorsal 


b 
a 


C 
Fig. 9. Aedes (Finlaya) flavipennis var. avistyla: a—e, larva; a, head; 
a, head; b, mental plate; c, siphon; d, comb-tooth ; e, spine on saddle. 
f, male hypopygium. 


| Larva. Head (fig. 9, a). Antenna about one third as 

long as the head, smooth. Antennal hair single, fine, not 
quite half as long as the shaft, set a bit beyond the middle. 
Head slightly broader than long. A-hair 3- or 4-branched, 
B 2-branched, C single or bifid, d 2- to 4-branched, e single 


108 SUP BRUG, 


or bifid; d inserted inside B, both near clypeal border, C 
far behind B; A, B and d about equally long, C the longest, 
e the shortest; outer occipital hair bifid or trifid, rather 
large. Preclypeal spines moderately long, slightly curved, not 
pigmented, inserted just before d. Mental plate (fig. 9, b) 
triangular with a large central tooth and some 9 lateral on 
each side, the inner 3 or 4 smaller than the succeeding 3, the 
outer 2 very small. 

Meso- and metathoracic spines small. On the thorax and 
the abdomen there are many stellate, stiff, pale hairs, each 
with 8—10 branches, the latter frayed and sometimes 
broadened at the tips. Comb on the 8th segment of some 
50 scales in a triangular patch. The scales slender with an 
obtuse, fringed tip (fig. 9, d). 

Siphon (fig. 9, c) : index not quite 2. Pecten occupying 
about the basal half, consisting of 7—10 teeth, the basal 
ones very small, apically the teeth gradually grow larger; 
they are very slender, straight, and with a fine fringe on 
the tip. Siphon hair set a little beyond the middle, with 2 or 
3 stiff, smooth branches, shorter than the siphon's diameter. 

Anal segment: the saddle embraces a bit more than half 
the circumference, about as long as broad, subapically with a 
row of some 10 large spines, fringed at the tips (fig. 9, e), 
and some smaller ones. Inner dorsal hair with 4—6 smooth 
branches, more than 11% times as long as the siphon, outer 
single, more than twice as long. Lateral hair as long as the 
inner dorsal, with 2 or 3 smooth branches. Anal tuft of some 
10 hairs, forked into three rather far from the base (at 
about 1/; of the length), not plumose. Anal gills broad, 
rounded at the tips, anterior pair twice as long as the seg- 
ment, posterior a bit shorter. 

Described from 30 males and 32 females, reared from lar- 
vae and pupae, 6 larval skins and 12 larvae. The species 
was frequently found breeding in the leaf-axillae of Colo- 
casia and once in a bamboo-stump. It occurred near Lindoe 
- Lake at 1000 m altitude and in Kalawara, both in Celebes, 
and in Baoe-baoe (Boeton). In Bintaoena (Celebes) a female 
was observed to attack man, but this might as well have been 
a specimen of the typical variety. 

Type in the British Museum. 


Aedes (Skusea) kabaenensis nov. sp. 

Male. Vertex with uniformly dark brown flat le 
and some upright forked ones on the nape. Antennae den- 
sely plumose. Proboscis black, 114 times as long as the fore 
femur. Palpi 2/3 as long as the proboscis, not hairy ; the sub- 
apical segments each with some 3 bristles at their tips. 

Mesonotal integument black, covered with small, dark 
brown, curved scales and with many bristly hairs. Mid part 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 109 


of the scutellum with flat, black scales, side lobes unscaled, 
but with a black patch in the integument, between those three 
black parties the integument is dirty yellow or pale brown. 
_ Anterior pronotal lobe unscaled, dirty yellow ; posterior with 
black, flat scales on the upper part. Pleurae: integument 
brown, patches of dirtily cream-coloured flat scales on the 
sterno-pleura and the upper mesepimeron, on the latter not 
intermixed with hairs ; no lower mesepimeral bristles. Wings : 
outstanding scales mostly linear, ligulate on the branches of 
the anterior fork ; the base of the posterior fork-cell nearer 
the wing-base than that of the anterior; the stem of the 
former a trifle longer than the cell, that of the latter juist as 
long. Legs: Inner sides of femora dirty yellow, otherwise 
all black ; hind tibia 7/4 times as long as the first tarsal joint. 

Tergites dark brown, with, from the second on, dirtily 
cream-coloured, lateral, basal patches; sternites creamy co- 
loured basally, dark brown apically. Hypopygium (fig. 10, a): 
Coxites long and slender, with a ventrally protruding, large 
basal lobe, that is thickly set with whip-like, short hairs, basal 
part of each hair being stout and straight, the apical part lash- 
like ; at the remotest part of the lobe the hairs are longer, thin 
all over the length and wavy. Styles thickest subbasally, 
curved in the apical half, with a rather long, straight appen- 
dage. The hypopygium protruding out of the abdomen all 
these characters can be made out in the unprepared specimen, 
especially the basal lobe offers a characteristic aspect when 
the abdomen is seen from the side (fig. 10, b). Phallosome 
very simple, without detached blades or teeth ; harpagos ab- 
sent ; crown of paraproct with one tooth only. Ninth tergites 
with prominent lobes, each with 1—3 thick hairs and 1—2 
fine ones. 

Female. As the male, but the palpi are 1/5 as long as 
the proboscis. The cerci are rather long, and slender (fig. 10, 
h), more so than in A. (S.) fumidus Edw. (fig. 10, i). Eigth 
segment sometimes almost completely retracted, sometimes 
excerted. 

Larva. Head (fig. 10, c). Antenna about 34 as long as 
the head, slightly curved, with small spicules all over. Tuft 
set before or at the middle or slightly beyond, with 3—4 sub- 
plumose branches. Frontal hairs: A 10—12 branched, mode- 
rately sized; B very large, brown, single, plumose ; C a bit 
shorter, bifid or trifid, plumose ; d very small, at the base with 
4—5 branches, that bifurcate again further on ; e rather long, 
single; B, C and d inserted far behind the clypeal border. 
Preclypeal spines, long curved, very slender. Mental plate 
(fig. 10, d) high, with one large central tooth and some 13 
smaller on each side. 

Comb on 8the segment of more than 80 scales in a semi- 
circular patch ; the tips of the scales expanded and with a 


110 S. L. BRUG, 


long fringe, a fine fringe all over the sides (fig. 10, g). 

Siphon (fig. 10, e) brown, rather broad at the tip, index 
about 3, with a small, L-shaped acus. Pecten of 14—20 teeth, 
covering a little more than half the length, the teeth dark 
brown, sharp, with a denticle before the middle and often 
one or two very small additional ones (fig. 10, f). Insertion 
of the siphon’s tuft removed some distance from the last 
tooth ; tuft consisting of 4 smooth branches, shorter than 
the siphon’s diameter. 


Fig. 10. Aedes (Skusea). a—h, A. (S.) kabaenensis: a, hypopygium ; 

b, same, side view; c—g, larva: c, head; d, mental plate; e, siphon; 

f. pecten-tooth; g, comb-scale; h, tip of abdomen of female,. i, A. (S.) 
fumidus: tip of abdomen of female. 


Anal segment. Saddle covering less than half the circum- 
ference ; apical border without spines. Inner dorsal hair about 
12-branched, outer single, both non-plumose. Lateral hair 
small single. Anal tuft of 12 hairs with 13-non-plumose 
each, very dense. Anal gills oval, short, not more than 115 
times as long as broad. 

This mosquito was found breeding in crab-holes near the 
shore in Kabaena. In all, 38 males, 29 females, 6 larval skins 
and 9 larvae were obtained. Type in the British Museum. 


Aedes (Skusea) fumidus Edw. 

Larva. The larva has been described, from Singapore 
specimens, by Edwards (Bull. Ent. Res., 1926, XVII, 119) 
under the name Aedes amesi (Ludl.). In Bintaoena (Celebes) 
and in Kabaena new material was collected: 9 latval skins 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.O. 111 


and 20 larvae; from 3 of the skins males have hatched with 
a quite characteristic hypopygium. 

Generally the larvae agree with Edwards’ description, but 
there are some small differences. In the Singapore larvae the 
antennal hair is very small, in my material it exceeds the tip 
of the antenna. The e-hair is bifid (rarely single) as against 
single in the Singapore specimens. The pecten teeth do not 
show the small denticles at the base described bij Edwards. 
The anal gills are twice or thrice as long as the segment, 
in the Singapore larvae they were just as large. The anal 
brush is composed of 10 hairs. 

The following characters not mentioned by Edwards, 
could be made out in the new material: The C-hair of the 
frons is rather long and single. The inner dorsal hair of the 
anal segment is 6—9 (mostly 7—8) -branched, the outer 
single; the lateral hair is single and a bit longer than the 
segment. 


Aedes (Skusea) furvus Edw. 

Amongst a party of larvae found in a tree-hole with 
brackish water near the shore in Kabaena, from which 3 
males of A. (S.) furvus were reared, 13 specimens closely 
resembled the larvae of A. (S.) fumidus, but they showed 
some constant differences. Very probably they are the lar- 
vae of A. (S.) furvus; in the absence of larval skins the 
identity, of course, is not absolutely certain. (Besides the 
specimens mentioned the breeding place yielded 1 male and 
one female A. (S.) longirostris (Leic.), 1 male and 1 female 
Culex spathifurca Edw. and 1 female A. (Stegomyia) albo- 
pictus (Skuse). 

The differences between these larvae and those of A. (S.) 
fumidus were the following : The frontal C-hair is bifid (in 
one specimen single on one side and bifid on the other side). 
The inner dorsal hair of the anal segment has 10—13 bran- 
ches (mostly 11—12) as against 6—9 (mostly 7—8) in 
fumides. The anal gills are shorter than the saddle, at most 
2/3 times as long; in fumidus they are 2 or even 3 times as 
long. The latter character, however, may not be of specific 
value as the larvae were found in brackish water and the 
fumidus specimens in fresh water. 


Culex (Mochthogenes) malayi (Leic.). 

Larva. 10 larvae from a batch from which 16 males 
and 9 females were reared, agreed fairly well with Borel’s 
description. The identity is not absolutelly certain as skins 
were preserved. 

The head (fig. 11, a) is almost twice as broad as long. 
Antennae as long as the head, with spicules mainly on the 
basal two thirds ; tuft inserted on 2/3 of the length from the 


112 S. L. BRUG, 


base, with some 18 plumose branches, the longest 2/3 as 
long as the shaft ; subapical hairs inserted at about a siphon’s 
breadth from the tip, nearly as long as the tuft. Frontal 
hairs: A large with some 9 plumose branches ; B moderately 
long, 2- (sometimes 3-) branched, non plumose; C, d and 
e very small, with 2—4, respectively 1—2 and 3—5 bran- 
ches. Preclypeal spines rather short, blackish brown. Mental 
plate as described by Borel. 

Comb on 8th segment of 18—29 scales in 3 irregular 
rows; there are two types of scales (fig. 11, c): with a 
sharp point and a tiny fringe at the base, and, smaller ones 
with a long apical fringe. Siphon: index 514; acus large 
and of a characteristic shape, with a triangular process ven- 
trally and a club-shaped one dorsally. Pecten, siphon hairs 
and anal segment with appendages as described bij Borrel. 

The larvae were found in a stone basin, in Kabaene, to- 
gether with those of Anopheles barbumbrosus Strickl. & 
Chowd. 


Culex (Culex) tritaeniorhynchus var. siamensis Barr. 

Larva. Morphologically closely corresponding with the 
tritaeniorhynchus-larva from Karwar as described by Bar- 
raud (Fauna of British India, Diptera, V, 405). The 
siphon's index is 8 and the lateral hair of the anal segment 
is half as long as the saddle; the fifth (or sixth) lateral tooth 
of the mental plate larger than the preceeding ones (fig. 10, 
d). The only difference I can detect, is that the antennal 
tuft in Barraud’s figure shows 11 branches whereas in the 
specimens from the Malay Archpelago there are about 30. 

Frontal hairs: A, B and C on an oblique straight line, with 
6—8, 2 and 3—4 plumose branches, A and C about as long 
as the antenna, B somewhat longer ; d small, single ; e small, 
with 3—4 branches. Preclypeal spines moderately long, sharp, 
brown. 

While in hypopygeal characters this variety approaches 
C. (C.) vishnui Theo. the larval structure does not show 
such a tendency ; the number of comb-scales f.i. is about 35. 


Culex (Lophoceratomyia) minor var. bandoengensis nov. var. 

Male. Distinguished from the var. typica Leic. by the 
palpi exceeding the proboscis in length by about the last 
segment, by the absence of specialized hairs on the sixth 
antennal joint and by some differences in the hypoypygium : 
One of the three rods on the subapical lobe of the coxite is 
strongly curved before the middle ; there are two small hairs 
with fishhook-shaped tips on this lobe (fig. 11, e). Near the 
dorsal border of the coxite there is a double row of whip- 
like hairs (fig. 11, e), in all 19 in number, as against a single 
row of 7 hairs only in the var. typica and of 5 hairs in the 


mons 


NOTES ON DUTCH EAST-INDIAN A.S.0. 113 


Fig. 11. Culex. a—c, C. (Mochthogenes) malayi: a, head; b, acus; c, 

comb-scale. d, C. (Culex) tritaeniorhynchus var. siamensis : mental plate. 

e—f, C. (Lophoceratomyia) minor var. .bandoengensis: e, upper part 
of coxite ; f, phallosome. 


var. bengalensis Barr. The teeth of the phallosome are more 
numerous (16) than in the var. typica (5 in Barraud's 
figure, 8 in Borel’s figure) (fig. 11, f). 

One specimen was obtained from a larva, found in a 
bamboo-stump near Bandoeng (Java) at 800 m altitude. 
Type specimen in the British Museum. 


Nouveaux Coléoptéres Clérides d’Afrique 
par 


M. PIC 


Palienis Martini n.sp. Elongata, sparse griseo pubescens, 
griseo- et Jusco-hirsuta, nigra, antennis ad basin pedibusque 
rufis, elytris ad basin nigro fasciculatis, antice albo bimacu- 
latis et infra medium arcuate luteo-albo fasciatis. Capite 
dense granuloso pupillato-punctato, oculis subconvexis ; an- 
tennis ad basin gracilibus, apice latioribus, pectinatis ; 
thorace subopaco, elongato, antice robusto, postice attenuato 
et strangulato, dense granuloso pupillato-punctato ; scutello 
glabro ; elytris nitidis, sat angustatis et parum elongatis, 
ad medium vage strangulatis, jortiter, pro parte lineato- 
punctatis, punctis postice minoribus, ad apicem minute et irre- 
gulariter punctatis; pedibus parum robustis; infra corpore 
nigro, ad coxis intermedis et posticis albo maculato. 

Long. 7 mill. Africa australis : Zoulouland (Dr. Martin, 
in Musée Zoologique d’ Amsterdam). Type unique. 

Cette petite espece, qui peut se placer pres de P. atrofas- 
ciculata Pic, s'en distingue par le thorax bien plus robuste, 
la forte ponctuation des élytres, la présence d’une 2me ma- 
cule blanche sur les élytres et la fascie postérieure trés arquée. 


Pallenis basipennis n.sp. Elongata, nitida, parum griseo 
pubescens et sparse Jusco hirsuta, elytris ad basin longe nigro 
fasciculato-pilosis, rufa, abdomine elytrisque cyaneo-metalli- 
cis, his ad basin breve rufo notatis, albo trimaculatis. Capite 
sat robusto, minute et sparse punctato, oculis convexis ; an- 
tennis rufis, sat gracilibus, apice paulo latioribus; thorace 
elongato, antice sat robusto, postice attenuato et strangulato, 
diverse pro parte fortiter non dense punctato ; scutello albo ; 
elytris sat angustatis, elongatis, subparallelis, apice breve 
attenuatis et subrotundatis, ad basin usque fere ad api- 
cem fortiter lineato-punctatis, apice irregulariter punctatis, 
minute albo trimaculatis : macula externa infrahumeralis, ali- 
quot indistincta, macula antemediana interna, macula post- 
mediana externa; pedibus rufis, tibiis pro parte paulo brun- 
neis, parum gracilibus; infra corpore lateraliter multi et 
diverse albo notato. 

Long. 10—12 mill. Madagascar: Diego Suarez. Type in 
Museum de Paris ; paratypes in Musée Zoologique d'Amster- 
dam et coll. Pic. 


NOUVEAUX COLEOPTERES CLERIDES D’AFRIQUE. 115 


Espéce distincte, 4 premiere vue, des espéces voisines par 
les élytres marqués de roux sur la base et munis, sur chacun, 
antérieurement, d'une mince et longue touffe de poils noirs. 
Peut se placer pres de P. semiguttata Frm. 


Stenocylidrus longicollis n.sp. Angustatus, sparse griseo 
aut fusco pubescens et hirsutus, niger, antennis ad basin, 
capite, thorace, illo postice nigro-notato, rufis, elytris cyaneo- 
violaceis, immaculatis. Capite breve, saf lato, minute parum 
dense punctato, oculis nigris, valde prominulis ; antennis ni» 
gris, ad basin rufis, sat gracilibus, apice vage latioribus, ar- 
ticulo ultimo parum elongato; thorace nitido, longissimo, 
antice parum lato et subsinuato, postice attenuato et sulcato, 
diverse, pro parte minute, non dense punctato ; elytris thorace 
paulo longioribus, subparallelis, apice breve attenuatis, sub- 
nitidis, antice fortiter lineato-punctatis, dimidio postice minute 
et dense ruguloso-punctatis ; pedibus nigro-metallicis, gracili- 
bus, sat brevibus. 

Long. 11 mill. Madagascar: Maroantsetra (Musée Zoolo- 
gique d’ Amsterdam). Type unique. 

Parait ressembler à P. apicalis Frm. (ex description), en 
differe par le thorax plus long, dépourvu de plis distincts, 
les élytres relativement courts, pas bien plus longs que l'avant- 
corps. Peut se placer près de S. ruficeps Frm., moins allongé 
et dune toute autre coloration. / 


Stenocylidrus angustatus n.sp. Walde angustatus, postice 
longe acuminatus, subspinosus, parum pubescens et paulo 
hirsutus, nitidus, nigro-metallicus, elytris pro parte violaceo- 
purpureis, albo 4 maculatis, capite thoraceque rufis, illo postice 
nigro marginato. Capite sat robusto, inter oculos paulo plicato 
et impresso, fortiter et dense ruguloso-punctato, oculis griseis, 
prominulus ; antennis paulo gracilibus, rufis, apice latioribus 
et obscuris ; thorace elongato, antice paulo robusto et sinuato, 
postice attenuato et strangulato, medio dense granuloso- 
punctato aut plicato, postice transverse plicato ; scutello albo ; 
elytris sat angustatis longissimis, postice valde attennuatis et 
acuminatis, pro majore parte irregulariter et dense punctatis, 
ad basin reducte et pro parte lineato-punctatis, his albo 4 
maculatis : maculis duabus externis, maculis duabus internis 
oblique dispositis ; pedibus metallicis, parum gracilibus ; infra 
corpore ad coxis intermediis et posticis albo maculato. 

Long. 13 mill. Madagascar: Diego Suarez (Muséum de 
Paris). 

La var. nouv. reductus (in Musée Zoologique d’Amster- 
dam) est représentée par un exemplaire de 9 mill., ayant une 
coloration analogue, mais avec la téte égale, a impressions a 
peine indiquées, finement ponctuée, la ponctuation plus ou 
moins fine et espacée sur le thorax, les élytres moins longs, 


116 M. PIC, 


simplement acuminés et non prolonges en pointes au sommet, 
les elytres de coloration violacée en avant, verte en arriere. 

A placer pres de S. fastigiatus Kl., dont il différe, a pre- 
miére vue, par son avant-corps roux. 


Phloeocopus Corporaali n.sp. &. Elongatus, longe griseo 
pilosus, fere opacus, rufescens, supra pro majore parte brun- 
neo-piceus, elytris paulo post medium transverse flavo jas- 
ciatis, membris pro majore parte rufis. Capite sat robusto, 
ruguloso-punctato, oculis griseis, prominulis ; antennis sat 
gracilibus, articulis 2—7 diverse elongatis, 8 sat lato, 9—10 
transversis, intus angulatis, ultimo longissimo, subarcuato ; 
thorace elongato, antice paulo latiore, subsinuato, postice at- 
tenuato et strangulato, medio supra late impresso, antice trans- 
verse sulcato, diverse, pro parte [ortiter punctato, lateraliter 
densiore ; scutello pubescente ; elytris thorace paulo latioribus, 
parum elongatis, parallelis, apice breve attenuatis, subdepres- 
sis, dense fortiter lineato-punctatis, postice densiore ruguloso- 
punctatis ; pedibus parum elongatis, villosis, rujis, femoribus 
pro parte brunnescentibus. 

Long. 8 mill. Afr. or.: Obock (Musee Zoologique d’Am- 
sterdam). Type unique. 

Cette espéce se reconnait, ä premiere vue, par la coloration 
des élytres brunätre avec ces organes ornés d'une fascie flave 
presque droite, peu large et le dernier article des antennes 
à lui seul presque aussi long que les autres articles réunis. 
Peut se placer prés de P. brunneus Hintz, qui est bien plus 
grand avec l’avant-corps nettement plus foncé que les élytres. 


Phloeocopus vagenotatus n.sp. Elongatus, pro parte luteo 
pubescens, sparse et longe griseo-pilosus, opacus, nigro-piceus, 
elytris rufo-luteis, ad scutellum, in disco ante et post medium 
reducte et parum distincte brunneo notatis, lateraliter antice 
brunneo marginatis, antennis testaceis, pedibus pro majore 
parte piceis, tarsis, aliquot femoribus ad basin, rufis. Capite 
breve, minute et sparse punctato, luteo pubescente, oculis 
griseis, valde prominulis; antennis testaceis, sat gracilibus, 
& articulis 2—8 diverse elongatis, 9—10 transversis, ultimo 
excavato, longissimo, subsinuato et paulo arcuato; thorace 
elytris valde angustiore, partum elongato, antice et postice 
attenuato, lateraliter medio subarcuato, medio supra Jorti- 
ter sulcato et antice oblique bisulcato, fortiter et inaequale 
punctato, pro parte reducte plicato, piceo, antice et in disco 
pro parte rufo ; scutello albo pubescente ; elytris sat elongatis, 
postice paulo latioribus et apice attenuatis, vage costulatis, ad 
basin fortiter lineato-punctatis, lateraliter longiore, postice 
dense et diverse ruguloso-punctatis ; infra corpore piceo, ab- 
domine apice rufo, longe albo pubescente ; pedibus sat robus- 
tis, longe albo pilosis. 


NOUVEAUX COLEOPTERES CLERIDES D'AFRIQUE. 117 


Long. 13—15 mill. Madagascar : Bejofo et Majunga (Type 
in Musée Zoologique d’Amsterdam ; paratype in coll. Sicard, 
au Muséum de Paris). 

Ressemble a I’ Gpilo uniformis Frm., en diffère par. les 
élytres ayant des dessins bruns, le thorax a plus forte sculp- 
ture et pubescent de jaune, la structure des antennes qui le 
classe dans un autre genre. 


Eburiphora ruficollis n.sp. Angustata, nitida, sparse pubes- 
cens, nigro-metallica, elytris cyaneis, ad medium calloso albo 
biguttatis, capite thoraceque rufis; antennis testaceis, ante 
apicem brunneis. Capite elongato, pro parte minute, pro parte 
jortiter sparse punctato, oculis griseis, convexis; antennis 
gracilibus, apice paulo latioribus, articulo ultimo longiore et 
depresso ; thorace elongato, antice paulo latiore, subsinuato, 
postice attenuato et angustato, transverse sulcato, antice supra 
arcuate sulcato, pro parte fortiter et sparse punctato ; elytris 
angustatis, elongatis et parallelis, postice breve attenuatis et 
rotundatis, ad basim ultra medium fortiter lineato-punctatis, 
apice irregulariter ruguloso-punctatis, his albo biguttatis : 
gutta prima discoidalis ad' medium, secunda infra medium 
externa ; pedibus sat elongatis, longe pilosis, nigris, femoribus 
anticis rufo notatis. 

Long. 7 mill. Madagascar : Antsianaka (Musée Zoologique 
d’Amsterdam). Type unique. 

Differe de E. semiaurantiaca Fairm. (ex description) au 
moins par les macules blanches rapprochées entre elles et les 
cuisses antérieures en partie rousses, les élytres plus longue- 
ment ruguleux postérieurement. 


Myrmecomea Corporaali n.sp. Parum elongata, depressa, 
paulo pubescens, parum nitida, rufa, abdomine, capite thora- 
ceque nigris, elytris ad medium brunneo notatis, apice piceis, 
postice angustate et oblique luteo fasciatis et lateraliter flavo 
notatis, membris pro parte rufis, pro parte piceis. Capite pa- 
rum breve, sat lato, sat sparse granuloso ; antennis testaceis, 
gracilibus, articulis tribus ultimis dilatatis, his piceis, articulo 
ultimo bicolore ; thorace breve, antice valde dilatato et latera- 
liter [ere recto, postice angustato, dense granuloso, antice et 
postice nitidiore, parum punctato aut laeve; scutello glabro ; 
elytris angustatis, parum elongatis, ad medium vage strangu- 
latis et supra depressis, postice paulo convexis et sparse 
punctatis, dimidio basalis fortiter punctatis; pedibus rufis, 
tibiis pro majore parte et femoribus posticis ad medium piceis. 

Long. 7 mill. Madagascar: Ankeramadink (Musée Zoolo- 
gique d’Amsterdam). Type unique. 

Espèce très caractérisée par sa coloration conjointement à 
la forme presque parallèle des élytres. La fascie postérieure 
jaune flave présente une étroite partie surélevée et oblique 
n'atteignant pas le bord latéral et la coloration flave, près 
d' elle, s’elargit sur les bords, 


we 


; DI i m. moti La aaa Ba 
ae ae ade Rigi Elsa Bod ig 


ur zeen, "ai a ca lane | gs 
N ot eu ea Ar Pe" 


MEL Bee ae 


ei cigni ie mi tt iii an | 


ES 


a we 


pas De Mari be ein 
cet sen 


A En vas Weren EE PONE EE 
Ek Cn Ik NOTEN DE Le 
RN [I Site Ava om pit FAQ te “er 


RAN RSE 


dd 


Para bibi: 
EWR oe 
En tae sit PINO, EA arpa: 
Male eran ti ala cea oral: vene eeen 
Ae # Spork el AU pe ais sp ER Ps, WE 
Zu EA 
RR Ni PRE ON opin HOES 
er PA NN ER ea aa Hart Ba DR 
RN ER a pal PANNE ENT Sw seme EN VE LEEREN siti LA 
N ER Oh ani erk ARE nl RR 
HEN pref tal Biel al Red dl 


Y dij eat 3 "È 


Fer 


Bladz. 
È Verslag van de Eerste Herfstvergadering . . . 1-XXXII 
È Verslag van de Twee-en-Zeventigste Winter- 
5 vergadering . + atd . . KKK LA 
. Malcolm Cameron, Fauna Javanica, The Sta- 
a phylinidae collected by Mr. F. C. Drescher 1- 29 
i Karl E. Schedl, Scolytidae und Platypodidae . 30— 53 
4 Dr. H. J. de Fluiter, Fluctuaties in de dichtheid 
| van insectenpopulaties en hunne oorzaken. 54- 63 
A. Diakonoff, Notes on Microlepidoptera. Il. Re- 

marks on some species of the genus Blastodacna 

Wocke (Fam. Cosmopterygidae). . 64- 77 
- A. Diakonoff, Ill. A new species of Blastodacna 
È Wocke from Syria (Fam. Cosmopterygidae). 78- 80 
- J. Bonne-Wepster, and S.L. Brug, Observations 
A on the breeding habits of the subgenus Man- 
È - sonioides (Genus Mansonia, Culicidae) .  81- 90 
- S. L. Brug, Notes on Dutch East-Indian Mosquitoes 91-113 
i M. Pic, Nouveaux Coléoptères Clérides d'Afrique 114-117 


À 
1 
3 
ke 
4 
; 
r 
È 
1 
3 
h 
i 
} 
‘ 
È 


INHOUD VAN DE EERSTE ENTWEEDE AFLERERING 


Avis 
La Société Entomologique des Pays-Bas prie les Comites 
d'adresser dorénavant les publications scientifiques, qui lui | 
sont destinées, directement à : Bibliotheek der Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging, p/a.Bibliotheek van het Kolo- _— 
maal Instituut, AMSTERDAM, Mauritskade 62. | 
Toutes les autres publications et la correspondance doivent 
être adressées au Secrétaire. L'expédition du „Tijdschrift 
voor Entomologie” est faite par lui. ER 
Si l'on n'a pas regu le numéro précédent, on est prié de Wi 
adresser sa réclamation sans aucun retard, parce qu'il ne lui 
serait pas possible de faire droit ä des réclamations tardives. È 


J. B. CORPORAAL, 
Secrétaire de la Société 
entomologique des Pays Bas, 
p/a. Zoölogisch Museum, — 
Plantage Middenlaan 53, 
Amsterdam. 


Ce 
a an of mis Pond 
Zoology 


ie AN 3 1940 


ONDER REDACTIE VAN 


| DR. D. MAC GILLAVRY, PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, | 
DB. # FT. VALCK LUCASSEN. 
EN J.J. DE VOS TOT NEDERVEEN CAPPEL 


| TWEE-EN-TACHTIGSTE DEEL. 


JAARGANG 1939. 


DERDE EN VIERDE AFLEVERING. 
(NOVEMBER 1939). 


NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING — 


De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f10— 


per jaar. Ook kan men, tegen het storten van f 100.— in 


eens, levenslang lid worden. 
Buitenlanders kunnen tegen betaling van f 35.— lid wor- 
den voor het leven. 


De leden ontvangen gratis de Entomologische Berichte a 


(6 nummers per jaar; prijs voor niet-leden f 0.50 per num- 
mer), en de Verslagen der Vergaderingen (2 per jaar; 
prijs voor niet-leden f 0.60 per stuk). 


De leden kunnen zich voor f6.— per jaar abonneeren + ; 
op het Tijdschrift voor Entomologie (prijs voor niet-leden _ A 


f 12.— per jaar). 
De oudere publicaties der vereeniging zijn voor de leden 
voor verminderde prijzen verkrijgbaar. i 


Aan den boekhandel wordt op de prijzen voor nic di i. a 


geene reductie toegestaan. 


= | ed 15 RA a PA 
IBRA 


Zesde Supplement op de Nieuwe Naamlijst 
van Nederlandsche Diptera 


door 


Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE 


(Amsterdam) 


Hierbij volgt eene opgave der mij sedert het 5e supplement 
(Tijdschr. v. Ent. LXXVIIL, 1935, p. 188—230) voor onze 
fauna bekend geworden Diptera. Het is niet zooveel, maar 
ik heb niet langer willen wachten, omdat ik binnenkort een 
tot nu toe volledige lijst hoop te geven der Nederlandsche 
Diptera, en de nieuw bijgekomene daaraan nog wilde toe- 
voegen. Er zijn weder een aantal Cecidomyiden bij volgens 
gallenlijsten van Prof. Dr. Docters van Leeuwen. 
Ook weder eenige Phoriden van Dr. H. Schmitz S.J. en 
eenige Chironomiden van Dr. Kruseman. De Fungivo- 
riden zijn door Dr. Barendrecht gerevideerd, waarbij 
ook nog veel door mij verzameld maar ongedetermineerd ge- 
bleven materiaal tot zijn recht kwam, zie zijne verhandeling 
in het Tijdschr. v. Ent. 1938 p. 35-54. Hun allen en anderen, 
die mij op een of andere manier behulpzaam waren, breng 
ik voor hunne medewerking mijn besten dank. 


Itonididae. 
Trotteria galii Riibs. op Galium mollugo, Ameland (D. v. L.) 
Lasioptera carophila F. Lw. op Pimpinella saxifraga L. Cuyk 
CDE vanes) 
Thomasiella arundinis Schin. Leersum, Eibergen, op Phrag- 
mites communis Trin, (D. v. L.) 
— __ flexuosa Winn. Terneuzen, op Phragmites com- 
munis) brin. (Div LE) 
Cystiphora pilosellae Kieff. op Hieracium pilosella L. (D. 
Ve) 
sonchi F. op Sonchus arvensis, Vlieland (D. v. L.) 
Geocrypta Be H. Lw. Eibergen op Galium mollugo (D. 
È; 


Jaapiella reen Rübs. Terneuzen op Medicago sativa 


ED vn): 
Rhabdophaga dubia Kieff. op Salix aurita L. Eibergen (D. 
vl 


Ra -ferobia op Salix repens, Vlieland (D. v. L.). 


119 PROFI DRSISEISGSDEZMETJERE: 


Dasyneura acercrispans Kieff. Epen op Acer campestre. 
— affinis Kieff, Amsterdam, op Viola calaminare Lej., 
JOA. Leliveld (Day. Ba) 
aparines Kieff. Haamstede, 6, op Galium aparine. 
cardaminis Winn., op Cardamine pratensis L., 
Groesbeek, Joh. Jansen leg. (D. v. L.). 
galiicola F. Lw. Eibergen. 
harrisoni Bagnall, op Filipendula ulmaria Maxim, 
Koewacht. (D. v. L.). 
——— hygrophila Mik op Galium, Zeist. 
—— hyperici Br. op Hypericum pulchrum L. Malden, 
Joh. Jansen leg. (D. v. L.). 
— tm jaapiana Rübs. op Medicago lupulina L. Terneuzen 
(Diva EE 
myosotidis Kieff. op Myosotis caespitosa Sch. 
Axel. Joh. Jansen leg. (D. v. L.). 
oxyacanthae Riibs. Amsterdam, J. A. Leliveld leg., 
op Crataegus crus-galli L. Epen, id. leg. op Crat. 
monogyna Jack. (D. v. L.). 
—— salicariae Kieff. Heumen, op Lythrum salicaria L. 
Joh. Jansen leg. (D. v. L.). 
sisymbrii Schrk. op Rorippa amphibia, by Nijme- 
megen. (D. v. L.). 
tetensi Riibs. Zuid-Beveland, op Ribes nigrum L., 
T. Schoevers leg. (D. v. L.). 
tortrix F. Liw. Nunspeet, op Prunus spinosa L. 
Mac Gillavry L. (D. v. L. 
Lathyromyza schlechtendahli Kieff. op Lathyrus montanus 
Bernh. Mook, Joh. Jansen leg. (D. v. L.). 
Kiefferia pimpinellae F. Lw. op Torilis anthriscus Gm. Gorter 
en de Vries, Castricum. (D. v. L.). 
Wachtliella lychnidis Heyd. Ubbergen bij Nijmegen op Me- 
landryum dioicum. (D. v. L.). 
——— riparia Winn. op Carex muricata L. Ewijk, Joh. 
Jansen leg. (D. v. L.). 
Schizomyia galiorum, Kieff. Bloemgal op Galium Janseni 
Kloos AD MEN 
Ischnonyx verbasci Vall. op Verbascum nigrum L. (D. v. L.). 
Contarinia acerplicans Kieff., staat Suppl. V, p. 191 niet vet 
gedrukt. 
dipsacearum Rübs. op Succisa pratensis Moench. 
Meye, J. A. Leliveld leg. (D. v. L.). 
jacobaeae Lw. op Senecio jacobaea, Ottersum, Joh. 
Jansen leg. (D. v. L.). 
loti de G. op Lotus corniculatus, Vlieland. 
(Devo, 
—_——— pilosellae Kieff. Mijdrecht, J. A. Leliveld leg. op 
Hieracium flagellare Wild. 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 120 


Contarinia pirivora Rib. Hiermede wordt als synonym be- 
schouwd C. piricola Nördl., die uitvoerig behandeld 
wordt in het Landbouwkundig Tijdschrift 1900 
p. 159. Als vindplaatsen worden daar opgegeven 
Schimmert, Berg en Dal (bij Nijmegen), en Roc- 
kanje. Ref. Tijdschr. v. Plantenziekten IX, 1903 


PSA: 
rubicola Rübs. Eibergen op Rubus fruticosus L. 
(Dev) 

—_— scoparii Rübs. Zeist, op Sarothamnus scoparius, 
knopgal. 


Feltiella tetranychi Rübs. op roos ; larven zich voedend met 
Tetranychus, poppen in witte spinseltjes aan de 
onderzijde der bladeren tegen de nerven; im. Mei 
1935. Aalsmeer, Augustijn leg. 

Lestodiplosis raphani Barnes. Dit is de soort uit slazaad, 
vermeld op p. 192 van suppl. V. 

Clinodiplosis longiventris Kieff.? Wittem (Z. Limb.) op 
Vicia sepium (D. v. L.). 

Dyodiplosis arenariae Riibs. op Carex arenaria L. Ameland, 
Vlieland. (D. v. L.). 

Hygrodiplosis vaccinii Kieff. op Oxycoccus quadripetalus 
Gil. Wolvega, Umo. (D. v. L.). 

Pezomyia vanderwulpi de Meij. Epen, uit boommolm, waarin 
cultuur van torrelarven, van der Wiel leg. 

Voorts nog eenige Cecidomyiden, waarvan de soortnaam 
nog niet kan worden aangegeven : 

Profeltiella dizygomyzae Barnes? in gangen van Dizygo- 
myza cambü in wilg. Schoevers, Tijdschr. v. Ent. 
LXXXI, 1938 p. XXVII. Oranjegele galmuglarven ook bij 
ons gevonden, maar niet gekweekt, het is dus niet volkomen 
zeker, dat het dezelfde soort is, die Barnes bij Diz. Barnesi 
vond. 

Schoevers vermeldt aldaar tevens galmugmaden in hauwen 
van koolzaad, waarin Ceutorrhynchus assimilis Payk. een 
gaatje had geboord, en gele galmugmaden in tuinboonen. 

Gal op riet: gallen buitenop een oud dik stengelgedeelte, 
er binnen vond ik hier en daar een popje met boorhorens 
met tand onderaan, als bij Giraudiella inclusa Frauenf., Naar- 
dermeer 22.V.1889 (oude Artis-collectie). Deze gal staat niet 
in Ross; bj Houard als [Porricondyla phragmitidis 
Gir.] Giraud zegt ervan: „Elles ont à peu pres le volume 
des précédentes (nl. inclusa, de M.), mais leur surface est 
lisse et couverte par lepiderme de la tige: leur consistance 
est aussi plus grande.” Gir. noemt ze Cecidomyia phragmitis, 
maar zegt, dat er een paar Epidosis-exx. in het glas waren 
uitgekomen, en het niet zeker is, dat deze bij de gallen 
hoorden ; er waren ook Lipara-gallen in het kweekglas. ( Ver- 


handl. z. b. Ges. Wien XIII, 1863, p. 1260.). 


121 PROF. DR. J. H. C. DE MEIJERE, 


Gal op Carex disticha Huds. Ellecom, J. van Soest leg. 
(Ross. No. 607). (D. v. L.). 

Gal op Galium verum, Vlieland, wel Digi anc sp. 
(DANE 

Gal op Knautia arvensis Duby, Gerendal (Z. Limb.) 
GD ivan) 

Bladrandrolling op Oxycoccus düadripetalus Gil. Wolvega 
(Devaar 

Knopgal met binnengalletje op Sarothamnus scoparius, Bilt- 
hoven, 6 (D. v. L.). 

Vruchtgal op Sarothamnus scoparius, Bilthoven, 9. 
CDS NER) 

Gal op Cirsium anglicum Meye, (D. v. L.). 

Gal op Populus tremula, Camperduin, (D. v. L.). 

Gal van bloemen van Anthyllis vulneraria, den Haag 7, 


de M. 


Lycoriidae. 

Epidapus venaticus Hal. is in Suppl. V afgetrokken, deze 
soort is bovendien volgens Lengersdorf in ,,Lindner’’ synonym 
van atomarius de G., die nu de eveneens synonyme Pholeos- 
ciara melina Schmitz vervangt. 

Lycoria. Ons materiaal van dit uitgebreide genus is nog 
niet naar Lengersdorf's monographie in ,,Lindner’ ge- 
revideerd. De in onze lijsten vermelde soorten heeft hij deels 
als synonymen onder anderen naam, Fucata Mg. en placida 
Winn. heeft hij beide als synonym van nervosa Mg., zoo 
ook fenestrata Mg. en scatophagoides als synonym van ni- 
tidicollis Mg. Pallipes F. en pulicaria Mg. heeft hij beide als 
species dubiae. Er vallen dus) bij elkaar 4 soorten af. Ook 
met Lengersdorf is het determineeren van Sciara’s een moei- 
like taak, daar hij de soorten naar de lichaamslengte in 
groepen verdeelt en deze bij gedroogde exemplaren dikwijls 
reden geeft tot twijfel. 

Lycoria annulata Mg. — antumnalis Winn. (1867). Dit 
is volgens de opgave van Lengersdorf in Lindner p. 
67. Volgens hem is hyalinata Mg. ook een synonym, maar 
dan zou deze, die van 1804 is, de prioriteit hebben boven 
annulata, waarop Dr. Speiser mij opmerkzaam maakte ; hyali- 
pennis is door Lengersdorf niet op p. 25, zooals in het register 
staat, maar op p. 30 besproken. Deze auteur heeft op p. 32 
annulata Mg. ook als var. van brunnipes Mg., waarmede ook 
Winnertz haar verwant achtte, maar dit is een soort zonder 
macrochaeten op cu en m. De echte annulata Mg. = autum- 
nalis Winn. heb ik van de Ginkel, 15.11.32, leg. F. Rappard. 

Lycoria pusilla Mg. Eemnes, in champignonkweekerij, 6.36 ; 
ook in champignontuinen in Z. Limburg, Bels leg. De 
voorpooten hebben slechts 1 spoor aan het eind der scheen, 
de achterste pootparen 2, 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 122 


Lycoria sp. Een nog onbestemde soort van dit moeilijke 
genus hebben C. J. Augustijn en J. Verkade besproken in 
hun artikel: De rouwvlieglarve als beschadiger van jonge 
varens, Tijdschr. over Plantenziekten 41, 1935 p. 301. 


Fungivoridae. 

Bolitophila glabrata Lw. Hilversum 8, 10. : 
pseudohybrida Landr. Hilversum, 8, uit th 
stoelen. 
rossica Landr. Hilversum, 10, de M. Uit Boletus 
elegans Sch. Hilversum, 10. 

Macrocera inversa Löw. Hilversum, 9; Vuursche, 8. 

— stigmoides Edw. Hilversum, 7,9; Baarn 9; Vel- 
zen, 7; Haarlem, 8 ;. Bloemendaal, 5; Lisse, 8. 
Ceroplatus testaceus Dalm. Zandvoort, 8; Zwolle, 7; Win- 
terswijk, 7; Bodegraven, 8. Leeuwen, 7, Schuyt 

leg. 

? winnertzi Landr. Epen, 6, Uyttenboogaart leg. 

'sHage, 11, Doorman leg. 

Zelmira macrocera Edw. Ommen, 6. 
pallida Staeg.? Nederland. 

Mycomyia fissa Lundstr. Hilversum, 5, 9. 

Paraneurotelia dispar Winn. Hilversum, 5. 

Sciophila nigronitida Landr. Hilversum, 7. 

Coelosia tenella Zett. Hilversum, 7. 

Boletina dispecta Dziedz. Bussum, 9. 

— dubia Mg. Hilversum, 7, 10; Bussum, 10. 
griphoides Edw. Bussum, 4. 
silvatica Dziedz. Hilversum, 5. 

Leia longiseta Barndt. Amsterdam, 7; Ommen, 6. 

Anatella ciliata Winn. Baarn, 4. 

— unguigera Edw. Hilversum, 4. 

Exechia crucigera Lundstr. Nederland. 
dizona Edw. Hilversum, 9, 10; Kortenhoef, 11. 
fimbriata Lundstr. Hilversum, 10 ; Amsterdam, 10. 

——— frigida Holmgr. Kortenhoef, 8. 
pulchella Winn. Hilversum, 5, 10. 
repanda Joh. Zwammerdam, 8; Hilversum, 5, 9; 
Velzen, 9; Amsterdam. 

———-— separata Lundstr. Putten, 12, J. Th. O. leg. ; Drie- 
bergen, 10, Six leg. ; Vogelenzang, uit Gomphidius 
viscidus, 11. 

Rhymosia affinis Winn. Denekamp, 5; Hilversum, 8. 
tarnanii Dziedz. Winterswijk 6, 7; Hilversum, 9; 
Baarn 6, uit paddestoelen, Haarlem of Gooi, im. 1. 

Allodia batava Bardrt. Bloemendaal 4; Zandvoort, 8. 

lundstroemi Edw. Rozendaal, 8; Bloemendaal, 4. 

— truncata Edw. Velzen, 9. 

Polyxena bergensis Bardrt. uit Russula, 8. 


123 PROF. DR. J. H. C. DE MEIJERE, 


Polyxena fasciata Mg. Hilversum, 7, 9; Zeist, 8. 

fissa Edw. Winterswijk, 6. 

parvipalpis Edw. Utrecht, Six. leg. 

sixi Bardrt. Driebergen, 10, Six. leg. 

Trichonta atricauda Zett. Bodegraven 5. Hilversum, 7; 
Scheveningen, ih, 

Phronia egregia Dziedz. Hilversum, 4, 5. 

flavipes Winn. Vaals, 5; Velzen, 9. 

mutabilis Dziedz. Eike. x 

obscura Dziedz. Winterswijk, 7. 

praecox Winn. Hilversum 5—7; Vuursche, 5. 

Fungivora confluens Dziedz. Linschoten, 5; Denekamp, 5. 

——tm- finlandica Edw. Hilversum, 5—7. 
formosa Lundstr. Hilversum, 8. 
signatoides Dziedz. Ommen, 6; Linschoten, 9; 
Amsterdam, 10; Hilversum, 5; Bussum, 6; Nij- 
megen, 8, Bierman leg. Bakkumerduin, uit Paxil- 
lus, 10. 

—_— strigata Staeg. Haarlem 7; Denekamp, 5. 

Zygomyia setosa Barndr. Amsterdam, 10. 

Sceptonia costata v. d. W. Hilversum, 10; Driebergen, 

Six leg. 

fumipes Edw. Hilversum, 5, 6. 

membranacea Edw. Hilversum, 10. 

Delopsis aterrima Zett. Hilversum, 5. 

Er komen te vervallen: 

Ceroplatus tipuloides Bosc., was niet deze soort. 

Zelmira concolor v. d. W., in suppl. V als aparte soort, was 
toch © van semirufa Mg. 
pallida, als te onzeker, slechts 1 2. 

Mycomyia levis Dziedz. (in suppl. V), maculata Mg. en 

notabilis Staeg. waren andere soorten of indeter- 
minabele 9 ©. 

Sciophila nigriventris Macq. (in Naamlijst 1898), is sp. dub. 

Monoclona forcipata Strbl. St. Pietersberg, 7, Suppl. V was 
rufilatera Walk. 

Polyxena nitidula Edw., in Suppl. V. van Hilversum, 8; dit 
was deze soort niet. In coll. slechts een indetermi- 
nabele rest van Linschoten, 9. 

Trichonta melanura Staeg. is deels atricauda Zett. (Bode- 
graven, 5; Scheveningen, 7; Hilversum, 8), deels 
terminalis Walk. (Hilversum, 5; Zwammerdam, 8). 

Phronia annulata Winn. (in Naaml. 1898 als vittata Winn. 
Hiervan had ik slechts een © van Bussum; deze 
zijn indeterminabel. 

Phronia tarsata Staeg. Ik had slechts 2 9 9, dee ook hier 
niet zeker determinabel. 

Fungivora gratiosa Winn., lunata Mg. en xanthopyga Winn., 
waren -volgens hypopygium andere soorten. 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 124 


Fungivora biusta Macq., niet in tabel bj Landrock in 
„Lindner wel onder de beschreven soorten. In 
Dipt. Neerl. slechts 1 2. 

Van Mycomyia fuscata Winn., Boletina basalis Mg., Al- 
lodia bicolor Macq. en flaviventris v. d. W. zijn geen & & 
uit Holland meer voorhanden ; Barendrecht vermeldt van elk 
der Allodia’s nog slechts een onzeker 2. Ik heb deze soorten 
echter nog niet willen schrappen ; Mycomyia fuscata Winn. 
en Allodia flaviventris v. d. W. neemt Landrock op en geeft 
voor deze „Batavia (= Nederland) als eenig vangterrein. 


11. Dixidae. 
Dixa nigra Staeg. Plasmolen, 6, Schuyt leg ; Baarn, 5. e. 1. 


Culicidae. 


Culex pipiens L. De fijne, physiologische verschillen binnen 
deze soort worden in den laatsten tijd van hygienische zijde 
uitvoerig onderzocht. Dr. de Buck noemt in zijn verhan- 
deling : Beitrag zur Rassenfrage bei Culex pipiens. Zeitschr. 
angew. Entom. 1935 [1936] p. 242. de exemplaren autogen, 
waar geen bloedzuigen noodig is vóór het afleggen der eieren ; 
homodynaam, als ze het geheele jaar door tot voortplanting 
in staat zijn ; stenogaam, als ze ook paren in kleine ruimten. 
Zie ook de mededeeling van Prof. van Loghem in het 
Avondblad van de Telegraaf, 13 Oct. 35, over blijkbaar het- 
zelfde ras, dat de Buck bedoelt, een Amsterdamsch stadsras, 
waarvan de larven in zeer vervuild water onder gebouwen 
leven, en dat autogen, stenogaam en homodynaam is, zoodat 
de muggen vroeger en later in het jaar lastig zijn dan de 
type. Het typische ras is daarentegen eurygaam, heterody- 
naam en niet autogen. In de larven is een klein morphologisch 
verschil tusschen beide rassen. 


Heleidae. 


Culicoides impunctatus Gtgh. Vreeland, 6, 12 en 29 Juni, 
verschijnt telkens tegen 7 à 8 uur op een zeer bepaalde plek 
bij een eikenboom op een der eilanden in het Wijdeblik, om 
te steken en te zwermen, wordt meurse genoemd ; steekt ook 
‘s nachts, Mej. C. M. Borgart leg. ; zie ook verslag vergad. 
Zul 38) pe L XOX, 

Culicoides nubeculosus Mg. Amsterdam, in het Boschplan- 
terrein. Schadelijk door steken der werklieden ; 
de kleine zwermen bestonden grootendeels uit 
4 &, met enkele gepaarde ertusschen. Zie ook 
verslag Verg. 12 Juni 1937 p. LXXXII. 
punctidorsum Kieff. Oostvoorne, 7; op het be- 
begroeide strand hier en daar eenige exemplaren. 


125 PROESDRS JOH. Cy] DESMENERE, 


Dicrobezzia venusta Mg. Uit cel van Crabro capitosus, in 
frambozenstengel uit Herpen N.B. Bouwman mis. 
anode 

Sphaeromias candidatus Lw. Terschelling (Kaard) 7, 1 2, 
Geyskes et Doeksen leg. 


Tendipedidae. 

Tendipes-plagen aan het IJselmeer. Kruseman G. 8e meded. 
Tendiped. Tijdschr. v. Entom. 78 p. LX—LXII. 

Lauterborniella agrayloides Kieff. Oisterwijk, 5. Kruseman, 
Tijdschr. v. Entom, 79, 1936, p. LXXXIX. 

Glyptotendipes foliicola Kieff. de Kaag, 6, Geyskes leg. 
Kruseman, ibid. p. XC. 

Tendipes (Cryptochironomus) vulneratus Zett., Kruseman, 
in diss. inaug Tendipes (Parachironomus) atrifor- 
ceps Gtgh. genoemd ibid. p. XC. 

Tendipes (Parachironomus) varus Gtgh., bewoont het zoet- 
water-slakje Physa fontinalis L. Koog-aan-de- 
Zaan, T. van Benthem Jutting, Archiv f. Biol. 1938 
Bd. XXXII p. 693—699. 

Smittia (Pseudosmittia) brevifurcata Edw. Eiland Schouwen, 
6, Kruseman leg. 


Tipulidae. 
Flabellifera flaveolata F. Amerongen, 5, Bentinck leg. 


Stratiomyidae. 

Nemotelus notatus Zett. (= nigroaeneus) Griend, Geijs- 
kes leg. 

Beris Morrisi Dale. Amby, Maurissen leg. Het ex. is 
vermeld in Versl. Verg. 17.VII.'86, Tijdschr. v. Ent. XXX 
p. XXVI. Deze zeer kenbare en dus wel goed gedetermineer- 
de soort is niet in de N.N. vermeld. 


Empididae. 

Rhamphomyia sulcata Mg. Volgens Collin is dit de soort, 
door mij propinqua de Meij. genoemd. 
sulcatella Collin, dit is volgens Collin, ibid. mijne 
sulcata Mg. 

Chersodromia incana Walk. Rockanje, 7 ; Haamstede, 6, aan 
het strand. 

Hemerodromia melanocephala Hal. Als zoodanig heb ik een 
‚2 van Oosterbeek, 6 in mijn collectie. Hiervan is 
het moeilijk uit te maken of het volgens Collin 
(Ent. im mag. dl. XLIII p. 93) nu Chelifera tra- 
pezina Zett. of flavella Zett. heeten moet, vooral 
daar volgens Zetterstedt flavella en volgens Collin 
trapezina lichter is. M.i. klopt het beter met flavella 
Zett. 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 126 


Dolichopodidae. 

Sciopus (Chrysosoma) exul Parent. Eene in mijn huis te 
Amsterdam gevangen soort, die ik onder de Europeesche 
niet vond, was volgens Abbé Parent deze soort. Hij had deze 
soort beschreven in zijn opstel: ©. Parent, Sur quelques 
Dipteres Dolichopodides, la plupart appartenant ä la col- 
lection Oldenberg. Stettin. Entom. Zeitg. 93, 1932 p. 240 en 
kent haar alleen uit een warme serre bij Lyon. Het is blijk- 
baar een exotische soort, waarvan het eigenlijke vaderland 
ook hem onbekend bleef. Bij mij werd een & aangetroffen 
15.1X.37, een tweede 16.XI.'37 in een kamer met allerlei 
kamerplanten, waarvan enkele ook in aarde uit den Hortus 
Botanicus van Amsterdam waren geplant. In de serre te 
Lyon is deze soort al sinds jaren te vinden. 

In zijne beschrijving noemt Parent deze soort in hoofdzaak 
„violet brillant” ; mijne exemplaren zijn meer glanzend me- 
taalgroen ; de thoraxrug, schildje en achterrug p.p. glanzig 
blauw ; achterlijf voornamelijk groen, bij het eene exemplaar 
achteraan in koperrood overgaande. Volgens Parent is het 
toch ongetwijfeld zijne soort exul. 

Hydrophorus balticus Mg. Terschelling (Strandplas, Doo- 
demanskisten), Geyskes en Joeksen leg. 


Bathycranium bicolorellum Zett. Groesbeek 7; Leimui- 
dena ian | 


Medeterus truncorum Mg. Volgens mededeeling van een 
controleur van den Plantenziektenkundigen Dienst bij tien- 
duizenden (wat wel overdreven zal zijn) in de slaapzalen 
van het gasthuis te Boxmeer, ze waren daar zeer lastig en 
zetten zich bij massa's op plafond en muren neer. De weinige 
exemplaren, die mij werden toegezonden, waren deze soort 


(Juli, 1935). 
Syrphidae. 


Doros conopeus F. op linker Maasoever ten N. van Venlo, 
6, Klijnstra leg. 

Microdon-larven Sept. ‘36 Amersfoort bij Formica fusca, 
Aug. '36 bij Kotten, Winterswijk, bij dezelfde mier, Bels leg. 

Volucella inanis L. Nunspeet, Mac Gillavry leg. 

Lampetia equestris F. uit een hyacinthenbol, Overveen, 
Bentinck leg. 
_ Cerioides subsessilis Ill. Ulestraten, 6, Maessen leg. 
Schmitz. Natuurh. Maandbl. Limb. Sept. '37, p. 92. 

Penthesilea (Criorrhina) berberina F. Kabos vond bij 
Velsen een gecopuleerd paartje, waarvan het & aan oxya- 
canthae, het © aan berberina beantwoordt, waaruit volgt, 
dat deze soorten één zijn, wat door andere auteurs al ver- 


moed werd (Ent. Ber. No. 222, Juli '38 p. 59). Beide ge- 


127 PROF. "DR. JOH: C7 DE MEIERE: 


slachten komen, ook in mijne collectie, in beide kleuren voor. 

Eristalis lucorum Mg. Staat bij Sack in „Lindner” als syno- 
nym van pertinax, wat volgens het artikel van Lichtwardt 
(Ent. Mitt., III 1914 No. 9, p. 277) bezwaarlijk juist kan zijn. 
Bij hem is het een door Villeneuve reeds van arbustorum af- 
gescheiden soort, daarvan verschillende door den slechts pu- 
bescenten sprietborstel en duidelijker langstrepen op den 
thorax. Ik heb dergelijke ook van verschillende vindplaatsen, 
ten deele van dezelfde als arbustorum, in Suppl. IV p. 33 
als /ucorum vermeld. Sack maakt van Villeneuve's en Licht- 
wardt's opvatting in 't geheel geen melding. 


Phoridae. 

Chaetopleurophora spinosa Schm. Schmitz, Natuurhist. 
Maandbl. Limburg, 24, 1935 p. 71. Valkenburg, 1 2, Schmitz 
leg. 

Triphleba (Pseudostenophora) crassinervis Strobl. Valken- 
burg (L.) 8, 37, Schmitz leg. Schmitz, Natuurhist. Maandbl. 
Limburg Sept. ‘37 p. 93. 

Paraspiniphora Malloch moet weer Spiniphora Kalt. wor- 
den, omdat het laatste, in tegenstelling met diens meening, 
niet gepraeoccupeerd is. Wel is er een naam Spinipora, maar 
dit is geen bezwaar. Schmitz, Natuurhist. Maandbl. 
Limburg. Dec. 37, p. 138. 

Diploneura pachycera Schm. 1 2 Oostvoorne, 8. 

Borophora o’Kellyi Schmitz. Valkenburg, 2 & 4, Maart 
‘36, Schmitz leg. Schmitz, Natuurhist. Maandbl. Limburg, 
Sept. 37. Deze soort staat zeer nabij femorata Mg. 
Conicera floricola Schmitz noemt Schmitz in een opstel, dat 

binnenkort in Proc. Irish Royal Academy verschij- 
nen zal, de exemplaren, die tot dusverre in onze 
lijsten als C. similis Hal. werden vermeld. De echte 
C. similis Haliday is bij ons nog niet gevonden. 
Schnittmanni Schm. Schmitz. Natuurhist. 
Maandbl. Limburg Sept. '37 p. 93. Valkenburg, 8, 
Schmitz leg. 

Megaselia (Aphiochaeta) affinis Wood. Volgens schriftelijke 
mededeeling van P. Schmitz (Nov. 1930) is 
deze soort = proxima Lundb. = ornatipes 
Schm., de Limburgsche exemplaren staan 
tusschen Wood's type en var. ornatipes uit 
Zwitserland. 

—— — brevicornis Schmitz, Natuurhist. Maand- 
bl. Limburg 1938 p. 115. @ Valkenburg (L.) 
6, 1934 Schmitz leg., waarschijnlijk ¢, Val- 
kenburg (L.) 25.VI.1929, de Meijere leg. 

( ) ( ) hirsuta Wood. De zoo tot dusverre door 
P. Schmitz bestemde exemplaren zijn mani- 
cata Wood var. met iets verbreede voortarsen. 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 128 


Megaselia (Aphiochaeta) waagei Schm.Schmitz, Natuur- 
hist. Maandblad Limburg 24, 1935 p. 70. 
Bemelen (Z. Limburg) 1 ¢, Schmitz leg. 

(——) (Megaselia) latipalpis Schm. Valkenburg (L.), & 2, 
Aug. 37 Schmitz leg. Schmitz. Natuur- 
hist. Maandbl. Limburg Sept. '37 p. 93. 

(——) (——) stigmatica Schm. Valkenburg (L.) ® Aug. 
'37 Schmitz, Natuurhist. Maandbl. Limb. 
Sept. 37 p. 93. Het 4 was reeds uit ons 
land bekend. 

(——) (——) zonata Zett. & gevonden 28 Maart ‘35 in 
‘t Heibosch achter het Ignatius-college te Val- 
kenburg (L.); 2 aldaar gevangen 13 April 
‘34, Schmitz leg. 

DAC topina Heselhausi Schm. ane à (L.), uit Kataster 
nest, 1 ©, door P. Schmitz gevonden, beschre- 
ven Ztschr. wiss. Ins. Biol. X, 1914, later inge- 
trokken. Voorjaar 1935 ibid. verscheidene ¢ & en 
& & in sleepnet, zie Schmitz, Tijdschr. v. En- 
tom. 79, 1936 p. 225. 
perpusilla Six. Daar de echte galeata Hal. nog niet 
bij ons gevonden is, neemt P. Schmitz nu dezen 
naam aan voor wat tot dusverre door hem als 
galeata bestemd werd, ofschoon geen typen van 
Six meer schijnen te bestaan. 


Clythiidae. 
Agathomyia cinerea Zett. Velsen 27,9., is sexmaculata v. 
Ros. 9. 


eyes Ortalidae. 

Myrmecophyia Rond (Cephalia), rufipes Mg. Heerlen 
3.VIII.'35 Barendrecht leg. Het exemplaar, een 9, werd in 
huis aangetroffen. Deze merkwaardige, in ,,Schiner’’ onder 
Cephalia Mg. tot de Sepsinen gerekende soort hoort bij de 
Ortaliden in de onderafdeeling der Cephalina tehuis. 


Trypetidae. 

Euribia jaceana Her. In Suppl. V. p. 211 zijn deze exem- 
plaren als cuspidata vermeld, maar na onderzoek van een paar 
door Prof. Hering aan mij ter vergelijking gezonden echte 
cuspidata bleek mij dit onjuist ; deze exemplaren uit Centau- 
rea jacea zijn inderdaad jaceana, zooals Hering vermoedde. 
Deze soort is door Hering beschreven in Märkische Tier- 
welt I 1935 p. 169. 

Phagocarpus permundus Harr. (= Anomoea antica Wied.) 
Heemstede, 7, Barendrecht leg. 

Ceratitis capitata Wied. Wederom levende larven gevon- 
den in Jaffa-sinaasappel, Amsterdam, 36, Mej. Jaarsveld mis. 


129 PROF. DR. J. H. C. DE MEIJERE, 


Ook aldaar in sinaasappelen door den heer Kabos gevonden. 
Tephritis angustipennis Lw. Terschelling (Doodemans- 
kisten), 7, 1 Ex. Geyskes en Doeksen leg. 


Piophilidae. 
Allopiophila luteata Hal. Ruurlo VIII.'33. 1 Ex. van deze 
overal zeldzame soort. 


Lauxaniidae. 

Lauxania (Sapromyza) abbreviata Beck. vervalt, is = plu- 
micornis Fall. 2. 

Sapromyza atripes Mg. 1 ? van deze zeldzame soort vond 
ik te Epen, 9 of 10 Juni 1934, dus in de nabijheid der vind- 
plaats van Meigen's typen, die verloren gegaan schijnen, en 
die uit de omgeving van Aken afkomstig waren. Wangen 
en aangezicht bij dit exemplaar witachtig bestoven. Sprieten 
aan den onderrand duidelijk roodgeel, de sprietborstel eerst 
bij sterke vergrooting iets pubescent,. het voorhoofd geheel 
zwart, slechts aan den uitersten voorrand in het midden iets 
roodgeel ; de voorste knieeén smal geel, ook het einde der 
middenschenen en de achterste tarsen, deze slechts aan hun 
uiteinde zwart. 

Czerny vermeldt in „Lindner p. 50 slechts exemplaren 
dezer soort uit Rusland, Transbaikalië, Siberië en Japan, 
zoodat de vondst in ons land wel vermelding verdient. 


Chamaemyidae. 

Chamaemyia aridella Fall. wordt door Czerny in ,,Lindner” 
p. 26 als var. van juncorum Fall. beschouwd, vervalt dus. 

Leucopis sp. 

Von dieser Gattung fand ich in Oostvoorne ein Exemplar 
an einer mit Rohr und Binsen bewachsenen Stelle. Ich konnte 
dieses auch mit Czerny 's Monographie in „Lindner’ nicht 
bestimmen, möchte hier aber zur Wiedererkennung die Be- 
schreibung geben, aber ohne die Art zu benennen, weil das 
Exemplar in feuchter Luft seine Farbe z. T. verloren hat: 

Kopf braunschwarz, Fühler schwarz, das 3. Glied rund, 
Borste an der Wurzel verdickt. Keine or. noch occ. vor- 
handen. Backen schmal. Thorax matt dunkelbraun, am Ende 
unmittelbar vor dem Schildchen mit weissgrauer Querbinde, 
Längsbinden am Thorax nicht vorhanden. Schildchen und 
Hinterrücken weissgrau. Hinterleib ganz weissgrau. Beine 
schwarz, nur die Kniee, der Anfang des Metatarsus der 
Vorderbeine, an den Mitteltarsen der Metatarsus und das 2. 
Glied. an den Hintertarsen das 1. Glied bis auf die Spitze, 
das 2. Glied an der Wurzel rotgelb. Prsc nicht vorhanden. 
Flügel weisslich ; die Entfernung der Queradern etwas län- 
ger als die hintere Querader. 

Oostvoorne, 1 Ex., Juli 1933. 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 130 


Coelopidae. 

Coelopa pilipes Hal. Het ex. van IJmuiden, 2.X.1910, 
J. Koornneef leg., dat in Suppl. IV p. 38 als Coelopa frigi- 
da F. werd opgegeven, is niet deze soort, maar Coelopa pi- 
lipes Hal. Het ex. van Maitland in de N.N. (Scheveningen, 
10) staat reeds in de le naamlijst in de ,,Bouwstoffen' van 
1853 p. 111. Het is blijkbaar met Meigen bestemd, want diens 
Syst. Beschr. 6 p. 8, Taf. 56, Fig. 1—5 is er bij aangehaald, 
maar volgens Hennig’s Coelopidae in Lindner p. 19 is Mei- 
gen's soort ook pilipes Hal., zoodat Coelopa frigida F. Fall., 
die nu aldaar Fucomyia frigida F. heet, kan vervallen. In de 
2e naamlijst (Bouwstoffen III 1860, p. 190) zegt van der 
Wulp, dat hij tevergeefs getracht heeft, de soort van Mait- 
land terug te vinden. 


Clusiidae. 

Van Clusiinae heb ik slechts Clusiodes albimana Mg. en 
caledonica Collin. Heteroneura pictipes staat in de N.N. van 
den Haag, 1 &, van der Wulp. Het is bij de groote verander- 
liikheid in kleur van albimana meer dan waarschijnlijk, dat 
het een donker ex. van deze soort geweest is. Czerny heeft 
in ,Lindner p. 7 pictipes slechts van ,,Skania”, zoodat ik 
meen deze soort wel te mogen laten vervallen. 


Agromyzinae. 
Agromyza albipennis Mg. Zeist, larve in gras. 
bicophaga Her. Hilversum, 5; Kortenhoef 5; 
Baarn, 6; mijngangen in Vicia te Bussum, 9. 
rufipes Mg. Gangen in Echium vulgare, verpopt 
+ 2 Aug.; im + 30 Aug. ; in Anchusa, alles Zeist. 
Dizygomyza artemisiae Kalt. Blazen in Artemisia vulgaris, 
Zeist, 7. 
posticata Mg. Blazen in Solidago sp. Zeist, 7; 
Amsterdam, najaar, im. 4 in huis. 
verbasci Bché. Blazen in Verbascum sp. Zeist, 7. 
Liriomyza cicerina Rond. (= ononidis de Meij.) in Ononis 
repens, duinen bij Rockanje, 7, de larven. 
——— puella Mg. in Lampsana communis, Zeist, 7. 
strigata Mg. in Hieracium, Valkenburg (L.), 8; 
in Hieracium laevigatum var. tridentatum, Zeist. 
Phytagromyza flavocingulata Strobl Amsterdam, 5,6, 37. De 
exx. zijn alle zeer donker, zoodat het voorhoofd 
zoo goed als geheel zwart is en ook de achterste 
pooten. Daardoor gelijken zij op spinicauda Hend., 
maar de thorax is iets bestoven en de achterdwars- 
ader staat in het midden van de discoidaalcel. De 
& & zijn dikwijls opvallend klein, + 1,5 mm. 
Phytomyza adjuncta Her. Valkenburg, 7, vroeger onder 
thysselini vermeld. 


131 PROF. DR. J. H. C. DE MEIJERE, 


Phytomyza angelicivora Her. Zwammerdam 8; Amersfoort 
7; Haarlem 7. Vroeger als obscurella vermeld. 

—— anthrisci Hend., Larve ook in Daucus carota, Am- 
sterdam, najaar '35. Th. daucivora Her. wordt ook 
door Hendel als dezelfde soort beschouwd. 
africornis Mg. Hendel maakt in ,,Lindner” p. 335 
er op opmerkzaam, dat meermalen exemplaren van 
atricornis, bij welke nog eenige acrostichaalborstels 
behouden gebleven zijn, als affinis werden gede- 
termineerd. Zulke, van de echte affinis dus overi- 
gens afwijkende stukken, bezit ik b.v. van Hoofd- 
dorp, uit Chrysanthemum gekweekt. — Zeist, 6, 
in Lupinus sp. 
conyzae Hend; in Pulicaria dysenterica Zeist, 7. 
De meeste puparién zaten hier in het blad, kwamen 
overigens met deze soort overeen. 
gymnostoma Lw. Wassenaar, 5, Blöte leg. 
(Napomyza) lateralis Fall. Bij deze soort vermeldt 
Hendel in Lindner p. 317 als variatie wel stukken 
met tp. distaal van r-m, maar niet zulke zonder tp., 
zooals ik er enkele bezit. — In wortels van geétio- 
leerde stronken van witlof. Deze zwarte, dikke, ko- 
nische wortels waren vrij oppervlakkig gemineerd. 
orobanchiae Kalt. Zundert, 8. 
pastinacae Hend. Gangen in Pastinaca, vroeger 
als van sphondylii beschouwd. 
pimpinellae Hend. Valkenburg (L.) 7; Nieuw- 
koop, 8; vroeger onder obscurella vermeld. 
sonchi R. D. (= hieracina Her. = lampsanae 
Her.). Hieracium, Valkenburg, 8; in Hieracium 
laevigatum var. tridentatum, Zeist. 
tanaceti Hend. is nog niet als inlandsch bekend. 
De vroeger uit Achillea vermelde exemplaren waren 
matricariae. 


Milichiinae, 

Van Dr. Mac Gillavry ontving ik indertijd een klein zwart 
vliegje uit een mierennest van Nunspeet, dat wel Phyllomyza 
formicae Schmitz kan geweest zijn. Ik zond het aan Hendel 
ter onderzoek, maar ontving van hem later bericht, dat hij 
het niet meer kon terugvinden en kort daarna is hij overleden. 
Ik meld dit alleen, om de aandacht onzer onderzoekers van 
mierennesten op deze soort te vestigen. 


Chloropidae. 


Lipara similis Schin. werd door Docters van Leeu- 
wen genoemd van Eibergen, Tijdschr. v. Ent. 80 p. XLIX 
en: 2e Supplement op de Nederl. Zoocecidien p. 133. Ge- 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJSTENZ. 132 


kweekt werd zij echter nog niet, waarom ik aarzel haar op 
te nemen. Uit de gallen van 1937 werden Lipara lucens en 
Calamoncosis tomentosa Macq. Beck. (= Lipara rufitarsis 
Lw.) gekweekt. Deze gallen heb ik ter onderzoek gehad. Er 
waren typische van beide soorten, die van tomentosa dunner 
en meer cylindrisch, maar ook verscheidene onregelmatig kor- 
tere, sommige met ledige pop van een dezer soorten (+ 9 mm 
lang luceus, + 6 mm lang tomentosa). Uit zulk een korte 
gal van 1938 kwam bij mij tomentosa. Alle gallen waren 
houtig, wat volgens Houard bij similis niet het geval is. 


Cordyluridae. 
Scatophaga decipiens Hal. Bergen-Binnen, 6. 


Anthomyidae. 


Phaonia querceti Bché. Bloemendaal, 11, larven in mest van 
vleermuizen op boomstammen, Bels leg. 
Limnophora (Spilogona) contractifrons Zett., Amsterdam. 
Pegomyia pallipes Stein, Wien, Ent. Ztg. XXV, 1906 p. 90, 
aldaar ook een ¢, van mij ontvangen, uit Holland 
vermeld, maar in mijne collectie niet aanwezig. 
Hilversum, uit Boletus elegans Sch. 7, im. 9. Wes- 
tenberg-Sorgdrager leg., verscheidene exemplaren. 

Anthomyine, uit rhabarber. Schoevers T. v. Ent. LXXXI, 
p. XXVIII. Kweek niet gelukt, wel eene Pegomyia. 

Chortophila sp., larve in stengel van framboos, vermeld Suppl. 
V. p. 221 is volgens onderzoek der larve rubicola 
Endin.; de larve komt overeen met die van de 
door Enderlein beschreven soort, volgens verge- 
lijking door Mevr. de Vos-de Wilde met van Plate 
ontvangen exemplaren. 

Phorbia unipila Karl, Suppl. V p. 221 is de echte genitalis 
Schn (Karl, "Stettin. 2 Entom.2 Zeitg.. 97, 1936 
pled) 
genitalis (Kramer) Karl, Suppl. V. p. 220 is Ph. 
securis Thiensum 1935 (Karl ib.). 

Mijn materiaal van Phorbia heb ik opnieuw gedetermi- 
neerd ; aanwezig bleken : 

Phorbia genitalis Schn. Amersfoort 6, Bunde 7; Kortenhoef 
7, 8; Leimuiden 8. 
securis Thiens, Linschoten, 6; Bergen op Zoom ; 
Herwen, uit aanspoelsel. 
sepia Mg. (nec Stein), Hilversum 5 ; Nederland. 
(Sepia was in Suppl. V vervallen verklaard, komt 
er nu weer bij.) 

Dexiopsis lacteipennis Zett. Onder mijn materiaal van 
Lispocephala erythrocera R. D. was 1 Ex. van deze 
soort (den Haag, 7.) Eenige exemplaren werden 


133 PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, 


ook verzameld op Griend, 8, (Doeksen leg.) Zie 
ook Kruseman. Versl. Verg. 13,11,'38, p. XLI. 


Tachinidae. 

Lydella grisescens R. D. Wat ik Ceromasia senilis ge- 
noemd heb is volgens Villeneuve (Konowia X, 1931 
p. 55) = Lydella grisescens R.D., terwijl lepida Mg. type 
volgens hem = Cer. stabulans Mg. is. 

Macquartia nitida Zett. (N. N. p. 86) werd in Katal. Dipt. 
pal. 3 als synonym van chalconota Mg. beschouwd. In het 
posthume werk van Stein: Die verbreitetsten Mitteleuro- 
pas 1924 zijn ze weer gescheiden. Alle ex. mijner collectie 
hebben borstels op het le achterlijfssegment en zijn dus 
nitida, zoodat ik slechts deze soort als inlandsch beschouw. 

Nadere opgaven omtrent de aantasting van Brachyderes 
incanus L. door Rondania dimidiata Mg. geven de Flui- 
ter en Blijdorp in Tijdschr. over Plantenziekten XLI, 
1935 p. 189; fig. 33 geeft eene illustratie van de zeer merk- 
waardige wijze van eierleggen: op de monddeelen van den 
kever met behulp van de zeer ver uitstrekbare legbuis. De 
larve van Rondania leeft in den kever zelf, niet in de kever- 
larve, zooals bij vergissing in Suppl. V p. 223 is aangegeven. 

Mintho rufiventris Fall. (= praeceps Scop.) Biezelinge, 
6, Walrecht leg. 

Trichoparia decorata Zett. volgens Stein. Verbreit. Tachi- 
niden Europas p. 147 een Hollandsch 9 van mij ontvangen. 


Oestridae. 

Hypoderma bovis L. Uit een buil aan het hoofd van een 
jongen ; jonge larve als stad 1. Prof. Zurhelle (dermatoloog), 
Groningen ; bij dit exemplaar werd nog genoemd een artikel 
van H. Jost, Zeitschr. f. Wissenschaftl. Zoölogie Bd. 86. 
Taf. 32. — Uit een oog van een patient, Zeeman en Enema ; 
in de gemaakte coupes van het uitgenomen oog kon ik nog 
brokstukken van een Hypoderma-larve herkennen. 


Hippoboscidae. 
Lipoptena cervi L. Het ex. in Suppl. V p. 224 van Breda 
vermeld (Bouwman leg.) is niet daar verzameld, maar te 
Bilthoven. 


Nycteribiidae. 

Listropodia latreillei Leach. Haarlem, 9, op Myotis my- 
stacinus, Leisl. Grot Bemelen, 2, op Myotis Daubentoni Leisl., 
Leeraarsgrot Meersenerbroek, 2, op Myotis dasycneme Boie, 
Bels leg. 

P. Schmitz schreef mij, dat volgens een auteur uit O. 
Europa deze exemplaren, die ik eerst als L. Blasii Kol. ge- 
determineerd had, L. Latreillei Leach zijn, evenals waar- 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 134 


schijnlijk alle uit ons land als Blasii bestemde. Ook de heer 
Thompson in Londen, aan wien hij een exemplaar toezond, 
was van deze meening. Ofschoon ik deze zaak nog niet heb 
kunnen verifieeren, sluit ik mij bij P. Schmitz aan, nu hij ze 
ook in zijn aandeel in van Schaik’s werk, De St. Pieters- 
berg, als Larreillei opvoert. Blasii kan dus, voorloopig althans, 
vervallen. 

Basilia Nattereri Kol. Valkenburg (L.) 11, op Myotis 
emarginatus Geoffr; Grot St. Pietersberg, 2, 21 exx. op één 
en dezelfde vleermuis (Myotis Bechsteini) Bels leg.. 

Volgens de heeren Bels komen de Nycteribia's slechts op 
enkele exemplaren van de honderden vleermuizen in de grot- 
ten voor, terwijl wel alle mijten dragen. 

Penicillidia Dufouri Westw. Deze soort wordt door 
Plateau vermeld onder den naam Nycteribia Frauenfeldi 
(Bull. Ac. r. Belg. (2) Vol. 36, 1873, p. 332), uit de grotten 
van Maastricht, M. C. Ubaghs leg. Van der Wulp heeft 
deze soort nergens vermeld en zij is ook niet in de Nieuwe 
Naamlijst opgenomen, misschien, omdat Plateau zijn stuk 
betiteld heeft als: Un parasite der Chiroptères de Belgique. 
P. Schmitz houdt het voor mogelijk, dat Ubaghs de vleer- 
muizen in een op Belgisch terrein nabij Maastricht gelegen 
grot verzameld heeft en dat van der Wulp deze zaak reeds 
onderzocht had en zij daarom ook niet in de N. N. is opge- 
nomen. Bels noemt haar wel, ook volgens Plateau's publicatie, 
onder de Nederlandsche soorten, Versl. Verg. 19.11.39, maar 
heeft haar ook niet teruggevonden. Daarom zou ik deze soort 
zoolang dit niet gebeurd is, niet onder de Ned. soorten willen 
opnemen. 

Er komen te vervallen : 

4 Lycoriidae, volgens p. 121. 

16 Fungivoridae, volgens p. 123. 

Megaselia (Aphiochaeta) hirsuta Wood. 

Conicera similis Hal. 

Agathomyia cinerea Zett. 

Lauxania abbreviata Beck. 

Chamaemyia aridella Fall. 

Fucomyia (Coelopa) frigida F. Fall. 

Ceromasia senilis Mg. 

Nycteribia Blasii Kol. 

Er zijn bijgekomen 114, vervallen 28 soorten, aanwinst dus 
16. Supplement V kwam tot 3271 Nederl. Diptera ; het totaal 
wordt nu 3357. 


LITERATUUR. 
Barendrecht, G. The Dutch Fungivoridae in the col- 
lection of the zoological Museum at Amsterdam. 
Tijdschr. v. Entom. 1938 p. 35—54. 
Bayer Clumper, A. Zoocecidia van Meyendel. Lev. 
Natuur. XLII. Afl, 8, 1937 p. 247—249. 


135 PROE DORs (GC Eo DE MENERE: 


Bels, P. J. Over Pupipara, parasieten van vleermuizen. 
Verslag vergad. N. Ent. Ver. 19.11’39 p. XLVIII— 
LIII. 

Buck, A. de. Beitrag zur Rassenfrage bei Culex pipiens. 
Zeitschr. angew. Entom. 1935, p. 242. 
Diakonoff, A. Fauna der Lipara-gallen. Entom. Ber. p. 

241-242. 

Kabos, W. J. Zweefvliegen. Lev. Natuur 1937, p. 69—80. 

Karl, O. Ergänzungen und Berichtigungen zu meiner Arbeit 
über die Musciden. Teil V. Stettin. Entom. Zeitg. 
97, 1936 p. 137—140. 

Kruseman, G. 8e Mededeeling over Tendipedidae. Tijd- 
schrift v. Entom. 78, 1935 p. LX—LXII. Tendi- 
pediden bij muggenplagen aan het IJselmeer. 
9e Mededeeling over Tendipedidae. Tijdschr. v. 
Entom. 1936, p. XXVIII-XXX. Lichaamsuitein- 
den der 9 ® van Tendipediden. 
10e Mededeeling over Tendipedidae. Tijdschr. v. 
Entom. 1936, p. LXXXIX—XC. Muggenplaag 
aan het IJselmeer, nieuwe en zeldzame Tendipedi- 
dae. 

Afbeeldingen van hypopygia van enkele vrouwe- 
lijke Tendipedidae. Mededeeling 11 over Tendi- 
pedidae. Entom. Ber. No. 214 1937, p. 308—311. 

Leeuwen, W.M. Docters van. New and noteworthy 
Zoocecidia from the Netherlands. Marcellia XXIX 
1934/ 35 (1937) p. 73—86. 

Zoocecidia van het eiland Vlieland. Entom. Ber. 
No. 218 1937, p. 357—358. 

Bijdrage tot de kennis van de Nederlandsche Zoo- 
cecidien, Eerste Supplement. Ned. Kruidk. Archief 
46, 1936 p. 500—509. 

Zoocecidia van het eiland Terschelling Ent. Ber. 
X. 1938, p. 65—68. 

Bijdrage tot de kennis van de Nederlandsche Zoo- 
cecidién. Tweede Supplement. Nederl. Kruidk. 
Archief, 48, 1938, p. 129—136. 

Meijere, J. C. H. de. Mededeeling over den term hypo- 
pygium ; Buhr’s vondsten van stengelmineerende 
Agromyzinen, Culicoides nubeculosus. Tijdsch. v. 
Entom. 80, p. LXXXI. 

Schmitz, H. Bemerkungen über vierzehn von Wood be- 
schriebenen Phoridenarten, Brotéria, serie de Cien- 
cias Naturais. Vol. VI (XX XIII) fase) IV, 1957 
p. 170—175. 

Over Megaselia zonata ¢ enz. Natuurhist. Maand- 
blad Limburg 24, 1935, p. 42. 
Megaselia waagei n.sp. und andere neue europä- 


ische Phoriden ibid p. 70. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 136 


Schmitz. H. Zwei neue europaische Megaselien. ibid. 
27, 1938 p. 8—9. 
Parasitisme bij Phoriden. Natuurhist. Maandbl. 
Limburg 1938 p. 111—116. 
Het dierenleven in de onderaardsche gangen. In 
van Schaik, De Sint Pietersberg, 1938. 
Phoriden von der französisch spanischen Grenze 

bei Hendaya. Tijdschr. v. Ent. 79, 1936, p. 222—229. 


Naamlijst van Nederlandsche Diptera 
afgesloten 1 April 1939 


door 


Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE (Amsterdam). 


Als algemeen resultaat mijner in 1887 begonnen studién 
omtrent de Nederlandsche Diptera geef ik hier eene Naam- 
lijst der soorten, die tot de Nederlandsche fauna bleken te 
behooren. Hierbij is natuurlijk gebruik gemaakt van de 
Nieuwe Naamlijst van Nederlandsche Diptera, door van 
der Wulp en mij samengesteld en uitgegeven als bij- 
voegsel van het Tijdschrift v. Entomologie XLI, 1898 en 
de daarop verschenen supplementen van mijne hand in het 
Tijdschrift voor Entomologie (suppl. 1 T. v. E. L., 1907 p. 
151—195 ; suppl. 2. T. v. E. LIX, 1916 p. 293-320 ; suppl. 
3) Tow. EO LX, 1919%p. 161-2195" suppl 4 Tver Me 
1928 p. 11—83 ; suppl. 5, LXX'VIII, 1935 p. 188—230 ; suppl. 
GU ESO 1959 9. 118155), 

Wegens de talrijke naamsveranderingen in deze orde 
komen de nu gebruikelijke namen niet altijd overeen met de 
vroeger gebruikte. Deze veranderingen heb ik ten deele 
hieronder opgegeven (de oude namen tusschen haakjes) ten 
deele ook, vooral waar het verkeerde determinaties en ge- 
schrapte soorten gold, zijn deze bovendien in de betreffende 
supplementen te vinden. Dit zijn dus niet allen synonymen, 
wel heb ik sommige nieuwe synonymen ook opgenomen. 
Op volledigheid maken deze opgaven geen ;aanspraak 
zoo heb ik de oude genusnamen meermalen niet vermeld, 
als de soortnamen dezelfde gebleven zijn. De plaats der in 
de supplementen vermelde soorten is in de registers van de 
betreffende deelen te vinden. Ook al ter bezuiniging is geen 
ruimte gelaten voor aanvullingen. Zij, die daarin belang- 
stellen, doen het beste hiervoor hun exemplaar te laten 
doorschieten. 

In mijne supplementen heb ik slechts bij uitzondering 
nieuwe vindplaatsen aangegeven. Ik vermeld dit, omdat nog 
onlangs Rector Cremers meende uit het daarin ontbreken 
van Volucella zonaria Poda te moeten opmaken, dat de op- 
gaven in de Nieuwe Naamlijst van 1898 (niet 1928, zooals 
in het Maandbl. v. h. Natuurhist. Genootschap in Limburg, 
Afl. 1 van dit jaar, p. 7 staat) de eenige bekende vindplaatsen 
voor ons land waren.!) In mijne zeer uitgebreide collectie, die 


1) In de N. N. staat deze soort van Leiden, Vogelenzang en Rhede; 
Rector Cremers vermeldt haar van Maastricht en Meerssen ; in mijne 
collectie staat zii van Hilversum, Baarn, Bergen op Zoom, Venlo, Oir- 
schot. De heer Kabos trof haar ook te Amsterdam aan. (Lev. Natuur 
DI. 42 1937 p. 73). De larven leven in nesten van Vespa crabro L., maar 
ook van V. vulgaris L. of germanica F. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 138 


ik aan het Zool. Museum te Amsterdam geschonken heb, 
kan men vele soorten nog van talrijke vindplaatsen dan de 
genoemde vinden, maar een lijst van alle vindplaatsen zou 
een te kostbare publicatie worden, en bovendien zou dit toch 
geen beeld geven van de verspreiding in Nederland, daar 
slechts op weinige plaatsen intensief verzameld is. 

In het algemeen heb ik mij nu, wat de namen betreft, bij 
het door Lindner met veler medewerking uitgegeven groote 
werk: „Die Fliegen der palaearktischen Region’ aange- 
sloten, waarvan nu 125 afleveringen verschenen zijn. Als 
Nederlandsch heb ik alle binnen onze grenzen aangetroffen 
soorten beschouwd, alleen heb ik daarbij niet van eenige 
kritiek willen afzien, en in gevallen van klaarblijkelijk toe- 
valligen aanvoer uit andere gebieden de soorten nog niet 
als tot onze fauna behoorend aangenomen. Alle kritiek 
hierbij uit te sluiten is wel gemakkelijk en zeker, maar be- 
vredigt mij en meerdere andere entomologen toch ook niet. 

De eerste Naamlijst van. Nederlandsche Diptera, samen- 
gesteld door Snellen van Vollenhoven en van der Wulp, 
is opgenomen in de Bouwstoffen voor eene fauna van Ne- 
derland Deel 1 en 2, 1853 ; zij bevatte 694 soorten, in Bouw- 
stoffen, deel 3, 1860 verscheen een Nieuwe Naamlijst, van 
van der Wulp alleen, met 1379 soorten. In 1898 publiceerden 
van der Wulp en de Meijere tezamen weer een Nieuwe 
Naamlijst van Nederlandsche Diptera, waarin 2133 soorten 
waren vermeld. In de nu van mij verschijnende lijst zijn 
3354 soorten opgenomen. Het aantal is 3 minder, dan men 
naar Suppl. VI verwachten zou, omdat in „Lindner” eenige 
der vroegere soorten als synonymen zijn bijeengevoegd. 

Op sommige punten is onze kennis der Nederlandsche 
soorten nog steeds onvolledig. Met genoegen vermeld ik, 
dat Dr. Kruseman, die reeds een deel der Chironomiden 
bewerkte, van plan is ook de overige, waarvan ook veel 
door mij verzameld materiaal sinds jaren ongedetermineerd 
staat, door te werken. Aan de Heleidae (Ceratopogonidae) 
ben ik tegenwoordig zelf nog bezig. Dan resten nog de 
Lycoriidae, vooral het groote genus Lycoria (Sciara) zelf; 
de niet galvormende Cecidomyidae en enkele groote genera 
als Sarcophaga, waarvan ook mijn materiaal nog niet naar 
nieuwere gegevens werd bestudeerd. Toch meende ik, dat 
het zijn nut kan hebben voor belangstellenden het resultaat 
van dit levenswerk van mij op deze! wijze vast te leggen, 
in de hoop, dat anderen dit zullen willen voortzetten en 
verder uitbreiden. Zij hebben dan althans een grondslag, die 
naast de goede buitenlandsche determineerwerken hun van 
dienst kan zijn. 


139 PROE DRY ISCH DEFMENEREN 


la. Phryneidae. 
(Rhyphidae). 
(Anisopodidae). 

Phryne fenestralis Scop. 
(Rhyphus) „, 

fuscata F. 
punctata F. 
Mycetobia pallipes Mg. 


1b. Petauristidae. 
(Trichoceridae). 
Petaurista annulata Mg. 
(Trichocera). 

fuscata Mg. 
— (major Edw.). 
hiemalis de G. 
maculipennis Mg. 
parva Mg. 
regelationis L. 
rufescens Edw. 
saltator Harr. 


Ba ie 


3. Thaumaleidae. 
(Orphnephilidae). 


Thaumalea testacea Ruthe. 


(Orphnephila). 
4. Bibionidae. 


Penthetria holosericea Mg. 


Dilophus febrilis L. 
(vulgaris Mg.). 
femoratus Mg. 
humeralis Zett. 
Bibio anglicus Verr. 
clavipes Mg. 
ferruginatus L. 
hortulanus L. 
var. marci L. 
(marci L.). 
johannis L. 
lanigerus Mg. 


| 


(hybridus Hal.). 
leucopterus Mg. 
nigriventris Hal. 
(lacteipennis Zett.). 
pomonae F. 
reticulatus Lw. 
varipes Mg. 


al Hella 


5, Scatopsidae, 
Scatopse albitarsis Zett. 
brevicornis Mg. 
flavicollis Mg. 
flavocincta Duda. 
fuscipes Mg. 
(atrata Say). 


ee 


—— (leucopeza Mg.). 


(fuscata Mg. Edw.). 


var. hybridus Hal. 


(flavitarsis Zett. v. d. W.). 


Scatopse (recurva Lw.). 


geniculata Zett. 
incompleta Verr. 

nigra Mg. 

(pulicaria Lw.). 

notata L. 

picea Mg. 

(scutellata Lw.). 
pulicaria Lw. 

(integra Walk.). 
subnitens Verr. 
transversalis Lw. 

tristis Zett. 
Aldrovandriella halterata Say. 
Anapausis albohalterata Duda. 
tenuicauda Duda. 
(inermis Ruthe). 
Aspistes berolinensis Mg. 


6. Itonididae. 
(Cecidomyidae). 
Clinorhyncha crassipes Winn. 
tanaceti Kieff. 
Trotteria galii Riibs. 
Lasioptera carophila F. Lw. 
populnea Wachtl 

rubi Heeg. 

Thomasiella arundinis Schin. 
flexuosa Winn. 
Rhopalomyia baccarum Wachtl 
millefolii Lw. 

—— ptarmicae Vall. 
tanaceticola Karsch. 
Oligotrophus elegans Winn. 
juniperinus L. 
Pemphigocecis ventricolus Riibs. 
Rondaniella bursaria Br. 
Mikomyia coryli Kieff. 
Semudobia betulae Winn. 
Iteomyia capreae Winn. 
var. major Kieff. 
Janetiella thymi Kieff. 
Zygiobia carpini F. Lw. 
Craneiobia corni Gir. 
lawsonianae de Meij. 
Mayetiola destructor Say. 
Poomyia poae Bosc. 
Cystiphora hieracii F. Lw. 
pilosellae Kieff. 

sonchi F. Lw. 

taraxaci Kieff. 
Macrolabis corrugans F. Lw. 
lamii Rübs. 

lonicerae Rübs. 

pavida Winn. 

—— pilosellae Winn. 
stellariae Sieb. 
Arnoldia cerris Koll. 
Geocrypta galii Lw. 
Rhabdophaga albipennis Winn. 
dubia Kieff. 


EEE 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Rhabdophaga exsiccans Riibs. 


heterobia Lw. 
jaapi Ribs. 
karschi Kieff. 
noduli Riibs. 
rosaria L. 

salicis Schrk. 
terminalis H. Lw. 


Helicomyia pierrei Kieff. 


Ulli EMA Dailey eb lel Lebel 


acrophila Winn. 
affinis Kieff. 

alni E. Lw. 
alpestris Kieff. 
aparines Kieff. 
auritae Rübs. 
bergrothiana Mik. 
brassicae Winn. 
bryoniae Bche. 
cardaminis Winn. 
compositarum Kieff. 
crataegi Winn. 
dioicae Rübs. 
engstfeldi Rübs. 
epilobii F. Lw. 
filicina Kieff. 
flosculorum Kieff. 
fraxinea Kieff. 
fraxini Kieff. 
galeobdolontis Winn. 
galiicola F. Lw. 
glechomae L. 
harrisoni Bagn. 
hygrophila Mik. 
hyperici Bremi. 
ignorata Wachtl. 
inchbaldiana Mik. 
iteobia Kieff. 
jaapiana Rübs. 
kiefferiana Rübs. 
lathyricola Rübs. 
loewiana Rübs. 
lotharingae Kieff. 
marginemtorquens Winn. 
myosotidis Kieff. 
oxyacanthae Riibs. 
piri Bché. 
plicatrix H. Lw. 
populeti Riibs. 
pteridicola Kieff. 
pustulans Riibs. 
ranunculi Bri. 
salicariae Kieff. 
sisymbrii Schrk. 
subpatula Br. 
symphyti Riibs. 
tetensi Rübs. 
thomasiana Kieff. 


Dasyneura tiliamvolvens Rübs. 
tortrix F. Lw. 

trifolii F. Lw. 

tubicola Kieff. 
ulmariae Bremi. 

urticae Perr. 

viciae Kieff. 

violae F. Lw. 
Wachtliella lychnidis Kieff. 
persicariae L. 

riparia Winn. 

rosarum Hardy. 
stachydis Bremi. 
thymicola Kieff. 
Bayeria capitigena Br. 
Jaapiella clethrophila Riibs. 
genisticola Lw. 

loticola Rübs. 
medicaginis Rübs. 
myrtilli Rübs. 

thalictri Lw. 

veronicae Vall. 
Lathyromyza schlechtendali Kieff. 
Gephyraulus raphanistri Kieff. 
Giraudiella inclusa Frauenf. 
Schizomyia galiorum Kieff. 
Kiefferia pimpinellae F. Lw. 
Asphondylia ervi Rübs. 
mayeri Lieb. 

—— pulchripes Kieff. 
sarothamni Lw. 
Ischnonyx pilosa Kieff. 
verbasci Fall. 

Mikiola fagi Hart. 
Hormomyia (Trishormomyia) 


IT 


|| 


II 


40 


[crassipes Lw. 


producta Mg. 
Monarthropaipus buxi Laboulb. 
Syndiplosis petioli Kieff. 
Anisostephus betulinum Kieff. 
Contarinia acerplicans Kieff. 
aequalis Kieff. 
anthobia F. Lw. 
asclepiadis Gir. 
barbichei Kieff. 
corylina F. Lw. 
dipsacearum Rond. 
jacobaeae H. Lw. 

loti Deg. 

medicaginis Kieff. 
nasturtii Kieff. 
nicolayi Rübs. 
pilosellae Kieff. 
pirivora Ril. 

piricola Nördl.). 

pisi Winn. 

pisicola de Meij. 
pulchripes Kieff. 

ribis Kieff. 

rubicola Riibs. 

scoparii Rübs. 


ni 


Ja BI RAZZA 


141 PROE DR jes Ea DEERME ERE, 


Contarinia scrophulariae Kieff. Campylomyza flavida Winn. 
sorbi Kieff. flavipes Mg. 
steini Karsch. fuscipes Mg. 


—— tiliarum Kieff. — halterata Zett. 
—— torquens de Meij. 
tritici Kirb. Lestremiinae. 


Diodaulus linariae Winn. 

traili Kieff. 

Thecodiplosis brachyntera Schwag. 
Lestodiplosis centralis Winn. 
fascipennis Winn. 

— (Coprodiplosis) fuscipennis Bché. 


Lestremia leucophaea Mg. 

Catocha crassitarsis v. d. W. 
latipes Hal. 

Anarete coracina Zett. Endl. de Meij. 


—— raphani Barnes. 7. Lycoriidae. 
variegata Macq. (Sciaridae). 
Feltiella tetranychi Riibs. Phorodonta flavipes Mg. 
Dyodiplosis arenariae Riibs. Trichosia maxima Strobl. 
Hygrodiplosis vaccinii Kieff. -—— modesta Winn. 
Itonida ochracea Winn. Plastosciara pictiventris Kieff. 
(Cecidomyia). ( belingi Winn.). 
pini de G. Epidapus atomarius de G. 
Endopsylla agilis de Meij. (Pholeosciara melina Schm.). 
Macrodiplosis dryobia Lw. Allostoomma subterranea Schm. 
volvens Kieff. Hyperlasion wasmanni Schm. 
Plemeliella betulicola Rübs. Bradysia felix Schm. 
Stictodiplosis mosellana Geh. vanderwieli Schm. 
aurantiaca Wagn.). Lycoria (Tab. I) analis Egg. 
Harmandia cavernosa Rübs. (Sciara) 
( cristata Kieff.). annulata Meig. 
( crumenalis Kieff.). (—— autumnalis Winn.). 
— globuli Rübs. —— humeralis Zett. 
tremulae Winn. —— longiventris Zett. 
( löwi Rübs.). —— lutea Mg. 
Clinodiplosis invocata Winn. —— pilosa Staeg. 
longiventris Kieff. ? — ruficauda Mg. 
Mycodiplosis coniophaga Winn. -—— thomae L. 


Silvestrina farinicola Barnes. 
Massalongia rubra Kieff. 
Ametrodiplosis thalictricola Rübs. 
Stylodiplosis acetosellae Riibs. 
Porricondyla albitarsis Mg. 
(Epidosis). 

—— analis Winn. 

argentifera de Meij. 
— dorsalis Winn. 

—— nitida v. d. W. 

venusta Winn. 
Coccopsis marginata de Meij. 
Colpodia angustipennis Winn. 


pallidula v. d. W. — 


(Tab. IA) bicolor Mg. 
(rufiventris Macq.). 
—— brunnipes Mg. 
—— (umbratica Zett.). 
carbonaria Mg. 
—— giraudi Egg. 

—— morio Mg. 
(lugubris Winn.). 
Tab. II B) nervosa Mg. 
(fucata Mg.). 
— (placida Winn.). 

- praecox Mg. 

(Tab. II C) auripila Winn. 
(villica Winn.). 
conspicua Winn. 
modesta Staeg. 
(silvatica Mg.). 
nemoralis Mg. 
(aprilina Mg.) 
nitidicollis Mg. 
(fenestrata Mg.). 
(scatopsoides Mg.). 
nobilis Winn. 
pusilla Mg. 
vitripennis Mg. 
(coracina Zett. Lengersd.) 


Heteropezidae. 
Miastor metraloas Mein. 


Campylomyzidae. 
Rübsaamenia pectoralis Winn. 
Pezomyia vanderwulpi de Meij. 
(Monardia). 

Campylomyza aceris Mg. 

—— aequalis Winn. 

— bicolor Mg. 


SIA 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 142 


(Sciara) (quinquelineata Macq.). ' 
vivida Winn. 
(falsaria Winn.). 
(Tab. II E) minuta Winn. 
Zygoneura sciarina Mg. 


8. Fungivoridae. 

Symmerus annulata Mg. 

(Plesiastina). 

Bolitophila glabrata Lw. 

hybrida Mg. 

— (fusca Mg.). 

—— pseudohybrida Landr. 

rossica Landr. 

Bolitophilella cinerea Mg. 

saundersi Curt. : 

Diadocidia ferruginosa Mg. 

Macrocera angulata Mg. 

centralis Mg. 

—— fasciata Mg. 

—— inversa Lw. 

—— lutea Mg. 

—— phalerata Mg. 

—— stigma Curt. 

—— stigmoides Edw. 

—— tusca Lw. 

vittata Mg. 

Asindulum flavum Winn. 

Ceroplatus testaceus Dalm. 

Cerotelion lineatus F. 

(Ceroplatus). 

Apemon marginata Mg. 

(Platyura atrata F.). 

Zelmira bicolor Macq. 

(Platyura). 

discoloria Mg. 

— (discoloria Mg. + unicolor 
[Staeg.). 


fasciata Mg. 

var. tristis Lundstr. 
flava Macq. 

macrocera Edw. 
modesta Winn. 
nemoralis Mg. 


( nemoralis Mg. + nana Macq. 
+ cincta Winn. + succincta Mg. 
nigricauda Strobl. 
nigricornis F. 

( infuscata Winn.). 


ochracea Mg. 
humeralis Winn.). 
semirufa Mg. 
concolor v. d. W. + 


— 


ele el sible ie 


— 


[fulvipes Mg.). 


—— zonata Zett. 
Mycomyia aestiva v. d. W. 
(Sciophila). 

bicolor Dziedz. 
cinerascens Macq. 
alacris Winn.). 


( 


(Sciophila) circumdata Staeg. 
fimbriata Mg. 

— fissa Lundstr. 

—— flava Stann. 
—— flavicollis Zett. 
—_ fuscata Winn. 
—— hyalinata Mg. 
—— incisurata Zett. 
— limbata Winn. 


marginata Mg. 


( punctata Latr.). 
occultans Winn. 
ornata Mg. 
( ornata Mg. + nigricornis 


[Zett. + tumida Winn.). 

pulchella Dziedz. 
——- tenuis Walk. 
(—— apicalis Winn.). 
—— trilineata Zett. 
—— wankowiczii. Dziedz. 
winnertzi Dziedz.. 
Neoempheria bimaculata v. Ros. 
(Empheria). 
striata Mg. 
Leptomorphus walkeri Curt. 
Allocotocera pulchella Curt. 
(Boletina silacea v. d. W.). 
Polylepta guttiventris Zett. 
Neurotelia nemoralis Mg. 
(Anaclinia). 
Paraneurotelia dispar Winn. 
Phthinia humilis Winn. 
Sciophila fenestrella Curt. 
(Lasiosoma). 
hirta Mg. 
lutea Macq. 
— nigronitida Landr. 
rufa Mg. 
Monoclona rufilatera Walk. 
( halterata Staeg.). 
Acnemia nitidicollis Mg. 
Azana anomala Staeg. 
Speolepta leptogaster Winn. 
(Polylepta). 
Coelosia tenella Zett. 
Synapha vitripennis Mg. 
(Empalia). 
Boletina basalis Mg. 
——— dispecta Dziedz. 
— dubia Mg. 
—— gripha Dziedz. 
—— griphoides Edw. 
— plana Walk. 
—— sciarina Staeg. 
—— silvatica Dziedz. 
trivittata Mg. 
Rondaniella variegata Winn. 
(Leia). 
bimaculata Mg. 
(Glaphyroptera). 
fascipennis Mg. 


143 PROF. DR. JCS Hs DE SMENERE, 


(Glaphyroptera) longiseta Bardrt. 
picta Mg. 

subfasciata Mg. 
winthemi Lehm. 
Ectrepesthoneura hirta Winn. 
(Tetragoneura). 

Tetragoneura sylvatica Curt. 
Megophthalmidia crassicornis Curt. 
Docosia gilvipes Hal. 
sciarina Mg. 

Anatella ciliata Winn. 
schmitzi Landr. 
unguigera Edw. 
Exechia bicincta Staeg. 
interrupta Zett.). 
cincta Winn. 

confinis Winn. 
contaminata Winn. 
crucigera Lundstr. 
dizona Edw. 

dorsalis Staeg. 
fimbriata Lundstr. 
frigida Holmgr. 

fusca Mg. 

lateralis Mg.). 
indecisa Walk. 
tenuicornis v. d. W.). 
intersecta Mg. 

leptura Mg. 
nigrofusca Lundstr. 
nigroscutellata Landr. 
pallida Stann. 

parva Lundstr. 
pulchella Winn. 
repanda Joh. 
rufithorax v. d. W. 
schummeli Stann. 
separata Lundstr. 
spinigera Winn. 
spinuligera Lundstr. 
trivittata Staeg. 
Rhymosia affinis Winn. 
bifida Edw. 

—— connexa Winn. 

—— domestica Mg. 

—— fasciata Mg. 

—— fenestralis Mg. 


—_— 


n 


iii 


mn 


gracilis Winn. 
signatipes v. d. W. 
tarnanii Dziedz. 
Allodia alternans Zett. 
(Brachycampta). 
anglofennica Edw. 
batava Barndr. 
—— bicolor Macq. 
crassicornis Stann. 
(== + punctipes Staeg.). 
—— flaviventris v. d. W. 
—— grata Mg. 
—— griseicollis Staeg. 
caudata Winn.). 


( 


(Brachycampta) lugens Wied. 
lundstroemi Edw. 
obscura Winn. 
ornaticollis Mg. 
ruficauda v. d. W. 
ruficornis Mg. 
sericoma Mg. 

amoena Winn.). 
truncata Edw. 
Polyxena bergensis Barndr. 
Cordyla). 

brevicornis Staeg. 
crassicornis Mg. 

+ cinerea Zett.). 
fasciata Mg. 

fissa Edw. 

flaviceps Staeg. 

fusca Latr. 

murina Winn. 
parvipalpis Edw. 
semiflava Staeg. 

sixi Barndr. 
Trichonta atricauda Zett. 
terminalis Walk. 
—— vitta Mg. 
submaculata Staeg.). 
Phronia basalis Winn. 
bicolor Dziedz. 
cinerascens Winn. 
truncata Winn.). 
dubia Dziedz. 
egregia Dziedz. 
exigua Zett. 

rustica Winn.). 
flavipes Winn. 

— flavicollis Winn. 
—— forcipata Winn. 

—— forcipula Winn. 
—— mutabilis Dziedz. 
— nitidiventris v. d. W. 
(—— vitiosa Winn.). 


Hee 


— 


— 


— 


aaa ae 


mn 


— 


— 


Di 


obscura Dziedz. 
obtusa Winn. 
praecox Winn. 
signata Winn. 

tenuis Winn. 
Dynatosoma fuscicorne Mg. 
Fungivora bimaculata F. 
(Mycetophila). 

blanda Winn. 

—— cingulum Mg. 
—— confluens Dziedz. 
—— finlandica Edw. 
— formosa Lundstr. 
—— fraterna Winn. 
—— fungorum de G. 


punctata Mg.). 
guttata Dziedz. 
lineola Mg. 
luctuosa Mg. 
marginata Winn. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 144 


(Mycetophila) obscura Dziedz. 
ocelus Walk. 
sigillata Dziedz. 
signata Mg. 
signatoides Dziedz. 
sordida v. d. W. 
spectabilis Winn. 
stolida Walk. 
strigata Staeg. 
stylata Dziedz. 
trinotata Staeg. 
unicolor Stann. 
vittipes Zett. 
Zygomyia flaviventris Winn. 
humeralis Wied. 
notata Stann. 

—— pictipennis Staeg. 
setosa Barndr. 

—— valida Winn. 

vara Staeg. 
Sceptonia concolor Winn. 
costata v. d. W. 
fumipes Edw. 

—— membranacea Edw. 
nigra Mg. 

Epicypta punctum Stann. 
Delopsis aterrima Zett. 
scatophora Perr. 


9. Psychodidae. 
Ulomyia fuliginosa Mg. 
Pericoma acuminata Strobl. 
albicornis Tonn. 

—— albifacies Tonn. 

— annulata Tonn. 

— auriculata Hal. 
—— canescens Mg. 
—— compta Eat. 
—— extricata Eat. 


ASN 


fratercula Eat. 
mutua Eat. 
notabilis Eat. 
nubila Mg. 
palustris Mg. 
—— trivialis Eat. 
Clytocerus ocellaris Mg. 


Telmatoscopus albomaculatus Wahlgr. 


caliginosus Eat. 
—— consors Eat. 
— fallax Eat. 

— longicornis Tonn. 
— morulus Eat. 


rothschildi Eat. 
similis Tonn. 
soleatus Walk. 
ustulatus Walk. 
Psychoda albipennis Zett. 
alternata Say. 
(sexpunctata Curt.) 
compar Eat. 

—— erminea Eat. 


Psychoda grisescens Tonn. 
humeralis Mg. 
phalaenoides Zett. 
Trichomyia urbica Curt. 


10. Liriopidae. 

(Ptychopteridae). 

Liriope albimana F. 

contaminata L. 

—— (Paraptychoptera) lacustris Mg. 
—— minuta Tonn. 

—— (Paraptychoptera) paludosa Mg. 


11. Dixidae. 


Dixa (Dixa) puberula Lw. 
(Paradixa) aestivalis Mg. 
amphibia Deg. 
nigra Staeg. 
serotina Wied. 


12. Culicidae. 


Mochlonyx culiciformis Deg. 
Chaoborus crystallinus Deg. 
(plumicornis F.) 
—— (fuscus Staeg.) 
—— obscuripes v. d. W. 
— (fuscus Staeg. de Meij). 
pallidus F. 
Anopheles (Anopheles) bifurcatus Mg. 
maculipennis Mg. 
var. atroparvus 

[v. Thiel. 
messeae Falleroni. 
nigripes Staeg. 
Mansonia richiardii Fic. 
Theobaldia annulata Schr. 
fumipennis Steph. 
—— (theobaldi de Meij.). 
morsitans Theob. 
Aedes (Aedes) cinereus Mg. 
(Ochlerotatus) cantans Mg. 
diversus Theob. 
dorsalis Mg. 
leucomelas Mg. 
nemorosus Mg. 
ornatus Mg. 
(geniculatus Ol. ap. Edw.). 
(lateralis Mg. ap. Theob.) 
punctor Kirby. 
quartus Mart. 
(annulipes Mg.) 
sticticus Mg. 
Culex pipiens L. 


13a. Heleidae. 


(Ceratopogoninae) 
Forcipomyia bipunctata L. 
brevipennis Macq. 
ciliata Winn. 

(—— boleti Kieff.) 


OEH 
ERBE 


145 


Forcipomyia frutetorum Winn. 

murina Winn. 

—— nigra Winn. 

picea Winn. 

latipalpis Kieff.) 

Atrichopogon (Atrichopogon) 
[minutus Mg. 

rostratus Winn. 

— (Kempia) brunnipes Mg. 

fuscus Mg. 

—— pavidus Winn. 

Dasyhelea (Prokempia) scutellata 
[Mg. 

—— (Dasyhelea) dufouri Laboulb. 

sericata Winn. 

versicolor Winn. 

Culicoides arcuatus Winn. 

fascipennis Staeg. 

—— impunctatus Gtgh. 

—— minutissimus Zett. 

(—— pumilus Winn.). 

—— nubeculosus Mg. 

— obsoletus Mg. 

pictipennis Staeg. 

pulicaris L. 

punctidorsum Kieff. 

Helea (Helea) crassinervis Gtgh. 

Monohelea 


( 


Mg. 

Stilobezzia (Stilobezzia) flavirostris 
[ Winn. 

—— (Neostilobezzia) gracilis Hal. 


pseudochraceus 
[Gtgh. i. litt.). 

Clinohelea unimaculata Maca. 

Johannsenomyia nitida Macq. 

Sphaeromias candidatus Lw. 

fasciatus Mg. 

Serromyia femorata Mg. 

Palpomyia flavipes Mg. 

fulva Macq. 

lineata Mg. 

spinipes Mg. 

Bezzia bicolor Mg. 

flavicornis Staeg. 

— gracilis Winn. 

—— ornata Mg. 

rubiginosa Winn. 

solstitialis Winn. 

Dicrobezzia venusta Mg. 


13b. Tendipedidae. 


(Chironomidae). . 
Graceus ambiguus v. d. W. 
Paratendipes albimanus Mg. 
albitibia Kieff. 

nubilus Mg. 
nudisquama Edw. 
Polypedilum acutum Kieff. 
arundinati Gtgh. 

-—— convictum Walk. 


(Schizohelea) leucopeza 


PROFI DRC. DE IMEIIERE. 


(Polypedilum blandus v. d. W.). 
fulvonervosum Staeg. Edw. 
laetum Mg. 

leucopus Mg. 

nubeculosum Mg. 

—— pedestre Mg. 

scalaenum Schrank. 

var. trinotatum v. d. W. 
Lauterborniella agrayloides Kieff. 
orophila Edw. 

Zavreliella marmorata v. d. W. 
Stenochironomus gibbus F. 
flexilis auct.) 

var. occultus Kieff. 
tubanticus Krus. 
Stictochironomus histrio F. 
pictulus Mg. 

Microtendipes chloris Mg. 
pedellus de G. 
Endochironomus albipennis Mg. 
— dispar Mg. 

impar Walk. 

intextus Walk. 

lepidus Mg. 

tendens F. 

Glyptotendipes annulimanus Gtgh. 
—— barbipes Staeg. 

var. staegeri Krus. 
—— caulicola Kieff. 

—— foliicola Kieff. 

—— gripekoveni Kieff. 

var. gracilis Kieff. 
— imbecillis Walk. 

—— mancunianus Edw. 

—— pallens Mg. 

var. glaucus M. 
f. pallipes Krus. 
—— paripes Edw. 

(—— niveipennis ap. v. d. W. O.a.). 
var. alobulatus Krus. 
var. flavipes Krus. 
severini Gtgh. 

viridis Macq. 

Kloosia pusilla L., v. d. W. 
Demeijerea rufipes L. 

Tendipes annularius de G. 
(Chrironomus). 

aprilinus Mg. 

cingulatus Mg. 

var. rusticus Mg. 
— var. nigricans Gtgh. 
— var. longistylis Gtgh. 
var. venustus Zett. 
dorsalis Mg. 

riparius Gtgh. nec Edw.). 
frisianus Kieff. 

obtusidens Gtgh. 

pilicornis F. 

plumosus L. 

var. grandis Mg. 
— var. flaveolus Mg. 


( 


ns 


III 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


(Chironomus plumosus 

[ferrugineovittatus Zett.). 

var. prasinus Mg. 

—— pseudovulpes Krus. 

—— thummi Kieff. 

(—- riparius Edw. nec Gtgh. var. 
[thummi Kieff.) 


( sordidatus Kieff.). 

( flaveolus v. d. W. nec Mg.) 

( var. tricolor Gtgh.) 
—— var. grisescens Gtgh.). 

( riparius Edw. nec. Gtgh.) 


triseta Kieff. 

viridicollis v. d. W. 
vulpes Kieff. 

(Einfeldia) dissidens Walk. 
longipes Staeg. 
tricolor v. d. W.) 


= 


nigronitens Edw. 
parilis Walk. 
pseudotener Gtgh. 


—— —— paganus Mg. 
(— latidens Gtgh.) 
— (Camptochironomus) 
[pallidivittatus Mall. 
— tentans F. 
— (Limnochironomus) lobiger 
[ Kieff. 
—— —— nervosus Staeg. 
(€ > brevitibialis Zett.). 
—— —— notatus Mg. 
— —— var. rufolineatus 
[Gtgh. 
—— —— pulsus Walk. 
— tritomus Kieff. 
— (Xenochironomus) xenolabis 
[Kieff. 
— (Paracladopelma) camptolabis 
[Kieff. Edw. 
—— (Cryptochironomus) | 
albofasciatus Staeg. 
—— —— defectus Kieff. 
—— —— psittacinus Mg. 
—— —— redekei Krus. 
—— —— rostratus Kieff. 
—— —— supplicans Mg. 
— —— var. obreptans 
[Walk. Edw. 
—— —— vulneratus Zett. 
—— (Parachironomus) arcuatus | 
[Gtgh. 
—— baciliger Kieff. 
—— —— biannulatus Staeg. 
—— —— demeyerei Krus. 
—— —— edwardsi Krus. 
—— —— longiforceps Kieff. 
—— —— major Gtgh. 
—— —— mauricii Krus. 
— —— monochromus v. d. W. 
— —— monotomus Kieff. 
(—— —— prasinatus ap. v. d. W.). | 


| (Chrironomus) (Parachironomus) 


[swammerdami Krus. 
tener Kieff. 
—— —— varus Gtgh. 
vitiosus Gtgh. 
—— (Harnischia) pseudosimplex 


[Gtgh. 


—— —— virescens Mg. 

viridulus F. 

Pseudochironomus prasinatus Stgr. 

Kiefferulus tendipediformis Gtgh. 

Phaenopsectra albiventer Gtgh. 

ellipsoidalis Kieff. 

— flavipes Mg. 

punctipes Wied. 

Pentapedilum iridis Kieff. 

longiseta Kieff. Gtgh. 

— sordens v. d. W. 

— stratiotale Kieff. 

—— tritum Walk. 

uncinatum Gtgh. 

Micropsectra fusca Mg. 

praecox Mg. 

(—— gmundensis Egg.). 

—— quinaria Kieff. 

—— (Xenotanytarsus) miriforceps 
[Kieff. 

-—— (Calopsectra) gregarius Kieff. 

—— (Rheotanytarsus) photophilus 
[Gtgh. 

Stempellina (saltuum-groep) minor 

[Edw. 

(bausei-groep) paludosa Gtgh. 

Eurycnemus crassipes Panz. 

( elegans Mg.) 

Metriocnemus albolineatus Mg. 

fuscipes Mg. 

— incomptus Zett. 

—— martinii Thm. 

— nanus Mg. 

— ochraceus v. d. W. 

pallidulus Mg. 

Cricotopus annulipes Mg. 

bicinctus Mg. 

—— brevipalpis Kieff. 

—— motitator L. 

obnixus Walk. 

(Orthocladius nigriventris v. d. W.). 

ornatus Mg. 

oscillator Mg. 

sylvestris F. 

tibialis Mg. 

tricinctus Mg. 

unifasciatus Macq. 

? albiforceps Kieff.) 

Psectrocladius dilatatus v. d. W. 

sordidellus Zett. 

Orthocladius albinervis v. d. W. 

diversus v. d. W. 

ictericus Mg. 

— pygmaeus Mg. 


SEE 


146 


147 


Orthocladius stercorarius de G. ap. 
As eh 

thoracicus Mg. 

Eukieferiella bicolor Zett. 

(Orthocladius nanulus v. d. W.) 

Limnophyes minimus Mg. 

Smittia (Smittia) aterrima Mg. 

nudipennis Gtgh. 

—— (Camptocladius) stercorarius 


(——— 


—— (Pseudosmittia) brevifurcata 


[ de G. 
byssinus Schrk. ap Gtgh.). 


[Edw. 

Corynoneura cariana Edw. 

pumila v. d. W. 

scutellata Winn. 
Prodiamesa olivacea Mg. 
( notata Staeg. in N.N.) 
( praecox Kieff.) 
Diamesa gaedii Mg. 
Protenthes punctipennis Mg. 
Procladius rufovittatus v. d. W. 


Trichotanypus choreus Mg. 
culiciformis L. 
signatus Zett. 
Clinotanypus nervosus Mg. 
Anatopynia plumipes Fries. 
Psectrotanypus ornatus Mg. 
varius F. 
Macropelopia nebulosa Mg. 
punctata F. 
Pentaneura cingulata Walk. 


elegantula v. d. W. 
— ferrugineicollis Mg. 
—— griseipennis v. d. W. 
—— guttipennis v. d. W. 
— melanops Mg. 


melanurus Mg. 
monilis L. 

nubila Mg. 

carnea F.) 
Hydrobaenus lugubris Fries. 
Macropeza albitarsis Mg. 


14. Melusinidae. 
(Simuliidae). 

Melusina argyreata Mg. 
(Simulium) 

nana Zett.) 
aurea Fries. 
latipes Mg.) 
— maculata Mg. 
—— ornata Mg. 

—— reptans L. 


— 


— 


15. Tipulidae. 

Dictenidia bimaculata L. 
Xiphura atrata L. 

var. ruficornis Mg. 


PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, 


| Flabellifera elegans Mg. 
(Ctenophora) 
festiva Mg. 
flaveolata F. 
guttata Mg. 
ornata Mg. 
pectinicornis L. 
Pales dorsalis F. 
(Nephrotoma). 
Pachyrhina analis Schumm. 
cornicina L. 
crocata L. 
guestfalica Westh. 
lineata Scop. 
—— (histrio F.). 
lunulicornis Schumm. 
—— maculata Mg. 
( maculosa Mg.) 
— pratensis L. 
—— quadrifaria Mg. 
scalaris Mg. 
—— (imperialis Mg.) 
—— (flavipalpis Mg.) 
scurra Mg. 
Tipula cava Ried. 
czizeki de Jong. 
caesia Schumm. 
fascipennis Mg. 
flavolineata Mg. 
—— fulvipennis De G. 
—— helvola Lw. 
— hortensis Mg. 
hortulana Mg. 
—— irrorata Macq. 
—— juncea Mg. 
nodicornis Mg.) 
lateralis Mg. 
livida Mg. 
lunata L. 
ochracea Mg.) 
luteipennis Mg. 
marginata Mg. 
marmorata Mg. 
anonyma Bergr. v. d. W. 
confusa v. d. W.) 
maxima Poda 
gigantea Schrk.) 
melanoceros Schumm. 
nigra L. 
obsoleta Mg. 
marmorata Mg. v. d. W.). 
oleracea L. 
pabulina Mg. 
pagana Mg. 
paludosa Mg. 
peliostigma Schumm. 
pruinosa Mg. 
quadrivittata Staeg. 
rufina Mg. 
scripta Mg. 
selene Mg. 


FRI 


— 


| 


— 


— 


Cio 


ZESDE SUPPLEMENT OP DE NIEUWE NAAMLIJST ENZ. 


Tipula staegeri Niels. 
signata Staeg.) 

—— truncorum Mg. 

—— unca Wied. 
longicornis Schumm.) 
variicornis Schumm. 


( 


( 


(Pachyrrhina annulicornis Mg.). 


variipennis Mg. 
vernalis Mg. 

vittata Mg. 
Prionocera turcica F. 
(Tipula diana Mg.) 
Dolichopeza albipes Ström. 
sylvicola Curt.) 


— 


16. Limoniidae, 
Limnobiidae). 


— 


Dicranomyia autumnalis Staeg. 


Limnobia). 

chorea Wied. 

var. lutea Mg. 
complicata de Meij. 
danica Ktze. 
didyma Mg. 
distendens Lundstr. 
dumetorum Mg. 
frontalis Staeg. 
ostensackeni Westh.) 
lucida de Meij. 
mitis Mg. 


Em 


modesta Wied. 
morio F. 
omissinervis de Meij. 
ornata Mg. 

— pilipennis Egg. 
sera Walk. 
forcipula de Meij.) 
tristis Schumm. 
ventralis Schumm. 
Rhipidia ctenophora Lw. 
maculata Mg. 
uniseriata Schin. 
Limonia bifasciata Schrk. 


PE 


I 


—— hercegovinae Strobl. 
—— macrostigma Schumm. 
—— nigropunctata Schumm. 
— nubeculosa Mg. 

—— quadrinotata Mg. 
—— stigma Mg. 

—— tripunctata F. 
trivittata Schumm. 
Megarhina flava Walk. 
(Rhamphidia) 

(Helius) 

longirostris Wied. 


Dicranoptycha fuscescens Schumm. 


Antocha vitripennis Mg. 


var. lutea Lacksch. 


| Ormosia bicornis de Meij. 


(Rhypholophus) 

fascipennis Zett. 
pentagonalis Lw.) 
—— hederae Curt. 

—— lineata Mg. 

—— nodulosa Macq. 

— pseudosimilis Lundstr. 
—— uncinata de Meij. 
Rhypholophus bivittatus Lw. 
varius Mg. 


= 


Molophilus appendiculatus Staeg. 


armatus de Meij. 
—— bihamatus de Meij. 
—— cinereifrons de Meij. 
—— corniger de Meij. 
—— flavus Goetgh. 

—— gladius de, Meij. 
griseus Mg. 
bifilatus Verr.) 
—— medius de Meij. 
—— murinus Mg. 

—— obscurus Mg. 

—— occultus de Meij. 
— ochraceus Mg. 

—— crassipygus de Meij.) 
— pleuralis de Meij. 
(—— crassipes Curt. ?) 


I 


148 


(—— ochraceus Mg. de Meij. 1918). 


propinquus Egg. 
Ilisia areolata Siebke. 
(Acyphona) 

maculata Mg. 
—— vicina Tonn. 
Polymeda flavescens L. 
(Erioptera) 

fuscipennis Mg. 
—— griseipennis Mg. 
—— lutea Mg. 

—— macrophthalma Lw. 
—— meyerei Edw. 
—— minor Edw. 


nielseni de Meij. 
squalida Lw. 

trivialis Mg. 
cinerascens Mg.) 
Cheilotrichia imbuta Mg. 
Trimicra pilipes F. 

Chionea lutescens Dalm. 
Helobia hybrida Mg. 
(Symplecta punctipennis Mg.) 
Symplectomorpha stictica Mg. 
Gnophomyia viridipennis Gimm. 
Gonomyia abbreviata Lw. 
alboscutellata v. Ros. 
—— dentata de Meij. 
lateralis Macq. 

lucidula de Meij. 

tenella Mg. 
Rhabdomastix laeta Lw. 
Empeda flava Schumm. 


149 PROEF DR JSG. Ei, DESMENERE, 


Empeda nubila Schumm. 
Lipsothrix remota Walk. 
Adelphomyia senilis Hal. 
var. fuscula Lw. 
Epiphragma ocellaris L. 
Idioptera fasciata L. 
pulchella Mg. 
Ephelia dahlei Edw. 
marmorata Mg. 
Poecilostola pictipennis Mg. 


aperta Verr. 
dimidiata de Meij. 
discicollis Mg. 
dispar Mg. 
ferruginea Mg. 

filata Walk. 
fulvonervosa Schumm. 
fuscipennis Mg. 
leucophaea Mg. 
lineola Mg. 

lucorum Mg. 
nemoralis Mg. 
ochracea Mg. 
phaeostigma Schumm. 
punctum Mg. 

sepium Verr. 
squalens Zett. 
subtincta Zett. 
Crypteria carteri Tonn. 
placida Mg. 
Hexatoma nubeculosa Mg. 
(Anisomera) 

saxonum Lw. 
Tricyphona immaculata Mg. 
——- littoralis Mg. 
tipulina Egg.) 
schummeli Edw. 
unicolor Schumm. 
Pedicia rivosa L. 

Ula macroptera Macq. 

( pilosa Schumm.). 
Dicranota bimaculata Schumm. 
longitarsis Bergr. 
subtilis Lw. 


i 


17. Cylindrotomidae. 
Triogma trisulcata Schumm. 
Liogma glabrata Mg. 
Cylindrotoma distinctissima Mg. 
Phalacrocera replicata L. 


18. Stratiomyidae. 
Pachygaster atra Panz. 
leachi Curt. 

minutissima Zett. 
Potamida ephippium F. 


var. angustipennis Mg. 


(Ephippium thoracicum Latr.) 

Nemotelus nigrinus Fall. 

notatus Zett. 

—— pantherinus L. 

uliginosus L. 

Hermione formosa Wied. ap. Mg. 

(Oxycera). 

leonina Panz. 

—— pardalina Mg. 

—— pulchella Mg. 

trilineata F. 

Stratiomyia chamaeleon de G. 

furcata F. 

longicornis Scop. 

(Hirtea longicornis Scop.). 

potamida Mg. 

Eulalia argentata F. 

(Odontomyia). 

hydroleon L. 

angulata Panz. 

--— ornata Mg. 

tigrina F. 

Hoplodonta viridula F. 

Geosargus bipunctatus Scop. 

(Sargus). 

— cuprarius L. 

iridatus Scop. 

( infuscatus Mg.). 
splendens flavipes Mg. 

Chloromyia formosa Scop. 

Microchrysa cyaneiventris Zett. 

flavicornis Mg. 

polita L. 

Beris chalybeata Forst. 

clavipes L. 

— morrisi Dale. 

—— vallata Forst. 

Chlorisops tibialis Mg. 

Solva marginata Mg. 

(Xylomyia). 


19. Tabanidae. 


Chrysops coecutiens L. 
quadratus Mg. 
sepulcralis F. 

rufipes Mg. 

relictus Mg. 

Heptatoma pellucens F. 
(Hexatoma). 

Chrysozona crassicornis Wahlb. 
(Haematopota). 

italica Mg. 

pluvialis L. 
Therioplectes luridus Fall. 
micans Mg. 

—— montanus Mg. 

borealis Lw. de Meij.). 
solstitialis Schin. 
tropicus Panz. 

Ochrops fulvus Mg. 
latistriatus Brau. 


( 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Ochrops plebeius Fall. 
rusticus L. 
Atylotus gigas Herbst. 
Tabanus autumnalis L. 
bovinus Lw. 
— bromius L. 

—— cordiger Mg. 
— _ maculicornis Zett. 
—  sudeticus Zell. 


20. Rhagionidae. 
(Leptidae). 

Frinna atra Mg. 
Coenomyia ferruginea Scop. 
Atherix crassipes Mg. 

ibis F. 

marginata F. 

Rhagio immaculatus Mg. 


(Leptis). 
lineola F. 
notatus Mg. 


scolopaceus L. 
strigosus Mg. 
tringarius L. 
vitripennis Mg. 
Chrysopilus auratus F. 
( atratus F.). 
aureus Mg. 
(—— diadema L.). 
—— flaveolus Mg. 
— luteolus Fall. 
splendidus Mg. 
pigritus F.). 
Symphoromyia immaculata Mg. 
Pticiina nigrina Wablb. 


I 


— 


21. Cyrtidae. 
Oncodes gibbosus L. 
zonatus Er. 
Paracrocera orbiculus F. 
(Acrocera). 


24. Asilidae. 


Leptogaster cylindrica de G. 
guttiventris Zett. 
Rhadiurgus variabilis Zett. 
Pamponerus germanicus L. 
Asilus crabroniformis L. 
Neoitamus cothurnatus Mg. 
cyanurus Lw. 
Neomochtherus pallipes Mg. 
Philonicus albiceps Mg. 
Protophanes punctatus Mg. 
( puntipennis Mg.). 
Cerdistus geniculatus Mg. 
Dysmachus picipes Mg. 

( forcipula Zell.). 
trigonus Mg. 
Eutolmus rufibarbis Mg. 
Antipalus varipes Mg. 


Machimus arthriticus Zell. 
atricapillus Fall. 
cingulatus F. 
rusticus Mg. 

— — setosulus Zell. 
Laphria flava L. 

gilva L. 
marginata L. 
Lasiopogon cinctus F. 
Dioctria atricapilla Mg. 
baumhaueri Mg. 
—— bicincta Mg. 
—— cothurnata Mg. 
(—— reinhardi Wied.). 
—— hyalipennis F. 
(—— flavipes Mg.). 
lateralis F. 

— longicornis Mg. 
oelandica L. 
rufipes de G. 
Dasypogon teutonus L. 


25. Bombyliidae. 


Exoprosopa capucina F. 
Argyramoeba anthrax Schr. 
Hemipenthes morio L. 
Anthrax afer F. 
circumdatus Mg. 
fenestratus Fall. 

—— hottentottus L. 
paniscus Rossi. 
Glabellula arctica Zett. 
Bombylius canescens Mikan. 
cinerascens Mikan. 
—— discolor Mikan. 

— major L. 

— venosus Mikan. 

— vulpinus Wied. 
fugax Wied. Mg.). 


( 


Systoechus sulphureus Mikan. 


Phthiria pulicaria Mikan. 


26. Therevidae. 
Tabuda anilis F. 
Psilocephala ardea F. 
Thereva annulata F. 
bipunctata Mg. 


| —— fulva Mg. 


—— nobilitata F. 
—— plebeia L. 
— subfasciata Schumm. 


27. Omphralidae. 
(Scenopinidae). 
Omphrale fenestralis L. 
(Scenopinus). 


28. Empididae. 
Meghyperus sudeticus Lw. 


150 


151 PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, 


Hybos culiciformis F. 
femoratus Müll. 
( fumipennis Mg.). 
—— grossipes L. 
Syndyas nigripes Zett. 
Syneches muscarius F. 
Bicellaria intermedia Lundb. 
simplicipes Zett. 
—— nigra Mg. 

— pilosa Lundb. 
simplicipes Zett. 
(—— melaena Hal.). 
spuria Fall. 


Rhamphomyia aethiops Zett. 


atra Mg. 

—— barbata Mg. 
—— pennata Mg.). 
—— cinerascens Mg. 


— 


crassicauda Strobl. 
erythrophthalma Mg. 
(—— serotina Oldbg.). 
(—— serotina de Meij.). 
filata Zett. 
flava Fall. 
geniculata Mg. 


— 


ei 


gibba Fall. 
laevipes Fall. 
conformis Kow.). 
nigripennis F. 
nigripes F. 
niveipennis Zett. 
platyptera Panz. 
simplex Zett. 
spinipes Fall. 
stigmosa Macq. 
sulcata Mg. Collin. 
propinqua de Meij.). 
sulcatella Collin. 


— 


eu 


tarsata Zett. 
variabilis Fall. 
Empis albinervis Mg. 
albopilosa de Meij. 
digramma Mg. 
bilineata Lw.). 
borealis L. 
caudatula Lw. 
chioptera Fall. 
—— ciliata F. 

—— cinerea Zett. 
decora Lw. 
dasythrix de Meij.). 
femorata F. 
grisea Fall. 
livida L. 

lutea Mg. 
meridionalis Mg. 
nitida Mg. 
nuntia Mg. 
pennaria Fall.). 


LITT 


LET 


— 


plumipes Fall. Lundb.). 


sulcata Mg. de Meij.). 


Empis opaca Mg. 


ns 


HERREN AE 


parvula Egg. 
pennaria Fall. 
vernalis Mg.). 
pennipes L. 
picipes Mg. 
brevicornis Lw.). 
plumipes Zett. 
decora Lw. Lundb.). 
prodromus Lw. 
pulicaria L. 
punctata Mg. 
serotina Lw. 
stercorea L. 
tessellata F. 
trigramma Mg. 
variegata Mg. 
vitripennis Mg. 


Hilara argyrosoma Strobl. 


— 


SIT 


ei). 


canescens Zett. 
chorica Fall. 
cilipes Mg. 
cinereomicans Strobl. 
cingulata Dahlb. 
clypeata Mg. 
cornicula Mg. 
flavipes Mg. 
fuscipes F. 
carinthiaca Strobl.). 
gallica Fall. 
griseola Zett. var. nigritarsis 
[Zett. 
hirta Strobl. 
interstincta Fall. 
lasiochira Strobl. 
litorea Fall. 
lundbecki Mg. 
lurida Fall. 
maura F. 
minuta Zett. 
nigrina Fall. 
nigrocincta de Meij. 
paeudochorica Strobl. 
pubipes Lw. 
quadrifaria Strobl. 
spinimana Zett. var. 
[spinigera Str. 
tenella Fall. 
tetragramma Lw. 
thoracica Macq. 


Oedalea flavipes Zett. 


hybotina Fall. 
pallipes Zett. 


Trichina clavipes Mg. 
Microphorus anomalus Mg. 


( 


holosericeus Mg. 
velutinus Macq.). 


Ocydromia glabricula Zett. 
Leptopeza flavipes Mg. 


sphenoptera Lw. 


Euthyneura myricae Hal. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


(Anthalia rostrata Zett.). 
Wiedemannia bistigma Curt. 
Hydrodromia stagnalis Hal. 
Hemerodromia oratoria Fall. 
raptoria Mg. 

stigmatica Schin. 
unilineata Zett. 

Chelifera flavella Zett. 
(melanocephala Hal.). 
precatoria Fall. 
Dolichocephala irrorata Fall. 
novemguttata Strobl. 
Trichopeza longicornis Mg. 
Phyllodromia melanocephala F. 
(Lepidomyia). 

vocatoria Fall. 
Heleodromia immaculata Hal. 
(Sciodromia). 

Drapetis ambigua Macq. Collin. 
flexuosa Lw.). 

assimilis Fall. 

curvipes Mg. 

—— setigera Lw. ap. Lundb.). 
moriella Zett.). 

—— exilis Mg. 


TT 


(—— pusilla Lw.). 

— flavipes Macq. 

—— incompleta Collin. 

—— (exilis Mg. ap. Lundb.). 
— nigritella Zett. 

(—— aterrima Curt. ap. Lundb.). 


Stilpon graminum Fall. 
lunata Walk. 
Tachypeza fuscipennis Fall. 
nubila Mg. 

Tachista annulimana Mg. 
arrogans L. 

connexa Mg. 

costalis Lw. 
(——tuberculata Lw.). 
sabulosa Winth. 
terricola Zett. 
Elaphropeza ephippiata Fall. 
Coloboneura hirta Walk. 
(Chersodromia). 
Chersodromia arenaria Fall. 
brevicornis de Meij. 
—— cursitans Zett. 

— incana Walk. 


Symballophthalmus dissimilis Fall. 


Coryneta agilis Mg. 
(Tachydromia). 
albiseta Panz. 
albocapillata Fall. 
annulata Fall. 
annulipes Mg. 
bicolor Mg. 
calceata Mg. 
candicans Fall. 
major Bonsd.). 
ciliaris Fall. 


— 


RARE 


(Tachydromia) cothurnata Marcq. 


— Tm 


— 


— 


A ar 


= 


cursitans F. 

fasciata ap. Lundb.). 
exilis Mg. 

fasciata Mg. 
cursitans ap. Lundb.). 
fascipes Mg. 

notata Mg.). 
flavicornis Mg. 
albicornis Zett.). 
pallidicornis Collin). 
flavipes F. 
fuscicornis Zett. 
leucocephala v. Ros. 
luteola Collin). 
longicornis Mg. 
lutea Mg. 
maculipes Mg. 
major Zett. 

minuta Mg. 

exigua Mg.). 
nigrina Mg. 
nigritarsis Zett. 
pallidiventris Mg. 
pallipes Fall. 
pectoralis Fall. 
rapida Mg. 
unguiculata Zett. 


Platycnema pulicaria Fall. 


29. Dolichopodidae. 


Dolichopus acuticornis Wied. 


aemulus Lw. 
agilis Mg. 
arbustorum Stann. 
atratus Mg. 
atripes Mg. 
brevipennis Mg. 
campestris Mg. 
cilifemoratus Macq. 
trivialis Hal.). 
claviger Stann. 
clavipes Hal. 
excisus Lw. 
festivus Hal. 
griseipennis Stann. 
lepidus Staeg. 
linesris Mg. 
longicornis Stann. 
longitarsis Stann. 
migrans Zet. 
confusus Zett.). 
nigricornis Mg. 
discifer Stann.). 
nitidus Fall. 
notatus Staeg. 
notabilis Zett.). 
nubilus Mg. 
pennatus Mg. 
picipes Mg. 
planitarsis Fall. 


152 


153 


Dolichopus plumipes Scop. 
plumitarsis Fall. 
popularis Wied. 
sabinus Hal. 
signatus Mg. 
tanythrix Lw. 
ungulatus L. 

urbanus Stann. 
vitripennis Mg. 
wahlbergi Zett. 


EHE 


(Hygroceleuthus). 
latipennis Fall. 
Hercostomus aerosus Fall. 
assimilis Hal. 
bicolor Macq. 
nigricornis auct.). 
brevicornis Staeg. 
celer Mg. 

chalybeus Wied. 
chrysozygos Wied. 
cupreus Fall. 
germanus Wied. 
metallicus Stann. 
nanus Macq. 
nigrilamellatus Macq. 
nigripennis Fall. 
nigriplantis Stann. 
plagiatus Lw. 


— 


a 


(Macrodolichopus) diadema 
[Hal. 


Poecilobothrus infuscatus Stann. 


ducalis Lw.). 

—— nobilitatus L. 
principalis Lw. 
Hypophyllus crinipes Staeg. 
discipes Ahr. 
obscurellus Fall. 
Tachytrechus insignis Stann. 
plumipes Fall. 
ammobates Walk.). 
Hydrophorus balticus Mg. 
bipunctatus Lehm. 
—— bisetus Lw. 

litoreus Fall. 

—— nebulosus Fall. 
praecox Lehm. 
Liancalus virens Scop. 
Schoenophilus versutus Walk. 
Thinophilus flavipalpis Zett. 
ruficornis Hal. 
Aphrosylus ferox Walk. 
Medetera ambigua Zett. 
dendrobaena Kow. 
— diadema Lw. 

jacula Fall. 


— 


( 


—— (Oligochaetus) micacea Lw. 


— muralis Mg. 

obscura Zett. 
—— pallipes Zett. 
— pinicola Kow. 


— (Oligochaetus) plumbella Mg. 


PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, 


Medetera tristis Zett. 
truncorum Mg. 
Rhaphium longicorne Fall. 
Porphyrops communis Mg. 
(spinicoxa Lw.). 

— discolor Zett. 
consobrina Zett.). 
elegantula Mg. 
fascipes Mg. 
laticornis Fall. 
(—— nemorum Mg.). 
—— micans Mg. 

—— nasuta Fall. 

—— penicillata Lw. 
praerosa Lw. 


( 


Xiphandrium appendiculatum Zett. 


caliginosum Mg. 

— fasciatum Mg. 

—— monotrichum Lw. 
quadrifilatum Lw. 
Systenus pallipes v. Ros. 
adpropinquans Lw.). 
leucurus Lw. 
Syntormon denticulatus Zett. 
punctatus Zett.). 

— pallipes F. 

pumilus Mg. 

tarsatus Fall. 
Machaerium maritimae Hal. 
Achalcus cinereus Walk. 
flavicollis Mg. 
Neurigona erichsoni Zett. 
quadrifasciata F. 
suturalis Fall. 
Thrypticus bellus Lw. 
smaragdinus Gerst. 
Diaphorus hoffmannseggi Mg. 
tripilus Lw.). 

—— nigricans Mg. 

oculatus Fall. 

winthemi Mg. 
Melanostolus melancholicus Lw. 
Nematoproctus distendens Mg. 
Chrysotus cilipes Mg. 
cupreus Macq. 

—— femoratus Zett. 

—— gramineus Fall. 

— kowarzi Lundb. 


( 


( 


( 


(—— amplicornis Zett. ap. Kow.). 


—— laesus Wied. 
— neglectus Wied. 
—— pulchellus Kow. 
suavis Lw. 
Argyra argentina Mg. 
argyria Mg. 
atriceps Lw. 
—— diaphana F. 
elongata Zett. 
—— grata Lw. 
leucocephala Mg. 
Leucostola vestita Wied. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Campsicnemus (Ectomus) alpinus 


(—— pictipennis Boh.). 
armatus Zett. 

(—— pectinifer de Meij.). 

compeditus Lw. 

curvipes Fall. 

— loripes Hal. 

scambus ‘Fall. 

Sympycnus annulipes Mg. 

Acropsilus niger Lw. 


Tenchophorus calcaratus Macq. 


monacanthus Lw. 
spinigerellus Zett. 
Telmaturgus tumidulus Rad]. 
Micromorphus albipes Zett. 
Anepsiomyia flaviventris Mg. 
Chrysotimus molliculus Fall. 
Lamprochromus elegans Mg. 
(Sympycnus). 


Bathycranium bicolorellum Zett. 


Xanthochlorus ornatus Hal. 
tenellus Wied. 
Sciopus albifrons Mg. 
(Psilopus). 

contristans Wied. 
exul Par. 

laetus Mg. 
lobipes Mg. 
longulus Fall. 
lugens Mg.). 
nervosus Lehm: 
pallens Wied. 
platypterus F. 
vialis Radd. 
wiedemanni Fall. 


EE 


30. Musidoridae. 
(Lonchopteridae). 
Musidora fallax de Meij. 
(Lonchoptera). 

furcata Fall. 

— lutea Panz. 

—— meyerei Collin. 
tristis Mg. 


31. Syrphidae. 


Pipiza bimaculata Mg. 
carbonaria Mg. 
festiva Mg. 

lugubris F. 

noctiluca L. 
quadrimaculata Panz. 
signata Mg. 
Heringia flavitarsis Mg. 
heringi Zett. 

— maculipennis Mg. 
virens F. 
Triglyphus primus Lw. 
Cnemodon vitripennis Mg. 


[Hal. 


Orthoneura elegans Mg. 
Liogaster metallina F. 
splendida Mg. 
Chrysogaster chalybeata Macg. 
—— hirtella Lw. 
macquarti Lw. 
solstitialis Fall. 
splendens Mg. 

—— virescens Lw.). 
viduata L. 

Chilosia albipila Mg. 
albitarsis Mg. 
bergenstammi Beck. 
canicularis Panz. 
chrysocoma Mg. 
cynocephala Lw. 
fasciata Schin. Egg. 
fraterna Mg. 

grossa Fall. 
illustrata Harr. 
impressa Lw. 
intonsa Lw. 

longula Zett. 
mutabilis Fall. 
nigripes Mg. 
pagana Mg. 
proxima Zett. 
pubera Zett. 

ruralis Mg. 
scutellata Fall. 
semifasciata Beck. 
variabilis Panz. 
vernalis Fall. 
Pelecocera tricincta Mg. 
Chamaesyrphus scaevoides Fall. 
Sphegina clunipes Fall. 
Neoascia dispar Mg. 
—— floralis Mg. 

-—— podagrica F. 
Rhingia campestris Mg. 
rostrata L. 
Brachyopa bicolor Fall. 
Paragus bicolor F. 

var. lacerus Lw. 
tibialis Fall. 
Pyrophaena granditarsa Forst. 
rosarum F. 
Platychirus albimanus F. 
angustatus Zett. 
clypatus Mg. 
fulviventris Macq. 
immarginatus Zett. 
manicatus Mg. 
peltatus Mg. 
scambus Staeg. 
scutatus Mg. 
Melanostoma ambiguum Fall. 
mellinum L. 

scalare F. 
Xanthandrus comtus Harr. 
(Melanostoma hyalinatum Fall.). 


— 


He 


154 


155 


Melangyna quadrimaculata Verr. 
Ischyrosyrphus glaucius L. 
laternarius Müll. 
Epistrophe auricollis Mg. 
(Syrphus). 

balteata de G. 

—— bifasciata F. 

— cinctella Zett. 

— cincta Fall. 

—— grossulariae Mg. 

— guttata Fall. 

—— lasiophthalma Zett. 
—— lineola Zett. 

—— macularis Zett. 

— triangulifera Zett. 

—— umbellatarum F. 
vittigera Zett. 

Friozona syrphoides Fall. 
Leucozona lucorum L. 
Lasiopticus pyrastri L. 

var. unicolor Curt. 
seleniticus Mg. 

Didea fasciata Macq. 
intermedia Lw. 

Syrphus albostriatus Fall. 
var. confusus Egg. 
arcuatus Fall. 

corollae F. 

latifasciatus Macq. 
luniger Mg. 

lunulatus Mg. 

nitens Zett. 

nitidicollis Mg. 

ribesii L. 

torvus O. S. 

tricinctus Fall. 

venustus Mg. 
vitripennis Mg. 
Sphaerophoria menthastri L. 
(Melithreptus) 
var. picta Mg. 


PREIS LE 


(—— flavicauda Zett. var. 


[nitidicollis Zett.). 


scripta L. 
var. dispar Lw. 
var. strigata Zett. 


Xanthogramma citrofasciatum de G. 


ornatum Mg. 

Doros conopeus F. 
Baccha elongata F. 
obscuripennis Mg. 
Chrysotoxum bicinctum L. 
cautum Harr. 

— festivum L. 
octomaculatum Curt. 
vernale Lw. 

Psarus abdominalis F. 
Microdon devius L. 
eggeri Mik. 


var. philanthus. 


ruppelli Wied var. nitidicollis 
[Zett. 


ERORSDRITLETENIDEIMENERES 


Microdon mutabilis L. 
Volucella bombylans L. 
inanis L. 

inflata F. 

—— pellucens L. 

zonaria Poda. 
Eristalinus sepulcralis L. 
Lathyrophthalmus aeneus Scop. 
Eristalomyia anthophorina Fall. 
cryptarum F. 

tenax L. 

Eristalis alpina Panz. 
arbustorum L. 

—— horticola de G. 

—— intricaria L. 

—— lucorum Mg. Vill. Lichtw. 
— nemorum L. 

— pertinax Scop. 
pratorum Mg. 
Myiatropa florea L. 

Liops vittata Mg. 

Tubifera pendula L. 
(Helophilus). 

trivittata F. 
Parhelophilus frutetorum F. 
lunulatus Mg. 
versicolor F. 
Eurinomyia lineata F. 

—— transfuga L. 

Lampetia equestris F. 
(Merodon). 

spinipes F. 

Mallota fuciformis F. 
Cerioides conopoides L. 
——- subsessilis Ill. 

(Ceria). 

Arctophila bombiformis Fall. 
mussitans F. 

Cinxia borealis Fall. 
(Sericomyia). 

lappona L. 
Brachypalpus bimaculatus Macq. 
meigeni Schin. 

valgus Panz. 
Penthesilea asilica Fall. 
(Criorrhina). 

berberina F. 

var. oxyacanthae Mg. 
ranunculi Panz. 
Tropidia scita Harr. 

(—— milesiformis Fall.). 
Syritta pipiens L. 

Zelima femorata L. 
(Xylota). 

florum F. 

—— lenta Mg. 

—— nemorum E. 

—— pigra F. 

—— segnis L. 

sylvarum L. 

Eumerus ornatus Mg. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 156 


Eumerus sabulonum Fall. 
strigatus Fall. 
Ferdinandea cuprea Scop. 
(Chrysochlamis). 

ruficornis F. 
Spilomyia saltuum F. 
Temnostoma vespiforme L. 


32. Dorylaidae. 
(Pipunculidae). 

Chalarus basalis Lw. 
spurius Fall. 
Verrallia aucta Fall. 
villosa v. Ros. 
Dorylas campestris Latr. 
(Pipunculus ater Mg.). 
flavipes Mg. 

—— furcatus Egg. 
fuscipes Zett. 

—— geniculatus Mg. 
—— nigritulus Zett.). 
—— haemorrhoidalis Zett. 
—— minimus Beck. 
—— littoralis Beck.). 
—— perspicuus de Meij. 
—— pratorum Fall. 
(—— thomsoni Beck.). 


rufipes Mg. 
semifumosus Kow. 
sylvaticus Mg. 
terminalis Thoms. 
xanthocerus Kow. 
zonatus Zett. 


. 33. Phoridae. 


Aneurina curvinervis Beck. 
(Chaetoneurophora). 

thoracica Mg. 

—— unispinosa Zett. 

fennica Beck.). 

urbana Mg. 

caliginosa Mg. de Meij.). 
Chaetopleurophora bohemani Beck. 
erythronota Strobl. 

var. nigrodorsata Strobl. 
spinosa Schm. 

‘ Triphleba aprilina Schm. 
(Trupheoneura) autumnalis Beck. 
dudai Schm. 

(—— pauciseta Schm. 9). 

excisa Lundb. 

hentrichi Schm. 

—— hyalinata Mg. 

(—— perennis Mg.). 

— intermedia Mall. 

— lugubris Mg. 

(—— sublugubris Wood ap. de Meij.). 
—— luteifemorata Wood. 

(—— & similis Lundb.). 

octobris Schm. 


— 


(Trupheoneura) opaca Mg. 
papillata Wing. 
( lugubris Mg. in Suppl.). 
perenniformis Schm. 
radiosetosa Schm. 
trinervis Beck. 
tumidula Schm. 
uncinata Schm. 
(Pseudostenophora) crassinervis Strobl. 
nudipalpis Beck. 
unicalcarata Beck. 
(—— unispinosa Zett. ap. de Meij. 
[in Suppl.). 
Spinophora bergenstammi Mik. 
domestica Wood.). 
—— dorsalis Beck. 
( immaculata Strobl.). 
excisa Beck. 
(—— bergenstammi auct.). 
—— helicivora Duf. i 
(—— maculata Mg. ap. de Meij. 
[in Suppl.). 
Beckerina umbrimargo Beck. 
Diploneura abdominalis Fall. 
—— concinna Mg. 
crassicornis Mg. ap. de Meij. 
[suppl. 3). 


Il 


( 


—— florea F. 
funebris Mg. var. rostralis Schm. 
—— glabra Schm. 
—— nitidula Mg. 
pachycera Schm. 
— pilosella Schm. 
—— (Tristoechia) abbreviata v. Ros. 
—— (Dohrniphora) cornuta Big. 
chlorogastra Beck.). 
Phora aterrima F. 
edentula Schm. 
— holosericea Mg. 
schineri Beck. 
tincta Schm. 
velutina Mg. 
Hypocera subsultans L. 
mordellaria Fall. de Meij. 
[in Suppl.). 
Borophora (Borophora s.str.) 
[femorata Mg. 
(—— —— flavimana Mg. de Meij. 
[suppl. 3). 


( 


—— ökellyi Schm. 

—— (Peromitra) agilis Mg. 

carinifrons Zett. 

erythrocera Mg. 

(—— —— bernuthi Egg. de Meij. 
[in Suppl.). 

—— —— germanica Schm. 

incrassata Mg. 

Conicera atra Mg. 

dauci Mg.). 

—— pauxilla Schm. 

—- floricola Schm. 


( 


157 


Conicera similis Hal. ap. Schmitz.). 


( 
(ER 
( 


Gymnoptera longicostalis Schm. 


Plectanocnema nudipes Beck. 
Aenigmatias dorni End. 
Woodiphora retroversa Wood. 
Gymnophora arcuata Mg. 


(— 


Pseudacteon formicarum Verr. 


PROEY DR) Cy Hh DEVMENERE 


var. fulvipalpis Schm. 
schnittmanni Schm. 

tarsalis Schm. 

tibialis Schm. 

albipennis Olg.). 


vitripennis Mg. Schm.). 
vitripennis Mg. 
genitalis Schm.). 


Ella 


i 


nigripennis Schm. 

fuliginosa Mg. ap. de Meij. 
[in Suppl.). 

quartomollis Schm. 


lundbecki Schm. 


—~ 


Megaselia (subg. Aphiochaeta) 


(Zr 


(— 


EEE DEREN 


eee Ae eer 


= 


— 


VISO 


[aculeata Schm. 
affinis Wood. 
proxima Lundb.). 
ornatipes Schm.). 
‘aequalis Wood. 
albiclava Schm. 
alticolella Wood, Lundb. 
altifrons Wood. 
angustipennis Lundb. 
aristica Schm. | 
armipes Schm. 
atrimana Wood. 
egregia Lundb.). 
hastata Schm.). 
hirsuta Wood.). 
basispinata Lundb. 
beckeri Wood. 
brevicornis Schm. 
campestris Wood. 
ciliata Zett. 
coaequalis Schm. 
communiformis Schm. 
conformis Wood. 
carpalis Schm.). 
consetigera Schm. 
consimilis Lundb. 
cothurnata Schm. 
crassipes Wood. 
dactylata Lundb.). 
cuspidata Schm. 
dahli Beck. 
diversa Wood. 
sordescens Schm.). 
dubitalis Wood. 
fenestralis Schm. 
flavescens Wood. 
flavicoxa Zett. 
frameata Schm. 
fumata Mall. 
fungivora Wood. 


— 


Il 


ns 


I 


— 


III 


| 
| 


Megaselia (subg. Aphiochaeta) 


[fuscovariana Schm. 
hibernans Schm. 
hirticrus Schm. 
hortensis Wood. 
hyalipennis Wood. 
hypopygialis Lundb. 
ignobilis Schm. 
indifferens Lundb. 
perciliata Lundb.). 
insons Lundb. 
intercostata Lundb. 
involuta Wood. 
latifrons Wood. 
limburgensis Schm. 
lucifrons Schm. 
luteipes Schm. 
major Wood. 
manicata Wood. 
hirsuta Wood, 

[Schmitz vroeger). 


— manualis Schm. 


eee 


meconicera Speis. 
albipennis Wood.). 
mirifica Schm. 
obscuripennis Wood. 
paludosa Wood. 
pectoralis Wood. 
pedatella Schm. 
pilifemur Lundb. 
pleuralis Wood. 
posticata Strobl. 
projecta Beck. 

var. funesta Schm. 
protarsalis Schm. 
pumila Mg. 

atripes Brues). 
pungens Lundb. 
pusilla Mg. 
clavipes Wood). 
rufa Wood. 
sepulcralis Lundb. 
setulipalpis Schm. 
simplex Wood. 
simulans Wood. 
stichata Lundb. 
styloprocta Schm. 
subcarpalis Lundb. 
subconvexa Lundb. 
subfraudulenta Schm. 
subpleuralis Wood. 
superciliata ‘Wood. 
tama Schm. 
triquetra Schm. 
unguicularis Wood. 
unicolor Schm. 
variana Schm. 
variabilis Wood). 
vestita Wood. 
waagei Schm. 


(subg. Megaselia) albicans 


[Wood. 


— 


Lee aa Ge eS alu 


— 


— 


~~ 


— 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Megaselia (subg. Megaselia) 


[albicaudata Wood. 


— albidohalteris Felt. 


analis Lundb. 
angelicae Wood. 
angusta Wood. 
angustifrons Wood. 
berndseni Schm. 
bovista Ginn. 
exigua Wood). 
brevicostalis Wood. 
breviseta Wood. 
breviterga Lundb. 
cinereifrons Strobl. 
anisodactyla Schm.). 
coacta Lundb. 
collini Wood. 
correlata Schm. 
costalis v. Ros. 
deflexa Schm. i. 
crassicosta Strobl. 
densior Schm. 
discreta Wood. 
emarginata Wood. 
errata Wood. 
feronia Schm. 
flava Fall. 
furcatinervis Schm. 
fusca Wood. 
fuscinervis Wood. 
giraudii Egg. 

rata Wood.). 
glabrifrons Wood. 
gregaria Wood. 
halterata Wood. 
hilaris Schm. 
hirticaudata Wood. 
hirtiventris Wood. 
humeralis Zett. 
impolluta Schm. 
infraposita Schm. 
irregularifrons Schm. 
largifrontalis Schm. 
lata Wood. 
latifemorata Beck. 
latipalpis Schm. 
longicostalis Wood. 
longipalpis Wood. 
longiseta Wood. 
lutea Meig. 
sulphuripes Mg. ap. 


litt. 


lutescens Wood. 
maura Wood. 
meigeni Beck. 
melanocephala v. Ros. 
minor Zett. 

mixta Schm. 
nigrescens Wood. 
nudiventris Wood, 


CPC 


exigua Wood in suppl.). 


[Lundb.). 


(subg. Megaselia) aperta 
[Schm. in suppl. 4). 

offuscata Schm. 

parva Wood. 

phoenicura Schm. 

picta Schm. 

plurispinosa Lundb. 

plurispinulosa Zett. 

giraudii Egg. (in suppl.). 

praeacuta Schm. 

propinqua Wood. 

pseudogiraudii Schm. 

pulicaria Fall. 

pygmaea Zett. 

pygmaeoides Lundb. 

quadriseta Schm. 

lutea Mg. var. 
[quadriseta Schm.). 

rata Wood. 

giraudii Egg.). 

rubella Schm. 

ruficornis Mg. 

rufifrons Wood. 

rufipes Mg. 

sanguinea Schm. 

scutellariformis Schm. 

scutellaris Wood. 

sinuata Schm. 

spinicincta Wood. 

stigmatica Schm. 

subnudipennis Schm. 

subtumida Wood. 

sulphuripes Mg. 

fuscohalterata Schm.) 

tarsalis Wood. 

tumida Wood. 

uliginosa Wood. 

ustulata Schm. 

pallida Lundb.). 

verna Schm. 

vernalis Wood. 

virilis Schm. 

zonata Zett. 

Phalacrotophora berolinensis Schm. 

fasciata Fall. 

Metopina crassinervis Schm. 

—— cuneata Schm. 

— heselhausi Schm. 

— perpusilla Six. 

(—— galeata Hal. ap. Schm.) 


(Megaselia 


— 


BREE ECM NEE GARR UE 


— 


ns 


— 


— 


ee e A) 


34. Clythiidae. 


(Platypezidae). 

Opetia nigra Mg. 
Calomyia amoena Mg. 
elegans Mg. 

speciosa Mg. 
Agathomyia antennata Zett. 
sexmaculata v. Ros. 
Clythia atra Mg. 


158 


159 PRORZBRIT2 ER. DEIMETJEREN 


(Platypeza) 
consobrina Zett. 
dorsalis Mg. 
fasciata Mg. 
furcata Fall. 
infumata Hal. 
modesta Zett. 
picta Mg. 

rufa Mg. 


AI 


35. Conopidae. 
Physocephala chrysorrhoea Mg. 
nigra de G. 

rufipes F. 

vittata F. 

Conops flavipes F. 
quadrifasciatus de G. 
strigatus Wied. 
vesicularis L. 

Zodion cinereum F. 
notatum Mg. 
Myopa buccata L. 
dorsalis F. 

fasciata Mg. 

— polystigma Rond. 
—— testacea L. 
Occemyia atra F. 

pusilla Mg. 

Sicus ferrugineus L. 
Dalmannia punctata F. 


37. Sciomyzidae. 
Phaeomyia fuscipennis Mg. 
Sciomyza albocostata Fall. 
dorsata Zett. 

— dubia Fall. 

— — griseola Fall. 

—— nana Fall. 

— obtusa Fall. 

— pallidiventris Fall. 
ventralis Fall. 
Ditaenia cinerella Fall. 
Ditaeniella grisescens Mg. 
Pherbellia schönherri Fall. 
Bischofia simplex Fall. 
testacea Macq. 
Calobaea bifasciella Fall. 
Dichrochira glabricola Fall. 
leucopeza Mg. 
nigrimana Mg. 
Ctenulus distinctus Mg. 
pectoralis Zett. 
Renocera strobli Hend. 
pallida Fall. 

striata Mg. 
Antichaeta analis Mg. 
Tetanocera elata F. 
ferruginea Fall. 
—— hyalipennis v. Ros. 
laevifrons Lw.) 


( 


Tetanocera robusta Lw. 
silvatica Mg. 
unicolor Lw. 

Dictya umbrarum L. 
Trypetoptera punctulata Scop. 
Pherbina coryleti Scop. 
punctata F. 
Hedroneura cucularia L. 
-—— rufa Panz. 

Elgiva albiseta Scop. 
lineata Fall. 
Hydromyia dorsalis F. 
Limnia fenestrata Macq. 
fumigata Scop. 
rufifrons F.) 
unguicornis Scop. 
Coremacera marginata F. 
Sepedon sphegeus F. 
spinipes Scop. 
Dichetophora obliterata F. 


( 


38. Dryomyzidae. 
Dryomyza flaveola F. 
Neuroctena anilis Fall. 
Helcomyza ustulata Curt. 
(Actora aestuum Mg.) 
Heterochila buccata Fall. 
(Oedoparea). 


39a. Sepsidae. 

Sepsis cynipsea L., Collin. 

incisa Strobl.) 

—— flavimana Mg. 

—— fulgens Hff. Mg. 

(—— tonsa Duda) 

— meyerei Duda. 

—— nigripes Mg. 

—— orthocnemis Frey. 

punctum F. 

var. violacea Mg. 
thoracica R. D. 

pectoralis Macq.). 
Sepsidomorpha pilipes v. d. W. 
Pandora scutellaris Fall. 

Enicita annulipes Mg. 

var. crassiseta Duda. 
Themira lucida Stgr. 

(Ba dentimana v. d. W. 4) 
(RO consobrina v. d. W. &). 
—— putris L. 

superba Hal. 

( ciliata Staeg.) 

Cheligaster leachi Mg. 

(4 = Themira curvipes v. d. W. 4) 


( 


(2 = Nemopoda umbripennis 
[v. d. W.). 
Enicomira minor Hal. 
(2 = Themira consobrina 
Kae VVR 


Meroplius stercorarius R.D. 
Nemopoda cylindrica F. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


39b. Megamerinidae. 


Megamerina loxocerina F. 


(Lissa). 


40. Piophilidae. 


Piophila (s.str.) casei L. 
(Liopiophila) nigriceps Mg. 
nigricornis Mg. 

—— —— nigrimana Mg. 
varipes Mg. 
(Allopiophila) luteata Hal. 
vulgaris Fall. 
Mycetaulus bipunctatus Fall. 
(Geomyza bimaculata Mg.). 


41. Psilidae. 


Psila fimetaria L. 
Chamaepsila atra Mg. 
atrimana Mg. 
— bicolor Mg. 
—— debilis Egg. 
— gracilis Mg. 
—— limbatella Zett. 

— nigra Fall. 

—— nigricornis Mg. 

— pectoralis Mg. 

—— rosae F. 

rufa Mg. 

Platystyla hoffmannseggi Mg. 
Chyliza permixta Rond. 
leptogaster Panz.). 
vittata Mg. 

Megachetum atriseta Mg. 
Loxocera albiseta Schrk. 
ichneumonea L. in N.N.). 
fulviventris Mg. 
ichneumonea L. 

elongata Mg.). 

sylvatica Mg. 


42. Tylidae. 

(Micropezidae). 

(Calobatidae). 

Trepidaria. 

(Calobata). 

(Cnodacophora) adusta Lw. 
—— (Paracalobata) ephippium F. 
— (Compsobata) cibaria Mg. 
(— trivialis Lw.). 

——— commutata Czerny. 
(——- cothurnata Panz.). 
-_- femoralis Mg. 
(Trepidaria) petronella L. 
Tylus corrigiolatus L. 
(Micropeza). 

lateralis Mg. 


43. Lonchaeidae. 


Lonchaea chorea F. 
( vaginalis Fall.). 


( 


( 


160 


Lonchaea hirticeps Zett. 
laticornis Mg. 
lucidiventris Beck. 

—— palposa Zett. 

tarsata Fall. 

zetterstedti Beck. 
Spermatolonchaea flavidipennis Zett. 
fumosa Egg.). 

— nigra Mg. 

viridana Mg. 
Chaetolonchaea dasyops Mg. 
Palloptera campta Czerny. 


(Fareuatal Er Mg.) 
(== inustag Mey) 


—— saltuum L. 
——- umbellatarum F. 
— usta Mg. 

— ustulata Fall. 


44, Tanypezidae. 


Tanypeza longimana Fall. 


45, Ulidiidae. 

Seoptera vibrans L. 
(Myodina). 

Chrysomyza demandata F. 


46. Pterocallidae. 


Myennis fasciata F. 


47. Ortalidae. 


Tetanops myopina Fall. 
Ptilonota guttata Mg. 
Herina frondescentiae L. 
nigrina Mg. 
palustris Mg. 
Meliera cana Lw. 
(Ceroxys). 

crassipennis Fall. 
— omissa Mg. 

picta Mg. 

Ortalis urticae L. 
Myrmecophyia rufipes Mg. 


48. Platystomidae. 
Platystoma seminationis L. 
Rivellia syngenesiae F. 


49. Trypetidae. 

Euribia aprica Fall. 

cardui L. 

—— cuspidata Mg. 

—— jaceana Her. 

(—— cuspidata in suppl. V). 
— quadrifasciata Mg. 
—— solstitialis L. 

stylata F. 

Platyparea pooeciloptera Schrk. 
Platyparella discoidea F. 


161 PROESDRy J.) Ge hi DEIMETEREN 


Euphranta connexa F. 
Rhagoletis alternata Fall. 
cerasi L 

meigeni Lw. 
Trypeta artemisiae F. 
hamifera Lw. 

zoé Mg. 


Gonioglossum wiedemanni Mg. 


(Orellia). 

Phagocarpus permundus Harr. 
(Anomoea antica Wied.). 
Acidia cognata Wied. 
Philophylla heraclei L. 
Myiolia caesio Harr. 
Cryptaciura rotundiventris Fall. 
Ceriocera ceratocera Hend. 
(Trypeta cornuta F.). 
Chaetorellia jaceae R. D. 
Chaetostomella onotrophes Lw. 
Terellia serratulae L. 
Orellia colon Mg. 

falcata Scop. 
ruficauda F. 
tussilaginis F. 
winthemi Mg. 

Acinia corniculata Zett. 
Xyphosia miliaria Schrk. 
Paroxyna absinthii F. 
(Tephritis elongatula Lw.). 
argyrocephala Lw. 
—— plantaginis Hal. 
tessellata Lw. 

Oxyna flavipennis Lw. 
nebulosa Wied. 
(Tephritis proboscidea Lw.). 
parietina L. 

Sphenella marginata F. 
Ensina sonchi L. 

Tephritis angustipennis Lw. 
arnicae L 

leontodontis de G. 
nesii Wied. 

(Urellia conjuncta Lw.). 

- ruralis Lw. 

vespertina Lw. 
Trypanea stellata Fuessly. 
Noeeta pupillata Fall. 
Ditricha guttularis Mg. 


50. Lauxaniidae. 
Trigonometopus frontalis Mg. 
Homoneura interstincta Fall. 
(Scyphella). 

notata Fall. 

vicina de Meij. 


Minettia desmometopa de Meij. 


fasciata Fall. 
longipennis F. 
longiseta Lw. 
lupulina F. 
— plumicornis Fall. 


(Minettia abbreviata Beck.). 
Prraphochaeta inusta Mg. 
( spectabilis Lw.). 
uncinata de Meij. 
Tricholauxania praeusta Fall. 
Meiosimyza platycephala Lw. 
difformis Lw.). 
Aulogastromyia anisodactyla Lw. 
Peplomyza litura Mg. 
Lycia affinis Zett. 
decempunctata Fall. 
—— decipiens Lw. 

—— illota Lw. 

— pallidiventris Fall. 
rorida Fall. 
subfasciata Zett. 
Sapromyza apicalis Lw. 
atripes Mg. 
bipunctata Mg. 
hyalinata Mg. 
frontalis Lw.). 
obsoleta Fall. 
quadripunctata Fall. 
setiventris Zett. 
sexpunctata Mg. 
simplex Lw. 
Paralauxania albiceps Fall. 
Halidayella aenea Fall. 
(Lauxania). 

nitens Lw. 

Lauxania cylindricornis F. 


( 


= 


ES APE 


51. Chamaemyidae. 
Leucopis (Leucopomyia) 

[silesiaca Egg. 
annulipes Oldenb.). 
Leucopis (s.str.) griseola Fall. 
impunctata v. Ros. 
(argentata Heeg.). 

—— —— nigricornis Egg. 

olivacea de Meij. 
(Lipoleucopis) praecox de Meij. 
Chamaemyia elegans Panz. 


( 


(Ochthiphila). 
flavipalpis Hal. 
(——— maritima Zett.). 


—— geniculata Zett. 

—— juncorum Fall. 

aridella Fall.). 

polystigma Mg. 

Parochthiphila coronata Lw. 

(Ochthiphila cornuta Lw. laps. cal.) 
in N. N. 


( 


spectabilis Lw. 


52. Coelopidae. 


Malacomyza sciomyzina Hal. 
(Phycodromia). 

Coelopa pilipes Hal. 
Orygma luctuosum Mg. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 162 


53. Helomyzidae. 


Suillia affinis Mg. 
(Helomyza). 

bicolor Zett. 
zetterstedti Lw.). 
flava Mg. 
fuscicornis Zett. 
montana Lw.). 
humilis Mg. 

inornata Lw. 
nemorum Mg. 
notata Mg. 
pectoralis Lw.). 
pallida Fall. 

(—— olens Mg.). 

—— testacea Zett.). 
— similis Mg. 

—— tigrina Cz.). 
variegata Lw. 
Allophyla atricornis Mg. 
Heteromyza oculata Fall. 
Thelida atricornis Mg. 
Tephrochlamys flavipes Zett. 
laeta Mg. 
rufiventris Mg. 
tarsalis Zett. 
Neoleria inscripta Mg. 
ruficeps Zett. 
crepusculascens Schm.) 
Oecothea fenestralis Fall. 
praecox Lw. 
Eccoptomera emarginata Lw. 
filata Lw. 

—- longiseta Mg. 

—— microps Mg. 

— obscura Mg. 

excisa Lw.). 
pallescens Mg. 
Spanoparea ruficornis Mg. 


— 


Eee eRe 


( 


Amoebaleria amplicornis Czerny. 


( 


spectabilis Lw.). 
caesia Mg. 
Scoliocentra villosa Mg. 
villosula Czerny. 
Helomyza breviciliata Schm. 
(Leria). 

dupliciseta Strobl. 
— modesta Mg. 
serrata L. 
Trichoscelis frontalis Fall. 
(Geomyza). 

-—— marginella Fall. 
obscurella Fall. 

— — pedestris Lw. 
Chiromyia flava L. 
(Scyphella). 

flavella Zett. 
minima Beck.). 
—— oppidana Scop. 
lutea Fall.). 


( 


54a. Clusiidae. 


(Heteroneuridae). 

Clusiodes. 

(Heteroneura). 

(Clusiodes) albimana Mg. 
caledonica Coll. 
Clusia flava Mg. 


54b. Anthomyzidae. 
Anthomyza albimana Mg. 
(Melanochira). 

cingulata Hal. 

—— fasciata Wood. 
—— gracilis Fall. 

— pallida Zett. 
sordidella Zett. 
Paranthomyza nitida Mg. 
Stiphrosoma sabulosum Hal. 
Anagnota bicolor Mg. 


54c. Opomyzidae. 
Opomyza florum Fall. 
germinationis L. 
Geomyza apicalis Mg. 
combinata L. 
(—— venusta Mg.). 
tripunctata Fall. 


55, Tethinidae. 

Tethina illota Hal. 

(Madiza griseola v. d. W.). 
Rhicnoessa grisea Fall. 

( cinerea Lw.). 

( latigenis Beck.). 
Pelomyiella cinerella Hal. 
mallochi Sturt. 

( angustifacies de Meij.) 
(—— kuntzei Czerny) 


56d. Ephydridae. 
Dichaeta brevicauda Lw. 
caudata Fall. 
Notiphila annulipes Stenh. 
brunnipes R. D. 
(chamaleon Beck.) 
(stagnicola R. D.) 
cinerea Fall. 
dorsata Stenh. 
maculata Stenh. 
nigricornis Stenh. 
riparia Mg. 
uliginosa Hal. 
venusta Lw. 
Trimerina madizans Fall. 
Hecamede albicans Mg. 
Mosillus subsultans F. 
Discomyza incurva Fall. 
Atissa pygmaea Hal. 
Ilythea spilota Curt. 
Athyroglossa glabra Mg. 


I 


163° PROF. DR. J. C. H. DE MEIJERE, 


Psilopa leucostoma Mg. | Scatophila despecta Hal. 
nana Lw. laevigata Lw. 
nigritella Stenh. signata Lw. 
nitidula Fall. variegata Lw. 
Discocerina albifrons Mg. Tichomyza fusca Macq. 
(Clasiopa palliditarsis Beck.) Parhydra aquila Fall. 
calceata Mg. coarctata Fall. 
obscurella Fall. —— fossarum Hal. 
— plumosa Fall. —— nigritarsis Strobl. 
pulicaria Hal. nubecula Beck. 


Hecamedoides glaucella Stenh. —— pubera Lw. 
Axysta cesta Hal. —— pusilla Mg. 
Ochthera mantis de G. | —— quadripunctata Mg. 
Glenanthe ripicola Hal. | 
Hydrina flavipes Fall. | 56b. Canaceidae. 
interrupta Hal. Di : Dr 
inomyia ranula Lw. 
—— punctatonervosa Fall. | {C ) 
sexmaculata Beck. I 
stictica Mg. | ; 
trilineata de Meij. 57. Sphaeroceridae. 
Philygriola picta Fall. | (Cypselidae). 
Hyadina guttata Fall. | (Borboridae). 
humeralis Beck. i Sphaerocera curvipes Latr. 
nitida Macq. ( subsultans F.) 
scutellata Hal. | — micropyga Duda. 
Pelina aenea Fall. | (—— denticulata Stenh.) 
aenescens Stenh. | — nitida Duda. 
Hydrellia albilabris Mg. | —— parapusilla Duda. 
argyrogenis Beck. | —— pusilla Fall. 
—— chrysostoma Mg. La denticulata Mg.) 
—— flaviceps Mg. | Borborus (Borborus) ater Mg. 
— flavicornis Fall. (Cypsela). 
— fusca Stenh. geniculatus Macq.) 
—— griseola Fall. —— Borborillus costalis Zett. 
— incana Stenh. (—— opacifrons Duda). 
(—— ranunculi auct.). —— Trichiaspis equinus Fall. 
- —— lapponica Stenh. —— Stratioborborus fimetarius Mg. 
—— maura Mg. (— suillorum Hal.) 
—— modesta Lw. —— Crumomyia glabrifrons Mg. 
—— mutata Zett. (— limbinervis Rond.) 
—— nigripes Zett. —— Crumomyia glacialis Ma. 
—— stratiotae Herr. (— notabilis Collin). 
—— thoracica Hal. Crumomyia niger Mg. 
Ephydra macellaria Egg. (— fimetarius Mg. Rond.). 
—— micans Hal. —— Stratioborborus nitida Mg. 
—— riparia Fall. (— nigriceps Rond.) 
Caenia fumosa Stenh. —— Borborillus nitidifrons Duda. 
palustris Fall. —— Apterina pedestris Mg. 
Scatella fallax Czerny —— Stratioborborus roseri Rond. 
——- lutosa Hal. —— Trichiaspis similis Collin. 
— paludum Mg. (— pallipes Stenh.) 
—— quadrata Fall. —— Borborillus sordidus Zett. 
—— stagnalis Fall. —— Trichiaspis stercorarius Mg. 
—— stenhammari Zett. (——- nigrofemoratus Macq.) 
~—— subguttata Mg. (— tibialis Zett.) 
—— (Lamproscatella) dichaeta Lw. — Borborillus uncinatus Duda. 
a pilosigenis Beck. (—— hamatus Duda i. litt.). 
sibilans Hal. (— minutus laps. cal.) 
Philotelma defecta Hal. Borborillus vitripennis Mg. 
nigripennis Mg. Limosina Coprophila acutangula Zett. 
Scatophila caviceps Stenh. pusilla Mg.) 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


(Leptocera). 

Limosina appendiculata Vill. 

liliputana Rond. Duda). 

—— Elachisoma aterrima Hal. 

nigerrima Hal.). 

— Trachyopella atoma Rond. 

— Limosina becquaerti Vill. 

(— herniata Duda). 

—— Limosina bifrons Stenh. 

( puerula Rond.) 

— Thoracochaeta brachystoma 
[Stenh. 

—— Collinellula breviceps Stenh. 

—— Paracollinella caenosa Rond. 

— Limosina claviventris Strobl. 

(—— curtiventris Stenh.) 

—— Opacifrons coxata Zett. 

— Limosina crassimana Hal. 

— Puncticorpus cribrata Vill. 

(—— brevipenne Duda). 

— Paracollinella curvinervis Stenh. 

roralis Rond.) 

—— Limosina exigua Rond. 

— Stenhammaria fenestralis Fall. 

—— Coprophila ferruginata Stenh. 

— Limosina flavipes Mg. 

(—— retracta Rond.) 

—— Paracollinella fontinalis Fall. 

—— Limosina fungicola Hal. 

vitripennis Zett.) 

—— Collinellula fuscipennis Hal. 

(—— oelandica Stenh.) 

— Limosina heteroneura Hal. 

—— Coprophila hirtula Rond. 

—— Spinitarsella humida Hal. 

—— Collinellula limosa Fall. Stenh. 

—— Limosina longisetosa Dahl. 

—— Coprophila lugubris Hal. 

— Limosina luteilabris Rond. 

—— Collinellula lutosa Stenh. Duda. 

—— Trachyopella melania Hal. 

(— coprina Duda). 

—— Limosina meyerei Duda. 

—— Limosina mirabilis Collin. 

—— Limosina moesta Vill. 

antennata Duda). 

— Limosina nana Rond. 

— Limosina ochripes Mg. 

(—— —— fulviceps Rond.). 

— Limosina parapusio Dahl. 

—— Limosina plumosula Rond. 

— Limosina pseudoleucoptera Duda. 

—— Limosina pseudonivalis Dahl. 

—— Limosina pullula Zett. 

— Limosina racovitzai Bezzi. 

var. microps. 

—— Limosina rufilabris Stenh. 

—— Limosina schmitzi Duda. 

—— Chaetopodella scutellaris Hal. 

—— Limosina silvatica Mg. 

—— Limosina simplicipes Duda. 


(— 


(— 


(— 


(— 


164 


(Leptocera) Limosina simplicimana 
[Duda). 
—— Halidayina spinipennis Hal. 
—— Coprophila vagans Hal. 
albipennis Rond.). 
—— Trachyopella villeneuvei Duda. 
melania Rond. Duda). 
Thoracochaeta zosterae Hal. 


( 


58a. Periscelidae. 
Microperiscelis annulata Fall. 


58b. Astiidae. 
Leiomyza laevigata Mg. 
Asteia amoena Mg. 
concinna Zett. 


58c. Aulacogastridae. 
Aulacigaster leucopeza Mg. 
( rufitarsis Macq.). 


58e. Diastatidae. 

Diastata fuscula Fall. 

( costata Mg.) 

inornata Lw. 

unipunctata Zett. 

Campichaeta basalis Mg. 

(Thryptocheta punctum Mg.) 
obscuripennis Mg. 

( fumipennis Mg.) 


58f. Camillidae. 
Camilla acutipennis Lw. 
glabra Fall. 


58g. Drosophilidae. 


Stegana coleoptrata Scop. 
Protostegana curvipennis Fall. 
Acletoxenus formosus Lw. 
Cacoxenus indagator Lw. 

Amiota alboguttata Wahlb. 
(Phortica). 

Chymomyza costata Zett. 
Parascaptomyza disticha Duda. 
(Scaptomyza graminum Fall., Hendel). 
Scaptomyza apicalis Hardy. 
(Scaptomyzella flava Fall., Hendel). 
Scaptomyza graminum Fall., Hardy. 
(Scaptomyzella incana Mg., Hendel). 
tetrasticha Beck.) 

Drosophila (s.str.) buscki Coq. 
deflexa Duda. 

fasciata Mg. 


(—— —— melanso gaster Mg.). 
(—— —— ampelophaga Lw.) 
—— —— fenestrarum Fall, 
—— —— funebris F, 


165 PROENDRI]SEHENIDEAMENERE 


Drosophila (s.str.) littoralis Mg. 
lugubrina Duda). 
—— obscura Fall. 

—— pallida Zett. 

—— unistriata Strobl.) 
phalerata Mg. 

repleta Woll. 

—— transversa Fall. 


59. Agromyzidae. 
Agromyza albipennis Mg. 
(Domomyza). 

- alnibetulae Hend. 
albitarsis Mg.) 
ambigua Fall. 
anthracina Mg. 
bicophaga Her. 
cinerascens Macq. 
de-meyerei Hend. 
ferruginosa v. d. W. 
flaviceps Fall. 
flavipennis Hend. 
igniceps Hend. 
humuli Her.) 


— intermittens Beck. 


— 


— 


johannae de Meij. 

lathyri Hend. 

lucida Hend. 

mobilis Mg. 

nana Mg. 

nigripes Mg. 

niveipennis Zett. 

phragmitidis Hend. 

reptans Fall. 

rufipes Mg. 

sanguisorbae Hend. 

spiraeae Kalt. 

vicifoliae Her. 

Melanagromyza aeneiventris Fall. 

cunctata Mg. 

—— dettmeri Her. 

lappae Lw. 

— pulicaria Mg. 

rostrata Hend. 

longilingua Hend., de Meij. in 
[suppl.) 


( 


simplicoides Hend. 

Ophiomyia maura Mg. 

curvipalpis Zett.) 

—— melandryi de Meij. 

—— pinguis Fall. 

Dizygomyza (Dendromyza) cambii 
Hend. 


( 


(—— —— carbonaria Zett.) 

— —— errans Mg. 

—— —— mallochi Hend. 

posticata Mg. 

— (Cephalomyza) luteiceps Hend. 
(— hendeli de Meij.) 

—— (Poemyza) atra Mg. 

incisa Mg. 


Dizygomyza (Poemyza) lateralis Mg. 
muscina Mg. 
pygmaea Mg. 
(Icteromyza) capitata Zett. 
—— geniculata Fall. 
lineella Zett. 
(Amauromyza) abnormalis Mall. 
(Calycomyza) artemisiae Kalt. 
humeralis v. Ros. 
bellidis Kalt.) 
(Trilobomyza) flavifrons Mg. 
labiatarum Hend. 
verbasci Bché. 
(Praspedomyza hilarella Zett. 
monfalconensis Strobl. 
(s. str.) bimaculata Mg. 
iraeos R. D. 
—— morosa Mg. 
—— riparia v. d. W.). 
laterella Zett.) 
Liriomyza amoena Mg. 
artemisicola de Meij. 
—— cicerina Rond. 
—— ononidis de Meij.) 
—— congesta Beck. 

leguminosarum de Meij.) 

—— var. pusio de Meij. 

equiseti de Meij. 

eupatorii Kalt. 

fasciata Hend. 

pectoralis longisetosa Mall., : 
[de Meij.) 


ns 


— 


var. bellidis de Meij.) 
flaveola Fall. 
flavonotata Hal. 
graminicola de Meij. 
impatientis Bri. 
lutea Mg. 

—— millefolii Her. 

—— orbona Mg. 

—— ornata Mg. 

—— perpusilla Mg. 

—— puella Mg. 

pusilla Mg. 

hieracii Kalt.) 

sonchi Hend. 

(—— hieracii Kalt., de Meij.). 

—— strigata Mg. 

-—— tanaceti de Meij. 

—— taraxaci Her. 

(—— hieracii Kalt., de Meij.). 

—— valerianae Hend. 

( fasciola Mg. de Meij.). 
xanthaspis Lw. 

(Haplomyza xanthaspis Lw.). 

Phytagromyza anteposita Strobl. 

—— discrepans v. d. W. 

— flavocingulata Strobl. 

—— hendeliana Her. 

(—— harlemensis Hend.) 


—-- fasciola Mg. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


(Phytagromyza lonicerae Kalt. ap 


— 


— 


— 


eee 


[Hendel de Meij.). 
lucens de Meij. 
orphana Hend. 
populi Kalt. 
tridentata Lw. 
tripolii de Meij. 
trivittata Lw. 
xylostei R. D. 
luteoscutellata de Meij.) 
Pseudonapomyza atra Mg. 
Phytomyza (Napomyza) annulipes 
elegans Mg. [Mg. 
glechomae Kalt. 
lateralis Fall. 
nigriceps v. d. W. 
xylostei Kalt. 
(s. str.) aconiti Hend. 
adjuncta Her. 
—— affinis Fall. 
agromyzina Mg. 
albipennis Fall. 
angelicae Kalt. 
angelicivora Her. 
anthrisci Hend. 
aquilegiae Hardy 
atricornis Mg. 
brischkei Hend. 
brunnipes Bri. 
chaerophylli. Kalt. 
cineracea Hend. 
cirsii Hend. 
conyzae Hend. 
crassiseta Zett. 
cytisi Bri. 
eupatorii Hend. 
evanescens Hend. 
flavofemorata Strobl. 
flavicornis Fall. 
pratensis de Meij.). 
gymnostoma Lw. 
heteroneura Hend. 
ilicis Curt. 
jacobaeae de Meij. 
lappae Gour. 
matricariae Hend. 
melampyri Her. 
flavofemorata Strobl. ap. 


[de Meij.). 


| 


il 


milii Kalt. 
minuscula Gour. 
nigra Mg. 
nigripennis Fall. 
nigritella Zett. 
obscurella Fall. 
orobanchia Kalt. 
pastinacae Hend. 
periclymeni de Meij. 
pimpinellae Hend. 
plantaginis R. D. 
primulae R.D. 


Cee a BEHEE aaa aa EEE 


| 
| 


166 


Phytomyza (s. tr.) pubicornis Hend. 
ramosa Hend. 

ranunculi Schrk. 
praecox Mg.). 
flavoscutellata Fall.). 
rufipes Mg. 

senecionis Hend. 

lappae Gour. de Meij.). 
sonchi R. D. 

lampsanae Her.). 
sphondylii R. D. 

tenella Mg. 

thysselini Hend. 

varipes Macq. 

vitalbae Kalt. 
Cerodonta affinis Fall. 
(Ceratomyza) 

atronitens Hend. 

(Haplomyza atronitens Hend.) 
biseta Hend. 

(Dirygomyza biseta Hend. vroeger). 
denticornis Panz. 

—— —-— var. nigroscutellata Strobl. 
—.-- fulvipes Mg. 


oa un 


Dana EEE 
IEEE 


60a. Milichiidae. 


Milichiniinae. 

Milichia ludens Wahlb. 

Madizinae. 

Phyllomyza securicornis Fall. 

—— (Neophyllomyza) longipalpis 
[Schm. 


Madiza glabra Fall. 
Leptometopa latipes Mg. 
(Hypaspistomyia) 

— niveipennis Strobl. 

( simplicipes Beck.) 
Desmometopa sordidum Fall. 
Carninae. 

Meoneura lacteipennis Fall. 
obscurella Fall. 
vagans Fall. 

Carnus hemapterus Nitzsch. 


60b. Odiniidae. 
Odinia maculata Mg. 


60c. Braulidae. 


Braula coeca Nitzsch. 


61. Chloropidae. 


Elachiptera bimaculata Lw. 
brevipennis Mg. 

capreola Curt. 

aterrima Strobl.). 

cornuta Fall. 

var. rufifrons Duda. 
Aspistyla plumigera Mg. 
Aphanotrigonum trilineatum Mg. 


167 PROF. DR. I. C. H. DE MEIJERE, 


Tricimba cincta Zett. 
lineella Fall. 
Conioscinella albipalpis Mg. 
albisetosa Duda var. 


[hollandica Duda. 


—— brachyptera Zett. 

—— frontella Fall. 

var. flavifrons Duda. 
— halophila Duda. 

(—— pratensis Mg., de Meij.). 
—— kerteszi Beck. 
longirostris Lw. 

—— meyerei Duda. 

— minutissima Strobl. 
pumilio Zett. 

(Siphonella pumilionis Bjerk.). 
var. flavella Zett. 
sordidissima Strobl. 
Eribolus hungaricus Beck. 
(Oscinella plana de Meij.). 
slesvicensis Beck. 
sudeticus Beck. 


(Oscinella leptomyzoides de Meij.). 


Dicraeus ingratus Lw. 
pallidiventris Macq. 
styriacus Strobl. 
xanthopygus Strobl. 
Siphonella oscinina Fall. 
Calamoncosis aprica Mg. 
duinensis Strobl. 
— minima Strobl. 
(—— nigricornis v. Ros.). 
tomentosa Beck. 
( rufitarsis Lw.). 
Lipara lucens Mg. 
Hapleginella laevifrons Lw. 
Oscinosoma cognata Mg. 
Oscinella anthracina Mg. 


frit L. 
— var. atricella Zett. 
(—— nitidissima Mg.). 


—— gracilior de Meij. 

—— maura Fall. 

var. albiseta Mg. 
Microneurum aeneum Macq. 
Polyodaspis ruficornis Macq. 
Goniopsita palposa Fall. 
Camarota curvinervis Latr. 
flavitarsis Mg.). 
Platycephala planifrons F. 
umbraculata F. 
Meromyza pratorum Mg. 
saltatrix L. 

var. femorata Macq. 


—— ——— var. nigriventris Macq. 


var. variegata Mg. 
Eurina calva Egg. 

lurida Mg. 

Haplegis diadema Mg. 
flavitarsis Mg. 

tarsata Fall. 


| 


Lasiosina albipila Lw. 
approximatonervis Zett. 
cinctipes Mg. 

Diplozona messoria Fall. 

Chlorops (Melanum) laterale Hal. 
—— (Eutropha) fulvifrons Hal. 
—— (Cetema) cereris Fall. 

—— —— elongata Mg. 

—— —— myopina Lw. 

—— (Chlorops) fasciata Mg. 


—— dasycera Lw.). 
horrida Beck.). 
(Oscinis) brevimana Lw. 
fulviceps v. Ros. ap. 


[Beck.). 


brunnipes Zett. 
calceata Mg. 
geminata Mg. 
gracilis Mg. 
hypostigma Mg. 
meigeni Lw. 

nasuta Schrk.). 
novakii Strobl. 
planifrons Lw. 

—— var. triangularis 
pumilionis Bjerk. 
taeniopus Mg.). 
ringens Lw. 
rufina Zett. 
scalaris Mg. 

var. lineolina 


— 


EL 


serena Lw. 

speciosa Mg. 
troglodytes Zett. 
(Parectecephala) longicornis 


(Anthracophaga) frontosa Mg. 
Chloropisca glabra Mg. 
Thaumatomyia notata Mg. 
obscurella Zett. 

rufa Macq. 


62. Cordyluridae. 


(Scatomyzidae). 

Cordylura ciliata Mg. 
picipes Mg. 

(biseta Lw.). 
—— pubera L. 

pudica Mg. 
Paralleloma albipes Fall. 
Chylizosoma medium Beck. 
vittatum Mg. 

Phrosia albilabris Fall. 
Cnemopogon apicalis Mg. 
Leptopa filiformis Zett. 
Megophthalma pallidum Fall. 
Amaurosoma fasciatum Mg. 
flavipes Fall. 
leucochaetum de Meij. 
tibiellum Zett. 


[Beck. 


[Duda i. litt. 


Zett. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 168 


Scopeuma decipiens Hal. 
(Scatophaga). 

inguinatum Mg. 
lutarium F. 

maculipes Zett. 

—— scybalarium L. 

—— semiatrum de Meij. 
— squalidum Mg. 
stercorarium L. 

var. merdarium F. 
suillum Mg. 

spurcum F.). 
Scatomyza litorea Fall. 
Coniosternum obscurum Fall. 
Ceratinostoma ostiorum Hal. 
Norellisoma armipes Mg. 
flavicauda Mg.). 

—— lituratum Mg. 

— nervosum Mg. 
spinimanum Mg. 
Hydromyza livens Fall. 
Trichopalpus fraternus Mg. 
punctipes Mg. 
Spathiophora fascipes Beck. 
falleni Schin.). 
Clidogastra nigrita Fall. 
nitida v. d. W. 
Gymnomera tarsea Fall. 


63. Anthomyidae. 


Musca corvina F. 
domestica L. 

—— tempestiva Fall. 
—— vitripennis Mg. 
Cryptolucilia caesarion Mg. 
cornicina F. 
Dasyphora cyanella Mg. 
Pyrellia cadaverina L. 
serena Mg. 

aenea Zett.). 
Myiospila meditabunda F. 
Graphomyia maculata Scop. 
Mesembrina meridiana L. 
Muscina assimilis Fall. 
pabulorum Fall. 
—— pascuorum Mg. 
stabulans Fall. 
Morellia aenescens R. D. 
hortorum Fall. 
simplex Lw. 
Stomoxys calcitrans L. 
Haematobia stimulans Mg. 
Lyperosia irritans L. 
Polietes albolineata Fall. 
lardaria F. 

Phaonia basalis Zett. 
cincta Zett. 

errans Mg. 

erratica Fall. 
fuscata Fall. 

goberti Mik. 


( 


( 


( 


( 


Il 


— 


dar eee AR 


— 


gracilis Stein. 
incana Wied. 
laeta Fall. 
magnicornis Zett. 
pallida F. 

palpata Stein. 
trigonalis in N.N.). 
perdita Mg. 
querceti Bche. 
rufipalpis Macq. 
scutellaris Fall. 
serva Mg. 

signata Mg. 
trimaculata Bché. 
vagans Fall. 
variegata Mg. 
vittifera Zett. 
trigonospila Czerny). 
Lasiops foveolatus Zett. 
semicinereus Wied. 
Alloeostylus diaphanus Wied. 
Drymeia hamata Fall. 
Acanthiptera inanis Fall. 
Dialyta atriceps Lw. 
Hydrotaea albipuncta Zett. 
armipes Fall. 
ciliata F. 

cinerea R. D. 
cyrtoneurina Zett. 
dentipes F. 
glabricula Fall. 
irritans Fall. 

— meteorica L. . 

occulta Mg. 
palaestrica Mg. 
—— velutina R. D. 
Ophyra anthrax Mg. 
leucostoma Wied. 
Fannia aerea Zett. 
armata Mg. 

atripes Stein. 
canicularis L. 
carbonaria Mg. 
fuscula Fall. 
genualis Stein. 
glaucescens Zett. 
hamata Macq. 
incisurata Zett. 
manicata Mg. 
mutica Zett. 
pallitibia Rond. 
polychaeta Stein. 
pretiosa Schin. 
scalaris F. 

serena Fall. 

similis Stein. 
sociella Zett. 
tuberculäta Zett. 
Platycoenosia miki Strobl. 
Eginia ocypterata Mg. 
Azelia aterrima Mg. 


BERNE 


OEE 


169 


Azelia cilipes Hal. 
macquarti Stg. 

—— triquetra Wied. 
zetterstedti Rond.). 
Hebecnema nigricolor Fall. 
umbratica Mg. 

—— vespertina Fall. 
Mydaea ancilla Mg. 

—— pagana F. 

tincta Zett. 

urbana Mg. 

Helina anceps Zett. 
communis R. D. in N.N.). 
—— atripes Meade. 

—— calceata Rond. 

—— depuncta Fall. 

— duplicata Mg. 

—— flagripes Rond. 

—— impuncta Fall. 

—— intermedia Vill. 

—— latitarsis Ringd. 
— lucorum Fall. 

—— obscurata Mg. 

—- pertusa Mg. 

—— protuberans Zett. 
= exuliZett), 

— pubescens Stein. 
—— quadrimaculata Fall. 


( 


— 


— 


quadrinotata Mg. 
quadrum F. 
setiventris Ringd. 
duplaris Zett. Stein). 
uliginosa Fall. 
vanderwulpi Schnabl. 


— 


[Kow. 


—— riparia Fall. 
—— (Limnophora) maculosa Mg. 
—— notata Fall. 

—— (Pseudolimnophora) triangula 


[ Fall. 


(Spilogona) aerea Fall. 
biseriata Stein. 
contractifrons Zett. 
marina Collin. 

—— —— depressiuscula Zett.). 
—— —— dispar Fall. 

—— —— nupta Zett. 

(—— —— sororcula Zett.). 


—— surda Zett. 

—— veterrima Zett. 
—— signata Stein). 
—— (Gymnodia) humilis Zett. 
septemnotata Stein 


[nec Zett.). 


Lispa caesia Mg. 
consanguinea Lw. 
— hydromyzina Fall. 
— litorea Fall. 

(—— pilosa Lw. in N.N.). 


PROF. "DR. J.C: H. DE (MEIJERE; 


Lispa loewi Ringd. 

litorea in N.N.). 

nana Macq. 

—— pygmaea Fall. 

tentaculata de G. 

uliginosa Fall. 

Acyglossa atramentaria Mg. 

Eustalomyia hilaris Fall. 

Hydrophoria conica Wied. 

linogrisea Mg. 

ruralis Mg. 

Acroptena ambigua Fall. 

caudata Zett. 

divisa Mg. 

Pegomyza praepotens Wied. 

schineri Schnabl. 

(—— puella Schin.). 

virginea Mg. 

Pegomyia albimargo Pand. 

bicolor Wied. 

—— esuriens Mg. 

— flavipes Fall. 

— flavisquama Stein. 

— fulgens Mg. 

—— geniculata Bche. 

(—— ephippium Zett.). 

—— genupuncta Stein. 

—— hyoscyami Panz. 

var. betae Curt. 

var. chenopodii Rond. 

— — incisiva Stein. 

— nigritarsis Zett. 

—— pallida Stein. 

—— pallipes Stein. 

— rufina Fall. 

— rufipes Fall. 

— setaria Mg. 

— socia Fall. 

——- tenera Zett. 

—— transversa Fall. 

(—— winthemi in N.N.). 

—— univittata v. Ros. 

—— vittigera Zett. 

—— winthemi Mg. 

latitarsis Zett.). 

Hylemyia coactata Fall. 

lasciva Zett. 

nigrimana Mg. 

strigosa F. 

variata Fall. 

Chortophila (Flavena) 
[criniventris Zett. 

lavata Boh. 

(Delia) cardui Mg. 

brunnescens Zett. 

—— (Egeria) brassicae Bche. 

brunneilina Zett. 

— —— cinerea Fall. 

. —— discreta Mg. 

— —— floralis Fall. 

—— —— gnava Mg. 


( 


( 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 170 


Chortsphila (Egeria) lamelliseta Stein. 


latipennis Zett. 
—— lineata Stein. 

—— pilipyga Vill. 

—— pullula Zett. 

—— rubicola End. 
—— seneciella Meade. 
——— signata Bri. 

— varicolor Mg. 
trapezina Zett.). 
(Tricharia) florilega Zett. 
trichodactyla Rond.). 
parcepilosa Vill. 
(Crinura) albula Fall. 
antiqua Mg. 

—— platura Mg. 

—— fusciceps Zett.). 
—— florilega Zett.). 
cilicrura Rd.). 
(Thrixina) candens Zett. 
fugax Mg. 
octoguttata Zett. 
(Nupedia) dissecta Mg. 
- intersecta Mg. 
Pycnoglossa cinerosa Zett. 
Phorbia genitalis Schn. 


— 


LEA, 


( unipila Karl). 

( curvicauda Zett.). 

— penicillaris Stein. 
securis Tiens. 

(—— genitalis ap. Karl). 


sepia Mg. 
Heterostylus pratensis Mg. 
Paregle aestiva Mg. 
cinerella Fall. 

—— radicum L. 

spreta Mg. 

Egle muscaria F. 

parva R. D. 
Hammomyia albiseta v. Ros. 
grisea Fall. 
Hylephila personata Collin. 


( 

Anthomyia pluvialis L. 
(-— procellaris R. D.). 
Calythea albicinacta Fall. 
pratincola Panz. 
Prosalpia billbergi Zett. 
Mycophaga fungorum de G. 
Myopina reflexa R. D. 
Fucellia maritima Hal. 
Chirosia albitarsis Zett. 
crassiseta Stein. 
parvicornis Zett. 
Lispocephala alma Mg. 
brachialis Rond. 
erythrocera R.D. 
lacteipennis Zett.). 
verna F, 

Chelisia monilis Mg. 
Macrorchis meditata Fall. 


( 


obtusa Zett. de Meij. in suppl.). 


Dexiopsis lacteipennis Zett. 
litoralis Zett. 

Limnospila albifrons Zett. 
Spanochaeta dorsalis v. Ros. 
longitarsis Stein). 
Atherigona varia Mg. 
Allognota agromyzina Fall. 
Coenosia albatella Zett. 
ambulans Mg. 

—— atra Mg. 

—— bilineella Zett. 
— decipiens Mg. 
—— geniculata Fall. 
— humilis Mg. 
—— intermedia Fall. 
— means Mg. 
—— mollicula Fall. 
—— perpusilla Mg. 


( 


pumila Fall. 

pygmaea Zett. 
rufipalpis Mg. 
murina in N.N.). 
salinarum Stein. 
sexnotata Mg. 

tigrina F. 

tricolor Zett. 
Schoenomyza litorella Fall. 


64. Tachinidae. 


Servillia ursina Mg. 
Larvaevora grossa L. 
(Echinomyia). 

fera L. 

— — magnicornis Zett. 
Fabriciella ferox Panz. 
Peletieria nigricornis Mg. 
prompta Mg.). 
tessellata Schin.). 
Cuphocera ruficornis Macq. 
Linnaemyia compta Fall. 
(Micropalpus). 
haemorrhoidalis Fall. 
—— pudica Rond. 
vulpina Fall, 
Ernestia rudis Fall. 
Platychira conjugata Zett. 
connivens Zett. 
consobrina Mg. 
(—— vivida Zett.). 
radicum L. 
Eurythia caesia Fall. 
Meriania puparum F. 
Nemoraea pellucida Mg. 
Eversmannia ruficauda Zett. 
Lypha dubia Fall. 

Lydina aenea Mg. 
Sturmia inconspicua Mg. 
scutellata R. D. 
Winthemia amoena Mg. 
quadripustulata F. 
xanthogastra Rnd. Stein. 


( 


( 
( 


171 


Carcelia excisa Fall. 
flavicans Macq. 
—— gnava Mg. 

—— lucorum Mg. 

—— phalaenaria Rnd. 
Gymnochaeta viridis Fall. 
Aetylia R.D. agnata Rond. 


(Exorista) 

affinis Fall. 
(—— polychaeta Macq.) 
—— bonsdorffi Zett. 
(—— arundinacea Stein.) 


confinis Fall. 

fimbriata Mg. 

—— glauca Mg. 

(Zenillia stulta Zett. Pand.) 
hortulana Mg. 

( ingens Stein, Lundb.) 

libatrix Panz. 

lota Mg. 

—— mitis Mg. 

westermanni Zett. 

Nemorilla floralis Fall. 

maculosa Mg.) 

notabilis Mg.) 

Bavaria jucunda Mg. 

Megalochaeta conspersa Mg. 

Epicampocera succincta Mg. 

Anoxycampta hirta Big. 

Phryxe nemea Mg. 

vulgaris Fall. 

Masicera sylvatica Fall. 

Lydella grisescens R.D. 

senilis Mg.) 

Ceromasia nigripes Fall. 

sordidisquama Zett. 

stabulans Mg. 

Bactromyia aurulenta Mg. 

(Discochaeta evonymella Ratz.). 

Prosopaea nigricans Egg. 

Bessa selecta Mg. 

(Ptychomyia). 

Staurochaeta vibrissata Rond. 

Erynnia nitida R.D. 

Frontina laeta Mg. 

Goedartia praecox Mg. 

(Campylochaeta obscura Fall. in 

[Suppl.) 


( 
( 


( 


Gaedia connexa Mg. 
Phorinia aurifrons R.D. 
Diplostichus janithrix Hart. 
tenthredinum B.B.) 
Compsilura concinnata Mg. 
Pales pavida Mg. 

Phorocera agilis R.D. Stein. 
(Parasetigena segregata auct.) 
erecta Coq. 

Bothria frontosa Mg. 
pascuorum Rond.) 
Chaetogena assimilis Fall. 
vernalis R.D. 


( 


( 


PROF? DR) Gabo DEPMENERE, 


(Chaetogena caesifrons Macq. Vill.). 
Meigenia mutabilis Fall. 

( ‘bisignata Mg.) 

( floralis Mg.). 

Viviania cinerea Fall. 

Exorista larvarum L. 


(Tachina). 
rustica Mg. 
( erucarum Rond.). 


Tricholyga sorbillans Wied. 
( grandis Zett.). 
Stomatomyia acuminata Rnd. 
(Deuterammonia glabriventris 


[v. d.W.). 


Perichaeta unicolor Fall. 
Cyzenis (Monochaeta) albicans Fall. 
Pseudopachystylum goniaeoides Zett. 
Baumhaueria goniaeformis Mg. 
Histochaeta marmorata F. 
Germaria ruficeps Fall. 
Atractochaeta angustata Zett. 
Gonia divisa Mg. 
fasciata Mg. 
—— ornata Mg. 
Plagia elata Mg. 
Voria ruralis Fall. 
trepida Mg. 
curvinervis Zett.). 
ruficornis Zett.). 
Anachaetopsis ocypterina Zett. 
Wagneria carbonaria Panz. 
latifrons Zett. 
nigrans Mg. 
Oebalia cylindrica Fall. 
(Ptychoneura). 

melaleuca Mg. 
( rufitarsis Mg.). 
Rhacodineura antiqua Mg. 
Crocuta cristata F. 
(Bucentes). 
geniculata de G. 
maculata Staeg. 
Neaera albicollis Mg. 
laticornis Mg. 
Bigonichaeta setipennis Fall. 
Actia bicolor Mg. 
crassicornis Mg. 
—— fissicornis Strobl. 
—— lamia Mg. 
(—— frontalis Macq.). 
— nudibasis Stein. 
—— pilipennis Fall. 
silacea Mg. 
Helocera delecta Mg. 
Phytomyptera nigrina Mg. 
Eurythea scutellaris R. D. 
(Discochaetae hyponomeutae Rond.). 
Neaeropsis incurva Zett. 
Elodia cloacellae Kram. 
(Arrhinomyia). 
tragica Mg. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Arrhinomyia innoxia Mg. 
(Apatelia separata Mg. Baer). 
(Degeeria separata Mg. in N.N.). 
Trichoparia blanda Fall. 
decorata Zett. 

seria Mg. 

Peteina erinaceus F. 

Degeeria collaris Fall. 
luctuosa Mg. 

Vibrissina turrita Mg. 

( demissa Mg.). 

Mintho rufiventris Fall. 
(— — praeceps Scop.). 
Thelaira nigripes F. 
Phyllomyia volvulus F. 
Macquartia dispar Fall. 


grisea Fall. 
—— nitida Zett. 
(—— chalconota Mg.). 
(—— tenebricosa Mg.). 


occlusa Rond. 
Ptilops chalybeata Mg. 
nigrita Fall. 
Anthracomyia melanoptera Fall. 
Loewia foeda Mg. 
setibarba Egg. 
Pelatachina tibialis Fall. 
Blepharomyia amplicornis Zett. 
Zophomyia temula Scop. 
Demoticus plebeius Fall. 
Bithia spreta Mg. 

Aphria longirostris Mg. 
Leskia aurea Mg. 
Myiobia fuscana R.D. 
fenestrata Mg.). 
inanis Fall, 

Eriothrix prolixa Mg. 
(Rhynchista). 

rufomaculata de G. 
Ocypterula pusilla Mg. 
Cylindromyia brassicaria F. 
(Ocyptera). 

Trixa grisea Mg. 

Phyto melanocephala Mg. 
Melanophora roralis L. 
Plesina maculata Fall. 
Frauenfeldia trilineata Mg. 
rubrinosa Mg.). 
Stevenia atramentaria Mg. 
melania Mg.). 
Rhinophora lepida Mg. 
Sarcophaga carnaria L. 
dissimilis Mg. 

— filia Rond. 

(—— juvenis Rond.). 

—— frenata Pand. 

(—— cruentata Mg. in N.N.). 
— haematodes Mg. 
—— haemorrhoidalis Fall. 
——- laticornis Mg. 

-—— melanura Mg. 


( 


( 


1772 


(Sarcophaga cruentata Mg. p. p.). 
nigriventris Mg. 
noverca Rond. 
offuscata Schin. 
privigna Pand. 
striata Mg. Vill.). 
pumila Mg. 
setipennis Rond. 
sinuata Mg. 
tuberosa Pand. var. 
[harpax Pand. 


— 


DR 


vagans Mg. 
vulnerata Schin. 
Blaesoxipha lineata Fall. 
Agria affinis Fall. 
Helicobosca muscaria Mg. 
Brachycoma devia Fall. 
Sarcophila latifrons Fall. 
Nyctia halterata Panz. 
Morinia fimbriata Mg. 
nana Mg. 
Gastrolepta anthracina Mg. 
(Medoria). 
pullula Zett. 
Angioneura acerba Mg. 
Miltogramma (subg. Acanthothecum) 
[testaceifrons v. Ros. 
(—— pilitarse Rond.). 
—— (Stephanodactylum) 
[punctatum Mg. 
(s.str.) oestraceum Fall. 
Setulia grisea Mg. 
Senotainia (s.str.) conica Fall. 
Hilarella dira R. D. 
hilarella Zett. 
Taxigramma (Paragusia) 
[elegantulum Zett. 
Metopia campestris Fall. 
leucocephala Rossi. 
Phrosinella nasuta Mg. 
Heteropterina heteroneura Mg. 
multipunctata Rond. 
Rhaphiochaeta breviseta Zett. 
Macronychia agrestis Fall. 
griseola Fall. 
polyodon Mg. 
Estheria costata Mg. 
Dexiosoma caninum F. 
Dexia rustica F. 
vacua Fall. 
Prosena siberita F. 
Dinera grisescens Fall. 
Myiocera carinifrons Fall. 
ferina Fall. 
Gymnopeza albipennis Zett. 
(Freraea denudata Zett.). 
Weberia pseudofunesta Vill. 
( curvicauda Fall.). 
Phania vittata Mg. 
Leucostoma simplex Fall. 
Cinochira atra Zett. 


173 PROFADRANCNHNDEAMMEIERE, 


Dionaea digramma Mg. (Onesia agilis Mg.). 
Rondania cucullata R. D. —— biseta Vill. 
( dimidiata Mg.). —— coerulea Mg. 
dispar Duf. (——— cognata Mg.). 
Syntomogaster exigua Mg. —— gentilis Mg. 
Catharosia pygmaea Fall. —— obsoleta Mg. 
Acemyia acuticornis Mg. sepulchralis Mg. 
Gymnosoma rotundatum L. Cynomyia mortuorum L. 
Cystogaster globosa F. | \ 
nitens Mg. | Oestridae. 
Clytiomyia continua Panz. | Oestrus ovis L. 
pellucens Fall. | Hypoderma bovis L. 
Alophora obesa F. lineatum Vill. 
var. fascipennis Girschn. | Pharyngomyia picta Mg. 
——- —— var. latipennis Gischn. | al 
—— -—— var. nebulosa Girschn. | Gastrophilidae. 
pusilla Mg. Gastrophilus haemorrhoidalis F. 
Pollenia atramentaria Mg. (Gastrus). 
rudis F. Gastrophilus intestinalis de G. 
— varia Mg. ( equi Clark). 
(—— occlusa Egg.). —— pecorum EF. 
vespillo F. —— veterinus Clark. 
Phormia terrae novae R.D. ( nasalis L.). 
(Protophormia groenlandica Zett.). i 
( coerulea R. D. Stein). 65. Hippoboscidae. 
—— regina Mg. Hippobosca equina L. 
Protocalliphora Se R.D., Olfersia ardeae Macq. 
[Bezzi, Séguy. Ornithomyia avicularia L. 
( sordida Zett.). fringillina Curt. 
Lucilia ampullacea Vill. Ornitheza metallica Schin. 
flavipennis Kram. nec Macq.). Stenopteryx hirundinis L. 
— illustris Mg. Collin, Seguy. Crataerrhina pallida Latr. 
(—— simulatrix Pand.). Lipoptena cervi L. 
— caesar L. Melophagus ovinus L. 
—- sericata Mg. 
silvarum Mg. 66. Nycteribiidae. 
Calliphora erythrocephala Mg. Listropodia latreillei Leach. 
vomitoria L. ( blasii Kol.). 


Onesia aculeata Pand. Basilia nattereri Kol. 


NAAMLIJST VAN NEDERLANDSCHE DIPTERA. 


Acroceridae 150. 

Agromyzidae 165. 
Anisopodidae 139. 
Anthomyidae 168. 


. Anthomyzidae 162. 


Asilidae 150. 


. Astiidae 164. 
. Aulacogastridae 164. 


Bibionidae 139. 
Bombyliidae 150. 
Borboridae 163. 


. Braulidae 166. 


Calobatidae 161. 


. Camillidae 164. 
Campylomyzidae 141. 
. Canaceidae 163. 

. Carninae 166. 


Cecidomyidae 139. 


Ceratopogonidae 144. 


Chamaemyidae 161. 
Chironomidae 145. 
Chloropidae 166. 


. Clusiidae 162. 


Clythiidae 158. 


Coelopidae 161. 


Conopidae 159. 
Cordyluridae 167. 
Cylindrotomidae 149. 
Culicidae 144. 
Cypselidae 163. 
Cyrtidae 150. 


. Diastatidae 164. 


Dixidae 144. 
Dolichopodidae 152. 
Dorylaidae 156. 


. Drosophilidae 164. 


Dryomyzidae 159. 
Empididae 151. 


. Ephydridae 162. 


Fungivoridae 142. 
Gastrophilidae 173. 


. Heleidae 144. 


Helomyzidae 161. 
Heteroneuridae 162. 
Heteropezidae 141. 
Hippoboscidae 173. 
Itonididae 139. 
Lauxaniidae 161. 
Leptidae 150. 
Lestremiinae 141. 
Limnobiidae 148. 
Limoniidae 148. 
Liriopidae 144. 
Lonchopteridae 154. 


REGISTER. 


ASI 


Lonchaeidae 160. 
Lycoriidae 141. 
Madizinae 166. 


. Megamerinidae 160. 


Melusinidae 147. 
Micropezidae 160. 


. Milichiidae 166. 


Milichiinae 166. 
Musidoridae 154. 
Mycetophilidae 142. 
Nycteribiidae 173. 
Ochthiphilidae 161. 


. Odiniidae 166. 


Oestridae 173. 
Omphralidae 150. 


. Opomyzidae 162. 


Ortalidae 160. 


. Periscelidae 164. 
. Petauristidae 139. 


Phoridae 156. 


. Phryneidae 139. 


Piophilidae 160. 
Pipunculidae 156. 
Platypezidae 158. 
Platystomidae 160. 
Psilidae 160. 
Psychodidae 144. 
Pterocallidae 160. 
Ptychopteridae 144. 
Rhagionidae 150. 
Rhyphidae 139. 
Scatopsidae 139. 
Scenopinidae 150. 
Sciaridae 141. 
Sciomyzidae 159. 
Sepsidae 159. 
Simuliidae 147. 
Sphaeroceridae 163. 
Stratiomyidae 149. 
Syrphidae 154. 
Tabanidae 149. 
Tachinidae 170. 
Tanypezidae 160. 


. Tendipedidae 145. 


Tetanoceridae 159. 
Tethinidae 162. 
Thaumaleidae 139. 
Therevidae 150. 
Tipulidae 147. 
Trichoceridae 139. 
Trypetidae. 
Tylidae 160. 
Ulidiidae 160, 


174 


Qualche nuova formica di Sumatra 
per 


C. MENOZZI. 


Le quattro nuove formiche che descrivo qui sotto non sono 
che un piccolo nucleo, scelto fra le specie piü interessanti, 
del numeroso materiale, che il Sig. E. Jacobson di Fort de 
Kock (Sumatra) da molto tempo mi ha inviato in istudio. 
Queste formiche sono state raccolte dal Sig. Jacobson stesso, 
e con la seguente nota preliminare intendo rendere omag- 
gio a questo naturalista per il grande contributo che egli ha 
apportato alla conoscenza della fauna in generale sulla mag- 
giore isola dell Arcipelago della Sonda. 


Proceratium carinifrons n. sp. (fig. 1). 

O peraia — Rosso mattone ; le mandibole, l'ultimo articolo 
delle antenne, le zampe e l'apice del gastro più chiari. Opaca, 
eccetto gli ultimi segmenti del gastro che: sono sublucidi. 
Tutto il corpo é cosparso di una punteggiatura più o meno 
scabra, non molto marcata, ma comunque ben distinta ; nelle 
guancie e nei fianchi del torace vi sono alcune brevi strie. 
Tutto l'insetto é fornito di una pubescenza semicoricata di 
colore cinereo, abbondante, specialmente nel gastro, tale 
però, da non nascondere il tegumento. Framezzo alla pube- 
scenza sorgono diverse setolette diritte, di colore giallo 
paglierino. 

Il capo é poco più lungo che largo, subrettangolare, con 
gli angoli occipitali debolmente arrotondati. Le mandibole 
sono striate dorsalmente alla base, nel resto sono liscie e 


Fig. 1. Proceratium carinifrons n. sp. Corpo visto di lato. 


lucide e solo con qualche punto pilifero ; il loro margine 
masticatorio é fornito di sei piccoli denti. Clipeo stretto, col 
margine libero diritto, con la porzione incuneata fra le lamine 


QUALCHE NUOVA FORMICA DI SUMATRA. 176 


frontali gradatamente ristretta dall'avanti all'indietro. Da 
questo punto, parte una distinta carena che si prolunga 
all'indietro, sino a raggiungere l'estremità posteriore del ver- 
tice. Lamine frontali brevi, allargate nella metà anteriore e 
angolose nel mezzo. Gli scapi sono claviformi, con la mas- 
sima larghezza poco prima dellestremità distale. Ripiegati 
longitudinalmente al capo, essi distano dal margine occipitale 
per uno spazio poco più lungo della loro maggiore grossezza. 
Funicoli grossi, con tutti gli articoli trasversi, eccettuato 
l’ultimo che é lungo quanto i tre precedenti articoli presi in- 
sime. Occhi estremamente piccoli, di uno o due ommatidi, 
incolori e collocati pressochè nel mezzo dei lati del capo. 

Il torace é tozzo, appena più stretto del capo, ritondato ai 
lati e senza alcuna sutura dorsale, salvo una leggera depres- 
sione trasversale che segna il limite fra il mesonoto e 
l’epinoto. La faccia basale di questi € assai più corta della 
declive, la quale & liscia e fortemente marginata ai lati; nel 
punto ove appare che essa si congiunga con la faccia basale, 
ivi si forma per ogni lato un piccolo dente. 

Peziolo con nodo squamiforme, alto quanto il torace, su- 
periormente arrotondato e inferiormente provvisto di una 
larga appendice triangolare. Segmento postpeziolare cam- 
paniforme e separato dal segmento susseguente da una forte 
strozzatura. 

Zampe corte, con tibie ingrossate, gradatamente, dalla 
base all'estremità distale. 

Lungh. mm. 2,8. 

Femmina — A parte le solite caratteristiche, essa dif- 
ferisce dall’operaia per il colore più scuro, la punteggiatura 
del tegumento più marcata. Le strie nei fianchi del torace 
sono più abbondante; esse sono poi presenti anche nello 
scudetto e nel capo, nel quale ultimo, oltreché nelle guancie, 
se ne trova qualcuna anche nella fronte. Pilosità manifesta- 
mente più abbondante. 

Capo conformato come quello dell'operaia. Le mandibole 
sono più robuste e le antenne sensibilmente più grosse. La 
carena frontale, che nell'operaia raggiunge l'occipite, vi e 
pure nella femmina, ma arriva soltanto all'ocello impari. Gli 
occhi sono grandi e convessi. Il torace é così largo come il 
capo. Lo scudo del mesonoto lascia scoperto in avanti un po’ 
del pronoto, ed é provvisto, nella metà posteriore e longitu- 
dinalmente, di una carena meno elevata di quella della fronte, 
ma tuttavia ben distinta, che si prolunga sino nello scudetto. 
La faccia basale e declive dell’epinoto sono marginate. La 
squama del peziolo é più sottile di quella dell'operaia. 

Lungh. mm. 3,2 circa. 

Due operaie e una femmina di Fort de Kock. 

Specie facile a separarsi dagli altri Proceratium conosciuti, 
per la forma del capo, la statura piccola, la pubescenza più 
copiosa e la squama del peziolo molto sottile. 


177 C. MENOZZI, 


Ponera albopubescens n. sp. 

O peraia — Bruno rossastra o rosso ferruginosa : man- 
dibole e antenne ferruginose, zampe e ultimi segmenti del 
gastro d'un giallo d'ocra pallido. Pubescenza relativamente 
lunga e fitta sopratutto nel capo, nel postpeziolo e segmento 
seguente, e di colore biancastro. Peli eretti presenti soltanto 
negli ultimi segmenti del gastro e qualcuno al margine an- 
teriore del clipeo. 

Capo opaco, finemente ma fittamente punteggiato, poco 
più lungo (mandibole escluse) che largo, appena più ristretto 
in avanti che all’ indietro, coi lati distintamente convessi e 
il margine occipitale leggermente concavo. Mandibole ro- 
buste, sublucide, sparsamente punteggiate, col margine masti- 
catorio imbrunito e provvisto di cinque o sei denti irregolari. 
Clipeo corto, col margine anteriore leggermente bisinuato, 
posteriormente nel mezzo esso si eleva in una sorta di breve 
carena longitudinale che s'insinua fra le lamine frontali. 
Palpi mascellari di un solo articolo, i labiali di due, di cui 


Fig. 2. Ponera albopubescens n. sp. Torace visto di lato; capo visto di fronte. 


l’ultimo, almeno del doppio più lungo del primo, il quale, 
alla sua volta, comparato all’ unico articolo mascellare, 
appare pure due volte più lungo. Antenne piuttosto grosse ; 
lo scapo dista dal margine occipitale per uno spazio eguale, 
all’ incirca, una volta la sua massima grossezza. Gli articoli 
2-5 del funicolo del doppio più larghi che lunghi, gli altri, 
eccetto l’ultimo, poco più lunghi che larghi. Solco frontale 
marcato e oltrepassante la metà della lunghezza del capo. 


QUALCHE NUOVA FORMICA DI SUMATRA. 178 


Occhi estremamente piccoli, difficilmente visibili, di due o 
tre faccette al massimo, e collocati poco al disopra della 
linea trasversale che va dall’ inserzione degli scapi ai lati 
del capo. 

Il torace é allungato e stretto, con eguale scultura a quella 
del capo, ma i punti sono distintamente piü radi per cui esso 
appare un poco lucido, solo la faccia discendente dell’ epi- 
noto é priva affatto di scultura e decisamente lucida ; visto 
di fianco il profilo dorsale del torace appare leggermente 
convesso. La sutura promesonotale è più nettamente mar- 
cata che la mesoepinotale. L’epinoto é subtettiforme, con 
la faccia basale più breve della discendente, la quale & 
obliquamente troncata, allargata dall’ alto in basso, concava 
da un lato all’ altro e marginata ; questa marginatura s unisce 
ai lati della faccia basale formando un angolo ottuso, ben 
distinto guardando l'insetto di fianco. 

Squama del peziolo opaca come il torace, assai grossa, 
poco più larga in basso che in alto, col margine superiore 
subtroncato e fornita inferiormente di una sottile appendice 
lunga quanto il peduncolo. Segmento postpeziolare e seg- 
mento seguente opachi con punteggiatura più marcata di 
quella del peziolo, mentre i successivi segmenti del gastro 
sono lisci e lucidi. 

Lungh. mm. 4—4,5. 

Numerosi esemplari di Fort de Kock. 

Specie molto ben distinta da tutte le Ponera sinora de- 
scritte della regione orientale. Per la statura s'avvicina a 
P. truncata F. Sm., ma ne differenzia assai, per la forma del 
capo e della squama, le antenne con scapo più corto, la scul- 
tura e per la fitta pubescenza. 


Anochetus jacobsoni n. sp. 

Operaia — Rossa ferruginosa, il funicolo delle antenne 
ei tarsi giallo-testacei. Tutto il corpo, le zampe e gli scapi 
sono provvisti di peli eretti, particolarmente lunghi nel to- 
race; solo gli articoli dei funicoli hanno una corta pube- 
scenza aderente al tegumento. 

Capo appena più lungo che largo, profondamente scavato 
al margine occipitale, colla massima larghezza poco più in- 
nanzi della metà longitudinale e col margine anteriore assai 
più stretto di quello posteriore. La fronte, le fossette anten- 
nali e un tratto dei lati, superiormente alle bozze oculari, 
sono fortemente striati, il resto dello scudo cefalico e la gola 
€ liscia e lucida. Palpi mascellari di cinque articoli, labiali 
di tre. Mandibole liscie e lucide, poco più lunghe di una 
metà della lunghezza del capo, denticolate al margine interno 
e con due forti e lunghi denti apicali aguzzi; inferiormente 
sul margine interno, esse sono provviste di cinque fossette 
da cui sorgono altrettante lunghissime setole sensoriali. Il 


179 C. MENOZZI, 


clipeo & alquanto sporgente sulle mandibole, col mezzo del 
margine anteriore fortemente smarginato. Lo scapo oltre- 
passa di 14 della sua lunghezza totale il margine posteriore 


Fig. 3. Anochetus jacobsoni n. sp. Torace visto di lato; capo visto di fronte: 


del capo, piuttosto sottile alla base e all’ apice, mentre poco 
al disopra del mezzo esso é largo e quasi il triplo della base. 
Secondo articolo del funicolo distintamente più corto del 
primo, del terzo e dei susseguenti i quali sono subeguali in 
lunghezza fra di loro, eccetto naturalmente l'ultimo. 
Torace fortemente rugoso ; le rughe del pronoto sono 
flessuose e unite fra di loro da altre rughe in modo da for- 
mare un reticolo ; quelle dell’ epinoto in parte, anteriormente 
sul dorso, sono longitudinali, e in parte trasversali, senza 
essere collegate fra di loro da anastomosi. Il mesonoto stretto 
e separato dal pronoto, oltreché da una distinta sutura, da 
un solco, dietro al quale, la parte anteriore del detto seg- 
mento si eleva in una cresta o carena trasversale acuta, per 
poi ridiscendere formando una leggera concavità, ben visi- 
bile guardando |’ insetto di fianco L’ epinoto é alquanto 
più largo in avanti che all’ indietro e del doppio più lungo 
che largo, con la faccia discendente submarginata ai lati. 
Il peziolo é striato trasversalmente davanti e ai lati nei 
due terzi basali, mentre di dietro e il tergo apicale sono 
lisci; il nodo é conico coll’ estremità ottusa, di profilo la 
faccia anteriore scende obliquamente ed & distintamente 
convessa alla metà, mentre la posteriore é dritta. Segmento 
postpeziolare alquanto pedunculato anteriormente é fornito 


QUALCHE NUOVA FORMICA DI SUMATRA. 180 


inferiormente di un dente; tanto questo segmento quanto 
il gastro sono perfettamente lisci e lucidi. 

Lunghezza mm. 8— 

Diversi esemplari di Anai Kloof sulla costa occidentale 
di Sumatra a 300 m. sl.l.m. 

Specie alquanto rassomigliante all’ A. princeps Em. e 
A. gracilis Karaw. a cui va collocata vicino; dal primo si 
differenzia per la scultura, per la forma del capo e per le 
mandibole molto piü larghe ; dal secondo, che non conosco 
in natura, per la forma del torace, per le mandibole denti- 
colate nel margine interno e per la scultura ; inoltre A. gra- 
cilis avrebbe i palpi mascellari di quattro articoli. 


Strumigenys (Cephaloxys) jacobsoni n. sp. 

O peraia — Rosso testaceo, clipeo, mandibole, antenne, 
zampe e apice dell’ addome di colore testaceo chiaro ; ter- 
gite basale del gastro con una larga fascia bruna, talora 
interrotta nel mezzo, e che non raggiunge mai ai lati i mar- 
gine del tergite stesso. Liscia e lucida, ad eccezione del 
capo che ha la superficie longitudinalmente percorsa da 
rughe, che nel terzo posteriore di esso sono relativamente 
elevate, grosse e rade, mentre nella fronte si assottigliano 
facendosi più fitte, convergono fra di esse e si anastomizzano 
formando un grossolano reticolo ; il clipeo invece é liscio, 
solo con punti piliferi che si riscontrano del resto anche in 


u 


OEE 


Fig. 4. Strumigenys jacobsoni n. sp. 


tutto il capo fra la scultura anzidetta. Le zampe, il fondo 
degli scrobi e la gola sono distintamente reticolati-punteg- 
giati. Pubescenza presente soltanto nelle mandibole, nel 
clipeo e.nelle antenne, il resto del corpo, compreso le zampe, 
& fornito di lunghe e robuste setole semplici. 

Capo cordiforme, allungato, coll’occipite mediocremente 
incavato, coi lati, posteriormente agli occhi, alquanto dila- 
tati e convergenti verso l'occipite, e cogli angoli occipitali 
ottusi. Mandibole corte, triangolari (tipiche del sottogenere 
Cephaloxy) con la superficie sparsa di punti piliferi e col 


181 C. MENOZZI, 


margine masticatorio provvisto di 17—18 denti di cui una 
parte, quelli verso |’ apice, sono corti, molto vicini l'uno al 
l' altro e laminiformi, mentre i restanti sono assai più lunghi, 
disuguali fra di loro, ed aguzzi. Il clipeo é grande, anterior- 
mente arcuato, posteriormente terminato ad angolo acuto. 
Gli scrobi sono lunghi quanto lo scapo delle antenne, poco 
profondi e piuttosto larghi. Lo scapo é leggermente e gra- 
datamente ingrossato dalla base sino ai 34 della sua lun- 
ghezza, poi un poco assottig liato sino alla base. Il 3° articolo 
del funicolo é un poco più corto del 2°, il 4° é appena più 
lungo del 1°, il 5° e così lungo quanto i tre articoli prece- 
denti considerati insieme. 

Palpi mascellari di un solo articolo, i labiali di due. Occhi 
piccoli, poco sporgenti e collocati un poco più indietro della 
metà dei lati del capo, esattamente all’ estremità posteriore 
degli scrobi. 

Torace più corto e molto più stretto del capo, fortemente 
marginato ai lati e anteriormente. Il dorso del promesonoto 
& leggermente ma distintamente concavo, sopratutto verso 
i lati, in mezzo é percorso longitudinalmente da una carena 
che ha inizio dal margine anteriore del pronoto e finisce 
prima di raggiungere quello posteriore del mesonoto. Sutura 
promesonotale mancante, quella mesoepitonale invece molto 
distinta. Faccia basale dell’ epinoto piana, più breve della 
discendente la quale é pressoché verticale se la si guarda 
di lato e scavata nel mezzo. Le spine epinotali sono trian- 
golari, piuttosto sottili, così lunghe quanto una metà dello 
spazio che sta fra gli apici delle spine stesse e prolungate 
in basso da una lamina membranosa. 

Peziolo con lungo peduncolo ; il nodo ha un largo margine 
membranoso che si prolunga in basso e segue inferiormente, 
in forma di lamina, tutta la lunghezza del peduncolo. 

Postpeziolo con nodo trasversale e angoloso nel mezzo 
dei lati; anche esso contornato da una larga lamina mem- 
branacea che però & alquanto diversa nella struttura, almeno 
alla superficie dorsale, non presentando la caratteristica 
formazione a spugna. 

Gastro col tergite basale fornito anteriormente di diverse 
strie più o meno lughe. 

Zampe allungate, il primo articolo dei tarsi delle zampe 
posteriori quasi così lungo che i femori, i quali sono di un 
terzo più lunghi delle rispettive tibie. 

Lunghezza totale del corpo mm. 2,8; lunghezza di una 
zampa posteriore mm. 2,1.— 

Cinque esemplari di Fort de Kock. 

Molto diversa dalle specie del sottogenere Cephaloxys 
dell’ Asia e Malesia sinora descritte ; la sola conformazione 
caratteristica del torace è sufficiente ad individuare questa 
formica. 


Podi À ued «re Ty Ak È 5 
Re ARTI ITA Bh 

A | Mand AT | | CLA, 
wh! AOA BY Ê Van Wu aL) = baa hone Ml ad 


più. ‘on 8 N 


IVA E ID OOM PIA 


12a 


| Fig. 1. Callimerus amoenus n. sp. — Fig. 6. C. Maderi n. sp. — Fig. 7. C. 
| rufobasalis Pic, left elytron. — Fig. 8. C. Sandersi n. sp., left elytron. — Fig. 9. 
C. sexguttatus n. sp., left elytron. — Fig. 10. C. taeniatus n. sp, left elytron. — 
Fig. lla. C. tenuissimus Corp., underside of abdomen, male. — Fig. 11b. idem 
idem, female. — Fig. 12a. Lasiocallimerus vestitus n. sp. — Fig. 12b. idem, antenna. 


Studies in Callimerus and allied 
genera (Col.) 


(with plate 1) 
by 


J. B. CORPORAAL, Zoological Museum, Amsterdam 


(17th Communication on Cleridae) 


The rearranging of the species of Callimerus and of its 
closest allies in this museum has led me to studying some 
species more in detail, to withdraw a few premature opinions 
in earlier papers and to describe some new species and 
varieties. In this work I was very materially assisted by the 
kind help of Dr. W. Horn in Berlin-Dahlem and Mr. 
M. Pic in Digoin, who put at my disposal for study 
the type-specimens, mostly uniques, of several species which 
I did not know de visu, and by Messrs. K. G. Blair, of 
the British Museum and P. Lesne of the Paris Museum, 
who compared very thoroughly the specimens I sent to them 
to types in their museums. Further acknowledgments are due 
to my friends Mr. P. van der Wiel, who assisted me 
where I had some doubts and executed several of the 
drawings, and Dr. A. Diakonoff, now in Pasoeroean, 
Java, who, with an ingenious apparatus, constructed by him- 
self, made the magnified photographs which accompany this 
paper, and several others for future use. 


Callimerus amoenus nov. sp. 

C. nigrocoeruleus, elongatus, pilosus; labro, antennis, 
palpis pedibusque (geniculis obscuratis) pallide testaceis. 
Corpus densissime albosquamulatum in his partibus : Capitis 
fronte ; late secundum prothoracis marginem anticum supra 
et infra ; maculis utrinque in pronoti margine postico; scutello; 
macula magna communi x-formia in tertia parte basali 
elytrorum ; fascia lata transversa (ad suturam dilatata) in 
tertia parte apicali ; elytrorum apicibus ; meso- et metasterno ; 
marginibus segmentorum abdominis duorum apicalium. Punc- 
tulatio in vertice sparsa, levis, in pronoto aeque sparsa, sed 
fortior, in elytris sat fortis, ubique regularis, in elytris pro 
parte subseriata. Elytrorum angulis suturalibus subrotundatis, 
apicalibus mucronatis. 

Form slender ; the elytra in the middle very little flattened. 
Colour blackish blue, with a violaceous tinge. The whole in- 


183 J. B. CORPORAAL, 


sect is, not very densely, clothed with pale hairs. The follow- 
ing parts of the body are very densely clothed with white 
scales: the whole front; a broad band on the front margin 
of the pronotum, which is continued far down at the sides; 
two small spots in the basal angles of the pronotum; the 
scutellum ; a large, more or less x-shaped spot, common to 
both elytra, covering basal third ; a transverse fascia, broadest 
near the suture, at apical third of the elytra; the tips of the 
elytra; meso- and metasternum; the sides of the last two 
abdominal segments. The mouth parts (with the exception 
of the black tips of the mandibulae), the antennae and the 
legs including the coxae, but with the exception of the blacke- 
ned knees, are pale testaceous. Punctuation regular, on the 
vertex sparse, rather light, on the pronotum also sparse, but 
a little coarser, on the elytra (where the punctures partially 
form rows) denser and coarser. Sutural angles of the elytra 
rounded ; their tips somewhat mucronate. Length 8,7 mm. 
Fig. 1 (on plate 1). 

This museum possesses one specimen of this very elegant 
and apparently rare species, from Nong Pet, Laos, 18.VI.1917, 
Ri Vitalis de Salwaza leg I would! placet inithe 
vicinity of C. dorsalis Thoms. and C. taeniatus m. (see below). 


Callimerus arcufer Chapin 
C. arcufer Chpn. is not very rare in Sumatra. It is not only 
found on Coconut trees infested with Artona catoxantha 
Hamps., but also on Ficus hispida, bamboo leaves, and other 
secundary jungle growth. 


Callimerus bellus Gorham 
C. bellus Gorh., described from Borneo, was also found in 
Malacca (Perak; Doherty leg.) and in Sumatra by my- 
self (Sibolangit, Lau Rakit, Pagar Marbau, Tandjong Merah, 
Boschreserve Bandar) and by Mr. Knappert (Manna), 
also on Mentawei (Si Oban, Modigliani leg. 1894). 
Found in secundary jungle growth, on leaves of Elettaria etc. 


Callimerus decoratus Gorham 

C. tredecimpunctatus Kuw. is undoubtedly cospecific with 
C. decoratus Gorh., as already I have pointed out in Enc. 
Ent. Col. I, 1926, p. 178. I have seen specimens from Dar- 
jeeling and from British Bootang. Some of these have no, 
or practically no white scales on the base of the elytra, in 
accordance with Gorham s description, whereas others 
have nearly the whole base of the elytra broadly white, which 
agrees with Kuwert's description. I therefore propose to 
retain Kuwert's name for. this aberration. 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 184 


Callimerus Dohertyanus Gorham 
C. Dohertyanus Gorh., described from Perak, is not very 
rare in Sumatra’s East Coast (Sibolangit, Medan, Pagar 


Marbau). 


Callimerus. Drescheri Schenkling and C. mysticus Gorham 


When in 1924 I declared C. Drescheri Schenkl. a synonym 
of C. mysticus Gorh., I had only seen the type specimen in 
the museum at Berlin-Dahlem ; now however, that more spe- 
cimens have come to hand, I must revise this opinion : both 
species, though closely related, are distinct. I am much in- 
debted to Mr. K. G. Blair, of the British Museum, for 


comparing two of our specimens with Gorham's type. 


Fig. 2 Fig. 3 
Callimerus Drescheri Schenkl. Callimerus mysticus Gorh. 
In both figures : 
a. head of male — b. head of female — c. end of abdomen 4 from above 
— d. idem from the side — e. idem from beneath — f. aedoeagus from 
above — g. idem from beneath — h. left elytron. 


The differences are best shown in a tabellaric way : 


C. Drescheri Schenkl. C. mysticus Gorh. 
(Fig. 2) (Fig. 3) 
Head: Skull behind be- Skull behind between the 


tween the eyes broader. eyes narrower. 


185 J. B. CORPORAAL, 


Besides, in both species, the skull of the females is narro- 
wer than that of the males, so that the width in mysticus & 
approximately equals that in Drescheri 2. In the males of 
both species also the front presents, between the eyes, a 
transverse fascia devoid of scales, whereas in the females the 
front is evenly clothed, bar the middle (longitudinally) where 
the scales are a little sparser. 


Elytra: nearly parallel; 
markings less dilated, 
their colour is of a gree- 
nish yellow. 

Tergite of 6th abdo- 
minal segment in 
the males divided by a 
suture into two fields, 
which are rectangular, 
with rounded edges; 
their colour is yellow- 
ish, with the outer edges 
infuscate. 

Sterniteof 5thabdo- 
minal segment in the 
male evenly emarginate. 

Tip of penis turned to 
the right. 

Parameres before the 
apex broadened some- 
what angularly; their 
tips terminate in a rather 
long, curved thorn. 


Elytra a little attenuated 
towards the apex; mar- 
kings more dilated, and 
of a deep, bright yellow. 

Tergite ol) Kocher. 
dominal segment in 
the males similar, but the 
fields are a little narrow- 
ed towards the apex; 
their colour is altogether 
yellowish. 


Emargination somewhat an- 
gular. 


Tip of penis turned to 
the left. 

Parameres fairly paral- 
lel-sided ; the terminal 
thorns shorter and less 
curved. 


The antennae and legs are in both species for the main 
part yellow, and more or less infuscate ; especially so the 
femora and tibiae. The extend of the infuscate parts is so- 


mewhat variable. 


Length 10,2—13,6 mm. 

Localities: Sıjavarıon 
the small island’ Noesa 
Kambangan at the South 
coast, and in the residen- 
cies Semarang, Kediri, 
Pasoeroean and Besoeki. 


Length 10,5—13,1 mm. 

Localities: Borneo 
(Type locality), Suma- 
tra's East Coast (Sibo- 
langit, on Nauclea sp.) 
and Tanah Massa (Ba- 


toe isl.). 


In these last years I have sent to a few correspondents 
specimens under the name of C. mysticus Gorh. ; these belong 
all to C. Drescheri Schenkl. C. luteosignatus Pic (1937) is a 
synonym of C. Drescheri. 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 186 


Callimerus Drescherianus nov. sp. 

C. niger, nitidus, pilis ]lavis sparse vestitus; ore, antennis, 
palpis pedibusque flavis ; capitis [ronte densissime, prothora- 
cis maculis sex (in femina) aut duabus (in mare), elytris par- 
tim albosquamosis. Capite subtiliter transverse ruguloso (ad 
basin punctato), prothorace grosse irregulariter, elytris grosse 
subseriatim punctatis. 

General form and size of C. benedictus Gorh. Prothorax 
a little more broadened towards the apex. Base of the head, 
prothorax and elytra strongly and deeply punctured, on head 
and prothorax irregularly ; the punctures on the elytra more 
or less in rows. The front is in the males too densely clothed 
with white scales to discern any structure; in the females it 
is finely, transversely wrinkled. Scutellum very small, black. 
Mouthparts, antennae and legs pale yellow. Hind femora in 
both sexes with a tooth near the apex. Apex of the elytra 
obliquely truncate; at the outer margin protracted a little 
into a blunt tooth. On the underside the sides of meso- and 
metathorax and of the sternites are in both sexes broadly 
clothed with white scales. 


Fig. 4. Callimerus Drescherianus nov. sp. 

a—f male: a. end of body from above — b. idem from beneath — 
c. aedoeagus from above — d. idem from the side — e. idem from 
beneath — f. left elytron. 

g—1 female: g. end of body from above — h. idem from beneath — 
i. genital apparatus from above — j. idem from beneath — 

k. markings on pronotum — 1. left elytron. 


This species shows a very marked sexual dimorphism, not 
only in the conformation of the sternites (see Fig. 4, a, b & g, 
h), but also in the disposition of the silvery-white scales. 


187 J. B. CORPORAAL, 


Male: Head in front densely clothed, on the prothorax 
there is at most on either side near the base a small spot ; on 
the elytra a common triangular spot at the base, at about 
basal 14 near the suture a very small spot, which however 
often is obsolete, a little below the middle a large, common, 
diamond-shaped spot and near the apex a small spot, which 
may also in some examples be absent. One specimen (from 
Samberbajem) has the markings on the elytra a little dilated, 
so that the pattern somewhat approaches that of the female. 
— Length 6—7 mm — Fig. 4, a—f. 

Female: Head in front less densely clothed, on the disc 
of the prothorax four roundish spots and on either side a 
small one near the base (Fig. 4 k). The suture of the elytra 
bears a broad white seam, of which the marginal outline is 
serrate ; the apical part of this seam is in some cases discon- 
nected or, very rarely, altogether missing. — Length 7—8 mm 
— Fig. 4, gd. 

I take much pleasure in naming this elegant and interesting 
species after my friend Mr. F. C. Drescher, who col- 
lected a fine series at Batoerraden on the Gunung Slamat, 
Java. Apparently it is there not a common species, as all spe- 
cimens seem to have been captured isolatedly. Mr. Dre- 
scher further collected one specimen near Bandoeng (Java) 
and Mr. C.J. Louwerens one at Samberbajem (residency 


Kediri, East Java). 


Callimerus elegans Gorham 
C. elegans Gorh., known from Birma and Assam, was also 
found in Sumatra (Atjeh: Kota Tjaneh; Sumatras East 
Coast: Bandar Baroe, Medan, Siantar). 


Callimerus Louwerensi Pic. 

Of this species we have a fine series in the Amsterdam 
Museum (including a cotype and metatypes seen by 
Mr. Pic), “collected by Messrs. AE € Dir eisic hte ram Came 
Louwerens, H. Lucht and myself in the following 
localities, all on Java: Gunung Soesoeroeh (Priangan), Ba- 
toerraden (Gg. Slamat), Samberbajem and Glodok (Kediri), 
Soember Asin (Malang) and Gg. Raoeng. It is found 
throughout the year. Length 7,5—10,1 mm. 

The testaceous colour at the base of the elytra can be con- 
fined to the area round the scutellum, but in some examples 
it is much broader and runs down to near the middle of the 
elytra. Of the white-scaled spots the 3 nearest the base can 
partly or altogether be obsolete, but the one below the middle 
and the subapical one are always present. 


Callimerus macer Schenkling 
A large series of 486 specimens in this museum shows the 
rather wide variability of this species. 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 188 


We have specimens from Penang, Malacca (G. E. 
Bryant leg. ex Brit. Mus.) ; Sumatra: Sibolangit, Lau 
Rakit and Bandar Baroe (collected by myself) and Fort de 
Kock se Rs Jacobson leg.) Java: Simpar,. Tegal 
(Th. Lucassen leg. cotype ex Leiden Museum), Glo- 
dok, Kediri (C. J. Louwerens leg.). Gunung Goentoer 
(Guntur), Gunung Tjerimai, Gunung Slamat, id. Batoerraden, 
Noesa Kambangan (F. C. Drescher leg.). This species 
is found all throughout the year. 

The head is brownish red ; in the male the front is thickly 
clothed with white scales; in the female those scales are 
nearly or altogether absent. A further character distinguishing 
the sexes is found in the last tergite (above!) which in the 
male shows a small excavation, and in the female is entire 


(Big.5;a\ and £), 


Fig. 5. Callimerus macer Schenkl. 
a—e male: a. end of body from above — b. idem from beneath — 
c. aedoeagus from above — d. idem from the side — e. idem from beneath. 
f—g female: f, end of body from above — g. idem from beneath. 
h. left elytron ; markings in their completest form — i. idem, var. nesiota, 
nov. var. 


The prothorax is black in the typical form; in ab. lim- 
bicollis nov. ab. it is testaceous, the sides being marked 
with black, or altogether black. The underside of the abdo- 
men is mostly dark brown or black. In ab. albosignatus Pic 
(described as a distinct species in Ent. Ber. X, N° 217, 1937, 
p. 345) the prothorax is altogether testaceous. 

The colour of the elytra in both these varieties is testaceous 
also; in some specimens, especially in some from Sumatra, 


189 J. B. CORPORAAL, 


more or less darkened in the apical half. In the typical form 
and in the variety described below the elytra are black. 

The elytra bear a sutural pattern of white scales which 
apparently are very easily brushed off; its most complete 
form is figured in fig. 5, h, but in the typical form as well 
as in the two aberrations named above various stages of 
denudation occur, to which it appears to me quite unneces- 
sary and superfluous to give special names. 

An exception hereto is var. nov. nesiota m., of which 
I have seen 160 specimens, all from Noesa Kambangan (a 
small island on the South Coast of Java). Here the elytral 
pattern (see Fig. 5 i) is reduced to a fairly large spot at about 
basal 14, another at about the middle and, rarely, a few white 
scales near the sture, close to the apex. Prothorax black, 

From Noesa Kambangan I saw only two specimens be- 
longing to ab. albosignatus Pic. 

It is of course possible, that the aberrations limbicollis and 
albosignatus should be merely immature specimens, but I do 
not think so, because they are all very actively on the wing, 
and also because in Noesa Kambangan they are so very 
rare. Of ab. limbicollis I saw 47, and of ab. albosignatus 118 
specimens from the other localities. Length 5,1—6,3 mm — 


Eiger 


Callimerus Maderi nov. sp. 

C. valde elongatus, parallelus, viridi-coeruleus, nitidus, pal- 
lide pilosus; labro, palpis, antennis, coxis, pedibus (iis pro 
parte) pallide testaceis. In utroque elytro macula minuta pro- 
pe suturam in quinta parte basali sita, secunda (paulo majore) 
prope marginem in quarta parte apicali, tertiaque subapicali 
albosquamosis. Subtus nigrocoeruleus. Capite in vertice sparse 
et minute, in fronte fortius punctato ; punctulatio in pronoto 
fortior, irregularis, in elytris fortis, regularis, pro parte sub- 
seriata. Elytrorum apices singuli subrotundati. 

Form very slender, somewhat flattened. Colour bright 
greenish blue ; mouth parts and antennae pale testaceous. Of 
the legs the coxae, approximately basal half of the femora, 
the undersides of the tibiae and the tarsi are pale testaceous ; 
the remaining portions are black. Each elytron bears three 
dots of white, scale-like hairs : one near the suture, at about 
basal 1/;, a larger one near the sides at apical 14, and a sub- 
apical spot. Also the epipleurae of the metasternum, and 
sometimes a few indistinct spots on the sides of the abdomen 
bear white scales ; the front of the head bears several of them. 
Punctuation of the head on the vertex rather fine and sparse, 
on the front a little coarser ; on the pronotum as on the front, 
and on the elytra coarser yet. The punctures are evenly but 
irregularly placed ; only in some places towards the side mar- 
gins of the elytra they show a tendency to form rows. On 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 190 


the elytra an indistinct costa, running down from the shoul- 
der, is indicated. Length 8,2—10,7 mm — Fig. 6 (on plate 1). 

I saw eight specimens, four of which through the kindness 
of Mr. Leopold Mader in Vienna, who presented two 
of them to this museum, and to whom I am happy to dedicate 
this striking species. Four more were sent to me for identifi- 
cation by the R.-P. O. Piel, of the Musée Heude in Shang- 
hai. All eight were taken in the Tien-mu-shan mountains in 
the province of Ho-Nan (China). Mr. Piel’s specimens 
were taken from 8.1[V~22.VII.1936. 

This very slender species forms, together with C. angustior 
Pic, C. prasinatus Lewis and C. tenuissimus Corp. (1926), 
to which C. bicoloritarsis Pic and C. filiformis Gorh. can be 
added, a quite natural group within the genus. 


Callimerus oculatus Chapin 
Callimerus oculatus Chpn., described from North Borneo, 
was found by me in Sumatra also (Boschreserve Bandar, 
Naga Hoeta Estate, Lau Rakit, Sibolangit, Bandar Baroe). 
In one specimen when fresh, the prothorax and part of the 
head were distinctly pale green in stead of reddish yellow. 
This colour has faded in the collection. 


Callimerus prasinatus Lewis 

We have a small series in this museum, one of the speci- 
mens being a cotype, from Oshima (Liou-Kiou Archipelago), 
the others from Formosa. Length 9,4—11,2 mm. I also saw 
one specimen from Tien-Mu-Shan (Prov. Ho-Nan, China), 
collected 19.V.1937 by the R.-P.O. Piel (Musée Heude, 
Shanghai). 

The greyish scales on the face, mentioned in Lewis 
description, are apparently rubbed off very easily ; they have 
disappeared in all our specimens, including the cotype, but 
are present in the Tien-Mu-Shan specimen. 

The colouring of the legs is variable : some specimens (in- 
cluding the cotype) have them altogether pale testaceous, but 
in others the apical part of the middle and hind femora (for 
a smaller or larger extend) and the middle and hind tibiae 
and tarsi are blueish black. This aberration was named 
C. bicoloripes bij Mr. Pic, who had the kindness to send 
me his type specimen for comparison. 


Callimerus rufobasalis Pic 
Mr. Pic had the kindness to send for my inspection his 
unique type specimen from Hoa Binh (Tonkin). 
Four specimens in the Indian Museum, Calcutta, from 
Assam, represent a variety of this species, for which I propose 
the name of var. assamicus nov. var. They differ from 


191 J. B. CORPORAAL, 


the description and from the type specimen only in that the 
whiteish pilosity on head and prothorax is much denser and 
longer, and that the scutellum is not, as in the type specimen, 
densely clothed with white scales. The specimens are label- 
led Zool. Surv. Ind., Above Tura, Garo hills, Assam, 
3500—3900 ft, 15.VI—15.VII. ‘17 and 15.VII-30.VIIT. 17, 
S. Kemp. 

Mr. Pic, in his description, does not mention the dense 
clothing of white scales on the scutellum. I also want to point 
out, that the red spots which he mentions in the posterior 
part of the elytra, are confined to the postmedian white fascia, 
and that this red portion is almost entirely covered with white 
scales. The demarcation-line between the basal red and the 
apical black portion runs through the row of white-scaled 
spots at basal.1/,. Fig. 7 (on plate 1). 


Callimerus Sandersi nov. sp. 

C. nigrocoeruleus. pilosus, antennis, palpis pedibusque pal- 
lide testaceis ; capitis fronte, prothoracis marginibus antico et 
postico (utrinque subtus linea alba conjunctis), elytrorum ma- 
cula basali, macula obliqua longitudinali, macula transversa 
reniformi postmediana maculaque subapicali albosquamosis ; 
squamis in capite tenuibus, in prothorace et elytris fortioribus. 
Capite crebre obsolete, thorace elytrisque dense (elytris sub- 
seriatim) punctatis. Elytrorum angulis suturali et apicali sub- 
spinosis. 

Colour blackish blue; antennae, mouth parts (with the 
exception of the mandibulae which are black) and legs pale ; 
middle and hind tibiae partly infuscate. The whole insect is 
clothed with rather long, pale hairs. The front of the head 
is densely clothed with white. subtle, hairlike scales. The 
white scales, with which parts of prothorax and elytra are 
clothed, are broader and more densely placed together, and 
arranged as follows: On front and hind margin of prothorax 
in broad bands (in the middle nearly interrupted), which are 
united on the underside on both sides by a narrow stripe of 
scales. On each elytron one basal dot, then an oblique sub- 
triangular longitudinal spot, a reniform transverse spot below 
the middle, and a subapical, round, smaller spot. Head den- 
sely punctured ; the punctures on prothorax and elytra are 
somewhat sparser, but deeper, on the elytra more regularly 
arranged, partly in rows. Apex of elytra obliquely truncate, 
apical and sutural angles produced into small teeth. Length 
8,4— 8,7 mm — Fig. 8 (on plate 1). 

This species is sufficiently characterized by the pattern of 
white markings on the elytra, which is altogether different 
from that in any other species. The colour is darker than in 
C. mirandus Gorh., to which species the new species otherwise 
seems to be related. 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 192 


Two males, taken by myself in secundary jungle growth 
on Pagar Marbau Estate, Sumatra's East Coast, 26.X1I.1917 
and 15.XII.1918. Type and paratype in the Amsterdam 
Museum. 

I take much pleasure in dedicating this rare and handsome 
species to my old friend Mr. G. G. Sanders, who at that 
period was manager of Pagar Marbau Estate, and of whose 
hospitality I have the most pleasant memories, 


Callimerus sexguttatus nov. sp. 

C. tenuis, subdeplanatus, pallide pilosus ; labro, palpis, an- 
tennis pedibusque pallide testaceis. Capitis fronte, maculis 
minutis in pronoti angulis posticis, elytrorum basi, elytrorum 
macula rotunda prope suturam sita in tertia parte basali, se- 
cunda majore in tertia parte apicali, tertiaque prope apicem 
sita albosquamosis. Subtus piceus, ibi in prothoracis utroque 
angulo antico macula rotunda albosquamosa ornatus. Vertex 
sparse ac minute, pronotum fortius, elytra fortiter punctata, 
ubique regulariter, nusquam seriatim. Elytrorum angulis su- 
turalibus subrotundatis, apicalibus mucronatis. 

Form slender, flattened. Colour piceous ; head and protho- 
rax deep black; antennae and legs pale testaceous ; basal 
third (approximately) of the elytra more reddish; there is 
no distinct demarcation-line between this reddish part and 
the remaining, darker portion. The whole insect is, not very 
densely, clothed with rather long, pale hairs. Dots of white 
scales are distributed as follows: The whole front, two round 
spots at the underside in the front angles of the pro- 
thorax, and two smaller ones above in the posterior angles 
— the base of the elytra, one small spot on each elytron near 
the suture at basal third (a few scales, more laterally placed, 
seem to indicate another spot) — one larger spot at about 
apical third, and a smaller spot close to the apex. Head (on 
the vertex) finely and rather sparsely punctured ; punctuation 
on pronotum denser and coarser, on the elytra denser and 
coarser still. The punctures are regularly placed, but nowhere 
in rows. Sutural angles of the elytra fairly rounded ; apices 
mucronate. Length 6,6 mm — Fig. 9 (on plate 1). 

One specimen from Hagiang — Pa-kha (Indo-Chine ; coll. 
Dussault), which Dr. Ed. Handschin had the kind- 


ness to give us in exchange. 


Callimerus taeniatus nov. sp. 

C. coeruleoniger, elongatus, pilosus ; antennis, palpis pedi- 
busque pallide testaceis ; capitis fronte, scutello, prothoracis 
marginibus antico et postico, elytrorum fascia basali, fascia 
obliqua interrupta, fascia latiore mediana et fascia apicali al- 
bosquamosis. Capite crebre obsolete, thorace elytrisque dense 
(elytris subseriatim) punctatis. Elytrorum angulis suturali et 
apicali subspinosis. 


193 J. B. CORPORAAL, 


General form elongate, parallel-sided. Colour blueish black ; 
antennae, mouth parts (with the exception of the tips of the 
mandibulae, which are blackish) and legs pale; the latter 
partly infuscate. Body clothed with rather long, pale hairs. 
Front of the head, front and hind margin of prothorax, scu- 
tellum, and four transverse bands on the elytra densely cloth- 
ed with white scales. Those on the elytra are arranged as 
follows : One basal fascia, narrowly interrupted at the scutel- 
lum, one oblique fascia at about basal 1/3, narrowly interrupted 
at the suture and near the sides, one broader fascia a little 
below the middle and an apical fascia. Head densely but 
lightly punctured ; the punctures on prothorax and elytra are 
somewhat sparser but deeper, on the elytra more regularly 
arranged, partly in rows. On each elytron is an indication of 
a longitudinal costa, hardly visible near the base, more distinct 
towards apex. Apex of elytra obliquely truncate, apical and 
sutural angles produced into small teeth. Length 8,8 mm — 
Fig 10 (on plate 1). 

The ground-colour is the same as in C. dorsalis Thoms., 
which seems to be closely related to the present species, but 
the new species is slenderer ; also the disposition of the white 
fasciae on the elytra is different. 

One male from Sibolangit, 550 m, Sumatra’s East Coast, 
taken by Mr. J. A. Loerzing 1919. Type in the Amsterdam 
Museum. 


Callimerus tenuissimus Corporaal 
I am now of opinion, that the var. nigripes m. of this 
species (described and figured in Enc. Ent. Col. I. 1926, 
p. 177; pl. IL, fig. 7) is merely the female. Mr. K. G. Blair, 
who had the kindness to examine the typical specimens in the 
British Museum, states in a recent letter, that he is inclined 
to share this view. He has also examined the figures given 
now (Figs. lla & 11b on plate 1), which then have been 

modified a little in accordance with his remarks. 


Brachycallimerus latifrons Gorham 

The name of Callimerus flavofasciatus Schenkl., which in 
1924 by Chapin (Phil. Jrn. Sci XX V2, 1924, p. 191) and 
myself (Tijdschr. voor Entom. LXVII, 1924, p. 196) was 
placed in synonymy with /atifrons Gorh., can better be retai- 
ned for a variety-name, In the Amsterdam Museum there is 
now one specimen (from Xieng Khouang, Laos, 11.V.1919, 
R. Vitalis de Salvaza leg.) which agrees very well 
with Gorhams description; only the two pale, reniform, 
submedian spots on the elytra are united into a complete 
transverse fascia (the suture in this fascia being pale also) ; 
the apex of the elytra is altogether black. I think I should 
regard this specimen as a representant of the typical form. 


STUDIES IN CALLIMERUS A.S.O. 194 


It is also a little robuster than our other specimens (which all 
belong to the var. /lavofasciatus Schenkl.) and the elytra are 
less narrowed towards the apex. 

The var. /lavofasciatus Schenkl. is represented in this 
Museum by a large series taken by myself in various parts 
of Sumatra’s East Coast ; is has also been found on Sumatra 
(Si-Rambé) by Modigliani and I saw one specimen, 
taken by H. Lucht on Gunung Raoeng, 450—700 m, Java; 
further we have 5 specimens from Mindanao (Dapitan and 
Pt. Bango). It is remarkable that after the specimen described 
from the Philippines by Gorham no more examples have 
been found there in which the apical yellow spots are missing 
(see also Chapin l.c.). 


Lasiocallimerus nov. gen. 
(Adotos, hirtus; Callimerus) 

Hydnocerinae ; tarsorum articulo primo longiore quam 
secundo. Statura generi Brachycallimero similis, sed antennae 
10-articulatae, articulo primo robusto, articulo secundo aeque 
crasso, paulo breviore, articulo tertio subelongato, articulis 
4-9 transversis, articulo ultimo subelongato, ovato, ad apicem 
subacuminato. Corpus longe pilosum et, in thorace, dense 
squamuloso-villosum. Pedes quales in genere Brachycallimero, 
tibiis sine tuberculo, tarsis latis, unguiculis latis, ad apicem 
emarginatis. 

Hydnocerinae, ‘with the first tarsal segment longer than 
the second. Head broad; eyes very prominent, very slightly 
emarginate near antennal socket, labrum entire, mandibles 
broad and flat, falcate. Antennae short and compact, ten- 
segmented ; first segment short and stout, second of equal 
thickness, but shorter, third a little longer than broad, fourth 
to ninth broader than long, tenth longer than broad, ovate, 
a little acuminate. Prothorax of the same form as in Brachy- 
callimerus, heavily punctate, under the longer pilosity closely 
covered with crisp, scale-like hairs. Elytra broader than 
prothorax, evenly punctured, but not in rows. Abdomen with 
six visible ventral segments. Legs of moderate length, tibiae 
without notch, tarsi short and broad, claws broad, emarginate 
at top. 

Type of the genus: L. vestitus nov. sp. 


Lasiocallimerus vestitus nov. sp. 

L. niger, longe pilosus, capite dense ruguloso-punctato, 
prothorace densissime rufotestaceo squamulato-villoso. Elytra 
fasciis albidis transversis duabus ornata, quarum priore 1/5 a 
basi, altera 1/; ab apice sita. Pedes longe pallide pilosi, femo- 
ribus anticis et mediis rufis. 

Black, whole body covered with long hairs. Head densely 
rugulose-punctate, with black hairs ; eyes finely facetted, with 


195 J. B. CORPORAAL, 


long, erect, pale hairs. Prothorax and scutellum also black, 
but under the long pilosity (which is dark) very densely cove- 
red with adpressed, crisp, brick-red, scale-like hairs, so that, 
when seen without enlargement, they appear entirely brick- 
red. Elytra black, coarsely punctured, with a broad, trans- 
verse, white fascia at about basal 1/; and another before the 
apex. The integument in the first fascia is whiteish, and the 
hairs there also; under the subapical fascia the integument is 
black ; this fascia is only produced by the white colour of the 
hairs, and therefore appears more greyish. These fasciae leave 
three transverse black fields, of which the basal one wears 
near the base a few dispersed brick-red hairs like those on the 
prothorax. The broader middle field has a velvet-like, black 
villosity, which altogether covers the sculpture; apical field 
like the basal field, but here the punctuation is less dense, so 
that the whole is more shining. Fore thighs and base of shins 
red ; middle thighs red; hind legs totally black. The pilosity 
on the legs is mainly pale, intermingled with a few darker 
hairs. Length (till apex of elytra) 6,9 mm — Figs. 12a and 
12b (on plate 1). 

Type one female in the Amsterdam Museum, collected by 
Mrs. E. Walsh in South Bantam, Java, 15.VIII—15.IX. 
1934 (received from Mr. F. C. Drescher). 


Catalogus der Nederlandsche 
Macrolepidoptera 


door 


Bad EEMPKE 


IV. 


Begonnen wordt nu met de eerste groepen der Agrotidae. 
(Om prioriteitsredenen moet de bekende familienaam Noctui- 
dae vervallen). Door de groote variabiliteit van vele soorten 
is de behandeling van deze familie verre van gemakkelijk. 
Wel bevinden we ons op iets bekender terrein doordat reeds 
Ter Haar de vormen der uilen vrij uitvoerig heeft ver- 
meld, maar deze voortreffelijke lepidopteroloog werd wel 
heel sterk gehandicapt door zijn afgelegen woonplaats, waar- 
door hij vrijwel uitsluitend op het materiaal van zijn eigen 
collectie was aangewezen. Gelukkig begint men de laatste 
jaren ook bij ons meer het belang van het bijeenbrengen van 
groote series in te zien, zoodat het althans mogelijk is een 
denkbeeld te krijgen van den enormen vormenrijkdom onzer 
Nederlandsche Lepidoptera. In het bijzonder ondervond ik 
een belangrijken steun van den heer Boldt, die vooral 
van vele gewone soorten een uitgebreid materiaal bezit. 

De platen van Seitz heb ik niet dikwijls kunnen citeeren, 
omdat de figuren vaak in het geheel niet aan de kleur- 
beschrijving beantwoorden of afbeeldingen van verschillende 
kleurvormen nauwelijks eenig onderscheid in tint vertoonen. 
Evenmin heb ik bij het aangeven der tinten gebruik gemaakt 
van een kleurtabel. Daarvoor is de verdeeling in kleur- 
vormen te grof. Er is naar mijn meening maar één middel om 
te leeren de vele vormen met voldoende zekerheid te determi- 
neeren : veel materiaal bijeen brengen en dit nauwkeurig ver- 
gelijken met beschrijvingen en afbeeldingen. 

Bij het bestudeeren van het beschikbare materiaal bleken 
enkele afwijkingen in de teekening der vvls. vrij regelmatig 
terug te keeren. Voor zoover ze nog niet benoemd zijn, 
gelden daarvoor steeds de volgende namen en diagnosen : 


ND 
0 De 


TE 


197 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (204) 


1. f. juneta. De ronde vlek en de niervlek raken elkaar, 
blijven overigens echter 2 afzonderlijke vlekken. 

2. f. semiconfluens. De beide vlekken zijn door een dubbel 
lijntje met elkaar verbonden. Op de plaats, waar de lijntjes 
de vlekken raken, ontbreekt de omranding der vlekken. 

3. f. confluens. De ronde vlek en de niervlek samenge- 
smolten tot één vlek, Waar de 2 vlekken elkaar raken, ont- 
breekt de scheidingslijn er tusschen. 

4. f. clausa. De eerste en de tweede dwarslijn raken elkaar 
aan den binnenrand der vvls. 1) 

Na het gereedmaken van deel III verscheen weer een 
belangrijke publicatie over een der omringende gebieden, 
nl. „De Danske Storsommerfugle” door Dr. Skat Hoff- 
meyer en Sigfred Knudsen, een prachtig modern boek 
over de Macrolepidoptera van Denemarken. 


Agrotidae. 
Pantheinae. 
Panthea Hb. 


274. P. coenobita Esp. Bewoner van sparrenbosschen. 
Uitsluitend bekend uit Zuid-Limburg, waar de vlinder voor 
het eerst in 1937 werd aangetroffen (zie Nat. Mbl., vol. 26, 
p. 77). In Denemarken zeer zeldzaam in Jutland (1 ex. in 
1935, 1 in 1938), op de eilanden soms in aantal. In Sleesw.- 
Holst. slechts hier en daar; bij Hamburg verbreid, maar 
zeldzaam ; bij Bremen in 1928 nieuw gevonden ; in Hannover 
eens gevangen; bij Osnabrück zeldzaam, het eerst in 1907 ; 
in Westfalen in het bergachtige gedeelte, eerst in 1915 waar- 
genomen ; niet in de Rijnprov. In België pas de laatste jaren, 
en zelfs talrijk, op licht gevangen te La Roche-en-Ardenne, 
Eupen en Hockay. In Luxemburg bij Echternach. Ontbreekt 


1) L'étude du matériel néerlandais des Agrotidae m'a permis de constater 
qu'un certain nombre de variations identiques s'observent assez régulière- 
ment chez les espèces de ce groupe. 

Pour autant que ces formes n'aient pas encore été dénommées, elles 
seront mentionnées dans le Catalogue sous les noms ci après répondant aux 
diagnoses suivantes; afin d'éviter des répétitions inutiles, je me bornerai 
a la seule citation du nom renvoyant pour le surplus a la diagnose corres- 
pondante. 

1. f. juncta: les macules orbiculaire et reniforme se joignent tout en 
restant distinctes. 

2. f. semiconfluens: au lieu de se joindre, les deux macules sont 
reliées par une ligne double et à cet endroit, l'encerclement manque. 

3. f. confluens: les macules orbiculaire et réniforme confluent ne 
formant plus qu'une seule macule; au point de jonction l’encerclement 
fait défaut. 

4. f. clausa: la première et la seconde lignes transversales se joignent 
au bord interne des ailes antérieures. 


(205) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 198 


in Engeland. Warnecke (Groszschm. Hamburg-Altona, 
V, p. 128, 1930) schrijft, dat de vlinder laag, slechts tot 
manshoogte, tegen de stammen der sparren zit. 1 gen., Juni, 
Juli (zie ook Lamb, 1937, p. 167, voor den Belgischen 
vliegtijd). 

Vindpl. Lbg.: Epen, 1 4 op 12-6-1937 (Mus. Rd.) ; 
Meerssen, 1 & op 19-7-1938 (Btk.). 


Colocasia O. 


275. C. coryli L. Algemeen in alle zand- en boschachtige 
streken, ook in de duinen. 2 gens, de eerste begin April tot 
eind Mei (8-4 tot 28-5), de tweede van begin Juli tot in 
de tweede helft van Aug. (6-7 tot 19-8). 

Var. De grondkleur is vrij variabel. 

1. f. avellanae Huene, Berl. E. Z., vol. 46, p. 309, 1901. 
Grondkleur der vvls. eenkleurig grijs, zonder bruinen mid- 
denband, teekening normaal. Sepp, vol. 3, pl. I, fig. 6, 7. 
Nunspeet (Väri) ; Apeldoorn (de Vos) ; De Wilp (Lanz) ; 
Bennekom (Cet.) ; Bijvank (tr., Sch.) ; Nijmegen ( Wiss.) ; 
Groesbeek (Lpk.) ; Malden (Bo.) ; Hilversum (19) ; Hille- 
gom (L. Wag.) ; Deurne (Nies). 

2. £. medionigra Vorbrodt, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 237, 
1911. Middenband der vvls. donker zwartbruin. Almelo (v. 
d. M.) ; Nunspeet (Väri) ; Twello (Cold.) ; Nijmegen (Bo.). 

Gynandr. Heylaerts vermeldt een ex. met 2 
sprieten en & uitwendige genitaliën (T. v. E., vol. 17, p. 


XXIV). 
Acronictinae. 
Simyra O. 


276. S. albovenosa Goeze. Lokaal, vooral op vochtige 
plaatsen. Op de vindplaatsen in den regel gewoon, vooral 
de rupsen in sommige jaren zeer talrijk. 2 gens., de eerste 
half April tot eind Juni (15-4 tot 25-6), de tweede begin 
Juli tot half Septr. (8-7 tot 15-9). 

[Bo. merkte in 1934 op, dat de Juni-rupsen zich in de 
natuur in de toppen van de rietstengels tusschen de bladeren 
verpopten. De Aug.-rupsen deden dat niet, hoewel het riet 
nog onbeschadigd was. Na nauwkeurig zoeken vond hij een 
cocon op den grond, tusschen het gras vastgesponnen. Nader 
onderzoek, of we hier met een vaste gewoonte van de als 
pop overwinterende rupsen te doen hebben, zeer gewenscht]. 

Vindpl. Fr.: Warga, Wolvega. Gr.: Delfzijl, Gronin- 
gen. Ov. : Steenwijk, Albergen. Gdl. : Nijkerk, Twello (zeld- 
zaam op licht, alleen in 1933 en 1934 talrijker), Wagenin- 
gen; Aalten, Doetinchem, Westervoort, Lobith, Herwen ; 
Nijmegen, Druten. Utr. : Rhenen, Eemnes, Amersfoort, Maar- 


199 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (206) 


sen. N.H.: Hilversum, Weesp, Bussum, Diemen, Aalsmeer, 
Amstelveen, Amsterdam, Durgerdam, Buiksloot. Z.H.: 
Noordwijk, Leiden, Wassenaar, Den Haag, Zevenhuizen, 
Hillegersberg, Rotterdam, Numansdorp, Dordrecht. N.B.: 
Breda, 's-Hertogenbosch, Cuyck. Lbg.: Geulem, Nuth. 

Var. 1. f. albovenosa Goeze (= Jlavida Auriv.1)). 
Grondkleur der vvls. geelgrijs. South, pl. 103, fig. 10; Keer, 
pl. 33, fig. 2. Hiertoe behoort het grootste deel onzer exx., 
al varieert de tint nogal. 

2. £. albida Auriv., Ent. Tidskr., vol. 1, p. 38, 1880. Grond- 
kleur der vvls. witachtig. Nijmegen (Bo.); Diemen (de 
Vos); Amsterdam (Cet.) ; Durgerdam (Z. Mus.). 

3. f. ochracea Tutt, Entomol., vol. 21, p. 99, 1888. Grond- 
kleur der vvls. roodachtig okerkleurig. Hiertoe behooren 
enkele van onze donkerste exx. Twello (Cold.) ; Lobith 
(Sch.) ; Druten (18); Amsterdam, Rotterdam (Z. Mus.) ; 
Zevenhuizen (de Vos); ‘s-Hertogenbosch (17). 

4. f. degener Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 380, 1803-08. 
Vvls. met sterk ontwikkelde zwarte langsvegen. De meer- 
derheid van de zomergen. behoort er toe, maar een vrij be- 
langrijk gedeelte vertoont de normale teekening. 

5. f. selenia Schultz, Int: Ent.) Z., vol! 24 sp MoI1 33% 
Voor- en avls. aan de onderzijde met een groote zwarte 
middenvlek. Lobith (tr., Cold.) ; Nijmegen (Bo.) ; Amster- 
dam (Lpk.). 

6. f. centripuncta H.S., Neue Schmett., p. 4, fig. 24, 25, 
1856. Vvls. op de bovenzijde met kleine zwarte middenstip 
in den benedenhoek der middencel. Twello, Lobith (Cold.) ; 
Nijmegen (Bo.) ; Amsterdam (v. d. M.). 

7. f. geminipuncta Boldt, nov. Vvls. op de bovenzijde met 
2 zwarte middenstippen, in boven- en benedenhoek der 
middencel. 2) Nijmegen (Bo.) ; Amsterdam (v. d. M.). Ook 


trans. exx., waarbij alleen de bovenste stip aanwezig is. 
Craniophora Snellen. 


277. C. ligustri F. In een groot deel van het land waar- 
genomen, maar over het algemeen geen gewone vlinder. 


1) In zijn uitvoerig artikel over de soort (Ent. Tidskr., vol. 1, p. 
32-39, 1880) verdeelt Aurivillius deze in 2 vormen: a. forma typica, 
b. forma degener Hb. Van de eerste onderscheidt hij naar het Zweedsche 
materiaal 3 kleurvormen : 1. var. murina (,,capite, thorace et alis anticis 
obscure murinis-griseis’ = kop, thorax en vvls. donker muiskleurig-grijs), 
2. var. flavida (,,capite, thorace et alis anticis flavidis vel stramineis’ = 
kop etc. geelgrijs of strookleurig), 3. var. albida (,,capite, thorace et alis 
anticis albidis’ = kop etc. witachtig). Hij fixeert den typischen vorm 
dus niet! Het type van albovenosa is de door Goeze geciteerde figuur 
van De Geer. Volgens Lampa (op. cit., vol. 6, p. 48, 1885) is 
deze typische vorm geelgrijs en is flavida Auriv. er een synoniem van. 

2) Au recto des ailes antérieures il se montre deux points noirs dans les 
coins supérieur et inférieur de la cellule médiane (Diagnose de M. R. 


Boldt). 


(207) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 200 


Wel is dit het geval in het N. In Friesland en Groningen 
is ligustri gewoon (Ter Haar, Skm.), zoowel op klei als 
op zand. Ook bij Utrecht is de soort algemeen (Balfour 
Wane burkei g hy. ve Eis vol. (55,:ps ORXVT): 2’gens,, 
de eerste begin Mei (5-5) tot eind Juli (?), de tweede eind 
Juli (2) tot eind Septr. (30-9). Wanneer de eerste gen. ein- 
digt en de tweede begint, is niet gemakkelijk te zeggen, daar 
ik een doorloopende reeks data vind. In elk geval behooren 
exx. van Aug. al wel tot de tweede gen. Deze is partiéel 
(De Roo, Sepp, serie 2, vol. 1, p. 15). 

Vindpl. Fr.: tusschen Dronrijp en Franeker, Wommels, 

Kollum, Bergum, Bolsward. Gr. : Zuidhorn, Ten Post, Ten 
Boer, Groningen, Noorder Hoogebrug, Siddeburen, Garijp, 
Noordbroek, Delfzijl. Dr. : Paterswolde, Hoogeveen. Ov. : 
Markelo, Diepenveen. Gdl.: Nijkerk, Voorthuizen, Apel- 
doorn, Dieren, Arnhem, Bennekom, Vorden, Hatert. Utr. : 
Amersfoort, Utrecht, Maarseveen, Loosdrecht, Loenen, Nich- 
tevegt. N.H.: Amsterdam, Assendelft, Spanbroek, Haarlem, 
Vogelenzang. Z.H. : Noordwijk, Leiden, Wassenaar, Roelof 
Arendsveen, Gouda, Rotterdam, Dordrecht, Oostvoorne, 
Rockanje, Oud-Beierland. Zl. : Domburg, Kapelle. N.B.: 
Breda, Oisterwijk. Lbg.: Plasmolen, Venlo, Roermond, 
Meerssen, Voerendaal, Kerkrade, Epen. 
. Var. 1. f. ligustri F. Hoofdvorm : vvls. bruin met donker- 
groen gemengd, een groote lichte vlek bij de vleugelpunt. 
- 2. f. coronula Hw., Lep. Brit, p. 179, 1809. Van de lichte 
teekening is slechts het naar den achterrand gekeerde deel 
der groote vlek als een half maantje over. Ten Boer, Hatert 
(Wiss.) ; Noorder Hoogebrug (L. Wag.); Ten Post (de 
Vos) ; Apeldoorn (V. d. Beek, de Vos) ; Arnhem, Noord- 
wijk (Z. Mus.) ; Utrecht (Jurriaanse, Mus. Rd.) ; Loe- 
nen-U. (Kern); Nichtevegt (12); Meerssen (Rk.) ; Voe- 
rendaal (Br.). 

3. f. sundevalli Lampa, Ent. Tidskr., vol. 6, p. 50, 1885 
(olivacea Tutt, Entomol., vol. 21, p. 81, 1888). Vvls. zonder 
eenig spoor van witte teekening, eenkleurig donker groen- 
achtig (bij oude exx. verkleurend in bruin). T. v. E., vol. 
42, pl. 5, A. Kollum, Bergum, Garijp, Noordbroek (Z. Mus.) ; 
Groningen (L. Wag.) ; Ten Post (Cold.) ; Siddeburen, Epen 
(Wiss.). 

4. f. nigra Tutt, l.c., 1888. Vvls. zwartachtig, de teekening 
diep zwart, duidelijk zichtbaar. Epen (Mus. Rd.). 


Apatele Hb. 
278. A. strigosa Schiff. Zeer lokaal in het O. en Z. In 


Denemarken alleen op Fiinen, Seeland (hier bij Knudskov 
in 1938 ca. 25 rupsen en poppen) en Laaland aangetroffen. 
In Sleesw.-Holst. alleen bij Lübeck ; bij Hamburg zeer zeld- 


201 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (208) 


zaam; bij Bremen alleen vroeger waargenomen; in Han- 
nover zeldzaam ; in Westfalen overal zeldzaam en op vele 
plaatsen ontbrekend ; in de Rijnprov. zeer zeldzaam. In Bel- 
gie zeer zeldzaam (sinds 1900 slechts 2 vangsten : Petit-Han 
en Oneux-Theux bij Spa), niet in het W. In Engeland zeer 
zeldzaam. 1 gen., begin Juni tot eind Juli (10-6 tot 29-7). 

Vindpl. Gdl.: Twello (sinds 1928 bijna ieder jaar in 
1—3 exx., grootendeels in Juli, Cold.) ; Empe (Bst., I, p. 
247) ; Zutfen, 2-7-1906 (L. Mus.) ; Warnsveld, 15-7-1904 
(de Vos). Zl): Middelburg (I. và E.vol.6,p. lol) Nee. 
Cuyck, 1885 (Z. Mus.). Lbg.: Plasmolen, 1909 (Z. Mus.) ; 
Mechelen, 1 ex. in 1929 (Wiss.), 1 in 1933 (F. F.) ; Epen, 
1 ex. in 1936 (Wiss.), 3 in 1937 (Mus. Rd.), 2 in 1938 
(Wiss. ). 

279, A. rumizis L. Door het geheele land, het meest in 
niet te droge zandstreken. 2 gens., de eerste begin April tot 
eind Juni (8-4 tot 26-6) (bij uitzondering reeds in Maart: 
3-3-1935, Gielkens), de tweede eerste helft van Juli tot 
eind Septr. (10-7 tot 28-9). leder jaar liggen er minstens 
5 weken tusschen het einde van gen. I en het begin van 
gen. II (Cold.). 

Var. 1. f. rumicis L. Vvls. donkergrijs (,,alis deflexis ci- 
nereis ) met duidelijke teekening. Overal, maar niet talrijk. 

2. f. euphrasiae Stephens, Ill. Brit. Ent, Haust., vol. 3, 
p. 42, 1829. Grondkleur licht geelachtig grijs. Noordwijk, 
een ex. met lichtgrijze grondkleur (Z. Mus.) ; Hillegom 
(L. Wag.). 

3. £. euphorbiae Stephens, lc. Grondkleur der vvls. bruin- 
achtig grijs. Onze gewoonste vorm. 

4. 4. \salicis Curtis, Brit. Ent., vol. 27 pl.186%21829-arTee 
door Curtis afgebeelde ex. heeft een grijze donkerge- 
wolkte grondkleur, maar bij de meeste exx. is de grondkleur 
meer of minder eenkleurig bruinzwart. Ronde vlek meestal 
duidelijk. De witte vlek aan den binnenrand en de rij witte 
vlekken langs den achterrand aanwezig. Barrett, vol. 3, pl. 
123, fig. 1 b. Op alle vindplaatsen, vrij gewoon. 

5. f. polonica Prüffer, Bull. int. Acad. pol., 1918—19, p. 
201. Vvls. donkerbruin, zwart bestoven. Alle witte vlekken, 
ook die bij den binnenrand, ontbreken. Nunspeet (Vari); 
Aalten (Lpk.) ; Voerendaal (Br.). 

6. f. lugubris Schultz, Soc. Ent., vol. 16, p. 70, 1902. Vvls. 
diepzwart, de teekening zwak of niet zichtbaar ; witte vlek 
bij den binnenrand scherp afstekend, maar soms door de 
grondkleur verdrongen ; de witte vlekken langs den achter- 
rand zijn gedeeltelijk aanwezig of ontbreken geheel. Vorden 
(Mus. Rd.). 

Een merkwaardig ex. is: 

a. Linkerhelft licht, vvl. vrijwel typisch, rechterhelft don- 
ker, vvl. vrijwel polonica. De scheiding loopt midden over 
het lichaam. Bennekom (de Vos). 


(209) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 202 


280. A. psi L. Veel lokaler dan de volgende soort, waar- 
schijnlijk in hoofdzaak beperkt tot zandgronden en bosch- 
achtige terreinen. Volgens Skm. is de vlinder in het N. (om- 
geving van Groningen) zeer gewoon, vooral op iepen, bij 
Wageningen veel minder talrijk. 2 gens., de eerste begin Mei 
tot in de tweede helft van Juli (10-5 tot 17-7), de tweede 
begin Aug. tot begin Septr. (10-8 tot 5-9). Deze tweede gen. 
is partiëel, zie kweek Oudemans in E.B. vol. 1, p. 215.1) 

Vindpl. Gr. : Loppersum, Hoogkerk, Groningen. Dr. : 
Eelde, Veenhuizen. Ov. : Weerselo, Lonneker, Hengelo, De- 
venter. Gdl. : alle zandgronden. Utr. : Zeist, Soestdijk. N.H. : 
Hilversum, Bussum, Amsterdam (weinig), Velzen, Bloemen- 
daal, Overveen. Z.H. : Noordwijk, Leiden, Delft, Rotterdam, 
Dordrecht. Zl, : Domburg. N.B. : Ginneken, Breda, Princen- 
hage, Tilburg, Oisterwijk, ‘s-Hertogenbosch, Eindhoven, 
Deurne. Lbg.: Venlo, Roermond, Meerssen, Heer, Nuth, 
Kerkrade, Brunssum, Schaesberg, Epen. 

Vale unctamlutt Brit Noct,\ voli tap. 21, 1891 
Ronde vlek en niervlek raken elkaar. Op alle vindplaatsen. 

2. f. virga Tutt, Lc. Achterrandsveld der vvls. donkerder 
dan de rest van de vleugels. Weerselo (v. d. M.) ; Aalten 
(v. G.) ; Meerssen (Rk.). 

3. f. bidens Chapman, in Tutt, l.c., p. 22, 1891. De zwarte 
streep uit den vvl.wortel loopt precies tot aan de eerste 
dwarslijn, zoodat een rechte streep met aan het einde 2 
dwarsstreepjes ontstaat. Het anders nog doorloopende stuk 
(de derde ,,tand’’) ontbreekt dus. Veenhuizen (de Vos). 

281. A. tridens Schiff. Algemeen door het geheele land 
op alle grondsoorten. 2 gens., de eerste half Mei tot eind 
Juli (16-5 tot 29-7), de tweede begin Aug. tot half Septr. 
(8-8 tot 19-9). 

V ar. 1. f. virga Tutt, Entom., vol. 21, p. 50, 1888. Achter- 
randsveld der vvls. donkerder dan de rest van de vleugels. 
Bergen op Zoom (Snijder). 

2. f. soltowensis Schultz, Int. Ent. Z., vol. 24, p. 185, 1930. 
Grondkleur der vvls. donker bruingrijs. Zonder twijfel is 
deze donkere vorm erfelijk. In Z. Mus. bevindt zich een 
serie van 21 ab ovo gekweekte exx. van Putten, die er alle 
zonder uitzondering toe behooren. Putten, Renkum, Haarlem 
(Z. Mus.) ; Apeldoorn (de Vos); Amsterdam (v. d. M. 
Lpk.). 

3. f. rosea Tutt, Brit. Noct., I, p. 20, 1891. Vvls. mooi 
rose getint. Diepenveen (Lukkien) ; Aalten (v. G.) ; Amster- 
dam (v. d. M.) ; Voerendaal (Br.). 


1) Ik ben er van overtuigd, dat dit bij elken Nederlandschen vlinder 
met 2 (of 3) generaties het geval is, al vinden we alle mogelijke over- 
gangen tusschen een regelmatige en eem exceptioneele tweede (derde) 
gen. Maar ook bij de soorten, die geregeld meer dan | gen. per jaar 
hebben, zullen niet alle rupsen of poppen zich nog hetzelfde jaar tot een 
tweede of derde gen. ontwikkelen. 


203 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (210) 


4. f. juncta Tutt, I. c., 1891. Ronde vlek en niervlek raken 
elkaar. Algemeen. 

5. f. bidens Tutt, 1. c. Als psi f. bidens. Nunspeet (Vari) ; 
Twello (Lpk.) ; Oosterbeek, Haarlem (Z. Mus.) ; Amster- 
dam (v. d. M.) ; Rotterdam (22). 

282. A. cuspis Hb. Sporadisch in het ©. en Z., maar 
waarschijnlijk toch wel meer voorkomend dan nu bekend is. 
In Denemarken lokaal in Jutland en op de eilanden. In 
Sleesw.-Holst. lokaal en zeldzaam; bij Hamburg verbreid, 
sommige jaren als rups niet zeldzaam op !els; bij Bremen 
zeldzaam ; in Hannover niet met zekerheid bekend ; bij Osna- 
briick niet gewoon; in Westfalen zeer lokaal en zeldzaam ; 
in de Rijnprov. zeer zeldzaam. In Belgié sporadisch. Niet in 
Engeland. Over den Nederlandschen vliegtijd is nog weinig 
positiefs te zeggen. Het ex. van Deurne wijst er op, dat ook 
bij deze soort een partiéele tweede gen. optreedt. 

Vindpl. Dr.: Peizerwolde, 19-6-1930, el. (L. Wag.). 
Ov.: Denekamp, 7-7-1905, e.l. (Z. Mus.). Gdl. : Oosterbeek, 
Juni 1862 (Z. Mus.). N.B.: Vught, 1-7-1905, el. (L. Mus., 
afgbeeld in T. v. E., vol. 39, pl. 8, fig. 4) ; Tilburg, 18-7-1910 
en 28-6-1914 (Van den Bergh) ; Oisterwijk, 2-7-1905 (Z. 
Mus.) ; Deurne, 6-8-1938, een volkomen gaaf ex. (Nies). 
ha Venlow( a sv Er viol 40. Vix pP.) 

‘Var. De typische vorm heeft witachtig grijsblauwe vvls. 
Svenska Fjärilar, pl. 15, fig. 12. Ik heb geen Nederl. exx. 
gezien. 

lik caliginosa Schultz, Soc. tEnt vol.\ 22,p. 1851908 
Grondkleur der vvls. donkergrijs tot zwartgrijs. Keer, pl. 
32, fig. 4. Bijna al onze exx. behooren tot dezen vorm. Het 
ex. uit Deurne is bijna zwart. 

2. f. decyanea Strand, Archiv f. Nat. vol. 82, Abt. A. 
p. 158, 1915. Grondkleur der vvls. geelgrijs. Tilburg, 1914 
(Van den Bergh) 2). | 

Opm. Door verschillende publicaties (Kozhantshi- 
kov, Revue Russe d’Ent., vol. 21, p. 137—140, 1927; 
Grosise, Ent. Z. vol.!50, p. 219, 2297 1986s noma 
mie vaer, op..cit. wol. 51, p. 68, 01937 NBO uiste ae 
p. 70; Heydemann, lc, p. 78) is den laatsten tijd wat 
meer klaarheid in de psi-groep gebracht. Ap. cuspis is zon- 
der genitaliënonderzoek met zekerheid te herkennen en wel 
door de volgende kenmerken: 1. de geheele vvl.teekening is 
veel grover (eenigszins te zien in Keer, zeer goed in Svenska 


1) Bij het materiaal van Venlo in Z. Mus. e coll-Van den Brandt 
is geen cuspis aanwezig. De exx. vermeld van Overveen (op. cit, vol. 
67, p. XVIII) behooren ie A: psi L. 

2) In Lambillionea, 1934, p. 176, schrijft He ydemann, dat hij dezen 
vorm uit Nederland bezit. Bi navraag bleken de exx. ingeruild te zijn, 
terwijl de herkomst niet meer na te gaan was. Ik geloof niet, dat het 
etiket ,, Holland" juist geweest is. 


(211) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 204 


Fjärilar) ; 2. de halskraag is in het midden door een diep- 
zwarte streep gedeeld ; 3. de buitenrand van de halskraag 
en de schouderdeksels is in ziin geheele lengte 
diepzwart ; 4. de eerste dwarslijn is dubbel, het distale deel 
aan den voorrand altijd iets sterker dan het basale (bij de 
2 andere soorten zelden); 5. als ronde vlek en niervlek 
elkaar niet raken, zijn ze in het midden door een zwarte 
streep met elkaar verbonden; 6. op de buikzijde van het 
achterlijf aan weerszijden een zwarte zijlijn (bij droge exx. 
niet altijd zichtbaar) ; 7. de avls. zijn nooit wit. De totaal- 
indruk van cuspis is een geheel andere dan die van de beide 
andere soorten. Zie vooral ook de figuren van Grosse. 

De & & van psi en fridens zijn met zekerheid te her- 
kennen aan de uitwendige genitaliën. A. psi heeft een harpe 
met 2 spitsen, fridens een met 3 spitsen. Deze derde steekt 
bij afpenseelen aan de onderzijde buiten de valven uit en 
is dan onmiddellijk te zien. Bij deze controle blijkt ook, 
dat een indeeling op kleur voor bepaalde tinten een on- 
mogelijkheid is. Verscheiden exx., die in coll-Oudemans 
naar hun kleur onder psi stonden, bezaten de derde harpe- 
spits en behoorden dus tot fridens. (Ook cuspis heeft een 
driespitsige harpe en is dus nauwverwant aan fridens). Wat 
de © © betreft, het genitaalapparaat lijkt van alle 3 soorten 
volgens Kozhantshikov sterk op elkaar. Alleen in de 
bursa komen kleine constante verschillen. voor, waarnaar de 
soorten met zekerheid zijn te determineeren. Hier is voor 
psi en fridens dus steeds het maken van een praeparaat 
noodig. 

283. A. aceris L. Door het geheele land, vooral op zand- 
gronden en in boschachtige streken, maar niet altijd ge- 
woon. | gen. half Mei tot in Aug. (15-5 tot 4-8), hoofd- 
vliegtijd Juni en Juli. Waarschijnlijk komt nu en dan ook 
een partiëele tweede gen. voor: Cold. bezit een ® van 
13-8-1907, Snellen vermeldt een ex. van Sept. 1885 (T. 
WE vol. 30, p. 210): 

Var. 1. f. aceris L. Grondkleur der vvls. lichtgrijs (,,alis 
deflexis canis’). Op alle vindplaatsen, naast exx. met donker- 
der grijze vvls. en naast alle mogelijke overgangen naar de 
3 volgende vormen. 

2. f. intermedia Tutt, Brit. Noct., I, p. 14, 1891. Vvls. don- 
kerder, meer geelachtig getint, teekening duidelijk. Waar- 
schijnlijk op alle vindplaatsen, maar niet talrijk. 

3. f. infuscata Hw., Lep. Brit, p. 177, 1809. Vvls. zeer 
donker bruingrijs of geelgrijs, teekening in den regel iets 
minder duidelijk. (Haworth citeert Hb., fig. 14. Deze 
heeft donker bruingrijze duidelijk geteekende vvls.). Barrett, 
vol. 3, pl. 120, fig. 2a. Diepenveen (Lukkien) ; Putten, Apel- 
doorn, Arnhem, Nijmegen (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.) ; 
Rhenen (F. F.); Breda (20), ‘s-Hertogenbosch (36, 45) ; 


205 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (212) 


Venlo (Van der Beek) ; Roermond (Lck., Fr.) ; Schaesberg 
(Wp.) ; Heer (Rk.) ; Epen, Holset (Wiss.) ; Amerongen 
(Btk.). 

4. f. candelisequa Esp., Schm. in Abb., IV, 2, p. 39, pl. 
191, fig. 1, 1795. Vvls. zwartgrijs (,,cinereis’”), zonder bruin- 
achtige of geelachtige tint, teekening in den regel (maar niet 
altijd) minder volledig dan bij de lichte exx. Wolvega, Velp 
(Van den Bergh); Lonneker (v. d. M.); Putten, Laag 
Soeren, Renkum, De Bilt, Breda (Z. Mus.) ; Apeldoorn (44, 
de Vos); Bennekom (Cet.) ; Ede (Lpk.) ; Nijmegen (div. 
colls.) ; Malden (Bo.) ; Amersfoort, Blerick (Langeveld) ; 
‘s-Hertogenbosch (39); Deurne (Nies); Venlo, Steyl, 
Kerkrade (Latiers); Roermond (Lck.) ; Brunssum (Giel- 
kens) ; Rolduc (Fr.); Voerendaal (Br.); Valkenburg 
(Klaassen) ; Meerssen (Rk.). 

5. f. elineata Dufrane, Rev. Mens. Nam., 1925, p. 32. De 
fijne zwarte streep boven den binnenrandshoek der vvls., die 
vanaf den achterrand loopt, ontbreekt. Arnhem, Zeist, Ame- 
rongen, Weesp, Velzen, Venlo (Z. Mus., meerendeels zeer 
lichte exx.). 

284. A. alni L. Sporadisch. In Denemarken zeldzaam in 
Jutland en op Fiinen, Laaland, Seeland en Bornholm. In 
Sleesw.-Holstein zeer lokaal en zeer zeldzaam; bij Ham- 
burg zeldz.; bij Bremen zeer zeldz.; in Hannover en bij 
Osnabriick zeer zeldzaam; in Westfalen nu en dan een 
ex.; in de Rijnprov. zeldzaam (o.a. bij Crefeld in 1933 en 
zeldzaam bij Aken, Püngeler, p. 55). In Belgié zeer lo- 
kaal en zeldzaam. In Groot-Britannié lokaal en zeldzaam. 
Van Nederlandschen vliegtijd weinig bekend. 

Vindpl. Ov.: Lonneker, 27-5-1933, e. 1. (v. d. M., zie 
E. B., vol. 9, p. 115). N.H.: Amsterdam, Juni 1852, e. 1. (L. 
Mus.). N.B.: Breda, eenige rupsen 17-9-1892 op Alnus 
glutinosa Gaertn. (T. v. E., vol. 38, p. LXVII ; 3 typische 
vlinders in L. Mus.). Lbg.: Epen, 8-6-1937 een 4 (Mus. 
Rd.). 

Maro 1 tsajfusa Mutt Brit iNoct Up 17.2 08 ln Der 
lichte vlekken op de vvls. sterk zwartachtig grijs bestoven, 
zoodat ze haast zoo donker zijn als de rest van de vleugels. 
Epen (Mus. Rd.). 

2. f. obscurior Caspari, Jahrb. Nass. Ver., vol. 52, p. 179, 
pl. IV, fig. 9, 1899. Vvls. bijna eenkleurig bruinzwart met nog 
vrij duidelijk zichtbare teekening, avls. eveneens verdonkerd 
(bij het Nederl. ex. met breeden donkeren achterrand). Lon- 
neker (v. d. M.). 

285. A. auricoma F. In alle zandstreken, ook in de duinen. 
vrij gewoon. Van de Waddeneilanden bekend van Terschel- 
ling (in 1938 gewoon, Lpk.). Een vindplaats op vochtiger 
terrein is Ankeveen (Klaassen). 2 gens., de eerste begin 
April tot in Juni (7-4 tot 4-6, maar ook een ex. van 30-6), 


(213) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 206 


de tweede eerste helft van Juli tot eind Aug. (10-7 tot 30-8). 
Mae nung stschrijft(Soe. Entsivol.20;) ps73, 1905), 
dat de 2 gens. bij Bonn duidelijk verschillen. De eerste is 
donker bruingrijs, de getande tweede dwarsliin aan de bin- 
nenzijde niet of nauwelijks wit gerand, de tweede gen. is 
helder lichtgrijs, de dwarsliin aan de binnenzijde meestal 
breed wit gezoomd en de punten van de tanden veel sterker 
dan in gen. I. Bij onze exx. bestaat wel een gemiddeld ver- 
schil tusschen beide gens., doordat de zomerdieren over het 
algemeen bonter zijn, maar de verschillen zijn niet zoo op- 
vallend als bij Bonn en komen niet bij alle exx. voor. 

1. f. auricoma F. Vvls. donker bruingrijs (,,anticis cinereo 
fuscis'') met duidelijke teekening. Hoofdvorm. 

2. f. menyanthidis Hw., Lep. Brit, p. 180, 1809. Grondkleur 
lichter (,,cano-cinereis’), teekening duidelijk. Nijkerk, De 
Steeg (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.) ; Wassenaar (29). 

3. f. similis Hw., 1. c. Grondkleur donkergrijs, zonder bruin, 
psi-teekening in den regel onduidelijker. Waarschijnlijk op 
alle vindplaatsen. 

4. f. virga nov. De vvls. franjewaarts van de tweede 
dwarslijn donkerder!). Breda (15). 

5. £. obscura nov. Grondkleur der vvls. zeer donker zwart- 
achtig grijsbruin, teekening in den regel minder duidelijk?). 
Meestal vermeld als pepli Hb., fig. 614, 1809-13. Dit is echter 
een Alpenras met afwijkende rupsen. Groningen (T. v. E., 
vol. 10, p. 203) ; De Lutte (Btk.) ; Nijkerk, Putten, Leuve- 
num, Nijmegen (Z. Mus.) ; Apeldoorn (de Vos) ; Meerwijk 
(Wiss.) ; Maarsbergen (13), De Bilt (44), Loon op Zand 
(22) ; Huis ter Heide (Cold.) ; Soest (Lpk.) ; Alfen (Cet.) ; 
Eperheide (v. d. M.). 

286. A. menyanthidis View. Lokaal, hoofdzakelijk op 
vochtige heiden. 2 gens., de eerste van half April tot eind 
Juni of begin Juli (19-4 tot 25-6; waarschijnlijk behooren 
exx. van 6-7-23 en 6-7-27 er ook nog, toe), de tweede in 
Aug. (1-8 tot 18-8). Van deze tweede gen., die ongetwijfeld 
partiéel is, is zeer weinig materiaal in de colls. aanwezig. 

Vindpl. Gr.: Groningen (Onland), Sterrebosch 3). 
Dr.: Eelde, Eelderwolde (soms vrij talrijk, Skm.), Paters- 
wolde, Bunnerveen (soms zeer gewoon; rupsen op heide, 
maar vooral op wilg, Skm.), Donderen, Rolde, Schoonoord, 
Hoogeveen. Ov. : Markelo, Zwolle. Gdl. : Putten, Apeldoorn, 
Hoog Buurlo, Laag Soeren, Velp, Vorden, Berg en Dal. 


1) L'aire marginale des ailes antérieures est plus foncée que le reste 
des ailes. 

2) Fond des ailes antérieures d'un gris-brun noirâtre très foncé, dessins 
en général moins apparents. 

3) Bst., II, p. 159, De Graaf, Van Bemmelen. Skm. meent, 
dat deze opgave onjuist is; Wiss. is van meening, dat de vangst in elk 
geval niet onmogelijk was. 


207 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (214) 


Utr.: Rhijnauwen, Soesterveen. N.B.: Bergen op Zoom, 
Breda (,,peu rare dans le Mastbosch. Elle y est trés locali- 
see", T. v. E., vol. 13, p. 150), Gilze-Rijen, Vught, 's-Her- 
togenbosch, Oisterwijk, Deurne. Lbg.: Plasmolen, Venlo 
(Bulteven, zie T. v. E., vol. 39, p. XLVII), Steyl, Roermond, 
Kerkrade, Meerssen. 

Var. 1. f. menyanthidis View. Vvls. witachtig grijs met 
duidelijke zwartachtige teekening. Ongeveer de helft der exx. 

2. f. obsoleta Tutt, Entom., vol. 21, p. 85, 1888. Vvls. nog 
iets lichter, teekening niet zwart, maar grijs, zeer flauw en 
onduidelijk. Eelde, Venlo (Z. Mus. ; hier bovendien een ex. 
met eigenaardige bruinachtige grondkleur en flauwe teekening 
van Paterswolde) ; Breda (13). 

3. f. suffusa Tutt, lc. Vvls. zeer donker, zwartachtig, tee- 
kening in den regel minder volledig. Svenska Fjärilar, pl. 15, 
fig. 13 ; South, pl. 103, fig. 1 en 2. Op alle vindplaatsen. 

4. f. virga Gillmer, Ent. Z., vol. 18, p. 127, 1905. Achter- 
randsveld der vvls. verdonkerd. Groningen ( Wiss.) ; Rhijnau- 
wen (24), Breda (5, 8), Oisterwijk (4). 

287. A. megacephala Schiff. Door het geheele land, gewoon. 
2 gens., de eerste half Mei (13-5) tot begin Aug. (hoofd- 
vliegtijd Juni en vooral Juli), de tweede (partiéel) van (be- 
gin?) midden Aug. tot begin Septr. (5-9). Bekend van 
Terschelling. 

Var. Onze meeste exx. hebben grijsachtige, vaak iets 
bruin getinte vvls., terwijl de teekening varieert in duide- 
lijkheid. 

1. f. ochrea Tutt, Brit. Noct., I, p. 16, 1891. Grondkleur 
der vvls. duidelijk okerachtig getint. Overal onder de soort, 
maar niet talrijk. 

2. f. rosea Tutt, lc. Vvls. rose getint. Beetsterzwaag 
(Btk.) ; Apeldoorn (de Vos); Twello (Cold.) ; Diepenveen 
(Lukkien) ; Amsterdam (v. d. M.); Rotterdam (13); Ber- 
gen op Zoom (Snijder). 

3. £. pulla Strand, Archiv f. Math. og Nat. vol. 25, nr. 9, 
p. 9, 1903. Lichaam zwartachtig, vvls. zwart bestoven (dus 
zwartgrijs), lichte teekening minder duidelijk. Soest (Lpk.) ; 
Amstelveen (Pt.) ; Heemstede (Wiss.) ; Kerkrade (de Vos) ; 
Voerendaal (Br.). 

4. f.nigca Shaw, Ent. Rec, .vol 114, py 103, 1902s Wavis: 
eenkleurig zwart, alleen de ’ronde vlek wat lichter. Vlaar- 
dingen (De Goede). 

288. A. euphorbiae Schiff. Zeer lokaal, bewoner van voch- 
tige heiden. 2 gens., de eerste begin Mei tot begin Juni (8-5 
tot 6-6), de tweede laatste helft van Juli tot half Aug. 
(24-7 tot 18-8). | 

Vindpl. Dr. : Donderen, Norg, Zweeloo, Schoonoord, 
Hoogeveen. Ov. : Almelo. [Gd]. : Brummen 1)]. Utr.: Amers- 


DI vssEsvol.6 p. l6llsex „Gueldrei, coll Veer ni etl De 
Vlinders, I, p. 262: 1 ex. Gelderland in coll.- Ver Hueli; Onze VI, 
p. 118: „waarschijnlijk Brummen”, gevangen door Van Walchren (sic!). 


(215) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 208 


foort. N.B.: Wouw, Breda, Tilburg. Lbg.: Venlo, Reuver. 

Var. 1. f. euphorbiae Schiff. Vvls. tamelijk licht, scherp 
geteekend. Onze hoofdvorm {in Z. Mus. 9 van de 14 exx.). 

27°. \myricae (Gn, .Noct. I (Vi); ip. 59, 1852 MV vlszleen- 
kleurig donkergrijs, zonder lichtere vlekjes, teekening in den 
regel minder volledig. South, pl. 103, fig. 4. Schoonoord, 
Hoogeveen (Z. Mus.) ; Breda (4, 7, 8) ; Tilburg (Van den 
Bergh). 

289. A. leporina L. Door het geheele land, vrij gewoon. 
Bekend van Terschelling en Schiermonnikoog. 2 gens., de 
eerste half Mei tot begin Aug. (17-5 tot 4-8), de tweede eind 
Aug. tot half Septr. (29-8 tot 19-9). Deze tweede gen. is 
partiéel ; van een! vroeg in 1937 ab ovo gekweekt broedsel 
kwam dat jaar geen enkel ex. uit (Tolman). 

Var. Onze variabelste Apatele, zoowel in kleur en tee- 
kening als in grootte. 

1. f. leporina L. Grondkleur der vvls. melkwit (een mooie 
warme tint), zonder donkere bestuiving. Onze VI, pl. 32, 
fig. 12. Alleen aberratief in het geheele O. en Z., schijnt in 
het W. volkomen te ontbreken. Groningen (T. v. E., vol. 10, 
p. 2031)) ; Schoonoord, Arnhem, Venlo, Roermond (Z. 
Mus.) ; Ootmarsum, Nijmegen, Epen (Wiss.) ; Denekamp 
(de Vos, Van den Bergh) ; Lonneker, Vasse (v. d. M.); 
Aalten (Cet.) ; Montferland (Sch.) ; Berlicum (39), Vlijmen 
(69) ; Steyl (Latiers) ; Maastricht (Kortebos) ; Gronsveld 
(Maessen); Voerendaal (Br.); Brunssum (Gielkens); Kerk- 
rade (Rk.) ; Mechelen (F. FE.) ; Holset (Cold.). 

2. f. bimacula Maassen, Stett. E. Z., vol. 32, p. 27, 1871. 
Als 1, doch van de zwarte teekening zijn nog slechts 2 vlek- 
jes in het midden van de vvls. over. Seitz, vol. 3, suppl., pl. 
1 k. Kerkrade (de Vos). 

Si semiviegas Rute, Entom vol 21, px 52.1888. Als 1 
maar achterrandsveld donker bestoven. Nijmegen (Wiss.). 

4. f. flavescens Lempke, Ent. Ber., vol. 9, p. 128, 1935. 
Grondkleur lichtgeel (al of niet met zwarte schubben besto- 
ven). Schiermonnikoog (Wiss.) ; Putten, De Bilt, Breda 
(Z. Mus.) ; Doetinchem (L. Wag.); Aalten, Bodegraven 
(Cet.). 

Smksgrisea, Cochrane, EntsRee, volte 18,,.P.101,21906: 
Grondkleur der vvls. lichtgrijs. Onze hoofdvorm. 

6. f. bradyporina Tr., Schmett. von Eur., V, 1, p. 9, 1825. 
Als 5, maar achterrandsveld der vvls. zwart bestoven. Al- 
melo, Bennekom (Cet.) ; Voorthuizen, Putten, Leeuwen, 
Overveen, Zevenhuizen (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.) ; 


1) ,,L'espèce type se trouve aussi communément que la var. Brady- 
porina Hb.” Deze laatste vorm (fig. 570, 571) heeft witte vvls. Misschien 
bedoelde De Gavere met ,l'espèce type” den grijzen vorm, of mis- 
schien met bradyporina Hb.: bradyporina auct. — grisea Cochr. In elk 
geval mogen we wel aannemen, dat hij zoowel den witten als den grijzen 
vorm van Groningen kende. 


209 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (216) 


Arnhem (Latiers) ; Bijvank (Sch.) ; Soest (Lpk.); Zeist 
(Br.) ; Hilversum (Doets) ; Amsterdam (v. d. M.) ; Sloten- 
N.H. (Klaassen) ; Haarlem (Wiss.) ; Zierikzee (de Vos) ; 
Breda (Mus. Rd.) ; Tilburg (28), Valkenburg (19). 

7. f. melanocephala Mansbridge, Entom., vol. 38, p. 290, 
fig., 1905. Vvls. geheel zwart bestoven, teekening normaal ; 
kop en thorax eveneens zwartachtig. Apeldoorn (de Vos, 
Z. Mus.) ; Leuvenum, Wageningen (L. Wag.); Ermelo 
(Jonker) ; Ubbergen, Amsterdam, Haarlem, Waalwijk (Z. 
Mus.) ; Nijmegen (Wiss., Z. Mus.) ; Hatert (Wiss.) ; Ben- 
nekom (Cet.); Amerongen (Btk.); De Bilt, Burgh-Zl. 
(Cold.) ; Soest (Lpk.) ; Amersfoort (Langeveld) ; Utrecht 
(V. d. Beek) ; Hilversum (Cet, Doets); ‘s-Gravenzande 
(Mus. Rd.) ; Bergen op Zoom (Snijder); Ginneken (30), 
Breda (42, 47, 50, Z. Mus.) ; Tilburg (Van den Bergh). 

8. f. melaleuca Culot, Noct. et Géom., I, p. 19, pl. 2, fig. 2, 
1909. Als 7, maar met een witte gegolfde lijn aan de binnen- 
zijde van de zwarte tweede dwarslijn. Soest (Lpk.) ; Hilver- 
sum (Doets) ; Leuvenum (tr, Cold.) ; Holl. Rading (Pt.). 

9. f. fasciata nov. Vvls. met vrij breede zwartachtige 
middenschaduw. 1) Wolvega (Van den Bergh) ; Apeldoorn 
(Wiss.) ; Noordwijk (Z. Mus.). 

10. f. continua nov. Van den voorrand naar den binnen- 
rand der vvls. loopt een volledige scherp getande tweede 
dwarslijn 2). Noordbroek, Putten, Laren-G., Amsterdam, 
Amstelveen, Hillegom, Rotterdam (Z. Mus.) ; Diepenveen 
(Lukkien) ; Leuvenum, Bilthoven, Kijkduin (Cold.) ; Apel- 
doorn (de Vos); Hilversum (Doets) ; Overveen (Btk.). 

11. f. sagittata nov. In het achterrandsveld der vvls. een 
rij groote zwarte pijlvlekken 3). Hilversum (Doets) ; Rot- 
terdam (24). 


Cryphia Hb. 
290. C. algae F. Sporadisch; vooral in het Z. en O. In 


Denemarken slechts 1 ® bekend van Fünen. In het omrin- 
gende Duitsche gebied alleen bekend van Hamburg (1 ex. 
in 1902), Hannover (sinds lang niet meer waargenomen) 
en de Rijnprov. (zeer zeldzaam). In België zeer zeldzaam 
(na 1900 slechts 2 vangsten: Tronchienne bij Gent en Vir- 
ton). In Engeland slechts 2 exx. in 1859 bij Manchester. 
Het is mi. meer dan twijfelachtig, of we hier met een in- 
heemschen vlinder te doen hebben. Ik vermoed, dat algae 


1) Une ombre médiane noirâtre assez large se montre aux ailes anté- 
rieures. 

2) Une ligne subterminale complète et fortement dentée s'étend de la 
côte jusqu'au bord interne des ailes antérieures. 

3) Une rangée de grandes taches sagittales noires apparaît dans |’ aire 
marginale des ailes antérieures. 


(217) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 210 


in onze streken een immigrant is, die zich misschien gedu- 
rende korten tijd kan handhaven (zie Bergen op Zoom). 
1 gen., Juli, Aug. (5-7 tot 25-8). | 

Vindpl. Gdl.: Velp (De Vlinders, I, p. 268); Nij- 
megen (op. cit., II, p. 1148) ; Elst, 16-8-1887 (Z. Mus.). 
Z.H.: Scheveningen (De Vlinders, I, l.c.). N.B.: Bergen 
op Zoom, 25-8-1906, 14-8-1907 (Snijder), 4-8-1906 (de Vos), 
5-8-1912 (Latiers) ; Breda, 17-5-1860, 25-5-1875 (L. Mus., 
gekweekte exx.? Data veel te vroeg). Lbg.: Venlo, 5-7 
(2 exx.), 20-7, 28-7 (Z. Mus.), bovendien zoowel in Z. Mus. 
als in L. Mus. 2 exx. zonder datum; Odiliénberg, 12-8-23 
(Fr.), 13-8-23 (Lck.) ; Maastricht (T. v. E., vol. 9, p. 178). 
Bovendien in Z. Mus. 1 ex. met etiket „Limburg'. 

291. C. muralis Forster. In het Z. geregeld, maar niet tal- 
rijk, overigens sporadisch. In Denemarken zeer zeldzaam op 
Laaland en Fiinen. In het omringende Duitsche gebied alleen 
bij Hamburg (1 ex. in 1907) en in de Rijnprov. (Crefeld, | 
Aken, Keulen, Bonn, Trier). In Belgié door het geheele land 
waargenomen, maar hoofdzakelijk op kalkgrond. In Enge- 
land voornamelijk langs de zuidkust en op de Scilly-eil.; 
in lerland hoofdzakelijk langs de zuidkust in Cork. 1 gen.. 
tweede helft van Juni tot half Aug. (21-6 tot 15-8). 

Vindpl. Ov.: Colmschate, 21-6-36 (Hardonk). Gdl.: 
Leeuwen, 15-8-1920 (Z. Mus.). Z.H.: Katwijk (L. Mus., 
Z. Mus., oude exx.); Rijnsburg (2 exx. z. d., Z. Mus.) ; 
Wassenaar (z. d., L. Mus.) ; ‘s-Gravenzande, Aug. 1905 
(Mus. Rd.); 1 ex. met etiket ,,Zuid-Holland” (Z. Mus.). 
ZI. : Domburg, 10-8-1895 (E. B., vol. 4, p. 111). N.B. : Breda, 
25-7-1865 en 12-7-1866 (L. Mus.) ; Eindhoven, Aug. 1908 
(Mus. M.); Nuenen, 14-8-1925 (Br.); Deurne, 18-7-1935, 
26-7 en 3-8-38 (Nies). Lbg.: Maastricht, 19-8-27 en 2-8-32 
(Rk.), 22-7-33 (Btk.). i 

Var. 1. f. muralis Forster. Vvls. groenachtig, teekening 
scherp, zwart gerand. Hoofdvorm. 

2. f. par Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 516, 1809-13. Vvls. 
dof geelachtig groen, teekening flauw, niet zwart gerand. 
Katwijk, Rijnsburg, ,,Zuid-Holland” (Z. Mus.). 

3. f. viridis Tutt, Entom., vol. 21, p. 48, 1887. Vvls. even- 
eens met zeer onduidelijke teekening, maar grondkleur helder 
groen, zonder geel. Deurne (Nies). 

4. £. obscura Tutt, lc. Vvls. dof bruinachtig grijs, teeke- 
ning onduidelijk. Colmschate (Hardonk, tweede dwarslijn 
echter helder witachtig afstekend). 

5. Dwerg. Deurne (Nies). 

292. C. perla Schiff. Vooral in de duinen, doch ook op 
zandgronden en in boschachtige streken in het binnenland 
waargenomen, hier echter veel zeldzamer. 1 gen., begin Juni 
tot begin Septr. (2-6 tot 2-9), hoofdvliegtijd half Juli tot 
half Aug. 


211 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (218), 


Vindpl. Gdl.: Twello (zeer zelden), Lobith, Nijmegen. 
Utr. : Zeist, Baarn. N.H.: Hilversum, Laren, Wijk aan Zee, 
Driehuis, Santpoort, Haarlem, Overveen, Bentveld, Zand- 
voort, Heemstede, Bennebroek, Z.H. : Lisse, Noordwijk, Kat- 
wijk, Rijnsburg, Leiden, Koudekerk, Wassenaar, Schevenin- 
gen, Hoek van Holland. Zl. : Westerschouwen, Haamstede, 
Domburg, Serooskerke, Middelburg, Goes, Kapelle. N.B.: 
Breda, Tilburg, ‘s-Hertogenbosch, Deurne. Lbg.: Venlo, 
Epen, Vaals. 

Var. 1. f. flavescens Tutt, Entom., vol. 21, p. 49, 1888. 
Grondkleur der vvls. okergeel of oranje. Wijk aan Zee, 
Zandvoort (Z. Mus.) ; Wassenaar (Z. Mus., Wiss.). 

2. f. distincta Tutt, Le. Vvls. licht, vlekken donker, duide- 
lijk ; de grijze dwarsteekening ontbreekt bijna geheel. Over- 


veen (v. d. M.); Wassenaar (Br.). 
Moma Hb, 


293. M. alpium Osbeck. Op alle zandgronden aangetrof- 
fen, vrij gewoon. Vliegtijd begin Mei tot begin Aug. (2-5 
tot 6-8). Of er slechts 1 gen. voorkomt, of ook nog een 
partiéele tweede, is nog niet uit te maken. 

Vindpl. Fr.: Kollum, Wolvega, Rijs. Gr.: Groningen. 
Dr.: Paterswolde, Norg, Assen, Schoonoord, Frederiksoord. 
Ov.: geheel Twente, Markelo, Rijssen, Diepenveen. Gdl. : 
Veluwe, Graafschap en Achterhoek, Didam, Bijvank, Nij- 
megen en omgeving. Utr. : alle zandgronden, Harmelen. 
N.H.: Gooi, Amsterdam (1938, Lpk.), Driehuis, Haarlem, 
Overveen, Bentveld. Z.H.: Hillegom, Lisse, Noordwijk, 
Wassenaar, Den Haag, Dordrecht. N.B. : alle zandgronden. 
Lbg. : Plasmolen, Venlo, Blerick, Tegelen, Steyl, Roermond, 
Linne, Kerkrade, Eperheide. 

Var. 1. f. alpium Osbeck. De derde (buitenste) dwars- 
lijn op de vvls. is dubbel, doordat zich wortelwaarts er van 
een evenwijdige afgebroken zwarte lijn bevindt, terwijl ook 
franjewaarts van de eerste dwarslijn enkele vlekjes staan. 
Onze VI, pl. 33, fig. 5 b. Hiertoe behoort ongeveer de helft 
van onze exx. 

2. f. runica Hw., Lep. Brit, p. 200, 1809. De buitenste 
dwarslijn enkel; de begeleidende gebroken lijn ontbreekt 
geheel, evenals de vlekjes langs de eerste dwarslijn. De vvls. 
doen daardoor veel rustiger aan. South, pl. 100, fig. 1. Haast 
nog gewoner dan de typische vorm. 

3. f. fasciata Lenz, in Osthelder, Schmett. Südb., p. 226, 
1927. De vlekken in het midden van de vvls. aaneengesloten 
tot een doorloopenden band van costa tot binnenrand. Seitz, 
III, Suppl., pl. I a. Tubbergen (Kortebos) ; Hulshorst (Klaas- 
sen) ; Apeldoorn (6, Wiss.) ; Arnhem, Berg en Dal, Bloe- 
mendaal, Haarlem (Z. Mus.) ; Nijmegen, Bentveld ( Wiss.) ; 


(219) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 212 


Soest (Lpk.) ; Bilthoven (42), Hilversum (22); Helvoirt 
(Wp.) ; Oisterwijk (L. Wag.) ; Deurne (Nies). 

4. f. rosea Tutt, Brit. Noct., I, p. 11, 1891. De witte lengte- 
liinen op de vvls. zijn duidelijk rose gekleurd. Kollum, Rijs, 
Paterswolde, Wageningen, Berg en Dal, Nijmegen, Breda 
(Z. Mus.) ; Diepenveen (Lukkien); Velp (Cold.) ; Bent- 
veld (Wiss.). 

5. Zonder bruine bestuiving franjewaarts van de buitenste 
dwarslijn. Groningen (T. v. E., vol. 10, p. 203). 


Agrotinae. 
Euxoa Hb. 


294. E. aquilina Schiff. Nog slechts één enkel Neder- 
landsch ex. is mij van deze soort bekend. Of we werkelijk 
met een inheemschen vlinder te doen hebben, of dat aquilina 
bij ons een immigrant of een adventief is, zal de toekomst 
moeten leeren, wanneer de verbreiding van deze soort beter 
bekend zal zijn. Van de omringende landen met zekerheid 
slechts waargenomen in Duitschland. Hier vliegt de vlinder 
in het ©. (Koningsbergen, Osterode, Stettin enz.), het mid- 
den (Brandenburg, Maagdenburg, Halle, Jena enz.) (alles 
teste Heydemann), het Werra-dal (Eschwege), Wies- 
baden, de Kaiserstuhl in Baden (Warnecke in litt.). 
Over Groot-Britannië loopen de meeningen uiteen. Terwijl 
Barrett (vol. III, p. 347) en Donovan (Cat. Macrolep. 
Ireland, p. 43, 1936) aquilina als Britsch beschouwen, is 
Turner (Brit. Noct., II, suppl, p. 53, 1936) van meening, 
dat de continentale aquilina niet op de Britsche eilanden 
voorkomt. Tams, die dit vraagstuk eveneens onderzocht, 
had bij het afsluiten van het manuscript (Juni 1939) nog geen 
enkel ex. bij het materiaal van het Britsch Museum kunnen 
vinden. Alle zg. Britsche aquilina’s bleken niet van tritici te 
verschillen. De 2 door South afgebeelde exx. van ‚var. 
aquilina” (pl. 106, fig. 9 en 10) zijn hoogstwaarschijnlijk 
grootere exx. van tritici, zooals ze ook bij ons voorkomen. 

Van Nederlandschen vliegtijd is uiteraard weinig bekend. 

Vindpl. Gdl.: Lochem, 25-7-1902, een ¢ (Z. Mus. e 
coll.-Buis) (Heydemann det.). 

O pm. De ¢ 4 van tritici en aquilina zijn met zekerheid 
te onderscheiden aan hun sprieten. Corti (Seitz, vol. 3, 
suppl., p. 26, 1931) plaatst aquilina in afd. IV van Euxoa : 
„Fühler des 4 mit sehr starken Grundpyramiden, diese stark 
bewimpert' en tritici (p. 33) in afd. VI: „Fühler des & mit 
kurzen Sägezähnen, diese bewimpert.” Uitstekende afbeel- 
dingen van deze organen geeft Heydemann (Ent. Z,, 
vol. 52, p. 24, 1938). Door den anderen bouw heeft & 
aquilina dikkere, veel sterker gekamde sprieten dan & fritici, 


213 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (220) 


De andere kenmerken, die door Corti voor aquilina 
worden opgegeven ter onderscheiding van fritici zijn: in den 
regel veel grooter dan tritici, lichter, veel scherper geteekend, 
vlekken zeer opvallend, avls. van het & lichter, vvls. geken- 
merkt door een soms zeer duidelijke lichte streep van de 
tapvlek schuin naar onderen naar de tweede dwarslijn en 
daar voorbjj. 

Met deze kenmerken moeten we echter uiterst voorzichtig 
zijn. Ik ken Nederlandsche exx., die zeer beslist tot tritici 
behooren, maar die een of meer van de voor aquilina opge- 
geven kenmerken bezitten : opvallend groote exx. (zooals ook 
South ze afbeeldt!), dieren met zeer lichte avls. (ook 9 2), 
een ex., dat prachtig de lichte aquilina-veeg bezit (Hilversum, 
Doets). 

Natuurlijk zal een serie van aquilina duidelijk verschillen 
van tritici. Het ex. van Lochem trof mij dan ook dadelijk als 
iets bijzonders, zoodat ik het naar Dr. Heydemann zond 
om zijn oordeel te vernemen. Maar, voorloopig althans, zullen 
we geen enkel © als aquilina kunnen beschouwen, vòòr het 
door een expert als zoodanig herkend is. 

Volledigheidshalve zij er op gewezen, dat ook de uitwen- 
dige genitaliën van beide soorten verschillen. Zie het artikel 
van Heydemann met figuren. 

295. E. obelisca Schiff. Hoofdzakelijk op zandgronden. 
Vrij lokaal, maar op de vindplaatsen soms in aantal. 1 gen, 
half Juli tot in Octr. (10-7 tot 12-10), hoofdvliegtijd half 
Aug. tot begin Septr. 

Vindpl. Dr.: Schoonoord, Frederiksoord. Ov. : Zwol- 
le, Diepenveen. Gdl.: Putten, Leuvenum, Nunspeet, Hoen- 
derlo, Stroe, Apeldoorn, Twello (1 ex.), Wilp, Voorst, 
Spankeren, Ellecom, Velp, Arnhem, Oosterbeek, Renkum, 
Bennekom ; Zutfen, Almen, Vorden, Aalten, Bijvank, Lobith, 
Berg en Dal, Nijmegen, Hatert, Huissen. Utr. : Doorn, Zeist, 
Bilthoven, Amersfoort, Den Dolder, Soest, Baarn. N.H.: 
Hilversum, Bussum. Z.H.: Oud-Beierland. N.B.: Cuyck. . 
Lbg. : Venlo, Roermond, Maasniel, Kerkrade. 

Var. De teekening varieert in duidelijkheid. Meestal 
steekt de niervlek scherp af, doordat ze franjewaarts geel- 
achtig gerand is, maar soms is de vlek geheel van de grond- 
kleur, alleen zwart geringd. Bij een ex. van Berg en Dal (Z. 
Mus.) ontbreekt ook de zwarte omranding en vallen de 
vlekken alleen op door de zwarte vulling van de middencel. 

1. f. obelisca Schiff. De typische vorm (Hb. fig. 123) 
heeft dof roodbruine vvls. (rooder dan Keer, pl. 36, fig. 14) 
met lichten voorrand tot aan de niervlek. Bij ons uiterst zeld- 
zaam. Vorden, 1884, een groot © (Z. Mus.). Verder enkele 
trans. exX, 

2. f. (ras) stephensii Hdm., Int. Ent. Z. Guben, vol. 27, 
p. 246, 1933. Grondkleur der vvls. zwartgrijs, roodachtig 


(221) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 214 


getint, voorrand lichter tot niervlek. South, pl. 106, fig. 11 
(als tritici). Hoofdvorm van het gebied om de Noordzee, dus 
ook bij ons. De tint varieert nogal, maar bijna al onze exx. 
zijn prachtige donkere dieren. 

3. f. grisea Tutt, Br. Noct., II, p. 31, 1892. Grondkleur der 
vvls. licht roodachtig grijs. Een bleeke vorm van 2. South, 
l.c., fig. 12. Soest (Lpk.) ; Leuvenum (tr, Cold.). 

4. f. unicolor nov. Vvls. eenkleurig, alle teekening (ook 
de zwarte vulling der middencel) ontbreekt. Alleen de beide 
vlekken zwak zwart geringd en daardoor flauw zichtbaar.!) 
Almen (Z. Mus.) ; Arnhem (Van Pelt Lechner) ; Soest 
(nk, tr.) 

5. f. juncta nov. Zie pag. (204). Een prachtig ex. van 
Berg en Dal (Z. Mus.). | 

296. E. cursoria Hufn. Hoofdzakelijk in de duinen, maar 
ook hier en daar in heidestreken in het binnenland. Zie voor 
de vindplaatsen Amsterdam, Vlaardingen en Rotterdam de 
opmerking bij Agr. ripae Hb. 1 gen., begin Juli tot eind Septr. 
(3-7 tot 30-9). 

-Vindpl. Fr.: Ameland, Schiermonnikoog. Dr. : Schoon- 
oord. Utr.: Zeist, De Bilt. N.H.: Hilversum, Amsterdam, 
Terschelling, Wijk aan Zee, Driehuis, Haarlem, Overveen, 
Zandvoort, Heemstede. Z.H.: Noordwijk, Wassenaar, Den 
Haag, De Beer, Vlaardingen, Rotterdam, Rockanje. ZI: 
Domburg. N.B.: Breda (Galdersche Heide). 

Var. 1. f. caerulea Tutt, Brit. Noct., II, p. 40, 1892. Grond- 
kleur der vvls. licht leigrijs, bijna lila, teekening duidelijk. 
Schuersionniksog; Rockanje (Z. Mus.). 

2. f. mixta F., Entom. syst. em, p. 36, 1793. Grondkleur 
der vvls. grijsachtig wit, iets geelachtig getint, teekening 
duidelijk. Schiermonnikoog, Wijk aan Zee, Rockanje, Dom- 
burg (Z. Mus.) ; Ameland (9). 

. 3. f. pallida Tutt, Lc. Als 2, maar voorrand, ronde vlek 
en niervlek lichter, witachtig. Overveen, Rockanje, Domburg 
(Z. Mus.). 

4. f. distincta Tutt, Ic. Als 3, maar de middencel donker 
gevuld, waartegen de beide vlekken scherp afsteken. Barrett, 
vol. 3, pl. 129, fig. 1 d. Wassenaar (4). 

5. f. cursoria Hufn. Grondkleur geelachtig grijs tot geel- 
achtig, dikwijls met bruinachtige tint; teekening duidelijk. 
South, pl. 106, fig. 3 en 4. Hoofdvorm bij ons. 

6. f. obsoleta Tutt, l.c., p. 41. Grondkleur geelachtig, tee- 
kening op de flauw zichtbare ronde vlek en niervlek na, af- 
wezig. De Beer (Br.) ; Domburg (Z. Mus.). 

7. f. ochrea Tutt, lc. Grondkleur geelachtig, voorrand, 


1) Ailes anterieures unicolores, manque complet des dessins (y com- 
pris le remplissage en noir de la cellule médiane). Seules les deux macules 
sont faiblement encerclées de noir et ainsi fort peu visibles. 


215 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (222) 


ronde vlek, niervlek en mediaanader witachtig. Wijk aan Zee, 
Rockanje, Domburg (Z. Mus.). 

8. f. brunnea Tutt, lc. Grondkleur roodachtig bruin, tee- 
kening duidelijk. Barrett, fig. 1 i. Schoonoord, Wijk aan Zee, 
Overveen, Rockanje (Z. Mus.; alle trans. exx. zonder de 
roode tint). 

9. f. nigrescens Hänel, Int. Ent. Z., vol. 13, p. 185, 1920. 
Grondkleur der vvls. zwartachtig bruin. Vlaardingen (De 
Goede) ; Rotterdam (Mus. Rd.) ; Rockanje (Z. Mus.). 

297. E. nigricans L. Vrij lokaal, vooral in vochtige stre- 
ken. 1 gen. eerste helft van Juli tot begin Septr. (8-7 tot 
4-9), hoofdvliegtijd Aug. 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog, Kollum, Rijs. Gr.: 
Noordbroek, Ter Apel. Dr. : Veenhuizen, Schoonoord, Sleen. 
Ov. : Lonneker, Diepenveen. Gdl. : Nijkerk, Nunspeet, Apel- 
doorn, Twello (niet gewoon), Oosterbeek, Vorden, Lochem, 
Gorssel, Doesburg, Nijmegen. Utr. : Doorn, De Bilt, Groene- 
kan, Nichtevegt. N.H.: Hilversum, Ankeveen, Amsterdam, 
Buiksloot, Assendelft, Spanbroek, Wijk aan Zee, Driehuis, 
Haarlem, Heemstede. Z.H.: Roelof Arendsveen, Lisse, 
Noordwijk, Den Haag, Vlaardingen, Rotterdam, Oud-Beier- 
land, Numansdorp. Zl. : Domburg. N.B. : Breda. Lbg.: Te- 
gelen, Roermond, Kerkrade, Maastricht, Valkenburg, Gulpen. 

Var. lot. cufa Tutt, Brit. Noet, Il} p. 318 28 
licht roodachtig, teekening iets lichter. Valkenburg (Br. ; het 
lichtste Nederlandsche ex, dat ik ken, de avis. zijn witbruin 
met donkerder achterrand). 

2. f. rubricans Esp., Schmett. in Abb., vol. 4, p. 395, pl. 
130, fig. 2, 1788. Vvls. donker roodachtig bruin, de vlekken 
iets lichter. Schoonoord (Z. Mus.) ; Apeldoorn (de Vos) ; 
Twello (Cold.) ; Breda (19); Kerkrade (Rk.). 

3. £. vilis Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 511, 1809-13. Vvls. 
zwartbruin, niervlek en dwarsliinen geel. Groenekan (tr., 
Cold.). 

4. f. quadrata Tutt, Br. Noct., II, p. 33, 1892. Vvls. don- 
ker roodachtig bruin, vlekken en lijnen lichter, de ruimte tus- 
schen ronde vlek en niervlek donker gevuld. Twello (Cold.) ; 
Amsterdam (Z. Mus.) ; Driehuis (Van Berk). 

5. f. fumida Warren, Seitz, vol. 3, p. 31, 1909. Vvls. zwart- 
bruin, niervlek en golflijn geel. Maastricht (Maessen). 

6. f. nigricans L. Vvls. bruinzwart, de 2 vlekken lichter. 
South, pl. 106, fig. 5 en 6. Bij vele exx. zijn de vlekken van 
de grondkleur. Bijna al onze exx. behooren tot dezen vorm. 

7. f. carbonea Hb., l.c., fig. 700, 701, 1823. Vvls. zwart, 
omtrek van de vlekken en de dwarslijnen iets lichter. Am- 
sterdam (Z. Mus.). 

298. E. tritici L. In de zandstreken van het geheele land, 
ook in de duinen ; al naar de vindplaatsen en jaren meer 
of minder gewoon. Bekend van Schiermonnikoog. 1 gen., 


(223) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 216 


begin Juli tot in de tweede helft van Septr. (3-7 tot 21-9).1) 

Var. De soort is wel zeer variabel, maar lang niet zoo 
als in Engeland. De allerlichtste vormen (T utt's groepen 
A en B) schijnen bij ons geheel te ontbreken. Het gros onzer 
exx. is donker tot zeer donker. Het schijnt me toe, dat er 
een gemiddeld verschil bestaat tusschen populaties uit 
de duinen en die uit het binnenland, maar het ter beschikking 
staande materiaal is niet groot genoeg om de geografische 
variabiliteit met zekerheid van de individueele te kunnen 
onderscheiden. 

De vormen vallen in 2 groepen uiteen : I, vvls. met lichten 
voorrand, de middencel donker gevuld, de aderen meer of 
minder licht gekleurd (het tritici-type) en II, vvls. eenkleurig, 
met duidelijke dwarslijnen en vlekken (het eruta-type). Exx. 
van het eerste type komen bij ons veel meer voor dan van 
het laatste. 

PEU Mb. Samml. Eur Schm., fig. 623, 1814-17. 
Grondkleur der vvls. licht grijsachtig bruin, teekening meer 
of minder duidelijk, eenkleurig. Nijkerk, Putten, Vorden, 
Soestdijk, Wijk aan Zee, Overveen, Domburg, Breda (Z. 
Mus.) ; Twello (Cold.) ; Lobith (Sch.) ; Soest (Lpk.) ; De 
Bilt (21). 

2. £. costa-fusca Tutt, Br. Noct., Il, p. 46, 1892. Vvls. 
grijsachtig bruin, met lichten voorrand. Leuvenum (L. Wag.); 
Hilversum (Lpk.) ; Overveen (Z. Mus.) ; Bussum (5). 

3. f. sordida Hw., Lep. Brit, p. 222, 1809. Vvls. donker 
grijsachtig bruin, eenkleurig, teekening duidelijk. Schoonoord, 
Nijkerk, Apeldoorn, Putten, Berg en Dal, Nijmegen, Ub- 
bergen, Haarlem, Wijk aan Zee, Rockanje, Domburg (Z. 
Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.); Aalten, Bennekom (Cet.) ; 
Soest, Hilversum (Lpk.). 

4, f. tritici L. Vvls. donker grijsachtig bruin, met lichten 
voorrand. Ermelo (Jonker) ; Putten, Arnhem, Amersfoort, 
Overveen, Domburg (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.) ; 
Aalten, Bennekom (Cet.) ; Soest (Lpk.). 

5. f. valligera Hw., le. Vvls. roodachtig bruin, eenkleurig, 
teekening meer of minder duidelijk (= cuneigera Stephens, 
Haust., vol. 2, p. 123, 1829; slechts een andere naam voor 
denzelfden vorm). Vrij gewoon, op de meeste vindplaatsen. 

6. f. albilinea Hw., Lc. Als 5, maar bonte vorm met lichten 


1) Een belangrijk biologisch artikel over deze soort (en over de nos. 
301, 303 en 305) is: H. Fiedler, „Die wichtigsten schädlichen Erd- 
raupen der Gattung Agrotis’, D. Ent. Z., 1936, p. 113—179. In Branden- 
burg komen de eieren pas eind Decr. uit. De rupsen, eten dan boven- 
gronds onder de sneeuw aan wilde planten en winterkoren en groeien zeer 
langzaam. Bij 't aanbreken van warmer weer groeien ze snel. Pas in 
het voorjaar beginnen ze hun ondergrondsche levenswijze, Het is ge- 
wenscht ook in ons land, waar een sneeuwdek betrekkelijk weinig voor- 
komt, de biologie te bestudeeren en te vergelijken met de resultaten van 


Fiedler, 


217 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (224) 


voorrand. De mooiste exx. van dezen prachtigen vorm stam- 
men uit de duinen; in het binnenland meestal in den vorm 
van trans. exx., die de roodachtige tint meer of minder mis- 
sen. In Z. Mus. een mooie serie van Wijk aan Zee, terwijl 
daar ook exx. (of trans.) aanwezig zijn van bijna alle vind- 
plaatsen, waarvan het Museum materiaal bezit. South, pl. 
106, fig. 8. Keer, pl. 36, fig. 13 is een overgangsex. 

7. f. hortorum Stephens, l.c., p. 122. Vvls. donkergrijs 
(,‚cinereo-nigricantibus”), eenkleurig, teekening duidelijk. 
Montferland, Herwen (Sch.) ; Arnhem (L. Wag.) ; Hilver- 
sum (Doets) ; Den Haag (57) ; De Beer (Br.). 

8. f. venosa Stephens, l.c., p. 123, 1829. Vvls. zwartachtig 
bruin, eenkleurig, teekening duidelijk. Gewoon. (Hiervan 
onderscheidt zich ocellina Stephens, l.c., p. 122, door korten 
lichten voorrand. Deze vorm is niet zwart, zooals Tutt 
schrijft, maar ,,dusky or rufescent . Mi. overgang van 8 naar 
9, vervalt dus). 

9. f. nigro-fusca Esp., Schmett. in Abb., vol. 4, p. 383, pl. 
127, fig. 6, 1788. Als 8, maar met lichte costa. Minder dan 
de vorige vorm. Kollum, Ermelo, Arnhem, Ubbergen, Wijk 
aan Zee, Haarlem (Z. Mus.) ; Soest (Lpk.). 

10. f. nigra Tutt, 1. c., p. 47, 1892. Vvls. zwart, eenkleurig, 
teekening meer of minder duidelijk, Hatert (Bo.) ; De Bilt 
(Z. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Haarlem, Wassenaar (Wiss.) ; 
Hilversum (Doets). 

11. f. costa-nigra Tutt, Lc. Als 10, maar met lichten voor- 
rand. Ermelo (Z. Mus.) ; Apeldoorn (de Vos); Aalten 
(Cet.) ; Den Haag (L. Mus.) ; Deurne (Lpk.) ; Hilversum 
(Doets). 

12. f. juncta nov. Zie p. (204). Apeldoorn (links, de Vos) ; 
Overveen (Rk.). 

13. f. semiconfluens nov. Zie p. (204). Oisterwijk (rechts, 
6). 
14. f. confluens nov. Zie p. (204). Twello (Cold.). 
Opm. In Seitz, vol. 3, suppl., p. 33, 1932, behandelt 
Corti eruta Hb. als een zelfstandige soort, zonder evenwel 
aan te geven, hoe deze dan steeds van tritici is te onder- 
scheiden. Wel zegt hij, dat zij in biologisch opzicht van an- 
dere Euxoa's afwijkt, maar hij geeft niet aan hoe. Boursin 
(teste Heydemann) is van meening, dat eruta en tritici 
één soort zijn, Heydemann (in litt.) acht de kwestie nog 
onopgelost. In elk geval behooren tot het eruta-complex alle 
exx. vermeld onder eruta en onder sordida. Zij stemmen 
overeen met door Heydemann als eruta gedetermineerde 
exx. in mijn coll. 

N.B. Aan de vormen van tritici nog toevoegen : 

15. f. ochracea Tutt, l.c., p. 46, 1892. Grondkleur der vvls. 
okerachtig, deze eenkleurig, teekening duidelijk. Schiermon- 
nikoog, een prachtig trans. ex. met lange franje, zooals al- 


(225) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 218 


leen volkomen gave friticis die bezitten (Wiss, Heyde- 
mann det.). 

299. E. lidia Cr. Sporadisch in heidestreken, maar waar- 
schijnliik toch wel een geregeld voorkomende inheemsche 
vlinder. In Denemarken alleen in Jutland (meestal zeldzaam, 
in 1938 in aantal). Zeldzaam in oostelijk Holstein en in 
westelijk Sleeswijk; bij Hamburg zeldzaam, maar sinds 
1927 jaarlijks verscheiden exx., vooral in de Liineburger 
Heide ; bij Bremen haast ieder jaar zeldzaam in de heide ten 
O. van de stad, soms talrijker ; in Hannover in de lage ge- 
bieden aan de Aller bij Hülsen ; in Westfalen in 1935 1 & 
in de Senne ten Z. van Bielefeld. Overigens nergens uit het 
omringende gebied bekend. 1 gen., Juli. (Bij Hamburg Juni 
en Juli, hoofdvliegtijd van het 4 midden tot eind Juni, van 
het © begin tot midden Juli). 

Vindpl. Dr. : Schoonoord, Juli 1904 en 1905 (Z. Mus.) ; 
Veenhuizen, 14-7-1885 (de Vos). Ov. : Deventer, 2-7-1905 
(Cold.). Gdl.: Hattem, 23-7-1904 (Jch.); Apeldoorn, 
29-7-1920 (de Vos). N.B.: Oudenbosch (T. v. E., vol. 49, 
p. XV) ; Velp bij Grave, 27-6-1884 (op cit., vol. 30, p. C 
en 217). 


Agrotis O. 


300. A. ypsilon Rott. In bijna het geheele land op allerlei 
grondsoorten (ook droge zandgronden) waargenomen, meer 
of minder gewoon, naar gelang van de vindplaatsen en jaren ; 
soms talrijk, bijv. in 1923 en 1924 te Leuvenum en in 1934 
te Twello ; op de laatste plaats meest schaarsch, enkele jaren 
in het geheel niet waargenomen (Cold.). | 

Met de vliegtijden en generaties is het een vrij ingewik- 
kelde geschiedenis, omdat zoowel de vlinder als de rups 
(en die waarschijnlijk in verschillende stadia) overwinteren. 
Waarnemingen van overwinterende vlinders zijn de volgen- 
de: 3-12-28, Haarlem (Wiss.) ; 18-4-25, sterk afgevlogen 
9 te Leuvenum (Tutein Nolthenius, aanteekeningen 
in bezit van Cold.) ; 23-4-1930, Scharn (Rk.) ; 30-5-1924, 
buitengewoon sterk afgevlogen ex., Leuvenum (Tut. Nolth.); 
1-6-1924, Leuvenum (dez.); 1-6-1934, afgevlogen ex., 
Twello (Cold.) ; 9-6-1924, afgevlogen ex., Leuvenum (Tut. 
Nolth.) ; 11-6-37, Wassenaar (Wiss.) ; 12-6-1925, sterk 
afgevlogen ex., Leuvenum (Tutein). 

Op grond van de talrijke gegevens van Tutein, Cold., 
Wiss. en de collecties is de verdeeling der vliegtijden ve r- 
moedelijk de volgende: 

A. De overwinterende vlinders vliegen door 
tot eind Mei of begin (soms zelfs midden) Juni. Zie boven- 
staande data. De nieuwe vlinders komen (? eind Aug.) 
Septr. en Octr. uit de pop en overwinteren. Bo, vond enkele 


219 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (226) 


jaren geleden eind Aug. bij Nijmegen-Ooy volwassen rupsen, 
die in Septr. de vlinders leverden. 

B. De overwinterende rupsen eten in het 
voorjaar verder en leveren de vlinders in Juli en Aug. Deze 
sterven allicht vòòr den herfst. Hun rupsen overwinteren. 
(Julicdata zijne 44755075485 pp 2 ONS enna 0E 

Er zouden dus twee stammen zijn, die elkaar echter eind 
Aug. kunnen kruisen. Exx., die in de tweede helft van Juni 
waargenomen worden, kunnen voorloopers zijn van de Juli- 
Aug.-vlinders. Maar we moeten er bovendien ernstig reke- 
ning mee houden, dat ook immigranten nog een meer of 
minder belangrijke rol spelen, hoewel het zeker uiterst moei- 
lijk na te gaan zal zijn in hoeverre. Het zeer interessante 
probleem der generaties van ypsilon is een verdere bestu- 
deering ongetwijfeld waard. 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog (vrij talrijk, Wiss.), 
Gaasterland. Gr. : Groningen, Noordbroek, Delfzijl. Dr.: 
Wijster. Ov.: De Lutte, Hengelo, Diepenveen. Gdl.: 
Veluwe, Graafschap en Achterhoek, Bijvank, Lobith, Her- 
wen, Nijmegen en omgeving. Utr.: Amerongen, De Bilt, 
Bilthoven, Vechten, Soest, Groenekan, Loenen, Nichtevegt. 
N.H.: Hilversum, Bussum, Ankeveen, Amsterdam, Ter- 
schelling, Wijk aan Zee, Haarlem, Overveen. Z.H. : Vlaar- 
dingen, Rotterdam, Zevenhuizen, Dordrecht, Oud-Beierland. 
Zl: Serooskerke. N.B.: Ginneken, Breda, Oudenbosch, 
Deurne, Nuenen. Lbg.: Venlo, Steyl, Roermond, Kerkrade, 
Scharn, Bemelen, Meerssen, Maastricht, Voerendaal. 

Var. Ook naar de kleur is de soort sexueel dimorph. 
De ® 2 zijn donkerder dan de & 4, doordat de donkere 
kleur van den voorrand zich over het geheele middenveld 
der vvls. heeft uitgebreid. Kleur en teekening varieeren 
sterk. 

1. f. 4 clara nov. Grondkleur der vvls. zeer licht grijs- 
bruin!). Warnsveld (40), Nichtevegt (3), Leiden (25); 
Bilthoven (Cold.) ; Soest (Lpk.). 

2. £. & rufa nov. Grondkleur der vvls. roodbruin?). 
Meerssen (Rk.). 

3. f. & obscurata nov. Grondkleur der vvls. haast even 
donkerbruin als bij de 2 93). Apeldoorn (de Vos). 

4. f. © inversa nov. Grondkleur der vvls. grijsachtig bruin, 
ongeveer als bij de & 4 4). Nijmegen (Wiss.) ; Amsterdam 
(Vári) ; Rotterdam (13). 

SE Ol jasca. Dannehl Ent. 2. vol) 39, ap 4155/1025) 


1) Fond des ailes anterieures d’ un gris brun tres päle. 

2) Fond des ailes antérieures rouge brun. 

è) Fond des ailes antérieures d’ un brun presqu’ aussi foncé que chez 
les DI 

4) Fond des ailes anterieures d’ un brun grisätre à peu près semblable 
a celui des & 4. 


(227) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 220 


Wortelveld even donker als middenveld, zoodat slechts een 
breede lichtbruine achterrand overblijft. Apeldoorn, Ubber- 
gen, Bussum, Wijk aan Zee (Z. Mus.) ; Eerbeek, Soest 
(Lpk.) ; Arnhem (Van Pelt Lechner) ; Aalten (Cet.) ; Bij- 
vank (Sch.). 

6. f. pallida Tutt, Br. Noct., II, p. 9, 1892. Gewaterde ban 
witachtig. Apeldoorn (tr., de Vos). 

7. f. striata nov. De zwarte lijn uit de niervlek verbonden 
met de er tegenover staande pijlvlek.1) Velp (Cold.) ; Soest 
(Lpk.) ; Hilversum (Doets); Wijk aan Zee (Z. Mus); 
Rotterdam (9), Breda (14). 

8. f. semiconfluens nov. Zie pag. (204). Hilversum 
(Doets). 

9. Dwergen. Apeldoorn (de Vos, Wiss.). 

301. A. segetum Schiff.2) In het geheele land, algemeen. 
Bekend van Schiermonnikoog (vrij talrijk, Wiss.). 2 gens, 
de eerste tweede helft van Mei tot tweede helft van Juli 
(3-5 tot 23-7), de tweede begin Aug. tot half Nov. (3-8 tot 
15-11). Hoofdvliegtijd : Juni. Cold. merkt op: ,,Tusschen 
half Juli en half Aug. werden zeer weinig exx. waargeno- 
men; geen enkel in de periode 24 Juli-2 Aug. In 1923 en 
1924 was te Leuvenum de najaarsvlucht talrijk. In Twello 
komt deze tweede vlucht lang niet geregeld voor, hoofd- 
zakelijk slechts na warme zomers. De verhouding tus- 
schen gen. I en gen. II lijkt in Twello ongeveer als 3: 1 te 
zijn.” Daar de rups volwassen overwintert 3) en na de over- 
wintering niet meer eet, zal er van’de nakomelingen van 
gen. II in het algemeen weinig terecht komen. 

Var. Zeer variabel. Wat de kleur ‘betreft in zooverre 
sexueel dimorph, dat de allerlichtste vormen alleen bij het 
& en de donkerste alleen bij het ? voorkomen. 

1. f. catenatus Hw., Lep. Brit, p. 114, 1803. Vvls. licht- 
grijs, teekening duidelijk. Apeldoorn (de Vos); Doetinchem 
(Cold.) ; Hilversum (Doets) ; Amsterdam (Väri) ; Wijk aan 
Zee (Z. Mus.) ; Santpoort (Van der Vaart) ; Vught (46). 

2. f. monileus Hw., Lep. Brit., p. 115, 1803. Vvls. grijs, 


1) La ligne noire partant de la macule réniforme est reliée a la tache 
sagittale opposée. 

2) Het is mij een raadsel, waarom Corti (Seitz, II, suppl., p. 43, 
1932) de soort segetis Hb. noemt en de veel oudere segefum Schiff. als 
synoniem aangeeft. Over de geldigheid der namen van het Verzeichnis 
kan men verschillend oordeelen. De meeste zijn pure nomina nuda, die 
alleen tot geldige namen verheven konden worden, omdat o.a. Bork- 
hausen, Fabricius en Illiger ze geamendeerd hebben. Maar 
in dit geval hebben we een naam, die aan alle mogelijke nomenclatuur- 
eischen voldoet. Want Noctua Segetum, de ,,Wintersaat Eule” (p. 81) 
is in hetzelfde werk afgebeeld op pl. 1b, fig. 3 en beschreven op p. 
252—276 | 

3) Metschl (Die Schmetterlinge der Regensburger Umgebung, Iris, 
vol. 47, p. 187, 1933) schrijft, dat bij een ab ovo kweek enkele poppen 
overwinterden in plaats van gen. II te leveren. 


221 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (228) 


teekening variéerend in duidelijkheid, grondkleur zwart be- 
stoven. Amsterdam (Lpk.). 

3. f. fuscosa Esp., Schmett. in Abb., III, p. 324, pl. LXIV, 

fig. 4, 1786. Grondkleur der vvls. grijs, bruinachtig getint, 
teekening meer of minder duidelijk. Hoewel de diagnose 
nauwelijks verschilt van die van Schiff. (,,alis superioribus 
fuscis”), stelt de fig. duidelijk den lichter bruingrijzen vorm 
voor. Gewoon bij het ¢. 
. 4. f. segetis Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 146, 1800-03. 
Vvls. licht, voorrand breed donker. Keer, pl. 36, fig. 17. 
Zeldzaam. Ubbergen (Z. Mus.) ; Hatert (Wiss.) ; Wijchen 
(Bo.) ; Nuenen (Br.). 

5. f. caliginosa Esp. lc, p. 323, fig. 3. Grondkleur der 
vvls. roodbruin. Roelof Arendsveen (11, trans. met rood- 
achtig grijze vvls.). 

6. f. segetum Schiff. Vvls. vuil donkerbruinachtig, teekening 
meer of minder duidelijk (p. 252: ,,...... superioribus fus- 
eis ae "; p. 254: „schmutziggrau und dunkelbraun oder 
erdfarben” en in de Fransche tekst: ‚les supérieures d'un 
brun fonce avec divers caracteres noiratres il South, pl. 104, 
fig. 4 en 6. Algemeen bij & en 2. 

7. f. subatratus Hw., l.c., p. 116. Vvls. zwartachtig met een 
rij lichte vlekjes voor den achterrand. Hoogeveen, Ubbergen 
(Z. Mus.) ; Aalten, Bennekom (Cet.) ; Diepenveen (Luk- 
kien) ; Doetinchem (Cold.) ; Nijmegen (Bo.) ; Hilversum 
(Doets) ; Overveen (L. Wag. 

8. f. nigricornis Villers, i Ent, JL, p. 175, 1789. Vals. 
eenkleurig zwartachtig, teekening nog denke meestal nog 
zichtbaar. Algemeen bij het ©, ook in de duinen. 

9. f. connexus Hw., Lc., p. 116. Ronde vlek en niervlek 
door een dubbele lijn met elkaar verbonden. Wijchen (Bo.) ; 
Noordwijk (Z. Mus.) ; Breda (18). 

10. f. venosus Hw., lc. Vvls. met breed donker bestoven 
aderen. Nijmegen (Bo.). 

11. f. unicolor Pillich, Rov. Lapok, vol. 16, 187, 1909: 
Vvls. lau, zonder teekening. Alleen enkele zeer zwak 
geteekende exx.: Hilversum, Oudenbosch (Z. Mus.). 3 

22 Sheller (De Vlinders, I, p. 438) vermeldt een 
ex. met licht middenveld, dat scherp afsteekt tegen wortel- 
en franjeveld. Niet meer terug te vinden. Het ,,wijnroode” 
ex. is vermeld onder no. 5]. 

302. A. clavis Hufn., Berl. Mag., II, p. 426, 1766 (corticea 
Schiff., 1775). Hoofdzakelijk op zandgronden (ook in de 
duinen) en in Zuid-Limburg, vrij lokaal, maar op de vind- 
plaatsen in den regel niet zeldzaam. Meestal slechts 1 gen., 
eind Mei tot eind Juli (29-5 tot 27-7), een tweede partieele 
gen. schijnt alleen bij groote uitzondering voor te komen 
(2-9-1925, Wiss.). Hoofdvliegtijd eind Juni tot 20 Juli. 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog, Ameland, Kippenburg. 


(229) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 222 


Gr.: Delfzijl. Dr.: Schoonoord. Ov.: Hengelo, Markelo, 
Zwolle, Diepenveen, Deventer. Gdl.: Nijkerk, Ermelo, Put- 
ten, Leuvenum, Nunspeet, Apeldoorn, Twello (geregeld, 
maar niet talrijk; vliegtijd meestal kort), Dieren, Arnhem, 
Oosterbeek, Renkum, Bennekom ; Warnsveld, Eefde, Lochem, 
Ruurlo, Aalten, Gaanderen, Doetinchem ; Bijvank, Lobith ; 
Berg en Dal, Beek-Nijm., Nijmegen. Utr.: Doorn, Vechten, 
Rhijnauwen, Utrecht, Zeist, De Bilt, Bilthoven, Soest, Soest- 
dijk, Baarn. N.H.: Hilversum, Bussum, Amsterdam (V. d. 
Vaart), Spanbroek, Schoorl, Limmen, Wijk aan Zee, Velzen, 
Driehuis, Overveen, Bentveld, Zandvoort, Heemstede. Z.H. : 
Noordwijk, Leiden, Den Haag, Rotterdam. N.B.: Breda, Til- 
burg, Vught, Deurne. Lbg.: Venlo, Steyl, Roermond, Linne, 
Brunssum, Kerkrade, Rolduc, Meerssen, Bunde, Geulem, 
Houthem, Voerendaal, Eperheide, Epen. 

Var. 1. f. clavis Hufn., 1766 (clavigerus Hw., Lep. Brit., 
p. 114, 1803). Grondkleur der vvls. lichtgrijs, niet donker 
bestoven, dwarslijnen meer of minder onduidelijk, vlekken 
duidelijk 1). Putten, Baarn (Z. Mus.) ; Warnsveld (26); 
Aalten, Soest (Lpk.) ; Rhijnauwen (L. Mus.) ; Hilversum 
(Doets). 

2. f. irrorata-pallida Tutt, Br. Noct., II, p. 61, 1892. Als 1, 
maar de grondkleur donker bestoven, vooral langs den voor- 
rand. Apeldoorn (de Vos); Warnsveld (26-28); Ermelo 
(Jonker, met lichte avls.); Bennekom (Cet.); Nijmegen, 
Overveen (Z. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Zeist (Br.) ; Hilver- 
sum (Doets) ; Roermond (Lck.) ; Meerssen (Rk.) ; Brunssum 
(Gielkens). 

3. f. obsoleta-fusca Tutt, lc. Grondkleur der vvls. donker 
bruinachtig grijs of zwartachtig bruin, teekening als 1. Bijna 
al onze exx. behooren tot dezen of den volgenden vorm, al 
bestaan natuurlijk alle mogelijke overgangen naar de andere 
kleurvormen. 

4. f. irrorata-fusca Tutt, lc. Als 3, maar voorrand donker 
en grondkleur donker besprenkeld. Algemeen. 

5. f. subfuscus Hw., lc. Als 4, maar grondkleur zoo don- 
ker bestoven, dat de vlekken, hoewel zichtbaar, niet meer 
afsteken. De donkerste exx. van de jusca-groep. South, pl. 
105, fig. 8. Putten, Vorden, Nijmegen, Bussum, Wijk aan 
Zee (Z. Mus.) ; Apeldoorn (de Vos) ; Doetinchem (Cold.) ; 
Vechten (L. Mus.) ; Zeist (Br.) ; Soest (Lpk.) ; Overveen 
(L. Wag.) ; Heemstede (Wiss.) ; Meerssen (Rk.) ; Bruns- 
sum (Gielkens). 

6. f. brunnea Tutt, l.c. Grondkleur roodachtig bruin, tee- 
kening duidelijk. Apeldoorn (Onze VI, p. 146). Exx., die 
werkelijk roodachtig getint zijn, moeten wel zeer zeldzaam 
zijn; ik heb er niet een gezien. 


1) „Phalaena clavis. Die Nagel-motte. Grau mit einem Nieren- und 
einem nagelförmigen braunen Fleck auf den Oberflügeln”. 


223 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (230) 


7. £. corticea Schiff., Syst. Verz., p. 81, 1775. (Hb., Samml. 
Eur. Schm., fig. 145). Grondkleur der vvls. lichtbruin, bedekt 
met donkerder bruine streepjes, voorrand donkerbruin, teeke- 
ning duidelijk. South, fig. 7. Ook Keer, pl. 36, fig. 15, hoewel 
deze afb. donkerder is dan die van Hübner. Niet gewoon. 
Warnsveld (29, L. Wag.) ; Dieren (L. Mus.) ; Oosterbeek, 
Berg en Dal (Z. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Zeist, Voerendaal 
(Br.) ; Bilthoven (Cold.) ; Noordwijk (L. Wag.); Bruns- 
sum (Gielkens) ; Houthem (de Vos). 

8. f. suffusa-brunnea Tutt, lc. Als 6, maar zwart bestoven, 
teekening onduidelijk. Deventer, Epen (Cold.). 

9. f. brunnea-virgata Tutt, l.c. Vvls. zwart, franjeveld licht- 
bruin tot okerachtig. Aalten (Cet.) ; Zeist (Br.). 

10. f. venosa Tutt, lc. Vvls. zwart, de aderen licht, oker- 
achtig. Een trans. ex. met zeer donkere vvls. en lichtere 
aderen : Eperheide (v. d. M.). 

11. £. nigra Tutt, lc. Vvls. zwart, teekening van een nog 
diepere tint en daardoor zichtbaar. Ameland, Zeist, Voeren- 
daal (Br.) ; Soest (Lpk.) ; Hilversum (Doets). 

12. f. strigosa Strand, Arch. for Math. og Nat., vol. 25, 
nr. 9, p. 10, 1903. De 2 dwarsliinen op de vvls. scherp af- 
stekend. Eefde (23); Zeist (Br., een extreem ex., waarbij 
ze bandvormig zijn verbreed). 

13. f. obsoleta Meade Waldow, Entom., vol. 48, p. 225, 
fig., 1915. Tapvlek en ronde vlek bijna afwezig. Lochem 
(Z. Mus.) ; Zeist (Br.). 

14. f. semiconfluens nov. Zie pag. (204). Gaanderen (Br.); 
Hilversum (Doets). 

303. A. vestigialis Rott. In de zandstreken van het geheele 
land waargenomen, op de vindplaatsen in den regel vrij 
gewoon of gewoon. 1 gen., begin Juni tot tweede helft van 
Septr. (3-6 tot 23-9). 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog (talrijk, Wiss.), Ame- 
land, Kollum, Rijs. Dr.: Schoonoord. Ov.: Almelo, Rijssen, 
Deventer. Gdl.: Harderwijk, Ermelo, Putten, Leuvenum, 
Nunspeet, Oldebroek, Tongeren, Hoenderlo, Apeldoorn, 
Twello (vrij zeldzaam en ongeregeld, voornamelijk eerste 
helft van Aug.), Laag Soeren, Velp, Arnhem, Wolfheze, 
Renkum, Bennekom; Wientjesvoort (bij Vorden), Lochem, 
Zeddam, Montferland, Bijvank; Berg en Dal, Nijmegen, 
Hatert. Utr. : Doorn, Amerongen, Maarsbergen, Driebergen, 
Zeist, De Bilt, Bilthoven, Utrecht, Amersfoort, Soest, Soest- 
dijk, Baarn, Groenekan, Maartensdijk. N.H.: Hilversum, 
Laren, Bussum, Naarden, Amsterdam (spoordijken, gewoon), 
Terschelling (gewoon), Schoorl, Bergen aan Zee, Castricum, 
Wijk aan Zee, Beverwijk, Velzen, Driehuis, Haarlem, Over- 
veen, Zandvoort. Z.H. : Noordwijk, Oegstgeest, Wassenaar, 
Den Haag, Scheveningen, Kijkduin, Hoek van Holland, 
Vlaardingen, Rotterdam, De Beer, Oostvoorne. Zl. : Wes- 


(231) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 224 


terschouwen, Zoutelande, Goes. N.B.: Bergen op Zoom, 
Breda, Ginneken, Tilburg, Oisterwijk, Vught, Nuenen, Deur- 
ne. Lbg.: Plasmolen, Venlo, Tegelen, Steyl, Maasniel, Roer- 
mond, Brunssum, Meerssen, Houthem, Voerendaal, Vaals. 

Var. In onze literatuur is meermalen de opmerking aan 
te treffen, dat de duindieren lichter zijn dan die uit het 
binnenland. Dit is in zooverre waar, dat de lichte vormen 
op een enkele uitzondering na alleen in de duinen voor- 
komen. Maar overigens treffen we in dit gebied ook den 
gewonen vorm van het binnenland aan (no. 4) en zelfs nu 
en dan de zwarte f. nigra Tutt. De duindieren zijn dan ook 
zeer variabel. Zoo scherp als bij enkele andere Lepidoptera 
zijn de 2 rassen (als deze benaming hier tenminste op haar 
plaats is) niet van elkaar gescheiden. 

1. f. vestigialis Rott. Met lichtgrijze of witachtig bruine, 
duidelijk geteekende vvls. Svenska Fjärilar, pl. 16, fig. 10. 
Hoofdvorm van de ¢ & uit de duinen (ook op de Wadden- 
eil.). In Z. Mus. slechts 1 9 van Overveen. 

pei sonata Bs) Icons list AEép pl22757.18402 Als I, 
maar teekening onduidelijk. Schoorl, Overveen (Lpk.) ; Den 
Haag (L. Mus.) ; Westerschouwen, Zoutelande (Br.). 

ONES olivaceanblartig Ent. Rundsch vol Al Ppu45,2192%. 
Grondkleur der vvls. olijfkleurig. Daardoor is deze vorm iets 
donkerder dan de typische. Haast alle lichte 9 ® uit de 
duinen behooren er toe of zijn overgangen. Hij komt echter 
ook bij de duin- 4 4 voor en eveneens (hoewel weinig) in 
het binnenland : Montferland (Sch.) ; Naarden (Z. Mus.). 

4. f. sagittiferus Hw., Lep. Brit, p. 118, 1803. Vvls. grijs- 
achtig donkerbruin, teekening duidelijk. South, pl. 104, fig. 
1 en 3. In ons land (evenals in Engeland) de gewoonste vorm. 
De groote massa der binnenlandexx. behoort er toe, maar 
ook in de duinen komt hij voor, gewoon bij de © ©, minder 
bij de 3 8. 

5. f. trigonalis Esp., Schmett. in Abb., vol. 3, p. 382, pl. 75, 
fig. 6, 1786. Als 4, maar teekening onduidelijk. Ameland 
(Br.) ; Wijk aan Zee (Z. Mus.). 

6. f. valligera Bkh., Naturgesch. Eur. Schm., vol. 4, p. 551, 
1792. Grondkleur der vvls. donkerbruin, teekening duidelijk. 
Apeldoorn, Berg en Dal, Hilversum, Bussum (Z. Mus.); 
Arnhem (L. Wag.) ; Goes (Van Willegen). 

7. £. brunnea-obsoleta Tutt, Brit. Noct., II, p. 18, 1892. 
Als 6, maar teekening onduidelijk. Bussum (tr., Z. Mus.). 

ERR olascensabidmslntEnt Zinvol 229p=307 1929. 
Binnenrand, franjeveld, maar vooral de costa der vvls. (deze 
dikwijls alleen) mooi violetrose op lichtbruinen grond. Apel- 
doorn, Heemstede (Wiss.) ; Laren (Lpk.) ; Westerschouwen 
(Br.). Verder enkele trans. 

9. f. nigra Tutt, Lc. Grondkleur zwartachtig donkerbruin, 
teekening duidelijk. Apeldoorn (de Vos, Wiss.) ; Lochem, 


225 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (232) 


Nijmegen, De Bilt, Baarn (Z. Mus.) ; Soest, Schoorl, Deur- 
ne (Lpk.) ; Bilthoven (Cold.) ; De Bilt, Utrecht, Groenekan 
(L. Mus.) ; Hilversum, Den Haag (V. d. Bergh) ; Bergen 
op Zoom (Snijder); Roermond (Lck.); Brunssum (Giel- 
kens) ; Meerssen (Rk.) ; Vaals (Kleijkers). 

10. f. nigra-obsoleta Tutt, lc. Als 9, maar teekening on- 
duidelijk. Apeldoorn (de Vos) ; Wientjesvoort (Z. Mus.) ; 
Wassenaar ( 4, Wiss.). 

11. f. pseudochtetieni Hdm., le, p. 430, 1929. De ronde 
vlek ontbreekt. De Bilt (L. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Wijk aan 
Zee (Z. Mus.) ; Den Haag (links, Btk.). Verder enkele 
trans. 

12. f. lineolata Tutt, lc., p. 17, 1892. De wigvormige 
zwarte vlekken voor de golfliin loopen door tot den achter- 
rand. Komt weinig voor. Amsterdam (Lpk.). 

13. f. juncta nov. Zie p. (204). Ermelo (Jonker); De 
Bilt (L. Mus.) ; Hilversum (Doets); Haarlem, Noord- 
wijk (Cold.). 

14. f. confluens nov. Zie p. (204). Overveen, Den Haag 
(Lpk.) ; Heemstede (Wiss.). 

15. Niervlek van onderen uitgerekt en de tapvlek rakend ! 
Amsterdam (v. d. M.). 

16. Dwergen. Leuvenum (Cold.) ; Soest, Amsterdam 
(Lpk.). 

304, A. cinerea Schiff. In de duinen en in zand- en 
boschachtige streken in het O. en Z. Zeldzaam, in den 
regel slechts in een enkel ex. 1 gen., eerste helft van Mei 
tot half Juni (9-5 tot 13-6). 

Vindpl. Fr.: Ameland (Lukkien). Gdl.: Terlet, Velp, 
Bennekom, Vorden. Utr.: Driebergen. N.H.: Amsterdam 
(1928, v. d. M., waarschijnlijk adventief), Driehuis, Bloe- 
mendaal, Overveen, Bentveld, Zandvoort. Z.H.: Noordwijk, 
Katwijk, Wassenaar, Den Haag, Oostvoorne,. Rockanje. 
N.B.: Breda. Lbg.: Venlo, Kerkrade, Rolduc, Vijlen. 

Var. De typische vorm (Hübner, fig. 155) heeft 
heldergrijze vvls. met duidelijke dwarslijnen. Dergelijke exx. 
komen bij ons weinig voor. In Z. Mus. bijv. is slechts 1 & 
van Den Haag, dat aan deze beschrijving voldoet. De meeste 
& & hebben zwak geteekende vvls. Nederl. 2 2 heb ik 
slechts weinig gezien. Het waren alle donkere dieren. De 
soort is zeer variabel, maar het beschikbare materiaal is 
gering. 

1. f. obsoleta nov. Teekening der vvls. zeer onduidelijk 
of bijna geheel verdwenen.!) Terlet, Katwijk (Z. Mus.) ; 
Vijlen (Vari). 

2. f. obscura Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 157, 1800-03. 


1) Dessin des ailes antérieures très peu apparent ou même complètement 
disparu. 


(233) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 226 


Grondkleur der vvls. zwartbruin tot zwartgrijs. Driebergen 
(ae Mas‘) Bredas (1, 3, 4). 

Opm. De Engelsche vorm is door Staudinger on- 
derscheiden als var. (= subsp.!) tephrina (,,minor, al. ant. 
angustioribus, distinctius signatis, al. post. in & albidiori- 
bus,’ Catal., ed. III, p. 148, 1901). Gezien de overeenstem- 
ming, die in het algemeen bestaat tusschen onze vlinder- 
fauna en die van Engeland, was het noodzakelijk te onder- 
zoeken of de Engelsche en Nederlandsche vorm aan elkaar 
verwant zijn. Dank zij de medewerking van den heer Tams 
kon ik een serie van 27 Engelsche exx. met onzen vorm 
vergelijken. Het verschil tusschen beide vormen is zoo sterk, 
dat ze op het eerste gezicht 2 soorten lijken. De Engelsche 
dieren zijn klein, smalvleugelig, scherp geteekend (22 ¢ & 
27-34,2 mm vlucht, gemiddeld 30,9; 5 2.2 28,5-30,9 mm, 
gemiddeld 29,8), de Hollandsche grooter, bijna altijd breed- 
vleugelig, veel flauwer geteekend (9 ¢ ¢ 31-36,4 mm, ge- 
middeld 34,4; 2 2 2 30,3 en 33,8 mm). Vooral de scherp 
geteekende niervlek valt bij de Engelsche exx. op. Wig h t- 
man (Notes on Euxoa cinerea, Schiff., Ent. Rec., vol. 51, 
p. 45-48, 1939) schrijft, dat er ook Engelsche vindplaatsen 
ziin, waar de exx. even groot zijn als op het vasteland. Maar 
ook in dat geval onderscheidt hen de teekening, want ook 
hij schrijft: „the reniform is present and sharply defined’. 
Bij ons is dit vrijwel nooit het geval. Corti (Entom. Mitt., 
vol. 14, p. 212—233, 1925) schrijft in zijn monografie over 
cinerea, dat bij tephrina de sprietbouw veel fijner is en dat 
vooral in het bovenste deel de tanden veel langzamer en 
harmonischer in de korte bewimpering aan de spits overgaan 
dan bij den stamvorm. Ook in dit opzicht zijn onze exx. 
niet identiek aan de Engelsche. Het is dus duidelijk, dat 
onze vorm tot den stamvorm behoort en niet tot subsp. 
tephrina Stgr. (= South, pl. 105, fig. 9, 10). 

305. A. exclamationis L. Algemeen door het geheele land, 
op allerlei grondsoorten. Van de Waddeneil. bekend van 
Schiermonnikoog (talrijk, Wiss.), Ameland, Terschelling en 
Texel. 2 gens., de eerste half Mei tot begin Aug. (14-5 tot 
8-8, hoofdvliegtijd Juni en eerste helft van Juli), de tweede, 
die veel minder talrijk is, van ongeveer half Aug. tot half 
Septr. (17-8? tot 18-9). Cold. merkt op: ,,Deze tweede 
gen. lijkt me zeer beperkt te zijn en ook niet alle jaren voor 
te komen.’ Daar evenals bij segetum de volwassen rupsen 
overwinteren, zal van de nakomelingschap van gen. II in 
het algemeen wel niet veel terechtkomen. 

Var. 1. f. serena Alph, Mém. Rom., vol. 5, p. 137, 1889 
(pallida Tutt, Brit. Noct., II, p. 65, 1892). Vvls. lichtgrijs, 
bij het © iets donkerder dan bij het &. Vrij gewoon, vooral 
bij het 4. 

2. f. costata Tutt, lc. Vvls. grijsachtig, voorrand breed 


227 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (234) 


roodachtig of donker bruinachtig. Vrij gewoon bij het ¢, 
weinig bij het 9. 

3. f. exclamationis L. Vvls. donker bruinachtig grijs (,,fus- 
cis’), teekening duidelijk. South, pl. 105, fig. 3, 5, 6. Gewoon 
bij & en ©. 

4. f. picea Hw., Lep. Brit., p. 220, 1809. Vvls. zwartgrijs, 
teekening normaal. Hoofdzakelijk bij de ® 9. Barrett, vol. 
Sh ole re, ea Ie 

5. f. rufescens Tutt, l.c. Grondkleur der vvls. helder rood- 
achtig grijs, teekening normaal. Groenekan (L. Mus.) ; Lim- 
men (Lpk.). 

6. f. brunnea Tutt, lc. Vvls. roodachtig bruin. Bijvank 
(Sch.) ; Zeist, Voerendaal (Br.); Amsterdam (Lpk.). 

7. £. obsoleta Tutt, lc. De 3 vlekken geheel of bijna ge- 
heel afwezig. Rijs, Apeldoorn, Venlo (Z. Mus.) ; Voeren- 
daall(Bra)k 

8. f. unicolor Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 544, 1809-13. 
Vvls. eenkleurig (in de fig. bruinachtig), alleen met ronde 
vlek en niervlek. Bijvank, Lobith (Sch.); Almelo (Cet.) ; 
Epen (tr. Cold.). 

9. f. ostrogovichi Diószeghi, Verh. und Mitt. Siebenb. 
Ver. f. Naturw. zu Hermannstadt, 1932, p. 127. De ronde vlek 
ontbreekt. Almelo, Aalten (Cet.) ; Apeldoorn, Berg en Dal, 
Soest, Breda, Kerkrade (Z. Mus.) ; Wijchen (Bo.); Zeist, 
Voerendaal (Br.) ; Utrecht (L. Mus.) ; Meerssen (Rk.). 

10. f. plaga Stephens, Haust., vol. 4, p. 388, 1834. Ronde 
vlek en niervlek met elkaar vereenigd tot 1 streep of vlek. 
Amsterdam (Lpk.) ; Rotterdam (Z. Mus.) ; Breda (27). 

11. f. juncta Tutt, lic. Alle 3 vlekken streepvormig met 
elkaar vereenigd. Aalten, Amsterdam (Cet.) ; Putten, „Zuid- 
Holland” (Z. Mus.) ; Hilversum (Doets). 

12. f. conjuncta Hirschke, Verh. zool.-bot. Ges, Wien, 
vol. 60, p. 416, 1910. Van den onderrand der niervlek loopt 
een zwartgerande vlek tot vlak bij den onderrand der ronde 
vlek. South, pl. 105, fig. 4. Nijkerk, Ede (Z. Mus.) ; Kerk- 
rade (Latiers), 

13. f. quadrimacula Wehrli, in Vorbrodt, Schmett. Schweiz, 
II, p. 622, 1914. Tusschen de 3 vlekken staat een apart 
donker vlekje. Doetinchem (rechts, Cold.) ; Amsterdam 
(Z. Mus.) ; Leiden (40), Rotterdam (16). 

306. A. ripae Hb. Hoofdzakelijk in de duinen, maar ook 
hier en daar in het binnenland. 1 gen., tweede helft van 
Mei tot eind Juli (22-5 tot 27-7), hoofdvliegtijd Juni. 

Vindpl. Fr.: ,,Friesland’, helaas zonder nadere plaats- 
aanduiding (Onze VI., p. 140). N.H.: Muiderberg, Amster- 
dam (geregeld, soms niet zeldzaam), Terschelling, Wijk aan 
Zee, Velzen, Driehuis, Haarlem, Overveen, Zandvoort, 
Heemstede. Z.H.: Noordwijk, Katwijk, Wassenaar, Den 
Haag, Scheveningen, ‘s-Gravenzande, Hoek van Holland, 


(235) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 228. 


Vlaardingen, Rotterdam, Rockanje. Lbg.: Brunssum (Giel- 
kens, Mus. M.). 

Var. 1. £. desillii Pierret, Ann. Soc. Ent. Fr., 1839, p. 95, 
pl. 8, fig. 2. Grondkleur der vvls. okerachtig, soms met iets 
roodachtige tint. South, pl. 106, fig. 2. Amsterdam (Lpk.) ; 
Overveen (28, Z. Mus.) ; Zandvoort (Z. Mus., Cold.) ; 
Wassenaar (Wiss.) ; Scheveningen (Z. Mus.). 

2. f. albicosta Tutt, Br. Noct., II, p. 70, 1892. Als 1, maar 
met witten voorrand. Zandvoort (Btk.). 

3. f. ripae Hb., fig. 702. Vvls. tamelijk donker bruinachtig 
(geelachtig) grijs, duidelijk geteekend. De groote meerder- 
heid onzer exx. 

4, f. obsoleta nov. Vvls. donker bruinachtig grijs met 
nauwelijks zichtbare teekening. 1) Wijk aan Zee, Katwijk 
(Z. Mus.). 

5. f. brunnea Tutt, l.c. Vvls. roodachtig bruin, teekening 
duidelijk. Barrett, vol. 3, pl. 128, fig. 2 £. Overveen, Noord- 
wijk (trans., zonder de roode tint, Z. Mus.). 

6. f. grisea Tutt, lc. Grondkleur der vvls. donker grijs- 
achtig, iets leikleurig (blauwgrijs). Amsterdam (v. d. M., 
Lpk.) ; Den Haag (Hardonk) ; ‘s-Gravenzande, Hoek van 
Holland (Z. Mus.). | 

7. £. bivirga nov. Wortelveld en gewaterde band zwart- 
achtig, middenveld licht. 2) Een prachtige bonte vorm. Was- 
senaar (Wiss.). 

Opm. In West-Europa komt ripae bijna alleen langs de 
kusten voor. In Zeitschr. Wiss. Ins. Biol., vol. 22, p. 273 
etc., 1927, publiceert Corti een uitvoerige studie over de 
soort, waarin hij aantoont, dat zij uitsluitend voorkomt op 
zandgronden, waarop halophiele planten groeien. Zelfs voor 
de vindplaats Erfurt, vanwaar Freyer den vorm weissen- 
bornii beschreef (ik ken er geen Nederl. exx. van) kon 
Corti een aantal halophieten opsommen. 

Voor ons land blijkt het opgegeven biotoop over het al- 
gemeen prachtig op te gaan. Aan de binnenzijde der duinen 
groeien de bedoelde planten weliswaar niet, maar de vind- 
plaatsen (Velzen enz.) liggen zoo dicht bij de groeiplaatsen 
der planten, dat de vlinders daarvan waarschijnlijk afkomstig 
zijn. In Amsterdam-Zuid, waar ripae geregeld op één plaats 
voorkomt, groeit nog Aster Tripolium L. en Salsola Kali L. 
Ook te Vlaardingen en Rotterdam komen halophieten voor. 
Men heeft wel eens de veronderstelling geopperd, dat de 
Amsterdamsche dieren met duinzand aangevoerd zijn. Veel 
logischer echter lijkt mij de verklaring, dat de soort zich langs 
den zandgrond van de spoorbaan naar het binnenland heeft 
uitgebreid en zich heeft gehandhaafd waar zij een geschikt 


1) Ailes anterieures gris-brun avec dessin a peine visible. 
2) Aires basale et marginale noirätres, aire médiane claire. 


229 .  B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (236) 


milieu aantrof. In Amsterdam ligt de vindplaats pal aan de 
spoorbaan en de oude vindplaats in Oost was een rangeer- 
terrein. Heel duidelijk wordt deze verspreiding ook geillu- 
streerd door de lijn Hoek van Holland-Vlaardingen (vlak 
bij het station gevangen, De Goede) - Rotterdam! 1) 

Zeer belangwekkend is de vindplaats Brunssum. Echte 
halophieten groeien er niet. Wel komt er sedert 9 jaar Sal- 
sola Kali L. voor, die ook in Corti's publicatie een groote 
rol speelt. De plant is met hout uit Zweden aangevoerd en 
breidt zich steeds meer uit. Het is echter niet de typische 
vorm van het zeestrand, maar de binnenlandvorm tenuifolia 
T'ausch., die, eveneens als adventiefplant, ook in andere 
streken van ons land voorkomt en geen halophiet is zooals 
de hoofdvorm (A. de Wever in litt.). De gevangen exx. 
zijn 2 gave 2.9 van 1930 en 1936 (dus in den tijd, dat 
S. Kali er groeit!) en ongetwijfeld ter plaatse tot ontwik- 
keling gekomen. Hoe ripae in Zuid-Limburg is doorgedron- 
gen, zal wel altijd een mysterie blijven, want halophieten 
hebben er nooit gegroeid.2) Het is van belang de vindplaats 
in het oog te houden, evenals trouwens Muiderberg, waar 
Bo. in 1938 de rupsen plaatselijk talrijk vond. Door de ver- 
zoeting van het IJselmeer zullen ‘de halophieten er op den 
duur stellig geheel verdwijnen. 

307. A. puta Hb. Tot nog toe uitsluitend in Zeeland en 
Limburg aangetroffen. In de eerste prov. is puta gewoon. 
Br. ving de soort in 1938 op Walcheren talrijk op licht. In 
Limburg komt de vlinder eveneens geregeld voor, maar is 
daar veel zeldzamer. Zeer waarschijnlijk ook wel in N.- 
Brabant aan te treffen. In Denemarken en het ons omrin- 
gende Duitsche gebied nergens waargenomen. In Belgié 
bijna in het geheele land voorkomend, zoowel in de Arden- 
nen, als bij Brussel, als aan de kust; het talrijkst in het 
laatste gebied, wat onze ervaring bevestigt. In Engeland | 
in het Z. algemeen verbreid, in het N. minder ; in Schotland 
en lerland zeldzaam. Het is duidelijk, dat een deel van de 
noordgrens van het verbreidingsgebied door het Z. van ons 
land loopt. Vliegtijd tweede helft van Mei tot begin Septr. 
(23-5 tot 9-9). Precies als in Engeland schijnen in Mei en 
Juni reeds enkele voorloopers te vliegen (23-5-38 ; 26-5-35 ; 
24-6-35), terwijl de hoofdvliegtijd in Juli en vooral Aug. valt. 
Dit komt door de ongelijke ontwikkeling der rupsen. Zie 
Buckler, Larvae Brit. Butt. and Moths, V, p. 1-3, 1893: 


1) Ook voor Euxoa cursoria Hufn. geldt waarschijnlijk deze verklaring. 
Daarentegen behoort de Amsterdamsche vorm van Agr. vestigialis be- 
slist tot het ras uit het binnenland, zoodat ik bij deze soort een binnenk 
dringen uit het Gooi of Utrecht vermoed. 

2) Zekerheidshalve zij er op gewezen, dat de 2 9 © typische donkere 
Nederl. dieren zijn en niet tot den Zweedschen lichten vorm weissen- 
bornii Frr. behooren. Import uit Zweden acht ik uitgesloten. 


(237) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 230 


eieren verzonden 29-8-1867, rupsen uit op 2 Septr., de vlug- 
ste volwassen op 14 Nov., maar 14 Jan. 1868 1 rups nog 
halfvolwassen. Barrett (vol. 3, p. 305, 1896) schrijft, 
dat de rups waarschijnlijk tot Mei voorkomt, maar dat vele 
reeds in Dec. en Jan. volwassen schijnen te zijn. Of de 
Mei-Juni vlinders nog hetzelfde jaar een tweede gen. voort- 
brengen, die dan tegelijk met de hoofdvlucht zou voorkomen, 
is nog volkomen onopgelost. 

Vindpl. Zl: Haamstede, Domburg, Zoutelande, Se- 
rooskerke, Goes. Lbg. : Maasniel, Meerssen, Maastricht. 

Var. Literatuur: Dr. E. Berio, ,,Contributo alla conos- 
cenza della variazione di Agrotis puta’, Ann. del Museo 
Civico di Storia Naturale di Genova, vol. 59, p. 69—117, 
pl. II-IV, 1936. 

De typische vorm is uiterst zeldzaam. Het door Hüb- 
ner afgebeelde 9 heeft duidelijk geteekende vvls. met een 
blauwachtig grijs wortelveld, witgrijs middenveld en rood- 
achtig wit achterrandsveld (type nog in Natuurhist. Museum 
te Weenen). Berio had slechts één trans. ex. gezien (van 
El Escorial, Madrid). Ook niet in Nederland aangetroffen, 

1. f. & radius Hw., Lep. Brit., p. 119, 1803. Vvls. grijs- 
achtig, costaalhelft van het wortelveld, niervlek en in den 
regel ook de achterrand donker. Dwarslijnen en vlekken 
duidelijk (er komen echter ook exx. voor, waarbij de teeke- 
ning gedeeltelijk ontbreekt). South, pl. 104, fig. 2. Hoofd- 
vorm onzer 3 ¢. 

Reenen ss tbs) Sammla Eur Seam, tig RAS, 
1823-24. Als 1, maar langs den achterrand der vvls. duidelijk 
roodachtig getint. Serooskerke (Br., verscheiden exx.). 

GERE bedor Le, pr 93natig 22, 19362 Als i maar 
vvls. met donkere middenschaduw. Serooskerke (Br., enkele 
exx.). 

4, f. & obscurina Berio, l.c., p. 93. Vvls. donkergrijs, on- 
geveer als bij de 2 ®, avls. wit. Serooskerke (Br., een paar 
exx.). 

5. f. © renitens Hb., Lc, fig. 716. Vvls. zwartachtig bruin, 
omtrek der niervlek licht, teekening meer of minder zichtbaar, 
avls. licht met donkeren achterrand. South, pl. 104, fig. 5. 
Waarschijnlijk onze hoofdvorm. 

6. f. © venata Berio, l.c, p. 99, fig. 37. Als 5, maar avls. 
wit met donkere aderen. Serooskerke (Br., enkele trans. exx.). 

7. £. 2 radiola Stephens, Haust., II, p. 119, pl. 20, fig. 3, 
1829. Als 5, maar avls. geheel donker. lets minder dan 5. 
Serooskerke (Br.) ; Roermond (Lck.). 

8. f. © feratra Berio, lc., p. 98. Vvls. zwart, omtrek van 
de niervlek licht. Serooskerke (Br., enkele exx.) ; Meerssen 
(Rk.). 

9. f. @ nigra Tutt, Brit. Noct., II, p. 73, 1892. Vvls. zwart 
zonder lichte teekening. Serooskerke (Br., een enkel ex.). 


231 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (238) 


Ochropleura Hb. 


308. O. plecta L. Algemeen in het geheele land op allerlei 
grondsoorten. Bekend van Schiermonnikoog. 2 gens., de 
eerste begin Mei tot eind Juni (1-5 tot 28-6), de tweede 
half juli tot tweede helft van Septr. (15-7 tot 23-9). Hier 
tusschen liggen 2 data, 4-7-27 (Wiss.), vermoedelijk nog 
tot de eerste gen. behoorend, en 8-7-1933 (Twello, Cold.). 
„In dat jaar was I vroeg (5-5) en extra vroeg afgeloopen 
(6-6). Daarna kwam 8-7, gevolgd door II (19-7 enz.). 
Waarschijnlijk was 8-7 al een voorlooper van II”. (Cold.). 

Var. Nogal variabel in kleur en teekening. Bij een ex. 
van Hatert (Bo.) is de niervlek in het midden ingesnoerd 
en daardoor 8-vormig. Een enkele maal ontbreekt de straal, 
waarin niervlek en ronde vlek staan (Nijmegen, Bo.). Soms 
is de tapvlek als een klein zwart stipje zichtbaar. 

1. f. plecta L. Grondkleur der vvls. bruinrood. Hoofdvorm. 

2. f. anderssoni Lampa, Ent. Tidskr., vol. 6, p. 54, 1885. 
Grondkleur der vvls. zwartachtig purper. Overal, maar niet 
talrijk. 

3. f. ignota Swinhoe, Proc. Zool. Soc. London, 1889, p. 
411. Grondkleur der vvls. bleek roodachtig. Schiermonnik- 
oog (Wiss.) ; Plasmolen (tr., de Vos). 

4. f. rubricosta Fuchs, Jahrb. Nass. Ver., vol. 53, p. 216, 
1900 (= fuscicosta Hirschke, Verh. zool.-bot. Ges., Wien, 
vol. 61, p. 413, 1911). De witte voorrandsstreep van dezelfde 
kleur als de grondkleur, alleen een korte witte wortelstraal 
meestal nog aanwezig. Übbergen (Bo.) ; Nijmegen (Bo., Z. 
Mus.) ; Apeldoorn (de Vos) ; Hilversum (Doets) ; Rotter- 
dam (12); Meerssen (Rk.) ; Maarseveen (Vari). 

5. f& unimaeula Star. Stett. FE. Z,. 18592p92 le RD gronde 
vlek ontbreekt. Nijmegen, Hatert (Bo.) ; Giesendam, Venlo 
(Za Misa). 

6. f. strigata Hirschke, l.c., 1911. Op de vvls. een duidelijke 
zwartachtige dwarslijn, die het middenveld franjewaarts be- 
grenst. De donkere wortelstraal, waarin de 2 vlekken staan, 
loopt door tot de dwarslijn. Nijmegen (Bo.); Bussum (Z. 
Mus.). 

7. £. albilinea nov. Vvls. met scherp afstekende witte golf- 
lin. 1) Putten, Berg en Dal, Ubbergen (Z. Mus.) ; Nijme- 
gen (Bo.) ; Amersfoort (Langeveld) ; De Bilt (63) ; Bruns- 
sum (Gielkens). Trans. exx. met zwakke golflijn vrij gewoon. 

8. f. pallida nov. De geheele wortelhelft der vvls. tot voor- 
bij de niervlek witachtig. Hierin staan de zwarte wortel- 
straal met de 2 vlekken en een streep van de grondkleur 
onder de middencel 2). Maarsen (Lpk.). 


1) Ailes antérieures portant une ligne ondulée blanche se détachant nettement. 

2) La moitié basale des ailes antérieures jusqu’ au dela de la macule 
réniforme est blanchatre. Dans cette partie, se trouvent le trait radial 
noir ainsi que les deux macules et une strie de la couleur du fond au - 
dessous de la cellule médiane. 


(239) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 232 


9. f. fascicolata Heinrich, Deutsche Ent. Z., 1916, p. 512. 
Op de avls. ziin de aderen op korten afstand van den 
achterrand 2-3 mm zwart bestoven, wat den indruk maakt 
van een donkeren afgebroken band. Doetinchem (tr., Cold.). 


Spaelotis Bsd. 
309. S. ravida Schiff., 1775 (obscura Brahm, 1790). Voor- 


al in zand- en boschachtige streken, lokaal en niet gewoon. 
2 gens., de eerste begin Juni tot eind Juli (8-6 tot 25-7), 
de tweede, die zeer beperkt is, van half Aug. tot in de tweede 
helft van Septr. (18-8 tot 21-9). 

[South, p. 215, schrijft, dat de vlinder in Engeland on- 
regelmatig voorkomt. Hij schijnt gedurende verscheiden jaren 
geheel te verdwijnen om dan plotseling in verschillende stre- 
ken gewoon te worden. In dit verband is de volgende op- 
merking van Cold. van belang: ,,Vroeger in Deventer en 
aanvankelijk ook in Doetinchem beschouwde ik ravida als een 
gewone soort, die in den vliegtijd geregeld overdag in 
de overgordijnen te vinden was, evenals simulans. Sedert 1923 
echter zag ik ravida in Doetinchem nog slechts sporadisch en 
in Twello heelemaal niet meer.’ Zouden we ook hier met een, 
zij het dan misschien gedeeltelijken, immigrant te doen 
hebben ? | 

Vindpl. Ov.: Diepenveen, Deventer. Gdl.: Nijkerk, 
Ermelo, Putten, Hattem, Hoenderlo, Apeldoorn, Twello, Nij- 
broek ; Vorden, Aalten, Gaanderen, Doetinchem, Hummelo, 
Bijvank, Nijmegen, St. Anna. Utr. : Rhenen, Leersum, Drie- 
bergen, Soest, Baarn, Loosdrecht. N.H. : Hilversum, Bussum, 
Overveen. Z.H. : Dordrecht. N.B.: Breda, Ginneken, Til- 
burg, Oisterwijk, Vught, Schijndel, Deurne. Lbg.: Steyl, 
Kerkrade. 

V ar. 1. f. obscura Brahm, Insectenkal., vol. 1, p. 191, 1790. 
Grondkleur der vvls. grijsbruin, voorrand roodachtig. In ons 
land de gewoonste vorm. 

2. f. ravida Schiff. (Hb., fig. 126, 1800-03). Als 1, maar 
de ruimte tusschen ronde vlek en niervlek donker gevuld. 
Slechts enkele exx. Putten, Loosdrecht (Z. Mus.) ; Doetin- 
chem (Cold.) ; Breda (13), Vught (15, 16). 

Gt obducta, Esp., ochimett.imyAbby, UN, p 452 pl; 
fig. 4, 1789. Grondkleur der vvls. geheel grijsbruin, zonder 
roodachtigen voorrand. 1) South, pl. 107, fig. 5; Keer, pl. 34, 
fig. 2. Ermelo, Putten, Nijmegen, Apeldoorn, Leersum, Drie- 
bergen. Schijndel (Z. Mus.) ; Nijkerk (9), Hummelo (26) ; 
Doetinchem (Cold.). 

4.1. bigramma Esp, \.e, p. 490, pla 1507 fig, 2, 1790: 2 Als 


1) Turner (Br. Noct., II, suppl., p. 108, 1937) zegt, dat obducta 
Esp. een onmogelijke fig. voor deze soort is. De fig. is inderdaad zeer 
slecht, maar in elk geval komt bij ravida een. vorm met de gegeven 
beschrijving voor. 


233 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (240) 


3, maar de ruimte tusschen de 2 vlekken donker. South, fig. 
6. Slechts enkele exx. Ermelo, Putten, Soest (Z. Mus.) ; 
Bijvank (Sch.), 

5, f. rufa Tutt, Br, Noct., Il, p. 82, 1892.7Geheeleswgk 
roodachtig. Doetinchem (Cold.) ; Soest (Z. Mus.). 


Actebia Stephens. 


310. A, praecox L. Hoofdzakelijk op zandgronden (heiden 
en duinen), in den regel zeldzaam. 1 gen., begin Juli tot eind 
Septr. (4-7 tot 29-9). 

Vindpl. Fr.: „Friesland (De Vlinders APS) 
Gr.: Groningen. Dr. : Hoogeveen. Gdl.: Harderwijk, Apel- 
doorn, Twello (1 ex.), Bennekom ; Doesburg. Utr.: De Bilt, 
Soest. N.H.: Valkeveen, Amsterdam (1865 en 1873, Z. 
Mus. ; 1927, v. d. M.; adventief ?), Bergen, Wijk aan Zee, 
Velzen, Haarlem, Overveen, Zandvoort, Heemstede. Z.H. : 
Leiden, Wassenaar, Den Haag, Rockanje, Rotterdam (Bst., 
I, p. 252). N.B. : Breda. Lbg.: Maastricht. 

Var. 1. f. praeceps: Hb., Samml Eur. Schm ng 70, 
1800—1803. Grondkleur der vvls. blauwachtig groen. Apel- 
doorn (de Vos). 

Naenia Stephens. 


311. N. typica L. Door het geheele land op allerlei grond- 
soorten, het meest in niet te droge streken, maar niet overal 
gewoon. In Twello bijv. weinig, 1936—'38 zelfs in het ge- 
heel niet. Bekend van Schiermonnikoog. 

1 gen., half Juni tot tweede helft van Aug. (17-6 tot 19-8). 

Var. De grondkleur'is vrij variabel. Bij sommige exx. 
is zij donker, bijna zwartbruin (en dan dikwijls met scherp 
afstekende lichte teekening, zoodat ze niet tot obscura Splr. 
. gerekend kunnen worden), bij andere is de kleur grijzer, bij 
weer andere mooi warmbruin. De niervlek is zeer veranderlijk 
van vorm, de tapvlek is soms duidelijk zichtbaar. 

1. f. obscura Splr., Schm. Eur., I, p. 212, 1906. De dwars- 
lijnen van dezelfde tint als de grondkleur, de ronde en nier- 
vlek blijven echter in den regel licht geringd. T. v. E., vol. 
50, pl.;7, fig. 10. Vrij gewoon, op bijna alle vindplaatsen 
aangetroffen. 

2. f. brunnea Tutt, Br. Noct., IV, p. 41, 1892. Grondkleur 
diep okerachtig bruin, de lichte teekening iets lichter oker- 
achtig. Schiermonnikoog (Wiss.) ; Giesendam (Onze VI., p. 
181, „verscheidene exx.”, maar er is geen enkel ex. meer 
aanwezig). 

3. f. clausa nov. Zie pag. (204). Hatert (Bo.). 

4. f. semiconfluens nov. Zie pag. (204). Ook T. v. E., 
l.c., dezelfde fig. 10. Giekerk (Bo.) ; Scherpenzeel-Fr. 
(Wp.) ; Warnsveld (46) ; Bilthoven (Cold.). 

5. Dwergen. Amersfoort (Langeveld) ; Steyl (Latiers). 


(241) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 234 


Eurois Hb. 


312. E. occulta L. Vrij lokaal, vooral op zandgronden en 
boschachtige terreinen, maar ook in vochtige streken. 1 gen. 
half Juni tot eind Aug. (14-6 tot 28-8), 

Vindpl. Fr.: Kollum. Gr.: Groningen. Dr.: Schoon- 
oord, Peize, Roden, Hoogeveen. Ov.: Lonneker, Deventer. 
Gdl.: Nijkerk, Harderwijk, Putten, Leuvenum, Nunspeet, 
Wiessel, Apeldoorn, Twello (2 maal 1 ex.), Dieren, Arnhem, 
Renkum ; Vorden, Aalten; Bijvank, Montferland, Berg en 
Dal, Nijmegen. Utr.: Amerongen, Driebergen, Groenekan. 
N.H.: Ouderkerk, Amsterdam (1891, L. Mus. ; 1931, v. d. 
M.), Aalsmeer, Sloten, Schoorl, Heilo. Z.H.: Den Haag, 
Rotterdam. N.B.: Oisterhout, Ginneken, Breda, Tilburg. 
Lbg. : Venlo. 

Var. 1. f. occulta L. Vvls. grijs, teekening duidelijk. South, 
pl. 117, fig. 3. Hoofdvorm. 

2. f. passetii Th. Mieg, Le Naturaliste, vol. 7, p. 237, 1885. 
Grondkleur der vvls. sterk verdonkerd, zwartgrijs of zwart- 
bruin, teekening meer of minder onduidelijk (,,Les quatre ailes 
sont d'un brun noir foncé, beaucoup plus noir que chez le 
type, avec les lignes ordinaires à peine marquées ). Naast 
dezen vorm komen ook exx. met licht afgezette dwarslijnen 
voor, zoodat dan prachtige bonte exx. ontstaan. South, pl. 
117, fig. 4. Kollum, Beek-Didam (= Bijvank), Venlo (Z. 
Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.) ; Apeldoorn (de Vos) ; Mont- 
ferland (Sch.) ; Breda (vele colls.; van deze vindplaats 
stammen de mooiste exx.). 

3. f. semiconfluens nov. Zie pag. (204). Apeldoorn (Z. 
Mus.). 


Anaplectoides Mac Dunnough. 


313. A. prasina F, Lokaal, hoofdzakelijk op zandgronden 
(ook in de duinen) en in boschachtige streken ; over het 
algemeen zeldzaam. 1 gen., half Mei tot begin Aug. (19-5 
tot 5-8). 

Vindpl. Fr.: Beetsterzwaag. Gr.: Paterswolde. Dr.: 
Assen. Ov.: Diepenveen. Gdl.: Twello (1 ex.), Arnhem, 
Bennekom; Bijvank, Montferland ; Berg en Dal, Ubbergen, 
Beek-Nijm., Ooy, Nijmegen, Groesbeek, Hatert. Utr. : Doorn, 
De Bilt, Loenen. N.H.: Heilo, Haarlem. Z.H.: Leiden, 
Wassenaar, Den Haag, Rotterdam, Dordrecht. N.B. : Gin- 
neken, Breda, Oisterwijk. Lbg.: Plasmolen, Kerkrade, Rol- 
duc, Maastricht, Gronsveld, Holset. 

Var. Vrij variabel, vooral wat de kleur betreft. 

1. f. jaspidea Bkh., Naturgesch. Eur. Schm., IV, p. 440, 
1792. De lichte vlek franjewaarts van de niervlek ontbreekt. 
Hatert (Wiss.) ; Den Haag (4), Breda (7); Oisterwijk, 
Plasmolen (Z. Mus.). 


235 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (242). 


2. f. lugubris Petersen, Lep. Fauna Estland, p. 69, 1902. : 
Vvls. gelijkmatig donker bruingrijs. Bijvank (Sch.) ; Maas- 
tricht (Z. Mus.). 

3. £. viridior Spuler, Schm. Eur., I, p. 164, 1905. Grond- 
kleur der vvls. sapgroen (heldergroen) in plaats van geel- 
groen. Bijvank, Montferland (Sch.) ; Gronsveld (Wiss.). 

4. f. albimacula Hormuzaki, Ent. Nachr., vol. 20, p. 53, 
1894. Vvls. minder groen, meer lichtgrijs; de scherp be- 
grensde vlek franjewaarts van de niervlek wit, zonder groene 
tint ; eerste dwarslijn wit gevuld. Bijvank (tr., Sch.). 


Graphiphora O. 


314. G. augur F. Verbreid op zand- en veengronden (ook 
in de duinen) en in Zuid-Limburg. 1 gen, eerste helft van 
Mei tot tweede helft van Aug. (10-5 tot 20-8). Hoofdvlieg- 
tijd: Juni en eerste helft van Juli. 

Vindpl. Fr. : Schiermonnikoog, Buitenpost, Bakkeveen, 
Quatrebras, Bolsward, Wolvega. Gr. : Groningen, Noord- 
broek. Dr. : Assen, Wijster, Schoonoord, Hoogeveen. Ov. : 
Hengelo, Lonneker, Almelo, Delden, Markelo, Vollenhove, 
Deventer. Gdl. : Barneveld, Nijkerk, Leuvenum, Epe, Apel- 
doorn, Twello, Empe, Brummen, Dieren, Arnhem, Ooster- 
beek ; Warnsveld, Eefde, Vorden, Lochem, Ruurlo, Groen- 
lo, Aalten, Gaanderen, Doetinchem; Nijmegen, Neerbosch, 
Hatert. Utr. : Zeist, Bilthoven, Rhijnauwen, Amersfoort, 
Soest, Groenekan, Nichtevegt. N.H.: Hilversum, Bussum, 
Muiden, Amsterdam, Terschelling, Wijk aan Zee, Driehuis, 
Overveen, Zandvoort. Z.H. : Noordwijk, Wassenaar, Voor- 
schoten, Den Haag, Oostvoorne, Rockanje, Rotterdam, — 
Dordrecht. N.B, : Vught, Oudenbosch, Breda, Tilburg, Ois- 
terwijk, Schijndel, Deurne. Lbg.: Plasmolen, Steyl, Roer- 
mond, Linne, Brunssum, Kerkrade, Rolduc, Meerssen, Amby, 
Houthem, Eysden, Voerendaal, Eperheide, Epen, Vaals. - 

Var. 1. f. augur F. Grondkleur der vvls. roodachtig bruin 
tot zuiver bruin (de lichtere exx.). South, pl. 110, fig. 6. 
Gewoon. 

2. £. hippophaës Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 782-783, 
1828-1832. Grondkleur der vvls. grijsachtig bruin (de don- 
kerder exx.). Haast even gewoon als 1. i 

3. f. nigra Vorbrodt, Schmett. Schweiz, Ip. 248, (9 Me 
Grondkleur zeer donker, bijna zwart. Aalten (Cet.) ; Gaan- 
deren (Br.) ; Deurne (Nies). 

4. f. bivirga Ceton, Ent. Ber., vol. 9, p. 192, 1935. Midden- 
veld der vvls. veel lichter dan wortelveld en achterrandsveld. 
Aalten (Cet., type). 

5. f. juncta nov. Zie pag. (204). Hengelo (Btk.). 

6. £. conjuncta Schille, Polskie Pismo Ent., vol. 3, p. 7, 1924. 
Van de niervlek loopt een zwarte streep naar de tweede 


(243) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 236 


dwarslijn. Markelo (Btk.) ; Leuvenum, Oisterwijk (L. Wag.); 
Apeldoorn (Z. Mus.) ; Nichtevegt (4). 
7. De ronde vlek uitgerekt tot de eerste dwarslijn. Doe- 
tinchem (Cold.). 
Cerastis Ochs.i) 


315. C. rubricosa F. Vooral op zandgronden en in bosch- 
achtige streken, op de vindplaatsen meestal vrij gewoon. 
1 gen. begin Maart tot eind Mei (8-3 [-1938, Lukkien] 
tot 30-5). 

Vindpl. Fr. : Kollum. Gr. : Slochteren. Dr. : Schoonoord, 
Wijster. Ov. : Hengelo, Okkenbroek (bij Bathmen), Diepen- 
veen. Gdl.: Putten, Leuvenum, Epe, Apeldoorn, Twello, 
Bennekom, Aalten, Doetinchem, Didam, Bijvank, Nijmegen, 
Hatert. Utr. : De Bilt, Soest, Lage Vuursche. N.H. : Hilver- 
sum, Overveen, Zandvoort. Z. H.: Leiden, Scheveningen, 
Den Haag. ZI. : Goes. N.B. : Bergen op Zoom, Breda, Cuyck, 
Deurne. Lbg.: Tegelen, Maasniel, Roermond, Linne, Meers- 
sen, Maastricht 

Var. Zeer variabel wat grondkleur en duidelijkheid van 
teekening betreft. 

1. f. rubricosa F. Grondkleur der vvls. donker roodachtig 
bruin. South, pl. 155, fig. 5, is al een trans. naar den volgen- 
den vorm. Waarschijnlijk op alle vindplaatsen, maar veel 
minder dan de volgende. 

2 mueidal Esp, Schmett. in Abby IV, p. 482, pl. 148, 
fig. 4, 1790. Grondkleur der vvls. donker roodachtig bruin 
met violetgrijze tint en daardoor donkerder dan 1. Keer, pl. 
37, fig. 7. Onze gewoonste vorm. 

3. f. pilicornis Brahm, Insektenkalender, vol. 2, p. 193, 
1791. Grondkleur der vvls. purperachtig grijs zonder roode 
tint. Minder dan de beide voorgaande vormen. Slochteren, 
Putten, Leuvenum, Bijvank, Nijmegen, Overveen, Cuyck, 
Maastricht (Z. Mus); Twello, Soest (Lpk.); Deurne 
(Nies). 

4. f. rufa Hw., Lep. Brit, p. 232, 1809. Grondkleur der 
vvls. helder roodachtig. Zeldzaam. Apeldoorn ( Wiss.) ; Bij- 
vank (Sch.) ; Soest (tr, Lpk.). 


Axylia Hb. 


316. A. putris L. Vooral op zandgronden en in bosch- 
achtige streken, maar ook in het lage land (Bolsward, Am- 
sterdam). Bekend van Terschelling, Ameland en Schier- 


1) Gypsitea (Tams, 1939) leucographa Schiff, Doetinchem (Bst., I, p. 
251), nadien nooit meer vermeld. In Denemarken op Seeland, Fiinen, 
Laaland en Bornholm, niet al te talrijk. In Sleesw.-Holstein lokaal in 
de geheele prov.; bij Hamburg verbreid en geregeld, maar lang niet zoo 
talrijk als C. Ra: bij Bremen niet gewoon; in Hannover talrijk 
op bloeiende wilgen; in Westfalen lokaal, zeldzaam; in de Rijnprov. 
zeldzaam (Püngeler, p. 58: bij Aken tamelijk zeldzaam ; ook ge- 
vangen op Paffenbroich ! !). In België waargenomen bij Tervueren, Plaine- 
vaux bij Luik en Charleroi. Verbreid over een groot deel van Engeland ; 
in Ierland zeer twijfelachtig (Donovan, 1936). Stellig bij ons te 
verwachten, vooral in Zuid-Limburg. 


237 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (244) 


monnikoog. 2 gens., de eerste tweede helft van Mei tot begin 
Aug. (21-5 tot 1-8), hoofdvliegtijd + 15-6 tot 25-7; de 
tweede (veel minder, partiéel) van half Aug. tot half Septr. 
(19-8 tot 14-9). Een ex. van 7-8-34 behoort waarschijnlijk 
ook reeds tot gen. II, daar de laatste exx. daarvöör op 17-7 
vlogen (Cold.). 

V ar. De donkere teekening variéert nogal in sterkte. Soms 
is zij belangrijk gereduceerd (Utrecht, 53; Bussum, 7; 
Warmond, Z. Mus.). Bij een ex. van Hilversum (Doets) zijn 
de vvls. donkerder, bruiner, van grondkleur en daardoor een- 
kleuriger. 

1. f. putris L. Grondkleur der vvls. bleekgeel. Hoofd- 
vorm. 

2. £. lignosa Hb, Samml. Eur. Schm., fig. 245, 1800-1803. 
Grondkleur der vvls. geelachtig oker, dus donkerder. Waar- 
schijnlijk op alle vindplaatsen, maar niet talrijk. 

3. f. juncta nov. Zie pag. (204). Renkum (Z. Mus.) ; 
Berg en Dal (Bo.) ; Blaricum (Doets). 


Lycophotia Hb. 


317. L. varia Villers, 1789 (strigula Thunberg, 1788, nom. 
praeocc.)!). Gewoon in alle heidestreken. Bekend van Texel. 


1) La nomenclature de cette espéce préte ä de nombreuses confusions. 
Les dénominations utilisées par les auteurs modernes sont: a) porphyrea 
Schiff. ; b) birivia Schiff. (selon Turner dans Brit. Noct., II, Suppl.) ; 
c) strigula Thnbg.: toutes sont a rejeter. 

1. porphyrea Schiff., Syst. Verz., p. 83, no. 17, 1775. ,,Purpurbraune 
dunkelspreckichte Eule”. C'est la désignation dont se sert Hübner 
et qui récemment a été reprise tant par Warren dans Seitz, vol. 3 
que dans le supplément de cet ouvrage par Corti-Draudt. Con- 
trairement a cette opinion, Borkhausen (Naturgesch. Eur. Schm., IV, 
p. 471, 1792) indique que porphyrea Schiff. est la même espèce que porphyrea 
Esp. (Schm. in Abb., IV, pl. 145, fig. 5) ce qui est confirmé par I11i- 
ger dans la seconde édition du Syst. Verz., p. 278, 1801. Warren, 
d'autre part, estime que porphyrea Esp. = satura Schiff. soit une toute 
autre espece. Et a present, Tams est d’ avis que porphyrea Schiff. = 
saucia Hb. 

2. birivia Schiff, 1. c., p. 71, no. 3. „Weiszgezeichnete Eule”. Selon 
Borkhausen (p. 206) et Esper (p. 500), birivia Schiff. est la 
même espèce que varia Vill. = concinna Esp., ce qui est aussi l'opinion 
d Illiger (lc. p. 203). Pour cette raison Turner reprend ce nom 
pour désigner l'espèce qui nous occupe. Mais Warren (p. 29) estime 
encore une fois que birivia Schiff. (nec Bkh., nec Hb.) est une toute 
autre espèce. 

Ces diverses appréciations des dénominations firugant dans le Syst. 
Verz. sont la conséquence naturelle de I’ insuffisance des descriptions des 
espèces. Il en résulte que presque chaque auteur applique aux trop laco- 
niques diagnoses, les noms selon ses conceptions personnelles. 

En présence d'une confusion aussi troublante, la meilleure solution, à 
mon opinion, est de considérer les deux noms employés par Schiffer- 
müller comme nomina nuda. 

3. strigula Thabg.: ainsi que M. Tams m'en a informé, ce nom étant 
préoccupé, il est inutilisable pour désigner l'espèce. 

Il ne reste, en conséquence, que le nom varia Villers, 


(245) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 238 


Als adventief nu en dan buiten het gewone biotoop aange- 
troffen: Amsterdam (1 ex. in 1917 door v. d. M.; 1 ex. in 
1937 door Vari), Goes (1 ex, Van Willegen). 
1 gen., half Juni tot in de tweede helft van Aug. (13-6 tot 
21-8). 

Var. Zeer variabel, zoowel in kleur als in teekening. De 
ronde vlek ontbreekt soms geheel of is zeer klein, dan weer 
groot en opvallend. Bij een ex. uit Bennekom (Cet.) is zij 
8-vormig. Sommige exx. missen de witte stralen, die door- 
loopen tot de franje. 

eco avis Carolina Imo 276 1789 
concinna Esp., Schmett. in Abb., IV, p. 500, pl. 152, fig. 1, 
1790). Grondkleur der vvls. zeer donker purperachtig rood- 
bruin. Bij ons zeer zeldzaam. Breda (21). 

2. f. ferruginea nov. [= sfrigula Thunberg, 1788; 
birivia Bkh., 1792 (nec Schiff., 1775 ?)]. Grondkleur der vvls. 
roodbruin!). Vrij zeldzaam. Putten, Apeldoorn, Berg en 
Dal (Z. Mus.) ; Heumensoord (Bo.); Blaricum, Bussum 
(Vari) ; Breda (25); Brunssum (Gielkens) ; Eperheide (v. 
d. M.). 

3. f. marmorea De Graslin, Ann. Soc. Ent. Fr., 1862, 
p. 312, pl. 8, fig. 9. Vvls. grijsbruin met roode tint, teeke- 
ning grijsachtig wit. Meestal zijn alleen boven den binnen- 
rand in het wortel- en middenveld 2 roestroode strepen zicht- 
baar, maar niet zelden ontbreekt de roode tint volkomen. 
Bijna al onze exx. behooren tot dezen vorm. 

4. f. flavescens nov. Grondkleur der vvls. geelachtig, 
teekening scherp?). Tongeren, gaaf & (Hardonk). 

5. f. grisea nov. Grondkleur der vvls. zuiver grijs, 
zonder rood of bruin?). De Roo van Westmaas in 
Sepp, serie 2, vol. 2, pl. XLII, fig. 11. Waarschijnlijk van 
Velp. Heumensoord, Hatert (tr., Bo.). 

6. f. reducta nov. De ronde vlek ontbreekt4). Hilversum 
(Doets). 

7. f. juncta nov. Zie pag. (204). Oosterbeek, Berg en 
Dal (Z. Mus.) ; Soest (tr., met zeer lang uitgerekte ronde 
vlek, Lpk.). 

318. L. molothina Esp. Verbreid in de heidestreken. Op 
de vindplaatsen soms niet zeldzaam, maar meestal slechts in 
enkele exx. 1 gen. half Mei tot eind Juni (19-5 tot 28-6). 

Vindpl. Dr.: Veenhuizen, Schoonoord. Ov. : Zwolle. 
Gdl. : Putten, Garderen, Leuvenum, Apeldoorn, Laag Soeren, 
Renkum, Bennekom, Ede, Berg en Dal, Nijmegen, Brakken- 
stein, Hatert, Malden, St. Jansberg. Utr. : De Bilt, Amers- 
foort, Soest. N.H.: Hilversum. Z.H.: Den Haag. N.B.: 


) Fond des ailes anterieures rouge-brun. 

) Fond des ailes anterieures jaunätre, dessin apparent. 

) Fond des ailes antérieures gris pur, sans rouge ou brun. 
) La macule orbiculaire manque, 


239 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (246) 


Veghel, St. Oedenrode, Breda, Tilburg, Oisterwijk, Deurne. 
Lbg.: Mookerheide, Plasmolen, Berckt, Steyl, Maasniel, 
Roermond, Brunssum, Meerssen. 

Var. De teekening varieert in duidelijkheid. 

1. f. juncta nov. Zie pag. (204). Zeer zeldzaam. Apel- 
doorn (Z. Mus.). 

2. f. occidentalis Bellier, Ann. Soc. Ent. Fr., 1860, p. 665, 
pl. 12, fig. 6 en 7. Grondkleur der vvls. zwartachtig. Onder 
onze exx. komen enkele zeer donkere voor, die goed met 
Bellier’s beschrijving naar exx. van de Landes en de 
Gironde overeenkomen. Putten, Leuvenum, Apeldoorn (Z. 
Mus.). 

319. L. sigma Schiff, 1775 (signum F., 1787). Ver- 
breid in de zand- en boschachtige streken in het O. en Z., 
lokaal, op de vliegplaatsen soms in aantal. 1 gen., begin 
Juni tot eind Juli (2-6 tot 28-7). 

Vindpl. Dr.: Hoogeveen. Ov.: De Lutte, Colmschate. 
Gdl. : Ermelo, Leuvenum, Nunspeet, Apeldoorn, Laag Soeren, 
Velp, Arnhem, Oosterbeek, Renkum, Vorden, Berg en Dal, 
Ubbergen, Nijmegen. Utr. : Amersfoort, Baarn. N.B. : Gin- 
neken, Breda, Tilburg. Lbg.: Mook, Plasmolen, Roermond, 
Melick, Brunssum, Houthem, Vaals. 

Var. 1. f. sigma Schiff. Vvls. donkerbruin, roodachtig ge- 
tint ; teekening meer of minder duidelijk. Hoofdvorm. 

2. f. rufa nov. Grondkleur der vvls. roodachtig, zonder 
bruin!). Berg en Dal, Ubbergen, Mook (Z. Mus.). 

3. f. obscura nov. Grondkleur der vvls. donker zwartbruin, 
zonder rood?). De Lutte, Nijmegen (Z. Mus.) ; Houthem (de 
Vos). 

4. f. juncta nov. Zie pag. (204). Nijmegen (Z. Mus.) ; 
Berg en Dal (Lpk.) ; Breda (11). 


Rhyacia Hb. 
320. R. simulans Hufn. Vooral in het O. en Z., vrij lokaal 


en over het algemeen niet gewoon. 2 gens., de eerste begin 
Juni tot eind Juli (en allicht begin Aug.) (7-6 tot 31-7), de 
tweede half Aug. tot half Septr. (17-8 tot 18-9). Cold. 
schrijft: „Over 18 jaren bezit ik slechts één waarneming 
uit de eerste helft van Aug., nl. 9-8-1930. Dit ex. behoorde 
hoogstwaarschijnlijk tot gen. Il”. 

Vindpl. Gr.: Delfzijl, Groningen. Dr.: Schoonoord, 
Wijster. Ov. : Denekamp, Hengelo, Ommen, Zwolle, Diepen- 
veen, Deventer. Gdl.: Nijkerk, Ermelo, Putten, Leuvenum, 
Epe, Twello (geregeld, maar niet talrijk), Dieren, Velp, Arn- 
hem, Oosterbeek, Ede, Zutfen, Eefde, Almen, Lochem, Vor- 


1) Fond des ailes antérieures rougeâtre, sans trace de brun. 
2) Fond des ailes antérieures brun noir foncé sans aucune trace de 
rouge. 


(247) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 240 


den, Boekhorst bij Laren, Eibergen, Terborg, Doetinchem (in 
1922 vrij gewoon, overigens niet talrijk, Cold.), Heteren, Bij- 
vank, Lobith, Herwen, Berg en Dal, Beek-Nijm., Nijmegen, 
Wamel, Leeuwen. Utr.: Doorn, Amerongen, De Bilt, Soest, 
Baarn. N.H.: Hilversum. Z.H.: Leiden. N.B.: Breda, Prin- 
cenhage, Tilburg, Deurne. Lbg.: Afferden, Venlo, Tegelen, 
Steyl, Horst, Linne, Stein, Brunssum, Kerkrade, Rolduc, 
Meerssen. 

Var. De vvls. varieeren eenigszins in tint van geelachtig 
bruin tot meer grijsbruin. Een donker (maar niet zwart) © 
van Doetinchem (Cold.). 


Diarsia Hb. 


321. D. dahlii Hb. Zeer lokaal in boschachtige streken, in 
den regel sporadisch. Doch in 1900 was de soort bij Kollum 
gewoon (zie T. v. E., vol. 44, V. p. 20). In Denemarken 
verbreid, maar zeldzaam, in Jutland en onregelmatig op 
Fiinen, Seeland, Moen en Bornholm. In Sleesw.-Holstein 
lokaal ; vroeger in boschgebieden bij Hamburg, maar sedert 
de laatste decennién niet meer vermeld; bij Bremen zeldz., 
het eerst in 1928; in Hannover zeldz.; in Westfalen bij 
Waldeck; in de Rijnprov. bij Elberfeld (1874) en op de 
Hunsriick (1938). In Belgié vroeger bij Luik en in het Forét 
de Soignes (Brussel), in den allerlaatsten tijd vermeld van 
Hertogenwald. In Engeland in het Z. en O. zeldzaam, vooral 
op heiden en in bosschen, in het midden gewoner ; in Schot- 
land algemeen verbreid, tot op de Orkaden; over geheel 
lerland verbreid, maar lokaal. 1 gen., eind Juli tot half Septr. 
(28-7 tot 14-9). 

Vindpl. Fr.: Veenklooster, Kollum‘), Rijs. Gdl.: 
Putten, Apeldoorn. N.H.: Schoorl, 1 3 14-9-1897 (Btk.). 

Var. 1. f. dahlii Hb., fig. 465, 466. Grondkleur der vvls. 
geelbruin, teekening vrij duidelijk. Keer, pl. 35, fig. 7. In 
ons land schijnt deze vorm alleen bij de & & voor te komen, 
die er haast alle toe behooren. Ook Hübner's fig. is een 6. 

Dar clan bra Noet ll, palit $3923 Grondkleurider 
vvls. diep roodachtig bruin, dikwijls purper getint. Vlek- 
ken duidelijk, vooral de geelachtige niervlek scherp afstekend. 
Bij de 4 4 uiterst zeldzaam. Slechts 1 4 van Kollum (Z. 
Mus.) kan er toe gerekend worden, maar de vlekken zijn 
bij dit ex. veel minder opvallend dan bij de 2 2. Deze 
laatste behooren bijna alle tot dezen prachtigen vorm, die 
sterk aan D. brunnea F. doet denken. 

3. f. perfusca Kane, Entom., vol. 28, p. 217, 1895 (fusca 
Lenz in Schmett. Südb., p. 239, 1927). De 9 9 van den 


1) Waarschijnlijk zijn ook alle exx. van Kollum afkomstig van Veen- 
klooster. 


241 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (248) 


vorigen vorm met nauwelijks zichtbare teekening. Kollum, 
Apeldoorn (2 exx., Z. Mus.). 

322. D. festiva Schiff., 1775 (primulae Esp., 1788). Ge- 
woon in alle zandstreken, ook in de duinen. Bekend van 
Schiermonnikoog. 1 gen., begin Juni tot begin Aug. (8-6 
tot 6-8), hoofdvliegtijd half Juni tot in de tweede helft van 
Juli. Ter Haar (Onze VI, p. 136) meldt een ex. van 
1-9, waarschijnlijk een ex. van een zeer zeldzame tweede gen. 
KELL Ener Et vol jos Zed). 

Var. Literatuur: Bytinski- Salz, „On Rhyacia 
festiva, Schiff, ssp. conflua, Tr., and spp. thulei, Stgr.” (Ent. 
Reco 002927 p 050) 

Ter Haar (lc.) weidt nogal over festiva uit. Het is 
daarom heel jammer, dat het grootste deel van zijn materiaal 
van gewonere soorten verdwenen is. Van Kollum is slechts 
1 ex. aanwezig en wel van een der gewoonste vormen (f. 
primulae Esp.), zoodat zijn opgaven dus vrijwel oncontroleer- 
baar zijn. Het materiaal van een coll., waarop zulk een be- 
langrijke publicatie als Ter Haar’s werk is, berust, had 
m.i. intact gelaten moeten worden. 

Een schitterende e larva gekweekte serie bevindt zich in 
coll.-Boldt. Hierbij is 1 ex. met een duidelijke tapvlek van 
Boxmeer. Een dergelijk ex. ook van Doetinchem (Cold.). 

1. f. festiva Schiff. (Hb., fig. 114, 1800-03). Wortelhelft 
der vvls. tot de schaduwlijn grijsachtig, achterrandshelft 
roodachtig ; geen donkere vlek tusschen ronde vlek en nier- 
vlek. Svenska Fjärilar, pl. 17, fig. 6 c. Zeldzaam. Apeldoorn, 
Bussum (Z. Mus.) ; Bijvank (Sch.) ; Hatert (Bo.) ; Breda 
(22), Vught (58). 

2. f. turbida Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 617, 1814-1817. 
Geheele vvl. roodbruin, okerachtig getint, teekening duidelijk, 
geen donkere vlek, Apeldoorn (de Vos) ; Bennekom (Cet.) ; 
Bijvank (Sch.) ; Bilthoven (Cold.) ; Den Haag (16). 

3. E subruja Hw., ep. Brit, p- 227, 1809,A1S E07: 
maar met een donkere vlek tusschen ronde vlek en niervlek. 
Quatrebras-Fr. (Bo.) ; Schoonoord (L. Mus.) ; Hulshorst 
(Klaassen) ; Bennekom (Cet.) ; Houthem (de Vos). 

4. f. rufo-virgata Tutt, Br. Noct., II, p. 120, 1892. De 
ruimte tusschen schaduw- en golfliin roodachtig-okerkleurig, 
de rest van de vvls. lichter okerachtig ; geen donkere vlek. 
South; pl. 113, fig. 7. Quatrebras, Hatert (Bo.) ; Leuvenum 
(L. Wag.); Apeldoorn, Lochem, Arnhem, Nijmegen (Z. 
Mus.) ; Bilthoven (Cold.) ; Breda (26) ; Deurne (Nies). 

5. £. pseudoconjilua By. - 5. Ent. Rec, volt >I) 3081959 
(= conflua H. S. nec Tr.). Geheele vvl. roodachtig oker- 
kleurig, teekening duidelijk; geen donkere vlek. South, l.c., 
fig. 6. Arnhem, Bussum, Velzen, Overveen, Noordwijk (Z. 
Mus.) ; Hatert (Bo.) ; Hilversum (Doets) ; Den Haag (15), 


(249) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 242 


Breda (vele exx., L. Mus.) ; Deurne (Nies) ; Houthem, 
Epen (de Vos). 

6. f. mendica Fabr., Systema Entom., p. 611, 1775. Als 
4 of 5, maar ruimte tusschen ronde vlek en niervlek donker 
gevuld. South, fig. 5; Svenska Fjärilar, fig. 6a. Een gewone 
vorm, op vrijwel alle vindplaatsen. 

7. f. ochrea-virgata Tutt, l.c., p. 120, 1892. Grondkleur 
_der vvls. lichtgeel, de ruimte tusschen schaduw- en golflijn 
donkerder, roodachtig ; geen donkere vlek. Ermelo (Jonker) ; 
Renkum, Berg en Dal, Bussum, Breda, Overveen, Den Haag 
(Z. Mus.) ; Hatert (Bo.) ; Deurne (Nies). 

8. f. ignicola H. S., Syst. Beschr., vol. 2, pl. 88, fig. 455, 
1850. Vvls. geheel geelachtig, duidelijk geteekend ; geen don- 
kere vlek. Gewoon. 

9. f. primulae Esp., Schmett. in Abb., vol. 4, p. 428, pl. 136, 
fig. 5, 1788. Als 7 of 8 (grondkleur dikwijls grijachtig geel), 
ruimte tusschen de beide vlekken donker gevuld. Keer, pl. 
35, fig. 9. Hier te lande wel de gewoonste vorm. 

10. f. uniformis nov. (lamentanda Warren nec Alpheraky). 
Vvls. licht eenkleurig okergeel met zeer flauwe teekening!). 
Bijvank (Sch.) ; Bussum (Z. Mus.). 

[11. f. grisea Tutt, Le, p. 122. Vvls. bijna eenkleurig 
donkergrijs, iets blauwachtig. Kollum (Ter Haar, l.c.). Lijkt 
me twijfelachtig, ook, omdat zijn diagnose („bijna eenkleurig 
donker geelgrijs’) niet goed is. In elk geval oncontroleer- 
baar |. 

12. f. fasciata Hannemann, Int. Ent. Z., vol. 11, p. 105, 
1917. Avls. met lichten scherpen postdiscaalband. Quatrebras 
(trans., Bo.). 

13. f. semiconfluens nov. Zie p. (204). Quatrebras (Bo.) ; 
Putten, Beverwijk, Den Haag (Z. Mus.) ; Twello (Cold.) ; 
Hilversum (Doets) ; Utrecht (L. Mus.), Breda (27-32) ; 
Noordwijk (L. Wag.). 

14. f. mediorotundata Boldt nov. De schaduwlijn loopt van 
den voorrand langs den buitenrand der ronde vlek in een 
halve boog naar den binnenrand?). Hatert (Bo., eenige 
exx.) ; Bussum (9, 11). 

OPpmABytinski-salzrgeeftetlic., pst 35) keen Mabel 
van de vormen met de aantallen exx., die hem uit Groot- 
Britannië en van het Continent bekend zijn. Hieruit blijkt, 
dat, zooals waarschijnlijk dikwijls het geval is, onze vorm 
het midden houdt tusschen den Britschen en den Midden- 
europeeschen. 


323. D. brunnea Schiff. Hoofdzakelijk in de zandstreken 


1) Ailes antérieures d'un jaune ocreux pâle unicolore avec des dessins 
très faibles. 

2) L'ombre médiane partant de la côte le long du bord extérieur de la 
macule orbiculaire s'avance en forme d'un demi cercle vers le bord interne. 


(Descr. de M. R. Boldt). 


„243 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (250) 


(ook in de duinen), vrij lokaal en in den regel niet talrijk. 
1 gen., begin Juni tot half Aug. (4-6 tot 18-8), hoofdvlieg- 
tijd half Juni tot half Juli. (Bij kweeken treedt een tweede 
gen. op: 21-9, 27-9 en 12-10-68, Breda, in Z. Mus.). 

Vindpl. Fr.: Veenklooster, Rijs. Dr.: Assen. Ov.: 
Hengelo, Diepenveen. Gdl. : Harderwijk, Putten, Leuvenum, 
Apeldoorn, Twello (geregeld en vrij gewoon), Laag Soeren, 
Dieren, Oosterbeek, Renkum, Bennekom, Warnsveld, Doe- 
tinchem, Montferland, Bijvank, Berg en Dal, Nijmegen, 
Hatert. Utr. : Amersfoort, Soest, Utrecht. N.H.: Hilversum, 
Bussum, Naarden, Amsterdam (1873, e.l., Z. Mus.), Heilo, 
Velzen, Driehuis, Haarlem, Overveen. Z.H. : Wassenaar, 
Den Haag, Charlois, Dordrecht. N.B.: Ginneken, Breda, 
Tilburg, Oisterwijk. Lbg. : Mook, Plasmolen, Venlo, Steyl, 
Roermond, Rolduc, Maastricht, Meerssen, St. Geertruid, 
Houthem, Eperheide, Epen. 

Var. De typische vorm is bruin, zonder paarse tint. Ik 
ken geen Nederlandsche exx. 

1. f. lucifera Esp., Schmett. in Abb., IV, p. 453, pl. 142, 
fig. 6, 1789. Grondkleur der vvls. paarsachtig rood, ronde 
vlek en niervlek geel geringd (de laatste dikwijls bijna ge- 
heel geel). South, pl. 113, fig. 3; Keer, pl. 35, fig. 8. Hoofd- 
vorm. Bo. bezit een ex. van Berg en Dal met eveneens 
scherp afstekende lichte golflijn. 

2. f. rufa Tutt, Br. Noct., II, p. 113, 1892. Geheele vvl. 
roodachtig van grondkleur, zonder bruin of paars. South, 
fig. 4. Apeldoorn, Berg en Dal (Z. Mus.) ; Doetinchem 
(Wiss.) ; Montferland, Bijvank (Sch.) ; Nijmegen (Onze 
MA pr 135), Overveen ((Btk) Den Ha oi): 

3. f. nigricans Lampa, Ent. Tidskr., vol. 6, p. 53, 1885. 
Grondkleur der vvls. paarsachtig zwart. Svenska Fjärilar, 
pl. 17, fig. 7b. Veenklooster (Bo.) ; Laag Soeren ( Wiss.) ; 
Houthem (tr., de Vos) ; Eperheide (v. d. M.). 

324. D. rubi Vieweg. Algemeen door het geheele land op 
allerlei grondsoorten in 2 gens., de eerste begin Mei tot 
begin Juli (9-5 tot 6-7), de tweede laatste helft van Juli 
tot half Septr. (of begin Octr. ?) (22-7 tot 18-9 of tot 3-10). 
Cold. zag in 1925 de 2e gen. in Twello van 29-7 tot 16-8, 
daarna weer een ex. op 3-10; in 1932 zag hij de tweede 
gen. van 30-7 tot 1-9, daarna nog weer een ex. op 30-9, 
Dit kunnen laatkomers van gen. II zijn, maar het is niet 
geheel uitgesloten, dat het exx. van een exceptioneele 
derde gen. zijn. In den regel is de tweede gen. talrijker dan 
de eerste. Bekend van Griend, Terschelling en Schiermon- 
nikoog. i 

Var. Gemiddeld zijn de exx. der eerste gen. grooter 
dan die der tweede, maar het is geen algemeene regel. 

1. f. rubi Vieweg. Grondkleur der vvls. donker roodachtig 
bruin. Over het algemeen somber gekleurde dieren met wei- 


(251) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 244 


nig afstekende teekening, al komen natuurlijk ook sterker 
geteekende overgangen naar den volgenden vorm voor. 
Keer, pl. 35, fig. 5. Te oordeelen naar het (niet overtalrijke) 
materiaal in Z. Mus. van gen. I behoort de kleinste helft 
van deze gen. tot den vorm en het grootste deel van gen. II. 

2. f. quadratum Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 477, 1809- 
1813. Grondkleur der vvls. helder roodbruin, vlekken geel 
gerand, de niervlek vaak bijna geheel geel, dwarslijnen 
duidelijk. Een mooie bonte vorm, gewoon in gen. I, betrek- 
kelijk weinig in gen. II. 

3. f. grisea Pfau, Abh. und Berichte Pommersche Na- 
turf. Ges., vol. 9, p. 237, 1928. Grondkleur der vvls. grijs. 
Malden (1 ex., Bo.); Bijvank (Sch.); Nichtevegt (5) ; 
Amsterdam (v. d. M.) ; Deurne (Nies). 

Au jaseiata Meves, Ent. Tidske., vol) 35, p53, 1912. De 
eerste dwarslijn sterk donker beschaduwd, de schaduwlijn 
krachtig ontwikkeld, de tweede dwarslijn franjewaarts door 
een zwartbruinen band begrensd, de golflijn licht, het franje- 
veld donker. Een prachtige gebande vorm. Nijmegen, Rot- 
terdam (Bo.). 

5. f. obsoleta nov. Vvls. eenkleurig, zonder spoor van 
vlekken ; alleen de golflijn flauw zichtbaar!). Apeldoorn, 
5-8-11 (de Vos) ; Nijmegen (tr., Bo.). 

6. f. confluens nov. Zie pag. (204). Twello (Cold.) ; Bus- 
sum (Z. Mus.). 

7. f. xanthostaxis nov. Ronde vlek, niervlek en tapvlek 
geelachtig, scherp afstekend?). Schiermonnikoog (ook ge- 
heele grondkleur lichter, Wiss.) ; Breda (Z. Mus.). 


Amathes Hb. 


325. A. baja Schiff, Op zandgronden en in boschachtige 
streken van bijna het geheele land, vrij gewoon. 1 gen, 
begin Juli tot half Septr. (5-7 tot 17-9). In Z. Mus. 1 ex. 
van 24-5-1863, Noordwijk (waarschijnlijk e. l.). 

Vindpl. Fr.: Kuikhorne, Rijs, Kippenburg. Gr.: Gro- 
ningen. Dr. : Schoonoord. Ov. : Diepenveen, Deventer. Gdl. : 
Nijkerk, Harderwijk, Putten, Leuvenum, Apeldoorn, Twello 
(vroeger geregeld, na 1931 niet meer), Velp, Arnhem, Oos- 
sterbeek, Wolfheze, Bennekom, Warnsveld, Laren, Vorden, 
Almen, Lochem, Winterswijk ; Montferland, Bijvank, Berg 
en Dal, Ubbergen, Meerwijk, Nijmegen, Hatert. Utr. : 
Rhenen, Doorn, Zeist, De Bilt, Rhijnauwen, Soest, Baarn. 
N.H.: Hilversum, Bussum, Naarden, Schoorl, Heilo, Haar- 
lem, Overveen. Z.H. : Hillegom, Noordwijk, Wassenaar, 


1) Ailes antérieures unicolores, sans trace des macules : seule la ligne 
ondulée est faiblement perceptible. 

2) Les 3 macules, orbiculaire, réniforme et claviforme, sont jaunätres 
se détachant nettement sur le fond. 


245 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (252) 


Den Haag, Scheveningen, Rockanje. N.B.: Vught, Breda, 
Nuenen. Lbg.: Mook, Plasmolen, Venlo, Tegelen, Blerick, 
Maasniel, Roermond, Kerkrade, Bemelen, Eperheide, Epen, 
Holset. 

Var.l.f. baja Schiff. (Fb.) Grondkleur der vvls. rood- 
bruin (Fabricius: „alis deflexis ferrugineis’). Hiertoe 
behoort verreweg het grootste deel onzer exx. Niet zelden 
zijn de vleugels bruin, zonder roode tint, soms geelbruin, 
om ten slotte over te gaan in den volgenden vorm. Keer, 
ols I er 9, 

2..£.. grisea ‘Tutt; Br. Noct., II, p. 106, 1892. Vus licht 
grijsachtig bruin, soms met iets geelachtige tint. Nijkerk, 
Putten, Apeldoorn, Oosterbeek, Hilversum, Bussum, Naar- 
den, Hillegom, Breda (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.); 
Baarn (Lpk.). 

3. f. purpurea Tutt, |. c. De roode kleur der vvls. paars- 
achtig getint, zoodat een kleur ontstaat, die gelijkt op die 
van D. brunnea Schiff. f. lucifera Esp. Tutt noemt dezen 
vorm zeer zeldzaam. Ook bij ons is dit het geval. Putten 
(Z. Mus., 1 ex. en 2 trans, van Lochem en Berg en Dal) ; 
Leuvenum (L. Wag.); Meerwijk (Wiss.); Bussum (8). 
Sepp, serie 2, vol. 1, pl. 32, fig. 5 is eveneens een trans. 

4. f. caerulescens Tutt, 1. c. De roodbruine grondkleur 
met een duidelijke leikleurige blauwgrijze tint, het duidelijkst 
aan wortel en voorrand. ,,Very rare’, zegt Tutt. Bij ons 
eveneens, Apeldoorn (1 ex, Z. Mus.) ; Meerwijk (1 ex, 
Wiss.) ; Haarlem (48). 

5. f. punctata Auriv., Nord. Fjar., p. 115, 1888. Aan de 
binnenzijde van de dwarslijnen een rij zwarte punten. 
Leuvenum (Z. Mus.) ; Bennekom (Cet.). 

6. f. immaculata Hoffmann, Ent. Z., vol. 23, p. 223, 1910. 
Vvls. zonder de zwarte vlekjes aan den voorrand!). Putten, 
Vorden (Z. Mus.) ; Leuvenum (Cold.); Apeldoorn (L. 
Mus.) ; Almen (Br.) ; Gaasterland (Onze VI, p. 132; = 
Rijs) ; Haarlem (48, links) ; Eperheide (v. d. M.); Epen 
(Wiss.). 

TE monachi Meves Ent. idskr.. vol. 55, pilot 
Vvls. bijna eenkleurig donker bruingrijs, teekening zoo goed 
als verdwenen. Hilversum (tr., Doets). 

.8. f. clausa nov. Zie pag. (204). Hatert (Wiss.). 

9. Dwergen. Schoonoord (Z. Mus.). 

Teratol. exx. Vvls. korter dan normaal. Apeldoorn, 
3 exx. (de Vos). 

326. A. agathina Duponchel. Lokaal in heidestreken in 
het O. en Z., op de vindplaatsen vooral als rups soms niet 
ongewoon. Sch. vond de rupsen niet zeldzaam op Calluna 


1) Deze vorm kan niet identiek zijn met de Aziatische bajula Stgr. 
(Ent. Z. Stettin, vol. 42, p. 411, 1881), waarvan de auteur zelf zegt, dat 
niet alle exx. de costaalvlekken missen. 


(253) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 246 


in de Montferlandsche heuvels. Bo. treft de rupsen elk jaar 
in de omgeving van Nijmegen aan. In sommige jaren zijn 
zii de gewoonste ,,Agrotis’’-rupsen op de heiden ! De kweek 
is echter zeer moeilijk. De dieren worden bijna zonder uit- 
zondering door een ziekte aangetast en sterven de een na 
de ander. Barrett (vol. 3, p. 361) schrijft hierover: ‚In 
confinement...... it seems almost impossible to bring this 
larva to maturity. The only way it can, so far as I know, 
be reared, is by confining it upon growing plants of heath 
or heather in the open air...... Mr. Gregson says, "you 
should keep them separate as much as possible. On no ac- 
count let them crowd one another...... Always sprinkle the 
food with water — many larvae are dost when full - fed 
for want of a drink of water.’ Een beschrijving van een 
mislukte kweek geeft Riding in Ent. Rec., vol. 5, p. 
169—172, 1894. 

1 gen., tweede helft van Aug. tot tweede helft van Septr. 
(25-8 tot 19-9), maar gekweekt al vanaf 9-8 (Bo.). 

Vindpl. Gdl.: Leuvenum, Epe, Apeldoorn, Montfer- 
land, Berg en Dal, Nijmegen, Heumensoord, Hatert, Malden. 
Lbg.: Mookerheide, Afferden, Epen. 

Var. 1. f. agathina Dup. Vvls. roodachtig grijs. Hoofd- 
vorm. 

Di cosea, Mutt, br. Noet., Ib: ps 5971892 Vivisy helder 
rose. Barrett, III, pl. 133, fig. 2. Leuvenum (Cold.). 

327. A. C nigrum L. Algemeen in het geheele land, ook 
op droge gronden. Bekend van Terschelling en Schiermon- 
nikoog. 2 gens., de eerste half Mei tot half Juli (16-5 tot 
14-7), de tweede eind Juli tot half Octr. (25-7 tot 19-10). 
De tweede gen. is veel gewoner dan de eerste. „Wonderlijk 
is de vangst van een afgevlogen ex. op 4-5-1930. Het 
volgende ex. kwam toen op 25-5. (Cold.). 

Var. De exx. der eerste gen. zijn gemiddeld iets grooter 
dan die der tweede. Bij alle kleurvormen komen exx. voor 
met duidelijker dwarslijnen. De ronde vlek is soms van de- 
zelfde kleur als de grondkleur. 

1. f. nunatrum Esp. Schmett. in Abb., IV, p. 385, pl. 76, 
fig. 3, 1786. Grondkleur der vvls. licht bruinachtig grijs. 
Keer, pl. 34, fig. 13, meestal nog iets lichter. Gewoon bij 
het &, veel minder bij het 2. 

2. f. C nigrum L. Grondkleur der vvls. donkergrijs (,,alis 
depressis cinereis’). Svenska Fjärilar, pl. 17, fig. 10; South, 
pl. 110, fig. 8. Algemeen. 

3. £. rosea Tutt, Br. Noct., II, p. 111, 1892. Grondkleur 
helder donkergrijs, roodachtig getint, vooral in het midden- 
veld. Vrij gewoon bij ¢ en 2. 

4. f. suffusa Tutt, lc. Grondkleur der vvls. diep violet- 
zwart, de lichte vlek aan den voorrand in den regel rood- 
achtig getint. Vrij gewoon, vrijwel uitsluitend bij de 2 ©. 


247 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (254) 


5. £. umbrata Schultz, Soc. Ent., vol. 22, p. 185, 1908. 
Grondkleur der vvls. zoo verdonkerd, dat de lichte voor- 
randsvlek bijna niet meer afsteekt. Aalten (Cet.) ; Amers- 
foort (Langeveld). 

6. f. immaculata nov. De donkere apicaalvlek der vvls. 
ontbreekt.1) Nijmegen (Wiss.) ; Amsterdam (bijna, Vari). 

7. £. juncta nov. Zie pag. (204). Rotterdam (14, 15, 18); 
Oisterwijk (13). 

8. f. confluens nov. Zie pag. (204). Ronde vlek en nier- 
vlek zijn tot 1 groote lichte vlek samengesmolten, doordat 
het buitenste deel van de zwarte vlek geheel ontbreekt. 
Zonder twijfel een zeer zeldzame vorm. Nijmegen, 8-6-36 
(Bo.). 

328. A. triangulum Hufn. Door het geheele land op zand- 
en veengronden, vrij gewoon. 1 gen., begin Juni tot half Aug. 
(1-6 tot 12-8). 

Var. De donkere vlekken aan den wortel en tusschen 
de ronde vlek en niervlek zijn meestal zwartachtig, maar 
soms lichter, bruinachtig. Een ex. met duidelijke tapvlek van 
Breda (Z. Mus.). 

1. £. triangulum Hufn. De typische vorm wordt door H u f- 
nagel beschreven als met roodachtig gele of bruine vvls. 
Exx. met zuiver bruine, soms iets geelachtige vvls. komen 
nu en dan voor. Soest, Overveen, Scheveningen, Breda 
(Z. Mus.) ; Oisterwijk (Lpk.). 

2. f. intermedia Tutt, Br. Noct., II, p. 110, 1892. Grond- 
kleur der vvls. grijs met roodachtige of purperachtige tint. 
Bijna al onze exx. 

3. £. immaculata nov. De zwarte vlek aan den voorrand 
der vvls. ontbreekt.) Nijmegen (bijna, Z. Mus.). [Bo. een 
prachtig ex. van Frankfurt-am-Main]. 

4. f. signata nov. De golfliin wortelwaarts zwart afge- 
zet.3) Haamstede (Wiss.). 

329. A. ditrapezium Bkh. Lokaal in zand- en boschachtige 
streken (ook in de duinen), over het algemeen niet gewoon. 
1 gen. half Juni tot eind Aug. (16-6 tot 27-8). 

Vindpl. Dr. : Wijster. Ov. : Lonneker, Hengelo, Mar- 
kelo. Gdl. : Harderwijk, Putten, Leuvenum, Apeldoorn, Twel- 
lo (geregeld, soms talrijk), Spankeren, Renkum, Bennekom ; 
Vorden, Bijvank, Hatert. Utr. : Bilthoven. N.H.: Bussum, 
Wijk aan Zee, Driehuis, Haarlem, Overveen. Z.H. : Hille- 
gom, Leiden, Wassenaar, Den Haag, Scheveningen, Dor- 
drecht. N.B.: Vught, Breda, Tilburg. Lbg.: Plasmolen, 
Brunssum, Meerssen, Houthem, Voerendaal, Eperheide. 

Var. De 2 2 zijn over het algemeen donkerder dan de 
8 &, soms bijna paarsachtig zwart van kleur. 


) La macule noire apicale des ailes antérieures fait défaut. 
) La macule noire costale des ailes antérieures fait défaut. 


1 
2 
3) La ligne ondulée est bordée intérieurement de noir. 


(255) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 248 


1. f. signata nov. De golflijn wortelwaarts door een don- 
kere lijn afgezet!). Twello, & (Cold.). 

330. A. xanthographa Schiff. Door het geheele land op 
allerlei grondsoorten, algemeen tot zeer algemeen. Bekend 
van Schiermonnikoog, Ameland en Terschelling. 1 gen., be- 
gin Aug. tot eind Septr. (6-8 tot 21-9). Hier buiten vallen 
2 exx. gevangen 28-6-1938 te Ermelo op smeer (Jonker), 
waarschijnlijk ten gevolge van de abnormaal gunstige Maart- 
maand zoo snel ontwikkeld. 

Var. Een zeer variabele soort, zoowel wat teekening als 
kleur betreft. Bij de 9 2 zijn de avls. in den regel donkerder 
dan bij de 4 4, doch uitzonderingen komen bij beide ge- 
slachten voor. Bo. bezit eenige 9.2 met lichte avis, en een 
& met donkere (van Nijmegen). 

1. f. rufescens Tutt, Br. Noct., II, p. 125, 1892. Alle exx. 
met licht roodachtige grondkleur der vvls. Niet gewoon, maar 
op de meeste vindplaatsen voorkomend. 

2. f. xanthographa Schiff., 1775 (rufa Tutt, lc. 1892). 
Grondkleur der vvls. donkerrood tot kastanjebruin (rood- 
bruin). De gewoonste vorm bij ons. 

3. f. obscura Tutt, lc. (funerea Gaukler, Ent. Jahrbuch, 
Krancher, X, p. 154—5, 1901). Grondkleur der vvls. diep 
roodachtig zwart. Bennekom (Cet.) ; Twello (Cold.) ; Nij- 
megen, Renkum (Z. Mus.) ; Hatert, Malden (Bo.) ; Utrecht, 
Rhijnauwen (L. Mus.) ; Soest, Amsterdam (Lpk.) ; Beme- 
len (Rk.). 

4. f. cohaesa H.S., Syst. Bearb., vol. 2, p. 209, pl. 20, fig. 
95—97, 1845. Grondkleur der vvls. geelgrijs. Apeldoorn (de 
Vos); Twello (Cold.) ; Warnsveld (44); Hatert (Bo.) ; 
Overveen (v. d. M.); Numansdorp (Z. Mus.) ; Terschel- 
ling, Amsterdam (Lpk.). 

5. f. budensis Freyer, N. Beitr., vol. 3, p. 56, pl. 232, fig. 1, 
1838. Grondkleur der vvls. donkergrijs (zwartachtig grijs) 
zonder rood of bruin. Nijmegen, Malden (Bo.) ; Leeuwen, 
Domburg, Breda (Z. Mus.) ; Bennekom (Cet.) ; Amsterdam 
(Väri) ; Serooskerke, Zoutelande (Br.); Roermond (Fr.). 

6. f. unicolor Failla, Nat. Sic., vol. 7, p. 271, 1888 (obso- 
leta Tutt, l.c., 1892 ; astixis Dannehl, Ent. Z., vol. 39, p. 123, 
1925). Vvls. eenkleurig, zonder teekening. Zeldzaam, bij alle 
kleurvormen. Apeldoorn (de Vos); Vorden (Mus. Rd.) ; 
Lochem [tr.], Renkum, Noordwijk, Oisterwijk (Z. Mus.) ; 
Nijmegen (Bo.) ; Utrecht (59), Breda (24) ; Deurne (Nies). 

7. f. xanthostaxis Dannehl, l.c., 1925. Ronde vlek en nier- 
vlek beide geheel geel gevuld. Zeldzaam ! Ermelo (Jonker) ; 
Vorden, Naarden, Soest, Domburg (Z. Mus.) ; Ameland 
(Br.) ; Amsterdam (Vari); Bergen op Zoom (Snijder). 

8. f. margineornata Dannehl, Lc. Vvls. met lichte scherp 


1) La ligne ondulée est bordée intérieurement d'une ligne foncée. 


249 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (256) 


afstekende golflijn. Noordbroek (Z. Mus.) ; Den Haag (14); 
Aalten (Cet.) ; Bemelen (Rk.); Amsterdam (v. d. M.). 

9. f. signata nov. De golflijn aan de binnenzijde scherp 
zwart afgezet.1) Apeldoorn (Wiss.). 

10, Een ex. met liggende streepvormige ronde vlek. Apel- 
doorn (de Vos). 

11. Dwergen. Soest (Lpk.) ; Wogelenzang (Wiss.) ; Am- 
sterdam (v. d. M.). î 

331. A. sexstrigata Hw., Lep. Brit., p. 228, 1809 (umbrosa 
Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 456, 457, 1809-13). Vrij lokaal 
door het geheele land op allerlei grondsoorten. 1 gen., half 
Juli tot half Septr. (16-7 tot 13-9). 

Vindpl. Fr.: Kollum, Gaasterland. Gr.: Noordbroek. 
Dr.: Paterswolde, Assen. Ov.: Denekamp, Lonneker, Hen- 
gelo, Almelo, Diepenveen, Deventer. Gdl. : Leuvenum, Apel- 
doorn, Twello (ongeregeld en zeldzaam), Arnhem; Vor- 
den, Lochem, Aalten, Bijvank, Montferland, Hatert. Utr. : 
Rhijnauwen. N.H.: Amsterdam, Schoorl. Z.H.: Hoek van 
Holland. Zl. : Domburg, Goes, Kapelle. N.B. : Vught, Breda, 
Tilburg, Oisterwijk, Deurne. Lbg. : Venlo, Maasniel, Roer- 
mond, Brunssum, Kerkrade, Voerendaal, Gulpen. 

Var. Zeer gering. Beperkt tot geringe tintverschillen en 
iets verschil in duidelijkheid van teekening. 

332, A, castanea Esp. Verbreid in de heidestreken, op de 
vindplaatsen soms in aantal, 1 gen. begin Aug. tot tweede 
helft van Septr. (5-8 tot 19-9). 

Vindpl. Dr.: Schoonoord. Gdl.: Putten, Leuvenum, 
Apeldoorn, Laag Soeren, Ellecom, Velp, Oosterbeek, Ben- 
nekom ; Groenlo, Montferland; Berg en Dal, Ubbergen, 
Meerwijk, Nijmegen, Malden. N.H.: Hilversum, Bussum. 
N.B. : Ginneken, Breda, Deurne. Lbg.: Plasmolen, Venlo, 
Maasniel, Roermond, Kerkrade. 

Var. 1. f. castanea Esp. Grondkleur der vvls, rood tot 
roodbruin. Keer, pl. 34, fig. 6; South, pl. 110, fig. 3. Zeld- 
zaam. Apeldoorn, Nijmegen (Wiss.) ; Bennekom (Cet); 
Groenlo (Cold.) ; Malden (Bo, slechts 1 van de 36 Neder- 
landsche exx. !) ; Hilversum (Doets) ; Maasniel (Fr.) ; Roer- 
mond (div. colls.). 

2. f. laevis Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 163, 1800-03. 
Grondkleur roodachtig grijs. Op alle vindplaatsen, maar 
minder dan 3. 

3. f. neglecta Hb., l.c., fig. 160, 1800-1803. Grondkleur 
der vvls. grijs, variëerend van donkergrijs (Hübners fig.) 
tot lichtgrijs, zonder roode tint. South, pl. 110, fig. 2. Onze 
hoofdvorm. 

4. f. xanthe Woodforde, Ent. Monthly Mag. vol. 37, p. 
116, 1901. Grondkleur der vvls. geel. 1 2 van Oosterbeek 


1) La ligne ondulée est bordée intérieurement de noir. 


(257) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 250 


en 1 & van Breda met lichtgeelbruine vvls. zonder rood 
(Z. Mus.); 1 & Roermond (Cold.). 

5. f. signata nov. De golflijn aan de binnenzijde scherp 
zwart beschaduwd.!) Malden (Bo.) ; Hilversum (Doets) ; 
Roermond (Cold.). 

333. A. glareosa Esp. Sporadisch in duin- en heidestreken. 
In Denemarken verbreid in Jutland (meest zeldzaam, soms 
in aantal), verder op Seeland en Bornholm (Op B. soms in 
aantal). In Sleesw.-Holstein alleen bij Flensburg ; bij Ham- 
burg vroeger zeer zeldzaam, sinds tientallen jaren niet meer 
waargenomen ; niet bij Bremen en in Hannover; in West- 
falen bij Waldeck; in de Rijnprov. zeer zeldzaam. In Bel- 
gie lokaal, maar in zeer verschillende biotopen waargeno- 
men: Sutendael (Kempen), Walcourt (kalk), Houffalize 
(leisteen) ; ook op andere plaatsen in de Ardennen : Heuze- 
lez-Marche, Rochefort. Over geheel Groot-Britannié ver- 
breid, vooral op heiden, maar ook aan boschranden en aan 
de kust, het overvloedigst in Schotland, tot op de Hebriden 
aangetroffen; in lerland „frequent and widely spread” 
(Donovan, 1936). Von Chappuis (Mitt. D.E.G., 
vol. 4, p. 17, 1933) noemt glareosa een xerotherme en blijk- 
baar mediterrane soort. In de Mark (Brandenburg) geeft 
het dier de voorkeur iaan open plekken in warme droge 
dennenbosschen en komt bij droog weer het sterkst op smeer. 
Ook Stöckel zegt (lc, p. 148), dat het (bij Berlijn) 
„ein ausgesprochener Kiefernwald-Bewohner” is. Ik betwij- 
fel, of glareosa bij ons wel inheemsch is, d.w.z. in staat is 
zich constant te handhaven. 1 gen., half Aug. tot half Septr. 
(20-8 tot 17-9). 

Vindpl. Gdl.: Leuvenum, 12-9-1924 (Cold.) en 13-9- 
24 (Z. Mus.). Utr.: Den Dolder, 1-9-1918, 2 exx. (L. 
Mus.). N.H.: Hilversum, 26-8-1937 (Doets). Z.H.: Was- 
senaar, Sept. 1850, el. (Z. Mus.) ; Scheveningen (T. v. E., 
vol. 21, p. LXXXV). Lbg.: Maasniel, 20-8-1923 (Fr.) ; 
Roermond, 17-9-1923 (Lck.). 


Peridroma Hb. 
334, P. saucia Hb. Evenals in geheel Midden- en Noord- 


Europa ook bij ons een immigrant uit zuidelijker stre- 
ken, vandaar het onregelmatige voorkomen in ons land. In 
het voor trekkers zoo buitengewoon gunstige jaar 1938 is 
saucia bij ons in het najaar gewoon en op sommige plaatsen 
vrij talrijk geweest. Het is te hopen, dat in de toekomst meer 
aandacht aan de goede vliegjaren van den vlinder gewijd 
wordt. Zie voor Engeland vooral Barrett, vol. 3, p. 
372—374, ook South, p. 212. Zie ook het uitvoerige en 


1) La ligne ondulée est bordée intérieurement de noir. 


251 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (258) 


nog altijd zeer lezenswaardige artikel van Caspari in 
Jahrb. Nass. Ver., vol. 52, p. 187—201, 1897 (p. 193 over 
Wiesbaden: „Die Art muss sich jedenfalls bei uns immer 
wieder von Süden her ergänzen’). Amsel (Zool. Jahrb., 
vol. 71, p. 332, 1938) noemt saucia één van de 3 ,,tropisch- 
mediterrane Arten, die als gelegentliche Wanderer auch das 
Bremer Gebiet erreichen.” Bij kweek binnenshuis groeien de 
rupsen zeer snel; zie Kiefer, Ent. Z., vol. 52, p. 5-6, 1938, 
die 22 Octr. 1937 zeer kleine rupsjes had, terwijl de laatste 
nakomers half Jan. uitkwamen ! 

Warnecke schrijft (Grossschm. Hamburg-Altona, V, 
p. 157, 1930): „Der Falter kommt in Mitteleuropa nur im 
Herbst vor’, wat in het algemeen ongetwijfeld juist is. Toch 
zijn uit ons land ook enkele voorjaarsvangsten bekend : Bus- 
sum, 28-5-1892 (Z. Mus.) en Twello, 25-5-1931, afgevlo- 
gen & (Cold.). Vroeg is ook : 4-7-1938, Amsterdam (Wp.). 
De herfstgen. vliegt van begin Aug. tot half Nov. (5-8 tot 
14-11), in Aug. weinig. De situatie is bij ons dus: 

gen. I (immigranten): eind Mei tot begin Juli, uiterst 
zeldzaam. : 

gen. II (immigranten, eventueel aangevuld met afstamme- 
lingen van voorjaarsimmigranten) : in nazomer en herfst, 
onregelmatig. 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog, Kollum. Gr. : Delfzijl. 
Dr. : Veenhuizen, Wijster. Ov. : Diepenveen. Gdl. : Putten, 
Leuvenum, Apeldoorn, Twello, Velp, Arnhem, Oosterbeek, 
Bennekom, Lunteren ; Vorden, Lochem, Doetinchem, Mont- 
ferland, Bijvank, Herwen; Berg en Dal, Ubbergen, Nijme- 
gen, Hees, Hatert. Utr. : Zeist, Bilthoven, Bunnik, Rhijnau- 
wen, Soest. N.H.: Holl. Rading, Hilversum, Bussum, Am- 
sterdam, Spanbroek, Driehuis, Haarlem, Overveen. Z.H.: 
Noordwijk, Wassenaar, Den Haag, De Beer, Rotterdam, 
Dordrecht, Numansdorp, Oud-Beierland. ZI: Domburg. 
N.B. : Ginneken, Breda, Deurne. Lbg. : Venlo, Steyl, Maas- 
niel, Roermond, Linne, Schinveld, Kerkrade, Maastricht, 
Epen. 

Var. 1. f. margaritosa Hw., Lep. Brit, p. 218, 1809. Vvls. 
grijs, donkergrijs gewolkt, teekening vrij onduidelijk (,,alis 
griseo cinereo nebulosis ; stigmatibus tribus ordinariis, sub- 
obliteratis”). Er komen echter ook grijze dieren met duidelijke 
teekening voor’; zien Gaspari, le, pl. IV. fig 2A IS 
aequa!). Putten (tr, Z. Mus.) ; Deurne (Nies). 

2. f. nigrocosta Tutt, Br. Noct., II, p. 5, 1892 (= philippsi 
Caspari, l.c., p. 199, pl. IV, fig. 14, 15, 1897). Vvls. grijs- 
achtig donkerbruin, soms roodachtig of geelachtig getint, met 
breeden donkeren voorrand. Barrett, vol. 3, pl. 135, fig. 1 b. 
Nijmegen (Z. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Hilversum (Doets) ; 
Amsterdam (Wp.) ; Wassenaar (Wiss.) ; Deurne (Nies) ; 
Kerkrade (Latiers). 


(259) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 252 


3. f, ochrea-costa Tutt, lc. Vvls. zwartachtig grijs met 
lichten scherp afstekenden voorrand. Wijster (Beijerinck) ; 
Oud-Beierland (St. Joseph-Stichting, Bergen); Roermond 
(Lck.). | 

4. f. saucia Hb., fig. 378. Vvls donker met breeden rood- 
achtigen voorrand. Bij extreme exx. is nog slechts een klein 
gedeelte aan den binnenrand vrij van de roode kleur om ten- 
slotte in den volgenden vorm over te gaan. Keer, pl. 37, fig. 1. 
Een der gewoonste vormen. 

5. f. rufa Tutt, lc. Geheele vvl. roodachtig gekleurd. Kol- 
lum, Apeldoorn, Hilversum, Noordwijk (Z. Mus.) ; Rhijnau- 
wen (L. Mus.), Bussum (2), Amsterdam (4), Breda (8); 
Spanbroek (St. Joseph-Stichting) ; Roermond, Linne (Fr.) ; 
Kerkrade (Latiers). 

6. f. aequa Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 564, 1809—1813. 
Grondkleur ‘der vvls. bruinachtig, voorrand en gewaterde 
band geelbruin. South, pl. 104, fig. 9; Caspari, lc., pl. 
IV, fig. 10, 11 en 13 (als margaritosa!). Een vrij gewone 
vorm, op vrijwel alle vindplaatsen. 

7. f. brunnea Tutt, l.c. Vvls. helder bruinachtig okerkleurig, 
teekening duidelijk. Putten (Z. Mus.) ; Leuvenum (L. Wag.); 
Apeldoorn (18), Rhijnauwen (L. Mus.); Hilversum 
(Doets) ; Deurne (Nies) ; Kerkrade (Latiers). 

8. f. majuscula Hw., lc. Vvls. eenkleurig donker grijsachtig 
bruin tot zwartachtig, teekening tamelijk onduidelijk. Nijme- 
gen (L. Wag.); Den Haag (Hardonk) ; Oud-Beierland 
(St. Joseph-Stichting). 


Actinotia Hb. 


335. A. polyodon Cl. Verbreid in de zand- en bosch- 
streken, maar in den regel niet gewoon. 2 gens., de eerste 
half Mei tot tweede helft van Juni (15-5 tot 19-6), de tweede 
eerste helft van Juli tot eind Aug. (11-7 tot 29-8). 

Vindpl. Ov.: Markelo, Diepenveen. Gdl.: Twello, 
‘Eerbeek, Velp; Zutfen, Vorden, Almen, Hoog Keppel; Nij- 
megen, Hatert. Utr. : Amerongen, Soest. Z.H. : Schevenin- 
gen, Dordrecht. N.B. : Cuyck. Lbg. : Venlo, Maasniel, Roer- 
mond, Kerkrade, Epen (gewoon, Wiss.). 


Triphaena Hb. 


336. T. pronuba L, Algemeen tot zeer algemeen in het 
geheele land op allerlei grondsoorten. Bekend van Texel, 
Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Vliegtijd begin 
Mei (1-5-34, Twello, het volgende ex. op 16-6; Cold.) tot 
in Oct. (11-10-1925, 1 ex. op smeer te Twello, Cold.), in 
Mei en na Septr. echter zelden. Het aantal gens. is niet ge- 
makkelijk vast te stellen door de ongelijke ontwikkeling der 


253 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (260) 


rupsen. Bo. merkt op (in litt.) : „Ik heb in den loop der jaren 
zeer veel rupsen verzameld en talrijke vlinders gekweekt, 
waarbij ik het volgende waarnam. De in Septr. (of Octr.) 
gevonden volwassen rupsen leverden ten deele reeds be- 
gin Mei (een enkele zelfs eind April) den vlinder. De meeste 
liggen echter langer, zoodat de vlinder dan in Juni en vaak 
pas laat in Juli uit de pop komt. Ik vond echter zeer dikwijls 
ook heel kleine rupsjes in Octr. en zelfs Nov. De veronder- 
stelling lag dus voor de hand, dat deze kleine rupsjes van 
vlinders eener gen. II afkomstig waren. Ik heb me daarom 
jarenlang de grootste moeite getroost om in Juni en begin 
Juli rupsen te vinden. Het is me nooit gelukt. Ik vermoed 
daarom, dat pronuba in één zeer lang uitgerekte gen. voor- 
komt. De kleine Nov.-rupsjes vind ik in Maart of begin April 
volwassen tusschen het gras, de vlinders verschijnen even- 
eens in Juli. De kleine rupsjes van eind Juli en Aug., die 
ongetwijfeld van de vroeg uitgekomen vlinders stammen, zijn 
tamelijk snel volwassen (eind Aug., Septr.) en komen dan 
zeer onregelmatig òf in het voorjaar òf pas midden in den 
zomer uit. Dat men in Septr. nog onbeschadigde exx. kan 
vangen, komt, doordat de vlinders lang niet zoo snel afge- 
vlogen zijn als andere uilen (ten gevolge van hun beschub- | 
bing ?)”. 

Rupsen uit eieren van eind Juli leverden mij bij kweeking 
binnenshuis in de eerste helft van Nov. de vlinders. Hieruit 
blijkt, dat de neiging om door te groeien toch wel aanwezig 
is. Hoewel de ervaring van een zoo eminenten bioloog als 
Boldt ongetwijfeld op het voorkomen van in den regel 
slechts 1 gen. wijst, vermoed ik dan ook, dat enkele rupsen 
afkomstig van de vroegste vlinders nog in Septr. verpoppen. 
Hierop wijst ongetwijfeld de late vangst van Cold. Overigens 
bewijst de ab ovo kweek in de verwarmde kamer natuurlijk 
niet veel. Van „overzomering der vlinders geloof ik niets. 

Var. Prof. Roepke heeft er op gewezen (T. v. E., 
vol. 69, p. X), dat pronuba sexueel dimorph is. De lichtere 
eenkleurige exx. zijn ? ©, de donkere eenkleurige en de bonte 
(donker met lichten halskraag enz.) zijn & &. Op dezen 
regel heb ik nog geen enkele uitzondering kunnen vinden. 

1. fs 9 ochrea Tutt, Br. Nocty lly p 10071832 (nabea 
Kaiser, Mitt. Miinch. E. G., vol. 9, p. 14, 1919, pro parte). 
Vvls. grijsachtig okerkleurig, bijna ongeteekend. Alleen de 
niervlek in den regel donker'gevuld. Vrij gewoon. 

2. f. 2 rufa Tutt, lc. (nuba Kaiser, l.c., p. p.).Vvls. licht 
roodachtig okerkleurig, met nauwelijks eenige teekening. 
South, pl. 115, fig. 6. De gewoonste en donkerste 9 vorm. 

3. f. 4 brunnea Tutt, lc. Vvls. donker roodachtig bruin, 
vrijwel ongeteekend. Een gewone vorm der & &. De lichtste 
der & eenkleurige vormen, maar veel donkerder dan rufa. 
Overgangen tusschen 2 en 3 zijn mij niet bekend. 


(261) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 254 


4. f. & ochrea-brunnea Tutt, l.c. Grondkleur als 3, maar 
voorrand, ronde vlek en dwarslijnen okerachtig ; ronde vlek 
en niervlek staan meestal in een donkere wigvormige vlek; 
halskraag licht. Keer, pl. 34, fig. 3. De algemeenste bonte 
ö vorm. 

5.f. & grisea-brunnea Tutt, l.c. Als 4, maar voorrand enz. 
grijs. South, fig. 3. Veel minder dan de vorige vorm. 

ON innubaslr, SchmettvontEur Vel) pZ65, 9825: 
Grondkleur der vvls. zwartbruin, bijna eenkleurig. Vrij al- 
gemeen, maar minder dan 3. 

7. £. & ochrea-innuba Tutt, lc. Als 6, maar met de lichte 
teekening van 4. Vrij gewoon. 

8. f. & grisea-innuba Tutt, lc. Als 7, maar de lichte tee- 
kening grijs. Vrij gewoon. 

9, f. & caerulescens Tutt, lc. Vvls. helder leikleurig of 
blauwachtig grijs, bijna eenkleurig. Een mooie, maar vrij 
zeldzame vorm. Buursen (Väri) ; Arnhem (Van Pelt Lech- 
ner) ; Groenekan (L. Mus.). 

10. f. 4 pronuba L. (= distincta-caerulescens Tutt). Als 
9, maar bont: lichte halskraag en voorrand, lichte vlekken 
in donker gevulde middencel enz. Cf. Descriptio van Linné 
msBaunansuecicanps Sill, 1761 Ook EB. vol 10, ps 12T, 
1939. Vrij zeldzaam, maar meer dan 9. Delfzijl (Wiss.) ; 
Arnhem (Van Pelt Lechner); Wageningen (L. Wag.); 
Berg en Dal (Z. Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Hilversum (Doets) ; 
Groenekan (L. Mus.) ; Serooskerke (Br.) ; Slenaken (v. 
d. M.). 

11. f. 4 nigra nov. Vvls. zwart, bijna eenkleurig.1) Ex- 
treme innuba-vorm. Venlo (Wiss.). 

12. f. immaculata nov. De zwarte vlek aan den voorrand 
der vvls. ontbreekt.2) Zeldzaam. Berg en Dal, Noordwijk 
(Z. Mus.) ; Amsterdam (v. d. M.). 

13. £. juncta nov. Zie pag. (204). Zeer zeldzaam. Nun- 
speet (Vari, alleen rechts) ; Hilversum (Doets, links ; rechts 
teratol.). 

12. hoegei H.S., Neue Schmett., p. 25, fig. 117, 118, 
1860. Aan het einde van de middencel der avls. een klein 
zwart vlekje.3) Het is uitgesloten, dat deze vorm een hybride 
is tusschen pronuba en subsequa, zooals H. S. vermoedde. 
Daarvoor is hij van te veel vindplaatsen in Europa bekend. 
De geheele verdere teekening en de habitus zijn bovendien 
volkomen gelijk aan pronuba. Zeldzaam, maar ongetwijfeld 
erfelijk. Wageningen (5 exx., L. Wag.) ; Berg en Dal (Bo.); 


1) Fond des ailes antérieures noir. Ces ailes sont presque unicolores. 

2) La macule noire costale des ailes antérieures fait défaut. 

3) En niet een zwart maantje, zooals in vele boeken staat. Herrich- 
Schäffer spreekt zelf van „dem schwarzen Punkte”, wat geheel in 
overeenstemming is met zijn fig., die een klein zwart puntje in de beneden- 
hoek der cel vertoont. 


255 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (262) 


Amsterdam (Cet.) ; Haarlem (Wiss.) ; Ginneken (Z. Mus.). 

15. Dwergen. Montferland (Sch.); Wamel, Bloemendaal, 
Delft (Z. Mus.) ; Venlo, Epen (Wiss.). 

Teratol. ex. Rechter vvl. te kort. Hilversum (Doets). 

Een paar merkwaardige exx. zijn: 

a. Op den rechter vvl. bevindt zich tusschen de niervlek 
en de tweede dwarslijn nog een derde licht gerande vlek. 
Op den overigens eenkleurig donker roodbruinen ondergrond 
steken aldus 3 licht gerande vlekken af. De vleugel is iets 
misvormd. Rhijnauwen (L. Mus.). 

b. &, linkerhelft innuba met eenkleurigen halskraag, 
rechterhelft grisea-brunnea met lichten halskraag. Apeldoorn 
(Wiss.). Vgl. het vermelde ex. bij Apatele auricoma F. 

337. T. janthina Schiff. Door het geheele land op zand- 
gronden (ook in de duinen) en in boschachtige streken, op 
de vindplaatsen soms vrij gewoon. 1 gen., half Juli tot tweede 
helft Septr. (12-7 tot 21-9), hoofdvliegtijd Aug. 

Vindpl. Fr.: Rijs. Dr.: Wijster. Ov.: Almelo, Diepen- 
veen, Deventer. Gdl.: Nijkerk, Putten, Ermelo, Leuvenum, 
Nunspeet, Apeldoorn, Twello (geregeld), Laag Soeren, Span- 
keren, Ellecom, Velp, Arnhem, Renkum, Wageningen, Ben- 
nekom ; Warnsveld, Vorden, Almen, Groenlo, Aalten, Does- 
burg; Lobith; Beek-Nijm., Ubbergen, Nijmegen, Hatert, 
Ingen. Utr.: Doorn, Zeist, De Bilt, Rhijnauwen, Amers- 
foort, Soest, Groenekan, Loosdrecht, Nichtevegt. N.H.: Hil- 
versum, Bussum, Naarden, Aalsmeer, Amsterdam, Terschel- 
ling, Schoorl, Haarlem, Overveen, Bloemendaal, Bentveld, 
Zandvoort. Z.H.: Lisse, Den Haag, Scheveningen, Rockan- 
je, Rotterdam, Dordrecht. Zl. : Domburg, Serooskerke, Goes. 
N.B.: Bergen op Zoom, Breda, Oisterwijk, Nuenen, Deurne. 
Lbg.: Venlo, Maasniel, Roermond, Kerkrade, Meerssen, 
Epen, Vaals. 

Var. 1. f. janthina Schiff., 1775 (purpurascens Heslop 
Harrison, Scot. Nat., 1937). Grondkleur der vvls. purper- 
kleurig. (,,Veilblaulichte braunfleckigte Eule’, Syst. Verz., 
p. 78, no. 19). Keer, pl. 33, fig. 7. Hoofdvorm. Vrij variabel 
in tint (meer of minder met roodachtig of bruinachtig ge- 
mengd) en in duidelijkheid van teekening. 

2. f. rufa Tutt, Br. Noct., II, p. 92, 1892. Vvls. roodachtig, 
zonder de purperen tint. T. v. E., vol. 39, pl. 1, fig. 3. Rijs, 
Scheveningen, Venlo (Z. Mus.) ; Almen, Serooskerke (Br.); 
Nijmegen (31); Wassenaar (Wiss.). 

3. £. virgata Heslop Harrison, l.c., 1937. Vvls. met zwarten 
middenband. Putten (tr, Z. Mus.) ; Venlo (25). 

4. f. ronensis Hesl. Harr., l.c., 1937. De ruimte tusschen 
de tweede dwarslijn en de golflijn grijs op de roodachtige 
voorrandsvlek na. Serooskerke (Br.). 

5. f. latimarginata Rober, Ent. Nachrichten, 1900, nr. 13, 


(263) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 256 


p. 204 (flavomaculata Spuler, Schm. Eur., I, p. 143, 1903 1)). 
De zwarte achterrandsband der avls. sterk verbreed, zoodat 
het geel in den regel nog slechts als een rond vlekje over- 
blijft. Vvls. meestal ook verdonkerd. Nijkerk, Putten, Ingen, 
Loosdrecht, Hilversum, Bussum, Haarlem, Lisse, Venlo (Z. 
Mus.) ; Soest (Lpk.) ; Roermond (Lck., Mus. M.). 

6. f. plusioides Hesl. Harr., lc. Ronde vlek en. niervlek 
opvallend duidelijk licht geringd, wat aan sommige Plusia's 
doet denken. Barrett, vol. 4, pl. 138. fig. 1b. Hengelo (Btk.) ; 
Twello (Cold.) ; Bennekom (Cet.) ; Nijmegen (Z. Mus.) ; 
Nichtevegt (3), Den Haag (7, 8), Strijbeek (9), Breda (10); 
Serooskerke (Br.) ; Epen (Wiss.). 

7. f. pallida nov. Grondkleur der avls. bleekgeel in plaats 
van oranjegeel?) Putten, a.o. (Z. Mus.). 

8. f. alba nov. Grondkleur der avls. wit.3) In L. Mus. een 
ex. zonder vindplaats, dat ik echter vermeld om de aandacht 
op dezen ongetwijfeld zeer zeldzamen vorm te vestigen. 

9, f. juncta nov. Zie pag. (204). Twello (rechts, links 
bijna ; Cold.) ; Soest (Lpk.). 

338, T. interjecta Hb. In boschachtige streken in het O. 
en Z. en op zandgronden (ook in de duinen), in den regel 
zeldzaam, 1 gen. half Juni tot tweede helft van Aug. (22-6 
tot 20-8). 

Vindpl. Ov.: Denekamp, De Lutte, Diepenveen, De- 
venter. Gdl.: Nijkerk, Putten, Leuvenum, Nunspeet, Apel- 
doorn, Twello (3 exx.) ; Lochem, Groenlo ; Nijmegen, Ha- 
tert, Malden. Utr. : Driebergen, Soest. N.H.: Wijk aan Zee, 
Bloemendaal, Haarlem, Bentveld. Z.H.: Hillegom, Den 
Haag, Rockanje, Numansdorp, Dordrecht. Zl.: Zierikzee, 
Tolen, Domburg, Middelburg, Goes. N.B.: Vught, Bergen 


1) De behandeling van deze 2 vormen in de handboeken is over het 
algemeen niet juist. 

a. f. latimarginata Röber: „Die Vorderfliigel sind dunkler und die Ring- 
und Nierenmakel schärfer gezeichnet, die Hinterflügel sind ober- und 
unterseits tiefer gelb, die schwarze Randbinde ist viel breiter und zieht 
sich oberseits sowohl am Vorder-, als auch am Innenrande bis zum 
schwarzen Basalfelde, so dass bei den meisten Stücken auf der Oberseite 
von der gelben Färbung nur ein Fleck in der Mitte der Flügel übrig 
bleibt". 

b. f. flavomaculata Spuler: „Abn. bei denen das Gelb der Hfl. nur 
noch als rundlicher Fleck erscheint. 

De synonymie is dus evident. Evenmin is naar mijn meening als zelf- 
standige vorm te handhaven: 

c. f. obscura Obthr.-Culot, Noct. et Géom., I, p. 30, pl. 3, fig. 15, 1909: 
„Aberration remarquable par la largeur de la bande noire et l'ampleur 
des ailes...... les dessins des ailes anterieures...... sont trés confus chez 
Obscura’. 

Het principe der afwijking is hetzelfde. Opvallend groote exx. komen 
nu en dan ook bij den typischen vorm voor, terwijl de duidelijkheid der 
teekening bij alle vormen sterk varieert. Het is in de practijk dan ook on- 
mogelijk een scheiding tusschen a en c te maken. 

2) Fond des ailes postérieures jaune päle. 

3) Fond des ailes postérieures blanc. 


257 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (264) 


op Zoom, Breda, Tilburg, Ulicoten, Nuenen, Budel. Lbg. : 
Venlo, Tegelen, Steyl, Maasniel, Roermond, Kerkrade, 
Meerssen, Voerendaal, Vaals. 

Var. 1. f. interjecta Hb., Samml. Eur, Schm., fig. 107, 
1800-03. Vvls. lichtbruin, avls. lichtgeel met smallen zwarten 
achterrandsband en zwakke of bij het © ontbrekende wortel- 
stralen. Smalbandige exx. zijn bij ons uiterst zeldzaam. In 
Z. Mus. is het eenige inlandsche ex., dat ik ken. Dit heeft 
echter donkere vvls., is dus slechts trans. ad interjecta Hb. 
Vindplaats : Venlo. 

2. f. (subsp.) caliginosa Schaw., Verh. zool.-bot. Ges., 
Wien, vol. 57, p. (280), 1918 (1919). Vvls. donker rood- 
bruin ; avls. donkergeel, soms oranjegeel, met breeden zwar- 
ten band en sterkere donkere wortelstralen. Keer, pl. 33, 
figs 105 Seitz) vol. 3pl 153%; Barrett, IV, pl SSM RAN 
2a. Vrijwel al onze exx. 

3. f. rufa Tutt, Br. Noct., II, p. 91, 1892. Grondkleur der . 
vvls. helder roodachtig. Tolen (Snijder). 

Opm. Schawerda [Ll c.p. (279) - p. (283)] heeft 
er op gewezen, dat in Europa 2 vormen voorkomen. De 
typische vorm vliegt in Zuid-Europa, terwijl in West- en 
N.W.-Duitschland, Noord-Frankrijk, België, Nederland en 
Engeland subsp. caliginosa wordt aangetroffen. Dat echter 
in dit gebied ook overgangen voorkomen, bewijst het ex. van 
Venlo, terwijl South eveneens een dergelijk smalbandig ex. 
uit Engeland afbeeldt (pl. 116, fig. 4). 

339. T. subsequa Schiff., 1775 (interposita Hb., Beitr. 
Schmetterlingskunde, II, 4, p. 118, 1790). De soort met 
het zwarte costaalvlekje. In de zand- en bosch- 
achtige streken van het geheele land, maar lokaler dan orbona 
en over het algemeen minder gewoon. 1 gen., begin Juni tot 
half Septr. (2-6 tot 15-9). 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog (zeer talrijk, Wiss.), 
Ameland. Gr. : Groningen. Dr. : Veenhuizen. Ov. : De Lutte, 
Diepenveen. Gdl. : Nijkerk, Putten, Leuvenum, Elspeet, Nun- 
speet, Wezep, Apeldoorn, Twello (1 ex. in 1923), Span- 
keren, Arnhem, Oosterbeek, Heelsum, Renkum, Bennekom ; 
Warnsveld, Montferland, Bijvank; Berg en Dal, Meerwijk, 
Nijmegen, Malden, Hatert. Utr. : Doorn, Driebergen, Zeist, 
De Bilt, Soest, Groenekan. N.H. : Hilversum, Bussum, Am- 
sterdam, Terschelling, Texel, Schoorl, Bergen, Haarlem, 
Vogelenzang. Z.H.: Noordwijk, Leiden, Dordrecht. Zl: 
Haamstede. N.B. : Breda, Tilburg, Oisterwijk, Deurne. Lbg. : 
Mook, Plasmolen, Blerick, Venlo, Roermond, Meerssen, 
Epen. 

Var. 1. f. subsequa Schiff. Vvls. roodachtig bruin, vaak 
met grijsachtige tint. Bijna alle exx. 

2. f. interposita Hb., Lc. (nom. nov. pro subsequa Hb., 


(265) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 258 


Dette Sehmett Sp 22, pla (3) IN NP 11788, nee 
Schiff.). Vvls. zeer donker, zwartachtig bruin. Hatert, Mook 
(Bo.). 

3. f. grisea nov. Vvls. grijsi). Schiermonnikoog, Schoorl 
(Wiss.) ; Apeldoorn (Wiss., de Vos) ; Bergen-N.H. (Mac 
G.) ; Elspeet (tr, geelgrijs, v. d. M.). 

4. f. brunnea nov. Vvls. zuiver bruin?). De Lutte, Apel- 
doorn, Renkum, Berg en Dal, Bussum (Z. Mus.) ; Arnhem 
(9) ; Nijmegen (Wiss.) ; Deurne (een prachtig ex. met 
geelgerande vlekken, Nies). 

5. f. distincta nov. Vvls. met duidelijke donkere dubbele 
dwarslijnen3). Elspeet (v. d. M.). 

6. f. maculata nov. Niervlek donker gevuld4). Nijmegen 
(Btk.) ; De Bilt, Oisterwijk (Cold.). 

Opm. De soort is veel variabeler dan over het algemeen 
gedacht wordt, al is zij niet zoo polymorph als orbona Hufn. 
Hoewel ik nog geen enkel ex. in de collecties heb gevonden, 
is de immaculata-vorm toch stellig ook bij subsequa Schiff. te 
verwachten. Exx. zonder de zwarte costaalvlek zullen even- 
wel niet met orbona verward behoeven te worden. De kleinere 
en smallere vvls. en het diepere zwart der avls. zijn dan altijd 
nog goede kenmerken ter onderscheiding. 

Zie voor de rupsen der beide soorten en hun voedsel- 
planten ARS Bol dit Ent 24. volk AO 9554225437 1936: 

Opmerkenswaardig is, dat subsequa op de Wadden-eil. 
veel gewoner schijnt te zijn dan op het vasteland. Dezelfde 
ervaring is op de Noordfriesche Wadden opgedaan. 

340. T. orbona Hufn., 1766 (melanozonias Gmelin, Linn. 
SMSEN ADEN pr 2544. 177908 testes PiroutiEnteRec, 
vol. 15, p. 221, 1905] ; comes Hb., fig. 521, 1809—13). De 
soort zonder het donkere voorrandsvlekje. 
Door het geheele land meer of minder gewoon op zandgron- 
den (ook in de duinen) en in boschachtige streken. Ook hier 
en daar in het lage land: Amsterdam, Numansdorp, Dor- 
drecht. Van de Wadden-eil. bekend van Texel, Terschelling, 
Ameland en Schiermonnikoog (talrijk, Wiss.). 1 gen., eind 
Juni tot eind Septr. (30-6 tot 28-9). Zie in verband met den 
langen vliegtijd de kweekervaring van Heylaerts (T. v. 
E., vol. 16, p. 184): van een ab ovo kweek was 1/3 der 
overwinterde rupsen 1 Maart 1871 volwassen, 1/3 voor de 
derde maal verveld en de rest 1 of 2 maal verveld. 

Var. Zeer variabel, maar lastig in te deelen, omdat de 
tinten over het algemeen zacht zijn en onmerkbaar in elkaar 
overgaan. 


1) Fond des ailes antérieures gris. 

2) Fond des ailes antérieures brun pur. 

3) Ailes antérieures portant des lignes transversales doubles foncées 
et apparentes. 

4) Macule réniforme remplie de couleur foncée. 


259 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (266) 


1. f. adsequa Tr., Schmett. von Eur., V, p. 256, 1825. 
Vvls. licht bruinachtig grijs („hell erdfarbig’) zonder duide- 
lijke teekening. Vrij gewoon. 

2. f. pallida Tutt, Br. Noct., II, p. 96, 1892. Vvls. licht- 
grijs met roodachtige tint, teekening variabel in duidelijkheid. 
Gewoon. 

3. f. grisea Tutt, 1. c. Vvls. donkergrijs. Vrij gewoon, maar 
meestal iets bruinachtig getint. 

4. f. rufo-grisea Tutt, l.c. Vvls. donkergrijs, roodachtig ge- 
tint. Arnhem (Van Pelt Lechner); Hatert (Bo.); Epen 
(Epis)? 

5. f. consequa Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 105, 1800— 
1803. Grondkleur der vvls. zwartachtig of purperachtig grijs. 
De donkerste vorm, die in ons land aangetroffen is. Nijme- 
gen (Bo.). 

[Warren (Seitz, vol. 3, p. 42, 1909) rekent dezen 
vorm tot subsequa Schiff. In Hübner ’s fig. is echter geen 
spoor van de donkere costaalvlek aanwezig, terwijl ook de 
habitus die van orbona Hufn. is en niet van de andere kleinere 
smalvleugeligere soort.] 

6. f. ochrea Tutt, lc. Vvls. licht grijsachtig-okerachtig. 
Aalten (Lpk.) ; Lobith (Sch.) ; Hilversum (Doets). 

7. f. rufescens Tutt, lc. Vvls. eenkleurig licht rood. Seitz, 
III, pl. 9 d. Schiermonnikoog (Wiss.) ; Soest (Lpk.). 

8. f. orbona Hufn. Vvls. roodbruin. Keer, pl. 34, fig. 5. 
Niet gewoon. Nunspeet (Lpk.) ; Twello (Cold.) ; Arnhem 
(Van Pelt Lechner) ; Bennekom (Cet.) ; Warnsveld (68) ; 
Nijmegen (Wiss.) ; Serooskerke (Br.) ; Breda (52) ; Roer- 
mond (Fr.). 

9. f. prosequa Tr., Schmett. von Eur., V, p. 256, 1825. Vvls. 
donkerbruinachtig, dwarslijnen en vlekken duidelijk, de avls. 
ook dikwijls verdonkerd. Deze bonte vorm is zeer gewoon. 

10. f. albocostata Hdm., Ent. Z., vol. 52, p. 23, 1938. Vvls. 
met witten voorrand. Twello (Cold.) ; Den Haag (24). 

11. £. gredleri Hartig, Ent. Rundschau, vol. 41, p. 45, 1924. 
Ronde vlek en niervlek zwart gevuld. Een ex. met lichte 
vvls., waarop de donkere gevulde vlekken scherp afsteken, 
van Putten (Z. Mus.) ; Den Haag (19). (Cf. South, pl. 119, 
fig 

12. f. connuba Hb., Samml. Eur. Schm., fig. 680, 681, 
1819-1822 (pronubina De Graaf, Sepp, vol. 7, p. 139 en 141, 
1843-1853).1) Avls. zonder de maanvlek. Onze VI., pl. 33, 


1) In Bst., I, p. 250, noot 1, 1853, schrijft De Graaf, dat connuba 
Hb. „zooal geene andere soort, zeker eene andere varieteit” is. In Sepp 
(1.c.) worden de vvls. als ,,graauw olijfkleur” beschreven, wat inderdaad 
niet met Hübner's fig. overeenstemt. Het is echter dwaasheid aan 
alle verschillende kleurvormen zonder maan op de avls. een afzonder- 
lijken naam te geven. De datum van pronubina moet vóór 1854 liggen, 
maar is waarschijnlijk niet meer nader te bepalen. 


(267) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 260 


fig. 16 b. Zeldzaam. Ellecom, Eefde, Wijk aan Zee (Z. 
Mus.) ; Wassenaar (17). Overgangen met flauwe vlek ko- 
men veel meer voor. 

13. f. attenuata Warren, Seitz, vol. 3, p. 42, 1909. Avls. 
met smallen zwarten rand. Leiden (Z. Mus.) ; Soest (tr., 
alleen in de benedenhelft, Lpk.) ; Wassenaar (16, idem). 
Blijkbaar eveneens een zeldzame vorm. 

14. Dwergen. Wijk aan Zee (Z. Mus.) ; Haarlem, een 
ex. van 30 mm vlucht (T. v. E., vol. 40, p. 387). 

Opm. Coldewey wijst mij er op, dat ook deze soort 
misschien sexueel dimorph is. Zijn effen gekleurde exx. zijn 
2 2, zijn bonte daarentegen & 4. Bij contrôle van mijn 
eigen materiaal blijken alle donkere bont geteekende exx. 
(dus alle prosequa’s!) & 4 te zijn. Onder de lichte exx. 
vind ik echter eveneens een &. Mijn serie is op het oogenblik 
te klein (ongeveer 25 exx.) om de kwestie definitief op te 
lossen. Ik hoop hierop echter later terug te komen. 

341. T. sobrina Gn. Zeer lokaal in heidestreken en in den 
regel slechts in weinig exx.In 1920-23 bij Roermond echter 
gewoon op smeer (totaal + 100 exx. gevangen, Lck.). In 
Denemarken zeer lokaal in Jutland (12 exx. in 1938, daar- 
voor 1) en zeer zeldzaam op Seeland en Bornholm. Ont- 
breekt in Sleesw.-Holstein ; bij Hamburg zeer zeldzaam ten 
Z. van de Elbe; niet waargenomen bij Bremen, evenmin 
bij Hannover en Osnabrück; in Westfalen in 1932 en '33 
op de heide bij Kirchhellen ; in de Rijnprov. in 1870—’72 
op de heide bij Elberfeld. In Belgié vroeger gevangen in 
de Kempen, de Hautes Fagnes en bij Arlon, slechts één 
zekere waarneming van de laatste 25 jaar: Eupen. In 
Groot-Britannié alleen zeer lokaal in bergachtige deelen van 
Perthshire en Aberdeenshire (Schotland). 

1 gen., Aug. (3-8 tot 24-8), gekweekte exx. reeds vanaf 
14-7. 

Vindpl. Gdl.: Putten, Leuvenum, Apeldoorn ; Groen- 
lo; Nijmegen. N.B.: Oisterwijk. Lbg. : Roermond. 

Var. 1. f. sobrina Gn. Vvls. donker purperroodachtig ; 
wortelveld, voorrand en aderen grijs geteekend. Op alle 
vindplaatsen. 

Zusujjusanlute,, Br. Noct MI pa 107018927 Vals. dot 
donkergrijs met flauw roodachtige tint. Op alle vindplaatsen. 


Mesogona Bsd. 


342. M. oxalina Hb. Sporadisch. Na de vermelding van 
Ver Huell in de Bst. heeft het ongeveer een halve eeuw 
geduurd, vöör de soort teruggevonden werd. De op het 
oogenblik ter beschikking staande gegevens doen vermoe- 
den, dat de vlinder geregeld in Zuid-Limburg voorkomt, 
maar waarschijnlijk toch steeds zeldzaam. Er wordt echter 


261 B. J. LEMPKE, CATALOGUS DER (268) 


in den vliegtijd weinig in het Z. verzameld (op de vaste 
plaatsen der Limburgers zelf na), zoodat verrassingen zeker 
niet zijn uitgesloten. 

In Denemarken alleen in Jutland, lokaal en hoofdzakelijk 
in het W. Niet waargenomen in Sleesw.-Holst. ; bij Ham- 
burg en Bremen onbekend; in Hannover sinds tientallen 
jaren niet meer waargenomen; in Westfalen niet bekend ; 
in de Rijnprov. eenmaal op de Hildener Heide bij Elber- 
feld en den laatsten tijd meermalen bij Krefeld. Ontbreekt 
in België en Engeland. 

1 gen, eind Aug. en Septr. (de vangsten liggen tusschen 
31-8 en 16-9). 

Vindpl. Gdl.: Montferland (Bst., I, p. 264). Lbg.: 
Brunssum, 31-8-1933 twee exx., 5-9-1934 één ex. (Giel- 
kens) ; Meerssen, 16-9-1934, 1 ex. (Rk.); Valkenburg, 
9-9-1910, 1 ex. (Z. Mus.). 


Lampra Hb. 


343. L. fimbriata Schreber, 1759 (domiduca Hufn., 1766; 
fimbria L., 1767). Het meest in de zand- en boschachtige 
streken in het O., maar vrij lokaal en in den regel niet tal- 
rijk ; ook, maar minder, in de duinen; bovendien hier en 
daar in het lage land. 1 gen., begin Juli tot tweede helft van 
Septr. (8-7 tot 23-9). 

Vindpl. Fr.: Schiermonnikoog, Rijs. Gr. : Groningen. 
Dr.: Schoonoord. Ov.: Diepenveen. Gdl.: Ermelo, Putten, 
Leuvenum, Nunspeet, Apeldoorn, Laag Soeren, Dieren, 
Oosterbeek ; Lochem, Vorden, Winterswijk, Aalten, Mont- 
ferland, Bijvank; Berg en Dal, Nijmegen, Hatert. N.H.: 
Hilversum, Amsterdam (Jonker), Spanbroek, Driehuis, Haar- 
lem, Overveen, Vogelenzang. Z.H.: Hillegom, Lisse, Was- 
senaar, Den Haag, Rijswijk, Dordrecht, Oud-Beierland. ZI. : 
Domburg, Goes, Tolen. N.B.: Vught, Breda, Tilburg, Ois- 
terwijk, Deurne. Lbg.: Mook, Plasmolen, Maasniel, Roer- 
mond, Borgharen, Kerkrade, Meerssen, Maastricht, Gulpen, 
Epen, Vaals. 

Var. 1. f. fimbria L., Syst. Nat., XII, p. 842, 1767. Grond- 
kleur der vvls. licht geelachtig grijs. Een der gewoonste 
vormen. 

2. f. rufa Tutt, Br. Noct., II, p. 92, 1892. Grondkleur der 
vvls. roodachtig okerkleurig, soms bijna roodbruin. Keer, 
pl. 33, fig. 9. Vrij gewoon, op alle vindplaatsen. 

3. f. domiduca Hufn,, Berl. Mag. vol. 2,p. 410271768 
(brunnea Tutt, l.c.). Grondkleur der vvls. donkerbruin (,,Mit 
abwechselnden hell und dunkelbraunen...... Queerbinden’). 
Veel minder. Bijvank (Sch.) ; Vogelenzang (14), Breda 
(15) ; Roermond (Lck.). 


(269) NEDERLANDSCHE MACROLEPIDOPTERA. 262 


4. f. brunnea-virescens Tutt, lc. Vvls. donker roodbruin 
met groene tint. Den Haag (9). 

5. f. Jimbriata Schreber, Novae species Insectorum, p. 13, 
fig. 9, 1759. Grondkleur der vvls. groenachtig vleeschkleu- 
rig (,,Alis superioribus virente carneis’). Leuvenum (L. 
Wag.) ; Hillegom, Wassenaar (Z. Mus.) ; Tilburg (Van 
den Bergh). 

6. f. virescens Tutt, lc, p. 92. Vvls. zeer licht grijsachtig 
groen. Op alle vindplaatsen, maar minder dan 1. 

7. £. parthenius Brgstr., Schrift. Berlin. Ges. Naturf. Freun- 
de, I, p. 297, pl. 3, fig. 1-3, 1780. Vvls. donker grijsachtig 
groen. Leuvenum (Cold.) ; Dieren (37). 

8. f. solani Fb., Mant. Ins., p. 150, 1787. Vvls. donker 
groenachtig. Op alle vindplaatsen, maar niet talrijk. 

9. f. obscura Lenz, in: Osthelder, Schmett. Südb., p. 234, 
pl. 13, fig. 3, 1927. Alle vormen, waarbij de vvls. zoo ver- 
donkerd zijn, dat ze tot de tweede dwarslijn bijna eenkleurig 
zijn, terwijl ook het achterrandsveld donkerder is dan nor- 
maal. Rijs, Wassenaar (Z. Mus.) ; Bijvank (Sch.). 

10. f. flava nov. Avls. helder geel in plaats van oranje.!) 
Nijmegen (Btk.). 

11. f. juncta nov. Zie pag. (204). Vrij gewoon. 

12. f. confluens nov. Zie pag. (204). Apeldoorn (Z. Mus.). 

13. f. immaculata nov. De zwarte teekening aan de golf- 
lijn bij den voorrand ontbreekt geheel.2) Leuvenum (Cold.) ; 
Vorden, Berg en Dal, Mook (Z. Mus.). Bij lichte exx. is 
het zwart bijna altijd sterk gereduceerd, maar exx., die elk 
spoor er van missen, zijn toch vrij zeldzaam. 


Ammoconia Stgr. 


344. A, caecimacula Schiff. Op zandgronden (ook in de 
duinen) en in boschachtige streken, vrij lokaal en in den 
regel niet talrijk. 1 gen. eerste helft van Aug. tot half Nov. 
(10-8 tot 15-11). 

Vindpl. Ov.: Hengelo, Almelo, Diepenveen. Gdl.: 
Putten, Leuvenum, Apeldoorn, Laag Soeren, Velp, Arnhem, 
Oosterbeek, Bennekom; Zutfen, Warnsveld, Lochem, Aal- 
ten ; Berg en Dal, Beek-Nijm., Nijmegen. Utr. : Doorn, Den 
Dolder, Soest, Baarn. N.H. : Hilversum, Naarden, Overveen, 
Zandvoort. Z. H.: Wassenaar, Den Haag. N.B. : Bergen 
op Zoom, Ginneken, Breda, Oisterwijk. Lbg.: Plasmolen, 
Venlo, Maasniel, Roermond, Linne. 

Var. De grondkleur is nogal variabel, soms grijzer, 
soms bruiner. 


ot) pallida’ Meves,, Ent,” Tidskr., vol. 35, p. 25, 1912. 


1) Ailes postérieures d'un jaune claire au lieu d'être oranges. 
2) Manque complet du dessin noir a la ligne ondulée pres de la côte. 


263 B. J. LEMPKE, CATALOGUS ETC. (270) 


Vvls. licht, geelachtig grijs, zonder de donkere vlek achter 
de niervlek en zonder de bruine schaduw aan de binnen- 
zijde van de golflijn. Apeldoorn, Arnhem, Berg en Dal, 
Haarlem (Z. Mus.) ; Wassenaar (Wiss.) ; Roermond (L. 
Wag.). 


Note. While preparing the manuscript for this part of 
the Catalogue, I noticed that Mr. Tams of the British 
Museum (Natural History) was engaged with the nomen- 
clature of the Agrotidae. In order to get the names as much 
as possible in accordance with the international rules of 
zoological nomenclature, I asked him to check the names 
I had used. 

Mr. Tams answered my request with the greatest wil- 
lingness and I beg him once more to accept my sincerest 
thanks for the trouble he has taken. 

In one thing, however, I have not followed him, viz. in the 
change of Naenia Stephens into Phalaena L. In this question 
I also asked the opinion of Mr. Prout, and his interesting 
letter which I cannot quote here in full, convinced me at 
any rate that this change, which we owe to some American 
lepidopterists, is not absolutely necessary. 


Corrigenda. 


1. Deel II, p. (93), regel 17 v.o.: vol. 33 in plaats van 
vol. 25. 

2. Deel II, p. (121), regel 17 v.o. : Rijs in plaats van Rijen. 

3. Ankeveen is eenige malen vermeld bij de prov. Utrecht. 
De gemeente ligt echter in Noord-Holland. 


SALSU 


REGISTER 


ARACHNOIDEA. 
cart de BOOST 


Acarus cadaverinus Herm. LIII. 
Aleurobius farinae L. XXXI. 
Argas Latr. XLVIII. 


Eschatocephalus vespertilionis 


(Gm Kochs EMILE 


Holothyroidae Thorell XXXVII. 
Hypoaspis aculeifer Can. LIII. 
cadaverinus Herm. LIII. 
Ixodes Latr. XLVIII. 
vespertilionis C. L. Koch 


[XLVIII. 


Koenenia Grassi XXXVI. 
Labidocarpus sp. XLVIII. 
Liponyssus Kol. XLVIII. 
Mesostigmata Can. XXXVII. 
Notostigmata With XXXVII. 
Nycteridocoptes Oudms. XLVIII. 
Pediculopsis graminum Reut. XXX. 
Spinturnicidae Heyden XLIX. 
Spinturnix Heyden XLVIII. 
euryalis Can. XLVII. 
Sternarthron Haase XXXVI. 


COLEOPTERA. 


Acrotona inornata Kr. 7. 
solitaria Cam. 7. 
Aleochara Gr. 26. 

drescheri Cam. 27. 
intermedia Cam. 27. 
intricata Mannerh. 27. 
nigra Kr. 26. 

proxima Cam. 26. 
punctiventris Kr. 27. 
sordida Cam. 27. 
Aleocharinae 1. 

Amara cursitans Zimm. XLIV. 
Amarochara Thoms. 26. 

——— javana Cam. 26. 

—— umbrosa Er. 26. 
Amphicranus 52. 

Anaulacaspis subrugosa Kr. 4. 
Apogonia destructor H. Bos IX. 
Astilbus Steph. 8. 

affinis Cam. 10. 

—— brevipennis Cam. 12. 
== drescnen Cam lle 

—— granulicollis Cam. 10. 


I 


| Astilbus incola Fauv. 8. 


javanus Cam. 11. 
laevicauda Bernh. 8, 10. 
magniceps Cam. 12. 

- niger Cam. 11. 
orientalis Cam. 9. 
planaticollis Kr. 9. 

- preangeranus Cam. 8. 
Atheta Thoms. 5. 

drescheri Cam. 6. 
inornata Kr. 7. 
longicornis Gr. 6, 7. 
quadripunctula Cam. 6. 
solitaria Cam. 7. 
Baryodma drescheri Cam. 27. 
intricata Mannerh. 27. 
Blaps lethifera Marsh. XLIV. 


| Brachycallimerus 194. 


latifrons Gorh. 193. 
v. flavofasciatus Schklg. 


[194. 


Brachyderes incanus L. XVII. 
Calandra Clairv. XXXVII. 
—— oryzae L. 61. 
Callimerus Gorh. 182. 
amoenus Corp. 182. 
angustior. Pic 190. 
arcufer Chpn. 183. 
bellus Gorh. 183. 
benedictus Gorh. 186. 
bicoloripes Pic 190. 
bicoloritarsis Pic 190. 
decoratus Gorh. 183. 
Dohertyanus Gorh. 184. 
dorsalis Thoms. 183, 193. 
Drescheri Schklg. 184, 185. 
Drescherianus Corp. 186. 
elegans Gorh. 187. 
filiformis Gorh. 190. 
flavofasciatus Schklg. 193. 
latifrons Gorh. 193. 
- Louwerensi Pic 187. 
luteosignatus Pic 185. 
macer Schklg. 187, 188 fig. 
a. albosignatus Pic 
[188, 189. 

a. limbicollis Corp. 
[188, 189. 
188 fig., 

[189. 


—— v. nesiota Corp. 


Maderi Corp. 189. 


2050 REGISTER. 


Callimerus mirandus Gorh. 191. 
mysticus Gorh. 184, 185. 
—— oculatus Chpn. 190. 

—— prasinatus Lewis 190. 

— rufobasalis Pic 190. 

v. assamicus Corp. 190. 
—— Sandersi Corp. 191. 

— sexguttatus Corp. 192. 

—— taeniatus Corp. 183, 192. 
—— tenuissimus Corp. 190, 193. 


v. nigripes Corp. 193. 
tredecimpunctatus Kuw. 183. 
Calosoma Weber XI. 

sycophanta L. III. 
Ceutorrhynchus assimilis Payk. 120. 
Chaetida drescheri Cam. 6. 

—— longicornis Gr. 6, 7. 
Coenonica Kr. 2. 

drescheri Cam. 2. 

jacobsoni Cam. 3. 

— — malayana Cam. 3. 
puncticollis Kr. 5. 

Cordalia Jacobs 4. 

vestita Boh. 4. 

Cryphalinae 31 noot. 

Cryphalus sandakaensis Schedl 37. 
Cychrus rostratus F. XLV. 
Dacryphalus Hopk. 37. 
sandakaensis Schedl 37. 
sumatranus Schedl 37 fig., 38. 


Diaulaconia compressicornis Fauv. 16. 


Diestota sumatrensis Bernh. 2. 
Ditropalia granulata Cam. 2. 
Donacia F. XXXIV. 
Eburiphora ruficollis Pic 117. 
semiaurantiaca Frm. 117. 
Eccoptogaster pruni Ratz. XXIX. 
Eccoptopterus sagittarius Schedl 41. 
sexspinosus Motsch. 40. 
Epaphius secalis Payk. XLIV. 
Falagria Mannerh. 4. 

concinna Er. 4. 

—— flavocincta Kr. 5. 

—— javanica Cam. 4. 

—— latesulcata Cam. 5. 

—— orientalis Cam. 4, 5. 
—— seminitens Cam. 4. 

—— subrugosa Kr. 4. 

vexans Cam. 5. 
Glossacantha hoplonotus Kr. 21. 
semisericeus Cam. 21. 
Gyrophaena Mannerh. 1. 
drescheri Cam. 1. 

—— gentilis Er. 1. 

—— metallescens Cam. 1. 
tropica Cam. 1. 

Helops laevioctostriatus Goeze 


[XXXV. 


Heteroporus Cam. 25. 
ferrugineus Cam. 25. 


Holotrichia (severini Brenske?) VIII. 


| Homalota fuscipes Cam. 2. 


Homalota nigrescens Fauv. 2. 


‘ Hypothenemus aequaliclavatus 


[Schedl 33, 34 fig. 
areccae Horn 31, 32. 
bicolor Schedl 32. 
insularis Perk. 31, 32. 
myristicae Hopk. 31. 
striatopunctatus Lea 32. 
vafer. Blandf. 34. 
Isochara intermedia Cam. 27. 
punctiventris Kr. 27. 
—— sordida Cam. 27. 
Lachnosterna (severini Brenske ?) 


[ VIII. 


Peal 


Lasiocallimerus Corp. 194. 
vestitus Corp. 194. 
Lasiochara javana Cam. 26. 
umbrosa Er. 26. 
Leptinotarsa decemlineata Say 


[XXVIII 


Leucocraspedum Kr. 1. 

nigrum Cam. 1. 

scorpio Blackb. 1. 
Leucopholis rorida F. VIII. 
Lomechusa strumosa Grav. XLV. 
Megalocephalobius drescheri Cam. 14. 
excellens Cam. 13. 
Melasoma sp. XXXVI. 

Meloè L. III. 

Mesocephalobius javanus Cam. 14. 
Metolinus Cam. 1. 

Myrmecomea Corporaali Pic 117. 
Nalassus laevioctostriatus Goeze 


[XXXV. 


Necrobia Latr. XXXVIII. 
Necrophorus Fabr. XXVIII. 
Opilo uniformis Frm. 117. 
Orphnebius Motsch. 13. 
drescheri Cam. 14. 

— excellens Cam. 13. 

javanus Cam. 14. 
rufoflavus Cam. 15. 
setiferus Cam. 16. 

Othius Steph. 1. 

Ousilusa Cam. 2. 

sumatrensis Bernh. 2. 
Pallenis apicalis Frm. 115. 
atrofasciculata Pic 114. 
basipennis Pic 114. 

—— Martini Pic 114. 
semiguttata Frm. 115. 
Pelioptera Kr. 7. 

inermis Cam. 7, 
Phloeocopus brunneus Hintz 116. 
Corporaali Pic 116. 
vagenotatus 116. 
Phloeosinus australis Sched! 30. 
—— v. nagaensis Sched]! 30. 
cribratus Blandf. 30. 
Phyllobrotica quadrimaculata L. XXIX. 


REGISTER. 266 


Pityophtorinae 31 noot. 
Plagiusa Bernh. 2. 

granulata Cam. 2. 

— — leptosera Fauv. 2. 
philippina Bernh. 2, 3. 
Platypodidae 30. 

Poecilips salakensis Sched! 38. 
Porus Westw. 25. 

Pronomaea Er. 1. 

thaxteri Bernh. 1. 
Pseudoplandria Fenyes 28. 
drescheri Cam. 28. 
Pseudoporus Wasm. 25. 
Pseudoxyleborus batoeradensis 


[Schedl 39. 


—— beesoni Egg: 39. 

cylindrotomicus Sched] 40. 

Pterostichus cupreus L. XLV. 

lepidus Leske XLV. 

Ptinus fur L. XX XVII. 

Pytho depressus L. XLV. 

Quedius lateralis Grav. XLV. 

Rhizopertha dominica F. XXXVII. 

Rhynchodonia persimilis Cam. 20. 

soror Cam. 20. 

Scolytidae 30. 

Silusa Er. 4. 

javanica Cam. 4. 

leptocera Fauv. 2. 

philippina Bernh. 2, 3. 

Sphodrus leucophthalmus L. XLIV. 

Stenagria Sharp 5. 

concinna Er. 4. 

— flavocincta Kr. 5. 

—— javanica Cam. 4. 

—— latesulcata Cam. 5. 

—— orientalis Cam. 4, 5. 

——— seminitens Cam. 4. 

vexans Cam. 5. 

Stenocylidrus angustatus Pic 115. 

v. reductus Pic 115. 

fastigiatus Kl. 116. 

longicollis Pic 115. 

ruficeps Frm. 115. 

Stenomastax Cam. 2. 

fuscipes Cam. 2. 

nigrescens Fauv. 2. 

Stenusa javanica Cam. 4. 

Stephanoderes alter Egg. 35. 

javanus Egg. 35. 

: kalshoveni Sched! 35, 37. 

-—— multipunctatus Schedl 36. 

sundaensis Egg. 34. 

Stictatheta Cam. 5. 

quadripunctula Cam. 6. 

Streptocranus Schedl 52. 

mirabilis Schedl 52 fig., 53. 

Tachys bisulcatus Nicol. XLIV. 

Tenebrioides mauritanicus L. 
[XXXVII. 

Termitodonia flavus Cam. 17. 


Tetrasticta Kr. 28. 

elegans Cam. 28. 

javana Cam. 28. 

polita Kr. 28. 

Tetratoma fungorum F. XLV. 

Thamiaraea Thoms. 7. 

insigniventris Fauv. 7. 

javana Cam. 7. 

Thoracobius rufoflavus Cam. 15. 

—-— setiferus Cam. 16. 

Tinotus morion Gr. 29. 

Trachydonia flavescens Cam. 22. 

rufoflavus Cam. 22. 

semiflavus Bernh. 22. 

Trichius Fabr. XXVIII. 

Trigonogenius globulus Sol. XXIX. 

Typhloporus Cam. 23. 

—— drescheri Cam. 23, 24. 

longipennis Cam. 24. 

Xyleborinae 31 noot. 

Xyleborus banjoewangi Schedl 41, 
42 fig. 


—— diversicolor Egg. 49. 

—— fulvus Schedl 48, 49. 

—— funereus Lea 45. 

-—— gorontalosus Schedl 50. 

—— granulipennis Egg. 48. 

illustrius Schedl 51. 

—— inaequalis Schedl 51. 

—— irregularis Egg. 44. 

——- myristicae Schedl 49, 51. 

—— nepocranus Schedl 45, 46 fig. 

nepos Egg. 45. 

nepotulus Egg. 47. 

nigrosetosus Schedl 49. 

parvispinosus v. palembangensis 
[Schedl 43. 

-— patangensis Schedl 44. 

— pertuberculatus Egg. 49. 

—— restrictus Schedl 46, 48 fig. 

—— sexspinosus Motsch. 41. 

— submarginatus Egg. 49. 


subnepotulus Egg. 47. 
testaceus Walk. 51. 
verax Schedl 39 fig., 43. 
vigilans Schedl 41, 42 fig. 
Zyras Steph. 16. 

collaris Payk. 19, 20. 
compressicornis Fauv. 16. 
diversiventris Bernh. 16. 
drescheri Cam. 17, 18. 
elegantulus Cam. 20. 
flavescens Cam. 22. 
flavorufus Cam. 18. 
flavus Cam. 17. 
fulgidus Gr. 17. 
geminus Kr. 16. 

gratellus Cam. 20. 
haworthi Steph. 18. 
hoplonotus Kr. 21. 
louwerensi Cam. 19. 


eee 1 


267 


Zyras persimilis Cam. 20. 
preangeranus Cam. 17. 
——— punctipennis Cam. 18. 
—— rufoflavus Cam. 22. 
—— semiflavus Bernh. 22. 
—— semirufus Cam. 18. 
—— semisericeus Cam. 21. 
— __sorerH@am20! 


DIRE RAT) 


Aedes (Stegomyia) albolineatus 
[Theo. 102—104. 
(Finlaya) alboniveus Barr. 
[105, 106 fig., 107. 
(Stegomyia) albopictus Skuse 
Bal, 


—— amesi Ludl. 110. 
(Finlaya) flavipennis v. 
[avistyla Brug 107. 
(Skusea) fumidus Edw. 
[109—111. 
(Skusea) furvus Edw. 111. 
(Stegomyia) gardnerii Ludl. 
[104, 105 fig. 
(Skusea) kabaenensis Brug 
[108, 110 fig. 
(Skusea) longirostris Leic. 111. 
— (Finlaya) niveoides Barr. 
[106 fig., 107. 
(Finlaya) niveus Ludl. 106. 
(Finlaya) notoscriptus Skuse 
[104. 
— v. montana Brug 
[104, 105. 
v. typica 105. 
(Stegomyia) pseudalbolineatus 
[Brug 103, 104. 
Agathomyia cinerea Zett. 128, 134. 
sexmaculata v. Ros. 128. 
Agromyza albipennis Mg. 130. 
—— bicophaga Her. 130. 
rufipes Mg. 130. 
Agromyzinae 130. 
Allodia batava Bardrt. 122. 
bicolor Macq. 124. 
—— flaviventris v. d. W. 124. 
lundstroemi Edw. 122. 
--— truncata Edw. 122. 
Allopiophila luteata Hal. 129. 
Anatella ciliata Winn. 122. 
unguigera Edw. 122. 
Anomoea antica Wied. 128. 
Anopheles barbumbrosus Strickl. et 
[Chowd. 112. 


Anthomyidae 132. 
Anthomyine 132. 


*) Zie voor de naamlijst van Neder- 
landsche Diptera door Prof. Dr. J. 
C. H. de-Meijere pag. 139 t/m 174. 


REGISTER. 


Aphiochaeta affinis Wood 127. 
brevicornis Schm. 127. 
—— hirsuta Wood 127, 134. 
—— manicata Wood 127. 
—— ornatipes Schm. 127. 
—— proxima Lundb. 127. 
waagei Schm. 128. 
Armigeres (Leicesteria) annulipalpis 
[Theo. 100 fig., 102. 
(Armigeres) candelabrifer 
[Brug 99, 100 fig. 
(Armigeres) confusus Edw. 100. 
(Leicesteria) flavus Leic. 102. 
(Armigeres) kuchingensis 
[Edw. 101. 
—- nin VA) AVANENSIS 
[Brug 100. 
(Armigeres) obturbans 
[Walk. 100, 101. 
(Armigeres) spathulatus 
[Brug 100. 


Basilia Ribeiro XLIX. 

nattereri Kol. XLIX, LII, 134. 

Bathycranium bicolorellum Zett. 126. 

Beris morrisi Dale 125. 

Boletina basalis Mg. 124. 

dispecta Dziedz. 122. 

— dubia Mg. 122. 

—— griphoides Edw. 122. : 

silvatica Dziedz. 122. 

Bolitophila glabrata Lw. 122. - 

pseudohybrida Landr. 122. 

rossica Landr. 122. 

Borophora femorata Mg. 127. 

—— o' Kellyi Schm. 127. 

Calamoncosis tomentosa Macq., 
[Beck. 132. 

Cecidomyia phragmitis Gir. 120. 

Cecidomyidae 138. 

Celeripes Montagu XLIX. 

biarticulata Herm. L. 

Cephalia Mg. 128. 

rufipes Mg. 128. 

Cephalinae 128. 

Ceratitis capitata Wied. 128. 

Ceratopogonidae 138. 

Cerioides subsessilis Ill. 126. 

Ceromasia senilis Mg. 133, 134. 

stabulans Mg. 133. 

Ceroplatus testaceus Dalm. 122. 

tipuloides Bosc. 123. 

? winnertzi Landr. 122. 

Chaetopleurophora spinosa Schm. 127. 

Chamaemyia aridella Fall. 129, 134. 

juncorum v. aridella Fall. 129. 

Chamaemyidae 129. 

Chelifera flavella Zett. 125. 

trapezina Zett. 125. 

Chersodromia incana Walk. 125. 

Chloropidae 131. 

Chortophila rubicola Endin. 132, 


REGISTER. 2 


Chortophila sp. 132. 
Chrysosoma exul Parent 126. 


Clinodiplosis longiventris Kieff.? 120. 


Clusiidae 130. 

Clusiinae 130. 

Clusiodes albimana Mg. 130. 
caledonica Collin 130. 
Clythiidae 128. 

Coelopa frigida Fall. 130, 134. 
pilipes Hal. 130. 
Coelopidae 130. 

Coelosia tenella Zett. 122. 
Conicera floricola Schm. 127. 
Schmittmanni Schm. 127. 
similis Hal. 127, 134. 
Contarinia VII, XI, XVII. 
acerplicans Kieff. 119. 
dipsacearum Rübs. 119. 
jacobaeae Lw. 119. 

loti de G. 119. 
pilosellae Kieff. 119. 
piricola Nördl. 120. 
pirivora Rib. 120. 
rubicola Rübs. 120. 
scoparii Rübs. 120. 


Cordyluridae 132. 
Criorrhina berberina F. 126. 
—— oxyacanthae Mg. 126. 
Cryptochironomus vulneratus 
[Bett 195: 
Culex (Mochthogenes) malayi Leic. 
[ple lal Stig 
— (Lophoceratomyia) minor v. 
[bandoengensis Brug 112, 113 fig. 
= v. bengalensis 


Barr MS 
VAN picamBeich 112. 
—— pipiens L. 124. 
—— spathifurca Edw. 111. 


— (Culex) tritaeniorhynchus 
[Giles 112. 


Va SAME NS Su alls 


[112, 113 fig. 


vishnui Theo. 112. 
Culicidae 124. 

Culicoides impunctatus Gtgh. 124. 
nubeculosus Mg. 124. 
punctidorsum Kieff. 124. 
Cyclopodia Kol. XLIX. 
Cystiphora pilosellae Kieff. 118. 
sonchi F. 118. 

Dasyneura acercrispans Kieff. 119. 
affinis Kieff. 119. 

aparines Kieff. 119. 
cardaminis Winn. 119. 
galiicola F. Lw. 119. 
harrisoni Bagn. 119. 
hygrophila Mik. 119. 
hyperici Br. 119. 

jaapiana Riibs. 119. 


torquens de Meij. III, VI, vr 


| Dicrobezzia venusta Mg. 


Dasyneura myosotidis Kieff. 119. 
oxyacanthae Rübs. 119. 
pachycera Schm. 127. 
salicariae Kieff. 119. 
sisymbrii Schrk. 119. 

sp. 121. 

tetensi Rübs. 119. 

tortrix Ewa 19) 
Delopsis aterrima Zett. 123. 
Dexiopsis lacteipennis Zett. 132. 


1252 


(IT 


Diptera III, XLIX. 

Diptera Pupipara XLIX. 

Dixa nigra Staeg. 124. 
Dixidae 124. 

Dizygomyia Barnesi Hend. 120. 
cambii Hend. 120. 


| Dizygomyza Hend. XXIX. 


artemisiae Kalt. 130. 
-—— posticata Mg. 130. 
verbasci Bche. 130. 
Dolichopodidae 126. 

Doros conopeus F. 126. 
Dyodiplosis arenariae Rübs. 
Empididae 125. 

Epidapus atomarius de G. 121. 
venaticus Hal. 121. 


120. 


| Eristalis arbustorum L. 127. 


lucorum Mg. 127. 
pertinax Scop. 127. 


Euribia cuspidata Mg. 128. 


jaceana Her. 128. 
Exechia crucigera Lundstr. 122. 
dizona Edw. 122. 
fimbriata Lundstr. 122. 
frigida Holmgr. 122. 
pulchella Winn. 122. 
repanda Joh. 122. 
separata Lundstr. 
Feltiella tetranychi Riibs. 
Ficalbia hybrida 84, 85. 
Finlaya zie Aedes. 
Flabellifera flaveolata F. 
Fucomyia frigida F. Fall. 
Fungivora biusta Macq. 124. 
confluens Dziedz. 123. 
finlandica Edw. 123. 
formosa Lundstr. 123. 
gratiosa Winn. 123. 
lunata Mg. 123. 
signatoides Dziedz. 
strigata Staeg. 123. 
—— xanthopyga Winn. 123. 
Fungivoridae 122, 134. 
Geocrypta galii H. Lw. 118. 
Giraudiella inclusa Frauenf. 120. 
Glossina LX XVII. 
Glyptotendipes foliicola Kieff. 125. 
Heleidae 124, 138. 


122. 
120. 


125 


122: 


| Hemerodromia melanocephala 


[Hal. 


68 


BORSE 


125. 


269 REGISTER. 


Heteroneura pictipes Zett. 130. 
Hippoboscidae Leach XLIX, 153. 
Hydrophorus balticus Mg. 126. 
Hygrodiplosis vaccinii Kieff. 120. 
Hypoderma bovis L. 133. 
Ischnonyx verbasci Vall. 119. 
Itonididae 118. 

Jaapiella medicaginis Rübs. 118. 
Kiefferia pimpinellae F. Lw. 119. 
Lampetia equestris F. 126. 
Lasioptera carophila F. Lw. 118. 


Lathyromyza schlechtudahli Kieff. 119. 
Lauterborniella agrayloides Kieff. 125. 


Lauxania abbreviata Beck. 129, 134. 
-—— plumicornis Fall. 129. 
Lauxaniidae 129. 

Leia longiseta Barndt. 122. 
Leicesteria zie Armigeres. 
Lestodiplosis raphani Barnes 120. 
Leucopis sp. 129. 


Limnophora contractifrons Zett. 132. 


Lipara lucens Meig. 132. 
—— rufitarsis Lw. 132. 
—— similis Schin. 131, 132. 
Lipoptena cervi L. 133. 
Liriomyza cicerina Rond. 130. 
ononidis de Meij. 130. 
—— puella Mg. 130. 
strigata Mg. 130. 


Lispocephala erythrocera R. D. 132. 


Listropodia Kol. XLIX. 


latreillei Leach 133. 
pedicularia Latr. L. 
Lophoceratomyia zie Culex. 
Lycoria 121, 138. 

annulata Mg. 121. 
—— autumnalis Winn. 121. 


— brunnipes v. annulata Mg. 121. 


—— fenestrata Mg. 121. 

—— fucata Mg. 121. 

—— hyalinata Mg. 121. 

—— hyalipennis 121. 

—— nervosa Mg. 121. 

— nitidicollis Mg. 121. 

— pallipes F. 121. 

—— placida Winn. 121. 

— pulicaria Mg. 121. 

— pusilla Mg. 121. 

—— scatophagoides 121. 

sp. 122. 

Lycoriidae 121, 134, 138. 
Lydella grisescens R.D. 133. 
lepida Mg. 133. 
Macquartia chalconota Mg. 133. 
nitida Zett. 133. 
Macrocera inversa Lw. 122. 
stigmoides Edw. 122. 
Mansonia Blanch. 81, 82, 85, 87. 


annulata Leic. 81, 86. 


blasii Kol. XLIX, LII, 133, 134. 


(Mansonioides) africana 85, 86. 


Mansonia (Mansonioides) annulifera 
[Theo. 81, 82, 84, 86—88. 
annulipes Walk. 81, 

[86 noot 1. 


arribalzagae 85. 

—— (Mansonioides) chrysonotum 86. 

—— fasciolatus 85. 

—— (Mansonioides) indiana 86, 88. 

longipalpis v. d. W. 
[81, 86. 


— — perturbans 85. 
titillans 85, 86. 
(Mansonioides) uniformis Theo. 
[81, 85—87, 90. 
Mansonioides 81—86, 88, 90. 
Mayetiola Kieff. VII, 119. 
destructor Say XII. 
Medeterus truncorum Mg. 126. 
Megarhinus aurifluus Edw. 92, 93. 
inornatus Welk. 92. 
—— —— v. albitarsis Brug 91. 
sumatranus Brug 93. 
Megaselia Rond. XXVIII. 
affinis Wood 127. 
—— brevicornis Schm. 127. 
—— hirsuta Wood 127, 134. 
— latipalpis Schm. 128. 
—— manicata Wood 127. 
— ornatipes Schm. 127. 
—— proxima Lundb. 127. 
—— stigmatica Schm. 128. 
—— waagei Schm. 128. 
— zonata Zett. 128. 
Melanagromyza Hend. LXXII. 
—— theae Green LXXIII. 
Metopina galeata Hal. 128. 
Schm. 128: 
—— Heselhausi Schm. 128. 
perpusilla Six 128. 
Microdon Meig. 126. 
Milichiinae 131. 
Mintho praeceps Scop. 133. 
—— rufiventris Fall. 133. 
Mochthogenes malaya Leic. 111. 
Monoclona forcipata Strbl. 123. 
rufilatera Walk. 123. 
Mycomyia fissa Lundstr. 122. 
- fuscata Winn. 124. 
levis Dziedz. 123. 
—— maculata Mg. 123. 
notabilis Staeg. 123. 
Myrmecophyia rufipes Mg. 128. 
Napomyza lateralis Fall. 131. 
Nemotelus nigroaeneus Zett. 125. 
notatus Zett. 125. 
Nycteribia Latr. XLIX, L—LI. 
Blasii Kol. 134. 
—— Frauenfeldi 134. 
pedicularia. Latr. LI, LI. 
vexata Westw. L, LI. 
Nycteribiidae XLIX, LI, 133. 


| 


REGISTER. 270 


Oestridae 133. 
Ortalidae 128. 


Parachironomus atriforceps Gtgh. 125. 


varus Gtgh. 125. 
Paraneurotelia dispar Winn. 122. 
Paraspiniphora Malloch 127. 
Pegomyia R.D. VII. 

hyoscyami Panz. XVII. 
—— pallipes Stein 132. 
Penicillidia Kol. XLIX. 


Penthesilea berberina F. 126. 
oxyacanthae Mg. 126. 
Pezomyia vanderwulpi de Meij. 120. 
Phagocarpus permundus Harr. 128. 
Phaonia querceti Bché 132 
Pholeosciara melina Schm. 121. 
Phorbia genitalis (Kramer) Karl 132. 
Schn. 132. 

securis Thiens. 132. 

sepia Mg. (nec Stein) 132. 
unipila Karl 132. 

Phoridae 127. 

Phronia annulata Winn. 123. 
egregia Dziedz. 123. 

flavipes Winn. 123. 

mutabilis Dziedz. 123. 
obscura Dziedz. 123. 
praecox Winn. 123. 

tarsata Staeg. 123. 

vittata Winn. 123. 
Phyllomyza formicae Schm. 131. 
Phytagromyza flavocingulata 


ol 


[Strobl 130. 


spinicauda Hend. 130. 
Phytomyza Fall. LXXII. 
adjuncta Her. 130. 
affinis Fall. 131. 
angelicivora Her. 131. 
anthrisci Hend. 131. 
atricornis Mg. 131. 
conyzae Hend. 131. 
daucivora Her. 131. 
gymnostoma Lw. 131. 
hieracina Her. 131. 
lampsanae Her. 131. 
lateralis Fall. 131. 

— — matricariae Hend. 131. 
— obscurella Fall. 131. 
—— orobanchiae Kalt. 131. 
—— pastinacae Hend. 131. 
—— pimpinellae Hend. 131. 
—— sonchi R. D. 131. 
—— sphondylii R.D. 131. 
—— tanaceti Hend. 131. 
thysselini Hend. 130. 
Piophilidae 129. 

Polyxena bergensis Barendr. 122. 
fasciata Mg. 123. 
fissa Edw. 123. 
nitidula Edw. 123. 


Ha a 


dufouri Westw. XLIX, LI, 134. 


Polyxena parvipalpis Edw. 123. 
—— sixi Barendr. 123. 
Profeltiella dizygomyzae Barnes? 120. 
Pseudosmittia brevifurcata Edw. 125. 
Pseudostenophora crassinervis 

[Strobl 127. 
Rhabdophaga dubia Kieff. 118. 
heterobia Lw. 118. 
Rhagoletis VII. } 
Rhamphomyia propinqua de Meij. 125. 
sulcata Mg. 125. 
sulcatella Collin 125. 
Rhymosia affinis Winn. 122. 
tarnanii Dziedz. 122. 
Rondania dimidiata Mg. 133. 
Sapromyza abbreviata Beck. 129. - 
atripes Mg. 129. 
plumicornis Fall. 129. 
Sarcophaga de Meij. 138. 
Scatophaga decipiens Hal. 132. 
Sceptonia costata v. d. W. 123. 
fumipes Edw. 123. 
membranacea Edw. 123. 
Schizomyia galiorum Kieff. 119. 
Sciara Meig. 121, 138. 
Sciophila nigriventris Macq. 123. 
nigronitida Landr. 122. 
Sciopus exul Parent 126. 
Sepsis punctum v. violacea Meig. 


[XXIX. 


Skusea zie Aedes. 

Smittia brevifurcata Edw. 125. 
Sphaeromias candidatus Lw. 125. 
Spilogona contractifrons Zett. 132. 
Spiniphora Kalt. 127. 
Stegomyia Theob. zie Aedes. 
fasciata L. 84. - 
Stratiomyidae 125. 

Streblidae Kol. XLIX. 

Syrphidae 126. 

Tachinidae 133. 

Tendipedidae 125. 

Tendipes Meig. 125. 

atriforceps Gtgh. 125. 

—— plumosus L. LXXVI. 

—— varus Gtgh. 125. 

vulneratus Zett. 125. 
Tephritis angustipennis Lw. 129. 
Thomasiella arundinis Schin. 118. 
flexuosa Winn. 118. 

Tipula L. XVII. 


"Tipulidae 125. 


Topomyia auriceps Brug 96, 98 fig. 

? dubitans Leic. 97, 98 fig., 99. 
gracilis Leic. 97. 

Trichonta atricauda Zett. 123. 
melanura Staeg. 123. 

terminalis Walk. 123. 
Trichoparia decorata Zett. 133. 
Triphleba crassinervis Strobl 127. 
Tripteroides nitidiventer Giles 95. 


271 REGISTER. 


Tripteroides powelli Ludl. 93, 94 fig. 


v. indica Barr. 94. 
Trotteria galii Rübs. 118. 
Trypetidae 128. 

Volucella inanis L. 126. 
zonaria Poda 137. 
Wachtliella lychnidis Heyd. 119. 
riparia Winn, 119. 
Zelmira concolor v. d. W. 123. 
macrocera Edw. 122. 

— pallida 123. 

Staeg.? 122. 
semirufa Mg. 123. 
Zygomyia setosa Barendr. 123. 


HYMENOPTERA. 


Anochetus gracilis Karaw. 180. 
jacobsoni Menozzi 178, 
princeps Em. 180. 
Apanteles glomeratus L. VI. 
Biorrhiza aptera Bosc. III. 
Camponctus herculeanus L. XIX. 
Cephaloxys 180, 181. 

— — jacobsoni Menozzi 180. 
Cimbex fagi Zadd. XLI, XLII. 
Drosophila Fall. XXII, XXIII. 
Hymenoptera III. 

Lasius alienus Först. XIX—XXIV. 
Myrmica schencki Em. XIX, XXVI. 
Pachyprotasis variegata Fall. XXX, 
Ponera albopubescens Menozzi 177. 
truncata F, Sm. 178. 
Proceratium carinifrons Menozzi 175. 
Strumigenys jacobsoni, Menozzi 180. 
Tetramorium caespitum L. XIX. 


LEPIDOPTERA. 


Abraxas grossulariata L. XLVI. 
Acidalia herbariata F. XLIII. 
laevigata Sc. XLIV. 
Acronictinae 198. 

Actebia Steph. 233. 

praecox L. 233. 

f. praeceps Hb. 233. 
Actinotia Hb. 252. 

polyodon Cl. 252. 

Adela violella Tr. XLIV. 
Aglais urticae L. LIII—LV. 


a. nigricaria Lbll. LIV. 
Agrotidae 196, 197, 263. 
Agrotinae 212. 


Agrotis birivia Bkh. (nec Schiff.) 238. 


Schiff. 237 noot. 
cinerea Schiff. 225. 

f. obscura Hb. 225. 
—— —— f. obsoleta Lpk. 225. 
—— —— mv. (= ssp.) tephrina 


[Stgr. 226. 


clavis Hufn. 221. 


179 fig. 


a. atebratensis Bdv. LIV. 


Agrotis clavis f. brunnea Tutt 222. 
f. brunnea-virgata 

[Tutt 223. 
f. clavigerus Hw. 222. 
f. clavis Hufn. 222. 
f. corticea Schiff. 221, 223. 
f. irrorata-pallida Tutt 222. 
f 
f 


. nigra Tutt 223. 
. obsoleta Meade 
[Waldow 223. 
f. obsoleta-fusca Tutt 222. 
f. semiconfluens Lpk. 223. 
f. strigosa Strand 223. 
f. subfuscus Hw. 222. 
f. suffusa-brunnea 
[Tutt 223. 
f. venosa Tutt 223. 
—— concinna Esp. 237 noot, 238. 
—— cursoria Hufn. XL. 
— exclamationis L. 226. 
f. brunnea Tutt 227. 
. conjuncta Hirschke 227. 
. costata Tutt 226. 
. exclamationis L. 227. 


f 
f 
f 
f. juncta Tutt 227. 
f 
f 


—— f. obsoleta Tutt 227. 
—— —— f. ostrogovichi 
[Diöszeghi 227. 
—— f. pallida Tutt 226. 
—— f. picea Hw. 227. 
—— f. plaga Steph. 227. 
. rufescens Tutt 227. 
. serena Alph. 226. 
. unicolor Hb. 227. 
— obscura Splr. 233. 
— porphyrea Esp. 237 noot. 
Schiff. 237 noot. 
— puta Hb. 229, 230. 
feratra Berio 230. 
nigra Tutt 230. 
obscurina Berio 230. 
radiola Steph. 230. 
radius Hw. 230. 
renitens Hb. 230. 
renitens Hb. 230. 
tutti Berio 230. 
venata Berio 230. 
Hb. 214, 227—229. 
. albicosta Tutt 228. 
. bivirga Lpk. 228. 
. brunnea Tutt 228. 
. desillii Pierret 228. 
grisea Tutt 228. 
. obsoleta Lpk. 228. 
. ripae Hb. 228. 
. weissenbornii Frr. 228, 
[229 noot 2. 
— satura Schiff. 237 noot. 
— saucia Hb. 237 noot. 
—— segetis Hb. 220 noot. 


f 

f 

| f 
—— —— f. quadrimacula Wehrli 227. 

f 

f 

f 


+0 O3 40050 10034040 * 


a. 
ke) 
D 
® 


ER Fea bern an) Feta tar 


| 
CE 


REGISTER. 272 


Agrotis segetum Schiff. 220, 226. 
. caliginosa Esp. 221. 
. catenatus Hw. 220. 
. connexus Hw. 221. 

. fuscosa Esp. 221. 

. monileus Hw. 220. 
. nigricornis Vill. 221. 
. segetis Hb. 221. 

. segetum Schiff. 221. 
. subatratus Hw. 221. 
. unicolor Pillich 221. 
venosus Hw. 221. 
Gonum | 2:8): 

strigula Thnbg. 237 noot, 238. 
varia Vill. 237 noot. 


ica ale eni err) 


f. brunnea-obsoleta 


f. confluens Lpk. 225. 

f. juncta Lpk. 225. 

f. lineolata Tutt 225. 

f. nigra Tutt 224. 

f. nigra-obsoleta Tutt 225. 
f. olivacea Hartig 224. 
f. pseudochretieni 


f. sagittiferus Hw. 224. 
f. signata Bsd. 224. 

f. trigonalis Esp. 224. 
f. valligera Bkh. 224. 
f. vestigialis Rott. 224. 
— f. violascens Hdm. 224. 
ypsilon Rott. 218, 219. 

f & clara Lpk. 219. 
ze O ius ca Danı9219: 
e O inversa) pk 219: 
—— f. 4 obscurata Lpk. 219. 
ni pallida Mute 2205 
uf Aa ma js ZIS 
i sine Ibeik, 220. 


OSB MANEN un 


Alucita hellerella Dup. 71. 
Amathes Hb. 244. 

= a gatniga Dup. 249. 

f. agathina Dup. 246. 
f. rosea Tutt 246. 
baja Schiff. 244. 
f. baja Schiff. 
. bajula Stgr. 245 noot. 
. caerulescens Tutt 245. 

. causa Epk. 245. 
„grisea Tutt 245. 

. immaculata Hoffm. 245. 
. monachi Meves 245. 

. punctata Auriv. 245. 

. purpurea Tutt 245. 
castanea Esp. 249. 

f. castanea Esp. 249. 
=f, levis 16.9249: 
neglecta 15.9249: 
SNE signata pk 250. 


BR eR en En Eh Eh Eh Mn 


bio] 


vestigialis Rott. 223, 229 noot |. 
Akute 227. 


[Hdm. 225. 


f. semiconfluens Lpk. 220. 


(ba) 245: 


Amathes castanea f. xanthe 
Woodf. 249. 
c-nigrum L. 246. 
f. cnigrum L. 246. 
f. confluens Lpk. 247. 
. immaculata Lpk. 247. 
pejunetas ple 2476 
. nunatrum Esp. 246. 
. rosea Tutt 246. 
. suffusa Tutt 246. 
. umbrata Schultz 247. 
ditrapezium Bkh. 247. 
=F fy siqnatalepk. 248: 
glareosa Esp. 250. 
sexstrigata Hw. 249. 
Dengan Hufn. 247. 
f. immaculata Lpk. 247. 
—— f. intermedia Tutt 247. 
u, Sionataalepk 247: 
= f, triangulum Hufn. 247. 
umbrosa Hb. 249. 
xanthographa Schiff. 248. 
f. astixis Dann. 248. 
f. budensis Frr. 248. 
f. cohaesa H.S. 248. 
f. funerea Gaukler 248. 
f. margineornata 
[Dann. 248. 
. obscura Tutt 248. 
. obsoleta Tutt 248. 
bite, Mts Zet 
rufescens Tutt 248. 
. signata Lpk. 249. 
. unicolor Failla 248. 
. xanthographa 
[Schiff. 248. 
f. xanthostaxis Dann. 248. 
Ammoconia Stgr. 262. 
caecimacula Schiff. 262. 
f. pallida Meves 262. 
Anacampsis atra Curt. 67. 
taeniolella Z. XLIV. 
Anaplectoides Mac Dunn. 234. 
prasina F. 234. 
f. albimacula 
[Hormuzaki 235. 
Sf, jaspidea Bkh. 23% 
—— f, lugubris Petersen 235. 
Sei viridiors Sale 233: 
Antheraea paphia imperator Wts. VI. 


LD 


Eh eR eh Eh Eh 


HT 


FR eR ER ER eR nn 


f. aceris SO 204. 

f. candelisequa Esp. 205. 
f. elineata Dufrane 205. 
f. infuscata Hw. 204. 

f. intermedia Tutt 204. 
alni L. 205. 

f. obscurior Casp. 205. 
f. suffusa Tutt 205. 
auricoma F. 205, 255. 


273 REGISTER. 


Apatele auricoma f. auricoma F. 206. 
—— ——— f. menyanthidis Hw. 206. 


—— f. obscura Lpk. 206. 
—— f. similis Hw. 206. 

f. virga Lpk. 206. 
cuspis Hb. 203, 204. 

f. caliginosa Schultz 203. 
f. decyanea Strand 203. 
euphorbiae Schiff. 207. 

f. euphorbiae Schiff. 208. 
f. myricae Gn. 208. 
leporina L. 208. 


— f. bradyporina Tr. 208. 
— f. continua Lpk. 209. 
f. fasciata Lpk. 209. 
f. flavescens Lpk. 208. 
f. grisea Cochr. 208. 
—— f. leporina L. 208. 
f. melaleuca Culot 209. 
f. melanocephala 


—— f. sagittata Lpk. 209. 
f. semivirgaTutt 208. 
megacephala Schiff. 207. 

f. nigra Shaw. 207. 
—— f. ochrea Tutt 207. 
—— f. pulla Strand 207. 
f. rosea Tutt 207. 

menyanthidis View. 206. 


—— f. obsoleta Tutt 207. 

—— f. suffusa Tutt 207. 

f. virga Gillm. 207. 

—— pepli Hb. 206. 

—— psi L. 202, 203 noot 1, 204. 

f. bidens Chapm. 202. 

f. juncta Tutt 202. 

f. virga Tutt 202. 

—— rumicis L. 201. 

f. euphorbiae Steph. 201. 
f. euphrasiae Steph. 201. 
f. lugubris Schultz 201. 

— —— f. polonica Prüffer 201. 
f. rumicis L. 201. 

f. salicis Curt. 201. 

— strigosa Schiff. 200. 

—— tridens Schiff. 202, 204. 

f. bidens Tutt 203. 

—— —— f, juncta Tutt 203. 

-—— —— f. rosea Tutt 202. 


—— —— f, soltowensis Schultz 202. 


f. virga Tutt 202. 
Apatura ilia Schiff. XLIII. 

v. clytie Schiff. XLIII. 
Aphantopus hyperantus a. arete 


[Miiller XLV. 


Aporia Hb. III. 
—— crataegi L. VI. 
Arctia Schranck III. 
hebe L, IX, 


f. bimacula Maassen 208. 


[Mansbr. 209. 


f. menyanthidis View. 207. 


Argyresthia fundella F.R. XLIII. 
Artona catoxantha Hamps. 183. 
Atopomima Meyr. LVII. 
Attacus atlas L. VI. 
Axylia Hb. 236. 
putris L. 236. 
f. juncta. Lpk. 237. 
—— —— f. lignosa Hb. 237. 
f. putris 1.2257 
Biston alpinis Sulz. VII. 
Blastodacna Wocke 64—66, 
[AS ORS 
atra Hw. 64-67, 70—73, 76. 
atra Wocke 67. 
v. putripenella Z. 
[66, 68 fig. 69, 77. 
—— aurifrontella Hb 75, 76. 
— hellerella Dup. 64—66, 
[71—73, 76. 
—— hellerella Wocke 71. 
—— libanotica Diak. 75, 78, 79 fig. 
—— putripenella Wocke 69. 


| 


putripenella Z. 64, 66. 
stephensi 76. 
vinolentella H.S. 64, 66, 

[74, 75 fig., 76. 
vinolentella Meyr. nec H.S. 65. 
vinolentella Wocke 74. 
Boarmia crepuscularia Hb. XL. 
a. defessaria Frr. XL. 
Bombyx mori L. V. 
Borkhausenia formosella S.V. XLIV. 
Bryophila perla F. XL. 
Cacoecia histrionana Froel. XLIV. 
Cacoecidii LVII. 
Cactoblastes cactorum Berg LXXVII. 
Calocampa vetusta Hb. LXXVI. 
Caradrina exigua Hb. XXXIX. 
Carpocapsa pomonella L. VI. 
Catamacta Meyr. LVII. 
Ceracidii LVII. 
Cerastis Ochs. 236. 
rubricosa F. 236. 
f. mucida Esp. 236. 
—— —— f. pilicornis Brahm 236. 
—— —— f. rubricosa F. 236. 
f. rufa Hw. 236. 
Cheimatobia Stph. II, LX XIV. 
brumata L. IV. 
Chiasma clathrata L. XL. 
Chlidanotidae LVII. 
Chresmarchidii LVII. 
Chrysoclista St. 66. 
atra Hw. 65. 
—— atra Meyr. 67. 
—— aurifrontella Hb. 66. 
— hellerella Dup. 65. 
—— hellerella Meyr. 71. 
—— linneella Cl. 66. 
—— putripenella Fletcher & 

[Stringer 70. 


REGISTER. 274 


Chrysoclista putripenella Z. 65. 
stephensi Stt. 66. 

— vinolentella H.S. 65. 
vinolentella Meyr. 74. 
Chrysoptera moneta F. XL. 
Cidaria fluviata Hb. XXXIX. 
Cnephasidii LVII. 


Coleophora badiipennella Dup. LVII. 


fuscedinella Z. LVIII. 
limosipennella Dup. LVII. 
serenella Z. XLIV. 
Colocasia O. 198. 

coryli L. 198. 

f. avellanae Huene 198. 
f. medionigra Vorbr. 198. 
Cosmotriche Hb. III. 

Craniophora Snellen 199. 

ligustri F. 199, 200. 

f. coronula Hw. 200. 
—— f. ligustri L. 200. 

—— f. nigra Tutt 200. 

—— v. olivacea Tutt 200. 

f. sundevalli Lampa 200. 
Cryphia Hb. 209. 

algae F. 209. 

muralis Forster 210. 

f. muralis Forster 210. 
—— f, obscura Tutt 210. 
—— f. par Hb. 210. 

—— f. viridis Tutt 210. 
— perla Schiff. 210. 

= f. distincta Tutt 211. 
f. flavescens Tutt 211. 


Cucullia verbasci L. LXXV, LXXVI. 


Cymatophora octogesima Hb. XL. 
a. frankii Boegl. XL. 
ocularis L. XL. ! 
a. frankii Boegl. XL. 
Deilephila celerio L. XLIII. 
euphorbiae L. VII. 
gallii Rott. LXXVI. 
lineata F. XLIII. 
livornica Esp. XLIII. 
Dendrolimus pini L. IX. 
Depressaria Hw. III. 

nervosa Hw. VII, XIV. 
Diactenis Meyr. LVII. - 
Diarsia Hb. 240. 
brunnea Schiff. 240, 242. 
f. lucifera Esp. 243, 245. 
—— —— f. nigricans Lampa 243. 
f. rufa Tutt 243. 
—— dahlii Hb. 240. 
f. dahlii Hb. 240. 
—— —— f. fusca Lenz 240. 
—— —— f. perfusca Kane 240. 
f. rufa Tutt 240. 
—— festiva Schiff. 241. 
f. conflua H.S. nec 


[Tr. 241. 


ssp. conflua Tr. 241. 


Diarsia festiva f fasciata Hannem 242. 
f. festiva Schiff. 241. 
—— —— f. grisea Tutt 242. 

—— —— f. ignicola H.S. 242. 

—— f. lamentanda Warr. 

[nec Alph. 242. 
—— f. imediorotundata 
[Boldt 242. 

f. mendica Fabr. 242. 

f. ochrea-virgata Tutt 242. 
—— f. primulae Esp. 242. 

f. pseudoconflua Bytinski- 
[Salz 241. 
— f. rufo-virgata Tutt 241. 

f. semiconfluens Lpk. 242. 


—— f. subrufa Hw. 241. 
—— ssp. thulei Stgr. 241. 
—— f. turbida Hb. 241. 
f. uniformis Lpk. 242. 


—— primulae Esp. 241. 
Ba 1 


rubi View. 243. 
f. confluens Lpk. 244. 
—— f. fasciata Meves 244. 
—— f. grisea Pfau 244. 
—— f. obsoleta Lpk. 244. 
—— f. quadratum Hb. 244. 
—— f. rubi View. 243. 
f. xanthostaxis Lpk. 244. 
Dicranura vinula L. XL. 
Dryobota protea Esp. XLVI. 
Dryobotodes protea Esp. XLVI. 
Elachista putripenella Z. 69. 
Ephestia Zell. LV. 
Epiblema graphana Tr. XLIV. 
Epione apiciaria Schiff. XLVI. 
paralellaria Schiff. XLVI. 
repandaria Hufn. XLVI. 
—— vespertaria F. XLVI. 
Epunda lichenea Hb. XLIV. 
Eriogaster lanestris L. VII, LXXVI. 
v. arbusculae Frr. VII. 
Eucosmidae LVII. 
Eupithecia pulchellata Stph. 
[XXXIX, XL. 


Eurois Hb. 234. 

occulta L. 234. 
occulte 025% 

—— —— f. passetii Th. Mieg. 234. 
f. semiconfluens Lpk. 234. 
Euxoa Hb. 212, 217. 

aquilina Schiff. 212, 213. 
cinerea Schiff. 226. 

cursoria Hufn. 214, 229 noot 1. 
. brunnea Tutt 215. 

. caerulea Tutt 214. 

. cursoria Hufn. 214. 

. distincta Tutt 214. 

. mixta F. 214. 

. nigrescens Hänel 215. 
. obsoleta Tutt 214. 

. ochrea Tutt 214. 


BRR en En Eh Eh En En 


PEEL 


2S REGISTER. 


Euxoa cursoria f. pallida Tutt 214. 
lidia Cr. 218. 
nigricans L. 215. 
f. carbonea Hb. 215. 
. fumida Warr. 215. 
. nigricans L. 215. 
. quadrata Tutt 215. 
. rubricans Esp. 235. 
ruta ut 215 

vilis Hb. 215. 
obelisea Schiff. 213. 
f. grisea Tutt 214. 
——- f. juncta Lpk. 214. 


u # obelisca Schii. 213: 


En En En En Fn En 


—— f. (ras) stephensii 


[Hdm. 213. 


——— f. unicolor Lpk. 214. 
tritici L. 212—218. 

. albilinea Hw. 216. | 
. confluens Lpk. 217. 
. costa-fusca Tutt 216. 
. costa-nigra Tutt 217. 
. cuneigera Steph. 216. 
sweruta ddbs ‚216,217. 
. hortorum Steph. 217. 
. juncta Lpk. 217. 

. nigra Tutt 217. 
nigro-fusca Esp. 217. 
. ocellina Steph. 217. 
. ochracea Tutt 217. 


. sordida Hw. 216,217: 
trittico 2116: 

. valligera Hw. 216. 
venosa Steph. 217. 
Gelechia costella Westw. LXXV. 
Geometra vernaria Hb. XLIV. 
Glyptoteles leucacrinella Z. XLIV. 
Graphiphora ©. 235. 

augur iG. 235. 

. augur EF. 235. 

. bivirga Ceton 235. 

. conjuncta Schille 235. 
. hippophaés Hb. 235. 
. juncta Lpk. 235. 
nigra Vorbr. 235. 


En En En En Fn En En tn En Fn tn Fn En eh Kn Fn en 


| 
En En En Eh Eh En 


Gypsitea leucographa Schiff. 236 noot. 


Hadena adustata Esp. IX. 
Heliothis armigera Hb. XLII. 
peltigera Schiff. XLII. 
Hibernia Latr. II. 

Homalernis Meyr. LVII. 
Hydrelia testaceata Don. XLVI. 
Hyphilare Lalbum L. XXXIX. 
vitellina Hb. XXXIX. 
Incurvaria luzella Hb. XLIV. 


Ino ampelophaga Bayle-Barella XLIII. 


Lampra Hb. 261. 

domiduca Hufn. 261. 

——— fimbria IL. 261. 
AE brunnuearlutt 261: 


. semiconfluens Lpk. 217. 


Lampra fimbria f. brunnea-virescens 
[Tutt 262. 

—— —— f. confluens Lpk. 262. 

—— —— f. domiduca Hufn. 261. 

—— —— f. fimbria L. 261. 

—— —— f. fimbriata Schreber 262. 

—— —— f. flava Lpk. 262. 

—— —— f. immaculata Lpk. 262. 

—— —— f. juncta Lpk. 262. 

—— —— f. obscura Lenz 262. 

—— —— f. parthenius Brgstr. 262. 

—— —— f, rufa Tutt 261. 

—— —— f, solani Fb. 262. 

f. virescens Tutt 262. 

fimbriata Schreber 261. 

Larentia albulata Schiff. XLIII. 

fluviata Hb. XX XIX. 

testaceata Don. XLVI. 

verberata Sc. XLIII. 

Laverna atra Curt. 67. 

—— atra Hw. 64. 

—— hellerella Stt. 71. 

—— putripenella Stt. 69. 

vinolentella Frey 74. 

Lepidoptera III, IV. 

Leptochroptila Diak. LVII. 

Leucania l-album L. XXXIX. 

—— vitellina Hb. XXXIX. 

Limenitis populi L. XLIII. 

Lithocolletis platanoidella de Joann. 

[LVIII. 


strigulatella Z. XLIII. 


Lithosia bipuncta Hb. XLIII. 
| —— lutarella L. XLIV. 
Luffia ferchaultella Steph. 


[LX XIII, LX XIV noot. 


Lycaena alcon F. XXXVIII. 


a. basi-novopuncta 
[Courv. XXXVIII. 

—— -— a. nigra Wheeler 

[XXXVIII. 

a. senilis Dann. XXXIX. 

yes Hb. 237. 

molothina Esp. 238. 

—— —— f. juncta Lpk. 239. 

f. occidentalis Bellier 239. 

— sigma Schiff. 239. 

f. juncta Lpk. 239. 

—— —— f. obscura Lpk. 239. 

—— —— f. rufa Lpk. 239. 

-—— -—— f. sigma Schiff. 239. 

—— signum F. 239. 

—— strigula Thnbg. 237. 

—— varia Vill. 237. 

f. ferruginea Lpk. 238. 

f. flavescens Lpk. 238. 

f. grisea Lpk. 238. 

f. juncta Lpk. 238. 

f 

f 

f 


. marmorea de Graslin 238. 
. reducta Lpk. 238. 
. varia Vill, 238. 


REGISTER. 276 


Macrothylacia rubi L. III 
Malacosoma americana (Fabr.) 


[auct. div. IX. 


neustria L. LIII. 
Marasmarcha phaeodactyla Hb. 


[XLIV. 


Mesogona Bsd. 260. 

oxalina Hb. 260. 

Metaselena Diak. LVII. 
Microlepidoptera III. 

Miltochrista miniata Forst. XL. 

a. flava de Graaf XL. 
Moma Hb. 211. 

alpium Osb. 211. 

f. alpium Osb. 211. 
u —— f, fasciata Lenz 211. 
—— —— f. rosea Tutt 212. 

f. runica Hw. 211. 
Naenia Steph. 233, 263. 

typica L. 233. 

f. brunnea Tutt 233. 
—— —— f. clausa Lpk. 233. 

—— —— f. obscura Splr. 233. 

f. semiconfluens Lpk. 233. 
Noctua segetum Schiff. 220 noot 2. 
Noctuidae III, 196. 

Nudaria mundana L. XLV. 
Ochropleura Hb. 231. 

pleetar Er 231: 

. albilinea Lpk. 231. 

. anderssoni Lampa 231. 
. fascicolata Heinr. 232. 
. fuscicosta Hirschke 231. 
ignota Swinhoe 231. 

. pallida Lpk. 231. 

> plecta, LI 23T. 

. rubricosta Fuchs 231. 

. strigata Hirschke 231. 
—— f. unimacula Stgr. 231. 
Oeonistis quadra L. XXXIX, XLV. 
Palimpsestis octogesima Hb. XL. 

a. frankii Boegl. XL. 
ocularis L. XL. 

a. frankii Boegl. XL. 


En Fn Fn Fn Eh En En kn mn 


III 


coenobita Fsp. XLIV, 197. 
—— saucia Hb. 250, 251. 

f. aequa Hb. 251, 252. 
—— f. brunnea Tutt 252. 
—— f. majuscula Hw. 252. 
—— f. margaritosa Hw. 


251252. 


— f. ochrea-costa Tutt 252. 
— f. philippsi Casp. 251. 
— if. ruta Dutt 252. 

f. saucia Hb. 252. 
Peronidii LVII. 


—— —— f. nigrocosta Tutt 251. 


Phalaena L. 263. 
Phasiane clathrata L. XL. 
Phibalapteryx tersata Hb. XLIV. 
Phragmatobia fuliginosa L. LIV. 
Pieris napi L. VI noot. 
Piliscophora Diak. LVII. 
Plusia Ochsh. 256. 
chryson Esp. XLII. 
moneta F. XL. 
Plutella III. 
Procalyptis Meyr. LVII. 
Pyrausta rubilalis Hb. VII. 
Pyrrhia umbra Hfn. VI noot. 
Recurvaria atra Hw. 67. 
Rhyacia Hb. 239. 
simulans Hufn. 232, 239. 
Rondetia menciana Moore VI. 
Samia insularis Boisd. VI. 
Saturnia spini Schiff. VII. 
Saturniidae VI. 
Scythris knochella F. XLIV. 
Simyra O. 198. 
albovenosa Goeze 198, 

[199 noot 1. 
. albida Auriv. 199. 
. albida Auriv. 199 noot 1. 
. albovenosa Goeze 199. 
. centripuncta H.S. 199. 
. degener Hb. 199, 
. flavida Auriv. 199. 
. geminipuncta Boldt 199. 
. murina Auriv. 

[199 noot 1. 
—— f. ochracea Tutt 199. 
f. selenia Schultz 199. 


4 mé mmmé m 


ravida Schiff. 232. 

f. bigramma Esp. 232, 
—— f. obducta Esp. 232. 
—— f. obscura Brahm 232. 
—— f 

f 


. ravida Schiff. 232. 
Mutant 2330 


| Sphingidae III. 


Tebenna hellerella H.S. 71. 
putripenella H.S. 69. 
vinolentella H.S. 74. 
Tephroclystia pulchellata Stph. 
[XXXIX. 
Theresia ampelophaga Bayle- 
[Barella XLIII. 


Tortricidae LVI. 

Triphaena Hb. 252. 

— comes Hb. 258. 

— interjecta Hb. 256. 

—— —— f. (ssp.) caliginosa 
[Schaw. 257. 

—— —— f. interjecta Hb. 257. 

f. rufa Tutt 257. 

—— interposita Hb. 257. 

—— janthina Schiff. 255. 


277 REGISTER. 


Ita janthina f. alba Lpk. 256. 

f. flavomaculata Spir. 256. 

—— f. janthina Schiff. 255. 

—— f. juncta Lpk. 256. 

—— f. latimarginata Röb. 255, 

[256 noot 1. 

—— f. obscura Obthr.-Culot 
[256 noot 1. 

. pallida Lpk. 256. 

. plusioides Hes]: Harr. 256. 

. purpurascens Hesl. Harr. 

[255. 

—— f. ronensis Hesl. Harr. 255. 

—— f. rufa Tutt 255. 

f. virgata Hesl. Harr. 255. 

melanozonias Gmel. 258. 

orbona Hufn. 258. 

f. adsequa Tr. 259. 

—— f. albocostata Hdm. 259. 

—— f. attenuata Warr. 260. 

— f. connuba Hb. 259. 

— f. consequa Hb. 259. 

—— f. gredleri Hartig 259. 

—— f. grisea Tutt 259. 

f. ochrea Tutt 259. 

—— f. orbona Hufn. 259. 

-—— f. pallida Tutt 259. 

—— f. prosequa Tr. 259, 260. 

— f. rufescens Tutt 259. 

—— f. rufo-grisea Tutt 259. 

f. subsequa Schiff. 259. 

pronuba L. 252, 253. 

ie) 2 brunnea) Mutt 253. 

— f, 

—— f. 


4 distincta- 
[caerulescens Tutt 254. 
—— f. & grisea-brunnea 

(latte 25 40255: 
& grisea-innuba 

art 25 48 

—— f. hoegei H.S. 254. 
—— f. immaculata Lpk. 254. 
& innuba Tr. 254, 255. 
—— f. juncta Lpk. 254. 


en 


—— f. 


Pee ILO an 


4 grisea-innuba Tutt 254. 


Triphaena pronuba f. & nigra Lpk. 
[254. 
—— —— f. 9 nuba Kaiser 253. 
—— —— f. 9 ochrea Tutt 253. 
—— —— f. 4 ochrea-brunnea 
[Putt 254. 
—— —— f. 4 ochrea-innuba 
[Tutt 254. 
—— —— f. 4 pronuba L. 254. 
u f. QUirufa @Eute253% 


pronubina de Graaf. 259. 
sobrina Gn. 260. 

f. sobrina Gn. 260. 
f. suffusa Tutt 260. 


| —— subsequa Schiff. 254, 257—259. 


f. brunnea Lpk. 258. 

f. distincta Lpk. 258. 

f. grisea Lpk. 258. 

f. immaculata 258. 

f. interposita Hb. 257. 
f. maculata Lpk. 258. 
f. subsequa Schiff. 257. 
Vanessa F. III. 


Xanthia IV. 

Zacorisca Meyr. LVII. 
MECOPTERA. 

Boreus hyemalis L. III. 
ORTHOPTERA. 

Valanga nigricornis Burm. VIII. 
RHYNCHOTA. 


Aphis rumicis L. XVII. 
Chaithophorinella aceris Koch X noot. 
testudinata Thornt. X noot. 
Chaithorinella aceris Koch X. 
testudinata Thornt. X. 
Dialeurodes Chittendeni Laing XXX. 
Dicyphus pallidicornis Fieb. XLI. 
Margarodes vitium IX, 

Rhynchota III. 


ALGEMEENE ZAKEN. 


Adriaanse M. S. C. 
bedankt. LXII. 
Barendrecht (Dr. G.) Over vermeende 

bastaarden bij Cimbex. XLI. 

Bestuurslid gekozen. LXXI. 

Bels, ()SEidSSTaIE: 

Benno (P.) Lid. LXII. 

Bentinck (Ir. G. A. Graaf). Nieuwe 
en zeldzame Nederlandsche Macro- 
lepidoptera. XLII, LXXV. 

Bernet Kempers (K. W. J.). De levens- 


(Pater A.) Lid 


wijze van Tenebrioides mauritanicus 
L. XXXVII. 

Bibliothecaris. Verslag 1938. LXIX. 

Colorado-kever (Leptinotarsa decem- 
lineata Say) ter beschikking der 
leden. gesteld. XXXIV. 

Commissie v. h. nazien der rek. en 
verantw. over 1938. Verslag. 
LXVII. 

Commissie id. 1939. Benoemd. 


LXVIII. 


REGISTER. 278 


Diakonoff (A.) Over Indo-Maleische 
en Papuaansche Tortriciden. LV. 
Mededeelingen over Nederland- 
sche Microlepidoptera. IX. LVII. 

Gepromoveerd. LXIII. 

Doesburg (P. H. van). Zeldzame Ne- 
derlandsche Coleoptera. XLV. 

Dijkstra (G.) Lid. LXII. 

Eerland (Prof. Dr. L. D.). Lid be- 
dankt. LXII. 

Evers (A. M. J.). Zeldzame Neder- 
landsche loopkevers. XLIV. 

Eyndhoven (G. L. van). Eenige in- 
teressante vleermuis-Acari. XLVII. 

Fransen (J. J.). Gepromoveerd. 

[LXIII. 

Gravestein (W. H.). Lid bedankt. 
EXIT: 

Gijzen (Mej. A.). 
LXIII 


Gepromoveerd. 


Hardonk (Ir. M.). Over variaties bij 
Aglais urticae L., teweeggebracht 
door chemische middelen LIII. 

Herfstvergadering. Proefneming van 
eene in het najaar 1938 gehouden 
vergadering geslaagd. LXIII. 

Jong (C. de). Gepromoveerd. LXIII. 

Knoop (R.). Lid. LXII. 

Koch (C.). Buitenlandsch lid. LXII. 

Koornneef (Ir. H). Lid bedankt. LXII. 

Koornneef (J.). Over Nederlandsche 
Hymenoptera. XLVI. 

Literatuur-referaten. XLVJ. 

Kruseman Jr. (Dr. G.). Een merk- 
waardig oud boek. XLIV. 

Tendipediden rondom het IJssel- 
meer. LXXVI. 

Leefmans (Dr. S.). Over de phaeno- 
logie bij insecten en hare beteekenis 
voor de landbouw-entomologie. I. 

Lodeizen (J. A. F.). Lid. LXII. 

Mac Gillavry (Dr. D.). Een fossiel 
insect uit Nederland. XXXIV. 

Kleine aanvulling voor de 

„Eigenaardige entomologische litera- 

tuur”. XXXVI. 

Vestigt de aandacht op een stuk- 

je in de Ent. Ber. no. 226 over bij- 

zondere lichtattractie voor insecten. 

XLI. 

Voorstel de Commissie van Re- 

dactie voor de publicaties met één 

lid uit te breiden. LXXII. 

Over het voorkomen van Luffia 

ferchaultella Steph. in ons land. 

LXXII. 

Over het bewaren v. vlinders in 

den prae-Linneaanschen tijd en de 

toenmalige bestrijdingsmiddelen van 

schadelijke rupsen. LXXIV. 

Faunistische lijst der in Neder- 


land voorkomende OrthopteraLXXV. 

Meulen (G. S. A. van der). Zeld- 
zame Nederlandsche Macrolepidop- 
tera XLV. 

Meijere (Prof. Dr. J. C. H. de). Be- 
stuurslid bedankt. LXXI. 

Lid Commissie v. Redactie geko- 

kozen. LXXI. 

Eerelid benoemd. LXXII. 

Nieuwe naamlijst der Neder- 
landsche Diptera en onderzoekingen 
over Afrikaansche Agromyzinen- 
larven. LXXII. 

Museo Entomologico „Pietro Rossi”. 
Lid bedankt (wegens opheffing). 
LXII. 

Oudemans (Dr. A. C.). Het uiteen- 
vallen v. d. groep der Acari en de 
plaats in het Systeem van Koenenia 
Grassi en Sternarthron Haase. 
XXXVI. 

—— Tachtig jaar. LXIII. 

(Dr. Th. C.). Een merkwaardig 
terrein. LVIII. i 

Penningmeester. Verslag 1938. LXIV. 

Financieel Verslag Dr. J. Th. 
Oudemans-stichting. LXVII. 

Pierce (F. N.). Correspondeerend lid 
gekozen. LXXI. 

Putman Cramer (A. W.). Correspon- 
reerend lid overleden. LXI. 

Schoevers (T. A. C.). Overzicht van 
het werk op toegepast-entomologisch 
gebied, door den Plantenziektenkun- 
digen Dienst in 1938 verricht. 
XXVIII. 

Starcke (A.). Le faisceau des ocelles 
et la fonction qu ‘il nous suggére, 
avec un appendice sur l'antenne 
larvale des fourmis. XIX. 

Uyttenboogaart (Dr. D. L.). Een en 
ander over zijne reis in Zuid-Afrika. 
LXXVI. 

Veldhuizen (A.). Lid bedankt. LXII. 


Versluys (Prof. Dr. J.). Lid over- 
leden. LXII. 

Visscher (M. C. J.). Lid bedankt. 
LXII. 


Vos tot Nederveen Cappel (]. J. de). 
Geschenk voor de bibliotheek. XLV, 
LXXV. 

Vreugde (Ir. Th. J. L.). Buitenlandsch 
lid. LXII. 

Wintervergadering 1940. Leiden. 
XXXIII. 

Wisselingh (Ir. T. H. van). Mede- 
deelingen over in 1938 gevangen 
zeldzame Macrolepidoptera. 
XXXVIII. 


| Zomervergadering 1940. Markeloo. 


LXX 


pag. IV regel 15 v. b. staat categoriën, lees categorieën. 
XXV 19 v.b. ,, laevioctostratus, lees 
laevioctostriatus. 
3 regel 2 v.o. staat Tikorai, lees Tjikorai. 

16 16 v. b. Tjikodai, lees Tjikorai. 

DOE Ir: Madiden, lees Madioen. 

49 Anon brietmleessbreits 

si 70 19v.o. ,, reachting, lees reaching. 
€ 81 1Siverby inpossible, lees impossible. 

io evito! annualata, lees annulata. 

82 22 vb. Ivengar, lees Iyengar. 

84 20v.b. >, anly, lees only. 

5 320% staeed, lees stayed. 

85 5v.b. ,, dislodges, lees dislodged. 

86 14 v. b. africanus, lees africana. 

88 8 v.o. ,, culsters, lees clusters. 

99 ,, 17v.o. „ prothoracac, lees prothoracic. 
LOUE IB We © candelabris, lees candelabrifer. 
102 23v.o. ,, ftattened, lees flattened. 

18 v. 0. thans, lees than. 
Bivio. homogenous, lees 
homogeneous. 
109 DOO 8the, lees 8th. 
110 IDA Oe latval, lees larval. 
111 vab.  Tronssleeszfront. 
ep 1320: fumides, lees fumidus. 
ae callie 19,920: attennuatis, lees attenuatis. 
ee ENS) DD NF Ok L., lees leg. 
+ 22 vbs by Nijmemegen, lees 
bij Nijmegen. 
194 15 v0: antumnalis, lees autumnalis. 
128 LS EO Cephalina, lees Cephalinae. 
131 4v.b. Th. daucivora, lees 
Ph. daucivora. 
cs a LD ren leescer 
133 10 v.b. na ‚verbreitetsten” in te lasschen 
» Tachiniden". 
134 NO: 16, lees 86. 
194 CAD PS RAS lees mit 


ERRATA. 


INHOUD VAN DE DERDE EN VIERDE AFLEVERING 


Bladz. 
Verslag van de Vier-en-Negentigste Zomer- 
vergadering. . . .» 2» 2 2 . . . . . LXI-LXXXI 
Ledenlijst der Ned. Ent. Veréen. . …. . . . LXXXIIX—Cl 
Prof. Dr. J. C. H. de Meijere, Zesde Supplement 
op de Nieuwe Sen van Nederlandsche 
Diptera. 118-136 
Prof -Dr.c J.C. H:de Meeres Pere van 
Nederlandsche Diptera ne 137-174 
Cc Menozzi, Qualche nuova formica di Sumatra 175-181 
J. B. Corporaal, Studies in Callimerus and allied — 
genera (Col.) dea 1822195 
B. J. Lempke, Catalogus der Nederlandsche Macro- i 
lepidoptera IV , Lor 196 — 263 
Register . | 264 — 278 
Errata. 279 - 


Avis 


La Société Entomologique des Pays-Bas prie les Comites 
d’adresser dorénavant les publications scientifiques, qui lui 
sont destinées, directement à : Bibliotheek der Nederlandsche 
Entomologische Vereeniging, p/a.Bibliotheek van het Kolo- 
niaal Instituut, AMSTERDAM, Mauritskade 62. 

Toutes les autres publications et la correspondance doivent 
être adressées au Secrétaire. L'expédition du „Tijdschrift 
voor Entomologie” est faite par lui. : . 

Si l'on n'a pas recu le numéro précédent, on est prié de lui 
adresser sa réclamation sans aucun retard, parce qu'il ne lui 

serait pas possible de faire droit à des réclamations tardives. — 


G. BARENDRECHT, 


Secrétaire de la Société 

DO entomologique des Pays Bas. 
pla. Zoölogisch Laboratorium, 
Doklaan 44, Amsterdam C. 


dl 
Wi 


uf 
Ù 


ERNST MAYR LIBRARY 


alih , tira ts » png: 
7 x ar Md en » 
x ae ehe Pri 
SITA 
ap] o 


nl ci ” Ÿ 
si gt ee Bor, 

re ee Fer 
pancetta