meneere ee TE derd” RETTO aoe aap nt il bidet e et ia AA Teri pa È 5 ? si rst TG at ‘ ati rn dt en ei ee El a CI QT EE rase EELS CREG ees... ey LEVI ee bh Dre pere: HARVARD UNIVERSITY eT st LIBRARY OF THE Museum of Comparative Zoology CS ay a i (ta Ri RISALTO He ey DEEL 98 1955 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING | Tijdschrift voor Entomologie, deel 98, 1955 | Aflevering 1, p. 1—76 verscheen 18 Mei 1955 53 2, P. 77—146 ss 25 Aug. 1955 DIA 228000 10 Nov. 1955 4, p. 229—355 5 16 Jan. 1956 te) LE] INHOUD VAN DEEL 98 FORBES, Wm. T. M. The subdivision of the Eupterotidae (Lepidoptera) . HERING, E. M. Die Larven der Agromyziden (Diptera). II . LAMBERS, D. Hire Ris. On Aphids from the Netherlands with descriptions of new species (Aphididae, Homoptera) . LEEUWEN, W. M. DOCTERS VAN. The bigamic generations of Andricus cor- ruptrix Schlechtendal and Andricus lignicolus Hartig (Hymenoptera, Cynipidae) LEMPKE, B. J. Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera. Derde Supple- ment . LiTH, J. P. van. Biologie van Melsttobia acasta Walker (Hymenoptera, Chal- cididae LOUWERENS, C. J. New Oriental Agonini (Coleoptera, Carabidae) . MEIJERE, J. C. H. DE, (& E. M. HERING). Die Larven der Agromyziden (Diptera) Miter, N. C. E. New genera and species of Reduviidae (Hemiptera, He- teroptera) from Malaysia and the Philippine Islands . SOUTHWOOD, T. R. E. The morphology of the salivary glands of terrestrial Heteroptera (Geocorisae) and its bearing on classification . OBRAZTSOV, N. S. Die Gattungen der palaearktische Tortricidae. I. Allge- meine Aufteilung der Familie und die Unterfamilien Tortricinae und Sparganothinae. 1. Fortsetzung . UHMANN, E. Hispinae aus Indonesia. I. Teil [164 Beitrag zur Kenntnis der Hispinae (Coleoptera, Chrysomelidae) } . Register . : 229) 43 DI UN . 147 =) CA # ER | DEEL 98 AFLEVERING 1 | 1955 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING KP. ZOOL | IS. CO ri HARVARD LEHNERSITY teh | Tijdschrift voor Entomologie, deel 98, afl. 1. Gepubliceerd 18 Mei 1955 | Nederlandsche Entomologische Vereeniging BESTUUR Prof. Dr L. F. de Beaufort, President (1951—1955), Leusden. Prof. Dr D. J. Kuenen, Vice-President (1953-1959), Leiden. ‘ G. L. van Eyndhoven, Secretaris (1951—1957), Haarlem. Ir G. A. Graaf Bentinck, Penningmeester (1952—1958), Amerongen. F. C. J. Fischer, Bibliothecaris (1948—1954), Rotterdam. Dr J. Wilcke, (1951—1956), Bennekom. G. van Rossem, (1952—1955), Wageningen. COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE PUBLICATIES Prof. Dr L. F. de Beaufort (1951—1955), Leusden. Dr. A. Diakonoff (1952—1955), Leiden. G. L. van Eyndhoven (1951—1954), Haarlem. Dr L. G. E. Kalshoven (1952—1955), Blaricum. B. J. Lempke (1950—1953), Amsterdam. J. J. de Vos tot Nederveen Cappel (1952—1955), Leiden. BESTUUR DER AFDELING VOOR TOEGEPASTE ENTOMOLOGIE G. van Rossem, Voorzitter, Wageningen. Ir J. W. Heringa, Secretaris, Amsterdam. Dr R. J. van der Linde, ’s-Heer Hendrikskinderen (ZId.). Dr Ir G. S. van Marle, Deventer. Dr D. Dresden, Utrecht. De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f 10—, voor student-leden | f 2.50, per jaar ; buitenlandse leden betalen f 60.— ineens. — Natuurlijke Per- sonen kunnen levenslang lid worden tegen het storten van f 150.— ineens, Na- tuurlijke Personen niet-ingezetenen van het Rijk in Europa, Azië of Amerika, | tegen het storten van f 60.— ineens. — Begunstigers betalen jaarlijks minstens f 10.— of, alleen Natuurlijke Personen, f 100.— ineens. De leden, behalve de student-leden, ontvangen gratis de Entomologische Be- richten van 12 nummers per jaar, waarvan de prijs voor student-leden f 1.50 per jaar, voor niet-leden f 1.— per nummer bedraagt. De leden kunnen zich voor f 7.50 per jaar abonneren op het Tijdschrift voor Entomologie ; hiervan bedraagt de prijs voor niet-leden f 30.— per jaar. De oudere publicaties der Vereniging zijn voor de leden tegen verminderde prijzen verkrijgbaar. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE Het Tijdschrift voor Entomologie wordt uitgegeven door de Nederlandsch Entomologische Vereeniging en is bestemd voor de publicatie van de resultaten van de studie der Entomologie van algemene en bijzondere aard. Het verschijnt in één deel van 300—350 bladzijden per jaar, bestaande uit vier afleveringen. Bovendien worden supplementdelen, handelende over bijzondere onderwerpen, op onregelmatige tijdstippen uitgegeven. | ENTOMOLOGISCHE BERICHTEN De Entomologische Berichten worden eveneens door de Nederlandsche Entomo- |, logische Vereeniging uitgegeven en zijn bestemd voor de publicatie van kortere | BEWEISE DIE LARVEN DER AGROMYZIDEN (DIPTERA) VON Prof. Dr J. C. H. DE MEIJERE + General-Register!) Die Familie der Agromyzidae ist in der Paläarktis, worauf auch schon HENDEL in seiner Bearbeitung im ,,LINDNER” hingewiesen hat, als die am gründlichsten durchforschte Acalyptraten-Familie anzusehen. Es ist das unvergängliche Ver- dienst meines lieben, zu früh dahingegangenen Freundes J. C. H. DE MEIJERE, HENDEL's vorwiegend an den Imagines durchgeführte Erforschung der Familie durch seine Untersuchung der Larven erweitert, ergänzt und teilweise berichtigt zu haben. Dieser Aufgabe hat sich DE MEIJERE in den letzten beiden Dezennien seines langen, arbeits- und erfolgreichen Lebens mit einer ausserordentlichen In- tensitat gewidmet, bis ihm der Tod die Feder aus der Hand nahm. Die von ihm geplanten Register seiner Larvenbeschreibungen, die er im Anschluss an seinen 9., letzten Nachtrag veröffentlichen wollte, hat er nicht mehr vollenden können. Ich habe freudig zugestimmt, als mich der Herausgeber dieser Zeitschrift, Herr Dr. DIAKONOFF, aufforderte, die von DE MEIJERE geplanten Register zusammen- zustellen. Ich konnte dabei mit dem Verewigten noch einmal auf den Pfaden unserer gemeinsamen Arbeit wandeln, und es war mir eine Freundschaftspflicht, seine letzte, nicht mehr durchgeführte Absicht zu verwirklichen. Entsprechend den Fortschritten unserer Kenntnis und Veränderungen in der zoologischen und botanischen Nomenklatur finden sich in den folgenden Registern auch einige Namen, die DE MEIJERE, nicht verwendet hat; es sind aber die von ihm gebrauchten Namen überall eingefügt und mit Hinweisen auf die jetzt gül- tigen versehen worden. Wo sich ein Hinweis auf einen Namen nicht findet, han- deit es sich um Arten, die in meinen „Keys of the European Leaf-miners” (Verl. Dr. W. Junk, Den Haag) behandelt werden, deren Erschienen in diesem Jahre beginnt. Verzeichnis der Abkürzungen. Die hinter den Artnamen angeführten Abkürzungen sind die gleichen, die DE MEIJERE auch in seinen früheren Registern gewählt hat; am Schluss steht im- mer die Seitenzahl. Es bedeuten demgemäss : Javan. Agr.: (1922) Zur Kenntnis javanischer Agromyzinen. — Bijdr. Dierk., Bio Dr Holl. Agr.: (1924) Verzeichnis der holländischen Agromyzinen. — Tijdschr. Entom., Bd. 67, p. 119—155. I.: (1925) Die Larven der Agromyzinen. — Tijdschr. Entom., Bd. 68, p. 195—293. IL: (1926) id. (Fortsetzung und Schluss). — ibid., Bd. 69, p. 227 SIL 1) Zusammengestellt und eingeleitet von E. M. HERING (Berlin). 1 MUS. COMP. ZOOL LIBRARY JUN 6 HARVARD ARR 139)! SHY | N ZZ4ZZ4444Z4Z \D MO NUR N dm TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 1.: (1928) id. Erster Nachtrag. — ibid., Bd. 71, p. 145—178. . (1934) id. Zweiter Nachtrag. — ibid., Bd. 77, p. 244—290. .: (1937) id. Dritter Nachtrag. — ibid., Bd. 80, p. 167—243. .: (1938) id. Vierter Nachtrag. — ibid., Bd. 81, p. 61—116. .: (1940) id. Fünfter Nachtrag. — ibid., Bd. 83, p. 160—188. : (1941) id. Sechster Nachtrag. — ibid., Bd. 84, p. 13-30. .: (1943) id. Siebenter Nachtrag. — ibid., Bd. 86, p. 61—76. .: (1946) id. Achter Nachtrag. — ibid., Bd. 87, p. 65—74. : (1950) id. Neunter Nachtrag. — ibid., Bd. 92, p. 15—33. Ein * nach dem Namen bezeichnet, dass die Art ausserhalb der Paläarktis lebt. Beim 2. Register (nach den Wirtspflanzen geordnet) bezeichnen Agr. = Agro- myza, Cer. = Cerodonta, Lir. = Liriomyza, Mel. = Melanagromyza, Nap. = Napomyza, Oph. = Ophiomyia, Phytagr. = Phytagromyza, Phytob. = Phytobia, Phytom. = Phytomyza, Pseudon. = Pseudonapomyza. Die Abkirzungen der schon vielfach als Gattungen betrachteten Untergattungen von Phytobia findet man im 1. Register bei Phytobza. 1. REGISTER, NACH DEN DIPTERENNAMEN GEORDNET Agromyza (incl. Domomyza) agrosticola Hg. cf. nigripes Mg. airae Karl N. 1. 146. — N. 7. 61. albipennis Mg. N. 2. 245, 246. — N. 7. 62. als nigripes Mg. I. 226. p. p. albitarsis Mg. N. 2. 245, 247. — N. 3. 169. alnibetulae Hd. N. 2. 247. als albitarsis Mg. I. 216. ambigua FIL. I. 236. — N. 7. 62. angulata Lw.* N. 2. 247. anthracina Mg. I. 217. — N. 1. 146. apfelbecki Strbl. N. 2. 248. — N. 8. 65. arunci Hg. als spiraeae Kltb. N. 1. 148. p. p. bicophaga Hg. II. 305. — N. 4. 66. cinerascens Mcq. N. 1. 148. — N. 3. 169. coronata Lw. cf. Phytob. humeralis Ros. de-meijerei Hd. I. 225. dipsaci Hd. N. 1. 147. als sp. I. 234. drepanura Hg. N. 2. 248. — N. 4. 61. erodii Hg. N. 2. 248. — N. 4. 61. ferruginea v. d. W. I. 217. — N. 4. 62. flaviceps Hd. I. 219. flavipennis Hd. I. 220. — N. 7. 63. fragariae Mall. cf. spiraeae Kltb. frontella Rd. I. 237. genistae Hd. N. 3. 169. graminicola Hd. N. 2. 248. — N. 4. 62. beringi de Meij cf. nigrescens Hd. humuli Hg. cf. igniceps Hd. igniceps Hd. N. 2. 245. als bumuli Hg. I. 222. intermittens Beck. als cinerascens Mcq. N. 1. 148. — N. 2. 246. johannae de Meij. I. 223. lathyri Hd. II. 305. — N. 2. 248. — N. 3. 170. — N. 4. 66. alls) spe 102233" laterella Ztt* cf. Phytobia lucida Hd. N. 2. 245. — N. 7. 62. als nigripes Mg. Holl. Agr. 120. — Is 226 Bo. Pe luteifrons Strb. N. 8. 66. als genistae Hd. N. 7. 63. lygophaga Hg. N. 4. 63. mobilis Mg. I. 238. — N. 7. 62. als subnigripes Mall.* II. 304. nana Mg. I. 238. — N. 2. 245. — N. 3. 170. — N. 4. 66. nigrescens Hd. N. 2. 245. — N. 3. 170. — N. 8. 66. als beringi de Meij. I. 220. nigripes Mg. N. 2. 245. — N. 3. 170. — N. 7-62: als agrosticola Hg. N. 1. 146. nigrociliata Hd. als niveipennis Ztt. N. 7. 63. als sp. I. 240. niveipennis Ztt. I. 239. — N. 6. 13. — INES Je Bs als sp. I. 240. ocellaris Hd. N. 7. 64. J. C. H. DE MEIJERE: orobi Hd. N. 1. 147. — N. 7. 64. panici de Meij.* N. 2. 248. als Melanagromyza p. N. 9. 28. parvicornis Lw.* II. 304. — N. 2. 248. phragmitidis Hd. I. 228. — N. 7. 63. platyptera Lw. cf. Phytob. humeralis Ros. polygoni Hg. N. 7. 64. als sp. N. 3. 174. — N. 4. 67. pruinosa Coq. cf. Phytobia pruni Grossb. cf. Phytobia reptans Fil. I. 228. — N. 1. 146. — N. D DES, — IN Se TOE rubi Bri. N. 3. 170. rufipes Mg. I. 230. — N. 2. 245. — N. 4. 62. — N. 5. 161. — N. 7. 64. salicifolii Coll. N. 4. 63. salicina Hd. I. 231. sanguisorbae Hd. cf. spiraeae KItb. spivaeae Kltb. I. 231. — N. 1. 148. als fragariae Mall.* II. 304. als sanguisorbae Hd. N. 2. 245. — INS 9 17. Spivaeoidearum Hg. als spiraeae Kltb. I. 231. — N. 1. 148. — N. 2. 245. subnigripes Mall.“ cf. mobilis Mg. tephrosiae de Meij.* Javan. Agr. 23. — N. NGN NON 27 viciae Kltb. N. 4. 65, 66. websteri Mall.* cf. Melanagromyza wörzi Groschke als sp. I. 234. sp. an Gramineae N. 5. 164. sp. an Avena, Hordeum N. 3. 173. Spans Gelas N. 3172: sp. an Malva N. 4. 67. sp. an Ononis N. 2. 250. sp. an Pennisetum* N. 5. 162. sp. an Pennisetum* N. 5. 163. sp. an Pennisetum® N. 5. 164. sp. an Phaseolus N. 7. 64. sp. an Polygonum viviparum N. 6. 13. sp. an Triticum N. 3. 174. sp. an ? N. 5. 164. Cerodonta denticornis Pz. II. 301. — N. 2. 290. dorsalis Lw.” als femoralis Mg. II. 301. — N. 2 290. fulvipes Mg. II. 301. — N. 1. 147. — IN? 29290: phragmitophila Hg. N. 3. 241. Dizygomyza (cf. Phytobia) Domomyza (cf. Agromyza) Die Larven der Agromyziden 3 Gymnophytomyza heteroneura Hd. N. 6. 28. — N. 7. 76. Liriomyza amoena Mg. 1. 276. aff. amoena Mg. N. 3. 195. andryalae Hg. N. 1. 160. — N. 4 angularis Hd. cf. triglochinae Hd. artemisicola de Meij. I. 285. asteris Hg. N. 2. 276. — N. 3. 195. bellidis de Meij. cf. fasciola Mg. borealis Mall.* II. 304, 307. brassicae Ril. als cruciferarum Hg. N. 1. 160. — N. 4. 80. bryoniae Kltb. als mercurialis Hg. N. 2. 277. — N. 4. 81. als solani Mcq. N. 1. 161. — N. De 197 als sp. Holl. Agr. 130. — N. 3. 199. — N. 6. 19. bubri Hg. N. 3. 195, nota. — N. 4. 78. — N. 9. 21. als sp. N. 3. 201. cannabis Hd. N. 3. 195. centaureae Hg. N. 3. 199, nota. als sp. N. 3. 199. centaureana Hg. N. 3. 199, nota. als centaureae Hg. N. 3. 196. cicerina Rd. N. 3. 197. als ononidis de Meij. I. 278, 291. congesta Beck. cf. trifoli Burg. cruciferarum Hg. cf. brassicae Ril. de-meijerei Hg. N. 2. 277. equiseti de Mey. I. 281. erucifolii de Meij. N. 7. 68. — N. 8. 70. —= IN. 92 il. esulae Hd. cf. pascuum Mg. eupatorii Kltb. I. 283. — N. 4 fasciola Mg. N. 2. 275. als bellidis de Meij. I. 284. als sp. Holl. Agr. 129. flaveola Fall. I. 271. — N. 6. 18. flavonotata cf. Metopomyza. flavopicta Hd. N. 7. 68. als sp. N. 3. 202. graminicola de Meij. I. 280. — N. 4, 81. gudmanni Hg. N. 2. 276. hieracii Kltb. cf. pusilla Mg. hydrocotylae Hg. N. 2. 277. impatientis Bri. I. 272. kleiniae Hg. N. 1. 160. — N. 4. 81. leguminosarum de Meij. cf. trifolii Burg. melampyga Lw.* II. 304. mercurialis Hg. = TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 bryoniae KItb. sp. an Galium Holl. Agr. 130.— N. 6. 19. millefolii Hg. N. 1. 160. myrsinitae Hg. als esulae Hd. N. 6. 17. ononidis de Meij. cf. cicerina Rd. orbona Mg. I. 273. ornata Mg. I. 273. — N. 2. 276. — N. 4. 81. pascuum Mg. N. 4. 82. — N. 6. 17. als esulae Hd. N. 2. 275. als pusilla Mg. I. 276. pisivora Hg. als congesta Beck. p. p. N. 2. 276. als pusio Mg. I. 277. polygalae Hg. N. 1. 160. — N. 4. 83. ptarmicae de Meij. cf. pumila Mg. puella Mg. I. 274. — N. 3. 197. pumila Mg. N. 2. 276. als prarmicae de Meij. I. 286. als sp. Holl. Agr. 130. pusilla Mg. N. 2. 275. als hieracii KItb. I. 279. pusilla auct. II. 304. pusio Mg. N. 2. 276. als bieracii KItb. I. 280. als tragopogonis de Meij. N. 1. 161. sonchi Hd. N. 2. 275. — N. 4. 83. — N. 6. 18. als bieracii Kltb. I. 279. — N. 1. 161. solani Hg. cf. bryoniae KItb. strigata Mg. I. 278. — N. 1. 161. — N. 2, VI, = IN. A, CB, == IN, Oy Bie als sp. N. 1. 162. tanaceti de Meij. I. 280. taraxaci Hg. N. 2. 275, 278. — N. 4. 83. als bieracii KItb. I. 279. thesii Hg. I. 282. thymi Hg. N. 2. 288. — N. 3. 205. tragopogonis de Meij. cf. pusio Mg. trifoli Burg. als congesta Beck. p. p. N. 2. 276. — N. 3. 197. — N. 4. 66. als leguminosarum de Meij. I. 282. triglochinae Hd. als angularis Hd. N. 2. 276. umbilici Hg. N. 1. 162. — N. 4. 83. urophorina Mik I. 293. valerianae Hd. N. 2. 275. als fasciola Mg. I. 283. variegata Mg. I. 291. violiphaga Hd. N. 3. 198. — N. 6. 18. virgo Ztt. I. 292. — II. 307. — N. 2. 278. — N. 7. 68. sp. an Clematis* N. 5. 177. sp. an Exacum N. 3. 198. sp. an Lathyrus N. 3. 201. sp. an Lathyrus N. 9. 21. sp. an Melanthera* N. 5. 176. sp. an Reichardia {Picridium} N. 3. 201. (?sonchi Hd.). sp. an Plantago N. 3. 198. sp. an Sambucus als amoena Mg. N. 3. 195. sp. an Sinapis N. 8. 70. sp. an Tagetes N. 3. 200 (?strigata Mg.). sp. an Thlaspi N. 9. 22. sp. an Xanthium N. 4. 84. Melanagromyza aeneiventris FIl. I. 241. — N. 2. 251. — N: 3. 178. — N. 7. 66. — N. 8. 66. — N. 9. 18, 20. als lappae Lw. N. 7. 67. arnicarum Hg. N. 7. 65. — N. 9. 18, 20. beckeri Hd. N. 7. 66. — N. 8. 66. — N. VI 20. cecidogena Hg. N. 1. 151. — N. 3. 178. centrosematis de Meij.* Tijd. 1940, 128. — N. 6. 14. — N. 9. 20, 27, 29. coffeae Kon.* N. 2. 251. — N. 9. 27. cunctans Mg. N. 3. 178. — N. 4. 67. — N. 9. 20. cunctata Hd. N. 2. 252. — N. 9. 20. als Ophiom. sp. Holl. Agr. 130. — 16. 252 dolichostigma de Meij.* Javan. Agr. 19. — I. 248. — N. 9. 27. erythrina de Meij.* N. 9. 28. fuscociliata Hd. N. 7. 66. — N. 9. 20. gibsoni Mall.* I. 243. kalshoveni de Meij.* N. 2. 254. — N. 9. - 28. lappae Lw. I. 243. — N. 2. 251. — N. 3. 178. — N. 4. 68. — N. 9. 20. panici de Meij.* cf. Agromyza phaseoli Coqu.* Javan. Agr. 17. — I. 248. — N. 9. 28. pulicaria Mg. N. 1. 148. — N. 3. 178. — N. 4. 68. — N. 7. 66. — N. 8. NE N N20 als Ophiom. sp. N. 3. 177. —N. 4. 69, 73. — N. 8. 67. ricini de Metj.* Javan. Agr. 21. — I. 248. — N. 4. 68. — N. 9. 28. sarothamni Hd. N. 2. 255. — N. 8. 67. schineri Gir. I. 245. — II. 304. — N. 2. 251. — N. 3. 178. simplex Lw. I. 245. — N. 3. 175, 178. simplicoides Hd. I. 246. — N. 2. 251. — N. 3. 178. — N. 8. 67. J. C. H. DE MEIJERE : Die Larven der Agromyziden 5 sojae Zehnt.* Javan. Agr. 18. — I. 248. — N. 4. 68. — N. 9. 28. theae Green* N. 2. 256. — N. 3. 175. — N. 9. 28. tiliae Coud.* I. 248. — II. 304. — N. 2. 250. weberi de Meij.* Javan. Agr. 20. — I. 248. — N. 9. 28. websteri Mall.“ II. 304. sp. an Arisaema & anderen Araceae* N. Der re sp. an Asplenium* N. 5. 170. sp. an Bryophyllum oder Kalanchoë N. 5. 169. sp. an ,,Bitter-sticks”* N. 5. 166. sp. an Cardiospermum* N. 5. 169. Spans Gocemea= N. 3. 175. SN. 95 28: sp. an Crepis N. 8. 68. — N. 9. 20. sp. an Cucurbitaceae* N. 5. 171. sp. an Cucurbitaceae* N. 5. 172. sp. an Dioscorea® N. 3. 175. — N. 6. 15. — N. 9. 28. Sp an Farm NN" 2. 261. — N. 9, 28. sp. an Galium als Ophiomyia sp. N. 3. 189. sp. an Gynandropsis* N. 9. 29, 30. sp. an Hypericum* N. 5. 169. sp. an Ipomoea* N. 5. 171. sp. an Kalanchoë oder Bryophyllum* N. 5. 169. sp. an Lissochilus* N. 5. 165. sp. an Lissochilus® N. 5. 169. sp. an Passiflora* N. 5. 168. sp. an Prper* N. 5. 166. sp. an Pleiopeltis* N. 5. 170. sp. an Populus N. 8. 68. — N. 9. 20. sp. an Rhamnaceae* N. 5. 169. sp. an Rubus-Stengel* N. 5. 169. sp. an Solanum* N. 5. 166. sp. an Theobroma-Epiphyt* N. 5. 171. Jd. am # ING 321076: SPARA NewS Ga N. 9298 SD an NES ler SPA INE 12. Metopomyza flavonotata Hal. N. 6. 18. — N. 7. 68. Napomyza aconitophila Hd. N. 3. 207. annulipes Mg. N. 4. 89. gentianella Hd. N. 3. 205. als gentii Hd. N. 1. 163. glechomae Kltb. II. 230. lactucae Vimm. N. 3. 205.1) lateralis FIl. II. 231. — N. 2. 279, 284. — N. 3. 221. — N. 8. 71. — N. 9. 23. lonicerae Kltb. cf. lonicerella Hd. lonicerella Hd. N. 3. 221. — N. 4. 88. als lonicerae Kltb. N. 2. 279, 284. rydeni Hg. N. 3. 228. salviae Hg. 11. 233. xylostei Kltb. Holl. Agr. 147. — II. 233. — N. 2. 285. — N. 3. 236. Ophiomyia achilleae Hg. N. 3. 177, 187. als sp. N. 3. 188. — N. 4. 72. alliariae Hg. als submaura Hg. N. 3. 178. campanularum Stary N. 3. 177, 178. — N. 4. 69. cichorii Hg. N. 9. 19, 20. galii Hg. N. 4. 73. — N. 7. 67. als sp. N. 3. 186. beringi Stary N. 3. 178, 179. — N. 9. 19? labiatarum Hg. N. 3. 177, 180. — N. 4. 72. — N. 6. 15. — N. 7. 67. — INNO SIRIO? als sp. N. 4. 72. lantanae Frogg.* I. 253. — N. 3. 180. maura Mg. N. 2. 251, 262. — N. 3. 177. als curvipalpis Ztt. I. 249. melandricaulis Hg. N. 7. 67. — N. 9. 20. melandryi de Meij. I. 251. — N. 3. 178, 181. — N. 4. 70. — N. 9. 20. persimilis Hd. N. 3. 177, 182. — N. 4. 70. — N. 6. 15. — N. 8. 68. — N. 9. 20. pinguis Fil. cf. Tylomyza proboscidea Strb. N. 1. 151. — N. 3. 177, 178, 184. — N. 4. 72. — N. 8. 68. N. 9. 20. ranunculicaulis Hg. als sp. N. 8. 69. — N. 9. 19, 20. senecionina Hg. N. 8. 68. — N. 9. 20. submaura Hg. cf. alliariae Hg. sp. an Asparagus-Stengel N. 3. 184. sp. an Barbarea N. 9. 20. sp. an Brassicella (Sinapis cheiranthus) N. 9. 20. als Jabiatarum Hg.? N. 8. 68. sp. an Daucus-Stengel N. 3. 186. sp. an Galium-Stengel N. 3. 177, 186. sp. an Galium-Stengel N. 3. 177, 189. IN 4e 76 sp. an Labiate* N. 5. 173. 1) Ist nach der in meinem Besitz befindlichen Type = Phytomyza atricornis Mg. 6 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 sp. an Lepidiun:-Stengel N. 3. 177, 184. sp. an Sonchus-Stengel* N. 5. 173. Phytagromyza anteposita Strb. N. 7. 68. buhri de Meij. N. 7. 68, 69. als Liriomyza sp. N. 3. 204. — N. 4. 83. centaureana Hg. N. 4. 84. — N. 6. 19. flavocingulata Strb. N. 4. 85. — N. 6. 19, 21. — N. 7. 69. als graminearum Hg. N. 2. 278. als Dizygomyza sp. N. 2. 272. graminearum Hg. cf. flavocingulata Strb. hendeliana Hg. II. 228. — 2. 285. als lonicerae Kltb. Holl. Agr. 147. heringi Hd. N. 4. 85. — N. 6. 19. langei Hg. N. 6. 19. lucens de Mey. N. 6. 20. — N. 7. 69: luteoscutellata de Meij. cf. xylostez R. D. mamonowi Hg. N. 2. 278. orphana Hd. N. 6. 21. — N. 7. 69. populi Kltb. II. 283. — N. 1. 173. populicola Hal. N. 2. 278. — N. 4. 86. N. 6. 19. populivora Hd. N. 1. 173. similis Bri. 11. 229, — N. 1. 165. — N. 6. 19. tremulae Hg. als tridentata Lw. p.p. U. 295. tridentata Lw. II. 295. tripolii de Meij. II. 296. — N. 2. 288. — N. 3. 214. xylosteg Re D. 11. 299 N. 12176. INGE 2 SDE als luteoscutellata de Meij. Holl. Agr. 174. — II. 270. sp. an Acanthaceae* N. 5. 177. Phytobia (Dizygomyza) (Abkürzungen der Subgenera: Amaur. = Amauromyza, Calyc. = Calycomyza, Ceph. = Cephalomyza, Diz. = Dizygomyza, Ict. = Icteromyza, Nem. = Nemorimyza, Phyt. = Phytobia (Dendromyza), Poém. = Poémyza, Prasp. = Praspedomyza, Trilob. = Trilobomyza). abnormalis Mall. Phyt. N. 1. 152. — N. 3. 189. allecta Mall. Calyc.* II. 304. approximata Hd. Prasp. I. 254. artemisiae Kltb. Calyc. I. 255. — N. 2. 263. atra Mg. Poém. I. 255. barnesi Hd. Phyt. N. 2. 263. — N. 4. 74. bellidis Kltb. cf. humeralis Ros. betulae Kang. Phyt. N. 3. 190. — N. 4. 74. bimaculata Mg. Diz. I. 258. — N. 3. 191. cambii Hd. Phyt. N. 2. 263. — N. 3. 192. — N. 4. 74. als carbonaria Ztt. I. 259. capitata Ztt. Ict. N. 6. 15. carbonaria Ztt. cf. cambii Hd. carlinae Hg. Amaur. N. 8. 70. cepae Hg. Ceph. N. 1. 152. cornigera de Meij. Poëm.* N. 2. 264. — N. 3. 192. NMG SENIOR coronata Lw. cf. humeralis v. Ros. effusi Karl cf. luctuosa Mg. flavifrons Mg. Trilob. I. 261. — N. 1. 154. gyrans Fil. Calyc. N. 3. 193. hilarella Ztt. Prasp. I. 262. humeralis v. Ros. Calyc. N. 4. 75. — N. 7. 68. als bellidis Kltb. I. 257. als platyptera coronata Lw.* II. 304. als sp.* N. 5. 176. incisa Mg. Poém. N. 2. 263. — N. 4. 76. — N. 6. 15. inaeos R. D. Diz. Wy 3043 3072 als morosa Mg. I. 266. tridis Hd. Diz. N. 1. 1565 _N27267: als aff. morosa Mg. I. 267. javana de Meij. Poém.* N. 2. 266. — N. 3. 194. — N. 9. 28. labiatarum Hd. Trilob. I. 263. — N. 1. 156. — N. 3. 194. lamii Kltb. Amaur. I. 264. lateralis Mcq. Poém. I. 265. — N. 2. 267. — N. 3. 194. laterella Ztt. Diz.?* II. 303. luctuosa Mg. Diz. II. 307. — N. 1. 156. © — N. 2. 263 ,268. — N. 6. 16. — N. 9. 20. Ale) 2 Ra eN a5: morto Bri. Prasp. I. 266. als Liriomyza sp. Holl. Agr. 130. morionella Ztt. Amaur. N. 2. 269. morosa Mg. Diz. N. 2. 263, 269. — N. 4. 76. als laterella Ztt. II. 307. — N. 1. 156. muscina Mg. Poém. N. 1. 157. platyptera coronata Lw. cf. humeralis v. Ros. poae Hg. Diz. N. 2. 263. als morosa Mg. II. 307. — N. 1. 156. posticata Mg. Nem. I. 268. — N. 2. 270. pruinosa Coq. Phyt.* I. 261. pruni Grossenb. Phyt.* I. 260. — N. 2. 250. J. C. H. DE MEIJERE : Die Larven der Agromyziden 7 pygmaea Mg. Poëm. I. 269. — N. 2. 263, 271. — N. 4. 76. scirpi Karl cf. scutellaris v. Ros. scutellaris v. Ros. Poém. N. 3. 194. als sczrpi Karl N. 1. 158. semiposticata Hd. Poém. II. 306. — N. 2. 263. solidaginis Kltb. Calyc. N. 2. 263. sönderupi Hg. Diz. N. 4. 77. starji Hg. Poém. N. 2. 271. — N. 3. 194. — N. 4. 77. verbasci Bché. Trilob. I. 270. — N. 2. Den 272 sp. Diz. an Bambusa* N. 2. 274. — N. 9. 2.9: sp. Poém. an Calamagrostis als incisa Mg. N. 1. 154. Spaz aneiGarex*® N. 5. 174. sp. Poém. an Carex* N. 5. 175. sp. Poém. an Cyperus* II. 307. sp. an Dichrocephala, Erigeron* N. 5. 176. als humeralis v. Ros. N. 4. 75. sp. an Gramineae — Phytagr. flavocingu- lata Sttb. sp. an Gramineae N. 2. 273. sp. Calyc. an Senecio N. 2. 273 sp. an Lycopus N. 4. 77. sp. Phyt. an Prunus N. 6. 17. Phytomyza abdominalis Ztt. II. 238. — N. 3. 205. — N. 4. 87. — N. 9. 22. f. socia Bri. N. 3. 205. aconitella Hd. N. 3. 206. als sp. N. 1. 177. aconiti Hd. II. 238. — N. 2. 279. actaeae Hd. N. 3. 208. adenostylis Hg. N. 1. 164. adjuncta Hg. N. 2. 279. — N. 3. 208. aegopodii Hd. N. 3. 210. affinis FIL. II. 239. — N. 2. 281. — N. 3. 210. — N. 4. 87. agromyzina Mg. II. 241. aizoon Hg. N. 2. 279. — N. 4. 87. albiceps Mg. II. 241, 304. — N. 2. 281. albimargo Hg. II. 242. — N. 1. 165. — N. 4, 88. alpigenae Hd. N. 1. 165. — N. 2. 285. — IN An Si anemones Hg. II. 243. — N. 3. 210. als hellebori buhri Hg. N. 3. 210. angelicae Kltb. II. 243. — N. 3. 210. angelicastri Hg. N. 4. 88. angelicivora Hg. Il. 244. — als sp. N. 4. 95. IMs Bo Zul. anthemidis Hg. cf. matricariae Hd. anthrisci Hd. II. 244. — N. 3. 211. = daucivora Hg. N. 3. 211. aquilegiae Hardy II. 245. — N. 3. 211. ENG archangelicae Hg. N. 3. 212. arnicae Hg. N. 1. 166. — N. 3. 213. arnicophila Hg. als conyzae Hd. N. 3. 217. asteribia Hg. N. 3. 213. asteris Hd. N. 3. 205, 214. al tenella Mg. N. 1. 176. — N. Ds BST. als sp. Holl. Agr. 129. — II. 299. astrantiae Hd. II. 246. athamantae Hg. N. 7. 69. atragenis Hg. cf. kaltenbachi Hd. atricornis Mg. 11. 247. — N. 1. 166. — N. 2. 280. — N. 4. 66, 90. — N. 5. 180% — N. 6. 23. — N. 7. 70. als chrysanthemi Kow.* II. 304. als lactucae Vimm. N. 3. 205. auricomi Hg. cf. fallaciosa Bri. avenae de Meij. cf. fuscula Ztt. bellidina Hg. N. 3. 214. berulae Hg. cf. saz Hg. bipunctata Lw. N. 3. 205. als echinopis Hg. N. 2. 283. brischkei Hd. II. 252. brunnipes Bri. N. 1. 168. \ bubri Hg. cf. anemones Hg. callianthemi Hg. N. 8. 71. calthivora Hd. N. 3. 205, 214. — N. 9. 25. als nigritella Ztt. N. 2. 286. calthophila Hg. N. 2. 286. — N. 3, 214, 215. — N. 9. 25. als nigripennis Mg. N. 3. 205. als nigritella Ztt. II. 276. campanulae Hd. N. 3. 215. cardui Hg. N. 7. 70. carvi Hg. N. 3. 216. cecidonomia Hg. N. 3. 216. cynoglossi Hg. N. 2. 282. chaerophylli KItb. II. 253. chaerophylliana Hg. N. 4. 90. chrysanthemi Kow* cf. atricornis Mg. cicutae Hd. II. 253. — N. 3. 217. cineracea Hd. N. 1. 168. — N. 7. 70. — N. 9. 23. cinerea Hd. II. 254. cirsicola Hd. cf. rydéniana Hg. cirsii Hd. Il. 255. — N. 2. 281. — N. o ZIO clematidis Kltb. N. 3. 205. — N. 9. 23. als thalictri E.-K. II. 294. — N. 1. 176. 8 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 conopodii Hg. N. 7. 71. continua Hd. N. 2. 281. conyzae Hd. II. 256. — N. 8. 71. — N. Oy 23), = arnicophila Hg. N. 3. 217. als sp. N. 6. 27. corvimontana Hg. N. 2. 282. crassiseta Ztt. II. 257. — N. 6. 23. cynoglossi Hg. N. 2. 282. cytisi Bri. II. 258. daucivora Hg. cf. anthrisci Hd. digitalis Hg. N. 6. 23. diversicornis Hd. N. 7. 71. — N. 9. 23. doronici Hg. N. 3. 217. dorsata Hd. N. 3. 218. echinopis Hg. cf. bipunctata Lw. elsae Hd. N. 1. 168. — N. 3. 218. als facialis Kltb. II. 259. erigerophila Hg. N. 1. 169. eupatorii Hd. N. 1. 170, 172. als lappae Gour. II. 269. facialis Kltb. N. 1. 170. fallaciosa Bri. N. 7. 72. als auricomi Hg. N. 1. 167. als fascicola Bri. N. 3. 204, 221. DOL DIA farfarae Hd. N. 4. 90. — N. 6. 23. fascicola de el = fallaciosa Bri. ferulae Hg. N. 1. 171. flavicornis FII. II. 259. flavofemorata Strb. N. 3. 219, 226. als pratensis de Meij. II. 284. fuscula Ztt. N. 3. 204. — N. 4. 90. als avenae de Mey. II. 251. — N. 2280; gentianae Hd. II. 262. — N. 3. 219. — N. 6. 24. — N. 7. 72. als veratri Hg. N. 6. 25. — N. 7. 74. gymnostoma Lw. N. 3. 205. bedickei Hg. cf. obscura Hd. hellebori KItb. II. 262. — N. 3. 211. hellebori buhri Hg. cf. anemones Hg. hendeli Hg. II. 262. beracleana Hg. N. 3. 219, 220. heringiana Hd. II. 263. hieracii Hd. II. 263. hoppi Hg. N. 2. 284. hoppiana Hg. cf. rectae Hd. ilicicola Lw. II. 264. ilicis Curt. II. 264, 304. als aquifolii Gour. II. 304. jacobaeae de Meij. II. 267. kaltenbachi Hd. N. 1. 171. — N. 6. 24. als atragenis Hg. N. 4. 89. klimeschi Hg. N. 7. 72. kyffhusana Hg. N. 2. 284. — N. 3. 220. als sp. N. 3. 237. lampsanae Hg. cf. sonchi R. D. lappina Gour. als lappae Gour. II. 268. — N. ily 1725 laserpitii Hd. II. A — N. 4. 91. libanotidis Hg. N. 2. 284. luzulae Hg. II. 271. matricariae Hd. II. 271. — N. 3. 221. als anthemidis Hg. N. 2. 280. als tanaceti Hd. II. 293. melampyri Hg. N. 3. 219, 221. als flavofemorata Strb. II. 260. — No 17 melana Hd. 1. 272. milii Kltb. II. 272. mimica Hg. cf. fallaciosa Bri. minuscula Gour. II. 273. als aquilegiae Cory* N. 3. 212. narcissiflorae Hg. N. 2. 286. — N. 4. 92. nepetae Hd. cf. obscura Hd. nigra Mg. II. 275. — N. 3. 223. nigricoxa Hd. N. 8. 72. — N. 9. 24. nigripennis de Meij. cf. calthophila Hg. nigritella Ztt. (vera !) N. 8. 72. — N. 9. 24. nigritella Ztt. cf. calthophila Hg. obscura Hd. II. 278. — N. 3. 205, 223. als hedickei Hg. N. 1. 171. obscura nepetae Hd. Il. 275. — N. >. 205. — N. 6. 24. obscura tetrasticha Hd. N. 3. 205, 223. obscurella Fil. II. 278. odontitae Hg. als tenella Mg. N. 7. 74. olgae Hg. N. 3. 224. oenanthica Hg. als antbrisci Hd. II. 244. orobanchia Kltb. II. 279. — N. 7. 72. pastinacae Hd. N. 1. 172, 175. — N. 3. 223. — N. 6. 24. als sphondylit R.D. II 292. pauli-löwi Hd. II. 280. pedicularis Hg. als sp. N. 9. 24, 26. penicilla Hd. N. 7. 72. periclymeni de Meij. Holl. Agr. 148. — 3 II. 281. — N. 2. 285. — N. 3. 224 petöt Hg. N. 1. 172. — N. 3. 223. philactaeae Hg. N. 4. 92. phillyreae Hg. N. 3. ke pimpinellae Hd. N. up plantaginicaulis Hg. N 8. — N. 9. 25. als sp. N. 7. 73. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden 9 plantaginis R. D. II. 282, 304. pratensis de Meij. cf. flavofemorata Strb. primulae R. D. II. 284. pubicornis Hd. II. 285. pulsatillae Hg. cf. rectae Hd. ramosa Hd. II. 286. — N. 1. 174. ranunculi Schrk. II. 287. — N. 8. 73. ranunculicola Hg. N. 9. 25. yanunculivora Hg. N. 4. 92. rectae Hd. N. 3. 205, 228. als hoppiana Hg. N. 4. 91. als pulsatillae Hg. N. 1. 174. rostrata Hg. N. 8. 73. — N. 9. 26. rufipes Mg. II. 288. rydéniana Hg. f als bipunctata Lw. N. 2. 280. als cirsicola Hd. N. 3. 205. saxifragae Hg. II. 289. — N. 4. 92. — N. CPS: scabiosae Hd. N. 3. 229. — N. 4. 92. scabiosarum Hg. N. 2. 286. — N. 4. 92. scolopendri R. D. II. 289. — N. 3. 230. — N. 6. 25. scotina Hd. II. 240. sedicola Hg. II. 290. selini Hg. II. 291. — N. 4. 93. senecionis Kltb. N. 4. 104, 114. als lappae Gour. II. 269. — N. 1. 17/2; PANNES 7 N. 31230. — berulae Hg. N. 3. 230. silai Hg. N. 4. 93. als sp. N. 3. 237. sisonis Hg. N. 7. 73. socia Bri. cf. abdominalis Ztt. solidaginis Hd. II. 292. — N. 1. 174. — N. 4. 93. GOGH Ds Ne 32.205, 2315 NE We 73: als hieracina Hg. N. 3. 205, 231. als lampsanae Hg. II. 267. — N. 33, 20D. sönderupi Hg. N. 7. 74. sphondylii cf. spondylii RD. spoliata Strb. N. 2. 287. spondylii R. D. als sphondylii R. D. II. 292. — N. Io 17/5 succisae Hg. II. 293. swertiae Hg. N. 3. 231. symphyti Hd. N. 8. 74. als sp. N. 4. 94. tanaceti Hd. N. 3. 232. taraxaci Hd. N. 3. 232. tenella Mg. cf. odontitae Hg. tetrasticha Hd. cf. obscura Hd. thalictri E.-K. cf. clematidis Kltb. thalictricola Hd. N. 3. 233. — N. 6. 23. thymi Hg. N. 2. 288. — N. 3. 205. thysselini Hd. II. 294. tordylii Hd. N. 3. 233. trollii Hg. N. 2. 288. — N. 3. 234. — N. 4. 94. trolliivora Hg. N. 3. 234. umbelliferarum Hg. N. 3. 235. varıpes Mcq. II. 297. — N. 9. 26. veratri Hg. cf. gentianae Hd. veronicicola Hg. N. 3. 236. — N. 6. 26. virgaureae Hg. N. 3. 236. vitalbae Kltb. II. 298. — N. 3. 238. sp. an Clematis N. 3. 238. sp. an Clematis N. 3. 240. sp. an Clematis* N. 5. 182. sp. an Clematis* N. 5. 183. sp. an Conioselinum N. 3. 238. sp. an Compositae* N. 5. 185. sp. an Hypochoeris N. 9. 26. Spe an) Labiatac INE 5. 183. sp. an Laser (Siler) N. 8. 74. sp. an Laserpitium N. 4. 95. sp. an Lithospermum N. 4. 94. sp. an Meum N. 6. 27. sp. an Pastinaca N. 6. 26. sp. an Peucedanum N. 3. 238. sp. an Pimpinella N. 3. 240. — N. 7. 74. sp. an Pleurospermum N. 4. 94. sp. an Ranunculus N. 3. 238. sp. an Saccharum* N. 9. 29. sp. an Senecio, Coreopsis, Gynura, Heli- chrysum® N. 5. 183. sp. an Succisa* N. 5. 181. sp. an Umbilicus (Cotyledon) N. 7. 74. Pseudonapomyza atra Mg. II. 235. — N. 1. 164. — N. 6. 22. — N. 7. 69. sp. an Achyranthes, Alternanthera* N. 5. 178. SMA NES ES 07 Ptochomyza asparagi Hg. N. 7. 75. sp. an Asparagus N. 3. 242. — N. 7. 75. Tylomyza pinguis Fil. I. 249. — N. 2. 263. — N. 3. 178, 184. Xeniomyza ilicitensis Hg. N. 2. 288. Genus ? sp. an Celtis N. 3. 242. sp. an Spartinm N. 3. 243. 10 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 ANHANG : ANDERE FAMILIEN 1. Itonididae (Cecidomyiidae) 4. Drosophilidae sp. an Gynura® N. 5. 185. ; : P I Drosophila sp.* in Compositae-Galle N. 5. pis 187. 2. Ulidiid ee Scaptomyzella incana Mg.? an Caryophylla- Sp. in Pilzmycel* N. 5. 186. CEAC ANS STE 3. Trypetidae 5. Cordyluridae Acanthiophilus köhleri Hg.* N. 5. 186. Spa Neo 0! Sp. an Lobelia* N. 5. 188. 2. REGISTER, NACH DEN WIRTSPFLANZEN GEORDNET Acanthaceae Aegopodium Phytagr. sp.* N. 5. 177. Phytom. aegopodii Hd. N. 3. 210. — angelicae Kltb. II. 243. — N. 3. 210. Achillea — obscurella FIL. II. 278. — pubicornis Hd. II. 285. Lir. flavopicta Hd. N. 7. 68. als sp. N. 3. 202. Agrimonia — millefolii Hg. N. 1. 160. — pumila Mg. N. 2. 276. Agr. spiraeae Kltb. Holl. Agr. 120. als ptarmicae de Meij. I. 286. h als sp. Holl. Agr. 130. Agrostis Oph. achilleae Hg. N. 3. 177, 187. Agr. nigripes Mg. als sp. N. 3. 177, 188. — N. 4. 72. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — N. 6. als agrosticola Hg. N. 1. 146. 23. — corvimontana Hg. N. 2. 282. Aira cf. Deschampsia — klimeschi Hg. N. 7. 72. Alectorolophus cf. Rhinanthus — matricariae Hd. N. 3. 232. als tanaceti Hd. II. 293. Alliaria Achyranthes* (Amaranthaceae) Oph. alliariae Hg. als submaura Hg. N. 3. 178. Pseudon. sp:* N. 5. 178. Allium Aconitum Phytob. (Ceph.) cepae Hg. N. 1. 152. i most EreN MS 2 05° Nap. aconitophila Hd. N. 3. 207. Die SECU! IO > 2 Phytom. aconitella Hd. N. 3. 206. als sp. N. 1. 177. — aconiti Hd. II. 238. — N. 2. 279. Pseudon. sp.* N. 5. 178. Alternanthera* (Amaranthaceae) Actaea Alnus Agr. alnibetulae Hd. N. 2. 247. PI . actaec ss > 9a 088 : a Ne le als albitarsis Mg. I. 216. — philactaeae Hg. N. 4. 92. Amaranthus Adenostyles Lir. bryoniae Kltb. Phytom. adenostylis Hg. N. 1. 164. als sp. N. 3. 199. — N. 6. 19. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden sun Andryala Lir. andryalae Hg. N. 1. 160. — N. 4. 78. Anemone (incl. Pulsatilla) Phytom. abdominalis Ztt. II. 238. — N. 4. 87. — N. 9. 22. f. socia Bri. N. 3. 205. — albimargo Hg. II. 242. — N. 1. 165. — N. 4. 88. — anemones Hg. II. 243. — N. 3. 210. = hellebori bubri Hg. N. 3. 210. — hendeli Hg. II. 262. — narcissiflorae Hg. N. 2. 286. — N. 4. 92. — nigricoxa Hd. N. 8. 72. — N. 9. 24. — nigritella Ztt. N. 8. 72. — N. 9. 24. —— yectae Hd. N. 3. 205, 228. als pulsatillae Hg. N. 1. 174. Angelica (incl. Archangelica, Ostericum) Mel. lappae Lw. I. 243. — N. 3. 178. — N. 4. 68. Phytom. angelicae KItb. II. 243. — angelicastri Hg. N. 4. 88. — angelicivora Hg. II. 244. — N. 2. 211. als sp. N. 4. 95. — archangelicae Hg. N. 3. 212. als obscurella Fil. II. 278. Anthemis Nap. lateralis Fil. N. 8. 71. Oph. achilleae Hg. N. 3. 177, 187. Phytom. matricariae Hd. N. 2. 280. — N. De 221; als anthemidis Hg. N. 2. 280. — Do Dike Anthriscus Nap. lateralis Fil. II. 231. Phytom. anthrisci Hd. II. 244. Antidesma* (Euphorbiaceae) Mel. kalshoveni de Meij.* N. 2. 254. — INFO MSF Antirrhinum Phytom. atricornis Mg. II. 247. Aquilegia Phytom. aquilegiae Hardy II. 245. — minuscula Gour. II. 273. als aquilegiae Cory* N. 3. 212. Araceae Mel. sp NM 521072: Archangelica (cf. Angelica) Arctium (Lappa) Mel. aeneiventris Fil. N. 3. 178. — lappae Lw. N. 3. 178. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 127. — lappina Gout. als lappae Gour. II. 268. — N. 1. 172% Arisaema* (Araceae) Mel. sp.* N. 5. 172. Arnica Mel. arnicarum Hg. N. 7. 65. — N. 9. 18, 20. Phytom. arnicae Hg. N. 1. 166. — N. 3g 213. — conyzae arnicophila Hg. als conyzae Hd. N. 3. 217. Artemisia Lir. artemisicola de Meij. I. 285. — de-meijerei Hg. N. 2. 277. — gudmanni Hg. N. 2. 276. Nap. annulipes Mg. N. 4. 89. Phytob. (Calyc.) artemisiae Kltb. I. 255. Phytom. albiceps Mg. II. 241. — atricornis Mg. II. 247. — N. 6. 23. Aruncus Agri. spiraeoidearum arunci Hg. als spiraeae Kltb. N. 1. 148. Asparagus Mel. simplex Lw. I. 245. — N. 3. 175, 178. Oph. sp. N. 3. 184. Ptochomyza asparagi Hg. N. 7. 75. Ga Ne 3, UD IN 7575. Asperula Phytob. (Prasp.) morio Bri. I. 266. Asplenium MIG, sp: Wis 701 Phytom. scolopendri R. D. N. 6. 25. 12 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Aster Lir. asteris Hg. N. 2. 276. — N. 3. 195. als sp. Holl. Agr. 129. — II. 299. — eupatorii Kltb. I. 287. Mel. aeneiventris FIl. I. 241. — N. 3. 178. Oph. proboscidea Strb. N. 1. 151. — N. 331018. Phytagr. tripolii de Meij. II. 296. — N. 2. 288. — N. 3. 214. Phytob. (Calyc.) humeralis v. Ros. N. 4. 105. als bellidis Kltb. I. 257. _Phytom. asteribia Hg. N. 3. 213. — asteris Hd. N. 3. 205, 214. als affinis Fil. II. 239. als zenella Mg. N. 1. 176. — N. Do AS als sp. Holl. Agr. 129. — II. 299. — hoppi Hg. N. 2. 284. Astragalus Lir. variegata Mg. I. 291. Astrantia Phytom. astrantiae Hd. II. 246. Athamanta Phytom. athamantae Hg. N. 7. 69. Atragene (cf. Clematis) Avena Agr. nigrociliata Hd. als niveipennis Ztt. N. 7. 63. als sp. I. 240. — ocellaris Hd. N. 7. 64. — sp. N. 3. 173. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — fuscula Ztt. N. 3. 204. als avenae de Meij. II. 251. — N. 2. 280. Pseudon. atra Mg. II. 235. Ballota Phytob. (Trilob.) labiatarum Hd. Holl. Agr. 122. — N. 3. 194. Bambusa* (Gramineae) Phytob. (Diz.) sp.* N. 2. 274. — N. 9. 29. Barbarea Oph. sp. N. 9. 20. Bellis Lir. fasciola Mg. N. 2. 275. als bellidis de Meij. I. 284. — II. DITA Nap. lateralis Fill. N. 8. 71. Phytob. (Calyc.) humeralis v. Ros. N. 4. 106. als bellidis Kltb. I. 257. Phytom. bellidina Hg. N. 3. 214. Berula (cf. Sim) Betula Agr. alnibetulae Hd. N. 2. 247. als albitarsis Mg. I. 216. Phytob. betulae Kang. N. 3. 191. — N. 4. 74. — pruinosa Coq.* I. 261. , Bittersticks’’* Mel. sp.* N. 5. 166. Borago Agr. rufipes Mg. N. 4. 62. Brassica Phytom. atricornis Mg. II. 247. — N. 1. 166. — rufipes Mg. II. 288. Brassicella (= Sinapis cheiranthus) Lins sp. N. 8) 70: Oph. sp. N. 9. 20. als labiatarum Hg.? N. 8. 68. — N. 9. 20. Bryophyllum* (oder Kalanchoé, Crassulaceae) Mel. sp.* N. 5. 169. Buddleja (Loganiaceae) Phytob. (Trilob.) verbasci Bché. N. 2. 272. Bupleurum Phytom. elsae Hd. 1. 168. — N. 3. 218. als factalis Kltb. II. 259. — facialis Kltb. N. 1. 170. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden 1 Butomus Liv. ornata Mg. I. 273. — N. 2. 276. — N. 4. 81. Cajanus* (Leguminosae) Mel. weberi de Meij.* Javan. Agr. 20. — I. 248. — N. 9. 28. Calamagrostis Phytob. (Poém.) incisa Mg. N. 4. 76. — INGRID — (Poém.) muscina Mg. N. 1. 157. — (Poém.) sp. N. 4. 76. als incisa Mg. N. 1. 154. Callianthemum Phytom. callianthemi Hg. N. 8. 71. Calliopsis (Compositae) Phytom. atricornis Mg. II. 247. Caltha Phytom. calthivora Hd. N. 3. 205, 214. — INFO SE 25): als nigritella Ztt. N. 2. 286. — calthophila Hg. N. 2. 286. — N. 3. DIA AS INE CZE als nigripennis Mg. N. 3. 205. als nigritella Ztt. II. 276. — sönderupi Hg. N. 7. 74. Camellia (Thea)* (Theaceae) Mel. theae Green* N. 2. 256. — N. 3. 175. — N. 9. 28. Campanula Liv. bubri Hg. N. 3. 195, nota. — N. 4. 78. — N. 9. 21. als sp. N. 3. 201. — strigata Mg. N. 2. 277. Oph. companularum Stary N. 3. 177, 178. — N. 4. 69. — heringi Stary N. 3. 178, 179. Phytob. (Calyc.) gyrans Fil. N. 3. 193. Phytom. campanulae Hd. N. 3. 215. Cannabis Liv. cannabis Hd. N. 3. 195. (09) Cardiospermum* (Sapindaceae) Mel. sp.* N. 5. 169. Carduus Lir. strigata Mg. I. 278. — N. 1. 161. Mel. aeneiventris FIL. I. 241. — N. 3. 178. Phytom. affinis FIL. II. 239. — N. 4. 87. — atricornis Mg. II. 247. — N. 1. 166. — cardui Hg. N. 7. 70. Carex Phytob. (Diz.) luctuosa Mg. II. 307. — N. 1. 156. — N. 2. 268. — N. 6. 16. — (Diz.) morosa Mg. N. 2. 269. — N. 4. 76. als laterella Ztt. II. 307. — N. 1. 156. — (Poém.) semiposticata Hd. II. 306. — (Diz.) sönderupi Hg. N. 4. 77. — (Poém.) staryi Hg. N. 2. 271. — N. 3. 194. — N. 4. 77. — (Diz.) sp.# N. 5. 174. — (Poém.)* N. 5. 175. Carlina Phytob. (Amaur.) carlinae Hg. N. 8. 70. Carum Phytom. carvi Hg. N. 3. 216. Celtis Als Pp INES EP) Gen.? N. 3. 242. Centaurea Lir. centaureae Hg. N. 3. 199, nota. als sp. N. 3. 199. — centaureana Hg. N. 3. 199, nota. als centaureae Hg. N. 3. 196. Oph. proboscidea Strb. N. 8. 68. — N. 9. 20. Phytagr. centaureana Hg. N. 4. 84. — N. 6. 19. Phytom. atricornis Mg. II. 247. —- cinerea Hd. II. 254. — spoliata Sttb. N. 2. 287. Centaurium (= Erythraea) Phytom. gentianae Hd. N. 7. 72. 14 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Centrosema* (Leguminosae) Mel. centrosematis de Meij.* Tijdschr. 83. LE NRC A 0 A 29. Cerastium Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. N. 1. 154. Scaptomyzella ?incana Mg.* N. 5. 187. Ceterach Phytom. dorsata Hd. N. 3. 218. Chaerophyllum Phytom. chaerophylli Kltb. II. 253. — chaerophylliana Hg. N. 4. 90. Chenopodium Phytagr. mamonowi Hg. N. 2. 278. Phytob. abnormalis Mall. N. 1. 152. — N. 3. 189. Chondrilla Mel. pulicaria Mg. N. 8. 67. als Oph. sp. N. 3. 177. — N. 4. 69, 719) Chrysanthemum (incl. Tanacetum) Liv. strigata Mg. I. 278. — tanaceti de Mey. I. 280. Nap. lateralis Fil. II. 232. — N. 8. 71. Phytom. albiceps Mg. II. 241. — atricornis Mg. II. 247. als chrysanthemi Kow.* II. 304. tanaceti Hd. N. 3. 232. Cicer Ltr. cicerina Rd. N. 3. 197. Phytom. „affinis FIL.” N. 3. 210. Cichorium (incl. Endivia) Lir. strigata Mg. Holl. Agr. 124. Nap. lateralis FI. II. 231. — N. 2. 284. INS 2 ile Oph. cichorii Hg. N. 9. 19, 20. Phytom. atricornis Mg. II, 247. — continua Hd. N. 2. 281. Tylomyza pinguis Fil. I. 249. — N. 2. 263. — N. 3. 178, 184. Cimicifuga Phytom. actaeae Hd. N. 3. 208. Cirsium Mel. aeneiventris Fil. N. 3. 178. — N. 8. 66. — N. 9. 20. Phytom. affinis Fil. II. 239. — N. 2. 281. — N. 3. 210. — N. 4. 87. — atricornis Mg. N. 6. 23. — cardui Hg. N. 7. 70. — cis Hd. II. 255. — N. 2. 281. — N 3. 217. — rydéniana Hg. als bipunctata Lw. N. 2. 280. als cirsicola Hd. N. 3. 205. Clematis (incl. Atragene) in ASPEN Se 17/7 Phytom. kaltenbachi Hd. N. 1. 171. — N. 3. 239. — N. 6. 24. als atragenis Hg. N. 4. 89. — rectae Hd. als boppiana Hg. N. 4. 91. — vitalbae Kltb. II. 298. — N. — sp. N. 3. 238. — sp. N. 3. 240. SONY 1828 — sp. INS: 183. So 299 Clinopodium (cf. Satureja) Coccinia* (Cucurbitaceae) Mel. sp.* N. 3. 175. — N. 9. 28. Coffea* (Rubiaceae) Mel. coffeae Kon NP 25] Ne 9397. Colutea Lir. trifolii Burg. als leguminosarum de Meij. I. 282. Comarum Agr. spiraeae KItb. Holl. Agr. 120. Compositae Acanthiophilus köhleri Hg.* N. 5. 186. Drosophila sp.* N. 5. 187. Phytom. atricornis Mg.* N. 5. 180. — sp.* N. 5. 183. — sp.* N. 5. 185. — sp.* N. 5. 185. Phytom. Phytom. Phytom. Phytom. atricornis Mg.* N. 5. 185. — sp.* N. 5. 183. Cornus Phytom. agromyzina Mg. II. 241. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden 15 Conioselinum sp. N. 3. 238. Conopodium conopodii Hg. N. 7. 71. Convolvulus atricornis Mg. II. 247. Coreopsis (Compositae) Cotyledon (= Umbilicus) Lir. umbilici Hg. N. 4. 83. Phytom Phytob. pruni Coq.* I. 260. — N. 2. 250. Mel. beckeri Hd. N. 8. 66. — N. 9. 18. — pulicaria Mg. N. 4. 68. — N. 9. 19, 20. — sp. Oph. persimilis Hd. N. 3. 177. — N. 4. DSD ING We Wk Crataegus Crepis N. 8. 68. — N. 9. 20. 70. — sp. Phytom INI, 4s Wz Cucumis . atricornis Mg. II. 247. Cucurbitaceae Mel. sp.* N. 5. 171. — sp.* N. 5. 172. Agr. apfelbecki Strb. N. 2. 248. — N. 8. Agr. rufipes Mg. I. 230. — N. 5. 161. — Cynara 65. Cynoglossum DEAN Phytom. cynoglossi Hg. N. 2. 282. Cyperaceae Phytob. (Poém.) cornigera de Meij.* N. 2. 263. — N. 3. 192. — N. 6. 15. — N. 9. 28. Cyperus Phytob. (Poém.) sp.* II. 307. Cytisus (cf. Laburnum) Dahlia Lis. strigata Mg. Holl. Agr. 124. Phytom. atricornis Mg. II. 247. Daphne Phytob. (Prasp.) approximata Hd. I. 254. Datura Lir. bryoniae KItb. als solani Hg. N. 3. 197. Daucus Nap. lateralis FI. II. 231. Oph. sp. N. 3. 186. Phytom. anthrisci Hd. N. 3. 211. = daucivora Hg. N. 3. 211. Delphinium Phytom. aconiti Hd. II. 238. — N. 2. 279. Deschampsia (Aira) Agr. airae Karl N. 1. 146. — N. 7. 61. Dianthus Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. Holl. Agt. 122. Dichrocephala (Compositae) Phytob. (Calyc.) humeralis v. Ros. N. 4. 75. — N. 7. 68. AISSSP INE MITE Diervilla Phytom. sp. als lappae Gour. II. 268. 16 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Digitalis Nap. lateralis Fil. N. 8. 71. Phytom. digitalis Hg. N. 6. 23. Dioscorea* (Dioscoreaceae) Mel. sp.* N. 3. 175. — N. 6. 15. — 9. 28. Dipsacus Agr. dipsaci Hd. N. 1. 147. als sp. I. 234. Phytom. ramosa Hd. II. 286. — N. 1. 174. Doronicum Lir. strigata Mg. Holl. Agr. 124. Phytom. doronici Hg. N. 3. 217. Drymaria (für Drymeja*, Caryophyllaceae) Scaptomyzella ?incana Mg.“ N. 5. 187. Echinops Phytom. bipunctata Lw. N. 3. 205. als echinopis Hg. N. 2. 283. Echium Phytom. atricornis Mg. II. 247. Endivia (cf. Cichorium) Equisetum Lir. equiseti de Meij. I. 281. — virgo Ztt. I. 292. — II. 307. — N. 2. 278. — N. 7. 68. Erigeron Phytob. (Calyc.) humeralis v. Ros. N. 7. 68. als sp.* N. 5. 176. — (Calyc.) sp.* N. 5. 175. Phytom. erigerophila Hg. N. 1. 169. Erodium Agr. erodii Hg. N. 2. 248. — N. 4. 61. Erythraea (cf. Centaurium) Erythrina* (Leguminosae) Mel. erythrinae de Meij.* N. 9. 28. Eupatorium Lir. eupatorii Kltb. I. 283. — N. 2. 275. — strigata Mg. Holl. Agr. 124. Mel. aeneiventris FIL. I. 241. — N. 3. 178. Phytob. (Calyc.) artemisiae Kltb. I. 255. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — eupatoriî Hd. 1. 170. als lappae Gour. II. 268. Euphorbia Lir. myrsinitae Hg. als esulae Hd. N. 6. 17. — pascuum Mg. N. 4. 22. — N. 6. 17. als esulae Hd. N. 2. 275. als pusilla Mg. I. 276. Fxacum (Gentianaceae) Lir. bryoniae Kltb. als sp. N. 3. 198. Ferula Phytom. ferulae Hg. N. 1. 171. Ficaria (cf. Ranunculus) | Filicinae Mel. sp.* N. 2. 261. — N. 9. 28. Flemingia* (Leguminosae) Mel. sojae Zehnt.* Javan. Agr. 18. — weberi de Meij.* Javan. Agr. 20. — I. 248. — N. 9. 28. Fragaria Agr. spiraeae Kltb. I. 231. — N. 1. 148. als fragariae Mall.* II. 303. Fraxinus Phytagr. beringi Hd. N. 4. 85. — N. 6. 19. Galeopsis Lir. eupatorii Kltb. I. 284. — strigata Mg. Holl. Agr. 124. Oph. labiatarum Hg. N. 9. 19. Phytom. atricornis Mg. II. 247. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden il7 Galium Gymnophytomyza heteroneura Hd. N. 6. 28. — N. 7. 76. Lir. buhri de Meij. N. 7. 68, 69. als sp. N. 3. 204. N. 4. 83. — sp. Holl. Agr. 130. — N. 6. 19. Mel. sp. als Oph. sp. N. 3. 189. Oph. galii Hg. N. 4. 73. — N. 7. 67. als sp. N. 3. 177, 186. Sp NS 3 177, 189. Phytagr. anteposita Strb. N. 7. 68. — lucens de Meij. N. 6. 20. — N. 7. 69. — orphana Hd. N. 6. 20. — N. 7. 69. Genista Agr. genistae Hd. N. 3. 169. Gentiana Nap. gentianeila Hd. N. 3. 205. als genta Hd. N. 1. 163. Phytom. gentianae Hd. Il. 262. — N. 3. 219. — N. 6. 24. als veratri Hg. (false Veratrum) N. 6. 25. — N. 7. 74. Geranium Agr. nigrescens Hd. N. 3. 170. — N. 8. 66. als heringi de Meij. I. 220. Getreide (cf. auch. Avena, Hordeum, Secale, Triticum) Cer. dorsalis Lw.* als femoralis Mg. II. 301. — N. 2. 290. Phytob. (Poém.) lateralis Mcq. I. 265. Glechoma Nap. glechomae Kltb. II. 230. Glyceria Agr. aivae Karl N. 7. 61. Glycine* (Leguminosae) Mel. dolichostigma de Meij.* Javan. Agr. 19. — I. 248. — N. 9. 27. È phaseoli Cog.* Javan. Agr. 17. — I. 248. — N. 9. 28. — sojae Zehnt.* Javan. Agr. 18. — I. 248. — N. 9. 28. Gnaphalium Phytom. atricornis Mg. N. 1. 166. — sp. (?kyffhusana Hg.) N. 3. 236. Gramineae (Vergl. auch Bambusa, Calamagrostis, Deschampsia, Getreide, Holcus, Panicum, Pennisetum, Phragmites) Agr. albipennis Mg. N. 2. 246. —N. 7. 62. als nigripes Mg. I. 226. p. p. — ambigua Fll. I. 236. — N. 7. 62. — cinerascens Mcq. N. 1. 148. — graminicola Hd. N. 2. 248. — N. 4. 62. — mobilis Mg. I. 238. N. 7. 62. — nigripes Mg. Holl. Agr. 120. — N. 3. 170. — niveipennis Ztt. N. 6. 13. — N. 7. 63. — sp.* N. 5. 162. — sp.* N. 5. 164. Cer. denticornis Pz. II. 301. — N. 2. 290. — fulvipes Mg. N. 2. 290. Lir. flaveola Fil. I. 271. — N. 6. 18. — graminicola de Meij. I. 280. — N. 4. 81. Phytagr. flavocingulata Strb. N. 4. 85. — N. 6. 19, 21. — N. 7. 69. als Dizygom. sp. N. 2. 272. Phytob. (Poém.) incisa Mg. N. 4. 76. — (Poém.) javana de Meij.* N. 2. 266. — (Poém.) lateralis Mcq. I. 265. — N. 2. 267. — (Poém.) pygmaea Mg. I. 269. — N. 2. 271. — N. 4. 76. — sp. N. 2. 273. — sp. als iacisa Mg. N. 1. 154. — N. 4. 76. Phytom. milii Kltb. II. 272. — nigra Mg. II. 275. — N. 3. 223. Pseudon. atra Mg. II. 235. — N. 1. 164. N. 6. 22. — N. 7. 69. Gynandropsis (Capparidaceae) Mel. sp.* N. 9. 29, 30. Gynura* (Compositae) Phytom. sp.* N. 5. 183. Itonididae* N. 5. 185. Helianthus Lir. strigata Mg. N. 1. 161. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 127. — II. 247. Helminthia (cf. Picris) 18 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Helichrysum Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 127. — N. 5. 185.* — sp.* N. 5. 183. Helleborus Phytom. hellebori Kltb. II. 262. — N. 3. 218, Heracleum Mel. lappae Lw. I. 243. N. 3. 178. — N. 4. 68. Phytom. heracleana Hg. N. 3. 219. — spondylii KR. D. (als sphondylii R. D.) II. 292. — N. 1. 175. Hesperis Lir. strigata Mg. 1. 278. Phyt. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. Hieracium Li. pusilla Mg. N. 2. 275. als bieracii Kltb. I. 279. — sonchi Hd. N. 4. 83. — N. 6. 18. Oph. persimilis Hd. N. 4. 70. — N. 9. 20. — proboscidea Strb. N. 3. 177, 184. — N. 4. 72. — N. 9. 20. Phytom. hieracii Hd. II. 263. — sonchi R. D. N. 3. 231. als hieracina Hg. N. 3. 205, 231. Holcus Agr. airae Karl N. 7. 61. — nigripes Mg. Holl. Agr. 120. Cer. denticornis Pz. II. 301. Metopomyza flavonotata Hal. N. 6. 18. — IN 72268: Phytagr. flavocingulata Strb. N. 4. 85. als graminearum Hg. N. 2. 278. als Dizygom. sp. N. 2. 272. Hordeum Agr, sp. N. 35 173: Phytob. (Poém.) lateralis Mcq. I. 265. — ING 2/672 Pseudon. atra Mg. N. 7. 69. Humulus Agr. flaviceps Fil. I. 219. — igniceps Hd. N. 2. 245. als bumuli Hg. I. 222. Hydrocotyle Lir. hydrocotylae Hg. N. 2. 277. — strigata Mg. N. 2. 272. Hypericum Mel. sp.* N. 5. 169. Hypochoeris Mel. beckeri Hd. N. 7. 66. — N. 8. 66. — N. 9. 20. Oph. persimilis Hd. N. 3. 177, 1822 = N. 6. 15. — N. 9. 20. Phytom. atricornis Mg. II. 247 — cecidonomia Hg. N. 3. 216. — sp. N. 9. 26. Ilex Phytom. ilicicola Lw. II. 264. — ilicis Curt. II. 264, 304. als aguifolii Gour. II. 304. Impatiens Lir. borealis Mall.“ II. 304, 307. — impatientis Bri. I. 272. Indigofera* (Leguminosae) Mel. sojae Zehnt.* Javan. Agr. 18. Inula Phytom. conyzae Hd. II. 256. — N. 8. 71. — kyffhusana Hg. N. 2. 284. — N. 3. 220. Ipomoea* (Convolvulaceae) Mele spe MENTITE Iris Phytob. (Diz.) iraeos Gour. II. 304, 307. | als morosa Mg. I. 266. — (Diz.) iridis Hd. N. 1. 156. — N. 7° 67. — sp.* als laterella Ztt. II. 303. Jasione Lir. buhri Hg. N. 4. 78. J. C. H. DE MELJERE : Die Larven der Agromyziden 19 Juncus Phytob. (Diz.) luctuosa Mg. N. 2. 268. — N. 9. 20. als effusi Karl N. 1. 153. — (Ict.) capitata Ztt. N. 6. 15. Jurinea Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. Kalanchoé (oder Bryophyllum, Crassulaceae) Mel. sp.* N. 5. 169. Kleinia (cf. Senecio) Knautia Agr. wörzi Groschke als sp. I. 234. Phytagr. similis Bri. II. 229. — N. 1. 163. — N. 6. 19. Phytom. ramosa Hd. II. 286. — N. 1. 174. Labiatae Oph sp= N. 5. 173: Phytom. sp.* N. 5. 183. Laburnum (Cytisus) Agr. de-meijerei Hd. I. 225. Phytom. cytisi Bri. II. 258. Lactuca Oph. persimilis Hd. N. 3. 177, 182. Phytom. atricornis Mg. als Nap. lactucae Vimm. N. 3. 205. — penicilla Hd. N. 7. 72. Lamium Agr. flavipennis Hd. I. 220. — N. 7. 63. Lir. bryoniae Kltb. als sp. Holl. Agr. 130. — strigata Mg. Holl. Agr. 124. — I. 287. | ENE 116 Oph. labiatarum Hg. N. 9. 19. Phytob. (Trilob.) labiatarum Hd. I. 263. — (Amaur.) lamii K\tb. I. 264. Phytom. atricornis Mg. II. 247. Lampsana (cf. Lapsana) Lantana* (Verbenaceae) Oph. lantanae Frogg.* I. 253. — N. 3. 180. Lappa (cf. Arctium) Lapsana: (Lampsana) Lir. puella Mg. I. 274. — N. 3. 197. — strigata Mg. I. 278. Mel. cunctata Hd. N. 2. 252. als sp. Holl. Agr. 130. — I. 252. — N. 9. 20. Oph. persimilis Hd. N. 3. 177, 182. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — sonchi Hd. N. 3. 205. als lampsanae Hg. II. 267. Laser (Siler) Phytom. sp. N. 8. 74. Laserpitium Phytom. laserpitii Hd. II. 270. — N. 4. 91. — sp. N. 4. 95. Lathyrus (incl. Orobus) Agr. lathyri Hd. II. 305. — N. 2. 248. — INC Se 170 als sp. I. 233. — orobi Hd. N. 1. 147. — N. 7. 64. Liv. trifolii Burg. als leguminosarum de Meij. I. 282. — sp. N. 3. 201. iS PANZA Phytom. atricornis Mg. II. 247. Leontodon Lir. taraxaci Hg. N. 4. 83. Mel. beckeri Hd. N. 8. 66. Oph. persimilis Hd. N. 3. 177, 182. Lepidium DID So INI Bo UT, LS Libanotis (cf. Seseli) Lilium Lir. urophorina Mik I. 293. Linaria Phytom. atricornis Mg. II. 247. Linum Phytom. atricornis Mg. II. 247. 20 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Lissochilus* (Orchidaceae) Mel. sp.* N. 5. 165. — sp.* N. 5. 169. Lithospermum Phytom. symphyti Hd. als sp. N. 4. 94. Lobelia* (Campanulaceae) Cordyluridae sp.* N. 5. 188. Lonicera Nap. lonicerella Hd. N. 3. 221. — N. 4. 88. als lonicerae Kltb. N. 2. 284. — xylostei Kltb. Holl. Agr. 147. II 233. — INRP 2850 IN Bo 2OGs Phytagr. hendeliana Hg. II. 228. — N. 2. 285. als lonicerae Kltb. Holl. Agr. 147. — xylostei R. D. II. 299. — N. 1. 176. — N. 2. 285. als /uteoscutellata de Meij. Holl. Ne 125), 110270) Phytom. alpigenae Hd. N. 1. 165. — N. 2. 285 — N. 4. 87. — periclymeni de Meij. Holl. Agr. 148. — II. 281. — N. 2. 285. — NI 3. 224. Lotus Mel. cunctans Mg. N. 3. 178. — N. 4. 67. — N. 9. 20. Lir. trifolii Burg. als leguminosarum de Meij. Holl. Agr. 124. Lupinus Lir. strigata Mg. N. 2. 277. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. — sp. als albiceps Mg. II. 241. Luzula Phytob. (Diz.) bimaculata Mg. I. 258. — N. 3. 191. Phytom. luzulae Hg. Il. 271. Lychnis Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. Holl. Agr. 122. Lycium Lir. bryoniae KItb. als solani Hg. N. 1. 161. Lycopus Phytob. (Amaur.) sp. N. 4. 77. Malus Phytom. heringiana Hd. II. 263. Malva Agr. sp. N. 4. 67. Lir. strigata Mg. N. 2. 277. als sp. N. 1. 162. Phytom. atricornis Mg. II. 247. Matricaria Lir. sp. N. 3. 202, 204. Nap. lateralis Fil. II. 231. Oph. sp. N. 3. 177, 188. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — matricariae Hd. II. 271. — N. 3. 221. Medicago Agr. drepanura Hg. N. 2. 248. — N. 4. 61. — frontella Rd. I. 237. — nana Mg. N. 3. 170. Lir. trifolii Burg. als congesta Beck. N. 2. 276. als leguminosarum de Meij. I. 282. Melampyrum Phytom. flavofemorata Strb. N. 3. 219, 226. als pratensis de Meij. II. 284. — melampyri Hg. N. 3. 219, 221. als flavofemorata Strb. II. 260. — ING. ds 171 Melandrium Oph. melandricaulis Hg. N. 7. 67. — N. 9. 20. — melandryi de Meij. N. 3. 178, 181. — N. 4. 70. — N. 7. 67. — N. 9. 20. Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. I. 261. Melanthera* (Compositae) Lir. sp.* N. 5. 176. J. C. H. DE MEIJERE: Mentha Phytom. obscura Hd. N. 3. 205, 228. als hedickei Hg. N. 1. 171. — obscura tetrasticha Hd. N. 3. 223. — petoi Hg. N. 1. 172. Mentzelia (Loasaceae) Liv. strigata Mg. N. 4. 83. Mercurialis Liv. bryoniae KItb. als mercurialis Hg. N. 2. 277. — N. 4. 81. Meum Phytom. sp. N. 6. 27. Nepeta Phytomyza obscura nepetae Hd. N. 3. 205. als nepetae Hd. II. 275. — N. 6. 24. Nicotiana Lir. bryoniae Kltb. als solani Hg. N. 3. 197. Nolana (Nolanaceae) Phytom. atricornis Mg. N. 4. 90. Odontites Phytom. odontitae Hg. als tenella Mg. N. 7. 74. Oenanthe Phytom. oenanthica Hg. als ?anthrisci Hd. II. 244. Ononis Agr. lathyri Hd. N. 2. 248. SD AN 22250; Lir. cicerina Rd. N. 2. 275. als ononidis de Meij. I. 278. Orlaya Phytom. anthrisci Hd. N. 3. 211. Orobanche Phytom. orobanchia KItb. II. 297. — N. 7. 72. Die Larven der Agromyziden DI Orobus (cf. Lathyrus) Ostericum (cf. Angelica) Panicum (Gramineae) Agr. panici de Meij.* N. 2. 248. als Mel. panici de Meij. N. 9. 28. Phytob. (Poém.) javana de Meij.* N. 2. 266. — N. 3. 194. — N. 9. 28. Papaver Lir. strigata Mg. I. 278. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. — II. 247. Passiflora* (Passifloraceae) Mel. sp.* N. 5. 168. Pastinaca Phytom. pastinacae Hd. N. 1. 172, 175. — N. 3. 223. — N. 6. 24. als sphondylii R. D. II. 292. — sp. N. 6. 26. Pedicularis Phytom. diversicornis Hd. N. 7. 71. — N. 9), 22). — pedicularis Hg. N. 9. 24, 26. Pennisetum* (Gramineae) Agr. sp.* N. 5. 162. — sp.* N. 5. 163. — sp.* N. 5. 164. Petasites Phytom. farfarae Hd. N. 6. 23. Peucedanum (incl. Thysselinum) Phytom. pault-löwi Hd. II. 280. — thysselini Hd. II. 294. — sp. N. 3. 238. Phacelia Phytom. atricornis Mg. II. 247. Phaseolus Agr. sp. N. 7. 64. Mel. dolichostigma de Meij.* Javan. Agr. 19. — I. 248. N. 9. 27. — phaseoli Coq.* Javan Agr. 17. — I. 248. — N. 9. 28. ID (8°) Phillyrea Phytom. phillyreae Hg. N. 1) > Phlomis Phytob. (Amaur.) morionella Ztt. N. 2. 269. Phlox Phytomyza atricornis Mg. Holl. Agr. 128. — N. 1. 166. Phragmites Agr. lucida Hd. N. 7. 62. als nigripes Mg. Holl. Agr. 120. — I. 226. — graminicola Hd. N. 2. 248. — N. 4. 62 — phragmitidis Hd. i 228. — N. 7. 63. Cer. phragmitophila Hg. N. 3. 241. Phytob. (Poém.) atra Mg. I. 255. Phyllitis (Scolopendrium) Phytom. scolopendri R. D. II. 289. — N. 32308 Phyteuma Oph. heringi Stary ? N. 9. 19. Picridium (cf. Reichardia) Picris (Helminthia) Mel. beckeri Hd. N. 8. 66. Lir. strigata Mg. N. 2. 277. Phytom. sonchi R.D. N. 7. 73. Pilzmycel Ulidiidae sp.“ N. 5. 186. Pimpinella Phytom. adjuncta Hg. N. 2. 279. — N. 3. 208. — melana Hd. II. 272. — pimpinellae Hd. N. 3. 226. 259 IN do 220 N 7 7A Piper* (Piperaceae) Mel. sp.* N. 5. 166. Pirus (cf. Malus) TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Pisum Agr. lathyri Hd. N. 2 Liv. pisivora Hg. als pusio Mg. I. 277. — strigata Mg. N. 9. 22. — trifolii Burg. als leguminosarum de Meij. I. 282. Phytom. atricornis Mg. II. 247. Plantago Lir. sp. N. 3. 198. Phytom. atricornis Mg. N. 1. 166. — plantaginicaulis Hg. N. 8. 74. — N. 9, BS. als sp. N. 7. 73. —- plantaginis R. D. II. 282, 304. Pleiopeltis* (Filicinae) Mel. sp.* SG Bo 17/0). Pleurospermum Phytom. sp. N. 4. 94. Poa Cer. fulvipes Mg. N. 1. 177. — N. 2. 290. Phytob. (Diz.) poae Hg. N. 2. 263. als morosa Mg. N. 1. 156. Pseudon. atra Mg. II. 235. — N. 1. 164. Polygala Liv. polygalae Hg. N. 1. 160. — N. 4. 83. Polygonum Agr. polygoni Hg. N. 7. 64. als sp. N. 3. 174. — N. 4. 67. — sp. N. 6. 13. Phytom. atricornis Mg. N. 6. 23. Polypodium Phytom. scolopendri R. D. N. 3. 230. Populus Agr. albitarsis Mg. N. Mel. sp. N. 8. 68. — N. 9. 20. Phytagr. populi KItb. II. 283. — N. 1. 173. — populicola Lw. N. 2. 278. — N. 4. 86. — N. 6. 19. — populivora Hd. N. 1. 173. — tremulae Hg. als tridentata Lw. II. 295. 2. 247. —N. 3. 169. J. C. H. DE MEIJERE : Die Larven der Agromyziden Potentilla Agr. spiraeae Kltb. Holl. Agr. 120. — I. MMe Primula Phytom. primulae R. D. II. 284. Prunus Phytob. pruni Grossenb.* I. 260. — N. 2. 250. ESPANIA Pteridium Phytob. (Prasp.) hilarella Ztt. I. 262. Pulsatilla (cf. Anemone) Pyrethrum (cf. Chrysanthemum) Pyrus (cf. Malus) Ranunculus (incl. Ficaria) Nap. rydéni Hg. N. 3. 228. Oph. ranunculicaulis Hg. als sp. N. 8. 69. — N. 9. 19, 20. Phytom. auricomi Hg. cf. fallaciosa Bri. — cineracea Hd. N. 1. 168. — N. 7. ON NEMON alla AB N. 22 280; — N. 3: 204. — N. 7. 72. als auricomi Hg. N. 1. 167. als fascicola Bri. N. 3. 204, 221. als mimica Hg. N. 2. 280. — ranunculi Schrk. II. 287. — N. 8. 73. — ranunculicola Hg. N. 9. 25. — ranunculivora Hg. N. 4. 92. — sp. N. 3. 238. Raphanus Lir. brassicae Ril. als cruciferarum Hg. N. 1. 160. — N. 4. 80. Reichardia (Picridium) Lir. sonchi Hd. ? N. 3. 201. als sp. N. 3. 200. Mel. beckeri Hd. N. 7. 66. Oph. persimilis Hd. N. 3. 177, 182. — IN, Á WO. — sp. N. 4. 72. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. 1) Du Rhamnaceae Mel. sp.* N. 5. 169. Rhinanthus (Alectorolophus) Phytom. rostrata Hg. N. 8. 73. — N. 9. 26. — varipes Mcq. II. 297. — N. 9. 26. Richardsonia (Rubiaceae) Liv. strigata Mg. N. 4. 83. Ricinus* (Euphorbiaceae) Mel. vicini de Meij.* Javan. Agr. 21. — I. 248. — N. 9. 28. Rosa Agr. spiraeae Kltb. I. 231. — N. 1. 148. Rubus Agr. rubi Bri. N. 3. 170. als sulfuriceps Strb. N. 3. 170. — spiraeae Kltb. N. 1. 148. Mel. sp.* N. 5. 169. Saccharum* (Gramineae) Phytom. sp.* N. 9. 29. Salicornia Phytom. atricornis Mg. N. 4. 90. Salix Agr. lygophaga Hg. N. 4. 63. — salicifolii Coll. N. 4. 63. — gelei Nele. 1.2231: Mel. cecidogena Hg. N. 1. 151. — N. 3. 178. — schineri Gir. I. 245. — N. 3. 178. — simplicoides Hd. I. 246. — N. 3. 178. — N. 8. 67. Phytagr. langei Hg. N. 6. 19. — tridentata Lw. II. 295. Phytob. cambii Hd. N. 2. 263. — N. 3. 192. — N. 4. 74. als carbonaria Ztt. I. 259. — barnesi Hd. N. 2. 263. — N. 4. 74. Salvia Nap. salviae Hg. II. 233. Phytom. scotina Hd. II. 290. 24 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Sambucus Lir. amoena Mg. I. 276. — sp. aff. amoena Mg. N. 3. 195. Sanguisorba Agr. spiraeae Kltb. als sanguisorbae Hd. N. 9. 17. Sanicula Phytom. brunnipes Bri. N. 1. 168. Saponaria Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. I. 261. Sarothamnus Agr. johannae de Meij. I. 223. Mel. sarothamni Hd. N. 2. 255. — N. 8. 67. Satureja (incl. Clinopodium) Oph. labiatarum Hg. N. 3. 177, 180. Phytom. obscura Hd. II. 278. — N. 3. 205. Saxifraga Phytom. aizoon Hg. N. 2. 279. — N. 4. 87. — saxifragae Hg. N. 2. 289. — N. 4. 92. — N. 6. 25. Scabiosa Phytom. scabiosae Hd. N. 3. 229. — N. 4. 92. — scabiosarum Hg. N. 2.286.—N.4.9 Scirpus Phytob. (Diz.) morosa Mg. N. 2. 269. — (Poém.) scutellaris v. Ros. N. 3. 194. als sezrpz Karl N. 1. 158. Scolopendrum (cf. Phyllitis) Scrophularia Phytob. (Trilob.) verbasci Bché. I. 270. Scutellaria Phytob. (Trilob.) labiatarum Hd. I. 263. [59] Secale Agr. niveipennis Ztt. I. 239. Phytom. fuscula Ztt. als avenae de Meij. N. 4. 90. Sedum Phytom. sedicola Hg. II. 290. Selinum Phytom. selini Hg. II. 291. — N. 4. 93. Senecio (incl. Kleinia) Lir. erucifolii de Meij. N. 7. 68. — N. 8. 70. — N. 9. 21. — strigata Mg. Holl. Agr. 124. — N. 1. 161. Mel. aeneiventris Fil. N. 9. 18. als lappae Lw. N. 7.67.—N. 9. 20. Nap. lateralis Fil. II. 231. — N. 9. 23. Oph. senecionina Hg. N. 8. 68. — N. 9. 20. Phytob. (Galyc.), SP EN PP TE Phytom. atricornis Mg. II. 247. — jacobaeae de Meij. II. 267. — kleiniae Hg. N. 1. 160. — N. 4. 81. — senecionis Kltb. N. 4. 104, 114. als lappae Gour. II. 269. — N. 1. 1728 — sp.* N. 5. 183. Seseli (incl. Libanotis) Phytom. heracleana Hg. N. 220. 3: — libanotidis Hg. N. 2. 284. Silaum Phytom. silai Hg. N. 4. 93. als sp. N. 3. 237. Silene Phytob. (Trilob.) flavifrons Mg. I. 261. Siler (cf. Laser) Silybum Phytom. atricornis Mg. N. 1. 166. Sinapis (cf. Brassicella) Sison Phytom. sisonis Hg. N. 7. 73. J. C. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden Sisymbrium Phytom. atricornis Mg. II. 247. Sium (incl. Berula) Bom He. N. 2: 287. — N. 3. 231. Soja (cf. Glycine) Solanum Lir. bryoniae Kltb. als solani Hg. N. 1. 161. — N. 3. WO Mel. sp.* N. 5. 166. Phytom. atricornis Mg. II. 247. Solidago Lir. eupatorii Kltb. N. 4. 80. Oph. maura Mg. N. 2. 262. — N. 3. 177. als curvipalpis Ztt. I. 249. Phytob. (Nem.) posticata Mg. I. 268. — N. 2. 270. Phytom. solidaginis Hd. II. 292. — N. 1. 174. — N. 4. 93. — virgaureae Hg. N. 3. 236. Sonchus Fir. sonchi Hd. N. 2. 275. als hieracii KItb. I. 279. — N. 1. 161. — strigata Mg. I. 278. Mel. pulicaria Mg. N. 1. 149. Oph. persimilis Hd. N. 4. 70. — N. 8. 68. — N. 9. 20. mi SPAN 5.173. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — cirsti Hd. ? II. 255. Spartium Agr. luteifrons Strb. N. 8. 66. als genistae Hd. N. 7. 63. Gen. sp. ? N. 3. 243. Spiraea Agr. spiraeoidearum Hg. als spiraeae Kltb. I. 231. Stachys Nap. lateralis Fil. N. 8. 71. Oph. labiatarum Hg. N. 3. 177, 180. — IM, 4, 2 = ING G 153 == INI, We 67. — sp. N. 4. 72. Phytob. (Trilob.) labiatarum Hd. I. 263. nN NA Stellaria Scaptomyzella incana Mg.?* N. 5. 187. Succisa Phytom. olgae Hd. N. 3. 224. — succisae Hg. II. 293. — sp.* N. 5. 181. Suaeda Xeniomyza ilicitensis Hg. N. 2. 288. Swertia Phytom. swertiae Hg. N. 3. 231. Symphoricarpos Nap. xylostei KItb. II. 233. — N. 3. 225. Phytagr. xylostei R. D. N. 1. 176. als /uteoscutellata de Meij. II. 270. Phytom. periclymeni de Meij. II. 281.— N. 3. 224. Symphytum Agr. ferruginosa v. d. W. I. 217. — N. 4. 62. Phytom. symphyti Hd. N. 8. 74. Tagetes Lir. sp. (?strigata Mg.) N. 3. 200. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — N. 1. 166. Tanacetum cf. Chrysanthemum Taraxacum Lir. strigata Mg. I. 278. — taraxaci Hg. N. 2. 275, 278. als hieracii Kltb. I. 279. Mel. beckeri Hd. N. 7. 66. — pulicaria Mg. N. 1. 149. — N. 3. 178. — N. 4. 68. — N. 7. 66. Phytom. atricornis Mg. II. 247. — taraxaci Hd. N. 3. 232. Telekia Phytom. conyzae Hd. N. 9. 23. ALS sp NOW Tephrosia* (Leguminosae) Agr. tephrosiae de Meij.* Javan. Agr. 23. — N. 4. 64. — N. 9. 27. 26 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Teucrium Phytob. (Trilob.) labiatarum Hd. N. 1. 156. Thalictrum Lir. thalictri Hg. als fasciola Mg. I. 285. Phytom. aquilegiae Hardy N. 6. 22. — clematidis Kltb. N. 3. 205. — N. 9. 23. als thalictri E-K. II. 294. — N. 1. 176. — minuscula Gour. II. 273. — thalictricola Hd. N. 3. 233. — N. 6. 23. Thea (cf. Camellia) Theobroma-Epiphyt* MISS PERNIS aly de Thesium Lir. thesii Hg. I. 282. Thlaspi Iie Ss IN Ds 22s Thymus Phytom. thymi Hg. N. 2. 288. — N. 3. 205. Thysselinum (cf. Peucedanum) Tilia Mel. tiliae Coud.* I. 248. — N. 2. 250. Torilis Phytom. tordylii Hd. N. 3. 233. Tragopogon Lir. pusio Mg. N. 2. 276. als hieracii Kltb. I. 280. als tragopogonis de Mey. N. 1. 161. Trifolium Agr. nana Mg. 1. 238. Lir. trifolii Burg. als congesta Beck. N. 3. 197. als leguminosarum de Meij. Holl. Agr. 124. Phytom. brischkei Hd. II. 252. Triglochin Lir. triglochinae Hd. als angularis Hd. N. 2. 276. Triticum Agr. sp. N. 3. 174. Phytob. (Poém.) lateralis Mcq. I. 265. — N. 3. 194. Trollius Phytom. trollii Hg. N. 2. 288. — N. 3. 234. — N. 4, 94 — trolliivora Hg. N. 3. 234. Tropaeolum Phytom. atricornis Mg. II. 247. Tussilago Phytom. atricornis Mg. II. 247. — farfarae Hd. N. 4. 90. — N. 6. 23. Umbelliferae Phytom. umbelliferarum Hg. N. 3. 235. Umbilicus (cf. Coryledon) Urtica Agr. anthracina Mg. I. 217. — reptans Fil. I. 228. — N. 3. 170. Mel. aeneiventris FI. I. 241. — N. 3. 178. — N. 7. 66. — fuscociliata Hd. N. 7. 66. — N. 9. 20. Phytom. flavicornis Fil. II. 259. Valeriana Lir. strigata Mg. I. 278. — valerianae Hd. N. 2. 275. als fasciola Mg. I. 283. Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 128. — ING Veratrum (cf. Gentiana) Verbascum Phytob. (Trilob.) verbasci Bché. I. 270. J. €. H. DE MEIJERE: Die Larven der Agromyziden 27 Veronica Agr. rufipes Mg.? I. 230. Lir. fasciola Mg.? I. 285. Phytom. atricornis Mg.* N. 5. 180. — crassiseta Ztt. II. 257. — N. 6. 23. — veronicicola Hg. N. 3. 236. — N. 6. Vicia Agr. bicophaga Hg. II. 305. — N. 4. 66. — lathyri Hd. II. 305. — N. 4. 66. — mana Mg. I. 238. — N. 4. 66. — viciae Kltb. N. 4. 65. Er yieijoliae Hg. N. 3. 171. — N. 4. 66. als nana Mg.? N. 4. 66. Lir. trifolii Burg. als congesta Beck. N. 4. 66. als leguminosarum de Mey. I. 282. Phytom. atricornis Mg. N. 4. 66. i) EX Viola Lir. violiphaga Hd. N. 3. 198. — N. 6. 18. Xanthium Lir. sp. N. 4. 84. Xeranthemum Phytom. atricornis Mg. Holl. Agr. 127. Zinnia Phytom. atricornis Mg. N. 2. 280. Genus ? Mel. sp. N. 3. 176. — N. 9. 29. Genus? Trypetidae sp.* N. 9. 30. xi BIOLOGIE VAN MELITTOBIA ACASTA WALKER (HYMENOPTERA, CHALCIDIDAE) DOOR J. P. VAN LITH Rotterdam Een deel van de larven in een kleine kolonie van Odynerus debilitatus (Sauss.) bij Ulvenhout (N.Br.) was in Augustus 1953 aangetast door Melsttobia acasta Walk. Deze Chalcidide is bekend als ectoparasiet, niet alleen van tal van genera van bijen en wespen, doch ook van verschillende — parasitaire — vliegensoorten. Misschien laten de wijfjes zich tijdens de bevoorrading van de cellen insluiten; zij kunnen zich soms echter ook via een eventuele lemen afsluitprop en de cocon- wand van de ingesponnen larve een weg banen. Uit nieuwsgierigheid hoeveel eieren Mel. acasta zou kunnen leggen, heb ik hiermede een aantal kweekproeven uitgevoerd, die tot enkele interessante waar- nemingen leidden. Later bleek mij, dat er uitvoerige studies over deze wesp zijn verschenen — de belangrijkste die mij onder ogen kwamen zijn wel die van BALFOUR BROWNE (1922) en van F. PICARD (1923), terwijl van RUDOLF G. SCHMIEDER (1933) een belangwekkende publicatie verscheen over Melittobia chalybii Ashmead, een verwante Amerikaanse soort — maar het leek mij toch wel nuttig om ook mijn uitkomsten te publiceren. In de eerste plaats leveren zij een bijdrage tot het betrekkelijk weinige bekende cijfermateriaal aangaande de legcapaciteit, in de tweede plaats vond ik in boven- genoemde werken geen nauwkeurige gegevens over de verhouding tussen de aan- tallen 4 en 9, en tenslotte kweekte ik enkele afwijkende exemplaren, die sterke overeenkomst vertonen met een z.g. tweede vorm van chalybii, die volgens SCHMIEDER bij laatstgenoemde soort onder bepaalde omstandigheden regel zou zijn. Mel. acasta Walk. 1839 is — in het vrouwelijk geslacht — een klein zwart wespje, waarvan de uiteinden van de poten bruingeel zijn gekleurd, soms ook de basis van de sprieten. Gewoonlijk hebben de wijfjes een lengte van bijna 2 mm, doch er zijn ook exemplaren, die slechts half zo groot worden. Deze kleinere afmeting is waarschijnlijk wel aan gebrek aan voedsel toe te schrijven, omdat ik het bij het kweken vooral waarnam in een legsel, waar door gebrek aan voedsel de larven zich sterk door de kweekbuis hadden verspreid en tenslotte, ook al hadden zij de normale grootte nog niet bereikt, waren verpopt. Opmerkelijk is de platte bouw van de kop en de thorax van de wijfjes, die haar in staat stelt, om door zeer nauwe spleten te kruipen. Het soepele abdomen kan ook gemakkelijk aan een zeer nauwe ruimte, bijvoorbeeld die tussen een niet geheel sluitende kurk en de glaswand van het kweekbuisje aanpassen en daar doorheen worden getrokken. In de kamer vliegen de wijfjes nooit; zij bewegen zich meest lopend, soms met kleine sprongetjes, voort. De mannetjes hebben slechts rudimentaire 29 30 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Figs. 1—3. Melittobia acasta Walker. 1. Kop en prothorax 9, van opzij. 2. Kop met rechter spriet, &, van voren (schematisch). 3. Sprietschaft, &, van onderen. (Fig. 1. Head and prothorax, © , lateral aspect. 2. Head &, with right antenna, frontal aspect. 3. Scape of antenna, &, ventral aspect) ogen en vleugels, en zijn plomper gebouwd. Zij zijn veel lichter van kleur, geel- bruin tot bruin, de kop met de sprieten en ook de poten dikwijls meer roodbruin. Vaak zijn zij iets groter dan de wijfjes — in tegenstelling tot hetgeen HARDOUIN (1943) hierover zegt — een enkele maal ook slechts ongeveer half zo groot, het- geen ik bij een legsel, waar de larven het voedsel vroegtijdig hadden verlaten, heb kunnen constateren. Over het algemeen bewegen de mannetjes zich traag voort, doch wanneer zij worden verontrust, lopen zij vrij snel in kleine cirkels rond, de korte vleugelstompjes bijna rechtopstaand. De sprieten van het mannetje zijn merkwaardig gebouwd (zie afbeelding). Zij spelen een belangrijke rol bij de copulatie. De laatste sprietleden van het wijfje worden namelijk in de uitholling van het eerste lid van het mannetje gegrepen en door de eroverheen gebogen sprietvlag enigszins vastgeklemd. De vlag van de sprieten wordt dan herhaaldelijk heftig bewegend naar voren gezwaaid, waarbij de onderzijde van de kop van het wijfje telkens wordt aangeraakt. Deze inleiding tot de paring duurt dikwijls vrij lang. De paring zelf vindt tenslotte in enkele seconden plaats. BALFOUR BROWNE (1922) had deze uitholling van de sprieten en de functie daarvan ook reeds opgemerkt. Door de mannetjes, die in aantal sterk in de minderheid zijn, wordt het ene wijfje na het andere bevrucht. In gevallen, waar het mannetje lang voor de wijfjes uitkwam, greep het telkens een nog witte vrouwelijke pop beet, draaide deze om en om en betrommelde de kop met de sprieten. Na veel copulaties is het aanvankelijk opgeblazen abdomen van het mannetje sterk ingekrompen en dan veel donkerder. De mannetjes zijn ten opzichte van hun eigen sexe-genoten zeer onverdraag- zaam en trachten elkander spoedig na het uitkomen met de krachtige kaken de kop of het abdomen af te bijten. Soms schijnen zij zich wel eens te vergissen en op deze wijze ook een wijfje te doden. Eenmaal zelfs heeft een mannetje, dat enkele dagen oud was, een wijfje aangevallen en het door de eieren sterk ge- zwollen abdomen aan de voorzijde opengeknaagd. Of dit om de eieren te doen was, heb ik niet kunnen vaststellen. In elk geval heb ik nooit waargenomen, dat de mannetjes de gelegde eieren verorberden. Getalsverhouding van de sexen PICARD en BALFOUR BROWNE zeggen beide dat het aantal mannetjes ongeveer 5% van het totale legsel bedraagt. Zoals uit de tabellen 1—5 blijkt, lag het per- centage mannetjes bij vier door mij opgekweekte legsels veel hoger, namelijk van 8,5 tot 10%. In een vijfde geval bedroeg het aantal mannetjes 5,6%, doch dit betrof een ouderpaar van uitzonderlijke grootte, dat meer vrouwelijke nakome- lingen voortbracht dan de eerstgenoemde vier (volgens de mededelingen van SCHMIEDER bedraagt het aantal mannetjes bij de Amerikaanse Melittobia chalybii slechts 3%). Nauwkeurige gegevens aangaande de getalsverhouding van beide sexen zijn natuurlijk alleen door kweken te verkrijgen. BALFOUR BROWNE heeft van enkele wijfjes wel veel eieren verkregen, doch deze niet alle opgekweekt en kon derhalve alleen totaalcijfers noemen. ABE J. P. van LitH: Biologie van Melittobia acasta 31 gelegde eieren voedsel periode dagen o 4 1% à totaal ae (food) (period) (days) (eggs deposited) (total) il | ge) Od. debilitatus 28/8 — 9/9 12 74 4 Sol 78 61/3 idem 9/9 —22/9 13 75 4 5 TON NE idem 22/9 — AO 12 68 3 4,2 TSO EG idem 4/10—18/10 14 49 7 1255 56 4 2e copulatie 18/10 Od. debilitatus + 18/10— 26/10 8 69 2 2,8 val 9 kleine Trypoxylon Od. debilitatus 26/10—31/10 5 52 3 5,5 DD 11 Od. debilitatus 31/10— 4/11 4 — 5 |100 5 1 3e copulatie 4/11 Od. debilitatus 4/11—11/11 7 30 1 3,2 31 4 Od. debilitatus 11/1187 11 7 14 1 6.7 15 2 4e copulatie 18/11 grote Trypoxylon 18/11— 6/12 28/8 — 6/12 TABEL 2 gelegde eieren j al dagelijks voedsel periode dagen 9 a |% a ONE gemidd. (food) (period) (days) (eggs deposited) (total) Re 2 Od. debilitatus 28/8 — 5/9 8 82 3 3,5 85 il 2 Od. debilitatus 5/9 — 5/10 30 98 9 8,4 107 4 2e copulatie 5/10 2 Od. debilitatus 5/10—21/10 16 1672 7 3,9 179 11 Od. debilitatus 21/10—31/10 10 18 2 10 20 2 Od. debilitatus DUO 2 2 — 2 | 100 2 1 3e copulatie Dy 2 Od. debilitatus 2/11—18/11 16 DR. 3 12 25 2 4e copulatie 18/11 grote Trypoxylon 18/11— 9/12 21 So 57:59 19 DWS — O/D 03 400 37 8,5 437 4,24 32 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 voedsel (food) kleine Od. deb. + Trypoxylon Od. debilitatus Od. debilitatus idem Od. debilitatus + kleine Tryp. Od. debilitatus 2 Od. debilitatus + 2 kleine Tryp. Od. debilitatus kleine Trypoxylon Od. debilitatus idem TABEL 4 gelegde eieren | dagelijks voedsel periode dagen | 41% 4 totaal gemidd. (food) (period) (days) | = (eggs deposited) Col te onbevrucht Od. debilitatus 10/10— 26/10 16 1 | 1 # le copulatie 26/10 4,5 Od. debilitatus 26/10— 2/11 7 85 3 | 88 13 Trypoxylon 2/11— 9/11 7 Wd 1 1,3 78 11 Od. spinipes + 9/11—21/11 12 117 2 1,7 119 10 kleine Tryp. Od. debilitatus + 21/11—26/11 5 65 2 3 67 13 kleine Tryp. 2 Od. debilitatus Dai 9/02 7 96 3 3 991) 14 restant Od. deb. A SD 2 21 1 4,8 22 11 Od. debilitatus S/12— 8/12 3 15 4 21 19 6 idem 8/12—13/12 5 = 6 | 100 6 1 idem 13/12—14/12 il — | — — — 14/12—29/12 15 — | 13 |100 13 1 2e copulatie 29/12 Od. debilitatus 29/12— 1/1 3 A | ol 37 27 9 10/10—26/10 | 16 plus plus 493 46: 851 — 559 8 26/10— 1/1 67 EEE periode (period) 1/10— 5/10 5/10—11/10 11/10—18/10 18/10—25/10 25/10—31/10 31/10— 5/11 HAns 15/11—19/11 19/11—20/11 20/11—10/12 10/12—23/12 1/10—23/12 TABEL 3 6 92 U 82 7 100 6 VD 5 51 10 100 4 36 1 == 20 = 13 a 83 588 Slechts een copulatie, © en & beide exemplaren 1) dit percentage is geschat, daar alle larven gestorven waren. gelegde eieren dagelijks totaal gemidd. (eggs deposited) (total) (daily average) 85 12 103 15 79 13 52 10 104 10 J. P. vAN LitH: Biologie van Melittobia acasta 33 TABEL 5 gelegde eieren dagelijks voedsel periode dagen 21% a totaal SE (food) (period) (days) (eggs deposited) cou | „Gr, onbevrucht Od. debilitatus 27/9 —14/10 17 1 1 — le copulatie. 6,1 2 Od. debilitatus 14/10—26/10 12 139 8 147 12 2 idem 26/10— 4/11 9 100 1 1 101 11 Od. debilitati:s A/VI—11\/ 111 7 80 3 3,6 83 12 idem 12/1 10 50 4 7,4 54 5 Trypoxylon i 21/11—14/12 23 A, 1422 8,5 26 1 27/9 —14/10 17 plus plus 23735659 9,5 412 6,7 14/10—14/12 61 Het wijfje werd op 14 Dec. verwijderd, het abdomen was nog niet gekrompen, doch de productie was wel practisch afgelopen. De cijfers betreffende legsels, die in de vrije natuur zijn gevonden, zullen vaak geen juist beeld geven van de verhouding, omdat in het begin van de legperiode, en dus op de eerste prooidieren, de meeste vrouwelijke eieren worden gelegd. Verder zullen er stellig ook in de natuur op één voedseldier meer eieren worden gelegd dan het aantal larven, dat hierop volwassen kan worden. Zij zullen dan gedeeltelijk ook elkander verslinden en wanneer toevallig mannelijke larven of poppen het slachtoffer worden, heeft dit uiteraard grote invloed op het percentage van de mannetjes. Om deze redenen zullen daarom vermoedelijk de percentages mannetjes in de vrije natuur gevonden dikwijls geringer zijn dan die, welke bij het kweken worden geconstateerd. Resultaten van in de vrije natuur gevonden legsels (Results of batches found under natural conditions) a. een Od. debilitatus nest met 4 geïnfecteerde larven op 25 Aug. 1953 te Ulvenhout gevonden, leverde 296 ® en 18 4 = ca. 5,7 % 3 b. een geïnfecteerde Od. debilitatus larve, op 25 Augustus 1953 te Ulvenhout bevoadenh leverde 74.9 en 2 6 "= ca. 2,6% & Resultaten van legsels van 1 9 Melittobia op 1 voedseldier (Results of batches laid by one 9 Melittobia on 1 specimen of the prey) c. het legsel op een rustende larve van Od. reniformis leverde 112 9 en 4 & MAMI d. het legsel op een rustende larve van Od. spinipes leverde 132 Q en 5 & = ca. 3,6% & e. het legsel op een rustende larve van Od. debilitatus leverde 59 9 en 4 & = ca. 64% & f. het legsel op een rustende larve van Od. spinipes leverde 145 9 en 54 = CID 8. 34 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Resultaat van het legsel van vier © Melittobia samen op een larve van Od. debilitatus (Result of the simultaneous batches of four © Melittobia on one larva of Od. debilitatus) 0 46 ONESTA Indien de moederdieren b, c en d er onder natuurlijke omstandigheden dus niet in slagen, om een tweede prooi te bereiken, blijft het percentage van het aantal voortgebrachte mannetjes slechts klein (2,6%, 3,5% en 3,6%). Als een nest veel larven van de gastheer bevat, worden de kansen op een groter aantal mannetjes ook beter (zie nest a). BALFOUR BROWNE (1922) merkte reeds op, dat het percentage mannetjes tegen het einde van de legperiode groter wordt, hetgeen een gevolg zal zijn van het opraken van de voorraad sperma, zodat de dan gelegde onbevruchte eieren slechts mannetjes leveren: Dit wordt in de tabellen 1—5 duidelijk gedemonstreerd. Uit deze tabellen blijkt ook, dat telkens na elke copulatie het aantal mannetjes het kleinst is, om dan geleidelijk te stijgen, totdat weer een nieuwe copulatie heeft plaatsgevonden. Aan het eind van de eerste legperiode worden dikwijls uitsluitend mannetjes voortgebracht. Na volgende copulaties verschijnen er dan weer een aantal vrouwelijke nakomelingen, doch het aantal hiervan is elke volgende periode weer kleiner. De opvatting van BALFOUR BROWNE, dat het moederdier door haar eerstuitgekomen zoon opnieuw wordt bevrucht, dient m.i. met enige reserve te worden aanvaard. Wanneer bijvoorbeeld in een debzlitatus-nest het eerste prooidier geheel met eieren en larven is bezet en het wijfje tot de volgende cel is doorge- drongen om daar verder te gaan met het leggen van eieren, zal het mannetje, dat in de eerste cel, resp. cocon, is uitgekomen, haar niet bereiken, omdat het de plaats van geboorte niet verlaat. Zou het wijfje toch lange tijd blijven wachten in de eerste cel op het uitkomen van het eerste mannelijke dier, dan heeft een be- vruchting in een nest met kleine prooidieren, zoals Od. debilitatus, toch weinig zin, omdat zij op één debilitatus larve nog maar betrekkelijk weinig eieren heeft kunnen leggen en dus nog een grote sperma-voorraad heeft. Meermalen heb ik opgemerkt, dat een wijfje ophoudt met het leggen van eieren, wanneer zij op de prooi daar niet voldoende ruimte meer voor vindt. Zodra nieuw voedsel wordt aangeboden, gaat zij door met leggen. Parthenogenesis Het is bekend, dat onbevruchte wijfjes van Melittobia uitsluitend mannetjes voortbrengen. Ik heb enkele onbevruchte wijfjes enige tijd laten leggen en inder- daad ook enkel mannetjes, in zeer gering aantal, verkregen. Het leggen gaat in. een onregelmatig tempo en schijnt veel moeite te kosten, zodat ik meermalen een | ei op de glaswand aantrof. Bij bevruchte wijfjes gebeurt dit bijna alleen tegen het einde van de legperiode. BALFOUR BROWNE heeft zijn proeven verder doorgevoerd en enkele onbevruchte wijfjes gelegenheid gegeven om tot haar dood te blijven leggen, waarbij hij de volgende zeer grote aantallen mannetjes verkreeg: 211, 204, 225, 223, 209, 195, | 202 en 202, dus gemiddeld bijna 24% van het gemiddeld totaal van 878 ® en & (volgens tellingen van BALFOUR BROWNE) en meer dan tweemaal het normale | J. P. vAN LitH: Biologie van Melittobia acasta 35 aantal mannetjes dat de bevruchte wijfjes zouden hebben voortgebracht. PICARD (1923) zegt, dat wanneer een onbevrucht wijfje een aantal mannelijke eieren heeft gelegd en zij daarna bevrucht wordt, zij dan opnieuw het normale aantal mannetjes produceert, hetgeen volgens PICARD 5% bedraagt. Het zou naar mijn mening aanbeveling verdienen, dergelijke proeven te herhalen en dan het wijfje eerst te doen bevruchten, wanneer zij een groot aantal mannelijke eieren heeft gelegd, hetgeen bij de wijfjes van PICARD stellig niet het geval is geweest. Productiviteit BALFOUR BROWNE stelde vast, dat de vijf door hem gebruikte bevruchte wijfjes de volgende hoeveelheden eieren legden: 961, 529, 1217, 1086 en 598, hetgeen belangrijk meer was, dan vroegere onderzoekers hadden gevonden. PicARD geeft geen nadere bijzonderheden en HARDOUIN (1943) spreekt slechts van enkele hon- derden. De weinige wijfjes, waarvan ik met zekerheid het gehele legsel heb kunnen registreren, leverden resp. 481, 538, 412, 437 en 623 stuks. Hierbij zij aange- tekend, dat er niettegenstaande zorgvuldige verzorging toch altijd wel enige eieren verdrogen of verloren gaan, soms ook larven. Vooral tegen het einde van een legperiode blijft het ei vaak aan de legbuis hangen en komt daardoor op de glas- wand van het buisje terecht. De jonge larve kan dan dikwijls het voedsel niet meer bereiken. Het is bij de kweekproeven stellig van veel belang tijdig nieuw voedsel ter beschikking van het wijfje te stellen. De ideale methode zou natuurlijk zijn, om iedere dag vers voedsel te geven en het oude voedsel met de eieren weg te nemen om zo ook de dagelijkse productie nauwkeurig vast te stellen. Door gebrek aan voldoende larven van geschikte Hymenoptera was mij dit helaas niet mogelijk. Het zou wenselijk zijn, om de proeven op een grotere schaal te herhalen in een laboratorium, waar steeds voldoende larven, praepupae of poppen van wespen, mieren of vliegen aanwezig zijn. Niet elke soort wesp is voor deze proeven ge- schikt. De larven van Psenulus bijvoorbeeld zijn veel te beweeglijk en draaien bij verstoring heftig in het rond, zodat een groot aantal eieren op de glaswand terecht komt en verongelukt. Waarom BALFOUR BROWNE zoveel meer eieren van een wijfje verkreeg dan ik, is mij nog niet duidelijk. Verschillende factoren kunnen hierbij een rol hebben gespeeld. In de eerste plaats kan de iets hogere temperatuur, 70° F., waarbij BALFOUR BROWNE kweekte, van betekenis zijn geweest, terwijl die bij mij in de huiskamer meestal tussen 65 en 70° F. schommelde, in de koudste perioden echter tussen 58 en 65°. Van geen belang kan zijn geweest, dat BALFOUR BROWNE de legactiviteit prikkelde door met regelmatige tussenpozen de eieren en jonge larven te verwijderen, omdat mijn Melittobia wijfjes met ongeveer dezelfde tussen- pozen vers voedsel kregen. Hier staat tegenover, dat BALFOUR BROWNE wel meer de invloed van sterfte tijdens het kweken heeft geëlimineerd, omdat hij zich meestal beperkte tot het tellen van de eieren en pas uitgekomen larven. Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn, dat de door BALFOUR BROWNE gebruikte wijfjes van flinke afmetingen waren. Het vermoeden bestaat namelijk, dat de totale productie evenredig is aan de grootte van het moederdier, vooral in extreme ge- 36 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 vallen. Het wijfje van tabel 3 bijvoorbeeld was veel groter dan de andere wijfjes en legde de meeste eieren (623). Kleine dieren daarentegen leggen zeer weinig eieren, zoals een klein wijfje met een totaal van 64 eieren, terwijl sommige zeer kleine wijfjes verscheidene dagen na de bevruchting nog steeds geen ei hadden gelegd. De dagelijkse productie loopt nogal uiteen. Direct na de eerste copulatie is die nog niet groot. Het wijfje heeft eerst een zekere aanlooptijd nodig. Het ab: domen is dan ook pas na enkele dagen flink gezwollen. Een wijfje, dat eerst _ gedurende vier weken slechts onbevruchte eieren had gelegd en toen bevrucht werd, legde daarentegen in de eerstvolgende 24 uur totaal minstens 24 eieren. De normale dagelijkse hoeveelheid is veel geringer. Bij een groot wijfje, dat ook de meeste eieren legde, vond ik als topproductie op sommige dagen 16 of 17° eieren. De andere wijfjes bereikten als maximum slechts 14 eieren per dag. De gemiddelden over de actieve legperiode zijn in onderstaande tabel vergeleken met \ de gemiddelden over de gehele legperiode, dus inclusief de eindperioden, waarin | slechts enkele eieren, waaruit mannetjes voortkomen, worden gelegd. TABEL 6 Dagelijks gemiddelde ge- | Dagelijks gemiddelde ge- durende actieve legperiode | durende totale legperiode |Totaalf , (Daily average during (Daily average during (total) active layìng period) total laying period) Melittoba 2 No. 1 6,4 | 4,81 481 ta RR ED 6,1 4,24 437 ni en 12,4 WD 623 4 11,4 8 536 5 10 6,7 412 22 2 ” Telkens wanneer een nieuwe Odynerus-larf wordt gegeven, is de productie | duidelijk hoger. Een wijfje legde bijvoorbeeld de eerste dag 12 eieren, de tweede dag eveneens 12. In de daaropvolgende periode van 8 dagen bedroeg de pro- ductie totaal 80 eieren. Bij de wijfjes No. 1 en No. 2 kwam ik te laat tot de ontdekking, dat het wijfje ophoudt met het leggen van eieren, wanneer er op het voedsel niet veel ruimte meer is. In één van deze gevallen heb ik het moederdier in het begin van de legperiode zelfs 30 dagen op 1 voedseldier gelaten. Het dagelijks gemiddelde is daardoor bij deze dieren zeer laag, doch de invloed op het totaal is vermoedelijk niet zeer groot geweest. Toch is er wel kans, dat er bij gebrek aan voldoende voedsel dieren verloren gaan, omdat de larven zich niet ontzien, om hun eigen, soortgenoten op te eten, zoals ik enkele malen heb waargenomen. Uiteraard heb- ben bovenvermelde cultures onder zo gunstig mogelijke omstandigheden plaats-| gevonden bij een vrij gelijkmatige kamertemperatuur. Zoals later zal blijken, heeft een hogere temperatuur grote invloed op het legtempo. Levensduur van de volwassen dieren De levensduur van de leggende wijfjes bedroeg : van 28 Augustus t/m 8 December = 102 dagen J. P. van LitH: Biologie van Melittobia acasta 37 van 28 Augustus t/m 9 December = 103 dagen van 17 September t/m 14 December = 88 dagen van 28 September t/m 23 December = 86 dagen van 4 October t/m 7 Januari = 9. daga Bij de kleine wijfjes was die veel korter, namelijk 51 dagen. BALFOUR BROWNE vond een gemiddelde levensduur van de wijfjes van ca. 90 dagen (84 tot 112 dagen). Bij 8 onbevruchte wijfjes bleek de gemiddelde levensduur meer dan tweemaal zo lang te zijn, en wel 209 dagen (van 195 tot 225 dagen). De gemiddelde levensduur van 18 onbevruchte wijfjes bedroeg 174,8 dagen (BALFOUR BROWNE 1922). Ook bij andere insecten leven de onbe- vruchte wijfjes langer dan de bevruchte. De mannetjes leven korter. SMITH (1853) zei reeds, dat de levensduur gewoonlijk zeven weken bedroeg. BALFOUR BROWNE heeft daaromtrent geen nauwkeurige gegevens verzameld. Van enkele mannetjes heb ik kunnen vaststellen, dat zij minstens 39—47 dagen oud gewor- den zijn. Eieren Als een wijfje een ei gaat leggen, loopt zij tastend met de antennen over het voedseldier, totdat zij tenslotte een geschikte plaats heeft gevonden. Zij gaat dan hoog op de poten staan en kromt de punt van het abdomen naar voren. De uitgestoken legboor blijft loodrecht staan en de achterlijfspunt buigt weer iets terug. Soms blijft de legboor enkele minuten lang in deze positie. Plotseling ‘komt dan, op ongeveer een derde van de lengte van de legboor, het ei te voor- schijn. Het zet dadelijk uit tot de normale dikte. De onderste punt raakt spoedig het voedsel, de andere pool glijdt langs de legboor langzaam naar beneden. Vaak legt het wijfje direct daarna, vlak tegen het eerste, een tweede ci. BALFOUR BROWNE nam waar, dat in 5 tot 6 minuten 7 à 8 eieren werden gelegd. De be- schrijving die PICARD (1922) geeft van het leggen van een ei is echter beter dan die door BALFOUR BROWNE. De eieren zijn iets gekromd en aan de ene pool duidelijk dikker dan aan de andere, enigszins torpedovormig. Zij zijn ongeveer 1/3 mm lang, doorschijnend wit van kleur, aan de uiteinden helderder, Soms, wanneer het ei niet vlug ge- noeg op de normale manier wordt gelegd en aan de legboor blijft hangen, zodat het bij het weglopen van het wijfje aan de glaswand blijft kleven, is de dunste pool veel meer toegespitst. Ontwikkeling Bij een normale kamertemperatuur komt het ei na 3—4 dagen uit. De larve- toestand duurt onder gunstige omstandigheden 9—11 dagen, doch wordt sterk be- invloed door de temperatuur. De laatste dagen voor de verpopping brengt de larve in rust door. Twee dagen voor de verpopping vindt de defaecatie plaats. Dit tijdsverloop van twee dagen tussen de defaecatie en de verpopping is bij normale ‘temperatuur zeer constant. Uit de publicaties van BALFOUR BROWNE en PICARD blijkt niet, dat zij dit ook hebben waargenomen. Na de defaecatie is de larve be- grijpelijkerwijze veel witter van kleur. In de natuur vindt, als gevolg van de lage ‘temperatuur in de herfst, geen defaecatie en verpopping plaats en blijven de ‘larven in dit stadium overwinteren. Bij een temperatuur van omstreeks 65° F. 38 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 gaat ook ’s winters de ontwikkeling door, al is de duur van larve- en popstadium dan langer dan bij hogere (zomer-) temperaturen. De duur van het popstadium bedraagt voor de mannetjes minstens 7 dagen en voor de wijfjes minstens 13 dagen. TABEL 7. Minimum duur van de ontwikkelingsstadia bij een temperatuur van 65—70° EF. (Minimum length of stages of development at a temperature of 65-70° F.) larve pop totaal tot defaecatie | na def. g meg | 2 7 dg 16 dg 19 dg 28 dg 9 dg 2 dg 8 dg 13 dg 22 dg 27 dg TABEL 8. Minimum duur van de ontwikkelingsstadia bij een temperatuur van ca 63° F. (Minimum length of stages of development at a temperature of ca. 63° F:) totaal | NS | | 4 dg | 19 dg | 3 dg | 21 dg | 33 dg | 47 dg | 61 dg larve | pop tot defaecatie| na def. | 8 | Q Bij de laatste wijfjes uit dit legsel (van 5 dagen) duurde de ontwikkeling minstens 73 dagen. Het uitkleuringsproces van de vrouwelijke poppen verloopt zeer interessant. Bij een temperatuur van 65—70° begint bij een popstadium van ongeveer 26 dagen ongeveer een week na de verpopping een duidelijke kleuring van de sa- mengestelde ogen en de ocelli op te treden. Geleidelijk wordt de kleur donkerder en gaat via helderrood in zeer donker rood over. Bij volwassen wijfjes is de kleur tenslotte vrijwel zwart, doch wanneer de kop wordt platgedrukt, treedt een don- kerrode kleurstof naar buiten. Dit proces duurt ongeveer een week. Het donker kleuren van de rest van het lichaam vindt in een kort tijdsbestek plaats. Eerst vormen zich — ongeveer vijf dagen voor het uitkomen — donkere banden op het abdomen en krijgt ook het metanotum grauwe partijen. Het abdomen wordt dan geheel donker, evenals de rest van de thorax. Deze gehele kleuring (tot donker- grauw) voltrekt zich in ongeveer een dag tijd. Twee dagen later is de kop donker en nog twee dagen later komt het wijfje uit. Bij 75° F. geschiedde alles veel sneller en verliepen tussen het eerste donker kleuren van het abdomen van de wijfjes en het uitkomen slechts 2 dagen. De mannelijke poppen zijn spoedig te herkennen aan de gereduceerde ogen. Invloed van hoge temperatuur op de duur van de ontwikkeling Bij een vrij constante temperatuur van ca. 84° F., die soms een minimum van 80° of een maximum van 90° bereikte, bleek de ontwikkeling in een verrassend snel tempo plaats te vinden, zoals in onderstaand schema is weergegeven. TABEL 9. Duur van de ontwikkelingsstadia bij een temperatuur van 80—90° F. (Length of stages of development at a temperature of 80-909 F.) larve totaal tot defaecatie na def. J. P. van LitH: Biologie van Melittobia acasta 39 De maximum ontwikkelingsduur was bij deze temperatuur voor de mannetjes 12 dagen, voor de wijfjes 13 dagen totaal. Ook het tempo eierleggen was aan- merkelijk vlugger, namelijk: in 3 dagen 101 eieren = gemiddeld 33,6 eieren per dag in 3 dagen 119 eieren = gemiddeld 39,6 eieren per dag waarbij in aanmerking dient te worden genomen, dat de eerste dag slechts 10—12 eieren werden gelegd en stellig de grootste helft van het totaal op de derde dag. Hoewel de kweekproeven bij hoge temperatuur niet lang werden voortgezet, wijzen de verkregen resultaten er toch wel op, dat de verhouding tussen het aantal mannetjes en wijfjes door de hoge temperatuur niet werd beïnvloed. Of de totale legcapaciteit enig gevolg van de temperatuur ondervindt, heb ik niet kunnen vaststellen. De uitgekomen dieren zagen er volkomen normaal uit en hadden bijvoorbeeld ook donkere ogen (vgl. abnormale wijfje). Wel meen ik te hebben bemerkt, dat de eieren gemakkelijker verdrogen, terwijl de volwassen insecten, die bij deze temperatuur zeer actief zijn, spoedig sterven. Abnormale wijfjes Een op 25 October bevrucht wijfje, dat een lichte sprietschaft had — de wijf- jes hebben gewoonlijk geheel donkere sprieten — leverde uit het legsel van de eerste dag vier wijfjes, die zeer sterk afweken van het gewone type. Deze vier wijfjes, waarvan zowel de sprietschaft als het eerste lid van de vlag geelbruin gekleurd waren, kwamen uit de pop met een zeer sterk gezwollen abdomen. De vleugels, die bij onbevruchte wijfjes zeker tot de achterlijfspunt reiken, eindigden ‚nu, doordat het abdomen zozeer gezwollen was, een heel eind daarvoor en moesten, door het verschil in hoogte van thorax en abdomen, over de basis van het abdomen een knik naar boven maken. Zij waren trouwens meest niet volledig ont- wikkeld, bij één exemplaar zeer kort en nog in elkaar geschrompeld, bij andere min of meer volledig gestrekt, maar toch niet zo helder als bij normale dieren. De naden van kop en thorax waren duidelijker zichtbaar dan gewoonlijk, de ogen nog donkerrood gekleurd. Behalve deze vier wijfjes bevatte het legsel van de eerste dag ook een mannetje, waaraan ik echter niets bijzonders kon ontdek- ken. Het moederdier bracht in de daaropvolgende 10 dagen verder alleen normale wijfjes voort, 102 totaal, en 3 mannetjes. Daarop volgde een periode van 18 dagen, in het begin waarvan nog enkele eieren werden gelegd, die totaal 4 4 opleverden. Na een nieuwe copulatie begon zij direct weer een aantal eieren te leggen; deze kweek werd echter niet verder voortgezet. De totaalproductie na de eerste copulatie bedroeg dus 106 9 en 8 4, hetgeen niet veel is. Ook de vier abnormale dochters bleken zeer onproductief te zijn. Eén hiervan leefde slechts 10 dagen en legde in die periode een aantal eieren, waarvan een gedeelte, misschien enkele tientallen, verongelukte. De over- blijvende eieren leverden 32 9 en 3 &. Een viertal van deze wijfjes (op zijn vroegst uit het legsel van de derde dag) kwam sterk met het moederdier overeen. Een tweede wijfje van de afwijkende eerste generatie leverde in 5 dagen 22 2 en 6 4, voor zover ik kon zien, zonder afwijkingen en met een normale ont- wikkelingsduur. Het abdomen was al spoedig sterk geslonken. 40 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Een derde wijfje van de afwijkende eerste generatie legde na de bevruchting geen eieren. Een van de hierboven genoemde vier wijfjes van de tweede afwijkende genera- tie produceerde slechts 59 © en 3 4, dus eveneens een gering aantal.” Afwij- kingen heb ik hierbij niet geconstateerd. De duur van de ontwikkeling van alle abnormale wijfjes was, vergeleken met de andere, uitzonderlijk kort. Bij de eerste vier abnormale dieren duurde deze 27, 28, 28 en 32 dagen. De zusterdieren hadden daarvoor minstens 43 dagen nodig. De vier afwijkende wijfjes van de tweede generatie volbrachten de ontwikkeling in 25—29 dagen, haar normale zusters daarentegen in 37—47 dagen, alles bij cen zelfde temperatuur van circa 65° F. SCHMIEDER (1933) maakt ook melding van een z.g. „tweede vorm”, die hij uit de Amerikaanse Megachile chalybii Ashmead kweekte. In nog sterkere mate dan bij acasta waren de vleugels van de wijfjes klein en verschrompeld gebleven. Het achterlijf was eveneens opgezwollen en de duur van de ontwikkeling veel korter dan bij de normale wijfjes. Hij constateerde, dat de eerste 20 eieren van elk wijfje, wanneer dit een verse larve ter beschikking kreeg, deze tweede vorm van chalybii leverden, 9 zowel als &; de laatste hadden nog kortere vleugels dan de gewone mannetjes en min of meer gereduceerde ocelli op de bovenkop. SCHMIEDER is van mening, dat het voedsel, dat de eerste 20 larven uit de prooi zuigen, bepaalde stoffen zou bevatten, die de afwijkende vorm veroorzaken. Hij bewijst dit, door een leggend wijfje na de eerste 20 eieren opnieuw vers voedsel te geven, waarna weer een aantal exemplaren van de tweede vorm werd gepro- duceerd. Of de afwijkende wijfjes van acasta ook een gevolg zijn geweest van de samenstelling van het voedsel is m.i. twijfelachtig. Alle dieren hebben hetzelfde voedsel gehad (larven en praepupae van Odynerus en Trypoxylon), dat telkens werd ververst. De kans, dat er ook wel eens een larve van Chrysis brevidens Tourn., een goudwesp, die ook uit de debilitatus-nesten werd gekweekt, is aange- boden, wil ik echter niet geheel uitsluiten. Wat chalybii betreft wijst SCHMIEDER er op, dat deze soort slechts 4 tot 5 eieren per dag legt, zodat er niet voldoende larven zouden zijn, om het voedsel tijdig geheel op te eten. De wijfjes van de tweede vorm komen echter reeds na 14 dagen uit en beginnen dan ook direct eieren te leggen, welke de normale vorm leveren. Het resultaat van moeder en dochters samen zijn dan 500— 800 & en @ van de normale vorm, voldoende om het voedsel geheel op te eten. SUMMARY In these notes some data are given on the sex ratio of Melittobia acasta Walker (vide tables 1—5). The percentage of males was found to be higher, with totals varying from 815 to 10%, than stated by BALFOUR BROWNE and PICARD, who record 5%. Table 5 shows the offspring of a couple of extraordinarily large size. This female produced more eggs than the previous four, but only 5,6% of the eggs gave males. After each copulation the percentage of hatching males was low, but it increased towards the end of each period of deposition of eggs. At last only males hatched. Since it has been proved that males are produced parthenogenetically, apparently the stock of sperm in the spermatheca was exhausted then. The peculiar antennae of the males (see figure 2) play a rôle during the copulation: the tips of the female antennae are seized in the excavations at the end of the basal segments. J. P. vAN LitH: Biologie van Melittobia acasta 41 The total production of eggs was not as high as found by BALFOUR BROWNE, and amounted to 481, 538, 412, 437 and 623 eggs. The deposition of eggs was somewhat stimulated each time when fresh food was offered. One small female had a very reduced off- spring of about 64 only. Longevity. Normal, fertilized, egg-laying females lived from 86 to 103 days, a very small one died after 51 days. All specimens were bred at a temperature of 65—70° F; the total development of the males took about 19 days, that of the females, about 27 days. At lower temperatures of about 62° F. these periods were 47 and 61 days, respectevely. The eggs hatched after three or four days. With a very few exceptions the life period from defecation until pupation lasted two days. The compound eyes, during their development in the pupal stage, coloured from orange to a nice red and then darkened until finally they were nearly black. The main darkening of the thorax and the abdomen took one day only. At a tolerably constant high temperature of 80—90° F. the wasps hatched 9 days (in the case of a male) or 10 days (female), after the egg had been laid. The daily rate of the number of deposited eggs at this temperature amounted to 40 against 14 under normal conditions. SCHMIEDER (1933) recorded rearing a "second form” of both sexes of the American Melittobia chalybii Ashmead from the first twenty eggs, laid on each fresh prey, and he attributed this to special qualities of the juices sucked by the first larvae. In my experiments one female of acasta which differed from her sisters by the light-coloured basal segments of the antennae, first produced four females with a swollen abdomen full of eggs and short wings which were sometimes crumpled, exactly like the second form of chalybii. From the rest of her eggs females of the normal type were reared. One of these abnormal females laid four eggs on the third day, from which also females resulted which very much resembled their mother. In the case of my acasta there could hardly be any connection between the occurrence of abnormal females and the kind of food, as all alike had the same food, viz., fresh larvae of Odynerus and Trypoxylon that were regularly replaced. There is also a slight possibility that a larva of Chrysis brevidens Tourn., was provided as food, which parasite was also reared from the nests of debilitatus. The mother, as well as her four abnormal daughters deposited a very small number of eggs. The productivity of the four abnormal females of the second generation was not as- certained. It is very remarkable that this second form had a much shorter period of development than the normal form. The first four females required respectively 27, 28, 28 and 32 days, as compared with 43 days at least, for their sisters. The four females of the second ab- normal generation hatched after 25—29 days, but their normal sisters hatched after 37—47 days. In all these cases the temperature was about 65° F. Figure 1 shows the peculiar flat and disk-shaped head and pointed prothorax of the female, which enable it to bend its head in the axis of the thorax so that it is able to enter narrow crevices to reach its prey. LITERATUUR BALFOUR BROWNE, F., 1922, "On the lifehistory of Melittobia acasta Walker, a chalcid parasite of bees and wasps’. Parasitology, vol. 14, p. 349. CREVECOEUR, Ad., 1948, Note sur la biologie d’Odynerus (Symmorphus) debilitatus Sauss.’. Bull. et Ann. Soc. Ent. Belg., vol. 84, p. 18—25. GATER, B. A. R., 1926, ’A preliminary note on Chalcid No. 1594, a parasite of Ptychomyia remota Ald.’. Mal. agric. Journal, vol. 14, p. 340—348. HARDOUIN, R., 1943, "Le peuplement du Rosier’. Paris, p. 200—204. Howarp, L. O., 1892, ”The habits of Melittobia’. Proc. Ent. Soc., vol. 2, p. 244—248. PICARD, F., 1922, Note sur la biologie de Melittobia acasta”. Bull. Soc. Ent. France, p. 301—304. PICARD, F., 1922, ’’Note préliminaire sur l’atrophie de l'oeil chez le mâle d'un Hyménoptére Chalcidien (Melittobia acasta Walk.)”. Bull. Soc. Zool. Fr., vol. 47, p. 404—414. PICARD, F., 1923, "Recherches biologiques et anatomiques sur Melittobia acasta Walk”. Bull. biol. de Fr. et Belg., vol. 57, p. 469. 42 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 SCHMIEDER, R. G., 1933, The polymorphic forms of Melittobia chalybii Ashmead etc.”. Biol. Bull., vol. 65, p. 338—354. i SCHMIEDER, R. G., 1938, ”The sex ratio in Melittobia chalybii Ashmead etc.”, Biol. Bull, i vol. 74, p. 256—266. SCHMIEDER, R. G., 1939, "The significance of the two types of larvae in Sphecophaga burra (Cresson) etc’. Ent. News, vol. 50, p. 125—131. NEW ORIENTAL AGONINI (COLEOPTERA, CARABIDAE) Ba C. J. LOUWERENS Hilversum Through the kindness of Mr. E. B. BRITTON (British Museum of Natural History), Dr. P. J. DARLINGTON Jr. (Museum of Comparative Zoology, Cam- bridge, Mass., U.S.A., and Dr. S. L. STRANEO (Gallarate, Italy) I was able to study a number of Agonini, amongst them a few novelties, of which the descript- ions fellow below. I added descriptions of two Agonini from my own collection, some notes on Notagonum (Colpodes) circumdatum Andr., and, at the end, a few lines concern- ing synonymy. I am very much obliged to Mr. Britton for his valuable assistance with comparing some specimens with the material in the British Museum. Colpodes salvazae spec. nov. (fig. 1) Length: 9.5 to 10.5 mm. Width: 3.5 to 3.75 mm. Black; elytra bright green or bluish green; palpi and joints 1 to 3 of antennae piceous to black; rest of antennae, side margins of pronotum and tarsi red-brown. Shiny. Body winged. Head convex, somewhat swollen on vertex; between the large, prominent eyes a little wider than pronotum between its front angles; genae long, gradually sloping to neck, which is finely constricted; sides of head behind the eyes trans- versely wrinkled; frontal lines moderately large and deep, a little diverging be- hind; clypeal suture fine, but distinct; a large, round impression on each side between the eyes; the anterior supra-ocular setae at mid-eye level, the posterior ones between posterior edges of eyes; antennae reaching well beyond middle of elytra; surface smooth. Pronotum little convex, almost flat; about one half wider than long, the base one fifth wider than the apex, the former straight with very feebly oblique sides, which are very faintly bent backwards, the latter deeply emarginate; the side margins moderately wide and moderately bent upwards, more strongly behind, rounded and contracted to front, oblique and straight or slightly rounded behind; the front marginal seta on the explanation, a little before middle, the hind one on the margin and on the angle; front angles rounded and rather strongly advanced, the posterior angles obtuse; the transverse lines and the median line fine; basal foveae large and deep; disk smooth, only very faintly transversely striate, sides and foveae moderately densely punctate, the punctures coarse and less dense along the side margins and in the foveae, much finer and more densely towards disk. Elytra convex, not fully twice as long as wide, a little more than one half wider than pronotum, a little compressed before middle; shoulders rounded, the sides almost parallel, faintly emarginate before apex, which is briefly 44 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Fig. 1. Colpodes salvazae sp. n., cotype from Haut Mekong; head and pronotum. Fig. 2. Colpodes fruhstorferi sp. n., cotype from South Celebes, Mount Lompobatang; head, pronotum and apex of left elytron subtruncate, the suture terminating in a very small, obtuse denticle; striae moderately deep and, especially on basal half, very clearly punctate, the punctures becoming less distinct behind; intervals moderately convex, the third interval 3-punctate, for the rest the surface is smooth; disk without depressions. Micro- sculpture of elytra striate, the meshes near base less wide and not so narrow, none on head and pronotum. Lower surface: mentum with a simple tooth; submentum bisetose on each side; metepisterna a little longer than wide in front; prosternal process not setulose at apex; last ventral segment of & with one seta, that of 9 with two setae on each side of apex; fourth segment of all tarsi bilobed, the outer lobe longest, two first segments of meso- and three first segments of metatarsi bisulcate, traces of grooves visible on first protarsal segment, claw segment not ciliate at sides; sides of prothorax and metepisterna in some specimens examined more or less punctate, sides of venter uneven. Laos: Luang Prabang, Sala Pang Yok, 12 specimens, 28.11.1918; Indo-China: Haut Mekong, Pou Hai Katoui, 2 specimens, 6.IV.1918; Nam Thiene, 4 speci- mens, 14.1V.1918; Nam Mat, 5 specimens, 15.IV.1918. (All specimens collected by R. V. DE SALVAZA). The type is from Pou Hai Katoui and is in the British Museum. Colpodes salvazae purpuripennis subspec. nov. Of the same size and build as the nominate species, but strikingly differing in color, the elytra being purple, the head, pronotum, femora and tibiae dark bluish green; the denticle at apex of sutural interval is a little more clearly marked and a little sharper; the microsculpture of the elytra less fine. North Burma: Nam Tamai, 4000 feet, 1 specimen, 23.1.1931, "in dry timber’; Adang Valley, 4000 feet, 1 specimen, 30.1.1931 (F. KINGDON WARD). The type, from Tamai, is in the British Museum. C. J. LoUWERENS : New Oriental Agonini 45 Colpodes fruhstorferi spec. nov. (fig. 2) Length: 10 mm. Width: 3.75 to 4 mm. Upperside black; margins of pronotum somewhat paler; palpi, antennae, legs, tarsi and lower surface piceous or more or less red-brown. Shiny. Body winged. Head convex; a little narrower than pronotum between anterior angles; eyes moderately large, little prominent; two supra-ocular setae present, the hind seta at level of posterior edges of eyes; frontal lines superficially impressed; antennae rather short, barely reaching basal fifth of elytra; surface smooth. Pronotum little convex; one half wider than long, widest a little before middle, from there strongly contracted and rounded in front, less behind and not sinuate, base a little wider than apex, which is emarginate with distinct, obtusely pointed angles; base straight with faintly oblique sides, which are a little bent backwards; hind angles strongly obtusely rounded; the side margins little explanate in front, more so behind, little reflexed; the lateral setae on the explanate part at widest point and just before hind angles; the median line and transverse impressions fine; basal foveae round and deep; surface on disk finely striate, otherwise practically smooth. Elytra con- vex; ovate; not quite twice as long as wide and not fully one third wider than pronotum; the sides strongly rounded at shoulder, feebly at middle and rather strongly tapering behind, a little sinuate before apex, which is briefly subtruncate; sutural interval with a very small, obtuse denticle; striae moderately deep and wide, not punctulate; intervals flat or slightly convex, strongly narrowed behind because of the pointed apex and there slightly hollowed out, except intervals 1 to 3, the third interval 3-punctate; surface not depressed. Microsculpture on head isodiametric, on pronotum moderately and on elytra strongly transverse. Lower surface: mentum tooth simple, obtusely pointed; submentum with on each side two setae; prosternal process not distinctly bordered at apex; metepisterna not fully twice as long as wide in front, narrowed behind; last ventral segment of & with one seta, that of © with two setae on each side of apex; fourth tarsal segment shortly bilobed in the two first pairs of legs, emarginate in the hind tarsi, though the edges are prolonged with the outer edge longest; all tarsi with a groove on each side, but feebly so in the protarsi; claw segment glabrous beneath. South Celebes: Bua Kraëng, 5000 feet, 1 specimen, II.1896; Mount Lompo- batang, 3000 feet, 1 specimen III.1896 (H. FRUHSTORFER). The type comes from Mount Lompobatang and is in the British Museum. Mr. BRITTON kindly compared the new species with the type of Colpodes por- phyrodes Andr. from Mount Kinabalu, North Borneo, and found it distinct. C. porphyrodes is differently coloured, and has the elytra not tapering at apex. Colpodes dulit spec. nov. (fig. 3) Length: 7 to 8 mm. Width: 3 to 3.25 mm. Piceous; elytra dark bluish green; underside and sometimes head a little lighter, more brown; mouth parts, antennae, side margins of pronotum, very narrowly sides of elytra and tarsi more or less brown. Shiny. Body winged. Head convex; width/width pronotum at widest point 0.72; eyes large and prominent; two supra-ocular setae on each side, the posterior ones between or a little in front of hind margin of eyes; antennae short, reaching a little beyond base 46 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 of elytra; frontal foveae superficially impressed; genae very short; surface im- punctate. Pronotum convex; width/length about 1.33, widest very little before middle, where the front lateral seta is inserted on the explanate part, the poster- ior seta on the angle, touching the margin; the moderately explanate, not reflexed | sides more contracted in front than behind, weakly sinuate just before hind angles, which are a little obtuse; front angles not very distinct, rather strongly rounded; both apex and base finely bordered, straight, the latter with oblique sides, width apex/width base 0.8; transverse impressions and median line finely engraved; basal foveae rounded, moderately large and moderately deep, very finely and very sparsely punctulate, disk extremely finely transversely striate. Elytra convex; length/width almost 1.7, width/width pronotum about 1.6; basal border entire; rather squarely rounded at shoulders, sides very gently rounded, nearly paraliel, weakly sinuate before apex, which is A / truncate over a distance of three inner ER intervals taken together, sutural interval EN Le finely denticulate behind; striae finely A DENN impressed, impunctate; intervals flat or oT DIS | a little convex, third interval 3-punctate; À AME disk not distinctly depressed, though a le small, faint impression is sometimes present at apical and basal third. Micro- i - sculpture of pronotum moderately trans- verse, on the elytra moderately to strong- È ly so, finer and less distinct on the Sa former, none on head. Lower surface: + VA = tooth of mentum simple, submentum | | with two setae on each side; metepister- | | \ na about twice as long as wide in front; last & ventral segment 2-setose, © IA A re shi Fig. 3. Colpodes dulit sp. n., cotype from segment 4-setose at apex; protibiac not Sarawak, Mount Dulit: head, pronotum outwards-sulcate; fourth segment in all and apex of left elytron tarsi bilobed, the outer lobe longest: meso- and metatarsi bisulcate; claw segment not ciliate at sides. British North Borneo: Sarawak, foot of Mount Dulit, junction of rivers Tenjar | and Lejok, old secondary forest, 1 specimen, 5.VIII.1932, “beating undergrowth”; Mount Dulit, 4000 feet, moss forest, 2 specimens, 28.X.1932, “beating” and “light traps” respectively, and 2 specimens, 29.X.1932 (all Oxford University Expedition, B. M. HoBBy and A. W. MOORE). In outline not unlike Notagonum (Colpodes) circumdatum Andr., a little larger, relatively wider, differently coloured, pronotum sinuate before hind angles, etc. The type is in the British Museum. Colpodes enganoensis spec. nov. (fig. 4). Length: 8 mm. Width: about 3.5 mm. Black, shiny; pronotum and prosternum red, elytra, including basal border, blue-black; palpi, tarsi and antennae brown. Body winged. | C. J. LoUWERENS : New Oriental Agonini 47 Head convex with large, prominent eyes; width/width of pronotum about 0.77; frontal foveae small and somewhat rounded, rather deep; the surface between them and eyes roughened; a curved, transverse line, convex backwards, just behind clypeal suture; vertex with a round impression on each side; the two supra-ocular setae at mid-eye level and between hind edges of eyes respectively; antennae short, reaching basal third of elytra; surface smooth. Pronotum convex, sub- cordiform, width/length about 1.45, widest at about one third from apex; sides very finely bordered, moderately explanate, a little more behind, not reflexed; from widest point much stronger contracted in front than behind, width/width base 0.80, practically not sinuate before the obtuse, a little rounded posterior angles; anterior angles rounded, distinct; apex and base straight, the base with oblique sides; two lateral setae on each side, the front seta at widest point, a little distant from margin, which is very slightly angulate at that point, the hind seta on the angle; transverse impressions and median line finely impressed; basal foveae large and deep, extending in front to about middle of pronotum, the transverse impressions and basal area with underlying pores, explanate part and foveae moderately densely and finely punctate; the punctures often confluent in the foveae, otherwise the surface is smooth. Elytra convex, length/width about 1.43 and width/width of prono- tum about 1.78, widest behind middle, rounded at shoulder; sides nearly pa- rallel, sinuate before apex, which is briefly substruncate, sutural and third interval prolonged in a short, sharp tooth and a fine denticle respectively; striae clearly impressed, practically im- punctate; intervals flat, the third interval 3-punctate; disk clearly depressed at middle on intervals 3 to 6. Microsculp- ture: none on head, on pronotum and elytra on average moderately transverse, the meshes much finer on the pronotum. Lower surface: mentum tooth simple; submentum quadrisetose; prosternal process without border; metepisterna about twice as long as wide; last ventral segment of 4 with one seta on each side of apex; meso- and metatarsi bisulcate, especially first segment deeply grooved and carinate along the middle line; fourth tarsal segment bilobed, the inner lobe longest in the protarsi, the outer lobe longest in the two hind pairs of legs; claw segment glabrous beneath. Engano Island, off Sumatra: Bua Bua, 1 specimen V-VI.1891 (MODIGLIANI). In colour very similar to Colpodes nigriceps Motsch., C. chloropterus Chd. and C. klynstrai Andr.; however, those three species have the elytra unarmed. It is Fig. 4. Colpodes enganoensis sp. n., type from Engano Island; head and pronotum 48 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 nearly related to C. obscuritarsis Chd., but of a much more compact build and quite differently coloured. The type is in STRANEO collection. Colpodes tjambae spec. nov. (fig. 5) Of the same size and build as C. convexitarsis Louw., also from Celebes, but , differently coloured. Black; segments 2 to 11 of antennae and tarsi red-brown; pronotum with a faint, very dark greenish shine, only visible in strong light; elytra very dark green with the basal border black; shiny. Pronotum slightly angulate and stronger rounded at widest point; hind angles much more rounded; striae of elytra fine and superficial, very finely punctate; intervals flat; the sharp spine and sharp tooth, terminating the third and first interval respectively, much longer; disk more clearly depressed a little before middle on intervals 4 to 6; the tarsal segments, including claw joint, much narrower and much more slender, in the meso- and metatarsi only outer grooves of segments 1 and 2 developed, though fine traces of inner sulci are here and there visible, especially in the mesotarsi, two first segments in the protarsi slightly, but distinctly bisulcate, fourth segment of all tarsi bilobed, the lobes of equal length in the protarsi, outer lobe slightly longer in the two hind pairs of tarsi; the number and place of insertion of the supra-ocular, the pronotal lateral pores and setae, the setae on each side of 3 ventral, apical segment, and the number of dorsal pores on the elytra do not differ in both species; microsculpture on pronotum and elytra nearly the same as in con- vexitarsis, though the meshes on the elytra of the new species are on the average a little wider and narrower, the head with a faint, isodiametric reticulation. South Celebes: Tjamba, 1 specimen, 1937 (J. P. A. Kars), which is in my collection, but will ultimately be placed in the Leiden Museum. In most of its characters the new species matches convexitarsis, but the latter species strinkingly differs in colour and in the build of the tarsi, which are here relatively short and thick, but long and slender in fjambae. Colpodes concolor spec. nov. (fig. 6) Length: 12 to 14 mm. Width: 4 to 5 mm. Dark brown; palpi, labrum, front part of clypeus, antennae, side margins of pronotum, coxae and legs lighter; moderately shiny; somewhat sericeous; body apterous. Head convex; between outer edges of eyes as wide as pronotum between the anterior angles; labrum very slightly emarginate; clypeus with a transverse line in front over the whole width and with a distinct suture; eyes moderately large and moderately prominent; anterior supra-ocular setae wanting, the hind setae placed between posterior edges of eyes; genae short; neck not constricted; the foveae in front moderately large and deep, feebly diverging behind, the surface between them and sides of head with a few longitudinal striae; antennae reaching beyond middle of elytra; surface faintly irregularly wrinkled. Pronotum convex; one third wider than long, widest at about middle, from there nearly equally rounded and contracted in front and behind, not sinuate before posterior angles; base with its sides straight, very little wider than apex, which is rather deeply emarginate; the C. J. LOUWERENS : New Oriental Agonini 49 Fig. 5. Colpodes tjambae sp. n., type from Celebes, Tjamba; head, pronotum and apex of elytra. Fig. 6. Colpodes concolor sp. n., cotype from Sumatra, B. Aru Hassa; head and pronotum anterior angles porrect, rounded at apex; hind angles obtusely rounded; the side margins moderately expanded and strongly reflexed; only the hind lateral seta present, placed near margin at about one sixth from the angle; the transverse impressions fine; median line moderately deep, not reaching base and apex; the basal foveae large and deep, a fine line, parallel with sides, from the foveae to front margin; surface without punctures, finely transversely striate on disk, closely wrinkled and somewhat roughened at sides. Elytra convex; oval; three fifths longer than wide, a little less than one fourth wider than pronotum, widest behind middle; strongly contracted at shoulders; the bisinuate basal border forms with the side border an obtuse, sharply pointed angle at shoulder; apex emarginate and briefly subtruncate, the sutural interval in the type with an indistinct, extreme- ly fine denticle; basal striole little developed; striae moderately impressed, a little deeper behind, 5, 6 and 7 deeper near base, especially 5, extremely finely and in- distinctly punctate; the five inner intervals flat, the outer ones narrower and convex towards base and sometimes even more or less compressed; the third interval 3- punctate, though in one of the three specimens seen it is 4-punctate; the punctures of the umbilicate series form an unbroken row; surface weakly depressed before middle. Microsculpture of head and elytra isodiametric, the meshes on the latter much larger, the pronotum has a moderately transverse reticulation of meshes, which are 2 to 3 times wider than long, narrowly spaced. Lower surface: mentum tooth stout and simple; submentum 4-setose; prosternal process unbordered; mete- 50 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 pisterna quadrate; last ventral segment of 3 2-setose at apex; all tarsi bisulcate, deeply in the two hind pairs of legs and there carinate down the centrum, faintly in the protarsi and here the surface between the grooves is convex; fourth tarsal , segment emarginate, not distinctly bilobed, though the angles are prolonged with the outer edges a little longer than the inner ones; fifth tarsal segment without, setae beneath; sides of venter somewhat uneven, impunctate. | Sumatra: B. Aru Hassa, Sambawa, 2 to 5000 feet, 3 specimens, IX-X (Do- | HERTY ). i The type is in the British Museum. The new species can perhaps be best compared with C. brunneus Mad. from Java, of which only a single specimen, the type, is known. I have not seen it, but according to the re-description by ANDREWES it is of about the same size, build and colour. C. brunneus has very small, protruding eyes, the pronotal lateral | margins are without setae, the sides of pronotum faintly sinuate before base, the punctures on interval 9 of the elytra widely interrupted in middle and the metepisterna are very long and narrow. Notagonum oxypterum spec. nov. (fig. 7) Length: 8 mm. Width: 2.75 mm. Piceous-black, shiny; three first segments of antennae (rest darker), coxae, | trochanters and legs yellowish. Body winged. | Head convex, large and broad, as wide as or slightly wider than pronotum — between the front lateral setae; eyes large and moderately prominent; frontal | foveae moderately deep, a little diverging behind; two supra-ocular setae on each side present, the hind setae between posterior margins of eyes; of the antennae only six segments are present; surface not punctate. Pronotum convex, subcordate, | / width/length 1,26; narrowly margin- | ed, reflexed behind; from widest point, at about one fourth from apex, gently contracted to the distinct, obtuse anterior angles, very little | contracted behind, sinuate one fourth | of its length before base and from there straight to posterior angles, | which are straight,though a little obtus- ely rounded at apex; base with sides straight, very little wider than apex, the latter a little emarginate; the two lateral setae placed at widest point / and a little before hind angles i "respectively, both removed from the 9 ce | DTD Aes Wes border; basal foveae large and deep; median line extremely fine, but | visible; transverse impressions more | Fig. 7. Notagonum oxypterum sp. n., type from Celebes, Latimodjong Mountains; head, clearly engraved; surface without pronotum and apex of left elytron punctures. Elytra convex; not quite C. J. LOUWERENS : New Oriental Agonini 51 twice as long as they are wide and about as wide as pronotum, sides nearly parallel, a little dilated behind, well rounded at shoulder, faintly sinuate before apex, which is briefly subtruncate, extreme apex with a small, distinct, obtuse — tooth; striae finely impressed, a little wider and deeper behind, especially outer ones, very finely punctulate throughout; intervals flat, third interval 3-punctate; disk not depressed. Microsculpture of head, pronotum and elytra isodiametric, moderately and strongly transverse respectively. Lower surface: mentum with a simple, obtuse tooth; metepisterna about twice as long as wide in front; last 9 ventral segment 4-setose at apex; first meso- and metatarsal segments without distinct grooves; fourth segment emarginate or shortly bilobed in all tarsi, the edges prolonged and haired; fifth segment glabrous at sides; surface not pubescent and not punctate. South Celebes: Latimodjong Mountains, Bontoc Batu District, 4000 feet, 1 spacimen, 14-15.V.1925, “traplight” (C. F. CLAGG). The type is in the Museum of Comparative Zoology, Cambridge, Mass., U.S.A. In the key to the species of Notagonum of New Guinea in "The Carabid beetles of New Guinea. Part 2. The Agonini” by P. J. DARLINGTON Jr. (Bull. Mus. Comp. Zool., vol. 107, 1952, p. 130) it runs to reversum Darl. In reversum the colour of antennae and legs is much darker, the head is less broad, the posterior pronotal angles are acute, the elytra obtusely angulate at shoulder, the apex of each elytron not denticulate, etc. Notagonum rugifoveatum spec. nov. (fig. 8) Length: 7 mm. Piceous; mouth parts, antennae, side margins of pronotum and elytra, suture of the latter and legs yellowish brown. Shiny. Body winged. Head flat in front, somewhat swollen on vertex, the two parts separated by a _ fine, arcuate impression, convex backwards; width over the eyes/largest width pronotum 0.71, the impressions in front large and deep, rugose at bottom; eyes large and prominent; two supra-ocular pores and setae on each side, the hind setae between hind edges of eyes; antennae reaching about basal fourth of elytra; surface smooth. Pronotum little convex, almost flat, cordiform; width/length 1.26, widest a little before middle; the side margins finely bordered, moderately ex- planate, moderately reflexed behind; a little more contracted in front, slightly sinuate before hind angles, which are very little obtuse, almost right with the apex feebly rounded; front angles rounded and very indistinct; two lateral pores and setae on each side, the front pore at widest point on the explanate part, the hind pore on the angle, touching the margin; apex and base nearly straight, the latter distinctly wider with slightly oblique sides; transverse impressions superficial, the median line finely, but deeply engraved; basal foveae large and deep, extending in front as far as to the middle, rather strongly rugose with here and there a few punctures, otherwise the surface is smooth. Elytra very little convex, rather flat; length/width about 1.50 and width/width pronotum about 1.60; squarely round- ed at shoulders, nearly parallel at sides, moderately sinuate before apex, which is rounded and practically unarmed; striae moderately deep, extremely finely punctate, especially on basal half; intervals a little convex, third interval 3- 52 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Fig. 8. Notagonum rugifoveatum sp. n., cotype from Sumatra; head and pronotum punctate; disk slightly depressed a little before middle. Microsculpture of elytra and sides of pronotum moderately to strongly transverse, none on head. Lower surface: mentum tooth short, broadly truncate at apex; submentum 4- setose; metepisterna as long as wide in front; last © ventral segment 4-setose at apex; tarsi of two hind pairs of legs practically not sulcate, though traces of very fine grooves are here and there visible; fourth tarsal segment emarginate with prolonged and haired edges in the meso- and metatarsi; claw segment not ciliate at sides. West Java: Mount Papandajan, 1 specimen without date (E. WALSH); Sumatra: Brastagi, 1300) meters, 1 specimen; 13.119217 ORNE CORPORAAL). The type comes from Mount Papandajan and is in my collection, but will ultimately be placed in the collection of the Leiden Museum. Much smaller than Notagonum (Colpodes) undatum Andr. from Bali, piceous instead of black, side margins of elytra clearly light brown, antennae much shorter, hind angles of pronotum slightly obtuse, basal foveae rugose, etc. It also shows a strong likeness to Notagonum (Colpodes) pleuralis Jord. from Buru Island, which is of about the same size and colour. In plewralis the eyes are a little more prominent, side margins of pronotum punctate throughout, basal foveae not prolonged to the middle, etc. Notagonum (Colpodes) circumdatum Andr. (fig. 9—11) In 1952 DARLINGTON introduced the genus Notagonum for a number of small or medium-sized (4,8 to 9,7 mm) New Guinean Agonini of a Bembidion, Agonum or Platynus-like build, with fully developed wings, never brightly colored and with the usual supra-ocular and lateral pronotal setae and dorsal pores of third intervals; the claw segment glabrous beneath and with slender hind tarsi. As a rule the body is convex or moderately so, the hind supra-ocular setae not or not much behind posterior margins of eyes, the latter usually large and prominent, apices of elytra rounded, angulate, denticulate or even spined in line Fig. 9. Notagonum (Colpodes) circumdatum Andr., cotype from Pahang, Malaya; head and pronotum Tr NZ NNYNS> C. J. LOUWERENS : New Oriental Agonini 5 Fig. 10. Notagonum circumdatum Andr. from Sumatra, Mount Dempo; head and pronotum. Fig. 11. Notagonum circumdatum Andr., from Celebes; head and pronotum of third intervals, some of the species with ventral pubescence. Oriental forms as Colpodes pleuralis Jord., circumdatus Andr., pereus Jedl., mucidus Jedl., anops Jedl., asemus Jedl., anceps Jedl., and without doubt other species as well, fit very well in Notagonum, though in anops the eyes are smaller and rather flat as is the case in reversior Darl. from New Guinea. All species mentioned above have the ventral segments glabrous, but I posses a species of Notagonum from Halmahera Island, which has a slight pubescence along the middle of first ventral segment. Among the Agonini examined I found two specimens of Notagonum circum- datum Andr. from Sumatra and two from Celebes, which do not quite agree with a co-type, received from the British Museum. I present sketches of head and pronotum of Notagonum circumdatum for comparison, first, of a co-type from Pahang, Malaya, Camerons High- lands; second of a specimen from Sumatra, Mount Dempo, and third, of a specimen from Celebes without exact locality. The differences are, I believe, of minor importance and do not suffice to recognize more than one species, though it seems most likely, that one or more subspecies might be separated when more material can be studied. Compared with the co-type the Sumatran specimens have the eyes a little less prominent, the pronotum less contracted in front and very slightly notched just before posterior angles, the elytra with the basal border rounded, not forming an obtuse angle with side border. The specimens of Celebes are of a slightly wider build, darker and a little more shiny, the eyes less prominent, pronotum stronger contracted in front. The microsculpture is alike with the exception of the meshes on the elytra of the Celebes specimens, which are almost isodiametric, feebly wider than lang, and much more impressed. 54 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Agonum javanensis spec. nov. (fig. 12) Length: 7.5 mm. Width: 3 mm. Piceous-black; venter brown; elytra with a faint blue reflection; antennae (seg- ments 4 to 11 darker), side margins of pronotum and elytra and legs yellowish. Shiny. Body fully winged. Head little convex with large, moderately prominent eyes; width/width pro- notum about 0.66; two supra-ocular setae on each side, the hind setae at hind eye-level or slightly in front of frontal foveae moderately large and moderately impressed with a fine line at bottom, a little diverging behind; antennae reaching basal third of elytra; surface smooth. Pronotum little convex, width/length 1,30, widest a little before middle, width apex/width base about 0.90, both apex and base straight, the latter with oblique sides; side margins finely bordered, narrowly explanate, a little wider near base, reflexed behind, almost evenly rounded from apex to base, not sinuate, though the border is slightly but distinctly incised just before the insertion of the posterior lateral pore, which is placed on the border and on the angle, the front lateral pore at widest point, slightly removed from the border — in the type specimen there are on the left two front lateral setae, rather closely placed together —; front angles rounded, but little distinct, hind angles obtusely rounded; median line and transverse impressions finely engraved; basal foveae somewhat rounded, moderately large and moderately deep, a deeper cut line at bottom, surface impunctate, the foveae weakly rugose, a few underlying pores along base and side margins. Elytra convex, length/width 1.60 and width/width of pronotum 1.66, the sides nearly parallel, obtusely angulate at shoulders, sinuate before apex, which is |! rounded; striae finely impressed and finely i i punctulate, intervals flat or feebly convex, LIE; 5 2 ARO I di Ri COSPE the third interval 3-punctate, disk not rom Java; head and pronotum depressed. Microsculpture of head isodia- metric, of pronotum moderately transverse with very small and narrow meshes, the elytra are striate. Lower surface: mentum tooth simple; submentum 4-setose; metepisterna twice as long as wide in front; & and © apical segment 2- and 4-setose respectively; all tarsi bisulcate; fourth tarsal segment subemarginate in pro- and mesotarsi, almost truncate in the hand tarsi; claw segment long, setulose beneath. West Java: Pengalengan, 4000 feet, 3 specimens, 1893 (FRUHSTORFER). The type is in the British Museum. Up till now only one species of Agonum, namely Agonum (Anchomenus) oryctes Andr., was described from Java. The new species is widely different in much more distinct than the front one, surface C. J. LOUWERENS : New Oriental Agonini 55 color as well in build and readily distinguishable by the blue reflection of the elytra. The two para-types have the elytral striae less distinctly punctate than the type- specimen, but are otherwise alike. : Onycholabis macrops spec. nov. (fig. 13) Length about 6 mm. Shiny piceous-black; mandibles, palpi, labrum, antennae, coxae, trochanters, legs and apex of last ventral segment yellow. Head convex, between the large, strongly prominent eyes a little wider than pronotum between the lateral setae; frontal foveae moderately large and deep, somewhat uneven; mandibles long and slender; two setae on each side over the eyes, the hind setae between posterior margin of eyes; antennae, third segment bare, rather long, reaching beyond middle of elytra; surface impunctate. Pronotum convex, cordiform, width/length 1.33, widest at about one third from apex, where the single lateral seta is placed, a little removed from margin; from that point the very explanate, moderately reflexed sides are gently contracted and rounded in front, stronger and in a nearly straight line behind, sinuate about one fifth of its length before base; posterior angles very little obtuse, almost right, anterior angles indistinct; apex weakly emarginate, distinctly wider than base with its sides, which is nearly straight; the foveae moderately large and moderately deep; median line finely impressed; of the transverse impressions the hind one is much deeper and without punctures. Elytra convex, about one half longer than wide and not quite twice as wide as Oo pronotum, strongly rounded at shoulders, nearly sp. n. type from Borneo, Bo- parallel at sides, moderately sinuate before apex, rang River; head and pronotum which is unarmed; the three inner and outer striae (partly) finely impressed, especially 1, the other ones much deeper and wider, 7 and 8 only behind, practically impunctate; inner intervals flat, other ones a little convex, 8 compressed behind, third interval 3-punctate; surface depressed just before middle and feebly so behind. Microsculpture of head isodiametric, of pronotum and elytra moderately to strongly transverse. Lower surface: mentum with a sharp, simple tooth; submentum bisetose; metepisterna twice as long as wide in front; last 4 ventral segment notched at middle of apex with a seta on each side of the emargination; tarsi not distinctly grooved, fourth tarsal segment bilobed with the outer lobe longest and with strongly haired edges, claw segment glabrous at sides. Borneo: Borang River, 1 specimen without date. The type, a single specimen, is in the Museum of Comparative Zoology. Comparable with Onycholabis arrowi Jedl. from the Philippines. I did not see 56 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 the type, but according to the original description arrow: is of the same size and also with strongly prominent eyes; the color is the same, but the elytra are with a cupreous-purplish shine; it is of a strikingly narrow and parallel build, with the , last ventral segment in male not notched, the head without microsculpture, etc. As to the third antennal segment BATES stated in his description of the genus that it is woolly pubescent. Upon my request Mr. E. B. BRITTON kindly examined the species of Onycholabis in the British Museum and found that it is largely setulose in acutangulus Andr., melitopus Bates and sinensis Bates, but bare in arrowi Jedl. and luzoensis Jedl. NOTES ON SYNONYMY Colpodes jedlickai nom. nov. for C. horn? Jedl., 1934, Sb. ent. odd Nar. Mus. Praze, vol. 12, 103, p. 188 (nec. C. horni Bates 1882). Colpodes brunnicolor nom. nov. for C. castaneus Louw., 1953, Treubia, vol. 22, pp. 94 and 129 (nec C.castaneus Boh. 1858). Dolichoctis maxillosus Louw., 1949, Tijdschr. Entom., vol. 90, p. 49 = D. unicolor Emd., 1937, Arb. morph.-tax. Ent., vol. 4, p. 121. Galerita fortis Louw., 1952, Treubia, vol. 21, p. 228 = G. torenta Andr., 1933, | Treubia, vol. 14, p. 283. NEW GENERA AND SPECIES OF REDUVIIDAE (HEMIPTERA-HETEROPTERA) FROM MALAYSIA AND THE PHILIPPINE ISLANDS BY ING, Cy Te IMOUEILIBIR ERIN ZIE ESISTA: Commonwealth Institute of Entomology, London The types and paratypes of the new genera and species described herein are in the Zoological Museum of the University, Amsterdam, the Netherlands. Paratypes of Physoderes dyak spec. nov., Apechtia minor spec. nov., Cimbus mjöbergi spec. nov. and Ewrocconota consors spec. nov. have been presented to the British Museum (Natural History), of London. Fig. 1. Tribe- locephala ami- cula spec. nov.. A, head, an- tenna, prono- tum and scu- tellum, dorsal view; B, head and prono- tum, lateral view; C, hem- elytron; D, pygophore, dorsal view 57 58 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 TRIBELOCEPHALINAE Tribelocephala amicula spec. nov. (Fig. 1) Colour. Light brown. Tomentose clothing dark infumate. Setae arising from it greyish. Corium infumate; venation brown; portion of IA adjacent to claval suture and M +R light brown with whitish suffusion on each side. Antennae except basal segment, legs, segments 2 and 3 of rostrum pale stramineous. Setae at apex of tibiae pale fulvous. Structure. Basal segment of antennae one-third longer than anteocular. Fomen- tose clothing on vertex forming two parallel ridges. Apical margin of 7th. ab- dominal segment broadly concave. Total length 14.50 mm. Hemelytra 9.50 mm. Greatest pronotal width 3.00 mm. 2 & (one of which the type), East Java, Banjuwangi, sea level, 1909. (Col- lection Dr. D. MAC GILLAVRY). Resembles Tribelocephala walkeri China (1940, Lingnan Sci. Journ., vol. 19, p. 208—209) in colouration; it differs in the relatively longer basal antennal seg- ment, longer hemelytra and much more strongly concave apical margin of 7th abdominal segment. In Tribelocephala amicula also the costal area of the corium is relatively longer and the posterior pronotal lobe is considerably longer than, not sub-equal in length to anterior lobe. Opistoplatys ciliaris spec. nov, (Fig. 2) Fig. 2. Opistoplatys ciliaris spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, hemelytron; d, pygophore, dorsal view N. C. E. MILLER: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 59 Colour. Antennae, legs, venation and costal area of corium dark stramineous. Head and body testaceous; rostrum pale stramineous. Setae pale fulvous. Corium and membrane infumate. Veins of membrane with a small black spot basally. Structure. Basal segment of antennae feebly curved basally, a little shorter than head. Vertex between eyes one-third as wide as an eye. Postocular globose; constricted basal portion very narrow. Head a little longer than pronotum; space between lower margin of eyes equal in width to basal rostral segment. Produced portion of scutellum narrowly rounded apically; disc with a transverse depression basally. Hemelytra extending to apex of abdomen; veins and costal area of corium with abundant, moderately long setae. Head and thorax with dense tomentose clothing and moderately long setae; eyes with setae arising between facets. Total length 7.50 mm. Hemelytra 5.00 mm. Greatest pronotal width 1.60 mm. 1 4 (holotype), East Java, Delanggu. (Collection Dr. D. MAC GILLAVRY). Allied to Opistoplatys perakensis Miller (1940, Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. 18, p. 435), but is smaller with relatively narrower posterior pronotal lobe, narrower vertex between eyes, rounded and not excised posterior margin of 7th abdominal segment. The genitalia are different. PHYSODERINAE Physoderes dyak spec. nov. (Fig. 4) Colour. Testaceous. Head, pleura, sterna, disc of scutellum laterally, abdomen ventrally suffused with piceous. Anterior lobe of pronotum with glabrous areas piceous. Connexival segments with basal two-thirds piceous. Apical half of clavus and anal angle of membrane fuscous; remainder of membrane, metathoracic wings | infumate. Femora with a sub-median and apical brown annulation; tibiae with sub-basal, median and apical somewhat suffused brown annulations. Structure. Basal segment of antennae extending to apex of head; segment 2 sub- equal in length to basal segment. Head a little longer than pronotum, transverse sulcus on vertex wide; apex of antennal tubercles nearer to eyes than to apex of head; ocelli small; ocellar interspace a little wider than distance between an ocel- lus and an eye. Anterior lobe of pronotum considerably narrower but sub-equal in length to posterior lobe with a deep median depression with a narrow sulcus within it sub-basally; carinae tuberculate; posterior lobe somewhat deeply de- pressed medially with sub-dorsal and sub-lateral carinae; median sulcus obscure, foveolate; humeral angles broadly rounded; disc of scutellum depressed with deep lateral and median foveoles basally; remainder transversely sulcate; spine rounded apically, feebly sulcate. Hemelytra extending to apex of abdomen; backwardly extended portion of membrane about half as long as costa of corium; vein IA fairly short, curved towards external margin of clavus, the basal half of which is coriaceous. Segment 7 of abdomen ventrally strongly transversely rugose and deeply sulcate basally; intersegmental area between segments 6 and 7 strongly depressed. Head, thorax and legs with long, curved, spatulate setae arising from 60 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 tubercles and spines; abdomen ventrally with similar but less abund- ant setae; segments 2 and 3 of rostrum with minute, curved setae. Total length 8.70 mm. Hemelytra 4.50 mm. Greatest pronotal width 2.70 mm. 3 & (one of which the type), Central Bor- neo, Long Nawang, leg. MJOBERG, 1925 (Collection mb D; MAC GILLAVRY ). Allied to Physode- res hobby: Miller, (1940, Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. TS jo 554) lowes GE smaller and of differ- ent colouration. Struc- tural differences in P. dyak ate, — the scutel- lar spine is wider and less strongly sulcate, the external cell of the membrane is relatively shorter, the anterior pronotal lobe is less strongly tuberculate, the postero-lateral margin of the poster- ior pronotal lobe is Di 3 >, N Se: as i D 2 SURE È & NR A ESS Fig. 4. Physoderes dyak spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, hemelytron; d, apex of pygophore, dorsal view very feebly concave and the external apical angles of the connexival segments are less prominent. The genitalia are different. Apechtia minor spec. nov. (Fig. 5) Colour. Antennae, head, thorax and legs blackish piceous; abdomen dark brown. Hemelytra whitish with yellowish venation and infumate pattern as in Rio Dr Resembles Apechtia signata Miller (1940 Journ. Fed. Mul. States Mus., vol 18, p. 578—579), but is smaller and with the hemelytra differently coloured. In s7g- nata the legs are testaceous. The main structural differences are the absence of N. C. E. Murer: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 61 Fig. 5. Apechtia minor spec. nov. A, head, pronotum and scutellum, dorsal view; B, aead and pronotum, lateral view; C, hemelytron; D, apex of pygophore, dorsal view; E, harpago parallel sulci on the vertex, the more acute lateral angles and the deeper sub- lateral sulcus of the anterior pronotal lobe. Total length 6.00 mm. Hemelytra 4.30 mm. Greatest pronotal width 1.80 mm. 3 4 (one of which the type), Central Borneo, Long Nawang, leg. MJOBERG. (Collection Dr. Mac GILLAVRY). Tiarodes macgillavryi spec. nov. (Fig. 6) Colour. Basal segment of antennae black; remaining segments brown. Head shining black except gular, ventro-lateral regions and extreme base, yellow. Anterior lobe of gronotum reddish yellow, suffused spots on disc and along posterior margin, black; posterior lobe black with produced portions of postero- : lateral margin brown. Scutellum black. Pleura and sterna reddish yellow; meta- pleura with upper area black; mesosternum with a piceous spot laterally. Segments 3—6 of abdomen dorsally, except connexivum, red; segments 1 and 2 yellowish red; segment 6 with an apical transverse black stripe; segment 7 narrowly reddish yellow basally, remainder black; connexival segments yellow with a wide black spot basally; connexivum of segment 7 with a suffused yellowish spot and apex brownish; segments 2—6 of abdomen ventrally red; segments 5 and 6 laterally yellow; segment 5 with two, segment 6 with one mid-ventral black spots; seg- ments 3—6 with a black spot laterally; segments 7 and 9 yellow; segment 9 with a piceous spot. Hemelytra fuscous; corium with a large whitish spot extending almost to costal margin; metathoracic wings infumate. Coxae, trochanters and 62 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 femora reddish yellow; anterior and median femora apically nar- rowly, posterior femora broadly black or pice- ous; tibiae and tarsi piceous. Setae fulvous. Structure. Basal seg- ment of antennae ex- tending a little beyond apex of head. Vertex laterally with shallow, transverse sulci. Anter- ior lobe of pronotum a little shorter than posterior lobe; lateral angles of collar promi- nent, rounded. Meso- and metasternum cari- nate anteriorly and pos- teriorly respectively; intersegmentally deeply sulcate. Segment 2 Of Fig. 6. Tiarodes macgillavryi spec. nov. a, head, pronotum and abdomen mid-ventrally scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; with diagonal sulci. c, pygophore, terminal view; d, harpago Hemelytra extending just beyond apex of abdomen. Total length 28.00 mm. Hemelytra 17.00 mm. Greatest pronotal width 8.00 mm. 1 & (holotype), Indonesia (‘Netherlands Indies’, no precise locality). (Col- lection Dr. D. Mac GILLAVRY). Resembles Tiarodes hieroglyphicus Miller (1940, Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. 8, p. 587-588). It differs from that species in colouration, in the sculp- turation of the pronotum, the foveoles being less deep, in the less robust femora and genitalia. The harpagones in T. hieroglyphicus have a deep, elongate foveole apically. REDUVIINAE Centrocnemis roepkei spec. nov. (Fig. 3) Colour. Testaceous. Vertex, both lobes of pronotum, pleura, abdomen with suffused black spots. Basal segment of rostrum with annulation, interrupted on inner surface, remaining segments black; segment 2 with testaceous suffusion. Hemelytra with dark infumate suffusion and confluent spots; metathoracic wings hyaline, faintly testaceous and with iridescent suffusion in sub-costal area. Sterna black, except prosternum laterally testaceous. Anterior and median femora with black suffusion basally and apically; posterior femora with a wide, irregular, sub-apical annulation black; anterior and median tibiae with a black basal, median N. C. E. Muier: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 63 © So OMS os © Fig. 3. Centrocnemis roepkei spec. nov. A, head, pronotum and scutellum, dorsal view; B, idem, lateral view; C, hemelytron; D, con- nexivum; E, pygophore, posterior view; F, har- pago and apical annulation, the basal annulation ill-defined; posterior tibiae with dark brown suffusion and apex narrowly black. Structure. Differs from all other known species in colour and sculpturation. Much larger than Cenirocnemis granulosa Stäl (1867, Oef. Vet. Ak. Förh, vol. 23, p. 244), from which it also differs in the shape of the prosternal spines which are relatively shorter and thicker and in the shape of the scutellar spine. A character which apparently has not been observed in the genus Centrocnemis hitherto is the ostiole of the metathoracic gland which is present close to the posterior margin of the metapleura. Total length 21.50 mm. Hemelytral4.00 mm. Greatest pronatal width 7.50 mm 14 (holotype), East Java, Bangelan. W. ROEPKE. ECTRICHODIINAE Centropleurocoris gen. nov. Size small. Apterous. Antennae with 6 segments; basal segment longer than head. Ocelli absent. Eyes small, not prominent. Head shorter than pronotum; genae not produced; postocular globose with a short neck. Basal segment of rostrum longer than segment 2. Tylus elevated in front of antennae. Anterior lobe of pronotum longer than posterior lobe and with 4 spines; metanotum and 64 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 mesopleura with a spine laterally. Scutellum with 2 apical spines. Abdomen ovate in outline; dorsally with transverse rows of foveoles and carinulae; ventrally, intersegmentally carinulate; mesosternum medially sulcate, the margins of sulcus elevated and the sulcus transversely carinulate; metasternum laterally sulcate. Anterior and median tibiae with a fossula spongiosa; anterior tibiae thickened and with a spine on inner surface apically; anterior femora incrassate with a flattened spine on lower surface; median femora with a cylindrical spine on lower surface; anterior and median trochanters tuberculate. Type species Centropleurocoris calcaratus spec. nov. (Fig. 7). Colour. Light red. Segments 2—6 of an- tennae testaceous; seg- ment 2 suffused with red in basal half. Setae fulvous. Structure. Basal seg- ment of antennae feebly curved, thicker towards apex; segment 2 sub- equal in length to 1. Vertex about four times as wide as an eye; trans- verse sulcus arcuate and very feeble. Anterior margin of pronotum al- most straight: disc of anterior lobe with sal- low depressions. Disc of scutellum deeply, longit- udinally sulcate. Total length 9.00 mm. Fig. 7. Centropleurocoris calcaratus gen. nov. spec. nov. 1 B , (holotype), West A, whole insect, dorsal view; B, head and pronotum, do ( JP ) lateral view; C, anterior leg; D, median leg Java, Preanger, Gunung Tangkuban Prahu, 4000 — 5000 feet 5.IX.1928. F. C. DRESCHER. (Collection Dr. D. MAC GILLAVRY). Differs from all other known genera of Ectrichodiinae in the armature of the pronotum, the spined mesopleura and the armature of the legs. Paravilius gen. nov. Size large. Brachypterous. Antennae with 4 segments. Head longer than prono- tum. Genae produced, the produced portion not concealing site of insertion of antennae; tylus elevated; vertex convex with a sub-basal transverse sulcus; eyes relatively small; ocelli small, narrowly separated; transverse sulcus situated well behind and not extending to eyes; postocular globose with the constricted portion N. C. E. MILLER: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 65 i sub-equal to it. Rostrum thick; basal segment longer than segment 2. Anterior lobe of pronotum shorter than posterior lobe, smooth with obscure depressions and depressed basally; posterior lobe strongly rugose, except humeral angles smooth; sub-medially transversely depressed. Scutellum with 2 apical spines. Hemelytra extending almost to apical margin of 3rd. abdominal segment. Mesosternum with 3 elongate, transversely carinulate depressions posteriorly; metasternum medially depressed. Abdomen ovate in outline; ostioles of larval dorsal glands at the base of the 5th and 6th segments. Legs moderately slender, unarmed; anterior and median tibiae with a fosswla spongiosa. Type species, Paravilius ro- bustus spec. nog. (Fig. 8). Colour. Piceous. Segment 3 of antennae brown with a whitish annulation sub-apical- ly; segment 4 whitish with the apex brown and base narrowly suffused with brown. Setae on tibiae and tarsi fulvous. Structure. Basal segment of antennae feebly curved, thicker towards apex; segment 2 so- ‚mewhat. thicker towards apex and with short, sub-recumb- ent setae; segments 3 and 4 with very short, sub-recumb- ent setae and longer setae. Vertex with many short, trans- verse sulci and a sub-lateral depression from base of anten- Fig. 8. Paravillius robustus gen. nov. spec. nov. nal tubercles; ocellar interspace A, head, pronotum, scutellum and hemelytra, dorsal à little wider than an ocellus. view; B, head and SIE lateral view; C, ante- Scutellum strongly rugose; disc sini deeply excavate; apical spines short, somewhat narrowly separated. Abdomen dorsally transversely rugulose; ven- trally smooth, except laterally transversely and vermiculately rugulose; spiracles very small, elliptical. Trochanters with a very narrow shagreened area; fossula Spongiosa on anterior and median tibiae about half as long as tarsi. Total length 24.00 mm. Hemelytra 6.00 mm. Greatest pronotal width 5.50 mm. 2 (holotype), West Java, Preanger, Gunung Tangkuban Prahu 4000—5000 feet. 28.11.1928, 1 9, same locality, 4.V.1930. F. C. DRESCHER. (Collection Dr. D. Mac GILLAVRY). Apparently allied to Vilius Stal (1863, Ann. Soc. ent. Fr., ser. 4, vol. 3, p. 45) on account of the antennae with 4 segments and the slender legs with a short fossula spongiosa. It has certain affinities with the Ethiopian genus Centraspis Schaum (1853, Ber. Ak. Berl., p. 358), for example, the produced portion of the genae does not “At PAT ff 66 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 conceal the site of insertion of the antennae, the legs are relatively slender with a short fossula spongiosa, the vestiges of the larval abdominal glands appear to be at the base of the 5th and 6th segments. A similar siting of the gland ostioles may be seen in another Ethiopian genus, — Philodoxus Horvath (1914, Ann. Mus. Nat. Hung., vol. 12, p. 135). Cimbus mjöbergi spec. nov. (Fig. 9) Colour. Light red. Eyes piceous. Hemelytra faintly infumate; costal area of corium reddish. Structure. Basal segment of anten- nae extending very little beyond apex of head; segment 2 about one-fourth longer than 1. Length 2 of ‚eyes sub-equal to height of head. Ocelli large, elevated; in- terspace less wide than an ocellus. Anterior lobe of pronotum with more or less regul- ar, low, rounded Fig. 9. Cimbus mjöbergi spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, anterior femur, ventrolateral view; d, pygophore, dorsal view; e, harpago = =N yy carinae; posterior lobe smooth ex- cept anterior half transversely rugose; anteriorly sub-dorsally with two wide, short carinae; median sulcus narrow with sub-circular foveoles; lateral sulci with transverse foveoles. Disc of scutellum moderately depressed and with transverse carinulae, the basal one interrupted medially; spines slender, curved, acute. Hemelytra extending to apex of abdomen. Intersegmental areas of abdomen ventrally wide; abdomen mid- ventrally somewhat flattened. Depression on mesosternum feeble. Total length 4 13.00 mm; 9 14.00 mm. Hemelytra 4 8.00 mm; 9 9.00 mm. Greatest pronotal width ¢ 3.00 mm; 9 3.00 mm. 1 & (holotype), 4 2, Central Borneo, Long Nawang, leg. MjöBERG. (Col- lection Dr. D. MAC GILLAVRY). This new species is smaller than all known species and also differs from all in colouration except from Cimbus productus Hahn (1831, Wanz. Ins., p. 34) with which it agrees in having a black ventro-lateral stripe. As in C. productus the eyes are sub-equal in length to heigth of head and the posterior pronotal lobe has a short sub-dorsal carina anteriorly. The sculpturation of the posterior pronotal lobe is also similar but the shape and sculpture of the scutellum are different. In C. mjöbergi the disc is distinctly transversely carinulate. N. C. E. MILLIER: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 67 Cimbus kalshoveni spec. nov. (Fig. 10) Colour. Light red. Eyes black. Corium and membrane dark infumate; costal area of corium and vein Cu light red. Structure. Basal segment of antennae extending a little beyond apex of head. Antennal tubercles situated midway between apex of head and eyes. Vertex with short transverse sulci medially and a moderately deep depression along inner anterior margin of eyes. Ocelli small; interspace sub-equal in width to an ocellus. Anterior lobe of pronotum with irregular, low, rounded elevations; median and lateral sulci on posterior lobe with transverse foveoles; remainder of lobe trans- versely rugose, except humeral angles smooth. Lateral margins of prosternum feebly produced, rounded. Mesosternum with a longitudinal median and diagonal lateral, transversely carinulate depressions. Disc of scutellum deeply excavate; apical spines feebly curved, somewhat compressed laterally. Hemelytra extending to apex of abdomen. Fig. 10. Cimbus kalshoveni spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, anterior femur, ventro-lateral view; d, pygophore, dorsal view; e, harpago. Total length 18.00 mm. Hemelytra 11.00 mm. Greatest pronotal width 4.00 mm. 1 4 (holotype), West Java, Mount Gedé, Tjibodas 1400 meters, 22.VIII.1923, leg. L. G. E. KALSHOVEN. Allied to Cimbus javanicus Miller (1940, Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. 18, p. 659—660), (Castra). Differs in having the ocelli larger and less widely separated, a narrower and more concave anterior of pronotum, the lateral angles of which are less acute, the posterior pronotal lobe more strongly rugose and foveolate, the foveoles elongate, a relatively wider external cell of the membrane 68 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 and the apical margin of the disc of the scutellum sinuate, not straight and the spines longer. The genitalia of javanicus are not markedly different from those of kalshoveni; in javanicus the median process of the pygophore is narrower and the harpagones, viewed posteriorly, are sinuate. Caecina cognata spec. nov. (Fig. 11) Colour. Basal segment of antennae light red; remaining segments reddish brown. Eyes dark vinaceous. Head, body and legs light red. Corium and mem- brane infumate; costal area and veins of corium, base of internal vein of external cell, reddish. Fig. 11. Caecina cognata spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, pygophore, dorsal view; d, median apical process of pygophore, posterior view; e, harpago Structure. Antennae setose; basal segment twice as long as anterior lobe of pronotum. Transverse sulcus on vertex sinuate. Ocelli somewhat elevated; inter- space equal in width to an ocellus. Eyes reniform. Basal segment of rostrum ex- tending to posterior margin of eyes. Anterior lobe of pronotum granulose tuber- culate; sub-basally with a deep transverse depression and two sub-circular depres- sions on each side of it; posterior lobe rugose; median sulcus moderately deep; margins irregular. Scutellar spines sub-acute, feebly curved. Hemelytra extending almost to apex of abdomen. Total length 10.00 mm. Hemelytra 6.50 mm. Greatest pronotal width 2.60 mm. 1 & (holotype), Philippine Islands, Surigao, Mindanao. (Collection Dr. D. Mac GILLAVRY). N. C. E. MILLER : Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 69 Resembles Caecina montana Miller. Differs mainly in the sculpture of the pronotum, wider scutellum, shape of median apical process of pygophore and in the harpagones. The anterior lobe has deeper median and lateral foveoles and the depression at the humeral angles of the posterior lobe are very much deeper. Ectrychotes hilaris spec. nov. (Fig. 12). Colour. Antennae brown. Head, body and legs reddish. Meso- and metapleura and sterna suffused with brown. Segments 5 and 6 of connexivum with a piceous spot apically not extending to external margin; segments 6 and 7 dorsally with faint brown suffusion; abdomen ventro-laterally with piceous markings as in Fig. 12. Base of clavus, of corium and costal area light red; apical half of costal area suffused with fus- cous; remainder fuscous; membrane dark infumate with an elongate V-shaped whitish spot between ex- ternal cell and margin; setae pale fulvous. Structure. An- tennae somewhat strongly setose. Vertex smooth, about twice as wide as an eye; transverse sulcus very feebly indi- cated. Ocellar in- terspace a little Fig. 12. Ectrychotes hilaris spec. nov. A, head, pronotum and scutellum, dorsal view; B, head and pronotum, lateral view; C, narrower than an abdomen, ventrolateral view; D, pygophore, dorsal view ocellus. Median sulcus on anterior lobe of pronotum very deep posteriorly; median and lateral sulci on posterior pronotal lobe foveolate, the latter very feebly. Median scutellar spine short, broadly conical; lateral spines feebly curved; disc of scutellum da- maged. Hemelytra extending to apex of abdomen. Posterior femora with a low elevation on lower surface sub-apically. Mesosternum with three transversely sulcate depressions; metasternum medially depressed and transversely sulcate. Segment 1 of abdomen ventrally with a quadrate elevation with an arcuate sulcus within it. Total length 9.50 mm. Hemelytra 6.50 mm. Greatest pronotal width 2.50 mm. 2 2 (one of which the type), West Java, Mount Gedé, 800 meters, V.1935 and IV.1933.L. G. E. KALSHOVEN. 70 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Resembles Ectrychotes comottoi Letheirry (1883 Ann. Mus. Genova, 18, 648), but is smaller and differently coloured. It also differs in having the anterior margin of the pronotum strongly concave, longer scutellar spines and less exten- sive shagreened areas on the anterior femora and trochanters. Ectrychotes histrio spec. nov. (Fig. 13) Colour. Antennae, head, pronotum, scutellum and legs light brown with a very faint coppery lustre; humeral angles of posterior lobe of pronotum somewhat _ paler. Pleura and ster- na dark brown. Ab- domen stramineous with a large piceous spot on connexival segments 4—6 apic- ally, piceous suffusion on segments 6 and 7 dorsally, faint reddish suffusion ventro-la- terally and a black pattern as in Fig. 13 on abdomen ventral- ly. Corium stramine- ous with a large sub- triangular fuscous spot; membrane stramineous, faintly infumate except base of veins of external cell, and with an in- N fumate sub-costal stripe. Structure. Basal segment of antennae a little shorter than head. Vertex smooth, feebly convex, two- Fig. 13. Ectrychotes histrio spec. nov. A, head, pronotum and scutellum, dorsal view, &; B, head and pronotum, lateral È view, 4; C, head, pronotum and scutellum, dorsal view, 9 ; thirds wider than an D, head and pronotum, lateral view, 9; E, hemelytron, &; eye; ocelli on a low F, abdomen, ventro-lateral view, 4; G, pygophore, dorsal view rounded elevation; ocellar interspace a little less wide than an ocellus; gular region anteriorly transversely sulcate. Pro- notum transverse; posterior lobe a little longer than anterior lobe with feeble transverse sulci anteriorly; median sulcus foveolate; lateral sulci very feebly foveolate; anterior lobe medially sulcate, the sulcus wider basally and foveolate; disc with obscure depressions. Lateral scutellar spines acute; median spine conical, a little shorter than lateral spines. Hemelytra extending very little beyond apex of N. C. E. Mirrer: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 71 abdomen. Apex of 7th abdominal segment truncate. All femora with a low, transverse, rounded carina on lower surface sub-apically, the carina on the poster- ior femora most prominent. Mesosternum with three longitudinal, transversely sulcate depressions, the median depression the deepest; metasternum shallowly depressed medially and obscurely transversely sulcate. Segment 2 of abdomen mid-ventrally with a quadrate depression. In the female paratype the anterior lobe of the pronotum is wider in relation to the posterior lobe which also is more strongly transversely sulcate and the hemelytra extend just beyond the apical margin of the 5th. abdominal segment. The lateral scutellar spines are almost straight and more slender. Disc of scutel- lum damaged. Hormmensth & A 50cmm:; 2 11-50 mm: Hemelytra 4 7.30 mm; 2 5:00 mm. Greatest pronotal width ¢ 3.10 mm; ® 3.00 mm. 1 4 (holotype), East Java, South Djember, IX.1917, W. ROEPKE, 1 9, Java, L. G. E. KALSHOVEN. Resembles Ectrychotes scutellaris Breddin (1903, Zool. Anz., vol. 26, p. 512) Ectrichodia an Indian species, but is much larger, and has no annulations on the median and posterior femora. The head and pronotum in scutellaris are cupreous. It differs structurally in having a much longer median scutellar spine, and transversely sulcate posterior pronotal lobe. ECTINODERINAE Amulius immaculatus spec. nov. (Fig. 14) Colour. Antennae a black. Head black, except base narrow- ly dark yellow. An- terior lobe of prono- tum, propleura, red- dish yellow, except propleural epimeron posteriorly and a large spot continued across Hp EON. to prosternum on (/ N: N propleural epister- | | num, shining black; | posterior lobe of pro- ENONCE notum, scutellum, black; apex of scut- ellum luteous; meso- \ < Si = o 5 S \ TZ Fig. 14. Amulius immaculatus spec. NA \ 7 nov. A, head, pronotum and scut- ellum, dorsal view; B, head and pronotum, lateral view 2 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 and metapleura and sterna shining black; acetabula of metapleura with a reddish spot; margins of metapleural acetabula narrowly red. Abdomen yellow; connexival segments 2—4 suffused with red; segments 4—6 with a large black spot basally; abdomen ventrally with a transverse black stripe at base of segments 4—6 and mid-ventrally black. Corium red, except basal half black; clavus and membrane dark infumate with a violaceous lustre. Tarsi black; anterior tibiae yellow suffused with black apically; anterior femora, median and posterior legs reddish yellow; anterior femora broadly suffused with yellow apically. Allied to Amulius quadripunctatus Stal (1866, Oef. Vet. Ak. Förh., p. 245) from which it differs completely in colouration. Total length 19.50 mm. Hemelytra 12.00 mm. Greatest pronotal width 5.50 mm. 1 2 (holotype), Philippine Islands, Surigao, Mindanao. (Collection Dr. D. Mac GILLAVRY). HARPACTORINAE Macracanthopsis nigritibialis Banks (1910, Phil. Journ. Sci. vol. 4, p. 588—589) This species obviously belongs to Cydnocoris Stal (1866, Oef. Vet. Ak. Förh., p. 274) to which I now propose to transfer it. Fig. 15. Cydnocoris hyalinus spec. nov. a, head, pronotum and scutellum, dorsal view; b, head and pronotum, lateral view; c, hemelytron; d, apex of pygophore, dorsal view N. C. E. MILLER: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 73 Cydnocoris hyalinus spec. nov. (Fig. 15). Colour. Yellow; legs somewhat paler than body. Segments 1 and 2 of antennae piceous; remaining segments brownish. Corium faintly reddish yellow, with a black spot sub-apically; membrane hyaline, faintly yellow, iridescent. Posterior tibiae, except basally, piceous. Structure. Basal segment of antennae a little more than twice as long as posterior lobe of pronotum. Spine on antennal tubercle short, curved, acute. Lateral angles of collar conical. Disc of scutellum feebly depressed basally; produced portion narrow. Hemelytra extending beyond apex of abdomen by one-third of their length. Total length 9.50 mm. Hemelytra 8.50 mm. Greatest pronotal width 3.00 mm. 1 ¢ (holotype), Philippine Islands, Subaan, Mindoro. (Collection Dr D. Mac GILLAVRY). Resembles Cydnocoris nigritibialis (Banks) but is smaller and differs in having the posterior tibiae basally yellow and not entirely piceous. It differs also in the genitalia. Eurocconota consors spec. nov. (Fig. 16). 2 VAN C | Fig. 16. Eurocconota consors spec. nov. A, head, pronotum and scutellum, dorsal view; | B, head and pronotum, lateral view; C, anterior femur; D, apex of pygophore, dorsal view. 74 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 Colour. Testaceous. (One female paratype with reddish suffusion). Total length 4 13.00 mm; © 14.00 mm. Hemelytra & 8.00 mm; 9 9.50 mm. Greatest pronotal width 4 3.00 mm; © 3.00 mm. 2 & (one of which the type), Central Borneo, Sungei Pajau, 1 4, Mount Tibang, 2 9, Busang Tingana, Mount Tibang, 1925, leg. MJöBERG. ( Collection Dr. D. MAC GILLAVRY). Resembles Ewrocconota advena Miller (Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. 18, p. 736—737) but differs in colouration, less robust and relatively shorter spines on head and pronotum, relatively longer basal and 2nd segments of the rostrum, shorter membranal cells, and genitalia. Sycanus leefmansi spec. nov. (Fig. 17). Colour. Antennae missing. Brown. Apical margin of corium suffused with yellow; apex of costal area piceous; membrane hyaline, faintly iridescent. Pu- bescence on abdomen ventrally greyish. Scutellar spine dark brown. Rostrum stramineous. we Fig. 17. Sycanus leefmansi spec. nov. A, head and pronotum, dorsal view; B, head, pronotum and scutellum, lateral view; C, connexivum; D, scutellar spine; E, apex of pygophore, lateral view; F, median apical process of pygophore, posterior view N. C. E. Mitten: Reduviidae from Malaysia and Philippine Islands 75 Resembles Sycanus daedalion Miller (1948, Trans. R. ent. Soc. Lond., vol. 99, p. 461) from Celebes, but differs in colouration, shape of scutellar spine (which is relatively thick with the bifurcations somewhat curved), in the shape of the connexivum and in the genitalia. It is also somewhat larger. Total length 17.00 mm. Hemelytra 10.50 mm. Greatest pronotal width 3.30 mm. 1 & (holotype), Sangi Islands, Taruna, May 1924. S. LEEFMANS. It is possible that this specimen has not completely gained its full colouration. It is probably darker then. Analanca gen. nov. Size small. Basal segment of antennae longer than thorax. Head shorter than pronotum; anteocular shorter than postocular. Eyes large, prominent; antennal tubercles with a low elevation basally. Ocelli widely separated. Basal segment of rostrum longer than segments 2 and 3 together. Pronotum longer than wide; anterior lobe unarmed; posterior lobe with lateral angles produced and with short carinae anteriorly. Scutellum as long as wide; postscutellum produced apically. Hemelytra extending beyond apex of abdomen; internal cell of membrane wider at base than external cell. Segment 3 of abdomen mid-ventrally carinate. Legs slender; tarsi with 1 segment. Type species, Analanca gracilis spec. nov. (Fig. 18). Colour. Basal segment of antennae piceous with suffused testaceous annulation sub-apically; remaining segments reddish yellow; segment 2 suffused with piceous basally. Head and body testaceous; lateral spines on pronotum piceous; meso- and metapleura suffused with dark brown. Corium brown; venation fuscous; mem- brane hyaline, pale testaceous; venation stramineous. Femora testaceous strongly suffused with piceous; tibiae and tarsi piceous; tibiae basally narrowly testaceous. Structure. Basal segment of antennae twice as long as pronotum with scutellum. Ocellar interspace a little narrower than vertex; eyes half as wide as vertex. Anterior lobe of pronotum smooth with a narrow median longitudinal depression sub-basally; posterior lobe of pronotum rugose; carinae on anterior margin very feeble. Scutellum about as wide as long; disc somewhat depressed; postscutellar spine, short, triangular, acute, oblique. Anterior femora and trochanters with dense short setae on lower surface. Total length 9.50 mm. Hemelytra 7.50 mm. Greatest pronotal width 1.70 mm. (excluding spines). 2 4 (one of which the type), West Java, Buitenzorg, 250 meters, 1919, W. ROEPKE. Resembles Lanca plebeia Miller (1941, Journ. Fed. Mal. States Mus., vol. 18, | p. 749), in general habitus. It differs in having the postocular and the constricted | part thereof relatively shorter, in having no discal spines on the posterior pronotal lobe and the basal segment of the rostrum longer than segments 2 and 3 together. The hemelytra in Analanca gracilis extend far beyond the apex of the abdomen and the base of the external cell of the membrane is not much shorter than the | base of the internal cell. In Lanca plebeia the base of the internal cell is twice as 76 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 1, 1955 da C Fig. 18. Analanca gracilis gen. nov. spec. nov. À, head, pronotum, scutellum and postscutel- lum, dorsal view; B, head and pronotum, lateral view; C, hemelytron; D. pygophore, dorsal view wide. The structure of the hemelytra differs also in that the corium appears to be extended apically towards the apex of the membrane and parallel to the extended portion is a moderately long vein. The lateral angles of the collar in Lanca plebeia have a short spine. I must point out that I am not satisfied that Zanca plebeia and Lanca pertinax Miller (loc. cit., p. 750), are in the correct genus. ERRATUM Am Seite 243, Zeile 16 von oben, anstat „obwohl beide Arten auf manchen Fundorten zusammen vorkommen G. alpinus’, zu lesen : „Albanien. Merdita-Munela (Gebirge in Nord-Albanien), Merdita Zebia (ibidem).” . artikelen, van faunistische notities etc., alsmede van de Verslagen der Vergade- _ ringen, van mededelingen van het Bestuur en van een Ledenlijst. Zij verschijnen twaalf maal per jaar in een aflevering van 16 of meer bladzijden. Ongeveer 24 afleveringen vormen samen een deel. Alle zakelijke correspondentie betreffende de Vereniging te richten aan de Secretaris, G. L. van Eyndhoven, Floraplein 9, Haarlem. Alle correspondentie over de redactie van het Tijdschrift voor Entomologie te richten aan de Redacteur, Dr A. Diakonoff, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden. Alle correspondentie over de redactie van de Entomologische Berichten te rich- ten aan de Redacteur, B. J. Lempke, Oude IJselstraat 12111, Amsterdam-Z.2. Alle betalingen te richten aan de Penningmeester, Ir G. A. Graaf Bentinck, Kasteel Amerongen, Amerongen B 14, postgiro 188130, ten name van de Neder- landsche Entomologische Vereeniging te Amerongen. Alle correspondentie betreffende de Bibliotheek der Vereniging te richten aan de Bibliotheek, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. INHOUD MEIJERE, Prof. Dr. J. C. H. DE. Die larven der Agromyziden (Diptera), zusammengestellt und eingeleitet von E. M. Hering. . . . ... 1 Lito, J. P. van. Biologie van Melittobia acasta Walker (Hymonoptera, enzleididae)e (7h an. En plas Summary) tn ... 2. 0.2020. 007 LOUWERENS, C. J. New Oriental Agonini (Coleoptera, Carabidae). . . 43 Miter, N. C. E. New genera and species of Reduviidae (Hemiptera- Heteroptera) from Malayisia and the Philippine Islands. . . . . 57 EO ee ed Se Le Ue ATA MEAN SV Te TE NOTICE TO CONTRIBUTORS Contributors will receive free of charge fifty reprints of their papers, joint authors have to divide this number between them at their discretion. Additional reprints may be ordered when returning proofs ; they will be charged at about two Dutch cents per page. i Manuscripts should be written in Dutch, English, French, German or Italian. If they contain descriptions of new genera, species, etc., they should be in one of the four last mentioned languages; only when the descriptions form a minor part of the paper, the manuscript may be written in Dutch, with the descriptions in one of these languages. Papers in Dutch should contain a short summary in one of these four languages. Manuscripts should be typewritten in double spacing on only one side of the paper, with a margin of at least three cm at the left side of each sheet. Paragraphs should be indented. Carbon copies cannot be accepted, as handling makes them illegible. ; Captions for text figures and plates should be written on a separate sheet in double È spacing, numbered consecutively in arabic numerals; the use of a, b, c, or any other sub- division of the figure numbering should be avoided. Drawings for reproduction should be on good paper in Indian ink, preferably at least one and a half times as large as the ultimate size desired. Lettering should be uniform, and, after reduction, of the same size. Photographs should be furnished as shiny positive prints, unmounted. Plates should be arranged so as to fill a whole page (11.5 x 19 cm) of the Tijdschrift, or a portion thereof. Combinations of illustrations into groups are preferable to separate illustrations since there is a minimum charge per block. Names of genera and lower systematic categories, new terms and the like are to be underlined by the author in the manuscript by a single straight line. Any other directions as to size or style of the type are given by the editors, not by the author. Italic type or spacing to stress ordinary words or sentences is to be avoided. Dates should be spelled as follows: either ”10.V.1948” or ”10 May, 1948”. Other use of latin numerals should be avoided, as well as. abbreviations in the text, save those generally accepted. Numbers from one to ten occurring in the text should be written in full, one, two, three, etc. Titles must be kept short. Foot- notes should be kept at a minimum. Authors will be charged with costs of extra corrections caused by their changing of the text in the proofs. Bibliography should not be given in footnotes but compiled in a list at the end of the paper, styled as follows : Mosely, M. E., 1932. "A revision of the European species of the genus Leuctra (Pleco- ptera)”. Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 10, vol. 10, p. 1—41, pl. 1—5, figs. 1—57. Text references to this list might be made thus: "Mosely (1932) says...” or ” (Mosely, 1932)”. The editors reserve the right to adjust style to certain standards of uniformity. Manuscripts and all communications concerning editorial matters should be sent to: Dr. A. DIAKONOFF, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden, The Netherlands. AFLEVERING 2 1955 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING MUS. COmP. ZOOL LIBRARY SEP 13 1955 HARVARD — UNIVERSITY Tijdschrift voor Entomologie, deel 98, afl. 2. Gepubliceerd 25 Aug. 1955 Nederlandsche Entomologische Vereeniging BESTUUR Dr. G. Barendrecht, President (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Prof. Dr. D. J. Kuenen, Vice-President (1953—1959), Leiden. G. L. van Eyndhoven, Secretaris (1951—1957), Haarlem. Ir. G. A. Graaf Bentinck, Penningmeester (1952—1958), Amerongen. Dr. G. Kruseman, Bibliothecaris (1954— 1960), Amsterdam. Dr. J. Wilcke, (1951—1956), Bennekom. Dr. F. E. Loosjes (1955—1958), Bennekom. COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE PUBLICATIES Dr. G. Barendrecht (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Dr. A. Diakonoff (1952—1955), Leiden. G. L. van Eyndhoven (1951—1954), Haarlem. Dr. L. G. E. Kalshoven (1952—1955), Blaricum. B. J. Lempke (1950—1953), Amsterdam. P. Chrysanthus (1955—1958), Oosterhout, N.B. J. J. de Vos tot Nederveen Cappel (1952—1955), Leiden. BESTUUR DER AFDELING VOOR TOEGEPASTE ENTOMOLOGIE Dr. F. E. Loosjes, Bennekom. Dr. D. Dresden, Utrecht. Ir. J. W. Heringa, Amsterdam. Dr. Ir. G. S. van Marle, Deventer. E. Th. G. Elton, Oosterbeek. De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f 10.—, voor student-leden f 2.50, per jaar; buitenlandse leden betalen f 60.— ineens. — Natuurlijke Per- sonen kunnen levenslang lid worden tegen het storten van f 150.— ineens, Na- tuurlijke Personen niet-ingezetenen van het Rijk in Europa, Azië of Amerika, tegen het storten van f 60.— ineens. — Begunstigers betalen jaarlijks minstens f 10.— of, alleen Natuurlijke Personen, f 100.— ineens. De leden, behalve de student-leden, ontvangen gratis de Entomologische Be- richten van 12 nummers per jaar, waarvan de prijs voor student-leden f 1.50 per jaar, voor niet-leden f 1.— per nummer bedraagt. De leden kunnen zich voor f 7.50 per jaar abonneren op het Tydschrift voor Entomologie ; hiervan bedraagt de prijs voor niet-leden f 30.— per jaar. De oudere publicaties der Vereniging zijn voor de leden tegen verminderde prijzen verkrijgbaar. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE Het Tijdschrift voor Entomologie wordt uitgegeven door de Nederlandsche Entomologische Vereeniging en is bestemd voor de publicatie van de resultaten van de studie der Entomologie van algemene en bijzondere aard. Het verschijnt in één deel van 300—350 bladzijden per jaar, bestaande uit vier afleveringen. Bovendien worden supplementdelen, handelende over bijzondere onderwerpen, op onregelmatige tijdstippen uitgegeven. MUS. COMP. ZO; LIBRARY EP 193465 HARVARD UNIVERSITY THE MORPHOLOGY OF THE SALIVARY GLANDS OF TERRESTRIAL HETEROPTERA (GEOCORISAE) AND ITS BEARING ON CLASSIFICATION BY T. R. E. SOUTHWOOD Rothamsted Experimental Station, Harpenden, Herts, England Introduction The salivary glands of several species of Heteroptera were figured by DUFOUR (1833) in his classical work; those of other terrestrial species are described by BREAKEY (1936), CORNWALL (1923), ELSON (1937), GOODCHILD (1952), Hoop (1937), KERSHAW (1911), LANDOIS (1868), MALOUF (1933), NUORTEVA (1954), Purı (1924), SAREL-WHITFIELD (1929), STROGAYA (1950), and Woorrey (1949). The only general works on salivary glands are those of BUGNION (1908, 1910) and Baptist (1940), whilst KüNCKEL (1866) gives some notes on their functioning. It appeared from a study of these papers that the form of the salivary glands is constant in related species and unlike that of the alimentary canal, it did not vary greatly with the feeding habits. If this hypothesis was correct salivary gland morphology would be of value in higher classification and further studies were undertaken to test it and to examine examples from families omitted by the above _ workers. In the terrestrial Heteroptera there are two pairs of salivary glands: (1) the principal salivary glands situated on either side at the front of the thorax; (2) the accessory glands, one associated with each principal gland. The principal glands usually are bilobed, but they may be single or with three or four lobes. BAPTIST (1940) found no evidence to suggest that these lobes produced different chemical substances. From these glands the principal salivary duct runs anteriorly to join with the duct from the opposite side just before entering the salivary pump. Joining the principal gland close to the salivary duct is the duct of the accessory gland. These accessory glands, according to BAPTIST, "produce a watery secretion” _ and he showed that they are of two types, the tubular and the vesicular. The tubular accessory gland is narrow and scarcely differentiated from its duct; the epithelial cells are cubical or columnar, their inner border strongly thickened. The vesicular accessory gland forms a distinct swelling at the end of the duct; the epithelial cells are flattened and polygonal, their inner border striated; these glands are generally closely adpressed to the anterior region of the mid gut. From Baptist’s (1940) work it appears that there is no relation between the type of secretion and the form of the glands. Further, it has been shown in Eurygaster integriceps Puton that the enzymes secreted vary during the life of the 77 78 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Figs. 1—4. Salivary glands of Pentatomomorpha. 1. Stollia fabricii Kirk. (Pentatomidae). 2. Aradus depressus Fab. (Aradidae). 3. Oncopeltus fasciatus Dallas (Lygaeidae). 4. Piesma quadrata Fieb. (Piesmatidae). ad = accessory duct, ag = accessory gland, pd = principal duct, pg = principal gland. T. R. E. SOUTHWOOD : Salivary glands of Geocorisae 79 individual this being correlated with a change in feeding habits (KRETOVICH, BUNDEL & PSHENOVA, 1943, and NUORTEVA, 1954) that the saliva of the adult Lygus rugulipennis Poppius lacks the protease present in that of the larva. Method The figures in the present work are based on dissections of newly killed bugs carried out in 30% alcohol. Specimens preserved in 70% alcohol were occasionally used as supplementary material and in most cases the salivary glands were found to be in a satisfactory state of preservation. The constancy of salivary gland structure in lower taxa A few examples of the morphology of salivary glands are given below in order to show their constancy at different stages of a species, within genera and between related genera of varying feeding habits. The salivary glands of a last instar larva of Stenodema laevigatum L. (fig. 17) are very similar to those of the adult (fig. 16), except for the shorter ducts. The salivary glands of adult S. calcaratum Fall. (fig. 18) also bear a strong likeness to those of S. laevigatum. Similarly the salivary glands of Tingis ampliata H.-S. (fig. 5) and Nabis limbatus Dahl. (fig. 7) resemble those figured by BAPTIST for T. cardui L. and N. apterus F. respectively. Within the Miridae the salivary glands of the predatory Deraeocoris lutescens Sch. (fig. 10), are similar in general structure to those of partially predaceous (e.g. Blephoridopterus angulatus Fall., fig. 15) or entirely phytophagous (e.g. Stenodema calcaratum, fig. 18) species. The descriptions and figures given by other workers, together with the glands _ examined by the writer, all support the view that these structures are reasonably constant at infra-familial levels. Salivary gland morphology in relation to higher taxa On the basis of the two types of accessory salivary glands and other evidence two groups termed the Pentatomorpha and Cimicomorpha have been proposed (LESTON et al., 1954). From the present work and that of other authors cited earlier, it seems possible to allot certain salivary gland characters to various taxonomic groups as follows. 1. PENTATOMOMORPHA Accessory salivary glands of the tubular type; ducts usually greatly convoluted or coiled. _ Pentatomoidea: Principal gland with two lobes; the duct to the accessory gland is much coiled in the early part of its course, later becoming straight (fig. 1); the accessory gland itself often coiled. There is a suggestion that in this super- 80 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 5 6 7 Figs. 5—7. Salivary glands of Cimicomorpha. 5. Tingis ampliata H.-S. (Tingidae). 6. Dictyonota strichnocera Fieb. (Tingidae). 7. Nabis limbatus Dahl. (Nabidae). family the types of principal salivary gland may correspond with family divisions; in many species the lower, or both, lobes of the principal gland are further sub- | divided into a few or many, more or less flabellate lobules (DUFOUR, 1833; BUGNION, 1908, 1910; SAREL-WHITFIELD, 1929). Coreoidea: Principal gland with four lobes, these often subdivided; accessory | duct slightly coiled; principal duct straight. There is insufficient evidence to determine whether salivary gland morphology supports the division of the super- family into Coreidae, Rhopalidae and Alydidae. However, two members of the latter family (Alydus calcaratus and Riptortus linearis) figured by BUGNION (1910) have very similar four lobed principal salivary glands and the accessory duct with swelling midway along its length. Pyrrhocoridae: Principal gland with four lobes; accessory duct coiled, principal | duct convoluted. Only Pyrrhocorinae have been examined but the close similarity | shown between the salivary glands of this subfamily and those of Coreoidea is | T. R. E. SOUTHWOOD : Salivary glands of Geocorisae 81 paralleled by PRUTHI’s (1925) findings in the male genitalia. LESTON (1954) finds the female genitalia also support the view that Pyrrhocorinae are very closely allied to the Coreoidea and probably should be placed in that superfamily. Lygaeoidea (Lygaeidae, Berytidae, Piesmatidae): Principal gland with three lobes, one of which may be partially subdivided; accessory duct convoluted in some species (fig. 3), most commonly only slightly coiled. The salivary glands of Piesma maculata Cost. are almost identical in form to those of P. quadrata Fieb. (fig. 4). Aradoidea: Principal gland bilobed, ducts simple. The salivary glands of Anew- rus laevis F. resemble in morphology those of Aradus depressus F. (fig. 2). 2. CIMICOMORPHA Accessory salivary glands of vesicular type; ducts not greatly convoluted. 0.25 mm ________-> Figs. 8—10. Salivary glands of Cimicomorpha. 8. Rhinocoris sp. (Reduviidae). 9. Micro- physa elegantula Baerensp. (Microphysidae). 10. Deraeocoris lutescens Sch. (Miridae, Deraeocorinae). 82 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Reduviidae: Principal glands bilobed, but this division is almost lost in Rhodnius prolixus Stal. In this species the accessory duct ends blindly, but opens into the principal duct at its base. In Triatoma infestans Klug. (BAPTIST, 1940) the accessory gland is of the simple vesicular type; whilst in Rhinocoris sp. (fig. 8), Reduvius personatus L. (BUGNION, 1910) and Pristhesancus papuensis Stal (KERSHAW, 1911) a blind tubule arises from the accessory gland and runs posteriorly, adpressed to the mid gut. A similar condition is known in the aquatic Belostoma flumineum Say (ELSON, 1937). There is evidently some variation within the Reduviidae. Tingidae: Principal glands bilobed, the anterior lobe much smaller than the posterior; the accessory duct is long (figs. 5 and 6). The salivary glands support the view that this family and the Piesmatidae are members of different major divisions. Nabidae: Principal glands bilobed, the lobes sub-equal, the accessory gland long and tapered posteriorly (fig. 7). Microphysidae: Principal glands bilobed; accessory gland large and slightly tapered (fig. 9). Cimicidae: Principal glands consisting of a single lobe, accessory gland almost spherical. Anthocoridae: Principal glands bilobed, accessory gland elongate. Miridae: Principal glands generally bilobed, but in a cacao capsid (Bryocorinae) GOODCHILD (1952) found that they have four lobes. In all subfamilies, except the Bryocorinae (figs. 11 and 12), the accessory duct is looped over the anterior lobe of the principal gland (figs. 10 and 13—18). (The morphology of the salivary glands of the Cylapinae is unknown). 3. GEOCORISAE : Incertae sedis Saldidae: Baptist (1940) figures the salivary glands of Salda littoralis L.; the principal glands are bilobed, the accessory glands are of the vesicular type and the ducts are almost straight. From the characters of the accessory glands this family shows affinities with the Cimicomorpha, near the Reduviidae, and on the other hand with certain of the primitive Hydrocorisae. The salivary glands of the Cryptostemmatidae, Henicocephalidae, Aepophilidae and various other small, but important, families are unfortunately unknown. Summary The structure of the salivary glands depends more on the taxonomic relation- ship of the species than on feeding habits or on the nature of the secretions and the use of salivary gland structure in higher classification is proposed. Accessory | glands are diagnostic for each of the basic divisions of terrestrial Heteroptera, the Pentatomomorpha possessing tubular and the Cimicomorpha vesicular accessory glands. Some suggested characteristics of the salivary glands of most superfamilies and families in the Geocorisae are given. Acknowledgements This work was done in the Department of Entomology, Rothamsted Ex- perimental Station, whilst in receipt of an Agricultural Research Council grant; I 83 T. R. E. SOUTHWOOD : Salivary glands of Geocorisae 16 17 Figs. 11—18. Salivary glands of Miridae. 11. Bryocoris pteridis Fall. (Bryocorinae). 12. Monalocoris filicis L. (Bryocorinae). 13. Phytocoris longipennis Flor (Mirinae). 14. Pla- giognathus arbustorum Fab. (Phylinae). 15. Blepharidopterus angulatus Fall. (Orthotylinae). 16. Stenodema laevigatum L. (Mirinae). 17. S. laevigatum, 5th instar larva (Mirinae). 18. S. calcaratum Fall. (Mirinae). 84 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 wish to express my gratitude to these authorities. It is a pleasure to record my indebtedness to Drs. C. B. WILLIAMS and C. G. JOHNSON and Mr. DENNIS LEsTON for making many invaluable suggestions during the study and for reading the manuscript, and to Professor V. B. WIGGLESWORTH and Mrs. J. KENTEN for providing me with specimens of Rhimocoris sp. and Oncopeltus fasciatus respectively. References Baptist, B. A., 1941, The morphology and physiology of the salivary glands of Hemiptera- Heteroptera. Quart. J. micro. Sci., vol. 83, p. 91—139. BREAKEY, E. P., 1936, Histological studies of the digestive system of the squash bug, Anasa tristis De G. (Hemiptera, Coreidae) Ann. ent. Soc. Amer., vol. 29, p. 561—577. BUGNION, E., (avec la collaboration de N. Popoff), 1908, L’Appareil salivaire des Hé- miptéres. Arch. Anat. micr., vol. 10, p. 227—268. BUGNION, E., (avec la collaboration de N. PoPoFF), 1910, L’Appareil salivaire des Hé- miptéres. II. Arch. Anat. micr., vol. 11, p. 435—456. CORNWALL, J. W., 1923, Notes on the salivary glands and sucking apparatus of Cimex rotundatus. Ind. J. med. Res., vol. 10, p. 687—691. Durour, L., 1833, Recherches anatomiques et physiologiques sur les Hémiptères. Mem. Acad. Sci. Inst. France, Sav. Etr., vol. 4, p. 131—462. ELson, J. A., 1937, A comparative study of Hemiptera. Ann. ent. Soc. Amer., vol. 30, p. Ic GOODCHILD, A. J. P., 1952, A study of the digestive system of the West African Cacao Capsid Bugs (Hemiptera, Miridae). Proc. zool. Soc. Lond., vol. 122, p. 543— DY Bo Hoop, C. W., 1937, The anatomy of the digestive system of Oncopeltis fasciatus Dall. Ohio J. Sci., vol. 37, p. 151—160. KERSHAW, J. C., 1911, Notes on the salivary glands and syringe of two species of Hemiptera. Ann. Soc. ent. Belgique, vol. 55, p. 80—83. KRETOVICH, V. L., BUNDEL, A. A. and PsHENOVA, K. V., 1943, Mechanism of wheat injury by Eurygaster integriceps. Dokl. Acad. Nauk S.R.S.S., vol. 39, p. 31—33. KiiNCKEL, M. J., 1866, Recherches sur les organes de sécrétion chez les Insectes de l'ordre des Hémiptéres. C. R. Acad. Sci. Paris, vol. 63, p. 433. LANDOIS, L., 1868, Anatomie der Bettwanze (Cimex lectularius L.) mit Berücksichtigung verwandter Hemipterengeschlechter. Zeits. f. wiss. Zool., vol. 18, p. 306—224. LESTON, D., 1954, personal communication. LESTON, D., PENDERGRAST, J. G. & SOUTHWOOD, T. R. E., 1954, Classification of the Terrestrial Heteroptera (Geocorisae). Nature, vol. 174, p. 91—92. Ma tour, N. S. R., 1933, Studies on the internal antomy of the „stink bug”. Bull. Soc. Roy. Egypte, vol. of 1933, p. 96—119. NUORTEVA, P., 1954, Studies on the salivary enzymes of some bugs injuring wheat kernels. Ann. Ent. Fenn., vol. 20, p. 102—124. PRUTHI, H. S., 1925, The morphology of the male genitalia in Rhynchota. Trans. ent. Soc. Lond., vol. of 1925, p. 121—267. Puri, I. M., 1924, Studies on the anatomy of Cimex lectularius. I. Parasitology, vol. 16, p- 84—96. SAREL-WHITFIELD, F. G., 1929, The Sudan Millet Bug, Agnoscelis versicolor F. Bull. ent. Res., vol. 20, p. 209—224. STROGAYA, G. M., 1950, The morphophysiological condition of Eurygaster integriceps during the active period of its life. Dokl. Akad. Nauk S.S.S.R. (N.S.), vol. 73, p. 217—219 [in Russian}. Woorrey, T. A., 1949, Studies on the internal anatomy of the box elder bug, Leptocoris trivittatus (Say) (Hemiptera, Coreidae). Ann. ent. Soc. Amer., vol. 42, p. 203— 226. THE SUBDIVISION OF THE EUPTEROTIDAE (LEPIDOPTERA) BY Wm. T. M. FORBES Cornell University, Ithaca, New York, U.S.A. The Eupterotidae are an early family of Macrolepidoptera, generally recognized to be related to the ancestor of the Saturniidae, and perhaps to Lasiocampidae, Geometridae and Drepanidae as well. The normal members of the family, which I will treat here as a subfamily (Eupterotinae), have a peculiar distribution. Al- most all of them cover a zone of the warm temperate and tropics of the old world, from China to Australasia and to southern Africa, but there are two or three species from Central America (Preptos oropus and Neopreptos clazomenia and marathusa), which agree in every way with the old world types. A fourth species described from western Colombia (Preptothauma oxydiata Draudt) agrees as figured so exactly with the east Asiatic Apha subdives Butler that I am inclined to believe there has been an error in the locality. The family is usually limited to this series, or slightly widened to include a few abnormal genera from eastern Asia and Australia (Prismosticta and Panacela), but I am personally inclined to define it a little more widely and include also the American Apatelodes complex, since they have no very strong differences in the adult, and share the same densely hairy larva. Others would transfer these to the Bombycidae, which are certainly closely related, but the larvae of the latter have the secondary hair minute, being nearly naked, sphinx-like or twig-like. In this the South American genus Colla agrees with the true Bombycidae. This association of Apatelodes with the Bombycidae was, I believe, first proposed by JORDAN in Nov. Zool., vol. 30, p. 166, and was followed by ScHaus in the ”Macrolepidoptera of the World”. In the broader sense the family may be defined: Tongue very weak or absent; antennae always broadly pectinate in male and frequently in female also; chaetosema absent, ocelli absent so far as examined. Vestiture of body and usually wing deep and rough; tympanum absent. Both wings with 1st A absent, Cu apparently trifid (unlike the Lasiocampidae, Anthelidae, Endromididae, etc.), though in the Jana group with the lower discocellular vein pretty short and erect, approaching the quadrifid condition in one or both wings; fore wing with radial system various, but usually with Rs stalked the farthest when present, never with R, and ; stalked the farthest, unlike the normal Bom- bycidae; male hind wing with frenulum-base always thickened and frenulum al- most always present and functional, though often pretty short, in a few genera (mostly Janini) much reduced or absent; Sc and R rather parallel at base, generally connected by a more or less distinct cross vein (R,) and then parallel or diverging; but always well separated from R beyond cell (unlike the Brahmae- idae and Lemoniidae = Sabaliadae). Larva soft, with biordinal hooks on the 85 86 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Cu, Cu, Figs. 1—2. Venation of Eupterotidae. 1. Stenoglene gigantea. 2. Cotana erectilinea. prolegs, which are well developed; with warts, usually small and concealed by dense secondary hair; frequently with massive tufts and occasionally with pencils, the latter almost limited to the Apatelodinae. Pupa in a weak cocoon, partly formed of hair, or in the ground. The separation from the Bombycidae is somewhat intangible, and mainly of tendency: besides the usual difference in the radial system, the nearly naked larva is the most distinctive feature, Colla going to the Bombycidae in antennae and genitalia as well as larva. Many of the true Bombycidae also have lost the functional frenulum, though a minute rudiment always survives, even in B. mori, where HAMPSON tefers to it as absent. Passing by a few odd genera for the moment we may divide the Eupterotidae into two subfamilies: the Apatelodinae, which are more primitive and almost wholly American, and the Eupterotinae, which are almost io old-world. They may be separated as follows: Apatelodinae1): Radius with all five branches preserved, Ry and 3, 4 and 5 strongly stalked together, or with Rs lost, leaving R; more shortly stalked than R, and 5; Rs converging with M, from its point of Se to margin, as in most true Bombycidae. Eupterotinae: Ra and 4 stalked the farthest, R, from aa back on its stalk; R; a short spur or more often lost; R, and M, not converging to margin. The aberrant types that will need fuller discussion are Panacela, Prismosticta and’ Andraca” albilunata. The last appears to be a true Apatelodine from eastern Asia; the other two are abnormal forms, which need a subfamily apiece. A list of genera definitely excluded is given at the end of this paper. 1) I see no reason to change this name to Zanolinae; the name Apatelodinae is many years older, familiar through PACKARD’s Revision of the Notodontidae, and based on a perfectly valid genus. WM. T. M. Forbes: Classification of Eupterotidae 87 After analysis of a considerable number of characters I feel that the condition of the discocellular veins and median spurs gives the best tribal subdivision of the normal Eupterotinae, roughly as already used by AURIVILLIUS in K. Svenska Vet.- Ak. Handl. Bih., vol. 27, fasc. 4, p. 7, and will treat the first type, below, as a tribe, while the other venational types form a more heterogeneous remainder, including some primitive genera, which may have a separate origin. For further subdivision the male genitalia are important. These genitalic characters (figs. 27, 28) ate difficult to evaluate, showing an ex- ’ treme degree of variation even in closely related genera, outside the typical Eupterote group. The primitive forms (genitalically F speaking) have all the normal structures separate, uncus, tegumen, valves, juxta and aedoeagus, while in a few of the most advanced all these organs are fused. The uncus when distinct always shows a broad base, and usually bears paired processes but never a simple central one. Structures in the area between anal tube and valve (gnathos, transtilla and/or dorsal portion of anellus) are so variable that they often cannot be homologized, and all may be ab- sent;2) paired bristle-tufts between base of valve and juxta may represent clavus or transtilla; the juxta may take almost any form even in species of a single genus (e.g. Jana), but in the higher types (Eupterotini and Phiala group) takes the form of a sharply bent or folded sheet, attached both to the inner faces of the valves and the middle of the aedocagus, so that little movement is possible. The aedoeagus shows but little variation, being a simple cylinder or nearly so, often with fine scobinations externally or internally (or continuous from one to the other), but rarely shows a heavier cornutus (most conspicuously in Acrojana and Viana); Jana gracilis has a cluster of spines. The clasper is never recognisable, though the valve often shows costa or sacculus as separate chitinized strips, and is usually variously spined or toothed along the outer margin. In the Eupterote group it bears a striated (? stridulating) area on the margin, but is never other- wise non-functional as in Tamphana of the Apatelodinae. The relation of the size of genitalia to the size of moth is curious (see diagram). The primitive members of the family have genitalia of the full proportional normal size, while in the Phiala group (diamonds) they are extraordinarily small. There is also some variation by groups; thus in the Janini (+, and enclosed in broken lines) the size is practically independent of the size of moth, Stenoglene (Ph), the smallest examined, and Hoplojana (Ho), the largest, having genitalia Fig. 3. Venation of Panacela lewinae 2) MELL calls these structures transstyla (i. e. transtilla), but I think they more often represent the gnathos. 88 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 HEIGHT OF RING (mm ) 20 LENGTH OF FORE WING (mm) 50 60 Graph. I. Relative size of Genitalia. Height of 9th segment plotted against length of fore wing in millimeters. Janini: crosses (+), enclosed in broken lines. Tissangini: off plot at top. Eupterotini: circles (@), enclosed in solid lines. Phialini: diamonds ($), and below lower solid line. Prismostictinae: asterisk (*). Panacelinae: off plot at left. of almost the same absolute size. But in the Eupterotini (@, enclosed in solid lines), there is considerable, though not quite proportional variation with the size of moth, so that the plot makes a diagonal array. In this series the more primitive forms, such as Ganisa, Apha and Pseudojana, tend to be somewhat larger in proportion. The three Phialini measured (diamonds) make a relatively still smaller class by themselves. Striphnopteryx (Str), Melanothrix (Me) and Cotana (Cot), fall in with the normal Eupterote group, as their other features of structure would lead one to expect. Tissanga (off.the graph above) goes in a class by itself, having the largest male genitalia of the whole family, but Panacela (off the graph to the left) and Prismosticta (* Pr) show normal proportions. JANINI Legs generally unarmed; hind tibia with four spurs, fore tibia with a terminal spine in only Hoplojana and Stenoglene gregorii, the latter with spines on all tibiae; hind wings (fig. 1) with lower discocellular vein shorter, with rare ex- ceptions, more erect than middle one, and straight, the lower M-spur weak when present, and not affecting the vein; mdcv always bearing the upper median spur, or with a marked angle showing where it was lost (in Viana only on the fore wing), the M-spurs usually represented by folds only, though chitinized in the fore wing of Hoplojana and Camerunia. Male genitalia with juxta free, a flat or curved plate, varying in form, the aedoeagus free to slide along it; valve with a strong tendency for the costa to become free, always separated by a suture except perhaps at extreme base. The Janini are wholly African. WM. T. M. ForBes: Classification of Eupterotidae 89 AURIVILLIUS places the two Oriental genera Melanothrix and Palirisa here, but they show the recurved juxta attached to the aedoeagus like normal Eupterotini. Both have vein Idcv straight and sometimes shorter than mdcv, but strongly obli- que, running in the same general direction as mdcv. Melanothrix may really belong here, but Palzrisa is closely related to normal Eupterotini. The genera of Janini examined fall mainly on wing-characters into two groups, and one of these into two subgroups; the genitalia are so extremely plastic that groupings are not clear. Jana, Hoplojana and Acrojana form one group, with normal venation, fully developed frenulum and hook, and have vein M, free in both sexes, Viana agrees in most points but has M, stalked. The male genitalia have no special armature above the aedoeagus in the mid-line (transtilla or gnathos); but the eighth sternite may be modified anteriorly. In Hemijana, Camerunia, Epijana and Stenoglene the frenulum is nonfunctional, and does not work with a frenulum-hook; though it is still quite visible in E. cosima. They all have specialized structures between aedoeagus and anal tube, a spined gnathos or a pair of lobes or spine-patches, sometimes connected across the midline by a chitinous bridge, perhaps the transtilla. There is some disharmony between external and genitalic characters, Camerunia being the most synthetic type in venation, while Stenoglene and Epijana have a more primitive type of genitalia. The four latter genera clearly divide into two pairs: in Hemijana and Camerunia the costal venation is normal, the upper median spur of fore wing is well chitinized, in the hind wing Sc and R continue closely parallel beyond the rather inconspicuous R,, and diverge very gradually toward end of cell; in the genitalia there is a heavy transverse gnathos bearing two masses of strong spines, the saccus is cylindrical or nearly so, and the aedoeagus is finely scobinate, externally or internally. In Epijana and Stenoglene (fig. 1) the space above R is comparable in width to the discal cell, and R, , 3 either arises from the radial stem beyond the cell, or else runs closely parallel to the main radial stem and rejoins it; it then runs abruptly across to Sc. In the hind wing Sc and R normally diverge abruptly from the very strong cross vein (R,). The genitalia have two dense hairy pads above the articulations of the valves, often connected by a transverse chitinization (transtilla), the saccus is very short and open V-shaped, the vinculum above it being slender, and the aedoeagus ends in a flat external process. In other features each genus is unique. Hoplojana (undescribed species near indecisa; Carnegie Museum, figs. 4, 29, 30): Combined uncus and tegumen a massive irregular mass, deeply cleft on the broad square terminal end, with a shallow groove on each side, containing a small and slender cylindrical process, the ring immediately below it (a portion of tegumen) very narrow, but vinculum enormously widened at attachment of valve, which is far ventral; saccus of triangular type and unchitinized in middle but very long for that type; valve with costa nearly free, a great curved, flattened spine bearing a blunt tooth near base of its concave upper edge; residue of valve (sac- culus) very short and bluntly pointed; a bristle-tuft in membrane (clavus ?) near base of valve; gnathos a vague flat plate; juxta saddle-shaped, ending in a large triangular plate, half surrounding the very slender aedoeagus, which is unmodi- 90 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 fied. Eighth sternite with a triangular anterior extension. External characters much like Jana; fore tibia (but not mid tibia) with a massive terminal spine; both wings with mdcv oblique and Idcv nearly vertical, subequal in fore wing, the latter short in hind wing, M, free, Sc and R of hind wing diverging promptly beyond the cross vein. H. rhodoptera is less abnormal, the uncus less extended in the middle line, with minute addorsal, large subdorsal and triangular lateral processes; and the lower portion of valve much shortened, leading toward Jana; but is clearly related. As now defined Hoplojana is easily recognized, being the only Janine with a heavy spur on fore tibia only; but the species are divergent in appearance and some may be separately derived from groups of Jana. Jana (genitalia of four species examined). Middorsal line of ring (tegumen fused with uncus) reduced to a narrow bridge, or even obsolete, but flanked with a pair of long processes, eighth sternite not modified; otherwise different in each species. © . J. pretiosa (Cornell and Carnegie Museum, fig. 5). Tegumen with dorsal portion narrow but well developed; the two processes far apart, blunt, cylindrical, nearly simple, the tegumen below them narrow, with a wide space above the articulation of the valve, but less extreme than in Hoplojana. Valve essentially as in Hoplojana, the long free costa simple, curved, the lower part short and more sharply triangular; juxta short, nearly flat, the terminal edge even and transverse, its lateral corners cut off obliquely, the basal forming a wedge between the valves. No gnathos or clavus. Vinculum much widened at articulation of valve, but less than in Hoplojana; saccus normally triangular, aedoeagus with scobinate lining, simple. J. eurymas (Carnegie Museum, fig. 6). Similar; processes of tegumen more slender, serrate on inner edge, with sharp apex and a subterminal point; valve on a more sharply defined extension of vinculum; the costa ending in a sharp double point, the main part of valve somewhat less reduced, with a sharper apical point and a blunt squarish dorsal angle; juxta with the truncation at each angle of | terminal edge about as long as the transverse part, so closely articulated to valves that they cannot be opened. J. strigina (Carnegie Museum). Tegumen with dorsal part rudimentary, the middorsal part without any chitinization; lateral processes very far apart, short and weak, blunt and merely setose; the tegumen below them also very slender and vinculum about as much widened as in Hoplojana. Valve with costa very heavy, tapering, setose, with a tuft of bristles at the blunt apex; main part short, bluntly pointed, the ventral edge (which articulates with the juxta) separated from the rest by a deep membranous slit; the suture dividing costa from main part even extending across the articulation. Juxta somewhat saddle-shaped, convex from side and concave longitudinally, but ending in a blunt transverse edge, unlike Hoplojana; aedoeagus like the two preceding. Saccus a very broad open V, not well defined; lobe of 8th sternite better developed than the preceding, hardly as strong as in Hoplojana. ]. gracilis (fig. 7). A distinct type, perhaps worthy of a separate genus, the WM. T. M. ForBes : Classification of Eupterotidae 91 a Fig. 4—28. Types of the uncus in the Eupterotidae. Semidiagrammatic. Each plot shows the left half, with morphological uncus in solid black and associated structures in outline. j = juxta, g = gnathos. 4. Hoplojana, new species. 5. Jana pretiosa. 6. Jana eurymas. 7. Jana gracilis. 8. Acrojana scutaea. 9. Viana crowleyi. 10. Camerunia flava. 11. Stenoglene gregorii. 12. Stenoglene subiridescens. 13. Epijana cosima. 14. Tissanga pretoriae. 15. Me- lanothrix nicevillei. 92 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 valve being essentially as in Stenoglene, etc. Narrowed middorsal part of tegumen very short and heavy, the tegumen extended either side in large inflated lobes, and gradually narrowing downward without any indication of the broadened vinculum of all the preceding species; side-processes deeply bifid at tip, short and broad; valves with normal articulation, reaching well up toward the processes, the costa with no tendency to be free, short, sharply upcurved, ending in a short dorsal angle and a rounded outer lobe, both spinulose; the rest of valve also ending in two flat points, the upper longer and blunt. Juxta almost semicylindrical, the apex excavate in a deep V; aedoeagus with a broad, oval, flat ventral extension, edged with enlarged scobinations, and with a mass of heavy internal spines; saccus very small and rounded; 8th sternite reduced, but tergite much lengthened, tapering, and with a double basal extension. In venation the Janas also show some variation, particularly in the origin of the main branches from the cell. Normal group (pretiosa with roseata, eurymas, strigina) with fore wing with M, barely free, mdcv and Idcv subequal in length, the upper nearly vertical and bent, the lower straight and inwardly oblique; hind wing with udcv and mdcv oblique and in line, the upper rather shorter and middi. more or less visibly bent; lower hardly as long and vertical; Sc and R diverging rather slowly from the very broad discal cell, cell Sc at half length of discal cell being about 14 its width; cross vein (R,) distinct. J. tantalus Herrich-Schäffer, and crepax Wallengren (tantalus Gaede in SEITZ, in error, fantalus variety H.-S.) make a distinct subgroup; tantalus is normal in venation, but the two specimens of crepax at hand show abnormalities, one with M, stalked on Rg_, on both wings, the other with it stalked with R, only on one wing, with R3-,-4 separate. Both show a widely diverging Sc on hind wing, the costal cell at half length of the discal cell being more than half as wide as it. J. gracilis has udcv much longer in both wings, being longer than mdcv, which is vertical in fore wing, while Idcv slants in, as in pretzosa, hind wing with Sc cell very narrow and discal very broad, the ratio being hardly 1/4, and R, absent. Acrojana (scutaea, figs. 8, 31, 32). Tegumen elongate in middle line, unlike the preceding, almost as long as height of ring, the uncus and tegumen proper | fused, but with traces of a suture before bases of lateral processes; uncus ending | in two long flat lobes, lateral processes rather short, blunt, with rounded fluted ends. Tegumen below processes broad, gradually narrowing to a normal vinculum and a normal but elongate triangular saccus; faint chitinization in gnathal area; valves rather narrow at base, the base of articulation extended in a point (“ten- don”), costa represented by an articulated, small and slender cylindrical rod; rest of valve simple, convex and with its dorsal edge upcurved, ending in two sharp points, the lower of which is double. Juxta semi-cylindrical, curving about aedoeagus, pointed at base, dentate and bifurcate at tip, ending in two long sharp lateral angles. Aedoeagus with much enlarged spoon-shaped tip and a single large dentate cornutus, 8th sternite with a strong basal extension. Superficially easily recognized, being the only Janine genus with hind wing angled at Cu,; venation about like Jana, but the mdcv of both wings much lengthened, twice as long as Idcv. Wm. T. M. Forses: Classification of Eupterotidae 93 Viana (crowleyi, fig. 9, 33, 34)%). Tegumen-uncus transverse, strap-shaped, but not narrowed in middle line, the processes far apart, short and rounded; gnathos absent, clavus a heavy tuft of bristles on a rounded prominence; rest of ting normal and narrow, not widened for articulation of valve, which is widely separated from dorsal structures, like Hoplojana and typical Jana. Valve with costa rather short, with multiple, setulose tip, rest of valve longer, slender, tapering and sharply bifid, the two structures broadly in contact, but separated by a good suture except at base. Juxta with a pentagonal nearly flat main part, fused to a thick ring completely around the aedoeagus (unique in the subfamily). Saccus a short, thin, vertically flattened blade. Aedoeagus greatly swollen at tip, and especially at base, with a single nodular cornutus. Eighth segment unmodified. Venation unique, the radial system being normal (like the preceding) except for R, running into Sc, the costal system even narrower than in the preceding genera. M, short-stalked, mdcv twice as long as lower, oblique and bent, the Idcv actually sharply slanted 7. Hind wing with long and very narrow cell, the common stalk of Rand M, arising from only half its length (as in some Stenoglene), and the mdcv correspondingly very long and longitudinal; Idcv nearly vertical, slanted in rather than out. Sc strongly connected with cell, sharply divergent. A curious genus, the normal frenulum, general build and narrow costal area with straight costa separating it from Gonojana (with which AURIVILLIUS and GAEDE unite it), and grouping it with the preceding genera, but the stalked M,, doubly bifid valve etc., are suggestive of the following genera, and many features (e.g. course of R,, forking of R + M, in hind wing, large clavus and curious saccus) are unique. Camerunia (flava), figs. 10, 35, 364). Tegumen rather broad and transverse, edged on each side of center by a transverse densely hairy pad with spinose outer boundary; sides much broadened and bearing two blunt, flat, hairy extensions; below anal tube a transverse bar (gnathos?) with a heavy tuft of spines at each end; vinculum somewhat widened to upper part of articulation; saccus cylindrical, but with a narrow membranous middle line. Valves bipartite, as in Viana, the upper part (costa) bifid, the lower slender, curved and sharply point- ed, juxta simple, much wider than high. Aedoeagus simple, scobinate ex- ternally. Fore wing with venation much like Vana, but R, free, though closely crowded, and M, free; hind wing with frenulum reduced to soft hairs, though the frenulum- base is normal; Sc closely parallel to cell in middle part, mdcv much shorter than in Viana, though twice as long as Idcv, the cell smallish but normal in form. This genus and the following have thin ample wings, small bodies, and light coloring, suggesting a connection with the following subgroup, but they may be separately reduced from something like Viana. In the remaining Janini the eighth sternite is unmodified. 3) The name Viana is preoccupied but I will not propose a substitute here; this should be done in connection with a fuller revision, that should consider both species and genera. 1) The genotype, C. albida was not available; while questioned by AURIVILLIUS, I fully believe C. flava is congeneric. 94 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Hemijana bimaculata, fig. 37 5). Ring as in Camerunia, valves similar, shorter, the fork of costa short and simple, the lower segment of valve blunter; processes of tegumen simple, curved, cylindrical; gnathos broader, the two tufts of spines Figs. 16—26. Types of the uncus in the Eupterotidae. Semidiagrammatic. Each plot shows the left half, with morphological uncus in solid black and associated structures in outline. C = costa, S = sacculus. 16. Apha tychoona. 17. Apona plumosa. 18. Ganisa postica. 19. Pseudojana incandescens. 20. Parajana gabunica. 21. Poloma angulata. 22. Pseudoganisa cur- rani. 23. Janomima mariana. 24. Marmaroplegma paragarda. 25. Dreata hades. 26. Phyllalia patens. 5) The two specimens at hand (National Museum and American Museum of Natural History) show the exact pattern of bimaculata, but completely lack the two spines on fore tibia, given by GAEDE as the generic character for Catajana. I wonder if he could have seen the spurs on the middle tibia. WM. T. M. Forses: Classification of Eupterotidae 95 closer together; juxta higher, with two processes on upper edge. Aedoeagus with lining instead of outer surface scobinate. Appearance like Camerunia; venation of hind wing similar, of fore wing quite un-Janine, with M, short-stalked, mdcv short and upright, Idcv decidedly longer and oblique, and M-spur attached opposite Mo. This genus would hardly be considered distinct from Camerunia, were it not for the totally different closure of the fore wing cell, also used as a key-character by AURIVILLIUS. Stenoglene is the central genus of the group of Janini with Sc and R widely separated in fore wing and R, and Rg long-stalked and arising out of Ry | 5 or R;. It is varied in details, both in pattern and structure. Eleven species are at hand, unfortunately five of them represented only by single females from the Carnegie Museum. Epzjana is an immediate derivative, though E. cosima is a little more distinct than the other species examined; so it can be accepted as a good genus. ‘’Epijana” cinerea, however is a normal Stenoglene, and is as I believe only the normal female of S. maculifera, for it matches the male figured in SEITZ more closely even than the female figured by SEITZ, both in color and course of the postmedial line. The radial system (fig. 1) cannot be used to distinguish Stenoglene and Epijana, — whether R, ı 3 is stalked with Ry | ; or with R, alone, for four species of Stenoglene show the Epijana condition. Stenoglene breaks into two groups on the pattern, with two species left over. | S. gregorii, gigantea and nivalis have a strongly excurved postmedial line, either waved, or blurred and tending to break into a series of patches; S. subiridescens and citrina, with the females cinerea, preussi and two undetermined, have a highly irregular pm., extended roundly in cells M; and Cu, and often filled with dark patches there. Genitalic characters, so far as available, confirm this grouping. S. gregor#, alone of the species examined, shows terminal spines on all the tibiae, but in other features is very close to S. gigantea (possibly a synonym of similis Roth.). S. obtusa Walker forms a group by itself, among the species examined, but one may expect that bithynia and tristis will go with it. GAEDE considers tristis to be its female, but the degree of sexual dimorphism would be unusual in this group. It is transitional to Epyana in pattern, with simple oblique postmedian line and scaling, and notably in the suppression of the setae along the veins beneath. The other abnormal species is an undetermined female; it has the postmedian line mostly oblique, but extended below, instead of above vein Cuo. Stenoglene gregorii (genotype of Phasicnecus Butler, very probably also geno- type of Stenoglene, for the original figure of S. hilaris looks like a darkly marked female, figs.11, 38, 39). Tegumen dorsally moderate and bluntly widened in the middle, the two processes wide apart, gnathos represented by a thread-like loop of chitinization; ring regularly narrowing to a slender vinculum; valves of two parts, like Epijana, etc., the costa much broader than in preceding types, but tapering to a slender incurved hook, the other portion slenderer, also tapering to a more slender but blunter hook; clavus represented by a pair of irregular pilose sclerites | as in Epijana, the juxta also longer than wide, semicylindrical and ending in two processes. Saccus vestigial, widely open, 8th segment simple. Aedoeagus unarmed, 96 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 but with a terminal extension. S. subiridescens differs from gregorii in having the subdorsal processes of tegumen Jong and dentate on outer half, costa more triangular, the terminal portion with a subapical side-tooth; valve proper also with a subapical tooth; juxta smaller with shorter processes, and clavi much reduced, not visibly connected to each other or juxta, but still showing as apical ridges rather than the simple tufts of the Jana group. The principal variations are the following, as represented in the material studied: fore wing rounded at apex in gregori and gigantea, nivalis, subiridescens (fig. 12) and citrina, marked in male and subfalcate in female of the rest; spines on all tibiae in gregorz only; R, arising out of R, beyond the separation of Rs, uncus (Gey Figs. 27—28. Typical male genitalia (Striphnopteryx edulis), with names of structures. 27. Lateral view. 28. Ventro-posterior view. AED: position of aedoeagus, AN.T: position of anal tube, art.: dorsal articulation of valve (homologous with costa), t.pr.: terminal process (morphological apex of valve), vinc.: vinculum. as in Epijana, in gigantea, cinerea and two undetermined females, before it in the rest; fork of Rand M, of hind wing definitely beyond origin of M, from cell in | obtusa, gigantea and the same two unnamed females; Sc and R widely separate at | base but connected by a full-strength cross vein in gigantea (fig. 1); closely ap- proximate at base and then diverging abruptly beyond the cross vein in swbiri- descens, nivalis and citrina, also less sharply in one undetermined female; uncus with addorsal as well as subdorsal processes in obtusa and gigantea, pattly fused in the former, but much shorter than in Epijana cosima; linear gnathos visible only in gregorii and obtusa; transtilla lobes absent in swbiridescens and citrina. Among superficial features we may note the development of the anal lobe of the female, the presence or absence of a straight medial line, and the course of the postmedial line. —_ Tr .___—_—m———_——tm6m——_—- WM. T. M. FORBES : Classification of Eupterotidae 97 Epijana cosima (figs. 13, 40, 41). Uncus with a long narrow central process, ending in two strong spines; the subdorsal spines small, fine and falcate, very sharp, with enough of the suture preserved to show they belong to the uncus, though far down on the side. Ring otherwise normal; valves cleft well down to- ward base, then with a membranous suture line, not quite reaching articulation; costa slender, serrate and tapering to a point at apex, with an obtuse tooth on upper inner edge; rest of valve mainly a long curved hook, like Camerunia. The ring has some special chitinization and abruptly narrows opposite the junction of costa with valve proper, doubtless marking the junction of tegumen and vinculum. Saccus very short, almost rudimentary; juxta cylindrical, ventrally ending in a single blunt point, but dorsally extended on both sides. and almost enclosing the aedoeagus, joining a pair of setose chitinous structures representing the sides of the transtilla, but much heavier than in Hoplojana and Acrojana; the two con- nected by the narrow chitinous transtilla. Aedoeagus ending in a long tapering process, 8th segment simple. Moth extremely shaggy, especially toward base of fore wing; frenulum very short, with a hook far toward base of fore wing, but not normally engaging it; fore wing with cell Sc half as wide as discal in female, almost as wide in male, R, , 3 stalked with R, beyond R;, then abruptly diverging and running across practically to Sc, when R, separates and goes directly across to Sc, like a minute cross vein; M, separating first from the same stem. Mdcv a little longer than Idcv, strongly oblique with the angle and spur near its upper end; hind wing with inner fringe broad and somewhat irregular, but not ap- parently sheared off as neatly as in the species discussed below, anal angle slightly lobed; Sc and R sharply diverging beyond the cross vein, R and M, stalked, mdcv a little longer than in fore wing and Idcv decidedly oblique, though less so than mdcv. I believe ’ Acrojana’’ rosacea also belongs to this genus. Drepanojana. Not examined, supposedly distinguishable by the white apical spots, and the blue scaling of the female. The wing-form is as in the second group of Stenoglene. Gonojana (dimidiata examined, holotype of tenuis Holland). Male not seen, easily distinguished by the deeply lobed hind wing, female very small, with deeply arched costa, Ry , 3 arising from R-stem even before the forking of My, the outer part of R; not quite so closely parallel to Sc + Ry, as in the preceding two genera. Urojana not seen. Forking of R like Epijana cosima, fore wing rounded and body slender like Stenoglene, but hind wing angled at M, (SEITZ pl. 45, fig. d1). In the first three genera of Janini the legs are very heavily tufted, as usual in the family, in Vzana these tufts are less extensive, in the next genera the hair is much scanter and loose, while Gonojana has only a little loose hair. The curious genus Hibrildes should be mentioned here. It was originally described by DRUCE in the Lasiocampidae, following the KIRBY system in which that family included the modern Eupterotidae, many of the American Saturniidae, Lonomiidae, Anthelidae and many odds and ends. HERING in SEITZ credits it to the Pterothysanidae, and this may very possibly be correct, but it has some resemblance to the Janini. The venation is true quadrifid, and the anal area of hind wing is cut out as in the Pterothysanidae, with 2d A very close to the inner 98 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 margin, no 3rd A and a rudiment of 1st A, but the inner fringe is not much lengthened. The base of hind wing is as in Pferothysanus, with strong frenulum brace, no frenulum, and almost concave basal part of costal edge. The genitalia are more Eupterotid-like, with heavy ring, no median process of uncus, but a pair of subdorsals low on the sides; valve cleft to the base, but with two processes in place of the single free costa of most Janini. Aedoeagus with two dentate nodules, much like the single one of Acrojana and Viana. If this genus is Eupterotid it must attach to the Janini. In any case it is easily separated by the truly quadrifid venation and emarginate inner edge of hind wing. TISSANGINI The South African genus ‘Tissanga shows such a significant combination of characters that it deserves a tribe to itself. It may be roughly described as a type which has the venation of the Eupterotini with the genitalic type of the Janini, in that way showing the more primitive features of each group, and it is no doubt a relict type. It also has a few features of its own, but perhaps no more than certain other Eupterotid genera. Palpus short, fore tibia unarmed, midtibia much shortened with strong naked spine-like spurs, thrown forward, 2/3 as long as tibia (unique), hind tibia with all spurs; frenulum and hook normal. Fore wing with R, normal, well back, arising | nearest Cus, both wings with M, free but short, fore wing with mdcv vertical, mdcv and Idcv otherwise oblique out at a definite slant, mdcv short (1/3 dev in fore wing, 1/4 in hind wing), both M-spurs well separated and on Idcv in both | wings, but represented merely by slight folds, with no trace of chitinization; Sc | and R steadily but not very sharply divergent from base, the cross vein (R;) distinct but slender; cells unusually large, over 2/3 length of wing in both wings. Male genitalia (figs. 14, 42, 43) relatively the largest in the subfamily; with uncus set off by a clear suture line, in the form of two densely setose pads, with | terminal edges meeting at nearly a right angle; gnathos a slightly chitinized | bridge, bearing a densely spinulose median knob (unlike Janini), ring undivided, | tegumen swollen dorsally, but less than in Striphnopteryx, narrowing laterally | above articulation of valves, then abruptly and greatly widened for the articulation (like Jana, etc.,), saccus short and very broad, but with no central membrane (like a few primitive Eupterotini). Valve essentially of Janine type, of two parts, separated by a notch at margin and a membranous strip the whole length, down across the articulation; the costa tapering but rounded, not heavily chitinized, the other part diamond-shaped, tapering to a blunt free point. Clavus a group of setae, much like Hoplojana or Viana, juxta a short thick widely open V, wholly free, aedoeagus nearly simple, terminally swollen, with slight ex ternal scobinations. The lower edge of the valve shows some slight irre- | gularities of the chitinization at the point where the Ewpterote group show | the striate area. Sole species Tissanga pretoriae. Wm. T. M. ForBes: Classification of Eupterotidae 99 Figs. 29— 34. Male genitalia of Eupterotidae, ventral and lateral aspects. 29—30. Hoplo- jana, an undescribed species. 31—32. Acrojana scutaea. 33—34. Viana crowleyi. 100 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 EUPTEROTINI This tribe corresponds to the Eupterotinae of AURIVILLIUS, with slight ex- ceptions: Tissanga, just discussed, is an isolated type, doubtless representing the ancestor of the Janini, but without their special venation; the Phiala group has always been recognized as distinct, though neatly definable only on the genitalia. As to Cotana, the propriety of separating it is not so clear, since it is plainly related to the Ewpterote group in both venation and genitalia, save for the strong specializations, but Phiala and Cotana have preserved Ro, which occurs in no restricted Eupterotine, and so must have had a longer separate history than would otherwise be supposed. The genera Melanothrix and Parajana also need further study, and may deserve tribal separation, but this seems unnecessary at the moment. Palirisa, which AURIVILLIUS put in the Janinae, seems to me in every way closely related to Eu pterote; the straight Idcv, which caused AURIVILLIUS to put it in the Janinae, is still much too long and oblique; and the genitalia are quite clearly of the Eupterote type. The Eupterotini may be defined as Eupterotinae with lower discocellular of hind wing and almost always of fore wing strongly oblique and long, continuing the direction of mdcv or forming a reëntrant angle with it much longer than mdcv (save in hind wing of Palirisa), hind tibia usually with end-spurs only, mid tibia with spurs normal and fore tibia unarmed (except Nisaga), radial system normal (except Pseudoganisa, which has R, stalked, but is otherwise normal), Ro always absent, M, free from radial stem (udcv or mdcv being well developed, frequently both); male genitalia with tegumen and uncus well developed, strongly chitinized, almost always with a pair of subdorsal posterior processes; uncus free from tegumen when valves and aedoeagus are free from juxta (save Poloma), usually with juxta fused to both valve and aedoeagus, so that they have lost any extensive motion, and often valves fused to the ring also; valve with costa never a long chitinized structure, usually represented by a small sclerite along base of costal edge or obsolete, leaving the valvula to form apex of valve costally, valvula al- most always distinct from sacculus when there is any subdivision at all (not in Melanothrix). Valve typically with a striate (perhaps stridulating) area on | posterior edge of sacculus. The gnathos is only developed in several of the early | genera. This group divides quite differently from the Janini. There is a normal central group, an African group with reduced dorsal structures, and a series of outlying | genera, primitive in some features, such as the preservation of the upper spurs on the hind tibia, but isolated and sidespecialized. The central group is dominantly | Asiatic. The juxta in the central group is distinctive, a recurved sheet, its outer end fusing with the inner faces of both valves, its inner with the aedoeagus, so that both are limited in motion. Melanothrix also has this type of juxta but in such genera as Ganisa, Pseudojana and Poloma the juxta is free, and in Apha and Phiala 1 find none at all, leaving the aedoeagus free to move. The degree of fusion of parts varies to the extreme, Apha, e. g., having no fusions whatever, while Ewpterote has everything fused, even the articulation of valve to vinculum | being ankylosed. The central group of genera are Dreata, Sphingognatha, Eupte- WM. T. M. ForBEs: Classification of Eupterotidae 101 GE AA —— vy N A AAAS N Figs. 35—39. Male genitalia of Eupterotidae, ventral and lateral aspects. 35—36. Camerunia flava. 37. Hemijana bimaculata. 38—39. Stenoglene gregorii. 102 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 rote, Tagora, Messata, Sangatissa and Sarmalia, with several others more loosely attached; the outlying ones are Melanothrix, Poloma, Apha, Apona, Preptos, Ganisa and Pseudojana, the two latter having a number of points in common; also Pseudoganisa and the reduced African group diverge in other ways. I will take up most of the abnormal genera (which are primitive in some features) first, except for Striphnopteryx and Phyllalia, which perhaps lead up to the Phialini. They consist of a group from east Asia and America (Apha, Apona, Preptos, Ganisa, Pseudojana) which agree in having a perfectly simple, hinged valve, and a more varied, partly African series. Melanothrix (nicevillei, fig. 15). Uncus separated from tegumen by a clear complete suture, but not movable; the tegumen broad and transverse, sharply tapering into the triangular vinculum, with an obscure suture (mainly an internal chitinous bar); uncus bilobed, much narrowed in middle, with a small point at mid-line, the two lobes triangular, cach with a dorsal tooth; gnathos a transverse strip; valves more than half height of ring, nearly meeting uncus (unlike all Ja- nini), chitinized as a whole, like the following, but with a deep apical notch separating costa from residue, continued a little further by membrane; costa pointed, residue triangular, broad, with a strong upper and short lower terminal tooth; a heavy articulation at base of costa, then a zone of membrane and a second true articulation at base of sacculus (fundamentally like Apha, etc.). Juxta basally articulated to valves, which still can be opened fully, the upper end recurved and closely bound to aedoeagus; no saccus; aedoeagus with a rounded-triangular ter- minal extension and mass of fine cornuti. Eighth segment not modified. Moth with very small body and enormous ample wings, unlike any other Eupterotid; cells very short, frenulum and hook normal; fore wing with radius normal, M, short-stalked; mdcv strongly oblique, angled at middle, Idcv equal, less oblique, straight; Cu, arising far toward base of cell; hind wing with cross vein weak but distinct, Sc diverging abruptly, mdcv long and bent, Idcv much longer, though straight, continuing its line. Hind tibia with end spurs only. An isolated genus among those examined, but showing most of the characters of the Eupterotini. The chief Janine features are the straight (though not vertical) Idcv of both wings and full-length costa of valve, free at margin; but these are overbalanced by the loss of the upper tibial spurs, short mdcv of hind wing, with Idcv continuing its line, and such genitalic characters as the fully developed gnathos, high base of valves, Apha-like general appearance of valve and recurved juxta joining the aedoeagus. ROTHSCHILD (Nov. Zool. 24, 463, ff., 19176)) would associate this genus with Cotana, etc., but I see no likeness besomd the superficial one of bright color and sexual dimorphism. It is Oriental, including the Philippines; STRAND in SEITZ says ”into the Australian subregion’ but cites no species from east of the Philippines. Lasiomorpha. Not examined. Reported as differing from Melanothrix in Ry arising opposite Cus, M, connate, mdcv in both wings only half as long as Idcv, in hind wing udcv longer than mdcv, though still oblique. New Guinea. 6) He also includes Drepanojana, but this is obviously a Janine. He places maeonia and . fasciata as the female of apicalis Aurivillius. WM. T. M. ForBes: Classification of Eupterotidae 103 Apha (figs. 16, 44, 45). This and the six following genera make a group characterized by the usually simple valves movably articulated to both ring and juxta, so that they can be opened widely. Uncus, tegumen and vinculum are also free, though the two latter are partially fused in Apona and Preptos. Ganisa is the central type and is also linked to Poloma and even Tissanga. In other features they are widely distinct, as noted below. It is of interest that an Apha is the most northern species known from the old world, suggesting that the American type entered by the traditional northern route. Apha tychoona has the ring broad, with a vinculum of even width, and as wide as tegumen proper, separated from tegumen by a perfect articulation; uncus also free and slightly movable; terminating in two long approximate blades, represen- ting the upper processes of forms which have two pairs; a chitinous strip running from base of uncus to base of valve on each side, representing gnathos, but no trace of a middle part (unlike Pseudojana); valve simple, chitinized, ending in dorsal and ventral angles; juxta absent; aedoeagus simple, vesica heavily scobinate; saccus fully chitinized, but broad. Palpi large and closely upturned, hind tibia with end spurs only, unlike the following genera; both wings with normal venation for the group, mdcv much shorter than Idcv and in the same line in both, fore wing with R, free, well out but opposite the space between Cu, and Cus; M, free in fore wing but stalked in hind wing, closure of cell nearly vertical in fore, oblique in hind wing. The most distinctive feature is the costa of hind wing (as noted by Hampson); edge highly arched, Sc and R heavily fused at a point very near base, then sharply and very strongly divergent, so that cell Sc is almost as wide as discal cell. The species are clearly distinguished by MELL in Deut. Ent. Zeit. 1929, 428ff. and 1937, p. 12, with larva on Caprifoliaceae. Apona plumosa (U.S. Nat. Mus.; fig. 17). Tegumen moderate, uncus free, with minute upper and large triangular lower addorsal processes, gnathos heavy, triangular, the sides articulated, the end with a strong simple hook; suture of tegumen and vinculum obscure, the other structures all free; vinculum broadened upward, wider than lower end of tegumen, but not as extreme as Java group, and with no gap between articulations of gnathos and valve; valve mostly a hook, but the basal costal part filled with a short, lightly chitinized triangle, representing the costa, which has no sign of a free tip; juxta lightly chitinized, articulating with valves, but the apex recurved and fused with aedoeagus, which is unarmed, and only slightly extended at apex below; saccus like Apha, but smaller. Male an- tenna enormous, plumose (unique in Asia), palpi moderate, but not closely up- turned; hind tibiae with upper spurs, frenulum and hook normal. Fore wing with cell moderate, R, nearly opposite Cuz, well back from apex, M, free, mdcv short and slanting in, ldcv sharply angled, but the single M-spur a fold only; hind wing with similar closure, the Idcv longer in proportion as usual, mdcv very short and vertical, M, connate; Sc and R well separated, gradually diverging, the cross vein weak. Meir (lc. 443) figures the genitalia of four further species, which differ in details of valve, uncus and gnathos; also the larva on Oleaceae. Preptos (oropus) (U.S. Nat. Mus., fig. 50). Clearly related to the neighboring genera, and perhaps closest to Apona. Palpi moderate, legs normal; fore wing with R, arising opposite Cu, M, variable, connate with R-stem or Mo, or inter- 104 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 NN NIK N IN II Figs. 40—45. Male genitalia of Eupterotidae, ventral and lateral aspects. 40—41. Epijana cosima. 42—43. Tissanga pretoriae. 44—45. Apha tychoona. Wm. T. M. Forses: Classification of Eupterotidae 105 mediate, mdcv vertical; hind wing with M, free, M-spur strong, single on Idcv, which is oblique; Sc and R parallel, connected by a strong cross vein. Genitalia with parts not fused; uncus with one pair of flattened tapering processes, close together, saccus obsolete; juxta complex, an irregular more ventral portion with a short central cone, barely connected with an anellus, which surrounds the minute simple aedoeagus, with minutely scobinate vesica. Ring very wide dorsally, linear ventrally; gnathos-flaps articulated to both uncus and tegumen, very large and lateral only; tegumen and vinculum ankylosed, but uncus free and juxta freely articulated with valves. I am indebted to the late Dr. ScHaus for the following description of the cater- pillar. “Length 3—4 inches, not very stout. Head prominent, reddish brown. Body yellow, black between the segments, entirely covered with long silky tufts of yel- low hairs, — on each of segments 3 and 4 (meso- and metathorax) are two long dorsal pencils of black hairs; subdorsally on segments 5 to 11 (A2—8) a silky black tuft of hairs. Dorsally the yellow tufts grow towards the black subdorsal ones, forming a thick ridge. Laterally the hairs grow down and slightly back- wards. The hairs are extremely soft and silky. Body below black; true legs and abdominal legs yellowish. Feeds on the Liquidambar tree. Forms underground thick but very loose cocoon, composed of earth and the hairs on skin. These cocoons are so fragile that it is almost impossible to handle them; they are more like a soft nest. The larvae are very slow of growth and hard to breed. "Single brooded and very common. The natives consider the hairs on this species very poisonous, but I think they have mistaken it for some of the Megalo- pygidae.” The long pencils are common in the Apatelodinae, but I have not come across a _ description of any old world Eupterotine which shows them. Otherwise the larva fits well among the species described by MELL (Deut. Ent. Zeit. 1929, 396494, pls. 7—12). Ganisa (postica, genotype, fig. 18). Genitalia with all organs separate, but suture of tegumen and vinculum incomplete behind; uncus with two divergent triangular processes, and sometimes with minute addorsal teeth besides; gnathos heavy, complete, transverse, without apical process; vinculum very broad at top, with the suture transverse as in Apha, but sharply tapering below; valve essentially simple in action, but clearly divided by chitinizations into a short costa, a mem- branous valvula, ending in a triangular extension, and a narrow hooked sacculus, which may have two or three apical teeth (one and an angle in our specimen, which appears to be G. p. kwangtungensis); juxta a simple flat plate, free, aedoeagus simple; saccus as in Apona. Antenna normal, palpi moderate, thick, hind tibia with all spurs (Meir); fore wing with cell moderate, M; free, nearly connate, mdcv short and vertical, Idev long and oblique, with a slight angle representing M-spur, upper M-spur at My, R, well beyond Cu, normal; hind wing with Sc and R closely parallel to middle of cell, cross vein weak; M, free, M-spur single, chitinized slightly, opposite Mo, mdcv short and straight, vertical, Idcv long, straight and oblique. Pattern essentially as in Apha. Meir (lc. p. 435) 106 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 figures genitalia of both species. Larva with hair massing into pyramidal tufts, like Palirisa. A central genus of this more primitive group, the uncus much like Apona, and gnathos fundamentally the same, but the articulation of tegumen and vinculum is of the type of Apha, and the valve foreshadows the development of the valvula as a separate, often membranous area, as in the typical Eupterote group. I consider it the most primitive of living Eupterotini. Pseudojana (incandescens, fig. 19). All parts of genitalia free, suture of tegumen and vinculum wide and membranous (like Apha) but body of vinculum also partly membranous; uncus with two pairs of slender processes, the dorsal length very great; gnathos starting each side from uncus as a vertical strap (like Apha) but turning and running across middle line just above valve, suggesting Ganisa and Stenoglene; valve simple, ending in a single point, perhaps with faint traces of a short curved costal sclerite (cf. Apha and Ganisa), juxta small, flat and weakly chitinized; aedoeagus thick especially terminally, with fine cornuti; saccus vestigial, a broad, completely chitinized V. Palpi massive, upturned; hind tibia with all spurs; frenulum normal; fore wing with cell shortish, R normal, M, free, mdcv short and strongly oblique inward; M-base strongly forked, the upper branch chitinized, attached opposite My, the lower to a strong angle in Idcv, which is oblique out as a whole; hind wing with M-spurs as on fore wing, M; free, udcv being oblique and as long as mdcv, which is nearly vertical; Idcv extremely long, with oblique lower sector. Sc and R parallel to middle of cell, widely separated, with weak cross vein. Cell short. Larva (MELL, l.c., p. 451) densely and evenly hairy, with contrasting red head. The position of this type is quite clear in spite of its abnormal appearance; the gnathos connects the Apha type with the Ganisa type, and other structures concur in general. It is somewhat closer to Garzsa. Pseudojana pallidipennis and vitalisi do not belong here, but to the central Eupterote group (see Pandala). Parajana (gabunica, figs. 20, 46, 47). Tegumen very narrow on middorsal line, as in the typical Jana group, flanked by large tapering, hooked sclerites representing the subdorsal processes, but close to middle line; these processes in- dividually with a little power to bend on the tegumen (suggesting that they are all that is left of the uncus, which would be wholly dechitinized on middle line); ring otherwise normal, gradually tapering downward; valves very large, so broad at base as almost to reach processes of tegumen, but correspondingly long; costa less than half length of valve, upcurved, with free spinulose apex; valvula largely membranous, with rounded spinulose apex; sacculus a little more than half as long, with longer upturned spinulose apex, overlapping the valvula; saccus of V-type, but with little membrane and relatively short. No trace of gnathos or clavus; juxta a narrow open U, forking over the aedoeagus; closely joined to the valves and restricting their opening, but free from aedoeagus. Palpi closely up- turned, fore legs unarmed, hind tibiae with all spurs; fore wing with moderate cell, R, well back from apex, but Cu, also well back, opposite it; M; connate, de. veins transverse, curved, each bearing a rather distinct spur, Idcv half longer than mdcv. Hind wing with Sc and R parallel to middle of the rather short cell, WM. T. M. Forbes: Classification of Eupterotidae 107 I Tr | Figs. 46— 50. Male genitalia of Eupterotidae, ventral and lateral aspects. 46—47. Parajana gabunica. 48— 49. Pseudoganisa currani. 50. Preptos oropus. | cross vein obscure, cell closed by sharply oblique cross-veins, each bearing a | chitinized M-spur at upper third, the lower half longer than the middle one. This genus like Poloma, the other African genus of the group examined, shows 108 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 some genitalic characters of the Janini, but with normal Eupterotine venation. In this case the narrow, bridge-like tegumen and the presence of a sclerite between bases of valves, are as in Jana, and the subdivision of the valve is also Janine, but the great height of valve is a Eupterotine feature. The five specimens at hand run 4 gabunica &, 1 lamani ©, suggesting these are merely dimorphic sexes, and confirming GAEDE. Poloma (angulata, fig. 21). Tegumen extended dorsally, the uncus fused dorsally, but quite separate on sides, bearing two pair of cylindrical processes, as in Pseudojana, the lower pair movable on the tegumen; vinculum much narrowed, fused but with traces of a suture; gnathos a great unpaired tongue-shaped process, with two slender dorsal extensions which articulate with the lateral ends of uncus on their inner face; valves fundamentally simple, suggesting Apha, but with the costa still traceable as thicker chitinization, curving sharply dorsally and ending in a point near apex of valve (as in some of the Apha group), sacculus area also a little more heavily chitinized; juxta free, a wide-open V, also with a chitinization between bases of valves as in Parajana and Hoplojana, but not so clearly develop- ed. Saccus as in Apha, but more lightly chitinized, almost membranous in the middle. Palpi moderate, not upturned; hind tibia with all spurs; fore wing with cell moderate, radials normal, M, connate, mdcv about half as long as ldcv and erect, the Idcv sharply bent, with lower portion strongly oblique; one spur on each, or the upper at My; hind wing with normal frenulum, Sc and R closely parallel toward base, with cross vein obscure; R and M, stalked, mdcv short, bearing upper spur, and Idcv very long, bent and bearing the lower spur. A rather distinct genus, fairly close to Ganisa and Parajana, but also not far from Tissanga, if one omits from consideration the latter’s unique features. Pseudoganisa (currani, figs. 22, 48, 49). Tegumen broad, of even width, not separated from the sharply tapering vinculum; uncus separate, obsolete in middle line, composed of a pair of large subdorsal lobes with a deep emargination between them as in the Janini. Gnathos unique, evidently fused with the dorsal part of anellus, at sides articulating with uncus, separated by a wide area of membrane from tegumen proper, forming a convex boss, lower part narrow, but widening into a middle plate, which fuses with aedoeagus dorsally; valve with costa inwardly enlarged into a plate, the free portion very short, with no free tip but distinct and heavily chitinized, encircling a large setose area; most of valve a large and mostly membranous valvula, without apical chitinizations, but deeply grooved and enveloping the spine-like sacculus, the outer face most definitely chitinized and ending in a point. Juxta free, a flat hexagonal plate, ending in a double extension; saccus a minute reëntrant spike; aedoeagus simple and unusually small. Palpi good sized, closely upturned; legs not examined; fore wing bent and hind wing angled at Ms; frenulum normal; fore wing with cell very short, al- most semicircular, costal boundary to Ms forming an arc, while the posterior side is almost straight; R, stalked on R3 beyond origin of R, (unique in this series); udcv longer than mdcv and longitudinal; mdcv also long and nearly longitudinal, bent, but without obvious spur; Idcv longer and more oblique, also bent without obvious spur; hind wing with the short stem of R and M, arising at barely half length of cell, mdcv long and bent, Idcv very long, oblique and straight; Sc and R in contact near to base, rapidly diverging. Wm. T. M. FoRBES : Classification of Eupterotidae 109 A most curious genus, obviously of this series, but unique in many characters, presumably limited to the Philippines. The deeply emarginate uncus suggests the Janini, but in none of the latter is it free from tegumen; the large well defined valvula, mainly of membrane, is suggestive of the Eupterote group, but the valves and aedoeagus are still free and fully functional. Presumably the placing in ,,Seitz” is accidental, perhaps due to late inclusion. In the group as a whole the central genus is Ganisa, with Apona and Pseudo- jana closest to it, but diverging in exactly opposite directions; Preptos, Apha, Para- jana and Poloma are clearly connected, while Melanothrix is somewhat more aber- rant. The most distinct is Pseudoganisa, by a wide margin. Tissanga is obviously an offshoot, in spite of its curious features, and comes closest to Ganisa and Poloma. The genitalia show clearly that Poloma and Tissanga lead up to the Janini, while Psewdoganisa is perhaps nearest (not at all near) to the ancestor of the more normal Eupterotin1. Primitive condition. At this point we may consider the question of primitive and specialized in the group. The chief generalized features which occur in the preceding and not in the following genera are movable articulations between the parts. We may also consider the complete gnathos and the simple valve as primi- | tive features, since no member of the family shows any trace of a true clasper. It will be noted that this group have a notably marginal distribution, including | African, American, Palaearctic and endemic Philippine types. 1) A free chitinized flap as well as the transverse chitinized strip in membrane. 2) An actual strip of membrane intervening between tegumen and vinculum. 3) An open suture at sides only, not free to move. 4) A faint trace of the internal supporting ridge. | 5) Free so far as fusions go, but so solidly connected to gnathos by membrane as to ‚ have little power of movement. 6) Suture represented by an internal supporting ridge only. | | uncus vinculum |aedoeagus| valves gnathos valves | eo free with suture free free complete | simple | Ganisa =F + SF aim +1) SP | Pseudojana a + 2) ul ote + Ar | Apha Sr + sla Sr = ai | Apona + = ste “te a, = Preptos =F = = ar a al Poloma =<) I) Sr ar +1) Ci Pseudoganisa = "ma ied) ci ar = Melanothrix + 0) = Ar Ar == | | | | | The remaining genera of Eupterotini up to Striphnopteryx form a more closely _ knit group, some of them being of doubtful validity, though a few (e.g. Mar- maroplegma, Nisaga) show more striking features. The normal characters are: | hind tibia with end spurs only (except Dreata), frenulum and hook normal (ex- | cept Marmaroplegma), fore wing with R, normal, arising before or opposite Cu,; | M, stalked, except the two African genera, Marmaroplegma and Janomima, in | which udcv is long and longitudinal; and Pandala according to HAMPSON's figure, 110 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 UN ES Il à i i ur SZ Figs. 51—54. Male genitalia of Eupterotidae, ventral and lateral aspects. 51—52. Mar- maroplegma paragarda. 53—54. Sphingognatha styx. to which a couple of species of "Tagora” should be transferred; M-spurs variable, even within the genus Ezpferote, uncus, and tegumen fused (the suture most distinct in Dreata, Sphingognatha and Sarmalia), also tegumen and vinculum, valves usually fused with each other near base or with juxta, so that they cannot be opened, juxta with a recurved upper portion, fused to aedoeagus and limiting its motion, the valves sometimes fused with vinculum also, uncus with a pair of WM. T. M. ForBes : Classification of Eupterotidae 111 processes, usually small and located well toward middorsal line, gnathos always absent, at most with slight lateral chitinous bars; valve always complex, shorter than high, the costa not developed as such, but often with a basal chitinous bar, easily mistaken for a vestigial side-lobe of a gnathos, valvula usually large and ending in a spine, and sacculus usually with a striate organ outwardly on its inner edge (except Janomima, Marmaroplegma and Palirisa). The fore tibia has a claw only in Nzsaga, the mid tibia never. The group is almost wholly Oriental, though two African genera (Janomima and Marmaroplegma) appear to be outliers, and the single New Guinea species examined (“Eupterote” styx though not a true Eupterote is certainly a member of the group (see Sphingognatha). Superficially the combination of only two spurs on hind tibia with M, stalked in both wings marks most of the genera, but is also shared by Phyllalia and the derived Phiala and Cotana groups; the striate area marks this group when present, but is absent in several genera, and also reappears in Phiala (Stibolepis). Janomima (mariana, genotype) (U.S. Nat. Mus., fig. 23). Uncus-lobes with ragged ventral extensions in the basal membrane, articulating or nearly so with costal articulation of valve, and representing a vestige of the base of gnathos; valve with a large area of membrane costo-basally, completely separating a bar-like basal sclerite from the rest; valvula well chitinized, ending in a double point; sacculus with a large hairy lobe on ventral edge, but not striate. Fore wing with udcv long and longitudinal, R, forking back far toward base, even before Cuo, mdcv variable, oblique when long; Idcv rather strongly angled and oblique, normally bearing both M-spurs, but separately. Hind wing with Sc and R parallel, but well apart, the cross vein rather weak. An abnormal, perhaps somewhat primitive member of the Eupterote group. The genitalia are almost normal, save for the absence of the striate area, which is replaced by a hairy pad, and show nothing of the special features of the fol- lowing, which on venation might be thought related. Marmaroplegma (paragarda) (U.S. Nat. Mus., figs. 24, 51, 52). Similar; tegumen with a pair of small addorsal bumps and base of uncus with a pair of hooks, causing a slight suggestion of Sphingognatha and Phyllalia; side chitini- zations (gnathos?) obsolete; costal articulation of valve represented by a continuous strip, its basal portion corresponding to the articular sclerite of the preceding, but running out to a gradually fading strongly arched chitinized costal edge; ring crossed by a membranous strip opposite its beginning, which may represent the tergo-sternal articulation, but seems too high in relation to the valve; valve and vinculum fused; valvula tapering to a single point; sacculus very short, squarely cut off, fusing with its mate and inwardly with the very strongly concave juxta (unique). Aedoeagus strongly tapering, basally very thick. Palpi very short, hind tibia with end-spurs only, frenulum obsolete; fore wing with R-system like Jano- mima, but ldcv more deeply angulate and M-spur single; hind wing with Sc as before, udcv long and longitudinal, M, and , stalked, and Idcv deeply angulate with a single spur, corresponding to fore wing. A very distinct genus, with some resemblance to Janomima both in genitalia | (e.g. lack of striate area) and venation (long udcv). The genotype of Pandala has not been seen. The features given by HAMPSON 112 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 suggest close relation to Marmaroplegma. ,,Tagora” pallidipennis and vitalisi show essentially the same venation, since udcv, while shorter, is still more longi- tudinal than transverse, and longer than mdcv, which latter is even absent in pal- | lidipennis. The genitalia are also essentially as in Marmaroplegma, and quite unlike Sphingognatha (Tagora of authors). Palirisa (lineosa, genotype, and cervina). Uncus with two short triangular process followed by an independent transverse sclerite, and the latter by a chinitous vinculum abruptly narrowed, valve strikingly different in the two species, both with the sacculus taking the form of a squarish ventral lobe, but /ireosa with this process followed by an independent transverse sclerite, and the latter by a chinitous nodule ending in a small sharp hook, which is united to the inner edge of sacculus behind the transverse bar; the valve proper also ending in a larger hook. One would suspect this assembly represented the true clasper, save for the fact it is found nowhere else in the family. In cervina there is no special modification before the transverse bar, which is less independent, and the following area is a vague chitinization with a single sharp ventral point. Juxta completely fused, in lineosa fused to and reflected from the fused bases of the sacculi, in cervina much further out, but smaller, attached to the base of the semi-independent sclerite which bears the two square angles. Saccus broad and thick, blunt and fully chitinized (rather like Apha), wider than aedoeagus, which has some internal scobinations. Palpus moderate, frenulum and hook normal; closure of cell varying in the species; /zzeosa with R, from apex of cell, opposite Cu,; M, stalked, mdcv short and reëntrant, bearing a strong M-spur; Idcv much longer and straight but strongly oblique out, unlike the Janini. Hind wing with Sc and R widely separate, | parallel, connected by a fairly good cross vein, parallel to R even beyond end of cell; M, nearly connate, mdcv angled, full as long as the oblique, straight Idcv. In P. cervina, etc., fore wing similar, but sometimes with relatively longer mdcv; hind wing with mdcv often longer and sharply angled, and Idcv nearly erect. A very distinct type, which might well be divided in two genera. The cervina group has a venation exactly like some Janini, but definitely Eupterotine genitalia, | | ' | | | and is also distinguished from all Janini examined by the loss of the upper spurs — of hind tibia. The complex valve of lineosa is so unlike anything in the family that | I cannot homologize the parts; like P. cervina and the two preceding genera it has the small triangular lobes of uncus, but no striate area. MELL attempts to distinguish the species of the cervina group in Deut. Ent. Zeitschr. 1937, p. 16; see also 1929, p. 471. The larva has pyramidal hair-tufts like Ganisa, but this | must be convergence. In all the rest of this series the genitalia are even more homogeneous, the valve always ending in a blunt process (tip of valvula), and the sacculus having a striate area on its posterior border (a little weak in Sphingognatha), resting against the aedoeagus. The articulation may be well formed, or completely anky- losed with the ring. Dreata stands out in having upper spurs on the hind tibia, Nisaga in the fore tibial claw, Sarmalia in the small eyes, but the other genera differ mainly in minor points of venation and size of palpus. M, is stalked (rarely connate in fore wing), except in Sphingognatha patula. Dre ita (hades, fig. 25). The only genus of the group with all tibial spurs | WM. T. M. ForBes : Classification of Eupterotidae 113 > 7 Xe N AN NN (fo \ II Figs. 55—60. Male genitalia of Eupterotinae, ventral and lateral aspects. 55—56. Sarmalia spec. 57—58. Phyllalia patens. 59—60. Cotana erectilinea. 114 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 preserved; but otherwise normal, the genitalia more advanced than Sphingognatha. Palpus moderate. Fore wing with M, at normal position but the cell closure so oblique that it is almost opposite Cus; mdcv sharply angled, bearing an M-spur — in both wings, oblique as a whole; Idcv also oblique, bent, with a spur. Male genitalia much like Eupterote; tegumen and uncus separated by a distinct groove, also with a longitudinal groove, separating four dorsal bulges, and base of uncus- | hooks hairy, but without the definite tufts of Sphingognatha; the terminal hooks | pointing ventrad. Valve with complete articulation laterally, but fused with its mate ventrally; the membranous area at base of costa small; gnathos represented by a chitinous bulge. | Sphingognatha (pallida, patula, styx, figs. 53, 54) (Tagora auct., not as restrict- | ed by Moore). Middle discocellular in fore and sometimes hind wing about half | as long as lower and bearing the upper M-spurs; hind wing with Sc and R paral- — lel, discocellulars of both wings oblique, or lower of fore wing nearly vertical; | palpus large. The genitalia are similar in pallida and patula, which differ widely | in venation. They have the valve completely defined, though fixed by fusion to | juxta, the costal and basal edges chitinized, though followed by a membranous area; apical process turned inward, recurved in pallida, projecting in patula; | stridulating area small in pallida, replaced by a long terminally dentate process on . a separate sclerite in patula. Uncus with two lobes terminally, turning abruptly | downward, their, bases hirsute and separated by a dorsal groove; distinct traces of uncus-tegumen suture and base of gnathos on sides. A well-marked genus, the two species examined strikingly distinct, but linked by the relatively long mdcv and distinctive uncus. It is the genus with most resemblance to Dreata and pro- | bably most primitive. | „Eupterote” styx (Mus. Comp. Zool.) from New Guinea, fits best in Sphingo- gnatha as genera go in this series. The chief differences are R, arising about opposite Cus, mdcv on fore wing oblique in and shorter than Idcv, which bears the median spur; in the genitalia the stridulating area is small and sessile, but, other differences are slight. It differs immediately from true Eupterote by the, much larger closely upturned palpi. | Eupterote. Cell closure extremely variable (see fig. 61). Palpi always short and — drooping, especially in female; hind wing with Sc and R sharply diverging beyond the cross veins, like Tagora and Sarmalia, unlike the preceding. This genus and | Tagora, which can be separated from some species of Eupterote only by the larger palpi, represent the central type of the tribe. | Tagora (Mallarctus). Similar, M-spur definitely single, on Idcv at least on fore | wing. Palpi larger. Sarmalia (figs. 55, 56). As defined this is an endemic genus in the Philippines, | but really differs from Ewupterote only in the immaculate coloring and small eyes, obviously much narrower than front, with a naked strip of chitin in front. Messata (with Sangatissa, plumipes, citrinula). HAMPSON sunk this genus name | to Eupterote, and proposes a new genus for citrinula, but plumipes, named by | MOORE the type of Messata, is in fact much closer to cifrinula than to the normal | Eupterote, and I believe the name Messata must be used for the genus. The | obvious superficial feature is the strong slant of the postmedian line, which | 115 Classification of Eupterotidae WM. T. M. FORBES: “Terni JOU ng ‘Umasnyy [EUoREN 'S' JO SE suOvUIWIJIJ ‘SOLUEU ay} Mojog Sura pury ‘saoqe Zur 9107 (orewwerderp) asosazduy JO sammsop [IPI “19 ‘SIA Se ne ejo Joyed sadiwnjd sıje}us11o 2992}sS9} $uejnwid e}soJe SIJODIAe |} EER die AIS TIRER Ne GED pan SISUSUIYI (e4e() ‘op _(enewns) ‘op eusowe eige; eJs}Ipun ejepun {A reaches the inner margin near the base; structurally it is close to Eupterote, but differs from the normal species in the stalking of M;, and in genitalia by the more heavily chitinized apex of the valve, which is everted and grooved rather like the lip of a pitcher. | | | | À 116 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Nisaga (simplex). A variant of Eupterote, with the same type of genitalia; differing mainly in the striate pattern, claw of fore tibia, more parallel Sc and R of hind wing, and plumose antennae. Here begin a series of African genera, evidently connected with an early level of the Eupterote group, by the valve and juxta, which are of the from of Eup- terote, but with the valves still articulated, like Sphingognatha and its relatives. The first two represent a group which may also contain several genera not studied (Homochroa, Bantuana, Schistissa, Paraphyllalia, or part of them). They are not close to each other, but agree in having a strongly humped tegumen, and in having no traces of the processes of the uncus, which all the Asiatic Eupterotini show strongly. Straphnopteryx shows a distinct stridulatory area (about as in Sphingo- gnatha), while in Phyllalia it is replaced by a chitinized hairy lobe, as in Janomima. I have separated the remaining genera as a tribe Phialini, since while on most structures they could easily be a further degeneration of the same type, some species of Phiala have preserved Ry, otherwise present in this subfamily only in Cotana, which in its own way presents the same problem. All have lost the pro- cesses of the tegumen, and in the smaller Phzala species the whole tegumen area is membranous. Striphnopteryx (edulis, figs. 57, 58). Palpi longish but drooping; antennae unusually long; hind tibiae (as in all the following genera) with end-spurs only. Fore wing with R, opposite Cus, M, free, mdcv very short and straight, spur on upper part of ldcv; hind wing with frenulum minute, Sc parallel to cell to middle, but without a distinct cross vein; M, free, mdcv rather short, straight and oblique, spur near upper end of the long oblique Idcv. Male tegumen high and swollen, with a high double dorsal bulge, uncus a transverse bolster without processes; juxta and valves of Ezpterote type, the valves separate from vinculum and each other but completely ankylosed to the juxta. Saccus very slender. A distinct type, obviously related to the lower level of the Eupterote stem (Sphingognatha) but not very close to any other genus. Phyllalia (patens, figs. 26, 57, 58). Probably related to the preceding. Antennae | moderate, palpi small and drooping; fore wing with R, near end of cell, Mi stalked, mdcv short and erect, the Idcv deeply and sharply reéntrant, with spur near its middle; hind wing with frenulum minute, as in Strzphnopteryx, Sc widely | arched on basal half of cell, with the cross vein at middle of cell and then closely parallel on outer portion. Closing veins as in the preceding, but M; connate. Male with tegumen arched, the uncus not distinct from it but indicated | by a pair of hairy areas, suggesting Tissanga, with two sharp spines of uncertain | homology on its inner face at sides of anal tube. Juxta and valves of Eupterotine | type, but the latter with a strong reëntrant spine projecting down from its chitinized apex and a large membranous lobe on outer face. No striate patch, but the corresponding area forming a prominent densely hairy chitinous lobe, sug- gesting Janomima. The fore tibia has the rudiments of a terminal claw and the genus appears about half way between the Eupterote and Phiala groups. Where | Striphnopteryx has an unusually complete and primitive pattern, this genus is essentially immaculate. Schistissa. Not seen. By the published data a form with pattern (or lack of it) | Wm. T. M. Forges : Classification of Eupterotidae - 10107 of Phyllalia and the large antennae of Striphnopteryx; AURIVILLIUS notes the palpi are long, the mdcv of hind wing about as long as udcv, i.e., with the deeply re- entrant Idcv of fore wing like Phyllalia, but M, free like Striphnopteryx. Paraphyllalia. Not seen. As given by GAEDE it has the head of Phyllalia, the pattern of Messata, M, of fore wing free and cross vein R, of hind wing absent. Bantuana. Not seen. Palpi drooping, shortish; fore tibia with terminal claw; fore wing with M, and , stalked; brown, with dark postmedian and white discal spot. I suspect this is an outlier of Phiala. Fore wing with M; , 9 connate with R-stem; mdcv incurved; hind wing with M, stalked, mdcv and Idcv as in Ströp»- no pteryx, etc. Stibolepis and Phiala (several species). These two nominal genera cover a wide variation, but with many intermediate steps, and it is disputed whether they can be held separate. In their normal conditions though, they are well distinguished. Both have terminal spines on both fore and mid tibiae, and simplified markings on a frequently white ground; on the fore wing R, arises far back, opposite or even before Cus, M, is stalked, mdcv very short and Idcv very long and reéntrant; in the hind wing M, is stalked and mdcv corresponds to the fore wing. In normal Stibolepis vein Ry is never present, the hind wing has a functional frenulum and hook, and moderately arched base, with veins Sc and R gradually diverging. In Phiala Ry often appears as a branch of Rs, though it may be unstable within a single species, or even on the two sides of a specimen; R, arises well before Cu», Idcv is more deeply reëntrant; the hind wing has the frenulum reduced and non- functional, the base of costa highly arched, and the bases of Sc and R arched on basal third of cell or more, mostly in contact or even partly fused. I have con- firmed these characters on normal species, but have seen the genotypes of neither. Male genitalia in both with dorsal portion mostly membranous; valves of Eup- terote type, with very large aedoeagus and very long and slender saccus. In S. cunina and hologramma the tegumen is a lightly chitinized transverse strip, the uncus represented by two small flat chitinizations in membrane, the valves with reén- trant processes from apex, like Phyllalia but heavier „he streated patch distinct on a chitinized base, and the saccus about as long as rest of genitalia, a little more or less. In Phiala marshalli the whole dorsal portion is membranous and much reduced in size, the juxta is so nearly membranous that the valves are released and can be opened, the valves have the recurved terminal portion triangular and not spike-like and the striate area vestigial, and the saccus is very large and several times as long as the rest of the ring. At the species level, Phiala is in great confusion in American collections, and to judge by the figures in SEITZ’ in some old world collections as well. The fol- lowing notes may decrease the confusion a little. The only types seen are HoL- LAND’s but a number of the species are based on original figures. GAEDE in SEITZ defines the subgenus Stribolepis on the black antennae (pectin- ations as well as shaft). On this basis welleburgensis Strand must be added, and the following key may be useful. We have both sexes of cunina (Carnegie Mu- seum) and the female is darker than the male, in one case with solid dark border, obliterating the white subterminal line; but ochriventris may still be the female of albida. 118 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 1. Wings with heavy black veining, but no transverse pattern; male with apical third heavily darkened but cell Cui notably paler; female with veins M2 and M3 notably datkenedajbeforemoutetnim at sin uelleburgensis Strd. VIN ES with conspicuous, transverse mpatterm Winne nes ee eee I 2 2. Outer half of wing evenly fuscous and contrasting, except for costal area and a broad postmedian stripe tees e: RUE BARON NE EE eee sabalina Rbl. — Outer half of wing with more complex pattern, the border when solidly dark (cunina vat) much narrower with irresular. inner, boundary "PRE 3 3. Terminal area with dark fuscous triangles or more evenly blackish, the bars on veias faintworobliterated oe OO cunina Stoll — Terminal area pure white or ou shaded with fuscous; the terminal bars on veins contrasting (albida Plötz) ......... $ rs — Terminal area with black zone set Back Tom Does, zigzag andl followed as well as precededibyasamwihitenziezao nine ochriventris Strd. 4. Subterminal series of lunules Mt and almost black toward costa and in cells Ve. amel, Cit. 034900001000 ds eo Ae) — This series of anne ise ae gray “angus, Sua inconspicuous asus the white area beforesthenny cise ea res N en ke form abluta Holl. (types) All the other species examined which have been placed by one or another author in Stibolepis, have the pectinations of the antenna yellow or yellow-brown, though the shaft is often black and white. "Stibolepis’ hologramma Auriv. A pair in the Carnegie Museum have no resemblance to the figures in SEITZ, but match the original figure nicely, having eight almost equally strong wavy black lines on a powdery white base, and a barred white and gray fringe. One in the U.S. Nat. Mus. is much more heavily suffused with gray powdering, and suggests that S. infuscata Strd. may be an extreme form. I know nothing and no figure like the one in SEITZ, with yel- lowish fringe and one median line much accented. P. pagana Strand. If I am right this is the largest of the normal Phiala pattern. It was described on a female expanding 68 mm, like the smallest one in the Car- negie Museum; but a good series of both sexes shows this is a minimum, and the female may go to 80 mm. The postmedian band varies from nothing to a heavy band, but is always indefinite and made of fine black dusting. When of inter- mediate strength it breaks into spots between the veins, unlike strigifera Strd., which is certainly another species. The specimen of strigifera before me is more heavily marked than the Serrz figure, but evidently the same. I have no idea what alba Auriv. and alba GAEDE (in SEITZ) are, but the AURIVILLIUS description does not match at all well to the SEITZ figure. P. costipuncta H.-S. Here the HERRICH-SCHAEFFER and the SEITZ figures certainly fall in separate species groups. The first has a postmedian line like simplex in tending to break into pairs of dots between the veins, but the series on fore wing is straight and oblique. The SEITZ figure is of something in the marshalli group, with black dots 07 the veins. It will belong with the “synonyms” atomaria and punctilinea Walker, and xanthosoma Wallengren, not Snellen; in fact I believe that marshalli is actually punctilinea. P. polita Distant. We have this from Rhodesia; I strongly suspect it is the female of flavipennis Wallen., being merely a much deeper yellow, aside from sex differences. The SEITZ figure is completely miscolored (brown). Wm. T. M. Forges : Classification of Eupterotidae 119 Trichophiala, as described by AURIVILLIUS, appears very close to Phiala, but lacks the fore tibial spine; Ry is present. The frenulum (9 ) is reported absent. Teratojana Hering, by the original description, is very close. It is compared with Phyllalia, but the anastomosis of Sc and R of hind wing shows it belongs here. Superficially it differs from Trichophiala and Lichenopteryx by the simple pattern, with a single postmedial line on both wings, but no tangible structural differences are given. The frenulum is not mentioned. Lichenopteryx (despecta) agrees in most features, but has a fully functional frenulum and hook; the costa of hind wing is arched, and bases of Sc and R in contact and strongly curved, as in Phrala, but for a shorter distance. Fore tibial spine vestigial. Male genitalia similar to Phiala, the valves immovably ankylosed with the ring and each other, the juxta with a distinct V-shaped chitinization; the uncus represented by a slight pair of chitinizations and the saccus rather shorter, about twice height of ring. This genus is a slight variant of Phiala, differing es- sentially only in the lack of tibial spines. Cotana (erectilinea, figs. 2, 59, 60). This genus, with one or two others which are not at hand, should probably be made a separate tribe. As in the case of the Phialini, we have an outlying group (in this case Australasian) distinguished by one primitive feature, the preservation of Ro in fore wing, with genitalia of a degenerate Eupterote type and in this case highly specialized venation. (Note that R, is not sharply defined and may be a false vein.) Scaling as in normal Euptero- tinae, very deep and multidentate; palpi minute and drooping; hind tibiae with end spurs only. Fore wing with R, arising from R-stem close to base, closely paral- lel to Sc its whole length and easily overlooked, Ry out of Rs, minute, irregular or even duplicated; M,, M,, R; and Ry, successively out of stem of R,, which is widely separated from R, to origin of Ry, then runs abruptly across to it and is connected by a short cross-vein; cell minute, Idcv very short, angled at upper end, Mz, Cu,, Cu, separate.Hind wing with frenulum strong, Sc fused to cell at base, then abruptly divergent; R and M, stalked, M, connate from upper angle of cell; the rest as in fore wing but cell more obliquely closed. Male genitalia of Eupterote type; all parts fused. Tegumen-uncus rather long, ending in two weak but definite angles, valve with terminal and saccular points, separated by a semi- cylindrical hollow, which is wholly chitinized, unlike Eupterote, etc.; no striate area; saccus broad and triangular, like the Apha group. A good sized genus, almost confined to New Guinea. The female is strongly dimorphic in appearance, but not in venation. Melanergon (not seen). Similar, but with slightly more advanced venation; sexes similar, translucent. Paracydas (not seen). Similar in structure and pattern, with slightly less ad- vanced venation; probably not distinct. The three following genera are so completely out of line with the preceding and each other, that on the same scale they deserve a subfamily each. I believe that they, in fact, are closer to the New World Apatelodinae, than to the other old-world genera. All agree in lacking the fluffy fine-toothed scaling of the Eupterotinae, and have normal imbricate but narrow underscaling and well differentiated more or less hair-like overscaling, which is dense enough to give distinctive velvety ef- 120 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 fect only in the first genus. The larvae are known for Panacela and Sesquiluna, and both are social, unlike most of this series. Panacela, according to FROGGATT, Forest Insects of Australia, Sidney, 1923, pp. 61—63, figs. 1—3, is social in a bag. It has dense hair from tufts, mixed with poison spines, exactly like the Thaumetopoeidae, but there is no trace of a tympanum in the adult. It pupates in the bag. Sesguiluna albilunata, according to the original description, is also densely hairy, but has two pairs of spines at the anterior end and a single posterior spine, unlike any known member of the Eupterotidae or Bombycidae, but more like some species of the latter. It pupates in a strong cocoon. PANACELINAE Panacela lewinae (rufescens Walker, Lewinibombyx Strand). Vestiture deep, largely hairy; eyes small, buried in very long lashes, naked; palpi minute; antennae normal. Hind tibiae with end spurs only. Wings similar to Cofana in pattern and many points of venation, similarly dimorphic, fore wing with R, from near end of cell, free, R, obsolete (perhaps represented by a weak cross vein connecting Rz and R,); Mo, M,, Rs and Ry successively out of Rs, as in Cotana, but the latter merely curved, not going sharply across to R,; cell small, dcv reëntrant, bent and spurred near middle; M; and Cu, long-stalked. Hind wing with strong frenulum, Sc and cell fused close to base, then sharply divergent, R and M, stalked, M, out of their stalk; M; and Cu,, stalked, Idcv oblique and angled well above middle; inner margin with barred pattern and anal angle lobed as in Apatelodinae, also Epijana, but few other Eupterotinae. Male genitalia with ring very slender dorsally, without trace of uncus; laterally broadened but lightly chitinized, bearing enormous subdorsal membranous flaps, with no suture setting off valves or juxta, the valves perhaps represented by a pair of spines (costa ?) and a pair of spoon- shaped flaps (sacculus ?), growing separately out of the ring; aedoeagus normal, attached to ventral part of ring by a chitinous flap, obviously representing the folded juxta of the Ezpterote type; saccus normal, cylindrical, being almost the only normal feature of the genitalia. This curious genus shows a venation that might be easily placed as the origin of Cotana, but without the distinctive scaling which Cotana shares with other Eupterotinae, and absolutely unique genitalia. It has had a hard time in classifi- cation; — was originally described in the Saturniidae, put in the Lasiocampidae by KIRBY, as an appendage of the Lymantriidae by STRAND in “SEITZ”, to the Bombycid genus Ocinara by FROGGATT, and as a separate genus of Bombycidae by TILLYARD. The SEITZ figure is unrecognizable, but TILLYARD published a photo- graph of the male in the Insects of Australia and New Zealand. FROGGATT's figures are also satisfactory. PRISMOSTICTINAE Prismosticta (fenestrata). Palpi rather short, rather closely scaled and not drooping; eyes smallish, hairy (unique in the series), antennae normal; hind tibia with all spurs. Wing scaling normal, the under scales regularly imbricate and Wm. T. M. ForBEs : Classification of Eupterotidae 121 upper scales somewhat narrow and strap-shaped, but conspicuous; R; from near end of cell, normal, R3 +, stalked furthest, R, out of their stalk, and R; from near its base; M, connate, M, from middle of end of cell, both discocellulars being moderately curved and bearing spurs; hind wing with Sc and R fused near base of cell, then sharply divergent; R and M, short-stalked, mdcv as in fore wing, the Idcv longer and more oblique. Frenulum normal. Fore wing with a transparent subapical spot with reduced scales as in Apatelodes. Male genitalia with tegumen and vinculum articulated, the tegumen taking full two thirds of the ring; uncus distinctly separated, but not movable, bearing two long massive pro- cesses, each with a dorsal tooth (suggesting Apona or Pseudojana, not Apha); gnathos articulated to base of uncus, a long heavily chitinized strap looping from side and bearing a spinose middle lobe; valves articulated, with narrow base, the outer face nearly simple, but with an oblique thickening from base of costa to point where sacculus no longer forms ventral edge of valve; costa normal, valvula a simple lobe, sacculus ending in a large free spine on inner face of valve, simulating a clasper (as in Catocala |); juxta a flat plate, with a circular hole for aedoeagus, which is very short, but has a very long eversible membrane bearing a single cornutus in the species examined; saccus obsolete. A curious genus, resembling the Apha group, though not Apha, in dorsal structures, but totally different in valve and all other structures. How STRAND could actually sink it to Apha is a mystery. It may be considered an outlier of the Apatelodes group, which it resembles superficially, but already a long step toward the ancestor of the Eupterotinae, as shown by the gnathos and radial venation. P. Ayalinata Butler was also obviously correctly placed here, and GRUNBERG discusses it too as an Apha in Seitz”, vol. 2. APATELODINAE Body structures normal, usually with well developed palpi; wings with normal scaling, the overscaling narrower than the regularly imbricated underscaling, but of the same type, fore wing with radial sector forking into Ro ‚3 and Ry | 5, the former with a short terminal fork (rarely unforked), the latter with a well developed fork, M, usually from upper angle of cell or barely stalked, mdcv and Idcv more or less equal. Hind wing with Sc and R parallel on basal part of cell; then usually gradually diverging; frenulum and hook almost always well developed. Male genitalia large in proportion to size of moth; eighth abdominal segment frequently with terminal modifications, often very complicated. This is an American group, save for the following single species; it would appear ancestral to the rest of the family, and perhaps to the Bombycidae as well. Larva about as in the Eupterotinae, but commonly with a series of thin dorsal hair-pencils, like Preptos. Sesquiluna gen. nov. Similar to Apatelodes, with normal scaling, Rs stalked as above, R4 convex and running to apex, Rs short. Differing in the minute drooping palpi, eyes only half 122 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 as wide as front, hind wing with Sc and R well separated though parallel and connected by a strong cross vein, and fore wing angled at M, instead of M, as normal in Apatelodes. Transparent subapical spot below M, stronger than the one above, unlike normal Apatelodes, but agreeing with Olceclostera. Male genitalia normal in size and general structure, with no special features of the Eupterotinae; tegumen and vinculum separated by a long oblique suture, as in other Apatelodinae, the vinculum running up anterior to the tegumen; uncus a massive oblong structure, with slightly bifid apex, loosely articulated to tegumen; gnathos heavy with two dorsal terminal lobes, the articular part almost free from the rest, and forming flaps intercalated between tegumen and uncus on each side; vinculum normal, slender, without distinct saccus; valves complex, the articular process strong, with a large densely hairy costal lobe above it, sacculus slightly chitinized, not well set off but with a large blunt free apex; juxta essentially a flat plate, with a hole for the aedoeagus, the loop surrounding the aedoeagus (anellus) slender; aedoeagus with a single external spine at apex. Eighth segment nearly simple, but midventrally with a pair of small teeth. At present this genus includes only „Andraca” albilunata, which differs in al- most every point from the remaining species of Andraca. The double forking of Rs will separate it from all other old world genera known to me, and is exactly as in Apatelodes and related genera, from which the weak palpi and small eyes will instantly separate it. The angle of the fore wing at M; agrees with Owentalia, which however has a much more complexly modified eighth sternite. The fully developed frenulum and hook agrees with the normal Apatelodinae, but also with primitive members of the other related groups; Andraca itself is figured by HAMPSON as lacking a frenulum (Fauna of British India, Lep. Het., vol. 1, PON eR 25): KEY TO GENERA OF THE EUPTEROTIDAE (MALE GENITALIA) Except the New World Apatelodinae 1. Valve not developed as such; represented by a minute chitinous spike and two membranous flaps on each side (Panacelinae) .................. Panacela — Valve normal or the two valves fused mid-ventrally ........................ 2 2. Valve armed on inner face with a heavy hook on the short sacculus, con- nected by an oblique inner ridge to a ridge at base of costa; tegumen set off from uncus by a pair of inner ridges which converge to anterior middorsal lineA(Prismostictinae im) cates Mae we ee LEL eee eee eee Prismosticta — Armature of valve essentially external and marginal, with no chitinous bar or ridge crossing inner face toward base; tegumen when distinct from uncus separated) by, asttansversesutureinwellgoutler zer EEE E 5 3. Articulation of tegumen and vinculum fully formed, long and oblique (Apatelodinae) ern. er ATI PINE Sesquiluna — Articulation of tegumen and vinculum transverse when visible (Eupte- £OLÍNAE) LR IO TE 4 4, Tegumen and uncus more or less heavily chitinized, almost always with two subdorsal processes ou cobb apap RISO ETEN 5 — Tegumen and uncus wholly membranous, or short and simple with small y Wm. T. M. Forges : Classification of Eupterotidae 123 amoHphousmehitinizationsm(Phialini) puts ee 29 . Uncus proper of two short, divergent massive hairly lobes (Tissangini) à 06/0 De JOC HO MERA tito TEE Tissanga Uncus bearing two or four subdorsal processes, cleft on middorsal line, or Konminch ag singles buleinezehitinized mass yet. oe, 6 . Juxta fused to aedoeagus or valves or (usually) both, limiting their motion (mesSgEupterotinis and Cotaza)) bend un. a ee 16 Valves, aedoeagus and juxta entirely free, the aedoeagus sliding on the juxta AREAS capable,or opening: widely) io ET 7 . No suture between tegumen and vinculum; and rarely between tegumen and uncus; juxta flat or sheathing the aedoeagus (Janini) .......................- 8 Suture of tegumen and vinculum distinct (though occasionally incomplete) save in Poloma, which has a broad open V-shaped juxta; suture of tegumen and uncus always traceable, usually movable (Eupterotini in part) … … 13 . Gnathos represented by a transverse sclerite, with a tuft of heavy spines at each end; saccus cylindrical, about as thick as aedoeagus .................. 9 Gnathos absent; saccus of other types, normally thick and V-shaped, with meern GIU MEEDER 10 . Processes on uncus flat, ribbon-like, pubescent; juxta a flat transverse plate 2.20 010 00000 20 0 QU OO iolanda Camerunia Processes normal, long, cylindrical and curved; juxta semicylindrical, partly wrapped around aedoeagus, ending in two processes ............... Hemijana . Area on each side of aedoeagus with a chitinized area rising into a vertical keel and pubescent; usually connected across mid-line by a strip of thin chitin (CRAS 4) Re RR RR ST iL This area with a simple knob and tuft of hairs or purely membranous 12 . Tegumen-uncus with a long process in middorsal line, ending in a pair of ICES coro e ada Ste ta tarde Care IS ER Epyana Tegumen short on middorsal line, but with paired processes of varied type CA CHIESE RIA Sm u ern 0 Stenoglene . Tegumen-uncus in the form of a large irregular sclerotized area, semimem- branous middorsally and bearing a pair of slender subdorsal processes ...... à 26.0 30000080 ER le o elio ei loi rist Hoplojana Tegumen-uncus short in middle line, simple save for normal subdorsal pro- BessesasomelimeskevenWNobsoleteinemid-Iiner nn nn rer Jana RGnathosmtorminerdslatsenlobeninnmidlinenhs ein. AE 14 Gnathos a slender rod, extending down from uncus-base to articulation of Valemthentacross mid-liner getart RAA hot Pseudo jana Gnathos represented by a separate bar from uncus-base to valve on each side; EAO DSO LEGER TA SARTORI bn Reon RAR. NI Apha . Tegumen fused to uncus, with only a partial suture, and completely fused to in cal Altriean)) ee rn een en ae Poloma Tegumen movably articulated with uncus, and with distinct transverse suture SEASONS On i nano OC 15 15. Gnathos pointed and more or less hooked at end ..................... Apona RS athosnbroadlyaeounded sas. ntt ans ton eh Ganisa 124 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 16. Sacculus a slender free spine, wrapped in the folds of the largely mem- branaus! valvala {bet Ara N CONS | AA te Pseudoganisa — Sacculus not a free spine; valvula not deeply grooved ..................... 17 17. Juxta a wide-open V, the aedoeagus fully free to slide on it … … Parajana — Juxta continued apically into a broad sheet of chitin, which is recurved and immovably fused with aedoeagus, limiting its motion ..................... 18 18. Gnathos a well-developed free lobe; valve with well developed costal sclerite, reaching apex and distinguishable its whole length from residue of valve SI REN N NE SERI CRI elon elo coen Melanothrix — Gnathos represented by a pair of large side-plates only; valve simple, fully articulated «vann LM ARE JA ER IOs ER ERRO Preptos — Gnathos a vague chitinization in the membrane between anal tube and aedoeagus or absent; valve of other types, typically mostly membranous at base of costa, save perhaps for a slender articular sclerite, valvula ending in a free chitinized tooth or lobe, and sacculus with modification of ventral edge. nn. hed UNE e, RE EN 19 19. Tegumen-uncus with a pair of usually triangular subdorsal marginal processes IRA LI scab onebGe deedeetee eng NN 21 — Tegumen and uncus without posterior processes from margin … 20 20. Tegumen and uncus easily distinguished, the former with a pair, the latter with a single large bulge; no subdorsal processes at all … … Striphnopteryx — Tegumen and uncus nearly fused, with only traces of the bulges; a spine arising from the membrane beneath them on each side … … … … Phyllalia 21. Posterior edge of sacculus with a striate area (in Sph. patula replaced by a process with: dentate apicalijedge) ot. 25 — Posterior edge of sacculus with a chitinous nodule, but not striate or dentäte Kenn. EN EN AE NA SEA 22 22. Valve with one or two free or nearly free sclerites on apical margin; saccus broad and flat, though fully chitinized, much wider than aedoeagus Palirisa — Valve without free or nearly free apical sclerites, normally with a ‘agle apical process (sometimes forked) and the single dorsal chitinized ang. sacculust@ ARE AI LSS aa) Oe EEE 23. Saccus massive, much wider than aedoeagus; valve with a terminal spherical concavity, flanked by the apical and sacculus teeth (Cotanini) … … Cotana — Saccus not wider than aedoeagus, usually much more slender; concavity between the two teeth irregular, frequently lined with membrane ...... 24 24. Processes of sacculus far toward base, cut off transversely and closely related to the portions of valves which are fused to juxta and to each other ......... 2 BR RB RE BER an HERON AR LES AR A RE Marmaroplegma — Processes far out, rounded, wholly independent and pubescent ... Janomima 25. Striate area limited to outer portion of sacculus, small or borne on a separate process; uncus and tegumen with paired dorsal humps; valves wholly articulated to ring and each other, though capable of but little motion ...... SA CR PONTS UNE Pa I NE Sphingognatha — Striate area continued along almost to point where valves fuse; valves con- tinuous with each other ventrally, with a curved ventral line, and frequently | WM. T. M. ForBes : Classification of Eupterotidae 125 fused indistinguishably with ring also, dorsal bulges of tegumen and uncus TESSEEGON SPIGUOUSTTOR ADSEME, RENNES nn 26 26. Uncus lobes sharply angled, with apical portion vertical .................. 27 — Uncus lobes evenly curved, the whole dorsal surface smooth and even, without Speeiallgvestittirellt sr War nerd lassen ae ein an 28 27. Uncus lobes with posterior contour smooth; with hairy tufts at bases of lobes; a membranous strip at base of valves setting off about half of articulation and a short swollen lateral gnathos-lobe; valvula normal .................. Dreata — Uncus lobes with slight humps at base, but the vestiture-hair not specialized on them; the area between the lobes extended posteriorly, showing a sharp crest in side view; apices of valves somewhat hooked, with little membrane below, thems and ending: in a.diasenal ride... nun... Nisaga 28. Apex of valve a single point, usually blunt, pointing inward and backward, with a ventral area of membrane between it and rest of valve .................. vorden EEE Eupterote, Tagora (Mallarctus), Sarmalia — Apex of valve a double structure, with an inner apex pointing out, and an outer folded under; the ventral surface below it deeply dished in, without CRICNSIVERIEMPIA NERI In Messata (with Sangatissa) 29. Tegumen-uncus typically a continuous though rather indefinite lightly chi- tinized plate; saccus not much longer than height of ring, typically definitely CHE 0500ER in Stibolepis — Tegumen-uncus represented by two small separate chitinous areas or wholly membranous; saccus nearly twice as long as height of ring ........................ Me ea Phiala, Lichenopteryx Genera omitted (male not examined): Bantuana, Brachytera (doubtless like Eupterote), Conventia, Drepanojana, Gonojana, Lasiomorpha, Melanergon (9 only known), Neopreptos, Pandala (probably same as Marmaroplegma), Para- cydas, Paraphyllalia, Paramarane (probably not Eupterotid), Schistissa, Tricho- phiala (6 unknown), Urojana. SUPERFICIAL KEY TO GROUPS AND GENERA OF EUPTEROTIDAE MALES [Except the New World Apatelodinae } EVER ya (RLiISIMOStICtiMae) Ns Pam REA enr nl het Prismosticta | — Eyes naked SOCI D 2. Ra and Rs on a long sulle, foes aft Kom dhe gal Ro, and Ri Choi in 1 ie old- world form are also lonk-stalked) (Apatelodinae) . ESTA (EC) — Ra and Rs arising separately from the stalk of Re Zad Rs (os Rs when Ra is lost), faLechyeshortiy estalked together when Ra 1S MOSS eee 3 Non Cursstalkedsinsbothewingss(Panacelinae)len nnen senen nace nee Panacela — M3 and Cui arising separately in both wings (Eupterotinae) .............................. 4 4. Hind or both wings with Idcv not longer than mdcv, commonly much shorter, more erect and straight, without a M-spur (Janini); hind tibia with four spurs ....... 5 — Both wings with Idcv normally longer than mdcv, often much longer, in hind wing at least equally or more oblique, and normally more or less angled at attachment of lower or combined M-spurs; in doubtful cases (Palirisa) hind tibia with end-spurs only 15 5. Ri arising before end of cell and not eeen R-stem, rarely running into Sc; sub- costal cell narrow, normal .................. sense eee à LO | — Ri arising out of R-stem, or by dn) arising Saad lana en rejoining R- stem or one of its branches, enclosing a very narrow accessory cell ..................... 11 126 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 . Fore tibia with two terminal spines (not seen) ....................... Catajana (as described) Fore tibia with a ane sttonemterminalsp ine Hoplojana Borestibia unarmed RR ce CEE RCC RE CREE aT . Frenulum vestigial or | alba. amd eo ches Ee Rees eRe 8 — Frenulum normal, working with a normal frenulum hook … …… nnen 9 . Fore wing with middle discocellular vein erect and shorter than lower … Hemijana Fore wing with mdcv oblique, angled and longer than Idcv, as on hind wing ............... EN EEn Camerunia . Mdcv much longer than Idcv in both wings and strongly oblique .................. 10 159 16. We 18. 19. Mdcv and Idcv subequal in length in both wings, though mdcv is much more oblique in hind oe upper angle of cell, and ee origin of Ri also opposite origin of M3 … Jana 5 Taree species SN aak wing ER at Cen fee wing vith Ro Riss from Sc, upper anglefflofifcellMNoppositelCu1: Mistree sinuiboth swings ne Acrojana Small species with Rı running into Sc or strongly anastomosing with it; hind wing not angled, though vaguely bent opposite M3; Ma stalked in both wings ................ Viana . Vestiture of basal half of fore wing deep and shaggy; fore wing in male with upper half of outer margin nearly straight, apex in female minutely falcate ........... Epijana Vestiture normal or thin ............. PR so ondcscocogoubo | Le . Hind wing angled at M3 in male, Lace in n SORIA A VI RAR ORI 13 Fin dwinemwithwoutensmatsinnround edn 14 . Fore wing with Mi arising out of the common radial stem, Ra Da from Ri beyond its separation from Rs ...... posooo ron Fore wing with Ri4-3 fon the Sale of RE +5 Ben Mai Dia it des ... Gonojana . Fore wing without white or iridescent markings ................................ Stezoglene Fore wing with white os spots and in the female with a broad iridescent blue- PATTI MP ALC MM IO cui Drepanojana Spurs of mid- Aba spine- e naked i allen. at het hass, turned forward (Tissangini) ......... Eee tonscadentecoonsneoe | di CISCIBEE: Spurs of mid iel oral ee ee LO Both wings with M2 nee ( or ga ih, Ra Jo lose Wing ah cell very short, cell Rı about as broad as discal; Rı arising from cell close to base and then closely parallel to Sc; hind wing with Sc and R a fused at base, so far as examined (Cotanini) _....... AA ERG AAS aw Both wings ih Mei alll Sora com R- sen. «Bue nei Romeume: stalked in one wing or the other; Ri arising from cell at middle or ban ice stalked (Pseudoga- risa); cell Ra slender ............... RENE ee 17 Fore and mid tibiae normally wich amel spines, or a wing fh Sc and R closely in contact and partly fused close to base, or fore wing with Re Pesa usually all three (Phialini) . 2 3038 Fore tibia very Each VON) aad ara ba never a a MS spine, “hind wing with Sc and R always perfectly distinct, often well separated with a connecting cross. vein (Eupterotini) ......... Re Rore aneesessobdaoddoó IS Fore tibia with a sin ermal SPINE Ii dn Nisaga Fores tibragunarmedamre tenne ee GIO Eyes much narrower than fone an a narrow eae Sierte bee them and the hairy portion of front; immaculate, usually yellow species, endemic to the Philippines DOS Sarmalia Be above as den. as one or nen en Le no sf naked aii of chitin in front of them Jot APE 20 . Hind wing anale die at t Ms, Bos - wing with Ka Tesi. ini a, — ‘Hind’ wing rounded@Ritfrom (Celleno oes ee RR RI 21 . Hind wing (and usually fore wing also) with Ma arising separate from R .......... 22 — Hind wing (and frequently fore wing) with R and Ma stalked ........................... 29 . Fore wing with upper dev longer than mdcv and longitudinal .......................... 23 Fore wing with udcv very short and oblique or vertical when present at all … … 24 29% 202 30. 38. WM. T. M. ForBes : Classification of Eupterotidae 127 Hind wing with Mi and 2 arising separately from cell; Sc and R well apart, parallel along cell, the cross vein imperfect and not disturbing the direction of Sc … Janomima Hind wing with M1 and 2 stalked, Sc with the base arched, connected to cell by a strong cross vein, then gradually diverging ............cc:ccccccessceeeseeeteeeees Marmaroplegma Hind wing with Ma and 2 separate; base of Sc apparently arched (normal species motmseen) Mn rr Ne ei nona Pon dal . Hind tibia n TPE LS PUTISSI, Pare deo e Ri an RTT Sele 25 Hind tibia with end spurs only ........ 127, . Mdcv strongly bent and ne the upper N -spur in both à wings, strongly oblique in hind wing; African ....... soosaooscnscodso AID Mdcv straight and vertical or TIT in DOME Wings, "io Ms -spurs (in the specimens examine) MattachedMoppositemMo WAS ati CIANI ARRE PAOLO ETA 26 . Hind wing R and Ma closely approximate at origin; rather small species ...... Ganisa Hind wing with mdcv oblique and as long as Idcv; a large species ....... Pseudojana . Fore wing with Ma stalked; Oriental ag with bright or white coloring and very small@bodies re. ee ee Allmons Fore wing with Ma il ad He species ich) Bte Coloring eee 28 . Both wings with mdcv very short and straight; African species ....... Se: Both wings with mdcv en and En bearing the upper M-spur; Asiatic species VAI (patula) ind bia ih Goth | pairs Roa SDU Eden 50 Hind tibia with end spurs only (Gora alseen, Garne). eee Be Male antennae very large and plumose; fore wing with Ri set back more ben half as far as width of cell; IR Cuz; hind ee with Sc and basal part of cell widely SSP arten ERICA DONA Male antennae dote. ore wing ich Ra arising dec to ic di il tenen beyond Cue unless closure of cell is strongly oblique; hind wing with Sc and R closely parallel on basal half of cell, then divergent ............. sede ween oil . Closure of cell of fore wing oe oblique throughout, ie, Beta lite and ameled MO Genta ne .... Dreata Closure of cell of fore wing rertical‘ on upper Theile, hen moderately ie mdcv Stratshtggandsvertieal-WAtrican en ee Red Poloma . Hind wing with Sc and R diverging sharply after the point where the cross vein con- EGS nem RIO Hind wing with Sc el R ne, piled Ron a artnet Beyond Phere they are connected (or over middle part of cell if the closing vein is obsolete) .............. 35 . Hind wing with costal edge strongly arched, the distance between cell sind edge at point of origin of R + M1 much greater than width of cell; fore o with M1 nor- mally free (figured as stalked by HAMPSON) . & WO SRE VALI A Hind wing with costa less arched, the width af coste : area aa as great as width of Celle Mı of fore wing stalked’ save 1n a few Eupieroter nnen 34 . Palpi shorter as a rule, typically barely exceeding front; fore wing pattern with outer line extending to costa well before apex, rarely continued by a vague shade to apex, but ÉhenBnormalibeneathi em nee een eaten TIT o Ar Eupterote Palpi upturned closely to middle of front; fore wing with strongly oblique outer line, the portion at least as far up as Rs pointing toward apex ............ Tagora (Mallarctus) . Hind wing with Sc and R closest to each other beyond middle of cell, more basally well separated, and connected by a strong cross vein; fore wing with Ra arising practically me nemOucel-mpalpimocderatenand POLtect ne eee eer . Phyllalia Hind wing with Sc and R close on basal third of cell, then gradually diverging; Ra of fore wing arising further back, between Cu1 and 2 or opposite Cu2 ................. 36 . Mdcv full as long as ldev, sometimes much longer .............. ui Palivisa Mdcv about half as long as lower, but bearing the M-spurs save in fore wing of styx 37 . Palpi heavy, closely upturned beyond middle of front .......................... Sphingognatha alli core gmel @hoOjMAE rer tee et ee MEN (SBS) BOEEN ee AIA MERA PLESELVE Ce ee te te OB oHND 39 128 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 — Fore and middle legs with terminal spines; frenulum vestigial (Phiala) nn. 41 39. Wings plain, with a single postmedial line only …............................. Teratojana — Fore wing with markings of other types .......................................... sus 4000 AU Brenualumib (Oe DI know) OSE 0000900086300 RE e. — Frenulum ( 4 only known) fully functional ................. ms. Lichenoptery% 41. Re always lost; hind wing with base of Sc aad R onde dt, distinct, connected by a cross vein at 14 costal length of cell, moderately arched (R changing direction by less | than 45°); costal edge a arched, the rise pene less than the height of the | frenulum-base __ ........ nes (Stdhalepds) — Re often preserved; nel wing base Regi Arche vein R pone curved decidedly more than 45°, and the margin rising much more than height of frenulum-base; Sc and R | partly aged at) 2/5: costal. length, of cell ne... ase Roe (Phiala) | A2 MbowshortlyasstalkedsswithREstemminsbothiwinss RR eee eee Cotana | — Me only connate with R stem (not seen) ........................................... Paracydas | — M2 reported as absent, presumably long- stalked on the R-stem, and with one of the radialbranchesmabsentin(notiscen) RO RO ARIA Melanergon GEOGRAPHICAL SUMMARY The genera marked with an asterisk (*) are also found in the eastern Palaearctic | area. Oriental : Melanothrix, Apha*, Apona*, Ganisa (* Kashmir*), Pseudojana, Pan- dala, Dreata, Sphingognatha, Paltrisa, Tagora, Mallarctus, Eupterote*, Messata (* Kashmir), Nisaga, Prismosticta*, Sesquiluna. Philippine Islands, specifically: Melanothrix, Pseudoganisa, Eupterote, Sarmalia. Australasian (mostly New Guinea): Sphingognatha, Lasiomorpha, Melanergon, Cotana, Paracydas, Panacela. Ethiopian: Hoplojana, Jana, Acrojana, Viana, Camerunia, Hemyana, Catajana, Epijana, Urojana, Stenoglene, Gonojana, Drepanojana, Tissanga, Para- jana Metajana, Poloma, Janomima, Cyrtojana, Marmaroplegma, Striph- nopteryx, Phyllalia, Schistissa, Lichenopteryx, Paraphyllalia, Bantuana, Trichophiala, Stibolepis, Phiala. American: Preptos, Neopreptos, Apatelodinae (not discussed). CATALOGUE OF GENERIC NAMES OF EUPTEROTIDAE I believe this catalogue of generic names is practically complete, though in the absence of | ‘ any general catalogue certainty is out of the question. The genotypes cited are the oldest | fixations I have found, but early fixations in the Lepidoptera have been so generally ignored | by later workers that some have probably been missed. The names discussed in this paper are listed in the order of discussion. EUPTEROTINAE — JANINI Hoplojana Aurivillius, Ent. Tid., vol. 22, p. 120, 1901. Type: H. indecisa Autiv., Lc. (monotypic). Jana Herrich-Schaeffer (Boisduval ms.) Samml. auss. Schmett. p. 17, 18, 70, figs. 98— | 100, 1856. Type: J. eurymas H. S., l.c. (designated by KirBy 1892). Acrojana Aurivillius, K. svensk. Vetensk.-Ak. Hndl., Bihang 27, ser. 4, no. 7, p. 25, | 1901. Type: A. sciron Druce, Proc. Zool. Soc. 1887, p. 676 (1888), (designated | in original description). | Viana Walker, in Chapman, Proc. N. H. Soc. Glasgow, vol. 1, p. 340, 1869. Type: V. | velutina Wik., l.c., p. 341 (monotypic). (Not Viana Adams 1856). | WM. T. M. Forses: Classification of Eupterotidae 129 Camerunia Aurivillius, Ent. Tid., vol. 14, p. 211, 1893. Type: C. insignis Auriv., l.c., a synonym of C. orphne Schaus (monotypic). Hemijana Aurivillius, K. svensk. Vetensk.-Ak. Handl. Bihang 27, ser. 4, no. 7, p. 21, 1901. Type: H. subrosea Auriv., l.c. (monotypic). Syn. Catajana Strand, Int. Ent. Zeit. vol. 4, p. 98, 1910. Type: Dreata bimaculata Dewitz, Mitt. Minch. Ent. Ver., vol. 3, p. 33, pl. II, fig. 5, 1879 (monotypic). Epijana Holland, Psyche, vol. 6, p. 514, 1893. Type: E. lanosa Holl. l.c., a synonym of E. cosima Plötz (designated in original description). Drepanojana Aurivillius, Ent. Tid., vol. 14, p. 212, 1893. Type: D. fasciata Auriv., l.c. (monotypic). Stenoglene Felder, Reise Novara, Lep., pl. 95, figs. 3, 4, 1874. Type: S. hilaris Felder, l.c., fig. 3. (designated by KırBy, 1892). Syn. Phasicnecus Butler, Proc. Zool. Soc., 1894, p. 585. Type P. gregorii Btl., l.c. (designeted by AURIVILLIUS 1901). Gonojana Aurivillius, Ent. Tid., vol. 14, p. 212, 1893. Type: G. dimidiata Auriv., l.c. (monotypic). Urojana Gaede, Int. Ent. Zeit., vol. 9, p. 73, 1915. Type: U. aborea Gaede, |.c. (monotypic). Metajana Holland, Proc. U.S. Nat. Mus., vol. 18, p. 765, 1896. Type: M. chanleri Holl., l.c. (monotypic). I cannot interpret the description of the venation in the original description. Mz low in hind wing but high in fore wing could fit only the Janini, where the large size of abdomen and anastomosis of Sc and R1 would be unique. Probably Lasiocampidae. TISSANGINI Tissanga Distant, Ins. Transvaal, vol. 1, p. 80, 1903. Type: T. pretoriae Dist., l.c. (mono- typic). EUPTEROTINI | Melanothrix Felder, Reise Novara, Lep., pl. 94, fig. 2, 1874. Type: M. pulchricolor FId., l.c., a synonym of Grophos ? nymphaliaria Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 35, p. 1598, 1866 (monotypic). Lasiomorpha Joicey & Talbot, Trans. Ent. Soc. London, 1915, p. 384. Type: L. noakesi J. & T., l.c. (monotypic and designated in original description). (Lastomorpha Turner 1932 is a homonym). Apha Walker, List. Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1180, 1855. Type: A. subdives WIk., Lc. (monotypic). Synonym ? Preptothauma Draudt, Ent. Rundschau, vol. 48, no. 11, p. 121, 1931. Type: P. oxydiata Ddt., Lc. (monotypic). Apona Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 7, p. 1762, 1856. Type: A. pallida WIk., l.c., a synonym of Gastropache caschmirensis Kollar in Hügels Reise Kaschmir, vol. 4, p. 472, pl. 21, fig. 4, ”1842” (1844, according to SHERBORN). Syn. Pachyclea Gistel, Vacuna, vol. 2, p. 91, 1857, Type: caschmirensis Kollar, l.c. (accord- ing to STRAND, Arch. Naturg., 1916, vol. A5, p. 100.) Preptos Schaus, Proc. Zool. Soc., 1892, p. 318. Type: P. oropus Schaus, l.c. (monotypic). Neopreptos Draudt, Macrolep. World, vol. 6, p. 790, 1930. Type: Coloradia clazomenia Druce, Biol. Centr.-Am., vol. 1, p. 173, pl. 16, figs. 3 4, 4 ®, 1886 (designated in original description). Ganisa Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1190, 1855. Type: G. postica WIk., Lc. (designated by Hampson, Fauna Br. India, Lep. Het. vol. 2, p. 49, 1892). Pseudojana Hampson, Fauna Br. India. Lep. Het., vol. 1, p. 41, 48, 1892 [1893]. Type: Jana incandescens Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 1910, 1855 (mono- typic). Parajana Aurivillius, Ark. Zool., vol. 3, no. 1, p. 6, 1906. Type: Jana gabunica Auriv. Ent. Tid., vol. 13, p. 195, 1892. (designated in original description). Pseudoganisa Schultze, Phil. Jour. Sci, vol. 5, ser. D, p. 162, 1910. Type: P. currani, Schulze, l.c. pl. 1, fig. 2 (monotypic). 130 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Poloma Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 858, 1855. Type: P. angulata Whk., Lc. (monotypic). Janomima Aurivillius, K. svensk. Vetensk.-Ak., Handl., Bihang, vol. 27, ser. 4, no. 7, p. 9, 1902. Type: Bombyx mariana White, Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 1, vol. 12, p. 264, 1843 (designated in original description by an asterisk). Cyrtojana Aurivillius, Trans. Ent. Soc. London, 1911, p. 161. Type: C. trilineata Auriv., Lc. (monotypic). Marmaroplegma Wallengren, Wiener Ent. Mon., vol. 4, p. 166, 1860 (brief), K. svensk.- Ak. Forh. (n.f.), vol. 5, no. 4, p. 29, 1865 (formal). Type: M. paragarda Wall. lc. (monotypic) [KIRBY makes this a synonym of Rhabdosia Hübner, using P. vaninia as type of the latter, but GAEDE refers the latter to Phiala, which appears more probable from the original figure. ]} Pandala Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 921, 1855. Type: P. dolosa WIk., Lc. (monotypic). [Tis genus and species are omitted from SEITZ’ text (pl. 36 fig. e4), but discussed and figured in the Fauna of Brit. India. I suspect Marmaroplegma is only a subgenus of it.] Palirisa Moore, Trans. Ent. Soc. London, 1884, p. 360. Type: Jana lineosa Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 912, 1855 (designated in original description). Dreata Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 902, 1855. Type: D. hades WIk., Lc. (designated by BUTLER in Ill. Lep. Het. Br. Mus., vol. 5, p. 69, 1881). [He implies there is an earlier designation of edulis as type, which he rejects; I have not been able to trace it, and hades represents the customary use of the genus name. | Sphingognatha Felder, Reise Novara, Lep., pl. 94, fig. 1, 1874. Type: Tagora pallida Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1189, 1855 (designated by KirBy, in Cat. Lep. Het., p. 801, 1892). Syn. Tagora of authors according to invalid fixation of type of the latter. Eupterote Hübner, Verz. bek. Schm., p. 187 {1820}. Type: Phalaena Attacus fabia Cramer, Pap. Exot., vol. 3, p. 98, pl. 250, fig. B, 1782. (designated by Moore, Lep. | Ceylon, vol. 2, p. 140, 1892). Syn. Brachytera Felder, Reise Novara, Lep., pl. 95, figs. 1, 2, 1874. Type: B. phalaenaria Fld., l.c. fig. 1 (designated by KirBy 1892) [Probably a good subgenus; for sup- | posed differences from Eupterote see GRUNBERG, in SEITZ, vol. 2, p. 187.] Syn. Drepanojana Bryk, not Aurivillius, Ark. Zool., vol. 35, ser. A, no. 8, p. 29, 1944. Type: E. (D.) citheronia Bryk, lc. (designated in original description). Syn. Horanpella Moore, Lep. Ceylon, vol. 2, p. 143, 1882. Type: H. placida Moore, l.c. (designated in original description). Syn. Leptojana Butler, Ill. Lep. Het. Br. Mus., vol. 5, p. 68, 1881. Type: Dreata lineata Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 905, 1855 (monotypic). Syn. Murlida Moore, Cat. Lep. Mus. E. India C., vol. 2, p. 422, 1858; Trans. Ent. Soc. London 1884, p. 370. Type: Lasiocampa lineosa Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 6, p. 1440, 1885 (monotypic). Syn. Pachyjana Butler, Ill. Lep. Het. Br. Mus., vol. 5, p. 69, 1881. Type: Dreata undans Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 905, 1855 (monotypic). Syn. Spalyria Moore, Trans. Ent. Soc. London, 1884, p. 370. Type: Bombyx collaris Guérin, Delessert's Voyage, pl. 7, fig. 2, 1843 (designated in original description). Tagora Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1188, 1855. Type: T. glaucescens W1k., | l.c. (designated by Moore, in Lep. Ceylon, vol. 2, p. 142, 1882). Pseudotype: T. | patula WIk., l.c. (designated by HAMPSON in Fauna Br. India, Moths, vol. 1, p. 46, 1892). (See Sphingognatha). Syn. Mallarctus Mell, Deut. Ent. Zeit, 1929, p. 458. Type: Tagora pandya Moore | (designated hereby. This is the species which MELL discusses fully, though he also cites T. glaucescens to the genus). Sarmalia Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol 5, p. 1945, 1866. Type: S. radiata WIk., il l.c. (monotypic). | WM. T. M. Forges : Classification of Eupterotidae 131 . Messata Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1107, 1855. Type: M. rubiginosa WIk., l.c., p. 1108, a syn. of Dreata plumipes WIk., l.c., vol. 4, p. 907 (designated by Moore, Lep. Ceylon, vol. 2, p. 138, 1882). Syn. Sangatissa Moore, Lep. Ceylon, vol.: 2, p. 143, 1883. Type: S. curvifera Mre., l.c. (monotypic). Nisaga Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 4, p. 885, 1855. Type: N. simplex WIk., l.c. (monotypic). Striphnopteryx Wallengren, Ofvers. Vet.-Ak. För., vol. 15, p. 209, 1858. Type: S. edulis Wallen. (designated in original description). Phyllalia Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 6, p. 2494, 1855. Type: P. concolor W1k., l.c., which is a synonym of Bombyx patens Boisduval, in Delagorgue, Voy. Afr. Austr., vol. 2, p. 599, 1847. (monotypic). Syn. Homochroa Wallengren, Öfvers. Vetensk.-Ak. Förh., vol. 15, p. 142, 1858. Type: B. patens, Boisduval, l.c. (designated in original description); Pseudotype: H. valida Felder, Reise Novara, Lep., pl. 93, fig. 6, 1874. Trichophiala Aurivillius, Ofvers. Svensk. Vet.-Ak. Férh., vol. 36, no. 7, p. 53, 1879. Type: T. devylderi Auriv. l.c. (monotypic). Teratojana Hering, Rev. Zool. Bot. Afr., vol. 29, p. 197, 1937. Type: T. flavina Hrg., lc. (monotypic). Lichenopteryx Felder, Reise Novara, Lep., pl. 95, fig. 5, 1874. Type: L. despecta Fld., l.c. (monotypic). COTANINI Cotana Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 32, p. 548, 1865. Type: C. rubrescens Wal- ker. lc. (designated in original description). Syn. Epicydas Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 15, p. 175, 1908. Type: E. ovata B.-Bkr., l.c. (monotypic and designated in original description). Syn. Hypercydas Turner, Proc. Royal Soc. S. Austr., vol. 27, p. 23, 1903. Type: H. calliloma Trn. (monotypic). Syn. Nervicompressa Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 11, p. 389, 1904. Type: N. unistrigata B-Bkr., l.c. (male of C. rubrescens) (designated in original description). Syn. Neuroanomale Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 15, p. 177, 1908. Type: N. variegata B-Bkr., l.c. (monotypic and designated in original description). Melanergon Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 11, p. 372, 1904. Type: M. proserpina B-Bkr. (monotypic and designated in original description). Paracydas Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 15, p. 176, 1908. Type: P. biagi B-Bkr., l.c. (monotypic and designated in original description). PANACELINAE Panacela Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 32, p. 546, 1865. Type: P. rufescens WIk., Lc, a synonym of Bombyx lewinae Lewin, Prodrom. Ent, p. 7, pl. 6, 1805. (monotypic). Syn. Lewinibombyx Strand, in Seitz, Macrolep. World, vol. 10, p. 381, 1929. Type: B. lewinae Lewin, l.c. (monotypic). PRISMOSTICTINAE Prismosticta Butler, Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 5, vol. 6, p. 67, 1880. Type: P. fenestrata Btl., l.c. (monotypic). APATELODINAE Sesquiluna Forbes, described in this paper, p. 121. Type: Andraca albilunata Hampson, Jour. Bombay Nat. Hist. Soc., vol. 20, p. 83, pl. F fig. 2, 1910. (monotypic and designated hereby). 132 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 REJECTED GENERA The following genera which either certainly or probably belong to other families have in the past been put in the Old-world Eupterotidae or closely associated with them. For the accepted genera of New World Apatelodinae, SEITZ should be consulted. Amydona Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 6, p. 1413, 1855. Includes only names synonymic with Trabala vishnu (Lasiocampidae). Is also preoccupied by Amydona Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1110, 1855, which is an Eucleid of the genus Perola. Type: A. subpunctata WIk., l.c. (designated by KirBy, 1892). Anchirithra Butler, Cist. Ent., vol. 2, p. 297, 1878. Type: A. insignis Btl., l.c. (monotypic). BUTLER writes ’’Dreatae affinis’, but this is a Lasiocampid, figured under this name in Seitz. Hondella Moore, Lep. Ceylon, vol. 2, p. 144, pl. 137, fig. 4, 1882. Type: Ptilomacra ju- venis Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 5, p. 1099, 1855 (monotypic). A synonym of the Lymantriid genus Luelia. : Metadula Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 32, p. 514, 1865. Type: M. indecisa WIk., Lc. (monotypic). Compared with Apha and Ganisa, Oxytenis and Antheraea; it is pretty obviously a Saturniid, but does not appear in SEITZ or the Lep. Cat. Odontocheilopteryx Wallengren, a Lasiocampid, described and figured in SEITZ. Olistheria Hübner, Verz. Bek. Schm., p. 193, 1820. Type: Phalaena Noctua zatima Cra- mer, Pap. Exot., vol. 4, pl. 381, fig. F, 1787, an European Arctiid (designated by AURIVILLIUS). AURIVILLIUS queries his designation of the type; the other included by HuBNER is an Eupterotid (Phiala vaninia). Omestia Bethune-Baker, Nov. Zool., vol. 15, p. 177, 1908. Type: O. bella B-Bkr., l.c. (monotypic and designated in original description). A Notodontid. Paramarane Bethune-Baker, Ann. Mag. Nat. Hist. ser. 8, vol. 6, p. 449, 1910. Type: P. pulchra B-Bkr., l.c., p. 450 (monotypic and designated in original description). The description is valueless for placing and the pattern suggests Epicoma (Marane) (Thaumetopoeidae). Pseudodreata Butler, Nov. Zool., vol. 11, p. 371, 1904. Type: P. strigata Btl., l.c. (mono- typic and designated in original description). An Anthelid. Rarisquamosa Butler, Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 8, vol. 6, p. 450, 1910. Type: R. arfaki Btl., l.c. (Monotypic and designated in original description). The simple male an- tennae would be wholly out of place in the Eupterotidae. Sabalia Walker, List Lep. Ins. Br. Mus., vol. 32, p. 547, 1865. Type: S. picarina WIk., l.c. (monotypic). Generally considered to belong to the Lemoniidae. Syn. Conventia Weymer, Berl. Ent. Zeit. vol. 41, p. 88, 1896. Type: C. sericaria Weym., l.c. (monotypic). Syn. Heteranaphe E. Sharpe, Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 6, vol. 5, p. 442, 1890. Type: H. jacksoni E. Sharpe, l.c. (monotypic). Syn. Hyperanaphe Kirby, Cat. Lep. Het., p. 577, 1892. A slip for the preceding, without separate status. Sarothropyga Felder, Reise Novara, Lep., pl. 100, fig. 23, and pl. 101, fig. 13, 1874. Type: S. rhodopepla Fld., l.c. (monotypic). A Lymantriid, synonym of Lymantria mo- desta WIk. Spiramiopsis Hampson, Trans. Ent. Soc. London, 1901, p. 191. Type: S. comma Hmps., l.c. (monotypic). Lemoniidae. HISPINAE AUS INDONESIA Hie meid 164. Beitrag zur Kenntnis der Hispinae (Coleoptera, Chrysomelidae) VON ERICH UHMANN Stollberg-Sachsen, Deutschland Mit dieser Arbeit soll eine Reihe von Beiträgen beginnen, die über Hispinae aus Indonesien handeln wird. Durch meinen wertgeschatzten Kollegen, Herrn Dr. L. G. E. KALSHOVEN, erhielt ich das Material zur Bearbeitung. Ein grosser Teil davon wurde von ihm selbst gesammelt und mit biologischen Notizen versehen. In seinem Werk „De plagen van de cultuurgewassen in Indonesië”, 2. Teil, 1951, hat KALSHOVEN bereits einen Teil seiner biologischen Studien niedergelegt. Unser Material zeichnet sich vor allem dadurch aus, dass es eine ganze Reihe von Arten enthält, denen praeimaginale Stadien beigefiigt sind. Vor allem Puppenhäute. Wenn auch der Vorderteil der Exuvien durch den Schlüpfvorgang und späterhin so beschädigt wurde, dass eine genaue Beschreibung nicht möglich ist, so ist das Abdomen so beschaffen, dass es genau beschrieben werden kann. Ich habe ge- funden, dass auf dem Abdomen alle die Skulpturelemente liegen, die zu einem sicheren Erkennen der einzelnen Arten wichtig sind. ANISODERINI 1. Lasiochila rufa Guér. (Abb. 1) Von der Puppenhaut sind nur die fünf letzten Segmente gut erhalten (3 X 4 mm). Es lässt sich auf der Oberseite feststellen, dass die ersten 5 Tergite je ein Stigmenpaar haben, von dem das des 5. Tergite starker entwickelt ist. Die Atem- öffnung ist rund, am Ende eines kurzen Zylinders. Auf dem 6. bis 8. Tergit ist an der entsprechenden Stelle eine Art rundlicher Narbe zu sehen. Tergit 5—7 mit je einer Querfurche mit einer Querreihe von spitzen Borstenkegeln beiderseits. Die Stärke und Anzahl der Kegel wächst von Tergit zu Tergit. Tergit 8 + 9 auf der ganzen Scheibe von kräftigen Borstenkegelchen rauh. Wo die Verwachsungs- stelle der beiden Tergite zu vermuten ist, liegen beiderseits zwei halbkreisförmige Bogen mit der Oeffnung spitzenwärts. Diese Kegelchen sind kräftig, einige 2-bis dreispitzig. Der Endteil des 9. Tergites ist stark gerunzelt. Die Hinterwinkel sind kegelförmig ausgezogen. Jeder dieser beiden grossen Kegel wieder mit vielen Borstenkegelchen ringsum besetzt, die an der geschwollenen Basis der Eckkegel am stärksten. Die Kegelchen stehen so dicht, dass ihre Börstchen den Seitenrand des Tergites behaart erscheinen lassen. Diese Erscheinung findet sich auch an den Seiten der vorhergegangenen Tergite. Hinterrand des 9. Tergites mit einem run- den Fortsatz beiderseits, der innen in einen hakenförmig gekrümmten, starken 185 134 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 Zahn ausläuft, aussen befindet sich ein gleicher, schwächerer. Der innere Zahn hat an beiden Fortsätzen noch einen kleinen Zahn. Der äussere Zahn hat nur auf der rechten Seite einen solchen Zahn. Beide innere Fortsätze haben innen an der. Basis noch einen Zahn. Zwischen beiden Förtsätzen befindet sich eine breite, recht- eckige Lücke. Die besprochenen Tergite sind gelbbraun, die Kegelchen dunkel- gelbbraun bis dunkelbraun. Das Ganze sieht aus wie scharf gebackenes Makronen- — gebäck. _ SR aren tee RO = à « Ni È Baur + ant 7 AU pr Pop ware AN ne en "7 mm Abb. 1. Lasiochila rufa Guér. Unterseite. Die Scheiden der Decken laufen spitz zu und zeigen deutlich die Anlage von Rippen, was so ungewöhnlich ist. Am Aussen- und Innenrand der Flügelscheide verläuft eine Rippe, die nach der Spitze zu mit einzelnen, kleinen, spitzen Höckern besetzt ist. Zwischen beiden Rippen verlaufen noch vier Rippen, drei von ihnen konvergieren vor der Spitze, die zweite von aussen ist abgekurzt. 5. und 6. Sternit gerunzelt, am Hinterrande mit Gruppen von deutlichen, unregel- mässig angeordneten Borstenkegeln. Die Gruppe in der Mitte entspricht vielleicht den üblichen Kegelreihen. Nach dem Rande zu liegen drei weitere Gruppen, die immer umfangreicher werden und deren Börstchen wie auf der Oberseite eine | Behaarung hervorrufen. Auf dem 8. + 9. Tergit ist der Hinterrand des 8. Ter- | gites deutlich wahrnehmbar. Er ist breit ausgerandet, mit einer Reihe von Borsten- kegelchen und einer Gruppe solcher Borstenkegelchen am Rande. 9. Sternit mit starken, konvexen Runzeln, hinter den Fortsätzen an der Spitze mit vielen Borsten- kegelchen. Um die Analôffnung ein Ring solcher Borstenkegelchen. Eine mikroskopische Rauhskulptur ist vorhanden. Sie wird bei 50 X gerade | sichtbar. Alle anderen Beobachtungen sind bei 25 X gemacht. E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 135 CALLISPINI 2. Callispa kalshoveni spec. nov. Callispa kalshoveni spec. nov. ist der C. spaethi Uh. von den Philippinen ausser- ordentlich ahnlich. Sie unterscheidet sich von thr durch schwarzes Schildchen, was aber von geringer Bedeutung sein mag; durch äusserst fein punktierte Stirn, die bei C. spaethi bei 22 X glatt ist; durch die diinnen schlanken Fühler; durch das Seitendach der Decken. Dieses ist bei der neuen Art mit den Decken in einer Flucht verrundet und sehr schmal. Es hatte auf ihm nur eine Punktreihe von der Starcke der 10. Reihe Platz. Die 11. Reihe liegt direkt auf dem Seitenrande. Bei C. spaethi ist das Seitendach etwas breiter und die 11. Reihe ist etwas vom Seiten- rande entfernt. Dieser 4. Punkt dürfte der ausschlaggebende sein. Dazu kommt noch, dass bisher nur ganz wenige Arten bekannt geworden sind, deren Ver- breitungsgebiet über die Philippinen hinausgeht. In meinem Schlüssel der Cal- lispa-Arten (Philipp. J. Sci., vol. 80, 1951 (52), p. 352—357) gehört die Art neben C. spaethi auf p. 354. Körper oval, wenig gewölbt, Oberseite glänzend. Kopf, Halsschild, Unterseite und Beine gelbbraun, Fühler dunkel mit etwas hellerer Basis, Schildchen schwarz, Decken blaumetallisch. — Stirn äusserst fein punktiert, vor die Augen stumpf vor- gezogen. Fühler dünn, den Hinterrand des Halsschildes überragend, 3. Glied schlank kegelförmig, am längsten, von den Gliedern 4—11 jedes deutlich länger als breit. — Halsschild quer-rechteckig, doppelt so breit wie lang. Seiten sehr wenig gerundet, fast gerade, schwach gewellt, fein gerandet. Scheibe unregel- mässig, zerstreut punktiert, in der Mitte fast glatt, vorm Schildchen mit einem kleinen Eindruck, sonst ohne besondere Eindrücke. Vorderrand etwas konvex, _ sodass er vor den abgerundeten Vorderecken liegt. Diese nicht herabgebogen. — Schildchen abgerundet fünfeckig. — Decken mit ganz wenig gerundeten, fast parallelen Seiten, mit sehr schmalem, kaum vorhandenem Seitendach, mit 111/ regelmässigen Punktreihen, deren Punkte zur Spitze allmählich schwächer werden, die 11. Reihe direkt am Seitenrande mit wenigen sehr feinen Punkten, auf der Spitzenhälfte undeutlich (bei C. spaethi bis zur Spitze deutlich). 6. und 7. Reihe kurz vor der Mitte beginnend. 4 X 2 mm. Holotypus: West Java, Mount Gedé, Tjibodas (1400 m), 19/20.VIII1950 (L. G. E. KALSHOVEN). 2 Paratypoide ebendaher, 1500 m, 4.1V.1948 (id.). 1 Paratypoid ebendaher, Aug. 1950 (id.). COELAENOMENODERINI 3. Javeta corporaali Ws. (Abb. 2) Oberseite des Neanotypus. Nur das Abdomen (etwa 2,5 mm lang) ist so erhal- ten dass eine Beschreibung möglich ist. Oberseite. Seitenränder der Tergite 1—6 mit konvexem Hinterwinkel, dort ist jedes Tergit beulenförmig geschwollen. Mit je einem Kegelchen, dessen Basis eine Borste entspringt, dahinter noch eine wei- tere Borste sichtbar, die aber auf der Grenze zwischen Ober- und Unterseite steht. 136 Abb. 2. Javeta corporaali Ws. 1 mm TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 In der Zeichnung der Unter- seite als Borste dieser Seite gezeichnet. Seitenrand des 7. Tergites einfach, mit einem Borstenkegelchen wie die vo- rigen. Tergit 1—7 mit je einem Stigmenpaar. Diese sind weiss und sitzen auf einem kurzen Zylinder. 1. Tergit ohne deutliche Aus- zeichnungen. 2.—7. Tergit mit einer Vorderreihe von 6 und einer Hinterreihe von 4 Borstenkegelchen mit mehr oder weniger verdickter Basis. Diese auf dem 6. und 7. Ter- git am stärksten ausgebildet. Die sonst zwischen diesen beiden Reihen ausgebildete Querfurche ist bei dieser Art wenig bemerkbar. Auf dem 2. Tergit ist das äusserste Borstenkegelchen der vorderen Reihe kaum bemerkbar (50 X), ebenso auf dem 7. Tergit, wo auch das äusserste Kegelchen der hinteren Reihe beiderseits nur durch einen schwachen Porenpunkt angedeutet ist (50 X), auch die restlichen beiden Kegelchen sind sehr klein (50 X). In der Längsrich- tung sind diese Gebilde wieder zu 6 Längsreihen angeordnet, mit den Reihen der Stigmen also 8. Hinterrand des 5. und 6. Tergites glänzend, etwas verdickt. 7. Ter- git mit einer glänzenden Querleiste vorm Hinterrande. Vor dieser Leiste befinden sich die Kegelchen der hinteren Querreihe. 8. Tergit erhaben, seitlich und hinten vom 7. umgeben, mit 2 flachen Eindrücken. Es fällt besonders am Hinterrande steil zur Unterseite ab. In diesem Absturz liegt die Analöffnung. Der Hinterrand des 7. Sternites mit den zahlreichen Kegelzähnchen ist von oben sichtbar. Unterseite (Abb. 3). Scheiden der Decken mit einzelnen Härchen. Ster- nit 7—8 durch mikroskopische Ras- pelung matt, Hinterrand und eine grosse, etwas erhabene Flache in der Mitte glänzend, dort ohne Mikro- skulptur. 7. Sternit hinten halbkreis- förmig abgerundet, in der Mitte schwach ausgebogt. Der ganze auf- gebogene Hinterrand mit gedrängten Kegelzähnchen dicht besetzt. Diese chne Borste. Sternite auf der Scheibe uneben: 2 flache Eindrücke beider- seits der Mitte und je ein seitlicher Abb. 3. Javeta corporaali Ws. E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 187 Schrägeindruck. 7. Sternit beiderseits der Mitte mit einem winzigen Borstenkegel- chen (B). An den Seiten der Sternite sind je 2 Borsten sichtbar, von denen die eine zu einem Borstenkegelchen der Oberseite gehört. 1 Stiick, West Java, Mount Gedé, Tapos, 800 m, IX.1933. Frisch geschliipft. Fur Java neu. 4. Javeta thoracica spec. nov. Javeta thoracica spec. nov. unterscheidet sich von den javanischen Javeta-Arten arecae Uh., breveapicalis Pic, corporaali Ws. und manicata Gest. durch den ein- farbig schwarzen Halsschild und die ganz dunkelblauen Decken. Die mir unbe- kannte J. pachycera Gest. [Distolaca} von Borneo hat dickere Fühler, auf dem Halsschild grössere Gruben und ist ganz schwarz, während bei J. thoracica Fühler. Beine und Unterseite rötlich-gelbbraun sind. J. moultoni Ws. von Borneo ist schwarz, sie hat braunlich-rote Stirn und Hinterschenkel, der Halsschild ist nach der Basis hin ebenso gefärbt. Gestreckt, glanzend, Decken hinter den Schultern erweitert, an der Spitze breit abgerundet. Hals, Halsschild und Schildchen schwarz, ebenso die Seiten der Vor- . der- und Mittelbrust, Decken dunkelblau, rotbraun; Fühler (2. Glied etwas ange- _dunkelt), Stirn nebst Kiel, Unterseite und Beine. — Stirn mit kräftigem, stump- fem Kiel, an dem die Fühler in einer Grube eingelenkt sind. Kopfschild quer, flach, fein quergerunzelt. Fühler kurz, etwas länger als Kopf und Halsschild, auf der Breitseite schwach zur Spitze verdickt. Von der Breitseite: Glied 1 fast kugelig, 2 etwas langer, ellipsoidisch, 3 etwas länger als 2, 4 und 5 einander gleich, jedes kurzer als 3, die folgenden wenig voneinander verschieden, 6 so lang wie breit, die nachsten schwach quer, alle Glieder vom 3. ab fein behaart. — Halsschild fast quadratisch, nur ganz wenig breiter als lang, mit parallelen, doppelbuchtigen Seiten. Ueber die Skulptur des Halsschildes der Javeta-Arten schrieb und zeich- nete ich in 1951 (UHMANN, p. 29, fig. 3). Am Vorderrande sind die behaarten Gruben 1 mit 2 und 3 mit 4 verschmolzen, ohne deutliche Punkte, der Mittel- kiel vollständig, die beiden anderen nur kurz angedeutet. Die Seitengruben 5 und 6 gut ausgebildet, die Gruben 7 und 8 in den Hinterecken klein, die Grube 9 vorm Schildchen gross und tief, die Mittelgrube 10 gut entwickelt. Jede dieser Gruben mit einigen kraftigen Punkten. — Schildchen klein, an der Spitze abge- rundet, nur wenig länger als breit, glatt. — Decken mit 3 vollständigen Rippen, die innerste 1. Rippe neben der Naht nur im Basalteil der Decken angedeutet. Die 2. Rippe zwischen der 3. und 4. Punktreihe, die 3. Rippe zwischen der 5. und 6. Reihe, die 4. zwischen der 7. und 8. Reihe. Die 10 Reihen regelmässig und vollständig. Schultern glatt. Bauch fein behaart. — Vorderschienen dicker als die übrigen, vorn mit einem Zahn am Tarsenausschnitt. Vorderrand der Vorderbrust mit kleinem Zähnchen. 5,5 mm. Holotypus und 6 Paratypoide. West Java, Tjiruas (Serang), VII.1940, upon a leaf of „kiraj”. (R. AwIBOWO). 138 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 GONOPHORINI 5. Gonophora integra Baly Neanotypus. Puppenhaut glanzend, stark durchscheinend, mit sehr schwacher Mikroskulptur. Abdomen 3 mm. Oberseite. Seiten der Tergite einfach, gerade. Mit 6 Paar Spirakeln. 1. Tergit ohne deutliche Porenpunkte, beiderseits der Mitte mit einem Eindruck. Tergit 2—5 mit 2 Querreihen von Borstenkegeln: einer vorderen Reihe von 4 und einer hinteren von etwa 10 Kegeln. Die Kegel der hinteren Reihe sind verschieden gross, 4 grosse: 2 in der Mitte und je einer am Ende der Reihe, dazwischen die kleineren. Die Kegel der vorderen Reihe sind einander gleich, die beiderseits | äussersten sind den äussersten Kegeln der hinteren Reihe stark genähert, sodass man sie als Kegel der hinteren Reihe bezeichnen kônnte. Auf dem 7. Tergit wer- den diese äussersten Kegel sehr klein und schwer sichtbar. 8. Tergit ohne he- sondere Merkmale. — Knie mit 3 Borsten. An Stelle der gewôhnlichen Querfurchen bei den anderen Puppenhäuten sind hier Längsfurchen auf Tergit 2—5 zu beobachten, je auf jeder Seite. Sie verlaufen | beiderseits der äussersten Kegel der vorderen Querreihe durch die ganze Länge eines jeden Tergites. Unterseite einer zweiten Puppenhaut. Ausser der sehr schwachen Mikroskulptur ist auch bei 50 X keine Skulptur bemerkbar ausser je einem winzigen Borsten- kegelchen an den Seiten der Sternite und einer Querreihe ebensolcher am Hinter- rand des Endsternites. Das stark gefaltete Abdomen lässt aber vermuten, dass noch weitere winzige und feine Borstenkegel an den Hinterrändern der Sternit vor- handen sind. Neanotypus an einer Nadel mit einem Männchen von West Java, Mount Tangkuban Prahu, III.1933. ,,Leafminer Zingiberaceous plant” ( L. G. E. Kats- HOVEN). Die zweite Puppenhaut an einer Nadel mit einem Stück von West Java, | Mount Gedé: Tapos, 800 m, XII.1932 (id.). 6. Gonophora xanthomela Wiedem. Material: 4 Puppenhäute von West Java, Buitenzorg, 250 m, 11.1933. An | »pisang” (Masa) (TAYLOR). Durchscheinend hell gelbbraun. Oberseite (Abb. 4). Kopf beiderseits der Schlüpflinie mit einer halbmond- | förmigen Beule, vorn mit einigen Borsten. Fühlerscheide ziemlich gut segmentiert, am Ende mit aufgesetztem Spitzchen, vergleiche MAULIK (Proc. zool. Soc. Lon- | don, 1932, p: 302 \«-- Sr fig. 4e von Uroplata Ne--St sp.). — Halsschild EN AO N marcel TT FIR SE tn RSI Abb. 4. Gonophora haemorrhoidalis Wied. {~~ beiderseits mit einer | - Sr Schwiele, diese mats einigen Borsten (4 | oder 5), am Seiten- | | | | | | | | | | | | | | | | kegelchen und Dörnchen auf Ter- | linie hat jedes dieser Tergite eine E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 139 rand mit 2. Hinterleib an den Seiten der Segmente nicht erweitert (durch Zahne, Auswüchse usw.), diese ziemlich parallel. Die Tergite mehr oder weniger stark konvex. Tergit 1—6 mit je einem Paare wenig auffallender Stigmen. Diese Atem- löcher liegen fast flach auf der Höhe einer stumpfen Beule, nicht auf einem Zy- linder. Die Atemhöhle ist in die Oberhaut eingelassen und schimmert durch. Ne- ben jedem Stigma liegt nach innen ein kleiner Borstenkegel (Ps), der nach dem 6. Tergit zu immer kräftiger wird. Schrag hinter jedem Stigma befindet sich nach aussen noch ein Porenpunkt mit Borste (P,), neben ihm am Seitenrande noch ein weiterer (Ps) als einzige ,,Auszeichnung” der Seiten der Tergite, auf dem 6. und 7. Tergit ist diese Auszeichnung zu einem Kegelchen geworden. Tergit 2—7 mit einer Querreihe von 8 oder 10 Borstenkegelchen (Q), von denen je 2 der äussersten beiderseits stark ausgebildet sind. Die äussersten dieser Kegelchen auf dem 2.—6. Tergit liegen am Ende einer Langsfalte. Vor der Mitte dieser Quer- reihen liegen noch 4 ebenso starke Borstenkegelchen (K) in einem nach vorn offenen Halbkreis. Tergit 8 mit einer Querreihe von feinen Borsten an Stelle der Kegel. Seitenrand nach hinten mit einer Borste mit starkerer Basis. Tergit 9 in der Mitte ausgebuchtet, beiderseits am Rande mit einigen Borsten. Unterseite (50 X). Knie mit 2 feinen Borsten. 5. und 6. Sternit beiderseits der Mitte mit 2 Borstenpunkten. Hinterrand des 8. Sternites konvex, mit kleinen Borstenhöckerchen. Etwa 5,5 X 2 mm. 7. Klitispa opacula Spaeth Eine recht farbveranderliche Art. Nominatform, in der Hauptsache schwarz, 3 Stücke. Von einer Chromation, bei der die Vorderhälfte des Körpers gelbbraun ist, 2 Stücke. Von diesen 1 Stück aus Sumatra, Ostküste: Lau Rakit, 300 m, 6.IX. 1921 (J. B. CORPORAAL). Neu für Sumatra. 1 4, 1 9 von West Java, Mount Gedé, Tapos, 800 m, III. 1953 (L. G. E. KALSHOVEN, "reared from mine in bam- boo leaf”), gehören einer Chromation an, bei der die Oberseite fast ganz gelb- braun ist. Das Männchen ist vielleicht nicht ganz ausgefärbt, es ist anscheinend frisch geschlüpft. Zu ihm gehört die Puppenhaut. Neanotypus. 50 X. (Abb. 5). Oberseite. Hellbraun, die Borsten- git 2—7 mit dunkler Spitze. Es ist nur das Abdomen beschreibbar. Die übliche Querfurche auf den Sterniten 1—7 zerfällt bei dieser Art beiderseits in 2 ovale Teile, von denen die inneren etwas stär- ker eingedrückt sind. Dahinter mit konvexer Querfalte. In der Mittel- 7, Wenge 8 > mm Abb. 5. Klitispar opacula Spaeth. ethabene, glänzende Fläche, auf der vom 2. Tergit ab 4 Borstenkegelchen stehen, welche die Ecken eines Quadrates bilden. Die Kegelchen des 2. Tergites sind win- zig, nehmen aber mit jedem Tergit an Starke zu, das vordere Paar ist jedesmal 140 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 starker. Auf jeder Querfalte befinden sich vom 2. Tergit ab beiderseits noch 2 schwächere Borstenkegelchen oder Dörnchen. Es haben also die Tergite 2—7 zwei Querreihen von feinen Kegelchen oder Dörnchen, die vordere Querreihe mit zwei, | die hintere mit sechs solcher Gebilde. Neben jedem Stigma von 1—6 steht nach innen noch ein sehr feines Borstendörnchen, auf dem 7. Tergit steht es neben der zu einem Borstenhöckerchen umgewandelten Narbe eines Stigmas. 8. Tergit mit 2 Querreihen sehr feiner Kegelchen. 9. Tergit am Vorderrande mit einer Gruppe von 4 Dörnchen beiderseits, ohne Borsten. Abdomen (Oberseite) 2,5 mm X 1 mm (vorn). Unterseite. Wie die Oberseite mit sehr feiner Mikroskulptur. Deckenscheide mit erloschenen Rippen. Knie mit mindestens 3 Börstchen. Hinterleib segmentweise verschmälert, die Segmente mit geraden, spitzenwärts schwach divergierenden Sei- ten. Sternite ziemlich matt, die sichtbaren 3—6 mit glänzendem, glattem Hinter- rande. Jede Seite mit feinem Borstenpunkt, an den Hinterecken des 5. und 6. Ster- _ nites mit 2 feinen Dörnchen. Scheibe des 4.—6. Sternites beiderseits der Mitte mit einem Paar feiner, spitziger Dörnchen. Hinterrand des 7. Sternites mit einer Reihe von 10 kräftigen Borstenzähnchen. 8. + 9. Sternit mit einem Kanz von 10 Bor- stenzahnchen um die Analöffnung. 8. Wallacispa javana spec. nov. Die Gattung Wallacispa wurde von mir in 1930 (UHMANN, p. 40) beschrieben, aber erst 1940 durch Aufstellung des Genotypus (UHMANN, p. 143) gültig. Die bisher einzige Art, W. tibialis Uh., stammt von den Philippinen. Unsere neue Art weicht von der Gattungsbeschreibung dadurch ab, dass die 5 Endglieder der Fühler pubeszent sind. Bei dem einzigen Stück der W. tibialis (in meiner Sammlung) ist aber tatsächlich nur bei den letzten 4 Gliedern eine Pubeszenz | nachweisbar. Die Behaarung des 7. Gliedes ist wenig dicht und unterscheidet sich nicht von der der vorhergehenden Glieder. Ich schrieb in 1930, p. 41: „Die, Be- haarung der Fühler ist undeutlich, nur die letzten 4 (Glieder) schwach pubeszent.” Bei allen anderen Hispinae mit Pubeszenz der Endglieder ist auch das 7. tomen- tiert. Vielleicht ist diese Abweichung nur individuell. In der Gattungsdiagnose spreche ich auch von einem „mangelndem Klypeus”. Ein solcher ist aber doch bei | Wallacispa vorhanden, allerdings nur sehr schmal. Gelbbraun, Unterseite heller, Oberkiefer schwarz, die punktierten Teile des Halsschildes matt. — Kopf glatt, mit wenig vorgewölbten Augen, neben jedem Auge innen mit fein eingedrücktem Strich, vorn mit den Augen verrundet, dort | mit den matten Stellen der Fühlereinlenkung. Fühler schlank, bis hinter die Schul- tern reichend, Glied 7—11 eine schwache, tomentierte Keule bildend. Glied 1 kurz, birnförmig, 2 etwas langer, zylindrisch, 3 langer als 2, schwach konisch, 4 diesem gleich, 5 ebenso, etwas kürzer, 6 ebenso, kürzer als 5, 7 länger als 6, stär- ker, konisch, 8—10 zylindrisch, jedes kürzer, etwa so lang wie 6, keines quer, 11 eiförmig, wenig länger als 10. — Halsschild quer, Seiten nach vorn etwas divergent, vorm Vorderrande stark abgeschniirt, Vorderecken einfach, nicht seit- lich zahnförmig vorspringend wie bei W. tibialis. Hinterecken scharf. Am Vor- | derrand mit einer Querreihe von Punkten, Seiten- und Hinterrand auch durch E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 141 eine Punktreihe abgesetzt. Scheibe durch die Punktur uneben und eingedrückt, mit stumpfem Mittelkiel, beiderseits mit einem scharfen Seitenkiel, neben dem seit- lich ein tieferer Eindruck liegt. — Schildchen schmal zungenförmig. — Decken lang, schmal, mit abgesetztem Seitenrand und undeutlich gezähntem Spitzenrand. Nahtecke einfach. Von den 3 Rippen ist die dritte nur auf der Schulterbeule und im Spitzenviertel vorhanden. Rippe 1 gerade, 2 in der Spitzenhälfte nach innen laufend, I. und II. Zwischenstreif mit je einer Doppelreihe von Punkten, III. und IV. Zwischenstreif im Mittelteil vereinigt, dort mit 2 Punktreihen, nämlich der 5. und 8. Reihe. III. Streifen auf der Schulter mit den Reihen 5 und 6, ebenso im Spitzendrittel. IV. Zwischenstreifen unter der Schulter mit den Reihen 7 und 8, eben so im Spitzendrittel. — Vorderbrust breit, nach hinten erweitert, punktiert, bei einem Paratypoid fein gerunzelt. Schienen kurz, Mittel- und Hinterschienen am Ende mit einem spitzen Zahn ( 4 ). Beim Allotypoid dort einfach. 5 X 1,8 mm. 3 Stück, Nord Celebes, Palu, 1.1941, on foliage of „kiraj” (Metroxylon). (R. AWIBOWO). Da neben dem Allotypoid noch eine Puppenhaut aufgeklebt ist, ist wohl an- zunehmen, dass beide Objekte zusammengehören. Neanotypus. 50 X. Gelbbraun. Oberseite. Kopf mit einigen Borsten und beider- seits einer rauhen Beule. Halsschild mit zerstreuten Borsten. Seitenrand der Tergite konvex, ohne besondere Auszeichnungen, jeder Seitenrand von Tergit 1—7 mit 3 Borsten. Tergit 1—6 mit je einem Stigmenpaar, neben jedem kleinen Stigma innen ein Porenpunkt mit Borste, Tergit 7 hat an Stelle des Stigmas einen Poren- punkt (ob ohne Borste ?), daneben auch mit dem Borstenpunkt. Tergit 8 im Hinterwinkel mit einer dreiteiligen, knotigen Verdickung mit 3 Borsten. Scheibe der Tergite 1 und 2 mit einigen undeutlichen Borsten, die der Tergite 3—7 mit je 2 Reihen borstentragender Kegelchen, in der Vorderreihe mit 2, in der Hinter- reihe mit 6 solcher Kegelchen. Die Kegelchen der Vorderreihe sind immer kräf- | tiger als die der Hinterreihe und nehmen nach Tergit 7 an Stärke zu, die Kegel- chen der Hinterreihe nehmen dagegen nach Tergit 7 an Stärke ab. Auf Tergit 8 nur 4 schwache Eindrücke. Unterseite. Sternite glatt, ohne Besonderheiten. Hinterrand des 8. Sternites beiderseits ausser der knotigen Verdickung im Hinterwinkel noch mit 2 glatten Beulchen mit je einer Borste. Knie mit mindestens 3 Borsten. Etwa 5 X 1,6 mm. ANHANG Gonophora haemorrhoidalis und xanthomela WEBER (1801) beschreibt die Art, wie folgt (p. 64). ”H. Rufa, elytris nigris basi apiceque rubris, sulcatis sulcis clathratis. — In Sumatra invenit DALDorF. — Caput rufum oculis nigris. Thorax rufus punctatus inaequali margi- natus canali(p. 65)culatus. Elytra sulcata, sulcis clathratis, atra basi interiori apiceque parum abdomine pedibusque omnino rufis.” Es wird also eine Art beschrieben mit schwarzen Decken, die an der Innen- basis und an der Spitze rötlichbraun sind. Derart gefärbtes Material liegt mir aus Sumatra zahlreich vor. Die rötlichbraune Basalfärbung kann aber zunehmen 142 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 und schliesslich zu einer Basalbinde werden, die das Basalviertel einnimmt. An- dererseits kann die rötlichbraune Färbung verschwinden. Die Decken sind dann ganz schwarz. Diese seltene Chromation beschrieb WEISE (1924) aus Sumatra als ab. atripennis. Sie lag mir auch von dort und aus Borneo vor (UHMANN, 1939, p. 4). Ueber Farbabänderung der Decken berichtet vor allem GESTRO (1896, p. 333). In einem Falle wird die Basalhalfte der Decken rötlichbraun wie die Spitze, in anderen Fallen schwindet das Schwarz stufenweise, bis schliesslich nur ein Sei- tenfleck auf dem Spitzendrittel übrig bleibt (Insel Mentawei). In 1919, p. 346, berichtet GESTRO über ein Stück von der Insel Pulo Penang, das auf der 2. Rippe einen gelbbraunen Fleck hat. Von einem Stiick von Sukaranda (Sumatra) mit gelbbraunen Decken, auf dem nur je ein Fleck ahnlich wie bei G. bimaculata Chap. von den Philippinen schwarz bleibt, sprach ich in 1934 (UHMANN, p. 1). Bei einem andern Stück von Sumatra, das dem von Sukaranda ähnlich ist, hat der schwarze Fleck noch eine Schräglinie nach dem Schildchen zu (UHMANN, 1939, p. 5). Bei meinen Determinationen habe ich alle Stiicke, die in der Farbung der Decken der Nominatform glichen, als G. haemorrhoidalis bestimmt und in nur ganz wenig Fallen habe ich Stiicke mit vorwiegend hellen Decken zu dieser Art gestellt. Sonst habe ich alle Stücke mit zusätzlichen rötlich-oder gelbbraunen Flecken und Binden als G. xanthomela Wiedem. angesprochen, ebenso solche mit gelbbraunen Decken mit einigen schwarzen Fleckchen. Entscheidend war hierbei die Bildung des Seitenrandes des Halsschildes. BALY (1858, p. 112) schreibt bei G. haemorrhoidalis: ,,margin produced and angled near the middle’ (WEBER sagt nichts darüber) und p. 113 bei G. orientalis: „sides of thorax less produced, nearly straight from their base to beyond the middle’. Mein Material, vorwiegend in der Färbung der Nominatform, aus Sumatra, Borneo und Perak gehört danach zu G. haemorrhoidalis, das aus Java zu G. xanthomela. Die Bildung des Seitenrandes besitzt aber eine gewisse Variabilitatsbreite. Meine beiden Stücke der G. haemorrhoidalis aus Perak unterscheiden sich von | dem dunkelsten Stück der G. xanthomela dadurch, dass bei einem Stück die Flecke | auf der 1. Rippe fast kaum noch bemerkt werden können, beim andern sind sie vollig geschwunden. Gonophora xanthomela Wiedemann Ueber die Farbung der Decken seiner Art aus Java sagt der Autor (1823, p. 80): „Farbe rostgelb, an der Wurzel drei schwarze Flecke, nämlich 1.) an der Schulter, 2.) weiter zurück neben dem Aussenrande, 3.) an der Naht zwischen beiden; hinter der Mitte eine schwarze Binde, vor dem Spitzenrande eine zweite.” Stücke | aus Java, die diese Färbung haben, stecken in meiner Sammlung. GUERIN sagt über die Färbung der Decken seiner G. orientalis aus Java (1844): „Elles ont chacune quatre grandes taches noires et une tache commune, vague, sur la suture, derrière l’écusson.” Diese Färbung dürfte fast die gleiche sein, die | WIEDEMANN von seiner Art beschreibt. Baty beschreibt die Färbung der Decken der G. orientalis (1858): ,,elytrisque | E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 143 nigris, his testaceo-maculatis...... ” und „elytra black, with an apical spot and several others at the base and on the disc rufo-fulvous;”. BALY hat also etwas dunkler gezeichnete Stiicke vor sich gehabt. Sonst ist nichts weiter uber die Deckenfarbung der G. orientalis geschrieben zu finden. WEISE hat (1904) G. orientalis als Synonym zu G. xanthomela gestellt. Ueber die Deckenfarbung letzterer habe ich weiter keine Angaben gefunden. Einige der hellen Stiicke erwahnte ich in 1935, p. 148. In meinen Bestimmungs- sendungen habe ich sonst alle Stücke, die nicht die Färbung der Nominatform von G. haemorrhoidalis zeigten, zu G. xanthomela gestellt. Durch meinen geschätzten Kollegen KALSHOVEN, der sich mit der Biologie der javanischen Insekten viel beschäftigt hat (1951, Bd. 2) wurde die Frage ange- regt, ob nicht die beiden hier behandelten Arten identisch sein könnten. Das mag ich zunächst nicht entscheiden. Obwohl beide Arten auch in der Skulptur ver- änderlich sind, so möchte ich der Bildung des Halsschild-Seitenrandes doch eine gewisse Bedeutung zumessen. Ueber die von G. haemorrhoidalis (Abb. 6) habe ich schon oben berichtet. WIEDEMANN sagt uber den Seitenrand der G. xantho- mela: ,,Seitenrander hinten gerade, dann unter einem stumpfen Winkel gebrochen, nach vorn convergirend.” (Abb. 7). Ich lasse also die Frage nach der Identität beider noch offen. Ihre Biologie und die Beschaffenheit der ersten Stände wird schliesslich zur Klarung der Frage beitragen. Nur von G. xanthomela ist etwas Biologisches bekannt. Sie soll in Java in Orchideen minieren (KALSHOVEN, 1951). Es scheint mir aber eine Verwechslung mit Agonita spathoglottis Uh. vorzuliegen. Ich erhielt, wie ich oben beschrieb, Puppenhäute aus Minen an Pisang (Mu- saceae). Einige Imagines wurden an Eletteria (Zingiberaceae) gefangen, womit aber nicht bewiesen ist, dass die Art auch an dieser Pflanze miniert. Das ist aber vielleicht der Fall, da beide Pflanzenfamilien nahe miteinander verwandt sind. Die Färbungsstufen der Decken bei G. xanthomela aus Java. Stücke mit ein- farbig gelb-oder rötlichbraunen Decken sind noch nicht erwähnt worden. 1. Farbungsstufe. Das hellste Stiick meiner Sammlung stammt aus Ost-Java: Gu- nung Raung, 2400’ (an Eletteria gefunden). Auf jeder Decke liegen 3 kleine, schwarze Flecke, die ich ,,Grundflecke” nenne. Der erste fast auf der 1. Rippe nach innen am Ende des Basalviertels. Gleich dahinter liegt der 2. Fleck zwischen der 2. und 3. Rippe. Der 3. Fleck liegt auf der 2. Rippe etwas hinter der Einlen- kung der Hinterbeine (Abb. 8). - 2. Farbungsstufe. Die erwahnten drei Flecke sind etwas grösser. Der vorderste be- deckt die 1. Rippe und erweitert sich nach innen, sodass er die Naht noch erreicht. Der 2. Fleck reicht auch bis auf die 2. Rippe. Der 3.. Fleck wie oben. Hinzu kommt ein 4. kleiner, schwarzer Fleck, der aber nur auf dem Ende der 2. Rippe liegt (1 Stück, Ost Java, Idjen Plateau, Abb. 9). 3. Farbungsstufe. Es tritt ein kleiner Schulterfleck (5) auf. Die nächsten drei | Flecke an denselben Stellen wie bei der 2. Stufe. Fleck 3 verbreitert sich zwischen der 2 und 3. Rippe. Fleck 4 wird bindenartig, die Spitzen der drei Rippen bedeckend (1 Stück, Mittel-Java, Süd-Banjumas, Abb. 10). 4. Färbungsstufe. Der Schulterfleck und die 4 anderen Flecke vergrössert. Fleck 3 und 4 quer, bindenartig. Zeichnung der G. orientalis (Abb. 11). Diese Stufe | findet sich häufiger. Hierher stelle ich auch Stücke, bei denen die Flecke mehr AFL. 2, 1955 E. UHMANN : Hispinae aus Indonesia 145 oder weniger das Bestreben haben, sich zu vereinigen, zum Beispiel Binde 3 mit Binde 4, oder der Schulterfleck erweitert sich nach Fleck 1 und gleichzeitig nach Fleck 2 zu, auch schwärzt sich die Naht, bei manchen Stücken gleichzeitig der Deckenrand auf der äussersten Punktreihe, sodass die helle Grundfarbe in Makel und Binden aufgeteilt wird. Gelbbraun bleiben: 1.) ein gemeinsamer Fleck ums Schildchen; 2.) eine Binde hinter dem Schulterfleck; 3.) eine Mittelbinde, die auf den Punktreihen oft durch Schwarz unterbrochen ist, sodass manchmal nur drei helle Fleckchen auf den Rippen übrig bleiben; 4.) eine vordere Spitzenbinde, die ähnlich wie die Mittelbinde unterbrochen sein kann; 5.) die gemeinsame Spitzenbinde (Abb. 12). 5. Färbungsstufe. Bei dieser beginnen diese fünf gelbbraunen Binden ganz oder teilweise zu verschwinden, so zum Beispiel bleiben von der Schulterbinde und der Mittelbinde nur unbedeutende Reste auf den Rippen 2 und 3; bei einem Stück von Gunung Raung bleibt von der Schulterbinde nur ein Fleckchen (.Su) zwischen der 1. und 2. Rippe übrig, das mit der Mittelbinde verbunden ist (Abb. 13). Die Querbinden beginnen sich, entweder nur eine oder beide, vom Rande her zu verschmalern. Die Spitzenbinde verkleinert sich nur wenig und bleibt immer als Binde erhalten. Auf dieser Stufe werden die Decken immer dunkler (Abb. 14). . 6. Färbungsstufe. Das eingeleitete Dunklerwerden ist soweit fortgeschritten, dass auf den dunklen Decken die gelbbraune Grundfarbe nur noch in mehr oder | weniger grossen Flecken erhalten bleibt: 1.) einem gemeinsamen Fleck ums Schildchen, dessen Ausdehnung sich wenig ändert; 2.) und 3.) je einem schmalen Fleck auf der 1. Rippe; 4.) der Spitzenbinde, deren Ausdehnung sich kaum ändert (Abb. 15). Auf der 1. Rippe können der hintere Fleck oder auch beide fast (West Java, Depok) verschwinden. Letztere Deckenfärbung habe ich als dunkel- | ste gefunden. Ausser der Farbveränderlichkeit der Decken kann man eine solche aller anderen | Körperteile beobachten. Die Färbungsstufen gehen oft ineinander über. Alle diese Chromationen verdienen keinerlei Benennung. ZU DEN ABBILDUNGEN Abb. 1. Lasiochila rufa Guér. Neanotypus. Zu ihm gehört ein Männchen, West-Java : Bandjar, 24.VI.1936 (L. G. E. KALSHOVEN). Endtergite 7 und 8 +9. Die Runzelung des | Endtergites ist angedeutet, auf den kegelförmig vorgezogenen Hinterecken des 9. Tergites mit ihrer geschwollenen Basis sind nur einige Kegelchen mit ihrer Borste gezeichnet. Die 4 halbkreisförmigen Bogen liegen auf der Trennungslinie der beiden Endtergite 8 und 9. i Auf dem 7. und 8. Tergit sind die kreisförmigen Narben (N) an der Stelle eines ver- meintlich rückgebildeten Stigmas zu sehen. Beachte den kleinen Zahn an der Basis der in- neren Fortsätze des 9. Tergites. Abb. 2. Javeta corporaali Ws. Oberseite des Neanotypus. Tergit 1—8 halbschematisch mit | den 8 Längsreihen von Erhabenheiten auf Tergit 2—7. Die 1. Reihe von links stellt die | Spirakel dar, ebenso die 8. Die übrigen Längsreihen deuten durch Punkte oder Dreiecke die Reihen der Borstenkegelchen an in ihrer ungefähren relativen Grösse. Die Borsten sind nicht mit gezeichnet. Auf dem 7. Tergit ist die Querleiste sichtbar. Auf dem 8. Tergit sind die | beiden flachen Eindrücke angedeutet. Von den beiden Borsten in den Hinterwinkeln der | Tergite 1—6 steht die hintere auf der Unterseite. Abb. 3. Javeta corporaali Ws. Unterseite des Neanotypus, Sternit 5—7. Die matten Flächen der Puppenhaut sind fein punktiert, die glänzenden ohne Punktur. Die flachen Ein- drücke (1—4) auf den Sterniten sind durch dichtere und etwas stärckere Punktur ange- 146 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 2, 1955 deutet. Auf dem 7. Sternit vor den beiden runden Eindrücken je ein Borstenkegelchen (B). Von den beiden Borsten in den Hinterwinkeln des 5. und 6. Sternites gehòrt der vordere der Oberseite an. Abb. 4. Gonophora xanthomela Wied. Neanotypus. 5. Tergit direkt von oben. Die Beule | mit dem Stigma (St) ragt etwas über den Seitenrand vor (Sr) und bedeckt den Porenpunkt in der Mitte des Randes. In der Zeichnung ist nur die Borste (P 2) zu sehen. Der andere Borstenpunkt (P 1) ist gezeichnet und auch der neben dem Stigma (P 3), auf diesem Tergit schon kegelartig. Der durchscheinende, versenkte zylindrische Teil der Atemröhre ist durch einige Pünktchen angedeutet. 8 Kegelchen der Querreihe (Q) sind gezeichnet, in ihrer Mitte die 4 anderen (K) in einem nach vorn offenen Halbkreise. Hinter Q der Abfall des Ter- gites. Seitlich davor die Längsfalte (F) mit dem äussersten Kegelchen. Abb. 5. Klitispa opacula Spaeth. 7. Tergit mit der Querfalte Q und der beiderseitigen Narbe eines Stigmas S. Mit 6 Borstenkegelchen auf Q, in der Mitte des Tergites ist die ethabene Fläche F mit der Gruppierung der 4 Borstenkegelchen angedeutet. À Abb. 6. Linke Halsschild-Seite von Gonophora haemorrhoidalis. Abb. 7. Linke Halsschild-Seite von Gonophora xanthomela. Abb. 8—15. Die hier beschriebenen 8 Farbungsstufen. Linke Decken mit der Farbvertei- lung. Sie sind im Verhältnis zur Lange etwas breiter gezeichnet. Dargestellt sind die 3 Rip- pen, deren Verlauf in den schwarzen Flächen durch feine, daneben gesetzte weisse Linien an- gedeutet wird. Punktierte Stellen bedeuten, dass dort die Farbung aus einer Mischung von Gelbbraun und Schwarz (oder auch Tribung) besteht (Abb. 12—15). In Abb. 8 (1. Far- bungsstufe) sind 3 kleine schwarze Flecke, die Grundflecke, gezeichnet. In den folgenden Abbildungen soll gezeigt werden, dass diese Grundflecke immer an denselben Stellen, auch in der flächenhaft vergrösserten schwarzen Zeichnung, zu suchen sind. Es ist nicht etwa so, das an Stelle eines Grundfleckes eine gelbbraune Zeichnung treten könnte. Wo nötig sind die Grundflecke durch weisse, waagerecht schwarz gestreifte Ovale dargestellt. Abb. 8. 1. Färbungsstufe mit den Grundflecken 1, 2, 3. vom G. Raung. Abb. 9. 2. Färbungsstufe mit den Grundflecken und dem Flecken 4 vom Idjen-Plateau. Abb. 10. 3. Färbungsstufe mit S = Schulterfleck von Süd-Banjumas. Abb. 11. 4. Färbungsstufe sehr häufig in Java [orientalis Guér.] Abb. 12. 4. Färbungsstufe von Süd-Banjumas. Sk = Schildchenfleck; Su = Schulter (-fleck)binde; Mb = Mittelbinde; vSp = vordere Spitzenbinde; Sp = Spitzenbinde. Abb. 13. 5. Farbungsstufe vom G. Raung, .Su = Rest der Schulterbinde. Abb. 14. 5. Farbungsstufe von Depok. AAb. 15. 6. Farbungsstufe von Preanger. Die Stiicke, nach denen diese schematischen Zeichnungen angefertigt wurden, befinden sich in meiner Sammlung. SCHRIFTTUM BALy, 1858. Catal. Hisp., p. 113. GESTRO, 1896. Ann. Mus. Stor. natur. Genova ser. 2, vol. 16, p. 333. GESTRO, 1919. Loc. cit., ser. 3, vol. 8, p. 346. GUERIN, in CUVIER, 1844. Icon. Règne anim., Ins., p. 280. KALSHOVEN, 1951. De plagen van Cultuur-gewassen in Indonesië, vol. 2, p. 724—762. UHMANN, 1930. Zeitschr. wiss. Ins. biol. UHMANN, 1935. Treubia, vol. 15, p. 148. UHMANN, 1936. Misc. Zool. Sum. fasc. 86, p. 1. UHMANN, 1939a. Ent. BI., vol. 35. UHMANN, 1939b. Ark. Zool, vol. 31 (B), p. 4. UHMANN, 1940. Ent. Tidskr., vol. 61, p. 143. UHMANN, 1951. Ent. Bl, vol. 47. WEBER, 1801. Obs. ent p. 64 (Hispa). WEISE, 1922. Tijdschr. Entom., vol. 64, Supplement, p. 82. WIEDEMANN, 1823. Zool. Magaz., vol. 12, p. 80 (Hispa). Anschrift des Verfassers: ERICH UHMANN, Stollberg-Sachsen, Lessingstr. 15, Deutschland, DDR ENTOMOLOGISCHE BERICHTEN — De Entomologische Berichten worden eveneens door de Nederlandsche Entomo- logische Vereeniging uitgegeven en zijn bestemd voor de publicatie van kortere artikelen, van faunistische notities etc, alsmede van de Verslagen der Vergade- | ringen, van mededelingen van het Bestuur en van een Ledenlijst. Zij verschijnen twaalf maal per jaar in een aflevering van 16 of meer bladzijden. Ongeveer 24 afleveringen vormen samen een deel. - Alle zakelijke correspondentie betreffende de Vereniging te richten aan de Secretaris, G. L. van Eyndhoven, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. Alle correspondentie over de redactie van het Tijdschrift voor Entomologie te ‘richten aan de Redacteur, Dr. A. Diakonoff, Rijksmuseum van Natuurlijke _ Historie, Leiden. Alle correspondentie over de redactie van de Entomologische Berichten te rich- | ten aan de Redacteur, B. J. Lempke, Oude IJselstraat 12111, Amsterdam-2.2. Alle betalingen te richten aan de Penningmeester, Ir. G. A. Graaf Bentinck, Alle correspondentie betreffende de Bibliotheek der Vereniging te richten aan | Kasteel Amerongen, Amerongen B 14, postgiro 188130, ten name van de Neder- _landsche Entomologische Vereeniging te Amerongen. de Bibliotheek, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. INHOUD SOUTHWOOD, T. R. E. The morphology of the salivary glands of terrestrial Heteroptera (Geocorisae) and its bearing on classification. . . . . 77 FoRBEs, Wm. T. M. The subdivision of the Eupterotidae (Lepidoptera) . . 85 UHMANN, E. Hispinae aus Indonesia. I. Teil. 164 Beitrag zur Kenntnis der be pinack((ColcoptesasiChiysomelidao)\f a 2 2. CARS NOTICE TO CONTRIBUTORS Contributors will receive free of charge fifty reprints of their papers, joint authors have to divide this number between them at their discretion. Additional reprints may be ordered — when returning proofs ; they will be charged at about two Dutch cents per page. Manuscripts should be written in Dutch, English, French, German or Italian. If they contain descriptions of new genera, species, etc., they should be in one of the four last mentioned languages; only when the descriptions form a minor part of the paper, the manuscript may be written in Dutch, with the descriptions in one of these languages. Papers in Dutch should contain a short summary in one of these four languages. Manuscripts should be typewritten in double spacing on only one side of the paper, with a margin of at least three cm at the left side of each sheet. Paragraphs should be indented. ; Carbon copies cannot be accepted, as handling makes them illegible. Captions for text figures and plates should be written on a separate sheet in double spacing, numbered consecutively in arabic numerals ; the use of a, b, c, or any other sub- division of the figure numbering should be avoided. Drawings for reproduction should be on good paper in Indian ink, preferably at least one and a half times as large as the ultimate size desired. Lettering should be uniform, — and, after reduction, of the same size. Photographs should be furnished as shiny positive prints, unmounted. Plates should be arranged so as to fill a whole page (11.5 x 19 cm) of the Tijdschrift, or a portion thereof. Combinations of illustrations into groups are 4 preferable to separate illustrations since there is a minimum charge per block. Names of genera and lower systematic categories, new terms and the like are to be underlined by the author in the manuscript by a single straight line. Any other directions as to size or 1 style of the type are given by the editors, not by the author. Italic type or spacing to stress ordinary words or sentences is to be avoided. Dates should be spelled as follows: either È | ”10.V.1948” or "10 May, 1948”. Other use of latin numerals should be avoided, as well as de abbreviations in the text, save those generally accepted. Numbers from one to ten occurring = in the text should be written in full, one, two, three, etc. Titles must be kept short. Foot- notes should be kept at a minimum. Authors will be charged with costs of extra corrections caused by their changing of the | text in the proofs. Bibliography should not be given in footnotes but compiled in a list at the end of the : we iten paper, styled as follows : 5 a Mosely, M. E., 1932. ”A revision of the European species of the genus Leuctra (Pleco- 5 ptera)”. Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 10, vol. 10, p. 1—41, pl. 1—5, figs. 1—57. $ Text references to this list might be made thus : # "Mosely (1932) says...” or (Mosely, 1932)”. ad The editors reserve the right to adjust style to certain standards of uniformity. k Manuscripts and all communications concerning editorial matters should be sent to: _ Dr. A. DIAKONOFF, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden, The Netherlands. RE APR eg dE. del _ DEEL 98 AFLEVERING 3 1955 TIJDSCHRIFT | VOOR ENTOMOLOGIE UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING fox P. 2001 kön. “Le cai Ar | DEC 15 1955 Ban | hed ke | Jk oti! e Nederlandsche Entomologische Vereeniging BESTUUR Dr. G. Barendrecht, President (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Prof. Dr. D. J. Kuenen, Vice-President (1953—1959), Leiden. % G. L. van Eyndhoven, Secretaris (1951—1957), Haarlem. — Ir. G. A. Graaf Bentinck, Penningmeester (1952—1958), Amerongen. n Dr. G. Kruseman, Bibliothecaris (1954— 1960), Amsterdam. Dr. J. Wilcke, (1951—1956), Bennekom. Dr. F. E. Loosjes (1955—1958), Bennekom. COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE PUBLICATIES Dr. G. Barendrecht (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Dr. A. Diakonoff (1952—1955), Leiden. G. L. van Eyndhoven (1951—1954), Haarlem. Dr. L. G. E. Kalshoven (1952—1955), Blaricum. B. J. Lempke (1950—1953), Amsterdam. P. Chrysanthus (1955—1958), Oosterhout, N.B. J. J. de Vos tot Nederveen Cappel (1952—1955), Leiden. BESTUUR DER AFDELING VOOR TOEGEPASTE ENTOMOLOGIE Dr. F. E. Loosjes, Bennekom. Dr. D. Dresden, Utrecht. Ir. J. W. Heringa, Amsterdam. Dr. Ir. G. S. van Marle, Deventer. E. Th. G. Elton, Oosterbeek. De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f10.—, voor student-leden f 2.50, per jaar ; buitenlandse leden betalen f 60.— ineens. — Natuurlijke Per- sonen kunnen levenslang lid worden tegen het storten van f 150.— ineens, Na- tuurlijke Personen niet-ingezetenen van het Rijk in Europa, Azië of Amerika, tegen het storten van f 60.— ineens. — Begunstigers betalen jaarlijks minstens f 10.— of, alleen Natuurlijke Personen, f 100.— ineens. De leden, behalve de student-leden, ontvangen gratis de Entomologische Be- richten van 12 nummers per jaar, waarvan de prijs voor student-leden f 1.50 Pal jaar, voor niet-leden f 1.— per nummer bedraagt. De leden kunnen zich voor f 7.50 per jaar abonneren op het Tijdschrift voor Entomologie ; hiervan bedraagt de prijs voor niet-leden f 30.— per jaar. De oudere publicaties der Vereniging zijn voor de leden tegen verminderde prijzen verkrijgbaar. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE i Het Tijdschrift voor Entomologie wordt uitgegeven door de Nederlandsche Entomologische Vereeniging en is bestemd voor de publicatie van de resultaten van de studie der Entomologie van algemene en bijzondere aard. Het verschijnt in één deel van 300—350 bladzijden per jaar, bestaande uit vier afleveringen. Bovendien worden supplementdelen, handelende over bijzondere onderwerpen, op onregelmatige tijdstippen uitgegeven. = ie | AN. garmarn Fr St aime DIE GATTUNGEN DER PALAEARKTISC TORTRICIDAE I. ALLGEMEINE AUFTEILUNG DER FAMILIE UND DIE UNTERFAMILIEN TORTRICINAE UND SPARGANOTHINAE VON NIKOLAUS S. OBRAZTSOV Sea Cliff, New York, U.S.A. 1. FORTSETZUNG (Mir ABBILDUNGEN 249—366) D. Tribus CNEPHASINI (Stt., 1859) Obr., 1949 Tortrices Noctuoides (part.) + Tineoides (part.) + Genuinae (part.) HüBNER, 1796— 99, Samml. eur. Schm., Tortr., tt. 10, 14, 17. Tortrices Pyralidoides (part.) HùBNER, 1811—13, op. cit., t. 32. Olethreutae (part.) + Corticeae (part.) + Umbratiles (part.) + Dubiae + Vulgares (part.) + Agapetae (part.) + Flavae (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., pp. 374, 819, 385, 387, 389, 391. Metallicae (part.) FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 67. Yponomeutidae (part.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 193. Tortrices Verae (part.) GEYER, 1830, in: HüBNER, op. cit., t. 52. | Sciaphilidi + Grapholithidi (part.) + Aphelidi + Epigraphidi (part.) GUENEE, 1845, . Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, pp. 163, 169, 305, 306. Exapatidae STAINTON, 1854, List Spec. Brit. Anım. B. M., pars 16, p. 1. Tortricidae (part.) + Cnephasidae + Anchyloperidae (part.) + Stigmonotidae (part.) + Tortricodidae STAINTON, 1859, Man. Brit. Butt. & Moths, vol. 2, pp. 188, 217, 236, 255; 278. Tortricidae group C + group D (part.) MEYRICK, 1913, WyTSMAN’s Gen. Ins., fasc. 149, pp. 22, 47. Cnephasidii PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., p. 9. Cpephasiinae Busck, 1940, Bull. South. Calif. Acad. Sci., vol. 39, p. 91. Cnephasiades DIAKONOFF, 1941, Treubia, vol. 18, p. 215. cnephasiini OBRAZTSOV, 1949, Entomon, vol. 1, p. 201. Kopf rauh beschuppt oder behaart. Brust mit oder ohne Hinterschopf. Fühler bewimpert oder kurz beborstet, einfach oder beim Männchen bisweilen gezähnt. Vorderflügel des Männchens stets ohne Kostalumschlag. Uncus stets vorhanden, meistens schmal, öfters lateral und nur ausnahmsweise dorsoventral abgeflacht. Gnathos in der Regel gut entwickelt (seltener rudimentär oder membranös), mit einem mittleren Endhaken oder einer Mittelplatte, manchmal nur als ein Halbring vertreten oder zweiteilig. Valva nur ausnahmsweise mit einem Pulvinus, selten mit Processus basales; Sacculus öfters mit starker Chitinleiste. Fultura superior meistens vorhanden und als eine vollständige Querleiste entwickelt, verschieden stark sklerotisiert, seltener membranös oder fehlend. Cornuti nur ganz selten vorhanden. 147 148 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (94) Bei den Weibchen bilden die Papillae anales öfters einen „floricomous” Ovi- positor oder sie sind normal entwickelt, nur bei einer Gattung (Crephasiella Adamcz.) ist ein echter, ausstülpbarer Ovipositor vorhanden. Ductus bursae distal manchmal mehr oder weniger sklerotisiert, selten mit Colliculi, die niemals lateral geordnet sind. Cestum fehlt stets. Lamina dentata als Chitinfalten gebildet oder raspelartig, länglich oder sternförmig, bisweilen fehlend; ausnahmsweise (bei Eulia Hb.) ist die Lamina dentata durch eine zerstreute Bedornung des Corpus bursae ersetzt. | Die Genitalmerkmale der Tribus sprechen zugunsten ihrer ziemlich frühen Abspaltung vom gemeinsamen phylogenetischen Tortricinae-Stamm. Eine falten- förmige Lamina dentata von Synochoneura gen. nov. und Isotrias Meyr., ebenso wie der dorsoventral abgeflachte Uncus von Olindia Gn. weisen wohl auf diese ursprüngliche Wurzel gemeinsamer Abstammung der Cnephasiini und Archipsini hin. Anderseits steht die Verwandtschaft der Cnephasiini und Tortricini ausser jedem Zweifel. Die Vorderflügeladern R, und R; sind in der Tribus nur selten gestielt; die Gruppen aufgeworfener Schuppen der Vorderflügel kommen hier nicht so oft und nicht in solchem Masse vor wie bei den Tortricini. Analytische Tabelle der palacarktischen Gattungen a. Äussere Merkmale 1 (31). Hinterflügel in beiden Geschlechtern normal entwickelt oder beim Weibchen schmal. 2 (35). Kopf und Palpen mit einer mässig langen (obwohl meistens dichten), rauhen Be- schuppung oder Behaarung, ohne nach unten hängende Haare. (32). Hinterflügel mit drei Medianadern. (29). Vorderflügelader Ro entspringt in der Mitte zwischen R1 und Rz oder näher der letzteren und ist Rı auch in ihrem Verlauf nicht genähert. (28). Innenader der Vorderflügelmittelzelle entspringt zwischen Ri und Re oder fehlt. (25). Vorderflügelader Rı entspringt in oder vor der Mitte der Mittelzelle. (20). Zweites Palpenglied nicht länger als der Kopfdurchmesser. (9). Hinterleibsspitze des Männchens aufwärts gebogen (spezifische Valvenform !); Weibchen mit einem ausstülpbaren Ovipositor, dessen Spitze immer zu sehen RSG REN N A I A 42. Cnephasiella Adamcz. 9 (8). Hinterleibsspitze des Männchens nicht gebogen, beim Weibchen einfach, ohne Ovipositor. 10 (13). Vorderflügelader Cue entspringt vom oder im letzten Viertel der Mittelzelle. 11 (12). Vorderflügelader Rs führt in den Apex; Ri entspringt von der Mitte der Mittel- HA Go oO Sa LA zelle. Palpen so lang wie der Kopf .......................... 47. Neosphaleroptera Real 12 (11). Vorderfliigelader Rs führt in den Saum; Ra entspringt vor der Mitte der Mittel- zelle. ‚Palpen etwas) langen alsı der Kopt una 40. Eulia Hb. 13 (10). Vorderfliigelader Cuz entspringt höchstens bei 2/3 der Mittelzelle. 14 (19). Zweites Palpenglied fast gleichmässig breit, distal kaum erweitert. 15 (18). Vorderfliigelader Cuz entspringt bei 2/3, die der Hinterflügel bei 3/4 der Mittel- zelle. 16 (17). Hinterfliigeladern R und Mi entspringen dicht beisammen oder sind gestielt oder sind an der Basis nur leicht getrennt und verlaufen dann eine Strecke dicht neben- einander... Ba RI heine te 37. Olindia Gn. 17 (16). Hinterflügeladern R und Mı entspringen weit voneinander getrennt und sind dann nicht, genäherttu Lone 38. Isotrias Meyr. 18 (15). Vorderflügelader Cuz entspringt kurz vor 2/3, die der Hinterfliigel kurz nach 2/3 der; Mittelzell ery cee a N Nen 39. Propiromorpha gen. nov- I | (95) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 149 19 (14). Zweites Palpenglied dreieckig, distal durch Schuppen erweitert … RE cee RR ce ited To LN ius sen So ata 41. Cnephasia Curt. 20 (7). Zweites Palpenglied langer als der Kopfdurchmesser. 21 (22). Zweites Palpenglied sehr stark erweitert, flaumig beschuppt; Terminalglied in dieser Beschuppung fast vollständig verborgen ................... 51. Trachysmia Gn. 22 (21). Zweites Palpenglied nicht so stark erweitert; Terminalglied bleibt stets zu sehen. 23 (24). Vorderflügel distal kaum erweitert, fast gleichmässig breit; Basalgabel A 2+ 3 ganz Imam, Gama ein Gesell cer sanzen WA RT RR ao ndo e a 50. Euledereria Fern. (Männchen) 24 (23). Vorsatz mehr oder weniger triangular; Basalgabel Az+ 3 meistens ein Viertel der ganzen Ader oder etwas langer. 25 (6). Vorderflügelader R1 entspringt deutlich distal von der Mitte der Mittelzelle. 26 (27). Hinterflügel des Weibchens breit, mit einem Normalgeäder … … 48. Eana Billb. 27 (26). Hinterflügel des Weibchens sehr schmal, mit einem modifizierten Gedder … … EEEN Noa randen ebde 50. Euledereria Fern. (Weibchen) 28 (5). Innenader der Mittelzelle der Vorderflügel entspringt basal von Ri … … à 49. DD Hb. 29 (4). M de eluselader Roi ist in toni Volant So Ra Eenh obwohl sie fast gleich weit von Rı und Rs entfernt entspringt. 30 (31). Palpen länger als der Kopf. Hinterflügelader S vom Kostalrand entfernt, R und INRIA EIKE SIE HE N N E N 36. Synochoneura gen. nov. 31 (1, 30). Palpen so lang wie der Kopf. Hinterflügelader S stark dem Kostalrand ge- nähert, R und Mı höchstens ganz kurz gestielt, entspringen meistens aus einem Punkt oder dicht beisammen. Hinterflügel des Weibchens zu winzigen Läppchen RÉNALE NME CR IA RMEUR ht EARN 46. Exapate Hb. 32 (3). Eine der Medianadern der Hinterflügel (Ms) fehlt.*) 3 (34). Vorderflügelader Ri entspringt in der Mitte der Mittelzelle, Cue kurz distal davon B … 45. Tortricodes Gn. 34 (33). liu: Ra sual Gu entspringen, Nees vor 3/4 der Mittelzelle .......... È poet ee EE ia 44. Oxypteron Stgr. 55. (2). oo mit aen Den Dee vorn einen Haaren. Palpen mit langen, dichten, ‚nach unten hängenden Haaren ............................ 43. Palpocrinia Kenn. b. Männliche Genitalien 1 (26). Gnathos-Arme in der Mitte fest verwachsen und bilden hier meistens eine Spitze oder eine mehr oder weniger erweiterte Platte; bisweilen ist der Gnathos mem- branös. Die Sacculus-Spitze von keinem extra stehenden Dorn begleitet. (25). Uncus-Basis nicht breiter als der anliegende Tegumen-Teil. (12). Uncus mehr oder weniger stark behaart oder nackt, niemals bedornt. (11). Processus basales (wenn vorhanden) niemals zweispitzig; kein Pulvinus. (6). Sacculus mit einem kräftigen Stachelbüschel an seiner Spitze ............................. RN RE E I IO N I dl Li 42. Cnephasiella Adamcz. 6 (5). Sacculus höchstens mit einer weichen Beborstung oder Behaarung oder ganz ohne WM RW D diese, 7 (8). Sacculus sehr stark sklerotisiert, an der Basis so breit wie die halbe Valva, stark nach unten Seb O Senso ne man ee AN ARR 51. Trachysmia Gn. 8 (7). Sacculus kaum stärker als die übrige Valva sklerotisiert, niemals nach unten ge- bogen. 9 (10). Gnathos viel langer als die kurzen Socii; Uncus-Spitze abgerundet; Sacculus ohne RRETEMS DILZE UND BAD: ALII UE STEERS «Loy he I LA, 40. Eulia Hb. 10 (9). Gnathos höchstens so lang wie die langen Socii; Uncus zugespitzt; Sacculus mit einenktreienmSpitzersnten Mind PANNE una i 39. Propiromorpha gen. nov. 1) Dises Merkmal wird manchmal als Ausnahme auch in anderen Cnephasiini-Gattun- gen beobachtet; dann sind nur die Genitalien entscheidend. 29 (Cd): 228): 28 (27). TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (96) . Processus basales zweispitzig; Valva mit einem papillenartigen Pulvinus ............. RO anne Eee teehee Er eee 36. Synochoneura gen. nov. . Uncus dicht kurz bedornt. . Gnathos sklerotisiert. . Uncus-Basis keine „Schultern” auf dem Tegumen bildend. . Sacculus mit einer Chitinleiste, die in einen Borstenbüschel endet, oder überhaupt durch keine Leiste verstärkt ................. rie pe AL Gre phi Corte . Chitinleiste des Sacculus ohne osent € an den Spitze. „Keine Fultura superior; Sacculus mit einer einfachen Spitze 45. Tortricodes Gn. : Pale. superior Als eine 5 Quale raschen: asa beiden Valvae; Sacculus mit einer Doppelspitzen tn ern ee ten 47. Neosphaleroptera Réal . Uncus-Basis mit ebenfalls bedornten ,,Schultern”, die den Postsegmentalrand des Tegumens bedecken. HSacculus Spitze, einfach anne oere onteren nennen EEE 7 . Sacculus doppelspitzig. . Gnathos mit einer Mittelspitze; Fultura FR stark erweitert und am oberen RandekurzSbedomt 2. wetn 4 IDololkonz \alo. . Gnathos einfach, en ne Euler superior unbedornt nnen REISE RL a NS RL, A ER AL D SAN A A DIE LS 50. Euledereria Fern. . Gnathos membranös, nur in der Mitte mit einem schwach angedeuteten Subsca- piumato ae de ee AN . 44. Oxypteron Stgr. . Uncus-Basis etwas breiter als der anliegende Teil des Tegumens; Lateralarme des Gnathos und Mitte der Fultura superior kurz bedornt .......... 46. Exapate Hb. Endhaken des stark sklerotisierten Gnathos zweiteilig, beide Teile miteinander durch eine Membran verbunden; hinter der Sacculus-Spitze ein kleiner Dorn an der Valva. Unens doppelspitzigs. u 37. Olindia Gn. Uneus-Spitze, einfache un. ae eee elastane er 38. Isotrias Meyr. Die Gattung 43. Palpocrinia Kenn., deren Genitalien ununtersucht blieben, ist in der Tabelle nicht beriicksichtigt. 1 (20) ON) De (2) 4 (13). 5 (6) 6 (5e TR (SDE B (Te 9 (10). 10 (9). Lit (GIP, c. Weibliche Genitalien . Die letzten Abdominalsegmente bilden keinen schmalen, ausstülpbaren Ovi- positor. Die grösste Fläche des Corpus bursae dicht raspelartig skulpturiert, d.h. mit kleinem Wornchenmbesetzt TTT 40. Eulia Hb. Corpus bursae mit einer lokalisierter Lamina dentata oder gar ohne diese. Papillae anales lappenförmig erweitert und mit modifizierten, stecknadelförmigen Haaren bedeckt. Lamina dentata sternférmig .......... nn 49; /Doloploca abs Lamina dentata als eine Faria, Fendi omens Binde, die seltener zu einzelnen Dörnchen reduziert ist oder fehlt. Lamella antevaginalis mit deutlichen Lateralwinkeln .... 47. Neosphaleroptera Réal Lamella antevaginalis öfters unentwickelt, sonst mit dem Distalrand des Ductus bursae verwachsen und keine Lateralwinkel bildend, oder mit Lamella postvaginalis verwachsen. Sinus vaginalis mit einer starken Sklerotisierung um das breite Ostium bursae, die in keine selbständigen Lamellae differenziert ist ............... 45. Tortricodes Gn. Sinus vaginalis mit einer entwickelten Lamella postvaginalis, obwohl diese 6fters ganz schwach sklerotisiert ist. An der Grenze zwischen Cervix bursae und Ductus bursae liegt ein erweiterter Auswuchs, in den der Ductus seminalis mündet ................ 50. Euledereria Fern. | | (97) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 151 12 (11). Ductus seminalis vor seiner Mündungsstelle am Ductus bursae nicht erweitert; Cervix bursae bildet mit dem Ductus bursae ein einfaches Rohr ........... 41. Cnephasia Curt., 46. Exapate Hb. und 48. Eana Billb. (de ite Danse schiede im äusseren Bau und in männlichen Genitalien). 13 (4). Papillae anales, wenn auch erweitert, einfach behaart. 14 (15). Lamina dentata als ein flacher, schwach sklerotisierter Fleck … 37. Olindia Gn. 15 (14). Lamina dentata anders gebildet. 16 (17). Lamina dentata besteht aus einer unterbrochenen Reihe gruppenweise geordneter IDO rT een E 51. Trachysmia Gn. 17 (16). Lamina dentata in Form von Chitinfalten. 18 (19). Chitinfalte der Lamina dentata in Form eines tiefen, flachen Sackes .................. 5 RAITRE cL Bier MOT RARE 36. Synochoneura gen. nov. 19 (18). Lamina dentata aus mehreren Chitinfalten gebildet................... 38. Isotrias Meyr. 20 (1). Die letzten Abdominalsegmente bilden einen schmalen, ausstülpbaren Ovipositor 42. Cnephasiella Adamcz. Die Gattungen 39. Propiromorpha gen. nov., 43. Palpocrinia Kenn. und 44. Oxypteron Stgr., deren Genitalien ununtersucht blieben, sind in der Tabelle nicht berücksichtigt. 36. Gattung Synochoneura gen. nov. Genotypus: Eulia ochriclivis Meyr., 1931. Eulia (non Hb.) Meyrick, 1931, Bull. Sect. Sci. Acad. Roum., vol. 14, p. 63. Kopf (Abb. 215) rauh beschuppt. Fühler einfach, kurz bewimpert. Palpen dünn, aufwärts gebogen; 2. Glied lang, distal kaum erweitert; Terminalglied stumpf, kurz behaart. Saugriissel weich, ziemlich lang. Brust ohne Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 214) breit lanzettformig; Costa gleichmässig gebogen; Apex scharf, abgerundet; Termen schrag, gerade; Tornus stumpfwinklig; Dorsum fast gerade, nur basal gerundet. Beim Mannchen kein Kostalumschlag. Ader R, entspringt distal von der Mitte der Mittelzelle; R, ist an der Basis gleich weit von R, wie von Rg entfernt, verläuft aber dann sehr nahe der R,; R; doppelt so weit von R, entfernt wie diese letztere Ader von Rs; Ry und R; umfassen den Apex; die manchmal vorhandene Innenader der Mittelzelle entspringt basal von R,; My viel mehr von My entfernt als die letztere von Cu; diese entspringt aus unterem Winkel, Cu, aus 34 der Mittelzelle; A, vollständig entwickelt; die Basalgabel A, + 3 etwas kürzer als ein Viertel der ganzen Ader. Hinterflügel (Abb. 214) unbedeutend breiter als die Vorderflügel, zugespitzt- oval; Costa in der Mitte leicht gebaucht; Apex ziemlich scharf; Termen unter- halb des Apex leicht eingezogen; Dorsum gerundet. Ader S leicht gewunden; R und M, lang gestielt; M, und M, gegen dem Saum etwas weiter voneinander entfernt als an der Basis; Mz und Cu, entspringen kurz gestielt oder aus einem Punkt im unteren Winkel der Mittelzelle; Cu, entspringt kurz vor 2/3 der Mittel- zelle. Männliche Genitalien (Abb. 232, 233). Tegumen ziemlich breit; Saccus schmal, rundlich. Valva durch einen kräftigen, gebogenen Sacculus stark defor- miert, distal schmäler; Costa entwickelt, distal erweitert, sie bildet hier eine breit abgerundete Spitze; Sacculus dreifach gebogen, stark sklerotisiert, mit kurzer 152 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (98) freier Spitze; Pulvinus in der Mitte der Valva; Processus basales entspringen von den oberen Winkeln der Valvae; sie haben je zwei Spitzen, von den die untere breiter und stärker sklerotisiert ist. Uncus lang, gebogen, von rundem Quer- schnitt; Gnathos mit einer mässig langen Mittelspitze; Socii mittellang. Fultura superior fehlt. Caulis lang, entspringt etwa an der Grenze des Coecum penis. Aedoe- agus gebogen, mit einem grossen, fast rechtwinklig zum Aedoeagus stehenden Coecum penis; Cornuti stachelförmig. Weibliche Genitalien (Abb. 234). Papillae anales länglich, proximal etwas er- weitert. Sinus vaginalis breit; Lamella postvaginalis halbmembranòs, zweiteilig, mit seitlichen Anhängen. Ostium bursae breit; dementsprechend breit ist auch der anliegende membranöse Trichter des Ductus bursae, der sich zur Mündungsstelle des Ductus seminalis plötzlich verschmälert. Cervix bursae gleichmässig breit; Corpus bursae membranös, distal punktiert; Lamina dentata in der Form eines breiten, flachen Säckchens, dessen Wände ziemlich stark sklerotisiert sind. Die Gattung ist vorläufig als monotypisch zu betrachten. Der Genotypus wurde als eine Elia-Art aufgestellt; sie unterscheidet sich aber in ihren morphologi- schen Merkmalen so stark von Ewlia ministrana (L.), dass es unmöglich wäre die beiden in ein und derselben Gattung zu behalten. 37. Gattung Olindia Gn., 1845 Genotypus (monotypicus): Olethreutes ulmana Hb., 1822. Olethreutes (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 65. Endemis (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 382. Tortrix (part.) [? HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 462} FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 64. ? Orthotaenia (part.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 181. Rhyacionia (part.) STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 180. Ephippiphora (part.) DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 324. Penthina- (part.) DUPONCHEL, 1836, op. cit., p. 539. Zeiraphera (part.) CURTIS, 1838, Brit. Ent., expl. t. 711. Olindia GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 178. Anisotaenia STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 48. Genotypus (hereditarius monotypicus): Olethreutes ulmana Hb., 1822. Olinda (err. typogr.) LHOMME, 1939, Cat. Lép. France et Belg., vol. 2, p. 281. Kopf (Abb. 250) rauh beschuppt. Fühler beim Männchen dicht kurz bewim- pert, beim Weibchen ausserdem noch sparsam beborstet. Palpen ziemlich kurz, Genitalien, Kopf und Geäder der Cnephasiini. Abb. 249: Olindia ulmana (Hb.), Geäder, Männchen. Abb. 250: idem, Kopf. Abb. 251: idem, Genitalien, Männchen, Präparat No. M. 730, Deutschland. Abb. 252: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 253: idem, Aedoeagus. Abb. 254: idem, achtes Abdominaltergit. Abb. 255: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 117, Einödsbach, Allgäu. Abb. 256: Isorrias rectifasciana (Hw.), Geäder, Männchen. Abb. 257: Propiromorpha rhodophana (HS.), Geäder, Mannchen. Abb. 258: idem, Kopf. Abb. 259: Ewlia ministrana (L.), Genitalien, Männchen, Prip. No. M. 053, Deutschland. Abb. 260: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 261: idem, Aedoeagus. Abb. 262: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 688, Deutschland. 155 N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae (99) NW e =_= 154 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (100) etwas abstehend beschuppt, fast vorgestreckt; 2. Glied leicht aufwarts gebogen; Terminalglied abgerundet. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 249) saumwarts etwas erweitert; Costa gleichmässig ge- bogen; Apex mehr oder weniger abgerundet; Termen verschieden schrag; Tornus breit gerundet; Dorsum fast gerade, nur an der Basis stark gebogen. Kein Kostal- umschlag beim Männchen. Ader S fast gerade: R, entspringt von der Mitte, Ry etwa 6/7 der Mittelzelle, zur R3 viel näher als zur R,; Rg und Ry verlaufen ein- ander sehr nahe; Ry und R; entspringen getrennt, die letztere mündet in den unteren Teil des Apex; die nicht beständige, rudimentäre Innenader der Mittel- zelle entspringt zwischen R, und Ro; Mo, Mz und Cu, breit auseinander ge- stellt; die letztere der genannten Adern entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz distal von 2/3 der Mittelzelle; A, meistens nur gegen den Saum deutlich; Basalgabel A, + 3 etwa ein Viertel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 249) nicht breiter als die Vorderflügel an ihrer breitesten Stelle; Costa etwa vor 2/3 ihrer Länge leicht geknickt; Apex spitz gerundet; Termen unterhalb des Apex fast gerade oder leicht eingezogen, dann samt Tornus und Dorsum breit gebogen. Ader S gewunden; R und M, entspringen dicht bei- einander, oder sie sind an der Basis etwas auseinander gestellt und verlaufen dann dicht beisammen, oder sie entspringen auf einem kurzen gemeinsamen Stiel; M, der M; parallel, von dieser entfernt; M; und Cu, entspringen einander sehr nahe, Cu, aus dem unteren Winkel, Cu, aus 34 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 251— 254). Achtes Abdominalsegment mit einer dachförmig erweiterten Mensis dorsalis, mit anal gerichteten Haarspinseln an den Coremata. Tegumen mässig breit, mit ziemlich breiten Pedunculi; Saccus rundlich. Valva subrektangulär, ausgezogen; Costa ganz leicht angedeutet; Sacculus als eine mässig breite Verdickung des unteren Valvenrandes, gegen seine Spitze sitzt an der Valva ein kleiner Dorn; kein Pulvinus; Processus basales kurz, mit der Ful- tura superior verbunden. Uncus leicht gebogen, breit, mit einer Doppelspitze; Gnathos zweiteilig, mit Endhaken, die untereinander durch eine Membran ver- bunden sind; Socii klein. Fultura superior als eine gerade, vollständige Leiste mit langen, nach oben gerichteten, raspelartig skulpturierten Lateralauswüchsen; Ful- tura inferior mit einem stärker sklerotisierten Oberrand. Caulis ganz kurz, ent- springt kurz vor der Distalspitze des Aedoeagus. Dieser letztere leicht gebogen und distal etwas erweitert, hier mit zwei Auswüchsen; Coecum penis klein, mit einem rundlichen Anhang; keine Cornuti. Weibliche Genitalien (Abb. 255). Papillae anales länglich, mit je einem in- neren Zungenanhang. Sinus vaginalis mit einer stark sklerotisierten, rund um das Ostium bursae beborsteten und an den Seiten erweiterten Lamella antevaginalis; die halbmembranöse Lamella postvaginalis nur unbestimmt angedeutet. Ostium bursae breit; Ductus bursae distal sklerotisiert. Corpus bursae membranös, läng- lich, mit zwei unbestimmten, nur angedeuteten Flecken anstatt einer echten La: mina dentata; Cervix bursae kurz, als eine Fortsetzung des Corpus bursae ent- wickelt. Die äusseren Merkmale, die diese Gattung von Isotrias trennen sollen, sind so gering, dass KENNEL (1908, 1910) diese Trennung für durchaus ungerecht ansah und wegen einiger übereinstimmenden Bildungen an den Valvae die beiden Gat- (101) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 155 tungen als voneinander untrennbar erklärte. Trotzdem zeigen die übrigen, von KENNEL unberiicksichtigt gebliebenen Merkmale (Mensis dorsalis, der gespaltene Uncus, kurze Socii, die anders entwickelten Processus basales, der bewaffnete Aedoeagus, ebenso wie die weiblichen Genitalien), dass Olindia doch eine von Isotrias verschiedene Gattung ist. Die Gattung ist vorläufig als monotypisch zu betrachten. Die hierher ursprüng- lich eingereihten Arten gehören in die anderen Gattungen (grandis Osth. zu Cnephasia, joannisana Titi. vermutlich zu Isotrias). Die Verbreitung der Gattung beschränkt sich auf die Palaearktis. 38. Gattung Isotrias Meyr., 1895 Genotypus (monotypicus): Tortrix rectifasciana Hw., 1811. ? Phalaena (part.) Scororr, 1772, Ann. Hist. Nat. p. 118. ? Pyralis (part.) FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 248. Tortrix (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 465. Archips (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 61. Syndemis (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 382. Cnephasia (part.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 180. Eudemis (parti) STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 130. Sciaphila (part.) DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 528. Olindia (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 253. Lobesia (part.) LEDERER, 1859, ibid., p. 329. Isotrias MEYRICK, 1895, Handb. Brit. Lep., p. 542. Anisotaenia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 93. Der Olindia bis auf folgendes ähnlich: Vorderfliigel (Abb. 256) mit einem leicht gebogenen Dorsum; Ader R, ent- | springt von oder ganz kurz vor der Mitte der Mittelzelle; R; mündet in den Apex; bisweilen eine nachträgliche (untere) Innenader der Mittelzelle vorhanden, die | vor R, entspringt. Im Hinterflügel entspringen die Adern R und M, weit von- | einander getrennt, M; und C, bisweilen aus einem Punkt. Männliche Genitalien (Abb. 241—244). Mensis dorsalis nicht stets stark 1 sklerotisiert. Pedunculi schmäler. Valva kürzer; Sacculus breiter und länger, mit kleinen, nach innen gerichteten Auswüchsen. Uncus schmal, mit einer einfachen Spitze; Socii etwas länger. Fultura superior mit den Processus basales verwachsen, fur noch in der Mitte erkennbar. Aedoeagus distal etwas schmäler als im basalen | Teil, ohne jegliche Auswüchse; Coecum penis einfach gerundet. Weibliche Genitalien (Abb. 245). Papillae anales ohne Zungenanhänge. Sinus | vaginalis mit einer ganz schmalen halbringförmigen Lamella antevaginalis, ohne Borsten; keine Lamella postvaginalis. Ductus bursae auch in seinem distalen Teil nicht sklerotisiert. Lamina dentata ein länglicher, schwach sklerotisierter Streifen mit den darauf stehenden Rippen; Cervix bursae schmal und ziemlich lang. MEYRICK (1913) hat den Verlauf der Hinterflügeladern R und M, als ein wichtiges Merkmal betrachtet, der Isotrias von Olindia unterscheiden soll. In der | Tat aber sehen wir auch bei Olindia eine ziemlich starke Unbeständigkeit in der Lage der genannten Adern, wobei auch Übergänge zu einem getrennten Ader- \ verlauf vorhanden sind. Jedoch lassen die bei der Besprechung von Olindia ange- 156 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (102) gebenen Genitalunterschiede keinen Zweifel über die Selbständigkeit beider Gat- tungen. Nach den vorhandenen Angaben scheint Isofrias eine rein palaearktische Gat- tung zu sein. 39. Gattung Propiromorpha gen. nov. Genotypus: Penthina rhodophana HS., 1851. Penthina (part.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 226. Conchylis (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 273. Tortrix (part.) LEDERER, 1863, ibid., vol. 7, p. 44. Lophoderus (part.) WOCKE, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur. Faun., p. 237. Pygolopha (non Ld.) WALSINGHAM, 1900, Ent. Mo. Mag., vol. 36, p. 152. Eulia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 88. Cnephasia (part.), MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars. 10, p. 43. Trachysmia (part.) RéAL, 1953, Bull. Mens. Soc. Linn. Lyon, vol. 22, p. 56. Kopf (Abb. 258) geschnitten beschuppt. Fühler einfach, beim Männchen so dicht anliegend beschuppt, dass die kurze Bewimperung nicht zu sehen ist. Pal- pen etwas schräg nach vorn gestreckt; Basalglied kurz; 2. Glied lang, fast gerade, durch Schuppen wenig verdickt; Terminalglied kurz. Saugrüssel weich. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 257) distal breiter als an der Basis; Costa gleichmässig gebogen; Apex gerundet; Termen gerade, schräg; Tornus breit gerundet; Dorsum | leicht gebaucht. Männchen ohne Kostalumschlag. Ader R, entspringt von der Mitte, R, von 4/5 der Mittelzelle, zur R, etwas näher als zur R,; basal steht Ry näher Rs als Rs; Innenader der Mittelzelle leicht angedeutet, entspringt zwischen R, und R,; Mo, Ms und Cu, gleich weit voneinander; die letztere ist leicht ge- bogen und entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz vor 2/3 der Mittelzelle; A, ganz schwach angedeutet, den Saum nicht erreichend; Basalgabel A, , 3 etwa ein Drittel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 257) fast so breit wie die Vorderflügel; Costa im basalen | Teil gebaucht; Apex spitz abgerundet; Termen unterhalb des Apex gerade oder (beim Weibchen) leicht eingezogen; Tornus samt Dorsum gleichmässig gerundet. Ader S leicht gewunden; R und M, gestielt; M, entspringt doppelt so weit von, M; als diese von Cu,, die letztere vom unteren Winkel, Cu, kurz nach 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 246—248). Tegumen ziemlich breit, mit schmalen | Pedunculi; Saccus klein. Valva länglich; Costa schmal; Sacculus an der Basis ver- | dickt, seine freie Spitze lang und weich; Pulvinus fehlt; Processus basales prae- kostal, kurz. Uncus schmal, fast gerade; Gnathos mit einer kurzen Spitze; Socii | lang. Fultura superior vollständig. Caulis entspringt vom ersten Drittel des Aedoeagus. Der letztere ist gebogen, mit einem mässig grossen Coecum penis. Weibliche Genitalien blieben ununtersucht. Die als eine Penthina-Art aufgestellte rhodophana HS. wurde von LEDERER (1859) zunächst als eine Conchylis betrachtet, dann aber (LEDERER, 1863) mit Recht zu den Tortricinae übertragen, allerdings in die Gattung Tortrix gestellt. WALSINGHAM (1900a) wollte in dieser Art eine Pygolopha erkennen, es fehlen | | | | | | | (103) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 157 aber der rhodophana jegliche Merkmale, die sie mit den Olethreutinae vereinigen lassen. WOCKE (1871) hat sie seiner ganz künstlich aufgefassten Gattung Lopho- derus (= Eulia, REBEL, 1901) zugerechnet, die Art weicht aber vom Genotypus dieser letzteren Gattung, der Art ministrana L., schon nach ihrem äusseren Bau (eine ganz andere Lage der Vorderflügelader R,, fast fehlende A,, mehr nach vorn gestreckte Palpen, ungezähnte Fühler usw.) und noch mehr nach dem Genitalbau so stark ab, dass kein Zweifel besteht, dass die beiden Arten in verschiedene Gat- tungen gehören. Die männlichen Genitalien der rhodophana erinnern etwas an die der Phaloniidae-Gattung Propira Durr., was ich in dem Namen der neuen Gattung wiedergegeben habe. Die genauere systematische Stellung der neuen Gattung wird so lange unent- | schieden bleiben, bis auch die weiblichen Genitalien der rhodophana untersucht werden. Soweit aber die bekannt gewordenen Merkmale dies zu beurteilen er- _ lauben, muss Propiromorpha zu den Cnephasiini gestellt werden, an die sie nach der Valven- sowie nach der Uncus-Form am meisten erinnert. Ausser des Geno- typus kann der Gattung auch noch adulterinana Kenn. zugestellt werden, freilich nur provisorisch. Diese Art hat mit rhodophana viel mehr äusserliche Ähnlichkeit, insbesondere im Flügelschnitt und in der Zeichnung als z.B. mit Trachysmia rigana (Sod.) oder Paraclepsis cinctana (Schiff.), mit welchen sie manchmal ver- glichen wird. 40. Gattung Eulia Hb., 1825 Genotypus (monotypicus): Phalaena Tortrix ministrana L., 1758. Phalaena (part.) LINNé, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 531. Tortrix (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 398. Olethreutes (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 60. Rhyacionia (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 379. Eulia HùBNER, ib., p. 392. Lophoderus STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 184. Lecto-Genotypus: Pha- laena Tortrix ministrana L., 1758 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 108). Ptycholoma (part.) DUPONCHEL, 1845, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 288. Kopf (Abb. 217) rauh beschuppt. Fühler stark gesägt und bewimpert, die des Weibchens einfach, schwach beborstet. Palpen dicht beschuppt, deutlich, obwohl nicht stark aufsteigend; Basalglied mässig gross; 2.Glied ziemlich lang, distal kaum erweitert; Terminalglied kurz, zugespitzt. eee gut entwickelt. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 216) breit dreieckig; Costa gleichmässig gebogen; Apex tund; Termen gerade oder schwach konvex; Tornus breit abgerundet; Dorsum un- wesentlich gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader R, entspringt vor der Mitte, R, etwa von 5/g der Mittelzelle; R3 liegt fast doppelt so weit von R, wie diese von R;; die beiden letzteren Adern umfassen den Apex; Innenader der Mittelzelle schwach angedeutet, entspringt zwischen R, und Ro; M, gerade, entspringt doppelt so weit von M, wie diese von Cu,; die letztere aus dem un- teren Winkel, Cu, hinter 34 der Mittelzelle; A, meistens nur gegen den Saum deutlich; Basalgabel A, 4, etwa ein Fünftel bis ein Viertel so lang wie die ganze Ader. 158 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (104) | Hinterflügel (Abb. 216) breit oval, so breit wie die Vorderflügel; Costa gleich- mässig gebogen; Apex rund oder unbedeutend zugespitzt; Termen leicht konvex, | seltener unter dem Apex kaum eingezogen; Tornus samt Dorsum abgerundet. | Ader S ganz undeutlich gewunden; R und M, kurz gestielt; M, weit von Mg | liegend, dieser basal leicht genähert; Mz und Cu, entspringen dicht beisammen, | aus einem Punkt am unteren Winkel der Mittelzelle oder sind kurz gestielt; Cu entspringt kurz vor 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 259—261). Tegumen länglich und ziemlich breit; | Pedunculi sehr breit; Saccus rundlich. Valva länglich, an der Spitze abgerundet; | Costa nur basal angedeutet; der eigentliche Sacculus kurz und nicht breit, der | anliegende, stärker sklerotisierte, dreieckige Valventeil ist dagegen sehr breit, | reicht über die Mitte des unteren Valvenrandes und ist an der Spitze stark be- hart; kein Pulvinus; Processus basales gut entwickelt und mit der Fultura superior | verbunden. Uncus kräftig, in Seitenansicht winklig gebogen und zugespitzt, von | unten gesehen schmal und mit einer abgerundeten Spitze; Gnathos kräftig und | lang, endet in eine breite Platte; Socii stark aufgeblasen und breit. Fultura su- | perior eine vollständige Binde mit langen freien Lateralauswüchsen. Caulis fehlt | und der lange, stark gebogene Aedoeagus stützt sich mit der Basis eines langen | Coecum penis auf die Fultura inferior; keine Cornutt. Weibliche Genitalien (Abb. 262). Papillae anales länglich, mit den Proximal- | teilen gebogen nach innen. Sinus vaginalis eine schmale Ritze; Ostium bursae klein. Ductus bursae ziemlich lang und schmal. Bursa copulatrix birnförmig, am Fundus an einer Seite spärlicher, an der anderen stärker raspelartig skulpturiert; sie ist in Cervix und Corpus bursae nicht differenziert und der Ductus seminalis mündet in ihren oberen Teil, nahe dem Ductus bursae. Von den meisten Autoren wurde die Gattung Eulia viel umfangreicher aufge- | fasst als es in unserer Arbeit der Fall ist. Was die älteren Autoren betrifft, so ging | Meyrick (Exot. Micr., vol. 3, 1926, p. 349) in der Auffassung der Gattung wohl | am weitesten. Dieser Auffassung könnte man nur bei vollem Verzicht auf die wich- | tigen morphologischen Merkmale der einzelnen Arten folgen. Die Gattung wurde von DIAKONOFF (1939) zu seinen Cacoecidii (= Archip- sini) gestellt, obwohl er selbst meinte: „The genus is rather far remote from the | other ones and stands apart, but seems to be somewhat related to Crephasia”. Ein | seitlich abgeflachter Uncus, ein langer Ductus bursae und der stark proximal ent- | springende Ductus seminalis erinnern mehr an verschiedene Cnephasiini- als an die | Archipsini-Gattungen. Ausserdem steht die raspelartige Skulptur des Fundus bur- | sae von Eulia der der Lamina dentata der Cnephasiini ausserordentlich nahe. Das | alles begründet die hier angenommene systematische Einreihung der Gattung bei | den Cnephasiini. Der Artbestand der Gattung und ihre Verbreitung ausserhalb | des Grenzen der Holarktischen Region fordert noch ein weiteres, eingehendes Stu- | dium. 41. Gattung Cnephasia Curt., 1826 Lecto-Genotypus: Olethreutes pascuana Hb., 1822 (FERNALD, Gen. Tortr., 1908, p. 4). Phalaena (part.) SCHIFFERMILLER, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 131. Tortrix (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 463. | | | zelle, näher zur Rs; alle diese Adern untereinander fast parallel; Ry, R; und M; | fast gleich weit auseinander gestellt; R, mündet in den Apex, seltener unterhalb (105) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 159 Eutrachia (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz, p. 62. Olethreutes (part.) HüBNER, ibid., p. 63. Syndemis (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 382. Doloploca (part.) HùBNER, ibid., p. 387. Cnephasia CURTIS, 1826, Brit. Ent, vol. 3, expl. t. 100. Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 168. Dolophora (laps. calami) STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 127. Nephodesma (part.) STEPHENS, op. cit., p. 127. Eudemis (part.) STEPHENS, op. cit., p. 128. Dolophoca (laps. calami) STEPHENS, 1835, op. cit., Errata, p. 2. Argyrolepia (part.) DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 439. ? Eana (part.) ZETTERSTEDT, 1840, Ins. Lap., p. 484. Sphaleroptera GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 167. Lecto-Geno- typus: Tortrix longana Hw., 1811 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 30). ? Poedisca (part.) GUENEE, ibid., p. 174. Catoptria (part.) GUENÉE, ibid., p. 189. Ablabia (part.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 178. Steganoptycha (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 110. Anisotaenia (non Stph.) OSTHELDER, 1938, Mitt. Münchn. Ent. Ges., vol. 28, p. 23. Anoplocnephasia RéAL, 1953, Bull. Mens. Soc. Linn. Lyon, vol. 22, p. 51. Genotypus (monotypicus designatus): Sciaphila sedana Const. 1884. Brachycnephasia REAL, 1953, op. cit, p. 57. Genotypus (designatus): Tortrix longana Hw., 1811. Kopf (Abb. 219) rauh beschuppt, Stirn mit einem nach vorn gerichteten Schopf. Fühler einfach, kurz bewimpert, beim Männchen nur gegen die Spitze leicht gezähnt. Palpen kaum länger als der Kopf, nach vorn gestreckt oder ganz unwesentlich nach oben gebogen; Basalglied mässig gross; 2. Glied dreieckig, distal mehr oder weniger durch Schuppen erweitert; Terminalglied fast so lang wie dick, stumpf. Saugrüssel gut entwickelt. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 218) länglich, breit lanzettförmig oder distal leicht erwei- tert; Costa gleichmässig gebogen; Apex schärfer oder stumpfer, nie hervorgezo- gen; Termen gerade oder leicht gebogen, mehr oder weniger schräg; Tornus ab- gerundet; Dorsum gerade oder leicht gebaucht. Kein Kostalumschlag beim Männ- chen. Ader R, entspringt von oder kurz vor der Mitte, Ry kurz vor 4/, der Mittel- dieses in den Saum; Innenader rudimentär oder fehlend, entspringt zwischen R, und R,, ganz nahe von der Basis der ersten der genannten Adern; My, Ms und Cu, verschieden weit auseinander; Cu, aus dem unteren Winkel, Cu, etwa von 3/5 der Mittelzelle; A, meistens nur gegen den Saum vorhanden; Basalgabel Ay + 3 ein Viertel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 218) breiter als die Vorderflügel, länglich trapezoidal; | Costa gleichmässig gebogen oder gegen Mitte leicht eingezogen; Apex mehr oder weniger hervortretend; Termen unterm Apex flach oder leicht eingezogen; Tornus samt Dorsum gerundet. Ader S leicht gewunden bis gerade; Rund M, entspringen ‚dicht beieinander, aus einem Punkt oder sind gestielt; M, der M; subparallel; M; und Cu, zeigen die gleichen Tendenzen wie R und M,; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz vor 34 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 263— 265, 267). Tegumen mässig breit; Pedunculi 160 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (106) | [bet E ATW D ACES IAs x 2 XS N enkel ” AN | er NG W (el ; er 2 TÉ | (107) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 161 ziemlich schmal; Saccus rundlich. Valva länglich, mit einem mehr oder weniger _schrägen Aussenrand; Costa meistens nur an der Basis angedeutet; Sacculus ent- weder ganz flach, fast unentwickelt, oder mit einer mehr oder weniger entwickel- ten Chitinleiste, die ein Borstenbüschel an ihrer freien Spitze trägt; Pulvinus und Processus basales fehlen. Uncus kurz bedornt, lateral abgeflacht, mehr oder weniger gebogen, linger oder kürzer; Gnathos mit einer mehr oder weniger abge- flachten Mittelspitze; Socii mässig lang. Fultura superior vollstandig, aber mehr oder weniger membranös; Diaphragma mit schwachen behaarten Papillen beider- seits des Aedoeagus. Caulis rudimentär und der Aedoeagus sitzt direkt auf der | Fultura inferior. Aedoeagus verschieden lang, meistens gebogen; keine Cornuti. Weibliche Genitalien (Abb. 266). Papillae anales mit erweiterten Distallappen (,,floricomous ovipositor’’ von PIERCE, 1914). Sinus vaginalis breit, mit einer gut entwickelten, obwohl mässig sklerotisierten Lamella postvaginalis. Ductus bursae ziemlich kurz und breit, meistens mehr oder weniger sklerotisiert. Bursa copulatrix membranös, Cervix bursae mässig lang. Lamina dentata als eine raspelartige, proximal erweiterte Binde, seltener zu einzelnen Dornen reduziert, noch seltener fehlend. . Die in die Gattung Crephasia gestellten Arten weisen eine ziemlich grosse Ein- heitlichkeit in ihren meisten Merkmalen auf, sodass die Abtrennung von Eana Billb., Crephasiella Adamcz. und Neosphaleroptera Real als selbständige Gat- tungen nicht nur berechtigt ist, sondern auch die phylogenetischen Beziehungen der Crephasia-Arten am besten wiedergibt. Nur das Geäder kann in der Gattung als recht variabel bezeichnet werden. So ist z.B. die Innenader der Vorderflügel- mittelzelle nur bei einigen Exemplaren von virgaureana Tr., pumicana Z. und bei hellenica Obr. als Rudiment entdeckt worden; bei virginana Kenn. dagegen ist diese Ader vollständig entwickelt. Bei chrysantheana Dup. sind R und M, der Hinterflügel meistens gestielt und wurden von mir nur in einem einzelnen Fall getrennt beobachtet. Bei communana H.S. und gweneana Dup. erscheinen sie da- gegen meistens getrennt, seltener entspringen sie aus einem Punkt und sind an- scheinend niemals gestielt. Die Hinterflügeladern M, und Cu, wurden nur bei einem Stück von /ongana Hw. als deutlich getrennt beobachtet, bei virginana sind sie dagegen stets leicht auseinander gestellt. Bei den Arten, wo diese Adern ge- wöhnlich aus einem Punkt entspringen, können sie bisweilen auch gestielt sein (communana, chrysantheana, virgaureana u.a.). Die von manchen Autoren als ein wichtiges Merkmal der Cnephasia-Arten angesprochene ungleiche Länge der Genitalien, Kopf und Geäder der Cnephasiini. Abb. 263: Crephasia pascuana (Hb.), Genitalien, Männchen, Präparat No. M. 698, Deutschland. Abb. 264: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 265: idem, Aedoeagus. Abb. 266: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 696, Speyer, Pfalz. Abb. 267: Crephasia sedana (Const.), Genitalien, Männchen, Präp. No. M. 090, Montagna Grande, Italien. Abb. 268: Cnephasiella incertana (Tr.), Geäder, Männchen. Abb. 269: idem, Kopf. Abb. 270: idem, Genitalien, Männchen, Präp. No. M. 761, Cilipi, Herzegovina. Abb. 271: idem, Aedoeagus. Abb. 272: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 766, Deutschland. Abb. 273: Oxypteron impar Stgr., Genitalien, Männchen, Präp. No. M. 118, Sarepta, S.O. Russland. Abb. 274: idem, Aedoeagus. Abb. 275: Tortricodes tortricella (Hb.), Genitalien, Männchen, Präp. No. M. 709, Deutschland. Abb. 276: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 277: idem, Aedoeagus mit der Fultura inferior. Abb. 278: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 100, Irschenhausen bei München, Oberbayern. 162 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (108) Hinterschienensporen ist meistens sehr wenig auffallend, variiert sogar individuell und hat deshalb keinen diagnostischen Wert. Die auf Grund des mannlichen Genitalbaues scheinbar mögliche Aufteilung der | Cnephasia-Arten in zwei Gruppen — die eine ohne (= Anoplocnephasia Réal) und die andere mit einer Chitinleiste am Sacculus — ist kaum haltbar, da diese beiden Gruppen miteinander durch Übergänge verbunden sind. In der Reihen- folge der Arten in unserem Katalog, fehlt diese Leiste bei den Arten einschliess- lich grandis Osth.; bei facetana Kenn. ist sie nur als eine schmale Verdickung des unteren Valvenrandes angedeutet, die eine winzige freie Spitze zeigt. Bei den weiteren Arten bis einschliesslich virgznana Kenn. ist die Chitinleiste gut ent- wickelt, hat ein Borstenbüschel an der Spitze, obwohl sie noch ziemlich kurz, nicht länger als ein Drittel der Valvenlinge, erscheint (RéAL, 1953, bezeichnet diese Ubergangsgruppe als Untergattung Brachycnephasia); bei den übrigen Arten _ erreicht die Leiste ihre stärkere Entwicklung und ragt nicht selten mit ihrer Spitze über die Valvenlänge hervor. Die Nomenklatur der Gattung bedarf einer besonderen Besprechung. Die Gat- tung Crephasia wurde von CURTIS (1826) aufgestellt; als Genotypus nannte — Curtis Tortrix logiana L. Diese Art wurde eigentlich nicht von LiNNé, sondern | von CLERCK (1759) aufgestellt, aber LINNé (1761) erwähnte sie in seiner „Fauna | Suecica” (zweite Auflage) und das war der Grund, warum Curtis diese Art LINNé zugeschrieben hat. Diese Art gehört gegenwärtig zur Gattung Acleris Hb. und der Name Crephasia müsste demzufolge als mit dieser Gattung synonym be- | trachtet werden. STEPHENS (1852, p. 65) vermutete in der von Curtis als logiana genannten nicht die von CLERCK aufgestellte Art, sondern logiana Hw., 1811. Da | diese letztere mit subjectana Gn. = incertana Tr. identisch ist, stellt Crephasia ein © älteres Substitut der Crephasiella Adamcz. dar und sollte auf diese Gattung über- — tragen werden. FERNALD (1908, p. 4—5) erklärte „Jogiana Curt.” mit pasivana (= pascuana) Hb. identisch und nannte diese letztere Art Genotypus von Cnephasia. In diesem ‚Sinne ist die genannte Gattung in der entomologischen Literatur eingebürgert und es wäre sehr erwünscht diesen Sinn auch auf weiteres zu erhalten. Sonst wird Cnephasia als ein Synonym von Acleris Hb. (zu welcher logiana Cl. als eine deren | Arten gehört) fallen und die bisher als Crephasia bekannte Gattung den Namen — Sphaleroptera Gn. erhalten (der ältere Gattungsname Dolophora Stph. und sein | Substitut Dolophoca Stph. können nicht in Betracht genommen werden, da diese nicht als neue Gattungsnamen aufgestellt wurden, sondern nur einen falsch ge- schriebenen HüBNER'schen Namen Doloploca darstellen). Der Name Sciaphila Tr. (1829) kann nicht als ein Substitut von Crephasia ge- braucht werden. Der Genotypus der Sciaphila ist die Art wahlbomiana L. (FER- | NALD, 1908, p. 20), die mit Phalaena Tortrix branderiana L. synonym ist, und | HEINRICH (1926) hat Sciaphila mit Recht und in vollem Zusammenklang mit den „Opinions” 65 und 168 der Internationalen Nomenklaturkommission für eine Olethreutini-Gattung gebraucht. 42. Gattung Cnephasiella Adamcz., 1936 Genotypus (designatus): Sciaphila incertana Tr., 1835. (109) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Fataearktischen Tortricidae 163 Cnephasia (part.) CURTIS, 1826, Brit. Ent. expl. t. 100. Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 91. Syndemis (part.) STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 64. Tortrix (part.) WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H. ser. 7, vol. 5, p. 461. Cnephasiella ADAMCZEWSKI, 1936, Ann. Mus. Zool. Polon., vol. 11, p. 268. Der Crephasia bis auf folgendes ähnlich: Brusthinterschopf nicht bestandig. Vorderflügel (Abb. 268) mit einer etwas vor der Mitte der Mittelzelle entspringenden Ader R,. Männliche Genitalien (Abb. 270, 271). Valva mehr oder weniger nach oben gebogen; Sacculus stets mit einer mehr oder weniger kraftigen Chitinleiste, die in ein Borstenbiischel an der Spitze endet. Uncus lang und diinn, lateral nicht ange- flacht, unbedornt, nur weich behaart. Fultura superior ganz membranòs, meistens praktisch fast ununterscheidbar; keine seitlichen Papillae auf dem Diaphragma. Caulis entwickelt. Weibliche Genitalien (Abb. 272). Ein langer, schmaler Ovipositor mit zu- sammengewachsenen Papillae anales. Apophyses anteriores und posteriores sehr lang und schmal. Ostium bursae weich; Corpus bursae etwas langlich, Cervix bursae schmal; Lamina dentata als eine raspelartige, proximal erweiterte Binde, die mit ihrem schmalen Teil bis in die Cervix bursae reicht. Form und Bau des Uncus, insbesondere aber die stark modifizierten letzteren Hinterleibssegmente des Weibchens, sind vollständig ausreichend, um eine gene- tische Abtrennung der Crephasiella-Arten zu begründen. Die stark nach oben ge- bogenen Valvae und der röhrenförmige Ovipositor geben meistens die Möglich- keit incertana Tr. von der ihr äusserlich sehr ähnlichen Crephasia virgaureana (Tr.) auch ohne eine spezielle Genitaluntersuchung zu unterscheiden. Die Gattung ist nur aus der Palaearktis bekannt. 43. Gattung Palpocrinia Kenn., 1919 Genotypus (monotypicus): Palpocrinia ottoniana Kenn., 1919. Palpocrinia KENNEL, 1919, Mitt. Münchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917—18), p. 66. Kopf (Abb. 279) mit langen, straffen, nach vorn gekämmten Haaren bedeckt. Palpen etwas länger als der Kopf, nach vorn gestreckt, ebenso lang und straff behaart, Haare besonders nach unten gerichtet. Vorderflügel lang und schmal; Costa gerade; Apex stumpf gerundet; Termen sehr schräg, leicht gebogen; Tornus ganz flach; Dorsum fast gerade, nur an der Basis gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Das Geäder vollständig, alle Adern von- einander getrennt. Hinterflügel fast gleich breit wie die Vorderflügel; Apex scharf gerundet; Termen flach; Tornus breit gerundet; Dorsum nur an der Basis bis zu der Ader A, gebogen, dann gerade; Boye: Pipe or keine Aderreduktion; M; und Cu, gestielt. D Ron ope (aus Die Gattung blieb mir in Natura unbekannt und KENNEL, 1919). die obige Charakteristik ist auf die ziemlich ober- 164 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (110) flachliche Urbeschreibung gegriindet, in welcher nur die straffe Kopf- und Pal- penbehaarung wie auch die Stielung der Hinterflügeladern M; und Cu, als wich- tigste Merkmale betont werden; die übrigen Merkmale sollen mit solchen der KENNEL'schen Gattung Tortrix übereinstimmen. Nach dem gesamten äusseren Aussehen erinnert die einzige Palpocrinia-Art (die Gattung wurde als monotypisch aufgestellt und bleibt bis jetzt als solche bestehen) an Crephasia und Tortricodes, so dass kein Zweifel bestehen sollte, dass es sich hier um eine Crephastini-Att handelt. 44. Gattung Oxypteron Stgr., 1871 Genotypus (monotypicus): Oxypteron impar Stgr., 1871. Oxypteron STAUDINGER, 1871, Berl. Ent. Z., vol. 14, (1870), p. 276. Sciaphila (part.) WOCKE, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur. Faun., p. 240. Cnephasia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 91. Gynoxypteron SPEISER, 1902, Berl. Ent. Z., vol. 47, p. 142. Genotypus (hereditarius): Oxypteron impar Stgr., 1871. Tortricodes (non Gn.) WALSINGHAM, 1907, Ent. Mo. Mag., vol. 43, p. 194. Tortrix (part.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 195. Psammozesta GOZMáNY, 1954, Ann. Hist. Nat. Mus. Nat. Hungar., ser. nova, vol. 5, p. 274. Genotypus (designatus): Oxypteron neogena Gozm., 1954. Kopf (Abb. 221) rauh beschuppt, mit einem dichten, nach vorn gerichteten Haarschuppenschopf. Fühler mehr oder weniger lang büschelartig bewimpert, beim Weibchen nur sparsam beborstet, die Borsten sind unter der Beschuppung kaum zu sehen; Scapus flach und etwas erweitert. Palpen schräg nach oben ge- richtet; Basalglied ziemlich gross; 2. Glied lang, beim Männchen schwach, beim Weibchen stärker gebogen, gleichmässig anliegend (nur distal oberseits etwas abstehend) beschuppt; Terminalglied mittelgross. Saugrüssel stark reduziert, weich. Brust mit einem Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 220) lang lanzettförmig; Costa ganz wenig gebogen; Apex schmal, gerundet; Termen sehr schräg; Tornus ganz schwach ausgebildet; Dorsum fast gerade, nur an der Basis leicht gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männ- chen. Ader S gerade, nur gegen die Spitze zur Costa gebogen; R, entspringt kurz vor 34, Ro etwa an 4/; der Mittelzelle, die beiden Adern kurz; Rg, Ry und R, getrennt, die letztere mündet in den Apex; Innenader (die bisweilen nur als eine Falte angedeutet ist) entspringt kurz vor der Mitte der Mittelzelle, weit basal vor R,; Ms, M; und Cu, voneinander entfernt; die letztere entspringt aus dem un- teren Winkel, Cu, aus 2/3 der Mittelzelle; A, meistens nur ganz rudimentär; Basalgabel A, + „ etwas kürzer als ein Viertel der ganzen Ader. Hinterflügel (Abb. 220) merklich breiter als die Vorderflügel, beim Weibchen verhältnismässig schmäler; Costa gerade; Apex hervorgezogen und abgerundet; Termen unterhalb des Apex eingezogen, dann samt dem Tornus gerundet; Dor- sum fast gerade, nur basal von der Ader A, stark gebogen. Ader S gerade; R und M, entspringen sehr dicht beisammen oder sind gestielt; M, und Cu, von- einander entfernt; M; fehlt; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz distal von 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 273, 274). Tegumen ziemlich breit, mit ziem- lich breiten Pedunculi; Saccus gerundet. Valva länglich trapezoidal; Apex hervor- 11) N. S. OBRAZISOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 165 tretend; Costa schmal; Sacculus mit einer schmalen Chitinrandleiste, deren Spitze frei heraustritt; Pulvinus und Processus basales fehlen. Uncus mässig lang, mit schrägen, das Tegumen bedeckenden „Schultern; Gnathos breit, weichhäutig, nur ventral etwas stärker sklerotisiert; Socii schmal und ziemlich lang. Fultura superior vollständig, schwach sklerotisiert oder sogar fehlend.t) Caulis ziemlich kurz, entspringt von der Basis des Coecum penis. Aedocagus stark geknickt, mit einem breiten Coecum penis und einem Chitinzahn im distalen Teil, der an der Oberfläche des Aedoeagus liegt; keine Cornuti. Weibliche Genitalien wurden nicht näher untersucht. Nach KENNEL (1910) sollen sie als ein ausstreckbarer Ovipositor gebildet sein, was aber kaum der Tatsache entspricht. Bei dem einzigen mir vorliegenden impar-Weibchen ist die Hinterleibspitze zu stumpf und die Papillae anales zu breit, um hier ein echtes Legerohr zu vermuten. Auf den Papillae anales sind die modifizierten Schuppen wie bei Crephasia-Weibchen vorhanden, was zugunsten eines „floricomous ovipo- sitor’ spricht. Die Gattung wurde zunächst als monotypisch, für die Art impar Stgr., aufge- stellt, später aber durch eine zweite Art, partitanum Chret., erweitert. Die jüng- sten Untersuchungen von AMSEL (1948) haben gezeigt, dass hierher noch manche andere Arten gehören, die früher wegen der fehlenden Hinterflügelader M, in die Gattung Tortricodes gestellt wurden. Die Unterschiede dieser beiden Gat- tungen, die von MEYRICK (1912, 1913) zusammengeworfen wurden, liegen in einer Differenz im Palpenbau, in einer anders entspringenden Innenader der Vor- derflügel, hauptsächlich aber im Genitalbau. Der Sexualdimorphismus der Oxypteron-Arten ist wie bei Tortricodes wenig auffallend. Die Weibchen scheinen nur wegen ihrer längeren Hinterleiber etwas kurzflügeliger als die Männchen, die | Messungen zeigen aber keine wesentlichen Unterschiede. Die von SPEISER vorgeschlagene Namensänderung der Gattung in Gynoxypteron Speis. erschien überflüssig. Der Autor hat den Namen Oxypteron Stgr. als durch Oxypterum Leach (1817) praeokkupiert angesprochen, der Endungsunterschied beider Namen ist aber genügend, um diese als verschieden zu betrachten, es ist also keine Homonymie vorhanden und eine Namensänderung ist unzulässig (vgl. | RICHTER, 1948, PL Ul). Vorläufig ist die Gattung nur aus der Palacarktis bekannt. 45. Gattung Tortricodes Gn., 1845 Lecto-Genotypus: Phalaena tortricella Hb., 1796 (WALSINGHAM, 1907, Ent. Mo. Mag., vol. 43, p. 193). Phalaena (part.) HüBNER, 1796, Samml. eur. Schm., Tin., p. 16. Diurnea (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 503. Eutrachia (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 61. Oporinia HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 387 (nom. praeocc.). Lecto-Genotypus: | Phalaena tortricella Hb., 1796 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. | Gen. Brit. Ins, p. 111). Tortrix (part.) FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 56. Lemmatophila (part.) TREITSCHKE, 1832, Schm. Eur., vol. 9, pars 1, p. 39. 1)Dieze Übergänge in der Entwicklung der Fultura superior geben keine Möglichkeit | Psammozesta Gozm. als eine besondere Untergattung zu betrachten. 166 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (112) Tortricodes GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 305. Cheimatophila (non Stph.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 287. Kopf (Abb. 223) rauh beschuppt, mit längeren, haarigen Schuppen am Schei- tel. Fühler büschelartig bewimpert, weibliche nur sparsam beborstet. Palpen ge- rade nach vorn gestreckt, behaart, nicht länger als der Kopf; Basalglied kurz; 2.Glied lang, fast gerade, distal kaum erweitert; Terminalglied klein. Saugrüssel rudimentär. Brust mit kleinem Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 222) ziemlich gleichmässig breit, distal nur kaum erwei- tert; Costa fast gerade, nur gegen den Apex leicht gebogen; Apex spitz gerundet; Termen schräg, fast gerade oder ganz unbedeutend gebogen, bisweilen unter dem Apex leicht eingezogen; Tornus ziemlich flach; Dorsum fast gerade, nur an der Basis gebogen. Kein Kostalumschlag beim Mannchen. Ader R, entspringt von der Mitte, R, kurz vor 5/ der langen Mittelzelle, der R; fast doppelt näher als der R,; R, an der Basis zweifach so weit von R, entfernt wie letztere von R,, die in den Apex mündet; Innenader der Mittelzelle entspringt zwischen R, und Rs; Mo, | M; und Cu, auseinander gestellt, alle gebogen und wegen der langen Mittelzelle und dem schrägen Saum ziemlich kurz; Cu, aus dem unteren Winkel, Cu, kurz nach der Mitte der Mittelzelle; A, ziemlich deutlich, meistens aber nur in ihrem basalen und distalen Teil; Basalgabel A, + 3 ein Fünftel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 222) bedeutend breiter als die Vorderflügel; Costa in ihrem ersten Drittel leicht eingezogen, dann fast gerade; Apex hervorgezogen und abgerundet; Termen unterhalb des Apex eingezogen, dann samt Dorsum breit ge- rundet; die Tornus-Stelle manchmal leicht eingezogen. Ader S fast gerade, nur gegen Costa leicht aufgebogen; R und M, ziemlich entfernt; M; fehlt; Cu, ent: springt aus dem unteren Winkel, Cu, aus 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 275—277). Tegumen ziemlich breit, mit mässig breiten Pedunculi; Saccus leicht winklig. Valva distal schwächer sklerotisiert, am | Apex verschmälert; Costa entwickelt; Sacculus mit einer stark sklerotisierten, an der Basis breiten und gewölbten, distal viel schmäleren, abgeflachten und ge- zähnten Chitinleiste, die konsolartig an der Valvenoberfläche liegt; Pulvinus und Processus basales fehlen. Uncus gebogen, mit kleinen Dörnchen besetzt; Gnathos mit einer hakenförmigen Mittelspitze; Socii länglich. Keine Fultura superior. Cau- lis breit, vom basalem Teil des Aedoeagus entspringend und mit der Fultura in- | ferior verwachsen. Aedoeagus lang, stark gebogen, mit keinem freien Coecum | penis und ohne Cornuti. Weibliche Genitalien (Abb. 278). Papillae anales bilden einen typischen ,,flo- | ricomous ovipositor” mit mässig breiten distalen Lappen. Sinus vaginalis mit einer starken Sklerotisierung um das breite Ostium bursae, die sich aber in einzelne Lamellae nicht differenziert. Ductus bursae breit, etwas sklerotisiert. Bursa copu:| latrix membranös, mit einem rundlichen Corpus und kurzer Cervix; Lamina den:| tata länglich, raspelartig. Die Gattung ist anscheinend rein palaearktisch. Die als eine Tortricodes ange-| sprochene, nearktische Art fragariana Bsk. unterscheidet sich im Genitalbau von, dem europaeischen Genotypus und gehört wohl zu einer anderen Gattung. (113) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 167 46. Gattung Exapate Hb., 1825 Genotypus (monotypicus): Phalaena congelatella Cl, 1759. Phalaena Tinea (part.) CLERCK, 1759, Icon. Ins., t. 8. Lithosia (part.) FABRICIUS, 1798, Suppl. Ent. Syst. p. 460. Diurnea (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 502. Eutrachia (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 61. Exapate HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 387. Scinipher FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 12. Genotypus (designatus): Phalaena congelatella Cl., 1759. Sciniphes FROLICH, 1828, op. cit., p. 103 (nom. emend. pro Scinipher). Lemmatophila (part.) TREITSCHKE, 1832, Schm. Eur., vol. 9, pars 1, p. 34. Cheimaphasia CURTIS, 1833, Ent. Mag., vol. 1, p. 190. Genotypus (monotypicus): Pha- laena congelatella Cl., 1759. Oxypate STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 235 (nom. emend. pro Exa- pate Hb.). Oxapate STEPHENS, 1835, op. cit., p. 420 (nom. emend. pro Oxypate Stph.). Cheimonophila DUPONCHEL, 1838, Ann. Soc. Ent. France, vol. 7, p. 131. Genotypus (designatus): Phalaena congelatella Cl., 1759. Cheimaphasia AGASSIZ, 1846, Nomencl. Zool., Lep., p. 15 (nom. emend. pro Cheima- phasia Curt.). Enyphantes (non Hb., 1822) [HüBNER, 1806, Tentamen, p. 2; illeg.} FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 3, 14. Genotypus (monotypicus designatus): Phalaena congelatella Cl., 1759. Kopf (Abb. 281) abstehend behaart. Fühler kurz bewimpert, an den Glieder- grenzen mit dichteren, aber ebenso langen Wimperbiischeln, so dass die mann- lichen Fühler gezahnt zu sein scheinen; weibliche Fühler lang und dicht weich be- borstet. Palpen kurz, nach vorn gestreckt, lang rauh behaart; 2. Glied lang und dünn, aufwärts gebogen; Terminalglied klein und spitz. Saugrüssel äusserst dünn . und kurz. Brust beim Männchen mit einem Hinterschopf, beim Weibchen glatt, ! rauh behaart. ! Vorderfliigel des Männchens (Abb. 280) lang gestreckt, distal allmählich verbreitert; Costa gerade oder leicht eingebogen; Apex spitz abgerundet; Termen schräg, leicht gerundet, allmählich in Tornus und Dorsum übergehend. Kein Kostalumschlag. Ader S gerade, nur an ihrer Spitze leicht zur Costa gebogen; ! Mittelzelle lang, der Costa nahe liegend; R, entspringt deutlich hinter der Mitte, | R, von etwa 6/, der Mittelzelle; R, verläuft mit S etwa subparallel; Ry, die kürzeste der Radialadern, ist R, an der Costa stark genähert; Rs, Ry und Rs weit auseinandergestellt, die letztere mündet in den Termen kurz unterhalb des Apex; M, entspringt der R, näher als diese letztere von Ry; zwischen R, und Ro / bisweilen ein Rudiment der Innenader der Mittelzelle vorhanden; Ms, M; und | Cu, weit voneinander entfernt; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cus \ an 2/3 der Mittelzelle; A, vollständig entwickelt, obwohl öfters ganz fein; | Basalgabel A, + 5 etwa 1/5 so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 280) | trapezoidal abgerundet, breiter als die Vorderflügel; Costa leicht eingezogen; | Apex etwas spitz abgerundet; Termen gerade; Tornus breit gerundet; Dorsum | fast flach, zwischen Basis und Ader A; mehr oder weniger gebogen. Ader S | gerade; R und M, entspringen dicht beisammen oder aus einem Punkt, oder sie sind kurz gestielt und divergieren dann stark auseinander, den Apex umfassend; | M, der M; an der Basis genähert; Mz und Cu, mehr oder weniger voneinander 168 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (114) SI ES > N Pd (115) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 169 getrennt bis aus einem Punkt entspringend; Cu, aus dem unteren Winkel, Cu, bei etwa 2/3 der Mittelzelle. Vorderflügel des Weibchen (Abb. 282) schr klein, lanzettförmig, anfangs breit, gegen den Apex hin stark zugespitzt; sie sind grob abstehend behaart, nicht beschuppt, wie beim Männchen; das Geäder mehr oder weniger reduziert; zur Costa hin entspringen von der Mittelzelle nicht mehr als drei Radialäste; R; mündet in den Termen; die Mittelzelle offen, sehr lang; M,, My, My und Cu, kurz, Cu, fehlt. Manchmal ist das weibliche Geäder noch stärker reduziert, so dass nur Ry, Rs, Mo, M; und Cu, erhalten bleiben. Hinterflügel nur durch ganz winzige Lappchen repräsentiert, die leicht zu übersehen sind. Männliche Genitalien (Abb. 295—297). Tegumen sehr breit, mit ebenso breiten Pedunculi; Saccus abgerundet. Valva schmal, stark ausgezogen; Costa deutlich; Sacculus sklerotisiert, mit einem stumpfen mittleren Vorsprung; Processus _basales und Pulvinus fehlen. Uncus an der Basis sehr breit, mit einer kurzen, | scharfen Spitze; Gnathos mit einer mittleren Platte und einer raspelartigen Skulptur an seinen Lateralarmen; Socii schmal, gebogen. Fultura superior vollstandig, in der Mitte mit einer raspelartigen Skulptur; Fultura inferior hoch, an der Spitze ausgeschnitten. Aedoeagus verhältnismässig sehr klein und schmal, distal zuge- spitzt, dorsoventral abgeflacht; Coecum penis sehr lang; Caulis entspringt von der äusseren Hälfte des Aedoeagus. Weibliche Genitalien (Abb. 298). Papillae anales bilden einen ’’floricomous ovipositor”’. Sinus vaginalis breit; Lamella postvaginalis schwach sklerotisiert, beborstet; eine längliche, stärker sklerotisierte, kegelförmige Lamella antevaginalis auf dem Trichter des Ductus bursae. Bursa copulatrix membranös, mit einem rundlichen Corpus und einer langen Cervix; keine Lamina dentata. Die Gattung ist nur in der Palacarktis bekannt, wo sie durch zwei Arten vertreten ist. | | | 47. Neosphaleroptera Réal, 1953 | | | | Genotypus (monotypicus designatus): Tortrix nubilana Hw., 1811. Tortrix (part.) HAworTH, 1811, Lep. Brit., p. 467. Olethreutes (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 63. Eudemis (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 382. Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1829, Schm. Eur., vol. 7, p. 233. Cnephasia (part.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 181. Zeiraphera (part.) CURTIS, 1838, Brit. Ent., expl. t. 711. Lozotaenia (part.) HERRICH-SCHäFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 168. Grapholitha (non Tr.) PORTSHINSKIJ, 1888, Selskoje Chozjajstvo i Lesovodstvo, vol. 159, p. 126. . Eulia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 88. Nephodesme (part.) PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., p. 14. Neosphaleroptera REAL, 1953, Bull. Mens. Soc. Linn. Lyon, vol. 22, p. 56. Kopf und Geäder der Cnephasiini. Abb. 280: BD congelatella (Cl.), Geäder, Männchen. | benziana (Thnbg.), Geäder, Männchen. Abb. 284: idem, Kopf. Abb. 285. Eana argentana | (CI.). Palpus, Männchen. Abb. 286: Doloploca punctulana (Schiff.), Geäder, Männchen. Abb. 287: idem, Kopf. Abb. 288: Euledereria alpicolana (Fröl.), Geäder, Männchen. Abb. | 289: idem, Kopf. Abb. 290: idem, Geäder, Weibchen. Abb. 291: Trachysmia rigana (Sod.), | Geäder, Männchen. Abb. 292: idem, Kopf. Abb. 293: Neosphaleroptera nubilana (Hw.), | Geäder, Männchen. Abb. 294: idem, Kopf. | 170 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (116) Der Crephasia bis auf folgendes ähnlich: Fuhler einfach, nur wegen einer etwas abstehenden Beschuppung scheinen sie manchmal leicht sägezähnig zu sein, mit einer kurzen, durch die Schuppen fast ganz verborgenen Bewimperung. Palpen (Abb. 294) kurz, nicht langer als der Kopf; Terminalglied winzig klein. Brust ohne oder mit einem ganz rudimen- tären Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 293) verhältnismässig kurz und breit, suboval; Costa stark gebogen; Apex rundlich; Termen gebogen; Dorsum gebaucht; Ader Cu, ent- springt etwa bei 4/5 der Mittelzelle. Hinterflügel gleich breit wie die Vorderflügel. Männliche Genitalien (Abb. 299—301). Sacculus mit einer zweispitzigen Chitinleiste (die erste Spitze ist frei), die in kein Borstenbüschel endet; ein schwach angedeuteter Pulvinus in der äusseren Valvenhälfte; Socii länger und breiter als bei Crephasia; Caulis lang. Weibliche Genitalien (Abb. 302) mit einer grossen, sklerotisierten Lamella antevaginalis, die deutliche Lateralwinkeln zeigt; keine La- mina dentata. PIERCE & METCALFE (1922) haben die Art nubilana zu Eana Billb. (= Nepho- desme Hb.) eingereiht. Das scheint mir vollständig unberechtigt zu sein, da nubi- lana sich von den übrigen Eana-Arten schon im Palpenbau stark unterscheidet; sie hat auch nicht so stark gestreckte Vorderflügel wie diese Arten und zeigt eine Reihe von Genitalunterschieden. Das Tegumen der »ubilana hat keine ,,Schultern”, die Fultura superior ist viel schwacher sklerotisiert und weist keine raspelartige Skulptur auf. Auch die Form des Ostium bursae ist bei zubilana eine ganz andere. DIAKONOFF (1939) betrachtete nubilana als eine Cnephasia-Art und erklärte ihre Unterschiede den übrigen Arten dieser Gattung gegenüber als artlich. Das ist aber kaum annehmbar, da bei allen Cnephasien die Chitinleiste des Sacculus (falls solche überhaupt vorhanden ist) in ein Borstenbüschel endet, was bei nubilana nicht der Fall ist. Dazu kommen noch die übrigen in der Charakteristik der Neo- sphaleroptera angegebenen Unterschiede. Von einer besonderen Bedeutung scheint mir die Form der Lamella antevaginalis zu sein, die bei ##bilana der der Cnepha- sia- und Eana-Arten ganz unähnlich ist. Alle diese Unterschiede bestimmen ganz | gut die isolierte systematische Stellung der nubilana, die nur durch eine generische , Absonderung der Art am besten zur Geltung kommt. 48. Gattung Eana Billb., 1820 Lecto-Genotypus: Tortrix penziana Thnbg., 1791 (FERNALD, Gen. Tortr., 1908, p. 51). | Phalaena (part.) CLERCK, 1759, Icon. Ins. Genitalien der Cnephasiini. Abb. 295: Exapate congelatella (Cl.), Männchen, Präparat No. | M. 119, Deutschland. Abb. 296: idem, Aedoeagus, Seitenansicht. Abb. 297: idem, Ventral- | ansicht. Abb. 298: idem, Weibchen, Präp. No. M. 764. Abb. 299: Neosphaleroptera nxbi- lana (Hw.), Männchen, Prip. No. M. 063, Deutschland. Abb. 300: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 301: idem, Aedoeagus. Abb. 302: idem, | Weibchen, Präp. No. M. 064, Deutschland. Abb. 303: Eana penziana (Thnbg.), Männchen; | Prip. No. M. 131, Freiburg i. Br., Baden. Abb. 304: idem, Seitenansicht des Tegumens | mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 305: idem, Aedoeagus. Abb. 306: idem, Weibchen, | Präp. No. M. 727, Deutschland. (117) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae an \ He Cm 1 ba BRO Eb ab \ 07 é BN = NA H = . a co De Dt ENE x i a 2 D ROR a: 4 ER x vi à N ; , e ES EENS y „rar a > ea AD A ER: vA SS A N MEZZE, È i Gi a x ) Wf / \, N a oa BER a ci AN: ENG \ ERI = : j LEZ pie a = = === ay, VAE 172 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (118) Pyralis (part.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 651. Tortrix (part.) THUNBERG & BECKLIN, 1791, Diss. Ent., vol. 2, p. 43. Eana BILLBERG, 1820, Enum. Ins., p. 90. Palpita (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 55. Eutrachia (part.) HùBNER, op. cit., p. 62. Archips (part.) HüBNER, op. cit., p. 63. Ablabia HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 383. Lecto-Genotypus: Phalaena osseana Sc. 1763 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern. Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 108). Nephodesme HüBNER, ib., p. 390. Lecto-Genotypus: Tortrix penziana Thnbg., 1791 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 15). Cnephasia (part.) CURTIS, 1826, Brit, Ent. expl. t. 100. Argyroptera DUPONCHEL, 1834, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 24. Genotypus (desig- natus): Phalaena argentana Cl., 1759. Nephodesma STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 127 (nom. emend. ‘pro Nephodesme Hb.). Aphelia (non Hb.) GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 305. Sciaphila (patt.) DUPONCHEL, 1846, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 298. Syndemis (part.) STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 64. Doloploca (non Hb.) KENNEL, 1919, Mitt. Miinchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 64. Hypostephanuncia RèAL, 1951, Bull. Mens. Soc. Linn. Lyon, vol. 20, p. 229. Genotypus (monotypicus designatus): Crephasia (Hypostephanuncia) ecullyana Réal, 1951. Oporopsamma GOZMäNY, 1954, Ann. Hist. Nat. Mus. Nat. Hungar., ser. nova, vol. 5, p. 274. Genotypus (monotypicus designatus): Cnephasia wertheimsteini Rbl., 1913. Der Gattung Crephasia bis auf folgendes ähnlich: Palpen (Abb. 284, 285) lang, gebogen, basal aufsteigend, distal nach vorn ge- streckt; 2.Glied fast doppelt so lang wie bei Cnephasia, mehr oder weniger an- liegend beschuppt, nur distal ist die Beschuppung lockerer; Terminalglied lang, obwohl bisweilen durch die Beschuppung des 2.Gliedes etwas verborgen. Brust- hinterschopf fehlt meistens, insbesondere bei den Weibchen. Geäder (Abb. 283): Ader R, der Vorderflügel entspringt etwas distal von der Mitte der Mittelzelle; der parallele Verlauf der Adern Ry, Ro und Rg ist nicht selten weniger auffallend als bei Crephasia; Cu, entspringt bei 2/3 der Mittel- zelle. Im Hinterflügel entspring Cu, bei 3/5 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 303-305). Tegumen mit kurz bedornten „Schul- tern” an der Uncus-Basis; Sacculus mit einer Chitinleiste, die an ihrer freien Spitze niemals ein Borstenbüschel trägt. Gnathos nur selten mit einer mittleren Spitze, meistens als ein abgerundeter Halbring; Socii breiter und linger als bei Cnephasia. Fultura superior merklich sklerotisiert, stets raspelartig skulpturiert. Caulis stärker als bei Crephasia entwickelt, aber doch kurz. Weibliche Genitalien (Abb. 306). Lamella postvaginalis öfters stärker sklero- tisiert und Ductus bursae länger; sonst sind die weiblichen Genitalien denen der Cnephasia ähnlich. Die beständigen Unterschiede zwischen Eana und Cnephasia liegen in den Pal- pen und insbesondere in den männlichen Genitalien. Die Arten der Gattung Eana bilden zwei Gruppen, die als Untergattungen abgesondert werden können!): 1) Es gibt keinen Grund Hypostephanuncia und Oporopsamma als besondere Untergat- tungen zu erkennen, da diese nur auf Unterschiede von einem spezifischen Wert gegründet sind und als Synonyme der sg. Eana fallen. n (119) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 173 1. Untergattung Ablabia Hb. (Subgenotypus: Phalaena osseana Sc.). Uncus- Basis mit steilen ,,Schultern”. 2. Untergattung Eana Billb. (Subgenotypus: Tortrix penziana Thnbg.). Uncus- Basis mit flachen oder verdickten ,,Schultern”. Die Gattung hat eine vorwiegend holarktische Verbreitung mit wenigen Arten, die auch in der Orientalischen Region entdeckt wurden. 49. Gattung Doloploca Hb., 1825 Lecto-Genotypus: Phalaena punctulana Schiff., 1776 (FERNALD, Gen. Tortr., 1908, p. 14). Phalaena (part.) SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 130. Pyralis (part.) FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 234. Tortrix (part.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler, Wickler etc., p. 76. Eutrachia (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz, p. 77. Doloploca HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 387. Lemmatophila (part.) TREITSCHKE, 1832, Schm. Eur., vol. 9, pars 1, p. 25. Epigraphia (non Stph.) DUPONCHEL, 1843, Hist. Nat. Lép. France, Suppl. vol. 4, p. 420. Tortricodes (part.) GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 305. Cheimatophila (non Stph.) ERSCHOFF, 1877, Horae Soc. Ent. Ross., vol. 12, (1876), p. 341. Cnephasia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 260. Kopf (Abb. 287) rauh, ziemlich geschnitten beschuppt, Stirn mit kürzerer Be- schuppung. Fuhler einfach, ganz kurz bewimpert, beim Weibchen nur sparsam be- borstet. Palpen kaum länger als der Kopf, schräg nach oben gerichtet; ihr Basal- glied dreieckig; 2.Glied gerade und gleichmässig breit; Terminalglied ganz klein, besonders rudimentär beim Weibchen. Saugrüssel stark verkümmert. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 286) breit lanzettförmig, hinter der Mitte erweitert, dann wieder verschmälert; Costa gleichmässig gebogen; Apex rundlich; Termen gerade, schräg; Tornus flach gerundet; Dorsum ganz leicht gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader R, entspringt kurz nach 3/5, Ro etwa bei % der Mittel- zelle, etwas näher zur Rg als zur R,; Re von R, etwas weiter als R; entfernt; die letztere Ader miindet in den unteren Teil des Apex. Innenader der Mittelzelle (wenn auch rudimentàr) entspringt weit vor R,; Rudiment einer zweiten Innen- ader ist vorhanden, die noch weiter basal vor der ersten entspringt; M; von Cu, fast zweimal so weit wie von M, entfernt; Cu, entspringt vom unteren Winkel, Cu, bei 3/5 der Mittelzelle; A, in ihrem grössten Teil ganz deutlich; Basalgabel As + 3 etwa ein Viertel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 286) trapezoidal, an ihrer breitesten Stelle fast so breit wie die Vorderflügel; Costa leicht gebogen; Apex rundlich, hervortretend; Termen unter dem Apex eingezogen, dann samt Tornus gerundet; Dorsum zwischen A, und As flach, dann steil aufsteigend. Ader S ganz unwesentlich gewunden; R und M, entspringen getrennt und nicht gerade sehr dicht beisammen und entfernen sich erst dann voneinander; M, weit von M, entfernt, ihr fast parallel; M; und Cu, leicht auseinander gestellt, entspringen aus einem Punkt oder sind kurz ge- stielt; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz nach 2/3 der Mittel- zelle. 5 5 9 1 3, I% F A 8, 9) IG E E D E, I G O OL M O T N E R O O V al IF R H C N D IJ T a À 2 | (i \ AN (a pro (121) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 175 Männliche Genitalien (Abb. 307, 308). Tegumen breit, mit seitlich ausgezo- genen, kurz bedornten „Schultern”; Pedunculi schmal; Saccus rundlich. Valva in ihrem distalen Teil schmal; Costa entwickelt; Sacculus sehr breit und kräftig, mit einem freien, breiten, nach unten gebogenen distalen Teil, der eine Doppelspitze hat; Pulvinus und Processus basales fehlen. Uncus gebogen, mit den Tegumen- „Schultern” ein ganzes bildend; Gnathos mit einer kurzen Mittelspitze; Socii gross, breit. Fultura superior stark erweitert, sklerotisiert und kurz bedornt. Caulis entspringt kurz vor der Mitte des wenig gebogenen Aedoeagus und ist mässig lang. Keine Cornutt. Weibliche Genitalien (Abb. 309). Papillae anales bilden einen „floricomous ovipositor’’. Sinus vaginalis liegt dicht am Postsegmentalrand der 7.Abdominal- segmentes, ist breit, mit einer membranösen, am äusseren Rand etwas stärker skle- rotisierten und einzelne Borsten tragenden Lamella postvaginalis; Ostium bursae breit. Ductus bursae bildet vor dem Ostium einen rundlichen Blindsack, in den lateral sein kurzer, normal gebildeter Röhrenteil mündet. Bursa copulatrix mem- branös mit einer kurzen Cervix und einem länglichen Corpus; Lamina dentata sternförmig, von einer raspelartigen Struktur. Nach dem männlichen Genitalbau steht die Gattung der Eana ziemlich nahe und verbindet diese gewissermassen mit Ewledereria. Die äusseren Merkmale sowie die weiblichen Genitalien unterscheiden aber Doloploca von den beiden genann- ten Gattungen, und nach der Form der Lamina dentata erinnert sie mehr an die Tortricini. Der Artumfang dieser anscheinend rein palaearktischen Gattung ist ziemlich unbestimmt, da nur wenige von hierher eingereihten Arten genitaliter un- tersucht wurden. 50. Gattung Euledereria Fern., 1908 Genotypus (monotypicus designatus): Tortrix alpicolana Fröl., 1830. Tortrix (part.) FRÖLICH, 1830, in: HüBNER & GEYER, Samml. eur. Schm., Tortr., p. 16. Coccyx (part.) DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 240. Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 86. Sphaleroptera [GUENéE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 167 (part.)] LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, pp. 123, 148, 254, t.I fig. 8, 10. [Eulederia (err. typogr.) FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 31 (= Euledereria Fern.) }. Euledereria FERNALD, op. cit., p. 59 (nom. emend. pro Sphaleroptera Ld., non Gn.). Cnephasia (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 47. Kopf (Abb. 289) rauh mit aufgerichteten Schuppen bedeckt, die an der Stirn kürzer sind. Fühler einfach, männliche dicht bewimpert, weibliche sparsam be- Genitalien der Cnephasiini. Abb. 307: Doloploca punctulana (Schiff.), Männchen, Präparat No. M. 120, Deutschland. Abb. 308: idem, Aedoeagus. Abb. 309: idem, Weibchen, Präp. No. M. 729, Schliersee, Oberbayern. Abb. 310: Euledereria alpicolana (Fröl.), Männchen, Präp. No. M. 094, Glocknerhaus, Kärnthen. Abb. 311: idem, Seitenansicht des Tegumens mit Uncus, Gnathos und Socii. Abb. 312: idem, Aedoeagus. Abb. 313: idem, Mensis dor- salis. Abb. 314: idem, Weibchen, Präp. No. M. 104, Alpen. Abb. 315: Trachysmia rigana (Sod.), Männchen, Präp. No. M. 092, S. Tirol. Abb. 316: idem, Aedoeagus. Abb. 317: idem, Coecum penis (von oben gesehen). Abb. 318: idem, Weibchen, Präp. No. M. 093, Deutschland. 176 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (122) borstet. Palpen kräftig, den Kopf überragend, stark flaumig, nach vorn gestreckt; Basalglied ziemlich gross; 2.Glied leicht aufwärts gebogen, distal merklich er- weitert; Terminalglied breit, obwohl verhältnismässig nicht gross. Saugrüssel nor- mal entwickelt. Brust mit Hinterschopf. Vorderflügel des Mannchens (Abb. 288) fast gleichmässig breit; Costa ganz sanft gebogen; Apex spitz abgerundet; Termen schräg; Tornus flach; Dorsum leicht gebaucht. Kein Kostalumschlag. Ader R, entspringt kurz vor der Mitte, Ro bei 34 der Mittelzelle; R, steht der R, zweimal so nahe wie der R,; Rg wenigstens dreimal so weit von R4 entfernt wie diese von R;; die letztere mündet in den Termen gleich unter dem Apex; keine Innenader der Mittelzelle; M, steht der M; meistens näher als die letztere der Cu,, alle diese Adern auseinandergestellt, seltener sind M; und Cu, gestielt; Cu, gebogen, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, bei 2/3 der Mittelzelle; A, sehr schwach und meistens nur basal angedeutet; Basalgabel Ay + 3 etwa ein Sechstel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 288) bedeutend breiter als die Vorderflügel; Costa leicht ge- bogen; Apex abgerundet; Termen unterhalb des Apex flach eingezogen, zwischen M; und Cu, etwas gebaucht; Dorsum rundlich gebogen. Das letzte Drittel der Ader S zur Costa ausgebogen; R und M, entspringen aus einem Punkt oder sind gestielt, ebenso wie Mz und Cu,; M, weit von M, stehend, ihr fast parallel; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz nach 2/3 der Mittelzelle. Vorderflügel des Weibchens (Abb. 290) ganz lanzettförmig, in der Mitte am breitesten; Costa verläuft zunächst aufwarts, hinter der Mitte abwarts; Apex sehr spitz, leicht aufgebogen; Termen ausserordentlich schräg; Tornus nicht angedeutet. Ader S gerade; keine Andeutung der Vena humeralis; R, entspringt etwas distal von der Mitte, R bei 5/g der Mittelzelle; M; und Cu, entweder wie beim Männ- chen, oder sie sind gestielt; Cu, und Cu, am Saum einander sehr stark genähert; Basalgabel A, + 3 etwas kürzer als ein Viertel der ganzen Ader. Hinterflügel (Abb. 290) sehr schmal, von etwas veränderlicher Form, aber stets mit einem sehr spitzen Apex, mehr oder weniger lanzettförmig. Das Geäder im allgemeinen wie beim Männchen, aber die Adern R und M, viel länger gestielt; M, viel länger als die gestielten M3 und Cu,; Cu, ganz kurz und entspringt etwa bei 4/; der Mittelzelle; A, und die übrigen Analadern meistens ganz rudimentär. Männliche Genitalien (Abb. 310—313). Achtes Tergit mit einer plattenför- migen, ziemlich stark sklerotisierten Mensis dorsalis. Tegumen kaum breiter als die Uncus-Basis; Pedunculi schmal; Saccus breit, rund. Valva schwach skleroti- siert, distal stark verschmälert; Costa nicht angedeutet; Sacculus sehr stark sklero- tisiert, gebogen, mit einer langen und breiten, lappigen Doppelspitze; kein Pul- vinus; Processus basales praecostal. Uncus mässig lang, an der Spitze gebogen, mit breiten Basalschultern, kurz bedornt; Gnathos halbringförmig, ohne freie Spitze; Socii länglich. Fultura superior vollständig, bogenförmig; Fultura inferior etwa herzförmig, das anliegende Diaphragma mit zwei Lateralpapillen. Caulis mit Fultura inferior fest verwachsen, entspringt vom basalen Drittel des Aedoeagus. Der letztere ziemlich lang, gebogen, mit einem etwa ein Fünftel langen Coecum penis. Keine Cornutt. Weibliche Genitalien (Abb. 314). Papillae anales wie bei Crephasia, typisch „floricomous”’, mit breiten Distallappen. Ductus bursae sklerotisiert, erweitert. (123) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 10777 Lamella antevaginalis halbmembranös, mit dem Praesegmentalrand des 7.Sternites verwachsen; Lamella postvaginalis bildet die hintere Wand des ziemlich breiten Sinus vaginalis mit einem ebenso breiten Ostium bursae und ist mit ihren Lateral- teilen mit der Intersegmentalmembran verwachsen. Cervix bursae kurz, mit einem blinden Lateralauswuchs, in den der Ductus seminalis mündet; Corpus bursae membranös; keine Lamina dentata. Eine monotypische Gattung mit einem sehr eng beschränkten Verbreitungsge- biet in den Alpen Mitteleuropas. Das modifizierte Geäder des Weibchens ist an- scheinend auf die rudimentären Flügel (,,Puppenflügel”) zurückzuführen. 51. Gattung Trachysmia Gn., 1845 Lecto-Genotypus: Tortrix rigana Sod., 1829 (FERNALD, Gen. Tortr., 1908, p. 30). Tortrix (non L.) SODOFFSKY, 1829, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 1, p. 144. Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 182. Teras (part.) TREITSCHKE, 1835, op. cit., vol. 10, pars 3, p. 139. Trachysmia GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 164. Lophoderus (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. sche, voll 3, Pe 250. Eulia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 88. Cnephasia (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER's Lep. Cat., pars 10, p. 48. Kopf (Abb. 292) rauh beschuppt. Fühler einfach oder ganz leicht gezähnt, kurz büschelartig bewimpert, beim Weibchen nur beborstet. Palpen leicht nach oben gerichtet; ihr Basalglied klein; 2.Glied durch lockere Beschuppung stark erweitert; Ferminalglied kurz, in der Beschuppung des 2.Gliedes fast vollständig verborgen. Saugrüssel kurz. Brust mit einem schwachen Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 291) breit lanzettförmig, bis zu 2/3 ihrer Länge allmäh- lich erweitert, dann scharf verschmälert; Costa sanft gebogen; Apex scharf gerun- det; Termen schräg, gerade; Tornus gerundet; Dorsum leicht, gegen die Basis stärker gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader S etwas unregel- mâässig gebogen; R, entspringt von oder gleich nach der Mitte, Ry bei % der Mittelzelle, der Rg merklich näher als der R,; Rg entspringt zweimal so weit von R, wie diese von Rs; Ry und R; umfassen den Apex; eine nicht beständig vor- handene Innenader der Mittelzelle entspringt zwischen R, und Ry; Mo, M; und Cu, voneinander getrennt; Cu, entspringt vom unteren Winkel, Cu, kurz hinter | 2/3 der Mittelzelle; A, ziemlich deutlich; Basalgabel A, + 3 etwas kürzer als ein Viertel der ganzen Ader. Hinterflügel (Abb. 291) leicht breiter als die Vordeflügel; Costa gleichmässig | leicht gebogen; Apex ziemlich scharf; Termen fast gerade; Tornus breit gerundet; Dorsum zwischen den Adern A, und A, ziemlich flach, gegen die Flügelbasis gebogen und steil aufsteigend. Ader S leicht gewunden; R und M, entspringen dicht beisammen oder sind gestielt; M, von M, entfernt; M3 und Cu, entsprin- gen dicht beisammen oder aus einem Punkt; Cu, aus dem unteren Winkel, Cu, von 2/5 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 315—317). Tegumen breit; Bea zur Basis hin allmählich verschmälert; Saccus klein, etwas eckig. Valva schmal mit einer \ merklichen Costa; Sacculus sehr stark sklerotisiert, an der Basis stark erweitert, | gebogen, mit einer freien Spitze; Pulvinus und Processus basales fehlen. Uncus leicht gebogen; Gnathos mit einer gerundeten, hakenförmigen Mittelspitze; Socii 178 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (124) breit und lang. Fultura superior vollständig, in der Mitte erweitert und skulptu- riert. Caulis entspringt vom ersten Drittel des Aedoeagus; Sinus penis bildet eine Haube um das Coecum penis. Aedoeagus wellenartig gebogen, lang; Coecum penis dorsoventral gespalten; keine Cornuti. Weibliche Genitalien (Abb. 318). Papillae anales verhältnismässig klein, ein- fach. Sinus vaginalis breit, die beiden Lamellae gut entwickelt und stark sklero- tisiert. Ductus bursae breit, mit einem schwach sklerotisierten, länglichen Colli- culum. Bursa copulatrix mit einem eiförmigen Corpus, membranös, mit einer ganz kurzen Cervix; Lamina dentata eine unterbrochene Reihe von kleinen Hakchen- gruppen. Die nähere Untersuchung von rigana Sod. hat gezeigt, dass diese Art weder mit Elia, noch mit Cnephasia etwas zu tun hat, obwohl sie zusammen mit diesen beiden Gattungen zur gleichen Tribus gehört. Der männliche Genitalapparat steht dem der Cnephasia- und Eana-Arten ziemlich nahe, der weibliche ist weniger spezialisiert. Im Palpenbau ist Trachysmia keiner anderen Cnephasiini-Gattung ähnlich. Diese Gattung ist vorläufig nur aus der Palaearktis bekannt und wird als monotypisch betrachtet. E. Tribus TORTRICINI (Gn., 1845) Obr., 1949 Phalaenae Tortrices Virides (part.) + Flavae (part.) SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 125, 127. Tortrices Noctuoides (part.) + Tineoides (part.) + Genuinae (part.) HüBNER, 1796 — 99, Samml. eur. Schm., Tortr., tt. 7, 14, 15. Tortrices Pyralidoides (part.) HüBNER, 1819—22, op. cit., t. 44. Tortrices Tineiformes (part.) HüBNER, 1823, op. cit t. 46. Umbratiles + Mixtae + Vulgares (part.) + Flavae (part.) + Agapetae (part.) + Submetallicae (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., pp. 383, 385, 389, 391, 392. « Pseudo-Tortrices (part.) + Virides + Verae + Metallicae (part.) FRÖLICH, 1828, Enum. | Tortr. Würt., pp. 16, 18, 67. Tortricidi (part.) + Cochylidi (part.) GUENéE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, pp. 136, 297. Tortricidae (part.) + Anchyloperidae (part.) + Peroneidae + Lozoperidae (part.) STAINTON, 1859, Man. Brit. Butt. & Moths, vol. 2, pp. 188, 217, 229, 265. Tortricidae group D MEYRICK, 1913, WYTsMAN’s Gen. Ins., fasc. 149, p. 47. Peroneidii PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., p. 16. Tortricidii FILIPJEV, 1931, Annu. Mus. Zool. URSS, vol. 31, (1930), p. 500. Tortricinae Busck, 1940, Bull. South. Calif. Acad. Sci., vol. 39, p. 91. Peroneades DIAKONOFF, 1941, Treubia, vol. 18, p. 431. Tortricini OBRAZTSOV, 1949, Entomon, vol. 1, p. 201. Peroneini DIAKONOFF, 1953, Verh. Koninkl. Nederl. Akad. Wetensch., Afd. Natuurk., | ser. 2, vol. 49, fasc. 3, p. 82. Die Tribus steht der Cnephasiini sehr nahe und unterscheidet sich von dieser durch das Fehlen des Uncus, der Colliculi und eine niemals faltenartig gebildete Lamina dentata. Als weitere Unterschiede wären noch zu erwähnen: ein niemals durch eine Chitinleiste verstärkter Sacculus, die meistens fehlenden oder (viel sel- tener) nur ganz kurzen Processus basales der Valvae, ein undifferenzierter Gna- thos, der nur als eine schwache Querleiste und leicht sklerotisierte Oberfläche | des Anus-Rohres entwickelt ist, und die meistens vorhandenen Cornuti, sowie eine öfters vorhandene Brachiola an der Valva. Die Tribus ist in allen Faunengebieten vertreten. (125) © 1 à Li à © D HM Nw B (1). (6). (5). (8). WN Na (2). (1). (4). (3). (6). (5). (8). (7). (4). (3). B (2). N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 179 Analytische Tabelle der palaearktischen Gattungen. a. Aussere Merkmale. Vorderflügeladern M3 und Cui gestielt … … … nnen 55. Spatalistis Meyr. Vorderflügeladern M3 und Cui entspringen frei oder aus einem Punkt. Vorderfliigelader Rs führt in die Costa ............ A lers bib. Vorderflügelader Rs führt in den Apex oder in i Zweites Palpenglied nicht länger als der Kopf ............................ 56. Croesia Hb. Zweites Palpenglied linger als der Kopf, Vorderflügelader Cuz entspringt von der Mitte der Mittelzelle ... 52. Aleimma Hb. Vorderflügelader Cu2 entspringt distal von der Mitte der Mittelzelle ..................... Mea 53. Tortrix L. und 54. Ergasia Iss. & Str. (Genitalunterschiede 1). b. Männliche Genitalien. Keine Fultura superior. Socii unregelmässig PS Valva ohne Brachiola und Processus basalis ........ ree 52. Aleimma Hb. God beads Value mit einer Taren riten Bol und einem kurzen kostalen Progsceug: Aie PSE ES Eee 53. Toririx IL. Fultura superior als eine vollständig entwickelte, meistens bogenartige Querleiste. Socii auf einem unbeborsteten, mehr oder weniger langen Stiel... 56. Croesia Hb. und 57. Acleris Hb. (Geäderunterschiede !). Saat ra einer schmäleren und gleichfalls beborsteten Basis. Valva ohne oder mit einer ganz kurzen, rundlichen Brachiola .................. 54. Ergasia Iss. & Str. . Bracdiiola ARR rate SOBRIO one DIE NITTI N c. Weibliche Genitalien. . Die letzten Abdominalsegmente bilden einen länglichen, ausstülpbaren Ovipositor mit zusammengewachsenen Papillae anales ...................... 54. Ergasia Iss. & Str. . Kein ausstülpbarer Ovipositor; Papillae anales mehr oder weniger frei. . Papillae anales lappenförmig erweitert. . Lamina dentata als eine längliche, zur Bursa-Wand senkrecht stehende Platte … … 52. Aleimma Hb. - Lamine. ae emo nn 53. Tortrix L. . Papillae anales mehr oder weniger kissenförmig. . Lamina dentata besteht aus einer En einzelne DONC _conosonssocencsvo080oa006an050 ; 55. Spatalistis Meyr. ame ee Snia ade Ans eine ende, raspelartige Platte, oder fehlt nn 56. Croesia Hb. und 57. Acleris Hb. (Geäderunterschiede !). 52. Gattung Aleimma Hb., 1825 Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix loeflingiana L., 1758 (WesTwoop, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., 1840, p. 109). Phalaena Tortrix (part.) LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 351. Pyralis (part.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 652. Tortrix (part.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 420. Agapeta (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 66. Aleimma HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 391. Dictyopteryx STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 189. Lecto-Genotypus: 180 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (126) wy fay? DS ESS de N EN aly Kopf und Geäder der Tortricini. Abb. 319: Aleimma loeflingiana (L.), Geäder, Männchen. Abb. 320: idem, Kopf. Abb. 321: Tortrix viridana (L.), Geäder, Mannchen. Abb. 322: idem, Kopf. Abb. 323: Ergasia aurichalcana (Brem.), Geäder, Mannchen. Abb. 324: idem, Kopf. Abb. 325. Sparganothis pilleriana (Schiff.), Geäder, Männchen. Abb. 326: idem, Kopf. Abb. 327: Acleris cristana (F.), Geäder, Mannchen. Abb. 328: idem, Kopf. Abb. 329: Acleris emargana (F.), Vorderflügelgeäder und Fransen, Männchen. | | (127) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 181 Phalaena Tortrix loeflingiana L., 1758 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern Classif Ins., Synops, Gen. Brit. Ins., p. 109). Syricoris (part.) TREITSCHKE, 1829, Schm. Eur., vol. 7, p. 231. Argyrotoza (part.) DUPONCHEL, 1845, Cat. Meth. Lép. Eur., p. 290. Alimma (nom. emend.) AGassiz, 1846, Nomencl. Zool., Ind., p. 14. Genotypus (here- ditarius): Phalaena Tortrix loeflingiana L., 1758. Argyrotosa (part.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 169. Heterognomon (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 247. Der Gattung Tortrix bis auf folgendes änhlich: Palpen (Abb. 320) mit einem von der Basis sich allmahlich erweiternden 2.Glied; Terminalglied rundlich. Vorderflügel (Abb. 319) mit einem gar nicht hervortretenden, ziemlich spitz abgerundeten Apex und einem etwas schrägeren Termen und nicht so breit abgerundetem Tornus. Ader R, entspringt kurz vor der Mitte, R, bei 34 der Mittelzelle; R, viel näher zur R, als zur Ro; Cu, von der Mitte der Mittelzelle; Basalgabel A, | 3 etwas kürzer als ein Drittel der ganzen Ader. Hinterflügel (Abb. 319) mehr abgerundet, mit einem breiteren Apex; Ader Cu, entspringt von 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 349, 350). Valva länglich, distal abgerundet; Costa ziemlich breit, mit einer weichen, beborsteten Spitze, die vielleicht eine stark modifizierte Brachiola ist; Sacculus breit, etwas gebogen, den distalen Valven- rand nicht erreichend; kein Processus basalis; Pulvinus gross, basal. Uncus fehlt; Gnathos als eine schmale Querleiste; Subscaphium nur distal etwas starker skle- rotisiert; Socii von einer unregelmässig abgerundeten Form. Keine Fultura supe- rior. Caulis kaum angedeutet. Aedoeagus kurz, zugespitzt; Coecum penis klein; keine Cornutt. Weibliche Genitalien (Abb. 330). Papillae anales weniger erweitert, mit distal leicht zugespitzten Lappen, proximal stark ausgezogen; sie bilden eine Art Uber- gang zum ,,floricomous ovipositor’’. Sinus vaginalis breit, mit einer zweispitzigen Lamella postvaginalis. Ostium bursae mit ganz membranösen Rändern, die es öfters verschliessen; Ductus bursae schmal; Bursa copulatrix mit einem länglichen Corpus und einer kurzen Cervix; Lamina dentata als eine längliche, zur Bursa-Wand senk- recht stehende, sklerotisierte Platte. Eine monotypische Gattung, die nur aus der Palaearktis bekannt ist. 53. Gattung Tortrix L., 1758 Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix viridana L., 1758 (CURTIS, Brit. Ent, 1839, expl. (00763). (Phalaena) Tortrix LINNé, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 530. Pyralis (part.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 646. Archips (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 66. Aphelia (part.) HùBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 390. Heterognomon LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 242, 247. Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix viridana L., 1758 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr. p. 37). Kopf (Abb. 322) rauh beschuppt. Fühler einfach oder teilweise ganz leicht ge- zähnt, dicht kurz bewimpert, beim Wiebchen sparsam kurz beborstet. Palpen länger als der Kopf, nach vorn gestreckt; ihr Basalglied kurz; 2.Glied an der 182 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (128) Basis schmal, gegen die Spitze stark erweitert; Terminalglied langlich. Saugriissel kurz. Brust ohne Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 321) breit; Costa gleichmässig gebogen; Apex ganz leicht hervortretend; Termen wenig schräg, unterhalb des Apex leicht eingezogen, dann eine Strecke gerade und weiter samt Tornus gerundet; Dorsum leicht gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader S ziemlich gerade; R, entspringt von der Mitte, Ry etwa bei 34 der Mittelzelle, bedeutend näher zur R3 als zur R;; R; und R, doppelt so weit auseinander wie R, und R;; R, führt in den Saum; eine unbeständige Innenader der Mittelzelle entspringt zwischen R, und Ro; Rs, M,, My, M; und Cu, fast gleich weit voneinander entfernt; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, merklich auswärts der Mitte der Mittelzelle; A, meistens nur gegen den Tornus deutlich; Basalgabel A, ı 3 etwa ein Drittel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 321) breit suboval oder abgerundet subtrapezoidal; Costa gebogen; Apex abgerundet, leicht hervortretend; Termen unterhalb des Apex ein- gezogen, dann samt Tornus und Dorsum gebogen. Ader S leicht gebogen; R und M, entspringen dicht beisammen, verlaufen eine Strecke miteinander parallel und divergieren dann plötzlich auseinander; M, an der Basis der M; zugeneigt, ob- wohl von dieser ebenso deutlich getrennt wie diese letztere von Cu,; diese ent- springt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz vor 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 331, 332). Tegumen kurz; Pedunculi gleichmässig breit; Saccus bandartig. Valva länglich, parallelrandig, mit einer kurzen Brachiola; Costa schmal; Sacculus gleichmässig breit, distal nach oben gebogen, mit einer stumpfen, mit Valva verwachsenen Spitze; Processus basalis kurz, kostal; kein deutlicher Pulvinus. Uncus und Gnathos fehlen; Subscaphium durch eine ganz schwache Sklerotisierung der Anusrohr-Flache angedeutet; Socii breit bandartig. Keine Fultura superior. Aedoeagus einfach, auf der Fultura inferior aufsitzend (keine Caulis !), ziemlich dick, geknickt, mit einem langen und breiten Coecum penis; Cornuti als mittellange Stecknadeln. Weibliche Genitalien (Abb. 333). Papillae anales stark erweitert; sie haben die Form von grossen, proximal nach unten gebogenen Lappen, die an der Basis mit dem anliegenden Tergit verwachsen sind. Sinus vaginalis breit, mit einer schwach sklerotisierten, sparsam beborsteten Lamella postvaginalis. Ostium bursae rund, kaum breiter als der ziemlich lange und breite, ganz membranöse Ductus bursae; Bursa copulatrix verhältnismässig klein, membranös, mit einem rundlichen Corpus und einer ziemlich langen Cervix; Lamina dentata sternförmig. Randseiten des 7.Sternites mit langen Haarbüscheln. Die Gattung ist anscheinend monotypisch und rein palacarktisch. Sie wurde längere Zeit für die Einreihung mehrerer Arten der Unterfamilie gebraucht, die keine besonderen äusseren Auszeichnungen haben. Hierher wurden viele Arten eingereiht, die einen gut entwickelten Uncus haben und in der Tat zu den Tribus Genitalien der Tortricini. Abb. 330: Aleimma loeflingiana (L.), Weibchen, Präparat No. M. 783, Deutschland. Abb. 331: Tortrix viridana (L.), Männchen, Präp. No. M. 780, Deutschland. Abb. 332: idem, Aedoeagus. Abb. 333: idem, Weibchen, Präp. No. M. 781, | Deutschland. Abb. 334: Ergasia aurichalcana (Brem.), Männchen, Präp. No. M. 753, Amur. Abb. 335: idem, Aedoeagus. | | (129) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 183 184 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (130) Archipsini und Cnephasiini gehören. In dieser Publikation werden viele von solchen Arten in andere Gattungen überführt; eine grosse Menge von Arten, die näher nicht untersucht werden konnten, bleibt trotzdem als Tortrzx bestehen. Diese sind in meinem Katalog als , species incertae sedis” angeführt. In der Nomenklatur der Gattung schliesse ich mich der Ansicht von J. G. FRANCLEMONT (1952) an, nach welcher die Linné ischen Namen der Phalangen als Untergattungnamen anerkannt werden müssen. Sonst wird die Kontinuität der Nomenklatur sehr stark gestört. Da der FRANCLEMONT’sche Vorschlag der „Opinion 124” der „International Commission on Zoological Nomenclature” widerspricht, wird ein Erlass der Kommission notwendig sein, der hoffentlich positiv ausfällt. Im Falle einer negativen Entscheidung der Kommission, wird es notwendig sein die hier als Tortrix genannte Gattung als Heterognomon zu bezeichnen. Der Tri- bus-Name wird sich dementsprechend auch ändern, da der Gattungsname T'orfrix in einem generischen Sinne (nicht als ein Phalanx-Name) zum ersten Mal von ScoPOLI (1772, p. 427) gebraucht wurde, und zwar ohne viridana L. unter den Originalarten. Die Meinung, dass die erste Publikation der Tortrix als eines Gat- tungsnamens bei SCHIFFERMILLER (1776) stattfand (vgl. FRANKLEMONT, op. cit.) stimmt nicht, da dieser Autor nur von Tortrices Linnei und im gleichen Sinne wie LINNE sprach. 54. Gattung Ergasia Iss. & Str., 1932 Genotypus (designatus): Tortrix indignana Chr., 1881. Tortrix (part.) CHRISTOPH, 1881, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 56, p. 69. Lozotaenia (non Stph.) BREMER, 1864, Mém. Acad. Imp. Sci. St. Petersbourg, ser. 7, vol. 8, fasc. 1, p. 89. Eulia (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 88. Argyrotoxa (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat. pars 10, p. 39. Ergasia ISSIKI & STRINGER, 1932, Stylops, vol. 1, p. 135. Kopf (Abb. 324) mehr oder weniger rauh beschuppt. Fühler einfach, beim Männchen nur kurz bewimpert. Palpen nach vorn gestreckt, viel länger als der Kopf; ihr Basalglied deutlich; 2.Glied distal durch Schuppen erweitert; Terminal- glied klein. Saugrüssel mittellang. Brust ohne Hinterschopf. Vorderfliigel (Abb. 323) breit; Costa gebogen; Apex breit gerundet; Termen | mehr oder weniger gerade, fast senkrecht bis leicht schräg; Tornus breit gerundet; Dorsum ganz leicht gebaucht. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader S ge- rade oder ganz leicht gebogen; R, entspringt kurz vor der Mitte, Ry etwa bei 2/3 der Mittelzelle, von R, und R, gleich weit entfernt; R, bis einschliesslich Ry untereinander subparallel; R, und R; getrennt, die letztere führt in den unteren Teil des Apex; eine nicht beständige Innenader der Mittelzelle entspringt zwischen R, und R,, näher zur ersten der genannten Adern; M; wenigstens doppelt so weit von R wie diese von R4 entfernt, saumwärts mit R; leicht divergierend; Mo, M; und Cu, gleich weit auseinander; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cuz leicht distal von der Mitte der Mittelzelle; A, der Kubitalader stark genähert, tornalwärts mit Cu, merklich divergierend; die Basalgabel A, 4 3 etwa ein Vier- | tel (oder etwas mehr) so lang wie die ganze Ader. (131) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 185 Hinterflügel (Abb. 323) fast so breit wie die Vorderflügel; Costa ganz un- wesentlich gebogen; Apex breit gerundet; Termen unterhalb des Apex mehr oder weniger eingezogen; Tornus samt Dorsum gleichmässig gerundet, oder das letztere zwischen den Adern A, und A, abgeflacht. Ader S mehr oder weniger gerade; R und M, entspringen dicht beisammen, verlaufen etwa ein Drittel ihrer Länge parallel, divergieren dann stark und umfassen den Apex; M, basal stark zur My gebogen, so dass diese beiden Adern mit Cu, fast aus einem Punkt entspringen; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, an 2/, bis 34 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 204, 334, 335). Tegumen mehr oder weniger breit, an der Spitze leicht ausgeschnitten; Saccus gerundet. Valva kurz und breit, in ihrem Grundteil subquadratisch, mit einem nach unten gezogenen Cucullus-Teil, auf dem eine schwach entwickelte, kissenförmige Brachiola mehr oder weniger angedeutet ist; Costa schwach entwickelt; Sacculus breit, winklig gebogen, distal in eine Spitze gezogen, die mit dem Cucullus verwächst und eine Art nach unten gerichteten „Schnabel’” bildet; Processus basales und Pulvinus fehlen. Kein Uncus; Gnathos mit Subscaphium zu einem Ganzen verwachsen, gegen die Spitze verlängert und ver- jüngt; Socii ziemlich lang und schmal. Fultura superior vollständig. Aedoeagus leicht gebogen, mit einem mässig entwickelten Coecum penis, stützt einfach auf die Fultura inferior, die keine Caulis trägt; Cornuti stecknadelförmig. Weibliche Genitalien (Abb. 205). Die letzten Hinterleibssegmente bilden einen langen Ovipositor; Papillae anales in ein Kisschen verwachsen. Apophyses anteriores und posteriores sehr lang. Sinus vaginalis mit einer unbeständigen La- mella postvaginalis, deren proximale Lateralwinkel leicht gezogen sind; eine kleine, den Distalteil des Ductus bursae bedeckende Lamella antevaginalis; bis- weilen auch ganz kurze laterale Colliculi vorhanden. Ductus bursae variabel. Bursa copulatrix membranös, mit einer langen und schmalen Cervix und rundem Corpus; Lamina dentata sternförmig. Die Revision dieser ostpalaearktischen Gattung kann nicht als vollendet ange- sprochen werden. Es ist nicht ausgeschlossen, dass ein Teil der in der vorliegenden Arbeit als „Species incertae sedis’ angeführten Arten, insbesondere von denen, die bei Tortrix und Croesia untergebracht sind, in der Tat zu Ergasia gehòrt. 55. Gattung Spatalistis Meyr., 1907 Genotypus (designatus): Spatalistis rhopica Meyr., 1907. Phalaena (part.) HüBNER, 1787, Beitr. Gesch. Schm., vol. 1, pars 2, p. 16. Argyrolepia (part.) DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 569. Chrosis (part.) GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser: 2, vol. 3, p. 301. Argyrotoza (part.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 169. Argyrotosa (part.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 169. Heterognomon (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 247. Tortrix (part.) WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 454. Spatalistis MEYRICK, 1907, J. Bombay N. H. Soc., vol. 17, p. 978. Argyrotoxa (part.) MEYRICK, 1908, ibid., vol. 18, p. 622. Kopf (Abb. 207, 337) mehr oder weniger anliegend beschuppt, mit einer rauhen Beschuppung am Scheitel. Fühler einfach, kurz bewimpert, beim Weibchen sparsam beborstet. Palpen nach vorn und leicht nach oben gestreckt, bis zweimal 186 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (132) so lang wie der Kopf, öfters kürzer; ihr Basalglied fast so lang wie breit; 2.Glied distal erweitert; Terminalglied lang und schmal. Saugrüssel kurz. Brust ohne Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 206, 336) schmäler oder breiter; Costa von der Basis bis zum Apex gleichmässig gebogen; Apex rund bis leicht gezogen; Termen schräg oder mehr oder weniger senkrecht, bisweilen unterhalb des Apex etwas eingezogen und zum Tornus hin gebaucht; der Tornus dementsprechend flacher oder stärker gerundet; Dorsum kaum gebogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader S leicht gebogen bis fast gerade; R, entspringt von oder kaum hinter der Mitte, R, etwa an 4/; der Mittelzelle, näher der R; als der R,; Rg, Ry und Rs von- einander getrennt, obwohl die beiden letzteren Adern einander etwas naher stehen und den Apex umfassen; M; mit R; leicht divergierend oder ihr subparallel; My von M, und Cu, weit getrennt, der letzteren aber doch etwas naher stehend; M; entspringt auf einem gemeinsamen Stiel mit Cu, aus dem unteren Winkel, Cu etwas vor 2/3 der Mittelzelle; A, nur gegen den Saum deutlich; Basalgabel Ay +3 schmal und etwa ein Viertel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 206, 336) subtrapezoidal, etwas schmäler bis fast so breit wie die Vorderfliigel; Costa bis etwas über die Mitte leicht gebogen, dann un- wesentlich eingezogen; Apex vorspringend, gerundet; Termen unterhalb des Apex mehr oder weniger gerade; Tornus gerundet; Dorsum bis zur Ader A, ge- bogen, dann fast gerade. Ader S gerade bis leicht eingebogen; R und M, entsprin- gen dicht beisammen, verlaufen eine Strecke sehr nahe beieinander und diver- gieren erst dann merklich auseinander; M, entspringt leicht getrennt oder aus einem Punkt mit M; + Cu,, die auf einem gemeinsamen Stiel aus dem unteren Winkel der Mittelzelle entspringen; Cu, entspringt kurz nach 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 208, 210, 211). Tegumen länglich dreieckig, Pe- dunculi schmal; Saccus schmal, gerundet. Valva mehr oder weniger ausgezogen, von verschiedener Form, mit einer einfachen Brachiola; Sacculus stark skleroti- siert, mit einer einfachen oder doppelten Spitze; Pulvinus bisweilen vorhanden; Processus basales rudimentär. Kein Uncus; Gnathos in der Form einer schmalen Querspange mit einem von dieser entspringenden, langen Subscaphium; Socii lang, bandartig. Fultura superior vollständig, gerade oder gebogen. Aedoeagus kurz und mehr oder weniger breit, mit einem grossen Coecum penis, ohne Caulis; Cor- nuti 2—3 harte Stacheln. Weibliche Genitalien (Abb. 209, 338). Papillae anales länglich. Sinus vaginalis mit einer mehr oder weniger sklerotisierten Lamella postvaginalis; Ostium und Ductus bursae breit, der letztere mit einem plattenförmigen Colliculum an der Basis oder ohne dieses. Bursa copulatrix mit einem länglichen Corpus und einer kurzen Cervix; Lamina dentata fehlt oder ist als eine gebogene Querreihe schwacher Dörnchen angedeutet. Die Verbreitung dieser artenarmen Gattung umfasst die palaearktische und die indische Region und reicht bis in Neuguinea. Der Genotypus ist eine indische Art. Von dieser unterscheidet sich die einzige europaeische Art, bifasciana Hb., durch ihre schmäleren Vorderflügel mit einem geraden Termen und die leicht getrennt entspringenden Hinterflügeladern M, und M; + Cu. Den Genitalunterschieden dieser beiden Arten wäre es wohl besser keinen besonderen systematischen Wert (133) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 187 zuzumessen, da ein ähnliches Bild auch bei der verwandten Gattung Acleris zu beobachten ist. Die systematische Stellung der meisten übrigen in die Gattung Spatalistis eingereihten Arten bedarf einer Nachprüfung. 56. Gattung Croesia Hb., 1825 Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix bergmanniana L., 1758 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 109). (Phalaena) Tortrix (part.) LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 531. Pyralis (part.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 650. Agapeta (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 61. Eutrachia (part.) HüBNER, l.c. Rhacodia (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 385. Aleimma (part.) HüBNER, ibid., p. 392. Croesia HùBNER, ibid., p. 392. Lozotaenia (part.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 171. Argyrotoza STEPHENS, ibid., p. 189. Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix bergmanniana L., 1758 (WESTWOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 109). Dictyopteryx (part.) STEPHENS, ibid., p. 189. Argyrotosa (nom. emend.) CURTIS, 1831, Append. 2nd Ross’ voyage, p. 75. Genotypus (hereditarius): Phalaena Tortrix bergmanniana L., 1758. Argyrotoxa (nom. emend.) AGassiz, 1846, Nomencl. Zool., Index, p. 33. Genotypus (hereditarius): Phalaena Tortrix bergmanniana L., 1758. Heterognomon (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 247. Teras (part.) Wocke, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur. Faun., p. 235. Acalla (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 83. Croeesia (err. typogr.) FERNALD, 1908, Gen. Tortr. p. 16. Argrotoxa (nom. emend.) PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., p. 16. Geno- typus (hereditarius): Phalaena Tortrix bergmanniana L., 1758. ? Hysterosia (part.) MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1071. Der Gattung Acleris bis auf folgendes ähnlich : Palpen (Abb. 340, 345, 351) etwa so lang wie der Kopf, nach vorn ge- | streckt; thr 2.Glied distal erweitert. Vorderflügel (Abb. 339, 344, 347) mit einer gleichmässig gebogenen oder distal ziemlich geraden und nur zum Apex etwas ausgebogenen Costa; Apex nicht hervortretend; Termen gerade; Dorsum leicht gebogen. Ader R, entspringt von oder kurz vor der Mitte der Mittelzelle; R, der Rs genähert; R; führt in den Apex, wenigstens in seinen unteren Teil; M, führt in den Termen; Basalgabel A, ı 3 etwa ein Viertel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 339, 344) etwas schmäler als die Vorderflügel oder so breit wie diese; Apex mehr oder weniger hervortretend; Termen unterhalb des Apex eingezogen oder flach; Tornus nicht so breit gerundet. Adern M, und Cu, ent- springen getrennt, Cu, kurz distal von % der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 341, 342, 352, 353). Sacculus nur etwas ein- gebogen, niemals winklig; Brachiola gut entwickelt. Aedoeagus mit einem nicht breiten, obwohl bisweilen ziemlich langen Coecum penis, Cornuti als kurze Stecknadeln oder fehlend. Weibliche Genitalien (Abb. 343, 346). Papillae anales länglich und verschieden breit. Lamella postvaginalis mit leicht hervortretenden, ziemlich scharfen proxi- malen Lateralwinkeln. Ductus bursae niemals sklerotisiert, nicht erweitert und stets ohne Colliculi, membranös. Lamina dentata sternförmig oder länglich, raspel- artig. 188 BY ny Ÿ 345 1 348 347 (135) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 189 Diese Gattung wurde von MEYRICK (1912, 1913) und den meisten gegen- wärtigen Autoren als Argyrotoxa bezeichnet. Hierher wurden die meisten der Gattung Acleris Hb. ähnlichen Arten eingereiht, bei welchen die Vorderflügel- ader R; nicht in die Costa führt. Der Genitalbau dieser Arten wurde dabei ausser Acht gelassen und der Gattung wurden auch Arten mit einem gut entwickelten Uncus zugezählt, die jetzt als Pseudargyrotoza gen. nov. aufgefasst werden. Ein Teil der Arten ohne Uncus sind neulich als Ergasia Iss. & Str. abgetrennt. Die bisher gewöhnlich als eine Acleris (= Peronea)-Art angesprochene holmiana L. gehört zweifellos zu Croesia, was durch ihr Geäder besonders bestatigt wird. FERNALD (1908) nannte holmiana Genotypus der Croesia. Dies war falsch, da WESTWOOD (1840) bergmanniana L. als einen solchen wählte. Die Gattung Croesia ist aus allen Faunengebieten der Welt bekannt, aber die meisten von hierher eingereihten Arten bedürfen einer sorgfältigen Nachprüfung, was ihre systematische Stellung betrifft. 57. Gattung Acleris Hb., 1825 Lecto-Genotypus: Eutrachia aspersana Hb., 1822 (FERNALD, Gen. Tortr., 1908, p. 12). Phalaena (part.) LINNé, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 530. Pyralis (part.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 646. Tortrix (part.) THUNBERG & BORGSTROEM, 1784, Diss. Ent., vol. 1, p. 20. Eutrachia (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 58. Archips (part.) HüBNER, ibid., p. 62. Peronea (nom. praeocc.) CURTIS, 1824, Brit. Ent., expl. t. 16. Genotypus (designatus): Phalaena cristana Schiff., 1776. Acalla (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 383. Acleris HùBNER, ibid, p. 384. Lopas HüBNER, ibid., p. 384. Lecto-Genotypus: Phalaena cristana Schiff., 1776 (WEST- WOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 108). Rhacodia HüBNER, ibid., p. 384. Lecto-Genotypus: Pyralis emargana F., 1775 (WEST- WOOD, 1840, Introd. Modern Classif. Ins., Synops. Gen. Brit. Ins., p. 109). Eclectis HüBNER, ibid., p. 385. Lecto-Genotypus: Phalaena Tortrix hastiana L., 1758 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 13). Teleia HüBNER, ibid., p. 385. Lecto-Genotypus: Eutrachia abietana Hb., 1822 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 13). Aphania (part.) HüBNER, ibid., p. 386. Oxigrapha HüBNER, ibid., p. 386. Genotypus (monotypicus): Phalaena Tortrix literana IS 1758: Sparganothis (part.) HüBNER, ibid., p. 386. Amelia HüBNER. ibid., p. 390. Lecto-Genotypus: Phalaena rbombana Schiff., 1776 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 15). Genitalien, Kopf und Geäder der Tortricini. Abb. 336: Spatalistis bifasciana (Hb.), Geäder, Männchen. Abb. 337: idem, Kopf. Abb. 338: Genitalien, Weibchen, Priparat No. M. 785, Sattnitz, Karnthen. Abb. 339: Croesia holmiana (L.), Geäder, Mannchen. Abb. 340: idem, Kopf. Abb. 341: idem, Genitalien, Mannchen, Prip. No. M. 177, Deutschland. Abb. 342: idem, Aedoeagus. Abb. 343: idem, Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 775, Deutschland. Abb. 344: Croesia bergmanniana (L.), Geäder, Mannchen. Abb. 345: idem, Kopf. Abb. 346: idem, Genitalien, Weibchen, Prip. No. M. 073, Deutschland. Abb. 347: Croesia forskaleana (L.), Vorderflügelgeäder, Männchen. Abb. 348: Acleris cristana (Schiff.), Genitalien, Weibchen, Präp. No. M. 000, Russland. 190 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (136) Nephodesme (part.) HùBNER, ibid., p. 390. Aleimma (part.) HüBNER, ibid, p. 391. Rbocodia (err. typogr.) HùBNER, 1826, ibid., Anz., p. 63 (= Rhacodia Hb., 1825). Leptogramma STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 187. Lecto-Genotypus: Pha- laena Tortrix literana L., 1758 (CURTIS, 1833, Brit. Ent., expl. t. 440). Paramesia (part.) STEPHENS, ibid., p. 187. Glyphisia STEPHENS, ibid., p. 188. Genotypus (monotypicus): Pyralis emargana F., 1775. Cheimatophila STEPHENS, ibid., p. 189. Genotypus (monotypicus): Tortrix schalleriana L., 1761. Dictyopteryx (part.) STEPHENS, ibid., p. 189. Teras TREITSCHKE, 1829, Schm. Eur., vol. 7, p. 233. Lecto-Genotypus: Pyralis emargana F., 1775 (CURTIS, 1838, Brit. Ent., expl. t. 699). Sciaphila (part.) TREITSCHKE, 1830, op. cit., vol. 8, p. 184. Phloiophila DUPONCHEL, 1834, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 19. Genotypus (desig- natus): Phalaena Tortrix literana L., 1758. Glyphiptera (nom. subst.) DUPONCHEL, 1835, op. cit. p. 126. Genotypus (hereditarius): Phalaena Tortrix literana L., 1758 (= Phloiophila Dup.). Argyrotoza (non Stph.) DUPONCHEL, 1845, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 290. Bactra (part.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths., vol. 2. p. 139. Nephodesma (part.) STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. „Anim. B. M., pars 10, p. 89. Heterognomon (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 247. Oxygrapha (nom. emend.) STAINTON, 1859, Man. Brit. Butt. & Moths, vol. 2, p. 230. Genotypus (hereditarius): Phalaena Tortrix literana L., 1758 (= Oxigrapha Hb.). Cnephasia (non Curt.) WALSINGHAM, 1887, Moore’s Lep. Ceyl., vol. 3, p. 494. Alceris (err. typogr.) FERNALD, 1903, Bull. U. S. Nat. Mus., vol. 52, (1902), p. 472. Argrotoxa (part.) PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., p. 16. Rbyacionia (non Hb.) FLETCHER, 1929, Mem. Dpt. Agr. Ind., vol. 11, p. 195. Phylacophora FILIPJEV, 1931, Annu. Mus. Zool. Acad. Sci. URSS, vol. 31, (1930), p. 502. Genotypus (designatus): Phalaena Tortrix schalleriana L., 1761. Kopf (Abb. 328) rauh beschuppt. Fühler einfach oder beim Männchen leicht gesagt, meistens dicht, aber kurz bewimpert; beim Weibchen ist die Bewimperung kürzer, ausserdem sind die Fühler sparsam beborstet. Palpen so lang wie der Kopf oder merklich linger, nach vorn gestreckt oder schräg nach oben gerichtet; ihr Basalglied kurz; 2.Glied distal erweitert, obwohl nicht selten zum Terminalglied hin wieder verjüngt; Terminalglied kurz, nicht selten in der Beschuppung des 2.Gliedes verborgen. Saugriissel gut entwickelt. Brust mit oder ohne Hinterschopf. Vorderflügel (Abb. 327, 329) mehr oder weniger länglich, distal etwas er- weitert; Costa basal gebogen, dann mehr oder weniger gerade oder nur leicht ge- bogen, in der Mitte etwas flacher oder sogar merklich eingezogen; Apex mässig scharf gerundet, leicht hervortretend oder ausgebogen; Termen gerade oder unter- Genitalien der Tortricini. Abb. 349: Aleimma loeflingiana (L.), Mannchen, Praparat No. M. 074, Deutschland. Abb. 350: idem, Aedoeagus. Abb. 351: Croesia forskaleana (L.), Palpus, Männchen. Abb. 352: Croesia bergmanniana (L.), Männchen, Präp. No. M. 073, Deutschland. Abb. 353 : idem, Aedoeagus. Abb. 354: Acleris cristana (Schiff.), Männchen, Präp. No. M. 773, Deutschland. Abb. 355: idem, Aedoeagus. Abb. 356: Acleris abietana (Hb.), Valva, Präp. No. M. 156, Deutschland. Abb. 357: Acleris maccana (Tr.), Valva, Präp. No. M. 155, Deutschland. Abb. 358. Acleris quercinana (Z.), Männchen, Prap. No. M. 520, Speyer, Pfalz. Abb. 359: idem, Aedoeagus. Abb. 360: idem Weibchen, Gebiet des Ostium bursae, Präp. No. M. 210, Speyer, Pfalz. Abb. 361: Acleris lubricana (Mn.), Mann- chen, Präp. No. M. 518, Speyer, Pfalz, Abb. 362: idem, Aedoeagus. Abb. 363: idem, Weib- chen, Gebiet des Ostium bursae, Präp. No. M. 219, Speyer, Pfalz. (137) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae Pen KL N FE SP ey: 5 TREN der sa ce 2770 7 191 192 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (138) halb des Apex eingezogen und dann mehr oder weniger stark gebaucht; Tornus mehr oder weniger flach gerundet; Dorsum leicht gebogen bis schwach einge- zogen. Kein Kostalumschlag beim Männchen. Ader S ganz leicht gebogen; R, entspringt von oder kurz vor der Mitte der Mittelzelle; Ro entspringt in der Mitte zwischen R, und Rg oder ist der letzteren der genannten Adern mehr oder weniger genähert; R; mündet in die Costa, M; in den unteren Teil des Apex, seltener in den Termen; Ms, Mz und Cu, deutlich auseinandergestellt; Cu, ent- springt aus dem unteren Winkel, Cu, aus der Mitte der Mittelzelle; A, mehr oder weniger entwickelt; Basalgabel A, , 3 etwa ein Viertel bis ein Fünftel so lang wie die ganze Ader. Hinterfliigel (Abb. 327) so breit oder noch etwas breiter als die Vorderfliigel, subtrapezoidal; Costa leicht gebogen; Apex mehr oder weniger hervortretend, seltener abgerundet; Termen unterhalb des Apex flach oder etwas eingezogen; Tornus breit gerundet; Dorsum basal gebogen, zwischen den Adern A, und A, flach oder leicht eingezogen. Ader S mehr oder weniger gerade; R und M, ent- springen getrennt, obwohl einander sehr nahe, verlaufen eine Strecke parallel und | divergieren dann auseinander; M, basal zur M; geneigt; M; und Cu, entsprin- gen leicht getrennt bis aus einem Punkt am unteren Winkel der Mittelzelle; ganz | selten sind diese Adern gestielt; Cu, entspringt bei 3/4 bis 2/3 der Mittelzelle. Männliche Genitalien (Abb. 354—359, 361, 362). Tegumen dreieckig, am Distalrand mehr oder weniger ausgeschnitten; Pedunculi breit; Saccus bandartig. Valva mehr oder weniger länglich (stets länger als breit); Costa meistens nur an der Basis deutlich; Sacculus breit, an der Basis stärker sklerotisiert, an der Spitze | (die niemals frei hervortritt) mehr oder weniger stark behaart; er bildet nicht | selten einen Winkel in der Mitte, bisweilen auch vor der Spitze; Brachiola stets | vorhanden, obwohl manchmal recht klein; in einzelnen Fallen ist die Valva aus- gebogen. Fultura superior vollständig. Uncus fehlt; Gnathos in der Form einer | recht schmalen Querspange mit einem grossen, mehr oder weniger triangularen | Subscaphium; Socii variabel in der Form, schmal an der Basis, distal öfters stark erweitert (im letzteren Fall sieht der schmale Basalteil wie ein Stiel aus), manch- | mal sogar enorm gross. Aedoeagus kurz bis mittellang, mit einem breiten Coecum | penis; Caulis kurz oder fehlt; Cornuti als kurze Stecknadeln, einzelne manchmal | in der Form von Chitinplatten. Weibliche Genitalien (Abb. 348, 360, 363). Papillae anales langlich. Lamella | postvaginalis stets vorhanden, meistens mit mehr oder weniger langen, oral gerich- teten Lateralwinkeln am Proximalrand. Ostium bursae mässig bis ziemlich breit. Ductus bursae verschiedenartig entwickelt, distal öfters stark sklerotisiert und an- | scheinend mit der Lamella antevaginalis (?) verwachsen, nicht selten teilweise | erweitert und fleckenweise sklerotisiert, bisweilen mit bestimmten Colliculi, öfters | aber ganz membranös, mässig lang. Bursa copulatrix membranös, mit einer schma- len, verschieden langen Cervix; Lamina dentata sternförmig oder länglich, raspel-- | artig, seltener fehlend. Die Gattung wird durch eine ausserordentliche individuelle Variabilitat der meisten hierher gehörenden Arten charakterisiert, die bei keiner anderen Tortri- | ciden-Gattung zu beobachten ist. Die neuesten Untersuchungen zeigen, dass diese | Variabilität manchmal nicht nur die Flügelzeichnung sondern auch anatomische | (139) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 193 _Merkmale, wie z.B. die Cornuti-Zahl berührt, obwohl die beiden Erscheinungen in keinem Zusammenhang miteinander stehen (OBRAZTSOV, 1949b). Voraussicht- lich befindet sich die Gattung im Zustand einer lebhaften Artbildung. Zugunsten dieser Annahme spricht wohl auch eine grosse Mannigfaltigkeit der einzelnen Artgruppen, die aber voneinander noch nicht so stark differenziert sind, um sie subgenerisch zu gruppieren. Jeder Versuch einer Aufteilung der Gattung in Untergattungen stösst auf eine Reihe unüberwindlicher Schwierigkeiten. Sollten nicht die einzelnen Merkmale sondern Korrelationen mehrerer von diesen einer subgenerischen Aufteilung zu- grunde gelegt werden, würden die Untergattungen sehr zahlreich und das ganze System wenig übersichtlich. Als solche Merkmale, die den klassifikatorischen Zie- len am besten geeignet sind, kämen in erster Linie die Palpen-, Vorderflügel-, Socii- und Valvenform in Betracht, die in verschiedenen und mannigfaltigen Kombinationen miteinander auftreten. FILIPJEV (1931) hat die Socii als ein wich- tiges Merkmal bei der subgenerischen Aufteilung der Gattung betrachtet und lange, den Tegumen stark überragende Socii für die Begründung einer besonderen Untergattung aufgefasst. Für eine Reihe von Arten (Jatifasciana Hw., comariana Z., caledoniana Stph.) wäre dieses Merkmal wohl annehmbar, da bei allen diesen Arten auch die übrigen Merkmale ziemlich gut übereinstimmen, aber die nordame- rikanische Art ptychogrammos Z., die nach ihren meisten Merkmalen in dieselbe | Gruppe eingereiht werden müsste, fällt nach dem Bau ihrer Socii aus der Reihe | und nähert sich in dieser Hinsicht den Arten mit mässig entwickelten Socii. Auch | die mit grossen Socii bewaffnete sparsana Schiff. ist den übrigen Arten mit langen Socii ganz fremd, obwohl sie mit diesen in ein und dieselbe Untergattung ein- i gereiht werden sollte. Auch eine Abtrennung der Rhacodia Hb. als einer selb- | ständigen Gattung (FILIPJEV, 1931), die sich durch eine ausgenagte Costa der | Vorderflügel unterscheidet, ist kaum begründet, da diese tiefe Ausnagung haupt- | sächlich nur durch die langen Kostalfransen verursacht wird, wahrend Vorder- flügelcosta als solche sich sehr wenig von mehreren anderen Acleris-Arten unter- | scheidet. Was die eigentümliche Valvenform der typischen ”Rhacodia”-Att, | emargana F., betrifft, so findet diese ihre fast vollkommene Wiederholung bei | maccana Tr. und literana L., die in ihren übrigen Merkmalen an emargana gar nicht erinnern. Ausserdem wird bei der nearktischen bwsckana McD. ein Übergang | zu dieser Valvenform beobachtet, die der Rhacodia keinesfalls nahe steht. Ein wichtiges und für alle Arten der Gattung gemeinsames Merkmal bieten die fünf in die Costa ziehenden Radialäste der Vorderflügel. KENNEL (1908, p. 64) schreibt, dass die Vorderflügeladern M, und Cu, in einzelnen Fällen | gestielt sind; mir ist es nicht gelungen, etwas ähnliches zu beobachten. Dagegen fand ich immer diese Adern mehr oder weniger weit auseinander gestellt. Öfters | werden in den Vorderflügeln Gruppen von aufgeworienen Schuppen beobachtet, | die aber wegen ihrer Unbeständigkeit kaum als ein Gattungsmerkmal aufzufassen wären. Der Thorax hat nur selten einen wohl entwickelten Hinterschopf; manch- | mal ist nur ein dorsaler Schuppenkiel vorhanden oder der Thorax ist ganz glatt. Die echten Acleris-Arten sind holarktisch und orientalisch. Was die übrigen Faunengebiete betrifft, so bedarf das Vorhandensein der Gattung in diesen einer Nachprüfung. Die meisten tropischen, als Acleris (= Peronea) angesprochenen 194 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (140) Arten gehören zu einer nahen Gattung, Polyortha Dogn. Die als Peronea be- schriebenen Arten, herbaecolor Diak. und orthioterma Diak., beide mit einem entwickelten Uncus und kräftigem Gnathos, gehören überhaupt nicht zu den Tortricini und müssen zu den Cnephasiini gestellt werden. Der Veröffentlichung von HEINRICH (1943) entsprechend, habe ich den eingebürgerten Gattungsnamen Peronea Curt., 1824, wegen seiner Homonymie durch Acleris Hb., 1825, ersetzt (Peronea Curt. ist durch Peronea RAFINESQUE, Anal. Nat., 1815, p. 147, eine Emendation für Peronaea Poli, Mollusca, praeok- kupiert). Vielleicht wird es mit der Zeit möglich sein, den Namen Peronea Curt. durch eine Aufhebung der Nomenklaturregeln wieder gültig zu machen, vorlaufig aber bleibt es nichts anderes übrig als dem Vorschlag von HEINRICH zu folgen, da dieser z.Z. der einzige ist. Was die in meiner Veröffentlichung angegebenen Genotypen der synonymischen Gattungsnamen betrifft, so unterscheiden diese sich manchmal von solchen, die in der bekannten Zusammenstellung der Tortriciden- Gattungsnamen von FERNALD (1908) angeführt wurden. Der Grund dieser Verschiedenheit liegt in einer strengen Anwendung des Artikels 30 der Nomen- klaturregeln und der “Opinions” 65 und 168 der Internationalen Nomenklatur- — kommission. | II. Unterfamilie SPARGANOTHINAE (Wlsm., 1913) Obr., 1943 Tortrices Genuinae (part.) HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 21. Mixtae (part.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 385. Tortricidi (part.) GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 136. Tortricinae (part.) FERNALD, 1882, Trans. Amer. Ent. Soc., vol. 10, p. 1. Sparganothidae WALSINGHAM, 1913, Biol. Centr. Amer., Lep. Het., vol. 4, p. 206. Sparganothiinae BuscK, 1940, Bull. South. Calif. Acad. Sci, vol. 39, p. 91. Sparganothinae OBRAZTSOV, 1943, Iris, vol. 57, p. 68. Kubitalstamm der Hinterflügel von der Oberseite behaart. Mannliche Genitalien mit einem aus zwei freien, mit den Socii verwachsenen Armen bestehenden | Gnathos; Fultura superior vorhanden; Valva ohne einen differenzierten Cucullus. | Weibliche Genitalien mit einer einfachen Lamina dentata in der Bursa copulatrix. Der ursprüngliche Umfang der Unterfamilie wurde von WALSINGHAM (1913), der sie als eine eigene Familie betrachtete, sehr stark erweitert und sie sollte | ausser Sparganothis Hb., Amorbia Clem., Platynota Clem. und manchen anderen | Gattungen überhaupt alle Gattungen mit gestielten Vorderflügeladern R, und R; | umfassen, die jetzt in die Unterfamilie Tortricinae eingereiht sind. Alle diese | Gattungen unterscheiden sich von Sparganothinae durch einen unbehaarten Kubitalstamm der Hinterflügel und einen ganz anders gebauten Gnathos. In der Palaearktis ist die Unterfamilie Sparganothinae durch eine Gattung mit wenigen Arten vertreten. 58. Gattung Sparganothis Hb., 1825 Lecto-Genotypus: Phalaena pilleriana Schiff., 1776 (FERNALD, 1908, Gen. Tortr., p. 14). | Phalaena (part.) SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 126. | (141) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 195 Pyralis (non F.) DANTIC, 1786, Mém. Agr., vol. 2, p. 2. Tortrix (part.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler, Wickler etc, p. 28. Archips (part.) HüBNER, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 62. Sparganothis HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 386. Spargonothis (err. typogr.) HüBNER, 1826, ibid., Anz., p. 63. Sparganothris (laps.) STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 172. Teras (part.) ZETTERSTEDT, 1840, Ins. Lap., p. 989. Oenophthira DUPONCHEL, 1845, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 288. Genotypus (monotypicus): Phalaena pilleriana Schiff., 1776. Oenectra GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 142. Genotypus (mono- typicus): Phalaena pilleriana Schiff., 1776. Xanthosetia (part.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 179. Aenectra (nom. emend.) DOUBLEDAY, 1850, Synon. List Brit. Lep., p. 21. Lozotaenia (part.) HERRICH-SCHäFFER, 1856, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 6, p. 155. Dichelia (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 247. Onectra (err. typogr.) WOCKE, 1861, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur., p. 69. Begunna WALKER, 1863, List Spec. Lep. Het. B. M., vol. 28, p. 189. Genotypus (mono- typicus): Begunna xanthoides Wkr., 1863. Leptoris CLEMENS, 1865, Proc. Ent. Soc. Philad., vol. 5, p. 139. Genotypus (monotypi- cus): Begunna xanthoides Wkr., 1863. Cenopis ZELLER, 1875, Verh. zool.-bot. Ges. Wien., vol. 25, p. 239. Lecto-Genotypus: Tortrix pettitana Rbsn., 1869. Amphysa (part.) WALLENGREN, 1888, Ent. Tidskr., vol. 9, p. 188. Epagoge (part.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 111. Capua (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER's Lep. Cat. pars 10, p. 10. Sparganythis (err. typogr.) MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1075. Kopf (Abb. 326) rauh beschuppt, Stirn mit einem grossen Schopf. Fühler gezahnt, dicht und manchmal ziemlich lang (beim Weibchen etwas sparsamer) bewimpert. Palpen lang, nach vorn gestreckt; ihr 2. Glied lang und dick, distal schmäler, mehr oder weniger rauh beschuppt; Terminalglied verschieden lang, zugespitzt. Brust ohne Hinterschopf. Saugrüssel entwickelt. Vorderflügel (Abb. 325) breit, distal mehr oder weniger erweitert; Costa leicht gebogen; Apex abgerundet oder leicht zugespitzt; Termen etwas konvex, gerade oder unter dem Apex leicht eingezogen; Tornus stumpfwinklig gerundet; Dorsum leicht gebaucht. Beim Männchen Kostalumschlag vorhanden oder fehlend. Ader S mehr oder weniger gewunden; R, entspringt distal von der Mitte, R, kurz vor 2/3 der Mittelzelle, fast in der Mitte zwischen R, und Rg; die letztere dem lan- gen gemeinsamen Stiel der Adern Ry und R; fast doppelt so nahe wie der Ro; Mo, Mz und Cu, stets auseinandergestellt; die letztere entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz nach der Mitte bis bei 2/3 der Mittelzelle; A, entwickelt; Basalgabel A, + 3 etwa ein Drittel so lang wie die ganze Ader. Hinterflügel (Abb. 325) so breit wie die Vorderflügel oder etwas breiter; Apex abgerundet, manchmal leicht hervortretend; Termen flach oder schwach konkav; Tornus stumpfwinklig bis fast flach; Dorsum gebogen. Ader S mit R an der Basis anastomosierend; R und M, entspringen aus einem Punkt oder sind kurz ge- stielt; M, und M, getrennt; die letztere der Cu, stark genähert oder entspringt mit dieser aus einem Punkt; Cu, entspringt aus dem unteren Winkel, Cu, kurz | vor 2/3 der Mitelzelle. | Männliche Genitalien (Abb. 364, 365). Tegumen mässig breit, Pedunculi nach . unten verschmälert; Saccus gerundet oder leicht zugespitzt. Valva breit dreieckig, 196 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (142) Genitalien von Sparganothis pilleriana (Schiff.). Abb. 364: Männchen, Präparat No. M. 836. Abb. 365: idem, Aedoeagus. Abb. 366: Weibchen, Präp. No. M. 837. Deutschland. abgerundet; Costa unentwickelt; Sacculus kurz, an der Basis erweitert, bisweilen | mit einer kurzen freien Spitze; Pulvinus papillenförmig; keine Processus basales. | Uncus lang, schmal und spitz, gebogen; Gnathos besteht aus zwei langen, freien, an den Spitzen behaarten Armen; lange und breite, caudal gerichtete und mit | Gnathos-Armen verwachsene Socii. Fultura superior vollständig, in der Mitte etwas erweitert und gesagt. Caulis ganz kurz. Aedoeagus mässig dick, mehr oder | weniger gebogen; Cornuti stachelförmig. (143) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 197 Weibliche Genitalien (Abb. 366). Papillae anales langlich, distal erweitert. Sinus vaginalis membranös, schwach punktiert; am Ostium bursae stärker sklero- tisierte und ziemlich breite, kurz beborstete Lobuli vaginales. Lamella antevaginalis membranös. Ductus bursae kurz, proximal leicht sklerotisiert. Cervix bursae lang und ziemlich breit; Corpus bursae langlich, membranös; Lamina dentata läng- lich, gefaltet. Eine holarktisch-orientalische Gattung mit wenigen Arten in der Palaearktis und mehreren in der Nearktis. KATALOG DER PALAEARKTISCHEN ARTEN DER UNTERFAMILIEN TORTRICINAE UND SPARGANOTHINAE Der vorliegende Katalog stellt einen Versuch dar alle bis 1955 bekannt ge- wordenen palaearktischen Tortricinae- und Sparganothinae-Arten samt ihrer Sy- nonymie in systematischer Reihenfolge aufzuzählen. Der „Catalog der Lepido- pteren des palacarktischen Faunengebietes” von STAUDINGER & REBEL (1901), welcher längere Zeit zusammen mit der KENNEL'schen Monographie (1908—21) als Hauptgrundlage beim Studium der palaearktischen: Tortricidae diente, führte 231 Arten der obigen Unterfamilien an. Diese Artenzahl entsprach aber nicht den derzeitigen Kenntnissen, was dadurch zu erklären ist, dass die erwähnten Werke den grössten Teil China's, Korea und das ganze Japan fast vollständig unberück- sichtigt liessen. Mit den beiden Katalogen der Tortriciden-Weltfauna von MEYRICK (1912, 1913) wurde diese Lücke gewissermassen ausgefüllt, aber auch dann erreichte die Zahl kaum zwei Drittel der uns gegenwärtig bekannten Arten. Wie sehr der Stand unserer gegenwärtigen Kenntnisse der in Frage stehenden Tortriciden-Gruppen gestiegen ist, zeigen etwas die mehr als 450 Arten unserer nachstehend folgenden Liste. Es sei noch erwähnt, dass in dieser Liste ausser echten Palaearkten auch manche Arten miterwahnt werden, welche vorerst nicht im palaearktischen Gebiet selbst sondern an dessen Grenzen (z.B. in Yunnan, Kwangtung usw.) festgestellt wurden. Ich hielt es für notwendig, diese orienta- lischen Elemente in meinen Katalog einzuschliessen, da es bei dem heutigen un- genugenden Erforschungsstand China’s sehr wahrscheinlich erscheint, dass viele von diesen Arten auch innerhalb der palaearktischen Grenzen entdeckt werden. Das Ziel meiner Zusammenstellung bestand nicht nur darin, die Uebersicht der palaearktischen Tortriciden zu erleichtern, sondern auch zu zeigen, was hier noch einer Revision bedarf. Aus diesem Grunde habe ich im Katalog alle Arten, deren systematische Stellung keine Zweifel bei mir hervorrufen, mit einem *-Zeichen notiert. Dagegen sind alle besonders fraglichen Fälle durch ein ?-Zeichen begleitet. Endlich habe ich die Arten, aus deren Beschreibungen ich keine sichere Vorstel- lung über ihre systematische Stellung gewinnen konnte und die mir in Natura unzugänglich blieben, als „Species incertae sedis” angeführt und sie an den Schluss derjenigen Gattungen gestellt, welchen sie vermutlich angehören. Auf diese Weise zeigt mein Katalog, welche taxonomischen Probleme noch zu lösen wären. Da es sich hauptsächlich um Arten handelt, welche nach REBEL (1901) oder MEYRICK (1912, 1913) klassifiziert wurden, fand ich es für zweckmässig zwei Bestim- mungstabellen der Gattungen, die diesen Klassifikationen entsprechen, als einen 198 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (144) Nachtrag meiner Arbeit beizufügen. Durch alles dies möchte ich die schwachen Stellen unserer gegenwärtigen Kenntnisse zeigen und eine weitere Entwicklung der Tortriciden-Systematik fördern. In der Nomenklatur habe ich mich besonders bemüht die eingebürgerten Art- namen nach Möglichkeit beizubehalten, anstatt diese durch unbekannte (obgleich ältere), ,,ausgegrabene’’ Namen zu ersetzen. Es bleibt nun die Aufgabe, alle solche Abweichungen vom Prioritätsprinzip zu schützen und sie der Internationalen Kommission für die Zoologische Nomenklatur zwecks einer späteren Einschaltung in das „Official List of Specific Names in Zoology” zu überreichen. In allen übrigen Fällen, insbesondere bei solchen der objektiven und subjektiven Homony- mie und wenn es klar war, dass ein Beibehalten der jüngeren (obwohl gebräuch- licheren) Synonyme nomenklatorisch schädlich wirken und zu unerwünschten Ver- wechslungen führen kann, habe ich mich entschlossen dem Prioritätsprinzip strengstens zu folgen. Die Synonymie-Liste meines Kataloges bringt ausser die echten Synonyme auch die falsch gebrauchten Artnamen, die bei manchen Autoren auftreten, sowie die auffallendsten Schreibweiseabänderungen, unberechtigten Emendationen und sogar manche Druckfehler, deren Vorhandensein in den führenden Handbüchern und öfters gebrauchten Listen die Stabilität der Nomenklatur stören kann. Nach Mög- lichkeit sind bei den Arten ausser Synonyme auch die wichtigsten Angaben über die modernen Abbildungen der Falter und deren Genitalien angeführt. Viel wert wurde dabei darauf gelegt, die wertvolle KENNEL’sche Monographie (1908—21) dem gegenwärtigen Wissenschaftsstand näher zu bringen. Das alles sowie die Verbreitungsangaben sind im Katalog mittels eines Striches von der Syno- nymie getrennt. Solche sekundären Zitate sind abgekürzt und werden am Schluss des 2.Teils der Veröffentlichung erläutert; Hinweisungen auf den Text und Ab- bildungen der vorliegenden Publikation sind als „OBR.” verzeichnet. Die einge- klammerten Ziffern nach den Artnamen beziehen sich auf ein Kommentar, der dem Katalog unmittelbar folgt. Ich möchte hoffen, dass mein Katalog in dieser Fassung allen Tortriciden- Forschern ebenso behilflich sein wird, wie er sich bereits mir bei meinem eigenen Studium erwies. Vielleicht wird er jemanden zu einer eingehenden Revision dieser oder jener Art, Gattung oder der ganzen Familie ermutigen, oder wenigstens den | praktischen Aufgaben dienen sich in der Familie zu orientieren, bis zu der Zeit das eine vollständige moderne Tortriciden-Monographie erscheint. TORTRICIDAE (Schiff., 1776) Stph., 1829 Subfam. TORTRICINAE Fern., 1882 Tribus CERACINI (Swinh. & Cotes, 1889) nom. emend. 1. Pentacitrotus Btlr., 1881 OBR. p. 12 P. aeneus Leech * aeneus LEECH, 1890, The Ent., vol. 23, p. 83 (Pentacitrotus). — DIAKONOFF, 1950, p. M 183, fig. 6 ( 9 -Genitalien). — Zentral-China (Chang Yang). | | | (145) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 199 2. Cerace Wkr., 1863 OBR., p. 14 Sg. Eurydoxa Fil., 1930 OBR., p. 15 C. (Eu.) rhodopa (Diak.) * rhodopa DIAKONOFF, 1950, Bull. Brit. Mus. Ent., vol. 1, p. 184, fig. 8—9 (Kopf, Geäder, 9 -Genitalien) (Eurydoxa). — China (Tsekou). C. (Eu.) sapporensis (Mats.) * sapporensis MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1068, fig. 2129 (Ceraceopsis). — DIAKONOFF, 1950, p. 186, fig. 7 (Kopf, Geäder), 12 ( & -Genitalien). — Japan (Hokkaido). C. (Eu.) advena (Fil.) * advena FILIPJEV, 1930, C. A. Acad. Sci. U.R.S.S., ser. A, p. 374, fig. 1—3 (Falter, Geider) (Eurydoxa). — OBRATZSOV, 1949, p. 204, fig. 3 (Geäder). — Süd-Ussuri, Sachalin. Sg. Cerace Wkr., 1863 OBR., p. 15 C. (C.) tetraonis Btlr. * tetraonis BUTLER, 1886, Proc. Zool. Soc. London, p. 394 (Cerace); perdicina MOORE, 1888, Descr. Lep. Atkinson., p. 279 (Cerace). — DIAKONOFF, 1950, p. 192, fig. 15 ( 4 -Genitalien), 23 ( © -Genitalien). — Himalaya. ssp. archimedis DIAKONOFF, 1950, Bull. Brit. Mus. Ent., vol. 1, p. 193 (Cerace); tetraonis (non Btlr.) OBRAZTSOV, 1949, Entomon, vol. 1, p. 204, fig. 2 ( & -Genita- lien) (Cerace). — Nord-Indien (Khasis, Shillong); Burma; Ost-China (West-Tien- muschan). C. (C.) anthera Diak. * anthera DIAKONOFF, 1950, Bull. Brit. Mus. Ent., vol. 1, p. 194, fig. 16 ( 4 -Genitalien) (Cerace). — China (Siao-Lou). C. (C.) xanthocosma Diak. * ?guttana (non Fldr.) EsAKI, 1932, Nippon Konchu Zukan, p. 1449, Textfig., t. 11 [fig. 1] (Cerace); xanthocosma DIAKONOFF, 1950, Bull. Brit. Mus. Ent. vol. 1, p. 197, fig. 17, 24 ( 4 2 -Genitalien) (Cerace). — Japan (Hondo, Kyushu). C. (C.) myriopa Meyr. * myriopa MEYRICK, 1922, Exot. Micr., vol. 2, p. 497 (Cerace); myiopa (err. typogr.) WU, 1938, Cat. Ins. Sin., vol. 4, p. 48 (Cerace). — DIAKONOFF, 1950, p. 202, fig. 27 ( 2 -Genitalien). — China (Szechuen, Hupe, Kiansu). C. (C.) onustana Wkr. * onustana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 28, p. 423 (Cerace); guttana (non Fldr.) DIAKONOFF, 1939, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 21, p. 132 (Cerace). — DIAKONOFF, 1950, p. 204, fig. 19, 26 ( 4 © -Genitalien). Himalaya; Bengal; ? Japan (Hondo). C. (C.) stipatana Wkr. * stibatana \WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M. vol. 28, p. 422 (Cerace). — MEYRICK, 1913, t. 3 fig. 31 (4) OBRAZTSOV, 1949, p. 202, fig. 1 (Geäder); Dra- 200 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (146) KONOFF, 1950, p. 209, fig. 13—14, 20, 29 (Kopf, Geäder, 4 9 -Genitalien); OBR., fig. 1—2 16—9 (Geäder, Kopf, & 9-Genitalien). — Himalaya; China (Yunnan, Szechuen, Fukien, Kiangsi). ssp. birmensis DIAKONOFF, 1950, Bull. Brit. Mus. Ent., vol. 1, p. 210 (Cerace); stipa- tana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 15 (Cerace). — Burma. ssp. clara DIAKONOFF, 1950, op. cit, p. 211 (Cerace); stipatana (part.) COTES & SWINHOE, 1889, Cat. Moths Ind., p. 699 (Cerace). — Sikkim; Assam; Bhutan. ssp. formosana DIAKONOFF, 1950, op. cit, p. 211 (Cerace); stipatana (part.) MAT- SUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1067, fig. 2128 (Cerace). — Formosa. ssp. exul DIAKONOFF, 1950, op. cit., p. 212 (Cerace). — Ost-China (Insel Tschou- schan). ssp. sinensis DIAKONOFF, 1950, op. cit, p. 212 (Cerace); stipatana (part.) CARADJA, 1927, Mem. Sect. Stiint. Acad. Rom., ser. 3, vol. 4, p. 423 (Cerace). — China (Hupe, Szechuen). Tribus ARCHIPSINI (P. & M., 1922) Obr., 1942 3. Pandemis Hb., 1825 OBR., p. 24 P. corylana (F.) * avellana (non L.) Popa, 1761, Ins. Mus. Graec., p. 93 (Phalaena); corylana FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 260 (Pyralis); textana HùBNER, [1796—99, Samm. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 115; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 65 (Archips); laevigana (non Schiff.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc., p. 62 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 155, t. 8 fig. 17—18 ( 4 9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 3, t. 1 (& 9-Genitalien); OBR., fig. 4—6 (Geäder, Kopf, Fühler), 27—31 ( 4 9 -Genita- lien). — Grossbritannien; Europa; Sibirien; China; Japan. ab. erythrana FUCHS, 1902, Stett. Ent. Ztg., vol. 63, p. 320 (Pandemis). ? oporana (part.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler, Wickler etc, p. 55 (Tortrix); ribeana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 114; non bin.], 1822, Syst. | alph. Verz., p. 64 (Archips); grossulariana STEPHENS [1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. | 2, p. 170; nom. nud.], 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 72 (Lozotaenia, Pande- mis); flavana (non Dup.) STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 5 (Lozotaenia, Pandemis); xylosteana (err. det.) DIAKONOFF, 1939, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 21, p. 172, fig. 9, E ( 9 -Genitalien) (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 157, t. 8 fig. 21 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 4, t. 1 (4 9 Genitalien) A Palaearktische Region; Nord-Indien. ab. balticola STRAND, 1917, Ent. Mitt, vol. 6, p. 305 (Pandemis). ab. cerasana HüBNER, 1786, Beitr. Gesch. Schm., vol. 1, pars 1, p. 14, t. 2 fig. H, 1—3 (Phalaena); avellana (non L.) [? FaBRICIUS, 1775, Syst. Ent. p. 650 (Pyralis) ] ZINCKEN, 1821, CHARPENTIER’s Zinsler, Wickler etc., p. 46 (Tortrix); ribeana (part.) STAINTON, 1859, Man. Brit. Butt. & Moths, vol. 2, p. 199 (Tortrix); cerasema (ett. typogr.) AMSEL, 1926, Dtsche Ent. Z., p. 297 (Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 157, tus fig Pi), ab. obscura SCHÖYEN, 1882, Troms. Mus. Aarsh., vol. 5, p. 45 (Tortrix); grossulariana (non Stph.) WEsrwooD « HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, t. 79 fig. 22 (non p. 110 !) (Lozotaenia); ribeana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER'S Lep. Cat., pars 10, p. 23 (Pandemis). P. ribeana (Hb.) * (1) P. cinnamomeana (Tr.) * croceana {? HüBNER, 1799, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 19 fig. 120; non bin.; 1822, (147) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 201 Syst.-alph. Verz., p. 60 (Pseudoips)} FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 36 (Tortrix; nom. praeocc.); cinnamomeana TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur. vol. 8, p. 61 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 158, t. 8 fig. 23 (4); PIERCE « METCALFE, 1922, p. 4, t. 2 (4 2 -Genitalien). — Nord- und Mittel-Europa; England; West-Russland; China. P. heparana (Schiff.) * ? xylosteana (non L.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 648 (Pyralis); heparana SCHIF- FERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 128 (Phalaena Tortrix); pasquayana {SCHIFFERMILLER & DENIS, op. cit., p. 318 (Phalaena Tortrix); nom. nud.] FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 248 (Pyralis); pasquagana FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 226 (Pyralis): heperana GMELIN, 1788, Syst. Nat., ed. 13, vol. 1, p. 2504 (Phalaena Tortrix); ? cappana VILLERS, 1789, Caroli Linnaei Ent., vol. 2, p. 416 (Phalaena Tortrix); ? fasciana (non L.) FABRICIUS, 1794, Ent. Syst, vol. 3, pars 2, p. 261 (Pyralis); ? padana SCHRANK, 1802, vol. 2, pars 2, p. 78 (Tortrix); carpiniana [HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 116; non bin.} HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 422 (Tortrix); rubrana SODOFFSKY, 1830, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 2, p. 71, t. 1 fig. 5 (Tortrix); crataegana (non Hb.) WERNE- BURG, 1864, Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 461, 551 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 158, t. 8 fig. 24—25 (& 2); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 4, t. 2 (4 2 -Geni- talien). — Europa; Grossbritannien; Sibirien; Korea; China; Japan. ab. vulpisana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 166 [1847, Tortr., t. 5 fig. 34; non bin.} (Lozotaenia); heparana (non Schiff.) [DUPONCHEL, 1834, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, t. 238 fig. 7; non bin.} WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 27, p. 213 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 158, t. 8 fig. 26 (3). f. (? ssp.) subclarana CARADJA, 1931, Mem. Sect. Stiint. Acad. Rom., ser. 2, vol. 7, no. 8, p. 340 (Pandemis). — Amur (Chabarovsk). P. ? gravana Car. (2) ef ac] as, subclarana (part.) CARADJA, 1931, Mem. Sect. Stiint. Acad. Rom., ser. 2, vol. 7, no. 8, p. 340 (Pandemis); gravana CARADJA, 1932, Bull. Sect. Sci. Acad. Roum., vol. 15, no. 1—2, p. 8 (Pandemis). — Rumänien. . dumetana (Tr.) * dumetana TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 60, 245 (Tortrix); cra- taegana (non Hb.) FREYER, 1833, Neuere Beytr. Schm. Kunde, vol. 1, pars 8, p. 94, t. 48 fig. 4 (Tortrix); lacunana (part; ex err.) BARRETT, 1880, Ent. Mo. Mag., vol. 16, p. 194 (Sericoris). — KENNEL, 1910, p. 193, t. 10 fig. 12 ( © ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 4, t. 2 ( 4 -Genitalien). — Europa; England; Sibirien; Korea; China; Japan; Kaschmir; Himalaya. ? jecorana Kenn. jecorana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 4, t. 1 fig. 1 (Tortrix, Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 159, t. 8 fig. 27 (9). — Nord-Iran. . ? cataxesta Meyr. cataxesta MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 174 (Pandemis). — Südost-China (Yünnan). . ? chlorograpta Meyr. chlorograpta MEYRICK, 1931, Exot. Micr., vol. 4, p. 150 (Pandemis). — West-China (Omei-schan); Japan. . ? emptycta Meyr. (3) emptycta MEYRICK, 1937, Exot. Micr., vol. 5, p. 156 (Pandemis). — China (Pehling- ting). 202 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (148) 4, Parapandemis gen. nov. OBR., p. 26 P. chondrillana (HS.) * (4) chondrillana HERRICH-SCHÄFFER, 1860, Neue Schm. Eur., vol. 2, p. 13, fig. 82 (Lozo- taenia); eulogiana KENNEL, 1919, Mitt. Münch. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 55, t. 2 fig. 9—10 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 156, t. 8 fig. 19 ( & ); OBR. fig. 7—8 (Kopf, Geäder), 32—35 ( 4 2 -Genitalien). — Bessarabien; Südost-Galizien; Süd- Ukraine; Krim; Südost- und Süd-Russland; Russisch Zentral-Asien; Nord-Iran. ab. unicolor OBRAZTSOV, 1943, Mitt. Münch. Ent. Ges., vol. 33, p. 87 (Pandemis); If. trans.} ezlogiana var. KENNEL, 1919, ibid, vol. 8, (1917/18), p. 56, t. 2 fig. 11 (Tortrix). P. praefloratana (Kenn.) (5) praefloratana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 219 (Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 156, t. 8 fig. 20 (4). — Mongolei. P. ? nigricaudana (Wlsm.) nigricaudana WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 459 (Tortrix); inopinatana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 220 (Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 189, t. 8 fig. 31 (9). — Süd-Ussuri; Korea; Japan. 5. Argyrotaenia Stph., 1852 OBR., p. 28 A. pulchellana (Hw.) * (6) pulchellana HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 429 (Tortrix); politana HAWORTH, op. cit. p. 465 (Tortrix; nom. praeocc.); sylvana {? HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 20 fig. 128 (non bin.); 1822, Syst.-alph. Verz, p. 65 (Olethreutes)} TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 109 (Tortrix); ? cognatana STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M. pars 10, p. 68, 102 (Argyrotaenia); ? fuscociliana STEPHENS, Lc. (Agryrotaenia); lepidana HERRICH-SCHÄFFER, 1855, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, Index, p. 24 (Loxotaenia) [1854, Tortr., t. 58 fig. 413; non bin.}. — KENNEL, 1910, p. 164, t. 8 fig. 41 (&), 42 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 1, t. 1 (4 2 -Genitalien) (als politana); OBR, fig. 9—10 (Geäder, Kopf), 36—39 (¢ Q- | Genitalien). — Europa (ausser im hohen Norden); Kleinasien. | A. ? illustrana (Krog.) illustrana KROGERUS, 1936, Notulae Ent., vol. 16, p. 24, fig. (Tortrix). — Finnland. 6. Choristoneura Ld., 1859 OBR. p. 31 Ch. diversana (Hb.) * (7) acerana HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 425 (Tortrix); diversana HüBNER [1814—17, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 40 fig. 251; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 60 (Olethreutes); viduana FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 34 (Tortrix); gilvana (part.) EVERSMANN, 1842, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 15, p. 562 (Tortrix); transitana (part.) STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 4 (Lozo- taenia, Pandemis); fasciana (non L.) |? FABRICIUS, 1781, Spec. Ins., vol. 2, p. 282 (Pyralis)] WERNEBURG, 1864, Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 464, 556 (Tortrix) — KENNEL, 1910, p. 193, t. 10 fig. 9 (4), 11 (2 ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 3, t. 1 (4 9 -Genitalien); OBR., fig. 11—12 (Geäder, Kopf), 40—42,( 4 9 -Genitalien). (149) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 203 — Nord- und Mittel-Europa; England; Nord-Italien; Ukraine; Ost-Russland; Klein- asien; Japan. ab. transitana GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 138 (Tortrix); diversana (non Hb.) DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 559, t. 265 fig. 5 (Sciaphila); alfredana DUPONCHEL, 1846, Cat. Méth. Lép. Eur, p. 300 (Pae- disca). — KENNEL, 1910, p. 193, t. 10 fig. 10 (4). Ch. murinana (Hb.) * ? undulana (non Schiff.) ZINCKEN, 1821, CHARPENTIER’s Zinsler, Wickler etc., p. 82 (Tortrix); murinana HùBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 17 fig. 105; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz, p. 62 (Olethreutes); undana (part.) FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 68 (Tortrix); urticana (part.) TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 145 (Sericoris); ? caprimulgana KocH, 1859, Vereinsschr. Bohm. Forst-Jagd- Natur-Kunde, vol. 33, p. 55 (Tortrix); histrionana (part.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 245 (Cacoecia); besseri NOWICKI, 1860, Enum. Lep. Hal. Or., p 125 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 136, t. 7 fig. 26 (2); OBR, fig. 43—44 (&- Genitalien). — Mittel- und Südost-Europa; Nordwest-Russland. ab. immaculana WACHTL, 1882, Mitt. forst. Versuchswes. Osterr., p. 15, t. 3 fig. 3 (Tortrix). Ch. lapponana (Tgstr.) * lapponana TENGSTROM, 1869, Acta Soc. Fauna Flora Fenn., vol. 10, p. 359 (Tortrix). — KENNEL, 1908—10, p. 136, t. 6 fig. 24 ( 4); BENANDER, 1950, p. 25, t. 2 fig. 1 (Vorderflügel), Textfig. 4e ( 4 -Genitalien). — Scandinavien; Finnland. | Ch. luticostana (Chr.) * (8) luticostana CHRISTOPH, 1888, Horae Soc. Ent. Ross., vol. 22, p. 311 (Tortrix); gigan- tana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 6, t. 1 fig. 4 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 134, t. 7 fig. 18 (4), 19 (9). — Amur; Süd-Ussuri; Ost-Zentral-China. 7. Cornicacoecia gen. nov. OBR., p. 32 C. lafauriana (Rag.) * lafauriana RAGONOT, 1875, Bull. Soc. Ent. France, p. LXXII (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 135, t. 7 fig. 22 (4), 23 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p.4,t.2(4 2- Genitalien); OBR., fig. 14—15 (Geäder, Kopf), 45—47 ( & 2 -Genitalien). — Nord-, Mittel- und Nordwest-Europa; England; Spanien. ssp. inornata WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 6, p. 442 (Archips -us); lafaurianus (part.) WALSINGHAM, 1900, ibid., ser. 7, vol. 5, p. 383 (Archips). — Amur; Korea. 8. Catamacta Meyr., 1911 OBR., p. 34 C. provocata Meyr. (9) provocata MEYRICK, 1912, Exot. Micr., vol. 1, p. 1 (Catamacta). — China; Indien; Formosa. 9. Archips Hb., 1822 OBR., p. 35 A. capsigerana (Kenn.) (10) capsigerana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 212 (Cacoecia). — KENNEL, 1908—10, p. 123, t. 6 fig. 40—41 (3). — Süd-Ussuri; China. 204 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (150) A. tharsaleopa (Meyr.) tharsaleopa MEYRICK, 1935, in: CARADJA & MEYRICK, Mat. Microlep. Fauna chin. Prov., p. 50 (Cacoecia). — China (Chekiang, Yunnan). A. piceana (L.) * piceana LINNé, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 531 (Phalaena Tortrix); hermanniana [SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien, Geg., p. 317 (Phalaena Tortrix); nom. nud.} FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 225 (Pyralis); oporana (non L.) [HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 112; non bin] ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 53 (Phalaena Tortrix); xylosteana (non L.) HiBNER [1818—19, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 42 fig. 264; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 66 (Archips); dissimilana BENTLEY, 1845, The Zool., vol. 3, p. 1000 (Lozotaenia). — KENNEL, 1908—10, p. 124, Textfig. 10 (Ca ODE 6 fig. A2 8), 43. (OD) PIERCE (x METCATEE, 91922 SD RER 0 Genitalien); OBR., fig. 48—50 ( & 2 -Genitalien). — Europa; Anglia; Sibirien. ssp. similis BUTLER, 1879, Ill. Typ. Spec. Lep. Het. B. M., vol. 3, p. 79, t. 60 fig. 4 (Cacoecia); piceana (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 85, no. 1506 (Cacoecia). — Süd-Ussuri; Amur; Korea; China; Japan. A. podana (Sc.) * (11) oporana LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 530 (Phalaena Tortrix); podana SCOPOLI, 1763, Ent. Carn., p. 232 (Phalaena); operana WILKES, 1773, One hundred & twenty copp. plates of Engl. Moths, Cat, p. 5 (Phalaena); rosana (non L.) FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 647 (Pyralis); fulvana SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 128 (Phalaena Tortrix); branderiana (non L.) FABRICIUS, 1798, Suppl. Ent. Syst., p. 476 (Pyralis); gerningana (non Schiff.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit. p. 428 (Tortrix); ameriana (non L.) ZINCKEN, 1821, CHARPENTIER’s Zinsler Wickler etc., p. 48, 50 (Tortrix); pyrastrana HùBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 20 fig. 124; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz, p. 64 (Archips); congenerana {HUBNER, 1823—24, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 47 fig. 295; non bin.} TREITSCHKE, 1829, Schm. Eur., vol. 7, p. 228 (Tortrix); amerinana DUPONCHEL, 1834, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 58 (Tortrix); crataegana (non Fröl.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 112, t. 80 fig. 4 (Lozotaenia). — KENNEL, 1908—10, p. 125, t. 6 fig. 44 ( &), 45 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p120t MAE Gente talien); OBR., fig. 51-53 (Geäder, Kopf). — Europa; England; Kleinasien; Syrien; ? Südost-Sibirien; ? China; ? Japan. ab. sauberiana SORHAGEN, 1882, Berl. Ent. Z., vol. 26, p. 131 (Tortrix); ameriana (part.) FISCHER v. RÖSLERSTAMM, 1838, Abbild. Bericht. Ergänz. Schm. Kunde, p. 110, t. 44 fig. 1a-d (Tortrix); podana (part.) SOUTH, 1889, Ent. Mo. Mag., vol. 25, p. 188 (Lozotaenia). — KENNEL, 1908—10, p. 126, t. 6 fig. 46 (4). A. vulpeculana (Fuchs) ? (12) vulpeculana FUCHS, 1903, Stett. Ent. Ztg., vol. 64, p. 3 (Cacoecia). — KENNEL, 1921, p. 709. — Kleinasien (Konia). Asdecretanay (ira 5) betulana HüBNER, 1787, Beitr. Gesch. Schm., vol. 1, pars 2, p. 3, t. 1 fig. A, 13 (Phalaena); decretana TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 56 (Tortrix). — KENNEL, 1908—10, p. 127, t. 6 fig. 50—51 ( 4 2 ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 2, t. 1 (& 2 -Genitalien). — Mittel-Europa; England; Schweden; Ost-Baltikum; Nordwest-Russland; Ukraine. ssp. testaceana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo-Ural., p. 486 (Tortrix). — KEN- NEL, 1910, p. 149; OBRAZTSOV, 1949a, p. 198. — Ost-Russland. ssp. asiatica WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N.H., ser. 7, vol. 5, p. 380 (Archip- sus); decretana (non Tr.) CARADJA, 1934, Ark. Zool., vol. 27, p. 10 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 149; OBRAZTSOV, 1949a, p. 198. — Siidost-Sibirien; Korea; China; Japan. (151) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 205 A. breviplicana Wism. * (14) breviplicanus WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 382 (Archips). — KENNEL, 1910, p. 150. — Amur; Siid-Ussuri; Mandschurei; Korea; China. A. ingentana (Chr.) * ingentana CHRISTOPH, 1881, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 56, no. 1, p. 64 (Tortrix); ? podana (non Sc.) Matsumura, 1900, Ill. Z. Ent., vol. 5, p. 324 (Ca- coecia). — KENNEL, 1908—10, p. 127, t. 6 fig. 47 (4), 49 (2). — Amur; Süd- Ussuri; Mandschurei; Korea; China; Japan; Kaschmir; Hindukusch. ab. subrufana SNELLEN, 1883, Tijdschr. v. Ent., vol. 26, p. 187, t. 10 fig. 3, 3a (Tortrix); ingentanus (part.) WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 380 (Archips). — KENNEL, 1908—10, p. 127, t. 6 fig. 48 (4). A. crataegana (Hb.) * (15) xylosteana (non L.) ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 54 (Pha- laena Tortrix); ? ameriana (non L.) SCHRANK, 1802, Fauna Boica, vol. 2, pars 2, p. 76 (Tortrix); ? gerningana (part.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc., p. 64 (Tortrix); crataegana HùBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 17 fig. 107; non bin.}, 1822, Syst.,-alph. Verz., p. 59 (Olethreutes); roborana HüBNER [1796—99, op cit., t. 20 fig. 126; non bin.}, 1822, op. cit, p. 64 (Archips); heparana (non - Schiff.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 388 (Cacoecia); piceana (part.) FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 31 (Tortrix); branderiana (non L.) STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 76 (Lozotaenia); oporana (non L.) WESTWOOD « HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 112, t. 80 fig. 5 (Lozotaenia). — KENNEL, LOMO peo aE tier 2 3 (A ©): PIERCEN & METCALFE, 1922, pr REINE OE Genitalien). — Europa; England; Nordwest-Afrika; Kleinasien; Sibirien; China; Japan. ab. rubromaculata SCHAWERDA, 1933, Z. Osterr. Ent. Ver., vol. 18, p. 76 (Cacoecia). ab. confluens nom. nov.; roborana (non Hb.) DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. Fran- ce, vol. 9, p. 81, t. 239 fig. 3 (Tortrix); xylosteana (part.) DUPONCHEL, 1845, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 285 (Tortrix). A. xylosteana (L.) * xylosteana LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 531 (Phalaena Tortrix); rosana (patt.) RETZIUS, 1783, Caroli de Geer Gen. & Spec. Ins, p. 51 (Phalaena); westriniana THUNBERG, 1784, Diss. Ent., vol. 1, p. 21, t. 3 fig. 19 (Tortrix); ? densana VILLERS. 1789, Linn. Ent., vol. 2, p. 416 (Phalaena Tortrix); characterana HùBNER, 1793, Samml. auserl. Vög. & Schm., p. 11, t. 58 (Phalaena); ? hybnerana FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 247 (Pyralis); obliquana {? FABRICIUS, 1781, Spec. Ins., vol. 2, p. 281 (Pyralis)} HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 421 (Tortrix); piceana (part.) FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 31 (Tortrix); ? cinnamomea DOUBLEDAY, 1850, Syn. List Brit. Lep., p. 21 (Tortrix); xylostiana (err. typogr.) MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1066, fig. (Cacoecia); corylana (part.) DIAKONOFF, 1939, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 21, p. 182, fig. 9, B ( 9 -Genitalien) (Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 130, t. 7 fig. 4—5 ( 4.9 ); PIERCE « METCALFE, 1922, p. 2, tt 1 ( 4 @ -Genitalien). — Europa; Grossbritannien; Zentral-Asien; Sibirien; China; Japan. ssp. pallens KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 130, t. 7 fig. 6 (Cacoecia); xylosteana (non L.) FISCHER v. ROSLERSTAMM, 1838, Abbild. Ber. Ergänz. Schm. Kunde, p. 114, t. 45 fig. g-h (Trortrix); gilvana (non Ev.) KENNEL, 1910, op. cit., t. 7 fig. 9 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 130, t. 7 fig. 7—8 (4 als xylosteana). — Spanien; Sardinien; Dalmatien; Kleinasien; Transcaucasien. A. criticana (Kenn.) * criticana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 213 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 128, t. 7 fig. 1 (4). — Amur; Japan; Himalaya. 206 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (152) A. contemptrix (Meyr.) contemptrix MEYRICK, 1925, Mem. Sect. Sci. Acad. Rom., ser. 3, vol. 3, p. 378 (Ca- coecia): alcmaeonis MEYRICK, 1928, Exot. Micr., vol. 3, p. 455 (Cacoecia); contemp- tric (err. typogr.) DIAKONOFF, 1948, Bull. Mus. Hist. Nat., ser. 2, vol. 20, p. 269 (Cacoecia). — MEYRICK, 1934a, p. 256 ( & ). — Assam; China; Japan. A. micaceana (Wkr.) * micaceana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M. vol. 28, p. 314 (Cacoecia); epicyrta MEYRICK, 1905, J. Bombay N. H. Soc., vol. 16, p. 589 (Cacoecia); isocyrta MEYRICK, 1920, Exot. Micr., vol. 2, p. 340 (Cacoecia); brachytoma MEYRICK, 1932, ibid., vol. 4, p. 341 (Cacoecia); seditiosa (part., ex err.) DIAKONOFF, 1939, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 21, p. 173 (Cacoecia). — MOORE, 1887, p. 492, t. 208 fig. 1; MEYRICK, 1913, t. 5 fig. 69 (als epicyrta); DIAKONOFF, 1939a, p. 231—233; DIAKONOFF, 1941c, p. 387, fig. 1, C-D ( 4 -Genitalien), 2, A (2 -Genitalien). — China; Indien; Ceylon; Burma; Indochina; Sunda-Inseln. ab. compacta MEYRICK, 1918, Exot. Micr., vol. 2, p. 164 (Cacoecia). ab. obscura DIAKONOFF, 1939, Rec. Ind. Mus., vol. 41, p. 231 (Cacoecia). A. termias (Meyr.) termias MEYRICK, 1918, Exot. Micr., vol. 2, p. 164 (Cacoecia). — MEYRICK, 1920, p. 340 (4). — Yunnan; Nord-Burma; Assam. A. solida (Meyr.) solida MEYRICK, 1908, J. Bombay N. H. Soc. vol. 18, p. 614 (Cacoecia). — Himalaya; Kwangtung. A. binigrata (Meyr.) binigrata MEYRICK, 1928, Exot. Micr., vol. 3, p. 456 (Cacoecia). — Yünnan; Assam. A. chlorotypa (Meyr.) chlorotypa MEYRICK, 1934, Iris, vol. 48, p. 30 (Cacoecia). — Kwangtung. A. longicellana Wlsm. (16) longicellanus WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 378 (Archips). — China (Chang-Yang); Japan (Hondo). A. menotoma (Meyr.) menotoma MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 173 (Cacoecia). — Yunnan. A. rosana (L.) * (17) rosana LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 530 (Phalaena Tortrix); ameriana LINNÉ, op. cit, p. 531 (Phalaena Tortrix); amerina LINNÉ, 1761, Fauna Suecica, ed. 2, p. 343 (Phalaena Tortrix); laevigana SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. | Geg., p. 129 (Phalaena Tortrix); variana FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 231 (Pyralis); americana GMELIN, 1788, Syst. Nat., ed. 13, p. 2504 (Phalaena Tortrix); levigana ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 57 (Phalaena Tortrix); branderiana (non L.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 424 (Tortrix); fuscana (non Cl.) HAWORTH, op. cit, p. 424 (Trortrix); oxyacanthana [HUBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 117; non bin.} HAWORTH, op. cit., p. 425 (Tortrix); acerana HüBNER [1796—99, op. cit., t. 19 fig. 118; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 58 (Archips); xylosteana HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 388 (Cacoecia); nebulana (non Hb.) STEPHENS, 1834. Ill. Brit. Ent., Haust., vol. 4, p. 74 (Lozotaenia); gilvana (part.) EVERSMANN, 1842, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 15, p. 592 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 131, t. 7 fig. 10 (4), 11 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 2, (153) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 207 t. 1 (& 2 -Genitalien). — Europa; Grossbritannien; Kleinasien; Transkaukasien; Nord- Amerika. ab. splendana KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 131, t. 7 fig. 13 (Cacoecia); rosana (part.) KENNEL, op. cit., t. 7 fig. 12 (Cacoecia); ochracea DUFRANE, 1945, Bull. Mus. Roy. Hist. Nat. Belg., vol. 20, no. 18, p. 8 (Cacoecia). ab. obscura DUFRANE, 1945, loc. cit. (Cacoecia). ssp. Orientana KRULIKOVSKIJ, 1909, Mat. pozn. fauny & flory Ross. Imp., fasc. 9, p. 203 (Cacoecia); rosana (part.) LEDERER, 1863, Wien. Ent. Mschr., vol. 7, p. 44 (Ca- coecia). — Spanien; Nord- und Mittel-Italien; Süd-Tirol; Balkanhalbinsel; Nordwest- Ukraine; Ost-Russland. A. evanidana (Kenn.) * evanidana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 214 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 132, t. 7 fig. 14 (&), 15 (9). — Süd-Ussuri. A. rosaceana (Harr.) * (18) rosaceana HARRIS, 1841, Injur., Ins., p. 348 (Tortrix); vicariana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 28, p. 287 (Teras); gossypiana PACKARD, 1869, Guide Stud. Ins., p. 335 (Loxotaenia). — ROBINSON, 1869, p. 262, t. 1 fig. 1—3; HOLLAND, 1903, p. 422, t. 48 fig. 32 (9). — Labrador; Nord-Amerika; ? Japan. A. disparana (Kenn.) * disparana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 216 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 133, t. 7 fig. 16 (&), 17 (9). — Amur; Süd-Ussuri; China; Japan; ? Hindukusch. A. adumbratana Wlsm. adumbratanus \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 382 (Ar- chips). — Japan. A. sorbiana (Hb.) * (19) hebenstreitella Müller, 1764, Fauna Ins. Friedrichsd., p. 58 (Phalaena); pyrana VIL- LERS, 1789, Linn. Ent., vol. 2, p. 416 (Phalaena Tortrix); rosana (non L.) LASPEYRES, 1805, ILLIGER’s Mag. Ins. Kunde, vol. 4, p 11 (Tortrix); avellana (non L.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 421 (Tortrix); oporana (part.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc. p. 55 (Tortrix); sorbiana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 18 fig. 113; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 65 (Archips). — KENNEL, 1910, PS 2.008€) TN (CO) E PIERCEN & METCALEE 10228 pie? mbm ln (ean Or Genitalien). — Europa; England; Kleinasien; Japan. Species incertae sedis [A.?] bathyglypta (Meyr.) bathyglypta MEYRICK, 1932, Bull. Sect. Sci. Acad. Roum., vol. 15, p. 23 (Cacoecia). — China (Shanghai, Kwangtung). {A.?] delibatana (Rothsch.) delibatana ROTHSCHILD, 1913, Rov. Lap., vol. 20, p. 87, t. 2 fig. 11—12 (Cacoecia). — Ungarn. {A.?} eductana (Wkr.) eductana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins., B. M., vol. 28, p. 310 (Pandemis). — China (Kwangtung, Yiinnan); Tonkin; Hindostan; Borneo. [A.?] punicae (Mats.) punicae MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1065, fig. (Cacoecia). — Japan. 208 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (154) [A.?} subsidiaria (Meyr.) subsidiaria MEYRICK, 1924, Exot. Micr., vol. 3, p. 107 (Cacoecia). — Kaschmir. [A.?} teshionis (Mats.) teshionis MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1066, fig. (Cacoecia). — Japa® 10. Homona Wkr., 1863 OBR., p. 39 H. coffearia (Nietn.)* coffearia NIETNER, 1861, Obs. Enem. Coff. Tree Ceyl., p. 24 (Tortrix); fasciculana | WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M. vol. 28, p. 425 (Homona). — MEyRICK, | 1913, t. 2 fig. 30 ( 4); DIAKONOFF, 1939, p. 169, fig. 6, F—H ( 4 -Genitalien), 4, — A, F—G (Geäder, Kopf, 9 -Genitalien): DIAKONOFF, 1948, p. 504, 506, fig. 22 ( 4 -Genitalien), 27 (9 -Genitalien); OBR., fig. 23—24 ( 4 2 -Genitalien). — China; | Japan; India; Ceylon; Burma; Indochina; Formosa; Sunda-Inseln; Molukken; Neu- | Guinea. f. menciana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 28, p. 310 (Pandemis); simulana WALKER, 1866, op. cit., vol. 35, p. 1801 (Godana); fimbriana WALKER, 1869, | Charact. Undescr. Het., p. 101 (Homona); coffearia (part.) DIAKONOFF, 1939, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 21, p. 169 (Homona). — Matsumura, 1931, p. 1067, fig.; ESAKI, 1932, p. 1450, fig. f. socialis MEYRICK, 1912, Exot. Micr., vol. 1, p. 3 (Homona); coffearia (part.) | DIAKONOFF, 1939, op. cit., p. 169 (Homona). | ssp. spargotis MEYRICK, 1910, Proc. Linn. Soc. N. S. Wales, vol. 35, p. 215 (Ho- mona); coffearia (part) DIAKONOFF, 1939, op. cit., p. 169 (Homona). — Nord- Australien. | H. magnanima Diak. * magnanima DIAKONOFF, 1948, Bull. Mus. Hist. Nat. Paris, ser. 2, vol. 20, p. 269, fig. 2 ( & -Genitalien) (Homona). — Japan (Tokyo). H. foederatana (Kenn.) * | foederatana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 211 (Dichelia s. Capua). — | KENNEL, 1908—10, p. 122, t. 6 fig. 36 (9); MATSUMURA, 1931, p. 1069, fig; OBR, | fig. 54—55 (Geäder, Kopf), 65—66 ( 4 -Genitalien). — Süd-Ussuri; Ost-China; Japan. H. retractana (Wkr.) * (20) | retractana \WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M. vol. 28, p. 322 (Tortrix); | ? detractana WALKER, ibid., p. 326 (Tortrix); invalidana WALKER, ibid., p. 327 | (Tortrix). — MOORE, 1887, p. 492, t. 208 fig. 11; OBR. fig. 56—58 (Geäder, Kopf), | 67—69 ( & -Genitalien). — Korea; China; Kaschmir; Indien; Ceylon; Indochina; Bur- ma; Sunda-Inseln; Australien. | H. ? apiletica Meyr. | apiletica MEYRICK, 1934, Iris, vol. 48, p. 29 (Homona). — Süd-China (Kwangtung). | H. ? illotana (Kenn.) (21) illotana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 210 (Dichelia s. ? Capua). — KENNEL, | 1908—10, p. 113, t. 6 fig. 26 (9). — Süd-Ussuri. H. ? vallifica Meyr. (22) vallifica Meyrick, 1935, in: CARADJA & MEYRICK, Mat. Microlep. Fauna Chin. Prov., p. 49 (Homona). — Ost-China (Tienmuschan). (155) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 209 11. Cacoecimorpha gen. nov. OBR. p. 42 C. pronubana (Hb.) * (23) pronubana HüBNER, [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 19 fig. 121; non bin.], 1822, Syst.-alph. Verz., p. 63 (Archips); ambustana FRÖLICH, 1830, in: GEYER & HüBNER, Samml. eur. Schm., Tortr., p. 16, t. 52 fig. 332—33 (Tortrix); hermineana DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 102, t. 240 fig. 5 (Tortrix); insolatana Lucas, 1848, Expl. Alg., vol. 3, p. 405 (Tortrix); pronuba (ex err.) STENTON, 1928, Trans. Ent. Soc. Hampshire & S. Engl., vol. 4, p. 14 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 175, t. 9 fig. 12—13 ( 4), 14 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 8, t. 3 (4 2 -Genitalien); OBR., fig. 59—60 (Geäder, Kopf), 70—72 (4 9- Genitalien). — England; West- und Süd-Europa (einschl. Mediterran-Inseln); Klein- asien: Syrien; Nordwest- und Süd-Afrika. ab. perochreana HERRICH-SCHAFFER, 1856, Neue Schm. Eur., p. 5, fig. 36 (Tortrix); pronubana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 21 (Cacoecia). 12. Syndemis Hb., 1825 OBR., p. 43 S. musculana (Hb.) * (24) trifasciana (non F.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 426 (Tortrix); musculana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 16 fig. 98; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 62 (Olethreutes). — KENNEL, 1910, p. 137, t. 7 fig. 27 (2), 28 (4); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 3, t. 1 ( 4 9-Genitalien); OBR., fig. 61—62 (Geäder, Kopf), 73—75 (4 2 -Genitalien). — Europa (einschl. England); Sibirien; Nord-Amerika. ssp. obsoletana STRAND, 1901, Nyt. Mag. Naturvid., vol. 39, p. 66 (Cacoecia). — Nord-Norwegen. , ssp. musculinana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 5, t. 1 fig. 2 (Tortrix); musculana (non Hb.) HoFFMANN, 1884, Stett. Ent. Ztg., vol. 45, p. 372 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 137, t. 7 fig. 29 (4); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 3 (Genitalien). — Shetland-Inseln. 13. Parasyndemis gen. nov. OBR., p. 45 P. histrionana (Fröl.) * histrionana FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 57 (Tortrix); pinana [? SCHIFFER- MILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 130 (Phalaena Tortrix); nom. nud.} WERNEBURG, 1864, Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 462, 552 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 135, t. 7 fig. 24 ( &), 25 ( 2 ); OBR. fig. 63—64 (Geäder, Kopf), 88—90 ( 4 2 -Genitalien). — Mittel-Europa; Balkan. a.b. stygiana REBEL, 1929, Verh. z.-b. Ges. Wien, vol. 79, p. (49) (Cacoecia). 14. Ptycholomoides gen. nov. OBR., p. 46 P. aeriferana (HS.) * aeriferana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 223 (Coccyx) [1848, Tortr., t. 28 fig. 202; non bin.}. — KENNEL, 1910, p. 145, t. 8 fig. 7 (2); OBR., fig. 76—77 (Geäder, Kopf), 91—95 ( & 9 -Genitalien). — Mittel- und Südost- Europa; Ost-Russland; Südost- Sibirien; Japan. ssp. jottrandi DUFRANE, 1942, Bull. Mus. Roy. H. N. Belg., vol. 18, fasc. 5, p. 3 (Cacoecia). — Htes Alpes. 210 M. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (156) 15. Meritastis Meyr., 1910 OBR, p. 46 phasmatica Meyr. phasmatica MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 175 (Meritastis). — Yünnan. 16. Aphelia Hb., 1825 OBR. p. 49 Sg. Aphelia Hb., 1825 OBR. p. 52 A. (A.) viburniana (F.) * (25) viburniana FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 229 (Pyralis); viburnana {SCHIFFER- MILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 128 (Phalaena Tortrix); nom. nud.} FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 257 (Pyralis); rhombana (non Schiff.) [HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 27 fig. 173; non bin.} ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 56 (Phalaena Tortrix); unitana HüBNER [1796—99, op. cit, t. 19 fig. 123; non bin.}, 1822, Syst.-alph. \orz., p. 66 (Archips); gerningana (non Schiff.) CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc., p. 64 (Tortrix); galiana { CURTIS, 1829, Guide Arr. Brit. Ins., p. 166 (Tortrix); nom. nud.} STEPHENS, 1835, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 396 (Tortrix); brunneana & ZET- TERSTEDT, 1840, Ins. Lap., p. 980 (Tortrix); pillerana (non Schiff.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 109, t. 79 fig. 13—14 (Tortrix); scrophula- riana Q HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur. vol. 4, p. 174 (Tortrix); 1852, Tortr., t. 57 fig. 405; donelana CARPENTER, 1891, Proc. Roy. Soc. Dublin, vol. 6, p. 91, t. 7 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 178, t. 9 fig. 20 (2), 21 (2 als galiana); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 8, t. 3 ( 4 2 -Genitalien); OBR. fig. 78—79 (Geäder, Kopf), 98—101 (4 2 -Genitalien), 102 (Fühler). — Grossbritannien; Europa; Si- birien. ab. scrophulariana 4 HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 174 (Tortrix); 1852, Tortr., t. 57 fig. 404; geleana WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 109, t. 79 fig. 15 (non 16!) (Tortrix); unipunctana TENGSTROM, 1847, Notis. Sällsk. Fauna Fenn. Helsingfors Förh., vol. 1, p. 158 (Tortrix; nom. praeocc.); viburnana (part.) WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 27, p. 221 | (Tortrix); galiana (part.) WOCKE, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur., p. 238, no. 738a (Tortrix, Heterognomon); viburniana (part.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 117, t. 9 fig. 19 (Tortrix). ab. brunneana © ZETTERSTEDT, 1840, Ins. Lap. p. 980 (Tortrix); viburnana (part.) WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 27, p. 221 (Tortrix); viburniana (part.) WOCKE, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur., p. 238, no. 738 (Tortrix, Heterognomon). | f. (? ssp.) altaica CARADJA, 1916, Iris, vol. 30, p. 47 (Tortrix). — Altai-Gebirge. A. (A. ?) inumbratana (Chr.) inumbratana CHRISTOPH, 1881, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 56, no. 1, p. 67 | (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 179, t. 9 fig. 22 (4) 23 (2 ). — Amur; Süd-Ussuri. . (A. ?) caradjana (Car.) caradjana CARADJA, 1916, Iris, vol. 30, p. 47 (Tortrix). — Amur (Radde). Sg. Zelotherses Ld., 1859 OBR., p. 52 A. (Z.) paleana (Hb.) * (26) paleana HiBNER, 1793, Samml. auserl. Vög. & Schm., p. 8, t. 30 (Phalaena); flavana | | | (157) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae Dalit [HuBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 25 fig. 157; non bin.} CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc, p. 40 (Tortrix); viridana FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 17 (Tortrix); palleana TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., p. 99 (Tortrix); da- leana (err. typogr.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 25 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 180, t. 9 fig. 31 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 8, t. 3 (& ©- Genitalien); OBR. fig. 80—81 (Geäder), 106 ( 9 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa (? mit Ausnahme von Spanien); Sibirien. ab. intermediana HERRICH-SCHÄFFER, 1856, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 6, p. 157 (Tortrix) [1852, Tortr., t. 59 fig. 420—421; non bin.}; flavana (part.) WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins, B. M. vol. 27, p. 222 (Tortrix); paleana (part.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., t. 9 fig. 30 (©) (Tortrix); daleana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 25 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 181. ab. icterana FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 68 (Tortrix); flavana (non Hb.) HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 397 (Tortrix); ? viburnana (non F.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 109, t. 79 fig. 12 (Tortrix); ictericana (laps. calami) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., t. 9 fig. 32 (2) (Tortrix); daleana (part.) MEYRICK, 1912, l.c. (Tortrix); paleana (part.) MEYRICK, 1913, WYTSMAN’s Gen. Ins., fasc. 149, p. 28 (Tortrix). KENNEL, 1910, p. 181. ab. stenoptera, ab. nova. f. (? ssp.) fumatana Torr, 1951, Bull. Soc. Ent. Mulhouse, p. 45, fig. 1 (Tortrix). — Siidwest-Deutschland (Stuttgart). f. (? ssp.) pseudoviburniana TOLL, ib., p. 45, fig. 2 (Tortrix). — Krain (Komartscha- wand). f. (? ssp.) carpathica TOLL, ib., p. 48, fig. 3 (Tortrix). — Ost-Karpaten (Czarnohora). f. (? ssp.) fischeri TOLL, ib., p. 48, fig. 4 (Tortrix). — Elsass (Schlucht, Ht. Rhin). f. (?ssp.) raebeli Toit, ib., p. 48, fig. 5 (Tortrix). — Schlesien (Altvater). ssp. christophi nom. nov.; verbascana CHRISTORPH, 1877, Horae Soc. Ent. Ross., vol. 12, (1876), p. 290, t. 8 fig. 62 (Tortrix; nom. praeocc.). — KENNEL, 1910, p. 180, t. 9 fig. 29 (9, als verbascana). — Iran; Buchara. A. (Z. ?) phaeana (Rbl.) phaeana REBEL, 1916, Iris, vol. 30, p. 189 (Tortrix). — Mongolei (Tannuola). A. (Z.) stigmatana (Ev.) * stigmatana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo-Ural., p. 493 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 181, t. 9 fig. 33 (4); DRENOWSKI, 1931, p. 61, t. 3 fig. 1—2. — Südost- Russland. A. (Z.) imperfectana (Ld.) * imperfectana LEDERER, 1858, Wien. Ent. Mschr., vol. 2, p. 150, t. 4 fig. 8 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 183, t. 9 fig. 40 (4); DJAKONOV, 1929, p. 153, fig. 4—5 ( 4 -Genitalien); DRENOWSKI, 1931, p. 61, t. 3 fig. 1—2. — Südost-Russland; Trans- kaukasien; Kleinsien; Syrien; Palästina; Balkan. A. (Z.) amplana (Dup.) * (27) peramplana HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 389 (Epapoge); amplana [HUBNER, 1811—13, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 31 fig. 201; non bin.} DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 405, t. 257 fig. 3 (Xanthosetia); ? chrysitana (non Hb.) DUPONCHEL, 1836, op. cit, p. 407, t. 257 fig. 4 (Xanthosetia). — KENNEL, 1910, p. 183, t. 9 fig. 38 (@), 39 (4). — Süd-Europa; Nordwest-Afrika. A. (Z.) ochreana (Hb.) * (28) ferugana (non Schiff.) HüBNER, 1793, Samml. ausserl. Vög. & Schm., p. 10, t. 51 (Phalaena); ochreana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., t. 21 fig. 134; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz, p. 63 (Archips); reticulana {? FABRICIUS, 1798, Suppl. 212 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (158) Ent. Syst., p. 479 (Pyralis)] WERNEBURG, 1864, Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 469 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 162, t. 8 fig. 35 (9); OBR, fig. 7 ( &, Fühler). — West-, Mittel- und Süd-Europa; Nordwest- und Ost-Russland; Transkaukasien; Klein- asien; Syrien. ssp. chrétieni, ssp. nova. — Htes Alpes. A. (Z.) albociliana (HS.) * albociliana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 192 (Cochylis); 1852, Tortr., t. 59 fig. 418. — KENNEL, 1908—10, p. 107, Textfig. 6 (Fürler), t. 6 fig. 16 (&); OBR, fig. 82—83 (Geäder, Kopf), 103—104 ( 4 -Genitalien), 105 (Fühler). — Südost-Russland. Sg. Djakonovia Obr., 1942 OBR., p. 52 A. (D.) euxina (Djak.) * (29) euxina DJAKONOV, 1929, Rev. Russe Ent., vol. 23, p. 153, fig. 1—3 ( & -Genitalien) (Tortrix); regisborissi DRENOWSKI, 1931, Mitt. Bulg. Ent. Ges., vol. 6, p. 62, t. 3 fig. 3 (Tortrix). — OBR, fig. 108—109 ( 4 -Genitalien). — Süd-Krim; Mazedonien; Griechenland; Kleinasien. A. (D.) fucosana (Kenn.) fucosana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 225 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 182, t. 9 fig. 37 (4). — Mongolei. A. (D.) praeclarana (Kenn.) * (30) praeclarana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 8, t. 1 fig. 6 (Tortrix, Heterognomon). — KENNEL, 1910, p. 182, t. 9 fig. 36 (4). — Tarbagatai-Gebirge; Zentral- und Ost- Russland. A. (D.) continentana (Rbl.) continentana REBEL, 1916, Iris, vol. 30, p. 189 (Tortrix). — Mongolei. ssp. iliensis REBEL, 1916, l.c. (Tortrix). — Ili-Gebiet. A. (D.) plagiferana (Rbl.) plagiferana REBEL, 1916, Iris, vol. 30, p. 190 (Tortrix). — Mongolei. A. (D.) scutellana (Obr.) * (31) praeclarana (err. det.) KENNEL, 1919, Mitt. Münchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p- 93 (Tortrix); scutellana OBRAZTSOV, 1943, Iris, vol. 57, p. 73, fig. 1 ( 4 -Genitalien) (Djakonovia). — Ili-Gebiet. A. (D. ?) accuratana (Kenn.) (32) accuratana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 224 (Tortrix). — KENNEL, 1910, | p. 181, t. 9 fig. 35 (4). — Mongolei; West-China. A. (D. ?) aglossana (Kenn.) aglossana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 9, t. 1 fig. 7 (Tortrix, Heterognomon). — | KENNEL, 1910, p. 181, t. 9 fig. 34 ( & ). — Tarbagatai-Gebirge. | Species incertae sedis [A.?} amseli (Luc.) amseli LUCAS, 1942, Bull. Soc. Ent. France, vol. 67, p. 122 (Tortrix). — Tunis. (159) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 213 [A.?} tapaishani (Car.) tapaishani CARADJA, 1939, Iris, vol. 53, p. 15 (Toririx). — China (Tapaischan). 17. Clepsis Gn., 1845 OBR., p. 53 Sg. Clepsis Gn., 1845 OBR., p. 56 C. (C.) helvolana (Fröl.)* (33) ? stagnana CHARPENTIER, 1821, Zinsler Wickler etc., p. 83 (Tortrix); ? senecionana HüBNER [1818—19, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 42 fig. 263; non bin.}, 1822, Syst.- alph. Verz., p. 64 (Agapeta); helvolana FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 30 (Tortrix); rusticana (non Hw.) TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 95 (Tortrix; nom. praeocc.); stramineana ZETTERSTEDT, 1840, Ins. Lap., p. 980 (Tortrix); porcana ZETTERSTEDT, 1840, l.c. (Tortrix); pulverana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo- à Ural., p. 491 (Tortrix); culmana PEYERIMHOFF, 1864, Cat. Lép. Alsace, pars 2, p. 38 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 185, t. 9 fig. 48 ( & ), 49 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 5, t. 2 (4 2 -Genitalien) (als rusticana); OBR., fig. 84—85 (Geäder, Kopf), 110—113 ( 4 9 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Transkaukasien; Süd-Ussuri. Sg. Pseudamelia nov. | OBR., p. 56 | C. (P.) unicolorana (Dup.) * (34) unicolorana DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 103, t. 240 fig. 6 (Tortrix); asphodilana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 173 (Tortrix); aspodilana [HERRICH-SCHÄFFER, 1848, op. cit, Tortr., t. 6 fig. 35—36; non bin.} STEPHENS, 1852, List Spec. Brit. Anim. B. M., pars 10, p. 3 (Tortrix); iberica KENNEL, 1910, Pal. Tortr., t. 9 fig. 24 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 179, t. 9 fig. 25 (9), fig. 24 (9, als iberica); OBR, fig. 114—117 ( 4 9 -Genitalien). — i West- und Südwest-Europa; Mittel-Italien; Dalmatien; Nordwest-Afrika. | ab. labatiana BREIGNET, 1890, Bull. Soc. Ent. France, p. CXLII (Tortrix); ubagonana CONSTANT, 1890, ib., p. CLV (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 180, t. 9 fig. 28 (9). | ab. uhagoni SEEBOLD, 1898, Ann. Soc. Esp. Hist. Nat., vol. 27, p. 154 (Tortrix); | uhagonana (non Const.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., t. 9 fig. 26—27 (4) (Tortrix); | unicolorana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 26 (Tortrix). | | | N C. (P. ?) crispinana (Kenn.) (35) crispinana KENNEL, 1919, Mitt. Münchn.Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 62, t. 2 fig. 14 (Tortrix). — Saian-Gebirge. C. (P.) rogana (Gn.) * (36) rogana GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 140 (Tortrix); lusana | HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 174 (Lozotaenia) [1848, Tortr., t. 47 fig. 330; non bin.]; szeineriana (non Ill.) HERRICH-SCHäFFER, 1852, op. 1 cit., Tortr., t. 59 fig. 419, 1855, Index, p. 42 (Loxotaenia). — KENNEL, 1910, p. 184, t. 9 fig. 43 (4), 44 (9). — Mitteleuropäische Alpen; Schlesien; Harz; Ungarn; Rumanien; Ost-Baltikum; Kolski-Halbinsel; Ural. ab. dohrniana HERRICH-SCHÄFFER, 1856, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 6, p. 156 (Lozo- taenia); rogana (part.) HERRICH-SCHÄFFER, 1851, op. cit., vol. 4, p. 174 (Lozotaenia). — KENNEL, 1910, Pal. Tortr., t. 9 fig. 45 (4). | C. (P.) rolandriana (L.) * (37) | rolandriana LINNÉ, 1758, Syst. Nat., ed. 10, p. 532 (Phalaena Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 185, t. 9 fig. 47 (2 ). — Nord- und Mittel-Europa; Ost-Russland. 214 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (160) C. (P.) aerosana (Ld.) * aerosana LEDERER, 1853, Verh. z.-b. Ges. Wien, vol. 3, p. 383, t. 7 fig. 1 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 185, t. 9 fig. 46 (9). — Altai-Gebirge; Mongolei; Süd-Ussuri; Nord-China (Shensi). ab. sajana CARADJA, 1938, Iris, vol. 52, p. 111 (Tortrix). C. (P.) districta (Meyr.) districta MEYRICK, 1920, Exot. Micr., vol. 2, p. 342 (Tortrix). — Japan. Sg. Siclobola Diak., 1947 OBR. p. 58 C. (S.) dumicolana (Z.) * (38) dumicolana ZELLER, 1847, Isis, p. 657 (Tortrix); dumetana (lapsus calami) OBRAZTSOV, 1950, Eos, vol. 26, p. 302 fig. 2a ( & -Genitalien) (Clepsis). — KENNEL, 1910, p. 138, t. 7 fig. 30 (4). — Süd-Europa (mit Ausnahme von Griechenland und Süd- Russland). ssp. austriaca AMSEL, 1951, Fragm. Ent., vol. 1, fasc. 1, p. 106 (Cacoecia). — Oster- reich( ?). C. (S.) agenjoi Obr. * agenjoi OBRAZTSOV, 1950, Eos, vol. 26, p. 302, fig. 2b ( 4 -Genitalien) (Clepsis, Si- clobola). — Ost-Spanien. C. (S.) micromys (String.)* dumicolana (non Z.) MANN, 1862, Wien. Ent. Mschr., vol. 6, p. 392 (Cacoecia); mi- cromys STRINGER, 1929, Ann. & Mag. N. H., ser. 10, vol. 3, p. 26 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 138 (part.), t. 7 fig. 31 (9). — Kleinasien; Syrien. C. (S.) semialbana (Gn.)* (39) rurinana LINNÉ, 1758, Syst. Nat, ed. 10, p. 823 (Phalaena Tortrix); modeeriana LINNÉ, 1761, Fauna Suec., ed. 2, p. 347 (Phalaena Tortrix); moderiana LINNÉ, 1767, Syst. Nat. ed. 12, vol. 1, pars 2, p. 880 (Phalaena Tortrix); angulana VILLERS, 1789, Linn. Ent, vol. 2, p. 417, 612 (Phalaena Tortrix); ?avellana (non L.) PANZER, 1804, Schäfferi icon. ins. enum. syst. p. 124 (Pyralis); consimilana (non Hb.) TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 75 (Tortrix); semialbana GUENEE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 139 (Tortrix); croceana (non Hw.) CURTIS, 1850, Ann. & Mag. N. H., ser. 2, vol. 5, p. 110 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 142, t. 7 fig. 45 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 6, t. 2 ( 4 9-Genitalien); OBr., fig. 120—124 ( 4 9 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Kleinasien; Südost-Sibirien; Korea; China; Japan; Kaschmir; Indien. C. (S.) liratana (Chr.) * (40) liratana CHRISTOPH, 1881, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 56, fasc. 1, p. 68 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 144, t. 8 fig. 3 ( & ). — Süd-Ussuri; Korea; Japan. C. (S.) liotoma (Meyr.) liotoma MEYRICK, 1936, Exot. Micr., vol. 5, p. 60 (Tortrix). — West-China (Sze- chuen). C. (S.) congruentana (Kenn.) congruentana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 227 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 190, t. 10 fig. 2 (9). — Süd-Ussuri. (161) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 215 C. (S. ?) subcostana (Stt..) subcostana STAINTON, 1859, Ann. & Mag. N. H., ser. 3, vol. 3, p. 211 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 191, t. 10 fig. 3 (4), 24 (4). — Madeira. . (S. ?) canariensis (Rbl.) subcostana (non Stt.) REBEL, 1894, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 9, p. 81 (Cacoecia); canariensis REBEL, 1896, ibid., vol. 11, p. 116 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 191, t. 10, fig 5 (&), 6 (2 ). — Kanaren. . (S. ?) retiferana (Stt.) (41) retiferana STAINTON, 1859, Ann. & Mag. N. H., ser. 3, vol. 3, p. 211 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 192, t. 10 fig. 7 (4); REBEL, 1940, p. 11, t. 1 fig. 5—6. — Ma- deira. . (S.) spectrana (Tr.) * (42) costana (non Schiff.) FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 227 (Pyralis); gnomana (non Cl.) [HüBNER, 1796— 99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 21 fig. 131; non bin.} ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 48 (Phalaena Tortrix); be- tulana (non Hb.) DONOVAN, 1806, Nat. Hist. Brit. Ins. vol. 11, p. 26, t. 369 fig. 2 (Phalaena Tortrix); ? vinculana TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 74 (Tortrix); Spectrana TREITSCHKE, 1830, op. cit., p. 77 (Tortrix); ? obliquana (non Hw.) WEST- WOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 113, t. 80 fig. 8 (Lozotaenia); posticana { ? FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 267 (Pyralis) } WERNEBURG, 1864, Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 457, 558 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 143, t. 8 fig. 1 (4), 2 (@); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 5, t. 2 ( 4 © -Genitalien) (als costana); OBR., fig. 87 (Geäder). — Grossbritannien; Europa (? mit Ausnahme der Iberischen Halbinsel); Syrien. ab. latiorana STAINTON, 1857, Ent. Ann., p. 100 (Tortrix); costana (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 86, no. 1520 (Cacoecia). ab. larseni STRAND, 1927, Arch. Naturg., vol. 91, fasc. A. 12, (1925), p. 282 (Ca- coecia). ab. fuliginosana SCHILLE, 1917, Ent. Z. Frankf./M., vol. 31, p. 57 (Cacoecia). (S.) xylotoma (Meyr.) xylotoma MEYRICK, 1891, Ent. Mo. Mag., vol. 27, p. 13 (Tortrix). — Nordwest- Afrika. (S.) soriana (Kenn.) * soriana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 7, t. 1 fig. 4 (Tortrix, Heterognomon). — KENNEL, 1910, p. 187, t. 9 fig. 53 (4). — Syrien; Palästina. (S.) unifasciana (Dup.) * (43) croceana HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 424 (Tortrix); ? consimilana HüBNER, [1814—17, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 38 fig. 239; non bin.}, 1822, Syst.-alph., Verz., p. 59 (Eutrachia); flavana (non Hb.) DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 87, t. 239 fig. 6 (Tortrix); unifasciana DUPONCHEL, 1843, op. cit, Suppl, vol. 4, p. 135, t. 61 fig. 6 (Tortrix); ? externana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo- Ural., p. 490 (Tortrix); productana ZELLER, 1847, Isis, p. 660 (Tortrix); obliterana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 164 (Lozotaenia) [1847, Tortr., t. 9 fig. 60 (non 361 !); non bin.}. — KENNEL, 1910, p. 138, t. 7 fig. 32—34 (4), 35 (2); PIERCE « METCALFE, 1922, p. 5, t. 2 (4 2 -Genitalien); OBR. fig. 86 (Geäder), 118—19 ( 4 @ -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Kleinasien; Syrien; Amur; Süd-Ussuri; Nord-Amerika. ssp. (? f.) semiana CHRÉTIEN, 1915, Ann. Soc. Ent. France, vol. 84, p. 296 (Cacoecia): 216 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (162) unifasciana (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 86, no. 1528 (Cacoecia). — Nordwest-Afrika. ssp. placida DIAKONOFF, 1947, Mém. Inst. Sci. Madagascar, ser. A, vol. 1, fasc. 1, p. 25, fig. 5 ( & -Genitalien) (Siclobola). — Madagaskar. . (S.) fallaciana (Fuchs) fallaciana FUCHS, 1903, Stett. Ent. Ztg., vol. 64, p. 2 (Cacoecia). — KENNEL, 1921, p. 709. — Sizilien. i . (S.) trivia (Meyr.) trivia MEYRICK, 1913, Ent. Mitt. vol. 2, p. 297 (Tortrix). — Südost-Russland; Nord- west-Afrika. . (S.) neglectana (HS.) * (44) neglectana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 167 (Lozo- taenia) [1847, Tortr., t. 9 fig. 59; non bin.}; betulifoliana LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 248 (Heterognomon); dorana KENNEL, 1919, Mitt. Münchn. Ent. Ges. vol. 8, (1917/18), p. 60, t. 2xfig. 12, t.4 fig 1b (1072722) A —eNNER LOO p. 189, t. 10 fig. 1 ( 4); BENANDER, 1950, p. 40, Textfig. 6j ( 4 -Genitalien); DOETS, 1952, p. 178, fig. III-IV ( 4 -Genitalien). — Nord-, Mittel- und Südwest-Europa; Ost-Baltikum; Zentral- und Ost-Russland; Ukraine; Nord-Kaukasus; Transkaukasien; Kleinasien; Sibirien. . (S.) acclivana (Zerny) acclivana ZERNY, 1933, Iris, vol. 47, p. 108, t. 1 fig. 11 (Cacoecia). — Nord-Libanon. . (S.) sarthana (Rag.) * (45) sarthana RAGONOT, 1894, Ann. Soc. Ent. France, vol. 63, p. 180 (Torzrix); celsana KENNEL, 1919, Mitt. Miinchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 52, t. 2 fig. 2—3 (Ca- coecia); elsana (err. typogr.) KENNEL, ibid., p. 95, t. 4 fig. 3c (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 140, t. 7 fig. 40 ( £ ). — Zentral-Asien. . (S.) laurana (Kenn.) laurana KENNEL, 1919, Mitt. Miinchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 53, 95, t. 2 fig. 5—7, t. 4 fig. 3b (Tortrix). — Zentral-Asien. . (S.) eatoniana (Rag.) * (46) eatoniana RAGONOT, 1881, Ent. Mo. Mag., vol. 17, p. 231 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 140, t. 7 fig. 38 ( 4 ). — Iberische Halbinsel; Nordwest- Afrika. ab. fluxana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 217 (Cacoecia); granadanus WALSINGHAM, 1903, Ent. Mo. Mag., vol. 39, p. 183 (Archips). — KENNEL, 1910, p. NN CTI A) . (S.) siciliana (Rag.) siciliana RAGONOT, 1894, Ann. Soc. Ent. France, vol. 63, p. 182, t. 1 fig. 2 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 140, t. 7 fig. 39 ( & ). — Sizilien. . (S.) idana (Kenn.) idana KENNEL, 1919, Mitt. Münchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 51, t. 2 fig. 1 | (Cacoecia). — Saian-Gebirge. | (S.) severana (Kenn.) severana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 227 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. | 186, t. 9 fig. 50 (9). — Nordwest-Afrika. | (163) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 217 C. (S.) coriacana (Rbl.) coriacanus REBEL, 1894, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 9, p. 84 (Heterognomon). — KENNEL, 1910, p. 186, t 9 fig. 51 (4), 52 (9 ). — Kanaren; Nordwest-Afrika. C. (S.) striolana (Rag.) * striolana RAGONOT, 1879, Bull. Soc. Ent. France, p. CXX XII (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 141, t. 8 fig. 4 (4). — Süd-Frankreich; Schweiz; Süd-Bayern. C. (S.) sinapina (Btlr.) sinapina BUTLER, 1879, Ill. Lep. Het. B. M., vol. 3, p. 78, t. 60 fig. 3 (Pandemis). — Siidost-Sibirien; Nord-China (Shansi); Japan. C. (S.) imitator (Wlsm.) * (47) imitator \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 384 (Archips); sinapina (non Btlr.) KENNEL, 1910, p. 144, t. 8 fig. 5—6 (Cacoecia). — MATSUMURA, 1931, p. 1064, fig.; ESAKI, 1932, p. 1452, fig. — Japan. C. (S.) cesareana (Joann.) cesareana JOANNIS, 1891, Bull. Soc. Ent. France, p. LXXXIII (Tortrix); caesareana REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 87, no. 1532 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 141, t. 7 fig. 41 (9). — Kleinasien ; ? Spanien. C. (S.) strigana (Hb.) * (48) | gnomana (non Cl.) SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. | 127 (Phalaena Tortrix); strigana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 22 | fig. 141; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 65 (Eutrachia); rhombicana (patt.) | HERRICH-SCHÄFFER, 1851, p. 160 (Lozotaenia) [1847, Tortr., t. 7 fig. 46 (non 271 !); | non bin.}; rhombana LEDERER, 1863, Wien. Ent. Mschr., vol. 7, p. 44 (Tortrix); pal- lidana |? FABRICIUS, 1776, Gen. Ins., vol. 2, p. 292 (Pyralis)] WERNEBURG, 1864, | Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 460 (Tortrix); striana (err. typogr.) [? LASPEYRES, | 1805, ILLIGER’s Mag. Ins. Kunde, vol. 4, p. 13 (Tortrix)} KENNEL, 1919, Mitt. / Miinchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 93 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 141, t. 7 fig. 42 (4); BENANDER, 1950, p. 35, t. 2 fig. 20 (Vorderflügel), Textfig. 4 m ( 4 -Genitalien). — Europa; Kaukasus; Iran; Kleinasien; Zentral-Asien; Südost-Sibirien; Korea; China; Mandschurei; Japan. | ab. quinquemaculana BREMER, 1864, Lep. Ost-Sib., p. 90, t. 7 fig. 23 (Tortrix); | strigana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER's Lep. Cat, pars 10, p. 29 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 142, t. 7 fig. 43 (4). ab. stramineana HERRICH-SCHAFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur, vol. 4, p. 163 (Lozotaenia) 11847, Tortr., t. 6 fig. 39—40; non bin.}; szrigana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 29 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 142, t. 7 fig. 44 (4 ). C. (S.) substrigana (Cstni.) substrigana COSTANTINI, 1923, Neue Beitr. syst. Insektenkunde, vol. 2, p. 106 (Tortrix). — Italien. C. (S.) steineriana (Ill.) * steineriana {SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 317 (Phalaena Tortrix; nom. nud.); HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 27 fig. 170; non bin.} ILLIGER, 1801, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., vol. 2, p. 52 (Phalaena Tortrix); ? gnomana (non Cl.) LASPEYRES, 1805, ILLIGER’s Mag. Ins. Kunde, vol. 4, p. 11 (Tortrix); chrysitana FRÖLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 38 (Tortrix); steinerana DUPONCHEL, 1846, Cat. Méth. Lép. Eur., p. 298 (Sciaphila). — KENNEL, 218 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (164) 1910, p. 184, t 9 fig. AIM) 42 OH); SCHMIDT, 19305 PIG IRE NN Genitalien). — Alpen Mittel- und Südost-Europas; Nord-Spanien. ssp. caprana DELLA BEFFA, 1935, Mem. Soc. Ent. Ital., vol. 14, p. 27 (Tortrix). — Italien. C. (S.) balcanica (Rbl.) * balcanica REBEL, 1917, Sitzungsber. Akad. Wiss. Wien, math.-nat. KI., vol. 126, fasc. 1, p. 801 (Tortrix); wassiana SCHMIDT, 1930, Int. Ent. Z., vol. 24, p. 116, fig. 1, 2, 4 (Tortrix). — CZEKELIUS, 1935, Verh. & Mitt. Serbe Ver. Naturwiss., vol. 83 (N.F., vol. 4), (1933/34), p. 67, t. 1 fig. 11 (9 ). — Albanien; Siebenbürgen. C. (S.) nybomi Hackm. * fuliginosana HACKMAN, 1950, Notulae Ent. vol. 30, p. 24, fig. 2, 3a ( 4 -Genitalien) (Tortrix; nom. praeocc.); 2ybomi HACKMAN, 1950, ibid., p. 128 (Clepsis). — Finnland. Species incertae sedis [C.?} alexiana (Kenn.) alexiana KENNEL, 1919, Mitt. Münchn. Ent. Ges., vol. 8, (1917/18), p. 53, t. 2 fig. 4 (Cacoecia). — Antitaurus. [C.?} antigona (Meyr.) antigona MEYRICK, 1931, Exot. Micr., vol. 4, p. 150 (Tortrix). — Bulgarien. [C.?} bracatana (Rbl.) bracatana REBEL, 1896, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 9, p. 82 (Pandemis). — Kanaren. [C.?} burgasiensis (Rbl.) burgasiensis REBEL, 1916, Verh. z.-b. Ges. Wien, vol. 66, p. (42) (Toririx); burgasen- sis (lapsus calami) DRENOWSKI, 1924, Z. wiss. Ins. Biol., vol. 19, p. 233 (Tortrix); burgisana (ex. err.) THURNER, 1941, Mitt. König]. Nate. Inst. Sofia, vol. 14, p. 22 (Tortrix). — Bulgarien. [C.?} dryochyta (Meyr.) dryochyta MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 174 (Tortrix). — Yunnan. [C.?] griseicoma (Meyr.) griseicoma MEYRICK, 1924, Exot. Micr., vol. 3, p. 115 (Tortrix). — Kaschmir. [C.?] insincera (Meyr.) insincera MEYRICK, 1912, Exot. Micr., vol. 1, p. 7 (Tortrix). — Kleinasien. [C.?} ishidaii (Mats.) ishidaii MATSUMURA, 1900, Ent. Nachr., vol. 26, p. 194 (Loxotaenia); ishidai MAT- SUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1065, fig. (Cacoecia). — Japan. [C.?} leptograpta (Meyr.) leptograpta MEYRICK, 1924, Exot. Micr., vol. 3, p. 115 (Tortrix). — Kaschmir. [C.?] neurophaea (Meyr.) neurophaea MEYRICK, 1932, Exot. Micr., vol. 4, p. 341 (Tortrix). — Kaschmir. [C.?] oblimatana (Kenn.) oblimatana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 228 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 194, t. 10 fig. 13 (4). — Palästina. | Il | (165) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 219 [C.?] persimilana (Rbl.) persimilana REBEL, 1894, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 9, p. 82 (Pandemis); mactana REBEL, 1896, ibid., vol. 11, p. 116, t. 3 fig. 4 (Pandemis). — KENNEL, 1910, p. 188, t. 8 fig. 29 (4); p. 189, t. 8 fig. 30 ( 4, als mactana). — Kanaren. [C.?} rhythmologa (Meyr.) rhythmologa MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 174 (Tortrix). — Yunnan. [C.?} semistructa (Meyr.) semistructa MEYRICK, 1937, Exot. Micr., vol. 5, p. 126 (Cacoecia). — China (Tai- chow); Japan (Tokyo). [C.?] simonyi (Rbl.) simonyi REBEL, 1882, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 7, p. 263, t. 17 fig. 8—9 (Pandemis). KENNEL, 1910, p. 188, t. 8 fig. 28 (4). — Kanaren. [C.?] staintoni nom. nov. (49). reticulata STAINTON, 1859, Ann. & Mag. N. H. ser. 3, vol. 3, p. 211 (Tortrix; nom. praeocc.); reticulana (lapsus calami) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 192 (Tortrix). — KENNEL, 1910, t. 8 fig. 32 (9). — Madeira. [C.?] striatulana (Wlsm.) striatulana \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 456 (Tortrix). — China (Chang Yang); Südost-Sibirien; Japan. [C.?] virescana (Clem.) virescana CLEMENS, 1865, Proc. Ent. Soc. Philadelphia, vol. 5, p. 140 (Tortrix); sescu- plana ZELLER, 1876, Verh. z.-b. Ges. Wien, vol. 25, (1875), p. 220 (Tortrix, Loxo- taenia). — Nord-Amerika; Südost-Sibirien. 18. Adoxophyes Meyr., 1881 OBR., p. 58 A. reticulana (Hb.) * (50) reticulana HüBNER [1818—19, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 43 fig. 271; non bin.], 1822, Syst.-alph. Verz, p. 64 (Arcbips); orana FISCHER v. ROSLERSTAMM, 1834, Ab- bild. Bericht. u. Ergänz. Schm. Kunde, vol. 2, p. 13, t. 9 fig. 3 (Tortrix); tripsiana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo-Ural., p. 491 (Tortrix). — KENNEL, 1908—10, DR 772671127 5) 35 (9): MATSUMURA, 1931, ps 10674 Fie OBR. tie 125 (Fühler), 126—28 ( 4 -Genitalien), 129—30 (Geäder, Kopf), 139 ( 9 -Genitalien). — Mittel- und Nord-Europa (mits Ausnahme von Grossbritannien); Spanien; Ukraine; Südost-Russland; Amur; Süd-Ussuri; China; Japan. A. sutschana (Car.) * (51) reticulana (part.) KENNEL, 1908—10, Pal. Tortr., p. 122, t. 6 fig. 34 (Cacoecia); sutschana CARADJA, 1926, Iris, vol. 40, p. 41 (Capua). — Amur; Süd-Ussuri; Nord- China. A. fasciata Wlsm. fasciata WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 482 (Adoxophyes). — MATSUMURA, 1931, p. 1061, fig. — Kaschmir; Südost-Sibirien; China; Japan; Ton- kin. A. privatana (Wkr.) * privatana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 28, p. 320 (Dichelia); euryomis MEYRICK, 1902, Fauna Mald. Isl., vol. 1, p: 126 (Adoxophyes). — MAT- 220 pi P. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (166) SUMURA, 1931, p. 1061, fig.; DIAKONOFF, 1941a, p. 404, t. 18 fig. 3, 8 ( 4 2 -Geni- talien). — Korea; China; Japan; Formosa; Ceylon; Burma; Indochina; Sunda-Inseln; Molukken; Neu-Hebriden; Neu-Guinea; Fiji. . congruana (Wkr.) congruana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M. vol. 28, p. 321 (Dichelia); shanghainana WALKER, 1863, op. cit., p. 327 (Tortrix). — MEYRICK, 1934, p. 29; 1936, p. 155. — Süd-Mandschurei; China; Japan. 19. Ptycholoma Stph., 1829 OBR., p. 59 . pulchra (Btlr.) pulchra BUTLER, 1879, Ill. Lep. Het. B. M., vol. 3, p. 19, t. 44 fig. 6 (Ariola). — MATSUMURA, 1931, p. 1077, fig.; ESAKI, 1932, p. 1453, fig. — Japan. . magnificana HS. * (52) magnificana HERRICH-SCHAFFER, 1861, Neue Schm. Eur. fasc. 3, p. 30, fig. 150 (Ptycholoma). — KENNEL, 1910, p. 148, t. 8 fig. 13 (2). — Südost-Russland. .? fuscocupreana (Wlsm.) fuscocupreana WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H. ser. 7, vol. 5, p. 384 (Ar- chips). — Japan. circumclusana (Chr.) * circumclusana CHRISTOPH, 1881, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 16, fasc. 1, p. 66 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 147, t. 8 fig. 12 (9); MATSUMURA, 1931, p. 1064, fig.; ESAKI, 1932, p. 1452, fig. — Amur; Süd-Ussuri; Japan. lecheana (L.) * lecheana LINNÉ, 1758, Syst. Nat, ed. 10, p. 531 (Phalaena Tortrix); leacheana HERRICH-SCHäFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 171 (Ptycholoma). — KENNEL, 1910, p. 147, t. 8 fig. 11 ( & ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 7, t. 3 (4.9- Genitalien); OBR., fig. 131—132 (Geäder, Kopf), 140—142 ( 4 2 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Transkaukasien; Kleinasien. ab. obsoletana STEPHENS [1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 182 (Orthotaenia); nom. nud.}, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 142 (Ptycholoma); lecheana (patt.) WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, t. 90 fig. 14 (Ptycholoma). erschoffi Chr. * erschoffi CHRISTOPH, 1877, Horae Soc. Ent. Ross., vol. 12, p. 289, t. 8 fig. 61 (Pry- choloma). — KENNEL, 1910, p. 148, t. 8 fig. 14 (4), 15—16 (2). — Daghestan; Iran. ? micantana (Kenn.) micantana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 218 (Cacoecia). — KENNEL, 1910, p. 146, t. 8 fig. 10 (4). — Süd-Ussuri. P. ? plumbeolana (Brem. ) plumbeolana BREMER, 1864, Lep. Ost-Sib., p. 89, t. 7 fig. 20—21 (Tortrix). — KEN- NEL, 1910, p. 146, t. 8 fig. 8 (4), 9 (@ ). — Südost-Sibirien. (167) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 221 20. Lozotaeniodes gen. nov. OBR., p. 61 L. cupressana (Dup.) * cupressana DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 495, t. 262 fig. 2 (Tortrix); compressana BOYER de FONS-COLOMBE, 1840, Ann. Soc. Ent. France, vol. 9, p. 62 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 163, t. 8 fig. 39 (4); OBR, fig. 133—134 Geäder, Kopf), 143—146 ( 4 2 -Genitalien). — Frankreich; Spanien; Italien; Dal- matien; Nordwest-Afrika; Kleinasien. ab. nobiliana STAUDINGER, 1859, Stett. Ent. Ztg., vol. 20, p. 231 (Coccyx); cupressana (part.) MEYRICK, 1912, WAGNER’s Lep. Cat., pars 10, p. 38 (Eulia). — KENNEL, 1910, PGM NAOMI) L. formosana (Fröl.) * formosana FRÖLICH, 1830, in: HùBNER & GEYER, Samml. eur. Schm., Tortr., p. 10, t. 51 fig. 319—320 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 163, t. 8 fig. 38 ( 4 ). — Frankreich; Belgien; Spanien; Korsika; ? England; Süd-Russland. 21. Lozotaenia Stph., 1829 OBR., p. 64 L. cupidinana (Stgr.) * (53) ochreana var. DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 561, t. 265 fig. 6 (Tortrix); cupidinana STAUDINGER, 1859, Stett. Ent. Ztg., vol. 20, p. 227 (Tortrix); cupidiana (err. typogr.) LEDERER, 1859, Wien. Ent. Mschr., vol. 3, p. 373 (Tortrix); croceana (non Hb.) [GUENÉE, 1845, Ann. Soc. Ent. France, ser. 2, vol. 3, p. 138 (Tortrix); nom. nud.} LEDERER, 1859, l.c. (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 176, t. 9 fig. 15 (9, als croceana). — Süd-Frankreich; Iberische Halbinsel; Sizilien. f. (? ssp.) rasana ZERNY, 1935, Mém. Soc. Sci. Maroc, vol. 42, p. 132 (Tortrix); croceana (non Ld.) Lucas, 1941, Bull. Soc. Sci. Nat. Maroc, vol. 21, p. 64 (Tortrix). — Marokko. L. forsterana (F.) * (54) forsterana FABRICIUS, 1781, Spec. Ins., vol. 2, p. 279 (Pyralis); retucilana (non Hb.) FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Wiirt., p. 33 (Tortrix); adiunctana TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 54 (Tortrix); sineana FREYER, 1833, Neuere Beitr. Schm. Kunde, vol. 1, p. 32, t. 18 fig. 1 (Tortrix); laviceana DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 83, t. 239 fig. 4 (Tortrix); adjunctana TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 59 (Tortrix); argillaceana ZETTERSTEDT, 1840, p. 979 (Tortrix); ? Juteolana WESTWOOD & HUMPHREYS, 1845, Brit. Moths, vol. 2, p. 179, t. 101 fig. 16 (Xanthosetia); viburnana (part.) WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 27, p. 221 (Tortrix); viburniana (part.) WOCKE, 1871, Stgr.-Wck. Cat. Lep. Eur. Faun., p. 238, no. 738 (Tortrix, Heterognomon). — KENNEL, 1910, p. 177, t. 9 fig. 18 (4); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 6, t. 2 ( 4 9 -Genitalien); OBR., fig. 135—136 (Geäder, Kopf), 163—166 ( 4 9 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Südost-Sibirien. ab. immaculatana STRAND, 1900, Arch. Math. Naturvid., vol. 22, fasc. 5, p. 43 (Tortrix). f. (? ssp.) nordlandiae STRAND, 1920, Arch. Naturg., vol. 85, fasc. A. 4, (1919), p. 43 (Tortrix). — Norwegen. f. (?ssp.) fagi COSTANTINI, 1923, Neue Beitr. syst. Insektenkunde, vol. 2, p. 106 (Tortrix). — Süd-Schweiz; Italien. L. ? subjunctana (Woll.) subjunctana WOLLASTON, 1858, Ann. & Mag. N. H., ser. 3, vol. 1, p. 120 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 217. — Madeira. 222 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (168) L. mabilliana (Rag.) * mabilliana RAGONOT, 1875, Bull. Soc. Ent. France, p. LXXII (Lophoderus, Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 162, t. 8 fig. 36 ( 4); OBRAZTSOV, 1950, p. 300, fig. 1b (&- Genitalien). — Sardinien; Korsika; Süd-Frankreich. ab. pistaciana RAGONOT, 1875, Bull. Soc. Ent. France, p. LXXIII (Lophoderus, Tortrix); mabilliana (part.) REBEL, 1901, Stgr.-Rbl. Cat. Lep. Pal. Faun., vol. 2, p. 88, no. 1550 (Eulia). bean (biel) Ce retiana TURATI, 1913, Atti Soc. Ital. Sci. Nat., vol. 51, p. 356, t. 9 fig. 35 (Eulia). — OBRAZTSOV, 1950, p. 300, fig. 1c ( 4 -Genitalien). — Sardinien. ab. acervosana TURATI, 1913, op. cit, p. 357, t. 9 fig. 36 (Eulia). ab. turatiana SCHAWERDA, 1934, Int. Ent. Z., vol. 28, p. 184 (Ezlia). L. straminea (Schaw.) * pistaciana (non Rag.) KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 162 (Tortrix); mabilliana (var.) KENNEL, 1910, op. cit t. 8 fig. 37 (Tortrix); straminea SCHAWERDA, 1936, Z. Österr. Ent. Ver., vol. 21, p. 67 (Eulia). — OBRAZTSOV, 1950, p. 299, fig. 1a ( 4 -Genitalien). — Sardinien; Korsika. L. ? arquatana (Kenn.) arquatana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 222 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 176, t. 9 fig. 16 (9). — Süd-Ussuri. L. ? perpulchrana (Kenn.) perpulchrana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 223 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 176, t. 9 fig. 17 (9). — Süd-Ussuri. 22. Paramesia Stph., 1829 OBR., p. 65 P. gnomana (CL) * (55) gnomana CLERCK, 1759, Icon. Ins., t. 4 fig. 13 (Phalaena); costana SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 127 (Phalaena Tortrix); livoniana SODOFFSKY, 1829, Bull. Soc. Imp. Nat. Moscou, vol. 1, p. 143, t. 3 fig. 2 (Tortrix). — KENNEL, 1908—10, p. 110, t. 6 fig. 21 (2); OBR, fig. 137—138 (Geäder, Kopf), 167—170 ( & 9-Genitalien). — Europa Grossbritannien; Kleinasien. ssp. montedorea WEHRLI, 1925, Iris, vol. 39, p. 136 (Epagoge); schawerdae REBEL, 1926, Z. Osterr. Ent. Ver., vol. 11, p. 22 (Epagoge). — Sardinien; Korsika. ab. pouzatella SCHAWERDA, 1929, Z. Osterr. Ent. Ver., vol. 14, p. 61 (Epagoge). ab. unicolor REBEL, 1926, ibid., vol. 11, p. 23 (Epagoge). ab. straminea SCHAWERDA, 1929, ibid., vol. 14, p. 61 (Epagoge). P. aetnana (Zerny) (56) aetnana ZERNY, 1943, Z. Wien. Ent. Ges., vol. 28, p. 157, t. 9 fig. 6 (Epagoge). — Sizilien. 23. Pseudeulia gen. nov. OBR., p. 67 P. asinana (Hb.) * asinana HüBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 16 fig. 101; nom bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 58 (Archips). — KENNEL, 1910, p. 165, t. 8 fig. 45 (4); OBR, fig. 147—148 (Geäder, Kopf), 171—174 ( 4 9 -Genitalien). — Österreich; Ungarn; Kroatien; Istrien; Südost-Russland; Kleinasien. (169) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 223 24. Paraclepsis gen. nov. OBR., p. 69 P. cinctana (Schiff.) * (57) cinctana SCHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 129 (Pha- laena Tortrix); ceretana FABRICIUS, 1787, Mant. Ins., vol. 2, p. 226 (Pyralis); cretana FABRICIUS, 1794, Ent. Syst., vol. 3, pars 2, p. 250 (Pyralis); albidana HÜBNER [1796— 99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 21 fig. 132; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 58 (Archips). — KENNEL, 1910, p. 165, t. 8 fig. 43—44 ( & ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 6, t. 3 (4 2 -Genitalien); OBR, fig. 149—150 (Geäder, Kopf), 175—178 ( 4 2 -Genitalien). — England; Europa; ? Marokko; Armenien; Kleinasien. P. accinctana (Chrét.) accinctana CHRÉTIEN, 1915, Ann. Soc. Ent. France, vol. 84, p. 297 (Eulia). — Tunis; Marokko. P. pierrelovyana (Dum.) * pierre-lovyana DUMONT, 1931, Bull. Soc. Ent. France, vol. 36, p. 12, fig. 1—2 (Eulia). — AMSEL, 1953, p. 229. — Sùd-Tunis. 25. Epagoge Hb., 1825 OBR., p. 71 E. grotiana (F.) * grotiana FABRICIUS, 1781, Spec. Ins., vol. 2, p. 508 (Pyralis); flavana HùBNER [1796— 99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 21 fig. 133; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 61 (Archips); gnomana (non Cl.) HüBNER, 1825, Verz. bek. Schm., p. 389 (Epagoge); ochreana STEPHENS, 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 80 (Lozotaenia); gratiana (err. typogr.) DRENOWSKY, 1920, Z. wiss. Ins. Biol., vol. 16, p. 12 (Epagoge). — KENNEL, 1908—10, p. 110, t. 6 fig. 19 (9); PIERCE « METCALFE, 1922, p. 7, t. 3 (4 2 -Genitalien); OBR, fig. 151—152 (Geäder, Kopf), 179—182 (4 9 -Genita- lien). — Grossbritannien; Europa; Korea; China; Japan. ssp. amasiana CARADJA, 1916, Iris, vol. 30, p. 45 (Dichelia); grotiana (non F.) MANN, 1861, Wien. Ent. Mschr., vol. 5, p. 185 (Dichelia). — KENNEL, 1908—10, p. 110, t. 6 fig. 20 ( 4, als grotiana var.). — Kleinasien. E. stereomorpha (Meyr.) * (58) stereomorpha MEYRICK, 1931, Bull. Sci. Acad. Roum., vol. 14, p. 62 (Capua). — China. E. tragoditis (Meyr.) tragoditis MEYRICK, 1935, in: CARADJA & MEYRICK, Mat. Microlep. Fauna Chin. Prov, p. 48 (Capua). — Ost-China (Tienmuschan). E. treitschkeana (Tr.) * (59) treitschkeana TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 74 (Tortrix). — KEN- NEL, 1908—10, p. 109, t. 6 fig. 18 (4). —Banat; Rumänien; Süd-Ukraine; Südost- Russland. E. artificana (HS.) * artificana HERRICH-SCHäFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 170 (Argyrotosa) [1847, Tortr., t. 9 fig. 63; non bin.]}. — KENNEL, 1908—10, p. 109, t. 6 fig. 17 (&). — Siid-Frankreich; Sizilien; Balkan-Halbinsel (Westteil); Krain; Ungarn; Kleinasien. 224 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (170) Species incertae sedis (60) {E.?] affinisana (Wkr.) affinisana WALKER, 1863, List Spec. Lep. B. M., vol. 28, p. 328 (Tortrix); affiniana (nom. emend.) MEYRICK, 1912, WAGNER's Lep. Cat., pars 10, p. 10 (Capua). — China; Formosa; Indien; Ceylon; Indochina; Sunda Inseln; Molukken. [E.?] angustilineata Wlsm. angustilineata WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 484 (Epa- goge). — Japan. [E.?] calvicaput Wlsm. calvicaput \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H. ser. 7, vol. 5, p. 485 (Epagoge). — Japan. | [E.?} inconditana (Kenn.) inconditana KENNEL, 1901, Iris, vol. 13, (1900), p. 210 (Dichelia); niconditana (err. typogr.) MATSUMURA, 1931, 6000 Ill. Ins. Jap., p. 1069, fig. (Epagoge). — KENNEL, 1908—10, p. 112, t. 6 fig. 25 (9). — Amur; Süd-Ussuri; Japan. [E.?] minuta (Wlsm.) (61) pusillana WALKER, 1863, List Spec. Lep. Ins. B. M., vol. 28, p. 328 (Tortrix; nom. praeocc.); minuta \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 484 (Capua); probolias MEYRICK, 1907, J. Bombay N. H. Soc., vol. 17, p. 977 (Epagoge); exalbescens MEYRICK, 1922, Zool. Meded. Mus. Leiden, vol. 7, p. 81 (Capua). — Japan; Indien; Ceylon; Sunda-Inseln. 26. Capua Stph., 1834 OBR., p. 74 C. favillaceana (Hb.) * (62) ? rusticana [HüBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 16 fig. 102; non bin. } ZINCKEN, 1821, CARPENTIER’s Zinsler Wickler etc, p. 64 (Tortrix); favillaceana HùB- NER {1814—17, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 40 fig. 255; non bin.], 1822, Syst.-alph. ZINCKEN, 1821, CHARPENTIER’s Zinsler Wickler etc., p. 64 (Tortrix); favillaceana HùB- Verz. p. 60 (Olethreutes); vulgana FFOLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 63 (Tor- | trix); marcidana FROLICH, l.c. (Tortrix); ochraceana STEPHENS [1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 189; nom. nud.], 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4 p. 172 (Capua); terreana TREITSCHKE, 1835, Schm. Eur., vol. 10, pars 3, p. 88 (Sciaphila); ochreaceana Woop, 1839, Ind. Ent., p. 163, t. 36 fig. 1113 (Dictyopteryx); flavillaceana (lapsus calami) PIERCE & METCALFE, 1922, Genit. Brit. Tortr., t. 3 (4 2 -Genitalien) (Capua). — KENNEL, 1908—10, p. 123, t. 6 fig. 37 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 7, t. 3 ( & 2 -Genitalien); OBR., fig. 153—154 (Geäder, Kopf), 183—-185 ( 4 -Genitalien), 186 (Fühler), 187 (© -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Kleinasien; Ost-Sibirien; Japan. Species incertae sedis [C.?] malacotorna (Meyr.) malacotorna MEYRICK, 1931, Exot. Micr., vol. 4, p. 148 (Capua). — Yünnan; Formosa. [C.?} melanatma (Meyr.) melanatma MEYRICK, 1908, J. Bombay N. H. Soc., vol. 18, p. 614 (Capua). — China; Indien. [C.?} melissa (Meyr) melissa MEYRICK, 1908, ibid., p. 613 (Capua). — China; Tibet; Indien. (171) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 225 {C.?] mesoloba (Meyr.) mesoloba MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 172 (Capua). — Yünnan. [C.?} micronca (Meyr.) micronca MEYRICK, 1937, ibid., p. 173 (Capua). — Yünnan. [C.?] taeniodesma (Meyr.) taeniodesma MEYRICK, 1934, Exot. Micr., vol. 4, p. 525 (Capua). — West-China (Mt. Omei). 27. Leontochroma Wlsm., 1900 OBR., p. 78 L. lebetanum WIsm. lebetanum \WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol. 5, p. 468 (Leonto- chroma). — West-China (Omei-Shan). 28. Philedone Hb., 1825 OBR., p. 79 Ph. gerningana (Schiff.) * gerningana SHIFFERMILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 318 (Pha- laena Tortrix); pectinana HÜBNER [1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 17 fig. 108; non bin.}, 1822, Syst.-alph. Verz., p. 63 (Archips); gerningiana (nom. emend.) STE- PHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 172 (Amphisa). — KENNEL, 1908—10, p. 102, t. 6 fig. 3—4 (@), 5 (2); MEYRICK, 1913, t. 4 fig. 56; PIERCE & MET- CALFE, 1922, p. 6, t. 2 ( 4 2 -Genitalien); OBR., fig. 155—57 (Geäder, Kopf), 188— 90 ( 4 -Genitalien), 191 (Fühler), 192 ( © -Genitalien). — Grossbritannien; Europa; Transkaukasien; Kleinasien; Zentral-Asien; Siidost-Sibirien. 29. Enoditis Meyr., 1912 OBR., p. 80 E. praecana (Kenn.) * praecana KENNEL, 1900, Iris, vol. 13, p. 125, t. 5 fig. 1, 36, 37 (Dicbelia). — KEN- NEL, 1908—10, p. 115, t. 6 fig. 31, 31a ( 4 ). — Zentral- und Ost-Sibirien; Mongolei. 30. Philedonides gen. nov. OBR., p. 82 Ph. rhombicana (HS.) * rhombicana HERRICH-SCHÄFFER, 1851, Syst. Bearb. Schm. Eur., vol. 4, p. 160 (Lozo- taenia) [1848, Tortr., t. 38 fig. 271; non bin.}. — KENNEL, 1908—10, p. 103, t. 6 fig. 6 (9). — Österreich; Ungarn; Böhmen; Dalmatien; Mittel-Italien. Ph. gaditana (Rag.) gaditana RAGONOT, 1889, Bull. Soc. Ent. France, p. CXXX (Amphysa). — KENNEL, 1908—10, p. 105, t. 6 fig. 11 (4). — Andalusien. Ph. seeboldiana (Rössl.) * seeboldiana RÖSSLER, 1877, Stett. Ent. Ztg., vol. 38, p. 371 (Amphysa). — KENNEL, 1908—10, p. 104, t. 6 fig. 10 (4). — Nord-Spanien. 226 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 (172) Ph. prodromana (Hb.) * (63) B. ? .? saturana (Trti.) hyerana Mill. * (65) lunana THUNBERG & BORGSTROEM, 1784, Diss. Ent., vol. 1, p. 24 (Tortrix); prodro- mana HüBNER, 1815—16, Gesch. eur. Schm., Tortr., vol. 4, t. B.c. fig. 2a—c (Pha- laena Tortrix); walkerana CURTIS, 1828, Brit. Ent., vol. 5, t. 209 & expl. (Amphisa); walkeri STEPHENS, 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 172 (Amphisa); walkeriana Woop, 1839, Ind. Ent. p. 133, t. 30 fig. 877 (Amphisa). — KENNEL, 1908—10, p. 104, t. 6 fig. 7 (4), 8—9 (2 ); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 9, t. 3 (4 2 -Geni- talien); OBR., fig. 158—159 (Geäder, Kopf), 193—195 ( 4 -Genitalien), 196 (Fühler). 197 ( 2 -Genitalien). — Grossbritannien; Nord- und Mittel-Europa. Ph. vermicularis (Meyr.) vermicularis MEYRICK, 1935, in: CARADJA & MEYRICK, Mater. Microlep. Fauna Chin. Prov., p. 48 (Philedone). — Ost-China (Tienmuschan). 31. Pyrsarcha Meyr., 1932 OBR., p. 83 P. hypsicrates Meyr. * hypsicrates MEYRICK, 1932, Exot. Micr., vol. 4, p. 340 (Pyrsarcha). — DIAKONOFF, 1939, p. 151, fig. 5 H—I, 7 A (Kopf, Geäder und & -Genitalien); OBR., fig. 199— 201 (kopiert nach der vorigen Publikation). — Kaschmir. 32. Batodes Gn., 1845 OBR., p. 84 . angustiorana (Hw.) * angustiorana HAWORTH, 1811, Lep. Brit, p. 429 (Tortrix): rotundana HAWORTH, 1811, lc. (Tortrix); dumeriliana DUPONCHEL, 1836, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 564, t. 266 fig. 2 (Paedisca); augustiorana (err. typogr.) BARRETT, 1873, Ent. Mo. Mag. vol. 9, p. 266 (Batodes). — KENNEL, 1908—10, p. 121, t. 6 fig. 32 (9); PIERCE & METCALFE, 1922, p. 7, t. 3 ( 4 9 -Genitalien); CORBET & TAMS, 1943, p. 96—100, fig. 171 (Geäder), 173, 178, 183 ( & 9-Genitalien); OBR., fig. 160—162 (Geäder, Kopf), 224—226 ( & 2 -Genitalien). — Grossbritannien; Mittel-, West- und Siid-Europa; Nordwest-Afrika; Kleinasien; Nord-Amerika. saturana TURATI, 1913, Atti Soc. Ital. Sci. Nat., vol. 51, p. 353, t. 9 fig. 33 (Capua). | — Sardinien. stenochorda (Diak.) (64) stenochorda DIAKONOFF, 1948, Bull. Mus. Hist. Nat. Paris, ser. 2, vol. 20, p. 267, fig. 1 (9-Genitalien) (Epagoge). — Japan. 33. Hastula Mill., 1857 OBR., p. 85 hyerana MILLIERE, 1857, Ann. Soc. Ent. France, ser. 3, vol. 5, p. 799, t. 14 fig. 3 | (Hastula); osseana (non Sc.) LAHARPE, 1860, Bull. Soc. Vaudoise Sci. Nat., no. 27 (Sciaphila); reynana STAUDINGER, 1861, Stgr.-Wck. Cat. Lep., Eur., p. 190 (Sciaphila). — CHAPMAN, 1905, 1906, 1906a, 1907 (Variabilität); KENNEL, 1910, p. 114; OBR. fig. 212—213 (Geäder, Kopf), 227—228 ( 4 -Genitalien). — Süd-Frankreich; Spanien Sardinien; Korsika; Sizilien; Dalmatien; Nordwest-Afrika; Kanaren; Süd-England (ein- geführt). (173) N. S. OBRAZTSOV : Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae 227 ab. marginata CHAPMAN, 1905, Ent. Mo Mag., vol. 41, p. 131, 151; 1906, ibid., vol. 42, p. 245, t. 3 fig. S—6, 11—14 (Hastula); marginula CHAPMAN, 1907, ibid., vol. 43, p. 75 (Hastula). ab. pallens CHAPMAN, 1906, ibid., vol. 42, p. 245, t. 3 fig. 1—2 (Hastula); hyerana (part.) KENNEL, 1908, Pal. Tortr., t. 6 fig. 28 (&) (Epagoge). ab. alpha CHAPMAN, 1906, Ent. Mo. Mag., vol. 42, p. 245, t. 3 fig. 9 (Hastula). ab. nigropunctata CHAPMAN, 1906, ibid., p. 245, t. 3 fig. 7, 8, 10 (Hastula). H. lithosiana (Kenn.) lithosiana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 11, t. 1 fig. 9 (Tortrix). — KENNEL, 1908— 10, p. 105, t. 6 fig. 14—15 (& 9). — Spanien. H. joannisiana (Rag.) * (66) joannisiana RAGONOT, 1888, Ann. Soc. Ent. France, ser. 6, vol. 8, p. 283, t. 6 fig. 13 (Amphysa). — KENNEL, 1908—10, p. 105, t. 6 fig. 12 (4), 13 (9), 13a (Kopf); OBR., fig. 229-231 ( 4 -Genitalien). — Süd-Frankreich; Spanien. H. ? constanti (Rbl.) constanti REBEL, 1894, Ann. Naturhist. Hofmus. Wien, vol. 9, p. 85 (Dichelia). — — KENNEL, 1910, p. 116. — Kanaren (Teneriffa). | H. ? diffusana (Kenn.) | diffusana KENNEL, 1899, Iris, vol. 12, p. 10, t. 1 fig. 8 (Tortrix, Dichelia). — KEN- NEL, 1908—10, p. 113, t. 6 fig. 27 (4). — Andalusien. H. ? ignoratana (Stgr.) ignoratana STAUDINGER, 1880, Horae Soc. Ent. Ross., vol. 15, (1879), p. 234 (Tortrix). — KENNEL, 1908—10, p. 114, t. 6 fig. 29 ( 4 ). — Pontus. 34. Gnorismoneura Issiki & Str., 1932 OBR., p. 88 G. heliadopa Meyr. heliadopa MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 172 (Gnorismoneura). — Nord- und West- China. G. violascens Meyr. violascens MEYRICK, 1934, Exot. Micr., vol. 4, p. 525 (Gnorismoneura). — China. 35. Pseudargyrotoza gen. nov. OBR., p. 88 P. conwagana (F.) * (67) conwagana FABRICIUS, 1775, Syst. Ent., p. 653 (Pyralis); montana (part.) SCHIFFER- MILLER & DENIS, 1776, Syst. Verz. Schm. Wien. Geg., p. 127 (Phalaena Tortrix); conwayana GMELIN, 1788, Syst. Nat., ed. 13, vol. 1, p. 2511 (Phalaena Tortrix); hoff- manseggiana HAWORTH, 1811, Lep. Brit., p. 405 (Tortrix); spixiana FROLICH, 1828, Enum. Tortr. Würt., p. 76 (Tortrix); hofmannseggana [HUBNER, 1796—99, Samml. eur. Schm., Tortr., t. 24 fig. 150; non bin.} TREITSCHKE, 1830, Schm. Eur., vol. 8, p. 287 (Cochylis); subaurantiana STEPHENS, { 1829, Syst. Cat. Brit. Ins., vol. 2, p. 190, no. 7115; nom. nud.], 1834, Ill. Brit. Ent. Haust., vol. 4, p. 174 (Argyrotoza, Commophila) ; hoffmanseggana DUPONCHEL, 1835, Hist. Nat. Lép. France, vol. 9, p. 119, t. 228 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 3, 1955 241 fig. 7 (Tortrix, Argyrolepia); graphitana EVERSMANN, 1844, Fauna Lep. Volgo- Ural., p. 496 (Tortrix). — KENNEL, 1910, p. 172, t. 9 fig. 6 (9); PIERCE & MET- CALFE, 1922, p. 16, t. 6 ( & 2 -Genitalien); OBR. fig. 236—237 (Geäder, Kopf), 238 —240 ( 4 9 -Genitalien). — Grossbritannien; Europa (mit Ausnahme der Polar- region); Kleinasien; Südost-Sibirien; China. ab. erebina SCHAWERDA, 1916, Verh. z.-b. Ges. Wien, vol. 66, p. 250 (Tortrix). P. ? aeratana (Kenn.) | deratana KENNEL, 1910, Pal. Tortr., p. 173, t. 9 fig. 7 (Tortrix). — Süd-Ussuri (Wla- diwostok); Japan. P. ? diticinctana (Wlsm.) . diticinctana WALSINGHAM, 1900, Ann. & Mag. N. H., ser. 7, vol, 5, p. 452 (Tortrix). — — China; Japan. P. ? leucophracta (Meyr.) leucophracta MEYRICK, 1937, Iris, vol. 51, p. 175 (Argyrotoxa). — Yunnan. P. ? sumptuosana (Car.) sumptuosana CARADJA, 1939, Iris, vol. 53, p. 10 (Tortrix). — Nord. China (Shansi). ENTOMOLOGISCHE BERICHTEN De elo gische Berichten worden eveneens door de Nederlandsche Entomo- fs Vereeniging uitgegeven en zijn bestemd voor de publicatie van kortere artikelen, van faunistische notities etc., alsmede van de Verslagen der Vergade- ringen, van mededelingen van het Bestuur en van een Ledenlijst. Zij verschijnen twaalf maal per jaar in een aflevering van 16 of meer bladzijden. Ongeveer 24 | afleveringen vormen samen een deel. —_ Alle zakelijke correspondentie betreffende de Vereniging te richten aan de _ Secretaris, G. L. van Eyndhoven, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. —_ Alle correspondentie over de redactie van het Tijdschrift voor Entomologie te _ richten aan de Redacteur, Dr. A. Diakonoff, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden. | _ Alle correspondentie over de redactie van de Entomologische Berichten te rich- _ ten aan de Redacteur, B. J. Lempke, Oude IJselstraat 12111, Amsterdam-Z.2. — Alle betalingen te richten aan de Penningmeester, Ir. G. A. Graaf Bentinck, Alle correspondentie betreffende de Bibliotheek der Vereniging te richten aan _ Kasteel Amerongen, Amerongen B 14, postgiro 188130, ten name van de Neder- _ landsche Entomologische Vereeniging te Amerongen. | de Bibliotheek, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O ife INHOUD OBRAZTSOV, N. S. Die Gattungen der Palaearktischen Tortricidae. I. Allge- meine aufteilung der Familie und die Unterfamilien Tortricinae und Sparganothina. 1. Fortsetzung 147 NOTICE TO CONTRIBUTORS Contributors will receive free of charge fifty reprints of their papers, joint authors have . to divide this number between them at their discretion. Additional reprints may be ordered : when returning proofs ; they will be charged at about two Dutch cents per page. È Manuscripts should be written in Dutch, English, French, German or Italian. If they 3 contain descriptions of new genera, species, etc. they should be in one of the four last — mentioned languages ; only when the cup form a minor part of the paper, the 3 „manuscript may be written in Dutch, with the descriptions in one of these languages. Papers È. in Dutch should contain a short summary in one of these four languages. è Manuscripts should be typewritten in double spacing on only one side of the paper, with a margin of at least three cm at the left side of each sheet. Paragraphs should be indented. — Carbon copies cannot be accepted, as handling makes them illegible. H Captions for text figures and plates should be written on a separate sheet in double È spacing, numbered consecutively in arabic numerals ; the use of a, b, c, or any other sub- 4 division of the figure numbering should be avoided. + - Drawings for reproduction should be on good paper in Indian ink, preferably at least È one and a half times as large as the ultimate size desired. Lettering should be uniform, — and, after reduction, of the same size. Photographs should be furnished as shiny positive prints, unmounted. Plates should be arranged so as to fill a whole page (11.5 x 19 cn) va of the Tijdschrift, or a portion thereof. Combinations of illustrations into groups are preferable to separate illustrations since there is a minimum charge per block. Names of genera and lower systematic categories, new terms and the like are to be underlined — by the author in the manuscript by a single straight line. Any other directions as to size or style of the type are given by the editors, not by the author. Italic type or spacing to stress ordinary words or sentences is to be avoided. Dates should be spelled as follows: either 2 ”10.V.1948” or ”10 May, 1948”. Other use of latin numerals should be avoided, as well as abbreviations in the text, save those generally accepted. Numbers from one to ten occurring — in the text should be written in full, one, two, three, etc. Titles must be kept short. Foot- notes should be kept at a minimum. + Authors will be charged with costs of extra corrections caused by their changing of the text in the proofs. Bibliography should not be given in footnotes but compiled in a list at the end of the paper, styled as follows : 4 Mosely, M. E., 1932. "A revision of the European species of the genus Leuctra (Pleco- ptera)”. Ann. Mag. Nat. Hist., ser. 10, vol. 10, p. 1—41, pl. 1—5, figs. 1—57. Text references to this list might be made thus: "Mosely (1932) says...” or (Mosely, 1932)”. The editors reserve the right to adjust style to certain standards of uniformity. a Manuscripts and all communications concerning editorial matters should be sent to: Dr. A. DIAKONOFF, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden, The Netherlands. 98 AFLEVERING 4* | 1955 TIJDSCHRIFT | VOOR ENTOMOLOGIE UITGEGEVEN DOOR DE NEDERLANDSCHE ENTOMOLOGISCHE VEREENIGING {Reet ne ener Bren 5 4 Tijdschrift voor Entomologie, deel 98, afl. 4. Gepubliceerd 16 Jan. 1956 * Met titelblad en inhoudsopgave Nederlandsche Entomologische Vereeniging BESTUUR Dr. G. Barendrecht, President (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Prof. Dr. D. J. Kuenen, Vice-President (1953—1959), Leiden. G. L. van Eyndhoven, Secretaris (1951—1957), Haarlem. Ir. G. A. Graaf Bentinck, Penningmeester (1952—1958), Amerongen. Dr. G. Kruseman, Bibliothecaris (1954— 1960), Amsterdam. Dr. J. Wilcke, (1951—1956), Bennekom. Dr. F. E. Loosjes (1955—1958), Bennekom. COMMISSIE VAN REDACTIE VOOR DE PUBLICATIES Dr. G. Barendrecht (1955—1961), Heemstede-Aerdenhout. Dr. A. Diakonoff (1952—1955), Leiden. G. L. van Eyndhoven (1951—1954), Haarlem. Dr. L. G. E. Kalshoven (1952—1955), Blaricum. B. J. Lempke (1950—1953), Amsterdam. P. Chrysanthus (1955—1958), Oosterhout, N.B. J. J. de Vos tot Nederveen Cappel (1952—1955), Leiden. BESTUUR DER AFDELING VOOR TOEGEPASTE ENTOMOLOGIE Dr. F. E. Loosjes, Bennekom. Dr. D. Dresden, Utrecht. Ir. J. W. Heringa, Amsterdam. Dr. Ir. G. S. van Marle, Deventer. E. Th. G. Elton, Oosterbeek. De contributie voor het lidmaatschap bedraagt f10.—, voor student-leden f 2.50, per jaar ; buitenlandse leden betalen f 60.— ineens. — Natuurlijke Per- sonen kunnen levenslang lid worden tegen het storten van f 150.— ineens, Na- tuurlijke Personen niet-ingezetenen van het Rijk in Europa, Azië of Amerika, — tegen het storten van f 60.— ineens. — Begunstigers betalen jaarlijks minstens f 10.— of, alleen Natuurlijke Personen, f 100.— ineens. De leden, behalve de student-leden, ontvangen gratis de Entomologische Be- richten van 12 nummers per jaar, waarvan de prijs voor student-leden f 1.50 per jaar, voor niet-leden f 1.— per nummer bedraagt. De leden kunnen zich voor f 7.50 per jaar abonneren op het T#dschrift voor Entomologie ; hiervan bedraagt de prijs voor niet-leden f 30.— per jaar. De oudere publicaties der Vereniging zijn voor de leden tegen verminderde prijzen verkrijgbaar. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE Het Tijdschrift voor Entomologie wordt uitgegeven door de Nederlandsche Entomologische Vereeniging en is bestemd voor de publicatie van de resultaten van de studie der Entomologie van algemene en bijzondere aard. Het verschijnt in één deel van 300—350 bladzijden per jaar, bestaande uit vier afleveringen. Bovendien worden supplementdelen, handelende over bijzondere onderwefpens op onregelmatige tijdstippen uitgegeven. engen rota mn ON APHIDS FROM THE NETHERLANDS WITH DESCRIPT- IONS OF NEW SPECIES (APHIDIDAE, HOMOPTERA) BY D. HILLE RIS LAMBERS Bladluisonderzoek T.N.O., Bennekom 1. Cryptaphis poae Hardy and Holcaphis holci H.R.L. HARDY (1850) refers on p. 531 to an Aphis holci and on p. 788—789 he gives an article on “the Aphides of corn and grasses’. The paper is very rare and evidently no authority on aphid litterature after 1900 has succeeded in con- sulting it. Through the kind help of Dr J. P. DONCAsTER I obtained a copy. It appears that Aphis bolci, mentioned on p. 531, also according to HARDY (p. 788) was never described and that Aphis stellariae Hardy, now known as Brachycolus stellariae Hardy, is introduced as a more appropriate name, with a very good description. But this description covers three species, viz., 1. Brachycolus stellariae Hardy, 1850, from Stellaria holostea, 2. Br. cerastii KItb., from Cerastium triviale (and arvense) and 3. Holcaphis holci, which I described as H. holci Hardy, but which, as holc; Hardy is a nomen nudum, should be quoted as H. holci H.R.L., 1947. Aphis poae Hardy, 1850 undoubtedly is the species described by me as Cryp- | faphis setiger spec. nov. in 1947 and which now should be called Cryptaphis | poae Hardy, 1850. 2. Macrosiphoniella ptarmicae spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body spindle-shaped, about 2.63—3.19 mm long. Head and pronotum more or less brownish sclerotic, the abdomen with usually faint sclerites at the bases of the dorsal hairs, of which the spinal sclerites are tather larger than the others; antesiphuncular sclerites not very distinct. Dorsal hairs long, the spinal ones on IIIrd abd. tergite about 21/,—22/, times as long as basal diameter of IIIrd ant. segment, with acute or nearly acute apices; number of hairs normal, spinal hairs irregularly duplicated; VIIIth abd. tergite with 4—6 hairs. Frontal tubercles strongly diverging, frontal furrow rather evenly concave. Antennae completely jet black, or with at most segments I, II and a small basal part of segment III somewhat brownish; length about 19%/,,—11/; times that of the body; IIIrd segment on basal 1/,—5/4 with 8—32 small to very small strongly bulging rhinaria on a slightly incrassate part; processus terminalis on an average as long as IIIrd segment, 3—4 times base of VIth segment. Longest hairs on IIIrd ant. segment 11/9—12/3 times basal diameter of the segment. Rostrum teaching to past the middle coxae; apical segment about 4/5 of 2nd joint of hind 229 230 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 tarsi, slender but not conspicuously stiletto-shaped, with 3 pairs of hairs on distal half, and with 3—4 much longer lateral ones and 2 shorter ventral hairs on basal half. Siphunculi blackish, sometimes with pale base; slightly tapering, often with distal one-third part cylindrical, imbricated with distal 4/9— 1/5 reticulated, with small flange, only about 1/,;)9—?/,; length of body. Cauda about as dark as the bases of the siphunculi, very elongated, about 11/,—11/, times as long as the siphunculi, with about 24—32 hairs. Subgenital plate on anterior half with 2 long hairs and sometimes 2—4 additional, shorter hairs. Legs always with the bases of the femora pale, in young specimens with the apical part of the femora blackish, the middle dorsally and ventrally dark brown with the enclosed part yellowish to brown, the tibiae with black basal and apical part and an area between them pale to brown; in older specimens the legs black, often with the exception of a more transparent portion on distal half of the tibiae; hairs on the outer side of the hind tibiae stiff, rather spreading, nearly acute, always with at least some 11/,—2 times as long as maximum diameter of the tibiae; first tarsal joints with 3 hairs. Colour. Head dark bluish grey, the rest of the body tender green, around the siphunculi and between them olive-green, the dorsum with whitish grey wax-dust which does not cover very fine lines between the tergites, transversely spindle- shaped, sometimes coalescing intersegmental spots along the spine and narrower, similar pleural spots. Ventrally faintly powdered. Eyes bright red to dark red. Antennae black. Siphunculi black or with green, transparent base, the cauda rather like the base of the siphunculi. Legs either almost completely black or with the middle part of the tibiae and the basal half of the femora paler and more or less transparent. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Rhin. Ant. segments body on III III IV V VI 1 321902 Shek) OSs ORG WE} Se Sil Oni 077) OD (0.242 079 Dies Deil DSS) O29 MODE IS ON ROND DOF (020075 3 Zu. (40 0580. 045 259830 073 064 Oi (0.21 = 0219) A IS O44 O52. 13 624 C7 0:76) O60 (0:21,08 Deel aad: 3.21.0342 10:48 IS ee iS) O33) O67 O57 (0.2077. 07280 6 DEE BAS 033 O47 TA 619 OSL Od 0.53 (0.21 0.709 ZO IO 03511055 52.0 MO: 8306209, (0220.66) Sun 22. IL O27. O98 8&10 0.62 0.48 0.42 (017/0301659) (1—3, Bennekom, 29.IX.52; 4—6, Bennekom, 1.IX.53; 7, Scotland, Gleneagles, Pertshire, 7.VII.53, leg. STROYAN; 8, Sweden, Nacka-Erstavik, 28.VII.53, leg. OSSIANNILSSON ). Alate viviparous female. Morphological characters. As in apterous viviparous female, but head and thorax dark sclerotic, abdomen with small, more or less distinctly pigmented marginal and | antesiphuncular sclerites. Antennae almost wholly black; IIIrd ant. segment with about 45—65 bulging, not tuberculate rhinaria scattered over its whole length. Siphunculi black with the very base brownish like the cauda, more cylindrical | | | | D. Hure Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 231 than in apterae. Legs black with the exception of the very bases of the femora. Colour. As in apterous viviparous female, but head and thorax blackish grey. Measurements of one specimen: Length of body: 3.23 mm; ant.: 3.56 mm; 0,88 0.70 0.64 (0.23 + 0.86) TeV VIS VI mm. Rhin on IIIrd ant. segment: 54 and 56. (Bennekom, 22.VI.54, leg. Don- CASTER & H.R.L.). i siph.: 0.34 mm; cau.: 0.46 mm. Ant. segments: Oviparous female. Morphological characters. Like apterous viviparous female, but cauda very much thicker; VIIIth abd. tergite with 6—10 hairs; subgenital plate with more hairs on posterior half and about 7—12 hairs in addition to the 2 long hairs on anterior half; hind tibiae swollen, with many pseudo-sensoria, pigmented like the other tibiae. Colour. Somewhat reddish brown, where the apterae viviparae are greenish, otherwise similar. Measurements of one specimen: Length of body: 2.64 mm; ant.: 2.94 mm; 0.75 056 0.48 (0.204 0.72) Il siph.: 0.29 mm; cau.: 0.41 mm. Ant. segments: i E ; TRS V VI mm. Rhin. on IIIrd ant. segment: 15 and 17. Alate male. Morphological characters. Much like alate female, but smaller and more slender. Siphunculi nearly cylindrical, about 1/,, length of body. Cauda much shorter, with only on distal 2/5 about 10—16 hairs. Antennae about 11/,—12/3 times | length of body; IIIrd segment with about 45—65 rhinaria, IVth with 8—18, Vth | with 9—20 rhinaria, on the last two mentioned segments rather in a line. Genitalia normal, clasper rather acute. Colour. As in alate female, but abdomen reddish instead of greenish. Measurements of one specimen: Length of body: 2.02 mm; ant.: 3.31 mm; 0.78 0.64 0.61 (0.22 + 0.85) TUN va Vga mm. Rhin. on IIIrd ant. segment: 53 and 57; on IVth segment: 10 and 14; on siph.: 0.17 mm; cau.: 0.19 mm. Ant. segments: | Vth segment: 16 and 11. Host plant: Achillea ptarmica. Locality: Netherlands, Great Britain, Sweden. Colonies of this species are in some years common in the valley of the Grebbe west of Bennekom, mainly in the inflorescences, but also on the under- sides of both the higher and lower leaves. Sexuales were present from the last week of September. Oviposition was not yet observed. M. ptarmicae spec. nov. is very variable and it upsets the division of Macro- siphoniella del Guercio used in the key in my revision of that genus (1938). The | siphunculi in apterae vary from pale with the distal part gradually darker towards \ apex, to almost completely black, at least in mounted specimens. When the siphun- 232 « TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 culi are black, specimens key to M. tanacetaria (Kltb.), which also in life is very similar. But in M. fanacetaria the tibiae are quite black and the hairs on the IMIrd ant. segment and especially on the tibiae are very much shorter, usually even shorter than the maximum diameter of the tibiae. If the siphunculi are largely pale the specimens key to M. oblonga (Mordv.), but that is a totally different species without wax-excretion and with pale legs. In samples taken from the same plants in successive years this variation occurred, but Swedish specimens, received for examination from Dr F. OSSIANNILSSON of Uppsala are generally less pigmented than Dutch and Scottish specimens, though otherwise quite similar. The species is probably as common in the rest of Europe as it is in the Nether- lands, but it is easily overlooked. M. millefolii (de Geer) occurs on the same plants, but it can easily be recognized with a pocket-lens because of its pattern of blackish sclerites. Cotypes in the author’s collection. 3. Hyperomyzella rhinanthi (Schout., 1903). BORNER (1952) replaces the specific name by erratica Koch, 1854. In rhinanthi alatae have completely black tibiae, but KocH describes and figures the tibiae of his Rhopalosiphum erraticum as pale with dark apices. The siphunculi of rh/nan- thi are quite black and that hardly agrees with the yellow siphunculi mentioned by KocH. KocH's Rhopalosiphum erraticum very clearly is nothing but Hypero- myzus lactucae (L., 1758), as a synonym of which I listed it (1949). 4. Hydaphias mosana spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body oval. Head, lateral areas and a small area ventrally on mesothorax, an inconspicuous band on VIIIth abd. tergite, siphunculi, | cauda, subanal plate, subgenital plate and stigmal plates sclerotic, from smoky to | blackish pigmented, the rest of the body membraneous and colourless. Rather large semiglobular marginal tubercles present on prothorax and abd. segments IV, but not on VIth and VIIth segment; these tubercles higher than the marginal, hairs and with a diameter of about 21/, times the length of those hairs. Dorsal | hairs rather thick, very blunt, on IInd abd. tergite about 1/3 of diameter | of IIIrd ant. segment in the middle; ventral hairs also often bluntish, on IIIrd abd. sternite about 2/3 of the mentioned diameter of IlIrd ant. segment. Front | straight. Antennae about 3/5 length of body, completely imbricated, pigmented like the head with darker apex; IMIrd ant. segment mostly only on distal half with, 2—8 rather large, flattish rhinaria usually in a single line; processus terminalis a little more than twice base of VIth segment, about as long as IIIrd segment. Hairs on Illrd segment at most 2/5 of diameter of the segment near its middle. | Rostrum reaching to just past the hind coxae; apical segment as long as 2nd joint of hind tarsi, with 4—7 hairs besides the 3 apical pairs. Siphunculi less than | 1/49 length of body, of rather variable shape, curved inwards, tapering but ex- | D. Hire Ris LAMBERS : Aphids from the Netherlands 233 panding near the quite flangeless apex, pigmented like the middle portion of the tibiae, slightly wrinkled. Cauda a little longer than the siphunculi, thick, about 11/3 times as long as its basal width, blunt, dark, with about 15—22 hairs. Legs as in the other species variably pigmented, from dusky to brown with the apices of the tibiae darker, in correlation with the pigmentation of the siphunculi; hairs short; first tarsal joints with 2 hairs. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Rhin. Ant. segments body on III III IV V VI CN D ON ON ONG 25622 40.23, 02127 10129 (ORTON 7020) CS MOOD IS 70.16. 93 & 40:24 013 011 (CIO 202%) i CCD OS METTO MS RSA CN D 2204015 (OORT 0206) Oviparous female. Morphological characters. Very much like the preceding form, but cauda much thicker, bluntly triangular, hardly longer than wide at base. Hind tibiae not darker than the other tibiae, not or very little swollen, with about 1—20 rather large, bulging pseudosensoria over whole length. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Rhin. Ant. segments body on III III IV V VI < 16. 02 06 06. EZIO 021) SOON Oris Moie Are 52300121012) (010024) Apterous male. Morphological characters. Head and thorax black sclerotic, the thorax very nearly a normal pterothorax, often with stumps of forewings; abdomen with small marginal sclerites on segments I—IV and with a narrow sclerotic transverse band across VIIth and VIIIth tergite. Marginal tubercles very conspicuous, larger than in the other forms. Very irregularly also spinal tubercles present, e.g., on prono- tum and abd. tergites IV—VII, rarely in complete pairs on some segment. An- tennae blackish, about 3/,—4/5 length of body; IlIrd segment over whole length with about 14—23 rather small, scattered rhinaria; [Vth with 6—11 rhinaria; Vth with 3—7 secondary rhinaria; processus terminalis up to nearly 3 times base of With segment, longer than IIrd segment. Siphunculi short, strongly curved in- wards, dark. Cauda wider at base than long, triangular, dark. Genitalia well - developed. Legs darker than in the other forms, with rather imbricated hind femora. Other characters about as in apterae viviparae. * Measurements in mm. cLength Ant. Siph. Cau. Rhin. on segment Ant. segments Z body Ill IV V TLs IVE CV VI 509200 08 10:08) 76,817 8,8927185 0/22/0130 15 (0:09) => 0.20) 52 0.98 0:08, 0:08: 16.820) 10& 8 6,823 0:23 0.14 0.13 (0.10) + 0.27) Hostplant: Galium mollugo. Locality: Lith, province of North Brabant, the Netherlands. One sample of this species was taken in September 1929 on subterranean parts 234 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 of the host plant, where the aphids were attended by ants. The colour-notes were lost during the war. All apterous females show at least on one leg some pseudo- sensoria and nearly all also hypertrophy of the two lateral rudimentary gonapo- physes. Specimens containing embryones are here described as apterae viviparae, specimens with eggs in their abdomen as oviparae. Such vague differences be- tween viviparae and oviparae are rather rare, but they are known in some other | species. The species somewhat resembles Hydaphias hoffmanni Börner (syn. Aphis bicolor Koch nec Haldeman), but it differs by the much larger marginal tuber- cles and above all by the short ventral hairs. In the other species of this genus the — longest ventral hairs on, e.g., the IIIrd abd. sternite, are long and fine and about | twice as long as the largest diameter of IlIrd ant. segment, about 5 times as long as the spinal hairs on that abdominal segment. Oviparae of H. hoffmanni have strongly swollen, blackish hind tibiae with a large number of pseudosensoria, while the other tibiae are pale with blackish apices; these pseudosensoria in very small number appear already on the hind tibiae of the last larval instar, which I | have not seen in other aphids. This species would seem to be very rare. All attempts to refind it failed. Cotypes in the author’s collection. 5. Sappaphis albocinerea spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body rather broadly oval. Tergum membraneous ex- cept for local sclerites, often finely reticulated; head, a broad, broken band on pronotum and a narrow band across VIIIth abd. tergite always smoky sclerotic to brown; very small to small irregular spinal, pleural and marginal sclerites usually here and there present, on VIIth and sometimes VIth abd. tergite partly coalescing | to a transverse sclerite. Dorsal hairs numerous, rather thick and stiff, those on | IIIrd abd. tergite blunt, about as long as largest diameter of IlIrd ant. segment; on VIIIth abd. tergite 4 (—6) fine, acute hairs, about 21/5 times that diameter. Low, flattish tubercles present in large numbers; marginal tubercles on prothorax and abd. segments I—VII, those on IInd and IlIrd segment usually the largest, up to as large in diameter as the length of the nearest hairs, those on Ist and VIIth segment sometimes hardly larger than the stigmata, those on VIIth segment some- | times absent; spinal tubercles rather regularly present on all segments from vertex to VIIIth abd. tergite, sometimes with more than a single pair per segment; pleural tubercles occasionally present on one of the anterior abd. tergites. Head | normal, without frontal tubercles. Antennae short, brown with darker apices, hardly imbricated; IIIrd segment without rhinaria, with strongly constricted base, about as long as IIIrd + IVth segment; processus terminalis short, 2—21/, times base of VIth segment, mostly just shorter than IIIrd segment; IVth and Vth segment sometimes coalescing. Hairs on IIIrd segment numerous, up to 7/g of largest diameter of the segment. Rostrum reaching far past the hind coxae; last segment nearly 11/5 times 2nd joint of hind tarsi, with 2, rarely 4 hairs besides | the 3 apical pairs. Siphunculi short, strongly tapering, just longer than 2nd joint D. Hire Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 235 of hind tarsi, dark to blackish with paler base, faintly imbricated, with distinct flange. Cauda very short, broadly triangular with convex sides, pointed, dark, about 2/,—4/, of the siphunculi, with 5—7 strongly curved hairs. Legs short, rather evenly brownish, with spiny hairs, only at the apices of the hind tibiae with longer hairs; first tarsal joints with 3, 3, 2 hairs. Colour. Pale greenish, evenly covered by grey waxpowder, Legs, etc., brownish. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Ant. segments body III IV V IV 1 1.70 0.68 0.13 0.10 0.16 0.09 0.08 (007 03116)) 2 1.67 0.63 0.13 0.10 0.19 0.10 0.08 (0.07 + 0.16) 3 1.51 0.63 0.12 0.10 0.15 0.08 0.07 (0:07: 0315)) 10270865042 3,.3.1X°50). Oviparous female. Morphological characters. Body larger than in apterae, but otherwise very simi- lar. VIIIth abd. tergite with 5—8 hairs. Hind tibiae a little swollen on basal half, not darker than the other tibiae, with 10—35 pseudosensoria over nearly their whole length. Colour. As in apterae viviparae. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Ant. segments body III IV V VI isso GO 015, 009 017 009 09.038. (007016) 2 162 OGM ONU OIG, 0.09. 010711) (007-0419) EES RKO NOM MN MIO 2 007. 005 015) E50). Apterous male. Morphological characters. Rather small and narrow. Head and thorax black sclerotic, the thorax with the structure of the normal pterothorax, but without vestiges of wings; abdomen with distinct marginal sclerites, with small spinal sclerites on the anterior segments and with broad spino-pleural transverse bars from IIIrd—VIIIth abd. tergite; these bars are longest on Vth abd. tergite and they are at least pleurally coalescing from IVth—VIth tergite, so that a rather complete central sclerite is formed with medially intersegmental mem- braneous sutures. Tubercles as in other forms. Antennae black, rather tuberculate by the rhinaria, more than half as long as body; IIIrd segment with about 17—30 rather small, tuberculate rhinaria over about half the circumference; [Vth segment with 4—11 rhinaria, Vth segment with 1—4 secondary rhinaria; processus ter- minalis much shorter than IIIrd segment. Siphunculi rather cylindrical with often slightly constricted base, black. Cauda short and narrower than in the other forms. Legs yellowish to brown with the femora except basally and the apices of the tibiae dark to blackish. Genitalia normal. Colour. Seemingly quite black, but the membraneous parts of the abdomen reddish brown. 236 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Measurements in mm. oLength Ant. Siph. Cau. Rhin. on segment Ant. segments Z body III IV V II IV V VI 1 1.34 0.75 0.10 0.06 18&18 6& 4 1&1 0.22 0.11 0.07 (0.07 + 0.15) 2 1.28 0.83 0.10 0.06 25&27 6&10 3&1 0.26 0.12 0.11 (0.06 + 0.15) 3 1.33 0.75 0.10 0.06 17&21 9& 6 3&2 0.23 0.11 0.07 (0.06 + 0.15) (28, 18550): Host plant : Rumex acetosella. Locality: Bennekom (Wageningen-Hoog). This very curious aphid lives rather deeply underground on the rhizomes of its host plant, apparently always only in nests of the ant Tetramorium caespi- tum. Two Aphis spp. occurred sometimes on the same plants, but more near the surface of the soil. Apterae viviparae were taken from the beginning of October, males after the first week of October. Infested stolones often show flattened spots with longitudinal impressions in which the eggs are laid; fresh eggs are orange. The species could only be found in dry, gravelly sand along the Hartense weg, 10—150 m South-East of its crossing with the Hollandse weg. Though that kind of biotope is quite common, I did not succeed in finding this species outside the area indicated, although the two Aphis spp. occur commonly where the biotope occurs. It is also remarkable that when Rwmex acetosella within the area indicated grew in nests of Lasius alienus, only one or both of the Aphis spp. occurred on the rhizomes, but never this new species, however near it might be found with Tetramorium caespitum. Recognition of this species is very easy because of its numerous spinal tubercles, which are only recorded in the Russian species, Zinia veronicae Shap. The sculp- ture of the siphunculi makes it quite certain that the correct generic location is in the genus Sappaphis Mats. Within this genus it comes in the subgenus Zinra, recently erected by SHAPOSHNIKOV. Cotypes in the author's collection. 6. Aphis pilosellae spec. nov. Fundatrix. Morphological characters. Much like the next form, but antennae, siphunculi and cauda considerably shorter. Antennae sometimes with the division between IIIrd and IVth segment obsolete, so that only 4 segments are present. Colour. Mottled very dark green. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Ant. segments body III IV V 1 1.61 0.60 0.13 0.13 0.20 0.09 (0.09 + 0.12) 2 1455 05900043 OM OD 007 (0.09 + 0.13) Apterous viviparous female. Morphological characters. Body oval, about 1.25—1.65 mm long. Head, more or less complete bands across the thoracal nota and abd. tergites VII and VIII D. Hire Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 237 dark sclerotic; small darkish marginal sclerites usually present and often also scattered spinal sclerites on abd. segments I and VI. Very large but low, rounded marginal tubercles always present on prothorax and abd. segments I and VII, much smaller ones irregularly on segments II—IV; the tubercles on VIIth abd. tergite with transversely oval base, as wide as the base of the siphunculi. Hairs very scarce, so that on abd. tergites I—III normally only 4 hairs occur, on IVth 6 hairs (2 spinal and 4 marginal hairs); dorsal hairs short, bluntish, the spinal ones on IIIrd abd. segment about half as long as largest diameter of IIIrd ant. segment; ventral hairs only little longer, but more numerous. Front normal. An- tennae dark, with the basal half of IIIrd segment paler, imbricated, always of 5 segments, only about half as long as body; no secondary rhinaria present; IlIrd segment more than twice as long as IVth; IVth about as long as base of Vth segment; processus terminalis 12/3—21/, times base of Vth segment. Hairs on IlIrd segment very short, only about 1/3 of maximum diameter of the segment. Rostrum very long, reaching to far past the hind coxae; last segment very elong- ated and narrow, about 7/,—1 times the siphunculi, 12/3—19/,9 times as long as the 2nd joint of hind tarsi, with on basal half 2—4 short hairs which are less than half as long as the largest of the 3 pairs on distal half; of the latter one pair rather more basewards and all the subapical hairs rather far from the apex. Siphunculi blackish sclerotic, slightly tapering, imbricated, about 1/g,—1/,9 length of body, with very small flange. Cauda blackish sclerotic, rather thick, not con- stricted, about 3/, of, to as long as the siphunculi, with 6—9 hairs of which the apical ones are very strongly curved inwards. Legs brownish yellow with the larger part of the femora and the apical parts of the tibiae dark to blackish; first tarsal joints with 3, 3, 2 hairs; hairs short, only towards the apices of the tibiae a little longer. Colour. Light to rather dark green, often mottled, with the sclerotic parts dar- ker. Siphunculi and cauda blackish. Legs with most of the tibiae and base of the femora translucent, the rest dark. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Ant. segments body III IV V 1 1.49 0.73 O 597, 0.15 0.26 0.10 (OO ONO) 1.48 0375 OA 0.14 0.26 0.11 (ORE 038) 3 1.56 072 0.18 OMS 025 0.09 (010520209), Alate viviparous female. Morphological characters. Head and thorax black sclerotic; abdomen with rather large marginal and postsiphuncular sclerites, a narrow transverse band on VIIIth tergite and small spinal bands on tergites I (-II), VI and VII. Tubercles a little smaller than in apterae. Antennae always of 5 segments, black with only the very base of IIIrd segment paler, 3/;—?/, length of body; IIIrd segment | with about 9—14 rather large, flat rhinaria usually not in a row over whole length; IVth segment rarely with one secondary rhinarium. Siphunculi rather thin, more or less cylindrical, less than 1/,, length of body. Cauda short, somewhat conical, slightly acuminate, with 6—8 strongly curved hairs. Wings somewhat 238 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 smoky, with normal venation; second fork of media rather near the apex of the wing. Other characters as in apterae viviparae. Colour. Dark green with black head and thorax, otherwise like apterae vivi- parae. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Rhin. on Ant. segments body III IV III IV V 1, 1.40), 10.89 70.13 2 0.11 71178211 20.8202 7035 0727, 040 20275 127,910.84 7.0.12 720.11. 71278212 0,8210 770.317 0.2 (0095 2092) 3.01.43, 10:83 7.0127 0107 910.6213) 1807 0327 ON 03017 2025) Host plant: Hieracium pilosella. Locality: Bennekom. Some samples were taken on subterraneous parts (base of leaves, buried runners) in the spring of 1944. Both Tetramorium caespitum and Lasius alienus attended this aphid. The plants showed no reaction. Adult fundatrices were found on May 4th, the second generation which contained numerous alatae about a week afterwards. The species is easily recognized by its long ultimate rostral segment in com- bination with large marginal tubercles. It probably is nearly related to Cerosipha hieracii Borner, 1940, from Hieracium auricomus (an error for Hieracium auri- cula ?), but if it were the same, BORNER even in a so inadequate diagnosis as his would probably have mentioned the rostrum, so that I suppose that the species are different. Even if they are the same, the name will stand because BORNER’s name is preoccupied by Aphis hieracii Schrank, 1801, if Cerosipha del Guercio is considered to be a subgenus of Aphis L. Cotypes in the author's collection. He Aphis kaltenbachi spec. nov. 1940. BÖRNER, C., Neue Blattläuse aus Mitteleuropa, ed. Börner, p. 3, no 39, Pergandeida ononidis Borner nec Schouteden. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body small, oval. Tergum with slightly variable sclerotisation, mostly with the head, pronotum and mesonotum with free sclerites, but the rest covered by a single sclerotic, dark shield which extends from meta- notum to VIth abd. tergite with membraneous perforations pleurally on the meta- notum and anterior abd. tergites and a membraneous ring around each siphun- culus; VIIth and VIIIth abd. tergites with free sclerotic transverse bands; often a distinct very narrow spinal membraneous suture present on the anterior abd. tergites and sometimes the pleural membraneous areas on the anterior abd. tergites much extended, so that there only spinal sclerotisation is present; the sclerotic part mostly darkish to black, sometimes distinctly reticulated. Marginal tubercles conic- al, blunt, inconspicuous, on pronotum and abd. segments I and VII, small, not or hardly larger or higher than the length of the nearest marginal hair. Dorsal hairs short, blunt, on IIIrd abd. tergite about 2/;—1/, of basal diameter of IIIrd ant. segment; ventral hairs 2—3 times as long as those dorsal hairs. Head normal. An- D. Hire Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 239 tennae short, of 6 segments, with dark basal segments and apex, brownish yellow, with apicad more acute imbrications, but with IIIrd segment on inner side, at least on basal half, rather smooth; processus terminalis short, only 11/s—11/, times base of VIth segment, shorter than IIIrd segment. Hairs on IIIrd segment very short, about 1/,—2/,; of basal diameter of the segment. Rostrum short, reaching to only just past the middle coxae; apical segment short, only about 3/4 of 2nd joint of hind tarsi, with the 2 hairs on basal half as long as the 3 pairs of apical hairs. Siphunculi tapering, suddenly narrowing to the very small seemingly absent flange, black, superficially imbricated, very short, with the porus curved upwards, less than 1/59 of the body's length, 1—11/, times as long as their basal width. Cauda very long, to more than 4 times as long as the siphun- culi, constricted, with cylindrical distal 3/, part and rounded apex, black with 6—9 hairs. Legs short and rather thick, with the femora dark with pale base, the tibiae yellow with the very base dusky and the apices dark to black; first tarsal joints with 3, 3, 2 hairs. Colour. In life quite grey, mealy by wax-powder; in alcohol brownish black with translucent tibiae. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Ant. segments body Ill IV V VI 1.64 0.94 0.05 0.22 0.23 0.16 0.15 (OSD Sr 0.17) 118 066 004 OM SO: EGT 000 TT (OL09)\- MONG) 17, 0.64 0.04 0.17 0.14 0.10 0.11 (ONION 0.12) 1.51 0.79 0.06 0.21 0.19 0.12 0.13 (OMC RON) 136 OZ OOS OA 29.197 034.05 (Or 0:15) 148 060° 00020000 (000 Onl2)) (1-3, Ootmarsum, 22.VI.47; 4—6, Ede, 26.VI.47). NW EAN Mm Alate viviparous female. Morphological characters. Head and thorax black sclerotic. Abdomen largely membraneous; with dark marginal and often pleural sclerites besides small pleural intersegmental sclerites and spinal transverse bars on each segment: small ones on the middle segments, distinct ones on the last segments. Antennae blackish, about 5/;—2/3 length of body; IIrd segment with 5—8 very irregularly placed rhinaria, often in two different sizes, along one side; [Vth segment rarely with a rhinarium. Siphunculi a little thinner and slightly more cylindrical, seemingly longer than in apterae. Wings with brownish veins, slightly smoky; media only once forked or with the 2nd fork quite near the apex of the forewing. Other characters as in apterae viviparae. Colour. Black. Measurements in mm. No. Length Ant. Siph. Cau. Rhin. Ant. segments body on III III IV Vv VI 1 ELO 0.02 707 SEC ORAS 08167 ONE (ONE 010) 2 1.36 0.84 0.04 0.16 6&6 0.21 OMA 0815 (ORIG 0.14) 3 (AS 00195 0.04 0.16 5&8 0.22 OG YONG (OMO) (1—3, Ootmarsum, 22-VI.47). 240 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Oviparous female. Morphological characters. General structure as in apterous viviparous female, but sclerotisation of abdominal tergum strongly reduced, variable; as a minimum only head and small pleural intersegmental sclerites are blackish sclerotic, as a maximum an irregular spino-pleural sclerite, much perforated spinally and inter- segmentally present cephalad the siphunculi. Siphunculi not longer than wide at base, constricted at apex. Cauda thicker than in viviparae, somewhat mottled, with 8—11 hairs. Subgenital plate consisting of two widely separated pigmented parts. Hind tibiae always darker than the other tibiae to quite black, considerably swol- len, with a variable number of pseudo-sensoria. Colour. As in apterous viviparous female. Measurements of one specimen: Length of body: 2.34 mm; ant.: 0.64 mm; 0.12 0.08 0.0 0. 0.1 siph.: 0.04 mm; cau.: 0.15 mm. Ant. segments: —, 3 0.09 (0.09 + 5) BD ORE AVA VI mm. (Oirschot, 9.X.52, leg. VERHOEVEN & H.R.L.). Apterous male. Morphological characters. Body very small and narrow, sclerotized as in apterous viviparous female but with more intersegmental perforations. Antennae about 9/, 9 length of body; IIIrd segment with 11—14 small, often compound rhinaria, mainly on distal half; IVth with 7—11 rhinaria; Vth with 5—7 rhinaria. Siphunculi very strongly tapering, often almost semiglobular. Cauda very slender. Genitalia normal. Otherwise as in apterous viviparous female. Colour. As in apterous viviparous female, but in life blacker. Measurements of one specimen: Length of body: 0.89 mm; ant.: 0.81 mm; 0.20 0.13 0.12 (0.114 0.15) NZ VER VI mm. Rhin. on IIIrd ant. segment: 11 and 14; on IVth: 10 and 11; on Vth; 5 and 7 mm. (Oirschot, 9.X.52, leg. VERHOEVEN & H.R.L.). siph.: 0.04 mm; cau.: 0.12 mm. Ant. segments: Host plant: Genista anglica L. Distribution: Netherlands (Bennekom, Ede, Ootmarsum, Oirschot), probably also Germany (BORNER, 1940). The species lives in small compact colonies on the youngest shoots of its host plant, in sunny, wet or dry places. It is not visited by ants. The plants do not react. Alatae appear in the 3rd generation, but later they are rather rare. Sexuales were found and reared from the end of September. The aphids are very much rarer than the plants on which they live, at least in the Netherlands. BÖRNER (1940) writes that Pergandeida ononidis Schouteden does not live on Ononis, but on Genista anglica and that it differs from genistae Scop. by having still shorter siphunculi. This story relates to Aphis kaltenbachi sp. n. One can hardly assume that SCHOUTEDEN mistook Genista anglica for Ononis spinosa. I found on Ononis spinosa an aphid agreeing with the description of ononidis Schouteden near Lith (province of North Brabant), but its siphunculi are longer than those of kaltenbacht. On the other hand, if Pergandeida ononidis Schout. is placed in Aphis L., as I do, it requires a new name, because it is preoccupied by Aphzs D. Hire Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 241 ononidis Kltb., now placed in Therioaphis Wk. Therefore I propose Aphis schou- tedeni nom. nov. for Pergandeida ononidis Schouteden, 1903, nec Kaltenbach, 1846. | The name kaltenbachi might suggest that the species was mentioned by Kat- TENBACH (1843) who records Aphis genistae sp. n. from Genista tinctoria and G. anglica. His description relates to Aphis genistae Scop., 1763, except that of an ovipara from Genista anglica. His ovipara must have belonged to yet another species because it had siphunculi almost twice as long as the cauda. Cotypes in the author’s collection. 8. Neopterocomma verhoeveni spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body rather large, very thickly spindle-shaped, slightly swollen. Tergum membraneous, with the head, the pro- and mesothorax laterally, and small, inconspicuous marginal sclerites faintly pigmented to slight- ly dusky. Marginal and spinal tubercles present on all segments, but not conspicuo- us and flattish. Dorsal hairs sparse, on the anterior abd. tergites at most half the largest diameter of IlIrd ant. segment, on VIIIth abd. tergite as long as that diameter; central and frontal hairs numerous and considerably longer than most of the dorsal hairs. Front flat with a median furrow but in mounted specimens convex. Antennae smooth, thick, pale like the head, with last segment dark to blackish, usually nearly half as long as body; IIIrd segment without secondary rhinaria; processus terminalis shorter than the base of last segment, pointed, in the usual view conspicuously tapering. Antennal hairs very numerous, fine, thin, up to the processus terminalis rather uniform in length, longer than maximum dia- meter of IIIrd segment, but on the processus terminalis stiffer and shorter. Rostrum long, reaching to nearly IIIrd abd. segment; apical segment just longer than second joint of hind tarsi, with 7—10 long hairs besides the 3 apical pairs. Si- phunculi pale, flangeless, like elevated rings, smooth. Cauda rather elongated, often longer than its basal width, blunt, hairy, faintly brownish. Subanal plate cauda-like, with a large, often constricted, blunt processus, brownish pigmented. Subgenital plate oval, very hairy, pale brownish. Legs rather thick, not pigmented, hairy; first tarsal joints with 5 hairs, the middle hair of which is about half as long as the others; empodial hairs long, normal. Measurements in mm. No. Length Ant. Cau. Ant. segments body III IV: V VI 1 2.06 1.02 0.13 0.30 0.17 0.19 (OM EE 0709) 2 2229 1.06 0.13 0,31 0-17 0.20 (02122-520509) 3 DIN DT: 0.15 0.32 0.18 OP (0:12 0.09) 4 2225 1.02 0.14 0.30 0.16 0.19 (0126220709) 5 DDD, 1.09 0.13 055 0.17 OMO (OA AUD) 6 2203 1.04 0.14 0.31 O7 0.19 (OMC 0:09) 7 Daa 1.00 0.14 0.30 0.15 0.18 (OM 2E 0:09) (1, Deurne, 18.VIII.52; 2—3, Oirschot, 1.IX.52; 4—5, Oirschot, 2.IX.52; 6—7, Oirschot-Wintelre, 7.IX.52). 242 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Colour. In life covered by a fine wavy exsudation and then rosy grey dirty purpl- ish. In alcohol pale, more or less strongly mottled with purple. Legs, etc., col- ourless. Oviparous female. Morphological characters. Very much like the preceding morph, but with more pigmentation, so that the various tubercles are more conspicuous. Anal plate not much elongated. Hind tibiae not swollen, but on their outer side on basal half with a few small, tubercular pseudorhinaria. Colour. As in apterae viviparae. Measurements in mm. No. Length Ant. Cau. Ant. segments body Ill IV V VI 1 2.62 1.34 0.15 0.40 0.23 0.26 (0.14 + 0.11) 2 2,57 17 0.15 0.35 0.18 0.21 (ONO) 3 2.53 eld 0.15 0.34 0.16 0.21 (0.11 + 0.09) 4 DT 1.04 0.15 0.32 0.16 0.18 (OM 0109) (1—4, Oirschotsche Dijk, 4.X.51). Apterous male. Morphological characters. Body almost cylindrical, like a young larva, only about 1.30—1.50 mm long. Tergum membraneous with only small areas around the large spinal tubercles on VIIth abd. tergite very faintly pigmented and probably somewhat sclerotic; VIIth abd. segment transformed into a broad, strongly sclerotic ring, which especially laterally and ventrally is brown to blackish pigmented. Antennae with only the last segment darker pigmented, 4/;—3/; length of body, rather like those of larvae, but yet with some very inconspicuous rhinaria in very different sizes along one side; IIIrd segment with 0—5 rhinaria; IVth with 1—8; Vth with 2—7; VIth with 0—2 secondary rhinaria. No ocelli present. Siphunculi absent. Genitalia very strongly developed, claspers black or blackish. Colour. Yellowish white, with the caudal end suddenly blackish. Not or hardly mealy. Measurements in mm. 6 Length Ant. Rhinaria on segment Ant. segments Z body III IV V VI III IV V VI 1 1.49 70.34 0&1 1&3 5&7 0&0 O19 O14 0172072577009) 2 1.47" 03 1&0 3&2°4&6 1&1 0:20 0.147.028. 09477203) 3 137 075 3&2 3824 4&5 OLON ONS O12 OG (000) 4°1:38 0.79 13803 2&3 5&5 0&0 0:18 NOAA OG Oma 0 Os) (1—2, Oirschot, 9.X.52; 3—4, Deurne, 15.X.52). Host plant: Salix repens. Localities: Along the road Eindhoven-Oirschot and in the area south of that road; also near Deurne. Lives underground on older branches of its host, in usually small families. Alatae or nymphs were not found. Sexuales developed in October. The yellowish D. Hire Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 243 white eggs were not deposited on the host but on other substrata near it. The species is strongly myrmecophilous. In the absence of ants the insects are smoth- ered under their excrementa. Lasius umbratus, L. niger and L. alienus were found with this aphid. Mr L. VERHOEVEN, a farmer and an excellent field biologist, discovered this species while collecting Pterocomma jacksoni (Theob.), the common host of which in the Netherlands is also Salix repens. In alcohol and when mounted the aphids look like Fordini or Anoecia, particularly samples from Deurne. The males are very unusual. They look like new born larvae, seem to molt only once and were never seen feeding after their first and last molt although their mouthparts are normally developed. The single specimen which Mr. VERHOEVEN and I found and the many others which I reared show no trace of siphunculi. Whether first instar larvae of males have siphunculi is not known, but first instars of females have distinct siphunculi. Though the species rather strongly resembles N. aszphum H.R.L. it can easily be recognized by its much shorter and frequently conical processus terminalis. It is remarkable that the large samples from Deurne consist of specimens with a conspicuously shorter and more conical processus terminalis than the various samples from the Oirschot area; this holds also for the males. Cotypes in the author's collection. 9. Thripsaphis gelrica spec. nov. 1952. B6RNER, C., Mitt. Thür. Bot. Gesellsch., Beiheft 4, p. 64, Thripsaphis cyperi "WIk.” Apterous viviparous female. Morphological characters. Body elongated, rather broad and more pyriform than in cyperi Wlk., depressed. Tergum sclerotic, with abd. tergites III—VI laterally fused, but spinally separated by membraneous areas; the other tergites free; tergum dark pigmented, with darker vaguely bordered spots spinally, pleur- ally and marginally, with a more or less extensive median line paler to pale and with blackish brown, sharply bordered intersegmental sclerites. Nearly the whole tergum covered with small wax-pores which are most distinct on the darker parts of the tergum, as in cyperi Wlk. Dorsal hairs acute, rather fine, very distinctly of two sizes, so that the primary” spinal, pleural and marginal hairs are about twice as long as the several, irregularly arranged additional hairs. Front moderately con- vex. Antennae dark to black with the very base of segment III pale; flagellum not spinulose, but with the same pale reticulations as in cyperi WIk.; length about 2/3 of that of body; IIIrd segment without rhinaria. Ant. hairs sparse, acute, up to half the diameter of IVth ant. segment. Rostrum just reaching the mesosternum, with the apical segment quite blunt and only 2/5 of 2nd joint of hind tarsi. Siphunculi nearly poriform, on the middle of VIth abd. tergite. VIIIth abd. tergite semicircular, not incised on posterior margin. Cauda knobbed. Subanal plate with a wide rectangular incision dividing it into two curved, converging lobes. Legs dark, with the basal and dorsal part of the femora rather smooth, the rest finely spinulose between the hairs; empodial hairs broadly spathulate. Colour. In life bluish grey by wax, in alcohol dark brownish grey. Antennae, etc., blackish. 244 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Measurements in mm. No. Body Ant. Ant. segments III IV V VI 2.69 X 1.17 1.78 0.54 0.34 0.32 (0.22 + 0.16) 2.80 X 1.16 1.80 0.53 0.37 0.33 (0.22 + 0.15) 1 2 3 2.58 x 105 1.60 0.49 0.32 0.29 (0.20 + 0.14) | 4 DG 1810 1.62 0.47 0.31 0.30 (0.21 + 0144 ( 1-4, 23.VI.44). Host plant: Probably Carex inflata. Locality: Bennekom. As already mentioned by BORNER (1952, p. 64) there are | two aphids on Carex, which rather resemble each other. One, which BORNER calls | Thripsaphis cyperi WIk. has conspicuously spathulate or rather semifoliate empodial hairs, the other, which he gives the name Trichocallis caricis Mordv., has setaceous empodial hairs. Unfortunately the identification of WALKER's species by BORNER is incorrect. A slide labelled ”cyperi, water grasses, Belford, Sept. 1-47” in WAL- KER's handwriting, present in the Hope Museum at Oxford, as well as WALKER's material of cyperi remounted bij F. LAING in the British Museum are aphids with setaceous empodial hairs. Therefore, as Morpvitko himself had already found, | Allaphis caricis Mordv. is a synonym of Aphis cyperi WIk., and if BÖRNER's | subdivision is accepted, the species should be named Trichocallis cyperi (WIk., 1848). Consequently the species which BORNER (1952) records as Thripsaphis cyperi WIk., a species with spathulate empodial hairs according to BÖRNER's 1949 definition of Thripsaphis Gill., requires a new name. Sexuales from a culture on Carex vesicaria, 26.X.42, started from a sample taken near Naumburg, identified by C. BöRNER as Thripsaphis cyperi Wik., most probably belong to T'hripsaphis gelrica spec. nov., but complete identification is not possible through want of adequate material. The species differs from apterae of Thripsaphis (Trichocallis) cyperi (WIk.) by the absence of rhinaria on IIIrd ant. segment, by the empodial hairs, by the | different shape of the subanal plate and by its much more pyriform and broader | body. QUEDNAU (1954) erected a new genus, Synthripaphis for "Thripsaphis cyperi C.B. 1952 nec Walk., Laing.” There exists no description of cyper by BORNER, and the only indication that his determination of cyperi WIk. was wrong is in material identified by him, and in the fact that in 1952 he placed cyperi Wik. in Thripsaphis Gill, 1917, while in 1949 he had in a key characterized Thripsaphis — as having spathulate empodial hairs. The true cyper? of WALKER has setaceous empodial hairs. It is therefore doubtful whether Synthripaphis Quednau, 1954, based on an undescribed species, has standing as a valid genus, even if it is quite clear what QUEDNAU means. Cotypes in the author's collection. 10. Bacillaphis maritima spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body about 2.00—2.65 mm long, flat, elongated, | D. Hure Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 245 about 2.7 times as long its largest width, which lies usually just past the middle. Tergum covered with very small, acute spinules, arranged in wavy transverse lines and with very numerous mushroom-shaped microchaetae, only frontally, and marginally on tergits VI—VIII with stout bristles with blunt, swollen or incised apices. Tergum with small, brownish yellow pleural spots on abd. tergites II—V and with transverse lines of similar intersegmental sclerites, but the rest evenly pale, usually not even marginally pigmented. Hind margin of VIIth abd. tergite about 1.55 times as wide as the anterior margin of VIIIth tergite, the latter with 8—10 spines, 4 of which are placed on the posterior lobes. Middle portion of front protruding about as far as the basal diameter of IlIrd ant. segment. Anten- nae about 2/3 of the length of body, pale with the apex of IIIrd segment, the distal 1/5—2/3 part of the IVth, most of the Vth segment and the whole VIth segment blackish; processus terminalis 7/9— 9/4 of base of VIth segment. Legs pale, hind femora at distal one-fourth part dorsally faintly dusky. Colour. Yellowish white, marginally colourless, notably on the posterior half of the body, with vague brownish yellow transverse lines and very small pleural spots. Measurements in mm. No. Length JAE Ant. segments body III IV V VI 1 2341 1.47 0.48 0.28 022 VB DIE (0 5 2 2.64 37/2 0.55 0.33 0.28 02051018 3 2.09 1.32 0.39 0.26 0.22 0.16 + 0.14 a 2.43 152 0.49 OSL 0.23 OA 055 5 2.10 1536 0.40 0.26 0.22 ORS apo 6 2 159 0.42 0.28 0.21 OPES ar 0,15 (16.VII.47). Host plant. Scirpus maritimus. Localities: Terschelling, South of Formerum; perhaps also in Germany. In life this species somewhat resembles B. picta (H.R.L.), but it is not chec- quered as in that species. In slides the species is somewhat intermediate between picta and pale specimens of B. ornata (Theob.). But it differs from those and almost all other described species of Bacillaphis by its variegated antennae. In other species only the base of IIIrd segment is pale, but in young adults of B. pallida (H.R.L.) sometimes the base of IVth ant. segment is also rather pale. B. pallida, however, is easily separated by its dorsal ornamentation and the larger number of hairs on the VIIIth abd. tergite. B. paniceae Quednau has antennae variegated like those of the new species, but they are very considerably shorter, the body is smaller and broader and the abdomen has dusky marginal areas. First instar larvae of B. maritima agree in chaetotaxy with those of B. flava WECR.L.). Cotypes in the author's collection and in that of Dr QUEDNAU. 11. Stomaphis longirostris (F., 1776) BORNER (1952) places S. radicicola H.R.L., a species from the roots of Betula 246 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 as a synonym of Aphis longirostris F. FABRICIUS’ grey aphid undoubtedly was a Stomaphis Wlk., but how could ,,Dresdae sub corticibus arborum” refer to a strictly underground species like radicicola, which does not live under the cortex ? In 1952 I found the species from Salix alba, known as S. bobretzkyi Mordv. in the Netherlands. The greyish white, powdered insects were all found on the trunk of the tree, completely hidden under the bark. Therefore this species answers the description of Aphis longirostris F. completely, and I now consider bobretzkyi Mordv. a synonym of Stomaphis longirostris (F., 1776). Contrary to BORNER’s (1952) statement S. graffi (Chol., 1894) has not been found in the Nether- lands. And I might add, that S. guercus (L., 1758) is about as common on Betula (verrucosa, pubescens) as it is on Quercus robur. On both host plants it com- pletes its cyclus and colonies persist for many years on the same tree. 12. Cinara kochiana (Borner, 1939) and Cinara laricicola Börner, 1939 Three Cinara spp. have been recorded from Larix europaea, viz., C. laricis (WIk.), C. kochiana (Börner, 1939) and C. Jaricicola (Börner, 1939). In the Netherlands also the Japanese Larch, Larix leptolepis, is infested by these species, notably by the last two mentioned. The nomenclature of these species is somewhat confused. BORNER (1939) used the name Ciara kochiana as nomen novum for Lachnus laricis Koch, 1857, nec Walker, 1848, and he adds a few characters which make it clear which species he is discussing. It is, however, evident that C. kochiana Borner is quite different from Lachnus laricts Koch. C. kochiana Borner is a tar-brown, very large, elong- ated species with black or blackish tibiae, while KocH (1857) figures and des- cribed Lachnus laricis as a thickly oval, variegated insect with the middle portion of the tibiae yellow. BORNER’s name kochiana can be used for the tar-brown species because he adds distinct descriptive characters. What Lachnus laricis Koch is can not be decided beyond doubt. Most probably it is Cinara laricicola Börner, 1939. But Cinara laricicola Börner, 1939, is preoc- cupied by Lachnus laricicola Matsumura, 1917, a congeneric but different species nearly related to or identical with Cimara laricis (Wlk.). Therefore I propose Cinara börneri nomen novum for Ciara laricicola Börner, 1939 nec Matsumura, ION. 13. Cinara acutirostris spec. nov. Apterous viviparous female. Morphological characters. Body elongated oval, about 2.64—3.62 mm long. Head and pronotum dark sclerotic; meso- and metanotum with a pair of rather large spinal sclerites; VIIIth abd. tergite with a pair of strongly transverse dark sclerites which sometimes almost fuse in the middle; VIIth abd. tergite often with some small irregularly shaped sclerites, which apparently do not fuse into a sclerotic band; intersegmental sclerites on abdomen rather roundish, smaller than the stigmal plates; abdominal tergum with a darkish, very fine net of wrinkles, which cephalad of the siphunculi laterally passes into a paler net D. Hire Ris LamBers: Aphids from the Netherlands 247 with larger meshes. Dorsal hairs between the siphunculi on dark sockets, about 0.035—0.048 mm long. Hairs on front much longer than maximum diameter of INIrd ant. segment. Antennae pale with the basal segments, the apices of segment II and IV, the distal one third to half of V and the whole VIth segment dark; IVth segment shorter than Vth, 9/,,—11/; times as long as VIth; VIth segment on the processus terminalis with 3 apical and subapical spiny hairs; IIIrd segment without rhinaria, IVth with 0—1, Vth with 1 and a primary rhinarium. Hairs on IIIrd segment up to rather longer than maximum diameter of the segment, at angles from 30°—60°. Mesosternal tubercle in summer forms very pronounced and rather slender. Rostrum very long, when fully extended almost reaching the cauda; apical segments very slender, the IVth 0.9—1.1 times second joint of hind tarsi; Vth segment about half as long as IVth, about 31/, times as long as its maximum width. Siphunculi large, only with long hairs of the ventral type. Cauda somewhat pointed. Legs pale with the distal 1/5— 2/3 part of the femora, basal 1/g and distal 1/,— 2/3 part of the tibiae more or less abruptly dark; dorsal hairs on the middle portion of the tibiae about as long as the diameter of the tibiae at their points of insertion; dorsum of first tarsal joint half as long as the ventral side. Colour. Bronzy with a pattern of wax-dust as in Cinara pini (L.). Measurements in mm. No. Lenght Ant. Siph. Rhin. on Ant. segments body diam. IV V III IV V VI 1 2.64 1.20 0.28 O& 1 I Seal 0.46 05107 0.23 0.16 2 2.94 127 0.34 O&l 1&1 0.47 0.19 0.25 0.17 3 2.86 151 0.39 ?&1 ?&1 0.49 OA 0.24 0.17 4 BT 1.21 0.36 1&1 Ik Il 0.46 0.17 0.23 0.15 5 3.62 1255 0.47 Or O Plc: 0.50 021 027 017 6 2.92 115115) 0.43 0&0 1&1 0.45 0.15 0.20 0.15 (1—4, Pinus nigra var. austriaca, Terschelling, 14.VIL.47, leg. D.H.R.L.; 5, Pinus nigra, Banska Stiavnica, Czechoslovakia, 30.IX.53, leg. PASEK; 6, from nest of Psenulus fuscipennis, Cervia, Italy, Aug.-Sept. '32, leg. GRANDI). Alate viviparous female. Morphological characters. Very much as in apterous viviparous female. Cuticular net on abdominal tergum uniformly fine, rather pale. Dorsal hairs longer. Distal half of IIIrd and IVth ant. segments mottled to dark; IIIrd segment on distal half with a few rhinaria and also IVth segment with 1—3 rhinaria. Hairs on antennae considerably longer and finer. Legs on the whole darker and longer; dorsal hairs on the middle portion of the hind tibiae about 11/5 times as long as the diameter of the tibiae. Other characters as in apterae viviparae. Colour. As in apterous viviparous female. Measurements of one specimen: Length of body: 2.74 mm; ant.: 1.48 mm; 0.48 0.20 0.24 0.15 I UE ant. segment: 2 and 3; on IVth: 2 and 2; on Vth: 1 and 1 (Pinus nigra var. austriaca, Terschelling, 14.VII.47, leg. D.H.R.L.). diameter of siph.: 0.36 mm. Ant. segments: Rhin. on IIIrd 248 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Host plant: Pinus nigra var. austriaca Aschers. & Graebn. Localities: Terschelling, near Hoorn; also in England (leg. Eastop), Czecho- slovakia (leg. PASEK) and Italy (leg. GRANDI). This species belongs to a very difficult group of forms which all live on species of Pinus, to which the described species Cinara setosa Börner, 1950, C. longirostris Börner, 1950, C. montanicola Börner, 1939, C. eschericht Börner, 1950 and C. pini L., 1758 (nuda Mordv., 1895) belong. The late Dr PASEK of Czechoslovakia, a brillant student of Lachinids, made a special study of this group and we frequently exchanged material and letters on this subject. We agreed that C. longirostris Börner and C. setosa Borner are fun- datrices of one or more of the other species, as fundatrices have no mesosternal tubercle. C. escherichi is a good species, which can easily be recognized by the presence of 5—7 subapical bristles on the processus terminalis in all adult forms and by having more rhinaria, normally also on IMrd ant. segment, in apterae. In the other forms there are 4 subapical bristles on the processus terminalis of adults. It appears to be impossible to separate all the other mentioned species from C. pini L. This species appears to be very variable in length of hairs and sclero- tisation of apterae, though the individuals in one colony generally are more or less uniform at one time. After I had keyed my European material into five subspecies I sent the key with all my material to Dr PASEK who replied: Observations, made in the great pine-forests in Western Slovakia showed that almost all forms mentioned in your key appear synchronously with further intermediate forms in the same area. Specimens taken from one colony are of the most part quite uniform, comprehensively; but when comparing materials of two neighbouring plants, from different generations of the same plant respectively, one can sce a high degree of plasticity of the whole population. All my trials to find out any distinguishing characters for closer differentiation into subspecies failed entirely. For this purpose I used the degree of pigmentation of the integumentum, length, quality and sinuation of hairs (characters used in my manuscript key, H.R.L.) but in no case I was able to discover any real discontinuity in the geographical and ecological distribution of the various forms. Now, I have 103 slides of this species from 36 localities, but I must tend the opinion, that all our forms of ’’ nuda” from Pinus silvestris are the same subspecies, which varies within wide limits”. After examination of the material which Dr PASEK sent me I agree that no clear subdivision of C. pini L. is as yet possible, and that setosa Börner, longi- rostris Börner, montanicola Börner are synonyms of pini L. C. acutirostris spec. nov. differs from pini and escherichi by having considerably longer last rostral segments. The Vth segment in acutirostris is 31/2 times as long as its maximum width, that in pin? at most 21/5 times as long as its largest width. Segments IV + V are in C. acutirostris as long as or longer than segment 1 + 2 of the hind tarsi, in C. pini shorter than 1 + 2 of the hind tarsi. These differences hold for material from the Netherlands, England and Czechoslovakia which both Dr PASEK and I examined, and for specimens from Italy. Nearly related is C. intermedia Pasek from Pinus silvestris, but that species also in summer apterae has a very poorly developed mesosternal tubercle, and its dorsal D. Hue Ris LAMBERS: Aphids from the Netherlands 249 pattern of sclerites is quite different. Its rostrum, however, is like that in acutz- rostris, also in comparison to the hind tarsi. Cotypes in the author's collection. LITERATURE BÖRNER, C., 1939. Arb. phys. u. angew. Entom., vol. 6, p. 75—83. BÖRNER, C., 1940. Neue Blattl. aus Mitteleuropa, ed. Borner, p. 1—4. BÖRNER, C., 1949. Beitr. taxon. Zool., vol. 1, p. 44—62. BÖRNER, C., 1952. Mitt. Thüring. Bot. Ges., Beiheft 3, p. 1—259. Harpy, J., 1850. North Brit. Agric. & Journ. Hortic., p. 531, 788—790. HILLE Ris LAMBERS, D., 1938. Temminckia, vol. 3, p. 1—44. Hire Ris LAMBERS, D., 1949. Temminckia, vol. 8, p. 182—324. KocH, C. L., 1854—1857. Pflanzenläuse Aphiden, p. 1—334. PASEK, V., 1953, Folia Zool. Entom., vol. 16, p. 2—8. PASEK, V., 1953, Act. Soc. Zool. Bohem., vol. 17, p. 149—177. QUEDNAU, W., 1954. Mitt. Biol. Zentr. Land. Forstw., part 78, p. 1—62. SHAPOSHNIKOV, G. Ch., 1950. Entom. Review (Russian), vol. 31, p. 213—228. ti È È fo sal PAIR MENE: ang JN A Te RIM RER THE BIGAMIC GENERATIONS OF ANDRICUS CORRUPTRIX SCHLECHTENDAL AND ANDRICUS LIGNICOLUS HARTIG (HYMENOPTERA, CYNIPIDAE) BY W. M. DOCTERS VAN LEEUWEN Leersum Introductory At the end of the last century BEIJERINCK (1897, p. 387 and 1902, p. 1) discovered that the bigamic generations of Andricus (= Cynips) calicis Burgsd. and A. kollari Htg. caused galls on Quercus cerris; thus he demonstrated for the first time heteroecism in case of gall-wasps. Although this discovery passed more or less into oblivion or was looked upon as rather doubtful, MARSDEN-JONES (1953, p. 195) proved beyond question that the circulans-gall on Quercus cerris contains the bigamic generation of Andricus kollari.1) BEIJERINCK knew only the two above-mentioned gall-wasps and for many years afterwards no other gall-wasps belonging to this group were known as occurring in the Netherlands. J. KOORNNEEF collected specimens of a new gall of this group in the surroundings of Velp in 1942; and from them he bred the wasp. It proved to be Cynips or Adleria, now called Andricus lignicolus Htg. Material of the same gall was sent to me in 1952; it had been collected by brother MAURENTIUS on Mount St. Pieter in Southern Limburg. In the same year I recieved this gall from Mr. W. C. van HEURN, who colleced it in Wilp near Deventer in the pro- vince of Guelderland. I myself found the gall on a tree of Quercus robur, which grew near a Turkisch oak in the neighbourhood of Leersum in 1954. Old speci- mens of Quercus cerris are also found at the country seat of Mr. VAN HEURN. The place near Velp where Mr. KooRNNEEF found the gall is known owing to the investigations of BEIJERINCK. There are many specimens of the Turkish oak in the neighbourhood there too. The question remains whether the gall of Andricus lignicolus has been in the Netherlands for a long time, but was discovered at a later date, or whether this gall penetrated into this country in the course of this century. In my opinion the indications suggest that the latter is the case. BEIJERINCK, an authority on the Dutch cynips and their galls, has examined thousands of kollari-galls in the course of his investigations, but he does not 1) The species calicis and kollari and many others were formerly classed with the genus Cynips. ROHWER & FAGAN (1917, p. 357) classed the species folii with Cynips and changed the genus name of the above mentioned wasps into Adleria. Since it is known that the bigamic generations belong to Andricus, this name must also be used for calicis and kollari (see DOCTERS VAN LEEUWEN, 1955, p. 283). 251 252 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 mention the lignicolus-gall. In some respects this gall resembles the kollari-gall, it is smaller, however, the surface is not smooth, but rather more irregularly grooved, and its colour is different. Furthermore the gall-chamber is situated dif- ferently from that of the other gall. We can hardly assume that this gall so clearly distinct from the kollari-gall would have escaped BEIJERINCK’s attention if it had been present in Holland in his time. BEIJERINCK died in January 1931 and to the end of his life his interest in galls remained. The lignicolus-gall is not represented in the collection composed by BEIJERINCK and kept in the laboratory for Technical Botany at Delft, although this collection contains many specimens of the calicis- and kollari-galls. The lignicolus-galls remain on the branches of the oak for quite a long time and they stand out most clearly on the bare twigs. I could not have failed to notice this gall, if it had been present for long. HOUARD (1908, p. 235) mentions this gall as occurring in Europe and Asia Minor: RIEDEL (1910, p. 36) mentions for Germany that it has been found in Freiburg, Zwickau, Tharandt, Halle and Lobenstein; DALLA TORRE « KIEFFER (1910, p. 419) mention it for Germany, France, Italy, Sicily, Lower Austria, Hungary, Serbia, Bulgaria and Asia Minor. The places where the gall is found in Germany are situated in the south-eastern part of this country and for the rest the countries are all in southern Europe. It seems that we are justified in assuming that Andricus lignicolus is pressing steadily onwards from the south in a northernly direction. When the gall arrived in the Netherlands cannot be stated accurately, but it must have been in the course of this century as it was first found in 1942. The gall of Andricus corruptrix is not quite so conspicuous as the former one, but still, it is clearly visible in winter on the bare twigs of Quercus robur and would not have easily escaped the attention of an experienced gall-explorer. I collected the gall for the first time at the country-seat of Mr VAN HEURN near Wilp in 1954 and afterwards also in Leersum; in both cases in the immediate neighbourhood of cerris oaks. It may be that it was not detected until it was present in great numbers. But even so it seems that we are justified in assuming that the gall made its appearance in the Netherlands in the course of this century. HOUARD (1908, p. 216) mentions the gall as occurring in central Europe (Germany), Italy, Serbia, and Asia Minor; RIEDEL (1910, p. 36) mentions it for Freiburg, Tharandt, and Dresden; DALLA TORRE & KIEFFER (1910, p. 422) mention the gall as collected in Germany (Freiburg), Hungary, Serbia, Italy, North Africa (Cabilia), and Asia Minor, consequently this too is a cynips which is progressing from southern regions in a northern direction. Andricus kollari, found in the Netherlands for the first time in the middle of last century (see DOCTERS VAN LEEUWEN, 1955, p. 279) and thus belonging to the Dutch fauna for over a hundred years is strongly infected by parasites. RIEDEL (1910, p. 37) mentions the names of 10 wasps parasitizing on this gall-wasp. Also the galls are strongly infected by inquilines, four wasps of which are mentioned by RIEDEL. When breeding wasps from the kollari-galls one finds that many of them lodge parasites and inquilines. When breeding the lignicolus and corruptrix-wasps I obtained only the rightful W. M. Docters VAN LEEUWEN: Andricus corruptrix and lignicolus 253 inhabitants and not a single parasite or inquiline. RIEDEL (1910, p. 36) mentions no less than five wasps as parasites of lignicolus and besides seven inquilines infecting the galls. Mayr ((1870, p. 16) calls the lignicolus-gall one of the most common galls of Austria and Hungary. This demonstrates that the wasps have come to Holland, but the parasites and inquilines have not yet managed to settle in this country. This too may be looked upon as support for my opinion that the arrival in Holland of Andricus lignicolus and A. corruptrix took place at a recent date. Andricus lignicolus Hartig The gall inhabited by this gall-wasp, just like the one of Andricus kollari does not develop from the bud, but by the side of it on annual twigs; the bud is slightly pushed aside, see figure 1; it is rarely found by the side of the terminal bud. This gall is much smaller than the kollari-gall; it is from 5 to 8 mm in diameter. The surface is rusty- brown to yellowish-brown and often covered by an irregular white layer. This layer is interrupted by cracks \ in the epidermis, thus forming a kind of reticulate | marking which is sometimes scarcely developed. At any 2 rate the surface of this gall is not smooth as that of the i}. kollari-gall. The clearest difference is the situation of BE | the larval chamber. The kollari-gall has a central gall- Fig. 1. Gall of Andricus chamber; the lignicolus-gall has its chamber situated lignicolus Htg., nat. size near the attachment; the exit-hole too is situated there, Fig. 2. Median section of see figure 2. “à ae larval chamber ate in the summer the gall is ripe and its colour gets asal, nat. size. > i darker; it remains attached to the branch for a long time and therefore it can easily be detected in winter. In the course of the second year the wasps emerge from the galls. MAYR (1870, p. 17) and RIEDEL (1910, p. 36) found the wasps emerged during May and June. The wasps of the galls collected near Wilp emerged between the 11th and the 18th of July. Andricus corruptrix Schlechtendal The galls inhabited by this gall-wasps are rather varied and therefore they are not easily described. This gall arises by the side of an axillary bud, less often a terminal bud, on short annual twigs, preferably on those that do not show a strong longitudinal growth, such as twigs arising from cryptoblasts on the trunks of old oak-trees. This gall is also found on younger oaks. Under the bud the twig is rounded to cylindrically swollen; on the free end there develop from one to three short, rounded, obtuse excrescences, which may be one to two mm long. Sometimes they slightly diverge. In the middle of these excrescences or where only one has developed by its side, is a small, flat, dark, pubescent wart. The surface of the gall is glabrous and shining, its colour reddish-brown. Within there is a spacious larval chamber with a thin, but hard wall. The cavity is completely 254 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 taken up by the full-grown gall-wasp larva. The whole gall is from four to five mm long and four mm across, see figure 3 and 4. Mayr (1870, p. 22) and RIEDEL (1910, p. 36) state that the wasps emerge in May of the second year. In Leersum the gall-wasps came out from the galls between August 5 and 10. Experiments with the gall-causers The kollari, lignicolus and corruptrix-wasps are robust, glossy brown insects with long wings, which protrude behind the abdomen. Consequently they can fly extremely well. RIEDEL (1910, p. 36 and 37) writes that these three wasps are not distinguishable one from another. DALLA TORRE & KIEFFER (1910, p. 419, 420 and 422) describe the wasps extensively. It is a fact that the description of the kollari-wasp is completely sim- ilar to that of the lignicolus-wasps. The cor- ruptrix-wasp is described most extensively and the description also contains characteristics which are not mentioned for the other two wasps, so that here a comparison is not possible. The dif- ference between the three wasps is mainly the time at which they emerge from the galls and the size of the insects. According to DALLA TORRE & KIEFFER the kollari-wasp is from 4.8 tot 6 mm long, the lignicolus-wasp from 4 to 5.4 mm and the corruptrix-wasp from 3.3 to 4 mm. The distinction is clear when a great number of wasps is put next to one another during examination, but can hardly be observed in nature. It seems probable that a thorough examination by a specialist will bring to light morphological differences of the wasps. I do not consider myself competent in this matter. Twigs of Quercus robur were put in a large glass-jar and some living specimens of the corruptrix-wasp were let lose inside. The insects ignored the twigs and walked up and down against the wall of the bottle. Occasionally they landed on a twig, but were not in the least interested. As soon as I put some twigs of the Turkish oak in the bottle their behaviour changed completely; they walked along the twigs with trembling antennae and visited one bud after another. Within half an hour I noticed how one of the wasps settled on a bud, its head turned towards the end of the twig. Soon the thin ovipositor appeared boring its way into the bud. The same thing happened in case of the lignicolus-wasps; they became quiet as soon as the cerris-twigs were inserted with them and immediately began to lay eggs. It is a common phenomenon that wasps of the agamic gener- ation quickly and easily proceed to laying eggs. This showed clearly that the second generation, the bigamic one, would occupy a gall on Quercus cerris. But which gall ? Only two galls are known as occurring Fig. 3. Three galls of Andricus corruptrix Schlchtd, X 3. Fig. 4. Five galls of Andricus corruptrix Schlchtd., nat. size. W. M. Docters VAN LEEUWEN: Andricus corruptrix and lignicolus 255 on this oak in the Netherlands, the circulans-gall in the buds contains the bigamic generation of Andricus kollari, the other, the cerris-gall in the stamens that of Andricus calicis. Therefore I was very curious to know the galls containing the bigamic generations of Andricus corruptrix and A. lignicolus. The literature describes many galls occurring on the Turkish oak, containing bigamic generations. I supposed that some of them occurred in the Netherlands. An examination, however, proved something different. In my garden grows a Turkish oak, some twenty years old, which does not yet flower. In my garden are corruptrix-galls but no lignicolus-galls; the latter were found in the vicinity of the old, flowering trees in the country-seat of Mr. VAN HEURN near Wilp. Therefore there was a possibility that the bigamic generations of lignicolus would develop from galls on the stamens. I also found lignicolus- galls in the estate of Broekhuizen near Leersum, where an old, flowering tree of Quercus cerris grows. We made experiments in my garden as well as in Mr. VAN HEURN's garden. I am very grateful to Mr. VAN HEURN for his help and interest in my work. In my garden several cerris twigs were sleeved with large bags of gauze, and several lignicolus-wasps were let loose; the same thing happened on other twigs with corruptrix-wasps. We sleeved branches of the old trees at Wilp which we might safely assume to flower next spring and let wasps of lignicolus loose inside. In order to prevent other wasps attacking the branches, we left the sleeves round the branches for three months. This turned out to be wrong; the leaves dropped and the branches died partly or even completely. Particularly in my own garden the breeding experiment failed to yield any success. At Wilp the damage of the long period of sleeving the branches was less serious, yet the result was not good. On one of the twigs I detected a small gall, not yet col- lected on Quercus cerris. But I found hundreds of this new gall on branches of the Turkish oak which had not previously been sleeved, at Wilp as well as in my garden in Leersum. Description of the new gall The new gall is situated mostly alone, rarely with two specimens in a bud, its base hidden between the bud-scales and only the upper Fig. 5. Gall of Andricus species, X 3. Fig. 6. The half projecting. The gall is from same gall. X 3. 256 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 a pale greyish-brown, the surface is more or less velvety-glossy. (The surface is not 2 to 7 mm high and about one mm across. The wall is very thin, its colour granulate, which it is in case of the circulans-galls; besides the circulans-galls are mostly situated in a bud in clusters of from five to eight galls). The top of the new gall tapers to an obtuse, somewhat arching end; the top shows often a tiny black spot, see figure 5 and 6. The exit-hole arises on one side near the top of the gall. As soon as Mr. VAN HEURN informed me that the cerris-oaks began to come out, I went to Wilp, but I came slightly late, for the new galls become visible before the leaves. Besides the wasps emerge immediately. Consequently I found many galls, but only few of them were still closed. At Leersum too it turned out that I was too late. At Wilp as well as at Leersum I collected some closed galls; the same day four wasps emerged, two of which from the Wilp material, the other two from the Leersum galls. There were three @ and one ¢ wasp. They are small black wasps, which I cannot discern from those of Andricus | circulans. The wasps emerged on May 9th and 10th, 1954. Thus the new gall contains the bigamic generation of Andricus corruptrix or that of Andricus ligni- colus. It may also be that the galls of both wasps are similar. CONCLUSIONS This first examination has taught us, that the agamic lignicolus and corruptrix- wasps lay eggs in the leaf-buds of Quercus cerris and that very small galls arise from them. The examination is not yet finished; we still have to demonstrate that the wasps of this new gall go to the buds of Quercus robur after copulation, in order to deposit the eggs there and that corruptrix and lignocolus-galls arise from these galls. Such experiments take a long time; it may be years before a complete result has been obtained. Although planning to proceed with my investigations, I thought it peferable at my age, to publish the results obtained in 1955 now. Miss J. M. MAASLAND was so kind as to make the drawings reproduced in this article. For her help and interest in my work I tender her my hearty thanks. REFERENCES BEIJERINCK, M. W., 1897. Sur la cécidogénèse et la génération alternante chez le Cynips calicis. Arch. Néerl., vol. 30, p. 387. BEIJERINCK, M. W., 1902. Ueber die sexuelle Generation von Cynips kollari. Marcellia, vO I, js tb DoCTERS VAN LEEUWEN, W. M. 1955. Hoe men de oplossing van de Cynips kollari puzzle vond. Ent. Ber., vol. 15, p. 279. DALLA TORRE, K. W. VON & J. J. KIEFFER, 1910. Das Tierreich, Cynipidae, Liefr. 24, | Berlin. HOUARD, C., 1908. Les zoocécidies d'Europe et du Bassin de la Méditerranée, Tome 1, Paris. MARSDEN-JONES, E. M., 1953. A study of the life-cycle of Andricus kollari Hartig, the | marble or Devonshire gall. Transact. Roy. ent. Soc., London, vol. 104, p. 195. Mayr, G. L., 1870. Die mitteleuropäischen Eichengallen in Wort und Bild. Jahresber. | Wiener Kommunal-Oberrealschule in Passau, erste Hälfte. RIEDEL, M., 1910. Gallen und Gallwespen, zweite Aufl., Stuttgart. ROWHER, S. A. & M. M. FAGAN, 1917. The type species of the Cynipoidea, the gall-wasps | and parasitic cynipoids. Proc. U.S. Nat. Mus., vol. 53, p. 357. Leersum, July 1955. DIE LARVEN DER AGROMYZIDEN (DIPTERA). II) VON ERICH MARTIN HERING Berlin-Dahlem In den nachfolgenden Zeilen wird eine weitere Anzahl bisher unbekannter Larven der Familie der Agromyzidae in ihren wesentlichen Unterscheidungsmerk- malen beschrieben. Die Stoffbehandlung erfolgt in der gleichen Weise wie im ersten Beitrag, auf den hinsichtlich der Methodik und Terminologie verwiesen witd. Bei den Abbildungen bezeichnen wieder a: Cephalopharyngealskelett in Lateralansicht, b : Kopfregion, lateral, stärker vergrössert, c : vorderes, d : hinteres Spiraculum, e: Partie aus dem lateralen Teile eines vorderen abdominalen War- zengürtels. Die geraden Striche neben den Larventeilen bezeichnen ihren Vergrösserungs-Massstab; ein Strich entspricht, wenn nicht anders angegeben, der Lange von 0,1 mm. Es sei auf eine Eigentümlichkeit der Agromyziden-Larven hingewiesen, die in | den bisherigen Beschreibungen noch keine Beachtung gefunden hat; sie betrifft . die Mandibellänge. Die beiden Mandibeln der Larve sind nicht unabhängig von- einander beweglich, sondern werden beim Fressen gemeinsam bewegt, so dass sie im Leben als fast fest miteinander verbunden erscheinen. Diese Tatsache lässt es . verwunderlich erscheinen, dass die beiden Mandibeln nur in gewissen Fällen gleichlang sind, meistens aber eine die andere überragt. Da während des Fressens | die Larve einmal auf der einen, dann wieder auf der anderen Seite liegt (was sich in der wechselnden Lage der Exkremente an beiden Seiten des Frassganges | dokumentiert), ist auch nicht anzunehmen, dass diese verschiedene Länge irgend- wie mit Besonderheiten in den Geweben der jeweiligen Futterpflanze zusammen- ' hängt. Während bei den Phytomyzinae durchweg die rechte Mandibel verlängert erscheint, findet man bei den Agromyzinae kein einheitliches Verhalten; bei vie- len von ihnen ist die linke Mandibel länger, so namentlich bei den Ophiomyza- Arten; bei anderen indessen kann es umgekehrt sein. In Lateralansicht ist es oft nicht leicht zu entscheiden, welche von beiden Mandibeln die längere ist, das muss durch Heben und Senken des Mikroskop-Tubus festgestellt werden, während die Verschiedenheit bei Dorsal- oder Ventralansicht sehr deutlich in Erscheinung tritt. Die Verlängerung der rechten Mandibel, wie sie bei den mehr spezialisierten Phytomyzinae die Regel ist, scheint darauf hinzuweisen, dass wir in ihrer Ver- längerung bei den Agromyziden eine sekundäre Bildung zu sehen haben. Agromyza distorta Griffiths (Abb. 1, 2) (Im Druck) Kopfregion ohne Zähnchen. Prothorax mit geschlossenem Gürtel von in etwa 8 Querreihen stehenden Zähnchen, die im Vergleich mit den folgenden sehr klein, *) I: Tijdschr. Entom., Bd. 97, p. 115—136 (1954). 257 258 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 farblos und basal wenig verdickt erscheinen, ventral ahnlich wie die des Meta- thorax ausgebildet sind. Mesothorax-Giirtel fehlt. Alle folgenden Giirtel sind dorsal offen. Gürtel des Metathorax und der ersten 3 Abdominalsegmente auch © ventral ausgebildet, dort auf den Kriechwülsten abweichend geformt, einen dich- teren Besatz von diinnen, gebogenen, fast borstenartigen, basal kaum verdickten Gebilden darstellend. Im Gegensatz dazu sind die Giirtel lateral aus 14—18 Querreihen basal sehr stark verdickter, in Grösse wenig verschiedenen Warzchen | gebildet, die in eine Spitze ausgezogen sind. Die Gürtel der folgenden Segmente | tragen ventral nur wenige Wärzchen; ihre Querreihen-Zahl verringert sich caudal- _ wärts, und die kopfwärts gelegenen Wärzchen jedes Gürtels sind kleiner als die übrigen. Auf dem 8. Segment sind die Wärzchen wieder klein und dünn und. gleichen denen des Prothorax, solche finden sich auch ventral auf 7. und 8. Seg- — ment und in der Umgebung des Analkegels. Antennen und Maxillarpalpen schlank, erste 1/4 so dick wie letzte, ein Longi- | tudinalsklerit fehlt vollständig. Jede Mandibel mit 5 nach hinten kleiner werden- den Zähnen, diese vorn regelmässig, hinten unregelmässiger alternierend, da die rechte Mandibel länger ist. Ventral der Mandibel anliegend ein fast farbloses Apodem des mandibularen Musculus adductor, das vorn 2—4 zugespitzte Wärz- chen trägt, Labialsklerit schlank, nach hinten verdickt. Am Paraclypealphragma der dorsale Fortsatz mit sehr dünnem oberen und sehr hohem unteren Flügel, beide gegen das Ende dicht zusammenneigend. Ventralfortsatz ebenfalls hoch, 4/5 so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula von merkwürdigem Bau, eine unregelmässige, fast kreisrunde, | sehr grosse Scheibe darstellend, die aussen und nur an den Rändern auf die | Innenseite übergehend überaus zahlreiche Bulben trägt. An einem Spiraculum wurden über 200 der sitzenden Bulben gezählt. Atrium im Verhältnis zu den übergrossen Spiracula relativ kurz, gegen die Einmündung in die Trachea all- mählich trompetenförmig erweitert. Eine so hohe Bulbenzahl eines Spiraculums | ist bisher noch bei keiner Agromyzide beobachtet worden ! Hintere Spiracula vom gewôhnlichen Typus, mit 3 schlank-eifôrmigen Bulben, die gleichgross sind. Atrium ähnlich dem der vorderen Spiracula, relativ länger, einigemale geknickt-gewunden. Larve in Blattminen an Glyceria maxima (Hartm.) Holmb., Umgebung von London, leg. GRIFFITHS. Agromyza sp. (Abb. 3) Kopfregion ohne Zähnchen. Prothorax-Gürtel aus sehr dünnen, basal wenig verdickten, fast borstenartigen Zähnchen gebildet; die des Mesothorax-Gürtels sind ähnlich, aber grösser und kräftiger. Vom Metathorax bis zum Kôrperende Gürtel lateral nur mit Wärzchen, auf deren dickem Basalteil eine sehr lange Spitze sitzt; dorsal und ventral sind sie ähnlich wie auf dem Mesothorax. Alle Gürtel geschlossen, mit nur etwa 5 Querreihen von Wärzchen, vor und hinter den grossen noch je eine Reihe kleiner. Auch Umgebung der Stigmen und der Analöffnung reichlich von Zähnchen umgeben. Antenne klein und sehr dünn, Maxillarpalpus kurz und dick. Longitudinal- E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 259 Dr? 592353» nn ,> 2 > pieren tribe 8 BI woah aged beb V gp TY, v DIO ER =, avr > Sv ‘ io EUBD ELEY v Abb. 1, 2: Agromyza distorta Griff. — 3: A. sp. (Malva) — 4: Melanagromyza sp. (Vicia, Mine). — 5: Mel. sp. (Vicia, Galle). — 6: Ophiomyia sp. (Campanula). 260 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 sklerit schmal, aber kräftig, vorn gegabelt. Uber den Mandibeln 2 etwas gebogene Stabchen als Reste des Apodems des mandibularen Musculus abductor sichtbar. Mandibeln im unteren Teile im Vergleich zu ihren Zahnen ausserordentlich schmal, rechte kaum länger, Zähne daher wenig alternierend, jede mit 2 Zahnen, deren Stumpfheit wahrscheinlich ein Abnutzungs-Stadium darstellt. Labialsklerit lang, nach hinten verdickt. Am Paraclypealphragma die beiden Flügel des Dorsal- fortsatzes etwa gleichdick, hinten zusammenschliessend, Ventralfortsatz hinten oben offen, etwas länger als die Hälfte des dorsalen. Vordere Spiracula auf kurzen Trägern, knopfförmig, mit 7—9 Bulben: Atrium kurz, dick, zur Trachea-Mündung hin verdünnt. Hintere Spiracula mit je 3 kurz eiförmigen Bulben, alle gleichgross, Atrium ähnlich wie bei den vorderen gebaut. Larve in Platzminen an Malva pusilla Sm. & Sow., am 20.VII. auf der Insel Wollin von J. T. Nowakowski gefunden (cf. Poznánskie Towarzystwo Przyjac. Nauk. Biol. 15 No. 1 p. 40 (1954); HERING, Keys No. 3196). — Dr. H. BUHR fand die gleiche Art bei Kaltenhofen (Lothringen) am 10.VI.1946 an M. sil- vestris L. Die Larve ist zu vergleichen mit der von mir auf den Canaren gefundenen Art an Malva neglecta Wallr. (cf. DE MEIJERE 1938, Tijdschr. Entom. 81 p. 67, Abb. 9), deren Minen aber stets am Blattrand, bei vorliegender in Entfernung von ihm beginnen. Die bei jener stets deutlichen sekundären Frasslinien sind bei vorliegender Art nicht sichtbar. Diese mitteleuropäische Art ist gegenüber der von den Canaran in der Larve gekennzeichnet durch die auffallig unten verjiingten Mandibeln, die langen Spit- zen und den dickeren Basalteil der Wärzchen und die 7—9 (anstatt 5) Bulben der vorderen Spiracula. Melanagromyza sp. (Abb. 4) Kopfregion ohne Zähnchen, Warzengürtel des Prothorax und Mesothorax nicht | sichtbar. Kräftige Gürtel befinden sich auf dem Metathorax und 1.—3. Abdomi- nalsegment, die ventral offen, auf dem 1.—3. Abdiminalsegment dorsal geschlos- sen, sonst offen sind. Sie bestehen aus 12—16 Querreihen kleiner, spitzer Wärz- chen, die basal etwas verdickt und ziemlich gleichgross sind. Auf den folgenden Segmenten sind sie lockerer, nur lateral deutlicher, dorsal mit einigen wenigen Zahnchen. Auf den letzten Segmenten lateral nur noch Gruppen von wenigen, sehr kleinen Zähnchen, einige auch in der Umgebung der Analöffnung. Antenne sehr kurz, 1/, so dick wie der Maxillarpalpus. Longitudinalsklerit sehr kraftig, beide Mandibeln gleich lang, jede mit 8 Zähnen, die nicht alternieren, | hinter dem hinteren Zahn noch 1—2 winzige Höckerchen. Labialsklerit schlank, | gegen das Ende stark dorsalwärts gebogen, Dorsalfortsatz des Paraclypealphragma | mit dünnem oberen und nach hinten verdickten unterem Flügel, beide sich gegen |: ihre Enden hin nahernd. Der untere Flügel entspringt etwa in der Mitte zwischen | oberem Flügel und Ventralfortsatz. Dieser stark nach hinten verdünnt, halb so | lang wie der obere Flügel. Vordere Spiracula kurz zweihörnig, mit 14—16 sitzenden Bulben; Atrium m TE E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 261 relativ kurz, gegen die Trachea-Mündung hin verschmälert, etwas gewunden. Hintere Spiracula mit 3 kurz-walzlichen, etwas kopfwärts gerichteten Bulben. Atrium auffallend dick, gegen die Trachea-Miindung stark verdiinnt. Larve in Stengelminen an Vicia cracca L. und V. silvatica L., Anfang August 1954 bei Mühlhausen (Thüringen) von Dr. H. BUHR entdeckt. Die Art gehört möglicherweise zur Gattung Agromyza FALL. Melanagromyza sp. (Abb. 5) Kopfregion ohne Zähnchen. Da die 3 untersuchten Larven in der Häutung standen und im Begriff waren, die alte Haut abzuwerfen, auf der neuen die Wärzchengürtel nicht sichtbar waren, konnte deren Ausbildung und Lokalisie- rung nicht festgestellt werden. Die Wärzchen zeigen eine deutliche Spitze, aber keinen besonders stark verdickten Basalteil. Maxillarpalpus und Antenne kurz, aber kräftig, letzte 1/3 so dick wie erster. Longitudinalsklerit kräftig. Rechte Mandibel viel länger als die linke, 2 zähnig, ihr hinterer Zahn sich mit dem Zahn der linken deckend, nicht alternierend. Linke Mandibel mit nur 1 Zahn, dahinter mit 2—3 höckerartigen Bildungen. Labialsklerit kurz und dick, nach hinten verdickt. Am Paraclypealphragma oberer Flügel des Dorsalfortsatzes sehr dünn, stark gebogen, unterer viel dicker, gerader. Ventralfortsatz oben wie offen, ?/, so lang wie der dorsale. Vorderes Spiraculum blumenstrauss-artig verzweigt, die Bulben stehen in etwa 6 Gruppen, je 3—7 Bulben auf einem Ast, etwa 35 auf einem Spiraculum. Sein _ Atrium ist kurz und dick, kürzer als die Verzweigungen, an der Einmündung in die Trachea verdünnt. Hintere Spiracula pilzförmig, die Bulben ausgesprochen länglich-walzig, in | mehrzähliger, an den zugewendeten Seiten offener, ganz unregelmässiger Kreis- linie, zwischen 35 und 40 auf einem Spiraculum. Larve gefunden in Stengelgallen an Vicia silvatica L., wobei ungewiss bleibt, ob die Gallen von ihr oder einem gleichzeitig gezüchteten Apion erzeugt worden sind. Dr. H. BUHR fand sie bei Mühlhausen (Thüringen) am 7.VIII.1954, die Zucht gelang nicht. Ophiomyia spec. (Abb. 6) Kopfregion ohne Zähnchen. Wärzchengürtel des Prothorax mit 10 Querreihen von Wärzchen, die nicht sehr scharf zugespitzt und gegen die Basis wenig und allmählich verdickt sind. Mesothorax-Gürtel nicht ausgebildet. Die des Meta- thorax und der folgenden Abdominalsegmente breit, aus einem Innenteil von bis zu 18 unregelmässigen Reihen winziger, wenig zugespitzter Wärzchen bestehend, vorn und hinten begrenzt von je 1—2 regelmässigen Reihen viel grösserer und stärker pigmentierter Wärzchen, von denen die vorn liegenden stumpflicher sind, die hinten liegenden meist eine aufgesetzte Spitze zeigen. Maxillarpalpus dick und sehr kurz, Antenne länger, schlank, 1/, so dick wie jener. Longitudinalsklerit breit schalenförmig. Mandibeln mit je 2 Zähnen, der | hintere auffallend kleiner, alle regelmässig alternierend, da die rechte Mandibel 262 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 viel kürzer ist. Labialsklerit ziemlich gleichmässig dick, Apodem des mandibularen Musculus adductor zu seinen beiden Seiten als schwarzes Stabchen, das von einer heller gefarbten Platte umgeben wird, dorsalwarts gerichtet. Die sklerotisierten Teile des Paraclypealphragma wenig an Dicke verschieden, oberer Flügel des Dorsalfortsatzes wenig dicker als der Ventralfortsatz, dieser 2/3 der Länge von jenem. Der untere Flügel des Dorsalfortsatzes am dicksten und längsten, mehr dem Ventralfortsatz als dem oberen Flügel genähert entspringend. Vorderes Spiraculum schwach ungleich-zweihörnig, mit ca. 15 Bulben, die in 2 Reihen angeordnet sind, in Seitenansicht 7—9 sichtbar, ihr Atrium dünn, gegen die Trachea-Mündung schwach verdickt. Hinteres Spiraculum mit 2 längeren Hörnen von gleichartiger Lange, die 15—18 etwa eiförmige Bulben tragen. Atrium ähnlich wie beim vorderen Spira- culum gebaut. Larve in Stengelminen an Campanula trachelium L., die sich von denen der beiden anderen an Campanula lebenden Ophiomyia-Arten durch fast völliges Fehlen von regelmässig angeordneten Kot unterscheiden (cf. HERING, Keys No. 1064 a.); die Larven der beiden anderen Arten am hinteren Spiraculum mit höch- stens 12 Bulben. Dr. H. BuHR entdeckte die Art bei Mühlhausen (Thüringen) im VII.1954. Phytobia (Poëmyza) caricivora Groschke, 1954 (Abb. 7) Dtsch. ent. Z., N. F., Bd. 1, p. 138 Kopfregion über den Sinnesorganen mit einem Polster dichter, feiner, nicht sehr langer Filamente, die am Ende kaum gekrümmt sind. Warzengürtel des Körpers ziemlich farblos, schwer erkennbar. Prothorax-Gürtel geschlossen, mit ca. 6 Reihen kleiner, gleichmässig kegelförmig zugespitzter Warzchen, der des Mesothorax nur lateral in 2—4 Reihen noch kleinerer Wärzchen angedeutet. Hin- ter dem Mesothoraxgürtel (etwas hinter den vorderen Spiracula) liegt auf dem Rücken eine stärker sklerotisierte, fein gekörnelte, charakteristische, stumpf-kegel- förmige Erhebung. Ahnliche, aber wenig sklerotisierte Erhebungen liegen ventral 1 vor, 2 hinter dem Prothoraxgürtel. Die folgenden Gürtel mit bis zu 18 Reihen von stumpf-dreieckigen Wärzchen, die stumpfer und wenig grösser sind als die des Prothorax. Sie sind nicht geschlossen, fehlen auf dem letzten Tergit. Antenne halb so lang und 1/4 so dick wie der Maxillarpalpus. Longitudinal- | sklerit nicht sichtbar, Mandibeln mit je 2 gleichlangen Zähnen, die + gleich- mässig alternieren, da die rechte Mandibel länger als die linke ist. Die Zähne | zuerst spitz, bei alten Larven mit breiter, stumpfer (abgenutzter) Fläche. Labial- | sklerit nach hinten verdickt und dorsalwärts gebogen. Paraclypealfortsätze dicht | aneinanderliegend, der ventrale mehr als 1/, des dorsalen lang, manchmal bis kurz vor dessen Ende sichtbar. Vordere Spiracula etwas scheibenförmig, mit (10—) 12 (—16) fingerförmig gestielten Bulben. Atrium dick, mehrmals gewunden, an der Einmündung in die | Trachea stark verdickt. Hintere Spiracula mit 3 fingerförmigen Bulben auf einem | hornförmig ausgezogenen Sockel, dessen Ende einen Bulbus trägt, während die | beiden anderen Bulben mit den Spitzen schräg vorwärts gerichtet dem Horn auf- | E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 263 SN Abb. 7: Phytobia caricivora Grosch. — 8: Ph. chaixiana Grosch. — 9: Ph. staryi Hg. — 10: Ph. spinata Grosch. — 11: Liriomyza cyparissiae Grosch. — 12: L. dracunculi Hg. 264 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 zuliegen scheinen, in Ventralansicht aber deutlich als getrennt wahrgenommen werden. Beide Horner sitzen einem starker sklerotisierten Vorsprung auf, dessen seitliche Ecken in je 1 Fortsatz ausgehen, der eine mit sehr kleinen Höckerchen besetzte, noch starker sklerotisierte Kappe tragt. Atrium relativ schlanker als das der vorderen Spiracula, weniger dicht gewunden, an der Mündung in die Trachea nicht erweitert. Larve in Gangminen an Carex silvatica Huds., in denen zahlreiche Kotkörner liegen, Puparium (GROSCHKE, l.c. p. 151) in der Mine, entdeckt bei Schöngeising a. d. Amper (Oberbayern) von Dr. F. GROSCHKE. Phytobia (Dizygomyza) chaixiana Groschke (Abb. 8) (Im Druck) Über den Sinnesorganen ein dichtes Polster kräftiger Filamente, die am Ende fast gerade sind. Mittlere Warzengiirtel des Körpers nicht geschlossen, mit 18—20 unregelmässigen Reihen von unregelmässigen, gerundeten Wärzchen ohne aufge- setzte Spitze; Analfeld wärzchenfrei. Antenne und Maxillarpalpus wie bei voriger Art. Longitudinalsklerit nicht sichtbar, Apodem des mandibularen Musculus adductor als schalenförmiges, schwach hellbräunliches Gebilde vom Unterrand der Mandibeln dorsalwärts ziehend und die Verbindungsstelle der Mandibeln mit dem Labialsklerit umge- bend. Davor liegen noch 2 kleine, schwarze Plättchen. Beide Mandibeln mit je 2 regelmässig alternierenden, gleichlangen Zähnen, rechte Mandibel länger. La- bialsklerit wie bei voriger, am Ende weniger stark dorsalwärts gebogen. Fortsätze des Paraclypealphragma ebenfalls stark genähert, der ventrale 3/,—4/; so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula wie bei voriger gestaltet, nur mit 9—11 Bulben, die kürzer gestielt sind, Atrium aber sehr schlank, wenig gewunden, an der Mündung in die Trachea stark erweitert. Hintere Spiracula auf einer gemeinsamen Erhebung eingefügt, hornförmig, am Ende des Horns der hier sehr lange eine Bulbus, die 2 anderen über das Horn schräg caudalwärts gebogen. Atrium schlank, kaum ge- wunden, kurz vor der Einmündung in die Trachea plötzlich verdickt. Larve in Gangminen an Poa chaixi Vill., bei Stuttgart am 8.X1.1953 (GROSCH- KE), im Botanischen Garten Berlin am 7.VII.1949 (HERING) gefunden, Pupar in der Mine. Phytobia (Poémyza) spinata Groschke, 1954 (Abb. 10) DtschventaZ.. N. Fe Ba.21,,p.2145 Larve grünlichweiss. Kopfregion ohne Zähnchen, aber oberhalb der Antennen mit einem unregelmissig zweizeiligen Längsstreifen von Filamenten, die ganz blass weisslich und an den Enden meist etwas hakig umgebogen sind. Prothorax | im vorderen Teile dorsal mit einem unpaaren, halbkugeligen Vorsprung, an dessen | Ende eine Sinnespapille sichtbar ist; davor liegen einige farblose Warzchen. Ven- | tral, ebenfalls unpaar, liegen ganz vorn ein kleinerer, am Ende etwas verschmä- | lerter Vorsprung und dicht dahinter ein grösserer, jeder mit einem Paar von Sin- E. M. HERING : Die larven der Agromyziden. II 265 nespapillen. Weiter hinten liegt ein grösserer Vorsprung, der ebenfalls ein Paar von Sinnespapillen trägt. Der Warzengiirtel des Prothorax ist nur lateral ausgebil- det, reicht nicht auf Dorsal- oder Ventralseite. Der mesothorakale Gürtel fehlt, der Metathorax ist ähnlich wie die Abdominalsegmente gebildet; es sind keine deutlichen Wärzchen sichtbar, sondern feine Querfältchen, deren Kante etwas unregelmässig körnig erscheint. Auch in der Analgegend fehlen Wärzchen. Das Körperende ist ziemlich senkrecht gerundet-abgestutzt. Antenne lang und schlank, etwa halb so dick wie der Maxillartaster. Das Lon- gitudinal-Sklerit ist stark chitinisiert, aber sehr klein. Das Paraclypealphragma mit fast gleichbreiten dorsalen und ventralen Fortsätzen, beide im ventralen Teile stär- ker chitinisiert. Von einem unteren Flügel des Dorsalfortsatzes ist keine Spur mehr zu erkennen. Mandibeln zweizähnig, die rechte länger als die linke, je der vordere Zahn am Ende gestutzt und winkelig gebogen, der hintere von normaler Gestalt und kaum kleiner. Vordere Spiracula sehr gross, nicht merklich kleiner als die hinteren, mit 9—11 Bulben, die kurz gestielt und fast fächerförmig angeordnet sind. Atrium wenig gewunden, am Grunde wenig erweitert. Hintere Spiracula mit 3 Bulben, die Bulben lang, fingerförmig, kaum ge- kriimmt; am weitesten caudalwärts reichen die zugewendeten Bulben bei beiden Spiracula. Atrium wenig gebogen, am Grunde wenig erweitert. Das Spiraculum reicht wenig über die Oberfläche des Körpers. Larve in Gangminen an Carex silvatica L., Schöngeising (Bayern), am 29. April 1952. Phytobia (Poémyza) staryi Hering, 1931 (Abb. 9) Mitt. Dtsch. ent. Ges., Bd. 2, p. 93 vat. normalis Groschke 1954, Dtsch. ent. Z., N. F., Bd. 1, p. 141 In der Kopfregion ein Polster haarförmiger Filamente, die sehr locker stehen und an der Spitze hakig umgebogen sind. Prothorax mit Querbinde von in 6—8 Reihen stehenden Wärzchen, die spitz sind, ohne einen stärker verdickten Basal- teil zu besitzen. Die übrigen Warzengürtel schwach entwickelt, farblos, im Pra- parat nicht erkennbar. Antenne sehr kurz, 1/, so lang wie der Maxillarpalpus. Unter ihr liegt ein schwach bräunliches, schalenförmiges Gebilde, der Rest des Apodems des mandi- bularen M. abductor. Das des M. adductor kraftig entwickelt, schwarz, vom Un- terrande der Mandibeln dorsalwärts gerichtet und das Vorderende des Labialskle- rits umschliessend, erweitert in hellbraune, schalenartige, seitliche Gebilde; ven- tral vorn 2 kleine Chitinplattchen. Mandibeln mit je 2 Zähnen, der hintere wenig kleiner, die alternieren, da die rechte Mandibel langer als die linke ist. Labialskle- rit wie bei der vorigen Art. Ventralfortsatz des Paraclypealphragma 2/3 so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula wie bei vorigen, aber sehr klein, mit ca 10 sitzenden Bulben. Atrium schlank, proximal stark gewunden, an der Mündung in die Trachea stark erweitert. Hintere Spiracula sehr kennzeichnend, hornartig mit 3 Bulben, deren einer in einen langen, dolchférmigen Fortsatz ausgezogen ist, der starker sklerotisiert und 266 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 schwarz erscheint; um seine Basis liegen die 2 anderen, kurzen Bulben halbring- formig gebogen. Atrium relativ kurz, fast gerade, an der Mündung in die Tra- chea stark erweitert. Larve in Gangmine an Carex silvatica Huds. u. cf. remota L., die höchstens 1 Kotklumpen enthalten. Dr. F. GRoscHKE fand sie am 5.X11.1953 bei Stuttgart (Lc. p. 143, 1954). Die Art kommt auch in einer Sommergeneration vor. Liriomyza cyparissiae Groschke, 1955 (Abb. 11) Dtsch. ent. Z., N. F., Bd. 2, 176 Hinterende der Larve jederseits mit einem dreieckigen Läppchen. Zähnchen oder- und unterhalb der Mandibeln fehlen. Warzengürtel des Körpers wenig deutlich, die Warzchen winzig klein, stachelartig, ohne besonders verdickten Ba- salteil, im Gürtel kaum an Grösse verschieden; mittlere Gürtel lateral mit 5—8 Reihen, ventral und dorsal weniger Reihen, aber Gürtel nicht unterbrochen. Anal- gegend ohne Warzchenfeld. Mandibeln alternierend, mit 2 Zahnen; rechte nicht viel länger als die linke, ihr Vorderzahn nicht weit vom hinteren entfernt. Labialsklerit kurz. Dorsaler Fort- satz des Paraclypealphragma ziemlich lang, nur schwach gebogen, doppelt so lang wie der ventrale. Longitudinalsklerit schmal und kurz, Maxillen und Antennen klein. Vordere Spiracula scheibenförmig, mit 8—9 Bulben, in Seitenansicht ca. 5 sichtbar, Atrium sehr schmal und kurz. Hintere Spiracula ellipsenförmig, mit 7—9 Bulben. Atrium ganz dünn, fast gerade, ohne Windungen. Larve in meist unterseitigen Gangminen, in denen der Kot in scharfen, griinen Fadenstiicken liegt, an Euphorbia cyparissias L. Bei München-Freimann am 7.1X.1952 von Dr. F. GROSCHKE entdeckt. Liriomyza dracunculi Hering, 1932 (Abb. 12) Z. wiss. Ins. Biol., Bd. 26, p. 168 Hinterende der Larve mit gerundeten Lappchen an den Seiten. Oberhalb der Mandibeln eine breite Binde aus starken Zähnchen. Warzengürtel dorsal und ventral nicht unterbrochen, aber in geringerer Zahl von Querreihen stehend. Warzchen klein, stachelartig, auf den mittleren Segmenten in 5—8 Reihen stehend, wenig in Grösse verschieden. Rechte Mandibel viel linger als die linke, ihr Vorderzahn weit vorn stehend, jede Mandibel mit 2 Zähnen, die alternieren. Labialsklerit nach hinten wenig er- weitert. Dorsaler Fortsatz des Paraclypealphragma vor der Mitte sehr stark gebo- gen, ventraler 2/3 so lang wie der dorsale. Longitudinalsklerit sehr schmal und kurz, Maxillen kräftig. Antennen dünner und kurz. Vordere Spiracula in weit offener Ellipse, mit etwa 7 Bulben. Atrium dick und kurz, nicht gewunden. Hintere Spiracula mit 3 Bulben, die etwa elliptisch erschei- nen und nicht so langgestreckt sind wie bei der nah verwandten L. artemisicola de Meij. Larve in Gangminen in den feinen Fiederzipfeln von Artemisia campestris L., am 25.V.1953 in Berlin-Dahlem gefunden. E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 267 Liriomyza groschkei Spencer (Abb. 13) (Im Druck) Kopfregion ohne Warzchen oder Stacheln oberhalb oder unterhalb der Mandi- beln. Am Prothorax der Wärzchengürtel breit, Wärzchen stachelartig, basal kaum verdickt, in 6—8 Reihen, dorsal und ventral fehlend. Gürtel des Mesothorax ähn- lich gebaut, Wärzchen in 4—5 Reihen. Die folgenden Gürtel mit kräftigen Wärzchen, am Ende spitz, basal stark verdickt. Die Gürtel sind zuerst geschlossen, Warzchen wenig an Grösse verschieden, lateral in ca. 10 Reihen, vom 4. Abdo- minalsegment an dorsal nur noch in 2 Reihen, vom 6. an dorsal fehlend, ventral vorhanden. Körperende seitlich mit dreieckigem Läppchen. Analgegend ohne Wärzchenfeld. Maxillarpalpen etwa 4mal so dick wie die Antennen. Longitudinalsklerit kurz und schmal, auch in Ansicht von vorn. Rechte Mandibel länger als die linke, jede mit 2 Zähnen, die wenig an Länge verschieden sind und unregelmässig alternieren, der vordere rechte Zahn nicht in grösserem Abstand. Labialsklerit allmählich nach hinten verdickt. Beim Paraclypealphragma oberer Fortsatz wenig gebogen, nicht ganz doppelt so lang wie der untere. Vordere Spiracula kurz zweihörnig, mit 6—7 Bulben in weit offener Ellipse. Atrium an der Mündung in die Trachea sehr dünn und gerade, zu den Bulben hin stärker verdickt, wenig gewunden. Hintere Spiracula noch kürzer zweihörnig, mit 7—9 Bulben, die (nicht immer regelmässig) in weit offener Ellipse stehen. Atrium dick, sehr kurz, wenig gewunden. Larve in zum Platz erweiterter Gangmine an Tragopogon pratensis L., am 29. VII.1954 bei Neuffen (Württemberg) von Kenneth SPENCER entdeckt. — L. pusio Mg., an gleicher Pflanze lebend, entwickelt ihre Mine längs des Blatt-Me- dianus. Die Larve letzter Art besitzt gleichlange Mandibeln, oberhalb der Sinnes- organe eine Zähnchenbinde, vordere Spiracula mit 10 Bulben und dickerem Atrium. Liriomyza soror Hendel, 1931 (Abb. 14) LINDNER, Flieg. palaearkt. Reg., Bd. 59, p. 248 Kopfregion bei den untersuchten 2 Larven fehlend. Wärzchen auf Thorax und Abdomen sehr ähnlich und wenig an Grösse verschieden, mit halbkugeligem Basal- teil und scharfer, aufgesetzter Spitze. Vordere und hintere Gürtel dorsal offen, mittlere geschlossen, Wärzchen in 12—14 Querreihen. Analgegend ohne Wärz- chenfeld. Vordere Spiracula dick knopfförmig, mit 12—14 Bulben in wenig unterbroche- ner Ellipse. Atrium kurz, schwach gewunden. Hintere Spiracula mit 3 nicht stark verlängerten und wenig gebogenen Bulben. Atrium kurz. Larven in oberseitigen, seichten Gangminen an Cirsium arvense (L.) Sc., ähn- lich denen der Phytomyza cirsii Hd., aber die Gangwindungen auf kleinem Raum dicht aneinander liegend; in Berlin-Dahlem vom 5—12.VII.1953 gefunden. Liriomyza veratri Groschke, 1955 (Abb. 15). Dischw ent NE Bd ZED Kopfregion ohne alle Wärzchen. Prothorax mit dorsal geschlossenem Giirtel 268 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 > > > a © > (ay by o eo a OP a a a 999 9 9 999 9 9% 9 9 99 999 g D 5 9%, Abb. 13: Liriomyza groschkei Spenc. — 14: L. soror Hd. — 15: L. veratri Grosch. — 16: L. sp. (Equisetum). — 17: L. sp. (Viola). — 18: Phyragromyza: x. tremulae Hg. y. tridentata Lw. E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 269 aus 4 Reihen feiner Zähnchen mit verdickter Basis, die des Mesothorax ähnlich. Vom Metathorax an alle Segmente mit geschlossenen Gürteln von unregelmässig in 6—8 Reihen stehenden Wärzchen, die meist stumpf pyramidenförmig erschei- nen, nur wenige mit aufgesetzter Spitze. Analfeld ohne Wärzchen. Maxillarpalpen dreimal so dick wie die Antennen. Longitudinalsklerit sehr dünn. Mandibeln je mit 2 Zähnen, der hintere merklich kürzer, die 4 Zähne regelmässig alternierend; rechte Mandibel länger als die linke, ihr Vorderzahn nur wenig weiter vorwärts gerückt. Labialsklerit auffällig kurz und dick. Oberer Fortsatz des Paraclypealphragma mässig gebogen, 12/3 mal so lang wie der ven- trale. Vordere Spiracula breit, zweihörnig, mit zahlreichen (14—18) sehr kleinen Bulben. Atrium dünn, dicht gewunden. Hintere Spiracula zweihörnig, mit 18—20 Bulben, die dorsalen mehr länglich, lockerer, die ventralen rundlicher, dichter ge- stellt. Atrium mässig dick, wenig gewunden, an der Mündung in die Trachea verdickt. Larven in schmalen Gangminen an Veratrum album L., am 12.V11.1953 in Oberbayern (Schongau-Hohenpeissenberg) von Dr. F. GROSCHKE entdeckt. Liriomyza sp. (Abb. 16) Kopfregion ohne Zähnchen. Prothorax mit geschlossenem Gürtel von Wärzchen mit halbkugeliger Basis und aufgesetzter Spitze in ca. 6 Reihen. Mesothoraxgürtel ähnlich, ventral offen. Von Metathorax bis 6. Segment die Gürtel mit immer stumpferen Wärzchen in 12—14 Reihen, folgende Segmente nackt. Maxillarpalpen 3mal so dick wie die Antennen. Mandibeln mit je 2 alter- nierenden Zähnen, rechte Mandibel länger als die linke, ihr Vorderzahn weit vorgezogen. Labialsklerit und Fortsätze des Paraclypealphragma lang und schlank, der untere auffallend lang, mehr als halb so lang wie der obere. Apodem des Musculus adductor sehr deutlich, wenn auch nur braun gefärbt, in Ventralansicht besonders auffallend, nach den Seiten abgebogen. Longitudinalsklerit fadendünn, auch in Ventralansicht. Vordere Spiracula auf kurzen, dicken Trägern, schüsselförmig, am Rand mit 9—14 kleinen, rundlichen Bulben in weit offener Ellipse. Atrium dünn, ziemlich lang. Hintere Spiracula auf kräftigen, langen, konischen Trägern. Ihre Bulben in Gruppen von 2 (—4) auf Verästelungen des Spiraculums, insgesamt (10—)14 längliche Bulben. Larve in den feinen Ästen letzter und vorletzter Ordnung von Eguisetum arvense L., am 13.VI.1953 bei Rostock-Mönkweden von Dr. H. BuHR gefunden, Imago noch nicht gezüchtet. Sie kann nicht identisch sein mit L. equiseti de Meij., _ weil die Larven keinerlei Ähnlichkeit zeigen. Bei L. eguiseti de Meij. (Tijdschr. Entom. 68, p. 281, 1925) sind die Mandibeln gleichlang, das Paraclypealphragma kürzer und dicker, die hinteren Spiracula normal gebaut, mit 9 Bulben in offener Ellipse; sie lebt im Stengel der gleichen Pflanze. Liriomyza sp. (Abb. 17) Kopfregion ohne Zähnchen. Wärzchenbinden ziemlich gleichartig, die Wärzchen 270 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 stachelförmig, ohne besonders verdickten Basalteil, die pro- und mesothorakalen wenig kleiner als die übrigen. Gürtel des Prothorax dorsal geschlossen, ventral offen, der des Mesothorax nur in der oberen Hälfte ausgebildet, beide mit 6—8 Querreihen von Wärzchen, die vorderen wenig kleiner. Gürtel der Abdominal- segmente 1—3 geschlossen, mit bis zu 12 Reihen Wärzchen, die folgenden zuerst ventral, dann auch dorsal offen. Am 8. Abdominalsegment nur noch lateral eine kleine Wärzchenpartie, Analfeld ohne solche. Ventral vor dem Körperende 2 gerundete, fast halbkreisförmige Läppchen. Antennen lang und schlank, 1/3 so dick wie die Maxillarpalpen. Longitudinal- sklerit in allen Ansichten sehr dünn. Mandibeln mit je 2 alternierenden Zähnen, rechte länger, ihr Vorderzahn mässig weit vorgezogen. Labialsklerit kurz und dick, schwach nach unten gebogen. Paraclypealphragma-Fortsätze relativ kurz und dick, dorsaler mit kurzem ventralen Grätenstück als Rest des unteren Flügels. Ventral-Forsatz 2/3 so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula zweihörnig mit 9 (—10) Bulben in weit offener Ellipse. Atrium gleichmässig dick, wenig gewunden, an der Mündung in die Trachea etwas verdickt. Hintere Spiracula zweihörnig, auf konischem Träger, mit 9—12 Bulben in einer Ellipse, die an der zugewendeten Seite offen ist. Atrium gleich- mässig dick, gerade, an der Mündung in die Trachea beträchtlich verdickt. Larve in Stengelminen von Viola tricolor arvensis (Murr.) Gaud.: aus ihnen stösst die Larve in gangförmigen Stollen in die Blätter hinein. Dr. BuHR fand die Larven am 10.IX.1953 bei Gross-Lüsewitz (Mecklenburg). Imago noch nicht gezüchtet (cf. HERING, Keys of European Leaf-mines No. 5516). Phytagromyza tremulae Hering (Abb. 18) Keys of the European Leaf-mines. Verl. W. Junk, den Haag (im Druck) Phytomyza tridentata Lw., de Meijere, 1926, Tijdschr. Entom., Bd. 69, p. 296 (part.) Die Art steht Phytagr. tridentata Lw. so nahe, dass es genügt, die Unterschiede anzugeben. Beim dorsalen Fortsatz des Paraclypealphragma ist die als Rest des unteren Fortsatzes anzusehende Grate dicker und nur etwa 3/, (bei der vergli- chenen wenigstens 8/9, oft ebenso) so lang wie der dorsale Flügel. Vordere Spiracula mit höchstens 10 (anstatt 12) Bulben. Die hinteren Spiracula haben viel kürzere und nicht so unregelmässige Hörner, die Gesamtszahl der Bulben beträgt etwa 16 (anstatt 18—22). Larve in meist unterseitigen breiten Gangminen an Populus tremula L. am 7.V1.1954 bei Berlin-Dahlem gefunden. Zum Vergleich herangezogene Larven von Ph. tridentata Lw. wurden in unterseitigen Gang- oder Platzminen an Salix alba L. am gleichen Ort am 17.VI.1953 eingetragen. Von beiden Arten wurden die Imagines gezüchtet. Napomyza soldanellae (Stary, 1950) (Abb. 21) Casopis, Act. Soc. Ent. Cechosl., Bd. 18, p. 162 Kopfregion ohne Stirnfortsatz, ohne Wärzchen. Warzengürtel mit kleinen Wärzchen, die von halbkugeligem Basalstück sich allmählich in die scharfe Spitze verschmälern. Prothoraxgürtel dorsal offen, ventral geschlossen, mit etwa 8 Reihen | E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 271 gleich grosser Wärzchen, im Mesothorax-Gürtel nur lateral in der oberen Hälfte in 4 Reihen ausgebildet, hier wie bei den folgenden die vorderen Reihen kleiner. Metathorax mit 6 Reihen, 6. und 7. Segment nur noch lateral mit spärlichen, unregelmässig gestellten Wärzchen, Analfeld ohne solche. Antennen kurz, halb so dick wie die Maxillarpalpen. Longitudinalsklerit kräf- tig. Jede Mandibel mit 2 stark gekrümmten Zähnen, der hintere auffallend klei- ner, Zähne wenig alternierend; rechte Mandibel länger als die linke. Labialsklerit dick, nach hinten mässig verdickt, Fortsätze des Paraclypealphragma dick, dor- saler wenig gebogen, mehr als doppelt so lang wie der ventrale. Vorderes Spiraculum mit 2 langen, am Ende ventralwärts gebogenen Hörnern, mit 9 + 7 Bulben. Atrium in der Mitte stark geknickt, gegen die Mündung in die Trachea allmählich verdickt. Hinteres Spiraculum kürzer zweihörnig, mit 15—21, meist 17 deutlich ge- stielten, unregelmässig in einen Kreis gestellten Bulben. Atrium dick, gewunden, gegen die Trachea allmählich verdickt. Larve in oberseitigen Gangplatzminen an Soldanella alpina L., am 15.V.1953 bei Brauneck (Bayern) von Dr. F. GROSCHKE gefunden und gezüchtet. Phytomyza crepidocecis Hering, 1949 (Abb. 22) Notulae Ent., Bd. 29, p. 28 Larve mit langem, konischem, im Profil dreieckigem Stirnfortsatz. Zähnchen in der Kopfregion fehlen. Wärzchengürtel schmal, die Wärzchen blass, unregel- mässig rund oder eckig, schr klein; selten ist ein aufgesetztes Spitzchen sichtbar. Sie stehen auf den mittleren Segmenten in etwa 8—10 sehr unregelmässigen Reihen nur lateral. Antennen konisch, basal fast so dick wie die Maxillarpalpen. Longitudinal- sklerit dick, kräftig. Rechte Mandibel kaum länger als die linke, jede mit 2 stark nach hinten gebogenen Zähnen, die nur ganz geringfügig alternieren. Labial- sklerit kurz und dick, fast gerade. Fortsätze des Paraclypealphragma dick und kurz, dorsaler sehr stark gebogen, ventraler gerade, 5/, so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula einhörnig-keulenförmig, auf der Oberseite mit 14-16 Bul- ben in 2 unregelmässigen Reihen. Atrium mässig dick, wenig gewunden, an der Einmündung in die Trachea wenig verdickt. Hintere Spiracula unregelmässig pilzförmig, mit 14—15 unregelmässig auf- sitzenden Bulben. Atrium kurz und dick, ähnlich gebaut wie das der vorderen Spiracula. Larve in Wurzelblattern von Crepis biennis L. in und in der Umgebung des gallenartig verdickten Basalteil des Medianus, gefunden von Dr. H. BuHR bei Mühlhausen (Thüringen) am 16.V.1954. In der gleichen biologischen Gruppe der Arten, die als Larve im gallenartig verdicktem Medianus der Blätter fressen, unterscheidet sich Ph. cardui Hg. durch alternierende Mandibelzähne und viel zahlreichere Bulben auf Vorder- und Hinter-Spiracula und viel dickeres Atrium; Ph. cecidonomia Hg. hat etwa die gleiche Bulbenzahl der Spiracula (diese aber nicht so gestreckt einhörnig, sondern oval, mit regelmässiger stehenden Bulben) 272 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 wie Ph. crepidocecis Hg., aber stark alternierende Zähne der Mandibeln. Den Larven dieser in Gallenminen fressenden Arten ist der grosse, konische Stirn- fortsatz gemeinsam. Phytomyza fulgens Hendel, 1935 (Abb. 20) LINDNER, Flieg. palaearkt. Reg., Bd. 59, p. 406 Kopf mit langem, am En- de etwas kugelig erweitertem Stirn-Fortsatz, ohne alle Zahnchen über oder unter den Mandibeln. Von den Warzengürteln ist der pro- thorakale nur in der ven- tralen Halfte ausgebildet; er besteht aus etwa 5 Reihen von gleichgrossen, durchweg sehr kleinen Wärzchen, die nicht auf die Ventralseite reichen. Vom Warzengürtel des Mesothorax sind nur einige wenige Wärzchen an der Seite ausgebildet; am Metathorax sind sie ähnlich wie am Prothorax ausgebil- det, nehmen aber die ganze Seite ein, ohne auf die Dor- sal- und Ventralseite zu rei- chen. Die abdominalen Gür- tel bestehen aus 8—12 Reihen, von denen die vor- deren Wärzchen klein und spitz, die hinteren grösser und stumpfer ausgebildet sind; sie reichen wenigstens bei den mittleren Segmenten mit einigen Wärzchen auf Dorsal- und Ventralseite. Körperende ohne Warzen, Abb. 19: Phytomyza nilssoni Ryd. — 20: Ph. solche auch nicht in der Um- VALE AS gebung der Analöffnung. Kopfregion mit deutlichem, schmalem, etwas schalenförmigem Longitudinal- sklerit, stärker chitinisiert; Maxille und Antenne schlank, getrennt. Paraclypeal- phragma mit langem, wenig gebogenem Dorsalfortsatz, an dem nur ein kleiner Rest einer unteren Grate sichtbar ist. Ventralfortsatz kurz, nicht einmal halb so lang wie der dorsale. Rechte Mandibel langer als die linke, jede mit 2 Zahnen, E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II 273 die etwa gleichgross sind und stark alternierend erscheinen. Besonders kennzeich- nend ist die Ausbildung der Mandibelzähne, deren jeder noch ein kleines zu- sätzliches Zähnchen besitzt. Es ist nicht anzunehmen, dass es sich dabei um eine Abnutzungserscheinung handelt; denn diese Ausbildung fand sich bei allen Larven. Vordere Spiracula sehr deutlich zweihörnig, mit 11—12 teilweise kurz gestiel- ten Bulben. Ihr Atrium zuerst ziemlich gerade, dann etwas mehr gewunden. Hintere Spiracula mit sehr deutlich und lang gestielten Bulben, deutlich zwei- hörnig; das Atrium zuerst gerade, dann weiter oralwärts mit einigen dicht an- einanderliegenden Windungen, darmartig erscheinend. Die Zahl der Bulben ist sehr variabel; sie beträgt minimal 13, maximal 22, meistens sind aber 18—20 Bulben ausgebildet. Larven in Gangminen, die unterseitig beginnen, in den Blättern von Clematis vitalba L., gefunden im Englischen Garten, München-Freimann, am 27.V.1951 von Dr. F. GROSCHKE (Zucht 37/1951). Phytomyza nervi Groschke (Abb. 23) (Im Druck) Larva mit dickem, schwach konischem Stirnfortsatz. Kopfregion ohne Zähn- chen. Pro- und Mesothoraxgürtel schwach ausgeprägt, nur lateral sichtbar; Wärz- chen klein, blass. Auf den folgenden Segmenten Gürtel schmal, lateral und dorsal kräftig, ventral offen. Wärzchen in nur 4-6 Querreihen; Wärzchen stachel- förmig, mit wenig verdicktem Basalteil, in jedem Gürtel analwärts gross, oral- wärts sehr viel kleiner werdend. Vor dem Körperende 2 halbkreisförmige Läpp- chen. Antennen schlank nur 1/, des Maxillarpalpus dick. Longitudinalsklerit faden- dünn. Rechte Mandibel länger als die linke, mit 2 Zähnen, der hintere kleiner; linke nur mit 1 Zahn, diese insgesamt 3 Zähne regelmässig alternierend. Labial- sklerit gerade, nach hinten stark verdickt. Dorsaler Fortsatz des Paraclypeal- phragma schwach gebogen; feine Gräte als Rest des unteren Flügels basal dick, 2/, so lang wie die obere Flügel, scheinbar aus dem Ventralfortsatz entspringend, dieser halb so lang wie der dorsale. Beide vordere Spiracula auf einem gemeinsamen, dicken, kurz-konischen Fort- satz aus zylindrischen Trägern entspringend. Jedes Spiraculum ungleich zweihör- nig, mit 6 + 9 Bulben. Atrium sehr lang, gleichmässig dick, einmal geknickt, an der Trachea-Mündung nicht merklich erweitert. Hintere Spiracula getrennt, jedes auf konischem Sockel, mit einem kurzen und einem sehr langen Horn, erstes mit ca. 12, das lange mit 18—20 Bulben, 2—3 zwischen den beiden Hörnern. Atrium kurz, einmal schwach geknickt, zur Trachea-Mündung allmählich etwas verdünnt. Larve in Minen an Lonicera alpigena L., von Dr. F. GROSCHKE am 9.X.1949 an der Partnachklamm (Bayern) entdeckt. — In den so ungleichen Hörnern des hinteren Spiraculums ähnelt die Larve der von Napomyza xylostei Kltb., aber die Anzahl der Bulben darauf ist wesentlich grösser. Wesentlich verschieden ist die Abb. 21: Napomyza soldanellae Stary. — 22: Phytomyza crepidocecis Hg. — Ph. nervi Grosch. — 24: Ph. oenanthica Hg. — 25: Ph. phellandrii Hg. — 26: smyrnii Spec. | | | | I | E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II DID Mine, die einen breiten Gang auf der Mittelrippe darstellt, von dem breite, un- regelmässige Gangstücke abgehen. Bei Nap. xylostei KItb. ist eine solche Bindung an die Blattrippe nicht ausgeprägt. Phytomyza nilssoni Rydén (Abb. 19) (Im Druck) Kopfregion ohne Zähnchen. Warzengirtel des Metathorax nur iateral ausge- bildet, Warzchen sehr unregelmässig in etwa 6—8 Querreihen. Auf allen folgen- den Segmenten Gürtel ahnlich. Wärzchen überall unregelmässig gestellt, mässig gross, allmählich aus dickerem Grunde zugespitzt. Antenne und Maxillarpalpus dick, kurz. Kein Longitudinalsklerit sichtbar. Mandibeln auffällig schlank und lang, die rechte nur wenig länger, jede mit 2 gleichgrossen Zähnen, die kaum alternieren. Labialsklerit lang und schlank, nach hinten merklich verdickt. Beim Paraclypealphragma der Dorsalfortsatz auffällig lang und schlank, ohne untere Gräte. Ventralfortsatz ausserordentlich kurz, nur reichlich 1/5 des dorsalen lang. Vordere Spiracula auf gemeinsamem, stärker sklerotisiertem Sockel. Jedes fast sitzend, breit, schwach zweihörnig, mit 8—11 Bulben in weit offener Ellipse. Atrium sehr kurz und dick. Hintere Spiracula auf getrennten Sockeln, auf diesen breit und kurz gestielt, fast sitzend, ebenfalls mit sehr kurzem Atrium. Jedes Spiraculum ähnlich wie ein vorderes gebaut, mit etwa 24—28 Bulben. © Larve in Gangminen an Angelica archangelica L., im VII.1954 von Nils RYDÉN bei Abisko (Schwedisch-Lappland) entdeckt. In Mine und Larve, nicht aber in der Imago, ist diese Art ausserordentlich ähnlich der mitteleuropäischen Ph. arch- angelicae Hg., die auch den eigentümlich kurzen Ventralfortsatz des Paracly- pealphragmas besitzt, bei der aber jedes hintere Spiraculum nur 20—22 Bulben trägt. Phytomyza oenanthica Hering, 1949 (Abb. 24) Notulae Ent., Bd. 29, p. 25 Kopfregion ohne Zähnchen. Infolge des schlechten Erhaltungszustandes Wärz- chengürtel nur noch stellenweise sichtbar; bei einem mittleren Gürtel Wärzchen sehr unregelmässig in 8 Reihen, Wärzchen sehr klein, unregelmässig gerundet oder in ein Spitzchen ausgezogen. Antenne 1/, so dick wie der Maxillarpalpus, dicht an ihn herangerückt. Lon- gitudinalsklerit nicht sichtbar. Mandibeln (2. Stadium) mit je 2 fast gleichstarken Zähnen, die rechte so viel länger, dass die Zähne regelmässig alternieren. Labial- sklerit und Paraclypealphragma-Förtsätze lang und schlank, Dorsalfortsatz wenig gebogen, der ventrale auffallend kurz, weniger als 1/, so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula nicht deutlich erkennbar, hintere zweihörnig, Bulben dicht gedrängt in 2 nicht deutlich getrennten Gruppen, jedes Spiraculum mit 27—30 Bulben. Larva in Gangminen an Oenanthe aquatica (L.) Poir., am 12.VIII.1948 bei Schwaan (Mecklenburg) von Dr. H. BUHR entdeckt. 276 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Phytomyza phellandrii Hering (Abb. 25) Keys of the European Leaf-miners. Verl. W. Junk, den Haag (im Druck) Kopfregion ohne Zahnchen. Warzchenbinde des Prothorax aus 4 Reihen sehr kleiner, fast farbloser, zähnchenartiger Wärzchen bestehend, nur lateral ausge- bildet; die des Mesothorax nur in der oberen Hälfte vorhanden. Die folgenden Gürtel nur dorsal geschlossen, schmal, Warzchen in etwa 8—10 Reihen unregel- mässig stehend, wenig grösser, stachelförmig, basal wenig verdickt. Vom 3. Ab- dominalsegment an die Gürtel auch dorsal offen, auf dem 8. Segment nur auf die Lateralpartie beschränkt. Antennen und Maxillarpalpen kurz und dick, erste halb so dick wie letzte. Longitudinalsklerit ein dünnes, ganz kurzes Stäbchen. Apodem des Musculus ad- ductor schalenförmig, bis zur Mandibelmitte reichend und diese umschliessend. Mandibeln schmal und lang, rechte viel länger, so dass die je 2 etwa gleichlangen Zähne regelmässig alternieren. Labialsklerit nach hinten verdickt, Fortsätze dicker als bei voriger, der dorsale mässig gebogen, doppelt so lang wie der ven- trale. Vordere Spiracula zweihörnig, mit 8—9 Bulben in weit offenem Bogen; Atrium lang und schlank, vor der Einmündung in die Trachea etwas geknickt und schwach verdickt. Hintere Spiracula mit 16—17 Bulben in einer weit offenen Ellipse; Atrium im Verhältnis zu den Bulben ausserordentlich kurz und dünn, vor der Mündung in die Trachea geknickt und stark verdickt. Larve in Gangminen an Oenanthe aquatica (L.) Poir., am 10.IX.1953 bei Gr. Lüsewitz (Mecklenburg) von Dr. H. BuHR entdeckt. Durch die geringe Bulben- zahl der hinteren Spiracula unterscheidet sich die Art leicht von der vorigen an derselben Pflanze. Phytomyza smyrnii Spencer (Abb. 26) (Im Druck) Kopfregion ohne Stirnfortsatz, ohne Zahnchen. Giirtel von Pro- und Mesothorax dorsal und ventral offen, mit etwa 4 Reihen von Wärzchen mit halbkugeligem Basalteil und aufgesetzter Spitze, auf dem vordersten Giirtel klein, nach hinten allmählich grösser werden. Vom Metathorax bis 4. Abdominalsegment Gürtel dorsal geschlossen, die folgenden offen, ventral alle Gürtel offen. Auf den mitt- leren Gürteln die Wärzchen unregelmässig in etwa 10 Reihen. Antenne etwa halb so dick wie der Maxillarpalpus. Longitudinalsklerit fehlt. Rechte Mandibel viel länger als die linke, jede mit 2 regelmässig alternierenden Zähnen. Labialsklerit nach hinten merklich verdickt. Dorsaler Fortsatz des Para- clypealphragma mässig gebogen, die Gräte als Rest des unteren Flügels 2/5, der ventrale Fortsatz etwas mehr als 1/9 des Dorsalfortsatzes lang. Vordere Spiracula lang zweihörnig, jedes mit 7 + 7 Bulben in weit offenem Bogen. Atrium mehrmals gewunden, schlank, an der Mündung in die Trachea nicht erweitert. E. M. HERING: Die larven der Agromyziden. II DUT Hintere Spiracula ebenfalls zweihörnig, mit 16—18 länglichen Bulben, von denen einige kurz gestielt sind. Atrium kurz und dick, gewunden. Larve in Blattminen an Smyrnium olus-atrum L., im März 1953 bei Lissabon von Kenneth SPENCER entdeckt. Phytomyza succisae Hering, 1922 (Abb. 27) Dtsch. ent. Z., 1922, p. 425 Nach einem Puparium machte DE MEIJERE, 1926, einige wenige Angaben über diese Art, die ergänzt werden sollen. Kopfregion ohne Zähnchen. An dem ziem- lich glatten, weissen Puparium sind Wärzchenbinden an Pro- und Mesothorax nicht erkennbar. Die Wärzchengürtel der folgenden Segmente zeigen nur eine einzige, farblose Körnelung in höchstens 6—8 Reihen von Körnchen, die bei den vordersten Segmenten bis auf das Dorsum reichen. Antennen und Maxillarpalpen klein, kurz. Longitudinalsklerit sehr dünn. Man- dibeln breit, die rechte merklich länger als die linke, je zweizähnig, hintere Zähne kürzer und weniger alternierend als die vorderen. Labialsklerit mässig dick, schwach gebogen. Dorsalfortsatz des Paraclypealphragma lang und schlank, we- niger als doppelt so lang wie der ventrale, seine untere Gräte dünn, bis zu seiner Mitte reichend. Vordere Spiracula knopfförmig, mit etwa 9 Bulben unregelmässig in 2 Reihen. Atrium mässig dick, sich allmählich und wenig gegen das Spiraculum verdickend. Hintere Spiracula pilzförmig, am Rande des Pilzhutes mit 7—8 Bulben, die in fast kreisförmiger, an den zugekehrten Seiten offener Ellipse stehen. Larve in Gangminen in den Blättchen des Involucrums von Knautia arvensis (L.) Coult. bei Kaltenhofen (Lothringen) am 21.VII.1940 und bei Schwaan (Mecklenburg) am 5.VIII.1948 von Dr. H. BUHR gefunden. Dr. F. GROSCHKE züchtete, ebenfalls aus Minen im Involucrum, die er bei Neuffen (Württemberg) fand, Anfang IX.1954 die Fliegen, die in keiner Hinsicht von solchen abwichen, die aus den gewöhnlichen Laubblättern gezüchtet worden waren. Phytomyza symphyti Hendel, 1935 (Abb. 28) LINDNER, Flieg. palaearkt. Reg., Bd. 59, p. 486 Larve ohne Stirnfortsatz. Zähnchen in der Kopfregion fehlen durchaus. Meso- thorax dorsal ohne Erhebung. Wärzchengürtel auf Pro- und Mesothorax auch lateral nicht sichtbar. Gürtel des Metathorax nur lateral mit Wärzchen, unregel- mässig in 3—4 Querreihen, auf den Abdominalgürteln in bis zu 12 Querreihen, aber dorsal und ventral offen. Antenne dünn, dicht an den Maxillarpalpus herangerückt. Longitudinalsklerit | schwach. Mandibeln mit je 2 Zähnen, die alternieren, der hintere kleiner. Labial- | sklerit etwas nach hinten verdickt. Dorsal-Fortsatz des Paraclypealphragma ziem- lich gerade, dick, nach hinten verdünnt, Restgräte des unteren Flügels äusserst kurz. Ventraler Fortsatz 3/5 so lang wie der dorsale. Vordere Spiracula zweihörnig, die beiden Hörner aber dicht aneinanderliegend und nur am Ende auseinandertretend, dort jedes knopfförmig endend und 4-5 278 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Du AN vv yuy Dt UE y EN > da EN = — > ~ = > m > > Abb. 27: Phytomyza succisae Hg. — 28: Ph. symphyti Hd. — 29: Ph. sp. (Symphytum)- | — 30: Ph. sp. (Gentiana). — 31: Ph. sp. (Gentiana). — 32: Ph. sp. (Heracleum) E. M. Hering: Die larven der Agromyziden. II 279 Bulben tragend, insgesamt also jedes Spiraculum mit nur 8—10 Bulben, zuweilen 1 Bulbus zwischen beiden Hörnern. Atrium nach Vereinigung der 2 Hörner gleichmässig dick, vor der Einmündung in die Trachea geknickt und etwas ver- dickt. Hintere Spiracula auf kurzen, konischen Fortsätzen, jedes mit 10—14 Bulben, die in einer an den zugewendeten Seiten schmal offenen, regelmässigen Ellipse stehen. Atrium gleichmässig dick, mehrmals gewunden. Pupar hellgelb, mit den Merkmalen der Larve. Larve in Gang-Platzminen an Lithospermum officinale L., bei München-Frei- mann am 28.VI.1953 von Dr. F. GROSCHKE entdeckt. Mine und Imago konnten von denen der folgenden Art noch nicht unterschie- den werden. Doch handelt es sich zweifellos um eine von ihr verschiedene Art, da die Kopfzähnchen und die eigenartige Erhebung auf dem Thorax fehlen, die Bulben auf den hinteren Spiracula in Ellipse und nicht auf Hörnern in Gruppen stehen, die Bulbenzahl auf allen Spiracula geringer ist. Alle diese Merkmale las- sen sich schon bei geringer Vergrösserung auch am Pupar feststellen. Die Art wird häufig von Symphytum gezüchtet. Phytomyza sp. (Abb. 29) Kopfregion ohne Stirnfortsatz, unter den Mandibeln mit breitem, dichtem Feld schwacher Zähnchen. Wärzchengürtel an Pro- und Mesothorax nicht sichtbar, der letzte dorsal mit einer kegelförmigen Erhebung. Metathorax bis zum letzten Ab- dominalsegment mit dorsal und ventral offenen, breiten Wärzchengürteln, die Wärzchen darin in bis zu 12 Reihen, kräftig, mit halbkugeligem Basalteil und aufgesetzter Spitze. | Antennen lang und schlank, 1/, so dick wie der Maxillarpalpus. Longitudinal- sklerit dick. Mandibeln kräftig, rechte länger als die linke, jede mit 2 Zähnen, Vorderzähne weit von den hinteren getrennt, weit alternierend, hintere mehr nach hinten gebogen, weniger alternierend und mehr gerade. Labialsklerit merk- lich gebogen, nach hinten verdickt. Dorsaler Fortsatz des Paraclypealphragma stark gebogen, dick, ventraler 5/7 so lang wie der dorsale. Restgräte des unteren Flügels des Dorsalfortsatzes undeutlich abgesetzt. Vordere Spiracula sehr lang zweihörnig, Enden der Hörner nach unten ge- bogen, Bulben vorwiegend auf den Hörnerenden, jedes Spiraculum mit (5—6) + (7—10) Bulben. Atrium lang, vielfach gewunden, an der Mündung in die Trachea verdickt. Hintere Spiracula ebenfalls lang zweihörnig, mit (9— 12) + (10—13) Bulben. Atrium dick, dicht gewunden, an der Mündung in die Trachea erweitert. Das Puparium ist hellgelb bis bräunlichgelb, an ihm sind die Eigentümlich- keiten der Spiracula und namentlich auch die kuppelförmige, dorsale Erhebung auf dem Mesothorax deutlich sichtbar. Larve in Platzminen an Symphytum officinale L., am 7.XI.1951 im Englischen Garten bei München, am 27.VII.1951 bei Wolfratshausen/Bayern an S. tubero- sum L. von Dr. F. GROSCHKE gefunden. 280 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Phytomyza sp. (Abb. 30) Kopfregion der Larve ohne Zähnchen. Prothorax in der dorsalen Hälfte mit — Giirtel von bis 8 Reihen kleiner, gerundeter Wärzchen mit Spitzchen, auf dem Rücken nur als feine Körnelung ausgebildet. Mesothoraxgürtel nur lateral mit wenigen Reihen von ähnlichen Wärzchen. Vom Metathorax an Gürtel geschlossen, am 5. Abdominalsegment ventral, vom 6. an auch dorsal offen. Wärzchen in jedem Gürtel in bis zu 20 Reihen, je die hinteren gross, mit verdicktem Basalteil und langer Spitze, die vorderen sehr viel kleinere Spitzchen darstellend. Antenne halb so dick wie der Maxillarpalpus. Longitudinalsklerit sehr dick. Beide Mandibeln gleichlang, mit je 2 stark gebogenen Zähnen, die nicht alter- nieren. Labialsklerit dick, schwach gebogen. Dorsaler Fortsatz des Paraclypeal- phragma wenig gebogen, mit äusserst kurzer Gräte des unteren Fortsatz-Restes. Ventraler Fortsatz 2/3 des dorsalen lang. Vordere Spiracula pilzförmig, mit 5 Bulben. Atrium sehr dünn und lang, vor der Mündung in die Trachea auf eine längere Strecke stark verdickt, vorher etwas eingeschnurt. Hintere Spiracula am Ende knopfférmig, mit 10 Bulben. Atrium sehr dick, an der Mündung in die Trachea kaum dicker, vorher schwach gekrümmt. Larve in Blattminen an Gentiana verna L., am 25.V.1953 bei Brauneck (Bayern) von Dr. F. GROSCHKE gefunden. — Diese oder die folgende ist die Larve von Phytomyza vernalis Groschke (úl.), beide Larvenarten waren bei der Zucht nicht getrennt worden. Phytomyza sp. (Abb. 31) Zwei schlecht erhaltene Larvenfragmente zeigen auf allen Segmenten Gürtel, | aus bis zu 14 Reihen von Stacheln bestehend, die hinteren in jedem Gürtel gross, etwas gekrümmt, die vorderen viel kleiner. Auf Pro- und Mesothorax die Zähn- | chen viel kleiner. Longitudinalsklerit etwa so dick wie der Maxillarpalpus, lang, ventral gegabelt. Rechte Mandibel viel länger als die linke, ihre je 2 Zähne stark alternierend. Labialsklerit gleichmässig dick. Dorsaler Fortsatz des Paraclypealphragmas schwach gebogen, nach hinten allmählich verdünnt, 2 mal so lang wie der ventrale. Vordere Spiracula lang zweihörnig, Bulben nur an den knopfförmigen Hornen- den, in etwa gleicher Anzahl, ca. 9 + 9 auf jedem Spiraculum. Hintere Spiracula in Aufsicht tellerförmig; 18—19 kurz gestielte Bulben stehen in fast geschlossener Ellipse, die einem Halbkreis nahekommt. Atrium sehr kurz und dick, allmählich zur Mündung in die Trachea hin verdickt. Larve in Blattminen an Gentiana verna L., mit voriger gemeinsam von Dr. F. GROSCHKE eingetragen, eine der beiden gehört zu Ph. vernalis Groschke (il). —, Die verschiedene Länge der Mandibeln wie auch die Verschiedenheiten der Ge- | stalt der Spiracula und der Bulbenzahl beweisen, dass es sich hier um zwei ver- schiedene Arten handelt. | Phytomyza sp. (Abb. 32) Kopfregion ohne Stirnfortsatz, ohne Zähnchen, Prothoraxgürtel geschlossen, E. M. Hering: Die larven der Agromyziden. II 281 aus 4—6 Reihen kleiner Stacheln ohne merklich verdickten Basalteil bestehend Mesothorax nur in der dorsalen Halfte mit sparlichen, ahnlichen Zahnchen. Die folgenden Giirtel dorsal geschlossen (ausgenommen am 7. und 8. Segment), ven- tral offen. Warzchen in bis zu 18 Reihen, klein, vordere kleiner, basal wenig verbreitert, am Ende zugespitzt. Analfeld ohne Wärzchen. Maxillen und Antennen schlank, letzte 1/3 so dick wie erste. Longitudinalskle- rit breit schalenförmig, dorsal verschmälert. Mandibeln schlank, die rechte länger, mit je 2 regelmässig alternierenden Zahnen. Labialsklerit schwach gebogen, nach hinten etwas verdickt. Am Paraclypealphragma die dorsalen Fortsätze mässig ge- krümmt, nicht ganz doppelt so lang wie die ventralen. Vordere Spiracula zweihörnig, mit 10—12 Bulben, etwa 5 auf jedem Horn, durch eine Einsenkung in der Mitte getrennt; Atrium kurz und dick. Hintere Spiracula ebenfalls lang zweihörnig, mit 18—21 Bulben, die unregel- mässig in einer Ellipse stehen, Atrium sehr kurz und dick, vor der Einmündung in die Trachea geknickt, nicht verdickt. Larve in breiten Blattgängen oberseitig an Heracleum sphondylium L., am 30.V.1954 von Kenneth SPENCER bei Hampstead (England) entdeckt. An Heracleum leben noch die Larven von Ph. spondylii R.D. (mit etwa gleicher Bulbenzahl der Spiracula, vorn mit 13—15, aber mit kürzerem Ventralfortsatz des Paraclypealphragmas) und Ph. heracleana Hg. (mit geringerer Bulbenzahl der Spiracula (vorn 10, hinten 15—17) und vorhandenem Stirnfortsatz). CATALOGUS DER NEDERLANDSE MACROLEPIDOPTERA (DERDE SUPPLEMENT) DOOR B. J. LEMPKE Amsterdam Dit deel bevat in de eerste plaats het slot van de subfamilie der Plebejinae, ge- volgd door de subfamilie der Theclinae, waarmee de familie der Lycaenidae vol- tooid is. Tijdens het gereedmaken van dit Supplement verscheen een publicatie van D. Murray, The genera of the European Lycaenidae (1954, Entomologist, vol. 87, p. 4-11), waarin weer een geheel andere indeling gegeven wordt, dan hier gevolgd is. Voor bizonderheden zij naar het artikel zelf verwezen. Na de Lycaenidae volgen de Nymphalidae. Deze familie verdelen we in de volgende subfamilies: Apaturinae, Limenitiinae, Melitaeinae, Argynninae en Nymphalinae. In dit Supplement komen de eerste drie aan de orde. Voor de be- handeling van de Melitaeinae zijn de verschillende monografieën van HIGGINS geraadpleegd, gepubliceerd in de Transactions of the Royal entomological Society of London. Voor verdere bizonderheden zie de tekst. LYCAENIDAE PLEBEJINAE Maculinea van Eecke Maculinea arion L. Uiterst zeldzaam en stellig niet inheems. De enkele exem- plaren, die nu en dan met grote tussenpozen gevangen worden, zijn ongetwijfeld zwervers uit omringend gebied. Maar omstreeks het begin dezer eeuw was arion plaatselijk niet zeldzaam en ook DE GAVERE meldt uitdrukkelijk, dat de vlinder in 1851 in de omgeving van de stad Groningen gewoon was. Men krijgt dan ook wel de indruk, dat arion hier te lande vroeger inheems was, maar (door minder gunstige oecologische omstandigheden ?) later uit onze fauna verdween. En blijk- baar is het hem niet meer gelukt het verloren gebied weer te herwinnen. Vergelijk ook de Duitse ervaringen ! In Denemarken op Bornholm, Seeland, Moen en Fünen en op verschillende plaatsen in Jutland, maar over het algemeen zeldzaam. In Sleeswijk-Holstein tien- tallen jaren geleden op drie vindplaatsen in Oost-Holstein; bij Hamburg vroeger lokaal en soms niet zeldzaam, laatste bekende vangst twee exemplaren in 1915; volgens REHBERG (1878) bij Bremen, later nooit meer gevonden, behalve één exemplaar vóór 1924; in Hannover lokaal in de omgeving van de stad en in het middelgebergte in het zuiden; in Westfalen lokaal in het heuvel- en bergland; in de Rijnprovincie in het zuiden, door PüNGELER nog vermeld van Waldheim. 283 284 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (115) In Belgié uitsluitend in het zuidoosten in de provincies Luxemburg en Namen, noordelijk tot Han en Houffalize. Op de Britse eilanden zeer lokaal in het zuiden van Engeland, vooral in Cornwall, Devonshire en op de Cotswold Hills, maar ook in enkele kolonies meer in het binnenland, hoewel ook hier arion op ver- schillende plaatsen al uitgestorven is. Zie FORD, Butterflies, p. 126— 127 en kaart 18 (1946). De vlinder is een van de grootste zorgenkinderen van de Commissie tot bescherming van de Britse Fauna. Eén generatie, waargenomen van begin juni tot begin september (7.VI tot 8.IX), meest in juli en augustus. Vindplaatsen. Gr.: Groningen (of in elk geval in de buurt van de stad; DE GAVERE, 1867, Tijdschr. Entom., vol. 10, p. 191: „plus rare [dan alcon} et quelques années on la chercherait en vain. Fréquente en 1851’). Gdl.: Spankeren, juli 1914 (Leids Mus.); De Steeg, 1887 (Zoöl. Mus.), 5.VII.1933 (VAN KATWIJK); Mariëndaal, 1853, verscheidene exemplaren (Bouwst. Fauna Nederl. vol. 2, p. 146, 1856), 1858 (Leids Mus.); Winters- wijk, 16.VII.1936 (LANz); Slangenburg, Doetinchem, Laag-Keppel (hier in 1902 en 1903 vrij veel door KLOKMAN gevangen; nog 26 exemplaren in de collectie van het Zool. Mus., drie in die van het Leids Mus., vijf in die van DE Vos, vier in die van LATIERS en één in de collectie BENTINCK; te Laag-Keppel weer 29.VII.1908 door dezelfde verzamelaar). Z.H.: Lisse, 15.VIII en 8.IX.1877 (Leids Mus.). N.B.: Breda, drie mannetjes in augustus 1865 (HEYLAERTS, 1870, Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 145), één exemplaar juli 1895 (Mus. Rot- terdam); Rijen, een & 22.VII. (1877?) (SNELLEN, 1878, Tijdschr. Entom., vol. 21, p. LXXXV; bovendien vermeldt deze in vol. 28, p. XXV, 1885, nog twee exemplaren van Rijen uit de collectie HEYLAERTS). Lbg.: Kerkrade, 7.VI.1927 (PRICK), 22.VIII.1950, afge- vlogen 4 (SOGELER); Vaals, 15.VII.1898 (VAN DER WEELE). Variabiliteit. In zijn oorspronkelijke beschrijving citeert LINNAEUS ROESEL’s figuren, getekend naar exemplaren uit de omgeving van Neurenberg. Deze nominaatvorm vliegt volgens FRUHSTORFER (1917, Iris, vol. 31, p. 28) o.a. ook in Baden en Opper-Beieren. Het is een vrij grote vorm, vooral op de voor- vleugels prachtig getekend met opvallende grote submediane vlekken. De in Nederland gevangen exemplaren verschillen heel duidelijk van deze Zuidduitse vorm. Ze zijn kleiner en de vlekken op de bovenzijde der voorvleugels zijn minder geprononceerd, de donkere achterrand op voor- en achtervleugels is smaller en op de onderzijde der voorvleugels zijn de subterminale vlekken niet diepzwart, zoals bij de nominaatvorm, maar lichter, meer grijszwart, waardoor de onderzijde bij de Nederlandse vorm minder sterk gevlekt lijkt dan bij de nominaatvorm. De in ons land gevangen exemplaren behoren tot een nog niet beschreven subspecies, die ik subsp. gelriae noem. Observation. Maculinea arion at present is a great rarity in Holland and certainly not indigenous. It is, however, very probable, that the butterfly was formerly a native of our country. In the beginning of this century it was locally not uncommon in the eastern part of the province of Guelderland. All specimens caught in the Netherlands differ from the nominate form, the type locality of which is Nürnberg in South Germany. They are distinctly smaller: span of the wings of the nominate form 33—36 mm, of the Dutch specimens 28—35 mm. The spots on the upper side of the fore wings are less pronounced, the dark outer border of fore and hind wings is narrower and the chevrons on the under side of the fore wings are not deep black, but paler, more grey-black. This causes the Dutch specimens to look less heavily spotted on the under side than the nominate form. I name this subspecies gelriae subsp. nov. Holotype: 4, Slangenburg, prov. of Guelderland, 12.VII.1902. (116) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 285 Allotype: ©, same locality, 14.VII.1901. Both type specimens are in the collection of the Zoological Museum of Amsterdam. The new subsp. is not identical with the English subsp. ewtyphron Fruhstorfer (1915, Soc. Ent., vol. 30, p. 67, described after specimens from Cornwall). It has a much stronger tendency to lengthen the submedian spots on the upper side of the fore wings than the British subspecies and the latter has the under side of the fore wings more heavily spotted. See plates 1, 2. It is very probable that the populations of N.W. Germany (Hannover, Westphalia) belong to the same subsp. Whether this is also the case with those of S. Belgium remains to be settled. De individuele variabiliteit is vrij groot, maar het Nederlandse materiaal is natuurlyk te beperkt om hier veel exemplaren van de beschreven vormen te kunnen verwachten. AGRI us vor mien: f. telegone Bergstrisser, 1779, Icones, vol. 1, p. 3 en Nomenclatur, vol. 3, p- 8, pl. 52, fig. 5, 6. De bovenzijde der vleugels met zeer brede donkere randen. Lisse (Leids Mus.); Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. cotswoldensis le Chamberlain, 1908, Entomologist, vol. 41, p. 202. Alle vleugels op de bovenzijde min of meer dicht bestoven met zwarte schubben. Arnhem (Leids Mus.); Slangenburg (Zoöl. Mus.). Belsele inte: f. basipuncta Tutt, 1914, Brit. Lep., vol. 11, p. 322. Op de bovenzijde der voorvleugels bevinden zich een of meer basale vlekken. Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. conjuncta Tutt, 1914, l.c., p. 308. Op de bovenzijde der voorvleugels is de onderste basale vlek verbonden met de onderste submediane vlek. Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. zmpertalts le Chamberlain, 1908, Entomologist, vol. 41, p. 202. De sub- mediane vlekken op de bovenzijde der voorvleugels wortelwaarts uitgerekt. Lisse (Leids Mus.); Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. disco-juncta Courvoisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 57; 1912, Iris, vol. 26, p. 50. Eén van de submediane vlekken op de bovenzijde der voorvleugels is streepvormig verbonden met de celvlek. Doetinchem, & (Zoöl. Mus.). f. parvipuncta Courvoisier, 1907, Zettschr. wiss. Ins.biol., vol. 3, p. 74. De submediane vlekken duidelijk verkleind. Rijen (HEYLAERTS volgens SNELLEN, 1885, Tydschr. Entom., vol. 28, p. XXV). f. postero-immaculata Tutt, 1914, Brit. Lep., vol. 11, p. 324. Op de bovenzijde der achtervleugels ontbreken de submediane vlekken. De Steeg (VAN KATWIJK); Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. alconides Aurivillius, 1888, Nordens Fjärilar, p. 15. Op de bovenzijde der vleugels ontbreken alle vlekken, behalve de celvlekken. Slangenburg (alleen rechts, Zoöl. Mus.). f. mamers Bergsträsser, 1779, Nomencl., vol. 3, p. 16, pl. 59, fig. 1, 2. Op de bovenzijde der vleugels ontbreken alle vlekken. Slangenburg (LATIERS). f. crassipuncta Derenne, 1937, Lambillionea, vol. 37, pl. 1, fig. 1, 2. Op de onderzijde der vleugels zijn de submediane vlekken duidelijk vergroot. Vaals (VAN DER WEELE). 286 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (117) i. bipuncta Rebel, 1909, Berge’s Schmett.buch, 9e ed., p. 75. Onderzijde der voorvleugels met twee basale vlekken. Lisse (Leids Mus.); de Steeg, Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. tripuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 22. Onder- zijde der voorvleugels met drie basale vlekken. Spankeren (Leids Mus.); Slangen- burg (Zoöl. Mus.). | f. Impuncta Courvoisier, 1903, Lc., p. 24. Onderzijde der voorvleugels zonder basale vlekken. Slangenburg (Zoöl. Mus.). [De typische door LINNAEUS beschreven vorm heeft één basale vlek op de on- derzijde der voorvleugels. } Maculinea nausithous Bergsträsser, 1779 (Papilio arcas von Rottemburg, 1775, nec Drury, 1773). De vlinder bewoont in ons land een zeer beperkt gebied, nl. het uiterste oosten van Noord-Brabant en in Limburg de dalen van de Roer en de Maas en omgeving, voor zover de voedselplant van de jonge rups, Sanguisorba officinalis L., er voorkomt, in het Maasdal slechts van Roermond tot Lottum. Op de vliegplaatsen meestal gewoon. Het areaal van de vlinder is in Nederland dus veel beperkter dan dat van zijn voedselplant, die thuis hoort op lage weiden langs de Maas en haar zijriviertjes, de Overijselse Vecht en de beken in het Krijt- district. Eén verklaring hiervoor is waarschijnlijk wel deze, dat de noordwest- grens van het verbreidingsgebied van nausithous door ons land loopt. In Denemarken komt de vlinder niet voor. In het omringende Duitse gebied nergens in het noorden. Pas in Zuid-Hannover verschijnt nawsithous aan de oost- oever van de Weser. In Westfalen alleen aan de westoever van deze rivier, in de Rijnprovincie lokaal tot aan Krefeld, niet zeldzaam bij Langerwehr in de omge- ving van Aken, vroeger op weiden aan de Rijn bij Uerdingen. Uit België is de vlinder niet bekend. [In Frankrijk slechts enkele vindplaatsen in de departemen- ten Haut-Rhin en Côte-d'Or !}. Niet op de Britse eilanden. Eén generatie, begin juli tot eind augustus (7.VII tot 27.VIII), hoofdvliegtijd laatste decade van juli en eerste van augustus. Vindplaatsen. N.B: Helmond, verschillende exemplaren in 1919 (KNIPPENBERG e collectie Visser, NIES e collectie REIDT); Asten, in 1948 in aantal (Niers). Lbg.: Lottum, Venlo, Tegelen, Steyl, Baarlo, Belfeld, Swalmen, Asselt, Roermond, Sint Odiliënberg, Her- kenbosch, Posterholt, Vlodrop. | Variabiliteit. BERGSTRÄSSER beschreef de soort naar exemplaren uit het graafschap Hanau (aan de Main, oostelijk van Frankfort). De geografische variabiliteit van de vlinder is niet groot. Vergelijking van onze exemplaren met die van de Rheingau uit de collectie van de „Zoologische Sammlung” te Mün- chen levert geen enkel verschil op. Onze populaties behoren dan ook zonder twij- fel tot de nominaatvorm. De individuele variabiliteit is evenmin groot. AAT Eene (cha: f. minor Frey, 1882, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 6, p. 352. Dwergen. Op bijna alle vindplaatsen nu en dan onder de soort. (118) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 287 BAC EMOr mien: f. & clara nov. Grondkleur van de bovenzijde der vleugels helder blauw, ongeveer als bij Maculinea teleius, tekening normaal. Baarlo (holotype, Zoöl. Mus.). [Ground colour of the upper side of the wings clear blue, about as with Maculinea teleius, markings normal. F. lucida Geest (1903, Allg. Z. f. Ent., vol. 8, p. 311) has no doubt about the same colour, but lacks all markings on the upper side. } f. & emutata Marschner, 1909, Z. wiss. Ins.biol., vol. 5, p. 166. Op de boven- zijde der vleugels is de blauwe kleur bijna geheel door zwart verdrongen, zodat de vlekken zelfs geheel kunnen ontbreken. Baarlo, Roermond (Zoöl. Mus.); Vlo- drop (Mus. Rotterdam). [MARSCHNER describes the form after a dwarf in which the spots on the under side were also somewhat reduced. These characters are of secondary importance. I use the name for all males in which the blue colour is strongly reduced. } GWivewe nin: s: f. supraelongata nov. Op de bovenzijde der voorvleugels zijn de submediane vlekken duidelijk verlengd, zodat op een na de onderste zelfs tot halverwege de middencel reikt. Roermond, 2.VIII.1903 (holotype, Zoöl. Mus.). [The submedian spots on the upper side of the fore wings are distinctly lengthened, so that the subultimate spot even extends to half way the cell.] f. 4 lycaonius Schultz, 1904, Ent. Z. Guben, vol. 18, p. 94 (obsoleta Osthelder, 1926, Schmett. Südb., p. 158). Op de bovenzijde der vleugels ontbreken de sub- mediane vlekken. Swalmen, een exemplaar, waarbij bijna alle vlekken afwezig zijn (VAN WISSELINGH). f. parvipuncta Osthelder, 1926, Schmett. Südb., p. 158. De submediane vlek- ken op de onderzijde der vleugels duidelijk verkleind. Tegelen, Baarlo, Roermond (Zoöl. Mus.). f. paucipuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 63. De submediane vlekken op de onderzijde der vleugels verminderd in aantal. Tegelen, Roermond (Zoöl. Mus.); Steyl (Neyts); Swalmen (VAN WISSELINGH). Teratologisch exemplaar. &, achterrand van de linker voorvleugel naar binnen gebogen. Roermond (Zoöl. Mus.). Maculinea teleius Bergsträsser, 1779 (euphemus Hübner, [1799—1800}). Het Nederlandse areaal van deze prachtige vlinder was (moeten we helaas zeg- gen) groter dan dat van wawsithous (hoewel de voedselplant dezelfde is), daar het tot in het westen van Noord-Brabant reikte. Waarschijnlijk is teleius in deze provincie echter vrijwel geheel uitgestorven, doordat de Sanguisorba door het ge- bruik van kunstmest zeer sterk achteruit is gegaan. VAN DEN BERGH vond het aantal exemplaren in 1918 in de omgeving van Helvoirt nog „overweldigend” (Tijdschr. Entom., vol. 62, p. XXVII, 1919), Broeder ANTONIUS vond daar in 1949 na drie jaar zoeken nog één exemplaar ! 288 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (119) In Limburg komt de vlinder nog geregeld voor, meest op dezelfde vindplaat- sen als nausithous, en in de regel even gewoon. Buiten dit Brabants-Limburgse areaal zijn drie op zich zelf staande vangsten bekend uit Gelderland, ongetwij- feld van zwervers, daar ze ver buiten het areaal van de voedselplant vlogen. De vlinder schijnt niet al te kieskeurig te zijn wat zijn biotoop betreft. In Noord-Brabant vond vAN DEN BERGH hem steeds in bosachtige streken, nooit op vlakke weilanden, al groeide de voedselplant er ook overvloedig (Tijdschr. En- tom., vol. 61, p. XIV). In Limburg daarentegen vliegt teleius op lage weilanden langs of bij de Maas (LATIERS, 1901, op. cit., vol. 44, p. 62) en de Roer, maar ook aan de voet van de heuvels in het grensgebied bij Tegelen. Evenals bij „au- sithous loopt de NW-grens van het areaal door ons land. In Denemarken is de vlinder niet aangetroffen. In het omringende Duitse ge- bied komt teleius nergens in het noorden voor. Hij verschijnt pas in het zuiden van Hannover op de oostelijke oever van de Wezer. In Westfalen op de weste- lijke oever dezer rivier en hier en daar in het Roergebied, in de Rijnprovincie locaal, meer in het noorden, zoals in de omgeving van Krefeld en niet zeldzaam bij Langerwehr in de buurt van Aken. In België is de soort alleen bekend uit de omgeving van Brussel (Eppeghem) en komt daar talrijk voor. [In Frankrijk in de departementen Haut-Rhin, Charente, Isère, Gironde en Rhône.} Niet op de Britse eilanden. Eén generatie, begin juli tot cind augustus (10.VII tot 25.VIII), hoofdvliegtijd laatste decade van juli en eerste van augustus. Vindplaatsen. Gld: Leuvenum, &, juli 1902 (Zoöl. Mus.); Elspeet, &, juli 1896 (VAN DER WEELE); Aalten, twee mannen, juli 1933 (CETON). N.B.: Breda, Rijen, Tilburg, Helvoirt, Oisterwijk. Lbg.: Blerick, Steyl, Tegelen, Baarlo, Berckt, Belfeld, Swalmen, Kes- sel, Asselt, Maasniel, Roermond, Herkenbosch, Posterholt, Vlodrop, Kerkrade. Variabiliteit. BERGSTRÄSSER beschreef de soort naar exemplaren uit het graafschap Hanau. Vergelijking van onze exemplaren met een serie uit de Rheingau (collectie Zoologische Staatssammlung, München) levert geen enkel punt van ver- schil op, zodat de Nederlandse populaties tot de nominaatvorm behoren. De individuele variabiliteit is groter dan bij wausithous. Jo ANGEL ME CN. f. paula Schultz, 1906, Ent. Z. Guben, vol. 19, p. 215, fig. 3 en 4. Dwergen. Helvoirt, Baarlo, Asselt (Zoöl. Mus.); Swalmen (VAN WISSELINGH); Roermond (Lücker); Herkenbosch (GORTER); Vlodrop (Mus. Rotterdam). [This name should be used for all dwarfs, the principal character stated by SCHULTZ. In these dwarfs the spots on the upper side may be reduced, as SCHULTZ writes, but they are also often completely present. | BER eu vom miem:. f. grisescens Lempke, 1936, Tijdschr. Entom., vol. 79, p. 308. Grondkleur van de bovenzijde der vleugels grijsblauw. VAN DEN BERGH had de indruk, dat deze vorm in koelere zomers vloog (1921, Tijdschr. Entom., vol. 64, p. XIX), maar latere ervaringen hebben dit niet bevestigd. Het is dan ook de vraag, of (120) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 289 dit werkelijk een oecologische vorm is. Tilburg (14 mannetjes en wijfjes in col- lectie VAN DEN BERGH); Baarlo, Roermond (Zoöl. Mus.). [The form is distinguished from f. sanguisorbae Oberthür (1910, Lép. Comp. vol. 4, p. 333, pl. 55, fig. 472) by the hind margin of the wings, which is normal in colour and width. } f. © caerulea Osthelder, 1926, Schmett. Südb., p. 157. De blauwe kleur op de bovenzijde der vleugels is even uitgebreid als by het 4. Stellig wel overal onder de soort, maar niet talrijk. Tilburg (VAN DEN BERGH); Helvoirt (diverse collec- ties); Baarlo (Zoöl. Mus.); Belfeld (NIJssEN); Roermond (diverse collecties); Vlodrop (Mus. Rotterdam). f. 9 obscura Kaucki, 1924, Polskie Pismo Ent., vol. 3, p. 91. Gehele boven- zijde der vleugels donker bestoven met nauwelijks enige blauwe tint. Helvoirt (Zool. Mus.); Herkenbosch (GORTER); Vlodrop (Mus. Rotterdam). f. albocuneata Spuler, 1902, Schmett. Eur., vol. 1, p. 68. Op de bovenzijde der achtervleugels een rij witachtige wigvormige vlekken aan de binnenzijde van de donkere achterrand. Alleen enkele overgangsexemplaren met duidelijke lichte vlekken. Asselt, Roermond (Zoöl. Mus.); Herkenbosch (Delnoye); Vlodrop (Mus. Rotterdam). E Tele f. elongata Osthelder, 1926, Schmett. Südb., p. 157. De submediane vlekken op de bovenzijde, vooral op de voorvleugels, streepvormig uitgerekt. Gewoon, vooral bij de mannen. f. paucipuncia Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 63. Het aantal submediane vlekken op de bovenzijde sterk verminderd. Niet al te zeldzaam, vrijwel overal onder de soort. f. subunicolor Pionneau, 1928, Misc. Ent., vol. 31, p. 51. Op de bovenzijde der achtervleugels ontbreken alle vlekken. Tegelen (Br. ANTONIUS). f. unicolor Vorbrodt, 1911, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 155. Op de bovenzijde der voorvleugels ontbreken alle submediane vlekken, ook die der achtervleugels kunnen daarbij afwezig zijn. Baarlo (LATIERS); Swalmen (VAN WISSELINGH); Vlodrop (Mus. Rotterdam). f. infracrassipuncta nov. Op de onderzijde van voor- en achtervleugels zijn de submediane vlekken duidelijk vergroot (niet uitgerekt !). Roermond (holotype, Zoöl. Mus.). [The submedian spots on the under side of the fore wings are distinctly enlarged (not lengthened !).] f. centro-elongata Lempke, 1936, Tijdschr. Entom., vol. 79, p. 308. De cel- vlek op de onderzijde der voorvleugels wortelwaarts uitgerekt. Baarlo, 9 (Zoöl. Mus.). f. basi-novopuncta van Wisselingh, 1946, Tijdschr. Entom., vol. 89, p. XXVII. Op de onderzijde der voorvleugels staat een basaalvlek. Roermond, één exem- plaar (VAN WISSELINGH), een ander exemplaar met drie basaalvlekken, zonder twijfel uiterst zeldzaam, van dezelfde vindplaats (LückER). 290 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (121) [The original description reads: "With a basal spot on the under side of the fore wings.” } f. infrapaucipuncta nov. Het aantal oogvlekken op de onderzijde der vleugels is belangrijk verminderd. In de regel is dit het eerst het geval op de achtervleu- gels, waar de basaalvlekken de meeste neiging tot verdwijnen vertonen. Herken- bosch, Vlodrop (Mus. Rotterdam). Holotype: & van Herkenbosch, 1948, in genoemde collectie. [The number of eyespots on the under side of the wings is distinctly reduced. This is as a rule first the case on the hind wings, where the basal spots have the strongest tendency to reduction. | f. marginereducta nov. Op de onderzijde der vleugels ontbreken de zwarte kernen in de marginale vlekken. Swalmen, 9, 18.VIII.1943 (holotype, VAN WISSELINGH). {On the under side of the wings the black centres fail in the marginal spots.] Teratologische exemplaren. Achterrand der voorvleugels recht, niet gebogen. Vlodrop (Mus. Rotterdam). Achtervleugels te klein. Vlodrop (Mus. Rotterdam). Maculinea alcon Schiff. Met de gentiaan verbreid in niet te droge heide- streken; bovendien lokaal in de Zuidhollandse duinen en op een enkele plaats in het Hafdistrict, op de vliegplaatsen in de regel gewoon. Ook deze soort is natuurlijk reeds van menige oude vindplaats verdwenen door ontginning van de terreinen, maar er bestaan gelukkig nog verscheidene bloeiende kolonies. Merkwaardig lang weet de vlinder zich soms op verdwijnen- de groeiplaatsen van de voedselplant te handhaven. Een paar bloeiende gentianen zijn daar al voldoende voor en deze zitten dan soms van onder tot boven vol met de scherp afstekende witte eieren. Of de kolonie in het Hafdistrict nog bestaat, weet ik niet. Toen ik het ter- rein in 1947 bezocht, vlogen er slechts enkele exemplaren (ook wijfjes), maar van de talrijke gentianen, die ik bekeek, was geen enkele met eieren bezet. De om verschillende redenen zo interessante populatie maakte toen al een zeer zwakke indruk. Eén generatie, begin juni tot eind augustus (11.VI. tot 24.VIII), hoof dvliegtijd eerste helft van juli (duinvorm) of tweede helft van deze maand (heidevorm). Vindplaatsen. Fr: Beetsterzwaag, Opeinde, Makkinga, Appelsga. Gr.: De Punt, Appelbergen, Vlagtwedde, Sellingen, Laude. Dr.: Allaartsoog, Roden, Peize, Bunnerveen, Donderen, Norg, Assen, Zuidlaren, Zeegse, Gasteren, Rolde, Annen, Anlo, Drouwen, Bor- ger, Wijster, Hijkermeer, Lheebroek, Dwingelo, Vledder, Frederiksoord, Uffelte, Havelte. Ov.: Enschede, Lonneker, Oldenzaal, Denekamp, Ootmarsum, Vasse, Hezingen, Mander, Agelo, Reutum, Weerselo, Albergen, Vriezenveen, Borne, Hengelo, Boekelo, Delden, Twek- kelo, Buurse, Stegeren, Diffelen, Nijverdal, Haarle, Raalte, Bathmen. Gdl.: Nijkerk, Voort- huizen, Garderbroek, Putten, Ermelo, Leuvenum, Elspeet, Hulshorst, Nunspeet, Tongeren, Epe, Apeldoorn, Voorst, Gietel, Tondense Heide, Brummen, Eerbeek, Laag Soeren, Span- keren, Hoenderlo, Kootwijk, Otterlo, Hoge Veluwe, Bleke Meer, Wageningen, Veenendaal, (122) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 291 De Klomp, Scherpenzeel; Gorssel, Epse, Harfsen, Vorden, Boekhorst, Laren, Verwolde, Lochem, Barchem, Ruurlo, Korenburgerveen, Winterswijk, Rathum, Kotten, Wooldse Veen, Aalten, Varsseveld, Halle, Zelhem, Slangenburg, Doetinchem, Groesbeek. Utr.: Rhenen, Woudenberg, Oud-Leusden, Achterveld, Bilthoven, Soestduinen, Soest, Baarn. N.H.: Hil- versum, Blaricum. Z.H.: Wassenaar (eerste vermelding: 4 en © in de duinen bij Meijen- del, 8.VII.1917, DOORMAN, 1918, Tijdschr. Entom., vol. 61, p. LVI), Rijswijk, een & in 1918 (VAN LEYDEN, stellig een zwerver), Mije. N.B.: Breda (Galderse Heide), Tilburg, Hilvarenbeek, Oisterwijk, Moergestel, Oirschot, Middelrode, Vught, Eindhoven, Veldhoven, Landschotse Heide (bij Vessem), Helmond, Deurne, Sint Anthonis. Lbg.: Plasmolen, Venlo, Baarlo, Belfeld, Baexem, Horn, Budel, Swalmen, Roermond, Brunssum, Epen, Vaals. Variabiliteit. De geografische variabiliteit van Maculinea alcon moet niet gering zijn, daar reeds in ons land drie duidelijk verschillende vormen voor- komen. Ongetwijfeld reageert de soort sterk op oecologische omstandigheden, zo- dat een verschil in biotoop, gecombineerd met een volstrekte isolatie in staat is op niet al te grote afstanden duidelijk van elkaar verschillende populaties te doen ontstaan. De nominaatvorm is die uit de omgeving van Wenen, waar de soort natuur- lijk onder geheel andere oecologische omstandigheden leeft dan bij ons. Het is dan ook niet te verwachten, dat de nominaatvorm bij ons zal voorkomen. De bij ons het meest verbreide vorm, die van de heide, behoort, voor zover ik kon nagaan, tot een nog onbeschreven subspecies. Het & is volkomen gelijk aan dat van de nominaatvorm. Het © daarentegen verschilt duidelijk. Bij de nomi- naatvorm is de bovenzijde der voorvleugels veel duidelijker gevlekt dan bij onze heidevorm. Zelfs de zwarte Oostenrijkse wijfjes hebben nog een volkomen dui- delijke serie vlekken, terwijl deze bij onze zwarte wijfjes meestal geheel verdwe- nen zijn. De onderzijde wijkt ook bij de Nederlandse wijfjes niet af van die der nominaatvorm. Ik noem deze nieuwe subsp. ericae om haar voorkomen in onze heidestreken. De duinpopulatie, waarvan de jonge rups in de vruchtbeginsels van Gentiana cructata L. leeft, is subsp. arenaria Lempke (1942, Natuurhist. Maandbl. Maas- tricht, vol. 31, p. 107, fig. 5—8). Zij onderscheidt zich door de volgende ken- merken: kleiner dan de heidevorm; bovenzijde van het 9 eenkleurig zwartachtig zonder vlekken, soms met blauwe wortel; & soms met zwakke donkere subtermi- nale vlekken op de bovenzijde van voor- en achtervleugels; vlekken op de onder- zijde der vleugels kleiner en minder contrasterend met de grondkleur, die soms lichter is; sterkere neiging tot reductie van het aantal submediane vlekken. De hafpopulatie, die ook al lang een geïsoleerd bestaan geleid heeft en net als de heidevorm aan Gentiana pneumonanthe L. gebonden is, komt met geen van de beide andere overeen. Voor zover het zeer geringe materiaal het toelaat, kan hier- van de volgende beschrijving gegeven worden: even klein als subsp. arenaria; alle bekende wijfjes zijn zwart met iets blauw aan de wortel van voor- en achtervleu- gels, maar in tegenstelling tot subsp. arenaria met tamelijk duidelijk zichtbare submediane vlekken. Onderzijde gelijk aan de heidevorm. De hafvorm komt dus overeen met de nominaatvorm uit Oostenrijk, maar verschilt door de geringe groot- te en (voor zover op het ogenblik bekend is) door het ontbreken van blauwe wijfjes. Het spreekt van zelf, dat aan een vorm, waarvan zo weinig materiaal ter beschikking staat en waarvan de variatiebreedte nauwelijks bekend is, geen naam gegeven kan worden. 292 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (123) Observation. The geographical variation of Maculinea alcon in Holland is most interesting. The species is found in three different biotopes completely separated from each other, and each with its special form, perfectly separable from the two others. The most widely distributed one is the subspecies of the heathy districts. Its young cater- pillar is associated with Gentiana pneumonanthe L. The male is identical with the nominate form from Austria, but the female is distinctly different. Its spotting on the upper side of the fore wings is considerably less heavy than in the Austrian form, so that in the black form of our heath race the spots are almost or completely absent, whereas they are perfectly visible in the black female of the nominate form. I cannot identify our heath form with any of the described geographical forms of the species and I therefore name it subsp. ericae because of its biotope. Holotype: &, Apeldoorn, 23.VII.1900. Allotype: ©, Buurse, 24.VII.1939. Both types are in the collection of the Zoological Museum at Amsterdam and are figured on plate 3. I may observe, that the Austrian specimens kindly sent to me for comparison by Herrn H. REISSER of Vienna and taken at Moosbrunn in Lower Austria, are quite different from the specimens figured as alcon alcon by VERITY in Farf. It., vol. 2, pl. 8, fig. 50 to 59 (1943). They are of normal size and the ground colour has the normal vivid tint, whereas VERITY figures a rather dwarfed form with pale ground colour. I therefore also figure some Austrian specimens. The specimens from Genck in Belgian Limburg, figured by BERGER (1946, Lambillionea, vol. 46, pl. 1, fig. 1—4) are perfectly identical with our heath form. The second Dutch geographic form inhabits a small area in the dunes of the province of South-Holland. Its young caterpillar is associated with Gentiana cruciata L. This is subsp. arenaria Lempke (1942, Natuurhist. Maandbl. Maastricht, vol. 31, p. 107, fig. 5—8). It is smaller than the heath form; upper side of the 9 of a uniform blackish without submedian spots, sometimes with blue base; 4 sometimes with feable dark subterminal spots on the upper side of fore and hind wings; spots on the under side of the wings smaller and less contrasting with the ground colour, which is sometimes paler than with the heath form; strong inclination to reduction of the number of submedian spots. See plate 3. The third form is restricted to a very small area in the low part of the province of South- Holland, where it lives in the Molinietum, the association of Molinia coerulea Mönch, a biotope, which has almost disappeared in our country. The young caterpillar is again as- sociated with Genziana pneumonanthe L. The butterfly is as small as with subsp. arenaria. All females I have seen have black wings with a little blue at the base, but contrary to subsp. arenaria with rather distinct submedian spots. Under side identical with that of the heath form. Only very little material is known of this interesting form, which I figure on plate 3, so that I refrain from describing it under a separate name. A very interesting question is how in such a small country as ours three different forms could develop. I suspect that Maculinea alcon reacts strongly on different oecological con- ditions, and that this quality combined with a complete isolation of the dune and Molinie- tum populations (so that no interchange of genes can take place) is the cause of the dif- ference in exterior of the three geographical forms. I may add. that if Maculinea alcon Schiff. and Maculinea rebeli Hirschke (or whatever the name of the sibbling species should be) are considered good species, all Dutch popu- lations without any doubt belong to the alcon group, notwithstanding the fact, that the cater- pillars of subsp. arenaria feed on Gentiana cruciata L., and live in a dry biotope. De individuele variabiliteit is middelmatig groot. AG GAO HEN f. alconides Dahlström, 1899, Insektenbörse, vol. 16, p. 213. Dwergen. Niet gewoon, maar toch wel op de meeste plaatsen onder de soort aan te treffen. B. Kleurvormen. f. minor Gramann, 1911, Ent. Z. Frankfurt, vol. 25, p. 218 (senilis Dannehl, 1933, op. cit., vol. 46, p. 246). Kleine exemplaren met zeer lichte grondkleur, TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 PLAAT 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9) 10 Phot. Museum Leiden Maculinea arion arion L. 1. &, Staffelstein (Bavaria mer.); 2. 9, idem; 3. ©, idem; 4. 9, Matting (Bavaria mer.), 18.VII.1919. Maculinea arion gelriae nov. 5. 4, Slangen- burg, 14.VII.1901 (allotype); 8. 4, Slangenburg, 21.VII.1902 (paratype). Maculinea arion eutyphron Fruhstorfer. 9 4, Cornwall, 1902; 10. 9, Cornwall, juli 1901. No. 1—4 in Zoologische Sammlung des Bayerischen Staates, München, no. 5—8 in Zoölogisch Museum, Amsterdam. eure (124) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 293 zowel op boven- als onderzijde, vlekken meest kleiner en flauwer. De Punt, Nun- speet, Aalten (Zoöl. Mus.); Roden (Brom); Assen (DELNOYE); Lonneker (VAN DER MEULEN); Ootmarsum (KUCHLEIN); Hulshorst (JONKER); Wageningen (BRANGER); Oud-Leusden (BROUWER); Wassenaar (de vorm komt dus ook bij subsp. arenaria voor, VAN WISSELINGH). f. spormanni Pfau, 1928, Int. ent. Z. Guben, vol. 22, p. 193. Grondkleur van de bovenzijde grijs, zonder vlekken; op de onderzijde zijn de vlekken bruingrijs en steken weinig tegen de grondkleur af, maar ze zijn duidelijk licht geringd. Delden, een klein 9 (Leids Mus.). f. 2 caerulea Vorbrodt, 1914, Schmett. Schweiz, vol. 2, p. 616. Op de boven- zijde der voorvleugels is de blauwe kleur veel uitgebreider, zodat de zwarte vlek- ken er geheel in liggen en slechts een vrij smalle donkere rand overblijft. Annen (DIJKSTRA). f. 9 caerulescens Lempke, 1942, Natuurhist. Maandbl. Maastricht, vol. 31, p. 107, fig. 4. De wortelhelft van de voorvleugels en in mindere mate ook die der achtervleugels blauw, overigens is de bovenzijde eenkleurig zwartachtig, zonder vlekken. Wassenaar (VAN WISSELINGH); Oisterwijk (Zoöl. Mus.). f. © nigra Wheeler, 1903, Butt. Switzerland, p. 21. Bovenzijde der vleugels eenkleurig zwartachtig, alleen aan de wortel soms nog enkele blauwe haren, vlek- ken soms nog gedeeltelijk zichtbaar. Overal onder de soort, maar veel minder dan de blauwe wijfjes (tenminste bij de heidevorm). CL elkkennmm f. 3 supralunulata nov. Op de bovenzijde der voorvleugels een duidelijke cel- vlek Lonneker (VAN DER MEULEN); Hilversum (holotype, Zoöl. Mus.). {On the upper side of the fore wings a distinct cell spot.] f. disco-elongata Lempke, 1936, Tijdschr. Entom., vol. 79, p. 307. De sub- mediane vlekken op de boven- of onderzijde der vleugels streepvormig uitgerekt. Anlo (CAMPING); Dwingelo (WESTERNENG); Lonneker (VAN DER MEULEN); Leuvenum, Nunspeet, Winterswijk (Zoöl. Mus.) (alle wijfjes, waarbij de vlek- ken op de bovenzijde verlengd zijn); Lonneker, ©, onderzijde (VAN DER MEU- LEN); Nunspeet, &, idem (PIET). f. Q supracaeca nov. Op de bovenzijde der vleugels ontbreken alle vlekken (de blauwe bestuiving is normaal). Hezingen (holotype, Zoöl. Mus.). [All spots fail on the upper side of the wings, the blue suffusion is normal; in f. caerulescens it is reduced, so that the normal place of the submedian spots is occupied by the black ground colour.] f. © lunulata Warnecke, 1942, Iris, vol. 56, p. 103. Langs de achterrand der achtervleugels loopt op de bovenzijde een rij lichte, donker gekernde vlekken, ook langs de onderhelft van de voorvleugelrand staan nog enige vlekken, doch deze zijn meest zonder donkere kernen. Donderen (VAN WISSELINGH); Nunspeet, Aal- ten (Zoöl. Mus.). Ook bij de mannetjes komen exemplaren voor met lichte vlek- ken voor de achterrand: Eindhoven (VERHAAK). f. & marginemaculata nov. Op de bovenzijde der vleugels bevindt zich voor de donkere achterrand een rij zwartachtige vlekjes. Wassenaar (holotype, vAN WISSELINGH). A 294 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (125) {On the upper side of the wings before the dark outer border is a row of blackish spots. The holotype belongs to subsp. arenaria Lempke. This row of spots is also one of the characters of subsp. marginepunctata Gillmer, described from Krain, but according to the description all males show the row of spots here and their outer border is enlarged (1904, Soc. Ent., vol. 18, p. 179). In subsp. arenaria the spotted males are the exception, and their outer border has its normal width. } f. crassipuncta Lempke, 1936, Tijdschrift Entom., vol. 79, p. 307. De sub- mediane vlekken op de onderzijde der vleugels duidelijk vergroot. Buurse, Nun- speet, Apeldoorn, Aalten, Hilversum (Zoöl. Mus.). f. novopuncta Wehrli, 1913, Mitt. Thurg. naturf. Ges., vol. 20, p. 239 (basi- novopuncta Courvoisier, 1914, Iris, vol. 28, p. 155). Onderzijde der voorvleugels met één of meer basale vlekken. Gewoon, zowel bij & als 9. f. infraparvipuncta nov. De vlekken op de onderzijde der vleugels duidelijk verkleind. Reutum (VAN DER MEULEN); Wageningen (VAN DE Por); Oud- Leusden (LANGEVELD); De Klomp (Zoöl. Mus.). Holotype: 4 van De Klomp, 26.VI.1921, in collectie Zoöl. Mus. [The spots on the under side of the wings distinctly reduced in size.] f. paucipuncta Lempke, 1942, Natuurhist. Maandbl. Maastricht, vol. 31, p. 107. Het aantal vlekken op de onderzijde der vleugels sterk gereduceerd in aantal. By Groningen, 2, 1858 (DE GAVERE, Tijdschr. Entom., vol. 10, p. 190); Ootmar- sum (PIET); Reutum (VAN DER MEULEN); Wageningen (VAN DE Por, Zoöl. Mus.); Wassenaar (VAN WISSELINGH). f. cecinae Hormuzaki, 1893, Soc. Ent., vol. 8, p. 18. Een extreme vorm van de vorige, waarbij alle vlekken op de onderzijde der vleugels, op een paar flauwe sporen op de achtervleugels na, geheel verdwenen zijn. Zeer zeldzaam. Korenbur- gerveen (Zoöl. Mus.). f. marginedistincta nov. Op de onderzijde der voor- en achtervleugels zijn de subterminale vlekken even donker als de submediane en daardoor zeer opvallend. Slangenburg (holotype, Zoöl. Mus.). [The subterminal spots on the under side of fore and hind wings are as dark as the submedian ones and very conspicuous. } Teratologisch exemplaar. Voor- en achtervleugels smal. Dwingelo (BANK). Pathologisch exemplaar. Op de bovenzijde der linker vleugels staan langs de achterrand blauwwitte vlekken. Soest, 4 (Zoöl. Mus.). De rechter vleugels langs de achterrand verbleekt. Woold, & (Zoöl. Mus.). Lycaeides Hb. Lycaeides idas L. (argyrognomon auct. nec Bergsträsser). Verbreid door het gehele oosten en zuiden in heidestreken, op dezelfde vindplaatsen als Plebejus argus L., maar veel zeldzamer. De vlinder is in de regel alleen in handen te krijgen door flinke series van argus te verzamelen, of door in de late namiddag- (126) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 295 uren de slapende vlinders, die dan op de heidestengels zitten, aan de onder- kant te bekijken. Ze zijn dan te herkennen aan de bruinachtige grondkleur der mannetjes en de zwak geringde ogen der wijfjes, waardoor de onderzijde veel minder contrastrijk is dan bij de argus-wijfjes. Gemiddeld is das ook groter, ter- wijl de grondkleur van de bovenzijde der mannetjes meestal paarser is dan bij argus. In geval van twijfel zijn de twee soorten bij de in Nederland voorkomende subspecies makkelijk te onderscheiden aan de voorpoten: argus heeft aan het uit- einde van de scheen een flinke spoor, das een heel korte. (Dit geldt echter niet voor alle subspecies van argus: bij verschillende ervan ontbreekt de tibiaalspoor of is sterk gereduceerd !) Eén generatie, half juni tot half augustus (18.VI tot 10.VIII), hoofdvliegtijd half juli. Vindplaatsen. Gr: De Punt. Dr: Zuidlaren, Zeegse, Anlo, Mantinge, Havelte, Ov.: Lonnekermeer, Lonneker, Boekelo, Buurse, Delden, Elzen, Gdl.: Putten, Nunspeet, Apeldoorn, Laag Soeren, (Empe, Bouwst. Fauna Nederl. vol. 1, p. 221, 1853), Wolfheze, Bennekom; Lochem, Boekhorst, Groenlo, Winterswijk, Aalten, Zelhem, Slangenburg, ‘s-Heerenberg; Nijmegen, Hatert. Utr.: Rhenen, Leersum, De Bilt, Soesterberg, Soest. N.B.: [Breda, Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 157, 1870}, Oosterhout, Tilburg, Aalst, Eindhoven, Helmond. Lbg.: Mook, Tegelen, Roermond, Kerkrade. Variabiliteit. De nominaatvorm vliegt in Zweden. Hiermee stemmen on- ze exemplaren niet overeen. Ze zijn onderscheiden als subsp. batavana Beuret (1936, Ent. Ber., vol. 9, p. 268), waarvan enkele kenmerken reeds genoemd zijn bij de verschilpunten met Plebejus argus. Onze wijfjes zijn op de bovenzijde der vleugels bruin, zelden met iets blauw aan de wortel, terwijl de oranje vlekken langs de achterrand meest goed ontwikkeld zijn. Een & van Leersum (collectie BENTINCK) heeft op de bovenzijde een blauwere, minder paarse grondkleur, over- eenkomende met die van Plebejus argus. f. infrapallida nov. Grondkleur van de onderzijde der vleugels witachtig bruin. Hengelo, 9 (holotype, BENTINCK). [Ground colour of the under side of the wings whitish brown. } f. extenta Strand, 1901, Nyt Mag. Naturvid., vol. 39, Heft 1, p. 48 (disco-elon- gata Courvoisier in VORBRODT, 1917, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 12, p. 445). Op de onderzijde der vleugels zijn de submediane vlekken (alle of gedeeltelijk) wortelwaarts uitgerekt. Ede, & (VAN DE Por). f. retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 50. Op de onderzijde der achtervleugels is de onderste basale vlek verbonden met de voorlaatste submediane, zodat langs de binnenrand een zwart streepje ontstaat. Apeldoorn (DE Vos). f. limbojuncta Courvoisier, 1912, l.c., p. 50. Op de onderzijde der achtervleu- gels is een submediane vlek verbonden met een subterminale. Mantinge (PIET). f. subtus-radiata Oberthür, 1896, Et. d’Ent., vol. 20, fig. 53 (radiata Blachier, 1909, Bull. Soc. lép. Genève, vol. 1, p. 380, pl. 9, fig. 8). Op de onderzijde van voor- en (of) achtervleugels meerdere submediane vlekken verbonden met de sub- terminale. Alleen enkele exemplaren, waarbij dit met een beperkt aantal vlekken het geval is. Leersum (BENTINCK); Soest (Zoöl. Mus.). 296 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (127) f. multipuncta Rebel, 1909, BERGE’s Schmetterl.buch, 9e ed, p. 66 (luxurians Courvoisier, 1910, Verh. naturf. Ges. Basel, vol. 21, p. 158). Op de onderzijde der voorvleugels staan één of meer extra submediane vlekken. Havelte (Zoöl. Mus.). f. parvipuncta Rebel, 1909, l.c., p. 66. De vlekken op de onderzijde der vleugels duidelijk verkleind. Zeegse, Havelte (Zoöl. Mus.). f. ornata nov. Op de onderzijde der achtervleugels zijn alle terminale vlekken met blauwe schubben bestoven. Lonneker (holotype, VAN DER MEULEN); Hen- gelo (BENTINCK). [All terminal spots on the underside of the hind wings are powdered with blue scales.] _ [Lycaeides argyrognomon Bergsträsser, 1779 (ismenias Meigen, 1830). Van deze sterk op L. idas gelijkende soort bevinden zich in de collectie van het Leids Mus. vier exem- plaren met etiket ,, Holland”, afkomstig uit de collectie HAVELAAR. Het is wel zeker, dat dit buitenlandse exemplaren zijn, die onjuist geëtiketteerd werden. De naaste vindplaatsen van deze soort liggen ver van onze grenzen verwijderd: Noord- Frankrijk, het uiterste Zuiden van de Belgische provincie Luxemburg, Midden-Duitsland, Oost-Pruisen, Zuid-Noorwegen. | Plebejus Kluk Plebejus argus L. Algemeen verbreid in heidestreken en hier meest gewoon en in goede jaren zelfs zeer gewoon. Bovendien op verschillende plaatsen in het duingebied aangetroffen (Loosduinen, Den Haag, Katwijk, Bloemendaal, Sant- poort, Bergen aan Zee, Schoorl), maar in dit biotoop stellig op de meeste plaat- sen niet gewoon. In de collecties bevinden zich tenminste zeer weinig duin-exem- plaren. Op met heide begroeide plaatsen in de Schoorlse duinen trof S. DE Boer de vlinder echter vrij talrijk aan in 1953. Slechts enkele zwervers of adventieven zijn bekend, die zich òf langs de spoor- banen, òf door middel van de trein zo ver van hun biotoop konden verwijderen: Diemen, 4, 1943 (KUCHLEIN), Amsterdam, (in de Rietlanden, ten tijde van de vangst het grootste rangeerterrein van de hoofdstad, TEN Hove), Hembrug, gaaf 8, 24.VIII.1929 (SINT). De hoofdregel voor onze populaties is stellig, dat er slechts één generatie voor- komt, die waargenomen is van de tweede helft van mei (20.V.1935 een & te Santspoort, dus in de warmere duinen, VEGTER), tot half augustus (18.VIII), hoofdvliegtijd juli. Ongetwijfeld komen echter ook (plaatselijk ?) veel vaker dan we nu weten | exemplaren van een zwakke, dus zeer partiéle, tweede generatie voor. H. VEEN, die er enkele jaren speciaal op lette, zag deze bij Havelte in 1938, 1940, 1941 en | 1942 tussen 26.VIII en 10.X, zowel mannetjes als wijfjes, in prachtige exempla- ren, waarvan hij elk jaar ongeveer een half dozijn ving. Ook het &, dat SINT bij de Hembrug ving, moet, kwaliteit en datum in aanmerking genomen, een exem- | plaar van een tweede generatie geweest zijn. Een heel laat 9 vermeldde DE | GAVERE al, dat in oktober 1856 te Harendermolen werd gevangen (Tijdschr. Entom., vol. 10, p. 190). Variabiliteit. De meest recente volledige behandeling van de geogra- | (128) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 297 fische variabiliteit bevindt zich in de dissertatie van W. FORSTER (1936, Beitrag zur Systematik des Tribus Lycaenini, Mitt. Münch. ent. Ges.; vol. 26, p. 41—150, pl. II—XV). Volgens deze publicatie (l.c., p. 116), bevestigd door determinatie van Nederlandse exemplaren door FORSTER zelf, behoren onze populaties tot subsp. aegon Schiffermüller (1775, Syst. Verz., p. 185), ook die uit de duinen. Deze onderscheiden zich in niets van de heidepopulaties. De individuele variabiliteit van argus is groot, maar vele vormen zijn zeld- zaam. Mogelijk zijn zij recessief ten opzichte van de normale vorm. AAS mre t 1 1 Sen. f. minor Tutt, 1909, Brit. Lep., vol. 10, p. 172. Dwergen. Niet al te zeld- zaam, overal onder de soort te verwachten. f. major Tutt, 1909, Lc., p. 172. Opvallend grote exemplaren. Veel zeldzamer. Ede, Hilversum, Venlo (Zoöl. Mus.). BAKS vormen van de bovenzijde f. & rufolunulata Reverdin, 1909, Bull. Soc. lép. Genève, vol. 1, p. 373, pl. 10, fig. 1. Op de bovenzijde der achtervleugels aan de binnenkant van de zwarte achterrandsvlekken staan enkele rode vlekjes. Soesterveen, Soest (Zoöl. Mus.). f. & lata-marginata Tutt, 1909, l.c., p. 174. Bovenzijde der achtervleugels met brede zwarte achterrand. Denekamp (CAMPING). f. 4 caeruleus Tutt, 1909, l.c., p. 173. Grondkleur van de bovenzijde der vleugels diep blauw, zonder paarse tint. Korenburgerveen (VAN GALEN); Blari- cum (KUCHLEIN); Roermond (Zoöl. Mus.). f. 9 nigrescens Tutt, 1909, l.c., p. 181. Grondkleur van de bovenzijde der vleugels bruinzwart. Brunssum (NEUMANN, LUKKIEN). f. 9 flavus Tutt, 1909, Lc., p. 181. De lichte vlekjes langs de achterrand der vleugels zijn lichtgeel in plaats van oranje. Vrij zeldzaam. Bennekom (geelwit, VAN DE Por); Vorden, Mook (Zoöl. Mus.). f. 9 croceovirgatus Tutt, 1909, l.c., p. 181. Op voor- en achtervleugels een samenhangende band van oranje achterrandsvlekjes, die reiken tot de voorvleugel- punt. Ede (Zoöl. Mus.). f. 2 fuscus Tutt, 1909, l.c., p. 180. De oranje achterrandsvlekjes op de boven- zijde van voor- en achtervleugels ontbreken geheel. Niet talrijk, maar wel op de meeste vindplaatsen aan te treffen. f. © albomarginatus Tutt, 1909, I.c., p. 181. De oranje achterrandsvlekjes der achtervleugels zijn wit gerand. Laren-N.H. (Zoòl. Mus.). f. 9 caerulescens Petersen, 1902, Lep.-Fauna Estland, p. 36. Bovenzijde der vleugels blauw getint. Bij ons bijna steeds in een zwakke vorm, waarbij de vleugel- wortel min of meer blauw bestoven is. Vrij zeldzaam, maar vrijwel overal onder de ‘soort. f. © caeruleo-cuneata Ebert, 1908, Soc. Ent., vol. 22, p. 169. Op de boven- zijde der achtervleugels staan aan de binnenkant van de oranje achterrandsvlekken wigvormige blauwe vlekjes, waarvan de spits naar de vleugelwortel gekeerd is. Elzen (VAN DER MEULEN). €. Kleurvormen van de onderzijde. Bij het ¢ komt niet al te zelden een vorm voor met zeer lichte witachtig grijze grondkleur. Dergelijke exemplaren komen geheel overeen met de nominaatvorm 298 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (129) uit Midden-Zweden. Zij mogen echter niet als argus argus L. aangeduid worden, daar subspecies en vorm niet tot hetzelfde nomenclatorische domein behoren. f. ultranubila Wykes, 1945, Entomologist, vol. 78, p. 3. De normale witte te- kening is door een donkere bestuiving overdekt, zodat de vleugels veel eenkleu- riger zijn. Soesterveen, Soest, Reusel (Zoòl. Mus.). i f. infraobscura nov. Grondkleur van de onderzijde der vleugels zwartgrijs. Garderen, ®, 1952 (holotype, BANK). {Ground colour of the under side of the wings black-grey.] f. flavescens Tutt, 1909, Lc., p. 179. De oranje achterrandsvlekjes zijn lichtgeel van kleur. Vrij zeldzaam, bij het © dan meest ook op de bovenzijde licht van kleur. Dwingelo (BANK); Buurse, Laren-N.H. (Vari); Hilversum (Zool. Mus.). f. rufescens Tutt, 1909, l.c., p. 179. De oranje achterrandsvlekjes zijn rood- achtig van kleur. Hezingen (VAN OORSCHOT). f. fuscescens nov. De oranje achterrandsvlekjes zijn bruinzwart van kleur, bijna even donker als de subterminale vlekken. Norg, & (holotype, CAMPING). | [The orange hind marginal spots on the under side of the wings are of a brown-black colour, nearly as dark as the chevrons. } f. argyrotoxus Bergsträsser, 1779, Nomenclatur, vol. 2, p. 77, pl. 47, fig. 3, 4. De zes terminale vlekken der achtervleugels zijn alle blauwglanzend gekernd. Stellig niet gewoon. Hollandse Rading, Hilversum, Bussum (Zoöl. Mus.). f. leodorus Gerhard, 1853, Monogr. Lyc., p. 13, pl. 23, fig. 3 a, 3b, 3 c (ior- nata Grund, 1913, Int. ent. Z. Guben, vol. 7, p. 127). Geen der terminale vlek- ken op de achtervleugels met metaalglanzende kern. Minder zeldzaam dan de vorige vorm en wel overal onder de soort voorkomend. Dy Oeslllentelkseaning der bowie niziiidie: f. disco-anteriora Tutt, 1909, l.c., p. 176. Voorvleugels met celvlek. Zowel bij & als © niet gewoon. Lonneker (VAN DER MEULEN); Nijmegen, ook een & met witachtige celvlek (BoLDT); Soest, Hilversum (Zoöl. Mus.); Oisterwijk (VAN DER SCHANS); Nuenen (VERHAAK). f. disco-lunulata Tutt, 1909, l.c., p. 176. Voor- en achtervleugels met celvlek. Kruisberg, 4 (Zoöl. Mus.); Nijmegen, 4 (Borpr); Asten, 4 (Rijk); Deurne, & (VAN WISSELINGH). f. à marginipuncta Tutt, 1909, Lc, p. 174 (punctifera Courvoisier, 1910, Verh. Naturf. Ges. Basel, vol. 21, p. 158). Op de achtervleugels een rij goed ont- wikkelde terminale vlekken. Niet gewoon, maar toch vrijwel overal onder de soort. | PeOcellente keintunyesy ans die om dletyziiidic: f. magnipuncta Tutt, 1909, l.c., p. 177 (crassipuncta Courvoisier, 1910, Verh. Naturf. Ges. Basel, vol. 21, p. 158). De ocellen opvallend vergroot. Vooral by de wijfjes en daar vrij gewoon. f. irregularis Tutt, 1909, L.c., p. 177 (transiens Wykes, 1945, Entomologist, vol. 78, p. 4). Verschillende van de submediane vlekken der voorvleugels zijn onregel- matig van vorm. Niet al te zeldzaam, overal onder de soort. (130) B. J. LEMPKE: Catalogus dev Nederlandse Macrolepidoptera 299 f. virgularia Wykes, 1945, Entomologist, vol. 78, p. 4. Op de voorvleugels is de onderste submediane vlek verbonden met de nale Hoogersmilde (VAN ELDIK); Hilversum, Bussum (Zoöl. Mus.). f. antico-radiata Tutt, 1909, Lc., p. 177. De submediane vlekken der voorvleu- gels (alle of een deel) streepvormig verlengd in de richting van de vleugelwortel. Bennekom, Soest, Chaam (Zoöl. Mus.). f. sagittata Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 47. De subterminale vlekken, vooral die der achtervleugels, wortelwaarts verlengd en daardoor pijlvormig. Nij- verdal, Ede, Doetinchem, Hilversum (Zoöl. Mus.); Blaricum, Huizen-N.H. (VARI). f. costajuncta Tutt, 1909, l.c., p. 178. Op de achtervleugels is de bovenste ba- sale vlek verbonden met de bovenste submediane, zodat aan de voorrand een zwarte streep ontstaat. Oldebroek (VARI); Soest, Hilversum (Zoöl. Mus.); Bla- ricum (BOLDT). f. basijuncia Tutt, 1909, L.c., p. 179 (retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 50). Op de achtervleugels is de voorlaatste submediane vlek verbonden met de voorlaatste basale. Agelo (VAN DER MEULEN); Denekamp (Mus. Rotterdam); Apeldoorn, Boekhorst, Driebergen, Hilversum, Soest (Zoöl. Mus.); Hatert (Borpr); Deurne (NIEs). f. juncta Tutt, 1909, l.c., p. 178 (radiata Courvoisier, 1910, Ent. Z. Frankfurt, _ vol. 24, p. 94). Samensmelting van submediane vlekken met subterminale vlek- ken. Garderen (BANK); Apeldoorn, Soest, Hilversum (Zoöl. Mus.); Huizen-N.H. (Värr); Eindhoven (Leids Mus.); Brunssum (GIELKENS). f. costo-retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 51. Combinatie van costa- juncta Tutt en basijuncta Tutt = retrojuncta Courvoisier. Donderen (VAN Oor- SCHOT); Garderen (BANK); Elspeet (J. KROON); Lochem, Soest, Hilversum, Reu- sel (Zoöl. Mus.). f. mediojuncta Tutt, 1909, l.c., p. 179 (discojuncta Courvoisier, 1912, l.c., p. 50). Op de voorvleugels is de celvlek verbonden met een der submediane vlek- ken. Epe-Gdl. (Zoöl. Mus.). f. unfpuncta Mousley, 1902, Ent. Rec., vol. 14, p. 341 (basi novopuncta Cour- voisier, 1912, l.c., p. 58). Voorvleugels met één basale vlek. Colmschate (Luk- KIEN); Bekkum, Soest, Bussum (Zoöl. Mus.); Malden, Hatert (BOLDT). f. bipuncta Muschamp, 1915, Ent. Rec., vol. 27, p. 122. Voorvleugels met twee basale vlekken. Veel zeldzamer dan wripuncta. Colmschate (LUKKIEN). f. addenda Tutt, 1909, l.c., p. 179 (pluripuncta Courvoisier in VORBRODT, 1911, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 128). Met extra vlekken tussen celvlek en sub- mediane vlekken of tussen submediane en subterminale vlekken. Colmschate (LUKKIEN); Hilversum (Zoöl. Mus.); Helmond (VISSER). f. parvipuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 24. De ocellen opvallend verkleind. Vrij zeldzaam, maar op vele plaatsen onder de soort aangetroffen. f. privata Courvoisier, 1910, Ent. Z. Frankfurt, vol. 24, p. 94 (paucipuncta Courvoisier, 1911, in VoRBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 128). De sub- mediane vlekken ontbreken gedeeltelijk. Exemplaren, waarbij dit op de voor- vleugels alleen het geval is, zijn niet zeldzaam, extreme exemplaren met sterke 300 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (131) reductie op voor- en achtervleugels wel: twee wijfjes van Hilversum en Bussum (Zoöl. Mus.). f. cordata Tutt, 1909, l.c., p. 179. De celvlekken op alle vleugels hartvormig. Ede, Soest, Bussum (Zoöl. Mus.); Blaricum, Huizen (VARI). f. discreta Tutt, 1910, Brit. Butt, vol. 4, p. 16. De submediane vlekken op de voorvleugels buitenwaarts verplaatst, zodat ze vlak voor de subterminale vlekken staaan. Niet gewoon, maar overal onder de soort te verwachten. f. glomerata Tutt, 1910, l.c., p. 16. De submediane vlekken op de voorvleugels binnenwaarts verschoven, zodat ze in een halve cirkel dicht om de celvlek heen staan. Minder dan de vorige vorm. Almelo, Zeist, Landschotse Heide (Zoöl. Mus.). f. linea Tutt, 1909, Brit. Lep., vol. 10, p. 177, pl. IV, fig. 20. Van de sub- mediane voorvleugelvlekken staan de bovenste vier op hun plaats, terwijl de onderste drie onder de celvlek staan en daarmee een recht naar beneden lopende vlekkenrij vormen. Almelo (Zoöl. Mus.). Teratologisch exemplaar. Linker achtervleugel te klein. Fochtelo, @ (VAN OORSCHOT). Gynandromorphen. a. Het mooiste exemplaar, dat ik gezien heb, is links mannelijk, terwijl de rechterhelft vrouwelijk is op een blauwe striem langs de costa van de voorvleugel na. Zeist, 24.VII.1940 (A. M. BROUWER). b. Het gehele uiterlijk is vrouwelijk, maar de rechter voorvleugelpunt is blauw. Vledder (A. M. BROUWER). c. Een 9 met androconiën. Hilversum (Zoöl. Mus.). [In Mitt. ent. Ges. Basel, N. F., vol. 3, p. 20, 25, 41 (1953) wijdt BEURET een studie aan de wijfjes met mannelijke schubben, die in Zwitserland in som- mige localiteiten geregeld te vinden zijn. Zulke wijfjes kunnen zich normaal voortplanten. Op dezelfde vindplaats kunnen overgangen voorkomen van wijfjes met enkele mannelijke schubben tot volkomen bilaterale gynandromorphen, zo- dat moeilijk te zeggen is, waar in zulke gevallen de intersexen ophouden en de gynandromorphen beginnen. | Pathologisch exemplaar. Zowel op de voor- als de achtefvleugels is de costaalhelft gedeeltelijk verbleekt. Deurne, © (VAN WISSELINGH). Aricia R. L. Aricia agestis Schiff., 1775 (astrarche Bergstrasser, 1779). Verbreid in de duinen, het Hafdistrict en het Fluviatiele district en hier op de vindplaatsen niet zelden gewoon. Buiten deze gebieden veel lokaler en zeldzaam, hoewel de laatste jaren een duidelijke vooruitgang te constateren is. Twee volledige generaties, maar in vele jaren blijkbaar nog een partiële derde (1941, 1946, 1947, 1949, zelfs 1952). De eerste van begin mei tot in de tweede helft van juni (1.V tot 21.VI), de tweede van half juli tot begin september (17.VII tot 4.IX), de derde van begin september (verse exemplaren) tot half oktober (6.IX tot 12.X). Vooral in de warme herfst van 1947 vloog deze gene- ratie plaatselijk vrij talrijk. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 PLAAT 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Phot. Museum Leiden Onderzijden van de exemplaren ,afgebeeld op plaat 1 (Under sides of the specimens figured on plate 1). #80 (132) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 301 Vindplaatsen. Fr: Vlieland, Scherpenzeel, „Gaasterland. Gr.: Hoogkerk (Peizer- made). Ov.: Vollenhove, Deventer. Gdl.: Putten, Ermelo, Garderen, Leuvenum, Nunspeet, Twello, Wilps, Voorst, Dieren, De Steeg, Velp, Arnhem, Oosterbeek, Doorwerth, Heelsum, Renkum, Wageningen, Bennekom, Lunteren, Gorssel, Eefde, Zutfen, Almen, Lochem, Vor- den, Verwolde, Aalten, Slangenburg, Laag Keppel, Didam, Beek bij Didam, Babberich, Berg en Dal, Ubbergen, Nijmegen, Jansberg, Kuilenburg, Geldermalsen, Zalt Bommel. Utr.: Grebbe, Rhenen, Remmerden, Amerongen, Doorn, Maarn, Austerlitz, Zeist, Maarssen, Soest, Hollandse Rading. N.H.: Hilversum, Blaricum, Bussum, Muiderberg, Muiden, Weesp, Diemen, Duivendrecht, Amsterdam, Halfweg, Zaandam, Purmer, Beemster, Texel, Schoorl, Egmond aan Zee, Castricum, Wijk aan Zee, IJmuiden, Driehuis, Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout, Zentveld, Zandvoort. Z.H.: De Zilk, Noordwijk, Katwijk, Wassenaar, Scheve- ningen, Rijswijk, Delft, Schipluiden, Loosduinen, De Beer, Vlaardingen, Rotterdam, Krimpen aan den IJsel, Krimpen aan de Lek, Giesen, Dordrecht, Numansdorp, Melissant, Ouddorp. ZI.: Westenschouwen, Ellemeet, Haamstede, Zierikzee, Stavenisse, Domburg, Serooskerke, Zoutelande, Vlissingen, Zuid Sloe, Goes, Kloetinge, Kapelle, Ierseke, Groede, Cadzand. N.B.: Bergen op Zoom, Breda, Tilburg, Goirle, Helvoirt, Kaatsheuvel, Den Dungen, Sint Michielsgestel, Cuyck, Beers, Nuenen, Bakel. Lbg.: Kessel, Swalmen, Roermond, Maastricht, Sint Pietersberg, Bemelen, Gronsveld, Kerkrade. Variabiliteit. De nominaatvorm is die uit de omgeving van Wenen. Deze is in de eerste plaats gekenmerkt door de zeer zwak gevlekte bovenzijde der man- netjes in alle generaties. De wijfjes zijn ongeveer even sterk gevlekt als die van onze populaties, maar de tint van de achterrandsvlekjes is feller, roder. Op de onderzijde der vleugels zijn de wijfjes van de zomergeneratie veel bruiner dan die der voorjaarsgeneratie, waardoor ze een duidelijker seizoensdimorfisme vertonen dan de Nederlandse wijfjes. Bovendien zijn ook op deze vleugelkant zowel bij het & als het © de rode randvlekken weer feller van kleur dan bij onze zomerdieren. | VerITY beeldt een serie exemplaren van de nominaatvorm uit Italië af (1943, Farf. It, vol. 2, pl. 11, fig. 85—102), die goed met de Oostenrijkse overeen- komen. BERGSTRÄSSER heeft Papilio astrarche benoemd naar exemplaren uit het graaf- schap Hanau. Een vergelijking van een serie exemplaren uit Midden-Duitsland deed zien, dat deze weinig van de Oostenrijkse verschillen. Alleen zijn ze ge- middeld iets minder fel gevlekt. Dat VERITY de naam astrarche als een zuiver synoniem van agestis beschouwt, is dan ook ongetwijfeld juist. Uit dit alles volgt, dat onze populaties niet tot de nominaatvorm behoren. Het meest opvallende verschil wordt gevormd door de sterker gevlekte bovenzijde, vooral die der mannetjes. De Nederlandse exemplaren komen daarentegen goed overeen met de uit Frankrijk beschreven subsp. gallica Oberthür (1910, Lép. Comp., vol. 4, p. 252; 1914, op. cit, vol. 10, p. 384, pl. 291, fig. 23742376), al is het seizoensdimorfisme dan ook iets minder sterk ontwikkeld dan in Cen- traal-Frankrijk. Bij ons hebben zowel mannetjes als wijfjes van de eerste gene- ratie meest een grijsachtig bruine onderzijde, terwijl deze bij de zomergeneratie bruiner is, vooral bij het ©. In Frankrijk is het verschil tussen beide generaties sterker (LE MouLT, 1947, Misc. Ent., vol. 44, p. 106), waarschijnlijk groten- deels een gevolg van andere oecologische omstandigheden (hogere zomertempe- ratuur). Observation. The Dutch populations of Aricia agestis do not correspond with the Austrian nominate form. They are much heavier spotted on the upper side of the wings, 302 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (133) especially in the males. They are therefore referable to subsp. gallica Oberthür, though the seasonal dimorphism is not so strongly developed as in France, probably a result of the cooler summer in Holland. Our spring form has in the main a greyish-brown under side, whereas our summer specimens are browner, especially in the female sex. LE Mourr descri- bes a stronger difference for the French spring and summer generations (1947, Misc. Ent., vol. 44, p. 105—106), but I think it perfectly right to consider our Dutch specimens somewhat less extreme specimens of subsp. gallica rather than create a new name for them. In de regel zijn de mannetjes zwakker gevlekt dan de wijfjes, hoewel uitzonde- tingen voorkomen. De individuele variabiliteit is vrij groot. JANE NEEN. f. lilliputana Oberthür, 1915, Lép. Comp., vol. 10, p. 386, pl. 291, fig. 2384. Dwergen. Vrij zeldzaam, maar op verscheidene vindplaatsen aangetroffen. Jh LS IE LE Ove EL f. melleni ter Haar, ({1899} of) [1900], Onze Vlinders, p. 13 (albiannulata Harrison, 1906, Ent. Rec., vol. 18, p. 236). De celvlek op de bovenzijde der voorvleugels is geheel of gedeeltelijk wit geringd. Niet gewoon. Velp (DE Roo); Wageningen (VAN DE Por); Berg en Dal (Borpr); Amsterdam, Ouddorp, Dom- burg (Zoöl. Mus.); Wassenaar, Den Haag, Kapelle (Leids Mus.); Krimpen aan de Lek (Mus. Rotterdam). f. pseudo-cramera Vorbrodt, 1917, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 12, p. 446. Op de bovenzijde der vleugels grote oranje achterrandsvlekken, alleen door de aderen van elkaar gescheiden. Bij ons uitsluitend extreme wijfjesvorm. Doorwerth, Heelsum, Bennekom (VAN DE POL); Wageningen (GORTER); Amsterdam, Loos- duinen, Ouddorp (Zoöl. Mus.); Aerdenhout (VAN WISSELINGH); Den Haag, Breda (Leids Mus.). f. semi-allous Harrison, 1906, Ent. Rec., vol. 18, p. 236. De oranje achterrands- vlekken op de bovenzijde der vleugels sterk gereduceerd, die op de voorvleugels zelfs geheel of vrijwel geheel verdwenen. Wageningen, Bennekom (VAN DE Por); Laag Keppel, Ouddorp, Goes (Zoöl. Mus.); Berg en Dal (Borpr); Muiden (WITTPEN); Amsterdam, Aerdenhout (VAN OORSCHOT); Hembrug (VAN DER MEULEN); Castricum (LEEFMANS); Vogelenzang (VAN WISSELINGH); Vlaardin- | gen (VAN KATWIJK); Bergen op Zoom (NIJSSEN); Breda (Leids Mus.); Swalmen | (PIJPERS). f. unicolor nov. De oranje randvlekken op de bovenzijde der vleugels ontbreken volkomen. Uiterst zeldzaam bij ons. Slangenburg, &, 1903 (holotype, Zoöl. Mus.). [The orange marginal spots on the upper side of the wings fail completely. Such specimens are being invariably called f. allows Geyer in HüBNER, [1836], Samml. Eur. Schmetterl., fig. 988—991, but this name indicates an alpine subsp. of agestis, figured after specimens from the Provence, probably Allos in the Basses Alpes, according to HEMMING, 1937 (HiBNER, vol. 2, p. 138, and 1947, Entomologist, vol. 80, p. 87), so that it is impossible to use the name for the rare spotless specimens (mostly, if not all, males) occurring in other subspecies. | f. pallidior Oberthür, 1910, Lép. Comp., vol. 4, p. 253; 1914, vol. 10, p. 385, | pl. 290, fig. 2378. De achterrandsvlekken op de bovenzijde der vleugels lichtgeel | van kleur. Zeldzaam. Nijmegen, & en 9 van Wassenaar (Zoöl. Mus.); Aerden- (134) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 303 hout, ¢ (VAN WISSELINGH); Breda, &, 17.V.1866 (Leids Mus.); Nuenen (NEIJTS). f. graafii Ver. Huell, 1855, Sepp, vol. 7, voorrede p. III, fig. op titelplaat. De achterrandsvlekken op de bovenzijde der vleugels wit. Uiterst zeldzaam, na 1853 niet meer in ons land aangetroffen; overigens alleen vermeld van Grange-over- Sands in N.-Lancashire, waar zowel in 1921 als in 1940 een exemplaar werd ge- vangen (WIGHT, 1922, Entomologist, vol. 55, p. 111, en 1941, vol. 74, p. 79). Wassenaar, vers ¢, Juni 1951, Noordwijk, & (DE GRAAF, 1851, Bouwst. Fauna Nederl., vol. 1, p. 2; 1853, l.c., p. 221); Arnhem, 1853 (VER HUELL, 1855, in SEPP, vol. 7, p. II—III). {Geen enkel Nederlands exemplaar van graafii bestaat meer. In de collectie van het Zoöl. Mus. bevindt zich een licht beschadigd 9 van Wassenaar uit juni met zeer licht gele achterrandsvlekjes, en een gaaf & van dezelfde vindplaats uit juli met duidelijker gele vlekjes, beide dus behorende tot pallidior. Of een van deze het „zeer frisch exempl. & gevangen langs den binnen duinzoom te Was- senaar, in 't laatst van Junij 1851” (Lc, p. 221) is, is op zijn minst twijfelachtig. } f. albisignata Tutt, 1912, Brit. Butt, vol. 4, p. 233. Op de bovenzijde der achtervleugels bevindt zich vlak voor de achterrand een rij zwarte vlekjes, die franjewaarts wit afgezet zijn. Bij extreme exemplaren strekt de witte tekening zich ook op de voorvleugels uit. Bij het 9 vrij gewoon, bij het & veel zeld- zamer. f. caeruleosignata Verity, 1943, Farf. It., vol. 2, p. 206. De vlekjes zijn niet wit, maar blauwachtig afgezet. SNELLEN vermeldt in Tijdschr. Entom., vol. 27, p. 135 (1884) een exemplaar, waarbij de drie bovenste oranje vlekken op de boven- zijde der voorvleugels franjewaarts blauw beschubd zijn. Vindplaats onbekend. f. supracuneata nov. Op de bovenzijde der achtervleugels loopt van de oranje randvlekjes een witte wigvormige streep in de richting van de vleugelwortel, corresponderend met de witte veeg aan de onderzijde der achtervleugels. Wage- ningen, & (holotype, VAN DE POL). [On the upper side of the hind wings is a white wedge-shaped line from the orange marginal spots in the direction of the base, corresponding with the white dash on the under side of the hind wings. } f. brunnescens Harrison, 1906, Ent. Rec., vol. 18, p. 237. Grondkleur van de onderzijde der vleugels van een mooie warme tint, waarbij de witte wigvormige vlek op de achtervleugels ook bruin bestoven kan zijn. Niet gewoon. Noordwijk, Ouddorp, Domburg (Zoöl. Mus.); Lekkerkerk (Mus. Rotterdam). f. albicans Aurivillius, 1888, Nordens Fjärilar, p. 13. Grondkleur van de onder- zijde witachtig, zodat de omranding van de ocellen en de wigvormige vlek niet meer afsteken; ocellen bij het beschreven exemplaar bovendien sterk gereduceerd. Enkele goede overgangen met zeer lichte onderzijde: Grebbe (LEEFMANS); Wage- ningen, Wassenaar (Zoöl. Mus.). CROCCMIERPo pr dicey biovie nizijidie: f. cos Heslop Harrison & Carter, 1929, Vasculum, vol. 15, p. 147. Niet alleen op de bovenzijde der voorvleugels, maar ook op die der achtervleugels een, zij 304 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (135) het dan ook iets minder duidelijke, celvlek. Ongetwijfeld uiterst zeldzaam. Hem- brug (VAN DER MEULEN). DrOrellkeintelksenine vane die opdichsziujidie: f. crassipuncta Tutt, 1912, Brit. Butt., vol. 4, p. 258. De ocellen opvallend ver- groot. Niet gewoon en meest alleen op de voorvleugels. Maarssen, Amsterdam, Driehuis (Zoöl. Mus.); Purmer (DE BOER). f. elongata Courvoisier, 1910, Ent. Z. Frankfurt, vol. 24, p. 126. De submediane vlekken in de lengte uitgerekt, zonder evenwel andere vlekken te raken. Wage- ningen (VAN DE Por); Amsterdam (KUCHLEIN). f. subtus-radiata Oberthür, 1896, Et. d’Ent., vol. 20, pl. 4, fig. 51. Een aantal submediane vlekken franjewaarts uitgerekt, zodat ze verbonden zijn met de sub- terminale vlekken. Bennekom (VAN DE Por). f. retrojuncta nov. Op de achtervleugels is de voorlaatste submediane vlek ver- bonden met de overeenkomstige basale vlek. Ouddorp (holotype, Zoöl. Mus.). [The penultimate submedian spot on the hind wings is connected with the corresponding basal spot.] f. discojuncta nov. Op de voorvleugels is een van de submediane vlekken ver- bonden met de discale vlek. Driehuis (holotype, VAN BERK); Aerdenhout (VAN OorscHoT); Vlaardingen (DELNOYE). [One of the submedian spots on the fore wings is connected with the discal spot.} f. luxurians Courvoisier, 1910, Verh. naturf. Ges. Basel, vol. 21, p. 159 (plu- ripuncta Courvoisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 134). Voorvleugels met extra submediane vlekken. Grebbe (VAN DE Por); Purmer (DE Boer); Driehuis (VAN BERK); Bloemendaal (LEEFMANS). f. parvipuncta Tutt, 1912, Brit. Butt, vol. 4, p. 258. De submediane vlekken duidelijk verkleind. Velp (DE Roo); Wageningen (VAN DE Por); Purmer (DE BOER); Amsterdam, Kapelle (Zoöl. Mus.); Krimpen aan de Lek (Mus. Rotter- dam). f. vedrae Harrison, 1905, Ent. Rec., vol. 17, p. 281 (paucipuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 63). Een groot deel van de submediane vlekken, vooral op de achtervleugels, ontbreekt. Deventer (LUKKIEN); Nunspeet, Texel (VAN OorscHoT); Arnhem, Ouddorp, Goes (Zoöl. Mus.); Berg en Dal (Borpr); Grebbe (VAN DE Por); Krimpen aan de Lek (Mus. Rotterdam). f. discreta Tutt, 1912, Brit. Butt., vol. 4, p. 139. De submediane vlekken der voorvleugels franjewaarts verschoven. Vrijwel overal onder de soort, vrij ge- woon. f. carteri Harrison, 1928, Vasculum, vol. 14, p. 139. De celvlek der achter- vleugels zonder zwarte kern, dus eenkleurig wit. Stellig niet zeldzaam. Wage- ningen, Bennekom (VAN DE Por); Amsterdam, Katwijk, Ouddorp (Zoöl. Mus.); Hembrug (WESTERNENG); Purmer (DE BOER); Krimpen aan de Lek (Mus. Rot- terdam). f. albolimbata nov. Op de voorvleugels ontbreken de zwarte terminale vlekken, zodat een brede witte achterrand ontstaat. Amsterdam (diverse collecties); Hem- (136) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 305 brug (VAN DER MEULEN); Aerdenhout (VAN OORSCHOT); Noordwijk, Ouddorp (Zoöl. Mus.); Den Haag (VAN ELDIK). Holotype: & van Ouddorp, 6.VIII.1947, in collectie Zool. Mus. [The black terminal spots on the under side of the fore wings fail, so that a broad white outer border results. Tutt described a form antera-obsoleta (1912, Brit. Butt, vol. 4, p. 258): “Specimens showing obsolescence of the spotting on the fore wings only. This may occur either in the marginal or discal row of black spots.” Thus two forms were united which have nothing to do with each other. F. albolimbata is a sharply defined striking form and no doubt an hereditary one. ] Teratologische exemplaren. Linker vleugels veel kleiner dan de rechter. Purmer (DE BOER). Linker achtervleugel te klein. Amsterdam (Zoöl. Mus.). Vacciniina Tutt Vacciniina optilete Knoch. Op het ogenblik nog zeer lokaal op een paar vindplaatsen in het Noorden en Oosten, vroeger op meer plaatsen, ook in het zui- den, vooral op het vochtige heiden, waar de voedselplant, Vaccinium oxycoccus L., groeide, maar door ontginning zijn de meeste van deze terreinen verdwenen. In Noord-Drente vliegt de vlinder in een geheel ander biotoop: droog dennenbos, met een flinke ondergroei van Vaccinium vitis-idaea L., die hier de voedselplant is. Op dezelfde plant zag V. SCHULTZ de vlinders de eieren leggen op de drogere gedeelten van de Lüneburgerheide (1929, Int. ent. Z. Guben, vol. 22, p. 422— 424). In Denemarken bekend van Seeland, Fünen en Laaland (lokaal en zeldzaam) en verbreid, doch zeldzaam, in moerassige gebieden in West- en Zuid-Jutland. In het omringende Duitse gebied alleen zeer lokaal in het oosten van Holstein. Niet in België en op de Britse eilanden. Onze vindplaatsen zijn dus de uiterste voor- posten van het areaal in N.W.-Europa en alleen al om die reden zou het buiten- gewoon jammer zijn, als de soort uit onze fauna verdween. Eén generatie, begin juni tot half augustus (9.VI tot 16.VIII). Vindplaatsen. Gr.: De Punt (vroeger gewoon, KLOKMAN ving er in 1904 nog 24 exemplaren, na 1909 niet meer waargenomen, terreinen ontgonnen). Dr.: Norg, aanvankelijk gewoon, maar de laatste paar jaren belangrijk minder. Ov.: Twente (op verzoek van de ont- dekkers wordt de vindplaats niet nader aangeduid). Gdl.: Leuvenum, 5.VII.1892, één exem- plaar (BONDAM volgens SNELLEN, 1893, Tijdschr. Entom., vol. 36, p. 195; zeer waarschijn- lijk ook later nog, daar Dr J. Th. OUDEMANS omstreeks 1930 nog ongeëtiketteerde exem- plaren ontving van iemand, die uitsluitend in de omgeving van Nunspeet had verzameld); Winterswijk, juli 1954, enkele exemplaren (KUYTEN); Varsseveld, vijf exemplaren in juli 1854 (DE GRAAF, 1856, Bouwst. Fauna Nederl., vol. 2, p. 146). N.B.: Breda (HEYLAERTS, 1870, Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 145: très rare sur la bruyère de Galder, près du Mast- bosch, dans un terrain marécageux’’). Variabiliteit. De soort is door KNOCH in 1781 beschreven naar exempla- ren uit de omgeving van Brunswijk. Vergelijking van de Nederlandse mannetjes en de typische wijfjes met exemplaren van Hannover, die ongetwijfeld ook tot 306 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (137) de nominaatvorm behoren, levert geen enkel verschil op, noch op de boven-, noch op de onderzijde der vleugels. Wel komt onder de Nederlandse populaties ook in een vrij hoog percentage een lichtere wijfjesvorm voor, die niet uit Noord-Duitsland vermeld wordt, maar het lijkt me niet juist alleen om die reden de Nederlandse exemplaren als cen aparte subspecies te beschouwen. Ik reken de Nederlandse populaties dus ook tot de nominaatvorm. De individuele variabiliteit is vrij groot. Het 3 is op de bovenzijde der vleu- gels eenkleurig paarsblauw. Bij het typische © is de wortel der vleugels paars- blauw, terwijl de buitenhelft eenkleurig zwartachtig is. Op de achtervleugels be- vindt zich voor de achterrand een rij zwarte vlekjes, die franjewaarts door een wit lijntje zijn af gezet, terwijl bij de anaalhoek een oranje oogvlek staat. De onder- zijde der vleugels is bij beide geslachten grijsachtig wit, niet zelden met iets bruin- achtige tint, waartegen de vlekkentekening scherp afsteekt. o ANGEL Zen. Dwergen. De Punt, & (Zoöl. Mus.). 1}, IC Me they © SNS Nn. f. 2 dilutior nov. Bovenzijde der voorvleugels sterk met wit gemengd, vooral langs de voor- en achterrand, aderen in dit lichte gedeelte zichtbaar als donkere lijnen; achtervleugels paarsblauw tot aan de subterminale vlekken, alleen langs de voorrand nog zwart. Door overgangen met de typische vorm verbonden. Norg, De Punt (Zoöl. Mus.). Holotype: 9 van De Punt, 9.VII.1904 in collectie Zoöl. Mus. {Upper side of the fore wings strongly mixed with white, especially along costa and outer border, nervures in this part visible as dark lines; hind wings lilac blue up to the chevrons, only the costa remains black. See plate 5, fig. 3 and 6.} f. 2 dlustris Dannehl, 1927, Mitt. Minch. ent. Ges., vol. 17, p. 7. Op de bovenzijde der achtervleugels zijn de randvlekken wel door een wit lijntje franje- waarts afgezet, maar het oranje anaaloog ontbreekt. De Punt (Zoöl. Mus.). f. 2 modesta V. Schultz, 1950, Ent. Z. Frankfurt, vol. 60, p. 140, pl., fig. D. Op de bovenzijde der achtervleugels ontbreekt zowel het oranje oog bij de anaal- hoek als het witte lijntje aan de buitenkant van de randvlekken. De Punt, één exemplaar (Zoöl. Mus.); Norg, één exemplaar (VAN WISSELINGH). f. clara Heydemann, 1942, Iris, vol. 55, p. 106. Grondkleur van de onderzijde der vleugels witachtig, zodat de lichte ringen om de ocellen nauwelijks of niet meer afsteken. Slechts enkele van onze exemplaren zijn zo licht. De Punt (Zoöl. Mus.). f. inornata Blom, 1947, Tijdschr. Entom., vol. 88, p. 333. Op de onderzijde der achtervleugels ontbreken de paarsblauwe schubben in de marginale vlekken. De Punt (Zool. Mus.); Norg (BLOM). GHOrce lMienitelce nninys: f. & nigromaculata Blom, 1947, l.c., p. 332. Op de bovenzijde der achtervleu- gels staan langs de achterrand vanaf de anaalhoek enkele zwarte vlekjes. Norg (BLOM). f. crassipuncta Blom, 1947, l.c., p. 333. De oogvlekken op de onderzijde duide- lyk vergroot. Norg (BLOM). (138) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 307 f. virgularia Blom, 1947, l.c., p. 333. Op de onderzijde der voorvleugels is de onderste submarginale vlek franjewaarts uitgerekt en verbonden met de onderste subterminale vlek. Norg (BLOM). f. cordata Blom, 1947, l.c., p. 333. De celvlekken aan de onderzijde der vier vleugels hartvormig. Norg (BLOM). f. pluripuncta Courvoisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 131. Met extra submediane vlekken. Norg, een &, dat aan de voorrand der ach- tervleugels een extra vlek heeft tussen de bovenste basale en de bovenste sub- mediane vlek (BLOM). f. parvipuncta Blom, 1947, Lc, p. 333. De vlekken aan de onderzijde der vleugels duidelijk verkleind. Norg (Brom, Zoöl. Mus.). f. basireducta nov. Onderzijde der achtervleugels met minder dan drie basaal- vlekken. Norg (holotype, & met slechts de bovenste basaalvlek, BLOM). [Under side of the hind wings with less than three basal spots. | Cyaniris Dalman Cyaniris semiargus von Rottemburg. Verbreid in het oosten en zuiden, maar lo- kaal, uitsluitend op grazige terreinen, plaatselijk vooral in de laatste jaren gewoon. De beste gebieden voor deze vlinder zijn in ons land Twente, de Achterhoek (althans omstreeks 1900, daarna slechts sporadisch), vroeger het Binnenveld bij Wageningen, nu nog Midden- en Zuid-Limburg. In het westen is semzargus spo- radisch opgemerkt. In dit verband is het wel van belang er aan te herinneren, dat de vlinder op de Britse eilanden reeds lang uitgestorven is. Aan de andere kant komt de vlinder wel op de Noordfriese waddeneilanden Sylt, Föhr en Amrum voor, zodat hij ongetwijfeld bestand is tegen het vochtig-zachte zeeklimaat. Welke oecologische factoren bij deze merkwaardige verbreiding van belang zijn, is dan ook niet zo makkelijk uit te maken, al is wel vrij zeker de kwestie van het juiste biotoop in ons land er één van. Twee, en in gunstige jaren zelfs drie generaties. Gerekend over alle beschik- bare gegevens is er een doorlopende vliegtijd van half april tot begin november, maar in elk afzonderlijk seizoen zijn de generaties wel duidelijk te onderscheiden. De eerste vliegt van half mei tot half juni; aprilvangsten zijn zeldzaam (18.IV. 1949 & te Stein; 20.IV.1949 9 te Geulle). De tweede generatie kan reeds in de derde decade van juni beginnen te vliegen (1949, toen op 28.VI al gewoon), is het talrijkst omstreeks 20 juli en vliegt na 10 augustus nog slechts in enkele exemplaren. De derde generatie kan eind augustus beginnen te verschijnen (27.VIII) en is waargenomen tot 5 november (in 1947). Zij is sterk afhankelijk van gunstige weersomstandigheden. In jaren met een mooie herfst (1947, 1949) kan zij talrijk zijn, in ongunstige jaren ziet men haar nauwelijks of in het geheel niet. BALL vond, dat de vorm der riekschubben bij de mannetjes in de eerste en in de tweede generatie van elkaar verschilt (1914, Ann. Soc. ent. Belg., vol. 58, p. 180, pl. IV, fig. 23, 24). TRüBSBACH echter bemerkte, dat ook deze schubben variëren in vorm en grootte (1939, Studien zu den deutschen Lycaenen mit beson- 308 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (139) derer Berücksichtigung der weiblichen Androkonien, 25. Bericht naturw. Ges. Chemnitz, Sep. p. 1—52, vier platen met 43 microfoto’s). Hij beeldt o.a. twee naast elkaar liggende schubben van hetzelfde mannetje van C. semiargus af (fig. 4), die aanmerkelijk in grootte en vorm van elkaar afwijken. De vorm der an- droconiën zal dan ook slechts met zeer grote reserve gebruikt kunnen worden om uit te maken, of een exemplaar tot de eerste of tot de tweede generatie behoort (van de derde generatie is geen materiaal onderzocht). In elk geval is het wel de moeite waard het onderwerp opnieuw in studie te nemen. Vindplaatsen: Dr.: Assen. Ov.: Losser, De Lutte, Denekamp, Vasse, Agelo, Reu- tum, Tubbergen, Almelo, Weerselo, Hengelo, Enschede, Delden, Bornerbroek, Steenwijker- wold. Gdl.: Apeldoorn, Twello, Voorstonden, Empe, Laag Soeren, Spankeren, Dieren, Arnhem, Oosterbeek, Wageningen vroeger in het Binnenveld talrijk, na de ont- watering verdwenen); Laren, Winterswijk, Aalten, Varsseveld, Slangenburg, Doetinchem; Groesbeek, Zalt Bommel. Utr.: Rhenen, De Klomp. N.H.: De Zilk (bij Heemstede). Z.H.: Oud-Beierland, september 1903 (Sint Josephstichting, Bergen-N.H.), Dordrecht, Giesen- dam. Zl.: Wilhelmina-dorp, 1922 (VERHEY). N.B.: Zundert, Breda, Oosterhout, Rijen, Til- burg, Drunen, Vlijmen, ’s-Hertogenbosch, Rosmalen, Sint Michielsgestel, Middelaar, Haps, Oirschot, Helmond, Deurne, Asten. Lbg.: Arcen Venlo, Tegelen, Steyl, Baarlo, Belfeld, Swalmen, Roermond, Neer, Weert, Echt, Sittard, Stein, Spaubeek, Nuth, Schinveld, Eygels- hoven, Vaasrade, Kerkrade, Ubachsberg, Elkenraad, Voerendaal, Hulsberg, Schin op Geul, Gerendal, Valkenburg, Geulem, Houthem, Geulle, Bemelen, Sint Pieter, Gronsveld, Slenaken, Gulpen, Epen, Mechelen, Vaals. Variabiliteit. Een uiterlijk verschil tussen de twee eerste geueraties is bij ons niet vast te stellen en ook het verschil in de vorm der androconien is, zoals reeds vermeld werd, niet al te betrouwbaar. De exemplaren van de derde generatie zijn tamelijk klein, maar zulke vlinders komen ook in de andere genera- ties voor. | Onze populaties behoren tot subsp. cimon Lewin, 1795, Ins. Great Brit., vol. 1, p. 80, pl. 38, fig. 6 en 7, gekenmerkt door de helder blauwachtige grondkleur der mannetjes met smalle zwarte achterranden der vleugels, door betrekkelijk kleine vlekken op de onderzijde, die vrij licht van kleur is. De nominaatvorm is breedgerand. Zulke exemplaren komen slechts bij hoge uitzondering onder onze subspecies voor. NEN fi mn (cita imigiein f. minor Tutt, 1909, Brit. Lep., vol. 10, p. 258. Dwergen. Niet al te zeldzaam. f. major Tutt, 1909, l.c., p. 258. Opvallend grote exemplaren. Natuurlijk veel zeldzamer. Enschede, Slangenburg, Zalt Bommel (Zoöl. Mus.). B. Kleurvormen. f. © byze Bergsträsser, 1779, Nomenclatur, vol. 2, p. 79, pl. 48, fig. 7, 8. Op de bovenzijde is de wortel der vleugels blauw getint. Slechts enkele exemplaren met zwakke ontwikkeling van de blauwe kleur. Dieren (Mus. Rotterdam); Zalt- bommel, Stein, Houthem (Zoöl. Mus); Tilburg (BENTINCK); Epen (VAN WISSE- LINGH). f. latimargo Gillmer, 1909, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 313. Bovenzijde der vleugels met brede zwarte achterrand. Beslist zeldzaam. Slangenburg (Zoël. Mus.); Belfeld (STOFFELS). TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 PLAAT 3 13 14 15 Phot. Museum Leiden Maculinea alcon alcon Schiff. 1. 4, Moosbrunn (Austria inf.), 7.VII.1935; 2. ©, Moos- brunn, 6.VI.1940; 3. ©, f. nigra Wheeler, Moosbrunn, 7.VII.1935. Maculinea alcon ericae nov. 4. 4, Apeldoorn, 23.VII.1900 (holotype); 5. ©, Buurse, 24.VII.1939 (allotype); 6. ©, f. nigra Wheeler, Oisterwijk, 1.VIII.1895. Maculinea alcon arenaria Lempke. 7. 4, Wassenaar, 5.VII.1941; 8. 9, Wassenaar, 10.VII.1941; 9. ©, Wassenaar, 9.VII.1951. Populatie van Mie (Population of Mie, an isolated locality in the polder district). 10. ©, 14.VII.1947; 11. @, 25.VII.1944; 12. 9, 14.VII.1947. Infrasubspecifieke vormen van subsp. erica. 13. 9, f. disco-elongata Lempke, Nunspeet, 27.VII.1936; 14. © f. lunulata Warnecke, Aalten, 24.VII.1935; 15. 4, f. supralunulata nov., Hilversum, 22.VII.1941 (holotype). No. 1—3 in collectie REISSER, Wenen; no. 4—15 in Zoölogisch Museum, Amsterdam. ar (140) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 309 f. infrapallida nov. Grondkleur van de onderzijde der vleugels bijna wit, zodat de lichte ringen om de vlekken niet meer afsteken. Slangenburg, & (holotype, Zoöl. Mus.). - [Ground colour of the under side of the wings nearly white, so that the pale rings round the spots no longer contrast. } GwOcellentekeni ng f. lunulata Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 58. Bovenzijde der voorvleugels met celvlek. Tegelen, Roermond, Houthem (Zoöl. Mus.). f. crassipuncta Gillmer, 1909, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 313. De submediane vlekken op de onderzijde der vleugels duidelijk vergroot. Slangenburg, Doetin- chem, Tegelen (Zoöl. Mus.); Belfeld (STOFFELS). f. striata Wheeler, 1903, Butt. Switz., p. 25 (disco-elongata Courvoisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 152). De submediane vlekken op de onderzijde der vleugels (enkele of alle) streepvormig uitgerekt. Vooral in extreme exemplaren zeer zeldzaam. Tilburg (alleen de bovenste vlek op de voorvleugels, Leids Mus.); Arcen (FRANSSEN); Baarlo (9, alleen de vijfde vlek op de voor- vleugels, Zoöl. Mus.); Stein (alleen op de achtervleugels, die der voorvleugels vergroot, Missiehuis Stein); Eygelshoven (prachtig exemplaar met vrijwel alle vlekken verlengd, SOGELER); Houthem (slechts enkele vlekjes, Zoöl. Mus.). f. addenda Stauder, 1923, Zeitschr. wiss. Insektenbiol., vol. 18, p. 192. Op de onderzijde der achtervleugels extra basale vlekken. Houthem (Zoöl. Mus.). f. znitia Tutt, 1909, Brit. Lep., vol. 10, p. 263. Op de onderzijde der vleugels (vooral de achterste) met grijsachtige marginale vlekken. Zie VERITY, 1943, Farf. It., vol. 2, pl. 12, fig. 72. Spankeren (Leids Mus.); Wageningen (VAN DE POL); Aalten, Slangenburg, Tilburg (Zoöl. Mus.); Eys (Toxopeus, Tijdschr. Entom., vol. 63, p. 163). f. parvipuncta Gillmer, 1909, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 313. De submediane vlekken ontbreken gedeeltelijk. Apeldoorn, Wageningen, Slangenburg, Groesbeek, Venlo (Zoöl. Mus.); Belfeld (NEIJTS); Stein (Missiehuis aldaar); Hulsberg (PRIEMS); Epen (KUCHLEIN). f. basicaeca Stauder, 1923, Zeitschr. wiss. Ins.biol., vol. 18, p. 192. Aan de onderzijde der achtervleugels ontbreken de basale vlekken. Apeldoorn, Wagenin- gen, Groesbeek, Zalt Bommel, Venlo (Zoöl. Mus.). f. c-nigrum Tutt, 1909, Brit. Lep., vol. 10, p. 261. De twee onderste sub- mediane vlekken der achtervleugels zijn met elkaar verbonden. Zie o.a. VERITY, l.c., fig. 57. Stellig niet al te zeldzaam en ongetwijfeld wel op de meeste vind- plaatsen onder de soort te vinden. Gynandromorph. Een 9, waarbij op de bovenzijde van de rechter ach- tervleugel paarsblauwe striemen van de achterrand naar de wortel lopen. Tilburg (VAN DEN BERGH). Teratologische exemplaren. Rechter voorvleugel te klein. Apel- doorn, & (Zoöl. Mus.). Op de linker voorvleugel is bij de apex de achterrand binnenwaarts gebogen. Houthem, & (Zoöl. Mus.). Rechter achtervleugel te klein. Agelo (VAN DER MEULEN). 310 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (141) Polyommatus Latreille Polyommatus icarus von Rottemburg. Verbreid in het gehele land, vooral ge- woon op groeiplaatsen van rolklaver op grazige zandige terreinen en in het Krijtdistrict, opvallend talrijk op de Wadden-eilanden, tenminste op Texel, Vlie- land en Terschelling. Ook bekend van Ameland en Schiermonnikoog (hier vrij talrijk, vAN MINNEN). Twee, en in jaren met gunstige herfsten zelfs drie generaties. De eerste vliegt van eind april tot begin juli (25.IV tot 2.VII), meest eind mei en juni, de twee- de van ongeveer half juli tot eind augustus (12.VII tot 26.VIII), hoofdvliegtijd . van de tweede helft van juli tot in de tweede helft van augustus. De derde gene- natie is waargenomen van begin september tot eind oktober (1.IX tot 27.X). Variabiliteit. De Nederlandse exemplaren behoren tot subsp. zcarzs von Rottemburg, beschreven naar exemplaren van Halle aan de Saale. Tussen de exemplaren van de eerste en die van de tweede generatie kan ik geen macroscopi- sche verschillen vinden. Mogelijk komen de wijfjes zonder blauwe bestuiving in de eerste generatie minder voor dan in de tweede, maar het beschikbare voor- jaarsmateriaal is niet groot genoeg om een conclusie toe te laten. BALL vond, dat de androconiën van de zomer-mannetjes veel ovaler zijn dan die van de eerste generatie en hij noemde deze genratie daarom ovalisquamosa (1914, Ann. Soc. ent. Belg., vol. 58, p. 179, pl. IV, fig. 19, 20). TRÜBSBACH's publicatie in 25. Be- richt naturw. Ges. Chemnitz (1939) maakt een nader onderzoek, in hoeverre deze schubben in vorm variëren, echter noodzakelijk. De Duitse auteur vond overigens bij een geheel blauw 2 ook androconién, die in vorm vrijwel met die der man- netjes overeenstemmen (lc. fig. 40—43). Bij gedeeltelijk blauw bestoven wijf- jes waren ze daarentegen nooit te vinden. De derde generatie is steeds vrij klein, terwijl alle mannetjes, die ik zag, op de onderzijde der vleugels bleekgele subterminale vlekken bezitten in plaats van oranje gekleurde. De wijfjes daarentegen zijn normaal van kleur. De individuele variabiliteit is zeer groot, maar van de genetica der talrijke be- schreven vormen is nog niets bekend. KRODEL kreeg door afkoeling in het ge- voelige stadium van poppen van Lysandra coridon Poda en Agrodiaetus damon Schiff. vlinders met vlekkenreductie en bij de laatste soort ook met streepvormige vlekken aan de onderzijde der vleugels (1904, Allg. Z. f. Entom., vol. 9, p. 49). ZERLING (1916, Iris, vol. 30, p. 217—218) hield poppen van Lysandra coridon en Agrodiaetus damon vochtig en koel. De wijfjes hadden een meer of minder uitgebreide blauwe tint op de bovenzijde der vleugels. Bij een groot deel van de mannetjes en de wijfjes waren alle ocellen op de celvlekken na verdwenen, bij de overige sterk gereduceerd. Polyommatus icarus gaf bij dezelfde behandeling tal- rijke wijfjes met zeer sterk ontwikkelde blauwe kleur en op de onderzijde vaak met samengevloeide vlekken. Bij de mannetjes kwamen deze vlekvormen niet in zo sterke mate voor. Bij Lysandra bellargus von Rottemburg waren de wijfjes heel vaak diep donkerblauw met sterke zwarte achterrand. De mannetjes van deze soort hadden op de bovenzijde der achtervleugels alle een rij duidelijke achter- randsvlekken, terwijl op de onderzijde de grondkleur sterk verdonkerd was en verbonden oogvlekken voorkwamen. LoRkovic (1938, Mitt. Münch. ent. Ges, | | (142) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera Bn vol. 28, p. 243) vond, dat alle Lycaeniden, die hij kweekte, op lage temperatuur reageerden door reductie van de oogvlekken, vooral op de achtervleugels (Everes decolorata Staudinger, Lycaeides idas L., Lycaeides argyrognomon Bergsträsser, Plebejus argus L., Polyommatus icarus von Rottemburg). Uit deze publicaties blijkt, dat zowel de blauwe kleur bij de wijfjes als de tekening der onderzijde sterk door min of meer extreme oecologische factoren te beïnvloeden zijn. Toch bewijst dit niet, dat alle in de vrije natuur voorkomende exemplaren met een of andere afwijking in de vlekkentekening aan dergelijke oorzaken hun ontstaan te danken zouden hebben. Hun aantal is daarvoor te groot. Veel waarschijnlijker lijkt het mij, dat een aantal vormen zowel door erfelijke factoren als kunstmatig door extreme oecologische invloeden kunnen optreden. Een geregeld voorkomende vorm als melanotoxa bijv. berust zonder enige twijfel op erfelijkheid. Sommige eigenschappen worden heel duidelijk door polymere factoren geregeld, zoals de blauwe bestuiving der wijfjes en de semiarcuata- melanotoxa combinatie. Verscheidene zijn ook sterk „gedeeltelijk sex-controlled”, waarop bij de vormen zelf gewezen zal worden. Op de Wadden-eilanden is door de eeuwenlange isolatie een populatie bezig zich te vormen, die afwijkt van die van het vasteland. Nergens anders in ons land komen percentsgewijs zoveel exemplaren voor met gereduceerde vlekken (in groot- te of in aantal) aan de onderzijde der vleugels. VASI f. minor Cockerell, 1889, Entomologist, vol. 22, p. 176. Dwergen. Niet al te zeldzaam, overal onder de soort nu en dan aan te treffen. f. major Tutt, 1910, Brit. Butt., vol. 4, p. 127. Opvallend grote exemplaren. Natuurlijk veel schaarser. Balk, Belfeld (Leids Mus.); Noordwijk, Wijk bij Heus- den, Valkenburg (Zoöl. Mus.); Bergen op Zoom (KORRINGA). BARKS mie v of men: Typische wijfjes zijn volgens de beschrijving van von ROTTEMBURG op de bovenzijde eenkleurig donkerbruin met een rij oranjegele achterrandsvlekjes op voor- en achtervleugels. In de voorjaarsgeneratie schijnen dergelijke exemplaren niet veel voor te komen, in de zomergeneratie zijn ze niet bepaald zeldzaam, maar toch veel schaarser dan de blauw bestoven wijfjes. Ook in de herfstgeneratie komen ze voor, maar door het geringe materiaal, dat ik hiervan zag, is me niet bekend, in welke verhouding. Bij de mannetjes komen in de blauwe grondkleur kleine tintverschillen voor, maar belichting en ouderdom zijn hierbij van grote invloed. Bij de wijfjes va- riëert de grondkleur van donkerbruin tot zwartbruin en de blauwe bestuiving van blauw tot paars. Alle mogelijke combinaties hiervan met de oranjegele achterrands- vlekken zijn door TUTT in tabelvorm uitgewerkt (1910, l.c., p. 130—131), maar deze wijze van analiseren heeft nooit navolging gevonden. f. 9 anticoelunulata Verity, 1943, Farf. It., vol. 2, p. 247. Alleen op de boven- zijde der achtervleugels zijn de oranje achterrandsvlekjes aanwezig, die der voor- vleugels ontbreken. Vrij zeldzaam, maar wel op de meeste plaatsen onder de soort aan te treffen. f. © fusca Gillmer, 1908, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 11. Bovenzijde der vleugels eenkleurig donkerbruin, zonder oranjegele achterrandsvlekken. Zeld- 32 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (143) zaam. Wageningen, Bloemendaal (Zoöl. Mus.); Amsterdam (KUCHLEIN); Breda (Leids Mus.). f. 2 astrarchoides Tutt, 1910, l.c., p. 141. Bovenzijde der vleugels eenkleurig donkerbruin, oranje randvlekken opvallend duidelijk, zodat een sterke gelijkenis met Aricia agestis Schiff. ontstaat. Zie VERITY, 1943, Farf. It, vol. 2, pl. 13, fig. 29. Zeldzaam. Stavenisse (Leids Mus.); Gronsveld (Zoöl. Mus.). f. © amoena Schultz, 1904, Ent. Z. Guben, vol. 18, p. 93 (supraelongata Vorbrodt, 1917, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 12, p. 447, nec rufina Oberthür, 1894, Et. d’Ent., vol. 19, p. 14, pl. VI, fig. 52). De oranje randvlekken op de bovenzijde der voorvleugels wortelwaarts verlengd tot ongeveer het midden der vleugels. Zeldzaam. Beek bij Nijmegen (Borpr); Melissant (HUISMAN); Kes- sel (VAN OORSCHOT). f. ® apicata Tutt, 1910, l.c., p. 130. Op de bovenzijde der voorvleugels hou- den de oranje randvlekken meestal reeds vrij ver onder de voorrand op. Bij deze vorm bevindt zich dan tussen het bovenste vlekje en de apex nog een aantal licht- gekleurde vlekjes als voorzetting er van. Vrij gewoon. f. 9 caerulescens Wheeler, 1903, Butt. Switz., p. 35. Het basale gedeelte der vleugels op de bovenzijde blauw getint. Hoofdvorm in alle generaties. f. © caerulea Fuchs, 1877, Stett. ent. Z., vol. 38, p. 133. De blauwe tint be- dekt de hele bovenzijde. Alleen de voorrand der vleugels is in de regel nog zwartachtig, maar bij de prachtige extreme exemplaren verdwijnt ook hier de donkere kleur. Zowel in de voorjaars- als in de zomergeneratie minder gewoon dan caerulescens, maar gewoner dan de typische vorm. Van de herfstgeneratie heb ik te weinig wijfjes gezien. [Turr used a considerable number of names for the different degrees of blue scaling in his Brit. Butt. (vol. 4, 1910). The character is however clearly multifactorious, and the smaller the number of names for such forms the better. The oldest name for a partly blue © in a general sense is caerulescens Wheeler 1903. The name of semiclara Tutt 1896 can only be used in a very restricted sense, so that it is better to drop it. KirBy’s thestilis (1827) was described as a species, so that it can be considered a synonym of icarus von Rottemburg. The oldest name for the wholly blue 9 is caerulea Fuchs 1877. All other names are younger, and indicate the same principle of variation, though there are of course slight differences in the amount of blue scaling. There is no need to distinguish a still higher degree by a separate name (mariscolore Kane 1893 = supra-caerulea Oberthür 1896 = amethystina Gillmer 1908).} f. 2 caeruleocuneata Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 175. Op de bovenzijde der achtervleugels een brede wigvormige blauwe streep, die met de basis tegen de oranje achterrandsvlekjes aan ligt. Niet zeldzaam, vooral by gedeeltelijk blauwe exemplaren. f. © caeruleolunulata Tutt, 1910, Britt. Butt, vol. 4, p. 130. Op de boven- zijde, vooral van de achtervleugels, zijn de randvlekken aan de binnenkant blauw afgezet. Niet zeldzaam bij exemplaren van f. caerulescens, maar ook nu en dan bij wijfjes met geheel blauwe achtervleugels, waar de pijlvormige blauwe vlekjes dan prachtig afsteken tegen de blauwe grondkleur. f. © albolunulata Tutt, 1910, L.c., p. 130. Als de vorige vorm, maar de rand- vlekken zijn aan de binnenzijde wit afgezet. Veel zeldzamer. Egmond aan den Hoef (VAN DER MEULEN); Ouddorp (Zoöl. Mus.). (144) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 313 f. 9 caeruleomarginata Tutt, 1910, l.c., p. 130. De randvlekken zijn aan de franjezijde blauw afgezet. Gewoon. _ f. 9 albomarginata Tutt, 1910, l.c., p. 130. De randvlekken zijn aan de franje- zijde wit afgezet. Veel zeldzamer. Lochem, Varsseveld, Groesbeek (Zoöl. Mus.); Aerdenhout (KUCHLEIN). f. 9 albocincta Tutt, 1910, l.c., p. 130. De discaalvlek op de bovenzijde der vleugels is wit geringd. Meestal is dit alleen de voorvleugelvlek. Bij ons een zeldzame vorm. Vogelenzang (Leids Mus.). f. brunnea Fuchs, 1900, Jahrb. Nass. Ver., vol. 53, p. 31. Onderzijde van het 4 bruinachtig, van het © meer roodbruin. Mannetjes met bruinachtig getinte achtervleugels komen nu en dan voor (bijv. Nijmegen, Ouddorp ín coll. Zoöl. Mus.), maar exemplaren, die de normale tint van het 9 bereiken, heb ik niet ge- zien. Ook bij het 9 is de vorm in ons land stellig zeldzaam. Ouddorp (Zoöl. Mus.). f. & albescens Tutt, 1910, Lc, p. 132. Grondkleur van de onderzijde wit- achtig. Katwijk (VAN WESTEN). f. © subtus-obscurior Oberthür, 1896, Et. d'Ent., vol. 20, pl. 4, fig. 45. Grond- kleur van de onderzijde sterk verdonkerd, bijna bruinzwart. Ouddorp (Zoöl. Mus.). f. flavescens Tutt, 1910, l.c., p. 133. De oranje achterrandsvlekken op de onder- zijde bleekgeel van kleur. Bij de mannetjes van voorjaars- en zomergeneratie niet zeldzaam, bij die der herfstgeneratie in elk geval de overheersende vorm. Bij de wijfjes veel zeldzamer, en dan zijn ook de randvlekken op de bovenzijde bleek- geel: Serooskerke (BROUWER). GROENE neler: f. 4 nigromaculata Cockerell, 1889, Entomologist, vol. 22, p. 99. Op de bovenzijde der achtervleugels staan zwarte achterrandsvlekken. Vrij zeldzaam, maar ongetwijfeld wel op vele vindplaatsen nu en dan aan te treffen. Almelo, Eerbeek, Aalten, Bussum, Aalsmeer, De Beer, Heerlen (Zoöl. Mus.); Elzen (VAN DER MEULEN); Amsterdam (STAMMESHAUS); Castricum, Heemskerk (LEEFMANS); Bergen op Zoom (KORRINGA); Nuenen (Leids Mus.); Tegelen (OTTENHEYM); Kerkrade (NEUMANN). f. crassipuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges, vol. 11, p. 19. De ogen aan de onderzijde opvallend vergroot. Bij het & vrij zeldzaam: Havelte, Die- penveen (Zoöl. Mus.); Amsterdam (VAN DER VLIET); Terneuzen (VaRI); Stein (KAMMERER). Bij het 9 vrij gewoon, vooral op de voorvleugels en dan vaak samen met vlekkencombinaties. f. elongata Tutt, 1910, Lc., p. 170, pl. XI, fig. 11 (basi-elongata Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 46, pl. IV, fig. 1). Een of meer basale vlekken op de voorvleugels verlengd. Bijna altijd is dit de onderste. Niet zeldzaam bij het ©, bij het & nauwelijks voorkomend. f. transiens Tutt, 1910, l.c., p. 164. De submediane vlekken der voorvleugels uitgerekt. Niet gewoon, maar wel overal onder de soort aan te treffen. f. extensa Tutt, 1910, l.c., p. 164 (disco-elongata Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 46). De submediane vlekken van voor- en achtervleugels uitgerekt. Ter- schelling, 2 (Zoöl. Mus.). 314 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (145) f. semiarcuata Courvoisier, 1907, Z. wiss. Ins.biol., vol. 3, p. 35. Op de voor-. vleugels zijn de onderste basale en de onderste submediane vlek verlengd zonder elkaar evenwel te raken. Bij het & vrij zeldzaam, bij het © gewoon, dus „ge- deeltelijk sex-controlled”. f. melanotoxa Pincitore-Marott, 1872, Giorn. Agr. e Pastor, p. 248. De beide vlekken van de vorige vorm zijn met elkaar verbonden, zodat aan de binnenrand een zwarte streep ontstaat. Bij het 4 vrij zeldzaam, bij het © gewoon, dus even- eens „gedeeltelijk sex-controlled”. f. biarcuata Fritsch, februari 1910, Berl. ent. Z., vol. 54, p. 233. Op de voor- vleugels staan boven de bovenrand twee, niet zelden gedeeltelijk samenvloeiende, zwarte strepen, doordat ook de extra basale vlek (van f. tripuncta enz.) verbonden is met de voorlaatste submediane vlek. Veel zeldzamer, maar ook deze vorm bij het & weer minder dan bij het 9. Doorn, Ouddorp, Stein (drie wijfjes, Zoöl. Mus.); Tilburg, © (VAN DEN BERGH); Sint Michielsgestel ©, Oirschot & (KNIPPENBERG). f. virgularia Tutt, 1910, Brit. Butt., vol. 4, p. 134. Op de voorvleugels is de onderste submediane vlek buitenwaarts gebogen en verbonden met de onderste subterminale vlek. Niet gewoon, maar toch wel haast overal nu en dan onder de soort te vinden. f. costajuncta Tutt, 1910, Ent. Rec., vol. 22, p. 51. Op de achtervleugels is de bovenste basale vlek verbonden met de bovenste submediane, zodat aan de voor- rand een zwarte streep ontstaat. Wageningen (VAN DE Por); Terschelling, © Stein, & (Zoöl. Mus.). f. basijuncta Tutt, 1910, Ent. Rec., vol. 22, p. 51 (retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 50). In cel 1c der achtervleugels is de basale vlek met de voor- laatste submediane vlek verbonden. Berg en Dal (BoLDT); Rhenen (JANSE); Bussum (VAN OORSCHOT); Bemelen (Zoöl. Mus.). f. analijuncta Beuret, 1926, Schweiz. ent. Anz., vol. 5, no. 3, p. 4. Op de achtervleugels is de vierde basale vlek in cel 1a verbonden met een extra vijfde vlek, die in dezelfde cel vlak aan de vleugelwortel staat. Lobith, 9 (Zoöl. Mus.). f. apicojuncta Tutt, 1910, Brit. Butt., vol. 4, p. 134. Op de achtervleugels is de buitenste bovenste submediane vlek verbonden met de bovenste subterminale. Epen (VAN OORSCHOT). f. costo-retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 51. Combinatie van costajuncta Tutt met basijuncta Tutt = retrojuncta Courvoisier. Stein, @ (Zoöl. Mus.). f. arcuata-retrojuncta Courvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 52. Combinatie van melanotoxa (op de voorvleugel) en basijuncta (op de achtervleugel). Lobith (SCHOLTEN); Amsterdam (VAN OoRsCHOT); Nuenen (NEYTS); Stein, Epen (Zoöl. Mus.). f. melanostriata de Crombrugghe, 1911, Rev. mens. Soc. ent. Namur., vol. 11, p. 83. Combinatie van melanotoxa (op de voorvleugel), bastjuncta en imojuncta (op de achtervleugel). Ulvenhout (Mus. Rotterdam); Kerkrade (NEUMANN). [F. imojuncta Coutvoisier, 1912, Iris, vol. 26, p. 50, heeft in cel 1b der achter- vleugels de basale vlek verbonden met de onderste submediane. Niet in combi- natie met een andere vorm ken ik haar nog niet uit Nederland. ] (146) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera SUS f. arcuata-costa-retrojuncta Courvoisier, 1912, Lc., p. 52. Combinatie van mela- notoxa (op de voorvleugel), costajuncta en basijuncta Tutt = retrojuncta Cour- voisier (op de achtervleugel). Een prachtig 9 van Lonneker, dat bovendien nog de tekening van imojuncta Courvoisier bezit (VAN DER MEULEN). Een dergelijke combinatie is in de literatuur nog nooit vermeld, maar ik denk er natuurlijk niet aan daar weer een aparte naam aan te geven. f. digitata Courvoisier, 1907, Z. wiss. Ins.biol., vol. 3, p. 36. Op de voorvleu- gels is de bovenste basale vlek verbonden met de celvlek en deze weêr met de vierde submediane vlek, zodat één doorlopende lange streep van de wortelvlek naar de submediane vlek loopt. Bovendien zijn meestal ook andere submediane vlekken verlengd. Van deze zeer zeldzame vorm ving BANK een prachtig man- netje aan de Hembrug op 31.VIII.1947, waarbij alle submediane vlekken op voor- en achtervleugels verlengd zijn en bovendien de basale achtervleugelvlekken. f. striata Tutt, 1896, Brit. Butt, p. 175 (radiata Courvoisier, 1907, Z. wiss. Ins.biol., vol. 3, p. 37). De submediane vlekken (of in elk geval enkele er van) zijn franjewaarts uitgerekt en verbonden met de subterminale vlekken. Extreme exemplaren, soms gecombineerd met andere vlekvormen, zijn uiterst zeldzaam, al worden ze nogal eens afgebeeld, omdat ze tot de fraaiste en meest opvallende af- wijkingen behoren. Maar ook exemplaren, waarbij slechts een deel der vlekken (op voor- of/en achtervleugels) verbonden is, zijn verre van gewoon. Er bestaat een behoorlijk aantal volkomen overbodige namen voor allerlei graden. We heb- ben hier weer duidelijk een eigenschap, die ,,multifactorial” is. Ik ken slechts een prachtig 4 van Breskens (Zoöl. Mus.) en een vrij zwak © van Krimpen aan de Lek (Mus. Rotterdam). f. tripuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 22. Voor- vleugel met drie basale vlekken. Bij het & gewoon, bij het © wat minder. f. guadripuncta Courvoisier, 1903, Lc., p. 22. Voorvleugel met vier basale vlek- ken. Zowel bij het 4 als bij het 9 niet zeldzaam. f. quinquepuncta Courvoisier, 1903, l.c., p. 22. Voorvleugel met vijf basale vlekken. Zeldzaam. Borne (VAN WESTEN); Bennekom, Hilversum, twee man- netjes (Zoöl. Mus.). f. excessa Gillmer, 1908, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 178 (pluripuncta Cour- voisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, vol. 1, p. 138). Met extra vlekken tussen celvlek en submediane vlekken of andere extra submediane vlekken. Niet gewoon. Verwolde, Gronsveld, Soest (Zoöl. Mus.); Lochem (Mus. Rotterdam); Schiedam (NIJSSEN); Schinveld (NEUMANN); Welterberg (BROUWER). f. parvipuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 24. De vlekken aan de onderzijde opvallend klein. Vooral een bij de mannetjes voor- komende vorm, hoewel ook bij deze in het algemeen zeldzaam, behalve op Ter- schelling, waar de vorm bij dit geslacht vrij gewoon is. LANZ bezat een exem- plaar van Terborg, dat tegelijkertijd tot f. melanotoxa behoorde, wel een bewijs, dat soms heel verschillende factoren voor de tekening in één enkel individu ver- enigd kunnen zijn. f. candiope Bergsträsser, 1779, Nomencl., vol. 2, p. 78, pl. 48, fig. 3, 4. Voor- vleugel met één basale vlek. Bij het & gewoon, bij het © niet zeldzaam. Blijk- baar iets „gedeeltelijk sex-controlled”. 316 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 . (147) f. icarinus Scharfenberg, 1791, Scriba ’s Journal, vol. 1, derde stuk, p. 216. Voorvleugel zonder basale vlekken. Bij het & vrij gewoon (in het Zoöl. Mus. meer dan 20 exemplaren !), al komen plaatselijk schommelingen in het aantal voor. Bij het 9 zeer zeldzaam: in collectie Zoöl. Mus. slechts één exemplaar, dat niet eens zuiver de vorm vertegenwoordigt, daar de onderste basale viek nog flauw zichtbaar is. Blijkbaar zeer sterk „gedeeltelijk sex-controlled”. f. semipersica Tutt, 1896, Brit. Butt, p. 175. Op de achtervleugels ontbreken de vlekken gedeeltelijk. Vrij zeldzaam, maar van tamelijk veel vindplaatsen be- kend. Terschelling gewoon, vooral bij het 4. f. postico-obsoleta Tutt, 1910, Ent. Rec., vol. 22, p. 100. Voorvleugels vrijwel normaal, op de achtervleugels alle basale en submediane vlekken verdwenen. Vlaardingen, @ (NIJSSEN). f. obsoleta Gillmer, 1908, Int. ent. Z. Guben, vol. 2, p. 178 (obsoleta Clark, 1905, Entomologist, vol. 38, p. 261, nomen nudum !; caeca Gillmer, 1910, op. cit., vol. 4, p. 3). Alle basale en submediane vlekken ontbreken. Zeer zeldzaam. Terschelling, & (Zoöl. Mus.). Een zeer sterke overgang met nog enkele sub- mediane vlekken van Texel (ook een 4, VAN WISSELINGH). f. albolimbata Baumann, 1921, Mitt. Münchn. ent. Ges., vol. 11, p. 44. De terminale vlekken op de onderzijde van voor- en achtervleugels ontbreken groten- deels en de nog aanwezige zijn sterk verkleind, zodat een brede witte achterrand ontstaat. Tot nog toe uitsluitend bekend in combinatie met f. zcarinus. Doetinchem, & (Zoöl. Mus.). f. carteri Heslop Harrison, 1928, Vasculum, vol. 14, p. 139. De celvlek der achtervleugels eenkleurig wit. Niet al te zeldzaam, van vele vindplaatsen be- kend. f. albo-ocellata Gillmer, 1904, Soc. Ent., vol. 18, p. 186 (caeca Oberthür, 1910, Lép. Comp., vol. 4, p. 240, 670, pl. XLIII, fig. 323; privata Schönfeld, 1924, Int. ent. Z. Guben, vol. 18, p. 40; duesseldorfensis Strand, 1927, Arch. Natur- gesch, vol. 91, Abt. A, Heft 12, p. 282). Alle oogvlekken op de onderzijde een- kleurig wit, zonder zwarte kern. Niettegenstaande de serie namen een uiterst zeld- zame, stellig wel recessieve vorm. Oisterwijk, & (Zoöl. Mus.). f. discreta Tutt, 1910, Brit. Butt, vol. 4, p. 16. De submediane vlekken der voorvleugels franjewaarts verplaatst, zodat ze in een bijna rechte lijn vlak voor de subterminale vlekken staan. Zowel bij 4 als © niet al te zeldzaam. f. superocellata nov. Op de onderzijde der voorvleugels missen de subtermi- nale vlekken de oranje tekening aan de buitenzijde. Ze zijn rondachtig van vorm en wit geringd en maken daardoor de indruk van een extra rij wat lichter ge- kleurde oogvlekken. Heinkenszand, 27.VII.1943, 4 (holotype, Zoöl. Mus.). L] [The subterminal spots on the under side of the fore wings miss the orange markings at their outer side. They have a roundish shape and are surrounded by a white ring. They therefore make the impression of an extra row of somewhat paler coloured eye spots. } f. transparens Tutt, 1910, Brit. Butt., vol. 4, p. 148. De beschubbing is zo dun, dat de tekening van de onderzijde duidelijk op de bovenkant te zien is. Velden- Lbg., blauw 9 (STOFFELS). (148) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 317 Wena tolosisehe eem pila ren: Rechter vooerdeugel te kort. Schie- dam, ¢ (NIJSSEN). Beide voorvleugels te klein. Lunteren, 9 (BRANGER). Beide achtervleugels sterk verkleind. Helvoirt (CALAND, 1907, me Entom., ole ON Pp! 2725 pl. 7, fig: 5): Gynandromorphen. 1. Linker vleugels mannelijk, rechter vleugels vrouwelijk (bruin met oranje randvlekken), behalve de voorrand van de voor- vleugel, die weer mannelijk is. Bijna dus een bilaterale gynandromorph. Zeist, 1940 (BROUWER). 2. Alle vleugels vrouwelijk, alleen op de linker voorvleugel bij de apex een paar striemen diepblauw evenwijdig aan de aderen. Elden (HEEZEN). 3. Een © van de uricolor-vorm, dat op beide achtervleugels een brede baan van een blauwe kleur heeft. Dat dit geen caerulescens-vorm is, blijkt uit de tint van de blauwe baan, maar vooral uit de scherpe begrenzing er van. Bij caerules- cens-wijfjes gaat de blauwe bestuiving geleidelijk over in de bruine grondkleur. By dit exemplaar is geen sprake van een bestuiving met blauwe schubben, maar vormt het blauw inderdaad plaatselijk de grondkleur. Hierden, 1936 (Leids Mus.). No. 2 en 3 komen overeen met de bekende partiële gynandromorphen van Antocaris cardamines L. {4. VAN EINDHOVEN vermeldt in Handelingen Ned. ent. Ver., p. 36, (1854), een bilaterale gynandromorph, links vrouwelijk, rechts mannelijk, maar blijkens een aantekening in zijn eigen exemplaar van Bouwst. Fauna Nederl. (nu in mijn bezit) is het niet zeker, dat dit dier in Nederland was gevangen. } Lysandra Hemming Lysandra coridon Poda. Migrant uit het krijtgebied ten zuiden van ons land, die uiteraard nog het meest aangetroffen wordt in Zuid-Limburg, maar ook daar bijna steeds een zeldzame verschijning is. Dat de soort er inheems zou zijn, is hoogst onwaarschijnlijk. De hoofdvoedselplant van de rups, Hippocrepis comosa L., komt er niet voor. Wat de beide andere met zekerheid bekende voedselplanten Astragalus glycyphyllus L. (Hokjespeul) en Coronilla varia L. (Kroonkruid) be- treft, de eerste zou eventueel in aanmerking kunnen komen, daar zij in het Krijt- district vrij veel voorkomt, de laatste is er echter uiterst zeldzaam en hoort in het Fluviatiele District thuis (TH. J. REICHGELT in litt.). Een belangrijke aanwijzing voor het niet inheems zijn van coridon in ons land is vooral ook het zeer geringe aantal wijfjes, dat hier aangetroffen is. Sinds 1859, het jaar, waarin de eerste vlinder van deze soort in Nederland werd waargenomen, zijn, voor zover ik kon nagaan, niet meer dan 13 wijfjes gezien of gevangen, tegen 107 mannetjes en 7 exemplaren, waarvan ik geen gegevens over het geslacht bezit. Ook FRANSSEN vestigde reeds de aandacht op het grote verschil in aantal bij de beide seksen van coridon voor zover het hier te lande gevangen exemplaren betreft (1924, Natuurhist. Maandbl. Maastricht, vol. 13, p. 57). Dit zelfde verschijnsel is bij verschillende van onze ontwijfelbare migranten waar te nemen, bijv. bij de beide regelmatig hier voorkomende Colias-sootten. De vlinder ontbreekt in Denemarken en geheel N.W.-Duitsland. De N.W.- 318 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (149) grens loopt in het Pommerse Oderdal, dan over Berlijn, langs de noordrand van de Duitse middelgebergten over Hildesheim en de Giesenberg ten zuiden van Hannover, uitsluitend op krijt en keuper (WARNECKE in litt.). In Zuid-Hannover in het middelgebergte verbreid en talrijk; in Westfalen overal op krijt in het bergachtige gedeelte, zwervers in het Roergebied; in de Rijnprovincie op krijt en ook bekend van Krefeld. In Luxemburg en Oost-België op krijt en Jura, plaatselijk soms zeer gewoon, en als zwerver op vrij veel vindplaatsen in het centrum waarge- nomen. Op de Britse eilanden uitsluitend in Zuid-Engeland op krijt, plaatselijk gewoon (zie FORD, Butterflies, kaart 16, p. 347, 1945). Eén generatie, waargenomen van begin juli tot eind augustus (2.VII tot 26.VIII). De meeste exemplaren worden in augustus gevangen. Vindplaatsen!). Dr.: Eelderwolde, 18.VIII.1942 (Brom). Ov.: De Lutte, 18.VII. 1912, vier exemplaren, waarbij een 9 (BENTINCK, Zoöl. Mus.); Denekamp, 1934 (Luk- KIEN); Deventer, 5.VIII.1952 (FLINT). Gdl.: Nijkerk, Augustus 1859 (Zoöl. Mus.); Vaas- sen, 16.VIII.1946 (CAMPING); Apeldoorn, 2.VII.1898 (Zoöl. Mus.); Oosterbeek, 12.VIII. 1933 (Mus. Rotterdam); Wageningen, 21.VII.1934 (Landb. Hsch.); Vorden, 12.VIII.1871 (BENTINCK); Neede, 15.VII.1904 (VAN DEN BERGH); Groenlo, 3.VIII.1911 (COLDEWEY); Aalten, 1933 (CETON); Hoog-Keppel, juli 1906, drie exemplaren, waarbij één © (Zoöl. Mus.); Berg en Dal, 9.VIII.1949 (Borpr); Nijmegen, 29.VII.1911 (Canisiuscollege). Utr.: Groenekan, VIII.1951 (BUISMAN). Z.H.: Scheveningen, VIII.1902, 9 (Leids Mus.). N.B.: Bergen op Zoom, 10.VIII.1906 (Zoöl. Mus.); Tilburg, 13.VII.1953 (VAN Meurs). Lbg.: Venlo, 5.VIII.1951 (OTTENHEIM); Steyl, 24.VIII.1933 (Br. ANTONIUS); Belfeld, twee mannetjes zonder datum (OTTENHEIM); Baarlo, 25.VIII.1904 (LATIERS); Swalmen, 1918 (volgens Rijk), 16.VIII.1921 (Lücker); Maasniel; Roermond, 17.VII.1947 (Nies); Reutjen, 3.VIII.1921 (Zoöl. Mus. en BENTINCK, elk één 4 ); Muggenbroek, 16.VIII.1921 (LüCKER); Sint Odiliënberg, 9.VIII.1950 (Lücker); Herkenbosch, 1918, één 4 en één 9 (FRANS- SEN); Posterholt, 12 mannetjes in augustus 1921 (FRANSSEN, nu verdeeld over verschillende collecties); Stein, 10.VIII.1951 (KAMMERER), 10.VIII.1952 (Missiehuis Stein); Sittard, 24. en 26.VII.1951 (SOGELER), 13.VIII.1951 (Pater MUNSTERS), 10.VIII.1952, vijf man- netjes (SOGELER); Schinveld, 22.VIII.1950, twee mannetjes (DIEDEREN), VIII.1951, zeven mannetjes (diverse verzamelaars), 29.VII en 9.VIII.1952 (SOGELER), 1. en 3.VIII.1953 (idem); Brunssum, 10.VIII.1929 (Mus. Maastricht); Nuth (CETON): Heerlen, 8.VIII.1953 (RONKEN); Kerkrade, 17.VII.1914 (WrirrPen); Welterberg, 13.VIII.1953 (FLINT); Kun- rade, 16.VIII.1953 (RONKEN); Voerendaal, 9.VIII.1928 (BRouWER); Wijlre, 30.VII.1934, 12.VIII.1935 © (VAN WISSELINGH), twee mannetjes en één wijfje 5.VII.1947 (VAN KAT- WIJK); Oud-Valkenburg, 9, +1914 (J. MAESSEN); Valkenburg, Juli 1900, © (Mus. Rotterdam), 8.VII.1918, 30.VII.1920 een © (VAN WISSELINGH), 10.VII. 1924 (BENTINCK), 14.VII.1924 een © (Lücker), 18.VII.1924 (FRANSSEN), juli 1925 drie mannetjes (diverse verzamelaars), 4.VIII.1929 (van WISSELINGH), 26.VII.1944 (Mus. Rotterdam); Houthem, 4.VII.1914 (CoLDEWEY), 6.VII en 9.VII.1925 (VAN WISSELINGH), 10.VII.1925 (BEN- TINCK), 15.VII.1925 een © (Lücker); Bunde, 23.VIII.1935 (Rijk); Maastricht, 1874, twee mannetjes (Tijdschr. Entom., vol. 18, p. XCVII); Sint Pietersberg (VAN DEN BERGH); Gronsveld, 29.VIII.1928 (Rijk); Sint Geertrui; Gulpen, zonder datum (Zoöl. Mus.); Wit- tem, 5.VIII.1954 (VAN WISSELINGH); Epen, 29.VII.1933, 8 en 12.VIII.1945 (van Wis- SELINGH), 27.VIII.1950 (ToussaINT), 3.VIII.1951, 9 (SOGELER), 6.VIII.1952 (CAMPING), 25.VII.1953 (BERGMAN): Vijlen, 1.VIII.1951 (SOGELER), 3.VIII.1953 (LANGOHR); Holset, 6.VIII.1951, vier mannetjes (TOUSSAINT); Vaals, 29.VII.1933, © (VAN WISSELINGH), 1.VIII.1953 (BALTUS). 1) Ter voorkoming van herhalingen: wanneer bij de vindplaats niets over het aantal exem- plaren en het geslacht daarvan vermeld wordt, betreft het steeds één enkel @ of één exem- plaar, waarvan het geslacht mij niet bekend is, maar dat in de meeste gevallen ongetwijfeld ook een 4 geweest zal zijn. (150) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 319 Wanneer we de vermelde exemplaren, voor zover dat mogelijk is, naar de jaren rangschikken, krijgen we het volgende overzicht: 1859-één; 1871-één; 1874-twee; 1898-één; 1900-één; 1902-één; 1904-twee; 1906-vier; 1911-twee; 1912-vier; 1918-vier; 1920-één; 1921-zestien; 1924-drie; 1925-één; 1928-twee; 1929-twee; 1933-vier; 1934-drie; 1935-twee; 1942-één; 1944-één; 1945-twee; 1946-één; 1947-één; 1949-één; 1950-vier; 1951-negentien; 1952-tien; 1953-negen; 1954-één. De beste jaren waren dus 1921 en 1951. De meeste jaren is de vlinder zeer schaars of ontbreekt geheel. Variabiliteit. De in Nederland waargenomen exemplaren komen natuur- lijk geheel overeen met de in België vliegende. Volgens Dr H. BEURET (Bazel) zijn deze laatste identiek aan de subsp. jurae Verity, beschreven naar exemplaren van Dombresson bij Neufchatel en de Grand Saléve (1926, Ent. Rec., vol. 38, p. 123). De mannetjes hebben een vrij smalle donkere achterrand op de bovenzijde der vleugels, de wijfjes zijn op de bovenzijde der vleugels bruin zonder blauwe bestuiving. De individuele variabiliteit is zeer groot, maar het Nederlandse materiaal is natuurlijk te beperkt om hier veel van de beschreven vormen te kunnen verwach- ten. In Engeland, waar de vlinder plaatselijk zeer talrijk kan zijn, publiceerden BRIGHT & LEEDS „A Monograph of the Chalk-hill Blue Butterfly” (1938), met 138 pagina's tekst en 18 platen, waarvan vier in kleuren, prachtig om de platen, het papier en de band, maar waarvan de tekst teleurstellend is. Het is een tot in het absurde doorgevoerde nabootsing van de systemen van TUTT en COURVOISIER, waarin men tevergeefs ook maar naar iets zal zoeken, dat aansluit aan de moderne inzichten over erfelijkheid, zodat alle mogelijke stadia van polymere vormen met aparte namen aangeduid worden. Aln EWE VOEMEN. f. & marginata Tutt, 1896, Brit. Butt, p. 166. Bovenzijde der voorvleugels met opvallend verbrede zwarte achterrand. Hoog-Keppel, één exemplaar (Zoöl. Mus.). f. & angustimargo Tutt, 1910, Brit. Butt, vol. 4, p. 9, pl. I, fig. 5. De achter- rand der voorvleugels sterk versmald, maar zonder de opvallend duidelijke vlek- kentekening van f. punctata. Nijkerk, Bergen op Zoom (Zoöl. Mus.); Valken- burg (VAN WISSELINGH). f. & suavis Schultz, 1903, Ent. Z. Guben, vol. 18, p. 93. Op de bovenzijde der achtervleugels staan aan de binnenkant van enkele der donkere randvlekken . geelachtige vlekjes, terwijl deze weer wortelwaarts door kleine zwarte maantjes zijn afgezet. Posterholt (Zoöl. Mus.). f. © albicincta Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 167. Op de bovenzijde der vleugels zijn de celvlekken wit geringd. Valkenburg (LücKER); Vaals (VAN WISSELINGH). f. © unicolor Tutt, 1910, Brit. Butt., vol. 4, p. 12, pl. I, fig. 11. Op de boven- zijde der vleugels voor de achterrand der voorvleugels geen spoor van oogvlekjes, voor die der achtervleugels bijna geen of ook ín het geheel geen oogvlekjes. Waarschijnlijk de hoofdvorm bij onze schaarse wijfjes. By delve nung. f. 4 punctata Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 167. Op de bovenzijde der voorvleu- gels is geen eigenlijke donkere achterrand aanwezig, maar in plaats daarvan be- vindt zich tussen de aderen een rij van randvlekjes, die bijna even duidelijk zijn 320 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (ais) als die op de achtervleugels. Zie ook Brit. Butt., vol. 4, pl. I, fig. 8 (1910). Aal- ten (CETON); Posterholt, Reutjen, Gulpen (Zoöl. Mus.); Valkenburg (VAN \WISSELINGH). f. crassipuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., Voli pylon we vlekken op de onderzijde der vleugels opvallend vergroot. Vaals, 9 (VAN Wis- SELINGH). f. basi-elongata Courvoisier, 1911, in VORBRODT, Schmett. Schweiz, volgen: 148. Een of meer der basale vlekken op de onderzijde der voorvleugels streep- vormig verlengd. Oud-Valkenburg (J. MAESSEN). f. semiarcuata Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 21, pl. II, fig. 4d (links). Op de onderzijde der voorvleugels zijn de onderste basale vlek en de onderste submediane vlek verlengd, zodat ze elkaar bijna raken. Posterholt (FRANSSEN); Valkenburg (Zoöl. Mus.). f. parisiensis Gerhard, 1852, Mon. Lye., p. 17, pl. 32, fig. 4 (en pl 33h ie 4). Op de onderzijde der voorvleugels zijn de onderste basale vlek en de onderste submediane vlek met elkaar verbonden, zodat aan de binnenrand een zwarte lijn ontstaat. Baarlo (LATIERS); Steyl (STOFFELS). f. tripuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11 p. 22. Op de onderzijde der voorvleugels niet twee, maar drie basale vlekken. Gewoon, overal onder de soort. f. guadripuncta Courvoisier, 1903, l.c., p. 22. Op de onderzijde der voorvleugels vier basale vlekken. Stellig niet zeldzaam. Groenlo (COLDEWEY); De Lutte, Pos- terholt (Zoöl. Mus.); Houthem (BENTINCK). f. parvipuncta Courvoisier, 1907, Z. wiss. Ins.biol., vol. 3, p. 74. De oogvlek- ken op de onderzijde der vleugels duidelijk verkleind. Valkenburg (LüCKER, FRANSSEN); Houthem (COLDEWEY). f. impuncta Courvoisier, 1903, Mitt. Schweiz. ent. Ges., vol. 11, p. 24. Op de onderzijde der voorvleugels bevinden zich geen basale vlekken. Valkenburg (Lücker, tegelijk f. parvipuncta); Houthem (GIELKENS; COLDEWEY, tegelijk f. parvipuncta). f. cinnus-obsoleta Tutt, 1910, Brit. Butt, vol. 4, pl. II, fig. 18. Op de onder- zijde der voorvleugels ontbreken de basale vlekken en het grootste deel der sub- mediane vlekken, op de onderzijde der achtervleugels ontbreken alle vlekken be- halve de celvlek. Valkenburg, &, 1925, prachtig exemplaar (BENTINCK). THECLINAE Thecla Fabricius Thecla betulae L. Verbreid door het gehele oosten en zuiden tot in Noord- Drente en de omgeving van de stad Groningen toe, in het westen, behalve één exemplaar in Noord-Holland (zwerver of adventief), alleen op enkele plaatsen in Zeeland. Over het algemeen vrij zeldzaam, maar plaatselijk toch ook vrij ge- woon. Ongetwijfeld hier en daar achteruit gegaan door het uitroeien van slee- doornheggen en door de intensieve bespuitingen van de vruchtbomen. Eén generatie, die waargenomen is van begin juli tot half oktober (3.VII tot 17.X, deze laatste datum in 1944 te Apeldoorn door VAN BERK). (152) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 321 Vindplaatsen. Gr.: Groningen, Haren. Dr.: Roden, Peize, Bunnerveen, Norg, Exlo, Hoogeveen, Wapserveen. Ov.: Denekamp, Almelo, Borne, Delden, Boekelo, Enschede, Diffelen, Ommen, Dalfsen, Steenwijk, Steenwijkerwold, Vollenhove, Diepenveen, Platvoet, . Colmschate, Deventer. Gdl.: Harderwijk, Putten, Ermelo, Nunspeet, Apeldoorn, Uchelen, Twello, Empe, Loenen, Laag-Soeren, Brummen, Spankeren, Dieren, De Steeg, Rheden, Arn- hem, Oosterbeek, Renkum, Wageningen, Bennekom, Lunteren, Terlet; Epse, Gorssel, Warns- veld, Zutfen, Wichmond, Vorden, Lochem, Kotten, Doetinchem, Hummelo, Laag-Keppel, Hoog-Keppel, Elderik, Didam, Bijvank; Nijmegen, Hatert. Utr.: Grebbe, Rhenen, Amerongen, Leersum, Maarn, Driebergen, Den Dolder, Amersfoort, Soest. N.H.: Blaricum, één exem- plaar (BERGMAN); Haarlem, 30.VII.1897, & (Plantenz. Dienst). Zl.: Goes, Kapelle, Baar- land, Krabbendijke. N.B.: Breda, Ulvenhout, Helvoirt, Wijk bij Heusden, Berlicum, Best, Nuenen, Mierio, Helmond, Budel, Lbg.: Arcen, Venlo, Belfeld, Sittard, Rolduc, Kerkrade, Eys, Schin op Geul, Valkenburg, Houthem, Meerssen, Bunde, Maastricht, Neercanne, Sint Pietersberg, Gronsveld, Gulpen, Wittem, Mechelen, Eperheide, Epen, Camerig, Lemiers, Vaals. Variabiliteit. De Nederlandse exemplaren behoren tot subsp. betulae L., zoals trouwens overal in Europa, waar de soort voorkomt. De infra-subspecifieke variabiliteit is niet groot. f. minor Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 280. Dwergen. Laag Soeren, Laag- Keppel, Nunspeet (Zoöl. Mus.); Arcen (VARI). f. & unicolor Tutt, 1907, l.c., p. 278. Bovenzijde der voorvleugels eenkleurig donkerbruin zonder licht vlekje franjewaarts van de celvlek. Overal onder de soort voorkomend, vrij gewoon. f. 4 spinosae Gerhard, 1853, Monogr. Lycaenen, p. 3, pl. 3, fig. 2. Op de bovenzijde der voorvleugels onder de lichte vlek aan het einde der middencel nog een paar vlekjes van dezelfde kleur. South, pl. 94, fig. 1. Ommen (NIJSSEN); Nunspeet, Laag-Keppel, Venlo (Zoöl. Mus.); Lemiers (DELNOYE); Laag Soeren, Breda (Leids Mus.). f. © restricta Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 279. De oranje vlek op de bovenzijde der voorvleugels duidelijk verkleind. Vollenhove, Apeldoorn, Vorden (Zoöl. Mus.); Eys (VAN WISSELINGH). f. 9 lineata Tutt, 1907, lc. De oranje vlek door donkere aderen doorsneden. Apeldoorn, Laag-Keppel, Nijmegen (Zoöl. Mus.); Breda (Leids Mus.). Boven- dien vrijwel alle exemplaren van f. restricta. f. 2 cuneata Tutt, 1907, Lc. Op de bovenzijde der achtervleugels voor de achterrand een rij oranje vlekjes tussen de aderen. Arnhem, Oosterbeek (Leids Mus.); Gronsveld (VAN WISSELINGH). Thecla quercus L. Met de eik verbreid door het gehele land op alle niet te droge zandgronden (ook in de duinen) en in het Löss- en het Krijtdistrict. Op de vliegplaatsen niet zelden vrij gewoon tot gewoon, maar vaak lastig te vangen, doordat de vlinders de gewoonte hebben om de toppen van de struiken in de zonneschijn rond te vliegen. Maar in de namiddag, wanneer de zon lager staat, komen ook de Eikenpage’s naar beneden. De vlinders zijn al gauw min of meer afgevlogen. Om hun schitterende kleuren van blauw en paars in al hun pracht te zien, moet men ze uit de rups opkweken. Eén generatie, half juni tot half september (19.VI tot 15.IX, deze late datum waargenomen door CETON in 1941, een jaar met een late lente en een ongunstige augustusmaand). 522 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (153) Vindplaatsen. Fr.: Kollum, Oenkerk, Tietjerk, Rijperkerk, Gaasterland. Gr.: Gro- ningen, Appelbergen. Dr.: Roden, Norg, Veenhuizen, Assen, Vries, Annen, Schoonoord, Hoogeveen, Wijster, Diever, Dwingelo, Vledder, Frederiksoord. Ov.: De Lutte, Denekamp, Oldenzaal, Volthe, Ootmarsum, Vasse, Reutum, Albergen, Almelo, Lonneker, Delden, Bor-' nerbroek, Wierden, Eerde, Holten, Okkenbroek, Diepenveen, Colmschate, Deventer, Platvoet, Vollenhove. Gdl.: Nijkerk, Harderwijk, Putten, Garderen, Leuvenum, Hulshorst, Nunspeet, Elspeet, Tongeren, Hoog-Soeren, Apeldoorn, Voorst, Empe, Laag-Soeren, Velp, Arnhem, Oosterbeek, Wolfheze, Hoenderlo, Almen, Vorden, Laren, Lochem, Wientjesvoort, Koren- burgerveen, Ratum, Bekendelle, Vragenderveen, Aalten, Lintelo, Varsseveld, Slangenburg, Doetinchem, Hummelo, Laag-Keppel, Montferland, Bijvank, Babberich; Berg en Dal, Nijme- gen, Hatert. Utr.: Grebbe, Rhenen, Amerongen, Doorn, Driebergen, Zeist, Bilthoven, Groe- nekan, De Treek, Amersfoort, Soest, Baarn, Maartensdijk, Hollandse Rading, Loenen. N.H.: Hilversum, ’s-Graveland, Laren, Blaricum, Huizen, Naarden, Bussum, Bergen, Castricum, Heemskerk, Beverwijk, Velzen, IJmuiden, Driehuis, Santpoort, Bloemendaal, Haarlem, Over- veen, Heemstede, Aerdenhout, Vogelenzang. Z.H.: Lisse, Noordwijkerhout, Noordwijk, Was- senaar, Meyendel, Den Haag, Rotterdam 7.VII.1901, el, Q (Leids Mus, vermeld door SNELLEN, 1904, Tijdschr. Entom., vol. 46, p. 233), Dordrecht. N.B.: Oudenbosch, Breda, Rijen, Ulvenhout, Udenhout, Helvoirt, Vught, Kaatsheuvel, Heusden, Rosmalen, Berlicum, Oisterwijk, Haaren, Boxtel, Liempde, Nuenen, Helmond, Someren, Maarheze. Lbg.: Plas- molen, Arcen, Horst, Venlo, Tegelen, Steyl, Belfeld, Swalmen, Roermond, Melick, Poster- holt, Weert, Echt, Schinveld, Brunssum, Heerlen, Waubach, Chévremont, Kerkrade, Eys, Wijlre, Valkenburg, Geulem, Meerssen, Gulpen, Slenaken, Bissen, Epen, Mechelen, Vijlen, Holset, Vaals. Variabiliteit. De in Nederland voorkomende populaties behoren tot subsp. guercus L., zoals overal in Europa ten noorden van de Alpen en de Pyre- neeén. Evenals bij de vorige soort is de infra-subspecifieke variabiliteit niet groot. f. 4 violacea Niepelt, 1914, Int. ent. Z. Guben, vol. 8, p. 144. De boven- zijde der vleugels met dezelfde prachtige violette grondkleur als in de wortelvlek van het ©. Ongetwijfeld een zeldzame vorm. Aalten (dit exemplaar heeft boven- dien aan de onderzijde de wortel der achtervleugels verdonkerd, terwijl de witte lijn op voor- en achtervleugels aan de binnenzijde scherp donker is afgezet (VAN GALEN); Hilversum (LOGGEN); Heemskerk (WESTERNENG); Epen (DIJKSTRA). f. 4 pallescens Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 236. Bovenzijde der vleugels van een lichte grijsachtige kleur. Korenburgerveen, een exemplaar met een zilver- grijze grondkleur van de voorvleugelwortel, misschien een overgang naar deze vorm (VEGTER). f. © caerulescens Lempke, 1936, Tijdschr. Entom., vol. 79, p. 289. De wortel- vlek op de bovenzijde der voorvleugels blauw in plaats van paars. Vrij zeldzaam, maar al van vele vindplaatsen bekend en stellig wel haast overal onder de soort te verwachten. f. © semiobsoleta Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 236. De bovenhelft van de wortelvlek op de bovenzijde der voorvleugels ontbreekt. Ongetwijfeld zeldzaam. Beverwijk (Zoöl. Mus.). f. © flavimaculatus Liénard, 1850, Mem. Soc. Philomatique Verdun, vol. 4, p. 389 (bellus Gerhard, 1853, Monogr. Lycaenen, p. 4, pl. 4, fig. 2; bellus- obsoletus Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 236 (etc.)). Op de ornate der voorvleugels aan het einde der middencel één of meer oranje vlekjes. Deze mooie, reeds door HüBNER afgebeelde guercus-vorm (zowel in de „Beyträge” als in de „Sammlung””), is van vele plaatsen in Europa vermeld, maar overal als een zeld- (154) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 323 zaamheid. Ook bij ons komt zij slechts sporadisch voor. Bussum, 1939 (Zoöl. Mus.); IJmuiden, 1937 (VAN DER VAART); Heemstede, 1950 (HERWARTH). [There can be little doubt that f. flavimaculatus, better known as f. bellus, is a multi- factorious sex-controlled recessive form. TUTT’s practice to give names to the different grades in which it can appear is quite out of date and his names should be dropped as synonyms of the oldest name under which the form was described. } f. inframaculata nov. Op de onderzijde der voorvleugels voor de achterrand in cel 1 en 2 twee grote geelbruine vlekken. Heemskerk, 4, 13.VII.1947, (holotype, WESTERNENG ). [On the underside of the fore wings before the outer border in cells 1 and 2 two large yellow-brown spots. |} f. infraflavomaculata nov. De vlekjes op de onderzijde der vleugels voor de achterrand zijn niet oranje, maar geel van kleur. Garderen, 4, 19.VIII.1951 (ho- lotype, VAN OORSCHOT). [The orange spots on the under side of the hind wings before the hind margin are yellow instead of orange. } f. depuncta nov. De zwarte stip in de subanale oranje vlek aan de onderzijde der achtervleugels ontbreekt. Vorden, Bergen, Breda, Plasmolen, Venlo (Zoöl. Mus.); Bussum, Haarlem (Leids Mus.). Holotype: & van Venlo, 5.VIII, in collectie Zoöl. Mus. [The black centre in the subanal orange spot on the underside of the hindwings fails. ] Strymonidia Tutt Strymonidia ilicis Esper. Met de eik verbreid door het gehele land op de zandgronden en in het Krijtdistrict, maar nog niet bekend van de Waddeneilan- den. Ontbreekt geheel in het Fluviatiele District en in het Hafdistrict. Zie de ver- spreidingskaart, fig. 3. Ontbreekt op de Britse eilanden. Blijkbaar een soort, die pas na de doorbraak van het Nauw van Calais dit gedeelte van West-Europa be- reikte. Eén generatie, half juni tot begin augustus (15.VI tot 7.VIII), hoofdvliegtijd eind juni, begin juli. Evenals Thecla quercus een tere vlinder, die heel gauw afge- vlogen is. Variabiliteit. De Nederlandse exemplaren behoren tot subsp. zlicis Esper, gekenmerkt door mannetjes zonder geelbruine vlek op de bovenzijde der voorvleugels, terwijl de wijfjes een goed ontwikkelde voorvleugelvlek bezitten (uitzonderingen komen bij beide seksen voor). f. minor Lambillion, 1903, Rev. mens. Namuroise, p. 15. Dwergen. Hier en daar onder de soort: Putten, Bussum (Zoöl. Mus.); Zeist (GORTER); Santpoort (BoTZEN); Hoogerheide (Leids Mus.); Helmond (Visser); Venlo (NIJSSEN). f. 4 ornata nov. Op de bovenzijde der voorvleugels een klein geelbruin vlekje. Zeldzaam, maar bijna overal onder de soort waargenomen. Holotype: een ¢ van De Bilt, 5.VIII.1918 (Zoöl. Mus.). 324 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (155) Fig. 3. De verbreiding van Strymonidia ilicis Esper in Nederland. [On the upperside of the forewings with a small yellow-brown spot. It is impossible to indicate such males by the name of cerri Hb., because this name denotes a subspecies of Southern Europe in which the spotted male is the rule and not the exception, whereas in these males the yellowish spot is better developed than in the ornata males. The form is widely distributed in Holland, but is distinctly scarce. The name should be used for all spotted males in subspecies in which this sex is as a rule spotless. } f. pseudomas Lempke, 1936, Tijdschr. Entom., vol. 79, p. 288. De bruingele vlek op de bovenzijde der voorvleugels ontbreekt geheel. Van de normale man- netjes zijn zulke wijfjes makkelijk te onderscheiden door de puntige vorm van haar achterlijf. Niet gewoon, maar ongetwijfeld vrijwel overal onder de soort voorkomend. Overgangen met zwak ontwikkelde vlek zijn evenmin grote zeld- zaamheden. Mogelijk zijn dit heterozygoten, mogelijk ook wordt de uitbreiding van de vlek veroorzaakt door een aantal polymere factoren, hoewel in dit laatste geval de tussenvormen veel gewoner moesten zijn. TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 PLAAT 4 6 7 9, 10 12 15 1 IA 15 Phot. Museum Leiden Aricia agestis agestis Schiff. 1. @, Quernstein (Austria inf.), 4.VI.1933; 2. &, Kloster- neuburg (Austria inf.), 28.V.1932; 3. ©, Klosterneuburg, 25.V.1953; 4. 4, Micheldorf (Austria sup.), 8.VIII.1920; 5. 4, Micheldorf, 23.VII.1929; 6. 9, Bisamberg (Austria inf.), 29.VII.1923). Aricia agestis galliae Oberthür. 7. 4, Bloemendaal, 8.VI.1926; 8. &, Watergraafsmeer (Amsterdam), 21.VI.1898; 9. 9, Wassenaar, 21.VI.1901; 10. 4, Weesp, IOAVINIBIO 0 TE Wil, A, Soest NII 12. ©, O Nddorp E27 NSS 1, @, to Bie color nov., Slangenburg, 12.VIII.1903 (holotype); 14. ©, f. srelleni ter Haar, Ouddorp, 30.VII.1947; 15. 9, f. albolimbata nov, Ouddorp, 6.VII.1947 (holotype). No. 1—6 in collectie REISSER, Wenen, no. 7—15 in Zoölogisch Museum, Amsterdam. (156) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 325 f. pallidamaculata nov. De voorvleugelvlek veel lichter dan normaal, witbruin of zeer licht geelbruin. Castricum, 26.VII.1942, 2 (holotype, WESTERNENG). [The spot on the upperside of the forewings much paler than with normal specimens, ‘white-brown or very pale yellow-brown. } f. bialbolineata Oberthür, 1910, Lép. Comp., vol. 4, p. 74. Op de onderzijde der achtervleugels zijn de bruinachtige submarginale vlekken wortelwaarts door witte lijntjes afgezet. Afgebeeld door VERITY in Farf. It., vol. 2, pl. 19, fig. 29 (1943). In overgangen niet al te zeldzaam. Goede exemplaren van Putten, Soest- dijk, Hilversum, Overveen (Zoöl. Mus.); Santpoort (Leids Mus.). f. infrapallida nov. Onderzijde der vleugels licht grijsbruin. Nijmegen, 4 (holotype, PRICK). {Underside of the wings pale grey-brown. | f. infrabrunnea nov. Grondkleur der onderzijde helder bruinachtig zonder grijze tint. Vrij gewoon, stellig overal onder de soort aan te treffen, vooral bij de wijfjes. Holotype @ van Velp, 11.VII.1872, in collectie Leids Mus. {Ground colour of the under side clear brownish, without grey tint. } f. nigrosignata nov. Op de onderzijde der achtervleugels zijn de oranje vlek- ken voor de achterrand ook franjewaarts zwart afgezet, terwijl bij het holotype de zwarte kleur zich zelfs uitstrekt tot de witte achterrandslijn. Aerdenhout, 10.VII.1941, ¢ (holotype, Leids Mus.). {On the underside of the hind wings the orange spots before the hind margin are also edged with black on their outer side, while with the holotype the black colour even extends to the white marginal line. } f. pseudaesculi Lowe, 1915, Entomologist, vol. 48, p. 251. Op de onderzijde der voorvleugels ontbreekt de witte postdiscale lijn. Lheeér Zand, Avereest (BEYERINCK); Doetinchem, Soest, Hilversum, Gronsveld (Zoöl. Mus.); Bergen op Zoom (Leids Mus.); Nuenen (NEIJTS). [The name of privata Courvoisier, 1911, Ent. Z. Frankfurt, vol. 25, p. 37, cannot be used for this form, because it is another name for escu/7 Hb., Samml. Eur. Schmett., fig. 690, [1808—1813}, which is a form of the South-European Strymonidia esculi Hb.} f. infraflavomaculata nov. De vlekjes op de onderzijde der achtervleugels voor de achterrand niet roestkleurig, maar geel. Aerdenhout (Amsterdamse Waterlei- dingduinen), 9, 5.VII.1953 (holotype, VAN OORSCHOT). [The spots on the under side of the hind wings before the hind margin not of a rusty colour, but yellow.] f. delineata Klemenciewicz, 1902, Spraw. Kom. Fiz., vol. 36, II, pag. 45 (alineata Rostagno, 1905, Bol. Soc. Zool. It., serie 2, vol. 6, p. 92). Op de onderzijde van voor- en achtervleugels ontbreekt de witte postdiscale lijn (,,Alae 326 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (157) anter. et poster. subtus lineis albis nullis’). Uiterst zeldzame vorm ! Slangenburg, 8, 1906 (Zoöl. Mus., e collectie KLOKMAN). Afgebeeld door VERITY, 1943, l.c., fig. 36. Strymonidia w-album Knoch. Ongetwijfeld inheems in het Zuidlimburgse Krijtdistrict, hoewel ook daar plaatselijk en zeker niet talrijk. Buiten dit gebied slechts op enkele plaatsen waargenomen, steeds in een enkel exemplaar en, op één vindplaats in Zeeland na, nooit in meer dan één jaar, zodat het wel zeer twijfelachtig is, of de vlinder ooit buiten Zuid-Limburg inheems geweest is. Aan de andere kant is het mogelijk, dat zijn territorium in ons land vroeger inderdaad uitgebreider was, maar dat het dier teruggedrongen is en het verloren gebied niet meer heeft kunnen herwinnen. Te koud is het hier zeker niet, want w-album komt tot in Zuid-Finland voor. Maar vrijwel overal om ons heen is de vlinder lokaal, hoewel bijv. in Jutland en in Midden- en Zuid-Engeland in goede sei- zoenen op de vliegplaatsen gewoon. Eén generatie, half juni tot het begin van de tweede augustus-decade (12.VI tot 9.VIII), meest in de tweede helft van juni en begin juli. Vindplaatsen. Gdl.: Arnhem, juli 1927 (Prick). Z.H.: Scheveningen, 18.VII.1881 (DE Vos). Zl.: Kapelle, 11.VII.1880 (DE Vos), 12.VII.1881 (Zoöl. Mus.). Lbg.: Roermond, 1896 (Zoöl. Mus.), één exemplaar zonder datum (LATIERS); Kerkrade (MAURISSEN, 1882, Tijdschr. Entom., vol. 25, p. CX); Wijlre, 19.VI.1907 (Mus. Rotterdam); Schin op Geul, 7.VII.1947 (VAN KATWIJK); Valkenburg, 6.VIII.1929 (VAN WISSELINGH), 16.VI tot 29.VI. 1952, in aantal, ook de rupsen (DELNOYE); Aalbeek, 20.VII.1941 (Pater Th. MAESSEN); Geulem; Houthem, rups eind Mei 1901, die later een 9 leverde (ZÖLLNER, 1907, Ent. Ber., vol. 2, p. 191); Maastricht 1925 en 1928; Gronsveld, twee exemplaren in 1930 en twee in 1933 (BENTINCK); 3. en 4.VIII.1935, vier exemplaren (VAN WISSELINGH) ; [Gulpen, 1907, hetzelfde exemplaar als dat van Wijlre, de rups werd gevonden op een iep aan de weg, die beide plaatsen met elkaar verbindt, zie ZÖLLNER, Ent. Ber., 1.c.}; Epen, 12.VI.1947 (KAM- MERER); Vijlen, 14.VII.1940 (VAN KATWIJK), 1947 (KAMMERER). Variabiliteit. Van Voor-Azié in het oosten tot Engeland in het westen vliegt Strymonidia w-album in eenzelfde geografische vorm, subsp. w-album Knoch, waartoe dus ook onze exemplaren behoren. In Centraal-Azië ontbreekt de vlinder geheel, maar in het uiterste oosten van dit werelddeel komt hij weer wel voor, doch nu in andere subspecifieke vormen. De infra-subspecifieke variabiliteit is eveneens uiterst gering. Nog geen enkele vorm is uit ons land bekend. Strymonidia pruni L. Deze prachtige page is zo uiterst zeldzaam in ons land, dat het wel zeker is, dat hij hier niet inheems is. Wel is het mogelijk, dat prun? tot ongeveer het midden der vorige eeuw nog in Nederland voorkwam. Daar- voor pleiten de, zij het dan ook schaarse, waarnemingen door een klein aantal lepidopterologen. De zeer weinige vangsten in de laatste tachtig jaar moeten wel van zwervers uit het omringend gebied zijn. Zij zijn trouwens uitsluitend in Zuid-Limburg waargenomen. In Denemarken alleen bekend van Seeland en Laaland en hier zeldzaam. In het gehele omringende Duitse gebied zeldzaam tot zeer zeldzaam. In België uit- sluitend in het Maasbekken, lokaal. Dit gebied is ongetwijfeld de bakermat van (158) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 327 de nu en dan in het zuiden van ons land opgemerkte exemplaren. In Engeland alleen in bosgebieden in de oostelijke Midlands en in Bedfordshire (zie BLACKIE, 1950, Entomologist, vol. 83, p. 246 en 1952, op cit., vol. 85, p. 93). VERITY schrijft in ,,Les Variations géographiques et saisonniéres des Papillons diurnes en France”, p. 190—191 (1951), dat de vlinder zeer lokaal en zelden talrijk is en dat hij bezig schijnt te zijn uit te sterven, omdat de natuurlijke wou- den met grote open ruimten, waar pruni zich bij voorkeur ophoudt, steeds meer verdwijnen. Voor ons land zou deze verklaring minstens even goed opgaan als voor Frankrijk en andere gebieden. Eén generatie, die bij ons waargenomen is tussen begin juli en half augustus, voor zover we over juiste data beschikken (2.VII tot 15.VIII). Vindplaatsen. Fr.: zonder verdere gegevens vermeld door DE GRAAF, opgave van SNELLEN VAN VOLLENHOVEN. Gdl.: Doetinchem, Montferland (opgave van VER HUELL, Bouwst. Fauna Nederl, vol. 1, p. 219, 1853, ook reeds zonder vindplaatsen vermeld, l.c., p. 2, 1851). N.B: Breda, 15.VIII.1866 (Leids Mus.; HEYLAERTS schrijft in Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 145, 1870: „très rare... dans le Liesbosch”. Lbg.: Wijlre, 2.VII.1946 (VAN KATWIJK); Maastricht, twee exemplaren zonder datum (Zoöl. Mus. vermeld van deze vindplaats door MAURISSEN in Tijdschr. Entom., vol. 9, p. 171, 1868); Gronsveld, juli 1933 en 1934 (PRICK). Variabiliteit. In het gehele gebied, dat door pruni bewoond wordt, van Oost-Azië tot West-Europa, vliegt de vlinder overal in dezelfde geografische vorm. Ondersoorten zijn er dus niet van bekend. Wel zijn een aantal vormen van lagere orde beschreven. De mannetjes zijn op de bovenzijde der voorvleugels eenkleurig donkerbruin met een onopvallende androconiaalvlek boven het einde der middencel, terwijl op de achtervleugels voor de achterrand enkele oranjebruine vlekjes staan. De wijfjes bezitten ook op de voorvleugels enkele submarginale oranjebruine vlekjes, terwijl die op de achtervleugels iets beter ontwikkeld zijn dan bij de mannetjes. Zie SOUTH, pl. 96, fig. 4 en 5. TuTT’s progressa (Brit. Lep., vol. 9, p. 197, 1907) is dus niets anders dan het normale wijfje. Callophrys Billberg Callophrys rubi L. Algemeen verbreid in bosachtige streken op zandgronden door het gehele noorden, oosten en zuiden, maar in de duinstreek voor zover be- kend geheel ontbrekend. Vooral op de groeiplaatsen van bremsoorten en heide — in het bizonder Calluna — en daardoor ook op de geschikte terreinen in het Löss- en het Krijtdistrict voorkomend. In het Hafdstrict aangetroffen in de Oost- einderpoel, een moerassig terrein, waar ook dophei groeit. Zie overigens de ver- spreidingskaart, fig. 4. Eén generatie met een vliegtijd, waarvan de uitersten ver uit elkaar kunnen liggen: half april tot begin augustus (15.IV tot 5.VIII). De vroegste datum werd genoteerd door KORRINGA in 1945 te Bergen op Zoom, de laatste door Huts- MAN in 1951 te Gorssel. Het behoeft dan ook niet te verwonderen, dat vroegere lepidopterologen meenden met twee generaties te doen te hebben. Zo schreef bijv. HEYLAERTS: „très commun partout en deux générations”. Maar zelfs in Zuid- Europa heeft rubi overal slechts één generatie. 328 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (159) Fig. 4. De verbreiding van Callophrys rubi L. in Nederland. Variabiliteit. De nominaatvorm is de Middenzweedse. Het is een vrij kleine vorm, waarmee de onze niet overeenstemt. Onze exemplaren zijn duidelijk groter en zijn identiek aan de vorm uit de omgeving van Parijs, die door GEOF- FROY Papilio caecus genoemd werd (in Fourcroy, 1785, Ent. Par., vol. 2, p. 245). BERNARDI heeft er al op gewezen, dat de subspecifieke naam voor de Middeneuropese vorm dus C. rubi caecus Geoffroy wordt (1951, Bull. Soc. ent. France, p. 30). 7 De individuele variabiliteit beperkt zich in hoofdzaak tot het aantal witte vlek- jes op de onderzijde der vleugels. Dit is weer heel duidelijk een kenmerk, dat be- paald wordt door polymere factoren, zodat het weinig zin heeft alle mogelijke tussenstadia te benoemen, zoals door TUTT gedaan is. f. minor Tutt, 1907, Brit. Lep., vol. 9, p. 91. Dwergen. Hattem, Leuvenum (Zool. Mus.); Rothem (J. MAESSEN). f. punctata Tutt, 1907, l.c., p. 92. Onderzijde van voor- en achtervleugels met (160) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 329 . volledige rij witte vlekjes. Stellig zeldzaam. De Lutte (Zoöl. Mus.); Ruurlo (FISCHER); Soesterberg (BROUWER); Soesterveen (GORTER); Breda (HA- VERHORST). f. mferopunctata Tutt, Lc, p. 92. Alleen op de onderzijde der achtervleugels een goed ontwikkelde rij witte vlekjes. Vrij gewoon, op alle vindplaatsen onder de soort voorkomend. f. immaculata Fuchs, 1891, Jahrb. Nass. Ver. Naturk., vol. 44, p. 211. Onder- zijde van voor- en achtervleugels zonder witte vlekjes. Weer veel zeldzamer, maar toch wat meer voorkomend dan f. punctata. De Punt (VAN WISSELINGH); Zeegse (Landb. Hsch.); Bennekom (VAN DE Por); Gaanderen, Soesterberg (BROUWER); Hatert (BOLDT); Jansberg (GORTER); Hilversum (JANSE); Laren-N.H. (Zoöl. Mus.); Vught (TEN Hove); Nuenen (NEIJTS); Melick (Lücker); Schinveld (DELNOYE). Alle exemplaren met één vlekje of enkele witte vlekjes op de onderzijde van de achtervleugels moeten als typisch beschouwd worden. Pathologische exemplaren. Lichte vlek boven de binnenrand van de linker voorvleugel (bovenzijde). Eelde, & (DIJKSTRA). Beide achtervleugels op de bovenzijde met een lichte vlek aan de achterrand. Almen, @ (DIJKSTRA). Op de bovenzijde van voor- en achtervleugels is de grondkleur verbleekt, vooral langs de achterrand. Apeldoorn, 9 (Leids Mus.). Rechter voorvleugel met een paar smalle banen van geelbruine kleur. Empe, 9 (LEFFEF). NYMPALIDAE APATURINAE Apatura Fabricius Apatura iris L. Lokaal verbreid in gebieden met enigszins vochtige loofbossen in het noorden, oosten en zuidoosten van ons land. Over het algemeen een zeld- zame tot vrij zeldzame vlinder, maar plaatselijk komen van tijd tot tijd gunstige perioden voor de soort voor. Zo was in het begin van deze eeuw iris gewoon in de bossen van de Slangenburg. KLOKMAN heeft daar enthousiaste verhalen over geschreven, bijv. in De Lev. Nat., vol. 6, p. 237, 1902. Dat hij niet overdreven heeft, bewijst het prachtige materiaal in zijn collectie, die in 1953 door het Zoölo- gisch Museum te Amsterdam aangekocht kon worden. Lange jaren is de vlinder daarna een zeldzaamheid voor onze fauna geweest, maar de laatste twee decennia is hij in Zuid-Limburg weer in aantal toegenomen. Zo was iris in 1934 in de bossen van Gronsveld gewoon (PRICK), en is ook daar- na herhaaldelijk in deze omgeving waargenomen. Sinds + 1935 is hij eveneens talrijker geworden in het gebied tussen Vaals en Epen, waar hij ook vroeger ge- regeld voorkwam, maar altijd schaars was. In 1951 was de vlinder er zelfs be- slist gewoon. Jammer genoeg heeft dit tot een intensieve klopjacht vooral van lokale verzamelaars geleid. Eén generatie, eind juni tot half augustus (25.VI tot 17.VIII), meest in de tweede helft van juli. 330 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (161) Vindplaatsen. Fr.: Bakkeveen. Dr.: Veenhuizen, Wijster. Ov.: De Lutte, Dene- kamp, Tilligte, Volthe, Agelo, Ootmarsum, Vasse, Albergen, Almelo, Borne, Delden, Mar- kelo, Diepenveen. Gdl.: Leuvenum, Assel, Apeldoorn, Teuge, Beekbergen, Voorst (Gietelo), Laag-Soeren, Ellecom, De Steeg, Velp, Arnhem; Gorssel, Warnsveld, Vorden, Wildenborch, Lochem, Ruurlo, Rekken, Korenburgerveen, Winterswijk, Ratum, Aalten, Slangenburg, Doe- tinchem, Laag-Keppel, Hummelo, Bijvank; Ubbergen, Nijmegen. Lbg.: Mook, Venlo, Hun- sel, Etzenrade, Brunssum, Kerkrade, Valkenburg, Geulem, Caberg, Maastricht, Sint Pieter, Gronsveld, Eperheide, Epen, Bissen, Mechelen, Vijlen, Holset, Vaals. Variabiliteit. De Nederlandse exemplaren behoren tot subsp. rvs L. De individuele variabiliteit kan vrij groot zijn, maar bijna alle vormen zijn zeld- zaam. De meeste, zo niet alle zullen wel recessief zijn en dus alleen kunnen op- duiken, als de soort ergens vrij talrijk voorkomt, zodat er ook homozygoten van deze vormen kunnen ontstaan. Zulk een gunstige toestand heeft CABEAU bijv. meegemaakt in de bossen van Virton in Zuid-België. Hij trof onder de daar vlie- gende populatie herhaaldelijk afwijkende exemplaren aan en beschreef ín 1910 en 1919 een hele serie vormen, maar vaak naar één enkel exemplaar, wel een bewijs, hoe zeldzaam ook daar de homozygoten optraden. Bovendien hebben deze beschrijvingen het bezwaar, dat ze niet de grote lijnen volgen, die ongetwijfeld ook bij de zris-vormen voorkomen. Het zijn beschrijvingen van individuen en niet van variatie-richtingen. Deze zijn heel duidelijk bepaald door series polymere factoren (,,multifactorious forms’), zodat men zonder twijfel met veel minder namen toekan, waardoor de vormen beter te rangschikken zouden zijn. Maar dit zijn denkbeelden, die pas lang na 1910 vaste vorm begonnen aan te nemen. Eigenlijk is een revisie van de infra-subspecifieke variabiliteit van deze soort dringend nodig. f. stictica Cabeau, 1910, Rev. mens. Soc. ent. Nam., vol. 10, p. 32. Op de voorvleugels is de tekening gereduceerd tot enkele kleine vlekjes, op de achter- vleugels is de middenband versmald en door de donkere aderen in afzonderlijke vlekken verdeeld. Een & van Epen (1942), dat wat de achtervleugels betreft aan de beschrijving voldoet, maar waarbij op de voorvleugels nog alle vlekjes aan- wezig zijn, hoewel verkleind, een ? van dezelfde vindplaats in 1950 (VAN Wis- SELINGH). f. jole Schiffermüller, 1775, Syst. Verz., p. 172. Alle witte tekening op de bovenzijde der vleugels is verdwenen op een paar kleine witte vlekjes bij de voor- vleugelpunt na. Gronsveld, 9.VII.1941, een exemplaar gezien, dat ontsnapte (LANDSMAN). Apatura ilia Schiffermüller. Uitsluitend bekend uit de bosgebieden van Zuid- Limburg, waar de vlinder sporadisch voorkomt. Deze bossen vormen een deel van de noordgrens van het areaal. Het is mogelijk, dat de vlinder zich hier nu en dan voortplant en telkens weer naar het zuiden teruggedrongen wordt. Daarop zouden de herhaalde vangsten bij Gronsveld kunnen wijzen. Blijkbaar dringen dan met vrij lange tussenpozen zwervers uit België of de Rijnprovincie tot in Limburg door. Niet in Denemarken. Ook niet in Sleeswijk-Holstein, bij Hamburg of bij Bre- men. In Hannover bij de stad en in het zuiden van de provincie. Niet met zeker- (162) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 331 heid uit Westfalen bekend. In de Rijnprovincie op vele plaatsen aangetroffen, o.a. bij Elberfeld, Aken en omgeving en in de Eifel. In België tot nog toe uitsluitend in de zuidelijke helft van de Ardennen gevonden, van Bouillon en Virton tot Houffalize, maar ongetwijfeld ook nu en dan noordelijker voorkomend, al was het maar als zwerver. Niet op de Britse eilanden. Eén generatie, eind juni en juli (voor zover bekend). Nauwkeurig bekende data: 3.VII tot 22.VII. Vindplaatsen. Lbg.: Gronsveld, 6.VII.1926, 3.VII.1932, juni 1935, 22.VII.1938 (twee exemplaren), 1939, een exemplaar in een spinneweb (PRICK, 1938, Nat. hist. Maandbl. Maastricht, vol. 27, p. 88 en 1939, vol. 28, p. 83, hiervan zes mannetjes in col- lectie PRICK, één in collectie BENTINCK en één in Mus. Maastricht); Vijlen, 2.VII.1952 (FELDER volgens DELNOYE); Holset, 29.VI.1953 (RADEMAKERS); Vaals, 6.VII.1952 (BAL- Tus volgens DELNOYE). Variabiliteit. De in Nederland gevangen exemplaren behoren tot subsp ilia Schiffermüller. De typische vorm heeft zwartachtige vleugels met witte vlekjes en middenband. Hiertoe behoren drie van de bekende exemplaren, twee in collectie PRICK en één in collectie BENTINCK (alle van Gronsveld). [f. clytie Schiffermüller, 1775, Syst. Verz., p. 321. Grondkleur der vleugels zwart als bij de typische vorm, doch de banden en vlekken zijn niet wit, maar geelachtig. Deze vorm is uit ons land vermeld en het is mogelijk, dat onder de exemplaren, die ik niet zelf gezien heb, een enkel voorkomt, dat werkelijk tot deze vorm behoort, maar zeker is dit niet. } f. silvia Cabeau, 1910, Rev. mens. Soc. ent. Namur., vol. 10, p. 35. Als clytie, maar de grondkleur der vleugels niet zwart, doch donkerbruin. Bovendien is de wortel der vleugels meer met geelbruin getekend dan bij clytie. Prachtige afbeel- dingen, die het verschil tussen c/ytie en silvia duidelijk weergeven, vindt men op de photographie en couleur no. 4, die door Lambillionea als bijlage gepubliceerd werd in December 1932 (hierbij ook CABEAU’s holotype van silvia), maar deze publicatie is zeer schaars. Alle exemplaren, die ik zelf gezien heb, of waarvan ik een voldoende duidelijke beschrijving ontving, behoren tot deze vorm en niet tot f. clytie (collecties PRICK, RADEMAKERS en Mus. Maastricht). LIMENITIINAE Limenitis Fabricius Limenitis camilla L., 1764 (sibilla L., 1767). Verbreid in niet te droge bos- achtige gebieden in het noorden, oosten en zuiden, op de vliegplaatsen niet zel- den gewoon. In het westen van het land sporadisch, stellig niet inheems. In de regel slechts één generatie, die vliegt van half juni tot in de tweede helft van augustus (12.VI tot 25.VIII). Vooral in niet al te gunstige seizoenen wordt de vlinder nog herhaaldelijk ver in augustus waargenomen, bijv. 19.VIII. 1939 nog een vrij goed exemplaar te Veenhuizen (LEMPKE), 23.VIII en 24.VIII. 1942 te Havelte (H. VEEN) en 25.VIII.1942 te Dongen (HUISMAN). Volgens 332 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (163) inlichtingen van het K.N.M.I. te De Bilt was 1942 een zeer middelmatig seizoen (zomerweer niet bizonder fraai, temperatuur van juni en juli gemiddeld beneden normaal, die van augustus er boven, herfst evenmin fraai), zodat er geen sprake van de hier zo zelden optredende tweede generatie kan geweest zijn. Daarentegen behoort hiertoe stellig een exemplaar, dat 23.IX.1945 bij Almelo werd gevan- gen (collectie KLEINJAN) en vloog deze generatie zonder enige twijfel in de warme zomer en herfst van 1947. Zij is toen waargenomen van 23.VIII tot 5.X, zowel in de Bijvank door SCHOLTEN (zie Ent. Ber., vol. 12, p. 331, 1949) als te Beetsterzwaag door VAN MINNEN. Vindplaatsen. Fr: Kollum, Oenkerk, Olterterp, Beetsterzwaag, Weperen, Ap- pelsga. Gr.: Groningen, Noordlaren, Ter Apel. Dr.: Paterswolde, Oosterbroek (Eelde), Ro- den, Norg, Veenhuizen, Assen, Annen, Odoorn, Emmen,Oosterhesselen, Wijster, Lheeër Zand, Dwingelo, Vledder, Frederiksoord, Wapserveen, Havelte. Ov.: De Lutte, Denekamp, Olden- zaal, Volthe, Tilligte, Agelo, Ootmarsum, Vasse, Reutum, Weerselo, Albergen, Almelo, Bornerbroek, Borne, Lonneker, Enschede, Delden, Goor, Rijssen, Okkenbroek, Bathmen, Colmschate, Deventer, Diepenveen, Eerde, Vilsteren, Zwolle, Steenwijk. Gdl.: Putten, Ermelo, Leuvenum, Elspeet, Hattem, Wapenvelde, Epe, Wiessel, Wenum, Apeldoorn, Voorst, Brummen, Laag Soeren, Beekhuizen, Velp, Arnhem, Ede, Harskamp, Hoenderlo; Gorssel, Warken, De Boggelaar, Vorden, Laren, Lochem, Boekhorst, Korenburgerveen, Winterswijk, Kotten, Bekendelle, Aalten, Terborg, Gaanderen, Zelhem, Slangenburg, Doetinchem, Hum- melo, Laag Keppel, Hoog Keppel, Bijvank, Didam, Elten; Nijmegen, Hatert, Groesbeek. Utr.: ten Noorden van Scherpenzeel op Utrechts gebied, Amersfoort, Zeist. N.H.: Hilversum, 1900 (Zoöl. Mus.), 1941 (CARON); Amsterdam (1931, Vari). Z.H.: Leiden (,,eenmaal”, DE GRAAF in Bouwst. Fauna Nederl., vol. 1, p. 3, 1851; 13.VII.1932, Leids Mus.); Schie- dam, 9.VIII.1942 (NIJssEN); Zuidhollandse Biesbosch. Zl.: een 9 op 22.VII.1942 in het bos tussen Domburg en Oostkapelle (HENRARD). N.B.: Breda, Ginneken, Ulvenhout, Rijen, — Dongen, Tilburg, Goirle, Hilvarenbeek, Drunen, Waalwijk, Cromvoirt, ’s-Hertogenbosch, Sint Michielsgestel, Nuenen, Eindhoven, Vessem, Helmond, Deurne. Lbg.: Plasmolen, Mook, Arcen, Venlo, Tegelen, Belfeld, Swalmen, Neer, Echt, Susteren, Stein, Schinveld, Kerkrade, Valkenburg, Geulem, Houthem, Gronsveld, St. Geertrui, Gulpen, Eperheide, Epen, Kamerig, Niswijlre, Vijlen, Holset, Vaals. Variabiliteit. De Nederlandse exemplaren behoren tot de uit Duits- land beschreven nominaatvorm met vrij brede witte banden op de bovenzijde der vleugels. De zelden bij ons voorkomende tweede generatie is kleiner dan de nor- male. | f. minor Derenne, 1932, Lambillionea, vol. 32, suppl., p. 22. Opvallend kleine exemplaren. Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. latealba Verity, 1950, Farf. It, vol. 4, p. 46. De witte banden op de boven- zijde der vleugels duidelijk (ORE Bij ons niet zeldzaam, zowel bij & als 2. f. angustata Staudinger, 1887, Mém. Romanoff, vol. 3, p. 144. De witte ban- den op de bovenzijde der vleugels duidelijk versmald. Bij ons weinig voorko- mend. Kotten (CAMPING). f. completa Derenne, 1926, Lambillionea, vol. 26, p. 91. De donker bestoven en daardoor niet opvallende witachtige vlek aan het einde der middencel op de bovenzijde der voorvleugels ontbreekt geheel. Niet gewoon. Norg, Holset (VAN WISSELINGH); Borne (VAN DER MEULEN); Colmschate (HARDONK); Leuvenum (JONKER); Elspeet (Mus. Rotterdam); Lochem, Bijvank (Zoöl. Mus.); Geulem (NIJSSEN); Gronsveld (Rijk). (164) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 333 f. interrupta nov. De (meestal kleine) witte vlek in het midden van de voor- vleugelband ontbreekt. Niet gewoon. Norg (VAN OORSCHOT); Colmschate (HAR- DONK); Ede, Slangenburg, Deurne, Geulem (Zoöl. Mus.); Aalten (VAN GALEN); Vijlener Bos (Leids Mus.). Holotype: & van 10.VII.1953, Ede, in collectie Zoöl. Mus. [The white spot in the middle of the band of the fore wings, which is as a rule small, fails. } f. oblitera Robson & Gardner, 1886, Young Naturalist, Suppl., p. 1. De witte band op de bovenzijde der vleugels ontbreekt gedeeltelijk. Zeldzaam. Roden, 1935 (Brom); Norg, 1934 (Landb. Hsch.); Almelo, 1940 (Perzie); Echt, 1936 (Rijk); Geulem, 1941 (BENTINCK). f. nigrina Weymer, 1884, Jahresber. naturwiss. Ver. Elberfeld, vol. 6, p. 66. pl. II, fig. 4. De witte tekening op de bovenzijde der vleugels ontbreekt geheel, soms op een enkel spoor van een klein vlekje na. Onderzijde vrijwel normaal. (Er bestaan ook zwarte exemplaren met afwijkende onderzijde, WEYMER’s fig. 5. Zij zijn later door een bizondere naam onderscheiden). Borne, 1940 (VAN DER MEULEN). f. lactofasciata nov. De tekening op de bovenzijde der vleugels niet wit, maar crèmekleurig. Hoenderlo (LEFFEF); Aalten (VAN GALEN); Gaanderen (BROU- WER); BIJVANK, 9, 12.VI.1925 (holotype, Zoöl. Mus.). [The markings on the upper side of the wings not white, but creamy.} f. rufoannulata Verity, 1950, Farf. It, vol. 4, p. 46. Op de bovenzijde der achtervleugels zijn de twee zwarte achterrandsvlekken bij de binnenrandshoek roodbruin geringd. Stellig niet gewoon bij ons. Vorden, een niet eens heel dui- delijk ©, Bijvank (Zoöl. Mus.); Slangenburg (Leids Mus.). Limenitis populi L. In hoofdzaak beperkt tot het bosgebied van Zuid-Limburg. Daarbuiten zijn slechts twee waarnemingen bekend geworden. Of de vlinder echter een vast bestanddeel van de Zuidlimburgse bosfauna is, is lang niet zeker. De oudste nauwkeurig gedateerde vangst in dit gebied stamt uit 1912 en de jongste uit 1941. Daarna is geen enkel exemplaar meer gezien. Dit treft te meer, waar juist de laatste jaren in deze bossen veel op Apatura’s gejaagd wordt, zodat eventuele populis, die daar rondvlogen, zonder twijfel opgemerkt hadden moe- ten worden. Geen enkele verzamelaar, die ik er naar vroeg in het zuiden, had echter een spoor van de vlinder gezien. Uit de hierna volgende registratie van alle in ons land gevangen of waargenomen exemplaren, waarbij we tot een totaal van 36 exemplaren komen, waarvan het allergrootste deel uit Zuid-Limburg stamt, blijkt evenwel, dat populi enige tijd stellig geen al te zeldzame vlinder in dit ge- bied is geweest. Ongetwijfeld zijn de Limburgse vindplaatsen de uiterste voor- posten van het Belgisch-Rijnlandse areaal en het zou daarom niet te verwonderen zijn, wanneer de vlinder door ons niet bekende oecologische factoren weer tot bezuiden onze grenzen teruggedrongen was. De merkwaardige vangst op Terschelling is, evenmin als die van Hardinx- 334 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (165) veld, faunistisch te verklaren. Het is jammer, dat op het waddeneiland niet steeds een waarnemer aanwezig is, om te controleren, of populi er indigeen is. In Denemarken zeldzaam, bekend van Seeland, Funen en Laaland en in een paar exemplaren van Jutland. In Sleeswijk-Holstein in het oosten van Holstein talrijk, overigens lokaal en zeldzaam. Bij Hamburg lokaal, in sommige jaren niet zeldzaam, maar vroeger talrijker. Bij Bremen zeldzaam. In Hannover lokaal, maar niet zeldzaam. In Westfalen lokaal, maar over het gehele gebied verbreid. In de Rijnprovincie verbreid. In België verbreid in alle grote bossen van het Maas- bekken. Niet op de Britse eilanden. Eén generatie, die waargenomen is van eind mei (ongetwijfeld een zeer vroege datum) tot in augustus (bekende data: 31.V tot 28.VII). Vindplaatsen. Fr.: Terschelling, 15.VI.1948, drie exemplaren in het bosgebied bij West-Terschelling (ANDERSEN). Z.H.: Hardinxveld, een rechter voorvleugel (volgens DE JONCHEERE, 1933, Tijdschr. Entom., vol. 76, p. LXXXIII). Lbg.: Valkenburg, 9, 1941 (Rijk); Meerssen, één exemplaar gezien in het Meerssenerbroek tussen 1930 en 1940 (BENTINCK); Sint Pieter, 10.VII.1912, 4 (BOTZEN); Sint Pietersberg, een 9 gezien op 31.V.1927 (VAN WISSELINGH), één exemplaar gezien tussen 1930 en 1940 (BENTINCK); Gronsveld, 13.VII.1928 een 9, in 1930 vijf exemplaren gezien, juli 1932 een 9, augustus 1934 een 4, van een ander &, dat door een vogel gevangen werd, alleen een vleugel (PRICK, 1938, Natuurbist. Maandbl. Maastr, vol. 27, p. 88, zie ook BENTINCK, 1931, Tid- schr. Entom., vol. 74, p. XXIX), bovendien in collectie PRICK nog twee exemplaren, die niet tot de reeds vermelde kunnen behoren: een 4 zonder datum, e.l., en een © van juli 1938, verder van dezelfde vindplaats een &, 27.VI.1932, een 4, 4.VII.1938 en een 9, 28.VII.1938 (BENTINCK), een © van 4.VI.1936 (Mus. Rotterdam) en een 9 van 26.VII. 1941 (VAN MASTRIGT); Gulpen, 4, 21.VI.1929 (Mus. Maastricht); Mechelen, ¢, 17.VI. 1931 (Zoöl. Mus.); Lemiers, een 4 tussen 1900 en 1918 (BENTINCK, 1932, Tijdschr. Entom., vol. 75, p. IX); Vaals, een exemplaar enkele jaren voor 1931 (BENTINCK, 1931, Tijdschr. Entom., vol. 74, p. XXIX), twee mannetjes en twee wijfjes gevangen door JACOBI (Rijk, 1932, Natuurhist. Maandbl. Maastricht, vol. 21, p. 85), drie exemplaren in collec- tie KLEIJKERS (één hiervan later in collectie GIELKENS en een & van 12.VI.1937 in Zoöl. Mus.). [Het is mogelijk, dat bij de nogal verwarde opgaven van Gronsveld (voor zover het de door Prof. PRICK verzamelde of geziene exemplaren betreft) en van Vaals een enkel exem- plaar dubbel geteld is, maar daar staat tegenover, dat KLEIJKERS beslist meer populi's gezien heeft dan de drie, die ik in 1938 nog in het schamele restant van zijn collectie aantrof, zodat het totale aantal van 36 in geen geval te hoog is.] Variabiliteit. De nominaatvorm is de Middenzweedse, waarmee onze exemplaren overeenkomen. De vlinder is duidelijk sexueel dimorph. De man- netjes zijn kleiner dan de wijfjes, de witte tekening op de bovenzijde der vleu- gels is bij de wijfjes veel uitgebreider door de bredere banden en grotere vlekken en haar abdomen is veel dikker. Prachtige afbeeldingen van typische exemplaren vindt men bij Verity, Farf. It, vol. 4, pl. 39, fig. 33 (2) en 34 (4) (1951). f. diluta Spuler, 1901, Schmett. Eur., vol. 1, p. 15. De witte tekening op de bovenzijde der vleugels sterk gereduceerd. De vlekken zijn veel kleiner dan bij de typische vorm, ze zijn min of meer bruin bestoven en ontbreken zelfs gedeel- telijk. Zie VERITY, 1.c., fig. 31 en SEITZ, pl. 56e, fig. 1. Bij de in ons land ge- vangen mannetjes cen geregeld voorkomende vorm. Ook CABEAU vermeldt diluta als , commune” uit België (Rev. mens. Soc. ent. Nam., vol. 14, p. 23, 1912). (166) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 335 Een prachtig 4 is dat van Mechelen (Zoöl. Mus.), waarbij de band op de ach- tervleugels geheel verdwenen is, ook dat van Vaals in dezelfde collectie, waarbij de achtervleugelband nog zwak aanwezig is. MELITAEINAE Euphydryas Scudder Euphydryas aurinia von Rottemburg. Vroeger verbreid over een groot deel van het land, vooral op moerassige plaatsen. Zelfs kwam de vlinder hier en daar in de duinen voor ! Maar met de ontginning van steeds meer terreinen, en vooral door het drastische opruimen van het voornaamste biotoop, de blauwgraslanden, is aurinia in ons land op steeds meer oude vliegplaatsen verdwenen. Nog slechts enkele tientallen jaren geleden was de vlinder talrijk te vinden in het noorden van Drente en in de Gelderse Vallei. Op het ogenblik komt hij daar nauwelijks of in het geheel niet meer voor. En zo is het helaas op talrijke plaatsen gegaan, waar vroeger bloeiende kolonies bestonden. De lijst van vindplaatsen geeft dan ook slechts aan, hoe de verbreiding geweest is, niet, hoe zij nu is. Eén generatie, waargenomen van eind april tot begin juli (25.IV tot 3.VII), hoofdvliegtijd eind mei tot begin juni. De late datum in begin juli werd in 1942 genoteerd door H. VEEN te Wapserveen. Vindplaatsen. Fr: Wolvega, Nijetrijne. Gr.: Groningen, Finsterwolde. Dr.: Eelde, Eelderwolde, Paterswolde, Peize, Peizerwolde, Roden, Norg, Exlo, Hoogeveen, Vledder Wapserveen, Havelte. Ov.: Volthe, Agelo, Weerselo, Albergen, Almelo, Bornerbroek, Hengelo, Rijssen, Holten, Diepenveen, Deventer, Oud-Leusen, Beulaker- wijde, Steenwijk, Steenwijkerwold. Gdl.: Nijkerk, Harderwijk, Wiessel, Apeldoorn, Voorston- den, Empe, Klarenbeek, Laag-Soeren, Brummen, Spankeren, Arnhem, Wageningen: Lochem, Winterswijk, Aalten, Gendringen, Kruisberg, Doetinchem, Hummelo, Keppel; Montferland: Nijmegen, Hatert, Groesbeek. Utr.: Rhenen, Amerongen, Doorn, Ruigenhoek (Blauwkapel), Breukelen, Zegveld, Botshol. N.H.: Amsterdam (2.VI.1886, Leids Mus.). Z.H.: Noorden, Nieuwkoop, Mije, Alfen, Gouda, Wassenaar, Den Deijl (1927, BOTZEN), Capelle aan den IJsel (één exemplaar in 1942, VERKAIK). N.B.: Breda, Ulvenhoutse Bos, Gilze, Rijen, Uden, Den Dungen, Veghel, Nuenen, Helmond, Deurne, Asten. Lbg.: Plasmolen, Mook, Venlo, Roermond, Herkenbosch, Posterholt, Weert, Susteren, Limbricht, Brunssum, Kerkrade, Eys, Valkenburg, Bunde, Epen, Holset. Variabiliteit. Daar VON ROTTEMBURG in zijn oorspronkelijke beschrij- ving die van GEOFFROY citeert, is de nominaatvorm die uit de omgeving van Parijs. Volgens de verbreiding, die HIGGINS in zijn monografie over het genus in Trans. R. ent. Soc. London, vol. 101, p. 437—489 (1950) van deze vorm geeft (l.c., p. 457— 459), behoren ook onze populaties tot subsp. awrinia. De individuele variabiliteit is zeer groot, vooral in kleine details, die niet zelden lastig onder woorden zijn te brengen. De grootte van de exemplaren varieert aan- merkelijk, in het bizonder bij de wijfjes, die vaak zeer fors zijn, maar ook dik- wijls even klein als de mannetjes. A. Afmetingen. f. minima Gianelli, 1890, Ann. Acc. Agric. Torino, vol. 33, p. 19. Dwergen. Niet gewoon, maar overal onder de soort nu en dan aan te treffen. 336 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (167) BiiGrondkleue f. ochrea Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 318. Alle lichte banden op de voorvleugels eenkleurig geelachtig zonder spoor van rood. Bij ons niet gewoon, maar toch wel op de meeste plaatsen te vinden. f. artemis Schiffermüller, 1775, Syst. Verz., p. 322. De grondkleur der vleugels eenkleurig bruinrood zonder gele vlekken. Een zeer gewone vorm, die overal onder de soort voorkomt. f. namurcensis Lambillion, 1909, Rev. mens. Soc. ent. Namuroise, vol. 9, p. 21. Als de vorige vorm, maar de grondkleur donkerder, roder, opvallend verschillend van de normale vorm. Nieuwkoop (Zoöl. Mus.). f. obscurata Kroulikovsky, 1891, Bull. Soc. Nat. Moscou, année 1890, nouv. série, vol. 4, p. 235, pl. VIII, fig. 2. Wortelhelft van voor- en achtervleugels zwart, buitenhelft min of meer normaal. Wageningen (CETON); Nieuwkoop (Zoöl. Mus.); Breda (Leids Mus.). f. nigrolimbata Schultz, 1906, Ent. Z. Guben, vol. 19, p. 205, fig. 1 en 2. Zwarte achterrand op de bovenzijde der vleugels verbreed, zodat op de voor- vleugels de achterrandsmanen verkleind zijn en op de achtervleugels zelfs geheel ontbreken. Wapserveen, Groesbeek, Kerkrade (Zoöl. Mus.); Nieuwkoop (VAN DER VLIET); Veghel (VAN KATWIJK); Deurne (NIEs). f. sesquiargentea Verity, 1950, Farf. It, vol. 4, p. 72. De grondkleur is nor- maal, maar de zwarte tekening is veranderd in doorzichtig zilverachtig wit. Een exemplaar van Helmond, waarin de zwarte tekening tot een doorzichtig grijs is geworden, is misschien het beste als een overgang tot deze vorm te beschouwen (Zool. Mus.). B Afwikingen in de tekeninie: f. virgata Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 318. De gele middenband der voorvleugels is in de regel bij de voorrand door een zwarte lijn in tweeën verdeeld. Bij deze vorm ontbreekt de zwarte lijn, zodat een brede gele middenband ontstaat. Eelder- wolde (VAN VooRN); Loenen-Gdl., Botshol (Zoöl. Mus.); Wageningen (CE- TON). f. rectiangula Cabeau, 1924, Rev. mens. Soc. ent. Nam., vol. 24, p. 17. Aan de binnenrand der voorvleugels bevindt zich een opvallende liggende gele vlek, door- dat de zwarte vlek, die daar de twee gele banden scheidt, weggevallen is. Holo- type afgebeeld in Lambillionea, vol. 31, pl. XIL fig. 5 (1931). Apeldoorn (DE Vos); Wageningen (LückKER); Botshol (WESTERNENG); Nieuwkoop (JONKER); Rijen (Mus. Rotterdam); Den Dungen (TEN Hove); Helmond (KNIPPENBERG); Deurne (Zoöl. Mus.). f. transversa Cabeau, 1928, Lambillionea, vol. 28, p. 11. De zwarte middenband op de bovenzijde der voorvleugels (die, welke de gele postdiscaalband wortel- waarts begrenst) sterk verbreed. Holotype afgebeeld in Lambillionea, vol. 31, pl. VI, fig. 1 (1931). Wapserveen (Zoöl. Mus.); Gilze (DE JONCHEERE). f. interligata Derenne, 1926, Lambillionea, vol. 26, p. 91. Op de bovenzijde der voorvleugels zijn de twee zwarte vlekken, die in het midden boven de bin- nenrand staan, door een dwarsstreep met elkaar verbonden. Bij deze soort stellig niet gewoon. Wapserveen, Deurne (Zoöl. Mus.). f. deficiens Cabeau, 1928, Lambillionea, vol. 28, p. 11. Op de bovenzijde der (168) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 337 achtervleugels is de zwarte lijn, die de gele middenband franjewaarts begrenst, verdwenen. Holotype afgebeeld in Lambillionea, vol. 31, pl. VI, fig. 6 (1931). Nieuwkoop, Hatert (Zoöl. Mus.); Wageningen (CETON); Ruigenhoek (Leids Mus.). f. nigromaculata nov. Op de bovenzijde der achtervleugels is de geelachtige middenband zwart gevlekt. Niet al te zeldzaam. Eelderwolde, Wapserveen, Wa- geningen, Hatert, Nieuwkoop, Mie, Epen (Zoöl. Mus.). Holotype: © van Wageningen, 25.V.1942, in collectie Zoöl. Mus. [The yellowish central band on the upper side of the hind wings is spotted with black. The form is figured by DERENNE in Lambillionea, vol. 31, pl. XII, fig. 2 (1931) under the name of dubia Kroulikovsky. The true dubia (Bull. Soc. Nat. Moscou, nouv. série, vol. 4, pl. VIII, fig. f, année 1890, 1891) is however a quite different form, which has no black spots in the central hind wing band.} f. impuncta Schultz, 1906, Ent. Z. Guben, vol. 19, p. 205. Op de boven- en onderzijde der achtervleugels ontbreken de zwarte stippen in de rode band voor de achterrand. Goede exemplaren van deze vorm zijn zeer zeldzaam in ons land. Kruisberg (D. B. KROON); Wageningen (CAMPING). Overgangen met enkele zwak ontwikkelde stippen komen iets meer voor: Klarenbeek (COLDEWEY); Deurne (Zoöl. Mus.); Kerkrade (LATIERS). f. ocellata Caruel, 1944, Misc. Entom., vol. 41, p. 9, pl. 1, ips 4. Een of meer van de gele wortelvlekken op de nen der achtervleugels voorzien van een donkere kern. Niet zeldzaam, op vele plaatsen onder de soort voorkomend. f. commacula Caruel, 1944, l.c., p. 10. Op de onderzijde der achtervleugels is een van de gele wortelvlekken door een zwart afgezette gele verbindingsstreep verbonden met de gele middenband. Vrij gewoon, op vele plaatsen onder de soort voorkomend. f. ligata Caruel, 1944, Lc., p. 10. Op de onderzijde der achtervleugels is de tweede gele wortelvlek, vanaf de binnenrand gerekend, verbonden met de franje- waarts ervan staande in dezelfde cel gelegen lichte vlek. Iets minder gewoon. Wapserveen, Grebbe, Botshol, Nieuwkoop, Deurne, Kerkrade (Zoöl. Mus.). f. sesostris Schultz, 1906, Ent. Z. Guben, vol. 19, p. 206, fig. 3. Op de onder- zijde der achtervleugels ontbreken de gele wortelvlekken. Zeer zeldzaam. Wage- ningen (Plantenz.k. Dienst); Deurne (NIJssEN). Ook overgangen met gedeelte- lijk ontbrekende wortelvlekken komen nu en dan voor: Deurne (NIJSSEN). f. basiconfluens nov. Op de onderzijde der achtervleugels zijn alle gele wortel- vlekken tot één grote vlek samengevloeid, die door een smalle bruine band van de gele middenband is gescheiden, behalve aan de binnenrand, waar beide gele vel- den verbonden zijn. Wageningen (holotype, vAN DE Por). [All basal spots on the underside of the hind wings coalesce to one large spot, which is separated by a narrow brown band from the yellow central band, except at the inner margin, where the yellow areas are connected. } f. inframaculata nov. Op de onderzijde der achtervleugels bevinden zich grote zwarte vlekken in de gele middenband. Apeldoorn, ©, 13.VI.1891 (holotype, DE Vos). O9 Ww © ©, TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (169) {On the under side of the hind wings large black spots in the yellow central band.] f. sebaldus Schultz, 1906, Lc., fig. 4. Op de onderzijde der achtervleugels is de brede roodachtige band tussen gele middenband en achterrand breed onderbroken of is zelfs geheel verdrongen door de gele kleur. Eveneens een verre van gewone vorm. Eelderwolde (VAN VOORN); Wapserveen, 2 (Zoöl. Mus.); Spankeren (Leids Mus); Wageningen (Plantenz. Dienst). Teratologische exemplaren. Linker achtervleugel gedeeltelijk ver- bleekt. Bornerbroek (VAN DER MEULEN). Melitaea Fabricius [Melitaea didyma Esper. In Ent. Ber., vol. 12, p. 374375 (1949), bericht VAN REG- TEREN ALTENA, dat zich in de collectie van het Leids Museum twee exemplaren bevinden, afkomstig uit de collectie STOFFELS. Volgens de etiketten zijn ze in juli en augustus 1935 te Baarlo gevangen. Enige twijfel aan de juistheid van deze gegevens is niet uitgesloten. De vlinder komt in het omringende gebied uitsluitend in de Rijnprovincie voor, maar niet noordelijker dan het dal van de Ahr, dat is ruim 100 km ten zuiden van Baarlo. Ook zijn de laatste jaren enkele exemplaren uit het zuiden van België bekend geworden: in 1945 een © te Montigny-le-Tilleul (bij Charleroi) en twee exemplaren te Bohan sur Semois en in 1946 en 1947 telkens een exemplaar te Torgny in het zuidoosten van de provincie Luxem- burg (zie Lambillionea, vol. 47, p. 40, 1947 en vol. 49, p. 17, 1949). Maar deze vind- plaatsen liggen 100 à 150 km ten zuiden van het Limburgse dorp, terwijl het bovendien niet geheel zeker is, dat didyma in België inheems is. Aan de andere kant zijn de laatste jaren zoveel betrouwbare moeilijk te verklaren vangsten gedaan, dat ik de mogelijkheid aan een toevallig voorkomen in Limburg zeker niet wil ontkennen} Melitaea cinxia L. In de vorige eeuw vrij algemeen verbreid in bosachtige streken op zandgronden, vooral in het oosten van het land, bovendien in het duingebied van Noord- en Zuid-Holland. In het begin van de twintigste eeuw 1s de soort echter hard achteruit gegaan, zodat zij tenslotte een van onze zeldzaamste dagvlinders werd. Geheel uit onze fauna verdwenen is cinxia toch niet. Sporadisch kwam zij o.a. hier en daar in Noord-Brabant voor. Omstreeks 1940 echter dook de vlinder weer op in Zuid- en Midden-Limburg, de Achterhoek en het oosten van Overijsel. Hij heeft zich tot nu toe kunnen handhaven en is plaatselijk vrij gewoon tot gewoon. In het duingebied is cinxia op het ogenblik alleen bekend van Walcheren. Het is de soort dus niet gelukt haar gehele vroegere Nederlandse territorium weer opnieuw te bevolken. Wat de oecologische factoren zijn, die deze sterke achteruitgang en de daarop gevolgde verbetering veroorzaakt hebben, is niet zo gemakkelijk te zeggen. Te koud is het hier in de winter zeker niet, daar cinxia tot in de Zweedse provincie Upland en tot in Zuid-Finland voorkomt. Aan de andere kant is op de Britse eilanden het territorium beperkt tot het eiland Wight, hoewel de vlinder tot het midden van de vorige eeuw ook hier en daar langs de kust van Kent en Sussex voorgekomen moet zijn (FORD, Butterflies, p. 125 en 318, 1945). Mogelijk is, als bij meer soorten, de vochtigheidstoestand in de winter van meer belang dan de | temperatuur. In Denemarken is de soort uitsluitend bekend van Jutland. In het omringende Duitse gebied verbreid in Sleeswijk-Holstein, verbreid en niet zeldzaam bij Ham- (170) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 339 burg, lokaal en zeldzaam bij Bremen en in Hannover, verbreid in Westfalen en in de Rijnprovincie. In Belgié vooral in het hoge gedeelte, minder in Brabant, niet bekend uit het Westen. Eén generatie, waargenomen tussen de tweede helft van april en eind juli (20.VI tot 25.VII), meest tweede helft van mei en eerste helft van juni. De zeer vroege datum van 20 April werd door Rijk genoteerd in 1949 op twee ver- schillende plaatsen in Zuid-Limburg. In de collectie VIssER vond ik een exem- plaar van Helmond, gevangen op 15.VIII.1916. Blijkbaar is dit een vertegen- woordiger van een bij ons wel uiterst zelden voorkomende tweede generatie, die reeds in Midden-Frankryk regel is. Vindplaatsen!) Gr.: Groningen (Bouwst. Fauna Nederl., vol. 2, p. 147, 1856, „vrij algemeen”, volgens DE GAVERE en VAN BEMMELEN; later nooit meer terug gevonden). Ov.: Denekamp, Agelo (1942, 1954), Almelo, Usselo (1943), Hengelo, Bornerbroek, Rijs- sen (vanaf 1929 herhaaldelijk), Elzen (1942 enz.), Frieswijk (1898), Zwollerkerspel (1876), Zwolle (1862, 1876), Steenwijkerwold (1942). Gdl.: Nijkerk (Bouwst. Fauna Nederl. vol. 1, p. 223, 1853), Putten (1907), Harderwijk (lc, 1853), Het Loo (1936), Apeldoorn (1893, 1896, 1897, 1899, 1902), Klarenbeek (1919, el. !), Empe (lc, 1853), Laag Soeren (1896), De Steeg (1908), Velp, Arnhem (1876), Oosterbeek; Zutfen (l.c., 1853, 1901), Eefde (vanaf 1947, maar de zeer beperkte vindplaats is al vernietigd), Gors- sel (vanaf 1947), Almen (1950 enz.), Vorden (1907), Slangenburg, Zelhem (1899), Doetinchem, De Zumpe, Hummelo, Laag Keppel (1905, 1906), Zeddam; Berg en Dal 1907), Nijmegen (1877, 1898), Kesteren (1900). Utr.: Amerongen. N.H.: Eindegooi (Hilversum, 1901), Blaricum ( 4, 1942, BERGMAN), Wijk aan Zee (1915, laatste melding uit de duinen van N-Holland, TEN Hove), IJmuiden (1882), Bloemendaal, Overveen (1879, nog in 1906, KLAASSEN), Haarlem (1862, 1874). Z.H.: Hillegom (1866), Sassen- heim (1850, „menigvuldig in Mei bij Noordwijk, Sassenheim en Wassenaar op drooge gronden”, schrijft DE GRAAF in Bouwst. Fauna Nederl. vol. 1, p. 223, 1853), Noordwijk (l.c., 1853), Warmond, Leiden, Wassenaar (l.c, 1853): „in 1898 talrijk in een duinvallei”, schreef VAN DER WEELE dat jaar aan J. Th. OUDEMANS; 1901, nog in 1917, 1918 en 1919, daarna niet meer, Mevr. MARTIN), Voorschoten (1903), Den Haag (1862), Oostvoorne (1901), Hellevoetsluis (1910). Zl: Zoutelande (1939), het hele duingebied tussen Vlis- singen en Valkenisse (HENRARD in litt.). N.B.: Bergen op Zoom (1909, talrijk), Breda (très commune partout”, schreef HEYLAERTS in Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 27, 1870; in Leids Mus. exemplaren van 1873 en 1889), Tilburg (1901, 1905, 1907), Hilvarenbeek (1944, 1945), Oisterwijk (1907), ‘s-Hertogenbosch (1894), Sint Michielsgestel (1949), Veghel (1870), Grave (1856), Cuyck (1906), Helmond (1916, 1920, 1923). Lbg.: Plas- molen (1898), Venlo (1898), Tegelen (1898), Sevenum (1953), Weert (1952), Heel (1951), Swalmen, Roermond, Melick (1952), Herkenbosch (1951 enz.), Brachterbeek, Maasbracht (talrijk aan het Julianakanaal tussen Echt en Maasbracht in 1944, ook daarna ge- regeld waargenomen), Roosteren, Buchten (zeer talrijk langs het kanaal in 1946, ook later daar gezien), Stein (1948 en volgende jaren), Eygelshoven (1945), Kerkrade (1906, 1907, 1942 en verschillende volgende jaren), Wijlre (1905), Schin op Geul (1943 en verschillende volgende jaren), Houthem (1901), Bemelen (1951 enz.), Elslo (1949), Geulle (1948, 1949), Mechelen (1942), Wahlwiller (1948). Variabiliteit. De nominaatvorm is de Middenzweedse. Volgens Hic- GINS, die de geografische variabiliteit uitvoerig behandelt (1941, Trans. R. ent. Soc. London, vol. 91, p. 281—289), is het vrijwel onmogelijk een doorgaand ver- 1) Wanneer mij het jaartal van de vangst bekend was, is dit bij deze soort steeds er bij vermeld. 340 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (171) schil te vinden tussen exemplaren uit Scandinavië (de nominaatvorm) en die uit Midden-Europa, zodat hij VON ROTTEMBURG's pzlosellae, beschreven naar exem- plaren uit de omgeving van Parijs (1775, Naturforscher, vol. 6, p. 5) als een synoniem van cinxia cinxia L. beschouwt. Volgens deze opvatting behoren dus ook onze exemplaren tot de nominaatvorm. Zie voor een verdere verklaring van het standpunt van HIGGINS ook Trans. R. ent. Soc. London, vol. 106, p. 123— 126, 1955 De individuele variabiliteit kan vrij groot zijn, maar de in ons land voorko- mende populaties zijn tot nog toe tamelijk stabiel in uiterlijk, zodat afwijkingen van betekenis weinig voorkomen. Dwergen. Maasbracht (DUNLOP). f. 2 pallida Tutt, 1896, Brit. Butt, p. 311. De grondkleur bleek geelbruin, de zwarte tekening sterker. Zie HIGGINS, 1941, l.c., pl. 10, fig. 7 en 8. Betrekkelijk weinig onder onze wijfjes voorkomend en dan meest nog in overgangen. Elzen (VAN DER MEULEN); Almen (DijKsTRA); Zelhem, Venlo (Zoöl. Mus.); Buch- ten (DELNOYE); Stein (Missiehuis Stein). f. interligata Derennne, 1926, Lambillionea, vol. 26, p. 91. Op de bovenzijde der voorvleugels bevindt zich boven het midden van de binnervand een zwarte streep, doordat de onderste vlek van de basale rij en die van de discaie rij door een dwarsstreep met elkaar verbonden zijn. Gewoon, overal onder de soort aan te treffen. : f. transversa Reuss, 1921, Int. ent. Z. Guben, vol. 15, p. 4. Op de bovenzijde der voorvleugels is de zwarte middenband opvallend verbreed, alle overige teke- ning normaal. Buchten (NEUMANN). f. suffusa Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 310. De zwarte tekening op de bovenzijde der vleugels versterkt ten koste van de normale grondkleur. ‘s-Hertogenbosch (Leids Mus.); Stein, een exemplaar met vooral op de achtervleugels sterk ver- brede zwarte banden (Missiehuis Stein). f. ocelliformis Reuss, 1921, Int. ent. Z. Guben, vol. 15, p. 4. Bovenzijde ver- donkerd, zo, dat op de achtervleugels in de submarginale band oogvlekken ont- staan, dus donker geringde vlekken met zwarte kern. Venlo (Zoöl. Mus.). f. deficiens Cabeau, 1922, Rev. mens. Soc. ent. Namur., vol. 22, p. 45. Op de bovenzijde der vleugels ontbreekt de zwarte postmediaanlijn. Zie Lambillionea, vol. 31, pl. III, fig. 8 (1931). Oostvoorne (Zoöl. Mus.). f. matisconensis Audré, 1899, Tableau anal. Lép. France, Suisse, Belgique, p. 53 (diniensis Wheeler, 1903, Butt. Switz., p. 85; impuncta Osthelder, 1925, Schmett. Südb., p. 85). Op de bovenzijde der achtervleugels (en dan ook meestal op de onderzijde) ontbreken de zwarte kernen in de bruine submarginale band. Alleen enkele overgangen, waarbij bijna alle kernen ontbreken. Almen (DijK- STRA); Arnhem, Zelhem (VAN DER WEELE); Wassenaar (Zoöl. Mus.); Buchten (SOGELER). f. interrupta Skala, 1907, Ent. Z. Guben, vol. 20, p. 311. Op de onderzijde der achtervleugels is het roodachtige wortelveld in afzonderlijke kleine vlekken gebroken. Oostvoorne (Zoöl. Mus.). f. jubilaris Cabeau, 1930, Lambillionea, vol. 30, p. 122. Op de onderzijde der achtervleugels staat in de witte middenband een rij dikke zwarte vlekken, die bijna TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 PLAAT 5 6 Phot. Museum Leiden A LA Vacciniina optilete optilete Knoch. 1. &, Hannover, 20.VI.1920; 2. &, Norg, 26.VI.1945; 3. Q, f. dilutior nov., De Punt, 9.VII.1904 (holotype); 4. © , Hannover, 20.VI.1920; 5. @, Norg, 26.VII.1944; 6. 9, f. dilutior nov. (paratype), De Punt, 11.VII. 1904. No. 1 en 4 in Zoologische Sammlung des Bayerischen Staates, Munchen, no. 2, 3, 5 en 6 in Zoölogisch Museum, Amsterdam. (172) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 341 een aaneengesloten band vormen. Holotype afgebeeld in vol. 31, pl. Il, fig. 6 (1931). Apeldoorn, 15.VI.1899 (DE Vos). f. paucimaculata Cockerell, 1889, Entomologist, vol. 22, p. 99. Op de onderzijde der achtervleugels ontbreken bijna alle zwarte streepjes in de witte middenband. Niet al te zeldzaam. Apeldoorn (DE Vos); Zelhem, Haarlem, Sassenheim, Ven- lo, Tegelen (Zoöl. Mus.). Melitaea diamina Lang, 1789 (Papilio dictynna Esper, [1777}, nec Schiff, 1775). Zeer lokaal in het oosten en zuiden, vrij zeker nog slechts op Enkele plaatsen voorkomend. Een typische bewoner van open plekken in loofbossen. In Denemarken gewoon op Seeland en Fünen, ook aangetroffen op Bornholm en Laaland, maar uiterst zeldzaam in Jutland. In Sleeswijk-Holstein lokaal, tot in het noorden voorkomend, lokaal in de omgeving van Hamburg en Bremen, lo- kaal en niet zeldzaam in Hannover, lokaal en talrijk in Westfalen, verbreid in de Rijnprovincie. In België verbreid in het Maasbekken, vooral in het zuiden. Niet bekend van de Britse eilanden. Eén generatie, half mei tot eind juli (14.V tot 28.VII). Vindplaatsen. Ov.: Delden, 2.VI.1918 (BENTINCK). Gdl.: Slangenburg, 10 en 11.VII.1902 (Zoöl. Mus.); Doetinchem, 12.VII.1903 (idem). Z.H.: Numansdorp, juli 1905 (Mus. Rotterdam, stellig een zwerver uit Noord-Brabant, daar het vereiste biotoop hier volkomen ontbreekt). N.B: Princenhage, 2.VII.1921 (FRANSSEN); Breda (HEYLAERTS schrijft in Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 45, 1870: „peu rare dans le Mastbosch”, in Leids Mus. een exemplaar van 15.VII. 1867), juni 1894 (Zoöl. Mus.), 19.VI.1905 (Mus. Rotter- dam), 8.VII.1920, 28.VII.1924, 22.VII.1925 (VAN WISSELINGH), 1.VII.1923 (Lücker), Bavel (HEYLAERTS, l.c., „v. H. [= VAN HAL} la trouve en quantité près de Bavel”); Ulvenhout: Chaam (HAVERHORST), 11.VI.1947, één exemplaar (BROUWER); Rijen 15.VI.1879, 5.VII. 1885, 19.VI.1887 (Leids Mus.), 5.VII.1885 (Zoöl. Mus.), 19 juni 1887 zeer gewoon vol- gens SNELLEN (Tijdschr. Entom., vol. 36, p. 191, 1893); Oisterwijk; Oorschot, 19.V.1907 (DE Vos); Nuenen (in het begin der veertiger jaren talrijk op een bosweide, maar de laatste jaren steeds zeldzamer, Neyts). Lbg.: Venlo (Zoöl. Mus, zonder datum), 12.VI.1898 (Leids Mus.); Tegelen, 1898 (Zoöl. Mus.); Herkenbosch, 1953 (SOGELER); Echt, 1935 (GIELKENS); Brunssum, 1930 (dezelfde); Schinveld, 1930 (dezelfde), 1953 (SOGELER); Kerkrade; Maastricht (MAURISSEN schrijft in Tijdschr. Entom., vol. 9, p. 172, 1866: „En abondance dans les clairiéres des collines boisées en juin et juillet’, maar blijkbaar reeds lang verdwenen). Variabiliteit. De nominaatvorm stamt van Heillbronn in het noorden van Wurttemberg. Onze exemplaren behoren tot subsp. hebe Borkhausen (1793, Rheinisches Mag., vol. 1, p. 270), gekenmerkt door een levendiger getekende en gekleurde onderzijde der vleugels. Deze determinatie berust op een vergelijking van de Nederlandse exemplaren met de Belgische, waarmee ze overeenkomen. En volgens HIGGINS behoren de laatste tot subsp. bebe (Trans. R. ent. Soc. London, vol. 91, p. 317, 1941). f. seminigra Muschamp, 1905, Bull. Soc. lép. Genève, vol. 1, p. 70. Achter- vleugels op de bovenzijde eenkleurig bruinzwart. Oirschot (Leids Mus.); Nuenen (NEYTS, VERHAAK); Venlo (Zoöl. Mus.). f. albido-splendida Eisner, 1942, Zool. Meded., vol. 24, p. 121. Grondkleur van de bovenzijde der vleugels sneeuwwit, van de onderzijde licht geelachtig, don- kere tekening normaal. Ulvenhoutse Bosch, 4.VI.1890 (Leids Mus.). 342 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (173) f. ligata Caruel, 1944, Misc. Ent., vol. 41, p. 10. Op de onderzijde der achter- vleugels is de tweede wortelvlek (van de binnenrand af gerekend) verbonden met de meer naar het midden op dezelfde hoogte liggende vlek, zodat de vorm van een paddestoel ontstaat. Rijen (Zoöl. Mus.); Nuenen (NEUMANN). f. learchus Ebert, 1926, Iris, vol. 40, p. 31. Op de onderzijde der achtervleugels ontbreken in de bruine submarginale band de zwarte stippen in de halvemaan- vormige vlekken en de gele vlekjes, die er voor staan. Door EBERT beschreven als een hybride tussen diamina en athalia, wat wel heel onwaarschijnlijk is. Ook HiGGins schreef al: „There is no evidence that this is so”. Het is ongetwijfeld een telkens weerkerende vorm van diamina, die reeds bekend was aan SNELLEN (zie Tijdschr. Entom., vol. 36, p. 191, 1893). Rijen (Leids Mus.). TER HAAR vermeldt in „Onze Vlinders”, p. 26, [1899] of [1900}, drie overgangsexempla- ren van dezelfde vindplaats, waarbij de bedoelde tekening dus blijkbaar gedeel- telijk ontbreekt. Mellicta Billberg Mellicta athalia von Rottemburg. Verbreid door het gehele oosten en zuiden van het land in bosachtige streken, op de vindplaatsen soms vrij gewoon tot ge- woon. Eén generatie, waargenomen van begin mei tot in augustus (11.V tot 9.VIII), hoofdvliegtijd juni, begin juli. Vindplaatsen. Dr.: Roden, Norg, Peest, Veenhuizen, Donderen, Vries, Zeegse, Schipborg, Zuidlaren, Eext, Odoorn, Weerdinge, Emmen, Hoogeveen, Wijster, Dwingelo, Wapserveen, Frederiksoord, Havelte. Ov.: De Lutte, Denekamp, Oldenzaal, Volthe, Agelo, Ootmarsum, Vasse, Reutum, Weerselo, Albergen, Almelo, Delden, Holten. Gdl.: Putten, Hierden, Uddel, Elspeet, Hulshorst, Nunspeet, Vierhouten, Tongeren, Wiessel, Apeldoorn, Uchelen, Hoog-Soeren, Klarenbeek, Voorstonden, Loenen, Laag-Soeren, Brummen, Span- keren, Rheden, Velp, Oosterbeek, Wolfheze, Wageningen, Ede, Kootwijk, Kootwijkerveen, Hoenderlo; Gorssel, Eefde, Warnsveld, Almen, Vorden, Lochem, Neede, Korenburgerveen, Winterswijk, Ratum, Kotten, Aalten, Ruurlo, Terborg, Slangenburg, Doetinchem, De Zumpe, Hummelo, Laag-Keppel, Doesburg, Didam, Bijvank. Utr.: Rhenen, Soestduinen, Soesterberg, Amersfoort, Soest, Eemnes. N.H.: Hilversum. N.B.: Zundert, Princenhage, Breda (in 1869 in het Liesbos bij duizenden, volgens HEYLAERTS, in Tijdschr. Entom., vol. 13, p. 27, 1870), Ginneken, Ulvenhout, Oudenbosch, Rijen, Tilburg, Helvoirt, Cromvoirt, Haaren, Oorschot, Eindhoven, Deurne. Lbg.: Plasmolen, Venlo, Tegelen, Baarlo, Belfeld, Neer, Swalmen, Maalbroek, Maasniel, Roermond, Sint Odiliénberg, Posterholt, Vlodrop, Nunhem, Haelen, Roggel, Weert, Echt, Roosteren, Buchten, Schinveld, Brunssum, Kerkrade, Houthem, Bunde, Maastricht Gronsveld, Gulpen, Epen, Vijlen, Harles, Vaals. Variabiliteit. De nominaatvorm is die uit de omgeving van Parijs, daar VON ROTTEMBURG de beschrijving van GEOFFROY citeert. HIGGINS rekent in zijn monografie over het genus Mellicta (1955, Trans. R. ent. Soc. London, vol. 106, p. 1-131) tot deze subspecies alle populaties van West, Midden- en Noord- Europa (met uitzondering van het noorden van Scandinavié en Finland), de Bal- kan, Rusland, West-Siberië en delen van Oost-Azië (zie l.c., p. 20 en kaart, p. 10). Volgens deze verdeling behoren dus ook onze populaties tot subsp. athalia von Rottemburg. In dit enorme gebied komen allerlei variaties in tint, sterkte van de tekening en grootte voor, die HIGGINS opvat als micro-subspecies en oecologi- (174) B. J. LEMPKE : Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 343 sche vormen. VERITY daarentegen, die over de geografische variabiliteit van deze soort een zeer uitvoerige studie heeft gepubliceerd (1940, Trans. R. ent. Soc. London, vol. 89, p. 591—702), beschrijft een groot aantal van deze vormen als „races, die volgens de nomenclatuurregels als subspecies beschouwd kunnen worden. We hebben hier duidelijk de typische standpunten van „lumper” en Splitter”. Naar exemplaren uit de Bijvank benoemde VERITY ,,race’’ (subsp.) parvanigra (Lc., p. 644, pl. 5, fig. 108, 109), kleiner en donkerder dan de nominaatvorm. HIGGINS daarentegen merkt op (l.c., p. 41), dat deze twee figuren in het geheel niet gelijken op exemplaren uit Nederland in zijn eigen collectie, die geen spoor van melanisme vertonen. Hij merkt verder op, dat vooral de mannetjes in een koude vochtige omgeving een duidelijke neiging tot melanisme vertonen. Ik acht het daarom het beste met HIGGINS ook onze populaties als vertegenwoordigers van subsp. athalia te beschouwen. Wel lijkt het me de moeite waard na te gaan, of er tussen populaties, die niet hetzelfde biotoop bewonen en tussen de vlinders uit drogere en vochtigere vliegjaren verschillen te vinden zijn, die de door Hic- GINS gegeven verklaring al of niet bevestigen. De individuele variabiliteit is vrij groot. ° Jk, J PO OTE seater Dwergen. Norg (VAN OORSCHOT, STAMMESHAUS); Kootwijk (VAN DE POL); Ede, Slangenburg (Zoöl. Mus.). Beebionsenz iidicuder aveu els f. leucippe Tutt, 1898, Ent. Rec., vol. 10. p. 66. Grondkleur lichter, meer geel- achtig. Didam, ©, tegelijk behorend tot f. znifasciata (POSTEMA); Breda (Zoöl. Mus.); Vlodrop (VAN DE Por). f. virgata Tutt, 1896, Brit. Butt, p. 305. De bruine vlekken, die de middenband van voor- en achtervleugels vormen, zijn uitgerekt, zodat een opvallend brede band ontstaat. Apeldoorn, Slangenburg (Zoöl. Mus.). f. basalis Tutt, 1898, Ent. Rec., vol. 10, p. 66. De vleugelwortel opvallend ver- donkerd. Niet al te zeldzaam onder onze populaties. Norg, Ede, Bijvank, Bunde (Zoöl. Mus.); Schipborg (DIJKSTRA); Hoog-Soeren (LEFFEF); Kotten (CAM- PING); Vlodrop (VAN DE Por). f. atro-vittata Turati & Verity, 1910, Bull. Soc. ent. It, vol. 42, p. 209. De s- vormig gebogen zwarte band midden over de voorvleugels opvallend verbreed. Afgebeeld door Verity, 1951, Farf. It, vol. 4, pl. 45, fig. 20. Norg (VAN OorscHoT); Schipborg (Natuurhist. Mus. Groningen); Agelo (KLEINJAN); Breda (Zoöl. Mus.); Vlodrop (VAN DE Por); Schinveld (NEUMANN). f. interligata Derenne, 1926, Lambillionea, vol. 26, p. 91. Op de voorvleugels zijn de twee zwarte vlekken, die naast elkaar boven het midden van de binnen- rand staan, door een dwarsstreep met elkaar verbonden. Vrij gewoon, overal onder de soort voorkomend. f. indigua Cabeau, 1922, Rev. mens. Soc. ent. Namuroise, vol. 22, p. 45. Op de voorvleugels is de zwarte lijn voor de achterrand zwak ontwikkeld en de daar- aan voorafgaande submarginale lijn ontbreekt. Norg (Ros). f. obsoleta Tutt, 1896, Brit. Butt., p. 305. De dwarslijnen op de bovenzijde der voorvleugels ontbreken geheel of gedeeltelijk. Vlodrop (VAN DE Por). 344 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 (175) f. nigromarginata nov. Voor de achterrand der achtervleugels een brede zwar- te band van de franje tot de submarginale lijn. Elspeet (holotype, VAN DER WEELE). [Before the outer margin of the hind wings is a broad black band from the fringes to the submarginal line.} f. molpadia Varin, 1931, Lambillionea, vol. 31, p. 6, pl. 2, fig. 3 en 4. Boven- zijde der voorvleugels: aderen donker, de dwarslijnen ontbreken, behalve die voor de achterrand, terwijl ook de celvlek en de vlekken aan de wortel aanwezig zijn; achtervleugels: eenkleurig bruinzwart op een rij vlekken voor de achterrand na; onderzijde der voorvleugels: zwarte tekening sterk ontwikkeld, straalvormig; on- derzijde der achtervleugels: de vier vlekjes aan de wortel zijn zwart in plaats van geelwit. Brunssum, 1935 (LüCKER). f. cymothoé Bertolini, 1829, Ann. Storia nat. Bologna, vol. 2, p. 237—240 (navarina de Selys, 1837, Cat. Lép. Belgique, p. 19). Voor- en achtervleugels geheel verdonkerd op een rij submarginale bruingele vlekken na. Een bekende vaak in de literatuur van allerlei vindplaatsen vermelde vorm, die echter overal zeldzaam is. Norg (VAN OorscHoT); Apeldoorn, 1890 (DE Vos, afgebeeld in Tijdschr. Entom., vol. 42, pl. 2, fig. 3, 1899); Kerkrade (DE Vos, overgang met nog twee rijen lichte vlekken op de voorvleugels). GC Omelergijde der WICUGeNS f. commacula Caruel, 1944, Misc. Entom., vol. 41, p. 10, pl. 1, fig. 9. Op de achtervleugels is een van de wortelvlekken uitgerekt en vloeit samen met een vlek van de lichte middenband. Roden, Hoenderlo (Vari); Ede (Zoöl. Mus.); Bruns- sum (PRIEMS). f. ligata Caruel, 1944, Lc, p. 10, pl. 1, fig. 8. Op de achtervleugels is de tweede wortelvlek van de binnenrand af geteld verbonden met de franjewaarts er van in dezelfde cel liggende vlek. Waarschijnlijk niet al te zeldzaam. Norg, Apeldoorn, Ede, Bijvank, Epen (Zoöl. Mus.). f. nigropunctata Caruel, 1944, l.c. Eén of meer der wortelvlekken op de achter- vleugels zwart in plaats van geel. Apeldoorn (DE Vos). f. unifasciata Caruel, 1944, l.c., p. 9. Op de achtervleugels is de lichte midden- band niet gedeeld door de in de regel aanwezige donkere lijn. Deze ontbreekt geheel. Putten, Slangenburg, Bijvank, Breda, Epen (Zoöl. Mus); Didam (POSTEMA). f. nigriornea nov. Op de achtervleugels is de middenband aan beide zijden door een dikke zwarte lijn afgezet. Doetinchem, 11.VII.1903, ® (holotype, DE Vos); Roggel, 1942 (NIEs). [The central band on the underside of the hind wings is bordered on both sides by a thick black line. } f. demarginata Caruel, 1944, l.c., p. 10. Op de achtervleugels is van de fijne dubbele zwarte lijn voor de achterrand de binnenste verdwenen, waardoor de geel- achtige achterrandsband veel breder is geworden. Dergelijke exemplaren behoren vaak tegelijkertijd tot f. unifasciata Caruel. Putten, Bijvank, Breda, Epen (Zoöl. Mus.). (176) B. J. LEMPKE: Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera 345 Teratologische exemplaren. Linker voorvleugel veel te klein. Venlo (NIJSSEN). Voor- en achtervleugels veel te smal. Vorden (Mus. Rotterdam). Pathologische exemplaren. Beide achtervleugels gedeeltelijk ver- bleekt. Norg (VAN OORSCHOT). ze FA REGISTER VAN DEEL 98 * Sterretje duidt een naam aan nieuw voor de wetenschap. * Asterisc denotes a name new to science. COLEOPTERA Agonini 52, 53 Agonita spathoglottis 143 Agonum 52 javanensis 54 oryctes 54 Apion 261 Bembidion 52 Callispa 135 kalshoveni 135 spaethi 135 Callispini 135 Carabidae 43 Coelaenomenoderini 135 Colpodes 43 anceps 53 anops 53 asemus 53 brunneus 50 brunnicolor 56 castaneus 56 chloropterus 47 concolor 48 convexitarsis 48 . dulit 45 enganoensis 46 fruhstorferi 45 horni 56 jedlickai 56 klynstrai 47 mucidus 53 nigriceps 47 obscuritarsis 48 pereus 53 porphyrodes 45 purpuripennis 53 reversior 53 salvazae tjambae Dolichoctis maxillosus 56 unicolor 56 Galerita fortis 56 toreuta 56 Gonophora 138 bimaculata 142 haemorrhoidalis 141 integra 138 orientalis 142, 143 xanthomela 138, 141, [142 INSECT A Gonophorini 138 Hispinae 133 Javeta corporaali 135 * thoracica 137 Klitispa opacula 139 Lasiochila rufa 133 Notagonum circumdatum [43, 46, 52, 53 * oxypterum 50 pleuralis 52, 53 reversum 51 * rugifoveatum 51 undatum 52 Onchylabis acutangulus 56 arrowi 55, 56 # —macrops 55 melitopus 56 luzoensis 56 sinensis 56 Platynus 52 *Wallacispa javana 140 tibialis 140 DIPTERA Acanthiophilus köhleri 10 Agromyza 2 distorta 257 spp. 258 Agromyzidae 1, 257 Cerodonta 3 Cordyluridae 10 Dizygomyza 264 Drosophila 10 Drosophilidae 10 Gymnophytomyza 3 Itonididae 10 Liriomyza 3 artemisicola 266 cyparissiae 266 dracunculi 266 equiseti 269 groschkei 267 pusio 267 soror 267 veratri 267 spp. 269 Melanagromyza 4 sp. 260, 261 Metopomyza 5 Napomyza 5 347 zie soldanellae 270 xylostei 273 Ophiomyia 5 spp. 257, 261 Phytagromyza 6 tremulae 270 tridentata 270 Phytobia 6 caricivora 262 chaixiana 264 spinata 264 staryi 264 Phytomyza 7 archangelicae 275 cardui 271 cecidonoma 271 citsii 267 crepidocecis 271 fulgens 272 hieracleana 280 nervi 273 nilssoni 275 oenanthica 275 phellandrii 276 smyrnii 276 spondylis 280 succisae 277 symphyti 277 vernalis 280 spp. 279, 280 Poémyza 262, 264, 265 Pseudonapomyza 9 Ptochomyza 9 Scaptomyzella incana Trypetidae 10 Tylomyza 9 Ulidiidae 10 Xeniomyza 9 HEMIPTERA Aepophilidae 82 Allaphis caricis 244 cyperi 244 Alydidae 80 Alydus calcaratus 80 Amulius immaculatus 71 quadripunctatus 72 Analanca 75 gracilis 75 Aneurus laevis 81 348 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, Anthocoridae 82 *Apechtia minor 57, 60 signata 60 Aphis 236, 238, 240 cyperi 244 genistae 240, 241 hieracii 238 * Kkaltenbachi 238, 239 longirostris 245, 246 pilosellae 236 schoutedeni 241 [nom. nov. Aradoidea 81 Aradus depressus 81 Bacillaphis flava 245 maritima 244 ornata 245 pallida 245 paniceae 245 picta 245 Belostoma flumineum 82 Berytidae 81 Blephoridopterus angulatus 79 Brachycolus stellariae 229 Bryocorinae 82 Bryocoris pteridis 83 *Caecina cognata 68 montana 69 Centrapis 65 *Centrapleurocoris 63 * calcaratus 64 Centrocnemis granulosa 63 * roepkei 62 Cerosipha hieracii 238 Cimbus javanicus 67 * kalsboveni 67 * mjObergi 57, 66 productus 66 Cimicidae 82 Cimicomorpha 79, 81 *Cinara acutirostris 246, 248 börneri 246 nom. nov. escherichi 248 intermedia 248 kochiana 246 laricis 246, 248 laricola 246 longirostris 248 montanicola 248 pini 247, 248 setosa 248 Coreidae 80 Coreoidea 80 Cryptaphis poae 229 setigera 229 Cryptostemmatidae 82 *Cydnocoris hyalinus 73 nigritibialis 73 Cylapinae 82 Deraeocorinae 81 Deraeocoris lutescens 79, 81 Dictyonota strichnocera 80 Ectrichodia 71 Ectrichodiinae 63 Ectrychotes comottoi 70 * hilaris 69 i histrio 70 scutellaris 71 Eurocconota advena 74 consors 57, 73 Geocorisae 77, 82 Harpactorinae 72 Henicocephalidae 82 Heteroptera 77 Holcaphis holci 229 Hydaphis hoffmanni 234 * —mosana 232 Hydrocorisae 82 Hyperomyzella rhinanthi [232 Hyperomyzus lactucae 232 Lachnus laricis 246 Lanca pertinax 76 plebeia 75, 76 Lygaeidae 81 Lygaeoidea 81 Lygus rugilipennis 79 Macranthopsis nigritibialis 2 Macrosiphoniella 231 millefolii 232 oblonga 232 ptarmicae 229 tanacetaria 232 Microphysa elegantula 81 Microphysidae 82 Miridae 79, 82 Mirinae 83 Monalicoris filicis 83 Nabidae 82 Nabis apterus 79 limbatus 79 Neopterocomma asiphum [243 * verhoeveni 241 Oncopeltus fasciatus 78, 84 *Opistoplatys ciliaris 58 perakensis 59 Orthotylinae 83 *Paravilius 64 robustus 65 Pentatomidae 78 Pentatomidea 79 Pentatomorpha 79 Pergandeida 240 Philodoxus 66 Phylinae 83 *Physoderes dyak 57, 59 hobbyi 60 Physoderinae 59 Phytocoris longipennis 83 Piesma maculata 81 quadrata 78, 81 Piesmatidae 81 Plagiognathis arbustorum 83 AFL. 4, 1955 Pristhesancus papuensis 82 Pterocomma jacksoni 232 Pyrrhocoridae 80 Pyrrhocorinae 80 Reduviidae 82 Reduviinae 62 Reduvius personatus 82 Rhinocoris sp. 82, 84 Rhonius prolixus 82 Rhopalidae 80 Rhopalosiphum erraticum {232 Riptortus linearis 80 Salda littoralis 82 Saldidae 82 Sappahis 236 * —albocinerea 234 Stenodema calcaratum 79 laevigatum 79 Stollia fabricii 78 Stomaphis bobretzkyi 246 graffii 246 : longirostris 245, 246 quercus 246 radicicola 245 Sycanus daedalion 75 * leefmansi 74 Synthripaphis 244 Therioaphis ononidis 241 Thripsaphis cyperi 244 * gelrica 243 Tiarodes hieraglyphicus 62 macgillavryi 61 Tingidae 82 Tingis ampliata 79 Triatoma infestans 82 *Tribelocephala amicula 58 walkeri 58 Tribelocephalinae 58 Trichocallis caricis 244 cyperi 244 Vilius 65 Zinia veronicae 236 HYMENOPTERA Adleria 251 Andricus calicis 251, 255 circulans 256 corruptrix 251, 253 kollari 251, 252, 253 lignicollis 251, 253 Chalcididae 29 Chrysis brevidens 40 Cynips 251 Lasius alienus 236 Melittobia acasta 29 chalybii 29 Odynerus debilitatus 29 reniformis 33 spinipes 33 Psenulus 7 Tetramorium caespitum 236 Trypoxylon 31, 32, 33, 40 st ES LEPIDOPTERA MACROLEPIDOPTERA Acrojana 87, 89, 97, 98, [126, 128 rosea 97 scutaea 92 Agrodiaetus damon 310 Amydona 132 Anchirithra 132 Andraca 86, 122 Anthelidae 85, 97 Antocaris cardamines 317 Apatelodes 85, 121 Apatelodinae 86, 128, 131 Apha 88, 100, 102, 103, [105, 106, 109, 121, OS 127, 123 29 subdives 85 tychoona 103 Apona 102, 103, 105, 106, {09 121123, 127, [128, 129 plumosa 103 Argynninae 283 Aricia 300 agestis 300 subsp. gallica 301 f. albicans 303 f. albisignata 303 f. albolimbata 304 f. allous 302 f. antera-obsoleta [305 f. brunnescens 303 f. caeruleosignata [303 f. carteri 304 f. crassipuncta 304 f. discojuncta 304 f. discreta 304 „elongata 304 eos 303 graafii 303 lilliputana 302 luxurians 304 pallidior 302, {303 f. parvipuncta 304 f. pseudo-cramera [302 f. retrojuncta 304 f. semi-allous 302 f f ETIENNE ER been EN .snelleni 302 . subtus-radiata [304 f. supracuneata 303 f. unicolor 302 f. vedrae 304 Bantuana 116, 117, 125, 128 Bombycidae 85, 86, 120 Bombyx mori 86 REGISTER Brachytera 125 Brahmaeidae 85 Callophrys 327 rubi 327 subsp. caecus 328 f.immaculata 329 f. inferopunctata [329 f. minor 328 f. punctata 328 Camerunia 89, 94, 95, 96, 2a, 126, 128, 129 albida 93 flava 93 Catajana 94, 126, 128 Catocala 121 Colla 85, 86 Conventia 125 Cotana 88, 100, 102, 111, [116, 120, 124, 128, 131 erectilinea 119 Cotanini 131 Cyaniris 307 semiargus 307 subsp. cimon 308 f. addenda 309 f. basicaeca 309 f. byze 308 f. c.-nigrum 309 f. crassipuncta 309 f. infrapallida 309 f. initia 309 f. major 308 f. minor 308 f. parvipuncta 309 f. striata 309 Cyrtojana 128, 130 Dreata 100, 108, 110, 112, [125, W227, UPR, 190 hades 112 Drepanidae Drepanojana 97, 124, 126, [128, 129 Endromididae 85 Epijana 89, 95, 96, 123, [126, 128, 129 cosima 89, 95, 96, 97 rosacea 97 Euphydryas 335 autina 335 subsp. aurina 335 f. artemis 336 f. basiconfluens {337 . commacula 337 . deficiens 336 . inframaculata {337 .impuncta 337 . interligata 336 . ligata 337 . minima 335 . namurcensis 336 mmm minna 349 . nigrolimbata 336 . nigromaculata 19517 f. obscurata 336 f. ocellata 337 f. ochrea 336 f. rectiangula 336 fe ti st, mH En sebaldus 338 sesostris 337 sesquiargentea [336 f. transversa 336 f. virgata 336 Eupterote 87, 98, 100, 106, PUNO, WU, WG, 125 [127, 128, 130 acesta 115 amoena 115 chinensis 115 fabia 115 flavocollis 115 orientalis 115 petola 115 plumipes 115 primularis 115 styx 111, 114 testacea 115 undata 115 undifera 115 Eupterotidae 85 Eupterotinae 85, 86 Eupterotini 88, 100, 129 Ganisa 88, 102, 103, 105, [106, 108, 109, 123, [127, 128, 129 kwantungensis 105 postica 94, 105 Geometridae Gonojana 93, 97, 125, 126, [128, 129 dimidiata 97 tenuis 97 Hemijana 89, 123, 126, [128, 129 bimaculata 94 Hibrildis 97 Homogroa 116 Hondella 132 Hoplojana 87, 88, 89, 90, [93, 97, 98, 123, 126, [128 indecisa 89 rhodoptera 90 sp. 89 Jana 87, 89, 90, 93, 96, 98, [103, 108, 123, 128 eurymas 90, 92 gracilis 87, 90 preciosa 90, 92 roseata 92 strigina 90, 92 tantalus 92 Janini 85, 87, 88, 128 350 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 Janomima 109, 111, 124, ay, AO mariana 111 Lasiocampidae 85, 97, 120 Lasiomorpha 102, 125, 128, {129 Lemoniidae 85 Lichenopteryx 119, 125, [128, 131 despecta 119 Limenitinae 331 Limenitis 331 camilla 331 f. angustata 332 f. completa 332 f. interrupta 333 f. lactofasciata [333 . latealba 332 . minor 332 . nigrina 333 . oblitera 333 . rufoannulata [333 En En eR Eh En populi 333 f. diluta 334 Lonomiidae 97 Lycaeides 294 argyrognomon 296, 311 idas 294, 311 f. extenta 295 f. infrapallida 295 f. limbopuncta 295 f. multipuncta 296 f. parvipuncta 296 * f. ornata 296 f. parvipuncta 296 f. retrojuncta 295 f. subtus radiata [295 Lycaenidae 283 Lymantriidae 120 Lysandra 317 bellargus 310 coridon 310, 317 f. albicincta 319 f. angustimargo [319 f. basi-elongata [320 f. cinnus-obsoleta [320 crassipuncta 320 impuncta 320 marginata 320 parisiensis 320 parvipuncta 320 punctata 319 quadripuncta [320 semiarcuata 320 suavis 319 . tripuncta 320 En Fm En f. unicolor 319 Maculinea 283 alcon 290 subsp. alcon 292 f. alconides 292 f. caerulea 293 f. caerulescens 293 f. cecinae 294 f. crassipuncta 294 f. disco-elongata {293 infraparvi- {puncta 294 lunulata 293 margine- [distincta 294 margine- maculata 293 f. nigra 293 f. minor 292 f. novopuncta 294 f. if eh lan Ph th paucipuncta 294 spormanni 293 f. supracaeca 293 f. supralunata 293 subsp. arenaria 294, [292 subsp. margine- [puncta 294 subsp. renaria 294 arion 283 subsp. alcon 284 subsp. gelriae 284 f. alconides 285 f. basipuncta 285 f. bipuncta 286 f. conjuncta 285 f. cotswoldensis [285 . crassipuncta 285 . disco-juncta 285 imperialis 285 .impuncta 286 . mamers 285 . parvipuncta 285 . postero- [immaculata 285 f. telegone 285 f. tripuncta 286 nausithous 286 f. clara 287 f. emutata 287 f. lycaonius 287 f. minor 286 f. parvipuncta 287 f. paucipuncta 287 f. supraelongata [287 f. lucida 287 rebeli 292 teleisus 287 f. albocuneata 289 En FA Eh Eh Eh Eh Eh f. basi-novopuncta [289 „caerulea 289 . centro-elongata [289 .elongata 289 . grisescens 288 . infracrassi- [puncta 289 . infrapauci- [puncta 290 f. marginereducta - {290 f. obscura 289 f. paucipuncta 289 f. subunicolor 289 f. unicolor 289 Malarctus 128 Marmaroplegma 109, 111, [112, 72400079028 [130 in len len PA n) laa) paragrada 111 Melanergon 119, 125, 128, [131 Melanothirx 88, 89, 100, (102 1091210107. [128, 129 apicalis 102 fasciata 102 maeonia 102 nicevillei 102 Melitaea 338 cinxia 338 f. deficiens 340 f. interligata 340 f. interrupta 340 f. jubilaris 340 f. matisconensis [340 f. ocelliformis 340 f. pallida 340 f. paucimaculata [341 f.suffusa 340 f. transversa 340 diamina 341 subsp. hebe 341 f. albido- [splendida 341 f.learchus 342 f.ligata 342 f. seminigra 341 Melitaeinae 335 Mellicta 342 athalia 342 subsp. athalia 342, [343 f.atro-vittata 343 f. basalis 343 f.commacula 344 f. demarginata 344 f. cymothoé 344 f. indigua 343 f. interligata 343 f. leucippe 343 f. ligata 344 f. moltipadia 344 . nigromarginata [344 nigtiornea 344 obsoleta 343 unifasciata 344 virgata 344 Messata 102, 114, 125, 127, {128 En En Th Ph Th citrinula 114 plumipes 114 Metadula 132 Metajana 128, 129 Neopreptes 125, 128, 129 clazomenia 85 marathusa 85 Nisaga 100, 109, 112, 115, SEN 1128, Mi Notodontidae 86 Nymphalidae 283 Nymphalinae 283, 329 Ocinara 120 Odontocheilopteryx 132 Olceclostera 122 Olistheria 132 Omestia 132 Palirisa 89, 100, 105, 111, 1616121240125 12, [128, 130 cervina 112 lineosa 112 Panacela 85, 86, 88, 120, [122, 1125, 1281541 lewina 87 Panacelinae 88, 120, 131 Pandala 106, 109, 111, 125, [127, 128, 130 Paracydas 119, 125, 128, [131 Parajana 100, 106, 108, 109% 1944 127, 128, [129 gabunica 106 lamani 108 Paramarane 125, 132 Paraphyllalia 116, 117, 128 Phasicnecus 95 Phiala 87, 100, 111, 116, lila 125) 128 alba 118 atomaria 118 costipuncta 118 flavipennis 118 marshalli 117, 118 pagana 118 polita 118 punctilinea 118 simplex 118 strigifera 118 xanthosoma 118 REGISTER Phialini 88 Phyllalia 102, 111, 116, lee US) 124, Way, [128, 131 patens 116 Plebejinae 283 Plebejus 296 argus 294, 295, 296 subsp. aegon 297 f. addenda 299 f. albomarginatus [297 f. antico-radiata [299 argyrotoxus 298 basijuncta 299 bijuncta 299 caeruleo- [cuneata 297 caerulescens 297 caeruleus 297 cordata 300 costajuncta 299 costo-retro- [juncta 299 croceovirgatus [297 di ug disco Tanteriora 298 disco-lunulata [298 . discreta 300 . flavescens 298 . flavus 287 . fuscescens 298 „fuscus 297 . glomerata 300 . infraobscura 298 . irregularis 298 . juncta 299 . lata-marginata [297 leodorus 298 „linea 300 . magnipuncta [298 „major 297 marginipuncta [293 . mediojuncta 299 . minor 297 . nigrescens 297 . parvipuncta 299 . privata 299 „rufescens 298 . tufolunulata {297 . sagittata 299 . ultranubila 298 . unipuncta 299 . virgularia 299 en en Th a ie e Th a a RI mn mam Hh Ph he en Eh En Th M mh 351 Poloma 100, 102, 103, 107, [108, 109, 123, 127, [128, 129 angulata 108 Polyommatus 310 icarus 310 subsp. icarus 310 f. albescens 315 f. albocincta 313 f. albomarginata [313 f. albolimbata 316 f. albolunulata [312 f. albo-ocellata [316 „amoena 312 f. analijuncta 314 f. anticoelunulata SI f. apicata 312 f. apicojuncta 314 f. arcuata- {retrojuncta [314, 315 f. astrarchoides {312 f. basijuncta 314, [315 f. biarcuata 314 f.brunnea 313 f. caerula 312 f. caerulescens [312, 317 caeruleocuneata {312 laa) Sm En . caeruleo- {lunulata 312 . caeruleo- [marginata 313 .candiope 315 „carteri 316 . costajuncta 314, 1515 rh FR eR Ph f. costo- retrojuncta 314 f. crassipuncta 313 f. digitata 315 f. discreta 316 f. elongata 313 f. excessa 315 f. extensa 313 f. flavescens 313 f. fusca 311 f. icarinus 316 f. imojuncta [314, 315 f. major 311 f. melanostriata {314 f. melanotoxa 314, [315 f. minor 311 35? TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, 1955 f. nigromaculata {313 f. obsoleta 316 mn . postica- {obsoleta 316 . quadripuncta [313 . quinquepuncta [315 . retrojuncta 315 . semiarcuata 314 . semiclara 312 . semipersica 316 striata 315 subtus [obscurior 313 . superoecellata {316 f. transiens 313 f. transparens 316 f.tripuncta 315 f. unicolor 317 f. virgularia 314 Preptos 102, 103, 109, 124, [128, 129 oropus 85, 103 Preptothauma oxydiata 85 Prismosticta 85, 86, 120, pes 12S, 108, Seh fenestrata 120 hyalinata 121 Prismostictinae 121 Pseudodreata 132 Pseudoganisa 100, 102, [108, 109, 124, 126, [128, 129 HA A mR Oh em mm laa) currani 108 Pseudojana 88, 100, 102, [103, 106, 108, 109, [1214 123 127), 128, [129 incandescens 106 pallidipennis 106 vintalisi 106 Pterothysanidae 97 Pterothysanus 98 Quentalia 122 Rarisquamosa 132 Sabalia 132 Sabaliadae 85 Sangatissa 102, 114, 125, [127 Sarmalia 102, 110, 112, BL as), 128, 150 Sarothopyga 132 Saturnidae 85, 97 Schistissa 116, 125, 128 Sesquiluna 120, 121, 125, [128, 131 albilunata 120, 127, [128, 130 parvipuncta 315 Sphingognatha 100, 111, ina, 1024 19% pallida 112, 114, 130 patula 114, 116, 124, [127 Spiramiopsis 132 Stenoglene 89, 92, 93, 95, [97, 123, 126, 128, [129 bithynia 95 cinerea 95, 96 citrina 95, 96 gigantea 95, 96 gtegorii 88, 95, 96 hilaris 95 maculifera 95 nivalis 95, 96 obtusa 95, 96 preussi 95 similis 95, 96 subiridescens 95, 96 tristis 95 Stibolepis 1111117722125; [128 abluta 118 albida 117 cunina 117, 118 hologramma 117, 118 infuscata 118 ochriventris 117, 118 sabalina 118 uelleburgensis 117, 118 Striphnopteryx 88, 98, 102, [109, 116, 124, 127 edulis 116 Strymonidia 323 ilicis 323 subsp. ilicis 323 f. bialbolineata 1525 f. delineata 325 f.esculí 325 f. infrabrunnea [325 f. infraflavo- Tmaculata 325 f. minor 323 f. nigrosignata 325 f. ornata 323 f. pallidamaculata [325 f. pseudaesculi [325 f. pseudomas 324 f. privata 325 pruni 326 f. progressa 337 w-album 326 Tagora 102, 110, 114, 125, [127, 128, 130 pallidipennis 112 vitalisi 112 Tamphana 87 Teratojana 119, 128, 131 Thecla 320 betulae 320 subsp. betulae 321 f. cuneata 321 f. lineata 321 f. minor 321 f. restricta 321 f. spinosae 321 f. unicolor 321 quercus 321, 323 subsp. quercus 322 f. bellus 323 f. caerulescens 322 f. depuncta 323 f. flavimaculatus {322 f. infraflavo- {maculata 323 {323 f. inframaculata f. pallescens [322 f. violacea 322 Theclinae 320 Tissanga 88, 98, 100, 103, [108, 109, 116, 123, [126, 128, 129 pretoriae 98 Tissangini 88, 98, 129 Trichophiala 119, 125, 128, [131 Urojana 97, 125, 126, 128 Vacciniina 305 optilete 305 f. basireducta 307 f. clara 306 f. cordata 307 f. crassipuncta 307 f. dilutior 306 f. illustris 306 f. inornata 306 f. modesta 306 f. nigromaculata [306 f. parvipuncta 307 f. virgularia 307 Viana 87, 88, 89, 93, 97, [98, 126, 128 crowleyi 93 Zaloninae 86 MICROLEPIDOPTERA Acleris 162, 179, 187, 189, [193 abietana 191 aspersana 189 busckana 193 caledoniana 193 comatiana 193 cristana 180, 188 emargana 193 latifasciana 193 literana 193 lubricana 191 maccana 193 ptychogrammos 193 quercinana 191 sparsana 193 Aleimma 179 loefflingiana 179 Anoplocnephasia 162 Adoxophyes 219 congruana 220 fasciata 219 privatana 219 reticulana 219 Aphelia 210 amseli 212 tapaishani 213 sg. Aphelia caradjana 210 inumbratana 210 viburniana 210 sg. Djakonovia 212 accuratana 212 aglossana 212 continentana 212 euxina 212 fucosana 212 plagiferana 212 praeclarana 212 scutellana 212 sg. Zelotherses 210 albociliana 212 amplana 211 imperfectana 211 ochreana 211 paleana 210 phaeana 211 stigmatana 211 Archips 203 adumbratana 207 bathyglypta 207 binigrata 206 breviplacana 205 capsigerana 203 chlorotypa 206 contemptrix 206 crataegana 205 criticana 205 decretana 204 delibatana 207 disparana 207 eductana 207 evanidana 207 ingentana 205 longicellana 206 menotoma 206 micaceana 206 piceana 204 podana 204 punicae 207 rosaceana 207 rosana 206 solida 206 REGISTER sorbiana 207 subsidiaria 208 termias 206 teshionis 208 tharsaleopa 204 vulpeculana 204 xylosteana 205 Argyrotaenia 202 illustrana 202 pulchellana 202 Argyrotoxa 189 Batodes 226 angustiorana 226 saturana 226 stenochorda 226 Brachycnephasia 162 Cacoecimorpha 209 pronubana 209 Capua 224 favillaceana 224 malacotorna 224 melanatma 224 melissa 224 mesoloba 224 micronca 225 taeniodesma 225 Catamacta 2103 provocata 203 Cerace 199 sg Cerace 199 anthera 119 myriopa 119 Onustana 119 stipatana 119 tetraonis 199 xanthocosma 199 sg Eurydoxa 199 advena 199 rhodopa 199 sapporensis 199 Choristoneura 202 diversana 202 lapponana 203 luticostana 203 Clepsis 213 alexiana 218 antigona 218 bracatana 218 burgasiensis 218 dryochyta 218 griseicoma 218 insincera 218 ishidaii 218 leptograpta 218 neurophaea 218 oblimatana 218 persimilana 219 rhythmologa 219 semistructa 219 simonyi 219 staintoni 219 striatulana 219 S5 s8 s& 352 virescana 219 Clepsis 213 helvolana 213 Pseudamelia 213 aerosana 214 crispana 213 districta 214 rogana 213 rolandriana 213 unicolorana 213 Siclobola 214 acclivana 216 agenjoi 214 balcanica 218 canariensis 215 cesareana 217 congruentana 214 coriacana 217 dumicolana 214 eatoniana 216 fallaciana 216 idana 216 imitator 217 laurana 216 liotoma 214 liratana 214 micromys 214 neglectana 216 nybomi 218 retiferana 215 sarthana 216 semialbana 214 severana 216 siciliana 216 sinapina 217 soriana 215 spectrana 215 steineriana 217 strigana 217 striolana 217 subcostana 215 substrigana 217 trivia 216 unifasciana 215 xylotoma 215 Cnephasia 149, 150, 155, 158, TO 1172 [176, 178 chrysantheana 161 commuana 161 facetana 162 grandis 155, 162 gueneana 161 hellenica 161 logiana 162 longana 161 pascuana 158, 161, 162 pumicana 161 sedana 161 virgaureana 161, 163 virginana 161, 162 Cnephasiella 148, 149, 151, [161, 162 354 TIJDSCHRIFT VOOR ENTOMOLOGIE, DEEL 98, AFL. 4, incertana 162 Cnephasiini 147 Conchylis 156 Cornicacoecia 203 lafauriana 203 Croesia 179, 187 bergmanniana 187, 189 forskaleana 188, 197 holmiana 189 Djakonovia 212 (Aphelia) Dolophora 162, 173 Doloploca 149, 150, 162, [173 punctulana 173 Eana 149, 150, 161, 170, [175 argentana 168 penziana 170 sg Ablabia 173 sg Eana 173 Enoditis 225 praecana 225 Epagoge 223 affinisana 224 angustilineata 224 artificiana 223 calvicaput 224 grotiana 223 inconditana 224 minuta 224 stereomorpha 223 tragoditis 223 treitschkeana 223 Ergasia 179, 184 aurichalcana 180, 183 indignana 184 Exapate 149, 150, 167 congelatella 167 Euledereria 149, 150, 175 alpicolana 175 Eulia 148, 149, 150, 178 ministrana 152, 157 Gnorismoneura 227 heliadopa 227 violascens 227 Gynoxypteron 165 Hastula 226 constanti 227 diffusana 227 hyerana 226 ignoratana 227 joannisiana 227 lithosiana 227 Heterognomon 184 Homona 208 apiletica 208 coffearia 208 foederatana 208 illotana 208 magnanima 208 retractana 208 vallifica 208 Isotrias 148, 149, 150, 154, 155 joannisana 155 rectifasciana 155 Leontochroma 225 lebetanum 225 Lophoderus 157 Lozotaenia 221 arquatana 222 cupidinana 221 forsterana 221 mabilliana 222 perpulchrana 222 retiana 222 straminea 222 subjunctana 221 Lozotaeniodes. 22i cupressana 221 formosana 22i Meritastis 210 phasmatica 210 Neosphaleroptera 148, 150, [161, 169 nubilana 168, 169 Olethreutini 162 Olindia 148, 150, 151, 152, [155 ulmana 152 Oxypteron 149, 150, 151, [164 impar 164, 165 partitanum 165 Palpocrinia 149, 150, 151, [163 ottoniana 163 Pandemis 200 cataxesta 201 chlorograpta 201 cinnamomeana 200 corylana 200 dumetana 201 emptycta 201 gravana 201 heparana 201 jecorana 201 ribeana 200 Paraclepsis 223 accinctana 223 cinctana 157, 223 pierrelovyana 223 Paramesia 222 aetnana 222 gnomana 222 Parapandemis 202 chondrillana 202 nigricaudana 202 praefloratana 202 Parasyndemis 209 histrionana 209 Pentacitrotus 198 aeneus 198 Penthina 156 1955 Peronea 194 Philedone 225 gerningana 225 Philedonides 225 goditana 225 prodromana 226 rhombicana 225 seeboldiana 225 vermicularis 226 Polyortha 194 *Propiromorpha 148, 149, [151, 156 adulterinana 157 rhodophana 156, 157 *Pseudargyrotoza 189, 227 aeratana 228 conwagana 226 diticinctana 228 leucophracta 228 sumptuosana 228 Pseudeulia 222 asinana 222 Ptycholoma 220 circumclusana 220 erschoffi 220 fuscocupreana 220 lecheana 220 magnificana 220 micantana 220 plumbeolana 220 pulchra 220 Ptycholomoides 209 aeriferana 209 Pygolopha 156 Pyrsarcha 226 hypsicrates 226 Rhacodia 193 emargana 193 maccana 193 literana 193 Sciaphila 162 branderiana 162 wahlbomiana 162 Sparganothinae 147, 194 Sparganothis 194 pilleriana 194 Spatalistis 179, 185 bifasciana 186 rhopica 185 Syndemis 209 musculana 209 *Synochoneura 149, 150, 151 ochriclivis 151 Tortricinae 147 Tortricini 175, 178 Tortricodes 149, 150, 164, [165 fragariana 166 tortricella 165 Tortrix 156, 164, 179, 181 viridana 181 Trachysmia 149, 151, 177 rigana 157, 177 REGISTER 355 WAARDPLANTEN (Host plants) PLANTAE NUTATRICES (Not included are the plant families and genera mentioned in the list of host plants of Agromyzid larvae on p. 10—27). Achillea ptarmica 231 Angelica archangelica 275 Artemisia campestris 266 Bambuseae 139 Betula 245 pubescens 246 verrucosa 246 Campanula 262 trachelium 262 Carex 244 inflata 244 remota 266 silvatica 264, 265, 266 -vesicatia 244 Caryophyllaceae 10 Cirsium arvense 267 Clematis vitalba 273 Compositae 10 Crepis biennis 271 Elettaria 143 Equisetum arvense 269 Euphorbia cyparissias 266 Galium mollugo 233 Genista anglica 240, 241 inctoria 241 Gentia verna 280 Glyceria maxima 258 Gynura 10 Heracleum 280 sphondylium 280 Hieracium auricula 238 pilosella 238 Knautia arvensis 277 Larix europaea 246 leptolepis 246 Lithospermum officinale [279 Lobelia 10 Lonicera alpigena 273 Malva neglecta 260 pusilla 260 silvestris 260 Metroxylon 137, 141 Musa 138 Oenantha aquatica 275, 276 Orchidaceae 143 Pinus 248 nigra 247 austriaca 247, 248 silvestris 248 Poa chaixi 264 Populus tremula 270 Quercus cerris 251—256 robur 246, 251—256 Rumex acetosalba 236 Salix alba 246, 270 repens 242 Scirpus maritimus 245 Smyrnium olus-atrium 277 Soldanella alpina 277 Symphytum 279 officinale 279 tuberosum 279 Tragoponon pratensis 267 Veratrum album 269 Vicia cracca 261 silvatica 261 Viola tricolor arvensis 260 Zingiberaceae 138, 143 ENTOMOLOGISCHE BERICHTEN De Entomologische Berichten worden eveneens door de Nederlandsche Entomo- logische Vereeniging uitgegeven en zijn bestemd voor de publicatie van kortere artikelen, van faunistische notities etc., alsmede van de Verslagen der Vergade- ringen, van mededelingen van het Bestuur en van een Ledenlijst. Zij verschijnen twaalf maal per jaar in een aflevering van 16 of meer bladzijden. Ongeveer 24 afleveringen vormen samen een deel. Alle zakelijke correspondentie betreffende de Vereniging te richten aan de Secretaris, G. L. van Eyndhoven, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. Alle correspondentie over de redactie van het Tijdschrift voor Entomologie te richten aan de Redacteur, Dr. A. Diakonoff, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden. Alle correspondentie over de redactie van de Entomologische Berichten te rich- ten aan de Redacteur, B. J. Lempke, Oude IJselstraat 12111, Amsterdam-Z.2. Alle betalingen te richten aan de Penningmeester, Ir. G. A. Graaf Bentinck, Alle correspondentie betreffende de Bibliotheek der Vereniging te richten aan Kasteel Amerongen, Amerongen B14, postgiro 188130, ten name van de Neder- landsche Entomologische Vereeniging te Amerongen. de Bibliotheek, Zeeburgerdijk 21, Amsterdam-O. INHOUD Lamers, D. HILLE Ris. On Aphids from the Netherlands with descriptions oBmewsspecies (Aphididae,“Homoptera) 7. e 2229 LEEUWEN, W. M. Docrers VAN. The bigamic generations of Andricus cor- vuptrix Schlechtendal and A.arieus lignicolus Hartig (Hymenoptera, @rnpidde). TA I ARE le STR a CIO II HERING, E. M. Die Larven der Agromyziden (Diptera). IL. . . . . . 257 LEMPKE, B. J. Catalogus der Nederlandse Macrolepidoptera. Derde Supple- En 26 SD AND PP OEREN LE NE ED) HERE 2 0 LEN Ve A re OA NOTICE TO CONTRIBUTORS Contributors will receive free of charge fifty reprints of their papers, joint authors have to divide this number between them at their discretion. Additional reprints may be ordered when returning proofs ; they will be charged at about two Dutch cents per page. Manuscripts should be written in Dutch, English, French, German or Italian. If they contain descriptions of new genera, species, etc., they should be in one of the four last mentioned languages; only when the descriptions form a minor part of the paper, the manuscript may be written in Dutch, with the descriptions in one of these languages. Papers in Dutch should contain a short summary in one of these four languages. Manuscripts should be typewritten in double spacing on only one side of the paper, with a margin of at least three cm at the left side of each sheet. Paragraphs should be indented. Carbon copies cannot be accepted, as handling makes them illegible. Captions for text figures and plates should be written on a separate sheet in double spacing, numbered consecutively in arabic numerals; the use of a, b, c, or any other sub- division of the figure numbering should be avoided. Drawings for reproduction should be on good paper in Indian ink, preferably at least one and a half times as large as the ultimate size desired. Lettering should be uniform, and, after reduction, of the same size. Photographs should be furnished as shiny positive prints, unmounted. Plates should be arranged so as to fill a whole page (11.5 x 19 cm) of the Tijdschrift, or a portion thereof. Combinations of illustrations into groups are preferable to separate illustrations since there is a minimum charge per block. Names of genera and lower systematic categories, new terms and the like are to be underlined by the author in the manuscript by a single straight line. Any other directions as to size or style of the type are given by the editors, not by the author. Italic type or spacing to stress ordinary words or sentences is to be avoided. Dates should be spelled as follows: either ”10.V.1948” or ”10 May, 1948”. Other use of latin numerals should be avoided, as well as abbreviations in the text, save those generally accepted. Numbers from one to ten occurring in the text should be written in full, one, two, three, etc. Titles must be kept short. Foot- notes should be kept at a minimum. Authors will be charged with costs of extra corrections caused by their changing of the text in the proofs. Bibliography should not be given in footnotes but compiled in a list at the end of the paper, styled as follows : Mosely, M. E., 1932. ”A revision of the European species of the genus Leuctra (Pleco- ptera)”. Ann. Mag. Nat. Hist. ser. 10, vol. 10, p. 1—41, pl. 1—5, figs. 1—57. Text references to this list might be made thus: "Mosely (1932) says...” or ’’ (Mosely, 1932)”. The editors reserve the right to adjust style to certain standards of uniformity. Manuscripts and all communications concerning editorial matters should be sent to: Dr. A. DIAKONOFF, Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden, The Netherlands. ERNST MAYR LIBRARY AD | 3 2044 114 baren ebi ah 4 4 Adro A Mr a sd NAN marmers