т: Е HSE = ЕЕЕХЕ - ce Te Zi = = = ЕЕ ==> ee - = 5 Fer En ОРС z ES Do : x 22 RS BT 7 LEZ = = SET = = = Se en Be С ня SERIES ERS A æ № MAX Е $ MA Е u’ По Е À №“ u À Ru De A À UM ГА DEL SE || 4 PAP EPL je, 2 L Г $ * м чины + PAL PES MM MAR | LL EE Ne er РЕ 9“ 2 ve” Ш HAE TEA LU НИНЕ к № [FA JE} NV a un... Г’ Cv Иди tv LEE iR SL É its "у wos. - Lit 5 Е. м К BT EX WET Ni > AUX x | 38: TLE ттт. LATE FH LR ST N Sp PP ATEN и æ Na уу | Е : : УИ ттт ИЯ | 1 у wi % een PET sn. LL - | им кА А L | | 0 ne A з РЁ led gs nov | а PL à RN AMV LL JUS wid ыыы zu. u : ugs “ CRIE SER | | ` TA RT ag Н M | HAL пм ys N. мые "- NL р! и vu Fran: TRIAL м Г Tl) “ei APE 1 PT PT I ‚х Li 7 37 Dre 7 à |. AU u AT LI PEL MEN EEE НА hd lei “arte act wen г а | En \ LA PRES u EPFERETS IS! DOME ET ee DT DR pn р v Fan JA Dr. | FA > съ, э “ 8 lie PU SS BE Ух. М OR УПК Li NL mem I ums ERA у 5 Ÿ x = НН м“ НЕ 24 nun < nett LETTER 3 PLATE AN re EE & N Ne y 2 HART „> | Ам Ph LIN EN AT INA: wu [Il | DAS » > u 72 аи m en ER 3 JS т Dion? wu » |. NA N, = > А VE dé } LE! ann ий NS a ae EN 3 1€ RP TT] Nm. \ NA CNE LA Là nv DRE ЕЕ Ия JE ВИНЕ ый PORC } fes | LL mn mans И ия Ad it un! . ем Ач, Su атм <. FR Vi № : \ ei ad à ААА! ! EI EN ee Tes on +R ААА | "mn ch si | в ИА 7^ № Мы I м а JE TEIL ER À Av y age”. Es + Ä ‚ АЙ TU ой * и \ = : LAN Аи т“ —^ Им 5 И нии ААА АА, - 5 FE Li > UE PU Fur w en “tv AAA 1 т“ pot 4 7 eu.” FA II, At Dr AU sat ИИ | x lg AH Een FAQ QUI АЕ ГР f и TA : Fine? 5 AUS ТРУД PYCCKATQ, er, ere © TON ИАА ПЕС С.-ПЕТЕРБУРГЪ. gs * | HORAE SOCIETATIS ENTOMOLOGICAE ROSSICAE VARIIS SERMONIBUS IN ROSSIA USITATIS EDITAE. о WE = * томъ XXVIL. % à EEE TO Van. ^ CB ПОРТРЕТОМЪ, 49 ФИГУРАМИ ВЪ ТЕКСТЬ И.7 ТАБЛИЦАМИ : PHCYHROBP. 1292 —1893. HONG РЕДАЕЦТЕЮ А. П. СЕМЕНОВА. ЕЯ === . С.-ПЕТЕРБУРГЪ. 1893. я Он %* - er ЖЕ Составъ Cora Общества въ 1893 г. Президентъ: Петръ Петровичь Семеновъ.— Васильевек!й Островъ, 8-я ли- .»" Hin, домъ № 39. : Вице-Президентъ: Фердинандъ Фердинандовичъь Моравицъ. — BosHecenckiü пр., д. № 38. > Секретарь: Тосиф/» Алоиз1евичь Порчинск!й, Въ помбщени Общества, въ Консерваторъ: Николай Николаевичь Соколовъ. ne Кассиръ: Болеславъ Феликсовичъ Павловичъ. наго моста. 2 ENT : Sais Петровичъ Семеновъ. — Васильевекй Островъ, 8-я auHia, . д, № 39. 3 Дни Собран!й Общества въ 1893 г. По понед льникамъ.. 11/23 Января. 5/17 Апр$ля. 4/16 Октября. 8/20 Февраля. 3/15 Мая. 8/20 Ноября. 8/20 Марта. u 13/25 Декабря. Собран1я происходятъ въ залЪ Общества, въ домф Министеретва Госу- даретвенныхъ Имуществъ, у Синяго моста. Секретарь находится въ помфщенши Общества: по namnuuams съ 12 час. утра до 2 час. пополудни и по яонедъльникамь вечеромъ съ 7 до 10 часовъ, кром$ праздниковъ и каникулярнаго времени (съ 15 Мая по 15 Сентября). _ ОБЪЯВЛЕНТЯ Отъ Сов$та Русскаго Энтомологическаго Общества. Въ Обществ$ находятся въ настоящее время для продажи слёдующя издания: Труды Русскало Энтомолотическалю Общества: Книжка Ти II, una по 2 руб. 50 коп. за каждую. Т. Ш, n. 2 р. Т. IV, съ 2 табхл., u. 2 р. 50 к. Т. У, съ кар- TO, п. 2 р. Т. УТ, съ картою и табл., ц. 8 р. 50 к. Т. VII, съ 2 табл., u. 2 p. 50 к. Т. УШЩ, съ 8 табл., u. 4 р. 60 к. Т. [Х, съ 4 табл., ц. 3 p. 50 к. Т. Х, еъ 3 табл., ц. 4 р. T. XI, съ 9 табл., u. 4 р. T. XII, съ 1 табл., ц. 3 р. 25 в. Т. ХШ, съ 2 табл., ц. 3 p. Horae Societatis Entomologicae Rossicae: T. III, съ 6 табл., u. 3 p. 50 к. Т. IV, съ 2 табл., ц. 2 p. 25 к. Т. У, сь 2 табл., ц. 3 p. T. УТ, съ 11 табл., ц. 7 р. _ Т. УП, ce 3 табл., ц. 5 р. T. VIII, съ 7 табхл., ц. 6 р. T. IX, съ 9 табл. ц.7р. Т.Х, съ 2 табл., ц. 2 p. 50к. T. XI, съ 5 табл., ц. 6 р. Т.ХП, съ 8 табл., 146. p. _ 50 к. Т. XIII, съ 6 табл., ц. 9 р. T. XIV, съ 4 табл., ц. 8 р. Т. ХУ, съ 20 табл., ц. 11 р: Т. XVI, съ 15 Ta6x., ц. 8 р. T. ХУПуеъ9 табл., u. 9 р. Т. XVIII, съ 2 табл., ц. бр. Т. XIX, съ 12 табл., ц. 7 р. Т. ХХ, съ 21 табл., ц.8 р. LT. XXI, съ 9 табл., ц. 8 р. T. XXII, съ 15 табл., ц. 6 р. 50 к. T. XXI, ce» 21 тадбл., ц. 8 р. Т. XXIV, съ 1 картою и 3 табл., u. 7 р. Т. ХХУ, съ 3 табл., ц. 5 р. 50 к. Т. XX VI, съ 3 табл., ц. 6 p. Приложене къ X тому «Ногае»: В. N. Dybowski. Beiträge zur näheren Kennt- 1155 der in dem Baikal-See vorkommenden Gammariden. St.-Petersburg. 1874. 49. Съ 3 раскрали. u 11 черн. табл. Ц. 7 р. 50 к. О полиморфизм, зам чаемомъ въ воспроизводительныхъ органахъгрибовъ изъ семейства Pyrenomycetes. М. Воронина. Ц. 75 к. x Bars et espèces d’inseetes publiés dans différents ouvrages par У. Motschoul- sky. Ц. 75 к. Естественноисторическя изслЪдован!я (.-Петербургской губернши, производи- мыя членами Русскаго Энтомологическаго Общества въ С.-Петербург $. Т. I. 1874. Съ 20 табл. Ц. 2 р. 50 к. PES АА G-UETEPBYPT®E. x HORAE SOCIETATIS ENTOMOLOGICAE ROSSICAE VARIIS SERMONIBUS IN ROSSIA USITATIS EDITAE. DOC EC DCS >= TOMB XX VII >< = @) SER VORN 21067 СЪ ПОРТРЕТОМЪ, 49 ФИГУРАМИ BB TERCTE И 7 ТАБЛИЦАМИ РИСУНКОВЪ. 1292 — 1893. ПОДЪ РЕДАКЦТЕЮ А. П. СЕМЕНОВА. cr ne _ С.-ПЕТЕРБУРГЪ. 1893. Напечатано по распоряженю Pycekaro Энтомологическаго Общества. Авгуетъ 1898. . Редакторъ: Андрей Семенов. 387210 'Типограф1я ИмцЕРАТОРСКОЙ Акадез!и Hayes. (В. 0., 9 лин., № 12). ОГЛАВЛЕНИЕ. — INDEX. СТРАН. Prof. Dr. Ed. Brandt (+ 17/29 Novembre 1891). Въ портрету Эдуарда Карловича Брандта. I. Порчинекаго. (Avec POLEN К ое I—\I Mbnorsin Общества, — Bulletin entomologique. Извлечене изъ протоколовъ Общихъ Co6paniï за 1892 годъ. (Seanees@denlansoeiete en 1892). rn a IX—XXIU Отчетъ Cortra за 1892 годъ. (Compte-rendu du Bureau pour о IE IE EL N m LL N XXIV—XXXII Составъ Общества къ 1 Декабря 1892 года. (Liste des membres СКО 5 а мо AURA XXXIV—XXXIX Перечень ученыхъ учрежден, съ которыми Общество нахо- AUTCA въ сношен1яхъ и обмфнивается издан1ями. (Liste des institutions, avec lesquelles la Société fait des ÉCRAN SERIE RE LE POUR RR 5 XL—XLV Матерьялы и Hacbropanin, — Matériaux scientifiques. Zur Anatomie und Histologie der Phylloxera vastatrix Planche Von Krassılstschi —— Taf. М... 1 — 37 Faune hyménotérologique Transcaspienne. Par le général ао (ое ево). 38 — 81 Zur Kenntniss der russischen Galeodiden. Von A. Birula. — ET RER ES RE НС eee 82 — 90 Ein Unterschiedsmerkmal zwischen Cerambyciden und Chry- - someliden. Von Georg Jacobsohn. — Taf. II ...... 91— 94 Kareliens Eossoria. Von Dr Morawitz.............. 95—115 Die Stelis-Arten von Terijoki. Von Dr. F. Morawitz...... 116—119 Ein neuer Geotrypes aus Japan. Von Georg Jacobsohn... 120—121 Über einige Chrysomelidae aus Sibirien. Von Georg J acob- BIO ПА N ee na a nee toi 122—126 Lepidoptera palaearctica nova, descgipta : a ee Grum-Grshi- TERN LO DR RE EN ER. ae 127—129 Nouvelles espèces du genre Sphenoptera Sol. Par B. E. JR да о ео Re ete ee 130—136 Eine neue Lethrus-Art. Von D. Koshantschikoff....... 137—138 Гусеницы и бабочки С.-Петербургской губернши. Biororuue- ckia наблюден1я и изелфдованая |. Порчинскаго. Часть 4-я: Предостерегающая окраска и глазчатыя пятна, ихъ происхождеше и источники (продолже- nie). — Табл. IV и У. (Lepidopterorum Rossiae biolo- gia. Auctore J. Portschinsky. IV. Coloration mar- quante et taches ocellées, leur origine et leur déve- loppement.!|Suitel. Bl. IV & У)... лей. 139 — 224 Revisio synoptica Tenebrionidarum generis Leptodes Sol. Auctore Andrea Semenow.. ель ое ее 225—235 СТРАН. Beitrag zur West-turkestanischen Chrysomeliden-Fauna. Von Georg Jac0bsohn.t.!. . ; MAT EIERN о. 236 — 248 Symbolae ad cognitionem Pemeliidarum. Auctore Andrea DOMEN OWN IE. Gus ee RE RERO Е 249—264 Meloidarum species novae. Descriptae ab Andrea Semenow. 265—281 Полужесткокрылыя (Hemiptera heteroptera) Иркутской губер- ши. В. Е. Яковлева. (Hemiptera heteroptera des Gou- vernements Irkutsk. Von В. Е. Jakowleff) ......... 282—310 De subgenere Julodella n. generis Julodis Eschsch. Scripsit An dr ea SAS eme 0 ON ее SE ET NIUE 311— 318 Новые Reduviidae палеарктической фауны. В. Е. Яковлева. (Reduvüdae palaearcticae novae. Von В. Е. Jakowleff). 319—325 Symbolae ad cognitionem Pedilidarum. Auctore Andrea Se- DMENOW LE Lan ele ее 326—334 Revisio specierum ad Silphidarum genera Pteroloma Gyllh. et Lyrosoma Mannh. spectantium. Auctore Andrea Se- MONO Ser are ER TRES nant QUE 335 —346 Aphanipterologische Studien. II. Von Jul. Wagner.—Taf. VI. 347—358 Contributions à la faune des Carabiques de la Russie. I. Par Le CBC вс Метео ре 859—378 Lepidoptera palaearctica nova descripta a Gr. Grum-Grshi- MALO ле о Re PTE 879—586 Beiträge zur Acariden-Fauna Russlands. I. Von А. Birula— ale У ee re Re ое 387—390 ‚Catalog der von D. Glasunov in Turkestan gesammelten Ну- | menoptera fossoria. Von Dr. Е. Morawitz.......... 391—428 Neue Hymenopteren vom Pamir. Beschrieben von Dr. Е. Мо- TAWÄICZ rene lan ee Rene NE ET ER 429—433 Species Carabidarum generis Daptus Fisch. Revidit Andreas BEMENOW.... se ne Fin о ee 434—441 Un nouvel Orectochilus de la faune de la Russie. Par D. Gla- BON O о 442—443 De Coleopteris duobus asiaticis. Scripsit В. Е. Jakowleff... 444—448 Species Scarabaeidarum generis Eremazus Muls. Revidit An- dreas'SemenoW...... Зое 449—451 Matériaux pour servir à l’étude des Feroniens. I. Par Т. Tschi- О ЗЫ ER PAR eee ee elere 452—489 Faune hyménoptérologique Transcaspienne. Supplément. Par ler gereral- О Radoszkowmski® с. cree 490—493 Coleoptera asiatica nova. Descripsit Andreas Semenow.... 494—507 Répartition des livraisons. Livr. 1—2. Matériaux scientifiques, pages 1—264. Plan- ches IV. MORE HR No 10 Avril 1893. Livr. 3—4. Bulletin entomologique, pages I—XLV. Materiaux scientifiques, pages 265—507. Planches VE et NL SR RME RM ee 30 Juillet 1893. | | rs Дозволено цензурою. С.-Петербургь, 28-го Апр$ля 1892 PROF. DR. ED. BRANDT + 17 (29) Novembre 1891. KB NOBTPETY ЭдуАРДА КАРЛОВИЧА БРАНДТА. 17 Ноября 1891 года скорбный день въ лБтописяхъ Рус- скаго Энтомологическаго Общества. Въ этотъ день безвременно и совершенно неожиданно скончался Почетный den? Общества, заслуженный профессоръ и академикъ ИмпЕРАТОРСКОЙ Военно- Медицинской Академи Эдуардъ Карловичъ Брандтъ. Неожи- данная смерть Э. К. произвела на Общество удручающее впе- yarJbHie. Оно потеряло въ немъ одного изъ дфятельнфйшихъ и просв щеннйшихъ своихъ членовъ. Десять лЬть 9. R. служиль Обществу въ должности Президента и заботился, насколько поз- воляли его силы, о благ и преусп$яни Общества. Посл днее потеряло не только преданнаго ему и горячо имъ любимаго члена, но со смертью Э. К. оно лишилось выдающагося ученаго дфятеля, труды котораго, изв$стные всему ученому мфу, укра- шаютъ собой страницы изданй Общества. Э. К. въ ОбществЪ положилъ прочное основаше анатом насЪфкомыхъ. Его интерес- Н. 5. Е. В. XXVII. I нЪйцие доклады по анатом насфкомыхъ и по AHATOMIN и MeTa- морфологш нервной системы суставчатыхъ слышались въ на- шемъ Обществ$ впервые; они показали между прочимъ, что задачи ученой дфятельности Русскаго Энтомологическаго Обще- ства гораздо шире, чфмъ это принято было думать, и что поелЁд- нее задалось цфлью всесторонняго изучешя обширнЪйшаго изъ отдфловъ животнаго царства нашей родины. 9. К. родился въ Петербург$ 15 Февраля 1839 г. и скон- чался на 52 году своей жизни отъ инфлуэнцы, осложненной вос- паленемъ легкихъ. Первоначальное образоване онъ получиль въ училищЪ CB. Петра и Павла въ С.-Петербург5 и продолжаль свое образо- ван1е по окончани сего училища въ ИмпЕРАТОРСКОЙ Медико-Хи- рургической Академш, которую окончилъ въ 1862 году. Онъ читаль лекши по зоологи и сравнит. анатомш во многихъ учеб- HBIXB заведешяхъ С.-Петербурга; но въ особенности TECHO CBA- зана была ученая и педагогическая дфятельность Э. В. съ Bo- енно-Медицинской Академей, въ которой онъ занималъ каеедру зоологи и сравнительной анатоми до конца своей жизни и кото- рой онъ быль восемь разъ командированъ съ ученой цфлью за- границу. Въ состав5 Общества 9. К. находился съ 1869 года. Въ торжественномъ засфдани по случаю окончаня перваго двад- цатипятилЬт1я жизни Общества, бывшемъ 4 Декабря 1884 года, Э. В. быль избранъ Почетнымъ членомъ Общества. ВромБ многочисленныхъ оригинальныхъ ученыхъ трудовъ Э. В., имъ изданъ былъ цфлый рядъ учебниковъ и популярныхъ статей. Изъ первыхъ особеннаго внимашя энтомологовъ заслу- живаетъ трудъ: «„Ёивотные паразиты домашнихь млекопитаю- иль и птиц», вышедпий въ 1890 году отдфльной книгой, à изъ вторыхъ — изданные въ 1874 году отдЪльно: 1) «О nuenaxs u муравьяхз» и 2) «О зудняхь и uecomxn». Kpomb того подъ редакщей покойнаго переведенъ былъ цфлый рядъ трудовъ вы- дающихся иностранныхъ зоологовъ. a UNSS Cabıymınia оригинальныя работы 9. К. относятся до orıkıa суставчатыхъ животныхъ: Въ издашяхъ Общества напечатаны были: А. Въ Horae Societatis Entomologicae Rossicae: 1) Ueber den Albinismus bei den Kellerasseln (Porcellio Seaben), m. 2 Tat. Т. УЦ (1870). 2) Sur l’Idothea entomon. T. УП (1870). 3) Vergleichend-anat. Untersuch. über das Nervensystem der Hymenopteren, m. 4 Taf. T. XIV (1879). 4) Vergleich.-anat. Untersuch. über das Nervensystem der Lepidopteren, m. 1 Taf. T. XV (1879). 5) Ueber das Nervensystem der Blatthörner. T. XIV (1879) Sitzungsber. 6) Vergleich.-anat. Untersuch. über das Nervensystem der Zweiflügler (Diptera), m. 4 Taf. T. XV (1879). 7) Untersuch. über das Nervensystem der Dipteren. T. XIV (1879) Sitzungsber. 8) Vergleich.-anat. Untersuch. über das Nervensystem der Hemipteren, m. 1 Taf. Т. XIV (1879). 9) Ueber das Nervensystem der Laufkäfer. T. XIV (1879) Sitzungsber. | 10) Ueber das Nervensystem der Fächerflügler (Strepsip- tera). T. XIV (1879) Sitzungsber. 11) Vergleich.-anat. Untersuch. über das Nervensystem der Käfer (Coleoptera), m. 3 Taf. T. XIV (1879). 12) Vergleich.-anat. Skizze des Nervensystems der Insekten, 1: 42 Тат. XV (1879); 13) Ueber die Metamorphosen des Nervensystems der - Insekten. T. XV (1879). 14) Ueber das Nervensystem der Wasserjungfer (Odonata). ВАХУ (1879). 15) Ueber das Nervensystem der Zdothea entomon. Т. XV (1879) Sitzungsber. * 16) Untersuchungen über die Anatomie des Hepialus humuli. T. XVI (1381) Sitzungsber. 17) Ueber das Nervensystem der Oestriden. T. XVI (1881) Sitzungsber. 18) Ueber das Nervensystem der Cerambyciden. T. XVI (1881) Sitzungsber. 19) Анатомя стекляницы шершневидной (Sesia scoliiformis). T. ХУШ (1883 — 84). 20) Анатом1я пяденицъ (Geometridae). T. XIX (1885). 21) Анатомя бабочки Hepialus hectus. Ibidem. 22) Сравн.-анат. изслБдованя о нервной системЪ равноно- гихъ (Isopoda). Т. ХХ (1886). 23) Miscellanea entomotomica. Т. XXII (1888). Б. Въ Трудахь Русскало Inmomornoruueckaro Общества. 1) Сравн.-анат. и метаморФологля нервной системы перепон- чатокрылыхъ (Hymenoptera). Т. IX (1876). 2) О нервной систем гусеницъ чешуекрылыхъ (Lepidoptera). Я (1879): 3) ИзелБдованя о нервной систем$ стрекозъ (Odonata). Т. ХШ (1881), Протоколы. 4) О нервной систем личинокъ двукрылыхъ (Diptera). Тамъ-же. 5) Сравн.-анат. изслфдованя нервной системы прямокры- лыхъ (Orthoptera). T. XIII (1882), Протоколы. В. Отдъьльно изданы автороме: 1) О нервной систем$ oc» (Vespa). С.-Петербургъ. 1876, 2) Ueber eine Cephalothoracalplatte des gemeinen Schacht- wurmes (Zdothea entomon). St. Petersburg. 1877. 3) Анатомя жука Telephorus fuscus. С.-Петербургъ. 1877. 4) О нервной систем пластинчатоусыхъ жуковъ (Lamelli- cornia), съ 1 табл. С.-Петербургъ. 1877. — у — 5) Сравнит.-анат. изслБдованя нервной системы двукры- лыхъ (Diptera), съ 1 табл. С.-Петербургъ. 1877. 6) Сравн.-анат. изслдован1я нервной системы полужестко- крылыхъ (Hemiptera), съ 1 табл. С.-Петербургъ. 1878. 7) Ein offener Brief an Herrn Prof. Fr. Leydig (über Zva- nia appendigaster). St.-Petersburg. 1878. 8) О нервной систем жужелицъ (Carabidae), съ 1 табл. С.-Петербургъ. 1878. 9) О нервной системф вферокрылыхъ (Strepsiptera). С.-Пе- тербургъ. 1878. 10) Сравнит.-анат. изсл$дованая нервной системы жестко- крылыхъ (Coleoptera), съ 3 табл. С.-Петербургъ. 1878. 11) Общи сравн.-анат. очеркъ нервной системы нас5комыхъ, съ 2 табл. С.-Петербургъ. 1878. 12) О превращеняхъ нервной системы насфкомыхъ. С.-Пе- тербургъ. 1879. Г. Въ Comptes-rendus de l’ Acad. des Sc. de Paris. 1) Recherches sur l’anat. comp. de diverses ordres de la classe des Insectes. V. XCI (1880). 2) Du système nerveux de l’Idothea entomon. У. ХС (1880). 3) Recherches anat. et morphol. sur le système nerveux des Insectes Hyménoptères (1876). I. Вь Mélanges biol. de l’Acad. Гир. des Sc. de St.-Pé- tersbourg. 1) Ueber das Nervensystem der Lepas anatifera, m. 1 Taf. AVI (1869). 9) Ueber die Jungen der gemeinen Klappenassel (Idothea entomon), m. 1 Taf. T. XV (1870). Е. Въ Tpydaxs C.-ITemepoypıcrao Общества Естествоис- пытателей. 1) О нервной систем пчелиныхъ. Т. УП (1876), Протоколы. — УГ — KR. Въ Протоколахь u pruaxs VI camada русск. естество- испытателей и врачей 65 С.-Петербуриь 1880. Отд. II, стр. 71—73, 92—95. 1) Въ вопросу о морфологи головы равноногихъ раковъ (Isopoda). 2) Анатошя бабочки Hepialus humuli. 3) Матерлалы для нервной системы личинокъ двукрылыхъ (Diptera). 3. Въ Zoologischer Anzeiger. 1) Untersuchungen über das Nervensystem der Dipteren- Larven. 1881. 2) Larven der Wohlfahrt’schen Fliege (Sarcophila Wohlfahrt: Portsch.) im Zahnfleische des Menschen. 1888. I. Порчинсвй. ke ДЪИСТВИЯ ОБЩЕСТВА BULLETIN ENTOMOLOGIQUE, DEA И Ro NE 6 il и Mo IR И 1 L Ti ИЗВЛЕЧЕН!Е ИЗЪ ПРОТОКОЛОВЪ ОБЩИХЪ COBPAHIÜ РУССКАГО ЭНТОМО ТОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА ЗА 1892 голь. 13 Января. Преде$дательствовалъь Вице-Президентъ ©. Ф. Моравицъ. Въ co6panin присутствовало 12 лицъ. По утвержденши протоколовъ годового и экстреннаго Об- щихъ Собранй доложено отношене Войскового Правленя Семи- р$ченскаго Казачьяго Войска съ препровождешемъ хлБбныхъ зеренъ, поврежденныхъ BB складахъ насфкомыми, и съ ходатай- ствомъ объ указанш мфръ для уничтоженя послфднихъ. При этомъ Секретарь объяснилъ, что, судя по. характеру поврежде- Hi, вредъ нанесенъь амбарнымъ долгоносикомъ (Calandra gra- naria). I. A. IIopunnuckiü показаль образцы грушевыхъ CÉMAHB, полученные изъ Калужской‘ губ. и поврежденные личинками перепончатокрылаго насфкомаго, изъ которыхъ получены пред- ставители рода Torymus, причемъ сообщены были наблюденя — X — различныхъ ученыхъ, указавшихъ HA HEKOTOPBIe виды изъ Chal- cididaen Proctotrupidae, живупе въ COCTOAHIH личинокъ на CITE растенй. Затфмъ сообщенъ быль кратюй рехератъ о работЪ Д-ра Воаз въ Копенгаген$ по развитю и производительности Palaemonetes varians, представляющаго въ этихъ отношеняхъ нфкоторое сходство съ мухой Musca corvina. Онъ-же сд$лалъ сообщеше о нфкоторыхъ явленяхъ, наблю- даемыхъ у бабочекъ Harpyia vinula u Геисота salicis, и о про- исхождени и источникахъ предостерегающихъь окрасокъ на крыльяхъ дневныхъ бабочекъ: Danais, Рар о Machaon, Lime- nitis populi, нЪкоторыхъ Melitaea и Cyclopides Morpheus. Въ ДЪйствительные члены избранъ J. В. H. Neerwort van de Poll 3 Февраля. ПредсЪдательствоваль Президентъь Общества Il. II. Семеновъ. Въ собран! присутствовало 19 лицъ. По утвержденши протокола январьекаго Общаго Собраня доложены были: Отношеня: Комитета, Шелководства при Императорскомъ Обществв Сельскаго Хозяйства съ препровожденемъ 5 экз. правилъ учрежденной Комитетомъ премш за, сочинене по анато- Min и ®U310.I0TiN личинки, куколки и бабочки шелковичнаго червя и по поетъ-эмбр1ональному развит!ю. Редакши журнала «ВЪетникъ Естествознан1я», издаваемаго С.-Петербургскимъ Обществомъ Естествоиспытателей, съ прось- бой присылать въ редакцию содержане сдФланныхъ въ Обще- ств$ научныхъ сообщенй, CBBAPHIA о личномъ состав$ админи- страци Общества и списокъ предпринимаемыхъ членами онаго экскурс и экспедишй. Постановлено: насколько окажется возможнымъ, удовлетво- рять ходатайство Редакции. Императорскаго Дерптскаго Университета съ просьбой о высылкЪ библютекф онаго «Грудовъ» т. I, I, ХГи МУ — XVI и «Ногае» т. I — Il. Постановлено: выслать библотекЪ Универ- ситета т. XI «Грудовъ», такъ какъ посл6 ХШ-го тома оба издания Общества соединены вмЪстЪ; что же касается до первыхъ двухъ томовъ, то свободныхъ экземпляровъ таковыхъ въ складЪ изда- нш Общества болЪе не имЪется. Одесской городской Публичной Бибмотеки съ благодарностью за полученныя оной издавя Общества. Московскаго Библюграфическаго кружка съ просьбой вы- слать ему для обзора издашя Общества, причемъ Секретарь зая- вилъ, что по постановленю Copbra просьбу эту рфшено откло- НИТЬ. ЗатЪмъ произведены выборы Секретаря, каковымъ избранъ I. А. Порчинский. Г. Силантьевъ сдБлаль сообщеше о различныхъ вредныхъ насфкомыхъ въ лфеныхъ насажденяхъ Саратовской губ., при- чемъ подробнЪе остановился на изложени жизни Pissodes validi- rostris и причиняемаго имъ вреда, а также сообщилъ о BpeAb, причиняемомъ нас$комыми въ питомникахъ и насажденяхъ вдоль полотна желфзныхъ дорогъ. Сообщенше свое г. Силантьевъ CO- провождаль демонстраей превосходно составленной коллекщи образцовъ различныхъ поврежденй. ‚ Т.А. Порчинек!й сдблаль сообщеше о значеши, происхож- денши и источникахъ скульптуры и рисунка на надкрыльяхъ жу- KOBb изъ родовъ Carabus, Coptolabrus, Procerus и Dorcadion. 9 Марта. Предо%дательствовалъь Президенть Общества П. П. Семеновъ. Въ собранш присутствовало 26 лицъ. Доложенъ и утвержденъ протоколь Февральскаго Общаго Собрания. Прочитаны: Письмо отъ В. Сорокина, ходатайствующаго о назначен ему денежнаго вспомоществованя для собирашя нас$комыхъ въ a rn окрестностяхъ г. Вятки. При этомъ объяснено, что по недостатку средствъ у Общества, Совфтъ не призналъ возможнымъ удовле- творить означенную просьбу, и постановлено сообщить Сорокину адресы нфкоторыхъ членовъ Общества, съ которыми онъ можетъ войти въ соглашеше по обм$ну и продаж насБкомыхъ. Заявлеше Ю. H. Вагнера, въ которомъ онъ, представляя составленную имъ программу для собираня Aphaniptera, проситъ Совфть о напечатанш этой программы для раздачи ея зоологамъ- охотникамъ. Согласно постановлению Совфта программа эта будетъ напе- чатана особо въ количеств$ 150 экземпляровъ. БиблюографФическая замфтка г. Вруликовскаго съ разбо- ромъ двухъ напечатанныхъ списковъ бабочекъ, изъ коихъ одинъ носитъ заглаве: Катало коллекийи бабочекь А. М. Бутлерова, пожертвованный ums 3002011. кабинету Казанскалюо Универси- тета, Казань, 1887, а другой напечатанъ въ «Запискахъ» У раль- скаго Общ. Люб. Естествознаюя, т. УП, вып. 4, подъ загла- в1емъ: Чеишнуекрылыя, остуочаюцияся 68 Александровском ] 01y6- цовскомь заводь Красноуфимскаю утъзда, В. В. Голубцова. Относительно перваго изъ этихъ списковъ г. Круликовек!й сообщаетъ, между прочимъ, слБдующее: «Всякому энтомологу хорошо извЪфетно, съ какими трудно- стями сопряжено правильное опредфлеше видовъ безъ сличешя ихъ съ образцовыми и вЪрно названными экземплярами, въ особен- ности въ провинции, столь бЪдной всякаго рода пособлями. Поэтому списокъь коллекци, собранной по преимуществу въ восточной Poccin (въ Казанской, Самарской и Оренбургской губершяхъ), заключающей въ себЪ (по каталогу) 1133 вида и опредленной покойнымъ А. М. Бутлеровымъ при помощи такого знатока чешуекрылыхъ, какимъ быль въ свое время IPOS. Эд. Эверс- маннъ, долженъ порадовать сердце каждаго м$етнаго любителя: теперь есть возможность провфрить правильность своихъ опре- дфленй! Однако радость эта скоро проходить при проемотрЪ каталога и, въ особенности, при сличенти его съ самою коллек- == IH — щею... Оказывается, что каталогомъ почти COBCEMB нельзя поль- зоваться, такъ какъ онъ вводитъ въ самыя грубыя заблужденя. Нев$рныя опред$левшя, особенно между Heterocera и Micro- lepidoptera встрЪчаются на каждомъ шагу. Конечно, весьма не- рЪдки и таюмя выраженя, какъ: «Spec.’», Tritici у. В, Cerago у. В, Пато ез (var.?), и т. д. Опечалками, описками, ошибками книженка такъ переполнена, что ее невозможно исправить, а просто надо переписать вновь. Непраятно даже просматривить ее, встрЪчая постоянно так1я слова, какъ «Асеа», «Alcheus» (Alveus), «Руррае» (Typhae) и т. д. Или, напр., Limenitis Camilla стоитъ со знакомъ *, который обозначаетъ, что она встрЪчается въ Ва- занской губерни!» Что касается до другого списка, TO о немъ г. Круликов- ск1й сообщаетъ слБдующее свое MHbHIe: «Въ этой работ, показывающей, что въ общихъ чертахъ лепидоптерологическая Фауна ВКрасноуфхимскаго УЪзда не раз- нится оть Фауны Вазанской губернш, наиболБе изученной изъ среды губернй восточной Poccin, между прочимъ указаны всЪ пособ1я, бывиия въ распоряжени г. Голубцова. Изъ списка видно, что для опредфленя макро-бабочекъ матерлала у него было въ рукахъ достаточно. Если же онъ впалъ въ нфкоторыя ошибки, на которыя A сейчасъ укажу, то это только показы- ваетъ справедливость сказаннаго выше, что для точнаго опредЪ- леня недостаточно однихъ литературныхъ данныхъ, HO тре- буется еще и пров$рка по образцовымъ экземплярамъ. Конечно, не имфя передъ глазами коллекши г. Голубцова, я не имфю возможности указать всЪ невЪрныя опред$левя, но обрашаю внимаше читателей по крайней мБрЪ на слБдующия, бросающйяся въ глаза. На стр. 160 у него приводится © Lycaena Adonis (Bellargus Rott.), въ восточной Pocein не встр$чаю- щейся. ВЪроятно за этотъ видъ авторъ принялъ L. Icarus Rott. ab. 2 Ооегщеа Fuchs, дЪйствительно иногда очень похожую Ha 292 Bellargus, какъ ихъ рисуютъ на плоховатыхъ рисункахъ (напр. у Е. Hofmann’a въ «Die Gross-Schm. Europas», tab. 4, RUN f. 6 b). Ha той-же стр. названа L. Escheri, которая вфроятно есть ab. Icarinus Scriba. На стр. 162 Pieris Brassicae L. на- звана весьма обыкновенной «на лугахтъ», тогда какъ въ CÉB.-BOCT. Poccin этотъ видъ очень рфдокъ и ловится только въ садахъ и огородахъ. ВЪроятно здЪеь надо читать BMBCTO Р. Brassicae — P. Rapae L., а вм$сто этой послБдней — Р. Маре L., которой въ спискЪ нфтъ совсфмъ. ЗдЪеь же названа свойственною Краено- уФимскому уфзду Colias Edusa F., которая, безъ сомнфн:я, не можетъ быть ничЁмъ инымъ KpoMb С. Myrmidone Esp. Ha стр. 163 `весьма сомнительна Z. Filipendulae L., а на стр. 165 пе- вфрно опредфленъ какой-то видъ какъ D. Velitaris Kn. Что касается до D. Crataegi L. (стр. 178), то этотъ видъ хотя и не указывается нигдЪ проф. Эвереманномъ, но дЪйетвительно встр$чается въ сЪверо-вост. Росеш, въ чемъ я убЪдился лично. Едва-ли встрфчаются въ Нрасноухимек$: Н. Empyrea НЪ. и Н. Typica L. (стр. 170), Г. Vüellina Hb. u X. Eixoleta L. (стр. 171). То-же должно сказать о P. Aemula W. У. (стр. 172) и В. Secundaria W. У. (стр. 174). Bez коллекщя хранится въ My3eb Уральскаго Общества Любителей Естествознаня, и необходима провЪрка ея для того, чтобы освободить статью г. Голубцова отъ погрфшностей и придать ей значеше, какого она заслуживаетъ. На приложенной къ работф хромолитографи довольно плохо изображены И. L.- album, N. Aceris, Р. Achine, A. Flavia n С. Рада. Изъ нихъ развЪ только ab. A. Flaviae, изображенная на Фиг. 2, заслужи- ваетъ кое-какого вниман1я.» И. Я. Шевыревъ сдфлаль пространное сообщенше по HCTO- PIX возникновеня нашихъ южно-русскихъ лБеничествъ и поете- пеннаго уничтоженя ихъ различными вредными насфкомыми и представиль соображеня какъ о причинахъ этого печальнаго явленя, такъ и относительно способовъ противодфйств!я силь- ному размноженю нас$комыхъ на будущее время. 13 Anphas. Предс$дательствовалъь Вице-Президентъ Ф. Ф. Моравицъ. Въ собран!и присутетвовало 16 лицъ. Доложенъ и утвержденъ протоколъ мартовекаго Общаго Собрашя. Предложенъ въ ДЪйствительные члены Общества Петръ Александровичъ Варенцовъ, въ АсхабадЪ. И. Я. Шевыревъ сдБлалъ сообщене о значеши дятла, для истреблешя вредныхъ насфкомыхъ въ южно-русекихъ лБениче- ствахъ. 4 Мая. Предсздательствовалъь Президентъ Общества II. II. Семеновъ. Въ собран присутствовало 11 лицъ. Доложенъ п утверждень протоколь апрЪльскаго Общаго Coöpania. Избранъ въ ДЪетвительные члены’ Общества Петръ Алек- сандровичъ Варенцовъ, въ АсхабадЪ. Доложено письмо Почетнаго члена Общества академика Овсянникова Президенту Общества. Въ письм$ этомъ Ф. В. Овсянниковъ возбуждаетъ вопросъ объ издани пособй (таб- лицъ, описан и т. д.) для ознакомленя MECTHATO населеня всЪхъ частей Импери съ вредпыми наефкомыми — врагами полевыхъ посфвовъ, садовъ и л$совъ. Вопросъ этотъ, съ выра- женемъ по оному мн$фн1я Русскаго Энтомологическаго Общества, могъ бы, по мнфн1ю г. Овсянникова, быть предложенъ HA об- суждеше собирающагося въ АвгустЪ сего года Зоологическаго Конгресса. Общее Собране постановило избрать, для обсужденя пред- ложеннаго P. В. ОвсянниковымЪ вопроса, коммисс1ю, которой и предоставить заключеня свои по этому предмету (по соглашеню съ Ф. В. Овсянниковымъ) представить черезъ своего уполно- моченнаго на обсуждеше Конгресса отъ имени Русскаго Энто- мологическаго Общества. При этомъ Коммисеш предоставлено приглашать въ свое совфщане TEXB лицъ, которыхъ участе въ обсуждении вопроса будетъ Коммисаею признано полезнымъ. Въ Коммиссю избраны: А. О. Ковалевский, I. А. Порчинский, Н. А. Холодковский и И. A. Шевыревъ. Зат$мъ Н. А. Холодковек1й сдфлаль сообщеше о муж- скихъ половыхъ органахъ двукрылыхъ насфкомыхъ, а Вице- Президенть Общества сообщилъь о замфчательныхъ случаяхъ мимикр1и Apates rupestris. 21 Сентября, Преде$дательствовалъ Вице-Президентъ Ф. Ф. Моравицъ. Въ собранйи присутствовало 20 лицъ. По открытш настоящаго, перваго посл л6тнихъ каникулъ, sachtania Ф. D. Моравицъ сообщиль о смерти Почетныхъ членовъ Общества: Дорна и Бурмейстера и ДЪиствительныхъ членовъ: Pukceua и Вилькинса и предложилъ Собраню по- чтить память этихъ лицъ вставанемъ. Доложены слфдуюцщия бумаги, поступивиия въ Общество въ теченше истекшаго лЪта: Отношене Департамента Земледфмя и Сельской Промыш- ленности съ изв5щенемъ объ устраиваемомъ въ Император- скомъ Никитскомъ Саду My3eb, въ которомъ желательно имфть также коллекшю вредныхъ въ садоводств HACBKOMPIXB, и Ch ходатайствомъ о содЪйстви къ составлемю упомянутыхъ кол- лекщи. Согласно предложеню Совфта составлене означенной кол- лекщи поручено Корреспонденту Общества Г. Г. Якобсону Ha тЪхъ-же OCHOBAHIAXB, на какихъ раньше Общество составляло подобныя-же коллекщи для земледЪльческихъ училищъ. Отношеня Рязанской Губ. Земской Управы съ препровож- денемъ образцовъ насфкомыхъ для опредфлешя, причемъ въ од- Sr Ms номъ случаБ оказалась кобылка Pezotettix pedestris, а въ дру- гомъ Libellula quadrimaculata. Отношеше Симбирской Губ. Земской Управы также съ пре- провождешемъ образцовъ нас$комыхъ, истреблявшихъ траву на лугахъ и переходящихъ также на пос$вы хлфбовъ. При этомъ Секретарь объяенилъ, что присланныя насфкомыя оказались также кобылками двухъ видовъ: Stenebothrus sibiricus и Stetho- phyma fuscum. Отношене Дирёктора Института Сельскаго Хозяйства и ЛЪсоводства съ извъщенемъ объ открыт вновь пруема, слуша- телей въ Институт$ на новыхъ основашяхъ и съ просьбой про- должать высылку Институту изданй Общества. Постановлено просьбу Института исполнить. Oraomenie Нижегородскаго Кружка Любителей ФРизики и Астрономш, съ присылкой издаший онаго и съ просьбой высы- лать ему издашя Общества. Постановлено выслать означенному кружку русскую сертю изданй, а обмЪнъ начать съ XX VII тома «Трудовъ». Отношене Римскаго Зоологическаго Общества, приславшаго первые выпуски своего «ВоПе то» съ просьбой войти въ обмЪнъ изданями, и письмо Академическаго Общества «Застава» въ За- rpeôB съ ходатайствомъ о высылкЪ оному изданй Общества. Постановлено: Обществу «Застава» выслать русскую серю изда- Hi, а Римек. Зоол. Общ.—«ТГруды», начиная съ XX VII тома. Прочитано письмо Почетнаго члена Общества барона Р. Р. Остенъ-Сакена, въ которомъ онъ извфщаеть о TOMB, что Гейдельбергеки Университетъ пожаловаль его степенью почет- наго доктора естественныхъ наукъ. Собране, выслушавъ съ удо- вольстнемь это извфщеше, постановило, согласно MHBHIO Co- вфта, поздравить барона Роберта Робертовича особеннымъ пись- момъ отъ Общества. Секретарь доложилъ мнфше Коммиеш, избранной въ май- скомь Общемъ Собранш для pascmorpbnis вопроса, внесеннаго Академикомъ Ф. В. Овсянниковымъ. HS MER ENVIE 11 VU — Ф. D. Моравицъ сд$лаль сообщене о HEKOTOPBIXB пере- пончатокрылыхъ Петербургской губ. и показалъ интересныя но- выя Формы, привезенныя изъ Средней Азш экспедищей Громб- чевскаго. Въ Корреспонденты Общества избрана Екатерина Павловна Вагнеръ. 5 Октября. ® Предс$дательствовалъь Президенть Общества I. II. Семеновъ. Въ co6paHiu присутствовало 24 лица. По утвержден протокола сентябрскаго Собрамя доложено отношен1е Инспектора Народныхъ Училищъ Бессарабской губ. 2-го района, съ просьбой прислать для безплатной разсылки по школамъ популярныя изданя Общества по различнымъ отдф- ламъ естествознан1я и въ особенности по энтомолог!и. Постановлено извЪстить, согласно ршеню Совфта, что Об- щество по ограниченности своихъ средствъ никакихъ популяр- HbIXb брошюръ не издавало, но что таковыя неоднакратно CO- ставлялись нфкоторыми изъ членовъ Общества и издавались Департаментомъ Землед$ ля, откуда онф и могутъ быть получены. Доложено мнфше особой Коммиссти, состоявшей изъ г.г. Холодковскаго, Шевырева, Павловича и Силантьева, по вопросу о сосновой nadenuum (Fidonia piniaria), внесенному ЛЪе- нымъ Обществомъ. По поводу этого мн$фня н$которыми изъ членовъ Общества высказаны были замфчаня, которыми Собра- не нашло полезнымъ дополнить заключене Коммиссш при сооб- щени его Л$сному Обществу. I. А. Порчинск1й сдБлалъ сообщенше о замфчательныхъ яв- леняхъ, наблюдаемыхъ въ изм$нешяхъ и окраск$ у HEKOTOPBIXB изъ нашихъ гусеницъ (Harpyia vinula и Aglia и), по поводу слфдующаго письма H3BBCTHATO англйскаго б1олога Пультона. Это письмо получено еще л$томъ 1891 года, когда уже была, приготовлена, къ печати третья часть труда «Гусеницы и бабочки a С.-Петербургской губернш», различныя части котораго послу- жили предметомъ сообщенй въ течене зимы 1891—92 года. «М. Г. МнЪ слБдовало бы уже давно написать Вамъ, чтобы поблагодарить Васъ за присылку Вашего очень важнаго и инте- реснаго труда о предостерегающихъ окраскахъ у насЪкомыхъ; но, отв$чая такъ поздно, я за то им$ю возможность говорить съ полнымъ знашемъ Вашей работы, такъ какъ нашь почтен- ный лекторъ славянскихь нарфчй, г. Морхиль, перевель ее мнф. Мы съ нимъ окончили чтенте ея вчера, вечеромъ. — Я со- вершенно согласенъ почти со вефмъ ея содержашемъ и узналъ изъ нея много новаго. Я считаю Вашу демонстрашю значеня выступа у куколки Limenitis рорий одной изъ удивительнфйшихъ и интереснфишихъ вещей, KAKIA только мнЪ встрЪзались. Въ до- кладё, читанномъ предъ Британской Ассошащей въ ЛидсЪ въ СентябрЪ прошлаго года (отдфльный оттискъ котораго посылаю Вамъ), я воспользовалея ею, а также Вашими рисунками отно- сительно значеня положеня Spilosoma mendica и Sp. urticae, прикидывающихся мертвыми. Эти примфры возбудили величай- пий интересъ. — Я бы очень желалъ, чтобы Ваша работа была лучше извЪетна въ Ангми и въ странахъ, говорящихъ по ан- глйски. Не позволите-ли мнф Вы и Русское Энтомологическое Общество напечатать ее отдфльно или BMBCTÉ съ какой-нибудь моей работой о томъ-же предмет$; я бы прибавилъ кое-какя подстрочныя примфчаня за своей подписью. Въ случаЪ публика- щи Вашей работы въ одномъ TOMP съ моими трудами, я, разу- мфется, строго отдфлю ее отъ нихъ. — Единственное возражеше, которое я хот$лъ бы сдфлать, касается значеня глазчатыхъ пя- тенъ. Я убфжденъ, на OCHOBAHIN своихъ опытовъ и ONBITOBB проф. Вейсмана, что пятна напр. Chaerocampa Elpenor (гусе- ницы) представляютъ собой 22434, для YCTPAHCHIA враговъ. Я самъ видЪлъ, какъ враги пугались ихъ самымъ рЪзкимъ обра- зомъ. Обычное положенше этихъ пятенъ на переднемъ конц$ тфла и различные способы, которыми они приводятся въ это положе- Hie, т. €. BB положене свойственное глазамъ, все это говоритъ * въ томъ-же CMBICIÉ. — Что касается до «глазъ» на крыльяхъ, то я полагаю, что ихъ назначене во многихъ случаяхъ заклю- чается въ TOMB, чтобы привлечь внимане враговъ и отвлечь его отъ тфла. Я видфлъ ящерицу, которая очень интересовалась глазчатымъ пятномъ Coenonympha pamphilus и старалась схва- тить ее. У Thecla W-album и Lycaena baetica есть глазчатыя пятна на заднихъ крыльяхъ (на нижней поверхности), какъ разъ около «хвостиковъ» задняго крыла. Въ покойномъ COCTOAHIN эти бабочки двигаютъ задними крыльями вверхъ и внизъ, привлекая внимане къ хвостикамъ, которые выглядятъ совершенно какъ сяжки съ сидящими у OCHOBAHIA ихъ глазами и такимъ образомъ симулируютъ голову на заднемъ концф тфла, на такомъ MBCTÉ, повреждене котораго неопасно. Это описано въ моей работЪ, которую я Вамъ посылаю, равно какъ и BC мои работы объ окраск$ насЪкомыхъ. Письмо это Вамъ передастъ г. Морфиль, если найдеть Bac? въ Петербург. Я очень Вамъ благодаренъ за доставленное мнЪ большое удовольстве и поздравляю Васъ съ усп$хомъ Вашихъ изсл$дованй. Вашьъ 9. В. Пультонъ. Оксфордъ, Гюня 30, 1891 г.» Настоящее сообщене и послужило, между прочимъ, отвф- TOMB на мнЪше г. Пультона, выраженное въ его письм$ о зна- чении глазчатыхъ пятенъ. 2 Ноября. Преде$дательствовалъь Вице-Президентъ Ф. D. Моравицъ. Въ собранш присутствовало 22 лица. ’ Доложенъ и утвержденъ протоколъ предшествовавшаго Co- браня. Произведены выборы членовъ въ Ревиз1онную Коммисетю. По произведенной баллотировк® избранными оказались: г.г. Ваг- неръ, Соколовъ и Ортманъ, а запаснымъ г. Рыбаковъ. = BI Доложены: oTHomenie Нижегородскаго Кружка Любителей Физики и Астрономш съ благодарностью за полученныя изданя Общества. Письма, г.г. Павлова и Вернадскаго съ проектомъ устава, Общества для обезпеченя и организаци руескихъ естественно- научныхъ съфздовъ. При этомъ Секретарь прочелъ о соображе- HIAXD, положенныхъ въ основу проекта и составляющихъ вве- дене къ нему; нфкоторыми изъ членовъ Общества были сдЪ- ланыт замфчаня и справки по поводу проекта подобной же ассо- щаци, возникшаго на послфднемъ СъБздЪ Русекихъ Естество- испытателей, бывшемъ въ C.-[erep6ypré. Прочитано письмо г. Шапошникова, желающаго получить цфлый рядъ отдфльныхъ оттисковъ различныхъ статей по чешуе- крылымъ, напечатанныхъ въ издашяхъ Общества. Секретарь сообщиль, что Г. Г. Якобсонъ, на котораго воз- ложено было составлене коллекци вредныхъ въ садоводствЪ насфкомыхъ для Императорскаго Никитскаго Сада, окончилъ возложенное на него поручеше и представиль означенную кол- лекцю въ Общество съ подробнымъ спискомъ ея. Ю. Н. Вагнеръ показалъ микроскопическй препаратъ но- ваго вида блохи. I. А. Порчинск!й сдфлаль сообщене о значенш и проис- хождени предостерегающихъ знаковъ на Tbıb гусеницъ изъ рода Chaerocampa и рисунка на заднихъ крыльяхъ у бражии- KOBB вообще и у Smerinthus ocellatus въ частности. КромЪ того OHB сообщилъ также различные прим$ры участия головы BB пас- сивной самооборон® у гусениць. Въ Почетные члены избраны: Отто Рейтеръ въ Гельсинг- ФОрсф и баронъ Эдмундъ Сели-Лоншанъ въ Брюсселф. Въ ДЪиствительные члены предложены: Лордъ Уэльсин- гамъ въ Лондонф и Корреспонденты Общества: Анатолий Алек- сфевичъ Силантьевъ, Рудольфъ РудольфФовичъь Ганзенъ и Дмитрий Конетантиновичъь Глазуновъ (предложили г.г. Mopa- вицъ, Павловичъ и Порчинский). — ХХ — 7 Декабря. Предс$дательствовалъь Президентъ Общества II. II. Семеновъ. Въ собран1и присутетвовало 27 лицъ. По прочтени протокола ноябрьекаго Общаго Собрашя про- читанъ кратюй отчетъ по Обществу за 1892 годъ. Доложена и утверждена см$та доходовъ и расходовъ на 1893 годъ. Прочитаны: mubnie Ревизтонной Коммиссш и отв$тъ СовЪта, на заключеня оной. Прочитаны: письмо Почетнаго члена, д-ра естественныхъ наукъ, барона Р. Р. Остенъ-Сакена съ благодарностью за поздравлене Общества, принесенное барону по случаю пожало- вашя ему Гейдельбергскимъ Университетомъ ученой степени. Письмо IT. А. Варенцова съ извЪщешемъ о получени имъ диплома отъ Общества и съ готовностью присылать для чле- новъ онаго насфкомыхъ изъ Закасшйской области. Дм. В. Глазуновъ сдфлаль интересное сообщене объ энто- мологическомъ путешестви его истекшимъ лБтомъ по долинЪ Зеравшана, и о богатомъ сборЪ энтомологическихъ матерлаловъ, причемъ HBKOTOPbIA особенно интересныя Формы были демонстри- рованы. П. II. Семеновъ, Г. Е. Грумъ-Гржимайло иФ. Ф. Моравицъ сообщили зат$мъ приблизительную научную оцфнку матерталовъ, привезенныхъ нашимъ путешественникомъ, на- сколько это возможно было сдфлать по небольшой части опредЪ- ленныхъ уже представителей отрядовъ Coleoptera, Lepidoptera и Hymenoptera. Г. Ингеницк1й сдфлаль сообщеше о строени мужскихъ половыхъ органовъ у Odonatu. Въ ДЪйствительные члены избраны: Лордъ Уэльсингамъ, и г.г. Силантьевъ, Ганзенъ и Глазуновъ. Въ ДЪйствительные члены предложенъ Ив. Влад. Ингенип- кий (предложили г.г. II. II. и А. II. Семеновы и Ф. D. Мора- ВИЦЪ). о us 14 Декабря. Предездательствовалъь Президентъь Общества II. II. Семеновъ. Въ собран1и присутствовало 14 лицъ. По произведенной баллотировк$ избранными на 1893 годъ оказались: Президентомъ — П. П. Семеновъ. Вице-Президентомъ — Ф. Ф. Моравицъ. Секретаремъ — I. А. Порчинский. Кассиромъ — Б. Ф. Павловичъ. Редакторомъ — А. П. Семеновъ. Консерваторомъ — H. Н. Соколовъ. Въ ДЪйствительные члены избранъ г. Ингеницки!й. Obi HO РУССКОМУ IHTOMOJOTNYECKOMY OBINECTBY ЗА 1892 годъ. Прежде чБмъ приступить къ краткому отчету по Обществу за истекаюцщий годъ, надлежитъ отм$тить тяжелую потерю, ко- торую понесло Общество уже въ самомъ почти началЪ года. Какъ извфстно, оно лишилось своего Agrycrhämaro Покрови- теля, соизволившаго принять Общество подъ свою высокую опеку въ 1874 году. Съ 12-го на 13-е Января 1892 года въ 12 часовъ ночи въ 5035 почиль Его ИмпеРАТОРСКОе ВЫысОочЕСТВО Bean ЁКнязь Констлнтинъ Николлевичъ, а 17-го Января Общество въ помфщеши своемъ отелужило панихиду по почив- шемъ ПокровителЪ, подъ сФнью котораго оно спокойно прожило 18 лЬтъ. Въ составЪ членовъ Общества въ истекающемъ году произо- шли весьма незначительныя перем$ны, которыя могутъ быть выражены сл$дующими числовыми данными. Въ 1-му Декабря 1891 года въ составз Общества находи- лось: Почетныхъ членовъ — 23, въ TOMB числЬ въ Росеш 14 и 9 заграницей; ДЪйствит. членовъ — 128, въ TOMB чиелЪ въ Рос- cin ЗТи 47 заграницей, и Корреспондентовъ — 48, а всего Об- щество состояло изъ 199 лицъ. Въ течеше же года, Общество лишилось: двухъ Почетныхъ членовъ заграницей и двухъ ДЪйств. — XXV — членовъ въ Poccin; кромЪ того изъ числа ДЪйств. членовъ 2 лица выбраны въ Почетные члены, а изъ числа Корреспондентовъ три лица перешло въ ДЪйств. члены. Вновь же прибыло: одинъ Почетный членъ заграницей, четыре ДЪйств. члена (2 въ Poccin и 2 заграницей) и одинъ Корреепондентъ. Такимъ образомъ къ 1-my Декабря 1892 года въ состав$ Общества находится: По- четныхъ членовъ — 24, въ TOMB числЪ 16 въ Pocciu и 8 загра- ницей; ДЪйств. членовъ — 131, въ томъ числ 82 въ Pocein и 49 заграницей, и 46 Корреспондентовъ, а всего 201 лицо. Въ этомъ числБ находится: 7 учредителей, 17 лицъ, внесшихъ единовременно пожизненный членский взносъ, и 8 лицъ по раз- HBIMB обстоятельствамъ навсегда освобожденныхъ отъ платы. Между потерями, понесенными Обществомъ въ составЪ сво- ихъ членовъ, нельзя не отмфтить смерти одного изъ старфйшихъ нашихъ членовъ, В. А. Фиксена, скоропостижно умершаго ис- текшимъ лётомъ на KRaBka3b. Хотя многочисленныя занятия Ц. A., какъ врача, не дозволяли ему принимать участ:я въ изда- шяхъ Общества, но за то прежде, когда онъ былъ моложе, почти все свое свободное время онъ съ удовольствемъ посвящалъ 06- ществу и принималь самое живое участе во внутренней его жизни, какъ это, безъ COMHBHIA, помнятъ всЪ старЪйние изъ на- шихъ членовъ. Такъ, въ течеше нфеколькихъ лБтъ В. А. быль кассиромъ Общества; ему Общество обязано составлентемъ по- дробнаго каталога драгоцфнной коллекции чешуекрылыхъ Эверс- мана, а также приведешемъ въ порядокъ и перестановкой почти всей этой коллекцш изъ первоначальнаго, весьма неудобнаго по- мфщеня ея въ TB ящики въ шкафахъ, которые нынЪ эту кол- лекцию вмфщаютъ. ЦЪфлые дни В. А. сидфль въ Обществ$ и терифливо исполнялъ принятую имъ на себя тяжелую работу, благодаря которой значительная часть коллекции осталась не- поврежденной. Обращаясь къ состояню и дфятельности Общества, остано- вимся прежде всего на матерьяльныхъ его средствахъ. ПослЁд- шя можно разсматривать состоящими изъ двухъ частей: запас- — X наго капитала, и общихъ расходныхъ суммъ года. Что касается перваго, то забота Совфта о возрастани запаснаго капитала, столь необходимаго Обществу, увфнчалась и въ нынфшнемъ году усп$хомъ; капиталъ этотъ увеличился на 1.000 р. и теперь достигь циФры 7.847 р. 30 к. и притомъ, что чрезвычайно важно, безъ особеннаго ущерба для научной дфятельности Обще- ства. Этотъ остатокъ произошелъ случайно, а именно потому, что нфкоторыя изъ работъ, присланныхъ для напечатаня, требо- вали значительныхъ изм$ненй и исправления и потому возвра- щены были авторамъ, а также потому, что на средства Обще- ства не потребовалось въ отчетномъ году снаряженмя особыхъ экспедищй или экскурсй въ боле или менфе отдаленныя MECT- ности, влекущихъ за собою всегда болышя затраты. Изъ вефхъ обыкновенныхъ нашихъ статей дохода, выразив- шагося цифхрой 4.666 p. 84 к., особенное внимане обращаетъ Ha себя сумма въ разм5р$ 762 р. 96 к., поступившая за про- данныя издания, причемъ въ Берлин продано на 1.320 марокъ, а въ Росеш на 102 р. 71 к. Всего же за время своего суще- ствованя Общество выручило за свои издашя 5.595 руб. 53 коп. Кром$ единичныхъ предметовъ расхода, почти не представ- ляющихъ ежегодныхъ колебанй, какъ напр. содержане лич- наго состава и хозяйственныя надобности, главный расходъ произведенъ на изданме Общества и на пр1обр$тене книгъ для его библотеки. Въ нынфшнемъ году вышелъ полный 26-й TOMB «Грудовъ», состоящий изъ 36 печатныхъ листовъ (стр. I—XXXIV + 1— 491), съ 3-MA хромолитогр. таблицами рисунковъ, а также со многими рисунками въ TEKCTÉ. Въ этомъ томф приняли участе своими трудами члены Общества: гг. Моравицъ, B. Е. и А. И. Яковлевы, A. Il. Семеновъ, Алфераки, Христохъ, Г. Г. Якобсонъ и Порчинский, т. е. 8 лицъ, напечатавшихъ свои труды подъ 18 различными заглавями. Этотъь TOMB обошелся Обществу въ 1.197 р. 68 к., а все издаше со времени основан1я — XXVII — Общества CTöHTB ему 41.677 р. 89 к. Впрочемъ, въ стоимости 26-го тома показаны еще суммы, уплоченныя за портретъ по- койнаго 9. В. Брандта и за деревянныя клише, назначенныя для 27-го тома «Грудовъ». Превосходнымъ исполненемъ пор- трета 9. К. и сравнительно незначительной стоимостью его Общество обязано своему глубокоуважаемому сочлену А. 9. Мюнстеру, который такъ обязательно исполняетъ для Обще- ства различныя литограФскя работы и притомъ даже совер- шенно безвозмездно. На бибмотеку израсходовано въ течене послфднихъ двухъ JÉTE 682 р. 60 к., что BMBCTÉ съ суммами, затраченными Обществомъ на этотъ предметъь въ TeyeHie всего времени его существован!я, выразится цифрой 6.020 р. 62 к. Въ uncré пр!обр$тенныхъ книгъ имфются не только MHOTIA очень цфнныя, но и роскошно изданныя сочиненя какъ напр. обширный трудъ Berlese: Описаше и изображене всфхъ встр$чающихся въ Итали видовъ акаридовъ, скоршоновъ и многоногихъ; Scott: Австралйск1я бабочки и ихъ развите, Distant: Monorpasia и иконограефя цикадъ, и др. КромЪ того пополнены серии н$ко- торыхъ пер!одическихъ издай томами, отсутствовавшими еще въ нашей библлотек®. Въ настоящее время потребность въ книж- ныхъ шкафахъ настолько увеличилась, что предстоитъ заказать не менфе четырехъ новыхъ шкафовъ; всЪ эти шкафы будутъ заняты сер1ями нфкоторыхъ пер1одическихъ изданй, причемъ на долю каждаго шкафа придется не болБе одной такой серш; тогда, BCh MÉCTA, занятыя отдФльными томами, нын$, по необходимости, разбросанными въ разныхъ шкафахъ, заняты будутъ отдфль- ными сочинешями и моногразлями. Это простфйшй способъ при нашемъ ограниченномъ помфщени и при наименьшей затрат труда одновременно выдфлять постепенно пер1одическя изданйя изъ занимаемыхъ ими нынЪ MECTB въ особые шкахы и замфще- HiA этихъ томовъ отдфльными сочинемями такъ, что чрезъ извфстный перодъ времени наша бибмотека будетъ состоять изъ шкаФовъ, занятыхъ исключительно извфетными пер1одиче- + RRW скими издашями, и изъ шкафовъ съ отдфльными сочинешями, брошюрами и т. под. Весь расходъ нынфшняго года исчисленъ въ суммЪ 3.116 р. 05 к., въ остатк$ umberca 1.550 р. 79 к. Въ течене отчетнаго года Общество вступило вновь въ сношешя заграницей съ Римскимъ Зоологическимъ Обществомъ и съ Ученымъ Обществомъ въ Чили, а въ Poccin ep Институ- томъ Сельскаго Хозяйства и ЛЪФеоводства въ Новой Александраи и съ Нижегородекимъ кружкомъ Любителей Физики и Астроно- мш. Въ настоящее время Общество находится въ сношени по обмфну изданями съ 70 заграничными и съ 53 русскими, а всего съ 123 учрежденями и Обществами. Въ Общество обра- шались мног1я учрежденя съ ходатайствами о разрфшенш TEXB или другихъ вопросовъ, преимущественно изъ области практи- ческой энтомологш. Такъ, къ намъ поступали просьбы Губерн- скихъ Земекихъ Управъ Рязанской и Симбирской и Войскового Правленя СемирЪченскаго Казачьяго Войска объ опредфленш различныхъ вредныхъ насфкомыхъ и объ указани способовъ ихъ уничтоженя. Департаментъ Землед$мя обратился къ намъ съ просьбой о составлент коллекши вредныхъ въ садоводствЪ нас$комыхъ для музея Импер. Никитскаго сада, и просьба эта, какъ извфстно, уже исполнена; въ настоящее время подобная же коллекшя нас$комыхъ, вредящихъ хлЬбнымъ злакамъ и за- пасамъ хлфба въ мук$ и зернЪ, изготовляется, по поручению Co- Bbra Общества, нашимъ Корреспондентомъ, Г. Г. Якобсономъ, m для особой ХлЪбной Коммисеш, состоящей при МинистеретвЪ Финансовъ, по ходатайству члена этой Kommuccin, А. Н. Коз- ловскаго. Обществомъ въ TeyeHie года по нфкоторымъ спе- шальнымъ вопросамъ избраны были двЪ коммисеи, представляв- пня свои заключешя Общимъ Ообрашямъ. Общество, наконецъ, напечатало особую программу для собирая Aphaniptera, со- ставленную нашимъ сочленомь Ю. Н. Вагнеромъ съ HIER побудить натуралистовъ и въ особенности зоологовъ-охотни- KOBb собирать матер1аль по этимъ еще мало изученнымъ Hach- == MXN комымъ, H3BBCTHBIMB пока въ весьма ограниченномъ числЪ BHAOBB. Въ 8-ми общихъ собрамяхъ, имфвшихъ MECTO въ течене года, сд$ланъ былъ цфлый рядъ научныхъ сообщений. Сообще- шя эти принадлежатъ слБдующимъ членамъ и корреспонден- тамъ Общества: гг. Моравицу, Холодковскому, Шевыреву, Вагнеру, Силантьеву, Кожанчикову, Нруликовскому и Секретарю Общества. Bebxp сообщений сдфлано было 16. Въ этомъ числБ по систематик$ было 5 сообщеня, по 6io1orin — 6, по анатомши — 1, по прикладной энтомологии — 4, и, наконецъ, остальныя два сообщеня относятся на долю путешествя CB энтомологической цфлью и критико-бибмографи. Изъ болышихъ, пространныхъ сообщенй н$которыя обращаютъ на себя осо- бенное внимаше своимъ общимъ интересомъ и поучительностью. Tarp, И. Я. Шевыревъ разсказалъь подробную истор1ю воз- никновен1я и существованя искусственно насажденныхъ AECOBB въ нашихъ южныхъ степяхъ. Эти выралценные трудами чело- вЪка JBCA представляли собой до начала 80-тыхъ годовъ гор- дость, можно сказать, лЪсовода и науки л5соразведеня. НынЪ же степные л$са наши значительно изм$нили свою внфшность. Не- осторожное получеше молодыхъ древесныхъ саженцовъ изъ питомниковъ, сильно зараженныхъ нфкоторыми вредными Hach- комыми, и провозъ дровъ изъ лБсовъ, пораженныхъ корофдами, были причиной весьма печальныхъ явлений. Завезенныя сюда вредныя нас$комыя, попавъ въ лесные острова, окруженные со всБхъ сторонъ обширными пространствами степей, сильно размножились и погубили большая пространства этихъ искус- ственно насажденныхъ и дорого стоющихъ лЪеовъ. Для спасеня же остальныхъ еще уцфлБвшихъ площадей необходимо присту- пить нын%-же къ чрезвычайно энергическимъ MPPONPIATIAMB по борьбф съ вредными насЁкомыми. Какъ-бы дополненемъ къ этому сообщению служитъ также пространное сообщеше г. Си- лантьева, въ которомъ онъ, между прочимъ, указаль на гибель деревцовъ и кустарниковъ, разсаженныхъ вдоль н$фкоторыхъ — JON степныхъ желБзнодорожныхъ линй, происходящую отъ вред- HbIXb насфкомыхъ, попавшихъ сюда также съ саженцами изъ питомниковъ, пораженныхъ ими въ сильной степени. — Въ четы- рехъ сообщешяхъ по вопросу о происхожденш предостерегаю- щихъ окрасокъ и глаззатыхъ пятенъ у насЪкомыхъ, сдфланныхъ Секретаремъ Общества, изложены были совершенно новыя осно- BAHIA для пониман1я и объясненя BCBXB входящихъ сюда, не- рЪдко весьма сложно выраженныхъ явленй, попытки объяснить которыя, дфлавпияся до сихъ поръ, окончились въ высшей сте- пени неудачно. Въ виду того, что часть этого сообщеня уже напечатана, въ «Трудахъ» Общества, нфтъ надобности на этомъ предмет здЪеь снова, останавливаться. ВромЪ обыкновенныхъ энтомологическихъ экскурей, совер- шенныхъ многими членами Общества въ окрестностяхъ столицы. и въ MECTHOCTAXB ихъ лЬтняго пребываня, въ нынфшнемъ году совершены были и болфе далекля путешествия. Такъ, Секретарь Общества по порученю Министерства Государственныхъ Иму- ществъ совершиль поЪфздку въ губ. Тамбовскую, Оренбургскую, Пермскую и Тобольскую по вопросу о саранч$ и кобылкЪ, сильно размножавшейся тамъ BCIBACTBIE необычайныхъ засухъ 1890 и 1891 годовъ. Но особеннаго внималая заслуживаетъ энтомоло- гическое путешествие Корреспондента Общества Дм. Kouer. Глазунова въ Зеравшанскую долину, предпринятое имъ на свои средства. Значительные матер!алы, собранные этимъ путе- шественникомъ (однихъ жуковъ собрано болфе 40.000 экз.), переданы различнымъ спешалистамъ для разработки и будутъ описаны, согласно желаню Дм. Конет., въ «Трудахъ» Общества. Съ подробностями этого интереснаго и важнаго энтомологиче- скаго путешествая намъ и предстоитъ познакомиться въ настоя- щемъ Годовомъ Собрании. СЧЕТЪ КАССЫ РУССКАГО ЭНТОМОЛОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА 3a Время съ 1 Декабря 1891 года по 1 Декабря 1892 года, I. Запасный капиталъ. Kr 1 Декабря 1891 года въ kacch Общества на- холилось запаснаго капитала... еее. Въ течеше отчетнаго года общая сумма. запаснаго капитала не увеличилась. Только npioöpbrena на за- пасный денежный капиталь одна облигащя 3-го вос- точнаго займа въ одну тысячу рублей. ЗатЪмъ къ 1 Де- кабря 1892 года числится всего запаснаго капитала ОО О В Въ томъ числЪ въ процентныхъ бумагахъ 7.396 рублей и 451 руб. 30 коп. хранящимися на текущемъ счету въ БанкФ. II. Приходъ. Осталось расходнаго капитала. въ кассЪ Общества rel Лекабря 1391 года + ee een 1e: Въ течене года поступило (изъ общей суммы 4.238 руб. 29 коп.): nocoGia or» Министерства Народнаго Просв?- с ео. о. членскихъ взносовъ (85 руб.) и за дипломы (3 руб.) выручено отъ продажи изданий Общества въ Рос- cin (102 руб. 71 коп.) и заграницей (660 руб. 250) мелкихъ поступленй”. „еее. оборотныхъ поступлешй . . + . + + + - + + + : : 7.847 30 7.847 30 428 35 8 01 SEIT, 4.666 84 — ANS III. Расходъ. Ha coxepxanie Секретаря (420 py6.), письмоводи- P. К. теля (96 руб.) и служителя (180 py6.). . . 696 — Мелюе расходы Секретаря... г... 320 — На пособле письмоводителю и служителю. 40 — На neyaranie «ТГрудовъ» (889 руб. 60 коп.) и из- готовлеше таблицъ къ нимъ (308 руб. 8 коп.). . . . 1.197 68 На npioöp&renie книгъ для бибмотеки Общества (680 руб. 60 коп.) и переплетъ ихъ (2 руб.). 682 60 Заимообразный расходъ на коллекши для ane тамента ЗемледЪля. dé LUN UT В Израсходовано на друге О надоб- ности, Ha хранеше %, бумагъ и страховаше оныхъ . . 70 — Оборотные расходы. . . . J'en Итого. . : 116 05 3arbMB осталось расходнаго капитала къ 1 Дека- Op 1 ВОДА TE a EE 1.950,79 Баланеь ог ъ 4.666 84 Каесиръ Б. Павловичъ. Счет Приходо- расходной инижки Сокретаря, Дохолъ. Остаток OTE 189 сода. CR 62.0 1 Въ reyenie года поступило изъ кассы . . . . 320 » — TOP бр. Е ХЕ Расходъ. Въ Teyenie года израсходовано HA хозяйствен- ныя надобности, корреспонденщшю, канцеляртю, DASCHLIRY NSTaHın ИД ых А AI Эр. 2% К: Въ остатк$ имфется. .. 6 p. 77 к. Секретарь I. Порчинекий. Н. 5. Е. В. XXVII. I СОСТАВЪ РУСОКАГО ЭНТОМОЛОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА KB 1 ДЕКАБРЯ 1892 ГОДА '). Почетный Президент Его ИмпеЕРАТОРСКОЕ Высочество ГосудАРЬ ВЕлИиюми Ёнязь НИКОЛАЙ МИХАИЛОВИЧЪ.. 1882. 1883. 1866. 1887. Члены СовЪта: Президентъ: Сенаторъ, Петръ Петровичь Семеновъ. Вице-Президентъ: Фердинандъ Фердинандовичъ Моравицъ. Секретарь: ГосиФъ Алоиз1евичь Порчинский. Редакторъ: Андрей Петровичъ Семеновъ. Кассиръ: Болеславъ Феликсовичъь Павловичъ. Консерваторъ: Дмитрий Дмитревичъ Кожанчиковъ. Почетные Члены, Въ Poceiu. Богдановъ (Анатолий Петр.), въ МосквЪ. — 300лоия вообще. Вешняковъ (Владимшъ Иван.), Товарищъ Министра Государ- ственныхъ Имуществъ. Деляновъ (Грахъ Иванъ Дави- дов.), Министръ Народнаго Про- свЪщенйя. Ковалевский (Александръ Ону- œpies.) Академикъ, въ С.-Петер- 6ypr&. — Зоолоия вообще. 1880. * 1867. Ливенъ (Князь Андрей Алек- сандровичъ), въ С.-Петербург$. Миддендорхъ (Александръ 9едоровичъ), Академикъ, въ ДерптЪ. — 3о0лоия вообще. Моравицуъ (Ферд. Ферд.), въ С.-Петербург. — Перепончато- крылыя. Овсянниковъ (Филиппъ Ва- сил.), Академикъ, въ С.-Петер- бургБ. — 5оотомя и физюолоня. 1) Знакь * поставленъ, BMBCTO обозначена года вступлен!я въ составъ Общества, лишь предъ фамил1ями членовъ-учредителей. 1882. . 1872. 1879. 1860, . Баласогло . Величковск!й ХК Островский (Михаилъ Никол.), Миниетрь — Государственныхъ Имуществъ. Порчинск!й (Госихъ Алоиз.), въ С.-Петербург$. — Двукрылыя и энтомолоия вообще. Радошковск!й (Октавй Ива- нов.), Генералъ-Лейтенантъ, въ Bapmasb. — Перепончатокры- AUA. Заграницею. Бланшаръ (Эмиль), BB ПарижЪ. Вествудъ (Джонъ), въ ОкеФор- LB. — Энтомолоия вообще. Герстеккеръ (Адольфхъ), въ ГрейфсвальдЪ. — Зоолоия 6006- ще. . Краатцъ (Густавъ), въ Берли- HE. — Жесткокрылыя. Остенъ-Сакенъ (Баронъ Ро- 1884. 1880. 1881. 1887. 1892. 1867. 1870. Рейтеръ (Отто), въ Гельсинг- ФореЪ. — Полукрылыя. Сабуровъ (Александръ Алек- сандровичъ), въ С.-ПетербургЪ. Семеновъ (Петръ Петр.), Сена- торъ, въ С.-ПетербургЪ. — Жест- кокрылыя. Яковлевъ (Васимй Евгр.), въ ИркутекЪ. — Полукрылыя, пря- мокрылыя, жесткокриылыя. бертъ Романовичъ), въ Гейдель- 6eprb. — Двукрылыя. Селй-Лоншанъ (Баронъ Эд- мундъ), въ ЛежЪ. — Odonata. Соссюръ (Генрихъ), вь Же- HeBB. — Перепончатокрылыя и прямокрылыя. Стэнтонъ (Генрихъ), въ Лон- донЪ. — Чешуекрылиыя. Дъйетвительные Члены, Въ Poccix. . АлФераки (СергЪй Никол.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. . Базилевск!й (Викторъ Иван.), въ (.-ПетербургЪ. (Владимръ Але- ксандр.), въ С.-Петербург. — Жесткокрылиыя. . Бергротъ (9.), Д-ръ, въ Фин- ляндии. . Билькевичъ (Станисл. Iocue.), въ C.-Ilerep6ypré. . Биснинъ (@едоръ Христох.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. . Вагнеръ (Юлий Hux.), въ С.-Пе- тербургЪ. — Энтомолоия вообще. . Вакуловск1й (Ник. Ник.), въ С.-ПетербургЪ. . Варенцовъ (Петръ Александр.), въ АсхабадЪ. | (Влад. Auex- сЪев.), въ C.-Ilerep6ypré. 1887. . Волконский . Грумъ-Гржимайло Вильбергъ (Евгенй Павал.), въ МосквЪ. (Князь Викторъ Викторовичъ), въ С.-ПетербургЪ. . Ганзенъ (РудольФъ Руд.), въ С.-Петербург. — dla. Гемил!анъ (Густавъ Густав.), въ С.-Петербург$. Чешуекры- . Генко (Несторъ Карловичъ), BE С.-Петербург$. . Герцъ (Отто), въ С.-ПетербургЪ. . Гильзенъ (Карлъ Карл.), BB С.-ПетербургЪ. . Глазуновъ (Дмитр. Конст.), въ С.-Петербург. — Жесткокриылыя. . Глама (Александръ Дмитр.), въ С.-ПетербургЪ. (Григорй Ефхимовичъ), въ С.-ПетербургЪ.— Чешуекрылыя. * ‘1875. 1866. 1886. 1887. 1864. 1880. 1860. 1884. 1871. 1892. 1881. 1874. 1881. 1885. 1888. 1877. 1879. 1861. 1888. RARES Гюне - Гойнингенъ (Баронъ Фридрихъ), въ Эстляндии. — Че- зиуекрылыя. Гюнтеръ (Александръ Карл.) въ ПетрозаводскЪ. — Чешуекры- лыя, жесткокрылиыя. Дзедзицк!й (Генрихъ Адам.), въ ВаршавЪ. — Двукрылыя. Дохтурова (Анастася ксандр.), въ С.-Петербург. Дурново (Петръ Павловичъ), въ C.-Ilerep6ypré. Дуске (Геормй Августовичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекры- AA. Ершовъ (Николай Е Григ.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Зальбергъ (Джонъ), въ Гель- сингФореЪ. — Жесткокрылыя. Зичи (Михаиль Александр.), въ 0(.-Петербург$. — Чешуекры- AA. Ингеницк!й (Ив. Влад.), С.-ПетербургЪ. — Odonata. Кавригинъ (Владимръ Hn- кол.), въ С.-Петербург. — Чешуе- крылыя. Келеръ (Иванъ Петровичъ), въ С.-ПетербургЪ. Кенигъ (Евген!й Григорьевичъ), BE ТифлиеЪ. Жесткокры- ANA. Кичинъ (Александръ Евг.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылия. Кожанчиковъ (Дмитрий Дми- TpieBuyp), въ С.-ПетербургЪ. — Але- BB Æecmroxpuaus. Komaposp (Александръ Bucca- р1оновичъ), въ С.-Петербург%. — Жесткокрылия. Кондратьевъ (Михаилъ Пав- лов.), въ С.-ПетербургЪ. Кристохъ (Гуго), въ С.-Петер- бургЪ. — Чешуекрылия. Круликовск1й (Леонидъ Кон- стант.), въ г. СарапулЪ, Вятск. губ. — Чешуекрылыя. 1886. 1889. 1879. 1870. 1870. 1892. . Мерклинъ . Мюнстеръ . Павловичъь . Рейнсонъ (Андр. Иван.), | Лангъ (Романъ Андр.), въ С.-Пе- тербургЪ. — Чешуекрылыя. Маковск1й (Болеславь Леоно- вичъ), въ С.-ПетербургЪ.— Жест- кокрылыя. . Мейнсгаузенъ (Карлъ @9едоро- вичЪъ), въ С.-ПетербургЪ. (Kapıp Евг.), С.-Петербург. (Александръ Эр- нест.), въ С.-ПетербургЪ. Обертъ (Иванъ Станиславо- вичъ), въ С.-ПетербургЪ.— Жест- кокрылыя. Ог1евичъ (Ник. Иван.). BB . Ортманъ (Павелъ Август.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. (Болеславь Фе- ликс.), въ С.-ПетербургЪ. Пестовск1й (АлексЪфй Иван.), въ С.-ПетербургЪ.— Жесткокры- AA. Плющевск!й-Плющикъ (Вла- димръ Алекс$ев.), въ Витеб- скЪ. — Жесткокрылиыя. Полицъ (Василй Васил.), BB С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Пуцилло (Михаилъ Павл.), въ РостовЪ-на-Дону.— Чешуекрылыя, жесткокрылыя. въ С.-ПетербургЪ. . Рыбаковъ (Григор1й Григ.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылия. . Селивановъ (АлексЪй Васил.), въ Рязани. — Мнооноия. . Семеновъ (Андрей Петр.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя, перепончатокрылыя. . Семеновъ (Петръ Никол.), въ С.-Петербург$. . Сиверсъ (Вильгельмъ Иван.), въ (.-Петербург$. . Сивереъ (Густавъ Иван.), въ С. - Петербургф. — Жесткокры- AA, i Силантьевъ (Анат. АлексЪев.), 1891. 1888. 1881. 1890. 1885. 1886. 1885. 1890. 1886. 1886. 1880. 1865. 1888. 1889. 1870. 1860. 1886. ONE въ С.-ПетербургЪ. — Amcnaa эн- томолойя. Соколовъ (Ник. Ник.), въ С.-Пе- тербургЪ. — Чешуекрылиыя. Старкъ (Александръ Алексан- дровичъ), въ Сочи. — Жестко- крылыя. Старовъ (Михаилъ Huxox.), въ ЕевЪ. Тарнани (Иванъ Конст.), въ С. - Петербург. — Паукообраз- ныя. Тепловъ (Ник. Никит.), въ г. Скопин, Рязанской губернш. — „Жесткокрылия. Тихановъ (Васил Андр.), въ С.-Петербург$. Торский (Самуилъ Иван.), въ Влев5. — Прикладная 9nmomo- лоия. Ушаковъ (Владим1ръ Влад.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Фаусекъ (Викторъ Андр.), въ С.-Петербург. — 300люия 60- обще. Фельтенъ (Евген! Франц.), въ С.-ПетербургЪ. Филипьевъ (Викторъ Иван.), въ С.-ПетербургЪ.— Прикладная IHMOMOAOVIA. Заграницею. Бонвулуаръ (Виконтъ Генр.), въ Парижф. — Жесткокрылия. Бренске (Эрнетъ) въ Потс- дамБ. — Жесижокрилыя. Вейзе (Юй), въ БерлинЪ. — Жесткокрылиыя. Габергауэръ (ТосиФъ), въ Ав- erpin (Фюнфхкирхенъ). — Чешуе- крылыя, жесткокрылыя. Гагенъ (Германъ), въ Кембрид-. жЪ (Массачусетъ). — Энтомоло- ия вообще. Ганглбауэръ (Людвигъ), въ ВЪнЪ. — Жесткокрылия. 1885. 1890. 1880. 1889. 1884. 1889. 1886. 1863. 1887. 1889. 1862. 1866. 1872. 1875. 1870. 1878. 1370. Филоновъ (Muxanıp МатвЪе- вичъ), BB ГомелБ, Могилевской губернии. Хворостанск!й (Константинъ Иван.), въ С.-Петербург%. Холодковск1й (Николай Але- ксандровичъ), въ С.-ПетербургЪ. — 5001001 вообще. Чеховъ (Александръ Алексан- дровичъ), въ (.-Ilerepöypr&. — Жесткокрылыя. Шапошниковъ (Николай Ва- сил.), въ гор. Краснослободск, Пензенской губ. Шевыревъ (Иванъ Яковл.), въ С.-ПетербургЪ. — Люсная энто- MO1ON4. Шелковниковъ (Александръ Борисовичъ), въ 0(.-Петербург%. — Жесткокрылыя. Шнабль (Иванъ Андр.), Варшав$. — Двукрылыя. | Щенкинъ (Сергфй Павл.), въ С.-ПетербургЪ. Эйландтъ(Константинъ Георг.), въ АсхабадЪ. — Жесткокрылиыя. ВЪ _Яковлевъ (Александръ Ивано- вичъ), въ Ярославской губ. (п. ст. Бурмакино). — Перепончато- крылыя. Гартигъ (Фридрихъ), въ Браун- швейг$. Гейденъ (Лука Фонъ-), во ФранкхуртЪ - на - МайнЪ. — Же- стококрылыя. Горнъ (Георгъ), въ Филадель- Фш. — Жесткокрылыя. Грибодо ({Жанъ), въ ТуринЪ. Дейролль (Эмиль), въ Парижф. — Жесткокрылия. Дельмаесъ (Луи), въ Гаван- HE. Демартисъ (Tereær), въ Bop- до. — Прикладная энтомолойя. 1878. 1870. 1885. 1867. me NAN = . Кандезъ, въ ЛюттихЪ (Бель- ria). — Жесткокрылиыя. Карусъ (Викторъ), въ Лейпци- rb. — Общая 30010114. Кернике (Федоръ Богдан.), въ Bepaun®. . Киршбаумъ, въ Висбаден. — Перепончатокрылия. Кобургъ - Готек!й (Irusn® ФЕРДИНАНДЪ), BB ВЪнЪ. . Коста (Ахиллъ), въ НеаполЪ. — Энтомолойя вообще. . Кузьминский (Николай Eœumo- вичъ), въ ТегеранЪ. . Майръ (Густавъ), въ ВЪн$. — Перепончатокрылыя. . Макъ-Лахланъ (Робертъ), въ ЛондонЪ. — Сыпчатокрылиыя. . Мёшлеръ (Г. Б.), близъ Бау- цена. . Монтейро (Антоню Аугусто де Корвало), въ ЛиссабонЪ. Мочары (Александръ), въ Буда- ПештЪ. — Перепончатокрылыя. . Неервордъ (ванъ де Поль), въ Голландли. . Обертюръ (Карлъ), въ Ренн%. — Чешуекрылыя. Обертюръ (Рене), въ РеннЪ.— Жесткокрылиыя. . Паккардъ (А. С.), Президентъ Пибодлйской Академии Наукъ, въ СалемЪ (Массачусетъ). — Энто- молопйя вообще. Пишардо (Габрель), ваннЪ. въ Ta- 1870. Прюдоммъ - де-Борръ (Аль- ®OHCH), въ БрюсселЪ. — Жестко- крылыя. . Рейттеръ (Эдмундъ), въ ВЪн$. — Жесткокрылыл. . Риббе (Генрихъ), въ Блазе- витцЪ, близъ Дрездена. . РогенгоФхеръ (Алоиз.), BP ВЪн$. Чешуекрылыя. . Россъ (Александръ Мильтонъ), въ Торонто (Канала). . Роесъ (Гарибальди), въ КанадЪ. . Руа, въ Л1юнЪ. — Чешуекрылыя. . Синьоре (Викторъ), въ Пари- KB. — Полукрылыя. . Торре (Тосихъ), въ НеаполЪ. Турати (Грахъ ГЛянфранко), въ МиланЪ. Турнье (Генрихъ), BB Жене- BE. Тюркъ (Рудольфъ), въ БЪнЪ. . Уэльсингамъ (Лордъ), въ Ан- гли. . Фельдеръ (Каэтанъ), въ ВЪнЪ. Чешуекрылыя. . Фермэръ (Леонъ), въ Парижф. — Жесткокрылыя, перепончато- крылыя. . Шмидтъ (Тоганъ), въ Бранден- бург$. — Жесткокрылия. . Штаудингеръ (Отто), въ Дрез- денЪ. — Чешуекрылыя. . Эмихъ (Густавъ), въ ПештЪ. — Чешуекрылыя. . Эппельсгеймъ (Е.), въ Гер- мерегейм®. — Жесткокрылыя. Члены-корреспонденты, Въ Росси и заграницей. Арнольдъ (Николай Михайло- вичъ), въ г. Горкахъ, Могилев- ской губ. — Энтомолойя вообще. Байковъ (Михаилъ @едор.), въ ПетрозаводскЪ. — Жесткокры- ABA. Беккеръ (Александръ), въ Ca- репт$. — Энтомолоия вообще. 1876. 1890. 1890. Бергъ (Kapıp), въ Буэносъ-Ай- ресЪ. — Энтомолойя вообще. Блекеръ (Герм. @едоров.), въ С.-ПетербургЪ. . Брамсонъ (Константинъ Люд- виг.), въ ЕкатеринославЪ. — Энтомолоия вообще. Брониславск!й - Гандельс- 1890. 1887. 1892. 1881. 1867. 1890. . Гахербергеръ . Нолькенъ — О манъ (Вацлавъ Осип.), въ Ми- нусинскЪ. Бялыницк!й - Бируля (Алекс. Андреев.), въ С.-ПетербургЪ. — Паукообразныя. Вагнеръ (Владимръ Алексан- дровичъ), въ МосквЪ. — Пауко- образниыя. Вагнеръ (Екатер. Никол.), въ С.-ПетербургЪ. Видгальмъ (Uraariä Мартын.), въ ОдессЪ. — Прикладная энто- MOAOUA. Волкенштейнъ (Петръ Ep- мол.), въ С.-ПетербургЪ. Всеволожск!й (Bac. Павл.), въ С.-Петербург$. — Чешуекры- AA. (Густавъ @е- дор.), въ С.-ПетербургЪ. Гриммъ (Оскаръ Андр.), въ С.-ПетербургЪ.— Общая зоолоия. . Дыбовск!й (Бенедиктъ Иван.), въ КраковЪ. — Общая 30010114. . Зейдлицъ (Георгъ), въ Кенигс- берг$. — Жесткокрылыя. . Красильщикъ (Исаакъ Mars.) въ КишиневЪ. — Прикладная энтомолоя. . Красновъ (Андрей Никол.), въ Харьков. . Кузнецовъ(Иннокент! Дмитр.), въ С.-Петерб. — Зоолоия вообще. . Kyıakosckiü (Брониелавъ Po- Myalbı.), въ ВаршавЪ. . Куликовск!й (Германъ Илла- р1оновичъ), въ С.-Петербург$. . Мартьяновъ (Николай Mu- хайл.), въ Минусинск. . Мейеръ (Эдуардъ Анлр.), въ ВаршавЪ. . Моревъ (Николай), въ Рязан- ской губ. — Двукрылыя. . Новиковъ (Никозай Александ- ровичъ.). (Баронъ Василий 1891. 1863. 1886. 1867. 1886. 1891. 1891. 1880. . Чернявск!й Герм.), въ Лифлянди. — Чешуе- крылыя. Островск{й (Петръ Евген.). Ошанинъ (Василий @едор.), въ ТашкентЪ. — Полукрылыя. Погибко (Аханасй Иван.), въ ОдессЪ. — Прикладная aumomo- 104. « Радде (Густавъ Иванов.), ТифлисЪ. — 30010114 вообще. Рекало (Esreniü Лукичъ), въ КишиневЪ. — Прикладная энто- молопя. BB . Синтенисъ (Францъ), въ Дерп- TÉ. . Comkiü (Александръ Васил.), въ С.-ПетербургЪ. . Умновъ (Александръ Анлдр.), въ СимбирскЪ. Фаустъ (Иванъ Евгр.), въ Ли- бавЪ. — Жесткокрылыя. . ХлЪбниковъ (Александръ Ми- хайл.), въ МосквЪ. (Владимръ Ива- новичъ), въ СухумЪ.— Paxo06pas- HA. . Чичеринъ (Тихонъ Серг.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. . Шалфхеевъ (Петръ Петр.), въ С.-ПетербургЪ.—Зоолоия вообще. . Шимкевичъ (Владимръ Ми- хайл.), въ С.-ПетербургЪ. — 06- war 30010014. . Шмидтъ(Карлъ Карловичъ), въ С.-ПетербургЪ. Штраухъ (Александръ Але- ксандр.), въ С.-ПетербургЪ. — Общая 3001014. Якобсонъ (Teopriüä Teopr.), въ С.-ПетербургЪ.— Жесткокры- AA. Якобсонъ (АлекеЪй l'eopr.), въ С.-ПетербургЪ.— Жесткокрылиыя. Ярошевский (Васимй АлексЪ- евичъ), въ ХарьковЪ. — Двукры- лыя, перепончатокрылыя. ПЕРЕЧЕНЬ УЧЕНЫХ Ъ УЧРЕЖДЕНТЙ, СЪ КОТОРЫМИ РУССКОЕ ЭНТОМО ЛОГИЧЕСКОЕ ОБЩЕСТВО НАХОДИТСЯ BB СНОШЕШЯХЪ И ОБМЪНИВАЕТСЯ ИЗДАНЯМИ. Br Poccin. a) Бь С.-Петеурбуриь. Императорский С.-Петербургеклй Университетъ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ С.-Петер- бургскомъ Университет$. Императорское С.-Петербургское Минералогическое Общество. Императорская Военно-Медицинская Академя. Императорсвай С.-Петербургекй Ботанический Садъ. Ученый Комитеть Министерства Государственныхъ Имуществъ. Императорское Русское Геограхическое Общество. Императорское Вольное Экономическое Общество. Императорское Росейское Общество Садоводства. ЛЪеное' Общество. Императорское Русское Техническое Общество. Pocciückoe Общество Рыбоводства и Рыболовства. Редакшя «Землед$льческой Газеты». 6) Бз Opyruxs мюстахь Hunepiu. Императорский Mockobckiü Университетъ. Императорское Общество Испытателей Природы, въ Москв$. SET XLI CE Императорское Общество Любителей EcrecrBo3Hania, Антропо- логи и Этнографш, въ Москв$. Зоологическое Отдфлен!е того-же Общества. Императорское Русское Общество Акклиматизаци, въ МосквЪ. Императорское Московское Общество Сельскаго Хозяйства. Императорскй Александровеюй Университетъ, въ Гельсинг- POPCÉ. Societas pro fauna et Нога fennica, въ ГельсингФоре$. Императорскй Дерптскй Университетъ. Дерптское Общество Испытателей Природы. Рижское Общество Испытателей Природы (Naturforschender Verein zu Riga). Императорский Университетъ Св. Владимра, въ KieBé. Riesckoe Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ УниверситетЪ Св. Владим1ра. Императореюй Новороссйски Университетъ, въ Одессф. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ HoBopoc- сйскомъ Университетф. Императорское Общество Сельскаго Хозяйства Южной Росси, въ Одессф. Императорсюай Харьковсюй Университетъ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ Харьков- скомъ Университет$. Императорский Казанский Университетъ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ Казан- скомъ Университет$. Общество Врачей въ г. Казани. Кавказское Общество Сельскаго Хозяйства, въ Тифлис$. Императорское Кавказское Медицинское Общество, въ ТифлисЪ. Кубанское Экономическое Общество, въ ЕкатеринодарЪ. Петровское Общество Изслфдователей Астраханскаго края, въ Астрахани. Нижегородскй кружокъ Любителей Физики и Астрономш, въ Нижнемъ HoBroporé. — REIN Уральское Общество Любителей Естествознаня, въ Екатерин- бург$. Императореюй Томск Университетъ. Восточно-Сибиреюй Отдфль Императорскаго Русскаго Геогра- Фическаго Общества, въ Иркутск$. Общество изученя Амурскаго края, во ВладивостокЪ. Музей въ МинусинскЪ. Попечительный Комитетъ Вятской Публичной Бабмотеки, въ Вятк$. Карамзинская Публичная Библмотека, въ СимбирскЪ. Александровская Публичная Бибмотека, въ СамарЪ. Воронежская Публичная Библтотека. Одесская Публичная Библ!отека. Комитетъ Оренбургской Общественной Библотеки. Одесская Энтомологическая Коммисся (при Земской УправЪ). Кавказская Шелководственная станщя, въ Тифлис$. Институтъ Сельскаго Хозяйства m ЛЪФеоводства въ Новой Алек- сандрии (Любл. губ.). Въ Германи, Berliner Entomologischer Verein. Stettiner Entomologischer Verein. Wetterauer Gesellschaft für die gesammte Naturkunde in Hanau. Kaiserliche Leopoldinisch-Carolinische Akademie in Halle. Schlesische Gesellschaft für Vaterländische Kultur zu Breslau. Deutsche Entomologische Gesellschaft in Berlin. Naturwissenschaftlicher Verein in Regensburg. Senkenberger Gesellschaft in Frankfurt a/M. Verein für Naturkunde im Herzogthum Nassau in Wiesbaden. Oberhessische Gesellschaft für Natur- und Heilkunde in Giessen. Naturwissenschaftlicher Verein zu Bremen. Naturforschende Gesellschaft zu Halle. Verein für Schlesische Insektenkunde zu Breslau. ns XD Verein für Naturwissenschaftliche Unterhaltung zu Hamburg. Naturwissenschaftlicher Verein für das Fürstenthum Lüneburg. Naturwissenschaftlicher Verein für Schleswig-Holstein in Kiel. Verein für Naturwissenschaft zu Braunschweig. Entomologischer Verein «Iris» zu Dresden. Physikalisch-Oeconomische Gesellschaft zu Königsberg. Naturhistorisches Museum zu Hamburg. Въ ABctpin. Kaiserlich-königliches Naturhistorisches Hofmuseum in Wien. Kaiserliche Akademie der Wissenschaften zu Wien. Kaiserlich-königliche Zoologisch-Botanische Gesellschaft in Wien. Naturforschender Verein in Brünn. Akademischer Naturwissenschaftlicher Verein in Graz. Museum Ferdinandeum in Inspruk. Société d’histoire naturelle Croate, à Zagreb. Bo ®paxuin. Société d’Etude des Sciences naturelles de Béziers. Société Entomologique de France, à Paris. Société Linnéenne de Normandie, à Caen. Société Linnéenne de Lyon. Société Linnéenne de Bordeaux. Редакшя журнала «Feuilles des jeunes naturalistes». Въ Англии, Entomological Society of London. Linnean Society of London. Zoological Society of London. Zoological Society of Glasgow. Редакщя журнала Œntomologists Monthly Magazine». — ИА Въ Швецш. Académie Royale Suédoise des Sciences, à Stockholm. Société Entomologique de Stockholm. Въ Норвегии, Université à Christiania. Въ Бельгш, Société Entomologique Belge, à Bruxelles, Société Royale des Sciences, à Liège. Въ Голландии. Société Néerlandaise d’Egtomologie, à Haag. Въ Италии. Società Entomologica Italiana, Firenze. Società Reale di Napoli. Reale Academia dei Lincei, Roma. Museo Civico di Storia Naturale di Genova. Редакшя журнала «Il Naturalisto Siciliano». Società Romana per gli Studi Zoologici, Roma. Въ Швейцарии. Schweizerische Entomologische Gesellschaft in Schaffhausen. Societas Entomologica (Société Entom. Internationale), à Zurich. Въ Соединенныхъ Штатахъ Сфверной Америки. Rochester Academy of Sciences, New-York. American Entomological Society, Philadelphia. Smithsonian Institution, Washington. — XIV — Academy of Natural Sciences of Philadelphia. Boston Society of Natural History. Lyceum of Natural History, New-York. Essex-Institute, Salem (Massachusetts). Museum of Comparative Zoology at Harword-College, Cambridge (Massachusetts). Peabody Academy of Sciences, Salem (Massachusetts). Buffalo Society of Natural History, Buffalo. California Academy of Sciences of San-Francisco. Wagner Free Institute of Science of Philadelphia. Cambridge Entomological Club (Cambridge, Mass.). Въ Южной АмерикЪ. Museo Publico de Buenos-Ayres. Sociedad Zoologica Argentina, à Cordova. Société Scientifique du Chili à Santiago. Въ Австралии. Linnean Society of New South Wales, Sidney. Australian Museum, Sidney. | N nn HS MEN ur Er ha Er en: sta ru de Fat APRES OUR PEU Pr о аи 1 AE x | ALBI EC во. Mail био Pr Su | ; era A AU DUR | 3 LL RSR RN им at En : | RN р ant en ям. и Г | À ne re Das SH fr ini = Al Ks Us ER (A FASO 1” ‚ai | de ouate N KR 2 as ee: = Ce TE LH NT К р Ат г PAR AT NET MIRAGE в m She > NER AH “A rod. M a ag Tor ES TON Din al. te met LUTTE HE > 4 DT EN у PET | уу sf} mi ARE Le А Ets р ar MAL 14 “NC. | н = An er a и.) зу ri > | | р le on RT > ur A pr RE a АЯ, SR À a LA у вез Г nes en HAE nf) 7" de и А ео 2 А и FE vs no if! m QE ane m N 16 Ги ng rai | в | ых. | AN ad er ei Manz A Бе - u "ii TC L " | т | al A wi à » А ' B u 5 : A 0 | T1 | АО", ie 4 a er $ ый D si р En in, ei BIN TN Bu Te Li © FR a, — + В. Bu à П. МАТЕРИАЛЫ И ИзСлЛьДОВАНИЯ. MATÉRIAUX SCIENTIFIQUES, Les opinions émises dans les «Horae» sont exclusivement propres à leurs auteurs. La Société n’entend aucunement en assumer la responsabilité. (Séance dn 1 Décembre 1869). Zur Anatomie und Histologie der Phylloxera vastatrix Planchon. Von I. Krassilstschik in Kischinew (Südrussland). Die colossalen Verheerungen, die die Phylloxera vastatrix dem europäischen Weinbau seit dem Anfange der sechziger Jahre ununterbrochen verursacht, haben die Aufmerksamkeit der Ento- mologen auf dieses Insekt schon seit lange gelenkt und ist in Wirklichkeit die verwickelte Naturgeschichte desselben, man kann sagen, jetzt beinahe vollkommen erschöpft. Eigentlich be- ginnt das Studium der Phylloxera vastatrix mit dem Ende der sechziger Jahre, nachdem die Commission, bestehend aus J. = Planchon, G. Bazille und F. Sahnt, das Insekt (und zwar die Wurzellaus) im Hérault den 15. Juli 1868 entdeckt hatte '). 1) Anmerkung. Zum ersten Mal wurde die Phylloxera vastatrix vom Entomo- logen Asa-Fitch (New-York) in den Gallen auf den Blättern der americanischen Weinreben entdeckt (1854) und Pemphigus vitifolii genannt. Im Jahre 1867 fand D-r Heinrich Shimer (aus Philadelphia) dazu noch die geflügelte Form, die er mit dem Namen Dactylosphaera vitifolii belegt hatte. Noch im Jahre 1863 hat Professor Westwood in Hamersmith, bei London, auch noch die Wurzellaus entdeckt und dieselbe als Peritymbia vitisana bezeichnet. Von Prof. Planchon wurde das Insekt zuerst Rhizaphis vastatrix genannt und nur der gewisse Pariser Hemipterolog Signoret gab dem Insekt seinen jetzt allbekannten Namen Phyl- loxera (dieser Gattungsname wurde [1834] von Boyer de Fonscolombe auf- gestellt), zu welchem Planchon den Artnamen vastatrix hinzugesetzt hat. H. 8. Е. В. XXVII. 1 tone Doch ist während dieser verhältnissmässig kurzen Zeit (weniger als 24 Jahre) über die Phylloxera vastatrix so viel geschrieben worden, wie es kaum einem andern Thier, mag es auch Jahrhun- derte lang bekannt sein, zu Theil war. Nun ist die überwiegende Mehrzahl all dieser Schriften fast ausschliesslich dem Studium der äusseren Merkmale und insbesondere der Metamorphose der Phylloxera, die einen sehr complicirten Verwandelungscyclus aufweist, gewidmet. Ueber den inneren Bau der Phylloxera ist, wenn man von den schönen Untersuchungen Balbiani’s über die Geschlechtsorgane dieser Insekten absieht, nur sehr Weniges oder fast gar Nichts veröffentlicht worden. Meine Untersuchungen, über die ich hier berichten will, suchen unsere Kenntniss der Anatomie und Histologie der Phyl- loxera zu fördern. Die äusseren Merkmale des Insektes sollen hier nur insofern beachtet werden, als dieselben von unserem Stand- puncte aus von Werth sind. Die Metamorphose und Lebensweise der Phylloxera wollen wir ausser Acht lassen, da meine Erfah- rungen zu dem, was schon bekannt ist und feststeht, nichts Neues darzubringen im Stande sind. Wir wollen mit der unterirdisch auf den Wurzeln lebenden Form — mit der Wurzellaus (le Ra- dicicole der Franzosen) anfangen, da dieselbe in Europa die meist verbreitete und an Individuen reichste Phylloxera-Form ist. Her- nach sollen die Nymphen, Geflügelten und Geschlechtsthiere, zu- letzt endlich — die Gallen- (auf den Blättern)- lebenden Insek- ten besprochen werden. Die Wurzellaus (Phylloxera radicicole). 15 Chitingerüst und Muskulatur. Unsere Figuren 1 und 3 (Tafel I) stellen die Wurzellaus: Fig. 1 — in Profilansicht (das Thier ist durch das Deckgläschen etwas plattgedrückt) und Fig. 3 — von der Rückenseite dar. Die abgebildeten Thiere haben schon ihre dritte Häutung durch- gemacht und sind schon bereit das Eierablegen anzufangen. Was die äussere Gliederung dieser Insekten betrifft, so unter- scheidet man an ihnen sehr leicht 8 Abdominalsegmente, die ziemlich scharf von einander abgegrenzt sind; die 3 Thoracal- segmente sind mehr oder weniger mit einander verwachsen und auch das Kopfsegment wird vom Prothorax nur durch eine leichte Vertiefung abgesetzt (Fig. 3). Das gesammte Thier ist von einer festen chitinigen Haut bedeckt, unter welcher man mittelst geeig- neter Reagentien sehr leicht das Hautepithel wahrnehmen kann. Um Letzteres klarzulegen, bediente ich mich einer Mischung von 7 Theilen Glycerin mit 1 Theil Essigsäure, in welchen ich das frische Insekt unter dem Mikroskope untersuchte. Auf der Rückenseite der Wurzellaus weist der Chitinüber- zug derselben eine Anzahl kleiner Höckerchen auf, die in gewis- ser Ordnung eingereiht sind. Den mittleren Theil der Rücken- oberfläche nehmen zwei Längsreihen von Höckerchen ein (Fig. 3, aa, und 68,), die rechts und links von der Medianebene einander parallel verlaufen. Sie fangen vom hinteren Rande des Kopfseg- mentes an und ziehen durch den Thorax und die ersten 6 Abdo- minalsegmente hin. Um die vordere Hälfte dieser Längsreihen bilden die Höckerchen einen halbrunden Kranz (y, Yı, Уи, Yın) der genau die Form eines Hufeisens aufweist. Dieser Hufeisen- kranz beginnt am ersten Abdominalsegmente, zieht nach vorn, wendet am Kopfsegmente um das vordere Ende der Längsreihen um, und zieht sich an der entgegengesetzten Seite wieder bis zum ersten Abdominalsegmente hin. An der Peripherie der Rücken- oberfläche liegt endlich eine dritte Reihe von Höckerchen (5, d1, би, Om). Dieselbe beginnt am 7. Abdominalsegmente, zieht, dem Rande der Rückenoberfläche folgend, bis zum Scheitel des Kopfes hin, wendet hier um, um am entgegengesetzten Rande nochmals zum 7. Abdominalsegmente hinzulaufen ?). 2) Anmerkung. Ich gebe die Zahl der Höckerchen nicht an, weil dieselbe, meiner Meinung nach, nicht immer constant ist, insbesondere was die einzelnen Segmente betrifft. So zählt z. B. Maxime Cornu (Études sur le Phylloxera vas- tatrix, Paris, 1878, pag. 232—236 und 303) 12 Höck. auf dem Kopfringe, 12 auf 1* ее о ER Ein jedes Höckerchen besteht aus einer Ausstülpung des Chitins, die mehrfach gefaltet ist und mit einem kurzen Chitin- haar, das inmitten eines kreisrunden Fleckchens entspringt, ver- sehen ist. Bei der überwiegenden Mehrzahl von Aphiden und Cocciden sind derartige Gebilde auf der Rückenfläche Wachsdrü- зеп 3). Nun ist dieses bei unserer Phylloxera der Fall nicht, denn indem man bei den erstgenannten Insekten Drüsenzellen unter den Chitin-Ausstülpungen (Chitinplatten) wahrnimmt, findet man bei der Phylloxera unterhalb des Chitins der Höckerchen nicht die mindeste Spur von solchen Zellen. Auf unserer Fig. 2 (Taf. I) sieht man ein Stück des zweiten Thoraxsegmentes in der Umge- bung eines Höckerchens abgebildet. Die flachen Epithelzellen, die sehr klein sind, werden in der Nähe des Höckerchens etwas srösser und liegen der Chitindecke dicht an. Am Orte des Höckerchens behält zwar das Epithel seinen Character bei, nur ist das Chitin daselbst etwas abgehoben, so dass sich zwischen ihm und den Epithelzellen ein leerer Raum bildet. Auch zeigt hier das Chitin keine Oeffnung (Ausführungsgang), wie dieselbe den Chitinplatten der Wachsdrüsen zukommt. Ich muss noch hin- zufügen, dass auch auf der Bauchseite der Phylloxera derartige, doch sehr winzige Höckerchen, der Einreihung der Rücken- höckerchen gewissermassen entsprechend, vorhanden sind. Von ganz besonderem Interesse sind die Chitinbildungen im Vorderkopfe der Phylloxera. Es hatte mich viel Zeit und Mühe gekostet das hier herrschende Gewirr von Chitinleisten, -bogen, dem Prothorax, 8 auf dem Meso- und 8 auf dem Metathorax, 6 auf dem ersten Abdominalsegmente und zu je 4 auf den 6 übrigen Abdominalsegmenten. Das letzte Abdominalsegment ist ohne Höckerchen. Ich dagegen fand dieselben in folgender Zahl: 12 auf dem Kopfringe, 14 auf dem Prothorax, 8 auf dem Meso- und 6 auf dem Metathorax, 6 auf dem ersten Abdominalringe, zu je 4 auf den 5 fol- genden, 2 auf dem siebenten Ringe des Abdomens und gar keine auf dem letzten Ringe. Zuweilen trifft man sogar auch solche Exemplare an, die zu rechts und links von der Medianebene nicht immer dieselbe Anzahl von Höckerchen be- sitzen. 3) E. Witlaczil, Zur Anatomie der Aphiden. Separatabdruck aus den Arbeiten des Zoologischen Instituts zu Wien, T. IV, H. 3, pag. 12—14. Leo АЕ. -rippen etc. etc. und den zu ihnen hinlaufenden Muskeln ausein- anderzusetzen. Doch da es mir gelungen ist die Sachlage in allen Détails zu erforschen und klarzulegen und da, wegen der Win- zigkeit des Objectes, solche detaillirte Untersuchungen überall sehr zeitraubend sind, so darf ich mich vielleicht meines Zeitver- lustes nicht so sehr beklagen. Meine Untersuchungen sind aus zahlreichen Schnittserien (in transversaler, tangentialer und sagittaler Richtung) sowie an ganzen Thieren angestellt worden. Sehr instructive Schnittprä- parate erhielt ich bei Verfärbung derselben mit Eosin-Methyl- grün (nach Calberla: Methylgrün — 60 Theile, Eosin — 1 Th., Alcohol 30 °,) und nachherigem Auslaugen in Alcohol 60%. Alles Chitin wurde schön grasgrün gefärbt, die übrigen histologischen Elemente roth oder blau. Die ganzen Thiere habe ich oder frisch (in ®/,%/, Kochsalzlösung) oder nach Behandlung mit concentrirter Kalilauge in Glycerin untersucht. Um die erzielten Resultate genau darstellen zu können und sich im Gewirr der vielfachen Bildungen zu orientiren, ist eine detaillirte Nomenclatur nöthig, die unsere anatomischen Befunde schlechtweg bezeichnen können. Es wäre, meiner Meinung nach, wohl von Nutzen eine solche Nomenclatur zu schaffen. Doch da in der Litteratur eine derartige obwohl der Sachlage nicht ganz entsprechende Nomenclatur schon vorhanden ist, so ziehe ich es vor dieselbe beizubehalten, indem ich nur die nöthigen Berichtigungen einführen werde. Diese Nomenclatur ist von E. L. Mark gegeben, welcher die unserer Phylloxera nahe verwandten Coceiden untersucht hatte *). Wenn wir uns das Insekt horizontal der Nährpflanze auf- sitzend vorstellen, so finden wir auf der unteren Oberfläche des Vorderkopfes ein ganzes System von Chitinleisten, die auf Fig. 1, Taf. I abgebildet sind. Aus diesem System konnte Mark 4) E. L. Mark, Beiträge zur Anatomie und Histologie der Pflanzenläuse, insbesondere der Cocciden, in: Archiv für Mikroskopische Anatomie, Bd. XIII, 1577. BE bei Aspidiotis nur die Theile cid, Аа, cis (Taf. I, Fig. 1) auffinden, die er sich als beinahe in einer Ebene liegend vorstellt. Diese Ebene, begrenzt von den obengenannten Stücken (also von cid— Costa inferior dextra, cis— Costa inferior sinistra [cis ist auf Fig. 1 als durch den Vorderkopf durchscheinend sich vorzustel- len] und Ada— Areus inferior [zieht von CB der vorderen Spitze von cid bis zur vorderen Spitze von cis hin]), die etwa auf die Form eines Dreiecks zurückzuführen ist, mit der Basis nach vorn und Spitze nach hinten gerichtet, — nennt Mark Area inferior. Oberhalb derselben und etwas mehr nach vorn verscho- ben soll eine zweite Area (Area superior Mark) liegen, die der ersten etwa parallel verläuft (cs, Fig. 6, vergl. auch Fig. 4) und entsprechend aus einem Arcus superior (As) und zwei Rippen (Costa superior dextra—-Csd und Costa sup. sinistra— Css) be- steht. Beide Area, oder besser zu sagen, beide Arcus werden von einander mittelst zweier Chitinstäbe (Columellen — Col, Figg. 4, 5 u. 6) ferngehalten. So lautet kurz zusammengefasst die Beschrei- bung Mark’s. Nun ist aber diese Auffassung Mark’s dabin zu berichtigen, dass die beiden Area keineswegs zu homologisiren sind, denn die erste Area (Area inferior) entsteht durch falten- artige Einstülpung der Cuticula des Vorderkopfes°’) und ist dem- zufolge ohne denselben nicht beweglich. Die zweite Area dagegen (Area superior) entsteht auf ganz andere und zwar folgende Weise. Aus beiden Enden des Arcus inferior, da wo derselbe auf die Costae inferiores stösst (CB, Fig. 1), giebt die Arcusfalte (Аза, Fig. 5) zwei stabförmige Chitinauswüchse (Columellae, Col, Figg. 4, 5 u. 6), die nach innen und oben (zum Rücken) ziehen, dort sich flach ausbreiten (а, u. 8, Fig. 5 und 12 a) und in der Median- ebene verschmelzen. Es entsteht somit der Arcus superior. Von der anderen Seite, nämlich dort, wo der hintere Rand (Ar, Fig. 6) des Vorderkopfes mit der Körpercuticula verwachsen ist (ober- halb der Basis der Unterlippe), entspringen rechts und links (besd 5) Davon, dass dem so ist, kann man sich leicht aus transversalen und sagit- talen Schnitten überzeugen. Vergl. cis, cid, Fig. 7 с, Аза, Figg. 8 b und 12 c. Se u. Bess, Fig. 7b und cs, Fig. 6) zwei starke Chitinstäbe (Costae superiores dextra und sinistra), die sich nach innen und vorn (scheitelwärts) zum Arcus superior hinziehen, sich an ihren Enden trichterförmig ausdehnen (css u. csd, Fig. 6 und 12b) und mit dem Arcus superior (mit dessen Flügeln & und ß) verwachsen, indem die einander zugewendeten Theile der Trichterränder gegen- einander, parallel der Arcusfläche, hinziehen und ihrerseits ver- schmelzen. (Vergl. As, Fig. 17, Taf. II, wo der Arcus superior von der Rückenseite aus dargestellt ist. Hier ist der Arcus supe- rior, aus zwei zusammengewachsenen Chitinlamellen ой und ul bestehend, zu sehen; zwischen beiden Lamellen, wie Sagittal- schnitte lehren | As, Fig. 8 а, b, в] bleibt ein abgerundeter, etwa cylindrischer leerer Raum übrig). Es entsteht somit die obere Area (Area superior), die im Innern des Vorderkopfes gewisser- maassen frei dasteht. Auch ist die Area inferior von Mark nicht vollständig be- schrieben worden. Denn eigentlich hört der Arcus inferior an den vorderen Spitzen (CB, Fig. 1) der Costae nicht auf; vielmehr zieht sich derselbe (bei Phylloxera sowohl, als auch bei den Aphiden und Cocciden überall) noch weiter nach rechts und links hin, und der Oberfläche des Vorderkopfes folgend, biegt er mit derselben um, um nahe an der Basis des ersten Fusspaares etwas in den Kopf hineinzugreifen (C'Aa, Fig. 1). Es liegt auf der Hand, dass diese Verlängerung des Arcus inferior sowie beide Costae infe- riores zum Verstärken der Basis der Columellen, die, wie wir sehen werden, einen sehr starken Druck aushalten müssen, dienen. Freilich dient zur Hauptstütze der Columellen der Arcus inferior selbst. (Vergleiche die 3 Figuren 12a, 12 b u. 12 с, Taf. II, die drei transversale Schnitte von ein und demselben Thier darstellen. Von ihnen ist 12a in der Ebene des Arcus superior, 12b etwas mehr nach hinten [zwischen Arc. sup. und Arc. inferior] und 12 с in der Ebene des Arcus inferior gezogen.) Ferner findet man am Vorderkopfe der Phylloxera noch eine zweite Leiste (р, Fig. 1), die unweit der Oberlippe (la) м ТЫ etwa parallel dem Arcus inferior verläuft, die beiden hinteren Enden der Costae inferiores vereinigend. Wir wollen diese Leiste den hinteren unteren Bogen (Arcus inferior posterior) nennen und zum Unterschiede von demselben wollen wir zu Mark’s Benen- nung des erstgenannten Bogens noch die Bezeichnung «vordere» hinzufügen; also der vordere Bogen soll Arcus inferior anterior heissen. Auch der Arcus inferior posterior zieht jenseits der Costae nach rechts und links hin (CAp, Fig, 1), um mit der Oberfläche des Vorderkopfes gegen die Basis der Unterlippe umzubiegen. Von den anderen Chitinbildungen wollen wir der Stechborsten erwähnen (se, Figg. 1, 6 ete.). Es sind deren vier. Im Vorder- kopfe, nahe der Oberlippe, oberhalb des Pharynx finden wir zu rechts und links von demselben je ein Paar spitzkegelige Chitin- bildungen (Co, Figg. 4 u. 7), die zur Spitze des Vorderkopfes convergirend hinlaufen, dort sich verjüngen und als feine Chitin- nadeln hinausragen. Diese Nadeln (Borsten, Setae, se, Fig. 1), wenn sie auf irgend welche Weise aus der Unterlippe (lb), in der sie immer versteckt liegen (eigentlich aus der Scheide der Unter- Прре — vs, Fig. 1), frei werden, besonders wenn sie, wie Drey- fus vichtig bemerkt ®), einem Drucke ausgesetzt waren, erschei- nen in Form nur dreier Borsten, von denen die obere immer zurück (zum Körper) federt; die zwei anderen federn immer nach unten. Erstere Borste besteht aus zwei aneinander festhal- tenden Nadeln, die den oberen Kegeln entspringen. Wie bei allen übrigen Phytophthires, so auch bei Phyllowera sind die eben erwähnten conischen Chitinbildungen, die die Nadeln tra- gen, nichts anderes als die Ueberreste der zurückgebildeten «retortenförmigen Organe», welche bei den Larven anzutreffen sind, wie dieses zuerst von Metschnikow beschrieben wurde 7). Unsere Fig. 9 auf Taf. I stellt eine junge Phyl- lowera vor, die eben die erste Häutung durchgemacht hat: 6) L. Dreyfus, Ueber Phylloxerinen, Wiesbaden, 1889. 7) 11. Metschnikow, Embryologische Studien an Insecten, in: Zeitschr, für wissensch. Zoologie, Bd. XVI, 1866, pag. 389—500, Taf, 23—82. man sieht die zwei rechten (rtd und rtd,) und zwei linken (rts und ris;) retortenförmigen Organe, Dieselben sind nicht von aussen, wie Witlaczil meint®), sondern von innen mit einer Schicht flacher Epithelzellen (№2, Fig. 9) ausgekleidet. Diese Epithel- schicht bildet gegen die Verengung der Retorte eine Anhäufung compacter Zellen (АА), und solche Anhäufungen, also mehr- schichtige Zellenmassen, sind auch hier und da an der inneren Fläche der Retorte anzutreffen (AnE, Fig. 9). Je jünger die Larve, desto dichter füllen diese Zellen die Retorte aus. Mit dem Wachsthum des Insektes wird die Retorte immer mehr hohl, bleibt zuletzt nur mit einer einzigen Zellschicht ausgekleidet, um endlich beim erwachsenen Thier gänzlich mit der Retorte zu- sammen zu verschwinden, Bei Letzterem sind nur noch die oben- erwähnten conischen Chitinbildungen anzutreffen, die hohl sind und den Spitzen der Retortenröhren entsprechen (Co, Fig. 7a,b,e). Zum Anheften der Muskeln, die die Stechborsten in Bewe- gung setzen (eigentlich der Protractores), dienen zwei Vorsprünge der Costa inferiores, deren Lage aus unseren Zeichnungen leicht zu ersehen ist (128, Figg. 4, 7 à,7 b, 7 cund 17). Diese Vorsprünge entstammen der Costac inferiores an demjenigen Orte, wo die- selben durch den Arcus inferior posterior einerseits und dessen Fortsetzungen (CAp, Fig, 1) andererseits verstärkt werden. Wir sehen somit, dass hier dasselbe Prinzip durchgeführt ist wie beim Anheften der Columellen: beide entstehen durch faltenartige Kin- stülpung der oberflächlichen Cuticula und sind im Centrum eines dreiarmigen Chitinleistens befestigt. Um zu den Chitinborsten nicht zurückkehren zu dürfen, wollen wir hier auch der Muskeln erwähnen, die zum Ausstülpen und Zurückziehen derselben dienen. Kine jede Borste oder, besser zu sagen, deren Kegel (conische Handhabe) besitzt zwei Mus- keln: einen starken Protractor, der von der Basis des Kegels zum eben beschriebenen Vorsprung Ks (Figg. 4 und Тс), also nach $) Е, Witlaczil, 1. с., pag. 19—20 und Taf, 2, Fig. 8. LE IE hinten verläuft (bei der Contraction dieses Muskels [mps, Fig. 7 c] wird die Basis des Kegels dem Vorsprunge Zs genähert und die Borste somit hinausgestülpt), und einen etwas schwächeren Retractor, der von der Mitte des Kegels (doch etwas näher zur Basis) nach vorn (scheitelwärts) und rechts (resp. links) hinzieht und sich dort der Wandung des Vorderkopfes inserirt (mrs, Fig. 7 a,b, с). Bei der Contraction dieses Muskels wird die Borste nach innen und vorn hereingezogen. Von den Chitinbildungen im Kopfe der Phylloxera muss ich noch eines sehr interessanten und eigenthümlichen Organs erwähnen, das wohl verdient auseinandergesetzt zu werden. Dieses Organ ist sehr complicirt gebaut, besteht aus Chitin, und war wegen seiner Winzigkeit und sehr versteckten Lage so schwer auf- zufinden, dass ich dasselbe wohl leicht übersehen könnte, wenn nicht die ausserordentlich starke Muskulatur, die zu ihm leitet. Bei der Untersuchung des Phylloxera-Kopfes auf sagittale und transversale Schnitte fällt es nämlich auf, dass den ganzen Kopf zwei starke, im Verhältniss zur Grösse der Phylloxera so zu sagen riesenhafte Muskelbündel (Pm, Fig. Sa, b, c und Fig. 6) durchziehen, die auf den ersten Blick gar keine Function haben zu können scheinen. Es sind dies zwei starke Muskelbündel, die symmetrisch rechts und links von der Medianebene liegen und von den Flügeln (« und В, Fig. 12a) des Arcus superior, dem Pharynx entlang (oberhalb desselben), bis zu einem Chitingebilde (Ws, Fig. Sb) hinziehen, das inmitten der Basaltheile der Stech- borsten liegt. Diese Muskeln, die am Arcus superior zerspreit sich an dessen ganzer Oberfläche inseriren und sich auch an den Columellen befestigen (Ри, Fig. 12 b), nehmen sich etwas mehr nach hinten zu zwei dicht aneinander liegenden Bündeln zusammen (Pm, Fig. 12 c), um endlich an dem in Rede stehenden Chitin- organ (Ws) sich an einer ganz kleinen Vertiefung zu inseriren (Pmo, Fig. 8b). Da der Arcus superior in seiner Lage ziemlich fest dasteht und eine Einrichtung zu seinem Hin- und Herbewegen (was doch allein zum Ziele der Function der Muskeln Pm dienen RE ne könnte, falls die entgegengesetzte Chitinbildung Ws unbeweglich wäre) sich mir als ganz befremdend zeigte, so wurde ich dadurch angeregt, diese kleine Chitinbildung Ws eifriger zu studiren, was mich zur Entdeckung eines sehr interessanten Chitinorgans führte. Dieses Organ möchte ich Speichelpumpe nennen, da dasselbe nach dem Typus einer echten Druckpumpe construirt ist, welche das Einpumpen des Speichels in die Wunde der Nährpflanze zur Aufgabe hat. Wollen wir dieses eigenthümliche Gebilde etwas näher ins Auge fassen. Auf transversalen Schnitten (Ws, Fig. 7 a, b, c, von denen Та und 7b ein und demselben Thiere gehören, 7c — einem an- deren — älteren) sieht man die Speichelpumpe in Form eines länglich ovalen Körpers (Ws) der Oberwand des Vorderkopfes (ovk, Fig. Та, Тс und 8b) — dort, wo dieselbe nach innen gegen das untere Schlundganglion (Ug) umbiegt — aufsitzen. Die län- gere Axe des Ovals ist zum Pharynx (Ph) hin, also nach unten, gerichtet (das Thier ist immer horizontal auf der Nährpflanze sitzend sich zu denken). Von rechts und links verlaufen zwei breite Chitinlamellen (Z’s), die ziemlich weit in die Vorderkopfs- höhle hinausragen und derselben Oberwand entspringen, an der die Speichelpumpe befestigt ist. Diese Chitinlamellen А’; liegen der Pumpe nahe an und tragen zu ihrer Befestigung bei. Nach unten ist die Pumpe vom Pharynx (Ph) begrenzt, seitwärts von den Basaltheilen der Stechborsten (Co). Auf Sagittalschnitten (Fig. 8b) sieht man inmitten der Spei- chelpumpe einen nach hinten abgerundeten Chitinkörper (К), an welchem sich die obenerwähnten starken Muskelbündel (Pr) direct befestigen. Dieser Körper (К) ist der Kolben der Pumpe; hinter ihm sieht man einen begrenzten hohlen Raum (Hir), zu dessen Begrenzung der Chitincylinder (7) dient, in welchen das Ende des Ausführungsganges (ds) der Speicheldrüsenröhre von oben einmündet. Die Einmündung der Speichelröhre in den Cy- linder ist sehr gut an Transversalschnitten zu sehen (vergl. ds, Fig. 7 c, wo auch die specielle Oeffnung in der Wand des Cylin- ders zu sehen ist, durch welche die Speichelröhre hineintritt). An Zerzupfpräparaten, wo die Speicheldrüssen mit ihrer Ausführungs- röhre am Vorderkopfe hängen bleiben, ist die Einmündung der- selben in den Cylinder am genauesten zu konstatiren (Fig. 17, Tat). Noch eine dritte Art von Schnitten habe ich ausgeführt (ausser den Transversal- und Sagittalschnitten; tangentiale Schnitte, rechtwinkelig zu beiden eben erwähnten Flächen, waren sehr we- nig von Nutzen), um den feineren Bau der Speichelpumpe stu- diren zu können. Diese Schnitte gingen parallel der vorderen Oberfläche des Vorderkopfes etwa durch die Fläche, welche von der Spitze der Oberlippe und dem Basis der Antennen bestimmt werden kann. Eine Serie solcher Schnitte gab die genauesten Aufschlüsse zur vollkommenen Orientirung über die Details unserer eigen- thümlichen Pumpe (Fig. 10 auf Taf. II stellt einen dieser Schnitte vor), doch um nicht sehr viel zeichnen zu dürfen und da der von mir schon angeführten Zeichnungen (nach Schnitten) genug ist, um ihnen die nöthigen Détails zu entnehmen, so ziehe ich es vor, das Gesammtbild in einer schematischen Zeichnung zu reprodu- ciren, in welcher alle Details, die ich erforschen konnte, vereinigt sind (siehe Fig. 11, Taf. II). Wenn wir von den oben schon auseinandergesetzten Mus- keln (Pm, Fig. 8), die eigentlich das Pumpen bewirken (also den Pumpmuskeln), absehen, so können wir in der Pumpe selbst drei Bestandtheile unterscheiden, nämlich : 1) einen Kolben, 2) einen Cylinder und 3) eine elastische Chitinmembran. Wir wollen diese Theile besonders betrachten. 1. Der Kolben. Der Kolben (К, Figg. Sb, 10, 11) ist ein hoh- les kesselförmiges Gebilde von starkem Chitin, dessen Oeffnung nach vorn und oben gerichtet ist. Der obere Rand des Kolbens ist wulstförmig verdickt (Rw). Die Randwulst ist etwas nach LOT aussen geneigt, so dass dieser Theil des Kolbens einen grösseren Diameter besitzt als der Kolben selbst. In der Vertiefung des Kolbens (Pmo) sind die hinteren Enden des paarigen Pumpmus- kels befestigt. Im Centrum der hinteren abgerundeten Oberfläche des Kolbeus entspringt demselben ein starker Chitinstift (ks, Figg. 7с, 10, 11), der nach hinten gerichtet ist und in der Fortsetzung der Axe des Pumpmuskels liegt. Im Querdurchschnitte weist der Kolben dieselbe ovale Form auf, welche der ganzen Speichelpumpe zukommt, worauf ich schon oben aufmerksam gemacht habe. 2. Der Cylinder. Der Cylinder (РК) besteht ebenfalls aus Chitin, wie der Kolben, doch ist dessen Wandung etwas schwächer als die des Letzteren. Was seinen Durchmesser betrifft, so liegt der Cylinder dem Kolben dicht an, besitzt somit dieselbe ovale Form wie der Letztere. Seine Höhe übertrifft nur um so viel die des Kolbens, wieviel die Länge des Kolbenstiftes (ks) betrifft. Der Boden des Cylinders besitzt eine runde Oeffnung (Bo), in welche der Kolbenstift passt. Beim Spielen des Kolbens im Cy- linder gleitet der Kolbenstift in dieser Oeffnung auf und ab. Beim ausgezogenen Kolben (resp. Kolbenstift) bleibt zwischen demselben und dem Cylinderboden ein hohler Raum (Hlr), in den einerseits (von oben) der Ausführungsgang (ds) der Speicheldrü- senröhre einmündet und aus dem andererseits (an der Unterseite) eine enge Röhre (Aws) — der Ausführungsgang der Speichel- pumpe — führt (vergl. Aws, Figg. 7a, 7c und 8b). 3. Die Chitinmembran. Um zu der Beschreibung dieses Ge- bildes überzugehen, müssen wir der Einrichtung erwähnen, die jenseits des Cylinderbodens angebracht ist. Wir kennen schon nämlich die Oeffnung (Bo) im Cylinderboden, in welcher der Kol- benstift (ks) spielt. Diese Oeffnung ist die Spitze eines hohlen Kegels (Kov), dessen Spitze nach vorn und Basis nach hinten ge- richtet sind und dessen Wandung eine Fortsetzung der des Cylin- derbodens ist. Die Axe des Kegels fällt mit derjenigen des Kol- benstiftes zusammen. Die Basis des Kegels ist etwa wulstförmig verdickt und bildet hier einen starken Chitinring (ChR). In der Vues Wandung des Kegels selbst stehen dicht aneinander eine Reihe von Längsstäbchen (Chs), die wahrscheinlich zum Verstärken der Wandung des Kegels in der Richtung seiner Axe beitragen. Diese Stäbchen brechen das Licht etwas stärker als das Chitin des Kegels, in dem sie eingebettet liegen. Auf unserer Fig. 7b kann man diese Stäbchen im Querschnitte sehen. Am inneren Rande des eben erwähnten Chitinringes (ChR) ist eine dünne Chitinmembran (Chm) ausgespannt, an deren Cen- trum der Kolbenstift (As) befestigt (mit der Membran verwachsen) ist. Bei ausgezogenem Kolben (wie auf Fig. 11) wird die Mem- bran straff gespannt und der inneren Fläche der Kegelwand ange- legt; beim Nachlassen des Kolbens zieht sich die Membran zu- rück, indem sie sich abflacht und sich der Ebene des Chitinringes nähert. Nach dem eben Gesagten werden uns die Art und Weise wie das Pumpen zu Stande kommt, leicht verständlich sein. Wir wollen diesen Vorgang etwas näher besprechen. Die beiden Pumpmuskeln sind einerseits am Arcus superior und den Columellen, andererseits am Kolben befestigt. Bei der Contraction dieser Muskeln wird der Kolben vom Cylinderboden abgehoben, der Kolbenstift herausgezogen und die Chitinmem- bran straff gespannt. Es bildet sich dadurch in der unteren (hin- teren) Hälfte des Cylinders ein hohler Raum, was die Ergiessung des Speichels in denselben durch die Mündung der Drüsenröhre befördert. Beim Erschlaffen der Pumpmuskeln wird der Kolben, dank der elastischen Chitinmembran, zum Boden des Cylinders zurückgezogen. Das Stück Speichelröhre (Ods, Fig. 11), das in den Hohlraum des Cylinders hineinragt. wird beim Herabsenken des Kolbens ventilartig zugemacht und damit ist der Andrang des Speichels zurück in die Speicheldrüsenröhre verhindert. Dem ein- gepumpten Speichel bleibt nur der einzige Ausführungsgang (Aws) des Cylinders übrig, welcher denselben den Borsten entlang (Fig. Sb) der Wunde der Nährpflanze hinzuführt. Den Andrang des Speichels nach oben (vorn) verhindert — 15 — ausser dem Kolben selbst auch sein wulstförmig verdickter Rand (Rw). Sehr zweckmässig erscheint die ovale Form des Kolbens und des Cylinders, denn bei solcher Einrichtung ist ein Drehen des Kolbens um seine Axe unmöglich. Dieser Umstand zusammen mit dem Vorhandensein des Kolbenstiftes reguliren auf das genaueste den Oursus des Kolbens. Nicht weniger zweckmässig erscheint die Einrichtung der elastischen Chitinmembran, denn nicht nur dient dieselbe als Antagonist den Pumpmuskeln, sondern macht auch das Ausschwingen des Kolbens ganz unmöglich. Wir wollen jetzt noch der Muskulatur erwähnen, die im Kopfe der Phylloxera angebracht ist und, obwohl indirect, mit der Speichelpumpe in Zusammenhang steht. Es sind dies vier Paar symmetrisch zur Medianebene gelegene Muskeln, die den Arcus superior zu befestigen und somit die Hauptstütze der Pumpmuskeln zu verstärken suchen. Diese Muskeln sind, von oben nach unten gerechnet, die folgenden: a) ein Paar Muskeln aus doppelten Muskelfasern bestehend, die von den Flügeln des Arcus superior rückwärts zu einer Verdickung der Cuticula der Rückenoberfläche hinziehen (Е, Figg.6°), Sa u. 8b); b) ein zweites Paar Muskeln aus einzigen Muskelnfasern bestehend, das von dem- selben Orte sich zu der Basis des ersten Antennenartikels hin- streckt (Elır, Figg. 6 u. 12а); с) ein drittes Paar einfaseriger Muskeln, das beinahe von demselben Orte (doch aber etwas näher den Columellen) nach unten (zur Stirne) verläuft (Elm, Figg. 6 u. 12a), und endlich d) ein viertes Paar einfaseriger Muskeln, das zwischen den Enden des Arcus inferior (dicht an der Basis der Columellen) einerseits und den mittleren Theilen der Costae superiores andererseits, etwa parallel den Muskeln Ал, ausge- spannt ist (Zlm, Figg. 6 und 12e). Ein Blick auf den eben geschilderten Verlauf der Muskeln 9) Anmerkung. Der Anschaulichkeit halber habe ich die gesammte Muskula- tur des Kopfes, sowie den Verlauf des Pharynx, Oesophagus und Magens in einer schematischen Zeichnung (Fig. 6) zusammengestellt. RS | pe genügt, um deren Aufgabe zu erkennen. Es dienen nämlich diese Muskeln dazu, den Arcus superior während der Spannung der Pumpmuskeln zu befestigen und ihn etwas nach vorn zu ziehen. Ich möchte deshalb dieselben als Zlevatores arcus superioris be- zeichnen. Zwar geht der zweite Elevator zur Basis der Antenne hin und dient zur Bewegung der Letzteren, doch wenn die An- tenne fixirt ist, so wirkt auch dieser Muskel zur Hebung des Arcus superior mit. Diese vier Paar Elevatores können gewisser- maassen als Antagonisten des starken paarigen Pumpmuskels be- trachtet werden, in der That tragen sie aber doch zur Function des Letzteren beträchtlich bei. Es versteht sich von selbst, dass der Hauptdruck aller Spannungen, die auf den Arcus superior ausgeübt werden, in letzter Instanz sich auf die Bases der Colu- mellen und der Costae superiores hinrichtet. Demzufolge sind, wie ich darauf schon oben hingedeutet habe, die Bases der Colu- mellen ganz besonders befestigt. Auch die Basis der Costae su- periores stehen auf sehr starker Stütze (vergl. Bcsd und Bess, Figg. 1 u. 7b). Letztere wird durch das Zusammentreffen der Chitinwände des Vorderkopfes, der Bauchoberfläche und der Basis des ersten Fusspaares gegeben. Der Litteratur über die Anatomie der Phytophthires ist nicht . schwer zu entnehmen, dass den meisten Forschern dieser Insekten das eben beschriebene Organ vollkommen entgangen ist. Nur Mark hat dieses Gebilde zweifelsohne gesehen (bei Chionaspis Aspidistrae), doch hat ег dasselbe weder richtig beschrieben, noch seine Function richtig gedeutet !). Der Grund dafür liegt fürwahr in dem Umstand, dass Mark seine Untersuchungen über das Kopfgerüst der Cocciden fast ausschliesslich an ganzen Thieren ausgeführt hatte. Nun sahen wir schon, dass es zur genauen Er- forschung der Speichelpumpe nicht einmal der Schnittpräparate, die in den gewöhnlichen Richtungen ausgeführt werden genügte. Es müssten noch schiefe Schnitte (etwa zwischen tangentiale und 10) EB. Та: Marksil.e. A ge transversale) durch den Pumpmuskel geführt werden, die den Kolben, Kolbenstift, die Chitinmembran und den sie umgebenden Cylinder durchschnitten, um die so zu sagen verborgene und uner- wartete Speichelpumpmaschine klarzulegen. Mark hat zwar die Lage des in Rede stehenden Organs in- mitten der Kegel der Stechborsten richtig beobachtet. Er sagt"): «Von der dorsalen Fläche aus gesehen, ist bei jungen Chionaspis über der Verwachsungsstelle der Borsten ein im optischen Durch- schnitt rechtwinkliges, hinten fest mit der Steuerung verbundenes Organ (су, Fig. 16 A, В, В’, diese Figuren sind Mark’s Taf. IV, Fig. 9A,B,B’ entnommen) zu bemerken, welches sich jedoch auf Querschnitten als cylindrisch erweist. Muskeln (Ms), welche von der ganzen Länge des Arcus superior und dem vorderen Theil der Costae superiores ausgehend nach ihrem Insertionspunct an einem chitinigen Stabe (rg, Fig. 16 A, 16B’) convergiren, sind deutlich zu beobachten. Der Chitinstab verläuft rückwärts in der Medianebene und steht an seinem hinteren Ende mit einem eigenthümlichen Körper in Verbindung, den ich Kolben nennen werde. Dieser Kolben spielt innerhalb des oben erwähnten cylin- drischen Körpers (cy), jedoch nur in sehr geringen Interwallen. Seine hintere Fläche steht in der Ruhe mit der hinteren Fläche des Cylinders in innigem Contact (Fig. 16 A)... Der Kolben ist elastisch; durch die Contraction der oben beschriebenen Muskeln wird zunächst der Chitinstab (rg — Regula) und also auch der Kolben selbst nach vorn gezogen, Letzterer jedoch in der Mitte stärker als an den Rändern (Fig. 16B, 16 В’). Hierdurch wird ein leerer Raum gebildet, der im Zusammenhange mit dem durch die Borsten gebildeten Gange steht. Wie dieser Raum mit dem mehr ventral liegenden Oesophagus communicirt, war ich nicht im Stande zu constatiren». Diesen Angaben zufolgekommt Mark zu dem Schlusse, dass der von ihm beschriebene Apparat eine Saugpumpe ist, die den Saft der Nährpflanze in den Oesophagus 11) E.L. Mark, 1. c., pag. 45. Н. 8. Е. В. XXVII. 2 — 18 — aufsaugt. Gegen Targioni-Fozzetti, der den Cocciden ein Saugen abredet und das Aufsteigen des Saftes den blossen Ca- pillarkräften des engen Pharynx zuschreibt, äussert sich Mark wie folgt: «ich meinerseits muss auf das Entschiedenste behaup- ten, dass ein wirkliches Saugen bei diesen Insekten beobachtet werden kann». Witlaczil, der die Anatomie der Aphiden tiefer studirt hatte, hat leider die Speichelpumpe bei denselben übersehen. Wie ich es seinen Figuren 1 und 2") entnehmen kann, hatte auch Witlaczil die Speichelpumpe der Aphiden unter den Augen, doch stellt er das Vorhandensein derselben, — eigentlich der Saug- pumpe Mark’s, die zur Zeit (Witlaczil schrieb im Jahre 1882, Mark im 1877 Jahre) einzig und allein bekannt war, — voll- kommen in Abrede. Der Grund dafür mag gewissermaassen darin gelegen sein, dass Witlaczil das wahre Saugverfahren bei den Phytophthires, das mit einer Pumpe im Sinne Mark’s nichts zu thun hat, entdeckt hatte. Da nun das Saugen nicht so zu Stande kommt, wie es Mark beschrieb, so hielt sich Witlaczil für be- rechtigt Mark’s Saugpumpe nicht zu acceptiren. Nun wissen wir jetzt aber, dass das von Mark beschriebene Gebilde dem Saugen der Phytophthires wirklich nicht beiträgt, es ist eine Speichelpumpe°) und existirt wohl auch bei den Aphiden, wie ich es aus eigener Erfahrung an Aphis rosae kenne. Das Ueber- gehen der Speichelpumpe und die Gründe dafür können wir Witlaczil’s Worten selbst entnehmen, da er sagt *): «Die Unter- suchung des ganzen Apparates, welcher bei allen Aphiden eine genaue Uebereinstimmung zeigt, und dem nur bei flüchtiger Beobachtung auch derjenige der Cocciden vollkommen zu gleichen 12) E. Witlaezil,]. c., Taf. I. 13) Anmerkung. Auf Mark’s Fig. 12, Taf. IV ist das Einmünden der Speicheldrüsenröhre in den Cylinder (von oben, wie ich es bei Phylloxera be- obachtet habe) auf das Klarste zu sehen, doch erwähnt Mark merkwürdigerweise dieses Umstandes gar nicht. 14) Е. Witlaczil, 1. с., pag. 21. se 10 = schien, ist eine sehr schwierige. Die verschiedenen Chitinbil- dungen und Muskeln verwirren ungemein das Bild; ihr Zusam- menhang und ihre Aufgabe sind schwer zu erkennen. Ich habe meine Untersuchungen an ganzen Thieren im frischen Zustande und nach Färbung mit Beal’schem Carmin oder nach Kochen in Kalilauge und auf Schnitten angestellt und sehr viel Zeit mit diesen Untersuchungen verloren». Selbst den Coceiden spricht Witlaczil das Vorhandensein einer Speichelpumpe ab’). Ein unserer Speichelpumpe analoges Gebilde beschrieben P. Mayer («Zur Anatomie von Pyrrhocoris apterus» in: Arch. für Anat. und Physiol. 1873), О. Geise («Die Mundtheile der Rhyncheten» in: Archiv für Naturgeschichte. 1883) und Wedde in seinen «Beiträgen zur Kenntniss des Rhyn- chotenrüssels» in: Archiv für Naturgeschichte, Bd. LI, 1885. Sie haben nämlich bei der Feuerwanze (Pyrrhocoris apterus), die ein viel besseres Untersuchungsobject ist, als die winzigen Aphiden und Cocciden, ein Gebilde beschrieben, das, obwohl etwas anders gebaut, in den Hauptzügen doch mit unserer Speichelpumpe voll- kommen übereinstimmt, und das Wedde Wanzenspritze nennt. Witlaezil (1. с.) giebt an «die Irrthümlichkeit» der Angaben Wedde’s in einem kleinen Aufsatze: «Der Saugapparat der Phytophthires» im «Zoologischen Anzeiger» nachgewiesen zu haben. Doch sind, meiner Meinung nach, die Einwende Witlaczil’s nicht beweiskräftig genug (s. Zool. Anz. 1886) und weiss ich daher nicht, aus welchen Gründen letztgenannter Forscher die Angaben Wedde’s zurückweist. Ich meinerseits kann die Anga- ben Wedde’s zwar nicht bestätigen, da ich die Feuerwanze nicht untersucht habe, doch halte ich es für positiv richtig, dass den Phytophthires und wahrscheinlich auch den ihnen nahe ste- henden Hemipteren, überhaupt solchen, die sich aus Pflanzen ernähren, eine Speichelpumpe zukommt. Der wahrscheinliche 2) Е. Witlaczil, Zur Morphologie und Anatomie der Cocciden, in: Zeit- schrift für wissenschaftliche Zoologie, Bd. XLIII, 1886, pag. 167. 2* ОО Nutzen einer solchen Pumpe besteht etwa darin, den ätzenden Speichel (nach Wedde zeigt der Speichel der Pyrrhocoris eine scharf ausgesprochene alcalische Reaction) tiefer in die Wunde hineinzutreiben und somit das Zufliessen der Säfte von Seiten der Nährpflanze zu beschleunigen. IL. Wir haben nun bis jetzt, um uns Witlaczil’s passenden Ausdruckes zu bedienen, den grössten Theil des im Kopfe der Phylloxera herrschenden «Gewirres» von Muskeln und Chitinbil- dungen auseinandergesetzt. Um mit demselben fertig zu werden und den Verlauf von Muskeln und Chitinbildungen im Kopfe der Phylloxera vollkommen klarzulegen, bleibt uns noch den Pharynx und die zu ihm hinlaufenden Muskeln zu betrachten übrig. Der Pharynx (Ph, Figg. 1, 4, 6, 7, 8, 12) beginnt im Vor- derkopfe oberhalb der Spite der Oberlippe (la), zieht nach vorn und oben bis zum Arcus superior hin, umbiegt diesen Letzteren, zieht hernach nach hinten als Oesophagus hin, um alsbald in den breiten Magen überzugehen. Der Pharynx ist inwendig von einer zarten Chitinhaut ausgekleidet, die bei starker Vergrösserung . eine quere Ringelung aufweist (Ph, Figg. 8 b, 8c). Auf der nach unten liegenden Wand des Pharynx, der Speichelpumpe gegen- über, bildet die Chitinhaut zwei symmetrisch zu der Medianebene gelegene schälchenförmige Einbuchtungen, die nach unten gerichtet sind und aus starkem Chitin bestehen (PhP, Figg. Sc, 6 und 7a,b,c). Wir wollen dieselben als Protuberanzen des Pharynx bezeichnen. Dieselben sind auch bei Aphiden und Cocciden vor- handen. Diese Protuberanzen diesen als Insertionsstelle einer Anzahl von Muskeln, die von der Wandung des Vorderkopfes hierher ziehen. Diese Muskeln sind die folgenden: a) ein Muskel (mdpr, Figg. Та, 7 b, Sc), der von der Wandung der Oberlippe zu beiden Protuberanzen hinzieht; b) ein Paar Muskeln (mw, Fig. 7a,b,c), die innerhalb des unteren Abtheiles des Vorder- PU kopfes (unterhalb des hinteren Endes [Rs] der Costae inferiores) schief von den seitlichen Wänden des Vorderkopfes nach unten und gegen die Oberlippe verlaufen; diese Muskeln geben Aeste ab, welche zu den Protuberanzen seitlich hinlaufen; endlich с) ein ziemlich starker, aus mehreren Fasern bestehender Muskel (Maph, Fig. 12 с), der vom Arcus inferior anfängt, hier vom IV-ten Elevator des Arcus superior (1) eine Abzweigung aufnimmt, und zu den Protuberanzen hinläuft. Bei der Contraction der auf- gezählten Muskeln wird der Pharynx in der Region der Protu- beranzen, also nahe an seinem Anfange, nach unten und seitlich erweitert, bei Erschlaffung derselben, dank der Elasticität seiner Wandung — wiederum verjüngt. Dergleichen Muskeln ziehen von den Costae inferiores seitlich, sowie von der Unterwand des Vorderkopfes von hinten zum Pharynx beinahe bis zur Höhe des Arcus inferior hin (mdp, Figg. 6 und Sa,b,c) und dienen zur Ausdehnung desselben in der Weise, wie es die Muskeln, welche zu den Protuberanzen verlaufen, thun. Eine auf einander folgende Contraction all dieser Muskeln, der Länge des Pharynx nach, übt eine wellenförmig sich von hinten nach vorn verbreitende Erwei- terung des Pharynx aus und damit zusammen, wie leicht verständ- lich, ein Vortreiben des Saftes der Nährpflanze vom Anfange des Pharynx bis zum Oesophagus hin. Das Vorhandensein der Pro- tuberanzen und der ziemlich starken zu denselben hinlaufenden Muskulatur zeigt ohne Zweifel auf eine mehr energische Activität dieses Theiles des Pharynx hin. Man könnte wohl sagen, dass die mehr nach vorn liegenden etwas schwächeren Muskeln, die direct zur Pharynxwandung hinziehen, die Fortpflanzung der aus der Region der Protuberanzen herstammenden Welle nur zu er- leichtern haben. Denn schon die Elasticität des Pharynx allein bringt es mit, dass bei der Dilatation und nachherigen Contrac- tion der Protuberanzengegend eine derartige Bewegung gewisser- maassen auch weiter fortgepflanzt werden muss, falls der Pharynx mit Flüssigkeit gefüllt ist. Nun vervollkommnet aber die rhyt- mische Thätigkeit all der am Pharynx insertiren Muskeln in oo hohem Grade das Fortbewegen des Nährsaftes von der Spitze des Pharynx aus bis zum Oesophagus. Wie schon erwähnt, war Witlaczil der erste, der das Saugen der Phytophthires als Function der zum Pharynx hinlaufenden Muskeln gedeutet hatte, jedoch hatte er, merkwürdiger Weise, die Protuberanzen und die sich an denselben inserirenden Mus- keln übersehen, obwohl die ersteren in seinen Figuren (so Figur 1A, Taf. II) abgebildet sind ). Mark scheint die Protuberanzen gesehen zu haben, doch da er dieselben nur an ganzen Thieren untersucht hatte, so hat er sie nicht richtig beschrieben. Nach Mark, der sich gegen die Äusserung Targioni-Tozzetti’s über das Vorhandensein «einer verlängerten Oeffnung in der Mitte» des Pharynx (?) ausspricht, soll die vermeintliche Oeff- nung «keine Oeffnung, sondern ein chitiniger Vorsprung, Zapfen (Uva)» sein. Was Mark als Zapfen deutet, kann, meiner Mei- nung nach, das Mittelstück der zwischen den Protuberanzen lie- senden etwas verdickten Chitinwandung sein. Auch hat Mark die Muskeln, welche nach dem «Zapfen» zu convergiren, gesehen und ihnen die Möglichkeit das Lumen des Pharynx zu vergrös- seren zugeschrieben. Doch suchte Mark vergebens das Verhält- niss dieser Gebilde zur Saugpumpe klarzulegen, welche Letz- tere diesem Forscher ja als alleiniges Organ zum Aufsaugen des Nährsaftes zu sein schien. о Ш. Von den übrigen Chitinbildungen am Körper der Phylloxera, 16) Anmerkung. Ein sehr auffallendes Bild bieten fast alle Phytophthires, wenn sie unter dem Mikroskope von der Bauchseite aus betrachtet werden. Im Vorderkopfe, in der Gegend der Protuberanzen, sieht man wie eine Brille (pince- nez), die umgekehrt mit der Concavität des die Gläser vereinigenden Bogens nach vorn — gelagert ist. Der Bogen der Brille entspricht der untern Hälfte des vorderen Randes der Speichelpumpe (die obere Hälfte ist hinter den Pumpmus- keln versteckt), die Gläser entsprechen den Protuberanzen. Es versteht sich von selbst, dass je nach der Lage des Thieres oder resp. je nach dem Winkel, unter welchem wir das in Rede stehende Gebilde betrachten, der Bogen unserer impro- visirten Brille bald dicht unterhalb der Gläser daliegt, bald weit von denselben abgesprungen erscheint. Le die zum anatomischen Baue derselben im Verhältnisse stehen, wollen wir noch der zwar etwas verschieden gestalteten, doch analogen Bildungen erwähnen, die an den Seiten- sowohl als auch Bauchoberfläche der Phylloxera angebracht sind und von denen die ersteren bis jetzt, meines Wissens nach, noch von Niemandem beschrieben wurden. Selbst Maxime Cornu, der die äusseren Merkmale der Phylloxera so ausführlich studirt und beschrieben hatte, hat diese Bildungen übersehen. Es sind dies faltenartig eingestülpte Leisten der Chitinoberfläche, oberhalb der Füsse der Phylloxera (cP, Fig. 1), die senkrecht zur Längsaxe des Körpers stehen, sich nach unten gabelig verzweigen und in dieser Verzweigung die Coxae (Hüften) der Füsse aufnehmen. Es sind deren drei zu jeder Seite, je nach der Zahl der Füsse. Wir wollen diese Gebilde kurzweg als Gabelleisten bezeichnen. Wenn man das Insekt von der Rücken- oder Bauchseite aus betrachtet, so sind die in Rede stehenden Leisten nicht zu sehen!”). Schon eine oberflächliche Betrachtung der Lage und Form der Gabel- leisten zeigt auf ihre Rolle als Stütze zum Unterhalte des Körpers, der auf den Füssen ruhen soll, hin. Transversale Schnitte bestätigen diese Ansicht und zeigen noch, dass zu diesen Gebilden Muskeln hinziehen, wie wir darauf sogleich zurückkommen werden. Die zweite Art von Gebilden, die auf der Bauchseite liegen, sind drei Paar fingerförmige Einstülpungen (Ze, Fig. 1), die auf den Pro-, Meso- und Metasternum (eigentlich an den Grenzen derselben) symmetrisch zu der Medianlinie liegen. Bei der Be- trachtung des Insektes von der Bauchseite aus kommen diese Ein- stülpungen von rechts und links nahe am Rüssel (Unterlippe) zu liegen, indem die beiden ersten Paare auf die Transversallinien fallen, welche durch die Bases der beiden ersten Fusspaare ziehen, 17) Anmerkung. Fast alle Zeichnungen der Phylloxera — und es sind deren von verschiedenen Autoren Hunderte, ja Tausende gegeben — stellen dieselbe fast ausschliesslich nur von der Rücken- oder Bauchseite dar. nu De und das dritte etwa mehr nach vorn als die Bases des entspre- chenden Fusspaares verschoben ist. Wie Tranversalschnitte lehren (Ес, Fig. 15), ziehen diese Einstülpungen nach innen (nach oben und seitwärts, das dritte Paar auch schief nach hinten), sich etwa gegen die Gabelleisten richtend, mit welchen sie, wie wir sogleich sehen werden, im Zusammenhange stehen '®). Die Rolle, die diesen fingerförmigen Einstülpungen zukommt, ist einzig und allein einer gewissen Anzahl von Muskeln als Insertionsstelle zu dienen. Wir wollen nun die hierher gehörigen Muskeln betrachten. In erster Linie dienen die fingerförmigen Einstülpungen als Insertionsstelle für die Muskeln, die die Beine des Insektes in Bewegung setzen. Wie Tangentialschnitte, die oberhalb der Bauchfläche durchgeführt sind, lehren (Fig. 14, Taf. II), ziehen zu einem jeden Beine zwei Muskeln hin, von welchen einer (Мара) mehr nach vorn, der vorderen Wandung des Femur entlang, der andere mehr nach hinten, nahe an der hinteren Wandung des Femur verläuft. An den mittleren Einstülpungen, wie man sieht, inseriren sich auch Muskeln, die zum ersten Fusspaare ziehen (тира). Die zuvörderst verlaufenden Muskeln inseriren sich an der äusseren Wandung des Femur und functioniren als Depres- sores, die zuhinterst verlaufenden Muskeln inseriren sich an der inneren zum Körper zugekehrten Wandung des Femur und func- tioniren als Levatores der Füsse. Sehr auffallend erscheinen die Muskeln m/, welche die Einstülpungen einer jeden Seite unter- einander verbinden. Es sind deren zwei auf der rechten und zwei auf der linken Seite, wobei die hinteren Muskeln (ml) sogar aus Doppeltfasern bestehen. Es versteht sich von selbst, dass diesen Muskeln eine etwaige Function, angesichts der Unbeweglichkeit 18) Anmerkung. Sehr unzutreffend scheint die Benennung «Appendices en doigt de gant», mit welcher Maxime Cornu die in Rede stehenden Gebilde belegt. Dieselben sind keine «Appendices», also keine Anhängsel, Endstücke oder Fortsätze, sondern umgekehrt Einstülpungen, die nach innen gerichtet sind. L. Dreyfus («Ueber Phylloxerinen»), der die Terminologie Cornu’s beibehält, giebt an, sich der Bedeutung dieser «Anhänge» nicht klar werden zu können. rie der einzelnen Glieder des Sternum unter einander, kaum zuge- schrieben werden kann. Doch sind dieselben in derjenigen Hin- sicht hoch interessant, dass sie die einzigen Repräsentanten einer Längsmuskulatur auf der Bauchseite des Thorax darstellen. Quermuskeln, welche zwei gegeneinander liegende Einstülpungen vereinigen sollten, giebt es nicht, was mit der Abwesenheit von Circular-Muskeln bei Phylloxera im Einklange steht. Anstatt solcher Muskeln werden je zwei einander gegenüberliegende Einstülpungen durch eine seichte Querfurche, die an der Chitin- oberfläche des Sternums angebracht ist, verbunden (СР, Fig. 14). Ausser den Muskeln, die zu den Beinen hinziehen, und den- jenigen, welche die Einstülpungen, der Länge nach, vereinigen, dienen die Letzteren auch als Insertionspuncte für ein ganzes System anderer Muskeln. Es sind dies die Dorsoventralmuskeln (Dom, Dumm, Fig. 15, Taf. II), die von den fingerförmigen Ein- stülpungen senkrecht nach oben zum Rücken ziehen. Von den- selben Einstülpungen ziehen seitlich quere Muskeln (Mo). Diese Letzteren verbinden die fingerförmigen Einstülpungen mit den oben beschriebenen Gabelleisten. Es sei hier beiläufig bemerkt, dass von den Gabelleisten ihrerseits Muskelfasern zum Rücken hin- ziehen (Drwm, Fig. 15), die den Dorsoventralmuskeln (Dvm) pa- rallel verlaufen. Auch trifft man zuweilen noch eine dritte Cate- gorie von Dorsoventralmuskeln an, die am Rücken zwischen den letztgenannten Muskeln inserirt sind (Dom) und sich zur finger- föürmigen Einstülpung hinzuziehen scheinen. Ausser den auf- sezählten Muskeln findet man endlich noch eine vierte Categorie von Muskeln, die von der fingerförmigen Einstülpung seitlich und nach unten (Mr, Fig. 15) verlaufen, um sich an dem Chitin der Sternumoberfläche zu inseriren. All die eben beschriebenen Muskeln, welche von der Rücken- zur Bauchoberfläche hinziehen, mögen wohl zu den expiratori- schen Muskeln gezählt werden. Um nun zu der Muskulatur der Wurzelphylloxera nicht widerum zurückkehren zu dürfen, wollen wir hier auch die übrigen Muskeln des Phylloxeraleibes einge- = aan hend auseinandersetzen, indem wir, um unsere Beshreibung nicht zu unterbrechen, mit den expiratorischen Muskeln des Abdomens anfangen wollen. In den Segmenten des Abdomens finden wir die expiratori- schen Muskeln derart angereihet, dass in einem jeden symmetrisch zur Medianebene zwei Muskeln verlaufen, die transversal von der Bauch- zur Rückenoberfläche ziehen. Ein jeder Muskel besteht aus zwei Fasern, die an der Bauchseite dicht nebeneinander inse- rirt sind und in derselbeu Weise bis um etwa die Hälfte ihrer Länge verlaufen. Von da an weichen die Fasern entzwei: die central gelegene biegt etwas nach innen um und die nach aussen liegende — etwas mehr nach der Seite hin. Auf solche Weise gelangen sie bis zum Rücken, wo sie sich inseriren. Es entsteht somit ein gabelig verästelter Muskel, welcher morphologisch auf die respiratorischen Muskeln des Thorax leicht zurückzuführen ist. Derart Muskeln besitzen die ersten 6 Abdominalsegmente; am 7-ten findet man nur einfache Fasern, am 8-ten — gar keine. Zu erwähnen ist, dass auch das Kopfsegment einfache Dorso- ventral-Muskelfasern besitzt, wie dies auf unser Figur 12c zu sehen ist (Drrwm). Was nun die Längsmuskulatur betrifft, so finden wir im Abdomen longitudinale Muskeln, welche der Rücken- sowie der Bauchseite dicht innerhalb der Hypodermis anliegen und der Längsaxe des Körpers parallel verlaufen. Diese Muskeln sind zu Bündeln angereiht und zwar folgendermaassen. Auf der Rückenseite, vom Thoraxe an, ziehen sechs Muskelbündel, die zum Hinterende des Insektes hin convergiren. Ein jedes Bündel besteht aus zwei dicht nebeneinander verlaufenden Fasern. Die Bündel sind durch gleiche Intervalle von einander abgesetzt. Es kommen von rechts und links zur Medianebene je drei Muskel- bündel symmetrisch zu liegen. Ihnen entsprechend liegen auch auf der Bauchfläche 12 longitudinale Muskelfasern, die zum Hin- terende der Phylloxera hin convergiren. Nun unterscheidet sich die Anreihung der Bauchmuskeln von der der Rückenmuskeln UE dadurch, dass indem die beiden medianen (beiderseits von der Medianlinie liegenden) und beiden seitlichen (nahe am Seitenrande liegenden) Muskelbündel der Bauchfläche aus je zwei Muskelfa- sern bestehen, wie die entsprechenden Rückenmuskeln, — die in- zwischen liegenden Muskelbündel sich in zwei einzeln verlaufende Muskelfasern, die durch Intervalle abgesetzt sind, zerspaltet haben. Es sind demzufolge die Bauchmuskeln, anstatt durch fünf, (wie die Rückenmuskeln), durch sieben Intervalle von einander abgetheilt. Was nun das Verhalten der Longitudinal- zu den Dorsoven- tralmuskeln betrifft, so ist zu bemerken, dass die ersteren, wie Transversalschnitte lehren, stets nach innen zu von den letzteren gelagert sind. Nur die beiden äussersten Längsmuskeln des Rückens kommen in der Gabelverzweigung der expiratorischen Muskeln zu liegen. Auf der Bauchseite sind die Insertionsstellen der Dorsoventralmuskeln als die äusserste Grenze der Verbrei- tung der Longitudinalmuskein zu betrachten. Im Thorax ist die Zahl den Längsmuskeln des Rückens etwas schwerer zu beobachten. Auch hier ziehen dieselben zu Bündeln, aus 2 oder 3 Muskelfasern bestehend, der Längsaxe parallel. Man könnte glauben, — wie die Untersuchung an ganzen Thieren schliessen lässt, — dass eine und dieselbe Muskelfaser durch alle Segmente des Thorax hindurchzieht. Doch lehren Tangen- tialschnitte, dass ein jedes Segment seine eigenen longitudinalen Muskeln besitzt (Rm, Fig. 13), die vom vorderen Rande des Segmentes zu dessen hinterem Rande hinziehen und derart inse- rirt sind, dass dieselben in der Reihe aufeinander folgender Seg- mente in einer Linie zu liegen kommen. Das eben Gesagte gilt auch für die longitudinalen Muskeln des Abdomens. Von den longitudinalen Muskeln der Bauchwand des Thorax sowie von dessen Dorsoventralmuskeln war schon oben die Rede. Mit dem bis jetzt Gesagten wollen wir die Besprechung der Chitin- und Muskelsysteme der Wurzelphylloxera abschliessen. un ZIG ae IV. Fettkörper und Pseudovitelluszellen. Eine sehr verbreitete und fast einzige Form von Bindegeweb- substanz bei Phylloxera vastatrix ist, wie bei den meisten Phyto- phthires überall, das Fettgewebe. Dasselbe bildet eine ununter- brochene Schicht, welche die gesammte Chitinoberfläche des In- sektes von innen, unterhalb der Hypodermis, auskleidet und bei erwachsenen Thieren von etwas anderer Beschaffenheit ist, als das übrige Fettgewebe. Wir wollen diese Schicht als hypoderma- les Fettgewebe bezeichnen (Hfz, Fig. 15). Mehr nach innen und fast alle Zwischenräume zwischen den vorhandenen Organen aus- füllend liegt eine zweite Art von Fettgewebe (siehe Fig. 15, Taf. II und die Erklärung der Figur). Was nun das innere Fett- gewebe betrifft, so kann man in demselben dreierlei Zellenelemente unterscheiden: a) die eigentlichen Fettzellen (Рё, Fig. 15). Diese Zellen sind im frischen Zustande reichlich mit Fetttröpfchen ge- füllt. Nach Behandlung mit fettausziehenden Reagentien und Färbung der Präparate, wie dies bei Anfertigung von Schnittse- rien stattfindet, sieht man sehr nett die Grenzen der runden Zellen mit ihrem sternförmigen Zellinhalte. Im Centrum der Zelle liegt der Kern von einer dünnen Schicht Protoplasma um- lagert. Eine derartige Schicht kleidet auch die Wandung der Zelle aus. Zwischen beiden sind reichliche Protoplasmafäden aus- gespannt, die zur Peripherie der Zelle hin sich verjüngen. Auf solche Weise erhalten die in Rede stehenden Zellen ihre stern- förmige Gestalt. b) Zwischen den eben beschriebenen Zellen trifft man, — was am Besten an gefärbten Präparaten zu beobachten ist, — hier und da zerstreut eine Anzahl kleiner tief gefärbter Zellen (Ри, Fig. 15), bei denen der central gelegene ziemlich grosse Kern nur mit Mühe von dem winzigen umgrenzenden Protoplasma zu unterscheiden ist. Dieselben scheinen ein jüngeres Stadium der Norte sub a) beschriebenen Fettzellen zu sein, in welchen noch keine Fetttröpfehen ausgeschieden sind. Den Beweis dazu liefert der- jenige Umstand, dass zwischen beiderlei Zellen alle möglichen Uebergangsstadien anzutreffen sind, wobei die kleinsten, so zu sagen, echten Fettzellen (F2), die noch sehr wenig Fetttropfen aufweisen, an Grösse den tiefgefärbten Zellen nahe stehen. Nur allmälig, mit dem Anhäufen von Fetttröpfchen, scheinen diese Zellen an Dimension zuzunehmen. c) Eine dritte Art von Zellen, die zwischen den Fettzellen zerstreut sind, bilden sehr grosse, im frischen Zustande gelblich gefärbte und dicht mit feinkörnigem Protoplasma gefüllte Zellen, die in ihrer Mitte einen ziemlich grossen Kern mit Kernkörper- chen besitzen (Psz, Fig. 15). Diese Zellen sind ihrer Grösse, Form, Färbung und ihrem Baue nach nicht als Fett-, sondern als Pseudovitelluszellen zu betrachten. Ein aus zusammenhängenden Zellen gebauter Pseudovitellus, wie bei den Aphiden, findet man bei der Wurzelphylloxera zwar nicht, doch sind auch bei der Letzteren Gruppen von je 3—4 zusammenhängenden Pseudo- vitelluszellen nicht selten anzutreffen (PPsz, Fig. 15), wie die- selben dem Pseudovitellus der Aphiden zukommen. Einzelne Pseudovitelluszellen sind im ganzen Körper der Phylloxera und selbst in den vordersten Theilen des Kopfsegmentes anzutreffen, wie man sich darin aus unserer Fig. 12a, welche einen Transver- salschnitt in der Höhe des Arcus superior und der Bases der Antennen darstellt, überzeugen kann. Manche von den Pseudovi- telluszellen zeigen kein Kernkörperchen, was auf einen gewissen Zustand des Kernchromatins hindeuten mag. Indem man im inneren Fettgewebe die eben geschilderten histologischen Elemente unterscheiden kann, ist in der hypoder- malen Fettschicht von denselben fast Nichts zu sehen. Diese Schicht besteht aus einer Reihe «echter» (der sub a beschriebenen) Fettzellen, in der jedoch die Grenzen einzelner Zellen ganz ver- wischt sind. Auch vom Protoplasma der Zellen und von deren Kernen sind nur noch Spuren anzutreffen. Die ganze Schicht ist == 891 in frischem Zustande von einer grossen Menge Fetttröpfchen durchsetzt und daher bekommt dieselbe an Schnittpräparaten ein maschiges Aussehen. Junge Stadien von Fettzellen fehlen dieser Schicht gänzlich. Obwohl nun die hypodermale Fettschicht bei Phylloxera sich vom übrigen Fettgewebe eher durch den Zustand der Zellen, als durch ihren morphologischen Character unterscheidet, — denn die Zellen der Fettschicht sind in der That nichts Anderes als gewöhnliche, so zu sagen, abgelebte Fettzellen, — jedoch halten wir uns für berechtigt die äusserste Fettschicht als eine ganz besondere «hypodermale» zu unterscheiden, zumal den höher entwickelten Insekten, wie ich es anderswo auseinandersetzten werde, eine hypodermale Fettzellenschicht zukommt, die auch morphologisch differenzirt ist. Nicht uninteressant erscheint die Frage über den Pseudo- vitellus bei Phylloxera. Wie bekannt, besitzt dieses Organ bei den Aphiden die Gestalt eines mondförmig gekrümmten, aus grossen Zellen zusammengesetzten Stranges, welcher horizontal im Abdomen, mit den Hörnern nach vorn gerichtet, gelagert ist. In solcher Weise ist, wie gesagt, der Pseudovitellus bei Phyl- loxera nicht anzutreffen, da hier die Pseudovitelluszellen, wie wir sahen, vereinzelt oder gruppenweise im ganzen Körper zer- streut sind. Witlaczil giebt an), an den Ziern von Phylloxera quercus den Pseudovitellus nicht gefunden zu haben, doch besitzen die Wintereier dieser Phylloxera sowie der Phylloxera vastatrix, wie es Balbiani entdeckt hatte), die gewissen Stielchen an ihrem Hinterende, welche im Innern des Eies mit der Anlage des Pseudovitellus verbunden sind”). Es kann somit den Phylloxera- 19) Witlaczil, Zur Morphologie und Anatomie der Cocciden (siehe oben), pag. 170. 20) Balbiani, Le Phylloxera du chêne et le Phylloxera de la vigne, études d’entomologie agricole, Paris, 1884. 2) Balbiani,l. c., Fig. Та, Taf. X, wo die Zellen der Pseudovitellus- Anlage gut zu sehen sind. D Arten das Vorhandensein eines Pseudovitellus nicht in Abrede gestellt werden und müssen die zerstreuten Pseudovitelluszellen als die Repräsentanten dieses Organs betrachtet werden. Wie wir später sehen werden, stehen, in anatomischer Beziehung, die Phylloxera-Arten den Cocciden viel näher als den Aphiden. Wie es Prof. Metschnikoff zuerst beschrieben hatte”), besitzen auch die Cocciden einen Pseudovitellus in Form zerstreuter Zellen, doch. glaubt Witlaczil die völlige Abwesenheit von Pseudovitelluszellen bei den Cocciden (bei Aspidiotus пеги, Lecanium hesperidum und Leucaspis pini) behaupten zu dürfen. Von Chermetiden, welche unter den Aphiden der Phyllorera am Nächsten stehen, giebt Witlaczil an, dass bei ihnen, sowie auch bei den Pemphiginen, der Pseudovitellus sehr schwer nachzu- weisen sei, obwohl bei ihnen dieses Organ vorhanden ist. Auch ist in den Eiern der Chermes-Arten das Stielchen mit der Anlage des Pseudovitellus im Innern des Eies leicht zu beobachten *). Aus dem Gesagten geht hervor, dass das Nichtauffinden des Pseu- dovitellus kaum als Beweis für seine Abwesenheit gedeutet wer- den kann, denn zuweilen kann dieses Organ in Form zerstreuter Zellen auftreten. Wir wollen noch zuletzt darauf aufmerksam machen, dass solche Zellen, welche Prof. Cholodkowsky neulich bei Lachnus beschrieben hatte *), bei Phylloxera nicht zu finden sind. Cholod- kowsky fand nämlich bei den Männchen von Lachnus in der Um- gebung vom Pseudovitellus solche Zellen, die im frischen Zustande den Zellen der genannten Organes zwar ähnlich sind, doch an gefärbten (mit Borax-carmin) Präparaten sich von denselben da- durch unterscheiden, dass während die Pseudovitelluszellen den 22) El. Metschnikoff, Embryologische Studien an Insekten, in: Zeitschrift für wissensch. Zoologie, Bd. XVI, 1866. 23) Е. Witlaczil, 1. c., pag. 170. 24) N. Cholodkowsky, Ueber einige Aphiden der Nadelbäume, in: Revue des sciences naturelles, publiée sous la rédaction de Ph. Owsjanikow, Bd. II, X 8, 1891, pag. 300—301 (russisch), Зо ей Farbstoff gut aufnehmen und bei ihnen der tiefgefärbte Kern von gefärbtem körnigen Protoplasma umgeben ist, — bei den in Rede stehenden Zellen nur der Kern allein gefärbt wird, wäh- rend der umgebende Inhalt der Zelle ganz farblos bleibt. Cho- lodkowsky glaubt diese Erscheinung auf das Vorhandensein von den von mir bei den Aphiden endeckten*) biophytischen Bacte- rien zurückführen zu dürfen. Auch behauptet Cholodkowsky mit Recht, dass die von Witlaczil in seiner oben citirten «Ana- tomie der Aphiden» beschriebenen ungefärbten Zellen in der Um- sebung des Pseudovitellus bei Aphis platanoides auf dieselbe Erscheinung zurückzuführen sind. Ich kann dieser Ansicht Cho- lodkowsky’s um so mehr beipflichten, dass derartige sich nicht färbende Zellen bei Phylloxera fehlen, was mit der von mir, — in meiner eben citirten Arbeit, — constatirten Abwesenheit von biophytischen Bacterien bei Phylloxera sehr gut im Einklange steht. Nur scheint mir die Meinung Cholodkowsky’s, die sich nicht färbenden Zellen wären mit Bacterien-Sporen gefüllt, etwas befremdend, da ein Dauerzustand, also Sporen, bei den Biophyten bis jetzt noch nicht constatirt wurde und, angesichts der Lebens- geschichte der biophytischen Bacterien, das Vorhandensein eines Dauerzustandes bei denselben von grossem Interesse sein würde *). 25) I. Krassilstschik, Sur les bactéries biophytes, in: Annales de l’Institut Pasteur, 1889. 26) Anmerkung. Nachdem das vorliegende Artikel schon abgedruckt wurde, erhielt ich die Nummer 385 des «Zoologischen Anzeigers» (29. Febr. 1892) mit der «Nachschrift» zu seinem Artikel: «Zur Kenntnis der Coniferen-Läuse», in welcher Cholodkowsky berichtet, die vermeintlichen Bacteriensporen seinen «Pigmentkörnchen (nach der Angabe von D-r Wahrlich), die möglicherweise ein Stoffwechselproduct von Bacterien darstellen». Auch diese Deutung der fraglichen Gebilde erregt manches Bedenken, denn bei dem derzeitigen Stande unserer Kenntnisse der biophytischen Bacterien sind wir kaum berechtigt zu behaupten, dass gewissse Producte des Stoffwechsels unserer Bacterien in den Zellen abgela- gert werden und dass dieselben noch dazu in Form pigmentirter Körnchen auf- treten. Mir scheinen diese Gebilde eher als die Bacterien (Bacillen) selbst, die noch im lebenden Thiere oder sogar während des Conservirens, Färbens etc. etc. verletzt wurden, angesehen werden zu dürfen. ОЕ Die übrigen Organsysteme der Wurzelphylloxera werden wir in einem nächsterscheinenden Artikel besprechen. Erklärung der Tafeln. Die sämmtlichen Figuren (ausser Figg. 5, 6, 11 und 16 A,B,B') sind mit der Camera lucida von Zeiss streng nach der Natur, ohne irgend welche Schematisation gezeichnet. Die Figuren 5, 6 und 11 sind schematische Zeichnungen, die Figuren 16 A, 16B und 16B’ sind Mark’s Figuren 9A, 9B, 9В’, aus Taf. IV seiner Arbeit: «Beiträge zur Anat. und Histol. der Coceiden» entnommen. AES — Zellenanhäufung am Retorten- halse. Aia — Arcus inferior anterior. Aip. — Arcus inferior posterior. An — Antenne. AnE — Zellenanhäufungen an der Re- tortenwand. As — Arcus superior. Asd — Anhangszelle der Speicheldrüse. Aws — Ausführungsgang der Speichel- pumpe. Besd — Basis der Costa superior dextra. Bes— » » » » sinistra. Bg — Bauchganglion. Bo — Oeffnung im Boden des Cylinders. CAa— Fortsetzung des Arcusinfer. anter. CAp— » » » у poster. CB — Columellen-Basis. CF — Chitinfurche zwischen den Ein- stülpungen der Bauchwand. Cg — Endkammer der Eiröhre (camera germinativa). ch — Chitinüberzug (Cuticula). chm — Chitinmembran (elastische). chR — Chitinring. chs — Chitinstäbchen. ci — Costa inferior. cid — » » dextra. cis — » » sinistra. co — Conischer Basaltheil der Borste. cod— » » derrechten Borsten. 608— » » » linken Borsten. Col — Columella. Col.d — rechte Columella. Col.s — linke » CP — Gabelleiste oberhalb des Fusses. H.S, Е. В. XXVII. cs — Costa superior. csd— » » CSS — » » ву — Cylinder. DPh — Museuli dilatatores Pharyngis. ds — Ductus salivarius. Dvm (Dr, Dir, Dim, Div) — Dorsoventral- muskeln. Dz — Deckzellen der Speicheldrüse. Eb — Embolus (Kolben). Ec — Fingerförmige Einstülpung. El (1, п, пт, ıv) — Musculi elevatores Arcus superioris. Epz (Hyd) — Epithelzellen der Hypo- dermis. F — Cylinder der Speichelpumpe. Foa — Geruchsgruben der Antennen, Fol — Geruchsgruben der Unterlippe. Fz — Fettzellen (gewöhnliche). Fız — » noch ohne Fetttröpfchen. Hfz — Hypodermale Fettzellenschicht. НШ — Hohlraum. Höck — Höckerchen. Hr — Hintere Rand des Vorderkopftes. K — Kolben der Speichelpumpe. Kg — Kopfganglion. Kk — Amoeboide Kernkörperchen. kov — Kegelförmige Fortsetzung des Cylinderbodens. ks — Kolbenstift. la — Oberlippe. lb — Unterlippe. Ma — Magen. Марь — Musculus antepharyngeus. шар — Musculus dilatator pharyngis. mdpr — » » der Protuberanz. 3 dextra. sinistra. Re Е mdpd — Musculus depressor pedis. ml — Längsmuskel des Sternum. mlpd — Musculus levator pedis. mılpd — » » des ersten Fuss- paares. Mo (Mıo) — Quermuskeln des Thorax. mps — Musculus protractor setae. MTS » retractor » Ms — Muskeln, diezur Regula(rg)ziehen. mw — Quermuskeln des Vorderkopfes und Protuberanzen. oc — Einfaches Auge. ods — Mündungsöffnung des Ductus sa- livarius. Oes — Oesophagus. ol — Obere (vordere) Lamelle des Ar- cus superior. оу — Ovum. ovk — Oberwand des Vorderkopfes. Ph — Pharynx. PhP — Protuberanzen des Pharynx. Pm — Pumpmuskel. Pml — Linker Pumpmuskel. Pmr — Rechter » Ршу — Pumpmuskelvertiefung am Kol- rds — Verzweigungen des Ductus saliva- rius. rg — Regula (Chitinstab am Kolben). Rm — Rückenmuskeln des Thorax. Rs — Chitinauswüchse zum Anheften der Borstenmuskeln. R’s — Chitinlamellen zum Befestigen der Speichelpumpe. rtd — Rechte vordere Retorte. И — 5 hintere » rts — Linke vordere » rtsı — ». hintere » Rw — Randwulst des Kolbens. se — Borsten (setae). spd (1,11, 11) — Lappen der Speicheldrüse. st — Stigma. Ug (Usg) — Unteres Schlundganglion. ul— Untere Lamelle des Arcus superior. vk — Vorderkopf. vs — Vagina setarum (Borstenscheide). Ws — Speichelpumpe. a — Rechter und linker Flügel des Arc. superior. ча, \ Linke und rechte Medianreihen ВВ, f von Höckerchen. ben. Y, Yı, Yn, Yır — Hufeisenkranz von PPsz — Gruppe von Pseudovitelluszellen. Höckerchen. Psz — Einfache Pseudovitelluszelle. ö, dr, би, dm — Randkranz von Höcker- pv — Vacuole mit Flüssigkeit gefüllt. chen. Tafel 1. Fig. 1. Eine ganze Wurzellaus in Kochsalzlösung (*/,/,) un- tersucht. Dieselbe ist durch das Deckgläschen etwas plattge- drückt. Die Figur zeigt das Chitinornament des Vorderkopfes (vk); den Rüssel (Unterlippe /b) bis zu seiner Basis; die Geruchs- grübchen des Rüssels (Fol); die Stigmen des Thorax (st); die Ga- belleisten (cP); das einfache Auge (Oc) und die fingerförmigen Einstülpungen des Sternum (Ze). (Ocular 3 + Objeetiv DD von Zeiss; Vergrösserung 285). Fig. 2. Ein Stück des Mesonotum in Essig-Glycerin (У, Es- sigsäure und ”/, Glycerin) untersucht, um das Epithelium der Hypodermis klarzulegen. (3 + К Zeiss; 650). Fig. 3. Ein ganzes Thier von der Rückenfläche betrachtet, um die Anreihung der Höckerchen zu zeigen: man sieht die mediane Längsreihen их und ß3,, die Hufeisenkranzreihe yy,... und die Randkranzreihe 8%, ... (4 + В Zeiss; 140). Fig. 4. Das Chitingerüst des Vorderkopfes nach Behandlung mit concentrirter Kalilauge. Ausser den Bogen, Rippen, Vor- sprüngen etc. ete. sind auch die Basaltheile der Borsten (Co) zu sehen. (3 + DD; 285). Fig. 5. Schematische Zeichnung, welche den Arcus superior (As), die Columellen (col) und den Arcus inferior (Aia) von vorn gesehen, darstellt. Fig. 6. Schematische Zeichnung, welche den Verlauf des Pharynx, der Chitinbildungen und Muskulatur des Kopfes ver- anschaulicht. Figg. 7a,b,c. Drei Transversalschnitte durch den Vorder- kopf in der Höhe der Speichelpumpe. 7 a und 7 b gehören zu ein und demselben Thier, wobei der erstere Schnitt oberhalb des Bodens des Cylinders, der Letztere — unterhalb desselben ge- zogen sind. 7 e gehört zu einer anderen Schnittserie. Die Erklä- rung der Buchstaben siehe oben. (3 + DD; 285). Figg. За, b,c. Drei aufeinanderfolgende Sagittalschnitte durch den Vorderkopf in der Medianebene. Die Speichelpumpe (ws), die Pumpmuskeln (Pm), der Pharynx (Ph) etc. etc. sind gut zu sehen. (3 + DD; 285). Fig. 9. Zerzupfungspräparat (in °/, %/, Kochsalzlösung) einer Jungen Wurzelphylloxera, an der die rechten (rtd, rid,) und linken (rts, 7151) retortenförmigen Organe zu sehen sind. (3+-DD; 285). Tafel IT. Fig. 10. Ein schiefer Tangentialschnitt durch den Vorderkopf, etwa parallel der Fläche, welche durch die Bases der Antennen und die Spitze der Oberlippe gezogen ist. Man sieht die Details der Speichelpumpe im Durchschnitte. (3 +- DD; 285). Fig. 11. Schematische Zeichnung, welche die Speichelpumpe im optischen Durchschnitt darstellt. Es sind die Hauptbestand- theile dieser Pumpmaschine zu sehen: der Kolben (К) spielt im Cylinder (№); seine Richtung wird vom Kolbenstift (Xs) regulirt. 3* Сы ов a In den Cylinder mündet einerseits der Einführungsgang (04$) der Speicheldrüsenröhre (ds) und zieht aus ihm anderseits der Aus- führungsgang (Aws), welcher den Speichel der Wunde der Nähr- pflanze zuführt. Der Boden des Cylinders lässt in seinem Centrum ein Loch, zur Aufnahme des Kolbenstiftes, übrig; hier biegt die Wandung des Bodens nach unten in Form eines Kegels (kov) um, dessen Basis ringförmig verdickt ist. Am inneren Rande dieses Ringes (ChR) ist eine elastische Chitinmembran (Chm) ausge- spannt, mit deren Centrum das freie Ende des Kolbenstiftes ver- wachsen ist. Die elastische Membran dient zum Herablenken des Kolbens. Als Antagonist funetionirt der starke paarige Pump- muskel (Pm), welcher sich in der Vertiefung des Kolbens (Pmo) inserirt. Figg. 12a,b,c. Drei Transversalschnitte durch ein und das- selbe Thier. Der Schnitt 12a zieht durch den Arcus superior (As), ит welchen die Speiseröhre umbiegt; die Schnitte 12b und 12c sind mehr nach hinten gezogen, indem Letzterer durch den Arcus inferior geht, der erstere (12b) etwa inmitten, zwischen dem Arcus superior und Arcus inferior. (3 + DD; 285). Fig. 13. Tangentialschnitt durch den Rücken in der Gegend des Thorax, um den Verlauf der Rückenmuskeln zu zeigen. (3 + DD; 285). Fig. 14. Tangentialschnitt oberhalb der Wandung des Ster- num. Es sind alle sechs fingerförmigen KEinstülpungen und die sich an denselben inserirenden Muskeln zu sehen. (3 + DD; 285). Fig. 15. Transversalschnitt durch den Thorax einer jungen Wurzelphylloxera, welche ihre dritte Häutung eben durchgemacht hat. Der Schnitt ist durch das dritte Paar der fingerformigen Einstülpungen (Ze) gezogen. Das Fettgewebe, aus zweierlei Zellen (F2 und F2) bestehend, füllt alle Interstitien zwischen den Or- ganen aus. Unterhalb der Hypodermis (Ерг, Hyd) liegt eine «hy- podermale» Fettschicht (Afz), in welcher die Grenzen einzelner Zellen verwischt sind; auch sind die Kerne in denselben nicht mehr zu unterscheiden. Im inneren Fettgewebe sind einzelne %P.3.0: AXVIT. Табл. 1 Um N >. ÿ N Narr À J.Irassilstschil: sc nat. ae Lith.W Glowezewskı Varsovie | TP 3.0. XXVI. 5 Ta6ı. I “asslistschh“ 5€ nat d TP 9.0. ХХУП. Табл. II D IVom. R Г р j sk: sovie Л stschik ad nat del Lith.W Glowezer:sk: Varso J.Krassil A À Табл. Il T.P.9.0. XXVII. 10. ne LL UT TETE Cora D IVom. Ch. \ — 22: (Hyd.) Lith.W Glowozerrsk: Varsovie Arassilstschik ad nat del а, ы + Fon Ram 4 4 < oA св А Le A4 dé О . и L m, ь 1 Br + > м о. к + | € a р 7 N 5 er u“ ß OR à + $ Le 7 ъ 14 | Li зе VS Я в | = ‘ PA 3 4 ne 4 COUR" : ый, “ у à an" В т Я + a 1 ba | DUT > и j . 0 HA UE PO VE Pseudovitelluszellen (Р32) oder Gruppen derselben (PPsz) zer- streut. Es sind auch die jungen Eier (0%) und die Endkammern (Cg) zu sehen. (3 + DD; 285). Figg. 16 A,B,B gehören Е. Г. Mark und sind seiner Taf. IV, Fig. 9 А, В, В’ entnommen *). Wir wollen auch Mark’s Erklärung dieser Figuren citiren. Fig. 16 A. Chionaspis Aspidistrae. Saugorgane von oben wäh- rend der Ruhe der Muskeln (Ms). Figg. 16 В, В’. Chionaspis Aspidistrae. Verschiedene Phasen des Organes während der Zusammenziehung der Muskeln. Fig. 17. Zerzupfungspräparat. Die Speicheldrüse (rechte), aus drei Lappen bestehend, ist am Vorderkopfe (vk) mittelst der Speichelröhre (ds) hängen geblieben. Der Lappen spd’ ist im optischen Durchschnitt, die beiden übrigen spd” und зра” von der Oberfläche aus gesehen dargestellt. (3 + DD; 285). Er ET *) Е. Г. Mark, Beiträge zur Anatomie und Histologie der Pflanzenläuse, insbesondere der Cocciden, in: Archiv für mikroskopische Anatomie, Bd. XII, 1877. Faune hymenopterologique Transcaspienne. Par le général О. Radoszkowski. [Suite *) et fin]. Anthophora Latr. A. aschabadensis n. sp. Nigra, thorace flavescenti-piloso, segmentorum abdominalium marginibus apicalibus niveo-fasciatis, segmentis 2 basalibus fla- vescenti-pilosis; scopa albida. — Long. Ф 15—17 mm. Femelle. Noire. Tête garnie de poils gris; chaperon finement chagriné, noir, avec une faible carène longitudinale. Le dos du thorax couvert de poils gris-jaunätres, poitrine gris-blanchätre. Les deux premiers segments abdominaux couverts de poils d’un gris jaunätre, qui deviennent plus denses sur le premier seg- ment; les bords postérieurs des quatre premiers segments por- tent des bandes de poils d’un blanc de neige assez longs, couchés; la bande du premier segment est plus mince; de chaque côté du cinquième segment on voit une touffe de poils blanes. Pieds gar- *) Voir: Ногае Soc. Ent. Ross. XX, pp. 3—56. — Ibidem, XXI, pp. 88—101.— Ibidem, XXII, pp. 338—849. — Ibidem, XXIII, pp. 306—312. ag nis de poils blanchätres; la brosse et le métatarse blancs, pé- nicille noir; le metatarse se termine en dessous par de poils roux. Ailes transparentes, à teinte noirätre. Cette espèce se rapproche de РА. personata Illig. A. germabica n. sp. Nigra, capite thoraceque albido-villosis, abdominis segmentis margine apicali niveo-fasciatis, segmentis anticis duobus albido- villosis. à labro et clypeo pallide luteis, metatarsis intermediis nigro-penicillatis. — Long. d 11 mm., © 10 mm. Femelle. Noire. Tête et thorax herisses de poils blanchätres; chaperon faiblement caréné; son bord porte une mince bordure lisse faiblement relevée. Les deux premiers segments abdominaux herissés de poils blancs; les bords postérieurs des quatre pre- miers segments portent des bandes formées de poils d’un blanc de neige; la bande du premier segment est à peine visible. Les pieds sont richement garnis de poils d’un blanc de neige; pénicille noir avec l’extrémité roussâtre. Ailes transparentes. | Mâle. Pareil à sa femelle; le labre, le chaperon, les taches près des yeux et le premier article des antennes — d’un jaune de paille; les bandes abdominales de poils d’un blanc de neige sont plus minces et sur le premier segment presque invisibles; les cils ventraux sont plus riches que chez la femelle; méta- tarses des pieds intermédiaires applatis et garnis d’un pinceau de poils noirs. | Germab. A. mervensis п. sp. Nigra, mandibulis, labro, clypeo antennarumque articulo primo eburneis; capite thoraceque fulvo-villosis ; abdomine segmen- tis 19 — 50 margine apicali albo-fasciatis. Alis subhyalinis. — Long. Ф 12 mm. Femelle. Noire. Orbites intérieures, chaperon, labre, mandi- bules et premier article des antennes d’un blanc d’ivoire sans ta- LAON ES ches noires, mais il y a une bordure noire autour du labre. Poils de la tête roux, derrière les yeux — blanes. Le dos du thorax hérissé de poils roux; la poitrine hérissée de poils grisätres. Abdomen mat; les bords postérieurs de tous les segments pour- vus de bandes assez larges, formées de poils d’un blanc de neige, couchés; la bande sur le cinquième segment est interrompue au milieu; sixième segment garni de poils noirs plus longs et héris- sés vers l’extrémité. Les pieds garnis de poils noirs; les jambes et les tarses des pieds antérieurs et intermédiaires en dessus et les hanches en dessous sont garnies de poils blancs; les pieds postérieurs n’ont que la brosse garnie de poils d’un blanc de neige. Ailes presque transparentes. Merv. Cette espèce se rapproche de РА. quadrifasciata. A. tedshenensis n. sp. Nigra, thorace dense pallido-villoso, abdominis segmento primo ‘toto albido-tomentoso, ceteris albido-tomentoso-fasciatis; scopa alba. — Long. Ф 12 mm. Femelle. Noire. Chaperon et labre noirs; la tête est entière- ment couverte de poils blanchâtres assez longs. Thorax avec la poitrine hérissé de poils de la même couleur, mais qui deviennent un peu jaunâtres sur le dos du thorax. Abdomen mat; son pre- mier segment avec sa base couvert de poils blancs, minces, cou- ches; le deuxième et le troisième segments portent de très larges bandes; le cinquième en a une moins large de poils blancs; le sixième est nu, faiblement parsemé de poils blancs non couchés. Pieds noirs, extérieurement richement garnis de poils d’un blanc d'argent; scopa blanc d'argent. Ailes transparentes, écailles jau- nätres. Tedjene. Ressemble beaucoup à ГА. Fedischenkoi; diffère par sa srandeur, le chaperon et la face garnis de poils blanchätres et par les écailles jaunes. = AS Iucera Scop. E. kuschkiana Rad. Horae Soc. Ent. Ross. XX, p. 4 (4). Nigra, capite thoraceque griseo-hirsutis, abdominis segmentis margine apicali niveo-fasciatis, primo griseo-hirsuto. — Long. 9 12 mm. Femelle. Noire. La tête avec le labre garnie de poils gris. Thorax hérissé de poils d’un gris jaunâtre. Abdomen subopaque, finement ponctué; premier segment hérissé de poils gris; les bords postérieurs de tous les segments abdominaux portent une bande de poils d’un blanc de neige, couchés; celle du premier plus mince; les segments ventraux sont densément ciliés de poils gris-brunâtres, les cils étant plus longs et mêlés de blanc sur le quatrième segment. Pieds garnis de poils gris, tarses roux, mé- tatarses intérieurement couverts de poils roux. Ailes transparen- tes, faiblement enfumées vers l’extrémité. E. tedshenensis n. sp. Nigra, clypeo luteo, thorace fulvo-hirsuto, abdominis segmentis margine apicali albo-fasciatis (primo ex parte). — Long. 12 mm. Mâle. Noir. Le labre et la tête garnis de poils gris-blanchä- tres; chaperon jaunâtre. Le dos du thorax hérissé de poils d’un jaune roussätre; la poitrine en est de poils gris. Le premier seg- ment abdominal et la base du deuxième sont herissés de poils gris; les bords postérieurs de tous les segments (excepté le pre- mier) portent chacun une bande de poils blancs couchés; les segments ventraux sont ciliés de poils blanchätres. Pieds garnis de poils gris, tarses roux. Ailes transparentes. Tedjène. NMacrocera Latr. M. melectoides n. sp. Nigra, capite thoraceque griseo-villosis, segmentis abdomina- [физ margine albido-fasciatis. — Long. Ф 13 mm. Femelle. Noire. La face et le vertex derrière les yeux cou- verts de poils longs d’un gris blanchâtre, ainsi que le thorax avec la poitrine. Abdomen opaque; son dos garni de poils noirs; premier segment couvert de poils longs d’un gris blanchâtre; le deuxième porte une bande de poils blancs presque couchés; sur les bords postérieurs du deuxième, troisième, quatrième et cin- quième segments on voit de fortes bandes interrompues au mi- lieu, formées de poils d’un blanc d’argent. Les trois derniers segments ventraux sont ciliés de poils blancs. Pieds garnis de poils blanchätres. Ailes transparentes. Tedjène. Par sa stature, par la longueur de l’abdomen et par la dispo- sition de la vestiture cette espèce paraît appartenir au genre Melecta; mais la conformation de ses pieds la fait ranger parmi les Macrocera. — La connaissance du mâle nécessitra peut-être une nouvelle coupe générique pour cet insecte. M. tedshenensis n. sp. Nigra, capite thoraceque griseo-villosis, abdomine albido-pul- verulento, marginibus apicalibus singulorum segmentorum testaceis glabrisque. 8 labro clypeoque flavis, segmentis abdominalibus (primo ex parte) argenteo-fasciatis. — Long. d 11,2 12 mm. Femelle. Noire. La tête garnie entièrement de poils gris- blanchâtres; antennes d’un roux foncé. Thorax couvert de poils gris-jaunätres, poitrine — de poils gris-blanchâtres. Abdomen demiopaque; les bords postérieurs de tous les segments sont luisants, d’une couleur jaunätre; le dos des segments couvert de poils très courts pulvérulents de blanc; l’anus est noir; les segments ventraux sont cilies de poils argentés. Pieds en partie roussätres, richement garnis de poils argentés. Ailes transpa- rentes. Mâle. Chaperon, labre et les bases des mandibules d’un jaune pâle; antennes foncées. Les deux premiers segments abdo- minaux garnis de poils gris; les bords de tous les segments, FEAT ee excepté le premier, portent des bandes formées de poils argen- tés; les tarses des pieds roux; le reste comme dans la femelle, excepté les bords postérieurs des segments abdominaux qui ne sont pas clairs. Tedjène. M. clypeata n. sp. Nigra, clypeo eburneo, antennis ventreque rufis; abdomine argenteo-quadrifasciato; scopa argentata; capite albido, thorace rufo-piloso. — Long. © 9 mm. Femelle. Noire. La tête densément couverte de poils blan- chätres; chaperon et labre d’un blanc d'ivoire; les antennes roux, excepté leurs trois premiers articles qui sont noirs. Le dos du thorax couvert de poils roussätres; écailles päles. Les deuxième, troisième et quatrième segments abdominaux portent vers leurs bases de larges bandes formées de poils blancs couchés; le cin- quième segment en est entièrement couvert, portant au milieu une tache de poils brunätres. Ventre roux, cilié de poils gris. Scopa blanc d'argent; les tarses des pieds roux. Ailes transpa- rentes. Sérax. Megachile Latr. M. germabensis Rad. M. gerszabiensis 1) Horae Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 9 (9). Mâle. Pareil à sa femelle. Abdomen allongé; son sixième segment est couvert de poils blanchâtres, caréné longitudinale- ment, avec le bord irrégulièrement crénelé; le septième segment se termine par une dent en forme d’un clou triangulaire; les segments ventraux sont franges de poils blancs. — Long. 107, mm. M. albonotata Rad. Horae Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 10 (©). Mâle. Ressemble beaucoup au mâle de M. lagopoda, mais son 1) L’endroit où fut pris l’insecte n’est pas Gerszab, mais Germab. Ne cinquième segment est frangé de poils roux assez longs; l’extré- mité du sixième est arrondie, sans dentelure, ni échancrure; sep- tième bidenté, les dents étant très petites; il n’y a point de poils noirs sur les franges des tarses antérieurs dilatés. — Long. 14 mm. M. terminata F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., ри). М. dimidiativentris Dours (Rev. Zool. I, 1873, р. 300: ©). M. Morawitzi Rad. Horae Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 9 (9). Mâle. La face de la tête, sa partie derrière les yeux et le thorax avec la poitrine sont garnis de poils blanchâtres. Les deux premiers segments abdominaux couverts de poils grisätres; le dos des autres segments parsemé de poils blanchâtres assez courts; le sixième en est plus densément; les bords postérieurs de tous les segments (excepté le premier) portent d’assez larges bandes de poils blancs couchés; le bord du sixième segment est irrégu- lièrement crénelé, le septième se termine par une dent; les seg- ments ventraux sont ciliés de poils blanchâtres. Les tarses sont garnis intérieurement de poils roussâtres comme chez la fe- melle. — Long. 97, mm. M. carinata n. sp. Nigra, albido-pilosa, clypeo carinato, mandibulis inermibus, segmentis abdominalibus albido-fasciatis, fasciis plerumque inter- ruptis; scopa alba; alis hyalinis. — Long. 10'/, mm. Femelle. Noire. La face de la tête parsemée de poils blancs; le chaperon finement ponctué, portant au milieu une carène lon- situdinale; son bord est droit; mandibules larges, avec le bord intérieur droit sans dents. Thorax finement et densément cha- griné; ses côtés, ainsi que le metathorax, sont hérissés de poils blancs. Abdomen finement ponctué; premier segment portant de chaque côté une touffe; les segments: deuxième, troisième et qua- trième portent des bandes interrompues au milieu; le cinquième Be a en a une entière de poils blancs; le sixième est parsemé de poils courts de la même couleur. Scopa ventral blanchätre. Les pieds parsemés de poils blanchätres; les metatarses sont garnis inté- rieurement de poils d’un roux foncé. Ailes transparentes. M. seraxensis n. sp. Nigra, segmentis abdominis pallide rufescenti-fasciatis. 2 mandibulis quadridentatis; tuberculo bilobo ad basin antennarum; scopa alba. 3 segmento sexto apice serratulo, septimo tridentato. — Long. © 10—13, © 11—13 mm. Femelle. Noire. Le bord du chaperon coupé en ligne droite; mandibules larges, quadridentées; antennes vers l’extrémité bru- nes; à leur base on voit un tubercule bilobé luisant; la face est couverte de poils d’un blanc de neige. Corselet densément cha- griné, garni de poils assez courts gris; écusson élevé au milieu, écailles d’un roussätre clair. Les bords postérieurs des segments abdominaux portent des bandes formées de poils couchés, d’une couleur roussâtre pâle; ces poils deviennent blancs sur le cin- quième segment; outre cela les segments portent une autre bande pareille, mais plus mince vers leurs bases, excepté le premier segment. La brosse ventrale est blanche, non épaisse, de manière qu’on peut voir à travers les bandes ventrales blanchätres. Pieds garnis de poils blanchätres; leurs tarses roux. Ailes trans- parentes. Mâle. La face couverte de poils longs d’un blanc roussätre. Thorax hérissé de poils d’un roux sale. Sixième segment abdo- та] nu, concave, avec le bord demicirculaire, régulièrement denté; septième tridenté, les dents étant effilées, longues, un peu recourbées. Les bords des segments ventraux sont densément ciliés de poils blanchätres. Serax. M. tuberculata n. sp. Nigra, abdominis segmentis albo-fasciatis. $ mandibulis haud valide quadridentatis; tuberculo ad basin antennarum; scopa alba. Le ME RR d segmento sexto concavo, apice dentato; septimo tridentato. — Long. d 12, Ф 10—12 mm. Femelle. Noire. La face et la partie de la tete derriere les yeux sont garnies de poils blanes; mandibules quadridentées, la première dent étant arrondie, les autres très émoussées; près de la base des antennes on voit un tubercule luisant; les antennes (le premier article excepté) rousses. Thorax en partie et poitrine entièrement garnis de poils blancs. Abdomen plus court et plus large que dans la ЛИ. seraxensis; les bords postérieurs des seg- ments sont ornés de larges bandes de poils d’un blanc pur. Scopa ventral d’un blanc d'argent. Pieds garnis de poils blanes. Ailes transparentes. Mâle. Semblable à sa femelle; sixième segment faible- ment concave vers son bord, qui est arrondi et denté, les dents étant assez longues; septième segment tridenté, les dents étant longues, effilées et recourbées. Ventre garni de poils blan- chätres. Serax. M. Stolzmanni n. sp. Nigra, antennis rufis; abdomine argenteo-sericeo, segmentis albido-fascialis, anterioribus tribus rufis. 2 scopa alba. seg- тетю sexto fortiter dentato. — Long. 49 9—10 mm. Femelle. Noire. Mandibules quadridentées, les dents étant très émoussées et à peine visibles; chaperon chagriné; la face garnie de poils blancs: antennes roussätres. Thorax chagriné; poitrine, écusson et métathorax densément garnis de poils blancs; écailles pâles. Abdomen parsemé en dessus de poils courts blancs; premier segment roux; les bords postérieurs de tous les segments portent des bandes de poils blancs couchés. La brosse ventrale blanche; les pieds roux. Ailes transparentes, roussätres, l’extrémité enfumée. Mâle. Pareil à sa femelle; le bord du sixième segment denté, les dents étant longues, effilées, au nombre de 6 à 8, séparées au milieu par un intervalle avec un enfoncement. Serax. M. Schnabli n. sp. Nigra, antennis mandibulisque rufis; segmentis abdominalibus anterioribus rufo-strigatis, albo-fasciatis. 2 scopa alba. 6 seg- mento sexto apice irregulariter dentato. — Long. 49 9—10 mm. Femelle. Noire. La face, le chaperon, une ligne large der- riere les yeux et la base des mandibules couverts de poils blanc de neige: antennes et mandibules rousses; ces dernières larges, quadridentées, les deux premières dents étant fortes, la troisième petite, émoussée. Corselet (le dos du mésothorax excepté) couvert de poils blanc de neige. Les parties postérieures des segments an- térieurs de l’abdomen et le ventre roux; les bases des premiers segments, leurs côtés, le cinquième et le sixième densément cou- verts de poils courts d’un blanc de neige; les bords postérieurs des segments portent des bandes formées de poils blancs couchés; brosse ventrale blanche; pieds roux, densément couverts de poils blanc d'argent. АПез transparentes, limpides, faiblement enfumées vers l'extrémité. Mâle. Ressemble à sa femelle; sixième segment entièrement couvert de poils d’un blanc d'argent, son bord étant finement denté avec un intervalle demicireulaire au milieu. Ventre densé- ment cilié. Serax. M. inermis n. sp. Nigra, abdomine argenteo-fasciato. $ mandibulis non denta- Из, inermibus. & segmento sexto plano, apice dentato, septimo unidentato. — Long. 4 Q 11 mm. Femelle. Noire. Mandibules larges, intérieurement coupées en ligne droite, sans aucune trace de dents; chaperon mat; son bord coupé en ligne droite; le chaperon, la face et la partie de la tête derrière les yeux couverts de poils blanc d’argent. Cor- LR ya selet (à l’exception du mésothorax) couvert de poils d’un blanc d'argent. Abdomen finement ponctué; premier segment en entier et les bords postérieurs des segments suivants ornés de bandes formées de poils blancs. Brosse ventrale d’un blanc d’argent. Ailes transparentes, faiblement enfumées vers le bout. Écailles jaunes. Mâle. Pareil à sa femelle, seulement la couleur blanche tire un peu au junâtre; sixième segment plat, entièrement garni de poils, son bord étant denté; le septième se termine par une courte dent. Sérax. Pseudosmia Rad. Ps. aschabadensis Rad. Horae Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 12. ($). Mäle. Pareil à sa femelle. Le bord du sixième segment est arrondi et porte de chaque côté une petite dent; le septième est armé de trois dents longues et larges en même temps, en forme de trois épines. — Long. 5 mm. Anthidium Г. А. Grohmani Spin. (Ann. Soc. Ent. Fr. [1 Sér.] УП, р. 524). A. Fedtschenkoi F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., р. 122). A. limbiferum К. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., p2123): A. germabicum n. sp. Nigrum, clypeo, orbitis oculorum mandibulisque eburneis ; tho- race griseo-villoso; abdominis maculis, fasciis pedibusque lutescen- физ; apice segmenti sexti tri-, septimi quadridentato. — Long. d 16 mm. Mâle. Noir. La tête derrière les yeux et le premier article des antennes jaunes; les mandibules, les orbites des yeux et le cha- peron d’un blanc d’ivoire; le bord de ce dernier faiblement échan- MOINE cré. Thorax garni de poils d’un gris sale, ceux de la poitrine étant plus clairs. Abdomen densément ponctué; les deux premiers segments portent de chaque côté une grande tache triangulaire ; sur le troisième ces taches sont réunies par une bande mince, in- terrompue au milieu; sur le quatrième et cinquième les bandes sont entières, d’un jaune pâle; le sixième est garni de poils gris, son bord étant tridenté; la dent du milieu paraît être échancrée au milieu, le septième segment est quadridenté, les deux dents latérales étant fortes, les deux dents du milieu interposées l’une en avant, l’autre en arrière, celle du devant forte, coupée en ligne droite à l’extrémité. Pieds jaunes; leurs hanches en partie noires. Ailes enfumees. Germab. A. seraxense n. sp. Nigrum, clypeo, orbitis oculorum, lineis ante squamas, scutello et fascüs abdominalibus luteis; apice segmenti sexti bi-, septimi tridentato. — Long. 6 9 mm. Mâle. Noir. Chaperon, premier article des antennes, bases des mandibules et une bande continue au vertex jaunes; chaperon et face garnis de poils argentes. Thorax densément ponctué, par- semé de poils blanchätres; les bords des écailles et une ligne de- vant les écailles, descendant sur le bord de l’&cusson, jaunes. Abdomen ponctué: ses quatre premiers segments portent au milieu des bandes continues jaunes; celle du premier segment fortement rétrécie au milieu; sixième segment entièrement jaune ; son bord faiblement sinué au milieu et fortement échancré de chaque côté, ces deux échancrures se terminant par une dent la- terale; septième segment tridenté, les deux dents latérales étant triangulaires, fortes, celle du milieu mince, longue et droite. Ventre densément cilié de poils argentes; pieds garnis de poils de la même couleur; leurs jambes et trochanters sont jaunes en dessus. Ailes faiblement enfumées. Sérax. НЕВЕ: В. УИ. 4 me. 60 2 A. affine F. Mor. (Horae Soc. Ent. Ross. X, р. 116 [49]. Var. nostrum 8. Plus petit, avec deux taches longitudinales derrière les yeux, une ligne interrompue sur le prothorax, les écailles, les bords du postécusson et le mésothorax jaunes. — Long. 8 mm. A. dissectum Eversm. (Bull. Mosc. 1852, р. 80) 8. Poils de la tête et le dos du thorax blanchâtres. — Long. 14 mm. Ceratinza Latr. С. chalcites Germ. (Giraud. Ann. Soc. Ent. Fr. [4 Sér.] VI, р. 457 [49]. — Radoszkowski. Bull. Mosc. 1873, р. 135). С. egregia Gerst. (Stett. Ent. Ztg. 1869, р. 176). Coelioxys Latr. C. transcaspica Rad. Нотае Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 15 (9). Mâle. Pareil à sa femelle. Les segments abdominaux: troi- sième, quatrième et cinquième portent, au milieu de leurs enfon- cements, des bandes, le sixième et septième sont garnis de poils d’un blanc d’argent; le ventre est couvert d’une poussière blanche; le sixième segment porte de chaque côté une dent mince allongée, le septième en a quatre, celles du bas étant plus longues et plus effilées. C. undecimdentata n. sp. Nigra, abdominis segmentis margine apicali albo-fasciatis. ® clypeo argenteo-villoso, abdominis segmento sexto supra carinato. d abdominis segmento sexto utrinque denticulo instructo, ultimo sexdentato; segmento ventrali quinto tridentato. — Long. 8 9, 2 10 mm. Femelle. Noire. La face avec le chaperon et la partie de la tête derrière les yeux couvertes de poils d’un blanc d’argent; antennes d’un brun roussâtre. Thorax rugueux, le dos pauvre- nr И ment, la poitrine richement garnis de poils blanc d'argent; écus- son triangulaire, avec les dents très petites. Les bords posté- rieurs de tous les segments abdominaux portent chacun une bande; les bases des trois premiers segments portent d’autres bandes de poils couchés, d’une couleur blanc d’argent, ces ban- des se réunissant sur les côtés; toutes les bandes ventrales se réunissent de manière que la surface ventrale paraît être entière- ment couverte de poils d’un blanc d'argent; sixième segment abdominal allongé, caréné longitudinalement, arrondi à l’extré- mité, garni de poils blancs; sixième segment ventral plus long, nu. Pieds garnis de poils blancs, leurs tarses roux. Ailes transpa- rentes, enfumées vers le bout. Ecailles claires. Mâle. Pareil à sa femelle; excepté le premier segment ab- dominal les quatre suivants portent une seule bande apicale, le cinquième en a une seule basale, interrompue au milieu; le si- xième segment est entièrement couvert de poils d’un blanc d’ar- gent couchés, ayant au milieu une carène noire et armé de chaque côté d’une dent plate; le septième segment est noir; il se termine par six dents, les quatre supérieures étant égales et les deux in- férieures plus longues; le cinquième segment ventral est armé de trois dents triangulaires. Nervure entre la première et la deuxième cellules cubitales pétiolée. Comme je ne possède qu’un seul exem- plaire de cette espèce, je ne peut pas constater, si c’est un ha- sard, ou si cette particularité est stable dans cette espèce. C. sogdiana F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., р. 134 [2]). С. coronata Först. (Verh. Preuss. Rheinl. X, р. 280 [$]. С. brevis Eversm. (Bull. Mosc. 1852, р. 77 [9 |). C. parvula n. sp. Capite thoraceque nigris, albido-squamosis ; mandibulis, anten- nis, squamis, abdomine pedibusque rufis; fasciis abdominalibus argenteis. d ano sexdentato. — Long. 9 514, © 6 mm. 4* = Be Femelle. Tête et thorax noirs, fortement rugueux, garnis de poils courts d’un blanc de neige; mandibules, antennes et écail- les rousses; écusson triangulaire, armé de chaque côté d’une dent assez longue et recourbée. Abdomen roux, scrobiculé; chacun des cinq premiers segments porte une bande continue, large, for- mée de poils couchés d’un blanc de neige; le dernier segment est caréné, pointu à l’extrémité et plus court que le sixième segment ventral; en dessous tout l’abdomen est couvert de poils blancs, ainsi que les pieds, qui sont roux. Ailes transparentes, leur ex- trémité enfumée. Mâle. Abdomen plus foncé, quelquefois en partie brun; le sixième segment abdominal porte de chaque côté une dent; le septième est roux, densément garni à sa base de poils argentés, armé de six dents, les dents du milieu étant plus longues. Serax. C. seraxensis n. sp. (С. transcaspicae assimilis. © segmento sexto abdominali concavo, carinato, infra lato. 8 ano quinquedentato. — Long. 4$ 1—11 mm. Femelle. Ressemble à la C. transcaspica, en différant par sa grandeur moindre (7 — 11 mm.), les bases des mandibules rousses, l’écusson triangulaire, ses dents étant plus courtes et émoussées à l’extrémité (non effilées), par le sixième segment qui n’est pas convexe, mais concave, fortement caréné, couvert d’une poussière blanche, effilé à l’extr&mite, plus court que le segment correspon- dant ventral, celui-ci très large, faiblement arrondi et nullement caréné; enfin par le ventre roux. Mâle. L’anus de la С. transcaspica est quadridenté, tandis que celui de la С. seraxensis est caréné et armé de cinq dents, les dents latérales étant assez longues; entre ces dents au milieu on remarque une troisième petite dent, les deux dents inférieures étant un peu plus longues et plus effilées; le dernier segment ventral porte chez les deux espèces en question de cha- enge que côté une dent. Souvent une partie de l’abdomen est d’un roux foncé. Sérax. Paracoelioxys п. с. Caractères du genre Coelioxys, excepté: Écusson mutique; abdomen plus allongé et plus étroit, coni- que; le dernier segment chez la © plat, presque carré, son extré- mité coupée en ligne droite. Cellule radiale plus courte et plus large. Ce genre forme un passage entre les genres Coelioxys et Dioxys. P. Barrei n. sp. Вию; capite (ex parte nigro) thoraceque argenteo-sericeis ; abdomine argenteo-fasciato. — Long. $ 11 mm. Femelle. Tête noire, garnie de poils courts argentes; chape- ron, mandibules et antennes d’un roux foncé. Thorax roux-foncé, rugueux, en dessous et sur les côtés densément couvert de poils courts argentés; ces poils devenant plus longs sur le postécusson et le métathorax. Abdomen d’un roux clair, finement ponctué, luisant; les bords postérieurs de tous les segments sont densé- ment bordés de poils d’un blanc d’argent; on voit aussi une pa- reille bande sur le bord antérieur du premier segment, les seg- ments suivants sont ornés au milieu de larges bandes fortement interrompues au milieu; le ventre est parsemé d’une poussière argentée, ainsi que les pieds, qui sont roux. Ailes transparentes, enfumées vers l’extrémité. Sérax. Je possède encore une autre espèce appartenant à ce même genre, provenant d'Égypte; elle a été décrite par Spinola sous le nom de Coelioxys rufiventris 2 (Ann. Soc. Ent. Fr. УП, 1838, p. 531. 73); l’auteur lui-même a déjà remarqué que cette espèce présente un passage entre les Coelioxys et Dioxys. Zu ee Nomia Latr. N. aureocincta Costa. (Fn. Nap., tab. XXXI, fig. 3). Var. turcomanica. Diffère du type: Femelle: antennes, abdomen et pieds roux, écailles pâles. Mâle: antennes, mandibules, le bord du chaperon et les pieds roux, écailles pâles. La forme des pieds postérieurs et du ventre s’accorde bien avec le dessin dans l’ouvrage du prof. Costa. N. minor n. sp. Nigra, nitida; antennis mandibulisque rufis; clypeo et facie dense albido-pilosis; abdominis segmentis a secundo usque ad quartum translucidis. — Long. 2 7 mm. Femelle. Noire. Mandibules et antennes (excepté le premier article) rousses; chaperon et face couverts de poils courts blancs. Thorax luisant, faiblement ponctué, en devant et autour de l’écusson couvert de poils courts blancs; écusson et métathorax profondément ponctués; écailles claires. Les bords postérieurs du deuxième, troisième et quatrième segments clairs et tran- sparents; cinquième segment parsemé de poils blancs; ventre brun. Les pieds parsemés de poils blancs. Ailes transparentes, nervures en partie roussâtres. Serax. Ipeolus Latr. Е. transitorius Eversm. (Bull. Mose. XXV, р. 102). Var. se- raxensis. Thorax noir; poitrine, prothorax, la partie derriere l’écusson et postécusson densément couverts de poils très courts d’un blanc de neige; écailles, écusson et les points sous les ailes roux. Les bandes blanches sur l’abdomen continues. Ventre cou- vert de poils couchés, qui sont blancs seulement sur les deuxième N er et troisième segments, tirant au jaune sur le reste de l’abdo- men. — Long. 2 7, $ 9 mm. Sérax. Pasites Latr. P. maculatus Jur. (Nouv. Méth. Hym., p. 224). Var. ascha- badensis. Entièrement d’un roux clair, sans trace de noir; tête, thorax en partie et ses côtés garnis de poils très minces et très courts, pulverulents de blanc de neige. — Long. 5!/, mm. Nomada Г. N..Komarowi п. sp. Rubra, clypeo, postscutello, metathorace, abdominis apice co- zisque posterioribus argenteo-pilosis. — Long. Ф 6—7 mm. Femelle. Entièrement rousse; chaperon, postécusson, côtés du métathorax, extrémité du cinquième segment abdominal et hanches postérieures densément garnis de poils minces et très courts couchés d’une couleur blanc d’argent; ces poils se retrou- vent sur les côtés de la poitrine. Ailes transparentes, à reflet métallique (irisé), faiblement enfumées vers le bout. Ressemble à la N. discicollis Е. Mor. Crocisa )J ur. C. affinis F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., p. 141). C. aberrans F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., p. 143). €C'olletes Latr. C. floralis Eversm. (Bull. Mose. 1852, p. 46). С. annulicornis Е. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., p. 266). Serax. ze Andrena Е. A. Lepeletieri Luc. (Expl. Alg. III, p. 168; tab. 5, fig. 2). Var. aschabadensis. Tête, antennes, thorax avec la poitrine et les pieds antérieurs roux. A. transcaspica n. sp. Nigra, thorace niveo-hirto, fascia inter alas nigra, abdominis segmentis 19—49 utrinque macula nivea, 59 niveo-fimbriato; alis hyalinis apice fumatis. — Long. 2% 12 mm. Femelle. Noire. La tête (excepté le vertex) couverte de poils longs d’un blanc de neige. Thorax hérissé de poils de la même couleur, avec une large bande entre les ailes. Abdomen finement ponctué, luisant, avec un faible reflet violacé; sur chaque côté des quatre premiers segments on voit une tache de poils d’un blanc de neige; cinquième segment cilié de poils longs, blancs, qui deviennent plus denses vers les côtés; segments ventraux ci- liés de poils noirs mêlés de blanc. Pieds garnis de poils noirs, excepté les jambes de pieds antérieurs, qui sont garnies de poils blancs, leurs métatarses étant densément couverts de poils d’un gris roussätre. Ailes transparentes, leurs extrémités d’un brun clair. A. germabica n. sp. Nigra, capite thoraceque griseo-hirsutis, segmentis abdomina- libus albo-fasciatis, secundo rufo. — Long. 8 Q 10—13 mm. Femelle. Noire. La tête avec le chaperon hérissée de poils d’un gris blanchätre; chaperon finement ponctué. Thorax hérissé de poils d’un gris jaunâtre, poitrine d’un gris blanchâtre. Deuxième seement abdominal en dessus et en dessous roux; les deux pre- miers segments garnis modérément de poils blanchâtres; les bords postérieurs des quatres premiers segments portent des bandes assez larges de poils blancs couchés: le cinquième est cilié de poils noirs mêlés de brun; segments ventraux ciliés de poils blan- и châtres. Pieds garnis de poils blancs, métatarses postérieurs cou- verts de poils roussätres, tarses roux. Ailes transparentes. Mâle. Pareil à sa femelle: le sixième segment abdominal porte une bande de poils blancs couchés. Germab. Cette espèce se rapproche des A. transitoria F. Mor., À. au- lica F. Mor. et A. Savignyi Spinola. Halictus Latr. H. fucosus F. Mor. (Voyage de Fedtschenko, Apid., p. 230). — Merv. Nomioides Sch. N. aenescens n. sp. Capite thoraceque viridi-aeneis, griseo-hirsutis, abdomine ni- gro, rufo-variegato; alis hyalinis. — Long. © 6 mm. Femelle. Tête et thorax d’un vert cuivreux, très densément couverts de poils assez courts d’un gris jaunâtre. Abdomen noir, opaque; deuxième et troisième segments en partie d’une couleur brunätre clair ; les bords postérieurs du premier et deuxième seg- ments sont d’un roux clair; abdomen parsemé de poils fins, assez longs, couchés, blanchätres, la vestiture du ventre étant plus forte. Pieds d’un roussâtre clair, richement garnis de poils blanchätres. Ailes transparentes, nervures jaunätres. Prosopis F. Pr. turanica F. Mor. (Voyage de Fedtschenko. Apid., 19279). Pr. tibialis Е. Mor. (Г. с., р. 284). Pr. biareolata F. Mor. (L. e., p. 278). Pr. Morawitzi Rad. (= Pr. flavipes К. Mor. [Voyage de Fed- tschenko. Apid., р. 285] nec flavipes Smith [Cat. Brit Mus. I, 23 |: =. VOTES Sphex F. Sph. regalis Smith (Ann. a. Mag. Nat. Hist. IV, 1873, p. 291. — Chlorion superbum Rad. [Horae Soc. Ent. Ross. XXI, 090]: М. Е. Kirby a eu la complaisance de comparer тез ехет- plaires provenant de la région Transcaspienne avec les types de feu Smith, l’un provenant de Béloudjistan, l’autre, qui est plus petit et plus päle, provenant des Indes; du reste les exemplaires de Smith sont conformes avec mes spécimens transcaspiens. Sph. songaricus Eversm. (Bull. Mose. 1849, p. 368). Sph. tristis Kohl (Mus. Nat. Hung. Budap. 1885, p. 200). Sph. umbrosus Chr. (argentatus F. |E. S. IT, p. 200]) var. metallicus Tach. Sph. Thomae F. (E. S. IT, p. 199). Sph. aegyptius Lep. (Hym., р. 356) var. éurcomanicus. Il est plus petit (24— 29 mm.) que l’exemplaire provenant d’Abyssinie décrit par moi sous le nom de Sph. grandis (Hor. Soc. Ent. Ross. XII, p. 132); son mesothorax est garni de poils d’un roux foncé. Serax. Aporus Spin. A. gratiosus n. sp. Niger, scutello, methatorace pectoreque cano-sericeis; alis sub- hyalinis apice nigris, cellula radiali minuta. — Long. $ 8}, mm. Femelle. Noire. Tete plus large que le thorax; chaperon petit; son bord droit. Metathorax de la longeur du pro- et mé- sothorax, arrondi par derriere, portant au milieu une ligne longi- tudinale enfoncée; écusson, métathorax et poitrine avec les han- ches couverts de poils blanchâtres courts. Abdomen demiopaque, allongé. ` Aïles faiblement enfumées, plus foncées vers le bout; cellule radiale très petite; deuxième cubitale très rétrécie vers l'extrémité, recevant deux nervures reccurentes. au, he A. gracilis n. sp. Niger, capite thoraceque albo-sericeis, abdomine albido-mi- cante. — Long. © 8 mm. Femelle. Noire. Tête moins large que le mésothorax; chape- ron plat; son bord arrondi. Métathorax plus petit que le méso- thorax; sa surface arrondie. Tête avec le premier article des an- tennes et thorax avec la poitrine couverts de poils blancs, couchés, très courts, comme de la poussière. Abdomen lisse, demiopaque; quand on le retourne, il tire avec les pieds au blanc nacré. Les jambes avec leurs tarses sont épineuses. Aïles transparentes, enfumées vers le bout; cellule radiale grande, rétrécie vers l’ex- tremite; deuxième cellule cubitale plus grande que la première trapézoïdale, recevant deux nervures reccurentes. Pompilus Е. P. pictus n. sp. Niger, antennis, mesothorace ex parte, scutello, clypeo, facie, temporibus, fasciis abdominalibus pedibusque luteis; alis lutescen- tibus apice fumatis. — Long. d 13 mm. Mâle. Noir. Chaperon, mandibules, face et partie de la tête derrière les yeux jaunes; chaperon bombé, avec une tache brune au milieu; son bord arrondi; antennes oranges. Prothorax étroit, jaune; la majeure partie du mésothorax avec l’écusson orange; métathorax garni de poils blanchâtres. La base du premier seg- ment abdominal orange, garnie de poils blanchâtres ; deuxième, troisième et quatrième segments chacun avec une large bande jaune, échancrée au milieu, les dos des autres segments jaunes. Les pieds (excepté une partie des hanches) jaunes. Ailes jaunä- tres, le bout des ailes supérieures noirätre. Cette espèce ressemble au Priocnemis flavus Eversm. (Bull. Мозес. 1849, р. 383; nec Pr. flavus F.); dans cette dernière es- pèce la cellule radiale est demicirculaire à l’extrémité; chez le Pr. pictus elle est plus large et se termine en un angle aigu. — 60 — Priocnemis Sch. Pr. rubricans Lep. (Hym. III, p. 409. — Costa. Fn. Nap., p. 13; tab. VI, fig. 5: 2). Var. aschabadensis. La femelle diffère de la description de Costa par le thorax avec la poitrine roux; en outre on voit sur l’aile supérieure une tache transparente vers le bout; dans le mäle la poitrine est noire. Pr. rubellus Eversm. (Bull. Mosc. 1849, p. 372). Pr. annulatus F. (E. S. Suppl., p. 245). Pr. bipunctatus Costa (Fn. Nap., р. 10; tab. V, fig. 1:9). Pr. coriaceus Dhlb. (Hym. Eur. I, p. 103). Priocnemioides Rad. Pr. deceptor Rad. (= Pompilus deceptor Rad. |Hor. Soc. Ent. Ross. XXII, р. 343]). Wesmaölinius Costa. W. transcaspicus п. sp. Niger, pronoto sanguineo, abdominis segmento secundo basi et margine postico sericeo-fasciato, subtus cano-sericeo; alis pu- rıssime hyalinis. — Long. © 7 mm. Femelle. Noire. Prothorax roux. Vertex de la tête et le dos du thorax entièrement poudrés d’une poussière blanche, cette poussière étant nacrée sur les côtés du thorax, sur la poitrine et sur les trochanters. La base et le bord postérieur du deuxième segment abdominal portent une bande formée de poils blancs courts et couchés; les segments ventraux sont couverts de poils courts, denses et comme nacrés. Ailes très transparentes; troisième cu- bitale plus grande que la deuxième. Environs de Merv. Le (pres Pseudoferreola Ral. Ps. Barrei n. sp. Nigra, antennis, orbitis oculorum, pronoto maculisque me- sothoracis rufis. — Long. d 11 mm. Mäle. Noir, finement coriace. Les antennes en dessous, les orbites antérieures et extérieures des yeux, le dos du prothorax, deux lignes longitudinales sur le mésothorax, tibias et tarses des pieds antérieurs — roux. Abdomen mat, à reflet soyeux. Ailes fortement enfumées. Sérax. F'erreola Lep. Е. Hellmanni Eversm. (= Salius Hellmanni Eversm. [Bull. Mose. XXII, р. 379]. Ceropales Latr. C. histrio F. (Syst. Piez., p. 186). Var. seraxensis. Femelle. Noire. Chaperon, mandibules, antennes, partie de la tête entre le chaperon et les antennes, deux grands points près et deux taches derrière le yeux — jaunes. Prothorax, une tache carrée sur le mésothorax, écusson, postécusson, taches du méso- thorax et le dessus des trochanters — jaunes. Le dos des deux premiers segments abdominaux et les larges bandes sur les au- tres segments, ainsi que les pieds, Jaunes. Ailes transparentes, faiblement jaunâtres. — Long. 6 mm. Serax. Tachytes Panz. T. etrusca Rossi (Fn. Etr. II, р. 98). Var. turcomanica. Méle. Mandibules roussätres; mésothorax et ses côtés garnis de poils blanchätres; tibias et tarses en dessus noirs; la bande 2 oe argentée sur le premier segment abdominal plus complete; les ailes moins jaunätres; plus petit. — Long. 11—12 mm. Merv. T. pectinipes L. (Fn. Suec., p. 412). T. spoliata Gir. (Vorh. Zool.-bot. Ges. XII, р. 24). Stizus Latr. St. Handlirschi n. sp. Fulvus, facie, clypeo, labro, orbitis oculorum, antennis basi, segmentis abdominalibus tertio et quarto pedibusque anterioribus ex parte luteis. — Long. $ 26 mm. Femelle. Rousse. Face, chaperon, labre, mandibules, bases des antennes et la partie de la tête derrière les yeux — jaunes. Le bord du chaperon échancré, les bouts des mandibules noirs. Prothorax jaunâtre; métathorax finement chagriné et garni de poils gris. La base du premier segment abdominal garnie de poils grisätres; troisième et quatrième segments en dessus et en dessous jaunes, sixième parsemé de poils. Jambes et tarses an- térieurs jaunes. Ailes transparentes, faiblement jaunätres, les nervures en partie jaunes. St. transcaspicus n. sp. Niger, segmentis abdominalibus secundo et tertio totis quar- lique fascia interrupta luteis; alis nigro-violacescentibus. — Long. ö 20 mm. Mäle. Noir. Labre, chaperon en partie, orbites des yeux, bases des antennes et celles des mandibules jaunätres; antennes d’un roussätre clair. Thorax garni de poils d’un gris foncé, écail- les rousses. Sur le dos du premier segment abdominal on voit une tache roussâtre; deuxième et troisième segments en dessus et en dessous jaunes; sur le quatrième il y a une bande inter- rompue de la même couleur. Jambes et tarses roussâtres, ex- cepte les jambes postérieures. Ailes fortement enfumées, à reflet violacé. т St. unifasciatus Rad. (Voyage de Fedtschenko. Spheg., р. 39; tab. V, f. 3). — Aschabad. St. Barrei n. sp. Luteus, capite supra, mesothorace ex parte fascüsque abdomi- nalibus nigris. & segmentis ventralibus sèxto septimoque carinatis. = Kone.'d 11,,9,14 mm: Femelle. Tête noire; chaperon, labre, la majeure partie des mandibules, orbites des yeux, une ligne entre les antennes, des lig- nes derrière les yeux et les antennes en dessous jaunes; chaperon bombé: son bord droit; face, chaperon et labre couverts de poils très courts et serrés d’un blanc de neige. Thorax jaune, excepté le dos du mésothorax, qui est noir et porte au milieu quatre lignes longitudinales jaunes: deux avant les écailles et deux au milieu. Abdomen noir; les 5 premiers segments portent en dessous des bandes jaunes, tellement larges, qu'à l’exception de la tranche basale du premier et rarement les bases des segments suivants, on ne voit pas de couleur noire; le cinquième est noir seulement en dessous et caréné. Pieds jaunes. Aïles transparentes. Mâle. Pareil à sa femelle; les bandes jaunes de l'abdomen moins larges; ces bandes sont visiblement sinuées sur le deuxième et troisième segments, bisinuées sur les autres segments; le si- xième segment ventral est relevé au milieu en forme d’une dent émoussée; le septième est fortement caréné. Serax. Bembex К. B. transcaspica n. sp. Nigra, clypeo, labro antennarumque basi pallidis, his rufis, thoracis maculis, segmentorum abdominalium fascüs pedibusque lu- teis: alis hyalinis. — Long. d 14 mm. Mäle. Noir. Chaperon, labre, bases des antennes et mandi- bules (excepté leurs bases) päles; la tete garnie de poils blan- chätres; antennes rousses; la partie de la tête derrière les yeux = (pre jaune. Prothorax, quatre lignes sur le mésothorax (celles du milieu plus courtes), bordures de l’écusson, postécusson et du mé- tathorax et des taches sur les côtés de celui-ci — jaunes. Des bandes jaunes: une bande deux fois échancrée au milieu du pre- mier segment abdominal; une bande fortement bis-échancrée (l’é- chancrure allant jusqu’à la base du segment) sur le deuxième *); sur les troisième et quatrième segments les bandes sont fortement bis-échancrées ; sur le cinquième et sixième ces bandes sont moins échancrées; le septième segment est noir. Les quatre premiers segments ventraux portent des bandes jaunes, échanerées au milieu, le cinquième et le sixième portent une tache jaune de chaque côté. Le deuxième segment ventral est armé d’une dent noire, allongée et couchée sur la surface du segment; le bord du sixième se ter- mine par une carène aiguë. Pieds jaunes, tachetés en dessus de noir. Ailes très transparentes, nervures roussâtres, écailles d’un roux clair. Ressemble à la B. oculata. B. mervensis n. sp. Glauca, capite, thorace abdomineque nigro-maculatis. — Long. © 12 mm. Femelle. Glauque. La face et le chaperon sont couverts de poils couchés d’un blanc de soie; les antennes (excepté leurs bases) d’un brun roussätre; sur la face au dessus des antennes il y a deux taches noires allongées; plus haut (où sont placées les ocelles) on remarque une tache noire carrée; enfin sur le vertex il y a une tache noire transversale; les bouts des mandibules sont aussi noirs. Trois lignes longitudinales sur le mésothorax, la base de l’écusson, une bande demicireulaire au milieu du post- écusson et la base du métathorax — noires. Sur la base du premier segment abdominal il y a trois taches noires disposées en ligne 2) Dans certains individus les échancrures se réunissent en une large bande portant deux points noirs au milieu. transversale et deux taches pareilles plus bas; sur chaque base des quatre segments suivants on voit une bande noire mince et sinueuse; après cette bande une partie du segment est d’une cou- leur jaune qui passe vers l'extrémité en glauque. En dessus les hanches des pieds intermédiaires et postérieurs sont tachetées de noir; les tarses antérieurs sont fortement pectinés. Les ailes sont très transparentes. Merv. В. oculata Jur. (Nouv. Méth. Hym., р. 175; tab. 10, gen. 16:3). B. admirabilis n. sp. Glauca, capite, thorace abdomineque nigro-signatis. — Long. 6$ 13—15 mm. Femelle. Tete et corselet d’un blanc jaunätre; par la dispo- sition de la couleur noire ils sont pareils à ceux de l’espèce précé- dente, avec la différence que: 1) les lignes d’un blanc jaunätre devant et derrière les yeux se réunissent sur le vertex; 2) sur la tranche basale du premier segment abdominal on voit un dessin formé de lignes blanches; 3) sur l’anus on remarque deux taches blanches; 4) le cinquième segment ventral porte une mince bande blanche. Mâle. Tous les segments ventraux sont blancs; seulement le cinquième et le sixième portent des bandes échancrées; le deuxième est caréné, la carène étant blanche; le sixième segment se ter- mine aussi par une carène blanche. Serax. B. asiatica n. sp. Nigra, clypeo, labro mandibulisque eburneis, prothorace, squa- mis, fasciis abdominalibus pedibusque lutescentibus; alis hyali- mis. — Long. d 12 mm. Mâle. Noir. Chaperon, labre, mandibules et orbites des yeux internes et externes d’un blanc d'ivoire. Antennes brunes, leur H. В. Е. Е. ХХУП. 5 Ba, premier article jaune en dessous. Prothorax, écailles et côtés du métathorax jaunes. Les 5 premiers segments abdominaux portent des bandes tridentées jaunes. La forme de ces bandes est la plus caractéristique sur le deuxième segment: le dessin y est formé par une partie d’une large bande, placée de chaque côté du seg- ment, et ces deux parties sont réunies par une bande mince, qui, au milieu, forme une tache assez grande et échancrée au milieu ; les bandes se prolongent sur le ventre. Le deuxième segment ven- tral est caréné; le sixième est armé d’une dent très émoussée. Les pieds sont jaunes, leurs trochanters et les tibias souslignés de noir. Ailes très transparentes. Serax. B. bipunctata Rad. (Voyage de Fedtschenko. Spheg., p. 50; tab. VEN) В. eburnea Rad. (L. с., р. 49; tab. У, f. 14). Cerceris Latr. C. sirdariensis Rad. (Voyage de Fedtschenko. Spheg., p. 54). С. maculata Rad. (L. с., р. 57). С. turkestanica Rad. (nom. nov., = С. rufinodis Rad. [L. е., р. 56], nec rubida Jur., nec rufinoda Cress.). С. rubida Jur. (Nouv. Méth. Hym., tab. 10, f. 2 et 3). C. murgabica n. sp. Lutea, antennis rufis; mandibulis apice, macula capitis, me- sothoracis dorso cingulisque abdominis nigris. — Long. 49 12—14 mm. Femelle. Jaune. Les bouts des mandibules, une tache sur le vertex avec une ligne derrière et vers la base de la tête — noires; les antennes (excepte leur premier article) rousses; chaperon plan, avec un enfoncement rond au milieu; son bord large, échancré DEN prime de chaque côté, avec son milieu coupé en ligne droite. Le dos du mésothorax rugueux, noir, portant deux bandes longitudi- nales jaunes. Abdomen rugueux; les lignes de séparation des segments sont noires en dessus; l’extrémité de l’abdomen et Panus d’un roux foncé. Ailes transparentes, leur extrémité en- fumée. Mâle. La partie postérieure de la tête et le dos du mésotho- rax entièrement noirs, ainsi qu'une ligne longitudinale rétrécie au milieu du métathorax. Mourgab. C. seraxensis n. sp. Lutescens, antennis rufis; mandibularum apice, macula capi- Из, lineis separantibus partes thoracis пес non strangulationibus abdominalibus nigris; segmentis ventralibus © emarginato-canali- culatis. — Long. 49 15 mm. Femelle. D'un jaune pâle. Tête large; les bouts des mandi- bules, deux taches sous les antennes et une tache sur le vertex noires. Chaperon plat, son bord échancré au milieu, ayant de chaque côté une dent émoussée, relevée. Thorax luisant, faible- ment ponctué; le dos du mésothorax noir, portant quatre lignes longitudinales jaunes; les lignes de séparation d’écusson, post- écusson et une ligne longitudinale au milieu du métathorax — noires. Abdomen irrégulièrement ponctué, allongé, moins large; premier segment, comparativement aux autres espèces de ce genre, plus large et plus gros; les étranglements de tous les segments sont noirs. Les bords postérieurs de tous les segments ventraux sont echancrés et canaliculés. Ailes transparentes, faiblement en- fumées à l'extrémité. Mâle. La face et le chaperon sont рез, tirant au blanc d'ivoire; bord du chaperon arrondi avec son milieu avancé; les segments ventraux lisses. Sérax. 5* BC Au C. Barrei n. sp. Niger, antennis rufis; mandibulis, clypeo, facie, orbitis oculo- rum, pronoto, squamis, scutello, postscutello, metathorace ex parte, fasciis latis abdominalibus pedibusque luteis. — Long. 49 7—9 mm. Femelle. Noire. Mandibules, chaperon, face, une ligne entre ies antennes et sur le vertex derriere les yeux — jaunes; an- tennes rousses avec l’extrémité plus foncée. Chaperon plat; son bord arrondi et crénelé au milieu. Thorax scrobiculé; prothorax, écailles, deux taches sous les ailes, écusson, postécusson, deux points sur l’area cordiforme et deux grandes taches sur le méta- thorax — jaunes. Abdomen fortement scrobiculé; tous les seg- ments jaunes, excepté les étranglements, qui sont noirs ou en partie roux (avant tout sur le ventre); la surface de l’anus noire; les bandes du deuxième, troisième et quatrième segments sont au milieu plus ou moins échancrées. Ailes transparentes, leur ex- trémité enfumée. Var. a. Tous les étranglement de l’abdomen en dessus et en dessous roux. Mâle. Pareil à sa femelle; le bord du chaperon sans dente- lures; antennes rousses, area cordiforme noire sans taches, les segments ventraux sans échancrures; septième segment d’un brun foncé, son extrémité profondément échancrée. Serax. Palarus Latr. P. aurantiacus n. sp. Aurantiacus, clypeo, mandibulis, flagello, squamis, prothorace scutelloque lutescentibus. — Long. & 17 mm. Femelle. Grande, d’un jaune d’orange. Mandibules, chaperon et premier article des antennes jaunes; le chaperon, élevé au milieu, est avec la face couvert de poils courts à nuance argentée. Le dos du mésothorax et métathorax roux; celui-ci strié longi- tudinalement; son enfoncement sur le dos en est transversalement. 2. бое Abdomen luisant, faiblement ponctué; la séparation des segments rousse; deuxième segment ventral relevé au milieu; sous cette élévation on remarque une dent plate et émoussée; de chaque côté du deuxième, troisième et quatrième segment ventral on voit un point noir. Ailes transparentes, à nervures rousses. Serax. Ressemble au P. dongalensis Klug. P. seraxensis n. sp. Niger, clypeo, mandibulis, orbitis oculorum, prothorace pro parte, humeris, squamis, scutello, postscutello, maculis metatho- racis, fasciis abdominalibus pedibusque luteis. 8 basi segmenti primi dentata, segmento ventrali secundo incrassato, ultimo tri- dentato. — Long. 49 9 mm. Femelle. D’un noir luisant; mandibules, chaperon, premier article des antennes et une ligne derriere les yeux — jaunes; antennes roussätres; le bord du chaperon arrondi. Prothorax, écailles, partie humérale, deux lignes sur le devant du méso- thorax, écusson, postécusson, deux lignes et deux taches sur le métathorax — noirs; celui-ci strié transversalement. Tous les segments abdominaux portent des bandes jaunes continues plus ou moins échancrées au milieu; le dos de l’anus jaune. Deuxième segment ventral inerme; ses bandes jaunes, en partie interrompues. Pieds jaunes; leurs hanches en partie marquées de noir. Ailes transparentes. Mâle. Pareil à sa femelle; la tranche du premier segment ab- dominal armée de chaque côté d’une dent; septième segment jauue, tridenté à l’extrémité, la dent du milieu étant plus longue et plus forte; deuxième segment ventral relevé en forme d’un bourrelet. Sérax. Р. lepidus Klug (Symb. phys. Dec. У, tab. 47, Е. 6: d). — Serax. BR (0 P. incertus n. sp. Luteus, apice mandibularum, vertice mesonotique vittis tribus nigris; abdominis segmentis margine apicali rufis.—Long.? 11mm. Femelle. Jaune. Les bouts des mandibules et le vertex noirs. La base du prothorax, trois lignes longitudinales sur le méso- thorax et une tache derrière le postécusson — noires. Les es- paces entre les segments abdominaux et une partie de leurs bords postérieurs avec l’anus — en dessous roux. Les segments dor- saux et ventraux portent de chaque côté des points noirs. Ailes transparentes. Sérax. Il est possible que c’est la femelle du Р. bisignatus F. Mor. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, p. 587: d); mais ne connaissant pas ce mâle, je n’ai pas la conviction. Ammatomus Costa. A. coarctatus Costa. (Anm. d. Mus. Nap. V, p. 76). — Sérax. Harpactus Shuck. H. turcmenicus n. sp. Niger, clypeo, orbitis oculorum, pronoto, puncto humerali, scutello, postscutello faciisque abdominalibus tribus lutescentibus; antennis rufis, pedibus aurantiacis. — Long. 9 7 mm. Femelle. Noire. Chaperon, une ligne pres des yeux et pre- mier article des antennes jaunes; antennes rousses. Prothorax, points huméraux, écusson et postécusson jaunes; métathorax et son area fortement rugueux. Abdomen finement ponctué; les bords postérieurs du premier segment portent une bande inter- rompue au milieu; sur les deuxième et quatrième segments on voit des bandes continues jaunes. Pieds jaunes; trochanters noirs. Ailes faiblement enfumées. Merv. Se rapproche du Я. tauricus Rad. D ee Nysson Latr. N. Barrei n. sp. Niger, metathorace, scutello dentibusque mesothoracis rufis; pronoto, abdominis fascüs tibiisque supra eburneis. — Long. d 6 mm. Mâle. Noir. La face garnie de poils argentes; antennes d’un roussätre sale. Sur le prothorax il y a une ligne d’un blanc d’ivoire interrompue au milieu; mésothorax, écusson, écailles et des points sous les ailes — rougeätres; métathorax rugueux, armé de chaque côté d’une dent rousse. Abdomen ponctué; chaque bord postérieur des quatre premiers segments porte une bande d’un blanc d'ivoire interrompue au milieu; celle du premier seg- ment étant plus large; le deuxième segment ventral est roussâtre. Pieds roux; leurs tibias en dessus d’un blanc d'ivoire. Ailes transparentes. Sérax. N. scalaris Ill. (Fn. Etr. II, p. 157). Var. transcaspica. Sa taille est plus forte; les antennes, l’extrémité du mésothorax près des écailles et une partie du milieu du métathorax sont rousses chez la femelle: la base des mandibules, deux taches sous les ailes, l’écusson et l’extrémité des dents du métathorax sont jaunes; les deux premiers segments abdominaux roux chez la femelle; les taches jaunes sur les deux premiers segments sont plus grandes, occupant la moitié de leur surface; les taches sur les autres seg- ments étant encore plus grandes; les pieds sont plus jaunätres. — Long. 9 mm. La forme de l’armure copulatrice du mâle est conforme avec celle du N. scalaris typique. Je possède un mâle de cette variété ayant le thorax complè- tement noir. Serax. EM Une Oxybelus Latr. 0. aurantiacus Mocs. (Diss. phys. Acad. Hung. XIII, 1883, p. 48). 0. mucronatus F. (E. S. II, p. 300). 0. mandibularis Dhlb. (Hym. Eur. I, р. 514). 0. maracandicus Rad. (Voyage de Fedtschenko. Spheg.,p.71). 0. canaliculatus Rad. (L. c., p. 73). O. citrinus n. sp. Niger, argenteo-sericeus; antennis, mandibulis, linea protho- racis, scutello pedibusque citrinis; abdomine luteo-rufescenti, ci- trino-fasciato; mucrone mediocri canaliculato, postscutello squa- misque submagnis citrinis. Alis hyalinis, nervis rufis. — Long. 2 51, mm. Femelle. Tête et thorax noirs, garnis de poils couchés en forme d’une poussière d’un blanc nacré; mandibules et antennes d’un jaune de citron; bord du chaperon caréné, face canaliculée longitudi- nalement. Bord du prothorax, écailles et écusson d’un jaune pâle; ailerons du postécusson assez larges, triangulaires, d’un jaune pale avec un mucro en gouttière et coupé en ligne droite à Гех- trémité. Abdomen jaune-roussâtre; chacun des 5 premiers seg- ments porte une bande jaune de citron, densément garnie de poils courts argentés et nacrés; ces bandes sont très larges sur les premiers segments. Pieds d’un jaune de citron; leurs hanches noires, excepté celles des pieds antérieurs. Ailes transparentes, à nervures roussâtres. | Sérax. "Trielis Sauss. Tr. annulata К. (= Dielis annulata Sauss. Cat. Scol., р. 196). Mâle. Noir; chaperon jaune avec un point noir au milieu. Corselet densément couvert de poils d’un gris blanchâtre; pro- thorax, écailles, une ligne interrompue sur l’écusson et une autre rate sur le postécusson — jaunes. Abdomen à reflet bleuâtre, par- semé de poils longs blancs; les bords postérieurs des 5 premiers segments portent en dessus et en dessous des bandes jaunes; la bande dorsale du premier segment est échancrée au milieu, les autres sont échancrées plus faiblement et irrégulièrement; le sixième est garni de poils noirs. Pieds ciliés de jaune. Ailes transparentes, faiblement enfumées; troisième cellule cubitale fermée. — Long. 13—17 mm. J'ai reçu plus de 28 femelles et 28 mâles pris ensemble dans une même localité (Sérax); il résulte que je n’ai point de doute sur l'identité des $9 et dd de la Tr. annulata. Je dois ajouter ici que la femelle de la 77. annulata se dis- tingue facilement de celle de la Tr. villosa par la forme de son chaperon, qui est rugueux et porte sur son milieu un rebord saillant demicirculaire; en dessus du chaperon on voit à la base des antennes deux carenes inclinees fortes et saillantes. Methoca Latr. М. ichneumonoides Latr. (Hist. Nat. XIII, p. 269). Mwutilla Г. M. mervensis n. sp. Nigra; oculis emarginatis; segmentis abdominalibus anteriori- bus rufis, segmentis tertio et quarto prothoraceque argenteo-villosis; alis fumatis. — Long. à 7 mm. Mâle. Noir. La tête est plus petite que le thorax, garnie de poils blanchätres; les yeux sont échancrés. Thorax couvert de poils argentés; le mésothorax est ponctué et porte sur son dos deux lignes longitudinales; écusson rugueux, garni de poils gris; métathorax réticulé, arrondi. Abdomen subsessile, ponctué; le premier et la moitié du deuxième segment en dessus et en des- sous roux, avec le bord garni de poils noirs; les troisième et qua- ge trieme segments sont couverts de poils argentés; les segments suivants sont garnis de poils noirs. Pieds parsemés de poils blanchätres; leurs jambes et tarses d’un roux foncé. Ailes mé- diocrément enfumées, à reflet cuivreux; trois cellules cubitales complètes, quatrième rudimentaire. Merv. # M. subcontinua Rad. (Horae Soc. Ent. Ross. VI, p. 40). M. elongata Rad. (L. c. XIX, p. 17). Tricholabiodes Rad. Tr. asiaticus Rad. Horae Soc. Ent. Ross. XIX, р. 36; fig. 69: &. — Ibid. XXI, р. 99: Ф. Cette espèce est erronement indiquée parmi les espèces transcaspiennes sous le nom de Mutilla pedunculata Klug (Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien. 1889, p. 285), la vraie M. pedunculata étant une espèce égyptienne. En 1866, quand j’ai ramassé des matériaux pour ma «Monographie des Mutillew, M. Rogenhofer a eu l’extrême obligeance de m’offrir un exemplaire de la M. pe- dunculata Klug d, étiquetté «Май. 1858. Egypt.»; cet exemplaire fut confronté à Berlin avec le type de Klug, et, en 1885 (Horae Soc. Ent. Ross. XIX, Е. 48), j'ai présenté son armure copulatrice. Je dois ajouter que la Mutilla aegyptiaca 2, décrite par moi dans les Horae Soc. Ent. Ross. XII, p. 138, est la femelle de la vraie M. pedunculata. Pendant sept années j’ai reçu de la région Transcaspienne plus de 50 exemplaires © avec 2 © du Trichola- biodes asiaticus, mais je n’ai pas trouvé parmi eux le Tricholabiodes pedunculatus Il est vrai que les mâles de ces deux espèces ressemblent entre eux beaucoup et on peut les confondre très faci- lement; mais si on compare la forme de leurs armures copulatri- ces, représentées par moi sur les fig. 48 et 69 (1. c.), la différence sera très visible à partir de la branche du forceps. — a Agama Blake. A. caspica Rad. (Horae Soc. Ent. Ross. XIX, р. 39; fig. 71. — Mutilla Radoszkowskiüt Е. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, p. 640). Le genre Agama fut créé avec raison par M. Blake (Trans. Am. Ent. Soc. 1872. — Ce nom étant plus tard changé par M. Blake en Photopsis. Voir: Monegr. Mutill. N.-Amer. 1886). Réunir le genre Agama avec le genre Mutilla c’est de revenir au temps de Linné, Scopoli, Rossi, Olivier et Fabricius, quand p. ex. sous le nom de Vespa étaient décrites des espèces appartenant aux genres Odynerus, Eumenes, Rynchium etc. et sous le nom d’Apis des espèces appartenant aux genres Bombus, Anthophora, Andrena etc. Le genre Mutilla fut créé par Linné, son type étant la M. europaea. Les mâles de ce genre ont toujours un abdomen ses- sile, les yeux émarginés et les ailes à trois cellules cubitales. Les mâles du genre Dasylabris, auquel appartient la М. cas- pica Kolenati (qui est la même que M. bicolor Pall. Reis. I, р. 474. 77) ont un abdomen pyriforme, les veux ronds et les ailes à trois cellules cubitales; si l’on rencontre deux cubitales, on re- marque toujours par la grandeur et le placement des cellules et de leurs nervures que la troisième nervure recurrente existait, mais elle est effacée, souvent sa place étant même marquée. Les mâles du genre Agama ont un abdomen pétiolé (ni pyri- forme, ni nodiforme), les yeux assez grands, ronds, saillants, les ocelles grandes et les ailes à deux cellules cubitales. Indépendam- ment de la difference des formes plastiques, j’ai constaté (Horae Soe. Ent. Ross. XIX, p. 7) la difference de ces trois genres d’apres la forme de leurs armures copulatrices, ces armures étant très caractéristiques pour tous les trois genres en question. Une fois la différence des genres est constatée, les espèces appartenant à ces genres peuvent porter les mêmes noms. On a adopté sans répliques les noms de: Vespa diabolica, V. sulfurea et Odymerus diabolicus, О. sulfureus; ainsi que Apis арта L., А. lapponica Е. et Andrena alpina Е. Mor., À. lap- ponica Zett. etc.; par consequent on n’a pas de raison de chan- ger le nom d’Agama caspica en Mutilla Radoszkowskii, d'autant plus, que ce nom a été déjà employé antérieurement par le Dr. Magretti pour une autre espèce, publiée dans les Ann. Mus. Civ. di Stor. Natur. di Genova, 1884, p. 552. Odynerus Latr. O. Barrei n. sp. Niger, maculis capitis, clypeo, antennis basi, pronoto, scutello, humeris, maculis metathoracis fasciisque abdominalibus eburneis. — Long. $ 7—8 mm. Femelle. Noire. Tête rougueuse; des taches dans l’échancrure, derrière les yeux et en dessous des antennes, leur premier article et le chaperon (ayant une tache noire au milieu) d’un blanc d'ivoire. Thorax rugueux; pronotum, écailles, une tache sous les ailes, écusson et côtés du métathorax d’un blanc d'ivoire. Ab- domen serobiculé; les bords postérieurs des segments portent une bande d’un blanc d’ivoire, celles du premier et deuxième seg- ments s’elargissant fortement de chaque côté et se prolongeant sous le ventre. Tarses, tibias et une partie des hanches d’un jaune pâle. Ailes transparentes; cellule radiale enfumée. Serax. О. strigatus п. sp. Niger, capite thoraceque luteo-maculatis; abdomine luteo- fasciato; segmento secundo ventrali luteo, nigro-tristrigato. — Long. 2 10 mm. Femelle. Noire. Chaperon (ayant un bord droit), mandibu- les, une tache entre le antennes, leur premier article, orbites des veux et deux taches sur le vertex — jaunes. Thorax densément scrobiculé; prothorax, écailles, taches sous les ailes, une tache à la base du mésothorax, deux sur l’écusson, postécusson et côtés du AO NT SR métathorax — jaunes. Les côtés du métathorax dentés, le milieu transversalement strié. Abdomen ponctué; les bords postérieurs des quatre premiers segments portent des bandes jaunes; celle du premier est large, l’occupant presque en entier, échancrée au milieu; celle du deuxième échancrée, élargie sur les côtés et re- montant vers la base; les bandes du troisième et quatrième seg- ment sont conformes. Les segments ventraux portent des bandes sinuées Jaunes, excepté le deuxième segment, qui est entièrement Jaune et porte trois lignes longitudinales noires, réunies par une troisième transversale. Pieds jaunes; leurs tarses roussätres. Ailes faiblement enfumées. O. (Lionotus) murgabicus n. sp. Luteus, vertice, antennis et dorso mesothoracis rufis; abdo- mine nigro-maculato; cellula radiali fumata. — Long. $ 12 mm. Femelle. D’un jaune de souffre. Tête chagrinée; vertex et antennes (excepté leur premier article) roux; chaperon fortement échancré. Le dos du mésothorax roux, irrégulièrement scrobiculé ; sur la tranche du métathorax on remarque une tache brune. Ab- domen densément et fortement ponctué; vers la base du premier segment on remarque une tache noire triangulaire et sur le dos du deuxième on voit une grande tache noire presque rectangulaire. Ailes presque transparentes; cellule radiale enfumée, nervures oranges. Mourgab. О. (Lionotus) germabicus п. sp. Luteus, vertice, antennis, dorso mesothoracis abdomineque nigro-maculatis. — Long. 9 15 mm. Femelle. Tête d’un jaune de souffre; une grande tache sur le vertex et les antennes (excepté leur premier article) noires; chaperon échancré. Thorax noir, densément et regulièrement rugueux; prothorax, deux lignes longitudinales sur le mésothorax, écailles, partie antérieure de la poitrine, écusson, postécusson, et métathorax (excepté son milieu) — jaunes. Abdomen forte- ment ponctué, jaune; sur son milieu, près de la base du premier segment, il y a deux taches longitudinalement disposées et une grande tache sur le deuxième segment, noires; sur le deuxième segment ventral on voit une tache noire longitudinale, sur le qua- trième — une bande sinuée noire, le reste étant aussi en partie noir. Pieds jaunes. Ailes faiblement enfumées. Germab. Ressemble à ГО. caspicus Е. Mor. O. (Ancistrocerus) meridionalis n. sp. Niger, macula inter antennas, scapo, maculis thoracis, fasciis abdominalibus pedibusque luteis. — Long. à 7 mm. Mâle. Noir. Tête grande; premier article des antennes, une tache entre celles-ci, partie derrière les yeux et chaperon jaunes; l'extrémité de ce dernier profondément échancrée. Thorax ponc- tué; prothorax, une tache sous les ailes, écailles, écusson et post- écusson jaunes. Abdomen lisse; le bord du premier segment liseré de jaune, le deuxième, qui est jaune en dessus et en dessous, porte sur son dos une tache noire assez grande et obliquement carrée; le troisième segment a sur son bord une bande assez large; les seg- ments quatrième, cinquième et sixième sont en dessus et en dessous jaunes. Pieds jaunes; leurs hanches en partie noires. Ailes faiblement enfumées; la cellule radiale en est plus fortement. Var. Écusson, postécusson, écailles et partie du thorax sous les ailes — noirs. Askhabad. Stenoglossa Sauss. St. mervensis Rad. Leptochilus mervensis Rad. Horae Soc. Ent. Ross. XXI, p. 100: 9. Il faut ajouter à la description de l’espèce: Tête un peu plus large que le corselet; chaperon plus large que sa hauteur, rugueusement réticulé; mandibules quadridentées, courtes et fortes: les yeux atteignent les bases des mandibules, les antennes sont épaissies vers l’extremite. Thorax allongé; post- ecusson demicirculaire, métathorax profondément concave. Ab- domen allongé; premier segment en forme de cloche, portant sur son bord une suture transversale et se terminant à sa base par une courte petiole; il ne plaque pas et il est moins large que le deuxième segment. Cette espèce paraît faire passage entre les genres Raphiglossa et Stenoglossa Sauss. Kllampus Spin. Е. pusillus Е. (Mocs. Monogr. 1889, р. 99). — Atrek. Е. auratus L. (Mocs. L. с., р. 90). — Atrek. Е. violascens Mocs. (L. с., р. 81). — Atrek. E. Bogdanowi Rad. (Buyss. Spéc. Hymen. VI, p. 131). Notozus Först. N. Panzeri F. (Mocs. L. c., p. 69). — Atrek. N. Komarowi n. sp. Magnus, elongatus, violaceus; clypei margine mandibularum- que basi viridi-aureis; antennis tegulisque nigris; mucrone forti- ter punctato-reticulato; abdominis dorso cyaneo-viridi, apice trun- cato, ventre viridi-aureo; alis hyalinis, apice fumatis. — Long. 7 mill. Tête violacée, faiblement scrobiculée; cavité faciale noirätre, chaperon bleu-verdâtre; son bord et la base des mandibules d’un vert doré; antennes noires, leur premier article bleuâtre. Tho- rax bleu-violacé, faiblement scrobiculé; postécusson noir, gros- sièrement et densément ponctué, avec l’extrémité arrondie. Ab- domen bleu-verdätre, finement chagriné, tronqué à son extrémité, replié comme dans le N. Panzeri; ventre d’un vert doré. Pieds verdätres; leurs tarses pâles. Ailes transparentes, enfumées au bout. Écailles noires. Merv. Holopyga Dhlb. H. amoenula Dhlb. (Mocs. L. c., p. 127). H. punctatissima Dhlb. (Mocs. L. с., р. 128). H. gloriosa Е. (Мосз. Г. c., р. 130). Var. minor: très petite, n’atteignant que 4, mm.; pronotum, mésonotum, écusson, post- écusson et abdomen d’un carmin doré. H. curvata Fôrst. (Mocs. L. c., p. 115). Stilbum Spin. St. cyanurum Först. var. nobile Sultz. (Mocs. L. e., p. 191). Chrysis Г. Chr. (Holochrysis) Humboldti Dhlb. var. minor Moes. (L. с. р. 223). Chr. (Holochr.) purpurifrons Ab. (Мосз. L.c., р. 281). — Atrek. Chr. (Holochr.) oraniensis Luc. var. porphyrea Мосз. (L. с., p. 284). Chr. (Gonochrysis) aschabadensis Rad. (Rev. d’Entom. X, 1891, 2. 1655). Chr. (Gonochr.) transcaspica Mocs. (L. с., р. 306) var. nostra Rad. (L. с., р. 184). — Tedjene. Chr. (Gonochr.) Pomerantzewi Rad. (L. с., р. 134). — Atrek. Chr, (Monochrysis) succinctula L. (Mocs. L. c., р. 312). Chr. (Tetrachrysis) viridula L. (Mocs. L. с., р. 441). Chr. (Tetrachr.) splendidula Rossi (Mocs. L. c., p. 446) var. unica Rad. (Г. с., р. 189). Chr. (Tetrachr.) rutilans Oliv. var. asiatica Mocs. (L. с p. 448). Chr. (Tetrachr.) asiatica Rad. (L. с., р. 198). — Sérax. Chr, (Tetrachr.) distincta Mocs. (L. c., p. 464). Chr. (Tetrachr.) chlorochrysa Mocs. (L. c., p. 513). ? 2 LT eee Chr. (Tetrachr.) inaequalis Dahlb. var. caucasica Mocs. (L. c., p. 484). Chr. (Tetrachr.) chrysoprasina Först. var. émperatrix Buyss. (Mocs. L. c., p. 473). Chr. (Tetrachr.) Germabi Rad. (Chr. Gertabi Rad. L. c., p. 189). Chr. (Tetrachr.) ambigua Rad. (Г. с., р. 188). Chr. (Tetrachr.) singula Rad. (L. с., р. 187). Chr. (Tetrachr.) Komarowi Rad. (L. c., p. 190). Chr, (Tetrachr.) maracandensis Rad. var. simulatrix Rad. (L. c., p. 185). Chr. (Tetrachr.) consobrina Mocs. var. nova Rad. (L. c., р. 185). Chr. (Tetrachr.) scutellaris Е. (Mocs. Го. c., р. 457). — Atrek. Chr. (Tetrachr.) subcoerulea Rad. (L. с., р. 191). Chr. (Tetrachr.) subaurata Rad. (L. c., p. 192). Chr. (Tetrachr.) viridans Rad. (L. c., p. 192). Chr. (Tetrachr.) Semenowi Rad. (L. c., p. 193). — Sérax. Chr. (Tetrachr.) serena Rad. (L. c., p. 194). — Serax. Chr. (Tetrachr.) Barrei Rad. (L. c., p. 194). — Serax. Chr. (Tetrachr.) seraxensis Rad. (Chr. saraksensis Rad. L. 6 0.195). — Serax. Chr, (Tetrachr.) Schnabli Rad. (L. с., р. 196). — Sérax. Chr. (Tetrachr.) Murgabi Rad. (Chr. Murgrabi Rad. L. c., p. 196). — Mourgab. Chr. (Tetrachr.) Kessleri Rad. (L. с., р. 197). Chr. (Tetrachr.) acceptabilis Rad. (L. с., р. 197). — Sérax. Chr. (Hexachrysis) sexdentata Christ. (Mocs. Monogr., p. 557). =" =” =” = H,S. Е. В. XXVII. 6 Zur Kenntniss der russischen Galeodiden. Von A. Birula. (Aus dem Zootomischen Kabinet der Universität St. Petersburg.) II). In einer früheren Arbeit?) habe ich schon einige Daten über die geographische Verbreitung und die Systematik der Galeodi- den publicirt; in der vorliegenden Abhandlung werde ich die Resultate meiner Bearbeitung von neuen mir zur Verfügung ge- stellten Sammlungen, als auch einige Beobachtungen, welche ich während meiner Excursion im südlichen Transkaukasien (im Thal des Araxes) gemacht habe, mittheilen. Da nun diese Excursion von mir im Auftrage und auf Kosten der Russischen Entomologischen Gesellschaft unternommen wor- den ist, so benutze ich diese Gelegenheit um der Gesellschaft meine aufrichtige Erkenntlichkeit auszusprechen. Galeodes araneoides Pall. Ich habe schon früher *) die Gründe angegeben, weshalb 1) А. Birula. Zur Kenntniss der russischen Galeodiden. I—II. Zool. An- zeiger. № 333, 1890. ?2) A. Бируля. Матералы no œayxb сольпугъ Poceiu. Работы 3001. Kad. С.-Петерб. Универс. N 2, 1890. 3) А. Birula. Zool. Anzeiger. № 333, 1890. u. gg eu es mir nöthig scheint die gewöhnliche Walzenspinne aus Trans- kaukasien und der Krym von der transkaspischen Form, die ich unter dem Namen Galeodes caspius beschrieben habe, als Art oder Varietät zu unterscheiden. Unter der grossen Menge der Exemplare der gewöhnlichen Walzenspinne aus Transkaukasien, welche sich in meinen Händen befanden, habe ich kein einziges Exemplar, welches die für @. caspius characteristischen Merk- male besessen habe, gesehen. Andererseits aber besitze ich aus dem Transkaspischen Gebiete ein einziges Exemplar von Galeo- des araneoides Pall. (in meinem Sinne), welches bei Askhabad, in der Nähe des Gebirges, gefunden worden ist. Aus diesem Grunde kann man glauben, dass С. araneoides ausschliesslich die Gebirge und die Gebirgsthäler von Transkaukasien, Arme- nien und Persien bewohnt. Nach Süden ist diese Art bis nach Syrien *) verbreitet; die Nordgrenze ihrer Verbreitung bildet, wie es scheint, die Hauptkette des Kaukasusgebirges”). Obgleich Eichwald in seiner «Fauna caspio-caucasica» schreibt, dass G. araneoides längs dem ganzen nördlichen Abhange der Ge- birgskette verbreitet sei, besitze ich nur ein einziges zweifelhaf- tes Exemplar dieser Art aus Wladikawkas. Auf dem südlichen Abhange der Hauptkette steigt die Walzenspinne in den Thälern der Flüsse, wie es scheint, nicht hoch hinauf. Im trockenen Dagestan kommt das Thier noch in der Höhe von 3.000’ über dem Meere vor und ist dabei nach Rossikow °) im ganzen Dagestan häufig; längs dem Ufer des Meeres kommt es bis zur Mündung des Flusses Terek ?) vor. Hoch interessant ist die Abwesenheit der Walzenspinne im 4) In den Sammlungen der Universität Moskau befinden sich Exemplare von G. araneoides aus Syrien, welche sich von den kaukasischen Exemplaren nur durch die hellere Färbung sämmtlicher Extremitäten und der Rückenseite des Körpers unterscheiden. 5) Ueber die Galeodes-Art, welche das nördlichere Ufer des Kaspischen Meeres (Gouv. Astrachan) bewohnt, sieh meine «Materialien», ЕС: 6) Россиковъ. Monorpaein. Тифлисъ, 1884, стр. 40 и 71. 7) С. Steven. Lettre adressée etc. in: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1854. I, р. 487. 6* Ba westlichen Transkaukasien und überhaupt am östlichen Ufer des Schwarzen Meeres, welches sich, bekanntlich, in klimatischer und botanischer Beziehung bedeutend von den übrigen Kaukasus- ländern unterscheidet. Diese Erscheinung ist desto beachtens- werther, da auch Androctonus ornatus, welcher im ganzen Trans- kaukasien verbreitet ist und überall die Walzenspinne begleitet, in diesem Gebiete fehlt. Anstatt dieses Scorpions sind in dem angeführten Gebiete die Vertreter des Genus Scorpio (Sc. awha- sicus Nordm. und Sc. mingrelicus Kessl.°) verbreitet. Ganz iso- lirt sind die übrigen Fundorte der gewöhnlichen Walzenspinne: die Krym, wo man sie bisher nur am südlichen Ufer gefunden hat, und die Mündung des Dniepers, wo die Walzenspinne vor Kurzem von Sidorenko°) entdeckt ist (dadurch wird die alte Angabe von Pallas!’) bestätigt). Man kann glauben, dass der Verbreitungsbezirk der gewöhnlichen Walzenspinne in Europa früher viel grösser war und jetzt nur einzelne Theile des frühe- ren Verbreitungsgebietes, die Krym und die Mündung des Dnie- pers, erhalten sind. Bezüglich der verticalen Verbreitung unseres Thieres muss man bemerken, dass es in Transkaukasien nirgends bis zu einer solchen Höhe steigt, wie im östlichen Turkestan, wo Fed- tschenko!!) die Walzenspinnen in einer Höhe von 7.000’ über dem Meere im Seravschan- und Fan-Thale gefunden hat. In Transkaukasien steigt die Walzenspinne, wie es scheint, am süd- lichen Abhange höher hinauf, als am nördlichen. Diese Er- scheinung kann man nicht nur durch die schwächere Insolation des nördlichen Abhanges, sondern auch dadurch erklären, dass die nördlichen Abhänge in einer bestimmten Höhe bewaldet sind. $) Кесслеръ. Pycexie скоршоны, стр. 12 (Труды Русск. Энт. Общ. т. VID). 3) Сидоренко. Къ географич. распр. Solpuga arachnoidea. ВЪетн. Ест. 1891, № 1, стр. 34. 10) Pallas. Neue nordische Beiträge. Bd. II, рр. 345—347. п) Федченко. Кратюй отчеть о путеш. въ бассейнъ верхн. Зарав- шана, стр. 24. 7 В Diese Umstände sind für die Existenz der Walzenspinne wenig geeignet. Diese Ansicht wird durch die folgenden Daten über die Ver- breitung der gewöhnlichen Walzenspinne im russischen Armenien bestätigt: auf dem nördlichen Abhange des Kleinen Kaukasus muss, wie es scheint, als höchster Punkt, den die Walzenspinne erreicht, die Station Delishan (4.200’ über dem Meere), auf der Akstafin’schen Chaussee, angesehen werden. Bei dieser Station beginnt eine schnelle Erhebung des Weges bis zum Pass (7.124), worauf der Weg sich wieder allmälig senkt, und ist hier wieder die Walzenspinne bei der Station Elenowka (6.270’, auf der Eri- wan’schen Chaussee) gefunden worden. Dieselbe Höhe beinahe erreicht die Walzenspinne auch an anderen Stellen des südlichen Abhanges des Kleinen Kaukasus; so habe ich, z. B., im Kreise Nachitschewan (Gouv. Eriwan) die Walzenspinne in einer Höhe von 6.000’ über dem Meere in der Nähe des Dorfes Bitschanag (= Karmalinowka) gefangen. Auf dem nördlichen Abhange der Gebirgskette, welche sich vom Ararat nach Westen (zwischen dem Ararat und dem See Balyk-gel) zieht, habe ich die Walzens- pinne bei dem Grenzposten Argù (4.004) gefunden, während sie bei Zor (6.538) fehlt. Da nun in der Litteratur sich keine Angaben über die Le- bensweise dieser interessanten Spinnen finden, so habe ich mich während meiner Exkursionen möglichst viele Beobachtungen in dieser Beziehung zu sammeln bemüht. Aber allerdings sind die Beobachtungen eines Sommers nicht genügend, um ein volles Lebensbild dieses Thieres zu geben; dazu sind langwierigere und sorgfältigere Beobachtungen erforderlich, welche noch dadurch erschwert werden, dass wir in diesem Falle es mit einem Nacht- thiere zu thun haben. Indem ich hier Alles, was ich aus frem- dem Munde gehört habe, bei Seite lasse, will ich hier die von mir selbst gemachten Beobachtungen mittheilen. Die gewöhnlichsten Aufenthaltsorte der Walzenspinnen sind die Ruinen von steinernen Gebäuden und kommen sie nicht selten Be, auch in den Dörfern vor, wo man diese Thiere häufig unter dem «Kisiak» (wohin sie sich bei Tage verstecken) findet; noch häufiger trifft man die Walzenspinnen zwischen den Steinhaufen am Fusse der Gebirge. Abends kriechen diese Räuber aus ihren Zufluchts- stätten hervor und dringen, vom Lichte angezogen, oft in die Häuser. Vor Sonnenuntergang habe ich nicht selten in der Steppe die langsam zwischen den von der Sonne versengten Steppenkräutern herumstreichenden Männchen, welche, wie es scheint, nach Weibchen suchen, gesehen. Die plötzlich mit der Pincette еготШепеп Thiere beissen wild nach derselben, wobei sie stark pfeifen. Nach der Meinung des Herrn Akad. A. Ko- walewsky erzeugen sie diesen Laut durch Reibung der beiden Chelicerota an einander. Die Weibchen habe ich niemals in der Steppe laufen gesehen; ich habe sie nur unter Steinen gefunden. Dies gilt ganz besonders für die trächtigen Weibchen, welche einen so grossen Bauch haben, dass sie ihn nicht schleppen können, weshalb sie unter Steinen oder in ihren Höhlen sitzen. Bei den Walzenspinnen geschieht die Paarung, wie es scheint, im Verlauf des ganzen Sommers, da ich während der zwei Monate meines Aufenthalts im Thale des Flusses Araxes die Weibchen mit ganz mit Spermatophoren gefüllten Geschlechtsorganen ge- funden habe; Weibchen mit fast reifen Embryonen findet man schon im Juni, obgleich nach den Worten der einheimischen Be- wohner die Jungen in grosser Menge nur im August und Sep- tember erscheinen. Die interessante Frage über die Giftigkeit der Walzenspinnen ist, im Allgemeinen, unklar und kann man dieselbe nur durch langwierige Beobachtungen und Versuche lösen. Vom anatomi- schen Gesichtspunkte aus finden sich keine Gründe für diese Voraussetzung, nachdem es durch die Arbeiten des Akad. A. Kowalewsky'?) festgestellt worden ist, dass die Drüsen, welche 12) А. Ковалевский. О выдЪлит. орган. HEKOT. насЪкомыхъ. Зап. Ho- Bopocc. Общ. Естествоисп. т. XIV, 1889. — Sieh auch В. Sturany. Die ur a AE Кгоперего 15) als die Giftdrüsen beschrieben hat, die sogenann- ten «Coxaldrüsen» sind. Während meiner Reise konnte ich mich überzeugen, dass die Bewohner der Länder, wo die Walzen- spinnen vorkommen, dieses Thier mehr wegen seines widrigen Aussehens fürchten. Die Arten der Gattung Rhax aber werden für ganz unschädliche Thiere gehalten. Ueberhaupt hält man die Walzenspinnen, wie ich nicht einmal gehört habe, nur im An- fange des Sommers für giftig, und kann das vielleicht mit der Zeit der Geschlechtsvermehrung, welche wahrscheinlich im An- fange des Sommers intensiver ist, im Zusammenhange stehen. Während dieser Zeit hat möglicherweise das Product der Spei- cheldrüsen eine schärfere Beschaffenheit. Galeodes pallidus Bir. (Par. Ш В. 1). А. Birula. Zur Kenntniss der russischen Galeodiden. Zool. Anz. № 333, 1890. Ein schönes 2 Exemplar dieser Art, welches sich jetzt in der Sammlung der Kais. Akademie der Wissenschaften (in Peters- burg) befindet, ist von Herrn Lidsky (im Jahre 1888) in der Mursa-rabatwüste (Turkestan) gefangen worden. Unter den mir bekannten Arten der Gattung Galeodes erinnert diese Art durch ihren Habitus am meisten С. intrepidus С. Koch “): namentlich durch seine kurzen und dicken Extremitäten, die cylindrischen tarso-metatarsale Glieder der Palpen, das breite Kopfsegment und besonders durch die hellgelbe Färbung des ganzen Körpers, welche davon abhängt, dass sowohl der ganze Leib, als auch sämmtliche Extremitäten mit dichten kurzen citrongelben Haaren Coxaldrüsen der Arachnoideen. Arbeiten Zool. Inst. Wien. Bd. IX, Heft II, 1891. 13) Kroneberg. Ueber die Giftdrüsen von Solpuga. Zool. Anz. № 36, 1879. 14) С. Koch. Arachniden. Т. XV, st. 89, tab. DXXIX, fig. 1479. — Ein Exem- plar dieser Art (aus Algerien) befindet sich in der Sammlung der Universität Moskau. LP SENS bedeckt sind; sie unterscheidet sich aber durch die Abwesenheit des schwarzen Streifens längs der Oberseite des Bauches, durch den abweichenden Bau des Metatarsus der hinteren Füsse und das kleine gelbe Tuberculum oculiferum. Rhax melanopyga Walt. A. Walter. Transkaspische Galeodiden. Zool. Jahrb. Abth. f. System. Bd. IV, p. 1103; tab. XXIX, fig. 4. Diese schöne und grosse Rhax, von der die zwei einzigen von Herrn Walter beschriebenen Exemplare «in der Hunger- steppe nördlich von Askhabad»'°) gefangen worden sind, ist bisher der einzige Vertreter dieser Gattung, der im Transkaukasien vor- kommt. Ich besitzte nur zwei männliche Exemplare, von denen das erstere ich im Juni am Abend bei Etschmiadsin in der trockenen Steppe gefangen habe, das andere aber mir von einem Tataren in Nachitschewan gebracht worden ist. Obwohl es jetzt schwer ist etwas Bestimmtes über die geographische Verbreitung dieser Art zu sagen, so scheint mir doch die Voraussetzung sehr wahrscheinlich zu sein, dass das Thal des Araxes im südlichen Transkaukasien die nördliche Grenze ihrer Verbreitung darstellt, gleichwie dasselbe Thal die nördliche Grenze der Verbreitung von Androctonus bicolor Ehr. ist. Nach Walter gehen die Rhax- Species auf dem anderen Ufer des Kaspischen Meeres, im Trans- kaspischen Gebiete, nicht weit nach Norden; dieser Verfasser schreibt'‘) nämlich Folgendes über die Gattung Rhax: «wir müssen nach dem heutigen Kenntnissstande jedenfalls annehmen, dass ihm die Gluthebene der Turkmenenwüste, also nur der Süd- rand des alten aralo-kaspischen Beckens noch die voll geeigneten Existenzbedingungen zu bieten, gleichzeitig ihm aber auch die nördlichste Vorpostenlinie vorzuschreiben vermag». 15) A, Walter. L. c., p. 1109. 16) А. Walter Шо. р. 1100. gg Se Gylippus syriacus E. Simon. (War ЕВЕ) E. Simon. Arachnides de Syrie. Annales de la Soc. Entomol. de France. 1872, p. 261.— E. Simon. Essai d’une classific. des Galéodes. Ibid. 1879, p. 124. In den Sammlungen der Kais. Akademie der Wissenschaften finden sich vier 2 Exemplare dieser Art: zwei derselben sind in dem Kreise Andidshan im Fergana-Gebiete (Kuschakewitsch. 1875) und zwei andere in dem Thale Bil-allach in der Nähe des Passes Kisil-ischma (Grum-Grshimailo. 15. VII. 1885) ge- funden worden. Ich halte diese Walzenspinnen für Gylippus sy- riacus E. Simon, weil sie ganz der Beschreibung E. Simon’s entsprechen, mit Ausnahme eines unbedeutenden Unterschiedes in der Bezahnung des beweglichen Fingers, welcher in diesem Falle ausser dem grossen Basalzahne und dem kleineren vor ihm noch ein kleines, aber gut bemerkbares Zähnchen, welches sich zwischen ihnen, näher zum Basalzahn befindet, besitzt; während E. Simon Folgendes schreibt: «le crochet mobile ou in- férieur n’a que deux dents isolées: la première est simple et aiguë, la seconde est beaucoup plus épaisse et inégale à son ex- trémité» '”). Bei allen vier Exemplaren sind sämmtliche Extre- mitäten und der ganze Körper von gleichmässiger hellgelber Farbe, der Kopf ist oben schwarz-bräunlich und der breite Rückenstreif ist auch schwarzbraun. Ohne Zweifel sind Syrien und Fergana nur die äussersten Punkte der Verbreitung dieser Walzenspinne; demnach muss man erwarten, dass diese Art auch in Persien und, möglicherweise, im südlichen Transkaukasien im Verbreitungsgebiete von Rhax melanopyga und Androctonus bicolor gefunden werden wird. 17) E. Simon. Arachn. de Syrie. Ann. Soc. Ent. France. 1872, p. 263. Е Erklärung der Tafel IH (В). Galeodes pallidus Bir. $. Natürl. Grösse. . 2. Gylippus syriacus Е. Simon (ferganensis) 5. Natürl. Grösse. ie. За. Id. Linke Chelicere von der Aussenfläche. 2b. Id. Linke Maxillarpalpe von oben. ig. 2c. Id. a— Tarsus und Metatarsus Ш. b— Tarsus und Metatarsus IV. . 2d. Id. Abdomen von unten. Ein Unterschiedsmerkmal zwischen Ceram- byeiden und Chrysomeliden. Von Georg Jacobsohn. Die ältesten Entomologen unterschieden bereits die Ceram- byciden (Longicornia) von den Chrysomeliden (Phytophaga $. str.); einige derselben aber, namentlich Linn& und Degeer stellten noch die später von Fabricius den Chrysomeliden beigeordneten, die Gattung Donacia bildenden Arten zu den Cerambyciden. Was nun die unterscheidenden Merkmale dieser beiden Fa- milien anbetrifft, so sind bis jetzt zu den bereits schon früher bekannten keine neuen hinzugefügt worden. Den Unterschied zwischen den Cerambyciden und den Chrysomeliden bildete die verschiedene Länge der Fühler, indem man ersteren lange, letzteren kurze Antennen zuschrieb.— Um nun nachzuweisen, dass dieser Unterschied allein nicht genügend ist, damit beide Familien sicher von einander getrennt werden können, genügt ein flüchtiger Blick auf die Cerambyciden-Gattung Séenocorus Geoffr. (Taf. III. A, Fig. 1) und den Chrysomeliden Zhagio- soma Chap. (Taf. Ш. A, Fig. 2). — Übrigens ist ausser diesem gan Factum ferner darauf aufmerksam zu machen, dass mehrere Chrysomeliden-Arten noch längere Fühler als einige Ceramby- ciden besitzen, z. B. Dolichotoma (Tab. III. A, Fig. 5), einige Cryptocephalen und Donacien, auch alle Zuperus-Arten und einige exotische Æumolpini und Galerucini; endlich finden wir aber auch unter den Cerambyciden Repräsentanten, welche mit kurzen Antennen ausgestattet sind; hierher gehören einige Cly- tus, Rhagium und viele exotische Arten. Trotz dieser Übereinstimmung unterscheidet ein jeder Co- leopterologe diese beiden Familien, namentlich wenn er lebende Exemplare beobachtet, leicht von einander. Worin besteht nun der Unterschied? Wäre der Unterschied in der Körperform, so müssten die Gattungen, die zu den Sagrini, Donaciini und Crio- cerini gehören, bei denen der Thorax viel schmäler als die Flü- geldecken und der Körper länglich ist, zu den Cerambyciden gestellt werden; indessen wird Niemand die Zugehörigkeit dieser Unterfamilien zu den Chrysomeliden bestreiten. Der Unterschied besteht wirklich in den Fühlern; den Ausschlag giebt aber nicht die Länge, sondern die verschiedene Construction derselben, welche unwillkürlich in die Augen springt. Wenn man einen le- benden Chrysomeliden — auf die Gattung kommt es nicht an — aufmerksam untersucht, so wird man bemerken, dass der Käfer seine Fühler leicht nach jeder Richtung bewegen kann; z. B. kann er die Fühler unter seinen Körper verstecken (Taf. III. A, Fig. 3), oder er streckt sie lang aus, indem die Füh- lerglieder eine gerade, entweder nach aussen (Taf. Ш. A, Fig. 5) oder nach innen (Taf. III. A, Fig. 6) gebogene Linie bilden, oder er krümmt sie zurück in beliebiger Weise. Ganz anders halten ihre Fühler die Cerambyciden: in ruhiger Lage haben sie ihre Fühler zurückgekrümmt, wobei sie bald auf dem Körper oder an dessen Seiten zu liegen kommen (Taf. III. A, Fig. 7). Beim Kriechen sind die Fühler mehr nach vorn gerichtet (Taf. III. A, Fig. 8 und 9), wobei die Fühlerglieder an den Gelen- ken immer gebogen sind, mit einer Neigung nach unten (Taf. LOUE Ш. A, Fig. 10 und 11) und etwas nach hinten (Taf. Ш. A, Fig. 8) oder nach vorn (Taf. III. A, Fig. 12). Ausserdem kann auch nicht ein einziger Cerambycide seine Fühler weder unter den Körper biegen, noch dieselben nach vorn geradlinig ausstrecken (Taf. III. A, Fig. 9). Ausnahmen davon bilden vielleicht nur die Spondylini und Parandrini, aber diese Unterfamilien besitzen an und für sich noch ausserdem viele Merkmale, die sie gut von allen anderen Cerambyciden unterscheiden; am bemerkenswer- thesten sind die selten unter den Tetrameren (Cryptopenta- mera, Phytophaga s. lat.) anzutreffenden fünfgliederigen Tarsen (Dryophthorus Schönh., Pentameria Fiedenr., einige exotische Lamiinen). Wir haben also bei den Chrysomeliden sehr bewegliche, bei den Cerambyciden aber sehr wenig bewegliche und unter einem mehr oder weniger grossen Winkel befestigte Fühlerglieder, weshalb dieselben immer mehr oder weniger ausgebogen sind. Manchmal haben die einzelnen Fühlerglieder der Cerambyciden eine gebogene Form (z. B. Acanthocinus Steph. Taf. III. A, Fig. 13); das kommt aber selten vor, so dass als Hauptgrund der ausgebogenen Fühler die unvollkommene gegenseitige Be- weglichkeit der einzelnen Glieder gelten kann. Es kommt vor, dass man in Sammlungen gespannte Cerambyciden sieht, bei welchen die Fühler eine gerade Linie bilden, das muss man aber nur der Verrenkung der Fühlerglieder zuschreiben. Ich bin weit entfernt vom Gedanken, dieses Merkmal als ein beständiges zu betrachten, halte es aber für angezeigt die Entomologen, welche die Gelegenheit haben, lebende Exemplare verschiedener Genera der Cerambyciden zu beo- bachten, auf besagtes Merkmal aufmerksam zu machen. Schliesslich kann man das Obengesagte folgendermaassen formuliren: Chrysomelidae: Antennae articulis singulis liberrime fictis mobilissimisque, quare in quodlibet latus et sub ipsum corpus arcuatae esse possunt, normaliter antrorsum recte contentae. Be. Cerambycidae: Antennae articulis singulis parum mobilibus, omnino fere fixis, quare solum extrorsum vel retrorsum arcuatae esse possunt, normaliter extrorsum arcuatim contentae. Но. ie Fig. 3 Fig. 4 His Fi 6 Fig. 7 Fig. 8 Rie.,/9. Fig. 10. Bio. 11: Fig. 12. Pie]. Erklärung der Tafel III (A). . Stenocorus mordax Deg. (inquisitor F.). Natürl. Grösse. . Rhagiosoma madagascariense Heyd. Chap. Natürl. Grösse. . Cryptocephalus sericeus L. von unten. Vergrössert. . Vorderkörper einer Donacia. Vergrössert. . Dolichotoma palliata F. Natürl. Grösse, . Vorderkörper des Luperus flavipes L. $. Vergrös- sert. . Aromia moschata L. Natürl. Grösse. . Vorderkörper einer Leptura von oben. Etwas ver- grössert. Vorderkörper eines Rhagium von oben. Derselbe von der linken Seite. Vorderkörper einer Leptura von vorn. Vorderkörper eines Tetropium von oben. Die vier letzten Fühlerglieder des Acanthocinus aedilis L. d. Natürl. Grösse. St. Petersburg. October 1892. — de ИН PDP 3.0. XXVII. Табл. Ш. р LIST RD # er DR FF eu N у VS EA, KARELIENS FOSSORIA. Von Dr. EU. Morawitz. Hymenoptera fossoria haben in Karelien gesammelt: 1) Ap- pelberg bei Walkjärvi, Kerimäki, Sakkola und am Ladoga-See; 2) Professor Mäklin bei Wyborg; 3) Dr. Г. Sahlberg bei Rauta, Ruki-Salmi, Jaakkima, Parikkala; 4) A. Westerlund bei Salmi, Impilahti, Ritela, Kirjavalahti, Rantasalmi, Savoalinna. — Wie man aus den angegebenen Fundorten ersehen kann, ist Karelien bis zum 63° n. B. durchsucht worden und verdanke ich ein Ver- zeichniss aller daselbst gesammelten Arten Herrn A. Wester- lund in Helsingfors. Bei Petrosawodsk hat A. K. Günther mehrere Grabwespen gesammelt und dieselben zur Determination der Russischen En- tomologischen Gesellschaft zugeschickt. Ich selbst habe ununter- brochen zwölf Sommer die zum nordwestlichen Theile des Gou- vernements St. Petersburg und zum südöstlichen Theile des Gou- vernements Wyborg gehörige Strecke, welche die finnische Eisen- bahn, von der Station Lanskaja an bis Raivola durchzieht, in Betreff der daselbst vorkommenden Aymenoptera aculeata, unter diesen namentlich die Grabwespen, untersucht. Aber auch bereits früher, seit dem Jahre 1861 habe ich zahlreiche Excursionen BER, nach Kolomjaga, Pargala, Lewaschowo, in die Umgebungen des Forstcorps ete. gemacht und bin ich daher im Stande über einige Veränderungen, welche die Hymenopteren-Fauna im Laufe der Zeit in dem von mir durchsuchten Gebiete erlitten hat, zu be- richten; denn ich kann es nicht unerwähnt lassen, dass mehrere Arten, welche früher mit zu den häufigsten gehörten, seit vielen Jahren nicht mehr gefunden worden sind. Zu solchen gehören Bembex rostrata, Philanthus triangulum und Dinetus pictus; seit etwa zehn Jahren sind sie nicht mehr gesehen worden. — Andere Arten sind in diesem Gebiete erst seit kurzer Zeit gesammelt worden, wie z. B. Pompilus 4-punctatus. Mit Sicherheit ist da- her anzunehmen, dass die Fauna einer Gegend sich allmählich ändert, indem manche Arten aussterben, andere aber dahin ein- wandern. Es hat daher das Verzeichniss einer Lokalfauna für die Nachkommen einen gewissen Werth, weil die sich in späteren Zeiten mit demselben Gegenstande beschäftigenden Forscher auf solche Veränderungen werden aufmerksam machen können. In dem nachstehenden Verzeichnisse habe ich bei den meisten weit verbreiteten Arten keine, bei einigen aber specielle Fund- orte angegeben, indem ich diese nur hier gesammelt habe. Einige scheinen ausschliesslich gewisse Lokalitäten zu bewohnen und kommen sonst nirgends vor. Ein solch begrenztes Vorkommen hängt höchst wahrscheinlich damit zusammen, dass gewisse In- secten, welche die Raubwespen zur Ernährung ihrer Brut nöthig haben, daselbst in genügender Anzahl vorhanden sind. Mit Be- stimmtheit kann man diese Behauptung für einige Cerceris-Arten aufstellen; so ist z. B. Cerceris rybyensis bei Pargala häufig, weil sie dort die kleinen, zu den Gattungen Halictus und Sphe- codes gehörenden Bienen, mit denen sie ihre Nester versorgt, zahlreich findet; bei Terijoki sind letztere aber sehr selten, daher auch hier ©. rybyensis fehlt. Dafür erscheint aber zwischen Rai- vola und Terijoki Cerceris arenaria massenhaft, da sie fast aus- schliesslich ihre Nester mit dem an Fichten in grosser Anzahl vorkommenden Rüsselkäfer Brachyderes incanus verproviantirt. PA) Ce Im Allgemeinen kann man sagen, dass in den unweit der Neva gelegenen Lokalitäten die Sphegidae praevaliren, in den entfernteren aber, namentlich bei Raivola und Terijoki die Pom- pilidae viel zahlreicher vertreten sind. — Obgleich letztere Ort- schaften von den Coleopterologen und Lepidopterologen als höchst unergiebig geschildert werden, bin ich mit der Hymenopteren- Ausbeute recht zufrieden gewesen. Es ist allerdings wahr, dass man daselbst trotz ausgedehnter Waldungen, welche aus Tannen, Fichten, Ellern, Birken, Zitterpappeln, wenigen Ebereschen und häufigen prachtvollen Wachholdersträuchern bestehen, in denen Farrnkräuter, verschiedene Waldbeeren, an feuchten Stellen Ledum palustre, Spiraea ulmaria, Arum maculatum etc. etc. üppig wachsen, nur selten einen Käfer oder Schmetterling zu sehen bekommt. Dieses Factum scheint davon abzuhängen, dass Myriaden von Ameisen und Spinnen den Wald bevölkern und alle Insecten, welche sie erbeuten können, vernichten. Hierzu kommen noch grosse Raubfliegen und Libellen, welche gleichfalls an der Vertilgung der Käfer und Schmetterlinge einen nicht ge- ringen Antheil nehmen. Die enorme Menge der verschiedenen Spinnen-Arten bringt es mit sich, dass sich hier ihre Feinde, die Pompilidae, in grosser Anzahl eingefunden haben. Ueberraschend war es für mich, dass sogar am Meeresstrande, oft dicht am Wasser, der sonst nur selten zu erbeutende Pompilus dispar den daselbst umherlaufen- den und im ausgeworfenen Schilfe sich verbergenden Spinnen nachstellte. Zugleich traf ich in der Nähe des Ufers Dünen, welche nur mit Strandhafer spärlich bestanden waren, in denen dieser Pompilus und noch einige Arten ihre Nistplätze angelegt hatten; namentlich beobachtete ich Pompilus rufipes und plum- beus, Cerceris arenaria, Mellinus arvensis, Miscophus niger, Oxy- belus uniglumis und bipunctatus, welche unermüdlich Spinnen, Brachyderes incanus und Dipteren herbeischleppten und im Sande verbargen. Dadurch widersteht solch eine Düne leichter den zer- störenden Winden und wird allmählich mit Nahrungsstoffen für Н. 8. Е. В. XXVIL й LION Pflanzen angefüllt. — Auf etwas älteren, in denen auch noch andere Grabwespen, namentlich Ammophila sabulosa, nisten, findet man Empetrum nigrum, Thymus serpillum und die Renn- thierflechte. Noch ältere sind mit verschiedenen Gräsern bestan- den, zwischen denen Scabiosa, Senecio, Potentilla, Epilobium und Umbelliferen wachsen; in solchen nisten viele Andrena ar- gentata, welche an Calluna vulgaris fliegt und bei der zahlreich Mutilla rufipes und Nomada quinquespinosa schmarotzen; ferner Dolichurus corniculus, Tachysphex lativalvis, zahlreiche Pompili- dae etc. Da die karelischen Arten den scandinavischen zunächst ver- wandt sind, so habe ich sie hauptsächlich nach Thomson’s Werke: «Scandinaviens Hymenoptera, II bestimmt und in der- selben Reihenfolge aufgeführt. Es sind nur wenige Arten darunter, welche in Scandinavien bis jetzt noch nicht gefunden worden sind, und habe ich hauptsächlich diese mit Citaten ver- sehen. Meutilla Linné. 1. europaea L. — Forstcorps. — Petrosawodsk. — Impilahti. 2. marginata Baer (Bull. Mosc. 1848, I, р. 230; tab. IT, fig. 4: 9). = trifasciata Radoszk. (Ног. Soc. Ent. Ross. VI, 1869, p. 187). — Lewaschowo. Ist der vorhergehenden Art sehr ähnlich, unterscheidet sich aber leicht von derselben, indem der Kopf, Thorax und Hinter- leib viel dichter, kürzer und nicht struppig behaart sind; alle diese Theile erscheinen viel feiner punktirt, haben glatte breite Punktzwischenräume und ist das erste Abdominalsegment glocken- förmig, vorn gewölbt, nicht wie bei europaea ‘abgestutzt; auch ist das 4-te Fühlerglied deutlich kürzer als das 5-te, das 3-te reichlich um die Hälfte länger als an der Spitze breit, etc. 3. rufipes Fabr. — Kolomjaga. — Pargala. — Terijoki. — Ruki-Salmi. Alle von mir gesammelten Männchen sind einfarbig schwarz. NMyrmosa Latr. 4, melanocephala Fabr. — Ueberall nicht selten. Methocza Latr. 5. ichneumonides Latr. — Forstcorps. — Kolomjaga. Sapyga Fabr. 6. similis Fabr. — Schuwalowo. — Terijoki. — Kivennapa. Schmarotzt bei Osmia nigriventris und robusta. Tiphia Fabr. 7. femorata Fabr. — Pargala. 8. minuta van der Linden. — Pargala. — Parikkala. — Rantasalmi. Dolichurus Latr. 9. corniculus Spinola. — Terijoki, häufig. Verproviantirt sein Nest mit Dlatta lapponica. Ceropales Latr. 10. maculata Fabr. — Ueberall nicht selten. Pompilus Fabr. 11. sanguinolentus Fabr. (Homonotus Dahlb.). — Terijoki. — Rantasalmi. 12. rufipes L. — Ueberall häufig. 13. albonotatus van der Lind. — Ueberall. Die nordischen Männchen haben einen schwarzen einfarbigen Hinterleib. 14. quadripunctatus Fabr. (Syst. Piez., p. 215. — Dahlb. Hymen. Eur. I, p. 53). — Forstcorps. 7* — 100 — 15. cinctellus van der Lind. — Pargala. — Terijoki, an Baumstümpfen, in denen er nistet, häufig. 16. niger F. — Pargala. — Käkisalmi. — Зап. — Rantasalmi. 17. plumbeus Е. — Kolomjaga. — Terijoki, sehr häufig. — Käkisalmi. 18. cellularis Dahlb. — Terijoki. — Ruskeala. 19. spissus Schiödte. — Terijoki. — Petrosawodsk. 20. chalybeatus Schiödte. — Terijoki. — Raivola. Die Angabe Thomson’s, dass bei den Männchen dieser und der folgenden Art das 5-te Abdominalsegment am Bauche wenig, das 6-te aber stark ausgeschnitten ist, beruht auf einem Versehen, indem bei beiden die 5-te Ventralplatte mitten am Endrande tief ausgeschnitten erscheint; das 6-te Bauchsegment ragt nur kurz und schmal hervor, dessen Endsaum eine schwache Ausrandung zeigt. — Das 3-te Fühlerglied ist etwa doppelt so lang als der Pedicellus und um ein Viertel kürzer als das folgende. 21. dispar Dahlb. — Terijoki, am Strande sehr häufig. — Ritelu. Die 5-е Oubitalzelle variirt bei dieser Art. Bei einigen Exemplaren ist dieselbe an der Radialzelle sehr stark ver- engt, bei anderen sogar geschlossen, bald kleiner, selten ein wenig grösser als die 2-te. Die hintere Fläche des Mittelseg- mentes ist schwach eingedrückt, die Seiten desselben mit sehr winzigen, schwer sichtbaren Haaren spärlich besetzt und die obere Fläche der Länge nach mit feiner Mittellinie versehen. Bei dem Weibchen ist das letzte Abdominalsegment dicht behaart und tragen die Vordertarsen lange Kammdorne. — Bei dem Männchen ist das 3-te Fühlerglied etwa 2, mal so lang als der Pedicellus und erscheinen die zunächst folgenden an Länge kaum verschieden; der Schaft ist fast ebenso lang als das 2-te Geissel- glied. Gesicht, Brustkasten und Hüften sind silberfarbig bereift; das 4-te Abdominalsegment ist schwächer, das folgende mitten tief ausgerandet, das 7-te. matt, der Länge nach gekielt. Der Clypeus ist etwa doppelt so breit als hoch. — 101 — 22. signaticeps nov. sp. — Niger, abdomine segmentis tribus anticis ferrugineis, tertio apice late infuscato; fronte minus convexa sat dense роза, facie infra clypeoque cinereo- vel plumbeo- pruinosis; genis linearibus, oculis parallelis; orbita postica supe- riore striga interdum fere obsoleta flavescenti signata; labro trans- verso; antennarum articulo tertio quarto scapoque longiore; pro- noto postice angulato dorsuloque vix, segmento mediano utrinque sparsim pilosis, hoc postice subtruncato, supra leniter canalicu- lato; alis anticis praecipue margine apicali infumatis, cellula cu- bitali tertia secunda plerumque latiore, trapeziformi, posticis cel- lula anali in ipsa origine venae cubitalis terminata; abdominis segmento antico nudo, ultimo rare piloso; tibiis fortiter, tarsis anticis breviter aculeatis, articulis unguicularibus pectinatis. $ 10—12 mm. Diese Art ist mit P. spissus Dahlb. verwandt, aber grösser; bei diesem sind die Seiten des Mittelsegmentes nicht oder kaum behaart, das 3-te und 4-te Fühlerglied gleich lang, die Analzelle der Hinterflügel vor dem Abgange der Cubitalader geschlossen. — Sehr ähnlich ist auch P. dispar Dahlb.; diese Art lässt sich aber durch die kräftige Bedornung der Vordertarsen, das viel dichter behaarte letzte Abdominalsegment, die fast kahlen Seiten des Mittelsegmentes leicht von jenem unterscheiden. — Bei P. fumipennis Dahlb. ist zwar an dem oberen Theile des hinteren Orbitalrandes häufig ein gelblicher Streifen vorhanden; bei dieser Art ist aber der ganze Brustkasten lang behaart, die Vordertar- sen mit sehr langen Dornen bewehrt, etc. Bei signaticeps ist der gelbe Streifen hinter den Augen meist deutlich wahrzunehmen, selten ist derselbe punktförmig. Das Pronotum ist sehr dünn und kurz behaart, hinten stumpfwinkelig ausgeschnitten. Die Mesopleuren sind kahl, die Seiten des Mittel- segmentes haben lange, obgleich nicht dicht stehende Haare. Die Radialzelle ist länger als breit, überragt nicht die 3-te Cu- bitalzelle; diese ist trapezisch, an der Radialader verengt, an der Cubitalader häufig um die Hälfte breiter als die 2-te, welche — 102 — meist höher als breit ist; die Vena transversa ordinaria ist ein wenig nach aussen von der Gabel eingefügt. Der erste Hinter- leibsring erscheint kahl, der letzte sehr spärlich mit langen Haaren besetzt. An dem ersten Beinpaare sind die Hüften dünn behaart, die Schenkel tragen einen Kniedorn, die Schienen aussen verhältnissmässig schwache Stacheln und die Tarsen kurze Dor- nen. Die hinteren Schienen und Tarsen sind stark bedornt, der längere Schienensporn ist kaum länger als der halbe Metatarsus. Kolomjaga. — Terijoki. 23. trivialis Dahlb. — Rantasalmi. 24. unguicularis Thomson. — Terijoki, selten. — Salmi. — Impilahti. — Rantasalmi. 25. carinulatus nov. sp. — Genis brevissimis; niger, ab- dominis segmentis tribus anticis ferrugineis, tertio apice infuscato vel nigricanti; pronoto postice angulatim emarginato, haud piloso; segmento mediano coxisque plumbeo-sericeis; illo postice rotundato, supra canaliculato; alis posticis cellula anali ante originem venae cubitalis terminata; fronte sat convexa parce pilosa; antennis ar- ticulo tertio scapo quartoque longitudine subaequali; abdominis segmento ultimo ventrali usque ad apicem carinato. $ 8 mm. Sehr ähnlich der vorhergehenden Art, bei welcher aber die letzte Ventralplatte verhältnissmässig breiter ist; ausserdem ist diese nur auf der Basalhälfte gekielt, deren Ende fast abgestutzt und ebenso wie die Seiten sehr fein und dicht bewimpert. Bei carinulatus ist die letzte Ventralplatte nach der Spitze zu all- mählich zugerundet und vom Grunde an bis zum Ende gekielt. Terijoki, selten. 26. Westerlundi nov. sp. — Genis linearibus, fere nullis; niger, segmentis abdominalibus duobus anticis ferrugineis, tertio margine basali interdum anguste ferrugineo-limbato; temporibus crassis; pronoto postice angulatim emarginato, segmento mediano rotundato; alis anticis margine externo fumatis, cellula cubitali tertia fere triangulari, radiali latitudine vix dimidio longiore, posticis cellula anali antefurcali; tibiis posticis spinosis, articulo — 108 — tarsorum ultimo unguiculis simplicibus pectineque minuto instructis. 2 capite thoraceque fusco-micantibus; antennis sat crassis, ar- ticulo tertio scapo paulo longiore, quarto longitudine fere aequali; abdomine segmentis ventralibus ultimoque dorsali parce pilosis; metatarsis anticis aculeis tribus armatis. 6—8 mm. д capite thoraceque plumbeo-pruinosis; antennis articulo tertio scapo paulo longiore, quarto longitudine subaequali; segmento ven- trali ultimo prope apicem seta pendula instructo. 6—7 mm. Var. a: segmento abdominis secundo fere toto nigro. Das Weibchen hat äusserst schmale lineare Wangen, scharf zugespitzte, mitten rostroth geringelte Mandibeln, mit einander parallel verlaufende Netzaugen und einen abgestutzten Clypeus, welcher dunkelbraun bereift ist und einige lange Haare trägt. Die hochgewölbte, sehr dünn behaarte Stirn zeigt oberhalb der Fühlerwurzel eine kurze eingegrabene Linie. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Die Schläfen sind fast so breit als der Querdurchmesser der Augen. Das dritte Glied der ziemlich dicken Fühler ist nur wenig länger als der Schaft und fast ebenso lang als das folgende. Das Pronotum hat einen winkelig ausgeschnittenen Endrand und sind auf demselben meist gar keine, oder nur ein paar feine Haare zu sehen. Das hinten zugerundete Mittelsegment ist un- behaart und bleigrau pubescent. Die Flügel sind aussen rauchig getrübt; die vorderen mit kleinem Randmale und breiter Radial- zelle. Die 2-te Cubitalzelle ist etwas höher als breit, nach oben zu verengt; die 3-te ist etwas schmäler als diese und zuweilen oben geschlossen, dreieckig erscheinend. Die Vena transversa ordinaria ist ein wenig nach aussen von der Gabel eingefügt. Die Analzelle der Hintenflügel ist vor dem Ursprunge der Cubi- talader geschlossen. Der Hinterleib ist schwarz, die beiden vor- deren, oder auch noch die Basis des dritten Segmentes rostroth gefärbt, das letzte und die Ventralplatten dünn behaart. Die Beine sind mit Stacheln versehen; der längere Sporn des dritten — 104 — Paares überragt nur wenig die obere Hälfte des Metatarsus; die Ferse der Vorderbeine hat aussen ziemlich kurze Dorne. Das Klauenglied besitzt einen schwach entwickelten Kamm und ein- fach zugespitzte Klauen. Bei dem Männchen ist das 3-te Fühlerglied kaum länger als der Schaft und ein wenig kürzer als das 4-te. Das 2-te Abdo- minalsegment ist zuweilen bis auf einen schmalen rostrothen Saum am Grunde schwarz gefärbt, der letzte Ventralring ist schwach gewölbt und hat vor der Spitze eine lange herabhängende Borste. An dem dritten Beinpaare ist der innere Schienensporn deutlich länger als der halbe Metatarsus und das 4-te Tarsenglied kürzer als die einschliessenden. Diese Art wird dem mir nur aus der Beschreibung bekannten P. Wesmaëli Thoms. sehr nahe verwandt sein, dessen Männchen auf der letzten Ventralplatte einen erhabenen Kiel besitzt. Von A. Westerlund bei Rantasalmi gefunden und ihm ge- widmet. — Bei Terijoki sehr selten. 27. Wesmaëli Thoms. — Rantasalmi. 28. Güntheri nov. sp. — Genis nullis; niger, abdominis seg- mentis duobus anticis ferrugineis, secundo apice infuscato; tem- poribus crassis; pronoto postice angulatim emarginato supra vix piloso; segmento mediano rotundato; alis anticis leviter fumatis, cellulis cubitalibus secunda tertiaque magnitudine subaequalibus, trapezinis, posticis cellula anali in ipsa origine venae cubitalis terminata; tibiis posticis subtiliter spinosis, articulo tarsorum ultimo unguiculis simplicibus pectineque minuto instructis; an- tennis articulo tertio scapo paulo longiore, quarto fere breviore; segmento ventrali ultimo basi vix elevato, ante apicem setis binis pendulis instructo. 8 6 mm. In der Gestalt den vorhergehenden Arten ähnlich, aber von denselben leicht durch den verschiedenen Adernverlauf der Flü- gel zu unterscheiden. — Auf der letzten Ventralplatte, welche am Grunde schwach convex erscheint, bemerkt man vor der Spitze 2 dicht neben einander stehende lange herabhängende Borsten. — 105 — Terijoki, sehr selten; nach Herrn A. K. Günther in Petro- sawodsk benannt. 29. abnormis Dahlb. — Parikkala. — Rantasalmi. 30. fumipennis Dahlb. — Terijoki, häufig; schleppt sehr grosse Spinnen in seine Nester. — Impilahti. 31. viaticus L. — Ueberall häufig. 32. Dahlbomi Thoms. — Terijoki, sehr häufig. — Ranta- salmi. — Petrosawodsk. 33. aculeatus Thoms. — Terijoki. — Raivola. 34. proximus Dahlb. — Kolomjaga. — Terijoki, selten. 35. Sahlbergi nov. sp. — Niger, abdominis segmentis duobus anticis tertioque basi ferrugineis; pronoto postice arcuato dorsulo- que sparsim pilosis; segmento mediano argenteo-pruinoso, nudo; alis anticis apice fumatis, cellula cubitali secunda fere quadrata, tertia trapezina, ad radialem angustata, vena transversa ordinaria haud interstitiali; posticis cellula anali ante originem venae cubi- talis terminata; fronte prosternoque sat dense atro-pilosis; an- tennis brevibus, crassis, articulo tertio quarto scapoque longitudine fere aequali; pedibus spinosis, tarsis anticis aculeis longis armatis; articulis unguicularibus pectine nullo. 2 10 mm. Bei diesem Weibchen ist das Mittelsegment silberfarbig, das spärlich behaarte, hinten kaum bogenförmig ausgerandete Pro- побит dunkel bereift. Die Stirn ist schwach convex, ziemlich dicht und lang behaart. An den kurzen und dicken Fühlern ist das dritte Glied so lang wie der Schaft und auch wie das folgende. Die Vena transversa ordinaria der Vorderflügel ist ziemlich weit nach aussen von der Gabel eingefügt. Die Abdominalsegmente sind am Grunde weisslich bestäubt, das letzte nebst den Ventralplatten kurz und dünn behaart. Die Kammdorne des vordersten Meta- tarsus sind stark entwickelt und fast so lang wie die halbe Ferse. Sehr ähnlich P. aculeatus Thoms., welcher aber ein weiss- lich bereiftes, unbehaartes Pronotum, eine interstitielle Vena transversa ordinaria und viel längere Kammdorne an den vor- dersten Tarsen hat. — 106 — Terijoki, sehr selten. — Salmi. — Von Dr. J. Sahlberg bei Impilahti gesammelt und nach ihm benannt. 36. dubius van der Lind. (Obs. I, р. 81, п. 4). = Aporus dubius Dahlb. (Hymen. Eur. I, p. 37). — Rantasalmi. — Teri- joki, selten. Bei dieser Art ist die Radialzelle fast um die Hälfte schmäler als die 2-te Cubitalzelle; diese ist am Grunde ebenso breit als jene und mündet die 2-te rücklaufende Ader in dieselbe zwischen der Mitte und dem äusseren Winkel. Bei beiden Geschlechtern sind die Beine einfarbig schwarz. Bei dem d zeigt meist nur das 2-te Abdominalsegment mitten auf der Scheibe eine röthliche Färbung. Agenia Schiödte. 37. intermedia Dahlb. (Г. с., р. 454: Pogonius). —— Udel- naja. — Pargala. — Bei Terijoki an alten Bäumen, in denen er nistet, häufig. Pseudagenia Kohl. 38. punctum Fabr. — Bei Rantasalmi nicht selten. alius Fahr. 39. fuscus Е. — Kolomjaga. — Petrosawodsk. — Ranta- salmi. 40. femoralis Dahlb. (L. с., р. 109: d) = notatus van der Lind. (Obs. I, р. 47, п. 12 — Thoms. Hym. Scand. Ш, р. 166?). — Pargala. — Terijoki, nicht selten. Das Weibchen hat einen schwarzen Kopf und Brustkasten, zum Theil rothgefärbte Beine und sind die vorderen Abdominal- segmente meist einfarbig rothbraun. Die Fühler sind verhältniss- mässig dick; das 3-te Glied derselben ist so lang als der Schaft und Pedicellus zusammen genommen, das 4-te etwas kürzer als dieses, die folgenden an Länge allmählich abnehmend. Der hin- tere Rand des Pronotum ist dreieckig ausgeschnitten. Das kahle Dre Mittelsegment ist hinten sehr deutlich nadelrissig. Die Vorder- flügel zeigen vor dem Aussenrande eine grosse glashelle Makel und sind, wie auch die Hinterflügel, von gewöhnlicher Länge. Die Klauen sind mit einem kleinen Zahne in der Nähe der Basis bewehrt. Der citirten ausführlichen Beschreibung des Männchens füge ich noch hinzu: das 3-te Fühlerglied ist ein wenig kürzer als der Schaft nebst dem Pedicellus, das 4-te und die zunächst folgenden sind an Länge von jenem kaum verschieden. Anmerkung. Dahlbom ändert P. notatus v. d. Lind. in fe- moralis ab, weil P. notatus Rossi eine ganz verschiedene Art ist: «Sphex notata Rossi, quae secundum Museum Berolinense diver- sam efficit speciem». — In demselben Werke aber, p. 458, nennt er sie, was wohl nur einem Versehen zuzuschreiben ist, wieder «notatus». — Das möge Thomson dazu veranlasst haben, diese Art ebenso zu benennen. Uebrigens ist es noch zweifelhaft, ob Thomson dasselbe © hinzuzieht, welches ich dafür halte, indem seine Angaben von demselben: «femina alis breviusculis, seg- mento tertio nigro, vitta media et lateribus rufis, unguiculis dente valido recto armatiw auf meine Exemplare nicht zu- treffen. P. notatus Rossi (Mantissa Ins., p. 127: d. — Magretti. Bullet. della Soc. Entom. Italiana. XIX, р. 303: 23). — Da ich diese Art bei Lugano gesammelt habe, so kann ich den eitirten Beschreibungen noch Folgendes hinzufügen. — Das Weibchen ist meist einfarbig schwarz, oder es hat auf dem 2-ten Abdomi- nalsegmente eine pechrothe, mehr oder weniger ausgebreitete Makel. Die Flügel sind fast gleichmässig rauchig getrübt, die vorderen aussen ohne Fensterflecken. Das Mittelsegment ist grob und dicht quergestreift, etwa wie bei affinis. Das 3-te Fühler- glied ist länger als der Schaft und Pedicellus zusammen genom- men. — Das Männchen ist ähnlich dem Weibchen gefärbt, zu- weilen ist auch noch auf dem Discus des 3-ten Abdominalseg- mentes eine rostrothe Makel vorhanden. Das Mittelsegment ist — 108 — bedeutend feiner, die Seiten desselben und die Metapleuren kaum gestreift, oben mit einer Längsrinne versehen. Die 7-te Ven- tralplatte ist breiter als lang, mit halbkreisformigem Endsaume, sehr dicht punktirt, matt, die Ränder mit langen СШеп besetzt. Das 3-te Fühlerglied ist länger als die beiden vorhergehenden zusammen genommen und den zunächst folgenden gleich gestaltet. Der innere Sporn der hintersten Schienen ist nur halb so lang als der Metatarsus. 41. exaltatus Panz. — Pargala. — Terijoki, häufig. Diese Art unterscheidet sich von der vorhergehenden durch den verschiedenen Fühlerbau, indem das 3-te Fühlerglied beim Weibchen deutlich länger als die beiden vorhergehenden zu- sammen genommen, beim Männchen aber fast ebenso lang ist. 42. pusillus Schiödte. — Terijoki, selten. 43. parvulus Dahlb. — Kolomjaga. — Pargala. 44. variabilis Rossi. (Ent. etr., р. 64, п. 821) = variegatus Fabr. (Suppl. Ent. Syst., p. 247). — Bei Wyborg von Mäklin gesammelt. — Ich fing bei Kolomjaga die Varietät 5. Fabrici v. d. Lind. — Sehr selten. Callicurgus Panz. 45. fasciatellus Spin. — Ueberall nicht selten. Ammophila Kirby. 46. campestris Jurine (Miscus). — Ueberall häufig. 47. sabulosa L. — Sehr häufig im ganzen Gebiete. 48. viatica Г. = Psammophila viatica Рав. — Ueberall häufig. Mimesa Shuck. 49. equestris Fabr. — Pargala. — Impilahti. — Unkuniemi. 50. bicolor Jurine. — Kolomjaga. — Pargala. — Walk- Järvi. — Impilahti. — Rantasalmi. — Häufig. — 109 — 51. unicolor van der Lind. — Paroschkino. — Rauta. — Sakkola. 52. Dahlbomi Wesm. — Salmi. Psen Latr. 53. atratus Panz. — Udelnaja. — Terijoki, nicht selten. 54. fuscipennis Dahlb. (L. c., р. 5; 7:9). — Pargala. — Terijoki, selten. ©. Niger nitidus, pedibus anticis tibiis margine interno tar- sisque rufo-testaceis; tarsis posterioribus nigricantibus; dorsulo crebre punctato basi longitudinaliter striato, mesopleuris punctu- latis subaciculatis; segmento mediano fortiter rugoso; alis anticis vix infumatis, cellula cubitali intermedia plerumque venam recur- rentem secundam ante angulum externum excipiente; antennis subnodoso - filiformibus apice piceis, articulis 30 — 5° latitudine plus quam dimidio longioribus; segmento antepenultimo ventrali bası aurantiaca. 9 mm. Der zweizähnige Clypeus und das Gesicht sind mit asch- grauem Tomente bedeckt und weisslich behaart. Mandibeln schwarz, Endglieder der Taster gelblich. Fühler schwarz, nur das letzte Glied unten pechroth; der deutlich gekrümmte Schaft ist kaum länger als an der Spitze breit und um die Hälfte kürzer als das 3-te Glied; dieses und die beiden folgenden sind fast mehr als um die Hälfte länger als breit; die Endglieder werden allmählich kürzer und erscheinen am Grunde und an der Spitze stärker verengt als die Basalglieder der Geissel. Die Brust ist grubenartig vertieft, der Länge nach gekielt und beiderseits von dem Kiele schräg gestreift. Das äusserst grob gerunzelte Mittel- segment hat gestreifte Seitenflächen und ist dessen hintere Wand scharf gerandet und durch einen Längskiel getheilt. Die mittlere Cubitalzelle ist oben stark verengt, die erste rücklaufende Ader mündet interstitiell, die zweite gewöhnlich zwischen der Mitte und dem äusseren Winkel, diesem aber genähert. Der Petiolus — 110 — ist der Länge nach tief und breit gefurcht, etwas länger als der Schenkel des 3-ten Beinpaares; die 6-te Ventralplatte ist am Grunde trübe orangefarben, die zweite an der Basis mit einer fast dreieckigen Vertiefung, welche beinahe die Mitte des Seg- mentes erreicht. Aehnlich Р. atratus Panz., aber grösser und sind bei letzte- rem alle Tarsen, die Fühlergeissel unten und die Taster röthlich- gelb gefärbt, die Mesopleuren kaum punktirt, die Basalgrube der 2-ten Ventralplatte anders gestaltet, der Adernverlauf ein ab- weichender. Ich kann es nicht unerwähnt lassen, dass die rücklaufenden Adern bei einer und derselben Art in ihrem Verlaufe abweichen und dass daher die Bestimmungstabellen Dahlbom’s (Hym. Eur. I, p. 428) sowohl, wie auch Tournier’s (L’entomolog. genevois. 1889, p. 109) keine absolute Sicherheit darbieten. 55. concolor Dahlb. — Salmi. —- Rantasalmi. Pemphredon Latr. 56. lugens Dahlb. —- Terijoki, häufig. — Salmi. — Ranta- salmi. 57. lugubris Dahlb. — Ueberall selten. 58. montanus Dahlb. — Pargala. 59. Shuckardi A. Mor. (Bull. Acad. Petersb. VII, p. 460) — unicolor Thoms. (То. c., р. 188). — Ueberall sehr häufig. 60. Wesmaëli A. Mor. (L. c., р. 460) = lethifer Thoms. — Ueberall nicht selten. Diodontus Curtis. 61. Dahlbomi A. Mor. — Murino, sehr selten. 62. tristis van der Lind. — Kolomjaga, selten. 63. minutus Fabr. — Pargala. — Salmi. — 111 — Passaloecus Shuckard. 64. corniger Shuck. — Pargala. — Terijoki, an alten Bäumen. 65. brevicornis A. Mor. — Terijoki, selten. 66. turionum Dahlb. — Pargala. — Salmi. — Impilahti. 67. insignis v. d. Lind. — monilicornis Dahlb. — Pargala. 68. gracilis Curt. — Kolomjaga. — Pargala. — Käkisalmi. Stigmus Jurine. 69. Solskyi А. Mor. — Pargala. — Terijoki. — Vertilgt Blattläuse. Nitela Latr. 70. Spinolae Latr. — Schuwalowo. — Terijoki, selten. Miscophus Jurine. 71. niger Dahlb. — Kolomjaga. — Terijoki. — Raivola. — Salmi. Tachysphex Kohl. 72. pectinipes L. — Kolomjaga. — Forsteorps. — Wyborg. — Salmi. — Impilahti. — Rantasalmi. 73. lativalvis Thoms.— Bei Terijoki und Raivola am Puchta- Berge sehr häufig. Trägt Dlatta lapponica in ihre Nester. — Kirjavalahti. — Salmi. — Rantasalmi. 74. nitidus Spin. = wunicolor Panz. — Forstcorps. — Teri- joki. — Salmi. Dinetus Jur. 75. pictus Fabr. (Ent. Syst. II, p. 229). — Poklonnaja Gora. Astatus Latr. 76. boops Schrank. — Wyborg. 77. minor Kohl (Verh. der k. k. Zool.-Bot. Gesellsch. in Wien. 1884, р. 438). — Pargala. — Terijoki, nicht selten. * — 112 — 78. stigma Panz. — Kolomjaga. — Terijoki. — Salmi. — Ritela. INysson Latr. 79. spinosus Fabr. — Ueberall nicht selten. 80. interruptus Fabr. (Suppl. Ent. Syst. U, р. 266, п. 4) — Shuckardii Wesmaël. — Kolomjaga. — Pargala. — Petro- sawodsk. — Suistamo. 81. maculatus Fabr. — Kolomjaga. — Murino. — Wyborg. 82. niger Chevrier (Oxybelus du bass. du Léman, р. 385, Anmerk. — Handlirsch. Sitzb. d. kais. Akad. der Wissensch. in Wien. XCV, 1887, p. 128). — Raivola. — Terijoki. — Wyborg. 83. dimidiatus Jur. — Kolomjaga. — Rantasalmi. Gorytes Latr. 84. mystaceus L. — Ueberall nicht häufig vorkommend. 85. campestris Müller. — Weit verbreitet; ziemlich selten. 86. quadrifasciatus Fabr. — Ueberall nicht selten. 87. laticinctus Lepel. — Zwischen Terijoki und Kuokala, selten. 88. quinqueeinetus Fabr. — Schuwalowo. 89. lunatus Dahlb. — Kolomjaga. — Pargala. — Sakkola. 90. tumidus Panz. — Forsteorps. — Rantasalmi. Mellinus Latr. 91. arvensis L. — Ueberall häufig; trägt Diptera in seine 92. sabulosus Fabr. — Lewaschowo, sehr selten. Alyson Jur. 93. Ratzeburg Dahlb. — Wyborg. — Impilahti. Bembex Fabr. 94. rostrata L. — Poklonnaja Gora. — 113 — Philanthus Latr. 95. triangulum Fabr. — Poklonnaja Gora. 36: Cerceris Latr. rybyensis L. — ornata Fabr. — Forstcorps. — Par- gala. — Wyborg. — Impilahti. — Raubt Halictus-, Sphecodes- und Andrena-Arten. , IT. arenaria L. — Poklonnaja Gora. — Kolomjaga. — Teri- joki. — Impilahti. — Schleppt in ihre Nester Brachyderes in- Canus. IE: IDE 100. 101: truncatula Dahlb. — Pargala. — Rauta. — Salmi. quadrifasciata Panz. — Pargala. quinquefasciata Rossi. — Forstcorps. labiata v. d. Lind. — Kolomjaga. — Pargala. — Trägt den an Æpüilobium angustifolium lebenden Käfer Еиториз obscu- rus in ihre Nester. Erypoxylon Latr. 102. figulus L. — Ueberall. 103. attenuatum Smith. — Forstcorps. Crabro Fabr. 104. tibialis Fabr. — Pargala. — Terijoki. — Käkisalmi. — Salmi. — Rantasalmi. 105. clavipes L. — Nur bei Parikkala gesammelt. 106. brevis v. d. Lind. — Kolomjaga. — Pargala. 107. albilabris Fabr. — Schuwalowo, häufig. — Terijoki, sehr selten. — Jaakkima. — Rantasalmi. 108. cinxius Dahlb. — Kolomjaga, sehr selten. 109. leucostomus L. — Udelnaja, einmal gesammelt. 110. cetratus Shuck. — Murino. 111. inermis Thoms. — Udelnaja. — Kolomjaga. 112. pubescens Shuck. — Pargala. Н. 5. Е. В. XXVII. 8 — 114 — 113. carbonarius Wesm. — Ueberall nicht selten. 114. gonager Lepel. — Pargala. 115. podagricus v. d. Lind. — Pargala. 116. exiguus v. d. Lind. — Schuwalowo. — Terijoki. 117. palmarius Schreb. — Schuwalowo. — Murino. — Terijoki, häufig. 118. varius Lepel. — Pargala. — Terijoki, nicht selten. 119. anxius Wesm. — Salmi. — Kerimäki. — Rantasalmi. 120. Wesmaëli v. d. Lind. — Kolomjaga. — Terijoki, sehr häufig. 121. elongatulus у. а. Lind. — Pargala. — Walamo. 122. serripes Panz. — Schuwalowo. — Petrosawodsk. — Jaakkima. — Sortavala. 123. signatus Panz. — Parikkala. 124. vagabundus Panz. — Schuwalowo. — Petrosawodsk. 125. lapponicus Zetterst. — Ueberall selten. 126. ingricus F. Mor. (Hor. Soc. Ent. Ross. XXII, p. 294). Der citirten Beschreibung füge ich noch Folgendes hinzu. Die Stirn ist kaum vertieft, zu beiden Seiten der oberen Augen- winkel aber mit einem deutlichen Eindrucke versehen. Die hin- teren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netz- augen entfernt. Die Nähte der Mesopleuren sind nicht gekerbt. Das Mittelsegment ist hinten abgestutzt, ringsherum, beim Weib- chen oben schwächer, gerandet, ziemlich lang greis behaart. Auf den Vorderflügeln ist die rücklaufende Ader in der Mitte des unteren Randes der Radialzelle eingefügt. — Bei dem Männchen sind die Mandibeln ohne vorspringende Lamelle am Grunde, die Wangen ohne Zahn, die Schläfen einfach zugerundet und punktirt, weder gestreift, noch gekielt, auch nicht einge- drückt. Am Schienenschilde sind keine Umstülpungen wahrzu- nehmen. Der innere Schienensporn des dritten Beinpaares ist kaum länger als der halbe Metatarsus; die Schenkel der Mittel- beine sind nicht geschwollen. Beim Weibchen ist die Brust kür- zer behaart und gröber punktirt als beim Männchen. — 115 — Kolomjaga. — Pargala, sehr selten. — Nistet im Sande und trägt Dipteren ein. 127. peltarius Schreb. — Ueberall nicht selten. 128. scutellatus Scheven. — Ueberall häufig. 129. cribrarius L. — Weit verbreitet; ziemlich häufig. 130. spinicollis Heirich-Schäff. — Pargala. — Terijoki. — Salmi. — Kirjawalahti. — Rantasalmi. 131. guttatus v. d. Lind. — Pargala. — Salmi. — Savon- linna. — Bei Terijoki habe ich nur die Varietät borealis Zetterst. gefunden. 132. dives Lepel. — Lewaschowo. 133. vagus L. — Ueberall häufig. 134. rubicola L. Dufour. — Petrosawodsk. 135. cavifrons Thoms. — Terijoki. — Jaakkima. 136. planifrons Thoms. — Pargala. — Salmi. 137. chrysostomus Lepel. — Ueberall nicht selten. 138. fossorius L. — Pargala. — Petrosawodsk. 139. quadricinctus F. — Rantasalmi. 140. clypeatus L. — Pargala. — Terijoki. — Salmi. — Rantasalmi. 141. subterraneus Е. — Kolomjaga. — Sakkola. — Salmi. — Impilahti. — Parikkala. 142. alatus Panz. — Paroschkino. Oxybelus Latr. 143. aculeatus Thoms. — Bei Salmi einmal von Wester- lund gesammelt. 144. bipunctatus Olivier. — Terijoki, nicht selten. 145. nigripes Oliv. — Terijoki. — Pargala, selten. 146. uniglumis L. — Ueberall häufig. — Westerlund fing bei Salmi eine Varietät mit einfarbig schwarzem Abdomen. November 1892, 8* Die Stelis-Arten von Terijoki. Von Dr. F. Morawitz. In den «Meddelanden af Societas pro Fauna et Flora fennica» 15, 1889, p. 167 hat Sahlberg als in Finnland und Karelien vorkommend Sfelis aterrima Panz., phaeoptera Kirby und pu- silla Spin. aufgeführt. — Um Terijoki habe ich 5 Arten ge- sammelt, von denen 3 bis jetzt in Finnland und Karelien noch . nicht gefunden worden waren; die beiden anderen sind: Sfelis phaeoptera, welche man häufig an den Nistplätzen des Chelostoma nigricorne, und pusilla, die bei Chelostoma campanularum schma- rotzt, findet. — Da Spinola aber, nach den Untersuchungen Schletterer’s (Zoolog. Jahrbücher. IV, p. 688) mit dem Namen pusilla eine Megachile belegt, diese Séelis zuerst von Nylander als breviuscula kenntlich beschrieben worden ist, so muss sie letz- teren Namen tragen; möglicher Weise ist die von Schenck als Stelis pygmaea später beschriebene Art mit derselben identisch. Ueber die 3 anderen nachstehend aufgeführten Arten habe ich einige genauere Angaben gemacht, um dieselben sicherer vn oeinander unterscheiden zu können, indem man namentlich St. octomaculata und minuta mit einander verwechselt hat. — 117 — St. octomaculata Smith. 2001. Ш, р. 1153: 42. — Thomson. Scandin. Hym. II, р. 268: ©. = Stelis or- natula Nyland. (Suppl. Ap. bor., p. 106). Diese Art variirt in der Zeichnung, indem das 4-te Abdo- minalsegment entweder einfarbig schwarz, oder mit einer kleinen rundlichen blassen Makel, seltener mit einem schmalen, fast bogenförmigen Querstreifen geschmückt ist; zuweilen fehlt die Makel auf dem ersten Segmente. Die Brust ist beim Weibchen ziemlich grob und sehr dicht punktirt; die Zwischenräume der Punkte sind meist schmäler als diese, dabei aber glänzend und lang weiss behaart. Das letzte Abdominalsegment hat bogenförmige Seiten. Am dritten Beinpaare ist der Metatarsus an der Spitze breiter als an der Basis und sind die Schienensporen fast gleich lang. Bei dem Männchen ist die Brust fast ebenso wie beim Weib- chen punktirt und behaart. Das 3-te Ventralsegment ist etwas schmäler als das 2-te, mit breit abgestutztem, kurz und dicht be- wimpertem Endrande, auf dessen Mitte eine kleine, meist nur undeutlich, oder schwach vortretende, häufig durch eine flache Längsrinne getheilte schwielige Erhabenheit vorhanden ist. Diese Art schmarotzt bei Osmia claviventris Thoms. St. minuta 5. Farg. Encycl. meth. X, 1821, р. 481. — Lepeletier. Hymen. II, р. 529: ©. = Tra- chusa sexpunctata Stschegloff (in Hummel’s Essai entom. У, 1826, р. 44) 1). Auch diese Art variirt in der Zeichnung, indem das 3-te Abdominalsegment meist ungefleckt ist. 1) Nach einer brieflichen Mittheilung des Herrn Dr. Bergroth in Forssa. — 118 — Die Brust ist beim Weibchen matt, äusserst fein, kaum sicht- bar punktirt, sehr kurz und spärlich greis behaart. Das letzte Abdominalsegment hat stumpfwinkelige Seiten. Am 3-ten Bein- paare erscheint der Metatarsus linear und ist der innere Schie- nensporn etwas länger als der äussere. Bei dem Männchen ist die Brust deutlicher punktirt als beim Weibchen und länger greis behaart; das 3-te Ventralsegment hat einen flach bogenförmigen Endrand, welcher nur in der Mitte mit blassen Wimperhaaren besetzt ist und der hier kaum merklich ausgerandet erscheint. Schmarotzt bei Chelostoma campanularum L. St. signata Latr. Trachusa strigata Spin. (Ins. lig. Fasc. 3, р. 202: 4). = Anthidium signatum Latr. Annal. du Mus. d’hist. nat. XIII, 1809, р. 232). = Stelis signata Е. Mor. (Ног. Soc. Ent. Ross. V, 1867, р. 70: ©). = Stelis strigata Kriechb. (Regensb. Cor- respondenzbl. 1874, sec. Pérez: Actes de la Soc. Linnéenne de Bordeaux. XXX VII, р. 216: Фа). = Stelis parvula Pérez (Ibid. XLIV, р. 32). Von dieser sehr seltenen, bei Anthidium strigatum Panz. schmarotzenden Art habe ich nur ein Männchen zwischen Teri- joki und Kuokala gesammelt. Bei diesem Exemplare sind die Mandibeln und der Kopf schwarz, der Clypeus gelb mit schwarzem Endsaume; die Seiten des Gesichtes bis zur Fühlerwurzel gelb. Der Brustkasten ist mit Einschluss der Schulterbeulen und des Schildchens schwarz und es zeigen nur die Tegulae vorn einen kleinen gelben Flecken. Auf dem Abdomen haben die 3 vorderen Segmente jederseits eine breite, mehr oder weniger querovale gelbe Makel, das 4-te einen kleinen rundlichen Flecken; die übrigen sind einfarbig schwarz, das 6-te ist mit einem Längskiele versehen, das 7-te am Endrande mitten scharf dreieckig zugespitzt. Die 2-te Ventral- platte ist verhältnissmässig gross, die Basalhälfte glatt und glän- zend, die Endhälfte grob punktirt, der Endsaum einen sehr flachen — 119 — Bogen darstellend. Das 3-te Ventralsegment ist sehr schmal und beiderseits mit langen, fast gekrümmten Cilien besetzt. Perez zieht auch Anthidium parvulum Lepel. mit dieser Art zusammen. Lepeletier (Hymen. II, р. 403) beschreibt aber ein Weibchen, das einen schwarzen Thorax und eine rothe Bauch- bürste hat, mithin sicher keine Stelis ist. November 1892. Ein neuer Geotrypes aus Japan. Von Georg -Jacobsohn. Geotrypes (in sp.) amoenus. — Am nächsten mit dem Geo- irypes stercorarius L. verwandt, von welchem er sich durch Farbe, Punktirung der Streifen, Nahtwinkel der Flügeldecken und Be- waffnung der Vordertibien unterscheidet. d. Geflügelt. Länglich, glänzend, violett, etwas purpurn, stellweise auf den Beinen und dem Kopfe ins Blaue fallend. Kopfschild etwas kürzer als bei @. stercorarius, vorn stärker abgerundet, sehr dicht, grob runzlich punktirt. Das 2. Glied der Fühlerkeule klein, vom 1. und 3. halb eingeschlossen. Hals- schild anderthalbmal so breit als lang, an den Seiten abfallend, der Länge nach deutlich gewölbter als bei @. stercorarius; Seiten regelmässiger gerundet, hinten weniger convex als bei G. stercorarius, vorn deutlicher gerundet; hinten ganz gerandet, Randung deutlich punktirt; an den Seiten ziemlich dicht, auf der Scheibe gar nicht punktirt, nur die hinten ausgebildete vertiefte Längslinie in der Mitte mit einigen Punkten besetzt. Schildchen in der Mitte mit 2 unregelmässigen verdoppelten Reihen grosser Punkte. Flügeldecken an der Basis ebenso breit wie das Hals- schild, an den Seiten ziemlich parallel; zwischen der Schulter — 121 — und Naht mit sieben, zwischen der Schulter und dem Seiten- rande mit acht sehr deutlich punktirten Streifen (von den letzte- ren ist der erste und vierte doppelt punktirt); an den Seiten und an der Spitze ebenso glänzend wie auf dem Rücken. Die Spitzen der Flügeldecken fast einzeln abgerundet, so dass der Nahtwinkel stumpf und etwas abgerundet ist (bei @. stercorarius einfach rechtwinklig). Kiel des Mesosternum nicht vorragend. Bauch ganz ebenso dicht punktirt und beborstet wie bei @. ster- corarius. Vordertibien am Aussenrande mit 7 Zähnen, zwischen denen keine Spur secundärer Zähnchen ist; der 5. Zahn deutlich abwärts gebogen; Unterseite der Vordertibien mit zwei Längs- leisten, von denen die erste in der Mittellinie liegt, von der Basis bis zur Mitte geht und ausser den Kerbzähnchen an der Spitze zwei Zähne hat; die zweite geht nahe am Seitenrande von der Basis bis über die Mitte, ist in der Mitte lamellenförmig und beginnt an der Spitze mit einem spitzen, ziemlich langen Zahne. Hinterschenkel am Hinterrande je mit 2 Zähnchen, beide Zähnchen kürzer als die Spitze des Trochanters und spitzer als bei @. stercorarius. Hintertibien mit 2 ganzen, einer fast ganzen und 5 rudimentären Querleisten. — L. 25 mm. Japan: Jeso (A. Birula. VIII. 1889). Ein männliches Exemplar. St. Petersburg. November 1892. Über einige Chrysomelidae aus Sibirien. Von Georg -Jacobsohn. Herr J. Wagner war so freundlich mir das gesammte Chry- someliden-Material, welches er vorigen Sommer (1891) beson- ders am Flusse Argunj in den Umgegenden der Goldwäschereien Jawlenny und Gornyj Serentuj, am Flusse Sülsa (einem Neben- flusse der Schilka) und um Krasnojarsk sammelte, zu übergeben. — Unter anderen Arten fand ich eine neue Crioceris-Art, welche durch folgende Merkmale characterisirt werden kann: 1. Crioceris Wagneri sp. n.—E divisione prima cl. J. Weisei (Ins. Deutschl. VI, р. 68), cujus a speciebus: 1 Scop., Regeli Ball. et stercoraria L. colore pedum capitisque, a Cr. merdigera L. structura thoracis coloreque capitis et prothoracis, a Cr. Fal- dermanni Guér. punctura elytrorum et a Or. tibiali У Ш. colore partis inferioris corporis praecipue differt.—Curta, nigra, nitida, capite omnino (oculis labroque exceptis), prothorace fere usque ad coxas, scutello, elytris, abdominis apice pedibusque coccineo-rufis, femorum basi, cruribus tarsisque nigricantibus, antennarum ar- ticulis (4 ultimis exceptis) magna ex parte rufis. Caput forma Cr. brunneae F., sed oculis minoribus, tuberculis frontalibus altioribus angustioribusque, strictura collari forti. Prothorax ca- — 123 — pite vix latior, superficie undique subrugosa et punctulata, fovea media punctis magnis 5 instructa, antice posticeque sat pro- funda. Scutellum oblongum, punctulatum, apice rotundato- obtusum. Elytra lata, lateribus haud parallelis, humeris validis, fortiter et satis regulariter striato-punctata, punctis (praeser- tim antice) magnis, interstitiis omnino fere planis, primo exterio- reque seriebus punctulorum obsitis. Corpus subtus parum pun- etatum, sericeum. — Long. 7 mm. Specimen unicum ad Gornyj Zerentuj captum. Ausserdem fand ich ein vom Gornyj Serentuj stammendes reichhaltiges Paropsides-Material, welches mir die Möglichkeit gab die beiden sibirischen Paropsides-Arten zu vereinigen. Nach der Färbung der Flügeldecken und des Halsschildes kann man absolut keine der Arten abgrenzen, wie aus den beigelegten Zeichnungen leicht zu ersehen ist (Fig. 1—15). Fig. 1—13. Die Uebergangsformen (Fig. 7 und 8) sind sehr selten, da- gegen sind die Färbungen Fig. 5, 6, 9 und 10 häufig, weshalb es auch kein Wunder ist, dass die extremen Formen als gute Arten bis jetzt betrachtet worden sind. Die Grundfarbe des ganzen Körpers frischer Exemplare von Paropsides hieroglyphi- — 124 — cus Gebl. ist orangegelb, seltener blassgelb; auf der Oberseite des Halsschildes sind drei, auf dem Kopfe ein schwarzer dreiecki- ger Fleck (Fig. 12а) vorhanden; jede Flügeldecke trägt fünfzehn (4, 5, 5, 1) eckige Flecken (Fig. 3), von denen gewöhnlich einige fehlen (Fig. 1, 2, 4, 5, 6). Beständige Flecken auf meinen Exemplaren sind: der Schulterfleck, 2 innere aus der zweiten Reihe und 3 innere aus der dritten. Der Scutellarfleck fehlt nur bei einem einzigen Exemplare (Fig. 1). Stellenweise fliessen die Flecken auf ganz gewöhnliche Art zusammen (Fig. 4, 5, 6), stellenweise ganz besonders, nämlich an die Entstehung der Zeichnung bei Harmoria 5-punctata Pontop., oder überhaupt an die einer jeden Coccinella-Art beim Auskriechen aus der Puppe stark erinnernd. So erscheint die dunkelbraune Farbe gewöhnlich schon bei den hellsten Exemplaren am Rande der Flügeldecken (Fig. 1—6). Die erste Vereinigung der Flügel- deckenflecken erscheint in der zweiten Reihe an der Naht (Fig. 7 und 8) und die Grundfarbe des Halsschildes wird ganz braun (Fig. 126). Darauf ersetzt sich die braune Farbe allmählig durch die schwarze (Fig. 9, 10, 11 und 13), wodurch die sogenannte Paropsides 12-pustulatus Gebl. entsteht. Ganz schwarze, so wie ganz gelbe Exemplare sind bis jetzt noch nicht bekannt; was aber ihre Existenz anbetrifft, so ist dieselbe kaum zu bezweifeln. Die Unterseite des Körpers, Beine und Fühler zeigen einen vollen Uebergang von der gelben bis zur braunen und von der braunen bis zur schwarzen Färbung. Gebler schreibt von seiner Paropsis 12-pustulata (Hummel. Ess. Entomol. IV, 1825, р. 55): «nasu ух distincto», und bei der Beschreibung der Р. hieroglyphica (1. с.): «nasu nullo»; bei meinen Exemplaren beider Farbenvarietäten ist der Stirntuberkel nicht beständig: bald fehlt er, bald ist er vorhanden. Die Punktirung der Flügeldecken zeigt schwache Verän- derungen und ist bald etwas gröber, bald etwas feiner. Da Paropsides 12-pustulatus früher beschrieben worden ist (1. с., р. 54) als Р. hieroglyphicus (1. c., р. 55), so muss der Art- — 125 — name Р. 12-pustulatus bleiben und P. hieroglyphicus für die Va- rietät behalten werden. 3. Coptocephala Gebleri Gebl. (Buli. Acad. Pétersb. VIII, 1841, p. 617. — Bull. Mosc. 1848. II, p. 42. — Lacordaire. Mon. Phyt. II, 1848, р. 358). Der einzige Unterschied von С. uni- fasciata Scop., den Lacordaire und Gebler, welche die Art _seltsamer Weise mit С. scopolinàa L. vergleichen, wie auch Le- fevre (Ann. Soc. Ent. Fr. 1872, p. 373) und Weise (Ins. Deutschl. VI, 1882, p. 157) aufführen, besteht im Vorderkopfe, welcher bei C. Gebleri roth, bei C. unifasciata schwarzblau ist, nur mit rother Oberlippe. Bei meinen Exemplaren aus Krasnojarsk, aus dem Ostkaukasus (Naltschik, J. Wagner), aus der Krim (Alupka, N. Bakschejew) und aus dem Gouv. Saratow (Bala- schowo, Silantjew) kann man alle Uebergänge zwischen diesen beiden Arten finden. 4. Chrysomela guttata Gebl. Die Spiegelflecken auf den Flü- geldecken sind bald kleiner, bald grösser, bald ganz verschwin- dend. Die Form des ganzen Körpers, wie auch die des Halsschil- des ist bald kurz, bald länglich, bald flacher, bald gewölbter. Die Färbung ist violett und bronze bis tief schwarz; die rothe Farbe fehlt bald ganz, bald sind nur die Ränder der Flügeldecken roth, bald die ganzen Flügeldecken, ausser den inneren Spiegel- flecken, roth. Aus diesem Grunde halte ich die Arten: Littoptera subaenea, gemmifera, guttigera und nigrogemmata Motsch. (Schrenk’s Reis. Amurl. II, 1860, p. 229) für Chr. guttata Gebl. 5. Chrysomela angusticollis Motsch. ist vom Autor (Études Entom. IX, 1860, p. 23; aus Japan) so ausgezeichnet und aus- führlich beschrieben, dass ich ohne Zweifel meine Exemplare aus Gornyj Serentuj zu dieser Art stelle. Der einzige Unterschied meiner Stücke besteht darin, dass das Schildchen metallisch ist. Herr J. Weise (Wiegm. Arch. 1887, p. 182 und 184) hat diese — 126 — Art ohne Grund mit Chr. aurichalcea Mannerh. vereinigt. Ausser dem Fehlen der Flügel und der in Folge dessen abwei- chend gebildeten Gestalt der Flügeldecken, unterscheidet sich die Art Motschulsky’s von Chr. aurichalcea noch dadurch, dass das Halsschild an der Basis stärker verengt und einem solchen von Cyrtonus Fairm. sehr ähnlich ist, dass die Flügel- decken grob punktirt, auch die Beine viel dicker sind, die Unter- seite ganz schwarz ist u. s. w. Die Tarsen sind mit ganzer Filz- sohle ausgestattet. Beim d sind die Vordertarsen etwas erweitert und das letzte Abdominalsegment in der Mitte quer eingedrückt. — L. 6,5—8 mm. НЕ LEPIDOPTERA PALAEARCTICA NOVA, descripta a Gr. Grum-Grshimailo. 1. Aporia Hippia var. Thibetana. Varietas minor, subtus alis posticis d -ris ochraceis. In regione Amdo dicta reperta. 2. Lycaena Argus var. Caerulescens. Supra alis caeruleis, late nigro-limbatis; subtus punctis ocel- laribus minoribus, maculis triangularibus antelimbalibus per- magnis albis. In montibus Uralensibus ad metallum Nishnaja Salda detecta. 3. Melitaea Didyma var. Altaica. Var. Didymoidi Ev. proxima, sed saturatius tincta. Supra alis anticis Q -ae rufis vel flavescentibus, serie transversa macularum permagnarum quadrangularium, limbo externo, maculis fascias: externam et mediam formantibus, distinctissimis nigris. Subtus alis posticis in utroque sexu maculis rufis fasciam integram nigro-marginatam formantibus. — 128 — Haec varietas distinctissima in montibus Altaicis (fluv. Kara- kaba, lac. Marka-kul, etc.) anno 1888 a Dom. Suwortzev detecta est. 4. Melitaea Baicalensis Brem. var. Chuana. Minor, pallidior, punctis paucis, fascias non formantibus. In montibus ad Sinin collecta. 5. Argynnis Pales (Isis) var. Altaica. Alis 4-ris subtus, Ф -ae supra et subtus pallidioribus, obtusio- ribus. In montibus Altaicis (fluv. Kara-kaba) anno 1888 a Dom. Suwortzev detecta. 6. Satyrus Tancrei. Alis supra olivaceo-fuseis, saepe ad basin lutescentibus, viri- descenti-atomatis; fascia transversa lata lutescenti-alba; illa ocellis 2 nigris albo-pupillatis notata. Subtus alis ut in 6. Bolo- rico, sed pallidioribus, obtusioribus. & —.1le 20mm. 9 9 mm: Haec species, quae in systemate hujus generis inter 5. Regeli Alph. et Poloricum nobis ponenda est, in montibus Alexandri (Thjan-Schan oceid.) anno 1891 a Dom. Rückbeil, collectore lepidopterologi germanici Dom. Rudolfi Tancré, Anklamensis, in cujus honorem eam nominavi, detecta est. 7. Epinephele Dysdora var. Tristis. Supra alis anticis 2 -ae griseo-fuscis, maculis ocularibus lutes- centi- уе] ochraceo-circumdatis; subtus alis in utroque sexu unicoloribus, maculis ocularibus subanalibus minoribus. In Turkestania, in declivitate septentrionali montium Hissa- riensium (Iskander-kul, fluv. Jagnob, etc.) а Dom. D. Glasunov nuperrime lecta. 8. Epinephele Amardaea var. Glasunovi. Varietas paulo minor. Supra alis anticis Q-ae magis uni- coloribus, macula oculari subapicali minore. Subtus alis in utroque sexu etiam magis unicoloribus, anticis striola vermiformi trans cellulam mediam currente deficiente, fascia media e striolis formata subnulla; posticis maculis ocularibus subanalibus mino- ribus vel nullis. In montibus Hissariensibus ad lacum Iskander-kul anno 1892 a coleopterologo rossico Dom. D. Glasunov, in cujus hono- rem hanc varietatem distinctissimam nominavi, collecta. 9. Epinephele Lycaon var. Galtscha. Varietas paulo minor, ad Æ. Sifanicam nobis transitum for- mans. Supra alis antieis 4-ris punctis ocularibus saepe duobus, Ф-ае pallidioribus, lutescentibus. Subtus alis posticis maculis ocularibus, duabus subanalibus, singula vel duabus (rarius nullis) subapicalibus nigris lutescenti-circumdatis. In Turkestania, in declivitate septentrionali montium His- sariensium a Dom. Glasunov collecta. 10. Pyrgus Gigas var. Kuenlunus. (an sp. propria?). Varietas minor, supra alis viridescenti-atomatis et ad basin dense pilosis, maculis albis majoribus; subtus pallidior. In montibus Transalaiensibus (Pamir) anno 1886 et in mon- tibus ad flumen Chuan-che anno 1890 collectus. Н. 5. Е. В. XXVII. 9 Nouvelles espèces du genre Sphenoptera Sol. Par 1. E. Jakowleff. 1. Sph. simplex n. sp. &. Ovalaire, allongé, peu convexe, d’un bronzé obscur en dessus, plus cuivreux et brillant en dessous, sans bordure laté- rale de poils. Tête large, assez convexe, finement et assez densément ponc- tuée, avec une fine ligne longitudinale au milieu; front presque égal, avec deux reliefs lisses, peu sensibles; épistome sinué en demi-lune; antennes à 3-e article deux fois plus long que le 2-e. Pronotum près de 2 fois plus large que long, subparallèle, distinctement sinué au devant des angles postérieurs, rebordé sur les côtés jusqu'aux 3/, rétréci et fortement marginé en de- vant, avec les angles aigus à la base, marqué d’une fovéole antéscutellaire, très finement pointillé et couvert de petits points, plus forts et serrés latéralement. Écusson transverse, cordiforme, concave, pointillé. Élytres aussi larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, atténuées et arrondies ensemble au bout, entièrement rebordées sur les côtés, sinuées au pli crural; stries régulières, formées de petits points assez serrés; interstries alternes élevés, — 131 — lisses, les autres densément ponctués et rugueusement ridés; épaules peu saillantes, région scutellaire convexe, sans stries; suture carénée postérieurement. Menton arqué. Prosternum plan, finement pointillé, avec quelques gros points, marginé sur les côtés; sternum avec un sillon longitudinal. Abdomen finement et assez densément ponc- tué. Hanches postérieures dilatées au bord interne; jambes anté- rieures et intermédiaires courbées. Long. 10!/, larg. 4 mm. Asie Mineure: Hadjiu (M. Staudinger). По BHÉMHOCTR напоминаетъ Формы близюя къ Sph. rauca, но безволосая нижняя сторона туловища, сильная черта на пе- реднемъ краб переднеспинки и бока послБдней, вырЪзанные передъ задними углами, не позволяютъ см5шивать новый видъ съ другими, прежде извЪстными. 2. Sph. confinis п. sp. 2. Ovalaire, allongé, peu convexe, d’un bronzé cuivreux, assez brillant, un peu plus terne et plus obscur en dessous. Tête assez large, peu convexe, avec une fine ligne longitudi- nale sur le vertex, très densément et finement ponctuée à l’épis- tome, plus vaguement sur le reste de la surface; front plan, in- égal, bituberculé, avec une impression transversale entre les yeux; antennes à 3-e article plus long que le 2-e; épistome échancré, d’un cuivreux doré. Pronotum presque 2 fois plus large que long, subparallèle, avec les angles droits à la base, rétréci en devant, finement re- bordé sur les côtés jusqu'aux °/,, parsemé de points fins, espacés au milieu, plus serrés et plus forts latéralement, avec un faible sillon médian et une impression superficielle de chaque côté, mar- quée de quelques linéoles longitudinales; strie marginale anté- 9% — Цар rieure largement interrompue. Écusson cordiforme, concave, avec une fine ligne longitudinale. Élytres à peine plus larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, atténuées et arrondies séparément au bout, re- bordées sur les côtés jusqu'aux “;, sinuées au pli crural; stries régulières, formées de petits traits; interstries alternes à peine élevés, densément ponctués et finement rides; épaules saillantes; région scutellaire assez convexe; suture enfoncée à la base, caré- née postérieurement. Prosternum plan, large, finement et densément ponctué, mar- giné sur les côtés. Abdomen ponctué, légèrement pubescent, pro- fondément canaliculé sur le 1-er segment. Hanches postérieures faiblement échancrées. Tarses postérieurs courts, à 1-ег article un peu plus long que le 5-e Long. 111%, larg. 4 mm. Syrie (M. Staudinger). 3. Sph. alaiensis n. sp. &. Allonge, ovalaire, assez convexe, d’un bronzé obscur assez brillant, finement pubescent en dessous. Tête assez large, peu convexe, avec une fine ligne longitudi- nale sur le vertex, finement et vaguement ponctuée, échancrée en demi-lune à l’épistome; front plan, inégal, faiblement bituber- culé et impressionné entre les yeux. Antennes bronzées, à 3-e article plus long que le 2-e, égal au 4-e. Pronotum d’un tiers plus large que long, faiblement arqué et rebordé sur les côtés jusqu'aux 3/,, rétréci et sans strie margi- nale en devant, avec les angles postérieurs droits, aigus, finement et vaguement ponctué, assez également sur toute la surface, avec un sillon médian superficiel et avec quelques linéoles longitudi- nales sur les côtés. Écusson cordiforme, concave. Élytres à peine plus larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, graduellement atténuées et arrondies ensemble au bout, rebordees sur les côtés jusqu'aux °%, subsinuées au pli crural; stries régulières, formées de petits traits bien marqués; interstries alternes faiblement relevés, avec quelques très petits points; suture déprimée en avant à partir de la strie scutellaire, qui est peu sensible. Prosternum plan, large, faiblement impressionné, très fine- ment et densément ponctué, avec une strie de chaque côté éloi- gnée du bord; sternum canaliculé. Abdomen à peine sillonné sur le 1-er segment et assez densément ponctué; le dernier segment abdominal sinué au bout. Jambes intermédiaires droites, profondément échancrées vers le bout. Tarses postérieurs longs, à 1-er article deux fois plus long que le 5-e. Hanches à peine sinuées au tiers interne. Long. 11, larg. 4 mm. Alaï (M. Staudinger). 4. Spb. dolens п. sp. Allongé, ovalaire, convexe, d’un bronzé obscur, luisant en dessus, plus noir et bordé d’un duvet jaunätre en dessous. Tête assez large, peu convexe, avec une fine ligne longitudi- nale sur le vertex, finement pointillée et vaguement ponctuée au milieu, les points devenant très serrés en avant; front plan, pres- que égal, marqué d’une double impression entre les yeux, sinué et d’un cuivreux doré en avant; épistome échancré en demi-lune. Antennes noires, à 3-e article plus long que le 2-e. Pronotum transverse, d’un tiers plus large que long, graduelle- ment rétréci en avant, rebordé sur les côtés jusqu'aux 3/, avec les angles postérieurs droits, aigus, creusé d’un sillon médian assez superficiel, très finement pointillé et vaguement ponctué au milieu, en forme de linéoles latéralement. Strie marginale antérieure largement interrompue. Écusson cordiforme, poin- tillé. Élytres à peine plus larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, atténuées et arrondies ensemble au bout, rebor- — 134 — dées sur les côtés jusqu'aux °/,, sinuées au pli crural; stries régu- lières, formées de points ronds, assez écartés; interstries presque plans, rugueusement pointillés et rarement ponctués; suture dé- primée en avant, carénée postérieurement. Prosternum faiblement impressionné, finement et densément ponctué, couvert d’une pubescence jaunâtre, avec une faible strie de chaque côté éloignée du bord; méso- et métasternum canalicu- lés. Abdomen étroitement sillonné sur le premier segment, assez densément ponctué; le dernier segment abdominal sinué au bout. Jambes antérieures arquées, intermédiaires et postérieures échancrées et fortement dentées vers le bout; tarses postérieurs à 1-ег article une fois et demie plus long que le 5-е. Long. 12, larg. 4°, mm. Caucase (M. Staudinger). 5. Sph. inconspicua n. sp. Allongé, subparallèle, assez convexe, d’un bronzé obscur lui- sant, avec un reflet cuivreux, pubescent en dessous. Tête assez large, peu convexe, vaguement ponctuée, les points devenant plus serrés en avant, sillonnée au milieu, avec une fine ligne longitudinale sur le vertex, échancrée à l’épistome en demi- lune; front plan, inégal, bituberculé; chaque tubercule avec une fovéole assez profonde; antennes noires, à 3-e article plus long que le 2-e. Pronotum transverse, de moitié plus large que long, subpa- rallèle, faiblement arqué et rebordé sur les côtés jusqu'aux %, ayant sa plus grande largeur avant le milieu, avec les angles pos- térieurs droits, à sommet bien aigu, sans strie marginale en de- vant, très finement ponctué sur la surface, plus distinctement sur les côtés, marqué d’une fovéole antéscutellaire, impressionné transversalement sur les angles postérieurs, dépourvu de sillons longitudinaux. — 135 — Élytres aussi larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, atténuées et arrondies au bout, convexes à la base, avec une impression le long de la suture postérieurement, entiè- rement rebordées sur les côtés, sinuées au pli crural; stries régu- lières, formées de petits traits bien marqués; interstries alternes (surtout le 2-e) assez élevés, ridés transversalement. Espace su- tural convexe; suture carénée postérieurement. Menton transverse, faiblement bisinué; prosternum plan, pourvu de points fins formant comme une strie marginale de cha- que côté. Sternum plan; le 1-er segment abdominal à peine sil- lonné. Hanches postérieures sinuées au bord interne. Long. 6°%,, larg. 2 mm. Syrie: Haifa (M. Reitter). Незначительная величина и узкая полуцилиндрическая Форма туловища этого вида приближаютъ его къ подроду Cyphostetha, однако онъ р$зко отличается отъ BCEXB представителей этого подрода слабымъ развит1емъ линейной бороздки по краямъ от- ростка переднегруди, которая образована не изъ непрерывной лини, а изъ мелкихъ отдфльныхъ точекъ. По волосистости брюшка и другимъ признакамъ нашъ видъ относится къ групп в Sph. rauca и долженъ стоять рядомъ съ Sph. smyrnensis, отъ которой разнится узкимъ туловищемъ, Формою переднеспинки, болБе развитой въ передней части, слабымъ развитемъ пунктира, Wr]; 6. Sph. Antoniae Reitt. !). Oval, oblong, très convexe, atténué aux deux extrémités, d’uu vert doré brillant, avec une fine pubescence en dessous. Tête assez convexe, très inégale, rugueusement ponctuée, sillonnée au milieu; front plan, largement impressionné au milieu, sinué en avant; épistome sinué en demi-lune. Antennes bronzées, à 3-е article plus mince et plus court que le 2-е. 1) Reitter. Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 142. — 156 — Pronotum transverse, d’un tiers plus large que long, gra- duellement rétréci en avant, à côtés droits, rebordé jusqu'aux %/,, avec les angles postérieurs aigus, couvert de forts points assez serrés au milieu, plus rugueux sur les côtés, avec un sillon mé- dian assez profond; strie marginale antérieure largement inter- rompue. Écusson subcordiforme, d’un tiers plus large que long. Élytres aussi larges à la base et 3 fois plus longues que le pronotum, très convexes, surtout à la base, graduellement atté- nuées au bout et terminées en pointe tridentée, entièrement rebor- dées sur les côtés, sinuées au pli crural; stries des élytres enfon- cées, formées de points serrés, régulières; interstries saillants, ainsi que la suture. Espace scutellaire convexe, strie scutellaire bien marquée. Épaules saillantes. Menton an arc. Prosternum assez convexe, rarement ponctué, rebordé d’une forte strie non interrompue en arrière. Abdomen couvert de points serrés, profondément canaliculé sur le 1-ег segment. Hanches postérieures fortement échancrées en dedans du bord postérieur. Long. 14/},, larg. 5 mm. Ordoubad (M. Reitter). По внфшнему облику близокъ къ Sph. striatipennis Jak. и Sph. Scovitzi Fald., но р$зко отличается отъ нихъ глубокой двойной вырЪфзкой на задней ляшк$ и надкрыльями съ выпук- лыми по всей длинф промежутками между бороздками. У Sph. Antoniae кромЪ того зубчики на конц надкрыльевъ весьма ту- пые, иногда едва намфченные; ицвфтъ же надкрыльевъ обыкно- венно впадаетъ въ синеватый OTTEHOKB, а иногда бываетъ и совершенно CHHIÏ. — hi —— EINE NEUE LETHRUS-ART. Von О. Koshantschikoff. Lethrus Semenowi n. sp. Diese Art gehört zu dem mit noch sehr wenigen Repräsen- tanten vertretenen Subg. Lethrulus Sem., ist zwar dem Lethrus cicatricosus Rttr. überaus ähnlich, unterscheidet sich jedoch von dieser Art durch grössere Gestalt, längere Mandibelanhänge, feinere Sculptur und endlich durch ganz verschiedenen Bau der Spitzen der Flügeldecken. ö. Schwarz, matt. Kopf vorn abgestutzt, gleichmässig runze- По punktirt, Punkte meist zusammengeflossen (bei Lethrus cica- tricosus Rttr. im Gegensatz einzeln grob punktirt); die Augenlap- pen stumpf vorgezogen; Mandibeln kurz, oben von den Seiten im Bogen gerundet, feiner gerunzelt als die übrigen Theile des Kör- pers. Mandibelhörner von der Basis unter spitzem Winkel nach vorn gerichtet, länger als die Mandibeln, glatt, gleich lang, zur Spitze stark gegen einander gebogen. Thorax an der Basis unbe- deutend breiter als die Flügeldecken, gleichmässig rugosirt, mit grossen dazwischen stehenden Punkten; die Hinterwinkel, so wie auch die Vorderwinkel stark verrundet, die Seiten ziemlich stark geschweift. Flügeldecken tief gefurcht-gestreift, die Zwischen- räume gewölbt und stark rugosirt, zur Spitze grob punktirt. Die Spitzen der Flügeldecken gerade abgestutzt, so dass der Rand der Epipleuren nicht von der Naht der Flügeldecken beginnt, son- dern in einiger Entfernung, und die Randlinie ist dem Rande der Flügeldecken sehr genähert. Bei L. cicatricosus Rttr. dagegen ist jede Flügeldecke ein- zeln abgerundet, die Epipleuren beginnen von der Naht, und die Randlinie ist vom Rande der Flügeldecken weit entfernt und dem Rande parallel. Turkestan. Diese Art beschreibe ich leider nur nach einem d Exemplar, das sich mit mangelhafter Ortsangabe versehen, in meiner Samm- lung befindet; die Art ist aber dermassen charakteristisch, dass ich es nicht lassen konnte sie zu beschreiben, und habe dieselbe Herrn Andreas v. Semenow gewidmet. Гусеницы и бабочки С.-Петербургсвой губернм. BIOAOTHYECKIA НАБЛЮДЕНТЯ И ИЗОЛЬДОВАНТЯ Е. Корчинекахго. ЧАСТЬ ЧЕТВЕРТАЯ: ПРЕДОСТЕРЕГАЮУЩАЯ ОВРАСВА И TUNISIA МЯТИА, ИХЪ ПРОИСХОЖДЕНТЕ И ИСТОЧНИКИ (ПРОДОЛЖЕНИЕ). LEPIDOPTERORUM ROSSIAE BIOLOGIA. Auctore FF. Portschinsky. IV. COLORATION MARQUANTE ET TACHES OCELLEES, leur origine et leur développement. (Suite). Явленя, наблюдаемыя 65 passumiu Aglia tau L. и особенности зусеницы Harpyia vinula L. Snauenie u происхождене слож- HOLE LAAZNAMOLE пятенд. Наблюдая nocıbaaponpimepoe развите Aglia tau, мы BETPE- чаемся здЪсь съ интересными явлешями, весьма важными также — 140 — для объясненя возникновешя WEKOTOPBIXB сложныхъ глазчатыхъ пятенъ. У гусеницы Aglia tau эти знаки являются именно въ TOMB простЪйшемъ вид$ и BMÉCTÉ съ TEMB въ такой Форм$ и BB такомъ мфстЪ, которые даютъ намъ возможность нагляднымъ образомъ объяснить себ$ происхождеше и значене однихъ изъ самыхъ сложныхъ и замфчательныхъ предостерегающихъ зна- ковъ, существующихъ въ природЪ. Развите бабочки Aglia tau давно H3BÉCTHO, а въ послфднее время оно даже вновь подвер- глось изслБдован!ю извфетнаго англйскаго б1олога Е. В. Poul- ton’a, напечатавшаго свой трудъ въ Trans. Ent. Soc. Lond. 1888, р. 555. Какъ ни интересны изм$неня, 3ambyaeMbIA въ развитш гусеницы Aglia tau, но донынф они оставались совер- шенно невыясненными, попытка же объяснить ихъ окончилась въ высшей степени неудачно. Разсматривая гусеницу Aglia tau въ разныхъ стадяхъ ея развит!я, какъ это выражено на рис. 1, 2 и 3, мы видимъ, какая Pace Рис. 2. значительная разница существуетъ между гусеницами первой (рис. 1) и посл6дней (рис. 3) стадй. Рис. 3. Основной ивфтъ тфла у гусеницъ во всфхъ стадяхъ скры- вающ, зеленый, причемь на этомъ Фонф замфчаются косыя — 141 — бфлыя полоски; кожа у молодой гусеницы (до перваго линян1я) очень н;жная, и кольца тфла сверху вооружены каждое попе- речнымъ рядомъ шиповидныхъ волосковъ, служащихъ MECTOMB прикр$илевя боле мелкихъ волосковъ; изъ этихъ шиповъ расно- ложенные сверху въ два ряда вдоль спины гусеницы длиннфе другихъ; но особенное вниман!е останавливаетъ на себЪ воору- жеше 1-го, 8-го и предпосл$дняго колець (см. рис. 1). Эти кольца снабжены каждое парой (11-е кольцо только однимъ) очень длинныхъ, на KOHLE раздвоенныхъ шиповъ, которые бро- саются въ глаза не только своей величиной, но и яркимъ крас- HbIMb цвфтомъ; только посредин$ шипы эти являются свЪтлыми или бфловатыми; они являются не простыми, а покрытыми мно- жествомъ очень короткихъ волосковъ, которые ближе къ осно- ваню шиповъ становятся болфе длинными и толстыми. Изъ всфхь этихъ 5-ти шиповъ расположенные на 3-MB кольць являются HECKOABKO болфе длинными и направленными въ спо- KOÏHOMB положени гусеницы вверхъ и назадъ, тогда какъ пе- реднне шипы бываютъ направлены вверхъ и н$еколько впие- редъ. Наконецъ послфднее кольцо тфла вооружено также ши- помъ краснаго цв$та, но болфе короткимъ, чБмъ друге описан- ные выше шипы. Полнфйшее сходство въ строеши всфхъ пяти длинныхЪ шиповъ указываетъ на одинаковое назначене этихъ шиповъ и на одни и т$-же ихъ свойства, а изъ наблюдевшй надъ гусеницами нфкоторыхъ экзотическихъ CATYPHIÏ мы знаемъ, что волоски, сидяще на длинныхъ шипахъ, обладаютъ способностью выдЪфлять BAKIA жидкости, которыя, проникая въ кожу врага, вы- зываютъ бол5зненное чувство. Такимъ образомъ молодая гусе- ница Aglia tau обладала нФкогда способностью изъ волосковъ, покрывающихъ ея длинные шипы, выдфлять охранительную жидкость, но потомъ способность эта была утеряна настолько, что въ настоящее время уже при раздражении гусеницы нельзя бываеть замфтить никакого отдфлешя жидкости. Ho, Kpomb того, н‚-жная кожа гусеницы требовала, защиты отъ случайныхъ, механическихъ поврежден, и вотъ почему тбло гусеницы воору- mas жено не только WECKOABKUMN длинными шинами, но также и mb- лыми рядами боле короткихъ шиповъ, расположенныхъ на та- кихъ именно кольцахъ тфла, на которыхъ нфтъ длинныхъ ши- повъ и которыя поэтому остаются совершенно открытыми. Итакъ шипы, расположенные на тбл гусеницы Aglia tau, им ли двоякое назначеше: они BB случа опасности выдфляли охрани- тельную жидкость, защищавшую гусеницу отъ уничтожения HACÉ- KOMOAAHBIMH животными, и, KPOMB того, защищали ея тфло отъ поврежден механическихъ, удара и т. под. НЪжностью кожи объясняется, повидимому, и присутствие длинныхъ шиповъ на тБлБ гусеницы. Благодаря длинф этихь шиповъ гусеница, пмфетъ возможность отражать нападене врага уже на н$кото- ромъ разстоянш отъ ея тфла и такимъ образомъ предотвраяцать прикосновеше къ ея нёжному тфлу, могущее повлечь за собой вредныя HOCIPICTBIA, что обыкновенно и случается, если пора- нить тфло гусеницы. Мы замфчаемъ однако въ дальнЪйшемъ развити гусеницы нфкоторыя важныя измфнешя; такъ, уже посл перваго сбрасы- BAHIA кожи тфло ея покрывается огромнымъ количествомъ мель- чайшихъ хитиновыхъ бугорковъ, отъ которыхъ тфло становится на ощупь довольно твердымъ и шершавымъ. Затфмъ покры- вающуе т$ло шипы значительно измфняются и теряютъ свой пер- воначальный видъ; KOPOTKIE шиники почти совершенно исче- заютъ, а длинные значительно укорачиваются и на Komm не являются боле раздвоенными; кромф того, передняя пара на- правляется болфе впередъ, а шипы 3-го кольца направлены 60- abe (и HÉCKOIBKO дугообразно) назадъ (рис. 2). Наконецъ при дальнфйшихъ измфненяхъ всЪ шипы и шипики совершенно исче- заютъ, не оставляя на тфлф гусеницы никакихъ слфдовъ своего пребывашя. Сохраняя скрывающи, зеленый цвфтъ своего тфла съ бЪлой продольной боковой полосой и съ косыми бфлыми по- тосками, гусеница становится совершенно голой (рис. 3) и BB такомъ вид остается въ TeueHie всей остальной своей ЖИЗНИ. При поверхностномъ обзорф этого явлевя кажется, что гусе- — 143 — ница, первоначально хорошо вооруженная, зат$мъ быстро раз- оружается и, когда подрастетъ, становится уже вполнЪ безпомощ- ной и беззащитной. На самомъ же дЪлБ Beh свойства молодой гусеницьг удерживаются и взрослой гусеницей, а измБняется только внфшн!й видъ ея. Такъ, мы уже сказали выше, что посл перваго сбрасыва- His кожи тЪло гусеницы покрывается значительнымъ числомъ мелкихъ твердыхъ бугорковъ бЪфловатаго цвЪта, отчего тфло ея на оптупь является довольно твердымъ и шершавымъ; само со- бой разумЪется, что при этомъ свойств кожи гусеницы вполнЪ устраняется надобность въ длинныхъ и короткихъ шипахъ, по- крывавшихъ тфло гусеницы; но если посл5дше при этомъ усло- ви оказались излишними въ отношент одного изъ своихъ назна- ченй и начинаютъ укорачиваться, а затБмъ и совершенно исче- заютъ, TO, съ другой стороны, мы пока еще не знаемъ, какимъ образомъ возм щаетея свойство шиповъ выдфлять охранитель- ную жидкость. Уже послЪ второго линяшя вдоль продольной, свЪтлой боко- вой полосы тфла гусеницы, проходящей между дыхальцами и основашемъ ногъ, на четвертомъ кольцБ тфла, съ каждой его стороны, появляется знакъ, им5ющий важное значеше для гусе- ницы. Разсматривая совершенно выросшую гусеницу, мы замЗ- тимъ на этихъ м$фетахъ только красную полоску, но, если гусе- ницу потревожить, взорамъ нашимъ представится слБдующая картина. Гусеница тотчасъ нфеколько приподниметъь переднюю часть своего тБла (рис. 3), а на четвертомъ кольц$ вдругъ откроется темная полость округленно-овальной Формы, окаймленная сна- чала, краснымъ, а зат$мъ болфе узко бфлымъ цвфтомъ. Полость эта, образованная складкой кожи, можетъ по BOITE гусеницы TO внезапно обнаруживаться, то опять закрываться, и въ этомъ по- слфднемъ случа она остается почти незамфтной. Итакъ свой- ство шиповъ выдфлять охранительную жидкость замфняется въ дальнЪйшемъ существовани гусеницьт особенной полостью, изъ — 144 — которой однако же теперь никакихъ выдфлевши He 3ambyaerca, какъ бы мы ни стали тревожить гусеницы. Что эта темная по- лость совершенно COOTBETCTBYeTb темнымъ хитиновымъ бугор- камъ, изъ которыхъ выступаетъь въ случа$ опасности охрани- тельная жидкость, и которые мы до сихъ поръ разематривали, — въ этомъ конечно не можетъ быть COMHPHIA, и мы скоро пред- ставимъ тому доказательство. Первоначально изъ открывав- шейся полости выступала жидкость, и этотъ способъ защиты гу- сеницы замфниль собой способность посл$дней выдфлять такую- же жидкость изъ длинныхъ, покрывавшихъ ея тфло шиповъ. Но мы имфемъ возможность сказать еще болБе: когда по- лость раскрывалась, то жидкость выступала изъ нея не въ видЪ капли, а выпрыскивалась или выбрасывалась на разстоянте. Другими словами, значительныя внфшня измфненшя въ вооруже- Him гусеницьт въ течене ея развитля являются въ сущности только кажущимися: BCE свойства гусеницы сохранились съ TO разницей, что BMECTO короткихъ и длинныхъ шиповъ, защищав- шихъ нф-жную кожу молодой гусеницы, т$ло ея вооружилось зна- чительнымъ числомъ твердыхъ бугорковъ, а BMBCTO того, чтобы помощью длинныхъ шиповъ, выдфлявшихъ охранительную жид- кость, встрЪтить своего врага на нфкоторомъ отъ нея разстоя- ни, гусеница, получила, способность устранять нарушителей своего покоя выбрасывашемъ той-же жидкости и, слБдовательно, также на разстоянш. По MÉp того какъ свойства гусеницы, а вмфстЪ съ тфмъ и внёшшя (цвЗтныя) характеристическя особенности, связанныя съ этимъ свойствомъ, становились извЪстными насф- комояднымъ животнымъ, способность гусеницы выдфлять жид- кость постепенно уменьшалась, и въ настоящее время эта жид- кость совершенно замфетилась предостерегающимъ знакомъ. Но этотъ знакъ сохранилъ BCE основныя черты, всю ту обстановку, такъ сказать, въ присутствш которой охранительная жидкость дЪйствительно выпрыскивалась. Гусеница и теперь продолжаетъ въ случаБ тревоги поднимать кверху переднюю часть своего тБла; и теперь при этихъ усломяхъ раскрывается темная по- — 145 — лость, окруженная сначала краснымъ, a 3AT BMP ÖEABIMB кольцами; не отдфляется только самой жидкости, хотя, глядя на эту рас- крывшуюся полость, невольно ожидаешь выступлен1я ея. Если же припять во внимане острыя, нерЪ$дко ядовитыя жидкости, вы- дляемыя различными нас$комыми, способными вызывать силь- нфишую боль, попадая на слизистыя оболочки или чрезъ кожу въ кровь, то нельзя не согласиться, что одно уже раскрыте знако- мой полости, окруженной характеристическими цвЪтными коль- цами, въ COCTOAHIN вызвать чувство сильнаго страха у HACÉKO- мояднаго животнаго и отбить у него охоту продолжать трево- жить гусенипу. Ученые, которые въ такихъ предостерегающихъ знакахъ желали видЪфть глаза какихъ-то позвоночныхъ живот- ныхъ, напр. змЪй '), совершенно упустили изъ виду, что знаки эти 1) Въ странахъ, Tab живутъ крупныя и очень ядовитыя змЪи, эти посл д- Hin часто сами, повидимому, существуютъ подъ защитой глазчатыхъ пятенъ, которыя такимъ образомъ оказываются гораздо важнЪе не только почти неза- м$тныхъ, маленькихъ зм$иныхъ глазъ, но и самаго вида змЪи. Чрезвычайно интересно BO33pbHie индусовъ на глазчатыя пятна, существуюция напр. у очко- вой змЪи (Naja tripudians), переданное \Уоо4омъ u цитируемое Брэмомъ (?Кизнь животн. У, стр. 249): «Когда Будда, путешествуя однажды по землЪ, заснулъ въ полдень на солнцЪ, то приползла кобра, расширила свой щитъ и осфнила имъ божественное лицо. Обрадованный этимъ, богъ обфщалъ ей не- обыкновенную милость, но забылъ свое обЪщан1е, и зм$я должна была напом- нить ему объ немъ, такъ какъ именно въ это время коршуны производили сильныя опустошен!я между змЪями. Для защиты om» хищныхь nmuur Будда даль кобуъь очки, которыль птицы боятся». Не перечисляя здЪсь достаточно извЪстныхъ изъ литературы множества примфровъ болЪзненнаго чувства вслЪдств!е соприкосновен1я охранительныхъ жидкостей CO слизистыми оболоч- ками или BB случаЪ проникновен1я ихъ прямо въ кровь, я HBCKOJIEKO оста- новлюсь только HA трехъ слфдующихъ примЪфрахъ, менфе изв стныхъ. Въ то время, какъ одинъ изъ моихъ знакомыхъ пытался схватить въ Крыму Procerus, часть выброшенной этимъ жукомъ жидкости попала ему въ глазъ и вызвала, такую ужасную боль, что потери вний увБренъ былъ въ совершенной потерЪ глаза. По словамъ Burmeister’a (Descript. phys. 4. 1. républ. Argentine. Atlas, р. 50) гусеницы изъ рода Tolype причиняютъ, вслЪдетв!е проникновен1я BO- лосъ въ кожу человЪка самыя сильныя боли, которыя постепенно распростра- няются отъ кисти руки на плечо и на грудь. Если въ Bpasmain одна изъ та- кихъ гусеницъ заберется въ кровать, она уколами своихъ волосъ причиняетъ общее воспален!е тЪла, сопровождаемое сильной лихорадкой, которое для лицъ слабыхъ и изнфженныхъ можетъ окончиться смертью. Наконецъ относи- НО, №. В. XV. 10 — 146 — Ha самомъ дЪл$ на глаза высшихъ животныхъ не похожи, и въ особенности, что глазъ своихъ животныя не изучаютъ, и что въ глазахъ рЪшительно ничего HETB страшнаго, тогда какъ, напро- THBB того, хитиновые бугорки и полости, изъ которыхъ высту- паютъ охранительныя жидкости, являются въ высшей степени непр1ятными и опасными для HACBKOMOAAHBIXB животныхъ, и мы видфли уже, какъ тщательно осматриваютъ и изучаютъ живот- ныя предлагаемыхъ имъ гусеницъ, и съ какой осторожностью они ихъ изсл$дуютъ. Не должно наконецъ забывать, что пре- кращеше выдфлешя изъ полости охранительной жидкости случи- лось не сразу, а постепенно, и при TOMB у н$которыхъ особей раньше, чфмъ у другихъ. Мы сейчасъ будемъ напр. разематри- вать одну гусеницу, которая обладаетъ еще способностью выбра- сывать охранительную жидкость на довольно далекое разстояше (это именно гусеница Harpyia vinula), но эта способность теперь свойственна, далеко не всфмъ особямъ вида, и MHOTIA уже лишены ея, особенно же гусеницы совершенно взрослыя. Знакъ, существующий на TAB взрослой гусеницы Aglia и, весьма, отличается по своимъ внфшнимъ признакамъ отъ тфхъ знаковъ, которые подъ назвашемъ «глазчатыхъ пятенъ» состав- ляли до сихъ поръ предметъ нашего изслБдованя. Въ этихъ послфднихъ черный UBETB въ видЪ кольца обнималъ снаружи все пятно и, кромф того, во многихъ случаяхъ черный цвфтъ зани- тельно третьяго способа защиты насЪкомыхъ посредствомъ выд$лен!я паровъ мы имЪемъ наблюдене Raffray, который неоднократно имфлъ случай изслЪ- довать въ Абиссин1и маленькаго и весьма оригинальнаго жучка Paussus pro- cerus. ПослЪ дв выбрасываетъ пары съ нЪкоторымъ весьма яснымъ трес- комъ; въ соприкосновени съ воздухомъ пары эти тотчасъ-же осаждаются, образуя твердую пластинку желтаго цвЪта; попадая на кожу, это вещество никакого бол$зненнаго чувства не причиняетъ, но когда Raffray попробо- валъ языкомъ небольшую затверд$вшую корочку, оставшуюся у него на пальцЪ послЪ взятя Paussus, онъ почувствовалъ сильный обжогъ, и боль про- должалась боле сутокъ. Хотя названный жучекъ имЪетъ способность защи- шаться, выбрасывая пары до трехъ разъ, но только первые отвердЪваютъ въ видЪ желтой пластинки (Nouv. entom. ТГ, р. 316, а также Bull. Soc. Ent. de France. 1876, р. ХШХ). — 147 — маль еще среднюю часть пятна. Въ обоихъ случаяхъ мы раз- сматривали эти знаки какъ каплю охранительной жидкости, съ TO разницей, что въ одномъ случаЪ эта жидкость была непро- зрачная, а въ другомъ случаЪ сквозь прозрачную каплю просвЪ- чивала темная полость пластинки или бугорка, изъ которыхъ выступила эта, капля охранительной жидкости; подъ чернымъ же наружнымъ кольцомъ мы разумфли или края хитиновой пла- стинки, выходяцие за перихерю капли, или просто тфнь, являю- щуюся результатомъ оптическихъ явлений въ капл жидкости. Въ явленш же, которое выражено въ чрезвычайно интересной Форм$ у гусеницы Aglia tau, мы вновь убфждаемся, что подъ темнымъ центральнымъ пятномъ мы должны дЪиствительно ра- зумфть полость, изъ которой выступаетъь охранительная жид- кость, такъ какъ здЪфсь, у гусеницы Aglia tau, это темное пятно выражено пластически именно въ вид$ полости, то открываемой по волБ гусеницы, то опять закрываемой по минованш опасности; HO BB этой полости не показывается жидкость, выступлеше ко- торой еще только ожидается всл6дъ за ея раскрыитемъ. Суще- ственной особенностью знака, выраженнаго на тфлБ гусеницы Aglia tau, кромЪ того являются два кольца совершенно различ- наго цвфта (табл. IV, Фиг. 1), изъ которыхъ одно, внутреннее, красное, а другое, наружное, бЪлаго цв$та. Предварительно OÖBACHEHIA происхожденя этого явлешя намъ однако полезно будетъ познакомиться съ гусеницей бабочки Harpyia vinula, чрезвычайно интересныя особенности которой составили уже предметъ нашего разсмотр$юя въ третьей части настоящаго труда. Насколько замфчательна бабочка Harpyia vinula въ отноше- ни окраски и различныхь премовъ, къ которымъ она обра- щается для избавленя отъ своихъ враговъ, настолько же инте- ресна и ея гусеница. Очень молодая гусеница почти совершенно чернаго цвфта; послБднее кольцо ея снабжено двумя длинными трубочками, которыя въ покойномъ положении гусеницы направ- лены горизонтально назадъ и сложены BMBCTÉ, а на переднемъ 10* — 148 — кра перваго кольца съ каждой стороны находится въ видф рогъ по одному довольно длинному отростку, снабженному на концЪ пучкомъ шипиковъ. Въ этомъ возрастЪ гусеница весьма напоминаетъь высохиие верхушечные листочки кустарниковъ, на которыхъ она живетъ; эти болБе HBÆHBIe мелюе ли- сточки отъ оутренниковъь или отъ другихь причинъ очень часто вянутъ и высыхаютъ, причемь свертываются MM скручиваются и принимаютъ совершенно черный цвфтъ. Ho сходство это продолжается лишь до TEXB поръ, пока гу- сеница въ поко$ и въ неподвижномъ состояни. Если при- коснуться къ ней пальцемъ, то, какъ U3BECTHO, молодая гусеница вдругъ поднимаетъ свои задня трубочки кверху, и изъ каждой изъ нихъ выступаеть по длинному бичику краснаго цвЪта, KOTO- рыми гусеница какъ-бы желаетъ обхватить или удалить пред- метъ, нарушивпий ея спокойств!е; въ то-же самое время голова гусеницы, вооруженная рожками, приходить также въ постоян- ное движене: гусеница отбрасываетъ ее то на л$вую, TO на правую сторону, то, наконецъ, поднимаетъ ее н$сколько кверху; помахиванемъ головы она также какъ бы-желаетъ прикоснуться рожками къ своему врагу, и конечно не можеть быть COMHEHIA BB TOMB, что бичики и рожки первоначально выдфляли охрани- тельную жидкость, какъ это отчасти доказывается и строешемъ бичиковъ, описаннымъ г. Poulton’omp въ Trans. Ent. Soc. Lond. 1887, р. 297. Сходное явлеше мы BRAIN у гусеницы maxaona (Papilio Machaon), но здЪесь железа одна, хотя она и раздвоена на конц$ и, кромЪ того, обладаетъ еще способностью у молодыхъ гусеницъ, при выход ея наружу, обильно выдЪФлять охранительную жидкость. Но указанныя здЪеь особенности гусеницы свойственны ей ages лишь въ молодомъ и среднемъ ея возрастахъ. По Mbp$ роста гусеницы цвЗтъ ея измфняется: она становится зеленой съ тем- ной продольной, неправильной Формы полосой, окаймленной Ob- лымъ или желтымъ цвфтомъ и проходящей вдоль спины. Въ этомъ взросломъ состоянии большая, толетая гусеница, которая любитъ держаться на нижней поверхности листа, весьма похожа, на листовый свертокъ, причемъ темная продольная полоса напо- минаетъ отверсте или промежутокъ между краями согнутаго на половину листа и внутреннею его поверхностью; иногда (особенно у гусеницъ съ желтой полоской, окаймляющей темную спинную полосу) т$ло гусеницы напоминаетъ даже полный листовый CBep- токъ, въ которомъ темная продольная полоса отвфчаетъ наибо- be высохшей части свертка, а желтая полоска, отдфляющая эту темную часть свертка отъ остальныхъ, CBESKUXB еще и зеленыхъ частей свернутаго листа, соотвфтствуетъ частямъ листа, начи- нающимъ завядать и уже усп$вшимъ измфнить свой зеленый UBETB на желтый. Такое постепенное измфнене въ окраск$ отмирающихъ листьевъ можно постоянно наблюдать въ листьяхъ, входящихъ въ составъ свертковъ. Наконецъ во вс$хъ возрастахъ гусеницы сложенные вмфстБ и длинныя задвя трубочки соотвЪ$тетвуютъ черешку листа. Buterb съ измфнешемъ въ окраск$ замфчается значитель- ная разница и въ свойствахъ гусеницы. Такъ, рожкообразные придатки перваго кольта совершенно исчезаютъ, и въ KOHLE кон- повъ отъ нихъ остаются только два черныхъ пятна; BMECTE съ исчезновенемъ этихъ придатковъ гусеница теряетъ также спо- собность постоянно (BB случа$ опасности) помахивать головой TO въ одну, то въ другую сторону. Взрослая гусеница, наконецъ, теряетъ способность управлять своими бичиками, хотя при раз- драженш поднимаетъ еще свои заднтя трубочки кверху и разъ- единяетъ ихъ между собой; но при этомъ бичики или выходятъ только отчасти, или показывается на половину только одинъ изъ нихъ, или даже бичики совершенно не выходятъ изъ своихъ тру- — 150 — бокъ. Это указываетъ, конечно, что назначене бичиковъ уже окончено, и что для взрослой гусеницы они боле не имфютъ зна- чения. Словомъ сказать, въ развитии гусеницы Harpyia vinula мы замфчаемъ почти то-же, что видфли у гусеницъ Aglia tau и Papilio Machaon. Въ этихъ посл6днихъ случаяхъ активные спо- собы самообороны замфстились у гусеницъ выросшихъ: у пер- вой изъ нихъ предостерегающими знаками, которые мы только- что PA3CMOTP IN, а у второй предостерегающей окраской. При- чина этому явленю кроется какъ въ TOMB, что совершенно вы- роспия гусеницы перестаютъ принимать пищу, и расходъ охра- нительной жидкости не можетъ болБе пополняться, такъ въ 0CO- бенности въ TOMB, что железы, вырабатывающия охранительныя жидкости, составляютъ спещальную принадлежность личинковой стадш; ихъ можно отр$зать, и это удалеше железъ не будетъ имфть никакого вмян1я на дальнфйшее развите гусеницы и не отразится никакимъ ущербомъ на бабочкБ. Между TÉMB у взрослой гусеницы связь между ея TEIOMB и наружной оболоч- кой, въ которую она еще облечена, становится уже настолько. слабой, что управлене железами, сбрасываемыми BMECTE съ по- слфднимъ линяемъ, становится или невозможнымъ, или весьма затруднительнымъ. Вотъ почему, вЪроятно, природа стремится активные способы защиты гусеницъ въ молодомъ и среднемъ возрастахъ замфнить пассивными способами обороны посред- ствомъ предостерегающихъ окрасокъ и знаковъ у гусеницъ 60- Abe взрослыхъ. Это относится именно ко второму, иногда весьма, продолжительному, пер1оду жизни гусеницы посл$ ея послФдняго линяня, когда она уже не принимаетъ болфе пищи. Теперь намъ предстоить раземотр$ть TE новыя особен- ности взрослой гусеницы Harpyia vinula, которыми природа замфнила свойства болфе молодыхъ гусеницъ этой замфчательной бабочки. Если потревожить толстую взрослую гусеницу, то она при- подниметъ HECKOABKO кверху переднюю часть своего TEIA съ на- стоящими ногами, направляя ее въ ту сторону, откуда грозитъ — 151 — ONACHOCTB (рис. 4); въ то-же самое время длинныя 3AAHIA тру- бочки поднимаются кверху и HECKOABKO вилообразно разъеди- няются между собой; но особенно важнымъ измфненямъ под- вергается въ это время первое кольцо тфла. Какъ извЪетно, голова у гусеницы Harpyia vinula коричневаго цвЪта и окаймлена чернымъ краемъ, боле широкимъ по сторонамъ, а снизу сли- вающимся съ темными частями рта; по ФормЪ своей эта голова замфчательна TEMB, что передняя поверхность ея сравнительно довольно плоская, т. €. менфе выпуклая, ч$мъ у другихъ гусе- ницъ. Въ моментъ раздражен1я гусеницьт первое кольцо ея т$ла, сильно вздувается и становится гораздо шире головы, а послд- няя въ него втягивается, такъ-что видна бываетъ только перед- няя, плоская ея поверхность. Значительно выступающее за, края головы первое кольцо, образуя вокругъ головы широкую кайму, является здесь очень ярко окрашеннымъ: сосфдшя съ головой части этого кольца яркаго краснаго цвфта, который образуетъ вокругъ головы такого-же цвфта кольцо, а это послБнее сна- ружи окаймлено еще другимъ кольцомъ, HECKOABKO болЪе узкимъ и бЪлаго цвЪта (табл. ГУ, Фиг. 2). Такимъ образомъ въ общемъ нашему взору представится ярко окрашенное и весьма, сложное глазчатое пятно совершенно того-же типа, какъ и предостере- гающий знакъ у взрослой гусеницы Aglia tau. КромЪ того, въ TOMB м$фетф на первомъ кольцЪ тфла, TAB у молодыхъ гусеницъ расположены были рожковидные придатки, у гусеницы взрослой мы видимъ по одному съ каждой стороны черному пятну, распо- ложенному на красномъ OH и окаймленному съ одной стороны бЪБлой полоской, т. е. таме-же почти предостерегающие знаки, kakie мы видфли у гусеницы Aglia tau, но меньшей величины и выраженные плоскимъ рисункомъ, а не пластически, какъ у гу- сеницы Aglia tau. ЗдЪеь, у гусеницы Harpyia vinula знаки эти являются дополнительными къ болышому глазчатому пятну, обра- зованному головой и широкимъ краемъ перваго кольца, и имфютъ пфлью защищать гусеницу главнымъ образомъ сверху (табл. IV, Фиг. 2). Наконецъ, приподнятыя вмфетф съ передней частью — 152 — тфла WECKOABKO кверху и потому ясно видимыя HACTOAIIA ноги гусеницы носятъ на себ также предостерегающшую окраску: OH черныя съ широкими б$лыми кольцами, а мы знаемъ уже изъ разсмотрфня бабочки Harpyia vinula (ем. часть третью), какое значене имфетъ такая раскраска ногъ; здесь только можно от- мЪфтить то интересное обстоятельство, что какъ ни различны оба COCTOAHIA насфкомаго, но способы пассивной самообороны ока- зываются въ настоящемъ случа одними и т$ми-же: въ обоихъ случаяхъ обнаруживаются ноги совершенно одинаковымъ обра- зомъ окрашенныя, и въ обоихъ случаяхъ на тлф выраженъ предостерегаюпий знакъ, съ тою разницей, что у бабочки онъ расположенъ на конц TEA, иного происхожденя и потому иначе окрашенъ и выраженъ въ болфе пластической POPMÉ, а у гусе- ницы глазчатое пятно находится на переднемъ концф тфла, и въ составъ его входятъ голова и переди край перваго кольца тфла. Итакъ вся передняя часть гусеницы Harpyia vinula въ моментъ опасности принимаетъ внфшность въ высшей степени выразительную (рис. 4), причемъ на долю ногъ приходится, повидимому, ограждать гусеницу преимущественно снизу или сбоку. Какъ только гусеница приметъ угрожающее положене и повернетъ переднюю часть тфла въ сторону нападающаго врага, изъ отверстя, расположеннаго снизу краснаго передняго края перваго кольца, тотчасъ подъ головой, выбрасывается на до- вольно далекое разстоявше струя жидкости, состоящей изъ мура- вейной кислоты и вырабатываемой особенной, находящейся въ полости железой ?). Это обстоятельство чрезвычайно важно, ибо оно служитъ оправдашемъ для того предположеня, которое мы сдфлали, когда говорили о свойств$ гусеницы Aglia tau въ слу- yab тревоги выбрасывать струю охранительной жидкости изъ 2) Объ этой железЪ и о продуктЪ ея выдЪлен1я cm. Verhandl. Zool.-Bot. Ges. Wien, 1882 и особенно труды Poulton’a въ Trans. Ent. Soc. Lond. 1886, р. 157 и 1887, р. 295. полости, открывающейся съ каждой стороны четвертаго кольца тфла. Если мы теперь замБчаемъ это свойство у гусеницы Har- pyia vinula, TAB выбрасываше жидкости происходитъ въ присут- стаи очень сложнаго и оригинальнаго предостерегающаго знака, очевидно перешедшаго сюда путемъ заимствованя съ тфла со- вершенно другихъ гусеницъ, у которыхъ этотъ знакъ возникъ на совершенно другомъ м$ет$, то мы, конечно, имфемъ полное право заключить, что и у гусеницы Aglia tau въ присутстви такого-же знака происходило HÉKOTIA также выбрызгиваше охра- нительной жидкости, но что потомъ, какъ это мы часто уже ви- дфли, свойство это было утеряно и замфнено однимъ лишь пре- достерегающимъ знакомъ, изъ котораго раныше жидкость по- стоянно выбрасывалась. Разница, существующая въ окраскЪ знака у гусеницъ Aglia tau n Harpyia vinula, состоитъ, повиди- мому, только въ томъ, что у первой изображена, темная полость, изъ которой выступленше жидкости еще ожидается, тогда какъ у второй эта жидкость изъ полости (т. е. изъ ея нижняго края) выбрасывается и притомъ на довольно далекое разстояше. Воз- можно также, что подъ чернымъ кольцомъ у Harpyia vinula слБдуетъ разумЪть только края полости, а подъ коричневымъ — остальную часть полости, боле освфщенную и потому болЪе свфтлаго цвфта, что на полости у Aglia tau не могло быть до- статочно выражено по сравнительно малымъ ея размфрамъ, но во всякомъ случаЪ въ составъ глазчатаго пятна у Harpyia та входятъ четыре цв$товыхъ элемента, и кромЪ того внутри мы замфчаемъ бфловатое центральное пятно, велБдстве отраже- Hi CBBTA HA гладкой хитиновой голов гусеницы; зат$мъ слБ- AyeTb коричневый цв$тъ, свойственный голов$ и окруженный чернымъ узкимъ кольцомъ, а это въ свою очередь сначала, крас- нымъ, а затВмъ еще бфлымъ кольцами. Суммируя теперь все что было сказано объ измфнешяхъ въ способахъ самозащиты у гусеницы Harpyia vinula съ возрастомъ ея, мы придемъ въ сущности къ такому-же почти заключен1ю, какъ и для гусеницы Aglia tau. Первоначально гусеница защи- щалась отъ враговъ своихъ изъ мра высшихъ животныхъ по- средствомъ выдЪлешя охранительной жидкости, показывавшейся HA особенныхъ рожковидныхъ отросткахъ перваго кольца и на поверхности длинныхъ бичиковъ, выступавшихъ изъ трубочекъ на конц тфла; двигая этими бичиками и головой въ разныя сто- роны, гусеница имфла возможность встрфчать своего врага на нфкоторомъ разстоящи отъ своего нёжнаго т$ла и не допускать его до поврежденя послфдняго. CB возрастомъ же гусеницы произошли измфнен1я въ TOMB отношени, что BMECTO отростковъ, которые совершенно исчезли, и бичиковъ, которые (у боль- шинства гусеницъ) болфе не выходятъь изъ своихъ трубочекъ, гусеница, получила способность вырабатывать помощью особой железы, расположенной снизу на, передней поверхности перваго кольца, муравейную куслоту, которая выбрасывается на далекое разстояше и такимъ образомъ предупреждаетъ врага гусеницы уже издали о непригодности ея въ пищу. Раземотрфнныя нами глазчатыя пятна у гусеницъ Aglia аи и Harpyia vinula чрезвычайно для насъ важны, такъ какъ они перешли на крылья различныхъ бабочекъ и притомъ съ такой поразительной точностью, которая достойна удивлешя. Это одни изъ самыхъ замБчательнЪйшихъ, и по красотЪ своей, и по своей сложности, знаковъ, которые мы встр$чаемъ на крыльяхъ бабо- чекъ. Глядя на темнос$рыя крылья самца Dunaea Deyrollei Thoms., мы BETpbyaemp на заднихъ крыльяхъ глазчатыя пятна (табл. ТУ, Фиг. 3), которыя тотчасъ-же напомнятъ намъ предо- стерегаюший знакъ у гусеницы Aglia {аи (табл. IV, Фиг. 1); на крыльяхъ сатурни Antheraea oubie G. М. мы видимъ глазчатыя пятна, совершенно такя-же (табл. IV, nr. 4), какь и только- что описанный нами знакъ у гусеницы Harpyia vinula (табл. IV, ФИГ. 2); не перечисляя здфсь всфхъ бабочекъ съ совершенно такими-же глазчатыми пятнами ?), я ограничусь лишь замфча- 3) Сочинешя, въ которыхъ изображены и описаны приводимыя здЪсь са- турнш, слБдующия: Maassen. Beiträge zur Schmetterlingskunde (раскраш. — oa {eb} | HIeMB, что пятна этого-же самаго типа часто различаются только въ величинЪ, какъ это можно видфть, сравнивая небольшя пятна сатурыи Gonimbrasia obscura Butl. (табл. IV, Фиг. 5) съ огром- ными глазчатыми пятнами Бипаеа Buchholzi Plötz. (табл. IV, our. 6). Сюда, на крылья бабочекъ, этоть предостерегающий знакъ перешель съ тбла гусеницъ, TAB онъ возникъ и выраба- тывалея въ течеше длинныхъ пер1одовъ времени. Глядя на крылья бабочекъ съ этимъ знакомъ, невольно вспоминаешь го- лову съ переднимъ краемъ перваго кольца гусеницы Harpyia vinula, какъ будто-бы эта голова нарисована здЪфсь рукой ху- дожника въ качествЪ предохранительнаго амулета, какъ рисо- вали въ старину съ тою-же пфлью на различныхъ предметахъ искусства голову Медузы или какъ и теперь еще дикари укра- шаютъ себя и различные предметы обиходной жизни головами священныхъ для нихъ животныхъ, придавая этимъ изображе- шямъ предохранительное значене. Итакь мы теперь знаемъ, что означаютъ разсмотрЪнные нами предостерегающие знаки на крыльяхъ поименованныхъ выше бабочекъ и откуда они сюда перешли; намъ остается еще разсмотрЪть, какъ они произошли у гусеницъ. Вопросъ этотъ до извЪфстной степени разрфшенъ уже гусе- ницей Aglia tau, у которой предостерегаюций знакъ выраженъ въ пластической хорм$ и расположенъ сбоку четвертаго кольца, въ промежутк$ между дыхальцемъ и линей, отдБляющей осно- BAHIA ногъ отъ остального тфла. Но въ такомъ случаВ возни- каетъ вопросъ, откуда взялись два цвфтныхъ кольца, окружаю- щихъ полость у гусеницы Адйа и. Эти-то цв$тныя кольца и помогутъ намъ окончательно р$шить вопросъ о первоначальномъ MÉCTÉ возникновеня разематриваемаго нами замфчательнаго предостерегающаго знака. экз.), Thomson. Voyage au Gabon (въ Archives entom. у. Il); Lefebvre. Voyage en Abyssinie. Insectes, и Preiss. Abbild. hervorragend. Nachtschmet- terlinge. — 156 — Вакъ извЪстно, тфло гусеницъ, носящихъ скрывающую окраску, часто раздфляется продольными полосами, которыя BB значительной степени маскируютъ Форму т$ла гусеницъ. Одна изъ такихъ полосъ проходитъ вдоль т$ла гусеницъ ночницъ (Noctuae) и пяденицъ (Geometrae) какъ разъ почти посредин$ между ды- хальцами и OCHOBAHIeMB ногъ, и эта-то полоса имфетъ для насъ теперь наибольшее 3HayeHie. Разсматривая различныхъ гусеницъ, мы замфчаемъ, что у нихъ эта, боковая полоса, очень часто весьма, ярко и разнообразно окрашена. Такъ напр. у зеленой гусеницы Calocampa exoleta Li. она весьма широкая и краснаго цвфта, окаймленнаго сверху и снизу (табл. У, our. 14) или только снизу (табл. У, Фиг. 13) бЪлымъ; у Mamestra brassicae L. эта-же полоса красноватая или рыжая и также окаймлена съ обфихъ сторонъ б$лымъ; у Mamestra trifolii Hübn. полоса кирпично- красная съ б$лыми каемками сверху и снизу; у Mamestra pere- grina Tr. та-же полоса оранжево-красная, съ обфихъ сторонъ окаймленная бЪлымъ; у Agrotis pronuba L. полоса снизу оран- жевая, à сверху бЪлая; у Taeniocampa доНиса L. она, оранжевая, окаймленная съ обфихъ сторонъ желтымъ цвфтомъ, у другихъ же особей того-же вида она одноцвфтная бЪлая; у Telesilla ame- thystina Нап. боковая полоса, оранжево-желтая, окаймленная съ обфихъ сторонъ боле св$тлымъ цвфтомъ, но переходящая на переднихъ кольцахъ т$ла въ карминово-красную, окаймленную снизу желтымъ цвфтомъ; у Triphosa sabaudiata Опр. боковая полоса раздфлена на пятна яркаго оранжеваго цвфта съ бфлой каймой. Есть кром$ того множество гусеницъ съ одноцв$ тной боковой полосой, перечислять которыхъ считаю излишнимъ, такъ какъ полагаю достаточнымъ ограничиться приведенными при- MÉpaMn изъ нашей Фауны, почерпнутыми частью прямо съ на- туры, а отчасти изъ сочинений такихъ извфетныхъ авторовъ, писавшихъ объ европейскихъ гусеницахъ и изобразившихъ ихъ, какъ: Егеуег, Hübner и Boisduval. Не должно думать, чтобы яркая боковая полоса выдавала, присутстве гусеницъ CO скрывающей окраской тфла; напротивъ — 157 — чого, эта полоса еще боле маскируетъ гусеницъ съ зеленой или сфрой окраской т$ла. Въ самомъ дЪлф, разсматривая зеленыя части растенй, на которыхъ скрываются гусеницы, мы видимъ, что здЪеь рядомъ съ зеленымъ цвфтомъ находятся и друте весьма Apkie цв$та: красный, розовый, желтый или оранжевый и друг. Тогда какъ пластинка листа желто-зеленаго цвфта, на краяхъ листа, а особенно на черешк$ и влагалищ его мы замфчаемъ присутстне цвфтовъ: карминово-краснаго, желтаго и друг. Cab- довательно на тфлБ гусеницъ со скрывающей окраской т$ла яркая боковая полоса представляетъь совершенно правильное явлеше, стремящееся слить окраску гусеницы съ тфми цвЪтами въ природ, которые эту гусеницу окружаютъ и среди которыхъ она существуетъ. ЗдЪеь-то, на этой боковой полос возникли первоначально полости съ железками, вырабатывавшими охрани- тельную жидкость. Подтверждешемъ этому служитъ гусеница Aglia tau, у которой такая полость находится какъ разъ на про- дольной боковой полосЪ (рис. 3); здЪеь полоса эта б$лаго цвЪта, но у многихъ особей въ разныхъ MECTAXB полосы замфчаются полоски краснаго цв$та, указываюпия на то, что HBKOTJA боко- вая полоса состояла изъ двухъ цв$товъ: краснаго посрединЪ и бЪлаго по обфимъ сторонамъ (какъ теперь напр. у гусеницы Calocampa exoleta L.). Когда посрединЪ полосы возникла, полость, она естественно оказалась окаймленной краснымъ, а болБе кна- ружи б$лымъ кольцами; но когда полость постепенно получила значене предостерегающаго знака, то для большей наглядности и для большаго выдфленя его красный цвфтъ въ боковой полосЪ исчезъ, а остался только въ видЪ кольца, окаймляющаго полость. Еслибы боковая полоса была, бБлая, но окаймленная съ обфихъ сторонъ краснымъ UBETOMB, тогда и полость оказалась бы окру- женной бЪфлымъ, а снаружи краснымъ кольцами, т. €. мы полу- чили бы предостерегаюций знакъ съ обратнымъ распред$ленемъ цвфтныхъ колецъ, чфмъ то, какое мы встрЪфчаемъ у гусеницы Aglia аи. Если же полость возникла на боковой полос, окра- шенной снизу въ красный, а сверху въ желтый цвЪтА, TO и предо- — 158 — стерегаюций знакъ окажется также окаймленнымъ сверху жел- тымъ, а снизу краснымъ цвфтами. Словомъ сказать, по окраскЪ кольца или колецъ, окружающихъ предостерегаюпие знаки, мы всегда можемъ судить о первоначальной окраскЪ боковой полосы, на, которой возникъ этотъ предостерегающий знакъ. Не одна только гусеница Aglia tau даетъ намъ важныя ука- заня на TO, T'XB возникъ нервоначально разсматриваемый нами предостерегаюций знакъ; весьма интересныя данныя OTHOCH- тельно этого вопроса мы находимъ и Ha TETE гусеницы Harpyia vinula; у н.которыхъ именно особей ея мы видимъ, что бфлая полоска, окаймляющая темное пятно на спин$ гусеницы, вдругъ измфняетъ свое направлеше и, спускаясь по 7-му кольцу внизъ, останавливается какъ разъ въ промежуткЪ между дыхальцемъ и основашемъ ложныхъ ногъ и окружаетъ зд$сь темно-красное или пурпуровое пятно (рис. 4); иногда же полоска эта прерывается, и тогда красное пятно, окаймленное бЪлой полосой, является отд%- леннымъ отъ бЪфлой спинной полосы. Подобное же явлеше замЪ- чается m у гусеницы Harpyia erminea Езр., но здесь спинная бЪлая полоса находится въ постоянной связи съ пятномъ. Это явлене указываетъ HA то, что нфкогда 7-е кольцо играло важ- ную роль въ жизни гусеницы, что здфеь вфроятно существовали | железы, возникпия въ томъ-же мфет$ 7-го кольца, Trab иу Aglia tau на 4-мъ кольц$, вырабатывавиия жидкость, которая выбра- сывалась въ нарушителя покоя гусеницы, но что потомъ орга- низму было выгоднфе зам$нить ABB железы одной, возникшей, какъ мы знаемъ уже, снизу, на первомъ кольц$ т$ла, въ особой краснаго цвЪта полости. При этомъ гусеница получила важныя преимущества: она имфла, возможность собирать въ одномъ MÉCTÉ большее количество жидкости, выбрасывать ее дальше и давать надлежащее направлене струф жидкости поворачиванемъ го- ловы въ сторону грозящей опасности. Итакъ pascmorphnie гусеницы Harpyia сии Йа приводитъ насъ опять къ заключентю, что первоначально предостерегающий знакъ разсматриваемаго типа возникъ на боковой полос TEIA — 159 — гусеницы и отсюда уже потомъ, когда возникла железа снизу перваго кольца, этотъ знакъ, т. е. BCE внфшн!е (цвЪтные) его аттрибуты перешли на голову и на передний край перваго кольца гусеницы. Указанное свойство бЪлой полосы, окаймляющей те- перь большое темное пятно на спинЪ гусеницы, доказываетъ, что нфкогда полоса эта находилась въ совершенно другомъ MÉCT, а именно тамъ-же, TAB и у гусеницы Aglia tau, и что перемфще- Hie ея кверху произошло уже въ позднфйшее время. Если мы пришли теперь къ заключению, что сложныя глаз- чатыя пятна на крыльяхъ сатурюый представляютъ собой ничто иное какъ изображеше полостей, заключающихъ особыя железки, выдфляюция охранительныя жидкости и возникпия первоначально на тфлф гусеницъ; если мы убЪфдились, что эти полости со всей окружающей ихъ обстановкой, превратившись на TEIB же гусе- ницъ BB предостерегающие знаки, перешли потомъ безъ всякаго измфнен1я, путемъ заимствованя, на крылья бабочекъ, то въ виду значительныхъ размфровъ, которые иногда эти знаки получаютъ здфсь, они могутъ дать намъ н$фкоторыя драгоцфнныя указаншя относительно находившихся тутъ железъ. Такъ, разсматривая превосходное изображене очень крупной самки Випаеа Deyrollei Thoms., приложенное къ книг$ Thomson’a (Arch. ent. IL, fron- tispice), мы видимъ на заднихъ крыльяхъ большое глазчатое пятно (табл. ТУ, фиг. 7), которое въ средней части является BO- обще темнымъ, но во внутреннемъ углБ содержитъ пятно боле густого чернаго цвфта, отд$ленное отъ остальныхъ темныхЪъ ча- стей узкой серебристой литей; что здЪсь изображено два, совер- _шенно различныхъь предмета, доказываеть глазчатое пятно на переднихъ крыльяхъ, LA полость является полупрозрачной, бЪло- ватой (табл. ГУ, Фиг. 8) и TAB въ томъ-же внутреннемъ угл за- мфчается такое-же черное пятно. Принимая всю внутреннюю часть глазчатаго пятна за полость, я полагаю, что эти черныя пятна представляютъ собой хитиновыя пластинки или бугорки, изъ которыхъ выбрасывалась жидкость. У самки Hyperchiria Nyctimene Latr. на заднихъ крыльяхъ глазчатыя пятна также — 160 — весьма KPYIHbIXB PA3MPPOBE, а изображенная на нихъ полость заключаетъ въ себЪ не одно, а HECKOIBKO черныхъ пятенъ, изъ которыхъ почти каждое съ бфлымъ пятньшкомъ; это какъ-бы указываетъ на самостоятельное значеше каждаго изъ черныхъ пятенъ, т. €. здБеь по нашему MHBHIO работало одновременно нфсколько железъ, изъ которыхъ каждая открывалась въ особую хитиновую пластинку или бугорокъ темнаго цвЪта. На крыльяхъ бабочекъ мы встрЪ$чаемъ чрезвычайно важныя и наглядныя указаная относительно вопроса, какими способами выдфлялась жидкость изъ полостей, окруженныхъ цвфтными коль- цами. Изъ небольшого числа, извфетныхъ намъ гусеницъ ночницъ (Noctuidae) южныхъ частей Аз я возьму для прим$ра ориги- нальныхъ гусеницъ изъ группы Ophiderinae, изъ которыхъ одна принадлежитъ 6a6o4kb Maenas salaminia Cram., а другая — Rhytia hypermnestra Стат. *). ТЪло этихъ гусеницъ темнаго цвЪта, но на 5-мъ и б-мъ кольцахъ сбоку, вдоль продольной 60- ковой полосы, расположенной выше дыхалецъ, мы находимъ по большому темному пятну, окаймленному съ одной стороны жел- тымъ, а съ другой оранжево-краснымъ цвфтомъ (табл. У, фиг. 26 и27). Разсматривая эти предостерегающуе знаки, мы тотчасъ же вспомнимъ одну изъ очень крупныхъ дневныхъ бабочекъ, а именно Papilio Deiphobus L., замЪчатальную нижней поверхностью сво- ихъ заднихъ крыльевъ. Если у людей суевЪ$рныхъ и возникали когда-либо предположешя о надписяхъ и письменахъ HA крыль- яхь насфкомыхЪ, какъ напр. на крыльяхъ саранчи думали про- честь слова «ira Dei» и т. под., то кажется, что мысль эта въ своемъ основан!и обязана главнымъ образомъ рисункамъ на крыльяхъ бабочекъ. Иъ числу такихъ бабочекъ принадлежитъ и Рар о Deiphobus, у которой рисунокъ на крыльяхъ въ сильной степени наноминаетъ нфкоторыя письмена. Крылья этой бабочки почти совершенно черныя, но задня снизу имфютъ при основан 4) Moor. The Ophiderinae inhab. the Indian Region (Trans. 2001. Soc. Lond. XI, р. 63; pl. 12, 1. 8 a u 6). — 161 — красное пятно, а вдоль задняго края расположены черныя пятна, окаймленныя съ одной стороны желтымъ, A съ другой ярко-оранже- вымъ цвфтомъ (табл. У, Фиг. 25). Изъ этихъ пятенъ только два оказываются полными и являются совершенно тождественными съ т$ми глазчатыми пятнами, которыя мы только-что видфли на TEE гусеницъ и которыя первоначально возникли у нихъ на боковой полос, окрашенной на одной сторон$ въ желтый и на другой въ оранжево-красный BETH. Но здЪеь, на крыльяхъ бабочки Papilio Deiphobus мы видимъ изображенными не только темныя полости, окруженныя характеристическимъ цвфтнымъ кольцомъ, но на нихъ выражено также и свойство этихъ полостей выбрызгивать въ видф мелкихъ капелекъ или росы охранительную жидкость. Такъ, цв$тныя кольца съ внутренней ихъ стороны оказываются испешренными многочисленными б$лыми или голубоватыми точ- ками (табл. У, Фиг. 25), изъ которыхъ каждая представляетъ собой мельчайшую капельку жидкости. На табл. У, Фиг. 28 изо- бражена часть крыла другой бабочки, Рар о Emalthion Hübn., Tab такое-же явлеше выражено на красномъ Фонф колецъ, окру- жающихъ черныя пятна (полости), расположенныя вдоль перифе- pin крыла. Разсматривая въ третьей части надкрылья жуковъ Carabus, Coptolabrus и Procerus, мы уже видЪ$ли, что на нихъ выражено свойство этихъ жуковъ выбрызгивать охранительную жидкость, и что у видовъ, выбрызгивающихъ эту жидкость въ значитель- номъ количествЪ, и на ихъ надкрыльяхъ выражено большое ко- личество капелекъ (какъ напр. у Procerus), тогда какъ у видовъ, выбрасывающихъ лишь незначительное количество жидкости, и на надкрыльяхъ эта посл$дняя выражена также неболышимъ сравнительно числомъ такихъ-же знаковъ (у многихъ Carabus). СлЪдовательно такой-же способъ нагляднаго выраженя непри- годности въ пищу существуетъ въ природ и у бабочекъ, хотя здЪеь знаки эти сложнфе и возникли первоначально на TEAB гу- сеницъ низшихъ чешуекрылыхъ. О значени же и происхождени ОЪлыхъ пятньишекъ и точекъ какъ охранительныхъ 3HaROBBb на’. Н. 5. Е. В. XXVII. 11 — 162 — Tbıb HaACÉKOMPIXR было уже достаточно сказано въ третьей части, а потому я и не считаю нужнымъ останавливаться болБе на 9TOMB предметф. Но я полагаю остановиться нЪфеколько на, выяснени тЪхъ свойствъ, которыми обладаютъ MHOrIA бабочки (особенно дневныя) для защиты отъ различныхъ насфкомоядныхъ ЖивотныхЪ. Есть полное основане думать, что во множествЪ случаевъ въ значени охранительной жидкости являются не продукты спе- цщальныхъ железокъ, а просто сама кровь нас$комыхъ, обладаю- IAA или извЪстнымъ запахомъ, или также вкусомъ, противными для насфкомоядныхь животныхъ, и выступающая въ случа$ опасности по вол$ насфкомаго на различныхъ у разныхъ видовъ, но опредЪленныхъ для каждаго вида точкахъ т$ла. Для многихъ жуковъ это совершенно установлено еще изслБдованями Ley- dig’a («Zur Anatomie der Insecten» въ Müller’s Archiv. 1859, р. 33). Tarp, красная охранительная жидкость, выступающая изъ сочлененшй ногъ у листогрыза Timarcha coriaria, желтая, выхо- дящая изъ концовъ бедеръ у коровокъ (Coccinellidae), a также жидкости, выступаюция Ha ногахъ у Меоё и Mylabris, предетав- ляютъ собою ничто другое, какъ кровь этихъ насфкомыхъ, KOTO- рая здЪсь является въ качеств охранительной жидкости. У ли- чинокъ напр. коровокъ (Coccinella, Chilocorus) капельки желтой пли красной жидкости, по свойствамъ своимъ совершенно подоб- ныя той, которая выступаетъ у взрослыхъ насфкомыхъ изъ бе- деръ, могутъ являться изъ любой точки тфла личинки при надав- ливан на ея тфло какимъ-либо постороннимъ предметомъ. До- статочно нфеколько придавить длинные шипы, почти сплошь и густо покрываюнцие т$ло личинки Chilocorus, чтобы изъ разныхъ точекъ его выступили капельки красной жидкости (крови), кото- рыя тотчасъ-же бросятся въ глаза, на черномъ Фон тфла и ши- повъ личинки. Во многихъ случаяхъ кровь насфкомыхъ, обладая различными противными для насЪкомоядныхъ животныхъ свой- ствами, хотя и не выходитъ наружу, но зато свойства эти выра- - жены на TEE HACÉKOMATO предостерегающей окраской или зна- — 163 — ками, HMBIOIMMN такое-же значене. Такъ, по словамъ Serville (Hist. nat. des Orthopt., р. 219), при прокалывани булавкой груди у н$ёкоторыхъ Ortheptora ощущается сильный запахъ, издавае- мый жидкостью (очевидно кровью), выступившей изъ проколотаго мЪста. На такое свойство крови какъ-бы указываютъ много- численныя насфкомыя, у которыхъ все тЪло или части его окра- шены въ желтый, оранжевый или друге цвЪта. Въ этомъ случаЪ они для большей наглядности просто являются какъ-бы мфшками, наполненными извфстной, обладающей отталкивающими CBOÏ- ствами жидкостью, которая просвфчиваетъ сквозь CTEHKU м$шка. Сюда относятся напр., нёкоторые Hylotoma или Athalia между Hymenoptera, различные жуки изъ семейства Chrysomelidae или Coccinellidae, у которыхъ или вся грудь, или даже все тфло окра- шено въ желтый, оранжевый или красный цвЪтЪ. Muorie листо- грызы изъ родовъ Chrysomela и Luperus, какъ и Adimonia са- preae, если взять жучка въ руку, сильнс вытягиваютъ голову впе- редъ такъ, что между головой и грудью сверху и снизу обнару- живается мягкая перепонка, м$стами нЪсколько разрывающаяся и пропускающая довольно болыпое количество оранжево-желтой крови, обладающей такими-же свойствами какъ и жидкость, вы- дЪляемая бедрами коровокъ (Coccinella). Эта кровь покрываетъ собой часть головы и груди, а у HEKOTOPBIXB сосфднихъ родовъ отдфлене въ подобныхъ случаяхъ крови уже прекратилось, но зато голова или грудь окрасились въ ярюй оранжевый или крас- ный IBETB, свойственный HBKOTIA выступавшей здЪсь крови. Безъ всякаго сомнфн1я подобныя явленя свойственны и MHO- гимъ бабочкамъ, у которыхъ вфроятно кровь является также въ качеств охранительной жидкости, обладающей сильнымъ аро- матическимъ запахомъ, и выступаетъ по волБ животнаго изъ различныхъ, но опредфленныхьъ частей тфла бабочки. Сюда, отно- carca Æuploea, Heliconia, Danais и muoria apyria. КромЪ того, какъ извЪфстно, различныя бабочки при HEKOTOPEIXB обстоятель- ствахъ обладаютъ способностью издавать запахъ. Многя въ это время пахнутъ ванилью, друг1я очень сильно мускусомъ (какъ напр. 11* — 164 — самка, одного Delias, изъ верхняго Асама, взятая Hartert’omp), HEKOTOPBIA— довольно сильно Флалками (какъ напр. Lethe mekara Moor) или очень сильно геллотропомъ (какъ Calliana pieridoi- 4ез)5) и т. д., но эта особенность свойственна въ огромномъ боль- шинствЪ случаевъ только самцамъ и составляетъ продуктъ вы- дфленя особыхъ органовъ, о которыхъ въ послфднее время напечатанъ цфлый рядъ изелдованй (Wood-Mason, de Nicé- ville, Stefanelli, Müller, Bertkau, Haase); запахъ этоть выдфляется самцами особенно тогда, когда они HPECIPAYIOTE са- мокъ; повидимому онъ или привлекаетъ, или раздражаетъ посл д- нихъ; но тотъ-же нер$дко весьма сильный запахъ (свойственный иногда также и самкамъ) служитъ BMBCTB съ другими свойствами бабочекъ и CPEACTBOMB залциты отъ многихъ насфкомоядныхъ животныхъ, для которыхъ запахъ этотъ является отталкиваю- ЩИМЪ. Еще Merian въ прошломъ столБтш, а въ новфйшее время Burmeister обратили внимаше на интересную особенность гу- сеницъ многихъ бражниковъ (Sphingidae) южной Америки. У этихъ гусеницъ сверху перваго или второго, а также третьяго колецъ находятся особенныя твердыя, хитиновыя пластинки по одной на каждомъ кольцЪ, окруженныя однимъ, а иногда двумя цвЪтными кольцами. Пластинки эти блестящаго чернаго цвЗта, полулунной Формы и расположены почти въ промежутк$ между двумя смеж- ными между собой кольцами такъ, что когда гусеница находится BB покоЪ, а кольца, тБла сближенными, то пластинки эти съ окру- жающимъ ихъ кольцомъ остаются совершенно почти скрытыми; но при малфйшей опасности передняя часть тфла гусеницы CTH- бается дугой книзу, а края колецъ, нееущихъ описанные выше пластинки, раздуваются, и тогда блестящ1я черныя пластинки CB окаймляющимъ ихъ цв$тнымъ полукольцомъ цфликомъ вдругъ обнаруживаются и р$зко бросаются въ глаза. Такъ, у гусеницы 5) Эти Факты мною почерпнуты изъ сообщен1я à Hartert’a, напечатан- наго въ Berl. Ent. Zeitschr. 1889, р. 292. — 165 — Dilophonota Ello L. сверху второго и третьяго колецъ находится по полулунной, очень блестящей черной пластинк® (на 2-MB кольцЪ она значительно меньшихъ размфровъ чЪмъ на 3-MB), окаймлен- ныхъ, какъ видно изъ рисунковъ Mérian и Burmeister’a (Des- cript. 4. 1. républ. Argentine. Lepid. Atlas, pl. XII, f. 2), ена- чала бфлымъ, а потомъ краснымъ полукольцами (табл. ТУ, Фиг. 9 и 10) 5). Эта-же гусеница изображена у Mérian на табл. 64 (Transform. des insectes de Surinam). У Dilophonota Oenotrus (Burmeister. L. e., pl. ХП, f. 3) na 3-мъ Konbut, близъ соединешя его CO вторымъ нахо- дится также черное пятно, окруженное краснымъ цвфтомъ, и такое-же красное пятно, но значительно меньшихъ раз- Рис. 5. мфровъ, существуетъ на первомъ кольцф, близъ соединешя его со вторымъ (табл. IV, Фиг. 11 и 12). Эти глазчатыя пятна, отличаюнияся OTb всфхъ почти до сихъ поръ раземотрЪнныхъ нами предостерегающихъ знаковъ подобнаго рода своей Формой и твердой хитиновой пластинкой, входящей въ составъ пятна, очень важны для насъ; на этихъ примфрахъ мы видимъ, что предостерегающие знаки, окруженные цвЪ$тными полосками, воз- никали у гусеницъ и вдоль спинной полосы, различнымъ образомъ окрашенной у разныхъ видовъ, но что въ такомъ случа$ уже по самому MÉCTY нахождешя эти знаки Формой своей отличались OTB подобныхъ же глазчатыхъ пятенъ, возникшихъ на TEA гусеницъ вдоль боковой полосы. По ограниченности MÉCTA и по невоз- можности обнаруживать въ случаЪ опасности въ промежуткахъ между кольцами полныхъ глазчатыхъ пятенъ съ окружающими ихъ ивфтными полосками, природа ограничилась обнаружешемъ только половины поверхности такихъ предостерегающихъ зна- 6) Не могу не обратить вниман!я на сходство этого глазчатаго пятна съ таковымъ-же на крыльяхъ нашей Saturnia pyri S. У. (ем. табл. IV, фиг. 13), у которой, хотя пятно круглое, но раздЪляется свЪтлой полосой пополамъ на ABB равныя части. — 166 — ковъ, которые на другихъ частяхъ Tb.IA и у другихъ Формъ BCTPB- чаются въ настоящемъ своемъ видЪ. Твердыя же, черныя хитино- выя пластинки, входяция въ составъ знаковъ описываемаго типа, указываютъ, повидимому, что здЪсь охранительная жидкость вы- ступала изъ такихъ пластинокъ, и что послБдня, быть можетъ, не были заключены въ особыя полости, какъ это имфло, вЪроятно, MÉCTO въ TEXB примфрахъ, которые были раземотрфны выше. Во всякомъ случа$ оригинальный предостерегаюний знакъ полу- лунной Формы, возникпий на тфлБ гусеницъ, получиль 3ATBMB весьма широкое распространеше, и нын$ мы находимъ его на, крыльяхъ многихъ бабочекъ, какъ это напр. можно видЪфть по рис. 5, на которомъ изображены въ натуральную величину пре- достерегающие знаки на переднихъ крыльяхъ самки Actias Leto Doubl. (рис. 5 a) и самца A. Maenas Doubl. (pue. 56). ЗдЪеь, на крыльяхъ бабочекъ, благодаря весьма, отчетливому изображе- HI этихъ предостерегающихъ 3HAKOBB, мы видимъ, что HBKOTIA изъ черной хитиновой пластинки или полости охранительная жид- кость показывалась не въ видЪ одной крупной капли, а напро- THBB того, въ ФормЪ многочисленныхъ и очень мелкихъ капелекъ; это доказываетъ цфлый рядъ бфлыхъ точекъ, расположенныхъ вдоль края чернаго пятна, обращеннаго къ тфлу бабочки (или къ основаню крыла); каждое такое бЪлое пятнышко, какъ мы уже знаемъ, представляетъ собой отдфльную капельку, которыхъ, слБдовалельно, столько-же, сколько и бфлыхъ точекъ. Видкость, вЪфроятно, просто выпрыекивалась въ BUN очень мелкаго дождя. Теперь мы будемъ уже въ COCTOAHIN прочитать или объяс- нить себЪ и болБе сложныя изображевя, встр$чаемыя HA крыль- яхъ многихъ дневныхъ бабочекъ. Для примфра я возьму одного изъ самыхъ рЪдкихъ видовъ рода Рар о, а именно Рар о Homerus F., встр$чающагося на ЯмайкЪ. Разсматривая нижнюю поверхность заднихъ крыльевъ его (табл. ТУ, Фиг. 20), мы ви- димъ, что здЪеь, близъ задняго края и почти параллельно ему, расположенъ цфлый рядъ черныхъ пятенъ, которыя окаймлены цвфтной полосой въ видф дуги только съ одной, наружной сто- — 167 — роны. Большая часть этихъ пятенъ окаймлена красной полосой, тогда какъ два верхнихъ пятна оторочены двумя полосками: од- ной красной и другой, боле наружной, бфлой. Эти различными цвфтами окаймленныя пятна очевидно ведутъ свое происхождеше не отъ одного и того-же источника, а отъ двухъ совершенно раз- личныхъ гусеницъ, изъ которыхъ каждая вырабатывала свой особенный предостерегающий знакъ со свойственными ему харак- теристическими особенностями; на крыло же бабочки эти знаки перешли одновременно и расположились рядомъ, какъ имфюние совершенно одинаковое предостерегающее значеше. Одни изъ этихъ знаковъ совершенно сходны съ изображенными на той-же таблиц ТУ хигурами 11 и 12, тогда какъ друге очень близки Kb ФИГ. 9 и 10 или KB Фиг. 3, 4, 6 u 7. Итакъ на разсматри- ваемомъ крылБ мы находимъ изображене цфлаго ряда полостей или хитиновыхъ пластинокъ, изъ которыхъ выдФлялась охрани- тельная жидкость, и которыя потомъ, въ качеств$ уже предосте- гающаго знака, хорошо извЪфетнаго насЪкомояднымъ животнымъ, возникли на крыльяхъ бабочки. Однако одного лить изображен1я полостей съ ихъ характеристическими цвфтными полукольцами оказалось недостаточнымъ. Природа усилила, значеше этого пре- достерегающаго рисунка, изобразивъ каждую полость въ мо- ментъ ея дЪйствя, и получилась на крылВ бабочки цфлая картина, BB высшей степепи наглядно выражающая значеше черныхъ пятенъ (полостей), окаймленныхъ цвфтными полосками, и BMECTE съ тБмъ конечно указывающая на неприсодность бабочки въ пишу, т. €, какъ-бы на свойства ея, о чемъ было уже сказано HECKOABKO выше, когда я говорилъ о жидкостяхъ и запах, выдЪ- ляемыхъ бабочками. Мы видимъ, что противъ каждой полости (чернаго пятна) по направлентю къ основаню крыла расположенъ цфлый снопъ, иногда раздФленный HA два столбика и состояний изъ множества бЪлыхъ или голубоватыхъ точекъ; въ этой ФормЪ представлены мельчайшия капельки охранительной жидкости, вы- брошенной изъ полостей въ видф какъ-бы мокрой пыли или во- дяныхъ брызогъ, осфвшихъ частью тутъ-же на крылЪ бабочки. — 168 — Передъ нами точно цфлый рядъ дЪйствующихъ пульверизаторовъ, выпрыскивающихъ острую или ароматическую охранительную жидкость въ вид густой мелкой пыли. 3ıber на крыл$ бабочки мы, слБдовательно, знакомимся по- дробно и наглядно съ назначенемъ темныхъ полостей или пла- стинокъ, окруженныхъ свфтлыми кольцами, которыя мы ветрф- чали первоначально на тфлЪ гусеницъ. Зд$еь мы опять находимъ подтверждене правильности нашего BO33pbHiA не только на эти темныя пятна (полости), но и на способъ выдфленя полостями жидкости. Правда, въ HBKOTOPBIXB случаяхъ мы встр$чаемъ по- добное же изображенте и у гусеницъ, но здФсь оно выражено въ менфе наглядной Форм$. Tarp напр. у гусеницы Сйаегосатра Celerio L. на 4-мъ и 5-мъ кольцахъ съ каждой стороны нахо- дится по глазчатому пятну, окруженному св$тлымъ, желтоватымъ кольцомъ, а внутри средней, темной части пятна мы находимъ BMBCTO одного благо пятнышка (рарШа), отв$чающаго одной жидкой Kalb, множество такихъ пятнышекъ, указывающахъ, что у гусеницъ, OTb которыхъ этотъ знакъ заимствованъ, изъ существовавшей здЪеь полости жидкость выступала въ видЪ боль- шого количества мелкихъ капелекъ, т. €. BEPOATHO просто вы- прыскивалась. Мельчайпия капельки жидкости, выпрыскиваемыя изъ поло- стей, изображенныхъ на крыльяхъ у различныхъ бабочекъ, очень живо выражены у самки Papilio Troilus L., живущаго въ CÉBep- ной АмерикЪ. Нижняя поверхность заднихъ крыльевъ коричне- ваго цвфта, но болфе темнаго, почти чернаго Ha задней половин®; здЪеь на этомъ темномъ Фонф находится два ряда пятенъ, изъ которыхь внутреншя крупнфе, но всБ они оранжеваго цвфта, причемъ внутренн1я окаймлены съ одной стороны болфе свЪтлой, желтой полоской. Отъ черныхъ частей этихъ пятенъ замфтнымъ остается только узый край густого чернаго цвфта, а на всемъ остальномъ протяжени полости почти совершенно закрыты боль- шимъ количествомъ мельчайшихъ свфтлыхъ точекъ, которыя ближе къ пятнамъ становятся болфе сгущенными, такъ-что у са- — 169 — маго чернаго края пятенъ онф уже какъ-бы сливаются въ одну св$тлую полоску. Внутренн1я пятна представляютъ собой рядъ полостей (рис. 6), изъ которыхъ охранительная жидкость выпрыскивается въ видф густой мелкой пыли по направленю къ заднему краю крыла (а не KB основантю его, какъ это мы видфли у Р. Нотегиз), закрывая собой большую часть черной поверхности пятенъ. Здфеь, у Papilio Troilus, жидкая консистенция этихъ мельчайшихъ частицъ превосходно выражена блфднымъ голубоватымъ цвфтомъ и въ особенности металлическимъь серебристымъ блескомъ, свойственнымъ без- цвфтнымь жидкимъ каплямъ вообще, отчего BC эти мелкя точки очень хорошо выдФляются на темномъ, матовомъ ФонЪ крыла и BMÉCTÉ съ полостями, изъ которыхъ ONE какъ-бы выпрыскиваются, служатъ наглядными выразителями против- HBIXB для насфкомоядныхъ животныхъ свойствъ бабочки, по- добно тому, какъ мелкля капли охранительной жидкости, пла- стически выраженныя на надкрыльяхъ Procerus или Carabus, служатъ такими-же выразителями свойствъ этихъ жуковъ. Оранжевыя пятна у Papilio Troilus, окаймленныя желтой по- лосой, напоминаютъ TE оранжевыя или красныя бородавки, KOTO- рыя мы и теперь еще встр$чаемъ на тфл6 у н$которыхъ гусе- ницъ (какъ напр. y Orgyia antiqua, Porthesia chrysorrhoea, Ocneria dispar и у друг.) и которыя въ случа$ грозящей опасности силь- нфе выпячиваются наружу, увеличивая свою поверхность, заклю- чающую большое количество мелкихъ отверстй. Тогда изъ этихъ посл6днихъ выпрыскивается въ вид$ мелкой пыли охранительная жидкость, вырабатываемая особыми железками. У насъ въ состав$ рода Vanessa имфются виды, обладаюцие двоякимъ способомъ самозащиты. На нижней поверхности ихъ UE крыльевъ мы замфчаемъ темную окраску, уподобляющую крылья бабочки, когда она сидитъ спокойно со сложенными крыльями, сухому листу или кусочку отставшей коры, тогда какъ на верх- ней поверхности крыльевъ развита рЪзко бросающаяся въ глаза предостерегающая окраска. Если мы одну изъ этихъ бабочекъ станемъ преслфдовать, то бабочка, усфвшись на какой-либо пред- метъ, сначала закроетъ верхнюю поверхность крыльевъ, поднявъ ихъ кверху и сложивъ BMECTE; если же пресл$доване продол- жается, тогда бабочка нЪсколько разъединяетъ свои крылья и 06- наруживаетъ предостерегающую окраску, свойственную верхней ихъ поверхности. Тогда глазамъ нашимъ у Vanessa Io предета- вится (рис. 7) глазчатое пятно, т.е. изображеше полости темнаго Рис. 7. Рис. 8. uBbTa, окруженной свЪтлымъ кольцомъ, окрашеннымъ съ одной стороны желтымъ, а съ другой лиловымъ цв$тами. RpoMË того полость изображена, здЪсь въ то время, когда изъ нея выбрасы- ваются капли охранительной жидкости, выраженныя на крыл бЪфловатыми пятнышками, изъ которыхъ три находятся на лило- вой части глазчатаго пятна, а два за краями этого пятна, на ржаво- красной поверхности крыла. ЗдЪеь также самое уже размёщеше пятнышекъ (капель) указываетъ намъ, откуда ONE выбрасываются. Еще бол$е крупными каплями выражена охранительная жидкость на крыльяхъ Vanessa Atalanta. Если преслБдоваше продолжается, то и эта бабочка, слегка разъединяетъ свои сложенныя крылья и обнаруживаетъ ихъ верхнюю поверхность; тогда передъ гла- зами врага внезапно обнаруживается какъ-бы темная полость, окруженная оранжево-краесной полосой, причемъ бфлыя пятна, различной величины (рис. 8) на черной поверхности вершинной части крыла представляютъ собой изображеше частицъ охрани- тельной жидкости, выброшенной изъ полости по направленю къ преслБдователю. Когда крылья этой бабочки подняты кверху и HECKO.IBKO разъединены между собой, то основная половина, перед- нихъ крыльевъ и задня, за исключеншемъ лишь ихъ задняго края, окрашеннаго въ оранжево-красный цвЪтъ, представляютъ всей своей совокупностью темно-бурую полость, которая почти на всемъ своемъ протяжении окаймлена оранжево-краснымъ кольцомъ, пре- рваннымъ лишь спереди, и въ составъ котораго входитъ полоса, разд$ляющая въ косомъ направлени переднее крыло почти на ABS равныя части и кзади почти соединяющаяся съ такой-же полосой, окаймляющей заднй край заднихъ крыльевъ; затБмъ полоса эта сзади, при указанномъ выше положен крыльевъ, почти соединяется съ такой-же полосой задняго крыла противо- положной стороны, такъ что образуется одно лишь спереди прер- ванное, а, на всемъ остальномъ протяженти почти цфльное кольцо оранжево-краснаго цвЪта, окаймляющее бурыя части крыльевъ, т.е. получается HBATO вродЪ большого глазчатаго пятна, бураго посредин$ и окаймленнаго оранжево-краснымъ кольцомъ, въ обра- зованш котораго принимаютъ участе BCB четыре крыла бабочки. Это совершенно особенный и въ высшей степени интересный способъ образованмя предостерегающихъ знаковъ въ вид$ глаз- чатыхъ пятенъ, и способъ ихъ обнаруживая весьма распростра- ненъ между экзотическими бабочками (изъ которыхъ многихъ я разсмотрю еще, но уже въ другомъ MPCTÉ), причемъ въ образо- вани подобныхъ предостерегающихъ знаковъ принимаютъ уча- сте иногда одни только задшя крылья или же главнымъ обра- зомъ эти послЁдня. Теперь обратимся къ раземотр$ншю крылового рисунка еще одного вида, Papilio Paris L., на крыльяхъ котораго мы BCTPÉ- чаемъ н$фкоторыя весьма интересныя особенности. ЗдЪеь на ниж- ней поверхности заднихъ крыльевъ, у самаго задняго края ихъ, мы находимъ рядъ болышихъ черныхъ пятенъ, окруженныхъ коль- цами мутнаго оранжево-краснаго цвЪта, переходящаго спереди у внЪшняго края колецъ въ лиловый. Эти пятна, отдфлены довольно широкой черной полосой отъ остальныхъ частей крыла, которыя являются ровнаго коричневаго цвфта и испешрены равномфрно большимъ количест- вомъ очень мелкихъ, но отчетливыхъ бЪл0- ватыхъ точекъ. Срав- нивая рисунокъ кры- ла этой бабочки (рис. 9) съ таковымъ-же Papilio Homerus, мы видимъ, что сущест- венная разница BB значени рисунковъ на этихъ крыльяхъ заключается только Рис. 9. въ томъ, что у Р. Paris мельчайпия капельки охранитель- ной жидкости выброшены изъ темныхъ полостей еще дальше ч$мъ у Р. Homerus, такъ что являются отд$ленными OTB этихъ послфднихъ широкой черной полосой, на которой он COBCÉME отсутствуютъ, и, кром$ того, у Р. Paris эти капли представлены равномфрно разсыпанными на всей основной половин$ крыла. Но у этой-же бабочки является очень оригинальной и верхняя поверхность крыльевъ, гдЪ во внутреннемъ угл$ заднихъ крыль- евъ мы встр$фчаемъ по одному глазчатому пятну совершенно такой-же окраски, какъ и на нижней ихъ поверхности; но здЪеь вся поверхность какъ заднихъ, такъ и переднихъ крыльевъ усы- пана безчисленнымъ множествомъ блестящихъ зеленыхъ точекъ, представляющихъ собой мельчайпия капельки, какъ-бы выбро- шенныя изъ двухъ полостей (пятенъ), расположенныхъ BO BHYT- реннемъ угл заднихъ крыльевъ; м$стами эти капельки, сопри- касаясь между собой, какъ-бы сливаются и образуютъ небольшия пятна или даже полоски. На этихъ крыльяхъ выражена способ- ность полостей выбрасывать охранительную жидкость на боль- шее еще разстояе, ч$мъ мы до сихъ поръ это вид$ли на крыльяхъ бабочекъ. Если мы теперь сравнимъ различныя глазча- тыя пятна, которыя мы только-что разсмотр$ли, TO увидимъ, что, тогда какъ одни изъ нихъ выражаютъ слабую способность поло- стей выбрасывать охранительную жидкость, и посл$дняя отдЪ- ляется въ небольышомъ количеств, друмя выражаютъ эту спо- собность бол$е развитой, жидкость выбрасывается дальше, и, наконецъ, по HEKOTOPBIMB изображенямъ мы можемъ судить о способности полостей выбрасывать большия количества, жидкости и на довольно значительныя разстояня. Tarp, у бабочки Actias Leto капельки жидкости зам$тны только въ самой полости (рис. 5), y Рар о Deiphobus этихъ капель больше, и онЪ расположены уже на цвЪфтномъ кольц$, окружающемъ полость (табл. У, Фиг. 25); далЪе, у Р. Homerus капелекъ еще больше, и oHb находятся дальше отъ полости за ея предФлами; наконецъ на нижней по- верхности заднихъ крыльевъь у Р. Paris капельки еще болЪе удалены отъ полостей, а на верхней поверхности крыльевъ той- же бабочки ONE разбросаны даже по всей поверхности крыльевъ. . ИзвЪетно, что если жидкость выпрыскивается съ силой, то выхожден1е ея сопровождается шумомъ, который усиливается еще звуками, происходящими отъ удара жидкости о посторонше предметы, ветр$ченные ею на пути. Я считаю весьма вЪроятнымъ, что въ н$фкоторыхъ случаяхъ звуки, производимые HACBKOMBIMN BB моментъ опасности въ видахъ самозащиты, имфютъ цЪлью напомнить врагамъ своимъ охранительную жидкость, выбрасывае- мую съ силой изъ тфла насЪфкомаго. Въ настоящее время мы встр$5чаемъ Takie прим$ры между жуками, выбрасывающими съ шумомъ газы для отраженя своихъ враговъ; одинъ изъ такихъ жуковъ, — бомбардирь (Brachinus), общеизвЪстенъ, а о другомъ, Paussus, я говориль уже выше въ особомъ примфчанш. Ho кромЪ того на это указываетъ еще весьма т$еная связь, которая иногда замфчается между извЪстнаго рода предостерегающими знаками, обнаруживаемыми насфкомыми въ моментъ опасности, и произво- димыми ими въ то-же самое время звуками. Другими словами, эти послдне иногда производятся въ присутетви н$которыхъ предостерегающихъ знаковъ или, что то-же самое, обнаружеше послфднихь сопровождается боле или менфе ясными звуками. Такъ, мы только-что раземотр$ли происхождеше и значеше глаз- чатаго пятна, находящагося сверху третьяго кольца, у гусеницъ Рис. 10. HEKOTOPbIXB бражниковъ (Sphingidae), въ составъ котораго вхо- дитъ твердая хитиновая пластинка. Это глазчатое пятно, какъ было уже сказано выше, обнаруживается гусеницей въ моментъ ея раздражешя, и въ то-же самое время одна изъ гусеницъ Di- lophonota Alope Стат. производитъ звуки (Boisduval. Lepid. Heter., р. 121). Еще интереснфе связь эта выражается у нашего бозомола, Матиз religiosa. Какъ извЪстно, ляшки у этого хищ- наго насфкомаго очень длинныя; близъ OCHOBAHIA ихъ находится на каждой по одному довольно большому глазчатому пятну голу- бого цв$та, окруженному чернымъ кольцомъ 7). Когда Hacbkomoe BB CIOKOÏHOMB COCTOAHIM, ляшки складываются BMECTE и направ- ляются впередъ такъ, что пятна эти являются совершенно скры- 7) Я весьма благодаренъ Ю. Н. Вагнеру за нЪкоторыя указан1я, словесно сд$ланныя имъ относительно Mantis, которыя дополняютъ приводимое на- блюден!е Goureau. Онъ же сообщилъ мнЪ, что глазчатыя пятна у живыхъ Mantis голубого цв$та, окруженныя чернымъ кольцомъ. тыми, HO, въ виду грозящей опасности, богомолъ принимаетъ осо- бенное, чрезвычайно интересное положенше (рис. 10), въ первый разъ, сколько мн извфетно, описанное Goureau (Silbermann. ‚ Revue Entom. 1835, р. 102). Длинная и узкая грудь насЪкомаго принимаетъ вертикальное положене, такъ что TÉIO поддерживается только двумя парами заднихъ ногъ; при этомъ пореднюю пару ногъ своихъ насекомое широко разъединяетъ, придавая длиннымъ ляшкамъ горизонталь- ное положене, такъ что концы ихъ направляются въ противопо- ложныя стороны; такимъ образомъ глазчатыя пятна, располо- женныя при ихъ основанш, рЪзко выступаютъ и бросаются въ глаза, благодаря своей окраскЪ; бедра же передней пары ногъ поднимаются вертикально кверху; BMbCTÉ съ TEMB насфкомое приподнимаетъ надкрылья, развертываетъ крылья, давая MP горизонтальное положеше, и начинаетъ быстро поднимать и опус- кать свое брюшко, которое при этихъ постоянныхъ движеняхъ, захватывая заднй край крыльевъ, производитъ звуки. ПослБдне можно вызвать и искусственно трешемъ какого-либо предмета о края крыльевъ: Mantis. Итакъ здЪеь, какъ и въ вышеприве- денномъ примЪрЪ, одновременно съ обнаруживаемымъ глазча- тымъ пятномъ, представляющимъ собой, какъ мы уже знаемъ, или каплю охранительной жидкости, или полость, изъ которой эта жидкость выбрасывается, слышатся звуки. Положене, которое принимаеть Mantis въ случа$ опасности, весьма, напоминаетъ позы, принимаемыя нфкоторыми пауками при такихъ-же обстоятельствахъ. Tarp, Wood-Mason (въ Trans. Ent. Soc. Lond. 1877, р. 281, pl. УП) изобразилъ большого паука, Mygale stridulans, который въ виду грозящей опасности подни- маеть вертикально вверхъ свою головогрудь, широко раскры- ваетъ большя челюсти и, опираясь на задня ноги, остальныя ноги также поднимаетъ кверху вферообразно; при этомъ слы- шатся звуки, въ произведен которыхъ учаслле принимаютъь части рта. То-же самое Bertkau замфтиль и у нашего европей- скаго Atypus, который точно такъ-же защищается, принимая опи- — 176 — санное выше для Mygale no10%eHie, причемъ слышны бываютъ также болфе или менфе ясные звуки, производимые, какъ ду- maerp Bertkau (Bericht üb. die Wiss. Leist. im Geb. 4. Arthrop. 1877 u. 1878, р. 101), Tpeniemp nocabıuaro членика челюстей о зубцы основного членика. Что здфеь явлеше звука находится въ связи съ выд$ленемъ жидкости (яда) и имфетъ цфлью напом- нить жидкость, выбрасываемую суставчатыми животными для самозащиты, можетъ до извфетной степени служить доказатель- ствомъ mapanmy. (Trochosa singoriensis), относительно котораго мы имфемъ нфкоторыя весьма важныя наблюденя. Tarp, Н. Il. Вагнеръ въ своей работф о тарантулБ (Труды перваго съЪзда русскихъ естествоиспытателей, стр. 246) сообщаетъ между прочимъ: «мн много разъ случалось видЪть, въ то время когда, разсерженный тарантулъ широко раскрывалъ свои челюсти, какъ Ha конц ихъ крючковъ появлялись крупныя капли совершенно прозрачной, безцвЪтной жидкости». Еще болБе интересное на- блюдеме сообщено В. A. Вагнеромъ (Протоколы засфданй Импер. Московскаго Общества Любит. Естеств., Автропол. и Этногр. Труды 3001. Отд., т. I, стр. 128) надъ тарантуломъ, подвергшимся нападеню паразитной осы, которая, судя по при- ложенному рисунку, есть ничто иное какъ РотрИиз зата- riensis Ра. (Zelleri Dahlb.). Замфтивъ приближающуюся осу, тарантулъь приходитъ въ ужасъ и, высоко приподнявъ голово- грудь и разставивъ широкимъ вферомъ три передня пары ногъ (на четвертую онъ упирается въ это время) и пару своихъ страш- ныхъ челюстей, начинаетъ съ того, что выпускаетъ до единой капли весь сравнительно большой запасъ своего яда. Капля за, каплей стекаетъ онъ изъ отверст!й на концахъ челюстей, увлаж- няя и тёло паука, и даже то MECTO, HA которомъ онъ находится. Маленькая оса всегда первая открываетъ нападеше, постоянно подлетая къ пауку, и касаясь его своими длинными, пиповатыми ногами; она прежде всего заставляетъ его разоружиться, т. €. безполезно вылить весь свой ядъ, и затБмъ уже смфло бросается на паука. Едвали можно сомнфваться, что у многихъ другихъ — lg животныхъ BMECTO такой безполезной затраты вещества пропс- ходило болфе осмысленное употреблен1е той-же или подобной жидкости или какого-либо газа, которые выбрасывались на врага, и это сопровождалось извЪетными звуками. Эти послфдне по- TOMB могли послужить знакомъ или выражешемъ подобныхъ же свойствъ животнаго и во многихъ такихъ случаяхъ, когда HA са- момъ Abb животное подобными свойствами не обладало, но пр1- обрЪтало способность въ случаЪ опасности издавать извЪетные звуки. Это въ особенности важно было для животныхъ ночныхъ, скрывающихся въ течене дня въ норахъ или подъ какими-либо прикрьыгтями и выходящими на добычу только ночью; въ это-же время они и подвергались опасностямъ ветрфчи со своими вра- гами; между TEMB ночью HAKAKIC почти предостерегаюнце знаки, выраженные на тфлЪ окраской или рисункомъ, не могутъ быть замБченными. Такимъ образомъ звуки, издаваемые такими ноч- ными животными, могутъ быть, слБдовательно, почти единствен- ными указателями непригодности ихъ въ пищу. CB другой CTO- роны раземотр$нная нами способность Матиз и н$которыхъ гусеницъ издавать въ присутств1и опаености звуки и въ то-же время обнаруживать на своемъ TI особые предостерегающие знаки, объясняется не только тфеной связью между этими зна- ками и звуками, являющимися въ этихъ случаяхъ только полез- нымъ дополненемъ въ выраженли одного и того-же свойства HACBKOMATO, но также и TBMB обстоятельствомъ, что и Mantis, и гусеницы всегда живутъ открыто и потому подвергаются опасности нападешя не только днемъ, но и въ течеше ночи. Примприы участия 1020601 в5 пассивной самооборонь зусенииз. Разематривая гусеницу Harpyia vinula, мы видЪли, что у нея голова и переднй край перваго кольца играютъ очень важ- ную роль въ жизни гусеницы, входя въ составъ особаго предо- стерегающаго знака, происхождене и значене котораго мы раз- смотр$ли, и который, перейдя на крылья нфкоторыхъ бабочекъ, получилъ здЪеь весьма широкое распространете. ПримЪръ этотъ НЕ В ЗУ 12 BB нашей европейской ФаунЪ не единственный. Такъ, извфетна гусеница одной ночной бабочки (Noctuae), а именно Valeria oleagina S. У. , которая замфчательна TEMB, что первыя три кольца т$ла ея весьма раздуты; но когда гусеница, отдыхаетъ или находится подъ вмянемъ страха, кольца эти еще болфе раздуваются такъ, что края перваго кольца выходятъ широко за края довольно большой го- ловы, которая при этомъ втягивается въ первое кольцо, и открытой остается, какъ и у гусеницы Harpyia vinula при такихъ-же обстоятельствахъ, только передняя поверхность ея, окрашенная въ темный синевато-сфрый цвфтъ. Особенности гусеницы Valeria oleagina разд$ляются еще одной гусеницей, но уже принадлежа- щей пядениц$ (Geometridae), a именно Nichiodes lividaria Hb., у которой въ случа$ опасности голова, входитъ въ раздутое пер- вое кольцо, края котораго со всфхъ сторонъ выступаютъ за края головы; послфдняя также темнаго цв$та, тогда какъ края пер- ваго кольца у обЪфихъ гусеницъ весьма яркаго оранжеваго цвЪта. При этомъ получается глазчатое пятно, темное посрединЪ и окру- женное оранжевымъ кольцомъ (табл. IV, фиг. 14). Но совер- шенно такой-же предостерегаюцщий знакъ мы находимъ на по- слфдней napb ложныхъ ногъ съ наружной стороны у гусеницы Attacus Atlas (табл. IV, Фиг. 15), которая, если тронуть ея т$ло пальцемъ, для обнаруженя этого знака поднимаетъ задн ко- нецъ тфла кверху, т. €. поступаетъ такъ-же, какъ дфлаютъ гусеницы и нашихъ европейскихъ CATYPHIÏ, напр. Saturnia pavonia. Зат$мъ совершенно так1я-же глазчатыя пятна мы встрЪчаемъ у гусеницы нашей пяденицы Therapis evonymaria Shiff. расположенными въ одинъ рядъ сверху вдоль спины гу- сеницы, 4 также на крыльяхъ бабочекъ нашей же Фауны, à именно: на нижней поверхности заднихъ крыльевъ близъ XP основаня у Argynnis Selene Schiff. и на верхней поверхности переднихъ и заднихъ крыльевъ у Apatura Ilia Schiff.*). *) Описане гусеницы Valeria oleagina можно найти у Guénée въ его «Species des Lepidopt. nocturnes» у. II, p. 50, а изображен!е y Freyer. N. Beitr., ie Но самыми интересными, выходящими изъ ряда и бьющими BB глаза своею оригинальностью примфрами явлен!я подобнаго рода оказываются гусеницы группы дневныхъ бабочекъ, из- BECTHBIXB подъ названемъ Hesperidae. Разсматривая ничтожное количество извфстныхъ донын$ гу- сеницъ этой группы бабочекъ, — а нашему обозрЪн1ю подлежать будутъ только Формы, встр$чаюнияся въ СЪверной и Южной Америк$ и въ южныхъ частяхъ Азш, изъ которыхъ наибольшее число описалъ Sepp въ своемъ труд$ о суринамскихъ чешуе- крылыхъ, — мы замфчаемъ у нихъ весьма важныя особенности BB строени головы и въ образЪ жизни, весьма отличаюния гусеницъ Hesperidae отъ гусеницъ дневныхъ бабочекъ вообще. Такъ, го- лова у разсматриваемыхъ гусеницъ сравнительно очень большихъ разм$ровъ и весьма раздута, являясь какъ-бы полушарообразной, причемъ сверху иногда раздФляется на двЪ половины, болЪе или mente р$зко выраженныя. Кром$Ъ того голова эта обыкновенно ярко окрашена, и окраска эта, какъ увидимъ далЪе, имфетъ очень важное значенте. BcË разсматриваемыя здЪеь гусеницы Hesperidae представ- ляютъ еще ту замфчательную особенность, что живутъ не от- крыто и свободно, подобно большинству гусеницъ дневныхъ ба- бочекъ, а въ особыхъ листовыхъ сверткахъ, подобно тому, какъ живутъ гусеницы низшихъ чешуекрылыхъ, а именно листовер- токъ (Tortricidae). Есть нфкоторое основаше думать, что такой образъ жизни гусеницъ обусловливается продолжительностью ихъ жизни; по словамъ Sepp’a эти гусеницы: вообще Фдатъ мало и ра- стутъ чрезвычайно медленно, такъ что проходитъ 2—3 MEcana, пока гусеница достигнетъ наконецъ своихъ надлежащихъ раз- мфровъ. При этихъ усломяхъ существоване гусеницы, еслибы она, всегда оставалась открыто на растенш, подвергалось бы большей опасности, ч$мъ при условш жизни гусеницы въ листо- tab. 143. Описан!е же и изображен!е гусеницы Michiodes lividaria — у Du- ponchel et Guéneé. Icon. et hist. nat. des chenilles, у. II. 12% — 180 — вомъ сверткЪ, т. €. подъ прикрытемъ этого послБдняго. При этомъ многя гусеницы, выходя HA пастбу, оставляютъ свой свер- токъ, и обыкновенно тфло такихъ гусеницъ довольно ярко окра- шено, причемъ самая окраска имфетъ характеръ предостерега- OU; напротивъ того, у гусеницъ, не покидающихъ свертка или у пасущихся только ночью, и т$ло является одноцв$тнымъ зеле- HBIMB или бофловатымъ. НФкоторыя гусеницы кормятся частями листа, входящаго въ ихъ свертокъ, и объБвъ его, покидаютъ свое старое жилище и устраиваютъ новый свертокъ. Эти свертки въ значительномъ большинствЪ случаевъь бываютъ открытыми только съ одной передней стороны, и тогда экскременты гусеницы скопляются въ задней части свертка. Наконецъ еще слфдуетъ за- мЪтить, что многя гусеницы выдфляютъ по всей поверхности своего тфла бфлый мучнистый налетъ, и притомъ въ такомъ ко- личеств$, что при движен1и гусеницы весь путь ея по листу усти- лается этимъ налетомъ, быстро возобновляющимся на TEAB гусе- ниць; поэтому листья, обитаемые такими гусеницами, обыкно- венно бываютъ выпачканы бЪфлыми пятнами или полосами, такъ что, судя по этой особенности, можно было бы подумаль, что листовые свертки заключаютъ внутри себя скорфе колони какихъ-либо лиственныхъ вшей или тлей (Aphidae), чБмъ гусе- ницу дневной бабочки. Какъ извЪетно, существуютъь MHOTIA Формы тлей, живущихъ въ свернутыхъ листьяхъ и также выдфляющихъ бЪфловатый, мучнистый налетъ, которымъ покрыты не только стБнки листоваго свертка, занятаго тлями, но и свободная часть пластинки того-же листа по COCBACTBY со сверткомъ. Гусеницы Hesperidae, вынужденныя вслдстве продолжи- тельности пер1ода своей жизни скрываться въ листовыхъ сверт- кахъ, BMBCTÉ съ TEMB подвергаются значительной опасности отъ уничтожен1я различными насфкомоядными животными, преслду- ющими вообще гусеницъ листовертокъ (Tortricidae). Такъ, из- BCTHO, что существуютъ напр. птицы, любяшая вытаскивать гу- сеницъ этихъ послфднихъ бабочекъ изъ ихъ свертковъ, тогда, какъ тф-же птицы не трогаютъ тлей, скрывающихся въ подоб- — 181 — ныхъ же листовыхъ сверткахъ. Между TEMP различные виды тлей имЪютъ въ средЪ насБкомыхъ самыхъ ревностныхъ истре- бителей въ mb хоровокз (Coccincllidae), которыя не только жи- вутъ на счетъ тлей въ стад личинокъ, но и во взросломъ состоянии. Такимъ образомъ тамъ, гд$ живетъ тля, всегда можно находить и коровокъ, существоване которыхъ тБенфйшимъ образомъ CBA- зано съ тлями. Безъ COMHBHIA всякому натуралисту неоднократно приходи- лось, вскрывая пустые свертки гусеницъ какой-либо Tortrix, на- ходить въ этихъ сверткахъ коровокъ (Coccinella), забравшихся сюда для отдыха, или отъ непогоды, или, рЪже, какого-либо лист- веннаго или древеснаго клопа, точно такъ-же, какъ, раскрывая листья, занятые тлями, можно тутъ-же находить и паразитовъ ихъ — коровокъ (Coccinella). Если послБ этихъ соображенй мы представимъ себЪ положеше, принимаемое гусеницами Hesperidae въ ихъ сверткахъ, а именно голову ихъ обращенную къ выходу, т. €. Kb отверстию свертка, тогда значене болышой и ярко окра- шенной головы гусеницъ объяснится уже само собой. Въ самомъ дЬлЬ, разематривая головки гусеницъ, изъ кото- рыхъ HBKOTOPPIA изображены на табл. У, Фиг. 1, 2, 8, 4, 5, 6, 7, Зи 9, мы не можемъ не замфтить поразительнаго сходства въ величин, Форм и окраскЪ этихъ головъ съ тфломъ различ- ныхъ коровокъ (Coccinellidae) даже нашей европейской Фауны. Коровки — это всемрные граждане между нас$комыми, повсюду ведупие одинъ и тотъ-же образъ жизни и всюду сохраняюцле приблизительно одну и ту-же внфшность. Здесь на таблицЪ изо- бражены только головки такихъ видовъ гусеницьъ Hesperidae, окраска которыхъ совершенно напоминаетъ и нашихъ европей- скихъ коровокъ; я не считаль нужнымъ увеличивать числа, при- мфровъ изображешемъ еще цфлаго ряда другихъ подобныхъ же гусеницъ, у которыхъ голова напоминаетъ особенные, туземные виды насфкомыхъ. Между коровками есть виды черные съ крас- ными пятнами HA надкрыльяхъ, воспроизведенные головками HE- которыхъ гусениць, какъ напр. Pamphila Paulliniae Sepp — 182 — (табл. У, Фиг. 1), пли Telegonus 10-maculatus Sepp (табл. У, ФИГ. 4), пли Tel. euribates Стат. (табл. У. фиг. 7), или наконецъ Proteides idas Стат. (табл. У, Фиг. 9); между коровками же мы находимъ виды краснаго цвфта съ черными пятнами, совершенно напоминающие головки нфкоторыхъ гусеницъ, какъ напр. Ismene Badra Moore (табл. У, Фиг. 2) или Thymele longicauda Sepp (табл. У, Фиг. 8); далфе, коровки черныя съ желтыми пятнами и желтыя съ черными отмфтками очень хорошо выра- жены головками гусеницъ Ismene oedipodea Swains. (табл. У, Фиг. 3) и Ismene exclamationis Е. (табл. У, фиг. 5). У сБверо- американской гусеницы Thymele Tityrus Е. (табл. У, Фиг. 6) го- лова изображаетъ переднюю половину коровки весьма распро- страненнаго типа. Передняя или нижняя половина этой головы COOTBBTCTBYETR головф и груди жучка, окрашеннымъ въ черный цвфтъ съ двумя свфтлыми предостерегающими знаками по сто- ронамъ, а задняя или верхняя половина головы гусеницы, окра- шенная въ красный цвфтъ съ черными отм$тками, отвфчаетъ краснымъ надкрыльямъ съ черными отмфтками, свойственнымъ жучку. Глядя Ha изображеня BCÉXR этихъ гусеницъ, мы точно имфемъ передъ собой небольшую коллекцю коровокъ (Coccinelli- dae), насаженныхъ на тфло гусеницъ вмфето головы. Какъ сказано уже, мелюя насфкомоядныя птицы охотно вы- таскиваютъ гусеницъ листовертокъ изъ ихъ жилишъ; едвали однако живушия въ сверткахъ листьевъ гусеницы Hesperidae становятся жертвою этихъ птицъ подобно гусеницамъ низшихъ чешуекрылыхъ. Птица, приблизившаяся къ свернутому листу съ цфлью поживиться его обитательницей, прежде всего осматри- ваетъ OTBEPCTIE свертка и, убфдившись уже въ присутствш въ немъ гусеницы, принимается за поимку ея. Но если свертокъ за- HATB одной изъ названныхъ выше гусеницъ, выставившей въ большей или меньшей степени свою голову изъ OTBEPCTIA свертка, то явлене это не только укажетъ птицф, что въ свертк$ отсут- ствуетъ гусеница или что свертокъ занятъ тлями, но что кромЪ того въ немъ находится еще коровка (Coccinella) или какое-либо — 183 — другое, подобное коровкамъ, отвратительное для мелкихъ Hach- комоядныхъ птицъ насфкомое, которое любитъ забираться въ пустые свертки, и само собой разумЪется, что птица пе станетъ изслБдовать такого свертка, à отлетитъ Narbe. Здесь мы BCTpb- чаемся съ одной изъ самыхъ интересныхъ Формъ явлен1я обмана, (мимикр!и), въ которомъ принимаетъ участие только голова. гусе- ницы, достигшая значительныхъ размфровъ и принявшая особен- ную окраску, причемъ голова представляетъ собой всф признаки, свойственные т$лу HEKOTOPBIXB ненригодныхъ въ пишу насфко- мыхъ, тогда какъ въ другихъ случаяхъ, раземотрфнныхъ нами раныше, голова гусеницы принимаетъ участе въ образованш только одного предостерегающаго знака, возникшаго на тЪл6 у другихъ гусеницъ. Что у гусеницы Hesperidae голова имфетъ охранительное значеше, мы встр$чаемъ тому доказательство еще въ TOMB ФактЪ, что у HEKOTOPbIXB изъ этихъ гусеницъ (одна, изъ нихъ изображена, на табл. V, Фиг. 12) тБло голое или покрыто очень короткими волосками, тогда какъ большая голова вооружена длинными и густыми волосами. Явлеше это станетъ понятнымъ, если мы при- помнимъ, что большинство птицъ не трогаетъ волосатыхъ гусе- ницъ, и что различныя одиночныя осы, добываюция гусеницъ листовертокъ для своего потомства (см. часть первую), поль- зуются для этого только голыми гусеницами и избЪгаютъ воло- сатыхъ. Такимъ образомъ здЪсь мы встрЪчаемся опять съ тЪмъ- же явлешемъ обмана, хотя выраженнымьъ въ н5сколько иной ФормЪ. О предостереающихв знаках у зусениие изь рода Chaerocampa и о происхождени окраски заднихх крыльевь у бражников (Sphingidae) вообще и у злазчатило бражника (Smerinthus ocellatus) 85 частности. Въ нашей сфверной œayab существуетъ одна гусеница, на, тфлЬ которой замфчаются весьма интересные предостерегающие — 184 — знаки, расположенные на 4-мъ и 5-мъ кольцахъ TÉJIA по одному съ каждой стороны и принадлежащие къ разряду, если можно такъ выразиться, глазчатыхъ пятенъ. Эти пятна замфчательны между прочимъ TEMB, что они-то, повидимому, и были впервые приняты учеными за. изображеше глазъ позвоночныхь — животныхъ. ре 11 Гусеница эта принадлежитъ бражнику Chaero- сатра Elpenor и въ присутствии опасности втя- гиваеть передшя кольца своего тфла въ четвертое кольцо, которое вел$детве этого довольно сильно раздувается, и тогда, расположенные на немъ предостерегаюцие знаки’ р$зко бро- саютея въ глаза. Когда я однажды гусеницу повернулъ ниж- ней ея поверхностью вверхъ и предложиль ее въ такомъ видЪ ручнымъ курамъ, послБдн1я тотчасъ-же схватили гусенипу; при этомъ курица, унесшая гусеницпу, подверглась преслФдован!ю другихъ куръ, которыя пытались отнять у нея ея добычу, но когда первая, прежде чфмъ проглотить крупную гусеницу, пожелала разбить ее о землю, освободившаяся изъ клюва курицы гусеница моментально повернулась на спину и приняла, описанное выше угрожающее положене; атака курицъ не только что пр1остановилась, но BCE куры, выражая различнымъ образомъ свой страхъ, постепенно удалились, не ршаясь вновь даже приблизиться къ гусениц$. Подобныя наблюденя со- общены, впрочемъ, и раньше Weismann’OMB въ его трудф о гусеницахъ. Вематриваясь въ предостерегаюпие знаки Chaerocampa El- penor, изъ которыхъ одинъ изображенъ на рис. 11, или разсмал- ривая этотъ знакъ на TJS самой гусеницы, или, наконецъ, на, рисунк$ Weismann’a (табл. II, Фиг. 33 его труда «Über die letzten Ursachen der Transmutationen»), мы тотчасъ замфтимъ, что свЪтлое луновидное пятно представляетъ собой замфчатель- ное сходство съ отверет1емъ полости, которая снаружи окрашена въ черный цв$тъ. Края отверет!я обозначены б$ловатой линей, тогда какъ остальное OTBEPCTIE полости представлено нфеколько — 185 — болфе темнымъ, какъ-бы потому, что внутренняя часть полости менфе освфщена, чфмъ ея отверст!е; что на поверхности этой полости уже какъ-бы выступила совершенно прозрачная охра- нительная жидкость, доказывается перламутровымъ блескомъ или игрой цвЪтовъ на CBÉTIOË части пятна, свойственными вообще поверхности прозрачной и безцвЪтной жидкости. Такимъ 06pa- зомъ и здфсь мы видимъ почти то-же самое, что видфли иу взрослой гусеницы Aglia tau. У этой послБдней полость также находится по сторонамъ 4-го кольца тфла, но здЪеь она выра- жена, пластически и, слБдовательно, совершенно подтверждаетъ справедливость нашего BO3PÉHIA на предостерегающие знаки у Chaerocampa Elpenor, гдЪ подобная же полость выражена въ ФормЪф плоскаго рисунка. Но, какъ мы сейчасъ вид$ли, изобра- жене этой полости настолько полно, что мы могли узнать ее сразу и не обращаясь 3a содЪйстыемъ къ гусеницЪ Aglia tau. Итакъ въ моментъ опасности гусеница Chaerocampa Elpenor обнаруживаетъ четыре предостерегающихъ знака, изображаю- щихъ собой полости, изъ которыхъ какъ-бы выступаетъ без- цвфтная и прозрачная охранительная жидкость. Не должно думать, чтобы раземотрЪнные сейчасъ знаки на тфлЬ гусеницы Ch. Elpenor составляли исключительную принад- лежность этой гусеницы. Напротивъ того, этихъ знаковъ сама гусеница не выработала, а заимствовала ихъ отъ другихъ гусеницъ болБе низшихь чешуекрылыхъ. HKpomb того мы встр$фчаемъ знаки, свойственные Tycenunb Ch. Elpenor, и на крыльяхъ многихъ бабочекъ. Въ самомъ дфлЬ, главная особенность знака у Ch. Elpenor состоитъ въ TOMB, что свфтлая часть знака дугообразно искривлена и находится не въ срединф черной части знака, а на одномъ изъ его краевъ. Совершенно такой-же почти знакъ мы встр$чаемъ и на крыльяхъ бабочекъ. Такъ, у одной изъ нихъ, MNyctipao exterior Рие. 12. — 186 — Walk. (рис. 12 а), npexocreperammii знакъ на переднихъ крыльяхъ до такой степени сходенъ съ таковымъ-же у гусе- ницы Chaerocampa Elpenor (рис. 11), что на сравнени ихъ HETB надобности и останавливаться; у двухъ другихъ, взятыхъ мною для примфра, а именно у Spirama confusa Butl. (pue. 105) пу Patula macrops L. (pue. 12), тамъ-же на переднихъ крыльяхъ находятся подобные же знаки, съ тою только разницей, что въ обоихъ послфднихъ случаяхъ свЪтлыя части сильнфе изогнуты и занимаютъ большее пространство. Между тЪмъ BC эти знаки находятся на крыльяхъ ночницъ (Noctuidae), т. е. низшихъ чешуекрылыхъ, весьма удаленныхъ отъ бражниковъ (Sphin- gidae). Что въ вышеприведенныхъь Фактахъ мы имфемъ передъ CO- бой явлене заимствованя предостерегающихъ знаковъ гусени- цами бражниковъ отъ гусеницъ болБе низшихъ чешуекрылыхъ, доказываетъ не только болынее распространене совершенно по- добныхъ же знаковъ на крыльяхъ низшихъ чешуекрылыхъ, HOY- HUB, но и другя явлевя. Такъ, у нфкоторыхъ гусеницъ браж- никовъ глазчатыя пятна значительно изм$няютъ свою вн$ш- ность У различныхъ особей одного и того-же вида. Еслибы эти пятна были выработаны самими гусеницами, то такое явле- Hie едвали могло бы имфть MÉCTO. Лучшимъ примфромъ подоб- наго рода служитъ гусеница американскаго бражника Chacro- campa tersa L. Abbot и Smith въ своемъ извфстномъ трудЪ по развитю сЪфверо-американскихъ чешуекрылыхъ (The nat. hist. of the rarer Lepid. Insects of Georgia) изображаютъ эту Tyce- ницу (въ упомянутомъ же выше трудЪ Weismann’a на табл. II, ФИГ. 35 представлена та-же гусеница въ вид коши съ рисунка Abbot) окрашенною въ зеленый цвфтъ, причемъ вдоль каждой стороны TE.IA, выше дыхалецъ, расположенъ рядъ глазчатыхъ пя- тенъ въ количеств 7-ми, изъ которыхъ первое, находящееся на 4-мъ кольцЪ, самое крупное. Вся внутренняя часть каждаго пятна краснаго цвЪта, окруженнаго бофлымъ кольцомъ, а это послБднее BB свою очередь окаймлено еще чернымъ кругомъ (табл. У, — 187 — Фиг. 20). Проф. Weismann въ названномъ выше своемъ трудЪ (па стр. 102) высказываетъ весьма ошибочное предположеше, будто-бы описанныя выше чрезвычайно оригинальныя глазча- тыя пятна у Ch. tersa мимикрируютъ съ цвфтами растен1я, на счетъ котораго живетъ гусеница этого бражника. Въ самомъ дЪлБ, предостерегаюний знакъ, возникпий на тЪлЪ Ch. tersa и заимствованный послЪдней отъ гусеницъ боле низшихъ чешуе- крылыхъ, принадлежитъ къ числу очень древнихъ возникшихъ въ природЪ предостерегающихъ знаковъ, и въ наше время мы находимъ его безъ малЪйшихъ измБнен!й у представителей Фаунъ, свойственныхъ совершенно различнымъ частямъ свЪта. Tarp, знаки, найденные нами у американской Ch. tersa, съ поразитель- ной точностью воспроизведены и на TJS гусеницы дневной ба- бочки Charaxes Бауа Moore, живущей въ Инди. И не только окраска, этихъ знаковъ, но также и относительная величина и количество ихъ являются однфми и тфми-же въ обоихъ случаяхъ (табл. У, Фиг. 23). Именно глазчатыя пятна у Ch. tersa яв- ляются вполнф ясными, если смотрЪть на гусеницу сбоку; ихъ 7, п первое изъ нихъ самое большое. То-же самое мы видимъ и у гусеницы Ch. Baya, у которой такя-же глазчатыя пятна распо- ложены па верхней поверхности довольно плоскаго тфла, окра- шеннаго въ зеленый цвЪтъ; пятна также въ числ 7, и одно изъ нихъ, расположенное сверху и посредин$ т$ла, гораздо боле крупныхъ размфровъ чфмъ Beh остальныя. Эта гусеница при- надлежитъ къ числу очень медленно передвигающихся существъ и живетъ открыто, постоянно оставаясь на верхней поверхности листа. Если изъ южной Аз!! перейдемъ въ Африку, то и здЪеь найдемъ интересуюний насъ предостерегаюций знакъ сохранив- шимъ BCE характеристическя для него цвфтовыя особенности. Этотъ знакъ встр$чается въ Африк$ напр. на верхней поверх- ности заднихъ крыльевъ у дневной бабочки, Salamıs Anacardii L. (табл. У, фиг. 22), и ничфмъ не отличается отъ такихъ-же` знаковъ на тфлЪ обфихъ названныхъ выше гусеницъ. Итакъ HETB сомнфн!я, что глазчатыя пятна у гусеницы Chacrocampa — 188 — tersa никакого отношешя къ мимикри съ плодами или цвЪтами растешй не им$ютъ и представляютъ собой знаки предостере- гающаго значеня. Ho еще интереснфе, что эти знаки не у веБхъ гусеницъ Ch. tersa сохраняютъ одинъ и тотъ-же внфшнй видъ. Напротивъ того, у различныхъ гусеницъ этого бражника предостерегаюпие знаки являются весьма несходными, такъ что кажется невЪроят- HBIMB, чтобы ABB столь различно окрашенныя гусеницы принад- лежали одной и той-же бабочкВ. Такъ, Boisduval (Lepidopt. Heteroc., р. 269) по другому рисунку Abbot описываетъ глаз- чатыя пятна гусеницы Ch. tersa черными, окруженными бЪлымъЪ кольцомъ, причемъ это послФднее опять окаймлено чернымъ кру- гомъ; Burmeister, зная изображеше гусеницы у Abbot, BB своемъ трудЪ о чешуекрылыхъ Аргентинской республики (у. У, Atlas, р. 37; tab. ХУ, fig. 3) описываетъ и изображаетъ гусеницу Ch. tersa сходно съ описанемъ Boisduval’a, но говоритъ, что у его гусеницы черное внутреннее пятно окаймлено ÖBABIMB только сверху, снизу же это бЪлое кольцо переходитъ въ яркое оранжево- желтое (табл. У, Фиг. 21), т. е., другими словами, мы получаемъ такой-же предостерегаюпий знакъ, какой находимъ на нижней по- верхности заднихъ крыльевъ у HEKOTOPBIXB американскихъ днев- | HbIXb бабочекъ, какъ напр. у Prepona Neoterpe Honr. (табл. У, ФИГ. 24). Такимъ образомъ здЪсь, очевидно, мы имфемъ дфло съ явлентемъ перем$ны предостерегающихъ знаковъ у различныхъ особей одного и того-же вида, т. €. передъ нами такое-же явале- не, какое мы уже разсматривали въ третьей части, когда TOBO- рили о разноцв$тныхъ шарикахъ или бугоркахъ на ThIb Tyce- HHNB Saturnia pavonia; но въ разсматриваемомъ нами HbIHB при- Mbpb явлене это выражено еще въ болБе интересной ФормЪ, TAKE какъ здЪсь передъ нами не бугорки, окрашенные въ одинъ какой-либо цвфтъ, à предостерегающе знаки весьма сложнаго U различнаго рисунка. Это явлеше такъ ясно выражено у гусеницъ Ch. tersa, что оно вполнф подтверждаетъ в$рность даннаго нами объяснешя подобному же явленю у гусениць Saturnia pavonia, Do хотя выраженному BB болБе простой ФормЪ, равно какъ и на- шего взгляда на значене ивфтныхъ бугорковъ у этихъ послБд- нихъ вообще. Въ нашемъ распоряженш наконецъ имфется еше важное указаше на то, что предостерегающая окраска и знаки, свой- ственные нын$ гусеницамъ бражниковъ, заимствованы послЪд- ними у гусеницъ боле низшихъ чешуекрылыхъ. Разсматривая въ третьей части происхождеше окраски на нижней поверхности заднихъ крыльевъ у дневныхъ бабочекъ (Айораосега), мы ви- дЪли, что не только эта окраска, но иногда и Форма свободнаго, внфшняго края крыла имфетъ для насъ документальное значене, такъ какъ здфсь на крыльяхъ бабочекъ выражены гусеницы, Рис. 13. Рис. 14. противныя для насфкомоядныхъ животныхъ по той или другой причин®. Велдетве этого на крыльяхъ бабочекъ мы можемъ расчитывать между прочимъ встрЪтить и изображеная гусеницъ или вовсе не дошедшихъ до насъ, или еще остающихся неизвЪет- ными. Pa3CMaTpnBa въ третьей части крыло напр. махаона (Papilio Machaon), мы убЪдились, что окраска его ведетъ свое начало отъ гусеницы Acronycta euphrasiae; между TEMB эта по- слЁдняя вмфст$ съ А. euphorbiae рЪзко отличаются отъ гусеницъ другихъ сородичей, напр. изъ группы Acronycta 05, не только своей окраской, но также OTCYTCTBIEMB вертикальнаго отростка Ha Tbıb, тогда какъ на крылБ махаона изображена гусеница сбоку, причемъ отростокъ этотъ, какъ извфетно, здЪсь очень хо- — 190 — рошо выраженъ. Итакъ на крылБ махаона мы BCTPhuaeME изображене гусеницы, можетъ быть давно уже исчезнувшей, которая представляетъ собой важное соединительное звено между гусени- цами двухъ различныхъ группъ одного и TOFO-Ke рода, изъ которыхъ представителемъ одной можетъ слу- жить À. psi, а другой— А. euphrasiae. ЗатЪмъ на крылф напр. Charaxes Рис. 15. Jasius изображена гусеница, окраска которой чрезвычайно сходна Ch таковой-же Acronycta tridens (см. часть третью, рис. 38), а между TEMB у этой послёдней Ha т6лф только одинъ вертикаль- ный отростокъ, тогда какъ у гусеницы, изображенной на крылв бабочки, такихъ отростковъ два, какъ и у нфкоторыхъ другихъ гусеницъ. Насколько Форма внфшняго края крыла у бабочекъ находится иногда въ связи съ Формой тфла гусеницъ, доказы- ваетъ еще одинъ примЪръ изъ нашей европейской Фауны. Такъ, заднее крыло южной Рар Ио Sinon Рода (Podalirius L.) (рис. 12) и разности ea var. Feisthameli Dup. (рис. 14) представляетъ He только одинъ длинный хвостовидный придатокъ на своемъ сво- бодномъ краф, но кром$ того этотъ поел$днйй является внезапно и сильно загнутымъ почти подъ прямымъ угломъ кпереди, и здЪсь уже на нфкоторомъ разстоянш расположено неполное глаз- чатое пятно. Хотя окраска, свойственная этому краю крыла, мною еще не разобрана (по всей вфроятности источника ея должно искать среди гусеницъ Африки), но уже Форма этого края совершенно напоминаетъ намъ Форму гусеницы напр. Acro- пуса pSi, которую послфдняя принимаетъ въ покоЪ или BB мо- ментъ раздраженя (pue. 15, заимствованный у Hübner’a). Не должно думать, чтобы BCE только-что указанныя явленя свойственны были только крыльямъ дневныхъ бабочекъ (Rhopa- locera). Между Heterocera мы также встр$чаемъ многочислен- ные прим$ры совершенно подобнаго же явленя въ семействахъ — 191 — camypniü (Saturnidae) и кастнй (Castniidae). Если Ha крыльяхъ сатурний (какъ и у дневныхъ бабочекъ) мы постоянно находимъ отдфльные предостерегаюцие знаки, перешедиие сюда съ тБла гусеницъ, то, конечно, мы имфемъ полное право расчитывать встрфтить на этихъ крыльяхъ также и изображешя гусеницъ, особенно хорошо защищенныхъ отъ нападеншя насфкомоядныхъ животныхъ и потому извЪстныхъ этимъ послфднимъ. Какъ ни скудны наши CBBAPHIA о гусеницахъ низшихъ че- шуекрылыхъ, не принадлежащихъ къ европейской wayub, но п существующие Факты представляютъ уже чрезвычайно важный матерьялъ для разрфшен1я различныхъ вопросовъ относительно Формы и окраски крыльевъ у бабочекъ. Рис. 16. Какъ извЪстно, въ тропическихъ странахъ существуетъ зна- ‚чительное количество гусеницъ, обладающихъ очень ядовитыми свойствами. Еще Mérian, изобразивъ одну изъ такихъ гусеницъ на табл. 57 своего извЪетнаго труда, сообщила о послЬдетв1яхъ прикосновен1я рукой къ этой гусениц$, испытанныхъ самой зна- менитой путешественницей. Она говоритъ, что рука ея очень опухла, и что опухоль сопровождалась сильнфйшей болью. Sepp (1. e., у. Il, р. 190) говоритъ, что малБйшее прикосновене къ гусениц$ Limacodes весьма опасно, такъ какъ при этомъ очень тонке и острые волоски, покрывающие TBIO гусеницы, легко отд$ляются и, проникая въ кожу, вызываютъ сильный зудъ, который отъ чесаня еще болБе усиливается, и появляется опу- холь, сопровождаемая б$лыми и красными пятнами. По словамъ — 192 — того-же наблюдателя (у. Г, р. 20) BCIEAB за прикосновешемъ Kb другой гусеницф на рукф появляются бфлые прыщики, сопро- вождаемые невыносимой болью, сходной съ обжогомъ, которая продолжается иногда 2—5 дня. Выше, въ особомъ примфчанш, я привель сообщене Bur- meister’a объ одной гусеницЪ изъ рода Tolype, прикосновеше къ Тен ЛИ Рис. 18. которой можетъ вызвать самыя печальныя посл5детия. На рис. 16 я даю изображен1е другой сходной гусеницы, а именно Me- galopyge Orsilochus Стат. въ вид$ коши съ рисунка Stoll’a (прибавл. къ Cramer’y, tab. ХУ, fig. 11) для того, чтобы позна- комиться съ общимъ видомъ этихъ ужасныхъ гусеницъ. Мы ви- AUMB изъ этого рисунка, что густые и длинные волоски, покры- — 193 — зающе тБло гусеницы, являются какъ-бы расчесанными въ раз- ныя стороны и собранными отдфльными группами; вмфстЪ взятые они придаютъ гусеницф особенную, весьма типическую внфш- ность, которая въ случаЪ надобности еще болфе усиливается въ TOMB смыслЬ, что голова и ноги гусеницы почти совершенно прячутся, передн! пукъ волосъ, въ видф конуса, еще болфе отдфляется отъ остального тфла и направляется впередъ, а послБднее нФсколько сокращается. Поелф всего сказаннаго не можетъ быть никакого COMHBHIA въ томъ, что бабочкамъ BE видахъ самозащиты было въ высшей степени полезно посте- пенно пр1обрЪети на своихъ крыльяхъ особенности, которыя въ общихъ чертахъ могли бы напоминать собой такихъ опасныхъ гусеницъ, какъ напр. Tolype или Megalopyge, одинъ видъ кото- рыхъ приводитъ въ ужасъ насфкомоядныхъ животныхъ. ДЪй- ствительно, всматриваясь въ крылья крупной сатурыи Dysdae- monia Pluto Westw., мы не можемъ не замЪтить (рис. 17) боль- шого сходства всей краевой части какъ переднихъ, такъ и зад- нихЪ крыльевъ бабочки съ изображенемъ той самой гусеницы изъ рода Tolype (рис. 18), о которой я привелъ сообщеше Bur- meister’a, и изображене которой мною взято изъ его же атласа. Значительное сходство замфчается не только между общей, ори- гинальной Формой гусеницы Tolype и краями крыльевъ бабочки, HO также и въ окраскЪ, въ которой темные UBETA преобладаютъ; тогда какъ Ob ION вертикальной полос на передней части гусе- ницы соотвфтствуетъ свЪфтлая полоса на заднихъ крыльяхъ ба- бочки боле или менфе треугольной Формы, бфлой боковой по- - лосЪ гусеницы отвфчаеть свЪтлая же полоска, отдфляющая ши- pokif BHBIHIN край передняго крыла отъ отстальной его по- верхности. Другимъ примБромъ можетъ служить гусеница Anurocampa mingens Herr. Schäff. Эта гусеница совершенно голая и, по со- общеню Burmeister’a, обладаетъ способностью выбрасывать охранительную жидкость изъ полости рта на весьма, далекое раз- стояше. Форма тфла гусеницы (рис. 19, кошя изъ атласа Bur- Н. 5. Е. В. ХХУП. 15 — 194 — meister’a) весьма своеобразна: она довольно толстая и кзади постепенно съуживается; наибольшей толщины тфло ея дости- гаетъ на 3-мъ кольцЪ, а зат$мъ къ головЪ оно опять быстро утончается; кромБ того поперекъ передней части третьяго кольца, расположенъ въ BALE подковы предостерегающий знакъ, состоящий изъ двухъ параллельныхъ между собой полосокъ: пе- редней бЪлой и задней красной; эта поелБдняя въ свою очередь окаймлена сзади еще темной линей. Тутъ-же, въ южной Америк$ живетъ крупная сатурня, Рис. 19. Рис. 20. Arsenura Hercules Walk., у которой рисунокъ вдоль наруж- наго края передняго крыла (рис. 20) въ общихъ чертахъ весьма напоминаетъ описанную выше гусеницу. Такъ, по Форм оба рисунка (какъ это видно изъ CpaBHenia рис. 19 и 20) почти одинаковы, но KPOMB того у гусеницы, изображенной HA крылЪ названной бабочки, существуетъ совершенно такой-же — 195 — предостерегаюций знакъ близъ передняго конца крыла, какъ и у гусеницы Anurocampa mingens близъ передняго конца тфла. Въ составъ знака также входятъ ABB изогнутыя полосы, изъ которыхъ передняя бЪлая, а задняя красная, и эта послБд- няя также окаймлена сзади болБе темной полоской (рис. 20). Разница, состоитъ въ TOMB, что гусеница Anurocampa зеленая, тогда какъ Фонъ разсматриваемаго рисунка на крыл бабочки коричневый; но послБднее обстоятельство не можетъ имфть для насъ какого-либо значеня, если мы припомнимъ, что въ скрываю- щей окраск$ существуетъ ABA главныхъ тона: зеленый и коричне- вый или бурый, которые постоянно м$няются; первый изъ нихъь стремится скрыть гусеницу среди зеленыхъ частей растенй, а второй на корЪ или на поверхности земли; извфетно, что очень часто одна и та-же гусеница въ разныхъ возрастахъ бываетъ то зеленая, то бурая; H3BÉCTHO также, что у одного и того-же вида, OA гусеницы бываютъ зеленыя, а другя бурыя; бражники и ночныя бабочки даютъ намъ многочисленные тому примфры. Предостерегающе знаки въ этихъ измфневшяхъ не принимаютъ никакого участ!я; они являются вполнЪ самостоятельными и не- зависимыми отъ той или другой скрывающей окраски. Еще слБдуетъ замфтить, что изображене гусеницы у Arsenura отдф- лено свЪтлой и темной полосками отъ остальной поверхности крыла. Итакъ, въ то время какъ у бабочки Дузааетота Pluto въ образован гусеницы приняли участ1е оба крыла: переднее и заднее, у другой бабочки, Arsenura Hercules, гусеница, сходная съ Anurocampa mingens, изображена только на переднемъ крыл$. Но здфсь же между сатурниями существуютъ многочисленные при- мфры, TAB на различныхъ крыльяхъ у одной и той-же бабочки мы встрфчаемъ изображеня совершенно различныхъ гусеницъ. Эти бабочки въ большинств$ случаевъ относятся къ роду АНа- CUS, и онф-то имфютъ для разрф$шеня вопроса: откуда перешли npexocreperammie знаки на т$ло гусеницъ изъ рода Chaero- сатра и WEKOTOPbIXb другихъ бражниковъ, очень важное значеше. 13* — 196 — Свободный край задняго крыла у значительнаго числа ви- довЪ этого рода несетъ Ha себЪ изображене довольно крупныхъ голыхъ гусеницъ, различнымъ образомъ окрашенныхъ у раз- ныхъ видовъ. У однихъ изъ нихъ мы видимъ изображене жел- тыхъ гусеницъ съ черными пятнами, у другихъ черныя пятна CO- единены BB продольныя полосы, à вдоль бока расположены рядомъ ржаво-красныя пятна, наконецъ, у третьихъ очень хорошо выра- жена продольно-полосатая предостерегающая окраска, которую мы уже имфли случай разсматривать въ третьей части, и T. д. Превосходнымъ образпомъ гусеницы съ подобной окраской мо- жетъ служить изображене на заднемъ крыл у АНасиз Ed- wardsi White (табл. У, иг. 19, см. изображеше этой бабочки у Butler. Lepidopt. Heteroc. У, tab. 93). Гусеница изображена на крыл$ до такой степени натурально, что кажется какъ-бы нарисованной художникомъ; здЪеь отчетливо изображена даже голова, равно какъ настояпия и ложныя ноги гусеницы. Мы знаемъ, что предостерегающая окраска, свойственная изображен- ной гусеницЪ, одна изъ самыхъ древнихъ и чрезвычайно напо- минаетъ напр. гусеницу Phalera bucephala, но безъ поперечныхъ полосъ оранжеваго цвфта, которыя, какъ мы знаемъ, возникли у Hei въ позднфйшее время; такая-же окраска свойственна и гусеницамъ н$фкоторыхъ видовъ сатурнй, но въ первыхъ ста- дяхъ ихъ развитИя. Но еще важнфе для насъ свободный, задний край переднихъ крыльевъ у видовъ рода Attacus. ЗдЪеь-то мы и находимъ изо- бражешя интересующихъ насъ древнихъ гусеницъ, выработав- шихъ Tb предостерегаюцие знаки, которые зат$мъ перешли пу- темъ 3AUMCTBOBAHIA (естественнымъ подборомъ) и на TEIO гусе- ницъ различныхъ бражниковъ. У многихъ видовъ Attacus на заднемъ Kpab крыла мы нахо- димъ изображене весьма оригинальныхъ гусеницъ, во многихъ OTHOMEHIAXB очень сходныхъ между собой. Интересно при этомъ, что почти такя-же гусеницы изображены также вдоль наружнаго свободнаго края переднихъ крыльевъ, не только на — 197 — нижней, но иногда и на верхней ихъ поверхности и у HPKOTO- рыхъ дневныхъ бабочекъ, какъ напр. въ POLE Caligo, представ- ляющемъ въ отношен1и разрисовки крыльевъ много общаго съ сатурнями. Обийя свойства гусеницъ, изображенмя которыхъ мы встр$чаемъ на переднихъ крыльяхъь АНасиз, Platysamia u Caligo, состоятъ въ TOMB, что общ Фонъ окраски ихъ тЪла, скрывающий, коричневатый, то боле свЪтлый, то болЪе темный, иногда съ примфсью желтаго или оливковаго оттфнковъ; KpOMb того нер$дко первыя кольца тфла окрашены свфтлфе осталь- ныхъ и съ большей примфсью желтаго цвЪта. На этихъ изо- браженяхъ можно отличить болБе темную боковую полоску, а иногда, также и продольную спинную полоску. Но самымъ важ- нымъ признакомъ этихъ гусеницъ служатъ р$зко выраженныя глазчатыя пятна, расположенныя сбоку одного изъ переднихъ колецъ тфла или нфеколькихъ изъ нихъ; при этомъ пятна бы- ваютъ или въ числ одной пары, или въ числБ двухъ или даже трехъ паръ. Вея внутренняя поверхность пятна обыкновенно черная или вообще черная и окружена или только съ одной стороны, или со всфхъ сторонъ, въ видЪ правильнаго круга, свфтлымъ кольцомъ, которое въ свою очередь оторочено сна- ружи еще темной лишей. Къ этому слБдуетъ KPOMB того приба- вить, что HEKOTOPbIA изъ этихъ изображенныхъ гусеницъ пред- ставлены съ передней частью т$ла приподнятой кверху, т. €. въ TOMB самомъ положенш, которое принимаютъ въ покоф или при раздражени гусеницы бражниковъ, за что ихъ и прозвали «сфинксами». Словомъ сказать, разематривая изображеня этихъ гусеницъ на крыльяхъ названныхъ выше бабочекъ, мы какъ-бы имфемъ передъ собой гусеницъ различныхъ бражни- ковъ. Такь напр. въ атласБ Burmeister’a, на табл. XV, ФИГ. 4 изображена толстая, оригинальная гусеница Chaero- campa aristor, и сходное изображеше гусеницы мы находимъ на нижней поверхности переднихъ крыльевъ у Caligo Eurylo- chus Cram., пли у С. Rhoetus Staud., пли на верхней поверх- ности переднихъ крыльевъ у сатурни Platysamia cecropia. — 198 — Въ южной Азш живетъ гусеница Chaerocampa scapularis (изо- браженная въ книгБ Horsfield and Moore. Catal. of Lepid. in the East Ind. Comp. Mus. 1857—59), чрезвычайно сходная съ U30Öpa;keHieMb гусеницы HA переднихъ крыльяхъ у южно- азлатской Attacus cynthia. О6Ъ эти гусеницы желтовато-коричне- ваго цвфта, болфе свЪтлаго на нижней поверхности т$ла и пере- ходящаго въ грязный желтый цвфтъ на переднихъ кольцахъ; у обфихъ гусеницъ замфчается далфе болфе темная боковая про- дольная полоса, и на одномъ изъ переднихъ колецъ тфла распо- ложено сбоку темное глазчатое пятно, окаймленное снизу свЪтлой дугообразной полоской, которая темной лин1ей отдфлена снаружи ОТЪ ФОНа сосфднихъ частей кольца (сравни Фиг. 17 и 18 на табл. У). Итакъ мы приходимъ къ заключеню, что внфшнй видъ и въ особенности предостерегающе знаки, замфчаемые на TEIE гусеницъ бражниковъ, заимствованы этими послфдними у гусе- ницъ болБе низшихъ чешуекрылыхъ, которыя нЪ$когда (а мо- жетъ быть еще и теперь въ тропическихъ странахъ), судя по многочисленнымъ изображешямъ этихъ гусеницъ на крыльяхъ весьма многихъ бабочекъ, изобиловали въ природ$ и вырабо- тали свойственные имъ предостерегаюцие знаки. Существенное различ1е гусеницъ большинства бражниковъ отъ гусеницъ, изображенныхъ на крыльяхъ вышеназванныхъ бабочекъ, состоитъ въ томъ, что у этихъ изображеныхъ гусе- ницъ отсутствуетъ сзади тфла длинный отростокъ, на подобе рога, столь характеристичный для большинства гусеницъ браж- никовъ, хотя съ другой стороны есть прим$ры отсутствия этого отростка и у нёкоторыхъ гусеницъ бражниковъ, такъ-же, какъ, наоборотъ, существуютъ н$которыя гусеницы шелкопрядовъ, у которыхъ отростокъ въ достаточной степени развитъ. Считаю полезнымъ посвятить здЪсь же н$5сколько строкъ Pa3CMOTP HI этого отростка. До настоящаго времени назначене его у гусе- ницъ бражниковъ въ точности остается неизвфетнымъ, но изелф- aoBanie Poulton’a надъ гусеницами Sphinx convolvuli (Trans. — 199 — Ent. Soc. Lond. 1888, pl. 15 и 17) показало, что Форма и строеше этого отростка у молодыхъ гусениць бражниковъ CO- вершенно так1я-же, какъ и длинныхъ отростковъ у молодыхъ гусениць сатурнш Aglia tau. Между тфмъ, разсматривая выше измфненя этой интересной гусеницы, мы уже выразили MHbHie, что отростки ея первоначально выдфляли охранительную жид- кость. Но у насъ кром$ того имфются еще нфкоторыя косвен- ныя доказательства въ пользу того, что роговидный отростокъ у гусеницъ бражниковъ обладалъ способностью выдфлять охра- нительную жидкость. Какъ извЪфетно, отростокъ этоть еще и теперь у HEKOTOPbIXB гусениць достигаетъ въ молодомъ ихъ CO- стоянш значительнаго развитя. Tarp, у Philampelus Crantor Стат. (Achemon Dru.) отростокъ очень длинный и TOHKI M KpOMB того загнутъ н$еколько кпереди; онъ находится въ по- стоянномъ движении и, подобно бичикамъ молодыхъ гусениць Harpyia vinula, производить движеня по самымъ различнымъ направленямъ, какъ-бы для OTOTHAHIA паразитовъ или враговъ. Однако потомъ, съ возрастомъ гусеницы, отростокъ ея умень- шается въ величин$, отгибается назадъ, какъ и у гусеницъ мно- гихъ другихъ бражниковъ, и наконецъ вмфетф съ послднимъ линящемъ даже совершенно исчезаетъ. Но самымъ замфчатель- HBIMB Фактомъ въ этомъ явлени представляется глазчатое пятно, зам$стившее собой отростокъ, которое возникаетъ какъ разъ въ TOMB самомъ м$етЪ, гдЪ находится отростокъ, и которое совершенно сходно съ глазчатымъ пятномъ, описаннымъ и раз- смотр$ннымъ нами во второй части, когда мы говорили о гусе- ниц Pterogon oenotherae (Proserpina Pall.). ВмЪетЪ съ TEMB гусеница Phil. Crantor изъ зеленой становится коричневатой, подобно гусениц нашего бражника Chaerocampa Еретог. Итакъ глазчатое пятно, представляющее собой каплю охрани- тельной жидкости, показывающейся изъ полости хитиноваго бугорка или пластинки, является равнозначущимъ роговидному отростку, охранявшему ту-же гусеницу въ молодомъ ея возраст$, т.е., другими словами, отростокъ этотъ н$когда также выдфляль — 200 — жидкость, замфстившуюся BIOCNEICTBIH ея изображешемъ. ЗдЪеь мы имфемъ передъ собой почти такое-же ABJeHIe, какъ и у вышеописанной Harpyia vinula, съ тою разницей, что, когда гусеница ея теряетъ способность управлять своими бичи- ками, эта способность замфщается глазчатымъ пятномъ, BB составъ котораго входятъ голова и передый край перваго кольца тфла, и изъ этого пятна въ случаВ опаености выбрасы- вается струя охранительной жидкости. Но если-бы еще разъ возникло COMHEHIE относительно значеня глазчатаго пятна у Pterogon oenotherae или у Philampelus Crantor, то это сомнфие будетъ разсЪяно другой гусеницей также американскаго браж- ника, Philampelus labruscae L. Въ молодости гусеница, эта, зеле- наго цвфта и снабжена на предпослднемъ кольцБ длиннымъ отросткомъ, но когда вырастетъ, то становится коричневатой и совершенно теряетъ свой отростокъ. Въ случа$ опасности го- лова, и три первыя кольца тфла ея могутъ входить въ 4-е кольцо (какъ и у Chaerocampa Elpenor), имБющее съ каждой стороны по круглому глазчатому пятну. Но самое замфчательное явлене и у этого вида, представляеть намъ 11-е кольцо т$ла. ЗдЪеь, Ha MÉCTÉ исчезнувшаго придатка, возникло круглое глазчатое пятно yepHaro цв$та, чрезвычайно интересное въ TOMB отношешви, что средняя часть его постоянно измфняетъ свой видъ. Это 3ambya- тельное явлене обратило на себя внимане еще Merian (Mé- rian, |. е., tab. 34), которая описываетъ эту среднюю часть пластинки сл$дующими словами: «une pellicule blanche brillante comme le cristal, qui s'élevait et s’abaissait». Другими словами, глазчатое пятно у названной гусеницы представляетъ собой чер- ную хитиновую пластинку, изъ полости которой постоянно, въ pub блестящей бЪфлой перепонки, то выступаетъ наружу, то опять входитъ обратно капля прозрачной безцвЪтной жидкости со свойственнымъ ей (какъ и прозрачному кристалу) сильнымъ блескомъ. Здфеь, въ присутетви ABJCHIA, выраженнаго въ такой наглядной ФормЪ, никакое уже COMHBHIE относительно значешя глазчатыхъ пятенъ, замфщающихъь придатокъ на обе 11-мъ кольцЪ тфла у гусеницъ бражниковъ, не можетъ болфе имфть мета °). Итакъ мы пришли къ заключеню, что внфшнй видъ и пре- достерегаюцце знаки у гусеницъ бражниковъ заимствованы ими у гусеницъ болфе низшихъ чешуекрылыхъ, многочисленныя изо- бражевя которыхъ сохраняются еще до сихъ поръ на крыльяхъ различныхъ бабочекъ, и что роговидный отростокъ, свойственный значительному большинству гусеницъ бражниковъ, обладалъ нф- когда способностью выдфлять охранительную жидкость. Въ Фаун$ чешуекрылыхъ Петербургской губерши суще- ствуетъ одна бабочка, въ высшей степени замфчательная во MHO- гихъ отношен1яхъ. Какъ извЪстно, злазчатый бражникз (Smerin- thus ocellatus) предетавляетъ собой едвали не самую красивую Форму изъ BCBXE нашихъ Heterocera; благодаря замфчательной окраскЪ заднихъ крыльевъ, эта бабочка пользуется такимъ зна- чительнымъ числомъ друзей между любителями, что несмотря на присутстве ея почти во всякой любительской коллекщи, глазча- тый бражникъ TEMB не менфе представляетъ собой самый выгод- ный товаръ для всякаго торговца насфкомыми. Само собой разу- мфется, что выяснеше значеня и происхожденя окраски заднихъ крыльевъ этой бабочки представляетъ болышой интересъ, тфмъ боле, что при этомъ выясняются и нфкоторыя другя особен- ности бабочки. 9) Сходный рядъ явлев мы замфчаемъ также у гусеницъ нБкоторыхъ дневныхъ бабочекъ. Шипы, зам чаемые на тЪлЪ гусеницъ одного рода, замЪ- щаются глазчатыми пятнами у гусеницъ, принадлежащихъ бабочкамъ другого рода. Такъ напр. у гусеницы Caligo Eurylochus Стат. шипы расположены въ одинъ рядъ вдоль спины, причемъ самый крупный изъ нихъ находится близЪ границы 6-го кольца съ 7-мъ (такъ по крайней мЪрЪ y Cal. Inachis), а у ryce- ницъ изъ рода Dynastor (напр. у D. Darius) эти шипы замБщены уже глазча- тыми пятнами, возникшими на тЪхъ-же самыхъ мЪстахъ, Tab у другихъ гусе- ницъ расположены шипы; при этомъ и здЪсь самое крупное пятно находится также на границ 6-го кольца съ 7-мъ. — 202 — Въ спокойномъ COCTOAHIM днемъ глазчатый бражникъ CHANTE со сложенными крыльями такъ, что BEPXHIA совершенно закры- ваютъ нижня. Rüsel (Ins. Belust. I, р. 7), описывая этого браж- ника, говоритъ, будто-бы эта бабочка отличается отъ тополе- вало бражника (Smerinthus populi) между прочимъ TÉMB, что въ спокойномъ состоянш сидитъ со сложенными вдоль верхней части тфла крыльями и BB этомъ видЪ даетъ даже изображене бабочки (рис. 21). Между TÉMR мнЪ никогда не приходилось наблюдать глазчатаго бражника, съ крыльями сложенными такимъ образомъ; какъ въ природЪ, такъ и у себя подъ стеклянымъ колоколомъ я всегда наблюдалъ эту бабочку съ приподнятыми н$сколько кверху Рис. 21. Рис. 22; и разъединенными весьма широко между собой крыльями (рис. 22), причемъ задя крылья всегда совершенно прикрывались передними. Вирочемъ я вовсе не желаю отрицать BEPHOCTH Факта, сообщеннаго Вбзе]’емъ; напротивъ того, наблюденше его весьма интересно, если принять во внимане, что нфкоторые бражники, во многихъ отношеняхъ представляющие собой древнфйция Формы между бражниками вообще, какъ напримфръ сосновый бражникь (Sphinx pinastri), въ спокойномъ COCTOAHIN, прижавшись къ стволу дерева, прикрываютъ передними крыльями верхнюю поверхность своего тфла. Первоначально такой способъ удержи- вать крылья въ спокойномъ состоянии бабочки былъ свойственъ всфмъ бражникамъ вообще, но потомъ, по причинамъ, о KOTO- — 203 — рыхъ будетъ сказано ниже, этотъ способъ уступилъ свое MÉCTO другому, болЪе удобному при нфкоторыхъ измфнившихся обстоя- тельствахъ, и такое изм$неше произошло не сразу, а постепенно, причемъ н5которыя особи глазчатаго бражника еще и теперь иногда обращаются къ болБе древнему способу удерживая CBO- ихъ крыльевъ. Такимъ образомъ съ этой точки зря Фактъ, сообщенный Вбзе[’емъ, легко объясняется. Покоясь днемъ на стволЪ дерева или Ha стебелькЪ травы или кустарника среди сухихъ листьевъ, отставшей коры и т. под., глазчатый бражникъ до такой степени сливается по своей окраскЪ и 110 ФОрм$ переднихъ крыльевъ съ подобными окружающими его предметами, что трудно бываетъ замфтить бабочку въ природЪ. Во всей своей внфшности она представляетъ большое сходство со сверткомъ сухихъ листьевъ или вообще съ группой сухихъ листьевъ (рис. 20 и 22), причемъ красновато-бурое пятно сверху груди бабочки, р$зко отдФляясь отъ остальной ея окраски, чрез- вычайно напоминаетъ собой отверсте или входъ въ этотъ свер- токъ изъ сухихъ листьевъ. Но картина совершенно измфнится, если мы вздумаемъ потревожить обнаруженную нами бабочку. Если-бы наставнику во время лБтней 9KCKYPCIN съ молодыми людьми удалось замЪтить глаззатаго бражника, я не совфтовалъ бы ему слишкомъ торопиться поимкой бабочки, такъ какъ она все равно останется на своемъ MÉCTÉ, но онъ лишится возмож- ности наблюдать одно изъ самыхъ красивыхъ и интересныхъ зрЪ- лищъ, связанныхъ съ предостерегающей окраской. Если къ та- кому живому свертку изъ сухихъ листьевъ прикоснуться пальцемъ или палочкой, то спокойно сидящая бабочка (рис. 22) вдругъ разъединитъ свои передная крылья и обнаружить пару заднихъ ярко окрашенныхъ крыльевъ (табл. IV, Фиг. 16) и, оставаясь въ такомъ видф короткое время, зат$мъ снова закроетъ задшя крылья передними; если же раздражене повторить, то бабочка, хотя и продфлаетъ тотъ-же самый маневръ, но на этотъ разъ зад- ня крылья останутся открытыми болБе продолжительное время. Bu&erb съ обнаруженемъ ярко окрашенныхъ заднихъ крыльевъ, — 204 — мы замфчаемъ еще одно интересное ABAIEeHIie, о которомъ сказано будеть ниже. Rösel, разсматривая глазчатаго бражника и пора- жаясь красотой его заднихъ крыльевъ, въ недоум5и спраши- валь себя, для чего существуетъ такое украшеше, если днемъ оно всегда закрыто для глазъ передними крыльями, а въ сумеркахъ или вечеромъ, когда бабочка, быстро летаетъ и уже мало свЪта, все равно украшенше это также не можетъ быть замфченнымъ. Теперь мы знаемъ, что на заднихъ крыльяхъ бабочки суще- ствуетъ весьма сложный предостерегаюций знакъ, который обнаруживается только тогда, когда бабочкЪ, мимикрирующей со сверткомъ сухихъ листьевъ, грозитъ явная опасность. 'Только при этихъ условяхъ она обращается къ обнаруженю предосте- регающаго знака HA своихъ заднихъ крыльяхъ для YCTPAHEHIA врага, какъ къ послБднему уже средству защиты. Своимъ назван1емъ бабочка, обязана глазчатому пятну на зад- нихъ ея крыльяхъ, состоящему изъ круга густого чернаго uBETa, заключающаго внутри кругловатое пятно бл$дно - сБровато- голубого цвфта съ довольно большимъ темно окрашеннымъ цен- тромъ; это глазчатое пятно расположено KPOMB того на ярко окрашенной вообще поверхности заднихъ крыльевъ (табл. IV, ФИГ. 16), которыя на передней половинф розово-красныя, а на задней глинисто-желтаго UBBTA. Глазчатый бражникъ BMÉCTÉ съ ближайшими къ нему соро- дичами съ одной и той-же почти окраской заднихъ крыльевъ распространенъ очень широко по земному шару. Tarp, Smerinthus ocellatus ветрЪчается почти во всей Европ, а также въ запад- HbIXb частяхь Азши; далфе къ востоку въ Азш наить видъ за- мфщается другими, а именно: Sm. coecus Men. и Sm. Матиз Walk. Въ южной Азш встрЪ$чается еще одинъ бражникъ, Am- bulyx junonia Butler, который, хотя принадлежитъ къ другому роду, но имфетъ окраску заднихъ крыльевъ почти совершенно такую-же, какъ и у перечисленныхъ выше бражниковъ. Въ Ch- верной Ахрик$ встрЪчается еще одинъ видъ, Sm. atlanticus Aust., чрезвычайно сходный съ Sm. planus. Еще большее коли- — 205 — чество видовъ Smerinthus съ подобной окраской заднихъ крыльевь известно изъ СЪверной и Средней Америки; такъ, въ МексикЪ живетъ Sn. зайсей Boisd., Ha островЪ Ямайкф — Sm. jamaicensis Dru., въ Калифорнии — Sm. ophthalmicus, и кромЪ того въ раз- личныхъ частяхъь Сфверной Америки еще слБдуюние виды: Sm. Cerisyi Kirby, pavoninus Boisd., excaecatus Smith, geminatus Say, astylus Dru., myops Smith, Astarte Streck. n vancouve- rensis Butl. Такимъ образомъ виды рода Smerinthus съ раз- сматриваемымъ типомъ окраски заднихъ крыльевъ оказываются 601be многочисленными въ АмерикЪ, чЪмъ въ Европф и въ Азш BMBCTÉ взятыхъ. Сверхъ того глазчатое пятно на зад- нихъ крыльяхъ у американскихъ Ömerinthus представляетъ боль- шее количество измфненй, ч$мъ у видовъ европейско-аз1атскаго материка. Такъ, BB Америк мы находимъ простфйшую Форму глазчатаго пятна, свойственную напр. Sm. excaecatus (табл. ТУ, ФИГ. 17) и неизвЪетную у видовъ, живущихъ въ Европф и Азии. Здесь пятно состоитъ лишь изъ блБднаго сЪровато-голубого центра, окруженнаго чернымъ кольцомъ. Дальнфйния. измфненя заключаются въ TOMB, что голубоватый центръ раздфляется въ косомъ направлени широкой черной полосой па, двЪ части. Такое измфнене пятна извЪетно какъ у видовъ аз1атскаго материка, а именно у Sm. соссиз (табл. IV, Фиг. 18), такъ и у американскаго Sm. geminatus. Наконецъ дальн5йшее измфнен1е состоитъ только BB TOMB, что черная полоса, разд$лявшая центральное голубо- ватое пятно на ABB части, сама превращается въ темное пятно, которое занимаетъ центральную часть всего глазчатаго пятна. Это измБнеше также извфетно на европейско-азлатскомъ мате- paré у Sm. ocellatus (табл. ТУ, Фиг. 16) и въ Америкф напр. у Sm. opkthalmicus пли у Sm. saliceti. Что же касается до a3iaTCKaro Sm. planus (табл. IV, Фиг. 19) и ахриканскаго Sm. atlanticus, то здфсь измфнеше глазчатаго пятна достигло высшаго своего пре- дфла, и названныя бабочки, благодаря своимъ глазчатымъ пят- намъ, являются безъ сомнфн1я самыми прекрасными изо всфхъ видовъ рода Smerinthus. Однако, сравнивая эти пятна съ TAKO- — 206 — выми-же у Sm. ocellatus (ra61. IV, sur. 16 и 19), мы видимъ, что въ дфиствительности между этими глазчатыми пятнами HBTB ни- какой существенной разницы. Bee различе заключается лишь BB TOMB, что глазчатыя пятна у Sm. planus u Sm. atlanticus гораздо большей величины, чфмъ у Sm. ocellatus; поэтому Boisduval (Lepid. Heter, р. 33) даже думаль, что оба посл дне вида, пред- ставляютъ собой только крупныя разновидности нашего Sm. ocel- latus. Гд$ же, спрашивается, это глазчатое пятно первоначально возникло, какъ оно произошло и какое, наконецъ, оно имфеть значене? Вопросы эти въ высшей степени интересны уже по- тому, что глазчатый бражникъ, благодаря замфчательной окраскЪ своихъ заднихъ крыльевъ, представляетъ собой элементъ, въ са- момъ APTE чрезвычайно важный въ нашей Фаунф. Мы только- что видфли, что Америка очень богата видами Smerinthus съ ин- тересующимъ насъ типомъ окраски заднихъ крыльевъ, и что здЪсь глазчатыя пятна, входяцля въ составъ этой окраски, пред- ставляютъ HECKOABKO больше измфненй. Д?Ъйствительно, здЪеь въ Америк$ мы находимъ нЪкоторыя драгоц$нныя данныя, KO- торыя позволятъ намъ на поставленные вопросы дать весьма положительные отв$ты. Но предварительно намъ надо обратиться къ нфсколькимъ другимъ бражникамъ съ характеристическимъ рисункомъ на заднихъ крыльяхъ и разсмотрЪФть, откуда ведутъ свое начало эти рисунки. Мы уже знаемъ изъ вышеизложеннаго, что MHOTIE бражники, мимикрируя съ различными предметами, среди которыхъ они жи- вутъ, имфють иногда на своихъ короткихъ заднихъ крыльяхъ р$зко выраженную предостерегающую окраску, и что поэтому BB случаф опасности они вдругъ обнаруживаютъ задная крылья, которыя при спокойномъ COCTOAHIN насфкомаго остаются совер- шенно закрытыми передними крыльями. Въ южной АмерикЪ встр$чается несколько видовъ бражни- KOBB, какъ напр. Dilophonota Ello L., у которыхъ задая крылья ржаво-краснаго пвЪфта, но на вершин$, а также вдоль задняго края окаймлены чернымъ цвфтомъ (рис. 23). Такое крылышко представляетъ собой цфликомъ предостерегаюний знакъ, возник- uni н$когда на тфлБ гусеницъ, и, смотря на крыло названной выше бабочки, невольно вспоминаемъ одну замфчательную гусе- ницу, въ первый разъ найденную въ Суринам$ (изъ Notodontidae) и изображенную у Stoll’a въ его прибавлеши къ Cramer’y (tab. 22, fig. би 6 f). У этой гусеницы сверху при основан второго кольца тфла, существуетъ предостерегаюций знакъ, об- наруживаемый гусеницей, когда она отдыхаетъ или находится въ возбужденномъ состоянш. Тогда, она опускаетъ внизъ переднюю часть своего тфла и, разъединяя между собой кольца, обнаружи- ваетъ находящийся здЪеь оригинальный предостерегающуй знакъ Рис. 93. (рис. 24, увеличенн.), состоящий изъ краснаго пятна округленно- треугольной Формы, которое съ двухъ сторонъ окаймлено поло- сой чернаго цвфта. Этотъ прим$ръ показываетъ намъ, какъ должно разсматривать подобную или сходную окраску прикры- ваемыхъ заднихъ крыльевъ у бабочекъ вообще, изъ которыхъ нфкоторыя живутъ въ южной Америк, а также и у насфкомыхъ другихъ отрядовъ. Такъ напр. совершенно подобная же окраска, свойственна и короткимъ крыльямъ живущаго въ АмерикЪ прямокрылаго Rhomalea microptera Charpentier (Orthoptera deser. et dep., tab. 49), которое, He umbA возможности летать, спа- сается отъ преслфдованя враговъ обнаруживашемъ предостере- гающей окраски на своихъ крыльяхъ, прикрытыхъ обыкновенно надкрыльями, подобно тому какъ, разъединяя передня кольца, между собой, открываетъ и показываетъ свой знакъ указанная выше гусеница. — 208 — Ho еще болЪе интересна очень сложная предостерегающая окраска заднихъ крыльевъ у американскаго же бражника Phi- lampelus labruscae, замфчательную гусеницу котораго мы раз- сматривали нфеколько выше. Вся бабочка окрашена BE однооб- разный травяно-зеленый цвЪтъ, но въ составъ предостерегающей окраски заднихъ крыльевъ входитъ не менфе пяти другихъ яр- кихъ цвфтовъ, находящихся между собой въ U3BECTHOMB, опре- дфленномъ сочеташи. Когда бабочка, отворачивая передшя крылья, обнаруживаетъ свои задшя крылья, то яркая, MHOTO- цвзтная окраска ихъ представляетъь рфзюай контрастъ съ одно- образнымъ зеленымъ цвфтомъ BCBXR другихъ частей ея т$ла. Въ составъ этой предостерегающей окраски входятъ слБдующе цвфта (рис. 25): задй край крыла окралшенъ въ желтый цвЪтъ, \ Рис. 25. Рис. 96. являюнийся въ видф краевой полосы, отдфленной OTB средней части крыла параллельной ей полосой чернаго цвфта; эта посл$д- няя отдЪляется въ свою очередь отъ средины крыла также по- JOCOÏ, но голубого цвЪта, ограниченной спереди большимъ черно- синимъ пятномъ, внутри котораго расположено кругловатое пятно голубовато-бфлаго BETA; отъ внутренняго же края крыла это черно-синее пятно отдфлено довольно большимъ оранжево- краснымъ пятномъ, прерваннымъ посрединЪ. Этотъ сложный, многоцв$тный рисунокъ оказывается ви- чЪмъ другимъ, какъ предостерегающимъ знакомъ, какъ-бы пере- несеннымъ BB вид довольно точной коши съ т$ла гусеницы на заднее крыло бабочки. Въ самомъ A515, разсмотр$нная отчасти — 209 — выше чрезвычайно интересная гусеница, изображенная въ ATIACÉ Stoll’a (tab. 22, fig. 6), нагляднфйшимъ образомъ указываетъ намъ, TAB и въ какомъ BNP этотъ сложный предостерегающий знакъ возникъ первоначально. ЗдЪсь, именно сверху, на четвер- томъ кольц5 тфла, существуетъ большое очень пестрое пятно (рис. 26, увеличенн.), занимающее собой не только всю верхнюю, HO отчасти также и боковыя стороны кольца. Велфдетве 10- вольно значительной поверхности, занимаемой этимъ пятномъ, и цилиндрической Формы тфла гусеницьт, предостерегаюций знакъ ея во всей подробности является передъ глазами только тогда, если на гусеницу смотрЪ$ть сбоку (рис. 26); тогда мы отчетливо увидимъ половину этого знака, которая, въ дЪйствительности, только и выражена на крыл$ бабочки. Наружную или перифе- ческую часть предостерегающаго знака у гусеницы составляетъ желтая полоса, окружающая знакъ и отд$ляющая его отъ осталь- ныхъ частей кольца, кром$ границы задняго его края, rıb она обрывается, какъ и всЪ другя цвфтныя отмфтки, входяшйя въ составъ знака. Затфмъ параллельно желтой полос$ тянется чер- ная полоса, затЪмъ голубая, не достигающая однако до противо- положнаго края знака; затфмъ опять черная полоса, съуживаю- щаяся кпереди и окружающая большое центральное пятно оран- жево-краснаго IBBTA, внутри котораго расположено нЪеколько округленныхъ бфлыхъ пятнышекъ; изъ нихъ одно крупное бЪлое пятно находится на границ$ краснаго пятна, съ черной, окружаю- щей его полосой, и это пятно, BEPOATHO, COOTBETCTBYETB голубо- вато-бЪлому пятну на крылБ бабочки, расположенному внутри большого черно-синяго пятна. Весьма интересно, что этотъ-же самый, хотя немного измфненный предостерегающий знакъ BCTPE- чается и на крыльяхъ н$фкоторыхъ Orthoptera, какъ напр. у южно-европейскаго Mantis oratoria (Charpentier. Orthoptera descr. et dep., tab. 16). ЗдЪеь точно такъ-же желтый край ограни- чиваетъ сзади’ большое темносинее пятно, которое отъ передняго края крыла отдфляется также большимъ оранжево-краснымъ пят- НОМЪ ВЪ виДЪ IIO.IOCBI, испешренной значительнымъ количествомЪъ HSE Re XVIIe 14 — 210 — бфлыхъ (прозрачныхъ) пятнышекъ. Здфсь недостаетъ только го- лубой полосы, которая, можетъ быть, замфщается лиловымъ или голубоватымъ отливомъ, свойственнымъ темно-синему пятну. Та- кимъ образомъ и у Mantis oratoria на крылБ выражена только половина, описаннаго выше у гусеницы предостерегающаго знака. Итакъ предостерегающий знакъ, въ составъ котораго вошло пфликомъ заднее крыло бражника Philampelus labruscae, перво- начально возникъ у гусеницъ низшихъ чешуекрылыхъ, и именно посрединф верхней поверхности одного изъ колецъ тфла. ЗдЪсь этоть знакъ является въ BMA полукруга; среднюю, наиболЪе выпуклую часть его занимаетъ красное пятно, на которомъ капли охранительной жидкости выражены бфлыми пятньшшками. Puc: 27. Рис. 28. Поистинф ничтожное количество извфетныхъ до сихъ поръ гусеницъ, принадлежащихъ низшимъ чешуекрылымъ, не входя- щимъ въ составъ европейской хауны, не дало MHB возможности разрфшить еше вопросъ, откуда перешолъ оригинальный предо- стерегающий знакъ, существующий HA заднихъ крыльяхъ WEROTO- рыхъ американскихъ бражниковъ, какъ напр. Philampelus vitis L. или Ph. strenua Mén., но не можетъ быть и въ этихъ случаяхъ никакого COMHÉHIA въ TOMB, что знаки эти выработаны гусени- цами низшихъ чешуекрылыхъ, причемъ н$которые изъ нихъ пользовались широкимъ распространеншемъ. Такъ напр. на, тем- номъ ФонЪф крыла у Phil. strenua замфчается ближе къ заднему краю угловатое, какъ-бы двойное бЪлое пятно, ограниченное — 211 — сверху большимъ, а снизу узкимъ, въ BHAB полосы, черными пят- нами, тогда какъ совнутри это бЪфлое пятно отдфляется отъ внут- ренняго края крыла красною полосой, проходящей вдоль всего этого края (рис. 27). Весьма замфчательно, что на остров$ ЯвЪ живеть крупная ночная бабочка Phyllodes Verhuellii Vollenh., у которой на заднихъ крыльяхъ существуетъ почти такая-же предостерегающая окраска (рис. 28), состоящая изъ бЪлаго цен- тральнаго пятна, окруженнаго со вефхъ сторонъ чернымъ цвф- томь и съ внутренней стороны отдфленнаго отъ внутрен- няго края крыла краснымъ UBETOMB, такъ что крыло Phil. stre- пиа является какъ-бы уменьшенной кошей крыла Phyllodes Verhuellii. Перехожу далфе къ разсмотр$ю еще н$которыхъ дру- гихъ Фактовъ. Въ Америк живетъ одинъ весьма интересный Рис. 29. а. 60). бражникъ, Amphonyx cluentius Cram., едвали не самый крупный изъ BCEXB бражниковъ. Задшя крылья его представляютъ до- вольно своебразный рисунокъ на темномъ ФонЪ, состояпий изъ весьма крупнаго пятна, расположеннаго близъ OCHOBAHIA крыла, и окрашеннаго въ ярюй оранжево-желтый цвфтъ. Это пятно от- дфлено чернымъ пространствомъ отъ находящейся болфе кзади полосы, окрашенной также въ оранжево-желтый цвфтъ и раздЪ- ляющей крыло, параллельно заднему его краю, почти на AB рав- ныя части (рис. 29). Эта полоса отдфляется отъ остальной, кзади ея находящейся поверхности крыла довольно широкой полосой болБе густого чернаго цв$та; что же касается до другого пят- нышка, прилежащаго къ короткому внутреннему краю крыла и, подобно послфднему, окрашеннаго въ свфтлый желтый цвЪтъ, 14* — 212 — TO пятнышко это, находясь въ связи съ внутреннимъ краемъ крыла, и составляя его расширенте, не имфетъ прямого отношеня къ разсматриваемому предостерегающему знаку. РазсмотрЪнная здЪеь окраска задняго крыла Amphonyx clu- entius въ сильной степени напоминаетъь намъ предостерегающий знакъ, находящийся по бокамъ двухъ по- слфднихъ колецъ тфла у живущей въ Аме- рикф гусеницы Anurocampa vomax, опи- санной и изображенной Burmeister’oMb (1. с., Atlas, tab. XXII, fig. 3), въ чемъ можно убЪдиться при сравнени рисунковъ 29 и 30. ЗдЪеь также мы видимъ (рис. 30) ’ оранжево-желтое пятно, отдфленное отъ | расположенной выше оранжево-желтой Рис. 31. полосы чернымъ пространствомъ, окру- жающимъ какъ пятно, такъ и по- лосу. Но здесь однако мы находимъ существенную разницу сравнительно съ рисункомъ крыла названной бабочки, заключа- ющуюся въ TOMB, что на тфл$ гусеницы рисунокъ, свойственный крылу бабочки представленъ въ обратномъ видЪ: пятно располо- жено ниже полосы, тогда какъ у бабочки, наоборотъ, пятно это находится выше полосы. На самомъ же дл различе это объ- ясняется просто и происходить по слБдующей причин$: уже са- мое м$стонахождене описаннаго предостерегающаго знака, сбоку двухъ послднихъ весьма съуженныхъ колецъ тфла гусе- ницы (рис. 30), не COBCEMB отвфчаетъ самому назначеню этого знака — смущать или устрашать враговъ гусеницы, такъ какъ здесь знаки эти не могутъ быть достаточно ясными; но тутъ изо- бражены посл$дея кольца тЪла гусеницы въ спокойномъ ея со- стоянш. Достаточно нарушить ея покой для того, чтобы она, подобно многимъ другимъ гусеницамъ низшихъ чешуекрылыхъ, совершенно измфнила, взаимное расположене отд$льныхъ частей ея тфла; тогда гусеница, подъ вмявшемъ страха, вдругъ подни- маетъ задний конецъ тфла вверхъ и н$фсколько впередъ (рис. 31, — 213 — увеличенн.), и предостерегающий знакъ, находящийся Ha послБднихъ кольцахъ ея т$ла, глазамъ нашимъ представится уже въ прямомъ видф. При этихъ условяхъ исчезнетъ все различе въ отно- сительномъ разм щен отдфльныхъ частей знака Ha тфлБ гусе- ницы сравнительно съ таковымъ-же на крылБ бабочки. Это крыло является какъ будто-бы изображеннымъ въ мишатюрЪ сбоку послБднихъ двухъ колець тфла гусеницы Anurocampa voman. Ha заднихъ крыльяхъ нфкоторыхъ изъ нашихъ европейских бражниковъ мы замфчаемъ странный рисунокъ, состоящий изъ двухъ различнаго цвфта полосокъ. Такъ, у дубоваго бражника, Smerinthus quercus F.,Ha однообразномъ CBBT.IOMB ржаво-желтомъ sont, а у аз1атскаго Smerinthus Tatarinovi Brem. (рис. 32) на розовомъ Фонф заднихъ крыльевъ близъ внутренняго угла распо- Рис. 33. ложена довольно широкая бфлая полоса, окаймленная сзади боле узкой черноватой или коричневатой полоской. Эта несложная ивфтная OTMBTKA на крыльяхъ названныхъ бабочекъ представ- ляетъ собой однако предостерегающий знакъ, возникший на TBIÉ гусеницъ болфе низшихъ чешуекрылыхъ, KAKB мы можемъ YOB- диться на американской гусениц Anurocampa camelinoides, опи- санной также у Burmeister’a (1. c., tab. XXII, fig. 2). У этой гусеницы посрединЪ третьяго самаго большого кольца ея тЪла, (рис. 33) расположено поперечное гребневидное возвышеше 6Ъ- лэго цивфта, окаймленное спереди болБе узкой черной полосой. Въ моментъ опасности гусеница опускаетъ голову и передия кольца тфла дугообразно внизъ, и тогда вполн$ обнаруживаетъ свой предостерегаюций знакъ (рис. 33), совершенно одинаковый съ описаннымъ выше предостерегающимъ знакомъ на заднихъ — 214 — крыльяхъ названныхъ выше бабочекъ. Ho Kpomb того гусеница Anurocampa camelinoides представляетъ для насъ еще больший интересъ, такъ какъ на ея тфлБ имфются еще два совершенно различных предостерегающихъ знака, изъ которыхъ одинъ имфетъ для насъ особенно важное значеше. Этотъ знакъ и пред- ставляетъ собой заднее крылышко глазчатаго бражника (5те- rinthus ocellatus) въ митатюрЪ (табл. У, фиг. 15). У гусеницы Anurocampa camelinoides, пониже дыхалецъ, съ каждой стороны предпослФдняго кольца тфла, сбоку и снизу его, находится по ярко окрашенной площадк$, отд$ленной сверху черной полоской отъ остального зеленаго Фона кольца. Почти по- срединЪ этой почти скрытой площадки расположено свЪтлое пят- нышко, окруженное широкимъ кольцомъ густого чернаго цвЪта, причемъ остальная часть площадки кверху отъ описаннаго пятна, окрашена въ желтый, а книзу отъ того-же пятна въ красный пвЪтъ. Если-бы намъ теперь нужно было кратко описать заднее крыло бражника, изображенное на Фиг. 17, табл. IV, то при- шлось бы только переписать данное нами только-что описане предостерегающаго знака у гусеницы Anurocampa camelinoides. Единственное различе заключается лишь въ TOMB, что у браж- никовъ изъ группы Smerinthus ocellatus замфчается обратное распред$лене цвФтовъ, чЁмъ то, какое нами отмфчено у Tyce- ницы Anurocampa camelinoides, т. е. что на крылБ бабочки крас- ный цвЪтЪ расположенъ выше глазчатаго пятна, а желтый, на- противъ того, ниже этого центральнаго пятна; кромф того у гусеницы черная полоска сверху отдЪляетъ всю ярко окрашенную площадку отъ зеленыхъ частей кольца, тогда какъ у бабочки задшй край крыла окаймленъ темнымъ цвфтомъ. Но эти разли- чя являются въ дФйствительности только тогда, когда гусеница находится въ покоф. Въ противномъ случа$ здфеь повторяется то-же самое, что мы видфли и выше при PA3CMOTP'PHIN гусеницы Anurocampa vomax (рис. 30 и 31), а именно въ случа$ тревоги гусеница Anurocampa camelinoides поднимаетъ вверхъ и направ- ляетъ HECKOABKO впередъ послбдн!я кольца своего тфла (табл. У, œur. 16); тогда все указанное выше различе въ pasm&ınenin пвфтовъ, окружающихъ центральное глазчатое пятно, совершенно исчезаетъ, и вся сложная окраска, изъ которой составлены пре- достерегающие знаки съ одной стороны на крыл бабочки, а съ другой на тфлБ гусеницы (весьма удаленной отъ бражниковъ), является вполнЪ одинаковой. RAKE ни сложны н$которые изъ разсмотрфнныхъ нами выше предостерегающихъ знаковъ, но послБ того, что мы видфли въ третьей части, когда говорили о переходф цфлыхъ сложныхъ окрасокъ съ тБла гусеницъ на крылья дневныхъ бабочекъ, насъ не можетъ уже удивлять полный переходъ съ тфла гусеницъ ‘только одного предостерегающаго знака на крылья бабочекъ. Но здЪсь, у бражниковъ, мы еще въ первый разъ встр$чаемся съ явленемъ, когда все заднее крыло бабочки цфликомъ представляетъ собой только отдфльно взятый предо- стерегающий знакъ, перешедпий сюда съ тфла гусеницы, TAB этоть знакъ занималъь лишь небольшой укромный уголокъ. Единственный сходный случай наблюдается иногда только на верхней поверхности крыльевъ у н$которыхъ дневныхъ бабо- чекъ, какъ напр. у Vanessa Atalanta, и это, безъ COMHBHIA, за- BHCHTB отъ того, что задия крылья бражниковъ весьма KOPOT- KIA и, будучи закрыты передними крыльями, они въ случаЪ на- добности вдругъ обнаруживаются, какъ внезапно обнаружи- ваются также гусеницами различные предостерегающие знаки, болфе или менфе закрытые при обыкновенномъ спокойномъ со- CTOAHIN гусеницъ. Представляя собой во многихъ случаяхъ одинъ лишь предо- стерегаюций знакъ, заимствованный у гусеницъ, задшя крылья разсмотр$нныхъ здфсь бражниковъ до такой степени различны между собой по окраскЪ, что ихъ невозможно между собой даже сравнивать, и BMbCTÉ съ TEMB каждая изъ этихъ окрасокъ, от- дфльно взятая, настолько типична и оригинальна, что мы TOT- часъ-же находимъ предостерегающий знакъ соотвфтетвующей окраски и на тфлБ гусеницы. Оттого-то и происходить, что, — 216 — познакомившись первоначально съ окраской заднихъ крыльевъ у бабочекъ, мы какъ-бы находимъ потомъ изображеше тфхъ-же самыхъ крылышекъ на TEIE разныхъ гусеницъ болфе низшихъ чешуекрылыхъ. Намъ кажется, какъ будто-бы на разныхъ ча- стяхъ тфла этихъ гусеницъ наклеены или нарисованы умень- шенныя коши знакомыхъ намъ уже заднихъ крылышекъ раз- личныхъ видовъ бражниковъ, тогда какъ на самомъ дфлЪ пере- м$5щене (посредствомъ заимствования) этихъ предостерегающихъ знаковъ происходило путемъ совершенно обратнымъ, т. е. знаки эти первоначально возникли на тфлБ гусеницъ и распростанялись сначала между гусеницами же. Раземотр$нныя зд$сь гусеницы представляютъ для насъ интересъ еще и въ другомъ отношенши. Мы видФли, что на тЪлЪ нфкоторыхъ изъ нихъ находится по два и даже по три совер- шенно различныхъ, непохожихъ другъ на друга предостерегаю- щихъ знака. Это, конечно, доказываетъ, что знаки, находяциеся Ha TÉJÉ гусеницъ, выработаны въ дЪйствительности совершенно другими гусеницами; каждый изъ этихъ знаковъ выработанъ одной какой-либо гусеницей, на тфлБ которой онъ первый разъ и появился, но за TEMP уже знакъ этотъ, въ значени предостере- гающаго, сталь распространяться между другими непригодными въ пишу гусеницами; само собой разумЪется, что на крылья бабочекъ этоть знакъ перешолъ уже гораздо позже. Такимъ образомъ дошедиия до насъ гусеницы, на тфлБ которыхъ мы нашли предостерегающие знаки, тождественные съ таковыми-же на, заднихъ крыльяхъ бражниковъ, представляютъ собой въ от- ношени распространеня знака извЪфетнаго типа только одну изъ многочисленныхъ промежуточныхъ стадй, пройденныхъ этимъ знакомъ раньше, ч$мъ онъ возникъ на крыльяхъ бабочки. Мы уже раньше видфли, что въ TEXB случаяхъ, когда предостере- гаюцие знаки заимствуются, очень часто случается встр$чать на тфлБ одной и той-же особи или у разныхъ особей одного и того-же вида нЪфеколько совершенно различныхъ предостерегаю- щихъ знаковъ. Въ этихъ случаяхъ природа какъ-бы не довЪ- — 217 — ряетъ существоване животнаго одному какому-либо знаку и пе- реноситъ на т$ло его HECKO.IBKO совершенно различныхъ знаковъ, хотя и одинаковаго значеня. Что каждый изъ этихъ знаковъ является совершенно самостоятельнымъ, въ томъ убфждаютъ насъ крылья бражниковъ. Tarp напр. два различные вида Sme- rinthus ocellatus и Sm. quercus имфютъ каждый на своихъ зад- нихъ крыльяхъ только по одному, но совершенно различному предостерегающему знаку, тогда какъ оба эти знака мы нахо- димъ на тБлБ одной и той-же гусеницы Anurocampa сатей- noîides. То-же самое мы вид$ли и при разсмотр$ ши бражниковъ Philampelus labruscae u Dilophonota Ello. Обращаясь теперь къ глазчатому бражнику (Smerinthus ocellatus), мы видимъ, что все заднее крыло его цфликомъ представляетъ собой опредЪлен- ный предостерегающий знакъ. Окружающие центральное глазча- тое пятно цвфта: сверху розово-краеный, а снизу грязно-желтый, являются не случайнымъ Фономъ, на которомъ расположено глазчатое пятно, но, напротивъ того, входятъ въ составъ предо- стерегающаго знака, какъ это доказала намъ гусеница Anuro- campa camelinoides. Слфдовалельно окружаюцие центральное пятно красный и желтый цв$тА соотвфтетвуютъ TEMB UBETHBIMB кольцамъ, которыя мы уже неоднократно разсматривали выше, и которыя окаймляютъ собой глазчатыя пятна на тфлЪ многихъ гусеницъ и на крыльяхъ бабочекъ. Но кром$ того м$етонахож- деше предостерегающаго знака, свойственнаго глазчатому браж- нику, на TEIE гусеницы Anurocampa camelinoides ясно указы- ваетъ намъ, TAB и при какихъ услоняхъ возникъ впервые этотъ замфчательный предостерегаюций знакъ. Подобно тому, какъ и у гусеницы Aglia tau, знакъ, свойственный глазчатому бражнику, получиль свое рождеше на боковыхъ частяхъ тфла гусеницы, à именно на боковой продольной полосЪ, проходившей между ды- хальцами и основанями ногъ; но у гусеницы Aglia tau эта по- лоса была красная посрединф, окаймленная сверху и снизу Öb- лыми полосками, тогда какъ здЪеь боковая полоса была окра- шена сверху краснымъ, а снизу желтымъ цвфтами. Словомъ — 218 — сказать, все заднее крыло Smerinthus ocellatus представляетъ CO- бой сложное глазчатое пятно, на подобле другихъ сходныхъ пя- тенъ, уже разсмотр$нныхъ нами выше. Въ такомъ случаЪ намъ извЪфстно и назначене этого пятна напоминать собой OTBepcrie или полость, окаймленную характеристическими цвЪтными коль- цами, изъ которой выступаетъ или ожидается еще выступлене охранительной жидкости. Въ самомъ дЪлЬ, какая причина связываетъ между собой столь различныхъ насфкомыхъ какъ бабочку Smerinthus ocel- latus и гусеницу Anurocampa, у которыхъ мы нашли одинъ U тотъ-же предостерегающий знакъ? По сообщеню Burmeister’a (1. c., Atlas, р. 49) оказывается, что гусеницы Anurocampa, если къ нимъ прикоснуться, защищаются, выбрасывая изо рта прозрачную жидкость такъ далеко, какъ если-бы она выпрые- кивалась изъ шпринцовки, и что за такое свойство этихъ гусе- ницъ бразильцы называютъ ихъ «migador» (pisseur). Возвра- тимся же теперь къ нашему глазчатому бражнику, котораго мы оставили въ опасную минуту его жизни, и посмотримъ, что про- дБлываетъ еще наша бабочка при такихъ обстоятельствахъ. Разсматривая покою- щуюся бабочку, мы огра- ничились только указашемъ на особенное положене крыльевъ (рис. 22) бабочки Bb этомъ ея COCTOAHIN и ничего не сказали про дру- ria части тфла; а между TÉMB покоющаяся бабочка, придаетъ своему брюшку чрезвычайно странную Фор- му (рис. 34), изгибая его дугообразню и притомъ такъ, что конецъ его бы- ваетъ обращенъ вверхъ и — 219 — нфсколько назадъ или даже прямо вверхъ, причемъ брюшко ка- жется гораздо болБе короткимъ, чфмъ на самомъ дфлф. Такое положеше брюшка имфетъ глубокй смыслъ и объясняется слф- дующимъ: въ тотъ моментъ, когда бабочка, подъ вмяшемъ страха отъ прикосновеня къ тфлу ея нашей руки или вообще посторонняго предмета, открываетъ для устрашеня врага свои заднтя крылья (табл. IV, Фиг. 16), изъ заднепроходнаго отвер- стя бабочки выбрасывается длинная струя желговато-бЪлой жидкости, которая, BCIBACTBIe Формы брюшка и положеня заднепроходнаго OTBEPCTIA, направляется вверхъ и назадъ, описывая большую дугу. Жидкость эта есть ничто иное какъ куколочный экскрементъ насфкомаго, или то, что называютъ meconium; обыкновенно бабочки выбрасываютъ этотъ экскре- ментъ TOTYACB по окрыленши, тогда какъ у нашего бражника meconium собранъ въ большомъ количеств и удерживается ба- бочкой долгое время, какъ-бы на случай для ея самозащиты. Само собой разумБется, что эта жидкость не представляетъ со- бой охранительной жидкости, но она только напоминаетъ собой эту посл$днюю и, слБдовательно, обманываеть и устрашаетъ насфкомоядное животное. Я помню Henpiaroe впечатлБне, когда еще въ юности, въ первый разъ замфтивши глазчатаго бражника, я взялъ за крыло его и быль совершенно облитъ его испражненемъ; то-же случилось со многими лицами, которыя прикасались къ бабочкамъ, окрылявшимся у меня въ течене зимы. Теперь для насъ будутъ совершенно ясны WIR и значенле какъ направленя и положешя крыльевъ, такъ и Формы, прида- ваемой брюшку покоющейся бабочки. Глазчатыя пятна, обнаруживаемыя бражникомъ въ моментъ опасности, представляютъ собой изображене полостей, изъ ко- торыхъ должна выбрасываться охранительная жидкость; мы видЪли выше, что у взрослой гусеницы Harpyia vinula orBep- crie железы, вырабатывающей эту жидкость, расположено въ пред$лахъ глазчатаго пятна, въ составъ котораго входятъ го- лова и раздутый передний край перваго кольца, такъ что жид- кость выбрасывается изъ самаго глазчатаго пятна (рис. 4). Приблизительно то-же самое мы видимъ теперь и у глазчатаго бражника: здЪеь, въ тотъ моментъ, когда обнаруживаются глаз- чатыя пятна, изъ заднепроходнаго отверетая бабочки выбрасы- вается струя жидкости, которая, слБдовательно, является TECHO связанной съ глаззатыми пятнами и, очевидно, дополняетъ собой эти послфдвя, усиливая производимое ими впечатл5ше. Въ виду такой тБеной связи между пятнами, напоминающими собой поло- сти, и жидкостью, долженствующей изъ нихъ вышрыскиваться, ба- бочка, изгибая свое брюшко и TEMB укорачивая его, приближаетъ заднепроходное отверете именно къ глазчатымъ пятнамъ, нахо- дящимся на короткихъ заднихъ ея крыльяхъ; направляя же KO- нецъ брюшка вверхъ, она заставляеть и самую жидкость, для большей наглядности, выбрасываться почти въ томъ-же самомъ направлен. При этихъ усломяхъ выбрасываемый ею экскре- ментъ имфетъ значеше охранительной жидкости, выпрыскиваемой какъ-бы изъ глазчатыхъ пятенъ. Еще должно отмфтить, что глазчатыя пятна у Smerinthus ocellatus и у близкихъ къ нему видовъ замЪфчательны отсутствемъ центральнаго бЪлаго пятна, изображающаго собой, какъ мы знаемъ, жидкость (т.е. отраже- ше въ ней CBETA, что было объяснено въ третьей части) и суще- ствующаго у большинства другихъ глазчатыхъ пятенъ; бл5д- ный же сБровато-голубой UBETB средней части пятна выражаетъ здЪеь cKopbe глубину полости и дно ея. Но именно у глазчатаго бражника и HETB надобности въ особенномъ бЪломъ пятнф, такъ какъ здЪеь оно замфщено настоящей жидкостью, выбрасываемой бабочкой. Если бабочка загибаетъ кверху и укорачиваетъ свое брюшко для того, чтобы выбрасываемая ею жидкость находилась какъ можно ближе къ глазчатымъ пятнамъ, то это возникло лишь при YCIOBIM того положення крыльевъ ея, которое они въ дЪйстви- тельности имфютъ у покоющейся бабочки (рие. 22). Если-бы крылья покрывали брюшко ея подобно тому, какъ это бываетъ у большинетва Feterocera, тогда бы они препятствовали брюшку ae принять описанную выше Форму и кромф того могли бы быть запачканными жидкостью, выпрыскиваемой въ болышомъ количе- ствф почти прямо вверхъ. Вотъ почему бабочка удерживаеть свои крылья въ TOMB положенш, которое было нами описано выше. Итакъ возможно, что нахождеше одного и того-же предо- стерегающаго знака съ одной стороны на TAB гусеницы, а Ch другой на крыльяхъ бабочки объясняется нфкоторыми общими обфимъ Формамъ свойствами. Таке примфры извЪстны въ при- родЪ. Такъ, мы уже знаемъ нфсколько гусеницъ carypmü (Satur- nidae) и видЪли, что мномя изъ нихъ представляютъ на своемъ TBE значительное количество разноцв$тныхъ шариковъ или бу- горковъ, значеше которыхъ было нами объяснено въ третьей Рис. 35. Рис. 36. части. Между т$мъ въ Америкф гусеницы нфкоторыхъ сатуршй представляютъ въ этомъ отношени чрезвычайно странное явле- не. ТЪло ихъ вмфсто бугорковъ оказывается покрытымъ длин- ными вбтвистыми шипообразными волосами и притомъ зеленаго цвфта. Одна изъ этихъ гусеницъ, принадлежащая напр. сатурни Dirphia consularis (рис. 35), чернаго цвфта, но na тфлф ея нахо- AATCA длинные вфтвистые шипы зеленаго ивфта, такъ что ка- жется, будто бы гусеница утыкана короткими зелеными вЪточ- ками; другая гусеница, принадлежалцая сатурни Jo brasiliensis (рис. 36), представляетъ на своемъ TEıE шипы еще боле длин- ные и съ болБе густымъ развфтвленемъ, но также зеленаго цвфта, отчего они въ сильной степени напоминаютъ маленьке Ban) en кустики или растеньица, какъ-бы воткнутыя BB TÉIO гусеницы. Однако свойство этихъ шиповъ объясняетъ намъ происхождене самаго явлешя. Burmeister (1. c., Atlas, р. 45) сообщаетъ, что мелюя вфточки шиповъ оканчиваются тонкимъ и острымъ BO.IOCKOMB, легко проникающимъ въ кожу, если къ тфлу гусеницы прикоснуться, и тогда ощущается непрлятное чувство, совершенно напоминающее ожогъ крапивы (Urtica). Итакъ въ настоящемъ случаз для гусеницъ, вооруженныхъ шипами съ крапивными свойствами, выгоднфе было, безъ всякаго COMHbHIA, уподоблене шиповъ различнымъ подобнымъ же частямъ растешй, изъ кото- рыхъ MHOTIA въ тропической Америк обладаютъ такими-же крапивными свойствами, ч5мъ пр1обр$теше тфломъ гусениць какихъ-либо другихъ внфшнихъ указателей непригодности ихъ въ пишу. При этомъ услови крапивныя свойства шиповъ гусе- ницъ становились скорфе извфстными животнымъ, такъ какъ сходство во внфшнемъ вид$ предполагаетъ и одинаковыя BHYT- реннтя свойства. Возвращаясь къ глазчатому бражнику, намъ слБдуетъ еще OTMETHTB, что подъ глазчатыми пятнами, у которыхъ черный кругъ окаймленъ еще снаружи цвфтнымъ кольцомъ, должно разумЪть полости, HECKO.IBKO отличаюцйяся отъ обыкновенной хитиновой пластинки или бугорка, проводящихъ охранительную жидкость HA- ружу. Различе состоитъ въ TOMB, что сложныя глазчатыя пятна представляютъ собой настоящую полость, расположенную на той или другой продольной полос т$ла гусеницы, и притомъ полость, которая по вол насфкомаго можетъ то раскрываться, то опять закрываться. Эти полости возникали на тфлБ Tyce- HUB CO скрывающей окраской и, слБдовательно, не умаляли значеня послБдней; но въ моментъ опасности края полости расходились и обнаруживалась внутренняя часть ея, изъ которой выбрызгивалась охранительная жидкость. НагляднЪй- шимъ примфромъ существованая такой полости можетъ служить взрослая гусеница Адйа tau, у которой такая полость выражена, пластически. Въ глубинф-то или на днф ея и существовали TB хитиновые бугорки или пластинки, изъ которыхъ жидкость соб- ственно выбрасывалась; другими словами, эти бугорки или пла- стинки также существовали, но были скрытыми въ спокойномъ | COCTOAHIN гусеницы и обнаруживались лишь тогда, когда подъ вмяшемъ опасности заключающая ихъ полость раскрывалась. Если-бы эти бугорки не были заключенными въ полости, а, оста- вались постоянно открытыми, то они, отличаясь цвфтомъ отъ тфла гусеницы со скрывающей окраской, могли бы значительно уменьшать значенте посл$дней и TEMB самымъ вредить гусеницф. Изображене этихъ темныхъ хитиновыхъ частей по всей вЪроят- ности и просвЪчиваетъ въ раскрытыхъ полостяхъ, представлен- ныхъ глазчатыми пятнами Smerinthus ocellatus пили Sm. planus, въ видЪ центральнаго овальной или круглой Формы пятньишка Ha сБровато-голубомъ Фонф средней части глазчатаго пятна. Нельзя, наконецъ, обойти молчанемъ того значительнаго общаго сходства, которое зам$чается между глазчатымъ браж- никомъ и богомоломъ (Mantis religiosa) въ моментъ опасности. Въ самомъ XIE, оба эти нас$комыя со скрывающей окраской т$ла тотчасъ же обнаруживаютъ довольно сходныя между собой глазчатыя пятна, (ср. рис. 10), которыя въ спокойномъ COCTOAHIN этихъ насфкомыхъ остаются спрятанными. ЗатЪмъ оба HACBKO- мыхъ раскрываютъ свои крылья и держатъ приподнятымъ кверху свое брюшко; разница только въ TOMB, что бражникъ при этомъ выбрасываетъ струю жидкости, тогда какъ богомолъ BMECTO этого приводитъ свое брюшко въ быстрое движене вверхъ и внизъ, причемъ брюшко приходитъ въ соприкосновене съ зад- нимъ краемъ крыльевъ и производитъ легке звуки. Проводя эту параллель, мы какъ-бы еще разъ убЪждаемся, что звуки, въ предостерегающемъ значенш, ведутъ свое начало отъ шума, которымъ сопровождалось выбрасыване охранительной жидкости и который поэтому иногда и теперь еще замфняетъ собой эту послБднюю. — 224 — Объяенен1е TAOJIULE. ТАБЛИЦА ТУ. Фиг. И 2. Глазчатое пятно (увелич.) гусеницы Aglia tau въ моментъ опасности. Голова и переднш край перваго кольца гусеницы Harpyia vinula въ моментъ опасности (немного увелич.). . Глазчатое пятно назаднихъкрыль- яхъ самца Випаеа Deyrollei, по Maassen’y. . То-же у самки Antheraea Oubie, по Guérin-Méneville. . То-же у Gonimbrasia obscura. . То-же у самца Bunaea Buchholzi, по Maassen’y. . То-же у самки Bunaea Deyrollei, по Thomson’y. . То-же на переднихъ ея крыльяхъ. и 10. Глазчатыя пятна на передней и верхней частяхъ перваго и треть- яго колецъ тЪла у гусеницы Di- Фиг. 11 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. lophonota ЕПо, по Merian u Bur- meister’y (немного увелич.). и 12. То-же у гусеницы Dilophonota Oenotrus, по Burmeister’y. Глазчатое пятно на заднихъ крыль- яхъ Saturnia pyri. Голова u передый край перваго кольца гусеницы Valeria oleagina въ моментъ опасности. Поел$дняя пара ложныхъ HOTB гусеницы АНасиз Atlas съ на- ружной стороны. Бражникъ Smerinthus ocellatus въ моментъ опасности. Задн!я крылья Smerinthus ехсае- catus. То-же Smerinthus coecus. To-xe Smerinthus planus. Крылья бабочки Papilio Homerus съ нижней стороны, по Esper’y. ТАБЛИПА У. Фиг. Фиг. № . То-же от COIN . То-же . То-же . То-же Thracides pyrophoros, Голова гусеницы Pamphila Раш- liniae, по Sepp’y. . То-же /smene Badra, по Moore’y. . То-же Ismene dedipodea, по Swain- son’y. To-xe Telegonus decemmaculatus, no Sepp’y. Ismene exclamationis, по Moore’y. . To-xe Thymele Tityrus, no Har- ris’y. Telegonus euribates, по Stoll’y. longicauda, Thymele по Sepp’y. . To-xe Proteides idas, no Sepp’y. . То-же Pamphila flavomarginata, по Sepp’y. по Sepp’y. . To-xe Pyrgus Agama, no Moore’y. и 14. Части ярко окрашенной боко- вой продольной полосы у гусеницы CO скрывающей окраской тЪла. . ПослЪднйя кольца тфла гусеницы Апитосатра camelinoides сбоку, по Burmeister’y. 16 17 18 18 19 . То-же въ моментъ опаености и увелич. . Свободный край передняго крыла бабочки АНасиз Cynthia. . Гусеница Chaerocampa scapularis, по Moore’y (нЪеколько уменьшена сравнительно съ подлиннымъ ри- сункомъ). . Свободный край задняго крыла Attacus Edwardsi, по Ви ег?у. . Четвертое кольцо гусеницы Chaero- campa tersa сбоку, по Abbot’y. . То-же другой разности, по Bur- meister’y. 2. Часть задняго крыла Salamis Апа- cardii сверху. . Гусеница Сйатахез Moore’y. . Часть задняго крыла Prepona Neoterpe снизу, по Honrath’y. . Часть задняго крыла Рар о Dei- phobus снизу. и 27. Два среднихъ кольца TEA гусеницы Maenas salaminia и Rhy- па hypermnestra, по Moore’y. . Часть задняго крыла Papilio Emal- thion снизу. Baya, по XXVIL ЕР SU. 20, RESTE | T.P 3.0. XXVII. Табл. У. + REVISIO SYNOPTICA Tenebrionidarum generis Zeptodes Sol. Auctore Andrea Semenow. Anno 1891 in opusculo, quod inscribitur: «Ueber die Arten der Coleopteren-Gattung Leptodes Sol.» (Wien. Ent. Zeitg. 1891, рр. 268—272), species omnes ad hoc genus spectantes (numero 6) breviter recensui. Anno insequenti 1892 cl. Edm. Reitter speciebus duabus novis genus Leptodes auxit et in conspectu dichotomico id denuo revidit (cf. Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 65 — 66, 93 — 96). Nunc demum in collectionibus entomologieis Musei Zoologiei Academiae Caesareae Scientia- rum Petropolitanae speciem hujus generis nonam, adhuc ineditam detexi et praeterea, disquisitionibus quibusdam Reitteri induc- tus, illam speciem, cui hucusque nomen Л. insignis imponebam, a specie Haagiana distinctam esse praesumo eique nomen proprium attribuendum esse censeo. Quae cum ita sint, conspectum novum, ad species omnes hujus generis argutius dignoscendas aptum, scribere consilium cepi neque ejus editionem superva- cuam esse arbitror. Quod attinet ad distributionem geographicam specierum hujus singularis generis, quod in systemate Tenebrionidarum locum Н. В. Е. В. XXVII. 15 — 226 — satis solitarium tenet et in statu qui nunc est quam maxime homogenium apparet, ea jam nunc satis definita esse videtur. Genus Leptodes occupat nominatim aream amplam et integram, quae inde a valle Araxis fluminis in finibus Transcaucasiae aus- tralis trans totam Asiam quam dicunt Centralem usque ad Chinae provinciam Gan-su dietam extenditur et circiter inter 45° et 35° lat. bor. terminatur. In genere Leptodes jam decem numeramus species; nihilo minus aliquot species novas ex Asiae mediae locis haud nimis elatis, nominatim e Persiae partibus septentrionali et imprimis orientali, e regionibus Afghanensibus, e Bucharia meridionali, e partibus minus exploratis Turkestaniae rossicae nec non e pro- vinciis borealibus Chinae etiamnunc exspectandas esse existimo. Perscrutanda sunt praesertim loca aperta argillacea et lapidosa, ubi species generis ZLeptodes in declivitatibus foramina, ut vide- tur, perfodiunt ibique interdiu latitant ?). TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM. I (D). Capite haud carinato. Pronoto nunquam distincte cari- nato, interdum plus minusve late canaliculato. Corpore supra plerumque pilis longis suberectis obsito (L. Reitteri excepto). A. Subgen. Leptodes Sol. in sp. 1 (8). Elytris carina marginali nulla, epipleuris a dorso non discretis. Pronoti disco nec carinato nec distincte canali- culato. (Species occidentales). 2 (3). Singulo elytro carina dorsali unica acuta atque elevata instructo; spatio inter hanc et saturam quadriseriatim punctato. Pronoto carina marginali omnino destituto, a parapleuris non separato. — Long. 9 mm. L. Lederi Rttr. 1) СЕ. Reitter: Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXVII, 1890, р. 116. 3 (2). 4 (5). 5 (4). 6 (7). 7 (6). 8 (1). — 227 — Singulo elytro carinis dorsalibus duabus minus elevatis praedito; spatio inter carinam dorsalem internam et sutu- ram biseriatim punctato. Pronoto a parapleuris haud separato, disco toto tubereulis minutis granuliformibus aequabiliter obsito, absque spatio distineto longitudinali laevigato. Elytrorum carina dorsali externa parum evoluta, crebre crenulata. — Long. 7 — 9 mm. L. Semenowi Rttr. Pronoto carinula marginali plus minusve indicata a para- pleuris separato, disco medio spatio longitudinali laevigato plus minusve distincte signato. Elytrorum carinis omnibus acutis, haud crenatis. Elytrorum lateribus in triente basali distinete compressis ibique profunde bifoveolatis, foveolis perforatis, una alterae superposita, carinula divisis. Pronoto carinula marginali vix indicata, fortiter crebreque crenato-inter- rupta, disco tuberculis parvis acutisque remote obsito. Tibiis pilis longis suberectis sat copiose obsitis. — Long. 71, — 9%, mm. L. Boisduvali Zubk. Elytrorum lateribus neque compressis neque foveolatis. Prothorace lato, globiformi, carinula marginali integra etsi leviter crenata, disco convexo tuberculis elongatis cristuliformibus subseriatim dispositis instructo, spatio laevigato mediano angustiusculo. Tibiis pilis brevibus decumbentibus minus copiose obsitis. — Long. 61, — OPA L. Heydeni Rttr. Elytrorum dorso carina marginali plus minusve evoluta ab epipleuris separato; singulo elytro 4-carinato: carinis duabus dorsalibus, carina marginali minus prominula humerum haud attingente nec non carinula pleurali vix indicata; his omnibus crebre crenulatis. Prothorace ob- 15* 9 (10). 10 (9). п (D. 1 (6). 2 (5). — 228 — longo, non globoso; pronoto a parapleuris carinula mar- ginali distincta separato, disco parum convexo medio longitudinaliter plus minusve late canaliculato. (Species orientales). Elytris brevioribus, basi indistincte marginatis, intersti- tiis dorsalibus: 1° (inter suturam et carinam dorsalem internam) biseriatim, 2° triseriatim sat fortiter punctatis. Antennis sat brevibus, articulo ultimo apice obtusiusculo. Pronoto medio late profundeque canaliculato. Pedibus brevioribus et crassioribus. Corpore toto pilis incurvis copiose obsito. Minor. — Long. 7 mm. L. sulcicollis Rttr. Elytris longioribus, basi distincte marginatis, interstitiis dorsalibus 1° et 2° triseriatim obsolete punctatis. Anten- nis longis et gracilibus, articulo ultimo apice fortiter acuminato. Pronoto obsoletissime bicarinato, canaliculo inter carinas plano, parum determinato. Pedibus longis et gracilibus. Corpore sparsim vix piloso. Major, elonga- tus. — Long. 10 — 12 mm. L. Reitteri Sem. Capite pronotoque longitudinaliter carinatis, hoc a para- pleuris carina semper omnino evoluta separato. Elytrorum epipleuris carina marginali a dorso secretis; singulo elytro 4 carinis instructo: 2 dorsalibus, 1 marginali et 1 pleu- rali; his omnibus crebre crenulatis. Corpore supra brevi- ter sparsim piloso vel etiam subglabro. В. Subgen. Leptodopsis Haag. Elytrorum interstitio dorsali 2° biseriatim punctato. Capite pronotoque dense subtiliter granulosis, hoc sub- cordato, medio bicarinato, carinis autem exterioribus vel omnino nullis vel obsolete fortiterque crenatis, capite inter antennas simpliciter biimpresso, carinula longitudi- nali usque ad summum verticem producta instructo. 3 (4). 4 (3). 5 (2). — 229 — Pronoto 2-carinato, carinis externis elevationibus parum indicatis compensatis; carina marginali haud crenulata.— Long. 8'/, mm. L. tjanschanicus Sem. (ined.). Pronoto 4-carinato, carinis externis brevibus crebre et fortiter crenatis; carina marginali nonnihil erenulata. — Long. 10 mm. — (Ex Haag et Reitter). L. insignis Haag. Capite tuberculis elongatis fere carinuliformibus confertim obsito, carina longitudinali acuta ad initium verticis fur- cata et sic abbreviata; excavationibus frontis valde pro- fundis, in fundo fere laevibus. Pronoto subovali, latitudi- nem maximam prope medium attingente, acute 4-carinato, carinis omnibus crenatis, inter carinas sparsissime granu- lato, carina marginali acuta quoque. Elytris crasse et profunde punctatis. Forma corporis elongata. — Long. 7'/, — 101, mm. L. turkestanicus Sem. 6 (1). Elytrorum interstitio dorsali 2° triseriatim punctato. Capite usque ad impressionem transversam oceipitis acute et alte carinato. Pronoto 4-carinato, carinis exte- rioribus abbreviatis, sed non crenatis, inter carinas sat copiose granuloso. Antennis breviusculis. — Long. 9, mm. L. Fedtschenkoi Sem. (ined.). CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNONYMICUS. Genus Leptodes Sol. Leptodes Solier: Ann. Soc. Ent. Fr. 1838, p. 191. Leptodes Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 109. Leptodes Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, p. 31. Leptodes A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 268. — 230 — Subgen. I. Leptodes Sol. in sp. (Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1859, pp. 31, 32. — A. Semenow: Wien. Ent. pr. Zeitg. 1891, p. 269). 1. Leptodes Lederi Rttr. Leptodes Lederi Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, p. 32. Leptodes Lederi A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, р. 269. Leptodes Lederi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 66. Leptodes Lederi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 95. Incolatus: Transcaucasia meridionalis: vallis Araxis fluminis Ordubad (H. Leder!, in coll. P. a Semenow). 2. Leptodes Semenowi Rttr. Leptodes Semenowi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 65, 66. Leptodes Semenowi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 95. Incolatus: Transcaucasia meridionalis: montes Ahdagh haud procul ab Ordubad, in valle Araxis fluminis (A. Kubischtek, teste Reitter); Gerusi (H. Christoph!, in coll. ent. Musei Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.); «Georgia mer.» (in coll. ent. ejusdem Musei, absque indicatione collectoris). 3. Leptodes Boisduvali (Zubk.). Sepidium Boisduvali Zoubkoff: Bull. Soc. Nat. Mosc. VI, 1833, p. 328. Leptodes Boisduvali Baudi: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1875, p. 74. Leptodes Boisduvali Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 94, 95, 96. Incolatus: Turcomaniae pars occidentalis ad littora orientalia maris Сазри (G. Karelin!, in coll. ent. Musei Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.). 4. Leptodes Heydeni Rttr. Leptodes Boisduvali Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, pp. 31, 32. Leptodes Boisduvali Reitter: Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXVI, 1890, p. 116. Leptodes Boisduvali A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 269. Leptodes Boisduvali Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, р. 66. Leptodes Heydeni Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 94, 95. — 231 — Incolatus: Turcomania interior sive provinciae Transcaspicae oasis Achal-teke: promontoria montium Kopet-dagh pr. Aschabad (A. Komarow!, Е. Koenig!, in coll. P. а Semenow). Animadversio. Clarissimus Edmundus Reitter observationem Baudii*) allegando jam satis exquisite demonstravit?) speciem, quae sub nomine Leptodis Boisduvali a Solier descripta et icone illustrata erat*), a Sepidio Boisduvali Zubkoffiano penitus diversam fuisse. Quamquam ab hac opinione meritissimi entomo- logi austriaci haud dissentio, tamen nego speciem Solierianam eandem esse ac Leptodes Heyden? Rttr., propterea quod, pri- mum, secundum figuras, satis, ut videtur, inexactas, a cl. Solier allatas°), caput et prothorax in Z. Boisduvali (non Zubk.) Sol. aliter atque in Z. Heydeni Rttr. formata et sculpta esse viden- tur; deinde ait cl. Solier inter alia speciem suam utrumque elytron praeter duas carinas dorsales etiam carina abbreviata parumque evoluta laterali praeditum habere®), quod in Z. Heydeni Rttr. nunquam observatur; denique fieri non potest, ut cl. Solier speciem illam, quae nunc sub nomine Z. Heydeni distincta est, ante oculos habuisset, nam Turcomaniae pars interior, in qua quidem Z. Heydeni habitat, eis totum dimidium primum seculi nostri prorsus inaccessibilis ad explorandum manserat. «Leptodes Boisduvaliv Solierianus ad Leptodem Semenowi Rttr. multo propius accedere, tamen etiam ab hoc nonnullis characteribus differre videtur. Quae cum ita sint, speciem Solierianam peculiarem esse suspicor. Cujus rei enodatio finitiva non aliter fieri potest, quam Solieri specimina typica revidendo. 2) Baudi: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1375, p. 74. 3) Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 94—95. 4) Solier: Ann. Soc. Ent. Fr. 1838, р. 193; tab. 8, ff. 6—10. 5) Solier: ]. c., tab. 8, ff. 6—10. 6) Solier: I. с., р. 194: «outre les deux côtes on voit sur chaque élytre une troisième, très-courte et peu marquée, près de la base, dans la partie latérale». — 232 — 5. Leptodes sulcicollis Rttr. Leptodes sulcicollis Reitter: Ног. Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, р. 687. Leptodes sulcicollis A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 270. Leptodes sulcicollis Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, р. 95. In hac specie elytrorum interstitium dorsale 2-um distincte triseriatim, interstitia autem cetera biseriatim punctata sunt; quam particularitatem cl. Reitter et ego in descriptionibus antecedentibus supra citatis omisimus, propterea quod interstitia omnia sat fortiter subrugata sunt ideoque eorum puncta nonnihil confusa apparent. Incolatus: Chinae prov. Gan-su: ad vic. Rtygri haud procul ab urbe Guj-duj, in regione Amdo dicta (G. Potanin! 8. V. 1885, in coll. P. a Semenow). 6. Leptodes Reitteri Sem. Leptodes Reitteri A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, pp. 270, 271. Leptodes Reitteri Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 96. Incolatus: Turkestan chinense: cursus superior fluvii Pachpu et Kok-jar (В. Grombezewski! 14 — 27. УП. 1890, in coll. P. a Semenow). Subgen. I. Leptodopsis Haas. (Haag-Rutenberg: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1879, pp. 408, 409. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, pp. 31, 32.— A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 270). 7. Leptodes tjanschanicus, sp. n. Leptodes insignis A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, р. 270. Haec species omnino cum descriptionibus Г. insignis Haag’) quadrat, nisi quod habet pronotum bicarinatum, carinis exterio- 7) Haag-Rutenberg: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1879, p. 409. — Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 93, 96. — 233 — ribus omnino destitutum (earum loco elevatione quam maxime indeterminata compensato) nec non carinam pronoti marginalem haud crenulatam; quam ob rem hanc speciem distinctam esse judico, sed ejus descriptionem magis disertam supervacuam esse arbitror, nam ceteris signis species nostra cum illa Haagi om- nino congruere videtur. Long. 8'/,, lat. fere 3 mm. Incolatus: prov. Heptapotamica: confinia lacus Issyk-kul (Ko- rolkow! 1890, in coll. P. a Semenow). 8. Leptodes insignis (Haag). Leptodopsis insignis Haag-Rutenberg: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1879, p- 409. Leptodes insignis Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 93, 96. Incolatus: montes Tarbagataj (teste Haag, absque indicatione collectoris). Animadversio. Haec species mihi in natura ignota mansit. 9. Leptodes turkestanicus (Sem.). Microtelus turkestanicus Ballion in litt. Leptodopsis turkestanica A. Semenow: Ног. Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, p- 219. Leptodes insignis Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, p. 32. Leptodes insignis Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1890, p. 15. Leptodes turkestanica A. Semenow: Wien. Ent. Zeitg. 1891, pp. 268, 269, 270. Leptodes insignis Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1891, p. 273. Leptodes turkestanicus Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1892, pp. 93, 96. Incolatus: Turkestan occid.: Mursa-rabat haud procul ab urbe Chodshent (A. Kuschakewicz!, in coll. P. a Semenow). 10. Leptodes Fedtschenkoi, sp. n. Sat elongatus, rufo-piceus, subnitidus, supra fere glaber; pedibus paulo dilutioribus, antennis et capite pilis brevibus procumbentibus flavidis sparsim obsitis. Antennis brevibus, pro- ae thoracis basin vix superantibus, apicem versus haud incrassatis, articulo 1° brevi, 2° transverso, 3° elongato sequentibus duobus unitis paululum longiore, 4°— 9° aequalibus, 9° praecedente paulo crassiore, penultimo (10°) antepenultimo sesqui breviore, basi attenuato, ultimo (11°) penultimo subaequali, apice modice acuminato. Mento transverso apice recte truncato. Gula con- vexiuscuia ad menti basin transversim impressa, margine antico utrinque profunde exciso. Capite basi sat fortiter constricto et transversim impresso, granulis parvulis in vertice subelongatis copiose obsito, intra antennas simpliciter nec nimis profunde biimpresso, medio alte et acute usque ad impressionem trans- versam oceipitis carinato; lobulis lateralibus frontis supra inser- tionem antennarum angulum obtusiusculum nec nimis prominu- lum efficientibus. Oculis sat magnis, desuper visis valde promi- nulis. Prothorace sat oblongo, subcordato, summam latitudinem in triente anteriore attingente, basi et apice distincte marginato, apice recte truncato, basi rotundato; disco valde convexo, alte et acute 4-carinato carinaque marginali integra et acuta a para- pleuris separato; carinis disci exterioribus postice abbreviatis; inter carinas granulis parvulis acutisque sat copiose obsito, spatio inter carinas internas medio anguste laevigato et fere subsulcato. Elytris minus elongatis, capite thoraceque simul sumptis 1, longioribus, hoc medio parum latioribus, basi et praesertim apicem versus angustatis, apice subacuminatis; singulo elytro 4 carinis valde elevatis praedito: carinis duabus dorsalibus, singula marginali paulo ante humerum abbreviata sed postice usque ad apicem producta singulaque carina pleurali omnino evoluta etsi paulo humiliore; his omnibus crebre fere denticulatim crenulatis; interstitiis carinarum: 2° dorsali triseriatim, ceteris omnibus biseriatim sat fortiter punctatis; sutura leviter subelevata; margine basali sat distincto, introrsum arcuato. Sterno minute disperse granuloso. Abdomine subnitido, granulis minutis remote obsito, medio per totam longitudinem explanato, explanatione utrinque carina longitudinali alte elevata limitata. Prosterni — 235 — processu intercoxali apice declivi. Pedibus modice longis, fortius- culis, parce asperatis pilisque brevibus procumbentibus sat sparsim obsitis; femoribus sat fortiter incrassatis; tarsis anterio- ribus articulo basali ultimo triplo fere breviore, posterioribus articulo ultimo basali sesqui longiore. Longs. 91/, lat. 3 mm. Species L. turkestanico m. similis et proxime affinis, a quo tamen antennis multo brevioribus, capite inter antennas minus fortiter angustiusque biimpresso, carina longitudinali capitis longius producta, pronoto lateribus ante medium magis dilatato, inter carinas copiosius granulato, praesertim autem elytrorum minus elongatorum interstitio dorsali 2° triseriatim minus grosse punctato facile distinguenda. Incolatus: Turkestan occid.: Samarkand (A. Fedtschenko! 23. VII. 1869; specimen unicum in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. e coll. cl. S. Solskii). Animadversio. Hanc elegantem speciem memoriae celeberrimi A. P. Fedtschenko, meritissimi perscrutatoris faunae turkes- tanicae, dedicavi. Beitrag zur west-turkestanischen Chrysomeli- den-Fauna. Von Georg Jacobsohn. Herr D. Glasunow durchreiste im Sommer 1892 das west- liche Turkestan und brachte aus dieser Gegend ein merkwürdig reiches Material, welches sowohl aus Insecten, als auch aus Thie- ren anderer Ordnungen bestand. Die mir auf freundlichste Weise zur Verfügung gestellten Chrysomeliden enthielten viele interes- sante Arten, deren ausführliches Verzeichniss ich weiter unten geben werde. Zur Erleichterung werde ich bei jeder Art nur das Datum angeben, an dieser Stelle dagegen die den verschiedenen Daten entsprechenden Gegenden: 2. П. Auf dem Wege nach Samarkand. 13. IT. Samarkand. 15. П. Auf dem Wege zwischen Samarkand und Kara- tjube (Dargom). 7. Ш. Samarkand. 15. Ш. DBucharei: Kainar. 16. DIR. » Kitab. ZI 17. III. Kara-tjube. 29—30. Ш. Jany-Kurgan: Fluss Sansar. 2. IV. Dshisak. 5. IV. Steppe Kisil-kum: Kum-kuduk. 8. ГУ. Tus-kane (See). 18. IV. Steppe Kisil-kum: Igam-berdy. ТУ: » Sarybaj-bulysch. DIL. EVE » Tamdy. 24—25. IV. Nurata-Gebirge: Temir-kauk. 28..IV. » Sintab. 29. IV—1. У. » Uchum. 28. IV. West-Bucharei: Aktschap. 29—30. IV. » Tykallik. 3. №. » Sarai. 4—5, У. » Hum-kala. 7. У. Seravschan-Thal: Serbent und Katty-kurgan. 24—27. V. » Pendshakent. 29. V. Kassatarasch, Magian-Darja. 29: №: Sching (Fluss). 1. VI. Margusar (See). 4. VI. Sching. 7. VI. Fluss Woru: Kschtut. 7 VI. Artutsch. 14) 12, 15 und 16. VI. Kulikulan. 26—29. VI. Iskander-kul-System: Mura. ВОТ. » Karakul. 8. УП. » Iskander-Darja. 10. VII. Jagnob: Ravat. 12. УП. » Takfon. 13—14. VII. Jagnob: Fluss Dshidshigrut. 17. VII. Iskander-kul-System: Pasrud. 17. VII. Jagnob: Ansob. 20. УП. » Chischartob. — 238 — 22. УП. Jagnob: Varsaut. 34, N. » Schach-sara. IN » Novobat. 8. VIII. Seravschan-Thal: Obburden. 7—8. VI. » Postigau. О ER » Darch. 15, VI » Pachut. 22 VI: » Kumar. Эт. УЕ » Warsaminor. 29. VIE » Urmitan. 1. Lema melanopa L.—7—-8. VIII, 10. und 12. УП, 15. Ш. 2. Labidostomis Glasunowi sp. n.— Lab. Reitteri Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 314) e Lenkoran affinis, a qua praecipue verticis scutellique structura nec non elytrorum colore et punctura facillime distinguenda. ö. Forma corporis Lab. pallidipenni Gebl. nn. Vi- ridi-aenea, nitidissima; labro, antennarum articulis 4 maxima ex parte, unguiculorum basi elytrisque alutaceis testaceo-flavis, man- dibulis vittaque singuli elytri longitudinali humerum versus an- gustata, apicem versus dilatata et rotundata nigris. Caput mag- num; mandibulis robustis margine exteriore carina subacuta praeditis; clypeo profunde emarginato, emarginatura in medio subrotundato-producta, lateraliter dentibus validis acutisque in- structa; fronte sat late excavata denseque rugulosa et punctata, vertice obsoletissime canaliculato, haud dense substrigoso- punctulato; utrinque pone oculos macula parva rubra. Antennae articulo 1° elongato et parum compresso, 2° minimo subgloboso, 3° nonnihil longiore, triangulari, 4° oblongiusculo, subcylindrico, ceteris serratis, violaceis. Prothorax longitudinaliter nonnihil convexus, longitudine fere duplo latior, lateribus rotundatis, an- gulis postieis subacutis, valde elevatis; sparsim subtiliterque punc- tulatus et vix distincte breviter pilosus; in impressionibus post — 239 — marginem anteriorem et basi punctis majoribus densioribusque. Scutellum haud costatum, subpolitum, summa basi solum subtiliter punctulatum, apice rotundatum. Elytra prothorace fere triplo longiora, subopaca, basi nitidiora, remote subtiliter punctulata; vitta nigra basi angustissime, latere exteriore sat anguste, apice et latere interiore late flavo-testaceo-marginata. Pedes anteriores magni fortesque, femoribus dilatatis, apicem versus mox angustatis; tibiis omnibus curvatis. — Long. 7 mm. 13. УП. — Specimen unicum. 3. Lab. senicula Krtz. —L. 6,5—-8,5 mm. — 26. У. 4. Lab. nitida Ball. — L. 7—10 mm. — 7. У (Serb.), 28. IV (Sint.), 29. IV (Uchum), 29. V (Sching). 5. Lab. uralensis Lac. ? 1). Schildchen an der Spitze unpunk- tirt, meist mit starkem und glattem Kiele. L. 4,5—8 mm. — 25. 1У,.30. ТУ. 6. Clytra appendicina Гас. — 7. У (Serb.), 26. У, 14. VI, 8. УП. 7. CI. atraphaxidis Pall. — 12. УП, 29. УП, 8. УП. — Ein Exemplar (27. V) hat den Scheitel, das Kopfschild und die Ober- lippe roth; Halsschild nur mit 2 kleinen schwarzen Punkten; also ist es nicht unwahrscheinlich, dass Cl. maculifrons Zubk. mit Cl. atraphaxidis zusammenfällt. 8. Coptocephala unifasciata Scop. — 7. und 15. VIII, 27. УШ, 2%. NI. 9. Cyaniris (Gynandrophthalma) macilenta Weise. — 26. У. — Ein Exemplar, 4 mm. lang. 10. Cyaniris (Gynandrophthalma) viridis Krtz. — 30. Ш, 28. IV (Aktschap), 30. IV, 25. IV. — Scheint ganz gemein zu sein. 1) Meiner Meinung nach müssen die Arten: Lab. metallica Lef., Beckeri Weise, senicula Krtz., nitida Ball. und uralensis Lac. einer ausführlichen Unter- suchung unterzogen werden, da es sehr wahrscheinlich ist, dass einige derselben zu einer Art zusammengezogen werden müssen. Die Sculptur des Schildchens scheint eine geringe Rolle bei der Trennung dieser Arten zu spielen, da wenig- stens bei zahlreichen Exemplaren aus Temir-kauk (25. IV), welche sonst ziem- — 240 — Dunkelblaue Exemplare (— Gyn. Russowi Heyd.) sind viel seltener. 11. Cryptocephalus Stschukini?) Fald. — 1. VI. — Ein d. 12. Cr. ochroleucus Fairm. — 7. V (Serbent). 13. Pachybrachys probus Weise. — 28. IV (Aktschap), 30. IV, 24. V. 14. Pach. nigropunctatus Suffr., Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1892, р. 413). — 15. VUI.— Маг ein Exemplar. 15. Pach. scripticollis Fald. — 12. УП. — Zwei Exem- plare. 16. Anidania luctuosa Solsky (nec Erschow, wie H. Reit- ter meint. —L. 5—7 mm. — 25—27. V, 7. У (Serb. und K.). Scheint sehr gemein zu sein. 17. Pseudocolaspis sarwadensis Solsky (Труды Русск. Энт. Общ. ХШ, 1881, стр. 65—67). Herr Ве! ег stellt diese Art in die Gattung Adoxinia Rttr. aus der Abtheilung der Spilopyritae. Ein einziges von H. Glasu- now (15. VIII) gefangenes Exemplar stimmt vollkommen mit der Beschreibung Solsky’s, kann aber auf keinen Fall in die Gattung Adoxinia untergebracht werden. Durch die spitz gezähnten (fast gespaltenen) Klauen, die vor der Spitze wenig, aber deutlich - ausgerandeten Tibien, das an den Seiten ungerandete Halsschild und durch die behaarte Oberseite gehört es zur Abtheilung Le- protitae Léf. (Mém. Soc. Roy. des Sc. de Liège, 2-е Ser. XI, No. 16, 1885, Catal. Eumolp., p. 71) und bildet eine selbständige Gattung, deren Unterschied von den übrigen Gattungen dieser Abtheilung schon in dem kürzeren und flacheren Körper besteht. Ich nenne sie: lich übereinstimmend sind, das Schildchen ist sehr variabel in seiner Punkti- rung und Abflachung. 2) Bei dieser Gelegenheit erlaube ich mir auf die falsche Rechtschreibung der Familienname «ШЩукинъ» aufmerksam zu machen. Herr J. Weise (Wiegm. Arch. 1887, p. 168) schreibt «Stchukini», indem er auf offenbaren Druckfehler in Faldermann’s Arbeit (M&m. Ac. Pétersb. 1835, 2, р. 447) hinweist. Der russische Buchstabe «щ» kann nur durch «stsch» oder «schtsch» wiedergegeben werden. — 241 — Ischyromus gen. n. (scil. humeris validis). — Corpus appres- sum, superne pilis suberectis obtectum. Prothorax lateribus mu- ticis, immarginatis. Scutellum apice late rotundatum. Elytra tho- race basi duplo latiora, apice subtruncata, callo humerali vali- dissimo, epipleuris distinctis. Antennae 11-articulatae, articulo 1° crasso et oblongo, 2° parum minore ac graciliore, articulis 3°—6° gracilibus, ceteris incrassatis (praesertim 7°); articulo 3° secundo nonnihil breviore. Corpus subtus dense punctatum. Coxae omnes late distantes. Sulci sternales desunt. Prosternum inter coxas transversim obtuse elevatum. Episternum prothora- cis margine antico interno plano et a margine antico prosterni haud separato. Mesosternum conspicuum. Pedes elongati; femo- ribus acute tenuiter dentatis; tibiis intermediis posticisque ante apicem parum sed distincte emarginatis; tarsis elongatis angustisque, articulo 4° ceteris simul sumptis subaequali, subtus nitidis, lateribus spongiosi; unguiculis valde ïincisis (sub- bifidis). 18. Colaphus Höfti M&n.—13. II, 30. Ш, 2. IV, 5. IV, 8. IV, 18. IV. 19. Colaspidema apicalis Mén. (Mém. Ac. Pétersb. 1842. Sep., р. 54).— Nur ein Exemplar ($), 15. IL. — Durch das Fehlen der Borstenpore am Vorderwinkel des Halsschildes gehört diese Art zu Colaphus Redtb. Dunkelblau. Viel feiner punktirt als C. So- phiae und Höfti. Die ersten Fühlerglieder, Tibien und Tarsen roth- gelb. Flügeldecken matt. L. nur 3 mm. 20. Gastroidea polygoni L. mit der Var. ruficollis F.— 30. Ш, 39. IV, 24.V, ПМТ. 12. und 16! УТ, 17 VIE (Ansob), 420 VIF; 27—28. УП, 1. VII. 21. Entomoscelis adonidis Pall. — 30. VI. — Alle (zahlreiche) Exemplare sind sehr schlank, mit viel feinerer Punktirung, die vorn neben der Naht in deutliche Doppelreihen geordnet ist. — 29. IV (Uchum), 24. IV. Alle diese Exemplare sind wie ge- wöhnlich. 22. Ent. erythrocnema sp. п. — Forma corporis Ent. suturali Н. 5. Е. В. XXVII. 16 — 242 — Weise d haud dissimilis, sed ab omnibus speciebus palaearcticis jam colore pedum characteribusque externis sexualibus facillime dignoscenda. Breviter ovalis, convexa, subtus nigra nitida, supra rubro- testacea, ore, macula frontali parva, prothoracis vitta media cb- longa postice parum dilatata punctoque utrinque, scutello, limbo suturali vittaque media elytrorum parva utrinque abbreviata ni- gris. Antennae ut in Ent. adonidis Pall. formatae, piceae, arti- culis primo et secundo (superne puncto singulo nigro notatis), partibus inferioribus articulorum 3” et 4' sequentiumque (articu- lis 8°—10° exceptis) summis basibus rufis. Corpus supra subti- liter punctatum. Prothorax longitudine plus quam duplo latior, lateribus parum declivibus, angulis omnibus acutis, anticis rotundatis, margine posteriore apud angulos distincto, vitta media basi angustata. Elytra minus quam duplo longiora latitu- dine, apicem versus haud attenuata; stria suturali postice impressa, punctura latera versus fortiore, fere ubique rugulis transversis conjuncta; limbo suturali ubique indistincte termi- nato, vitta media angustata. Corpus subtus parce, segmentis ultimis abdominalibus obsolete punctulatis. Pedes nigri, trochanteribus, femorum basibus, tibiis (basibus nigris exceptis) tarsisque rufis. С. Angustior, lateribus parallelis. Abdomen segmento ultimo apice bisinuato, medio laevi, convexo, postice impressione transversa signato. — Long. 6 mm. 2. Latior, lateribus rotundatis, subsericea. Abdomen seg- mento ultimo apice obtuso. — Long. 7—7,5 mm. Variat femoribus tarsisque totis nigris, vitta elytrorum sat lata. Quinque specimina: 7. У (Serbent) et 15. Ш. 23. Pachygnatha dolens Krtz. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 298, sub Orina), Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1892, p. 352). — Vier tief schwarze Exemplare. L. 115—138 mm. — 29. IV (Uchum), 30. IV. — 243 — 24 3). Chrysomela circumducta M&n. (Mém. Ac. Imp. Se. St.- Petersb., Sc. nat. VI, 1848, sep., p. 52—53) nec auct.—Diese Art ist mit Chr. songorica Gebl. (Bull. Phys. Ac. Petersb. 1843, 1, p. 39), Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1892, p. 139) identisch *). Meiner Meinung nach wenigstens genügen folgende Zeilen von Ménétriés: «Elle est très voisine de la marginata L., mais elle est plus grande, plus large en proportion et plus convexe. ... Les élytres offrent des lignes longitudinales de points imprimés comme chez la marginata, mais les inter- valles sont plus distinctement ponctués. . .» vollkommen, um dieselbe mit songorica zu vereinigen und um unter ihrem Namen nicht eine Chrysomela zu verstehen, welche ich hier nochmals beschreiben will. — 29. IV (Tykallik), 5. V, 7. V (Serbent), 11. VII. — Bei einigen Exemplaren von © sind die Flügeldecken ganz ohne Glanz. 25. Chrysomela sacarum Weise (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, p. 479—480, Anm.). Chr. sanguinolentae, cui praesertim et forma corporis similis, proxime affinis, sed elytrorum sculptura omnino diversa valde discrepans. Alata, breviter elliptica, semiglobosa, valde convexa, nitida, nigra, interdum parum aeneo- vel cyaneo-micans, antennarum articuli primi parte inferiore, elytrorum limbo latero-apicali, epipleuris, unguiculis, interdum etiam palporum articuli ultimi 3) Bei dieser Gelegenheit muss ich erwähnen, dass im «Catalogus Coleopt. Europae, Cauc. et Arm. ross. 1891» folgende Artnamen fehlen: 1. Chrysomela septentrionalis Mén. (Middendorft’s Reis., 1851, Sep., р. 31; Taf. III, Fig. 10). — Novaja Sem]ja. 2. Clytra unifasciata Mén. (Mém. Ac. Imp. Sc. Pétersb. VI Ser. T. V, 1835, Sep., pp. 225—226; Tab. II, fig. 8) = nigrocincta Lac. 1848 (Monogr.) — Turcia. 3. Cryptocephalus Steveni Adams (Mém. Soc. Nat. Mosc. V, 1817, pp. 313— 314) = ? laetus Fabr. — Ciscaucasia. 4) Deshalb ist es auch unnôthig für Chr. circumducta Suffr. den Namen cinctipennis Harold einzuführen. a apice ferrugineo-rufis. Caput disperse punctulatum, clypeo non- nihil densius, vertice fere impunctato; elypeo brevi; antennis ut in Chr. sanguinolenta formatis, tenuibus. Prothorax brevis, valde transversus, multo plus quam duplo latior longitudine, parum convexus, basi latissimus, lateribus usque ad ?/, longitudinis vix et fere rectelineatim angustatis, deinde ad angulos anticos fortiter rotundatis; callo laterali vix indicato, antice dilatato, basi solum fovea haud profunda punctata distincte terminato, interne fortiter punetato (punetisinterdum confluentibus, majoribus minoribusque); disco sat regulariter disperse punctulato; foveolis angularibus setigeris nullis. Scutellum triangulare, lateribus convexis, planum, punetulis nonnullis obsitum. Elytra valde convexa, apicem versus valde, in femina subverticaliter declivia, in sexu utroque nitida, parce subtilissime punctulata, punctulis alicubi lineolis im- pressis conjunctis; praeterea punctorum majorum et profun- dorum seriebus 10 obliquis, per paria approximatis signata, quarum serie prima (scutellari) abbreviata, secunda apicem versus in striam suturalem impressam transeunte, striarum 3° cum 4* et 9° cum 10° punctis ad apicem confusis; punctis serierum haud crebris, interdum remotis (tum etiam ipsis seriebus indistinctis); linea marginis lateralis interne serie punctorum magnorum praedita; limbo elytrorum serie 10* terminato, humeros vix ele- vatos parum superante. Corpus subtus nitidum. — Long. 5— 7,25 mm. ö. Tarsi articulis 3 primis dilatatis; segmentum ultimum abdominale apice truncatum, ante apicem longitudinaliter vix impressum. Var. Immatura: valde aeneo-micans, limbo elytrorum flavo- ferrugineo. Var. b. Obscure coerulea, limbo rubro. Haec species frequentissima esse videtur. — 2. IT, 19. IV, 15. IH, 18. У, 21. ЛУ 22, IM..28: IV (Siotab), SON EM 3. У, 29. У (Sching), 9. VE 15.315,28: 72V IR (Pa send) 24, VI, 27. VI: — 245 — 26. Chrys. coerulans Scriba, var. angelica Reiche (splendori- fera Motsch.) — 30. IV, 25. VI. 27. Phaedon pyritosus Rossi, Weise. — 29. IV (Uchum). 28. Phaedon betulae L. (armoraciae L.)—29. У (Sching), 8. VEIT. 29. Plagiodera versicolora Laich. — 17. III, 28. IV (Sintab), 29. У (Kassat. und Sching), 14. VI, 26—29. VI.—Flügeldecken meist violett. 30. Меазота populi L. — 25. IV, 28. IV (Sintab), 7. У (Ser- hent).;24, У. 13 und 22. УП ЗЕ. VII, 24. УП. 31. Agelastica alni L.—- 13. II, 7. Ш, 15. III, 17. III, 28. IV (Sintab), 30. IV, 7. V (Katty-kurgan). 32. Galerucella luteola Müll. (vanthomelaena Schrank). 33. Diorhabda persica Fald. — 28. IV (Aktschap), 30. IV, 3. У, 7. У (Serbent), 29. У (Kassatarasch), 13. УП, 15. VI. 34. Diorhabda elongata Brulle. — 29. Ш. 35. Leptosonyx costipennis Kirsch? (Kraatz. Monatsbl. 1880, р. 164). — Meine Exemplare unterscheiden sich von L. silphoides Dalm. durch schmäleren Körper, längeren Halsschild, unregel- mässigere Punktirung der glänzenden Flügeldecken; der Unter- schied in der Bildung der Längsrippen auf den Flügeldecken ist nicht gross: die 6° ist die höchste, dann folgt die 2°; die 4° kaum bemerkbar; bei einigen Stücken erkennt mann noch die 1° und 3°. Kopf bisweilen mit rothem Scheitel. Auch bei viel selteneren dd lassen die Flügeldecken die 21/, letzten Abdominalsegmente frei. Hinten sind die Flügeldecken einzeln sehr breit abgerundet, mit äusserst zerstreuten abstehenden Börstchen besetzt. &. Flügeldecken parallelseitig. Analsegment an der Spitze mit dreieckiger Ausbuchtung, deren Spitze abgerundet ist.—L. (ohne Abdomen) 7—8 mm., Br. 4—4,5 mm. &. Flügeldecken hinten erweitert. Analsegment einfach. —L. (ohne Abdomen) 7,25 — 8,5 mm., Br. 4,5 — 6 mm. Auf Artemisia maritima, 8. УШ. — 246 — 36. Galeruca orientalis Osculati. — 24. V, 29. V (Kassata- rasch), 10. und 12. УП, 13 — 14. УП, 15. VM. 37. Galeruca eircumdata Duft. var. jucunda Fald. — 28. IV. (Aktschap), 30..IV, 4— 5. V, 27—28. УП, 1. VI. Var. eireumeineta Mannh.— 20. УП. 38. Crepidodera ferruginea Scop. — 29. V (Sching), 26 — тот 39. Chaetocnema Sahlbergi Gyll. mit den Var. 1. cyanescens Weise (Ins. Deutschi. VI, р. 777), 2. cupricollis Motsch. (Schrenk’s Reis. Amurl. II, 1860, p. 235) und 3: femoribus anterioribus et intermediis maxima ex parte ferrugineis. — 29. Ш, 7. V (Serbent), 29/V (Kassatarasch),' 22. VII. 40. Psylliodes cyanoptera 111. — 24. IV. 41. Phyllotreta cruciferae Goeze. — 26. У. 42. Aphthona flaviceps All. — 29. Ш. 43. Longitarsus asperifoliarum W eise. — 29. III, 2. IV, 25. IV, В. ГУ. Var. nova: defectus. Minor, alis tuberculisque humeralibus nullis. — 15. VII. 44. Longitarsus tmetopterus sp. п. — Г. brachyptero Weise (e valle Araxis), quocum et cum éruncatello Weise (e Graecia) emarginatoque W eise (e Syria) sectionem distinctissimam formans, affinis, elytris autem nitidis, capite rugoso, colore cupreo et aliis notis diversus. Oblongo - ovalis, subeylindricus, magis quam duplo longior latitudine, modice convexus, аегео -cupreus, palpis, antennarum articulis 4°— 5° (primi superne linea picea excepta), genubus, tibiis (parte media piceo-nigra excepta) tarsisque ferrugineo- brunneis, femoribus obscure aeneis. Antennae oblongae, dimidium corporis valde superantes, pilis erectis et subappressis sat longis albidis praeditae, articulo primo magno ultimo aequilongo, ceteris inter se subaequilongis, 3°, 4° et 5° tenuibus, 2° et 6° crassioribus, 7’— 11° valde incrassatis. Caput magnum; fronte lata verticeque subopaco rugosis et parce punctatis; tubereulis frontalibus solum — 247 — antice ух distinetis, postice nullis; lineis lateralibus distinctis; carina nasali sat lata, parum convexa. Prothorax transversus, antice distincte angustatus, valde transversim distincteque longi- tudinaliter convexus; lateribus medio parum rotundatis; sub- tiliter alutaceus, parum nitidus, sparsim punctulatus, punctulis medio subobsoletis. Elytra basi prothorace haud latiora, usque ad primum trientem parum ampliata, deinde parum retundato- angustata; apice communiter valde exciso-truncata; trun- catura latissima, subtiliter ciliata, concava; angulis suturalibus obtusis, late rotundatis; humeris nullis; lateribus valde declivibus; superficie indistincte alutacea, dense regulariter punctata, niti- dissima. Pygidium pubescens, (in femina etiam magna pars pro- pygidii) liberum, haud dense punctatum. Pedes sat robusti, lon- giusculi, femoribus posticis valde dilatatis; tibiis posterioribus apicem versus dilatatis et hie subemarginatis, calcari apicali valido; metatarso dimidiam tibiam haud superante, tenui; ungui- culis parvis, tenuibus. д. Antennae longiores et vix crassiores. Tarsi anteriores et intermedii articulo primo vix dilatato, oblongiusculo. Abdomen segmento ultimo medio fovea ellipsoidali magna profundaque longitudinali ornato. — Long. 1,5 mm. 9. Tarsi anteriores et intermedii articulo primo tenui. Abdo- men segmento ultimo simpliei. — Long. 2,1 mm. 29. Ш (2 specimina). 45. Hispa atra L. — 30. IV. 46. Cassida suberosa Weise (Verhandl. nat. Ver. Brünn. XX VII, 1890, р. 133) = (С. Dohrni Balassoglo in litt.—25. IV, 28. IV (Aktschap). Var. discoidalis Reitt. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891, p. 35). — 29. IV (Uchum). 47. Cassida 11-notata Gebl. var. 11-guttata Reitt. (Wien. Ent. Zeit. 1890, p. 265). — Halsschild und Schildchen einfarbig roth, Flügeldecken viel stärker punktirt als bei der Stamm- form. — 13. II, 30. Ш, 7. У (Katty-kurgan), 4. VI. — 248 — 48. Cassida subferruginea Schrank. — 25. IV, 11. VII. 49. Cassida incompta Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1887, р. 340). — 15. Ш, 30. Ш, 24. У. - 50. Cassidula nobilis L. — 30. Ш. Symbolae ad cognitionem Pimeliidarum. Auctore Andrea Semenow. iR Revisio dichotomica specierum hucusque cognitarum generis Platyope Fisch.'). 1 (8). Superficie praeter pubescentiam vel tomentum pilis longis erectis sparsim obsita. Capite et thorace confertim sub- tiliter coriaceis ideoque opacis. 2 (7). Tibiis anticis externe spinis validis 6—8 in utroque sexu ornatis. 3 (4). Superficie tota tomento dilute fusco et albido-sericeo dense vestita, elytris vittis tribus albido-sericeis ornatis pilisque erectis albidis obsitis, eorum epipleuris late bivittatim albo-sericeo-tomentosis. Thoracis basi utrinque auguste ac leviter impressa. Elytris thorace modice latioribus, longius- culis, dorso parum deplanatis, granulis acutiusculis haud 1) Cf. infra, р. 262, cum nota 17-a hujus opusculi. В. В. Е. В. XXVII. 171 4 (3). 5 (6). 7 (2). numerosis biseriatim dispositis instructis. Species an- gustior, subelongata, gracilis. — Long. 9—10 mm. Pl. tomentosa m. °). Superficie plus minusve pubescenti, partim denudata nulloque modo tomentosa; pubescentia elytrorum haud vel subobsolete vittatim condensata. Species angustior, elongata. Elytris ad humeros thorace parum latioribus, lateribus fere parallelis, apicem versus longius sensimque angustatis et subacuminatis, granulis acutiusculis numerosis regulariterque seriatim dispositis ornatis. Corpore breviter subtiliterque pubescenti, pubes- centia elytrorum (praesertim ad eorum latera et apicem) epipleurorumque distincte vittatim condensata. — Long. 80 ши. | Pl. collaris Fisch.°). . Species latior, breviuscula. Elytris ad humeros thorace multo latioribus, subcordatis, apicem versus subito angu- statis et subacuminatis, tuberculis dentiformibus majori- bus paucisque irregulariter obsitis. Corpore longius for- tiusque pubescenti; pubescentia elytrorum limbum latum parumque determinatum efficiente; epipleuris omnino denseque pubescentibus. — Long. 9, —11 mm. Pl. serrata m. “). Tibiis antieis externe subtilissime denticulatis. Thorace 2) Cf. infra, p. 256. 3) Fischer: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1844. Г, р. 62. — Motschulsky: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1845. I, р. 62. — Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, р. 273 (ubi descriptio cel, Fischeri in extracto repetitur). = Pl. Regeli Ball. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1878. I, p. 318). Incolatus: Kuldsha (specimina numerossima in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop., anno 1879 a D-re A. Regel collecta!). Descriptio el. Ballionis cum illa Fischeri omnino congruit, quam ob rem Pl. collarem Fisch. et Pl. Regeli Ball. eandem esse speciem sine ullo dubio ju- dico, eo magis quod ambae proveniunt ex iisdem locis; Kuldsha enim est pars Songoriae (rectius Dshungariae) veterum auctorum. 2) СЕ. infra, р. 254. — 251 — basi non foveato. Elytris dorso deplanatis, triseriatim granulatis, non vittatis. Species angustiuscula. — Long. 11Y, mm. — (Ex Reitter). Pl. planidorsis Rttr.>). 8 (1). Superficie praeter tomentum nunquam longe pilosa. 9 (14). Epipleuris elytrorum denudatis, secundum marginem tantum inferiorem anguste univittatis. 10 (11). Elytris valde nitidis, nitore levissime viridi-aeneo, ad apicem vittis duabus abbreviatis albo-tomentosis ornatis, Ух granulosis. — Long. 9%, —14 mm. Pl. proctoleuca Fisch. 5). 11 (10). Elytris nitore metallico vittisque albido-tomentosis nullis. 12 (13). Capite medio haud granulato. Thorace basi fere non angustato, spatio longitudinali medio impressionibusque utrinque basalibus transversis laevibus, angulis anticis longe productis. Elytris valde nitidis, dorso obsolete parceque, ad latera et in declivitate distinctius, subti- liter et laxe granulatis. Species major. — Long. 12Y, —16 mm. Pl. gobiensis Friv.?). 5) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, p. 285. Incolatus: prov. Transcaspica (Sary-jasy, teste Reitter, I. c.). Species mihi in natura ignota. 6) Fischer. Entomogr. Ross. I, 1820—22, р. 164; tab. 15, f. 3. — Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, p. 273. Incolatus: Sibiria mer.-occ. (Nor-Zaissan, Kara-Irtysch!). 7) Frivaldszky: Termész. Füzet. XII, 1890, р. 207: «Nigra, subnitida; capite valde lato, medio valde laxe, fere laevi, ad latera densius subtiliter granulato, granulis nigro-setosis. Prothorace transverso, angu- lis antieis productis obtusisque, supra didyme granulato, granulis dorsalibus ma- joribus, lateralibus vero paulo minoribus densioribusque, linea media longitudi- nali lata impressionibusque utrinque basalibus transversis laevibus. Elytris late ovalibus, dorso deplanatis, obsolete, ad latera et in declivitate distinctius subtili- ter laxeque granulatis; lateribus granulatim carinatis, granulis antice confusim, medio vero triseriatim dispositis; deflexione subtiliter, laxe, hinc-inde seriatim granulata et griseo-limbata. Subtus opaca, dense granulata et griseo-pubescens. Long. 15—16 mm. 17 — 252 — 13 (12). Capite medio fortiter et acute granualato. Thorace basi distincte angustato, toto confertim granulato, medio late depresso, angulis anticis breviusculis. Elytris crebre fere trivittatim granulatis, parum nitidis. Species minor. — Long. 11—13 mm. Pl. unicolor Zubk.?°). 14 (9). Epipleuris elytrorum vel totis tomentosis vel late bi- vittatis. 15 (18). Elytris ad humeros thorace distincte vel multo latiori- bus, parum elongatis. Tibiis anticis brevibus, compressis, late triangularibus. 16 (17). Capite lobulis lateralibus frontis prominulis, plus mi- nusve angulatis. Thorace modice brevi, longitudine sesqui latiore, lateribus antrorsum fortiter dilatato- rotundato, angulis anticis saepius obtusiusculis. Elytris vittis tomentosis latis, plus minusve integris. — Long. 8',—15 mm. PL leucogramma Pall.?). Statura Plat. proctoleucae, sed major, subnitida, pronoto didyme granulato et elytris apice non vittatis distincta.» Incolatus: Chinae prov. Gan-su (inter Su-dshou et Gan-dshou, teste Fri- valdszky). Hujus speciei nonnulla specimina, quae in valle Gan-dshou 25. IV. 1890 a beato Martin collecta sunt, ante oculos habeo. Ea cum descriptione cl. Fri- valdszkii hic transcripta omnino congruunt. $) Zoubkoff: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1829, р. 160; tab. 19, f. 7.—Solier: Ann. Soc. Ent. Fr. 1836, р. 15. — Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, р. 273. = Piatyope Karelini Kryn. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1829, р. 193). Incolatus: Rossia mer.-orient. nec non Turcomania (sec. Ménétriés. Ins. Lehm. II, 1848, p. 10). Haec distinctissima species numero varietatum Pl. leucogrammae Pall. a nonnullis auctoribus recentioribus injuste adscripta est. Animadversio. Non dubito, quin «Platyope unicolor» a cl. Fairmaire (Revue d’Ent. VII, 1887, р. 324) e Peking indicata species sit a Pl, unicolore Zubk. omnino diversa. 3) Pallas. Reis. II, 1773. App., р. 719, п. 43. = Tenebrio leucographus Pall. (Icon. Ins. I, 1781, р. 54; tab. С, Е. 20). = Platyope lineata Sol. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1836, р. 12; tab. 1, Е. 1—8). — Quod attinet ad synonymiam litteratu- ramque hujus speciei cf. Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, p. 271. Gem- — 253 — Statura latiore. Thorace minus impresso, crebrius granulato. Elytris basi magis angustatis, vittis to- mentosis plus minusve abbreviatis, saepius solum postice bene expressis. Forma orientalis, plerumque major, validior. — Long. 11Y,—15 mm. Pl. laucogramma Pall. var. lineata Е. '°). 17 (16). Capite lobulis lateralibus frontis non prominulis neque ullo modo angulatis. Thorace brevi, longitudine fere duplo latiore, lateribus antrorsum vix dilatato-rotundato, angulis anticis saepius acutiusculis. Elytris tomento in dorso plus minusve irregulariter impluviato, ad apicem tantum vittato. — Long. 11Y,— 14 mm. Pl. mongolica Fald.!t). 18 (15). Elytris ad humeros thorace vix latioribus, angustis, elongatis. Tibiis anticis longioribus, angustis, minus compressis, fere non triangularibus. Prothorace disco non impresso, per totam superficiem tuberculis rotundis granuliformibus copiose obsito. Species major, angusta, elongata. — Long. 16—17 mm. Pl. granulata Fisch. !?). minger & Harold. Cat. Col. VII, 1870, pp. 1885—1886. Heyden. Cat. Col. Si- bir., 1881, р. 142. — Haec species apud Jacquelin-Duval (Gen. Col. Eur. Ш, 1859—63, tab. 64, f. 318) optime delineata et depicta est. Incolatus: Rossia mer. пес non Sibiria осе. 10) Fabricius. Spec. Ins. I, 1781, р. 319. = Platyope dichotoma Fisch. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1830, р. 187. — Ibid. 1844. I, р. 60). = Pl. Bassü Sol. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1836, р. 14). = ? Pl. obliterata Fisch. (Bull. Soc. Nat. Mose. 1844. I, p. 60). Incolatus: Sibiria mer.-occ. Quod attinet ad hujus formae synonymiam littereturamque cf. Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, p. 272. — Gemminger & Harold. Cat. Col. VII, 1870, рр. 1885—1886. — Heyden. Cat. Col. Sibir., 1881, р. 142. п) Faldermann: Mem. Acad. Imp. Sc. Pétersb. II, 1835, p.388.—Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, p. 274. Incolatus: Mongolia. 12) Fischer. Entomogr. Ross. I, 1820—22, p. 161; tab. 15, f. 1. — Solier: Ann. Soc. Ent. Fr. 1836, р. 16.—Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, р. 272. Incolatus: Sibiria mer.-occ. (Nor-Zaissan, Kara-Irtysch!). в Platyope serrata, sp. п. Platyope collaris Fisch. apud Reitter: Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXVII, 1890, р. 117. Minor, brevis, latiuscula, tota nigra, subopaca, praeter pubes- centiam appressam griseam superne pilis longis erectisque piceis sparsim obsita. Antennis sat gracilibus thoracis basin paulo su- perantibus, articulo 3° sequentibus tribus unitis fere aequilongo, articulis 3 ultimis glabris nitidisque, reliquis sat dense griseo- pubescentibus, 9° praecedente plus quam sesqui latiore. Palpis maxillaribus sat longis et gracilibus, articulo ultimo haud dila- tato. Capite haud nimis lato neque in prothoracem valde retracto, confertim subtiliter coriaceo ideoque opaco, sat dense et longe (praesertim ad latera) pubescenti, frontis parte inferiore clypeique basi obsolete variolosis, hoc nitidulo, apice levissime sinuato; lobulis lateralibus frontis neque angulatis neque prominulis. Prothorace capite multo latiore, latitudine sesqui breviore, late- ribus antrorsum fortiter rotundato-dilatato, apice medio levissime sinuato, basi recte truncato; angulis antieis obtusis haud pro- ductis; lateribus verticalibus, margine pleurali inde ab angulo antico usque ad medium distinctissimo, elevato acuteque spinu- loso, deinde omnino obliterato; disco confertim subtiliter pun- ctato-coriaceo ideoque opaco, medio levissime longitudinaliter impresso, utrinque ad basin praeterea indeterminate impresso et retrorsum fortiter declivi, crista abbreviata e dentibus acutissimis in angulo posteriore orta antrorsumque oblique directa munito denticulisque paulo humilioribus, haud numerosis, secundum im- pressionem mediam utrinque subseriatim congregatis instructo, secundum marginem anteriorem levissime angusteque transversim depresso. Elytris latis, latitudinem thoracis plus quam sesqui superantibus, lateribus fortiter (praesertim in $) dilatato-subro- tundatis, ante apicem subito angustatis et leviter subacuminato- productis ideoque formam fere cordatam praebentibus, ipso apice — 255 — obtuse subrotundato; dorso leviter convexis, vix nitidis, ad latera sat fortiter denseque pubescentibus, medio plus minusve denu- datis, denticulis acutis piliferis perpaucis, inaequalibus longeque invicem remotis (in utroque elytro in 4 series obsoletissimas plus minusve congestis) obsitis; margine laterali crebre acuteque den- ticulatim serrato, denticulis ad humeros fortissimis, elongatis di- stincteque retrorsum incurvis, dein apicem versus sensim decres- centibus; epipleuris latis, omnino denseque pubescentibus, serie- bus 2 obsoletis granulorum minutorum instructis. Subtus corpore toto dense pubescenti, pro- et praesertim mesosterno longius pilo- sulis; prosterni processu intercoxali apice sat fortiter dilatato; processu intercoxali segmenti primi abdominalis latissimo, late arcuato ideoque coxis posterioribus valde distantibus. Pedibus sat longis et gracilibus; tibiis anterioribus longiuseulis, leviter incurvis et vix compressis, externe spinis 6—8 (in © longioribus et magis determinatis) validis acutisque armatis; tarsis fortiter compressis, superne longe pilosis, inferne brevius ciliatis; tibiis (praesertim mediis) longe fulvescenti-pilosis. Long. 91/,—11, lat. 5!/,—61/, mm. Prov. Transcaspica: oasis Achal-teke, verisimiliter prope Aschabad (A. Komarow, H. Leder, E. Koenig). — Specimina nonnulla © ©. Haec distinctissima species propter superficiem praeter pube- scentiam longius pilosam solum Pl. planidorsi Rttr. et collari Fisch. (= Regeli Ball.) affinis est; dignoscitur quidem a priore imprimis tibiis anticis spinis fortibus haud numerosis armatis, forma corporis (praesertim autem elytrorum) latiore, elytris dorso haud deplanatis, tubereulis acute dentiformibus perpaucis obsitis aliisque notis; a Pl. autem collari Fisch. — forma corporis multo latiore et breviore, thorace acutius fortiusque denticulato, ejus angulis anterioribus obtusis neque ullo fere modo prominulis, elytris aliter formatis, fortius sed multo minus copiose nec regu- lariter denticulatis, margine laterali (praesertim ad humeros) multo fortius longiusque denticulato, pubescentia totius corporis — 256 — multo minus tenui, in elytris haud vittas, sed limbum latum pa- rumque determinatum formante, etc. Platyope tomentosa, sp. n. Minor, gracilis, sat angusta et longiuscula, nigra, supra tota tomento dilute fusco et albido-sericeo dense vestita pilisque longis suberectis albidis sparsim obsita, subtus cum pedibus griseo-tomentosa. Antennis gracilibus, basin thoracis vix super- antibus, articulo 3° tribus sequentibus unitis vix breviore, duobus ultimis leviter incrassatis glabrisque, 9° praecedente majore, fere obconico, 10° glandiformi e 2 articulis connatis composito. Palpis maxillaribus sat longis, articulo ultimo non dilatato. Capite haud lato neque in prothoracem nimis retracto, dense albido- sericeo-tomentoso, sub tomento opaco, confertim coriaceo et in vertice punctulato pilisque albidis sparsim obsito; clypeo apice distincte sed leviter arcuatim exciso; lobulis lateralibus frontis (supra insertionem antennarum) haud angulatis parumque promi- nulis. Prothorace capite modice latiore, latitudine vix 1Y, bre- viore, lateribus ante medium vix subdilatato et fere non rotun- dato, angulis antieis obtusiusculis haud productis, apice levissime arcuatim exciso, basi recte truncata; lateribus verticalibus, dense albido-sericeo-tomentosis, margine pleurali distincto nullo, eleva- tione obtusa compensato; disco dense tomentoso, tomento dilute fuscescenti, medio et utrinque vittatim albescenti, sub tomento confertim coriaceo-punctulato, ante basin leviter transversim elato, basin versus levissime declivi, basi utrinque transverse haud for- titer impresso, granulis minimis asperatis vage adspersis. Cole- opteris latitudinem thoracis modice superantibus, elongato-ovali- bus, ad humeros obtusiusculos neque prominulos levissime sub- angustatis, lateribus pone medium fere non dilatatis, apicem versus sensim sat fortiter angustato-subproductis, apice conjunc- tim obtuse subrotundatis; dorso leniter convexis, dense dilute — — fusco-tomentosis vittisque in singulo elytro tribus albido-sericeo- tomentosis ornatis, vittis duabus exterioribus latioribus, melius determinatis et invicem approximatis, spatio angustiusculo inter has granulis minutis acute asperatis uniseriatim dispositis in- structo, spatio autem latiusculo inter уаз 1°” et 2°” granulis minoribus, obsoletis, solum ad basin distinctis et irregulariter dispersis notato; margine laterali solummodo in dimidio anteriore denticulis remotis sat subtilibus acutisque uniseriatim dispositis instructa; epipleuris dense longeque albo-sericeo-tomentosis, to- mento linea denudata parce uniseriatim subasperata (interdum evanescente) quasi in duas vittas partito. Prosterni processu intercoxali apice sat fortiter dilatato, medio excavato; processu intercoxali segmenti primi abdominalis late arcuato; coxis inter- mediis et imprimis posterioribus latissime distantibus. Pedibus longis et gracilibus; tibiis anterioribus longiusculis, vix incurvis, parum compressis, extus spinis 6—8 (in ® magis determinatis) fortibus acutisque armatis; tarsis tenuibus sat fortiter compressis, supra pilis pallidis longissimis paucisque obsitis, infra copiosius ciliatis. Long. 9— 10, lat. 4/,—5"/, mm. Turkestan occid.: deserta Kizil-kum merid. prope Kalma-taj, Sarybaj-bulysh et Temir-kauk (D. Glasunow. IV. 1892). — 3 individua (1d, 259). Species egregia, quae propter superficiem totam dense to- mentosam pilisque suberectis albidis obsitam a congeneribus omnibus (quarum accedit solummodo Pl. collari Fisch. [= Regeli Ball.] nec non serratae m.) facillime distinguenda est et quibus- dam characteribus ad genus Przewalskia m.'?) transitum osten- dere videtur. Quoad colorem elytrorum primo aspectu Pl. leucogrammae Pall., a qua ceterum longe distat, haud omnino dissimilis est. 13) Cf. infra, р. 262, cum nota 16-a hujus opusculi. = DORE IL. Homopsis, с. п. Pimeliidarum. Generi Platyope Fisch. proximum, a quo prosterni brevioris processu intercoxali paulo ultra coxas anticas producto, apice verticaiiter non declivi, cum mesosterno contiguo, hoc magis elato, antrorsum magis promoto ibique subgibboso-convexo facile distinguendum. Ceterum habituque cum gen. Platyope Fisch. omnino congruens. Homopsis Grumi, sp. n. Subelongata, sat angusta, superne subexplanata, tota nigra, leviter nitida, supra vage, subtus cum pedibus densius cirerascenti- albido-tomentosa, sed nullo modo pilosa. Antennis thoracis basin multo superantibus, tenuibus gracilibusque, articulis 1°— 8° to- mentosis, reliquis tribus glabris et nitidis, parce ciliatis, scapo brevi, leviter dilatato, articulo 2° hoc etiam breviore, 3° longis- simo articulis 3 sequentibus unitis vix breviore, 4°—8° gradatim decrescentibus, 9° breviter obconico, 10° hoc vix latiore et distincte breviore eodemque fere modo formato, 11° (ultimo) ob- tusiusculo, minuto, in praecedentem leviter retracto. Palporum maxillarium articulo ultimo anguste subtriangulari, apice oblique subrotundato. Capite mediocri, fere verticaliter declivi, usque ad oculos rotundos longeque a margine laterali sursum remotos in prothoracem retracto, inter antennas transverse subsulcatim im- presso, fronte utrinque dense tomentosa, medio longitudinaliter denudata et laevigata punctulisque perpaucis dispersis notata; clypeo brevi, denudato, obsolete grossiusque punctato, apice ar- cuatim sinuato; lobis lateralibus frontis (supra insertionem anten- narum) brevibus, vix prominulis. Labro brevi, apice medio vix sinuato. Mento apice medio profunde inciso, lobulis lateralibus — 299 — apice rotundatis. Prothorace transverso, latitudine sesqui bre- viore, lateribus verticaliter truncatis levissimeque impressis, basi et apice fere recte truncato, disco medio late laevigato, levi- ter concaviusculo, granulis aliquot parvulis, asperatis dispersisque notato et vage albido-tomentoso, utrinque late, ad basin anguste granulatim tuberculato, tuberculis valde convexis obtusisque fere ad instar ferri equini utrinque usque ad angulum posticum ramu- lum emittentis dispositis, basi utrinque profunde triangulariter impressa, in fundo laevigata et vix tomentosa; margine laterali bene determinato, anterius deorsum valde inclinato seu immerso, desuper viso antrorsum subdilatato-rotundato, angulis anticis (desuper visis) ultra oculos productis sed parum prominulis, apice acutiusculis; lateribus epipleurisque sat dense tomentosis. Scu- tello distinctissimo, parvulo, basi subpedunculato. Elytris latitu- dinem thoracis modice superantibus, oblongis, lateribus vix sub- dilatatis, inde a triente posteriore usque ad apicem angustatis apiceque subacuminatis, humeris parum prominulis, dorso distincte subexplanatis, post medium retrorsum sat fortiter declivibus, irre- gulariter disperseque asperato-granulosis, utroque elytro seriebus 217, basi plus minusve confusis granulorum asperatorum magis indicatorum serieque suturali granulorum adhuc minorum ad apicem tantum indicata instructo, tomento in dorso irregulariter impluviato, ad apicem in 3 vittas latas et omnino determinatas condensato; margine laterali distinctissime etsi obtuse cariniformi, pluriseriatim irregulariter granuloso; epipleuris verticalibus, latis, levissime convexis, sat dense tomentosis, seriebus 2 (superiore abbreviata) granulorum minorum parumque indicatorum instructis. Prosterni processu intercoxali ultra coxas anticas breviter pro- ducto, cum mesosterno antice convexo contiguo apiceque obtu- sissime subrotundato. Sterno toto et abdomine dense albido- tomentosis copioseque nigro-punctatis, hoc medio longitudinaliter late subexplanato: segmenti abdominalis 1' lobo intercoxali lato, regulariter arcuato. Pedibus longis et tenuibus, albido-tomentosis, tibiis anticis levissime curvatis, modice compressis, externe obtuse — 260 — irregulariterque subserratis; tarsis (praesertim posterioribus) com- pressis, utrinque pilis rigidis piceis sat copiose obsitis. Long. 12—16!/,, lat. 61,—91/, mm. Dshungaria chinensis: Dshincho (G. & M. Grum-Grzhi- mailo. 13. У. 1889). — Nonnulla individua. — Praeterea specimina numerosa in Museo Zoologico Academiae Caesa- reae Scientiarum Petropolitanae e Kuldsha (Dr. A. Regel. 1879). Quoad habitum corporisque tomentum primo intuitu Platyopae mongolicae Fald. haud dissimilis, a qua tamen specie, praeter characteres genericos jam supra allatos, capite angustiore et lon- giore, thorace aliter formato et sculpto, elytris longioribus dorso magis explanatis imprimis divergens. Quoad formam elytrorum potius Platyopae granulatae Fisch. similis. Hanc distinctissimam speciem clarissimo investigatori rossico in Asia Centrali nec non lepidopterologo praestantissimo, Dom. Gr. Grum-Grzhimailo dedicavi. IM. Conspectus dichotomicus generum subtribus Platyopidarum м. I (II). Oculi rotundi vel oblique vix ovales, semper superiores, i. e. supra marginem lateralem capitis positi. Subtrib. Platyopidae m. 1 (8). Prosterni processus intercoxalis coxas anteriores haud superans nec cum mesosterno contiguus. 2 (3). Coxae posticae parum distantes, processulo angusto seg- menti 1’ abdominalis separatae. Tibiae anteriores spinis validis 4—6 extus armatae. Tarsi posteriores articulo basali ultimo circiter duplo longiore. Prothorax lateribus — 261 — convexis, rotundatis. Corpus confertim squamulosum. Statura plerumque minor. с. Leucolaephus Luc. 14). 3 (2). Coxae posticae late distantes, lobo latissimo segmenti 1' abdominalis separatae. 4 (5). Prothorax cylindricus, lateribus leniter convexis. Scu- tellum sub basi thoracis fere omnino occultum, saepis- sime indistinetum. Corpus dense subtiliter squamulosum. Forma corporis angustiuscula. 5. Apatopsis m. 15). 5 (4). Prothorax non cylindricus, lateribus plus minusve ver- ticaliter truncatis vel impressis. Scutellum distinctum, haud occultum. Corpus nunquam squamulosum. Forma corporis plerumque latior. 6 (7). Prothorax fere cubicus, desuper visus angustus, per- fecte quadratus, angulis anticis (desuper visis) ultra oculos productis. Elytra amplissima, latitudinem thora- cis plus quam duplo superantia, inflata, dorso haud de- 14) Lucas: Ann. Soc. Ent. Fr. 1859. Bull., р. XXII. — Kraatz. Revis. Te- nebr. alt. Welt, 1865, p. 314. — G. Quedenfeldt: Entom. Nachr. 1889, p. 354. — A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, 1891, p. 368. Hoc genus continet 4 species: 1. L. liliputanus Luc. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1857. Bull., p. LVI: sub: Pimelia. — Ibidem. 1859. Bull., p. XXIV). 2. L. nigropunctatus Luc. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1858. Bull., p. CLXXX: sub: Pimelia. — Ibidem. 1859. Bull., р. XXIII). 3. Г. Perrisii Luc. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1859. Bull., р. XXIII), qui sec. Mar- seul (Catal. Со]. Anc. Monde, 1882—1889, р. 325) © est speciei praece- dentis. 4. L. tripolitanus G. Quedenf. (Entom. Nachr. 1889, p. 353). Animadversio. Non dubito, quin genus Mecopisthopus Karsch (Berl. Ent. Zeitschr. 1881, р. 46), continens speciem unicam, M. Rohlfsi Karsch (1. c., р. 47; tab. II, ff. 4, 4a), omnino idem sit ac genus Leucolaephus Lucasi. 15) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, 1891, p. 368. Quod genus continet 2 species: 1. А. Grombezewskii m. (Horae Soc. Ent. Rost. ХХУ, 1891, р. 368). 2. A. Conradti m. (L. c., р. 370), quae fortasse Q est speciei praece- dentis. — 262 — planata. Corpus totum pube sericea delicataque (in elytris striatim congesta) copicse vestitum. с. Przewalskia п. !°), 7 (6). Prothorax nunquam perfecte cubicus nec desuper visus quadratus, plus minusve late transversus, angulis anti- cis (desuper visis) nunquam ultra oculos productis. Elytra nec inflata nec valde ampliata, dorso plus mi- nusve deplanata, margine laterali plus minusve acute carinato. Corpus plerumque minus copiose (in elytris saepius vittatim) breviusque pubescens vel tomentosum, saepius partim denudatum. с. Platyope Fisch. !”), 8 (1). Prosterni processus intercoxalis coxas anteriores dis- tincte vel multo superans, cum mesosterno contiguus. 9 (10). Prothorax basi fere recte truncatus medioque ad basin 16) Przewalskia, g. n. Pimeliidarum. Generi Platyope Fisch. proxime affine, sed thorace cubico, desuper viso an- gusto et perfecte quadrato, lateribus verticaliter truncato, angulis anticis (desuper visis) ultra oculos productis, acuminatis, elytris amplissimis, latitudinem thoracis plus quam duplo superantibus, inflatis et dorso fere non deplanatis, subsulcatis, margine laterali obsolete obtuseque carinato, corpore toto pube sericea delica- taque (in elytris striatim condensata) vestito, praeterea tenuiter sparsimque pilo- sulo jam facile dignoscendum. Hoc genus piae gloriosaeque memoriae celeberrimi maximique inter recen- tiores investigatoris Asiae Centralis, beati Nicolai Przewalskii, qui primus speciem hujus generis typicam detexerat, dedicare venit mihi in mentem. Typus et species unica: 1. Pre. dilatata Rttr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXI, 1887, p.375: sub: Platyope). Quae venusta maximeque egregia species insectum plane vernale esse et in desertis Turkestaniae sinensis primo vere (utpote mensibus Februario et Martio) sat frequenter copioseque occurrere videtur (sec. materialia ab expeditionibus vi- rorum clarissimorum Br. Grombczewskii nec non M. Pewtzowi novissime collecta). 17) Fischer. Entomogr. Ross. I, 1820—22, p. 160.— Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 178. — Jacquelin-Duval. Gen. Col. Eur. III, 1859—63, p. 261. — Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt, 1865, p. 271. — A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, 1891, p. 368. Species hujus generis in conspectu dichotomico supra allato (cf. pp. 249—253) recensitae sunt. op leviter producto-elevatus. Caput mediocre. Oculi sim- plieiter positi. Elytra dorso distincte explanata. Pro- sterni processus intercoxalis minus validus, ultra coxas anteriores breviter productus. Corpus supra plus mi- nusve tomentosum. Habitus Platyopae. с. Homopsis п. 15). 10 (9). Prothorax Баз late profundeque excisus et secundum marginem basalem subsulcatus, disco medio deplanato, laevigato. Caput magnum, valde latum. Oculi subobli- que positi. Elytra brevia, dorso зибсопуеха. Prosterni processus intercoxalis validus et longius ultra coxas posteriores produetus. Corpus supra glabrum, nitidum. Habitus peculiaris. о. Mantichorula Вт. 1°). II (I). Oculi plus minusve transversi, semper laterales, 1. e. in libramento marginis lateralis capitis positi. Subtrib. Pimeliidae s. str. *°). 18) Vide supra, р. 258. Hoc genus continet speciem unicam: 1. H. Grumi m. (v. supra, p. 258). 19) Reitter: Ногае Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, р. 695. — A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XX V, 1891, р. 368 cum nota 72. Hoc genus continet 2 species: 1. M. Semenowi Rttr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, p. 695). 2. Mantichorula grandis, sp. n. M. Semenowi Rttr. similis et proxime affinis, sed major et robustior, magis nitida, antennis paulo brevioribus, thoracis basin haud attingentibus, clypeo apice paulo magis sinuato, fronte inter oculos semper distincte biimpressa; prothorace paulo magis transverso, desuper viso lateribus antrorsum minus dilatato, angulis anticis (desuper visis) paulo angustioribus et minus prominulis, margine laterali (a latere viso) minus determinato margine basali minus profunde exciso; elytris nitidioribus, dorso magis deplanatis, distincte longioribus, lateribus in utroque sexu minus rotundatis, pone medium haud ampliatis, apicem versus lon- gius fortiusque sensim angustatis, apice magis acuminatis; prosterni processu intercoxali basi magis convexo, saepius longitudinaliter distincte ca- naliculato fortiusque scabro. Ceterum cum M. Semenowi omnino congruens. Long. 18—20, lat. 10 (4) — 12 (9) mm. Chinae prov. Alashan: montes Alashanicae (N. Przewalsky. 20. VI. 1873). — 7 specimina (4 9) in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. 20) Haec subtribus continet genera quae sequuntur: — 264 — . Sternodes Fisch. (Lacordaire. Gen. Со]. У, 1859, р. 177). . Argyrophana m. (Ногае Soc. Ent. Ross. ХХТУ, 1889, р. 222). . Diesia Fisch. (Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 179). . Trigonoscelis Sol. (Lacordaire. L. c., р. 180). b. sg. Sternoplax Friv. (Termész. Füzet. XII, 1890, p. 207). 5 w D m da оз 0 0e 5. g. Centrocnemis Krtz. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, p. 330). 6. g. Lasiostola Sol. (Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 181). 7. g. Pterocoma Sol. (Lacordaire. L. c., p. 182). 8. g. Prionotheca Sol. (Lacordaire. L. c., p. 183). 9. g. Ocnera Fisch. (Lacordaire. L. c., p. 184). 10. g. Thriptera Sol. (Lacordaire. L. c., p. 185). 11. g. Pelorocnemis Solsky (Horae Soc. Ent. Ross. XI, 1876, p. 283). 12. g. Pachyscelis Sol. (Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 185). b. sg. Phymatriotis Sol. (Lacordaire. L. c., p. 186). 13. g. Stalagmoptera Solsky (Horae Soc. Ent. Ross. XI, 1876, p. 286). 14. g. Urielina Rttr. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1888, p. 331. — Ibidem. 1889, pp. 261—263). 15. g. Pimelia F. (Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 187. — Sénac. Ess. monogr. g. Pimelia. I, 1884, p. V). a. sg. Podhomala Sol. (Senac. L. c. I, 1884, p. 1) = Uriela Rttr. ol. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1887, p. 518). sg. Piesterotarsa Motsch. (Senac. L. c. I, 1884, p. 8). . Melanostola Sol. (Senac. L. c. II, 1887, p. 1). . Aphanaspis Woll. (Senac. L. с. II, 1887, р. 4). . Gedeon Rche. & Saulcy (Senac. L. c. II, 1887, p. 7). . Pimelia в. str. (Senac. Г. ©. II, 1887, р. 11). . Camphonota Sol. (Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt. 1865, p. 315). h. sg. Amblyptera Sol. (Sénac. L. c. II, 1887, p. 121). i. sg. Ecphoroma Sol. (Sénac. L. c. II, 1887, p. 127). 16. g. Sympiezocnemis Solsky (Horae Soc. Ent. Ross. XI, 1876, p. 290. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1888, p. 330—331. — Reitter. Ibidem. 1889, р. 262). = Piesterotarsa (non Motsch.) Rttr. ol. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1887, p. 518). 7. g. Pterolasia Sol. (Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 189). 18. g. Polpogenia Sol. (Kraatz. Revis. Tenebr. alt. Welt. 1865, p. 374). 19? g. Scelace Mars. ined. (Catal. Col. Anc. Monde, 1882—89, p. 325). Animadversio. Ad hanc quoque subtribum genus Storthocnemis Karsch (Berl. Ent. Zeitschr. 1881, р. 47; species typica: St. Steckeri Karsch.L.c., р. 48; tab. II, ff. 8, За) pertinere videtur, etsi clarissimus hujus generis auctor ejus oculos «subsuperiores» et «subovales» esse indicat. un 03 u 09 un a mmp esse mn 09 un 03 — üe EE er не Meloidarum species novae. Descriptae ь ab Andrea Semenow. Lydulus, с. п. Meloidarum. Generibus: Zydo Latr. et praesertim Halosimo Muls. pro- ximum, sed propter structuram antennarum diversam distinctis- simum. Antennae modice breves, thoracis basin paulo superantes, graciles, sed inde ab articulo 5° apicem versus evidentissime sen- sim incrassatae (praesertim in ©), leviter subclavatae (fere ut in gen. Zonabris Har.), articulis omnibus plus minusve elongatis, 7°— 11° cylindricis arte connexis, omnino continuis (neque ullo modo moniliformibus), articulo 2° brevi sed non transverso, 3° elongato longitudinem quarti fere duplo superante, ultimo (11°) praecedentibus distincte longiore apiceque valde acuminato. — Epistomum et labrum sat elongata. — Oculi sat magni, convexi, oblique subovales, integri. — Prothorax capite angustior, sat elon- gatus, nullo modo transversus, basi profunde foveatus. — Tibiae Н. 8. Е. Е. ХХУП. 18 — 266 — posteriores calcaribus inaequalibus: calcari interiore tenuiter spi- niformi, exteriore hoc fere duplo longiore, dilatato, irregulariter deflexo, sed apice attenuato, fortiter acuminato pellucidoque. — Unguiculi simpliciter tenuiterque ab apice usque ad medium fissi, non serrati.— Magnitudo minor. — Cetera et habitus generis Ha- losimus Muls. Hoc genus continet duas species, quarum prior sub nomine Lydi pygmaci a Dom. Dokhturow descripta est !); alteram ipse descripturus sum. — Quae species ita sunt distinguendae: 1 (2). Minor, prothoraeis disco antice, basi et ad latera parum obso- leteque punctato, basi in medio profunde foveatim impresso saepissimeque ante hane impressionem utrinque foveolato, margine basali medio fortiter reflexo-elevato; singulo elytro apice subrotundato; capite, thorace et inferiore parte corporis sat sparsim tenuiterque albido-pilosulis; prothorace, capite seutelloque obscure eyaneo-virescentibus, elytrorum su- tura (interdum solum in dimidio basali) plus minusve late viridi- vel eyaneo-tincta, tibiis tarsisque nigris vel piceis plus minusve viridi- vel cyaneo-aenescentibus.— Long. 5—6!/, mm. Е. pygmaeus (Dokht.) ?). 2 (1). Major, prothoraeis disco antice, basi et ad latera fortiter co- pioseque punectato, basi in medio minus profunde foveatim impresso neque praeterea foveolato; singulo elytro apice distincte (etsi obtuse) subangulato; capite, thorace et inferiore parte corporis pilis longis albis copiose denseque ves- titis; prothorace, capite scutelloque plerumque sat laete pra- sinis seu viridi-aenescentibus, elytris unicoloribus, tibiis tarsis- que (his saltem in dimidio basali) saepius testaceis. — Long. 71/;—8 mm. L. albopilosus m. 1) Dokhtouroff: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, p. 180; tab. II, f. 70. 2) Hujus speciei 3 specimina (1 б et 2 Ф), quae in finibus provinciae Trans- caspicae prope Dort-kuju (5. V. 1888), Tedzhen (4. V. 1888) et Pereval (26. IV. 1889) ipse collegi, ante oculos habeo. — Praeterea in coll. P. a Semenow inve- nitur unum specimen (9) ejusdem speciei a Dom. D. Glasunow prope Igam- berdy in deserto Kizil-kum (Turkestan occid.) nuperrime repertum. — 267 — Lydulus albopilosus, sp. n. Major et robustior, sat laete prasinus vel obscure viridi-aenes- cens, nitidus, elytris testaceis unicoloribus, nonnunquam leviter purpureo-relucentibus, tibiis tarsisque (his saltem in dimidio ba- sali) testaceis; capite, thorace (praesertim antice et ad latera), scu- tello, corpore toto subtus pedibusque (praecipue autem femoribus) pilis longis albidis dense copioseque vestitis. Antennis thoracis basin paulo superantibus, articulo 2° non transverso, 3° quarto plus quam sesqui longiore, hoc quintum vix superante. Capite haud lato, satis elongato, minutissime confertim coriaceo ideoque subopaco, antice, secundum orbitas oculorum, in vertice et in tem- poribus sat copiose sed haud nimis crebre punctato; fronte et ver- tice perparum convexis, illa modice lata vel omnino aequali vel obsoletissime biimpressa; epistomate elongato, parum transverso, regulariter quadrangulari, sutura recta a fronte separato; tempo- ribus diametrum oculorum non superantibus; his sat magnis, con- vexis, oblique ovalibus; labro subelongato, attamen transverso, apice leniter sinuato. Prothorace capite distincte angustiore, sub- elongato, latitudine paululum longiore, lateribus usque ad trien- tem anteriorem fere parallelo, dein apicem versus sat fortiter an- gustato, angulis omnibus obliteratis, disco sat convexo, valde ni- tido, in dimidio anteriore, basi et ad latera copiose sed nonnihil indeterminate irregulariterque punctato, basi in medio late sed modice profunde foveatim impresso, margine basali medio distincte reflexo. Scutello angustiusculo, apice angulato, laevi et nitido, basi arcuatim impresso. Elytris ad humeros nonnihil prominulos thorace plus quam sesqui latioribus, latitudine 21/, longioribus, parallelis, apice subangustatis et singulatim distincte (etsi obtuse) subangu- latis, supra subnitidis, sat vadose, crasse et laxe rugoso-coriaceis, in dorso valde remote, secundum marginem lateralem densius al- bo-pilosis. Sterno et abdomine crebre punctatis. Pedibus sat gra- eilibus. 18* — 268 — $. Antennis apicem versus parum sensimque incrassatis; ab- dominis segmento penultimo sat profunde arcuatim exciso, ultimo angustulo et elongato apice evidenter sinuato; tarsis antieis et intermediis leviter dilatatis subtusque distinete pulvillatis. о. Paulo minus pilosa, antennis inde ab articulo 6° apicem versus fortiter incrassatis, leviter subelavatis; abdominis segmen- tis duobus ultimis margine apicali integro; tarsis omnibus angus- tis, simplicibus. Variat tibiis tarsisque piceis leviter metallescentibus (var. tibialis т.). Long. 7/,—8 mm. Prov. Transcaspica: Usun-ada (ipse. 18. IV. 1889), Mulla- kary (ipse. 20—23. ТУ. 1889), Dort-kuju (ipse. 5. У. 1888). — 3 specimina (2 d, 1 ©) in coll. P. a Semenow. L. pygmaeo Dokht. proximus, sed magnitudine majore, anten- nis in utroque sexu apicem versus paulo minus incrassatis, сог- pore toto multo magis longiusque albo-piloso, prothoracis disco multo magis punctato ante foveam basalem minus profundam haud foveolato, elytris unicoloribus apice singulatim distincte sub- angulatis, pedibus fortioribus minus gracilibus, tibiis tarsisque saepissime testaceis, partibus obscuris laetius viridi-prasinis etc. optime distinctus. Lytta Grumi, sp. n. д. Valde elongata, angusta, nigra, subopaca, solummodo prothoracis angulis anticis cum parte anteriore marginis latera- lis nec non macula minuta in medio frontis ferrugineis. Anten- nis valde brevibus, thoracis basin vix attingentibus, crassius- culis, articulis omnibus simplicibus, leviter moniliformibus, scapo brevi, articulo 2° brevissimo, valde transverso, 3° parum elongato longitudinem quarti sesqui superante, sequentibus subae- qualibus, ultimo leviter pyriformi apice attenuato. Capite sat magno, fere triangulari, postice fortiter dilatato, sat capiose creb- reque punctato, pilis brevibus nigris sat aequabiliter obsito; — 269 — fronte lata, plana, impressionibus determinatis nullis; temporibus magnis latitudinem oculorum transversorum plus quam duplo superantibus; his sat angustis, fere non convexis; epistomate sat brevi et angustiusculo, apicem versus declivi, a fronte sutura fere recta profundeque impressa separato; labro plano, magno, apicem versus fortiter dilatato, apice leniter subsinuato. Protho- race latitudinem capitis vix superante, valde brevi et trans- ver so, longitudine saltem sesqui latiore, trapezoidali, lateribus inde a basi ad apicem fortiter recteque dilatato, summam latitu- dinem ad angulos anticos prominulos leviterque rotundatos attin- gente, basi et apice levissime subarcuato, disco fere plano, omnino aequali, impunctato, opaco, basi in medio foveola minuta transversa notato. Scutello parvo, medio profunde im- presso, apice rotundato. Elytris valde elongatis, angustis, linearibus, ad humeros leviter prominulos summam latitudi- nem thoracis parum (11) superantibus, latitudine fere triplo longioribus, lateribus parallelis, apice singulatim suban- gulato-rotundatis, confertim et sat tenuiter coriaceis, sat opa- eis, nervis 2 dorsalibus et singulo juxta-marginali in utroque elytro tenuibus, sed bene distinctis. Sterno pilis fuscis sat longis neque erectis sparsim sed aequabiliter obsito. Abdomine glabro; ejus segmento penultimo margine apicali in medio levissime si- nuoso, ultimo apice profunde angulatim exciso medioque longitu- dinaliter sulcato. Pedibus haud nimis longis; tarsis anticis fere non dilatatis, sed articulis 3 basalibus subtus distincte pulvilla- tis; tibiarum posticarum calcaribus: interno modice tenui, levi- ter compresso apiceque haud acuto, externo hoc paulo breviore nec multo latiore, leviter curvato, medio subdilatato apiceque acuminato; unguiculis fissis nullo modo serratis. Long. 20, lat. 51, mm. Turkestan: Gultsha (G. Grum-Grzhimailo. 1887). —Spe- cimen unicum (5) in coll. P. a Semenow. Haec egregia species jam iis signis, quae in descriptione lit- teris remotis notata sunt, facillime dignoscenda est. — 270 — Lytta poeciloptera, sp. n. &. Modice elongata, nigra, sat nitida, elytris laete rubro-te- staceis, singulo vitta lata neque basin neque apicem attingente nigro-violacea (interdum cyanescenti) ornato. Antennis mediocri- ter elongatis, attamen basin elytrorum distincte superantibus, sat tenuibus, articulo 1° crassiusculo, subelongato, pilis nigris copiose obsito, 2° modice transverso, 3° sat brevi primo multo breviore, 4° tertio vix longiore interne emarginato, 5° simplici praecedenti subaequali, 6°—10° gradatim vix decrescentibus levi- ter moniliformibus, ultimo (11°) praecedente fere duplo longiore apice longius attenuato valdeque acuminato. Capite mediocri, haud triangulari, pone oculos fere subparallelo, nitido, forti- ter irregulariterque punctato, inter puncta profunde im- pressa sat fortiter rugoso plicisque nonnullis laevibus in fronte et in occipite praedito, toto pilis longis erectisque nigris co- piose obsito; fronte sat lata, haud convexa; temporibus longis latitudinem oculorum transversorum duplo superantibus; his sat latis, leviter convexis; epistomate parum elongato, transversim quadrangulari, apice declivi, sublaevigato et nitido, a fronte su- tura late impressa separato; labro sat magno apicem versus sub- dilatato; capitis parte inferiore plicis duabus carinifor- mibus obliquis (ad basin menti convergentibus) instructa. Prothorace capite paulo sed distincte angustiore, aeque longo ac lato, lateribus usque ad trientem anteriorem perparum subdila- tato et vix subrotundato, dein apicem versus modice obliquato- angustato, angulis anticis et posticis obtusissime rotundatis, eodem fere modo ac caput punctato et nigro-piloso, tri- bus elevationibus iongitudinalibus plus minusve laevigatis et ni- tidis, sed parum determinatis instructo, margine basali in medio leviter subreflexo. Scutello angustiusculo confertim punctulato, breviter nigro-piloso, apice rotundato. Elytris modice longis, ad humeros sat prominulos latitudinem thoracis 1, superantibus, latitudine 2'/, longioribus, sat parallelis, apice singulatim suban- — 271 — gulato-rotundatis, supra crasse fortiterque rugoso-coria- ceis, subglabris, sat nitidis, pilis paucis brevibus nigris solum- modo intra humeros et secundum marginem lateralem adspersis; nervis duobus dorsalibus et singulo juxta-marginali in utroque elytro vix indicatis, basi tantum bene distinctis. Sterno toto longe et sat dense nigro-piloso. Abdomine multo brevius, attamen sat copiose fusco-piloso; ejus segmento penultimo apice sat late arcuatim exciso, ultimo apice haud exciso (31). Pedibus haud longis tenuiter breviterque nigro-pilosis; tarsis anticis sat angus- tis levissime compressis, subtus articulis omnibus pallido- pulvillatis, articulo basali brevissimo supra medio ad apicem nonnihil fisso, subtus unco valido introrsum di- recto armato, articulo 2° elongato, praecedentem triplo super- ante, basi valde attenuato; tarsis intermediis simplicibus, non dilatatis, sed articulis omnibus subtus etiam pallido-pulvillatis. Tibiarum posticarum calcaribus apicalibus longitudinis fere aequa- lis, sed externo sat dilatato, leviter deflexo apiceque obtusiusculo; unguiculis usque ad basin fissis nullo modo serratis. Long. 13, lat. 4 mm. Pamir, sine indicatione loci magis diterminata (G. Grum- Grzhimailo. 1387). — Individuum unicum (4) in coll. P. a Semenow. Haec distinctissima species propter colorem elytrorum con- gruentem primo intuitu Lyttae clematidis Pall. var. bivitti Pall. haud dissimilis est, sed cum ab hac, tum ab omnibus congeneri- bus Zyttae Pallasianae affinibus?) nonnullis characteribus, inter alia iis, qui in descriptione litteris remotis notati sunt, om- nino longeque diversa est. Zonitis Glasunowi, sp. n. Minor, sat angusta, elongata, dilute testacea, metasterno toto, antennis inde ab articulo 2°, tarsis apicibusque mandibula- 3) De quibus cf. Haag-Rutenberg: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1680, р. 74. rum et palporum obscure fuscis vel piceo-nigris, elytris summo tantum apice obsolete subobscuratis, abdomine plus minusve in- fuscato. Antennis valde tenuibus capite thoraceque simul sump- tis distincte longioribus, attamen in 4 trientem basalem elyt- rorum haud superantibus, articulis 2 basalibus modice bre- vibus, 3° his unitis distincte breviore. Capite mediocri, subtrian- gulari, nitido, fortiter nec valde crebre punctato, sparsim fla- vido-pubescenti, fronte inter oculos levissime obsoleteque subar- cuatim impressa, medio subcallosa, vertice longitudinaliter obso- lete subsuleato; temporibus extrorsum prominulis, latitudinem oculorum non superantibus. Thorace latitudinem capitis nullo modo superante vel etiam hoc paulo angustiore, latitudine 1, breviore, parum quadrato, lateribus antrorsum haud angustato, ante angulos posticos obtusos leniter sinuato, margine antico utrinque extrorsum obliquato, angulis antieis obtuse obliqua- to-rotundatis; superficie valde nitida, sat convexa et aequali, sat fortiter disperse punctata subtilissimeque vix pubescenti; sulculo medio ad basin tantum vix indicato. Scutello plano, subnitido, confertim coriaceo-punctulato. Elytris elongatis, sat angustis, pone medium haud ampliatis ideoque lateribus subparallelis, in triente posteriore sat fortiter dehiscentibus, singulo apice parum obtusato, dorso sat subtiliter confertimque coriaceo-punctulatis, flavescenti-subaureo-pubescentibus, nervis seu costulis 2 longitu- dinalibus vix indicatis. Metasterno valde nitido, sparsim punctu- lato et pubescenti. Abdominis segmento penultimo leviter exciso (3). Tibiarum posticarum calcari exteriore quam interius paulo latiore, sed nullo modo longiore, apice simpliciter obtuseque trun- cato. Variat antennis elytrisque totis nigris, his obscure griseo- pubescentibus (var. atripennis m.). Long. 10°, lat. 33/, mm. Turkestan occid.: Jagnob: Ravat et fluv. Dshidshigrut (D. Glasunow. VII. 1892). — 2 specimina (4) in coll. P. a Se- menow. ‚ Ad divisionem I Escherichi*) pertinens et cum Z. praeusta F. multum praebens similitudinis et affinitatis, attamen, praeter colorem nonnullarum partium corporis, praesertim statura angus- tiore et magis elongata, antennis gracilioribus et distincte bre- vioribus, articulis 1° et praesertim 2° non tam brevibus, gracilio- ribus, 3° longitudinem praecedentis non duplo (ut in Z. praeusta), sed vix sesqui superante, thoracis minus quadrati margine api- cali utrinque extrorsum sat fortiter obliquato ideoque angulis an- ticis multo obtusioribus, elytris longioribus et magis parallelis, singulo apice minus obtusato, tarsis gracilioribus etc. jam facile distinguenda *). — A Z. quadricolli Fairm.°), cui etiam proxima videtur, differt (sec. descriptionem citatam) praesertim antennis brevioribus, articulo 3° quarto haud longiore, colore tibiarum nec non configuratione thoracis medio transversim haud impressi. Zonitis Escherichi, sp. n. Minor, angustiuscula, modice elongata, sat obscure rufo-tes- tacea, antennis vel totis vel solum ab articulo 2°, palpis, mandi- bularum et tibiarum summis apieibus, tarsis (unguiculis tantum exceptis), metasterno, abdominis dimidio basali nec non elytro- rum triente vel etiam dimidio apicali, interdum regione quoque scutellari nigris. Antennis modice tenuibus, in о dimidium elyt- rorum attingentibus, articulo 3° secundo duplo fere iongiore, 4° tertio subaequali. Capite sat parvo, breviusculo, minus trian- gulari, subnitido, sat fortiter nec valde crebre (occiput versus ‚ sensim remotius) punctato, parce rufo-pubescenti, fronte leviter convexa inter oculos obsoletissime subimpressa, longitudinaliter subcalloso-laevigata, vertice non sulcato; sutura ciypei determi- 4) Escherich: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891 (1892), p. 233. 5) Constat Z. praeustam Е. in Turkestania varietate Ballionis Esch., quae a Z. Glasunowi magis adeo distat, compensatam esse (cf. Escherich: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891 [1892], p. 242). 6) Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Fr. 1892. Bull., р. CLIII. en, nata, fere recta, subcarinata; labro breviusculo; temporibus extrorsum parum prominulis, obtusiusculis, latitudinem oculorum haud superantibus; his minus evolutis, in vertice late distantibus. Thorace capite distincte etsi paululum angustiore, longitudine vix (eireiter 11/) latiore, lateribus antrorsum levissime subdilatato, ante angulos posticos obtusiusculos leniter longiusque subsinuato, angulis antieis (desuper visis) late obtuseque rotundatis, margine apicali utrinque extrorsum leniter obliquato; superficie nitida, omnino aequali, laxe punctata, fere glabra, utrinque mox pone medium obsolete foveata, sulculo mediano distincto nullo. Scu- tello angustiusculo, apice fere acuminato, confertissime mi- nute coriaces. Elytris modice elongatis, ad humeros obtusos latitu- dinem thoracis multo superantibus, apice singulatim ad suturam distincte etsi obtuse subangulatis, dorso subtiliter confertissimeque coriaceo-punctulatis, pube rufescenti brevi et procumbente dense vestitis, nervis 2 tenuibus distinctis. Metasterno nitido sparsim brevissimeque pubescenti. Abdominis segmento penultimo medio sat profunde sinuato (5). Tibiarum posticarum calcaribus apica- libus aequilongis, exteriore altero non latiore neque apice obtu- sato. Unguiculis magnis fortibusque. Long. 9}, lat. 3 mm. Turkestan occid.: Pendshakent in valle Zerafschanensi (D. Glasunow. 24— 27. У. 1892).—2 specimina ($) in coll. P. a Semenow. Affinis Z. praeustae F., a qua tamen imprimis statura graci- liore, capite breviore, minus triangulari, clypeo labroque minus elongatis, temporibus minus prominulis, oculis in vertice magis : distantibus, antennarum articulo 2° paulo longiore et praesertim graciliore, thorace multo angustiore, nitidiore, suleuloque longi- tudinali destituto, scutello angustiore, denique tibiarum postica- rum calcari externo multo graciliore neque apice obtusato facile distinguenda. A Z. Glasunowi m. (cf. supra), cui affinis quoque, imprimis structura calcarium posticorum, capite minus triangu- lari antice obtusiore, temporibus non tam prominulis, oculis — 275 — paulo minoribus in vertice latius distantibus etc. haud difficilius dignoscenda. Hane distinctissimam speciem in honorem clarissimi mono- graphi Zonitidum faunae palaearcticae nominavi. Zonitis sogdiana, sp. n. Elongata, sat angusta, rufo-testacea, mandibulis ad apicem, tarsis, palpis antennisque totis obscure fuscis vel nigris, tibiis plus minusve (praesertim apicem versus) obscuratis, elytris con- coloribus tantummodo summo apice anguste nigro-signatis (inter- dum autem singulo elytro in triente posteriore maculam obscu- ram vix indicatam maximeque obsoletam gerente); subtus sterno et praesertim abdomine leviter infuscatis. Antennis tenuibus, ar- ticulo 3° duobus basalibus unitis vix breviore, 4° tertio subae- quali. Capite mediocri, vix nitido, confertim (oceiput et tempora versus paulo remotius) punctato breviterque haud nimis dense rufescenti-flavido-pubescenti, fronte convexiuscula inter ocu- los transversim haud impressa, temporibus leviter convexis latitudinem oculorum distincte superantibus. Thorace latitudinem capitis indistincte superante, subquadrato, longitudine sua 1// la- tiore, lateribus antrorsum fere non angustato, ante angulos pos- ticos obtusiusculos leviterque extrorsum prominulos distincte sinuato, basi et apice fere recto, angulis anticis haud- obliqua- tis sed simpliciter modiceque obtuse rotundatis; superficie copiose, sed paulo remotius et fortius quam in capite punctata ideoque paulo nitidiore, eodem fere modo ac caput pubescenti, sat con- vexa et omnino fere aequali, sulculo mediano ad basin tan- tum indicato praedita. Scutello plano, haud impresso, subtilissime confertissimeque sculpto, opaco. Elytris elongatis et sat angustis, latitudinem thoracis modice superantibus, lateribus subparallelis (praesertim in d), ad apicem leviter dehiscentibus, confertissime subtiliterque coriaceo-punctulatis, dense breviterque rufo- vel fla- vescenti-rufo-pubescentibus. Tarsis anticis et intermediis elonga- — 276 — tis. Tibiarum posticarum calcari exteriore altero multo longiore, leviter deflexo apiceque ad instar cochlearis dilatato. ©. Antennis dimidium corporis evidenter superantibus. Abdo- minis segmento penultimo leniter arcuatim exciso. 2. Antennis dimidium corporis haud attingentibus. Long. 12— 13, lat. 4/,—5 mm. Turkestan occid.: inter Jaban et Husar in valle fluminis Zerafschan, unacum Z. spectabili Krtz. (ipse. 28. V. 1888); Pendshakent (D. Glasunow. 24—27. У. 1892). —3 specimina (2 4, 19) in coll. P. a Semenow. Haec species pertinet ad subgenus Æuzonitis m. 7) et, secun- dum monographiam specierum palaearcticarum generis Zonitis F. a Dom. К. Escherich nuper conscriptam 3), solummodo Zoniti- dibus: spectabili Krtz. nec non 6-maculatae Ol. affınis est; dis- tiguitur quidem a priore imprimis statura minore et praesertim graciliore, colore antennarum palporumque diverso, fronte conve- xiuscula transversim non impressa, thorace aliter formato distinc- teque angustiore, ejus disco multo magis aequali, copiosius punc- tato, elytris distincte angustioribus et paulo longioribus, antenna- rum articulo 2° paulo longiore, etc.; a Z. 6-maculata Ol. colore antennarum congruente excepto iisdem signis atque а Z. spectabili discedit. Non dubito, quin haec species quoad colorem elytrorum non- nihil variabilis sit, quamvis ejus tria specimina inter se omnino congruentia ante oculos habeam. 7) Euzonitis, subgen. nov. = generis Zonitis Е. divisio II («Sezmaculata- Gruppe») el. Escherichi (cf. Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891 [1892], р. 233). Quod subgenus a subgenere Zonitis in sp. ita distinguendum est: 1 (2). Tibiarum posticarum calcar apicale exterum altero evidenter longius, plus minusve dilatatum apiceque plerumque obtusatum. (Typus: Z. 6-macu- lata O1.). Subgen. Euzonitis m. 2 (1). Tibiarum posticarum calcaria apicalia longitudinis aequalis (Typus: Z. praeusta F.). Subgen. Zonitis F. in. sp. $) Escherich: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891 (1892), pp. 225—250. Hapalus (Stenoria) falcipennis, sp. n. Dilute flavo-testaceus, capite cum antennis, mandibulis pal- pisque, sterno, abdominis basi, coxis, trochanteribus, femorum ba- sibus, scutello cum mesonoto nec non triente postico elytrorum nigris; tarsis apicem versus plus minusve obscuratis, sed ungui- culis semper pallidis. — Я. (St.) intermedio Dokht. °) similis et proxime affinis, a quo, praeter colorem nonnullarum partium cor- poris, differt praesertim signis sequentibus: capite thoraceque ni- tidioribus, illo paulo minus punctato et pubescenti, vertice minus convexo; thorace paulo majore, praesertim latiore, capite fere non angustiore, disco convexo et omnino aequali, vage vix punctato, nitido; scutello evidenter angustiore; elytris distincte longioribus, apicem versus magis attenuatis et prolongatis, sed apice minus divergentibus, externe arcuatim magis adeo emarginatis, nitidiori- bus quoque, alis magis fumatis. — Ab H. (St.) apicali Latr., cui etiam proximus, configuratione elytrorum multo magis elongato- rum multoque angustiorum nec non forma scutelli facilius adeo distinguendus. д. Antennis fortiusculis dimidium corporis multo superantibus. 2. Antennis valde tenuibus dimidium corporis ух attingen- tibus. Long. 7—8, mm. Bucharia orientalis: prov. Darvas (B. Grombezewsky. 22. VII. 1889). — 2 specimina (49) in coll. P. a Semenow. 9) Dokhtouroff: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, р. 185; tab. IT, f. 68. — Prochäzka: Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 269. In opusculo Dom. Prochäzkae omissus est inter alia Hapalus apicalis (non Latr.) Kraatz (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, p. 335. — Dokhtouroff: Hor. Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, p. 185, ubi repetitur descriptio satis incompleta cl. D-ris Kraatz), Hanc speciem, quae ad subgenus Stenoria Muls. pertinere videtur, Hapaius Kraatzi m. nominandam propono, nomen enim «apicalis» in eodem genere a cel. Latreille praeoccupatum est. — 278 — Hapalus (Stenoria) nigricollis, sp. n. Pallide flavo-testaceus, capite cum antennis, palpis mandibu- lisque, thorace, scutello cum mesonoto, sterno, coxis, trochante- ribus nec non triente posteriore elytrorum nigris; femoribus basi tarsisque ad apicem (unguiculis exceptis) plus minusve obscura- tis; abdomine toto flavido, unicolori. — Hapalis: intermedio Dokht. et apicali Гафт. proxime affinis, sed, praeter colorem capitis et abdominis, thorace et praecipue capite pilis nig- ris erectis (loco pubis brevissimae pallidae) sat copiose obsitis, fronte apicem versus et ad oculos fortius punctata, temporibus autem prominulis vage subobsoleteque punctatis, antennis longio- ribus, thorace medio longitudinaliter levissime tectiformi, elytris paulo distinctius pallido-pubescentibus, longioribus, apice magis prolongatis, apicem versus magis quam in НЯ. apicali, sed minus quam in H. intermedio divergentibus, alis magis fumosis, denique pedibus longioribus valde discrepans. — Ab Н. (St) anali Schaum var. adusta Schaum, cui accedit colore thoracis, im- primis jam capite thoraceque nigro-pilosis, elytris multo magis elongatis et apicem versus angustatis, colore pedum nonnullisque aliis signis longe distat. ö. Antennis apicem elytrorum fere attingentibus, fortibus. Long. 7 mm. Transcaucasia: Ordubad in valle Araxis fluminis (H. Christof). —Singulum specimen (3) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Hapalus (Stenoria) erythromelas, sp. n. Mediocris, sat elongatus, niger, nitidus, abdominis segmentis 2 analibus elytrisque miniatis, horum quadrante apicali nigro, — 279 — tibiis 4 anticis (excepta basi) laete rufis, posticis inaequaliter (praesertim basin versus) infuscatis, tarsis omnibus nigris, ungui- culis rufescentibus. Capite crebre et copiose rugoso-punctato pilisque nigris sat brevibus et erectis vestito, fronte inter anten- nas distincte impressa, inter oculos sat lata, levissime convexa, spatio angustiusculo laevi et nitido notata; temporibus parcius irregulariter punctatis, latitudinem oculorum sesqui superanti- bus. Thorace vix transverso, capite paulo angustiore, lateribus antrorsum evidenter subdilatato, angulis omnibus valde rotunda- tis, disco medio levissime elato, utrinque leniter subtransversim impresso, valde nitido, disperse punctato pilisque brevibus nig- ris sparsim obsito; sulculo medio fere usque ad apicem distincto (etsi in dimidio anteriore valde obsoleto) basi profunde impresso. Scutello basi transversim depresso, crebre indeterminate punctu- lato. Coleopteris ad humeros thorace multo latioribus, longis, in ?/, posteriores externe fortiter longeque arcuatim excisis, pone scutellum cohaerentibus, sed jam mox sensim dehiscentibus et sat fortiter divergentibus, apicem versus attenuatis, prolongatis, apice externe rotundatis, interne (ad marginem suturalem) dis- tincte angulosis, supra sat fortiter crebreque coriaceis, subniti- dis, nervis 2 tenuissimis vix indicatis praeditis. Alis fumatis, iridescentibus. Sterno nitido, sparsim breviterque nigro-pilosulo. Tarsis valde elongatis, intermediis et anticis tibiis multo longio- ribus. 9. Antennis fortibus dimidium elytrorum multo superantibus, articulo 2° brevissimo, 3° hoc saltem triplo longiore; segmento abdominali 5° profunde longitudinaliter sulcato (semperne?), apice sat profunde subangulatim exciso. Long. 8%, mm. Bucharia orientalis: prov. Karategin (В. Grombezewski. 21. VI. 1889). — Unum specimen (d) in coll. P. a Se- menow. Species egregia, ab omnibus congeneribus facile dignos- cenda. — 280 — Hapalus (Stenoria) grandiceps, sp. n. Minor, modice elongatus, niger, nitidus, abdominis segmen- tis 2 analibus dilute testaceis, mandibulis medio rufescentibus, elytris (quadrante apicali obscurato excepto) lateritiis; pedibus totis nigris. Capite magno, praesertim ad tempora fortiter dila- tato ibique latitudinem thoracis evidentissime superante, fortiter crebreque punctato, breviter obscure griseo-pilosulo, fronte inter oculos sat lata nec convexa, medio spatio angustiusculo laevigato praedita, vertice leviter convexo sulculo longitudinali distincto instructo, temporibus latitudinem oculorum sesqui superantibus, disperse irregulariter punctatis, superne fortiter impressis. Tho- race transverso, latitudine fere sesqui breviore, lateribus ad angulos anticos fortiter rotundatos valde dilatato, angulis posticis late et omnino rotundatis, disco paulo ante medium distincte trasversim immerso, nitido, valde disperse et sat subtiliter punc- tato, sparsim breviterque pilosulo, sulculo mediano inde a basi usque ad marginem apicalem integro basique profunde impresso instructo. Scutello laevi et nitido cum mesonoto profunde lon- gitudinaliter impresso. Elytris ad humeros thorace modice latio- ribus, mediocriter elongatis, extus parum profunde emarginatis, apicem versus modice divergentibus, ipso apice subangulatis et vix rotundatis, supra nitidis, sat laxe nec fortiter coriaceis. Alis leviter fumosis. Sterno nitido vage punctato. Pedibus haud nimis longis. 2. Antennis sat fortiusculis basin elytrorum paulo tantum superantibus, articulo 3° secundo 2”, longiore. Long. S mm. Persia borealis: Tash (H. Christoph). — Singulum indivi- duum (2) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Species propter structuram capitis, thoracis et scutelli facile dignoscenda, praecedenti (A. erythromelas m.) subsimilis, a quo — 281 — tamen capite proportionaliter majore et imprimis latiore, tempo- ribus minus punctatis fortiterque impressis, thorace multo la- tiore et breviore, ergo magis transverso, lateribus antrorsum multo magis dilatato, disco anterius sat fortiter transversim impresso seu immerso, scutello longitudinaliter sulcato, elytris externe multo minus excisis, apicem versus minus divergentibus, colore pedum etc. longe discedens. Н. 8. Е. В. XXVII. 19 ПОЛУЖЕСТКОКРЫЛЫЯ (Hemiptera heteroptera) HPKYTCKOÏËTYBEPHIN. B.E. HkoBJeBa. Hemiptera heteroptera des Gouverments Irkutsk. Von B. E. Jakowleff. Сибирскя полужесткокрылыя до посл$дняго времени оста- вались почти вовсе неизвЪетными, такъ какъ энтомологи и путешественники, посфщавиие этотъ край, обращали мало вни- маня на этотъ отрядъ нас$комыхъ. Что касается до Иркутской губернш, то первая по времени работа, касавшаяся ея, появи- лась только въ 1858 г., слБдовательно не болфе 35 лЁтъ тому назадъ; шведскй ученый Stäl перечислилъ въ ней до 70 видовъ полужесткокрылыхъ изъ окрестностей Иркутска, причемъ опи- салъ много HOBbIXb Формъ; зат$мъ въ 1870 г. В. ©. Ошанинъ, сдфлавъ сводъ наблюденй, касавшихся сибирскихъ полужестко- крылыхъ вообще, включилъ въ него н$сколько видовъ (не болЪе 6) изъ Иркутской губернш, собранныхъ Басниными. Tlocık — 283 — него TEIBCHHTPOPCKIH профессоръ Reuter, пересмотрЪвъ вновь коллекшю восточно-сибирскихъ полужесткокрылыхъ, послужив- шую матер1аломъ для вышеупомянутой работы Stäl’a, изло- жиль результаты своихъ изслБдоваюй въ особой статьЪ, при- чемъ число Иркутскихъ видовъ возрасло до 84. ДальнЪйпия изслфдованя здфшнихъ полужесткокрылыхъ ограничивались лишь отдфльными описанями новыхъ видовъ, разбросанными въ разныхъ издамяхъ. Подробный сводъ литературы, касающейся сибирскихъ полужесткокрылыхъ вообще, данъ въ посл6днее время Вешег’омъ въ его статьВ: «Hemiptera heteroptera frän trakterna kring Sajanska bärgskedjan» (Finska Vet. Soc. För- handlingar. Bd. ХХХШ, 1891, р. 166). Наблюденя мои съ 1887 mo 1892 годъ дали возможность увеличить списокъ Иркутскихъ полужесткокрылыхъ до 265 ви- довъ; но такъ какъ изслБдованя мои ограничивались AMP бли- жайшими окрестностями Иркутска, то число это конечно далеко не выражаетъ собою того количества видовъ, которое должно войти въ составъ фауны столь обширнаго края, какъ Иркут- cri. Сравнене данной MÉCTHOCTH съ другими болБе полно обелф- дованными даетъ право заключить, что намъ известно нынЪ не болфе 3/, всБхъ полужесткокрылыхъ, свойственныхъ Иркутской губернии. Изъ числа 265 видовъ наибольшая часть, именно 192, т. е. три четверти всего количества, принадлежитъ къ видамъ обще- европейскимъ, болфе или менфе широко распространеннымъ въ палеарктической области; значительное большинство этихъ BH- довъ можетъ быть отнесено къ числу безразличныхъ, т. е. та- кихъ, которые ветр$чаются HA всемъ протяжени этой области, оть береговъ Атлантическаго океана до береговъ Тихаго. Остальные 73 вида составляютъ Формы, характерныя для Си- бири и въ частности для Иркутской губернии |); изъ нихъ 52 вида 1) Виды эти отм$чены въ общемъ перечнЪ особымъ, болБе крупнымъ шриФтомъ. 197 — 284 — найдены пока, въ одной Иркутской губернии; 32 вида BETpbyarortca также въ другихъ мЪ$етностяхъ Сибири, и 9 — въ Кита. При дальнфйшихъ изелфдовашяхъ числа эти должны значительно измфниться; именно большинство эндемическихь видовъ ока- жутся, вБроятно, свойственными Монголи и Забайкалью, близ- кое COCPACTBO которыхъ, при настоящемъ COCTOAHIN нашихъ знашй, выражается пока въ слабой степени; напр., изъ числа, BHAOBB, общихъ Иркутской губернии и Китаю (кромЪ безразлич- HbIX’b), извфетны только слфдующе: 1) Sehirus notatus Jak. (Найденъ Г. H. Потанинымъ въ разныхъ мфетностяхъ Витая и Монголии). 2) Aelia sibirica Reut. (Китай, г. Сининъ). 3) Jalla subcalcarata Jak. (Пекинъ и cb8. Монгомя, a также вершины р. Чикоя въ ЗабайкальЪ). 4) Lygaeus Hanseni Jak. (Весьма распространенъ въ КитаЪ и Монголи, судя по сборамъь Пржевальскаго и Потанина). 5) Emblethis irroratus Jak. (С. Монгомя: Орхонъ). 6) Trapezonotus subtilis Jak. (Тоже). 7) Capsus ater Jak. (Ruraï). 8) Enoplops sibiricus Jak. (Монгомя, по р. Кемчику). 9) Pyrrhocoris fuscopunctatus Stäl (Toxe). Считаю нужнымъ прибавить, что нфкоторыхъ видовъ, опи- санныхъ Stäl’emp изъ Иркутска, мнЪ не удалось до сихъ поръ здЪеь встр$Ътить. СлФдуетъ предположить, что Stäl, или точнфе Е. Sahlberg, собиравпий здЪеь полужесткокрылыхъ, разумЪль подъ «Иркутскомъ» болфе обширный ралонъ, чфмъ тотъ, который принимается мною. Съ другой стороны, причина ненахожденя видовъ Stäl’a можетъ крыться и въ климатическихъ условяхъ, BCJIBICTBIE колебаня которыхъ виды появляются въ данной мЪетности лишь въ годы для нихъ благопраятные. — 285 — Fam. Pentatomidae. 1. Coptosoma globus К. Подъ Иркутскомъ попадается pEıko; найдено всего три экземпляра. 2. Arctocoris lanatus Ра]. По свидЪтельству Reuter’a встрЪ- чается въ Иркутской губернш, но мною еще не былъ замЪченъ. 3. Odontoscelis fuliginosa L. Только одинъ экземпляръ у подно- Ki Верхоленскихъ горъ. 4. Phimodera laevilinea 5181. По Reuter’y ветрЪФчается около Иркутска, но я имфю его только изъ Вулгука. Спещально сибирский видъ, довольно обыкновенный въ южной части Забай- кальской области; на западъ распространяется, сколько извЪстно, не далЪе р. Енисея. 5. Phimodera carinata Reut. Одинъ экземпляръ изъ окрест- ностей Ханчинскаго караула (Я. A. Макаровъ); около Врас- ноярска нерфдокъ (М. Е. Кибортъ). 6. Phimodera collina Jak. Очень распространенъ въ окрест- ностяхъ Иркутска, по южнымъ склонамъ холмовъ; особенно частъ въ концЪ л$та. 7. Eurygaster maura L. Подъ Иркутскомъ обыкновененъ. 8. Eurygaster dilaticollis Dohrn. Гораздо чаще предъидущаго. Видъ этоть быль открытъ первоначально въ Capeurk (Capar. губ.), затБмъ оказался свойственнымъ Кавказу, Сир и нако- нецъ замфченъ былъ въ Венгрш. Судя по обимю этого вида, здфсь, сравнительной рЪдкости его въ восточной части Европы, и наконецъ отсутствию въ средней Asin (КитаЪ, Typrecranb), я склоненъ считать его сибирской Формой, распространенной на западъ до Венгрии. 9. Eurygaster laeviuscula Jak. До сихъ поръ извфетенъ только одинъ экземпляръ, открытый д-ромъ Дыбовскимъ въ Култук$. 10. Sternodontus similis 3681. По свидфтельству Reuter’a — 286 — встрЪчается около Иркутска. Я его umo только изъ Kpac- ноярска *). 11. Graphosoma lineatum L. Нерфдко подъ Иркутскомъ, Ha IBbTAXB зонтичныхъ растений. 12. Sehirus morio L. Также нер$дко у корней полыни и раз- ныхъ кустарниковъ по склонамъ Верхоленскихъ горъ. | 13. Sehirus dubius Scop. Найденъ по среднему теченю Иркута, въ Торской долинз. По свидЪтельству Flor’a встрЪ- чается на р. Бирюс$. 14. Sehirus bicolor L. Одинъ экземпляръ замфченъ ранней весной въ самомъ городф, другой найденъ въ с. ВигаловфЪ. 15. Sehirus notatus Jak. Также одинъ экземпляръ въ Иркутск и при одинаковыхъ условяхъ. Видъ 3TOTB первона-. чально описанъ быль мною по экземилярамъ, собраннымъ Г. Христохомъ у Благов$щенска на АмурЪ, затБмъ найденъ быль г. Gräser’oMB въ Xa6apoBkb; Г. Н. Потанинъ привезъ его во множеств изъ разныхъ м$етъ Китая. Въ посл5днее время полученъ также одинъ экземпляръ изъ окрестностей Красноярска (М. Е. Кибортъ). 16. Ochetostethus nanus H.-S. Одинъ экземпляръ подъ кам- нями въ 1889 г. | 17. Masthletinus abbreviatus Reut. Прох. Reuter, описавъ ?) Форма, свойственная ю.-в. Poccin (Сарепта, Богдо, Оренбургская губ.) и принимавшаяся до сихъ поръ за Sternodontus similis, относится къ другому виду, который я предлагаю назвать St. binodulus, такъ какъ однимъ изъ отли- чительныхъ признаковъ его служатъ: б$ловатые бугорки, которыми оканчи- ваются промежуточныя ребра переднеспинки, идупия отъ задняго ея края только до средины; поэтому синоним1я означенныхъ двухъ видовъ будетъ слБдующая: 1. Sternodontus similis Stäl. $481, Öfr. Vet. Ak. Förh. 1354, р. 232 (Ancyrosoma). — $481, Enum. Hem. У, р. 31. — Reuter, 'Öfr. Finsk. Vet. Soc. Förh. XXI, 1878—7179, р. 17 (Sterno- dontus). 2. Sternodontus binodulus Jak. (nov. nom.). St. similis Jakowleff, Horae Soc. Ent. Ross. XVIII, 1884, р. 213 (nec Stä]). — Lot == этотъ видъ по экземпляру, находящемуся въ сибирской коллек- ци Е. Sahlberg’a, предполагаетъ, что онъ найденъ въ ИркутскЪ. Я имБю его только изъ Kyıryka и съ р. Онона. 18. Masthletinus nigriventris Jak. Нер$дко въ konn Тюня по склонамъ Верхоленскихъ горъ; особенно часто попадались какъ полныя насфкомыя, такъ и личинки въ сухой 1888 годъ. Держатся у корней разныхъ кустарниковъ и изрЪфдка вспол- заютъ на, траву. 19. Sciocoris terreus Schr. По свидфтельству Stäl’a ветрЪ- чается въ VIPKYTCKÉ. 20. Sciocoris distinctus Fieb. Въ 1889 г. во множеств по- BCEMBCTHO въ окрестностяхъ города; въ остальные годы BCTPE- чался довольно рЪдко. Видъ этотъ свойственъ ю.-в. POCCIN и на западъ далфе Венгрии He проникаетъ. 21. Sciocoris microphthalmus Flor u 22. Sciocoris umbrinus Wff. Оба HePBAKO въ OKPECTHOCTAXB Иркутска. 23. Aelia acuminata L. Обыкновененъ. Видъ безразличный, свойственный всей палеарктической области. 24. Aelia sibirica Reut. Подъ Иркутскомъ годами, какъ напр. въ 1888 г., очень обыкновененъ. Распространеше этого вида, недавно (въ 1884 г.) описаннаго Вещег’омъ изъ окрест- ностей Минусинска, 10 сихъ поръ вовсе неизв$стно; между TEMB OHB занимаетъ обширное пространство въ восточной части па- леарктической области; такъ, Г. Н. Потанинъ привезъ его изъ окрестностей г. Синина въ КитаЪ, а a u Беккеръ находили его въ СарептЪ; подъ Врасноярскомъ онъ, кажется, такъ-же обыкно- вененъ какъ и здфеь. Такимъ образомъ видъ этотъ является китайско-сибирской Формой, распространенной Ha западъ 10 бе- реговъ Волги. 25. Aelia Klugi Hahn. По свидфтельству Ошанина ветр?- чается въ Иркутской губернии. 26. Neottiglossa leporina H.-S. Очень обыкновененъ. 27. Neottiglossa metallica Jak. Описанъ былъ мною по — 288 — экземплярамъ съ береговъ Уссури; подъ Иркутскомъ не состав- ляетъ рЪдкости. 28. Eusarcoris aeneus Scop. ИзрЪдка и не каждый годъ въ окрестностяхъ города. 29. Rubiconia intermedia Wff. Очень обыкновененъ съ ранней. весны до поздней осени. 30. Peribalus vernalis W ff. 31. Carpocoris nigricornis К. 32. Carpocoris verbasci DG. 33. Carpocoris baccarum L. 34. Corpocoris Iynx F. Beb эти виды очень распространены въ окрестностяхъ го- рода, а С. baccarum замфченъ также на р. ИлимЪ. 39. Pentatoma juniperina L. Два экземпляра въ окрестностяхъ с. Аигалова, на ЛенЪ. 36. Tropicoris гийрез L. Изр$дка. 37. Eurydema festivum L. Обыкновененъ. 38. Eurydema oleraceum L. Тоже. Замфченъ быль также на р. ИлимЪ. 39. Eurydema Gebleri Ки. Въ окрестностяхъ города очень рЪ$докъ, но А. В. Потанина собрала, его въ большомъ количе- CTBB въ с. Мальтинскомъ. 40. Picromerus fuscoannulatus 5481. Описань Stäl’emp по иркутскимъ экземплярамъ, но мною здесь не былъ еще 3aMb- ченъ. 41. Picromerus bidens L. Изр$дка. 42. Arma custos L. По Stäl’w Berphuaerca въ MpKkyTcKé. 45. Asopus punctatus L. НерЪдокъ. 44. Jalla subcalcarata Jak. Характерная Форма для па- леарктической области A3IATCKATO материка, которая была описана мною въ 1885 г. изъ Джунгарш; въ 1887 г. она най- дена во множеств$ А. Я. Макеровымъ въ Саянахъ, на голь- цахъ около Ханчинскаго караула, гдЪ она держалась подъ кам- нями; одинъ экземпляръ попалея MHB въ Торской долинЪ; — 289 — наконецъ Reuter показываетъ ее въ числ видовъ, собранныхъ французскими мисслонерами въ окрестностяхъ Пекина (Revue d’Ent. 1888, р. 63). 45. Jalla dumosa Г. Только два экземпляра (4 ©) въ конц Мая 1891 г. въ окрестностяхъ города. 46. Zicrona соегшеа L. Изр$дка около Иркутска; найдена также въ окрестностяхъ Братскаго острога. 47. Urostylis flavoannulata Stäl. Описань З4АГемъ по иркутскимъ экземплярамъ, но мнЪ здесь еще не встрфчался. Видъ этотъ обыкновенень въ Забайкаль$, на Амурф и въ Kurat. 48. Acanthosoma haemorrhoidale L. ИзрЪдка. 49. Acanthosoma axillare Jak. Осенью 1890 г. встрЪчалея BO MHOSKECTBE, даже въ самомъ город$. 50. Acanthosoma dentatum DG. ИзрЪдка подъ Иркутскомъ и Братекимъ острогомъ. 51. Elasmostethus ferrugatus К. 52. Elasmostethus interstinctus L. 53. Elasmostethus griseus L. Нер$дки въ окрестностяхъ города. 54. Elasmostethus dorsalis Jak. Въ Саянахъ, около Хан- чинскаго и Туранскаго карауловъ; сибирская Форма, достигаю- щая на западЪ до Алтая. Fam. Coreidae. 1. Spathocera albomaculata Jak. По склонамъ Верхоленскихъ горъ, у корней кустарниковъ, между старыми листьями и раз- ными наносами. Въ половинЪ Тюля встрЪчалея in copula. 2. Enoplops sibirica Jak. Форма близкая къ европейской Е. discigera Kti. Подъ Иркутскомъ довольно обыкновенна, также какъ и въ RYITYKÉ. 3. Syromastes marginatus L. Распространенъ по всей палеаркти- ческой области; въ ИркутскЪ нер$докъ. — 290 — 4. Arenocoris spinipes Fall. Тоже нер$докъ въ окрестностяхъ города. 5. Coreus scabricornis Р7. 6. Megalotomus limbatus К]. Оба вида довольно обыкновенны. 7. Megalotomus ornaticeps 5621. Сибирская Форма, описан- ная Stäl’eMB по иркутскимъ экземплярамъ; здесь довольно phaxa, чаще въ Торской долинф. Въ Европейской Pocein зам - чена только на юг: въ Астраханской губернш, Capeurb и Харьков$; далБе послБдняго пункта на западъ не проникаетъ. 8. Alydus calcaratus L. Иркутскъ, Култукъ; изрЪдка. 9. Terapha hyoscyami Г.. 10. Corizus maculatus Fieb. 11. Corizus crassicornis L. 12. Corizus parumpunctatus Schill. BcË эти широко распространенные виды обыкновенны въ окрестностяхъ города. 13. Corizus pallidus Sahlb. Сибирсюй видъ, довольно здфеь pbıkin. 14. Corizus unicolor Jak. Замфченъ только въ ТункЪ. 15. Myrmus miriformis Fall. Обыкновененъ около Иркутска. 16. Chorosoma macilentum Stäl. Описанъ по иркутскимъ экземплярамъ, но MHB здфеь еще He встрЪ$чался. Fan. Berytidae. 1. Berytus clavipes К. Изр$дка въ окрестностяхъ Иркутска. 2. Berytus minor H.-S. Наибол$е распространенный здЪеь ВИДЪ. 3. Berytus crassipes H.-S. Найдено только четыре экземпляра. Fam. Lygaeidae. 1. Lygaeus Hanseni Jak. Описанъ мною по экземплярамъ, собраннымъ г. Ганзеномъ въ ИркутекЪ, но здБсь довольно ph- — 291 — AOKB; гораздо обыкновеннЪе въ Монголми и Kutab, въ MÉCTHO- стяхъ, посфщенныхъ Пржевальскимъ и Потанинымъ, KOTO- рыми видъ этотъ доставленъ въ больышомъ количеств экземпля- ровъ. Въ Сибири замфченъ еще въ окрестностяхъ Минусинска. 2. Lygaeosoma reticulatum H.-S. Годами во множеств у кор- ней кустарниковъ по южнымъ склонамъ горъ; здЪшее экзем- пляры, равно и доставленные изъ с. Монголи, всЪ.съ укоро- ченными надкрыльями и гораздо темнфе европейскихъ. 3. Nysius Horvathi Jak. Очень рЪ$дко въ окрестностяхъ го- рода. 4. Nysius jacobeae Schill. 5. Nysius thymi W ff. 6. Nysius punctipennis H.-S. BC эти виды 3] BCE очень обыкновенны. 7. Nysius eximius 5421. Подъ Иркутскомъ нерфдко; время появленя полныхъ наефкомыхъ ограничивается лишь двумя не- дфлями въ половин$ юля. 8. Nysius lineatus Costa (helveticus H.-S.). До сихъ поръ най- денъ только одинъ экземпляръ. 9. Cymus glandicolor Hahn. Очень обыкновененъ по сырымъ болотистымъ м$стамъ. 10. Cymus claviculus Fall. ВмЪет$ съ предъидущимъ, но очень рЪдко. 11. Ischnorhynchus гезедае Ри. Очень рфдко въ окрестностяхъ города. 12. Geocoris grylloides L. 13. Geocoris dispar Waga. Оба вида нерЪдки въ течеше Тюля. 14. Geocoris lapponicus Zett. По свидЪтельству Stäl’a BCTpB- чается въ Иркутск$. 15. Geocoris ater К. Одинъ изъ самыхъ обыкновенныхъ зд$еь видовъ; встрЪчается съ ранней весны до поздней осени. 16. Philomyrmex viduus Stäl. Очень рЪдко. 17. Plociomerus Luchsii Bär. Замфченъ подъ Иркутскомъ и въ — 292 — Саянахъ, въ верховьяхъ Иркута. Обыкновенно попадается оди- ночными особями, но годами, какъ напр. въ 1887 г., по- является во множествЪ. 18. Rhyparochromus hirsutus Fieb. Найдено было только од- нажды четыре экземпляра in copula, въ Mab, на землВ, подъ старыми сосновыми иглами. 19. Pterotmetus staphylinoides Burm. Обыкновененъ. 20. Ischnocoris punctulatus Fieb. Только одинъ экземпляръ, BB половин 11014, у корней полыни. 21. Pionosomus varius Wff. НерЪдко. 22. Pionosomus monochrous Jak. Только одинъ экземпляръ, въ Августф. 23. Plinthisus vestitus Jak. Во множеств у корней кустар- HHKOBB по южнымъ склонамъ Верхоленскихъ горъ, въ TedeHie Тюля. 24. Plinthisus sibirieus Jak. Очень р$докъ. 25. Acompus гийрез Wff. Piko. 26. Stygnus arenarius Hahn. Большими колонями у корней полыни и другихъ кустарниковъ по склонамъ Верхоленскихъ горъ. 27. Stygnus pedestris Fall. Изр$дка. 28. Peritrechus angusticollis Sahlb. Тоже, по окраинамъ 60- лотъ и калтусовъ. 29. Sphragisticus nebulosus Fall. 30. Trapezonotus agrestis Fall. Оба вида, здЪсь очень обыкновенны. 31. Trapezonotus anorus Flor. Гораздо р$же предъидущихъ. 32. Trapezonotus subtilis Jak. НЪсколько экземпляровъ изъ окрестностей Иркутска, Култука и изъ с. Монголии. 33. Trapezonotus convivus 5121. Многочиеленными коло- HIAMM у корней кустарниковъ по южнымъ склонамъ горъ. 54. Aphanus adspersus M. В. 35. Aphanus pini L. 36. Emblethis verbasci F. — 293 — Ве три вида обыкновенны въ окрестностяхъ города. 37. Emblethis irroratus Jak. ИзрЪдка, одиночными особями по склонамъ горъ. Г. H. Потанинъ находилъ этотъ видъ также BB с. Монголии. 38. Eremocoris erraticus К. Въ ИркутскЪ рЪфдко; въ КултукЪ и верховьяхъ Иркута многочисленъ. 39. Drymus parvulus Jak. Обыкновенень въ Саянахъ, Bep- ховьяхъ Иркута и Култук$; въ ИркутскЪ замфченъ не быль. 40. Gastrodes abietis L. Култукъ. 41. Pyrrhocoris fuscopunctatus Stäl. Описанъ no экземпля- рамъ изъ Иркутска, но MH еще не Berphyalcn. Fam. Tingitidae. 1. Piesma quadrata Fieb. Maptıra на разныхъ Chenopo- diaceae. 2. Piesma variabilis Fieb. По свидфтельству Stäl’a Berpb- чается въ ИркутекЪ. 3. Piesma capitata W ff. Очень обыкновененъ. 4. Piesma maculata Гар. ИзрЪдка. 5. Serenthia laeta Fall. Многочисленъь по сырымъ, болоти- CTbIMB MBCTAMB. 6. Serenthia femorata Thoms. РЪдко. 7. Serenthia depressa Jak. НерЪдко, особенно въ Cyxie годы, по южнымъ склонамъ горъ въ ГюлБ. 8. Orthostira macrophthalma Fieb. 9. Orthostira gracilis Fieb. 10. Orthostira acutangula Jak. Обыкновенные виды подъ Иркутскомъ; nocıbınii найденъ въ болыпомъ количествЪ также въ Тунк$. 11. Orthostira рагадоха Jak. Одинъ экземпляръ у подножя Верхоленскихъ горъ. 12. Orthostira sordida п. sp. НЪсколько экземпляровъ по склонамъ горъ въ окрестностяхъ Иркутска. — 294 — 13. Orthostira elinoides п. sp. Два экземпляра въ болотистой MECTHOCTH. 14. Dietyonota crassicornis Fall. Довольно здесь обыкнове- ненъ. 15. Derephysia foliacea Fall. ИзрЪдка n не каждый годъ, по сырымъ мЪстамъ. 16. Galeatus spinifrons Fall. Въ Тюнф и ГюлЪ нер$дко по rop- нымъ склонамъ какъ въ ИркутекЪ, TAKE и въ KYITYKÉ. 17. Monanthia Kiesenwetteri Muls. 18. Monanthia platyoma Fieb. Обыкновенны въ ИркутекЪ, по высокимъ м$стамъ. 19. Monanthia lupuli H.-S. Нер$дко въ болотахъ. 20. Monanthia 4-maculata Wff. 6-го Мая 1887 г. ветр$тилъ кусть черемухи, буквально осыпанный этими насфкомыми. Въ слфдующ!е годы не встрЪчалось ни одного экземпляра. Fam. Phymatidae. 1. Phymata crassipes К. Годами xephzxo. Fam. Aradidae. 1. Aradus corticalis L. НЪсколько экземпляровъ изъ Култука. 2. Aradus crenaticollis Sahlb. Toxe. 3. Aradus lugubris Fall. Иркутекъ, Култукъ, Саяны, въ вер- ховьяхъ Иркута; по свидФтельству Flor’a встр$чается также по р. Бирюс$. 4. Aradus тогю Jak. По среднему теченю р. Лены, ниже Киренска. 5. Aradus Nemtschinowi Jak. Саяны, въ верховьяхъ Иркута. Оба послФде вида были описаны мною первоначально съ р. Зеи. 6. Aradus varius Е. УКигалово, въ верхнемъ течеши Лены. — 295 — 7. Aradus betulae L. Иркутскъ, Марково, Кулгукъ, верховья Иркута. 8. Aneurus laevis Е. ИзрЪдка въ окрестностяхъ Иркутска. Fam. HHydrometridae. 1. Mesovelia furcata M. В. Въ стоячихъ водахъ протоковъ Ангары у Иркутска serpbyaerca годами нерЪдко въ Форм ли- чинокъ; полныхъ насфкомыхъ находилъ 18 Гюля. 2. Microvelia pygmaea Duf. Во множеств въ стоячихъ во- дахъ. 3. Gerris rufoscutellata Latr. НерЪдко. 4. Gerris odontogaster Zett. Обыкновененъ въ окрестностяхъ города. 5. Gerris lacustris L. Нер$дко. 6. Gerris aspera Fieb. Только одинъ экземпляръ. Fam. Beduviidae. 1. Pygolampis bidentata Fourcr. Изр$дка. 2. Harpactor annulatus L. Тоже. 3. Harpactor leucospilus Stäl. Иркутекъ, Марково, Kyı- тукъ, р. Илимъ. Веюду довольно обыкновененъ. 4. Coranus subapterus D G. Нер$дко. 5. Coranus aethiops п. sp. Одинъ экземпляръ изъ окрестно- стей Алгалова. 6. Nabis limbatus Dhlb. Только одинъ экземпляръ въ OKPECT- ностяхъ Иркутска. 7. Nabis nigrovittatus Sahlb. ИзрЪдка. 8. Nabis flavomarginatus Schill. 9. Nabis ferus L. 10. Nabis rugosus L. 11. Nabis brevis Schltz. Послфдне виды обыкновенны въ OKPECTHOCTAXB города, годами встрфчаются во множествЪ, въ концЪ лБта. — 296 — Fam. Saldidae. 1. Salda saltatoria L. Иркутскъ, Вултукъ, верховья Иркута. 2. Salda pallipes К. BmÉcr$ съ предъидущимъ наиболБе мно- гочисленный видъ около города. 3. Salda melanoscela Fieb. Очень рфдко въ Иркутек$ и ТункЪ. 4. Salda орасша Zett. Иркутскъ, Култукъ; нер$дко. 5. Salda marginalis Fall. Р$дко въ окрестностяхъ города. 6. Salda Bergrothi п. sp. Только два экземпляра въ Ир- KYTCKB. 7. Salda morio Zett. По берегамъ Kan, у Маркова. 8. Salda scotica Curt. var. По песчанымъ берегамъ Иркута около Торскаго улуса, HephzKo. 9. Salda oblonga Stäl. Иркутскъ, по свидЪтельству Stâl’a. 10. Salda rivularia Sahlb. Вултукъ. 11. Salda riparia Fall. 12. Salda serior Sahlb. Оба вида въ той-же м$стности. 13. Salda Reuteri Jak. Въ окрестностяхъ города нердко; полнокрылыя Формы по болотистымъ, съ укороченными же над- крыльями по болБе возвьиненнымъ и сухимъ мфетамъ. Fam. Cimicidae. 1. Ceratocombus coleoptratus Zett. Очень рфдко въ конц 2. Cimex lectularius L. Обыкновененъ. 3. Piezostethus piceus Reut. Култукъ. 4. Anthocoris sibirieus Reut. Иркутскъ. 5. Anthocoris limbatus Fieb. Вултукъ. 6. Triphleps minutus L. Иркутскъ, Кулгукъ; Hepbiko. — 297 — Fam. Capsidae. 1. Myrmecoris gracilis Sahlb. Hsptıra. До сихъ поръ этотъ BHAb въ русской Фаун$ былъ извфстенъ только изъ Литвы и Остзейскихъ провиншй. 2. Miris calcaratus Fall. 3. Miris virens L. 4. Megoloceraea erratica L. 5. Megoloceraea ruficornis Fourcr. ВеБ эти виды обыкновенны въ окрестностяхъ Иркутска. 6. Leptopterna dolobrata L. НерЪдко. 7. Lopus gothicus L. По свидЪтельству Stal’a встрЪчается въ Иркутск$. 8. Calocoris chenopodii Fall. 9. Calocoris triannulatus Stäl m var. nigriceps Sahlb. 10. Calocoris seticornis F. BCE эти виды обыкновенны въ окрестностяхъ Иркутска. 11. Galocoris annulicornis Sahlb. Р}$дко. 12. Galocoris tenebrosus Reut. По свидБтельству Reuter’a встр$чается въ Mpryrekt. 13. Brachycoleus scriptus К. Изр$дка. 14. Allorhynocoris flavus Sahlb. Одинъ экземиляръ найденъ мною въ ТункФЪ. 15. Plesiocoris rugicollis Fall. Изр$дка въ конц Гюня и [юля на Salix Sp. 16. Lygus pabulinus L. Изр$дка. 17. Lygus Spinolae Mey. Только два экземпляра. 18. Lygus campestris F. 19. Lygus pratensis F. Оба вида очень обыкновенны. 20. Lygus limbatus Fall. Изр;дка. 21. Lygus contaminatus Fall. 22, Lygus distinguendus Reut. Н. 9. Е. В. XXVII. 20 — 298 — 23. Lygus nigronasutus Stäl. Послфдне три вида Stäl и Reuter имфли изъ Иркутска, но мною здЪсь они еще не были замЪчены. 24. Lygus (Orthops) pastinacae Fall. Heptıko на Urtica can- nabina. 25. Lygus (Orthops) mutans Stäl. Ha томъ-же pacrenin. Наиболфе многочисленный изъ всЪхъ видовЪъ этого рода. Осенью 1886 г. встрЪ$чался во множествЪ въ самомъ город$ и даже въ домахъ; въ послБднихъ появлялся и среди зимы, развиваясь, вфроятно, изъ яицъ, отложенныхъ на комнатныхъь растеняхъ. Въ садахъ держится годами въ безчисленномъ множествЪ на красной смородинЪ. 26. Lygidea Шофа 3121. Описанъ по иркутскимъ экземиля- рамъ, но я здЪеь этого вида еще не встрЪ$чалъ. 27. Cyphodema rubicunda Fall. Обыкновененъ. 28. Poeciloscytus unifasciätus К. Тоже, Ha разныхъ COPHBIXB растешяхъ. 29. Poeciloscytus vulneratus W ff. НерЪдко. 30. Poeciloscytus cognatus Fieb. Р$же прочихъ видовъ. 31. Systratiotus nigritus Fall. 32. Systratiotus aterrimus Jak. 33. Charagochilus Gyllenhali Fall. ВеЪ uspbıka по луговымъ м$етамъ. 34. Camptobrochis punctulatus Fall. Обыкновененъ на крапивЪ. 35. Capsus scutellaris К. ИзрЪдка вмБетЪ съ var. morio Вов. 36. Сарзи$ ater Jak. Только три экземпляра въ окрестно- стяхъ города. Г. H. Потанинъ доставилъ его также изъ Ви- тая. 37. Capsus nebulosus Jak. Кулгукъ, изъ сбора д-ра Ды- бовскаго. 38. Capsus brachialis Stäl. Очень р$дко. 39. Rhopalotomus simulans Stäl. Обыкновененъ. 40. Rhopalotomus (7) niger Jak. НерЪдко. 41. Pilophorus confusus Kb. Довольно обыкновененъ. — 299 — 42. Pilophorus clavatus L. Гораздо phxe предъидущаго. 43. Diplacus alboornatus Stäl. Одинъ изъ наиболфе распро- страненныхъ видовъ въ OKPECTHOCTAXB города. Годами по- является во множеств; полнокрылая Форма (f. тасг.) гораздо рЪже короткокрылой (f. brach.). 44. Halticus apterus Г.. 45. Halticus pusillus H.-S. Оба вида обыкновенны по сырымъ мЪстамъ. 46. Strongylocoris leucocephalus L. По свидфтельству Stäl’a BcTpbuaerca въ ИркутскЪ. 47. Labops Kirschbaumi Stäl. Тоже. 48. Labops Sahlbergi Fall. ИзрЪдка. 49. Labops Burmeisteri Stäl. По верхней ЛенЪ, въ Кирен- скомъ округ, нердко. 50. Labops nitidus Меу. 51. Labops brevis Pz. Оба вида Bcrphaaiorca въ Иркутск и Ky.ıykt. 52. Cyllocoris equestris Stäl. Иркутскъ (3481). 53. Aetorhinus angulatus Е. Только одинъ экземиляръ. 54. Globiceps flavomaculatus Е. Часто. 55. Globiceps gracilis п. sp. Очень phaxo въ Иркутскф. 56. Cyrthorhinus caricis Fall. ИзрЪ$дка по сырымъ мЪетамъ. 57. Orthotylus marginalis Reut. НерЪдко. 58. Orthotylus flavosparsus Sahlb. Тоже, на маревыхъ. 59. Orthotylus diaphanus Kb. 60. Orihotylus salicis n. sp. Оба вида изрЪдка на Salix sp. 61. Orthotylus ericetorum Fall. По свидЪтельству Stäl’a встрЪчается въ ИркутскЪ. 62. Platytomatocoris planicornis Н.-5. ИзрЪдка, около города и въ с. Мальтинскомъ. 63. Eurycolpus flaveolus Stal. Годами въ большомъ количествЪ по южнымъ склонамъ горъ, на цвфтахъ Potentilla sp. 64. Macrotylus mundulus Stäl. 20* — 300 — 65. Macrotylus dimidiatus Jak. Оба вида нерЪдко въ окрестностяхъ города, по сухимъ воз- вышеннымъ м$стамъ. 66. Macrotylus cruciatus Sahlb. Годами нер$дко. 67. Macrocoleus soror Reut. По свидВтельству Reuter’a встрЪчается въ VIPEKYTCKÉ. 68. 69. RO. ak: 72%: 19: Excentricus punctipes Fieb. Довольно обыкновененъ. Criocoris 4-maculatus Fall. Toxe. Plagiognathus obscuriceps Stäl. Plagiognathus viridulus Fall. Plagiognathus arbustorum К. Plagiognathus albipennis Fall. BC эти виды обыкновенны BB окрестностяхъ города; по- являются вообще не ранфе второй половины Тюня. 74. Plagiognathus fasciatus п. sp. Иркутскъ, очень рЪдко, на Salix sp. Г. Н. Потанинъ находиль этотъ видъ также въ Забайкаль$ по р. Ирхирику, около Верхнеудинска. . Neocoris Bohemanni Fall. ИзрЪдка. . Neocoris nigritulus Zett. Toxe. . Agalliastes pullus Reut. . Agalliastes pulicarius Fall. 79. Agalliastes saltitans Fall. Очень обыкновенные здЪсь виды. 80. Campylomma albicans п. sp. Иркутскъ, очень рЪдко. Fam. Nepidae. 1. Nepa cinerea L. Hepbxxo. Fam. Notonectidae. 1. Notonecta glauca L. Обыкновененъ. 2. Notonecta lutea Müll. Марково, Тунка. Pike предъиду- шаго. — 301 — Fam. Corixidae. . Corixa vernicosa W all. Иркутскъ, часто. . Corixa praeusta Fieb. Тунка, нер$дко. Corixa coleoptrata Г. Иркутскъ, нер$дко, съ половины Гюля. ©> D - ОПИСАН НОВЫХЪ ВИДОВЪ. Orthostira Fieb. Оба вновь открытые въ окрестностяхъ Иркутска вида отно- сятся къ той групиБ этого рода, которая отличается присут- ствемъ трехъ продольныхъ реберъ на переднеспинк® m широ- кими ея боковыми краями, заключающими въ себф отъ 3 до 4 рядовъ кл$токъ. Для указаня MbcTa этихъ видовъ въ системЪ и легчайшаго опредфлешя ихъ можетъ служить слфдлующая таб- липа: 1. — Seitenkiele des Pronotum hinten etwas divergirend, vorn nicht über die Halsblase reichend. Fühler ziemlich dick..2 1. — Seitenkiele des Pronotum parallel, vorn über die Hals- Blaresreichend ВОР dünne 0. ce BR 2. — Randfeld der Decken mit 2, Mittelfeld mit 3 Bi Maschen. Fühler bleich gelblich, Endglied schwarz. Pronotum und Körper unterseits bleich, einfarbig. О. cervina Germ. 2. — Randfeld der Decken in der Mitte mit einer Reihe, Seitenfeld mit vier Reihen Maschen. Fühler schwarz, Glied 2 ganz, 3. am Grunde bräunlichgelb. Pronotum vorn und Körper unterseits schwarz oder schwarzbraun. O. sordida n. sp. 3.— Randfeld der Decken mit einer Reihe, Seitenfeld mit 4, Mittelfeld mit 3—4 Reihen Maschen. Halswinkel des Pronotum stumpf. Fühler bleich, Endglied schwarz. O. platychila Fieb. — 302 — 3.— Randfeld der Decken mit 2 Reihen Maschen. ..... 4 4. — Fühler gelblich, Wurzel- und Endglied schwarz. Seiten des Pronotum, Seitenfeld und Mittelfeld der Decken mit 3 Reihen Maschen. Halswinkel stark vorgezogen, spitzig. Körper unten bräunlich. O. acutangula Jak. 4. — Fühler schwarz, Glied 3. rothbraun. Pronotum-Seiten und Mittelfeld der Decken mit 4 Reihen, Seitenfeld mit 4—5 Reihen Maschen. Halswinkel stumpf abgerundet. Körper unten schwarz. O. elinoides n. sp. Orthostira sordida n. sp. Очень близокъ къ О. cervina, отъ котораго отличается чер- новатымъ цвфтомъ туловища и перваго сустава усиковъ; въ на- ружномъ OI надкрыльевъ лишь одинъ рядъ клБтокъ, по край- ней Mbp$ посрединЪ, въ основан и на конц$ бываютъ иногда двойныя KIBTKN; дискоидальное поле у обоихъ видовъ въ четыре ряда клЪтокъ, но въ боковомъ пол у О. сегота такихъ KIETOKB только три, а у 0. sordida — четыре, болБе мелкихъ. Ноги одно- пвфтныя, рыжеватыя, бедра бываютъ иногда темнфе голеней. Переднй уголъ переднеспинки н$сколько выдаюцийся впередъ, Ha вершин$ округленный. — Дл. 2°), мм. Orthostira elinoides п. sp. Туловище продолговато-овальное, чернаго цв$та, надкрылья и листоватыя части переднеспинки боле св$тлыя. Голова чер- ная, шипы рыжевато-бурые, длинные, WECKOABKO длиннфе пер- ваго сустава усиковъ; эти послфдне чернаго цвЪта, трей су- ставъ ихъ рыж, кромЪ OCHOBAHIA и вершины, которыя TeMHbe; основане этого сустава безъ замБтнаго утолщешя. Передне- спинка черная, весьма нфжно и густо пунктированная, съ тремя продольными килями, въ одинъ рядъ довольно большихъ клБтокъ; шейный пузырь довольно высок, трехугольной Формы, дости- — 303 — гающий до половины головы; боковые края ея широко листова- тые, съ четырьмя рядами клБтокъ въ передней части и двумя въ задней; передшй уголь округленный, далеко выдающийся впе- редъ. Надкрылья полныя, съ 2 — 3 рядами клфтокъ въ основа- Hin наружнаго поля, въ задней трети въ два, a поерединЪ и на KOHUB въ одинъ рядъ клБтокъ; боковое поле въ 4 — 5 рядовъ, a среднее въ четыре ряда боле крупныхъ клБтокъ; наружное продольное ребро, а также ребра н5которыхъ внфшнихъ KIÉTOKE блЪдно - буроватыя. Перепонка значительно длиннфе брюшка. Ноги свфтло-рыжеватыя, бедра нфсколько темнЪфе. — Дл. 3 мм. Coranus ае орз п. sp. ©. Schwarz, dicht abstehend graubraun behaart; Fühler braunschwarz, Wurzelglied rostbraun, am Grunde und am Ende schwarz, Glied 2. kürzer als 3. Schnabel schwarz, zweites Glied etwas kürzer als das erste. Pronotum kaum länger als breit, schwarz, Schulterecke stumpf abgerundet, schwärzlichbraun. Schild schwarz, die Schwiele gelblich. Halbdecken volkommen, Corium dunkel röthlichbraun, Membran schwärzlich. Hinterleib schwarz, Ecken der Einschnitte des Connexivum mit rostgelben Punkten. Mittelbrustrippe winkelig. Beine schwarz, Schenkel dick, sehr zerstreut rostgelb gefleckt; Schienen an der Basis mit einem schmalen rostgelben Ring; Hinterfüsse sehr kurz, Klauenglied viel länger als Glied 1. und 2. zusammen. — Long. 11!}, lat. 3 mm. 2. Чернаго цвфта, довольно густо покрытый буроватыми и сФроватыми стоячими волосками. Голова такой-же формы какъ у С. subapterus, съ рыжими полосками только вдоль нижняго края глазъ; хоботокъ черный, со вторымъ суставомъ нфсколько короче перваго; усики длинные, трет суставъ ихъ на четверть длиннфе второго, который въ три раза короче перваго; первый суставъ ярко-рыяйй, узкое основане его и вершина, а также остальные суставы черные или темно-бурые. Переднеспинка, едва длиннЪе своей ширины, съ плечевыми углами округленными, — 304 — задняя выпуклая часть ея въ полтора раза длиннЪе передней по- ловины и довольно грубо шагринирована; чернаго пвЪта съ бу- роватыми плечевыми углами. Шитокъ большой, черный, въ OCHOBAHIN вдавленный, съ высокимъ коническимъ бугоркомъ, на вершин$ желтоватымъ. Надкрылья полныя, съ перепонкой вы- дающейся значительно далфе брюшка; кожистая часть ихъ тем- наго красновато-бураго HBBTA, перепонка черноватая. Брюшко. черное, первый суставъ его снизу у OCHOBAHIA съ поперечнымъ ярко-рыжимъ валикомъ и рыжеватыми точками въ заднихъ уг- лахъ брюшного ободка; волоски на брюшкЪ$ прилегаюние. Сред- негрудь съ выпуклымъ ребромъ, образующимъ уголъ, обращен- ный вершиной къ заднегруди; грудь чернаго цвЪта, только окраины частей, прилегающихъ къ ногамъ, рыжеватыя. Ноги черныя, голени съ узкимъ рыжимъ кольцомъ въ основной части; бедра съ р$дкими рыжеватыми пятнами; лапки задней пары ногъ короткя, когтевой суставъ ихъ гораздо длиннфе первыхЪъ двухЪ. По общему облику и ФормЪ усиковъ очень похожьъ на (С. subapterus, но отличается отъ послфдняго чернымъ цвфтомъ ту- ловища и конечностей, относительной длиною суставовъ хоботка (у С. subapterus второй суставъ его нфсколько длиннфе перваго), болБе утолщенными голенями и весьма короткими лапками зад- ней пары ногъ. Salda Вег=го п. sp. Körper oval, matt schwarz, oben goldgelb, unten silbergrau filzig behaart. Fühler sehr dünn, Glied 2. kürzer als Glied 3. und 4. zusammen, Glied 4. kaum länger als 3.; Glied 1. und 2. rostgelb, 3., 4. und 2. am Ende schwarz. Schnabel schwarz, Glied 2. bräunlich. Kopf vorn gelblich. Pronotum doppelt so breit als lang, vorn verschmälert, Seiten abgerundet. Halb- decken schwarz, Randfeld gelb, am Ende und am Grunde schwarz, — 305 — hinter der Mitte mit schwarzem Fleck; Clavus-Spitze mit blei- chem Fleck. Membran vollständig, mit 4 Rippen. Letztes Bauch- segment © unten schneeweiss. Beine gelblich, Schenkelgrund weisslich, Schienenende bräunlich. — Long. 2°/, mm. Туловище овальное, матово-чернаго UBEBTA, сверху покрытое золотистымъ, а снизу серебристо-сБрымъ пушкомъ. Передняя часть головы желтоватая; усики очень тоне, второй суставъ ихъ короче двухъ послБднихъ вмфетБ взятыхъ, четвертый Hb- сколько длиннфе третьяго; первые два сустава свфтло-рыжева- тые, изъ нихъ второй на вершин$ темнфе, трей и четвертый чернаго цв$та; хоботокъ черный, второй суставъ его буроватый. Переднеспинка, вдвое шире своей длины, съуженная кпереди, съ боковыми краями 3aMBTHO округленными. Надкрылья чернаго цвфта, съ широкимъ желтоватымъ наружнымъ краемъ, который въ основанш и на концф$ чернаго цвфта; кромБ того на этой CBBTIOÏ полосф, нфеколько ниже средины, замфтно небольшое черное пятно, которое сливается съ остальнымъ темнымъ Фо- номъ надкрыльевъ, но не доходитъ до наружнаго края; въ зад- ней части corium замфтно иногда WECKOABKO CBETIBIXB пятны- шекъ; на концё clavus небольшое желтоватое пятно. Перепонка вполнф развитая, съ четырьмя ребрами, изъ которыхъ первое (внутреннее) немного не достигаетъ до вершины второго; вся перенонка, грязно-желтоватая, съ буроватыми ребрами и такого- же LBBTA продольными пятнами въ клБткахъ ихъ. Нижняя сто- рона туловища чернаго цв$та, только послБдн!й суставъ брюшка снизу у $ снЬжно-бфлый. Ноги желтговатыя, основаня бедеръ блфднЪе, почти бфлыя, концы голеней бурые, посрединЪ сред- ней ихъ пары замфчаются неясныя кольца, нфеколько темнЪе общаго цвЪта. Описываемый видъ CTONTB всего ближе къ 5. marginalis, но у послФдняго туловище болБе укороченное, вся поверхность густо oxbra сБровато-серебристыми волосками, и надкрылья со- вершенно безъ пятенъ. — 506 — Globiceps gracilis n. sp. о. Körper glänzend schwarz, Fühler sehr lang, Wurzelglied rostgelb, Glied 2. vier mal so lang als 1., schwarz, nach oben keulenförmig verdickt, Glied 3. und 4. sehr dünn, weisslich. Schnabel an das Brustende reichend, rostgelb, Endglied schwarz. Hintertheil des Pronotum mit durchlaufendem Mittelkiel. Halb- decken verkürzt, ohne Membran, am Grunde und am Ende weiss. Hinterleib sehr breit, oben platt, silberweiss behaart. Beine sehr dünn und lang, Schenkel röthlich, am Grunde und am Ende weiss- lich, Schienbeine gelblich, weiss beborstet, Hinterschienbeine bräunlich. — Long. 2, mm. | 2. Туловище черное, блестящее; голова очень развитая, но мало выпуклая, весьма блестящая, гладкая, съ небольшими ры- жими пятнышками на затылкВ у самыхъ глазъ. Усики очень длинные, первый суставъ HXb рыжевато-желтый, второй вчет- веро его длиннфе, весь черный, въ верхней своей половинЪ почти булавовидно расширенный; послБдне два сустава очень ToHKie, бфловатые. Хоботокъ достигаетъ до брюшка, рыжевато- желтый, послБдй суставъ черный. Переднеспинка съ очень высокими и развитыми парными выпуклостями въ передней по- ловинф, которыя, сближаясь назади, отдфляютъ отъ себя вы- сокое продольное ребро, идущее по срединз до задняго края переднеспинки; по сторонамъ этого ребра задняя часть ея глу- боко вдавлена m Mexbe блестяща чфмъ передшя выпуклости. Шитокъ черный, плосюй. Надкрылья укороченныя, оставляю- я почти все брюшко открытымъ, безъ перепонки; широкое OCHOBAHIE XP, равно какъ узкая оторочка по заднему округлен- ному краю, бфлыя, полоса передъ заднимъ краемъ черная. Брюшко очень широкое, сверху плоское, од$тое р$дкими се- ребристыми волосками. Ноги очень длинныя, TOHKIA; бедра красноватыя, въ основан и къ вершинЪ бфловатыя, голени желтоватыя, посл$дняя пара ихъ бураго цв$та; задняя пара бедеръ снабжена немногими, но очень длинными и тонкими бЪло- — 307 — ватыми щетинками; на голеняхъ 3AMETHBI такого-же цвЪфта KO- роткте шипики. По своему очень маленькому туловишу, напоминающему по Форм муравья, массивнымъ усикамъ, очень короткимъ над- крыльямъ и ФормЪ переднеспинки съ высокимъ ребромъ въ зад- ней половинЪ, рфзко отличается отъ всфхъ извфетныхъ видовъ этого рода. Orthotylus salicis п. sp. Ganz gleichfarbig grün, oben abstehend lang weisslich behaart. Kopf etwas breiter als lang; Fühlerwurzelglied ‚etwas kürzer als der Kopf, Glied 2. drei oder 3'/, mal so lang als 1.; Schnabel an das Ende der Mittelbrust reichend, gelb- lichgrün, am Ende schwärzlich. Halbdecken doppelt länger als Abdomen, Membran bleich rauchbraun, Zellrippen bleich grün- lich. Beine grün, Schienbeinende rostgelblich, fein weisslich bedornt, Klauenglied braun. — Long. 57, — 51, mm. ö. Fühler schwärzlich, Wurzelglied schwarz, am Ende weisslich, Glied 2. dick, walzig, am Grunde bisweilen bräunlich. ©. Fühler bleich gelblichgrün, Glied 3. und 4. bräunlich, Wurzelglied am Grunde schwarz, unterseits mit schwarzem Strich; Glied 2. sehr dünn, am Ende allmälig und kaum merk- lich verdickt. Туловище, надкрылья и ноги O1HOUBBTHBIA, бл6дно-зеленыя, сверху съ длинными стоячими бЪловатыми волосками. Голова нЪеколько болЪе развита въ ширину, съ сильнымъ затылочнымъ ребромъ, у сухихъ экземпляровъ съ желтоватымъ оттФнкомъ; первый суставъ усиковъ н$еколько короче головы; второй въ 3 — 31, раза его длиннфе. Хоботокъ достигаетъ до средней пары ногъ, желтовато-зеленый, на концф черноватый. Надкрылья почти вдвое длиннЪе брюшка, одноцвфтныя, перепонка дымчатая, иризирующая, съ болБе темнымъ ободкомъ по внфшнимъ краямъ, ребра перепонки бл$дно-зеленоватыя (у сухихъ экземпляровъ почти безцв$тныя); клБтки ея безъ пятенъ. Туловище снизу зе- — 308 — леное, среднегрудь съ желтоватымъ OTTEHKOMB. Ноги зеленыя, голени къ концу блБдно-рыжеватыя, покрытыя р?$дкими бЪло- ватыми щетинками; послБдвй суставъ лапокъ буроватый. ©. Первый суставъ усиковъ черный, на самой вершин% 6%- ловатый; слБдующе черноватые, иногда второй къ основаню бурфющий; второй суставъ довольно толетый, цилиндрический. 2. Усики блБдно желтовато - зеленые, первый суставъ у основашя съ чернымъ пятномъ и черноватой полоской съ ниж- ней стороны; второй суставъ очень TOHKIÏ, постепенно расши- ряющийся къ вершин$, одноцв$тный; послБдне суставы буро- ватые. Campylomma albicans п. sp. Q. Bleichgrün, weiss behaart und bewimpert. Augen klein, schwarz. Fühler dünn, grünlich, Glied 1. und 2. oberseits mit schwarzem Strich; Fühlerglied 2. viel kürzer als Glied 3. und 4. zusammen und nur ”%, des Hinterrandes des Pronotum lang. Halbdecken dicht und sehr fein punktirt; Membran weisslich. Schenkel braun gefleckt und weiss bedornt; Füsse weisslich, Klauen bräunlich. — Long. 2 mm. 2. Туловище и конечности очень свфтлаго зеленоватаго пвфта, покрытыя бЪфловатыми короткими волосками и боле длинными щетинками такого-же цвфта; на затылкф щетинки принимаютъ буроватый оттфнокъ. Голова очень широкая, съ небольшими черными глазами, дламетръ которыхъ равняется ”, ширины затылка. Усики тонке, зеленоватые, первый и второй суставы на верхней сторонф съ черноватой полоской; второй суставъ на треть короче задняго края переднеспинки и значи- тельно короче третьяго и четвертаго суставовъ BMECTE взятыхъ. Надкрылья густо покрыты очень мелкимъ пунктиромъ; пере- понка бЪловатая. Голени имфютъ буроватыя пятна и длинныя бЪловатыя щетинки. Лапки бЪловатыя CB слабо окрашенными буроватыми когтями. — 309 — Plagiognathus fasciatus n. sp. d. Ganz grünlichweiss, oben lang silberweiss behaart und fein schwarz beborstet. Fühler bleich bräunlichgrün, Wurzelglied am Grunde mit schwarzem Ring, vorn und innerseits mit zwei schwarzen Punkten; Glied 2. ziemlich dick, so lang als der Hinterrand des Pronotum. Schnabel auf die dritte Bauchschiene reichend. Schildgrund bleich roströthlich. Membran bleich rauch- bräunlich, Zellen schwärzlich, Zellrippen weisslich, von der Cuneusspitze zur Membranmitte ein breiter, schwarzer Quer- streif. Beine grünlichweiss, Füsse rostgelblich, Klauenglied bräunlich; Schenkel schwarz punktirt, Hinterschenkel an der oberen Kante mit schwarzem Streif; Schienbeine bleich, aus grossen schwarzen Punkten schwarz bedornt. — Long. 4 mm. ©. Tyıopmıne, надкрылья и ноги весьма блднаго зеленова- таго цвфта, который у сухихъ экземпляровъ почти пропадаетъ; вся поверхность покрыта длинными полустоячими серебристыми волосками, которые на надкрыльяхъ перемфшаны съ чернова- тыми. Голова болБе развитая въ ширину, одноцвЪтная, съ круп- ными буроватыми глазами и выпуклымъ затылкомъ; усики до- вольно толстые, блЪднаго буровато-зеленаго цвфта; первый су- ставъ ихъ втрое короче головы, съ внутренней стороны его, ближе къ переднему концу, находятся ABB черныя точки, распо- ложенныя въ поперечномъ направлен; очень тонкое основане его съ чернымъ линейнымъ кольцомъ; второй суставъ довольно толстый, одинаковой длины съ заднимъ краемъ переднеспинки, весьма блБдный, къ вершин$ едва бурБющий; трет суставъ на, треть короче второго. Хоботокъ достигаетъ до 2 — 3 кольца брюшка, послБднй суставъ его черноватый. Шитокъ въ основа- нш съ розоватыми пятнами. Перепонка блЪдно - дымчатая, съ зеленовато-бЪлыми ребрами, въ клфткахъ которыхъ помфщается по черноватому пятну; ниже кл$токъ, начиная отъ остраго края cuneus, проходитъ до половины перепонки поперечная чернова- тая, нфеколько извилистая полоса. Надкрылья на, треть длиннЪе — 310 — брюшка. Ноги блБдно-зеленоватыя, лапки рыжеватыя, послЁд- Hi суставъ ихъ темно-бурый; бедра съ нижней стороны, въ особенности въ послБдней трети, покрыты черными крупными точками; заднее бедро кромЪ того передъ вершиной съ довольно крупнымъ чернымъ пятнышкомъ и съ темной полоской по верх- нему ребру. Голени съ задней стороны съ сильными черными точками, несущими длинные черные шипики. Оть всЪхъ представителей этого рода отличается характер- ной перепонкой, а также усиками и бедрами. m >= ЕЕ De subgenere Julodellu п. generis Julodis Eschsch. Scripsit Andreas Semenow. Julodis globithorax Stev. ejusque congeneres affines ab omni- bus speciebus ejusdem generis !) sat longe distant et sectionem separatam generis Julodis Eschsch. constituunt; quae sectio prothoracis ad basin angustati forma plus minusve globulosa, ejusdem basi in medio acute angulato-producta nec non magnitu- dine corporis minore adeo determinata est, ut eam nomine sub- generico Julodella m. designandam proponam. Ad hoc subgenus referendae sunt sex species quae sequuntur. TABULA DIAGNOSTICA SPECLERUM. 1 (2). Capite, prothoracis disco et elytris valde nitidis, te- nuiter sparsim pubescentibus, subtiliter et disperse punetulatis, punctorum (praesertim in capite thoracis- que dorso) remotorum interstitiis omnino planis laevibus- 1) Quarum solummodo cum indigenis Africae australis e grege Julodum hirtae L., lasios Hbst., tomentösae Ol., cet. affinitatem quandam praebere videntur. Le) (1). — 312 — que. Forma corporis elongata, graciliore. Elytrorum pubescentia albida tenui et dispersa in depressionibus longitudinalibus parum determinatis obsolete vittatim condensata, haud pulverulenta. — Long. 16— 22", mm. J. Kaufmanni Ball. Capite, prothoracis disco et elytris modice nitidis (Л. Abeillei Thery excepta), fortius densiusque pubes- centibus (pubescentia nonnunquam flavido-pulverulenta seu pollinosa), fortius crebriusque punctatis, interstitis punctorum saepius inaequalibus, interdum plus minusve rugatis vel ectypiformibus. . Pubescentia elytrorum vittas manifestas flavido-pulve- rulentas formante. . Forma corporis graciliore. Pronoto lateribus ante basin parum dilatato, disco subtiliter punctato, interstitiis punetorum subaequalibus laevibusque. Elytris parum rugatis. — Long. 19—20 mm. J. futura m. . Forma corporis latiore et breviore. Prothorace lateribus ante basin plus minusve dilatato, fortius irregulariter punetato, interstitiis punctorum inaequalibus, plus minusve rugiformibus. Elytris fortiter rugatis. — Long. 15—22 mm. J. globithorax Stev. . Pubescentia elytrorum vel plus minusve aequabiliter dispersa vel maculas parvulas numerosas formante, sed nunquam vittatim condensata. Forma corporis plerum- que ampliore. . Prothorace ante basin fortiter subitoque dilatato, disco rugato-punctato, 1. e. punctis in impressionibus irregu- lariter congestis, his rugis plus minusve ectypiformibus invicem separatis. Elytris sat fortiter transversim ruga- tis. Pubescentia elytrorum maculas parvulas numerosas formante. — Long. 18/—21 mm. J. impluviata m. — 313 — 8 (7). Prothorace ante basin parum vel modice dilatato, disco plus minusve tenuiter punctato, punctorum interstitiis parum vel non rugatis. Pubescentia elytrorum per to- tam superficiem aequabiliter diffusa. 9 (10). Forma corporis robusta, valde brevi et lata. Elytris haud fortiter minute transversim rugulatis, praeter puncturam tenuem et crebram totius superficiei punctis magnis et profundis fere foveoliformibus lineisque 3 dorsalibus obsolete subelevatis praeditis. Species major, parum nitida. — Long. 22 mm. J. brevilata m. 10 (9). Forma corporis graciliore, elongata. Elytris eodem fere modo ac pronotum (etsi minus regulariter) punctatis, impressionibus costisque nullis. Species minor, nitens. — Long. 14—19 mm. — (Ex Thery). J. Abeillei Théry. CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNO- NYMICUS. 1. Julodis (Julodella) Kaufmanni Ball. Julodis Kaufmanni Ballion: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1870. II, р. 348 ?). Julodis cyphodera Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Fr. 1892. Bull., р. CLII. Elongata, aenea, nitida, tenuiter sparsim pallido-pubescens, pubescentia superne necubi valde condensata nec pulverulenta, inferne evidenter densiore, abdominis singulis segmentis sternoque utrinque maculis plus minusve distinctis albido - pulverulentis ornatis; tibiarum summis apicibus unguiculisque (interdum tar- sorum maxima parte) rufescentibus, antennis inde ab articulo 2) «Elongata, cylindrica, viridi-aenea, nitida, subtilissime punctata, prothorace globiforme; elytris cyaneo-viridibus, irregulariter punctatis, pubescens (sic.!); anten- nis nigro-fuscis; apice tibiarum tarsisque rufo-ferrugineis; abdomine punctulato, pubescens (sic!), utrinque albo-maculato. Long. 20 mm, lat. 9 mm, In der Umgegend von Chodshent in Gebirge gefunden». Н. 5. В. В. XXVII. 21 — 314 — 3° piceis. Capite tenuiter valde remote punctulato, punctis in temporibus tantum distincte congestis. Pronoto globiformi, con- уехо, transverso, basi angustato, lateribus ad trientem posteriorem sat fortiter ampliato, dein apicem versus angustato, basi in medio acute angulatim producta, disco sparsim parumque pubescenti, valde nitido, tenuiter remote punctato, punctis parvulis inter se aequalibus, interstitiis punctorum omnino planis laevibusque; fovea ante-scutellari oblonga saepissime parum indicata. Elytris elongatis, apicem versus sensim angustatis, apice in 2 simplicibus, in © plus minusve manifeste 3-dentatis, basi ad suturam fortiter impressis, dorso nitidis, tenuiter disperseque (attamen crebrius et minus aequabiliter quam in thorace capiteque) punctulatis, secun- Фит costas 5 longitudinales parum determinatas punctis sive impressionibus punctiformibus majoribus vage notatis leviterque hie-illie indeterminate rugosis, pubescentia tenui atque adpressa in depressionibus longitudinalibus parum indicatis obsolete vit- tatim condensata. Long. 16 —221/, lat. 7 — 93/, mm. J. globithoraci Stev. proxime affinis, sed magis nitida, sta- tura multo graciliore et longiore, pronoto multo convexiore, multo magis lucido, sparsim vix pubescenti, subtilius, aequali- liter simplieiterque punctato, inter puncta omnino laevi (neque rugato neque impresso), fovea ante-scutellari saepissime vix indi- cata; elytris magis elongatis, sed crebrius et multo tenuius punctatis, suleis costisque longitudinalibus parum determinatis, attamen distinctis; pubescentia albida haud pulverulenta, obsolete vittatim condensata. Incolatus: Turkestan occid. (V. Russow! 1878) nec non Bucharia orient.: Langar provinciae Kulab (Dr. A. Regel! 1883). — 6 specimina (SQ) in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. Animadversio. Julodis cyphodera, nuper a cl. L. Fairmaire?) 3) Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Fr. 1892. Bull., р. CLII. descripta, sine ullo dubio numero synonymorum speciei Bal- lionianae adscribenda est. 2, Julodis (Julodella) futura, sp. n. Elongata, modice nitida, densius pallido-pubescens, in impres- sionibus plus minusve flavido-pulverulenta seu pollinosa, tibiarum summis apicibus, tarsis totis antennisque (articulo basali excepto) rufescentibus. — J. Kaufmanni Ball. quam maxime affinis, sed capite, thoracis disco elytrisque minus nitidis, paulo crebrius punctatis densiusque pubescentibus, prothorace paulo longiore et angustiore, minus transverso, lateribus magis aequabiliterque rotundato, ante basin minus dilatato, disco magis convexo; elytris paulo grossius punctatis, distincte vittatim pubescentibus, pubescentia sat dense flavido-pulverulenta. Long. 19'/,, lat. 8, mm. Ab J. globithorace Stev., cui proxime affınis quoque, forma corporis multo angustiore et graciliore, thorace lateribus ante basin parum dilatato, disco subtiliter punctato, interstitiis puncto- rum subaequalibus laevibusque, elytris multo minus et subtilius rugatis facile distinguenda. Incolatus: Turkestan occid.: st. Uralskaja inter Taschkent et Chodshent (E. Koenig! 1890; legit W. Balassoglo). — Speci- men unicum (3) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Animadversio. Facile tamen fieri potest, ut haec forma ad gra- dum varietatis Julodis Kaufmanni Ball. reducenda sit. 3. Julodis (Julodella) globithorax (Stev.). Buprestis globithorax Steven: Bull. Soc. Nat. Mose, 1830, р. 159. Buprestis globithorax Steven: Nouv. Mém. Soc. Nat. Mose. II (VIII), 1832, p. 85; tab. II, f. 4. Julodis propinqua Faldermann in litt. Julodis rotundicollis Castelnau & Gory. Hist. nat. Col. I, 1837. Gen. Julo- dis, p. 23; tab. VII, f. 32. Julodis globithorax Gory. Hist. nat. Col. II, 1841. Errata et addenda, р. 1. Julodis globithorax Marseul. Monogr. Buprest, («L’Abeille». II), 1865, р. 73. 21* — 316 — Haec species quoad configurationem prothoracis nonnihil variabilis esse videtur; hic enim modo ante basin sensim parum- que dilatatus, latitudine elytrorum ad humeros distincte angustior est (= forma typica, sec. specimen typicum Steveni in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.! nec non sec. iconem apud Castelnau et богу“) allatam), modo ante basin subito suban- gulatim dilatatus est ibique latitudinem elytrorum ad humeros fere superans (var. dilaticollis m.). Incolatus: Transcaucasia australis ad fines Persiae: Ordubad in valle Araxis fluminis (H. Christoph!)°); Aresh (А. Schel- kownikow!)®). — 7 specimina in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. Nonnulla specimina in coll. P. а Semenow. 4. Julodis (Julodella) impluviata, sp. n. J. globithoraci Stev. proxime affınis, sed capite minus crebre punctato, oculis paulo minoribus, pronoto paulo magis con- vexo, minus crebre disperse punctato, punctis omnibus in impres- sionibus irregularibus parumque indicatis congestis, harum inter- stitiis laevibus latioribus, magis determinatis, convexioribus, fere ectypiformibus; pubescentia disci albida minus densa distincteque breviore, haud pulverulenta, in impressionibus maculatim con- gesta; elytris apice nec dentatis nec spinosis (9), minus puncta- tis, costis suleisque longitudinalibus indistinctis, pubescentia al- bida haud pulverulenta, maculas parvulas numerosas for- mante, vittis omnino nullis; pubescentia albida inferioris partis corporis minus densa nec pulverulenta. Forma corporis, colore et habitu omnino J. globithoraci Stev. similis. Long. 18%,—20°),, lat. 8Y,—8°/, mm. Incolatus: Persia borealis: Shahrud (H. Christoph!). — Duo individua (>) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. 4) Castelnau & Gory. Hist. nat. Col. I, 1837. Gen. Julodis, tab. УП, f. 32. 5) Forma typica unacum var. dilaticolli m. 6) Solummodo var. dilaticollis m. ir 5. Julodis (Julodella) brevilata, sp. n. Validior, latiuscula, obscure viridi-aenea, haud nitida, pal- lido-pubescens, pubescentia per totam superficiem aequabiliter diffusa, ad basin prothoracis elytrorumque paulo pulverulenta, solum subtus ad latera segmentorum ventralium maculas albido- pulverulentas parumque determinatas efficiente. Capite sat forti- ter haud erebre punctato. Pronoto globiformi, sat convexo, trans- ‚ verso, lateribus ante basin (in triente posteriore) modice sensim- que dilatato, disco sat tenuiter crebreque punctato, interstitiis punctorum leviter inaequalibus, ad latera levissime tantum ruga- tis; fovea ante-scutellari elongata parumque determinata. Elytris latis, latitudinem maximam ad trientem posteriorem attingentibus, deinde apicem versus sat fortiter angustatis, apice obtuse obsole- teque 3-dentatis (9?), dorso convexis, haud fortiter rugosis, praeter puncturam tenuem et sat crebram totius superficiei punc- tis magnis et profundis fere foveoliformibus Liste tribus dorsalibus obsolete subelevatis praeditis. Long. 22!/, lat. 10V, mm. Species J. globithoraci Stev. affinis, a qua praesertim statura validiore, prothorace distincte angustiore, minus transverso, late- ribus ante basin minus dilatato, disco solum ad latera vix rugato, punetis multo aequabilius distributis, elytris multo levius minu- tiusque rugatis, multo crebrius, regulariter grosseque punctatis, depressionibus suleiformibus nullis, pubescentia elytrorum vittas haud formante aliisque aliquot notis facillime distinguenda. Ab J. impluviata m. (cf. supra), cui proxima quoque, imprimis iisdem notis atque ab J. globithorace Stev., dein pubescentia elytrorum per totam superficiem aequabiliter diffusa, maculas nullas effi- ciente, divergens.—Quoad sculpturam et pubescentiam elytrorum Julodi armeniacae Mars. haud dissimilis. Incolatus: prov. Transcaspica, sine indicatione loci magis de- terminata (E. Koenig! 1887). — Individuum unicum (2?) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. — 318 — 6. Julodis (Julodella) Abeillei Théry. Julodis Abeillei Thér y: Ann. Soc. Ent. Fr. 1892. Bull., р. CCLVII. Incolatus: Asia minor: montes Taurus (teste Thery). Animadversio. Haec species mihi in natura ignota mansit; neque ob eam rem descriptionem Dom. A. Théry hic transcribere supervacuum arbitror: «Long. 14 à 19 mill. — Oblong, très convexe, d’un bronzé verdâtre brillant, entièrement recouvert d’une pubescence fine et égale d’un gris fauve. Tête ponctuée, finement sillonnée sur le vertex. Antennes noires, à premiers articles d’un brun foncé, en scie à dents fort accentuées, de longueur moyenne. Prothorax moins long que large, très convexe, globuleux, à côtés arrondis, rétréci à la base; bord postérieur profondément bisinué, avec le milieu très saillant et aigu, comme dans les autres espèces du même groupe, très brillant, à ponctuation fine, bien marquée et excessivement régulière. Elytres arrondies à la base, atténuées en pointes et presque épineuses au sommet, ayant la même ponctua- tion que le prothorax, mais beaucoup moins régulière, sans aucune trace de côte ni d'impression quelconque. Dessous finement ponc- tué, pubescent; tarses fauves. «Forme, avec Julodis globithorax Stev. et J. cyphodera Fairm., le groupe des Julodis à corselet globuleux, rétréci à la base. Se distingue des deux autres espèces par ses élytres uni- formément pubescents et unis, sans aucune côte; de globithorax par son prothorax arrondi non anguleusement sur les côtés. «Cet insecte est remarquable par sa petite taille (14 mill.) et son faciès, qui rappelle le genre Amblysterna, de l’Afrique australe». Новые Reduviidae палеарктической фауны, 1$. EI. Яковлева. REDUVIIDAE PALAEARCTICAE NOVAE. Von Е. E. Jakowleff. Harpactor bituberculatus n. sp. Körper ziemlich schmal, schwarz, glänzend, fein grauweiss behaart. Kopf schmal, oben schwarz, unten weisslich; Schnabel weisslich, Glied 1. und 2. am Ende, 3. ganz schwarz. Fühler bräunlich, Wurzelglied schwärzlich geringelt, doppelt länger als der Kopf, Glied 2. fast drei mal kürzer als Glied 1., Glied 3. um \/, länger als 2., fast gleich lang als 4. Pronotum schwarz, Hintertheil breit weiss gesäumt; Vorderbuckel des Pronotum sehr gewölbt, mit vorstehendem Stachel in der Mitte. Halbdecken bleich, schmutzig weiss, Rippen und Membran bräunlich. Bauch unten | weisslich, die Seiten schwarz; Connexivum weiss, die Grundhälfte der Schnittstücke schwarz. Beine dünn, lang, schwarz; Schenkel- ende knotig; alle Schenkel mit drei weisslichen Ringen, Schien- — 320 — beine am Grunde mit weisslichem Ring; Hinterschenkel auf das Bauchende reichend. — L. 12—14 mm. China (G. Potanin), Korea (0. Herz). Туловище узкое, черное, довольно блестящее, покрытое р$д- кими сфровато-бЪлыми волосками. Голова довольно длинная, | узкая, съ глубокой поперечной впадиной передъ простыми глаз- ками, сверху чернаго цвфта, снизу бЪловатая; хоботокъ бЪло- ватый, OCHOBAHIE перваго сустава, MBCTO его сочленешя со вто- рымъ, конецъ второго и весь третй — чернаго цвфта; второй суставъ въ полтора раза длиннфе перваго. Усики буроватые, первый суставъ у OCHOBAHIA и на вершин$ черный, съ широ- кимъ черноватымъ кольцомъ посрединф, посл$дне два сустава нфсколько свЪтлфе прочихъ; первый суставъ длинный, лишь Hb- сколько короче головы и переднеспинки BMECTE взятыхъ, второй суставъ почти на ”/, его короче, третий Ha четверть длиннфе вто- рого и почти равенъ по длинф четвертому. Переднеспинка чер- ная, съ широкими б$ловатыми краями въ задней половинф; по- срединф переднихъ выпуклостей находится по небольшому кони- ческому, довольно острому бугорку. Грудь черная, средина ея Öb- ловатая. Надкрылья блфдныя, грязновато-бЪлыя, съ буроватыми ребрами; перепонка полная, н5еколько длиннфе брюшка, дымчато- бурая.Брюшко сверху черное, снизу бЪловатое, съ широкими чер- ными полосами по бокамъ; брюшной ободокъ б$ловатый, съ боль- шими черными пятнами въ основныхъ углахъ сегментовъ. Ноги TOHKIA, длинныя, бедра съ узловатымъ расширенемъ передъ кон- цомъ; задняя пара ихъ достигаетъ до конца брюшка; BCE ноги чернаго цвЪта, но каждое бедро съ тремя бфлыми кольцами, изъ которыхъ основное наиболфе широкое, а предвершинное — са- мое узкое; голени, съ однимъ б$ловатымъ кольцомъ въ основной половин, покрыты довольно густо короткими, шелковистыми, желтоватыми волосками. — Дл. 12—14 мм. Корея: Пунгъ-Тунгъ (0. Герцъ); Китай: между Итанъ и Шуйджинпу, 19. VIII. 1885 (Г. Н. Потанинъ). Видъ этотъ близокъ къ Н. leucospilus Stäl, но отличается отъ него главнымъ образомъ присутстыемъ коническихъ бугор- ковъ на переднихъ выпуклостяхЪ переднеспинки (которыхъ не встр$чается и у BCEXB прочихъ видовъ этого рода, свойствен- ныхъ палеарктической области), болфе длинными ногами, тремя свфтлыми кольцами на бедрахъ и относительной длиною суста- BOBB усиковъ. Harpactor subtilis п. sp. ©. Körper sehr schmal, schwarz, fein grauweiss behaart. Schnabel und Fühler braun, Fühlerglied 2. fast drei mal kürzer als Glied 1., gleich lang als 3. und 4. Pronotum und Schild ganz schwarz. Halbdecken schmutzig bräunlich, Membran sehr lang. Bauch oben schwarz, unten weisslich, mit schwarzem Querstreif. Connexivum weisslich mit schwarzem Querfleck auf jedem Schnitt- stücke. Beine einfarbig bräunlich, Schenkelende knotig. — L. 10 mm. China (G. Potanin). Туловище очень узкое, чернаго цвфта, покрытое короткими сФровато-бфлыми волосками. Голова довольно короткая, широ- кая, вся черная, кромф желтоватой продольной бороздки на за- тылк%; глаза болыше, выпуклые; первый суставъ усиковъ на '/, короче головы и переднеспинки BMÉCTÉ взятыхъ, второй почти на двЪ трети его короче и равенъ третьему; послБдый суставъ Ha '/, длиннфе третьяго, рыжевато-бураго цвЪта. Переднеспинка, грудь и щитокъ сполна чернаго цв$та, надкрылья грязно-буро- ватыя, перепонка далеко выдается надъ концомъ брюшка которое сверху черное, снизу же бЪловатое съ узкими черными поперечными полосками въ OCHOBAHIN каждаго сегмента; брюш- ной ободокъ бфловатый, съ большими черными пятнами въ осно- BAHN каждаго сегмента, причемъ пятна эти на нижней сторонЪ туловища сливаются съ черными полосками брюшка. Ноги одно- цвфтныя, рыжевато-бурыя, задная бедра далеко не достигаютъ до конца брюшка. — Дл. туловища 10 мм., съ надкрыльями — 11°, мм. 1 Китай: долина р. Хэйхо, 25. УШ. 1885 (Г. H. Потанинъ). По своей нЪжной структур$ и оригинальной окраск$ брюшка видъ этотъ стоитъ особнякомъ отъ BCEXB извфетныхЪъ мн$ Формъ Harpactor палеарктической Фауны. Harpactor rubromarginatus п. sp. Körper und Beine schwarz, grauweiss behaart. Kopf unten weiss, Schnabel schwarz, Wurzelglied oben weisslich; Fühler schwarzbraun, Glied 1. in der Mitte röthlichbraun, Glied 2. halb so lang als 1., Glied 3. nur °/, von 2. Pronotum schwarz, Hin- tertheil roth gesäumt. Brust schwarz, Vorder- und Mittelbrust in der Mitte weisslich. Schild und Halbdecken ganz schwarz; Bauch schwarz, Connexivum einfarbig roth. Hinterschienbeine am Ende sehr dünn. —L. 14—14'/, mm. Korea (0. Herz). Туловище и ноги чернаго uBbra, одфтыя сБровато-б$лыми волосками. Голова длинная, узкая, съ небольшими мало выпук- лыми глазами, сверху черная, снизу бЪловатая; хоботокъ чер- ный, наружная сторона основного его сустава бЪфловатая; усики темно-бурые, первый суставъ ихъ черный посредин$ съ буро- вато-краенымъ оттфнкомъ, на, |; короче головы и переднеспинки BMCTÉ взятыхъ, 2-ой суставъ въ половину короче перваго, трей на !/, короче второго. Переднеспинка черная съ краснымъ борти- комъ по краямъ задней половины. Грудь черная, средина пе- редне- и среднегруди н части ихъ, прилегающая къ основаню ногъ, — бфловатыя. Шитокъ, брюшко и надкрылья чернаго цвЪта; брюшной ободокъ широкй, ярко-краснаго цвфта, безъ всякихъ пятенъ. Бедра задней пары ногъ не достигаютъ до конца брюшка, голени той-же пары довольно сильно съуживаются Kb концу. — Дл. 14— 141, мм. Корея: Пунгъ-Тунгъ (0. Герцъ). Видъ близюй къ Я. leucospilus Stäl, отъ котораго отличается болфе широкимъ и крупнымъ туловищемъ, одноцвфтными но- гами и брюшнымъ ободкомъ. Harpactor sibiricus п. sp. Körper, Beine und Fühler schwarz, grauweiss behaart; Schul- terecke des Pronotum und Connexivum roth, schwarz gefleckt. Kopf unten mit weissgelber durchlaufender Mittellinie. Augen klein. — L. 14 mm. Sibirien: Krasnojarsk (M. Kibort). Туловище и конечности чернаго цвфта, одфтыя сЪровато- бЪлыми волосками, только задне углы переднеспинки и болышя пятна на брюшномъ ободкЪ красныя. На нижней сторон$ головы проходить бфловатая линейная полоска. По внфшности очень сходенъ съ H. annulatus, хотя нЪеколько крупнфе и шире посл$дняго, и кром$ цвфта отличается отъ него небольшими глазами и болЪе короткимъ первымъ суставомъ хо- ботка. Stirogaster Herzi п. sp. Для oramyia отъ единственнаго до сихъ поръ извфетнаго представителя этого рода — St. Fausti Jak., можетъ служить слБдующая табличка: St. Herzi 9: St. Fausti 9: Augen kahl. Augen beborstet. Fühlerwurzel so lang als der Fühlerwurzel viel länger als Kopf und doppelt kürzer als der Kopf und gleich lang mit Glied 2. dem Gliede 2. Pronotum vorn mässig ver- Pronotum vorn sehr ver- schmälert, oben ohne Stacheln; schmälert, oben stachelig; Schul- Schulterecke stumpf. terecke zugespitzt. Vorderschenkel sehr dick. Vorderschenkel mässig ver- dickt. — 324 — Туловище и конечности очень блфднаго, TPA3HO-REITOBATO- бЪлаго цвфта. Голова короткая, одинаково развитая какъ BB длину, такъ и въ ширину, съ очень большими, сильно выпуклыми глазами, которые на нижней CTOPOHB отдфляются другъ отъ друга только очень узкой бороздкой; глаза голые, т. е. непокры- тые волосками, чернаго цвфта, равно какъ и затылокъ; голова сзади глазъ усажена короткими шипиками; передняя часть го- ловы блЪфдно-желтоватая, HA затылк$ по бокамъ простыхъ глаз- ковъ замфтна желтоватая полоска. Хоботокъ весь блБдно-жел- товатый, второй суставъ его замфтно длиннфе перваго. Усики блБдные, одноцвЪтные, первый суставъ ихъ одинаковой длины съ головой и вдвое короче второго, къ вершин$ утолщенный; второй суставъ, на-оборотъ, къ вершин$ становится постепенно тоньше; оба эти сустава густо покрыты очень длинными, пря- мостоячими волосками; посл дне суставы очень тонке, нёжные, оба вмфет$ почти равные длиной первому суставу или половинВ второго; трет на '/, длиннфе четвертаго; оба од$ты стоячими волосками въ половину короче YEMB на второмъ суставЪ. Пе- реднеспинка съ боковыми краями слегка вогнутыми передъ зад- ними углами, тупыми, нфсколько округленными; шейные углы BB вид небольшихъ шиповъ; передняя часть переднеспинки слабо выпуклая, безъ реберъ, съ продольными, гладкими, блестящими полосками, которыя чередуются съ грубо пунктированными 60- роздками; задняя половина ея матовая, весьма мелко морщинисто- пунктированная, съ четырьмя продольными ребрами посредин$; дискъ переднеспинки буроватый. Шитокъ черноватый, съ б$ло- ватымъ острымъ концомъ, н$еколько приподнятымъ кверху. Надкрылья нфеколько длиннфе брюшка, покрытыя короткими по- луприлегающими волосками, блфдно-желтоваго цвЪта; по срединЪ элитръ, захватывая основную часть перепонки, проходитъ широ- кая, поперечная, свЪтло-бурая полоса. Туловище снизу все одно- пвЪтное, весьма бл$дное, брюшной ободокъ съ очень маленькими, буроватыми пятнами въ основан каждаго сегмента, KPOMB по- слБднихъ. Бедра передней пары ногъ сильно утолщенныя, ниж- — 325 — HIN край ихъ усаженъ BO всю длину рядомъ острыхъ, крупныхъ зубчиковъ, между которыми расположены болфе мелк1е; концы бедеръ свфтло-буроватые; задняя пара ихъ покрыта длинными стоячими щетинками. — Дл. 13 мм. СЪверная Перая (0. Герцъ). Видъ по своей внфшности и величин очень похожий на St. Fausti Jak., но болфе блЁднаго цв$та и по многимъ признакамъ существенно отличаюпийся отъ послфдняго. До сихъ поръ у обоихъ видовъ этого рода, распространеннаго по ю.-в. берегу Касшйскаго моря, изв$стны только самки. Symbolae ad cognitionem Pedilidarum. Auctore Andrea Semenow. IE Conspectus dichotomicus specierum palaearc- ticarum generis Pedilus Fisch.') 1 (2). Elytris lividis, ceteris partibus corporis nigris vel piceis; illis discrete punctatis, angustis, elongatis, parallelis, apice conjunctim obtuse subrotundatis, angulo suturali utriuspue elytri distincto. Capite et praesertim protho- race sat subtiliter nec copiose punctatis, nitidis. — Long. 51/, — 5°, mm. P. pallidipennis п. °). 2 (1). Elytris nigris vel piceis. 3 (4). Prothorace rufo, antennarum basi, palpis, abdominis apice pedibusque rufo-testaceis, ceteris partibus corpo- 1) Fischer. Entomogr. Ross. I, 1820—22, р. 35.— Lacordaire. Gen. Col. У, 1859, р. 577. — Jacquelin-Duval. Gen. Col. Eur. ПТ, 1859—63, р. 364. — Mul- sant. Hist. Nat. Col. Fr. Colligeres, 1866, p. 46. — Seidlitz. Fauna Balt. Ed. II, 1891, p. 146 (Gatt.). — Seidlitz. Fauna Transsylv., 1891, p. 146 (Gatt.). 2) Cf. infra, p. 329. 4 (3). 5 (6). 6 (5). 7 (8). 8 (7). 9 (10). ris 110115. Elytris grosse punctatis, punctis confluenti- bus. — Long. 6 mm. — (Ex Motschulsky). P. rubricollis Motsch.°). Prothorace nigro vel piceo. Abdominis segmentis duobus ultimis, pedibus, antennis palpisque laete testaceis. Major, latiusculus. — Long. ? — (Ex Motschulsky). P. rufipes Motsch. {). Abdominis segmentis duobus ultimis ceteris concolo- ribus. Tibiis totis dilute testaceis. Prothorace anterius valde dilatato-rotundato, subremote nec nimis fortiter punctato. Elytris elongatis, apice subangustatis, angulo suturali singuli elytri distincto. Majusculus. — Long. 6°/, mm. P. tibialis m.°). Pedibus nigris vel piceis, unicoloribus. Prothorace disco medio impunctato, nitido, ad latera tantum subtilissime obsolete punctulato, basi valde angustato fortissimeque constricto, mox ante medium fortiter dilatato valdeque rotundato. Capite subtiliter punctulato (in fronte et clypeo densius evidentiusque), temporibus brevibus, sat obtuse rotundatis, retrorsum prominentibus; oculis vix prominulis. Elytris tenuiter et sat vadose punctatis, pone medium leniter ampliatis, angulo suturali singuli elytri etsi rotundato, attamen distincto. — Long. 7 mm. P. constricticollis m. 5). 3) Motschulsky: Et. ent. VII, 1858, p. 190.— Mulsant. Hist. Nat. Col. Fr. Colligeres, 1866, p. 47. Incolatus: prov. Charkowensis Rossiae europaeae. 4) Motschulsky: Et. ent. VII, 1858, р. 190. — Mulsant. Hist. Nat. Col. Fr. Colligeres, 1866, p. 47. — Pedilus fulvipes Motsch. ol. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1845. I, p. 82). Incolatus: deserta Kirgisorum. 5) Cf. infra, p. 329. . 6) Cf. infra, р. 381. 10 (9). Prothorace disco toto fortiter punctato, basi minus constricto. Oculis plus minusve prominulis. 11 (12). Elytris pone medium haud ampliatis, apicem versus subangustatis, singulo apice angustato-rotundato, angulo suturali subnullo. Prothorace et praesertim capite for- titer capioseque punctatis, illo ante medium dilatato- rotundato. Major. — Long. 6 — 6'/, mm. Р. errans Faust’). 12 (11). Elytris pone medium distincte ampliatis, apicem versus fere non angustatis, apice conjunctim obtuse subrotun- datis. 13 (14). Capite et prothorace sat tenuiter sed copiosius puncta- tis, modice nitidis; illo temporibus postice parum rotun- datis, angulum prominulum etsi obtusum efficientibus; clypeo confertim punctulato. Elytris elongatis, dorso leviter deplanatis; singuli elytri angulo suturali valde obtuso, attamen distincto. — Long. 5, — 6'/, mm. Р. tristis п. 3). 14 (13). Capite et prothorace parum tenuiterque punctatis, niti- dis; illo temporibus postice obtuse rotundatis, non pro- minulis; clypeo fere impunctato, nitido. Elytris parum elongatis, sat convexis; singuli elytri angulo suturali omnino rotundato. — Long. 5 — 5'/, mm. P. fuscus Fisch.°?). 7) Faust: Horae Soc. Ent. Ross. XII, 1877, р. 323. = Pedilus fuscus Fisch. apud Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1859. I, p. 484 (pro parte). Incolatus: Caucasus or.: Dagestan. Hujus speciei singulum tantum specimen (4) ante oculos habeo. 8) Cf. infra, p. 330. 3) Fischer. Entomogr. Ross. I, 1820—22, р. 35; tab. У, Е, 23. — Gebler: Ledebour’s Reis. II. 3, 1830, р. 133. — Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1847. II, p- 487.— Mulsant. Hist. Nat. Col. Fr. Colligères, 1866, p. 46. — Faust: Horae Soc. Ent. Ross. XII, 1877, p. 325. Incolatus: Sibiria occid. inde a montibus Altaicis usque ad Orenburg et Sa- шага Rossiae europaeae, — 329 — Pedilus pallidipennis, n. sp. Angustiusculus, elongatus, niger, nitidus, sparsim flavescenti- pubescens, elytris lividis. Antennis d-ris dimidium corporis evi- denter superantibus, articulo 3° quarto sesqui longiore, 4° — 10° externe distincte sed obtuse angulatis, ultimo praecedente plus quam sesqui longiore, apice subobtuso. Palpis maxillaribus arti- culo ultimo sat magno, cultriformi. Capite sat brevi et latiusculo, subtiliter nec nimis copiose punctato, fronte inter oculos late impressa ibique crebrius punctulata, clypeo minute punctulato, temporibus leviter prominulis postice subrotundatis; oculis sat prominentibus. Prothorace latitudinem capitis vix superante, sat breviusculo, transverso, lateribus paulo ante medium valde dila- tato sed minus late rotundato, ante basin breviter sinuato, basi fortiter constrieto, disco nitido remote subtiliterque punc- tato. Scutello postice obtuse subrotundato. Elytris angustis, summam latitudinem thoracis vix sesqui superantibus, valde elon- gatis, parallelis, pone medium haud vel indistincte ampliatis, apice conjunctim obtuse subrotundatis, angulo suturali utriusque elytri distincto, humeris obtusiusculis parum prominulis, dorso parum convexis, modice nitidis, haud grosse nec nimis crebre punctatis, punctis fere omnibus discretis. Pedibus gracilibus, tar- sorum posticorum articulo basali ceteris simul sumptis subaequali. Long. 5!/, — 5°/, mm. Turkestan: Alai (B. Grombezewsky. 9. VI. 1889) et Transalai (B. Grombezewsky. 16. VI. 1889). — 2 specimina (3) in coll. P. a Semenow. Ab omnibus congeneribus palaearcticis colore elytrorum pal- lido facile distinguendus. Pedilus tibialis, sp. n. ? Pedilus fuscus Fisch. apud Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1859. I, р. 484 (pro parte). ? Pedilus fuscus (?) Fisch. apud Ballion: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1878. I, p. 334. H. В. Е. В. XXVII. 22 — 330 — Simillimus Р. fusco Fisch., а quo differt statura majore et graciliore, tibiis totis tarsorumque articulis basalibus pallido- testaceis, capite breviore et latiore sat crebre fortiusque punctato, temporibus minus rotundatis, elypeo minute punctulato, antennis in $ basin elytrorum parum superantibus, prothorace magis copiose et paulo fortius punctato, anterius magis latiusque rotun- dato, elytris longioribus pone medium haud ampliatis, apice distincte subangustatis, angulo suturali utriusque elytri distincto vix rotundato.— A P. errante Faust, cui proxime quoque affınis, discedit imprimis colore tibiarum tarsorumque, antennis breviori- bus, capite thoraceque minus confertim et paulo subtilius punc- tatis, elytris minus rugulosis, etc. — A P. rufipede Motsch. praesertim abdominis segmentis duobus ultimis ceteris concolori- bus corporeque toto angustiore discedere videtur. Long. 6°, mm. Prov. Heptapotamica absque indicatione loci (A. Kuscha- kewicz). — Singulum specimen ($) in coll. P. а Semenow. Pedilus tristis, sp. n. Totus piceo-niger, P. fusco Fisch. simillimus et proxime affinis, sed capite et prothorace copiosius et paulo fortius puncta- tis, minus nitidis, illo paulo latiore, temporibus minus rotundatis ideoque angulum etsi obtusum, attamen extrorsum multo magis prominentem formantibus, elypeo confertim punctulato parumque nitido, prothorace lateribus ante medium paulo magis dilatato- rotundato, basi fortius constricto, elytris distincte longioribus et paulo angustioribus, dorso minus convexis, singulo apice minus rotundato, angulo suturali distincto etsi valde obtuso. — Simil- limus etiam P. erranti Faust, a quo tamen elytris pone medium distincte ampliatis neque apicem versus angustatis, superficie tota minus fortiter punctata nec non structura temporum jam facilius distinguendus. Long. 5), — 6'/, mm. Turkestan: Transalai (B. Grombezewsky. 16. VI. 1889).— 4 individua ($) in coll. P. а Semenow. Pedilus constricticollis, sp. n. Fortiusculus, sat elongatus, totus piceo-niger, nitidus, in capite thoraceque sparsim et tenuiter, in elytris dense flavescenti- pubescens. Antennis...21%). Capite sat brevi et latiusculo, vertice et occipite subtilissime disperseque punctulatis, nitidis, fronte inter oculos subimpressa multo copiosius et paulo fortius punctu- lata, clypeo distincte punctato; temporibus sat brevibus, fortiter obtuseque rotundatis, extrorsum parum, retrorsum non prominen- tibus; oculis sat angustiusculis, vix prominulis. Prothorace mo- dice transverso, latitudinem capitis vix superante, lateribus paulo ante medium dilatato valdeque rotundato, basi magis quam apice angustato fortissimeque constricto, disco convexo ad latera tan- tum subtilissime obsoleteque subpunctulato, medio omnino laevi, glabro et valde nitido. Scutello postice minus obtuso. Elytris summam latitudinem thoracis plus quam sesqui superantibus, sat elongatis, pone medium leniter ampliatis, dorso nitidis, copiose, sed tenuiter nec profunde punctatis, haud rugosis, punctis omni- bus inter se bene discretis; humeris antrorsum leviter promi- nulis; singuli elytri angulo suturali distincto, etsi late obtuseque rotundato. Pedibus gracilibus. Long. 7 mm. Turkestan occid.: Jagnob: Varsaut (D. Glasunow. 22. VI. 1892). — Individuum unicum ($) nonnihil incompletum in coll. P. a Semenow. Haec species primo aspectu Pedilis: fusco Fisch., errant Faust et #5 m. (cf. supra) simillima est, sed cum ab his, tum ab omnibus ejusdem generis speciebus palaearcticis imprimis 10) Specimen nostrum unicum antennis palpisque omnino caret. 22* — 332 — pronoti disco laevigato et denudato nec non elytris tenuius punc- tatis discedit. IL. Hypsogenia, с. п. Pedilidarum. Corpus alatum, elongatum, subparallelum; statura nonnullo- rum generum familiae Meloidarum. Antennae lateraliter subaperte mox ante oculos insertae, gracillimae, tenuiter filiformes, basin elytrorum evidentissime sed modice superantes, 11-articulatae, articulo 1° brevi et cras- siusculo basi leviter attenuato, ceteris gracilibus, 2° primo vix breviore, 3° secundo quartoque distincte longiore, sequentibus gradatim levissime decrescentibus, singulis apice sensim sensim- que magis subdilatatis, ultimo (11°) praecedente sesqui longiore in dimidio apicali abrupte attenuato, quasi e duobus articulis arte connatis composito. — Palpi maxillares magni, articulo ultimo valde elongato (praecedentibus 2 unitis etiam longiore), leviter cultriformi, interne longitudinaliter subsulcato. — Mentum parvulum, basi fere non pedunculatum, apice subtruncatum. — Mandibulae breves, apice subobtusae. — Labrum breviter pro- minulum, valde transversum, fere recte truncatum. — Caput incli- natum postice in collum paulo angustius quam frons inter oculos abrupte constrietum, temporibus convexiusculis, sat brevibus, postice angulum fere rectum apiceque leviter rotundatum forman- tibus, retrorsum nonnihil prominulis; epistomate elongato, parum transverso, regulariter rectangulari, apice recte truncato, a fronte sutura profunde impressa separato. — Oculi sat magni, convexi, laterales, oblique transversi, superne fortiter dilatati, antice vix longiusque subsinuati. — Prothorax latitudinem capitis nullo modo superans, elongatus, latitudini saltem aeque longus, lateri- bus haud marginatus, in dimidio anteriore leniter subdilatatus et lateraliter convexo-subprominulns, pone medium leviter longius- que sinuatus, disco leviter inaequali longitudinaliter profunde sed — 333 — tenuiter sulcato; margine apicali leniter exciso, basali vix subar- cuato. — Seutellum sat parvulum apice subrotundatum. — Elytra latitudinem thoracis saltem duplo superantia, elongata, subparal- lela, pone medium levissime ampliata, apice conjunetim angulato- subrotundata, dorso sat convexiuseula, fortiter sculpta; epipleuris a dorso non separatis; humeris sat prominulis, rotundatis. — Acetabula antica aperta. — Metasternum super abdomen sat for- titer elatum, convexum, in dimidio postico longitudinaliter sulca- tum, postice inter coxas posteriores obtuse bimucronatim por- rectum. — Abdomen e 5 segmentis visibilibus compositum, seg- mentis 1°— 4° aequalibus, 5° paulo longiore; segmento basali processu intercoxali visibili nullo. — Coxae anteriores valde pro- minentes, contiguae; intermediae mesosterni processu angustis- simo distincte separatae; posteriores evidentissime (etsi anguste) distantes. — Pedes graciles. — Femora omnia elongata, haud incrassata, simplicia. — Tibiae omnes tenues, subcylindricae; posteriores spinulis duabus tenuissimis rectisque (quarum interna paulo longior est) terminatae. — Tarsi angustiusculi, omnes (prae- sertim autem antici et medii) articulo penultimo bilobo; posterio- res articulo basali valde elongato, articulis sequentibus duobus simul sumptis et ultimo singulatim sumpto multo longiore, sed his omnibus (2° — 4°) unitis paulo breviore. — Unguiculi tenues, omnino integri. Genus insigne, cum nonnullis Meloidis primo intuitu multum praebens similitudinis exterioris, quod tamen sine ullo dubio ad familiam Pedilidarum in sensu cel. Lacordairei'!) refero. Hypsogenia centroasiatica, sp. п. Elongata, obscure chalcea, sat nitida, pedibus (femorum tar- sorumque apicibus plus minusve obscuratis exceptis) dilute rufis, tota cum pedibus pilis canis adpressis dense vestita, his in elytris maculatim congestis. Antennis gracillimis elytrorum basin multo 11) Lacordaire. Gen. Col. V, 1859, p. 574. — 334 — superantibus, articulo 3° secundo 1°, quarto sesqui longiore; articulo 2° paulo crassiore quam tertius. Capite mediocri, haud angustiore quam thorax, toto cum collo convexiusculo confertim coriaceo-punctato, fronte modice lata et sat plana, temporibus oculis distincte angustioribus, nonnihil retrorsum prominu- lis; oculis superne fortiter dilatatis, convexis. Prothorace aeque longo ac lato, capite cum oculis etiam paulo angustiore, lateribus in triente anteriore leviter subitoque dilatato-rotundato, angulis anticis subnullis, a medio basin versus leviter sinuato; angulis posticis fere rectis, sed omnino obtusatis; disco leviter inaequali confertim fortiter punctato, utrinque ad latera pone medium ob- lique subimpresso, suleulo mediano tenui, sed valde profundo et integro praedito. Scutello parvo pilis densissimis omnino obtecto. Elytris jam ad humeros sat prominulos latitudinem prothoraeis duplo superantibus, latitudine 27, longioribus, pone medium levissime longiusque ampliatis, apicem versus sensim subrotun- dato-angustatis, apice conjunetim leviter angulato-subrotundatis, dorso sat convexis, fortiter crebre et profunde cribellato-puncta- tis. Subtus corpore toto aequabiliter denseque adpresso-piloso. Long. 9'/,, lat. 3%, mm. Prov. Heptapotamica: montes Alatau transilienses (A. Kuscha- kewicz. 1873) nec non Turkestan: montes Alai (В. Gromb- czewsky. 10. VI. 1889). — Duo specimina ($?) in coll. P. a Semenow. Revisio specierum ad Silphidarum g'enera Pteroloma Gylih. et Zyrosoma Mannh. spec- tantium. Auctore Andrea Semenow. T. Genus Pferoloma Gylih. In genere Pteroloma Gy11h. Фа numerabatur solummodo una species, anno 1810 a Gyllenhal sub nomine Harpali Forsstroemi primum descripta. Anno 1859 cel. Leconte speciem hujus gene- ris secundam descripsit, sed eam injuste ad genus Necrophrlus re- tulit; quae species vix anno 1880 a cl. G. Horn in genus Pfero- loma recte collocata est. Denique anno 1891 el. №. Fairmaire et ego duabus speciebus novis idem genus auximus. Nunc demum duas nondum editas species generi Pteroloma addo. Ita fit ut in hoc genere jam sex species hodie numeremus. Pterolomata sunt solummodo regionum frigidiorum vel zona- rum superiorum montium incolae. Quamvis una hujus generis spe- — 336 — cies (Pt. Forsstroemi Gyllh.) per Europam borealem et Азат septentrionalem vastissime dispersa sit, altera vero (Pf. tenuicorne Lec.) in America boreali habitet, nihilo tamen secius centrum geographicum distributionis Péerolomatum in montibus Asiae cen- tralis situm esse videtur; quattuor enim species (Pt. turkestani- cum т., anglorossicum m., Potanini m., Davidis Fairm.) montes Turkestanicas, Himalayenses nec non illas Tibetiae incolunt. Prae- terea arbitror aliquot species novas ex iisdem locis etiamnunc ex- spectandas esse. 10}; 2 (1). 3 (4). 4 (3). TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM. Elytris lateribus late reflexis, humeris angulatis. Pro- thorace lateribus latissime reflexo, ante basin haud si- nuato, antrorsum angustato, angulis anticis longe pro- ductis valdeque acuminatis; disco medio impunctato. Abdominis segmento 6° minuto. Palporum maxillarium articulo ultimo parum elongato, apice acuminato. Mini- mum, sat pallide testaceum, ух nitidum. — Long. 4'/, mm. Pt. Potanini m. Elytris lateribus angustissime vel non reflexis, humeris rotundatis vel obtuse subangulatis. Prothorace lateribus minus reflexo, angulis anticis apice plus minusve rotun- datis vel vix acutiusculis. Species majores. Elytris prope humeros summam latitudinem prothoracis non superantibus, apice parum angustatis. Prothorace transverso, haud cordato, apice magis angustato quam basi, ante basin non sinuato, angulis apicalibus valde ob- tusis. Capite impunctato. Piceum vel castaneum, subopa- cum vel parum nitidum.—Long. 5 — 6 mm. — (Ex Horn). Pt. tenuicorne Lee. Elytris jam mox pone humeros summam latitudinem pro- thoracis evidenter superantibus. Prothorace lateribus ante basin plus minusve distincte sinuato. Capite punctato. 5 (8). 6 (7). 7 (6). 8 (5). 9 (10). 10 (9). — 337 — Species pallidiores, rufo-ferrugineae vel testaceae. Scu- tello subtiliter punctato. Palporum maxillarium articuio ultimo parum elongato, leviter subovali vel subfusiformi. Elytris convexis nitidisque, ad humeros parum angustatis, his prominulis, obtuse subrotundatis. Prothorace lateri- bus ante basin obsolete vix sinuato, angulis anticis acu- tioribus externe haud rotundatis. Minus, convexum, valde nitidum. — Long. 5°/, mm. Pt. anglorossicum m. Elytris vix convexis, dorso leviter deplanatis, parum ni- tidis, ad humeros sat fortiter sensim angustatis, his non prominulis, fere obliteratis. Prothorace lateribus ante ba- sin evidentissime sinuato, angulis anticis obtusioribus externe subrotundatis. Majus, vix convexum, parum ni- tidum. — Long. 61/,—7°/, mm. Pt. turkestanicum m. Species obscuriores, nigrae vel piceae. Scutello laevi. Prothorace modice transverso, cordato, lateribus basin versus fortiter coarctato et ante angulos posticos sat pro- funde sinuato; disco medio valde polito et fere impunc- tato, basi foveis 3 notato. Elytris elongato-ovalibus, apice angustato-subacuminatis, profunde striatis, striis fere sul- ciformibus grosse et sat remote punctatis. Palporum ma- xillarium artieulo ultimo elongato, anguste cylindrico, apice subacuminato. Gracilius, piceum, valde nitidum. — Long. 6—7 mm. Pt. Forsstroemi Gyllh. Prothorace transverso, minus cordato, lateribus ante an- gulos posticos acutiusculos leviter sinuato; disco medio laxe punctato, basi haud foveato. Elytris latius ovatis, apice obtusis, tenuiter punctulato-striatis. Latius, nigrum, nitidum. — Long. 6 mm. — (Ex Fairmaire). Pt. Davidis Fairm. — 300. CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNO- NYMICUS. Genus Pteroloma Gyllh. Pteroloma Gyllenhal. Ins. Suec. IV, 1827, p. 418. Adolus Fischer. Entomogr. Ross. III, 1825—28, p. 242. Holocnemis Schilling. Beitr. z. Ent., besond. in Bezug a. d. Schles. Fauna, 1829, p. 93. Pteroloma Dejean. Spec. Col. V, 1831, p. 570. Pteroloma Dejean. Iconogr. II, 1837, p. 68. Pteroloma Erichson. Wiegm. Arch. 1837. I, p. 119. Pteroloma Zetterstedt. Ins. Lapp., 1840, p. 31. Pteroloma L. Redtenbacher. Die Gatt. 4. deutsch. Käf.-Fauna, 1845, р. 72. Pteroloma Lacordaire. Gen. Col. II, 1854, p. 205. Pteroloma Jaquelin-Duval. Gen. Col. Eur. I, 1857, p. 105. Pteroloma L. Redtenbacher. Fauna Austr. 2. Aufl., 1858, p. 277. Pteroloma С. G. Thomson. Skandinav. Col. IV, 1862, р. 20. Pteroloma L. Redtenbacher. Fauna Austr. 3. Aufl., I, 1874, p. 315. Pteroloma Seidlitz. Fauna Balt. Ed. I, 1875, p. 52 (Gatt.). Pteroloma Horn: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, pp. 226, 245. Pteroloma Marseul: L’Abeille. XXII, 1884. Silphides de l’Ancien-Monde, 0139? Pteroloma Ве! ег: Naturg. Ins. Deutschl. ПТ. 2, 1885, р. 288. Pteroloma Reitter. Bestimm.-Tabell. eur. Col. XII (Verh. Naturf. Ver. Brünn. XXIII), 1885, р. 72. Pteroloma Seidlitz. Fauna Balt. Ed. II, 1891, p. 76 (Gatt.). Pteroloma Seidlitz. Fauna Transsylv., 1891, p. 76 (Gatt.). 1. Pteroloma Potanini, sp. n. Minus, latiusculum, vix convexum, sat pallide testaceum, parum nitidum, capite antice leviter infuscato. Antennis gracili- bus articulis 2 basalibus longitudine aequali, sed 1° secundo dis- tincte crassiore, 3° praecedente sesqui longiore, 4° et 5° singula- tim tertio aequalibus; articulis sequentibus. . . ? 1). Palpis ma- xillaribus articulo ultimo modice elongato, basi parum, apice magis attenuato et sat fortiter acuminato. Labro apice leviter 1) In specimine nostro unico antennae incompletae sunt. ang sinuato. Capite suboblongo haud convexo, disperse sed sat copiose subtilissime punctato, inter antennas utrinque levissime subim- presso, clypeo laevigato apice leniter subsinuato, a fronte impres- sione parum determinata vix distincte discreto. Oculis parum prominulis. Prothorace magno, lato, transverso, lateribus a basi usque ad apicem arcuatim angustato, latitudinem maximam pone medium attingente, ante angulos posticos fere rectos nullo modo sinuato, basi recte truncato, apice profunde lateque exciso, exci- sura in medio recta, angulis anticis longe (fere usque ad dimi- dios oculos) productis valdeque acutis; disco medio impunctato, laevigato leviterque nitido, basi utrinque transversim impresso, ad latera longitudinaliter excavato sparsimque punctulato (prae- sertim basin versus), margine laterali latissime explanato et re- flexo. Scutello majusculo triangulari, impunctato, opaco. Coleop- teris subovatis ad humeros subacute angulatos antrorsumque levi- ter prominulos prothoracis basi distincte etsi parum latioribus, lateribus sensim leviterque subrotundato-dilatatis, summam latitu- dinem prope medium attingentibus, dein apicem versus subangus- tatis apiceque conjunctim subrotundatis, dorso parum convexis, ях nitidis, profunde sed tenuiter striatis, striis crebre punctatis, interstitiis latiusculis, interioribus subconvexis, exterioribus fere planis; margine laterali late explanato et valde reflexo; basirecte truncata; epipleuris latis, usque ad °/, eorum longitudinis fortiter punctatis longitudinaliterque subsulcatim impressis. Abdomine subopaco, impunctato, singulis segmentis ad marginem posticum sparsim breviterque pallido-pilosulis, segmento ultimo (6°) minuto. Pedibus gracilibus; tarsorum intermediorum articulo ultimo ceteris simul sumptis paulo tantum breviore; unguiculis tenuibus. Long. 4', mm. Incolatus: Ohinae borealis prov. Gan-su: prope monasterium Dshoni (alt. 8.820") in regione Amdo dicta (G. Potanin! 8. УГ. 1885). — Individuum unicum ($) subincompletum in coll. P. a Semenow. Haec singularis species statura minore, colore corporis pal- — 340 — 140, praesertim autem prothorace marginibus lateralibus latis- sime reflexis, angulis anticis acute et longe productis, elytris lateribus late reflexis, humeris angulatis, etc. a congeneribus omnibus longe distat. 2. Pteroloma tenuicorne (Lec.). Necrophilus tenuicornis Leconte: Proc. Acad. Phil. 1859, p. 84. Pteroloma tenuicorne Horn: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, p. 245; tab МИ. Incolatus: America borealis: Oregon, Territorium Washingtoni, Nevada occidentalis nec non California septentrionalis (sec. Horn lee): Animadversio. Species mihi in natura ignota. 3. Pteroloma anglorossicum Sem. Pteroloma anglorossica А. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. ХХУ, 1891, p. 297. Incolatus: chanatus Kunshut (inter Pamir et Kashmir): Baltid, in alt. 7.700" (B. Grombczewsky! 1. IX. 1888). — Specimen unicum ($) in coll. P. а Semenow. Animadversio. Non dubito, quin haec species etiam montes Kashmirenses habitet. 4. Pteroloma turkestanicum, sp. n. Majus, robustius, laete rufo-testaceum, parum nitidum vel etiam subopacum (2), meso- et metasterno abdomineque (seg- mento ultimo rufescenti excepto), nonnunquam parte antica capi- tis quoque, — fuscis vel fuscescentibus. Antennis longis et sat gracilibus dimidium corporis distincte superantibus, apice paulu- lum incrassatis, articulis 2 basalibus subaequalibus, sed 1° secundo paulo crassiore, 3° praecedente 1°/., insequente vix longiore, 4° — 8° inter se fere aequalibus, 9° paulo breviore apiceque sat forti- ter dilatato, 10° adhuc paulo breviore et crassiore, obconico, 11° — 341 — (ultimo) subelongato apice abrupte attenuato et subacuminato. Palpis maxillaribus mediocriter elongatis, articulo ultimo haud nimis longo, crassiusculo, subovali, apice parum acuminato. Labro apice distincte et late emarginato. Capite sat brevi, haud convexo, fortiter copioseque irregulariter punctato, inter antennas utrinque subobsolete impresso, clypeo omnino laevi et nitido, apice leni- ter lateque emarginato, postice sutura tenuissima a fronte sepa- rato. Oculis mediocriter prominulis. Prothorace sat lato, valde transverso, subcordato, lateribus medio sat fortiter rotundato-di- latato, latitudine maxima paulo ante medium, basi et apice fere aequaliter angustato, ante angulos basales fere rectos neque apice obtusatos distincte etsi breviter sinuato, basi fere recte truncato, apice sat profunde arcuatim exciso, angulis anticis autrorsum mo- dice prominulis, lobiformibus, externe apiceque leviter subrotun- datis; disco vix convexo, parum nitido, fortiter copioseque irregu- lariter punctato, punctis per totam superficiem inaequaliter dis- persis: modo remotis, modo congregatis; basi utrinque obsolete foveolatim impressa; margine laterali sat late impresso et reflexo. Seutello minusculo, triangulari, punctis aliquot subtilibus notato. Elytris sat late ovalibus, jam mox pone humeros obtusiuseulos et fere obliteratos summam latitudinem prothoraeis distincte super- antibus, basi sat fortiter angustatis, dein sensim rotundato-dila- tatis latitudinemque maximam paulo post medium attingentibus, apice sat fortiter angustatis, conjunctim parum neque obtuse sub- rotundatis, dorso perparum convexis, parum nitidis, profunde striatis, striis crebre punctatis, interstitiis levissime convexius- culis; margine laterali angustissimo, simpliei; epipleuris fere usque ad apicem crebre punctatis. Abdomine parum nitido, indetermi- nate subpunctato, breviter sparsimque pilosulo, segmento 5° apice sat late levissime exciso, ultimo sat parvo. Pedibus sat gra- eilibus. 6. Nitidior; tarsis anticis articulis basalibus tribus, tarsis intermediis articulis basalibus duobus dilatatis subtusque spon- giosis; abdominis segmento ultimo apice simplici. — 342 — ©. Minus nitida; tarsis omnibus simplicibus; abdominis seg- mento ultimo apice medio anguste inciso. Long. 61, — 7°/, mm. Incolatus: Turkestan occid.: Jagnob: Varsaut, Shach-sora nec non ad fluv. Dshidshigrut, sub lapidibus, in altit. circiter 8.000’ (D. Glasunow! 21—24. УП. 1892). — 37 specimina (52) in coll. P. a Semenow. Species distinctissima, primo aspectu Pf. anglorossico m. haud dissimilis, a quo tamen differt imprimis corpore toto multo minus nitido, statura paulo validiore, capite latiore et paulo breviore multo grossius fortiusque irregulariter punctato, oculis paulo minoribus, labro apice distinctissime emarginato, protho- race paulo breviore lateribus prope medium magis dilatato, ante basin evidentius sinuato, angulis anticis obtusioribus, externe apiceque distincte subrotundatis, magis lobiformibus, disco minus convexo et nitido valde inaequaliter pauloque grossius punctato, elytris ad humeres non prominulos et fere obliteratos multo magis angustatis ideoque regularius ovalibus, dorso multo minus convexis, perparum nitidis, etc. — A Pt. Forsstroemi Gyllh. discedit jam primo intuitu: colore laete testaceo, corpore toto minus nitido, forma multo latiore et validiore, palporum maxil- larium articulo ultimo multo breviore et crassiore nulloque modo cylindrico, antennarum articulo 3° breviore, labro apice minus exciso, capite multo latiore crebre copioseque punctato, oculis minus prominentibus, thorace latiore, minus cordato, per totam superficiem copiose punctato, basi haud foveato, angulis anticis paulo longioribus et distincte brevioribus, scutello subpunctato, elytris multo latioribus et planioribus, regulariter striatis, striis omnibus tenuibus sed magis profundis, multo crebrius et subtilius punctatis, margine laterali angustissimo, haud explanato, seg- mento abdominali 6° angustiusculo etc. — A Pt. Davidis Fairm., cui quoad formam corporis magis accedere videtur, differt inter alia colore pallido totius superficiei, capite gros- sius fortiusque punctato, oculis minus prominulis, thorace me- — 848 — dio erebrius punctato, elytrorum apice obtusorum striis crebrius punctatis. 5. Pteroloma Forsstroemi (Gyllh.). Harpalus Forsströmü Gyllenhal. Ins. Suec. II, 1810, р. 111. Pteroloma Forsstrümii Gyllenhal, Ins. Suec. IV, 1827, р. 418. Harpalus Forstromii Zetterstedt. Fauna Ins. Lapp. I, 1828, p. 27. Adolus brunneus Fischer. Entomogr. Ross. III, 1825—28, р. 243; tab. 14, f. 1. Holocnemis Gravenhorsti Schilling. Beitr. 2. Ent., besond. in Bezug а. 4. Schles. Fauna, 1829, p. 93; tab. B. Pteroloma Forsstroemii Eschs choltz. Zool. Atl. I, 1829, р. 7; tab. ТУ, f. 8. Pteroloma Forsstrümii Dejean. Spec. Col. У, 1831, р. 571. Harpalus Forsstrümii С. В. Sahlberg. Ins. Fenn., I, 1834, р. 232. Pteroloma Forsstrômii Dejean. Iconogr. II, 1837, р. 70; tab. 83, f. 4. Pteroloma Forsströmi Zetterstedt. Ins. Lapp., 1840, p. 31. Pteroloma Forströmit Motschulsky: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1845. I, р. 47. Pteroloma Forsströmii Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1847. II, р. 442. Pteroloma Forstroemii Ménétriés: Middendorfs Reis. Sib. II. 1, 1851, p. 47. Pteroloma Forstroemii Küster. Käf. Eur. ХХУ, 1852, р. 59; XXVIII, 1854, tab. 2; 62. Pteroloma Forstroemii Jaquelin-Duval. Gen. Col. Eur. I, 1857, tab. 34, 2.109. Pteroloma Forsstroemiü L. Redtenbacher. Fauna Austr. 2. Aufl., 1858, p- 278. Pteroloma Forströmi C. G. Thomson, Skandinav. Col. IV, 1862, p. 21. Pteroloma Forsstroemü L. Redtenbacher. Fauna Austr. 3. Aufl., I, 1874, р. 315. Pteroloma Forströmii Seidlitz. Fauna Balt. Ed. I, 1875, р. 213. Pteroloma Forsstroemii Horn: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, p. 245. Pteroloma Forstroemi Marseul: L’Abeille. XXII, 1884. Silphides de l’An- cien-Monde, p. 139. Pteroloma Forsstroemi Reitter: Naturg. Ins. Deutschl. III. 2, 1885, p. 289. Pteroloma Forsstroemi Reitter. Bestimm.-Tabell. eur. Col. XII (Verhandl. Naturf. Ver. Brünn. XXIII), 1885, р. 74. Pteroloma Forströmiü Seidlitz. Fauna Balt. Ed. II, 1891, pp. 309, 818. Pteroloma Forströmiü Seidlitz. Fauna Transsylv., 1891, pp. 325, 914. Incolatus: inde a Silesia et Moravia per Sueciam, Fenniam, Lapponiam, Rossiam borealem et Sibiriam usque ad Kamtschat- kam; Alaska in America boreali. Occurrit etiam in Caucaso, — 344 — teste Reitter?). — Nonnulla specimina in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. et in coll. P. a Semenow. 6. Pteroloma Davidis Fairm. Pteroloma Davidis Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Belg. XXXV, 1891, C.-R., р. CXOT. Incolatus: China interior: Марш in prov. Setschuan (A. Da- vid, teste Fairmaire, 1. c.). Animadversio. Haec species mihi in natura ignota mansit. * “ls Genus Zyrosoma Mann В. Lyrosoma Mannh. est genus valde egregium, quod nonnullis characteribus a gen. Pteroloma Gyllh. adeo distat, ut G. Horn, vir doctissimus, illud ab hoc non solum omnino secreverit, sed etiam ad tribum propriam «Lyrosomini» nominatam sane optimo- que jure retulerit?). Differentia enim essentialis horum generum imprimis in structura segmenti abdominalis primi continetur et sic exponenda est: Сохае postieae eonlieuae о... с. Pteroloma Gyllh. Coxae posticae processulo segmenti abdominalis primi mani- О Е a er Re О g. Lyrosoma Mannh. Praeter haec signa genera Pferoloma et Lyrosoma etiam structura capitis, sterni pedumque inter se valde differunt; genus Lyrosoma habet inter alia capitis collum ad marginem anti- cum prosterni utrinque lamina subspiniformi arma- фиш“), quod in speciebus generis Péeroloma nunquam observa- 2) Cf. Heyden, Reitter & Weise. Catal. Col. Eur., Cauc. et Armen. ross,, 1891, p. 140. 3) Cf. Horn. Synopsis of the Silphidae of the Un. States, etc. in: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, pp. 223, 247, 248. 4) Quarum appendicum sensus physiologicus mihi incertus mansit, nam mo- Фит vivendi ambarum specierum ad genus Zyrosoma spectantium ignoro. — 345 — tur. Qui omnes characteres generici Lyrosomatum a cl. J. Sahl- berg’) satis diserte expositi sunt. Quod autem ad segmenta- tionem abdominis in speciebus hujus generis attinet, a clarissimo Horn paulo dissentio, nam abdomen ambarum specierum generis Lyrosoma e sex segmentis ventralibus visibilibus, quorum seg- mentum ultimum parum conspicuum est, compositum esse judico; eadem observatio exstat apud Sahlberg quoque 5). Lyrosomata occupant aream geographicam satis strictam, nam sollummodo in parte exigua Sibiriae boreali-orientalis mari- timae, in peninsula Alaska Americae borealis nec non in insulis adjacentibus habitant. Proinde hoc genus emori praesumo. In genere Zyrosoma Mannh. numeramus hucusque duas tan- tum quae sequuntur species. TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM. 1 (2). Majus, gracile, elongatum, obscure piceum, opacum; quoad formam corporis Carabidarum genus Atranus Lec. non- nihil referens. Omnibus partibus corporis (capite, thorace, elytris) longioribus et angustioribus. Elytrorum striis fere laevibus. — Long. 6 — 7'/, mm. L. opacum Mannh. 2 (1). Minus, breviusculum, testaceum vel fusco-testaceum, sub- nitidum; quoad corporis formam habitumque potius qui- busdam Tenebrionidis (velut speciebus generis Laena Latr.) paulo similis. Omnibus partibus corporis (capite, thorace, elytris) brevioribus et proportionaliter latioribus. Elytrorum magis rotundatorum striis leviter crenulatis, basi etiam subpunctatis. — Long. 4%, — 5, mm. L. pallidum Eschsch. 5) J. Sahlberg: Vega-Exped. Vetenscapl. Jakttag. IV, 1885, p. 66. #7. Sahliberg:1. c., р. 66. H. S. E. R. XXVII. 23 — 346 — CONSPECTUS SPECLERUM SYSTEMATICUS ET SYNO- NYMICUS. Genus Lyrosoma Mannh. Lyrosoma Mannerheim: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1853. II, p. 174. Lyrosoma Horn: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, p. 248. Lyrosoma J. Sahlberg: Vega-Exped. Vetenscapl. Jakttag. IV, 1885, p. 66. 1. Lyrosoma opacum Mannh. Lyrosoma opaca Mannerheim: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1853. II, p. 175. Lyrosoma opacum Horn: Trans. Amer. Ent. Soc. VIII, 1880, p. 248; tab. V, D opacum J. Sahlberg: Vega-Exped. Vetenscapl. Jakttag. IV, 1885, pp. 66, 67. : Incolatus: Kamtschatka, insulae Comandoris et Aleuticae; Alaska. — Hujus gracillimae speciei circiter 20 specimina ante oculos habeo, quorum unum in insula Beringi, cetera vero in insula Mednyj a beato D-re Grinewetzky anno 1887 collecta et patri тео P. a Semenow dono oblata sunt. Ergo Lyrosoma орасит pertinet ad faunam Imperii Rossici (ef. etiam J. Sahl- berg, 1. e.). 2. Lyrosoma pallidum (Eschsch.). Pteroloma pallidum Eschscholtz. Zool. Atl. I, 1829, p. 7; tab. VII, f. 8. Lyrosoma pallida Mannerheim: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1853. II, p. 175. Incolatus: Kamtschatka nec non insulae Comandoris. — Cujus speciei 7 specimina a D-re Grinewetzky unacum С. opaco Mannh. in insula Mednyj anno 1887 collecta, exstant in coll. Р. a Semenow. u u trat Aphanipterologische Studien. Im). DREI NEUE PULICIDEN, NEBST BEMERKUNG ÜBER DIE GATTUNG TYPHLOPSYLLA TASCH. Von Jul. Wagner. 1. Typhlopsylla (Ctenopsylla) pectiniceps n. sp. Diese Species ist von mir in Transbaikalien auf einer Art der Gattung Arvicola (Arvicola oeconomus Pall.) gefangen, nämlich in 2 6 und 2 2 Exemplaren. Durch die Körpergestalt und die Beborstung mit 7. Musculi Dug. nahe verwandt. Der Körper ist langgestreckt. Die Gestalt des Kopfes vollkommen gleich der von T. Musculi. Fünf stiftar- tige Chitingebilde, welche am oberen Rande des Kopfes vor der Antennengrube sich befinden, sind schwach entwickelt und erscheinen in Gestalt von gekrümmten und kurzen Borsten. Am Unterrande des Kopfes und am Vorderrande der Antennengrube 1) Is. Horae Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, pp. 199—261. 23* — 348 — bis zum oberen Ende der letzteren zieht sich ein Kamm von kurzen, breiten, flachen und schwarzen Stacheln hin. Dieser Kamm fällt sogleich in die Augen und theilt den Kopf in zwei Parthien: eine vordere, welche einem Trapez ähnlich ist, und eine dreieckige hintere. Am Vorderrande des Kopfes sieht man ausser den gekrümmten obenerwähnten Borsten noch eine Reihe von Härchen und eine Reihe langer Borsten neben dem Kopf- stachelkamme, welche mit dem letzteren parallel verlaufen. Die Zahl der Kammstacheln beträgt 14 beim d, 15 bei zwei © und 16 bei einem dritten ©. Der hintere Theil des Kopfes ist ziemlich gleichmässig und dicht mit Borsten besetzt, wobei am Hinterrande des Kopfes eine Reihe Borsten, welche länger sind, steht. Augen fehlen. Die Lage der Anten- nengrube ist wie bei 7. Musculi; an ihrem Hinterrande, an der Stelle, wo der Rand derselben eine Krümmung in Gestalt eines stumpfen Winkels bildet, befindet sich eine auffallende Ver- dickung des Chitins (Taf. VI, Fig. 2). Die Verdickung ist auch bei T. Musculi vorhanden; die Krümmung am Hinterrande der Grube ist jedoch bei letzterer Art spitzer. Am Aussenrande des mittleren Gliedes der Fühler befinden sich bei 7. pectiniceps vier lange Borsten. Das Pronotum ist gleichmässig und dicht mit Borsten besetzt (bei 7. Musculi sind dieselben beinahe етге о). Ebenso gleichmässig vertheilte und ziemlich dicht stehende Borsten zeigen sich auf den Rückenplatten und den Pleuren des Meso- und Metathorax. Die unterste Borste am Pro- notum, sowie eine Borste an den Pleuren der Hinterbrust sind durch ihre Länge ausgezeichnet (wie bei 7. Musculi). Der Kamm des Pronotum besteht aus ziemlich langen Stacheln. Wie bei dem Kopfstachelkamm, so variirt auch hier die Zahl der Stacheln; man bemerkt nämlich jederseits bald 15, bald 17. An den flügelähnlichen Schuppen sieht man zwei unre- gelmässige Reihen von Borsten. Die Vertheilung der einzel- nen Borsten am Abdomen wie bei 7. Мизсий. Schwanzborsten , (am Hinterrande der 7-ten Dorsalplatte des Hinterleibs) — beim — 349 — ® jederseits 6—7 *), beim д — 3. Mundtheile wie bei 7! Musculi. Die Beborstung der Tibien wie bei 7. Musculi. Eine Längsreihe kleiner Borsten steht in der Mitte der Aussenseite der Tibien und eine Reihe starker kammartiger Borsten am Hinterrande. In der letzteren Reihe bemerkt man drei über- zählige Borsten, welche an Länge alle übrigen dreifach über- ragen; jede dieser besonderen Borsten steht paarweise mit der benachbarten kurzen. Diese überzähligen langen Borsten befin- den sich— eine an der Basis der Schiene, eine — ungefähr in der Mitte und eine dritte an der Spitze derselben. Die Länge der Tarsenglieder ist verhältnissmässig dieselbe wie bei T. Museuli. (Die Bemerkung Taschenberg’s, dass an den Hinter- tarsen bei 7. Musculi das erste Glied halb so lang ist als das zweite, ist nicht ganz richtig, da bei dem Flohe der Hausmaus das zweite Glied — ebenso wie bei T. pectiniceps — an Länge etwas die Hälfte des ersten überragt). Am Hinterrande der Dorsalplatten der Vordersegmente, in der Nähe des Rückens, befinden sich kurze undeutliche und breite Chitinspitzchen, nämlich beim Ф auf der ersten Platte jederseits 3 solcher Spitzchen, auf der zweiten und dritten — 2, auf der vierten — 1. Dieselben Spitzchen fand ich auch bei 7. Musculi, was Taschenberg nicht erwähnt. Nämlich beim © sind deren auf der ersten Platte — 2 oder 3, auf der zweiten — 3, auf der dritten und vierten je 2. Bemerkenswerth ist, dass bei den d die Zahl der Spitzchen scheinbar eine andere ist. L. &— 2 mm., 2 —2,7—3 mm. Die kammartige Anordnung der Borsten am Hinterrande der Tibien, die vollkommen gleichmässige und zweireihige 2) Taschenberg (Die Flöhe. Halle, 1880, р. 93) sagt, dass bei 7. Musculi D. das siebente Segment am Hinterrande jederseits mit drei stärkeren Borsten besetzt ist; an meinem Weibchenexemplare finden sich aber jederseits vier Schwanzborsten. — 350 — Anordnung der Borsten auf jeder Rückenplatte des Abdomens und die Gestalt des Kopfes bilden so charakteristische Merk- male, dass man im Stande ist, 7. pectiniceps nnd T. Мизсий Dug. (auch T. bidentata Kol., wovon etwas später) in eine ebenso selbständige und streng begrenzte Gruppe auszuscheiden, wie solches bei den Flöhen der Fledermäuse der Fall ist (Cerato- psyllus Kol.). Ich schlage nur vor den Ausdruck — «psyllus», welcher bei den Benennungen Kolenati’s vorkommt, in den richtigeren — «psylla» zu verändern. Auf diese Weise würde die Taschenberg’sche Gattung‘ Typhlopsylla, welche sehr ver- schieden gestaltete Arten enthält, meiner Meinung nach, sehr gut in folgende drei Subgenera zerfallen: 1. Ceratopsylla (— Ceratopsyllus Kol.). Der Kopf ist lang- gestreckt und flach, mit starken zahnartigen Gebilden am Vorder- ende von der Gestalt seitlicher Plättchen. Die Antennengrube ist am oberen und unteren Ende often. Die Maxillen sind von der Seite gesehen unregelmässig viereckig. Die Borsten am Rande der Hinterschienen stehen weit von einander ab und bilden keine kammartige Reihe. Abdomen meistens mit Stachelkämmen. Augen rudimentär oder fehlen. Cerat. octoctena Kol., С. hexactena Kol., С. pentaciena Kol., С. dictena Kol., С. unipectinata Tasch. 2. Ctenopsylla (= Ctenopsyllus К о1.). Kopf nicht langgestreckt, ziemlich hoch. Der obere Rand des Kopfes und die Stirn bilden an ihrer Vereinigung einen abgerundeten, conischen Fortsatz. Stirn nach unten zurückweichend, so dass der Kopf im Ganzen eine conische Gestalt besitzt und hinten ziemlich dicht mit Bor- sten besetzt ist. Die Antennengrube am oberen Ende geschlossen. Maxillen von der Seite gesehen — dreieckig. Schienen am Hin- terrande mit einer Reihe kammartiger Borsten. Auf dem Abdo- men keine Stachelkämme. Augen rudimentär oder fehlen. Oten. pectiniceps m., Ct. Musculi Dug., Ct. bidentata Kol. 3. Typhlopsylla ©. sp. Kopf nicht langgestreckt, jedoch nicht hoch; ziemlich gleichmässig gerundet. Stirn senkrecht oder nur — 351 — schwach nach hinten und unten gerichtet, so dass der Kopf nicht conisch erscheint. Maxillen von der Seite gesehen — dreieckig. Borsten am Hinterrande der Schienen zerstreut und paarweise gestellt. Auf dem Abdomen kommen die Stachelkämme nicht vor. Augen schwach entwickelt oder rudimentär. T. caucasica Tasch., T. assimilis Tasch., T. gracilis Tasch., Т.2 bisseptemdentata Kol., T.? bisoctodentata Kol. 2. Ctenopsylla (Ctenopsyllus) bidentata Kol. und Typhlo- psylla bidentatiformis n. sp. Die von Kolenati unter dem Namen Cfenopsyllus bidentatus beschriebene Art?) ist desshalb höchst interessant, weil der Autor bei dieser Beschreibung sicher zwei ganz verschiedene Arten mit einander vermengte. Da Kolenati .und Herring diese Art auf Sciurus vulgaris L. fanden, hält der erste den frü- heren Schranck’schen Namen für Synonym mit seinem Cteno- psyllus bidentatus; Taschenberg *) dagegen, indem er den frü- heren Namen Pulex sciurorum wiederherstellt, bringt Cfenops. bidentatus Kol. als Synonym unter, wozu er nur dadurch veranlasst wurde, dass Kolenati seine Art mit Pul. sciurorum für identisch hielt. Ohne Zweifel kannte Kolenati bei der Zusammenziehung dieser Arten den wahren Eichhörnchen-Floh nicht, da sein Céenops. bidentatus so charakteristisch ist, dass trotz der nicht ausführlichen Beschreibung es unmöglich ist die Verschiedenheit von Pulex sciurorum zu bezweifeln. Ausserdem bemerkt Kolenati, er habe diese Art einmal auf Rhinolophus ferrum equinum Daub. gefunden; Pul. sciurorum Bouch. wurde dagegen nur auf Sciurus vulgaris L. gefunden. Kolenati bemerkt dabei nicht, ob er seine Art oft auf Eichhörnchen fand; diese Angabe wäre desshalb interessant, weil, wie bekannt, Pul. sciu- 3) Kolenati, Beiträge zur Kenntniss d. Phthirio-Myiarien, in: Horae Soc. Ent. Ross. II, 1863, p. 38. 4) Taschenberg, Г. c., р. 75. — 352 — rorum Bouch. ziemlich gemein und specifisch für Eichhörnchen ist, auf denen ausser Kolenati niemand andere Puliciden- Arten fand. Eine solche Angabe würde die Frage entscheiden, ob seine Art ein für Eichhörnchen specifischer Parasit ist oder nicht. Ich vermuthe, dass Ctenops. bidentata Kol. nur ausnahmsweise auf Eichhörnchen vorkommt und dass wir den wahren Wirth dersel- ben nicht kennen. Nach der Abbildung und Beschreibung Kolenati’s zu ur- theilen, scheint Cfenopsylla bidentata Kol. zunächst Typhlo- psylla (Ctenops.) Musculi Dug. gestellt werden zu müssen. Die für Otenopsylla bidentata Kol. charakteristischen Merkmale sind der Pulex sciurorum Bouch& (Schr.) durchaus nicht eigen, wie dieses überhaupt bei der Gattung Pulex (im Taschenberg’schen Sinne) nicht der Fall ist. Dadurch wird die Stellung der Cte- nops. bidentata Kol. ganz genau bestimmt; sie muss nämlich in die Gattung Typhlopsylla Tasch. gestellt werden und zwar in das Subgen. Ctenopsylla. Auf die Unterschiede von 7. (Cteno- psylla) Musculi Dug. hat schon Kolenati selbst aufmerksam gemacht: ein zweizähniges Augenctenidium; am Hinterrande des Prothorax jederseits nur 9 Stacheln; am Hinterrande des Meta- notum jederseits 2 kleine zahnartige Chitinspitzchen; an den zwei ersten Dorsalplatten des Hinterleibs — 4, an den vier folgenden—2 solcher Chitinspitzchen. Auf diese Weise erscheint T. (Ctenopsylla) Musculi Dug. als Mittelglied zwischen 7. (Ctenopsylla) pectiniceps m. und T. (Ctenopsylla) bidentata Kol. Die von mir gefundene und weiter unten beschriebene Art erinnert im Ganzen sehr an die von Kolenati, weshalb ich dieselbe 7. bidentatiformis nenne; auf Grund anderer Merkmale muss sie jedoch in das dritte Subg. von Typhlopsylla gestellt werden, wodurch diese Art den Uebergang von Typhlopsylla $. sp. zu Ctenopsylla bildet. Der Körper ist langgestreckt, gelblichbraun. Der Kopf bis zur Antennengrube auf seiner obern Fläche geradlinig, dann gleichmässig gewölbt bis zum Mundrande. Die Stirn ist senk- — 353 — recht und endigt am Vorderrande des Mundes in ein kleines Zähnchen, welches gerade nach unten gerichtet ist. Die Anten- nengrube setzt sich theilweise auf die Pleuren des Prothorax fort. Die längliche, nach oben zugespitzte Augenmakel, welche beim © ohne Pigment und beim © nicht vollständig pigmentirt ist, liegt nahe am Unterrande des Kopfes, nämlich am Vorder- resp. Unterrande der Antennengrube. Das Augenctenidium be- steht aus zwei stumpfen, nach hinten gekrümmten Stacheln. Die Beborstung des Kopfes auf der Stirn (d. h. an dem Theile vor der Antennengrube) besteht aus schrägen Reihen von Borsten, von denen folgende in die Augen fallen: eine lange Borste an dem vorderen Winkel des Kopfes (vor der Basis der Maxillen) und eine lange Borste vor dem Auge, welche etwas höher als die erstere befestigt ist. Die hintere Parthie des Kopfes (hinter den Antennen) ist von kleinen, in zwei schrägen Reihen gestellten Börstchen besetzt; die längeren bilden eine Reihe am Hinter- rande des Kopfes. Die Maxillen verhältnissmässig lang, an Länge bedeutend die Hälfte der Mandibeln überragend. Die Mandibeln überragen bei gewöhnlicher Stellung die Hälfte der Vorderhüf- ten. Das erste und zweite Glied der Maxillartaster sind ziemlich gleich lang; jedes derselben etwas kürzer als das vierte und län- ger als das dritte; das dritte Glied ist länger als die Hälfte des vierten. Am Pronotum sieht man jederseits 9 ziemlich lange, stumpfe und schwarze Stacheln, vor denen eine aus 6 Borsten bestehende Reihe vorhanden ist. Am Meso- und Metanotum befinden sich Reihen von Borsten. An den flügelähnlichen Schuppen stehen drei quere, senkrechte Borstenreihen, von denen die beiden vor- deren gekrümmt sind. Jede Dorsalplatte des Abdomens trägt je zwei Reihen Borsten °), von denen die Borsten der hinteren Reihe länger sind als die der vorderen. Auf den vorderen Seg- menten sind jederseits bei dem Ф — je 10 Borsten vorhanden, 5) Ausserdem noch eine kaum bemerkbare Reihe von Härchen. — 354 — deren Zahl gegen das Ende des Abdomens sich vermindert; bei dem 6 ist die Zahl der Borsten in jeder Reihe grösser. Schwanz- borsten bemerkt man jederseits drei. Die achte Ventralplatte ist beim © mit geraden nach hinten gerichteten Borsten dicht be- setzt; auf der siebenten Ventralplatte sitzen zwei Reihen starker Borsten; an den vorhergehenden Ventralplatten nur eine Reihe derselben. Die letzte Ventraplatte ist beim d mit langen haarför- migen, nach oben gekrümmten und hellen Borsten dicht besetzt; der Haftapparat ragt stark hervor. Am Hinterrande einiger Dor- salplatten des Abdomens sieht man in der Nähe des Rückens undeutliche und kurze Chitinspitzchen: beim Ф — auf der ersten Dorsalplatte jederseits 2, auf der zweiten, dritten und vierten je 3, auf der fünften— 1; beim d auf der ersten Platte — 2 solcher Chitinspitzchen, auf der zweiten — 3, auf der dritten — 2, auf der vierten — 3 und auf der fünften — 2. Die Beborstung der Beine zeigt nichts Eigenthümliches. Die verhältnissmässige Grösse der Tarsenglieder ist folgende: der Vorderbeine (4. 3. 2. 1. 5.) das erste Glied zimlich gleich mit dem zweiten und etwas kürzer als das fünfte, das zweite länger als das dritte, das dritte etwas länger als das vierte, das vierte etwa doppelt so kurz als das fünfte; an den Mittelbeinen (4. 3. 5. 2. 1.) das erste Glied kaum länger als das zweite, und dieses als fünfte, das fünfte länger als das dritte und doppelt so lang als das vierte; an den Hinterbeinen (4. 3. 5. 2. 1.) das erste Glied länger als das zweite, das zweite ziemlich gleichlang mit dem dritten und vierten zusammen genommen, das dritte gleich dem fünften und doppelt so lang als das vierte. L. d = 2—2,3 mm., 9 = 2,3—2,5 mm. Sieben Stücke dieser Art fand ich in der Krym auf Mus de- cumanus Pall., welche in einem Garten gefangen wurde; aus- serdem fand ich ein d auf dem sibirischen Ziesel in der Nähe von Krasnojarsk und bekam ein 2 aus Transbaikalien, welches auf einem Plecotus auritus L. gefangen wurde; jedoch ist das letztere Stück wahrscheinlich zufällig auf eine — 355 — Fledermaus gerathen, da in demselben Käfige, in welchem diese Fledermaus sass, früher verschidene Arten Mäuse eingesperrt waren. 3. Pulex cuspidatus Kol., Pulex erinacei Bouch& und Pulex longispinus п. sp. (9). Die erste Abbildung einer Floh-Art, welche auf dem Igel vorkommt, wurde von Kolenati für seine Trichopsylla cuspi- data ®) gegeben. Später stellte Taschenberg 7) in seiner Mono- graphie den Namen Pulex erinacei Bouché von neuem auf, indem er Trichops. cuspidata Kol. als Synonym dazu be- trachtete; auch gab er eine andere Abbildung. Jedoch enthal- ten die Beschreibungen und Abbildungen dieser beiden Autoren eigenthümliche Widersprüche, welche meiner Ansicht nach volle Aufmerksamkeit verdienen. Taschenberg sagt °) nur: «Kolenati hat weder an den Wangen, noch am Pronotum die Stacheln erkannt». Jedoch konnte Kolenati, in dessen Arbei- ten bei der Artunterscheidung gerade diese Stacheln die Haupt- rolle spielen, — unmöglich dieselben bei seiner Art übersehen haben, Falls er dasselbe Thier, welches Taschenberg meint, be- schrieben hat. Was das Pronotum anbetrifft, so sagt er, dasselbe sei «schmal, ganzrandig, unbeborstet»; überhaupt berücksichtigt er bei der Beschreibung von Flöhen fast ausschliesslich die Be- waffnung derselben (Beborstung und Bestachelung); aus diesem Grunde ist es überhaupt nur möglich seine Beschreibungen zu benutzen. Kolenatische Typen hat Taschenberg nicht ge- sehen und ich behaupte daher wohl mit Recht, dass beide Auto- ren ganz verschiedene Arten vor sich hatten. Eine dritte Art von Igel-Flöhen, nämlich Pulex longispinus 6) Kolenati, 1. c., tab. III, fig. 9. 7) Taschenberg, |. c., р. 81; tab. III, fig. 19. $) Taschenberg, |. c., р. 82. — 356 — m., die ich kürzlich vom Herrn D. Glasunov aus West-Turke- stan bekam, kann durch folgende Merkmale charakterisirt werden (Фае УТ. Fig. 1): Körper an den Seiten stark zusammengedrückt, stark glän- zend, gelbraun; nur die Abdominalbasis auf dem Rücken schwarz- ` braun; diese Verschiedenheit in der Färbung ist auffallend. Der Kopf ist im Verhältniss zum Körper ziemlich gross, auf der Oberseite sanft gerundet.. Augen rund, gross, weit vom Unterrande des Kopfes entfernt. Die Fühlergrube ist von einer dreieckigen, am Vorderrande des unteren Theils der Grube entspringenden Chitinlamelle bis zur Hälfte von aussen be- deckt. Fühlerkeule im Ruhezustande kurz, fast kugelförmig. Durch die Vertheilung der Borsten am Kopfe an Pulex erinacei Buché erinnernd: von der Seite gesehen bemerkt man eine Borste am Rande der Mundöffnung (am unteren Rande des Kopfes) ne- ben der Basis der Maxillen, eine— am Vorderrande des Auges, dann eine Reihe Borsten am Hinterrande des Kopfes und zwei Borsten hinter der Fühlergrube. Die Fühlergrube setzt sich nicht auf die Pleuren des Prothorax fort. An den Maxillartastern ist das zweite Glied am längsten, das dritte am kürzesten. Pronotum und Mesonotum gleich lang und kurz. Am Hinter- rande des Pro-, Meso- und Metanotum je eine Reihe Borsten, deren Zahl jederseits am Pronotum — sechs, am Meso- und Me- tanotum acht beträgt. Die Borsten des Pronotum überragen mit ihren Spitzen die Basis der Borsten des Metanotum, und die Spitzen der letzteren die Basis jener des Metanotum. Die Pleu- ren des Mesothorax haben 3 Borsten, von denen die beiden hin- teren sehr lang sind; an den Pleuren des Metathorax sitzt eine sehr lange Borste. Diese letztere, sowie die erwähnten zwei Bor- sten an den Pleuren des Mesothorax, sind die längsten am Kör- per des Flohes. An den flügelähnlichen Schuppen sind zwei Reihen starker Borsten vorhanden. | Das Abdomen ist verhältnissmässig sehr hoch. Auf den Rückenplatten des Abdomens, an ihren Hinterrändern, steht je — 357 — eine Reihe langer Borsten, vor der letzten Dorsalplatte («Kreis- fläche» Landois’) jederseits eine etwas abstehende, dickere, jedoch nicht lange Borste. Die Ventralplatten haben je eine Borstenreihe, jederseits 3—5 Borsten. Am Rande der Geschlechtsöffnung sieht man je- derseits eine senkrechte Reihe von Borsten. Die letzte Ventral- platte (welche die Analöffnung von der Geschlechtsöffnung trennt) °) ist mit borstenartigen Haaren besetzt und trägt jederseits eine ziemlich lange und mit einem Börstchen versehene Warze. Ueberhaupt fällt die Länge der Körperborsten in die Augen. Die Beine sind stark entwickelt. Ihre Beborstung ist in der Abbildung genau wiedergegeben; dieselbe ist im Ganzen wie bei Pulex erinacei, aber stärker entwickelt, besonders an den Hinter- beinen. Die Haare und Borsten an den Schenkeln sind auf fol- folgende Weise vertheilt: an dem hinteren resp. oberen Rande sämmtlicher Schenkel—eine Reihe von Haaren; an der Aussenseite der Vorderschenkel zwei borstenartige Haare neben dem Unter- rande, näher zur Spitze und drei Haare in der Mitte der Schen- kel; an der Aussenseite der Mittel- und Hinterschenkel— je eine Borste neben dem Unterrande näher zur Spitze der Schenkel; an der Innenseite der Mittel- und Hinterschenkel — je eine Längs- reihe von Borsten oder Haaren. Die verhältnissmässige Länge der Glieder der Vordertarsen ist dieselbe wie bei Pulex erinacei Bouché (4. 1. 3. 2. 5.). Die Länge der Glieder an den Mittel- und Hintertarsen ist eine andere: an den Mittelbeinen (4. 1. 3. 5. 2.) das erste Glied et- was kürzer als das dritte, doppelt so lang als das vierte und ungefähr doppelt so kurz als das zweite, das dritte— gleich oder etwas kürzer als das fünfte. An den Hinterbeinen (4. 5. 3. 2.1.) das erste Glied ungefähr dem zweiten gleich, welches letztere etwas kürzer ist als das dritte, vierte und fünfte zusammenge- 3) D. В. die neunte; vgl.: Aphanipterologische Studien. I, 1. c., pp. 241— 242. — 358 — nommen; das dritte gleich dem fünften und doppelt so lang als das vierte. L. ($) = 1,2—2 mm.; die Höhe des Abdomens bis zu 1 mm. Demnach unterscheidet sich Pulex longispinus m. von P. erinacei Bouch& durch das Fehlen der Stacheln am Kopfe und am Prono- tum, durch die verschiedene Länge der Tarsenglieder und durch einige andere Merkmale. Von Pulex cuspidatus Kol. unterschei- det sich dieselbe durch geringere Grösse, stärker entwickelte Körperborsten und wahrscheinlich noch durch andere Merkmale, welche Kolenati nicht berücksichtigt hat. Erklärung der Tafel VI. Fig. 1. Pulex longispinus n. sp. ©. » 2. Typhlopsylla (Otenopsylla) pectiniceps п. sp. d. » 3. Antenne der weiblichen 7. pectiniceps. V — die vordere Seite, H—die hintere Seite. » 4 und 5. Typhlopsylla bidentatiformis п. sp. à. a Табл. VI EEE 7 Zur. 3.0. XXVII. > + IE т Г > — INES = Les EE — ВИ | д Re AA \ \\ —=— = т \ > es - SE Мы En N = SK © N m \ \ А Re = = > = I Lıth. W Glöwezewski Varsovie T. Wagner del. CONTRIBUTIONS à la faune des Carabiques de la Russie. Par T. Tsohitschérine. IR Enumération des espèces rapportées de la Sibérie Orien- tale par M. J. Wagner. A M. J. Wagner ayant bien voulu mettre à ma disposition la totalité des Coléoptères Carabiques qu’il avait réunis pendant un séjour dans la Sibérie Orientale, il ne me semble pas dépourvu d'intérêt de publier aujourd’hui le résultat de ses recherches, tant en vue d’en faire connaître les espèces nouvelles, que pour ajouter une page de plus à la connaissance de la distribution géographique des espèces dans ces contrées, relativement encore peu explorées. La majeure partie des Coléoptères ci-dessous énumérés étant pris aux mines de Gornyj Zerentuj, j'ai laissé ceux-ci sans aucune indication de localité, pour éviter une répétition fastidieuse. Quant aux espèces originaires d’autres endroits, J'ai toujours cité soigneusement la provenance. — 360 — Les mines de Gornyj Zerentuj se trouvent non loin du fleuve Argunj, à 400 werstes environ à Г ESE. de la ville de Ner- tschinsk. Les autres localités citées sont généralement connues '). 1. Carabus (Megadontus) Vietinghovi Ad.; Dejean, Spec., II, р. 61; Solsky, Horae Soc. Ent. Возз., XI, 1875, р. 262; Kraatz, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1878, p. 249. En grand nombre. 2. C. (Coptolabrus) smaragdinus Fisch.; Dejean, Spec., II, р, 487; Solsky. 16, р 264. Kraatz, lip 297? Plusieurs individus, tous typiques. 3. С. (Carabus 1. sp.) canaliculatus Ad.; Dejean, Spec., У, р. 050; Solsky; 1. €., Ъ. 256 1Kraatz о. р Tres nombreux. 4. С. (id.) granulatus L.; Dejean, I. c., р. 106; Schaum, Ins Deutschl Гр: 195. | Quelques exemplaires, tous pareils aux individus typiques d'Europe. L’espèce paraît assez rare. 5. С. (id.) Hummeli Fisch., Entomogr. Пир. Ross., Il, р. 69; D'OISE 1. 6. р об К таз Гор. 248 De nombreux individus, à pattes noires et à pattes rouges. 6. С. (id.) Billbergi Mannerh.; Dejean, Spec., V, р. 545; роту. 1.16.2 р. 250; Kraatz, 10. ТЗ рол. Assez nombreux. 7. С. (id.) Vladimirskyi Dej., Spec., У, р. 555. Plusieurs exemplaires. 8. С. (id.) Mannerheimi Fisch.; Dejean, Spec., II, р. 52; Kraatz, № е.. 1875. р. 56. Assez nombreux. 1) Je crois devoir faire remarquer que dans cet ouvrage ainsi que dans tous ceux que j’aurai encore l’occasion de publier, j’ai adopté, pour les noms de loca- lités, le mode de transcription latin, et non français, les noms russes, rendus fidè- lement en cette dernière langue, prenant un aspect tout-à-fait défiguré. — 361 — 9. C. (id.) Kruberi Fisch.; Dejean, Spec., II, p. 60; Solsky, №6: 113265. Nombreux. 10. Cymindis binotata Fisch. var. vittata Fisch.; Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1850, р. 75; Berl. Ent. Zeitschr., 137349492, Deux exemplaires. 11. С. collaris Motsch. ; Chaudoir, Bull. du Nat. de Mos- cou, 1850, p. 84; Berl. Ent. Zeitschr., 1873, p. 94. Un seul individu. 12. C. vaporariorum L. var. immaculata Dej.; Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1850, p. 87; Berl. Ent. Zeitschr., ВИЗ р. 99. Deux exemplaires. 13. Согзуга fusula Fisch.; Dejean, Spec., I, р. 327. Quelques individus de différente taille, d’ailleurs identiques. 14. Chlaenius Stschukini Mén.; Chaudoir, Ann. Mus. Civ. Genova, 1876, p. 234. 3 exemplaires, dont un à corselet d’un cuivreux rougeätre. 15. СЫ. tristis Schall. var. = ? CH. reticulatus Motsch., Ins. de la Siber., р. 233; Chaudoir, |. c., р. 254. Un seul individu, un peu plus court et plus large relative- ment que les С. tristis d'Europe, et dont la sculpture des elytres est effectivement assez irrégulière. Je crois qu’il faut le rapporter au CA. reticulatus de Motschoulsky; cependant les intervalles des élytres paraissent tous à peu près également plans. 16. Synuchus Nordmanni A. Morawitz, Vorläuf. Diagn. Col. S.-O.-Sibir. in: Bull. Acad. Petr., У, 1863, р. 248. M. Wagner n’en a trouvé qu’un seul individu. 17. S, latus n..sp=2) Lone. 83%, mill. 2) Je profite de cette occasion pour fixer plus nettement les differences entre les especes du genre Synuchus, que j’ai eu l’occasion d’examiner: Н. 8. Е. В. XXVII. 24 — 362 — D'un brun foncé luisant en dessus, le dessous plus clair, rebord latéral du corselet, suture des élytres, palpes, antennes et pattes rougeätres. Plus grand et surtout beaucoup plus large que le 5. congruus А. Moraw. (1. с., р. 249). Tête plus grosse, impressions frontales plus profondes, yeux un peu plus saillants. Le corselet est plus large, un peu plus échancré antérieurement; ses côtés sont plus largement déprimés aux environs des angles postérieures; ceux-ci sont tout aussi arrondis. Les élytres sont beaucoup plus larges, le rebord basal moins sinué à son bord postérieur, simplement arqué en avant vers l’angle huméral, qui 1 (4). Palpi maxillares articulo ultimo apicem versus nonnihil dilatato ibique late truncato. 2 (3). Unguiculi interne distincte serrati. 1. $. nivalis Panz. 3 (2). Unguiculi interne laeves (an indistincte serrati?). 2. $. simplex Sem. 4 (1). Palpi maxillares articulo ultimo apicem versus fere subangustato ibique anguste truncato. 5 (6). Pronotum basi subtilissime alutacea, opaca. 3. $. Nordmanni А. Moraw. 6 (5). Pronotum basi nitida, laevi. 7 (8). Elytrorum sulculus basalis margine postico fortiter, fere angulatim, sinuato. Angustior pauloque minor, striis elytrorum profundioribus. 4. $. congruus А. Moraw. 8 (7). Elytrorum sulculus basalis margine postico humeros versus regulariter arcuato. Major multoque latior, striis elytrorum tenuibus, interstitiis omnino planis. 5. $. latus п. sp. 1. Synuchus nivalis Panz.; Schaum, Ins. Deutschl., р. 399; = vivalis Illig.; Schaum, |2 с; Фе]еаю, Брес., Пур. 85; = impiger Рава Бена Ш: == ? silvalis Motsch., Bull. des Nat. de Mosc., 1864, р. 303. 2. Synuchus simplexw A. Semenow, Horae Soc. Ent. Возз., XXV, 1890, p. 267. 3. Synuchus Nordmanni A. Morawitz,l. с. 4. Synuchus congruus А. Morawitz, 1. с. 5. Synuchus latus n. sp. Species invisae: 6. Synuchus breviusculus Mannerh., Bull. des Nat. de Mosc., 1849, р. 230. 7. Synuchus crassipalpis H. W. Bates, Trans. Ent Soc. Lond., 1873, part р: 219. — 363 — est tout aussi avancé; les stries des élytres sont un peu moins fortes, les intervalles tout-à-fait plans, le 3-e marqué de deux points imprimés, le premier un peu avant le milieu, le second un peu après, tous deux vers la seconde strie; l’extrémité des élytres est encore moins sinuée que dans le congruus. Les crochets des tarses sont distinctement denticulés en dedans. Mr. Wagner n’en a rapporté qu’un seul individu. 18. Anchomenus (Limodromus) assimilis Payk.; Dejean, Spec., Ш, р. 105; Schaum, Naturg. der Ins. Deutschl., I, р. 406. Deux individus pris a Krasnojarsk. 19. A. (Agonum) impressus Panz.; Dejean, 1. c., р. 135; Schaum, 1 с. р. 413. En très grand nombre. 20. A. (id.) sexpunctatus L.; Dejean, 1. c., р. 140; Schaum, l. c., р: 414. Deux exemplaires. 21. A. (44.) gracilipes Duft.; Schaum, I. с., р. 416; = elongatus Fisch.; Dejean, 1. c., р. 146. Tres nombreux. 29, А. (2 Agonum) quadripunctatus De Geer; Dejean, 1. c., 2.1720; Schaum, hic pe 4T Deux individus, dont un pris pendant le trajet de Tschità à Nertschinsk. Il ne serait peut-être pas inutile d’etablir pour cette espèce une coupe sous-générique distincte. 23. A. (Europhilus) micans Nicol.; Schaum, [. c., р. 424. Un seul exemplaire de Krasnojarsk. 24. Feronia (Poecilus) Gebleri Dej.; Chaudoir, Abeille, XIV, 976.10: 15. Nombreux. 25. Е. (id.) fortipes Chaud., 1. c., р. 15. 26. Е. (44.) Koyi Germ. var. marginalis Dej.; Chaudoir, |. c., Dal 2: Un individu de Krasnojarsk. — 364 — 27. F. (id.) coerulescens L.; Chaudoir, |. с., р. 23. Un exemplaire. 28. F. (id.) reflexicollis Gebl.; Chaudoir, I. c., р. 25. Un exemplaire. 29. F. (Bothriopterus) oblongopunctata Fabr.; Dejean, Spec., III, p. 316; Schaum, |. c., р. 453. Un exemplaire. 30. F. (id.) vitrea Dej., Spec., III, p. 320. Plusieurs individus, dont deux pris à Olekminsk (pres le fl. Lena). | 31. Е. (Derus) polita Motsch., Ins. de la Siber., р. 170; = sumptuosa A. Morawitz, 1. c., р. 249; — var. Fer. major Motsch., 1. c., р. 169 (Argutor). Plusieurs individus dont la coloration varie sur les élytres du noir brillant au brun plus ou moins clair. Il y a, dans la ma- jeure partie des exemplaires, deux impressions de chaque côté de la base du corselet, dont l’externe plus courte et plus ou moins marquée. Un individu de plus petite taille, mais d’ailleurs parfaitement identique aux autres et qui s’adapte bien à la de- scription de l’Argutor major Motsch. (1. c.), me semble autoriser la réunion des deux espèces en une seule. 32. Е. (Pledarus ) 3) crassicollis A. Moraw., [. c., р. 350. En très grand nombre. 33. Е. (Platysma ) *) nigra Schall. var. rapax Motsch., Ins. de la Sibérie, p. 59 ; = F.planipennis Sahlb. Nov. ad Ochotsk lect. Carab. etc., 1844, p. 48. Plusieurs individus. 34. Е. (id.) Eschscholtzi Germ.; Dejean, Spec., У, р. 761. Quelques individus, présentant des variations assez sensibles dans la forme du corps et la coloration. 35. Е. (id.) fortis A. Moraw., l. e;, P2232: 3) Motschoulsky, Bull. des Nat. de Moscou, 1865, pp. 232 et 254. 4) L. Ganglbauer, Die Käfer von Mitteleuropa, I, 1892, pp. 264 et 274. — 365 — Plusieurs exemplaires dont on peut dire la même chose que de ceux de l’espèce précédente. 36. F. (Pseudomaseus) nigrita Fabr.; Dejean, Spec., III, 26 Бей аи lc prit 7: Deux individus, dont un d’Olekminsk. 37. Е. (Steropus) alacris A. Moraw., 1. с., р. 254. Une femelle. 38. Е. (Lyperophorus) rugosa Gebl.; Dejean, Spec., Ш p. 236. Quelques exemplaires des deux sexes. L’espèce, au dire de M. Wagner, parait être fort rare. 39. Е. (Pterostichus) тада Mannerh.; Dejean, Spec., Ш, p. 276. Un seul individu, pris à Krasnojarsk. 40. РЕ. (id.) eximia A. Moraw., 1. c., р. 255. Un grand nombre d'individus, qui varient un peu dans la taille et dans l’ampleur du corselet. 41. F. (td.) transbaicalica Motsch., Ins. de la Sib., р. 165. Tres nombreux. 42. Е. (id.) Wagneri п. sp. 4. Long. 12 mill. Fort distincte des autres espèces Siberiennes, de sorte qu’il est assez malaisé de trouver un terme de comparaison satisfaisant. D'un cuivreux obscur en dessus, noirâtre sur la tête et le corselet ; antennes et pattes d’un brun noirätre. Tête assez grosse, lisse, avec les yeux peu saillants; mandi- bules assez longues, courbées et aiguës au bout; impressions frontales passablement longues, linéaires, divergentes en arrière. Le corselet est un peu plus large que long, modérément arrondi sur les côtés, avec une courte sinuosité devant les angles posté- rieures, qui sont droits, aigus et à peine saillants au sommet; le bord antérieur est légèrement échancré, avec ses angles peu avancés et légèrement arrondis ; les côtés sont rebordés, le rebord devient un peu plus large à l’approche des angles postérieurs, mais peu sensiblement ; la base est assez profondément échancrée au milieu, ) — 366 — après quoi ses côtés remontent ип peu vers les angles postérieurs; elle a, de chaque côté, une profonde excavation, bistriée au fond, fortement ponctuée et séparée du rebord latéral par un pli élevé assez épais; la ligne longitudinale du milieu est trés profonde; l’impression transversale antérieure profonde, triangulaire, celle de la base moins marquée; le disque est lisse, avec quelques lig- nes ondulées transversales peu distinctes. Les élytres sont dépri- mées, sensiblement élargies en arrière, atteignant leur plus grande largeur un peu après le milieu, se rétrécissant ensuite vers l’extrémité, où elles sont arrondies et à peine sensiblement sinuées; l’épaule est un peu anguleuse, mais sans dent; les stries sont assez fines, assez distinctement pointillées; les intervalles très plans, le 3-e marqué de 3 ou 4°) assez grandes fovéoles, situées, toutes, près de la seconde strie; le rebord latéral est réfléchi. En dessous, les épisternes du pro- et mesosternum sont distinctement mais pas très fortement ponctués; la ponctuation devient plus forte sur les côtés de la poitrine, sur les épisternes du metasternum et les côtés de l’abdomen. Le dernier segment de celui-ci (3) a un point pilifère de chaque côté, à son bord postérieur. Le premier article des tarses postérieurs est sillonné extérieurement; le 5-e de tous est cilié en dessous. Les épister- nes du metasternum sont très courts. Un seul individu d. Comparée à la F. éransbaicalica Motsch., dont la Wagneri paraît encore la plus voisine, elle en diffère par le dessus plus plan, les articles des antennes encore plus courts, les yeux moins saillants; le corselet un peu plus court, moins longuement sinué sur les côtés devant les angles postérieurs; par les élytres plus étroites aux épaules, plus élargies en arrière, plus finement striées; par les grosses fovéoles du troisième intervalle; enfin la coloration est différente. 5) Dans l’unique individu que j'ai sous les yeux il уе a 3 sur l’élytre gauche et 4 sur la droite. — 367 — 43. Е. (id.) confluens Fisch.; = F. interrupta Dejean, Spec., MP: 389. Plusieurs individus. 44. Amara (Amara à. sp.) similata Gyllenh.; Putzeys, Abeille, RI18705 pP: 62. Une © prise entre Tschità et Nertschinsk. 45. A. (id.) violacea Motsch., Ins. de la Siber., р. 186; pl. WED. 13: Suffisamment reconnaissable, malgré la mauvaise description de Motschoulsky, qui la compare à ГАт. acuminata (!), et la figure, plus mauvaise encore, qu’il en donne ]. с. Cette espèce ressemble à la montivaga Sturm et appartient au même groupe. Un peu plus petite (7”—7'/, mill.) Tête pareille. Corselet presque semblable, un peu moins rétréci en avant; le point pili- fère des angles postérieurs est situé comme dans la montivaga, c’est à dire qu’il est plus rapproché du bord postérieur du cor- selet que du sommet de l’angle. Les élytres sont d’un soupçon plus courtes et moins rétrécies en arrière; leurs stries sont un peu plus fortes; elles paraissent indistinctement ponctuées au fond et deviennent plus marquées à l'extrémité. Le dessous du corps est lisse; l’anus (©) porte 2 points, assez rapprochés, de chaque côté, à son bord postérieur. L’insecte est d’un violet pourpré brillant en dessus, avec le dessous du corps d’un noir un peu bleuätre; l’extrémité des palpes est claire, les deux premiers articles des antennes d’un brun clair, mélangé de rouge; le reste de ces organes et les pattes d’un brun noirätre très foncé. M. Wagner n’en a rapporté qu'une seule $. 46. A. (id.) communis Panz.; Putzeys, Abeille, XI, 1870, Palo: 5 individus de taille et de coloration differentes, dont un pris entre Tschitä et Nertschinsk. 47. À. (id.) trivialis Gylih., Putz., 1. c.,p. 25. — 368 — 5 exemplaires, dont deux noirs en dessus; ils varient un peu dans la forme du corps. 48. A. (id.) spreta Dej. var. Une femelle, que le point pilifere unique, qu’on y voit, de chaque côté, au bord postérieur de l’anus, fait rapporter à cette espèce, mais dont les jambes sont noires et le deuxième article des antennes d’un brun très foncé, presque noirâtre. (Comp. ci- dessous ГА. famelica var.!). 49. A, (id.) famelica Zimm.; Putzeys, [. с., р. 27. Une seule 2 typique. Var.: tibiis plus minusve rufo-brunneis (ano 2, ut in typo, utrinque bisetoso). Tous les individus de РА. famelica, rapportés par М. Wazg- ner, excepté la femelle que je viens de citer, ont les jambes plus ou moins rougeätres, ainsi que (presque toujours) le second article des antennes, ce qui ferait ranger ces exemplaires parmi les À. spreta, n'étaient les deux points pilifères qu’on y remarque, de chaque côté, au bord postérieur de l’anus 2. Mais j’avoue que j'ai été fort embarrassé pour le classement des 4, qui, eux, n’of- frent pas cette extrême ressource pour se tirer d’embarras. Je ne suis, quant à mois, pas bien persuadé de la différence spécifique des À. spreta et famelica, malgré l’autorité de noms tels que ceux de Zimmerman, Putzeys, Schaum etc. Il est à remarquer que la variété, que je viens de citer, ne convient à aucune des descriptions de Motschoulsky dans les «Insectes de la Sibérie», pas même à celle de l’ Amara biarticulata, qui semble la plus voisine des spreta et famelica. La biarticulata a les pattes tout-à-fait noires (conf. Motschoulsky, 1. с., р. 183) et d’ailleurs les individus, que j’ai pu voir dans la collection du Musée de l’Académie Impériale des Sciences‘), sont tous sen- siblement plus larges. 6) Je saisis cette occasion pour adresser mes remerciements à В. Ex. M. le Dr. Strauch, académicien, directeur du Musée Zoologique de l’Académie Impé- — 369 — 50. A. (Celia) laevissima J. Sahlb., Bidrag till Nordv. Sibir. Insektfauna etc., Stokholm, 1880, р. 36; pl. I, fig. 12. =? À. (Celia) dilatata Motsch., Ins. de la Sibér., р. 189; pl. VII, fig. 17. (forte!). L’unique individu d, rapporté par M. Wagner, s’accorde parfaitement avec l’excellente description ($), que М. J. Sahl- berg donne de cette espèce (1. c.). Les jambes postérieures du d n'étant pas garnies intérieurement d’une frange de poils serrés, mais n’offrant à l'observation qu’une dizaine, environ, de cils distinctement espacés, je me crois autorisé à faire rentrer cette espèce dans le sousgenre Celia. Il est plus que probable que c’est à ГА. laevissima qu'il faut rapporter la Celia dilatata de Motschoulsky, mais il est diffi- cile de porter là-dessus un jugement définitif. 51. A. (Leiocnemis) Solskyi Heyd.; = rotundicollis Solsky, Horae Soc. Ent. Ross., XI, 1875, p. 267. Une femelle. 52. А. (14.) consors п. sp. $. Long. 6*/ mill. Excessivement voisine de la précédente, mais distincte par les côtés du corselet légèrement sinués devant les angles posté- rieurs et quelques autres caractères. Tout aussi convexe. Tête à peu près pareille, lisse, avec les impressions frontales plus larges et un peu plus profondes; les yeux un peu plus saillants. Les côtés du corselet sont tout aussi arrondis, mais ils offrent, tout-à-fait devant les angles postérieurs, une très légère sinuosité, qui n’existe pas dans la rotundicollis; les impressions de chaque côté de la base sont plus longues, à peu pres d’égale longueur toutes les deux, plus profondes, sur- riale des Sciences, qui a bien voulu m’accorder la permission de faire toutes les études, qui pouvaient m'être utiles, dans la collection entomologique du Musée. Je m’empresse aussi de témoigner de ma gratitude envers MM. V. Bianchi et A. Sémenow, conservateurs à la section d’entomologie, pour l’empressement tout amical qu’ils ont mis à me faciliter l’accès des riches matériaux confiés à leur garde. — 370 — tout l’extérieure, qui est aussi plus marquée que l’interne, et sé- parée du rebord latéral par un pli bien plus long et plus tran- chant que dans la rotundicollis; la ponctuation, dans les impres- sions, est bien plus serrée. Les élytres sont de la même forme, aussi convexes, mais leurs stries sont plus marquées et bien plus fortement ponctuées, presque crénelées. Les épisternes postérieurs, les côtés de la poitrine et ceux des segments abdominaux, sur- tout des premiers, sont assez fortement ponctués; l’anus 2 porte deux points pilifères, de chaque côté, à son bord postérieur. La coloration est tout-à-fait paraille à celle de la rotundicollis. Un seul individu ©. 53. A. (Cyrtonotus) peregrina A. Moraw., 1. с., р. 258. 3 exemplaires. (3, 2 ©). Cette espèce, dont jai vu les types, parait très voisine des A. Dejeani Putz. et hyperborea Dej., mais elle offre une parti- cularité curieuse, que M. A. Morawitz n’avait pas remarquée: c’est qu'il n’y a qu’un seul point pilifere de chaque côté de la tête, près des yeux, caractère qui rapproche l’espèce des Zabrus. Elle parait rare. 54. À. (id). brevicollis Chaud.; Putz., Mém. de la Soc. Roy. des Sciences de Liege, 1866, p. 232. Une grande série d’exemplaires, atteignant la taille de РА. transversicollis Putz. 7) (12—13 mill.); cependant, tous les autres caractères étant identiques avec ceux de la brevicollis, je les rapporte sans hésiter à cette dernière espèce. (Des exemplaires pareils, dans la collection du Musée de l’Académie des Sciences, ont été déterminés de la même façon par M. A. Morawitz.) 55. A. (id.) harpaloides Dej.; Putz., [. с., р. 237. Une grande série d'exemplaires, variant un peu dans la lar- geur du Corps. 56. A. (id) todinae Mannerh.; Putz.,].c., p. 238. En tres grand nombre. ML: C., 9286: — 371 — 57. А. (id.) convexiuscula Marsh.; Dejean, Spec., II, p. 517; Schaum, L. c., p. 512 (sine syn. ultr.; voyez: Put- zeys, 1. c., р. 244). Nombreux. 58. A. (Bradytus) distinguenda A. Moraw., 1. c., р. 258. En tres grand nombre. | Je considère cette espèce comme positivement distincte de РА. consularis Duft., malgré l’opinion contraire de М. L. von Heyden°); j'ai sous les yeux plus de 50 exemplaires, chez les- quels la sinuosité des côtés du pronotum devant les angles posté- rieurs est toujours distincte et la base entre ceux-ci toujours visiblement ponctuée. C’est évidemment à cette espèce”) qu’il faut rapporter le Dradytus consularis, cité à la page 181 des «Insectes de la Sibérie» de Motschoulsky. 59. A. (14.) brevipennis Chaud., Bull. des Nat. de Moscou, 1844, p. 446. M. Wagner n’en a trouvé que quatre individus, qui varient un peu dans la taille. 60. A. (id.) apricaria Payk. var. majuscula Chaud., Bull. des Nat. de Moscou, 1850, p. 148. Très nombreux. Ce n’est là, ee qu’une variété, constamment plus grande, de РА. apricaria. 61. A. (Percosia) infuscata Putz., |. с., р. 267. Deux femelles. 62. Ophonus stricticollis п. sp. 69. Long. 6°/, mill. Espèce fort distincte de toutes celles que je connais. La co- loration, la ponctuation du dessus, la forme des élytres (y com- pris celle des épaules), et la longueur du 1-er articie des tarses postérieurs la rapprochent le plus de ГО. pumilio Dej., mais le corselet est fortement cordiforme, longuement sinué sur les côtés devant les angles postérieurs, où il est encore plus étroit que dans le cordatus Duft. $) Voyez: L. у. Heyden, Catalog der Coleopteren von Sibirien etc., Berlin, 1880 — 1881, p. 40. 9) Comme le suppose avec raison М. A. Morawitz, I. с. — 372 — Comparé à celui-ci, le séricticollis est plus petit, autrement coloré, plus convexe, beaucoup plus fortement ponctué, avec les stries des élytres bien plus marquées et presque crénelées. D'un brun noirâtre, brillant, le dessous plus clair, surtout sur l'abdomen, avec le palpes, antennes et pattes d’un rouge ferru- gineux. Plus grand que le pumilio Dej., tout le dessus encore plus fortement ponctué. Le corselet fortement arrondi sur les côtés jusqu’apres le milieu, où ils se rétrécissent subitement et tom- bent droit sur la base, avec laquelle ils forment des angles un peu aigus et légèrement saillants. Les élytres sont à peu près de la même forme comme dans le pwmilio, un peu plus arrondies aux côtés, l’épaule tout aussi arrondie, sans former d’angle à la jonc- tion du rebord latéral à celui de la base; elles sont encore plus fortement striées, les stries très grossièrement ponctuées, presque crénelées, les intervalles couverts d’une ponctuation à peu près pareille. Le dessous est assez fortement ponctué, excepté le milieu du metasternum, qui est à peu près lisse, et le prosternum, où la ponctuation, quoique toujours encore très apparente, est un peu moins forte que sur les autres parties. Le premier article des tarses postérieurs n’est qu’un peu plus long que le suivant. Une paire (© 9). 63. Harpalus macronotus п. sp. d ©. Long. 12/,—13"/, mill. Voisin du A. hirtipes Panz., dont il diffère par sa couleur d’un noir tres brillant dans les deux sexes et par son corselet plus ample («subampliatus»), qui rappelle celui du Н. ина и Rossi (caspius Ste v.). Tête, yeux et antennes comme dans le hirtipes. Le corselet est un peu plus long, plus convexe, et parait, à sa base, d’un soupçon plus large que celle des élytres, de façon que les angles postérieurs semblent recouvrir un peu les épaules; les impressions de la base paraissent un peu plus marquées et sont dirigées un peu obliquement en dehors, de bas en haut; les côtés sont étroi- tement rebordés et ne paraissent guère déprimés en arrière; la — 373 — ligne médiane est plus fortement marquée. Les élytres sont plus convexes, un peu plus arrondies aux côtés; la dent de l’épaule est plus forte et plus saillante; les stries sont un peu plus mar- quées et les intervalles paraissent d’un soupçon plus convexes. Le dessous du corps est comme dans le hirtipes; l'extrémité des jambes autérieures est conformée exactement de même. Malgré sa proche parenté avec le hirtipes, l'espèce me semble très caractéristique et impossible à confondre avec ce dernier. M. Wagner en a rapporté plusieurs individus des deux sexes, dont quelques uns pris à Krasnojarsk. 64. H. brevicornis Gebl.; Dejean, Spec., IV, p. 344; — latus Motsch., Ins. de la Sibér., р. 203. Une grande série d'exemplaires. Les deux sexes sont d’un noir peu brillant en dessus, mais la © parait encore un peu plus terne. Trois exemplaires du H. latus Motsch. que j'ai vus dans la collection du Musée de l’Aca- démie des Sciences et qui proviennent de Motschoulsky lui- même !), conviennent très bien à la description de Dejean et me semblent autoriser la réunion de cette espèce au brevicornis Gebl. Quant à l’insecte que Motschoulsky cite sous ce dernier nom à la page 204 des «Insectes de la Sibérie», il appartient se- lon toute évidence à l’espèce suivante. 65. H. brevis Motsch., Ins. de la Siber., p. 204 = brevi- cornis Motsch. (nec Gebler), ibid. (verisimile!). Assez nombreux. 66. H. acuminatus Motsch., Ins. de la Siber., p. 222. Tres nombreux. М. L. von Heyden, dans son Catalogue des Coleopteres de la Sibérie etc., réunit cette espèce au Н. optabilis Dej., Spec., IV, p. 350. Je ne saurais partager cette opinion, attendu que les points imprimés, qu’on voit dans cette dernière espèce à l’extré- 10) Ils se trouvaient dans la collection de feu Solsky. — 374 — mité des 5° et 7° intervalles des élytres, font complètement défaut dans l’acuminatus. 67. H. aequicollis Motsch., J. Sahlb., 1. c., р. 43. En très grand nombre. Les différences, en elles mêmes peu considérables, qui sépa- rent cette forme du H. acuminatus (voyez: J. Sahlberg, 1. с.), ne me paraissent, en outre, pas suffisamment constantes, et je crois qu’il serait à propos de réunir les deux espèces en une seule. 68. H. cervicis Motsch., Ins. de la Sibér., p. 197. Un d. 69. H. erosus Mannerh. var. violaceus Chaud., Buil. des Nat. de Moscou, 1844, II, p. 449. Une femelle, trouvée entre Tschità et Nertschinsk. | 70. H. obtusus Gebl., Bull. des Nat. de Moscou, 1833, р. 265; Мосли р. 207. Plusieurs individus des deux sexes. 71. H. luteicornis Duft.; Dejean, Spec., IV, p. 329; Schaum, ACIDE 3: Une femelle. 72. Н. torridus Motsch., 1. с., р. 211; J. Sahlberg, le p. 42. Les deux sexes en assez grand nombre, variant quelque peu dans la forme du corps. Deux exemplaires pris entre Tschità et Nertschinsk. 73. H. obesus A. Moraw., 1. c., р. 260. Les deux sexes; assez nombreux. 74. H. zabroides Dej., Spec., ТУ, р. 343. Une paire (4 ©). 75. Н. Fröhlichi Sturm; Schaum, I. с., р. 602; = H. seg- Dejean, Spec., IV. p. 355. Une femelle. 76. Н. cyaneus п. sp. ©. Long. 9 mill. Voisin des 7. Fröhlichi Sturm et fuscipalpis Sturm, sur- tout de ce dernier, auquel il ressemble, entre autre, par ses ni (PA) — 375 — antennes tout-a-fait noires, exception faite du premier article seul, qui est d’un rouge un peu obscur. Tête à peu près comme dans le fuscipalpis, avec les impres- sions frontales couvertes, ainsi que l’espace entre elles, d’une très fine ponctuation, peu serrée et assez indistincte, qui s’etend un peu en arrière; yeux un peu plus grands: antennes sem- blables. Le corselet est à peu près de la même forme, cependant ses côtés sont plus parallèles en arrière et le bord antérieur est encore moins échancré, avec ses angles très arrondis et nullement saillants; les impressions internes de chaque côté de la base sont un peu moins profondes, plus larges, très parallèles ; on voit en outre, entre elles et le rebord latéral, une seconde impression, en forme de dépression large, peu marquée, et dont les bords sont médiocrement précisés ; toutes les deux, sans être ponctuées, sont couvertes de fortes rides irrégulières, comme rugueuses. Les élytres sont à peu près de la même forme, encore moins con- vexes, sinuées et très largement arrondies, presque tronquées à l’extrémité; l'épaule est un peu plus distinctement dentée, les stries sont d’un soupçon moins marquées et paraissent très in- distinctement pointillées tout au fond, presque lisses. Le dessous du corps est à peu près lisse, exception faite des points pilifères de l’abdomen et des cuisses (environ 8 au bord postérieur de celles-ci, en dessous, plus quelques uns au bord antérieur), et de quelques points épars, assez fins, sur les épisternes postérieurs et les côtés de la poitrine. La coloration est, en dessus, d’un noir brillant bleuätre sur la tête et le corselet, d’un bleu d’acier un peu sombre sur les élytres; le dessous est d’un noir brillant un peu ver- dätre, avec l'extrémité du dernier article des palpes claire, le premier article des antennes d’un rouge un peu obscur et le reste de ces organes ainsi que les pattes d’un noir un peu brunätre. Un seul individu d. 77. H, sinuatus п. sp. ©. Long. 7 mill. — 376 — Il ressemble au Н. anxius. Un peu plus grand. Tête un peu plus grosse, lisse, avec les yeux plus grands et sensiblement plus saillants. Le corselet est distinctement plus court, paraissant, par suite, plus large; ses côtés présentent, à l’approche des angles postérieurs, une sinuosité distincte, quoique très légère, ce qui rend ceux-là bien plus arrondis au milieu ; les angles postérieurs sont droits, avec leur extrême pointe légèrement obtuse; le bord antérieur est un peu moins échancré, avec les angles antérieurs plus arrondis; il y a, de chaque côté de la base, deux impressions, l’externe peu marquée, dont le fond est plus ou moins ponctué ; le milieu de la base est couvert de quelques petites rides longi- tudinales. Les élytres ressemblent beaucoup à celles de l’anzius ; elles sont un peu plus déprimées, leurs stries un peu plus mar- quees; les intervalles ($) paraissent un peu ternes et soyeux, étant très finement chagrinés. Le dessous du corps est à peu près lisse ; il y a 4 points pilifères au bord postérieur des cuisses, en dessous ; cependant, dans l’un des deux individus que j’ai sous les yeux, il y en a six sur la cuisse droite (4 sur la gauche!). C’est là, évidemment, une aberration anormale. La coloration est comme dans l’anxius ; la longueur des antennes de même. Deux femelles. 78. Н. anxius Duft.; Dejean, Spec., ГУ, р. 375; Schaum, Bec. (p:4607: Une $. 79. H. amariformis Motsch., Ins. de la Siber., р. 202. Une paire (© ©). 80. H. amplicollis Ménétr., Descr. des Ins. rec. par feu Leh- mann, Pétersbourg, 1848, p. 22. Un seul individu d. 81. Bembidium (Notaphus) varium Oliv.; Schaum, [. c., р. 684. Un individu de Krasnojarsk. 82. B. (id.) obliquum Sturm; Dejean, Spec., V, p. 68; спа |6. 9.687 Un exemplaire de la même localité. ur 83.B. (Plataphus) deplanatum A. Moraw., 1. c., р. 262 (Pery- phus). Un seul individu pris à Krasnojarsk. 84. В. (Peryphus) infuscatum Dej., Spec., У, р. 109. Six exemplaires, dont un pris entre Tschità et Nertschinsk. 85. B. (Peryphus) Wagneri n. sp. Long. 5—6 mill. Plus grand que le femoratum Sturm. Les angles postérieurs du corselet sont très aigus et un peu plus saillants. Les élytres paraissent un peu plus larges aux épaules; celles-ci sont un peu plus avancées ; la tache jaune près de l’épaule est très diffuse et envahit, tout en devenant plus obscure, la majeure partie du disque; les taches de l’extrémité sont tantôt séparées, tantôt presque réunies en une seule. L’avant dernier article des palpes est d’un brun très noirâtre; les deux premiers articles des antennes, la majeure partie du troisième et la base du quatrième ainsi que les pattes sont d’un rouge ferrugineux ; celles-ci ont les cuisses un peu plus obscures que dans le femoratum. La coloration des élytres et la taille le rapprochent plus encore du B. littorale Ol., mais il s'éloigne de celui-ci par les stries des élytres moins marquées, moins fortement ponctuées, par le corselet moins large, moins distinctement ponctué à la base ainsi que par la coloration plus obscure de l’avant dernier article des palpes (qui est un peu brunätre seulement dans le Zütorale). Ce n’est peut-être qu’une variété du femoratum, plus grande et autrement colorée. M. Wagner n’en a trouvé que trois indi- vidus à Krasnojarsk. 86. В. (td.) pietum Fald.; Г. Sah1b., 1. с., р. 13, Synopsis, 72. Quelques exemplaires: Gornyj- Zerentuj, Krasnojarsk et entre Tschità et Nertschinsk. 87. В. (Bembidium à. sp.) lampros Herbst; Schaum, |]. с., РТ. Un individu de Krasnojarsk. 88. В. (Гела) gracilentum п. sp. Long. 2, п. Plus petit que le В. Schüppeli Dej.; coloré comme le gelvipes H. S. E. R. XXVII. 25 — 378 — Sturm, d’un noir très luisant, un peu irisé en dessus, avec le premier article des antennes d’un jaune rougeätre, le deuxième plus foncé, les autres bruns, et les pattes d’un ferrugineux pâle. Les impressions frontales arquées, convergentes antérieurement. Le corselet est comme dans le Schüppeli, à peu près aussi large à sa base qu’à son extrémité, mais la première est ponctuée, comme dans le gilvipes ; élytres à peu près de la même forme comme dans ce dernier, mais moins fortement striées; les points des stries sont bien moins gros. Un seul individu, trouvé pendant le trajet de Tschità à Ner- tschinsk. | 89. В. (Lopha) quadrimaculatum L. ; Dejean, Spec., У, р. 187; SChauml. "cp 733. Deux exemplaires: Krasnojarsk et entre Tschità et Nertschinsk. LEPIDOPTERA PALABARCTICA NOVA descripta a Gr. Grum-Grshimailo. II). 1. Colias Pelidne ab. о Moeschleri °). Supra аз sulphureo-flavidis, Jimbo externo anticarum distincto, puncto centrali nigro, macula discocellulari aurantiaca. Subtus alis flavescentibus, plus minusve viridescenti - fusco sparsis. | Specimen unum e museo illustrissimi entomologi defuncti Moeschleri, in cujus honorem hanc formam dimorpham nomi- navi; alterum, in Labrador anno 1889 collectum, e museo lepi- dopterologi germanici Dom. M. Wiskotti acceptum. 2. Colias Poliographus ab. Chrysocoma. Ex flavo aurantiaca. In provincia Gan-ssu (China occid.) ad Ssu-tschau collecta. 1) Vide: Horae Soc. Ent. Ross. XX VII, 1893, рр. 127 — 129. 2) Cf, «Mémoires sur les Lépidoptères rédigés par № M. Romanoff», vol. IV, 1890. 25% — 380 — 3. Colias Poliographus ab. © Hera. Maris colore. Hanc formam dimorpham, quae rarissime in provincia Gan- ssu occurrit, ad urbem Ssu-tschau collegi. 4. Colias Chrysotheme var. Sibirica. Supra alis 4-is Широ externo latiore, Ф-ае maculis permagnis flavis notato. Nonnulla specimina in collectionibus Eversmanniana mea- que (e Krasnojarsk) et in Museo Zoologico Academiae Caesa- reae Scientiarum Petropolitanae. 5. Colias Chrysotheme ab. о Standfussi. Ex albo rosacea; alis anticis in pagina aurantiaco-, ad basin et ad costam cineraceo mixtis, maculis limbi externi albis; posti- cis in disco ex rosaceo cineraceis, ad basin et ad aream internam glauco mixtis, in area externa ex viridi sulphureis, maculis limbi externe e glauco albis, leviter nigrescenti-pulverulentis. Subtus pagina alarum anticarum rosacea. Hanc formam dimorpham rarissimam elegantissimamque, quae e museo Carstanjeni a Doctore Maximo Standfuss ac- cepta et mecum amabiliter communicata est, in honorem hujus clarissimi entomologi helvetici nominavi. 6. Colias Cocandica ab. Hybrida 3). Sic nominavi specimina supra subtusque plus minusve auran- tiaco-pulverulenta, quae hybrida inter С. Cocandicam et Еодете mihi videntur. Nonnulla hujus formae specimina in regione subnivea montium 3) Cf. «Mémoires sur les Lépidoptères rédigés par N. M. Romanoff», vol. IV, 1890. — 381 — Hunsae (Hindukusch orientalis) prope faucem Beik (16.000') anno 1887 collegi. 7. Colias Cocandica ab. © Galba. Supra et subtus subviridis. Haec forma dimorpha © in montibus Hunsae reperta est. 8. Colias Alpherakii var. Roschana *). Varietas minor, obscurior. Antennis rosaceis. Supra fascia externa alarum posticarum lata et distinctissima; subtus alis obscurioribus, flavidioribus. Ciliis Q-ae rosaceis. In regione Roschan dieta (Pamir occ.), ad fluvium Kudara anno 1887 collecta. 9. Colias Alpherakii ab. о Leucophryna. Supra et subtus flavida. Forma dimorpha rarissima, quae tamen probabiliter in mon- tibus Turkestaniae passim occurrit. 10. Colias Eogene ab. Hybrida’). Sie nominavi specimina supra dense cineraceo- et viridescenti- pulverulenta, quae hybrida inter C. Eogene et Cocandicam esse praesumo. Specimen singulum in regione subnivea montium Hunsae, prope faucem Beik, alterum in montibus Transalaiensibus col- lecta. 4) Cf. «Mémoires sur les Lépidoptères rédigés par N. M. Romanoff», vol. IV, 1890. 5) Cf. «Mémoires sur les Lépidoptères rédigés par N. M. Romanoff», vol. IV, 1890. 11. Colias Eogene var. Leechi. (An species propria ?). Alis anticis supra aurantiacis vel ex aurantiaco rosaceis, obtusis; posticis in disco paulo obscurioribus, ad basin glauco mixtis, area interna glauca; limbo externo omnium angustiore nigro, leviter rufescenti-pulverulento, maculis aurantiacis notato; puncto centrali nigro, aurantiaco- vel rufo-pupillato, macula discocellulari permagna, ad marginem externum ut in С. Eogene et Cocandica bidentata aurantiaca. Ciliis multo pallidioribus, rubescentibus. Subtus alis anticis aurantiacis, in apice, in area costali et in nervis glaucis; posticis glaucis, in nervis cyaneo-squamatis; puncto centrali argentoso-pupillato, macula discocellulari argen- tosa, late et irregulariter rubescenti-circumdata. In ramificationibus occidentalibus montium Himalayensium in valle Chonging (17.000 alt.) anno 1890 a Dom. Arthur collecta. Hanc insignem Cokadem illustrissimo lepidopterologo britannico Dom. J. H. Leech, qui duas hujus formae feminas anno 1892 mecum benevole communicavit, dedicavi. 12. Colias Eogene var. Arida Alph. ©. Alis anticis supra albis, flavescentibus (flavido in pagina pul- verulentis) et rarius galbis, in parte centrali paginae semper, rarius etiam ad basin et in area costali plus minusve nigrescenti- squamatis; posticis in disco obscurioribus, saepius fere nigris, parte inter maculam discocellularem et basin multo pallidiore, vittam distinctissimam formante, areis interna et partim costali glaucis, rarius galbis; limbo externo omnium nigro-fusco, macu- lis paginae anticarum coloris notato. Puncto centrali oblongo nigro, macula discocellulari minore aurantica vel lutea. — 989 — Subtus alis С. Eogenae typicae assimilibus, sed in pagina anticarum albis. | Habitat Kuku-noor, Ssinin-schan, Njan-schan et probabiliter ceteras montes Thibetiae orientalis. 13. Colias Eogene Arida ab. © Auritheme. Aurantiaca, maculis limbi externi alarum omnium flavis. Haec forma dimorpha oceurrit rarissime in promontoriis ad- jacentibus flumini Ara-gol (Kuku-noor). 14. Colias Eogene Arida var. et ab.” Wanda). Minor. Supra 6 pallidior, subtus viridior. In montibus ad lacum Kuku-noor (var.) et in alpibus Ssinin- schan (unacum 74а Alph.) volat. 15. Colias Lada ab. © Огеаз 5). Supra et subtus alis cretaceis, saepe leviter aurantiaco-pul- verulentis. In regione Amdo dieta, in montibus ad Ssinin reperta. 16. Colias Edusa var. Pyrenaica. Varietas fere duplo minor. Alis 4-13 anticis pallidioribus, pos- ticis in disco cineraceo-sparsis; Q-ae anticis ex flavido rutilis, posticis griseis, leviter aurantiaco-pulverulentis; maculis flaves- centibus in limbo externo positis subnullis. Volat in alpibus Pyrenaicis. 17. Erebia Turanica var. Tristis. Maculis duabus: apicali et inter nervos 1 et 2 posita—nullis, ceteris minoribus, ferrugineis. In Turkestania occidentali a Dom. Haberhauer collecta. 5) Clarissimus 5. Alpheraky errore ductus feminam hujus formae sub no- mine «Col. Eogene Stoliczkana Moore ©» in «Mémoires sur les Lepidopteres ré- diges par N. M. Romanoff» (vol. V, p. 74) descripsit et icone eximia (ibid., tab. IV, fig. 4 c, d) illustravit. 6) Cf. Grum-Grshimailo: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, p. 448. — 384 — 18. Satyrus Lehana var. Turkestana. Alis anticis apice obtusioribus; supra maculis ocellaribus in limbo transverso positis caecis, punctis albis interpositis nullis; posticis obscurioribus; subtus dilutioribus, signaturis indistinctis. Ciliis fuscescentibus. Habitat in montibus Turkestaniae et in Thian-schan orientali. 19. Satyrus Cordula var. Altaica. Varietas minor. Subtus alis d-is pallidioribus, anticis in apice albo-mixtis, posticis nervis griseis; alis Q-ae unicoloribus, anticis fuscis, ad costam pallidieribus, posticis fuscescentibus in areis anali et externa albo mixtis, nervis albidis, utrinque strigis trans- versis obscurioribus dense intersparsis. Haec distinctissima varietas in montibus Altaicis anno 1888 a Dom. M. Suwortzev detecta est. 20. Satyrus Cordula var. Ganssuensis. Supra maculis ocellaribus majoribus, Ф-ае fascia transversa fuscescenti-grisea distinetissima; subtus alis pallidioribus, signa- turis distinctissimis, anticis in apice, posticis in areis basali et externa albo mixtis, utrinque fascia distinctissima. In regione Amdo dicta, in montibus Dshachar repertus. 21. Pararge Eversmanni var. Unicolor. Supra limbo externo paulo angustiore, pallidiore; subtus alis anticis limbo fere subnullo, postieis magis unicoloribus, brunnes- centi-luteis, griseo non mixtis. In Bucharia orientali (Karategin, Baldshuan) anno 1885 collecta. 22. Scelothrix Cynarae var. Iberica. Antennis et corpore subtus ochraceis; capite Q-ae ochraceo- piloso. — 385 — Alis posticis supra, omnibus subtus ochraceo mixtis, posticis 2-ae limbis nervisque ferrugineis. Volat in Hispania. Duo specimina (49) hujus varietatis sub nomine ,,Syrichtus Orbifer var.?“ a venerabili lepidopterologo germanico M. Wis- kott anno 1888 accepi. 33. Trochilium Timur. Palpis et capite flavo-pilosis, hoc inter oculos nigro mixto, collare nigro; thorace nigrescenti, ad abdomen flavo mixto, sca- pulis nigris, maculis binis lateralibus et quattuor subcollaribus flavis; abdomine nigro et flavo cingulato; pedibus flavis. Costa nervisque alarum omnium fuscis, ciliis d-is nigro-fuscis, Q-ae fuscis, in parte anali flavo mixtis. Hoc Trochilium, Tr. Crabroniformi affine, in montibus His- sariensibus ad lacum Iskander-kul anno 1892 a coleopterologo rossico Dom. D. Glasunov collectum est. 24, Ino Budensis var. Mollis. Varietas major, obscurior. Alis anticis apice magis rotunda- tis, fere translucidis; ciliis obscurioribus. м © —= 11. In montibus Ssinin-schan, ad urbem Dshaja-tschen, collecta. 25. Ino Statices var. Uralensis. Antennis, capite, corpore et alis anticis caeruleis. In montibus Uralensibus ad Mijass anno 1888 collecta. 26. Zygaena Erschoffi var. Kohistana. Collare scapulisque fere nigris, cingulo abdominali subnullo; maculis puniceis alarum anticarum minoribus. In Turkestania, in declivitate septentrionali montium Hissa- riensium (fluv. Jagnob, Schach-sara) a Dom. D. Glasunov nu- per collecta. — 980. = 27. Zygaena Glasunovi. Abdomine collareque nigris, alterutrimque puniceo mixtis; pedibus nigrescentibus, intus luteis. Alis antieis caeruleo-nigris, macula basin occupante, maculis duabus mediis maculisque dua- bus posticis (posteriore maxima semicurvata et transversa, ante- riore parva) puniceis. Alis posticis puniceis anguste nigro-mar- ginatis. Ciliis fuscis, lutescenti-micantibus. о — 14.5 mm. In montibus Hissariensibus ad fluv. Dshidshigrut-darja (Simarch) anno 1892 a coleopterologo rossico Dom. D. Glasu- nov, in cujus honorem hanc Zygaenam nominavi, in specimine unico lecta. 28. Stygia Psyche. Antennis bipectinatis percrassis et longis nigro-fuscis. Cor- pore robusto nigro, thorace griseo abdomineque nigro rare pilosis. Pedibus nigris, intus tibiis luteis. Alis diaphanis, lacteo- refulgentibus, rare ad costam et marginem internum lutescenti- squamatis, lutescenti-nervulatis et ciliatis. 6 —= 7,5; 2 — ignota. In desertis Kisil-kum dietis, ad puteum Sarbi-kuduk 4. IV. 1892 a coleopterologo et viatore rossico Dom. D. Glasunov collecta. — Zi <— Beiträge zur Acariden-Fauna Russlands. ie Rhyncholophus (Macropus) plumifer n. sp. Von A. Birula. Während meines Aufenthaltes im Araxes-Thale, nämlich in der Stadt Nachitshewan, babe ich auf einer Excursion in den hügeligen Gegenden am Vorgebirge des Kleinen Kaukasus um Mitte Juli einen merkwürdigen, der Gattung Rhyncholophus nahestehenden Acariden gefunden. Nachher habe ich einige Exemplare derselben Art von A. v. Semenow, welche er in dem Transcaspischen Gebiete gesammelt hat, erhalten. Der im höchsten Grade eigenthümliche Bau der hinteren Füsse dieses Rhyncholophus nöthigt mich hier eine ausführliche Beschreibung des Thieres zu geben. Die wenigen mir bekannten biologi- schen Daten über dasselbe sind folgende: die Milbe wohnt, wie es scheint, nur in den trockenen sandigen Orten, wo sie sehr schnell zwischen den trockenen duftigen Haidegräsern läuft. Ueber ihre merkwürdigen hinteren Füsse entschliesse ich mich nicht eine bestimmte Meinung auszusprechen; es bleibt folglich eine offene Frage, ob es ein Geschlechtsmerkmal (ich kann das — 388 — Geschlecht meiner Exemplare nicht bestimmen), oder eine Anpas- sung an die äusseren Bedingungen ist. Das laufende Thierchen trug seine hinteren Füsse in die Höhe gerichtet, als eine Fahne. Ich habe nur ein Exemplar dieses Spinnchens gefunden, während mir Herr у. Semenow sagte, dass er sie in grosser Menge auf dem Sande laufend gesehen habe. Mein Exemplar, welches mir zur Beschreibung gedient hat, zeigt keinen wesentlichen Unter- schied von denjenigen, welche ich von Herrn v. Semenow er- halten habe; so dass es in beiden Fällen ohne Zweifel sich um eine und dieselbe Art handelt. Die transkaspischen Exemplare haben aber etwas längere Borsten auf dem Metatarsus der hin- teren Füsse, wodurch die ganze Bürste breiter und dichter erscheint. Rhyncholophus plumifer n. sp. Corpore pilis densis vestito cristaque metopica ornato; mandi- bulis styliformibus, palpis appendiculatis, oculis 4; pedum omnium metatarsis tarsisque complanatis, pedibus 7-articulatis, corpore longioribus. Rufus, palpis pedibusque pallidioribus; pedum IV femoribus apice, tibia metatarsoque р; nigris setosis vestitis; corpore depresso-cordiformi, dorso squamulis densis foliiformibus, subtus pilis setosis parce vestito; palporum appendiculis pyriformibus, pilosis; pedibus IV longissimis, metatarsis plumosis, a lateribus complanatis instructis. Habitat: Armenia rossica: prope urbem Nachitschevan in deserto (ipse, УП. 1891); Turcomania interior: Giauars (папа procul ab urbe Aschabad) in deserto arenoso (A. P. Semenow, 3.1.1889). Roth, die sämmtlichen Extremitäten etwas hellröthlich; die hinteren Beine sind mit Ausnahme der drei ersteren (basalen) Glieder mit schwärzlichen anliegenden Haaren bedeckt, die langen Borsten auf dem Metatarsus der hinteren Beine sind auch — 389 — schwarzgefärbt. Der Körper ist herzförmig, flachgedrückt, mit blattartigen, längs etwas zusammengebogenen, gezähnten Schüpp- chen gleichmässig bedeckt; seine Breite ist nur wenig kleiner als die Länge. Der pfeilformige Stirnkamm (crista metopica) nimmt seinen Anfang von einem rundlichen, mit zwei Haaren bewaffneten Wärzchen; das Köpfchen dieses Kammes ist keulen- förmig, stumpf, mit gezähnten stumpfen Dornen und mit 2 — 3 gewöhnlichen Haaren versehen; seine Länge ist zwei mal grös- ser als die Breite. Vier kleine Augen sind paarweise vor den stark vorragenden Schultern an der Basis der Füsse II auf- gestellt, und sitzen auf länglichen eirunden Hügelchen. Das zweite Glied der Palpen ist merklich grösser als die anderen, das vierte ist klein, mit einer breiten kammförmigen Kralle; das fünfte ist birnförmig, zur Basis sich allmälig verjüngend. Die zwei vorderen Fuss-Paare sind von den zwei hinteren durch einen beträchtlichen Zwischenraum getrennt. Das erste Paar der Füsse ist merklich dünner als die anderen. Der Metatarsus des zwei- ten und dritten Fuss-Paares ist etwas länger und enger als der Tarsus und besitzt auf der unteren Seite scharfe borstenförmige Dornen. Die Füsse IV sind sehr lang und fast dreimal länger als der Körper; das Femur derselben ist kürzer als die Tibia, welche ihrerseits etwa zweimal kürzer als der Metatarsus und mit anlie- genden schwarzen Härchen bedeckt ist; der Metatarsus ist lang und schlank, seitlich zusammengedrückt, mit langen schwärz- lichen, lanzettförmigen, gezähnten, in Gestalt von einer Feder- fahne angeordneten Borsten besetzt. Der Tarsus ist sehr klein, seitlich zusammengedrückt, etwas breiter als das vorhergehende Glied und mit kürzeren Haaren bedeckt. Die Krallen aller Füsse sind nackt, klein und vermittelst eines feinen, aber deutlichen Stiftchens am Ende der Füsse, nahe dem unteren Rande der- selben, befestigt. Bonsitudoreorporssn. ....... ee INA Latitudo VE ie et Be — 390 — Long. pedum I 2), mm. Long. pedum IV..... » оо » » femoris. . » ие » » есь » » metatarsi Erklärung der Tafel УП. о mm a ахти 1 » 2 » Fig. 1. Rhyncholophus plumifer n. sp. vergrüssert; a. — natürl. Grösse. » 2. Rostrum von unten; 1%. — mandibulae. » 3. Der vordere Theil des Körpers; cr. m. — crista me- topica; ос. — die Augen. Tubereulum oculiferum mit den Augen. Die Milbe während des Laufens. Eine Palpe mit dem Appendiculum. Metatarsus des hinteren Fusses. Tarsus und Metatarsus des Fusses II. 4 (0) 59| EEE » 9. Die Schüppchen und die Borsten, mit welchen die verschiedenen Theile des Leibes und der Extremitäten bedeckt sind. a—b. von der Rückenseite des Leibes. c. von dem Metatarsus der Füsse IV. d. von den anderen Theilen der Extremitäten. — >: een de TP.3.0. XXVIL. | Табл VI. и, ИМ 5 ЖИ Æ, Й D => IN En A.Birula ad nat. del Lith W Glöwezewski Varsovie. Ne PAL ACTE CATALOG der von D. Glasunov in Turkestan gesammelten HYMENOPTERA FOSSORIA. Von Dr. 8. Morawitz. Herr Dmitri Constantinowitsch Glasunov brachte von seiner im Jahre 1892 ausgeführten Reise nach dem westlichen Turkestan folgende Hymenoptera fossoria mit: Mutillza L. 1. albeola Pallas (Reise, II, р. 730.—F. Morawitz. Ногае Soc. Ent. Ross. ХХУ, р. 175: 3). — Katty-Kurgan. 2. lugubris Fabr. (Syst. Piez., р. 433, п. 23: &.—F. Mo- rats cpl: ©). Varietas maris: abdominis segmento tertio fascia lata alba decorato. — Jagnob. — Simarch. 3. arenaria Fabr. (Mant. Ins. I, р. 312, п. 13: 4 — Ra- doszkowsky in Fedtschenko’s Reise nach Turkestan. П. 5, р. 37: 2, а). — Iskander-kul. — Ansob. — Artutsch. Radoszkowsky und Sichel sind der Ansicht, dass arenaria eine Varietät der maura sei; ich habe leider das Männchen nicht gesehen. — Das Weibchen ist ausgezeichnet durch die deutlich — 392 — gesägten Schienensporen des mittleren und hinteren Beinpaares und den mit 3 kräftigen Kammdornen ausgestatteten Metatarsus der Vorderbeine. Das Mittelfeld an der Dorsalplatte des letzten Abdominalsegmentes ist deutlich längsstreifig. 4. Sarafschani Radoszk. (L. c., р. 41; tab. Ш, fig. 11: ©, 12: 4). — Iskander-kul. 5. hottentota Fabr. (Syst. Piez., p. 433, n. 24: 4.— A. Mo- rawitz. Mel. biol. tir. du Bull. de l’Acad. Imp. des Sciences de St.-Pétersb. IV, p. 753). Varietas feminae: capite atro-hirto, thorace supra meso- pleurisque ferrugineis; abdominis segmento secundo apice fascia albida angusta circumducto. Bei dieser Varietät ist der Kopf einfarbig schwarz behaart, der Rücken des Thorax und die Mesopleuren dunkel rostroth ‘ gefärbt, das erste Abdominalsegment oben mit sehr dicht stehen- den weissen langen Haaren bekleidet, das zweite mit einer re- gelmässigen, d. h. mitten nicht vortretenden weissen Binde am Endrande, das dritte fast vollständig weiss behaart. — Takfon. 6. turanica nov. sp. $. Nigra, atro-hirsuta; capite crebre crasse punctato-rugoso, oculis ellipticis, antennis ferrugineis, scapo infuscato, articulo tertio latitudine duplo longiore; thorace rubro latitudine sesqui longiore, crasse denseque punctato-reticulato, angulis lateralibus anticis subrotundatis, postice truncato; meso- pleuris пана; laevibus; abdominis segmentis dorsalibus primo transverso utrinque dentato, postice secundo vix angustiore; se- cundo basi macula, apice fascia e tomento albido composita deco- rato; tertio tomento albido toto vestito; ventralibus primo carinato, secundo basi utrinque obsolete impresso et sequentibus apice pal- lide fimbriatis; pedibus ferrugineis, femoribus nigricantibus, meta- tarsis anticis haud armatis; tibüs intermediis posticisque externe biseriatim spinosis, calcaribus albidis. 7 mm. <. Capite nigro, oculis emarginatis, ocellis permagnis crystal- linis, genis nullis, fronte subtiliter canaliculata; clypeo sub- inaequali nitido, vix punctato, apice bidentato; mandibulis margine mens externo basi processu dentiformi munitis, apice tridentatis; anten- nis fulvis, pedicello fere quadrato articulo tertio paulo breviore; articulis quarto et sequentibus latitudine duplo longioribus ; thorace rufo, dorsulo parapsidis distinctis instructo; segmento mediano reticulatim punctato supra basi area longitudinali laevi notato; tegulis magnis impunctatis nitidis; alis cellulis cubitalibus tribus. prima radiali longiore; abdomine nigro nitido, segmento primo pyriformi basi rufa utrinque dentata, subtus carinato, margine apicali albido-fimbriato; segmentis secundo, tertio quartoque apice late albido-fasciatis; pedibus fusco- vel rufo-piceis, calcaribus albidis. 10—12 mn. Uchum. — Darch. — Iskander-kul. Das Weibchen ist M. rufipes Fabr. täuschend ähnlich; bei dieser sind aber die Mundtheile, das erste Abdominalsegment und die zweite Ventralplatte theilweise roth gefärbt, das dritte Fühlerglied so lang als breit, der Kopf und der Thoraxrücken feiner punktirt-gerunzelt, eine Pseudopostscutellarlamelle deut- lich entwickelt. — Bei der turanica ist das dritte Fühlerglied fast doppelt so lang als an der Spitze breit und ein wenig länger als das vierte, eine Pseudopostscutellarlamelle ist nicht vorhanden und das Mittelfeld der Valvula supraanalis deutlich abgesetzt: dieses ist übrigens wie bei der rufipes beschaffen. Das Männchen ist grösser als das des rufipes, welches kleine Ocellen und einen anders gebauten Clypeus hat; auch sind bei diesem die Wangen entwickelt, etc. 7. subeornutanov. sp. 2. Capite thoraceque rubris fusco- albido- que-pilosis ; capite subquadrato thorace latiore, sat dense punctato, interstitüuis punctorum his latioribus, laevibus, nitidis; oculis ro- tundis; tuberculis frontalibus parvis superne acuminatis; clypeo late emarginato; emarginatura utrinque angulo dentiformi termi- nata; mandibulis rubris, dente apicali longo nigro, margine interno dentato, dentibus inferiore parvo acuto, superiore latissimo lamel- liformi; antennis pallide-rufescentibus, articulo tertio sequentibus duobus conjunctis longitudine aequali; thorace latitudine sesqui Н. 5. Е. В. ХХУИ. 26 Ba longiore supra crebre punctato, interstitiis punclorum ах rugulo- sis, lateribus obsolete hinc illinc striatis, postice truncato; abdo- mine nigro, segmentis dorsalibus primo brevi transverso, basi rubra utrinque dentata, postice sequenti haud angustiore, margine api- cali albido-ciliato; secundo apice albo-fasciato, fascia medio antrorsum producta, tertio plerumque pilositate albida tecto, ultimo dense pallide-villoso; ventralibus fortiter punctatis, nitidis, primo plano, secundo basi haud impressa; pedibus ferrugineis femoribus infuscatis, tarsis anticis subtilissime pilosis haud pectinatis; cal- caribus posticis fere albidis simplicibus. 7 — 7,5 mm. Urgut. Sehr ähnlich M. cornuta Oliv., bei dieser sind aber die Man- dibeln anders beschaffen; die erste Ventralplatte hat am Grunde einen Höcker und die zweite eine vertiefte Basis. — Die gleich- # falls ähnliche M. capitata Lucas hat zugerundete Stirnhöcker und ragt die zweite Ventralplatte fast conisch hervor; ausserdem ist der Thorax oben mit starken Längsrunzeln versehen, etc. =Sapyga Fabr. 8. Glasunovi nov. sp. $. Genis angustis allitudine triplo fere latioribus; nigra flavo-variegata; antennis apicem versus leviter incrassatis medio fulvo-coloratis ; clypeo macula magna cordiformi flava ornato, margine apicali denticulis binis armato; pronoto antice limbo elevato tenuissime medio interrupto circumducto, angulis lateralibus fere rotundatis; tegulis crasse profundeque punctatis; alis piceo-venosis leviter infumatis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus omnibus. flavo-fasciatis, fasciis anticis lateribus rufedine signatis, sat crasse denseque punctatis, sexto haud compresso medio carina nulla; ventralibus maculis magnis flavis ornatis, ultimo aequaliter con- vexo; femoribus pro parte rufo-pictis. 12 mm. Tarusch-Darja. Leider ist von dieser schönen Art, welche ich ihrem Entdecker widme, nur dieses eine Weibchen gesammelt worden. — Der schwarze Kopf ist kurz röthlich-greis behaart, die Schläfen, der Scheitel und das Hinterhaupt gröber, die matte Stirn viel feiner und sehr dicht punktirt mit runzeligen Punktzwischenräumen. Hinter einem jeden Netzauge steht eine längliche gelbe Makel; zwischen den Fühlern ist ein halbkreisförmiger gelber Flecken vorhanden, dessen Basis bis zu der schwach vortretenden Stirn- kante reicht. Der innere Orbitalrand ist breit gelb gesäumt. Die schmalen Wangen sind glatt. Der sehr dicht punktirte Clypeus zeigt am Endrande 2 kleine, dicht beisammen stehende Zähne und ist dessen Scheibe mit einer grossen herzförmigen Zeichnung geschmückt. Die vordere Fläche der schwarzen, schwach behaar- ten Mandibeln ist glänzend und fein punktirt. Der Fühlerschaft ist schwarz, die nach dem Ende zu sehr schwach verdickte Geis- sel ist mitten, namentlich sind es die Gleider 2—6, rothgelb gefärbt. Das dritte und vierte Fühlerglied sind an Länge kaum verschieden und etwa 3 mal so lang als an der Spitze breit. Das ziemlich grob und sparsam punktirte Pronotum hat eine breite, mitten unterbrochene gelbe Binde und einen sehr schmalen auf- gerichteten, membranösen Saum beiderseits am vorderen Rande, dessen Seitenecken kaum hervortreten und daher fast zugerundet erscheinen. Dorsulum und Schildchen dicht punktirt, letzteres beiderseits mit einer grossen gelben Makel geschmückt. Die dicht punktirten, dabei aber glänzenden Mesopleuren zeigen unterhalb der Flügel eine runde gelbe Makel. Das Hinterschildchen ist mit einer breiten, mitten schmal unterbrochenen gelben Binde ge- ziert. Die Metapleuren sind fein quergestreift. Die braunen Tegulae sind grob punktirt, die Punkte tief eingestochen. Die Flügel sind rauchig getrübt, das Randmal und die meisten Adern pechbraun, nur die am Grunde befindlichen rothgelb ge- färbt. Das Mittelsegment ist dicht punktirt-gerunzelt, kurz röthlich-greis behaart und ist dessen hintere Wand jederseits gelb gezeichnet. Die deutlich punktirten Dorsalringe des Abdo- mens sind alle breit gelb bandirt; die beiden vorderen Binden sind mitten schmal unterbrochen und sind diese an den Seiten 26* — 396 — röthlich eingefasst. Die Ventralplatten sind gleichfalls, die erste und letzte ausgenommen, mit breiten gelben, mitten unterbro- chenen Binden geziert. Die Beine sind gelb, die Hüften, Trochan- teren und Schenkel schwarz gefärbt; alle Hüften sind vorn gelb gefleckt, die Schenkel roth und gelb gezeichnet. S. repanda Spinola ähnlich; diese ist aber bedeutend grös- ser, hat gelb getrübte Flügel, deren Vena transversa ordinaria weit nach aussen von der Gabel eingefügt ist, bei der ferner die Tegulae oberflächlich und sehr fein punktirt sind und die sich sanz besonders durch beiderseits comprimirte letzte Abdominal- platten, welche ausserdem noch scharf gekielt sind, auszeichnet. scolia L. 9. haemorrhoidalis Fabr. (Syst. Piez., р. 240: 9. — Saus- sure et Sichel. Саба]. Gen. Scolia, р. 50, п. 27: 6, © [Tri- scolia |). — Hum-kala. Ist wahrscheimlich eine Varietät der Sc. flavifrons L. 10. quadripunctata Fabr. (L. c., р. 245). — Jagnob: Takfon. 11. unifasciata Cyrill. (Ent. Neap. I, tab. 1, fig. 5: 0). — Varsaut. — Pendshakent. Ellis Fabr. 12. angulata Е. Мог. (Horae Soc. Ent. Ross. XXI, р. 296: < [Dielis |). ©. Genis nullis; niger flavo-varius, antennis subtus rufo-piceis capite thoraceque conjunctis longioribus; albido-pilosus; segmento mediano densissime pallide-tomentoso, lateribus superne rotunda- #5; alis leviter infumatis fulvo-venosis, cellulis cubitalibus duabus munitis; cellula radiali sublanceolata cubitalem secundam longe superante; abdominis segmento dorsali antepenultimo dimidio apicali laevi rufescenti-colorato. 11—12 mm. Bei dem Männchen ist der schwarze Kopf weiss behaart und ausserdem so dicht weiss befilzt, dass man die Sculptur nicht wahrnehmen kann. Der röthlichgelbe Clypeus ist sparsam punk- — 397 — tirt, mit glatter geschwärzter Scheibe. Mandibeln gelb mit schwarzem Zahne. Die Fühler sind länger als der Kopf und Brustkasten zusammen genommen, die Geissel unten braunroth gefärbt; das zweite Glied der letzteren länger als der Schaft, doppelt so lang als an der Spitze breit, etwas kürzer als die zunächst folgenden. Der Thorax ist weiss behaart, ausserdem wie der Kopf dicht weiss befilzt; eine mitten unterbrochene Binde auf dem Pronotum, dessen hintere Ecken, der grösste Theil des Schildchens und das Hinterschildchen gelb oder röthlichgelb ge- färbt. Das dicht weiss befilzte und lang hell behaarte Mittelseg- ment hat abgerundete Seiten. Tegulae hell scherbengelb; die schwach getrübten Flügel röthlich geadert, die vorderen mit zwei Cubitalzellen versehen. Die Radialzelle ist lanzettförmig zuge- spitzt, die zweite Cubitalzelle weit überragend. Der glänzend schwarze, stellenweise bläulich schimmernde Hinterleib ist grob und zerstreut punktirt, weiss behaart. Die Dorsalsegmente 1—5 zeigen am Endrande eine breite gelbe Binde; das vorletzte hat am Grunde schwarze Haare und ist dessen glatte Endhälfte hell braunroth gefärbt, das letzte in 3 Stacheln auslaufend. Die Ventralplatten 2—4 haben einen gelb gesäumten Endrand; die erste besitzt jederseits viele grobe haartragende Punkte. Die schwarzen Beine sind weiss behaart, die Spitze der Schenkel, die Aussenseite der Schienen und die vordersten Tarsen gelb oder röthlichgelb, die Schienensporen weiss gefärbt. E. quinquecincta Fabr. ähnlich; bei dieser sind aber die Fühler verhältnissmässig kürzer und dicker, das zweite Geissel- glied kürzer als der Schaft, nur wenig länger als an der Spitze breit, das glänzende Mittelsegment ist kaum befilzt, die Radial- zelle abgestutzt, die erste Ventralplatte spiegelglatt, etc. Serbent. Plesia Latr. 13. Fedtschenkoi Sauss. (Fedtsch. Reise nach Turkest. II. 5, p. 29; tab. II, fig. 12). — Iskander-kul. ee Die von mir beschriebene Plesia dubia von Dort-kuju ist nur eine Varietät dieser Art. Tiphia Гарт. 14. morio Fabr. (L. c., p. 235). — Dshisak. 15. femorata Fabr. (L. c., p. 232). — Varsaut. — Jagnob: Ravat. Meria lIllig. 16. tripunctata Rossi (Fauna Etr. II, р. 69. — Saussure. L. c., р. 36; tab. II, fig. 16, 17, 15). — Ansob. — Pendshakent. 17. sanguinicollis nov. sp. ©. Nigra, splendida, prothorace dorsuloque rubris; mesopleuris crasse profunde punctatis; seg- mento mediano dorso nitido sat dense punctato, linea longitudi- пай intermedia diviso; abdominis segmentis secundo tertioque utrinque macula ovali eburnea notatis; pedibus piceis tarsis fer- rugineis. 11 mm. Samarkand. Bei dieser ansehnlichen Art ist der Kopf ähnlich wie bei der tripunctata gebaut; schwarz glänzend; auf der Stirn und dem Scheitel sind nur ein Paar eingestochene Punkte vorhanden; die Schläfen sind grob und ziemlich dicht punktirt. Die Augen sind nach unten zu ein wenig divergent und stossen auf die Basis der Mandibeln, welche braunroth gefärbt sind. Der Clypeus ist kaum punktirt, der Mitteltheil desselben vortretend und gerade abge- stutzt. Die Fühler sind unter 2 rothbraunen behaarten Höckern, welche dicht neben einander stehen, eingelenkt. Der gleichfalls dicht behaarte Fühlerschaft ist schwärzlich mit rostrother Spitze; die Geisselglieder sind ebenso gefärbt. Der Prothorax ist roth, bräunlichroth ‘behaart, der vordere Rand fein und dicht, die Seiten grob und sparsam, die schwarze Vorderbrust feiner punk- tirt. Das rothe Dorsulum ist glatt und mit den gewöhnlichen Furchen vor dem Schildchen; dieses zeigt meist jederseits 4 tief eingestochene Punkte. Die Mesopleuren sind sehr grob punktirt. — 399 — Metanotum und Metapleuren glatt, letztere oben in geringer Ausdehnung fein quergestreift. Das Mittelsegment ist hinten schräg abgestutzt und hier quergestrichelt, zum Theil unregel- mässig gerunzelt; die Seiten sind glänzend und nur am oberen Rande schräg gestreift; der Rücken ist gleichfalls glänzend, mit- ten mit einer feinen eingegrabenen Linie, welche auf die hintere Wand übergeht, bezeichnet; beiderseits von dieser Linie sieht man zahlreiche ziemlich grobe Punkte. Die Seiten des Mittelseg- mentes sind mit langen weissen Haaren eingefasst. Die Flügel- schuppen sind gelbroth, die Adern der rauchig getrübten Flügel bräunlich gefärbt. Die erste Discoidalzelle der Vorderflügel ist wenig breiter als lang, nach unten zu schwach verengt. Der Hin- terleib ist lebhaft glänzend, die Segmente mit querverlaufenden Punktreihen, das zweite und dritte jederseits mit einer querova- len elfenbeinweissen Makel gezeichnet, das letzte wie auch die Scheibe einiger vorhergehenden pechbraun schimmernd. Die zweite Ventralplatte ist sehr grob und unregelmässig punktirt. Die greis behaarten pechbraunen Beine haben rostrothe Tarsen, blasse Dornen und Schienensporen. M. tripunctata Rossi zunächst verwandt; diese ist aber um die Hälfte kleiner, hat ein schwarzes Dorsulum und einen unpunk- tirten Rücken des Mittelsegmentes; ferner sind die Mesopleuren fein punktirt und die zweite Discoidalzelle fast um die Hälfte breiter als lang, etc. 18. petiolaris nov. sp. ©. Nigra, albido-pilosa, palpis, mandi- bulis clypeoque apice fere truncato pallide-flavescentibus; oculis leviter emarginatis, ocellis minutissimis posticis appoximatis; pro- noto angulis lateralibus obtusiusculis vel rotundatis; dorsulo scu- telloque nitidis aequaliter sat crebre punctatis; tegulis brunmeis antice flavescentibus; alis hyalinis piceo-venosis, cellulis cubita- libus secunda tertiaque magnis trapeziformibus, tertia praeterea secunda dimidio majore, radiali lanceolato-acuminata, latitudine plus quam triplo longiore; segmento mediano postice rotundato, opaco, densissime subtiliter granulatim rugoso, brevissime piloso, — 400 — fere nudo: abdomine splendido apice tantum punctato, segmentis 19—50 margine apicali flavo-limbatis, anticis duobus latitudine longioribus, primo petiolo longo supra deplanato instructo, septimo bispinoso, tibiis tarsisque pallide flavescentibus, illis postice ple- rumque nigro-lineatis. 13—14 mm. Iskander-kul. Höchst eigenthümlich und leicht von der zunächst verwand- ten Zrepunctata zu unterscheiden, indem bei dieser die dritte Cubitalzelle kaum so gross als die zweite ist, deren Mittelseg- ment kürzer und hinten mehr oder weniger abgestutzt erscheint, deren Abdominalsegmente breiter als lang und deutlich punktirt sind, das erste einen sehr kurzen Stiel besitzt, etc. Auffallend sind bei dieser Art die Abdominalsegmente ge- formt; das erste hat einen abgeflachten Stiel, welcher fast so lang als der Postpetiolus ist; dieser ist aber reichlich doppelt so lang als mitten breit, dabei hoch gewölbt. Das zweite Segment ist etwa um die Hälfte länger als breit, nach dem Postpetiolus zu verengt; die folgenden Hinterleibsringe sind etwas breiter als lang, der siebente in 2 sehr kurze Dorne auslaufend. Klerreola Lepel. 19. thoracica Rossi (Mant. Ins. App., р. 118: 9.— Е. Мо- rawitz. Ногае Soc. Ent. Ross. XXV, р. 187: 3). Varietas maris: segmento dorsali ultimo toto albo-colo- rato. — Iskander-kul. Der citirten Beschreibung des Männchens muss ich noch hinzufügen, dass das Mittelsegment oben bei reinen Stücken dicht silberweiss tomentirt ist. Die sechste Ventralplatte ist mitten am Endrande dreieckig ausgeschnitten. — Wahrscheinlich ist Salius Hellmanni Eversm. (Bull. de Mose. XXII, р. 378) mit dieser Art identisch. Pompilus Fabr. 20. albonotatus van der Lind. (Obs. I, р. 328. [ Paracypho- nonyx |). — 401 — Varietas feminae: atra, femoribus posterioribus apice ti- biisque posticis rubris, tibiis intermediis rubro-annulatis. — Jag- nob: Ravat. Dieses Weibchen unterscheidet sich von den europäischen durch den einfarbigen schwarzen Hinterleib und die ganz schwar- zen Vorderbeine. 21. simplex nov. sp. 2. Niger, nitidus, fronte, pronoto segmen- toque mediano rare atro-pilosis; genis fere nullis, oculis parallelis, ocellis posticis minutis approximatis; clypeo lato margine apicali subelevato-truncato; mandibulis rubro-annulatis: antennis gra- cilibus, scapo latitudine dimidio fere longiore articulo tertio paulo breviore; pronoto postice arcuatim emarginato; segmento mediano rotundato; alis anticis praecipue margine externo fumatis, cellulis cubitalibus tribus, tertia secunda minore triangulari, radiali illam superante, vena transversa ordinaria interstitiali; posticis cellula anali ante originem venae cubitalis terminata; pedibus posterioribus tibiis spinosis, tarsis articulis quarto quintoque lon- gitudine aequalibus; metatarso antico externe aculeis longis armato, unguiculis omnibus bifidis pulvillo minuto instructis; pectine nullo. 6 mm. Warsaminor. Dieses kleine Weibehen gehört in das Subgenus Paracypho- nony& Gribodo. — Von allen bis jetzt bekannt gemachten Arten dieser Gruppe unterscheidet es sich durch die fast universale schwarze Färbung, indem ausser einem rothen Ringe auf den Mandibeln alle übrigen Theile, sogar die Klauen, schwarz gefärbt sind. 22. samariensis Pallas (Reis. Г. App., р. 473) = vagans Radoszk.(L.c., р. 16. — F.Morawitz. Нотае Soc. Ent. Ross. Ур. 195): enden 23. dispar Dahlb. (Hymen. europ.,p. 75). — Jagnob: Tak- fon. 24. sogdianus nov. sp. Niger, abdominis segmentis anticis lateribus obsolete fusco-ferrugineis; genis fere nullis, oculis paral- AUDE lelis, ocellis posticis minutis approximatis; fronte, thorace, seg- mento mediano abdomineque antice atro-pilosis; pronoto postice angulatim emarginato; segmento mediano supra canaliculato, pos- tice oblique truncato; alis fusco-brunneis apice nigricantibus, anticis cellulis cubitalibus secunda tertiaque magnis trapezinis, vena transversa ordinaria pone furcam cubiti sita; posticis cellula anali ante originem venae cubitalis terminata; pedibus posterio- ribus spinosis, tarsis posticis articulo quarto quinto paulo bre- viore; unguiculis ommibus basi dente parvo armatis, pulvillo pectineque munitis. 2 clypeo lato apice truncato; antennarum articulo tertio scapo plus quam dimidio longiore; abdominis segmento ultimo parce piloso; tarsis anticis aculeis longis armatis. 12 mm. © antennarum articulo tertio, quarto et sequentibus latitudine duplo longioribus, aequalibus; scapo latitudine paulo tantum lon- giore; segmentis abdominis ventralibus sexto apice profunde emarginato, ultimo fortius carinato. 11 mm. Jagnob: Kol. In der Gestalt, Behaarung und Bewehrung sehr ähnlich Р. fumipennis Dahlb., unterscheidet sich diese Art, abgesehen von der dunkeln Färbung des Abdomens, sofort durch den verschiede- nen Verlauf der Vena transversa ordinaria der Vorderflügel, in- dem dieselbe bei fumipennis interstitiell, bei dieser aber ziem- lich weit nach aussen von der Gabel eingefügt ist. Ausserdem ist bei dem Männchen der Kiel der letzten Ventralplatte schwä- cher entwickelt und am Grunde nicht so stark bogenförmig vor- ragend. 25. viaticus L. (Fn. Suec., р. 1651. — Dahlbom. Г. c., р. 57). — Serbent. 26. latigena nov. sp. 2. Niger, capite, thorace toto segmento- que abdominis primo antice atro-pilosis; genis latissimis pedicello plus quam triplo latioribus; oculis inferne divergentibus, ocellis posticis approximatis; antennarum scapo latitudine duplo longiore articulo tertio paulo breviore; pronoto postice angu- — u, latim emarginato; segmento mediano rotundato postice fere impresso, opaco, pilis longis atris villoso; alis fortiter fumatis, anticis cellulis cubitalibus tribus, secunda tertiaque magnis trapezinis, vena transversa ordinaria pone furcam cubiti sita; posticis cellula anali in ipsa origine venae cubitalis terminata; abdomine nitido, segmentis tribus anticis fulvo-ferrugineis, mar- gine apicali late nigro-fasciatis, fasciis secundi tertiique medio triangulariter dilatatis; pedibus fortiter spinosis, tarsis anticis aculeis sat longis, unguiculis dente parvo basali, pulvillo pectine- que instructis. 12—13 mm. Variet. abdomine nigro, segmentis anticis disco vel basi obscure piceis. Serbent. — Pendshakent. Sehr ähnlich P. viaticus L., namentlich der im Süden und Osten Europas vorkommenden Varietät mit intensiv gebräunten Flügeln, durch die sehr breiten-Wangen aber sofort von demsel- ben zu unterscheiden. Ausserdem ist aber noch beim viaticus der Fühlerschaft nur anderthalb mal so lang als breit und um die Hälfte kürzer als das dritte Fühlerglied, die Mesopleuren sind nicht behaart, die Vena transversa ordinaria der Oberflügel interstitiell, die inneren Augenränder mit einander parallel, etc. salius Fabr. 27. discolor Fabr. == Graëlsii Guérin = nigriventris Costa (sec. Kohl. Verhandl. Zool.-botan. Ges. Wien. 1889, p. 282).— Sintab. 28. bicallosus nov. sp. $. Niger, abdominis segmentis duobus anticis coccineis nigro-limbatis, primo utrinque macula fusca de- corato; capite atro-piloso, fronte supra antennas callis binis lon- gitudinalibus instructo; pronoto postice obtusangulo pilis atris vestito; segmento mediano haud piloso; alis fortiter infumatis piceo-venosis, cellula radiali latitudine triplo fere longiore, acu- minata, cubitalem tertiam paulo superante. 9 mm. Jagnob: Ansob. — 404 — Der Kopf ist überall lang und dünn schwarz behaart. Der schmal abgesetzte Endrand des Clypeus ist abgestutzt; über diesem sieht man 2 querstehende Punktreihen. Auf der Stirn sind oberhalb der Fühlereinlenkung 2 dicht neben einander ste- hende, längliche, wulstartige Höcker, die mit einander parallel streichen, vorhanden. Die hinteren Ocellen sind von einander viel weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Die Wangen sind äusserst schmal. Das dritte Fühlerglied ist länger als das folgende und auch etwas länger als der Pedicellus und der Schaft zusammen genommen; dieser ist etwas mehr als um die Hälfte länger als mitten breit. Das schwarz behaarte Pronotum ist hinten sehr stumpfwinkelig ausgeschnitten. Das unbehaarte Mittelsegment ist kaum sichtbar lederartig gerunzelt. Die schwarz geaderten Flügel sind intensiv gebräunt, in den Cubitalzellen sind ausserdem noch dunklere Flecken, in der ersten und nach aussen von der dritten auch hellere vorhanden; die Basalader ist von einem dunkeln Saume umgeben. Am Hinterleibe sind die beiden vorderen Segmente röthlich-orangefarben, das erste mit schwarzer Basis und einer dunkeln Makel jederseits auf der Scheibe, der Endsaum und die Seiten des zweiten breit schwarz gerandet; die übrigen sind einfarbig schwarz; alle äusserst fein punktirt und lebhaft glänzend. Die zweite Ventralplatte ist mit einer breiten röthlich-orangefarbenen Binde geschmückt. An den schwarzen Beinen sind die Klauen am Grunde mit einem kleinen Zahne armirt. S. fuscus Fabr. ähnlich, der aber eine ebene Stirn, ein be- haartes Mittelsegment und einen anders gefärbten Hinterleib hat. — Grösser ist der mit fast gleichgestalteten Stirnhöckern versehene $. gyrifrons F. Mor., bei welchem aber die Meta- pleuren und das Mittelsegment Best eift sind, etc. 29. parvulus Dahlb. (L. e.,p. 460). — Jagnob: Aul Chen Pseudagenia Koll. 30. albifrons Dahlb. (L. с., р. 455). — Jagnob: Varsaut. — 405 — sphex Г. 31. occitanicus Lepel. et Serv. (Encycl. méth. X, р. 462: 2.— Kohl. Annal. des K. K. Naturhist. Hofmus. V, p. 317: Q, 8). — Varsaminor. 32. puncticollis Kohl. (Г. с., р. 319). — Jagnob: Takfon. 33. minor F. Mor. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, p. NS). Bei dem Männchen sind die inneren Augenränder nach unten zu schwach convergent, der Kopf struppig schwarz behaart, das Gesicht nebst dem Kopfschilde ausserdem greis befilzt, der Endrand des letzteren mitten ein wenig vorgezogen und hier abgestutzt; die Seiten erscheinen fast noch ein mal so breit als dieser Vorsprung. Das dritte Fühlerglied ist nur wenig länger als das vierte, welches mit den zunächst folgenden gleich gestal- tet ist. Der Brustkorb ist überall schwarz behaart. Das Dorsu- lum, welches zuweilen glänzend erscheint, ist vorn dichter als auf der hinteren Hälfte punktirt. Auf dem Schildchen sieht man nur einige wenige Punkte. Der Hinterleib ist einfarbig schwarz, lebhaft glänzend, der Petiolus etwa so lang wie die Hüfte und der Trochanter des dritten Beinpaares zusammen genommen. Die vor- deren Ventralplatten sind glänzend, die drei letzten matt und ist der Endsaum der beiden vorletzten bräunlich gefärbt. Sehr ähnlich occitanicus; bei diesem ist aber der mitten vor- tretende abgestutzte Theil des Clypeus breiter als die Seiten, das dritte Fühlerglied um 1’/, länger als das vierte, Dorsulum und Schildchen dicht punktirt und gerunzelt und die vorletzten Ven- tralplatten deutlich bereift. — Sching. — Artutsch. 34. strigulosus Ach. Costa (Fauna regn. Napoli, р. 29; tab. 26, fig. 1: 2.— Kohl. L. c., р. 326: ©, 3). — Pendshakent. 35. suavis nov. sp. Unguiculis basi bidentatis; cellula cubi- tali secunda latitudine duplo longiore; niger, capite thoraceque densissime niveo-tomentosis; mesonoto sat nitido raro punctato; scutello elevato bituberculato; segmenti mediani dorso transversim — 406 — striato; alis hyalinis rufo-venosis; abdomine fulvo, petiolo nigro coxis trochanteribusque posticis conjunctis longitudine subaequali vel paulo longiore; postpetiolo segmentisque sequentibus margine apicali flavo-aureo-limbatis, interdum disco nigredine pictis ; tibiis tarsisque albo-spinosis; calcaribus posterioribus nigris. Ф oculis fere parallelis; mandibulis basi, antennarum зсаро, femoribus apice, tibiis tarsisque fulvis; abdominis segmento ven- trali ultimo plano; metatarso antico setis longis quinque apiceque duabus armato. 14—15 mm. & mandibulis, antennis pedibusque nigris; clypeo margine apicali flavo integro. 13 mm. Iskander-kul. — Pachut. — Jagnob: Ravat. Das Weibchen hat orangerothe, mit schwarzen Zähnen bewehrte Mandibeln. Die Schläfen, das Gesicht und der Clypeus sind so dicht mit schneeweissem Filze bedeckt, dass man die Sculptur nicht sehen kann; letzterer hat einen gelben, kaum merklich zugerunde- ten Endrand. Die Netzaugen sind nach unten zu kaum divergent. Die hinteren Ocellen sind von einander etwas weniger weit als von jenen entfernt. Scheitel und Hinterhaupt kahl und kaum be- merkbar punktirt. Die Fühler sind schwarz, der Schaft und zuweilen auch der Pedicellus gelbroth gefärbt; das dritte Fühler- glied ist reichlich, doppelt so lang als der Schaft und um die Hälfte länger als das vierte. Der Brustkasten ist wie das Gesicht gleichfalls mit schneeweissem Filze dicht bedeckt; das Mesono- tum erscheint bei abgeriebenen Exemplaren schwach glänzend und sparsam punktirt. Das Schildchen ist hochgewölbt und durch einen Längsspalt getheilt. Der Rücken des Mittelsegmentes ist fein und dicht quergestreift. Die glatten Flügelschuppen sind hell scherbenroth, die fast glashellen Flügel röthlich geadert. Die zweite Cubitalzelle ist an der Radialader kaum schmäler als an der Cubitalader. Die erste rücklaufende Ader mündet inter- stitiell, die zweite zwischen der Mitte und dem inneren Winkel der dritten Cubitalzelle. Der schwarze weiss behaarte Stiel des Abdomens ist fast länger als die Hüfte und der Trochanter des Aa dritten Beinpaares zusammen genommen. Die orangefarbenen Abdominalsegmente haben zuweilen eine geschwärzte Scheibe; der Endrand derselben ist von einer goldgelben, 2 mal ausge- buchteten Binde eingefasst. Die Ventralplatten sind mit gelben Makeln, welche rothe Punkte einschliessen, geziert. Die Beine sind schwarz, die Spitze der Schenkel, die Schienen und Tarsen gelbroth, die Bedornung weiss, die hinteren Schienensporen schwarz gefärbt; die Hüften, Trochanteren und der grösste Theil der Schenkel schneeweiss befilzt. Der Metatarsus der Vorder- beine ist aussen mit 5 langen dünneren und an der Spitze mit 2 stärkeren Borsten armirt; ausserdem bemerkt man noch 6 kurze schneeweisse Kammdorne, welche zwischen den Borsten stehen. Bei dem Männchen sind die Fühler und Beine schwarz, nur die Klauen röthlich gefärbt. Das Gesicht und der Clypeus sind dicht silberweiss tomentirt und lang weiss behaart; letzterer mit gelbem, schwach bogenförmig zugerundeten Endrande. Der weiss behaarte Fühlerschaft ist kaum doppelt so lang als breit und fast um die Hälfte kürzer als das dritte Glied, welches deutlich länger ist als das folgende. Auf einigen Abdominalsegmenten ist die Scheibe reichlich geschwärzt. Wird wohl zunächst Sph. niveatus Dufour verwandt sein, wel- cher aber nach Kohl elfenbeinweisse Randbinden auf dem Abdo- men besitzt, dessen Männchen einen in der Mitte ausgerandeten Clypeus hat und bei dessen Weibchen der vorderste Metatarsus aussen mit S—9 sehr zarten weissen Kammwimpern bewehrt ist. 36. subfuscatus Dahlb. (L. с., р. 436: d). = desertorum Eversm. (L. с., р. 368: à, 9). — Varsaminor. — Pachut. 37. flavipennis Fabr. (Ent. Syst. II, р. 201). — Pendshakent. 38. maxillosus Карт. (L. с., р. 208). — Jagnob: Takfon. — Sching. Ammophila Kirby. 39. campestris Jurine (Hymen.,p. 130 | Miscus |). — Jagnob: Takfon. — Kol. — 408 — 40. sabulosa L. (Fauna Suec. Ed. II, р. 1648). — Turusch- Dara-Pass. — Jagnob: Takfon. 1 41. Heydeni Dahlb. (L. с., р. 430). — Takfon. — Pendsha- kent. — Sching. 42. viatica L. (L. c., р. 1651). —Pendshakent.— Boschara. — Sching. 3. hirticeps nov. sp. d. Nigra, clypeo capiteque pilis longis atris densissime hirtis; thorace atro-piloso, dorsulo sat nitido crasse punctato, scutello crebre longitudinaliter striato; segmento mediano supra irregulariter rugoso; alis fumatis piteo-venosis, Fi O0 cellula cubitali secunda tertia plus quam duplo majore; abdominis petiolo atro-piloso metatarso postico longitudine subaequali; seg- mentis intermediis ferrugineis. 14 mm. Jagnob: Simarch. (Gehört in das Subgenus Psammophila. — Der Kopf ist mit auffallend langen und dicht stehenden schwarzen Haaren beklei- det; auch auf dem Clypeus stehen dieselben sehr dicht und sind hier länger als der Fühlerschaft. Clypeus fast doppelt so breit als hoch, mit gerade abgestutztem Endrande. Das dritte Glied der Fühler ist etwas länger als das folgende, welches doppelt so lang als breit ist. Das glänzende Pronotum ist deutlich und ziem- lich fein, das Mesonotum grob, die vordere Hälfte desselben dichter als die hintere punktirt. Das Schildchen ist sehr dicht der Länge nach gestreift. Meso- und Metapleuren sehr dicht gerunzelt, matt, die Brust punktirt und mit glänzenden Punkt- zwischenräumen versehen. Die obere Fläche des Mittelsegmentes ist verworren und grob gerunzelt; dessen Pleuren ähnlich seulptirt. Sehr ähnlich viatica und vielleicht nur ein abnormes Indivi- duum dieser Art, indem es sich nur durch die verhältnissmässig grössere mittlere Cubitalzelle und das gestreifte Schildchen, auch durch längere Haare des Clypeus unterscheidet; dieser erscheint breiter als bei viatica. 44. lutaria Fabr. (Mant. I, р. 273). — Takfon. — Kol. — Temir-kauk. — 409 — 45. alpina Kohl (Verhandl. Zool.-bot. Ges. Wien. 1888, p. 729). — Jagnob: Schach-sara. 46. ebenina Spinola (Ann. Soc. Ent. de France. VII, p. 464). — Pendshakent. — Kisil-kum. Pelopoeus Latr. 47. Walteri Kohl (Verhandl. Zool.-bot. Ges. Wien. 1889, pp. 22 und 276). — Iskander-kul. Mimesz Schuck. 48. fallax nov. sp. 2. Nigra nitida, clypeo ante apicem transversim carinato, fronte inter antennas tuberculata; meso- pleuris haud punctatis; segmento mediano subtilissime, spatio cordiformi irregulariter rugoso; ocellis posticis approximaltis; antennarum flagello clavato fulvo bası nigra, supra plerumque infuscato; abdominis petiolo brevi metatarso postico longitudine subaequali; segmentis anticis plus minusve ferrugineo-variegatis. 6 mm. Obburden. — Artutsch. Zunächst M. bicolor Fabr. verwandt, von dieser aber durch das sehr zart gerunzelte Mittelsegment und den kürzeren Hinter- leibsstiel verschieden. — Aehnlich ist auch noch M. breviventris Е. Mor., bei welcher aber der herzförmige Raum des Mittelseg- mentes längsstreifig gerunzelt ist, die Beine zum grössten Theile roth gefärbt und deren hintere Ocellen von einander fast weiter als von den Netzaugen entfernt sind. TUrypoxylon Latr. 49. figulus L. (Fn. Suec., p. 1650). — Iskander-kul. Notogonia Costa. 50. pompiliformis Panz. (Fn. Ins. Germ. init. 106. Heft 17. Bl. $). — Samarkand. Н. $. Е. В. XXVII. го =] — 410 — Tachytes Panzer. 51. europaea Kohl (Verhandl. Zool.-bot. Ges. Wien. 1883, р. 37). — Jagnob: Ravat. 52. obsoleta Rossi (Mant. Faun. Etrusc. Cl. Ш, р. 143). — Sching. Tachysphex Koll. 53. incertus Radozk. (L. с., р. 28). = pygidialis Kohl (Deutsche Entom. Zeitschr. ХХУП, р. 176). — Serafschan: Veschab. 54. nitidus Spin. (Fn. Ligur. Fragm., р. 17). — Turusch- Dara-Pass. 55. opacus nov. sp. d. After, opacus; clypeo apice subtrun- cato: antennis capite dimidio longioribus, articulo tertio quarto paulo breviore; facie, dorsulo, scutello, mesopleuris pectoreque densissime subtilissimeque punctulatis; segmento mediano supra fere longitudinaliter-, postice transversim-, lateribus oblique- striato; tegulis piceis, alis fumatis nigro-venosis; abdominis seg- mentis dorsalibus et ventralibus aequaliter tenuissime obsolete rugulosis; ano truncato; pedibus calcaribusque nigris, articulo tarsorum unguiculari fusco-ferrugineo. 7,5 mm. Artutsch. Schwarz, die Klauenglieder dunkel rostroth, die Flügel- schuppen gelbbraun gefärbt. Der Kopf ist überall äusserst fein und dicht punktirt, matt. Auf dem Scheitel ist der Raum zwi- schen den Augen etwa so breit als die Länge des dritten und vierten Fühlergliedes zusammen genommen. Der Clypeus hat einen glänzenden, sehr schwach bogenförmigen, fast abgestutzten Endrand. Die Mandibeln sind mitten rostroth geringelt. Die Fühler sind etwa anderthalb mal so lang als der Kopf. Mesono- tum, Schildchen und Hinterschildchen sehr fein und äusserst dicht, Mesopleuren und Brust noch feiner und dichter punktirt, — 411 — vollkommen matt; letztere eben. Das Mittelsegment ist oben der Länge nach, hinten quer und an den Seiten dicht schräg ge- streift, gleichfalls matt. Die Flügel sind stark rauchig getrübt, schwarz geadert. Der Hinterleib ist matt. An den Beinen sind auch die Dorne und Schienensporen schwarz; von letzteren der innere des dritten Paares kürzer als der Metatarsus. F. nitidus Spin. ähnlich, welcher aber ganz anders sculptirt und glänzend ist. 56. Radoszkowskyi nov. sp. ©. Niger, tarsis apice abdominis- que segmentis tribus anticis ferrugineis, interdum maxima pro parte nigricantibus; dorsulo scutelloque nitidis subtilissime spar- sim punctatis; segmento mediano opaco, pleuris striatulis, supra. coriaceo; tequlis fusco-piceis postice flavo-maculatis; alis infus- catis nigro-venosis; clypeo apice truncato; antennis articulo tertio pedicello triplo longiore quarto longitudine fere aequali; area pygidiali elongato-triangulari; calcaribus posticis metatarso duplo brevioribus. 10 mm. Jagnob: Kol. — Varsaminor. Diese Art ist in der Form des Clypeus und auch sonst T. pectinipes L. sehr ähnlich, unterscheidet sich aber von diesem sogleich durch das lebhaft glänzende, fein und viel sparsamer punktirte Mesonotum, die bräunlich getrübten, schwarz geader- ten Flügel und die kürzeren Schienensporen des dritten Bein- paares. — Noch ähnlicher ist 7. bipunctatus Е. Mor., bei wel- chem aber die schwach getrübten Flügel gelb geadert, die Schie- nensporen des dritten Beinpaares fast so lang wie der Metatarsus sind und bei dem der Endrand des Clypeus schwach bogenförmig gekrümmt erscheint. 57. splendidulus nov. sp. $. Niger, nitidus; abdominis haud punctati segmentis binis anticis tarsisque apice ferrugineis; dor- sulo antice medio impresso scutelloque splendidis vix punctatis; segmento mediano opaco lateribus posticeque striato, supra coria- ceo; tegulis antice nigris, postice testaceis; alis piceo-venosis; clypeo apice truncato; antennis articulo tertio pedicello triple lon- DT — 412 — giore quarto paulo breviore; area pygidiali elongato-triangulari; calcaribus posticis metatarso dimidio fere brevioribus. 7,5 mm. Varsaminor. - In der Gestalt und der Form des Clypeus sehr ähnlich 7. pectinipes L., aber an dem glatten, mitten am vorderen Rande tief eingedrückten Mesonotum leicht zu erkennen. Schildchen und Abdomen gleichfalls glatt und stark glänzend. 58. nasalis nov. sp. d. Niger, fere opacus, segmentis abdo- minis binis anticis, calcaribus tarsisque fere totis ferrugineis; dorsulo scutelloque densissime subtiliter punctatis; segmento me- diano lateribus posticeque striato, supra coriaceo-ruguloso; tegulis piceo-teslaceis; alis leviter infumatis piceo-venosis ; clypeo margine apicali triangulariter producto; antennis capite vix dimidio lon- gioribus, articulo quarto tertio paulo longiore; calcaribus posticis metatarso duplo fere brevioribus. 10 mm. Jagnob: Schach-sara. | Grüsser als der ähnliche pectinipes und von allen mir be- kannten Arten durch den eigenthümlichen Clypeus verschieden, indem derselbe mitten am Endrande in einen ziemlich langen dreieckig zugespitzten Fortsatz ausgezogen ist. 59. subdentatus nov. sp. ©. Niger, albido-sericeus; mandibu- lis ferrugineis, abdominis segmentis tribus anticis, femoribus apice, tibiis tarsisque rufis: antennis piceis ferrugineo-variegatis ; clypei media parte arcuata, margine apicali obsolete quadriden- tata; tegulis pallide-testaceis; segmento mediano lateribus postice- que distincte striato; area pygidiali vix nitida rugoso-punctata. 14 mm. Iskander-kul. — Turusch-Darja. Grösser als der sehr ähnliche 7. acrobates Kohl, hat auch denselben Adernverlauf und dieselbe Scheitelbreite zwischen den Netzaugen. — Abweichend von allen mir bekannten Arten ist der mittlere Theil des Clypeus geformt; derselbe tritt bogenförmig hervor und ist dessen Endrand durch ziemlich deutliche Einker- bungen in vier breite abgestumpfte Zähne getheilt. Mesonotum — 413 — und Schildchen sehr fein und dicht punktirt, bräunlich pubescent. Der Rücken des Mittelsegmentes ist ziemlich grob lederartig gerunzelt. Die 3 vorderen rothen Abdominalsegmente sind am Endrande breit weiss bereift. Die Schienensporen des dritten Beinpaares sind etwas kürzer als der Metatarsus, der äussere schwarz gefärbt. 60. falsus nov. sp. 4. Niger, tegulis, carpo venisque alarum flavescentibus; capite thoraceque crasse et sat crebre punctatis; mandibulis medio fulvis; elypeo apice truncato; oculis magnis su- perne minus late distantibus; tuberculo ocellari magno indiviso; pectore leviter impresso utrinque tuberculo parvo munito; seg- mento mediano irregulariter rugoso lateribus substriatis; abdominis segmentis dorsalibus margine apicali rufo-piceis, subtiliter dense punclatis, primo basi, reliquis apice albido-pubescentibus, ultimo pallide-piceo; ventralibus tertio quartoque disco utrinque callo transverso signatis; pedibus nigro-piceis geniculis tarsisque fer- rugineis, subtilissime albido-spinosis; femoribus anticis haud emarginatis. 6,5 min. Iskander-kul. Diese eigenthümliche Art wird mit der Zeit eine besondere Gattung, welche zwischen Homogambrus und Tachysphex zu stel- len wäre, bilden. Die grossen Netzaugen stossen auf dem Scheitel nicht wie bei den Arten der Gattung Homogambrus zusammen, sondern sind von einander ebenso weit, als der glänzende Ocellenhöcker mit- ten breit ist, getrennt; dieser erscheint überall convex, indem er ungetheilt ist; die Punktirung desselben ist nicht so dicht und etwas feiner als die des Scheitels. Die Stirn und das Gesicht sind greis pubescent, äusserst dicht punktirt, matt. Der deutlich punktirte Clypeus hat einen gerade abgestutzten Endrand. Die elänzenden Schläfen sind sehr fein und sparsam punktirt. Die Fühler sind schwarz, der Schaft an der Spitze gelblich gefärbt; das dritte Fühlerglied ist nur wenig länger als das vierte und kaum doppelt so lang als breit. Das Mesonotum und Schildchen — 414 — sind fast matt, grob und ziemlich dicht, die Mesopleuren feiner und viel dichter punktirt. Die Brust ist eingedrückt und hat jederseits vor den Mittelhüften einen zugespitzten Höcker. Das Hinterschildchen ist sehr fein und dicht punktirt. Das Mittelseg- ment ist überall dicht verworren gerunzelt, die Seiten undeutlich gestreift. Die Tegulae sind hell braünlichgelb, die Adern der fast glashellen Flügel gelb gefärbt; die Radialzelle ist kaum doppelt so lang als breit. Der glänzende Hinterleib ist sehr dicht, ziem- lich fein punktirt, die Basalhälfte der ersten und der rothbraune Endrand der übrigen Dorsalplatten weiss pubescent; das letzte Segment ist fast abgestutzt und heller gefärbt. Die Ventralplat- ten sind gleichfalls deutiich, aber sparsamer punktirt, bräunlich gefärbt, die dritte und vierte auf der Scheibe jederseits mit einer queren, wenig erhabenen Schwiele versehen. Die vordersten Schenkel zeigen keine Ausrandung. Die rothen Schienensporen des dritten Beinpaares sind kürzer als der halbe Metatarsus. Palarus Latr. 61. affinis nov. sp. 4. Niger, flavo-variegatus; clypeo altitu- dine vix dimidio latiore; antennis articulo tertio interne macula flava notato quarto longiore; pronoto medio emarginato; dorsulo scutelloque crasse punctatis, illo basi fere ruguloso; segmento me- diano supra fortiter rugoso, medio excavato, pleuris subtiliter striatis; alis hyalinis flavo-venosis; abdominis segmentis dorsalibus flavis, anticis nigro-pictis, ultimo bispinoso; ventralibus primo фаз lamina truncata munito, secundo disco tuberculo arcuato transverso instructo, sexto utrinque dentato, septimo triangulariter acuminato; pedibus flavis simplicibus. 9 mm. Jagnob: Takfon. Bei diesem Männchen sind die Fühler schwarz, die äusserste Spitze des Schaftes und ein kleiner Flecken innen auf dem drit- ten Fühlergliede, welches deutlich länger als das vierte ist, gelb gefärbt; dieses und die zunächst folgenden sind etwa so lang als — 415 — breit, unten convex erscheinend, das letzte ist allmählich zuge- spitzt. Die Mandibeln sind gelb, vor der Spitze roth gefärbt. Die Oberlippe ist röthlichgelb, der sparsam punktirte Clypeus und die übrigen Gesichtstheile gelb, die Schläfen, das Hinterhaupt, die Stirn und der Scheitel schwarz; letzterer dicht hinter den ovalen abgeflachten Ocellen grubenartig ausgehöhlt und zwischen den Netzaugen etwas breiter als die Länge des Fühlerschaftes. Wangen sind kaum entwickelt. Der glänzende Brustkorb ist schwarz, das mitten ausgerandete Pronotum und die Schulterbeu- len gelb. Das Mesonotum ist vorn dicht punktirt-gerunzelt und die Ecken beiderseits gelb gefärbt, die Scheibe und die übri- gen Theile sehr grob und zerstreut punktirt, die Querfurche vor dem gelben, sehr zerstreut punktirten Schildchen, matt. Das glänzende gelbe Hinterschildchen ist sehr fein punktirt; die Pa- rapsiden gelb. Die glänzende Brust ist sehr fein, die Mesopleu- ren gröber und überall zerstreut punktirt; auf letzteren ist hinter den Schulterbeulen eine gelbe Makel und vor den Mittelhüften eine vorragende Querfalte zu sehen. Die Metapleuren sind oben fein quergestreift, unten fast glatt. Das schwarze Mittelsegment ist oben grob, theils der Länge nach, theils verworren gerun- zelt, mitten breit gefurcht, die Seiten dicht und fein gestreift. Tegulae und Flügelwurzel gelb, die fast klaren Flügel röthlich- gelb geadert. Die Dorsalsegmente des Abdomens sind gelb ge- färbt, der erhabenere Basaltheil desselben ist grober, der nieder- sedrückte Endtheil feiner und dichter punktirt; nur auf den vor- deren Segmenten ist am Grunde eine schwarze Färbung zu bemerken. Das letzte Segment läuft in zwei oben scharfrandige zugespitzte Zähne aus, die eben so wie auch die Ventralplatten ähnlich wie beim flavipes gestaltet sind, nur ist jederseits auf der sechsten kein Höcker vorhanden. Täuschend ähnlich Р. flavipes Fabr., welcher aber gröber punktirt ist, bei dem ferner die Seiten des Mittelsegmentes ver- worren gerunzelt sind und bei dem der Mitteltheil des Kopfschil- des verhältnissmässig breiter ist. — 416 — Astatus Latr. 62. boops Schrank (Enum. Ins. Austr., р. 384). — Pendsha- kent. — Jagnob: Takfon. Varietas feminae: abdomine toto rubro. 63. minor Kohl (Verh. etc. 1884, p. 438). — Pendshakent. — Takfon. — Kol. 64. tricolor van der Lind. (Nouv. Mém. Acad. Scienc. Brux. Vip. 31: 9), — добрий BadoszeL. ее tab. ТУ, fig. 8). — Iskander-kul. Oxybelus Latr. 65. latro Oliv. (Encycl method. УШ, р. 594. — Ger- stäcker. Ueber die Gatt. Orybelus, р. 80). — Serbent. 66. Fedtschenkoi Radoszk. (То. c.,p. 69;tab. УШ, fig. 7).— Pendshakent. Ich kenne von dieser Art nur das Weibchen, welches sich von latro durch die bedeutendere Grösse, das vollständig roth gefärbte Analsegment und die nicht unterbrochenen hellen Binden der Dorsalringe des Abdomens unterscheidet. Die Sculptur ist genau dieselbe wie bei [ао und wird daher diese Art mit der Zeit wahrscheinlich nur als eine Varietät jener angesehen werden. 67. pectoralis nov. sp. ©. Segmento mediano postice transver- sim striato, Spina brevi supra excavata, apice emarginata armato, spatio cordiformi angulo infero acuto; niger, albido-pilosus, man- dibulis basi, callis puncto lamellisque postscutellaribus albidis; mesonoto scutelloque пай minus crebre punctatis, hoc longitu- dinaliter carinato; mesopleuris nitidis crasse sparsim punctatis, pectore profunde impresso; tegulis pallide-testaceis albo-punctatis ; alis leviter infumatis piceo-venosis; abdominis segmentis dorsa- libus subtiliter punctatis, 19— 5° albo-fasciatis, fasciis anticis me- dio interruptis; ventralibus unicoloribus, secundo subtilius dis- perse punctato; tibiis ommibus summo basi, metatarso antico ET calcaribusque albidis; tibiis anticis praeterea margine interno tar- sisque omnibus apice rufescentibus. 8 mm. Varsaminor. Der schwarze Kopf ist weiss, das Gesicht silberweiss behaart. Mandibeln weiss mit schwarzer Spitze. Fühler schwarzbraun mit unten rostroth gefärbter Geissel. Der glänzende, weiss behaarte Brustkorb zeigt nur einen weissen Punkt auf den Schulterhückern. Dorsulum und Schildehen ziemlich fein und nicht sehr dicht punktirt, indem die Zwischenräume der Punkte fast breiter als diese sind; letzteres der Länge nach gekielt. Die Mesopleuren sind sparsam punktirt, die Brust tief eingedrückt. Die Postseu- tellarlamellen sind weiss. Der Dorn ist hinten ausgerandet, oben rinnenförmig ausgehöhlt mit parallelen Seiten. Die Pleuren und die hintere Wand des Mittelsegmentes sind deutlich gestreift, der herzföürmige Raum unten in einen spitzen Winkel auslaufend. Die hellbraunen, glashell gesäumten Tegulae sind vorn weiss gefleckt. Die schwarze Flügelwurzel ist aussen weiss eingefasst, Der Hinterleib ist fein und dicht punktirt, die Dorsalsegmente 1—5 mit einer weissen Querbinde geziert, die der drei vorderen mitten schmal unterbrochen. An den schwarzen Beinen sind die Dorne und die Schienensporen weiss, ebenso die Basis der Schie- nen und ein Streifen aussen am Grunde des letzten Metatarsus gefärbt. Am vordersten Beinpaare sind die Schienen innen und die Tarsen hell rostroth, die beiden oberen Glieder der letzteren weiss gefärbt; an den übrigen sind die beiden unteren Fussglie- der rostroth. In der Gestalt ähnlich ©. uniglumis L. 68. albopictus Radoszk. (L. с., р. 73). — Seravschan: Darch. Die Dorsalsegmente sind bei dieser Art ähnlich wie bei uni- glumis punktirt.—Bei dem Weibchen ist der Kopf mit Einschluss der Mandibeln, der Brustkasten und die Beine schwarz, die Spitze der Fühler, die Klauenglieder und an dem vordersten Paare auch die Innenfläche der Schienen und Tarsen rostroth, die — 418 — Schienensporen heller gefärbt. Kopf und Thorax sind ziemlich lang und dicht röthlichgreis behaart. Das Schildchen ist ziemlich stark gewölbt, glänzend, zerstreut punktirt und ist nur auf der hinteren Hälfte ein schwach ausgeprägter Kiel vorhanden. Die Mesopleuren sind gerunzelt, die Brust kaum eingedrückt. Der herzförmige Raum des Mittelsegmentes ist unten scharf zuge- spitzt; dessen Pleuren quergestreift. Die Flügel sind rauchig ge- trübt und fast pechschwarz geadert. Die Flecken des Hinterleibes sind elfenbeinweiss, linienförmig, nur auf dem ersten Segmente länglich-oval erscheinend, auf den hinteren häufig zu einer Binde vereinigt. Cerceris Latr. 69. angustata nov. sp. ©. Nigra, flavo-varia; segmento ven- trali secundo plaga elevata nulla; oculis divergentibus, ocellis pos- ticis approximatis; clypei media parte altitudine latiore, leviter convexa, margine apicali truncato obsolete dentato; mandibulis dente obtuso armatis; antennis fulvis supra infuscatis, articulo tertio quarto paulo longiore, scapo flavo; dorsulo scutelloque crasse minus dense punctatis; area cordiformi segmenti mediani cana- licula longitudinali divisa, utrinque puncto impresso; tegulis valde convexis profunde punctatis; alis vix fumatis; abdominis segmen- tis dorsalibus crasse punctatis, primo latitudine duplo fere lon- giore, secundo basin versus sensim angustato, infundibuliformi; ultimo area mediana ovali marginibus subtilius ciliatis; ventra- libus planis, secundo minus crebre punctato. 11 mm. Varsaminor. Bei diesem Weibchen divergiren die inneren Netzaugenränder unten bedeutend; die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von jenen entfernt. Der Kopf ist überall ziemlich grob und dicht punktirt, schwarz, der Clypeus, die Seiten des Gesichtes und das oben scharf gekielte Stirnschildchen gelb. Der convexe dicht punktirte mittlere Theil des Clypeus ist mehr als um die Hälfte breiter als lang, der untere Rand, von oben betrachtet, ne abgestutzt erscheinend, von der Seite aber gesehen, bemerkt man jederseits einen kleinen Höcker und nach aussen von diesem noch ein winziges scharfes Zähnchen. Die gelben Mandibeln sind innen vor der schwarzen Spitze mit einem stumpfwinkeligen Zahne versehen. Das matte dicht punktirte Pronotum ist mit einer brei- ten, mitten unterbrochenen gelben Binde geschmückt; Dorsulum und Schildchen sind grob punktirt, die Zwischenräume der Punkte fast breiter als diese. Die Mesopleuren sind sehr dicht punktirt- gerunzelt, das gelbe glänzende Hinterschildchen fast glatt. Das Mittelsegment ist dicht runzelig punktirt, matt, die Pleuren mit einer dreieckigen unpunktirten Stelle bezeichnet, der glänzende herzförmige Raum durch eine Längsrinne getheilt, am Grunde längsrunzelig und jederseits mit einem tiefeingestochenen Punkte versehen. Die hochgewölbten gelben Flügelschuppen sind tief punktirt. Die Dorsalsegmente des Abdomens sind grob und dicht punktirt; das erste ist fast doppelt so lang als breit, mit röthlichem Endsaume und einem gelben Flecken vor diesem; das zweite ist trichterförmig gestaltet, indem es sich nach der Basis zu allmählich verengt und hier fast schmäler als das erste ist; die vordere Hälfte dieses Segmentes ist gelb, die hintere schwarz gefärbt. Der dritte und fünfte Hinterleibsring sind vollstäudig, der vierte am Endrande gelb gefärbt. Die Bauchplatten sind reich gelb gezeichnet, die sechste eben. Die Beine sind gelb, die Hüften am Grunde und die obere Seite der Schenkel des dritten Paares geschwärzt. Diese Art ist wahrscheinlich der mir aus der Beschreibung bakannten C. albicincta Klug verwandt; bei dieser ist aber der Clypeus vorn eingedrückt, die hinteren Ocellen sind von einander ebenso weit als von den Netzaugen entfernt, etc. 70. emarginata Panz. (sec. Schletterer. Zoolog. Jahrb. von Spengel. I, р. 378). — Jagnob: Takfon. — Ravat. — Varsa- minor. 71. caspica Е. Mor. (Horae Soc. Ent. Ross. XXV, р. 213). — Seravschan: Darch. np en 72. bupresticida Dufour (sec. Schletterer. L. c., р. 397). — Varsaminor. 73. capito Lepel.(sec. Schletterer.L.c., р. 410). — Iskan- der-kul. 74. luctuosa Costa (sec. Schletterer. L.e., p.416). — Pend- shakent. Varietas maris: abdominis segmentis margine apicali late flavo-limbatis; antennis scapo pedicelloque flavis, articulis 30— 8% fulvis. 75. capitata Smith (sec. Schletterer. L. с., р. 417). — Pendshakent. 76. quadricincta Panz. (sec. Schletterer. L. с., р. 426). — Jagnob: Ansob. 77. Berreriivander Lind. (see.Schletterer.!Ere, p ар) —Iskander-kul. 78. Чамаа Fabr (sec \Schletterer. Mc pp aa Obburden. Philanthus Fabr. 79. Hellmanni Eversm. = sibiricus Radoszk. (sec. Kohl. Annal. des K. K. Naturh. Hofmus. VI, p. 364). — Jagnob: Chi- martob. Gorytes Latr. 80. campestris Müller (sec. Handlirsch. Sitzungsb. d. Kais, Acad. а. Wissensch. in Wien. ХСУП, р. 372). — Artutsch. 81.latifrons Spin. (sec. Handlirsch. L.c., р. 400). — Ser- bent. — Artutsch. 82. pleuripunctatus Costa (sec. Handlirsch. L. с., р. 482). — Pendshakent. Das turkestanische Männchen ist reicher gelb als die europäischen Individuen gezeichnet, indem bei demselben die Mandibeln, Oberlippe, der Clypeus, das Stirnschildchen, die Gesichtsseiten, das Pronotum, die Schulterhöcker, eine hinter — 421 — diesen stehende Makel auf den Mesopleuren, das Schildchen, ein grosser Flecken jederseits auf den Seiten des Mittelsegmentes und sehr breite Binden auf den Abdominalsegmenten gelb gefärbt sind. Die zweite Ventralplatte ist bei einem Stücke auffallend srob punktirt. Die Fühler sind schwarz, die Geissel unten rothbraun, der grösste Theil des Schaftes, der Pedicellus und die Basis des dritten Gliedes gelb gefärbt. Die gelben Beine haben schwarze Basaltheile, die Hüften und Trochanteren sind gelb gezeichnet, am dritten Paare die Schienen braun gestreift und die Tarsen hellbraun gefärbt. 83. sulcifrons Costa (sec. Handlirsch.L. с., p. 498). = latı- cinctus Radoszk. (L. с., р. 42. 4).— Jangob: Kol. 84. punctulatus van der Lind. (sec. Handlirsch. L. c., p. 524). — Urgut. sphecius Dallb. 85. antennatus Klug (Symb. physic., tab. 46, fig. 5: 0). = aberrans Eversm. (Fauna Volgo-Uralensis, р. 391, п. 4). = nigricornis Radoszk. (L. c., p. 35; tab. X, fig. 2). — Pendsha- kent. Stizus Latr. 86. tridens Карт. (sec. Handlirsch. L. с., CI, p. 34).—Iskan- der-kul. 87. tridentatus Fabr. = unidentatus Radoszk. (sec. Hand- lirsch. L. с., р. 98). — Iskander-kul. 88. fasciatus Fabr. (sec. Handlirsch. L. e., р. 112). — Iskander-kul. 89. praestans nov. sp. Genis fere nullis; oculis inferne vix convergentibus; antennis articulo tertio scapo dimidio longiore; clypeo longitudine duplo latiore; ventre nitido subtilissime densis- simeque punctulato; alis leviter flavescenti-hyalinis fulvo-venosis, cellulis cubitalibus maxima pro parte radialique tota fumatis; abdominis segmentis dorsalibus et ventralibus flavis nigro-variega- tis; tibiis posticis externe leviter excavatis, biseriatim spinosis. — 422 — © зсию frontali transverso, scutello disco fovea impressa nulla et haud tomentoso. 16 mm. & scuto frontali quadrato, antennarum articulo ultimo leviter arcuato. 15 mm. Varsaminor. Bei dem Weibehen ist der Kopf schwarz, weiss behaart, die Stirn und der Scheitel silberweiss tomentirt, der hintere Augen- rand sehr breit gelb eingefasst. Die Taster, die mit schwarzen Zähnen versehenen Mandibeln, die schmale Oberlippe, der Clypeus, das Stirnschildchen und die Gesichtsseiten bis über die Fühler- wurzel hinauf, gelb gefärbt. Der Clypeus ist reichlieh doppelt so breit wie hoch; das Stirnschildchen ist gleichfalls breiter als hoch, unten jederseits mit einer schwarzen Querlinie gezeichnet. Die oben kaum gebräunten Fühler sind orangefarben, Schaft und Pedicellus gelb, letzterer oben mit einem schwarzen Flecken; das dritte Fühlerglied ist unten am Grunde gelb gestreift, etwa 17% mal so lang als der Schaft und das vierte Glied; dieses und die zunächst folgenden sind mehr wie doppelt so lang als breit; die Endglieder erscheinen dicker und kürzer. Das Pronotum ist fast vollständig gelb gefärbt. Das sehr fein punktirte, kurz röthlich- oreis behaarte Dorsulum ist jederseits breit gelb eingefasst. Das ebenfalls fein punktirte und kurz behaarte Schildehen ist gelb mit theilweise schwarz gefärbter Basis und bräunlich gesäumtem Endrande; auf dessen Scheibe ist weder ein Grübchen, noch eine Filzmakel vorhanden. Das Schildchen ist von dem Hinterschildchen durch keine vertiefte Querlinie geschieden. Die Schulterbeulen und eine grosse unregelmässige Zeichnung auf den Mesopleuren gelb. Das Hinterschildchen ist hinten gelb gerandet. Die Seiten des weiss behaarten Mittelsegmentes und der hintere Theil des Rückens sind gelb gefärbt. Die Tegulae sind weisslichgelb, die Flügel schwach gelblich getrübt, röthlichgelb geadert, die Radial- zelle und der obere Theil der zweiten und dritten Cubitalzelle gebräunt. Der schlanke Hinterleib ist auch in der Mitte kaum breiter als der Brustkasten; die Dorsalplatten sind äusserst fein, — 423 — die glänzenden Ventralplatten deutlicher punktirt. Oben sind die Segmente gelb, am Grunde schwarz gezeichnet und ist auch deren Endrand meist schwarz oder bräunlich eingefasst; das letzte ist fast vollständig gelb gefärbt, mir röthlicher, ziemlich breit flach abgesetzter Spitze; unten sind dieselben schwarz und mit sehr breiten, an den Seiten erweiterten, mitten zuweilen schmal unter- brochenen gelben Binden geziert; die letzte Ventralplatte mit gelber Spitzenhälfte. Die Beine sind mit Einschluss der Dorne gelb, die Hüften, Trochanteren und die Basis der Schenkel schwarz gefärbt, der vorderste Metatarsus aussen mit 6 langen Borsten bewehrt. Die Schienen des dritten Beinpaares sind aussen fast rinnenförmig ausgehöhlt; diese Rinne ist nur beiderseits mit Stacheln besetzt. | Das Männchen ist dem Weibchen sehr ähnlich, nur ist die Fühlergeissel oben intensiver gebräunt, das letzte Glied deutlich gebogen. Das Stirnschildchen ist so hoch wie breit und zeigt jederseits am unteren Rande eine schwarze Makel. Diese Art ist mit Sf. fasciatus Fabr., terminalis Eversm. und Koenig: К. Mor. verwandt, deren Weibchen aber ein mit befilzter Scheibe versehenes Schildchen besitzen und bei denen die Schienen des dritten Beinpaares schwächer rinnenförmig aus- gehöhlt sind; diese Rinne ist ausserdem nicht nur allein beider- seits, sondern auch mitten mit einigen Stacheln besetzt. Die Männchen dieser 3 Arten haben einen zum Thorax verhältniss- mässig breiteren Hinterleib. Bembex Latr. 90. repanda Latr. (Gen. IV, p. 98). — Varsaminor. 91. barbiventris К. Mor. (Horae Soc. Ent. Ross. ХХШ, р. 142). — Jagnob: Takfon. 92. diversipes F. Mor. (Ibid., p. 138). — Serbent. 93. tarsata Latr. (L. c.,p. 98). — Jagnob: Kol. — Seravschan: Postigau. — Varsaminor. 94. dilatata Radoszk. (L. c., p. 47; tab. V, fig. 12). д. Nigra, griseo-pilosa; mandibulis, labro, orbita postica, prosterno pedibusque citrinis; his nigro-variegatis, anticis tarsis dilatatis, intermediis femoribus non denticulatis, tibiis interne convexis, tarsis articulis binis superioribus difformibus; clypeo, antennarum scapo subtus, scutello frontali carinato orbitaque antica albido-eburneis; abdominis segmentis dorsalibus secundo, tertio quartoque disco utringue striga brevi lincari pallida vel glauca decoratis; ventralibus secundo crista magna fere paralle- logrammica leviter emarginata, seato plaga postice triangulariter acuminata armatis. 20—21 mm. Jagnob: Simarch. — Varsaut. — Schach-sara. | Bei dieser Art sind die vordersten Tarsenglieder fast eben so wie bei der «за erweitert, eben so gezeichnet und mit ähn- lichen Borsten besetzt. Das mittlere Beinpaar zeigt ungezähnte Schenkel, innen convexe Schienen und sind die beiden oberen Tarsenglieder difform. Auf der zweiten Ventralplatte ist mitten auf der Scheibe eine beiderseits abgeplattete, unten ausgerandete Lamelle vorhanden, deren vorderer Winkel zugerundet, der hin- tere aber als abgestutzter Fortsatz hervorgezogen ist. Auf der sechsten Ventralplatte steht ein grosser, dreieckig zugespitzter, vorn abgeflachter Zahn. Der Clypeus ist fast um die Hälfte brei- ter als hoch und hat oberhalb des unteren Randes einen kleinen flachen Eindruck. Das sehr breite Stirnschildchen ist deutlich gekielt. Der sehr dicke Fühlerschaft ist kaum doppelt so lang als mitten breit und erscheint eben so lang als das zweite Geisselglied. Die vorletzten Fühlerglieder sind unten ausgehöhlt, das letzte zugespitzt und deutlich länger als das vorletzte. Die Medialzelle der Hinterflügel sendet nur eine sehr kurze Ader ab. Für diese höchst eigenthümliche Art habe ich eine ausführ- lichere Diagnose gegeben, weil in der citirten Beschreibung einige wesentliche Merkmale nicht richtig geschildert sind und auch die Abbildung keine vollkommen zutreffende ist, indem die Fühler, die vordersten Tarsen und auch die des mittleren Bein- paares vollkommen abweichend dargestellt erscheinen. Diodontus Curtis. 95. minutus Fabr. (Ent. Syst. II, p. 302). — Iskander-kul. €Crabro Fabr. 96. albilabris Fabr. (sec. Thomson. Hym. Scand. Ш, р. 260) (Lindenius). — Serbent. 97. elongatulus van der Lind. (Obs. II, p. 62) (Crossoce- rus). — Seravschan: Darch. Varietas feminae: niger, mandibulis fere totis, palpis, antennarum scapo, tibiis tarsisque anterioribus citrinis; pedibus posticis nigris биз basi late flavo-annulatis; tequlis pallide- testaceis. 98. Wesmaëli van der Lind. (L. с., р. 63) (Crossocerus). — Jagnob: Takfon. Varietas maris: mandibulis, antennarum scapo, pronoto, callis humeralibus, scutello pedibusque flavis; coxis, trochanteri- bus femoribusque maxima pro parte nigris; tarsis apice infuscatis. 99. quadrimaculatus Fabr. (Ent. Syst. II, p. 294). = bimacu- latus Dahlb. (sec. Thomson. L. с., р. 277) (Haplocrabro). — Jagnob: Takfon. 100. signaticrus nov. sp. Niger flavo-varius, fusco-pilosus; antennarum scapo interdum flavo-punctato vel striato, femoribus intermediis plus minusve flavo-pictis; segmenti mediani spatio cordiformi rugoso. Ф clypeo argenteo-pubescenti margine apicali subdenticulato; dorsulo sat nmitido dense punctato, lateribus leviter striatis. 12—13 mm. & genis dente armatis, mandibulis basi callo instructis; dor- sulo sat crebre longitudinaliter strigoso; scutello nitido; antenna- rum flagello articulis 20—109 dilatatis subtus excavatis, basalibus antice brevissime albido-fimbriatis, intermediis poslice flavo-mar- ginatis vel punctatis; pedibus intermediis femoribus incrassatis, Н. 5. Е. В. XXVII. 28 — 426 — metatarso vix curvato; anticis trochanteribus elongatis apice sub- tus spina parva armatis; femoribus difformibus basi dente, dein processu lato instructis, tibiis flavis postice scutatis; scuto elliptico fusco-cinereo, punctis numerosis albidis nigro-marginatis irro- rato; tarsis nigris. 14—15 mm. Jagnob: Simarch. Diese Art, welche zum Subgenus Thyreopus gehört, ist Cr. cribrarius L. täuschend ähnlich; bei dem Weibchen des letzteren ist aber der Clypeus abgestutzt, das Dorsulum dicht längsstreifig und der herzförmige Raum des Mittelsegmentes gröber gerunzelt. Das Männchen des cribrarius hat anders geformte Fühler, ein sehr dicht gestreiftes Dorsulum, deutlich gekrümmte Metatarsen an den Mittelbeinen und ist der Schild der vordersten Tibien braun gefärbt, die hellen Flecken auf demselben viel weniger zahlreich, nicht schwarz umkantet und die meisten von länglicher Form. 101. Uljanini Radoszk. (L.c., р. 79;tab. УШ, fig. 13: $. — Kohl in Speng. Zoolog. Jahrb. Ш, р. 570: 3). = altaicus Е. Мот. (Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, р. 165: ö, ©). — Jagnob: Kol. — Artutsch. Die citirte Abbildung passt nicht auf die von mir untersuch- ten Exemplare. Die Tibienschilder sind so dargestellt, als wären sie an der Innenseite der Vorderschienen befestigt, was vollkom- men falsch ist. — Der von mir beschriebene altaicus ist еше Va- rietät des Männchens, bei welchem die Tibienschilder hell oran- gefarben und mit schwarzen Makeln geziert sind. — Das vierte Tarsenglied des dritten Beinpaares ist meist normal, seltener unsymmetrisch, wie die über ihm stehenden, beschaffen. 102. vagus L. (Fn. Suec., p. 1664) (Solenius). — Seravschan: Kschtut, Artutsch. Varietas feminae:nigra, mandibulis basi, scapo et pedicello, fascia pronoti medio interrupta, postscutello, callis humeralibus, abdominis segmentis secundo, quarto quintoque fascia latissima, anterioribus medio interruptis, femoribus apice, tibiis tursisque flavis, his apice nigricantibus, illis postice nigro-striatis; pedicello supra macula nigra notato; tegulis ferrugineis. Das fünfte Abdominalsegment ist vollständig gelb gefärbt, das zweite und vierte mit einer mitten sehr schmal unterbroche- nen, sehr breiten gelben Binde geschmückt. — Diese Varietät ist dem mongolischen Or. pedicellaris F. Mor. ähnlich, bei letzte- rem ist aber das Abdomen verschieden punktirt, das dritte Füh- lerglied kaum länger als der Pedicellus, ete. 103. dilaticornis nov. sp. 4. Niger flavo-variegatus, crebre punctatus; pronoto latitudine dorsuli antice truncato, medio emar- ginato, angulis lateralibus acutis; antennarum scapo pedicelloque flavis, articulis reliquis nigris, 39—-69 valde dilatatis subtus exca- vatis; tarsis anticis albido-hyalinis apice rufescentibus. 6—7 mm. Jagnob: Takfon. — Darch. Gehört in das Subgenus Solenius. — Der schwarze Kopf ist sehr dicht und fein punktirt, fast matt, sehr kurz und dünn röthlichgreis behaart, der Clypeus silberweiss tomentirt, die gel- ben Mandibeln mit bräunlichrother Spitze. Der abgeplattete, nach der Spitze zu erweiterte Fühlerschaft und der Pedicellus gelb, die Geisselglieder schwarz gefärbt. Das dritte Fühlerglied ist sehr kurz, das 4-te, 5-te und 6-te stark erweitert und unten ausgehöhlt; vom siebenten an sind dieselben sehr kurz, breiter als lang und viel schmäler als das sechste. Der Brustkasten ist überall dicht, Dorsulum und Schildchen gröber als die Mesopleu- ren punktirt, schwach glänzend. Das Pronotum ist eben so breit wie das Dorsulum, vorn gerade abgestutzt, mitten tief eingeschnit- ten, mit scharf vortretenden Seitenecken; die vordere abschüs- sige Fläche ist runzelig punktirt, die obere quer gefurcht. Die Metapleuren und die Seiten des Mittelsegmentes sind gestreift, der herzförmige Raum dicht gerunzelt und durch eine feine Längslinie halbirt. Das Mesosternum ist vorn ungerandet. Die Schulterbeu- len sind gelb gefärbt, zuweilen auch der vordere Saum des Pro- notum; die Flügelschuppen sind rothbraun, das Randmal und die Adern der schwach rauchig getrübten Flügel hellbraun gefärbt. 28* — 428 — Die Dorsalplatten des Abdomens sind eben so dicht und kaum feiner als die Mesopleuren punktirt, 2—6 mit einer breiten gel- ben Binde geziert, die beiden vorderen mitten schmal unterbro- chen, oder auf dem dritten Segmente fehlend. Die glänzenden Ventralplatten sind sehr sparsam und undeutlich punktirt. Die Beine sind gelb, die Hüften und Trochanteren schwarz gefärbt; die vordersten Schenkel, welche eine zugerundete Basis zeigen, sind hinten zuweilen schwarz gestreift, die mittleren und hinter- sten am Grunde mehr oder weniger ausgebreitet schwarz ge- zeichnet. Die vordersten Tarsen sind fast durchscheinend weis- slich, die beiden untersten Glieder hellroth gefärbt; das erste ist etwa drei mal so lang als breit, mit parallelen Seitenrändern. Cr. flagellarius F. Mor. ähnlich, welcher aber ein noch stär- ker entwickeltes Pronotum, dessen vordere Fläche glatt ist, be- sitzt, dessen Dorsulum eine spiegelblanke, glänzende, glatte Scheibe hat und dessen Mesopleuren gröber und viel sparsamer punktirt sind. —Mit Cr. crassicornis Spin. und hybridus Eversm. habe ich obige Art nicht vergleichen können, indessen passen die Beschreibungen letzterer Arten nicht vollkommen auf jene. 104. sexeinetus Fabr. (Ent. Syst. II, p. 285) (Clytochry- sus). — Iskander-kul. NEUE НУМЕХОРТЕВЕХ VOM PAMIR. Beschrieben von Dr. I. Morawitz. Der durch seine Reisen in Central-Asien rühmlichst bekannte Capitän Br. Grombezewski brachte von der Expedition auf den Pamir folgende neue Hymenoptera aculeata mit: Megachile Grombczewskii. Nigra, atro-hirta, thorace supra cano-villoso; abdominis seg- mentis duobus anticis supra albido-, posticis cum ventre rufo- pilosis: mandibulis deplanatis, qudridentatis, sulco dorsali, inter dentes terminales excurrente, longo instructis. 2? 13 mm. Die Färbung der Behaarung dieses Weibchens ist auffallend ähnlich der einer Hummel und namentlich den Arbeitern des Bom- bus lapidarius L. var. eriophorus und incertus. — Der Kopf und Clypeus sind sehr dicht und lang kohlschwarz behaart. Die Man- dibeln sind vorn abgeplattet, mit fein punktirt-gerunzelter matter Basis, innen mit 4 Zähnen armirt, von denen der oberste abge- stumpft erscheint. Die Furche, welche zwischen den beiden un- — 430 — teren Zähnen beginnt, geht bis über die Mitte hinauf, mit dem gleichfalls gefurchten Aussenrande parallel verlaufend. Die Füh- ler sind schwarz, das dritte Glied derselben ist etwa um die Hälfte länger als der Pedicellus und kaum länger als das vierte. Der Brustkorb ist unten und an den Seiten dicht und lang kohl- schwarz, oben. weiss behaart; die hintere Wand des Mittelseg- mentes ist mit schwarzen Haaren besetzt. Tegulae, Flügelwurzel, Randmal und Adern pechschwarz, die Cubitalzellen fast gleich gross. Die beiden vorderen Abdominalsegmente sind weiss, die zwei letzten roth, die dazwischen liegenden schwarz behaart. Die Bauchbürste ist brennend roth. Die Beine sind dicht schwarz, die Innenfläche der hinteren Metatarsen rostroth be- haart, die Schienensporen und die Klauen hell rostroth gefärbt. In der Körpergestalt ähnlich M. ursula Gerstäck. It am 31. Juli 1888 gesammelt worden. Nach ihrem Entdecker benannt. Rhophites pamirensis. Niger, nitidus, griseo-pilosus; capite fusco-viridi-metallico; mesonoto subtiliter sparsim punctato, scutello laevi; segmenti mediani dorso fere opaco obsolete striato; tegulis nigro-piceis; alis vix fumatis, cellula cubitali prima secunda distincte majore, carpo pallide-testaceo, venis obscurioribus; abdomine subaenescente, seg- mentis basi punctis piliferis tenuissimis insculptis, margine apicali splendido glabro; pedibus calcaribus testaceis simplicibus. 2 7 mm. Der dunkelgrün metallische Kopf ist sehr fein und sehr dicht punktirt, schwach glänzend, greis behaart; dunkle Haare stehen an den Seiten des Gesichtes, auf der Stirn und dem Clypeus; dieser ist ziemlich sparsam punktirt und zeigt jederseits an dem fast gerade abgestutzten Endrande einen sehr kleinen abgerunde- ten Vorsprung. Die Fühler sind schwarz mit behaartem Schafte. Dorsulum und Schildchen stark glänzend, greis behaart; ersteres — 431 — sehr fein und nicht dicht punktirt, letzteres glatt erscheinend. Das Hinterschildehen ist schwächer glänzend und kaum gerunzelt. Die Mesopleuren sind dicht punktirt, schwach glänzend, dunkel behaart, die Metapleuren fast glatt und kahl erscheinend. Das Mittelsegment ist hell behaart, der Rücken sehr fein längsrunze- lig mit glänzendem schmalen glatten zugerundeten Endsaume. Tegulae dunkel pechbraun. Die Flügelwurzel ist fast schwarz, das Randmal der schwach getrübten Flügel hell scherbengelb, die Adern pechbraun, die Subcostal-Ader schwarz gefärbt; die erste Cubitalzelle ist grösser als die zweite, die Vena transversa ordinaria interstitiell. Das Abdomen ist stark glänzend; die Endhälfte der vorderen Segmente erscheint glatt und kahl, mit pechbraunem Endsaume, die Basalhälfte derselben ist mit äusserst feinen, weissliche Haare tragenden Pünktchen versehen. Das fünfte Segment zeigt einen deutlichen grünlichen Me- tallschimmer. Die Endfranze ist hellbraun. Die Beine sind greis, die Metatarsen innen hell rostroth behaart; die Schienenbürste ist weiss, die Sporen hell scherbengelb. Der Sporn des mittleren Beinpaares ist nadelförmig zugespitzt. Diese Art gehört in das Subgenus Halictoides und ist para- doxus F. Mor. sehr ähnlich; bei diesem sind aber das Mesono- tum und Schildehen sehr fein und sehr dicht punktirt, kaum glänzend, die Vena transversa ordinaria der Vorderflügel ein wenig vor der Gabel eingefügt, etc. — Vom Rh. atrocoeruleus F. Mor. unterscheidet sie sich durch die helle Behaarung. Gesammelt am 7. August 1888. Crabro alticola. Niger, nitidus, abdominis segmentis 19— 50 pallide flavo-fas- cialis, fasciis intermedüs interruptis; mesopleuris metapleurisque suturis simplicibus haud crenatis instructis; segmento mediano fere laevi longitudinaliter canaliculato; tegulis macula picea nota- BE tis; alis cellula cubitali venam recurrentem pone medium exci- piente; pedibus nigris, tilnis flavo-pictis, tarsis rufescentibus. 9 8 mm. Gehört in das Subgenus Thyreopus. — Der Kopf ist schwarz, glänzend, mit sehr fein und sehr zerstreut punktirten Schläfen, Hinterhaupte und Scheitel. Die Stirn ist fein und ziemlich dicht nadelrissig gestreift, dazwischen sehr fein punktirt; die Eindrücke jederseits am oberen inneren Augenrande sind deutlich ausge- prägt. Der Clypeus ist silberweiss pubescent, der vorspringende mittlere Theil desselben abgestutzt. Die Mandibeln sind schwarz, die Taster dunkel pechbraun gefärbt. An den schwarzen Fühlern sind die Glieder 3—5 fast länger als breit, die folgenden, mit Ausnahme des letzten, deutlich breiter als lang. Das Pronotum des einfarbig schwarzen Thorax zeigt mitten einen schwachen Längseindruck und zugerundete Seiten. Das lebhaft glänzende Dorsulum ist an den Seiten und vorn sehr fein und zerstreut punktirt, das Schildchen und Hinterschildchen fast glatt erschei- nend. Meso- und Metapleuren äusserst fein und zerstreut punk- tirt, stark glänzend, mit einfachen Nähten. Das Mittelsegment hat glänzende glatte Pleuren, welche unten durch eine kurze Leiste von der hinteren, sehr undeutlich gerunzelten Wand ge- schieden sind; die obere Fläche desselben erscheint matt, obsolet runzelig-punktirt, und ist von einer ziemlich schmalen Furche, welche sich am Grunde verbreitert und die sich auf die hintere Wand fortsetzt, durchzogen. Die rücklaufende Ader der Vorder- flügel mündet in die Cubitalzelle zwischen Mitte und äusserem Winkel; das Randmal ist gelb, die Adern theils gelb, theils dun- kel gefärbt. Der Hinterleib ist glatt und glänzend, das erste Seg- ment an der Basis mit einer tiefen, beiderseits scharf gerandeten Grube und einer blassgelben Binde vor dem pechrothen Endrande. Das zweite, dritte und vierte Segment haben eine bleichgelbe, mitten unterbrochene Binde; auf dem fünften ist dieselbe voll- ständig. Das Analsegment hat eine röthliche Spitze. Alle Ven- tralplatten sind glatt und glänzend. Die Beine sind schwarz, die — 433 — Schienen aussen und an der Spitze gelb, die Tarsen und die Schienensporen des dritten Paares hell rostroth gefärbt. C. alpinus Imhof ähnlich, welcher aber ein dicht gestreiftes Dorsulum und Schildchen besitzt und dessen Mittelsegment oben am Grunde mit scharf ausgeprägten, schräg verlaufenden Längs- kielen versehen ist. Gesammelt am 7. August 1888. Species Carabidarum generis Daptus Fisch. Revidit Andreas Semenow. Clarissimus Edm. Reitter nuperrime genus Daptus Fisch. in conspectu dichotomico breviter revidit ejusque tres species argute dignovit!). Tamen synopsis Reitteriana non est арфа ad omnes hujus generis species determinandas; nam clarissimus ille coleopterologus austriacus sub nomine Dapti Komarowi speciem ab Шо Дарю, диет sub eodem nomine a. 1889 institueram ?), longe diversam descripsit et praeterea synonymiam specierum Fischerianarum false instituit. Quam ob rem conspectum novum specierum omnium ad genus Daptus Fisch. spectantium scribere et earum distributionem geographicam diserte indicare consilium cepi. Species generis Daptus, quod solummodo cum generibus Geopino Lec.?) et Liodapto Bates) affinitatem quandam prae- 1) Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1593, pp. 109—110. 2) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, р. 385. 3) Cf. Lacordaire. Gen. Col. I, 1854, p. 260. 4) H. W. Bates: Ann. Mus. Civ. Stor. Nat. Genova, (2), VII (XXVII), 1889, p. 102. bere videtur, habitant loca deserta argillacea et imprimis in solo salifero vivere solent. Genus Daptus est typus vere palaearcticus: ejus enim spe- cies, inde ab Hispania meridionali usque ad Turkestaniam sinen- sem et fl. Obj in Sibiria distributae, aream quae circiter inter gr. 35 et 53 lat. bor. terminatur occupant; earum centrum geo- graphicum ad littora orientalia maris Caspii, ubi tres Dapti species (D. vittatus Fisch., pictus Fisch. et Komarowi m.) observantur, situm esse videtur. 1 (2). TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM. Dilutissimus, elytris et praesertim abdomine albido-testa- ceis, illis vitta obliqua abbreviata postice suturam tan- gente dilute fusca notatis; mandibulis infuscatis, ad api- cem nigris. Capite amplo pone oculos magnos sed parum prominulos fere non angustato, fronte et clypeo obsoletis- sime vel non rugatis, illa utrinque ante oculos angulum parvum sed valde acuminatum, extrorsum prominulum omninoque marginatum formante; mandibulis fortibus, elongatis, ad apicem distincte strigulosis. Prothorace ca- pite unacum oculis perparum latiore, basi valde angustato, ‚ apicem versus fortiter dilatato, apice profunde emargi- nato, angulis anticis acutiusculis, antrorsum prominulis atque a capite distantibus, lateribus longe ab angulis posticis profunde sinuatis, his acutiusculis, extrorsum prominulis; margine laterali antice haud (sive angustissime) explanato. Elytris pone medium levissime ampliatis, anum haud tegen- tibus. Prosterni processu intercoxali basi fortissime stran- gulato, apice claviformiter dilatato.—Long. 7—8 mm. D. Komarowi m. Species obscuriores, rufo- vel obscure flavido-testaceae, plus minusve nigro-variegatae, abdomine saepissime ob- scurato. 3 (6). 4 (5). 5 (4). 6 (3). Fronte utrinque аще oculos angulum magnum, prominu- lum, acutiusculum, antice et a latere marginatum effi- ciente. Capite antice plus minusve manifeste rugato, sta- tim pone oculos valde prominulos angustato. Capite unacum oculis prothorace vix angustiore. Protho- race ante angulos posticos profunde exciso, his fere acutis, a capite leviter distantibus, angulis posticis rectis vel etiam subacuminatis, leviter extrorsum directis. Angulis lateralibus frontis fere acuminatis, vix extrorsum directis. Rufo-testaceus, elytris vitta obscura valde obliqua postice suturam tangente notatis. — Long. 8, mm. — (Ex Reit- ter). D. acutus Rttr. Capite unacum oculis prothorace multo angustiore. Pro- thorace basi modice angustato, ante angulos posticos parum sinuato, his subrotundatis vel leviter obtusatis, anticis plus minusve obtusis quoque. Testaceo-rufus, antennis, pedibus elytrisque paulo dilutioribus, his macula elongata vittiformi nigra, suturam haud tangente decoratis; abdo- mine saepius plus minusve obscurato vel nigro-variegato. Interdum piceus, mandibularum basibus, palpis, antennis, pedibus epipleurisque elytrorum rufescentibus exceptis (var. Komineckit Bielz). — Long. 6—9 mm. D. vittatus Fisch. Fronte utrinque ante oculos angulum brevem, non promi- nulum, subobtusiusculum et solum a latere marginatum formante. Capite antice saepissime non rugato, pone ocu- los multo minus prominentes parum sensimque subangus- tato. Prothorace latitudinem capitis cum oculis parum superante, ante angulos posticos subrectos extrorsumque leviter prominulos semper manifeste sinuato. Rufo-testa- ceus, elytris dilutioribus vitta obscura plerumque plus mi- nusve obliqua decoratis, prothoracis disco (imprimis ad marginem anticum) saepissime macula vel vitta obscura — 437 — notato, abdomine sternoque saepius obscure brunneis vel piceis. — Long. 6%,—81/ mm. D. pictus Fisch. CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNONYMICUS. Genus Daptus Fisch. Daptus Fischer. Entomogr. Ross. II, 1823—24, p. 35. Daptus Dejean. Spec. Col. IV, 1829, p. 17. Daptus Dejean. Iconogr. IV, 1834, p. 15. Daptus Motschulsky. Käf. Russl., 1850, tab. VII. Daptus Lacordaire. Gen. Col. I, 1854, p. 261. Daptus Fairmaire & Laboulbene. Faune Ent. Fr. I, 1854—56, pp. 116, rk Daptus Jacquelin-Duval. Gen. Col. Eur. I, 1857, p. 37. Daptus L. Redtenbacher. Fauna Austr., 2. Aufl., 1858, pp. LXI, 53. Daptus Schaum: Naturg. Ins. Deutschl. I. 1, 1860, p. 558. Daptus Г. Redtenbacher. Fauna Austr., 3. Aufl., 1874, pp. LXV, 69. Daptus Seidlitz. Fauna Balt., ed. II, 1891, p. 13 (Gatt.). Daptus Seidlitz. Fauna Transsylv., 1891, р. 13 (Gatt.). Daptus Ganglbauer. Käf. Mitteleur. I, 1892, pp. 333, 334. 1. Daptus Komarowi Sem. Daptus Komarowi A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, p. 385. Incolatus: prov. Transcaspica, verisimiliter ejus pars austro- occidentalis. Materialia examinata : 1) in coll. P. a Semenow: Prov. Transcaspica sine indicatione loci melius determinata (A. Komarow. 1888). 2 specimina (49). 2, Daptus acutus Rttr. ? Daptus vittatus Piochard de la Brülerie: Ann. Soc. Ent. Fr. 1875, p. 407. Daptus acutus Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 109. Incolatus: insula Cyprus (sec. Reitter). — 488 — Animadversio. Наес species, mihi in natura ignota, Дарю Komarowi m. proxime affinis esse videtur. Facile etiam fieri po- test, ut Daptus acutus Rttr. sit solummodo varietas occidentalis speciei supra nominatae transcaspicae. 3. Daptus vittatus Fisch. Acinopus maculipennis Dejean. Cat. Col., 1821, p. 13 (nom. nud.). Acinopus scaritoides Dejean. Cat. Col., 1821, р. 13 (nom. nud.) (= var.). Daptus vitattus Fischer. Entomogr. Ross. II, 1823—24, p. 38; tab. XLVI, FAT Ditomus vittiger Germar. Ins. spec. nov., 1824, p. 2. Daptus vittatus Dejean. Spec. Col. IV, 1829, р. 19 (excel. synon.). Daptus vittatus Gebler: Ledebour’s Reis. II. 3, 1830, p. 34. _ Daptus vittatus Dejean. Iconogr. IV, 1834, р. 21; tab. 172, f. 5 (excl. synon.). Daptus vittatus Dejean. Cat. Col., 3-me éd., 1837, p. 46 (excl. synon.). Daptus vittatus Motschulsky. Ins. Sibér., 1844, p. 193. Daptus vittatus Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1847, I, р. 345. Daptus labiatus Motschulsky: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1849, II, p. 69. ? Daptus vittatus Motschulsky. Käf. Russl., 1850, p. 21. Daptus labiatus Motschulsky. Käf. Russl., 1850, p. 21. Daptus Kominecki Bielz: Verh. Sibbg. Ver. f. Nat. 1851, р. 150 (= var.). Daptus vittiger Fairmaire & Laboulbène. Faune Ent. Fr. I, 1854—56, DIT Daptus vittiger Jacquelin-Duval. Gen. Col. Eur. I, 1857, tab. 17, f. 85. Daptus villiger (err. typogr.) L. Redtenbacher. Fauna Austr., 2. Aufl., 1858, p. 53. Daptus vittatus Gebler: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1859, I, p. 446. Daptus vittatus Solsky: Horae Soc. Ent. Ross. VIII, 1872, p. 180 (pro parte). | Daptus vittiger Küster. Käf. Eur. ХХХ, 1878, p. 1. Daptus vittiger L. Redtenbacher. Fauna Austr., 3. Aufl., 1874, p. 69. Daptus vittatus Н. W. Bates: Scient, Res. 24 Yark. Miss., Coleopt., 1890, p. 5. Daptus vittatus Seidlitz. Fauna Transsylv., 1891, p. 58. Daptus pictus Ganglbauer. Käf. Mitteleur. I, 1892, р. 335. Daptus pictus Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 109. Incolatus: inde ab Hispania meridionali per Europam medi- terraneam °) et austro-orientalem, Rossiam meridionalem Cauca- 5) Cf. inter alia: Oertzen. Verzeichn. Col. Griechenl. u. Cret. in: Berl. Ent. Zeitschr. 1886, р. 209. — Bertolini. Catal. Col. d’Italia, 1872, р. 26. — 439 — sumque usque ad Я. Obj. in Sibiria occidentali®) nec non Tur- kestaniam sinensem (Jangihissar in Kashgaria ’); montes Rossicae ad oras Tibetiae boreali-occidentalis!). Occurrit etiam passim in prov. Transcaspica (Kizil-arvat!), in Turkestania rossica (impri- mis in ejus parte occidentali: Petro-Alexandrowsk ad fl. Amu- darja!, Kasalinsk ad fl. Syr-darja!) nec non in Bucharia occiden- tali (Kara-kul!). Materialia examinata: 1) in coli. ent. Musei 2001. Acad. Caes. Scient. Petrop.: Hispania (coll. T. Tschitscherin. 1892). — Carthagena (coll. T. Tsehitscherin. 1892). — Gallia mer. (Dr. G. Kraatz). — Transsyl- vania (Dr. Stierlin. 1872). — Transsylvania (coll. T. Tschitscherin. 1892). — Rossia mer. (coll. T. Tsehitscherin. 1892). — Sarepta (A. Becker: coll. S. Solsky, coll. T. Tschitscherin. 1892). — Astrachan (В. Е. Jakowlew: coll. S. Solsky).— Sibiria (coll. T. Tschitscherin. 1892). — Kasalinsk (Dohrandt. 28. У. 1874). — Syr-darja: Kara-tübe pr. Kasalinsk (Dr. N. Sewertzow. 5—8. VI. 1874). — Petro-Alexandrowsk (D. Werigin. 1875). Specimina numerosa (49). 2) in coli. P. a Semenow: Transsylvania (Е. Reitter).— Prov. Taurica: Tschokrak (P. a Se- menow. 1889).—Saratow (P. а Semenow. 1886). — Prov. Stavro- politana (У. Faussek. 1886). — Ргоу. Turgajensis (В. Hansen. 1892). —Semipalatinsk (М. Suwortzew. 1888).—Deserta Kirgiso- rum inter Kasalinsk et Karkaralinsk (W. Bateson. 1887). — Ргоу. Transeaspica: Kizil-arvat (А. Tschoglokow. 1892). — Bucharia oeeid.: Kara-kul (G. & М. Grum-Grzhimailo. 6. ТУ. 1889).—Karasaj in montibus Rossieis, alt. 10.0007 (exped. M. Pewtzow. У. 1890). Speeimina numerosa (6$). Animadversio. Specimina occidentalia plerumque pertinent ad var. Komineckit Bielz. 6) «In planitiebus salsis prope Loktewsk» (Gebler: Ledebour’s Reis. IL 3, 1830, р. 34). «Am Salzseen bei Loktj häufig» (Gebler: Bull. Soc. Nat. Mose. 1847. I, p. 346). «Um Ajagus, im kolywanschen Bezirke selten; um Orenburg; Caucasus» (Gebler: Bull. Soc. Nat. Мозс. 1859. I, р. 446). «Au bord des lacs salants dans les steppes des Kirguises et sur l’Irtych à Pestchanoïé» (Motschulsky. Ins. Siber., 1844, p. 193). 7) C£. H. М. Bates: Scient. Res. 24 Yark. Miss., Coleopt., 1890, р. 5. — 440 — 4. Daptus pictus Fisch. Daptus pictus Fischer. Entomogr. Ross. П, 1823—24, р. 36; tab. XX VI, f. 2; tab. XLVI, + 6 a—d. ! Daptus vittatus var. vittiger Ménétriés. Cat. rais., 1832, р. 128 (nec Germar). ? Daptus vittatus Faldermann. Fauna Transcauc. III, 1838, р. 44. ? Daptus vittiger Chaudoir. Enumér. Carab. et Hydroc. Cauc., 1846, p. 162. ! Daptus pictus Ménétriés. Ins. Lehm., 1848, p. 20. ? Daptus pictus Motschulsky. Käf. Russl., 1850, p. 21. ! Daptus clypeatus Motschulsky in litt. ! Daptus vittatus Solsky: Ногае Soc. Ent. Ross. VIII, 1872, р. 180 (pro parte). ? Daptus vittatus Leder in Radde. Fauna u. Flora d. SW. Caspi-Geb., 1886, p. 101. Daptus vittatus Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1886, p. 178. Daptus vittatus Reitter: Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXVII, 1890, p. 98. Daptus vittatus Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1892, p. 99. Daptus Komarowi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 110. D. vittato Fisch. similis et proxime affinis, sed capite paulo ampliore pone oculos minus sensimque subangustato, clypeo et fronte saepissime non rugatis, Вас utrinque ante oculos an- gulum brevem, vix prominulum, subobtusiusculum, so- lummodo a latere marginatum efficiente; oculis multo minus prominentibus; prothorace latitudinem capitis unacum oculis minus superante, lateribus ante angulos posticos extrorsum leviter prominulos et multo minus obtusos semper manifeste sinuatis, disco (imprimis ad marginem an- ticum) saepissime macula vel vitta obscura notato; vittis elytro- ‚rum plerumque plus minusve obliquis, elongatis, abdomine pecto- reque saepius obscure brunneis vel piceis. Ceterum D. vittato omnino similis. 1 1 Long. 6—8, mm. Haec distinctissima constansque species, a compluribus aucto- ribus hucusque cum Dapto vittato Fisch. confusa, a clarissimo autem viro Edm. Reitter nuper rite dignota, sed injuste ad D. Komarowi m. relata, 1. с. apud Fischer a Waldheim optime delineata est. ar Incolatus: inde a Wolga inferiore (Astrachan!) et Transcauca- sia orientali per provinciam Transcaspicam et depressionem Aralo-Caspiam usque ad Turkestaniam centralem. Materialia examinata: 1) in coll. ent. Musei 2001. Acad. Caes. Scient. Petrop.: Astrachan (B. E. Jakowlew: coll. S. Solsky).— Caucasus (E. Ménétriés. 1830). — Novo-Alexandrowsk (A. Lehmann. 1840). — Petro-Alexandrowsk (D. Werigin. 1875). — Kasalinsk (Dohrandt. 28. У. 1874). — Syr-darja: Kara-tübe pr. Kasalinsk (Dr. N. Sewer- tzow. 5.—8. VI. 1874). Nonnulla individua (3?). 2) in coll. P. a Semenow: | Aschabad (А. a Semenow. 5. У. 1889). — Tedshen (А. а Se- menow. 20—23. У, 6—7. VI. 1889).—Dort-kuju (А. а Semenow. 19. У. 1889).— Мегу (А. a Semenow. 8. У. 1889). — Margelan (А. Wilkins). Specimina пишегоза (5$). Animadversio. Limites occidentalis et australis areae geogra- phicae hujus speciei nondum satis definiti sunt; meridiem versus ea Daptum vittatum Fisch. omnino compensare videtur. В. Е В. ЖИ 29 Un nouvel Orectochilus de la faune de la Russie, Par D. Glasounow. Orectochilus zeravschanicus n. sp. Voisin de РО. involvens Fald.'), dont il diffère par ses ély- tres considérablement plus larges que la base du thorax et par la convexité moindre du dessus °). Long. © 71/,—81, mm.; © 71—91, mm. Ovalis, elongatus, parum convexus, postice attenuatus, supra subtilissime et crebre punctulatus, subnitidus, castaneus, viridi- aenescens, pube fusco-grisea dense vestitus; infra testaceus, epi- pleuris pedibusque pallidioribus. Labro semicirculari, margine antico quasi inflato; elytris thoracis basi latioribus, oblique trun- catis. $ truncatura rectilinea, angulo apicali externo obtuso, haud deleto, suturali асию; & truncatura minus obliqua, arcuata, angulo apicali externo deleto, suturali recto; tarsis anticis sat dilatatis, fere parallelis. | 1) Faldermann, Faun. Transcauc., I, p. 115; M. Régimbart, Monogra- phie des Gyrinides in: Ann. de la Soc. Ent. de France, 1888, p. 438. ?) Faldermann dit, en décrivant son О. involvens: «....valde convsexus,... elytra thoracis exacte latitudine....». — 443 — Ovale, allongé, assez large, peu convexe, rétréci en arrière (le © surtout); dessus du corps d’un vert bronzé assez brillant malgré le duvet très épais, d’un gris-jaunâtre clair, qui le couvre entièrement; toute la surface est couverte d’une très fine ponctua- tion fort serrée; le dessous du corps est testacé, avec les épipleu- res et les pattes d’une nuance plus pâle. Labre assez petit, sé- micirculaire; son bord antérieur est sensiblement épaissi, comme enflé, et garni de longs cils roux. Tête large, convexe aux côtés, couverte d’une fine ponctuation qui devient moins serrée entre les yeux et disparaît entièrement sur le vertex. Thorax court, un peu élargi en arrière, avec une légère dépression, un peu roppro- chée du bord antérieur, au milieu. Есиззоп lisse, plus large que long. Élytres sensiblement plus larges que la base du thorax, distinctement élargies après les épaules et modérément rétrécies vers l’extrémité; leurs sillons sont à peine visibles et ne devien- nent un peu distinctement marqués que vers l’extrémité, qui est obliquement tronquée; dans la © la troncature est rectiligne, son angle externe obtus, non émoussé, le sutural aigu; dans le ö elle est un peu moins oblique, arquée, son angle externe arrondi, le sutural droit. Les jambes antérieures du 3 offrent à leur extré- mité extérieure un angle droit, non arrondi; leurs tarses sont assez dilatés, presque parallèles. Bassin du Zeravchan (Turkestan occidental): fl. Maguian (vil- lage Kassatarasch, 1.300 m. d'altitude) et son affluent Sching (village Sching, 1.400 m. d’alt.).— L’insecte se tient pendant le jour sous les pierres éparpillées le long du rivage; les 4 parais- sent plusrares que les $; parmi la centaine environ d’exemplaires que j'ai pris, il n’y avait que 30%, d’individus du premier sexe. 29* De Coleopteris duobus asiaticis. Scripsit | B. E. Jakowleft. T. Gaurotes splendens n. sp. Caput et prothorax nigra, paulo metallico-relucentia, pilis brevibus flavidis obsita. Caput sat fortiter confertimque puncta- tum, solum in parte occipitali laeve, punctis paucis minutis adspersum, pone oculos sat parvos parumque convexos impres- sum. Antennae nigrae, articulo 3° quinto sequentibusque multo breviore. Prothorax aeque latus ac longus, antrorsum sat forti- ter angustatus, basi et apice sat profunde constrietus; margine ba- sali profunde bisinuato, angulis late rotundatis; margine laterali ante strangulationem posticam tubere obtuso instructo; disco sat fortiter rugoso-punctato; sulculo mediano vix distincto, ante scu- tellum foveola profunda terminato; strangulationibus apicali et ba- sali laevibus, hac punctis paucis minutisque vage adspersa. Scutel- lum nigrum, sublaeve. Elytra prothorace duplo latiora, parallela, summum ad apicem tantum angustata ibique regulariter rotun- — 445 — data; callis humeralibus valde convexis, late rotundatis; superfi- cie crasse sculpta, interstitiis punctorum convexis, irregulariter vermiformibus, splendide smaragdinis, locis autem profunde im- pressis manifeste violaceo-refulgentibus; apieibus elytrorum pilis flavescentibus instructis. Metasternum (lateribus tantum exceptis), abdomen totum pedesque dilute testacea, hi tarsis geniculisque nigris. Subtus corpus totum cum pedibus pilis laete flavidis ves- titum. Long. 13, lat. ad humeros 5'/, mm. Transbaicalia: ad fl. Tschikoj. Multo major quam @. virginea L., a qua differt, praeter co- lorem inferioris corporis partis pedumque, praesertim sculp- tura totius superficiei (imprimis elytrorum) fortiore et crassiore, his usque ad suturam (quae in @. virginea laevis atque carinatim convexa est) punctatis, etc. — @.(2) ussuriensis Bless. distingui- tur a @. splendente corpore subtus pedibusque nigris, horum so- lum femoribus basi tibiisque 4 posterioribus medio testaceis пес non elytris apice emarginatis. Голова и переднеспинка чернаго UBETA съ слабымъ металли- ческимъ отливомъ, од$тыя короткими желтоватыми волосками; голова покрыта сплошнымъ довольно сильнымъ пунктиромъ, кром$ шейной части, почти гладкой, лишь съ немногими мелкими точками; сзади глазъ вдавлена; глаза неболыше, слабо выпук- лые; усики черные, 3-й суставъ ихъ гораздо короче 5-го и всЪхъ слБдующихъ. Переднеспинка одинаково развитая какъ BB длину, такъ и въ ширину, кпереди значительно съуженная, съ довольно глубокими перетяжками на переднемъ и заднемъ кра- яхъ; послбдшй съ двумя сильными вырфзками и широко-округ- ленными плечевыми углами; боковой край съ тупымъ выступомъ передъ задней перетяжкой; средина переднеспинки довольно сильно морщинисто-пунктирована, съ едва зам$тной продольной бороздкой, которая передъ щиткомъ переходитъ въ глубокую ямку; боковые выступы сверху также глубоко вдавлены. Шей- AGE ное кольцо и задняя перетяжка, гладкая, HO на NOCHbiueh MÉCTAMN раскиданы pbakia, мелюя точки. Шитокъ черный, почти гладкй. Надкрылья вдвое шире переднеспинки, параллельныя, съужен- ныя лишь на самомъ концЪ, который правильно округленъ; пле- чевые выступы весьма выпуклые, широко округленные. Поверх- ность надкрыльевъ очень грубо скульитирована, причемъ проме- жутки между крупными точками представляются въ видЪ выпук- лыхъ, весьма неправильныхъ, червеобразныхъ извилинъ блес- тящаго изумрудно-зеленаго цвфта, тогда какъ болБе углублен- ныя MBCTA имфютъ темно - ‹1олетовый отливъ. На концф над- крыльевъ замфтны коротке желтоватые волоски. Заднегрудь, кром$ боковыхъ частей, все брюшко и ноги — сев$тло-рыжаго цвфта, лапки и колфни, т. е. вершины бедръ и основание голе- ней, — черныя. Вся нижняя сторона туловища и ноги одфты ярко-желтыми волосками. Дл. 13, шир. въ плечахъ 51, мм. Забайкалье: по р. Чикою. Гораздо крупнфе (С. virginea L., отъ которой отличается, кромф характернаго цв$та нижней стороны туловища и ногъ, боле грубой скульптурой поверхности, особенно надкрыльевъ, которыя пунктированы BMÉCTÉ со швомъ, тогда, какъ у @. virgi- пеа L. шовъ гладюй, выступаюний въ видЪ ребра. Въ Уссурйскомъ kpab ветр$чается еще трет представи- тель того-же рода, именно G.(?) ussuriensis Bless. '), который отличается чернымъ цвфтомъ нижней стороны туловища и ногъ, причемъ у посл$днихъ основаня бедръ и средина двухъ заднихъ паръ голеней красновато-желгаго HBBTA; надкрылья у этого вида не округленныя, какъ у @. virginea и G. splendens, а вырЪзан- ныя на KOHILÉ. 1) Blessig. Ногае Soc. Ent. Ross. IX, 1873, р. 247. — 447 — 1. Sphenoptera latesulcata Fairm. ?). Описанная Фальдерманномъ изъ Закавказья Sph. Scovitei весьма широко распространена въ Средней Азш; при сличент экземпляровъ этого вида изъ Закасшйской области съ закавказ- скими между ними замфчается слабая разница, которая позво- ляеть выдфлить первыхъ въ особую разновидность; но HETB ни одного существеннаго признака, который давалъ бы право эту мЪетную разновидность признать самостоятельнымъ видомъ, какъ это сдфлаль Фермэръ. Все отличе Sph. latesulcata Fairm. отъ Sph. Scovitzi заключается главнымъ образомъ въ TOMB, что туло- вище Sph. latesulcata въ плечевой области шире и выпукалЪе ybmp у Sph. Scovitzi, а скульштура вообще нфсколько грубфе; другихъ отличй ни въ описан Фермэра, ни въ натурЪ не имЪется. Sph. Scovitzi, какъ и большинство Sphenoptera, видъ весьма измфнчивый въ своихъ второстепенныхъ признакахъ; есть экземпляры совершенно гладке, т. €. имБюцше на надкрыльяхъ BMÉCTO бороздокъ лишь продольные ряды весьма, н+-жныхъ, очень мелкихъ точекъ; у другихъ болБе или менфе глубок1я бороздки сопровождаются рядами крупныхъ, глубокихъ точекъ, съ сильно развитыми поперечными морщинками; между крайними Формами можно найти BC возможные переходы. Даже въ болфе суще- ственныхъ признакахъ замфчаются часто сильныя колебаня; такъ, OCHOBAHIE надкрыльевъ, обыкновенно равное ширинЪ зад- няго края переднеспинки, бываетъ TO нЪсколько уже, то шире посл5дняго; ширина щитка, — наиболБе характерный признакъ Sph. Scovitzi, — также непостоянна. Такимъ образомъ, въ виду измфнчивости Sph. Scovitzi u ряда переходныхъ Формъ, связывающихъ ее съ Sph. latesulcata 2) Fairmaire. Bull. Soc. Ent. Fr. 1892, р. CLIII. А — Fairm., a равно по OTCYTCTBIO какихъ-либо пластическихь при- знаковъ, существенно отличающихъ послфднй видъ (кром$ боль- шей ширины и выпуклости туловища въ плечевой области), его можно признать не болБе какъ MÉCTHOÏ разновидностью SpA. Scovitzi, причемъ самое назване, данное Фермэромъ, должно быть измфнено, какъ уже усвоенное paxbe другому виду °). По- этому синонимика Sph. Scovitzi должна быть слБдующая: Sph. Scovitzi Fald. — Transcaucasia. var. transcaspica Jak. (nov. nom.) — latesulcata Fairm. (nec Jak.). — Transcaspia et Fergana. 3) Именно Sphenoptera latesulcata Jak. (Horae Soc. Ent. Ross. XX, 1886, р. 99) изъ Закавказья. Species Scarabaeidarum generis Zremazus Muls. Revidit Andreas Semenow. TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM. Prothorace elytrisque sparsim et sat vadose punctatis, prae- ter puncta majora punctis minutissimis sat copiose adsper- $15. . Major. Mandibulis sat validis, prominulis. — Long. circi- ter 4 mm. E. unistriatus Muls. . Minor. Mandibulis minus validis haud adeo porrectis. — Long. 31, mm. — (Ex Sharp). E. minor Sharp. . Prothorace elytrisque crebre, fortiter et profunde (his sub- seriatim) punctatis neque ullo modo praeterea punctulatis. Minor. — Long. 3'/, mm. E. cribratus m. — 450 — CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNO- NYMICUS. Genus Bremazus Muls. Eremazus Mulsant: Mém. Acad. Lyon. (2 sér.), I, 1851, p. 139. Eremazus Lacordaire. Gen. Col. III, 1856, p. 126. Eremazus Mulsant. Opusc. ent. XI, 1859—60, р. 174. Tolisus Sharp: Entom. Monthl. Mag. XI, 1874, p. 125. Eremazus Reitter. Bestimm.-Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamellic. (Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXX & XXXI), 1893, pp. 111, 114. 1. Eremazus unistriatus Muls. Eremazus unistriatus Mulsant: M&m. Acad. Lyon. (2 sér.), I, 1851, p. 140. Eremazus unistriatus Mulsant: Opusc. ent. XI, 1859—60, p. 175. Tolisus aeneus Sharp: Entom. Monthl. Mag. XI, 1874, p. 126. Eremazus unistriatus Reitter. Bestimm.-Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamel- lic. (Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XXX & XXXI), 1893, p. 114. Incolatus: inde ab Algeria usque ad oras Buchariae. Animadversio. Hanc speciem, quae sec. Reitter!) etiam in valle Araxis fluminis inhabitat, in desertis sabulosis totius pro- vinciae Transcaspicae usque ad Amu-darjam flumen annis 1888 et 1889 sat frequenter observabam et collegebam. 2. Eremazus minor (Sharp). Tolisus minor Sharp: Entom. Monthl. Mag. XI, 1874, p. 126. Incolatus: India boreali-occidentalis (sec. Sharp). Animadversio. Species mihi in natura ignota, quae est fortasse nil nisi specimen anomalum Æremazi unistriati Muls. Descrip- tionem valde incompletam cl. D-ris Sharp hic transcribere Вала supervacuum censeo: 1) Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1890, р. 119.—Reitter in Heyden, Reitter & Weise. Catal. Col. Eur., Cauc. et Armen. ross., 1891, p. 183. — 451 — «T. aeneo simillimus sed paulo minor, cumque mandibulis minus validis haud adeo porrectis Long. corp. 3%, mm. I have only a single specimen of this species; it was brought from Ajmere, North-Western India, by Mr. Crowder». 3. Eremazus cribratus, sp. n. E. unistriato Muls. proxime affınis, a quo discedit solum- modo magnitudine paulo minore, capitis fronte et clypeo grossius fortiusque transversim subrugose punctatis, sutura frontali dis- tinctissima magis determinata, prothorace multo fortius et creb- rius punctato nec praeterea punctulato, lateribus basin versus paulo magis dilatato, elytris fortius profundiusque subseriatim punctatis, interstitiis punctorum laevibus, nec rugulosis nec punctulatis ideoque nitidioribus, tibiarum anticarum dentibus duobus externo-apicalibus longioribus, digitatis. Ceterum cum E. unistriato omnino congruens. Long. 3°, mm. Incolatus: prov. Heptapotamica: montes Alatau transilienses ad lacum Dshasyl-kul (A. Kuschakewicz!, 1873).—Individuum unicum in coll. Р. а Semenow. MATÉRIAUX POUR SERVIR à l'étude des Feroniens. Par ТГ. Tsohitschérine. à Teratotarsa n. gen. Ligula cornea, sat lata, apice libera, recte truncata, bisetosa; paraglossis membranaceis, eam perparum superantibus. Maxillae Feroniarum. Palpi sat tenues, labiales articulo penultimo setis 2 approxi- matis instructo; mazxillares articulo antepenultimo medio sat incrassato, 2° tenui, angusto, apicem versus subincrassato, omnes articulo ultimo subcylindrico, apicem versus subangustato ibique subtruncato. Mentum profunde emarginatum, dente medio magno, late trigono, lobis lateralibus duplo fere breviore, marginato, apice acute bicuspi; lobis extus valde rotundatis, interne carinatim marginatis apiceque subdentatis, intus perparum obliquatis. — 45 © Сша ропе menti basin utrinque puncto setigero instructa. Labrum planum, laeve, subquadratum, vix transversum, apice plurisetosum, levissime sinuatum. Mandibulae breves, crassae, late trigonae, margine interiore fere recto, apice tantum intus subincurvae, sat obtusae, supra medio leviter strigulosae. Antennae dimidio corporis breviores, mediocres, filiformes, articulis 3 primis glabris; 1° crassiusculo, tertio perparum lon- giore, cylindrico, apice puncto setigero praedito, 2° et 3° subco- nieis, Шо breviusculo, hoc praecedente fere duplo longiore, cete- ris 3° vix brevioribus. Pedes validiusculi; femora, imprimis antica, ad medium subin- crassata, omnino fere glabra; tibiae apicem versus sat dilatatae, anticae minime subarcuatae, intermediae valde, posteriores parce spinulosae, illae vix subarcuatae, hae omnino rectae, omnes 4 apice spinulis acutis seriatim circumductae; $75 mediocres, antici articulis quattuor primis in © haud dilatatis, 1° fere 2 sequentium longitudine, 4° subtriangulariter emarginato, omnibus subtus glabris, ad latera tantum breviter spinulosis, intermedii posticique (hi praesertim) articulis lateribus valde compres- sis, elongato-subquadratis, supra lateribusque laevibus, haud sul- catis, 1° sat longo, sequentibus longitudine decrescentibus, 5° pri- шит aequante, subtus parce brevissimeque spinuloso, unguiculis sat tenuibus, longiusculis, simplieibus; érochanteres elongato-sub- ovati, apice subrotundato. Prosternum processu intercoxali laevi, haud marginato, apice pilis nonnullis rigidis obsito, medio canaliculato. Metasternum episternis brevissimis, longitudine latioribus, epimeris amplis. Abdomen segmentis laevibus, transversim haud sulcatis, sin- gulis punctis binis majusculis medio instructis, ano d-ris simplici, utrinque puncto setigero unico praedito; penis simpliciter arcua- tus, apice compresso, obtuse subtruncato. Caput sat magnum, levissime subincrassatum, oculis medio- — 454 — cribus, parum prominulis, fronte utrinque late leviter impressa, clypeo brevi, lato, apicem versus angustato ibique subemarginato, punctis setigeris supraorbitalibus utrinque duobus. Pronotum latum, quadratum, margine laterali sat crasso, reflexo, angulis postieis rectis, apice subobtusiusculis, punctis setigeris in margine laterali utrinque duobus praeditum, 1° ante medium, 2° fere in ipso angulo postico sitis. Elytra capite cum prothorace haud longiora, hujus medio fere non latiora, lateribus subparallelis, apicem versus subangus- tata, basi sulcata, suleuli margine postico levissime sinuato, hu- meris obtuse angulatis, haud dentatis, apice rotundata, minime sinuata, anum omnino tegentia, dorso antice plana, posterius sat convexa, ad apicem sensim declivia, leviter striata, striis in fundo obsoletissime subpunctulatis, interstitiis planis, septimo pone hu- meros parum convexiore, haud tamen carinato, rudimento striolae subscutellaris brevi, inter suturam et striam primam sito, punctis dorsalibus nullis, margine laterali late reflexo; epipleuris antice latissimis. Habitus valde singularis, abnormis. О : latet. La forme du corps est fort étrange et n’offre une certaine analogie qu’avec celle des Abax; encore cette analogie n’est-elle que fort éloignée; la conformation du corselet offre une certaine ressemblance avec la Feronia (Abax) undulatorugosa Tschitsch. (Horae Soc. Ent. Ross., XX V, р. 152), de la Caffrerie. Le carac- tère essentiel du genre, les tarses antérieurs simples dans les deux sexes, est très étrange, et j'ai d’abord hésité de ranger cet insecte parmi les Feroniens; je me suis cepéndant arrêté à ce dernier parti, parce que l’ensemble des autres caractères conve- nait bien mieux à ce groupe qu’à toute autre tribu des Carabi- ques. Тег. Schouberti п. sp. $. Long. 16—17 mill., lat. elytr. 5%, —6, pronot. 5, —6 шШ. — D’un noir peu brillant, un peu — 455 — soyeux en dessus. Tête assez grosse, lisse, impressions frontales assez courtes, peu profondes, mais très larges; yeux petits, fort peu saillants; antennes assez greies, ne dépassant pas le bord pos- térieur du corselet. Celui-ci grand, large, transversal, d’un milli- mètre environ plus large que long au milieu, légèrement rétréci en avant, où il est profondément échancré avec les angles sensible- ment avancés, mais légèrement obtus au sommet, ses côtés sont légèrement arrondis depuis l’extrémité jusqu’à la base même, le rebord latéral est épais, relevé, et s’épaissit encore davantage en arrière, vers les angles postérieurs, où les côtés du corselet sont sensiblement déprimés; le rebord latéral présente quelques légères dentelures espacees са et la sur toute son étendue; les angles pos- térieurs sont droits, obtus au sommet; la base, coupée carrément près des angles, est un peu échancrée au milieu; l’impression tranversale antérieure est peu marquée, celle postérieure l’est assez fortement et la base derrière elle est déprimée; les impressions longitudinales de chaque côté de celle-ci sont très faibles, très larges, fort diffuses et plutôt fortement rugueuses que ponctuées; cette rugosité s'étend sensiblement en avant vers le rebord late- ral; la ligne médiane est fortement marquée entre les deux impres- sions transversales qu’elle dépasse à peine et cela en devenant presque insensible; la base est lisse au milieu, avec quelques fines rides longitudinales et obliques, couvrant l’espace entre le bord postérieur et l’impression transversale de la base. Les élytres sont à peu près de la longueur de la tête et du corselet pris en- semble, aussi ou presque aussi larges entre les épaules que la base du corselet, à laquelle elles adhèrent complètement; leurs côtés sont d’abord presque parallèles et se rétrécissent ensuite vers l'extrémité, qui est obtusément arrondie, et presque sans vestige de la sinuosité qui la précède habituelement; les épaules sont car- rées, obtuses au sommet; le rebord basal est un peu sinué; le des- sus, très déprimé près des épaules, devient assez convexe en arrière, décrivant une courbe assez forte pour descendre sur Pextré- mité; le rebord latéral est large et relevé; les stries sont fines, — 456 — presque lisses, très indistinctement pointillées au fond, intervalles plans, sans points dorsaux sur le 3°. Le dessous du corps est lisse, les côtés de l’abdomen très finement chagrinés. Épisternes postérieurs plus courts que larges, très élargis, leurs épimères presque aussi grands qu’eux-mêmes. Les tarses postérieurs ne sont pas sillonnés exterieurement, le 5° article de tous présente, au dessous, quelques petites épines, peu nombreuses. Les épipleu- res des élytres sont excessivement élargis en avant, où ils sont presque deux fois aussi larges que les épisternes postérieurs. 2 С se trouvaient dans la collection de M. de Léséleuc. J’ai dédié cette espéce remarquable à la mémoire d’un ami bien cher, décédé actuellement, Eugène Schoubert, musicien distingué, et qui s'était intéressé, dans le temps, à mes études entomologi- ques. Feronia Latr. Dei. Subg. Hoplodactylus Chaud. '). Si on veut considérer les Aphaonus Reitter comme un genre distinct, il devra changer de nom, attendu que ses caractéres essen- tiels sont ceux mêmes du genre Hoplodactylus Chaud. IH ya bien quelques légères différences: ainsi, dans le Hoplodactylus typique, persicus Chaud.?), les épisternes postérieurs sont un peu plus courts que dans les 3 Aphaonus que je connais, et les angles postérieurs du corselet sont arrondis, —mais ce ne sont pas là des caractères suffisants pour l'établissement d’un genre, On pourrait à la rigueur considérer ces insectes comme constituant deux grou- pes séparés, quoique excessivement voisins, du genre Feronia, et, en cette qualité, je serais d’avis de garder les deux noms. Subg. Homalosoma Chaud. Fer. viridescens Cast. n’est pas, comme je l’avais supposé, 1) Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1878, II, p. 41. ?2)Chaudoir, ]. с., р. 44. synonyme de la К. marginifera Chaud.°), mais bien une espèce distincte “). Subg. Castelnaudia Tschitsch. 5). Fer. septemcostata Chaud.— nitidicollis Tchitsch. == basi- sulcataschitsch:, 1.c., p.166. Subg. Loxodactylus Chaud. Fer. carinulata Chaud. La К. Yarrae Cast. est une variété de cette espèce et non synonyme de la F. amaeroptera Chaud., comme je l’avais supposé 1. c., р. 168. Subg. Sarticus Motsch. Fer. obesula Chaud.—=saphyripennis Cast.—esmeraldipennis Cast. Ce ne sont done pas des espèces distinctes. Е. orbicollis Motsch. se rapporte aussi à la obesula, et non à la civilis Germ., comme je l’avais pensé I. с., р. 169. Subg. Eucamptognathus Chaud. Fer. africana Cast. Le d est plus étroit que la $. Un exem- plaire du premier sexe se trouvait dans la collection de M. de Léséleuc, où il était noté comme originaire de l’île de Bour- bon (?). Fer. Erinnys n. sp. d. Long. 23 mill. — C’est, de toutes les espèces que je connais, la plus proche alliée de la F. Lafertei Chevr., mais elle en est tres distincte. Plus petite, entierement d’un noir brillant, avec un reflet blenätre en dessus; pattes et antennes un peu rembrunies, pal- pes plus clairs; ces derniers dilatés vers l’extrémité, comme dans 3) Voyez: Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 171. 4) Cf. Chaudoir, Ann. Mus. Civ. Genova, 1874, p. 572. 5) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 162. HS. BE. В УЕ 30 — 458 — la Lafertei. Tête à peu près pareille, praportionnellement un peu plus petite, lisse. Corselet sensiblement plus court, un peu plus arrondi antérieurement sur les côtés, qui n’ont qu’une trace à peine distincte de sinuosité devant les angles postérieurs; ceux- ci sont obtus au sommet et nullement saillants; il y a, de chaque côté de la base, une seule impression longitudinale, plus courte que dans la Lafertei, plus marquée et dirigée un peu obliquement en dedans; l'impression transversale postérieure est bien plus distincte. Les élytres sont relativement un peu plus courtes, plus subitement rétrécies en arrière après le milieu; les épaules sont arrondies sans le moindre vestige de dent; les stries des élytres sont bien plus marquées, lisses, les intervalles très convexes, surtout vers l’extrémité; le 6° est plus convexe que les autres, particulièrement vers l’épaule, le 7° l’est encore plus et dans toute sa longueur presque; tous les intervalles sont à peu près également élevés à l'extrémité des élytres. Le dessous du corps est très lisse. Le 1° article des tarses postérieurs a un sillon peu distinct sur le côté extérieur; le 5° de tous est glabre sans cils en dessous. J’ai trouvé cette belle espèce dans la collection de M. de Léséleuc, où elle était notée comme venant du Madagascar. Elle ne peut être confondue avec aucune des espèces décrites jusqu’à présent. Subg. Abax Bon. Je me vois ici dans le cas de contester l’opinion d’un savant entomologiste contemporain, dont je suis d’ailleurs le premier à reconnaître les grandes qualités d’habile et sagace observateur. Nous voyons en effet que М. L. Ganglbauer‘) réunit les Abax aux Percus еп un genre distinct, qu’il sépare des Feronia. Quant à l'opinion, fort répandue aujourd’hui, qui veut considérer toutes les divisions du genre Feronia comme autant de genres distincts, 6) Ganglbauer, Die Käf. von Mitteleur., I, 1892, р. 296. — 459 — c’est une affaire de goût, et je ne la discuterai pas. Mais il me semble dans tous les cas peu fondé de réunir en un seul genre des insectes tels que р. ex. Æucamptognathus Lafertei et Pseudo- percus stultus, attendu qu’ils n’ont absolument rien de commun, si ce n’est les caractères génériques propres à toutes les Feronia en général. Et la F. Lafertei est certainement plus voisine de la striola que ne l’est la séulta. Il me semble donc, d’après ce qui précède, qu’il faut ou bien conserver les Abax et les Percus comme deux genres distincts, ou bien n’y voir que deux groupes différents du genre Feronia. Subg. Cophosomorpha Tschitsch. 7). 1 (6). Tarsorum artieulo 5° subtus parce ciliato. 2 (5). Episternis metasterni intus haud vel vix distinete sulcatis; elytris apice plus minusve bisinuatis. 3 (4). Elytris (desuper visis) ante apicem distinete bisinuatis; epipleu- ris (atergo visis) ante apicem fortiter sinuatis, dein valde ineras- satis abrupteque abbreviatis, ita ut eorum apex ad instar dentis validi promineat. Prosterno processu intercoxali medio late cana- liculato-impresso. © supra nigra subnitida, elytrorum intersti- tiis perparum convexioribus. 1. Lalandei Brulle 3). 4 (3). Elytris (desuper visis) apice vix bisinuatis; epipleuris (a tergo visis) ante apicem levius sinuatis, dein leviter incrassatis et gra- datim summum apicem versus evanescentibus. Prosterno pro- cessu intercoxali medio fere laevi. Ф supra omnino subalutacea, opaca, elytrorum interstitiis omnino planis. 9. Е: soror Eschitsch.. 2). 7) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 154. $) Е. Lalandei Brullé, Hist. Nat., IV, р. 373, tab. 15, fig. 2; Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Возз., ХХУ, р. 155; =? Е. caffra Dejean, Spec. des Col., III, p. 292. — Cette synonymie me parait plus que probable; Dejean ne dit rien sur la conformation de l'extrémité des élytres, mais le reste de sa description con- vient très bien à la Lalandei. Brullé, du reste, ne parle pas davantage de cette particularité, mais on la trouve dans la figure qu’il en donne 1. с. Il n’est pas sans importance d’ajouter encore que le prolongement du prosternum entre les hanches antérieures est marqué au milieu d’une large impression longitudinale. 9) F. soror Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Возз., ХХУ, pp. 155 et 156.— J'ai eu tort de dire que l’extrémité de chaque élytre était normalement échancrée; 30* — 460 — 5 (2). Episternis metasterni intus sulcatis. Elytris ante apicem sim- plieiter sinuatis. 3. F. Anceyi Tschitsch. 1°). 6 (1). Tarsorum artieulo 5° subtus glabro. 7 (8). Episternis metasterni basi marginis exterioris latitudine. Nigra, antennis pedibusque brunneo-rufis. 4. Е. dichroa Tschitsch. 11). 8 (7). Episternis metasterni basi quam eorum margo exterior latio- ribus. Tota nigro-picea. 5. Е. capicola Tschitsch. 1°). Species mihi ignota: 6. Е. natalensis Bohem. 153). > Subg. Pterostichus Bon. Fer, jungens n. sp. 42. Long. 15 mill. — Elle appartient au groupe de la К. melas et se rapproche surtout des F. acutidens Fairm. '*) et melanodes Chaud. ”). Tête lisse, avec les yeux un peu plus saillants dans le © que dans la ©. Le corselet est assez rétréci en arrière; les deux im- pressions longitudinales de chaque côté de la base, légèrement ponctuées, sont presque confondues; l’espace convexe qui les sé- pare dans la #elas est à peine sensible; le pli élevé qui sépare l'impression externe du bord latéral est plus étroit, ce qui fait paraître ce dernier un peu élargi près des angles postérieurs; ceux-ci ont une forte dent saillante au sommet. La forme des élytres ressemble à celle de la melas, la base de leurs côtés n’est quoique moins sensible que dans la Lalandei, la double sinuosité est encore assez visible, et les épipleures sont conformés, comme je viens de le dire. C’est à cause de cette inexactitude que j'ai cru devoir rééditer mon petit tableau synoptique des Cophosomorpha. Le prolongement du prosternum est lisse dans la F. soror. 10) F. Anceyi Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 156. 11) К. dichroa Tschitschérine, I. c., р. 158. 12) F. capicola T schitschérine, 1. c., р. 157. 13) Е. natalensis Boheman, Insecta Caffrar., I, р. 186. 13) Fairmaire, Bull. Soc. Ent. France, 1888, р. CC. 15) Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1878, II, р. 69. ROUES pas plus arquée vers l’épaule 15); le disque est plan et descend brusquement sur le bord postérieur; les stries sont assez fortes, finement ponctuées, les intervalles presque plans, le troisième marqué de 3—4 points, placés près de la seconde strie. Les cô- tés du dessous sont faiblement ponctués. Le 1° article des tarses postérieurs est faiblement sillonné au côté externe; le 5° de tous est garni de quelques cils en dessous. Le dernier anneau de l’ab- domen du présente une très faible dépression arrondie à peine sensible. д 2 de Wladiwostok, Sibérie ог. (M. Jankowsky! Coll. Sé- menow). Comparée à la Е. acutidens Fairm. М), la jungens a les cö- tes du corselet un peu moins arrendis, son bord anterieur moins échancré avec les angles bien meins, presque pas avancés; le re- bord latéral est moins largement déprimé, surtout en arrière. Le disque des elytres est un peu plus déprimé, l’extrémité en est moins arrondie; leur forme est aussi un peu différente, plus étroite vers la base. Elle est très distincte de la melanodes Chaud. par la con- formation différente des angles postérieurs du corselet, qui, dans cette dernière, n’ont qu’une dent à peine sensible au sommet. Fer. rubripes Motsch., Schrenk’s Reis. Amurl., II. 2, 1860, 0.194. tabs Ne 18. Je crois devoir rapporter à cette espèce une Feronia de la Sibérie arctique, qui s'adapte bien à la description (?) de Mo- tschoulsky, mais qui présente une particularité curieuse: les épisternes postérieurs sont notamment plus longs que larges et assez rétrécis en arrière, caractère qui est étranger au sousgenre 16) Ce qui, selon la description de Chaudoir, aurait au contraire lieu dans sa К. melanodes. 17) La Е. acutidens est un Pterostichus voisin de la Е. melas, et non un Omaseus, comme le dit M. Fairmaire. Un 4 de cette espèce, originaire de Pékin, se trouve dans la collection du Musée Zoologique de l’Académie des Sciences. Ur Pterostichus. Toutes les autres parties du corps ressemblent ce- pendant à un tel point à la К. montana Motsch. (insignis Sahlb.), qu’il est impossible de Реп éloigner. Long. 8—10 mill. Plus courte et plus large que la montana. La tête est plus petite, lisse, avec les impressions frontales for- tement marquées; les articles des antennes paraissent presque encore plus raccourcis. Le corselet est plus court, plus large, un peu plus arrondi sur les côtés antérieurement; les angles anté- rieurs sont un peu plus avancés, mais bien arrondis; ceux posté- rieurs le sont moins que dans la montana, plutôt très obtusément anguleux; les impressions de la base, la ligne médiane et le re- bord latéral ne diffèrent guère; les impressions transversales antérieure et postérieure sont plus marquées; la ponctuation de la base varie quant à l’étendue: elle n’existe parfois que dans les impressions près des angles; dans d’autres individus elle couvre toute la base du corselet. Les élytres sont plus courtes que dans la montana, plus larges, plus arrondies sur les côtés, striées et ponctuées à peu près de la même manière; les intervalles sont tout aussi plans, mais la rangée de 4—5 profondes fovéoies qu’on y voit sur le 3° dans la montana, n’existe pas dans la rubripes; dans la plupart des individus que j'ai vus, tous les intervalles sont plus ou moins couverts de faibles dépressions arrondies, très inégalement distribuées, qui donnent à la surface une appa- rence un peu irrégulièrement sculptée; ces dépressions disparais- sent cependant parfois presque tout à fait; ainsi, dans un de mes exemplaires il n’y en a que six, dont 4 sur le quatrième inter- valle; l’extrémité des élytres est plus arrondie que dans la mon- (ата, et encore moins, presque pas sinuée. Les côtés du dessous sont très faiblement pointillés. Les pattes sont courtes et robus- tes, les tarses postérieurs ne sont pas sillonnés extérieurement, le 5° article de tous et garni de cils en dessous. La coloration, tres brillante, varie beaucoup en dessus: cui- vreuse, verdätre, bronzée, pourprée, presque noire; le dessous est toujours d’un noir bronzé brillant, un peu verdätre, le premier — 463 article des antennes et les cuisses sont d’un rouge plus ou moins clair, genoux, jambes et tarses rembrunis. = Une grande série d'exemplaires recueillis à Anadyr (Sibérie orientale arctique) par feu le Dr. Grinewetzky (coll. Sémé- now et la mienne). x Fer. militaris. Ла! donné ce nom à ma F. miles"), ce der- nier nom ayant déjà été employé dans le genre Feronia par de Castelnau (1868). Fer. consors п. sp. 49. Long. 19—20 mill. — Voisine de la Drescheri Fisch., mais très distincte. Tête un peu moins grosse, moins renflée et plus rétrécie der- riere les yeux, ceux-ci plus saillants; impressions frontales paral- lèles, plus profondes, rugueuses. Corselet un peu plus long, faiblement trisinué au bord antérieur; la sinuosité des côtés de- vant les angles postérieurs un peu plus longue, ceux-ci droits, aigus au sommet; la sculpture du dessus est comme dans la Drescheri et un peu sujette à varier quant aux lignes tranversa- les ondulées; il y a, de chaque côté de la base, deux impressions longitudinales, dont l’externe est beaucoup moins longue et pro- fonde, et s’oblitère même presque tout à fait dans certains indivi- dus. Les élytres sont plus allongées et moins élargies en arrière dans le 4, légèrement arrondies et faiblement sinuées à l’extré- mite; dans la © elles sont presque de la même forme que celles de la © Drescheri, largement arrondies à l’extrémité; elles sont plus planes dans les deux sexes; les points des stries qui, dans la Drescheri, sont démesurément grands et profonds, occupant toute la largeur des intervalles, sont ici plus petits, moins profonds, quoique toujours encore très considérables, et tous les intervalles sont parfaitement distincts. Le dessous du corps est ponctué comme dans la Drescheri. Le dernier anneau de l’abdomen du d présente une légère impression, plus ou moins faible selon les 18) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXI, р. 187. — 464 — individus, mais sans la petite dent obtuse qu'on у observe dans la Drescheri. Il y a, pres du bord posterieur de cet anneau, deux points piliferes dans le ©, 4 dans la ©. Les tarses postérieurs sont sillonnes au côté externe; le 5° article de tous est glabre, sans cils, en dessous. $ d’un noir brillant; antennes rembrunies, avec la base du premier article plus claire, cuisses d’un brun rougeätre, genoux et jambes un peu plus foncés, mais pas noirs comme dans la Drescheri; ® colorée de même, mais les élytres sont ternes. Chaîne Kolbinskij, montagnes de l’Altai mérid. (M. Sou- wortzew! Coll. Séménow et la mienne). Fer. platymorpha п. sp. 49. Long. 17—13 mill.—Cette es- pèce est probablement très voisine dela К. macrogenys Bates ?°), mais elle est bien plus petite (de 5—6 mill.), et tout à fait de- primée en dessus *). La tête et le corselet offrent la plus grande analogie avec ceux de la К. Justusi W. Redtenb. La première est encore plus grosse, surtout dans la ®, les tempes encore plus renflées; impres- sions frontales plus larges, divergentes en arrière, où elles sont entourées de quelques points et petits sillons longitudinaux; le reste de la surface est à peu près lisse; antennes tout aussi lon- gues. Le corselet est presque tout à fait de la même forme, d’un soupcon plus rétréci en arrière, où les côtés sont d’un rien plus longuement sinués; le bord antérieur est fortement échancré, avec les angles saillants et légèrement arrondis au sommet; la base est échancrée au milieu et coupée carrément de chaque côté près des angles; le disque est très plan, l’impression transversale antérieure fortement marquée en triangle; les impressions longi- tudinales de la base, une de chaque côté, sont fovéiformes, peu profondes, mais longues et larges, atteignant le milieu du disque; 19) H. W. Bates, Transact. Ent. Soc. Lond., 1883, part. III, р. 245. 20) «Рег. macrogenys . . parum convexus..... etc.» Bates, 1. с. oo l’espace entre elles est déprimé; toute la base, y compris les impressions, et le rebord latéral sont fortement ponctués; celui- ci est relevé dans toute sa longueur, un peu plus large que dans la Justusi, et s’élargissant distinctement en arrière; on voit sur sa moitié antérieure trois points pilifères. (Peut-être même plus, mais, les individus que j’ai sous les yeux ayant un peu souffert, on ne peut les distinguer avec certitude). Les élytres sont un peu plus larges que le devant du corselet (de 1—2 mill.), moins en ovale allongé que dans la Justusi, moins élargies après le milieu (presque parallèles même dans un 6), et plus larges à leur base, qui est faiblement marginée, le rebord n’atteignant que la 6° strie, où il se réunit, en décrivant une courbe très régulière, au rebord latéral des élytres; l’épaule est donc complètement arron- die, sans le moindre vestige de dent; l’extrémité des élytres n’est presque pas sinuée, largement arrondie dans le d, presque tronquée dans la 2; le disque est tout à fait plan, le rebord latéral relevé; les stries sont modérément marquées, distincte- ment ponctuées, les points très serrés, la 9° se dédouble en arrière; les intervalles sont très plans, le 3° avec 3 points im- primés. Le dessous du corps est à peu près lisse, les épisternes postérieurs courts; le dernier segment abdominal du d a une large impression transversale, séparée au milieu par un pli lon- gitudinal tectiforme, et 2 points pilifères au bord postérieur; la ® en a 4. Les articles dilatés des tarses antérieurs (3) ont, en dessus, une impression longitudinale, semblable à celles qu’on y voit dans les Lagarus; les tarses postérieurs sont sillonnés exté- rieurement, le 5° article de tous est glabre en dessous. L’insecte est entièrement d’un brun foncé, avec les élytres d’une nuance plus claire. Wladiwostok, Sibérie orient. (M. Jankowsky! Coll. Sémé- now, celle de l’Académie des Sciences [Н. Christof!] et la mienne). Fer. (?) caucasicola п. sp. 49. Long. 13,—15V, mill. — — 466 — Elle ressemble beaucoup à la Р. (Pseudoorthomus) abacoides D ej., mais elle est bien plus grande et plus large. Tête assez grande, lisse; impressions frontales assez fortes, étroites, pas très longues. Corselet très large, presque deux fois aussi large que long au milieu (long. med. 3—3, mill., lat. 5—5, mill.), profondément échancré en are de cercle au bord antérieur, avec les angles très avancés, mais obtusément arrondis au sommet; les côtés sont arrondis depuis l'extrémité jusqu’envi- ron le 1” tiers de leur longueur, puis tombent droit (même un peu obliquement, mais très peu) sur la base, formant avec elle des angles à peu pres droits; le rebord latéral est épais et on y remarque, extérieurement, quelques faibles dentelures, peu sen- sibles; le bord basal est largement échancré en triangle; les im- pressions longitudinales de la base, 2 de chaque côté, sont assez longues, de longueur presque égale, bien marquées, l’externe plus profonde et limitée extérieurement par un pli élevé fort épais; les impressions sont presque lisses, avec quelques faibles rugosités, fort peu distinctes tout au fond; la ligne médiane est bien marquée et atteint presque les deux bords; les impressions transversales sont modérément marquées, la base un peu dépri- mée. Les élytres sont aussi larges que le corselet, en ovale allongé, déprimées, les côtés sont légèrement arrondis, l’épaule est terminée par une grande dent très obtuse; le rebord basal est presque droit; les stries sont assez fortes, lisses, les interval- les très plans, le 3° marqué de 3 points imprimés; il n’y a pres- que pas de sinuosité devant l’extrémité des élytres, et celle-ci est arrondie. En dessous, les épisternes du prosternum portent quelques points vers leur partie antérieure; les côtés du meta- sternum avec ses épisternes sont couverts d’une ponctuation assez fine, mais serrée; on voit aussi quelques points sur les côtés du 1° segment abdominal; les côtés des autres sont plus ou moins ridés et chagrinés. Les épisternes postérieurs sont très courts, à peu près carrés. L’anus du © est simple avec 2 points pilifères. Celui de la © en a quatre. Il n’y a pas desillon externe sur le 1° article des tarses postérieurs; le 5° de tous est glabre, sans cils en dessous. Dernier article des palpes maxillaires atté- nué vers l'extrémité, où il est légèrement tronqué. Quatre exemplaires des alpes de la Swanétie (VIII. 1890. N. Kuznetzow! Coll. Séménow et la mienne). La forme du dernier article des palpes maxillaires, tout à fait pareils à ceux de la К. abacoides Dej., semble assigner à la caucasicola une place dans le voisinage des Haptaderus, mais le 5° article des tarses glabre l’en éloigne. Le pli très fort qui sépare l’impression basale externe du corselet du rebord latéral, ne se rencontre non plus, à ce degrès de développement, dans les Pseudoorthomus. J'avais cru d’abord reconnaître dans cette es- pèce l’Abax Stierlini de Gautier, mais celui-ci dit que le corse- let est plus long que large dans son espece, ce qui ne saurait convenir & la F. caucasicola, chez laquelle on observe juste le contraire. Chaudoir dit en outre que la К. Stierlini qu'il pos- sédait, provenait de Trébisonde. La К. caucasicola habite les alpes de la Swanétie, et je crois que Lederer, dont Gautier tenait ses exemplaires, n’a jamais visité ces contrées. Sube. Omaseus (Dej.) Ganglb. Ce sous-genre, caractérisé parmi les groupes voisins par le 5° article des tarses cilié en dessous, ne comprend que deux espè- ces: 1) Е. vulgaris L. avec ses variétés et 2) Г. cardiodera Chaud.*1) =? dubia Gautier”). Ce dernier nom est omis dans l’édition 1891 du catalogue de ММ. у. Heyden, Reitter & Weise; je crois qu’il faut le placer en synonymie de la cardio- Чета et je ne trouve rien dans la description de Gautier) qui fasse penser le contraire. Les deux espèces étant originaires du 21) Chaudoir, Enumer. des Carab. du Caucase, р. 143. 2) Gautier des Cottes, Mittheil. Schweiz. Ent. Ges., III, 1, 1869, р. 139. 23) Dont d’ailleurs les études fantaisistes n’ont qu’une valeur scientifique des plus contestables. — 468 — même pays, j'y vois un argument de plus en faveur de l’opinion que j’avance. Quant à la F. brevicornis Gaut.°*), elle appartient indubita- blement au sous-genre suivant. Gautier la place dans le groupe de ses «Omaseus à forte carène dentiforme sur l'anus du д», ce qui, joint aux rapports apparents dans la forme du corps, place- rait cette espèce dans le voisinage immédiat de la F. nigra Schall., dont elle n’est peut-être qu’une variété, et alors certai- nement identique avec la var. subcordata Chaud., qui habite comme elle le Caucase. Sube. Platysma Bon, Steph. *?). L'emploi de ce nom, pour désigner le groupe des К. nigra Schall. et congénères, récemment inauguré par M. L. Gangl- bauer, sera peut-être considéré comme tant soit peu arbitraire et n’évitera sans doute pas, en cette qualité, d’être plus ou moins critiqué. Je l’adopte, quant à moi, pour éviter autant que possible la création de nouveaux noms pour les différentes sections, si nom- breuses, du genre Feronia*). 24) Gautier des Cottes, I. c., р. 136. 25) L. Ganglbauer in Heyden, Reitter & Weise, Catal. Coleopt. Eur. Cauc. et Armen. ross., 1891, p. 33; Die Käf. von Mitteleur., I, 1892, pp. 264 et 274. | 26) Parmi les espèces qui rentrent dans ce groupe, il y en a deux qu’il faud- rait enfin, d’un commun accord, considérer comme non avenues. Ce sont F\ Baeri Motsch. et F. turcomannica du même auteur. La première (Bull. des Nat. de Moscou, 1845, p. 22) est ou bien une oeuvre de haute fantaisie, ou bien une espèce artificielle, fabriquée avec le corselet d’une Р. nigra et les élytres d’une vulgaris; cela s’est vu. Il est à remarquer que l'étrange insecte dont il s’agit n’a, depuis, jamais été retrouvé, ni à Moscou, sa patrie présumée, ni ailleurs. Quant à la F. turcomannica Motsch. (Die Käf. Russl., р. 48), elle peut être rapportée à n'importe quelle espèce plus petite que la nigra. Il est possible qu’elle soit identique avec ma nouvelle F, Glasunowi (voyez plus bas). Voici, textuellement, ce que Motschoulsky dit de la furcomannica: «Pterostichus turcomannicus. Ge- hört vielleicht zu Pt. extensus m. (in litt.!!), ist aber kleiner. Vom Pt. niger unter- schieden durch nach hinten mehr verschmälertes Halsschild und durch weniger parallele Deckschilde,. Länge überragt kaum 6 Linien.» (?!). — 469 — Ayant à faire connaître trois espèces nouvelles rentrant dans le groupe actuel, je ne crois pas inutile d’en analyser brièvement les formes déjà connues. 1 (2). 2 (1). 3 (8). 4 (5). 5 (4). 6 (7). 7 (6). EC) 9 (14). 10 (11): 11 (10). 12 (13). Ano d-ris carina magna ad basin dentiformiter prominente instructo, Ф-ае fere inermi, saepius carina quamvis obsoleta, haud tamen deficiente. 1. F. nigra Schall. Ano d-ris plerumque omnino inermi, rarius (Ё. leptis) carina subnulla, haud dentiformi instructo ?7). Pronoto margine postico prope angulos exacte recto, his pro- minulis, acutis. Pronoto longiore, lateribus ante angulos posticos longius si- nuatis; his modice prominulis; pronoti impressionibus basa- libus a margine laterali plica angustiore minusque elevata se- paratis. © ano saepius indistincte carinato. 2, Е. leptis Bates. Pronoto breviore, lateribus ante angulos posticos brevius for- tiusque sinuatis, his valde prominulis, acutissimis; pronoti impressionibus basalibus a margine laterali plica latiore ma- gisque elevata separatis. d ano omnino inermi. Elytrorum striis omnino fere laevibus. 3. F. fortis A. Moraw. 4. F. Eschscholtzi Germ. Elytrorum striis crenulato-punctatis. (Ex Е. Бай его, 1844). 5. Е. erenulatopunctata Sahlb. Pronsto margine postico utrinque angulos versus nonnihil obliquato, his reetis, haud vel minime prominulis, summo apice subobtusiuseulo vel subacuto. Metasterno episternis elongatis; pronoto longius cordiformi. Elytris in 6 nitidissimis, in $ alutaceis, opacis. 6. F. cordaticollis Heyd. Elytris in utroque sexu fere aeque nitidis. Episternis meta- et prosterni, his praesertim, fortissime ereberrimeque punctatis; elytrorum striis in fundo suberenu- 27) Occurrunt, ceterum, etiam Е. leptis specimina 4 carina anali omnino des- tituta. — 470 — latis, interstitiis (praecipue 3°—5°) anterius paulo convexiori- bus. Corpore majore. 7. F. chotanensis n. sp. 13 (12). Episternis: prosterni multo minus grosse punctatis, meta- sterni punetis aliquot sat parce impressis; elytrorum striis minus distinete punetulatis, interstitiis minus convexis. Cor- pore minore. 8. F. Glasunowi n. sp. 14 ( 9). Metasterno episternis latitudine vix longioribus; pronoto bre- vius latiusque cordiformi. 9. Е. insignicollis п. sp. 1. Fer. nigra Schall. 28); var. Е. rapax Motsch., Ins. de la Siber., р. 155; Gautier des Cottes, Mittheil. Schweiz. Ent. Ges., Ш, 1, 1869, р. 137; = Р. planipennis Sahlb., Nov. ad Ochotsk lect. Carab., 1844, p. 48; var. F. subcordata Chaud., Bull. des Nat. de Moscou, 1842, р. 824; ibid., 1844, р. 426;=? Е. brevicornis Gautier, 1. c., р. 136. Les differences que Gautier signale entre les F. nigra et rapax sont tout à fait illusoires; la largeur du corselet et des élytres varie à un tel point dans cette espèce que les différentes formes qui en résultent méritent à peine le titre de variétés. Quant à la carène qu’on voit parfois sur l’anus de la Q, généra- lement peu distincte, elle disparaît fort souvent dans des nigra typiques, tandis que le contraire s’observe tout aussi souvent dans des individus correspondants au type de la rapax. Les caractères qui distinguent la subcordata Chaud. sont tout aussi insignifiants. C’est, comme je l’ai dit plus haut, à cette même variété qu’il faut probablement rapporter la F. brevicornis Gautier. 2. Fer. leptis H. W. Bates, Transact. Ent. Soc. Lond., 1885, part II, р. 249. Comme le dit Bates, cette espèce diffère de la nigra par sa forme plus étroite, moins robuste et par le corselet plus sinué 28) Voyez pour la synonymie détaillée: Schaum, Naturg. der Ins. Deutschl., I, р. 454, et Gemminger & Harold, Catalog. Coleopt., I, р. 325. all aux côtés devant les angles postérieurs, plus étroit en arrière. J’ajouterai encore que le pli qui sépare les impressions basales du corselet du rebord latéral est moins élevé et que l’anus du & ne présente qu'une carène peu distincte et qui disparaît même parfois entièrement. Elle paraît commune au Japon. 3. Fer. fortis A. Moraw., Bull. Acad. Petrop., V, 1863, p. 252. L’individu typique de la collection du Musée de l’Académie Impériale des Sciences diffère effectivement de la F. Eschscholtzi par les caractères décrits par M. A. Morawitz, c’est-à-dire que les yeux sont un peu plus grands, le corselet un peu plus long, plus fortement rétréci devant les angles postérieurs et les élytres plus parallèles. Mais il faut dire que ces caractères sont sujets à d’assez sensibles variations et qu’on est parfois un peu embarrassé, quand on a à classer un plus grand nombre d'exemplaires, de dire avec certitude à laquelle des deux espères appartient tel individu douteux). Ce cas s’est présenté parmi les РЁ. fortis et Esch- scholtzi rapportés par М. J. Wagner de Gornyj Zerentuj. 29) Mon ami A. Séménow avance, au sujet de ces espèces confuses, une opi- nion que je goûte fort et qui me paraît résoudre la difficulté. Il pense notamment, qu’on a affaire, dans des cas semblables, à des espèces d'avenir, s’il est permis de s'exprimer ainsi, à des espèces qui ne sont encore qu’en voie de formation, et qui, une fois atteint l’extrême degré de perfectibilité qu’elles poursuivent en sens inverse, élimineront complètement la forme intermédiaire, leur ancêtre commun, pour constituer dorénavant deux espèces nettement caractérisées et facilement reconnaissables. Il s’agit seulement de ne pas confondre ces formes pour ainsi dire encore inachevées avec les variétés d’especes déjà constituées, variétés qui ne sont que des modifications d’un type fixe, dues généralement à l'influence des localités qu’elles habitent. Ainsi, la Е. nigra me semble avoir atteint le suprême degré de développement dont elle était susceptible, et les modifications ulté- rieures du type ne peuvent plus constituer de forme assez caractérisée pour deve- nir espèce. Les variétés connues s’excluent plus ou moins les unes les autres dans les localités qu'elles habitent plus particulièrement; ainsi le vrai type de la nigra paraît surtout propre aux plaines de l’Europe; plus loin vers l'Orient il se modifie insensiblement pour aboutir à la Е. rapax Motsch., qu'on ne rencontre qu’en Sibérie; quant aux régions très montagneuses, elles ont leur variété parti- Né 4. Fer. Eschscholtzi Germ., Ins. Spec. Nov., p. 19; Dejean, Spec., Ш, pp. 337 et 339; ibid., У, р. 761; Motschoulsky, Insectes de la Siber., р. 162; — F. picipennis Motsch., 1. c., P.156. La forme du corps est, comme je viens de le dire, un peu sujette à varier. Généralement moins parallèle que l’espèce pré- cedente, avec le corselet un peu plus court, moins rétréci devant les angles postérieurs; les yeux sont un peu moins grands. La F. picipennis Motsch. doit évidemment être rapportée à cette même espèce. Motschoulsky place, à la vérité, ces deux noms dans des sous-genres différents 3°), mais il n’y a pas à s’en éton- ner outre mesure, attendu que ces sortes de méprises lui étaient familières. 5. Рег. crenulatopunctata Sahlb., Nov. ad Ochotsk lect. Carab., 1844, p. 39. Cette espèce, qui m’est inconnue en nature, ne paraît différer essentiellement de la К. Eschscholtzt que par les stries des ély- tres ponctuées (crenulato-punctatis). П se pourrait qu’elle n’en soit qu’une variété. Jakutsk; Ochotsk. 6. Fer. cordaticollis Heyd., Deutsch. Ent. Zeitschr., 1884, р culière, connue sous les noms de distinguenda Heer (Suisse) et subcordata Chaud. (Caucase). П est hors de doute que ce ne sont là que des races locales qui, pour ainsi dire, dépassent le but normal du développement de l’espece, et ne peuvent, par conséquent, aboutir à rien de stable. Les F.fortis et Eschscholtzi paraissent être dans d’autres conditions; elles habitent les mêmes localités, ce n’est donc pas l’influence de ces dernières qui produit les déviations plus ou moins accusées dont il s’agit; ensuite, les individus bien typiques des deux espèces se distinguent par un ensemble de caractères indiscutablement plus important que les différences de la nigra à la rapax ou à la subcordata. Quant à moi, j’aime mieux y voir des espèces en voie de forma- tion que des races d’un seul et même type. 30, Motschoulsky, Ins. de la Sibérie, р. 156, Pterostichus picipennis et р. 162, Omaseus Eschscholtzi. La description que donne de cette espèce М. L.von Heyden, quoique assez détaillée, ne nous apprend cependant pas certains details qui ne manquent pas d'importance. La longueur du corps varie entre 16, et 20 шШ. Les im- pressions de chaque côté de la base du corselet sont bistriées et c’est la strie externe qui est séparée du rebord latéral par un pli modérément élevé; les côtés du bord basal du corselet sont cou- pés un peu obliquement en avant, vers les angles postérieurs 2"). Les élytres sont brillantes dans le © et ternes, soyeuses dans la ®. En dessous les côtés du prosternum ainsi que ceux des épi- sternes sont couverts d’une ponctuation assez serrée, mais pas très forte; les côtés du metasternum sont tantôt presque lisses, tantôt couverts de points plus ou moins apparents; ses épisternes sont presque lisses; on n’y voit parfois que quelques points fort épars. Les épisternes mêmes sont plus allongés et plus rétrécis en ar- rière que dans la nigra. L’anus du © porte tantôt 1, tantôt 2 points pilifères de chaque côté à son bord postérieur. J’ai même devant les yeux un exemplaire qui en a 1 d’un côté et 2 de l’autre, ce caractère n’a donc aucune importance dens cette espèce. M. L. von Heyden a décrit cette espèce d’après des exem- plaires pris à Osch. Les miens viennent de l’Alaï (2. VI. 1889. В. Grombezewsky!) et du Ferghana (11. УП. 1888. Id.!). (Coll. Séménow et la mienne). 7. Fer, chotanensis п. sp. 49. Long. 16—19 mill.— Voisine de la cordaticollis Heyd., dont elle diffère à première vue par la sculpture des élytres, qui sont d’un noir très brillant dans les deux sexes. Tête à peu près pareille; cependant, la ponctuation qu'on у remarque a moins d’étendue en arrière; impressions frontales un peu plus marquées; les yeux encore plus saillants. Le corselet est 31) Ce caractère, quoique un peu moins prononcé dans la Е. cordaticollis que dans les 3 espèces suivantes, y est cependant encore suffisamment distinct pour pouvoir servir à la classification. Н. S. Е. В. XXVII. 1 ©> TREE un peu plus convexe, ses côtés sont plus longuement arrondis, la sinuosité qui précède les angles postérieurs est plus courte, ceux-ci, à peine saillants au somment ®), sont bien plus ouverts que droits, à cause de la conformation du bord basal, dont les côtés sont coupés très obliquement en avant, vers les angles; les impressions longitudinales de la base, deux de chaque côté et dont l’interne est plus longue, sont fort peu distinctes, presque con- fondues dans une excavation commune fortement ponctuée, qui est séparée du rebord latéral par un pli élevé médiocrement accusé; le reste du corselet est à peu près comme dans la cordaticollis. Les élytres sont à peu près de la même forme, plus fortement striées, les stries presque crénélées;, les intervalles (surtout les 3°—5°) sont plus convexes, le 3° marqué de deux ou trois gros points imprimés. En dessous, les côtés du sternum, avec les épis- ternes, sont couverts d’une ponctuation excessivement forte et serrée; les côtés de l’abdomen sont ponctués bien plus faiblement. Le segment anal du 6 est simple avec 1 point pilifère de chaque côté à son bord postérieur; dans la Ф Па à son bord postérieur une faible dépression transversale, un peu relevée au milieu ), et 2 points pilifères de chaque côté *). Plusieurs individus originaires du Chotan (22. VI. 1890. B. Grombezewsky. Coll. Séménow et la mienne). 8. Fer. Glasunowi п. sp. 99. Long. 151,—16%, шШ. — Plus petite que la cordaticollis Heyd., d’un noir peu brillant dans les deux sexes. Tête à peu près pareille, mais bien plus finement ponctuée; la ponctuation disparait presque entièrement au milieu. Le cor- selet est généralement moins fortement cordiforme, moins élargi 32) Leur pointe est même parfois presque obtuse. 33) De façon qu’on y appercoit comme la trace d’une carène tectiforme très obtuse et presque effacée. #4) П arrive parfois que dans le & aussi il y en a deux, mais c’est accidentel. (Voyez plus haut, Е. cordaticollis Hey d.). en avant et moins rétréci en arrière (sa forme est cependant un peu sujette à varier: tantôt un peu plus court et plus large, tan- tôt plus étroit et un peu plus long); les côtés du bord basal sont coupés plus obliquement en avant vers les angles postérieurs; ceux-ci, plus ouverts que l’angle droit, le sont davantage que dans la cordaticollis, plus semblables en cela à ceux de la К. chotanen- sis; l'impression externe de chaque côté de la base du corselet est assez nettement marquée, mais le pli qui la sépare du rebord latéral est moins distinet que dans la première de ces deux espè- ces. Les élytres sont un peu plus courtes, plus arrondies sur les côtés, plus ovalaires, moins élargies en arrière, même dans la 2. Le dessous du corps est ponctué comme dans la cordaticollis, par conséquent bien plus faiblement que dans la chotanensis. On voit sur le dernier segment abdominal du 4 une légère impression oblongue comme dans la cordaticollis Heyd. Celui de la © est conformé comme dans la chotanensis. Le nombre des points pili- fères est semblable. Ma collection en renferme plusieurs individus, trouvés tous dans la vallée du Zeravschan (Kschtut: Artutsch; fl. Magian. D. Glasounow!). 9. Fer, insignicollis п. sp. 49. Long. 15—16, mill.-—Cette espèce diffère essentiellement de toutes les autres: 1) par ses épis- ternes postérieurs de fort peu plus longs que larges, plus courts encore, par conséquent, que dans la F. nigra; 2) par la forme générale du corps et plus particulièrement par celle du corselet qui est plus court et plus large que dans les trois espèces pré- cédentes. En outre, l’impression longitudinale externe de chaque côté de la base du corselet, généralement bien moins profonde que l’interne, disparaît presque entièrement dans certains individus. Plus petite que la plupart des individus de la F. cordaticollis Heyd., relativement un peu plus large, plus robuste. Tête un peu plus grosse (relativement), assez legerement ponctuée dans les impressions frontales et sur les côtés, en arrière 31* — 470 2 des yeux; le milieu du disque presque tout & fait lisse. Le corse- let est plus large et plus court; le bord antérieur plus profonde- ment échancré; les angles antérieurs paraissent par suite plus avancés, mais sont néanmoins très arrondis, un peu plus largement même; la sinuosité des côtés devant les angles postérieurs est un peu plus courte; ceux-ci sont plus ouverts que l’angle droit et seraient un peu obtus, n’était la saillie à peine perceptible de leur extrême sommet; le bord basal, fortement échancré au milieu, se relève ensuite, des deux côtés, obliquement vers les angles, et cela davantage que dans la cordaticollis; le rebord latéral est un peu plus épais; on voit sur le disque quelques lignes transver- sales ondulées qui deviennent plus marquées en arrière, vers les impressions longitudinales; celles-ci, deux de chaque côté, sont de longueur presque égale, l’interne profonde, l’extérieure beaucoup moins marquée et disparaissant même parfois presque entièrement; elles sont assez fortement ponctuées; on voit, en outre, quelques points épars sur le milieu de la base. Les élytres sont relativement plus courtes et plus larges, un peu plus arron- dies aux côtés et plus ovalaires dans le 4; dans la © leur forme, à part la longueur un peu moindre, est à peu près comme dans la cordaticollis, c’est-à-dire un peu élargie en arrière; les stries sont un peu moins marquées, légèrement ponctuées au fond; les intervalles (3 £) sont à peu près aussi plans que dans la cordati- collis $; le 3° est généralement marqué de 3 points imprimés, dont un est porfois accidentellement effacé. Les épisternes du prosternum sont couverts d’une ponctuation assez marquée et fort serrée; des points semblables, mais plus espacés, couvrent les épis- ternes postérieurs et les côtés de la poitrine; les 2—3 premiers segments de l’abdomen sont couverts d’une ponctuation plus fine, plus ou moins apparente et de quelques rides longitudinales assez marquées. L’anus du 4 est simple avec 2 points pilifères à son bord postérieur; celui de la 2 est un peu déprimé transversale- ment, le long du bord postérieur, un peu moins au milieu qu’aux cotés, avec 4 points pilifères. — 477 — Semiretschje: Karakol; Issyk-Kul. (Coll. Séménow et la mienne). Subg. Pseudadelosia Tschitsch. 35). Je ne connaissais pas, à l’époque où je décrivais les Feronia rapportées de l’Asie centrale par M. Potanine, les F. nimbata А. Moraw., nimbatidia Chaud. et Solskyi Chaud., qui rentrent précisément dans mon sous-genre Pseudadelosia, et dont l’une *) est certainement identique avec ша К. punctatipennis. Quant à la seconde espèce que j'ai décrite, К. laevipunctata, il se pourrait qu’elle soit synonyme de la nimbatidia Chaud., dont elle a la conformation du corselet, mais je n’en suis pas certain, attendu qu’elle diffère de la nimbata Moraw. par d’autres caractères encore; ainsi les côtés des élytres sont plus arrondis et leurs stries sont beaucoup moins fortement ponctuées. Chaudoir, en décri- vant sa F.nimbatidia, qu’il compare aussi à la nömbata, ne men- tionne rien de ces particularités, ce qui me porte à croire que la laevipunctata pourrait bien être une espèce distincte. La К. mimbatidia Chaud., originaire du Japon, m’est malheu- reusement inconnue en nature. Les quatre espèces du groupe Pseudadelosia, connues jusqu’à présent, se distinguent de la façon suivante: 3) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXIII, p. 197. П faut avouer que ce nom n’est pas très heureux; ce groupe n’a, effecti- vement, absolument rien de commun avec les Adelosia, si ce n’est le prolonge- ment du prosternum rebordé entre les hanches. Ces insectes viennent se placer bien mieux auprès des Pseudomaseus Chaud., avec les groupes voisins, tels que Badistrinus, Eurythorax etc. Il faut supposer que Motschoulsky avait voulu désigner ces mêmes insectes sous le nom de Rhagadus (Bull. des Nat. de Mosc., 1865, р. 261). Si on voulait, une fois pour toutes, adopter cette opinion (malgré les doutes de Chaudoir et Bates), mon nom devrait céder le pas à celui, plus ancien, de Mo- tschoulsky. L’espèce que ce dernier a décrite, Fer. microcephala Motsch. (Etud. Entom., 1860, p. 6. Japon), est probablement synonyme de la nimbata A. Moraw. 36) Fer. Solskyi Chaud. AIO 1 (2). Pronoto impressionibus basalibus a margine laterali plica minus 2 (1). distincta, sat obsoleta separatis; angulis posticis fere rectis, apice plus minusve, sed semper distincte denticulatis. 1. Е. nimbata A. Moraw. Pronoto impressionibus basalibus a margine laterali plica dis- tinctissima, sat elevata separatis. 3 (4). Pronoto angulis posticis omnino fere rotundatis, apice haud denticulatis. 2. Е. nimbatidia Chaud. 3. F. laevipunctata Tschitsch. 4 (3). Pronoto angulis posticis fere rectis, apice distincte denticu- latis. 4. Е. Solskyi Chaud. 37). Subg. Badistrinus Motsch. °°). Motschoulsky a suffisamment bien décrit ce sous-genre pour qu’il soit reconnaissable. J’ajouterai, à ce qu’il en dit, que les episternes postérieurs sont plus longs que larges, et que le 5° article des tarses est glabre, sans cils au dessous *). Le groupe, 37) 1. F. nimbata A. Moraw., Bull. Acad. Petrop., V, 1862, p. 235;=? Rhaga- dus microcephalus Motsch., Étud. Entom., 1860, p. 6; Bull. des Nat. de Moscou, 1865, p. 261; H. W. Bates, Trans. Ent. Soc. Lond., 1873, part II, р. 285; ibid., 1883, part III, р. 250 (Lagarus nimbatus); Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1878, II, p. 64. Province de l’Amour (Sibérie orient.); Japon; province Schan-si (Chine). Elle a été rapportée de cette dernière localité par M. Po- tanine. . Е. nimbatidia Chaud., Bull. des Nat. de Moscou, 1878, II, р. 63; Н. W. Bates, Trans. Ent. Soc. Lond., 1883, part III, p. 251. Japon. . F. laevipunctata Tschitsch., Horae Soc. Ent. Ross., XXIII, p. 198. Province Gan-su (Chine). . Е. Solskyi Chaud., Bull. des Nat. de Moscou, 1878, II, р. 65;=F.puncta- tipennis Tschitsch., Horae Soc. Ent. Ross., ХХ Ш, р. 197. Rivière Lefu; Sidemi (province de l’Amour); village Sche-pu (pro- vince Gan-su). 3) Motschoulsky, Bull. des Nat. de Mosc., 1865, p. 258. 39) Motschoulsky dit qu’il n’y a pas de points dorsaux sur le 3-е intervalle des élytres. Cette assertion est inexacte: il y en a 2 sur la partie postérieure de l'intervalle, mais ils sont peu visibles, étant presque confondus avec la 4-е strie; \ — 479 — ainsi caractérisé, ne comprend que deux espèces: Fer. aberrans A. Moraw., Bull. Ac. Petrop., V, 1862, p. 251; idem, Beitr. Käferf. Jesso, р. 49 (Pterostichus sens. Erichs.); = subaenea Motsch., Étud. Entom., 1860, р. 6 (Orthomus); H. W. Bates, Trans. Ent. Soc. Lond., 1873, part II, p. 286 (Lagarus); = sagaw Motsch., Bull. des Nat. de Mosc., 1865, р. 259“). La seconde espèce est la F. laticollis Motsch., Ins. de la Siber., р. 163, tab. 7, fig. 9 (Omaseus); Bull. des Nat. de Moscou, 1865, р. 259 (Badistrinus). М. A. Morawitz considérait *') cette der- nière comme identique avec la К. aberrans, mais en cela cet émi- nent observateur s’est trompé. La collection de $. Ex. M. le Sénateur Séménow renferme une Feronia (Badistrinus) qui est indubitablement la laticollis Motsch., et qui diffère de l’aberrans par plusieurs caractères, dont l’essentiel est que les épisternes postérieurs ne sont pas sillonnés le long du bord extérieur, tan- dis qu’ils le sont très distinctement dans l’aberrans; les côtés du corselet sont d’ailleurs plus arrondis, surtout en arrière, la dent de l’épaule est moins forte, les stries des élytres moins distincte- ment ponctuées et leur disque un peu plus convexe, surtout en arrière. La F. aberrans se rencontre au Japon et dans la province de l'Amour (Sibérie orient.); la laticollis paraît propre aux régions on п’арегсой pour ainsi dire qu’un tiers de chaque point, en regardant l’insecte de côté. M. A. Morawitz signale l’absence de la petite strie préscutellaire dans certains individus de la Е. aberrans. Cela n'arrive qu’accidentellement dans le groupe actuel, tandis que ce caractère est constant dans celui, très voisin, des Eurythorax Tschitsch. (Voyez plus bas). 40) Cette dernière synonymie n’a pas encore été observée. П suffit cependant de lire la description de la F. sagax pour s’en convaincre. Il est évident que Motschoulsky avait complètement oublié, dans cette occasion, l’existence de sa F. subaenea. Le nom, imposé par M. A. Morawitz, devra prévaloir sur celui de subaenea, ce dernier ayant été employé antérieurement, et cela deux fois: F. (Pterostichus) subaenea Chaud., 1850 (Omaseus, ensuite Petrophilus) et Г. (Holcaspis) subaenea Guérin, 1841 (Platysma). 41) Avec doute (cf. A. Morawitz, Beitr. Käferf. Jesso, p. 49). Te — 480 — plus occidentales de la Sibérie; l’exemplaire que j’en ai vu vient de Semipalatinsk. Subg. Burythorax Tschitsch. 4°). Ce sous-genre, très voisin des Badistrinus Motsch., en dif- fère principalement par le 5° article des tarses garni de quelques cils en dessous, par l’absence de la petite strie préscutellaire, qui est remplacée par un gros point imprimé, situé soit entre l’écusson et la 1" strie, soit à la base même de celle-ci, qui semble alors y prendre naissance; enfin par le 3° intervalle des élytres marqué de 3 points, petits, mais distincts. Il n’y rentre que deux espèces: F. haptoderoides Tschitsch., 1. c., р. 192, et une nouvelle que j’ai nommée: Fer. eurymorpha п. sp. 4 ©. Long. 8—9"/, mili.—Très voisine de la haptoderoides. D’un noir bronzé brillant en dessus; la © l’est un peu moins; pattes, antennes et palpes brunätres. Un peu plus grande; les côtés du corselet sont moins arron- dis en arrière, се qui le fait paraître plus rétréci en avant, plus large; les stries des élytres sont un peu plus marquées. Je renvois pour le reste à la description de la ЕР. haptoderoi- des, en y ajoutant que les deux espèces ont les stries des élytres finement pointillées. La F. eurymorpha a été trouvée par M. Jankowsky à Si- demi, dans la province de l’Amour (Sibérie or.). (Coll. Séménow et la mienne). Subg. Pseudoceneus Tschitsch. 43). Le nom de Leptopodus que Chaudoir avait donné à ce groupe étant resté inédit, je pense être autorisé à maintenir le mien. 42) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXIII, p. 192. 43) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 171; = Leptopodus Chaudoir, Ann. Mus. Civ. Genova, 1874, p. 600 (sine diagn.). — 481 — Subg. Simodontus Chaud. 44). Selon Chaudoir “), la Fer. antipoda Motsch. serait plutôt identique avec la F. elongata Chaud., qu'avec la К. australis Dej.; cette assertion ne paraît cependant reposer sur aucune donnée certaine. Subg. Poecilus Bon. Fer. amabilis. Je donne ce nom à ma К. opulenta (Horae Soc. Ent. Ross., ХХШ, р. 196), ce dernier ayant déjà été employé par Castelnau (1868). Fer. longiventris Solsky = F. Staudingeri Heyden, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1884, р. 221; var. turkestanica Reitter, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1891, p. 35. M. L. von Heyden n’a eu sans doute sous les yeux que fort peu d’exemplaires de cette espèce; il aurait remarqué, dans le cas contraire, que les différences qu’il signale entre les РГ. Staudingeri et longiventris sont tout à fait instables. La ponc- tuation du corselet varie beaucoup et disparaît parfois tout à fait; la dent de l’épaule est plus ou moins distincte; la ponc- tuation des stries de même “), et il est complètement impossi- ble de fixer une limite précise pour toutes ces variations. C’est aussi à tort que l’espèce а été placée dans le groupe des Sogènes; elle appartient dans le voisinage des Poecilus fortipes etc. М. Е. Reitter a donné le nom de Poec. turkestanicus à une variété qui ne diffère du type que par la coloration du dessus, qui est tantôt d’un bronzé plus ou moins obseur, tantôt d’un bleu métallique “?). 4) Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1844, р. 412; ibid., 1874, р. 110; = Orthomus Motsch.; Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 164. 45) Chaudoir, Bull. des Nat. de Mosc., 1878, II, p. 54. 46) Comme l’a déjà observé Solsky (Voyage de Fedtschenko au Turkestan, Coleopt., p. 91). 47) Solsky mentionne ces variétés, 1. с. — 482 — Fer. latithorax Tschitsch., Horae Soc. Ent. Ross., XXI, р. 241. Je suis porté à croire que ce n’est qu’une variété, ou même une aberration anormale de la Fer. fortipes. Je n’ai pas vu depuis d’autre individu semblable. Fer. Korbi п. sp. 2. Long. 13, mill.—D’un noir peu brillant (Ф) en dessus, avec les bords latéraux et l’extrémité des élytres d’un vert brillant bleuâtre ou pourpré, avec les épipleures de cette dernière nuance. Voisine de la К. Koyi et constituant le passage entre cette espèce et la dimidiata. Tête distinctement ponctuée, mais moins fortement que dans la Koyi typique. Corselet assez long (long. med. 3°, lat. envi- гоп 4°/, mill.), un peu plus étroit à l’extrémité qu’à la base, côtés très faiblement arrondis, bords latéraux fortement déprimés et s’elargissant davantage en arrière, ce qui fait que le pli qui sé- pare les impressions basales du rebord latéral est bien plus étroit que dans la Koye et ressemble, en cela, à celui de la dimidiata; les impressions longitudinales de chaque côté de la base sont moins profondes que dans la Koyi et très fortement ponctuées. Les ély- tres sont pareilles, un peu plus arrondies sur les côtés après le milieu; stries tout aussi marquées, mais la ponctuation en est un peu moins forte. En dessous, les côtés du corps sont fortement ponctués; épisternes postérieurs et tarses conformes à ceux de la Koyi. La principale différence consiste done, comme on le voit, dans la conformation du rebord latéral du corselet, qui est fortement déprimé et élargi en arrière. Le premier article des antennes est presque noir, à peine rembruni. М. Г. Ganglbauer *) m’en a communiqué, comme venant d’Amasia, dans l’Asie Mineure, deux 9, sous le nom que je leur 4%) Je m’empresse de remercier ici ce collègue éminent pour la complaisance pleine d'amitié avec laquelle il а mis à ma disposition plusieurs espèces de Fero- niens appartenant à la collection du Musée Impérial Royal de Vienne. — 453 — ai conservé. (Coll. du Musée Impérial Royal d'Histoire Naturelle de Vienne et la mienne). Fer, iberica п. sp. 4. Long. 16%, mill.—D’un noir peu bril- lant en dessus. Tête assez grosse, presque lisse, avec quelques points et rides irrégulières faiblement marqués; impressions frontales fortes, lar- ges, assez longues et un peu rugueuses; yeux très grands, saillants. Corselet presque transversal, un peu plus large que long (long. med. environ 4, lat. 5 mill.), un peu plus étroit à l’extrémité qu’à la base, celle-ci coupée presque carrément, à peine sensible- ment échancrée au milieu; côtés légèrement arrondis depuis l’ex- trémité antérieure jusqu'aux angles de la base, rebordés, le re- bord un peu déprimé et réfléchi; le bord antérieur à peine échancré, avec les angles très arrondis; ceux postérieurs un peu plus ouverts que l’angle droit, et offrant au sommet une toute petite dent obtuse, à peine sensible; disque à peu près lisse, impressions trans- versales assez bien marquées; il y a, de chaque côté de la base, 2 impressions longitudinales, dont l’externe plus courte et séparée du rebord latéral par un petit pli élevé assez large; ligne médiane médiocrement marquée, atteignant environ les deux impressions transversales. Élytres en ovale allongé, à peu près aussi larges, entre les épaules, que la base du corselet, leur côtés très peu arrondis, presque parallèles même au milieu, sinués devant l’extré- mité, où elles sont assez largement arrondies; épaules obtuses, avec une trace à peine visible d’une petite dent au sommet; le rebord basal est déprimé au milieu et se relève ensuite vers l’epaule; il ya, au lieu de stries, des lignes de points rapprochés, plus marquées intérieurement et vers la base des élytres; les extérieures sont plus fines et toutes s’affaiblissent vers l’extré- mite; le dessus est passablement convexe, surtout au dernier tiers: le rebord latéral est déprimé et réfléchi. Les épisternes postérieurs sont un peu plus longs seulement que larges, un peu rétrécis en arrière; on y voit un sillon longitudinal le long des deux bords — 484 — latéraux; les épisternes et les côtés de la poitrine sont parsemés de quelques gros points; il y en a quelques autres, mais bien plus fins, sur les côtés des segments abdominaux, qui sont en outre couverts de quelques rides irrégulières. Le 1° article des tarses postérieurs porte un sillon à peine visible sur le côté extérieur; le 5° de tous est garni de quelques cils en dessous. | Un д de cette espèce m’a été obligeamment communiqué par M. L. Ganglbauer, comme venant de Camarena en Espagne (M. Korb!). Fer. alutacea п. sp. 4. Long. 131,—15 mill. — Voisine de la F. aeraria Coquerel. Un peu plus grande et d’un cuivreux soyeux un peu mat en dessus (4). Tête à peu près aussi grosse, fortement ou très fortement ponctuée; yeux plus gros. Corselet un peu plus long, à peu près de la même forme comme dans la Г. crenulata Dej. (un peu plus large cependant), par conséquent plus étroit en avant que dans l’aeraria, avec les angles postérieurs moins obtus; il y a, de chaque côté de la base, une forte impression longitudinale assez longue, et, en outre, une très légère dépression arrondie, située entre la première et le bord latéral; le disque du corselet est couvert de lignes transversales ondulées distinctes. Les élytres sont à peu près de la même forme que dans l’aeraria; leurs stries sont un peu moins fortes, pas très fortement ponctuées; les intervalles tout à fait plans. Le dessous du corps est pareil, ainsi que la con- formation des épisternes postérieurs et des tarses. Elle diffère de la crenulata par la forme un peu plus large du corselet et des élytres (tenant en cela le milieu entre la cre- nulata et l’aeraria), par la tête un peu plus grosse, les yeux plus grands, par l’impression externe de chaque côté de la base du corselet à peine marquée, presque insensible #), par les stries des 4%) Tandis que dans la crenulata elle est très profonde et séparée du rebord latéral par un fort pli élevé. — 485 — élytres moins marquées, les intervalles plus plans et par la colo- ration un peu matte du dessus dans le д. Un 4 m’a été communiqué par M. L. Ganglbauer comme venant de Syrie (Plason, 1877). Il se trouve dans la collection du Musée Impérial Royal d'Histoire Naturelle de Vienne. Le second, que j'ai trouvé dans la collection de M. de Léséleuc, où il était noté comme venant de la Grèce, se trouve actuelle- ment en ma possession. La ponctuation de la tête et de la base du corselet est plus marquée dans l’individu de Syrie, qui est aussi plus grand. 1 (10). 2 °@). 3 (6) 4 (5) Sube. Pseudopedius Seidl. Elytrorum striis profunde impressis, fortiter crenulatis. Elytrorum interstitio 3° postice puncto unico, saepius cum crenulatione striae 2% confuso, notato. Pronoto disco laevi, in impressionibus basalibus tantum, inter- dum inter hos parce, punetulato. Supra cyanescens, pronoto antice vix emarginato, angulis latius rotundatis, lateribus ante angulos posticos brevius si- nuatis, his prominulis, acutis. 1. F. subsimilis n. sp. 5 (4). Supra nigra nitida, pronoto antice magis emarginato, angulis 6 (3). (2) 8 (9) 9 (8) minus rotundatis, lateribus ante angulos posticos longius si- nuatis, his subrectis, minime prominulis. 2. Е. crenata Пе). Pronoto disco majore ex parte distincte punetulato, lateribus ante angulos posticos (ut in И. crenata) longius sinuatis, his (ut in А. subsimili) minus rectis, acutioribus. 3. F. pertusa Schaum. . Elytrorum interstitio 3° postice punetis duobus distinetis notato. . Supra nigra, eyanescens, elytrorum striis fortissime crenu- latis. 4. Е. erenatipennis Jacq.-Du v. . Supra nigro-picea vel dilutior, elytrorum striis paulo levius erenulatis. 5. F. baetica Ramb. (485) — 486 — 10 (1). Elytrorum striis paulo laevioribus, levius erenulatis; intersti- tio 3° postiee punctis semper 2 notato. 11 (12). Pronoto margine basali utrinque angulos versus obliquato; ocu- lis magis prominulis. 6. F. dissors n. sp. 12 (11). Pronoto margine basali utrinque fere reeto; oculis minus pro- minulis. 13 (14). Supra laete eyanea, pedibus plus minusve brunneis, paulo angustior. 7. F. crenuligera Chaud. 14 (13). Supra atro-eyanea, pedibus omnino nigris, paulo latior. 8. Е. Plustschewskii Tsehitsch. Species mihi ignota: 9. Е. aeneola Chaud. 1. Рег. subsimilis п. sp. 6. Long. 91/ mill.—Tres voisine de la F. crenata Dej., mais distincte par la coloration du dessus, la forme du corselet et par la sinuosité sensiblement plus forte du bord postérieur de l’ourlet basal des élytres. Tête comme dans la crenata, impressions frontales distincte- ment ponctuées, le reste du disque couvert de très petits points épars, à peine visibles. Le corselet est un peu plus court, moins échancré au bord antérieur, avec les angles plus largement arron- dis; la sinuosité des côtés devant les angles postérieurs est plus forte et un peu moins longue; ceux-ci plus aigus et bien plus saillants; le reste du corselet est à peu près comme dans la crenata; les im- pressions longitudinales de la base, deux de chaque côté, sont for- tement marquées et on y aperçoit quelques points au fond; il y en a aussi quelques autres, mais très épars, au milieu de la base. Les élytres sont à peu près de la même forme, tout aussi forte- ment striées, les stries très grossièrement crénelées; le 3° inter- valle est marqué, après le milieu, d’un point imprimé, disparais- sant presque dans les crénelures de la 2° strie; le bourrelet basal est plus fortement sinué à son bord pustérieur. Le dessous du corps est ponctué comme dans la crenata. D’un noir distinctement bleuâtre en dessus; le dessous du AE corps d’un brun noirätre, pattes et antennes un peu moins fon- cées. J’ai trouvé un 4 de cette espèce dans la collection de M. de Léséleuc, où il était noté comme originaire du Caucase; il est à regretter que l’indication de localité soit aussi peu précise. 2. Fer, crenata Dej., Spec., Ш, р. 226; Chaudoir, Abeille, INGE 96. 9.290: Reitter Wiener: Ent. 742. 1887, т. 25% Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 145; = gla- brata Peyron, Ann. Soc. Ent. France, 1858, p. 374. 3. Fer. pertusa Schaum, Wiener Ent. Monatschr., 1858, ‚р. 272; Chaudoir, Abeille, XIV, р. 50; = curticollis Peyron, Ann. Soc. Ent. France, 1858, p. 375; = sculpticollis Reitter, Wien. Ent. Ztg., 1887, р. 258; Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 145. La synonymie que j’avais déjà supposée antérieurement (1. c., р. 145, note 1) а été admise récemment par М. L. Ganglbauer dans le Catalogus Col. Europ., Cauc. et Armen. ross., 1891. 4. Fer. crenatipennis Jacq.-Duv., Genera des Col. d'Europe, PDG Chaudorr Siett Ent. Zte., 1859, p.1135Schaum, Berlin. Ent. Zeitschr., 1859, р. 83; =reticulata Jacq.-Duv.,l.c., P230: 5. Fer. baetica Ramb., Faun. Andal., I, p. 95; Chaudoir, Stett. Ent. Ztg., 1859, p. 113; Tschitscherine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 146; = planidorsis Reitter, Wiener Ent. Aeiter 1887,p. 298; Vschisseherine,.l.e., р. 146. М. L. Ganglbauer, qui constate cette synonymie, considère en même temps la baetica Ramb. comme une espèce distincte, en quoi il me semble avoir pleinement raison. Les stries des élytres sont moins fortement crénelées que dans les crenata et crenati- pennis, mais toujours plus que dans les espèces suivantes. — 488 — 6. Рег. dissors п. sp. 4 ©. Long. 11Y,—12 шШ. — Voisine des crenuligera Chaud. et Plustschewskii Tschitsch., dont elle se distingue à première vue par sa forme un peu plus étroite, par la sinuosité encore moins longue des côtés du corselet devant les angles postérieurs et par sa base coupée très obliquement, aux côtés, vers les angles postérieurs. La tête est plus petite que dans la crenuligera, couverte de petits points fort espacés, surtout au milieu, et assez peu distincts; les yeux sont un peu plus saillants. Le corselet est un peu moins large, moins arrondi aux côtés antérieurement, ceux-ci moins lon- guement sinués devant les angles postérieurs, qui sont un peu plus ouverts que l’angle droit et à peine saillants à l’extrême sommet; la base est légèrement échancrée au milieu et puis cou- pée très obliquement vers les angles postérieurs; le disque est lisse, à part quelques points plus ou moins épars au milieu de la base et ceux dans les impressions longitudinales; celles-ci (2 de chaque côté) sont profondément marquées, l’interne beaucoup plus longue; la ligne longitudinale du milieu est fortement marquée. Les élytres sont un peu moins larges, presque parallèles, plus fortement striées, les stries un peu plus fortement ponctuées. La sculpture du dessous est à peu près la même. Le 5° article des tarses pareil. Le dessus du corps est d’un noir brillant un peu cuivreux; les antennes et les pattes d’un brun noirâtre, les tarses plus clairs. | 4 $ provenant de la province Transcaspienne sans indication de localité plus précise (A. Komarow! Coll. Séménow et la mienne). 7. Fer. erenuligera Chaud., Abeille, XIV, p. 49; Tschitsché- rine, Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 146; — crenatostriata Chaudoir, Enumér. des Carab. du Cauc., р. 138; = taurica Heyden, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1883, p. 71; Tschitschérine, Ее. р. 116. — 489 — J'avais contesté l'identité de ces deux espèces, mais j’en ai vu depuis un exemplaire qui, convenant en tout point à la descrip- tion de la Zaurica, a cependant le disque du corselet presque lisse. Je me range donc maintenant à l'opinion de MM. Seidlitz et Ganglbauer. 8. Fer. Plustschewskii Tschitsch., Horae Soc. Ent. Ross., XXV, p. 147. Elle est plus large que la crenuligera et autrement colorée, et je la considère actuellement comme très distincte. 9. Fer. aeneola Chaud., Abeille, XIV, р. 47; Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, р. 146. Cette espèce m'est restée jusqu’à présent inconnue en nature. Elle habite la Syrie. Н. S.E. В. XXVII. 32 Faune hyménoptérologique Transcaspienne. Supplément). Par le général О. Radoszkowski. Tachytes germabensis n. sp. Nigra, facie abdomineque pro parte argenteo-sericeis; alis sub- hyalinis, apice fumatis.—Long. 5 Ф 8 mm. Femelle. Noire. Le bord du chaperon large, droit, les bouts des mandibules roux; la face garnie d’une poussière argentée. Dos du thorax avec une partie de la poitrine garnis d’une poussière argentée; métathorax granulé. Abdomen opaque; les trois premiers segments et le cinquième couverts d’une poussière blanchätre, portant à leur bord postérieur une bande de poils blancs; segments ventraux luisants. Les hanches et les jambes sont couvertes d’une poussière blanchâtre. Ailes faiblement enfumées avec l'extrémité plus foncée. L’extrémité de la cellule radiale est coupée en ligne droite avec l’appendice; la deuxième cubitale est grande, la troi- sième étroite. Écailles roussätres. Mâle. Pareil à sa femelle. Germab. 1) Cf. Horae Soc. Ent. Ross. XX VII, 1893, р. 38. — 491 — Astata aschabadensis n. sp. Nigra nitida; alis subfasciatis apice fuscis, cellula radiali elongata. — Long. Ф 10 mm. Femelle. D'un noir luisant. La face de la tête chagrinée, gla- bre; sur la base des mandibules on remarque quelques poils noirs. Thorax presque glabre; on n’y remarque que quelques poils sur le pro- et métathorax ainsi que sur la poitrine; métathorax réti- culé-chagriné, sa tranche plate, portant une aréole qui se termine par une carène longitudinale. Abdomen noir; sur les deux premiers segments on remarque une teinte d’un brun-roussätre. Aïles plus enfumées vers l'extrémité, où ils offrent une nuance violacée; cel- lule radiale pas large, allongée; son appendice parallèle au bord de l’aile, présentant une autre forme que dans ГА. boops. Écailles noires. Askhabad. Eumenes aschabadensis n. sp. Capite nigro thoraceque rufo luteo-maculatis; abdomine rufo luteo-fasciato; alis lutescentibus. — Long. Ф 24 mm. Femelle. Tête noire; chaperon, une tache entre les antennes, dessous de la base des antennes, orbites extérieures et antérieu- res des yeux jaunes; labre, mandibules et la surface des anten- nes—roux; l’extrémité du chaperon échancrée; mandibules triden- tées. Thorax, ainsi que les pieds, roux; prothorax et deux taches en virgule sur le mésothorax jaunes, celui-ci portant aussi deux lignes longitudinales noires. Les deux premiers segments abdomi- naux roux; premier segment pétiolé, portant de chaque côté un petit tubercule, deuxième portant une large bande échancrée, troisième et quatrième entièrement jaunes, le cinquième noir, portant à son bord postérieur une bande jaune deux fois échan- crée; l’anus noir. Les bords des segments ventraux portent: le 32* — 492 — premier une tache, les quatre suivants des bandes jaunes. Ailes jaunätres, plus claires vers l’extrémité. Askhabad. Mutilla Bareyi n. sp. Nigre, hirta; fronte, thoracis dorso (in а nigro), abdominisque fasciis tribus (in & duabus) argenteis. — Long. 4 Ф 10—13 mm. Femelle. Noire. Tête grande, fortement rugueuse; front couvert de poils argentés. Corselet carré, rngueux, le dos cou- vert de poils argentés. Abdomen sessile, velu; les bords pos- térieurs des deux premiers segments portant, chacun, une bande assez large formée de poils d’un blanc d’argent; le troisième seg- ment ainsi que l’extrémité du quatrième garnis de poils de la susdite couleur; les segments ventraux deuxième et troisième por- tent des bandes minces de poils blanes. Tout le corps parsemé de longs poils noirs. | Mâle. Noir. Tête et corselet opaques, irrégulièrement ponc- tués; yeux ovales, chagrinés; métathorax réticulé-rugueux. Abdo- men sessile, ponctué, luisant; le bord postérieur du deuxième segment porte une bande, le troisième est entièrement couvert de poils d’un blanc d'argent, étant pourvu, en dessous, d’une faible bande. Tout le corps est parsemé de poils noirs moins longs que dans la femelle. Ailes enfumées, à reflet violacé; il y a trois cel- lules cubitales. Cette espèce qui me fut envoyée par M. Barey de Sérax se trouve aussi en Perse. Dasylabris Koenigi Radoszk. (Horae Soc. Ent. Ross. XXII, 1888, p. 348 : 4). Femelle. Noire, velue. Tête petite, vertex couvert de poils d’un blanc d'argent. Corselet pyriforme, les deux tiers de son dos étant couverts de poils d’un blanc d'argent. Abdomen pétiolé, plus large que le corselet; le deuxième segment porte au milieu, — 493 — près de sa base, une tache mince allongée et à son bord posté- rieur une large bande de poils d’un blanc d'argent. Tout le corps est parsemé de longs poils noirs. — Long. 12 mm. Cette espèce ressemble au D. Sarafschani Radoszk., mais en diffère par un corselet plus allongé et plus étroit, par la forme de la tache du deuxième segment abdominal, qui n’est pas ronde, mais allongée; enfin par l’absence de la bande sousventrale. Turcomanie. COLEOPTERA ASIATICA NOVA. Descripsit Andreas Semenow. 1. Aeraphilus chotanicus, sp. n. Major, elongatus, subdepressus, testaceo-brunneus, capite thoraceque paulo obscurioribus, pilis haud nimis brevibus griseo- fulvescentibus sat dense vestitus. Antennis longis, tenuibus, api- cem versus indistincte incrassatis. Capite anterius sat producto et subacuminato, latitudine unacum oculis prominulis evidenter longiore. Prothorace haud cordiformi, basi et apice fere aeque angustato, latitudinem maximam prope medium attingente, lati- tudine multo longiore; margine laterali haud (vel indistincte) crenato. Elytris thorace plus quam duplo longioribus, pone me- dium levissime ampliatis, basin versus sensim leviterque subangu- statis ideoque haud perfecte parallelis. — Ae. depresso Reitter!) affinis nec primo aspectu dissimilis, sed ab hoc facile dignoseitur: magnitudine paulo majore, statura longiore, minus parallela, cor- pore dilutiore, paulo longius, pallidius et minus regulariter pilo- sulo, antennis paulo longioribus, apicem versus fere haud incras- 1) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, р. 278. — 495 — satis, articulis subtransversis nullis, ultimo et duobus penultimis multo magis elongatis; prothorace longiore et distincte angustiore, lateribus minus adeo rotundato, angulis anticis paulo magis pro- minulis, margine laterali haud (seu indistincte) crenato; elytris longioribus minus parallelis, post medium leviter amplia- tis, basin versus sensim leviterque subangustatis, apice obtusius rotundatis, minus regulariter sculptis et pilosis; pedibus longio- ribus, femoribus minus incrassatis. — Ad divisionem 1’, 9’, 11’ cl. Reitteri”) pertinens et a ceteris congeneribus magnitudine majore, statura longiore neque parallela, antennis apicem ver- sus non distincte incrassatis, prothoracis margine laterali haud crenulato etc. facillime distinguendus. Long. 3%/,—4'/, mm. Turkestan chinense: pr. urbem Chotan oaseos ejusdem nomi- nis (В. Grombczewsky. 24—27. IT. 1890). — Nonnulla speci- mina in coll. P. a Semenow. 2. Serica Iris, sp. n. 2. Breviter ovalis, lata, valde convexa, glabra, nigra, opaca, pedibus ad apicem piceis, elytris concinne valdeque irideo- relucentibus. Antennis palpisque piceis, illis 9-articulatis, te- nuibus, clava parva stipite paulo breviore, 3-phylla. Palporum maxillarium articulo ultimo elongato, ceteris simul sumptis distincte longiore, apicem versus levissime sensimque incras- sato ideoque quasi subelavato. Capite lato, opaco, fronte et prae- sertim clypeo irregulariter rugoso-punctatis, hoc lateribus antror- sum sat fortiter recteque angustato, apice levissime longiusque subsinuato, margine sat late reflexo nitidoque obducto, angulis apicalibus obtuse rotundatis; sutura frontali tenui medio retror- sum obtusissime subangulata. Prothorace brevi et lato, valde transverso, haud trapeziformi, lateribus non obliquato, sed 2) Reitter: Bestimm.-Tabell. eur, Col. I, 2 Aufl., 1885, р. 17. — 496 — medio subdilatato regulariterque usque ad angulos anticos rotun- dato, apicem versus fortius, basin versus paulo levius angustato, angulis anticis parum prominulis neque acutis, posticis obtusiuscu- lis; disco opaco, aequali, copiose crebreque sat subtiliter punctato; basi media late levissimeque subrotundata. Prothoracis basi cum eadem elytrorum angulum distinctum introrsum directum efficiente. Scutello breviter triangulari. Ely- tris amplis, ad humeros distincte angustatis ibique thoracis medio etiam paulo angustioribus, dein lateribus subdilatato- rotundatis, haud parallelis, praesertim pone medium amplia- tis, apice subrecte truncatis, convexis, opacis, paulo remotius et fortius quam prothorax regulariter punctatis, tenuiter subobso- lete striatis, interstitiis latis fere non convexis. Corpore subtus minus opaco, parce fusco-ciliato; mesosterno antice subverticali- ter truncato; abdomine sparsim obsoletissime punctulato. Pedibus validiusculis; coxis mediis modice distantibus, posticis latissimis, sat grosse punctatis; tibiis anterioribus dentibus 2 validis extrorsum valde prominulis armatis; tarsis gracilibus, omni- bus longitudinem tibiarum multo superantibus; unguiculis par- vulis, aequalibus, basi denticulo elongato praeditis. Long. 10, lat. 7 mm. Bucharia orientalis: Mumynabad provinciae Kulab (Dr. A. Regel. VI. 1883).—2 specimina ($) in Museo Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Haec concinna species jam iis signis, quae in descriptione litteris remotis notata sunt, habituque potius Tenebrionidis quibusdam proprio a congeneribus facile distinguenda est. 3. Julodis bucharica, sp. n. Elongata, sat laete viridi-aenescens, plus minusve coeruleo- vel violaceo-micans, locis tomentosis et pubescentibus dense albo- farinosis. — J. variolari Pall. proxime affınis, a qua differt sta- tura graciliore, forma corporis magis elongata, apice sensim atte- — 497 — nuata distincteque subacuminata; pronoto magis trapeziformi, an- trorsum paulo fortius angustato, lateribus ante medium distincte impressis, angulis posterioribus paulo magis acuminatis, Carina mediana disei anterius saepissime minus determinata; elytris mi- nus crebre sculptis, rugis impressionibusque minus expressis, reti- culationem distinctam non formantibus, maculis tomentosis majo- ribus et praesertim longioribus, haud rotundis, ad latera et api- cem versus vittas plus minusve interruptas formantibus; abdomi- nis medio multo minus breviusque vage pubescenti; tibiis multo minus pilosis, saepius subglabris. Long. 261,— 341}, lat. 11,—15 mm. Bucharia orientalis: prov. Kabadian (Dr. A. Regel. 1883).— Specimina numerosa in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. 4. Julodis Faldermanni Маппй. var. araratica п. Obscure purpurascenti-aenea, pronoti elytrorumque impres- sionibus et foveis flavido-tomentosis denseque flavido-pulverulen- tis. A forma typica differt praesertim statura minus valida, forma totius corporis distincte angustiore et paulo longiore, pone me- dium vix ampliata, apice multo magis acuminata; carinula me- diana pronoti minus determinata, anterius fere obliterata; elytro- rum sculptura paulo fortiore, maculis flavido-tomentosis denseque flavo-pulverulentis minoribus et minus numerosis (fere ut in J. euphratica Cast. & Gory, quae tamen species carinula pronoti omnino deficiente facile distinguenda est). Long. 26—32, lat. 11, — 14”, mm. Armenia: ad pedem montium Ararat (Dr. A. Brandt. УП. 1879). —2 specimina in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. 5. Trachys turanica, sp. n. Trachys pygmaea F. apud Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 355. Major, late ovata, obtusiuscula, subtus plus minusve obscure chalcea, sat copiose breviter pubescens, supra subglabra, lu- — 498 — cida, capite thoraceque laete cuprescentibus, elytris obscure sed sat laete viridibus vel cyanescentibus. Capite sparsim vix punctu- lato et pubescenti, nullo modo excavato, sulculo longitudinali parum profundo, saepissime minus expresso, marginem anticum pronoti nunquam attingente, in summo occipite plus minusve obli- terato; fronte ntrinque pone insertionem antennarum perforata; epistomate apice in medio profunde arcuatim exciso. Pronoto brevi lateribus antrorsum fortiter recteque obliquato-angustato, angu- lis anticis leviter prominulis acutiusculis, posticis subacutis sed non prominulis; basi utrinque undato-sinuata, medio in lobum sat obtuse angulatum producta; margine apicali subarcuatim exciso; disco medio laevi et nitido, secundum margines basalem et late- rales indeterminate obsoletissimeque subpunctato. Scutello mi- nuto, punctiformi. Elytris latis, latitudine vix longioribus, late- ribus usque ad medium subparallelis, in triente basali vix sinua- tis (desuper visis), a medio ad apicem sensim arcuatim angustatis, apice conjunctim subobtuse rotundatis, dorso levissime convexis, nitidis, sat grosse, remote et plerumque plus minusve vadose punctatis brevissimeque parum perspicue pubescentibus; margine laterali in libramento coxarum posticarum fortiter sinuato. Pro- sterno absque processu gulari, parte media lineis distinctissimis subparallelis limitata, ante apicem paululum angustata, apice distincte dilatata, subtruncata. Metasterno medio lato, convexius- culo, omnino laevi, glabro et nitido, antice ad prosternum recipiendum leviter emarginato. Long. 3%,—4'/, mm. Turkestan occid.: Dshizak (D. Glasunow. 3 &4. ТУ. 1892). — Specimina numerosa in coll. P. а Semenow. Species affinis Trachibus: coruscae Ponz. (= pygmaeae Е.), Koenigi Rttr. et splendidulae Rttr.°’); differt: а Tr. corusca Ponz. (cui accedit imprimis colore corporis) — magnitudine ple- rumque paulo majore, capite nitidiore minus profunde sulcato, 3) Cf. Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1890, pp. 145 & 146. — 499 — fere impunctato, epistomate latiore apice evidentius exciso, pronoto paulo longiore, elytris obscurioribus, apice obtusioribus, plerumque minus fortiter punctatis, multo subtilius pubescentibus, prosterno medio latiore et magis deplanato, metasterno medio lato, convexo et polito; a Tr. Koenig: Rttr.— colore nonnullarum partium corporis, sulco longitudinali capitis minus impresso pos- tice sensim obliterato, pronoto minus polito, elytris apice distincte obtusioribus, minus fortiter nec tam determinate punctatis, struc- бага pro- et metasterni etc.; a Tr. splendidula Rttr.—inter alia magnitudine majore, statura validiore et latiore, sculptura tho- racis et capitis, forma et sculptura elytrorum etc. 6. Pseudonosoderma chinense, sp. п. Pseudonosoderma amurense (non Heyd.) A. Semenow in Ganglbauer: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, p. 80, nota. Ps. amurensi Heyd.*) simillimum et proxime affine, a quo tamen certe distinctum: antennis paulo longioribus, capite magis opaco, thorace perparum latiore latitudinem etiam elytrorum pau- lulum superante, angulis anticis paulo minus prominulis apiceque obtusioribus, margine antico medio haud promoto tuberculisque 2 multo minus prominulis latiusque invicem distantibus instructo, lateribus paulo ante medium fortius subangulatim sinuatis, pone hune sinum extrorsum subanguloso-prominulis, superficie ad an- gulos anticos multo grossius fortiusque obtuse tuberculata, linea media multo minus indicata et ad basin etiam elevatione postice bitubirculifera compensata, disci ectypo lyriformi magis determi- nato, sed ramis antrorsum directis magis abrupteque abbreviatis; elytris paulo angustioribus, dorso irregulariter nodoso-per- fossis, seriebus foveolarum utrinque secundum suturam regu- 4) Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, р. 306; tab. ТУ, Е. 2. . Cujus speciei maxime insignis duo specimina amurensia ante oculos habeo: alterum, a Dom. D. Iwanow a. 1890 missum, in collectione patris mei P. a Se- menow, alterum, a Dom. H. Christoph olim detectum, in Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. — 500 — lariter dispositarum omnino destitutis, callis seu tuberibus ante-apicalibus omnibus validioribus magisque prominentibus, elevationibus supra-humeralibus magis rectis, longioribus acutius- que cristiformibus, humeris multo magis obliquatis ideoque minus prominulis, lateribus tuberculis multo majoribus et acutio- ribus praeditis; subtus corpore toto tuberculis deplanatis multo majoribus ubique distinctissimis copiose obsito; prosterni processu intercoxali lato, medio magis convexo, utrinque apiceque medio subsulcatim impresso, apicem versus minus declivi, apice ipso fere recte truncato, haud exciso; согроге toto pilis squa- muliformibus magis grisescentibus vestito ideoque obscuriore. Long. 18°, lat. elytr. 6°, mm. Chinae prov. Gan-su merid.: in summo trajectu montium (8.890 alto) inter Mör-pin et U-pin, sub cortice trunci arborei, unacum Morimospasmate paradoxo Ganglb. 5) (G. Potanin. 3. УП. 1885). — Specimen unicum in coll. P. а Semenow. 7. Clytus (Xylotrechus) bucharensis, sp. n. Cl. namanganensi Heyd. simillimus et proxime affınis; for- san solum ejus varietas meridionalis; differt tantummodo: magni- tudine majore, prothorace paulo longiore lateribusque minus ro- tundato, limbo lato laterali maculisque duabus plus minusve elon- gatis disci laete albido- vel flavo-tomentosis; elytris eodem fere modo atque in Cl. namanganensi signatis, sed signaturis omnibus saepissime latioribus, melius determinatis, laetius albidis vel fla- vidis (interdum fere sulphureis), macula praescutellari secundum suturam pone apicem scutelli haud prolongata praetereaque utrius- que elytri summo quoque apice plus minusve late albido- vel. flavido-signato; subtus corpore toto pube incana densius vestito (praecipue in 6). — Ceterum cum Cl. namanganensi omnino congruens. &. Antennis elytrorum basin multo superantibus, apicem ver- >) Cf. Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, р. 80. — 501 — sus fortiter attenuatis, articulo ultimo elongato, apice sensim acu- minato; vertice utrinque plaga magna opaca nuda notato; femo- ribus leviter incrassatis. 2. Antennis elytrorum basin evidentissime sed parum supe- rantibus, apicem versus haud attenuatis, articulo ultimo sat brevi et apice obtusiusculo; vertice utrinque macula magna subtrian- gulari albido- vel flavo-tomentosa ornato; femoribus haud incras- satis. Long. 16— 17, lat. fere 5 mm. Bucharia occidentalis: Tshardshuj ad fl. Amu-darja (ipse 11. У. 1889) nec non Bucharia orientalis: Wachia, in alt. 2.480 m. В. Grombezewsky. 2. УП. 1889) et prov. Darvas, in alt. 2.350 m. (B. Grombezewsky. 21. VII. 1889). — 4 specimina (1 6, 3 ©) in coll. P. a Semenow. Quae species affinis est non solum Ol. namanganensi Heyd., sed etiam СТ. Grumi m., qui Buchariam quoque occidentalem inhabitat. Facilioris conspectus causa characteres differentiales harum trium specierum dichotomice ita expono: 1 (2). Elytris ad humeros non dilatatis, lateribus parallelis vel subpa- rallelis, signaturis grisescentibus obsoletis (quarum saepissime solum macula punetiformi paulo ante medium singuli elytri sita distincte indicata) praeditis. Thorace unicolori. Pedibus sat bre- vibus, fortiusculis, fuseis vel obseure rufis; femoribus omnibus apicem versus valde incrassatis (praesertim in 4). Vertice d-ris sat grosse retieulato-rugoso, utrinque plaga opaca sat parva, leviter obliqua distincteque marginata notato. Genis d-ris sub oculorum angulo antico longitudinem artieuli 2 antennarum paulo superantibus. Corpore subtus nitido parum pubescenti. Statura robustiore. — Long. 11!/,—18 mm. CI. Grumi m. 5). 6) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXIII, 1889, p. 402. Errore ductus hanc praestantem speciem, secundum specimen unicum Ф pa- rum evolutum descriptam, in finibus provinciae Transcaspicae habitare injuste 1. с. indicavi, nam cum ejus individuum typicum, tum nonnulla exemplaria posterius a me recepta in limitibus Buchariae occidentalis а DD. M. Grum-Grzhimailo et — 502 — 2 (1). Elytris ad humeros distincte dilatatis, apicem versus sensim sub- angustatis, lateribus haud parallelis, signaturis nonnullis majo- К. Eylandt collecta erant. Cum descriptio mea satis incompleta sit, Вапе speciem hic denuo describere Вала supervacuum arbitror. Clytus (Xylotrechus) Grumi m. 65. Clytus (Xylotrechus) namanganensis Heyd. apud Ganglbauer: Horae Soc. Ent. Ross. ХХ, 1886, p. 128. 4. Robustus, modice elongatus, fuseus, prothorace paulo obseuriore, labro, palpis, femoribus apieibusque tarsorum plus minusve rufescentibus, subtus haud dense griseo-, supra brevius densiusque fusco-pubescens, thorace et capite unico- loribus, singulo elytro signaturis sequentibus plus minusve obsoletis inde- terminate grisescentibus (quarum saepissime solum macula punctiformi paulo ante medium sita distincte indicata est) ornatis: macula subtransversa obsoletissma dorso-laterali pone humerum, macula plus minusve rotunda vel punetiformi dor- sali paulo ante medium fasciaque valde obliqua usque ad snturam producta (sac- pissime autem macula obsoleta dorso-laterali compensata vel omnino obliterata) in triente apicali sita. Antennis sat eassis, brevibus, elytrorum basin paulo tan- tum superantibus, apicem versus sensim attenuatis, articulis omnibus apice recte truncatis, scapo subincrassato, articulo 40 praecedente sesqui breviore, 90 quarto perparum longiore, ultimo apice subacuminato. Capite sat valido, superne sub- glabro, crebre subasperato-rugoso, vertice sat crasse reticulato-rugoso utrinque plaga opaca sat parva plus minusve subtriangulari vel fere lunulata, leviter obliqua distincteque marginata notato, medio plus minusve impresso; fronte medio carinis duabus brevibus nitidisque, postice subparellelis, antice convergen- tabus praedita; epistomate supra labrum profunde excavato; genis sub oculorum angulo antico longitudinem articuli 2i antennarum paulo superantibus. Pronoto sat magno, capite cum oculis distincte latiore, fere aeque longo ac lato, basi et apice fere recte truncato, interdum basi media leniter subsinuata, lateribus aequa- biliter rotundato, summam latitudinem medio attingente, angulis antieis et posti- cis subnullis, disco sat fortiter deplanato confertim subtiliter rugoso-punctato, sulco medio nullo. Sceutello transverso, postice subarcuatim rotundato, nitido, mi- nus crebre punctato et vix pubescenti. Elytris ad humeros parum prominulos ]а- titudinem thoracis haud vel vix superantibus, latitudine 21/, vel 21 longioribus, plus minusve parallelis, apicem versus haud vel vix angustatis, apice singulatim rotundatis, dorso distincte explanatis, subtilissime crebreque ruguloso- punctulatis, sutura pone scutellum plus minusve longitudinaliter impressa. Pedi- bus sat brevibus, validiusculis, femoribus apicem versus valde incras- satis. О. Antennis basin elytrorum vix superantibus, apicem versus minus attenua- tis, articulo 4° nono sesqui fere longiore. Capite plus minusve pubescenti, vertice plagis opaeis destituto, genis sub oculorum angulo antico articulo 2° antennarum distinete brevioribus. Pronoto et praesertim elytris grisescenti- vel fere incano- pubescentibus, his magis adeo pubescentibus, signaturis plerumque magis deter- — 5035 — ribus determinatisque laete albido- vel flavido-tomentosis orna- tis. Pedibus sat longis et gracilibus, plus minusve pallido-testa- ceis, femoribus parum (in Ф ух) inerassatis. Vertice 4-ris haud crasse rugoso-punctato, utrinque plaga magna, parum determi- паба nec distincte marginata instructo. Genis 4-15 sub oculorum angulo antico articulo 2° antennarum distincte brevioribus. Sta- tura debiliore. 3 (4). Minor. Thorace latitudine vix longiore, lateribus fortiter rotun- dato, signaturis fere omnino destituto. Singulo elytro macula communi elongata suturali ad seutellum, maculis 2 parvis post- humeralibus, macula vel faseia postmediana margineque laterali ab humero usque ad medium plus minusve albidis vel flavidis minus determinate signato. — Long. 11—12 mm. CI. namanganensis Heyd. 7). 4 (3). Major. Thorace latitudine distincte longiore, lateribus modice rotundato, disco et lateribus plus minusve albido- vel flavido- signatis. Elytrorum signaturis ut in specie praecedente disposi- tis, sed omnibus majoribus, magis determinatis et praeterea ma- eula praescutellari seeundum suturam haud protraeta singuloque elytro apice albido- vel flavido-signato.—Long. 16—17 mm. CI. buchärensis m. 8. Agapanthia Ganglbaueri, sp. n. Mediocris, modice elongata, nigra, levissime viridi-aenescens, elytris fere aequabiliter nec nimis dense griseo-tomentosis, tho- racis vittis tribus minus determinatis et sat angustis, capitis vitta minatis quam in mare. Scutello nonnunquam transversim impresso (forsan for- tuito?). Pedibus obseurioribus (semperne?), femoribus apicem versus multo minus incrassatis. Long. 111/,—18, lat. 31/,—51/, mm. Bucharia oceidentalis: Farab (M. Grum-Grzhimailo & K.Eylandt. 11. V. 1388); Turkestan: Margelan provinciae Ferganensis (A. Wilkins. VI. 1883); prov. Heptapotamica: vallis fl. Ili ad fines Chinae (P. Schmidt. 10. VI. 1892; in coll. N. Sokolow).—12 specimina (104, 29) in coll. P. а Semenow. 7) Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 297. — Plagionotus variabilis Ball. in litt. Cujus speciei duo specimina ante oculos habeo: alterum, a D-re Staudinger acceptum, cum indicatione «Turkestan», alterum e Chodshent a Prof. Ballion datum (typus ejus Plagionoti variabilis). — 504 — mediana angusta parumque ехргезза nec non scutello densius et pallidius flavescenti-cinereo-tomentosis, fronte et praecipue genis tomento condensato cinerascenti vestitis; capite, thorace elytrisque usque ad apicem pilis longis erectisque nigris copiose obsitis; obdomine et sterno sat longe denseque cinerascenti-pilosis, hujus vestitura ad latera non condensata. Antennis corpore toto DR longioribus (52), articulo 3° usque ad quadrantem apicalem, sequen- tibus in dimidio basali obscure carneis subtiliterque haud dense albido-pubescentibus, 3°—6° interne sparsim nigro-pilosis; arti- culo 3° mediocriter elongato, apice leniter incrassato, in parte apicali nigra subtus fere fasciculatim nigro-piloso; scapo in dimi- dio basali externe leviter griseo-pubescenti. Capite sat angusto, haud nimis crebre punctato; oculis sat angustis, parte inferiore subelongata; genis hac paulo brevioribus. Prothorace longitudine perparum latiore, lateribus in dimidio anteriore distincte angus- tato levissimeque subconstricto, modice crebre punctato et vix transversim subrugoso. Elytris haud nimis angustis neque valde elongatis, parallelis, apice singulatim perparum angusta- tis obtuseque subrotundatis, fortiter irregulariterque subru- goso- (basi etiam subasperato-) punctatis, vestigiis carinarum 2 longitudinalium distinetis (etsi valde obsoletis) notatis; tomento ad latera levissime condensato. Tarsorum posticorum articulo ul- timo primo paulo breviore. Long. 13 mm. Altai merid.: jagum Kolbinense (M. Suwortzew. 1887). — Singulum individuum (verisimiliter Ф) in coll. P. a Semenow. Secundum Ganglbauer°) inter A. asphodeli Latr. et Dahli Richt. in systemate hujus generis collocanda; differt ab A. aspho- deli Latr. statura breviore et magis parallela, tomento totius superficiei griseo minus denso, vittis pallidis thoracis capitisque minus determinatis, oculis in parte inferiore distincte longioribus, genis brevioribus, praesertim autem elytris parallelis apice singu- $) Ganglbauer: Bestimm.-Tabell. eur. Col. VIII, 1884, р. 107. — 505 — latim multo minus angustatis ideoque multo obtusioribus, dorso longius et copiosius nigro-pilosis. Ab À. Dahli Richt. imprimis tomento griseo per totam superficiem elytrorum aequabilius diffuso, elytris parallelis, apice obtusiusculis, usque ad apicem longius et densius (fere ut in A. sicula Gnglb.) nigro-pilosis jam facile dignoscenda. Meritissimo monographo Cerambycidarum faunae palaearcti- cae L. Ganglbauer, Vindobonensi, dedicata. 9. Agapanthia persica, sp. n. A. Dahli Richt. proxime affinis; differt solummodo: statura graciliore, antennarum scapo et praesertim articulo 3° magis elon- gatis, vitta mediana capitis thoracisque angustiore et minus de- terminata, hoc magis elongato, latitudine haud breviore, antice minus angustato ideoque magis cylindrico, scutello sat fortiter | impresso minus dense tomentoso, elytris proportionaliter paulo longioribus et gracilioribus, minus dense maculatim tomentosis, paulo crebrius punctatis, brevius et parcius in triente basali nigro- pilosis, sterno et praecipue abdomine minus dense tomentosis, hoc distincte regulariterque denudatim nigro-punctato, segmentis tri- bus basalibus in medio marginis postici spatio polito pracditis. — Ceterum cum A. Dahli omnino congruens. d. Antennis longitudinem corporis sesqui saperantibus. 2. Antennis longitudinem corporis vix 17/, superantibus. Long. 16—21 mm. Persia borealis sine indicatione loci (W. Peter sen). — 3 spe- cimina (25, 19) in coll. P. a Semenow. Hanc speciem ill. Г. Ganglbauer nomine «A. Ра Richt. var.?%» in collectione P. a Semenow olim designavit. Animadversio. Agapanthia nigriventris Waterh. 3), quae fortasse etiam in Persia septentrionali occurrit, ob corporis 9) Waterhouse: Trans. Linn, Soc. Lond., (2 ser.), Zool., У. 3, 1889, р. 130; tab. XIV, Е. 16. H. $. В. В. XXVIL 33 — 506 — formam et colorem nec non nonnulla alia signa Agapanthiae Kirbyi Gylih. similis est, ergo ab À. persica m. facillime distin- guenda. 10. Phytoecia mucida, sp. п. Major, validiuseula, nigra, tota (prothorace pedibusque pro parte exceptis) tenuiter denseque virescenti- seu glaucescenti- cinereo-tomentosa, tomento praecipue in elytris densissimo, cum mucore multum similitudinis praebente; prothoracis fascia lata mediana postice profunde trisinuata nec non femorum omnium tibiarumque 4 anteriorum latere externo testaceis. Antennis api- cem elytrorum haud attingentibus, sat fortiusculis, apicem versus in sexu utroque distincte attenuatis, articulo ultimo apice subacuminato, scapo sat crasso, simplici, articulo 3° primum non, quartum vix superante. Mandibulis integris et acutis. Capite amplo, in © toto (fronte denudata excepta) pilis tenuibus erectis- que griseis sat copiose (praesertim in vertice) obsito, vertice prae- terea glaucescenti-cinereo-tomentoso, in © maxima ex parte glabro (semperne?), vertice et oceipite sat crebre sed non profunde et fere variolose punctatis, sulco longitudinali omnino destitutis, fronte convexiuscula microscopice coriacea, leviter subnitida, mi- nus confertim subtiliusque punctata; genis articulum 2“ anten- narum paulo superantibus; oculis profunde emarginatis, fere di- visis. Prothorace brevi et fortiter transverso, longitudine duplo latiore, lateribus inde a basi usque ad °/, valde dilatato ibique summam latitudinem caput distinete superantem attingente, apice abrupte lateque constricto et trans totam superficiem late subde- presso; basi vix constrieto et secundum marginem basalem obso- lete subsulcato; disco majore pro parte denudato, vadose et obso- lete sed sat crebre punctato, subopaco, tuberculis laevibus nigris tribus in medio in triangulum dispositis nee non singulo tuber- culo minus evoluto utrinque supra marginem lateralem sito or- nato; margine laterali utrinque usque ad strangulationem apica- lem distincte et fere carinatim calloso. Scutello transverso postice — 507 — levissime sinuato. Elytris ad humeros prominulos summam lati- tudinem thoracis paulo tantum superantibus, lateribus apicem versus sat fortiter angustatis, apice recte subtruncatis levissime- que emarginatis, dorso haud impressis, aequabiliter densissime tomentosis, sub tomento crebre minutissime coriaceis irregulari- terque sat vadose punctatis; margine basali prope callum hume- rale distincte breviter emarginato. Coxis posticis in © basi in den- tem obtusiusculum productis. Long. 13 mm. Persia borealis sine indicatione loci magis determinata (W. Petersen). — Duo specimina (49) in coll. P. a Semenow. Е grege Ph. cephalotis Küst., farinosae Gnglb., Arge Fröl. etc., quarum Ph. farinosae Gnglb. proxime accedere videtur; attamen ab Вас, sec. ejus descriptionem "), discedit magnitudine majore, colore signaturisque prothoracis, colore tomenti nec non elytris foveolis destitutis. — Напе speciem clarissimus ille Reit- ter ad Ph. farinosam Gnglb. referendam esse olim judicavit. Luc Di 19) Ganglbauer: Verhandl. Zool.-bot. Gesellsch. Wien. 1885, р. 522. An | eh Li р ити» RE mA AE in ange Dir ВЕ ИЕ а и METRE NL ое а аа Erler | al) hei, RAT DIR Rn es ЧАВО МЧ 214980 И MALE очи, ь ‘ ERTL TE ann aa) aan ta АРУ и Ja fi MORALE И ARTE RER 1 rind LEP A PACS Co 3 я | м Lie li abi Big АНИ ИЯ Щи“. ere hu ПИ au | TEN N) MEN ur] res À I и ee AUOT М ой A DES AA orne ‘ js ELITE EE NOTA EN MEME Be ans (ana та an) u u | ER D leur ENT. Bar 2 ди ЗВ» 7 в НКО ИАН Е at у ci} ve nil tite war лево Re nor EN DR я к VU AA HAE FAN: À | Por Le pe: dent; ‚Mr. F. Mere = bia cn er à N 33. Déééréture: Ме. 9. Portehinsky.. Au bureau de la Société, au palais Plousercctour: Mr М. Sokolow.:......., т Ministère des Domaines, près du Pont Bleu. Kiesorier > Ме, В; Pawlowitch.........; actu: Dir. А. de Semenow.— Wassily Ostrow, 8-me ligne, № 39. Séances pendant l’annee 1893. = Les lundis = Bi 11/23 janvier. 5/17 avril. 4/16 octobre. = 8/20 fevrier. 3/15 mai. 8/20 novembre. : 8/20 mars. Sen. 13/25 décembre. - Les séances ont lieu à huit heures du soir dans la salle de la Société, au palais du Ministère des Domaines, près du Pont Bleu. _ Mr. le Secrétaire se trouve au bureau de la Société: chaque vendredi de 12 à _ 2 heures, et chaque Zundi de 7 à 10 heures du soir, excepté les jours de fêtes et les - trois mois de l’été. Les éditions de la Société sont en vente: à Pétersbourg — au bureau de la _ Société et à Berlin — chez M. M. Friedländer & Sohn (Carlstrasse, № 11). Extrait du règlement. . Les membres actifs sont chargés d’une cotisation annuelle de 5 roubles qui _ doit être versée dans la caisse pour le 1 janvier. Ils payent de plus à leur entrée % dans la Société 3 roubles pour le diplôme. Les membres qui résident dans les pays étrangers sont libres de cette _ cotisation. Les membres actifs reçoivent gratuitement les éditions périodiques de la * Société, quand ils ont versé dans la caisse la cotisation pour l’année respective. Le Bureau peut compléter, en cas de besoin, par des instructions supplémen- В ть les clauses du règlement, concernant les différentes parties de l’organisation ° et de l’administration de la Société, mais sans еп modifier les principes fonda- - mentaux, : ОЕ НЕ LE ONE RS АК dede RSA | Le _ а St.-Petersbourg. ÉDITIONS DE LA SOCIÉTÉ ENTOMOLOGIQUE DE RUSSLE 1) Horae Societatis Entomologicae Rossicae. Vol. Roub. Cop. Vol. Roub. Cop. Vol. Roub. бор. Vol. Roub ш 3 50 IX EEE ET OLE IV 20: XD. 80 NES ee XXI 07 Noa NI 6.S 9 хх BET X: «6 ар и А ES N IPS on Ra XIV VAE. 6 + NV 0 С XXVI 6 2) Les annales russes («Troudy») de la Sociéte, Vol. Roub. Cop. Vol, Roub. Cop. Vol. Roub. Cop. : : 1432 En у RX. Fe 111-2. 50 NI a RL AS ш 2 ver Rae IV Mr IX 350 XHL 3 — vorkommenden Gammariden. Supplément au X volume des «Horae». 1874. 7 7 г. 50 сор, оо schoulsky. Supplément au VI volume des «Ногае ». 1868. Prix 75 cop. 5) M. Woronine. Du polymorphisme des organes reproductifs des Pyre cètes, Supplément au VI Е des «Troudy». 1866. Prix 75 cop. 1864. Prix 2 r. 50 cop. Ces éditions sont en vente: à St.-Petersbourg — au Bureau de la Société (au palais du Ministère Domaines, près du Pont Bleu). à Berlin — chez M. M. Friedländer & Sohn (Carlstrasse, № 11). . ——20 60200 — Prix 9 rondes, Harewarano по распоряжению. оон Brrowoncrusecraro Общества. i Tanorpagia dure PATOPCEOË Araxewin "Нора. Ber Ocrp. ., 9 лин., № 12). PYCCKATO 4 "ok ats w N TONDIOTN TEC AFO-HBHERNBA С.-ПЕТЕРБУРГЪ. —— 1 ———— Rn HORAE SOCIETATIS ENTOMOLOGICAE ROSSICAE VARIIS SERMONIBUS IN ROSSIA USITATIS EDITAE. OT cr * TOMB XX VII. % м u СЪ 5 ТАБЛИЦАМИ РИСУНКОВЪ И 8 ФИГУРАМИ BB ТЕВСТЪ. 1893-1291. ПОДЪ РЕДАЕКЦТЕЮ А. П. СЕМЕНОВА. Е NEL. SN RSA > TE С.-ПЕТЕРБУРГЪ. 1894. Hin, te № 39. i Вице-Президентъ: Фердинандъ Фердинандовичъ Моравидцъ. — Вознесенск и пр., д. № 38. Секретарь: Тит Алоиз1евичь Порчинский. Въ помфщенш щества, Помощникъ Секретаря: Тихонъ Сергфевичъ Чичеринъ. (33 лом Министерства | Конеерваторъ: Николай Николаевичь Соколовъ. ственныхь Имуществь, у Кассиръ: Болеславъ Феликсовичъ Павловичъ. } Синяго моста. Редакторъ: Андрей Петровичъ Семеновъ. — Васильевский Островъ, 8-я лин1я, д. № 39 Дни Собран!й Общества въ 1894 г. Шо понед льникамъ: 17 Января. 4 Апр$ля. 3 Октября. 7 Февраля. 2 Мая. 7 Ноября. 7 Марта. 19 Сентября. 5 Декабря. Co6paHia происходятъ въ залЪ Общества, въ дом$ Министерства Земле- дЪия и Государственныхъ Имуществъ, у Синяго моста. Секретарь находится въ помфщени Общества: по пятницамь съ 12 час. утра до 2 час. пополудни и по понедъльникамъ вечеромъ CB 7 до 10 часовъ, кромЪ праздниковъ и каникулярнаго времени (съ 15 Мая по 15 Сентября). ОБЪЯВЛЕНТЯ Отъ СовЪта Русскаго Энтомологическаго Общества. Въ Обществ$ находятся въ настоящее время для продажи слфдующия` издан: Труды Pyceraro Энтомолоническао Общества: Книжка Ги I, ц$на по 2 руб. ’ 50 коп. за каждую. Т. ПГ ц.2 р. Т. IV, съ 2 табл., u. 2 р. 50 к. Т. У, съ кар- TON, ц. 2 р. Т. VI, съ картою и табл., ц. 3 р. 50 к. Т. VII, съ 2 табл., m. 2 р. 50 к. ‚Т.УШ, съ 8 табл., u. 4 p. 60 к. Т.ТХ, съ 4 табл., u. 3 p. 50 к. Т. Х, ce 3 табл., x. 4 р. T. XI, еъ 9 табл., ц. 4 р. Т. ХИ, съ 1 табл., ц. 3 p. 25 к. Т. | XIII, er 2 табл., п. 3 p. Horae Societatis Entomologicae Rossicae: Т. ПТ, съ 6 табл., ц. 3 p. 50x. T. I, съ 2 табл п. 2 D. 25° KT. V,ch2 табл, цз рот: УТ, съ 11 табл., ц. Th. LNH: риа Бр: Т. VIII, съ 7 табл. ц. 6 p. Т. IX; съ 9 табл, п. 7h. TX съ 2 табл., ц. 2 р: 50. T. XL, съ 5 табл, m. бр. т XIL съ 8 табл., ц. бр. 50 к. T. XII, въ 6 таб, ц. 9 р. T. XIV, съ 4 табл. ц. Sp. т. ХУ, съ 20 табл. lp. T. XVI, съ 15 табл., I. 8.0: T; XVII, cB9 TAG, п. 9 p. Ti, XVII, съ 2 табл., ц. бр. T. XIX, съ 12 Ta6ı., ц. Тр. Т. ХХ, съ 21 табл., ц. 8 р. Т. XXI, съ 9 табл. RO DIE XXI, съ 15 табл., ц. 6 р. 50 к. Т. XXIIL, съ 21 табл., ц. 8 p. Т. XXIV, съ 1 картою u 3 табл., u. Тр. T. ХХУ, съ 3 табл, ц. 5 р. 50 к, Т. XXVI, съ 3 табл., ц. 6 p. T. XXVII, сь портретомъ и 7 табл., m. Эр. Т. ХХУШ, съ 5 табх., д. 6 т. 50 к. Приложеше къ X тому «Ногае»: В. М. Dybowski. Beiträge zur näheren Kennt- 1153 der in dem Baikal-See vorkommenden Gammariden. St. -Petersburg. 1874. 40, Съ 3 раскраш. и 11 черн. табл. Ц. 7 р. 50 к. О полиморфФизм$, зам чаемомъ въ воспроизводительныхъ органахъ грибовъ изъ семейства Pyrenomycetes. М. Воронина. Ц. 15 к. Genres et espèces d’insectes publiés dans différents ouvrages par У. Motschoul- sky. Ц. 75 к. Естественноисторическя uscabrogauia С.-Петербургской губерни, производи- мыя членами Русскаго Энтомологическаго Общества въ C.-Herep6ypré. Т. Г. 1864. Съ 20 табл. Ц. 2 p. 50 к. | Verzeichniss der im St.-Petersburge ve nement gefundenen Schmetterlinge (Catalogus Lepidopterorum guber a. "orrovsliiani) ‚Zusammengestellt Von W.N.Kawrigin. 1894. Ц. 40 к Земледвмя и Государ- - РУДЫ РУССКАГО JITONWIOTIECHATD OBHEECTEA G-IETEPBYPT'E. о HORAE SOCIETATIS ENTOMOLOGICAE ROSSICAE VARIIS SERMONIBUS IN ROSSIA USITATIS EDITAE. и. # TOME ххуш. a © DS о НЯ СЪ 5 ТАБЛИЦАМИ РИСУНКОВЪ И 8 ФИГУРАМИ BB ТЕКСТЪ. 15953 —159.-1. ПОЛЪ РЕДАКЦТЕЮ А. П. СЕМЕНОВА. С.-ПЕТЕРБУРГЪ. 1894. ие 2 й ы - { | ” off } I м N у # d Li а Е SLA Г 0 ROUEN 4 to x dr ‘ D р rs ; de м 3 je у ñ a \ I 5 й . \ Ноябрь 1894. Be; Редакторъ: Андрей Семенов. — А Напечатано по распоряженю Русскаго Энтомологическаго Общества. x Типография ИмпЕРАТОРСКОЙ Акадом!и Hayxs. (8. 0 9щ № 19). „ ОГЛАВЛЕНЕЕ. — INDEX. ['éäcraia Общества, — Bulletin entomologique, Hsszeuenie изъ протоколовъ Общихъ Co6panii за 1893 годъ. (Séances. Че: la) Societesen? 1895): оон ШЬ—ХУШ Отчетъ СовЪфта за 1893 годъ. (Compte-rendu du Bureau pour DOS) A т XIX—XX VIII Составъ Общества къ 1 Декабря 1893 года. (Liste des mem- bres 968: Société en 1898) 5 аа: tente XXIX—XXXIV Перечень ученыхъ учрежденй, CB которыми Общество Ha- ходится въ сношеняхъ и обмфнивается издав1ями. (Liste des institutions, avec lesquelles la Société fait оао Do D Oo cie XXXV— XL wi Матещалы и изсле дованя, — Matériaux scientifiques, Supplement zur Bienenfauna Turkestans. Von Dr. Е. Morawitz. 1— 87 Verzeichniss des von D. Glasunow 1892 im Gebiete des Se- rafschan-Thales und in der Wüste Kisilkum gesammel- ten Lepidopteren. Von Gr. Grum-Grshimailo...... 88— 95 Zur Scarabaeiden-Fauna der Umgegend von Issyk-kul. Von DISRoShantsch1koOWw.n a een dus comen ‚ 96— 99 Einige Bemerkungen zu Reitter’s «Bestimmungstabelle der Lu- caniden und coprophagen Lamellicornem. Von D. Ko- ВЕН EN Sy EL cite See 100—102 IV Verzeichniss der von Herrn D. Glasunow in Turkestan gesam- melten coprophagen Lamellicornen. Von D. Koshan- CRCHIKOM: see нь ооо в Neodorcadion dux, sp. п. Auctore В. Е. Jakowlew........ Vier neue Aphodien der russisch-europäischen Fauna. Von D. Koshantschikow.... nu. 2, Lo a tes Новыя Полужесткокрылыя (Hemiptera-Heteroptera) палеарк- тической области. В. Е. Яковлева. (Hemiptera-Hete- roptera palaearctica nova. Von В. Е. Jakowlew). .... Verzeichniss der von Herrn Peter Schmidt 1892 um Issyk-kul gesammelten Curculioniden. Von J. Faust .......... Ein neuer Lethrus aus Turkmenien, Von D. Koshantschikow. Къ фаунЪ листофдовъ Астраханской ryÖepnin. Г. Якобсона. (Materialia ad faunam Chrysomelidarum provinciae Аз- trachanensis. Auctore G. Jacobsohn). ............. Apum Mohileviensium species novae, parum cognitae, vel imperfecte descriptae, Auctore N. Arnold.—Tab. I, II, Supplementum ad cl. Edm. Reitteri «Revisionem» Tenebrioni- darum generis Prosodes Eschsch. Conscripsit Andreas SEIEN AIR HI MN N ER Note sur quelques espèces de la tribu des Scaritides. Par T. ОВО 1) BLUE UNE I Ro Corrigenda. Par T. Tschitschérine Chrysomelidae ab A. Trotzina in provinciis Transcaspica et Ferganensi a. 1893 collectae. Auctore G. Jacobsohn. Adnotationes de Chrysomelidis nonnullis novis vel parum cog- nrtis.“Auctore G.:JacobR0hn?.. ELLE ER NE ооо ооо но ооо особое ооо ооо с ооо ооо ооо соо ооо ооо ооо оо ооо Diagnoses de quelques nouvelles espèces de la tribu des Fé- rotmens Par TSChitsSChérTIne Nr AE Description de deux nouvelles espèces du genre Harpalus Latr Ра ОН ое ARE Lana Beiträge zur Coleopteren-Fauna von Turkestan. Von Dr. L. VORSHESGER We LE Chrysomelidae palaearcticae novae vel parum cognitae. Auctore G. Jacobsohn, а. и: SaMBTEA о водной фаунф острова «Большая Tona» на БЪломъ морЪ. Г. Якобсона. (De шипа aquatili insulae СтРАН. 108—119 120—122 123—127 128—139 140—148 149—151 152—160 161—178 179—253 224—235 286—237 238—241 242—246 247—253 254—958 259—261 262—268 269—278 У СТРАН. «Bolschaja Тора» in mari Albo sitae. Auctore G. Ja- ЕО NET о И 279—285 Description d’une nouvelle espèce du genre № 67а Latr. Par PSC ESC О О И 286—288 Untersuchungen über den Bau der Geschlechtsorgane bei den Galeodiden. Von A.Birula.—Taf. IV—V........... 289—326 Beitrag zur Raubwespenfauna Turkmeniens. Von Dr. F. Mo- TER APE PEER CPR LIRE REP APE EE ле 327—365 Matériaux pour servir à l’étude des Féroniens. II. Par T. RS CHACNCÉ PPIROS APR RE CE Le nn ils 566—435 Description d’une nouvelle espèce de la tribu des Xiphydriides. Pan Eschitseherinen nn ES Se he a 436—439 Notiz über Pulex pallidus Tasch. und Sarcopsylla gallinacea Westw. aus Transcaspien. Von Jul. Wagner........ 440—443 Description de deux nouvelles espèces de la tribu des Trigono- tomidesmPar 1. Bschifscheriner.n EL een 444—448 Symbolae ad cognitionem Oedemeridarum. Auctore Andrea АД PA De ae eee ah re ans SR NET LEA 449 —474 Fragmenta monographiae generis Lethrus Scop. Scripsit An- Чао я лее а 475—525 Coleoptera asiatica nova. II. Deseripsit Andreas Semenow. 526—547 Corrigenda in «Supplemento ad revisionem Tenebrionidarum generis Prosodes Eschsch». Auctore Andrea Seme- OWEN seen a tere ER о SE AE EST > 548—550 Répartition des livraisons. Livr. 1—2. Matériaux scientifiques, pages 1—288. PlanchessI — 6 REP RAN SA 5 Avril 1894. Livr. 3—4. Bulletin entomologique, pages I—XL. Ma- teriaux scientifiques, pages 289—550. Planches ен. 15 Novembre 1894. Table alphabétique par noms d'auteurs des matériaux scientifiques. ver ANRT Е PAGES. Arnold, N. Apum Mohileviensium species novae, parum с05- nitae, vel imperfecte descriptae— Tab. I—-II........ 161—178 Birula, A. Untersuchungen über den Bau der Geschlechtsor- gane bei den Galeodiden.— Taf. IV—V ............. 289 — 326 VI Faust, J. Verzeichniss der von Herrn Peter Schmidt 1892 um Issyk-kul gesammelten Cureulioniden ........... Grum-Grshimailo, Gr. Verzeichniss der von D. Glasunow 1892 im Gebiete des Serafschan-Thales und in der Wüste Kisilkum gesammelten Lepidopteren.......... Heyden, L. von. Beiträge zur Coleopteren-Fauna von Turke- Jacobsohn, G. Materialia ad faunam Chrysomelidarum pro- vinciae Astrachanensis. (Якобсонъ, Г. Kr фаунЪ ли- CTOBIOBB Астраханской тубернш),........ еле Chrysomelidae ab А. Trotzina in provinciis Transcaspica et-Fercanensi à 13993. colleetaes. „Ari... mon Adnotationes de Chrysomelidis nonnullis novis vel parum Оо оо NE ERS Chrysomelidae palaearcticae novae vel parum cognitae. De fauna aquatili insulae «Bolschaja Topa» in mari Albo sitae. (Якобсонъ, Г. ЗамЪтка о водной фаунЪ острова «Большая Топа» на БЪфломъ Moph) .......,......... Jakowlew, В. Е. Neodorcadion dux, sp. n. ............. — Hemiptera-Heteroptera palaearctica nova. (Яковлеву, В. Е. Новыя Полужесткокрылыя палеарктической области). Koshantschikow, D. Zur Scarabaeiden-Fauna der Umgegend VON SSP RE RU PRE a nee ne ne ENS Einige Bemerkungen zu Reitter’s «Bestimmungstabelle der Lucaniden und coprophagen Lamellicornem ...... Verzeichniss der von Herrn D.Glasunow in Turkestan gesammelten coprophagen Lamellicornen............ Vier neue Aphodien der russisch-europäischen Fauna.. Ein neuer Lethrus aus Turkmenien................ Morawitz, F. Supplement zur Bienenfauna Turkestans ..... — Beitrag zur Raubwespenfauna Turkmeniens.......... Semenow, Andreas. Supplementum ad cl. Edm. Reitteri«Re- visionem» Tenebrionidarum generis Prosodes Eschsch. — Symbolae ad cognitionem Oedemeridarum........... Fragmenta monographiae generis Lethrus Scop. ..... Coleoptera” asiatica.noya. Ш. Corrigenda in «Supplemento. ad revisionem Tenebrioni- darum generis Prosodes Eschschan. . ur ..., Trotzina, A. Vier neue Lithobius-Arten aus Central- Asien ee le rule else eo = о ss rene in jan ео PAGes. 140—148 88— 95 262—268 152—178 238—241 242—946 269—278 279—285 120—122 128—139 96— 99 100—102 108—119 128 —127 149—151 1— 87 327—365 179—223 449 — 474 475—525 526—547 548—550 947—253 УП PAGES. Tschitschérine, T. Note sur quelques espèces de la tribu JO SCA AIS RE а EE 224—235 О ен re 236—237 — Diagnoses de quelques nouvelles espèces de la tribu des COCO CEE NES PR RE 254—258 — Description de deux nouvelles espèces du genre Har- BIS DDR oo Re de ee о 259—261 — Description d’une nouvelle espèce du genre Nebria Latr. 286—988 — Matériaux pour servir à l'étude des Féroniens. II..... 366—435 — Deseription d’une nouvelle espèce de la tribu des Xi- DCE TERRE ERP RE САО RE 436—439 — Description de deux nouvelles espèces de la tribu des DR OO COMTE а ae are era ак 444—448 Wagner, Jul. Notiz über Pulex pallidus Tasch. und Sarco- psylla gallinacea Westw. aus Transcaspien. ...... .. 440—443 + at h о Fe ne A UT | и D AIME À | ма: ll. И üb y HD Ир {и ‚do к a 7 PL ню СТ у TE р “ À LU Te vs Ч | р vn ' у + : * , л р VA A - à f И ‘ L DAT ent й ‹ IE Tut ti Niue. EU UE CN FAN. 95 io MA PRIE TIER TE tt ul ta и ЦЮ) WIRD LIE ЗОО ie Le L tu ОВ RETOUR CN бл MONA PAT an у Do Le СИА С JUL | IE ey LE qui &} deux de x FEI м ana ltr al оао ler Se Motel tel Wa | ет И | ART “Bt nie А TNT act de Mt OT et {oT un 4: PR м u | Var } ИДУ ро dt en | ДЪИСТВИЯ ОБЩЕСТВА BULLETIN ENTOMOLOGIQUE, |4 =; TONY LINE ИЗВЛЕЧЕШЕ H3b ПРОТОКОЛОВЪ ОБЩИХЪ СОБРАНИЙ РУССКАГО ЭНТОМО ЛОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА ЗА 1893 голъ. 11 Января. Предездательствовалъь Вице-Президентъ ©. Ф. Моравицъ. Въ собранш присутствовало 17 лицъ. По утверждеши протоколовъ годового и экетреннаго Об- щихъ Собрашй доложено отношене Полтавскаго Земскаго Естественно-историческаго Музея съ препровождешемъ изданий Управы и съ просьбой о высылкЪ изданий Общества для библо- теки Музея. Прочитаны письма: Н. H. Теплова съ просьбой о сообщеши ему монограчай объ Authonomus pomorum. И. М. Красильщика съ изложешемъ общихъ результа- товъ его работы по анатоми Филлоксеры. И. A. Шнабля съ препровождешемъ членскаго взноса. * Г. Г. Якобсенъ показаль COGPAHIO листогрызовъ (Chryso- тейаае), привезенныхъ г. Шмидтомъ изъ окрестностей Иссыкъ- куля, обработку которыхъ онъ принялъ на себя. Г. А. Порчинский сдфлалъь сообщене о кобылкахъ, вредив- шихъ въ 1891 и 1892 годахъ въ Тобольской и Оренбургской губерняхъ, и о способахъ уничтожешя этихъ насфкомыхъ, при- чемъ показаны были какъ образцы различныхъ наиболфе вред- HBIXB видовъ кобылки, такъ и модели машинъ и приборовъ, по- мощью которыхъ производилось истреблене кобылокъ. Въ ДЪйствительные члены предложенъ Мих. 0er. Байковъ предложили гг. Порчинский, Соколовъ и Тарнани). 8 Февраля. Предс$длательствоваль Президентъь Общества II. II. Семеновъ. Въ собран присутствовало 20 лицъ. Доложены были: Изв$щеше о предстоявшемъ 13 (1) Февраля празднования 70-ти-лЬт1я дня рожденя доктора Адольфа Таржтони-То- цетти, профессора во Флоренщи и H3BBCTHATO энтомолога, при- чемъ сообщено, что Совфть Общества не могъ выразить своего поздравлешя юбиляру своевременно, такъ какъ самое извфщене получено было Обществомъ очень поздно. Отношеше Главнаго Интендантскаго Управленя о мфрахъ для предупрежденя порчи насфкомыми галетъ (сухарей), заго- товляемыхъ для войскъ, и съ препровождешемъ образцовъ испо]- ченныхъ галетъ, доставленныхъ Одесскимъ Окружнымъ Интен- дантскимъ Управлешемъ. При этомъ Секретарь, объяснивъ, что присланные сухари повреждены жукомъ-точильщикомъ (Ano- bium paniceum), сдЪлаль по этому предмету небольшое сообще- ше, въ которомъ указаль на причины размноженя въ данномъ cıyyab Anobium и на условя, соблюдеше которыхъ необходимо для предупрежденя заражевя галетъ названнымъ HACBKOMBIMB. re UM — Письмо члена Общества, г. Варенцова изъ Асхабада, въ KOTOPOMB онъ, между прочимъ, сообщаетъь слБдуюцщия свфдЪня объ оводахъ, нападающихъ на местную антилопу Antilope sub- gutturosa: «инф приходилось личинокъ оводовъ видЪть во мно- жествЪ въ кожф животнаго, преимущественно на заднихъ ляш- кахъ. Охотники туркмены и афФганцы мнф говорили, что анти- лопы въ безводной MECTHOCTN выкусываютъ этихъ личинокъ и Фдять ихъ, жидкостью, находящейся въ личинкахъ, утоляя мучительную жажду; они-же утверждаютъ, что никогда не за- мфчали подобнаго въ MÉCTHOCTH, TAB есть вода; антилопы про- дфлываютъ это только въ пескахъ». D. Ф. Моравицъ сдфлаль сообщеше о новыхъ и PEIKHXB видахь пчелъ (Apidae), привезенныхъ экспедишей Дм. В. Гла- зунова. Б. Ф. Павловичъ прочиталь cooömenie лБсничаго Мей- бомъ объ опытахъ примфненшя имъ нафталина къ огражденю питомниковъ OTb вредныхъ HACBKOMBIXB. Сообщеше это вызвало замбчаюя н$которыхъ изъ присутствовавшихъ въ засфдании, причемъ, между прочимъ, выражено было желаше о распро- странеши опытовъ на огороды и на свекловичныя планташи, ограждеше которыхъ напр. оть жучка Cleonus punctiventris требуетъ почти ежегодно весьма значительныхъ расходовъ. Въ ДЪиствительные члены n36pau М. ©. Байковъ. Въ ДЪйствительные члены предложенъ Корреспонденть Общества Т. С. Чичеринъ (предложили гг. А. П. Семеновъ, H. H. Co- коловъ и Т. А. Порчинск1й). 5 Марта. Предс$дательствовалъь Вице-Президенть Ф. ©. Моравицъ. Въ собран присутствовало 22 лица. По утверждени протокола Февральскаго Общаго Собраня доложены были слБдуюцая отношешя и письма: Департамента Земледфмя съ извЪщевшемъ о командирова- — VI — nin имъ Консерватора Общества, Н. Н. Соколова, на четыре мЪеяца въ городъ Ташкентъ для изучешя вредныхъ садовыхъ насфкомыхъ. Уральскаго Общества Любителей Естествознаня съ хода- тайствомъ о пополнении cepim изданй нашего Общества HBKOTO- рыми недостающими въ бибмотекЪ Общества Любителей Ecre- CTBO3HAHIA томами, каковое ходатайство постановлено удовлетво- рить, насколько это окажется возможнымъ. Г. Иваницкаго изь Архангельска съ изв5щевшемъ, что OHB въ теченше наступающаго лЪта предполагаетъ постить раз- личныя MECTHOCTH нашего сЪ$вернаго побережья для изученя Фауны и Флоры его и съ предложешемъ своихъ услугъ по сбору насЪкомыхъ. При этомъ г. Иваницкий проситъ указания о спо- собахь собираня и пересылки энтомологическаго матерьяла. Постановлено удовлетворить желане просителя и послать ему брошюры, составленныя C. М. Сольскимъ о собиранш, упа- KOBEB и пересылкВ нас$комыхъ во время путешествля, à также программу для собираншя Aphaniptera, составленную Ю.Н. Bar- неромъ. Садовника Кузьмина по вопросу о книгахъ для опредЪле- ня бабочекъ. Г. Байкова съ препровождешемъ членскаго взноса за 1893 годъ. ЗатБмь Секретарь Общества доложилъ, что Совфтъ въ по- слЪднемъ своемъ засфдани разсматриваль, между прочимъ, за- писку члена Общества Дм. К. Глазунова, въ которой посл$д- ши, извЪщая о предпринимаемой имъ весной и лБтомъ на свой счеть второй энтомологической пофздкЪ въ восточную оконеч- ность Нопетъ-дага, проситъ оказать ему матерьяльную под- держку для этого путешествая въ разм$р$ 500 р. При этомъ Совфтъ, имфя ввиду значительные научные матерьялы, приве- зенные г. Глазуновымъ изъ перваго его путешествая, поста- новиль выдать г. Глазунову 500 p., назначаемыхъ Обществу ежегодно на экскурс съ энтомологической цЪлью. — VI — Въ ДЪйствительные члены избранъ: Tux. Серг. Чичеринт, а въ Корреспонденты — Николай НикиФоровичъь Зубовский. А. A. Бялыницк1й-Бируля сдфлаль сообщеше по ФаунЪ сольпугъ Росели. И. Я. Шевыревъ сдфлаль сообщеве о результатахъ из- слфдованя содержимаго желудковъ дрохвы (Otis tarda) и cmpe- nema (Otis tetrax). 5 Anpbua. Преде$дательствоваль Вице-Президентъ D. ©. Моравицъ. Въ собранйи присутствовало 16 лицъ. Прочитанъ и утверждень протоколь мартовскаго Общаго Coöpania. Прочитанъ циркуляръ уполномоченнаго делегата всемтрной белымйской выставки пер1одическихь изданий всего свфта съ приглашешемь принять участие въ означенной выставкф при- сылкой издаши Общества. Секретарь показаль Собранию значительное количество при- сланныхь BB спирту #020%60CM068 (nodypu0s), появившихся BB Симбирской губ. въ громадномь количеств на поверхности снфга. НаеБкомыя занимали около пяти десятинъ почти сплошь, слоемъ толщиною въ 11/, вершка, а самое явлеше имфло м$сто въ Mapr& во время оттепели и при сильномъ туманЪ. При этомъ сообщены были нфкоторыя аналогичныя явлешя, замфченныя также и въ отношеви личинокъ жуковъ изъ рода Telephorus. A. А. Бялыницк1й-Бируля сдфлаль пространное сообще- mie о клещахъ (Ixodes) и ихъ географическомъ распространен въ Poccin. И. Я. Шевыревъ сообщиль нфкоторыя свои новыя наблю- деня надъ содержимымъ желудковъ дрохвъ и стрепетовъ въ дополнене къ сообщеню, сдфланному имъ въ прошломъ sach- дани. По порученю Президента Общества, Ф. D. Моравицъ — VII — предложиль въ Помощники Секретаря по иностранной части Т. С. Чичерина. Предложеше это было принято единогласно. 3 Мая, Предездательствовалъ Вице-Президентъ Ф. Ф. Моравицъ. Въ собран1и присутетвовало 12 лицъ. Доложены были отношенвя: Оть Уральскаго Общества Любителей Естествознаня и отъ Одесской Городской бибмотеки съ благодарностью за получен- ныя ими издания Общества. Прочитаны письма: Отъ корреспондента Общества Н. М. Арнольда съ прось- бой указать лицъ, спещально занимающихся жуками-хищниками (Staphylinidae) пи долгоносиками (Curculionidae), причемъ собра- шемъ указаны были два спешалиста по этимъ семействамъ, а именно гг. Эппельсгеймъ и Фаустъ. Отъ н5жинскаго нотарлуса Фрейтагъ Фонъ Лоринсгофъ съ предложешемъ OTB имени ангийскаго энтомолога Heath войти въ обмфнъ съ нимъ дублетами сфверныхъ и сибирскихъ видовъ жесткокрылыхъ на экзотичесюя Формы того-же отряда, причемъ сообщается и адресъ Heath’a. Orp Graf Krüsi изъ Gais съ препровожденемъ образца, прибора для собиравя бабочекъ. 20 Сентября. Предс$дательствовакъ Вице-Президентъ Ф. Ф. Моравицъ. Въ собранйи присутствовало 20 лицъ. По прочтеши протокола майскаго Общаго Собраня доло- жены были слБдуюция отношеня и письма: Главнаго Интендантскаго Управленя съ благодарностью за разсмотр5юше вопроса о nopyb паразитами шпеничныхъ галетъ, заготовленныхъ на довольств1е войскъ. Боровичекаго Сельско-хозяйственнаго Общества съ n3Bb- щешемъ объ открываемой Обществомъ «Сельско-хозяйственной, кустарной и промьшленной выставк$» и съ ходатайствомъ о на- значени медалей въ распоряжене выставочнаго комитета. За неимфшемъ свободныхъ средствъ означенное ходатайство остав- лено безъ удовлетворенвя. Письмо отъ члена Общества М. М. Филонова съ просьбою сообщить ему списокъ сочинешй на русскомъ языкЪф, трактую- щихъ о болбзняхъ насфкомыхъ и о способахъ ихъ прививки и зараженя. Письмо ДЪйствительнаго члена Общества Н. Н. Теплова съ выражешемъ желаюя принять участте въ IKCKYPCIAXB чае- новъ Общества, если-бы таковыя были намфчены. Письмо отъ садовника Ильи Кузьмина съ просьбой ука- зать магазинъ, DIE бы онъ могъ пруобр$еть книги Гофмана объ европейскихъ бабочкахъ. Нисьмо оть члена Общества М. Н. Байкова съ просьбой сообщить адресъ какой-либо извфстной книжной торговли въ Bub, съ книгами по энтомологии. Письмо члена Бессарабской Губернской Земской Управы барона A. II. Стуартъ на имя Секретаря Общества, при кото- ромъ присланы живые термиты или б$лые муравьи, открытые въ его саду въ Кишинев на 31 куст$ винограда, куда они пе- решли изъ сосфдняго сада. При этомъ, между прочимъ, баронъ Стуартъ сообщаетъ, что «они гифздятся въ толетыхъ, отжив- шихъ свой BERB корняхъ винограда, которые они совершенно протачивають. Въ первый разъ, сообщаетъ далБе баронъ Сту- артъ, термиты были найдены 4—5 лфтъ тому назадъ въ Из- маильскомъ уЪфздф, затЪмь два года тому назадъ они совершенно уничтожили BC полы и балки въ домф одного еврея въ Киши- невЪ, а теперь появились въ садахъ». Письмо Н.Руссель съ Сандвичевыхъ острововъ съ предло- жешемъ MECTHBIXB насфкомыхъ. Buterb съ тмъ г. Руссель прислаль въ опилкахъ HECKOABKO насфкомыхъ, о которыхъ CO06- — X — щаетъ сл6дуюцщая интересныя подробности: «пятнистый красно- HOFIH жукъ (самецъ, а самка мало на него похожа) можеть слу- жить образцомъ очень распространенныхь здБеь сверлилыци- ковъ. Посл6дше должно быть завезены сюда въ видЪ личинокъ въ мертвомъ дерев$. Личинки этого жучка превращаютъ въ по- рошокъ самое плотное дерево (Prosopis juliflora). ЗалЪмъ ко- ротюй, почти круглый жукъ, нфеколько напоминающий нашего майскаго жука, — листофдъ, недавно неосторожно ввезенный изъ Япони и причиняюний большой вредъ садамъ. Болыная черная пчела, (Xylocopa), которую я не могу отличить OTB нашей рус- ской ФОрмы свойство, о которомъ я ничего не сльшаль въ Poccin. ЗдЪеь-же тоже страшный опустошитель мертваго дерева, — она превращаетъ въ губку цфлые дома. Травятъ его, замыкая OTBEPCTIA тряпочками, смоченными въ раствор парижекой зе- лени. Hacbkomoe, профдая такую пробку, отравляется и поги- баетъ». НасЪкомое это по опред$леню Ф. D. Моравица, пови- димому, бразильская Xylocopa morio Е. Прочитаны письма члена Общества П. А. Варенцова изъ Асхабада, въ которыхъ, между прочимъ, перечисляются м$етно- сти, откуда взяты присланныя имъ Обществу въ двухъ посыл- кахъ насфкомыя, и выражаются нфкоторыя пожеланя. При этомъ Секретарь объяснилъ, что присланныя нас$комыя переданы Вон- серватору Общества, для накалываня и затфмъ будуть показаны въ одномъ изъ слБдующихъ собранй. Постановлено выразить благодарность г. Варенцову отъ Общества и по возможности удовлетворить BCh его просьбы. Зат$мъ Секретарь прочель слф- дующее сообщеше II. А. Варенцова, приложенное къ посл6д- нему его письму: Н%$сколько словъ о Polyarthron Plustschewskii Jak. Этоть рфдкй видъ дровосЪковъ въ Закасшйской области ветрЪчаетея въ горной полос Аехабадскаго уЪзда въ котловинз между русскими селенйями Гермабъ и Кукулабъ, въ 50 верстахъ оть станши Геокъ-тепе Закасшйской военной желБзной до- porn 1). Жуки эти появляютея обыкновенно во второй половинЪ юля м$сяца и летаютъ не болЪе 10—14 дней, а иногда даже и менЪе. Они начинаютъ летать отъ 6 до 10'/, часовъ вечера, идутъ очень охотно и на огонь лампы. Въ первый день ихъ появленя они ле- таютъ большими массами, и тогда ловить ихъ не предетавляетъ особаго труда, но трудно именно угадать этотъ день, такъ какъ онъ ежегодно м$няется. Зат$мъ въ послЪдуюние уже дни они ле- таютъ единичными экземплярами, очень быстро и довольно высоко, такъ что ловить ихъ дфлается гораздо труднЪе. Въ нЪкоторые же годы ихъ COBCBMB не видно или, же появляются они въ очень маломъ количествЪ. Въ настоящемъ году главный ихъ лётъ быль 20 юля и быль очень изобиленъ °). МнЪ принтлось npibxaTs въ эту мБетность нынфшнимъ лЬтомъ 28 Тюля, елЪдовательно къ главному лёту A, къ величайшему моему огорченю, опоздалъ и засталь уже послБдне, запоздалые экзем- пляры, а къ 1-му Августа ихъ уже совс$мъ не было видно. Въ эти четыре дня мнЪ удалось замфтить слБдующее. Самки этихъ пре- красныхъ жуковъ, которыя значительно больше самцовъ и рЪзко отличаютея отъ послВднихъ, не такъ подвижны какъ самцы, мало летаютъ и преимущественно сидятъ или медленно ползаютъ по землЪ; если онф и д$лаютъ перелетъ, то очень незначительный. Надо полагать, что личинка этого жука живетъ въ землЪ; MHB лично не пришлось провЪрить это обстоятельство, такъ какъ A не могь найдти ихъ жилища а также не зам$тиль и самаго выхода жука изъ земли. Самецъ, въ противуположность самкЪ, очень подви- женъ, крайне неспокоенъ, и во всЪхъ его движеняхъ замЪтна уси- ленная торопливость; какъ только онъ зам$титъ самку, быстро опускается на землю близъ нея, съ такою-же посп$шноетью опло- дотворяетъ ее и зат$мъ летитъ прочь и садится опять на землю близъ слБдующей самки, которую BETPETHTB на CBOeMB пути, опло- дотворяетъ и ее и такимъ образомъ продолжаетъ свои дальнЪйпия похожденйя. 1) Cesenie Гермабъ основано въ 1888 r., а КукулабъЬ—въ 1891 г. И To и другое селен1я имБютъ обширные старые Фруктовые сады, въ которыхъ рас- тутъ между прочимъ и грецкие орЪхи. Bea это мЪетность съ садами принад- лежала прежде Ilepciu. Котловина между селенями тянется на 7 верстъ. ?) Въ 1892 году ихъ было очень мало, —появились они лишь 27 Тюля и были видимы только три дня, а въ 1891 г. ихъ COBCHMB не было. 77 Re Mu& случилось BUNBTE, какъ самецъ CB налету опустилея на землю и засталь близъ самки уже другого соперника-самца. Про- тивники тотчасъ же выступили въ ожесточенный бой, причемъ сходились точно такъ-же, какъ дерутся бараны,—ударяясь евоими кистеобразными увами, хватались лапами и старались укусить другъ друга. Между т$мъ самка, какъ-бы сконхуженная появлешемъ не- прошеннаго евидЪтеля, не принимала никакого учаетя и, оставаясь совершенно индифхерентною ко всему окружающему, занималась своимъ туалетомъ, поправляя лапками свои крылья. Вообще самцы, какъ я замЪтилъ, не могутъ переносить другъ друга и даже поса- женные въ банку съ синеродистымъ кали, TOTYACB же вступаютъ въ драку, стараясь искалечить одинъ другого; поэтому ел$дуетъ всегда вынимать умершаго жука изъ банки: иначе онъ можетъ сильно пострадать отъ вновь посаженнаго туда живого экземпляра. Самки и въ особенности самцы Роуа’Итотовъ кусаютея до- вольно сильно; поэтому брать ихъ нужно довольно осторожно, а то пальцы могутъ пострадать отъ ихъ челюстей. Главными врагами этихъ р$дкихъ жуковъ, кромЪ собирателей- энтомологовъ, являютея птицы, въ OCOÖCHHOCTH щуры, чеканы, скворцы и сорокопуты. Птицы эти CR неимов$рной быетротою ло- вятъ ихъ на лету и сидячихъ; наглость и см$лость итицъ дохо- AUTB до того, что он вырываютъ жуковъ почти изъ рукъ соби- рателя, не говоря уже о TOMB, что людей совершенно не боятся. Эти пернатые охотники очень хорошо знаютъ время появленйя по- видимому очень для нихъ вкусныхъ жуковъ, такъ какъ ежедневно за нЪеколько времени до начала лёта птицы появляются цфлыми компанями и спокойно ожидаютъ добычу, летая очень низко надъ землею или спокойно сидя на кустахъ въ разныхъ м$етахъ Гер- мабъ - Кукулабской. котловины. Эти-же птицы своимъ присут- етыемъ указываютъ собирателямъ мВетонахождене Роуа’Итотовъ. CR появлешемъ перваго жука въ котловинЪ, приблизительно около 6 час. вечера, птицы приходятъ въ оживлене и еъ крикомъ бро- саютея на летящую добычу. Такимъ образомъ идетъ поголовное истреблене доротгихъ и рфдкихъ жуковъ, вплоть до полнфйшихъ сумерекъ, и птицы CB этой охоты уже возвращаютея въ свои гнфзда въ совершенной темнотЪ. Сорокопуты во время ловли жуковъ не BAATB CBON добычу, à въ изумительною быстротою хватаютъ жуковъ, поспфшно накалы- вають ихъ на шипъ колючки гдф-нибудь въ укромномъ MBCTÉ, скрывая это отъ прочихъ птицъ, причемъ, наколовъ жука, отры- ON ваютъ ему усы и челюсти. Такъ эта птица собираетъ потребное число жуковъ, которое могло бы удовлетворить ея аппетитъ, за- TÉME начинаетъ ихъ Ъеть или же несетъ къ себЪ въ гнфздо, гдЪ, вфроятно, хранитъ для завтрака на слБдуюций день. Прилагаю при семъ одинъ цфлый экземпляръ Polyarthron Plus- téschewslii и одного жука, наколотаго на шипъ колючки COPOKONY- TOMB, съ поврежденною головою, безъ усовъ и челюстей. П. А. Варенцовъ. 12 Августа 1893 г. Г. Асхабадъ, Закасшйской области. I. A. Порчинский сообщилъ о своихъ лБтнихъ пофздкахьъ, указавъ на главныя цфли ихъ и добытые результаты. 4 Октября. Предс$дательствоваль Президентъь Общества Il. II. Семеновъ. ` Въ собранш присутствовало 26 лицъ. По прочтен протокола предшествовавшаго Собравя Ce- кретарь прочиталь объявлене книгопродавца Витемана въ Брюсселф о новомъ издаюши большого и H3BBCTHATO сочиненя Hübner’a, сдфлавшагося нынф бибмографической рЪдкостью: «Sammlung Exotischer Schmetterlinge», съ условями OTHOCH- тельно подписки HA это издате. Представленъ послёдн!й томъ издавя Société de la Science Naturelle du Comitat de Trencsin (въ Венграи) съ предложешемъ войти въ обмЁнъ издавшями съ этимъ Обществомъ. Прочитано письмо г. Варенцова изъ Асхабада, въ кото- ромъ онъ, между прочимъ, сообщаетъ, что имъ высланы въ Об- щество личинки овода, найденныя на убитомъ джейранЪ. Н. А. Холодковск1й сдфлаль сообщеше по анатомии ли- ЧИНОКЪ ПИЛИЛЬЩИКОВЪ. Герм. 9ед. Блекеръ изложилъ наблюденя свои надъ че- шуекрылыми Петербургской губ. и сообщиль о развитш ба- бочки Cidaria serraria, гусеница которой была до сихъ поръ неизвЪстна. = DNS I. A. Ilopunncrkiü показаль Co6paniro болышя скопленя KOKOHOBPB, взятыхъ имъ на дубахъ въ Оргфевскомъ уфздЪ Бесса- рабской губ. и принадлежащихъ походному шелкопряду (Onetho- campa processionea), существоваше котораго въ предфлахъ Рос- сли отрицалось. Въ ДЪйствительные члены предложены: Александръ Мих. Быковъ и Георг. Георг. Якобсонъ (предложили гг. Соко- ловъ, Ингеницкий и Порчинский). | $ Ноября. Преде$дательствоваль Президентъ Общества II. II. Семеновъ. Въ собранш присутствовало 37 лицъ. Согласно Уставу, Собраше приступило къ избраню членовъ Ревизюнной Коммисеш для повфрки денежнаго и другого иму- щества Общества и обзора дЪиствый Совфта. Избранными ока- зались IT. Дуске, Тарнани и Якобсонъ. Секретарь прочель отношеня: Императорскаго Москов- скаго Общества Испытателей Природы, которое препроводило извъщене о Высочайше разрфшенномъ IX създБ русскихъ естествоиспытателей и врачей въ МосквЪ съ 3-го по 11-е Ян- варя 1894 года. Тифлисскаго Аптекарскаго магазина Кавказскаго Военнаго Округа о поврежденяхъ въ складахъ, произведенныхъ, какъ ока- залось, жуками Anobium ралисеит и ихъ личинками. Ванцеляри Консульства Испавши съ препровождешемъ цир- куляра предполагаемой въ 1894 году въ Мадрид$ международ- ной выставки для CBEAbHIA членовъ Общества. Прочитаны письма: отъ г. Филонова съ препровождешемъ образца яблоннаго дерева, поврежденнаго корофдомъ Xyloterus dispar. Отъ Корреспондента И. М. Врасильщика съ просьбой указать сочинене для опредфленая прямокрылыхъ. Прочитана замфтка, представленная въ Общество съ описа- HIeMB и изображешемъ гусеницы Agrotis Chardinyi B., cxbran- нымъ съ натуры А. Е. Кичинымъ, который при этомъ допол- ниль свое описаше нфкоторыми словесными объясненшями. I. А. Порчинек1й показаль присланныхь г. Варенцо- вымЪ личинокъ овода, найденныхъ въ кож джейрана (Antilope subgutturosa) и указаль на главнЪйпия ихъ особенности, причемъ замфтилъ, что личинки эти совершенно тождественны съ личин- ками, описанными и изображенными сто лБтъ тому назадъ Пал- ласомъ, открывшимъ ихъ на сайг$. И. В. Тарнани сдфлаль сообщене о телехонидахъ въ до- полнеше къ видамъ, уже описаннымъ имъ въ издаши Общества. А. В. Троцина сдфлаль сообщене объ азатекихъ много- ножкахъ, показавъ и подробно описавъ новыя Формы. Г. Г. Якобсонъ сдфлалъ сообщеше о водной ФаунЪ острова Большая Tonà на Бфломъ морЪ на основании изслфдовавнй, произ- веденныхъ имъ истекшимъ лБтомъ. Въ ДЪйствительные члены избраны: Александръ Мих. Бы- ковъ и Георг. Георг. Якобсонъ.—Въ ДЪйствительные члены предложены: Oex. Влад. Шидловский (предложили гг. Дуске, Соколовъ и Порчинск1й), Болеславъ Северьяновичь Чайков- ск!й (предложили гг. Мерклинъ, Шевыревъ и Порчински!й) и Викторъ Викт. Мозарак!й (предложили гг. Якобсонъ, Co- коловъ и Ножанчиковъ). Въ Корреспонденты Совфтомъ избраны: АлексЪй Вонстант. Троцина и Петрь Юмевичь Шмидтъ. 13 Декабря. Преде$дательствоваль Президентъь Общества II. II. Семеновъ. Въ co6panin присутствовало 43 лица. По открытми засфданя заявлено о смерти члена Общества Прохессора энтомоломи въ КембриджЪ Германа Гагена. Прочитаны отчетъь по Обществу за 1893 годъ, отчетъ Rac- сира и mabnie Pesnsionnoï Rommnecin съ заключешемъ СовЪта. Доложены и утверждены смфты дохода и расхода на 1894 г. — XVI — Доложены были: Отношеше Ново-Александруйскаго Института Сельскаго Хозяйства и ЛЪФсоводетва съ ходатайствомъ о высылк$ издаши Общества для студенческой читальни, причемъ Секретарь объ- яснилъ, что означенный Институтъ получаеть издаюшя Обще- ства. С.-Петербургскаго Общества Естествоиспытателей съ из- въщешемъ о торжественномъ зас$давши онаго 28-го Декабря по случаю исполнившагося въ этотъ день 25-лЬмя дЪятельности Общества. Постановлено поздравить Общество адресомъ. Войскового Правлешя СемирЪченскаго Вазачьяго Войска съ препровождетемъ жучка (Spermophagus), найденнаго въ хлБбЪ жителей одной изъ станицъ, причемъ Секретарь объяснилъ, что жизнь и свойства этого наеБкомаго еще неизвфетны, но вф- роятно онъ попалъ въ хлБбъ BMBCTÉ съ сфменами дикораету- щихъ (сорныхъ) травъ, часто изобилующихъ на плохо обрабо- танныхъ поляхъ. Прочитано письмо отъ Вл. Ал. Плющикъ-Плющевскаго по вопросу о распространеми грибныхъ бол$зней между Hach- KOMBIMM. Въ Почетные члены избранъ Тайный Совфтникъ Axerchü Серг5евичь Ермоловъ. Въ ДЪБиствительные члены избраны: IT. Шидловскай, Чайковский и Мозаракий. Въ ДЪйствительные члены предложенъ Энтомологъ Таври- ческаго Земства Александръ Сигизмундовичь Мокржецкий (предложили гг. Шевыревъ, Ковалевский и Кожанчиковъ). Признаны сложившими зване членовъ: Генко (Несторъ Rapı.), Дохтурова (Анаст. Алекс.) и Тихановъ (Вас. Андр.), а изъ Корреспондентовъ — Соцкий (Алекс. Вас.). Академикъ А. О. Ковалевский прочель слБдующее извле- чеше изъ письма Венгерскаго Правительственнаго Энтомолога Доктора Горвата относительно метода, къ которому прибфгли въ Венгр!и для уничтоженя гусеницъ монашенки: — ХУ > «Что касается до борьбы съ монашенкой, то мы вели таковую въ 1892 году въ одной MBCTHOCTH, а въ 1893 году—въ другой. Въ 1892 г. я примБнялъ различные методы. Заражене мюскардиной (Botrytis Barriana) дало совершенно отрицательные результаты. Я самъ купилъ въ АвиньонЪ 1.000 килогр. пораженныхъ мюскардиной каконовъ шелковичнаго червя. Споры были разсФяны въ поражен- HOMB лесу при помощи уетроеннаго мною прибора для этой пли. Но sapaxenia не послБдовало, TAKE какъ споры мюскардины раз- виваются только при постоянной температур выше 20” Цельзя. Другой методъ, давпий намъ положительные результаты, состоялъ въ заражени микробами гнилой бол зни (flacherie). Мы поступили cıb- дующимъ образомъ. Въ разныхъ м$стахъ пораженнаго лБса, устроили разервуары гусеницъ,-— маленьюе квадраты или грядки въ 25—40 кв. метровъ, изолированные клейкими планками; на нихъ должна быть уничтожена всякая растительность. Очиетивъ землю. кладутъ на нее нЪеколько молодыхъ сосенъ высотой отъ 2 до 3 метровъ. Зат$мъ начинаютъ заселять эти резервуары: собираютъ гусеницъ, особенно подъ клеевыми кольцами, наложенными на пораженныя (особенно сильно) деревья. Этихъ гусеницъ помфщаютъ на молодыя сосны резервуаровъ, и тогда между ними скоро зам чаютея больныя, если ихъ обрызгиваютъ водой, въ которой гнили гусеницы и хвоя сосны, или, еще лучше, если имБются трупы гусеницъ, погибшихъ отъ гнилой бол$зни въ прошломъ году. По истечени 2 до 3 дней имфются уже больныя гусеницы и даже мертвыя, которых броса- ютъ въ воду и посл дней обливаютъ два раза въ день вЪтки со- сенъ, находящихся въ резервуарахъ. Эту воду надо сохранять въ бочк$ близъ резервуара. Сборъ гусеницъ надо производить по- стоянно (иногда число гусеницъ одного только резервуара дости- гало у насъ циФры 250.000). Чрезъ недЪлю вода въ бочкЪ (которая постоянно наполняется) уже содержитъ въ себЪ такъ много заразы, что ее можно распространять по лЪсу. Это достигается посредетвомъ пульверизаторовъ Вермореля, выбрасывающихъ воду на высоту до 10—12 метровъ. Флашери— болЪзнь очень заразительная, такъ что общая эпидемя наступаетъ очень скоро. Большая чаеть гусеницъ погибаетъ съ признаками этой бол$зни и до окуклевшя, значитель- ная часть куколокъ тоже погибаетъ, и бабочки появляются въ ма- ломъ чиелБ. Мы работали такимъ образомъ въ 1892 году на пло- щади въ 50.000 гектаровъ, и лЪсА были сохранены отъ поврежден такъ, что въ этомъ году тамъ не было уже гусеницъ. Такая-же Н. 5. Е. В. XXVIII. IT ВУ борьба производилась въ 1893 году въ другой мЪетноети, располо- женной непосредственно у границы съ Румын!ей; усп$хъ быль та- кой-же, тогда какъ въ сосЪднихь м$етахъ Румынии, гдЪ ничего He дЪлали, монашенка причинила много вреда». Дм. В. Глазуновъ сдфлаль сообщеше о путешестви CBO- | емъ истекшими весной и лБтомъ въ Копетъ-дагъ и о добытыхъ имъ главнъйшихъ результатахъ. При этомъ Г. Е. Грумъ-Гржи- майло сообщилъ, со своей стороны, нфкоторыя данныя о че- шуекрылыхъ, собранныхъ г. Глазуновымъ. I. А. Порчинсктй сдфлалъ сообщеше о паразитахъ кобы- локъ, прусика и саранчи, о ихъ хозяйственномъ значения, а также о возможности регулироваюшя н$фкоторыхъ изъ этихь парази- товъ, а именно нарывниковъ Mylabris floralis n М. 14-punctata, и шпанки Æpicauta erythrocephala, жизнь которыхъ до сихъ поръ оставалась совершенно неизв$стной. 20 Декабря. Предсфдательствоваль Вице-Президентъ Ф. Ф. Моравицъ. Въ собранш присутствовало 14 лицъ. Въ этомъ собранш произведены выборы Президента и дру- гихъ членовъ Cobra на 1894 годъ. По произведенной баллоти- ровкЪ избранными оказались: Президентомъ — Il. I. Семеновъ. Вице-Президентомъ — Ф. Ф. Моравицъ. Секретаремъ — Т. A. Порчинеклй. Кассиромъ — Б. Ф. Павловичъ. Редакторомъ — А. II. Семеновъ. Консерваторомъ — Н. Н. Соколовъ. Помощникомъ Секретаря по иностранной части—Т. С. Чи- черинъ. CHE 110 PYCCROMY IHTOMO.IOTHYECKONY ОБЩЕСТВУ ЗА 1893 годъ. На основанш Устава, Годовому Собрашю Общества СовЪфтъ имфетъ честь представить свой краткй отчеть по Обществу за 1893 годъ, т.е. сдфлать бфглый обзоръ личнаго состава, Обще- ства, его имущества и дфятельности. По личному составу Общества годовая перемфна въ составЪ членовь можеть быть выражена въ слБдующихь циФровыхъ данныхъ. KB 1-му Декабря 1892 года въ состав Общества, на- ходилось: Почетныхъ членовъ 24, въ TOMB числБ 16 въ Poccin ий 8 заграницей; ДЪйствительныхъ членовъ — 131, BB TOMB числ6 82 въ Poccin и 49 заграницей, и 46 Ворреспондентовъ а всего 201 лицо. Въ течене года смерть похитила у Обще- ства 2 Почетныхь и 4 ДЪйствительныхъ членовъ заграницей, à также двухъ Корреснондентовъ; изъ числа Ворреспондентовъ перешло въ ДЪиствительные члены 3 лица, и исключено изъ CO- става Общества: ДЪйствительныхъ членовъ въ Poccin 8 и 1 Корреспондентъ. Вновь же поступило: 1 Почетный членъ, 4 ДЪи- ствительныхь члена и 3 Норреспондента. Такимъ образомъ Kb 1-му Декабря 1893 года въ составз Общества находится: По- четныхъ членовъ въ Poccin—17 и б6— заграницей, а всего 25 лица; ДЪйствительныхъ членовъ въ Poccin — 86 и заграни- цей—45, эвсего 131 лицо, и 43 Корреспондента, а всего—197 липъ. Въ этомъ числ находится: 5 учредителей, 18 mp внес- * шихъ единовременно пожизненный членский взносъ, и 8 лицъ, по разнымъ обстоятельствамъ навсегда освобожденныхъ OTB платы. Относительно матерьяльныхъ CPEICTBB Общества прежде всего должно отмфтить, что нашь запаеный капиталъ значи- тельно увеличился и приблизилея къ TEMB размБрамъ, которые еще недавно были такъ желательны. Согласно постановлению Общаго Собравшя, присоединившагося къ MHEHII COBÉTA, къ запас- HBIMB средствамъ нашимъ прибавлено было 1.550 р. изъ 06- щихъ расходныхъ средетвъ Общества, и въ настоящее время капиталъ этотъ достигъь циФхры 9.397 р. 30 к. и приноситъ до- хода въ BALE Y BB годъ 450 р. Приходъ нынфшняго года вы- раженъ цифрой 5.431 р. 731, к., но здБеь слБдуеть отмБтить, что въ приходЪ не показана сумма, вырученная отъ продажи на- шихъ изданий заграницей, такъ какъ, несмотря на заблаговре- менное извъщене нашего KOMMnCCionepa въ БерлинЪ, Фрид- лендера, оть посл6дняго не получено еще отчета по продажь нашихъ издаюй. Въ Poccin же, какъ обыкновенно, продано на- шихъ изданий на неболыпую сумму 32 р. 88 к. Почти Beh пред- METbI нашего расхода въ отчетномъ году не представляютъ со- бой ничего новаго; эти расходы производятся ежегодно и при- близительно въ однихъ и тБхъ-же размБрахъ. ВеБхь расходовъ произведено на сумму 4.786 p. 8 к. (BB TOMB числБ 1.500 р. перечислено въ запасный капиталь), въ ocrarkb umberca 645 р. 65%, к. Самый крупный расходъ нашъь BB этомъ году произведень былъ на издапе Общества, стоив- шее 1.617 p. 53 к., въ TOMB числБ за таблицы рисунковъ упло- чено было 364 р. 47 к. Въ нынфшнемъ году вышелъ полный 27-й TOMB «Грудовъ», содержащий 35 листовъ текста, портретъ 9. К. Брандта, 7 таблиць рисунковъ и 49 клише въ TEKCTÉ. Этотъ весьма объемистый TOMB содержить въ себЪ 34 статьи; участлле въ немъ приняли своими трудами слБдующие 13 членовъ Общества: гг. Моравицъ, Яковлевъ, Радошковск1й, Ваг- неръ, А. П. Семеновъ, Якобсонъ, Чичеринъ, Грумъ- Гржимайло, Бялыницк1й-Бируля, Врасильщикъ, Кожан- чиковъ, Глазуновъ и Порчинск!й. Ло настоящаго времени издашя Общества обошлись ему въ 43.295 p. 49 к. Изъ другихъ предметовь имущества Общества слЁдуетъ нфсколько остановиться на бибмотекЪ и коллекщяхъ. Библотека наша’ продолжала обогащаться какъ пер1одиче- скими изданями, такъ и отдБльными сочинешями, причемъ наи- большее приращене произошло отъ обмфна на наши издания. Въ текущемъ году Общество вступило вновь въ сношеня по об- мфну издашями съ Естественно-историческимь Обществомъ въ Tpenunmb (Венграя) и въ настоящее время находится въ сеноше- HISINB по обмфну издашями съ 71 учеными учреждевшями и обще- ствами заграницей и съ 53 подобными же учрежденями въ Poccin, а всего разсылаетъ свои издамя въ обмфнъ въ количеств 124 экземпляровъ. KPomb обмфна и купли Общество получило нЪ- сколько цфиныхъ сочинешй въ даръ отъ самихъ авторовъ, и между такими приношенями нельзя не отмфтить сочинешя по многоногимь Швейцарии, украшеннаго многими таблицами ри- сунковъ и присланнаго Обществу Почетнымъ нашимъ членомъ Де-Соссюромъ. Хотя въ отчетф прошлаго года и указано было на необходимость пртобрЪтенмя 4-хъ новыхъ шкаповъ для болбе правильнаго размБщеня книгъ, накопившихся въ довольно зна- чительномъ количеств и не получившихъ еще опред$леннаго MÉCTA, но предложене это не могло осуществиться въ HBIHBIN- немъ году въ виду предстоящихъ значительныхъ преобразований въ Министерств$ Госуд. Имуществъ. Хотя, повидимому, Обще- ство и не лишится помфщеня въ Министеретв$, но возможно, что придется перемфетиться или въ APYTIA комнаты, или въ дру- гой этажъ, а потому до окончательнаго р5шешя этого важнаго вопроса прлобр$теше 4-хъ новыхъ шкаповъ и разстановка въ нихь книгь были бы теперь еще несвоевременны. CR pasph- шенемъ же вопроса о помбщеншт Общества возможно будетъ приступить и къ составленю дополнительнаго каталога библо- теки Общества, для чего безъ COMHBHIA потребуется дЪятельная помошь со стороны членовъ Общества. Er = Коллекщи Общества давно уже находятся въ COCTOAHIN не- измняемости, но въ нынфшнемъ году совершилась значитель- ная перемфна. Такъ, Общество получило отъ своихъ членовъ тг. Варенцова и Эйландта коллекцю жуковъ изъ Закасшй- ской области, въ которой находятся MHOTIE очень цфнные виды; но самыми важными перемфнами въ коллекщяхъ Общество обя- зано своему Нонсерватору Н.Н. Соколову за большой, приня- тый имъ на себя и уже исполненный трудъ. ДЪло въ TOMB, что наша коллекшя жесткокрылыхъ гораздо багаче видами, чБмъ это можетъ показаться при OCMOTPÉ той части ея, которая по- мфщается въ ящикахъ при книжныхъ шкапахъ. Различный CO- брашя жуковъ, частью доставленныхъ разными экспедищями и путешественниками, а отчасти принесенныхъ въ даръ Обществу частными лицами, находились въ отдфльныхъ разной величины ящикахъ и были сложены въ одномъ изъ шкаповъ. Въ наетоя- щее же время Beh опред$ленные виды разм$щены H. H. Co- коловымъ въ общей коллекши жесткокрылыхъ, и посл$дняя уже настолько пополнилась, что приходится, во изоБжаше излиш- ней перестановки всей коллекши, выдфлить нзкоторые богатые видами роды жуковъ 06060 въ друте ящики, и составить для всей коллекщши новый каталогъ. Что же касается до неопредф- ленныхъ видовъ, которые не могли войти въ общую коллекцию, то по предложеню H. H., принятому Сов$томъ, эти виды бу- дуть передаваемы спещалистамъ для опред$леня наравнЪ съ TÉMA видами, которые, хотя уже и разм$щены въ общей кол- лекщи, но въ точности опред$леншя которыхъ является сомнЪве. Такимъ образомъ въ очень близкомъ будущемъ наша коллекця жуковъ получить, наконецъ, правильную установку и надлежа- НИЙ ВИДЪ. Энтомологическая дЪятельность членовъ Общества доста- точно ясно выразилась въ отчетномъ году въ трудахъ членовъ, напечатавшихъ свой изслЬдованя какъ вЪ издаши Общества и въ другихъ русскихъ издамяхъ (преимущественно по б1ологи насфкомыхъ), такъ и въ сообщешяхъ, сдфланныхъ въ общих MNT собрашяхъ Общества и въ IKCKYPCIAXB или путешествяхъ съ энтомологической пфлью. Именно въ засфдашяхъ Общества сдЪ- лано было 23 научныхъ сообщеня, причемъ 4 изъ нихъ были прочитаны, а остальныя сдбланы устно. За исключенемъ рако- образныхъ сообщеншя касались представителей всБхъ осталь- ныхь классовъ CYCTABYATBIXB животныхъ. Такъ, о паукообраз- ныхъ сообщали гг. Бялыницк1й-Бируля и Тарнани, о мно- TOHOTHXB—T. Троцина, остальныя же сообщешя сдфланы были по насфкомымъ и принадлежать слБдующимъ лицамъ: гг. Мо- равицу, Кичину, Холодковскому, Варенцову, Блекеру, Якобсону, Глазунову, Шевыреву, Барону Стуарту, Русселю, Павловичу и Порчинскому. ВромЪ того, въ 06- щихъ собрашяхъ разсматривались различные вопросы по прак- тической энтомолог. Tarp, Главное Интендантское Управлеше прислало въ Общество сухари и галеты, назначенные для продо- BOIBCTBIA войскъ и въ сильной степени зараженные личинками Anobium; Управлеше магазиномъ аптекарскихь товаровъ Вав- казекаго Военнаго Округа прислало чехлы и Футляры, изъден- ные также жучками Anobium и ихъ личинками; наконець Управ- genie СемирЪчинскаго Казачьяго Войска прислало образцы жуч- ковъ сфмяфдовъ (Spermophagus), еще совеБмъ не изученныхъ въ отношеши ихъ жизни, повредившихь запасы хлЬба въ Hb- которыхъ станицахъ. Изъ сообщений, присланныхъ изъ далекихъ окраинъ, обращаютъ на себя внимане наблюдешя г. Варенцова надъ однимъ изъ самыхъ рЁдкихъ и ифиныхь жуковъ, Polyarthron Plustshewskii, живущимъ въ Закасшиской области, и высланныя г. Варенцовымъ чрезвычайно интересныя личинки овода, взя- тыя изъ кожи антилопы-джейрана и тождественныя съ личинками овода, найденными болБе ста ıbrp тому назадъ Палласомъ въ кожф сайги; есть надежда, что скоро, наконецъ, мы узнаемъ этого загадочнаго овода. Въ письменномъ сообщеви барона Стуарта изложена краткая исторая распространеня въ Бесса- рабли термитовъ. Изъ путешествай, совершенныхь истекшимъ лБтомъ чле- — IRINA нами Общества, слфдуеть отм$тить nmyremecrsie Дм. Koner. Глазунова въ восточную оконечность Копетъ-дага, о ре- зультатахъ котораго намъ предетоить выслушать изъ устъ самого путешественника различныя интересныя подробности. Въ виду того, что путешестве въ эту отдаленную страну на одни лишь средства Дм. ROHCT. оказалось непосильнымъ, СовЪть Общества, въ виду значительныхъ результатовъ, добытыхъ г. Глазуновымъ во время путешествая его въ долину Зерав- шана, оказаль матерьяльную поддержку въ размБр$ 500 р. Вром$ того, весну и лБто Консерваторъ Общества Н. Н. Co- коловъ провель въ Ташкент$, TAB онъ изучаль вредныхъ для плодовыхъ садовъ HACBKOMBIXB по порученю Департамента Зем- ледЪля. Въ одномъ изъ предстоящихъ общихъ собрашй Н. Н. Соколовъ безъ сомнфшя познакомитъ насъ съ главными ре- зультатами своихъ AETHMXB трудовъ. Секретарь Общества по порученю Министерства Государетвенныхъ Имуществъ совер- шилъ дв пофздки: одну, весной, по Филлоксерному вопросу BMb- CT CB приглашенными изъ заграницы по тому-же вопросу учены- ми: фФранцузскимь— Мартономъ и венгерскимъ — Хорватомъ, причемъ, между прочимъ, онъ открылъ въ ОргЪевскомъ у. Бес- сарабской губ. походнаго шелкопряда(Спе#осалтра processionea), существоваше котораго въ предФлахъ Росели отрицалось. Во вторую, совершонную осенью пофздку по вопросу о кобылкЪ и прусику ему удалось пополнить CBBXPHIA наши о паразитахъ кобылки открьглемъ цфлаго ряда другихъ паразитовъ. Въ из- слБдовани значительнаго числа кубьшиекъ различныхъ прямо- крылыхъ, присылка которыхъ продолжается и понын$Ъ, значи- тельную помощь ему оказали гг. Дуске, Зубовский и Г. Г. Якобсонъ. Въ докладЪ, который сдфланъ будеть настоящему годовому собранию, указаны будутъ въ общихъ чертахъ главнЪй- ше результаты этого труда. Наконець Г. Г. Якобсонъ, зани- маясь истекшимъ лБтомъ изучешемъ фауны БЪФлаго моря, обра- тиль также внимаше и на энтомологю н$которыхъ изъ его острововъ, о чемъ онъ едфлаль уже спешальное сообщеше. — XV — Есть основаше думать, что съ преобразовашемъ Министер- ства Госуд. Имуществъ на изучеше жизни и свойствъ наеЪко- мыхъ будеть обращено особое внимаше. По крайней мБръ Управляющий Министерствомъ, Тайный Совфтникъ А.С. Ермо- ловъ, въ любезномъ письм$ обращался къ нашимъ энтомоло- гамь и приглашаль ихъ не отказать въ содЪфйств1и по onperb- леншю вредныхъ насфкомыхъ, а въ случаБ надобности и въ по- ЪздкЪ на мфста вредной дфятельности послБднихъ; лица, изъ- явивиия готовность исполнить желане Его Высокопревосходи- тельства, зачислены въ Корреспонденты Департамента ЗемледЪ- ия и получили всЪ издашя его по вреднымъ насфкомымъ. СовЪтъ Русскаго Энтомологическаго Общества, отм$чая та- кой крупный Фактъ, не можетъ скрыть живЪфйшаго своего удо- BOJBCTBIA по этому поводу и вполнф надфется, что труды на- шихъ энтомологовъ на пользу своей родины принесутъ богатые плоды и ожидаемые результаты. СЧЕТЪ RACCbI PYCCKATO ЭНТОМОЛОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА aa Время съ 1 Декабря 1892 года по 1 Декабря 1893 года, I. запасный капиталу. Kr 1 Декабря 1892 г.въ kacch Общества на- P: К. ходилось. запаснаго капитала, + Le ON NC ae Al Въ течене отчетнаго года общая сумма запас- наго капитала увеличилась на 1.550 рублей зачи- слешемъ въ него: 1 постояннаго членскаго взно- са 50 руб. и 1.500 рублей изъ расходнаго капи- тала. На счетъь суммъ запаснаго капитала u1pioöpE- тено шесть облигащй 3-го восточнаго займа, на 1.500 руб., съ расходомъ 1.576 руб. 93 коп. За- тфмъ къ 1 Декабря 1893 г. числится всего запас- а КИА не A оо 2 НО Въ томъ числБ: въ » бумагахъ 8.972 р. 93 к. и деньгами 424 р. 37 к. Деньги хранятся на теку- щемъ счету въ БанкФЪ. II. Приходъ. Остатокъ расходнаго капитала, въ Kacch Обще- Р. К. ства Кы.1Лекабря: 189.2: Te кол ae 1507 Въ течеше года поступило (изъ общей суммы 3.880 руб. 941/ коп.): | RK VRR —- пособля оть Министерства Народнаго Про- F К. Е ее à о 95.000. — процентовъ на запаеный капиталь и по теку- УЧЕТУ ИН ARE. N ALLA МОЕ >90, членскихь взносовъ (210 р.) и за дипломы (DT К а es оса выручено отъ продажи издаши Общества въ ee N rede 32188 получено OTB Департамента Ienderbna заимо- образно израсходованные въ 1892 г. на коллекщи 100 — OCODOTAB EX OC EVITÈHIME, еее 62 41 И ото... 9.431 431. пт. Расходъ. На coxepxanie Секретаря (420 py6.), письмо- р. К. водителя (96 руб.) и служителя (180 р.)..... 696 — Мелке расходы Секретаря.......... 300 — На пособле письмоводителю и служителю . . . 40 — На печатане «Грудовъ» (1.253 р. бк.) и из- готовлеше таблицъ къ нимъ (364 р. 47 к.).... 1.617 53 На прлобр$теше книгъ для библотеки (5 р.) и перелет них (56 D: 0 IE) ов NE bin Израсходовано на непредвиденные надобности, на хранеше “A бумагъ и CTPAXOBAHIE оныхъ. . . . 8 45 VOOPOTEBIESPACKONBI: zur лить бое 62 Перечислено въ запасный капиталь...... 1.500 — Выдано Г-ну Глазунову на энтомологическую ОЕ В АЗ и о. 1000 — Mora. Зло: 2006400 ЗатБмъ осталось расходнаго капитала къ 1 Де- О 2 0. оО. Балансь.... 5.434 73%, Кассиръ Б. Павловичъ. RSS (HETE приходо-расходной книжки Секретаря, Доходъ. Остаток отв ВО пола а О, ИБ. Въ течеше года поступило изъ кассы. ... 300 » —» и Иторо т. MS DD AIRE Расходъ. Въ reyenie года израсходовано на хозяйствен- ныя надобности, корреспонденшю, канцеляртю, разсылкусиздани и то ди не a09 pa Aula. Въ ocrarkb имфется... — р. 66 K. Секретарь I. Порчинсклй. ——— arg en СОСТАВЪ PYCCRATO ЭНТОМОЛОГИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА KB 1 ДЕКАБРЯ 1893 года )). Ночетный Президентъ Его ИмпЕРАТОРСКОЕ Высочество ГосудАРЬ Велиюй Ёнязь НИКОЛАЙ МИХАИЛОВИЧЪ. Члены СовЪфта: Президентъ: Сенаторъ, Петръ Петровичъ Семеновъ. Вице-Президентъ: Фердинавдъ Фердинандовичь Моравицъ. Секретарь: Тосихъ Алоиз1евичъ Порчинск!й. Редакторъ: Андрей Петровичъ Семеновъ. Кассиръ: Болеславъ Феликсовичь Павловичъ. Консерваторъ: Николай Николаевичь Соколовъ. Помощникъ Секретаря по иностранной части: Тихонъ СергЪевичъ Чи- черинъ. Ночетные Члены, Въ Poccix. Богдановъ (Анатолий Петр.), | 1893. Ермоловъ (АлекеЪй Cepr.), Ми- въ МосквЪ. — Зоолойя вообще. нистръ ЗемледЪ ля и Государств. Вешняковъ (Владимфъ Иван.), Имуществъ. Yıenp Государственнаго Co- | 1887. Ковалевский (Александръ Ону- вЪта. @pieB.). Академикъ, въ С.-Петер- . Деляновъ (l'paær Иванъ Дави- бургЪ. — Зоолоия вообще. дов.), Министръ Народнаго Про- | 1880. Ливенъ (Князь Андрей Але- свфщеня. ксандровичъ), въ С.-ПетербургЪ. 1) Знакъ * поставленъ, вмфсто обозначен!я года ветуплен!я въ составъ Общества, лишь предъ фамил1ями членовъ-учредителей. 1867. 1882. 1872. 1879. 1867. 1372. 1861. 1869. 1885. 1893. 1887. 1889. 1875. ] (Александръ въ МиддендорхЪъ 9едоровичъ), Академикъ, Lepurk.— Зоолоия вообще. Моравицъ (Ферд. Ферд.), въ С.-Петербург. — Перепончато- крылиыя. Овсянниковъ (Филиппъ Ва- сил.), Академикъ, въ С.-Петер- öypr&. — Soomomia и физлолоия. Островский (Михаилъ Никол.), Члень Государственнаго Co- вЪта. Порчинскуй (Тосихъ Алоиз.), въ С.-Петербург. — Двукрылыя и энтомолоия вообще. Заграницею. Бланшаръ (Эмиль), въ Парижф. Герстеккеръ (АдольфФъ), въ ГрейхевальдЪ. — 500л0ия 6006- ще. Краатцъ (Гуетавъ), въ Берли- нЪ. — Жеспжокрылыя. Остенъ-Сакенъ \Баронъ Ро- 1881. 1887. 1892. 1867. Радошковск!й (Октавй Ива- нов.), Генералъ-Лейтенантъ, въ Варшав$. — Перепончатокры- лыя. Рейтеръ (Отто), Профессоръ, въ ГельсингФорсЪ$. — Полукрылыя. Сабуровъ (Александръ Алек-. сандровичъ), Сенаторъ, въ С.-Пе- тербургЪ. Семеновъ (Петръ Петр.), Сена- торъ, въ С.-ПетербургЪ. — Жест- кокрылыя. Яковлевъ (Васимй Евгр.), въ ИркутекЪ. — Полукрылыя, пря- мокрылыя, жесткокрылыя. | бертъ Романовичъ), въ Гейдель- бергЪ. — Двукрилыл. Сели-Лоншанъ (Баронъ Эд- мундъ), въ Л1ежЪ. — Odonata. Соессюръ (Генрихъ), въ Же- HeBb. — Перепончатокрылыя u прямокрылыя. Дфиетвительные Члены, Въ Росси. Алхераки (Cepr&tü Никол.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Базилевск!й (Викторъ Иван.), въ С.-Петербург. Баласогло (Владимръ Алек- сандр.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Байковъ (Михаилъ Oex.), въ С.-ПетербургЪ.— Жесткокрылыя. Быковъ (Александръ Mux.), въ ВаршавЪ. — Чешуекрылыя. Бергротъ (9.), Д-ръ, въ Фин- лянд!и. Билькевичъ (Станиел. locu».), въ С.-ПетербургЪ. Биспинъ (9едоръ Христох.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылиыя. 1890. 1890. 1892. 1890. 1887. 1886. 1892. 1885. Вагнеръ (Юм Ник.), въ С.-Пе- тербургБ. — Энмтомолоия вообще. Вакуловск1й (Ник. Ник.), въ C.-IHerep6ypré. Варенцовъ (Петръ Александр.) въ АсхабадЪ. Величковск!й (Влад. сЪев.), въ С.-ПетербургЪ. Вильбергъ (Евгенй Павл.), въ МосквЪ. Волконек!й (Князь Викторъ Викторовичъ), въ С.-Петербург. Ганзенъ (РудольфФъ Руд.), въ С.-ПетербургЪ. Чеицуекры- Ava. Гемил1анъ (Густавъ Густав.), въ С.-Петербург. Алек- 1887. 1890. 1892. 1884. 1881. 1875. 1866. 1892. 1881. 1874. 1881. 1885. 1888. 1877. . Дурново . Дуске (Teopriä . Зичи — XXI — Герцъ (Отто), въ С.-ПетербургЪ, Гильзенъ (Карль Карл.), въ С.- ПетербургЪ. Глазуновъ (Дмитр. Конет.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Глама (Александръ Дмитр.), въ C.-Ilerep6ypré. Грумъ-Гржимайло (Григор Ехимовичъ), въ С.-ПетербургЪ.— Чешуекрылыя. 1 Гюне-Гойнингенъ (Баронъ Фридрихъ), въ Эстляндм. — 1е- шуекрылыя. Гюнтеръ (Александръ Карл.) въ ПетрозаводскЪ. — Чешуекры- лыя, жесткокрылыя. . Дзедзицк!й (Генрихъ Адам.), въ ВаршавЪ. — Двукрылиыя. (Петръ Павловичъ), BB C.-Ilerep6ypré. Августовичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекры- AA. Ершовъ (Николай Григ.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешиуекрылыя. . Зальбергъ (Джонъ), въ Гель- сингФОреЪ. — Жесткокрылиыя. (Михаиль Александр.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекры- ABA. Ингеницк!й (Ив. Влад.), въ С.-ПетербургЪ. — Odonata. Кавригинъ (Владимръ Hu- кол.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуе- крылыя. Келеръ (Иванъ Петровичъ), въ С.-Петербург. Кенигъ (Евгешй Григорьевичъ), въ ТифлисЪ. — Жесткокрылия. Кичинъ (Александръ Евг.), въ С.-Петербург$. — Чешуекрылыя. Кожанчиковъ (Дмитрий Дми- rpiesuuB), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Комаровъ (Александръ Висса- р1оновичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылия. 1879. 1861. 1888. 1886. 1893. 1889. 1879. 1870. 1870. 1890. 1882. 1876. 1886. . Мюнетеръ Кондратьевъ (Михаилъ Пав- лов.), въ С.-ПетербургЪ. Кристохъ (Гуго), въ С.-Петер- бургЪ. — Чешуекрылыя. Круликовский (Леонидъ Кон- стант.), въ г. СарапулЪ, Вятск, губ. — Чешуекрылыя. Лангъ (Романъ Андр.), въ С.-Пе- тербург$. — Чешуекрылия. Мазарак!й (Викт. Викт.), въ С.-Петербург. — Жесткокры- лыя. Маковск!й (Болеславъ Леоно- вичъ), въ С.-Петербург. — Жест- кокрылыя. . Мейнсгаузенъ (Карлъ Oexopo- вичъ), въ C.-Ilerep6ypré. Мерклинъ (Карлъ Евг.), въ С. ПетербургЪ. (Алексавдръ Эр- нест.), въ С.-ПетербургЪ. Обертъ (Иванъ Станиелаво- вичъ), въ С.-ПетербургЪ.— Жест- кокрылыя. . Оглевичъ (Ник. Иван.). . Ортманъ (Павелъ Авгует.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. . Павловичъ (Болеславь ®e- ликс.), въ С.-ПетербургЪ. Пестовск1й (Алексей Иван.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокры- лыя. Плющевск!й -Плющикъ (Baa- димръ АлексЪев.), въ Витеб- скЪ. — Жесткокрылия. Полицъ (Васимй Васил.), С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Пуцилло (Михаилъ Павл.), въ РостовЪ-на-Дону. — Чешуекрылыя, жесткокрылыя. Рейнсонъ (Андр. С.- ПетербургЪ. Рыбаковъ (Григор Григ.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Селиванов (АлексЪй Васил.), въ Рязани. — Мноюноия. Семеновъ (Андрей Петр.), въ BB Иван.), BB 1885. 1890. 1886. 1885. . Тарнани Xe С.-ПетербургБ. — Жесткокрылыя, перепончатокрылыя. Семеновъ (Петръ Никол.), въ (.-ПетербургЪ. Сиверсъ (Вильгельмь Иван.), въ С.-ПетербургЪ. Сиверсъ (Густавъ Иван.), BE С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. . Силантьевъ (Анат. АлексЪев.), въ С.-Петербург. — Люсная эн- MOMOAONA. Соколовъ (Ник. Ник.), въ С.-Пе- тербургЪ. — Чуинуекрылыя. . Старкъ (Александръ Алексан- дровичъ), въ Сочи. — Жестко- крылыял. Старовъ (Михаилъ Никол.), въ Kiest. (Иванъ Конст.), въ С.-Петербург$. — ЛПаукообраз- ныя. Тепловъ (Ник. Никит.), въ г. СкопинЪ, Рязанской губернии. — Жесткокрылыя. Toperiü (Самуиль Иван.), въ ЕевЪ. — Прикладная энтомо- лоия. Ушаковтъ (Владим1ръ Влад.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекрылыя. Фаусекъ (Викторъ AHıp.), въ С.-Петербург. — 500л0ия 60- обще. Фельтенъ (Евгенй Франц.), въ С.-ПетербургЪ. Филипьевъ (Викторъ Иван.), въ С.-ПетербургЪ. — Прикладная энтомолоия. Филоновъ (Михаилъ Marsbe- стри (Фюнфкирхенъ). — Чешуе- крылыя, экесткокрылия. 1890. 1880. 1893. 1889. 1886. 1886. 1884. 1889. Заграницею. . Бренске (Эрнстъ); въ Потс- | 1886. дамЪ. — Жесткокрылия. Вейзе (Юл), въ БерлинЪ. — | 1862. Жесткокрылыя. . Табергауэръ (ТосиФъ), въ Ав- | 1866. вичъ), въ ГомелЪ, Могилевской губернии. Хворостанск1й (Константинъ Иван.), въ С.-ПетербургЪ. Холодковск!й (Николай Алек- сандровичъ), въ С.-Петербург®. — 30041014 вообще. Чайковский (Болеславъ Север1а- новичъ), г. Кунгуръ (Пермск. губ.) —Энтомоломя вообще. Чеховъ (Александръ Алексан- дровичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Чичеринъ (Тихонъ Серг.), въ С.-ПетербургЪ. — Жесткокрылыя. Шапошников (Николай Ва- сил.), въ гор. КраснослободскЪ (Пензенской губ.). Шевыревъ (Иванъ Яковл.), въ С.-ПетербургЪ. — Льсная энто- молоия. Шелковниковт, (Александръ Борисовичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Щесткокрылыя. Шидловек!й (9ед. Baax.). — Чешуекрылыя. Шнабль (Иванъ Андр.), BB ВаршавЪ. — Лвукрылыя. . Щепкинъ (Серг5й Павл.), въ ‘ С.-ПетербургЪ. . Эйландтъ(Константинъ Георг.), въ АсхабадЪ. — Жесткокрылиыя. . Якобсонъ (Георг. Георг.), въ _ С.-Петербург5. — Жесткокрылиыя. . Яковлевъ (Александръ Ивано- вичъ), въ Ярославской губ. (п. ст. Бурмакино). — Иерепончато- крылыя. Гангльбауэръ (Людвигъ), въ ВЪнЪ. — Жесткокриылия. Гартигъ (Фридрихъ), въ Браун- швейгъ. Гейденъ (Лука Фонъ-), во ФранкхуртЪ - на - МайнЪ. — Æe- сткокрылыя. 1870. 1867. . Дельмасъ rt DRIN, = 2. Горнъ (Георгъ), въ Филадель- œiu. — Жесткокрылыя. Грибодо (Rae), въ Typunt. . Дейролль (Эмиль), въ Парижф. — Жесткокрылыя. (Луи), въ Гаван- at. 0. Демартисъ (Телехъ), въ Бор- до. — Прикладная энтомолоя. Кандезъ, въ ЛюттихЪ (Бель- ria). — Жесткокрылыя. 82. Kapyc» (Викторъ), въ Лейпци- vb. — Общая 30010114. Киршбаумъ, въ ВисбаденЪ. — Перепончатокрылыя. Кобургъ - Готеск1й (ПринцЪъ ФЕРДИНАНДЪ), BB ВЪнЪ. Коста (Ахиллъ), въ НеаполЪ. — Энпомолоил вообще. Кузьминский (Николай ЕФимо- вичъ), въ ТегеранЪ. . Майръ (Густавъ), въ ВЪн$Ъ. — Перепончатокрилия. Макъ-Лахланъ (Робертъ), въ ЛондонЪ. — Сьтчатокрилыя. . Мёшлеръ (Г. Б.), близъ Бау- цена. Монтейро (Антон ю Аугусто де Корвало), въ ЛиесабонЪ. . Мочары (Александръ), въ Буда- ПештЪ. — Перепончатокрылиыя. . Неервордъ (Ban? де Поль), въ lorrain. Обертюръ (Kapıp), въ Реннф. — Чешуекрылыя. Обертюръ (Ренэ), въ РеннЪ. — Жесткокрылия. Паккардъ (А. (.), Президентъ Пибод!йской Академи Наукъ, въ . Пишардо Салем (Массачусетъ). — Энто- молоия вообще. (Габрлель), въ Га- ваннЪ. Прюдоммъ - де -Борръ (Аль- Фонсъ), въ БрюсселЪ. — Жестко- крылиыя. 1887. Рейттертъ (Эдмундъ), въ ВЪнЪ. — Жесткокрылыя. 1877. Риббе (Генрихъ), въ Блазе- витц6, близъ Дрездена. 1866. Рогенгохеръ (Алоиз.), въ ВЪнЪ. — Чешуекрилиыя. 1872. Росеъ (Aıekcasıpp Мильтонъ), въ Торонто (Канада). 1885. Россъ (Гарибальди), въ Ка- над. 1879. Руа, въ Л1юнЪ. — Чешуекрылиыя. 1862. Торре (Iocuæ+), въ Неапол$. 1885. Турати (Грахъ ГЛянфранко), въ МиланЪ. Турнье (Генрихъ), въ Жене- BE. . Тюркъ (РудольфФъ), въ ВЪн$. Уэльсингамъ (Лордъ), въ Ан- rain. . Фельдеръ (Каэтанъ), въ But. — Чешуекрылыя. Фермэръь (Леонъ), въ Парижф. — Жесткокрылыя, перепончато- крылыя. Шмымидтъ (Тоганъ), въ Бранден- бургЪ. — Жесткокрылыя. Штаудингеръ (Отто), въ Дрез- денЪ. — Чешуекрылыя. Эмихъ (Густавъ), въ ПештЪ. — Чешуекрылыя. Эппельсгеймъ (Е.), въ Гер- мерсгеймБ. — „десткокрылыя. Члены-корреспонденты, Въ Росаи и заграницей. Арнольдъ (Николай Михайло- вичъ), въ г. Горкахъ, Могилев- ской губ. — Энтомоломя вообще. Беккеръ (Александръ), въ Са- рептЪ. — Энтомолойя вообще. Н. S. Е, В. ХХУШ. 1876. 1890. 1881. Бергъ (Карлъ), въ Буэносъ-Ай- pech. — Энтомолоия вообще. Блекеръ (Герм. 9едоров.), въ С.-ПетербургЪ. Брамсонъ (Константинъ Люд III 1890. 1890. 1887. 1892. 1881. 1867. 1890. 1884. 1881. 1877. 1569. 1898. 1886. 1882. 1891. 1886. 1886. 1877. ОЕ — виг.), въ Екатеринослав. — Энпомолоия вообще. Брониславский - Гандельс- манъ (Вацлавъ Осип.), въ Mu- нусинскЪ. Бялыницк!й-Бируля (АлексЪи Андреев.), въ С.-ПетербургЪ. — Паукообразныя. Вагнеръ (Владим1ръ Алексан- дровичъ), Bb МосквЪ. — Пауко- образныя. Вагнеръ (Екатер. Никол.), въ С.-ПетербургЪ. Видгальмъ (Игнатй Мартын.), въ ОдессЪ. — Прикладная энто- молоия. 1 Волкенштейнъ (Петрь Ep- мол.), въ С.-ПетербургЪ. Всеволожск!й (Bac. Павл.), въ С.-ПетербургЪ. — Чешуекры- лыя. Гахербергеръ (Густавъ @е- дор.), въ С.-ПетербургЪ. Гриммъ (Оскаръ Андр.), С.-Петербург. Общая зоолоия. Дыбовск!й (Бенедиктъ Иван.), въ КраковЪ. — Общая 3001014. Зейдлицъ (Георгъ), въ Кенигс- бергЪ. — Жесткокрылия. Зубовский (Ник. Никихор.), въ С.-ПетербургЪ. — Прямокрылыя. Красильщикъ (Исаакъ Матв.), BB КишиневЪ. — Прикладная JHMOMOLONA. Красновъ (Андрей Никол.), въ ХарьковЪ. Кузнецовъ (Иннокентий Дмитр.), въ С.-Петерб. — Soonovia вообще. Кулаковск!й (Брониславъ Po- муальд.), въ ВаршавЪ. Куликовск!й (Германъ Илла- р1оновичъ), въ С.-ПетербургЪ. Мартьяновъ (Николай Mu- хайл.), въ МинусинекЪ. BB 1879. 1886. 1891. 1863. 1886. 1867. 1886. 1885. 1893. 1881. 1870. 1874. 1877. 1884. 1886. 1893. 1891. 1880. . Нолькенъ Мейеръ (Эдуардъ Андр.), ВаршавЪ. Моревъ (Николай), въ Рязан- ской губ. — Двукрылыя. Новиковъ (Николай Александ- ровичъ.). BB (Баронь Bacmaih . Герм.), въ Лифлянди. — Чешуе- крылыя. Островский (Петръ Евген.). Ошанинъ (Василй @едор.), въ ТашкентЪ. — Полукрылыя. Погибко (Аханасй Иван.), въ ОдессЪ. — Прикладная энлтомоло- vn. Радде (Густавъ Иванов.), въ ТифлисЪ. — 500лойя вообще. Рекало (Евгенй Лукичъ), въ Кишинев. — Прикладная энто- молоия. Синтенисъ (Франц.), въ Дерпт$. Троцина (АлекеЪй Конет.), въ С.-ПетербургЪ. — Мноюноия. Умновъ (Александръ Андр.), въ СимбирскЪ. Фаустъ (Иванъ Евгр.), въ Ли- бавЪ. — Жесткокрылия. ХлЬбниковъ (Александръ Ми- хайл.), въ МосквЪ. Чернявск!й (Владимръ Ива- новичъ), въ СухумЪ.— Ракообраз- NUR. Шимкевичъ (Владимфъ Mu- хайл.), въ С.-ПетербургЪ. — 06- war зоолоия. Шмидтъ (Карлъ Карловичъ), въ С.-ПетербургЪ. Шмидтъ (Петръ Юлевичъ), въ С.-ПетербургЪ. — Паукообразныя. Якобсонъ (АлексЪй Георг.), въ С.-ПетербургЪ.—Жесткокрылыя. Ярошевский (Bacuzxiñ АлекеЪ- евичъ), въ ХарьковЪ. — Двукры- лыя, перепончатокрылиыя. ПЕРЕЧЕНЬ УЧЕНЫХ Ъ УЧРЕЖДЕНТЙИ, СЪ КОТОРЫМИ | РУССКОЕ ЭНТОМО ЛОГИЧЕСКОЕ ОБЩЕСТВО НАХОДИТСЯ BB СНОШЕНЯХЪ И ОБМЪНИВАЕТСЯ ИЗДАНЯМИ. Въ Pocein. а) Бз С.-Петеубуриь. Императореюй С.-Петербургеюй Университетъ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ С.-Петер- бургскомъ Университет$. Императорское С.-Петербургское Минералогическое Общество. Императорская Военно-Медицинская Академля. Императорский С.-Петербургскй Ботаническй Садъ. Ученый Комитетъь Министерства Государственныхъ Имуществъ. Императорское Русское Географическое Общество. Императорское Вольное Экономическое Общество. Императорское Pocciückoe Общество Садоводства. ЛЪеное Общество. Императорское Русское Техническое Общество. Росейское Общество Рыбоводства и Рыболовства. Редакщя «Землед$льческой Газеты». 6) Бь Opyruxs мъстахь Hnnepin. Императорсюй Московский Университетъ. Императорское Общество Испытателей Природы, въ Mockeé. — XXXVI — Императорское Общество Любителей Естествознаня, Антропо- логи и Этнографхш, въ Москвф. Зоологическое Отдфлеше того-же Общества. Императорское Русское Общество Акклиматизащи, въ Москв$. Императорское Московское Общество Сельскаго Хозяйства. Императорскй Александровсюй Университетъ, въ Гельсинг- »opch. Societas pro fauna et Йога fennica, въ ГельсингфФорс$. Umnepartopckiü Дерпитеюй Университетъ. Дерптекое Общество Испытателей Природы. Рижское Общество Испытателей Природы (Naturforschender Уегет zu Riga). Императорский Университетъ Св. Владимтра, въ RieBf. Е 1евское Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ Университет$ Св. Владим!ра. Императореюй Hogopocciäcrit Университетъ, въ ОдессФ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ Новорос- сйскомъ Университет$. Иузператорское Общество Сельскаго Хозяйства Южной Poccin,. въ Ojeccé. Императореюй Харьковский Университетъ. Общество Естествоиспьтателей при Императорскомъ Харьков- скомъ Университет$. Императорекй Казанский Университетъ. Общество Естествоиспытателей при Императорскомъ Казан- скомъ УниверситетЪ. Общество Врачей въ г. Казани. Кавказское Общество Сельскаго Хозяйства, въ Тифлис. Императорское Кавказское Медицинское Общество, въ ТифлисЪ. Кубанское Экономическое Общество, въ Екатеринодар. Петровское Общество ИзелЪФдователей Астраханскаго края, въ Астрахани. Нижегородский кружокъ Любителей Физики и Астрономи, въ Нижнемъ НовгородЪ. XXII —— Уральское Общество Любителей Естествознаншя, въ Екатерин- бург$. Императорекй Томский Университетъ. Восточно-Сибиреюй Отдфль Императорскаго Русскаго Геогра- Фическаго Общества, въ ИркутскЪ. Общество изученя Амурскаго края, во ВладивостокЪ. Музей въ Минусинск. Попечительный Комитеть Вятской Публичной Библотеки, въ Вятк$. Карамзинская Публичная Бибмотека, въ СимбирекЪ. Александровская Публичная Библютека, въ СамарЪ. Воронежская Публичная Библотека. Одесская Публичная Библотека. Комитетъ Оренбургской Общественной Библотеки. Одесская Энтомологическая Коммисся (при Земской УправЪ). Кавказская Шелководственная станщя, въ Тифлис. Институтъ Сельскаго Хозяйства и ЛФсоводства въ Новой Але- ксандрля (Любл. губ.). Въ Германи. Berliner Entomologischer Verein. Stettiner Entomologischer Verein. Wetterauer Gesellschaft für die gesammte Naturkunde in Hanau. Kaiserliche Leopoldinisch-Carolinische Akademie in Halle. Schlesische Gesellschaft für Vaterländische Kultur zu Breslau. Deutsche Entomologische Gesellschaft in Berlin. Naturwissenschaftlicher Verein in Regensburg. Senkenberger Gesellschaft in Frankfurt a/M. Verein für Naturkunde im Herzosthum Nassau in Wiesbaden. Oberhessische Gesellschaft für Natur- und Heilkunde in Giessen. Naturwissenschaftlicher Verein zu Bremen. Naturforschende Gesellschaft zu Halle. Verein für Schlesische Insektenkunde zu Breslau. —' RAM Verein für Naturwissenschaftliche Unterhaltung zu Hambnrg. Naturwissenschaftlicher Verein für das Fürstenthum Lüneburg. Naturwissenschaftlicher Verein für Schleswig-Holstein in Kiel. Verein für Naturwissenschaft zu Braunschweig. Entomologischer Verein «Iris» zu Dresden. Physikalisch-Oeconomische Gesellschaft zu Königsberg. Naturhistorisches Museum zu Hamburg. Въ ABerpin. Kaiserlich-königliches Naturhistorisches Hofmuseum in Wien. Kaiserliche Akademie der Wissenschaften zu Wien. Kaiserlich-königliche Zoologisch-Botanische Geselischaft in Wien. Naturforschender Verein in Brünn. Akademischer Naturwissenschaftlicher Verein in Graz. Museum Ferdinandeum in Inspruk. Société d’histoire naturelle Croate, à Zagreb. Société de la Science Naturelle du Comitat de Trencsin (Trenc- sin, Hongrie). Bo ®pannin. Société d’Etude des Sciences naturelles de Béziers. Société Entomologique de France, à Paris. Société Linnéenne de Normandie, à Caen. Société Linnéenne de Lyon. Société Linnéenne de Bordeaux. Peraknia журнала «Feuilles des jeunes naturalistes». Въ Англии. Entomological Society of London. Linnean Society of London. Zoological Society of London. Zoological Society of Glasgow. Редакшя журнала, «Eintomologist’s Monthly Magazine». ХХХ Въ Швеции. _ Académie Royale Suédoise des Sciences, à Stockholm. Société Entomologique de Stockholm. Въ Hoperin. Université à Christiania. Въ Бельми. Société Entomologique Belge, à Bruxelles. Société Royale des Sciences, à Liège. Въ Голландии. Société Néerlandaise d’Entomologie, à Haag. Въ Италии. Società Entomologica Italiana, Firenze. Società Reale di Napoli. Reale Academia dei Lincei, Roma. Museo Civico di Storia Naturale di Genova. Pezarkmia журнала «Il Naturalisto Siciliano». Società Romana per gli Studi Zoologici, Roma. Въ Швейцарии. Schweizerische Entomologische Gesellschaft in Schaffhausen. Societas Entomologica (Société Entom. Internationale), à Zurich. Въ Соединенныхъ Штатахъ Сфверной Америки. Rochester Academy of Sciences, New-York. American Entomological Society, Philadelphia. Smithsonian Institution, Washington. Academy of Natural Sciences of Philadelphia. Boston Society of Natural History. Lyceum of Natural History, New-York. Essex-Institute, Salem (Massachusetts). Museum of Comparative Zoology at Harword-College, Cambridge (Massachusetts). Peabody Academy of Sciences, Salem (Massachusetts). Buffalo Society of Natural History, Buffalo. California Academy of Sciences of San-Franeisco. Wagner Free Institute of Seience of Philadelphia. Cambridge Entomological Club (Cambridge, Mass.). Въ Южной Amepuré. Museo Publico de Buenos-Ayres. Sociedad Zoologica Argentina, à Cordova. Société Scientifique du Chili, à Santiago. Въ Австралии. Linnean Society of New South Wales, Sidney. Australian Museum, Sidney. > —=—— IM. МАТЕРАЛЬ И Из ЛЬДОВАНИЯ MATÉRIAUX SCIENTIFIQUES. Les opinions émises dans les «Horae» sont exclusivement propres à leurs auteurs. La Société n’entend aucunement en assumer la responsabilité. (Séance du 1 Décembre 1869). SUPPLEMENT ZUR BIENENFAUNA TURKESTANS, Dr. FE. Morawitz. Im Jahre 1892 unternahm Herr Dmitri Konstantino- witsch Glasunow eine Reise in die Wüste Kisilkum und in das Serafschan-Thal, um diese Gebiete hauptsächlich entomologisch zu erforschen. Von den daselbst gesammelten Materialien erhielt ich die reiche Ausbeute an aculeaten Hymenopteren, von welchen ich nachstehend die Bienen, aber nicht alle, aufzähle. Denn be- reits früher hatte der leider so jung verstorbene Naturforscher A. P. Fedtschenko mir die von ihm in Turkestan gesammelten Bienen zur Bearbeitung anvertraut, welche sodann in seinem Reisewerke: «Путешестве въ Туркестань A. Il. Федченко. Tom» II. Часть У. 1875» von mir beschrieben worden sind. — Fedtschenko hatte aus dem gesammten von ihm durchforschten Gebiete 438 Arten Mellifera mitgebracht. Da nun Glasunow die meisten Species, die auch Fedtschenko gesammelt, wieder aufgefunden, ausserdem aber noch mehrere für dieses Gebiet Н. 8. Е. В. ХХУШ. 1 О neue entdeckt hat, so habe ich, um Wiederholungen zu vermei- den, hier nur angeführt: 1) Arten, welche in Turkestan früher noch nicht beobachtet waren. 2) Arten, von denen nur das eine Geschlecht bekannt war und zu dem ich nun das andere hinzu- füge. 3) Arten, welche in auffallenden Varietäten erschienen sind. Hierbei muss ich noch bemerken, dass ich diejenigen Arten, welche früher in Turkestan noch nicht beobachtet worden sind, mit fortlaufenden Nummern angeführt habe, indem auf diese Weise die Anzahl der daselbst aufgefundenen leichter zu über- sehen ist. Denjenigen Arten aber, welche in dem Reisewerke Fedtschenko’s aufgeführt sind, habe ich die daselbst angege- bene Nummer rechts von der betreffenden Art hinzugefügt, um die Wiederholung der Citate zu vermeiden. Bombus leucopygus F. Mor. 3. Varietas feminae: segmentis abdominis tribus posticis ru- fescenti-pilosis, pilis multis albidis immiztis. Маз: dense virescenti-flavo-villosus; abdominis segmentis 4 — 79 pallide-rufescenti-pilosis, pilis multis albidis immixtis; mandi- bularum barba aureo-flavescenti; antennis articulo tertio latitu- dine duplo longiore quinto paulo breviore, quarto dimidio longiore; pedibus posticis tibiis externe fere convexis punctis piliferis in- structis, metatarso postice longius ciliato; abdominis segmentis “ ventralibus albido-fimbriatis, ultimo opaco margine apicali haud calloso; appendicibus genitalium Bombi pratorum simillimis. 11—13 mm. Varsaminor. — Boschara. — Obburden. — Iskander-kul. — Kschtut. — Jagnob: Takfon. Nachdem das Männchen dieser Art entdeckt worden, kann man constatiren, dass der nächste Verwandte derselben B. pra- torum L. ist. — Wie alle Hummeln, so variirt auch diese in der Färbung der Behaarung. Bei einigen Individuen ist der Brust- kasten dicht mit grünlich-gelben Haaren bekleidet, denen auf der Scheibe, übrigens nur beim Weibchen, schwarze beigemengt sind. Zuweilen verdrängen hier die schwarzen Haare in weiterer Aus- dehnung die hellen und in seltenen Fällen ist sogar eine scharf begrenzte schwarze Querbinde zwischen den Flügeln vorhanden. Auf dem Abdomen sind die beiden vorderen Segmente dicht gelb, das dritte schwarz, die übrigen weiss, das vierte aber am Grunde entweder röthlich oder bräunlich behaart; zuweilen erscheinen die letzten Hinterleibsringe rosenroth, indem den weissen viele rothe Haare beigemischt sind. Das letzte Ventralsegment zeigt auf der hinteren Hälfte einen oft nur schwach ausgeprägten Längskiel. Das dritte Fühlerglied ist fast doppelt so lang als an der Spitze breit, wodurch es sich hauptsächlich vom pratorum unterscheidet, indem bei diesem das dritte Fühlerglied verhält- nissmässig kürzer erscheint. Das Männchen ist im Ganzen schlanker als das des pratorum gebaut, demselben aber, namentlich der Varietät Durellanus sehr ähnlich. Das dritte Fühlerglied ist um die Hälfte länger als das vierte und nur sehr wenig kürzer als das fünfte. Beim pratorum aber ist das dritte Fühlerglied nur wenig länger als das folgende. 439. Bombus keriensis F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XX, p. 199. ©. Kulikulan. — Jagnob: Aul Chaschir. — Kschtut. Von dieser zweifelhaften Art hat Glasunow ebenso wie Przewalsky nur einige Weibchen gesammelt. — Ich habe bereits 1. с. auf die grosse Ähnlichkeit derselben mit lapidarius aufmerk- sam gemacht. — Bei den aus dem Serafschan-Thale mitgebrachten Individuen sind die letzten Abdominalsegmente roth behaart, den rothen aber nicht nur an den Seiten, sondern auch am Grunde der Segmente zahlreiche daselbst eine mehr oder weniger deut- liche Querbinde bildende weisse Haare beigemischt. 440. Bombus Regeli F. Mor. Mélanges biol. tir. du Bull. de l’Acad. Гир. des Sc. de St. Pétersb. X, р. 444. Mas: genis latitudine longioribus; oculis magnis valde promi- nentibus; mandibulis fusco-barbatis; antennis longis filiformibus, 1* N PER articulo tertio quarto paulo longiore, hoc latitudine duplo, sequen- tibus triplo fere longioribus; capite nigro-, clypeo pallide-hirtis; thorace flavo-piloso fascia interalari nigra decorato; abdominis segmentis primo secundoque flavo-, tertio nigro-, reliquis albido- hirsutis; ventre dense griseo- vel nigro-villoso, segmento ultimo fortiter emarginato; pedibus posticis tibiis externe convexis punctis numerosis piliferis insculptis; metatarso postice longius piloso; appendicibus genitalium: spatha elongata apice bifido; stipite longo apice rotundato, excavatione interna sat profunda, externe ante apicem fossa obsoleta instructo; squama subquadrata latitudine fere longiore, apice truncata, margine interno basi emarginata ibique processum rotundatum emittente; lacinia angusta subtus basi densissime rufo-barbata, margine externo rufo-ciliato, supra squamam superante ibique latitudine dimidio fere longiore, mar- gine apicali truncato angulo interno hamato; sagitta apice valide dentata. 14 mm. Varietas: abdominis segmentis quarto quintoque pilis rufis immistis. Jagnob: Takfon. — Aul Chaschir. — Darch. — Kumar. Das Männchen dieser Art ist B. vorticosus Gerstäck. täu- schend ähnlich; bei letzterem sind aber die Wangen etwa so lang wie breit, die Mandibeln gelblich bebartet und die Lacinia der Genitalanhänge ganz anders gestaltet. Diese zeigt nämlich unten am Grunde einen dicht roth behaarten kleinen Höcker, ist aussen sehr kurz röthlich bewimpert und verbreitet sich allmählich bis über die Mitte hinaus; von hier an verengt sich dieselbe bis zur Spitze, welche schmal abgestutzt ist. Von oben betrachtet, er- scheint die Lacinia fast breiter als die Squama und ist auch ein wenig länger als jene, nach dem freien Ende zu stark verengt; dieses trägt am inneren Winkel einen sehr kurzen dornartigen Fortsatz. — Die Lacinia des leucopygus zeigt, von unten be- trachtet, am Grunde daselbst eine dicht fuchsroth behaarte ebene Fläche, ist sehr schmal und sind deren Seitenränder bis zur Mitte mit einander parallel; von hier an ist sie ein wenig nach innen ne gebogen, indem der äussere, roth bewimperte Rand daselbst einen stumpfen Winkel bildet. Von dieser Stelle an verengt sich die Lacinia bis zur abgestutzten Spitze allmählich. Von oben be- trachtet erscheint dieselbe mehr wie doppelt so schmal als die Squama und ist ein wenig kürzer als diese; sie verengt sich bis zum freien Ende nur ganz allmählich und ist hier schräg abge- stutzt; der äussere Winkel ist fast rechteckig, der innere trägt einen kleinen hakenförmigen Anhang. Da bei den Männchen die vorletzten Abdominalsegmente zu- weilen durch Beimischung rother zu den weisslichen Haaren rosen- roth gefärbt erscheinen, so kann man wohl mit Sicherheit anneh- men, dass solche Varietäten auch bei dem anderen Geschlechte vorkommen mögen. Diese Individuen werden vorticosus sehr ähn- lich sein. Bombus altaicus Eversm. 9. Varietas operariae: ano albido-piloso. Aul Chaschir. 441. Apathus campestris Panz. Fn. Germ., p. 74. 11.— Schmiedeknecht. Apidae eur. I, p. 399. Varietas feminae: alis nigro - fuscis; atro - hirsuta, thorace interdum antice segmentisque abdominis tertio quartoque utrinque fasciculatim flavo-pilosis. Artutsch. — Kumar. — Weschab. A. lugubris Kriechb., einer Abänderung des Barbutellus Kirby ähnlich behaart, von welchem diese Varietät sich aber sofort durch das lebhaft glänzende ungekielte letzte Dorsalseg- ment des Abdomens unterscheidet. 442. Apathus ochraceus nov. sp. Atro - hirtus, vertice, thorace cum mesopleuris abdominisque segmentis 19—59 utrinque ochraceo-pilosis, dorsali зело subtiliter pubescenti, nitido, sat dense punctato; ventrali ultimo apice fortiter LARGES calloso-incrassato, callis subconvexis incisura angusta et profunda separatis; alis fuscis. 2 20 mm. Boschara. Das letzte Ventralsegment ist glänzend, ziemlich grob und dicht punktirt, der Endrand schwielig verdickt; diese Schwiele ist schwach gewölbt und mitten durch einen tiefen Einschnitt ge- theilt. Schwarz, der Scheitel, der Brustkorb oben und auf den Mesopleuren sehr dicht bräunlich ockerfarben behaart. Die Flügel sind dunkelbraun gefärbt. Am Hinterleibe sind die Segmente 1—5 jederseits, die beiden vorderen aber nur am Endrande, heller oder dunkler ockergelb ‚behaart; das letzte ist ziemlich glänzend, fein und nicht besonders dicht punktirt, sehr dünn, an den Seiten vor der Spitze aber sehr dicht bräunlich pubescent. Die Oberlippe hat einen sehr breiten und tiefen Eindruck. Das dritte Fühlerglied ist etwas länger als an der Spitze breit, erscheint fast kürzer als das fünfte und ist nur wenig länger als das vierte. Der Metatarsus des dritten Beinpaares ist am Grunde etwas schmäler als die Schiene. Durch die eigenthümliche Behaarung weicht diese Art von allen mir bekannten ab. In der Körpergestalt ähnlich A. Barbu- tellus Kirby, dessen letztes Ventralsegment gleichfalls einen schwielig verdickten Endrand zeigt. Diese Schwielen sind aber nicht convex und sehen wie abgeschliffen aus. 443. Apathus chloronotus nov. sp. Atro-hirtus, fronte, vertice, thorace supra cum mesopleuris abdominisque segmento primo flavo-villosis, secundo pilis nume- rosis flavis immixtis, tertio flavo-fimbriato, ventrali ultimo plano margine calloso circumducto, lateribus dente magno compresso tri- angulari munito; alis leviter fumatis area cubitali tertia secunda magnitudine subaequali. $ 20 mm. Aul Chaschir. Bei diesem Weibchen ist das letzte Ventralsegment ebenso beschaffen wie beim A. rupestris Fabr. — Die Oberlippe ist 1 — sparsam punktirt, glänzend, in der Mitte mit einem flachen und schmalen Eindrucke, welcher beiderseits von einem kleinen Höcker begrenzt wird, versehen. Das dritte Fühlerglied ist um die Hälfte länger als an der Spitze breit, erscheint fast doppelt so lang als das vierte, welches deutlich breiter als lang und kürzer als das fünfte ist; dieses ist nur wenig kürzer als das dritte. Die Flügel sind schwach rauchig getrübt; die dritte Cubi- talzelle erscheint an der Radialzelle ebenso breit wie die zweite. Im Ganzen Bombus altaicus Eversm., dessen Parasit diese Art wahrscheinlich ist, ähnlich. 444. Anthophora carinulata F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XX, p. 203. Varietas maris: labro facieque eburneis; abdominis seg- mentis tribus posticis nigro-hirtis. Jagnob: Kol. Während die von Przewalsky aus dem Keria-Gebirge mit- gebrachten Exemplare ein blassgelb gefärbtes Gesicht und fuchs- roth behaarte Seiten der vorletzten Abdominalsegmente zeigen, haben die von Glasunow gesammelten ein elfenbeinweisses Ge- sicht und sind die letzten Hinterleibsringe schwarz bekleidet. — Am kaum bogenförmig gekrümmten Metatarsus des dritten Bein- paares verlaufen die Ränder mit einander parallel; der untere vordere Winkel desselben ist ziemlich scharf zugespitzt, der hintere abgerundet, die Innenfläche brandroth behaart. 445. Anthophora subserricornis nov. sp. Genis distinctis pedicello fere latioribus; labro quadrato; nigra, tegulis calcaribusque pallide-testaceis, mandibulis annulo lato tar- sisque apice ferrugineis; supra fulvo-pilosa, segmentis abdominali- bus tribus posticis atro-hirtis; labro facieque flavescentibus; anten- nis nigris, scapo antice flavo-lineato, articulis 39—119 subtus emarginatis apice prominentibus, tertio scapo vix longiore sequen- SE tibus duobus conjunctis paulo breviore; abdominis segmento ultimo apice leviter rotundato-explanato, disco longitudinaliter carinato; pedibus simplicibus. о 12 mm. Jagnob: Ansob. A. parietina Fabr. ähnlich, unterscheidet sich diese Art von derselben durch den einfachen Metatarsus des dritten Beinpaares und von allen zunächst verwandten noch ausserdem durch die Fühler und Oberlippe. Letztere ist nämlich so hoch als breit, schwach gerunzelt, mit fast abgestutztem unteren Rande, gelb mit schwarzem Endsaume und einem bräunlichen Flecken jeder- seits am Grunde. Das Gesicht ist weiss behaart, der Clypeus, eine Querbinde über demselben und ein Streifen jederseits dicht am Aussenrande gelb. Fühler schwarz, Schaft vorn gelb. Die ver- hältnissmässig lange Geissel erscheint stumpf gesägt, indem die untere Seite der Glieder 3—11 ausgerandet und die Spitze der- selben ein wenig hervorgezogen ist. Das zweite Geisselglied ist kaum länger als der Schaft und um die Hälfte länger als das dritte; dieses und das vierte sind fast doppelt so lang als breit, die folgenden noch etwas länger erscheinend. 446. Anthophora vernalis F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XIV, p. 20. Varietas maris: a, sed abdominis segmento tertio apice gri- seo-fimbriato. Antennarum articulis tertio tenui valde elongato scapo dimidio fere longiore, quarto leviter transverso, sequentibus latitu- dine distincte longioribus; ventre pedibusque villosis; metatarso antico externe albido-piloso; tarsis intermediis articulis primo atro-albidoque hirsuto, quinto utrinque pilis nigris longissimis fimbriato. 18 mm. Samarkand. Bei dieser Varietät des Männchens sind die gelb gefärbten Gesichtstheile schneeweiss behaart, namentlich die Oberlippe, der Clypeus, eine Querbinde am Grunde des Stirnschildchens und ein 2 У les kurzer schmaler Streifen dicht am oberen Theile des Seitenrandes des Kopfschildes. Die glänzenden Seiten des Gesichtes und die Stirn sind schwarz bekleidet; die Schläfen dicht und sehr lang weiss be- bartet; auf dem Scheitel stehen aschgraue Haare. Die Oberlippe zeigt gewöhnlich am Grunde jederseits einen schwarzen Flecken und meist ist auch der Endsaum des Clypeus schwarz umkantet. Der Fühlerschaft ist vorn gelb gefärbt. Das zweite verhältnissmässig (dünne, an der Spitze erweiterte Geisselglied ist fast um die Hälfte länger als der Schaft und so lang als die 3 folgenden Glieder zu- sammen genommen. Der Brustkasten ist oben und an den Seiten schmutziggelb, sehr dicht und lang behaart. Das Mittelsegment und die beiden ersten Abdominalsegmente sind dicht mäusegrau, die übrigen Hinterleibsringe schwarz behaart, der dritte am End- rande greis bewimpert; der Mitteltheil des letzten ist allmählich verengt und zugerundet. Der Bauch ist sehr dicht mit langen sreisen Haaren bedeckt. Die Beine sind sehr lang und dicht be- haart; die Behaarung besteht aus weissen und dazwischengemeng- ten dunkeln Haaren. Der vorderste Metatarsus trägt aussen sehr dichte weisse Haare, welche länger als die Ferse selbst sind. Die Mitteltarsen haben ein beiderseits sehr lang schwarz behaartes Klauenglied; das erste Glied derselben ist, namentlich die untere Hälfte, dicht und struppig schwarz behaart und trägt ausserdem noch lange weissliche Haare. Am dritten Beinpaare ist eine Knie- scheibe vorhanden, der Metatarsus hinten mit sehr langen, unten aber mit kurzen und dichten weissen Haaren besetzt. Alle Schenkel sind sehr lang behaart. Ich habe eine ausführliche Beschreibung des Männchens ge- geben, weil die eitirte nach einem abgeflogenen Exemplare ge- macht worden ist. — Sehr ähnlich ist diese Varietät dem Männ- chen der À. grisea Christ = canescens Brullé, bei welchem aber das dritte Fühlerglied nur wenig länger als der Schaft ist. T0 ee 447. Anthophora fuliginosa nov. sp. Genis distinctis antennarum articulo quarto paulo latioribus ; labro quadrato; flagelli articulo secundo sequentibus tribus con- junctis longiore; alis piceo-venosis, vena transversa ordinaria in- terstitiali; nigra, tegulis calcaribusque rufescentibus; vertice, tho- race supra, segmento mediano abdominisque segmento primo fusco- brunneo-villosis, capite, pectore abdomineque atro-pilosis, ventre atro-ciliato; pedibus anticis atro-pilosis, intermediis posticisque femoribus atro-, tibiis tarsisque externe rufo - brunneo - pilosis, metatarso postico apice rufo-penicillato. $ 21 mm. Jagnob: Kol. Von dieser grossen Art ist nur ein Weibchen gesammelt worden, dessen Wangen etwas breiter als das vierte Fühlerglied sind. Die Mandibeln sind mitten dunkelroth geringelt. Die Ober- lippe ist so lang als breit, sehr grob gerunzelt und punktirt, beider- seits mit einem braunen Höcker versehen. Clypeus matt, sehr dicht punktirt, nur die Scheibe der Länge nach mit schmalem glatten Streifen. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit als von den Netzaugen entfernt. Das dritte Fühler- glied ist verhältnissmässig dünn, an der Spitze schwach erweitert, um die Hälfte länger als der Schaft und auch länger als die 3 folgenden Glieder zusammen genommen; das vierte ist nur wenig breiter als lang, die folgenden etwa so lang wie breit. Die mitt- leren Segmente des glänzenden Abdomens haben einen röthlich- braunen Endsaum. Die Schenkel des dritten Beinpaares sind fast kahl, die Schienen und Fersen innen schwarz, aussen bräunlich- roth behaart; der Endpinsel der letzteren brandroth, das zweite Tarsenglied mit einem feinen Haarpinsel, welcher am hinteren Rande befestigt ist, versehen; die mittleren Fersenglieder sind dunkel rostroth gefärbt. A. robusta Klug und namentlich deren Varietät aéroferrugi- nea Dours ähnlich; bei dieser ist aber das dritte Fühlerglied nicht länger als die 3 folgenden zusammen genommen, die Wangen TL PIE sind schmäler als das vierte Fühlerglied, die mittleren Hinter- leibssegmente sind mit einer breiten Cilienbinde versehen, etc. 448. Anthophora melanocephala nov. sp. Genis distinctis antennarum articulo quarto fere latioribus; labro quadrato; flagelli articulo secundo sequentibus tribus conjunc- tis longiore; alis nigro-venosis, vena transversa ordinaria inter- stitiali; nigra, tegulis piceis, calcaribus ferrugineis; capite atro-, clypeo fusco - brunneo - pilosis; thorace supra abdomineque basi flavescenti-villosis, illo disco р multis nigris immixtis; segmen- tis abdominalibus 29— 4° apice albido-fimbriatis, quinto atro-velu- tino, ventralibus medio rufo-ciliatis; pedibus rufo-brunneo-pilosis, metatarso postico apice fusco - ferrugineo - penicillato. 2 21 mm. _ — Kulikulan. So gross wie die vorhergehende Art, in der Körperform und auch in den plastischen Merkmalen mit derselben fast überein- stimmend.— Die Brust ist schwarz, die übrigen Theile des Thorax sind mit hellockergelben Haaren bedeckt, denen auf dem Dorsu- lum viele dunkle beigemischt sind. Auf dem Hinterleibe ist das erste Segment mit längeren ockergelben, das zweite mit kürzeren greisen, die folgenden mit schwarzen Haaren bekleidet; ausser- dem ist der Endrand der Segmente 2—4 mit weissen Haaren dicht bewimpert. Der fünfte Hinterleibsring hat am Ende ein schwarzes Sammtpolster und die Ventralplatten sind mitten hell rostroth, beiderseits aber weisslich gefranzt. 449. Anthophora testaceipes F. Mor. Ногае Soc. Ent. Ross. XXII, р. 225. 4. Femina: genis antennarum articulo quarto latieribus; labro rugoso subquadrato, margine libero rotundato; clypeo dense ритс- tato disco lineola nitida laeviuscula signato; flagelli articulo secundo sequentibus tribus conjunctis longiore, apice leviter dilatato; RON nigra, tegulis piceis, calcaribus rufis; capite thoraceque supra griseo - flavicanti - pilosis; alis anticis vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis primo toto griseo-flavicanti-vil- loso, 20— 49 apice albescenti-fimbriatis ; ventralibus medio ferrugi- neo - ciliatis; pedibus tarsis testaceis vel rufescentibus, femoribus anterioribus griseo-vestitis, posticis, tibiis tarsisque rufo - auran- tiaco-pilosis; his articulo secundo fasciculo pilorum ruforum pos- lice infra medio sito munito. 13 — 14 mm. Katty-Kurgan. Dieses Weibchen ist der transcaucasischen A. chrysocnemis F. Mor. ähnlich; bei dieser sind aber die Tarsen und Schienen- sporen dunkel gefärbt; die Schienenbürste ist orangefarben; der hinterste Metatarsus ist nur aussen orangeroth behaart; letzterer trägt am Endrande schwarze Haare. — Ähnlich ist auch noch A. dispar Lepel., welche der chrysocnemis fast gleich gefärbte und behaarte Beine hat, sich aber durch den röthlich gefärbten Endsaum der vorderen Abdominalsegmente unterscheidet. Das Männchen ist 1. e. ausführlich beschrieben. 450. Anthophora variipes nov. sp. Genis antennarum articulo quarto latioribus; labro rugoso sub- quadrato, apicem versus disco fere carinato, margine libero leniter arcuato medio obsolete emarginato; flagelli articulo secundo зе- quentibus tribus conjunctis longiore; clypeo dense punctato disco linea brevi nitida signato; nigra, calcaribus tarsisque rufo - testa- ceis, metatarsis fusco-ferrugineis; capite thoraceque subtus griseo-, vertice dorsuloque sordide - flavescenti - pilosis, mesonoto pilis numerosis nigris immixtis; alis piceo-venosis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus duobus anticis pallide-villosis, reliquis atro-hirtis, 20—40 apice albido- fimbriatis; ventralibus margine apicali utrinque albido-, medio rufo-ciliatis; femoribus anticis subtus cinereo-, posterioribus atro- pilosis; tibüs anterioribus externe griseo-, omnibus interne atro- 240813; scopa aurantiaca, metatarso postico apice penicillo nigri- canti terminato. $ 15 — 16 mm. Kulikulan. Sehr ähnlich A. testaceipes Е. Mor.; diese ist aber etwas kleiner, hat hellroth gefärbte Tarsen und anders behaarte Beine, auch eine anders sculptirte Oberlippe. Diese ist nämlich bei variipes etwa so lang als breit, grob gerunzelt und zeigt, nament- lich von der Seite gesehen, einen deutlich vortretenden, aus grö- beren erhabenen Runzeln zusammengesetzten Kiel, welcher in der Mitte des Discus beginnt und sich bis zum freien Rande hin- zieht; hier bemerkt man einen sehr schmalen und flachen Aus- schnitt. Das zweite Tarsenglied des dritten Beinpaares hat am hinteren Rande oberhalb der Spitze einen feinen dunkeln Haar- pinsel. 451. Anthophora proxima nov. sp. Genis distinctis antennarum articulo quarto vix latioribus; labro rugoso subquadrato, margine libero arcuato medio obsolete emarginato; flagelli articulo secundo sequentibus tribus conjunctis longiore; clypeo dense punctato disco linea brevi nitida signato; nigra, tegulis calcaribusque rufo- piceis, tarsis articulis apicalibus ferrugineis; capite thoraceque subtus griseo-, vertice, mesonoto, scutello segmentoque mediano flavicanti - pilosis; alis leviter infu- matis piceo-venosis, anticis vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus primo flavescenti-, reliquis atro- pilosis, 19—49 apice albo-fimbriatis; ventralibus albido-ciliatis : pedibus griseo - pilosis, scopa albida, metatarso postico penicillo apicali nigro munito. $ 16 mm. Jagnob: Takfon. Sehr ähnlich A. liturata Lep., bei welcher aber die Wangen linear, viel schmäler als das vierte Fühlerglied sind und bei der auf dem Mesonotum den hellen zahlreiche schwarze Haare beige- mischt sind; auch ist die Vena transversa ordinaria ein wenig nach innen von der Gabel eingefügt. PE 452. Anthophora dentilabris nov. sp. Genis distinctis antennarum articulo quarto vix latioribus; labro quadrato citrino, marginibus nigris, basi utrinque tuberculo piceo notato, disco subruguloso, margine libero tridentato; flagelli articulo secundo scapo longiore, sequentibus tribus conjunctis longi- tudine aequali; nigra, clypeo, fascia basali scuti frontalis trans- versa, linea brevi orbitae internae interdum obsoleta scapoque antice citrinis; tegulis fusco-piceis; alis rufo-piceo-venosis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus margine apicali piceo-decoloratis, duobus anticis pallide-, reliquis atro-hirtis, ultimo truncato; ventralibus albido-fimbriatis, sexto apice emarginato; pedibus calcaribus piceo-testaceis, tarsis arti- culis intermediis ferrugineis, tibiis posticis patellatis, articulo unguiculari tarsorum intermediorum utrinque dense atro - flabel- lato. 4 12 mm. Kulikulan. Von dieser Art sind nur 2 Exemplare gesammelt worden, bei denen die Behaarung des Thorax leider vollkommen abgerieben ist. — In der Gestalt sehr ähnlich dem Männchen der A. aesti- valıs Panz., bei diesem sind aber die Wangen schwach entwickelt, linear, die Oberlippe zugerundet, das letzte Dorsalsegment ganz anders gestaltet, ete. — Die abgerundeten Zähnchen am freien Rande der Oberlippe, welcher mit dem Basalrande fast parallel verläuft, sind nur bei geöffneten Mandibeln deutlich zu sehen; das mittlere tritt etwas mehr als die seitlichen hervor. Anthophora caucasica Radoszk. 20. Horae Soc. Ent. Ross. X, р. 190. 2.—F. Morawitz. Ibid. XIV, р. 23. 4, Ф.= Frei- ти м Fedtschenko. L. с., р. 13. © variet. Samarkand. Bei frischen turkestanischen Exemplaren ist die obere Fläche des Brustkorbes und die vorderen Abdominalsegmente intensiv fuchsroth behaart. EN a Da ich diese Art auch aus Nizza erhalten habe, so ist höchst wahrscheinlich A. mucida Gribcdo, Bullet. Soc. Entom. Ital. У, p. 73 mit derselben identisch. 453. Anthophora turcomannica F. Mor. Ногае Soc. Ent. Ross. XXII, р. 228. 4. Femina: nigra, tegulis pallide - testaceis, calcaribus piceis; genis antennarum articulo quarto longitudine paulo brevioribus; labro quadrato crasse rugoso; clypeo latitudine fere altiore creber- rime punctato, disco linea abbreviata laevi notato; flagelli articulo secundo sequentibus tribus conjunctis longiore; capite thoraceque griseo-, occipite dorsuloque flavicanti- pilosis, mesonoto pilis im- mixtis nigris; alis nigropiceo-venosis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis nitidi segmentis dorsalibus duobus anticis flavicanti- vel griseo-pilosis, reliquis atro-vestitis, 29 et 30 margine apicali densissime albo-ciliatis, quarto apice late pallide membra- naceo docolorato; ventralibus cinereo - fimbriatis; pedibus albido- pilosis, scopa nivea, metatarso postico apice rufo-piceo-penicillato. 16 mm. Sching. — Kisilkum. Sehr ähnlich der vorhergehenden Art, bei welcher aber die 3 vorderen Segmente des Abdomens mit hellen Haaren be- kleidet sind, der Endrand des vierten dunkel gefärbt und der Pinsel des hintersten Metatarsus schwärzlich ist. — Der citirten Beschreibung des Männchens muss ich noch hinzufügen, dass der Endrand des vierten Abdominalsegmentes bei demselben gleich- falls breit trübe blassgelb entfärbt ist. 454. Anthophora plebeja nov. sp. Genis linearibus fere nullis; labro leviter transverso subtilis- sime punctulato, opaco; antennarum articulo tertio sequentibus tribus longitudine subaequali; nigra, tegulis testaceis, calcaribus albidis, tarsis articulis quattuor ultimis fulvescentibus; capite Se TOUS thoraceque subtus griseo-, mesonoto sordide flavicanti-piloso: hoc scutelloque pilis multis nigris immixtis; alis leviter fumatis piceo- venosis, vena tranversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus primo flavescenti-villoso, reliquis nigro-hirtis albidoque subtomentosis, 20—40 margine apicali albido-fimbriatis, quarto apice eburneo-colorato, quinto medio nigro-velutino; ventralibus griseo - ciliatis; pedibus albido-pilosis, metatarsis posticis in- terne fusco-ferrugineo-vestitis, apice fusco-ferrugineo-penicilla- lis. 2 11 mm. Jagnob: Kol. Täuschend ähnlich A. quadrimaculata Fabr., welche aber eine grob gerunzelte, auf der Scheibe mit kleinen Höckern be- setzte Oberlippe hat. — Bei der plebeja ist der Clypeus ziemlich fein, selbst dessen Scheibe dicht punktirt, der glatte Endsaum desselben schmal abgesetzt und gleichmässig gebogen. Die Stirn ist zwischen den Fühlern etwas weniger dicht als der Clypeus punktirt. Die matte kurz greis behaarte Oberlippe ist sehr fein und äusserst dicht punktirt, die seitlichen Höcker beiderseits am Grunde schwach entwickelt. Das dritte Fühlerglied ist etwas kürzer als der Schaft und so lang als die 3 folgenden zusammen genommen. Das vierte Geisselglied ist schmal und doppelt so breit als lang, um die Hälfte kürzer als die zunächst folgenden. 455. Anthophora excisa nov. sp. Genis linearibus fere nullis, labro transverso; antennarum articulo tertio sequentibus duobus conjunctis longitudine acquali: nigra, tequlis piceo - marginatis, tarsis apice pallide - ferrugineis, calcaribus albidis; mandibulis disco, labro maculis basalibus ni- gris exceptis facieque pallide-eburneis; clypeo lateribus nigro-picto; antennarum scapo antice eburneo - colorato; facie cano - pilosa, vertice thoraceque supra flavicanti-vestitis; alis leviter infumatis piceo-venosis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus primo flavicanti-villoso, reliquis atro-hirtis Tres apice pallide decoloratis niveoque ciliatis, septimo nudo breviter bidentato; ventralibus nitidis vix pilosis, ultimo medio profunde exciso; pedibus simplicibus albo-, matatarsis posticis interne rufescenti - pilosis. & 10 mm. Pendshakent. Sehr ähnlich A. guadrimaculata Fabr., welche aber durch die stark verdickten Mittelschenkel leicht zu unterscheiden ist; auch der turkestanischen A. muscaria Fedtsch. verwandt; letz- tere hat aber ein milchweiss gefärbtes Gesicht, dunkel pechbraun gefärbte Klauenglieder und ein mit 2 verhältnissmässig längeren, scharf zugespitzten Stacheln bewehrtes siebentes Dorsalsegment ; das letzte Ventralsegment erscheint aber abgestutzt und zeigt eine flache Grube mitten vor dem Endrande; ausserdem ist auch die Vena transversa ordinaria ein wenig antefurcal. — Die gleich- falls ähnliche A. Sieversi F. Mor. hat eine unten meist roth ge- färbte Fühlergeissel, eine antefurcale Vena transversa ordinaria und ein zugerundetes letztes Ventralsegment; ausserdem sind auch noch die Metatarsen der hinteren Beinpaare aussen mit sehr langen und dichten weissen Haaren besetzt. — Das letzte Dorsalsegment ist bei excisa fast wie bei der quadrimaculata ziemlich stark gewölbt, äusserst fein und spärlich punktirt, glän- zend schwarz, kahl, zugerundet, mitten am Endrande mit 2 durch einen schmalen Zwischenraum geschiedenen sehr kurzen scharfen Stacheln besetzt. Das letzte Ventralsegment ist abgestutzt, aber durch einen ziemlich breiten, mit parallelen Seitenrändern ver- sehenen Ausschnitt fast halbirt. 456. Anthophora simplicipes nov. sp. Genis nullis, labro fere transverso; antennarum articulo tertio scapo et etiam sequentibus tribus conjunctis feminae, duobus maris breviore; nigra, calcaribus nigro-piceis; capite thoraceque subtus griseo-, vertice thoraceque supra flavo - villosis; alis тир - piceo- venosis, vena transversa ordinaria interstitiali; abdominis segmen- Н. 8. Е. В. ХХУШ. 2 = io er tis antico flavo-villoso, reliquis margine apicali densissime lateque albido - ciliatis. Femina: Zabro dense rugoso; clypeo crebre punctato disco linea longitudinali laevi notato; pectore, mesonoto parte postica scutelloque antice nigro-hirtis; segmentis ventralibus atro-fimbria- tis; femoribus anticis subtus griseo-, reliquis tarsisque anticis nigricanti-pilosis; tibiis externe pilositate alba tectis, scopa argen- teo-albida, metatarso postico nigro-penicillato. 10 mm. Mas: mandibulis basi, labro facieque albido-eburneis; anten- narum scapo antice eburneo-lineato; flagelli articulis 5°— 1 0° sub- tus leviter emarginatis, secundo tertio paulo longiore; hoc subqua- drato, sequentibus latitudine duplo longioribus, ultimis rufo-piceo- coloratis ; thorace supra flavo-villoso, mesonoto parte postica pilis nonmullis nigris immixtis; abdominis segmentis dorsali ито triangulariter emarginato, ventrali quarto disco utrinque fasciculo pilorum densissimorum instructo; pedibus albido - pilosis, tibus tarsisque anticis longissime niveo-fimbriatis. 10 mm. Pendshakent. Ähnlich À. albigena Lepel. ist diese Art zunächst À. bar- bipes Fedtsch. verwandt, welche aber durch hell scherbenrothe Schienensporen leicht zu unterscheiden ist; ausserdem hat das Weibchen derselben einen mit dicht punktirter Scheibe versehenen Clypeus und einen rothen Pinsel am letzten Metatarsus. Das Männchen des barbipes stimmt im Fühlerbaue und in der Behaa- rung der vordersten Beine mit simplicipes überein, weicht aber von demselben dadurch ab, dass der siebente Hinterleibsring breit abgestutzt und das hinterste Tarsenglied höchst auffallend be- schaffen und behaart ist; der hintere Rand erscheint schwach bogenförmig vortretend; die äussere Fläche ist rinnenförmig, aber flach, ausgehöhlt und die untere Hälfte desselben mit äusserst dichten und langen, lockenförmig nach innen gekrümmten schnee- weissen Haaren besetzt. Bei dem Männchen des simplicipes ist der hinterste Meta- tarsus innen schwarz, aussen zum Theil weisslich behaart; er EC erscheint schwach bogenförmig gekrümmt und hat mit einander parallel verlaufende Ränder. 457. Anthophora finitima nov. sp. Genis nullis, labro quadrato rugoso, margine inferiore sub- arcuato; antennarum articulo tertio sequentibus tribus conjunctis longiore; nigra, tegulis calcaribusque fusco-piceis; capite thora- ceque subtus griseo-, vertice dorsuloque flavicanti-pilosis, mesonoto pilis multis nigris immixtis; alis fusco-piceo-venosis, vena trans- versa ordinaria interstitiali; abdominis segmentis dorsalibus antico flavicanti-, reliquis atro-pilosis, 20—49 apice late albicanti-fim- briatis; ventralibus ао - ciliatis; pedibus griseo-pilosis, scopa argenteo-albida, metatarso postico apice nigro-penicillato. $ 12 mm. Serbent. — Sintab. Sehr ähnlich À. senescens Lepel.; bei dieser ist aber der. Endrand der Segmente mehr oder weniger blass oder röthlich entfärbt, der Endpinsel am hintersten Metatarsus rostroth, die Schienensporen und Tegulae heller gefärbt. Ausserdem ist noch ein Unterschied am Clypeus nachzuweisen; bei senescens erscheint derselbe oberhalb des unteren Randes mitten abgeflacht, gröber punktirt und schwach glänzend, während derselbe hier bei fini- tima gleichmässig gewölbt, äusserst fein dicht punktirt und matt ist. — Beiden Arten gemeinsam ist ein langer gekrümmter Haar- büschel, welcher aussen am Metatarsus des dritten Beinpaares, in der Mitte etwa, befestigt ist. — Auch im Fühlerbaue stimmen beide Arten mit einander überein, indem das zweite Geisselglied länger als der Schaft, an der Spitze ein wenig erweitert und auch länger als die drei zunächst folgenden Glieder zusammen genom- men ist. Die Tarsen sind dunkler als bei senescens gefärbt. 458. Anthophora Glasunovi nov. sp. Genis nullis, labro transverso, antennis articulo tertio sequen- tibus tribus breviore; femoribus posticis superne breviter pilosis ® ож = LEON vel tomentosis: nigra, tegulis piceo-testaceis; alis anticis vix fu- matis nigro-venosis, vena transversa ordinaria interstitiali. Femina: labro disco crassissime tuberculato-rugoso, margine apicali rotundato; antennis articulo tertio scapo longitudine sub- aequali; thorace supra рае - flavescenti-, subtus griseo - villoso; mesonoto pilis immixtis nigricantibus; abdominis segmentis dor- salibus 1°—4° densissime albido-, reliquis atro-pubescentibus; ventralibus apice medio nigro-, lateribus griseo-ciliatis; tibiarum posticarum scopa albida, metatarso postico fusco - penicillato. 13—14 mm. Mas: mandibulis basi, labro facieque albido-eburneis; scapo antice eburneo-lineato; flagelli articulo secundo scapo breviore, quarto dimidio longiore; abdomine supra fere toto pilis brevissimis albidis tecto vel segmentis basi denudato-nigricantibus, Што utrinque dentato area dorsali intermedia nuda subtruncata in- structo; pedibus simplicibus albido-pilosis; femoribus posticis sub- tus niveo-villosis. 12—13 mm. Jagnob: Takfon. — Ravat. Das Weibchen ist mit Einschluss der Schienensporen schwarz, die Flügelschuppen hell pechbraun, die Mandibeln mitten rostroth gefärbt. Der Kopf ist greis, der Scheitel blassgelb behaart. Wan- gen sind nicht entwickelt. Die Oberlippe ist breiter als lang, der Endrand fast semioval zugerundet, die Scheibe mit sehr groben Runzeln und Höckern besetzt. Clypeus fein und sehr dicht punktirt, matt. Das dritte Glied der schwarzbraunen Fühler hat keine er-- weiterte Spitze, ist etwa so lang als der Schaft und kürzer als die 3 folgenden zusammen genommen; das vierte und fünfte Glied sind an Grösse wenig verschieden, 6—11 deutlich länger als breit. Die 4 vorderen Abdominalsegmente sind bei reinen Exemplaren sehr dicht mit kurzen weissen Haaren bedeckt, das erste ausser- dem mit längeren gelblichen, die andern mit kurzen steifen schwarzen spärlich bestanden. Die beiden letzten Dorsalringe sind sammetartig schwarz behaart. Die Beine, namentlich die hinteren, sind schwarz, die Schienen und Fersen aussen weiss, | — 21 — innen schwarz behaart, der Endpinsel am Metatarsus des dritten Paares schwarzbraun; die Schenkel desselben zeigen oben, nament- lich an der Spitze eine äusserst dichte weisse filzartige Beklei- dung. Das Männchen ist wie das Weibchen behaart; auf dem Ab- domen sind aber auch die Endsegmente mit kurzen weissen, das erste mit längeren gelblichen Haaren bedeckt; zuweilen ist die Basis der mittleren Hinterleibsringe mehr oder weniger nackt und wird sodann die schwarze Grundfarbe deutlich sichtbar. Die Ventralringe sind breit greis bewimpert, der sechste mitten ausge- randet. Das dritte Fühlerglied ist kürzer als der Schaft, etwa doppelt so lang als an der Spitze breit und um die Hälfte länger als das vierte; dieses ist fast quadratisch, die folgenden sind deut- lich länger als breit und nur ein wenig kürzer als das dritte. Die Beine sind sehr dicht und kurz, nur die Unterseite der vorderen Schenkel sehr lang weiss behaart. Am dritten Beinpaare sind die Schenkel innen fast kahl, unten sehr dicht und ziemlich lang weiss, die Schienen und Metatarsen innen schwarz behaart; diese sind ohne Auszeichnungen. Das Weibehen hat Ähnlichkeit von der turkestanischen A. Abramovi Fedtsch.; bei dieser ist aber das fünfte Abdominalseg- ment grösstentheils weiss behaart, das dritte Fühlerglied ist fast länger als die 3 folgenden zusammen genommen, die Oberlippe hat feinere Runzeln, die Mandibeln sind gelb geringelt und die fast glashellen Flügel roth geadert. — Das Männchen könnte mit dem der A. dubia Eversm. verwechselt werden; bei letzterem ist aber der Metatarsus des dritten Beinpaares anders gestaltet, indem die untere Hälfte desselben am Innenrande schwielig ver- dickt erscheint. 459. Anthophora harmalae F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XIV, p. 28. Der eitirten Beschreibung füge ich noch hinzu, dass die Vena transversa ordinaria der Vorderflügel interstitiell ist. — Serbent. LEFT EE Anthophora montivaga Fedtsch. 48. Femina: genis nullis, labro leviter transverso, antennarum articulo tertio sequentibus tribus longitudine breviore; nigra, tegulis fusco-piceis, mandibulis, labro, fascia apicali angusta utrinque abbreviata lineaque longitudinali clypei et puncto scuti frontalis pallide-flavescentibus; capite thoraceque subtus griseo-pilosis; tho- race supra cinereo- vel nigricanti-villoso; alis leviter fumatis piceo- venosis, vena traversa ordinaria antefurcali; abdominis segmentis dorsalibus nigro-hirtis, 19—49 apice cano-ciliatis; ventralibus atro-, utrinque albido-fimbriatis; pedibus externe albo-, interne nigro- pilosis, metatarso postico apice fusco-penicillato. 12—13 mm. Jagnob: Takfon. Dieses Weibchen ist ausgezeichnet durch die sehr geringe Ausbreitung der hellen Zeichnungen auf dem Gesichte; ein kleiner dreieckiger Flecken am Grunde des Stirnschildchens, eine sehr schmale, beiderseits abgekürzte Linie vor dem Endsaume des Clypeus und eine nach oben sich zuspitzende keilförmige, unten mit der Querlinie zusammenfliessende Zeichnung blassgelb gefärbt. Im Ganzen ist diese Art A. albigena Lepel. ähnlich, aber etwas grösser und zunächst A. Fixseni Е. Mor. und nigricornis F. Mor. verwandt; letztere Arten besitzen aber vollkommen wasserhelle Flügel und ist deren Clypeus breit gelb gerandet. 460. Anthophora tibialis nov. sp. Genis nullis, labro paulo transverso, antennarum articulo tertio sequentibus tribus conjunctis breviore; migra, tegulis rufo- piceis, calcaribus pallide-flavescentibus; thorace subtus griseo-, supra flavido-villoso, mesonoto pilis nigris immixtis; alis rufo-piceo- venosis, vena transversa ordinaria antefurcali; abdominis segmen- tis dorsalibus supra pilositate pallida dense tectis vel margine apicali pallide-ciliatis. Femina: mandibulis basi, labro ruguloso, clypeo, maculis basalibus subquadratis nigris exceptis, fasciaque transversa scuti frontalis eburneis; antennarum articulo tertio scapo breviore; ab- = 99 = domine supra pilositate pallide-flavicanti dense tecto, segmento guinto medio apice rufo-lomentoso; ventre griseo-ciliato; pedibus griseo-pilosis, scopa alba, metatarso postico apice nigro-penicillato ; tarsis fusco-piceis. 12 mm. Mas: antennis longioribus, scapo antice eburneo-colorato, arti- culo tertio quarto paulo longiore; hoc subquadrato, sequentibus latitudine duplo fere longioribus; mandibulis, labro facieque albido- eburneis; abdominis segmentis dorsalibus anticis flavescenti-, reli- quis albido-pilosis, 20— 60 apice pallide-ciliatis, ultimo dorso lon- gitudinaliter carinato, apice profunde triangulariter emarginato; ventralibus margine apicali rufescenti-decoloratis; pedibus albido- pilosis, tibiis intermediis margine apicali interno lobatim pro- ducto, tarsis articulis quattuor ultimis rufo-testaceis, unguicu- laribus infuscatis. 11 mm. Iskander-kul. Bei dem Männchen dieser Art ist das siebente Abdominalseg- ment ebenso gestaltet wie bei A. bimaculata Panz.; dieses ist aber kleiner, besitzt ein gelb gefärbtes Gesicht und einfach ge- formte Mittelschienen. Bei tibialis ist der innere untere Rand der Mittelschienen in einen langen, zum freien Ende allmählich ver- engten und hier zugerundeten Lappen ausgezogen. — Bei dem Weibchen ist die Fühlergeissel unten dunkel pechbraun gefärbt wie bei bimaculata; letztere Art ist aber kleiner, hat weisse Schienensporen und sind deren vordere Abdominalsegmente am Grunde mehr oder weniger von dem hellen Tomente entblösst. 461. Tetralonia fuscipes nov. sp. Genis nullis, clypeo altitudine latiore; nigra, tegulis calcari- busque pallide-testaceis; supra flavo-villosa; alis piceo-venosis; abdominis segmentis crebre punctatis, margine apicali nudo rufo- piceo, basi fascia lata e tomento griseo composita dense tectis; tarsis infuscatis. | Femina: mandibulis apice flavis, labro dense albo-piloso, clypeo creberrime punctato; antennis nigris articulis intermediis En latitudine longioribus, apicalibus fulvo-signatis; abdominis seg- mentis dorsali ultimo albo-, margine apicali medio fusco-tomentoso, ventralibus griseo-ciliatis; tibiarum posticarum scopa densa albida, metatarso fusco-penicillato. 10—11 mm. Mas: clypeo labroque flavescentibus; antennis corpore longi- tudine subaequalibus articulo tertio transverso; abdominis seg- mentis dorsalibus sexto utrinque dentato, septimo truncato, ven- trali ultimo longitudinaliter canaliculato. 9—10 mm. (antenn. 9 mm.). Varsaminor. In der Körpergestalt, Behaarung und Befilzung sehr ähnlich T. basalis F. Mor., welche wahrscheinlich eine Varietät der sali- cariae Lepel. ist; diese hat aber rothgefärbte Endglieder an den Tarsen und ist der Metatarsus des dritten Beinpaares bei dem Weibchen mit einem rothen Pinsel versehen; bei dem Männchen ist die Oberlippe aber schwarz gefärbt. 462. Xylocopa punctilabris nov. sp. Nigra, nitida; thorace fusco-, supra brunneo-villoso; macula labri triangulari facieque eburneis; antennarum articulo tertio sequentibus duobus conjunctis paulo longiore; abdominis segmentis primo brunneo-, reliquis atro-hirtis; pedibus nigro-pilosis, posticis femoribus basi fere rectangulis, metatarsis margine antico superne calloso. à 17 mm. Artutsch. Bei diesem Männchen ist der Clypeus, die Basis des Stirn- schildchens, die Gesichtsseiten und ein dreieckiger Flecken auf der Oberlippe weiss gefärbt. Die hellen Gesichtstheile sind mit haartragenden Punkten spärlich versehen. Die Oberlippe ist sehr undeutlich gekielt. Die inneren Netzaugenränder verlaufen mit einander parallel und die hinteren Ocellen sind von einander etwas weiter als vom Augenrande entfernt. Die Flügelschuppen sind pechschwarz. Die Flügel sind braun getrübt, zum Theil von schwarzen, zum Theil von rostrothen Adern durchzogen. rn Die hintere Thoraxwand zeigt oben in der Mitte eine kurze ver- tiefte Längslinie und erscheint jederseits von dieser spärlich punktirt. Der Endrand der Hinterleibssegmente ist schmal röth- lichbraun gefärbt. Am dritten Beinpaare sind die Trochanteren wehrlos, die Schenkel am unteren Rande, welcher an der Basis fast rechtwinkelig vorragt, dicht schwarz behaart, die kaum ge- bogenen Schienen innen kahl, aussen mit einem sehr kleinen Zähn- chen ausgestattet; der vordere Rand des Metatarsus oberhalb der Mitte bis zum Grunde in eine glänzende Schwiele umgewandelt. 463. Ceratina nitidula F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, p. 141. Serbent. 464. Camptopoeum clypeare nov. sp. Nigrum, flavo-variegatum; antennarum flagello fulvo; clypeo splendido disco impresso. $ 7 mm. Pendshakent. Bei diesem schönen Weibchen ist der schwarze glänzende Kopf am oberen Theile dicht und kurz greis behaart, äusserst fein und dicht punktirt, die Stirn zwischen den Fühlern mit einer schmalen Längsrinne versehen. Das kaum punktirte Stirnschild- chen ist meist mit 2 gelben Flecken geziert. Der an den Rändern deutlich punktirte Clypeus hat eine glatte, flach ausgehöhlte und lebhaft glänzende Scheibe. Die Oberlippe ist schwarz gefärbt. Die pechbraunen Mandibeln zeigen eine röthliche Spitze. Der dunkle Fühlerschaft ist vorn gelb gestreift, die gelbrothe Geissel unten heller gefärbt. Thorax schwarz, glänzend; die Schulter- beulen, eine mitten unterbrochene Binde des Pronotum und das Hinterschildchen gelb. Das Mesonotum und Schildchen sind fast kahl, sehr fein und undeutlich punktirt, letzteres zuweilen gelb gezeichnet. Die greis behaarten Mesopleuren sind deutlich punk- tirt. Der Rückentheil des Mittelsegmentes ist fast glatt, oder re äusserst fein gerunzelt, die Seiten am Rande greis behaart. Die blassgelben Flügelschuppen sind braun gefleckt. Die Flügelwurzel, das Randmal und die Adern der schwach getrübten Flügel sind hell eitronengelb gefärbt; die erste Cubitalzelle erscheint etwas grösser als die zweite. Der Hinterleib ist in Folge einer äusserst feinen und dichten Punktirung matt, schwarz, die 4 vorderen Segmente gelb bandirt; die beiden vorderen Binden gewöhnlich mitten schmal unterbrochen. Der fünfte und letzte Hinterleibsring sind röthlich behaart. Die Ventralplatten haben einen pechbrau- nen greis bewimperten Endrand. Die weiss behaarten Beine sind schwarz, die Schienen, Tarsen und Sporen gelb gefärbt. C. frontale Fabr. ähnlich, welches aber einen abgeflachten, überall dicht punktirten Clypeus hat. Osmia simplex F. Mor. 122. Coerulea vel capite, thorace, pedibus calcaribusque nigris; ca- pile thoraceque albido-pilosis; area cordiformi segmenti mediani nitida basi anguste impressa; alis piceo-venosis, cellulis cubitalibus magnitudine fere aequalibus, radiali pro parte infumata, vena transversa ordinaria antefurcali; abdominis segmentis apice albido- ciliatis. Femina: capite thoraceque saepe nigris; mandibulis basi transversim impressis, tridentatis, dente superiore lato leviter emarginato, disco rufo-tomentosis, margine externo carinis duabus longis instructis; clypeo truncato crebre punctato, medio plerumque linea tenui laevi signato; scopa ventrali e pilis longis et densis rufis vel albidis immixtis composita. 7,5—9 mm. Mas: capite thoraceque interdum viridi-variegatis; mandibulis bidentatis, dente superiore triangulari; clypeo apice serrulato; antennis linearibus articulo tertio quarto paulo breviore; abdomi- nis segmentis dorsalibus sexto margine apicali medio emarginato, septimo bifido, ventrali secundo permagno crebre punctato; meta- tarsis posticis fere linearibus. 7—8 mm. Sintab. — Serbent. — Artutsch. SE Von dieser Art hatte Fedtschenko nur ein Paar Weibchen mitgebracht. Da dieselben variiren, so habe ich eine ausführlichere Diagnose gegeben. — Beim Weibchen haben die am Grunde mit einer tiefen Querspalte versehenen Mandibeln 3 Zähne, von denen der obere breit abgestutzt und ausserdem schwach ausgerandet ist; der mittlere und der untere sind zugespitzt. Die äussere Fläche derselben ist röthlich befilzt und am Aussenrande ziehen sich 2 parallel mit einander verlaufende hervortretende Leisten fast bis zu dem am Grunde befindlichen Quereindrucke hin. Die obere Hälfte der Radialzelle ist bräunlich und der breite Aussenrand der Flügel rauchig getrübt. Das letzte Dorsalsegment ist bei reinen Stücken weiss bestäubt. Die Bauchbürste ist entweder roth, oder, namentlich an den Seiten und der Spitze, weiss gefärbt; sie besteht aus sehr langen und dichten Haaren. Das Männchen ist entweder einfarbig metallisch blau, oder es sind der Kopf und Brustkasten zum Theil grün gefärbt. Am Endrande des Clypeus sieht man 4 dicht neben einander ste- hende winzige Zähnchen, die aber zuweilen undeutlich hervor- treten. Der Endrand des sechsten Abdominalsegmentes ist schmal abgesetzt, bogenförmig zugerundet und in der Mitte mit einem ziemlich tiefen Ausschnitte versehen. Der Metatarsus des dritten Beinpaares ist am Grunde kaum verengt und bemerkt man am vorderen Rande desselben unterhalb der Mitte ein sehr kleines Zähnchen, welches aber meist unter den rothen Haaren, mit denen sich die innere Fläche bekleidet, versteckt ist. Beide Geschlechter sind ©. coerulescens L. ähnlich; das Weib- chen der letzteren hat eine aus kurzen schwarzen Haaren zusam- mengesetzte Bauchbürste, das Männchen aber ist grün metallisch gefärbt und hat dessen sechster Hinterleibsring einen röthlich- gelben erenulirten Endrand, etc. 465. Osmia Panzeri F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. VI, p. 65. — Schmiedeknecht. Apid. Europ., p. 981. Dshisak. — core Osmia robusta F. Mor. 133. Da Nylander bereits früher eine Osmia robusta als Heriades beschrieben hat, so proponire ich die turkestanische Art mara- candıca zu nennen. 466. Osmia Grumi nov. sp. Genis nullis; nigra, tegulis testaceis, calcaribus pallidioribus; thorace subtus griseo-, supra fulvo- vel sordide-flavescenti-piloso; area cordiformi segmenti mediani nitida; alis infumatis piceo- venosis, vena traversa ordinaria interstitiali; abdomine ovali, seg- mentis dorsalibus creberrime punctatis, apice dense albido-ciliatis, sexto margine apicali arcuato, utrinque breviter dentato, septimo processu parallelogrammico longitudine dimidio latiore angulis lateralibus fere rectis aucto, medio emarginatura semicirculari parva signato; ventralibus pallide-, tertio quartoque longissime flavo-fim- briatis; antennarum flagello lineari; clypeo apice subtiliter serru- lato; mandibulis bidentatis, dente superiore vis emarginato. © 11—12 mm. Jagnob: Ко]. Das Gesicht ist sehr dicht greisgelb, der Scheitel bräunlich- gelb behaart, die Schläfen mit herabhängenden langen weissen Haaren dicht bekleidet. Der Clypeus hat einen undeutlich crenu- lirten Endrand. Die Mandibeln sind zweizähnig, der obere Zahn ist fast abgestutzt, der untere wenig vorgezogen und zugespitzt. Das zweite Glied der Lippentaster ist etwa 4 mal so lang als das erste. Die schwarzen Fühler haben einen dünnen Schaft, welcher etwa 6 mal so lang als an der Spitze breit ist; die lineare Geissel ist abgeplattet, die Glieder derselben nur wenig länger als breit, das zweite aber deutlich länger als das folgende. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit als von den Netzaugen ent- fernt. Mesonotum und Schildchen sind äusserst dicht punktirt, matt. Die hell scherbengelben Flügelschuppen sind dicht punk- tirt, kaum glänzend. Die beiden Cubitalzellen der schwach ge- ото Ей trübten Flügel sind fast gleich gross, die Vena transversa ordi- naria interstitiell. Der fast eiförmig gestaltete Hinterleib zeigt sehr dicht punktirte matte Dorsalsegmente, welche gelblich be- haart und am Endrande mit weissen Cilien bindenartig eingefasst sind. Der sechste Hinterleibsring hat einen häufig pechbraun ge- färbten, bogenförmig vortretenden, jederseits mit einem Zahne bewehrten Endrand; der siebente besitzt einen parallelogramm- föürmigen Vorsprung, welcher fast um die Hälfte breiter als lang | ist, fast rechtwinkelige Seitenecken und mitten am Endsaume sehr kleine Ausrandung hat. Die dritte und vierte Ventralplatte sind, namentlich in der Mitte des hier undeutlich ausgeschnitte- nen Endrandes, mit langen gelblichen Wimperhaaren dicht besetzt. Die einfachen Beine sind greis, die hintersten Metatarsen innen roth behaart, die Schienensporen sehr blassgelb gefärbt. Sehr ähnlich 0. adunca Panz., dessen Männchen im Ganzen schlanker gebaut ist und bei welchem der sechste Hinterleibsring einen gerade abgestutzten crenulirten Endrand, der siebente, ver- hältnissmässig breitere, keine Ausrandung hat. Dem berühmten Asienreisenden G. E. Grum-Grshimailo gewidmet. 467. Osmia papaveris Latr. Hist. Nat. Fourm., p. 302. — Schmiedeknecht.L. c., p. 1050. Sintab. 468. Osmia Glasunovi nov. sp. Genis nullis, tegulis rufo-testaceis, calcaribus posticis pallide- flavescentibus; thorace subtus griseo-, supra ochraceo-piloso; area cordiformi segmenti mediani nitida; alis leviter infumatis piceo- venosis, cellulis cubitalibus magnitudine fere aequalibus, vena transversa ordinaria antefurcali; abdomine subtiliter creberrime punctato, segmentis margine apicali densissime flavescenti-ciliatis. Femina: mandibulis basi sulco transverso angusto impressis, valide tridentatis, margine externo bicarinato; clypeo densissime LD punctato apice truncato; abdominis segmento ultimo albido-tomen- toso, scopa nivea. 11—13 mm. Mas: mandibulis bidentatis, dente superiore magno profunde emarginato; antennis simplicibus, flagello lineari compresso, arti- culis 3— 12 latitudine longioribus, secundo tertio paulo longiore; abdominis segmentis dorsalibus sexto medio emarginato, utrinque spina armato, septimo longitudine duplo latiore angulis lateralibus rotundatis, supra canaliculato, apice medio bidentato; ventralibus albido-flavoque fimbriatis. 12—13 mm. Varsaut. Bei dem Weibchen ist der Kopf greis, der Scheitel bräunlich- ое oder auch heller behaart; letzterer ist dicht punktirt und wird von einem glatten glänzenden Längsstreifen getheilt. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Der sehr dicht punktirte, greis behaarte Clypeus zeigt am Grunde eine dreieckige, kahle, glänzende, glatte Stelle und hat einen abgestutzten, gleichfalls glänzenden End- rand. Die Mandibeln sind an der Basis mit einem schmalen Quer- eindrucke und am Innenrande mit 3 grossen Zähnen versehen; der äussere Rand tritt, etwa von der Mitte an, leistenartig vor und sieht man oberhalb dieser Leiste noch eine zweite, mit der- selben parallel verlaufende. Die schwarzen linearen Fühler haben eine beiderseits abgeplattete Geissel, deren zweites Glied etwas länger ist als das dritte; dieses und die zunächst folgenden sind breiter als lang. Das zweite Glied der Lippentaster ist etwa 4 mal länger als das erste. Die röthlich- oder bräunlichgelben Tegulae sind dicht punktirt, die Adern der schwach getrübten Flügel am Grunde rothgelb, sonst überall pechbraun gefärbt, die Vena transversa ordinaria nach innen von der Gabel eingefügt. An den greis behaarten Beinen ist das Klauenglied hell rostroth, die Schienensporen weisslichgelb gefärbt und die Metatarsen des dritten Beinpaares innen roth behaart. Das Männchen ist dem Weibchen sehr ähnlich und durch das eigenthümlich gestaltete letzte Dorsalsegment ausgezeichnet. Dieses ist nämlich parallelogrammförmig, doppelt so breit als lang und hat abgerundete Seitenwinkel; mitten auf der Scheibe sieht man 2 parallel mit einander verlaufende, schwielig erhabene Leisten, welche eine schmale und tiefe Furche einschliessen, am Grunde des Segmentes beginnen und sich noch über den Endrand hinaus als stumpfe Zähne fortsetzen. Das sechste Segment hat einen bogenförmigen, mitten ausgeschnittenen Endrand, welcher beiderseits in einen langen und scharf zugespitzten Zahn ausge- zogen ist. Der Endsaum der Ventralplatten ist an den Seiten mit längeren weissen, in der Mitte mit kurzen gelblichen Haaren be- wimpert. An den Beinen sind keine Eigenthümlichkeiten wahrzu- nehmen und ist das Klauenglied hell rostroth gefärbt. Zunächst O. papaveris Latr. verwandt; bei dieser ist aber die Vena transversa ordinaria der Vorderflügel nach aussen von der Gabel eingefügt und hat das Männchen ganz anders geformte Abdominalsegmente. 469. Osmia praestans nov. sp. Genis nullis; nigra, tegulis nitidis fusco-piceis, calcaribus al- bidis; antennarum flagello fusco-ferrugineo vel obscuriore; thorace subtus griseo-, supra flavescenti-piloso; area cordiformi segmenti mediani mitida; alis leviter fumatis piceo-venosis, cellula cubitali prima secunda paulo majore, vena transversa ordinaria intersti- tiali; abdomine ovali nitido subtiliter sat crebre punctato, segmentis margine apicali albido-ciliatis, fasciis anticis late interruptis. Femina: mandibulis tridentatis, dentibus omnibus brevibus fere aequalibus; clypeo creberrime punclato apice triangulariter exciso; scopa ventrali albida. 9 mm. Mas: mandibulis breviter bidentatis; facie dense pallide ves- tita; clypeo apice subdenticulato; antennis lincaribus scapo tenut, flagelli articulis latitudine paulo longioribus; abdominis segmentis dorsalibus sexto utrinque spina parva armato, septimo basi fovea profunda signato, lateribus serratis, apice dente pyramidali acu- Be) minato munito; ventralibus primo disco processu longo apice trun- cato instructo, quinto sextoque flavo-fimbriatis. 8,5 mm. Artutsch. Bei dieser Art sind die hinteren Ocellen von einander fast um die Hälfte weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Die letzten Hinterleibsringe sind beim Männchen höchst eigen- thümlich geformt, indem der sechste einen gerade abgestutzten, an den Seiten deutlich abgesetzten Endrand hat; zu beiden Seiten desselben sieht man einen kleinen ziemlich scharfen Zahn. Das siebente Segment ist etwa 3 mal so breit als lang, zeigt mitten auf der Scheibe eine tiefe und querovale Grube, deutlich crenu- lirte Seiten und ist dessen Endrand in einen langen, scharfen, kegelförmigen und oben gekielten Zahn ausgezogen. Die erste Ventralplatte trägt einen Anhang, welcher nur ein wenig kürzer als der Metatarsus des dritten Beinpaares ist. Derselbe ist vorn und hinten abgeplattet, erscheint am Grunde dicker als in der Mitte und hat eine schwach erweiterte abgestutzte Spitze; die Seitenränder sind daher ein wenig concav. Die beiden folgenden Ventralplatten sind glänzend, kaum punktirt und zeigen vor dem Endrande eine wenig vortretende Querwulst; die vierte und fünfte sind, namentlich letztere, deutlicher, mitten am Endsaume schwach ausgerandet und mit gelben Wimperhaaren besetzt. O. claviventris Thoms. ähnlich, dessen Weibchen einen kaum ausgerandeten Clypeus und dessen Männchen anders gestaltete Abdominalsegmente hat. 470. Osmia jagnobensis nov. sp. Genis nullis; nigra, tegulis flavo-piceis disco infuscatis, crebre punctatis, calcaribus rufo-testaceis; thorace subtus griseo-, supra ochraceo-piloso; mesonoto densissime punctato-ruguloso, scutello incrassato, postscutello opaco, area media segmenti mediani nitida ; alis leviter fumatis piceo-venosis, vena transversa ordinaria vix pone furcam cubiti sita; abdominis segmentis 10— 59 margine api- cali dense albido-ciliatis, primo utrinque pallide-villoso; scopa ferruginea; antennis capite brevioribus; clypeo altitudine duplo fere latiore, apice truncato, subcrenulato, crasse minus crebre punctato; mandibulis tridentatis margine exteriore breviter bica- rinato. 2 10—11 mm. Jagnob: Kol. Bei diesem Weibchen ist der Clypeus fast doppelt so breit als hoch, ziemlich grob, an den Seiten sehr dicht und fein, die glänzende Scheibe sparsamer und gröber punktirt, weisslich be- haart, der Endrand mehr oder weniger deutlich gesägt erschei- nend. Die Mandibeln haben 3 ziemlich stumpfe Zähne, von denen der untere breiter und nur wenig länger als die beiden oberen ist. Die Basis derselben ist eben, der äussere Rand tritt nur von der Mitte an leistenartig hervor und erstreckt sich eben so wie die mit ihm parallel verlaufende obere Leiste bis zur Spitze. Das Stirnschildchen ist feiner punktirt als der Clypeus. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit entfernt als von den Netzaugen. Die Fühler sind kürzer als der Kopf; das dritte Glied derselben ist fast doppelt so lang als an der Spitze breit, die fol- genden erscheinen kürzer. Das Schildchen ist mitten höckerartig verdickt. Die Vena transversa ordinaria steht dicht nach aussen von der Gabel oder ist fast interstitiell. Der schwach glänzende Hinterleib ist fein und dicht punktirt. Die Beine sind greis, die Metatarsen innen brandroth behaart. Diese Art ist О. aurulenta Panz. ähnlich, welche sich aber sofort dadurch unterscheidet, dass deren Clypeus fast höher als breit und der herzförmige Raum des Mittelsegmentes matt ist. — Ähnlicher ist sie noch О. tridentata Duf. et Perris, indem bei dieser der Clypeus gleichfalls breiter als hoch erscheint; sie unterscheidet sich aber leicht durch das scharf gerandete Hinter- haupt und das beiderseits grob gesägte letzte Ventralsegment. — Bei der ebenfalls nahe verwandten О. bisulca Gerst. ist der breite Clypeus matt und die Bauchbürste weiss. Н. 5. Е. В. XXVIIL 3 В 471. Osmia hyperplastica nov. sp. Genis nullis; nigra, griseo-pilosa, clypeo facieque densissime argenteo-villosis; mandibulis fusco-piceis elongatis, marginibus ex- terno internoque fere parallelis, antice subexcavatis, apice biden- tatis, dentibus superiore патио, inferiore multo longiore; anten- narum scapo valde incrassato densissime argenteo-piloso, flagello fulvo compresso, apicem versus tenuiore, articulis 20— 6° longitu- dine duplo latioribus infra denticulo plus minusve obsoleto arma- tis, 7°— 9 longitudine dimidio latioribus, 10° et 119 subquadratis, ultimo tenui acuminato; thorace supra flavescenti-vestito; tegulis piceis vix punctatis; alis levissime infumatis, piceo-venosis, cellulis cubitalibus magnitudine aequalibus, vena transversa ordinaria antefurcali; segmento mediano spatio cordiformi splendido; abdo- mine segmentis dorsalibus nitidis, subtiliter punctatis, antico pal- lide-flavescenti-villoso, 10— 59 apice dense albo-cilialis, sexto utrinque dentato, margine apicali subundulato late brunneo-colo- rato, medio exciso; septimo bilobo; ventralibus primo tuberculo valido peculiari munito; pedibus tarsis apice vel totis ferrugineis, tibiis anterioribus angulo apicali antico spinoso-producto, posticis femoribus incrassatis, tibiis validis apicem versus dilatatis, calca- ribus externo tenui, interno crassissimo, metatarsis valde dilatatis. ö 12 mm. Turusch-Dara. Ausgezeichnet ist dieses Männchen vor allen durch die Form der Mandibeln: diese sind reichlich 4 mal so lang als mitten breit, dunkel pechbraun gefärbt, am Grunde weiss behaart; die vordere Fläche erscheint sehr seicht ausgehöhlt, indem die Seiten- ränder, welche mit einander fast parallel verlaufen, nach der Spitze aber convergirend, ein wenig vortreten; das Ende ist mit 2 Zähnen bewehrt, von denen der obere klein und etwas abge- stumpft, der untere sehr lang und scharf zugespitzt erscheint. Wangen sind nicht entwickelt, indem der untere Augenrand auf die Basis der Mandibeln stösst. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit als von den Netzaugen entfernt. Der dicht silberweiss behaarte Fühlerschaft ist bedeutend verdickt und nur wenig mehr wie doppelt so lang als an der Spitze breit, die rothgelb gefärbte, beiderseits abgeplattete Fühlergeissel hat ein schwach bogenförmig gekrümmtes nadelförmiges Endglied. Die erste Ventralplatte trägt einen höchst eigenthümlichen Höcker, welcher etwa um die Hälfte breiter als hoch ist und sich der Länge nach von der Basis bis zur Spitze hinzieht, beiderseits abgeplattet und am freien Ende bogenförmig ausgeschnitten ist; die vordere Ecke erscheint scharf zugespitzt, die hintere abge- stutzt. Die zweite Ventralplatte zeigt mitten vor dem Endrande eine ziemlich breite, aber flache Verdickung; die fünfte ist mitten schwach ausgerandet, fast ebenso schmal als die vorhergehende und hellbraun gefärbt. Sehr auffallend sind die hintersten Bein- paare gestaltet: es sind nämlich die Schenkel und die Schienen stark verdickt, letztere am Ende auffallend erweitert und mit un- gleichen Schienensporen bewehrt; der innere ist einem dicken Eckzahne ähnlich, der äussere von sewöhnlicher Gestalt. Die Metatarsen sind ebenfalls erweitert, am Grunde aber ein wenig verengt, kaum doppelt so lang als an der Spitze breit. In der Körpergestalt ist diese Art ähnlich ©. antennata F. Mor., durch die eigenthümlichen plastischen Merkmale ist sie aber von allen bekannten leicht zu unterscheiden. 472. Megachile Willughbiella Kirby. Ар. Angl., р. 233. — Thomson. Нушеп. Scandin. II, р. 222. Jagnob: Takfon. 473. Megachile analis Nyland. Revis. Ap. bor., p. 257. — Thomson. L. c., p. 225. Varietas feminae: abdominis segmentis 3°— 5° pallide ci- liatis, mesonoto pallide- vel flavescenti-piloso. Jagnob: Dikbolan. 3* ete 474. Megachile genalis F. Mor. Mél. biol. tir. du Bull. de l’Acad. Гир. des Sc. de St. Pétersb. X, р. 505. Ein nur 11 mm. langes Weibchen wurde im Seravschan-Thale bei Veschab gesammelt. 475. Megachile hirsuta nov. sp. Nigra, capite thoraceque densissime longissimeque subtus pilis griseis, supra cinereis villosis; alis rufo-piceo-venosis cellulis cu- bitalibus magnitudine fere aequalibus; segmento mediano opaco; abdominis segmentis dorsalibus tribus anticis fulvescenti-, reliquis atro-hirtis, 20—59 apice niveo-ciliatis, sexto nudo longitudinaliter profunde fossulato, fossa utrinque processu sat longo apice oblique truncato terminata, lateribus dente acuto valido armato; septimo trispinoso, spina intermedia lateralibus multo majore; ventralibus opacis margine apicali parce albido-fimbriatis; mandibulis dente apicali longo instructis; facie densissime albo-barbata; antennis apicem versus lenissime dilatatis, articulo tertio quarto dimidio longiore; pedibus anticis coxis mucronatis, tarsis articulis 20— 59 fulvis, secundo tertioque interne macula nigra notatis. 4 11 mm. Masar-Boschara. Diese eigenthümliche, einer Osmia ähnliche Art, ist schwarz, die beiden letzten Tarsenglieder hell rostroth gefärbt. Gesicht und Clypeus sind mit sehr dichten und langen schneeweissen Haaren bedeckt, die Schläfen greis, die Stirn und der Scheitel dunkel aschgrau behaart. Die hinteren Ocellen sind von einander ebenso weit als von deu Netzaugen entfernt. Die Fühlergeissel ist nicht linear, sondern es werden die Glieder derselben gegen das Ende hin kaum merklich breiter. Der Thorax ist mit sehr langen, unten weisslichen, oben aschgrauen Haaren bekleidet. Mesonotum und Schildchen sind dicht runzelig punktirt, fast ebenso matt wie die übrigen Theile des Brustkorbes. Die Flügel- schuppen sind sehr fein und ziemlich dicht punktirt. Die Dorsal- Ci LS segmente sind mit langen aufgerichteten, die drei vorderen mit graugelben, die beiden folgenden mit schwarzen Haaren besetzt, der 2—5 Hinterleibsring am Endrande mit weissen Cilien sehr dicht eingefasst. Das sechste Abdominalsegment ist wie bei keiner anderen mir bekannten Art gestaltet; es ist kahl, die Scheibe der ganzen Länge nach tief grubenartig ausgehöhlt; diese Rinne ist am Endrande jederseits von einem abgeflachten, schwach gekrümmten, fast parallelogrammförmigen, nur wenig längeren als breiten Fortsatz begrenzt; nach aussen von diesen Fortsätzen sieht man 2 dicht neben einander stehende kleine scharfe Zähnchen und an den Seiten des Segmentes ragt ein langer scharf zugespitzter Stachel hervor. Das siebente Segment ist mit 3 scharfen Stacheln bewehrt, von denen der mittlere sehr lang ist. Die Hüften der vordersten Beinpaare tragen einen lan- gen Fortsatz, dessen untere Fläche mit sehr langen schneeweissen Haaren dicht bestanden ist. Die vordersten Tarsen sind kaum erweitert, die Spitze des ersten Gliedes und die übrigen gelbroth gefärbt; alle aussen weiss bewimpert, das zweite und dritte innen mit einer schwarzen Makel geziert. 476. Megachile vicina nov. sp. Nigra, unguiculis ferrugineis; antennarum articulo tertio quarto paulo longiore; facie pallide-villosa; clypeo scutoque fron- tali crebre crasseque punctatis, interstitüs punctorum nitidis; genis nullis; mandibulis punctato-rugosis margine interno apice dentatis, antice vix deplanatis, sulco dorsali inter dentes apicales excurrente brevi; thorace орасо subtus griseo-, supra sordide flavo-piloso, mesonoto scutelloque densissime subtiliter punctato- rugulosis; tegulis piceo-testaceis; alis piceo-venosis cellula cubitali prima secunda vie majore; abdominis segmentis dorsalibus nitidis, dense punctatis, flavescenti-hirtis, 2°-—-5° apice albido-ciliatis, ultimo pilositate albida, summo apice nigra, tecto; ventralibus 19—49 scopa alba lateribus fusca, 5°— 6° nigra munitis, secundo et tertio praeterea margine apicali breviter niveo-cihatis; pedibus griseo-, metatarsis interne fusco-ferrugineo-pilosis; tarsis posticis articulis primo latitudine duplo fere longiore, margine antico vix arcuato, secundo tertioque subcordiformibus. 2 14 mm. Kschtut. Bei diesem Weibchen sind die Mandibeln grob punktirt- gerunzelt, aussen am Grunde dünn behaart, vorn undeutlich abgeflacht, innen an der Spitze mit 2 kleinen dicht über einan- den stehenden Zähnen, zwischen denen aussen eine kurze Furche verläuft, armirt; der Innenrand ist oberhalb der Zähne schwach bogenförmig ausgerandet. Zunächst M. sericans Fonscol. verwandt; bei dieser sind die Mandibeln aber innen mit 4 grossen Zähnen bewehrt, die vordere Fläche derselben ist dicht behaart, das letzte Dorsalseg- ment mit schwarzen Haaren bekleidet, die Bauchbürste mitten roth, der Metatarsus des dritten Beinpaares etwa 3 mal so lang als breit, mit parallelen Rändern, ete. — Die gleichfalls ähnliche M. maritima Kirby hat vorn abgeflachte vierzähnige Mandibeln, welche mit einer tiefen bis zum Grunde verlaufenden Furche ausgestattet sind, eine rothe Bauchbürste und ist der vordere Rand des hintersten Metatarsus stark bogenförmig gekrümmt, etc. 477. Megachile picicornis F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XIV, 1878, р. 55. = аостаа Pérez. Contrib. à la faune des Apiaires de France (Actes Soc. Linn., Ser. 4, tom. Ш, 1879, р. 224). Jagnob: Ravat. — Obburden. — Pachut. 478. Megachile rubrimana nov. sp. Nigra, facie dense albido-barbata, mandibulis simplicibus ; antennarum articulis secundo tertioque longitudine aequalibus, brevibus, transversis, quarto et sequentibus latitudine duplo fere longioribus, ultimo praecedente vix latiore apice rotundato; tho- race opaco, subtus albido-, supra sordide flavo-villoso, mesonoto =: yo scutelloque subtilissime densissimeque punctato-rugosis; tegulis alarumque venis piceis, carpo ferrugineo, cellula cubitali prima secunda paulo majore; abdominis segmentis dorsalibus sat nitidis crebre punctulatis, flavescenti-pilosis, 15—40 margine apicali dense albido-ciliatis, sexto macula subreniformi e tomento albo composita отпаю, apice serrulato, interdum medio exciso, septimo haud dentato, ventrali quarto leviter emarginato; pedibus anticis coxis mucronatis, femoribus aurantiacis nigro- striatis, tibiis interne tarsisque aurantiacis, metatarso leviter di- latato, latitudine plus quam duplo longiore, interne excavato, angulo apicali antico rotundato; reliquis articulis simplicibus, omnibus conjunctis illo paulo brevioribus; metatarsis intermediis margine postico dense albido-fimbriatis. 4 9 mm. Jagnob: Kol. In der Körpergestalt und Befilzung des sechsten Abdominal- segmentes ähnlich M. argentata Fabr., aber durch die anders gestalteten und gefärbten Vorderbeine verschieden. — Die gleichfalls ähnliche M. analis Nyl. hat keine weisse Filzmakel auf dem sechsten Segmente, das siebente ist aber dreizähnig, das dritte Fühlerglied ist deutlich länger als der Pedicellus und ebenso lang als das vierte, etc. Entfernt ähnlich ist auch noch M. fulvimana Eversm., bei welcher die Vorderbeine vollständig rothgelb, die Tarsen aber elfenbeinweiss gefärbt, dessen Man- dibeln am Grunde und das letzte Fühlerglied stark erweitert sind, etc. 479. Anthidium Glasunovi nov. sp. Olypeo altitudine duplo latiore; lobis lateralibus scutelli ro- tundatis, scutello margine apicali arcuato; alis fuscis cellulis cu- bitalibus fere aequalibus, radiali nigricanti-vittata, vena trans- versa ordinaria pone furcam cubiti sita; abdominis segmentis fere aequaliter dense punctatis; nigrum, macula postoculari, tegulis, femoribus apice, tibiis tarsisque ferrugineis; сарйе thoraceque fusco-brunneo-villosis, abdomine atro-piloso, segmentis posticis Bin. lateribus dense brunnescenti-fimbriatis, sexto truncato angulis la- teralibus rotundatis, septimo utrinque spina valida acuta armato, parte media angustata latitudine dimidio fere longiore, apice le- viter emarginata; facie dense albido-barbata, angulis lateralibus clypeoque maxima pro parte flavis; mandibulis bidentatis flavis, marginibus externo et interno nigris; antennis nigris, зсаро apice articulisque basalibus flagelli plus minusve ferrugineo-pictis. & 14 mm. Jagnob: Takfon. Bei diesem Männchen ist der schwarze sehr dicht punktirte Kopf braunroth behaart, hinter einem jeden Netzauge mit einem länglich-ovalen rostrothen Flecken geschmückt. Die hinteren Ocellen sind von einander etwas weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Die inneren Ränder der letzteren verlaufen nach unten zu sehr schwach convergent. Der Clypeus ist fast mehr wie doppelt so breit als hoch, dessen Scheibe grob punktirt, die Zwischenräume der Punkte fast ebenso gross als diese; gelb mit einer dreieckigen schwarzen Makel am Grunde. Die Seiten des Gesichtes sind bis über die Fühlerwurzel hinauf ое gefärbt und ebenso wie die Stirn nebst den Seiten des Kopf- schildes sehr lang und dicht weisslich behaart. Die gelben glän- zenden Mandibeln sind schwarz gerandet, haben nur 2 Zähne und ist deren Scheibe stellenweise schwielig erhaben. Anden schwar- zen Fühlern ist das dritte Glied etwas länger als das folgende, beide sind ebenso wie die Spitze des Schaftes rostroth gefärbt. Der Thorax ist überall ziemlich fein und sehr dicht punktirt, fast matt, dicht, oben und die Mesopleuren dunkelbraun, die Brust weisslich behaart. Das dunkel behaarte Mittelsegment hat eine sehr dicht punktirte hintere Wand. Die glänzenden hell rost- rothen Flügelschuppen sind fein punktirt. . Die dunkelbraunen Flügel zeigen eine rostrothe Wurzel, pechschwarze Adern, fast sleich grosse Cubitalzellen und ist in der Radialzelle ein langer schwärzlicher Streifen vorhanden; das Randmal und die Subcostal- ader sind bräunlichroth gefärbt. Der glänzende Hinterleib ist er в einfarbig schwarz, mit fast gleichmässig stark punktirten, ziemlich dicht schwarz behaarten Segmenten, deren Seitenränder aber von langen braunen Haaren eingefasst sind. Der sechste Hinter- leibsring hat abgerundete Seitenwinkel und einen fast gerade ab- gestutzten Endrand; der siebente besteht aus 3 Theilen, die seit- lichen haben die Gestalt eines grossen, scharf zugespitzten Zah- nes, der mittlere ist fast viereckig, etwa um die Hälfte länger als mitten breit, am Ende sehr schwach ausgerandet, die obere Fläche mitten seicht ausgehöhlt und bräunlich tomentirt. An-den schwarzen Beinen sind die Schenkelspitzen, Schienen, Tarsen und Sporen hell rostroth gefärbt. Durch die eigenthümliche Färbung steht diese Art ganz ver- einzelt da; verwandt ist sie aber mit A. зНсйсит Fabr. und sep- temdentatum Latr., namentlich ist das letzte Abdominalsegment nach demselben Typus geformt, der Mitteltheil ist aber beim sep- temdentatum verhältnissmässig breiter und daher kürzer, ausser- dem aber das sechste Segment jederseits tief ausgerandet und mit einem Zahne bewehrt; beim зйсйсит aber ist das sechste Segment mitten stark vorgezogen, jederseits ausgebuchtet, etc. Diese schöne Art widme ich dem Entdecker D. К. Glasunov. 480. Anthidium trochantericum nov. sp. Clypeo subquadrato; lobis lateralibus scutelli rotundatis, scu- tello margine postico leviter arcuato medio vix emarginato, angulis lateralibus dentiformibus; area postica segmenti mediani disco nitido; tegulis punctulatis margine hyalino circumductis; alis anticis cellula cubitali prima secunda paulo minore, vena trans- versa ordinaria роте furcam cubiti sita; abdominis segmentis parte basali minus dense punctatis; nigrum, flavo-variegatum ; mandibulis тай tridentatis; abdominis segmentis dorsalibus sexto margine apicali fere semicirculari medio dentem acutum emittente, utrinque spina parva armato; septimo emarginatura profunda semiovali instructo; ventralibus parce albido-ciliatis, Sa HO ER ultimo creberrime punctulato, margine apicali truncato ferrugineo- que limbato; trochanteribus posticis dentatis. & 10 mm. Kumar. Die gelben Mandibeln sind fein punktirt, glänzend, der Innenrand mit 3 Zähnen bewehrt; der untere längere ist bräunlichroth, die beiden oberen kürzeren sind schwarz gefärbt. Der schwarze, weiss behaarte Kopf ist sehr dicht punktirt, matt, 2 grosse Makeln hinter einem jeden Netzauge, das Gesicht und der Clypeus gelb; letzterer ist fast so hoch.als am geschwärzten Endrande breit, sehr dicht punktirt mit glatter feiner Mittellinie. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Fühler schwarz, die Geisselglieder vom vierten an doppelt so lang als breit, das zweite deutlich länger als die einschliessenden. Thorax schwarz, sehr dicht runzelig punktirt, matt, mit weiss behaarter Brust. Der gelb gesäumte, sehr schwach bogenförmig vortretende hintere Rand des Schild- chens hat zahnförmig vorspringende Seitenecken. Die Flügel sind pechbraun geadert, die Costal- und Subcostalader aber röth- lich gefärbt. Der glänzende Hinterleib ist schwarz, die Dorsal- segmente mit pechrothem Endsaume; die Basalhälfte derselben ist gröber und weniger dicht als die Endhälfte punktirt; die 4 vorderen sind mit einer sehr breiten, mitten nur schmal unter- brochenen gelben Binde geschmückt. Die gelbe Binde des fünften Hinterleibsringes ist noch breiter als die der vorhergehenden und zeigt vorn einen dreieckigen Ausschnitt; der sechste ist fast voll- ständig gelb gefärbt, hat einen bogenförmigen, mitten in einen scharfen Zahn auslaufenden Endrand und jederseits einen kurzen Stachel; der siebente hat fast bogenförmig zugerundete Seiten und ist durch eine tiefe semiovale Ausrandung fast halbirt. Die meisten Ventralplatten sind bräunlichrothgelb gefärbt, die letzte abgestutzt, sehr fein und sehr dicht punktirt, matt, schwärzlich mit rostrothem Endsaume. Die Beine sind schwarz, die Schenkel- spitzen, Schienen und Tarsen gelb; die Schenkel auch noch zum Theil mit Roth geschmückt, die Schienen innen schwarz gestreift. EN une: Am dritten Beinpaare sind die Hüften gelb gefärbt und die Schen- kelringe mit einem scharfen Zahne bewehrt. Sehr ähnlich A. oblongatum Latr.; bei diesem sind aber die mittleren Fühlerglieder nur um die Hälfte länger als breit, das letzte Ventralsegment glänzend, sparsamer punktirt, der End- rand fast bogenförmig vortretend, das siebente Dorsalsegment abweichend geformt, die Trochanteren des dritten Beinpaares nicht gezahnt. 481. Anthidium Thomsoni nov. sp. Clypeo altitudine paulo latiore, linea longitudinali laevi diviso; lobis lateralibus scutelli haud dentatis, scutello margine apicali fere semicirculari medio impresso-emarginato; segmenti mediani area postica nitida superne densissime punctata; abdominis seg- mentis parte basali crasse, apicali subtiliter crebre punctatis; te- ди; punctatis, alis cellulis cabitalibus magnitudine fere aequali- bus; nigrum, flavo-varium. Femina: clypeo apice crenulato, mandibulis quinquedentatis, dentibus superioribus aequalibus minutis, apicali fortiore; abdo- minis segmento ultimo margine apicali semicirculari medio leviter emarginato; scopa ventrali atra, pilis pallidis circumducta. 10— 11 mm. Mas: clypeo truncato, mandibulis apice dentibus binis arma- tis, apicali longiore; abdominis segmentis dorsalibus sexto utrin- que sinuato denteque acuto instructo, septimo trispinoso, зута intermedia acuta, lateralibus dentiformibus paulo breviore et angustiore; ventrali ultimo utrinque aculeo longo armato. 12 mm. Jagnob: Takfon. — Veschab. — Obburden. — Varsaminor. Das Weibchen hat gelbe glänzende, sparsam punktirte Mandi- beln, deren Zähne geschwärzt sind. Die beiden hinteren Ocellen sind von einander etwas weniger weit als von den Netzaugen ent- fernt. Der Clypeus und der untere Theil der Seiten des Gesichtes gelb, der innere Augenrand aber überall bald schmäler, bald brei- ter, so wie auch der mit 9 Zähnen besetzte Endrand des ersteren schwarz gefärbt. Der dicht punktirte Clypeus ist durch eine glatte Längslinie halbirt. Am Hinterhaupte ist eine breite gelbe Quer- binde, welche zuweilen mitten schmal unterbrochen ist, vorhan- den. Der Kopf ist weiss, der Scheitel bräunlichgelb behaart. Am schwarzen, sehr dicht und fein punktirt-gerunzelten Thorax sind ое gefärbt: die Schulterhöcker, die vordere Hälfte der Seiten des Dorsulum, der hintere Rand des Schildchens und die Seitenlappen desselben. Der Brustkasten ist unten weiss oder greis, oben gelb- lich oder bräunlichgelb behaart. Das halbkreisförmige Schildchen ist mitten am hinteren Rande schwach eingedrückt und überragt ein wenig die hintere Thoraxwand; diese ist glänzend, die obere Hälfte aber sehr dicht punktirt und fast matt erscheinend. Die glänzenden deutlich punktirten Flügelschuppen sind braun, vorn gelb gefärbt. Die rauchig getrübten Flügel sind pechbraun ge- adert, die Vena transversa ordinaria nach aussen von der Gabel eingefügt. Alle Abdominalsegmente sind mit sehr breiten gelben Binden geschmückt, die Binde des ersten aber mitten weit, die der 3 folgenden nur zuweilen sehr schmal unterbrochen, meist vollständig; das letze ist gelb gefärbt und hat einen schwarzen halbkreisförmigen, in der Mitte mit einer sehr kleinen Ausrandung versehenen Endsaum. Die Bauchbürste besteht aus dichten schwar- zen Haaren, ist aber an den Seiten von helleren eingefasst. Die Beine sind schwarz, die Kniee und Schienen aussen gelb, auch die vorderen Schenkel zuweilen unten an der Spitze hell gefärbt, die Metatarsen aussen sehr dicht weiss tomentirt, die hinteren innen dunkel rostbraun oder schwärzlich behaart. Das Männchen ist ähnlich wie das Weibchen gefärbt; es stehen aber auf dem Hinterhaupte nur 2 rundliche gelbe Flecken statt der Querbinde und ist der untere Theil der inneren Orbita ganz gelb, Die Fühler sind entweder einfarbig schwarz, oder es ist der Schaft zum Theil gelb gestreift. Die Seiten des Dorsulum sind meist nur schmal, oder gar nicht gelb gesäumt. Das sechste Dor- salsegment hat jederseits einen starken zugespitzten Zahn und | vor diesem eine Ausrandung; das siebente, welches zuweilen ganz Sr Ye schwarz gefärbt ist, läuft in 3 Stacheln aus, von denen der in der Mitte stehende der dünnste und etwas kürzer ist als die seitlichen. Die Ventralplatten sind dicht greis behaart, die letzte ist aber kahl, glänzend und zeigt jederseits einen langen Stachel. An den Beinen ist der grösste Theil der Schienen und Tarsen gelb gefärbt. In der Körperform und Zeichnung sehr ähnlich A. diadema Latr.; diese Art hat aber eine ganz matte hintere Thoraxwand, das Weibchen eine weisse Bauchbürste, das Männchen jederseits an der letzten Ventralplatte nur einen kurzen Zahn und sind die Seitenzähne des siebenten Dorsalsegmentes verhältnissmässig viel breiter und kaum länger als der in der Mitte stehende Dorn. — Sehr ähnlich ist auch noch A. caspicum F. Mor., bei welchem aber die Seiten des siebenten Segmentes in sehr breite schräg abgestutzte Lappen umgewandelt sind. Ich widme diese Art Prof. С. G. Thomson in Lund. 482. Anthidium nitidulum nov. sp. Clypeo latitudine fere altiore, apice crenulato, sat crasse punctato, linea longitudinali laevi signato; scuto frontali minus dense subtiliter punctulato; occipite pallide-bimaculato; mandibu- lis nitidis quinquedentatis, dente apicali reliquis longiore; thorace supra interstitiis laevibus punctorum sat latis instructo; scutello margine apicali fere truncato medio impresso, lobis lateralibus rotundatis; tegulis haud punctatis; alis anticis cellulis cubitalibus magnitudine fere aequalibus, vena transversa ordinaria pone fur- cam cubiti sita; segmenti mediani area postica nitida basi crebre punclata, opaca; abdominis segmentis subtiliter, basi minus dense punctatis, 19—59 utrinque macula pallida decoratis, ultimo late- ribus subtruncatis, scopa albida; pedibus nigris, geniculis posterio- ribus flavescentibus, tarsis apice ferrugineis, metatarsis anterio- ribus densissime niveo-tomentosis, calcaribus pallide-testaceis. E 7 mm. Pendshakent. Der schwarze glänzende Kopf ist weiss behaart, hinter einem Sera jeden Auge mit einer querovalen hellen Makel geschmückt; der Scheitel und die Schläfen fein, das Gesicht und der Clypeus gröber, alle diese Theile nicht wie bei den meisten Arten dieser Gattung äusserst dicht punktirt, sondern es erscheinen die glatten Zwischen- räume der Punkte ebenso breit wie diese. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Auf dem Kopfschilde sieht man eine breite glatte Längslinie, welche fast den mit kleinen Zähnen bewehrten Endrand erreicht. Die glänzenden Mandibeln sind am Grunde trübe gelb, vor der Spitze braunroth gefärbt, der Innenrand mit scharfen Zähnchen bewehrt. Fühler schwarz mit pechbrauner Geissel, deren drittes Glied länger als die einschliessenden ist. Thorax schwarz, die Brust und die Seiten dicht und lang greis, die obere Fläche spärlich und kurz weisslich behaart, glänzend, ziemlich fein punktirt, die glatten Zwischenräume der Punkte fast breiter als diese. Das Schildchen ist wie das Mesonotum sculptirt, dessen hinterer Rand fast abgestutzt, mitten eingedrückt erscheint, die Seiten desselben sind zugerundet; jederseits von dem Eindrucke befindet sich ein breiter heller Streifen. Der Hinterleib ist feiner als der Thorax- rücken punktirt; der Basaltheil der Segmente ist nur etwas gröber als deren Endtheil punktirt. Zunächst А. punctatum Latr. verwandt; bei dieser Art ist der Thoraxrücken aber bräunlichroth behaart, Kopf und Clypeus sind viel dichter punktirt und matt, die Beine sind bunter ge- färbt. — Das transcaspische A. puncticolle Е. Mor. ist sehr reich hell gezeichnet, hat ein gröber und gleichmässig dicht punktirtes Abdomen, auch ist dessen erste Cubitalzelle kleiner als die zweite, etc. 483. Anthidium pictipes nov. sp. Clypeo altitudine paulo latiore; lobis lateralibus scutelli haud dentatis; scutello apice rotundato; segmenti mediani area postica vix nitida ; tegulis nitidis obsolete punctulatis; alis cellulis cubita- libus magnitudine aequalibus, vena transversa ordinaria pone Are furcam cubiti sita; abdominis segmentis nitidis basi sat crebre, apice densius subtilissime punctatis; nigrum, macula postoculari mandibulisque fusco-dentatis medio flavis ; segmentis abdominalibus dorsalibus 1°— 6° albido-fasciatis, septimo emarginatura pro- funda usque ad basin fere extensa diviso, margine apicali utrin- que oblique truncato, angulis lateralibus rotundatis; ventralibus fere nudis, secundo apice membranaceo, tertio pro parte rufo- pubescenti, quarto disco foveolato, ultimis occultis; pedibus griseo- pilosis, femoribus apice, tibiis anterioribus metatarsisque margine interno, his etiam apice articulisque ultimis tarsorum saturate flavescentibus. & 7 mm. Darch. Bei diesem Männchen sind die Schläfen schneeweiss, das Gesicht silberweiss, die Stirn und der Scheitel hell bräunlichgelb behaart. Hinter einem jeden Auge steht eine kleine querovale helle Makel. Die hinteren Ocellen sind von einander etwas weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Der schwarze Clypeus ist nur wenig breiter als hoch. Die glänzend fein punktirten Mandibeln sind mitten breit gelb geringelt, vor den beiden schwarzen und sharfen Zähnchen braunroth gefärbt. Das dritte Glied der schwarzen Fühler ist reichlich um die Hälfte länger als die einschliessenden. Der Thorax ist unten greis, oben so wie der Scheitel behaart und hier sehr dicht punktirt und matt, während die Mesopleuren und die Brust ebenso glänzend wie die Seitenwände des Mittelsegmentes sind. Die Dorsalringe des Abdomens sind ziemlich lang weiss behaart, glänzend, die Basis derselben spärlicher und nur wenig gröber als die Endhälfte punktirt, 1—5 mit einer weisslichen Querbinde geschmückt, die des ersten 3 Mal unterbrochen, die der folgenden mitten bedeutend verschmälert. Auf dem sechsten Segmente sind auf der Scheibe 2 fast halbmondförmige weissliche Makeln vorhanden. Das siebente Segment ist einfarbig schwarz, durch einen nach vorn zu sich allmählig verschmälernden und hier abgerundeten, fast die Basis erreichenden Ausschnitt getheilt; der Endrand ist beiderseits ein wenig schräg abgestutzt mit zu- EN JEUNE gerundeten Seitenecken. Der Endrand der dritten, verhältnissmässig sehr grossen Ventralplatte ist mit röthlichem Filze bedeckt; auf der Scheibe der vierten sieht man eine schmale Längsgrube. Die greis behaarten Beine sind schwarz, die Spitzen aller Schenkel, die innere Fläche der vorderen Schienen und Fersen, sowie die 4 Endglieder der Tarsen hochgelb gefärbt. Die Schienenspo- ren sind blassgelb. Dieser Art ähnlich ist A. alpinum Е. Mor., dessen siebentes Dorsalsegment membranös, gelbbraun gefärbt und an der Spitze flach ausgerandet ist. Anthidium obscuratum F. Mor. 180. Clypeo latitudine fere altiore; lobis lateralibus scutelli haud dentatis, scutello apice rotundato; segmenti mediani area postica nitida parte superiore dense punctata, ораса; tegulis nitidis punc- tulatis; alis cellulis cubitalibus fere аедиа из; abdominis seg- mentis crebre, dimidio apicali densissime subtiliterque punctatis ; nigrum, albido-, vel obsolete sordide flavo-maculatum. Г Femina: mandibulis nitidis parce punctatis, acute dentatis ; antennis pedibusque nigris, tarsis apice ferrugineis; clypeo basi splendido sat crasse punctulato, dimidio inferiore opaco, apice denticulato; abdominis segmento ultimo dorsali fere rectangulo; scopa fusca interdum albido-circumducta; metatarso intermedio lineari. 7—8 mm. Mas: antennis pedibusque nigris, tarsis apice ferrugineis; clypeo angulisque lateralibus faciei albido-eburneis, dense niveo- barbatis; abdominis segmentis dorsalibus quinto sextoque utrinque margine laterali elevato; sexto splendido nigro vix punctato, obso- lete trifoveolato; septimo margine apicali oblique truncato, medio emarginato, dorso sulco longitudinali lato diviso; ventralibus albido-ciliato, quarto disco rufescenti-tomentoso. 8—9 mm. Kumar. — Obburden. — Varsaut. — Veschab. Da Fedtschenko von dieser Art nur 2 weibliche Individuen, bei denen die hellen Zeichnungen kaum angedeutet sind, in einer = ОГНЕ Höhe von 12.000 über dem Meeresspiegel bei Karakasuk gesam- ше hatte, Glasunow aber mehrere Weibchen und 2 Männchen, bei denen die hellen Flecken deutlich hervortreten, aus niedri- geren Regionen mitgebracht, so bin ich genöthigt, die 1. с. gege- bene Beschreibung zu vervollständigen. Bei dem Weibchen ist der weisslich behaarte Kopf schwarz und nur ein Flecken hinter einem jeden Auge hellgelb gefärbt; sehr dicht und ziemlich fein punktirt, matt. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt. Der Clypeus ist höher als breit, die untere Hälfte vollkommen matt und undeutlich sculptirt, die obere lebhaft glänzend und mit ziemlich groben Punkten versehen; der Endrand ist mit 7 ziem- lich scharfen kleinen Zähnchen besetzt. Am Innenrande der Man- dibeln sind 4 bis 5 scharfe Zähnchen vorhanden. Die Fühler sind einfarbig schwarz. Der Brustkasten ist unten greis, oben gelblichbraun oder grau behaart, entweder einfarbig schwarz, oder es ist der Endrand des Schildchens hellgelb eingefasst. Der Hinterleib ist entweder undeutlich gefleckt, oder man sieht auf den 5 vorderen Segmenten helle Flecken und zwar auf dem ersten einen dicht am Seitenrande stehenden, auf den folgenden 2 auf der Scheibe befindliche querovale Makeln, welche durch einen meist schmalen Zwischenraum von einander getrennt sind. Auf dem zweiten Segmente ist zuweilen auch noch eine sehr kleine rundliche Makel am Seitenrande vorhanden, welche nur selten mit der auf der Scheibe befindlichen zusammenfliesst. Das letzte Segment ist eigenthümlich gestaltet, indem dessen hinterer Rand beiderseits gerade abgestutzt, in der Mitte nur sehr wenig bo- genförmig vortretend, an den Seiten rechtwinkelig beschaffen ist. Die Bauchbürste ist entweder dunkelpechbraun gefärbt, oder es ist dieselbe von greisen Haaren eingefasst. An den schwarzen Beinen sind die letzten Tarsenglieder rostroth gefärbt, die Schie- nensporen dunkel. | Das Männchen ist dem Weibchen ähnlich. Clypeus und unte- rer Theil des Gesichtes hellgelb, ersterer mit glänzender oberer Н. 5. Е. В. ХХУШ. 4 LOUE Hälfte, dicht schneeweiss behaart. Mandibeln und Fühler schwarz, die Geissel mehr oder weniger pechbraun gefärbt; das dritte Glied derselben ist fast ebenso lang als der Pedicellus und deutlich länger als das folgende. Das Abdomen ist glänzender und feiner punktirt als beim Weibchen, die beiden letzten Seg- mente schwarz gefärbt und besonders lebhaft glänzend; beim fünften ist der Endrand ein wenig niedergedrückt, der Seiten- rand aufgebogen und stumpfwinkelig vortretend; beim sechsten ist der Seitenrand ebenso gestaltet, die Ecken erscheinen aber, von oben betrachtet, rechtwinkelig; ausserdem ist dasselbe mit 3 seichten Vertiefungen ausgestattet, von denen die eine mitten auf der Scheibe, die beiden andern jederseits zu bemerken sind. Das letzte Dorsalsegment ist mitten semioval ausgerandet; die Scheibe desselben durch eine breite Furche, welche am Grunde beginnt und sich bis zu der Ausrandung erstreckt, getheilt; der Endrand ist jederseits etwas schräg abgestutzt mit stumpfwin- keligen Seitenecken. Bei einem Exemplare ist der Endsaum rothbraun gefärbt. Die vorderen Ventralplatten sind dicht greis behaart, die vierte auf der Scheibe mit röthlichem Filze überzo- gen, die letzte der Länge nach tief gefurcht. Die schwarzen Beine sind greis behaart, zuweilen nur das Klauenglied rostroth gefärbt. Ähnlich sind A. sibiricum Eversm. und atriceps F. Mor., bei diesen Arten ist aber der Clypeus breiter als hoch und haben die Weibchen ein bogenförmig zugerundetes letztes Abdominal- segment, etc. 484. Anthidium terminale nov. sp. Clypeo altitudine paulo latiore; lobis lateralibus scutellà rotun- datis, scutello margine apicali arcuato medio impresso; area postica segmenti mediani nitida superne opaca; tegulis punctulatis; alis anticis cellulis cubitalibus magnitudine aequalibus, vena transversa ordinaria fere interstitiali; abdominis segmentis parte basali minus crebre punctatis; nigrum, albo-pilosum; clypeo apice crenulato et facie, fascia latissima transversa postoculari, marginibus dorsuli lateralibus, scutello cum lobis lateralibus fere toto abdominisque segmentis 19— 59 parte basali flavis; antennarum scapo flavo- lineato, flagello subtus rufo-piceo; mandibulis nitidis flavis, denti- bus quinque acutis nigris armatis; scopa ventrali grisea; pedibus flavis, femoribus tibiisque nigro-pictis, metatarsis externe tomento niveo densissime tectis ; calcaribus rufo-testaceis. 2 11 mm. Katty-Kurgan. Der äusserst dicht punktirte, schneeweiss behaarte Kopf ist schwarz, eine sehr breite Querbinde, welche den Scheitel, das Hinterhaupt und den obersten Abschnitt der Schläfen einnimmt, gelb gefärbt. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit als von den Netzaugen entfernt. Die Seiten des Gesichtes bis zur Fühlerwurzel, der untere Saum des Stirnschildehens und der am Endrande gerade abgestutzte crenulirte Clypeus gelb; letz- terer dicht punktirt mit schmaler glänzender Mittellinie. Dorsu- lum und Schildchen fein und sehr dicht punktirt, matt, die Seiten des ersteren und die äussere Hälfte des Vorderrandes sehr breit gelb eingefasst. Die Seitenlappen des die hintere Thoraxwand deutlich überragenden Schildchens gelb; letzteres zeigt einen ver- dickten bogenförmigen, mitten eingedrückten Hinterrand und ist, mit Ausnahme des Grundes, gelb gefärbt. Die glänzenden, dabei dicht punktirten Tegulae sind gelb mit brauner Scheibe. Das letzte Abdominalsegment ist einfarbig schwarz, äusserst dicht und fein punktirt, mit halbkreisförmigem, mitten sehr wenig ausge- schnittenen Endrande; die anderen haben eine stärker glänzende, zerstreuter punktirte, gelb gefärbte Basalhälfte und eine dichter, feiner punktirte schwarze oder dunkel pechbraune Endhälfte. Ähnlich A. manicatum L., welches ein aber jederseits schräg abstutztes letztes Dorsalsegment hat, dessen Clypeus einen mitten vorspringenden Endrand besitzt, etc. 4* 485. Anthidium Taschenbergi nov. sp. Clypeo latitudine latiore; lobis lateralibus scutelli haud denta- dis; scutello margine apicali semicirculari leviter emarginato; seg- menti mediani area postica mitida superne densissime punctata ; tegulis levissime punctulatis; alis cellulis cubitalibus magnitudine subaequalibus; abdominis segmentis parte basali crasse, apicali subtiliter crebre punctatis; nigrum, albido- vel pallide-flavo-varie- gatum. Femina: c/ypeo apice crenato; mandibulis flavis fusco-denta- tis; abdominis segmento ultimo utrinque sinuato, medio triangula- riter exciso; scopa ventrali atra basi lateribusque albida; pedibus nigris, metatarsis anterioribus niveo-tomentosis. 13—14 mm. Varietas b, ut a, sed antennarum scapo antice flavo-picto, flagello subtus piceo-ferrugineo. Маз: clypeo flavo, truncato; mandibulis dentibus tribus arma- tis, apicali longiore, superiore truncato; abdominis segmentis dor- salibus quinto utrinque dente parvo munito, sexto valide dentato, _ зерито triappendiculato, appendicibus lateralibus rectis, angustis, latitudine duplo longioribus apice truncatis, intermedio breviore acuminato; ventralibus griseo-pilosis, antepenultimo utrinque spina parva aucto, ultimo triangulari; pedibus albo-pilosis, nigris, tarsis apice ferrugineis. 13—14 mm. Pendshakent. — Artutsch. — Sching. Das Weibchen hat gelbe glänzende, sparsam punktirte Man- dibeln, deren innerer Rand mit 5 gebräunten oder geschwärzten Zähnen besetzt ist; der untere Zahn ist der stärkste und längste, die oberen sind unter sich fast alle.gleich und ziemlich scharf zu- gespitzt. Der schwarze Clypeus ist deutlich breiter als hoch, grob und dicht punktirt, durch eine breite glatte Mittellinie, welche vem Grunde bis zum Endrande verläuft, halbirt; letzterer mit 9 Zähnchen bewehrt. Der Kopf ist schwarz, überall dicht punktirt, matt, weisslich behaart, auf den Seiten dicht am oberen Theile des Kopfschildes und auf dem Hinterhaupte hinter einem jeden Eee Auge mit einer gelblichen oder weisslichen Makel geschmückt; letztere sind zuweilen nach innen bandförmig verlängert. Fühler schwarz mit unten dunkel pechbraun gefärbter Geissel, deren zweites Glied deutlich länger als das folgende ist. Brustkasten schwarz und nur die Seitenränder des sehr dicht punktirten Dor- sulum, so wie die Schulterhöcker blassgelb oder weisslich gefärbt. Das hinten bogenförmige, mitten aber ein wenig ausgeschnittene Schildehen und die zugerundeten Seitenlappen desselben ebenso wie das Dorsulum seulptirt und die hintere Thoraxwand etwas überragend. Das unter dem Schildchen liegende Hinterschildchen ist glatt. Die weisslich behaarten Mesopleuren sind äusserst dicht und etwas feiner als der Thoraxrücken punktirt. Die Metapleuren sind noch feiner als jene und gleichfalls dicht punktirt. Das Mit- telsegment hat dicht weiss behaarte Seiten und eine glänzende hintere Wand, deren oberer Theil aber sehr dicht punktirt und matt ist. Die glänzenden sparsam punktirten Flügelschuppen sind weisslichgelb mit brauner Scheibe. Die schwach getrübten, pech- braun geaderten Flügel haben eine nach aussen von der Gabel eingefügte Vena transversa ordinaria. Das 1— 4 Hinterleibsseg- ment zeigt jederseits eine grosse, unregelmässig geformte und das dritte und fünfte auch noch auf der Scheibe zwei kleinere weisse oder gelbliche Flecken; das letzte ist jederseits schwach ausgebuchtet und mitten ein wenig ausgerandet. Die Bauchbürste ist kohlschwarz, am Grunde und an den Seiten von schneeweis- sen Haaren eingefasst. Die schwarzen Beine sind weiss behaart, die vorderen Metatarsen aussen äusserst dicht schneeweiss to- mentirt, die des dritten Beinpaares innen dunkel behaart. Bei dem Männchen sind die Mandibeln und das Gesicht gelb gefärbt; der Clypeus abgestutzt mit glatter Mittellinie wie beim Weibchen, erstere sind mit 3 Zähnen bewehrt, von denen die beiden oberen fast gleich grossen kleiner als der Endzahn sind. Die Stirn ist um die Fühler herum lang weiss behaart. Das dritte Glied der dunklen Fühler ist nur wenig länger als das vierte, welches etwas länger als breit erscheint. Der Scheitel ist mit ei- BR... ner breiten hellgelben Querbinde, welche zuweilen mitten schmal unterbrochen ist, geziert. Der Brustkasten ist reichlicher als beim Weibchen behaart, das Dorsulum jederseits schmäler hell einge- fasst, die Seitenlappen des Schildchens zuweilen gelb gefärbt. Der Hinterleib ist entweder wie beim Weibchen gezeichnet, oder es sind die Seitenmakeln stark nach innen verlängert und stellen so- dann mitten mehr oder weniger weit unterbrochene Querbinden vor. Das fünfte Dorsalsegment ist jederseits kurz und stumpf ge- zahnt. Die beiden letzten Segmente sind einfarbig schwarz; das sechste ist jederseits tief ausgerandet und mit einem grossen Zahne bewehrt; das siebente hat in der Mitte einen schmalen scharf zugespitzten Stachel und jederseits einen längeren, gerade nach abwärts gerichteten Anhang, welcher etwa doppelt so lang als breit, mit parallelen Seitenrändern und gerade abgestutztem Ende ausgestattet ist. Die Ventralplatten sind dicht greis be- haart, die vorletzte beiderseits von einem Stachel begrenzt, die letzte dreieckig zugespitzt. Die weiss behaarten Beine sind schwarz und nur die Klauenglieder rostroth gefärbt. А. septemspinosum Lepel. ähnlich ; bei dem Weibchen die- ser Art ist aber das letzte Abdominalsegment mitten dreieckig vortretend und hat einen beiderseits fast gerade abgestutzten und gezähnelten Endrand; ausserdem ist die Bauchbürste hell gefärbt und der Clypeus ohne glatten Mittelstreifen. Bei dem Männchen aber ist das fünfte Abdominalsegment jederseits viel stärker be- zahnt, das siebente mit zugespitzten Seitenlappen versehen, die vorletzte Ventralplatte ohne Stacheln und die Schenkel des drit- ten Beinpaares am Grunde fast zahnartig vortretend. Diese Art widme ich Dr. Ernst Taschenberg, Professor in Halle. 486. Stelis scutellaris nov. sp. Nigra, nitida, breviter griseo - pilosa, crassissime punctata; callis humeralibus spinosis; scutello apice emarginato lobis latera- физ valde dentato - prominulis; segmento mediano postice rugoso- Eigen punctato; alis anticis fumatis; abdominis segmentis margine apicali lateribus albido-ciliatis. Femina: clypeo altitudine vix latiore subtilissime densissi- meque punctalo, opaco, sat dense griseo-piloso; abdominis segmento што margine postico leviter elevato. 8—10 mm. Mas: antennarum articulis tertio quartoque longitudine aequa- libus. 8—9 mm. Pendshakent. Das Weibchen ist mit Einschluss der hinteren Schienensporen schwarz, die Tarsen pechschwarz und nur die Klauen röthlich gefärbt. Der Clypeus ist kaum breiter als hoch, äusserst fein und dicht punktirt, matt, ebenso wie die übrigen Theile des Gesichtes weisslich behaart. Die Stirn und der Scheitel sind grob punktirt und glänzend, die matten Schläfen fein und dicht runzelich punk- tirt. Fühler schwarz mit pechbrauner Geissel, deren zweites Glied nur wenig kürzer als das folgende ist; dieses erscheint fast ebenso lang als das vierte. Der Brustkasten ist oben spärlich, unten länger und dichter weisslich behaart. Die Schulterbeulen sind vorn scharf gerandet; dieser Rand erscheint an der Seite zahn- oder stachelförmig vortretend. Dorsulum und Schildchen sehr grob punktirt, mit glänzenden Zwischenräumen der Punkte, die fast ebenso breit wie diese sind; letzteres ist fast halbkreisförmig, mitten am hinteren Rande mit einem flachen Ausschnitte, die Sei- tenlappen zahnförmig hervorgezogen; es überragt das sehr dicht körnig punktirte Hinterschildchen. Die Meso- und Metapleuren sind dicht, erstere viel gröber punktirt. Die Seiten des Mittel- segmentes sind sehr dicht gerunzelt, matt, die hintere Wand dicht und grob punktirt, ein Theil der Scheibe und das Grübchen glän- zend, glatt. Die lebhaft glänzenden Tegulae haben eine glatte Scheibe und einen sparsam punktirten Rand. Die Flügel sind in- tensiv rauchig getrübt, Randmal und Adern schwarz. Das Abdo- men ist etwas weniger grob und dicht als das Schildchen punktirt, kurz und sparsam, die hinteren Segmentränder beiderseits gedrängt weiss behaart, der letzte Hinderleibsring mit schwach aufgebo- genem Endrande. Die mittleren Ventralplatten sind glänzend und weisslich bewimpert, die letzten matt. Bei dem Männchen ist das Gesicht dicht und lang weiss behaart. Das dritte und vierte Fühlerglied sind an Länge kaum verschieden und nur wenig kürzer als die folgenden. Dorsulum und Schildchen sind dichter punktirt als beim Weibchen. Der Hinterleib ist wie bei phaeoptera nach vorn gekrümmt, die beiden letzten Dorsalringe sehr dicht punktirt-gerunzelt; die zweite Ventralplatte glänzend, jederseits dichter als die Scheibe punk- tirt, der Endsaum kurz weiss bewimpert; die dritte ist dicht punktirt, durch eine feine, zuweilen undeutlich ausgeprägte Längslinie getheilt, der kaum merklich bogenförmige Endrand ziemlich lang und sehr dicht weiss oder gelblich bewimpert. St. phaeoptera Kirby täuschend ähnlich; bei dieser sind aber die hinteren Schienensporen röthlichgelb, die Endglieder der Tarsen rostroth gefärbt, das Schildchen ist nicht ausgeran- det, die Seitenlappen desselben nicht zahnförmig vorspringend, das Dorsulum weniger grob punktirt, die Schulterhöcker fast kugelig erscheinend, die hintere Wand des Mittelsegmentes matt. — Auch 5. aculeata Е. Mor. ähnlich; bei dieser Art ist das Schildchen gleichfalls ausgerandet und dessen Seitenlappen, wie auch die Schulterhöcker, zahnförmig, die Behaarung ist aber überall kohlschwarz, das letzte Dorsalsegment gekielt und in einen Stachel auslaufend, etc. 487. Melecta nivosa nov. sp. Antennis articulis intermediis fere quadratis, tertio quarto longiore; alis hyalinis margine externo leviter infumatis; nigra, capite thoraceque niveo - pilosis, scutello ато - hirto; segmento me- diano postice aequaliter dense punctato-rugoso, fere opaco; abdominis segmentis dorsalibus primo toto pilis longioribus niveis tecto, secundo et tertio fascia latissima medio plus minusve interrupta nivea decoratis, ultimis densissime niveo-pilosis, ventralibus nitidis SU ES basi late tomento niveo tectis; tibiis tarsisque niveo-tomentosis. Ф 13 mm. Dshisak. Dieses Weibchen ist ähnlich wie die Männchen der andern Arten behaart. Das Gesicht ist wie auch die übrigen Theile des Kopfes mit langen schneeweissen Haaren dicht bekleidet. Auf der Oberlippe sind den weissen einige schwarze Haare beige- mischt. Der Fühlerschaft ist weiss behaart, die Geissel abge- flacht, deren mittlere Glieder nur wenig länger als breit erschei- nen. Der Brustkorb zeigt überall sehr dichte und lange schnee- weisse Haare; nur auf dem Schildehen stehen schwarze. Das Mittelsegment ist gleichfalls weiss behaart. Die glänzenden schwarzen Flügelschuppen sind sehr fein und spärlich punktirt. Die glashellen Frügel sind dunkel pechbraun geadert, der Aus- senrand derselben schwach rauchig getrübt, in der Radial- und den Cubitalzellen sind Spuren dunkler Flecken vorhanden. Das erste Abdominalsegment ist mit längeren, die beiden folgen- den sowohl an den Seiten, wie auch deren hintere Hälfte mit kürzeren, überall sehr dichten schneeweissen Haaren bedeckt. Auf dem zweiten Segmente ist die helle Binde mitten unterbro- chen, auf dem dritten aber nur mitten dreieckig ausgeschnitten. Die beiden letzten Segmente sind vollständig schneeweiss be- haart. Die Ventralplatten sind glänzend, 2—5 am Grunde sehr breit weisslich dicht tomentirt und mit wenigen dunkeln Haaren besetzt. Die Beine sind weiss behaart, alle Schienen und Tarsen aussen dicht schneeweiss befilzt; die Schenkel tragen an der hinteren Fläche lange schneeweisse Haare. 488. Ammobates obscuratus nov. sp. Niger, breviter albido - pilosus; mesonoto sat nitido interstitiis laevibus punctorum his paulo latioribus; scutello subbituberculato; postscutello haud prominulo albo-tomentoso; area postica segmenti mediani vix nitida tomento ао circumducta; tegulis piceis, nigro- coloratis; alis atro-venosis, vena transversa ordinaria pone furcam БОЕ cubiti sita; abdomine creberrime subtilissime punclato, fere opaco, segmentis dorsalibus utrinque et ventralibus maxima pro parte ferrugineis, antico basi lateribusque albo - tomentoso, intermediis apice albo-fasciatis, fasciis anterioribus medio interruptis, sexto obsolete punctulato apice tomentoso, ventrali ultimo carina longi- tudinali acuta diviso; antennis articulo tertio quarto plus quam dimidio longiore, hoc subquadrato sequentibus paulo breviore; tarsis articulis inferioribus ferrugineis. 2 9 mm. Jagnob: Takfon. Bei diesem Weibchen ist der Fühlerschaft am Grunde und die untere Seite der Geissel zum Theil rostroth gefärbt. Das Schildchen ist durch eine ziemlich tiefe Längsrinne halbirt. Die zweite Cubitalzelle ist nur wenig kleiner als die erste. Der Hinterleib ist sehr fein und sehr dicht punktirt, die weisse Cilienbinde am Endrande des fünften Abdominalsegmentes nicht unterbrochen. In der Gestalt ähnlich A. punctatus КаЪг. = Phileremus Kirbyanus Latr. = À. bicolor Lepel. = Ammobatoides bicolor Schenck (cf. Horae Soc. Ent. Ross. IX, p. 158), bei welchem aber das Hintershildchen pyramidenförmig vorgezogen erscheint, etc. Nomada jacobeae Panz. 234. Var. albopicta: nigra, pedibus rufis, ore antennisque basi ferrugineis; pronoto, callis humeralibus, maculis binis scutelli et abdominis signaturis albis. Jagnob: Ravat. — Ansob. Ausserdem ist noch die schöne Varietät miranda Schmie- dekn. bei Takfon gesammelt worden. 489. Nomada sempiterna nov. sp. Nigra, flavo - varia; genis angustis, fronte carinata, pronoto medio profunde emarginato, artennis articulo tertio quarto longi- tudine subaequali; segmento mediano vix nitido; alis anticis vena — 59 — transversa ordinaria antefurcali; abdominis segmentis, primo excepto, densissime punctatis; tibiis posticis apice externe spinulis nonnullis brevibus munitis. Femina: mandibulis, genis, labro vix dentato, margine infe- riore clypei, callis humeralibus, pronoto, scutello, macula mesopleu- rali segmentisque abdominis 2°—6° fasciis latissimis integris flavis ; antennis rubris, supra apiceque infuscatis, articulis inter- тез subquadratis; pedibus flavis, cruribus aurantiacis, posticis nigro-variegatis. 9 mm. Mas: simillimus feminae, segmento abdominis ultimo truncato. 8 mm. Varsaut. — Kol. Der Prothorax ist tief ausgeschnitten, das glänzende Schild- chen grob und ziemlich dicht punktirt und fast ebenso wie bei der solidaginis beschaffen. Die Mesopleuren und die Brust sind aber viel dichter punktirt-gerunzelt, kaum glänzend, beim Weibchen spärlich behaart. Die getrübten Flügel sind pechbraun geadert, das Randmal röthlichgelb. Das Mittelsegment erscheint, namentlich dessen hintere Wand, matter als bei so/idaginis. Die Dorsalsegmente des Abdomens sind verhältnissmässig gröber und dichter punktirt, fast matt; citronengelbe Binden nehmen den grössten Theil der Segmente 2—6 ein. Sehr ähnlich N. solidaginis Panz.; diese hat aber ein glän- zendes Mittelsegment, eine weniger dicht pnnktirte Brust, auch anders gezeichnete Hinterleibsringe, das Männchen aber ein zu- gerundetes siebentes Dorsalsegment. 490. Nomada fasciculata F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XXII, p. 259. Varietas: minor, coxis anticis obsolete dentatis, abdominis segmentis rufo-, flavo- nigroque variegatis. 11 mm. Artutsch. Während die aus Semipalatinsk stammenden Exemplare 14—15 mm. lang sind und deren vorderste Hüften einen deutlichen Sta- == PURE chel zeigen, auch der Hinterleib nur roth und gelb gezeichnet ist, sind die bei Artutsch gesammelten kleiner, der Stachel an den vordersten Hüften sehr undeutlich wahrzunehmen und das Ab- domen dreifarbig. 491. Nomada integricollis nov. sp. Nigra; genis angustis, fronte subtiliter carinata, pronoto integro, antennis rubris dimidio apicali superne nigricantibus, scapo flavo, articulo tertio quarto чих longiore; mesonoto crebre punctato-rugoso; segmento mediano nitido, rare punctato, nudo; alis anticis vena transversa ordinaria antefurcali; abdominis seg- mentis dense punctatis, omnibus latissime flavo - fasciatis, ultimo rotundato; mandibulis, labro, facie, pronoto, callis humeralibus, scutello postscutelloque et tegulis flavis; pedibus flavis, femoribus posticis maxima pro parte migris, tibiis posticis apice externe breviter spinulosis. & 8 mm. Jagnob: Takfon. Bei diesem Männchen ist das Gesicht kurz und dicht weiss be- haart. Die scharf zugespitzten Mandibeln, die Wangen, die zahn- lose Oberlippe, der Clypeus und die Gesichtsseiten bis über die Fühlerwurzel hinauf, gelb. Der gelbe Fühlerschaft ist hinten dun- kel gestreift, die 6 Endglieder der rothen Fühlergeissel oben ge- schwärzt, das zweite Glied derselben kaum länger als das dritte; dieses und das vierte erscheinen ebenso lang als breit, die folgen- den sind aber deutlich breiter als lang. Das Mesonotum ist durch einen schmalen Längseindruck, welcher mitten am vorderen Rande beginnt und sich bis über die Mitte der Scheibe hinzieht, getheilt. Das einfarbig citronengelbe Schildchen ist lebhaft glänzend, grö- ber als das Mesonotum und viel sparsamer punktirt. Das Hinter- schildchen ist gelb bandirt. Die ziemlich fein und dicht punktirt- gerunzelten Mesopleuren sind kurz greis behaart und mit einer dreieckigen gelben Makel geschmückt. Das glänzende Mittelseg- ment ist sehr spärlich punktirt und kahl, dessen herzförmiger Raum seideglänzend. Die schwach getrübten Flügel haben ein Be hellgelbes Randmal und gelbe Adern; die Vena transversa ordi- naria ist antefurcal. Alle Segmente des glänzenden Abdomens sind mit breiten gelben Binden versehen, die umgeschlagenen Seiten des ersten hell rostroth, die 3 letzten fast vollständig gelb gefärbt; das Analsegment ist dicht punktirt und zuge- rundet. Die Beine ohne Auszeichnungen. Im Ganzen N. solidaginis Panz. ähnlich, welches aber ein deutlich ausgeschnittenes Pronotum, ein gewölbtes, vorn unge- theiltes Mesonotum hat und bei dessen Männchen das Mittelseg- ment deutlich behaart ist. 492. Nomada immaculata F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. X, p. 179. Varietas feminae: labro fere toto nigro. Dshisak. 493. Nomada platyventris F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XX, p. 77. 9. Varietas feminae: b, ut a, sed orbita superiore puncto rubro signata, mandibulis, labro clypeoque apice flavis; mesonoto lateribus flavo-limbatis, mesopleuris utrinque maculis binis vel tribus flavis decoratis, segmento mediano postice flavo - bipunctato. Var. с, ut b, sed fronte flavo-bimaculata. Mas: sömillimus colore feminae; antennis fulvis, scapo flavo postice apicem versus nigro-picto; articulo flagelli secundo latitu- dine paulo longiore, tertio duplo breviore; valvula anali emargi- nata. 12—13 mm. Artutsch. — Ansob. Das Männchen ist N. succincta Panz. und lineola Panz. sehr ähnlich; von ersterem unterscheidet es sich durch einfach behaarte Hinterbeine, von letzterem durch das anders gestaltete dritte Fühlerglied; dieses ist nämlich bei löneola breiter als lang und etwa 3 mal kürzer als das vierte, während es bei platyventris länger als breit und nur 2 mal kürzer als das folgende ist. Das BR vierte Fühlerglied ist fast um die Hälfte länger als die folgenden, welche beinahe doppelt so lang als breit sind. Das Mesonotum ist meist einfarbig schwarz. 494. Cilissa sibirica F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XXII, p. 237. 9. Verietas feminae: capite, pectore ventreque atro-pilosis, tho- race supra segmentoque primo abdominis fulvo-villosis; dorsulo parte postica antescutellari pilis atris vestilo; pedibus omnibus atro-hirtis, scopa pilis griseis nonnullis immixtis. Jagnob: Kol. Da die Sculptur der Stirn bei dieser Art variirt, dieselbe bald spärlicher, bald dichter punktirt erscheint, so wird dieselbe trotz der abweichenden Behaarung, nach dem Bekanntwerden des Männchens, wahrscheinlich mit С. melanura Nyland. vereinigt werden. 495. Andrena jagnobensis nov. sp. Genis angustis; nigra, antennarum flagello subtus et tarsıs, metatarsis maxima pro parte exceptis, ferrugineis, tegulis piceis, calcaribus testaceis; capite atro-piloso, fronte densissime striato-rugu- losa, opaca; clypeo crebre punctato linea media irregulari sublaevi notato; lamina labri trapeziformi truncata; thorace subtus atro-, supra fulvo-villoso, mesonoto sat dense punctato, scutello nitido, segmenti mediani spatio cordiformi laevi basi vix ruguloso; alis fere hyalinis stigmate venisque flavescentibus, ordinaria antefurcali; ab- dominis, segmentis dorsalibus dense fulvo-vestitis, ventralibus fusco- fimbriatis; pedibus atro-pilosis, flocculo fusco-cinereo. 2 13 mm. Jagnob: Kol. Der Kopf ist schwarz behaart, der Augenspiegel sammet- schwarz tomentirt, der gewölbte Clypeus glänzend, ziemlich grob und dicht punktirt, die Scheibe der Länge nach hin und wieder mit einem glatten schmalen Streifen. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt; diese we mit einander fast parallel verlaufend. Die schmalen Wangen sind etwa so breit wie der Pedicellus. Der untere Zahn der Mandibeln ist zugerundet und viel länger als der obere. Dorsulum, Meso- pleuren und Brust sehr dicht, letztere feiner punktirt und glän- zender, als ersteres; Schildehen mit einigen wenigen Punkten versehen, lebhaft glänzend. Die hintere Wand des Mittelseg- mentes ist fuchsroth behaart. Die zweite Cubitalzelle ist kaum breiter als hoch und nimmt die rücklaufende Ader in der Mitte des unteren Randes auf. An den Beinen ist die Spitze der Meta- tarsen nebst den übrigen Gliedern hell rostroth gefärbt. Sehr ähnlich À. fulva Schrank, bei welcher aber die mitt- lere Cubitalzelle der Vorderflügel fast um die Hälfte höher als breit ist und die rücklaufende Ader in der Nähe des äusseren Winkels einmündet und bei der die Beine pechbraun sind. 496. Andrena dolosa nov. sp. Genis fere nullis; nigra, tibiis posticis tarsisque omnibus ful- vis, tegulis calcaribusque pallide-testaceis; fronte opaca densissime striata; thorace subtus griseo-, supra fulvo-villoso, mesonoto scutel- [одие nitidis subtiliter punctatis; segmenti mediani spatio cordi- formi laevi basi vix ruguloso; alis piceo-venosis; abdomine crebre punctato, segmentis dorsalibus pilis ochraceis dense tectis, ventra- libus albido - fimbriatis. Femina: clypeo nitido crebre punctato, lamina labri trapezi- formi, fimbria anali ochracea, flocculo albido, scopa pallida. 11— 12 mm. Mas: mandibulis longis, facie dense flavicanti-barbata, anten- nis articulo tertio quarto dimidio longiore. 10—11 mm. Variet.: a, metatarsis anterioribus nigricantibus. Variet.: b, #65 posticis usque ad apicem nigricantibus. Jagnob: Kol. — Ansob. Bei dieser Art sind die Wangen kaum wahrzunehmen. — Bei dem Weibchen sind die Fühler schwarz oder dunkelbraun ge- färbt; das dritte Glied derselben ist fast kürzer als die beiden — 64 —. folgenden zusammen genommen, das vierte ist ein wenig breiter als lang, das folgende quadratisch. Die mittlere Cubitalzelle der Vorderflügel ist meist etwas höher als breit und mündet die erste rücklaufende Vene entweder in die Mitte des unteren Randes derselben, oder zwischen dieser und dem äusseren Winkel. Die Vena transversa ordinaria ist antefurcal, beim Männchen aber fast interstitiell. Zunächst A. nigriceps Kirby verwandt; bei dieser Art hat aber das Weibchen eine glatte Längslinie auf dem Clypeus, schwarz behaarte Endsegmente des Abdomens und dunkle Schie- nen; bei dem Männchen ist aber das dritte Fühlerglied ebenso lang als das vierte. 497. Andrena Jakowlewi nov. sp. Genis angustis linearibus; clypeo latitudine fere longiore, ni- #40, sat sparsim punctato; lamina labri trapeziformi; antennis articulo tertio scapo duplo fere breviore, sequentibus duobus con- junctis longitudine subaequali, his leviter transversis; fronte opaca subtilissime rugulosa; nigra, capite thoraceque pilis longis albidis vestitis, vertice atro-hirto; dorsulo, scutello postscutelloque densissime fasco-brunneo-tomentosis; area cordiformi segmenti mediani sat discreta subtilissime rugulosa; alis leviter fumatis, carpo venisque picescentibus, vena transversa ordinaria interstitiali; abdomine sat nitido subtilissime creberrime punctato, segmentis 20— 4° margine apicali albido-fimbriatis, quinto medio atro-piloso; pedibus albo-, metatarsis interne rufescenti-pilosis, flocculo scopa- que tibiali niveis. 2 14 mm. Turusch-Dara. Bei diesem Weibchen sind Mesonotum, Schildchen und Hinterschildchen mit einem schwärzlichbraunen Filze so dicht bedeckt, dass man die Sculptur dieser Theile nicht sehen kann und stimmt es darin mit A. alpina Е. Mor. überein; bei dieser ist aber der Hinterleib viel gröber punktirt, einige Segmente, die aa, porte Schienen und Metatarsen des dritten Beinpaares roth gefärbt, die Endfranze des Abdomens gelblich. Der Kopf ist mit Ausnahme des Scheitels, auf welchem schwarze Haare stehen, überall sehr lang weiss behaart, der Augen- spiegel schwarz. Am Thorax sind Brust- und Mittelsegment gleich- falls mit sehr langen weissen Haaren dicht bekleidet. Die matten Mesopleuren erscheinen sehr fein punktirt, die Metapleuren glatt, die Seiten des Mittelsegmentes äusserst fein nadelrissig und be- merkt man auf denselben nur hin und wieder ein feines Pünkt- chen; dessen hintere Wand nebst dem herzförmigen Raume matt, gleichmässig fein gerunzelt; letzterer ist ziemlich deutlich abge- grenzt und kahl. Die Tegulae sind dunkelpechbraun, glänzend, die Flügelwurzel dunkler, das Randmal und die Adern der schwach rauchig getrübten Flügel heller braun gefärbt; die mittlere Cubi- talzelle ist kaum breiter als hoch und nimmt die rücklaufende Ader zwischen Mitte und äusserem Winkel auf. Die Ventral- platten des Hinterleibes sind ebenso dicht punktirt wie die Dor- salplatten, dabei bräunlichgelb pubescent, mit lang weiss bewim- perten Segmenträndern. Die Schienensporen sind blass scherben- gelb, die Endglieder der Tarsen pechroth gefärbt. Dem Hymenopterologen Alexander Iwanowitsch Ja- kowlew in Berdizino gewidmet. 498. Andrena pretiosa nov. sp. Genis linearibus; nigra, abdomine rufo-picto, tarsis interdum vel etiam tibiis apice fulvis, tegulis calcaribusque testaceis; fronte creberrime punctata vix nitida; thorace subtus griseo-, supra och- raceo-piloso; mesonoto scutelloque dense punctatis, segmenti mediani spatio cordiformi sat сгаззе rugoso; alis flavo-venosis, vena sub- costali nigra, transversa ordinaria antefurcali; abdomine nitido densissime. punctato, segmentis dorsalibus intermedüs margine apicali pallide - ciliatis. Femina: clypeo griseo-villoso; lamina labri trapeziformi le- Н. S. Е. В. ХХУШ. 5 == For e viter emarginata; fimbria anali fulva; flocculo scopaque albidis. 12 mm. | Маз: facie flavescenti-villosa; mandibulis brevibus; antenna- rum articulo tertio quarto fere longiore. 11 mm. Serafschan: Sching. Das Weibchen dieser in die Gruppe der À. tibialis Kirby sehörenden Art hat einen so dicht greisgelb behaarten Clypeus, dass die Sculptur desselben nicht wahrzunehmen ist. Die Füler- geissel ist unten pechbraun gefärbt, das zweite Glied derselben so lang als die beiden folgenden zusammen genommen; das dritte ist deutlich kürzer als das folgende. Der untere Theil des Au- genspiegels ist grau, der obere braun. Der Scheitel ist mit ocker- selben Haaren bedeckt. Mesonotum und Schildchen sind sehr dicht und ziemlich grob punktirt, beide mit glänzender sparsamer punk- tirter Scheibe und mit dichten, fast sammetartig geschorenen ocker- gelben Haaren bekleidet. Die mittlere Cubitalzelle ist fast qua- dratisch und nimmt die rücklaufende Vene fast in der Mitte des unteren Randes auf. Der glänzende Hinterleib ist fein und sehr dicht punktirt, schwarz, die drei vorderen Segmente mit gelbrothen Seiten und ebenso gefärbtem Endrande; auf dem zweiten Seg- mente steht jederseits eine runde schwarze Makel. Der Endsaum der mittleren Hinterleibsringe ist mit dicht anliegenden weisslich- gelben Cilien bedeckt. Die Endfranze ist fast goldgelb. Die beiden vorderen Ventralplatten sind rothgelb, die übrigen dunkel und blass bewimpert. Die Beine sind schwarz, meist nur die End- glieder der Tarsen röthlich gefärbt, überall hell behaart. Das Männchen ist dem Weibchen sehr ähnlich. Die Fühler sind kürzer als der Thorax, deren mittlere Glieder doppelt so lang als breit und unten ein wenig convex erscheinen; das dritte ist etwas länger als das vierte. Mesonotum und Schildchen sind überall matt und mit ziemlich langen ockergelben Haaren be- standen. Der Endrand der Abdominalsegmente, welche wie beim Weibchen gezeichnet sind, ist mit weissen Wimperhaaren dicht besetzt. Sehr ähnlich À. bimaculata Kirby, bei welcher aber der herzförmige Raum des Mittelsegmentes gröber gerunzelt ist und die eine interstitielle Vena transversa ordinaria hat; bei deren Weibchen die Endfranze des Abdomens dunkel ist und deren Männchen ein schwarz behaartes Gesicht und ein viel kürzeres drittes Fühlerglied besitzt. 499. Andrena atrohirta nov. sp. Genis linearibus; nigra, tibiis posticis tarsisque fulvis; capite thoraceque atro-pilosis; lamina labri trapezina; clypeo parum nitido crebre punctato, linea longitudinali laevi signato; antenna- rum articulis quarto quintoque leviter transversis; dorsulo, meso- pleuris scutelloque subtilissime densissimeque punctulatis, opacis, spatio cordiformi segmenti mediani laevi; tegulis postice brun- neis, antice nigris; alis fumatis, carpo rufo-piceo, venis obscurio- ribus, ordinaria transversa interstitiali; abdomine obsolete acicu- lato, segmentis quattuor anticis rufedine decoratis, quarto apice pallide-fimbriato, fimbria anali fusca; femoribus posticis fusco- pilosis, tibiarum scopa pallida. $ 12 mm. Artutsch. Bei diesem Weibchen ist der Kopf mit langen schwarzen, der Clypeus mit dunkelbraunen Haaren dicht bekleidet; letzterer ist schwach glänzend, deutlich gewölbt, fein und dicht punktirt, mitten mit einem glatten Längsstreifen versehen. Die Fühlergeissel ist dunkelpechbraun gefärbt; das zweite Glied derselben ist so lang wie die beiden folgenden zusammengenommen ; diese er- scheinen etwas breiter als lang. Der Brustkasten und das Mittel- segment sind mit langen kohlschwarzen, die Brust mit dunkel- braunen Haaren dicht bestanden. Die mittlere Cubitalzelle der rauchig getrübten Flügel ist etwas höher als breit und nimmt die rücklaufende Ader in der Mitte des unteren Randes auf. Das Ab- domen ist undeutlich punktirt und auch undeutlich nadelrissig; das erste Segment schwarz mit rothem Endrande, das zweite roth und jederseits mit einem schwarzen Flecken geziert, das dritte 5* Em roth mit schwarzer, beiderseits abgekürzter Querbinde, das vierte schwarz mit hellgelb bewimpertem Endrande. Die Endfranze ist dunkelbraun. Die dicht punktirten Ventralplatten sind grössten- theils bräunlichroth gefärbt. Sehr ähnlich A. combusta F. Mor., bei welcher aber der Kopf und Thorax aschgrau oder hellgelb behaart sind, die einen dreieckigen Anhang der Oberlippe besitzt und deren viertes Füh- lerglied deutlich länger als breit ist. Andrena turkestanica F. Mor. 297. Varietas feminae: clypeo, antennis femoribusque fere totis nigricantibus. Kisil-kum: Igam-Berdy. 500. Andrena pectoralis Schmiedekn. Apidae europ., р. 526. = vitrea Thomson. Hym. Scand. II, р. 83. Artutsch. Andrena infirma F. Mor. 302. Bei dem Weibchen sind die Schläfen, der Scheitel, das Hinter- haupt und der Clypeus braun, die übrigen Gesichtstheile schwarz behaart. Der Kopfschild ist ziemlich fein und dicht punktirt, an den Seiten gerunzelt. Der Anhang der Oberlippe ist trapezförmig. Die Wangen sind sehr schmal und hinter den Augen ein wenig erweitert. Die vordere Fläche der Mandibeln zeigt eine lineare behaarte Rinne; der Endzahn derselben ist länger und breiter als der über ihm stehende. Die Fühler sind schwarz, das dritte Glied ist so lang als die beiden folgenden zusammengenommen, welche fast quadratisch und etwas kürzer als die mittleren Glieder sind. — Das Übrige ist bereits früher ausführlich beschrieben. Jagnob: Takfon. ou Andrena nigrita F. Mor. 304. Bei dem Weibchen sind die Wangen linear, der Anhang der Oberlippe trapezisch, der Clypeus breiter als hoch, fein und sehr dicht punktirt, schwach glänzend. Der Kopf ist schwarz, der Scheitel aschgrau behaart, der Augenspiegel sammetschwarz. An den Fühlern ist das dritte Glied etwas länger als der halbe Schaft, etwa so lang als die beiden folgenden zusammengenommen ; diese sind breiter als lang, die folgenden kaum etwas länger als breit; mit dunkelpechbraun gefärbter Unterseite. Mesonotum und Schildehen glänzend; fein und ziemlich dieht punktirt, spärlich aschgrau behaart; das Hinterschildchen ist sehr dicht gerunzelt, matt, mit achgrauen Haaren, denen schwarze beigemischt sind, bekleidet. Die Brust und Mesopleuren sind schwarz behaart; letz- tere matt, sehr fein und sehr dicht punktirt, die Metapleuren glatt. Das Mittelsegment ist lang und dicht schwarz behaart, die hintere Wand matt, sehr dicht feinkörnig gerunzelt, der herzför- mige Raum undeutlich abgegrenzt, gleichfalls matt erscheinend, dabei aber kaum gerunzelt. Die Tegulae sind glänzend schwarz oder schwarzbraun, die Flügelwurzel dunkelpechbraun, das Rand- mal und die Adern der rauchig getrübten Flügel etwas heller ge- färbt; die mittlere Cubitalzelle ist ein wenig höher als breit, die rücklaufende Ader zwischen Mitte und äusserem Winkel des unteren Randes aufnehmend, die Vena transversa ordinaria interstitiell. Der glänzende Hinterleib ist oben spärlich schwarz behaart, der schwach niedergedrückte Endrand der Segmente glatt, der übrige Theil derselben sehr fein und sparsam, dabei oberflächlich punktirt. Die Endfranze ist schwarz, die Ventral- platten schwarz pubescent und schwarz bewimpert. Die Beine sind schwarz behaart, am dritten Paare die Locke der Schenkel- ringe aschgrau, die untere Seite der Schenkel und der Schienen weisslich behaart, die Sporen scherbengelb. Sehr ähnlich A. bicolor Fabr. = Gwynana Kirby, bei die- ze ser sind aber das Mesonotum und Schildchen matt, rostbraun, behaart, etc. Iskander-kul. Andrena incisa Eversm. 266. Diese Art, von welcher bis jetzt nur das Weibchen bekannt war, zeichnet sich durch die Sculptur der Stirn aus, indem der Raum zwischen den Ocellen und Antennen nicht gestreift und matt, sondern fein und wenig dicht punktirt ist, die Zwischen- räume der Punkte sind dabei meist glänzend. Bei dem Männchen ist das Gesicht mit Einschluss des Cly- peus sehr dicht und lang ockergelb behaart, die Stirn wie beim Weibchen punktirt und nach aussen von einem jeden seitlichen Nebenauge mit einem spiegelblanken glatten glänzenden Felde bezeichnet. Der Anhang der Oberlippe ist fast wie beim Weib- chen beschaffen, nur etwas schmäler trapezisch und fast gerade abgestutzt. Die Mandibeln sind ein wenig länger als bei den meisten Arten und über einander gekreuzt, der untere Zahn zugespitzt und weit vorgezogen. Wangen sehr schmal, linear. Das dritte Fühlerglied ist ein wenig kürzer als der Schaft und kaum länger als das vierte, welches nur ein wenig länger als breit erscheint; die folgenden Geisselglieder sind fast ebenso be- schaffen, die letzten etwas gestreckter. Der Brustkasten ist über- all dicht, oben intensiver hell bräunlichroth behaart; Mesonotum und Schildchen sind dicht punktirt, glänzend. Der herzförmige Raum des Mittelsegmentes ist schwach runzelig gestreift und wenig deutlich begrenzt. Der Hinterleib ist etwas gröber als beim Weibchen punktirt, kurz und gelblich behaart, vom dritten Seg- mente an mit einer breiten weisslichen Binde gesäumt, die letzten ockergelb bekleidet, die beiden vorderen mit einer mitten weit unterbrochenen Binde am Endrande; das zweite beiderseits mit einem weniger stark entwickelten Haarbusche. Die Beine sind a ae gelblichgreis, die Metatarsen innen röthlich behaart. 11— 12 mm. Pendshakent. Andrena discophora F. Mor. 312. Die Sculptur der Stirn ist variabel, indem bei einigen Männ- chen, welche Glasunow mitgebracht, dieselbe vollkommen matt erscheint. Bei diesen ist die Fühlergeissel vom zweiten Gliede an bis zum letzten rothgelb gefärbt und auch der Hinterleib nur spärlich dunkel gezeichnet. Samarkand. 501. Andrena metallica Radoszk. Ногае Soc. Ent. Ross. XII, р. 83. — Е. Morawitz. Ibid. XIV, р. 89. ©. Tamerlan-Kuprjuk. 502. Halictus ocularis nov. sp. Viridi-aeneus, nitidus, pallide-villosus; oculis superne angus- tioribus margine interno late emarginato; clypeo plano, transverso, apice plerumque fascia utrinque abbrevidta sordide flava notato; genis postice leviter dilatatis; mandibulis dente apicali longo, acuto; antennis flagello subtus fulvo, articulo tertio fere quadrato pedicello plus quam dimidio longiore, subtus fortius convexo, re- liquis latitudine duplo fere longioribus; thorace obsolete punctu- lato; segmento mediano postice rotundato, dorso subteliter ruguloso, lateribus inferne marginatis; tegulis pallide-testaceis; alis fere hyalinis, carpo flavo; abdominis segmentis dorsalibus vix punctatis summo margine apicali rufo-piceis, secundo tertioque vel etiam quarto basi griseo-tomentosis; ventralibus simplicibus; pedibus nigris, tarsis apice ferrugineis. & 6—7 mm. Veschab. Bei diesem grün metallischen Männchen ist die obere Hälfte der Augen etwas schmäler als die untere und der innere obere LT ONE Rand derselben deutlich, fast bogenförmig, ausgeschnitten. Der untere Theil des inneren Augenrandes ist gerade und verlaufen hier die Augen miteinander parallel. Der ebene Clypeus ist fast mehr als um die Halfte breiter als hoch, wie die untere Hälfte des (resichtes kurz weiss behaart; der Endrand ist breit abgestutzt und vor demselben zuweilen eine trübe gelb gefärbte Querbinde vorhanden. Das Stirnschildehen ist fast quadratisch. Die Wangen sind so breit wie der Pedicellus und hinter den Augen noch mehr erweitert. Oberlippe und Mandibeln schwarz; letztere vorragend mit sehr langem zugespitzten Zahne. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit wie von den Netzaugen entfernt.. Der Kopf ist nur wenig länger als breit, Stirn und Scheitel sehr fein und dicht punktirt, beinahe matt, das Hinterhaupt und die Schläfen glänzend, obsolet punktirt. Die untere Seite der Geissel- glieder ist gewölbt, die des zweiten stärker vortretend. Das Rand- mal und die meisten Adern der klaren Flügel sind gelb, die Sub- costalader schwarz. Von den ähnlich gefärbten Arten unterscheidet sich dieses Männchen leicht durch den ebenen breiten Clypeus, die hinter den Augen erweiterten Wangen, die innen ausgerandeten Netz- augen und die einfachen Ventralplatten. 503. Halictus parumpunctatus nov. sp. Viridi-aeneus, nitidus, pallide-pilosus; antennarum flagello subtus flavescenti; capite latitudine paulo longiore crebre punctato, temporibus crassis fere obtuse angulatis; clypeo transverso, nigro, vix punctato; mesonoto scutelloque aeneis, Шо subtilissime punc- tato, anterstitiis punctorum his multo latioribus, hoc splendido hinc ülline punctato, postscutello fere laevi; segmento mediano postice rotundato, haud marginato, nitido, supra basi obsolete ru- guloso; tegulis piceo-testaceis, alis flavo-venosis, vena subcostali nigra; abdominis segmentis dorsalibus dense subtiliter punctatis, nt por summo margine apicali ferrugineis, basi anguste albido-tomento- sis; pedibus fusco-piceis. 9 7 mm. Varsaminor. Diese Art hat breite Schläfen, welche mit dem Rande des Hinterhauptes zusammenstossend einen zugerundeten stumpfen Winkel bilden. Das Gesicht ist fein und dicht punktirt; der Cly- peus und das Stirnschildchen schwarz, beide fast glatt, ersterer doppelt so breit als lang. Die hinteren Ocellen sind von einan- der viel weiter als von den Netzaugen entfernt. Das dunkel erz- farbene Mesonotum ist zerstreut punktirt, das hell erzfarbene Schildchen auffallend glänzend. Die Flügel sind gelblich getrübt und gelb geadert. Die mittlere Cubitalader ist höher als breit, die erste rücklaufende Vene interstitiell. Das Randmal ist gelb, die Subcostalader schwarz. Die Beine sind pechschwarz, die Schienen dunkel pechbraun, die Tarsen etwas heller gefärbt. Sehr ähnlich 7. cephalicus К. Mor., bei welchem aber das Mesonotum und Schildchen dicht punktirt und die Beine anders gefärbt sind. 504. Halictus maculatus Smith. Zool. УТ, р. 2172. 23. 9. — Nylander. Revis. Ар. boreal., р. 241. 11. Varietas maris: Thorace fulvo-villoso, antennarum flagello subtus, femoribus apice, tibiis tarsisque flavis, ИМ; interdum externe macula parva fusca notatis. Jagnob: Ansob. — Kschtut. 505. Halictus atripes nov. sp. Niger, griseo-pilosus; capite ovali, genis fere nullis, clypeo transverso apice flavo-fasciato; antennis articulo tertio secundo duplo longiore sed quarto dimidio breviore; mesonoto scutelloque nitidis aequaliter crebre punctatis; segmento mediano postice ro- tundato, supra vix ruguloso; tegulis pallide-piceis; abdominis elongati segmentis dorsalibus quinque anterioribus margine apicali er dense niveo-ciliatis, ultimo incurvo-truncato utrinque fusco-piloso, ventralibus quarto late arcuatim emarginato, quinto apice medio semicirculariter emarginato, sexto linea tenui diviso; pedibus albido-pilosis, articulis unguicularibus ferrugineis; tarsis posticis articulis primo apicem versus dilatato marginibus haud parallelis, secundo transverso tertio breviore. & 13 mm. Veschab. In der Körpergestalt ähnlich ЯН. quadricinctus Fabr. = qua- dristrigatus Latr., zeichnet sich dieses Männchen durch einfarbig schwarze Fühler und, mit Ausnahme der rostbraunen Klauenglie- der, durch die schwarzen Beine aus. Die Tarsen des dritten Beinpa- ares sind abweichend von allen verwandten Arten geformt: der Metatarsus ist verhältnissmässig breit, am Grunde schmäler als an der Spitze; das zweite Glied ist fast doppelt so breit als lang und kürzer als das folgende. Die Flügel sind gelb geadert, mit bräun- lichgelbem Randmale und schwarzer Subcostalader; die erste Cu- bitalzelle ist fast kleiner als die beiden folgenden zusammenge- nommen ; die mittlere erscheint etwas breiter als hoch und mündet die rücklaufende Ader unweit des äusseren Winkels ein. 506. Halictus turanicus nov. sp. Сарйе elongato, genis angustis linearibus, labro clypeoque apice flavis; antennis nigris, articulo tertio pedicello plus quam duplo longiore sed quarto paulo breviore; tegulis pallide-piceis; abdominis elongati segmentis dorsalibus quattuor anticis apice albo-ciliatis, ultimo piloso, incurvo, apice emarginato; ventralibus tertio margine apicali rectilineo, quarto arcuato, quinto apice medio emarginato; femoribus posticis pro parte, tibiis tarsisque ommibus rufo-testaceis, illis externe nigro-maculatis; metatarso postice vix arcuato marginibus parallelis. 4 11 mm. Jagnob: Takfon. Dieses Männchen ist dem des Н. quadricinctus Fabr. sehr ähnlich, aber kleiner und durch die einfarbigen schwarzen Fühler und den fast geraden Metatarsus des dritten Beinpaares leicht zu unterscheiden; ausserdem ist beim qguadricinctus das dritte Ventralsegment am Endrande nicht gerade abgestutzt, das gleich- falls bogenförmige vierte ist jederseits lang bräunlich bewimpert, was beim éwranicus nicht der Fall ist, das fünfte schwach ausge- randet und mitten am Endrande mit einem bräunlichen Filzpolster versehen, etc. Der Kopf und Brustkasten sind unten weisslich, oben dicht aschgrau behaart; das Mesonotum ist fast matt, das deutlich glän- zende Schildchen weniger dicht punktirt. Die Flügel sind schwach rauchig getrübt, das Randmal hell bräunlichgelb, etwa dreimal so lang als breit, die Adern theils heller, theils dunkler gefärbt, die Subcostalader schwarz. Die erste Cubitalzelle ist so gross wie die beiden folgenden zusammen genommen, die mittlere fast quadra- tisch, die rücklaufende Ader zwischen der Mitte und dem äusseren Winkel des unteren Randes aufnehmend. 507. Halictus chloropus nov. sp. Niger, albido-pilosus, tegulis piceis, tarsis pallide-flavescen- tibus; capite breviter ovali, clypeo transverso apice flavo-fasciato; antennis articulo tertio pedicello paulo majore subtus ferrugineo- picto, quarto duplo breviore; mesonoto scutelloque subtiliter crebre punctatis; segmento mediano supra dense ruguloso, postice subro- tundato, lateribus infra marginatis; alis vix fumatis, carpo flavo; abdominis segmentis dorsalibus splendidis subtilissime parce punc- tulatis, intermediis basi fascia lata e tomento composita tectis, ven- trali quinto apice arcuatim fere emarginato. & 9 mm. Sching. In der Form des Kopfes übereinstimmend mit H. sexnotatus Kirby, unterscheidet sich obige Art leicht von dieser durch das lebhaft glänzende, oberflächlich sehr fein und sparsam punktirte Abdomen, dessen fünfte Ventralplatte zwar sehr flach, aber deut- lich bogenförmig ausgerandet ist; ausserdem sind noch die Tarsen blassgelb gefärbt, was beim sexnotatus nicht der Falle ist. — Der gleichfalls ähnliche Н. leucozonius К. hat ein abgestutztes, hinten BER überall gerandetes Mittelsegment, einen länglich-eiförmigen Kopf, ein dunkles Randmal und ist nur der Metatarsus des mittleren und hinteren Beinpaares blass gefärbt; ausserdem zeigt die fünfte Ventralplatte einen geraden Endrand und die sechste zwei schräg verlaufende längliche Schwielen. 508. Halictus morbillosus Kriechb. Verh. d. Zool.-bot. Ver. Wien. XIX, 1869, p. 587. Varietas maris: mandibulis validis ferrugineis, basi apiceque nigricantibus; labro ferrugineo; clypeo apice pallido; temporibus latissimis infra mammillatis. 11 mm. Varsaminor. Diese Abänderung unterscheidet sich von der gewöhnlichen Form dadurch, dass die Schläfen zitzenförmig herabgezogen sind; auch sind die Mandibeln kräftiger entwickelt und die Oberlippe roth gefärbt. 509. Halictus anguliceps nov. sp. Niger, nitidus, subtus griseo-pilosus; oculis parallelis, tempo- ribus valde dilatatis fere rectangulis; mandibulis dente apicali longissimo; clypeo sparsim punctato longitudine duplo latiore; mesonoto scutelloque subtiliter minus dense punctatis, flavicanti- pilosis; segmento mediano supra lenissime ruguloso, postice rotun- dato; tegulis piceis, alis leviter fumatis, carpo venisque pallide- testaceis, vena subcostali nigra, cellula cubitali prima duabus sequentibus conjunctis majore; abdominis segmentis tenuissime punctulatis, summo margine apicali rufo-testaceo, secundo tertioque basi utrinque interdum albido-tomentosis. 2? 8 mm. Pendshakent. Ausgezeichnet ist dieses Weibchen durch die Schläfen, welche etwa 2!/, mal so breit als der Querdurchmesser der Netzaugen und hinten fast rechtwinkelig beschaffen sind, wobei aber die Ecke selbst zugerundet erscheint. Ähnlich geformt ist der Kopf beim Ba EAN Н. modernus Е. Mor., von welchem ein Weibchen bei Samarkand Fedtschenko gesammelt hatte; bei dieser Art sind aber die Schen- kel zum Theil, die Schienen und Tarsen gelb gefärbt, die Seg- mente am Endrande, das zweite auch am Grunde weiss bewimpert; der Clypeus grob punktirt, ete. — Auch sind bei den Männchen einiger Arten ähnlich geformte Schläfen vorhanden, wie z.B. bei morbillosus Kriechb. und monstrificus F. Mor. 510. Halictus debilis nov. sp. Niger, nitidus, mesonoto scutelloque subtilissime minus dense punctatis; postscutello olivaceo-pruinoso; segmento mediano rotun- dato supra sublongitudinaliter ruguloso, summo apice laevi, late- ribus vix marginatis; tegulis piceis fusco-maculatis; alis leviter fumatis, flavo-venosis, vena subcostali nigra; abdominis segmentis dorsalibus obsolete punctatis, intermediis margine apicali vix piceo- decoloratis. Femina: capite ovali, clypeo scutoque frontali vix punctatis, nitidis. 4—5 mm. Mas: clypeo oreque nigris, antennis articulis intermediis la- titutine longioribus, subtus sordide- vel pallide-flavescentibus ; secundo tertioque brevibus aequalibus; tarsis omnibus albidis apice infuscatis, tibiis posticis basi externe striga brevi pallida signatis. 4—4,5 mm. Darch. Sehr ähnlich Я. gracilis Е. M or., bei welchem aber das Me- sonotum und Schildchen gröber und dichter punktirt sind, das Mittelsegment oben am Grunde nur mit sehr kurzen und feinen Runzeln versehen ist, dessen Weibchen einen deutlich punktirten Clypeus hat und bei dessen Männchen der Endrand des Kopf- schildes, die Oberlippe und die Mandibeln zum Theil gelb, die Geissel unten überall röthlichgelb gefärbt ist. — Gleichfalls ähn- lich ist auch der turkestanische Н. hyalinipennis Е. Mor.; dieser hat aber gelbliche Schulterhöcker und klare Flügel, das Weibchen eine röthliche Fühlergeissel, das Männchen gelbe Mundtheile etc. 511. Sphecodes gracilior nov. sp. Niger, nitidus, tequlis testaceis fusco-maculatis, femoribus apice, tibiis tarsisque fulvo-rufis vel nigricantibus; mesonoto scu- telloque crasse sparsim punctatis, metapleuris cum pectore densis- sime rugosis; segmento mediano lateribus irregulariter rugosis, pos- ice margine elevato circumducto; alis anticis cellula cubitali in- termedia superne angustata, posticis hamulis 7—9 armatis; abdo- mine rubro, apice interdum nigro, segmentis tribus anticis ubique crebre punctatis. Femina: abdomine toto rubro, tibiis anterioribus interdum externe fusco-vittatis; alis anticis fumatis. 7—8 mm. Mas: abdomine apice nigro, tibiis omnibus plerumque et tarsıs fusco-pictis vel omnino nigris; alis hyalinis margine externo sub- fumatis; antennis articulo quarto elongato, tertio brevissimo len- ticulari pedicello magnitudine aequali. 7 mm. Varsaminor. Im Ganzen ist diese Art zierlicher als der sonst ähnliche Spk. gibbus L. gebaut. Die drei vorderen Abdominalsegmente sind dicht, die Basis derselben etwas gröber als der niedergedrückte End- rand punktirt. Das vierte Segment hat einen glatten Endrand. Der Scheitel ist punktirt, die Zwischenräume der Punkte bei dem Weibchen fast ebenso breit wie diese und glatt, beim Männchen schmäler und schwächer glänzend. Die inneren Augenränder sind nach unten zu convergent, wodurch sich diese Art leicht von Sph. subquadratus Smith unterscheidet, indem bei diesem die inneren Augenränder mit einander parallel verlaufen; ausserdem sind aber noch die Pleuren des Mittelsegmentes bei letzterem regelmässig und dicht gestreift. 512. Nomia fugax F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XIV, p. 93. Pendshakent. = vor Nomia rufescens F. Mor. 399. Katty-Kurgan. Das Männchen ist wie das Weibchen hellroth gefärbt und schneeweiss behaart. Der Kopf ist mit Einschluss des Clypeus so dicht mit schneeweissen Haaren bedeckt, dass man von der Sculp- tur nichts wahrnehmen kann. Die rothen Mandibeln haben eine schwarze Spitze; die Fühler sind hellroth. Dorsulum und Schild- chen sind fein und dicht punktirt, ersteres an allen Rändern weiss beschuppt, letzteres mit geradem Hinterrande und stachelförmig vortretenden Seitenecken. Die Mesopleuren sind äusserst dicht mit kurzen schneeweissen Haaren bekleidet. Das Hinterschildchen ist mit weissem Filze dicht bedeckt. Das Mittelsegment ist gleich- falls dicht weiss behaart. Die elfenbeinweissen Flügelschuppen sind sehr dicht punktirt, am Innenrande mit einem bräunlichrothen Flecken geziert. Die schwach getrübten Flügel haben ein roth- gelbes Randmal und ebenso gefärbte Adern; die Subcostalader ist aber schwarz. Der Hinterleib ist dicht weiss behaart; frei sind nur die Basis und der Endrand des ersten und die Endhälfte des zweiten Segmentes; diese ist verhältnissmässig nicht sehr grob punktirt. Der lebhaft glänzende Bauch ist unbehaart, der Endrand des dritten Segmentes bogenförmig zugerundet und mitten einge- schnitten; die vierte und fünfte Ventralplatte zeigen einen fast abgestutzten, in der Mitte mit einem schmalen Einschnitte ver- sehenen Endrand. Die weiss behaarten Beine sind roth, die Me- tatarsen gelblichweiss, die Endbälfte der Klauenglieder schwarz gefärbt. Das Klauenglied der Mittelbeine ist deutlich erweitert und der Schienensporn sehr kurz. Am dritten Beinpaare sind die Schenkel stark verdickt, vorn kurz und dicht, oben lang weiss behaart, die hintere Fläche derselben ist grösstentheils kahl, glatt und lebhaft glänzend, die untere sehr dicht weiss gelockt. Die Schienen dieses Paares tragen einen parallelogrammartigen oder plattenförmigen Anhang, welcher elfenbeinweiss gefärbt, ein we- nig länger als am Grunde breit, nach dem freien, fast abgestutzten LANCER Ende zu nur wenig verengt ist und dessen Seitenecken abge- rundet erscheinen; die Tarsen sind beinahe doppelt so lang als die Schiene, der Metatarsus fast bogenförmig gekrümmt. 513. Colletes cinerascens nov. sp. Capite ovali, genis latitudine longioribus, clypeo subquadrato; niger, nitidus, facie dense albo-barbata, orbita interna pilis nonnul- lis atris aucta; antennarum articulis tertio quartoque fere quadra- tis, magnitudine aequalibus, sequentibus paulo longioribus; thorace supra fusco-cinereo-, subtus griseo-hirto; spatio cordiformi seg- menti mediani nitido, laevi; alis piceo-venosis, cellula cubitali in- termedia transversa; segmentis abdominalibus dorsalibus subtilis- sime parce punctulatis, albido-pilosis, margine apicali albo-fim- briato, ventralibus obsolete ciliatis, ultimo fere laevi. 4 9 mm. Jagnob: Kol. Sehr ähnlich С. alpinus Е. Mor., bei welchem aber das letzte Ventralsegment jederseits deutlich punktirt und die mittlere Cu- bitalzelle an der Radialader stark verengt ist; ausserdem ist noch der Thorax oben rothgelb behaart und am inneren Augenrande sind dunkle Haare vorhanden. Beim cinerascens sind die hinteren Ocellen von einander etwas weniger weit als von den Netzaugen entfernt, der Raum zwischen diesen und jenen sehr fein und dicht punktirt, kaum glänzend. Die mittlere Cubitalzelle ist breiter als hoch und an der Radial- ader nur wenig schmäler als an der Cubitalader, oben breiter als die dritte Cubitalader erscheinend. 514. Colletes tuberculatus nov. sp. Capite transverso, clypeo altitudine dimidio latiore, genis bre- viusculis; niger, thorace supra fulvo-griseo-, subtus albescenti- piloso; spatio cordiformi segmenti mediani transversim subrugu- loso vel laevi; abdominis segmentis dorsalibus crebre, primo ma- а zima ex parte minus dense punctato, omnibus margine apicali se- cundoque etiam basi niveo-ciliatis. Femina: clypeo punctato-rugoso apice bifoveolato; antennarum articulo tertio quarto duplo longiore, hoc transverso, sequentibus fere quadratis; segmento ventrali ultimo utrinque punctato. 7—8 mn. Mas: facie dense albo-barbata; antennis articulis tertio quar- toque longitudine aequalibus fere transversis, sequentibus paulo longioribus subquadratis; segmentis ventralibus quinto sextoque tuberculis binis, interdum obsoletis, notatis. 7—7,5 mm. Serbent. — Jagnob: Ravat. — Turusch-Dara-Pass. — Is- kander-kul. — Takfon. — Kschtut. — Darch. Ähnlich ©. Daviesanus Smith, etwas kleiner und durch die Seulptur des Abdomens verschieden. Dieses ist nämlich bei éuber- culatus sehr dicht punktirt, fast matt und nur auf dem ersten Seg- mente sind die Zwischenräume der Punkte etwas breiter als diese, während bei Daviesanus der Hinterleib überall glänzend, sehr fein und sparsam punktirt erscheint. — Das Männchen ist vor allen ausgezeichnet durch die Höcker, welche man auf dem Bauche sieht; sie sind übrigens bald mehr, bald weniger deutlich ent- wickelt und stehen je einer jederseits auf der fünften und sech- sten Ventralplatte. — Die hinteren Ocellen sind bei dieser Art von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt, der Raum zwischen ihnen ist fein punktirt. 515. Colletes laevifrons nov. sp. Capite transverso, clypeo altitudine latiore, nitido, crebre punctato, ante apicem bifoveolato, genis linearibus, scuto frontali laevi; antennarum articulis 4— 99 fere aequalibus, longitudine latioribus; niger, thorace supra fulvo-, subtus griseo-piloso, spatio cordiformi segmenti mediani haud bene discreto ruguloso; alis carpo venisque rufo-piceis; abdominis segmentis dorsalibus mar- gine apicali niveo-ciliatis, subtilissime punctulatis, primo basi H. S. Е. В. ХХУШ. 6 г, Бе maxima ex parte laevi, splendido, ventrali ultimo apice utrinque fortiter punctato. 2 7 mm. Jagnob: Kol. Ausgezeichnet ist diese, dem C. Daviesanus Smith ähnliche Art durch das glänzende unpunktirte Stirnschildchen. Auch der Clypeus ist glänzend, indem die Zwischenräume der Punkte fast breiter als diese und glatt sind. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt, der Raum zwischen denselben zwar glänzend, aber deutlich punktirt. An den kurzen Fühlern ist das dritte Glied etwas länger als das vierte; dieses und die zunächst folgenden sind breiter als lang. Mesonotum und Schildchen glänzend, grob punktirt, mit fast glattem Discus. Der herzförmige Raum der hinteren Thorax- wand ist kaum ausgeprägt, runzelig. Tegulae, Randmal und Flügelgeäder pechroth. Die Dorsalsegmente des Abdomens sind sehr fein punktirt; das erste stellenweise, namentlich auf der Scheibe und am Grunde vollkommen glatt und spiegelglänzend. Die beiden untersten Tarsenglieder sind rostroth gefärbt. 516. Colletes dorsalis F. Mor. Horae Soc. Ent. Ross. XXII, р. 242. ©. Varietas feminae: mesonoto scutelloque fusco-brunneo- pilosis. Маз: similis feminac; genis etiam transversis longitudine duplo Гете latioribus, [асе dense pallide-villosa; antennis articulo tertio quarto dimidio fere breviore; abdominis segmentis ventralibus 20—50 apice dense albido-ciliatis, ultimo crebre punctato, plano. 11—12 mm. Pendshakent. Der citirten Beschreibung muss ich noch hinzufügen, dass die Vena transversa ordinaria meist antefurcal und dass auch die Behaarung des Mesonotum und Schildchens nicht immer rein schwarz, sondern häufiger dunkelbraun ist. — Das Männchen ist ко gore ähnlich wie das Weibchen behaart. Die mittleren Fühlerglieder sind kaum doppelt so lang als breit, das dritte ist fast kürzer als an der Spitze dick. 517. Colletes hylaeiformis Eversm. Bull. de Mosc. 1852. П, р. 1. Q.—F. Morawitz. Horae Soc. Ent. Ross. IV, р. 25. Ф а. Iskander-kul.— Varsaminor. Den citirten Beschreibungen ist noch hinzuzufügen, dass die Wangen beim Weibchen sehr kurz, die hinteren Ocellen von ein- ander fast ebenso weit als von den Netzaugen entfernt sind und dass der innere Schienensporn des dritten Beinpaares scharf gesägt ist. Die zwischen den Nebenaugen und den Netzaugen gelegene Fläche des Scheitels ist glänzend und fast glatt. Die Fühler sind häufig einfarbig schwarz. Die Flügelschuppen sind hell pechbraun, das Randmal und die Adern der Flügel oft röthlichgelb gefärbt. 518. Colletes sellatus nov. sp. Capite ovali, clypeo subquadrato, genis brevibus; niger vel piceus, flavo-squamosus, mandibulis, labro, clypeo apice, antennis pedibusque rubris, flagelli articulis secundo tertioque plerumque supra nigro-maculatis; scutello nudo, splendido profundeque exca- vato; tegulis pallide-testaceis. 11—12 mm. Pachut. Bei diesem schönen Weibchen sind die Mandibeln rostroth mit schwarzen Zähnen, die Wangen mehr wie doppelt so breit als lang, oft rostroth gefärbt. Die rostrothe Oberlippe hat 3 Längs- furchen. Der runzelig punktirte, mit rothem Endrande ausge- stattete Clypeus ist fast überall mit kurzen gelblichen Haaren dicht bekleidet und kaum etwas breiter als hoch. Die Stirn und das Gesicht sind ähnlich behaart, dasHinterhaupt und die Schläfen dicht beschuppt, letztere ausserdem mit weissen Haaren versehen. Die hinteren Ocellen sind von einander fast ebenso weit als von a br = ВИ в den Netzaugen entfernt, der Raum zwischen diesen und jenen schwach glänzend, kaum punktirt. Die Fühler sind roth, die Geissel oben entweder überall, oder häufiger nur das zweite und dritte Glied geschwärzt. Der Thorax ist überall sehr dicht gelb beschuppt und nur die tief eingedrückte Scheibe des Schildchens kahl, voll- kommen glatt und lebhaft glänzend. Das Mittelsegment ist dicht weisslichgelb behaart, der herzförmige Raum kahl und sehr grob verworren gerunzelt. Die schwach getrübten Flügel sind am Grunde gelblich, nach aussen zu pechbraun geadert, mit schwarzer Subcostalader und braunrothem Randmale. Der Hinterleib ist so dicht mit kurzen gelben Haaren bedeckt, dass man die Sculptur nicht sehen kann; das letzte Dorsalsegment ist dunkel behaart. Bei einem zum Theil abgeriebenen Exemplare sind die Seiten der Abdominalsegmente röthlich gefärbt. Die glänzenden Ventral- platten sind fein und dicht punktirt, der Endrand derselben dicht weiss bewimpert. Die rothen Beine sind hell behaart. Ähnlich C. annulicornis Е. Mor., welcher aber ein wie das Mosonotum beschupptes ebenes Schildchen hat. Hylaeus distinguendus F. Mor. 422. Mas: niger, callis tegulisque flavo-maculatis, tibris annulo basali metatarsisque posterioribus pallidis, tibiis anticis externe albescentibus; асе nitida, eburnea, subtilissime sparsim punctata ; clypeo latitudine apicis dimidio longiore, scuto frontali latitudine duplo longiore; angulis lateralibus [асе vix excavatis; antennarum scapo triangulari antice albido, pedicello articuloque tertio mag- nitudine aequalibus, transversis, articulo quarto subquadrato, reli- quis latitudine longioribus; abdominis segmentis dorsalibus omni- bus crebre punctatis. 5,5 —6b mm. Darch. Diese Art ist in beiden Geschlechtern H. communis Nyland. sehr ähnlich, unterscheidet sich aber sofort von demselben durch das deutlich punktirte erste Abdominalsegment. Bei dem Männ- chen des communis ist ausserdem das Gesicht nur theilweise — Ay citronengelb gefärbt, dicht punktirt, schwach glänzend, das schwarze Stirnschildchen mitten ein wenig vorragend, die mitt- leren Geisselglieder quadratisch, etc. 519. Hylaeus atrocallosus nov. sp. Capite ovali, genis linearibus; niger nitidus, tegulis macula antica tibiisque posticis annulo basali flavis, tibiis anterioribus basi antice flavo-maculatis, anticis praeterea interne fulvo-coloratis; antennarum flagelli subtus picei articulis secundo tertioque mag- nitudine aequalibus, transversis, sequentibus fere quadratis; thorace crebre punctato; segmento mediano haud truncato lateribus inferne subtililer marginatis, supra minus crasse rugoso; alis anticis carpo piceo; vena transversa ordinaria antefurcali; abdominis segmentis dorsalibus, sed primo minus dense, creberrime punctatis. Ф 6—7 mm. Jagnob: Takfon. — Darch. Ähnlich H. communis Nyl., bei welchem aber das Mittel- segment an den Seiten überall scharf gerandet, der Rücken des- selben sehr grob gerunzelt, das Gesicht und die Schulterbeulen gelb gefleckt, das erste Abdominalsegment vollkommen glatt, die vordersten Schienen ohne orangefarbenen Streifen geschmückt sind. — Der turkestanische Н. nigricollis Е. Mor. hat zwar auch schwarze Schulterbeulen, indessen ist das Gesicht bei demselben gelb gefleckt, der Rücken des Mittelsegmentes grob gerunzelt, das erste Abdominalsegment feiner und undeutlicher als die übrigen punktirt und die Schienen der beiden vorderen Beinpaare ein- farbig schwarz. — Vom H. nigrocallosus Е. Mor. ist nur das Männchen bekannt, bei dem aber die Wangen gar nicht entwickelt sind und bei welchem die Vena transversa ordinaria der Vorder- flügel interstitiell ist. 520. Hylaeus citrinipes nov. sp. Capite elongato-ovali, genis sat latis; niger nitidus, pronoto fascia interrupta, callis humeralibus tegulisque antice flavis; к dorsulo, scutello mesopleurisque subtiliter punctatis, postscutello ruguloso; segmento mediano haud truncato, supra fortiter rugoso, postice vix marginato, spatio cordiformi laevi; alis anticis carpo piceo venaque transversa ordinaria antefurcali; abdominis seg- mentis crebre punctatis, margine apicali fusco-piceo; tibiis tarsisque citrinis vix nigro-variegatis. Femina: clypeo latitudine apicis dimidio longiore; angulis lateralibus faciei pallide-flavescentibus; antennis scapo nigro apice flavo-maculato, flagello fulvo supra infuscato; tibiis omnibus antice macula nigra notatis, tarsis articulis basalibus flavis, intermediis piceis, unguiculari ferrugineo. 5—6 mm. Mas: facie eburnea, splendida, obsolete punctulata; clypeo la- titudine apicis dimidio longiore, scuto frontali latitudine duplo longiore, faciei albedine laterali superne ramum apice truncato emittente; antennarum scapo triangulari, eburneo, postice nigricanti, flagello fulvo supra vix infuscato, articulis 70— 12° subtus con- vexis; femoribus omnibus apice, tibiis tarsisque citrinis, his apice rufescentibus. 5—5,5 mm. Verschab. Das Weibchen ist sehr ähnlich dem ferghanischen Я. puncti- scapus F. Mor., der aber ein abgestutztes Mittelsegment, dessen hintere Wand fein gerandet ist, besitzt. — Beim Weibchen des citrinipes sind die Wangen breiter als der Pedicellus, das dritte und vierte Fühlerglied fast gleich gestaltet, breiter als lang und etwas kleiner als jener, die folgenden sind fast quadratisch. Der herzförmige Raum der hinteren Thoraxwand ist glatt und glän- zend. Die Beine sind schwarz, die Kniee, die Schienen und Tarsen citronengelb, erstere vorn oberhalb der Spitze mit einem schwar- zen Flecken oder Halbringe gezeichnet; an den letzteren sind die beiden oberen Glieder gelb, das dritte und vierte pechbraun, das Klauenglied rostroth gefärbt. Das Männchen ist ausgezeichnet durch die Gesichtsfärbung: sie ist elfenbeinweiss, lebhaft glänzend; die Seiten des Gesichtes erscheinen obsolet vertieft und erstreckt sich die weisse Färbung HOTTE derselben, ähnlich wie beim Н. angustatus Schenck, als schmaler und kurzer, gerade abgestutzter Fortsatz nach oben, welcher aber kaum die Fühlergrube überragt. Das dritte und vierte Fühlerglied sind sehr kurz und unter sich fast gleich gestaltet, das fünfte und die folgenden sind beinahe etwas länger als breit und deren untere Fläche convex vorragend. Die Brust ist schwach vertieft und auf den Bauchplatten sind keine Eigenthümlichkeiten wahrzunehmen. An den Beinen sind die Spitze der Schenkel, die Schienen und die Tarsen citronengelb gefärbt, die mittleren Tibien zuweilen hinten schwarz gefleckt, auch die mittleren Tarsenglieder rostroth oder dunkler gefärbt. Ähnlich gefärbte Beine hat Н. tibialis Е. Mor., bei diesem ist aber die Gesichtsfärbung eine andere und ist nur das dritte Fühlerglied sehr kurz, die folgenden länger als breit und fast eylindrisch. VERZEICHNISS der von D. Glasunow 1892 im Gebiete des Serafschan- Thales und in der Wüste Kisilkum gesammelten LEPIDOPTEREN. Bearbeitet von Gr. Grum-Grshimailo. 1. Papilio Machaon var. centralis Stgr. — Kschtut, Kulikulan, Iskander-kul (Juni). 2. Parnassius Apollonius Ev. — Artutsch (Juni). 3. Parnassius Discobolus var. insignis Stgr. (?). — Mura, Chschirt, Dshidshigrut-darja (Juni, Juli). 4. Parnassius Rhodius Honr. — Chschirt (Juli). 5. Parnassius Staudingeri Bang-Haas. (Delphius var.). — Karakul-darja (Juni). 6. Parnassius Mnemosyne var. giganteus Stgr. — Margusar- kul, Kulikulan (Juni). 7. Aporia crataegi L.— Gemein im Hissar-Gebirge (Juni, Juli). 8. Pieris brassicae L. — Pendshakent, Kschtut, etc. (Mai, Juni, Juli). 9. Pieris rapae L. — Pendshakent (Mai). — 89 — 10. Pieris Canidia var. palaearctica Stgr. — Magian-darja (Mai), Chschirt (Juli). 11. Pieris Callidice var. orientalis Alph.—Kulikulan, Mura- Pass, Jagnob-darja (Juni, Juli). 12. Pieris Daplidice L. — Magian-darja, Artutsch, etc. (Juni, Juli). 13. Pieris Chloridice Hb. — Iskander-kul (Juli). 14. Pieris Leucodice var. illumina Gr.-Gr. —Sching, Magian- darja (Mai). 15. Zegris Fausti Chr. — Nurata: Temir-kauk (April). 16. Colias Erate Esp. ab. © pallida Stgr., ab. hyaleoides Gr.- Gr., ab. Chrysodona Kind. (Boisd.). — Samarkand, Pendshakent, Magian-darja, Jagnob-darja, Iskander-kul, ete. (Mai, Juni, Juli, August). 17. Colias Alpherakii Stgr. — Mura-Pass, Karakul-darja (Juni, Juli). 18. Colias Christophi Gr.-Gr. — Schach-sara (Juli). 19. Colias Eogene var. Elissa Gr.-Gr. — Mura-Pass, Chschirt (Juni, Juli). 20. Colias Wiskotti Stgr. — Kulikulan, Iskander-kul (Juni). 21. Rhodocera farinosa Zell. — Iskander-kul, Jagnob-darja (Juli). 22. Thecla lunulata Ersch. — Margusar-kul, Mazar-Bo- schara, Artutsch, ete. (Juni). 23. Thecla Sassanides Koll. — Magian-darja, Kschtut, Ar- tutsch, Iskander-kul (Juni, Juli). 24. Thecla Ledereri Br. — Iskander-kul (Juni). — Diese Art wurde bisher im turkestanischen Gebiete nicht gefun- den. 25. Thestor Fedtschenkoi Ersch. — Jany-Kurgan (April). 26. Polyommatus Solskyi Ersch.— Mura-Pass, Jagnob-darja (Juni, Juli). 27. Polyommatus sartus Stgr. — Iskander-kul, Jagnob-darja, Schach-sara (Juni, Juli). = 00e 28. Polyommatus phoenicurus var. margelanicus Stgr. — Ar- tutsch, Iskander-kul, Jagnob-darja (Juni, Juli). 29. Polyommatus Thersamon Esp. — Artutsch, Karakul-darja, Iskander-kul (Juni, Juli). 30. Polyommatus Phlaeas L. — Urgut, Pendshakent, Sching, Kschtut, Kulikulan, Iskander-kul, Jagnob-darja, Postigau (April — August). 31. Lycaena baetica L. — Artutsch, Schach-sara, Kol, Posti- gau, Varsaminor (Juni — August). 32. Lycaena Argus L. — Iskander-kul, Chschirt, Jagnob- darja, Schach-sara, etc. (Juli). 33. Lycaena Argiva Stgr. — Nurata (?), Urgut (Mai). 34. Lycaena Roxane Gr.-Gr. — Iskander-kul (Juni), Pendsha- kent (Mai). 35. Lycaena Eversmanni Stgr. — Pendshakent, Iskander-kul, etc. (Mai — Juli). 36. Lycaena rutilans Stgr. — Chschirt, Ansob (Juli). 37. Lycaena Sieversi var. Haberhaueri Stgr. — Kschtut, Iskan- der-kul, Mura-Pass (Juni, Juli). | 38. Lycaena ferghana Stgr. — Pendshakent, Kschtut, Iskan- der-kul, Jagnob (Mai—Juli). 39. Lycaena Zephyrus var. Zephyrinus Stgr. — Ein Exemplar ohne genaue Angabe des Fundortes. 40. Lycaena Baton Brgstr. — Sching, Kulikulan, Iskander- Ки], ete. (Mai — Juli). 41. Lycaena sarta Alph. — Artutsch, Iskander-kul, Kol, Jagnob-darja, etc. (Juni, Juli). 42. Lycaena Panaegides Stgr. — Iskander-kul (Juni, Juli). 43. Lycaena Cytis Chr. Mura-Pass (Juni). 44. Lycaena Tengstroemi Ersch. — Iskander-kul (Juni). 45. Lycaena Miris Stgr. — Katty-kurgan (April). 46. Lycaena Astrarche Brgstr. — Pendshakent, Sching, etc. (Mai, Juni). 47. Lycaena Eros var. Amor Stgr. — Kulikulan, Jagnob- darja, etc. (Juni, Juli). 48. Lycaenä Venus Stgr. (Eros var.?). — Jagnob-darja, etc. (Juli). 49. Lycaena Icarus Rott. var. kashgharensis Moore. — Pen- dshakent, Magian-darja, Artutsch, Iskander-kul, Jagnob-darja, etc. (Mai — August). — Dabei eine ganze Reihe von sehr kleinen Exemplaren von Varsaminor (Serafschan). 50. Lyeaena Eumedon Esp. — Kschtut, Kulikulan, Iskander- kul, Simarch (Jagnob) (Juni, Juli). 51. Lycaena amanda var. amata Gr.-Gr. — Masar-Boschara, Artutsch, Iskander-kul (Juni). 52. Lycaena Phyllis var. Phyllides Stgr. — Pendshakent, Kol, etc. (Mai— Juli). 55. Lycaena Iphigenia var. Iphigenides Stgr. — Iskander-kul, Simarch, ete. (Juli). 54. Lycaena Argiolus L. — Pendshakent (Mai). 55. Lycaena Persephatta Alph. — Kulikulan, Mura-Pass (Juni). 56. Lycaena semiargus Rott. ') — Margusar-kul, Artutsch, Is- kander-kul (Juni). 57. Lycaena Cyllarus Rott. — Ohne genaue Angabe des Fundortes. 58. Lycaena gigantea Gr.-Gr. — Artutsch, Iskander-kul (Juni, Juli). 59. Limenitis trivena Moore (= Lepechini Ersch). — Ar- tutsch, Kulikulan, Iskander-kul (Juni, Juli [2]). 60. Vanessa urticae var. Nixa Gr.-Gr. — Sching (Juni). 61. Grapta interposita Stgr. — Kulikulan (Juni). 62. Pyrameis cardui L. — Pendshakent, Jagnob-darja, etc. (Mai—Juli). 1) Dabei eine hochinteressante Aberration, oben ledergelb, unten rosa gefärbt. 63. Melitaea Arduinna var. evanescens Stgr. ab. fulminans Stgr. — Pendshakent, Kschtut, Artutsch (Mai, Juni). 64. Melitaea sibina Alph. — Iskander-kul, Kafaraga-Pass. 65. Melitaea didyma О. — Simarch, Warsaut (Juli). Var. turanica Stgr. — Pendshakent, Margusar-kul, Kschtut, Artutsch, Iskander-kul (Mai, Juni). Var. ala Stgr. — Jagnob-darja (Chi- schartob) (Juli). 66. Melitaea Trivia var. Catapelia Stgr. — Chschirt, Warsaut (Juli). 67. Melitaea pamira Stgr. — Chschirt (Juli). 68. Militaea Minerva Stgr. — Kulikulan, Iskander-kul (Juni). 69. Argynnis Hegemone Stgr. — Chschirt (Juli). 70. Argynnis Hecate var. alaica Stgr. — Artutsch, Jagnob- darja (Dichbolan) (Juni, Juli). 71. Argynnis Lathonia L. — Margusar-kul, Artutsch, Schach- sara (Juni, Juli). 72. Argynnis Aglaja L. — Schach-sara (Juli). 75. Argynnis Adippe L. — Artutsch (Juni). 74. Argynnis Pandora Schiff. — Sching, Kschtut, Artutsch, Jagnob-darja (Juni, Juli). 75. Melanargia Parce var. persa Gr.-Gr. — Masar-Boschara, Artutsch, Kschtut, ete. (Juni). 76. Erebia jordana Stgr. — Iskander-kul, Simarch, Warsaut (Juni, Juli). 77. Satyrus Briseis var. maracandica Stgr. — Iskander-kul, Jagnob-darja (Juli). 78. Satyrus Heydenreichi Ld. var. nana Stgr. — Chschirt, Jagnod-darja, Kol, ete. (Juli). 79. Satyrus Anthe var. enervata Alph. et ab. analoga Alph.— Pendshakent, Sching, Kschtut, Artutsch (Mai, Juni). 80. Satyrus Kaufmanni Ersch. — Artutsch, Iskander-kul, Is- kander-darja, Kafaraga-Pass, Chschirt, Kol, Jagnob-darja (Juni, Juli). 81. Satyrus lehana Moore var. turkestana Gr.-Gr. (Horae — Wal Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, р. 384). — Iskander-kul, Jagnob- darja, Chschirt (Juni, Juli). — Diese turkestanische Form unter- scheidet sich so von typischen Stücken, dass sie unzweifelhaft einen Namen verdient. 82. Satyrus Josephi Stgr. — Simarch, Schach-sara, Jagnob- darja (Juli). 83. Satyrus stulta Stgr. — Jagnob-darja: Ravat (Juli). 84. Satyrus Cordula var. Cordulina Stgr. — Iskander-kul, Is- kander-kul-darja, Jagnob-darja, Schach-sara (Juli). 85. Pararge Eversmanni Г. 4. W. — Pendshakent, Masar- Boschara, Kschtut, Kulikulan, Artutsch, Iskander-kul, Jagnob- darja, etc. (Mai, Juni, Juli). 86. Pararge Menava Moore. — Urgut (Mai). 87. Epinephele Davendra Moore (= Comara Ld.?)— Iskander- kul (Juni), Postigau (August), Chschirt (Juli). 88. Epinephele Dysdora Г,4. — Pendshakent (Mai). Var. tristis Gr.:Gr. (Horae Soc. Ent. Ross., XXVII, 1893, р. 128). — Is- kander-kul, Jagnob-darja (Juli). „ug: Epinephele kirghisa Alph. — Pendshakent (Mai). 90. Epinephele Haberhaueri Stgr. — Iskander-kul (Juni, Juli). 91. Epinephele Cadusina var. Lacta Stgr. (et monotoma бог. 2). — Iskander-kul, Jagnob-darja (Juli). 92. Epinephele Amardaea var. Glasunowi Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, p. 129). — Iskander-kul, Jagnob- darja (Juli). 93. Epinephele naubidensis Ersch. var. maculata Stgr. in litt. (?). — Iskander-kul, Jagnob-darja (Juli). 94. Epinephele Capella Chr. — Kol (Juli). 95. Epinephele hilaris Stgr. — Simarch (Juli). 96. Epinephele interposita Ersch. — Pendshakent (Mai). 97. Epinephele Lycaon var. intermedia Stgr. — Pendshakent, Sching, Artutsch, etc. (Mai, Juni). Var. galtscha Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, p. 129).—Iskander-kul, Jagnob- darja (Juli). eo 98. Coenonympha Nolekeni Ersch. — Kulikulan (Juni). 99. Coenonympha Pamphylus L. — Sching (Juni). 100. Pyrgus Proteus Stgr. — Pendshakent (Mai). — Var. Prometheus Gr.-Gr. — Iskander-kul (Juni). 101. Pyrgus lutulentus Gr.-Gr. — Pendshakent (Mai). 102. Pyrgus Poggei Ld. — Pendshakent (Mai). 103. Pyrgus Antonia Speyer. — Ein Exemplar ohne genaue Angabe des Fundortes. 104. Pyrgus orbifer var. lugens Stgr. — Urgut, Sching, Artutsch (Mai, Juni). 105. Scelothrix alpina Ersch. — Iskander-kul (Juni), Schach- sara (Juli). Var. darwazica Gr.-Gr. (ab. ?). — Mura-Pass (Juni). 106. Spilothyrus Alceae Esp. — Pendshakent, Sching (Mai, Juni). 107. Thymelicus Thaumas Hfn. — Artutsch (Juni). 108. Pamphila comma L. — Artutsch, Iskander-kul, Jagnob- darja (Juni, Juli). | 109. Trochilium Timur Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, p. 385). — Iskander-kul (Juli). 110. то budensis var. asiatica Stgr. (?).— Ein ganz schlechtes Stück ohne genaue Angabe des Fundortes. 111. Zygaena sogdiana Ersch. — Iskander-kul (Juni, Juli). 112. Zygaena magiana Stgr. |= kissariensis Gr.-Gr.]. — Mura-Pass (Juni). 113. Zygaena Erschowi var. kohistana Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. ХХУП, 1893, р. 385). — Schach-sara (Juli). 114. Zygaena Glasunowi Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. ХХУП, 1893, р. 385). — Simarch (Juli). 115. Syntomis bactriana Ersch. — Chum-kala (April). 116. Arctia intercalaris var. Cajula Stgr. — Iskander-kul (Juli). 117. Stygia Psyche Gr.-Gr. (Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, p. 386). — Sarbi-kuduk (April). N gen 118. Endagria lacertula Stgr.— Ein $? im April bei Sarbi- kuduk (Kisilkum). 119. Leucoma flavosulphurea Ersch. — Ein d ohne genaue Angabe des Fundortes. 120. Porthesia karghalika Moore. — Ein © ohne genaue Angabe des Fundortes. Zur Scarabaeiden-Fauna der Umgegend von Issyk-kul. Von D. Koshantschikow. Herr P. Schmidt überliess mir die Bearbeitung seiner Aus- beute von coprophagen Lamellicornen um Issyk-kul, wodurch ich die Möglichkeit bekam einen Beitrag zur wenig bekannten Fauna der Umgegend dieses Sees zu liefern. Herr Schmidt sammelte während seiner Reise im Sommer 1892 bis zum 31. V (12. VI) zwischen Omsk und Wernoje, vom 2.—4. VI (14.—16. VI) in der Stadt Wernoje, vom 6.—13. VI (18.— 25. VI) unterwegs längs dem Transili’schen Alatau, 14.— 29. VI (26. VI—11. УП) zwischen Wernoje und Przewalsk über Kastek und längs dem Nordufer des Issyk-kul, vom 30. VI—1. VII (12. VII—13. VII) in der Stadt Przewalsk, vom 3. УП—9. УШ (15. VII—21. VIII) in den Nord-Vorgebirgen des Chan-Tengri. In der Ausbeute fanden sich folgende Arten: 1. Scarabaeus sacer L.— Omsk — Wernoje (30. У), Malowod- пу] (6. VI). 2. Gymnopleurus pilularius L. — Tschilik (7. VI). 3. Gymnopleurus aciculatus Ge bl. — Omsk — Wernoje (30. У), Tschilik (16. VI), Fluss Irdyk (5. VII), Malowodnyj (7. VI). 4. Gymnopleurus flagellatus F. — Ketmen-Gebirge (13. VI). 5. Copris lunaris L. — Malowodny] (6. VD. Ba а 6. Onitis humerosus Pall. — Malowodnyj (7. VI). 7. Chironitis pamphylus Ménétr. — Tschunshin (10. VI). 8. Onthophagus Koshantschikowi Rttr. — Sarydshas (25. VI). 9. Onthophagus nocturnus Rttr. — Sarydshas (25. VI), 2 ©. — Ausser den durchscheinenden Flecken an der Basis des 4. und 6. Zwischenraumes besitzt 1 © noch ganz solche Flecke im 1. und 2. Zwischenraume der Flügeldecken. 10. Onthophagus austriacus Panz. — Sarydshas (25. VD. 11. Onthophagus speculifer Solsky. — Sarydshas (25. VI). 12. Onthophagus pygargus Motsch. — Sarydshas (25. VD, Ochotnitskij (17. УП). 13. Oniticellus fulvus Goez. — Tschunshin (10. VI). 14. Aphodius (Colobopterus) erraticus L.—Sarydshas (25. VI). 15. Aphodius (Zupleurus) subterraneus L.—Tschilik (7. VI). — Ausser den typischen subterraneus L. fand sich ein Exemplar mit rothen Flügeldecken, var. fuscipennis Muls. — Fluss Irdyk (5. VIT). 16. Aphodius (Otophorus) haemorrhoidalis L. — Wernoje (1. VI). 17. Aphodius (Mendidius) granulifrons Rttr. — Tschunshin (LOVE): 18. Aphodius (2. sp.) foetens Е. — Wernoje (1. VI). 19. Aphodius (Ærytus) nitidus Ball. — Tschilik (8. VI). 20. Aphodius (Bodilus) immundus Kreutz.— Ochotnitskij (17. УП). | 21. Aphodius (Nealus) varians Duft. var. bimaculatus Е. — Ма- lowodnyj (6. VI). 22. Aphodius (Plagiogonus) Reitteri nov. sp. — Ketmen- Gebirge (13. VD. Schwarz, glänzend, von ziemlich flacher, länglicher Gestalt. Kopf flach, vorne stark ausgerandet, ringsum behaart, am Aus- senrande deutlich, sogar grob punktirt; Stirn mit deutlicher Naht. Halsschild schwach gewölbt, an der Basis gerandet, mit gerundeten Seiten, sehr grob, an den Seiten dicht, auf der Scheibe zerstreut punktirt. Schildchen klein, schwarz. Flügeldecken roth- m Н. 5. Е. В. XXVIII. ‘ IR gelb mit leicht angedunkelter Naht; unbehaart, gekerbt-ge- streift; die Kerbpunkte greifen die Ränder der Zwischenräume nur wenig an, diese deutlich gewölbt, ganz unpunktirt. Der 7. und 9. Zwischenraum der Flügeldecken vereinigen sich und laufen zur Spitze als rippenförmige Wulst aus. Die Borstenkränze der Hinterschienen aus kurzen und langen Borstenhaaren gebildet; das 1. Glied der Hintertarsen so lang wie der obere Enddorn, und fast so lang wie die drei folgenden Glieder zusammen. — Länge 3 mm. Diese Art kann nur mit Plagiogonus praeustus Ball. und esimoides Rttr. verglichen werden. Von praeustus Ball. unter- scheidet sie sich durch das grob punktirte Halsschild, gewölbte Zwischenräume der Flügeldecken und durch die fast einfarbigen Flügeldecken (bei Plag. praeustus Ball. ist die Naht, die Spitze und die Seitenränder der Flügeldecken schwärzlich oder braun). Plagiogonus esimoides Rttr. besitzt eine Ausrandung an der Basis des Halsschildes jederseits neben dem Schildchen, welche meiner Art fehlt. Ich widme diese Art dem Monographen der palaearctischen coprophagen Lamellicornen, Herrn Edmund Reitter in Paskau. 23. Aphodius (Orodalus) pusillus Herbst. — Plateau Ssantasch (23. VID, Sarydshas (25. VD). 24. Aphodius (Volinus) obliquatus Rttr. — Kupimoldy (26. УП. 25. Aphodius (Volinus) exclamationis Motsch. — Tschilik (6. VD): 26. Aphodius (Melinopterus) gregarius Harold. — Karatuma (Орви 27. Aphodius (Agolius) Haroldi п. sp. — Ketmen-Gebirge (13.-V)). Gestreckt, oben etwas abgeflacht, glänzend, schwarz, nach hinten nur wenig verbreitert. Kopf flach, sehr dicht und grob punktirt, mit breit verflachtem, vorne etwas ausgebuchtetem Aus- senrande; Wangenwinkel vor den Augen klein, abgerundet; Stirn ohne Nahtlinie. Halsschild ziemlich fein, zerstreut, an den Seiten dichter punktirt; auf der Scheibe ohne Längsrinne; die Seitenrandung der stumpfen, fast abgerundeten Hinterecken reicht bis zum fünften Streifen der Flügeldecken. Schildchen eben, glänzend, an der Basis punktirt. Flügeldecken gekerbt-ge- ’ streift, an den Seiten nicht tiefer gestreift; Zwischenräume der Flügeldecken flach, sehr fein und ziemlich dicht, zweireihig punktirt; pechschwarz, zur Spitze etwas lichter, bräunlich. Me- tasternalplatte mit tiefer, scharf begrenzter, ovaler Grube, welche vom Hinterrande entfernt steht. Vorderschienen am Aussenrande über den Zähnen deutlich gekerbt; auf der Unterseite mit säge- förmig gezähnelter Längsleiste; eines dieser Sägezähnchen (vor dem dritten Aussenzahn) vergleichsmässig stärker entwickelt als die übrigen. Enddorn der Vorderschienen fast bis zur Spitze des zweiten Fussgliedes reichend, bei beiden Geschlechtern zugespitzt; Enddornen der Mittelschienen von ungleicher Länge, nämlich der Eine nur halb so lang als der Andere; Borsten der Hinterschienen von ungleicher Länge; das erste Glied der Hin- tertarsen gleich lang wie der obere Enddorn und doppelt so lang als das zweite; das zweite bis vierte Glied von abnehmender Länge. — Länge 5°, mm. Diese Art kann nur mit Aph. montanus Er. (der sie sich durch die sägeförmig gekerbte Längsleiste auf der Unterseite der Vor- derschienen nähert) verglichen werden. Unterscheidet sich jedoch durch das viel gröber und dichter punktirte Kopfschild; haupt- sächlich aber durch das stark entwickelte Zähnchen auf der Un- terseite der Vorderschienen. 28. Geotrypes (Anoplotrypes) impressus @ebl. — Ketmen-Ge- birge (14. VI). 29. Lethrus (Heteroplistodus) Karelini Gebl. — Malowodnyj (OV D: "1:68. EINIGE BEMERKUNGEN zu Reitter’s „Bestimmungs-Tabelle der Luca- niden und coprophagen Lamellicornen“. Von D. Koshantschikow. Nach gründlicher Prüfung der gediegenen Arbeit des Herrn Edm. Reitter, betitelt: «Bestimmungs-Tabelle der Lucaniden und coprophagen Lamellicornen des palaearctischen Faunenge- bietes» (Verhandl. 4. naturf. Ver. in Brünn, XXX u. XXXI. 1893), benutze ich die Gelegenheit, ein paar kleine Bemerkungen über dieselbe zu publiciren. 1. Herr Reitter stellt in seiner Arbeit ein neues Genus Rhyssemodes (1. c., pp. 18 u. 23) auf. Alle angeführten Merkmale sind zu gering um das Aufstellen einer neuen Gattung zu recht- fertigen. Wenn solche geringe Unterschiede zum Aufstellen einer neuen Gattung genügen würden, so müssten ja alle Subgenera der Aphodien als Gattungen zu betrachten sein. Selbst die Sub- genera werden gewöhnlich nur um das Bestimmen zu erleichtern aufgestellt. Habituell stehen die Rhyssemodes-Arten den Rhys- semus näher als den Psammodius. Aus diesem Standpunkte ge- sehen, würde ich vorschlagen Rhyssemodes Rttr. als Subgenus von Айуззетиз zu betrachten. 2. Bei Aphodius (Mendidius) fimbriolatus Mannh. führt Herr Reitter als Synonym Aph. Kisilkumi Solsky auf. Solsky schickt seiner lateinischen Diagnose eine kurze russische Bestim- — 101 — mungstabelle der von ihm bearbeiteten Arten voraus, aus welcher zu sehen ist, dass bei Aph. Kisilkumi die Borstenkränze der Hin- terschienen aus ungleich langen Borsten zusammengestellt sind. In der Diagnose erwähnt er ausdrücklich, dass bei Aph. Kisilkumi der Scheitel ungehöckert ist und der Kopf sehr fein, zerstreut und nur vorne bloss etwas runzelig punktirt ist. Alle diese Merk- male passen keineswegs auf Mendidius. Ich habe die Solsky’sche Art in ein von mir weiter aufgestelltes Subgenus (Meraphodius m.) untergebracht. 3. Was die Geschlechtsdifferenz bei Homalocopris Tmolus Fisch. anbetrifft, auf die Herr Reitter (1. с., р. 214) hinweist, so ist dieselbe, wie es schon Solsky (Fedtschenko’s Reis. n. Turkest. Coleoptera, II, 1876, p. 296) meint, nicht stichhaltig. Die Entwicklung des Zahnes auf den Hinterschienen hängt allein von der Grösse des Käfers ab, worin ich mich gleichfalls überzeugt habe, da ich gegenwärtig nahe an 50 Exemplare durch- gemustert habe. 4. Was Copris Ochus Motsch. anbetrifit, so ist derselbe irr- thümlich als Catharsius beschrieben und die Äusserung, die Herr Reitter (l. с., р. 160) ausspricht, dass Catharsius mit Сорт deshalb synonym sein sollten, zu heben. Bei Catharsius sind die Hinterschienen mit zwei Querleisten versehen und die Vorder- schienen beständig dreizähnig; bei Copris die Hinterschienen mit einer zweizähnigen Querleiste und die Vorderschienen drei- oder vierzähnig. So wäre dann Pithecius Fabr. (Reitter, 1. c., р. 215) bestimmt ein Catharsius und kein Copris. Catharsius könnte wohl als Subgenus von Copris betrachtet sein. 5. Ausserdem hat Herr Reitter in seiner Arbeit zwei von Solsky (Fedtschenko’s Reis. n. Turkest. Coleoptera, II, 1876) beschriebene Arten, Aphodius cèrcumductus (1. с., pp. 338—339) und Ammoecius discolor (1. e., р. 345) nicht mal eitirt. Letztere Art ist so beschrieben, dass es unmöglich ist aus der Beschrei- bung zu deuten, zu welchem Subgenus der Aphodien die Art gehört. Aphodius circumductus Solsky gehört aber zum Sub- — 102 — genus Melinopterus und die typische Form ist mit den kleinsten Stücken von Aph. prodromus Brahm. und die Varietät mit durch- scheinendem Kopfe, mit den kleinsten Stücken der var. semipel- litus Solsky wahrscheinlich identisch. 6. Endlich hat Herr Reitter den bei Taschkent vorkom- menden Oxycorythus Solskyi Wilkins (Nachr. d. kais. Ges. d. Fr. d. Naturk. Mosc., Bd. LI, Lief. 1, 1886, p. 51. — Dokh- touroff. Horae Soc. Ent. Ross. XXI, 1887, р. 345.— Heyden. Deutsch. Ent. Zeitschr. 1888, p. 40.— A. v. Semenow. Wien. Ent. Ztg. 1889, р. 61) übersehen. Oxycorythus Solskyi Wilk. ist von Oxyc. Morawitzi Solsky durch vorne roth durchscheirenden Clypeus, das rothe und feiner punktirte Halsschild und die deut- licher punktirten Streifen der Flügeldecken bestimmt verschieden. Es ist zu bedauern, dass Herr Reitter in seiner, schon durch die originelle Systematik ausgezeichneten Arbeit viele gut beschriebene palaearctische Arten, jedenfalls vorsätzlich, aus- gelassen hat. Bei Durchführung eines einheitlichen Princips, was eine jede Section Bearbeitung zeigt, ist, wenn auch eine kurze Erwähnung einer jeden hierzu gehörenden Art, für spätere Ar- beiten ven grossem Nutzen. 7. Zum Schluss noch einige Namenänderungen: Aphodius opacus Rttr. (1. c., р. 53) wegen Aph. opacus Lec. (Col. Hefte, IX—X, р. 193) in Aph. opacior m. Aphodius digitatus Rttr. (1. c., р. 225) wegen Aph. digitatus Harold (Berl. Ent. Zeitschr. 1871, p. 278) in Aph. digitalis m. Onthophagus laevicollis Rttr. (1. с., р. 179) wegen Onth. lae- vicollis Lansb. (Not. Leyd. Mus., У, р. 44) in Onth. liothorax m..). Onthophagus granulifer Rttr. (1. c., р. 204) wegen Onth. granulifer Harold (Berl. Ent. Zeitschr. 1886, p. 143) in Onth. granulosus m. 1) Diese Art stammt wahrscheinlich von Demavent in Persien (nicht «De- mavrut», wie bei Reitter, 1. c., heisst). Verzeichniss der von Herrn D. Glasunow in Turkestan gesammelten coprophagen Lamel- licornen. Von D. Koshantschikow. Herr D. K. Glasunow überliess mir freundlichst die Bear- beitung seiner, im westlichen Turkestan im Jahre 1892 gesam- melten, coprophagen Lamellicornen. Es sind nämlich folgende Arten: 1. Scarabaeus засег L.— Pendshakent. 2. Gymnopleurus pilularius Fabr. — Pendshakent 1. VIII. — Varsaminor 27. VII. 3. Gymnopleurus acieulatus Gebl. — Kainar 14. Ш. — Dshisak 3. IV.—Kisilkum 21. IV.— Sintab 27. IV.— Uchum 29. ТУ. — Varsaminor 27. VII. 4. Gymnopleurus flagellatus Fabr.—Kisilkum: Igam-berdy 18. ТУ. — Kisilkum: Sarybai-bulysch 21. IV. 5. Homalocopris Tmolus Fisch. — Sansar 29. Ш. — Tschu- pan-ata 26. Ш. — Uchum 11. ТУ. — Temir-kauk 11. IV. — Sarai 3.V. 6. Copris hispanus L. — Samarkand. — 104 — 7. Copris lunaris L. — Urgut 21. У. (1 ©). 8. Onitis humerosus Pall.— Kainar 14. Ш. — Dshisak 3. ТУ. — Sintab 27. IV.— Sarai 3. V. 9. Chironitis pamphylus Ménétr. — Pendshakent 1. VIII. — Varsaminor 27. VIII. 10. Chironitis Haroldi Ball. — Serbent 7. У. — Sansar 9. У. — Pendshakent 26. V. 11. Chironitis rotundicoxis Rttr. (Bestimm.-Tabell. Lucan. u. coproph. Lamellic. [Verh. d. naturf. Ver. Brünn, XXX und XXXI], 1893, р. 219). — Pendshakent. (1 3). 12. Chironitis moeris Pall. — Pendshakent 1. VII. 13. Chironitis sterculius Ball. — Pendshakent 1. VII. 14. Chironitis pygidialis n. sp. Diese Art bildet eine Mittelform zwischen Chir. sterculius Ball. und Chir. Hauseri Rttr. Der Prosternalfortsatz ist wie bei Chir. Hauseri Rttr. gebildet, dagegen die Vorderschenkel, Mittelschenkel, Mittelschienen und Hinterschenkel wie bei Chir. sterculius Ball. Die Art unterscheidet sich jedoch von beiden Arten durch die Vorderschienen, die innen in der Mitte mit drei grossen Zähnen versehen sind, und durch das äusserst sonderbare Pygidium. Das Pygidium ist matt, sehr zerstreut punktirt, in der Mitte befinden sich zwei erhabene Tuberkeln und von der Basis herab geht eine erhabene Querrunzel, die fast die Tuber- keln erreicht. — Länge 21 mm. Pendshakent 1. У. (1 0). 15. Chironitis Hauseri Rttr. (1. с., р. 221). — Pendshakent IV, 16. Onthophagus amyntas Oliv. — Кашаг 15. III. — Dshisak 3. IV. — Uchum 29. IV. — Sching 4. VI. — Sansar. — Sa- markand. 17. Onthophagus Felschei Rttr. — Dshisak 3—4. IV. — Kum-kuduk 22. IV. — Obburden 8. VII. 18. Onthophagus Koshantschikowi Rttr. — Kainar 15. III. — Sintab 27. IV. — Uchum 29—30. IV. — Hum-kala 4—5. У. — 105 — — Margusar-See 1—2. IV.— Ansob 27. УП. —Schach-sara 24. УП. — Iskander-kul 29. УП. — Obburden 8. VIII. — Var- saminor 27. VII. 19. Onthophagus taurus Schreb. — Sintab 13. III; 27. IV. — Kainar 15. Ш. — Uchum 29. IV. — Varsaminor 27. VII. — Pendshakent 1. VII. 20. Onthophagus trispinus Rttr. — Кашаг 15. Ш. (1 $6, 2.2). Негг Reitter beschrieb diese Art nach einem Exemplar, welches aus Margelan stammte (cf. Wien. Ent. Zeitg. 1892, p. 62). Ich bin der Meinung, dass Herr Reitter nur 1 © vor sich gehabt hat und den d nicht kennt. d. Die Scheitelleiste ist dem Hinterrande genähert, platten- förmig erhaben und in zwei, gegeneinander und nach hinten ge- bogene, ziemlich weit das Halsschild überragende Hörner ausge- zogen; die Stirnleiste fehlt vollkommen. Halsschild vorne mit vier ganz gesonderten Höckerchen, von denen die mittleren ein- ander mehr als die seitlichen genähert sind. Durch die oben angegebene Merkmale würde das d von Onth. trispinus Rttr. dem Onth. melitaeus Fabr. am nächsten stehen; unterscheidet sich jedoch durch den schwarz bewimperten Kopf und zipfelförmig vorgezogenen Clypeus. 21. Onthophagus Glasunowi n. sp. Schwarz, sehr glänzend. Die Bewimperung des Halsschildes und des Kopfes, so wie auch der Unterseite schwarz oder schwarz- braun. Kopf runzelig punktirt; die Bewaffnung ganz wie bei Onth. camelus F. Halsschild leicht metallisch, zerstreut raspel- artig punktirt, in beiden Geschlechtern mit vier höckerartigen Beulen, von denen die inneren zwei zusammengeschmolzen sind. Flügeldecken fein gestreift, Zwischenräume flach, mit deutlicher raspelartiger Punktirung. Pygidium seidenartig matt, äusserst fein zerstreut punktirt. Dem Onth. camelus F. täuschend ähnlich und mit demselben wohl oft verwechselt, aber durch die glänzende Oberfläche und — 106 — das wenn auch leicht metallische und zerstreut punktirte Hals- schild bestimmt specifisch verschieden. — Länge 7—12 mm. Kainar 15. Ш. — Dshisak 4. IV. — Sintab 27. IV.— Uchum DIE IV: 22. Onthophagus turpidus Rttr. — Artutsch 9. VI. — Mura- Pass 27. VI. — Schach-sara 24. VII. 23. Onthophagus speculifer Solsky. — Sansar.— Kainar 15. Ш. — Dshisak 3—4. IV. — Kisilkum: Sarybai-bulysch 21. ТУ. — Kisilkum: Kalmatai 15. IV. — Uchum 30. IV. Var. basipustulatus Heyd. — Uchum 30. IV. 24. Onthophagus Finschi Harold. — Margusar 2. VI. — Sching 4. VI. — Karakul 30. УГ. — Schischartob 26. УП. 25. Onthophagus pygargus Motsch. — Dshisak 3—4. IV. — Uchum 30. IV. 26. Onthophagus leucostigma Stev. var. leucomelas Solsky. — Kainar 14. Ш. — Sansar 29. III. 27. Onthophagus flagrans Rttr. (Bestimm.-Tabell. Lucan. u. coproph. Lamellic. [Verh. d. naturf. Ver. Brünn, XXX u. XXXI|, 1893, p. 199). — Sarai 3. V. — Pendshakent 27. V. — Sa- markand. — Dshisak 3 — 4. IV. 28. Onthophagus Haroldi Ball. — Kainar 15. III. — Sintab 27. III. — Dshisak 3. IV. — Uchum 30. IV. — Sarai 3. V. 29. Onthophagus semicornis Panz. — Kainar 15. III. — Kara- фаре 17. II. 30. Oniticellus pallipes Fabr. var. pallens Oliv. — Serbent 2. У. — Varsaminor 27. VIII. — Dshisak 3—4. IV. 31. Oniticellus fulvus Goez.— Kainar 15. Ш. — Samarkand. — Kum-kuduk 4. У. — Varsaminor 27. VII. 32. Aphodius (Colobopterus) erraticus L. — Kainar 15—17. Ш. — Hum-kala 4. У. — Dshisak. 3. ТУ. — Sansar 29. Ш. 33. Aphodius (Colobopterus) subterraneus L. — Jagnob 17. УП. Var. fuscipennis Muls. — Jagnob 17. УП. 34. Aphodius (Mendidius) auriculatus Rttr. (1. c., р. 43). — Usun-ada (Transcaspien) 7. П. — Mussa-bai 12. IV. ne 35. Aphodius (Mendidius) spinosus n. sp. Ziemlich stark gewölbt, glänzend, schwarz, Flügeldecken roth mit schwarzer Naht. Kopf klein, körnig granulirt, in der Mitte leicht ausgebuchtet; die Ecken daneben scharfe aufgebogene Zähn- chen bildend; Scheitellinie mit deutlichen Höckerchen, der mitt- lere ziemlich gross; Wangen mit stumpfer Spitze. Halsschild stark gewölbt, an den Seiten und die Hinterecken abgerundet, Basis gerandet, zerstreut ungleichmässig grob punktirt, jeder- seits mit einer blanken Stelle. Schildchen schwarz, sehr fein und dicht punktirt. Flügeldecken mit fast parallelen Seiten, gekerbt-gestreift, die Kerbpunkte greifen die Ränder der Zwi- schenräume kaum an, diese flach, äusserst fein und weitläufig punktirt. Die Schenkel blattartig verflacht, die Schienen gegen das Ende verdickt. Das erste Glied der Hintertarsen von glei- cher Länge mit dem verflachten oberen Enddorn und kaum et- was länger als das nächstfolgende. Enddorn der Vorderschienen beim d stumpf und schief abgestutzt. — Länge 3—5)V, mm. Dshisak 3. IV.— Uchum 29. IV. — Sarai 5. V. — Hun- kala 4. V. — Kainar 15. II. Diese Art variirt bedeutend in der Grösse und unterscheidet sich von allen Arten dieser Gruppe durch die rothen Flügeldecken. 36. Aphodius (in sp.) fimetarius L. — Samarkand. — Dshisak 3. Ш. — Uchum 30. IV. 37. Aphodius (Calamosternus) granarius L. — Dshisak 17. II. — Artutsch 14. VI. — Sintab 27. IV. Var. suturalis Fabr. — Samarkand 13. IL. 38. Aphodius (Ærytus) brunneus Klug. —Kum-kuduk 5. IV.— Kisil-kum: Igam-berdy 18. IV. 39. Aphodius (Ærytus) nitidus Ball. — Serbent 2. У. — Sarai 5. V.— Urgut 21. V. 40. Aphodius (Bodilus) punctipennis Er. — Pachut 15. VII. 41. Aphodius (Bodilus) lugens Kreutz. — Pendshakent. — Artutsch 14. ТУ. —Sansar 29. III. 42. Aphodius (PBodilus) immundus Kreutz. — Dshisak 3. — 108 — ТУ. — Кашаг 15. Ш. — Urgut 21. У. — Sarai 3. У. — Pendshakent 1. VIII. 43. Aphodius (Agrilinus) Glasunowi n. sp. Schwarz, ziemlich gestreckt, glänzend. Kopfschild neben der mittleren Ausbuchtung ohne deutliche Ecken, verrundet, glän- zend, vorn ziemlich dicht runzelig punktirt; Stirnnaht beim © an- gedeutet, mit drei äusserst schwachen Höckern. Halsschild zer- streut gleichmässig grob punktirt, schwarz, meist in den Vorder- winkeln röthlich durchscheinend, an der Basis gerandet, die feine Randlinie in der äussersten Randkante gelegen und nur von hinten gesehen, sichtbar; Hinterwinkel einfach stumpf, Seiten greis bewimpert. Schildchen klein, nicht punktirt, von der Ba- sis zur Spitze zu verengt. Flügeldecken hinter der Mitte kaum erweitert, unbehaart, gekerbt-gestreift; die Kerbpunkte greifen die Ränder der Zwischenräume nicht an, diese vollkommen flach, zerstreut, gegen die Spitze dichter und deutlicher punktirt, die Spitze matt, glanzlos; Färbung in der Regel schwarz mit folgen- der rother Zeichnung: Schulterbeule, der zweite Zwischenraum und die Spitze der Flügeldecken roth (Stammform); manchmal dominirt die schwarze Farbe, so dass nur die Schulterbeule und die äusserste Spitze der Flügeldecken roth bleibt, oder die schwarze Farbe schwindet ganz, dann sind die Flügeldecken einfarbig roth; bei der Stammform befindet sich gewöhnlich vor der Spitze eine ‚kleine runde rothe Quermakel. Schenkel und Schienen dunkel, Tarsen heller rothbraun. Hinterschienen in der Mitte des unteren Spitzenrandes mit gleich kurzen Borsten besetzt. Das erste Glied der Hintertarsen kürzer wie der obere Enddorn und fast so lang wie die drei folgenden zusammen, diese unter sich von abnehmender Länge. — Länge 3—4 mm. Kalikulan 12. VI. — Artutsch 14. VI. Diese Art steht dem Aph. mundus Rttr. (Bestimm.-Tabell. Lucan. u. coproph. Lamellie. [Verh 4. naturf. Ver. Brünn, XXX u. XXXI], 1893, р. 61) am nächsten, unterscheidet sich aber durch kleinere Gestalt, glänzendes, vorn runzelig punktirtes, mit — 109 — kaum angedeuteten Höckern bewaffnetes Kopfschild, durch das grob punktirte Halsschild und endlich durch die Färbung der Flügeldecken. 44. Aphodius (Nealus) lividus Oliv.— Lac. Tus-kane 8. ТУ. — Mussa-bai 12. IV. — Igam-berdy 18. IV. — Kalmatai 14. IV. — Sarybai-bulysch 21. ТУ. — Pendshakent 26. У. — Samar- kand. 45. Aphodius (Nialus) varians Duft.—Kainar 15. Ш. Var. bimaculatus Fabr. — Serbent.— Кашаг 15. Ш. 46. Aphodius (Nialus) Kraatzi Harold. — Turusch-dara-Pass. 47. Aphodius (Plagiogonus) praeustus Ball. — Kisilkum: Sary- bai-bulysch 29. IV.—Sarai 3. V.—Sintab 27. ТУ. — Кашаг 15. Ш. — Serbent 2. У. — Sansar 29. Ш. — Dshisak 3. IV. 48. Aphodius (Phaeaphodius) albociliatus Rttr. (1. c., р. 68).— Samarkand 7. Ш, 17. IV.—Kainar 15. Ш. —Tschupan-ata 2518: 49. Aphodius (Phaeaphodius) acutangulus Rttr. (1. c., р. 68). — Sansar 30. Ш. 50. Aphodius (Æsimus) alaiensis Вт. (1. с., р. 226). — Urgut 21. V. (2 Ex.). 51. Aphodius (Æsimus) stereotypus n. sp. Klein, langgestreckt, flach, unbehaart; Flügeldecken hellgelb, perlmutterartig schimmernd; die Naht nur schmal angedunkelt. Kopf kaum sichtbar punktirt, vorn deutlich ausgerandet. Hals- schild glänzend, sehr fein, zerstreut punktirt, in den Vorderwin- keln hell durchscheinend. Schildchen klein, concav, weniger glänzend als die Flügeldecken. Flügeldecken äusserst fein punk- tirt-gestreift, Zwischenräume flach, fein punktirt; Epipleuren etwas dunkler als die Flügeldecken und von gleicher Färbung mit dem Nahtstreif. Erstes Glied der Hintertarsen gleich lang wie der obere Enddorn und kürzer als die drei folgenden zusammen. — Länge 3 mm. Sansar 29. Ш. — Dshisak 3. IV.— Sarai 3. V.—Samarkand. Dem Aph. tersus Er. und alaiensis Rttr. durch die hell durch- — 110 — scheinenden Vorderwinkel des Halsschildes am nächsten, aber durch die kaum angedunkelte Naht, die äusserst hellgelbe Fär- | bung der Flügeldecken und durch die langgestreckte, flache Ge- stalt von allen Arten dieser Gruppe verschieden. Bei dieser Art ist die Naht nur am inneren Nahtrande angedunkelt, bei allen anderen Arten dieser Gruppe ist sie sammt dem ersten Zwischen- raum scharf abgegrenzt, schwarz. 52. Aphodius (Meraphodius) nodulifer n. sp. Flach gewölbt, glänzend, schwarz, Kopf am Aussenrande und Halsschild an den Seitenrändern röthlichbraun durchschei- nend; Flügeldecken dunkel rothbraun (die Naht von gleicher Färbung wie die Flügeldecken), die Spitze derselben unbedeutend heller. Kopf mässig gewölbt, vorn wenig runzelig punktirt. Stirn unbewafinet, der Scheitel in der Mitte zu einer Doppelbeule aufgetrieben, der Vorderrand in der Mitte stark ausgerandet, die Ecken beiderseits einen spitzen Winkel bildend. Halsschild leicht gewölbt, einzeln punktirt, die Punkte ziemlich gross, an der Ba- sis deutlich gerandet. Schildchen klein, ziemlich kurz, glatt, : rothbraun. Flügeldecken hinter der Mitte leicht erweitert, punk- tirt-gestreift; die Punkte greifen die Ränder der Zwischenräume nicht an, diese sehr leicht gewölbt, glatt. Beine rothbraun. Unterseite pechbraun. Hinterleib sehr lang hell behaart. Hinter- schenkel sehr stark verbreitert, blattartig. Borstenkränze, der Hinterschienen von ungleicher Länge; das erste Glied der Hin- tertarsen etwas kürzer wie der obere Enddorn und kürzer wie die folgenden zwei zusammengenommen, diese unter sich von abnehmender Länge. — Länge 5 mm. Samarkand 17. II. (1 Ex.). Diese eigenthümliche Art könnte nur mit Aph. lepidulus Harold verglichen werden, entfernt sich aber durch den nicht vertieften Nahtstreif, durch die Doppelbeule des Scheitels, durch die blattartig verbreiterten Hinterschenkel, durch die Apical- borsten der Hinterschienen, welche kürzer sind als der grössere Enddorn, und schliesslich auch durch die Färbung. : — 111 — 53. Aphodius (Meraphodius) selenocarus n. sp. Schwach gewölbt, glänzend, nach hinten unbedeutend ver- breitert, rothbraun; Kopf vorn und das Halsschild an den Seiten röthlichgelb durchscheinend; die Flügeldecken gelb mit angedun- kelter Naht und einem dunkeln Tüpfelchen im letzten Drittel des 5. Zwischenraumes der Flügeldecken. Nahtstreif vor der Spitze bedeutend vertieft. Kopf stark ausgerandet, jederseits mit spitzem aufwärts gebogenen Höckerchen, vorn deutlich, sogar ziemlich grob punktirt, mit angedeuteter Stirnnaht, vor derselben schwach beulig angeschwollen. Halsschild ziemlich dicht, auf der Scheibe unbedeutend spärlicher punktirt; Basis fein gerandet. Schildchen klein, zugespitzt, hell rothbraun, äusserst fein aber deutlich punktirt. Flügeldecken leicht gekerbt-gestreift, die Kerbpunkte sehr fein, Zwischenräume flach, auf der Scheibe schwer sichtbar, an den Seiten deutlich fein und dicht punktirt. Hinterschenkel verdickt, Hinterschienen gleichfalls gegen das Ende etwas breiter. Apicalborsten der Hinterschienen von ungleicher Länge, jedoch bedeutend kürzer als die Enddornen. Der obere Enddorn der Hinterschienen unbedeutend länger als das erste Tarsenglied, letzteres kürzer als die nächstfolgenden zwei zusammen. — Länge 8—5 mm. Kisilkum 15. IV. — Kisilkum: Sarybai-bulysch 21. IV. — Kum-kuduk 5. V. Diese Art würde dem Aph. mendidioides Rttr. (l. e., p. 71) am nächsten stehen und vielleicht mit ihr sogar identisch sein. Herr Reitter erwähnt aber in seiner tabellarischen Beschreibung nicht die auffällig verbreiterten Hinterschenkel und Hinterschie- nen, so dass mir nichts weiter übrig blieb als eine Neubeschrei- bung zu geben). 1) Die soeben beschriebenen zwei Arten (Aph. nodulifer m. und selenocarus m.), zu denen sich auch der Aph. Kisilkumi Solsky gesellt, weichen von den Arten, welche Herr Reitter bewogen das Subgenus Æsimaphodius aufzustellen, durch die in beiden Geschlechtern verbreiterten Hinterschenkel ab. Unter diesen — 112 — 54. Aphodius (Esimaphodius) nasalis n. sp. Meinem Aph. selenocarus sehr ähnlich, aber kürzer und kleiner. Schwarz, glänzend; Halsschild nur in den Vorderwinkeln röthlichgelb durchscheinend; Flügeldecken gelb mit schwarzem, nur an der Spitze vertieftem, Nahtstreif. Kopf ausgerandet, jeder- seits mit spitzen Höckerchen; gleichmässig fein punktirt, Stirn- naht fehlend. Halsschild der Quere nach gewölbt, sehr fein, auf der Scheibe zerstreut punktirt; an der Basis fein gerandet. Schild- chen klein, tiefer als die Flügeldecken liegend. Flügeldecken fein gekerbt-gestreift, Zwischenräume flach, äusserst fein und wenig Umständen rechfertigt sich für diselben die Aufstellung eines eigenen Subge- nus, welches nach Esimaphodius Rttr. zu stehen kommt. Meraphodius, subgenus novum generis Aphodius 11112. Kopfschild vorne ausgebuchtet, jederseits mit einem spitzen Winkel oder Zähnchen versehen. Halsschild an der Basis fein gerandet, mit stumpfen oder verrundeten Hinterwinkeln. Schildehen klein, zugespitzt. Hinterschenke] blatt- förmig verbreitert. Die Borstenkränze der Hinterschienen aus langen und kur- zen Borsten gebildet. Kleine Arten aus Turkestan. Typus: Aphodius Калита Solsk y. 1 (2). Flügeldecken rothbraun, Naht von gleicher Färbung. Kopf vorn neben der Ausbuchtung mit einem spitzen Winkel, Scheitel zu einer Doppelbeule aufgetrieben; Hinterleib einzeln grob punktirt; Zwischenräume der Flü- geldecken leicht gewölbt; Hinterleib sehr lang behaart. — Länge 5 mm. — Samarkand. Aph. nodulifer Koshantsch. . Flügeldecken bräunlichgelb oder gelb mit angedunkelter Naht; Scheitel- linie ungehöckert, schwach beulig angeschwollen; Kopf stark ausgerandet, jederseits mit spitzem aufwärts gebogenem Höckerchen; Zwischenräume der Flügeldecken flach. 3 (4). Flügeldecken bräunlichgelb, die äusseren Zwischenräume derselben zer- streut und äusserst fein punktirt; Halsschild sehr fein und zerstreut punk- tirt; Hinterleib kurz, undicht behaart.—Länge 41/, mm.—Kisilkum. Aph. Kisilkumi Solsky. 4 (3). Flügeldecken gelb mit dunklem Tüpfelchen im letzten Drittel des fünften Zwischenraumes, die äusseren Zwischenräume der Flügeldecken dicht, aber fein punktirt; Nahtstreif vor der Spitze vertieft; Halsschild dicht punktirt; Hinterleib lang, undicht behaart.— Länge 31/,—4 mm.—Kisilkum. Aph. selenocarus Koshantsch. 1) — — 7 — 113 — sichtbar punktirt. Hinterschenkel und Hinterschienen normal. Borstenkränze der Hinterschienen aus langen und kurzen Bor- sten gebildet, diese kürzer als der grössere Enddorn. — Länge 3 mm. Artutsch 14. VI. — Kitab. (2 Ex.). Dem Aph.leucopterus Klug durch die nur rothgelben Vorder- winkel des Halsschildes verwandt, aber ganz anders gefärbt und kleiner. 55. Aphodius (Zrichonotus) scrofa Fabr. — Urgut (1 Ex.). 56. Aphodius (Orodalus) pusillus Herbst. — Artutsch 14. VI. — Sintab 2. V. — Tschupan-ata 28. II. 57. Aphodius (Orodalus) 4-guttatus Herbst. — Dshisak. — Kainar. — Samarkand, etc. 58. Aphodius (Orodalus) 4-signatus Brull. — Artutsch 14. VI. — Uchum 29. IV. — Sarai. — Urgut. — Ravat. — Samar- kand. 59. Aphodius (Orodalus) Lucifer n. sp. Kurz, verkehrt eiförmig, mässig gewölbt, glänzend, schwarz. Kopf flach gewölbt, mit schmal abgesetztem, fein aufgebogenem, in der Mitte stark ausgebuchtetem Aussenrande und wenig vor- tretenden abgerundeten Wangenwinkeln; auf der Oberseite ziem- lich stark, fast runzelig punktirt; Stirn ohne Höcker; Kopfschild in der Mitte zu einer flachen, unpunktirten Beule aufgetrieben. Halsschild an den Seiten kaum gerundet, nach vorn etwas ver- schmälert; Punktirung aus feinen und gröberen Punkten beste- hend, auf der Scheibe einzeln, an den Seiten dichter; einfarbig schwarz mit feiner Basalrandung. Schildchen kurz, breit, mit parallelen Seiten, die Spitze verrundet; bedeutend tiefer liegend als die Flügeldecken, ohne deutliche Punktirung. Flügeldecken zur Spitze bauchig erweitert und daselbst wie abgestutzt; sehr tief gestreift, besonders der Nahtstreif an der Basis auffallend tief; in den Streifen dicht gekerbt; Zwischenräume flach gewölbt, kaum sichtbar punktirt; sehr dunkel rothbraun. Borstenkränze der Hinterschienen aus kurzen und langen Borsten zusammenge- Н. S. Е. В. XXVIII. 8 — 114 — setzt. Das erste Glied der Hintertarsen etwas kürzer als der obere Enddorn, fast so lang als die beiden folgenden zusammen, diese unter sich von abnehmender Länge. — Länge 31, mm. Tschupan-ata (Samarkand) 28. II. (1 Ex.). Diese Art unterscheidet sich sofort von allen Arten dieser Gruppe durch das auffallend gebildete Schildchen und durch die bauchig erweiterten, kurzen und hinten abgestutzten Flügeldecken. Steht jedenfalls dem Aph. hypocrita Muls. durch das nur an den Seiten grob und einzeln punktirte und auf der Scheibe fast glatte - Halsschild am nächsten. 60. Aphodius (Amidorus) fronticornis п. sp. Kastanienbraun, wenig gewölbt, glänzend. Kopf sehr dicht srob punktirt, vorn mit sehr leicht ausgebuchtetem Aussenrande; Scheitellinie beim Ф schwach, beim & deutlich gehöckert, der mittlere Höcker gross, erhaben, gerade abgestutzt und bei grossen, kräftig entwickelten 4 sogar oben ausgerandet, so dass von hinten gesehen der Scheitel doppelhöckerig erscheint; rothbraun, in der Mitte und am Hinterrande bedeutend dunkler. Halsschild auf- fallend kurz; dicht und gleichmässig punktirt, mit gerade abge- stutzten Hinterecken, der Vorderrand so wie die Basis deutlich serandet; dunkel rothbraun mit helleren Seiten und Vorderrande. Schildehen dunkel rothbraun, deutlich ungleichmässig punktirt. Flügeldecken nach hinten etwas verbreitert, dreimal länger als das Halsschild, heller röthlichbraun, punktirt-gestreift; Zwischen- räume flach, nur an den Punktstreifen deutlich unregelmässig punktirt; die Fläche selbst unpunktirt. Fühlerkeule dunkel. Unterseite etwas heller gefärbt. Borstenkränze der Hinterschie- nen aus ungleichen Borsten gebildet; das erste Glied der Hinter- tarsen so lang oder etwas kürzer als der obere Enddorn und fast so lang wie die nächstfolgenden zwei zusammen. — Länge 5Y,— 8 mm. | Dshisak 4. IV. — Lac. Tus-kane 8. IV. — Mussa-bai 12.ТУ. — Kum-kuduk 6. IV. Eine höchst ausgezeichnete, durch die sonderbare Bildung — 115 — des Höckers beim & auf der Scheitellinie des Kopfes und durch das äusserst kurze Halsschild leicht erkennbare Art. Gehört durch das am Vorderrande gerandete Halsschild in die Nähe von Aph. unicolor Oliv. und carinifrons Rttr. (l. c., pag. 76). — Unter den mir vorliegenden Exemplaren sind ein- zelne Stücke heller gefärbt. 61. Aphodius (Volinus) melanostictus Schmidt. — Samarkand 17. III. — Kainar 15. III. — Dshisak 4. IV. 62. Aphodius (Volinus) interstitialis п. sp. Kurz, flach gewölbt, glänzend, schwarz. Kopf ziemlich flach, mit fein aufgeworfenem, in der Mitte nur äusserst schwach aus- gebuchtetem Aussenrande; sehr grob runzelig punktirt, einfarbig schwarz; Stirnnaht deutlich. ungehöckert. Halsschild sparsam punktirt, nur an den Seiten mit etwas grösseren und gedrängte- ren Punkten besetzt; Basis deutlich gerandet; schwarz, mit röth- lich durchscheinenden Vorderwinkeln. Schildchen schwarz, ein- zeln grob punktirt. Flügeldecken nach hinten etwas verbreitert, punktirt-gestreift; Zwischenräume flach, auf der Scheibe fein zer- streut punktirt, hell strohgelb mit leicht angedunkelter Naht und folgenden bräunlichen Gitterflecken: hinter der Schulter ein schräger Längsfleck, der bis über die Mitte des 6. Zwischen- raumes hinabreicht; einer in der Mitte des 3. Zwischenraumes; zwei Flecken im 4. Zwischenraum (hiervon der vordere Fleck vor der Mitte) und zwei im 5. Zwischenraum (hiervon der obere Fleck an der Basis); die im letzten Drittel des 4. und 5. Zwischen- raumes befindlichen Flecken sind an einander gelehnt. Fühler- keule schwarz, Taster röthlichbraun. Borstenkränze der Hinter- schienen aus ungleichen Borsten gebildet. Das erste Glied der Hintertarsen so lang wie die zwei folgenden zusammen und viel kürzer als der obere Enddorn. — Länge 4 mm. Jagnob: Varsaut. (1 Ex.). Kleinen Stücken des Aph. melanostictus Schmidt überaus ähnlich, aber durch die ungehöckerte Stirnnaht, das viel spär- licher punktirte Halsschild, deutlicher und gröber punktirte 8* — 116 — Spitze der Flügeldecken und anders vertheilte Gitterflecken, aus- gezeichnet. Bei Aph. melanostictus ist der 4. Zwischenraum vor der Spitze stets ohne Fleck. 63. Aphodius (Volinus) nigrivittis Solsky. — Artutsch. — Kuli- kulan. 64. Aphodius (Volinus) exclamationis Motsch. — Sansar 30. Ш. — Samarkand. — Sintab. — Sarai 3. У. — Kainar 15. Ш. 65. Aphodius (Volinus) pustulifer Rttr. (1. с., р. 90). — Kisil- Кит: Sarybai-bulysch 21. ТУ. — Samarkand. — Kisilkum: Igam- berdy. 66. Aphodius (Melinopterus) prodromus Brahm. var. semipellitus Solsky. — Kainar 15. Ш. — Samarkand. — Karatübe, etc. 67. Aphodius (Melinopterus) punctatosulcatus Sturm. — Turusch- dara-Pass 17. VI. — Pendshakent. Nur zwei 4, welche sich von den europäischen Stücken nicht unterscheiden lassen. 68. Aphodius (Melinopterus) similis n. sp. Schwarz, von länglicher, flach gewölbter Gestalt, glänzend; Flügeldecken braunschwarz, nur der 2. Zwischenraum und die äusserste Spitze heller gefärbt. Kopf hinten einfach, vorn dichter und gröber punktirt; Stirnnaht undeutlich gehöckert; Kopfschild vorn sehr schwach ausgebuchtet, jederseits daneben im flachen Bogen gerundet, einfarbig schwarz. Halsschild mit groben Punkten einzeln besetzt; Basis fein gerandet, Seiten undeutlich geröthet. Flügeldecken in der Mitte leicht verbreitert, gekerbt-gestreift; die Kerbpunkte greifen die Ränder der Zwischenräume an, letz- tere kaum gewölbt, höchst fein und wenig dicht- punktirt, unbe- haart. Borsten am Apicalrande der Hinterschienen von ungleicher Länge. Der Metatarsus etwas länger als die zwei folgenden Glieder zusammen; der obere Enddorn der Hinterschienen fast so lang oder etwas kürzer als das erste Tarsenglied. — Länge 6 mm. Sintab 27. IV. (1 6). Diese Art gehört in die Nähe von Aph. inclusus Rttr. und — 117 — æ-signum Rttr. (1. e., р. 97), weicht aber durch die eigenthüm- liche Färbung und grössere Gestalt erheblich ab. 69. Aphodius (Melaphodius) lunifer Solsky. — Dshisak. — Sansar. 70. Aphodius (Piralus) Menetriesi Ménétr. — Sarai. — Uchum. — Urgut. — Kainar. — Pendshakent. 71. Aphodius (Piralus) Edgardi Solsky. — Кашаг. — Dshisak. — Lac. Tus-kane. 72. Aphodius (Acrossus) luridus Fabr. — Pendshakent. — Dshisak. — Sansar. — Uchum, etc. 73. Isochirus latevittis Rttr. (l. c., р. 33). — Sansar 24. Ш. 74. Pleurophorus (in sp.) apicipennis Rttr. (l. c., р. 29). — Dshisak 3. IV. — Temir-kauk 24. IV. — Turusch-dara-Pass. 75. Pleurophorus (Platytomus) variolosus Kol. — Temir-kauk 24. IV. — Dshisak 3. IV. — Turusch-dara-Pass 17. VI. 76. Rhyssemus (Zrhyssemodes) alutaceus Rttr. (1. с., р. 24). — Temir-kauk 24. IV. — Sarai 3. V. 77. Rhyssemus (Ithyssemodes) transversus Rttr. (1. c., р. 24). — Temir-kauk 24. IV. — Jany-Kurgan. — Sansar 29. II. 78. Rhyssemus (Æhyssemodes) obsoletus Rttr. — Kisilkum: Kalmatai 15. IV. 79. Rhyssemus (in sp.) berytensis Mars. — Sansar 29. Ш. — Jagnob: Takfon. 80. Rhyssemus (2% sp.) Reitteri Koshantsch. (nov. nom.). — Hum-kala 4. V. Ich ändere den Namen Zhyss. interruptus Rttr. (1. e., р. 27) wegen Zrhyss. interruptus Say (Bost. Journ. I, р. 178) in Reitteri. 81. Rhyssemus (22% sp.) geminatus Reitt. — Sansar. 82. Rhyssemus (?n sp.) algiricus Luc. — Uchum 29. IV. 83. Eremazus cribratus Sem. (Horae Soc. Ent. Ross. ХХУП, 1893, pp. 449 et 451). — Mussa-bai 12. IV. — Kum-kuduk. — Kisilkum: Kalmatai 15. IV. 34. Eubolbitus Radoszkowskii Solsky.— Artutsch 14. УТ. (1 а). 85. Geotrypes (in sp.) Jakowlewi Sem. — Kainar 21. Ш. — 118 — 86. Geotrypes (Anoplotrypes) impressus Gebl.— Kainar 21. 1. — Iskander-kul. — Obburden. — Ravat. 87. Lethrus (Scelolethrus) substriatus Krtz. — Dshisak 3. IV. — Sintab 27. IV. — Uchum 30. IV. — Kainar 14. Ш. 88. Lethrus (Autolethrus) politus Solsky. — Tachta-karatscha 17. 11022). 89. Lethrus (Autolethrus) geminatus Krtz. — Kainar 14. Ш. — Tachta-karatscha 17. Ш. 90. Lethrus (Abrognathus) pygmaeus Ball. — Uchum 1. V.— Dshisak 4. IV. — Sintab 27. IV. — Urgut 21. V. — Kainar 14. Ш. — Hum-kala 5. У. Diese Art ist bestimmt eine selbstständige und kann auf keinen Fall mit L. crenulatus Gebl. vereinigt werden. Sie variirt sehr stark in der Grösse (von 7—17 mm.) so wie in der Färbung von stahlblau bis tiefschwarz. 91. Lethrus (Abrognathus) Glasunowi n. sp. Körper schwarz oder erzfarben, wenig glänzend, eher matt. Kopf grob zerstreut, vorn runzelig punktirt; der Vorderrand ge- rade abgestutzt, vor demselben etwas vertieft; die Vertiefung hinten mit schrägen, einen spitzen Winkel bildenden Runzeln begrenzt; Augenlappen abgerundet. Mandibeln kurz, an den Seiten höher als die Oberfläche, im Bogen gerundet, fein gerun- zelt, ohne hornartigen Fortsatz beim & auf der Unterseite; Man- dibeloberfläche ohne Schrägleiste. Halsschild an den Seiten sehr dicht, auf der Scheibe weniger dicht, grob punktirt, in der Mitte mit einer deutlichen Längsimpression; Hinterwinkel stark, Vorderwinkel dagegen leicht verrundet. Flügeldecken deutlich gefurcht; die Streifen einander paarweise genähert; die Zwischenräume flach, auf seidenartigem matten Grunde sehr zerstreut, aber deutlich punktirt. Spitze der Flügeldecken beim & etwas vorgezogen, beim © flacher abgerundet. — Länge 14— 18 mm. Sarai 3. У. — Kainar 15. Ш. — Samarkand 3. II. Ich habe ca. 40 Exemplare dieser Art vor mir, die aber alle — 119 — unbewaffnete Mandibeln besitzen; es ist aber nicht ganz unwahr- scheinlich, dass alle Stücke dem weiblichen Geschlecht angehören. Diese Art erinnert durch die paarweise genäherten Streifen der Flügeldecken an Z. geminatus Krtz.; unterscheidet sich je- doch von allen Zethrus-Arten durch die auf mattem Grunde deut- lich punktirten Flügeldecken. Nach den Arbeiten des Herrn B. E. Jakowlew, der seine Aufmerksamkeit auf die verschiedene Bildung der Spitze der Flügeldecken wendete und auch wirklich gute Geschlechtsunterschiede fand, — würden vielleicht beide Geschlechter vorhanden sein, jedoch die Differenz bei meiner Art eine geringe ist. Schliesslich kann ich es nicht unterlassen die Aufmerksamkeit der Coleopterologen auf den Sammeleifer des Herrn D. Glasunow zu lenken. Bis jetzt ist mir kein zweiter Fall bekannt, wo ein Reisender als Resultat einer Sommerreise über 90 selbstständige Arten, in einer so kleinen Section, wie die coprophagen Lamelli- cornen eine bilden, mitgebracht hat! NEODORCADION DUX, sp. n. Auctore Е. =. Jalkowleff. d. Supra niger nitidus, albo-vittatus et maculatus; subtus omnino albus. Antennae (scapo excepto) tenues, longitudinem totius corporis multo superantes, nigrae, singulis articulis basi (basalibus late, mediis dimidiatim, apicalibus leviter rufescenti- bus anguste) albo-annulatis; scapo valido, elongato, sparsim tenuiter punctato, irregulariter albo-maculato breviterque rufes- centi-piloso, apice sulculo transverso obliquo instructo. Caput nigrum, infra, ad latera et antice album, tenuiter ruguloso- punctatum, maculis albis sat magnis irregularibus obsitum, intra insertionem antennarum distincte impressum suleuloque profundo longitudinali medio instructum. Prothorax longitudine latior, spinis lateralibus acutis, supra haud profunde rugoso-punctatus; linea media parum distincta, etsi paulo fortius transversim rugu- losa vittisque albis incompletis et interruptis utrinque limitata; praeterea superficie tota (linea media inclusa) maculis albis irre- gulariter dispersis obsita, ante scutellum sulculo longitudinali brevi sed sat profundo praedita, lateribus magis albis, pone spi- nas laterales serie setarum nigrarum instructis. Scutellum album vitta nigra medio notatum. Elytra basi prothorace unacum spinis lateralibus distincte latiora, medio valde convexa, ad humeros autem profunde impressa, vittis quattuor albis (laterali, humerali duabusque dorsalibus) decorata, his omnibus (excepta solum vitta externa dorsali longius ante apicem abbreviata) apice confluen- ® — 121 — tibus; vittis laterali et humerali ceteris latioribus; interstitiis vittarum latis, distincte sed modice convexis, nigris nitidis, spi- nulis granuliformibus praesertim ad basin copiose obsitis; sutura сопуеха apicibusque elytrorum fere laevibus; interstitiis omnibus (suturali incluso) pilis albis parce adspersis. Pedes (sieut subtus totum corpus) omnino albi; segmentum abdominale ultimum, tibiae tarsique praeterea pilis lutescentibus vestita; unguiculi brunnescentes. Long. 21 mm. Altai: ad lac. Marka-kul. Accedit N. Brandti Gebl., a quo differt imprimis antennis longis colore albo copiose decoratis, elytris aliter formatis spi- nulisque granuliformibus obsitis nec non prothorace linea media obsoleta. 5. Сверху черный, блестяций, съ бфлыми полосами и пят- нами, снизу сполна благо цвЪта. Усики, кромБ основного сустава, тонюе, гораздо длиннфе туловища, чернаго цвфта, съ широкими б$лыми кольцами въ основани каждаго сустава; на среднихъ суставахъ бфлый цвЪть занимаетъ всю основную половину, далБе же къ концу онъ замфчается лишь въ самомъ основан суставовъ, черный ФОНЪ КОТОрыхъ принимаетъ здфсь замфтный рыжеватый OTTB- нокъ; первый суставъ массивный, длинный, на вершинЪ съ ио- перечнымъ косымъ рубчикомъ, весь покрытъ мелкимъ, рЪфдкимъ пунктиромъ, отдБльными, неправильной Формьг бфлыми пятнами и короткими рыжеватыми волосками. Голова снизу, съ боковъ и напереди бЪлая, остальная поверхность чернаго BETA, мелко морщинисто-пунктированная, покрытая крупными, неправильной Формы б$лыми пятнами; между основашями усиковъ она за- MÉTHO вдавлена, а вдоль ея по срединф проходитъ глубокая ли- нейная бороздка. Переднеспинка шире своей длины, съ заостренными боко- выми шипами, сверху неглубоко морщинисто-пунктированная; — 122 — средняя полоска мало замфтна, хотя она нфеколько грубЪе по- перечно-морщиновата и сопровождается по сторонамъ разорван- ными и неполными бфлыми полосами; кромЪ того вся поверх- ность, не исключая средней полосы, покрыта раскиданными безъ всякой правильности б$лыми пятнышками; передъ щиткомъ за- MÉTHA довольно глубокая, но короткая продольная бороздка; на бокахъ переднеспинки преобладаетъ б$лый цвфтъ, а сзади боко- выхъ шиповъ идетъ рядъ длинныхъ черныхъ щетинокъ. Шитокъ бЪлый, съ черной продольной полосой посредин$. Надкрылья въ основной части замфтно шире переднеспинки BMÉCTÉ съ боковыми шипами, очень выпуклыя посредин$ и глу- боко вдавленныя въ плечевой области; вдоль нихъ проходятъ четыре б$лыхъ полосы (одна по внЪшнему краю, одна, плечевая и двЪф спинныхъ), которыя передъ концомъ надкрыльевъ сли- ваются вмфетЪ, за исключенемъ второй (средней) спинной, далеко не достигающей до конца; наиболБе широк1я полосы — внфшняя и плечевая. Промежутки между полосами широкме, замЪтно, но не сильно выпуклые, черные, блестяще, покрытые зерновид- ными шипами, особенно развитыми въ OCHOBAHIAXB надкрыльевъ и HA плечевомъ ребровидномъ промежутк$; выпуклый шовъ и концы надкрыльевъ почти гладке; BC промежутки, не исключая шва, одфты рФдкими отдфльными волосками бфлаго цвЪта. Ноги, также какъ и вся нижняя сторона туловища, сполна, бЪлаго цвфта; послднй суставъ брюшка, голени и лапки одфты KpOMB того желтоватыми волосками; когти буроватые. Длина 21 мм. Берега озера Марка-куль. , Видъ этотъ стоитъ ближе всего къ N. Drandti Gebl., но отличается главнымъ образомъ сильнымъ развитемъ благо цвфта на очень длинныхъ усикахъ, Формою надкрыльевъ, по- крытыхъ крупными зерновидными шипиками, и переднеспинкой съ неясно выраженной средней продольной полосой. — Hi — Vier neue Aphodien der russisch-europäischen Fauna. Beschrieben von D. Koshantschikow. 1. Aphodius (Volinus) Plustschewskii nov. sp. Gewölbt, ziemlich gestreckt, sehr glänzend, schwarz; Flügel- decken gelb mit schwarzer Naht und schwarzen gitterförmigen Strichmakeln. Kopf einfarbig schwarz, dicht runzelig punktirt, der Aussenrand stark aufgebogen, in der Mitte schwach ausge- buchtet. Stirn mit drei grossen Höckern, vor dem mittleren, in gleicher Entfernung vom Aussenrande, eine schwach begrenzte, halbkreisförmige Querleiste; Wangen wenig vorspringend. Hals- schild stark gewölbt, schwarz, an den Seiten schmal braun durch- scheinend; die Basis desselben deutlich stark gerandet, an den Seiten deutlich mit groben und feinen Punkten besetzt, auf der Scheibe äusserst fein zerstreut punktirt. Flügeldecken gekerbt- gestreift, die Kerbpunkte greifen die Ränder der Zwischenräume deutlich an, diese leicht gewölbt, fast glatt, nur an dem Spitzen- rande mit deutlicher Punktirung. Die Strichmakeln auf den Flügeldecken sind folgender Weise vertheilt: im 2. Zwischen- — 124 — raume ein Fleck hinter der Mitte; im 3. zwei Flecken, einer in der Mitte (er greift auch den 2. Zwischenraum etwas an), der andere weit hinter der Mitte, klein; im 4. Zwischenraume einer vor der Mitte, der andere weit hinter derselben; im 5. Zwischen- raume einer vor der Basis, der andere weit hinter der Mitte, und endlich noch ein schräger Längsstreif, welcher hinter der Schulter- beule beginnt und weit über die Mitte hinabreicht. Die hinter der Mitte befindlichen Flecken grenzen einer an den andern; ausser diesen Flecken befinden sich noch vor der Spitze gleich sehr kleine Flecken im 2., 3., 4. und 5. Zwischenraume. Mesosternum deutlich gekielt. Die Borstenkränze der Hinterschienen aus un- gleichen Borsten gebildet. Das erste Glied der Hintertarsen von gleicher Länge mit dem oberen Enddorn und fast so lang wie die zwei folgenden zusammen. Diese Art gehört in das Subg. Volinus Muls. und unter- scheidet sich von allen Arten dieser Gruppe durch die sehr deut- lich gerandete Basis des Halsschildes, die sehr grossen Höcker auf dem Kopfe, die robuste, gewölbte Gestalt und endlich durch die sehr beständige Zeichnung der Flügeldecken. Länge 7 mm. Patria: Gouv. Astrachan: Kirgisen - Steppe bei Chanskaja Stavka. Ich erlaube mir diese Art Herrn Wladimir Plustschew- sky-Plustschik, von welchem ich sie erhielt, zu widmen. 2. Aphodius (Volinus) variicolor nov. sp. Dem Aph. cervorum Fairm. am nächsten, aber durch fol- gende Unterschiede von allen Arten der Gruppe Volinus Muls. leicht trennbar. Kopf einfarbig hell rothbraun, beim © mit drei deutlichen Höckern; Halsschild von gleicher Färbung wie der Kopf, nur die Seiten sind heller gefärbt, die Flügeldecken varii- ren in der Farbe von hellgelb bis rothbraun; die Naht ist nur an der Nahtkante angedunkelt, der erste Zwischenraum daneben ist — 125 — von gleicher Färbung mit den Flügeldecken; die etwas dunkleren Gitterflecken auf den Flügeldecken sind wie folgt vertheilt: je zu einem Fleck in der Mitte des 3. und 4. Zwischenraumes und 1—3 Flecken vor der Spitze im 3., 4. und 5. Zwischenraume; dieselben sind bald länger, bald kürzer und verschwinden oft ganz, so dass die Flügeldecken einfarbig erscheinen. Solche Stücke erinnern sehr an die Arten des Subg. Zrytus Muls., unterscheiden sich jedoch durch die ungleichen Borstenkränze der Hinterschienen und durch die deutlich gehöckerte Stirnnaht. Länge 4—5, mm. Patria: Gouv. Astrachan: Kirgisen - Steppe bei Chanskaja Stavka. Ebenfalls von Herrn WI. Plustschewsky-Plustschik in wenigen Exemplaren gesammelt. 3. Aphodius (Melinopterus) planus nov. sp. Langgestreckt, sehr flach, glänzend, schwarz; Flügeldecken schmutzig gelbraun. Kopf schwarz, hinten zerstreut, vorn dicht und grob punktirt, mit deutlicher querer Stirnnaht, auf derselben drei deutliche Höckerchen, der Vorderrand schwach aufgebogen, vorn abgestutzt und sehr schwach ausgebuchtet. Halsschild auf- fallend breit, breiter als die Flügeldecken, sehr schwach gewölbt, die Vorderwinkel braun durchscheinend, an den Seiten gegen die Vorderwinkel ziemlich dicht und grob, auf der Scheibe zerstreut und feiner punktirt. Basis des Halsschildes um die Hinterwinkel und die Seiten deutlich dick gerandet. Schildchen schwarz, an der Basis punktirt, Spitze glatt, glänzend. Die Flügeldecken mit parallelen Seiten, ап der Spitze fein behaart, gekerbt-gestreift, mit flachen, äusserst fein, gegen die Spitze deutlicher punktirten Zwischenräumen, schmutzig gelbbraun mit dunkler Naht, Nebel- fleck, dunklen Seiten und Spitze. Unterseite dunkel gefärbt; Mesosternum sehr deutlich gekielt; die Metasternalplatte mit gefurchter Mittellinie und einzelnen groben, borstentragenden — 126 — Punkten besetzt. Enddorn der Vorderschienen sehr kurz, aber spitz; die Borstenkränze der Hinterschienen aus langen und kur- zen Borsten gebildet. Das erste Glied der Hintertarsen länger als der obere Enddorn und ebenso lang wie die folgenden zwei zu- sammen. Beim G ist die Stirn mit drei deutlichen Höckerchen bewaffnet, das Halsschild nach vorn nicht verschmälert und minder dicht punktirt. Beim © ist die Stirnleiste nur mit drei äusserst schwachen Höckerchen versehen, das Halsschild ist nach vorn deutlich ver- schmälert und dichter punktirt. Diese Art unterscheidet sich von Aph. prodromus Brahm. durch den bewaffneten Kopf, von punctatosulcatus Strm. durch die verschiedene Bildung der Metasternalplatte und von allen Arten des Subg. Melinopterus Muls. durch die äusserst flache Gestalt. Länge 4, mm. Patria: Orenburg. Zwei Exemplare (49) in meiner Sammlung. 4, Aphodius (Nialus) subtilis nov. sp. Dem Aph. Sturmi Harold sehr ähnlich, aber flacher und breiter, rothbraun. Kopf ziemlich flach mit fein aufgebogenem, in der Mitte leicht ausgebuchtetem Aussenrande; Stirn sehr dicht, aber fein punktirt, in der Mitte zu einer äusserst kleinen Beule aufgetrieben. Halsschild von der Breite der Flügeldecken, an der Basis ungerandet, gröber und zerstreut punktirt. Flügeldecken stärker punktirt-gestreift, die Zwischenräume ebenso punktirt, aber nicht so flach, eher gewölbt; der Nahtstreif vor der Spitze stark vertieft, die übrigen zur Spitze sogar weniger vertieft als bei Aph. Sturmi (bei welchem der Nahtstreif nicht vertieft ist); der erste und zweite Streifen dicht vor der Spitze im Bogen mit einander verbunden; bei Aph. Sturmi dagegen laufen die ersten vier Streifen zur Spitze frei aus. Das erste Glied der Hintertar- sen und der grössere Enddorn von gleicher Bildung wie bei Aph. Sturmi. Von Aph. vitellinus Klug durch oben angeführte Merkmale gleichfalls bestimmt verschieden. Länge 37, mm. Patria: Astrachan. Ein Exemplar in meiner Sammlung. an er EE ь НОВЫЯ ПОЛУЖЕСТКОКРЫЛЫЯ | (Hemiptera Heteroptera) ПАЛЕАРКТИЧЕСКОЙ ОБЛАСТИ. Е. I. Яковлевна. Hemiptera Heteroptera palaearctica nova. Von 53. EE. Jakowleff. 1. Phimodera testudo n. sp. Körper breit oval, braünlichgrau, sehr kurz weisslich be- haart und sehr fein punktirt. Seiten des Pronotum breit abge- rundet, ganzrandig, ohne Ausschnitt. Schildgrund viel breiter als Kopf mit Augen, Schildkiel deutlich, punktirt. Beine unbe- wehrt. — Länge 6 mm. Mongolei. Туловище широко-овальное, болБе выпуклое съ верхней сто- роны, буровато-сфраго цв$та, покрытое короткими б$ловатыми волосками, боле замфтными на нижней сторонф, и густымъ, очень мелкимъ пунктиромъ; на задней половин переднеспинки и по всему щитку раскиданы гладке бЪфловатые бугорки. Голова четырехугольная, HECKOABKO съуженная кпереди, одинаково раз- витая какъ въ длину, такъ и въ ширину (съ глазами), съ пологой вырЪзкой по боковымъ краямъ; носовой валикъ широкй, въ OCHO- ваши вдавленный, а затБмъ выпуклый; боковыя части головы гораздо шире валика и посредин$ выпуклыя; глаза нЪсколько стебельчатые, крупные, очень выпуклые; усики довольно толстые, чернаго цвфта, третий суставъ наиболфе короткий съ свфтлой вер- шиной, пятый —самый длинный. Переднеспинка въ 2), раза, шире своей длины, съ глубокимъ поперечнымъ вдавленемъ, отдфляю- щимъ первую треть ея отъ остальной части; на передней части кром$ довольно глубокихъ извилинъ не замфчается никакихъ вы- ступовъ и бугорковъ, свойственныхъ другимъь видамъ Р/ито- Чета; передн край ея прямо обрЪзанъ, боковые края весьма расширеньг и правильно округлены по всей длинф, безъ всякой вырфзки сзади шейнаго угла, который представляется въ видЪ небольшого зубчика; плечевой уголъ округленный, безъ вырЪзки. Шитокъ большой, покрываюний все брюшко, съ поверхностью неровной, одноцв$тный, съ раскиданными въ безпорядкЪ б$ло- ватыми плоскими бугорками и черными пятнышками; основане его гораздо шире головь: съ глазами; вдоль проходитъ ребро, покрытое такимъ-же пунктиромъ какъ и остальная поверхность, которое не достигаеть вершины щитка. Брюшко, также какъ вся нижняя сторона туловища, свЪтлое, покрытое очень мелкимъ черноватымъ пунктиромъ, сгущеннымъ по бокамъ и разъеди- неннымъ посрединЪ; бфловатые бугорки по краямъ брюшного ободка, слабо развитые, мало зам$тные. Ноги св$тлыя, невоору- женныя; бедра покрыты крупными черными точками, которыя мфстами сливаются въ пятна; тая парныя пятна помфщаются Ha вершин бедръ; голени съ черными полосками въ OCHOBAHIN и Ha конц$; лапки рыжеватыя, послБдн1й суставъ ихъ къ концу и когти черные. — Дл. 6, шир. 4 мм. Единственная Форма этого рода, легко отличающаяся OTB BCEXB остальныхъ видовъ переднеспинкой широко-округленной съ боковъ, безъ всякихъ вырЪзокъ на переди и сзади. Встр$чается въ Монголии. Н. 5. Е. В. ХХУШ. 9 — 130 — Astirocoris, nov. gen. Körper oval, platt, kahl, oben grob punktirt. Kopf schmal, viel länger als breit, Stirnschwiele sehr kurz, tief eingeschlossen. Augen klein. Fühler dünn, Glied 3. nur °/, von 2., Glied 4. etwas kürzer als 2., Endglied das längste. Pronotum quer, breit, vorn verschmälert und geneigt, Vorderrand tief ausgeschnitten und breiter als Kopf mit Augen; Seitenrand fast gerade, Schulterecke stumpf, breit abgerundet. Schild so lang als Rücken, eben, ohne Längskiel, Schildgrundwinkel mit kallosen Knoten. Aussentheil des Corium frei. Connexivum breit, eben. Bauch unten etwas mehr gewölbt als Schild; Stinkdrüsenöffnungen rund; Beine ziemlich stark, Schienbeine sehr fein bedornt. Родъ этотъ занимаетъ промежуточное м$сто между Trigo- nosoma Lap. и Leprosoma Ват; туловище его менфе выпукло чфмъ у перваго и значительно выше чфмъ у второго; лопасти переднегруди совершенно такой-же POPMbI какъ у Trigonosoma, между TEMB сравнительно узюай щитокъ, оставляющий знази- тельную долю надкрыльевъ и широюй плосюй брюшной ободокъ свободными, сближаютъ его съ Leprosoma. Голова узкая, почти въ 11/, раза длиннфе своей ширины, съ очень короткимъ носовымъ валикомъ и сильно развитыми, выпук- лыми скуловыми отростками; вообще по длинф головы и отчасти по ея ФормЪ новый родъ приближается болБе къ Leprosoma, но у поел6дняго передняя половина головы, или, точнфе, выдаюццеся впередъ скуловые отростки загнуты внизъ, тогда какъ у нашего рода они прямые, какъ въ р. Trigonosoma. Глаза небольше, едва, выдаюппеся, тогда какъ у Leprosoma они вдвое крупнЪе и весьма выпуклые. Усики тонке, нитевидные, второй суставъ ихъ на 1) длиннфе третьяго, четвертый суставъ нфсколько короче второго, пятый самый длинный, равный двумъ предъидущимъ суставамъ BMBCTÉ. Переднеспинка широко поперечная, сильно съуженная кпереди; передняя половина ея загнута внизъ и отдЪ- ляется отъ задней высокимъ поперечнымъ ребромъ; передний край глубоко вырЪ$занный, шире головы, взятой BMÉCTÉ съ гла- зами, такъ-что шейные углы выступаютъ по сторонамъ глазъ въ видЪ тупыхъ зубчиковъ. У Leprosoma передний край передне- спинки уже головы съ глазами. Боковые края почти прямые, съ очень пологой выемкой до самыхъ плечевыхъ угловъ, которые очень развиты и широко округлены. Передняя часть передне- спинки кажется вдавленной вслБдств!е того, что передний и 60- ковые края ея килеватые, а извилины: — выпуклыя; вообще эта часть имфетъ поверхность весьма неровную, тогда какъ задняя половина, равномЪрно выпуклая, грубо пунктирована и поперечно- морщиниста. Цитокъ достигаетъ до конца брюшка, языковид- ной Формы, съ боковыми краями почти прямыми, съ двумя глад- кими бугорками въ OCHOBAHIN, но безъ продольныхъ реберъ; во- обще щитокъ по своему виду напоминаетъ этотъ органъ у Tri- gonosoma, но боле узкая Форма его напоминаетъ Leprosoma. Брюшной ободокъ плосюй, широкй, далеко выдающийся изъ-подЪ щитка, съ поверхностью ровной и едва замфтными, тупыми за- зубринами въ заднихъ углахъ сегментовъ. Брюшко болБе вы- пуклое чфмъ щитокъ; устьица отдфлительныхъ железъ явствен- ныя. Ноги довольно толстыя, голени покрыты очень нфжными шипиками. Положеше, занимаемое новымъ родомъ въ системЪ, видно изъ аналитической таблицы родовъ группы Trigonosomaria, свой- ственной только южнымъ частямъ палеарктической области: ir Semilürsoslang alsader Rücken WE... a, NEST. 1. Schild nur 1/, oder */, des Hinterleibes deckend . . . . . . 6. 2. Schild schmal, mit geraden, parallelen Rändern. Connexivum breit, platt. Vorderbrust mit lappenförmiger Erweiterung. 3. 2. Schild breit, abgerundet, den ganzen Rücken deckend. Con- nexivam'sehr schmal, kielformier I... arm RR. 3. Schild doppelt schmäler als der Rücken, mit durchlaufendem Mittelkiel. Vorderbrust am Innenrande über den beiden Hüft- pfannen mit einem kleinen, stumpfen Zahn bewehrt . .. Leprosoma Bär. 9 * — 132 — 3. Schild nur Y, schmäler als der Rücken, ohne Kiel. Vorderbrust mit grossem abgerundenten Halskragen . Astirocoris n. gen. 4. Körper mässig gewölbt, fast dreieckig. Halskragen breit, lap- penförmig . . . . sh ARRET . 15 Trigonosoma Pape 4. Körper sehr Е et ohne-Kragen zn Е 5. Körper fast kügelig, breit quer, vorn gestutzt. Beine spitz- höckerig und sägezähnig . . . . . . . . . . Vilpianus Stäl. 5. Körper sehr gewölbt, oval. Kopf wenig geneigt. Beine mit feinen Dornen und Borsten . . . . . . . . Bolbocoris Dall. 6. Bauchschiene 2. mit vorstehendem Höcker. Schild länger als Corium. Schulterecke ausgeschnitten. Vorderbrust mit kleinem zahnförmigen Kragen... . . . . . . . . Asaroticus Jak. 6. Bauchgrund ohne Höcker. Schild so lang de Corium. Schul- terecke abgerundet. Vorderbrust mit breiten, abgerundeten Lappen‘. nos: сть At рено ОИ ea 7. Kopf wenig geneigt, viel länger als breit. Augen klein. Seitenrand des Pronotum ausgeschweift. . . . Putonia Stäl. 7. Kopf vertical, so lang als breit. Augen gross, gewölbt. Seiten- rand des Pronotum fast gerade... . . Crypsinus Dohrn. 2. Astirocoris intermittens n. sp. Ganz lehmgelb, oben ziemlich grob punktirt; auf der ge- wölbten Höhe des Pronotum eine Querrippe. Schildgrund grob runzelig punktirt, in jedem Grundwinkel ein weisslicher Knoten. Connexivum einfarbig. Bauch unten zerstreut röthlich punktirt, mit schmalem, bräunlichen Seitenstreif. — Länge 51, mm. Turkestan. Все туловище BMbCTB съ конечностями OAHONBETHOE, желто- вато-бурое, сверху довольно сильно пунктированное. Глаза темно- бурые. Поперекъ переднеспинки проходитъ высокое гладкое ребро, He достигающее до конца, плечевыхъ угловъ, или прямое, или-же посредин$ имфющее явственный изломъ въ видЪ зигзага; выпуклыя-же ребра окружаютъ буроватыя извилины. Въ основ- ныхъ углахъ щитка по гладкому б$ловатому бугорку, OTTÉHEH- — 153 — ному съ внфшней стороны буроватой впадиной; OCHOBAHIE щитка, нфсколько возвышенное и покрытое такими-же крупными рЪд- кими точками, иногда сливающимися въ поперечныя морщинки, какъ и переднеспинка; остальная часть его съ поверхностью ровной, пунктиръ на которой болБе мелкий. Брюшко покрыто очень рфдкими буровато - красными точками; по бокамъ его проходитъ узкая темно-бурая продольная полоска.—Дл. 51, мм. Видъ этотъ былъ открытъ В. А. Баласогло въ ТуркестанЪ, BB двухъ мЪетностяхъ: Ташъ-суат$ и Азретф. 3. Sciocoris ogivus п. sp. Kopf so breit als Schild, Augen klein, Fühlerglied 2. dop- pelt länger als 3., Seiten des Pronotum mit farblos punktirtem Saum, Vorderrand des Pronotum breiter als Kopf mit Augen. Brustmitte und Bauch unten am Grunde schwarz. — Länge 6 mm. Transkaukasien: Borshom. Туловище овальное, довольно широкое, свфтло-буроватое, сверху густо покрытое очень н5ёжнымъ черноватымъ пунктиромъ, который на надкрыльяхъ болфе разъединенъ; боковые края пе- реднеспинки и OCHOBAHIE надкрыльевъ съ безцв$тнымъ пункти- ромъ. Голова довольно большая, въ видЪ овальнаго щитка; вы- рЪзка передъ глазами незначительная; посл5дше ум$ренной вели- чины. Усики блБдно-буроватые, вершина, 3-го и, особенно, два посл5дне болБе утомценные сустава темно-бурые; второй су- ставъ вдвое длиннфе третьяго и равенъ четвертому, который HB- сколько короче 5-го сустава. Хоботокъ доходитъ до конца средне- груди. Переднеспинка почти одинаковой длины съ головой, кпереди слегка съуженная, передй край ея шире головы съ глазами, шейный уголъ тупой, боковые края слегка округлены и на всемъ протяжени покрыты безцвЪтнымъ пунктиромъ. Шитокъ въ осно- ван одинаковой ширины съ головой и на '/, короче своей длины, трехугольной Формы, на вершин$ округленный; въ основныхъ углахъ его находится по бфловатому гладкому бугорку, который съ внёшней стороны оттфненъ чернымъ пятномъ; вдоль щитка замфтно плоское широкое ребро. Corium Ha внфшнемъ Kon заостренный, одинаковой длины со щиткомъ; перепонка короче брюшка, CBBTIAA, полупрозрачная, съ бурыми полосками и пят- нами на ребрахъ. Брюшко въ основан съ черноватымъ попе- речнымъ пятномъ посредин$; небольшое пятно замфчается и по- срединЪ посл$дняго сегмента; дыхальца черноватыя; брюшной ободокъ севЪтлый съ черноватыми полосками по краямъ сегмен- товъ. Бедра передней пары вооружены съ задней стороны не- большими шипиками; BCE бедра, кромЪ того, покрыты крупными точками и большими черными пятнами передъ вершиной; голени очень нфжно пунктированы. — Дл. 6, шир. 37, мм. Видъ этотъ болБе всего близокъ къ Sc. terreus Schr., но оличается отъ посл$дняго, кром$ отсутетвя черныхъ полосъ по бокамъ брюшка, слфдующими признаками: головой въ видф полу- круглаго щитка, глазами меньшей величины, переднеспинкой слабо съуженной кпереди, трехугольнымъ спиннымъ щиткомъ съ боле широкимъ основашемъ и болфе узкой вершиной и туло- вищемъ съ болБе параллельными краями, тогда какъ у SC. ter- reus Schr. голова трехугольной Формы, глаза боле крупные, переднеспинка сильнфе съужена кпереди, щитокъ почти языко- видный, основаше его уже головы, а вершина болБе ши- роко округлена, наконецъ, туловище постепенно расширяющееся кзади. Единственный экземпляръ найденъ быль въ окрестностяхъ Боржома. 4. Peribalus peltatus п. sp. Kopfschild gross, oval, so breit als Schildgrund; Stirn- schwiele eingeschlossen; Fühler kurz, kaum länger als Kopf und Pronotum zusammen, weisslich, Glied 4. und 5. schwarz gerin- gelt. Augen klein. Seitenrand des Pronotum vorn sehr leicht ausgeschnitten. Connexivum ohne Flecken. — Länge 8 mm. Turkmenien: Askhabad. Туловище блБднаго буровато-желтаго HBÉTA, густо покры- — 155 — тое очень MEIKUMB пунктиромъ, частью чернымъ, частью без- цвфтнымь. Головной щитокъ большой, овальный, нЪФеколько длинне своей ширины (взятой съ глазами) и также длиннЪе переднеспинки по средней ея лини и почти одинаковой ширины съ основашемъ спинного щитка (scutellum); глаза неболыше, далеко отстоящйе отъ простыхъ глазковЪ (болфе ч$мъ на види- мый д1аметръ глаза). Усики короче ч5мъ у Р. vernalis Wolff, второй суставъ ихъ замфтно длиннЪе третьяго, блфдно-желтова- тые, 4-й и 5-й суставы съ широкимъ чернымъ кольцомъ. Хобо- токъ достигаеть до брюшка. Переднеспинка съ широко окру- гленными задними углами, кпереди сильно съуженная, съ боко- выми краями слабо выр$занными передъ шейнымъ угломъ; nepeaniii край ея уже головы съ глазами. Шитокъ на KOHILE свфтло-желтоватый. Брюшной ободокъ блЪдно-рыжеватый, съ немногими очень мелкими черными точками въ переднихъ и зад- нихъ углахъ сегментовъ. Нижняя сторона туловища еще CBET- abe верхней, съ черноватыми дыхальцами U слабыми продоль- ными полосками изъ мелкихъ черныхъ точекъ. Ноги блдныя, однопвфтныя, съ небольшими парными пятнышками чернаго пвЪта на нижней сторонф бедръ, передъ ихъ концомъ. — Длина 8, ширина 5 мм. Одинъ экземпляръ изъ окрестностей Асхабада. 5. Dolycoris baicalensis п. sp. Körper lang behaart; Kopf so lang als breit, Stirnschwiele durchlaufend, Fühler schwarz, Wurzelglied bleich. Schulterecke breit abgerundet; Seiten des Pronotum deutlich gerundet. Schild am Grunde viel breiter als Kopf mit Augen. — Länge 8, — 9 mm. Gouv. Irkutsk: Kultuk. Все туловище и конечности густо покрыты длинными, стоя- чими, бфловатыми волосками, только надкрылья голыя, M AANH- ные волоски оторачиваютъ лишь BHBINHIN край corium’a. Голова одинаково развита какъ въ длину, TAKE и въ ширину, боковые — 136 — края ея едва выгнуты передъ глазами, носовой валикъ свобод- ный, всегда короче скуловыхъ выступовъ. Переднеспинка съ боковыми краями слегка округленными, съ плечевыми углами широко и правильно округленными. Шитокъ въ основанш почти на У, шире головы съ глазами и на '/, короче своей длины. Кожистая часть надкрыльевъ продолжается далЪфе конца, щитка. Вдоль головы проходитъ четыре широкихъ черныхъ полосы, изъ которыхъ внфшн!я занимаютъ боковые края го- ловы; полосы эти продолжаются и вдоль переднеспинки, TE онф еще шире, причемъ боковая пара ограничена по краямъ Öb- ловатыми наружными бортиками. Шитокъ въ основанш бол$е или менфе черный, съ тремя бЪФловатыми пятнами посредин$ и двумя въ основныхъ углахъ: эти пятна протягиваются болфе или менфе вдоль щитка, но выражены гораздо слабЪе, вершина его довольно пр1остренная, б$ловатая. Брюшной ободокъ б$ловатый съ болышимъ чернымъ пятномъ въ OCHOBAHIH и на конц$ каждаго сегмента. Брюшко снизу бл$дно-зеленоватое или грязно-желто- ватое, съ такимъ-же расположешемъ черныхъ пятенъ и точекъ, какъ у 0). varicornis Jak. Ноги бл$дно-буроватыя съ чернымъ пятномъ передъ концомъ бедръ и чернымъ же послФднимъ су- ставомъ лапокъ. — Дл. 8—9 мм. Видъ этоть близокъ къ D. varicornis Jak., отличаясь отъ послБдняго меньшей величиной, большимъ развитемъ черныхъ пятенъ и полосъ, сполна черными усиками, болЪе короткой голо- вой и Формою переднеспинки, боковыя стороны которой гораздо болфе округлены, особенно на плечевыхъ углахъ; кромЪ того у описываемаго вида пунктиръ переднеспинки и щитка гораздо мельче и гуще ч$мъу D. varicornis Jak. НЪФеколько экземпляровь было найдено въ АвгустБ въ окрестностяхъ Вултука. 6. Aradus Bergrothi п. sp. Körper klein, graubraun. Fühler ziemlich dick, bräunlich; Glied 2. zum Grunde allmählich schwächer, kaum länger als HE Glied 3. und 4. zusammen, an der oberen Hälfte schwärzlich, am Ende gelbweiss; Glied 3. und 4.schwärzlich, 3. am oberen Rande gelbweiss, etwas länger als 4. Schnabel fast auf die Mitte der Mittelbrust reichend. Pronotum ganzrandig, Halsecke vorstehend, Seitenrand vorn tief geschweift, Schultern breit abgerundet; Mittelkiele parallel, hinten etwas divergirend, Seitenkiele schief. Schultermakel weisslichgelb. Seitenrand der Halbdecken am Grunde fein verbreitert und gelb gefleckt, Rippen gelb ge- sprenkelt; Bauch bräunlich, Einschnitte des Hinterleibes rost- gelblich. Beine bleich, Schenkelmitte braun. — Länge 5 mm. Turkestan: Taschkent. Туловище небольшое, продолговато-овальное, сфровато-бу- paro цвфта. Длина головы нЪфеколько боле ея ширины, взятой BMÉCTÉ съ глазами; предглазный шипъ малоразвитый, тупой; бу- горки поддерживаюние усики простые; усики довольно толстые, второй суставъ ихъ постепенно расширяюцийся къ вершинЪ, едва длиннфе 5-го и 4-го, взятыхъ BMÉCTÉ, тремй суставъ нф- сколько длиннЪе четвертаго; цвЪтъ ихъ буроватый, послфдне два. сустава, а равно и верхняя часть второго, черноватые, самыя вершины 2-го и особенно 3-го суставовъ желтовато-бЪфлыя. Хоботокъ достигаетъ почти до половины среднегруди. Глаза 10- вольно крупные, весьма выпуклые. Переднеспинка съ вифшними краями цфльными, безъ зубчиковъ, передний край ея съ глубо- кой выемкой, такъ-что шейные углы выдаются значительно впе- редъ; боковой край передъ шейнымъ угломъ съ глубокой вырЪз- кой въ видБ входящаго тупого угла; плечевая область широко округленная; продольныя ребра HECKOABKO расходятся къ заднему краю; на плечахъ большое б$ловато-желтое пятно. Щитокъ продолговато-овальный, длиннЪе переднеспинки, съ тупой, округ- ленной вершиной и приподнятыми боковыми краями. Надкрылья у OCHOBAHIA слегка расширенныя, съ желтоватымъ пятномъ на вн.шнемъ краю этого расширеня и съ желтоватыми пятныш- ками на поперечныхъ и продольныхъ ребрахъ. Брюшко бурова- тое, съ широкими рыжеватыми окраинами брюшныхъ колецъ на — 138 — 0601K6. Ноги блБдно-рыжеватыя, средняя часть бедръ бурова- тая. — Дл. 5 мм. Одинъ экземпляръ найденъ быль В. А. Баласогло въ окрестностяхъ Ташкента. По общему облику и величинф близокъ къ А. selectus Jak. и À. vitiosus Jak., но отличается отъ нихъ глубокой выр$зкой бокового края переднеспинки, св$тлымъ пятномъ на ея плече- BbIXb закругленшяхъ и относительной длиной и цвфтомъ усиковъ. 7. Aradus turkestanicus п. sp. Körper schmutzig braungelb. Kopf viel länger als breit, Augen sehr gewölbt, Fühler kurz, Glied 2. länger als 3. und 4. zusammen, schmutzig rostbräunlich, am Ende braun, mit zer- streuten weissen Höckern; Glied 3. fast 2, mal kürzer als 2., gelblichweiss, zum Grunde dunkler, Glied 4. merklich länger als 3., schwarz. Schnabel fast auf das Viertel der Mittelbrust reichend. Pronotum am Rande gezahnt. Schild am Grunde und Rande roströthlich. Seitenrand der Halbdecken am Grunde verbreitert und bleich gefärbt. Beine gelbbräunlich, Schienbeine am Grunde und Ende bleich. — Länge ö 8, © 6 mm. Turkestan: Taschkent. Туловище продолговато-овальное, грязнаго буровато-жел- таго цвфта. Голова значительно болфе развита въ длину чЁмъ въ ширину; предглазный шипъ тупой, довольно коротюй, рыже- ватаго цвфта, какъ и вся голова; шипы поддерживающие усики двойные, т. €. съ сильнымъ зубцомъ съ внфшней стороны; глаза очень выпуклые, но неболыше. Усики KOPOTKIE, 2-й суставъ ихъ на '/, короче головы, но длиннфе остальныхъ двухъ, взя- тыхъ вмЪфстЪ, трет суставъ въ 2!/, раза короче второго, чет- вертый замЪтно длиннфе третьяго; первые два сустава грязно- рыжеватые, изъ нихъ второй на самой вершин$ бурый и покрытъ р$дкими, неправильно разбросанными бЪловатыми бу- горками; третй суставъ весь желтовато-бфлый, лишь въ самомъ основами HECKOABKO бур$ющ; mocıbauiü суставъ черный. Хоботокь идеть Narbe конца переднегруди и захватываетъ 1. часть среднегруди. Переднеспинка, съ сильными зубчиками по боковымъ краямъ, которые въ плечевой части широко закру- глены, à кпереди съуживаются почти прямо; ребра переднеспинки 3aMBTHO расходятся къ заднему краю. Шитокъ почти языковид- ной Формы, съ тупой вершиной и приподнятыми краями; эти края и н5сколько выпуклое основане его красновато-рыжаго цвфта. Надкрылья у основан!я расширенныя, съ свфтлымъ пят- HOMB на расширенной части; clavus и задняя часть Ccorium’a темно-бурые, съ болЪе свфтлыми поперечными ребрами; продоль- ное клавальное ребро иногда ярко-рыжее; перепонка буроватая съ боле св$тлыми ребрами. Брюшко и широкй брюшной 060- докъ рыжеватые, съ болБе темными пятнами и полосками; среднегрудь съ широкими черными продольными полосками. Ноги блБднаго желтовато-бураго цв$та; OCHOBAHIA и концы го- леней свЪфтлфе. Послфдшй генитальный суставъ 9 коротьй, широюй, внфшний край его HECKOJBKO вырфзанъ и усаженъ мелкими зубчиками. — Дл. д 8, 2 6 мм. Н$еколько экземпляровъ изъ окрестностей Ташкента, изъ сбора В. А. Баласогло. Новый видъ относится къ групп À. betulae L., но отъ BCEXB прочихъ хорошо отличается короткими усиками и Формою генитальнаго сустава, болБе расширеннаго и укороченнаго ч$мъ у видовъ означенной группы. Verzeichniss der von Herrn Peter Schmidt 1892 um Issyk-kul gesammelten Curculio- niden. Von .Т. Faust. 1. Dactylotus trivialis Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 161). — Kara-tuma, Issykkul-Ebene. 2. Catapionus confidens n. sp. Cat. lineato Fabr. similis et affinis, minus dense subalbido-squamosus ; rostro longiore apicem versus mullo minus dilatato, canalicula transversa basali vix dis- fincta, dorso longitudinaliter canaliculato; fronte angustiore abbreviatim sulcata; prothorace latitudine nonnihil breviore, late- ribus rotundato, antice posticeque angustato; elytris obsoletissime striatis, in strüs ил conspicue punctulatis, interstitüs alternis nonnihil densius squamulosis; pedibus brevioribus, femoribus cras- sioribus. — Long. 6.3, lat. 2.5 mm. Dorf Nadeshdinskoje. Auf den dichtest beschuppten Stellen stehen die kurz-ovalen Schuppen kaum so dicht als auf den am dünnsten beschuppten des lineatus, überall schimmert daher die dunkle Grundfarbe durch; die Schuppen sind schwach perlfarbig. Kopf und Rüssel haben — 141 — annähernd die Form derer des Dochturovi, dagegen sind die Fühler kürzer als bei beiden Arten und Geisselglied 1. kürzer als 2. Tho- rax etwas länger als bei löneatus, der Vorderrand wie bei diesem in der Mitte ausgerandet, in der basalen Hälfte aber nicht paral- lelseitig, sondern zur Basis deutlich, wenn auch etwas weniger als zur Spitze verengt. Die Decken unterscheiden sich von denen des lineatus durch feinere Sculptur, die namentlich an den Seiten kaum zu constatiren ist, und dünnere Beschuppung. Die Beine ha- ben fast dieselbe Form als die des Dochturovi, sind aber noch kürzer. 3. Foucartia squamulata Hrbst. — Wernyj. 4. Paophilus ') indutus п. sp. Ovatus, convexus, niger, pilis canis interdum metallescentibus sat dense vestitus; antennis brevioribus et crassioribus pedibusque (femoribus muticis exceptis) rufis; fronte lata foveola impressa; rostro ut illa subplano apice transversim impresso; prothorace subquadrato lateribus aequaliter rotundato, confertim punctato; elytris breviter ovatis punctato-substriatis. — Long. 2.8—3.4, lat. 1.3—2 mm. Kara-tuma, Podgornyj, Usunagatsch. Der Körper hat annähernd die Form des P. afflatus Boh., ist aber mit längeren zugespitzten Haaren bekleidet und unterschei- det sich sowohl durch diese als auch durch dickere und kürzere Fühler von den bisher beschriebenen Arten dieser Gattung. Geis- selglied 1. das längste, 2. kaum länger als das kugelige dritte. Kopf und Rüssel flach, dieser nahezu parallelseitig, so breit als die Stirne und beinahe so lang als breit. Thorax viel feiner und oberflächlicher punktirt als bei afflatus, an den Seiten mehr ge- rundet. Schildchen sehr klein dreieckig. Decken kaum um die Hälfte länger als breit, weniger hoch gewölbt. Die Beine kürzer und dicker als bei afflatus, die haarartige Bekleidung mit einge- mischten dickeren Haaren steht hinten etwas ab und bei gut er- halten Stücken auf Spatium 5 etwas dichter. Gewöhnlich ist die Mitte der Schenkel schwarz, selten sind die ganzen Beine roth. 1) Siehe Faust «Die Gattung Sciaphilus Sch.» in Stett. Ent. Ztg. 1890, р. 249. — 142 — 5. Eustolus piliferus Hochh. — Wernyj, Przewalsk. 6. Tylodrusus corruscus Germ. — Ili-Thal. 7. Xylinophorus prodromus К st. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 177). — Tschunshin, Issyk-kul. 8. Piazomias modestus Fst. (l. c., р. 178). — Przewalsk. 9, Chlorophanus caudatus Gyll. — Ili-Ufer. 10. Asemus viridans M&n. — Kara-tuma. 11. Sitona lateralis Gyll. — Wernyj, Przewalsk. 12. Sitona callosa Gyll. — Kara-tuma, Tschunshin. 13. Ptochus cephalotes п. sp. Elongatus, convexus, miger, dense subalbido-squamosus, fusco-hirtus; antennis brevioribus pe- dibusque rufo-brunneis; fronte latissima convexa; rostro conico latitudine breviore; prothorace transverso retrorsum angustato, disperse nigro-punctato; elytris elongato-ellipticis tenuiter punc- tato-striatis, interstitiis planis uniseriatim nigro-punctulatis. — Long. 4, lat. 1.3 mm. Kara-tuma. Die längste der bisher beschriebenen Arten und dem Hauseri Fst. ähnlich, aber einfarbig dicht weisslich beschuppt, die Behaa- rung kürzer, ihr Kopf mit den Augen fast breiter als der Tho- raxvorderrand, der Thorax ebenso geformt als bei diesem, aber vorne rechtwinkelig zur Achse abgeschnitten. Fühlergeissel etwas kürzer als der Schaft, ihr Glied 1. so lang als die beiden folgen- den zusammengenommen. Geissel an der Spitze etwas breiter als die halbe Stirne, die Pterygien seitlich nicht erweitert, zwischen den Fühlereinlenkungen nur !/, so breit als die Stirne, mit weit- läufigen Pünktchen besetzt. Decken 2!/ mal so lang als breit, in der Mitte am breitesten, die Streifen feiner als bei Hauseri, die Punkte in den Streifen kleiner und mit einem kurzen anliegenden Härchen; die Schuppen auf den Decken oval, dicht an einander gelegt, ihre Färbung weisslich. — Nach einem Exemplar. 14. Nastus Kuschakewitschi Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, р. 105). — Ili-Thal. 15. Corigetus divisus n. sp. Cor. trepido Fst. similis et — 145 — affinis, sed haud setosus; fronte multo latiore, rostro longiore valde conico; articulo primo funiculi secundo dimidio longiore; protho- race intra apicem rotundato-angustato; elytris tenuissime dense- que punctulato-striatis, sutura plerumque dilutioribus. — Long. 4— 5,5, lat. 1.4—2 mm. Podgornyj; auch aus der centralen Mongolei bekannt. Die mongolischen Stücke hatte ich früher als eine Varietät des Semenovi ?) Fst. aufgefasst; sie unterscheiden sich von ihm jedoch konstant durch den fehlenden Stirnpunkt, zur Spitze viel mehr verengten Rüssel und ohne jede Spur von Längskielen, durch den längeren Thorax ohne niedergedrückte Hinterecken, dagegen mit etwas tiefer zweibuchtiger Basis, durch die höher querge- wölbten Decken mit schrägen, abfallenden Schultern und feine- ren, dichter punktirten Streifen, sowie durch kräftigere Beine. Bei allen drei Arten ist der Antescutellarlappen des Thorax spitz dreieckig. 16. Corigetus cylindricollis n. sp. Oblongo-ovatus, dilute viridi-squamosus; antennis pedibusque rufo-piceis; rostro conico apice parum dilatato, supra subplano; articulis duobus primis funiculi valde elongatis, aequilongis; prothorace subquadrato, cy- lindrico, basi profunde bisinuato, remote punctato; elytris paral- lelis dense punctato-striatis, interstitiis secundo, sexto septimoque viridi-albidis; femoribus anticis denticulo minuto munitis. — Long. 3.5, lat. 1.4 mm. Podgorny]. 2) Eine nene Art, С. Solskyi, ist etwas grösser als Semenovi und unterscheidet sich von diesem namentlich durch dreieckig vorragende Augenlappen, längeren, mehr cylindrischen Thorax mit breit gerundetem Antescutellarlappen, an der Basis schräg und viel stärker erweiterte und hinter den scharfwinkeligen Schulterecken deutlich geschweifte, auch höher quergewölbte Decken, durch längeres zweites Geisselglied (fast länger als 1.) und durch viel längeren, fast parallelseitigen, längs- eingedrückten Rüssel mit kielförmigen Seitenkanten. Unterseite und Beine trau- benkernfarbig. Ich erhielt diese Art seinerzeit von Solsky mit dem Fundort «Abessynien», beschrieb sie aber nicht, weil mir die Fundortsangabe fraglich erschien; heute ist sie zweifellos, da Gestro 1892 einen Corigetus humilis aus Somali beschrieb. — 144 — Der cylindrische Thorax, sowie die dichter und heller be- schuppten Deckenspatien 2., 6., 7. sind Eigenschaften, die diese Art mit keiner der bisher beschriebenen gemeinsam hat. An dem einzigen vorligenden Stücke ist der Fühlerschaft gekrümmt, die an beiden Enden lang zugespitzte Keule an Länge mindestens den fünf letzten Geisselgliedern gleich. Rüssel so lang als breit, die Pterygien seitlich etwas vortretend, gegen die Spitze mit sehr flachem Längseindruck, zwischen den Fühlereinlenkungen etwa halb so breit als die leicht gewölbte Stirne zwischen den verhält- missmässig kleinen Augen. Thorax kaum breiter als lang, an der Spitze rechtwinklig zur Achse abgestutzt. Decken breiter als der Thorax mit schräg gerundeten Schultern und parallelen Seiten, reichlich doppelt so lang als breit, auf dem Rücken fast ohne Längswölbung, die wenig vertieften Streifen dicht punktirt, Spa- tium 2. doppelt so breit als 3. 17. Eusomidius clavator Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 176). — Kara-tuma. 18. Chloëbius immeritus Gyll. — Ueberall verbreitet. 19. Chloëbius Steveni Boh. — Issyk-kul. 20. Chloëbius latifrons Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 185). — Ili-Thal, Tschunshin. 21. Alophus lentus Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, p. 119). — Kapkak-Schlucht. 22. Macrotarsus notatus Cap. — Kara-tuma. 23. Phytonomus consimilis Fst. (Revue mens. d’Ent. 1883, p. 101). — Przewalsk. 24. Phytonomus sinuatus Cap. — Diese Art ist hinten mehr zugespitzt und auf dem Rücken flacher als der sehr ähnliche farinosus Boh., den ich vom Flusse Tamga und aus dem Pamir besitze. Der sinuatus, den ich bei Astrachan in zwei Stücken gefunden habe, gehört der Europäischen Fauna an. Das einzige mir vorliegende Stück vom Ufer des Ш unterscheidet sich vom typischen sinuatus dadurch, dass die beiden dunklen Makeln neben dem Schildchen sich wie bei variabilis Herbst zu einer bis — 145 — zum Spitzendrittel reichenden keilförmigen Makel vereinigen, die einen weisslichen, hinten gabelförmig gespaltenen Strich als Fortsetzung der Thoraxmittellinie weit hinaus über das Schild- chen einschliesst. Als Uebergänge zu dieser Abänderung, für die ich den Namen dorsiger vorschlage, besitze ich je ein Stück aus Taschkent und Kaschgar, bei denen die beiden Basalmakeln noch isolirt stehen, die Naht aber bis zum Spitzendrittel schon bräun- lich gefärbt ist. 25. Coniatus Steveni Cap. — Kara-tuma. 26. Coniatus splendidulus Fabr. — Kara-tuma. 27. Conorhynchus conirostris Gebl. — Ili-Ufer. 28. Chromosomus Fischeri Fahrs. — Ili-Ufer. 29. Chromosomus crispicollis Ball. (Bull. Mosc. 1878, I, р. 364). — Kara-tuma. 30. Cyphocleonus tigrinus Panz. — Kara-tuma, Issyk-kul. 31. Liocleonus clathratus Oliv. — Ili-Ufer. 32. Pseudocleonus dauricus var. sinuatus Fst. (Stett. Ent. Ztg. 1885, p. 165). — Kapkak-Schlucht. 33. Rhabdorhynchus Karelini Fahrs. — Przewalsk. 34. Larinus Schmidti n. sp. Oblongus, convexus, niger, opa- cus, griseo-pubescens; linea media angusta vittisque duabus late- ralibus dense pubescentibus; antennis piceis; rostro femorum anticorum longitudine et latitudine, nonnihil arcuato; fronte de- pressa; prothorace parum transverso conico, dorso dense subvart- oloso-punctato, lobis ocularibus rotundato-productis; elytris latitu- dine plus quam duplo longioribus a basi rotundato-ampliatis, ad latera parallelis, postice rotundato-angustatis, pone basin obsolete biimpressis, striato-punctatis, interstitüs planis obsoletissime co- riaceis; corpore subtus pube longiore tecto.— Long. 9.3— 10.5, lat. 3..—4.7 mm. Przewalsk. Von der gestreckten und parallelen Form des acanthiae Gyll., aber zur sturnus-Gruppe gehörig und mit carlinae Oliv. verwandt; von letzterem durch bedeutendere Grösse, H. 5. Е. В. XXVIII. 10 — 146 — längeren und dickeren Rüssel, gröber punktirten Thorax mit hell behaarter Mittellinie und durch lang behaarte Unterseite zu unterscheiden. Rüssel in beiden Geschlechtern länger als der Thorax, seine Oberkante an der Basis leicht gebuchtet, zwischen den Fühler- einlenkungen mit eingeritzter Längslinie, dicht doppelt punktirt. Stirne genau so breit als der Rüssel, flach mit eingedrücktem Punkt. Thorax etwas kürzer als an der zweibuchtigen Basis breit, - hier am breitesten, die Seiten geradlinig convergirend und hinter der Spitze leicht zusammengezogen, ziemlich grob und dicht, die Zwischenräume fein und äusserst dicht punktirt, die Augenlappen breit und rund entwickelt, die Längswölbung sehr gering. Decken deutlich breiter als die Thoraxbasis, bis zum Spitzendrittel paral- lelseitig, dann etwas spitz gerundet-verengt, vor der Spitze mit einer durch einen flachen Eindruck angedeuteten Schwiele, die Punkte in den kaum vertieften Streifen zur Spitze hin an Grösse abnehmend, in den vier oder fünf ersten Streifen überhaupt feiner, der Rücken etwas abgeflacht, die Naht mitunter flach niederge- drückt, die Spatien flach und fein lederartig gerunzelt, die dichteren Haarflecke auf den Streifen stehend. Hinterbrust und Beine länger, letztere auf der Unterseite etwas abstehen behaart. 35. Geranorhinus mongolicus Fst. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, p. 470). — Podgorny]. 36. Erirhinus festucae Hrbst. — Kara-tuma. 37. Oxystoma cerdo Gerst. — Kara-tuma, Usunagatsch. 38. Apion validum Germ. — Wernyj. 39. Apion aeneum Fabr. — Kara-tuma. 40. Apion pistillum п. sp. Oblongum, nigrum, subglabrum, paulo nitidum; elytris obscure-cyaneis; antennis postmedianis crassioribus; oculis subdepressis; fronte rostroque seriatim punc- tatis, hoc femoribus anticis longiore, arcuato; prothorace elliptico confertim punctato, ante scutellum abbreviatim sulcato; scutello minutissimo; elytris elongato-ellipticis obsoletissime striatis, in — 147 — strüs vie punctulatis, interstitüs subplanis remote uniseriatim punctulatis. — Long. 2.5, lat. 1 mm. Przewalsk. Mit Perraudieri Desbr. sehr nahe verwandt, genau von der- selben Körperform und Färbung, nur etwas kleiner und flacher längsgewölbt. Fühler schwarz und viel dicker, der Thorax dichter und etwas feiner punktirt; die Decken in den äussert flach einge- gedrückteu Streifen kaum punktirt, die Spatien fast ganz flach, glatt und nur mit einer Reihe weitläufiger Punkte, denen ein feines weisses und anliegendes Härchen entspringt. Unterseite spärlich und oberflächlich punktirt. Die Längswölbungslinie der Oberseite ist an der Deckenbasis nur wenig unterbrochen. — Nach einem Exemplar beschrieben. 41. Nanophyes languidus Boh. — Kara-tuma. 42. Magdalis egregia Fst. (Stett. Ent. Ztg. 1885, p. 180). — Ili-Thal. 43. Orchestes distans Fst. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891, p. 120). — Kara-tuma. 44. Tychius convolvuli Fst. (Horae Soc. Ent. Ross. XVI р. 324.) — Kara-tuma. 45. Sibinia Tournieri Tourn. (Ann. Soc. Ent. France, 1875, р. 512). — Podgorny). 46. Gymnetron rotundicolle Gyll. — Wernyj. 47. Allodactylus transversicollis п. sp. Niger, subopacus, supra fusco-setosus, subtus albido-squamosus; prothorace trans- verso longitudinaliter vix convexo, margine antico reflexo, densis- sime punctato, utrinque tuberculo parvo instructo, ante scutellum impresso; elytris antice prothorace latioribus, humeris rotundato- rectangulatis; reliquo ut in A. geranii Payk. — Long. 2.5, lat. 1.9 mm. Kutemaldy. Bei den beiden vorliegenden Stücken ist der‘ Thoraxvorder- rand kaum weniger aufgestülpt und der Tuberkel jederseits nur wenig kleiner als bei asperatus Gyll., der Thorax noch weniger 10* — 148 — längsgewölbt als bei geranii, so dicht punktirt als bei fallax Boh. und kürzer als bei diesen drei Arten. Die Decken unter- scheiden sich von denen des geranii durch mehr vortretende Schultern (sie sind also an der Basis breiter als bei diesem), durch spitzere Körner auf den Spatien und dadurch, dass der Naht- eindruck an der Basis sich bis auf die Thoraxbasis erstreckt. Die Oberseite ist matter als bei allen drei Arten. 48. Ceutorhynchus arator Су]. — Kara-tuma. 49, Ceutorhynchus ignitus Germ. — Kara-tuma. 50. Ceutorhynchus timidus Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, p. 325). — Nadeshdinskoje. 51. Hypurus flavicornis п. sp. Previter ovatus, niger, undique albido - squamosus, dorso elytrorum obsolete lateque transverso- infuscatus; prothorace transverso, dense punctato, utrinque tuber- culo parvo instructo; elytris paulo convexis punctato-striatis, callo postico tuberculo parvo subacuto munitis; antennis, tibiis tarsis- que flavido-rufis. — Long. 1.9, lat. 1.1 mm. Kara-tuma. Mein Oeutorhynchus? transversus (Stett. Ent. Ztg. 1885, р. 199) ist ebenso kurzrüsselig als flavicornis und diesem sehr ähn- lich. Beide sind Hypurus - Arten mit ungezähnten Schenkeln. Möglicherweise ist flavicornis, der mir nur in einem Stück vor- liegt, als transversus var. aufzufassen, wenn mehrere Stücke beider untersucht werden können. Einstweilen halte ich flavicornis als neue Art aufrecht, die sich von jenem durch einfarbig weiss be- schuppten Thorax ohne vertiefte Mittellinie und durch an der Basis und Spitze ganz weisse Decken mit einer nicht scharf abgesetzten, breiten und nur leicht gebräunten Querbinde haupt- sächlich unterscheidet. 52. Baris scolopacea Germ. — Kara-tuma. EIN NEUER LETHRUS AUS TURCMENIEN. Von D. Koshantschikow. Lethrus (Scelolethrus) Sieversi nov. sp. а. Schwarz, sehr glänzend. Kopf gross, langgezogen, von den Augen nach hinten zu stark verengt; vorn dicht und runze- lig punktirt, nach hinten schwindet die runzelige Punktirung und die glatte Oberfläche ist mit zerstreuten Punkten besetzt; am Hinterrande befindet sich eine nach vorn verkürzte Vertie- fung; die bei den Augen befindlichen Kiele sehr stark ausge- prägt. Clypeus am Ende verrundet, jederseits mit querem Ein- druck, der durch je eine Schrägrunzel begrenzt wird. Wangen- winkel vor den Augen stumpf abgerundet. Oberlippe stark ausgerandet; die Ausrandung aber nicht verrundet, sondern stumpfwinkelig, daselbst lang schwarz behaart. Mandibeln von ungleicher Form, lang, fast von der Länge des Kopfes; deren Oberfläche mit stark gezähnter Schrägleiste; linke Mandibel schmäler, nur vor der Spitze nach innen verrundet; rechte Man- dibel sehr breit, besonders in der Mitte, gleich von der Basis zur Spitze stark verrundet; Aussenseiten der Mandibeln ganz flach, matt, mit einzelnen grossen borstentragenden Punkten besetzt, — 150 — sehr breit, von der Breite der Mandibeloberfläche; linke Aussen- seite der Mandibel von oben nicht sichtbar, der Unterrand in der Mitte mit einem sehr kleinen Zähnchen versehen; rechte Aussenseite der Mandibel nach aussen gerichtet, dadurch von oben sichtbar, mit einem grösseren, im vorderen Drittel des Unterrandes sich befindenden stumpfen Zahne versehen. Mandibelfortsätze lang, ungleich: der linke viel kürzer als der rechte, die Aussenseite abgerundet, seitlich nach vorne, im Bogen nach unten gerichtet; innen hinter der Mitte mit einem sehr stumpfen Zahne, der von der inneren Dorsalkante gebildet wird; die Spitze des Mandibelfortsatzes etwas nach hin- ten gekrümmt, zugespitzt; rechter Mandibelfortsatz bedeutend länger, von der Basis zur Spitze allmälig verschmälert, Aussen- seite abgerundet, von der Basis kaum etwas gerade nach unten und dann fast im rechten Winkel nach hinten, mit der Spitze nach innen gebogen, die Innenseite abgeflacht, mit einer dem Innenrande genäherten Längsleiste, die an der Basis des Mandi- belfortsatzes etwas erhöht ist. Auf der Unterseite der rechten Mandibel, hinter dem Mandibelfortsatz, befindet sich eine breite ausgehöhlte Grube, deren Aussenseite durch die Verlängerung des Innenrandes des Mandibelfortsatzes, und deren Innenseite durch die Verlängerung der auf der Unterseite des Fortsatzes befindlichen Längsleiste gebildet wird. Halsschild nach vorn deutlich verschmälert; Seiten wenig, aber deutlich abgerundet; Vorderwinkel breit abgerundet und deutlich vortretend; Vorder- rand stark ausgeschnitten; die ganze Oberfläche fein, aber sehr deutlich gleichmässig, undicht punktirt; in der Mitte mit einer ziemlich tiefen Längsfurche, die von dem Vorderrand bis zur Basis reicht und durch die sehr. grob runzelige Punktirung ge- bildet wird. Schildchen klein, matt, stark runzelig punktirt. Flügeldecken glatt, auf der Scheibe sehr glänzend, die Spitze jedoch ganz matt, sehr fein und sehr zerstreut unregelmässig punktirt, an der Naht der Quere nach gerunzelt, die Runzeln an der Basis sehr auffallend, zur Spitze allmälig schwindend. Die — 151 — obere Randlinie der Epipleuren erreicht nicht die Naht. Spitze der Flügeldecken gemeinschaftlich abgerundet. Unterseite mat- ter. Vorderschienen mit zwei grossen Aussenzähnen, die übrigen bedeutend kleiner. Vorderschenkel auf der Vorderrandkante mit einem scharfen Zahne. о. Ist durch den Habitus und die Sculptur vom д nicht ver- schieden, allein das Halsschild ist bedeutend breiter und die obere Randlinie der Epipleuren erreicht die Naht, wodurch die Flü- geldeckenspitzen etwas gemeinschaftlich ausgezogen erscheinen. Vorderschenkel ohne Zahn; Mandibeln ohne Fortsätze. Länge 23 mm. Diese ausgezeichnete Art ist von Herrn K. Eylandt in Turemenien gesammelt und mir von Herrn Dr. G. Sievers freundlichst mitgetheilt. KB ФАУНЪ ЛИСТОЪДОВЪ ACTPAXAHCKOÏ TYBEPHM. I. AkoGCOHA. Materialia ad cognitionem faunae Chrysome- lidarum provinciae Astrachanensis. Auctore Georgo Jacobsoln. Матерлаломъ для настоящей работы послужила коллекшя листофдовъ, собранная В. А. Нлющевскимъ - Плющикомъ за HECKOABKO лБтъ близъ Ханской Ставки Букеевской орды, въ Киргизской степи (Астраханской губ.). Коллекшя эта состоитъ изъ слБдующихъ 58 видовъ: 1. Donacia aequidorsis sp. п. — Е divisione quinta opuseuli те] !), sed ab отп физ hujus divisionis speciebus impressionibus elytrorum omnino nullis valde discrepat. 1) Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, pp. 412—437. 13 Forma corporis D. politae Kunze simillima. Modice elon- gata, subconvexa, corpore subtus capiteque argenteo-holosericeis, pilis partis inferioris corporis densis sublongis; supra subopaca, cuprea, interdum viridi-aeneo-cincta, antennis nigris, articulis 2°— 10° basi plus minusve rufo-brunneis, pedibus rufo-brunneis, femoribus superne cupreo-aeneis, tibiis tarsisque alicubi (his ma- xima ex parte) infuscatis. Antennae breves, sat robustae, articulis 2° et 3° subaequalibus, minimis. Caput suleis tribus latis, modice profundis. Prothorax nonnihil transversus, basin versus vix angus- ‚ tatus, superne nudus, disco transversim convexo, dense punctato rugulisque transversis parum elevatis haud numerosis (antice etiam nullis) obsito; ante scutellum linea curta impressa prae- ditus, lateribus subconstrietus; angulis vix eminentibus, tuber- со laterali post angulum anteriorem parum evoluto. Elytra pone medium ampliata, omnino aequalia, apice subrotundata; fortiter striato-punctata, punctis ad humeros nonnihil confusis, apice multo minoribus magisque confusis; interstitiis omnibus densissime transversim tenuiter rugulosis. Abdomen segmento ultimo apice rotundato, impressione longitudinali nulla. Pedes femoribus clavatis, posticis sat robustis, apicem elytrorum non attingentibus, dente singulo obtuso armatis; tibiis nonnihil cur- vatis, posterioribus valde crenulatis. — Long. 8—8,6 mm. Этотъ видъ напоминаетъ по общей Форм тфла D. polita Kunze или D. semicuprea Panz., но легко отличается отъ нихъ весьма мелкими поперечными морщинками надкрыл, что харак- терно для пятой группы по моей классихикащи. Между TEMB въ этой rpyunb HBETB ни одного вида, хоть сколько-нибудь прибли- жающагося къ этому новому виду, такъ какъ послБдый весьма рЪфзко оличается полнымъ отсутств!емъ вдавлений на над- крыльяхъ и почти совершенно закругленными концами послЪ$д- нихЪ. Довольно выпуклое, мало вытянутое въ длину Тло снизу покрыто густыми, довольно длинными серебристо-бЪлыми волос- ками. Верхняя часть почти матовая, м$дно-красная, однообразная у одного экземиляра; у другого переднеспинка и надкрылья на — 154 — бокахъ съ золотисто-зеленымъ блескомъ. Голова, съ тремя широ- кими продольными бороздками, густо пунктированная и волоси- стая. Усики KOPOTKIE, довольно толстые; первый членикъ толстый и круглый, 2-й и 3-й почти равной длины, очень маленьюе, 3-й — 11-й довольно длинные, черные; OCHOBAHIA девяти среднихъ члениковъ буро-красныя. Переднеспинка болфе развитая въ ширину чБмъ въ длину, кпереди почти равномфрно расширя- ющаяся, только за слабо выдающимися передними углами съ мало развитымъ длиннымъ бугромъ, который сзади образуетъ слабый перехватъ; поверхность ровная, безъ волосковъ, покры- тая густыми точками, а въ задней части кром того еще мел- кими поперечными морщинками; продольная лин!я посрединЪ его весьма сильно укорочена. Шитокъ покрытъ волосками. Надкрылья выпуклыя, совершенно ровныя, широкя; наиболь- шая ширина ихъ позади середины; концы почти совсфмъ порознь закруглены; поверхость покрыта рядами крупныхъ точекъ, только на плечахъ, да на вершинЪ (здесь точки значительно мельче) ряды перепутаны; промежутки покрыты весьма, тонкими частыми поперечными морщинками. Ноги сильныя, буро-крас- ныя, бедра къ конпу вздутыя, сверху съ бронзовымъ блескомъ, задния на внутренней сторон съ тупымъ зубцомъ; голени мЪс- тами болБе темныя; лапки почти совсфмъ коричневыя. Внфшн!я половыя отличия (9) неясны. — Дл. 8— 8,6 мм. Два 9 экземпляра. 2. Donacia simplex К. — Одинъ экземпляръ. 3. Lema melanopoda L. — Одинъ экземпляръ. 4. Crioceris 12-punctata L. — Одинъ экземпляръ. 5. Crioceris 14-punctata Scop. — Одинъ экземпляръ. 6. Labidostomis brevipennis Fald. — Въ весьма большомъ ко- личествЪ. 7. Labidostomis Beckeri Weise (Ins. Deutschl., УТ, р. 93). — 8 экземпляровъ. Видъ описанъ изъ Сарепты; повидимому р$- ДОкКЪ. 8. Clytra atraphaxidis Pall. и — 155 — 9. Coptocephala unifasciata Scop. var. Gebleri @ebl. — Въ боль- шомъ количествЪ. 10. Cryptocephalus coronatus За г. — Всего два экземпляра. Повидимому очень рфдюй видъ. 11. Cryptocephalus flavicollis Г. — Два экземпляра разной окраски. 12. Cryptocephalus gamma Н.-Зе ВАР. — Видъ нерфдюй во всей юго-восточной Европейской Росси. 13. Cryptocephalus sareptanus К. Moraw. — 1 экземпляръ. Очень рЪдокъ. 14. Cryptocephalus limbellus Suffr. — 1 экземпляръ. Видъ очень распространенъ (отъ Забайкалья до юго-восточной части Европейской Poccin), но всюду встр$чается въ маломъ коли- чествЪ. Снова долженъ быть причисленъ къ европейской хаунЪ (Ср. Weise. Ins. Deutschl., VI, р. 174). 15. Cryptocephalus bohemius Drap. 16. Cryptocephalus apicalis Geb]. 17. Cryptocephalus laetus F. 18. Cryptocephalus sericeus Е. — Экземплярыь зеленые и пур- пурно-ч1олетовые. 19. Cryptocephalus 6-pustulatus Rossi var. oneratus Weise. 20. Cryptocephalus connexus Ol. съ видоизм5ненемъ arenarius Weise. 21. Cryptocephalus Plustschewskyi sp. п. — Е divisione XI specierum asiaticarum Suffriani (Linn. Ent. XIV, р. 39) et XV specierum africanarum (Linn. Ent. XI, p. 186). Primo aspectu Cr. astrachanico Suffr. similis, forma corporis , diversa pilisque nullis partis superioris corporis mox distingui- tur. — Robustus, ab humeris validis antrorsum retrorsumque subrectilineatim distincte angustatus. Flavus; oculis, metasterno (summa parte posteriore excepta), unguiculis, margine basali elytrorum et scutelli hujusque apice nigris; capitis macula media triangulari, prothoracis maculis duabus basalibus lineaque media, palpis, antennis, femoribus mediis rufescentibus; elytrorum vitta — 156 — transversa post medium (sutura flava interrupta) maculaque transversa post humerum (cum vitta scutelloque fulvo connexa) obscure brunneis; femorum apicibus albidis. Corpus subtus dense, pygidium, pedes (tibiae longius) et caput remote breviter pubes- centia. Caput fronte rugoso-punctata, vertice tenuiter canalicu- lato. Prothorax convexus, basi bisinuatus, angulis anticis sub- rectis, posticis acutissimis, margine laterali tenui, subrecto, post angulum anticum convexo, ante angulum posticum concavo; den- sissime rugoso-punctatus, punctis rotundis. Scutellum basi late- ribusque sinuatum, apice truncatum. Elytra sat regulariter fortiterque punctato-striata, solummodo stria prima ante medium abbreviata punctisque nonnullis confusa; stria 2° pone medium abbreviata; striis 3°, 4* et 6° аще apicem conjunctis, etiam 8° cum 9°, 10° longissima; apice punctis nonnullis confusis prae- dita; interstitiis punctulatis, nonnihil inaequalibus. Рус rugoso-punctatum, apice arcuatim excisum. Abdomen segmento ultimo fovea magna nitida suborbiculari ornato. Tarsorum arti- culus primus magnus, duobus sequentibus simul sumptis longitu- dine aequalis. — Long. 3,3 mm. Хотя на первый взглядъ этотъ видъ похожъ на Or. astracha- nicus Suffr., но по OTCYTCTBIO волосковъ на переднеспинк$ и надкрыльяхъ и по значительно съуженному кпереди и кзади тфлу рЪзко отъ него отличается и долженъ быть отнесенъ къ групп, COBCEMB новой для палеарктической Фауны и извЪстной до сихъ поръ только изъ Остъ-Инди и Африки (Cf. Suffrian. Linn. Ent. XIV. р. 39; ХГ т. 156): Довольно широкй, въ особенности въ MIEYAXB, мало блестя- щий. Голова пунктированная, волосистая, желтая, посреди съ боль- шимъ треугольнымъ красноватымъ пятномъ; лобъ морщинисто- пунктированный, затылокъ съ тонкой бороздкой; глаза больше, черные; усики и шупальца красноватые. Переднеспинка выпук- лая, основане ея съ двумя сильными выемками, отчего задше углы очень остры и направлены назадъ; боковой край съ очень узкой каемкой, почти COBCEMB прямой, только у задняго угла (156) an съ выемкой, а къ прямому переднему углу нЪсколько закругляется выступомъ; поверхность ея весьма густо покрыта круглыми и крупными точками, между которыми м$стами образовались мор- щинки, желтая; два треугольныхъ пятна при основани между щиткомъ и боковыми краями, продольная лишя посрединЪ, впереди расплывающаяся, и весьма тонкая передняя кайма красноватыя. Шитокъ кзади съуживается, на конц тупо обрубленъ, спереди и на бокахъ выемчатый; гладюй съ н5еколькими разбросанными точками, желтый; передний и задый края блестяшпе, черные. Надкрылья съ правильными продольными точечными бороздками; только укороченная первая бороздка съ н$фсколькими перепутан- ными точками; вторая бороздка оказивается немного дальше сере- дины надкрыий ; третья, четвертая и шестая бороздки соединяются при вершинЪ BMbCTE, также восьмая съ девятой; десятая тянется дальше другихъ; вершина надкрымй покрыта точками, разбро- саннымя въ безпорякдЪ; промежутки между бороздками н$- сколько неровные, покрытые мелкими точками. ЦвЪтъ надкрылй желтый, основной край черный; поперечная перевязка позади средины ихъ (прерванная тонкимъ желтымъ швомъ) и пятно позади плеча (соединенное со щиткомъ и перевязкой неяснымъ, расплывчатымъ, болБе свфтлымъ чфмъ пятно цвфтомъ) темно- бурыя. Пигидй морщинистый, точечный, на вершин дуго- образно выр$занный, желтый, покрытый короткими, негустыми бЪловатыми волосками. Нижняя сторона тфла покрыта очень густыми, короткими, бЪловатыми волосками; желтая, только заднегрудь (за исключешемъ самой задней части) черная. Ноги желтыя, бедра въ средней части красноватыя, на концахъ бЪлыя; покрыты волосками, которые на голеняхъ значи- тельно длиннфе чфмъ въ другихъ частяхъ тфла; коготки темные. Единственный экземпляръ (9) имфетъ на посл$днемъ сег- ментф брюшка болышое, почти круглое вдавлеве, менфе густо волосистое чЪфмъ остальная часть брюшка и потому болБе блестящее. — 158 — 22. Pachybrachys scriptidorsum Mars. — 2 экземпляра. 23. Pachybrachys probus Weise. — PHJ0K+. 24. Pachybrachys vermicularis Suffr. var. pallidiventris n. — Prothorax immaculatus; corpus subtus stramineum, medio meso- et metasterni nigro; pygidium pallido-testaceum. Эго BHAOH3MEHeHie р$зко отличается отъ основной Формы отсутстнемъ пятенъ на переднеспинк$ и почти совсбмъ свЪтлой нижней стороной тфла (за исключенемъ черныхъ посрединЪ средне- и заднегруди). — 4 экземпляра. 25. Stylosomus flavus Mars. 26. Stylosomus cylindricus F. Moraw. 27. Chloropterus versicolor F. Moraw. 28. Chrysochares asiatica Pall. — Въ количеств$ 110 экзем- пляровъ, исключительно только въ Форм$ видоизмфнененя CH- HATO цвфта съ примБсью зеленаго и Ф1олетоваго, въ особенности на надкрыльяхъ; я предлагаю назвать его: var. Violaceomixta ?). 29. Colaphus Höfti Mén. — Не р$докъ. 30. Gastroidea polygoni L. — Весьма обыкновенна, какъ и во всей палеарктической области. 31. Entomoscelis adonidis Pal]. 32. Entomoscelis sacra L. 33. Chrysomela discipennis Fald. — Въ macch. 34. Chrysomela staphylea L. var. subferruginea Suffr. 35. Chrysomela gypsophilae Küst. 2) Предлагаю длагнозы видоизмБненй Chysochares asiatica: Forma typica: viridis sive viridi-coerulea, elytris purpureis vel cupreo- ignitis. — Armenia, Tauria. Var. a. violaceomixta: cyanea, vage viridi- et violaceo-micans, elytris viola- ceis vel purpureo-violaceis. — Kirgisia. Var. b. coerulescens: viridis, elytris pedibusque vage coerulescentibus. — Issyk-kul. Var. с. aenea Ball. (viridis Weise): viridis, vage aeneo-micans. — Issyk- kul, Turcomania, Ferghana (A. Trotzina!), Taschkent (N. Sokolow!). Var. 4. ignita: viridi-aenea, prothorace cuprescenti. — Transcaucasia, Fer- ghana (Balassoglo!). — 159 — 36. Chrysomela eircumducta Suffr. (—cinctipennnis Harold). — Въ nacch. 37. Chrysomela marginata Г. 38. Chrysomela hyrcana Weise (Ins. Deutschl., VI, pp. 389 — 390).—Этотъ видъ описанъ изъ Баку и Дербента. Большинство экземпляровъ синяго цвФта съ красной каймой на надкрыльяхъ, что представляеть новое видоизм5неше: var. Cyanescens n.: cyanea, limbo elytrorum rufo. 39. Chrysomela cerealis L. 40. Phaedon cochleariae РЕ. 41. Melasoma populi L. 42. Galerucella calmariensis L. .43. Diorhabda elongata ВгоПе.— Видъ этотъ распространенъ по берегамъ Средиземнаго моря и въ Закасшйской области. 44. Leptosonyx silphoides Sahlb. — Экземпляры типичные, съ длинными надкрыльями. Не рЪ$докъ. 45. Chaetocnema concinna Marsh. 46. Psylliodes cyanoptera Ill. var. tricolor Weise. 47. Psylliodes marcida [11.— 2 экземпляра. 48. Phyllotreta vittula Redtenb. 49. Phyllotreta nemorum То. 50. Ischyronota desertorum Gebl.—Bp maccé. sRugpie, вполн® окрашенные экземпляры травяно-зеленаго цвфта съ розовыми пятнами Ha переднеспинк$ и надкрыльяхъ. 51. Ischyronota nitidula Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, р. 367). — Р5дка. Описана изъ Туркестана. 52. Cassida (Hypocassida) subferruginea Schrank. 53. Cassida (in sp.) lineola Creutz. 54. Cassida (in sp.) murraea L. var. immaculata Desbr. 55. Cassida (in sp.) flaviventris Kraatz (Horae Soc. Ent. Ross. X, 1873, р. 126). — Въ большомъ количествЪ. Окраска весьма постоянна. Вн-шнимъ обликомъ напоминаетъь С. sanguinolenta Müll. Задше углы переднеспинки острые, но на концахъ за- круглены. — 160 — 56. Cassida (in sp.) nebulosa L. съ видоизмфненемъ var. nigra Herbst, Weise (Ins. Deutschl. VI, p. 1109). 57. Cassida (Cassidula) nobilis L. — Въ maccé. 58. Cassida (Cassidula) parvula Boh. — Въ большомъ коли- чествЪ. Помимо Астраханской губ. известна изъ Монголия и Сибири. Apum Mohileviensium species novae, parum cognitae, vel imperfecte descriptae. Auctore N. Arnold. IN. >). 4. Tetralonia pollinosa Lep. Hymen. II, p. 93.— Tetralonia tricincta Lep. Hym. II, pp. 100—101.— Macrocera dentata Klug ар. Eversm. Bull. Soc. Nat. Мозес. 1852, II, р. 122.—Tetralonia tri- cincta Sagemehl. Verzeichniss der Bienen, р. 8.—Tetralonia tricincta Schenck. Nassau. Bienen, XXI u. XXII, p. 280. Синоним!я этого вида Tetralonia крайне запутана; по © видъ подходитъ къ Т. pollinosa, по Ф— къ Т. tricincta Lep. Самка описана подъ именемъ 7. tricincta Лепелетье, не имфвшимъ подъ руками самца; то-же случилось и съ Загемелемъ, не ви- давшимъ самца. Характеристическое расположеше брюшныхъ полосокъ Т. tricincta состоитъ въ TOMB, что четвертое брюшное кольцо сплошь покрыто у нея сфдоватыми чешуйками, а у $ IT. pollinosa четвертое кольцо только при OCHOBAHIH покрыто сЪдо- ватою чешуйчатою полоскою. Тождественность этого вида съ 1) Cf. Ногае Soc. Ent. Ross., XIX, рр. 282—287; XXII, рр. 202—206. Н. В. Е. В. ХХУШ. 19 — 162 — Т. dentata Kl. et Eversm. не подлежитъ COMHEHII, хотя опи- canie ея въ Bulletin Soc. Nat. de Moscou, 1852, П, р. 122 очень кратко и неопредфленно. Всего вфрнфе предположеше Загемеля, что T. éricincla составляетъ разновидность T. polli- noSa; но эта, разновидность очень типическая. Немало затруд- ненй представляеть быстрое обезцвфчиваюме покрововъ Tetra- loniae, особенно у ©, у котораго вся шубка и брюшныя полоски очень скоро сБдфютъ и стираются, а задше края брюшныхъ колецъ совершенно обезцвЪфчиваются и становятся свЪтло-буро- ватыми, и только волоски пятокъ удерживаютъ типическй цвЪтТЪ. Такое обезцвфчиване заднихъ краевъ брюшныхъ колецъ наблю- дается и у 9, и BB довольно значительной степени. Принимая во вниман!е, что MHOTIE характерные признаки этого вида пропущены авторами, считаю нелишнимъ воспроизвести полное его описане по найденнымъ мною въ Могилевской губернш экземплярамъ. Ф. Nigra, clypei dimidià parte inferà flavescenti, basi et summo .apice fuscis, labro шото, dense griseo-albido-hirto, man- dibulis nigris, basi albido-, apice luteo-maculatis ?); antennis nigris, apice subtus rufo-piceis; oculis glaucis; capite vertice tho- raceque supra rufo-, subtus et facie albido-hirsutis; mesosterno saturate rufo-hirsuto; metathorace postice albido-villoso. Segmentis abdominalibus: primo basi cinereo-hirto, postice glabro, fere laevi, secundo tertioque basi fasciis albidis squamosis ornatis, his parce nigro-pilosis, depressione apicali glabra, margine pos- tico in exemplaribus usitatis decolorato, rufescenti, segmento quarto fere toto albido-squamoso et sparsim fusco-piloso, basi tantum atro-velutino-hirsuto, lateribus subdenticulato, segmento quinto atro-velutino-hirsuto, margine apicali utrinque albido-rufo plumoso-piloso, lateribus subdenticulato, segmento sexto fuligi- noso-velutino-hirsuto, area media nuda sulco laterali utrinque profunde impressa; segmentis ventralibus ferrugineo-ciliatis. Pe- ?) Interdum nigris, apice tantum luteo-maculatis. — 165 — dibus nigris, tarsorum articulis quatuor ultimis rufis, femoribus albido-pilosis, intermediis basi et ejusdem paris trochanteribus subtus ferrugineo-velutinis, tibiis quatuor anticis tarsisque ferru- gineo-pilosis, tibiis et metatarsis posticis supra fuliginoso-, subtus ferrugineo-hirsutissimis, calcaribus testaceis. Alae sub- hyalinae, apicem versus plus minusve infumatae, nervis et stig- mate nigris, tegulis luteis, vena ordinaria ante furcam sita, cel- lula cubitali secunda nervum primum recurrentem ante angulum externum excipiente. Abdominis superficies superior in feminis hujus speciei saepissime exsudato ceroso albido, Anthophorarum instar, obtecta?). &. Maribus Tetr. pollinosae et tricinctae Lepelletieri simil- limus et omnino congruens. Niger, clypeo labroque et mandibu- larum basi albidis, his medio piceis, apice luteo-maculatis; capitis vertice cinereo, clypeo labroque albido-hirtis; oculis glaucis; an- tennis fere longitudine corporis, nigris, articulo tertio brevi, supra oblique secto, fere triangulari. Thorace supra rufescenti, subtus albido-hirto. Abdominis segmento primo toto cinereo- hirto, secundo, tertio et quarto basi fasciis e pilis lutescenti-albi- dis stratis brevissimis ornatis, margine postico subnudo, quinto omnino lutescenti-griseo-squamoso, sexto basi fusco, apice rufo- hirsutulo, ultimo lateribus rufo-hirsnto, medio glabro, nitido, elevato-marginato, aream quadrangularem apice rotundatam for- mante; segmentis dorsalibus 2°—5° praeter fascias lutescenti- albido-squamosas pilis longis cinereo-luteis sat dense vestitis; ventralibus rufescenti-ciliatis; segmentis abdominalibus: quarto, quinto et sexto utrinque dente armatis®). Pedes albido-hirsuti, 3) Observatio. Fasciae basales squamosae segmentorum abdominalium 2i et ЗИ ab auctoribus ut albidae aut griseae descriptae in nostratis individuis e duabus partibus compositae: parte anteriore atro-velutino-hirta et parte poste- riore albido- aut griseo-squamosa, sed abdomine contracto fasciarum pars anterior atro-velutino-hirta segmenti praecedentis margine apicali obtegitur, quare difficile observatur. 4) Dente quarto obtuso, dentibus quinto et sexto validioribus et evidentiori- bus armatis. 1 — 164 — tibiis mediis et posticis extus rufescenti-, metatarsis omnibus intus rufo-hirsutis, tarsorum articulis quatuor extremis rufis. Alis hyalinis. Exemplaria marium ob volatum diuturnum et ob solis lucem citissime mutantur et expallescunt, obveniunt quidem omnino albido-pilosa cum marginibus apicalibus segmentorum abdominalium: primi, secundi, tertii et quarti decoloratis, rufescentibus; color rufus solum in pilositate tarsorum obser- vatur. Tetralonia pollinosa Lep. (= tricincta Lep.) per omnes fere provinciae Mohileviensis eirculos (a Gorki usque ad Homel) men- sibus Junio et Julio frequenter oceurit; nidificat in collibus siceis, incultis, parum graminosis, ubi parce Thymus serpyllum L., Gnaphalium dioicum L., Knautia arvensis Coult., Polygala co- mosa Schk., Viola canina L., Artemisia campestris L., Leontodon hastilis L., Gramineae caespitosae muscique crescunt. d in Knautiae arvensis Coult., 2 in Centaureae jaceae L. floribus saepius observantur, in hujus enim plantae floribus © pollen legit. Exeunte Junio (diebus 29° et 30°) mares et feminae numerosi simul volitant et copulantur. Parasitam hujus speciei Zetraloniae ex Hymenopterorum ordine detegere non potui, sed felicissime e Dipterorum ordine talem observavi et affirmo hanc Miltogrammam oestraceam Fall. (=tesselatam Meig.) esse; nam eam in cuni- culos ineuntem et e cuniculis exeuntem unacum hospite saepe observabam. Haec parasita Tetraloniae pollinosae assiduus ejus comes est et illam etiam in floribus pollen colligentem persequi- tur e longinquo ab altero ramulo ad alterum saltans, hospitem suum inspiciens et eodem tempore unacum illo in cuniculum rediens. 2 ВромЪ того есть еще видъ Tetralonia tricincta Erichs. (= Macrocera grisea Eversm. Bullet. Soc. Nat. Mosc., 1852, II, р. 123), водящийся въ южной EBponb и сходный только по названтю. — 165 — 5. Halictus monstrificus F. Moraw. Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, р. 147 (4).—Halictus temporalis Arnold in litt. (25). Haec species prope Gorki jam annis 1888 et 1889 a me inventa, primo aspectu minimis nostratum Halictorum: gracili F. Moraw., minutissimo Kirby, nanulo Schenck affinis, sed ob temporum structuram singularem verisimiliter unacum 7. Dybowskyi Rad. sectionem peculiarem Halictorum format. Niger, nitidus, parce albido-pubescens, metathorace rotun- dato, supra basi tenuiter striato, inferne basi marginato; abdo- mine rotundato-elongato, nitido, segmentorum abdominalium marginibus indistincte decoloratis, primo laevi, ceteris basi par- cissime punctulatis, in femina lateribus albo-pilosis subfasciatis, alis subinfumatis, stigmate venisque testaceis, pedibus nigris albo-pilosis; mas temporibus inferne angulato-dentatis, clypeo apice mandibulisque validis, longis, curvato-falca- tis, flavescentibus, geniculis tarsisque omnibus rufescentibus. Long. © 5 mm., д 4,5 mm. Ф. Caput nigrum subrotundum, griseo-albido-pilosum, dense punctatum; antennae nigrae, apice rufescentes; mandibulae ni- grae, apice rufae. Thorax niger, nitidus, longius griseo-pilosus, praesertim pleuris; mesonotum crebre, scutellum parcius punc- tata; metathorax rotundatus, supra basi tenuiter stria- tus, inferne basi marginatus, limbo laeviusculo, nitido medio impresso. Alae subfumatae, stigmate venisque testaceis, tegulis piceis, nervo primo recurrente interstitiali nempe inter cellulam cubitalem secundam et tertiam excepto. Abdomen ovale, parce albi- do-pubescens, segmentis 1°—4° margine apicali albo-ciliatis, pri- mis tribus medio interruptis, segmento quinto rufescenti-piloso, margine postico segmentorum indistincte decolorato, segmento secundo basi utrinque albo-tomentoso; venter albo-fimbriatus, segmento 4° ventrali linea trasversa basali impressa. Pedes nigri, albido-hirtuli, tarsis apice, interdum geniculis quoque rufescen- tibus, calcaribus testaceis inaequaliter serratis. — 166 — &. Differt: capite magno, thorace latiore, fronte et clypeo dense albo-pilosis, temporibus crassis inferne angulato- dentatis°); clypeo apice mandibulisque validis, longis, cur- vato-falcatis, flavescentibus, basi et apice nigricantibus, geni- culis tarsisque omnibus rufescentibus; antennis thoracem supe- rantibus, nigris, subtus rufo-piceis, scapo albo-ciliato; abdomine longiore, nitidiore, parcissime pilosulo, in depressione apicali seg- mentorum dorsalium 3"—6' pilis albidis longiusculis haud nume- rosis transverse seriatim dispositis vestito, segmentis ventralibus albido-fimbriatis, 6° nota dignissima nulla; femoribus anterioribus subtus longe albo-pilosis; alis ut in femina iridicoloribus, venis tamen obscurioribus. Rarissimus inter nostrates; in provinciae Mohileviensis eireulo Gorkiensi tempore autumnali in floribus Leontod. autum- nalis L. et Leontod. hastilis Г. bis a me captus (4 a. 1888 Augusti m. die 24; © a. 1889 Septembris m. die 19). Описываемый видъ интересенъ въ TOMB отношени, что MO- жетъ составить отдфльную группу Найс из’овъ съ зубцомъ на нижней височной части головы у & (болЪе ясное выражене этого признака наблюдается у Н. Dybowskyi Rad.), съ закругленною заднеспинкою, съ короткими штрихами при ея основани и съ малозам$тнымъ кантикомъ по сторонамъ внизу и съ сильно раз- витыми, серповидно изогнутыми челюстями у À. 6. Halictus nigriventris п. sp. Ad stirpem Я. minute referendus, A. laevi Kirby simillimus, sed abdomine nitido, omnino nigro, pallescentia in mar- ginibus segmentorum abdominalium nulla et magnitudine 8 mm. a ceteris hujus stirpis congeneribus mox distinguendus. Niger, metathoracis area superiore longitudinaliter ru- gosa, area inferiore lateribus bene determinata, fortiter ru- 5) Dente interdum majusculo instructis. — 167 — gosa; abdominis segmentis nitidissimis, omnino nigris, parce pilosulis. 2. Caput fere rotundum, nigrum, creberrime punctatum, flavescenti-griseo-pilosum; antennae nigrae; thorax niger pilis flavescenti-griseis vestitus, nitidiusculus, mesonoto crebre punc- tato, metathorace area postica bene determinata, superiore lon- gitudinaliter rugosa, inferiore fortissime rugosa. Alae hyalinae, iridicolores, stigmate et venis obscure testaceis, subcosta tantum nigricante, tegulis nigris, nervo primo recurrente interstitiali nempe inter cellulam cubitalem secundam et tertiam excepto. Abdomen oblongum, nitidum, omnino nigrum, segmentis 3° basi et 4° parce punctulatis, segmentis dorsalibus 1°, 2° et 3° parce, 4° densius pallido-pilosis, 5° fulvescenti-piloso, 2° praeterea basi utrinque indistincte cano-tomentoso; depressione apicali distincta, in segmentis 2° et 3° serie transversa pilis sparsis pallidis ves- tita; segmentis ventralibus pallide flavescenti-fimbriatis. Pedes nigri, tarsis posticis rufescentibus, flavescenti-hirtuli, metatarsis posticis rufo-pilosis, Hocculis magnis e pilis incurvis albicantibus formatis, calcaribus testaceis inaequaliter spinoso-serratis. Long. 8 mm. Exeunte Septembri a. 1889 in circulo Gorkiensi in Leontod. hastilis L. floribus bis a me captus. Mas latet atque nondum inventus. Описываемый мною видъ принадлежитъ къ rpyunb A. mi- nutus Kirby и очень сходенъ съ A. laevis Kirby, какъ по опи- саншю самого Кирби (Monographia Apum Angliae, II, р. 65), TAKE и по описаню Ниландера (Revisio Apum borealium, р. 245); но по описаню Шенка (Jahrbücher des Vereins für Na- turkunde im Herzogthum Nassau, IX, р. 169) задше края брюш- ныхъ сегментовъ у H. laevis рыжеватые, а у найденныхъ мною двухъ самокъ совершенно черные, почему видъ этотъ и названъ nigriventris. 065 самки найдены осенью 1889 года, 13 и 18 Сентября, — 168 — самецъ же не отысканъ и до настоящаго времени; CIEIOBATEIBHO полнаго различая между À. laevis К. п Н. nigriventris m. про- слфдить невозможно, такъ какъ наиболфе важные и характери- стическе видовые признаки представляютъ въ родф Halictus преимущественно самцы. 7. Phileremus (Biastoides Schenck) punctatus Schenck. Tab, IL, II. Pasites punctata Schenck. Jahrbüch. Nassau. Verein, 1867, pp. 345—847.— Phi- leremus nasutus Gerst. Stett. Ent. Zeitg., 1869, p. 143. — Phileremus nasutus К. Morawitz, Ногае Soc. Ent. Ross. VII, р. 311. = Pasites punctata Ra- doszkowsky, Bull. Soc. Nat. Mosc., 1872, I, p. 25. Видъ этотъ весьма смутно и неопред$ленно описывается у авторовъ, относится одними къ роду Pheleremus, другими — Kb роду Pasites и описывается даже у одного и того-же автора иногда совершенно различно. Приведу н$которые примЪры. Шенкъ въ IX тетради своихъ «Нассаускихъ Пчель» (стр. 205) пишетъ, что челюстныя щупальца у рода Phileremus — двучле- никовыя, въ ХТУ тетради (стр. 94) челюстныя щупальца опи- сываются уже 3-члениковыми, а BB XXI и XXII тетрадяхъ (стр. 347) челюетныя щупальца у рода Phileremus являются опять двучлениковыми, а если Phileremus punctatus считать по Шенку перечисленнымъ въ родъ Pasites, то т$-же щупальца являются уже 4-члениковыми (стр. 346). Описашя Эверс- мана еще болБе запутываютъ 1510, потомучто основной видъ его рода Phileremus, Ph. abdominalis Еу., причисляется теперь къ родамъ: Phiarus Gerst. или Paidia Radoszk. Немалое не- доразум$ не происходитъ и BCIPACTBIE причисленя нфкоторыми авторами Phil. punctatus Schenck. къ роду Pasites Latr., типич- ный нредставитель котораго Pasites Schottii описанъ у Эверс- мана до того невфрно, что 6 его отнесенъ самкою въ совер- шенно несходный родъ и хигурируетъ подъ именемъ Stelis aber- rans Ev., и, кромЪ того, представляетъ насфкомое чрезвычайно рЪдкое, такъ что при веБхъ стараняхъ хорошихъ экземпляровъ — 169 — Pasites Schottii мнЪ не удалось достать He только въ Poccin, но ий за границей; отъ двухъ энтомологовъ подъ этикетомъ Р. Schottii я получиль Phileremus rufiventris Foerst., велЁдетве чего, не имфя возможности сравнить Ph. punctatus Schk. съ хорошими экземплярами Pasites Schottii, я долженъ былъ, оста- вивъ видъ Рийегетиз punctatus Schk. до болБе благопруятнаго времени въ родБ Pheleremus Latr., ограничиться въ настоящей работЪ подробною провфркою родовыхъ и видовыхъ его при- знаковъ по имбющимся у меня экземплярамъ, по которымъ и составлены BCE прилагаемые къ работЪ рисунки. Characteres generici secundum Phileremum punctatum Schenck expositi. Caput vertice crasso, ocellis in triangulum dispositis, labro inermi, sub angulo acuto inflexo, latitudine sua breviore, subqua- drato, angulis rotundatis; mandibulis ante apicem dente armatis; antennis in utroque sexu 12-articulatis, breviusculis, inter se late distantibus, scapo brevi; palpis maxillaribus 3-articulatis, maxillis multo brevioribus, palpis labialibus biformibus, 4-arti- culatis; lingua longa, dense pilosa. Thorax punctatus, dense pilosus. Scutellum elevatum, bituberculatum, pteropegiis magnis, profundis; metathorax fere perpendicularis, postice striatus, medio carinatus. Alae cellula radiali elongata, apice rotundato- truncata, parum appendiculata, cellulis 2 cubitalibus, 1“ secunda minore, hac nervum primum recurrentem ante medium, secun- dum ante angulum externum excipiente, superne angustata; vena ordinaria pone furcam, stigmate majusculo. Abdomen $ rotunda- tum, depressum, albo-maculatum, 6-articulatum, segmentis dor- salibus 6, ventralibus 5 tantum conspicuis (6° abscondito), seg- mento dorsali 5° feminae margine postico medio emarginato, dense sericeo-tomentoso, lateribus longe piloso (segmentum ulti- шит dorsale infra accuratius describitur); abdomen & 7-articu- latum, ventre medio scopula setosa adpressa albida vel flavida instructo. Pedes intermedii late, postici parum distantes, coxis posticis robustis, fere triangularibus, tibiis posticis compressis, apice dilatatis, spinulosis, scopa et patella nullis, calcaribus pos- ticis et mediis pectinatis. Mares nigri, feminae nigrae, abdomine rufo. Parasitae. Characteres specifici Phileremi punctati Schenck. Niger, punctatus, abdomine brevi, depresso, rufo, maculis albo-tomentosis numerosis ornato, segmento sexto dorsali apice emarginato; capite thoraceque albido- et fusco-pilosulis, scutello bitubereulato, mesopleuris macula magna quadrangula dense albo-pilosula, postice cum puncto centrali nigro, ornatis; antennis incrassatis, nigris, basi rufis; pedibus compres- sis, nigris, albo-maculatis, tibiis basi et apice tarsisque rufis;_ alis basi et apice infuscatis, medio hyalinis; furca fossoria (e Jaminis genitalibus exterioribus et segmento sexto ventrali composita) in abdomen abscondita, interdum ex hoc exserta. Mas differt abdomine graciliore, nigro, segmen- tis dorsalibus solum apice fulvo-marginatis, ventralibus medio albido-cinereo-hirtis. Long. 7—8 mm. 9. Statura et Вафа Nomadae similis. Caput nigrum, crebre punctatum, antice porrectum, vertice crasso, breviter fusco- et nigro-pilosum ; labro transverso, subquadrato, angulis rotundatis, sub angulo acuto inflexo, inermi, apice parce rufo-hirto; oculis magnis fuscescenti-margaritaceis, ocellis magnis in triangulum dispositis, pellucidis. Antennae breves in utroque sexu 12-arti- culatae, inter se late distantes, apice incrassatae, scapo brevi, Васе articulo primo brevi, secundo longiore, tertio et quarto transversis, ceteris longitudine fere aequalibus, incrassatis; antennarum articulis: 2° apice, 3°, 4°, 5° totis rufis, ceteris ni- gris. Mandibulae ante apicem dente armatae, basi nigrae, apice rufae. Maxillae longae palpos maxillares valde superantes. о Palpi шах Шагез 3 -агси[а41 °), parce setosi, articulo se- secundo brevi, 1° et 3° longis, hoc medio subattenuato, quasi e duobus articulis composito; palpi labiales biformes, 4-articu- lati, articulo’ 1° longissimo, 3° et 4° brevibus, 3° ante apicem 2-annecto. Lingua longa, dense pilosa, paraglossis stramineis, brevibus, medio abrupte erosis. Thorax niger, crebre punctatus, antice, scutello et metathorace breviter albido-, mesothorace fusco-pilosulus, supra medio linea profunda sat longa, prope te- gulas lineis duabus brevibus curvatis impressus, scutello bituber- culato; metathorace postice basi profunde striato, medio carinato, mesopleuris macula quadrangula niveo-pilosa cum puncto cen- trali nigro ornatis; macula pleurali (callo humerali) nigra, tegulis fulvescentibus. Abdomen breve, latum, ovale, subdepressum, tho- race paulo longius, crebre punctatum, basi profunde impressum, rufum, basi et lateribus indeterminate nigro-infuscatum, margine apicali segmentorum dorsalium maculis e pilis adpressis niveis, 1°, 2° et 5° utrinque singula, 3° et 4° duabus, praeterea seg- mento 2° basi macula parva utrinque ornato, segmento 5° mar- gine postico medio subemarginato, dense breviter albido-sericeo- 6) Нижнечелюстныя щупальца положительно трехчлениковыя, хотя Шенкъ (346, Nassau. Bienen, XXI u XXII) ихъ описываетъ четырехчленико- выми. Ошибка могла произойти оттого, что 3-й членикъ челюстныхъ щупа- лецъ посрединф перетянуть и передъ перетяжкою снабженъ щетинкою, что при маломъ увеличени и придаетъ ему видъ двусуставчатаго. Точно также есть ошибка въ изображеняхъ нижнечелюстныхьъ щупалецъ Фи à Pasites punctata Sch. у Радошковскаго (Bull. Soc. Nat. Мозс. 1872, tab. I): palpi ma- хШагез © вЪрны, хотя въ нихъ напрасно намЪченъ 4-й членикъ; у À они на- рисованы явственно 4-члениковыми, между TEMB какъ они трехчлениковыя какъ и у самки, только 3-й ихъ членикъ потоньше и подлиннЪе чЪмъ у посл д- ней. Сравнительная величина отдфльныхъ члениковъ нижнечелюстныхъ щу- палецъ у Фи À Philer. punctatus и Pasites Schottii выражается слфдующею табличкою: р is Phileremus punctatus Schenck. Pasites Schottii Гафт. ö 2 д 2 I (основн.) член... 20 20 18 18 LATE CUS 10 9 9 12 чении 27 24 7 8 Vasen ee: » » 11 10 — 172 — tomentoso, lateribus longe rufo-piloso, segmento 6° pro- funde emarginato, utrinque obtuse angulato, angulis bifariam pilosis, triangulis duobus medio conniventibus, nitidis instructo 7); ventre rufo, nigro-infuscato, margine postico seg- mentorum 2', 31, 4' pellucido, 4° basi medio macula parva niveo- tomentosa, ad marginem apicalem fascia flexuosa nivea ornato, 5° nigro, utrinque niveo-maculato, medio lamina quadrata plana, polita, parce punctata, laete rufa, antice emargi- паба instructo°), 6° angusto, arcuato, in abdomen abscon- dito, hanc ob causam non conspicuo, laminas genitales exteriores inter se conjungente et unacum his furcam fossoriam constituente°). Furca fossoria in laminarum ge- 7) У Шенка при onucanin 6-го верхняго сегмента говорится, что онъ BB середин$ вырЪзанъ, а по бокамъ снабженъ направленнымъ внутрь двой- нымъ зубцомъ. Это невЪрно: 6-й сегментъ оканчивается тупыми выступами, на концахъ покрытыми длинными, перекрещивающимися рядами волость н ни- какихъ (ни простыхъ, ни двойныхъ) зубцовъ здЪсь HÉTE. $) При описан!и 5-го брюшного сегмента Шенкъ говоритъ только, что онъ кончается трехугольнымъ выступомъ. Изъ прилагаемыхъ мною деталь- ныхъ рисунковъ видно, что никакого трехугольнаго выступа нфтъ, а сегментъ этотъ оканчивается приподнятою кверху четвероугольною полированною пло- шадкою KPACHATO пвЪта, впереди которой (ближе къ основаню сегмента) имфется глубокая поперечная впадина. Точно также нев$рны изображеня Радошковскаго (]. с., fig. 15) 6-го верхняго брюшного сегмента (а) и 5-го нижняго брюшного сегмента (b). 9) Шестой брюшной сегментъ у Ph. punctatus представляетъ чрезвычайно оригинальное строенйе: это — узенькая, дугообразная пластинка, соединяющая концы laminae genitales exteriores и образующая съ ними копательныя вилы. Детальные рисунки: 14-й таблицы I, 8-й и 9-й т. II точно показываютъ мЪето прикрЪ$плен!я 6-го брюшного членика къ laminae genitales exteriores; затЪмъ рисунки: 1-Й, 2-й, 4-й, 7-Й и 8-й таблицы Ш показываютъ Форму и прикр$пле- н1е 6-го брюшного членика у сходныхъ родовъ и видовь Apidae: Epeolus va- riegatus L. и Nomada Marshamella K., причемъ, какъ видно на рисункахъ, у Epeolus variegatus 6-й членикъ представляетъ шестиугольную пластинку, CO- единяющую laminae genitales exteriores почти посрединЪ ихъ длины, а 6-й чле- никъ Nomada Marshamella — почти такую-же пластинку, соединяющую концы laminae genitales. Форма 6-го брюшного членика у Ph. punctatus, Ep. variegatus и N. Marshamella и yuacrie его въ образован1и копательныхъ вилъ, повиди- MOMY, описывается мною впервые, потомучто извфстные авторы смотрятъ на этотъ вопросъ иначе: Thomson (Ну. Scandinaviae, II, p. 209) говоритъ, что у Epeolus видимыхъ брюшныхъ сегментовъ пять, а у Nomada — 6-й брюшной nitalium exteriorum apice et in segmento 6° ventrali unguibus tribus fortibus, spinis numerosis et hamulis praedita; facile ex abdomine exseritur et in hoc retrahitur, ad terram argillaceam fodiendam optime armata et maxime idonea, apparatum singula- rem magnı pretii ad Папе speciem distinguendam praebet '°). Aculeo abscondito e partibus sequentibus composito: aculeo sensu stricto vaginula geniculata, apice fortiter emarginata, subtus sul- cata, cum duabus setis pungentibus (= spiculis), mea sententia, non venenifero aut saltem non pungente, vecti a vaginulae basi ad abdominis segmenta dorsalia ascendente et quatuor сегментъ маленький (latet); Шенкъ (Nassau. Bienen, Heft XIV, р. 64) насчиты- ваетъ у Epeolus только пять брюшныхъ сегментовъ, про шестой брюшной сегменть № тада вовсе умалчиваетъ, а шестой брюшной сегментъ Ph. punc- tatus описываетъ притупленнымъ на концЪ CB б$лыми пятнами по бокамъ, что представляетъ явную ошибку: очевидно Шенкъ, смотря на брюшные сег- менты снизу, принялъ за 6-й брюшной сегментъ выдающеся концы шестого верхняго сегмента или см$ шалъ шестой брюшной сегментъ съ пятымъ. 10) Копательныя вилы Ph. punctatus, вооруженныя тремя сильными когтями на концахъ развилашекъ, шипами и крючками, представляютъ прекрасное оруд!е для этого насЪкомаго при закапывани яицъ въ глиниетой почвЪ, гдЪ оно ползаетъ по норамъ Rhophites 5-spinosus Spin. Изъ рисунковъ 8 и 9 таб- лицы Il видно, что составныя части копательныхъ вилъ: 6-й брюшной сегментъ и концы laminae genitales пробуравлены сквозными дырочками, въ которыя вставлены и укр$плены шипы и крючечки; при продолжительной мацераци шипы и крючечкм легко удаляются простой рисовальной кисточкой. Весьма сходно устроены копательныя вилы у пчелъ, ведущихъ почти одинаковый образъ жизни съ Phileremus, напр. y Epeolus variegatus L.: у него выставляются изъ брюшной дыры только усаженные шипами концы laminae genitales (рис. 1, т. Ш), а 6-й брюшной членикъ окаймленъ простыми волосками; въ копатель- ныхъ вилахъ Nomada Marshamella К. laminae genitales имБютъ мёньшее зна- чене, и шипы кучками насажены по угламъ пластинчатаго 6-го брюшного сегмента, такъ что послфднй приборъ скор$е можно назвать лопаткой. Копа- тельныя вилы у Phil. рипа! из, какъ и у другихъ сходныхъ Apidae, располо- жены въ видЪ лодочки въ задней части брюшной полости и служатъ поддерж- кою жалоноснаго и яйцеводнаго аппарата (рис. 6, т. Пу Ph. punctatus и рис. 4, т. Шу Epeolus салчеда из), вмБетЪ съ которымъ и могутъ высовываться изъ брюшка на значительное разстоян!е и опять прятаться въ брюшную полость; при такомъ пер1одическомъ высовыван1и и прятан1и копательныхъ вить когти, шипы и крючечки ихъ отлично могутъ разрыхлять землю, но за то они мало- по-малу ломаются, высыпаются, и у облетавшагося насЪкомаго ихъ остается очевь мало. — 174 — lamellis corneis utrinque, musculis diverse inter se conjunctis ”). Pedes nigri, femoribus apice, tibiis basi et apice, posticis in parte externa totis et articulis quatuor ultimis tarsorum rufis, pilis adpressis albo-maculatis; tibiis omnibus, praesertim posticis, spinuloso-hispidis; calcaribus posticis et mediis pectinatis, rufis. Alae basi et apice infumatae, medio fenestratae; cellula radiali elongata, apice rotundata, parum appendiculata, cellulis cubita- 11) Жалоносный аппаратъ (—aculeus) Phal. punctatus не жаляший (по край- ней мЪрЪ изъ десяти самокъ, перебывавшихъ въ моихъ рукахъ, ни одна не пускала, его въ ходъ), требуетъ подробнаго описан!я и изображен1я, потомучто старые авторы описываютъ его у всЪхъ Apidae мимоходомъ и слишкомъ по- верхностно: «основан1е жала прикрыто нЪеколькими роговыми пластинками», «съ каждой стороны прикрЪпляются къ жалоносному аппарату по три пла- стинки» — и больше ничего, а изъ позднфйшихъ Руд. Лейкартъ (Die Anato- mie der Biene, 1885) ограничивается описан1емъ его у одной только Apis mel- Ирса L. — Жалоносный аппаратъ Phileremus punctatus состоитъ изъ слЪдую- щихъ частей: 1) изогнутой при OCHOBAHIM и раздвоенной на конц ложи (vagi- nula), съ нижней стороны съ глубокимъ канальцемъ, въ которомъ двигаются взад, и впередъ ABB жалоносныя щетинки (setae pungentes—=spiculae); 2) кос- веннаго рычага, идущаго отъ OCHOBAHIA ложи и упирающагося въ BepxHie брюшные сегменты, и 3) четырехъ паръ роговыхъ пластинокъ, служа- щихъ для прикр$олен!я сильныхъ мускуловъ, двигающихъ жалоносный аппа- ратъ и копательныя вилы преимущественно въ двухъ направлен!яхъ: впередъ и назадъ. Номенклатура роговыхъ ILIACTUHOKB принята мною та-же, что у Лейкарта: дуговидныя развЪтвлен1я ложи при ея оенован!и оканчиваются уголкомъ — angulus (Winkel у Лейкарта), потомъ сл$дуютъ: пара квадрат- ныхъ пластинокъ — lamellae quadratae (quadratische Platten Лейкарта), пара продолговатыхъ пластинокъ — lamellae oblongae (oblonge Platten Лейкарта), оканчивающихся прикр$оленными къ нимъ laminae genitales interiores; BCE эти пластинки, какъ видно на рисункахъ 10-мъ, 11-мъ и 12-мъ таблицы П, находятся во взаимной связи; но кромЪ нихъ по бокамъ жалоноснаго аппарата въ муекульныхъ пластахъ находится еще пара роговыхъ пластинокъ, — ша- туны или молоточки (malleus), однимъ концомъ находяциеся въ связи съ вершиною lamina quadrata, а другимъ крючковатымъ концомъ подходя я къ основан!ю жала; ихъ удобнЪе находить и отдЪлять только посл продолжи- тельнаго мацерирован1я. Изъ помфщенныхъ на таблицЪ Il рисунковъ рису- нокъ 6-й представляетъ вертикальный продольный разр зъ посл днихъ брюш- ныхъ колецъ и взаимное расположен!е: жалоноснаго аппарата, копательныхъ вилъ и шатуна; рисунки: 10-й, 11-й и 12-й — положен!е частей жалоноснаго аппарата въ согнутомъ и развернутомъ положен1яхъ; рисунокъ 13-й изобра- жаетъ отдЪльно шатунъ; рисунки 5-й и 6-й таблицы ПТ — аналогичныя части жалоноснаго аппарата у Epeolus variegatus L., a рисунки: 7-й, 8-й и 9-й — нЪ- которыя изъ этихъ частей у Nomada Marshamella К. — 175 — Пиз duabus: 1* secunda minore, Вас nervum primum recurrentem ante medium, secundum ante angulum externum excipiente, su- perne angustata, vena ordinaria pone furcam, stigmate majusculo. Alae saepe dimorphae: cellula radialis alae dextrae appendiculata, alae sinistrae ejusdem individui haud appendiculata. Hamulis 7 (numerus hamulorum diversus 6—8, saepius 7; occurrunt exem- plaria cum diverso hamulorum numero alae dextrae et alae sinis- trae). Totius fere corporis pilositas e pilis plumosis composita, praesertim femorum anticorum subtus. 4. Abdomen gracilius, nigrum, 7-articulatum, margine postico segmentorum dorsalium fulvo, segmentis 1° et 2° postice utrinque macula singula, ceteris utrinque maculis duabus niveo- tomentosis ornatis. Antennae magis incrassatae, flagello subtus picescenti; thorace densius fuscescenti-, ad certum luminis situm albicanti-piloso; pedibus nigris, pilis adpressis albo-maculatis, femoribus apice, tibiis basi et apice et articulis quatuor ultimis tarsorum fulvis, femoribus antieis subtus longius albo-plumato- pilosis; ventre margine postico segmentorum fulvo, albido-piloso, segmentis 3°—5°, interdum 2°—5° medio dense albido-fulves- centi-pilosis; valvula analis simillima huic 4 Nomadae, elevato- marginata, apice rufescens, paulum subexcisa; alae pallidiores. Forcipes maris squama membranacea longissima, arcuata, intus ' longe ciliata, dente nullo instructa, lacinia nulla aut ultra squa- mam non prominente, ergo non conspicua, sagittis membranaceis, extus parce breviter pilosis, haud hamatis, ad spathae basin angulato-flexuosis, approximatis, spatha oblonga, apice subemar- ginata ”). 12) Ad meliorem comparationem adjunguntur ff. 10—24 tabulae III, ubi deli- neati sant forcipes Z Nomadae Marshamellae К. cum squama intus prope basin dente obtuso instructa, apice pulchre plumato-pilosa, pilis longis, curvatis, facile decumbentibus, lacinia nulla aut inconspicua, sagittis membranaceis, naviculae in- star spatham includentibus, spatha parva, obtuse prominula, praeterea appendici- bus duabus membranaceis (superiore simplici, inferiore fortiter hamata) forcipes supra et subtus obtegentibus. Половые клещи Nomada Marshamella К. нарисованы мною для сравне- — 176 — Hujus speciei Ф prope Gorki rara esse videtur; à adhuc rarior, bis tantum a me captus: Ф anno 1889 Junio et Julio (18. УГ.—13. УП.), 6 eodem fere tempore (19. VI.—16. УП.). Singula Ф a me dissecta 78 ova matura (oblonga) et immatura (rotunda) satis magna includebat. Parasita Rhophitis 5-spinosi Spin. Ф patienter colles argillaceos, ubi hospes ejus nidificat, circumvolitat, saepe flores Thymi Serpylli insidens et succum floreum hauriens, etiam in solo sterili, plantis non obtecto, repo- sitans. Volatus tardus. 4 eodem loco in Knautiae arvensis Coult. floribus et supra terram volitans а me captus. Volatus 4 Шо fe- minae velocior. Ф aliquoties in ericetis a me capta, sed semper unacum Zhophite 5-spinoso, in his loeis aut ad margines erice- torum Betonicae officinalis flores frequentante. Объяснене таблипъ EH, — Explicatio tabularum 1— Ш. TAB: al. Phileremus punctatus Schenck. Fig. | Fig. 1. © Phileremi punctati Schenck. 11. Tibia et tarsus pedum postico- > » » » rum О. 3. Labrum 9. 12. Sum et Gum segmenta abdominalia 4. Mandibula 9. (sextum exsertum) desuper inspec- 5. Palpi maxillares 9 et G. ta ©. 5a. Maxilla 9. 15: Segmentum 5um ventrale ©. 6. Palpi labiales ©. 14. Furca fossoria Ф (e duabus laminis 7. Labium, lingua (glossa), paraglossae genitalibus exterioribus et segmen- et palpi labiales 9. to 6° ventrali composita). 8. Antenna ©. 15. Schema apicis rami furcae fossoriae 9. Cellula radialis alae 9. ad tres unguiculos fossorios princi- 10. Femur anticum ©. pales demonstrandos. Hi; но они немного подходятъ только по длиннымъ, перистымъ волоскамъ squamae и по кожистымъ Sagitta, въ общемъ же скор$е напоминаютъ forcipes другихъ Арзаае и представляютъ еще два особой хормы чехлика, покрываю- ie forcipes сверху и снизу, оба на концЪ съ заершенными короткими воло- сками, въ нижнемъ чехликЪ представляющими маленькую, компактную поло- вую щетку, при маломъ увеличени кажущуюся направленнымъ кверху крюч- комъ, такъ что forcipes Phileremus punctatus рЪзко выдаются своею оригиналь- HOP Формою. ВЯ Phileremus punctatus Schenck. Fig. 1: [80] © Abdomen Ф ad segmenta dorsalia lum, Zum, Zum et segmenta ventralia lum, Опт, Zum demonstranda; a. ba- sis abdominis. . Segmentum Gun dorsale ©; а. areo- lae triangulares nitidae medio con- nexae. . Segmentum 6um dorsale Ф cum: a. aculeo, b. lamellis corneis aculeum includentibus et c. furca fossoria, omnibus intus punctis delineatis. Fig. 8 10 et 9. Conjunctio segmenti sexti а. ventralis cum b. laminis genitalibus exterioribus. . Aculeus et lamellae corneae compli- catae: a. angulus, b. lamella qua- drata, c. lamella oblonga, cujus apici d. Jamina genitalis interior annexa, e. aculeus. . Aculeus et lamellae deplanatae: a. angulus, b. lamella quadrata, с. la- mella oblonga, d. lamina genitalis 4. Segmentum 5um ventrale Ф cum: a. interior, e. aculeus (setae pungentes fossula transversa, b. quadrangulo punctis delineatae sunt), f. vectis anali polito, et cum exsertis: c. furca ascendens ab aculei vaginula ad seg- fossoria et d. aculeo. Hae partes in- menta dorsalia. tus punctis delineatae sunt. 12. Aculeus et lamellae corneae (remo- 5. Sectio transversa per basin a. seg- tae): b. lamella quadrata, c. lamella menti 6i dorsalis et per basin b. oblonga, d. lamina genitalis interior, segmenti 51 ventralis; с. furcae fos- e. aculeus, f. setae pungentes, g. mal- soriae ramus; g. malleolus ©. leolus (valde remotus), h. vectis as- 6. Sectio longitudinalis per segmenta cendes. (Observatio. a. angulus nulla dorsalia: a. 5um et b. би et per seg- littera notatus, ne figura sordes- mentum с. 5um ventrale ad d. aculei cat). ete. furcae fossoriae dispositionem | 13. Malleolus. demonstrandam; g. malleolus. 14. Forcipes 4: a. cardo, b. stipes, с. 7. Furca fossoria cum tribus uuguicu- squama, d. sagitta, e. spatha. lis principalibus in apice utriusque | 15. Squama forcipis 4 (lacinia nulla aut rami delineatis. non conspicua?). TAB. I: sitionem: d. aculei et e. furcae fosso- й riae demonstrandam. Epeolus variegatus L. ©. 5. a. aculeus, b. lamella oblonga, c. la- mina genitalis interior, d. vectis as- 1. a. laminae genitales exteriores, b. cendens. segmentum 6um ventrale includentes | 6. Eaedem partes deplanatae: a. acu- et huic annexae, furcam fossoriam leus, b. lamella oblonga, c. lamina formantes. genitalis interior, d. vectis ascen- 2. a. segmentum 6um ventrale (ab infra dens. inspeetum),b.ramus furcae fossoriae, с. lamina genitalis interior, d. acu- к | leus, e. segmentum Gun dorsale, Nomada Marshameila Kirby. 3. а. 5um et b. Gum segmenta dorsalia, desuper inspecta; c. aculeus, d. furca | 7. a. Segmentum sextum ventrale ab fossoria punctis delineati sunt. infra inspectum in b. laminas geni- 4. Sectio longitudinalis per segmenta: tales exteriores inclusum et una- a. sextum dorsale, b. quintum ven- cum his furcam fossoriam formans; trale et c. sextum ventrale ad dispo- Н. ВБ. Е. В. ХХУШ. с. malleolus, а. basis aculei. 12 — 178 — Fig. 8. a. segmentum sextum ventrale de- super inspectum, b. lamina genita- lis exterior, c. malleolus, d. aculeus. 9. Malleolus. Nomada bifida Thoms. 10. Forcipes 4 desuper inspecti: a. car- do, b. stipes, c. squama, d. sagitta, Г. appendix superior spatham supra obtegens. Fi le 12. 13. 14. Forcipes à ab infra inspecti: a. cardo, 6. stipes, с. squama, 4. sagitta, g. appendix inferior ha- mata. Forcipes 4 a latere inspecti: f. ap- pendix superior, g. appendix infe- rior hamata. d. sagittae ad instar naviculae par- vae e. spatham includentes. Eaedem partes a latere inspectae: d. sagitta, e. spatha. а. > ЕЕ: тр Табл 3.0. ХХУШ. r ‹ TE 4. ^ 9. = | | NN EEE Te in + \ = = < «5 \ < \ >. \ | SUN à \ À \ zu | == 4 U | Г \ —_ Ne a 7 > Гы и Е а AP) = | = ры / 1 le) А — | =” if T ; ES ER SR ER \ x DD < >> > xp — F x a а 5 <22> —— —— —_ № N > > = & BR, = © a = = = = © N © = 5 = = и ec CS ый Tl CYAN >? hi ee NEAR Г Qui: бл. ИТ. ти ve N Lith.W Glowezevrskı Varsoyie. SUPPLEMENTUM ad с], Edm. Reitteri „Revisionem“ Tenebrio- nidarum generis Prosodes Eschsch. Conscripsit Andreas Semenow. Anno 1893 clarissimus Edm. Reitter in opusculo «Revision der Coleopteren-Gattung Prosodes Esch.» inscripto ') omnes hujus generis species argute discrevit *) numerosisque speciebus ineditis illud auxit, ita ut harum numerus, speciebus duabus quas cl. Ше auctor fortuito omisit [ Pr. rufosulcata Fairm. 3) пес non 1) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 261—312. 2) Qua in revisione dichotomice conseripta cl. auctor structuram prosterni, insignia manifesta ad complures species dignoscendas maxime idonea praebentem, frustra neglexit. Praeterea censeo species novas fusius diligentiusque describen- das esse. 3) Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Belg. XXV, 1891, Bull., р. XCIV: 49.—Haec species proxime affinis videtur Pr. trisulcatae F. Bates (Cistula Entom. II, 1879, p. 473.—Allard: Ann. Soc. Ent. Fr. 1880, p. 291; fig. 12.—F. Bates: Scient. Re- sults 24 Yark. Miss., Coleoptera, 1890, р. 63; tab. II, f. 11. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 280) et praesertim Pr. vicinae Е. Bates (Cistula Entom., II, 1879, p. 474. — Allard: Ann. Soc. Ent. Fr. 1880, p. 292. — F. Bates: Scient. Results 24 Yark. Miss., Coleoptera, 1890, p. 63.—Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 280). 12* — 180 — Pr. diversa Waterh. *)] additis, circiter ad 72 increvit. Huic numero nunc quindecim species novas addo; ita fit ut in genere Prosodes Eschsch. jam circiter 87 species 5) numeremus. Genus Prosodes Eschsch. °) est typus rite palaearcticus, praecipue subregionis mediterraneae provinciae turanicae 7) pro- prius. Ejus enim species aream inter gradus 30 et 50 lat. bor. inde a provincia Charcovensi Rossiae europaeae (Pr. obtusa Е.) Armeniaque turcica (Pr. Banghaasi Rttr.) usque ad Sinin (Si- ning) ad orientem a lacu Kuku-nor in Chinae provincia Gansu- ensi situm (Pr. Kreitneri Friv.) extensam occupant $); earum centrum geographicum in montibus Turkestaniae occidentalis ejusque finitimae Buchariae meridionali-orientalis positum esse videtur; Пт епт 59 species *) ex 87 hucusque cognitis (1. e. +) Waterhouse: Trans. Linn. Ent. Soc. Lond. (2 ser.), Zool., V, 3, 1889, р. 126; tab. XIV, ff. 10 (4), 11 (©). 5) Quas circiter bessem totius numeri specierum nunc viventium efficere prae- sumo. | 6) De ejus affinitate cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 313—316. 7) Cujus de limitibus et charactere zoogeographico cf. Ошанинъ, Зоогеогр. характеръ хауны Полужесткокрылыхъ Туркестана (Записки Имп. Русск. Геогр. Общ. по Общей Геогр., XXIII, № 1), 1891.—Oschanine: Congrès inter- national de Zoologie. 2-me Session à Moscou, II, 1893, р. 279. 8) Species extremae septentrionem et meridiem versus sunt eae quae sequun- tur: Pr. ostusa Е. ad septentrionem; Pr. rufosulcata Fair m., trisulcata Е. Bates, vicina F. Bates et imprimis transversosulcata Allard (si huic auctori fides tri- buenda) — ad meridiem. 9) Pr. angulicollis Krtz., pleuralis Rttr., nitida Krtz., areolata Rttr. (=Se- menowi Ball. in litt.), brevipes Rttr., Semenowi Rttr. (=indigesta Sem. in litt.), longicornis Krtz., alaiensis Krtz., aciculata Rttr., Amathia Rttr., Oschanini Sem., lateralis Rttr., strigiventris Rttr., 4-costata Rttr., costifera Krtz., trian- gulipes Rttr., divergens Rttr., convergens Rttr., punctimana Rttr., prosterna- lis Rttr., praelonga Rttr., spectabilis Rttr., catenulata Krtz., striata Rttr., Heydeni Krtz., reflexicolhs Rttr., suleicauda Rttr., mucronata Rttr., blapoi- des Rttr., angustipleuris Rttr., obliquesulcata Krtz., undulata Krtz., gracilis Faust, ypsilon Rttr., parallelocollis Krtz., Ballionis Krtz., diloides Krtz., bre- vitarsis Krtz., nalepoides Rttr., Hauseri Rttr., Staudingeri Krtz., rugosicollis Krtz., fallax Krtz., pubistriata Rttr., grandicollis Krtz., pygmaea Krtz., bifor- mis Sem., elateroides Sem., gymnandra Sem., sphodroides Sem., Jakowlewi Sem., bactriana Sem., Regeli Sem., Grombezewskii Sem., Glasunowi Sem., turkestanica Sem., foveicollis Sem., nuratensis Sem., Fausti Sem. — 181 — 67,8 %) aream satis strictam habitant, dum ceterae species, quantum hucusque constat, multo laxius passimque distributae sunt. Quod autem ad propagationem verticalem specierum gene- ris Prosodes attinet, eae inde a planitiebus depressionibusque 1) usque ad altitudinem 7.— 8.000 supra mare 1) occurrunt; maxima tamen copia specierum in montium centroasiaticarum zonis inferioribus vel mediis congregata esse videtur. Quae cum ita sint, vix potest dubitari, quin Prosodes Eschsch. sit genus originis centroasiaticae, cujus species imprimis regio- nibus montosis propriae sunt. Singulae hujus generis species gaudent plerumque distribu- tione plus minusve exigua strictaque, quam ob rem maxime idoneae sunt ad quamlibet faunulam localem illustrandam. I (II). Elytrorum carinae lateralis et humeralis unam carinam dorso-marginalem simul formantes. Oculi valde evoluti, magni, lati, extrorsum spectantes; tem- pora pone oculos fere perpendiculariter angustata. Antennae gracillimae. Sexus inter se valde dissimiles; © supra semper dense tomentosa. А (В). Processus prosterni ultra coxas vel simpliciter verticalis, vel infra plus minusve angulatus. Prothorax ad basin parum aut modice angustatus. 1 (2). Processus prosterni ultra coxas nullo modo prominulus, simplieiter verticalis. Prothorax angulis basalibus retrorsum vix vel non prominu- lis, lateribus haud vel vix reflexis. Elytra apice haud explanata. d supra glaber. Species major, latior. Prosodes biformis, sp. n. $. Mediocris, elongata, modice angusta, supra leviter de- pressa, glabra, nigra, sat nitida. Antennis thoracis basin paulo superantibus, valde tenuibus et gracilibus, pilis procumben- tibus dilute fulvis dense vestitis, articulis omnibus elongatis, 4° — 6° latitudine triplo fere longioribus, 7° ad apicem subdilatato ibique praecedentibus distincte latiore, 8° — 10° oblongo-ovalibus, latitudine manifeste longioribus. Palpis 10) Velut Pr. obtusa F., Karelini Gebl., angustata Zubk., cet. 11) Velut Pr. Oschanini Sem., Glasunowi Sem., costifera Krtz., aliae. — 182 — maxillaribus articulo ultimo sat late subsecuriformi, apice oblique truncato leniterque plus minusve subrotundato. Capite leviter convexiusculo sat fortiter et sparsim, ante oculos multo subtilius et copiosius punctato, fronte inter oculos foveolis duabus interdum omnino evanescentibus notata; lateribus ante oculos obtusissime vix lobatis, ad oculos fortiter impresso-decli- vibus, deinde apicem ciypei versus simpliciter angustatis, sinu ante insertionem antennarum distincto nullo; clypeo ad margi- nem anticum et imprimis ad angulos apicales obtusius- culos fortiter declivi, apice fere non exciso; sutura frontali distincta et determinata, plus minusve impressa; oculis valde evolutis, desuper visis valde latis et convexis, extrorsum spectantibus, postice unacum temporibus valde extror- sum promotis, his statim pone oculos fortissime, fere perpendiculariter angustatis posticeque constrictis. Prothorace latitudinem capitis distincte sed parum su- perante, aeque longo ac lato, antice fortiter longeque angustato, ad angulos anticos subobtuse rotundatos capite cum oculis angustiore, medio levissime sensim subro- tundato - dilatato ibique summam latitudinem attingente, dein basin versus fere recte subangustato, ad angulos basales retrorsum haud vel vix prominulos apiceque obtuse subro- tundatos distincte latiore quam ad angulos anticos; basi medio recta, utrinque levissime sensim subsinuata; disco fere plano, nitido, medio laevigato, vix sparsimque, ad latera et ad basin paulo fortius et copiosius, tamen valde remote quoque, punctulato, linea impressa media solum in dimidio basali vix indicata, nonnunquam omnino evanescente; impressionibus ante- basalibus semper distinctis sed parvulis, foveoliformibus vel etiam fere punctiformibus, rugulam plus minusve obsoletam angulos basales versus emittentibus; lateribus inde a triente anteriore ad basin plus minusve late explanatis, in dimidio basali nonnungam etiam subreflexis, distincte et determinate, apicem versus sensim tenuius, marginatis. Elytris elongato-subellipticis, basi subangus- — 185 — tatis, ad medium parum et sensim dilatatis ibique latitudinem thoracis vix superantibus, apicem versus longe gradatimque angustatis, apice conjunctim obtuse subrotundatis, mucrone de- planato vel reflexo determinato nullo; dorso leviter depressis planatisque, ad apicem perparum sensimque declivibus, nitidis, indeterminate inaequaliterque remote punctatis, vage et disperse vix rugulosis, secundum suturam plerumque sat fortiter impressis ibique fortius, fere variolose valdeque irregulariter punctatis, ad apicem subopacis; nonnunquam medio dorsi etiam vestigiis stria- rum quam maxime obsoletarum notato; sutura ad apicem haud tectiformi; carina humerali nulla, carinula laterali (s. pleurali) valde evoluta eam compensante ©), desuper omnino patente, inde ab humero subreflexo usque ad finem integerrima, acutissima, paulo ante apicem cum margine epipleurali con- fluente; pseudepipleuris latis, plus quam verticalibus (1. е. cum dorso angulum subacutum formantibus), haud convexis, nitidis, muito obsoletius quam dorsum indeterminate punctatis, omnino glabris; epipleuris angustis, tamen bene distinetis. Prosterni processu intercoxali ultra coxas haud prominente neque ullo modo mucronato, inter eas sat lato, parum impresso; episternis subtiliter confertim rugulosis, sparsim punc- tatis, partim laevigatis. Abdominis segmentis duobus basalibus subtilissime obsoleteque longitudinaliter rugulosis, ultimo valde nitido subtiliter parceque (medio vix) punctulato, impressionibus destituto. Pedibus longis, sat fortiusculis, femoribus inter- mediis et imprimis anticis pilis procumbentibus rufis sat dense vestitis, anticis intermediis distincte crassioribus, posticis subparallelis, valde elongatis, abdominis apicem saltem attingentibus; tibiis anticis sat tenuibus, levissime curvatis, margine externo integro, interno neque emarginato neque medio dilatato, simplici, apice torulo parvo tomentoso in- 12) Sicut in speciebus divisionis I-ae el. Reitteri (cf. Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 262, 266). — 184 — structis, calcaribus apicalibus sat tenuibus, externo altero duplo fere longiore (semperne?), hoc tarsorum articulo basali distincte breviore; tarsis anticis elongatis, articulis 1° — 4° sabtus ad apicem pulvillo prominulo spongioso praeditis; tibiis intermediis et posticis a latere visis supra medio sensim dilatatis, ante apicem angustato-subsinuatis, subovalibus, lateribus dorso multo latio- ribus distincte planatis, dorso subrotundatis ad apicem tantum levissime subplanatis; tarsis posticis gracillimis, elongatis, lateribus fortiter compressis. 9. Primo intuitu mari omnino dissimilis, tamen omnibus cha- racteribus essentialibus cum eo prorsus congruens. Differt forma totius corporis latiore, statura validiore, superficie tota (i. e. capitis parte postica, pronoto elytrorumque dorso) tomento laete fulvo vel fulvo-grisescenti subsericeo densissime ves- tita; antennis distincte brevioribus, prothorace multo breviore, manifeste transverso, longitudine circiter 1Y/, latiore, lateribus magis, fere usque ad angulos posticos obtusiores subrotundato, tenuissime marginato, disco paulo magis convexo sub tomento minutissime confertissimeque punctulato, plerumque prope medium utrinque plagulis binis impunctatis denudatisque notato, impres- sionibus basalibus obsoletioribus plerumque sub tomento occuitis, linea media subelevata magis distincta et integra; elytris latiori- bus jam ad humeros thoracis basin latitudine distincte superanti- bus, prope medium paulo magis ampliatis, apicem versus brevius angustatis et magis declivibus, dorso ectypis parvulis denudatis subseriatim congestis sat copiose obsitis, his in declivitate apicali sub tomento longiore et densiore sensim evanescentibus, pseud- epipleuris crebre punctulatis, haud dense pubescentibus; abdomi- nis segmentis basalibus ad latera parce pubescentibus, medio valde convexis, confertim subtiliter rugulosis; pedibus paulo tantum brevioribus, similiter atque in mare constructis, solummodo tibiis anticis manifeste brevioribus externe parce hispidulis tar- sisque anterioribus simplicibus. Long. © 20—24, 9 24; lat 7—8!/, 2 10 mm. — 185 — Bucharia orient.: Langar provinciae Kulab (Dr. A. Regel. VI. 1883). —4 (3 d, 1 ©) (coll. P. а Semenow)+3 (22,19) (Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.) specimina. Species valde egregia, jam iis quae in deseriptione litteris remotis notata sunt signis a congeneribus omnibus facile distin- guenda; affinis solummodo Pr. angulicolli Krtz. ejusque cognatis Pr. pleurali Rttr. et praesertim netidae Krtz. 1), a quibus tamen valde diserepat structura oculorum multo magis evoluto- rum, antennis multo gracilioribus et longioribus, forma totius corporis angustiore et multo graciliore, configuratione sculptu- raque prothoracis, sculptura episternorum prosterni, differentia sexuum multo magis evoluta, etc. 2 (1). Processus prosterni ultra coxas infra plus minusve angulatus, rarius subdentätus. Prothorax angulis basalibus retrorsum productis, plus minusve anguste lobatis, lateribus leviter reflexis. Elytra apice breviter, sed distincte explanata. Species minores, graciliores. а (b). 4 supra plus minusve pubescens et tomentosus. Prothorax disco punctato praetereaque copiose minutissime punctulato (2). Elytra costata, interstitiis late tomentosis (4). Prosodes elateroides, sp. n. а. Minor, angusta, elongata, supra nonnihil depressa, habitu potius Ælateridis quibusdam proprio #), nigra, subnitida, supra capite thoraceque plus minusve fulvo-pubescentibus, elytris subvittatim fulvo-tomentosis. Antennis gracilibus thoracis basin vix attingentibus, fulvo-griseo-pubescentibus, articulis omnibus subelongatis, 4°—6° latitudine saltem duplo longioribus, 7° ad apicem ух dilatato, 8°—10° latitudine perparum longioribus, subovalibus. Palpis maxillaribus arti- culo ultimo sat dilatato, oblique triangulari, margine apicali fortiter obliquato. Capite parum nitido parce subtiliterque punctato, ad latera praeterea subtilissime confertim punctu- 13) Of, Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, рр. 266—267. 14) Nempe species quasdam generis Chalcolepidius Esch sch. in mentem vocat. — 186 — lato ibique vage tenuiter fulvo-pubescenti; lateribus ante oculos breviter obtuseque sublobato, deinde apicem clypei versus fortiter sempliciterque angustato, absque sinu distincto ante insertionem antennarum; clypeo ad marginem apica- lem fere non excisum et ad angulos anticos obtusiusculos parum breviterque declivi; sutura frontali saepius obsoleta vel oblite- rata plus minusve late impressa; fronte medio leviter convexius- cula, impressionibus distinctis nullis; oculis valde evolutis, latis et convexis, extrorsum directis, postice unacum temporibus valde extrorsum promotis, his statim pone oculos fere perpendiculariter angustatis posticeque constrictis. Prothorace latitudinem capitis unacum oculis distincte sed parum superante, elongato, longi- tudine haud vel vix latiore, ad angulos anticos distincte angus- tiore quam ad angulos basales, lateribus paulo ante medium sat fortiter rotundato-subdilatato, dein basin versus plus minusve sensim (nonnunquam etiam subsinuatim) angustato, angulis posticis retrorsum subproductis, sat anguste lobifor- mibus apiceque vix obtusatis; angulis anticis valde obtusis, declivibus; basi medio recta; disco medio sat convexiusculo, pa- rum nitido, subtilissime confertim punctulato praetereaque ad latera paulo grossius et multo parcius punctato, medio utrin- que areola elongata parumque determinata laevi signato, locis punctulatis distincte et sat copiose fulvo-pubescentibus, linea media distincta etsi valde obsoleta, impressionibus anteba- salibus subprofundis, sed minutis, foveoliformibus; medio disci praeterea quattuor impressionibus indeterminatis notato; late- ribus sat late explanatis leviterque reflexis, tenuissime marginatis. Coleopteris angustis et elongatis, latitudinem tho- racis perparum superantibus, latitudine plus quam duplo longio- ribus, lateribus medio subparallelis, ad basin vix, apicem versus sat fortiter longeque sensim angustatis, apice acuminatis, conjunctim vix subrotundatis breviterque horizontaliter subexplanatis; dorso sat depressis, ad apicem parum, sensim longeque declivibus, irregulariter vadose subfoveatis, — 187 — sat dense fulvo-tomentosis; utroque elytro costis tribus dorsalibus denudatis praedito: duabus exterioribus tenuibus, plerumque plus minusve interruptis vel etiam parum indicatis, interna his multo latiore magisque determinata; sutura haud costata, ad apicem tantum vix tectiformi ibique anguste denudata; carina humerali nulla, carinula laterali (s. pleurali) quam maxime evoluta eam omnino compensante, desuper omnino patente, acutissima, prominula, paulo ante apicem cum margine epipleurali confluente, ad humerum marginem dorsi leviter reflexum formante; pseudepipleuris latis cum dorso angulum acutum efficientibus, ideo plus quam verticalibus, laxe rugulosis disperseque punctatis, glabris; epipleuris valde angustis, tamen distinctis. Prosterni processu intercoxali angustiusculo, haud impresso, ultra coxas fere non prominente, sed, a latere viso, infra angulum obtusum, tamen semper bene distinctum, nonnunquam etiam dentiformiter prominulum, efficiente; epister- nis subtiliter strigulosis, partim laevigatis. Abdominis segmentis basalibus sat crebre longitudinaliter rugulosis, ultimo valde _ nitido copiose sed remote punctato, impressionibus destituto. Pedibus sat longis, gracilibus, femoribus omnibus pilis haud lon- gis fulvescentibus sat parce indutis, anticis intermediis paulo crassioribus, posticis parallelis, valde elongatis, abdominis apicem saltem attingentibus; tibiis anticis tenuibus, distincte subincur- vis, in dimidio apicali leniter subincrassatis, extus et intus integ- ris, simplieibus, calcaribus apicalibus brevibus tenuibusque, externo altero paulo longiore; tibiis intermediis leniter incurvis quoque; his postieisque similiter atque in Pr. biformi m. ®) for- matis, sed dorso distincte (etsi anguste) planatis lateque plus minusve subsulcatis (imprimis intermediis); tarsis anti- eis articulis quattuor primis apice subtus pulvillis parvulis spon- giosis praeditis; tarsis posticis gracilibus, sat fortiter compressis. 9. Primo aspectu mari omnino dissimilis; habitu staturaque 15) Cf. supra, p. 181. — 188 — potius species nonnullas Zlateridarum generis Lacon Cast. simu- lans. Differt quidem a mare forma corporis multo latiore et bre- viore, superficie tota dense rufescenti-fulvo-tomentosa, antennis distincte brevioribus dimidium thoracis parum superantibus, hoc multo latiore, manifeste transverso, inde ab angulis anticis usque ad angulos basales similiter atque in mare retrorsum promi- nentes distincte subrotundato, disco ectypis valde irregularibus (duobus majoribus duobusque minutis) denudatis lineaque media magis determinata signato, lateribus paulo latius explanatis reflexisque; elytris latioribus atque proportionaliter brevioribus, jam mox pone humeros summam latitudinem pronoti paulo super- antibus, lateribus multo minus parallelis, apicem versus brevius fortiusque angustatis, dorso paulo magis convexis, postice multo magis declivibus, ectypis parvulis denudatis plus minusve subse- riatim dispositis, in declivitate postica sensim evanescentibus ornatis: pseudepipleuris latioribus margine tantum superiore (se- cundum carinam lateralem) excepto confertim punctulato-rugosis parceque pubescentibus; abdominis segmentis basalibus medio convexis, ad latera parce subtiliterque pubescentibus; pedibus paulo tantum brevioribus similiter atque in mare constructis, sed tibiis anticis distincte brevioribus, intermediis et posticis dorso paulo angustioribus vix subsulcatis, tarsis anticis simplieibus. Ceterum cum mare prorsus congrua. Variat © elytrorum ectypis denudatis multo majoribus, valde irregularibus, callosis invicemque plus minusve confluentibus (var. callosa m.) Long. d 16—19, $ 17'/,— 19"/,; lat. d 6—6'/,, 9 7Y,— 8 mm. Bucharia orient. sine indicatione loci magis determinata (Dr. A. Regel. 1883 & 1884). — 37 specimina (26 d, 119) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Species distinctissima, peculiaris et, quoad staturam magnitu- dinemque, valde constans; solummodo Pr. biformi m. 16) cognata, 16) Cf. supra, p. 181. 189 — а qua tamen jam primo intuju facillime distinguenda magnitu- dine semper minore, statura hulto graciliore (praesertim maris. qui etiam superficie plus rinusve pubescenti atque tomentosa gaudet), habitu elateriforn) utrique sexui proprio, antennis brevioribus, oculis paulo mins evolutis, prothorace longiore an- gulis posticis retrorsum subroductis, lateribus latius explanatis reflexisque, elytris maris muto angustioribus, costatis, inter cos- tas tomentosis, prostemi pocessu intercoxali in sexu utroque ultra coxas infra distinde agulato, nonnunquam etiam denticu- lato, tibiis intermediis tt и dorso levissime planatis subsulcatisque, superficè toia in $ densius et longius argil- laceo-tomentosa, etc. b (a). 4 supra?re glaber. Prothorax disco simpliciter parceque punctato (4).lytra nec costata nec distincte tomentosa (<). Prosdes gymnandra, sp. п. &. Praecedenti (Prelateroidi m.) arte affinis, sed superficie subglabra, prothoracemagis adeo elongato latitudine saltem aequilongo, lateribus ро magis reflexo crassiusque marginato, angulis posticis longs productis, anguste lobiformibus, disco glabro, sat nitido, praer puncturam tenuem, remotam pauloque inaequaliter distributa nullo modo punctulato, linea media distineta nulla, impresonibus antebasalibus obsoletioribus; elyt- ris subglabris vel va parceque pubescentibus, haud costatis, sat nitidis, disperse 1nute granulosis irregulariterque vage subimpressis, secundu suturam plus minusve fortiter impressis. — Ceterum cum Pr. ıteroide m. prorsus congruens et fortasse ejus mera varietas. Long. & 18, — ‘h, lat. 6 — 6°/, mm. Bucharia orientsine indicatione loci melius determinata (Dr. A. Regel. 188& 1885). — Tria specimina (3 &) (Mus. Zool. Acad. Caes. Sat. Petrop.). A Pr. biformi m.ffert iisdem characteribus atque Pr. ela- teroides m., exceptislummodo superficie subglabra elytrisque — 190 — non costatis, quibus insignibus И. gymnandra congruit cum Pr. biformi. В (А). Processus prosterni ultra coxas шегопе corniformi sursum valde pro- minente instructus. Prothorax subcoratus, ad basin fortiter angustatus, Prosodes sphodpides, sp. п. 3. Mediocris, gracillima, elongaa, supra levissime deplanata, glabra, nigra, nitida. Antennis thoncis Jasin fere attingentibus, gracilibus, articulis 4°— 6° latitudine ciriter 27, longioribus, 7° ad apicem sat fortiter dilatato ibicue waecedentibus manifeste latiore, 8°— 10° latitudine paulo lorgiordus, subovalibus. Palpis maxillaribus articulo ultimo sat lsto, iregulariter triangulari, apice obliquato, lateribus apiceque levite subrotundatis. Capite subtiliter obsoleteque disperse ue lateribus ad oculos breviter leviterque declivibus, ab oculis que ad apicem clypei sat fortiter et fere recte angustatis, $1 ante insertionem an- tennarum distincto nullo; clypeo ad m&inem anticum et ad angulos apicales fere rectos perparum eclivi, apice distincte sed parum exeiso; sutura frontali valde hliterata (semperne?), late et parum profunde trasversim impssa; fronte levissime convexa foveolis duabus quam maxime Goletis notata; oculis valde evolutis similiter atque in Pr. bifmi m. ”) constructis, paulo tantum planioribus, vix magis antorm directis, tempori- bus non tam perpendiculariter angustatis jis fulvescentibus sat dense vestitis. Prothorace angusto et ‚ongato, latitudinem capitis cum oculis perparum superante, lätudine paulo lon- giore, formam fere cordatam praeben: antice valde angus- tato et ad angulos anticos obtuse subrotuntos manifeste angus- tiore quam ad angulos posticos, lateribusi trientem apicalem sat fortiter dilatato-rotundato ibique summ latitudinem attin- gente, deinde basin versus fortiter loeque subrotunda- tim angustato, non sinuato; angulis salibus sat longe 17) Cf. supra, p. 182. — 191 — retrorsum prominentibus, apice vix subrotundatis et nonnihil introrsum directis; basi profunde excisa, sed medio recta; disco perparum convexo, nitido, parce sparsimque subtiliter punctulato, medio omnino fere laevi, linea media distincta nulla, impressioni- bus antebasalibus latis, subprofundis, in fundo laevibus; lateri- bus antice anguste, postice vero sat late et alte reflexis cras- seque marginatis. Elytris elongatis, anguste ellipticis, basin versus sensim fortiter angustatis, sed ad humeros nullo modo prominulos thoracis basi paulo latioribus, ad medium sensim rotundato-subdilatatis latitudinemque maximam eandem protho- racis parum (circiter 1Y,) superantem medio attingentibus, dein apicem versus valde longeque angustatis, apice conjunctim obtusatis, fere non rotundatis, mucrone deplanato distincto nullo; dorso levissime convexis, medio subplanatis, ad apicem parum sensimque declivibus, subnitidis, fere impunctatis, disperse indeterminate rugolosis, medio vestigiis latis et quam maxime obsoletis striarum paucarum signatis, ad apicem haud opacis; sutura ad apicem anguste vix tectiformi; carina humerali nulla, carinula laterali (s. pleurali) valde evoluta eam compen- sante, desuper omnio patente, ad humerum subreflexa, usque ad finem integra, tenui et acuta, ante apicem cum margine epipleu- rali confluente; pseudepipleuris latis, verticalibus, haud convexis, nitidis, parum obsoleteque rugulosis, omnino glabris; epipleuris angustis sed bene distinctis. Prosterni processu intercoxali ultra coxas producto et ibi mucrone corniformi sursum directo valdeque prominulo munito, intra coxas longitu- dinaliter subsulcatim impresso et in fundo bistrigato; episternis subtilissime longitudinaliter strigulosis, impunctatis. Abdominis nitidi segmentis duobus basalibus subobsolete longitudinaliter rugulatis, ultimo medio leviter concavo, nitidissimo, laxe subti- literque punctulato. Pedibus longis et valde gracilibus, femoribus 4 anterioribus pilis fulvescentibus sat brevibus procumbenti- busque subdense vestitis, antieis intermediis vix crassioribus, pos- ticis parallelis, valde elongatis, apicem abdominis paulo superan- — 192 — tibus; tibiis anticis sat longis distincte arcuatis, intus levissime concaviusculis et ibi pube appressa fulves- centi-grisea sat dense vestitis, margine exteriore simplici integroque, apice torulo brevi vix tomentoso praeditis, calcaribus apicalibus subtenuibus, externo altero paulo longiore tarsorumque dimidium articulum primum haud vel vix superante; tarsis anticis longis, articulis 4 primis infra ad apicem torulo parvo tomentoso instructis; tibiis intermediis modice longis, valde compressis, subtriangularibus, lateribus late explanatis atque nonnihil obliquatis, dorso angustis, subexplantatis distincteque subsulcatis; tibiis posticis longis, rectis, parallelis gracilibusque, fortissime compressis, lateribus perfecte planatis, dorso triplo angustioribus etiam planatis et plus minusve distincte (praesertim ad apicem) subsulcatis; tarsis posticis gracilibus longisque, fortiter compressis. | Long. & 22, lat. 7°/, mm. Bucharia orient. sine indicatione loci (Dr. A. Regel. 1883).— Specimen unicum (1 4) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Ob structuram singularem processus prosternalis nec non configurationem pronoti distinctissima species; quoad structuram capitis (imprimis autem oculorum), pedum pseudepipleurorumque elytrorum accedit proxime Pr. biformi m. Ÿ), a qua ceterum notis numerosis, imprimis iis, quae in descriptione litteris re- motis notatae sunt, valde discrepat. П (1). Elytrorum carinula lateralis а carina humerali (interdum evanescente) plus minusve discereta vel amota (saltem in dimidio posteriore). A (B). Tibiae anticae maris ad apicem excavatae margineque interno subito breviter excisae, excavatione cum excisura confluente. Tibiae posticae fortiter compressae, lateribus deplanatis, dorso planato, valde introrsum obliquato, extus carina terminato. Elytra foveolata. Prosodes Jakowlewi, sp. n. 4. Mediocris, sat elongata, gracilis, superne levissime depla- nata, plus minusve opaca, glabra, subtus nitidior. Antennis tho- 18) Qua de specie cf. supra, p. 181. — 195 — racis basin attingentibus, sat fortiusculis, articulo 3° elongato, 4°—6° latitudine plus quam sesqui longioribus, 7° ad apicem fortiter extrorsum dilatato, asymmetrico, 8°—10° globosis. Palpis maxillaribus articulo ultimo ad apicem parum dilatato, extus forti- ter rotundato, apice truncato. Capite superne omnino fere plano, opaco, laxe obsoletissimeque punctulato, fronte impressionibus destituta, sutura clypei tenui, haud vel vix impressa, medio fere recta; lateribus ante oculos breviter subacute angulatis leviterque subelevatis, dein apicem elypei versus simplieiter angustatis, sinu ante insertionem antennarum distincto nullo; clypeo apice vix arcuatim exciso, angulis subobtusis; oculis desuper visis sat latis, nonnihil antrorsum directis, unacum temporibus statim fortiter obliquatis posticeque distincte constrictis angulum subacutum et prominulum efficientibus. Prothorace latitudinem capitis multo superante, longitudine distincte (cireiter 1'/,) latiore, lateribus sat fortiter inde a basi usque ad apicem rotundato, summam latitu- dinem paulo ante medium attingente, angulis posticis vix retror- sum prominulis obtuse subrotundatis, basi levissime arcuatim excisa; disco leniter subconvexo, ad angulos anteriores obtuse rotundatos sat declivi, subopaco vel omnino opaco, subtilissime, obsolete et valde parce punctulato, medio impunetato, impres- sioninbus antebasalibus latis, parum indicatis vel etiam subnullis, linea media distincta, etsi valde obsoleta; lateribus angüste explanatis paululumque subreflexis, tenuiter margi- natis. Elytris sat angustis, oblongo - subellipticis, ad humeros sensim angustatis, ad medium paulo subrotundato-ampliatis sum- mamque latitudinem illam thoracis parum superantem mox pone medium attingente, deinde apicem versus sensim angustatis, apice conjuncetim obtuse subrotundatis, nullo modo mucronatis, dorso perparum convexis, subopacis, ad apicem sat fotiter decli- vibus, foveolis rotundis majoribus minoribusque irregu- lariter distributis valde parce sparsimque obsitis, non- nanquam praeterea obsoletissime indeterminateque (ad suturam paulo evidentius) subpunctatis, sutura ad apicem haud tectiformi; Н. 5. Е. В. ХХУШ. 13 — 194 — lateribus plus quam verticalibus carina humerali obtusa sed dis- tincta a dorso separatis, nitidioribus, distincte laxeque punctula- tis, carinula laterali sat acute prominula, integra, paulo ante hume- rum cum carina humerali confluente, desuper in triente anteriore tantum patente; pseudepipleuris haud nimis latis, glabris; epi- pleuris angustis, tamen distinctis. Prosterni processu intercoxali ultra coxas oblique declivi (haud verticali), infra breviter producto, cum mesosterno contiguo, sed summo apice obtusius- culo, intra coxas profunde longitudinaliter sulcato; episternis medio sat subtiliter undulato-plicatis granulisque minutissimis parce adspersis. Abdomine sat nitido, segmentis duobus basalibus laxe longitudinaliter rugosis, ultimo sat remote tenuiterque pun- ctato, basi indeterminate longitudinaliter subrugoso, medio foveolis duabus sat parvis sed profundis signato (semperne?). Pedibus longis et fortibus; femoribus haud nimis crassis, anticis inter- mediis paulo tantum crassioribus, postieis abdomine toto perparum brevioribus; tibiis anticis longiuseulis, rectis, leniter compressis, inde a basi ad apicem sensim fortiter dilatatis, in dimidio api- cali ad apicem sensim angusteque longitudinaliter excavatis, margine interno recto integroque statim ante apicem (contra excavationem lateralem) subito profunde et breviter exciso 19), margine externo integro quoque, summum ad apicem minus profunde exciso, calcaribus apicalibus paulo inaequalibus: externo altero sesqui longiore; tarsis anticis sat gracilibus, singulis artieulis apice torulis minutis praeditis; tibiis intermediis et praesertim posterioribus rectis, valde compressis, a latere visis medio subgibboso-dilatatis, lateribus latis ominino deplanatis, dorso multo angustiore, planato quoque fortiterque introrsum obliquato, alatere externo carina acuta, plus minusve crenulata separato; tarsis posticis valde compressis, longis, fortibus. Long. 4 22 — 23), lat. 7%, — 8'/, mm. 19) Ita ut haec excisura cum excavatione laterali confluat. — 195 — Bucharia mer. (?) sine indicatione loci melius determinata (Dr. A. Regel. 1883). — Duo specimina (2 2) (coll. P. a Se- menow). Species egregia, solum Pr. Solski Faust 2) similis et affinis, a qua tamen argute discrepat structura tibiarum antica- rum maris, Structura tibiarum posteriorum nec non sculptura elytrorum. Hane distinctissimam concinnamque speciem in honorem illustrissimi entomologi rossici В. Е. Jakowlew Irkutensis nominavi. B (A). Tibiae anticae maris nunquam excavatae neque impressae, margine in- terno ante apicem nunquam subito profunde exciso. 1 (2). Tibiarum anticarum calcaria apicalia sat subtilia nec valde inae- qualia: calcar internum altero paulo tantum (saepius sesqui, rarissime duplo) brevius. a (b). Elytra dorso omnino deplanata, transversim fortiter undulato- sulcata plicataque, carina humerali omnino determinata. Femora postica abdominis apicem superantia. Prosodes Przewalskii, sp. n. &. Minor, modice elongata, fere latiuscula, superne omnino deplanata, nigra, subtus lateribusque subnitida, supra opaca. Antennis sat gracilibus, basin thoracis attingentibus, articulis 5°— 7° latitudine duplo fere longioribus, 8°— 10° latitudine vix longioribus, globoso -subovalibus, 7° apice levissime subdilatato praecedentibus parum latiore. Palpis maxillaribus articulo ultimo modice dilatato apice oblique subtruncato. Capite supra deplanato, copiosissime, crebre et paulo inaequaliter punctato; lateribus ante oculos fere non lobatis neque ullo modo angulatis, deinde apicem clypei versus sat fortiter angustatis, sinu ante insertionem antennarum parum indicato; clypeo apice perparum exciso, angu- lis fere obtusiuseulis; sutura frontali distinctissima valde arcuata; 20) Faust: Horae Soc. Ent. Ross. XI, 1875, p. 239.—Allard: Ann. Soc. Ent. Fr. 1880, р. 294.—Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 281.—Prosodes cor- dicollis Allard (Ann. Soc. Ent. Belg. XX VII, 1883, р. 25), teste Reitter. 13* — 196 — fronte inter oculos obsolete biimpressa; oculis (desuper visis) sat latis, leviter convexiuseulis, extrorsum speetantibus, unacum temporibus valde prominulis rotundatisque, postice autem for- tissime constrictis, angulum obtusissimum efficientibus (1. e. simi- liter atque in Pr. rugulosa Gebl. ejusque cognatis constructis). Prothorace capite multo latiore, latitudine distincte (circiter 1°) breviore, lateribus antice perparum subrotundato-angustato, summam latitudinem ad medium attingente, dein basin versus fere parallelo, angulis posticis retrorsum paulo prominen- tibus, breviter subtriangularibus, summo apice sat acutiusculis; basi vix arcuatim excisa, medio fere recta; disco opaco, valde planato, copiosissime confertimque fortiter punctato, punctis ad latera nonnunquam reticulationem plus minusve indicatam formantibus, in dimidio basali sat fortiter transverse arcuatim impresso (forsan fortuito?), linea media inde a basi usque ad , distinctissima, dein evanescente, foveis antebasalibus omnino nullis; lateribus ante medium impressionibus duabus irregula- ribus notatis (semperne?), posterius, praesertim ad angulos basa- les, nonnihil subreflexis, indeterminate marginatis, margine irre- gulariter subcalloso, ante medium impressionibus lateralibus biinterrupto, quasi mutilato. Coleopteris ad humeros thoracis basi paulo angustioribus usque ad medium et ultra subparallelis, vix rotundatis, dein apicem versus sat fortiter longiusque angustatis, apice conjunctim obtusissime subrotundatis, nullo modo reflexis пес mucronatis, dorso perfecte planatis, medio secundum su- turam etiam longitudinaliter subimpressis, apicem versus fortiter sed sat aequabiliter declivibus, opacis, suleis latis transver- salibus suturae perpendicularibus valdeque undulatis circiter 20 profunde insculptis, eorum interstitiis plicas crassas, acutas, fortiter undulatas parceque vix granulosas forman- tibus, his suleisque ad apicem sensim evanescentibus; lateribus plus quam verticalibus, cum dorso angulum acutum for- mantibus, omnino planatis, sat nitidis, irregulariter minute rugulosis sparsimque granulosis; carina humerali omnino de- PSE 5 terminata, inde ab humero usque ad apicem producta, tamen sat obtusa (praesertim postice), carinula laterali (s. pleurali) tenuis- sima obsoletaque ab hac sat longe amota, medio nonnunquam omnino fere obliterata; pseudepipleuris angustis, glabris. Pro- sterni processu intercoxali sat profunde longitudinaliter subsulcato, ultra coxas haud prominente; episternis sat subtiliter longitudina- liter rugatis sparsimque minutissime granulosis. Abdominis seg- mentis duobus basalibus distinete longitudinaliter rugulosis, primo medio ad marginem posticum profunde transversim impresso (semperne?), ultimo (s. anali) sat laxe sed copiose punctato, sine impressionibus. Pedibus longis, sat gracilibus; femoribus haud nimis fortibus, anticis intermediis nonnihil crassioribus, posticis longis, parallelis, abdominis apicem manifeste superan- tibus; tibiis antieis elongatis, rectis, parallelis, simplicibus, calca- ribus apicalibus subtilibus brevibusque, externo altero perparum longiore; tibiis intermediis et posticis rectis, longis et gracilibus, his ovalibus, dorso nec distincte planatis nec carinatis multo angustioribus quam lateribus, sat copiose subtiliter spinulosis; tarsis posticis longis fortiterque compressis. Long. 6 17!/, lat. 7 mm. Tjan-shan: regio tescorum cursus inferioris fl. Kungess, alt. 3.000 (N. Przewalsky. Exeunte УТ. 1877).— Specimen unicum (1 &) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Pr. rugulosae Gebl. proxime cognata; quoad formam corporis accedit imprimis speeiminibus latioribus Pr. rugulosae var. niti- dulae Motsch. °'), quacum multam praebet affinitatem; differt ab hoc praesertim femoribus postieis valde elongatis apicem abdo- minis distincte superantibus, superficie tota opaca, thorace ely- trisque dorso omnino planatis, illo foveis antebasalibus destituto, multo erebrius punctato seulpturaque elytrorum peculiari; a ce- teris Pr. rugulosae Gebl. varietatibus sicut ab ejus forma typica jam longius distat. — A Pr. deplanata Ball. ”) differt imprimis 21) Cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 270. =) СЁ Reitter: lc, p. 271. — 198 — superficie tota opaca, sculptura insigni elytrorum nec non pseud- epipleuris omnino glabris. — Quoad sculpturam insignem elyt- rorum Pr. Kreitneri Friv. ”) (speciei mihi ignotae) proxime accedere videtur, a qua tamen, Sec. ejus descriptiones, imprimis prothoracis lateribus haud late reflexis, disco plano foveis ante- basalibus omnino destituto, elytris maris dorso omnino deplanatis multo fortius aliterque sculptis distinguenda.— Pr. transversosul- cata АП. °*) a specie nostra nova longe diversa videtur, nisi quod praebet sculpturam elytrorum fere analogam. Hanc elegantissimam speciem piae memoriae illustrissimi perscrutatoris Asiae centralis dedicavi. b (a). Elytra dorso nunquam perfecte planata nec transversim sul- cato-plicata. 4 (3). Elytra carina humerali plus minusve distincta; carinula laterali ante humerum obliterata. Oculi unacum temporibus rotundatis angulum obtusissimum efficientes. Prosodes rugulosa Gebl. var. degenerata n. Formae typicae 2°) subsimilis, a qua tamen discedit statura minore, multo angustiore et debiliore, prothorace in sexu utro- que minore, angustiore, lateribus perparum rotundato, angulis posticis paulo acutioribus, disco medio laxe subtiliusque punctu- lato, foveis antebasalibus distinctis nullis; elytris in sexu utroque angustioribus, lateribus minus rotundatis (in & subparallelis api- ceque obtusiusculis), dorso medio sat fortiter convexis (in Ф nonnunquam etiam fere gibbosis), opacis, in 4 vage obsoletis- sime vix granulosis, in © haud fortiter nec nimis crebre granu- loso-rugulosis, carina humerali in sexu utroque haud acuta, tamen semper satis determinata, parte laterali nitida, sublaevigata, glabra, carinula laterali (s. pleurali) valde subtili, tenuiter 23) Frivaldszky: Termész. Füzet. XII, 1889, p. 206. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 270. 24) Allard: Ann. Soc. Ent. Fr. 1880, p. 292; fig. 13.— Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 280. 25) Cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 270. — 199 — lineiformi, ante humerum semper omnino obliterata, quasi abbreviata; pedibus gracilioribus. Long. 4 16—18, 2 16—19; lat. д 5°,—6!,,@ 7/,—9 mm. Dshungaria chinensis: haud procul a Kuldsha, occidentem versus (Dr. A. Regel. У. et VI. 1878).— Specimina numerosa 40 (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). ß (x). Elytra carina humerali deficiente vel vix indicata obtu- sissimaque. 1’ (2’). Tibiae 4 posteriores dorso late planatae. а’ (b’). Tibiae anticae margine externo integro. Pro- cessus prosterni pone coxas infra productus et mucronatus. Elytrorum carinula lateralis antice sursum promota. Species major. Prosodes bactriana, sp. n. 3. Mediocris, modice elongata nec nimis angusta, parum con- vexa, nigra, valde nitida. Antennis fortiusculis, thoracis basin attingentibus, articulis 4°— 6° latitudine saltem sesqui longiori- bus, 7° ad apicem fortiter dilatato praecedentibus multo latiore, 8°— 10° globosis. Palpis maxillaribus articulo ultimo sat fortiter dilatato, triangulari, apice leniter obliquato neque ullo fere modo rotundato. Capite superne leviter deplanato, glabro, nitido, parce remoteque (ad latera vix crebrius) subtiliter punctulato, vertice medio laevi, fronte inter oculos foveolis duabus fere punctiformi- bus saepissime distinctis notata; sutura frontali obsoleta vel om- nino fere evanescente, levissime lateque (rarius fortiter) transver- sim impressa; lateribus ante oculos obtuse parumque lobatis, haud angulatis, deinde antrorsum sat fortiter sinuatim angustatis; cly- peo apice profunde exciso, angulis apicalibus prominulis, acutius- eulis; oculis (desuper visis) sat latis, leviter convexis, nonnihil antrorsum directis, unacum temporibus fortiter recteque angus- tatis angulum sat prominulum fere rectum efficientibus. Protho- race latitudinem capitis distincte sed modice superante, longitu- dine vix vel non latiore, lateribus ante medium leviter breviter- que subrotundato ibique summam latitudinem attingente, basin — 200 — versus leviter longeque sinuatim subangustato, angulis basalibus nonnihil retrorsum extrorsumque porrectis, sed summo apice plus winusve subrotundatis, basi medio plus minusve subsinuata; disco perparum convexo, nonnunquam fere plano, valde nitido, fere polito, valde laxe subtilissime (ad angulos posticos tantum paulo fortius) punctulato, lateribus neque explanatis neque re- flexis eodem modo punctulatis, distinctissime sat crasse (apicem versus sensim tenuius) marginatis, basi utrinque ad angulos saepissime marginata quoque; linea media disci omnino nulla, foveis antebasalibus minutis, plerumque punctiformibus. Elytris oblongo-ovatis, ad humeros subangustatis, ad medium sensim sub- dilatatis ibique summam latitudinem thoracis paulo tantum supe- rantibus, apicem versus simpliciter angustatis, apice conjunetim obtuse rotundatis nulloque modo mucronatis, dorso leniter depla- natis, apicem versus sensim parumque declivibus, nitidis, parce remoteque tenuiter punctatis, singulis punctis pilum brevis- simum microscopicum gerentibus, inter puncta disperse obsolete- que rugulosis vel laevigatis, inter humerum et scutellum plus mi- nusve impressis, ante apicem paulo magis opacis, sutura ad api- ‚ сет angustissime tectiformi; lateribus plus quam verticalibus, planatis, paulo nitidioribus quam dorsum, glabris, carina hume- rali determinata nulla, tamen postice plus minusve indicata, ca- rinula laterali (s. pleurali) tenui sed acuta, in triente anteriore sursum promota ibique desuper patente; pseudepipleuris in dimi- dio anteriore fortiter dilatatis, omnino glabris. Prosterni pro- cessu intercoxali valde evoluto, intra coxas sat late pro- fundeque impresso, ultra coxas infra longius producto, cum mesosterno contiguo apiceque breviter et acute mu- cronato; episternis haud fortiter undulato-rugulatis, haud vel vix granulosis. Abdomine fere toto disperse tenuiter punctulato, seg- mentis duobus basalibus obsoletissime vix strigulosis, segmento anali crebrius fortiusque punctato, interdum transverse arcua- tim impresso. Pedibus validis, sat brevibus; femoribus omni- bus fortissimis, valde crassis, sed apicem versus haud cras- — 201 — sioribus, posticis abdominis segmentum penultimum vix superantibus; tibiis antieis sat validis brevibusque, intus me- dio fortiter arcuatim dilatatis, ante apicem leniter sinuatis, latere dorsali intus rude copioseque, extus tenuissime disperseque punctatis, apice torulo valde prominulo e tomento rufo instructis, calcaribus apicalibus inter se simili- bus, sed externo altero saltem sesqui longiore; tarsis anticis for- tiusculis, singulis articulis subtus ad apicem pulvillo prominulo spongioso instructis, penultimo apice uncis binis brevibus prae- dito, ultimo elongato, subtus simplieiter ciliato apice lamina sub unguiculis breviter prominente instructo; tibiis intermediis bre- vibus, distincte incurvis, fortibus, triangularibus, dorso subobli- que planatis, extus carinatis, sat copiose spinulosis; tibiis pos- ticis validis quoque, parum elongatis, subarcuatis, per- fecte triangularibus, dorso omnino lateque deplanatis, opacis, lateribus distincte obliquatis, nitidis, perparum latioribus quam dorsum; tarsis postieis tibiis paulo breviori- bus, lateribus sat fortiter compressis. Variat superficie tota subopaca, prothorace et praesertim capite multo copiosius, crebrius et paulo fortius punctatis, elytris inter puncta distincte (etsi laxe) transversim rugulosis (var. sub- opaca m.). Ф. Differt a mare statura validiore, forma totius corporis multo latiore, antennis paulo brevioribus basin thoracis haud attingentibus, hoc muito latiore et breviore ideoque transverso, elytris latioribus pone medium sat fortiter ampliatis, dorso paulo magis convexis et rugulosis; pedibus multo brevioribus, tibiis anticis intus medio haud dilatatis, extus in dimidio apicali dis- tincte subdilatatis ibique obtuse et indeterminate subserratis, torulo tomentoso nullo, calcaribus apicalibus paulo fortioribus subaequalibus, tarsis simplicibus; ceterum cum mare congruens. Long. д 21—24, 9 23—95; lat. & 8—9, © 11— 117, mm. Bucharia orient.: prov. Darvas; prov. Kulab: Baldshuan, Langar, Mumynabad (Dr. A. Regel. IV. et VI. 1883). — 12 (10 d, 2 ©) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.) + 2 (2 3) (coll. P. a Semenow) specimina. Haec species solummodo Pr. divergenti Rttr., convergenti Rttr. et punctimanae Rttr. Ÿ) proxime accedere videtur; a qui- bus tamen discrepat sculptura totius corporis subtiliore, protho- racis foveolis antebasalibus parum indicatis, elytris nullo modo mucronatis sine vestigiis striarum, structura pedum diversa pro- babiliterque prosterni processu intercoxali aliter formato. b’(a’). Tibiae anticae margine externo plus minusve den- ticulatim erenulato. Processus prosterni ultra coxas haud prominens neque infra mucronatus.Palpi maxilla- res articulo ultimo magno, securiformi. Antennae valde elongatae. Species minor. Prosodes Regeli, sp. n. &. Pr: phylacoidi Fisch. °) simillima, sed certe distincta: antennis longioribus et gracilioribus, basin thoracis multo superantibus, ad apicem valde rufescentibus, articulo 3° multo longiore, 4°—7° magis quoque elongatis latitudine saltem 21/, longioribus, 7° ad apicem sensim manifeste incrassato, 8°—10° oblongo-ovalibus; palporum maxillarium articulo ultimo multo majore, late subsecuriformi, margine apicali obli- quato, rotundato; capite eodem modo formato et sculpto, sed lobis lateralibus ante oculos minus prominulis, haud angulatis, sutura frontali late profundeque impressa sive excavata; oculis multo majoribus, latioribus, valde convexis et prominu- lis, temporibus fortius oblique angustatis; prothorace similiter formato et sculpto, paulo tantum longiore; foveis ante- basalibus subnullis; coleopteris eodem modo atque in Pr. phyla- coide formatis et sculptis, paulo tantum nitidioribus apiceque minus opacis; tibiis intermediis et praesertim posticis 26) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 288—284. 27) Cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 285. — 203 — gracilioribus et longioribus, triangularibus, attamen dorso angustioribus minusque explanatis, non sulcatis; tarsis, imprimis posticis, paulo longioribus quoque.—Ceterum cum Pr. phylacoide Fisch. omnino congruens et in systemate hujus generis statim ропе hanc speciem ponenda. Long. & 15, lat. 6°, mm. Dshungaria chinensis: Sujdun in valle Ti fluvii (Dr. A. Regel. 1879). — Опит specimen (1 4) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Pr. Reitteri Rttr.”), quae speciei nostrae novae proxime quoque accedere videtur, imprimis sculptura elytrorum diversa, lateribus thoracis aliter formatis nec non structura oculorum, ti- biarum antennarumque ab Ша Pr. phylacoidis Fisch. haud diversa facile distinguenda est. 2" (1). Tibiae 4 posteriores non triangulares, dorso haud vel vix angusteque planatae. a’ (b”). Elytra apice plus minusve mucronata vel ho- rizontaliter explanata. Tibiae posticae dorso late rotundatae. a’ (В’). Elytra apice brevissime vix distincte ex- planata. Tibiae posticae teretes. Prosodes Grombczewskii, sp. п. &. Mediocris, sat angusta, elongata, supra levissime depla- nata, nigra, subopaca, superne omnino glabra. Antennis sublon- gis, thoracis basin attingentibus, articulis 5°— 7° latitudine ses- qui longioribus, 8°—10° globosis, 7° ceteris paulo tantum latiore. Palpis maxillaribus articulo ultimo parum dilatato. Capite sat fortiter deplanato, subtenuiter, sat copiose nec nimis crebre (ad oculos crebrius) punctato, occipite medio impunctato; lateribus ante oculos breviter angulatis, dein apicem versus fortiter et fere recte angustatis, sinu ante insertionem antennarum vix indicato; clypeo apice ух distincte exciso, angulis subobtusiusculis; sutura frontali tenui, subobsoleta, medio nonnunquam obliterata, rarius 28) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 285. ST ji leviter impressa; fronte inter oculos impressionibus duabus par- vulis plus minusve obsoletis et invicem approximatis plerumque notata; oculis (desuper visis) sat angustis, fere non convexis, minus antrorsum directis, unacum temporibus angulum subobtu- . sum modiceque prominulum formantibus, his modice angustatis neque valde constrictis, pilis brevibus procumbentibus vix per- spicue infra vestitis. Prothorace capite unacum oculis vix latiore, elongato, subquadrato, latitudini saltem aequilongo vel etiam paulo longiore, lateribus subparallelo, solum in triente anteriore levissime rotundato atque deinde apicem versus simpliciter mo- diceque angustato, basi media fere recta, angulis basalibus leviter retrorsum subproductis, acutiusculis; disco subopaco usque ad marginem lateralem convexo, medio laxe et valde obsolete, ad latera fortius et multo copiosius tenuiter punctulato, linea media nulla vel rarius vix indicata, praeter foveas ordinarias antebasales parvulas, parum profundas et in fundo fere punctifor- mes, impressione transversa strigiformi inter se nonnunquam conjunctas, saepe utrinque ad marginem lateralem prope medium impressione quoque subrotunda parum determinata notato; late- ribus postice crasse, apicem versus sensim tenuius et obsoletius marginatis neque ullo modo explanatis. Elytris elongatis, sat an- gustis, latitudinem thoracis antice vix, prope medium parum su- perantibus, a basi usque ad medium sensim levissimeque, fere indistincte, subdilatatis, dein apicem versus gradatim sat fortiter angustatis, apice mucrone brevissimo, horizontaliter vix producto instructis; dorso leniter deplanatis, ad apicem sensim declivibus, opacis, vix perspieue vage rugulosis, sparsim tenuiter et fere obsolete punctulatis, praeterea saepius medio obsolete lateque substriatis; sutura summum ad apicem nonnihil tectiformiter subelata; lateribus plus quam verticalibus, introrsum leviter in- flexis, similiter ac dorsum, sed magis obsolete sculptis, carina humerali nulla, carinula laterali (s. pleurali) tenui sed omnino determinata et integra, leniter flexuosa, desuper omnino latente; pseudepipleuris simplicibus, glabris. Prosterni processu inter- 90 — coxali ultra coxas infra breviter obtuseque mucronato, intra coxas latiusculo, subsuleatim impresso; episternis vix longitudinaliter subrugosis granulisque minutissimis parce adspersis. Abdominis segmentis duobus basalibus medio tantum vix longitudinaliter subrugatis, ultimo subnitido, copiose punctato, impressionibus saepissime destituto, rarius transverse arcuatim impresso. Pedibus sat longis, fortiusculis; tibiis anticis sat elongatis, fere rectis, externe ante apicem breviter leviterque emarginatis, interne in triente apicali sensim, haud profunde longiusque excisis, calcaribus apicalibus simplicibus, externo altero paulo tantum longiore; tibiis intermediis dorso sat fortiter arcuatis, latere externo latitudinem lateris dorsalis manifeste superante; tibiis posticis elongatis, rectis, fere teretibus, a triente basali usque ad apicem non dilata- tum aeque latis, externe fere non explanatis, dorso paululum angustioribus fortiterque rotundatis; tarsis posticis sat fortiter compressis tibiis aequilongis; femoribus posticis apicem abdominis haud attingentibus, anticis robustis paulo tantum crassioribus quam femora intermedia. Ф. Quoad sculpturam omnium partium corporis cum mare prorsus congruens; differt autem ab illo forma totius corporis multo latiore, antennis dimidium thoracis vix superantibus, tem- poribus pilis appressis pallidis copiosius vestitis, prothorace bre- viore, plerumque etiam levissime transverso, angulis posticis paulo obtusioribus, margine laterali ad basin minus incrassato, elytris multo latioribus, lateribus ad medium fortiter dilatato-subrotun- datis ibique summam latitudinem thoracis plus quam sesqui super- antibus, dorso magis deplanatis, ad apicem fortius subitoque decli- vibus, mucrone apicali plerumque magis explanato pauloque longius produeto; pedibus brevioribus, tibiis anticis extus ante apicem breviter sinuatis, intus rectis, calcaribus apicalibus lati- oribus et obtusioribus. Long. 6 19—24, 2 20—23; lat. 4 7—8, 2 9/,—11 mm. Bucharia orient.:prov. Karategin (exped. B. Grombezewskii. 1. VII. 1889).—25 specimina (16 4, 9 9) (coll. P.a Semenow). — 206 — Pr. praelongae Rttr. ®) proxime cognata; differt ab hac ca- pite paulo subtilius sculpto, impressionibus frontis intra oculos multo minus expressis, lateribus ante insertionem antennarum multo minus (haud angulatim) sinuatis, oculis minus antrorsum spectantibus, prothorace paululum breviore, lateribus ante angu- los posticos haud sinuatis ibique crassius marginatis, disco magis opaco, impressionibus antebasalibus subnullis (saltem in 3), elyt- ris maris in dimidio basali minus angustatis, prope medium minus et sensim subdilatatis summamque latitudinem medio attingen- tibus, ad apicem minus angustato-prolongatis, apice brevius et minus determinate mucronatis, dorso paulo minus planatis, apicem versus paulo fortius breviusque declivibus, magis et aequabilius opacis, nullo modo reticulatim rugosis, magis distincte et copiose punctatis, saepissime plus minusve manifeste (etsi semper obsolete) substriatis; elytris Ф-ае praeterea magis am- plis 3°). — Etiam Pr. diloidi Krtz. *!) primo aspectu haud dissi- milis, a qua tamen imprimis prothoracis lateribus postice non sinuatis angulisque basalibus aliter formatis nec non mucrone elytrorum distinete (etsi parum) evoluto facile dignoscenda. 8’ (а’). Elytra apice mucrone evoluto deplanato vel sursum roflexo instructa. Tibiae posticae nunquam perfecte teretes, lateribus quam dorso latiores. 1’’(2”). Tibiae posticae fortiter compressae, dorso valde angustae. a’ (b”’). Elytra mucrone apicali porrecto pauloque deorsum inclinato. Anten- nae in sexu utroque thoracis medium multo superantes. Prosodes striata Rttr. var. obliterata n. д. Differt a forma typica 3) statura plerumque paulo angus- 29) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 286. 30) Quod ei aspectum quarundam Pimelüdarum attribuit. 31) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, р. 323. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 298. 32) De qua cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 289. tiore, elytris dorso lateribusque magis convexis, striis vel seriebus punctorum omnino deficientibus aut valde obliteratis. Long. д 28 — 30, lat. 87, — 9, mm. Bucharia orient. sine indicatione loci (Dr. A. Regel. 1884). — 4 specimina 4 (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). b’ (a”). Elytra шисгопе apicali brevi- ter producto sursumque reflexo. An- tennae thoracis medium haud vel ух superantes. Prosodes Oschanini Sem. Prosodes Oschanini A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, 1891, р. 366: Ф. Prosodes Oschanini В е1 ег: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 275: ©. а. Feminae prorsus dissimilis; differt ab Вас forma corporis angustiore et longiore, antennis paulo longioribus, thoracis me- dium distincte superantibus, tamen ejus basin nullo modo attin- gentibus, hoc multo angustiore, parum transverso (longitudine ух 1’/, latiore), disco subtilius et parcius, medio etiam sparsim obsoleteque punctato, margine laterali paulo crassiore; elytris angustioribus et longioribus, summam latitudinem thoracis per- parum superantibus, lateribus medio magis parallelis, dorso paulo magis deplanatis, ad humeros sat fortiter impressis, nitidis, glabris, nullo modo costatis, tenuiter striato-punctatis, striis omnibus subobsoletis ad apicem sensim evanescentibus, in- terstitiis omnino planis, laevigatis, obsoletissime vix rugulosis, in impressionibus humeralibus fortius rugosis parceque granulatis, declivitate postica granulis quoque minutis parce obsita, sutura non costata, ad apicem tantum tectiformiter elata, carina hume- rali obtusissima fere nulla, carinula laterali fortiuscula integraque desuper latente; abdominis segmento ultimo elongato fere non impresso, ante basin plica transversa instructo (semperne?), basi nonnihil longitudinaliter ruguloso; tibiis antieis interne supra medium leniter dilatatis, in dimidio apicali levissime sensimque — 208 — arcuatim excisis, calcaribus apicalibus inaequalibus: externo al- tero duplo fere longiore. Ceterum cum femina congruens. Long. & 29, lat. 9°, mm. Bucharia orient.: prov. Karategin: jugum Petri Magni, alt. 3.770 m. (exped. B. Grombezewskii. 29. VII. 1889). — 1 spe- cimen д (coll. Р. a Semenow). Valde similis maribus Pr. striatae Вт. 33), a quibus discedit tantummodo statura paulo validiore, forma corporis minus elon- gata, antennis brevioribus thoracis medium parum superantibus, capite breviore, oculis latioribus paulo magis extrorsum directis, prothoracis disco parcius subtiliusque punctato, elytris paulo la- tioribus et brevioribus, dorso magis deplanatis, ad humeros im- pressis, subtiliter striato-punctatis (sicut in Pr. striatae var. obliterata m.), lateribus magis inflexis subtilius seulptis, mucrone apicali breviore et obtusiore, haud horizontali, sed distincte sur- sum reflexo, pedibus brevioribus ac validioribus, femoribus pos- tieis abdominis apicem haud attingentibus, tibiis antieis intus ad apicem distincte (quamvis parum sensimque) excisis. — À Pr. pro- sternali Rttr.°*), cui similis quoque, imprimis structura tibiarum valde discrepat. 2” (1”). Tibiae posticae vix compressae, dorso latinsculae. Elytra mucrone apicali sursum reflexo. Species minor. Sexus dis- similes. Prosodes Glasunowi, sp. n. д. Minor, angustiuscula, superne leviter convexa, nigra, mo- dice nitida. Antennis sat brevibus thoracis medium parum su- perantibus, articulo 3° modice elongato, 4°—6° latitudine longio- ribus, 7° manifeste dilatato, 8°—10° globosis leviterque trans- versis. Palpis maxillaribus articulo ultimo breviusculo medioc- 33) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 289. — Quae species, Pr. pubi- striatae Rttr. (1. с., р. 307) proxime affinis, inique a cl. acutore ab hac I. с. nimis abalienata est. 84) Reitter: 1. c., р. 284. — 209 — riter dilatato. Capite superne fere plano, subcrebre et copiose (ad latera erebrius) punctato, lateribus verticis temporibusque plus minusve subtiliter pubescentibus, fronte inter oculos saepius irregulariter obsoleteque biimpressa, sutura frontali omnino de- terminata, sat profunde impressa, subarcuata; lateribus frontis ante oculos angulum acutiusculum prominulumque formantibus, dein apicem clypei versus sat fortiter angustatis perparumque sinuatis; elypeo apice distincte arcuatim sinuato; oculis (desuper visis) sat angustis, fere non convexis, oblique antrorsum di- rectis, unacum temporibus sat fortiter sensimque obliquato- angustatis et postice paulo constrietis, angulum subacutum pro- minulumque efficientibus. Prothorace latitudinem capitis cum ocu- lis distincte (etsi modice) superante, longitudine perparum (cireiter 1!/) latiore, lateribus ad quadrantem apicalem vix subdilatato levissimeque rotundato, ad basin paululum subangustato; angulis postieis fere rectis, retrorsum vix vel non prominulis, summo apice levissime obtusatis; basi utrinque ad angulum levissime subsinuata; disco leviter et sat aequabiliter convexo, medio valde nitido, subtiliter remoteque, nonnunquam etiam disperse punc- tulato, ad latera plus minusve opaco, multo erebrius et copio- sius punctato, vestigio lineae impressae mediae obsoletissimo, vix ullo, foveis antebasalibus sat magnis profundisque; lateribus nullo modo explanatis neque reflexis, distinctissime sat tenuiter (ad basin paulo erassius) marginatis. Elytris fere subey- lindrieis, latitudinem thoracis vix vel non superantibus, ad hu- meros vix sensimque subangustatis, a medio ad apicem sensim angustatis, apice obtuse acuminatis, mucrone horizontali prorsus determinato summoque apice plus minusve sur- sum reflexo instructis, dorso leviter convexis, apicem versus parum sensimque declivibus, parum nitidis vel etiam subopacis, subtiliter disperseque punctulatis et praeterea plus minusve co- piose (interdum valde crebre fortiterque) aciculato-rugulosis, ru- gulis omnibus brevibus, irregulariter dispositis confusisque; hu- meris plus minusve subimpressis; sutura ad apicem vix convexa, H. 5. Е. В. ХХУШ. 14 010 haud tectiformi; carina humerali determinata nulla; lateribus et pseudepipleuris verticalibus, levissime convexis, eodem modo ac dorsum sed paulo laxius sculptis, omnino glabris, his angustis; carinula laterali haud prominula desuper omnino latente; epipleuris angustissimis, vix perspicuis. Prosterni processu intercoxali infra ultra coxas valde prominente, cum mesosterno contiguo processuloque seu mucrone obtuse et breviter corniformi, saepissime plus minusve sursum pro- minulo (rarius obtusato et quasi obliterato) terminato, intra coxas sat angustiusculo, longitudinaliter subsulcatim impresso; episternis sat crebre et confuse subasperato-rugosis. Mesosterno antice convexiusculo. Abdomine nitido, toto sat fortiter punctato, segmentis 3 basalibus praeterea sat crasse longitudinaliter ru- gosis; segmento ultimo copiosissime subtilius punctato, ante ba- sin obsoletissime transversim plicato, sed impressionibus deter- minatis destituto. Pedibus sat brevibus nec nimis fortibus; femoribus haud nimis crassis pilis brevibus fulvescenti-subsericeis parce obsitis, anticis intermediis distincte crassioribus, posticis abdominis apicem haud attingentibus; tibiis anticis extus integ- ris, intus paulo ante apicem leniter breviterque subsinuatis, ipso apice nonnihil introrsum porrecto; calcarium apicalium externo altero paulo tantum longiore; tarsis anticis subtus laevibus, sin- gulis articulis apice brevissime uncinatis; tibiis intermediis et posterioribus sat fortiusculis, rectis, perfecte ovalibus, inde a basi usque ad apicem sensim leviterque dilatatis; tarsis posticis haud longis, minus compressis. Ф. Differt a mare, cui primo aspectu omnino dissimilis, forma totius corporis multo latiore, antennis adhuc brevioribus, pro- thorace distincte transverso, disco minus nitido paulo fortius et copiosius punctato, elytris multo latioribus, dorso ad apicem magis convexis declivibusque, valde inaequalibus, costis tribus ob- tusis, parum evolutis saepissimeque plus minusve crebre inter- ruptis (quarum costa exterior carinam humeralem, saltem antice, compensat) instructis, sutura obtuse costata quoque, intervallis — 211 — obsolete granulosis, grosse irregulariter subreticulatim plicato- foveatis, mucrone apicali magis adeo evoluto, sursum reflexo, processu prosterni ultra coxas infra multo magis obtuso, pe- dibus paulo brevioribus, tibiis anticis interne ante apicem haud sinuatis. Long. 4 181,—19%,, 2 187,—20; lat. 0 61/,—7,9 8—9 mm. Turkestan occid.: montium Hissariensium trajectus Murä, haud procul a lacu Iskander-kul (D. Glasunow. 1892). — 8 specimina (4 d, 4 ©) (coll. P. a Semenow). Affinis Pr. costiferae Krtz.*), cui etiam Вала dissimilis, sed semper minor, minus nitida, superne omnino fere glabra, antennis multo brevioribus, temporibus nullo modo rotundatis unacum oculis magis antrorsum spectantibus angulum acutiorem forman- tibus, pronoto lateribus haud explanatis neque ullo modo reflexis, elytris maris fortius, feminae vero multo obsoletius sculptis, mu- crone apicali magis evoluto reflexoque, structura processus pro- sternalis in sexu utroque (praesertim autem in 4) diversa, tibia- rum calcaribus apicalibus in 4 magis aequalibus, tibiis tarsisque omnibus brevioribus, etc. b’(a’). Elytra apice nec mucronata nec distincte ho- rizontaliter explanata. x’ (В’). Tibiae posticae subtriangulares, dorso le- viter angusteque subexplanatae. Tempora pone oculos antrorsum directos fortiter oblique angustata. Elytra carinula laterali desuper patente (saltem in dimidio anteriore). Prosodes turkestanica, sp. n. &. Pr. gracili Faust”) affinis et, quoad formam corporis, omnino fere similis; tamen facillime distinguenda: superficie tota 35) Cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr, 1893, pp. 279, 308. 36) Faust: Horae Soc. Ent. Ross. XI, 1875, р. 241.—Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 295. 14* — 212 — -minus opaca, antennis multo brevioribus thoracis basin haud attingentibus, capite valde remote tenuiterque punctu- lato, sutura elypei profunde impressa, oculis minoribus, minus prominulis et convexis, unacum temporibus fortiter oblique angustatis angulum non tam acutum formantibus; prothorace nitidulo, parce remoteque (ad latera nec crebrius nec fortius) subtilissime punctulato, in medio disci omnino fere laevi, foveis antebasalibus determinatis profundisque; coleopteris dorso multo minus opacis, paulo magis convexis, sim- pliciter tenuiterque magis copiose punctulatis, plus minusve distincte transversim rugulosis, apice paulo obtusioribus; carina humerali omnino deficiente, lateribus verticalibus leniterque convexis, carinula laterali (s. pleurali) tenui sed acuta et pro- minula, desuper omnino fere patente; pseudepipleuris paulo latioribus, nitidis, sublaevigatis; prosterni processu intercoxali ultra coxas infra breviter sed acute mucronato; obdominis segmentis duobus basalibus levissime parceque longitudinaliter strigulosis, ultimo nitido copiosius punctato; pedibus paulo for- tioribus et distincte brevioribus, tibiis anticis leviter incurvis, simplieibus, apice non dilatatis, colcaribus apicalibus inter se fere aequalibus, tibiis intermediis et praesertim posticis quam in Pr. gracili multo brevioribus, latioribus, dorso dis- tincte (etsi anguste) subexplanatis, externe obliquatis, ideoque leviter subtriangularibus; tarsis brevioribus quoque; femo- ribus posticis multo brevioribus apicem abdominis haud attin- gentibus. 2. Mari similis, sed latior et validior, thorace magis trans- verso, coleopteris prope medium ampliatis summam latitudinem thoracis manifeste superantibus, dorso multo fortius transverse undulatim vel etiam subreticulatim rugulosis (fere ut in speciebus Pr. undulatae Krtz. cognatis), carinula laterali (s. pleurali) an- tice tantum plus minusve patente; pedibus antennisque bre- vioribus; ceterum cum mare congruens. Long. & 165/, 2 18%; lat. & 61}, © 9 mm. — 213 — Turkestan: Uratübe (Dr. A. Regel. 1880).— Duo specimina (1 &, 12) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Ceteris a speciebus Pr. gracili Faust affinibus (1. e. a Pr. mucronata Rttr., blaporde Rttr., angustipleuri Rttr.)*) imprimis sculptura subtili capitis thoracisque nec non elytris apice nullo modo mucronatis facile distinguenda. A Pr. fallaci Krtz. Rttr. °), cui accedit elytrorum carinula laterali in & desuper omnino patente, imprimis forma et sculptura thoracis, sculptura elytrorum, structura antennarum, corpore toto supra omnino glabro, etc. statim dignoscenda. ß’(a’). Tibiae posticae haud triangulares, dorso plus minusve rotundatae. Elytra carinula laterali de- super omnino fere latente. 1/ (2”). Elytra plus minusve distincte transver- sim undulato-rugosa. Superficies nunquam omnino opaca. a’ (b’). Tibiae anticae maris margine interno simplici. Species major. Prosodes foveicollis, sp. n. Pr. undulatae Krtz. similis et proxime affinis, a qua differt solummodo statura paulo fortiore, prothorace lateribus ad trien- tem anteriorem magis rotundato et dilatato (praesertim in 9), basin versus paulo magis angustato, disco praeter impressiones seu foveas ordinarias antebasales utrinque in dimidio posteriore impressione quoque plerumque minus determinata (tamen semper omnino distincta) majore et magis transversa notato, margine laterali angustissime vix subexplanato; elytris dorso magis con- vexis, apicem versus minus sensimque declivibus, basi paulo magis angustatis; sculptura totius superficiei congruente, sed multo minus expressa, plerumque obsoleta, rarius omnino fere 37) Quibus de speciebus cf. Reitter: 1. c., pp. 291—292. 38) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1886, pp. 188, 189.—Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, p. 306. — 214 — obliterata (tantummodo in dd). — Ceterum congruit omnino cum Pr. undulata Krtz. et est fortasse ejus mera varietas localis. Long. © 20—24, © 23— 271; lat. d 81/—91, © 10. — 11), mm. Turkestan: pr. Chodshent (Dr. A. Regel. IV. 1880). — 11 specimina (7 д, 4 $) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). b’ (a”). Tibiae anticae maris margine interno medio plus minusve distincte dilatato. Species minor, gracilior. Prosodes nuratensis, sp. n. 4. Mediocris vel minor, sat angustiuscula, elongata, supra leviter deplanata, nigra, sat nitida. Antennis sublongis, thoracis basin attingentibus, articulis 5°—7° latitudine longioribus, 8°— 10° globosis, 7° ceteris distincte latiore. Palpis maxillaribus arti- culo ultimo modice dilatato. Capite superne modice deplanato, parce, laxe subtiliterque (interdum etiam obsolete) punctato; late- ribus ab oculis usque ad apicem clypei fere recte angustatis, lobum vix prominulum supra insertionem antennarum forman- tibus, ante hanc parum sensimque sinuatis; clypeo apice leniter exciso, angulis apicalibus nonnihil prominulis saepiusque supra plus minusve obsolete foveatim impressis; sutura frontali tenui neque profunde impressa, attamen bene distincta, medio fere recta; fronte inter oculos plerumque simpliei, rarius transversim biimpressa; oculis (desuper visis) angustis, vix convexis, magis antrorsum quam extrorsum spectantibus, unacum temporibus an- gulum prominulum subrectum efficientibus, his mox fortiter an- gustatis posticeque constrictis, pilis brevissimis microscopicis vix perspicue parce vestitis. Prothorace capite distincte latiore, lati- tudine vix breviore, lateribus sat aequabiliter subrotundato, medio sensim leviterque subdilatato, antice paulo magis angustato quam basi, пас leniter arcuatim excisa, angulis basalibus acutiusculis, retrorsum nonnihil prominulis, subexplanatis; disco nitido, medio — 215 aequabiliter convexiusculo, parce subtilissime (saepius vix per- spicue) punctulato, linea media nulla vel medio tantum vix indi- cata; impressionibus antebasalibus profundis plerumque sul- culum obliquum retrorsum angulos posticos versus emitten- tibus; lateribus plus minusve obsolete marginatis, anguste ex- planatis distincteque, imprimis in dimidio posteriore, sub- reflexis. Elytris sat angustis, elongatis, summam latitudinem thoracis haud vel indistincte superantibus, prope medium vix sensimque ampliatis, apicem versus sat fortiter longiusque angus- tatis, apice brevissime subproductis, mucrone horizontaliter expla- nato nullo vel subnullo; dorso leviter deplanatis, ad apicem sen- sim modiceque declivibus, glabris, nitidis, parce tenuiter puncta- tis, irregulariter tenue nec crebre rugulosis praetereaque plus minusve obsolete (nonnunquam indistincte) transversim undulato- subrugosis, ante apicem plus minusve opacis et interdum longitu- dinaliter subimpressis; sutura simplici summum ad apicem saepius levissime angusteque tectiformiter elata; lateribus verticaliter declivibus eodem fere modo ac dorsum sed paulo obsoletius sculp- tis, carina humerali saepius nulla, interdum valde obtusa atque solummodo ad apicem indicata, carinula laterali (s. pleurali) tenui sed omnino determinata, inde ab apice elytrorum usque ad humerum integra, fere recta, desuper antice tantum vix patente; pseudepipleuris simplicibus, glabris. Prosterni processu inter- coxali ultra coxas infra acute angulato vel breviter mucronato, inter coxas sat angustiusculo, vix vel non impresso; episternis sat laxe nec nimis fortiter longitudinaliter rugulatis granulisque minutissimis acutiusculis parce adspersis. Abdominis segmentis duobus basalibus irregulariter subobsolete rugulosis, ultimo tenui- ter sat copiose punctato, impressionibus distinetis nullis. Pedibus modice longis, sat tenuibus; tibiis anticis sat elongatis, levissime incurvis, margine externo simplici, interno medio sensim plus minusve subdilatato, calcaribus apicalibus simplicibus, exteriore altero paulo tantum longiore vel subaequali; tibiis intermediis externe leniter arcuatim subdilatatis, ante apicem paululum emar- ZI ginatis; tibiis posticis longis et gracilibus, subovalibus, a triente basali usque ad apicem levissime dilatatum latitudinis fere aequalis, externe leviter suboblique explanatis, dorso paulo angustioribus simpliciterque rotundatis, haud carinatis; tarsis posticis fortiter compressis longitudine tibiarum; femoribus pos- ticis abdomine toto distincte brevioribus, anticis distincte cras- sioribus quam femora intermedia. ©. Mari similis; differt solummodo statura latiore et validiore, antennis basin thoracis haud attingentibus, hoc paulo magis trans- verso, disco magis convexo, lateribus distinctius marginatis, elyt- ris latioribus jam statim pone humeros thoracis basin latitudine superantibus, pone medium multo magis rotundato-ampliatis ibique summam latitudinem thoracis multo superantibus, dorso ad apicem multo magis declivibus, pedibus brevioribus, tibiis an- tieis intus haud dilatatis; ceteris autem notis (sculptura elytrorum nec non segmenti analis inclusa) cum mare omnino congruens. Long. d 18 — 21Y,, 2 19 — 211/; lat. д 6%, — 8,2 9 — 10 mm. Turkestan occid.: montes Nuratà pr. Sintab et Tykallik ad fines Buchariae (D. Glasunow. 1892).—14 specimina (7 4,7 9) (coll. P. а Semenow). Species affınis solummodo Pr. undulatae Krtz. 3), a qua discedit praecipue statura paulo graciliore (imprimis maris), super- ficie tota plerumque magis nitida, thorace lateribus magis rotun- dato, basin verus distincte subangustato, margine laterali anguste explanato et subreflexo, basi paulo magis excisa, angulis posticis acutioribus retrorsumque nonnihil prominulis, disco paulo magis convexo, lucidulo, impressionibus antebasalibus impressione trans- versa saepissime inter se conjunctis sulculumque plus minusve indicatum oblique ad angulum basalem directum emittentibus; elytris maris paulo angustioribus et imprimis longioribus, minus 39) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, p. 322; ibid. 1885, tab. IV, ff. 3, 4.— Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 294. — 217 — parallelis, in sexu utroque nitidioribus, subtilius et multo minus determinate transversim undulato-rugosis: tibiis anticis maris intus medio plus minusve dilatatis. 2” (1). Elytra nunquam transversim undulato- rugosa. a’’ (b’’). Processus prosternalis ultra coxas infra distincte angulatus vel mucronatus. Pedes breviusculi, haud debiles. Species major, Supra opaca. Prosodes Fausti, sp. n. &. Modiocris vel minor, sat angusta, elongata, supra leniter convexa, glabra, nigra, opaca. Antennis thoracis basin vix attin- gentibus, sat fortiusculis, articulis 4° — 6° latitudine parum lon- gioribus, 7° dilatato, fere aeque longo ac lato, 8°—10° globosis, 8° etiam paulo transverso. Palpis maxillaribus articulo ultimo breviusculo, sat dilatato, apice distincte subrotundato. Capite saepissime fere usque ad oculos in prothoracem retracto, superne omnino fere planato, valde opaco, parce, laxe subtiliterque (parum perspicue) punctulato; lateribus ante oculos lobulum breviusculum, valde obtusum, dimidium oculum haud superantem formantibus, deinde usque ad apicem celypei recte fortiterque angustato, sinu ante insertionem antennarum nullo vel vix indicato; clypeo apice distincte arcuatim exciso, angulis apicalibus acutiusculis, subpromi- nulis; sutura clypei determinata, tenui, haud impressa, medio fere recta; fronte saepissime sine impressionibus, rarius foveolis duabus minutis approximatis praedita; oculis sat parvis angus- tisque, distincte antrorsum directis, vix convexiusculis, postice sat prominulis, unacum temporibus pone oculos rotundatis angus- tatisque, postice autem sat fortiter constrietis angulum promi- nentem nec nimis obtusum efficientibus. Prothorace suboblongo, latitudinem capitis cum oculis superante, longitudine vix latiore, lateribus vix subrotundato, interdum etiam subparallelo, ante angulos basales nunquam sinuato, summa latitudine prope me- dium, in triente apicali ad angulos anticos sat fortiter longiusque — 218 — s subrotundatim angustato, his leviter prominulis, minus obtusis; angulis basalibus retrorsum vix prominulis, subrectis, basi media fere recta; disco opaco, paululum aequabiliterque usque ad margi- nem lateralem convexo, subtilissime haud nimis crebre punctulato, linea media distincta, leviter impressa, etsi indeterminata obso- letaque, impressionibus antebasalibus latis, saepissime modice profundis suleulumque plus minusve distinctum angulos versus oblique emittentibus; lateribus haud vel angustissime vix explanatis, nullo modo reflexis, margine laterali determi- nato plerumque destitutis. Elytris sat angustis, elongatis, summam latitudinem thoracis indistinete superantibus, ad hume- ros perparum sensimque angustatis, prope medium vix distincte ampliatis, apicem versus longe, sensim fortiterque angustatis, acuminatis summoque apice conjunctim obtuse subrotundatis sine margine horizontaliter deplanato vel mucrone determinato; dorso levissime subconvexis, postice ad apicem sat fortiter et fere subito declivibus, subsericeo-opacis, sat copiose subtiliter punctu- latis et minus crebre minute rugosiusculis, interdum etiam ves- tigiis striarum valde obsoletis signatis, sutura ad apicem vix vel non convexa; lateribus convexis, subverticalibus, minus opacis, eodem modo ac dorsum sed paulo laxius sculptis; carina hume- rali omnino nulla, ad apicem tantum elevatione obtusissima vix indicata compensata; carinula laterali tenui desuper omino fere latente; pseudepipleuris subnitidis, glabris, multo laxius sculptis; epipleuris distinctissimis. Prosterni processu intra coxas sat pro- funde tenuiterque sulcato, ultra coxas suboblique declivi, infra plus minusve acute angulato vel etiam breviter tuberculatim mucronato; episternis longitudinaliter crasse undulato-rugatis plicatisque, vix subpunctatis. Abdominis parum nitidi segmentis duobus basalibus subobsolete et potius transversim vel oblique rugulosis, ultimo haud nitido tenuiter copioseque punctato, sin- gulis punctis interdum rugulis invicem conjunctis, impressioni- bus determinatis nullis. Pedibus brevibus; femoribus omni- bus sat fortiusculis, anticis mediis distincte crassioribus et multo — 219 — brevioribus, posticis apicem abdominis nullo modo attingen- tibus; tibiis anticis paulo ante apicem dictincte attenuatis, margine externo medio sensim arcuatim ampliato, interno hispidulo medio plus minusve distincte dilatato, rarius etiam obtuse subangulato, ad apicem gradatim longius sinuato, calca- ribus apicalibus fortiusculis longitudinis aequalis; tibiis intermediis distincte subarcuatis posticisque fere rectis in sectione transversa subovalibus, dorso sat latis, simpliciter ro- tundatis, nullo modo carinatis, extus suboblique vix explanatis, apice subito subdilatatis; tarsis posticis brevibus, parum compressis, tibiis etiam paululum brevioribus. ©. Mari simillima, a quo differt tantummodo forma totius corporis paulo breviore et praesertim latiore, antennis perparum brevioribus, thorace paululum latiore, elytris distinete latioribus et paulo brevioribus, lateribus prope medium multo magis amplia- tis, apicem versus multo brevius angustatis, ipso apice paulo obtusiore, dorso ad apicem fortius, fere verticaliter declivi, la- teribus latioribus, pedibus paulo brevioribus, tibiis anticis intus simplicibus. Pons 4019/2357; 001825; lat. 67—98), 2810 mm. Turkestan occid.: Sansar (inter Samarkand et Uratübe) (D. Glasunow. 1892).—13 specimina (5 4, 8 9) (coll. P. а Seme- now). Species proxime affinis imprimis Pr. nuratensi m. ®); difiert ab hac solummodo superficie tota opaca, antennis paulo breviori- bus et crassioribus, prothorace paulo longiore, lateribus minus rotundatis, haud explanatis neque ullo modo reflexis, obsoletis- sime vel non marginatis, angulis anticis acutioribus et paulo magis antrorsum prominulis, disco opaco, minus convexo, paulo evidentius et copiosius punctulato, elytris carina humerali omnino destitutis, dorso opacis, subtilius sculptis, rugis transversis omnino 40) Qua de specie cf. supra, p. 214. — 220 — nullis, pedibus distincte brevioribus et minus gracilibus.—A Pr. brevitarsi Krtz. Rttr. *), mihi in natura ignota, jam magnitu- dine multo minore structuraque tibiarum discedere videtur. — Similis quoque Pr. nalepoidi Rttr. *), a qua tamen discrepat superficie tota magis opaca, capite minore, lobulis lateralibus frontis brevioribus et minus angulatis, clypeo aliter formato utrinque ante insertionem antennarum haud sinuato, temporibus magis rotundatis, prothorace lateribus haud vel obsoletissime marginato, pedibus distincte brevioribus, structura tibiarum paulo diversa, tarsis paulo magis compressis, etc. Clarissimo meritissimoque coleopterologo rossico Dom. J. Faust, qui fundamentum solidum ad species generis Prosodes Eschsch. rite dignoscendas primus condidit #), hanc speciem dedicavi. b’ (а/”). Processus prosternalis ultra coxas nullo modo prominulus, muti- cus. Pedes longi, debiles. Oculi una- cum temporibus ampliatis sat forti- ter rotundati. Species minor, subcy- lindrica, nitidula. Prosodes Edmundi, sp. n. д. Minor, angustiuscula, subeylindrica, supra valde convexa, nigra, nitidula. Antennis sat longis, thoracis basin saltem attin- gentibus, articulis 5°— 7° latitudine distincte longioribus, 8°— 10° globosis, 7° apice paulo tantum dilatato. Palpis maxillaribus arti- culo ultimo modice dilatato, oblongo-triangulari. Capite supra le- viter deplanato, sat copiose et crebre, sed inaequaliter punctato; lateribus ab oculis ad apicem clypei fere simplieiter angustatis, ante oculos fere non lobatis, sinu ante insertionem antennarum vix indicato; clypeo apice vix sinuato, angulis subobtusis; sutura #1) Cf. Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 298, 299. 42) Reitter: 1. c., р. 299. 13) СЁ. ejus observationes in Horis Soc. Ent. Ross. XI, 1875, pp. 231—244. — 221 — frontali distincta plus minusve profunde impressa; fronte intra oculos obsoletissime lateque biimpressa; oculis (aspectu desuper) haud nimis angustis, vix convexiusceulis, extrorsum directis, una- cum temporibus prominulis, rotundatis posticeque for- titer constrietis angulum obtusissimum efficientibus, his pilis brevibus griseis distinete vestitis. Prothorace capite distincte sed parum latiore, latitudine paulo breviore, lateribus in dimidio tantum anteriore levissime subrotundato, latitudinem maximam in triente anteriore attingente, basin versus leniter recteque subangustato, ante angulos posticos nullo modo sinuato, his obtusiusculis, retrorsum non prominulis; basi omnino fere recta; disco nitido, usque ad marginem lateralem sat aequabiliter convexo, minute profundeque crebre et copiose punctulato, punc- tis in superficie tota inaequaliter distributis, ad medium disei paulo rarioribus, ad latera magis crebris et numerosis, linea media subnulla, haud impressa, spatio angustiusculo laevigato compensata; impressionibus antebasalibus latis et plus minusve obsoletis; lateribus postice tantum perparum subexplanatis, margine laterali tenuissimo, vix perspicuo. Elytris anguste subcylindricis, parum elongatis, latitudinem prothora- cis non superantibus, lateribus subparallelis, apicem versus perparum breviterque angustatis, apice conjunctim obtuse subro- tundatis, nullo modo mucronatis, dorso valde convexis, apicem versus sensim longiusque declivibus, glabris, nitidis, disperse minute rugulosis praetereaque sparsim obsolete et valde confuse subpunctatis, ante apicem longitudinaliter obsolete subimpressis ibique paulo magis opacis; satura ad apicem vix tectiformiter subelata; lateribus verticalibus, convexis, eodem modo ac dorsum sculptis, sed paulo nitidioribus; carina humerali omnino nulla, carinula laterali (s. pleurali) tenui et acuta desuper omnino la- tente; pseudepipleuris angustis, glabris. Prosterni processu intercoxali ultra coxas non prominente, episternis tenue longitu- dinaliter rugatis granulisque minutissimis paucis vage obsitis. Abdominis segmentis duobus basalibus sat fortiter longitudina- liter strigulosis et praeterea parce aciculato-punctatis, segmento anali valde nitido, remote fortiusque punctato, impressionibus destituto. Pedibus tenuibus et debilibus; tibiis anticis valde tenuibus, leniter subineurvis, simplieibus, calcaribus apicalibus brevibus subtilibusque, externo altero distincte sed parum lon- giore; tibiis intermediis posticisque valde tenuibus quoque, elon- gatis (his praesertim), rectis, ad apicem non dilatatis neque ullo modo emarginatis, subovalibus, dorso angustis, haud planatis, externe paulo latioribus vix deplanatis, undique sat fortiter his- pidulis; tarsis postieis gracilibus, mediocriter compressis, tibiis vix brevioribus; femoribus postieis elongatis angustisque, abdo- minis apicem fere attingentibus, anticis vix crassioribus quam femora intermedia. Long. 4 16%,—17, lat. 5/,—-5°/, mm. Tjan-shan: planities elata Julduss Minor dicta, alt. 8.000— 9.000’ (N. Przewalsky. У. 1877).— Duo specimina 4 (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Secundum «Revisionem» el. Reitteri “) in vicinitatem Pr. obtusae Е. et transfugae Rttr. *) collocanda; a quibus differt statura multo minore, forma totius corporis in 4 magis adeo cylindrica, superficie tota magis nitida subtiliusque sculpta, prae- sertim autem structura oculorum temporumque omnino diversa. A Pr. fulminante Rttr. *) discedit imprimis forma diversa prothoracis et elytrorum nec non horum lateribus pseud- epipleurisque omnino glabris. Quoad structuram oculorum tem- porumque congruit cum Pr. rugulosa Gebl., cui ceteris characte- ribus satis aliena est. Hanc speciem dedicavi illustrissimo monographo generis Pro- sodes Eschsch. 44) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, pp. 261—312. 45), Reitter: ].-e., р. 304. 20) oitten: 116. 9.2303. ee 2 (1). Tibiarum anticarum calcaria apicalia valde inaequalia: calcar exterum altero plus quam duplo longius, leviter digitatum. Elytra in dimidio posteriore distincte longitudinaliter plurisulcata, sine carina humerali. Prosodes calcarata Rttr. Prosodes sp. Reitter: Verhandl. naturf. Ver. Brünn. XX VII, 1890, р. 116: ©. Prosodes calcarata Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1893, р. 309: ©. 4. Feminae mihi ignotae omni ratione similis esse videtur, nisi quod habet antennas paulo longiores, prothoracem lateribus fortissime rotundatum summamque latitudinem elytrorum fere superantem, disco valde aequabiliterque convexo paulo subti- lius punctato, basi transversim obsolete subsulcato, elytra angus- tiora et longiora, sed eodem modo atque in femina sculpta, tibias anticas interne omnino rectas integrasque, harum calcaria apica- lia magis adeo inaequalia: externo altero saltem triplo longiore. Tarsi antici simplices, sine torulis vel pulvillis. Long. & 22, lat. 8 mm. Prov. Transcaspica: montes Kopet-dagh pr. Germab (A. Antonow. 27. V.— 9. VI. 1889). — 1 а (coll. P. a Semenow). In hac egregia specie prosterni processus intercoxalis ultra coxas perfecte verticalis infra ad instar lobi latiusculi valdeque obtusi, superne fortiter transversim rugati horizontaliter prolon- gatur et ibi mesosternum contingit. Qui character essentialis a cl. Reitter prorsus neglectus est. == — >: —= NOTE SUR QUELQUES ESPÈCES DE LA TRIBU DES SCARITIDES. Par Г. Tschitschérine. Oxylobus :) dissors п. sp. °) Long. 191, mm. — Tête moyenne, carrée, plus large que longue; ses côtés devant les yeux d’abord presque droits, légère- ment divergents entre eux, puis formant un coude assez marqué mais arrondi et se dirigeant ensuite un peu obliquement en avant vers les côtés de l’épistome, avec une trace à peine sensible de sinuosité; les yeux sont excessivement convexes et saillants; en les regardant attentivement on aperçoit, autour de leur bord ex- térieur, une fine bordure noirätre, produite par l’avancement des joues, qui sont très développées et emboîtent complètement le dessous de l’oeil; l’épistome est à peu près tronqué, complètement ') Chaudoir, Monographie des Scaritides, 1re partie, Ann. Soc. Ent. Belg., XXII, 1879, p. 129; sépar., p. 10. 2) La majorité des espèces ci-dessous mentionnées faisaient partie de la col- lection de M. de Léséleuc (actuellement en ma possession). 90 traversé des deux côtés par l’extrémité des sillons frontaux; l'angle compris entre ces sillons, la suture de l’épistome et le labre porte une fossette oblongue assez imprimée; sillons fron- taux assez rectilignes et parallèles (un peu divergents en avant sur l’épistome), profondément imprimés; l’espace qui les sépare, peu convexe, est marqué au milieu de deux points assez gros 3); l’espace qui les sépare des yeux est assez sensiblement bombé, plissé en long près du vertex, dont il est séparé par un sillon très marqué qui atteint environ l’extrémité postérieure des im- pressions frontales; les deux bords de ce sillon sont marqués de quelques points épars assez apparents; tout le dessus de la tête est très finement pointillé, comme très indistinctement chagriné; mandibules médiocres, à peu près de la longueur de la tête; leur carène interne légèrement sinuée, l’espace qui la sépare de l’ex- terne indistinctement sillonné; les dilatations dentiformes inté- rieures assez fortement carénées en dessus, dentelées en dedans, les dentelures (3—4) très inégales; paragènes simples, sans dent ni e&chancrure à leur bord intérieur; antennes moniliformes, leur 1” article à peu pres de la longueur des trois suivants réunis. Corselet de moitié environ plus large que la tête sans les veux, un peu moins long que large, rétréci en avant, bord antérieur très légèrement échancré, angles nullement avancés et très largement arrondis; les côtés sont très légèrement arrondis derrière les angles antérieurs jusqu’à une petite indentation produite par un assez gros point pilifère, placé sur le bourrelet latéral environ au premier quart; ils sont ensuite rectilignes et vont en diver- geant un peu en arrière jusqu’un peu avant les angles posté- rieurs, puis s’arrondissent fortement, en décrivant une courbe régulière, jusqu’au pédoncule; les angles postérieurs, complète- ment effacés, sont marqués d’un petit point pilifère à leur sommet; le disque est passablement convexe dans le sens de la largeur et très lisse; la ligne médiane fine, mais bien marquée, atteint la 3) Трип de ces points est presque effacé dans l'individu que je possède. Н. 5. Е. В. XXVIII. 15 — 226 — rigole basale, mais ne dépasse pas l’impression transversale anté- rieure, également marquée dans toute son étendue et qui aboutit de chaque côté à une profonde et assez grande fossette lisse; la rigole latérale contourne les angles antérieurs et paraît très étroite; le bourrelet, d’abord fin, s’épaissit sensiblement depuis environ les angles postérieurs jusqu’au dessus du pédoncule; on voit, de chaque côté de la base, une très faible dépression arrondie, tout-à-fait lisse. Les élytres ne sont guère plus iarges que le corselet, un peu plus longues (de 2 mm. environ) que l’avant-corps dans son ensemble, en ovale allongé, à peu près tronquées à leur base, à épaules complètement effacées, sans dent, très légèrement, à peine arrondies sur les côtés; le dessus est très bombé trans- versalement; il est au contraire assez deprime dans le sens de la longueur, environ jusqu'aux deux tiers; il commence, à partir de là, à se bomber considérablement et tombe en pente très brus- que sur l’extrémité qui est assez obtusément arrondie; les sillons sont profonds, fortement ponctués (subcrénulés) et, d’abord assez étroits, ils s’élargissent considérablement vers l’extrémité, où, à partir environ du 3° quart, les intervalles, jusque là larges et simplement convexes, se transforment rapidement en d’étroites carènes, séparées par de larges rigoles qui offrent chacune une rangée de très grosses fovéoles assez rapprochées; les intervalles externes sont moins convexes que les internes, surtout le 6° qui, un peu plus élevé que les autres, va réjoindre, de long du bord postérieur, l'extrémité (caréniforme) du 2° intervalle; le 3° touche presque à l’extrémité, recourbée en dedans, du 6°; le 4° s'arrête non loin de là; le 5° est interrompu bien avant, environ à l’endroit où ils commencent tous à prendre l’aspect de côtes; le 7° paraît une fine ligne élevée qui commence un peu après l’épaule et se termine vers les trois quarts; le 9°, très étroit, porte une ligne continue de points ombiliqués; les grosses fovéoles de l’extrémité des stries, mentionnées plus haut, n’exis- tent que sur les 5 premières; le 6° intervalle ne porte, extérieu- rement, qu’une série de points semblables à ceux du 9° et deve- te nant un peu plus marqués en arrière; les sillons n’atteignent pas le bord antérieur qui est rugueux. Le dessous du corps est lisse; il n’y a pas de fossettes sur le milieu du prosternum; la pointe intercoxale porte quelques petits sillons irréguliers au milieu; il n’y a pas de fovéoles entre les hanches intermédiaires, mais on voit 4 points pilifères entre les postérieures; une rangée de grosses (plus ou moins) fovéoles, disposées en partie sur une ligne double, traverse chacun des 3 avant-derniers segments abdominaux; celles du segment anal sont plus nombreuses et irrégulièrement distribuées. Les épisternes postérieurs sont petits et étroits, mais cependant un peu allongés. 1 individu originaire du Tonkin. Cette espèce (la seule découverte jusqu’à présent en dehors de la presqu’ile occidentale des Indes et de Ceylan) diffère à pre- mière vue des Ox. quadricollis Chd., punctatosulcatus Chd., late- ralis Dej., asperulus Chd. et sculptilis Westw. par son corselet muni de fovéoles aux extrémités de la ligne transversale anté- rieure; alle diffère des Ox. foveiger Chd., alveolatus Chd. et cos- tatus Chd. par les côtés du corselet qui présentent une inden- tation distincte au premier quart de leur longueur. Oxylobus minor n. sp. Long. 16, larg. 5 mm.—Le corselet marqué d’une grosse fovéole aux deux extrémités de la ligne transversale antérieure et les élytres à sillons très élargis et à intervalles très carénifor- mes placent cette espèce dans le voisinage immédiat de l’Ox. costatus Chaud, * auquel elle ressemble d’ailleurs beaucoup. Plus petit. Tête presque pareille à celle des Ох. lateralis Dej.°) et costatus Chaud.; il y a cependant quelques particu- larités à mentionner: les carènes des mandibules, surtout l’interne, sont fortement arquées; l’épistome présente, de chaque 4) Chaudoir, 1. c., I, р. 134; sépar., р. 15. 5) Chaudoir, 1. c., I, р. 131; sépar., р. 12. 15* — 228 — côté du labre, une petite saillie obtuse, faible, mais distincte; les yeux sont très saillants. Le corselet est à peu près de la même forme que dans le costatus; il semble cependant un peu (très peu) plus étroit antérieurement que vers les angles postérieurs; le bord antérieur est à peine, presque pas échancré et ses angles sont largement arrondis; la ligne transversale antérieure, quoi- que faible, est assez distincte; les impressions arrondies des côtés de la base sont à peine sensibles. Élytres comme dans le costatus; les petites fovéoles du 7° intervalle sont pilifères. En dessous l’anus ne porte qu’une seule fossette au milieu; l’avant- dernier segment de même; celui qui le précède en est entière- ment dépourvu et le précédent n’en présente que trois. Indes Orientales. Les quelques caractères que je viens d’exposer (et plus par- ticulièrement la sculpture très différente des anneaux de l’abdo- men) °) joints à la différence sensible dans les dimensions, me semblent suffisants pour prouver la validité de cette espèce. Ochyropus’) frater п. Sp. Long. 321}, larg. environ 10 mm.—Très voisin de l’Och. Savagei Hope *). Moins grand, un peu plus allongé et plus étroit. Tête plus petite et moins large; mandibules moins allongées, les carènes de leur dessus plus longues, plus distinctes, l’externe presque tranchante °), la dent intérieure de la droite non crénelée !°), mais très profondément échancrée, de façon à former comme deux grandes dents séparées, dont les bords sont entiers; la forte saillie 6) Cf, la description de l’Ox. costatus, Chaudoir, 1. с. 7) Chaudoir, 1. c., I, p. 139; sépar., р. 20. s)Chaudoir,l. с., I, р. 140; separ., р. 21. 3) Ce qui n’est pas le cas dans l’Och. Savagei, qui a les carènes mandibulai- res très obtuses et assez courtes. 10) Ce qui, au contraire, a lieu chez le Savagei. Be des joues est moins aiguë et ne dépasse pas l’oeil "). Corselet plus étroit, d’ailleurs semblable. Élytres un peu plus allongées, plus étroites (surtout en avant) et plus parallèles aux côtés; leur longueur. dépasse un peu celle de la tête et du corselet pris ensemble ©). Le reste du corps est à peu près comme dans le Savagei. Grand Bassam.— 1 exemplaire. Les principaux caractères distinctifs consistent, comme on voit, dans la conformation des mandibules et, surtout, dans les proportions difiérentes de l’avant- corps et des élytres; le dernier de ces deux caractères me semble particulièrement important et je le crois valable pour faire considérer l’espèce comme réelle- ment distincte. Cryptoscaphus lissonotus Chaud. 13). Je possède un exemplaire de cette espèce (Guinée) chez le- quel les mandibules sont assez distinctement bicarénées en des- sus. Chaudoir dit d’ailleurs lui-même, dans sa première des- cription de ce genre #): «Mandibulae . . . . supra vix carinatae». Ce caractère paraît donc, dans l’espèce dont il s’agit, sujet à d’assez sensibles variations. Otophthalmus Chaud. 5). La dissection et un examen attentif des parties buccales de РОЕ. politus Wiedem. m’a fait constater certaines inexactitudes dans la description générique de Chaudoir, inexactitudes qui me semblent devoir être signalées. | 11) Dans le Savagei cette protubérance est aiguë et dépasse l'oeil distincte- ment. 12) Dans le Savagei l’avant-corps, pris dans son ensemble, est plutôt un peu plus court que les élytres. 13) Chaudoir, 1.с., I, р. 143; sépar., р. 28: «Mandibulae... supra haud carina- tae, sed basi grossius и. 14) Chaudoir, Bull. des Nat. de Moscou, 1855, I, р. 13. 15) Chaudoir, Monogr., 1. с., I, р. 146; зёраг., р. 27. oe Maxillae та interiore obtusa, recta; exteriore articulis fere aequa- libus, ultimo elongato-subovato, vix incurvo, apice subrotundato; penultimo gracillimo tenui, apicem versus levissime subincrassato. Palpi maxillares suberassiuseuli, articulo ultimo praecedente cir- citer dimidio longiore, subovato-elongato, apice oblique subtruncato; penultimo breviuseulo, subconico; antepenultimo ultimo sat longiore, basi tenui, medium versus leviter gradatim dilatato, tum parum sub- incurvo, lateribus inter se parallelis; labiales graciles, articulo ultimo praecedente parum breviore, elongato-subovato (basi graciliore), apice minus distincte subtruncato, fere subrotundato; penultimo longiore, subeylindrico, intus plurieiliato. Mentum subplanum, subtilissime parce granulatum, medio toto fere usque ad dentis apicem subobtuse carinato, ad carinae basin utrin- que sat distincte foveolatum; dente medio apice obtuse sat late sub- truncato, basin versus sensim dilatato ibique totum fere sinum im- plente; lobis lateralibus denti medio fere aequalibus, intus inter se perparum subdivergentibus, extus rotundatis, apice intus oblique trun- cato, intra marginem carinato. Labrum distincte trilobum, lobo medio late subtruneato-rotundato, latitudine exterioribus aequali; his illum vix perspieue superantibus, apice angustius rotundatis, omnibus tribus medio punetato-foveolatis, exterioribus foveola uni-, medio biciliata. Otophthalmus politus Wiedem. 1). Je profite de cette occasion pour ajouter à la description de l’espèce quelques caractères qui ont été négligés par Chaudoir. La surface de la tête est très finement et indistinctement gra- nulée; l’espace entre les impressions frontales porte de chaque côté deux plis longitudinaux assez marqués. Le disque du corselet présente quelques lignes ondulées irrégulières peu distinctes; on voit, de chaque côté de la ligne transversale antérieure, un petit sillon court, mais bien marqué qui, partant de l’angle antérieur, se dirige obliquement en arrière et forme avec les extrémités de la ligne transversale un angle très aigu; la partie antérieure du bourrelet latéral présente quelques petites dentelures peu distinc- 16) Chaudoir, |. c., I, р. 147; sépar., р. 28. — 231 — tes, mais cependant visibles; on voit, tout près du bourrelet basal, une impression transversale bien marquée qui lui est parallèle et se termine aux extrémités par une dépression arrondie peu mar- quée. La base des élytres présente, outre le point de la 5° strie '”), encore deux autres, situés à la base du second intervalle. Le nom- bre des indentations aux tibias antérieurs au-dessus de la troi- sieme dent varie; il n’y en a qu’une seule dans l’un des exem- plaires que j’ai examinés. Storthodontus '°) ferus п. sp. Long. 41, larg.: corsel. envir. 15, élytr. 13%, mm. Lobe interne des mächoires obtusément arrondi, inerme à l’extremite. Dent du menton assez largement tronquee. Mandi- bules exactement da la longueur de la tête moins le labre, un peu recourbées et présentant à leur bord interne les grossières créne- lures habituelles; on y voit en dessus deux carènes dont l’interne, assez tranchante, est peu allongée et n’atteint pas le milieu de la mandibule; l’extérieure, située juste au dessus du bord externe de la mandibule et, à cause de cela-même, assez peu appréciable, est considérablement distante de l’intérieure et un peu plus tran- chante sur la mandibule droite !?); l’espace qui sépare les deux carènes présente quelques sillons longitudinaux médiocrement marqués; celui qui s’étend latéralement en dedans dequis la carène interne (autrement dit — la grande dent intérieure) est assez forte- ment subcaréné-sillonné. Le labre, à peu près lisse, semble pré- senter une certaine anomalie: il est largement et très obtusément arrondi de chaque côté, très faiblement, à peine émarginé anté- rieurement; son lobe médian est presque aussi large que les laté- raux, à peu près aussi avancé, très largement tronqué (la tron- cature rectiligne) et un peu relevé à l’extrémité; chaque lobe 17) Cf. Chaudoir, I. с. 18) Chaudoir, 1. c., I, р. 176; sépar., р. 57. 19) Ce caractère, d’ailleurs, peut n’avoir rien de fixe et varier selon les indi- vidus. — 232 — porte une assez grosse fovéole à son bord antérieur; les latéraux sont frangés extérieurement de plusieurs cils raides, recourbés en avant et très serrés. Tête grande, carrée, plus large que longue”), avec le col très élargi; surface déprimée et s’élevant *!) en montée douce depuis le bord antérieur de l’épistome jusqu’à la limite antérieure du col; l’épistome, presque rectiligne au milieu de son bord antérieur, présente de chaque côté du labre une grosse saillie obtuse assez courte; le bord postérieur (la suture) est échancré en arc de cercle au milieu *), avec les deux pointes latérales de cette échancrure correspondant environ aux saillies latérales du bord antérieur; la suture de l’épistome remonte en- suite en ligne droite, obliquement en avant, jusqu’environ la base extérieure des mandibules; coins antérieurs de la tête coupés ob- liquement, un peu subsinués et formant, avec les côtés devant l'oeil, qui sont à peu près droits, un angle considérablement plus ouvert que l’angle droit et largement arrendi au sommet; yeux petits, très peu saillants, légèrement emboites dans la faible sail- lie laterale des joues, qui, n’en atteignant pas—de beaucoup—la hauteur, est pour ainsi dire presque fondue dans le renflement considérable des côtés du col, dont elle n’est séparée que par une dépression transversale très plate et peu appréciable; les impres- sions frontales, presque parallèles, sont assez marquées, mais va- guement limitées à leurs bords; l’espace qui les sépare, dis- tinctement convexe au milieu, s’applanit en avant et surtout en arrière où il fond insensiblement dans la dépression générale et les rugosités de la surface; l’espace qui sépare les impressions frontales du bord interne de l’oeil s’élève en montée très douce depuis ces impressions jusqu’environ la hauteur de la côte externe des mandibules; celle-ci dépassée, il descend en pente assez rapide 20) Un peu plus large que longue devant et entre les yeux; considérablement (presque de moitié) derrière le vertex. 21) Vue de côté surtout. 22 nn an à er en ) Pour recevoir le centre du bord antérieur de la tête, qui s’avance ici en demi-lune. ©> о — 23 jusqu’au rebord (bien prononcé) qui longe les côtes de la tête devant les yeux et le bord intérieur de ceux-ci; ce rebord dis- paraît très brusquement un peu après l’oeil; l’épistome, presque lisse au milieu, porte vers les côtés des sillons subincisioniformes très serrés, d’abord un peu subtransversaux, puis presque longi- tudinaux; ces sillons traversent la suture de l’épistome et s’éten- dent longitudinalement (inclinés un peu en dedans) sur l’espace qui sépare les impressions frontales des yeux; ils paraissent plus grossiers et moins réguliers en avancant vers le derrière de la tête où ils deviennent de plus en plus marqués, irréguliers et obliques, en contournant le bord postérieur de l’espace qui sépare les impressions frontales; celui-ci est longitudinalement sillonné, les sillons, très incisioniformes et assez réguliers au mi- lieu et sur les abords latéraux antérieurs, deviennent plus fins et très irréguliers (simulant une forte chagrination) en arrière; le fond même des impressions frontales porte plusieurs longs sillons longitudinaux, bien plus marqués que ceux qui les avoi- sinent et dirigés obliquement en dedans vers l'arrière de la tête où ils fondent dans la rugosité générale du vertex; l’espace in- cliné qui avoisine le bord interne de l’oeil porte plusieurs rides longitudinales assez marquées; les joues, les côtés du col et tout le dessous de la tête (— gula post menti suturam) sont fortement ridé-chagrinés; le dessus du col présente d’assez nombreux sil- lons entre-croisés, plus faibles, qui sont la continuation atténuée de ceux du vertex. Corselet un peu plus large que le col, très court, très cyathiforme, largement échancré en arc de cerele au bord antérieur, avec ses angles fort avancés et adhérents aux côtés du col; leur sommet est largement et un peu obliquement subarrondi-tronqué; les côtés sont régulièrement arrondis depuis l’angle antérieur jusqu’immediatement au dessus du pédoncule, où ils sont légèrement subsinués, ce qui fait paraître le milieu de la base comme légèrement prolongé en arrière; les angles du prolongement sont subarrondis; la ligne longitudinale du milieu est très marquée: elle part du bord postérieur même et atteint — 234 — exactement la ligne transversale antérieure; celle-ci, très marquée aussi, est un peu recourbée en avant aux deux extrémités; le dessus, peu convexe longitudinalement, l’est au contraire consi- derablement dans le sens de la largeur; les angles antérieurs paraissent par suite passablement défléchis; le bourrelet latéral, légèrement crénelé dans son premier quart, est d’abord assez épais, mais devient très mince en arrière; la rigole qui le longe, assez appréciable au commencement, disparaît presque en arrière; la surface du corselet est couverte de sillons transversaux profonds, très réguliers et presque parallèles au milieu jusqu’à la base même, mais qui sont interrompus et entre-mêlés vers les côtés, au point d’y simuler une très grossière granulation; l’espace qui sépare le bord antérieur de l’impression transversale est couvert de sillons longitudinaux un peu moins marqués que les autres et très serrés. Les élytres sont en ovale court, subacuminées en ar- rière, un peu plus étroites que le corselet; leur base est émous- sée; le dessus, modérément convexe en largeur, est fort bombé en arrière dans le sens de la longueur et commence à s’abaisser vers l’extrémité en pente assez modérée, depuis environ les deux tiers de la longueur; l’unique carene latérale surplombe complètement le rebord latéral et l’épaule, qu’elle contourne, sans former d'angle, à peu près jusqu’à l'emplacement de la 3° strie; on y voit, aux environs de la 5°, une courte et très légère sinuosité; postérieurement, la carène se prolonge jusqu’à la suture, qui présente un petit angle rentrant (comme dans certains Crepidop- terus); tout le dessus (y compris le versant externe de la carène latérale) est couvert d’une forte chagrination rugueuse, dans la- quelle se confondent presque entièrement les intervalles et les stries, sauf la base des trois premieres dont l’emplacement : est à peu près reconnaissable; il n’y a de lisse que le faîte de la carène latérale qui est luisant. En dessous les épisternes du pro- sternum présentent de fortes lignes transversales ondulées; ceux du métasternum, courts et un peu arrondis extérieurement, por- tent des sillons transversaux plus fins et plus serrés; les épi- pleures et les côtés de l’abdomen sont chagrinés; ces derniers présentent en outre plusieurs sillons longitudinaux aux côtés et d'assez nombreux sillons transversaux, fort apparents, au milieu, surtout sur le segment anal; ce dernier porte 4 points pilifères à son bord postérieur, dont les deux externes sont moins marqués. Jambes ordinaires des Storthodontus (les intermédiaires manquent dans mon exemplaire). Madagascar. — 1 individu. Cette espèce diffère des St. Aegeon, Nimrod et Actaeon Chaud. *) par la présence d’une seule carène intramarginale aux élytres, etc.; elle ne peut être confondue avec le St. Coquereli Fairm. *) tant à cause de la dimension de la tête et du corps en général, que par suite d’autres détails ressortant de la des- cription citée de Chaudoir. 23) Chaudoir, 1. c., I, pp. 178 et suiv. 24) Ohaudoir, 1. c., I, p. 177. GORE SERBE Par T. Tschitscherine. Une remarque récemment publiée par М. Е. Reitter !) à propos de ma notice sur les Hoplodactylus et les Aphaonus *) m’a fait reprendre l’examen du premier de ces deux groupes, examen rendu cette fois décisif par un exemplaire du Н. persicus Chaud qui se trouve actuellement en ma possession. Je dois rendre justice à M. Reitter en ce que son opinion-est la bonne; les Hoplodactylus présentent deux caractères importants qui suffisent parfaitement à les distinguer et dont j'ai d’abord mal apprécié le premier, tandis que le second avait échappé à Chaudoir: 1) la conformation particulière des lobes latéraux du menton, qui sont subtronqué-arrondis antérieurement, et 2) l’absence de point pilifère aux angles postérieurs du cor- selet. Cette dernière particularité est surtout remarquable; elle fait 1) Reitter, Wien. Ent. Zeitg., 1894, I, р. 15. ?) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XX VII, 1893, р. 456. — 237 — considérer les Æoplodactylus comme établissant un lien naturel entre les Aphaonus et les Tapinopterus. Ce que M. Reitter dit ensuite sur la distribution D que des Aphaonus, en tant que groupe étroitement rélégué dans une partie restreinte du Caucase, me paraît, après réflexion, également fondé. Il est à regretter que la notion que nous avons sur la patrie des Hoplodactylus (Perse) soit très peu précise. Je profite de cette occasion pour rectifier quelques erreurs qui se sont glissées dans mon dernier opuscule sur les Féroniens Ш с.): р. 454, Teratotarsa Schouberti Tschitsch. — Cet insecte vient du Cap de Bonne Espérance; p. 457, synonymie de la Feronia (Castelnaudia) septemcostata Chaud., lisez: nitidicollis Cast. et non: Tschitsch. p. 464, Feronia platymorpha Tschitsch. a été décrite précé- demment par М. Г. von Heyden sous le nom de Pterostichus microps (Deutsch. Ent. Zeitschr., 1887, р. 300). Chrysomelidae ab A. Trotzina in provineüs Transcaspica et Ferganensi a. 1893 collectae. Auctore Georgo Jacobsohn. 1. Cryptocephalus tarsalis Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1887, р. 323). — 1 6. Var. n.: pedibus omnino nigris. — Scha- chimardan 28. V. | Structura tarsorum Cr. macrodactylo Gebl. et scapulitarsi Jacobs. proximus. 2. Cryptocephalus melanoxanthus Solsky (Труды Русск. Энт. Общ. ХШ, 1881, стр. 73. — Weise, Wien. Ent. Zeit. 1891, p. 181). — Vuadil 15—16. VI. Ad divisionem X cl. Weisei (Ins. Deutschl., VI, p. 207) pertinet et a Cr. varioloso Jacobs. ad ceteros structura prosterni transitum facit. 3. Cryptocephalus planifrons Weise. — Vuadil 15—16. VI. 4. Aphilenia interrupta Weise (Verh. naturf. Ver. Brünn. ХХУП, 1890, р. 130). — Sultanbent 2. VI. 5. Chrysochares asiatica Pall. var. aenea Ball. — Sultanbent 2. VI. — Multa specimina. 6. Xenomela Trotzinae sp. n. — Xen. Heydeni Weise pro- xima, à qua punctura capitis et forma prothoracis elytrorumque facile distinguenda. &. Forma corporis multo minus elongata quam in X. Heydeni д et potius X. fuscipedi Weise similis. — Nigra, obscure aeneo- micans, sat nitida, ore antennarumque articulis duobus primis obscure ferrugineo-rufis. Caput elypeo densius quam frons punc- tato, vertice convexo, sine linea longitudinali impressa. Antennae sat tenues, elongatae, ut in X. Heydeni formatae. Palpi maxil- lares articulo ultimo lato, antice late truncato. Prothorax trans- versus, longitudine plus duplo latior, lateribus (aspectu desuper) subparallelus, postice haud, antice parum angustatus, multo minus quam in X. Heydeni convexus, angulis anticis rotundatis, pos- tieis distinctis, obtusis, margine laterali minus flexuoso, punctura remotiore. Scutellum impunctatum, postice linea transversa im- pressa notatum (monstrositas?). Elytra breviter ovalia, ut in X. Dohrni Solsky convexa, sed lateribus rotundatis, humeris ex- trorsum eminentibus, sed tubereulis nullis praeditis, apicem ver- sus vix angustata, punctura ut in X. Heydeni. — Long. 6 mm. Artschabasch 7. VI. — Specimen unicum д. Facilioris conspectus causa tabulam sequentem specierum omnium ad genus Xenomela Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1884, p. 226) pertinentium propono !). 1 (2). Species major (7,5—8 mm.). Elytra lateribus subparallelis. Prothorax angulis rotundatis. Nigra, supra eyaneo-micans; antennarum articulis primis, capite (ore, labro punetoque frontis exceptis), pro- thoracis lateribus, elytri singuli margine laterali et apicali, macula basali epipleurisque, pygidio ultimique segmenti abdominalis apice rufis. © quoad formam corporis а mare parum divergens. © segmento abdominis anali fovea longitudinali notato.— Osch (see. Weise), Tasch- kent (Oschanin!, Balassoglo!). —(Solsky, Труды Русск. Энт. Общ. XIII, 1881, стр. 81. — Xenomela Kraatzi Weise, Deutsch. Ent. Zeitschr. 1884, p. 227). X. Dohrni Solsky. 1) In hoc genere tarsi feminae infra linea media laevi instructi. — 240 — 2 (1). Species minores (5—6 mm.). Elytra lateribus rotundatis. Palpi maxillares articulo ultimo © lato, antice late truncato, Ф basin apicemque versus attenuato. Ф angulis postieis prothoracis magis pro- minulis, elytris magis dilatatis aut orbiculatis (semperne?). 3 (6). Prothorax angulis anticis rotundatis. Solum os et articuli duo primi infra fulvi vel brunnei. 4 (5). Frons densius quam elypeus punetata. Prothorax antice posticeque angustatus, magis convexus, densius punetatus. Elytra & longiora et angustiora, humeris haud prominulis. — Turkestan occ. (sec. Weise), Taar-su (Balassoglo!, 4 et 9). — (Weise, Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 406; 1890, p. 23). X. Heydeni Weise. 5 (4). Clypeus densius quam frons punctatus. Prothorax solum antice angustatus, minus convexus, latior, pareius punetatus. Eiytra & breviora, latiora ac convexiora, humeris extrorsum prominulis. — (Cf. supra). X. Trotzinae m. 6 (3). Prothorax angulis antieis distinetis, subrectis, obtusis. Cor- pus infra fulvum vel brunneo-piceum; elytris apice, epipleuris, anten- narum basibus, tibiis tarsisque testaceis. Elytra Ф orbiculata. 7 (8). Prothorax angulis posticis subrectis, obtusis. Femora et corpus subtus testacea.— Samarkand (sec. Weise), Tschaartasch (Balassoglo!, & et 2).—(Weise, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1885, р. 407: д). X. fuscipes Weise. 8 (7). Prothorax angulis postieis acutis. Femora et corpus subtus picea. — Tschaartasch (sec. Weise). — (Ex Weise, Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, р. 23: 9). X. Fausti Weise. 7. Melasoma populi L. — Schachimardan 28. V. 8. Agelastica alni L.—Schachimardan 27. et 28. V, 11—14. VI, Sultanbent 2. VI, Margelan Novum 24. VI, Vuadil 15. VI, lacus Kultschak 13. VI, Jasavan 29. VI. 9. Monolepta angustula Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, р. 128). — Vuadil 15—16. VI. 10. Phyllotreta ргосега Redt. — Artschabasch 7. VI, Vuadil DOVE о 11. Phyllotreta cruciferae Goeze. — Vuadil 15—16. VI. 12. Hispa atra L. — Schachimardan 28. У. 13. Cassida incompta Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1887, р. 334. — Ins. Deutschl. VI, р. 1105). — Schachimardan 28. V. et Vuadil 15. VI. mi Н. 3. Е. В. XXVII. 16 ADNOTATIONES de Chrysomelidis nonnullis novis vel parum 602188. Auctore G. Jacobsohn. 1. Donacia macrocnemia Weise (non Fisch., cujus species ex Irkutsk est sine ullo dubio & D. crassipedis) (Wiegm. Arch. Naturg. 1887, I, p. 164) e Pokrovka est eadem ac D. gracilipes Jacoby (Proc. Zool. Soc. Lond. 1885, Г. р. 191: tab ХЕ — Jacobsohn, Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, p. 425) ex Ja- ponia. 2. Donacia аегама Kolbe (Wigm. Arch. Naturg. 1886, I, р. 226) е Korea=D. aeraria Lewis (Entomologist, 1893, р. 152) ex Japonia = D. Lenzi Schönfeld (Entom. Nachr. XIV, 1888, р. 32. — Jacobsohn, I. c., р. 419). — Donacia aeraria Baly est species omnino alia. 3. Donacia recticollis Jacoby (Ann. Soc. Ent. Belg., XXXVII, 1893, р. 261) ex India, in meam divisionem secundam (l. c., pp. 418 — 420) ponenda. — 245 — 4. Donacia frontalis Jacoby (1. с., р. 261) e China in meam divisionem quintam inter D. thalassinam Germ. et simplicem F. ponenda. 5. Plateumaris obsoleta sp. п. — Е divisione prima opuseuli mei (Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, p. 433), cujus inter species discolorem Pz. et sericeam L. ponenda. Convexiuscula, aurichalcea; corpore subtus, capite, scutello, pedibus antennisque argenteo-tomentosis. Cuput densissime punc- tatum, linea media impressa frontis tenui, profunda. Antennae dimidio corpori longitudine aequales, sed multo magis tenues quam in Pl. discolore, articulo primo crasso, ceteris subtilibus, articulo 2° sesqui breviore quam tertius, 4° hoc sesqui longiore, ceteris subaequali; articulorum 2'—11' basibus rufo-ferrugineis. Prothorax latitudine multo longior, disco subplano, lateribus sub- parallelis; tuberculo laterali minime convexo, parum de- terminato; angulis omnino non prominulis, rectis; linea longitudinali disci ух distincta; disco subtilissime remote punetato, inordinate subtiliter et dense ruguloso, nudo, sericeo- opaco (basi nitida excepta). Elytra lateribus subparallelis, a triente ultimo ad apicem rotundato-truncatum angustata, dorso juxta suturam leviter biimpressa, haud fortiter striato-punctata, inter puncta rugulis transversis haud altis ornata, nitida. Abdomen segmento primo medio plano; segmento anali apice rotundato. Pygidium apice rotundatum. Pedes corpori concolores, articula- tionibus omnibus unguiculisque rufo-ferrugineis; femoribus posterioribus omnino inermibus, subtus solum obtuse angu- latis. — Long. 7 mm. Sibiria orientalis: sinus Possiet. Specimen unicum (5). 6. Plateumaris excisipennis sp. п.—Е divisione mea secunda (1. c., pp. 434— 437), sed structura prothoracis, elytrorum pedum- que ab omnibus congeneribus valde discrepat. Mihi in natura ignotae Danaciae longicorni Jacoby (Ento- mologist, XXIII, 1890, р. 84; tab. I, f. 2; e China), quae for- 16* — 244 — tasse in genus Plateumaris Thoms., Weise ponenda est, simil- lima, sed angulis prothoracis elytrorumque apice distinguitur. Sat lata, parum convexa, gracilis, viridi-aenea, vage cupreo- micans, supra valde sericeo-micans, subtus breviter sat dense pallide sericeo-pubescens, femoribus tibiisque praeterea pilis lon- gis dispersis obsitis. Caput creberrime haud subtiliter punctatum, subtiliter remote pilosum, sulco medio longo, valde profundo, juxta oculos suleis longitudinalibus haud profundis, la- tis, fortiter grosseque punctatis ornatum. Antennae longae, ar- ticulo primo ellipsoidali, crassiusculo, 2° minimo, ceteris viridibus, tenuibus; articulo 3° secundo duplo, ceteris eodem circiter triplo longioribus. Prothorax subtransversus, ante medium latissimus, post medium constrictus, lateribus ante basin concavis, ante apicem valde convexis; tuberculis lateralibus nullis; angulis punc- tis setigeris ornatis, anticis rectis, vix prominulis, posticis acutis, eminentibus; dorso sulco medio longitudinali lato, antice abbre- viato, postice profundiore; dense rugolosus, rugulis plurimis transversis obliquisque, inter has punctis (interdum setigeris) remotis adspersus. Elytra inter humeros rectos thorace medio sesqui latiora, versus medium arcuatim dilatata, dein valde ar- cuatim ad apicem angustata; longitudinaliter parum, latitudina- liter fortius convexa; humeris supra depressis, infra impressione longitudinali designatis, antice et latera versus valde prominulis; juxta suturam impressionibus duabus ornata: prima parva, foveoli- formi in triente primo longitudinis elytrorum posita, secunda oblonga, profundiore, a Y, ad ®/, longitudinis elytrorum extensa, extus callositate longitudinali terminata; sutura ante apicem margine plicato; apice excisa, angulis ambobus acutissi- mis, externo in spinam brevem rectamque, interno in spinam longiorem extrorsum curvatam productis; fortiter seriatim punctata, serie prima apicem versus extremaque valde, ceteris exterioribus parum impressis; punctis apice confusis; dorso rugis transversis, magnis altisque, lateribus rugulis multo humilioribus praeditis. Abdomen segmento primo ceteris — 245 — simul sumptis aequali, segmento ultimo pygidioque leniter arcua- tim emarginatis. Pedes tenues, graciles, posteriores lon- sissimi; tibiis anterioribus apice externe denticulatim productis, vix concavo-flexuosis; tiblis intermediis posticisque ante medium convexo-flexuosis, tenuissimis et longis, apicibus obsoletis; femo- ribus postieis apicem elytrorum valde superantibus, basi tenuibus curvatisque, apicem versus incrassatis, inermibus, margine infe- riore ante apicem emarginato; tibiis prosterioribus intus crenu- latis, post medium dente magno obtuso instructis (quare hic tibiae latiores apparent); tarsis parvis, depressis, haud latis, cyaneis, unguiculis ferrugineis. — Long. 12, lat. 4 mm. Sibiria orient.: sinus Possiet. Specimen unicum. 7. Orina rugulosa Suffr. a Knjazew in Rossia centrali prope Tambow detecta est. 8. Phytodecta sorbi Motsch. (Schrenck’s Reis. u. Forsch. Amurl., II. 2, 1860, p. 223) e Dauria est eadem ac Phyt. rubri- pennis Baly (Ann. Nat. Hist., 1862, p. 28. — Weise, Ins. Deutschl., VI, 1893, p. 1127) ex Japonia. Haec species ab Ju- lio Wagner prope Krasnojarsk lecta. 9. Cassida (Mionycha) Morawitzi sp. п. — Unguiculis majo- ribus, linea media clypei nulla corporeque opaco ab omnibus spe- ciebus hujus subgeneris mox distinguenda. Suborbieularis, postice valde convexa, antice sensim, versus apicem elytrorum valde (subverticaliter) declivis; ferrugineo- brunnea, oculis, antennarum apice, pro-, meso- et metasterno, abdomine (limbo excepto), femorum basibus elytrorumque maculis punctiformibus angulatis inordinate dispersis nigris; supra om- nino opaca, subtus subnitida. Clypeus remote rugoso-punctatus, subtriangularis, distincte terminatus, planus. Antennae articulo 9° Jatiore et breviore quam tertius. Prothorax transversus, lon- gitudine plus duplo latior, angulis omnino late rotundatis, parum convexus, extus valde explanatus, haud dense, grosse, sed vix profunde punctatus. Elytra protecto ut in С. azurea Е. formato, — 246 — medio nonnihil dilatato, basi haud denticulata, sutura parum elevata, in primo '/, vix tumulosa, subregulariter striatim punc- tata, interstitio secundo valde elevato, costiformi, ad tumulum suturae lineam elevatam emittente; vage rugulis transversis, irre- gularibus haud altis obsita, in triente basali protecti fossa haud profunda notata. Prosternum late canaliculatum, punctatum; meso- et metasternum subtiliter transversim rugulosa. Abdomen medio subtiliter, latera versus profundius et rugose punctatum. Tarsi articulo 4° parvo, breviore quam tertius, unguiculis simplicibus, sat magnis. — Long. 5,5 mm., lat. 4,75 mm. Specimen unicum in Sibiriae occid. provincia Tomskensi prope urbem Bijsk captum et mihi a Dr. F. Morawitz donatum. 10. Gassida (Cassidula) Weisei sp. п. — Inter С. turcme- nicam Weise et parvulam Boh. quoad formam corporis optimum transitum facit. Late regulariterque ovalis !), supra valde convexa, linea te- nuiter reflexa nitida obducta, tota brunneo-ferruginea (oculis ni- gris exceptis), sat nitida. Caput clypeo subtriangulari, apice ro- tundato, remote punctato. Antennae articulo 2° crasso, parum breviore quam tertius. Sulci antennales prope oculos siti. Pro- thorax sublunatus, erebre rugulosus et punctatus, angulis subrec- tis, rotundatis. Elytra valde convexa, protecto maximo valde declivi, angulum humeralem parum acutum parumque prominu- lum formante; tuberculo humerali parvo, laevi; sutura obsoleta, haud gibbosa; antice fere eodem modo convexa ac postice; irre- gulariter seriatim punctata, seriebus intermediis confusis; inter- stitiis subtiliter, protecto fortius rugulosis. Pedes tarsorum arti- culo 4° tertii lobos superante; unguiculis muticis. — Long. 4,5 mm., lat. 3,5 mm. Specimen unicum prope Tschinas (ad fl. Syr-darja) a viris clarissimis Oschanin et Balassoglo detectum. 1) Scilicet: post humeros latissima, antice fere semicircularis, postice parabo- lice angustata et rotundata. nn à Vier neue Lithobius-Arten aus Central-Asien. Beschrieben von A. Trotzina. Seit dem Jahre 1871, in welchem A. Fedtschenko seine Reise in’s russische Central-Asien beendigt hat, haben wir keine Myriopoden-Sammlungen aus dieser Gegend mehr bekommen. Während meiner Excursionen im Ferganischen Gebiete habe ich einige Lithobien am westlichen Theile des nördlichen Abhanges der Alai-Bergkette, in einer Höhe von 1.700 bis 4.000 M., d.h. bis in die Höhe der Linie des ewigen Schnees, gesammelt. Diese Thiere haben alle den Charakter der asiatischen Lithobien, — sind alle klein, von hellgelber Farbe (mit Ausnahme einiger Männchen, die braun sind) und gehören alle zu dem Subgenus Archilithobius Stuxb., indem ihre Rückenschilde alle eckenlos sind; dieselben sind überhaupt von ziemlich einfacher äusserer Organisation, so dass ihre Variationsfähigkeit eine sehr geringe ist. Die Arten unterscheiden sich vom Typus Archilithobeus sehr wenig, d. h. sie sind echte centralasiatische Archilithobien. Hier gebe ich folgende Diagnosen und Beschreibungen der Arten. — 248 — Lithobius devertens n. sp. Haud robustus, pallido-luteus. Antennae dimidio corpori fere aequantes, 29-articulatae. Ocelli utrinque 8, in series 2 digesti. Coxae pedum mazxillarium dentibus 6 brevissimis armatae. Lami- nae dorsales ommes angulis posticis rotundatis. Pori coxales uni- seriati, rotundi, in singulis coxis 4,5,5,4. Pedes anales graciles, ungue singulo, infra calcaribus 1,3,3,1 armati. Coxae pedum pa- rium 14 et 15 calcari singulo laterali instructae. Genitalium femineorum unguis integer; calcarium paria duo. — Long. 17, lat. 2 mm. Körper vom 7. Gliede an nach vorn verschmälert, glänzend, 17 mm. lang, 2 mm. breit. Die Färbung ist sehr hell gelb, Kopf etwas röthlicher, vom 7. bis zum 14. Glied graugelb. Kopf topfförmig. Fühler stark behaart, fast kurz, aus 29 Glie- dern zusammengesetzt. Ocellen gross, in zwei horizontalen Reihen in der Stellung 1—4,3 angeordnet. Das Einzelauge ist nicht von der Reihe abgesondert und kleiner als die anderen. Hüften des Kieferfusspaares am etwas verdickten Vorderrande mit einer deutlichen Einkerbung und mit 3+3 sehr kleinen, weit von ein- ander gestellten Zähnchen bewaffnet. Rückenschilde glatt. Alle Rückenschilde mit abgerundeten Ecken am Hinterrande. Bauch- schilde mit undeutlicher Mittelfurche; das 1. bis 7. Bauchschild ist ohne Mittelfurche; vom 7. bis 12. Bauchschilde endet die Mittelfurche weit vor dem Hinterrande. Bedornung der Analbeine 1,0,3,1,0 0,1,8,8,1° fach; Hüften der vier letzten Beinpaare oben mit einem Dorn; Die Analbeine sind schlank. Klauen der Analbeine ein- Hüften der zwei letzten Beinpaare mit einem Seitendorn bewaff- net. Hüftporen klein, vollkommen rund in der Zahl 4,5,5,4 in einfacher Reihe. Die Genitalanhänge der Weibchen stark aus- einander gehend; Sporne 2-2, die inneren sind fast zwei Mal so klein als die äusseren; Klaue einfach, so lang als die äusseren Sporne. — 249 — Diese Beschreibung wurde nach einem weiblichen Individuum gemacht, welches ich am nördlichen Alai in einer Höhe von ungefähr 3.330 M. gefunden habe. Lithobius magnus n. sp. Sat robustus, longus, pallido-luteus. Antennae dimidio corpori fere aequantes, 29-articulatae. Ocelli utrinque 8—9 in series 2 horizontales digesti. Сохае pedum maxillarium ‘dentibus 7 brevis- simis armatae. Laminae dorsales omnes angulis posticis abscisis. Por? coxales uniseriati, rotundi, in singulis coxis 6,6,6,5. Pedes anales subgraciles, ungue singulo, infra calcaribus 1,3,3,1 armati. Coxae pedum parium 14, 15 calcari singulo laterali instructae. Genitalium femineorum unguis integer; calcaria 7. — Long. 26,25, lat. 2,5 mm. Körper nach vorn etwas mehr verschmälert als nach hinten, 26,25 mm. lang, 2,5 mm. breit. Die Färbung hellgraugelb; das erste Rückenschild hellgelb, die Füsse und Antennen noch heller. Kopf etwas röthlicher, hinten breit, nach vorn verschmälert. Fühler gegen die Spitze ziemlich stark behaart, ziemlich kurz und aus 29 Gliedern zusammengesetzt; die basalen Glieder sind von ziemlich grosser Gestalt, die der zweiten Hälfte des Fühlers gehen in feine Gliederchen über. Ocellen gross, in zwei horizontalen Reihen in der Stellung 1—4,4; 1—4,3 angeordnet. Am vorderen Rande der Ocellenfovea des Kopfes sitzen 4 weit von einander gestellte, lange und schwarze Haare. Das Einzelauge ist von gleicher (Gestalt mit den anderen und von der Reihe nicht abgesondert. Hüften des Kieferfusspaares vorne behaart, am Vorderrande ver- dickt, mit 4-3 sehr kleinen schwarzen Zähnchen bewaffnet. Rückenschilde glatt. Die Vorder- und Seitenränder des ersten und zweiten Rückenschildes kurz behaart. Bauchschilde ohne Mittelfurche. Das Bauchschild des 15. Gliedes am Hinterrande 0,0,2,2,1 behaart. Bedornung des ersten Beinpaares I, des 14. 0,0,2,8,1 Ва: + О : L (У —— 0185.0; Bedornung der Analbeine 01331 Die Analbeine sind — 250 — schlank, 10 mm. lang und mit einfacher Klaue. Hüften der vier letzten Beinpaare oben mit einem Dorn; Hüften der zwei letzten Beinpaare mit einem Seitendorn bewaffnet. Hüftporen klein, rund, in der Zahl 6,6,6,5 in einfacher Reihe. Das Analbauchschild und die Genitalanhänge der Weibchen mit langen Haaren bedeckt. Die Genitalanhänge ziemlich kurz; Sporne 4-3, die inneren sind kürzer als die äusseren; Klaue einfach, etwas kürzer als die äusseren Sporne. Ich besitze nur ein Weibchen vom nördlichen Alai, ungefähr von einer Höhe von 3.330 M. Lithobius alaicus n. sp. Minus gracilis, castaneus, vel griseo-brunneus, vel griseo- luteus, pedibus pallidioribus; antennae dimidio corpori fere ae- quantes, 20-articulatae. Ocelli utrinque 7—8, in 9 6—9, in series 3, in 9 3—4, digesti. Coxae pedum mazxillarium dentibus 4 arma- tae. Laminae dorsales omnes angulis rotundatis. Pori coxales unise- riati, rotundi, in singulis coxis marium 2,3,3,9—3,3,4,2, femina- rum 3,3,3,3—5,5,4,4. Pedes anales ungue singulo, infra calcaribus 1,3,2,1 armati; articuli рита margine laterali inermi. In mare pedum analium articulus 5" inflatus et supra sulco profundo in- structus. Genitalium femineorum unguis integer; calcarium duo paria. — Long. 4 11,5— 13,1, ® 11,5— 14,5; lat. 1,75 —2 mm. Körper an den drei ersten und zwei letzten Gliedern ver- schmälert, von brauner, graubrauner oder graugelber Farbe; bei den Männchen 11,5—13,1 mm. lang, bei den Weibchen 11,5 — 14,5 mm. lang und 1,75—2 mm. breit. Kopf von derselben Farbe oder röthlicher, an den Seiten abgerundet, die Fovea der An- tennen ausgeschnitten; in der Mitte des Stirnschildes ein rundes Grübchen. Fühler und Füsse kaum heller als der Körper; Fühler vom 10. Glied an gelb, behaart; sie bestehen aus 20 ziemlich langen Gliedern, bei den Männchen 5,45—5,6 mm., bei den Weibchen 5,25 — 6 mm. lang. Stirnschild ausgewölbt. Ocellen nach vorne in ihrer Grösse abnehmend, in drei horizontalen — 251 — Reihen und in Form eines Dreieckes in der Stellung 1—3,2,1; 1—3,2,2; 1—2,5,1; bei den Weibchen auch meistens 1—3,3,2; 1—1,3,2,1; 1— 3,2. Hüften des Kieferfusspaares am kaum ver- dickten Vorderrande mit 2-+2 ziemlich hohen, kegelförmigen, spitzen Zähnen bewaffnet. Alle Rückenschilde mit gerundeten oder fast geraden Hinterrandswinkeln. Was die Mittelfurche der Bauchschilde anbetrifft, so kommen hier drei Fälle vor: sie ist entweder unsichtbar, oder sie geht vom 8., jedoch meistens vom 12. Bauchschilde bis zum 15.; es gehen noch ausserdem zwei Längsfurchen von dem 1. bis zum 8. Bauch- schilde, die dann am 8. bogenförmig in einander übergehen. 1,0,3,1,0 1,0,3,1,0 E | Bedornung der Analbeine 0132, 0,1,3,2,1° 1,0,3,1—0 0,0,2—1,1,1 т 0,1,3,2— 3,1? Е ЕСТ kurz, 4—5 mm. lang; die Dorne bei den Männchen kurz, bei den Weibchen lang; das 5. Glied der zwei letzten Beinpaare bei den Männchen verdickt; die Analbeine besitzen auf der Vorderhälfte des fünften Gliedes eine ziemlich tiefe und breite Längsfurche. Klauen des 14. Beinpaares gespalten; Klauen der Analbeine einfach; Hüften ohne einen Seitendorn. Hüftporen rund, in der Zahl bei den Männchen 3,3,3,3; 3,3,3,2; 2,3,3,3; 2.3.3.2: 3,9,4,2; bei den Weibchen 4,3,3,2; 4,3,3,3; 3,4,4,3; 4,4,4,3; 4,4,4,4; 5,5,4,4, in einfacher Reihe; die äusseren sind grösser als die inneren. Basis der weiblichen Genitalanhänge mit langen Haaren bedeckt; Sporne 2 + 2; Klaue einfach. des 14. Beinpaares & des 1. Beinpaares Die Analbeine sind Juvenis. Körper 7 mm. lang, 1 mm. breit. Ocellen jederseits ge 0,0,1,1,1 р 9 9. . > MT) 1—3,2; 1—2,2; Bedornung des 1. Beinpaares OT Hüft poren 2,3,3,2; 2,2,3,2. Ich besitze 21 erwachsene Thiere (8 Männchen 13 Weib- chen) und 3 Junge vom nördlichen Alai, von einer Höhe von ca. 3.330 M. Ein Weibchen, das im ewigen Schnee (4.000 M. hoch) gefunden wurde, variirt in Zahl der Dorne der Analbeine; es hat 1,0,3,1,1 0,1,3,2,1° nähmlich die Zahl — 252 — Lithobius ferganensis n. sp. Subgracilis, rufo-brunneus, vel rufo-luteus, vel pallido-luteus, pedibus antennisque luteis. Antennae dimidio corpori non aequan- tes, 20—19-articulatae. Ocelli utringue 6—9, in series 2—3 horizontales digesti. Coxae pedum maxillarium dentibus 4 armatae. Laminae dorsales omnes angulis rotundatis. Port coxales rotundi, uniseriati, in singulis coxis 2,2,1,1—2,2,2,1. Pedes anales ungue singulo, infra calcaribus 1,3,1,0—1,3,2,0 armati; articuli рита margo lateralis inermis; in maribus articulus 5" processu сито terminali interno instructus. Genitalium femineorum unguis bilo- bus, calcarium duo paria. — Long. 8,5— 11,75, lat. 1—1,5 mm. Körper schlank, am zweiten und dritten Gliede verschmälert, von rothbrauner, rothgelber oder hellgelber Farbe; Fühler und Füsse gelb; Körper 85— 11,75 mm. lang, 1—1,5 mm. breit. Fühler nicht stark, jedoch mit langen Haaren bedeckt, 4— 3 mm. lang; sie bestehen aus 20—19 Gliedern und sind ziemlich lang. Ocellen fast gleich gross, in zwei oder drei horizontalen Reihen, in der Stellung 1—3,2; 1—3,3; 1—4,4; 1—4,3; 1—2,2,1; 1—3,3,2; 1—4,3,1; 1—3,4,2; das Einzelauge ist das grösste; Ocellen von oben immer sichtbar. Der mittlere zahn- tragende Theil der beiden Hüften des Kieferfusspaares nach vorn ausgezogen und mit 2+2 kegelförmigen spitzen Zähnen be- waffnet. Alle Rückenschilde mit abgerundeten Hinterrandswin- keln. Bauchschilde mit nach innen gekrümmten Furchen, die von den Hinterrandswinkeln bis zur Mitte des Bauchschildes vortre- ten; es kann der Fall sein, dass diese Furchen nur am 8. bis zum 15. Bauchschilde vorhanden sind, indem die 7 ersten Schilde fur- chenlos oder mit zwei Längsfurchen versehen sind. Bedornung der 1,0,2,0,0 Е 1,0,2,1,1 1,0,2,1,1 0131-20 des 14. Beinpaares 01331 oder 0132-10 00,2 1,2 1 0,0,1,2,1 lang; bei den Männchen befindet sich am 5. Gliede ein nach innen gerichteter kegelförmiger Fortsatz; an der entsprechenden Stelle Analbeine des 1. Beinpaares . Die Analbeine kurz, 3—3,5 mm. des 14. Beinpaares befindet sich — wenn auch nicht immer — eine schwache Ausstülpung. Klauen des 14. Beinpaares einfach, die der Analbeine auch einfach. Hüften ohne Seitendorn. Hüft- poren rund, klein, in der Zahl 2,2,1,1; 2,2,2,1 in einfacher Reihe. Weibliche Genitalanhänge mit doppelter Klaue; Sporne 22. Die Anhänge sind mehr senkrecht befestigt. Juvenis. Körper 6,3 mm. lang, 1 mm. breit. Ocellen 1—2,2. 0,0,0,1,1 0,0,0—1,1,1° satz der Analbeine sehr klein. Hüftporen in der Zahl 1,2,2,1. Bei einem Männchen bemerkte ich nachstehende Bedornung 1,0,3,0,0, 0,1,1,1,0° Bedornung des 1. Beinpaares Der kegelförmige Fort- der Analbeine: dies muss als eine Missgestaltung ange- sehen werden. Ich besitze 18 erwachsene Thiere und 1 Junges, die an dem nördlichen Alai gesammelt wurden, in einer Höhe von 2.330 bis 3.330 M. Diagnoses de quelques nouvelles espèces de la tribu des Feroniens. Par Г. Tschitscherine. 1. Feronia (Pterostichus) mira п. зр.'). — &. Nigra, nitida, corpore lato, sat robusto, supra subdepresso; capite mediocri, sul- cis frontalibus sat latis et profundis, parce punctatis, vertice trans- versim irregulariter strigoso punctisque sat numerosis impressis; thorace subquadrato, latitudine sesqui breviore, apicem et basin versus nonnihil angustato, lateribus parum rotundato, angulis pos- tieis subobtusis, apice rotundatis, basi utrinque indeterminate breviter bifoveolata, disco ruguloso et irregulariter transversim striolato; elytris thorace ратит latioribus, regulariter lineato- foveolatis, humeris obtuse rotundatis; episternis metasterni brevi- bus; tarsorum posticorum articulo 1° extus sulcato, 5° ommium subtus glabro. — Long. 14, lat. 6 mm. Nord-ouest de la Mongolie: М? Hanhaï (H. Leder! Coll. Reitter). Elle appartient au groupe des Zyperopherus, mais ne peut 1) Je m’empresse d’exprimer 161 ma gratitude à M. Edm. Reitter, qui a bien voulu me communiquer les materiaux dont il s’agit dans cet opuscule. Les descriptions définitives des espèces ci-dessous énumérées seront données dans la 2e partie de mes «Matériaux pour servir à l’étude des Feroniens», qui apparaîtra dans la 2e livraison du XXVIII-e volume des «Horae». — 255 — être confondue avec aucune des espèces décrites à cause de son aspect large et déprimé et de la sculpture différente des élytres 2. Feronia (Pseudocryobius) homalonota п. sp. — ©. Statura elongata, gracili corporeque valde depresso insignis. Nigra nitida, antennis pedibusque obscure rufis; capite elongato, porrecto, oculis vix prominulis; pronoto lateribus parum rotundatis, basin versus fere oblique convergentibus, vix sinuatis, angulis posticis rectis, basi utrinque bistrigata, striga externa brevissima sed distincta; coleopteris elongato-ovulibus, valde depressis, тег striatis, striis in fundo punctatis, externis minus profundis; episternis prosterni punctis paucis parce notatis; tarsorum articulo 5° sub- tus са. — Long. 8 mm. Ме Hanhai (Leder! Coll. Reitter). — 15. La forme du corps l’éloigne de toutes les autres espèces. 3. Feronia (Pseudocryobius) Sahlbergi п. sp. — 6$. Elongata, nigra, nitida, antennarum scapo pedibusque obscure rufis; pronoto subcordato-quadrato, lateribus ante angulos posticos breviter sub- sinuatis, basi utrinque unistrigata; coleopteris sat tenue striatis, strüs subpunctatis, ad apicem et latera versus minus profundis, interstitiis minime convexis; episternis prosterni punctatis. — Long. 6, mm. М“ Hanhai (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Voisine de la F. lucida Motsch., dont elle diffère par la sinuosité bien plus courte des côtés du corselet, par sa colora- tion noire, etc. 4. Feronia (Pseudocryobius) Lederi п. sp. — 49. Elongata, sub- depressa, supra subaenescens, antennarum scapo pedibusque rufis; prothorace subcordato-quadrato, lateribus ante angulos posticos sat breviter subsinuatis, his rectis, basi utrinque subpunctulata, bistri- gata, striga exteriore brevissima, fere obsoleta; elytris sat fortiter striatis, striis in fundo punctulatis, externis minus impressis; episternis prosterni intus punctatis. — Long. 6, mm. Sibérie orientale: sources de l’Irkut (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). — 256 — Voisine de la riparia Dej., mais distincte à première vue par sa taille plus petite et sa forme un peu allongée; la sinuosité des côtés du corselet devant les angles postérieurs est moins longue, l'impression basale externe beaucoup plus courte, presque effa- cée, «etc. 5. Feronia (Pseudocryobius) dubiosa п. sp. — ©. Excessive- ment voisine de la précédente dont elle n’est peut-être qu’une variété. Plus grande et plus large, le corselet surtout; les côtés de celui-ci sont encore moins sinués devant les angles postérieurs, l'impression basale externe est un peu plus marquée. — Long. 7 mm. Sources de l’Irkut (Leder! Coll. Reitter et Tschitsché- rine). 6. Feronia (Derus) hanhaica п. sp. — 42. Nigra, subnitida, corpore supra depresso; capite punctulato, oculis (SQ) prominulis: thorace cordato, lateribus rotundatis, ante basin sinuato-coarctatis, angulis posticis rectis, haud prominulis, impressionibus basalibus utrinque duabus profunde impressis, postice confluentibus, externa plica angusta sed acuta a margine laterali separata, ambabus punctulatis; coleopteris pronoto latioribus, elongato-ovalibus, lateribus subrotundatis, dorso plus minusve profunde punctato- striatis, strüs lateraliter subevanescentibus, humeris denticulatis; episternis metasterni elongatis; tarsorum posteriorum articulo 1° extus sulcato, 5° omnium subtus glabro. — Long. 11—14 mm. Plusieurs exemplaires des М" Hanhai (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Voisine de la Fer. sumptuosa A. Moraw.?). La tête est plus ponctuée, le corselet un peu plus long, plus longuement sinue aux côtés devant les angles postérieurs; les impressions basilaires, toujours au nombre de deux, sont confluentes en arrière; les élytres, plus déprimées en dessus, sont plus ovalaires, plus arron- dies latéralement, etc. ?) = Fer. polita Motsch. Il y a eu une Fer. polita décrite antérieurement (Heer). nn, 7. Feronia (Derus) peculiaris п. sp. — ©. Statura angusta elongataque insignis. Nigra nitida, capite angusto, porrecto, fere laevi, oculis prominulis; thorace angusto, elongato-cordato, late- ribus parum rotundatis, ante angulos posticos longe leviterque sinuatis, his rectis, impressionibus basalibus utrinque duabus (ut in specie praecedente), vix distincte punctulatis; elytris angustis, valde elongatis, lateribus vix rotundatis, dorso deplanatis, fortiter striatis, strüs fere laevibus, lateralibus minus impressis, humeris subdenticulatis; episternis metasterni tarsisque ut in specie praece- dente. — Long. 13, lat. 4 mm. Nord-ouest de la Mongolie: entre Ulanghom et Ulukhem (Potanin, 1879! Coll. Semenow). Tres remarquable parmi les autres especes de ce groupe par sa forme étroite et allongée. 8. Amara (Bradytus) Reitteri п. sp. — 42. Brunneo-picea, supra subnitens, elytris © subopacis, antennis pedibusque ru- fis. Capite mediocri, laevi; prothorace subquadrato, antice an- gustato, lateribus subrotundato, basi utrinque biimpresso puncta- toque; coleopteris elongato-ovalibus, punctato-striatis; prosterno ubique vix punctulato. — Long. 8—8%/, mm. Sibérie orientale: sources de l’Irkut (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Moins large que l’A. consularis Duft., plus allongée; tête plus petite, yeux moins saillants; corselet plus rétréci en avant, etc. 9. Amara (Liocnemis) hanhaica n. sp. — 49. Breviter ovata, subconvexa, picea, supra submetallescens, elytris $ nonnihil subse- riceis, antennis pedibusque rufis; capite subcrassiusculo, oculis pro- minulis; pronoto breviter quadrato, longitudine latiore, antice их emarginato, angulis rotundatis, fere nullis, antrorsum parum an- gustato, lateribus subrotundatis, ante basin haud sinuatis, angulis posticis subrectis summo apice acutiusculo, basi fere laevi utrinque foveolis duabus breviusculis, exteriore fere punctiformi, notata; coleopteris thorace latioribus, subconvexis, breviter ovalibus, late- ribus subrotundatis, modice striatis, strüs in fundo leviter punc- Н. 5. Е. В. ХХУШ. 17 — 258 — tulatis, interstitio 3° punctis dorsalibus nullis; & prosterno medio subtiliter punctulato, 42 processu intercoxali apice marginato, glabro; ano & utrinque uni-, Ф bisetoso. — Long. 51/,—6 mm. Variat & elytris angustioribus, supra subplaniusculis, striis paulo distinctius punctulatis. | М" Hanhai (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Diffère de ГА. Solskyi Heyd. (rotundicollis Solsky) par sa taille plus petite, les yeux plus saillants, le corselet généralement plus étroit que les élytres, ces dernières plus courtes, leurs stries moins fortement ponctuées, etc. Cependant la variété citée ci-des- sus présente la même forme d’élytres à peu près que ГА. Solskyi. Les impressions latérales de la base du corselet sont toujours plus petites et à peu près lisses (ponctuées dans la So/skyi). 10. Amara (Celia) vilis п. sp. — 49. Elongato-ovata, depressa, picea, supra submetallescens (elytris Ф subsericeis), antennis pedi- busque ferrugineis; capite parvo, oculis prominulis; pronoto antice vix emarginato, angulis minime porrectis, subobtusis, antrorsum angustato, lateribus haud deplanato, basi utrinque foveolis duabus parvulis subrotundatisque notato; coleopteris oblongo-ovalibus, sat fortiter striatis, striis subpunctulatis; prosterno & medio sub- tiliter punctulato, ano & utrinque uni-, 9 bisetoso. — Long. 6/,—7'/, mm. М" Hanhai (Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Elle appartient au groupe 7, sect. 1 de Putzeys?); cepen- dant le prosternum du & est légèremet pointillé au milieu. Ce caractère, joint à la taille plus grande, à la conformation diffé- rente des impressions latérales de la base du corselet qui, en outre, sont presque lisses ou à peine ponctuées, etc., suffit à la distinguer de РА. livida Е. (bifrons Gy11.). 3) Putzeys, Monogr. des Amara de l’Europe etc. Abeille, XI, 1873. Description de deux nouvelles espèces du genre Harpalus Latr. Par Г. Tschitscherine. Harpalus agonus, sp. n. D’un brun de poix, dessus brillant dans le d, un peu soyeux dans la ©; antennes, pattes et bords latéraux du corselet ') d’un rouge un peu jaunâtre. Tête moyenne, presque lisse sauf les im- pressions frontales, très courtes et médiocrement marquées, qui sont entourées de quelques petits points plus ou moins serrés; yeux saillants; dent de l’échancrure du menton minuscule, à peine appréciable. Corselet d’un quart environ plus large que long, à peu près tronqué aux deux extrémités (parfois à peine échancré au bord antérieur), avec les côtés régulièrement arron- dis sur toute leur étendue, ce qui fait que le corselet est un peu rétréci vers les deux extrémités, mais cela plus en avant que vers la base; tous les angles sont arrondis, les antérieurs très largement et à peu près non saillants; le disque est assez convexe et descend sensiblement vers les angles antérieurs; les 1) Ces derniers le sont parfois très étroitement. 17e — 260 — côtés sont assez largement déprimés depuis environ le milieu jusqu'aux angles postérieurs; les impressions de la base (une de chaque côté), courtes et modérément marquées, sont faiblement chagrinées ou ridées; la ligne médiane est fine et peu marquée. Élytres un peu plus larges que le corselet au milieu (de Y,—?/, mm. environ), allongé-ovalaires; épaule anguleuse, denticulée au sommet; côtés à peine arrondis, presque parallèles, un peu (à peine) élargis en arrière dans la 9; l’extrémité, précédée de chaque côté par une très faible sinuosité, est assez largement arrondie avec un très petit angle rentrant à l’extrémité de la suture; stries assez fortes, lisses; intervalles très plans dans le d, un peu moins dans la ©; le 3° est marqué de 6 à 8 points imprimés; on en voit 2 ou 3 autres, parfois très petits et peu marqués, à l’extrémité du 5° et 3—4, toujours bien apparents, à celle du 7°; le reste de la surface est lisse, à part les points ocellés du 8° intervalle; le re- bord basal est rectiligne. Le dessous du corps est à peu près lisse, mais soyeux (39). Episternes postérieurs un peu alongés et rétrécis en arrière. Les cuisses postérieures portent en dessous une rangée de 8—9 points piliferes à chacun de leurs bords; l’épine apicale des jambes antérieures est beaucoup plus large que la supé- — rieure (à peu près comme dans le ZH. serripes Sch.); les 4 pre- miers articles des tarses antérieurs et intermédiaires du d sont dilatés. — Long. 12 — 12°/,, larg. 41}, — 5 mm. Pamir (31. УП. 1888. В. Grombezewsky! Coll. Sémenow et Tschitschérine). — Plusieurs exemplaires 69. Harpalus Przewalskyi, sp. п. Voisin du Н. smaragdinus Duft.—Tête un peu moins grosse, très finement chagrinée, yeux moins saillants. Corselet plus court, plus rétréci en avant, plus large en arrière avec les côtés non sinués postérieurement, tombant perpendiculairement sur la base, avec laquelle ils forment un angle droit légèrement arrondi à l’ex- trème sommet; le bord antérieur est à peine subsinué, presque tronqué avec les angles très largement arrondis et presque effacés ; А les côtés sont légèrement déprimés près des angles postérieurs; les impressions latérales, assez marquées, sont assez fortement cha- griné-ridées et les rides s’etendent plus ou moins vers le rebord latéral et le milieu de la base; on voit quelques lignes ondulées transversales sur le milieu du disque. Les élytres, à peu près aussi déprimées, sont un peu moins allongées et paraissent un peu plus larges; les stries, environ aussi fortes, sont presque lisses; le denticule du sommet de l’épaule est un peu plus faible; il y a un petit point imprimé sur la partie postérieure du 3° intervalle; les autres sont lisses. Les épisternes postérieurs sont allongés et rétrécis en arrière; ils sont finement chagrinés et on y voit quel- ques petits points fort épars et peu apparents; il y a quelques autres points, plus gros, sur les côtés du metasternum. Les cuisses postérieures portent, en dessous, une rangée de nombreux points pilifères le long de leur bord postérieur. Épine apicale des jambes antérieures comme dans le smaragdinus. Les 4 premiers articles des tarses antérieurs et intermédiaires du © sont dilates. La colo- ration du dessus varie: bronzé cuivreux ou verdätre, bleu métalli- que, noir brillant; pattes et antennes brunätres, le 1” article de ces dernières d’un rouge plus ou moins ferrugineux; parmi les exemplaires noirs en dessus il s’en trouve un qui a les pattes d’un testacé rougeätre. — Long. 8, — 10 mm. Thibet septentrional : Amdo (18. IV.—11.V.1884. М. Prze- walsky! Coll. Sémenow et Tschitsch érine); Turkestan oriental: Tschertschen (11. IV. — 22. V. 1885. N. Przewalsky! Coll. Sémenow). — Plusieurs individus 49. Beiträge zur Coleopteren-Fauna von Tur- kestan. Von Dr. IL. von Heyden. Г, Herr Peter Schmidt übergab mir zur Bestimmung еше Anzahl Coleopteren, welche er auf seiner Reise nach dem Ssemi- retschje-Gebiet im Sommer 1892 sammelte. Ich gebe hier eine Aufzählung der Arten, soweit sie mir vorlagen, aus den Fami- lien: Cantharidae, Alleculidae, Lagriidae, Meloidae, Oedemeridae, Anthicidae, Mylabridae (Bruchidae). Wenn hierbei auch keine neue Arten in die Wissenschaft eingeführt werden, so bieten sie doch immerhin Interesse in Bezug auf die geographische Ver- breitung der einzelnen Arten. Die Zahlen bei den Namen beziehen sich auf die Fund-Data alten Styls und sind diese aus der Marschroute des Herrn Rei- senden zu ersehen: 1892. 31. V— 24. VI. —Ili-Thal. 2. IV—4. VI. = Werny]. 6. VI. —Nadeshdinskoje, Dorf. 7. УГ. = Malowodnoje, Dorf. 8. УГ. —Karamulla, Piquet. — 263 — 9. VI. —Karatuma, Piquet. 10—12. VI.=Tschunshinskyj, Dorf. 11. УГ. — Am Ufer des Flusses Ш. 135 —14. VI. = Podgornyj, Dorf(Ketmen-Gebirge). 16. УТ. = Sarybulak, Piquet. 24. VI. =Usunagatsch, Dorf. 25. VI—10. VII. = Issykkul, Ebene und Ufer. Cantharidae. Malachius Peyroni Abeille. — 9. VI. — Ein 2 vom Autor selbst bestimmt, das erste, welches er sah; sonst nur 1 Mann vom Antilibanon bekannt. | + M. elegans Geoffr. — 9. VI. — Ein Mann von Abeille bestimmt. Süd-Europa, Caucasus. + M. affinis Ménétr. — 3 Weiber: 5. УП. — Von Abeille bestimmt. Europa von Spanien bis Caucasus, Persien, Turkestan. + Paratinus (Apalochrus part.) flavicollis Schauf. — 9. VI. — Ein Exemplar von Abeille bestimmt. Sonst vom Flusse Tschuj und aus der Krim bekannt. + Dolichosoma lineare Rossi. — 3. VI. Ein Ex. — Ueber ganz Europa bis zum Caucasus verbreitet. Von mir schon in Kyndyr-tau nachgewiesen. Alleculidae. Omophlus sp. — 4 Weiber und als solche ohne die dazu gehö- rigen Männer nicht zu bestimmen. — 6, 13, 24. VI. — Nach Reitter’s Revision (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 46) kommt man in der Tabelle bis 29°. Omophlina corvus Solsky. — 13. VI. Vier Ex. — Sonst Zeravschan-Thal. 0. Heydeni Reitt. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 35). — 1 Ex. 26. VI. — Namangan, Alai, Taschkent. bedeutet: auch in Europa. — 264 — Lagriidae. Lagria sp. — Vor einer Revision der Gattung nicht zu be- schreiben. Sie gehört in die Hirta-Gruppe, ist aber auf dem Körper viel mehr behaart wie die chinesische nigricollis Hope (Fair- maire, Rev. d’Entom. 1887, р. 324). —4 а 19. УГ; 3 © 10. VI; оби Mleloidae. Zonabris sodalis Heyd. — 7, 8. VI. — In Anzahl. — Sonst in Turkestan: Samarkand, Tschemkent, an den Flüssen Kafirnagan und Jordan; auch Turcmenien, Tekke. + Z. quadripunctata L. — 7. УГ. — Turkestan: Tschemkent, Alexander-Gebirge; Turcmenien; Süd-Europa bis Caucasus. Z. 16-punctata Gebl. — Ein Ex. 7. VI. — Turkestan: Pe- rowsk, Margelan, Osch, Buchara, Kafirnagan-Fluss. + Z. variabilis Pall. var. armeniaca Fald. — 1 Ex. 9. VI. — Ueberall in Turkestan, Turemenien, Caucasus; Süd-Europa. Z. zebraea Mars. — 2 Ex. 8. VI. — In Turkestan selten. Sonst Klein-Asien. 1 Z. atrata РаП. — 1 Ех. 9. VI. — Die Form ohne 2 gelbe Basalflecke. Z. Staudingeri Heyd. — 2 Ex. 9. УП. — Sonst Alai, Mar- gelan. 2. Marseuli Ball. (alvenigena Heyd. 1. 1). — 1 Ex. 7. VI. — Sonst in Turkestan verbreitet: Kuldsha, Samarkand; auch Turemenien. Z. quadrisignata Gebl. — 3 Ex. 26. VI, 15 Ex. 9. УП. — In Turkestan weit verbreitet: Vernyj, Kuldsha, Sairam. — Sehr veränderlich in der Zeichnung, aber immer kenntlich an den 2 glänzenden Erhebungen neben dem Scutellum. Z. splendidula Pall. var. unifasciata Ball. — 11 Ex. 9, 10, 11. VI. — Form ohne Humeral- und Mittelfleck und nur mit Querbinde vor der Spitze. Sonst selten: Kuldsha, Baskan-See. 2506. Lytta flavovittata Ball. — 1 Ex. 6. VI; 3 Ex. 13, 14. VI. — Sonst bei Kuldsha, Kopal, Sergiopol. + Epicauta latelineolata Muls. — 2 Ex. 7. VI. — Von mir aus Dshisak erwähnt. Sonst Perowsk in Turcmenien und Cau- casus. Nach Motschulsky-Typen meiner Sammlung. Anthicidae. Anthicus argenteofasciatus Pic. (Alle folgenden Arten sind von diesem Specialisten revidirt und neue Arten später beschrieben worden). — 4 und 16. VI. 3 Ex. ТА. bifasciatus Rossi? — Ein Ex. 9. УП. — Sonst Süd-Europa. ТА. nectarinus Panz. — Vier Ех. 10. VI. A. Petri Pic n. sp. — 3 Ex. 9 und 10. VI. A. giganteus Laf. — 16. VI. Ein Ex. dieser grössten Art von 4'/, mm. Länge. — Sonst nur vom Euphrat bekannt. Oedemeridae. Oedemera rostralis Reitt. (vom Autor revidirt). — Diese in Deutsch. Ent. Zeitschr. 1885, p. 386 aus Daghestan beschrie- bene Art wurde in einigen Exempl. gesammelt 3, 6, 24. VI. — Durch das schnauzenartige Rostrum sehr ausgezeichnet. Oedemera rostralis var. Petroschmidti Heyd. п. Thorace flavo- sanguineo, antice posticeque plus minusve nigro, vel toto sanguineo. — Mit der Stammart. | Mylabridae. + Mylabris (Bruchus) affinis Fröl. — 1 Ex. 9. УГ. — Durch ganz Mittel- und Süd-Europa verbreitet. 1 М. lentis Bohem. — 1 Ех. 14. VI. — Wie vorige Art durch Sämereien weit verbreitet. + Spermophagus cardui Bohem. — 8 Ex. 3. УГ. — Ganz Europa, aber auch Karkaraly (Semipalatinsk), Kuldsha und Chabarowka am Amur. — 266 — IL. Anschliessend hieran gebe ich eine Aufzählung derjenigen Arten aus obigen Familien, die von Herrn A. Trotzina 1893 im Ferghana-Gebiet am Nordabhange des Alai-Gebirges und im Kara-kum gesammelt wurden. Cantharidae. Cantharis tenuelimbatus Ball.—1 Ex. Schachimardan, 28. У. Sonst Chodsent, Osch, Margelan, Taschkent, Syr-darja. Malachius Peyroni Abeille. — Schachimardan, 11—14. VI. Ein Weib. Callotroglops planicollis Abeille (Ann. Soc. Ent. Fr. 1890, p. 224). — Ein 2 von Neu-Margelan, 24. VI. — Sonst Taschkent, Kyndyr-tau. Eulobonyx turkestanicus Krtz. — 6 Ex. Schachimardan, 28. V. — Sonst Margelan, Namangan, Alai, Alexander-Gebg., Afgha- nistan. Tenebrionidae. Zophosis lata Krtz.—3 Ex. Jasavan, 28—29. VI.—Sonst Margelan. Alleculidae. Gonodera sp.?— 2 4, 1 © Sary-jasy, 9. У; 1 2 von Sultan-bent 2. VI. — Gehört (?) einem besonderen Subgenus an, mir fehlt aber Vergleichsmaterial. Steneryx Dejeani Fald. — 5 Ex. Sultan-bent, 2. VI. — Sonst Turemenien. Alleculopsis deserticola Semenow (Mel. biol. Acad. Sc. Petersb., ХШ, 1893, р. 362). — Ein 3 2. VI von Sultan-bent. — Sonst Kara-kum: Repetek (Turcmen.). + Omophlus pilicollis Ménétr. — 5 Ex. Schachimardan, 28. У. — Auch Süd-Russland und Caucasus; Ajagus, Nor-Saissan. — 96 — Omophlina Heydeni Reitt.—5 Ex. von Schachimardan, 28. V. — Siehe oben, p. 263. Lagriidae. Lagria sp. —Ein © von Schachimardan, 28. V.—Siehe oben, p. 264. Meloidae. & Zonabris Schrencki Gebl.—1 Ex. von Artschabasch, 7. VI.— In Turkestan weit. verbreitet, Buchara, Turcmenien. 1 2. calida Pall. — 4 Ex. Sary-jasy, 9 und 10. У. — Sonst Süd-Russland, Europ. Türkei, Griechenland, Caucasus, Central-Asien bis Amur. + 2. quadripunctata L. — Ein Ex. Neu-Margelan, 24. VI. — Süd-Europa von Spanien bis Caucasus, Turcmenien, Turkestan bis Alexander-Gebirge. Z. zebraea Mars. — 1 Ex. Neu-Margelan, 24. VI. — Siehe oben, p. 264. Zonitis praeusta К. var. Ballionis Escherich. — 1 Ex. Sary- jasy, 9 — 10. У. Anthicidae. 1 Steropes caspius Stev. — Ein 4 von Jasavan, 28— 29. VI. — Sonst Süd-Russland; Dshisak; Gan-ssu (China). Oedemeridae. 1 Nacerdochroa Plustschevskyi Reitt. — Ein 4 von Jasavan, 28. VI; 49 von Schachimardan, 28. У. — Nach Exemplaren von Astrachan beschrieben (cf. Reitter, Wien. Ent. Zeit., 1893, p. 114). Mpylabridae. Caryoborus lagonychii Motsch. — Sultan-bent, 2. VI; — Ein & (siehe Anhang № 2). — 268 — + Mylabris affinis Frôl. — 3 Ex. Vuadil, 15. VI; 2 Ex. Neu- Margelan, 24. VI. — Siehe oben, p. 265. Mylabris sp. — 2 Ex. zu schlecht erhalten, bei M. tibiella. — Neu-Margelan, 24. VI; Schachimardan, 11. VI. + Spermophagus cardui Bohem. — 2 Ex. Neu-Margelan, 24. VI. — Siehe oben, p. 265. Anhang. 1. Notitz zu Nacerdochroa Plustschevskyi Reitt. — 4 9 mm., 2 12 mm. (mit vorgestrecktem Abdomen 13Y/, mm.) lang. Der Au- tor kannte nur das ©. Der & ist etwas kleiner und schmäler, der Thorax hinten ohne angedeutete Längsfurche. Abdomen des & ohne Auszeichnung. 2. Caryoborus lagonychii Motsch.— Die Art ist beschrieben Bull. Soc. Nat. Mosc. 1873, p. 247. Da die Beschreibung in den Revisionen von Allard und Baudi nicht aufgeführt, so scheint ° sie schwerer zugänglich zu sein und gebe ich deshalb hier nochmals die Motschulsky’sche Beschreibung: «Statura C. acaciae, sed duplo major, oblongus, antice posti- ceque attenuatus, subconvexus, castaneus, cinereo-pubescens, pal- pis, antennis, pedibusque 4 anticis tarsisque posticis testaceis, oculis subprominulis, nigris; fronte carinata, antennis dimidio cor- poris brevioribus, lenuibus, subserratis; thorace capite latiore, crebre punctato, transverso, antice subsemicirculari, basi bisinuato, angulis posticis rectis, prominulis; elytris thorace paulo latioribus, oblongo-ovatis, tenue striatis; interstitiis subconvexis; femioribus posticis crassis, subovatis, postice pectinatis, tibiis valde arcuatis. Long. 2 lin.; lat. elytr. 1 lin. Dans les semences du Zagonychium Stevenianum à Salian sur le littoral de la mer Caspienne». Das mir vorliegende Exemplar ist 2!/ lin. (5%, mm.) lang. Chrysomelidae palaeareticae novae ac parum cognitae. Auctore Georgo Jacobsohn. Crioceris laticollis Reitt. Wien. Ent. Zeit. 1893, 9. Heft (30. Nov.), p. 302. Haec e Mongolia septentrionali descripta species est eadem ac Cr. Wagneri Jacobsohn [Horae Soc. Ent. Ross. XX VII, 1893 (Januario), p. 122] e Sibiria orient., haud procul a limite Mandshuriae. Quae species a Solsky sub nomine Cr. merdigerae var. (Horae Soc. Ent. Ross. VIII, 1872, p. 246) descripta erat. Crioceris Regeli Ball. Bull. Soc. Nat. Mosc. 1878, I, p. 371. Descripta e Kuldsha; eandem habeo e Krasnojarsk. A Or. lilii Scop. differt statura vix angustiore puncturaque elytrorum, quae praestat series plus minusve distincte gemellatas. Nihilo minus hanc Crioceridem solum varietatem localem Or. 1 Scop. esse censeo. — 270 — Crioceris Sokolowi, sp. п. E divisione secunda Weisei (Ins. Deutschl., VI, 1882, pp. 72—80), Cr. paracenthesi L. proxima et similis, a qua fronte convexa, prothorace in medio lateribus dilatato et crebrius, antice rugose punctulato coloreque elytrorum facillime distinguenda. Oblongo-parallela, angustior, nigra; ore, clypeo antenna- rumque articulis minore ex parte brunneo-piceis; capite ante oculos (clypeo excepto) maculisque singulis lateralibus post ocu- los, prothorace toto, epipleuris totis, elytrorum parte post fasciam sita, coxis, pedibus (tibiarum anticarum et intermediarum an- nulis nigris anteapicalibus omniumque summo apice et tarsorum articulo ultimo nigris exceptis) abdominisque segmentis ultimo et penultimo totis, antepenultimo solum in lateribus — rufis; elytris testaceis, nigro-signatis. Caput lateribus frontis ciliatis fortiterque sed parum profunde sat dense punctatis, lineis lateralibus et me- dia profundis, occipite subseriatim punctulato. Prothorax vix transversus, lateribus statim ante medium valde dilatatus et deinde antice subito convexus, postice rectangulatim angustatus, basi constrictus; supra inaequaliter, antice et in lateribus den- sissime rugoso-punctulatus, medio basin versus punctis majoribus profundioribusque. Scutellum concavum. Elytra regulariter seria- tim punctata, punctis sat magnis crebrisque, apicem versus multo subtilioribus, seriebus extrema et intima apicem versus vix pro- fundioribus; interstitiis indistincte punctulatis, subalutaceis; sig- naturis nigris sequentibus decoratis: vitta suturali usque ad rufam partem elytrorum producta ibique fasciam extrorsum et vix antror- sum directam, sed margines laterales non attingentem emittente, in quadrante basali serie punctorum prima, posterius serie tertia terminata; praeterea utroque humero macula magna sub- triangulari ornato; adest denique macula magna subovalis prope marginem lateralem, quae fasciae propior est quam maculae hu- merali. — Long. 5 mm. — 271 — Hanc speciem egregiam in Caucaso Minore detectam Nico- 5 D lao Sokolow Petropolitano dedico. Labidostomis albida, sp. n. L. Beckeri Weise (Ins. Deutschl., VI, 1882, p. 92) e Sa- repta proxima, sed ab omnibus congeneribus (Z. sulcicolli Lac. exclusa) structura prothoracis, а ZL. sulcicolli Lac. ceteris cha- racteribus et imprimis colore elytrorum facillime distinguenda. Elongata, cylindrica, viridi-metallica. Corpus subtus, caput et prothorax densissime, sat longe albido-pubescentia. Caput sat magnum; labro nigro-piceo; fronte fere plana, foveolis tribus obsoletis instructa, grosse, sed parum profunde remote rugoso- punctata; vertice punctulato, medio linea vix impressa, brevi notato. Antennae articulis quattuor primis (longitudine ceteris minoribus) ochraceis, articulo 3° et 4° tenuibus subaequalibusque, articulis 5°— 11° cyaneis, depressis, intus valde lamellato-pro- ductis. Prothorax irregulariter (aliquot locis, praesertim basi) creberrime punctatus et ubique tenuissime punctulatus, statim post marginem anticum sinuatum medio sulco profun- dissimo angusto transversali ornatus, lateribus sulei ambobus retrorsum declivibus. Scutellum basi subcarinula- tum et subtilissime punctulatum, apice laeve. Elytra sat dense subtiliter, apicem versus obsolete punctulata, dilute eitrina, punctulo humerali minimo nigro-piceo signata. Pedes graciles, tenues, antici valde elongati, tibiis arcuatis. — Long. 6— 6,5 mm. 3. Caput mandibulis validis, exsertis, margine laterali toto acute carinato; clypeo tridentato. Pedes femoribus anticis post medium incrassatis, inermibus; tibiis valde curvatis; tarsis tenui- bus, articulo primo elongato, lateribus parallelo. Наес distinctissima species а cl. D. Glasunow in provincia Transcaspica ad fl. Tedshen 12. IV. 1893 сара (2 3,18). Cyaniris (Gynandrophthalma) Schelkownikowi, sp. n. ®. С. amabili Lac. ex Hispania proxima simillimaque, sed major puncturaque magis copiosa ac fortiore facile dignoseitur; inter ©. amabilem Lac. et С. limbatam Stev. ponenda. Robusta, viridis, vix vel haud aeneo-micans, subsericea. Ca- put fronte medio fovea sat profunda instructa, antice remote, postice et in lateribus dense, fortiter punctata; vertice remote punctulato, elypeo antice triangulariter exciso. Prothorax densius punctatus. Scutellum tuberculumque humerale punctulata. Elytra margine postico latius deplanato, punctura postice vix remotiore ac subtiliore quam antice et in dorso; macula ochracea suborbi- culari ante apicem singuli elytri posita, ad suturam marginem- que posticum viridi-limbata. Antennae cyaneae, articulis 2° et 3° subtus obscure-ferrugineo vix signatis. Pedes virides, tarsis nigris, aeneo-micantibus. — Long. 5,5 mm. Specimina nonnulla ab A. Schelkownikow, cui hanc ele- gantem speciem dedico, in Transcaucasia prope Eriwanj (Da- ratschitschak) capta. Cryptocephalus Glasunowi, sp. n. Cr. personato Weise et Duvivicri Weise (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1892, pp. 134 et 136) proxime affinis, sed characte- ribus maris coloreque (praecipue pedum) facile dignoscendus; ab omnibus speciebus divisionis a Weise 1. с. institutae colore pal- lido discedens. Parum nitidus; subtus subtiliter pubescens, niger, testaceo- variegatus; supra subglaber (solum elytrorum pars postica pilis nonnulis obsita), sordide-testaceus, nigro-variegatus. Caput sub- tilissime remote punctulatum, dilute testaceum, ore brunneo- piceo, lineis duabus nigris obliquis, subrectis, in vertice conjunctis, ad bases antennarum (ubi interdum linea transversa conjunguntur) divergentibus signatis. Antennae et palpi fulvo-testacei, unico- lores. Prothorax densissime sat fortiter punctatus (in signaturis testaceis punctis multo magis remotis vel nullis), testaceus, punc- tis duobus minimis utrinque in medio ad marginem lateralem maculisque disci duabus irregularibus magnis nigris, post medium disei confluentibus, ita ut prothorax niger margine laterali punc- tulum nigrum includente late, margine antico anguste, linea media (postice abbreviata et emarginata vel furcata) fasciaque retrorsum arcuata testaceis, appareat. Scutellum nigrum, nitidum, subpolitum, interdum punctulis ad margines nonnullis obsitum. Elytra valde irregulariter geminatim striato-punctata, interstitiis alternis lateralibus convexis, dorsalibus punctis remotis irregula- ribus punctulisque aliquot dispersis obsitis; sutura, margine basali maculisque 4 (duabus postbasalibus cum iisdem maculis alterius elytri lineam rectam formantibus duabusque postmedianis pa- rum suboblique positis, his saepissime inter se confluentibus) nigris; punctis serierum duarum internarum plerumque infuscatis, macula obsoleta cum sutura et macula quarta conjunctis. Pygi- dium flavo-limbatum. Episterna mesothoracis et coxae (basibus exceptis) femorumque apices albido-testacea. Pro- et mesosternum, abdominis segmentum primum inter coxas, segmentum ultimum in margine laterali et apicali testacea. Pedes fulvi, femorum ma- cula dorsali tarsisque plerumque superne infuscatis. — Long. 4— 4,8 mm. d. Abdomen segmento ultimo maximo, medio fovea plana, lata, haud profunda et inermi impresso. Var. a. Caput macula triangulari magna nigra, punctulum flavum in medio includente, signatum. Var. b. Punctulis nigris prothoracis cum maculis conjunctis. Var. c. Vitta curvata prothoracis in lineam transversalem praescutellarem et in puncta duo flava dissoluta. Var. а. Maculae 3° et 4° utriusque elytri in fasciam curvatam communem confluentes. Var. e. Elytra seriebus punctorum ad apicem nigris, interdum maculam irregularem transversam anteapicalem formantibus. Var. f. Abdomen segmento ultimo toto шото (3). Н. Б. Е. В. XXVIII. 18 — 274 — Var. g. Subtus (metasterno nigro excepto) omnino testaceus (praesertim in ©). Var. À. Signaturis nigris pedum nullis. Hujus speciei a el. D. Glasunow, cui eam dedico, in prov. Transcaspica prope fl. Tedshen (12. IV. 1893) 25 specimina collecta sunt. Cryptocephalus Zubovskyi, sp. n. Cr. nitidulo F. proximus simillimusque, prothorace unicolore evidenter punctulato capitisque signaturis mox distinguen- dus. Subtus breviter subtiliterque pubescens, niger, aeneo-micans, supra glaber, viridi-metallicus; capite sub oculis (elypei majore parte media exclusa), antennarum articulis quattuor primis, coxis, pedibus anterioribus totis (tarsis solum supra nigricantibus), intermediis interne (superne nigro-cyaneis), posticorum (nigro- cyaneorum) parte tibiarum minima rubro-testaceis, mandibulis palpisque apice nigricantibus. Caput densius punctulatum, viridi- aeneum, vertice canaliculato; oculis magnis, angulum anticum prothoracis superantibus. Prothorax ante basin amplissimus, an- trorsum (aspectu desuper) subrectilineatim angustatus, margine laterali reflexo, latiore; sat dense punctulatus, punctis (praeser- tim antice) oblongo-triangularibus, sat profundis. Scutellum tri- angulare, remote punctulatum. Elytra humeris validis, confer- tissime ruguloso-punctata, rugulis medio transversis, basi apiceque lineas longitudinales nonnullas formantibus. Pygidium dense ruguloso-punctulatum et pubescens, ante apicem truncatum im- pressionibus duabus obliquis ornatum, nigrum, submetallescens. Prosternum basi vix emarginatum. Abdomen rugulis transversis distinetioribus. — Long. 4,5 mm. Specimen unicum (2) ad lacum Shiro prope Minussinsk in- ventum. — N. Zubovsky Petropolitano dedico. — 275 — Cryptocephalus ovulum, sp. n. Cr. ocellato Drap. proximus, major et latior, forma corporis, punctura elytrorum, colore pedum ceterisque characteribus dis- tinguendus. Regulariter ovatus, sine strictura distincta inter prothoracem et elytra; robustus. Nitidulus, niger, capitis suleis antennalibus maculisque duabus frontalibus (parvis, triangularibus, obliquis, late distantibus) articuloque 1° antennarum testaceis; partibus oris, marginibus elypei, antennarum articulis 2°—5° pedibusque (intermediorum femoribus supra, postieis totis absque parte api- cali tibiarum infuscatis exceptis) fulvis vel brunneo-ferrugineis. Caput fronte plana dense punctulata, lineis media et supra- ocularibus obsoletis. Prothorax sat erebre, sed vix perspicue punctulatus, basi latissimus, antrorsum subarcuatim valde angus- tatus. Elytra pone medium latissima, antice leniter, postice valde arcuatim angustata; regulariter seriatim punctulata, punctulis serierum oblongis, creberrimis, minutis, apicem versus vix vel haud subtilioribus; seriebus lateralibus in suleis profundis positis ibique intervallis valde convexis separatis; interstitiis subtilissime alutaceis. Coxae omnes late distantes. Prosternum deplanatum, dense rugoso-punctatum, antice simplieiter rotundatum, laterum marginibus elevatis, postice subrecte truncatum. Abdomen niti- dulum, segmento ultimo fovea haud profunda impressa (2). Long. 3,5; —4 mm. Specimina tria (2) а cl. D. Glasunow in Persiae provincia Chorassan prope Zurabad (ad fines Afghanistani) (24. V. 1895) nec non in systemate fl. Herirud in faucibus Kelet-kaja, ad fon- tem Nerdualy (prov. Transcaspica) (2. VI. 1893) detectum. Parnops, gen. n. Е subtribu Heteraspitarum'), quarum generi Eryxia Baly affine, sed ab omnibus generibus hujus subtribus epipleuris defi- 1) Lefèvre, Catal. Eumolp., 1885, pp. 82—84. 18* cientibus et forma corporis facillime dignoscendum. — Primo aspectu nonnihil Parni prolifericornis Е. vel Thrixagi tomentosi Deg. aucti admonet. Corpus elongatum, subeylindricum, alatum, totum (antenna- rum articulis 10 exterioribus, oculis, labro, ore, palpis, unguiculis tarsisque subtus exceptis) tam dense (solum pedibus supra anten- narumque articulo primo supra paulo minus dense) squamulis piliformibus albidis vestitum, ut color corporis in speciminibus indetritis omnino lateat. Pedes, os, palpi et antennae setis vel pilis obsiti. Antennae 11-articulatae, longae, graciles, dimidium corpus haud superantes, haud receptae, suleis antennalibus defi- cientibus; articulis 1° et 2° crassiusculis; primo conico, curvato, tertio vix longiore; secundo minimo, subovali; 3°, 4° et 5° tenui- bus; ceteris apice angulatis, serratis; articulo 3° sat parvo, ceteris sat longis; ultimo maximo, apice acuto, ante apicem rectangulatim exciso. Caput suboccultum, mandibulis crassis, sed brevibus, apice utrinque dentatis; oculis ovalibus, valde prominulis, intus parum sinuatis. Prothorax lateribus acutissime marginatis; margine laterali antice subconvexo, postice subconcavo; angulis anticis acutis, rotundatis; angulis posticis obtusis, distinctis; anticis et postieis punctis setigeris ornatis; margine antico medio late ro- tundatim producto. Scutellum conspicuum, parvum, triangulare. Elytra angusta, subparallela, epipleuris nullis, tuberculis hume- ralibus distinctis, sed extrorsum vix prominentibus. Pygidium apice haud obtecto. Prothoracis episterna margine antico sub- concavo, a margine antico prosterni haud separato. Mesosternum conspicuum. Coxae omnes tenuiter separatae; anticae subglobosae, acetabulis occlusis. Abdomen 5-articulatum, segmento 1° inter coxas posteriores dentatim producto. Pedes tenues, graciles; femo- ribus inermibus; tibiis intermediis ac posterioribus ante apicem leniter excavatis; tarsorum articulo 4° tertio et secundo simul sumptis aequali, attenuato, articulo 3° valde bifido, 2° triangu- lari, primo 1”/, breviore; unguiculis divaricatis, fissis. Parnops Glasunowi, sp. n. Colore corporis nigro, capite, prothoracis margine antico, elytrorum summo apice coxisque ferrugineo-rufis; oculis nigris; mandibulis apice infuscatis; antennis pedibusque fulvo-testaceis. Caput fronte medio canalicutata. Prothorax transversus, lateribus parum rotundatis, antice posticeque vix angustatus, medio lati- tudinaliter haud convexus. Elytra inter humeros prothorace pa- rum latiora, lateribus subparallela, in ultimo triente apicem versus rotundatim angustata, apice ipso truncato, pygidii dimi- dium haud obtegente. In specimine detrito elytra et prothorax punctulatissima. Long. 5—6, lat. 2,1— 2,5 mm. - &. Tarsis anterioribus tibiisque posticis perparum dilatatis (semperne ?). Quinque specimina a cl. Demetria Glasunow, cui hanc speciem dedicavi, in limite provinciae Transcaspicae, Persiae et Afshanistani prope Zulfagar (28. V.1893) capta. Bedelia persica Baly. Journ. Linn. Soc. XIV, 1877, p. 259. Species certe ad genus Atomyria m. (Deutsche Ent. Zeitschr., 1894, p. 102) referenda. Ab At. sarafschanica (Solsky) differt seriebus punctorum in elytris multo (praesertim post medium) subtilioribus interstitiisque crebre punctulatis, quare elytra sub- opaca apparent. In prov. Transcaspica in faucibus Kelet-kaja, ad fontem Ner- dualy (2. VI. 1893) et prope Zulfagar (28. У. 1893) а D. Gla- sunow capta. Lefevrella, gen. п. Eumolpidarum. Corpus sat breve, convexum, metallicum, pilis parum densis ubique vestitum. Caput exsertum; oculis integris. Antennae gra- ciles, filiformes, dimidio corpori longitudine aequales, ad apicem leviter incrassatae. Prothorax transversus, lateribus rotundatis, haud marginatis. Elytra prothorace multo latiora, post medium ampliora, irregulariter punctata, humeris sat validis. Prosternum subconcavum, longitudinaliter convexum, basi recte truncatum, ejusdem episterna margine antico concavo et a margine ejusdem haud separata. Pedes parum elongati, femoribus tenuibus, iner- mibus; tibiis quattuor posticis extus ante apicem emarginatis; unguiculis bifidis. Hoc genus pertinet ad subtribum ZLeprotitae Lefèvre”), cui id dedico, in vicinitatem generum Damelia Clark et Malegia Lef. ponendum; ab ambobus corpore latiore praetereaque a Da- melia verrucis nullis, a Malegia pilositate corporis distinguendum. Ab Ischyromo Jacobsohn (Horae Soc. Ent. Ross., XX VII, 1893, р. 241) tibiis magis emarginatis femoribusque inermibus differt. Typus: Heteraspis Hauseri Weise (Deutsche Ent. Zeitschr., 1890, p. 365), quam habeo e Taschkent, a K. Miniatow do- natam. 2) Lefèvre, Catal. Eumolp., 1885, pp. 71—81. sAMBTRA о водной фаунЪ острова „Большая Топа“ на bE10MB MOp. L'eopria Якобеона. Jérome нынфшняго (1893) года Mn, въ числБ н5которыхъ другихъ лицъ, командированныхъ на Соловецкую б1ологическую станшю, удалось совершить трудную поЪфздку съ Большого Co- ловепкаго острова на острова Вузова, лежапшие въ 30 верстахъ OTb него къ западу. Мы двинулись въ путь 27-го Тюля въ 12 часовъ дня и, такъ какъ в$теръ быль противный, а лодка наша, очень тяжела, то мы на десяти веслахъ къ вечеру добрались всего до островка «Большая Топ». Этотъ островокъ лежитъ какъ разъ на пол-пути до Кузововъ, и до послфднихъ болфе уже не оставалось другихъ острововъ, а потому мы и рЪшили отдох- нуть на немъ и только въ два часа по-полуночи съ отливомъ двинуться BB дальнЪйпий путь. Болышая Топа представляетъ изъ себя болыпую скалу Фин- ляндскаго крупнозернистаго гранита, саженей 100 въ длину и 50 въ ширину. Она изборождена на поверхности неглубокими ложбинами, продольное направлеше которыхъ по болыпей части приблизительно совпадаетъ съ мериданомъ. МЪетами образова- — 280 — лись довольно крупныя трещины. Первое, что сразу поражаетъ глазъ посфтителя этого островка, это — обиме растительности. Можно даже сказать, что растительность занимаетъ р$шительно вс$ MÉCTA, TAB только она могла прлютиться. НаиболФе густо заросли, понятно, трещины, DIE есть за что прицфпиться кор- нямъ растешй; къ этимъ уже прицфпились Apyria и т. д. МЪстами, приподнимая какой-нибудь одинъ экземпляръ растеня, можно приподнять цфлую массу сцфпившихся между собою, но не могшихъ прицфоитьея къ гладкому граниту растенй; и только гдЪ-нибудь на краяхъ вся эта масса кр$пко держится, что почти всегда совпадаетъ съ краями трещинъ. Растевя эти слБдующия: ворониха (Empetrum nigrum), морошка, можжевель- никъ, брусника, какой-то Allium съ синими цвфтами, злакъ обычный на морскихъ берегахъ, и какое-то зонтичное. Непо- крытыми растительностью остаются только самый ободокъ острова по черту наибольшаго прилива и н$еколько проплф- шинъ, приходящихся на середины болышихъ сплошныхъ KYCKOBb гранита. Но и посрединЪ одной изъ такихъ проплфшинъ я на- шель кустики можжевельника, воронихи, бруснику и морошку съ ягодой; оказалось,: что здФеь BCE эти PACTEHIA выросли HA полу- сгнившей щепк®. Н$которыя изъ ложбинъ островка наполнены водой: TE, которыя лежать въ непокрытой растительностью внфшней по- J0CB, — съ соленой водой (что стоитъ въ прямой зависимости отъ того, что во время максимальныхъ приливовъ или во время вол- нений морская волна заплескиваетъ въ эти лужи); остальныя — съ прЪеной водой. Вотъ съ населешемъ этихъ-то лужъь я и на- мБренъ познакомить читателей. Изъ лужъ съ морской водой населены только лежапия на западной части острова. Ихъ всего три или четыре. Онф пред- ставляются на первый взгаядъ свЪтло-оранжевыми, что зави- ситъ отъ неимовфрнаго количества мелкихъ рачковъ, еше не опредфленныхъ, изъ Copepoda. Въ одной изъ этихъ лужь (она около одного аршина длины, трехъ четвертей ширины и одной — 281 — четверти аршина глубины) дно было покрыто особой Формой зеленыхъ водорослей; а между этими водорослями ползали чрез- вычайно странной Формы животныя, немного напоминающая HA первый взглядъ своей Формой гусенипу Harpyja (рис. 1). Без- глазыя сфроватыя животныя представляютъ 11-члениковое, чрезвычайно мелко-волосатое т$ло, котораго послБдше восемь члениковъ снабжены по парЪ толетыхъ мясистыхъ ногъ, напо- минающихъ ложныя ноги гусеницъ; каждая нога, усажена двумя рядами черныхъ крючковъ (когтей). Ha заднемъ концф тфло вытянуто въ трубку, достигающую BMECTE съ двумя дыхатель- ными трубочками, сидящими на конц ея, величиньг половины длины тфла. Срединная часть спины каждаго членика покрыта, темными пятнами, состоящими изъ прилегающихъ къ TBIY чешуйкообразныхъ щетинокъ. Меныше экземпляры были съ двумя ясными бфлыми продольными полосками. `Движеня этихъ животныхъ очень живы и сходны съ движешями гусеницъ Spi- losoma. Они то и дфло загибаютъ переднюю часть своего TE.IA назадъ, а хвостообразный придатокъ то сокращается, то вытя- гивается, то отгибается впередъ, то назадъ. Ихъ было такъ много, что все дно лужи представлялось живымъ. Тутъ-же на, поверхности воды плавало нфсколько экземпляровъ темнобурыхъ твердыхъ предметовъ (рис. 2), спереди равномфрно съужен- ныхъ, кзаду съ перехватомъ и съ подробно раземотр5нными уже хвостообразными придатками. Я догадался (по способу исключен!я), что эти животныя представляютъ личиночную и — 282 — куколочную стад какой-либо мухи; HO такъ какъ намъ еще предстояла впереди продолжительная экскурея, то пришлось захватить этихъ въ б1ологическомъ отношении столь интересныхъ насфкомыхъ прямо въ девяносто-градуеный спиртъ (TAB они pa Ares 9% оставались живыми болфе шести часовъ); рисунки ихъ сдфланы уже здЪеь, по спиртовымъ экземплярамъ. Только благодаря любезному содЪйств!ю Г. А. Порчинскаго я могъ собрать главнфйшую литературу по этому предмету ') и 1) Вотъ она: 1.Р. Fr. Bouché, Naturgeschichte der Insecten, besonders in Hinsicht Шгег ersten Zustände als Larven und Puppen, I, 1834, pp. 99—100; Taf. VI. Личинка и куколка Halmopota salinaria изображены на рис. 13 u 14. 2. Stenhammar, Försök till Gruppering och Revision of de Svenska Ephy- drinae. — K. Vet. Acad. Handl., Stockholm, 1843, pp. 75—272. 3. J. W. Zetterstedt, Diptera Scandinaviae, V, 1846, pp. 1807—1812. Приводится синонимика Eph. riparia Fall., описанъ puparium Eph. salinae Zett. 4. С. у. Heyden, Insecten der Salinen. Stett. Ent. Zeit., ТУ, 1843, р. 228 (Eph. salina in litt.); 1. с., У, 1844, pp. 203—205. Описывается подробно личинка, куколка и муха Coenia halophila Heyd. (по Loew’y = Ephydra riparia Fall.). 5. О. Diruf, Ueber Coenia halophila Heyd. Stett. Ent. Zeit., IX, 1848, р. 287. Весьма интересныя 61ологическля подробности, въ особенности относи- тельно puparium. 6. H. Loew, Neue Beiträge zur Kenntniss der Dipteren, УП: Die europäischen Ephydrinidae, Berlin, 1861. Описан1я видовь и ихъ CHHOHUMUKA, только относительно imago (Halmo- pota salinaria Bouché и mediterranea Loew, Ephydra трата Fall., salinae Zett. u micans Hal., Eph. albula Meig. = Eph. riparia Fall., Eph. riparia Meig. = Eph. micans Hal.). 7. H. Loew, Ueber zu Dürrenberg beobachtete halophile Dipteren. Zeitschr. für d. gesammten Naturwiss., XXIII, 1863, pp. 336—847. — 283 — опредфлить этихъ насфкомыхъ какъ принадлежащихъ KB роду Ephydra; видъ, по всей вЪроятности, будетъ Врй. riparia F all. : по крайней mbpE и личинка, и puparium подходятъ довольно хо- pomo подъ описашя Heyden’a и Diruf’a Coenia halophila (отождествляемой Loew’our съ Ephydra riparia Fallen); только на каждой Horb я насчитываю болфе 10 коготковъ. Pupa- rium, описанный Zetterstedt’onp для Ephydra salinae, вполнЪ сходенъ съ найденнымъ мною ?). 8. Н. Loew, Neue nordamerikan. Ephydrinen. L. с., ГЛ (8. Folge, 3. Bd.), 1878, pp. 192—203. Onucanie imago 14 видовъ. 9. Jacobs, Teichomyza fusca Meig. (Scatella urinaria Dew., Ephydra lon- gipennis Meig.). Ann. Soc. Ent. Belg. XX VI, 1882, Bull., р. CLX. 10. А. 5. Packard, On insects inhabiting salt water: a) Proc. Essex Instit., Salem, VI, 1869, pp. 41—42. Описывается Chironomus oceanicus Pack. 5} American Journal of Science and Arts, I, 1871, pp. 100—110. Описывается много насЪкомыхъ изъ соляныхъ озеръ ОЪв. Америки (Salda interstitialis Say, Тапуриз sp. larva et pupa, Stratiomys sp. larva, Ephydra californica Pack. larva et pupa, fig., Eph. gracilis Pack. larva; Hydrotrechus robustus Uhler, Corixa decolor Uhler). Тутъ-же приве- денъ списокъ видовъ мухъ морского побережья AHTAIU, составленный Е. Walker’owz. с) American Naturalist, XVIII, 1884, рр. 826—828; fig. Описана и изображена личинка изъ сем. Muscidae: Anthomyia ceparum? 11. Weyenbergh, Varia entomologica. Tijdschr. voor Entom., 1874, pp. 157—158; tab. 10, ff. 22—25. Описаны u изображены puparia Ephydra riparia (=Halmopota salinaria ?) u Eph. breviventris Löw. 12. А. W. Pearson, Occurence of a Stratiomyia-larva in seawater. Amer, Natur., XVII, 1883, pp. 1237—1288. 13. 5. W. Williston, Dipterous larvae from the western Alkaline Lakes and their use as human food. Trans. Connecticut Acad., VI, 1884, pp. 87—90. Личинки Eph. hians Say въ соляныхъ озерахъ Kaıupopniu и Мексики BB такой массЪ, что употребляются туземцами въ пищу. 2) Инн. Дм. Кузнецовъ сообщилъ мнЪ весьма интересное cBbxbHie о нахожден!и имъ подобныхъ же puparia въ соляномъ озер «Мшага» близъ рЪки Шелони въ Новгородской губернш, веретахъ въ 45 отъ Старой Руссы. Эти puparia сидятъ рядами на какомъ-то нитевидномъ растен1и такъ, что вы- рЪзъ, образованный остатками двухъ посл$днихъ паръ ногь личинки, плотно обхватываетъ растенье, а сами puparia торчать переднимъ концомъ впередъ и кверху. Подобное же прикр$плене описываютъ Dirufu Weyenbergh (см. — 284 — IlpbcHoBoaubla лужи лежатъ на боле высокой части островка, такъ что морская вода не можетъ туда захлестнуться. Mb удалось изслБдовать только одну изъ нихъ, именно самую большую. Въ длину она не болБе двухъ аршинъ, въ ширину всего одинъ; самое глубокое MECTO около \/, аршина. Всея вода, ея представляется необычайно странной, рябой, особымъ обра- зомъ мБняющей свой цвфтъ. Оказывается, что это явлеше за- BHCHTb OTB огромной массы одной дафФниды, по опред$лен!ю столь много работавшаго надъ прФеноводной Фауной арктиче- ской и сБверной Poccin Jules Richard’a въ Париж — Daphnia magna Strauss (— Schaefferi Band.). Большинство экземпля- ровъ было зеленаго цвфта, нфкоторые KpacHaro, à друге корич- неваго. Въ общемъ ихъ было такъ много, что, казалось, вода, занимаеть меньше м$ета, ч$мъ дафнш. Помимо нихъ плавало нЪеколько экземпляровъ какого-то клешика. Фактъ нахожденя чисто прфеноводныхъь животныхъ BB луж (очевидно дождевой или CHÉrTOBOÏ воды) на маленькомъ OCTPOBKÉ, лежащемъ какъ разъ посредин$ открытаго моря, откуда до ближайшихъ острововъ веретъ 15, а до материка не менфе 40, — показался MHB настолько занимательнымъ, что я р-шилъ поискать еще какихъ-нибудь обитателей этой лужи. He- смотря на, то, что была уже ночь, было такъ CBBTIO, что можно было весьма ясно различать BCÉ предметы. Я водилъ нфеколько разъ сачкомъ по лужЪ. Сачекъ быль биткомъ набить дафНями, и — только. Тогда я сталъ внимательнфе осматривать берега лужи. Оказалось, что въ едномъ MÉCTÉ лужа образуетъ узый выступъ, прикрытый сверху переплетшимися вЪтвями воронихи. Подъ приподнятымъ растеньемъ я нашелъ HA поверхности воды нЪсколько экземпляровъ ряски (Гетта); а проведенный здЪфеь сачекъ даль уже COBCÉME иное содержимое: HECKO.IBKO экземпля- ровъ личинокъ комара и хриганиды, штукъ сорокъ столь ориги- выше). Ha экземплярахъ съ острова Большая Топа я, къ сожалЪ ню, не зам - тилъ ничего подобнаго, такъ какъ BCE мои puparia собраны плавающими по поверхности. oe нальнаго плавунца — Agabus serricornis Payk. и 5 штукъ жучка — Hydroporus (pectoralis J. Sahlb.?). Веф жуки были еще очень мягки, такъ что, очевидно, они здЪсь-же вышли изъ куколокъ. Понятно, что объяснить появлеше жуковъ, комаровъ и Фри- ганидъ на острову не представляеть никакого труда, такъ какъ это — хоропие летуны. Такъ, еще Дарвинъ указываетъ на случай, какъ одинъ жукъ изъ рода Colymbetes залетфлъ Ha корабль «Бигль», когда тотъ находился въ 30 миляхъ отъ берега. И такъ какъ водяные жуки при своихъ ночныхъ полетахъ опу- скаются во всякую попадающуюся на ихъ пути лужу °), TO они на своихъ покрытыхъ длинными волосками заднихъ лапкахъ отлично могли занести и яйца дафнидъ и клещей. Само собою разумЪется, что это предположеше нисколько не исключаетъ возможности занесеня яицъ названныхЪ животныхъ и другимъ путемъ, напр. вЪтромъ или птицами *); но занесене жуками не есть только одно предположене, такъ какъ мы нахо- димъ у Уоллеса (Wallace, Geographische Verbreitung der Thiere, Bd. I, р. 38) прямое наблюдеше яицъ моллюска Ancylus на жукахъ, принадлежащихъ къ роду Colymbetes, какъ cabıyeTb изъ другого указан1я того-же автора. 3) Они опускаются иногда даже на отсвфчиваюние предметы, напр. на стекла оранжерей. Попадаюцие въ море, понятно, погибаютъ: я неоднократно находилъ водяныхъ жуковъ мертвыми на берегу въ чертЪ прилива. 4) См. наблюденя Guerne о занесени различныхъ пр$еноводныхъ оби- тателей водяными птицами въ Comptes-Rendus des séances de la Société de Bio- logie, У, séance du 24 Mars, и въ Revue Scientifique, XLI, 1888, р. 455. Этими справками я обязанъ любезному содЪйствю Н. M. Книповича. Description d'une nouvelle espèce du genre Nebria Latr. Par Г. Tschitscherine. Nebria Glasunowi n. sp. Nebria Glasunowi A. Semenow in litt. Allongée, légèrement brillante avec un reflet un peu soycux, surtout sur la tete,et le corselet; tête, palpes, antennes, pattes, corselet et parfois les épipleures des élytres d’un rouge plus ou moins clair, élytres, meso- et metasternum noirs ainsi que l’ab- domen (on rencontre parfois des exemplaires chez lesquels les anneaux de l’abdomen sont plus ou moins rougeätres au milieu; je crois que ce sont des individus non encore complètement cé- veloppés). Tête assez convexe sur le vertex et entre les impres- sions frontales, celles-ci assez bien marquées, yeux saillants: occiput transversalement déprimé. Corselet cordiforme, 1°, fois environ aussi large que long, très légèrement bisinué au berd antérieur dont les angles sont un peu avancés, mais arrondis au sommet; les côtés sont assez fortement arrondis jusqu’assez au rd —= delà du milieu, puis sinués et forment avec le bord basal un angle exactement droit dont l’extrême pointe est plus ou moins aiguë ou très légèrement émoussée (la courbe des côtés devant les angles postérieurs est un peu variable selon les individus: plus ou moins arquée ou très légèrement anguleuse); les deux impres- sions transversales sont très fortement marquées, l’espace relevé qui les sépare des bords antérieur et postérieur du corselet plus ou moins ponctué, parfois longitudinalement ridé; il y a quelques rides transversales plus ou moins distinctes sur le milieu du dis- que; on voit de chaque côté de la base une impression longitu- dinale assez longue, très profonde et dirigée obliquement vers l’intérieur du disque; la ligne longitudinale du milieu est fine, mais assez marquée et atteint les deux bords; les côtés sont un peu déprimés et légèrement relevés; les deux extrémités du bord basal sont plus ou moins retirées en arrière, mais ce caractère est inconstant. Élytres allongées-subelliptiques, légèrement élargies en arrière, avec la plus grande largeur après le milieu, très l&ge- rement déprimées en dessus; les côtés sont à peine sinués devant l'extrémité; stries très marquées, assez fortement crénelées-ponc- tuées, intervalles presque plans dans la ©, parfois un peu con- vexes dans les d, le 2° un peu élargi en arrière, les 4°, 5° et 6° réunis à l’extrémité en une carène obtuse assez élevée; rebord basal à peine subsinué, épaules arrondies. Les 3°—5° segments abdominaux portent de chaque côté de 2 à 4 points pilifères; les épisternes du meso- et metasternum et les côtés du 1” seg- ment abdominal sont fortement ponctués, les côtés des autres segments plus ou moins distinctement ridés. Jambes et antennes longues et très grèles. Ailes inférieures rudimentaires. Voisine de la N. perlonga Heyd.; les angles postérieurs du corselet sont moins aigus, le rebord basal des élytres à peine dis- tinctement sinué, presque rectiligne, tandis que dans la perlonga il est sensiblement sinué et relevé vers l’épaule; celle-ei est plus arrondie; les stries sont plus fortement ponctuées; enfin la colo- ration est différente. — 288 — Turkestan occidental: cours supérieur du Zeravschan: Ansob, Schach-sara, rivière Chschirt, Chischartob, rivière Dschidschig- rut; Iskander-kul: col de Mura, Karakul-darja (1892. D. Gla- sunow! Coll. Sémenow); col de Mura; Voru (У. 1893. WI Komarow! Coll. Sémenow). — Un grand nombre d'individus : récoltés à 9.—10.000’ d’altidude. res >< Untersuchungen über den Bau der Geschlechts- organe bei den Galeodiden. Von А. Birula. (Aus dem zootomischen Laboratorium der Universität St. Petersburg.) (Hierzu Taf. IV—V). Die anatomische Bearbeitung der russischen Galeodiden wurde von mir gleichzeitig mit der systematischen und faunistischen Bearbeitung derselben angefangen; allein der Mangel an Material und die bedeutende Schwierigkeit dasselbe in einem für feinere Untersuchungen brauchbaren Zustande zu beschaffen hielt den Gang meiner Arbeit auf und machte es unmöglich mehr oder weniger vollständige Daten, wenn auch nur über ein Organen- system, zu veröffentlichen. Ich begreife nun sehr gut, dass die vorliegende Arbeit nicht vollkommen die Frage über den Bau des Geschlechtssystems der in derselben behandelten Arten von Galeo- des erschöpft: viele Einzelheiten sind unklar geblieben, die Ur- sache dessen liegt ebenfalls hauptsächlich im Mangel und in der Unvollständigkeit des Materials, Allein in Folge der Abwesenheit von genauen Kenntnissen über den Bau und die Entwicklung dieser sehr interessanten Arachnoiden-Ordnung scheint es mir Н. S. Е. В. ХХУШ. 19 — 290 — doch, dass auch die vorliegenden ziemlich unvollkommenen Daten einige Bedeutung haben werden. Die Arbeit ist von mir an einem zufällig ins Laboratorium der Universität zugestellten lebendigen Weibchen von Galeodes ater Bir. angefangen worden. Dieses Thier lebte fünf Monate lang, nämlich den ganzen Winter hindurch, in einem Terrarium, die ganze Zeit in einem schläfrigen Zustande verbleibend und ohne Nahrung zu sich zu nehmen. Meine vorläufige Mittheilung 1) über den Bau des Darmes wurde auf Grund des Studiums des von diesem Thiere gelieferten Materials gemacht. Ein sichtbar kränklicher Zustand des Thieres war jedoch Ursache einiger Un- genauigkeiten in meinem Erklären der erzielten Ergebnisse in Betreff des histologischen Baues des Darmcanales, namentlich der Pancreasschläuche. In meiner vorläufigen Mittheilung habe ich die Meinung ausgesprochen, dass bei Galeodes nur eine Art Epi- thelzellen der Pancreasdrüse vorhanden ist; jetzt aber muss ich auf Grund der wiederholten Untersuchungen eine Berichtigung machen: die von mir in der erwähnten Arbeit beschriebenen «neu- gebildeten Zellen» sind nichts anderes, als die im höchsten Grade fast bis zum vollkommenen Verschwinden degenerirten «Fer- mentzellen». Die Thatsache der Degeneration dieser Zellen durch lang andauernden Hunger stellt ohne Zweifel ein bedeutendes Interesse in Bezug auf die physiologischen Erscheinungen, welche in dem Körper des Thieres bei ungünstigen Ernährungsbe- dingungen stattfinden, dar. Anderseits hat dieses Exemplar von Galeodes ater werthvolle Daten aus dem Gebiete der Erscheinungen der inneren Ernährung des Organismus während des Hungerns bei den Arthropoden, nämlich der Degeneration der Eier, geliefert. Im Sommer 1891 unternahm ich auf Kosten der Russischen Entomologischen Gesellschaft eine Excursion ins südliche Trans- kaukasien mit dem speciellen Zweck, das Material für die wei- 1) Biologisches Centralblatt, Bd. XI, 1891, № 9—10. — 291 — teren Untersuchungen der Galeodiden- Anatomie zu sammeln. Das von mir gesammelte Material gab mir die Möglichkeit die histologischen Verhältnisse zu untersuchen. Gleichzeitig habe ich auch ein gutes Material von Herrn Akad. A. О. Kowalewsky erhalten, welchem ich dafür meine aufrichtige Erkenntlichkeit ausspreche. Ich halte auch für meine Pflicht Herrn Prof. W. M. Schimkewitsch für seinen Rath und manche Winke, welche ich während meiner Arbeit von ihm erhalten habe, ebenfalls offentlich zu danken. Die Litteratur. Es ist kaum eine andere Gruppe im Thierreiche zu finden, in Betreff deren alle unsere Kenntnisse im Verlaufe so langer Zeit sich auf so unvollkommene und sehr oft unrichtige Mittheilungen der Zoologen der ersten Hälfte unseres Jahrhunderts beschränkten, wie die Galeodiden. Trotz dessen wurde mehrmals auf die hohe philogenetische Bedeutung dieser Arachnoideen-Ordnung hinge- wiesen. Die Eigenthümlichkeiten des äusseren Baues der Galeo- diden wandten schon die Aufmerksamkeit der älteren Naturfor- scher auf sich. Besonders fiel die beträchtliche Gliederung des Körpers (namentlich des Cephalothorax) auf, in Folge dessen man die Galeodiden neben den Pseudoscorpioniden stellt. Kit- tary weist aber ganz richtig auf die Grundlosigkeit solcher Mei- nung hin: dieser Verfasser га sogar «подобно Пикногонамъ и Нимфонамъ совершенно исключить ихъ изъ класса пауковъ» ?). In eine grosse Verlegenheit bringt Ши die Anwesenheit von fünf Paar Extremitäten bei den Galeodiden, weil er das vor- dere Paar der Extremitäten fälschlich für das erste Paar der Beine angenommen hat, obgleich Latreille dasselbe schon ganz richtig als Pedipalpi ansieht und mit den Scheeren der Scorpio- nen und Pseudoscorpionen vergleicht. 2) M. Киттары. ИзслЪдован!е надъ анатомей обыкновенной и колючей сольпуги, Казань, 1848, стр. 5. 195 — 292 — Den ersten Versuch die Organisation von Galeodes zu er- gründen finden wir in einer Abhandlung, welche in folgender Weise betitelt ist: «Paulus Zablotzky-Desiatowsky, De Sol- puga arachnoide circa Mare Caspium vivente, Moskuae, 1838». Ihre Bedeutung ist nur eine historische. Die Arbeit von M. Kit- tary «Anatomische Untersuchung der gemeinen (Galeodes arach- noides) und der furchtlosen (Galeodes intrepida) Sölpuga» 3) ist eine mehr ausführliche und wichtige Untersuchung. Leider ist Alles, was den Bau der Geschlechtsorgane betrifft, ganz falsch, da der Verfasser die bei den Galeodiden stark entwickelte Pan- kreasdrüse (= в. ©. Leber) für Ovarien hielt. Er beschreibt die Geschlechtsorgane in folgender Weise: «Nur die weiblichen Ge- schlechts-Organe der Solpuga sind mir bekannt. Diese Organe sind in einem hohen Grade entwickelt. Sie füllen alle Zwischen- räume zwischen den übrigen Organen der Bauchhöhle aus und bestehen aus Röhrchen mittlerer Länge, von denen eines in das andere sich öffnen und verschiedenartig unter einander verwickelt sind. Diese Röhrchen bestehen aus einer dünnen durchsichtigen Haut, welche ein Säckchen bildet, das mit mikroskopischen Kügelchen angefüllt ist, deren Grösse jedoch verschieden ist. Ich halte diese Kügelchen für zukünftige Eier» (1. с., р. 363). Es ist klar, dass die von ihm erwähnten «künftigen» Eier gar nichts Anderes sind, als braune Körnchen, welche sich aus den soge- nannten «Leberzellen» absondern. Die Eier beschreibt er wie folgt: «Das reife Ei ist Y, ” lang, besitzt eine länglich-ovale Form und ist braun gefärbt, mit starkem Seidenglanze» (l. c., p. 364). Est ist wohl anzunehmen, dass Kittary die Spermatophoren gesehen hat, um so mehr, als nach seiner Zeichnung zu urthei- len, das Exemplar von Galeodes, nach welchem er die weiblichen Geschlechtsorgane beschrieben hat, nichts Anderes als ein Männ- chen von Galeodes araneoides Ра. ist. Jedoch weist schon L. Dufour auf diesen Fehler hin. 3) Bulletin Soc. Nat. Mosc., 1848, II, pp. 308—371. og Alle unsere Kenntnisse über die Anatomie der Galeodiden, welche in den Lehrbücher aufgenommen sind, sind hauptsächlich aus der Abhandlung von Léon Dufour «Anatomie, Physiologie et Histoire naturelle des Galeodes» *) geschöpft. Der Verfasser hat einige Vertreter der Gattungen Galeodes, Rhax und Solpuga untersucht. Seine im Allgemeinen für jene Zeit ziemlich genauen Untersuchungen haben gezeigt, dass der äussere Bau der Ge- schlechtsorgane nur bei den Männchen einige Mannigfaltigkeit darstellt. Der Verfasser hat aber die receptacula seminis und die Anhangsdrüsen der männlichen Organe übersehen. Ueber das Sperma sagt er sehr unbestimmt: «la pellucidité de ces vésicules permet d’apercevoir au milieu d’un sperme floconneux intérieur des corps ou noyaux plus blancs, plus compactes, qui ne sont que des coagulations albumineuses, certainement produites, ou par l'effet de la mort, ou plutôt par la macération alcoolique» (1. с., p. 430), so dass er, wahrscheinlich, die Spermatophoren nicht gesehen hat. Anatomie und Histologie der männlichen Geschlechts- organe. Der Genitalring des Abdomens; der Bau seines Chitingerüstes und seine Muskulatur. Die Geschlechtsöffnung, welche sich, wie bei den meisten Arachnoideen, auf dem vorderen Theile des Bau- ches, zwischen dem ersten und dem zweiten Ringe befindet, hat die Form einer Längsspalte, die in der dreieckigen Ausbuchtung des hinteren Randes des ersteren Bauchringes liegt. Diese Spalte ist von zwei elliptisch-kahnförmigen Fältchen bedeckt; sie stellen nur eine einfache Verdickung eines verhältnissmässig dünnen chitinisirten Häutchens (Textfig. 1) dar, welches zwei benachbarte Bauchringe verbindet und den Eingang ins Innere der Geschlechts- organe auskleidet. Am vorderen Rande der Genitaldeckchen be- 4) Mémoires prés. р. div. sav. à ’Academie des Sciences de France. T. XVII, 1852, p. 338. — 294 — merkt man zwei Paar Sehnenbündel (Textfig. 1 m.); sie dienen zur Insertion der Muskeln, welehe die Genitalöffnung erweitern. Zur Insertion des Systems der Muskeln, welche den Bauch bewegen, dienen zwei Paar rippenähnlicher Verdickungen (Textfig. 1 er.) welche ausserdem die etwas vertieften zur Insertion der Längs- muskeln des Bauches dienenden Felder begrenzen. Die Musku- latur des ersten Bauchringes besteht aus einem System paariger Muskeln, welche ihre normalen Verhältnisse nur bei den jungen Thieren beibehalten (Textfig. 2). Bei den Thieren mit funktioni- renden Geschlechtsorganen finden einige Veränderungen in dieser Beziehung statt, Bei den jüngeren Thieren liegen die langen + KW \ $5: / 7 / m Abdominalmuskeln in dem ersten Ringe über den vasa deferentia von oben in Gestalt von zwei breiten Bändern (Textfig. 2 mi.). Ge- gen die Zeit der Geschlechtsreife redueiren sich die in dem ersten Bauchringe liegenden Theile dieser Muskeln und werden zu zwei verhältnissmässig dünnen Bündelchen (Taf, IV, Fig. 1 mi. und Textfig. 3 ml u. ml), welche zugleich ihre ursprüngliche Function der Bewegung des Bauches ganz verloren haben, Anstatt ihrer wuchern die Muskelbündel (Textfig. 2 m. br.), welche den ersten und zweiten Bauchring verbinden und welche unter den obengenannten Längsmuskeln liegen: bei dem — 295 — erwachsenen Thiere nämlich kleiden diese Bündel den ganzen Raum im ersten Ringe unter den Geschlechtsorganen (Textfig. 3 m. br. und Taf. IV, Fig. 1 m. br.) bis zu den grossen rippen- förmigen Verdickungen aus; die letzteren dienen also für sie als Insertionspunkt. Zur Bewegung der Genitaldeckchen, d. В. zur Verschmälerung und Erweiterung der Geschlechtsöffnung, dienen zwei Paar Muskeln, nämlich ein Paar langer, die Deckchen nach vorn und zur Seite (Textfig. 2 u. 3 я. a.), und ein Paar kurzer (Textflg. 2 u. 3 ms.), dieselben nach unten und zur Seite ziehender, In der vorliegenden Mittheilung werde ich den histo- logischen Bau der Muskeln nicht berühren und beschränke mich mr. >. « Pa Fig. 2. pur auf die Bemerkung, dass die Galeodiden in diser Beziehung sich den Araneina nähern, d. h. sie besitz Muskelfasern mit einem plasmatischen Axencylinder, in welchem Kerne liegen. Anatomischer und histologischer Bau. Die Geschlechtsorgane erhalten bei den beiden Geschlechtern ihrer Lage und dem all- gemeinen Baue nach den Typus, welcher den meisten Arachno- ideen eigenthümlich ist. Die männlichen Organe bestehen aus folgenden Abtheilungen (Taf. IV): 1) aus 4 sehr langen fadenförmigen Hoden (Fig. 1 168.); 2) aus 2 Paaren Samenleiter (Fig. 1 r.v. 4. und v. def.), — 296 — von denen jedes vor der Mündung in den uterus masculinus einen umfangreichen gemeinsamen Schlauch (Fig. 1 v. def.) bildet; 3) aus einem uterus masculinus (Fig. 1 ий. m.) mit in diesen mündenden acinösen Drüsen (Fig. 1. gl. acin.); 4) aus einem mit Chitin ausgekleideten Eingang in die Ge- schlechtsorgane mit in diesen mündenden Anhangsdrüsen (Fig. 1 gl. acc.). Wenn man die Abdominalhöhle von der dorsalen Seite eröff- net, kann man in ihrem vorderen Theile zwischen den Läppchen ML A и + Fig. 3. der Pancreasdrüse sehr feine, weisse Fäden der Hoden bemer- ken, welche mit den Pancreasläppchen ganz zusammenknäueln. Die Länge jedes dieser Fädchen ist fast zweimal so gross, als die Totallänge des Körpers. Bei den von mir untersuchten Galeo- des-Arten münden die Hoden direct in die Samenleiter und weisen keine äussere Differenzirung auf (wie wir aber im Weitern sehen werden, ist eine histologische Differenzirung vorhanden); nach Dufour aber werden die Hoden bei Galeodes nigripalpis vor der Mündung in die Samenblase etwas dicker und bilden als «les quatre conduits different» eine besondere Abtheilung der Ba Geschlechtsdrüsen, welche, wie es scheint, eine bestimmte phy- siologische Function hat. Querschnitte durch die Hoden stellen folgendes histologisches Bild (Fig. 2) dar: eine homogene, stark glänzende, doppelt contou- rirte tunica propria (Fig. 2 é. pr.) ist von aussen durch eine feine Plasmaschicht (Fig. 2 р. 2.) ausgekleidet, in welcher kleine flache Kerne dicht an der tunica propria anliegend beobachtet werden; es ist die sogenannte Peritonealschicht, welche auch bei anderen Arachnoideen von einigen Autoren’) beschrieben worden ist. Ohne Zweifel gehören diese Kerne nicht der tunica propria an, wie es z. В. auf der Zeichnung von Bertkau‘) zu sehen ist; man kann sich nämlich überzeugen, dass diese kernhaltige Plasma- schicht an allen Stellen, wo zwei Schlingen der Testicularfäden an einander stossen, etwas dicker wird und die Kerne sich von der tunica propria ablösen und eine mehr rundliche Gestalt erhalten (Fig. 3 p. 2. s.). In Erwägung dessen, dass die in der Litteratur existirenden Angaben über den Bau der tunica propria und über ihre Bezie- hung zur Peritonealschicht ganz unbestimmt lauten, halte ich es nicht für unnütz diese Frage näher zu berühren. Die meisten Autoren beschreiben und zeichnen die tunica propria in den ver- schiedenen Abtheilungen des Geschlechtsapparats der Arachnoi- deen als eine homogene, doppelt contourirte Hülle, in welcher Kerne liegen °). In solcher Gestalt zeichnet De Graaf°) die tunica propria in den Testieularröhren von Phalangium cornutum. 5) I. Митрохановъ. Kp анатомм Argyroneta aquatica. Протоколы засЪд. Моск. Общ. Любит. Ecrecrsosxanis, 1889, стр. 209, $ 10. 6) Ph. Bertkau. Ueber den Generationsapparat der Araneiden. Archiv für Naturgesch. XLI, 1, 1875, Taf. VII, Fig. 2, k. 7) Obgleich schon Leydig in seinem «Lehrbuch der Histologie ete., 1857» nachwies, dass die Wände der Testicularröhren aus «einer homogenen, scharf conturirten inneren Lage (die eigentliche tunica propria) und einer äusseren, mehr lockeren und weicheren, mit Kernen versehenen Schicht» bestehen etc. (p. 529). 8) De Graaf. Sur la construction des organes génitaux des Phalangiens. Leive, 1882, Pl. XIV, fig. 68 6. р. — ao Blanc °) beschreibt sie ganz richtig, als eine feine kernlose Hülle, in welcher man keine Structur bemerken kann. Dann bemerkt er aber Folgendes: «mais si l’on fait ces recherches sur le testicule d’un jeune exemplaire, l’on peut facilement et sans avoir besoin d’employer l’acide acétique constater, que cette membrane extérieure est formée de cellules intimément liées les unes aux autres, plates, polygonales et formant une couche exté- rieure pavimenteuse très mince (Fig. 8, pl. У». Man kann aus dieser Citate folgern, dass die tunica propria nach der Meinung dieses Verfassers durch Verschmelzen der Bildungszellen, d. h. durch das Verschwinden der Grenzen zwischen ihnen und durch die Verwandlung der gewöhnlichen körnigen Zellenplasma in den homogenen Stoff der Hülle entstehe.. Ob eine ähnliche Bil- dungsart im Allgemeinen möglich ist, übernehme ich nicht ent- schieden zu beantworten, obgleich es mir sehr zweifelhaft vor- kommt, dass die Kerne dabei ganz verschwinden können. Speciell für die Phalangides weisen die entwicklungsgeschichtlichen Daten auf eine andere Bildungsart der tunica propria der Hoden hin. Nach Faussek kann man die Geschlechtsanlage bei den Pha- langiden schon sehr früh in der Gestalt einer Zellenmasse, welche von einer aus einer Schicht kleiner vom Mesoderm (splanchisches Blatt des Mesoderms) abstammender Zellen gebildeten Hülle umgeben ist, bemerken. Er sagt Folgendes: «помимо слоя мезо- дермическихъ клЬточекъ его (половой зачатокъ) облекающихъ, половой зачатокъ теперь имфетъ повидимому еще и другую, весьма тонкую, но рфзко контурированную оболочку, образую- щую его membrana propria» !), 4. В. in Kürze ausgedrückt, sondert die Schicht der mesodermalen Urzellen nach innen еше homogene Hülle, die sogenannte tunica propria, ab. Die Unter- 9) H. Blanc. Anatomie et Physiologie de l’appareil sexuel mâle des Phalan- gides. Bull. de la Soc. Vaudoise etc. XVII, 1881, p. 61. 10) В. Фаусекъ. Этюды по истори PasBUTIA и анатоми пауковъ- сБнокосцевъ (Phalangidae). Работы Зоотомич. Лабор. С.-Петерб. Унив., № 3, 1891, стр. 54. — 299 — suchung des Baues der ähnlichen Hüllen bei Galeodes führen mich zum Schluss, dass wahrscheinlich bei den meisten (wenn nicht bei allen) Arachnoideen die tunica propria der Geschlechts- organe !!) in dieser Art entsteht. Bei Galeodes existiren folglich zwei morphologisch verschiedene, genetisch aber mit einander zusammenhängende Hüllen: tunica propria und die aus einer feinen Schicht körnigen kernhaltigen Plasmas bestehende Perito- nealhülle, welche die äusseren Wände der Hoden bilden. Die Epithelialschicht der Hoden besteht aus zwei Arten von Zellen, follicularen und spermatogenen (Fig. 2, 3 und 4 ep. f. und sp. m.). Das Follieularepithel (Fig. 3 ep. f.), welches fast die ganze innere Oberfläche der Testicularwände auskleidet, be- steht aus hohen cylindrischen Zellen, deren Kerne am Boden der Zellen liegen. In keinem Falle konnte ich an den Zellen dieses Epithels Structurveränderungen wahrnehmen, und wahrschein- lich spielen diese Zellen hier nicht dieselbe Rolle, wie bei den Phalangiden und Araneinen, bei welchen der Same nicht in Sper- matophoren eingeschlossen ist. Es ist mir keine Arbeit bekannt, in welcher die Spermatogenesis bei Arachnoidea mit der erwünsch- ten Vollständigkeit erörtert würde. Blanc '”) giebt ein ziem- lich unbestimmtes und zweifelhaftes Bild der Spermatogenese bei den Phalangiden, ausserdem berührt er nich näher die Art und Weise, wie die Theilung der Follicularzellen, d. h. die Bildung der Granula, vor sich geht, welche nach allen Autoren immer dem Sperma bei Phalangiden und Araneiden beigemischt sind. Auf Grund meiner Präparate von Lycosa sp. und der Präparate von Phalangium cornutum, welche mir von Herrn Faussek freund- lichst zur Verfügung gestellt wurden, kann ich behaupten, dass sowohl bei Araneina, als auch bei Phalangidea die Follicularzel- п) Und vieleicht auch in anderen Organen. Prof. Schimkewitsch leitet jedoch die Peritonealhülle des Mitteldarmes bei Araneina vom sogenannten se- cundären Entoderm ab. Cf. В. Шимкевичъ. Матер1алы къ познан!ю эмбр!о- нальнаго развит я Araneina. Записки Имп. Акад. Наукъ, т. Ш прил. У, 1886, стр. 72. 12) Blanc, I. с. — 300 — len eine bestimmte physiologische Rolle spielen: während ihrer Reifung gehen sie einen der Entwicklung der Spermatozoen ähnlichen Weg, d. h. den Weg der allmähligen Furchung des Kernes und des Plasmas in immer kleiner werdende Theile, mit dem Unterschiede aber, dass als definitives Product der Theilung dieser Follicularzellen die früher erwähnten, kleinen Körnchen (Bläschen?) entstehen. Die Schicht der follicularen Zellen spielt, wie es scheint, in den Hoden von Galeodes eine rein mecha- nische Rolle, und zwar einer gewöhnlichen Auskleidung. Viel- leicht steht dieser Umstand damit in Zusammenhang, dass bei Galeodes das Sperma in Spermatophoren eingeschlossen und da- durch genügend vom Einflusse schädlicher Factoren geschützt erscheint. Das mir zur Verfügung stehende Material giebt mir keine Möglichkeit die Spermatogenesis vollkommen zu erlernen. Auf meinen Schnitten der Hoden sieht man zwischen den Follicular- zellen und in dem Lumen Anhäufungen eines stark glänzenden, feinkörnigen, sich gar nicht färbenden Plasmas (Fig. 3 sp. m.), in welchem eine grosse Menge kleiner Kerne liegt. Auf den Längsschnitten kann man sehen, dass zur Bildung dieses sper- matogenen Plasmas sich eine Reihe von Zellen in Form eines Streifens längs der ganzen Länge jeder Hodenröhre absondert. Es ist dies aber kein ununterbrochener Streifen, d. h. die Sper- matoblasten erscheinen in Form einzelner Längsgruppen "). Die kleinen Kerne sind in dem spermatogenen Plasma nicht unregelmässig vertheilt, sondern sind auf dem Querschnitte strahlenförmig um ein Centrum angeordnet, welches im unteren Theile der spermatogenen Masse neben der tunica propria, näm- lich auf der früheren Stelle des Urkernes, liegt. Das spermatogene Plasma zerfällt nicht in einzelne Theile. Sehr oft sieht man eine Höhle (Fig. 2 с. 4.) in dieser Plasmamasse. 13) In einem Falle fand ich aber auf dem Querschnitte zwei neben einander stehende spermatogene Plasmaabtheilungen. — 301 — Der Same gelangt in die Geschlechtsorgane des Weibchens in Gestalt der Spermatophoren, in denen er eingeschlossen ist. Die Spermatophoren besitzen eine Form von eiförmiglänglichen zusammengedrückten Kapseln (Fig. 5 und 12), deren Länge 2—2\, mm. und deren Breite 1—1'/, mm. ist. Die Hülle der Kapsel ist ziemlich dick, chitinähnlich #). Von aussen ist sie ganz glatt, von innen jedoch mit kleinen Vertiefungen von unregel- mässiger Form bedeckt, wie ausgenagt. Die Spermatozoen haben ein längliches Köpfchen von unregelmässiger Form und einen sehr langen fadenförmigen Schweif. Ihre Gesammtlänge ist ziem- lich bedeutend — etwa '/, mm. In den Kapseln liegen die Sper- matozoen in der Weise angeordnet, dass ihre Köpfchen nach beiden Polen der Kapsel hin oder in der Nähe derselben verei- nigt sind, und ihre langen Schweifchen nach der Richtung des längeren Durchmessers der Kapsel ausgestreckt sind (Fig. 5). In welchem Theile der Genitalorgane entstehen die Sperma- tophoren? Während der Brunst erscheinen die vasa deferentia mit den Spermatophoren prall gefüllt und in einigen Fällen konnte ich sehen, dass die Spermatophoren rosenkranzförmig in den Hoden näher der Mündung derselben in die Samenleiter liegen. Die Querschnitte zeigen, dass an dieser Stelle die Hoden ein sehr eigenthümliches Epithel besitzen, was zur Annahme zwingt, dass die Hülle der Spermatophoren gerade an derselben Stelle entsteht. Die Epithelschicht (Fig. 6) dieser Abtheilung ist in Falten angeordnet (daher der Querschnitt rosettenförmig), was wahrscheinlich zur Vergrösserung der secernirenden Ober- fläche dient. Jede Zelle (Fig. 6 ep.) dieses Epithels hat ein etwas angeschwollenes peripheres Ende, welches gleichsam von einer homogenen glänzenden Flüssigkeit angefüllt ist. Derartige Func- tion müssen wir gerade diesem Theile der Geschlechtsorgane aus 14) Schon a priori könnte man erwarten, dass der die Spermatophorenhülle bildende Stoff kein Chitin ist, und in der That löst sich derselbe beim Kochen in Kalilauge sehr leicht auf. dem Grunde zuschreiben, dass man dieselbe den nahe der Ge- schlechtsöffnung liegenden Drüsen (acinösen und Anhangsdrüsen) auf Grund, so zu sagen, mechanischer Ursachen nicht vindiciren kann: denn wäre die letztere Annahme richtig, so müsste der Same zweimal die vasa deferentia durchgehen, anfänglich ganz ohne Schutz, um sich in eine Hülle zu kleiden, und nachher rückwärts als Spermatophoren, da die letzteren zu gewisser Zeit die Höhle der Samenleiter vollkommen ausfüllen. Es scheint mir, dass die Spermatophoren aus der genannten ihre Hülle ausscheidenden Abtheilung der Hoden ein nach dem anderen in ganz fertiger Ge- stalt in das Lumen der Samenleiter treten, wobei das Ende der letzteren in Gestalt der Samenblasen anschwillt, welche folglich anatomisch keine abgesonderte Abtheilung der Geschlechtsorgane darstellen. Aus den vasa deferentia werden die Spermatophoren durch die Contractionskraft der Muskelfasern, welche in den Wänden der Organe sich befinden, ausgestossen. Diese letzteren bestehen aus folgenden Schichten: a) der äusseren Peritonealhülle, b) der Längsmuskelfasernschicht, с) der Ringmuskelfasernschicht, а) der homogenen tunica propria und e) der Epithelschicht, welche aus hohen cylinderartigen Zellen besteht. In den Muskelfasern beider : Schichten sieht man deutlich einen kernhaltigen plasmatischen Axencylinder und eine schwache Querstreifung; die Fasern liegen frei, nicht mit einander verschmolzen. Das Lumen der Samenleiter ist zwischen den Spermatopho- ren von einem, wie es scheint, eiweissstoffhaltigen feinkörnigen Stoffe erfüllt, in welchem durch Karmin sich stark tingirende Körnchen zerstreut sind. Diese Körnchen werden wahrscheinlich von den Epithelzel- len der Samenleiter, nicht aber den Follicularzellen der Hoden abgesondert, weil in dem Lumen der Hoden nichts anzutreffen ist, was an sie erinnern könnte. Uterus masculinus (Fig. 1 «ut. m.), als eine abgesonderte Höhle über der Geschlechtsöffnung existirt im Grunde genommen — 505 nicht, da jedes vas deferens gerade in den Ektodermaltheil der Geschlechtsorgane, namlich in das atrium (Fig. 7 at. v.), mündet. Einige morphologische Eigenthümlichkeiten dieser Abtheilung gestatten jedoch sie so zu benennen. An dieser Stelle nimmt das Epithel der Samenleiter ein etwas anderes Aussehen an, ausser- dem befinden sich um die vasa deferentia herum, nämlich in deren Wänden, acinöse Drüsen. Im Gebiete des uterus maseulinus fallen die Wandungen der Samenleiter zusammen, so dass das Lumen (Fig. 7 v. def. ut.) fast verschwindet; die Wandungen sind stark verdickt und bestehen aus sich kreuzenden Muskelfasern. Die Epithelzellen (Fig. 8 ep.) sind hoch, eylinderartig und sehr schmal, mit einem ungefähr in der Mitte der Zelle oder oft an der Basis derselben liegenden Kerne. Die in den Wandungen des uterus masculinus liegenden Drüsen (diese Drüsen werde ich ihrem Bau nach als acinöse bezeichnen bestehen aus zwei von fast gleicher Grösse acini gebildeten Systemen (Fig. 7 gl. acin.). Die acini werden durch ein faseriges Bindgewebe zusammengehalten (Fig. 8 gl. acin.). Die einzelnen acini der Drüsen anastomosiren manch- mal mit einander; ihre Mündungen in die vasa deferentia aber konnte ich nicht mit Deutlichkeit sehen; wie es scheint, mündet jede Gruppe der Drüssen durch mehrere Ausflusskanäle in ihr vas deferens nahe der Mündung der letzteren in das atrium. Das Epithel der Drüsen ist hoch eylinderartig, mit grossen Ker- nen. Längs der dem vas deferens gekehrten Wand jedes acinus sind die Zellen des Epithels niedrig (Fig. 8), so zu sagen niedergedrückt; dies hängt gewiss von dem Drucke ab, welcher von dem in Gestalt einer flockenähnlichen Masse (Fig. 8 s.) im Lumen des acinus angehäuften Secretes erzeugt wird. Selbstver- ständlich kann man gar nichts Bestimmtes über die physiolo- gische Function dieser Drüsen sagen; es ist möglich, dass ihr Secret zum Befeuchten des Ausführungsweges bei dem Auswer- fen der Spermatophoren dient. Ebenso wenig können wir über die Function der ektoderma- len, sogenannten «Anhangsdrüsen» sagen, welche sich unter dem — 304 — uterus masculinus befinden, und aus acini von verschiedener Grösse bestehen (Fig. 7 gl. acc.). Ihr Epithel (Fig. 9 ep.) besteht aus kleinen keulenförmigen Zellen mit einem sich stark färben- den Kerne und ist mit einer gut bemerkbaren chitinisirten intima (Fig. 9 1%.) ausgekleidet. Beim der Kochen in Kalilauge bleibt diese intima in Gestalt einer sehr feinen, im Ganzen die Form der Drüse erhaitenden Hülle. Die Drüsen münden in den erweiterten Theil der ektodermalen genitalia (atrium) aus. Wie schon früher bemerkt, existirt bei dem ausgewachse- nen Thiere kein abgesonderter uterus masculinus. Auf einem be- stimmten Entwicklungsstadium der Geschlechtsorgane aber existirt ein abgesonderter uterus masculinus in Gestalt einer Höhle, in dessen hinterem Theile die Mündungen der vasa deferentia sich befinden. Bei den jungen Individuen, welche annähernd halb so gross wie das ausgewachsene Thier sind und deren Geschlechtsmerk- male noch nicht genügend hervortreten, sind die beiden vasa de- ferentia schon in zwei Aeste getheilt, jedoch ohne jegliche Spur einer Hodenbildung. Die Anhangsdrüsen (Fig. 10 gl. acc.) sind ebenfalls im Anfangsstadium ihrer Bildung. Diese Drüsen stellen zwei einfache (noch nicht verästelte) Matrixeinstülpungen dar, welche mit einer chitinisirten intima ausgekleidet sind. Die Epi- thelzellen unterscheiden sich nur sehr wenig von den Matrixzel- len: sie sind etwas höher, enger und mit einem stark in die Länge gezogenen Kerne versehen. Die acinösen Drüsen stellen anfangs einfache Erweiterungen des Endtheiles der Samenleiter dar, in deren Wandungen sich wiederum etwas kleinere Einstülpungen bilden, welche dabei an der Peripheri jeder dieser Erweiterungen angeordnet sind (Fig. 10 gl. acin.); in Folge dessen kann man glauben, dass die Drüsen in die vasa deferentia nicht durch einen, sondern durch mehrere Kanäle münden. Ein interessantes Bild (Fig. 11) stellen die Samenleiter eines Jungen Thieres auf den Querschnitten dar: das Epithel ist in — 305 — Falten angeordnet und besteht aus rundlichen, körnigen Zellen, welche noch nicht ihre definitive Gestalt angenommen haben. Unter dem Epithel liegt eine feine tunica propria, und nach aus- sen von der letzteren eine Schicht flacher Zellen. Offenbar sind es die Zellen, welche den Stoff der tunica propria abgesondert haben. Die übrige Masse der Wandungen besteht aus rundlichen parenchimatösen Zellen, welche nur einen Anfang der Differen- zirung, resp. der Bildung von Muskelfasern und anderen Ele- menten, die sich in den Wandungen der Samenleiter des ausge- wachsenen Thieres befinden, zeigen. Anatomie und Histologie der weiblichen Geschlechts- organe. Der Genitalring des Abdomens; der Bau seines Chitingerüs- tes und seine Muskulatur. Alles was über den Bau des Genital- ringes des Männehens gesagt worden ist, kann auch auf das Weibchen angewandt werden. Beim Vergleiche des Chitinskeletes des ersten Ringes beider Geschlechter kann man gar keinen Unterschied bemerken. Nachdem die Geschlechtsorgane des Weibchens ihre definitive Grösse erreicht haben, treten in der Muskulatur des Weibchens dieselben Veränderungen ein, wie bei dem Männchen, auch ihr Bau ist derselbe, d. h. die Muskulatur besteht aus denselben vier Paar Muskeln, von denen bei der Beschreibung des Männchens gesprochen worden ist (Textfig. 4.). Anatomischer und histologischer Bau. Die Geschlechtsorgane des Weibchens bestehen aus folgenden Abtheilungen: 1) aus zwei voluminösen Ovarialschläuchen (Fig. 13 ovr.); 2) aus zwei von den Eierstöcken nicht scharf abgeschiedenen, kurzen Eileitern; 3) aus einem durch die Vereinigung der beiden Eileiter gebildeten uterus (Fig. 15 иё.); 4) aus einer durch eine dieke chitinisirte intima ausgeklei- deten vagina (Taf. У, Fig. 20 v.) und Н. S. Е. В. ХХУШ. 20 — 306 — 5) aus zwei blasenähnlichen in dieselbe mündenden recepta- cula seminis (Fig. 20 r. 3). Die weiblichen Geschlechtsorgane der Galeodiden bieten keine so scharfe anatomische Differenzirung, wie wir es bei ande- ren Arachnoideen-Ordnungen (2. В. bei den Phalangiden und Scorpionen) sehen, dar ©). Im Ganzen stellen sie eine hufeisen- förmig gebogene Röhre, welche fast auf ihrer ganzen Ausdeh- nung ein und denselben Durchmesser besitzt, dar. Die Oberfläche dieser Röhre erscheint gefurcht, was durch den Umstand bedingt wird, dass ihre Wandungen, während die Geschlechtsorgane von den Geschlechtsproducten ganz frei sind, sich in Falten legen. Die Eier entwickeln sich nur auf der äusseren seitlichen Wand der Eierstöcke. Wie man auf der Fig. 13 sieht, entwickeln sich die Eier bei Galeodes ater fast auf der ganzen Ausdehnung der seitlichen Wand, so dass die Eileiter wohl nur histologisch abgesondert sind. Bei dem Galeodes araneoides nehmen die Eier einen kleineren Raum ein, so dass der oviductus, wie man den übrigen, keine Eier tragenden Theil jeder Geschlechtsröhre nen- 15) In dieser Beziehung nähern sich die Galeodiden den Araneinen. nen kann, wirklich, wenn nicht morphologisch, so doch wenig- stens physiologisch, existirt. Bei allen von mir untersuchten Arten von Galeodes (G. ara- neoides, С. ater und С. caspius) entwickeln sich die Eier immer nur am äusseren Rande der Eierstöcke, während Dufour die ganze Oberfläche der Eierstöcke bei @. barbarus als von den Eiern ganz bedeckt schildert. Diese Bier werden von dem ebengenannten Autor als sehr klein und von länglicher Form gezeichnet; dieser Umstand veranlasst mich aber hier einen Irrthum zu vermuthen, nämlich dass Dufour, wie früher Kittary, als Eier die Spermato- phoren ansah, von denen zu gewisser Zeit die Geschlechtsorgane des Weibchens ganz erfüllt sind. Wenn die Conservirung der Exemplare dabei schlecht ist, so fallen die Spermatophoren durch die zerrissenen Wände in die Körperhöhle des Thieres und kön- nen dadurch den Beobachter täuschen. Diese Deutung scheint mir um so mehr zutreffend, dass Dufour auf Fig. 26 b. einen Theil der Eierstöcke ganz richtig mit der doppelten Eier-Reihe abbildet. Durch die Vereinigung beider Eileiter bildet sich eine etwas erweiterte Abtheilung, uterus, an dessen hinterer Wand man zwei ohrförmige Anhänge sehen kann. Unter dem uterus befin- den sich an jeder Seite birnförmige receptacula seminis (Fig. 2a0lr!is:). Zum Schluss der Beschreibung des aüsseren anatomischen Baues möchte ich die Aufmerksamkeit auf die Beziehung des Trachealsystems zu den Geschlechtsorganen lenken. Längs eines jeden der Eierstöcke und zwar an seiner inneren Seite läuft eine seitliche Trachealröhre (Fig. 13 s. [. £. und dx. !. t.). Auf diesen beiden Trachealröhren sieht man oben eine Reihe Anschwellungen (Fig. 13 as.), von denen jede in ein Büschel feiner Tracheen zer- fällt. Diese letzteren treten in die Wände der Geschlechtsorgane ein und bedingen die reiche Verästelung der Tracheen, welche auf den Schnitten in den oberflächlichen Schichten der Ovarial- wände zu sehen ist (Fig. 14. r.). Auf diese Beziehung zwischen 20* — 308 — dem Tracheensystem und den Geschlechtsorganen weisen schon Kittary') und Dufour") hin; der letztere giebt aber ein in den Einzelnheiten abweichendes Bild des Baues, nämlich auf seiner Figur 26 kann man diese Anschwellungen der Tracheal- röhren nicht sehen. Gleichzeitig mit der Abwesenheit der äusseren anatomischen Differenzirung ist auch der histologische Bau des Eierstockes und des Eileiters, d. h. im Allgemeinen des ganzen Mesodermal- theils der Geschlechtsdrüsen, einander so ähnlich, dass ich den Bau jeder Abtheilung nicht einzeln beschreiben werde. Auf den Querschnitten fallen zu allererst die faltenreichen Wandungen der ganzen Geschlechtsröhre in die Augen (Fig. 14), in Folge dessen das Volumen der Organe sich während der Reifung der Geschlechtsproducte durch die Ausdehnung der Falten erwei- tert. In der That, wenn die Geschlechtsröhren mit den Sperma- tophoren oder den Eiern gefüllt sind, existiren diese Falten nicht. Im Ganzen zeichnen sich die Wände der Geschlechtsorgane des Galeodes durch ihre Dicke aus, was hauptsächlich von der be- deutenden Entwicklung der Muskulatur abhängt. Die Wandun- gen sind mit einer einschichtigen, schwach entwickelten Peri- tonealhülle, welche aus rundlichen ziemlich grossen, körniges Plasma enthaltenden Zellen (Fig. 28 p. z.) besteht, ausgekleidet. Unmittelbar unter der Peritonealhülle liegt die Ringsmuskel- schicht (Fig. 28 q. m.). Zwischen der Rings- und Längsschicht der Muskeln bemerkt man die Verästelung der grösseren Tra- chealröhren (Fig. 14 ér.), von welchen aus ein feinerer Ast in jede Falte der Wände eindringt (Fig. 14 ?r.,). Es ist hier ein merkwürdiger Unterschied in der relativen Lage der Muskel- schichten in den Wandungen der weiblichen Geschlechtsorgane und in den vasa deferentia zu erwähnen: im Gegensatz zu dem, was wir beimd gesehen haben, besteht die äussere Schicht in den 16) M. Kittary, 1. c., р. 45, Fig. 9. 17) L. Dufour, 1. c., Fig. 26. — 309 — Wandungen der Eïleiter und Eierstöcke aus den Längsmuskeln, und die innere — aus den Ringsmuskeln. Diesen Unterschied kann man vielleicht dadurch erklären, dass die vasa deferentia und ovaria + oviductus nicht homologe Gebilde sind #). Der histo- logische Bau dieser Muskeln ist den übrigen gleich, d. h. jede Schicht besteht aus einzelnen mit plasmatischen kernhaltigen Axencylindern versehenen Fasern. Die Kerne liegen aber in diesen Fasern nicht so dicht an einander gereiht, als in den ge- wöhnlichen Muskelfasern. Bei sehr aufmerksamer Betrachtung konnte ich nicht die Querstreifung an den Fasern der Ovarien und Ovidueten mit der wünschenswerthen Deutlichkeit sehen; in den Wänden des uterus aber, wo der Diameter der Faser grösser ist, sieht man die Querstreifung ziemlich gut (Fig. 26 und 27 rm. und /m.). Die innere Oberfläche der Geschlechtsorgane ist von einem cylinderartigen Epithel, welches aus ziemlich hohen, dicht neben einander stehenden Zellen besteht, ausgekleidet, an deren Basis grosse, ovale mit grossen Chromatinkürnchen versehene Kerne liegen (Fig. 14 ep. und Fig. 16а. f.ep). Unmittelbar unter den Eiern jedoch, welche, wie schon gesagt wurde, sich nur auf der seitlichen äusseren Wand jeder Ovarialröhre entwickeln, besitzt das Epithel einen anderen Bau: es besteht nämlich aus sehr engen und hohen Zellen, welche dabei zum Unterschied von den Zellen des übrigen Epithels sich sehr schwach mit Karmin färben; aus- serdem sind ihre Kerne kleiner und enthalten wenig Chromatin- körner (Fig. 14und 15 0. e., Fig. 16а, 0. e.). Solches Epithel klei- det die ganze eiertragende Seite der Eierstöcke aus und ver- schwindet plötzlich an der Uebergangsstelle der Eierstöcke in die Eileiter, welche mit gewöhnlichem Follicularepithel ausgekleidet sind. Wie es scheint, entwickeln sich die Eier nur aus den Zel- 15) Eine ähnliche Lage der Muskelschichten hat Leydig bei Tetragnatha sp. gefunden. Cf. Е. Leydig. Beiträge zur Kenntniss des Thiereies im unbefruchteten Zustande, р. 303. Spengel’s Zool. Jahrbüch., Abth. f. Anatomie etc., Bd. III, 1889. — 310 — len dieses Epithels, weshalb man es mit Recht als ovogenes Epi- thel bezeichnen könnte 13). Die Metamorphose solcher Zellen in Eier konnte ich nicht Schritt für Schritt verfolgen, weshalb ich mich auch nicht unbedingt entschliesse zu behaupten, dass die Eier gerade aus den Zellen dieses Epithels ihren Anfang nehmen. Die folgenden Thatsachen aber gestatten es mir wenigstens so zu denken: der Kern eines sehr jungen Eies unterscheidet sich fast gar nicht von den Kernen der umgebenden Epithelzellen (Fig. 16 a. ov,.); auch das Plasma solcher Eizellen färbt sich sehr schwach mit Karmin, ebenso wie es für dieselben Epithelzellen gezeigt wurde; endlich liegen unter der Schicht der Epithel- kerne der tunica propria näher, ziemlich zerstreute ähnliche Kerne, welche ich für die heruntergesunkenen Kerne der Ureier halte (Fig. 16 a. ov). Auf den Schnitten sieht man oft ein Ei, welches noch zwischen den Zellen des Epithels liegt (Fig. 16 a. und D. 0%., 0%.). In den folgenden Stadien seiner Entwicklung drückt das Ei vorzugsweise auf die äussere Wand des Eierstockes, in Folge des- sen die Muskelfasern so zu sagen auseinandergehen und die ge- spannte tunica propria die Gestalt einer homogenen Follicularhülle des Eies annimmt. Es ist begreiflich, dass in Folge der Grössen- zunahme des sich entwickelnden Eies die Epithelzellen, von wel- chen das Urei umringt wurde, zur Seite gedrängt werden und auf späteren Stadien der Follieularentwicklung des Eies dasselbe bilden, was von Bertkau 2) als «stylum» benannt wurde; in sol- cher Weise stellt das «stylum» bei Galeodes ein das Ei tragendes Füsschen dar (Fig. 14 und 15 si.). Sein Querdurchmesser ist da- bei bedeutend grösser als der Längsdurchmesser (welcher der 19) Nach den neuesten Untersuchungen von Leydig kann man zweierlei Zel- len in der Epithelschicht der Eierstöcke von Araneina unterscheiden: die eine von denen nennt er «Eikeime oder Ureier», die andere— «Matrixelemente». Die Ureier haben in diesem Falle keinen bestimmten Platz, in Folge dessen sich die Eier fast auf der ganzen Oberfläche der Eierstöcke entwickeln. Cf. Leydig, 1. c., р. 302. 20) Bertkau, 1. с. él — 311 — Längsachse des Körpers parallel ist), wie man es beim Vergleiche der Quer- und Längsschnitte leicht sehen kann. Die Zellen im «stylum» konnte ich auf meinen Präparaten nicht mit Deutlichkeit unterscheiden: es waren nur ein schwam- miges, schwach mit Karmin sich tingirendes Stroma und die in demselben liegenden Kerne zu sehen (Fig. 15 sé.). Die Entwicklung des Eies im Follikel geht, wie es scheint, in folgender Weise vor sich: der erste Schritt in der Veränderung der gewöhnlichen Epithelzelle besteht, wie es scheint, in einem Niedersenken des Kernes zur Basis der Zelle und in einer Con- centration des Plasmas um denselben herum, in Folge dessen die Zelle еше kugelige Gestalt annimmt (Fig. 16 a, 0%,.). In einer solchen Eizelle ist das Plasma etwas heller als in den übrigen Epithelzellen und ihr Kern zeigt zuerst keinen Unterschied von den Kernen der übrigen Epithelzellen. Weitere Veränderungen in der Eizelle bestehen, ausser ihrer Vergrösserung, auch in einer Veränderung der Kernstructur, namentlich in einer Massen- zunahme des Chromatins im Kerne; das Chromatin liegt in dem Kerne in Gestalt grosser Körnchen von unregelmässiger Form, welche ohne merkliche Ordnung zerstreut sind. Auf der Fig. 16а, ov., sieht man eine, wie es scheint, etwas ältere Eizelle: in diesem Falle ist das Plasma in Gestalt eines Netzes angeordnet und in dem Kerne kann man das Achromatinnetz, in dessen Maschen die einzelnen Anhäufungen des Chromatinstoffes liegen, sehen. Nach С. Schneider ?!) besitzen die Eier verschiedener wirbellosen Thiere eine ähnliche Structur des Kernes, und zwar nicht nur in den jüngeren Stadien, wie hier der Fall ist. Auf dieser Entwick- lungsstufe ist die Eizelle noch kein Ei und ihr Kern ist keine Keimblase, da sich sein Bau noch nicht wesentlich vom Baue einer beliebigen Epithelzelle unterscheidet. Nachdem aber der Keim- fleck in dem Kerne der Eizelle erscheint, nimmt das. Urei im 21) С. Schneider. Untersuchungen über die Zelle, р. 179. Claus’s Arbeiten, IX, 1891. Allgemeinen den charakteristischen Bau und die Gestalt eines mit der Keimblase und dem Keimflecke versehenen Eies. Ich konnte nicht die Differenzirung des Keimfleckes aus der ganzen Masse der Chromatinkörnchen verfolgen. Der Keimfleck zeigt sich in der Keimblase ziemlich früh, nämlich noch vor dem Aus- treten des Eies in die Follicularhülle (Fig. 17 nl). Zur Bildung des Keimfleckes wird fast sämmtliches Chromatin der Keimblase verbraucht und desshalb ist diese letztere immer heller als das Eiplasma (welches zu dieser Zeit grobkörnig erscheint und sich mit Karmin intensiv tingirt) gefärbt und auch bedeutend heller als der Keimfleck, welcher sich im Ganzen sehr stark tingirt. Nach der Aussonderung des Keimfleckes bleibt in dem Kerne, resp. Keimblase, noch ein wenig Chromatin zurück, welches sich gewöhnlich an der Peripherie des Keimfleckes anhäuft (Fig. 18— 19). Zu dieser Zeit bemerkt man im Kerne nicht selten radial angeordnete plasmatische Fäden (Fig. 18). Bezüglich des Baues des Keimfleckes muss ich bemerken, dass es keine blosse Chromatin- Anhäufung ist, wie es С. Schneider *) (z. В. bei Ascaris) be- obachtet hatte, sondern eine ganz bestimmte, in Gestalt einer mit einer Hülle und mit feinkörnigem, scharf gefärbtem Inhalte ver- sehenen Kugel auftretende Bildung darstellt. Im Keimflecke sieht man immer, besonders auf den späteren Entwicklungsstadien des Eies, ein helleres Fleckchen in Gestalt einer Vacuole, zuweilen aber auch mehrere solche Fleckchen von geringerer Grösse. Gleich- zeitig mit dem Keimflecke sieht man im Kerne ein rundliches Chromatinfleckchen ohne scharfe Contouren und scheinbar ganz homogen 23); dieses Fleckchen liegt immer in einiger Entfernung von dem Keimflecke (Fig. 21 n. nll.). Mit der Reifung des Eies nimmt das Eiplasma einen immer mehr feinkörnigen Bau an, zugleich wird es von Karmin be- 22) C. Schneider, 1. с. 23) Wie es scheint, ist es nichts anderes, als Leydig’s «Nebenkeimfleck». Leydig, |1. c., р. 304. deutend schwächer gefärbt. Ausserdem treten in ihm Vacuolen— resp. Höhlen auf, und zwar anfangs kleine und nachher sich immer vergrössernde; endlich stellt der Schnitt durch ein solches Ei auf einer bestimmten Stufe der Entwicklung ein folgendes Bild dar: der Kern, welcher anfangs fast im Eicentrum liegt, rückt an das «stylum» heran, und in der Mitte des Eies neben dem Kerne erscheinen eine oder zwei grosse Höhlen, während in der übrigen Eimasse kleinere, mehr oder weniger concentrisch angeordnete Vacuolen von länglicher Form zerstreut sind; dabei vermindert sich ihre Grösse vom Centrum zur Peripherie des Eies hin (Fig. 14 und Fig. 15 f. k.). Bezüglich der Natur dieser Vacuolen bin ich der Meinung, dass es Höhlen sind, welche in frischen Eiern mit einem Konsistenz eines Fettstoffes besitzenden Dotter gefüllt sind; der letztere wird bei der Bearbeitung mit Alcohol aus- gezogen. Ist das Ei sehr jung, so kann man anfangs keine andere Hülle ausser der follicularen (resp. tunica propria) unterscheiden, wenn aber die ersten Fetttröpfchen im Plasma des Eies schon erschienen sind, sieht man eine feine Dotterhülle, welche sich von der Follicularhülle dadurch unterscheidet, dass sie von Karmin garnicht gefärbt wird. Die Dotterhülle kann sich bei der Bearbei- tung des Eies mit Reagentien von der Follicularhülle ablösen, sie bleibt aber immer dicht mit dem Zellplasma des «stylum» ver- schmolzen. Vielleicht spielen diese Verhältnisse eine Rolle in der Ernährung und Befruchtung des Kies. Die ersten Stadien des Auftretens von Dottertheilchen im Eie konnteich nicht untersuchen. Es scheint, dass das ganze Plasma des Eies zur Zeit der Dotterabsonderung eine fast homogene Struktur annimmt °%). In diesem Stadium färbt sich das ganze Plasma des Eies sehr gut. Allein im Plasma der Eier, die schon fast die Hälfte ihrer definitiven Grösse erreicht haben, liegt der Dotter meistens in Form unregelmässiger Massen; in dem Falle 24) In Folge dessen, dass es an Dotterelementen reich wird. — Вы aber, wo das Centrum des Ausscheidens, ich möchte sagen der Krystallisation, des Dotterkernes seitabwärts von der übrigen Masse des Dotters liegt, sieht man, dass der Dotter in Form mehr oder weniger regelrechter hexagonaler Prismen ausgeschieden wird, welche auf den Schnitten als hexagonale und längliche vier- eckige Platten erscheinen. Dieser Zustand ist jedoch nur eine Uebergangsform des Dotters, da in den reifen Eiern fast der sanze Dotter in länglich-ovale Linsen von annähernd gleicher (Grösse zerfällt. | Ein fast reifes Ei stellt im Schnitte folgendes Bild dar: die Keimblase nimmt annähernd dieselbe Lage neben dem «sty- lum» ein; um sie herum liegt grobkörniges Plasma, in welchem, näher zum Kerne hin, ziemlich zerstreute mit Karmin sich nicht färbende Dotterlinsen liegen; an der Peripherie des Eies jedoch liegen dieselben dichter, und die äusserste Schicht stellt noch das frühere homogene Plasma dar, aus dem noch nicht der ganze Dot- ter ausgeschieden ist. Daraus ist ersichtlich, dass der Zerfall der ursprünglichen Dottermasse in Linsen und auch das Ausscheiden des Bildungsplasmas vom Kerne aus zur Peripherie hin vor sich seht. In einem ganz reifen Ее nicht lange vor der Befruchtung ist schon der ganze Dotter in Linsen verwandelt; allein noch in Eiern mit schon gebildetem Keimstreifen kann man inmitten der Dotterlinsen vollkommen regelrechte hexagonale Prismen erblicken. Zwischen den Dotterlinsen sind Leisten von grobkör- nigem Plasma zu bemerken, welche auch an der Peripherie des Eies in einer dünnen Schicht liegen, das sogen. «Keimhautblas- tem» darstellend. | Als auf eine beständig im reifen unbefruchteten Ее anzu- treffende Besonderheit, muss man auf besondere im durchfallen- den Lichte schwarze und deshalb deutlich inmitten der Dotter- linsen bemerkbare Concretionen hinweisen. Diese Concretionen bestehen aus kugelförmigen, mit einander verklebten Gebilden von verschiedener Grösse, welche hauptsächlich in der peripheren Schicht des Plasmas zerstreut sind; einzelne Concretionen jedoch liegen auch in der Mitte des Eies um die Keimblase herum. In den Eiern, in welchen der Keimstreifen schon deutlich ausge- prägt war, konnte ich diese Gebilde nicht finden. Als uterus nenne ich den Abschnitt der Geschlechtsorgane, welcher durch die Vereinigung beider Eileiter gebildet wird und folglich über der Genitalöffnung sich befindet (Fig. 13 «ut. und Fig. 20 и6.). Aus dem uterus führt der ektodermale Theil der Geschlechtsdrüsen, die vagina, zur Genitalöffnung. Das Lumen des uterus hat einen etwas grösseren Durchmesser als das Lumen der Eileiter, ausserdem sind hier auch die Wandungen beträcht- lich verdickt, und dies geschieht hauptsächlich auf Kosten beider Muskelschichten, welche hier, wie schon gesagt, aus dickeren und deutlich quergestreiften Fasern bestehen. Das Epithel des uterus untercheidet sich nicht vom Epithel der schon beschriebenen Abtheilungen der inneren Geschlechtsorgane. An der hinteren Wand des uterus befinden sich zwei ohrenförmige Auswüchse, die schon von Dufour bei @. barbarus beschrieben und auf Fig. 26 in Gestalt zweier Zacken abgebildet worden sind. Auf den Schnitten erscheinen dieselben als Ausstülpungen der Uterus- wände mit stark faltigen Wandungen. Ihr Epithel unterscheidet sich nicht im Wesentlichen vom Epithel des uterus, besteht jedoch aus niedrigeren, oft eine fast flache Form annehmenden Zellen. Ihre physiologische Bedeutung ist mir recht unklar; könnten das nicht Rudimente von Drüsen sein? Am Boden des uterus liegt die innere Oeffnung (Fig. 20 $.) der vagina, die von einer sehr dicken, in Längsfalten angeordneten intima ausgeklei- det ist. Ebenso diek ist die intima auch in den receptacula seminis (Fig. 20 rs. und Fig. 29 in.), welche in den untersten Abschnitt der vagina münden und die Gestalt ziemlich langer, birnförmiger Blasen haben. Sie sind vollständig vom uterus ver- deckt und liegen theils in der Dicke der Wandungen, was auch den Umstand erklärt, warum sie von den früheren Beobachtern unbemerkt geblieben sind. Es ist zweifelhaft ob diese Bläschen wirklich die Rolle von receptacula seminis spielen: ich konnte in — 316 — ihnen kein Sperma finden, und ihr Lumen ist von einer feinkör- nigen, sich schwach färbenden Masse erfüllt. Es ist auch schwer sich vorzustellen, auf welche Weise dorthin die Spermatophoren eindringen könnten, da der Eingang in dieselben sehr eng ist. Ueberhaupt wage ich es diese Gebilde einzig auf Grund ihrer anatomischen Lage receptacula seminis zu nennen, da dieselbe der Lage dieser Organe bei den anderen Arachnoideen analog ist. Erscheinungen der Phagocytose während der Geschlechts- processe bei Galeodes. Im vorliegenden Abschnitte theile ich eine Reihe von Beobach- tungen über eigenartige Erscheinungen von Phagocytose mit, die sich bei den von mir untersuchten Galeodes-Arten während der (Geschlechtsprocesse abspielen. Allein diese Beobachtungen ermög- lichen nicht ein volles Bild der vor sich gehenden Erscheinun- gen zuentwerfen. Der Grund liegt darin, dass das mir zu Gebote stehende Material conservirt und ohne jedes System gesammelt worden war, da man eine Erkenntniss vieler Einzelheiten nur durch das Studium des lebenden Organismus während der gan- zen Zeit seiner Geschlechtsreife erzielen kann. Zur Schilderung der von mir gewonnenen Facta übergehend, werdeich dabei den- selben Weg innehalten, den ich beim Studium und bei der Er- kenntniss der Bedeutung dieser Facta eingeschlagen. In der Einleitung zu meiner Arbeit habe ich jenes Exem- plars von Galeodes ater erwähnt, welches mir ein ziemlich voll- ständiges Bild der Degenerationserscheinungen der Eier während des Hungerns gab. Querschnitte durch den KEierstock dieses Thieres stellen folgendes Bild dar: das Lumen ist erfüllt von freien Zellen, die ich Wanderzellen benennen werde. Diese Zel- len häufen sich besonders an den Wänden des Eierstockes (Fig. 14 wz.) und füllen die Faltenräume aus. Im Lumen, wo diese Zel- len ziemlich locker liegen, haben sie das Aussehen von Kügelchen mit einer in Gestalt einer Membran gehärteten peripheren Plas- NT = maschicht (wahrscheinlich — Folge der Bearbeitung mit Reagen- tien) und einem ziemlich grossen Kerne mit groben Chromatin- körnern (Fig. 31); in den Faltenräumen der Eierstöcke liegen die Wanderzellen sehr eng an einander gedrückt, in Folge dessen sic eine Kubik- oder Polygonalform annehmen. Aufdenselben Schnit- ten ist auch zu sehen, dass der grösste Theil der in ihren Folli- keln liegenden Fier abgestorben ist. Nur die sehr jungen Eier haben die normale Structur des Plasmas und des Kernes. Das Absterben der Eier äussert sich zu allererst in dem Zerstören ihres Keimbläschen: die Membran desselben verliert dabei ihre deutlichen Umrisse und wird wie aufgelöst. Im todten Eie sind die Zerfallprodukte des Keimbläschen in Gestalt von Chromatin- körnern von verschiedener Grösse zerstreut, die aber ihre nor- male granulöse Structur verloren haben. Erst nach dem Tode des Eies dringen die Wanderzellen in dasselbe und fangen an es zu verzehren. Dieser Umstand beweist die Phagocytennatur der Wanderzellen. Auf Fig. 22 ist ein fast ganz zerstörtes Ei, in des- sen Dotterresten Wanderzellen (w. 2.) zerstreut sind, abgebildet; der Dotter hat sich nur in Form isolirter Stücke (dt.) erhalten, der übrige Raum der Dotterhaut ist von einer körnigen, kleine Dotterkerne enthaltenden Masse erfüllt. Zwischen der Dotter- haut und der Follicularhülle sind eingedrungene Wanderzellen (w. 2.) su sehen. In den Eiern, deren Dotter eine compactere Consistenz besitzt, d. h. in den wahrscheinlich reiferen Eiern, beginnen die Wanderzellen das Ei von der Peripherie aus und namentlich zu allererst in der Nähe des Stylum zu verzehren, wahrscheilich durch dasselbe in das Ei eindringend. Nachdem das Ei vernichtet worden ist, bleiben die zusammengeschrumpften Hüllen, nämlich die Follicular- und Dotterhülle, nach, wobei an der Innenseite der letzteren Dotterreste in Gestalt braunrother, tropfenähnlicher, an dieselbe angehefteter Conglomerate (Fig. 22 d. m.) zu bemerken sind. Die gesättigten Wanderzellen treten in die Leibeshöhle heraus und ordnen sich in einer fast ununter- brochenen Schicht an der Peripherie der Geschlechtsorgane und — 318 — in den oberen Schichten deren Wände an (Fig. 24 und 27). Viele solcher gesättigter Wanderzellen sind auch an der Aussenseite der tunica propria in den Falten der Wand anzutreffen, wo sie sich hauptsächlich neben den Tracheen concentriren. Augen- scheinlich sind es Wanderzellen, die aus dem Lumen der (seschlechtsorgane in die Leibeshöhle austreten. Allein auf mei- nen Schnitten kann man im Lumen selbst nur sehr wenige gesät- tigte Wanderzellen sehen: sie scheinen sehr rasch in die Leibes- höhle herauszutreten. Die gesättigten Wanderzellen übertreffen um mehrere Mal ihre ursprüngliche Grösse. In ihrem Inneren ist die homogene oder schwach granulirte, von einer schmalen Schicht Zellenplasmas umgebene Masse des verconsumirten Dotters eingeschlossen; der Kern aber ist an die Peripherie der Zelle zurückgedrängt. Zuweilen bemerkt man in den Wander- zellen mehrere nicht zusammenhängende Stücke der Dottermasse (Fig. 24 w. 2. g. und Fig. 25 иг). Die Verdauung des aufge- nommenen Dotters geschieht auf die Weise, dass die in den Wanderzellen enthaltene Masse eine mehr flockenartige Structur (Fig. 25 c,) annimmt und zerfällt, so dass endlich im Plasma dieser Zellen anstatt der früheren eckigen Dotterstücke stark glänzende Tropfen auftreten. Die hier geschilderte Art von Ei-Degeneration während des Hungerns stellt, wie mir bekannt, den einzigen bis jetzt für die Arthropoden constatirten Fall dar, wo die Rückerstattung an den Organismus der in den Eiern in Form des Dotters angesammel- ten Nahrungsprodukte durch Vermittelung der Phagocyten ge- schieht. In den von Blochmann *) und Heider*f) beschriebenen Fällen von Degeneration der Eier während des Hungerns bei den Insecten, geschieht dieser Process in Form eines einfachen Auf- lösens des Dotters. Es ist unzweifelhaft, dass die oben beschriebe- 25) F. Blochmann, Ueber die Reifung der Eier bei Ameisen. Festschr. d.N. Med. Ver. Heidelberg, 1886. 26) К. Heider, Die Embrionalentwicklung von Hydrophilus piceus L. I. Theil, 1889. — 319 — nen Degenerationserscheinungen direkt auf phagocytäre Processe zurückzuführen sind, die im thierischen Organismus so verbrei- tet sind, und es ist möglich, dass diese Processe eine Modifica- tion des Entzündungsprocesses darstellen, in dem Sinne, wie es Metschnikoff annimmt: die in Folge des Hungerns des Orga- nismus gestorbenen Eier dienen in diesem Falle als Reiz, welcher die Ansammlung der Phagocyten im Gebiete der Genitalorgane hervorruft. Allein, wie die folgende Schilderung zeigen wird, gestaltet sich hier die Sache viel complicirter. Das Vorhanden- sein von Wanderzellen (Phagocyten) im Lumen der Genitalor- gane ist keine zufällige, durch den Tod der Eier hervorgerufene Erscheinung. Ausserdem habe ich keine genügenden Anhalts- punkte dazu, die Wanderzellen für Blutkörperchen anzusehen. jeim Studium des von mir im Kaukasus gesammelten Mate- rials 27) konnte ich mich überzeugen, dass im Lumen und inmit- ten der Gewebe der reifen weiblichen Geschlechtsorgane immer die oben beschriebenen Wanderzellen vorhanden sind. Ihr Bau und ihre Anordnung im Lumen sind dieselben, wie auch im oben beschriebenen Falle, bei Galeodes ater. Weitere Untersuchungen haben gezeigt, dass die Wanderzellen im Lumen des ganzen me- sodermalen Theils der Geschlechtsorgane verbreitet sind; beson- ders viel sind ihrer in den ohrförmigen Auswüchsen des uterus. In die vagina und die receptacula seminis dringen sie nicht ein, und nur in den Falten der dicken chitinösen intima vaginae, nahe dem uterus, kann man einzelne Wanderzellen wahrnehmen. Dabei erweist es sich, dass überall im ganzen Lumen der Geschlechts- organe eine intensive Vermehrung der Wanderzellen vor sich geht: überall sind auf den Schnitten zahlreiche Mitosen. aller Stadien wahrzunehmen. Es theilen sich ausschliesslich die Wan- derzellen, welche längs den Wänden der Genitalien in den Fal- 27) Eines Materials, welches in Bezug auf seine Erhaltung und Conservirung allen Anforderungen der heutigen Wissenschaft an histologisch-anatomische Untersuchungen entspricht. — 320 — ten liegen (Fig. 14 %. z.). Besonders zallreiche Mitosen sind in den ohrenförmigen Auswüchsen des uterus (Fig. 27 m.) zu sehen. Indem wir alle diese Facta zusammenstellen, nämlich: die beständige Anwesenheit von Wanderzellen in den Genitalorga- nen vollkommen gesunder Thiere, die intensive Vermehrung die- ser Zellen im Lumen der Genitalien, indem wir endlich in Be- tracht ziehen, dass die Anwesenheit von Wanderzellen augen- scheinlich von gar keinem Einflusse auf den normalen Gang der follikulären Entwicklung der Eier ist, müssen wir zu dem Schlusse gelangen, dass die Anwesenheit der Wanderzellen in den weiblichen Geschlechtsorganen von Galeodes keine patholo- sische Erscheinung ist; dabei drängt sich von selbst die Frage auf, was für eine Rolle eigentlich die Wanderzellen bei den Ge- schlechtsprocessen des genannten Thieres spielen mögen? Eine Antwort darauf giebt die Untersuchung der Geschlechts- organe der Weibehen nach dem Coitus, wo sie mit Spermatopho- ren angefüllt sind. Querschnitte der Genitalien zeigen in diesem Falle folgendes Bild: die Organe sind stark erweitert, ihr gan- zes Lumen ist mit Spermatozoenhaufen erfüllt, wobei die Haupt- masse derselben an der Wand liegt, welche die Eier trägt; inmit- ten der Spermatozoenhaufen liegen Stücke der zerrissenen Sper- matophorenhülle. Ueberall sind auch Wanderzellen zu sehen (Fig. 23 w. z.), allein unten den Spermatozoen ist ihre Anwe- senheit nur eine zufällige, da ihre Hauptmasse neben den Resten der Spermatophoren concentrirt ist. Sehr gut kann man den ganzen Process der Zerstörung dieser Bruchstücke verfolgen: die Wanderzelle kriecht in den Riss eines Bruchstückes oder heftet sich an dessen Oberfläche, und der benachbarte Theil des Mem- branstoffes der Spermatophoren nimmt unter ihrem Einflusse eine flockige Beschaffenheit an und zerfällt in Stücke, während die einzelnen Theilchen von den Wanderzellen ergriffen werden (Fig. 25 a. b.). Anscheinend besteht die Innenseite der Spermato- phorenmembran aus einem weniger widerstandsfähigen Stoffe, da die Wanderzellen die Hülle der Spermatophoren fast ausschlies- — 321 — slich von dieser Seite aus zu verzehren beginnen. Endlich bleibt von der Hülle nur die äusserste und wahrscheinlich die consis- tenteste Schicht nach, welche aber auch sehr bald in Stücke ` zerfällt und von den Wanderzellen verzehrt wird. Ich hatte nicht die Möglichkeit das folgende Schicksal der Wanderzellen, nach der Zerstörung der Spermatophorenbruchstücke durch die- selben, zu verfolgen. Allein es unterliegt keinem Zweifel, dass die Wanderzellen in die Leibeshöhle treten; solchen Schluss muss man nach der Analogie mit dem früher beschriebenen Degenera- tionsprocess der Eier ziehen; ausserdem scheint es mir logisch aus der ganzen Natur der geschilderten Erscheinung hervorzu- gehen. In Kürze das Gesagte zusammenfassend, sehen wir, dass in den gesunden weiblichen Geschlechtsorganen einiger Galeo- diden normaler Weise freie Zellen vorhanden sind und eine wich- tige physiologische Rolle spielen, wobei diese Zellen amöboide Bewegungen und scharf ausgeprägte phagocytäre Eigenschaften besitzen. Im Allgemeinen kann man sich ihre Thätigkeit in fol- gender Weise vorstellen: zur Zeit der Reife der Eier, d. h. vor Beginn der Paarung (in den Eierstöcken sehr junger Thiere fand ich keine Wanderzellen) dringen in das Lumen der weiblichen Genitalien Wanderzellen (vielleicht Blutkörperchen) ein; hier be- ginnen sie sich noch vor der Copulation der Geschlechter rasch auf kariomitotischem Wege zu theilen. Während des Coitus dringt in die Geschlechtswege des Weibchens eine grosse Menge des in Spermatophoren mit dicker Hülle eingeschlossenen Samens. Die Spermatophoren werden wahrscheinlich durch Contraction der Muskelwände der Eierstöcke zerbröckelt, d. h. im Gegen- satz zu dem, was ich in meiner vorläufigen Mittheilung 3) ausge- sprochen hatte, bin ich jetzt geneigt zu glauben, dass die Wander- zellen keinen direkten Antheil in der Befreiung der Spermato- zoön nehmen. Die beträchtliche Menge des in den Geschlechts- 28) Biologisches Centralblatt, Bd. XII, 1892, № 22, р. 687. H. 5. Е. В. XXVIII: 21 wegen angesammelten ganz unnützen Stoffes in Gestalt der Spermatophorenbruchstücke muss natürlich entfernt werden, und das ist die Pflicht der Wanderzellen. Andererseits dient, selbstverständlich, nicht die ganze grosse Menge Spermatozoen, welche während des Coitus in den uterus gelangen, zur Befruch- tung der Eier und man muss glauben, dass gleichzeitig mit den Hüllen der Spermatophoren auch die überflüssigen Spermato- zoën vernichtet werden. Wenn wir uns nun den Umstand ins Gedächtniss rufen, dass die Entwicklung der Eier von Galeodes in den Eierstöcken vor sich geht und die Jungen fast in reifem Zustande geboren werden, so wird uns sogleich die grosse physio- logische Bedeutung der Wanderzellen verständlich. Indem die- selben die Hüllen der Spermatophoren entfernen, gewähren sie in den Geshlechtsorganen Raum den befruchteten Eiern. Bis jetzt hatte ich die Frage über den Ursprung der Wander- zellen nicht berührt, da sie einer besonderen Erläuterung bedarf. Vielleicht wäre es naturgemäss, die Wanderzellen von Galeodes für Blutkörperchen anzusehen, da die letzteren am meisten aus- gesprochene phagocytäre Eigenschaften besitzen. Ohne die Mög- lichkeit dieser Annahme zu verwerfen, da ich in Folge der Un-- vollkommenheit des mir zu Gebote stehenden Materials ausser Stande war den Ursprung derselben mit genügender Genauigkeit aufzuklären, muss ich jedoch darauf hinweisen, dass phagocytäre Eigenschaften nicht nur die freien Zellen des Blutes, sondern auch Peritonealzellen, Bindgewebszellen und andere Elemente entwickeln können, indem sie zeitweilig eine gewisse Selbststän- digkeit erlangen, nämlich die Fähigkeit amöboide Bewegungen auszuführen und fremde Körper in sich aufzunehmen erhalten. Dieser Umstand zwingt uns mit grosser Vorsicht an die Frage über den Ursprung der Wanderzellen heranzutreten. Auf Grund einiger meiner Präparate kann man einen genetischen Zusammen- hang der Wanderzellen mit den Zellen der Peritonealschicht der Genitalien annehmen. An betreffender Stelle dieser Arbeit wurde die Peritonealhülle als aus rundlichen Zellen mit körnigem Plasma — 323 — bestehend beschrieben, welche in Gestalt einer ungleichmässigen Schicht an der Oberfläche der Geschlechtsorgane liegen. Fig. 26 zeigt uns einen Theil der Wand aus der Gegend des uterus im Sagittalschnitte, auf welchem ein Theil des Epithels der ohrför- migen Auswüchse *), eine Schicht von Längs- und Kreismus- kulatur und eine aus einer ungleichmässigen Schicht von Zellen bestehende Peritonealhülle zu sehen sind. Inmitten der Muskel- ‚ fasern sind auch freie Zellen zu bemerken, welche sich durch nichts von den im Lumen der Genitalien sich befindenden Wander- zellen (w. z.), unterscheiden. Andererseits weisen die Zellen der Peritonealhülle (р. 2.) eine auffallende Aehnlichkeit mit den letz- teren auf, so dass sich von selbst der Gedanke aufdrängt, ob nicht die Zellen der Peritonealhülle und die im Lumen und im Gewebe der Wandungen der Genitalien anzutreffenden Wander- zellen ein und denselben Ursprung haben könnten? Der auf Fig. 27 dargestellte Schnitt bekräftigt noch mehr diesen Gedanken: die Peritonealzellen sind hier riesig gross, als wenn sie sich .voll- gefressen hätten. In den Zellen (w. z,) sind sogar Stücke irgend eines homogenen, anscheinend noch nicht verdauten Stoffes zu sehen. Ganz ebensolche Zellen sind auch in den Muskelschichten zu sehen. Allein zu gleicher Zeit mit solchen sich vollgefressenen Zellen sind auch gewöhnliche Wanderzellen, wie inmitten der Gewebe, so auch von aussen (w. 2.) zu bemerken. So scheint mir denn die Annahme sehr wahrscheinlich, dass die Wanderzellen, welche man im Lumen der Genitalien vorfindet, nichts Anderes sind, als die Zellen, welche anfangs an der Peri- pherie der Geschlechtsdrüsen in Gestalt einer Peritonealschicht gelegen haben. Andererseits hat auch die Peritonealschicht nicht den Charakter eines zusammenhängenden selbstständigen Gewe- bes 30); sie stellt eine Schicht einzelner, gleichsam auf die 29) Im Lumen derselben befinden sich Wanderzellen. 30) Die Peritonealschicht des Darmes und der anderen Organe weist einen selbstständigeren histologischen Charakter auf. Ch — 324 — Oberfläche der Geschlechtsorgane sich niedergesetzter Zellen dar. Einen morphologischen Unterschied zwischen den Blutkörperchen und den Wanderzellen konnte ich nicht wahrnehmen. Indem man nun alle angeführten Daten zusammenfasst, ist doch die Annahme möglich, dass in den geschilderten Processen die Blutkörperchen eine Rolle spielen, indem sie ins Innere der Geschlechtsorgane eindringen und in diesem Falle in Gestalt von Phagocyten auf- treten, die wir Wanderzellen benannten. In jedem Falle wage ich. es nicht auf Grund meiner Untersuchungen zu einem endgültigen Schlusse über den Ursprung der Wanderzellen zu gelangen. Erklärung der Abbildungen. Textfigur 1 (Seite 294). Chitingerippe des ersten Bauchrin- ges: g. s.—Genitalspalte, ор. — Genitaldeckelchen, m. — zwei Paar Sehnenbündel, er.— zwei vertiefte, zur Insertion der Längsmuskeln dienende Felder. Textfigur 2 (Seite 295). Geschlechtsorgane eines jungen Thie- res (5): v. 4. — уаза deferentia, ut. m. — uterus masculinus, g. ab. — ganglion abdominale, m. (. — musculi abdominales longio- res, m. br. — musculi abdominales breviores, m. а. — zwei Paar Muskeln, welche zur Bewegung der Genitaldeckelchen dienen. Textfigur 3 (Seite 296). Muskulatur des ersten Bauchringes: ml — ml, — musculi abdominales longiores des ersten Bauch- ringes bei einem erwachsenen Thiere; übriges wie in vorherge- henden Figuren. Textfigur 4 (Seite 306). Geschlechtsorgane eines jungen Thie- res ($): ovr. — Eierstöcke, ovd. — Eileiter, ui. — uterus. Tafel IV und V. as. — Trachealauswüchse. C. (C1, C2, C3). —vollgefressene Wanderzel- at. v. — atrium. en. aur. — ohrförmige Anhänge. ch. — Höhle einer spermatogenen Plas- с. — Köpfchen der Spermatozoen. mamasse. — 325 — dm. — Dotterreste. dt. — dorsale Trachealröhre. dt. m. — Dottermasse. 4х. 1. $. — die rechte laterale Tracheal- röhre. ep. — Epithel. ep. f. — Follicularepithel. f.-+ dm. — Follicular- und Dottermem- bran. f. Е. — Fettklumpen. fm. — Follicularmembran. gl. acc. — glandulae accessoriae. gl. acin. — glandulae acinosae. in. — intima. int. — intestinum. k. m. — Mitosen. k. w. z. — kugeliger Wanderzellen. k. z. — Mitosen. 1.; 14. — lumen. Im. — Längsmuskulatur. m. — Muskelfaser. m. br.— musculi abdominales brevio- res. m. 1. — musculi abdominales longiores. nl. — nucleus. Klumpen der nil. — nucleolus. п. nll. — Nebenkeimfleck. 0. ep. — das ovogene Epithel. 0%. (0v,, 0%, 0d5.) — Junge Eier. ovr. — Eierstock. D. 2.4 р. 2. s.— Peritonealzellen. r. m. — Ringsmuskulatur. г. 5. — receptacula seminis. г. v. d.—rami vasorum deferentium. s. — Secret. 5. 1. t. — die linke laterale Tracheal- röhre. sp. m. — spermatogene Plasmamasse. st. — stylum. s. 2. — Spermatozoen. tes. — Hoden. $. pr. — tunica propria. tr. — Trachealröhre. ut. — uterus. ut. m. — uterus masculinus. v. — vagina. v. def.; v. def. ut. — Samenleiter. v. pl. — Eiplasma. w. 2. — Wanderzellen. w. 21. — vollgefressene Wanderzellen. w. 2. 9. — dieselben. Fig. 1.— Galeodes araneoides Pall. Männliche Geschlechts- organe (deren linker Genitalschlauch entfernt ist). Fig. 2 und 3. Querschnitte durch die Hoden. Fig. 4 a. — Längsschnitt durch die Hoden; b.—die sperma- togene Plasmamasse mit der inneren Höhle und den radial angeordneten Kernen. Fig. 5.— Längsschnitt durch ein Spermatophor. Fig. 6. — Querschnitt durch die Spermatophoren bildende Abtheilung der Hoden. Fig. 7.—Schematischer Querschnitt durch uterus masculinus. Fig. 8. — Schnitt von glandulae acinosae. Fig. 9. — Schnitt von glandulae accessoriae. Fig. 10. — Querschnitt durch uterus masculinus eines jun- gen Thieres. Fig. 11.— Querschnitt durch die vasa deferentia desselben Thieres. Fig. 12. — Gruppe der Spermatophoren. Fig. 13. — Galeodes ater Bir. Weibliche Geschlechtsorgane. — 326 — Fig. 14. — Querschnitt durch das Ovarium. Fig. 15. — Längsschnitt durch dasselbe. Fig. 16 а. — Querschnitt durch die ovogene Schicht des Eierstockes. b. — Dasselbe. Fig. 17. — Dasselbe. Fig. 18.— Ein junges Ei. Fig. 19. — Dasselbe. Fig. 20. — Querschnitt durch den uterus eines Weibchens. Fig. 21. — Schnitt durch ein fast reifes Ei. Fig. 22. — Querschnitt durch ein Ei im Processe des Auf- fressens durch die Wanderzellen begriffen. (Galeodes ater Bir.). Fig. 23. — Querschnitt durch das Ovarium (nach dem Coitus); sp. — Spermatozoen, — Bruchstücke der Spermatophorenhülle, w. 2. — Wanderzellen. Fig. 24. — Tangentialschnitt durch die Eierstöcke (eine oberflächliche Schicht). Fig. 25.— Die einzelnen vollgefressenen Wanderzellen. Fig. 26. — Längsschnitt durch die ohrförmigen Anhänge. Fig. 27. — Querschnitt durch dieselben. Fig. 28. — Querschnitt durch die Eileiter. Fig. 29. — Querschnitt durch receptacula seminis. Fig. 30. — Querschnitt der einzelnen Muskelfasern. Fig. 31. — Wanderzellen von verschiedener Form. — > — Lith W Glöwezewski Varsoviae. Ц u м а у EEE Te ER N 9 ST RE N à № а N 4 Pe 14 #r. LEEREN CV er) LRU et hier * EU. Е мии пи an = $1 3 RE CREER ee) tt x am ; г < ve e NER 2 4‘ ie 0 109 %e te Lee x se 90 907 an Lith W Göwezewski Varsovıae BR L'ETAT RE Уч г. к > u fa “A er > р +. к ее ra) ri si Im. Î zii Це Lith W Glöwezewski Varsoviae 1 ы [ "hu Fr | № я LA И м а. | | 4 * ex: | beitrag zur Raubwespenfauna Turkmeniens, Von Dr, №. Morsmwvits. Apterogyna Mlokosovitzi Radoszk. Diese bis jetzt nur aus Caucasien bekannte Art ist von Po- meranzev bei Hodsha-kala gesammelt worden, Bei dem transcaspischen Männchen ist der schwarze Kopf sehr dicht und lang greis behaart, die Wangen fast so lang wie breit, die Schläfen schmal, die Netzaugen halbkugelförmig, ziem- lich gross, die Ocellen sehr klein und unter der diehten Behaarung versteckt. Die einfach zugespitzten Mandibeln sind heller oder dunkler rostroth, die Kiefer- und Lippentaster heller gefärbt. An den lühlern, welche länger als der Kopf und "Thorax zusam- men genommen sind, ist der dunkel pechbraune Schaft stark ver- dickt, lang greis behaart, die Geissel hell zinnoberroth gefärbt; das erste Glied derselben ist sehr kurz, die folgenden sehr lang gestreckt und ist namentlich das dritte um die Hälfte länger als der Kopf; nach dem Ende hin werden die Geisselglieder allmählich kürzer und dünner, das letzte zugespitzt. Der schwarze Brustkorb ist gleichfalls lang und sehr dicht greis behaart, die Contouren des Ponotum sind daher undeutlich wahrzunehmen, Das Dorsu- — 328 — lum ist sehr grob und ziemlich dicht punktirt, die glatten Zwischen- räume der Punkte meist schmäler als diese, mit zwei Längsein- drücken, welche nach dem vorderen Rande zu divergiren, versehen. Die Seiten der Vorder- und Mittelbrust sind dicht und grob netzartig punktirt-gerunzelt, der hintere Abschnitt der ersteren quer gestreift. Das stark gewölbte Schildchen ist eben so grob, aber dichter als das Dorsulum punktirt. Das Metanotum ist sehr schmal, die glänzenden Metapleuren undeutlich gestreift. Das Mittelsegment ist überall dicht und grob netzartig punktirt-ge- runzelt. Die glänzenden glatten Flügelschuppen sind rothbraun gefärbt. Die Flügel sind, intensiver mitten am vorderen Rande, gelblich getrübt, das Randmal pechroth, die Adern heller gefärbt. Am schwarzen Hinterleibe ist der Endhaken hell braunroth, die Behaarung ziemlich dünn und greis; die beiden vorderen Seg- mente sind mitten am Endrande mit einem weissen Haarbusche besetzt, die folgenden am Endrande mit einer aus langen weissli- chen Haaren zusammengesetzten Franze umgeben. Die Dorsal- platten der 3 vorderen Hinterleibsringe sind dicht und grob punk- tirt, die Punktzwischenräume auf dem ersten kaum runzelig er- haben; auf dem zweiten, noch deutlicher aber auf dem dritten, der _ Länge nach gestreift; die Ventralplatten derselben sind punktirt, die erste am feinsten und dichtesten, die dritte am spärlichsten und ist hier das hintere Drittel zum Theil ganz glatt. Das 3.—6. Segment ist sowohl oben wie auch unten bis auf die haartragen- den Punkte des Endrandes glatt. Der 7-te Ventralring zeigt bei- derseits einen rundlichen, aus braunem Filze bestehenden Flecken. Die Beine sind dunkel pechbraun, die Tarsen braunroth, lang greis behaart, die Schienensporen der Mittel- und Hinterbeine weiss und deutlich gesägt; die Klauen sind am Grunde bezahnt. 10—11 mm. lang. Myrmosa minuta nov. sp. Nigro-picea, nitida, mandibulis, thorace femoribusque ferru- gineis, antennis, tibüs tarrsisque flavescentibus; abdominis seg- — 329 — mentis omnibus subtilissime aequaliter punctulatis margine apicali rufo-piceis; ocellis nullis. Ф 3 mm. Hodsha-kala. Pomeranzev collegit. Ocellen fehlen diesem Weibchen, dessen Kopf oben schwarz- braun, unten rostroth gefärbt, lebhaft glänzend, sehr spärlich hell behaart und fein ziemlich zerstreut punktirt ist. Die hell rostro- then Mandibeln zeigen innen oberhalb der scharfen Spitze 2 kleine Zähnchen. Die rothgelben Fühler haben kurze Geis- selglieder, deren mittlere kaum länger als breit sind. Die Netz- augen sind fast kreisrund, Wangen entwickelt. Thorax und Mittelsegment rostroth, oben deutlich, an den Seiten obsolet punktirt; letzteres mit ein wenig schräg abgstutzter hinterer Wand. Der Hinterleib ist pechschwarz, der Endrand der Seg- mente pechroth gefärbt, überall sehr fein und spärlich punktirt, greis behaart. Die erste Ventralplatte ist eben, die zweite am Grunde mit schwachem Quereindrucke. M. melanocephala Fabr. ähnlich; diese ist aber grösser, hat Ocellen, einen dicht behaarten, gröber und gedrängter punktirten Kopf; der obere Rand des Mittelsegmentes zeigt dornartig vor- tretende Körnchen, das erste Abdominalsegment ist gröber als die folgenden punktirt, jederseits mit einem Zähnchen versehen, etc. Meria Timurella Saussure. Fedtsch. Reise n. Turkest., V, Scoliidae, p. 40. Diese Art ist ein Nachtthier, was schon die grossen Ocellen andeuten, und variirt in der Zeichnung. — Die von Glasunow bei Sulfagar gesammelten Individuen haben orangerothe Fühler und es ist nur der Schaft hinten schwarz, vorn weisslichgelb ge- färbt; dieselben sind etwa so lang wie der Kopf und Thorax zu- sammen genommen; der Schaft erscheint fast kugelförmig, der Pedicellus sehr kurz; das dritte Glied ist ein wenig kürzer als der Schaft und 1’/, mal so lang als mitten breit; die folgenden sind fast doppelt so lang als jenes. Die Beine, namentlich das dritte Paar, sind zuweilen vollständig blass gefärbt. Der mitten am — 330 — bogenförmigen Endrande mit 2 Zähnchen bewehrte Clypeus ist hier eben so wie die Mandibeln haufig blass rostroth gefärbt; derselbe ist um die Hälfte breiter als lang, mit hochgewölbter Scheibe. Meria sculpturata F. Moraw. Ног. Soc. Ent. Ross. XXII, р. 299: 4. Varietas: abdomine fusco-brunneo-colorato, segmentis mar- gine depresso pallidiore. Bei Sulfagar von Glasunow gesammelt. Meria rugosa nov. sp. Nigra, albido-pilosa, geniculis posterioribus pallidis, calcaribus albis; oculis margine interno fere integris, ocellis minutis; pro- noto margine antico elevato; mesopleuris cum pectore densissime crasse punctatis, dorsulo, scutello segmentoque mediano rugosis; alis hyalinis, carpo venisque piceis, cellulis cubitalibus magnitu- dine subaequalibus, radiali lanceolato-acuminata; abdominis seg- mentis dorsalibus nitidis crasse punctatis, ultimo bispinoso, spinis brevibus, ventralibus primo fortiter rugoso, secundo crasse punc- tato. а 9 mm. Nerduali. Glasunow collegit. Bei diesem Männchen sind die Netzaugen innen sehr schwach bogig ausgerandet, die Ocellen klein, die hinteren von einander fast eben so weit wie von jenen entfernt. Die Stirn ist gerunzelt, der Scheitel sehr dicht, das Hinterhaupt und die Schläfen, welche glänzend sind, sparsam punktirt. Der Clypeus ist doppelt so breit als hoch, dicht punktirt. Der weissbehaarte Fühlerschaft ist etwa um die Hälfte länger als breit, der Pedicellus kaum zu sehen; das zweite Geisselglied ist kürzer als der Schaft und auch kürzer als das folgende, welches doppelt so lang als breit ist. Die Füh- lerglieder werden nach der Spitze zu allmählich dicker. Das — 331 — greis behaarte, sehr dicht punktirte Pronotum hat einen scharfen aufgerichteten Vorderrand, dessen Seiten dicht gerunzelt und matt sind, die vordere Fläche aber glatt und glänzend ist. Das Dorsulum ist sehr grob punktirt, ausserdem beiderseits in weiter Ausdehnung sehr grob gerunzelt. Eben so ist auch das Schildchen sculptirt. Das Hinterschildchen ist äusserst dicht fein gerunzelt. Die Mesopleuren und die Brust sind sehr dicht grob punktirt, die matten Metapleuren dicht quer gestreift. Das dünn weiss behaarte Mittelsegment ist sehr dicht und grob gerunzelt, matt, die hintere Wand eingedrückt und quer gestreift. Die Flügel- schuppen sind glatt und glänzend. Die klaren Flügel sind pechschwarz geadert. Das Randmal erscheint etwa doppelt so lang als breit. Die scharf lancettförmig zugespitzte Radialzelle ist 5 mal so lang als mitten breit, die dritte Cubitalzelle etwas überragend; diese ist in der Grösse von den beiden anderen kaum verschieden; die zweite nimmt die erste rücklaufende Vene in der Mitte, die dritte die zweite rücklaufende Ader zwischen Mitte und innerem Winkel des unteren Randes auf. Die glän- zenden Dorsalplatten sind grob und dicht punktirt; das erste Segment ist sehr kurz gestielt, hochgewölbt und wie die folgen- den breiter als lang, das letzte in 2 sehr kurze Stacheln auslau- fend. Die erste Ventralplatte ist sehr grob gerunzelt, die zweite grob, die übrigen fein punktirt. An den schwarzen Beinen sind die Kniee in sehr geringer Ausdehnung weisslich, auch die Basis am Metatarsus des dritten Paares trübeweiss gefärbt. Zunächst M. brevicauda Е. Mor. verwandt; bei dieser Art ist aber der Vorderrand des Pronotum nicht aufgerichtet, Dorsu- lum, Schildchen und Hinterschildchen glänzend, sehr fein und sparsam punktirt; das Randmal ist 3 mal so lang als breit, der Hinterleib ist nebst den beiden vorderen Ventralplatten fein punktirt, etc.— Von M. tripunctata Rossi unterscheidet sich rugosa schon durch die innen nicht ausgeschnittenen Augen, den nicht membranösen hinteren Saum des Pronotum, die nach der Spitze zu dickeren Fühlerglieder, etc. — 332 — Meria ciliata nov. sp. Nigra, nitida, pallido-variegata, antennis ferrugineis, scapo nigro brevi articulo tertio haud longiore; oculis vix emarginatis, ocellis minutis; pronoto margine antico elevato, postico fere mem- branaceo; dorsulo scutelloque crasse minus crebre punctatis; seg- mento mediano dense rugoso; alis hyalinis, carpo piceo-testaceo, cellula radiali acuminata latitudine duplo longiore, cubitali tertia secunda minore; abdominis segmentis dorsalibus subtilissime punctatis, primo breviter petiolato cum reliquis longitudine latiore, ultimo bispinoso, ventralibus antico subtiliter punctato, reliquis margine apicali densissime albo-ciliatis, fortiter, praecipue se- cundo, punctatis. & 7 mm. Nerduali. Glasunow collegit. Bei dieser Art ist der Kopf überall glänzend, fein, auch die Stirn zerstreut punktirt, einfarbig schwarz, dünn weiss behaart. Die nach unten zu convergirenden Netzaugen sind innen kaum ausgerandet. Von den kleinen Ocellen sind die hinteren von einander weniger weit als vom Augenrande entfernt. Der fast glatte, glänzende Clypeus ist breiter als hoch, der Endrand mit- ten kaum ausgeschnitten. Die mit rostrother Spitze versehenen selben Mandibeln stossen an den Augenrand. Der Fühlerschaft ist schwarz und nur wenig länger als breit; die rostrothe Geissel ist nach der Spitze zu kaum verdickt, deren zweites Glied erscheint um die Hälfte länger als breit und ist kürzer als die folgenden. Das glänzende Pronotum hat einen membranös durch- scheinenden hinteren Rand, vor diesem eine mitten unterbrochene gelbe Binde und einen aufgerichteten Vorderrand, dessen Seiten- ecken fast rechtwinkelig erscheinen. Dorsulum, Schildehen, Hin- terchildchen und Mesopleuren glänzend, ziemlich sparsam punk- tirt; Metapleuren quergestreift. Das Mittelsegment ist überall sehr dicht fein gerunzelt, die eingedrückte hintere Wand ausser- dem quer gestreift, spärlich weiss behaart, matt. Die glänzenden Tegulae sind gelb mit braunem Scheibenflecke. Die glashellen AT НЫ Flügel haben ein röthlichbraunes Randmal, welches etwa 2 mal so lang als breit ist, und pechbraune Adern. Die Radialzelle ist zugespitzt, nur doppelt so lang als mitten breit, die dritte Cubi- talzelle nur wenig überragend; diese ist kleiner als die mittlere und nimmt die zweite rücklaufende Ader zwischen Mitte und innerem Winkel auf. Der glänzende Hinterleib ist sehr fein und spärlich punktirt, alle Segmente breiter als lang, das erste sehr kurz gestielt, hochgewölbt, 2.—6. am Endrande mit einer schma- len gelben Binde eingefasst, das letzte in 2 Zinken auslaufend. Auffallend sind an der 2-ten bis 6-ten Ventralplatte die am End- rande stehenden, aus sehr dichten kurzen steifen weissen Cilien- haaren zusammengesetzten Binden. Die erste Ventralplatte hat eine gewölbte Scheibe und ist sehr dicht, die übrigen sind gröber und sehr zerstreut punktirt. Die Beine sind schwarz, die Schienen und Tarsen gelb gefärbt, jene innen bräunlich gestreift. In der Körpergestalt und im Baue des Pronotum ähnlich M. tripunctata Rossi, bei welcher aber die Augen innen deutlich ausgerandet, die Radialzelle 3 mal so lang als mitten breit, die dritte Cubitalzelle etwas grösser als die zweite ist und deren Ventralplatten keine Cilienbinden haben. Sapyga pulcherrima nov. sp. Genis angustis; nigra, flavo rufoque multipicta, antennis arti- culis intermedüs fere quadratis aurantiacis, tertio quarto paulo longiore; pronoto angulis lateralibus rotundatis; tegulis crebre punctatis; alis piceo-venosis, vena transversa ordinaria intersti- tiali; abdominis segmentis omnibus aequaliter creberrime puncta- tis. Ф 11 mm. Charki. Glasunow collegit. Die Wangen dieser Art sind schmal, etwa 3 mal so breit als hoch, matt. Die schwarzen Mandibeln sind fein punktirt, innen dreizähnig. Der schwarze Kopf ist sehr dicht punktirt-gerunzelt, matt, der innere Orbitalrand sehr breit gelb eingefasst; die Stirn ist oberhalb der Fühlereinlenkung mit einer grossen, oben fast halbkreisförmig zugerundeten Makel geschmückt; hinter einem jeden Netzauge sind 2 kleinere gelbe Längswische, von denen der eine in der Nähe des oberen, der andere am unteren Abschnitte steht, vorhanden. Der fein und dicht punktirt-gerunzelte Clypeus ist fast vollständig gelb gefärbt, indem nur der freie, mitten mit 2 kleinen Zähnen versehene Rand schmal schwarz gesäumt ist. Bei einem Exemplare fehlen die Makeln an der hin- teren Orbita und bei diesem ist auch der Clypeus nur am Grunde mit einer sehr breiten bogenförmigen gelben Binde geziert. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netz- augen entfernt. Die Fühler sind schwarz, der Schaft vorn an der Spitze roth gefleckt, die mittleren Glieder orangefarben, das dritte etwas kürzer als der Schaft, etwa 2°, mal so lang als an der Spitze breit und ein wenig länger als das folgende; die Glieder S—11 sind quadratisch. Der Brustkorb ist schwarz, ziemlich grob und dicht punktirt. Am Pronotum ist der hintere Rand sowohl wie auch der vordere breit gelb eingefasst, die Vor- derrandbinde aber mitten unterbrochen; die Seitenecken sind fast abgerundet. Dorsulum, Schildchen und Mesopleuren dicht punk- tirt, schwach glänzend; letztere sind wie auch das Hinterschild- chen jederseits mit einer grossen gelben Makel geziert. Die Metapleuren sind feiner und dichter punktirt, matt. Das Mittel- segment ist fein und sehr dicht punktirt-gerunzelt, matt und zeigt jederseits eine grosse gelbe Makel. Die dicht punktirten Flügelschuppen sind bräunlich gefärbt. Die Flügel sind hellbraun getrübt, Randmal und Adern dunkelpechbraun. Die Dorsalplat- ten der Abdominalsegmente sind gleichmässig dicht und deutlich punktirt, die 5 vorderen mit einer sehr breiten, mitten schmal unterbrochenen gelben Binde geschmückt, die erste und zweite mit bald mehr, bald weniger weit ausgebreiteter rother Färbung; die sechste ist fast vollständig gelb gefärbt. Von den Ventral- platten sind alle, mit Ausnahme der lezten und ersten, jeder- seits mit einer grossen gelben Makel gezeichnet, die zweite in weiter Ausdehnung roth gefärbt. An den Beinen sind die vorder- sten Hüften schwarz, die übrigen innen rothbraun, die Trochan- teren mehr oder weniger pechbraun, die Schenkel hell rostroth, die Schienen nebst Sporen und Tarsen gelb gefärbt; letztere mit röthlichen Endgliedern. S. Glasunovi Е. Mor. ähnlich; letztere ist aber etwas grösser, hat längere Fühler, deren drittes und viertes Glied gleich lang sind; auch erscheinen die folgenden Geisselglieder nicht quadra- tisch, sondern es sind dieselben deutlich länger als breit; ausser- dem sind die gelben Binden der mittleren Abdominalsegmente nicht unterbrochen, das Pronotum anders gezeichnet, etc. Fedtschenkia indigotea Radoszk. Ног. Soc. Ent. Ross. ХХ, р. 45: G. Die Beschreibung dieser Art kann ich nach der mir vom Autor ohne Angabe des Fundortes zur Ansicht geschickten Type vervollständigen. Das Männchen ist schwarz, glänzend, mit dunkel violettem Mittelsegmente und Hinterleibe und grauweissem Gesichte. Die Mandibeln sind scharf zugespitzt. Clypeus höher als breit, sehr fein und sehr dicht punktirt, weisslich gefärbt und sehr dicht weiss behaart. Das glänzende Stirnschildchen ist kaum punktirt, gelblichweiss. Der innere Orbitalrand ist fast bis zur Höhe des vorderen Nebenauges weiss eingefasst, auch dicht greis behaart. Der Kopf ist grob und nicht besonders dicht punktirt. Die Ocellen stehen dicht beisammen; die hinteren sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt; diese convergiren nach unten zu und stossen auf die Basis der Mandibeln. Die schwarzen Fühler sind verhältnissmässig dick, der Schaft kürzer als das dritte Glied; dieses ist etwa 4 mal so lang als der Pedicellus und reichlich doppelt so laug als breit; die folgenden Glieder sind an Länge kaum verschieden. Der Prothorax ist oben gröber, die Seiten feiner und dichter punktirt, hinten bogenförmig. Das Dor- sulum ist sehr grob und sparsam punktirt, mit scharf ausgepräg- ten Parapsidenfurchen, welche den Vorderrand erreichen und — 336 — von einander eben so weit als vom Seitenrande entfernt sind, versehen. Das Schildehen ist eben so grob und noch sparsamer als das Dorsulum punktirt, gewölbt, der mittlere Theil desselben fast länger als breit. Das Metanotum ist mitten sparsam, beider- seits feiner und dichter punktirt. Die Mesopleuren sind fein und sehr dicht, die lebhaft glänzenden Metapleuren sehr fein und zerstreut punktirt. Das dunkel violettblaue Mittelsegment ist sehr dicht und fein runzelig punktirt, ein breiter Längsstreifen mitten am hinteren Rande und der untere Theil der Seiten fast glatt und glänzend. Die sparsam punktirten Flügelschuppen, die Adern und das Randmal der dunkelbraunen, violet schim- mernden Flügel schwarz. Die Radialzelle ist etwa 3 mal so lang als mitten breit und überragt nur wenig die dritte Cubitalzelle. Auch die Hinterflügel sind dunkelbraun, am Grunde aber voll- kommen glashell gefärbt. Der Hinterleib ist dicht punktirt, das erste Segment mit glattem Endsaume. Die Beine sind schwarz, dunkel behaart, die Klauen am Grunde mit einem Zähnchen bewehrt. 15 mm. Tiphia femorata Fabr. Syst. Piez, р. 232. 1. — Thomson. Hym. Scandin., Ш, р. 124. Diese weit verbreitete Art ist bei Charki von Glasunow und bei Cheirabad von Varenzow zugleich mit der Varietät sarep- tana Tourn. gesammelt worden. Scolia infuscata Klug. Symbol. phys., III, tab. 26, fig. 11—12.— Discolia infuscata, Saussure et Sichel. Catal. spec. gen. Scolia, p. 74. Bei Repetek von A. von Semenow gesammelt. Ferreola thoracica Rossi. Mant. Ins. App., p. 118; tab. III, fig. F. Bei Nerduali von Glasunow gesammelt. PCM Ferreola manticata Pallas. It. I. App., р. 473: Sphex. Die ganz schwarz gefärbte Varietät wurde von Glasunow bei Nerduali gesammelt. Pompilus samariensis Pallas. It. I. App., p. 473: Sphex. Bei Kukulab von König gefunden. Pompilus quadripunctatus Fabr. Pepsis quadripunctatus Fabricius. Syst. Piez., p. 215. 39. Bei Tedshen von Glasunow gesammelt. Pompilus cingulatus Rossi. Sphex cingulata Rossi. Fauna Etrusc. II, р. 98. 818: 4. Bei Tschai-usman von Glasunow gefunden. Pompilus plumbeus Fabr. Ent. Syst. II, p. 220. 82. Bei Serax von Glasunow gesammelt. Pompilus chalybeatus Schiödte. Thomson, Hym. Scand., III, p. 146. Bei Tschikischljar von Pomeranzev gesammelt. Pompilus dubius van der-Linden. Obs., I, p. 41. — Aporus dubius Dahlbom. Hym. Eur., I, p. 37. Varietas feminae: abdominis segmentis tribus anticis, fe- moribus apice tibiisque posticis ferrugineis. Bei Tschikischljar von Pomeranzev gesammelt. Pompilus testaceus Radoszk. Aporus testaceus Radoszkowsky in Fedtsch. Reise n. Turkest. Sphegidae, p. 11; tab. VI, fig. 5: & Femina: Nigra, abdomine pedibusque rufo-testaceis, man- dibulis, labro, antennarum scapo et pedicello, puncto orbitae inter- Н. 5. Е, В. ХХУШ. 22 — 338 — nae superioris, fascia antica pronoti calcaribusque flavescentibus; oculis parallelis, genis angustissimis, clypeo altitudine plus quam duplo latiore apice rufescenti; facie, temporibus, thorace subtus cum segmento mediano toto, coxis trochanteribusque densissime argenteo-tomentosis; antennarum flagello piceo, articulo secundo tertio longiore; pronoto postice angulatim emarginato; alis hyalinis rufo-piceo-venosis, anticis apice late infumatis, cellula radiali cubitali duplo angustiore, vena transversa ordinaria fere intersti- tiali, posticis cellula anali ante originem venae cubitalis termi- nata; tarsis apice infuscatis, unguiculis inermibus. 10 mm. Bei Repetek von A. von Semenow gefunden. Salius semicastaneus nov. Sp. Niger, fere opacus, capite thoraceque supra castaneis; anten- nis, femoribus apice, tibiis tarsisque ferrugineis; pronoto magno longitudine paulo latiore, antice abrupte declivi; metapleuris su- perne transversim striatis; segmento mediano elongato postice rugoso; alis flavis apice fumatis, testaceo-venosis, posticis cellula anali ante originem venae cubitalis terminata; abdominis seg- mento ventrali sexto apice profunde emarginato. 3 17 mm. Dus-olum. Pomeranzev collegit. Diese grosse Art ist 5. sexpunctatus Fabr. ähnlich gebaut. — Der Kopf ist im Verhältniss zum Thorax sehr klein, hell ka- stanienbraun gefärbt, mit geschwärzter Stirn. Die hinteren Ocellen sind von einander fast eben so weit als vom Augenrande entfernt. Die Netzaugen verlaufen mit einander fast parallel, sind aber oberhalb der Mitte sehr schwach ausgebuchtet. Wan- gen sind nicht entwickelt. Der stark gewölbte Clypeus ist etwas heller, fast gelbbraun gefärbt, mit gerade abgestutztem Endrande, etwa 21/, mal so breit als hoch. Die sehr schmale Oberlippe ist gleichfalls bräunlichgelb gefärbt. Mandibeln schwarz mit gelb- licher Spitze und fein quergestrichelter Basis. Taster dunkel pechbraun. Die Fühler sind etwas länger als der Thorax; der Schaft ist doppelt so lang als mitten breit und kürzer als das — 339 — dritte Glied; dieses und die zunächstfolgenden sind an Länge kaum verschieden. Das kastanienbraune Pronotum ist stark entwickelt und nur wenig breiter als lang, vorn gerade abge- stutzt, hinten stumpfwinkelig ausgerandet. Das Dorsulum ist kaum so lang als das Pronotum, mit tiefen und langen Para- psidenfurchen versehen und gleichfalls kastanienbraun gefärbt. Ähnlich gefärbt sind das Schildchen und Hinterschildchen, die übrigen Theile des Brustkastens schwarz. Die obere Hälfte der Metapleuren ist quergestreift, die hintere Wand des langen Mit- telsegmentes ziemlich grob gerunzelt. Die glänzenden Tegulae sind hell rostroth, die Flügel gelb gefärbt; der Aussenrand der- selben ist intensiv geschwärzt, die Adern gelbroth. Der Hinter- leib ist einfarbig schwarz. Die Klauen zeigen am Grunde ein winziges Zähnchen. Sphex occitanicus Lep. et Serv. Encycl. méth., X, р. 462: Ф. — Kohl. Annal. des К. К. naturhist. Hofmuseums, У, p 910,9. Bei Askhabad von Varenzow gesammelt. Sphex Haberhaueri Radoszk. Ног. Soc. Ent. Ross. VIII, р. 199: ©. = vittatus Kohl, I. c., р. 331: 4. An der Mündung des Atrek von Pomeranzew gesammelt. Sphex Mocsäryi Kohl. L. с., р. 342. — Var. nudatus Kohl. Termész. Füzetek, IX, 2, р. 187. Bei Krasnowodsk von Christoph gesammelt. Der eitirten Beschreibung ist noch hinzuzufügen, dass beim Weibchen der Varietät nudatus die 3 letzten Abdominalsegmente schwarz gefärbt sind. Die mittleren Ventralplatten, namentlich die vierte und fünfte, sind abgeflacht und erscheinen matt, indem sie mit einem braunen oder schwarzen sammetartigen, äusserst kurzen dichten Filze überzogen sind. Die von Mocsäry als Sphex argentata beschriebene Art, 22* — 340 — welche Kohl mit Mocsdryi zusammenzieht, zeichnet sich durch reiche silberglänzende Befilzung des Brustkastens aus und hat roth gefärbte glänzende Ventralplatten. Ammophila viatica Linne. Sphex viatica Linn&. Fn. Suec., р. 1651.— Psammophila viatica Dahlbom. Hym. Eur. I, p. 18. Varietas feminae: alis fusco-infumatis, venis nigris. Bei Tedshen von Glasunow, bei Cheirabad von Varenzow gesammelt. Ammophila Morawitzi Andre. Spec. des Нушёпор+., III, р. 83. Bei Cheirabad von Varenzow gesammelt. Ammophila longicollis Kohl. Verhandl. 4. К. К. Zool.-bot. Ges. in Wien. XXXIII, р. 379. Bei Serax von Glasunow gefunden. Pelopoeus tubifex Latr. Gen. Crust. et Ins., IV, p. 61. Bei Keltetschinar von König, bei Dus-olum von Pomeran- zev gesammelt. Larra transcaspica nov. sp. Nigra, capite thoraceque crebre punctatis, pectore nitido utrin- que linea elevata brevi signato; segmento mediano latitudine paulo longiore lateribus posticeque subtiliter striato, dorsi rugosi dimi- dio basali linea divisa, apicali fossa minus profunda munito; tegulis piceo-marginatis; alis fortiter infumatis piceo-venosis, anticis cellula cubitali intermedia ad radialem valde angustata, tertia haud ligulatim extensa; abdomine opaco albido-pruinoso, segmentis dorsalibus antico margine apicali rufo-piceo, ultimo triangulariter emarginato; pedibus rufescenti-spinosis. & 13— 14 mm. Sulfagar. Glasunow collegit. — 341 — Dieses Männchen ist schwarz und nur der Endrand des ersten Abdominalsegmentes, die Klauen und die Dornen an den Beinen rostroth gefärbt. Der Kopf ist dicht und fein punktirt, greis behaart, kaum glänzend, der Endrand des Clypeus mitten schwach vortretend und fast abgestutzt. Mandibeln und Fühler schwarz; der glänzende Schaft ist vorn scharf gekielt und etwas länger als das dritte Glied; das vierte ist nur wenig kürzer als jenes. Dor- sulum und Schildchen schwach glänzend, fein, ersteres vorn und an den Seiten äusserst dicht punktirt. Das undeutlich gerunzelte Hinterschildchen ist matt. Die Mesopleuren sind weniger dicht als das Dorsulum punktirt, glänzend, die Brust jederseits mit einer erhabenen kurzen Längslinie versehen. Metapleuren fast glatt. Das Mittelsegment ist deutlich länger als breit, die hintere ge- rade abgestutzte Wand und die Seitenflächen fein gestreift, der Rücken äusserst dicht gerunzelt, die vordere Hälfte desselben durch eine erhabene Längslinie getheilt, die hintere mit einer länglichen flachen und ziemlich schmalen Grube versehen. Die glänzenden Flügelschuppen sind braun gesäumt. Die Flügel sind rauchig getrübt, pechbraun geadert, die mittlere Cubitalzelle an der Radialader sehr stark verengt, fast geschlossen, die dritte fast parallelogrammförmig, indem der vordere Rand nur ein we- nig kürzer als der hintere ist. Der matte Hinterleib ist greis, die niedergedrückten Segmentränder dichter weisslich bereift, sehr fein und äusserst dicht punktirt, der letzte Dorsalring mit dreieckig ausgeschnittenem Enrande. Sehr ähnlich L. anathema Fabr. var. melanaria Kohl, bei welcher aber der Rücken des Mittelsegmentes der ganzen Länge nach durch eine erhabene Linie getheilt ist, bei dem ferner die mittlere Cubitalzelle an der Radialader breit und die dritte zun- genförmig ausgezogen ist. | Tachytes europaea Kohl. Verh. der k. k. Zool.-bot. Ges. in Wien, XXXIV, p. 338. Bei Charki von Glasunow erbeutet. — 342 — Tachysphex fluctuatus Gerstäcker. Verh. der К. Akad. d. Wissensch. in Berlin, 1857, р. 510: 9: Lyrops.—Reise nach Mossamb., Zool., У, р. 478: 4,9; tab. ХХХ, fig. 14.— Tachytes erythropus Costa. Ann. Mus. Zool. Univ. Napol., 1867, р. 84: 4. — Tachysphex fluctuatus Kohl. Verh. d. k. k. Zool.-bot. Ges. in Wien, 1884, p. 365. Varietas maris: abdomine segmentis margine apicali de- presso rufo-piceo. Bei Repetek von A. von Semenow gefunden. Tachysphex genicularis F. Mor. Hor. Soc. Ent. Ross. XXIV, p. 592. Varietas feminae: #65 tarsisque omnibus fulvescentibus, geniculis albidis. Bei Serax von Glasunow gesammelt. Tachysphex desertorum nov. sp. Niger, albido-pilosus, mandibulis ferrugineo-maculatis; clypeo margine antico leviter arcuato; facie temporibusque densissime argenteo-tomentosis; oculis supra valde convergentibus; antennis subtus rufo-piceis; segmento mediano lateribus subtiliter punctu- lato, postice truncato et obsolete transversim striato; tegulis venis- que alarum flavescentibus; cellula cubitali tertia ligulatim valde extensa; abdominis segmentis tribus anticis argenteo-pubescentibus, ultimo nitido subtilissime aciculato; pedibus albido-spinosis, tarsis articulis quattuor ultimis metatarsisque apice rufescentibus. 2 15 mm. Serax. Glasunow collegit. Bei diesem Weibchen ist die Scheitelbreite zwischen den Netzaugen kaum so breit als das dritte Fühlerglied lang ist. Gesicht, Schläfen und Clypeus äusserst dicht silberweiss tomen- tirt; der Endrand des letzteren kaum bogenförmig gekrümmt. Der Fühlerschaft zeigt eine aufgetriebene pechroth gefärbte Spitze und ist kaum länger als das dritte Fühlerglied; das vierte gez ist auch nur wenig kürzer als das varhergehende. Der Brustkas- ten ist mit Einschluss des Mittelsegmentes ziemlich dicht weiss- lich behaart. Dorsulum, Schildchen und Mesopleuren deutlich und nicht sehr dicht punktirt. Der Rücken des Mittelsegmentes ist etwa so Jang wie das Dorsulum, fein lederartig gerunzelt; die hintere senkrecht abstürzende Fläche ist fein quergestreift. Die Flügel sind kaum getrübt, die dritte Cubitalzelle sehr stark zun- genformig ausgezogen, so dass dieselbe an der Cubitalader beinahe 4 mal länger als an der Radialader ist. Die Pubescenz der 3 vorderen Abdominalsegmente verdichtet sich an deren Endhälfte und schimmert hier silberglänzend. Das Mittelfeld des letzten Segmentes ist fein quergestrichelt, stark glänzend und bildet ein mässig zugespitztes Dreieck. Die Beine sind weiss bedornt, der innere Schienensporn des dritten Paares fast so lang als der halbe Metatarsus. In der Gestalt ähnlich 7. Panzer? у. а. Lind., welcher aber einen anders geformten Clypeus hat. Homogambrus roseiventris nov. sp. Niger, mandibulis tegulisque flavescentibus, femoribus apice, tibüs fusco-striatis tarsisque pallide-ferrugineis; pectore quadri- dentato profunde impresso; dorsulo crebre subtiliter punctato gri- seoque breviter piloso; postscutello albido-tomentoso; alis hyalinis pallide-venosis, cellula radiali latitudine fere duplo longiore; me- sopleuris segmentoque mediano dense argenteo-vestitis, hoc dorso denudato irregulariter fere reticulatim rugoso; abdomine pallide roseo, segments dorsalibus margine apicali et antico dimidio basali argenteo-pubescentibus, ultimo apice vix emarginato, ventralibus 20— 4° ante apicem crista angusta haud alta transversa signatis. $ 8 mm. Tedshen. Glasunow collegit. Das Gesicht ist bis auf das vordere Nebenauge und den glän- zenden Höcker hinter demselben so dicht silberfarbig pubes- cent, dass die Sculptur dieser Theile nicht wahrzunehmen ist; es — 344 — ist nur der mitten ein wenig vortretende abgestutzte Endrand des Clypeus kahl und glänzend. Die sehr grossen Netzaugen stossen oben zusammen. Die Schläfen sind glänzend, dünn weiss behaart, undeutlich punktirt. Mandibeln blassgelb mit schwarzer Basis, welche auf den unteren Augenrand stösst. Die Taster sind dunkel, die Fühler schwarz, deren drittes Glied kürzer als der Schaft und etwas länger als das vierte ist. Der Brustkasten ist dicht und fein punktirt, kaum glänzend, die Mesopleuren und der vordere Theil des Dorsulum sehr dicht silberweiss behaart. Die kahle Brust ist tief eingedrückt und wird jederseits von 2 ziemlich grossen Zähnen begrenzt. Das Hinterschildchen ist mit silberglänzendem Filze dicht bedeckt. Die Metapleuren sind äus- serst fein und dicht punktirt. Das Mittelsegment ist, mit Aus- nahme der kahlen, sehr dicht fein netzartig gerunzelten Dorsal- fläche, silberweiss behaart, mit fast senkrecht abgestutzter hinte- ren Wand. Die blassgelb geaderten Flügel sind fast wasserklar; deren Radialzelle ist doppelt so lang als mitten breit. Der Hin- terleib ist rosenroth gefärbt, die kaum punktirten Dorsalplatten mit blassen Segmenträndern; diese und die Basalhälfte des ersten sind silberweiss bereift. Die erste Ventralplatte ist schwarz und eben so wie die folgenden fein punktirt, die zweite, dritte und vierte vor dem Endrande mit einer wenig erhabenen, linienför- migen, zuweilen mitten schmal unterbrochenen Leiste versehen. In der Gestalt ähnlich БН. major Е. Mor., bei welchem aber das Dorsulum und Schildchen glänzend, anders sculptirt, das Hinterschildchen nicht befilzt ist, die Rückenfläche des Mittel- segmentes gestreift erscheint, etc. Palarus affinis F. Mor. Ног. Soc. Ent. Ross. XXVII, р. 414: 4. Femina. Nigra, flavo-multipicta, antennarum scapo antice linea articuloque tertio macula flava notatis; pronoto vix emargi- nato, segmento mediano lateribus subtiliter ruguloso-striatis; seg- mento ventrali secundo margine postico parte intermedia elevato- — 345 — - truncata, ultimo dorsali elongato-triangulari subaciculato spar- simque punclato; pedibus anticis tarsis sexspinosis, posticis calcari interno metatarso paulo breviore. 11 mm. Kosch-lagar. Glasunow collegit. Das Weibchen ist eben so reich gezeichnet wie das Männchen und ist Р. flavipes Fabr. sehr ähnlich, von welchem es sich durch feinere Runzelung der Mittelsegmentpleuren, das kaum ausgerandete Pronotum und den kürzeren inneren Schienensporn des dritten Beinpaares unterscheidet. Oxybelus quattuordecimnotatus Olivier. Encyclop. method. VIII, p. 586. — bellus Dahlbom. Hymen. Eur., I, р. 268: 4 — furcatus Wesmaël. Rev. crit. 4. Hymenopt. foss., р. 158. — fissus Lepelletier. Hym. Ш, р. 215. Bei Serax von Glasunow gesammelt. Oxybelus albipes nov. sp. Segmento mediano postice subtilissime vel obsolete transversim striato, spatio cordiformi angulo inferiore acuto, spina dorsali apicem versus dilatata margine hyalino circumducta; niger, facie argenteo-tomentosa, thorace dense albido-pubescenti, scutello obso- [ее carinato; alis hyalinis flavo-venosis; mandibulis antennisque flavis, scapo migricanti; glumis postscutelli albidis ; abdomine rufo- aurantiaco, segmentis dorsalibus subtilissime creberrime punctatis 1°—3° margine apicali flavo-limbatis, ventralibus intermediis plerumque infuscatis, secundo ruguloso; pedibus nigris, tibiis fla- vis fusco-striatis, tarsis fere omnino albidis. $ 6—7 mm. Variet. b. ира, sed maculis lateralibus scutellı, postscutello, callis humeralibus, femoribus apice tibiisque pallide-flavescentibus, abdominis segmentis dorsalibus 19—49 apice flavo-fasciatis. Serax. Glasunow collegit. Bei diesem Weibchen sind Kopf und Thorax sehr fein und äusserst dicht punktirt, schwach erzglänzend, weisslich anliegend pubescent, ohne längere aufgerichtete Haare. Das Gesicht ist — 346 — sehr dicht silberweiss befilzt. Mandibeln, mit Ausnahme der schwarzen Spitze und Fühler, deren Schaft zum Theil gebräunt ist, gelb. Der Thorax ist entweder einfarbig schwarz, oder es sind die Schulterbeulen, die Seiten des ungekielten Schildchens und das Hinterschildchen nebst den Seitenlamellen blassgelb gefärbt. Die hintere Fläche‘des Mittelsegments ist kaum sichtbar quergestreift, weiss pubescent, der herzförmige Raum nach unten zu in eine scharfe Spitze auslaufend. Der Dorn ist am schwarzen Grunde verengt, nach der blassen Spitze zu erweitert, fast birnförmig, mit glashellen Rändern. Tegulae bleich scherbengelb; die hellgelb geaderten Flügel sind kaum getrübt. Die rothen Dorsalsegmente des Hinterleibes sind äusserst fein und sehr dicht punktirt, matt, mit weiss pubescenten und bald mehr, bald veniger breit gelb eingefassten Rändern. Die Ventralplatten sind zuweilen dunkel- braun, namentlich sind die mittleren so gefärbt, die zweite mit runzeliger Scheibe und fein und dicht punktirten Seiten. An den schwarzen Beinen haben die Schenkel zuweilen helle Spitzen; die weisslichgelben Schienen sind meist dunkel gestreift, die Tarsen weiss gefärbt. Diese hübsche Art gehört in die Gruppe des О. 14-notatus Oliv. und ist zunächst O. rufopictus F. Mor. verwandt; dieser ist kleiner, anders gefärbt und sind dessen Ventralplatten, na- mentlich die zweite, überall punktirt. Oxybelus Glasunowi nov. sp. Segmento mediano postice vix striato, spatio cordiformi angulo inferiore fere rotundato, spina dorsali brevi lineari marginibus hyalinis; niger, albido-pubescens, facie argenteo-tomentosa, man- dibulis basi flavis, apice piceis, antennis rufis, scapo antice flavo; thorace subtilissime creberrime punctato, pronoto callisque hume- ralibus albidis; scutello carinato lateribus et postscutello toto fla- vis; tegulis testaceis antice albo-maculatis; alis leviter fumatis rufo-venosis; abdomine segmentis dorsalibus subtilissime densis- simeque punctatis, 1—5° fascia apicali pallide-flava decoratis, it ultimo rubro, ventralibus nitidis, secundo disperse punctato; pe- dibus rubris, coxis trochanteribusque nigris vel piceis, femoribus anterioribus subtus tibiisque posticis basi flavescentibus. $ 8 mm. Tedshen. Glasunow collegit. Ausgezeichnet ist diese Art durch die sehr feine und dichte Sculptur der oberen Körperfläche und durch die fast seidenartige Pubescenz des Brustkasten. Die Pleuren des Mittelsegmentes sind deutlicher als dessen hintere Wand gestreift. Der kurze Dorn hat parallele Seiten, ist oben rinnenförmig ausgehöhlt, mit fast gerade abgestutzter Spitze. Dem Entdecker D. K. Glasunow gewidmet. Oxybelus rufitarsis nov. sp. Segmento mediano postice substriato, spatio cordiformi infra angulo rotundato terminato, spina dorsali fere lineari, flavescenti, apice subtruncato lateribusque hyalinis; niger, albido-pubescens, mandibulis basi flavis, apice rufo-piceis, antennis aurantiacis, arti- culis basalibus subtus pallidis; thorace subtilissime creberrime punctulato, pronoto, callis humeralibus, lateribus scutelli vix cari- пай et postscutello cum glumis albescentibus; tegulis testaceis interdum fusco-punctatis; alis leviter fumatis piceo-venosis; abdo- mine pallide-rubro vel roseo, segmentis dorsalibus levissime punc- tulatis, duobus anticis vel etiam tertio postice fascia alba medio interrupla decoratis, quarto quintoque transversim atro-striatis, ventralibus mitidis, secundo punctulato disco albescenti, reliquis plus minusve infuscatis; pedibus nigris, coxis trochanteribusque albidis, anterioribus femoribus subtus tibüsque externe sulfureo-lineatis, posticis geniculis pallidis, tarsis ommibus fusco-ferrugineis, calca- ribus albidis. $ 4—5 mm. Variet. b. ut a, sed segmento abdominis secundo utrinque nigro-maculato. Serax. Glasunow collegit. Mit О. 14-notatus Oliv. und der vorhergehenden Art ver- wandt. — Unter der dichten seidenartigen Pubescenz ist die — 348 — Sculptur des Kopfes und Brustkorbes kaum wahrzunehmen, auch scheint der Längskiel auf dem Schildchen zu fehlen. Die weissen Querbinden der vorderen Abdominalsegmente sind sehr schmal, linienförmig, stehen ein wenig vor dem Endrande derselben und sind mitten sehr wenig unterbrochen. — Bei einem Exemplare sind auch die Schenkel des dritten Beinpaares unten an der Spitze weisslich gelb gezeichnet. Oxybelus latro Olivier. Encyclop. méthod., VIII, p. 594. Bei Kosch-lagar von Glasunow in Mehrzahl gesammelt. — Bei dieser Art variirt die Sculptur des Mittelsegmentes, namentlich bei den Männchen. Meist ist deren hintere Wand sehr dicht, bald sröber, bald feiner verworren gerunzelt, matt, nur der untere Ab- schnitt des herzförmigen Raumes glatt erscheinend; seltener ist sie glänzend und quer gestreift, indem die Räume zwischen den Streifen glatt erscheinen. Bei einigen Männchen sind die Beine bunt gefärbt, indem die vorderen Schenkel unten und alle Schie- nen aussen weiss gestreift, die Tarsen rostroth gefärbt sind. Das Hinterschildchen ist häufig gelb gefärbt. Oxybelus latidens Gerstäck. Über die Gattung Oxybelus, р. 92. Bei Dort-kuju von A. von Semenow gesammelt. Cerceris vitticollis nov. sp. Segmento ventrali secundo basi plaga elevata nulla; oculis parallelis, ocellis posticis vix approximatis; pectore utrinque dente conico armato; flava, maculis binis frontalibus, fascia verticis transversa, vittis dorsuli tribus incisurisque abdominalibus nigris ; antennarum flagelli supra infuscati articulo secundo tertio longitu- dine subaequali; mandibulis inermibus; parte clypei intermedia splendida laevi apicem versus angustiore ibique incrassata; dor- — 349 — sulo mediocriter sat dense, scutello subtilissime hinc illinc punc- tato; segmento mediano spatio cordiformi laevi linea longitudinali obsoleta; alis apice fumatis; abdominis segmentis dorsalibus crebre punctatis, ultimo area intermedia apice truncata, superne latiore, subtiliter vel vix punctata, ventrali antepenultimo plano; pedibus posticis femoribus supra tibüsque infra macula apicali fusca sig- natis. Ф 9 mm. бегах. Glasunow collegit. Bei diesem Weibchen ist der Clypeus ähnlich wie bei С. capito Lep. geformt, nur ist der Mitteltheil desselben nach dem End- rande zu deutlich verengt, hier verdickt und diese Anschwel- lung unten ein wenig ausgehöhlt. Die hinteren Ocellen, welche in der schwarzen Querbinde des Scheitels liegen, sind von den Netzaugen nur wenig mehr als von einander entfernt. Hinter einem jeden Fühlerschafte sieht man eine fast eiförmige schwarze Makel. Der Kopf ist im Ganzen ziemlich fein punktirt und glän- zend. Die unbewehrten Mandibeln haben eine braunrothe Spitze. Der Brustkorb ist gelb und es sind nur 3 Längsstreifen des Dor- sulum schwarz gefärbt. Das Pronotum ist mitten schwach einge- drückt mit abgerundeten Seitenecken, ziemlich fein und sparsamer als die Mesopleuren, welche jederseits mit einem kegelförmigen Zähnchen bewehrt sind, punktirt. Dorsulum und Schildchen glänzend, ersteres gröber und dichter, letzteres sehr fein und zerstreut punktirt. Das Hinterschildchen ist noch feiner, undeut- lich punktirt, gleichfalls glänzend. Die Metapleuren sind quer- gestreift. Das Mittelsegment ist fast eben so wie die Mesopleuren, namentlich an den Seiten, sculptirt und hat einen glänzenden glatten herzförmigen Raum. Die Flügelschuppen sind glatt, die Flügel bräunlich geadert, die vorderen mit rauchig getrübter Spitze. Der Hinterleib ist wie das Dorsulum, aber dicht punktirt. Das erste Segment ist etwa so lang wie breit, das zweite und die folgenden sind deutlich breiter als lang; das Mittelfeld des lezten glänzend, äusserst fein undeutlich, die Seitenfelder gröber punk- tirt, die Cilien sehr fein. — 550 — Zunächst C. spectabilis Radoszk. verwandt, die aber einen ebenen Clypeus, einen getheilten herzförmigen Raum des Mittel- segmentes, auch ein anders geformtes zweites Abdominalseg- ment hat. Cerceris integra nov. sp. Nigra, pallide-flavo-varia; oculis infra leviter divergentibus; clypei media parte subquadrata sat convexa, haud impressa, mar- _ gine apicali truncato; ocellis posticis approtimatis; mandibulis margine interno dente minuto armalis; antennis articulo tertio quarto paulo longiore; capite thoraceque crasse denseque, postscu- tello subtilissime punctatis, spatio cordiformi segmenti mediani fere laevi linea longitudinali crenata diviso; tegulis non punctatis; alis piceo-venosis apice fumatis; abdominis segmentis dorsalibus crasse denseque punctatis, primo subquadrato, ullimo area inter- media infra angustiore, marginibus lateralibus subtilissime cilia- tis, ventralibus: secundo creberrime punctato-rugoso basi plaga ele- vata nulla, antepenultimo haud impresso. $ 9—10 mm. Serax. Glasunow collegit. Bei disem Weibchen ist der Kopf dicht und ziemlich grob punktirt, sehr kurz und dünn weisslich behaart. Die hinteren Ocellen sind von einander weniger weit als von den Netzaugen entfernt; diese unten ein wenig divergent. Das Gesicht ist ähnlich wie der Kopf, sehr dicht punktirt, die Seiten desselben bis über die Fühlerwurzel hinauf, das Stirnschildchen und der Clypeus weisslichgelb gefärbt. Der Mitteltheil des lezteren ist kaum höher als breit, deutlich gewölbt mit gerade abgestutztem Endrand, die Seiten theilweise schneeweiss behaart. Die weisslichgelben Man- dibeln haben eine gebräunte Spitze und mitten am inneren Rande ein sehr kleines Zähnchen. Fühlerschaft und Pedicellus blassgelb, letzterer oben schwarz, die Geissel rothgelb, die Endglieder derselben oben gebräunt. Das Pronotum hat eine mitten unter- brochene blassgelbe Binde. Dorsulum grob und dicht, Schildchen feiner und zerstreuter, das blassgelbe Metanotum sehr fein punk- — 351 — tirt. Mesopleuren und Brust äusserst dicht und grob gerunzelt, matt, Metapleuren dicht gestreift. Das Mittelsegment ist überall grob und dicht punktirt, der herzförmige Raum fast glatt und glänzend erscheinend, aber von einer tiefen gekerbten Längslinie mitten durchzogen. Die weisslich gefärbten glatten Tegulae haben einen bräunlichen Scheibenflecken, die dunkel geaderten Flügel einen rauchig getrübten Aussenrand. Der Hinterleib ist etwas gröber als das Dorsulum punktirt. Das erste Dorsalsegment ist kaum länger als breit, schwarz; das zweite am Grunde mit einer breiten blassgelben Binde; das dritte, mit Ausnahme eines fast viereckigen dunkeln Ausschnittes mitten am Grunde, hellgelb; das vierte mit einer an den Seiten breiteren hellen Endrandbinde, das fünfte fast vollständig blassgelb. Alle Bauchplatten sind an der Basalhälfte sehr grob und sehr dicht punktirt-gerunzelt. Die Beine sind gelb, die Hüften und Schenkelringe zum Theil geschwärzt. Ähnlich manchen Varietäten der ©. emarginata Panz., diese ist aber im Allgemeinen seichter und feiner punktirt, der zweite Bauchring ist am Grunde mit einer plattenartigen Erhebung versehen, der Clypeus über dem Endrande eingedrückt. Cerceris funerea A. Costa. Ann. Mus. Zool. Un. Nap., У, р. 108: 4 = pallidopicta Radoszkowski in Fedtsch. Reise nach Turkestan. Sphegidae, р. 59; tab. УП, fig. 11: 4 9. Bei Nerduali von Glasunow gefunden. Cerceris caspica F. Mor. Ног. Soc. Ent. Ross. XX V, р. 213. Bei Askhabad von Varenzow gesammelt. Cerceris bupresticida Dufour. Ann. des Scienc. Nat. Zool., ser. 2, ХУ, р. 370.—Schletterer. Zool. Jahrbücher, Il, P.,397. Bei Kosch-lagar von Glasunow gesammelt. — 352 — Cerceris puncticeps nov. sp. Nigra, flavo- vel albo-variegata, crasse punctata; oculis pa- rallelis, clypeo media parte latitudine altiore, margine apicali truncato; ocellis posticis approximatis; antennis fulvis, scapo albido, articulo tertio quarto longitudine subaequali; facie albida crasse sparsim punctata, interstitüs laevibus punctorum his latio- ribus; metanoto subtilissime punctulato, nitido; spatio segmenti mediani cordiformi laevi sulco longitudinali interdum obsoleto diviso; tegulis convexis plerumque punctis nonnullis profunde impressis; alis flavo-venosis apice сах fumatis; abdominis seg- mentis dorsalibus primo latitudine dimidio fere longiore, ultimo truncato, ventralibus: secundo plaga basali nulla, antepenultimo utrinque spina brevi armato. 4 7—8 mm. Serax. Glasunow collegit. Bei diesem Männchen ist der Kopf überall grob und nicht sehr dicht punktirt, glänzend. Clypeus, Stirnschildchen und Ge- sicht bis über die Fühlerwurzel hinauf weiss gefärbt, gleichfalls grob, nicht dicht punktirt, indem die glatten Zwischenräume der Punkte breiter alt diese sind. Mandibeln gelb mit rother Spitze. Der glänzende Brustkorb ist noch gröber als der Kopf punktirt, die Mesopleuren sehr grob gerunzelt. Das Pronotum mit einer mitten unterbrochenen weissen oder gelblichen Binde; das fein punktirte Metanotum weiss oder gelblich gefärbt; die Metapleu- ren fein quergestreift. Das Mittelsegment ist eben so grob und dichter als das Dorsulum punktirt, der herzförmige Raum des- selben glatt, mit einer zuweilen sehr schwach ausgeprägten Längsfurche versehen. Die hellen Tegulae sind hochgewölbt und zeigen meist einige tief eingestochene Punkte. Der Hinterleib ist eben so grob und dicht wie das Mittelsegment punktirt. Das erste Segment ist um die Hälfte länger als breit und wie das vierte schwarz, das zweite am Grunde, das dritte und sechste vollständig weiss oder gelblich gefärbt; das fünfte hat eine breite helle Endrandbinde; das letzte abgestutzte ist grob punktirt- ©9 OL ©> gerunzelt, schwarz. Bei einem Exemplare sind die Seiten der zweiten Dorsalplatte mit einer grossen hellen Makel geschmückt. - Die schwarzen Ventralplatten sind, namentlich die zweite, grob gerunzelt; die vorletzte ist jederseits mit einem kleinen scharfen Stachel bewehrt. An den weissen oder blassgelb gefärbten Beinen sind die Hüften, Trochanteren und die grössere Basalhälfte der Schenkel geschwärzt. C. bupresticida Duf. ähnlich; bei dieser ist aber das Gesicht feiner und dichter punktirt, der herzförmige Raum des Mittel- segmentes grob gestreift, die zweite Ventralplatte sehr grob und dicht punktirt, am Grunde gelb gefärbt, ete.—Sehr nahe ver- wandt wird auch noch С. odontophora Schlett. sein, indessen “ist die Punktirung, nach der Beschreibung zu urtheilen, feiner und die Färbung eine verschiedene. Cerceris capito Lepel. Hymenopt., III, p. 15. — Schletterer, 1. с., р. 410. Bei Serax von Glasunow gesammelt. Cerceris arenaria Linne. Syst. Nat., Ed. X, I, p. 571.—Schletterer, 1. с., р. 413. Bei Cheirabad von Varenzow gesammelt. Philanthus (Philoponus) diversicornis nov. sp. Oculis integris infra divergentibus; niger, albido-eburneo-va- riegatus; prothorace valde incrassato, mesopleuris sutura nulla; alis hyalinis flavo-venosis, posticis cellula anali post originem ve- nae cubitalis terminata; segmento mediano supra fere opaco, striato; abdominis segmentis dorsalibus 1°—5° margine apicali fascia eburnea coloratis. Femina: genis nullis; antennis simplicibus flagello fulvo; segmento mediano supra transversim densissime striato; abdomine roseo, segmentis dorsalibus antepenultimis leviter infuscatis, ven- tralibus intermediis utrinque macula rotunda fusca ornatis. 8 mm. ‚ Mas: genis angustis, linearibus; clypeo apice subtiliter triden- Н. 8. Е. В. XXVIII. 23 — 354 — tato; antennis articulis intermediis sordide-aurantiacis, antepe- nultimis apice subtus prominulis, ultimo curvato; segmento me- diano supra densissime oblique striato, medio longitudinaliter sulcato; abdomine nigro-piceo, segmento ultimo angulis lateralibus dentiformibus, ventre parce piloso. 7,5 mm. Tedshen. Glasunow collegit. Bei dem Weibchen stossen die nicht ausgerandeten, nach oben zu convergirenden Netzaugen auf die elfenbeinweissen, mit ge- bräunter Spitze versehenen Mandibeln. Der weiss gefärbte glän- zende Clypeus ist namentlich am Endrande ziemlich dicht und kurz silberweiss behaart. Der Kopf ist schwarz; die vordere Fläche desselben silberweiss pubescent, die Stirn sehr fein und sehr dicht punktirt, matt, der Scheitel und die Schläfen sind viel sparsamer punktirt, dünner und länger greis behaart, glänzend. Das Gesicht ist unterhalb der Fühler weiss gefärbt. Die hinteren Ocellen sind von einander etwas weniger weit als von den Netz- augen entfernt. Die Fühler sind röthlichgelb, Schaft und Pedi- cellus schwärzlich gefärbt, deren drittes Glied doppelt so lang als das zweite und deutlich länger als das vierte ist; dieses er- scheint beinahe quadratisch; die folgenden Glieder werden allmäh- lich länger und ist das letzte doppelt so lang als am Grunde breit. Der Brustkorb ist schwarz. Das Pronotum ist viel breiter als bei den andern Arten dieser Gattung, mit einer mitten sehr schmal unterbrochenen weissen Querbinde geschmückt. Dorsulum und Schildchen elänzend, srob und zerstreut, ersteres aber am vor- deren Rande dichter und feiner punktirt. Das weisse Hinter- schildchen scheint glatt zu sein. Die glänzenden, kaum behaarten Mesopleuren sind eben so wie das Dorsulum punktirt, ohne Naht, die Metapleuren spiegelglatt. Das dünn silberweiss pubescente Mittelsegment ist fein und sehr dicht punktirt, matt, die kahle Rückenfläche desselben dieht quergestreift und eben. Die glän- zenden glatten Tegulae sind vorn weiss, hinten bräunlichgelb, die Flügelwurzel weisslich, die Flügel fast wasserklar, gelb geadert und nur die Subcostalader schwarz. Der Hinterleib ist hell rosen- — 355 — roth, oder gelbroth gefärbt, fein und dicht punktirt, die Segmente 1—5 mit schneeweisser Randbinde, welche jederseits tief ausge- schnitten ist, versehen. Das letzte Segment ist zugerundet, erscheint matter als die vorhergehenden und ist nicht punktirt. An den schwarzen Beinen ist die Spitze der Schenkel, die untere Fläche derselben zum Theil, die Schienen und Tarsen weiss, bei letzteren die Endglieder röthlich, der Pulvillus schwarz gefärbt. Der Metatarsus der vordersten Beine ist aussen mit 6 kurzen Kamm- dornen bewehrt. Bei dem Männchen sind die Fühler schwarz, die mittleren Glieder vom 5-ten bis zum 10-ten orangefarben. Der verdickte Schaft ist nur wenig länger als mitten breit. Der Pedicellus ist doppelt so kurz als das dritte Glied; dieses ist etwas länger als die folgenden, welche fast quadratisch erscheinen. Die vorletzten Geisselglieder haben eine an der Spitze herabgezogene, dabei aber zugerundete untere Fläche; das letzte ist bogenförmig ge- krümmt und abgestutzt. Der Clypeus ist schneeweiss gefärbt und trägt aın Endrande, welcher mitten mit 3 sehr kleinen Zähnchen armirt ist, schneeweisse, jederseits längere Haare. Die Seiten des Gesichtes zeigen nur eine runde weisse Makel. Das Pronotum ist wie beim Weibchen construirt und gefärbt, Dorsulum und Schild- chen sind etwas dichter punktirt, das weisse Hinterschildchen gleichfalls glatt. Die obere Fläche des Mittelsegmentes hat eine seichte und schmale gerunzelte Längsfurche und ist beiderseits von dieser schräg gestreift, wodurch es, w:e auch in der Färbung des Abdomens mit dem Weibchen nicht übereinstimmt, indem auf letzterem die Grundfarbe nicht roth, sondern pechschwarz ist Die weissen Binden der Segmente sind genau eben so beschaffen wie bei dem anderen Geschlechte und ist der Endsaum derselben, wie auch deren umgebogene Seiten röthlich gefärbt; der Endrand des letzten läuft in 2 rothe Zähnchen aus. Die Beine sind schwarz- braun, der grösste Theil der Schenkel, die Schienen und Tarsen gelblichweiss, alle Fussballen und die 3 unteren Glieder der hintersten Tarsen schwarz gefärbt. [80] O2 — 356 — Das Männchen ist sehr ähnlich dem mongolischen Р. varie- gatus F. Mor., welches aber einfach gebaute Fühler und ein zugespitztes Analsegment hat. Anmerkung. Kohl vereinigt die früher zu den Gattungen Philoponus, Trachypus und Anthophilus gehörenden Arten mit Philanthus als Subgenera. Dadurch collidiren die Namen einiger Arten mit einander. Unter anderen der von mir beschriebene Anthophilus variegatus mit dem von Spinola getauften Phelanthus gleichen Namens; ich ändere daher meinen variegatus in simplici- cornis um. — Dasselbe ist der Fall mit Anthophilus elegans m., den ich in eximius abändere. | Nysson scalaris Illiger. Handlirsch. Sitz. d. kais. Acad. d. Wiss. in Wien, XIV, p. 74. Varietas maris: antennis pedibusque rufo-testaceis, his flavo-lineatis; niger, tegulis ferrugineis, punctis binis verticis, fas- cia prothoracis lata medio interrupta, callis humeralibus, macula magna rotunda mesopleurali, scutello toto, aculeis segmenti me- фата fasciisque latis segmentorum abdominis 1° —5 flavis, fas- cia prima medio interrupta, reliquis subinterruptis vel angustatis. Bei Zschuli von A. von Semenow gesammelt. Gorytes rufinodis Radoszk. Hoplisus rufo-nodis Radoszkowski in Fedtsch. Reise n. Turkestan, Sphegidae, р. 41; tab. У, fig. 5: 4. Die citirte Beschreibung vervollständige ich noch durch ge- nauere Angaben über die Structur und Sculptur einiger Theile. — Diese Art gehört in das Subgenus Ammatomus Costa und varürt in der Färbung. Bei den transcaspischen Männchen sind Cly- peus, Stirnschildchen, die anliegenden Seiten des Gesichtes, die Taster und die Basis der Mandibeln gelb, die übrigen Theile des Kopfes schwarz, die Spitze der Mandibeln hell rostroth gefärbt. Der Kopf stürzt hinter den Augen senkrecht ab, wie beim 7a- chysphex fluctuatus Gerst., Schläfen sind daher nicht entwickelt. — 357 — Die hinteren Ocellen sind sehr weit von einander entfernt. Die stark keulenförmig verdickten Fühler sind bunt gezeichnet: Schaft, Pedicellus und die Unterseite des dritten Gliedes gelb, die Geissel oben schwarz mit rothgelber Spitze, die Glieder 4— 12 unten hell kastanienbraun. Das dritte Fühlerglied ist etwa dop- pelt so lang als das folgende, welches ein wenig länger als breit ist. Am Brustkasten sind citronengelb gefärbt das Pronotum nebst den Schulterbeulen, der Seitenrand des Dorsulum, das Schildchen und Hinterschildchen; diese sind zerstreut, jene grö- ber punktirt. Die Naht zwischen Dorsulum und Schildchen ein- fach. Die glänzenden, ziemlich dicht punktirten Mesopleuren sind sehr kurz und dünn weiss behaart, die Metapleuren glatt. Das sehr kurz weiss behaarte, fast glatte Mittelsegment hat einen kahlen, glänzenden, fein und zerstreut punktirten, undeutlich abgegrenzten herzförmigen Raum. Die gelben Flügelschuppen sind braun gefleckt. Die klaren Flügel sind dunkel pechbraun geadert. Der schwarze, schwach glänzende Hinterleib hat fein punktirte Dorsalplatten. Das erste Segment ist ungefähr 1°, mal so lang als mitten breit, am Grunde wenig mehr als am Endrande verengt, schön roth gefärbt, mit breiter eitronengelber Binde vor dem fast glashell durscheinenden Endsaume; zuweilen sind. die Seiten dieses Segmentes geschwärzt. Die Hinterleibsringe 2—6 sind am Endrande mit einer breiten eitronengelben Binde geziert. Das zweite Segment ist trichterförmig nach der Basis zu verengt, das achte als scharfe Spitze zu sehen. Die schwach glänzenden Ventralplatten sind gröber und dichter punktirt, die erste roth mit gelbem Endrande, die zweite mit gelb gefärbter Endhälfte, die dritte sehr schmal gelb gesäumt. Die Beine sind schwarz, an den vorderen die Schenkel, mit Ausnahme eines dunkeln Wisches oben am Grunde, die Schienen und Tarsen gelb; an den hinter- sten die Spitze der Schenkel, der grösste Theil der Schienen und Tarsen gelb, das Klauenglied nebst Krallen und Pulvillus schwarz. — 9 mm. In der Körperform sehr ähnlich @. Handlirschi Е. Mor., bei — 358 — welchem der Kopf gleichfalls hinter den Augen senkrecht ab- stürzt und bei dem die hinteren Ocellen in der Nähe der Netz- augen, dicht am Hinterhaupte stehen; dessen erstes Abdominal- segment ist aber birnförmig, kaum 17, mal so lang als mitten breit, am Grunde fast doppelt so schmal als am Endrande, wel- cher nicht eingeschnürt erscheint, etc. Bei Nerduali von Glasunow gesammelt. Anmerkung. Handlirsch (1. c., ХОУП, р. 347) vereinigt mit dieser Art den transcaspischen ZLestiphorus asiaticus Radoszk., hat aber keine von beiden gesehen; mir ist letzterer gleichfalls nicht bekannt. Gorytes punctuosus Eversm. Handlirsch,l.e.p:. 395: Bei Tschuli von A. von Semenow gesammelt. Gorytes sulcifrons Costa. Handlirsch, ]. c., p. 498. Bei Chodsha-kala von Pomeranzev gefunden. Gorytes flaviventris nov. sp. Flavus, capite thoraceque nigro-variegatis; hoc crasse punc- tato; antennis haud clavatis; oculis magnis infra convergentibus ; mesosterno carinato; segmenti medianı spatio cordiformi punctata rugisque longitudinalibus notato; alis anticis nigro-venosis, cellula radiali fumata, carpo pallide-flavo, posticis cellula anali in ipsa origine venae cubitalis terminata; abdominis segmentis densissime punctatis, dorsalibus intermedüs basi fascia angusta utrinque abbreviata nigra signatis, што area intermedia subtiliter spar- sim punctata, ventralibus unicoloribus flavis, splendidis, secundo plano utrinque fortiter punctato; pedibus flavis pulvillis magnis atris instructis, metatarso antico ciliis longis munito. 2 20 mm. Tedshen. Glasunow collegit. — 359 — Der schwarze weiss pubescente Kopf ist fein, die Schläfen zerstreut punktirt; am hinteren Augenrande steht in der Mitte ein kurzer gelber Streifen und in der Nähe der Wangen eine grosse gelbe Makel. Clypeus, Stirnschildchen und Gesichtsseiten bis über die Fühlerwurzel hinauf gelb. Oberlippe, Taster und Mandibeln gelb; letztere mit schwarzer Spitze. Die hinteren Ocellen sind von einander eben so weit als von den Netzaugen, welche nach unten zu stark convergiren, entfernt. Die drei Ba- salglieder der Fühler sind hellgelb, die folgenden dunkler gelb gefärbt und oben schwach gebräunt. Das dritte Glied ist kürzer als der Schaft, doppelt so lang als der Pedicellus; das 4-te, 5-te und 6-te sind fast eben so gestaltet; die übrigen werden allmäh- lich kürzer und es sind die vorletzten fast breiter als lang. Der grösste Theil des Brustkastens ist gelb, das Pronotum mit abge- rundeten Seitenecken. Das grob und ziemlich dicht punktirte Dorsulum ist vorn schmäler, hinten breiter schwarz gefärbt. Schildehen und Hinterschildehen sparsam und fein, Mesopleu- ren grob und dicht punktirt, mit zum Theil schwarz gefärbten Nähten. Die Metapleuren sind fein quergestreift. Das gelbe ziem- lich grob punktirte Mittelsegment hat einen schwarzen herzför- migen Raum, welcher mit Längsstreifen bedeckt und zwischen diesen deutlich punktirt ist. Die gelben Tegulae sind braun gefleckt. Radial- und Cubitalzellen der Vorderflügel sind rauchig getrübt, das Randmal hellgelb, die Adern dunkel gefärbt. Die Dorsalplatten des gelben Hinterleibes sind sehr dicht, die 3 vor- deren gröber als die hinteren punktirt, 2—5 am Grunde mit einer schmalen schwarzen, beiderseits abgekürzten Binde ge- zeichnet. Die Ventralplatten sind glänzend, die zweite jederseits in weiterer Ausdehnung grob punktirt. Die gelben Beine haben kohlschwarze Pulvillen; die unteren Glieder des dritten Paares sind bräunlich gefärbt. Diese Art steht eigenthümlich da. — 360 — Sphecius antennatus Klus. Larra antennata Klug. Symb. phys., tab. 46, fig. 5: 0. — Stizus aberrans Evers- mann. Fn. Volgo-ural. in Bull. Mosc. 1849, р. 391: 4, ©. — nigricornis Smith, Catal. Hym. Ins., IV, р. 337, sec. Handlirsch, 1. с., XCVIII, р. 447. Varietas: Zhorace abdomineque luxuriose flavo-pictis. Bei dieser Varietät sind beim Weibchen die Schulterbeulen, eine grosse Makel auf den Mesopleuren, der Rand des Pronotum, die Seiten des Dorsulum und ein Flecken vor dem Schildchen, dieses selbst, das Metanotum zum Theil, eine mitten unterbro- chene Binde auf dem herzförmigen Raume des Mittelsegmentes gelb gefärbt. Die Abdominalsegmente 3— 5 sind fast vollständig gelb, das letzte rothbraun gefärbt, die Ventralplatten 2 — 6 je- derseits sehr breit gelb eingefasst. — Das Männchen ist gleich- falls reicher gelb gezeichnet, es zeigen namentlich die Dorsal- platten des Abdomens sehr breite, nicht unterbrochene gelbe Binden und ist die letzte fast vollständig gelb gefärbt. Die Ven- tralplatten haben, mit Ausnahme der ersten, mitten sehr schmal unterbrochene gelbe Binden. Der Brustkasten ist, mit Ausnahme des schwarzen Mittelsegmentes, fast eben so wie beim Weibchen gefärbt, nur fehlt der gelbe Flecken vor dem Schildchen und sind die gelben Seitenstreifen des Dorsulum schmäler und kür- zer; meist ist auch das Hinterschildchen schwarz, das Schildchen zuweilen nur mit einer abgekürzten Binde versehen. Bei Hodsha-kala von Pomeranzev, bei Tschuli von A. von Semenow gesammelt. Stizus annulatus Klug. Larra annulata Klus, I. с., tab. 46, fig. 7, sec. Handlirsch, 1. е., р. 162. Bei Repetek von A. von Semenow gesammelt. Stizus eximius nov. sp. Labro brevi margine apicali arcuato; clypeo altitudine duplo latiore; orbita interna fere parallela; alis hyalinis, anticis venula — 361 — transverso-cubitali prima curvata, posticis cellula anali longe post | originem venae cubitalis terminata, mediali apice duas venas emittente; rufo-brunneus, mandibulis basi, labro, clypeo, facie antennarumque scapo antice flavis; pronoto flavo-marginato; abdo- mine nitido, flavo, segmentis dorsalibus apice plus minusve infus- catis, ventralibus nitidis subtiliter punctatis. Femina: scuto frontali transverso; scutello fovea nulla et haud tomentoso; pedibus anticis metatarso externe aculeis robustis sat brevibus armato, posticis tibiis externe convexis breviter rufo- spinosis. 27 mm. Mas: scuto frontali quadrato; antennarum articulo ultimo ид curvato. 26 mm. Keltetschinar. Varentzow collegit. Bei dem Weibchen ist der weiss behaarte Kopf rothbraun, das Gesicht nebst Stirn und Scheitel, letzterer zum Theil, sowie die hintere Orbita gelb gefärbt. Mandibeln gelb mit schwarzen Zähnen. Oberlippe gelb, schmal, am Grunde etwa 3 mal so breit als mitten hoch, mit bogenförmigem Endrande. Der gelbe Cly- peus ist mehr wie doppelt so breit als hoch, die obere Hälfte schneeweiss pubescent. Das Stirnschildchen ist etwas breiter als hoch und die übrigen Theile des Gesichtes gleichfalls weiss pu- bescent. Die inneren Netzaugenränder verlaufen mit einander parallel. Die Ocellen sind verhältnissmässig mehr vom Hinter- hauptrande nach vorn gestellt als bei vielen anderen Arten und steht namentlich das vordere Nebenauge von jenem weiter ab als die beiden hinteren von einander. Die Fühler sind rothbraun mit vorn gelb gefärbtem Schafte. Am rothbraunen Brustkasten ist der obere Rand des Pronotum schmal gelb eingefasst. Dorsulum und Schildchen erscheinen glatt; letzteres ohne behaartes Grüb- chen auf der Scheibe und nicht befilzt. Der herzförmige Raum des einfarbig rothbraunen Mittelsegmentes ist deutlich punktirt- gerunzelt. Die blassen Tegulae sind sehr schmal und zum gröss- ten Theile unter dem Mesonotumrande, welcher hier ein wenig aufgetrieben erscheint, versteckt. Die Flügel sind nirgends — 362 — getrübt, roth geadert, der innere Abschnitt der Subcostalader aber schwarz gefärbt. Die erste Cubitalquerader ist deutlich ge- bogen. Der glänzende Hinterleib ist gelb, kaum sichtbar punk- tirt, spärlich weiss bereift; das erste Segment am Grunde hell braunroth, am Endrande wie die folgenden pechbraun gefärbt; diese Färbung tritt mitten dreieckig hervor. An der Basis des 3-ten, 4-ten und 5-ten Dorsalringes sieht man eine dreieckige bräunliche Makel; der 6-te ist dicht kurz, stellenweise goldglän- zend behaart mit abgeflachtem Endrande. Die beiden vorderen Ventralplatten sind hell braunroth gefärbt, die zweite mit dunk- lem Endrande und einer gelben Makel jederseits; die übrigen sind fast vollständig gelb gefärbt. Die Beine sind einfarbig braun- roth; der Metatarsus der vordersten ist aussen mit ziemlich kur- zen, aber kräftigen Dornen, welche kaum so lang als jener breit ist, armirt. Die Schienen des dritten Beinpaares sind aussen ge- wölbt und mit kurzen rothen Stacheln bewehrt. Das Männchen ist dem Weibchen sehr ähnlich, nur ist das Stirnschildchen fast quadratisch. Das letzte Fühlerglied ist beinahe gerade mit ein wenig verdünntem und zugerundeten Ende. Diese grosse Art gehört in die Gruppe des St. fasciatus Fabr. | Crabro vagus Linné. Sphex vaga Linné. Fn. Suec., р. 1664.— Ectemnius vagus Dahlbom, 1. с., р. 392. Bei Tedshen von A. von Semenow gesammelt. Crabro Varentzowi nov. sp. Niger, palpis pallidis; capite magno mandibulis clypeoque flavis; antennis piceis, scapo, pedicello articuloque tertio flavis, hoc latitudine triplo longiore; articulo sexto subtus emarginato; pronoto flavo, angulis lateralibus fere rectis; dorsulo subtiliter den- sissime punctato; scutello, postscutello callisque humeralibus flavis; — 363 — mesopleuris oblique striatis macula flava ornatis; pectore creber- rime punctato-rugoso; metapleuris segmentoque mediano crasse striatis; tegulis rufo-testaceis, alis rufescenti-venosis leviter fu- matis; abdomine subtilissime punctato, segmentis dorsalibus 29 — 6° latissime flavo-fasciatis, fascia segmenti tertii medio inter- тира, ventralibus 20 — 49 flavo-pictis; pedibus flavis, tarsis arti- culo ultimo infuscato, anticis trochanteribus simplicibus, metatarso albicanti haud dilatato. 3 10 mm. Transcaspia. Varentzow collegit. Dieses sehr reich gelb gezeichnete Männchen gehört in das Subgenus Solenius und ist vagus ähnlich geformt, bei welchem ader das dritte Fühlerglied nur 2 mal so lang als breit erscheint, ausser dem 6-ten ist auch das 5-te deutlich ausgerandet; auch sind bei demselben die beiden oberen Glieder der Mitteltarsen an der Spitze ausgezogen, der Metatarsus der Vorderbeine verhältnissmässig breiter, etc. Der gelb gefärbte, dicht silberweiss pubescente Clypeus ist am Endrande des vortretenden Mitteltheils gerade abgestutzt und der Länge nach kielförmig erhaben. Das 4-te und 5-te Füh- lerglied sind doppelt so lang als breit, ersteres deutlich kürzer als das auffallend lange dritte. Der glänzende Kopf ist sehr fein und dicht punktirt, kurz und sehr spärlich behaart. Das Pronotum ist mitten eingeschnitten. Das Dorsulum ist kurz und ziemlich dicht behaart. Schildehen und Hinterschildchen lebhaft glänzend, sehr sparsam punktirt. Der Rücken des Mittelsegmentes ist durch eine gegitterte Längsfurche halbirt, beiderseits von derselben schräg gestreift; diese Streifen sind eben so grob wie die auf der hinteren Wand und den Seiten befindlichen. Die gelben Binden der Abdo- minalsegmente sind sehr breit, das 4., 5. und 6. fast die ganze Dorsalfläche einnehmend. Die zweite Ventralplatte ist, mit Aus- nahme einer grossen rundlichen braunen Makel jederseits am Grunde, gelb gefärbt. \ Diese Art widme ich Peter Alexandrowitsch Varen- ZOW. — 364 — Crabro finitimus nov. sp. Niger, mandibulis flavis basi dente ferrugineo valido armatis; antennis scapo flavo, articulis quarto, quinto et sexto subtus emar- ginatis; pronoto angulis lateralibus spinosis, fascia interrupta flava decorato; dorsulo postice flavo-bimaculato scutelloque sat crasse punctatis; mesopleuris pectoreque subtilius densissime ru- gosis, callis humeralibus flavis; postscutello flavo-fasciato; meta- pleuris punctulatis; segmento mediano dorso posticeque creberrime rugoso, lateribus subtilissime striatis; tegulis flavis testaceo-macu-" latis; alis leviter fumatis, pallide-ferrugineo-venosis; abdominis segmentis dorsalibus tribus anticis crasse, reliquis subtilius punc- tatis, secundo tertioque utrinque macula transversa, quarto, quinto sextoque fascia latissima flava decoratis, ventralibus nigro-piceis secundo et sequentibus densissime punctatis; pedibus flavis basi nigris, anticis coxis dentiformibus, trochanteribus basi dilatatis fere conicis, femoribus rufo-pictis. 3 9 mm. Hodsha-kala. Pomeranzev collegit. Wären die Mandibeln innen am Grunde nicht mit einem starken Zahne bewehrt, so könnte man diese Art in die Cerato- colus-Gruppe stellen, indem dessen vordere Abdominalsegmente im Verhältniss zu anderen Solenius-Arten sehr grob und noch etwas gröber als die des clypeatus punktirt sind. Der nächste Verwandte dieser Artist Cr. Walteri Kohl, von dem ein Männchen bei Askhabad gesammelt wurde; bei diesem ist aber die Sculptur des Thorax sehr grob, wie bei clypeatus, das Schildehen ist gelb gefärbt, das Abdomen viel reicher gelb gezeichnet, etc. Bei finitimus ist der silberweiss pubescente Clypeus abge- stutzt. Der Fühlerschaft ist gelb gefärbt, der Pedicellus entweder gelb oder gebräunt. Der Kopf ist überall fein und sehr dicht punktirt, kaum glänzend. Auf dem Dorsulum sind die Seiten wie auch die vordere Hälfte äusserst dicht punktirt und matt, die hintere und namentlich die Scheibe mit gröberen, zerstreuter stehenden Punkten besetzt, schwach glänzend. Vor dem glän- — 565 — zenden, grob punktirten Schildchen steht jederseits eine gelbe rundliche Makel. Die Mesopleuren und die Brust sind äusserst dicht und fein gerunzelt. Das erste Abdominalsegment ist schwarz, das 4., 5. und 6. fast ganz blassgelb gefärbt, auf dem 2. und 3. jederseits eine grosse querovale weisslichgelbe Makel vorhanden. u ua er MATÉRIAUX à l’étude des Feroniens. Par T. Tschitscherine. IT). Feronia Latr. Dej. Subg. Pterostichus Bon. Fer. mira Tschitsch.?). 3. Long. 14, larg. 6; © long. 15, larg. 6%, mm. — Appartient au groupe compris generalement sous la dénomination de Zyperopherus et ressemble le plus à la Г. rugosa Gebl., dont elle est cependant très distincte. Tête un peu plus étroite, yeux à peu pres aussi proéminents; impressions frontales assez larges, modérément marquées, ponc- tuées, vertex irrégulièrement ridé et fortement ponetué. Le cor- selet, dans le 3, est à peu pres aussi long que dans la Е. rugosa, 1) Voir Horae Soc. Ent. Ross. XX VII, 1893, pp. 452—489. 2) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross. XX VIII, 1894, р. 254. — 367 — un peu plus large et moins rétréci vers les deux extrémités; ses côtés sont, par conséquent, moins arrondis; dans la 9, il a une forme un peu différente: à peu près aussi large que dans la rugosa au bord anterieur, il s’elargit considerablement vers la base oü il est bien plus large qu’anterieurement; le bord anterieur (4 $) est échaneré, ses angles, légèrement avancés, sont arrondis; les côtés sont moins largement déprimés et relevés, surtout anté- rieurement; les deux impressions de chaque côté de la base sont larges, peu marquées et mal limitées; l’externe est séparée du rebord latéral par un petit pli large, mais peu élevé; — il l’est cependant davantage que dans la rugosa*), ce qui fait que l'impression ex- terne est un peu plus marquée; le bord basal est un peu échancré au milieu, les angles postérieurs sont assez largement arrondis au sommet; les côtés de la base sont couverts d’une forte ponctuation rugueuse qui se transforme, en avançant vers le milieu du disque, en de nombreuses rides transversales ondulées, irrégulières et plus ou moins interrompues. Les élytres, de peu plus larges que le corselet, sont un peu plus déprimées et plus larges que dans la rugosa, presque aussi larges aux épaules et immédiatement devant l'extrémité qu’au milieu et presque parallèles aux côtés; l’extré- mité est très largement arrondie, presque obtuse, mais la pointe de chaque élytre est elle-même un peu arrondie, ce qui produit, entre les deux, un petit angle rentrant qui touche à l’extrémité de la suture; les stries sont remplacées par des rangées longitu- dinales régulières de fossettes, dont la profondeur et la largeur sont un peu différentes et qui, parfois, se confondent dans le sens de la longueur, formant ainsi des fragments de sillons; mais elles ne se réunissent pas (comme c’est le cas dans la rugosa) irréguliè- rement à travers les intervalles et ces derniers sont bien dis- tincts dans toute leur étendue. Épisternes du prosternum ridés intérieurement, ceux du métasternum, courts, sont faiblement chagrinés; côtés des segments abdominaux assez distinctement 3) Où il est presque effacé. — 368 — ridés-chagrinés; l’anus (4 $) est faiblement déprimé le long du bord postérieur et muni de 2 points piliferes dans le 4 et 4 dans la ©; les tarses postérieurs sont sillonnés au côté externe; leur 5-e article est glabre, non cilie en dessous (il est au cont- raire garni de plusieurs cils distinets dans la rugosa). Nord-ouest de la Mongolie: M-ts Hanhai, & l’ouest de la ville Urgha (H. Leder! Coll. Е. Reitter); Dshara, aff. de la rivière Schischkit, à l’ouest du lac Kosogol (6. VI. 1880. G. Po- tanine! Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences). Je remarquerai à cette occasion que la F. (Pterostichus = Lype- ropherus) cribella Ménétr. (Ins. Middend. Reis. Sibir., Petersb. 1851, р. 47) est synonyme de la Е. rugosa Gebl., et que Ё intricata Mén. (1. е., р. 49)=F. vermiculosa Mén.— Je suis arrivé à cette conclusion après avoir attentivement étudié les types de Méné- triés, conservés dans la collection du Musée Zoologique de lAca- démie des Sciences. | Рег. tundrae п. sp. & ©. Long. 11, larg. 4), шт. — D’un noir brillant, avec les elytres soyeuses (4 ©); antennes, jambes et tarses brunätres, cuisses rougeätres. Tete assez forte, lisse; impressions frontales courtes, mode- rément marquées, un peu divergentes en arrière; yeux saillants dans le 4, un peu moins dans la 2; antennes assez épaisses, ne dépassant guère la base du corselet. Ce dernier un peu plus large que long (d’un cinquième environ), à peine, presque pas échancré au bord antérieur dont les angles sont arrondis et nullement avancés; les côtés sont légèrement arrondis sur toute leur étendue jusqu'aux angles postérieurs qui sont presque droits avec une très légère saillie subdentiforme au sommet; le bord postérieur est à peine échancré au milieu; on voit de chaque côté de la base deux impressions longitudinales bien marquées, séparées par un espace un peu relevé, et dont l’extérieure est limitée en dehors par un pli élévé assez large; les impressions transversales sont médi- ocres, la ligne médiane, bien marquée, n’atteint pas les deux bords: la base du corselet et ses impressions latérales sont irrégulièrement — 369 — et faiblement ridées, le reste de la surface est lisse; rebord latéral étroit, à peine déprimé dans quelques individus. Élytres environ 2'/, fois plus longues que le corselet, de moitié à peu près plus larges, peu convexes, ovales, légèrement arrondies aux côtés, avec la plus grande largeur immédiatement après le milieu; rebord basal un peu sinué et remontant vers les épaules qui sont ar- rondies; stries fines, faiblement pointillées au fond, la 9-e non dédoublée en arrière, intervalles plans, le 3-e marqué de 2—3 points imprimés après le milieu. Épisternes postérieurs courts, un peu 1146$, côtés des segments abdominaux finement chagrinés; anus simple dans les deux sexes, un peu ridé longitudinalement près du bord postérieur, avec 2 points pilifères dans le 4, 4 dans la 9. Premier article des tarses postérieurs sans sillon distinct extérieurement, le 5-e de tous cilié en dessous. Sibérie arctique centrale: toundra longeant le cours su- périeur de la rivière Olenek et ses а. Alakit, Tyria, Artykan etc. (5—20. VIII. 1875. A. Czekanowsky! Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences). Voisine de la F. (Pterostichus = Petrophilus) abnormis J. Sahlb.*); plus petite, élytres plus ovales, plus arrondies aux côtés, soyeuses dans les deux sexes”), etc. Je remarquerai au sujet de la Е. abnormis qu’elle ne peut en aucune façon être rangée parmi les Abax; quant au dédoublement, en arrière, de la 9° strie des élytres, ce n'est là qu’une preuve entre autres du peu de signification sérieuse qu'on doit attribuer à ce ca- ractère. La Е abnormis est voisine de la ériseriata Gebl.f), avec laquelle elle a une grande analogie dans la conformation du corselet; dans cette dernière espèce le dédoublement de la 9° strie n’est déjà que peu distinct. 4) J. Sahlberg, Bidr. till Nordv. Sibir. Insektf., 1880, p. 27. 5) Le 4 de la Е. abnormis est brillant en dessus. — Il y a plusieurs exem- plaires 49 de cette espèce dans la collection du Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences. 6) Platysma triseriata Gebl., Bull. Soc. Nat. Moscou, 1847, I, p. 339; Feronia (Pterostichus, Petrophilus) triseriata Gebl. Chaudoir, Abeille, У, 1868—1869, Н. 5. Е. В. ХХУШ. 24 Fer. Regeli п. sp. 4 ©. Long. 13—14, larg. 5— 51}, mm. — Entièrement d’un noir assez brillant. Tête grosse, lisse; impressions frontales très petites, peu marquées; veux saillants (© 9); antennes épaisses, ne dépassant pas la base du corselet; dernier article des palpes cylindrique, tronqué à l'extrémité. Corselet transversal, presque 1!/ fois aussi large que long, à peine échancré au bord antérieur, dont les angles sont largement arrondis et nullement avancés; les côtés sont passablement arrondis jusqu’au delà du milieu; ils tombent ensuite obliquement en dedans, sans aucune sinuosité, sur le bord basal, formant avec lui un angle plus ouvert que l’angle droit et obtus au sommet; la base est à peu près tronquée; on y voit de chaque côté deux courtes fovéoles asez profondes (l’in- terne l’est plus ou moins), séparées par un espace un peu relevé et dont l’externe est limitée en dehors par un pli élevé assez étroit, la surface du corselet est lisse, à part quelques lignes transversales ondulées peu apparentes; on remarque aussi parfois quelques rides irrégulières près de l’impression basale intérieure ; les impressions transversales et la ligne médiane sont modérément marquées; le rebord latéral est étroit. Élytres aussi larges aux épaules que le milieu du corselet, à peu près 21, fois aussi lon- gues que ce dernier, un peu élargies en arrière, très peu arron- dies aux côtés qui sont très faiblement, à peine sinués devant р. 237; Pterostichus (Melanius!!) triseriatus Geb]l. Heyden, Catal. der Coleopt. von Sibir. etc., 1880—1881, р. 33. Un très ancien exemplaire de cette espèce, correspondant parfaitement à la description de Gebler, se trouve dans la collection du Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences; c’est bien un Pterostichus — Petrophilus, comme l’a dit Chau- doir, et je ne sais vraiment pas quelles raisons ont pu déterminer M. L. von Heyden de ranger l’espece parmi les Melanius? — Il faut cependant avouer que les espèces sibériennes du genre Feronia se trouvent dans une confusion telle et sont, pour la plupart, si mal connues, qu’il devient difficile de s’y retrouver et qu'il serait grandement temps de les revoir et classer avec le plus grand soin. Le Musée Zool. de l’Académie Imp. des Sciences possédant de riches matériaux cor- respondants et le Directeur, M. Th. Pleske, ayant bien voulu me charger de leur classement, je pense être prochainement à même d’entreprendre sur ce sujet une étude approfondie. — 911 — l'extrémité; les épaules sont arrondies, le rebord basal presque droit; les stries sont très fines et très finement pointillées, les in- tervalles tout-à-fait plans, le 3-e marqué de 3 points imprimés dont le premier situé après le milieu; le rebord latéral est étroit. Épisternes postérieurs courts, pas plus longs que larges, à peine rétrécis en arrière: ils présentent, ainsi que les côtés du meta- sterum, quelques petits points très fins et très épars; les côtés des segments abdominaux sont finement chagrinés. L’anus du д est marqué postérieurement d’une élévation obtuse en triangle dont la base est dirigée vers le bord antérieur du segment, et porte 2 points pilifères; celui de la $ en présente 4; 1-er article des tarses postérieurs sans sillon externe, le 5-e de tous cilié en dessous. Songarie chinoise: vallée du fl. Ш, à l’ouest de Kuldsha (Dr. A. Regel! Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences). Fer. necessaria п. sp. & 9. Long. 11—111,, larg. 4—4'), mm. — Excessivement voisine de la precedente; la plupart des caractères sont presque exactement pareils, et cependant l’espece me paraît distincte. La taille, toujours très constante, est plus petite; les jambes (toujours noires dans la Regeli) sont brunâtres; les palpes sont entièrement d’un rouge testacé, tandis qu’ils sont noirs avec l'extrémité seule plus claire dans la Æegeli. Les elytres sont plus parallèles. Cette espèce, quoique non décrite encore, est cependant assez répandue dans les collections. L'ancienne collection Obert en renfermait quelques exemplaires, pris au Turkestan par feu A. Kuschakewitsch et déterminés par M. L. von Heyden‘) comme Steropus spec. ? D’autres exemplaires, provenant également du Turkestan, ont été envoyés par M. Staudinger au Musée Z00- 7) Qui, dans le temps, avait déterminé de nombreux insectes dans ladite col- lection. Elle se trouve maintenant, après avoir passé par mes mains, dans le Mu- sée Zoologique de l'Académie Imp. des Sciences. 24* — 312 — logique de l'Académie Impériale des Sciences de Petersbourg. L'espèce ne doit pas être rare. Fer. Bungei п. sp. &. Long. 11, larg. 41/, mm.—D'un bronzé noirätre sur la tête et le corselet, cuivreux sur les élytres; des- sous d’un noir verdätre, cuisses rouges, jambes, tarses et antennes noirs. Palpes cylindriques, tronqués à l’extrémité; antennes assez fortes, à articles relativement raccourcis, le 3-е très renflé à l’ex- trémité. Tête légèrement allongée, un peu moins large que dans la Е. insignis J. Sahlb., lisse; impressions frontales assez lon- gues et marquées, linéaires, divergentes en arrière; yeux saillants (3). Corselet transversal, d’un tiers environ plus large que long, échancré au bord antérieur dont les angles, quoique largement arrondis, sont un peu avancés; les côtés sont légèrement et très régulièrement arqués sur toute leur étendue, les angles posté- rieurs arrondis; la base est tronquée, on y voit de chaque côté deux impressions courtes mais très marquées, dont l’extérieure, à peu près aussi longue que l’autre (les deux sont séparées par un pli assez convexe) et presque arrondie, n’est limitée en dehors que par un pli à peine distinct, presque fondu dans Ja dépression, considérablement élargie en arrière, des bords laté- raux ; l’impression transversale antérieure est assez marquée, celle de le base l’est à peine; toute la surface est à peu près lisse, on ne voit que quelques très petits points peu distincts le long des bords latéraux, dans la dépression des côtés; la ligne médiane est fine. Élytres à peine d’un millimètre plus larges que le corse- let, à peine arrondies aux côtés qui sont presque non sinués devant l’extrémité; épaules arrondies; stries fines, pointillées, intervalles tout-à-fait plans, le 3-e marqué de 5 fovéoles dont la première située un peu avant le milieu. Épisternes postérieurs courts et présentant, ainsi que les côtés des segments abdominaux, quelques rides distinctes, mais très fines. L’anus (4), irrégulièrement striolé, est marqué d’une faible dépression transversale immédiatement aevant le bord postérieur, qui présente, dans l’exemplaire que j'ai sous les yeux, trois (?) points pilifères — deux d’un côté, un de l’autre. Premier article des tarses postérieurs sans sillon latéral distinct; le 5-e de tous glabre, sans cils en dessous. Voisine de la Л. insignis Е. Sahlb., mais distincte à pre- miere vue par la conformation differente des impressions basi- laires du corselet, par les côtés du dessous non ponctués, mais faiblemeut ridés, etc. — et très différente à cause du 5-e article des tarses non cilié en dessous. Nord-est de la Sibérie: Bytantai, l’un des affluents du Jana (Dr. A. Bunge! Musée Zool. de l’Acad. Imp. des Sciences). Fer. Gestroi п. sp. $. Long. 15, larg. 5/, mm. — Entiere- ment d’un noir brillant, avec les cuisses rouges. Tête normale, lisse, avec quelques faibles rides irrégulières; impressions frontales assez courtes, bien marquées, légèrement convergentes en arrière; yeux saillants ($); antennes à peu près comme dans la К. externepunctata. Corselet à peine plus large que long (de ”/, mm. à peine), un peu rétréci en arrière, très lé- gerement échancré au bord antérieur dont les angles, arrondis, ne sont guère avancés; les côtés sont faiblement arqués jusque passablement au delà du milieu et tombent ensuite obliquement en dedans, sans offrir de sinuosité, sur le bord basal dont les angles sont un peu plus ouverts que l’angle droit; le rebord latéral présente, immédiatement avant son extrémité postérieure, une petite crénelure qui fait paraître le sommet même des angles légèrement denté (à peu près comme dans la Г. externepunctata) ; le bord basal est légèrement échancré au milieu, ses côtés sont à peu près droits; il y a, de chaque côté de la base, deux impres- sions longitudinales, confluentes en arrière, l’interne longue et un peu recourbée à sa base, où elle est beaucoup plus rapprochée du rebord latéral que de la ligne médiane; l’externe, de moitié environ plus courte, mais tout aussi profonde, est séparée du re- bord latéral par un pli élevé assez large; toutes deux atteignent exactement le bord basal; l’impression transversale antérieure est assez marquée, la base faiblement déprimée; le disque est — 374 — lisse, à part les mêmes lignes transversales ondulées qu’on y voit dans l’externepunctata; la ligne médiane, bien marquée, touche le bord postérieur et dépasse un peu l’impression transversale antérieure; le rebord latéral est étroit, avec les deux points pili- fères ordinaires. Élytres plus de deux fois aussi longues que le corselet, déprimées, en ovale allongé presque insensiblement élargi en arrière et peu arrondi aux côtés, qui ne sont que très faiblement sinués devant l’extrémité; celle-ci est découpée en large angle rentrant très obtus dont le sommet touche à l’extré- mité de la suture; l’extrémité de chaque élytre est donc arrondie séparément; le rebord basal est un peu abaisse — ou plutôt dé- primé — depuis l’écusson jusqu’à la 4-е strie et s’avance ensuite en ligne droite vers l’épaule qui est très obtusément anguleuse, presque arrondie; le rebord latéral n’est visiblement déprimé et refléchi que jusqu’environ le premier tiers de sa longueur; les stries sont fortement marquées, lisses, les 4 premiers intervalles sont en grande partie plans, les autres et l’extrémité de tous légèrement convexes; le 3-e est marqué de 4 fovéoles dont la pre- mière située un peu avant le milieu; striole préscutellaire courte. Épisternes du prosternum finement pointillés vers l’intérieur; côtés du metasternum et ses épisternes — environ aussi longs que larges — assez finement, mais distinctement ponctués, côtés des segments abdominaux ridés-chagrinés; anus (©) à peu près uni, avec 4 points pilifères; premier article des tarses postérieurs avec un profond sillon extérieur, le 5-e des intermédiaires et postérieurs glabre, sans cils en dessous. Cette espèce appartient évidemment au groupe des Fer. ex- ternepunctata Dej. et bicolor Arag., mais diffère de l’une comme de l’autre par plusieurs caractères importants. La forme générale du corps ressemble le plus à celle de la F. externepunctata: le corselet est un peu plus long et plus étroit en arrière; les angles postérieurs du corselet (la dent de leur sommet est mois saillante) et les impressions latérales de la base sont pa- reilles; les stries des élytres sont plus fortes, les inter- mn —= valles un peu convexes latéralement et vers l’extrémité; celle-ci est découpée en angle rentrant (9) (tandis qu’elle est simple dans la © externepunctata); il n’y a de fovéoles dorsales que sur le 3-e intervalle, etc. Comparée à la bicolor, la F. Gestroi a le corselet sensible- ment plus étroit en arrière; la dent des angles postérieurs n’est’ pas saillante latéralement; l’impression interne des côtés de la base atteint exactement le bord basal (tandis que dans la bicolor elle en est séparée par un pli transversal distinct): l’épaule est beaucoup moins anguleuse, les stries des élytres plus fortes, les intervalles externes un peu con- vexes; l’échancrure triangulaire de l’extrémité est plus profonde, etc. Il est à mentionner enfin que la coloration ne ressemble guère à celle des autres espèces du groupe; elle est d’un noir brillant sans aucun reflet métallique et les cuisses sont rouges. J’ai trouvé un exemplaire © de cette curieuse espèce dans la collection de M. de Léséleuc, où il était noté comme origi- naire du Piémont; la localité me paraît certaine, ladite collec- tion renfermant beaucoup d'espèces d'Italie, en partie non nom- mées, mais toutes soigneusement pourvues d'étiquettes de loca- lités. Je me fais un plaisir de dédier cette espèce transalpine à l’eminent entomologiste italien М. В. Gestro, conservateur au Musée civique de la ville de Gênes. Fer. Batesi п. sp. 4 ©. Long. 21— 922, larg. 7—7\, mm.— Cette espèce a été sans aucun doute confondue jusqu’à présent avec la К. Schoenherri Fald., à laquelle elle ressemble en effet beaucoup à première vue, mais dont elle est certainement diffe- rente. La taille est plus grande (la Schoenherri ne mesure que 18 mm. au plus). La tête est beaucoup plus grosse et on y voit de chaque côté, derrière l’oeil, un très fort renflement aussi pro- éminent que les yeux mêmes; elle ressemble le mieux à la tête de la Р. Justusi W. Redtenb., tout en étant encore un peu plus grosse. (Dans la F. Schoenherri les yeux sont normalement emboites — 376 — en arrière). Le corselet est plus court que dans la Schoenherri, plus élargi antérieurement où ses côtés sont plus fortement ar- rondis; la sinuosité qui précède les angles postérieurs est plus courte, les angles mêmes exactement droits, non saillants en de- hors, comme c’est au contraire le cas dans la Schoenherri; il y a ‘4 points pilifères dans la partie antérieure de la rigole latérale; il y en a un autre au sommet des angles postérieurs. La forme du corselet est à peu pres la même que dans la Е. Schaschli Chaud., mais les angles postérieurs ne sont pas aigus. Les élytres ont à peu pres la même forme que dans la Schoenherri, seulement les épaules sont complètement arrondies, le rebord basal se réunis- sant au latéral par une courbe régulière, Sans former d’angle, tandis que dans la Schoenherri les épaules sont nettement angu- leuses; la scuipture paraît un peu différente, les fovéoles irrégu- lières des 3-e, 5-e et 7-e intervalles étant un peu plus espacées, ce qui fait que les tubercules qui les séparent sont en partie un peu plus allongés; le dessous du corps est à peu près comme dans la Е. Schoenherri; le 1-er article des tarses postérieurs est faiblement sillonné au côté externe; le 5-e de tous est garni de cils en des- sous. La forme de la tête ferait placer cette espèce dans le voi- _sinage de la F. Justusi, si tous les autres caractères ne la rap- prochaient davantage de la Schoenherri. Les exemplaires de la F. Batesi qui se trouvent dans la col- lection du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences ont été tous recueillis par M. J. Ananow sur les montagnes Suchovinduk (Sunshe-Kort) le 3. УП. et II, 1—6. У. et 26. IV. 1856. Quant aux Schoenherri typiques de la même collection, ils pro- viennent: 1) confins de la Perse (2 types de Faldermann!), 2) le village Elenovka (coll. Solsky); 3) Mt. Dadiasch (Radde!) et 4) Arménie (Radde!). Fer. (7) eoa п. sp. ©. Long. 11, larg. 41! mm. — D’un cui- vreux doré avec un très léger reflet pourpré en dessus, bronzée en dessous, antennes et pattes d’un brun rougeûtre. — 317 — Tête plutôt un peu forte, ponctuée (surtout vers les côtés et en arrière); impressions frontales longues et bien marquées; yeux (2) saillants; dernier article des palpes subcylindrique, tronqué à l’extrémité; antennes filiformes, ne dépassant guère la base du corselet. Celui-ci cordiforme, un peu plus large que long, presque tronqué au bord antérieur dont les angles sont arrondis et nulle- ment avancés; les côtés sont fortement arrondis jusqu’au delà du milieu, puis sinués et forment avec le bord basal un angle droit un peu aigu au sommet; la base est coupée presque carrément et marginée des deux côtés; le rebord latéral, étroit, présente anté- rieurement deux points pilifères, dont le premier situé un peu avant le milieu, et un troisième, placé au sommet même de l’angle postérieur; les impressions latérales de la base, deux de chaque côté, sont distinctement ponctuées et fortement marquées; l’ex- terne, plus courte de moitié, est séparée du rebord latéral par un pli élevé très étroit; on voit quelques courtes strioles longitudi- nales au milieu de la base et près du bord antérieur et plusieurs courtes lignes transversales ondulées le long de la ligne médiane; celle-ci est bien marquée, l’impression transversale antérieure l’est médioerement, la base est fortement déprimée. Élytres beau- coup plus larges que le corselet, peu convexes, en ovale court et large, très arrondies aux côtés, qui sont très faiblement sinués devant l’extrémité; le rebord basal se relève vers les épaules qui sont très obtusément anguleuses, presque arrondies; le rebord la- téral est étroitement réfléchi; les stries fines, mais bien marquées, sont distinctement ponctuées au fond; les intervalles sont plans, le 3-e sans points dorsaux; la série de points ombiliqués le long des bords latéraux est presque ininterrompue, la striole préscutellaire courte. Les côtés du sternum sont fortement ponc- tués; les épisternes postérieurs courts, les côtés des segments abdominaux faiblement chagrinés; l’anus (©) porte deux points pilifères de chaque côté; le 1-er article des tarses postérieurs n’offre qu’une trace à peine distincte de sillon externe; le 5-е de tous est cilié en dessous. — 378 — Thibet sept.: Amdo: village Ndämi, 21. V.; rivière Bankyng- kug, 26. V. 1885 (environ 10.000 d’alt.) (G. Potanine! Coll. Sémenow et Tschitschérine). 2 9. L'absence de points dorsaux — caractère qui, parmi les Feronia de l’Asie, ne se rencontre que chez les Hypherpes?) et les Aurisma Е airm.?) — me fait supposer que la F. eoa pourrait bien appartenir au dernier de ces deux groupes; n’ayant cepen- dant devant moi que des femelles, il m’est impossible de vérifier le caractère essentiel attribué par M. L. Fairmaire à son genre Aurisma, Savoir les 4 premiers articles des tarses antérieurs di- latés dans les à. Subg. Pseudocryobius (Motsch.)J. Sahlb. Fer. homalonota Tschitsch.1?) ©. Long. 8 mm. — D’un noir brillant, antennes et pattes d’un brun rougeätre. Tête assez forte, mais surtout allongée, lisse; impressions frontales profondes. assez longues, parallèles, légèrement cha- grinées; yeux très peu saillants; dernier article des palpes légè- rement tronqué à l’extrémité où 1l est beaucoup plus étroit qu’au milieu; antennes allongées, dépassant la base du corselet. Celui- ci est à peine moins long que large, presque tronqué au bord antérieur avec les angles défléchis et arrondis; les côtés, légè- rement arrondis jusqu’environ le milieu du corselet, se dirigent ensuite obliquement en dedans sur le rebord basal, ne présentant qu’une très courte et faible sinuosité immédiatement devant les angles postérieurs; ces derniers sont droits; le rebord basal est très légèrement échancré au milieu, ses côtés sont rectilignes et distinctement rebordés; le dessus est très plan, la ligne médiane, bien marquée, ne dépasse pas les deux impressions transversales 8) Hypherpes colona H. W. Bates, Trans. Ent. Soc. Lond., 1883, part III, p. 244. 9) Aurisma Delavayi Fairm., Ann. Soc. Ent. Belg., XXXII, 1888, p. 9. 10) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XXVIII, 1894, p. 255. qui sont assez apparentes; le milieu du disque présente quelques lignes transversales ondulées peu régulières; les impressions laté- rales de la base, deux de chaque côté, sont bien marquées, surtout l’interne qui est assez allongée; l’extérieure, très courte, est moins profonde; toutes deux sont très indistinctement pointillées, presque lisses. Élytres un peu plus larges et deux fois et demi aussi lon- gues que le corselet, allongées-ovalaires, très déprimées; l'épaule serait arrondie s’il n’y avait à son sommet comme une trace de dent minuscule, à peine appréciable; les stries sont fortes et dis- tinctement ponctuées, mais elles s’affaiblissent vers l’extrémité et surtout vers les bords latéraux; la striole préscutellaire, très courte, est située entre la 1-re et la 2-e stries; les intervalles sont presque déprimés, le 3-e marqué de 2 points imprimés, situés tous deux après le milieu. Les épisternes du prosternum présentent quelques points épars peu nombreux; ceux du metasternum, courts, sont indistinetement chagrinés, presque lisses; les côtés des seg- ments abdominaux portent quelques rides assez apparentes, mais peu nombreuses. Le 1-er article des tarses postérieurs est sillonné exterieurement; le 5-e est cilié en dessous. Nord de la Mongolie: M-ts Hanhaï, à l’ouest de la ville Ursha (H. Leder! Coll Beitter). 19. Subg. Bothriopterus Chaud. Fer. aeneocuprea Fairm., Ann. Soc. Ent. Belg., XXXI, 1887, р. 95. = F. ganssuensis Tschitsch., Ногае Soc. Ent. Ross., XXIH, 1888, р. 194. — М. Réné Oberthür ayant bien voulu, sur ma demande, comparer un exemplaire de ma Г. ganssuensis aux types de l’aeneocuprea Fairm., il s’est trouvé que les deux ne. sont qu’une seule est même espèce. Le nom imposé par M. Fairmaire a la priorité. Amara Bonelli. Subg. Amara in sp. Am, magnicollis п. sp. д. Long. 6, larg. 2%, mm. — D’un bronzé noirâtre assez brillant (4) en dessus, les premiers articles des — 380 — antennes, les jambes et les tarses testacés. Corps convexe, ovalaire. Tête petite, lisse; impressions frontales très petites et faibles, à peine marquées; yeux grands, mais peu saillants. Corselet très grand, très convexe, presque plus large à sa base que les élytres, très rétréci en avant et passablement arrondi sur la partie ante- rieure des côtés; le bord antérieur est tronqué au milieu, ses angles, très défléchis, sont légèrement avancés et un peu arrondis au sommet; le bord basal est à peu près tronqué au milieu, mais ses côtés sont fortement retirés en arrière, à partir des impressions latérales internes de la base; celles-ci sont courtes et très faible- ment marquées, les extérieures sont complètement effacées; les côtés du corselet paraissent légèrement déprimés devant les angles postérieurs, mais cette dépression n’atteint ni le rebord lateral ni celui de la base, étant séparée de tous les deux par un espace convexe, assez étroit; les deux impressions transversales sont médiocrement marquées; la ligne médiane l’est bien, sourtout en arriere; le point pilifère de chaque côté de la base est plus rap- proché du bord basal que de l’extrémité de l’angle postérieur; la surface du corselet est lisse. Élytres en ovale rétréci en arrière; les stries, d’abord fines, sont distinctement plus marquées en ar- rière et à peine ponctuées; les intervalles sont déprimés et ne de- viennent un peu convexes que vers l’extrémité; la striole préscu- tellaire est médiocre, fine, un peu interrompue et ne porte pas de point ombiliqué à sa naissance; la première strie est un peu plus enfoncée que les autres à partir de l’extrémité de la striole pré- scutellaire et le 1-er intervalle paraît un peu relevé vers la suture (à peu près comme р. ex. dans РА. trivialis). Le dessous du corps est lisse. Les jambes postérieures (3) sont pubescentes intérieure- ment. L’anus (4) porte un point pilifère de chaque côté à son bord postérieur. Thibet sept.: Amdo: monastère Dshoni (8.820 d’alt. 4. VI. 1885. G. Potanine! Coll. Semenow). 1 д. Elle appartient au groupe de ГА. communis Panz. et en dif- — 381 — fère par sa tète un peu plus petite, le corselet plus rétréci en avant, avec les angles antérieurs moins avancés, sa base lisse, ses côtés un peu déprimés vers les angles postérieurs, les élytres plus courtes, plus retröcies en arrière, etc. Subg. Cyrtonotus Steph. Am. herculeana п. sp. 4 9. Long. 19—20!;, larg. 7— 81/ mm. — Corps légèrement convexe, surtout sur les élytres. D’un brun de poix, avec un très léger reflet bronzé, brillant dans le d, terne dans la ©; dessous du corps et cuisses d’un brun plus clair, tirant sur le roux; jambes, tarses, palpes et antennes rougeätres. Tête très grosse, parfaitement lisse, sauf quelques rides ondu- lées irrégulières à peine sensibles; yeux assez saillants; impres- sions frontales assez profondes, courtes, larges et convergentes en arrière; mandibules assez allongées, fortes, légèrement re- courbées au bout, où elles sont subaiguës et fortement sillonnées en dessus. Corselet presque deux fois aussi large que long; également peu rétréci vers les deux extrémités; ses côtés sont assez largement déprimés et légèrement arrondis, avec leur plus grande largeur à peu près au milieu; 1$ présentent ensuite une légère sinuosité, assez courte, et tombent presque droit sur le bord basal, avec lequel ils forment des angles légèrement saillants au sommet; le rebord latéral n’est pas plus épais, relativement, que, р. ex., dans ГА. aulica; le bord antérieur est légèrement échancré: les angles antérieurs, très arrondis, ne sont guère avancés; le milieu du bord postérieur est à peu près tronqué, mais ses côtés sont très légèrement retirés en arrière, ce qui le fait paraître vaguement échancré: la base du corselet est forte- ment déprimée, on y voit de chaque côté deux sillons longitudi- naux, assez indistincts, étant presque confondus dans une large excavation commune, qui est limitée extérieurement par un large et fort pli élevé; à l’exception de ce dernier, qui est à peu près lisse, toute la base est couverte d’une très forte et dense ponc- tuation qui s'étend aussi le long du rebord latéral et qu'on re- — 382 — trouve sur tout le devant du corselet, près de l’impression trans- versale antérieure; mais les points sont ici un peu moins serrés et leur densité ainsi que la profondeur varient un peu selon les individus; la ligne longitudinale du milieu, bien marquée, part de l’impression transversale antérieure et atteint le bord basal; le milieu du disque est couvert de quelque lignes ondulées trans- versales, plus ou moins nombreuses et assez irrégulières. Élytres en ovale allongé, d’un peu moins de moitié plus longues que la tête et le corselet pris ensemble, à peine plus larges que ce dernier, légèrement arrondies sur les côtés, avec la plus grande largeur un peu après le milieu; le rebord basal est presque exac- tement rectiligne, paraissant un rien relevé vers les épaules, qui sont carrées, anguleuses, mais sans dent au sommet; le rebord latéral est assez largement déprimé, sourtout depuis environ le milieu de sa longueur ; les stries sont profondes et finement ponc- tuées, les intervalles presque tout-à-fait plans. Les épisternes du metasternum sont sillonnés le long de leur bord intérieur; on y remarque en outre comme un petit fragment d’un autre sillon, situé à leur extrémité externe; ils sont couverts, ainsi que les côtés attenants de la poitrine, d’une assez fine ponctuation irrégulière et peu serrée. Les jambes intermédiaires du 4 pré- sentent au milieu de leur bord intérieur un large renflement suivi d’une très grande et profonde échancrure, après quoi le tibia reprend sa structure normale; la dent supérieure, longue et forte, est située à l’extrémité inférieure du renflement anormal mentionné, immédiatement devant l’échancrure; l’extrémité inférieure de celle-ci est marquée d’une seconde dent, suivie elle-même à courte distance d’une 3-e; ces deux dernières sont toutes petites — à peu près comme la 8-e dans РА. aulica — et séparées par une très légère sinuosité. Cette belle espèce est très voisine de ГА. gigantea Motsch."), п) A. gigantea Motschulsky, Ins. de la Sibérie, р. 173; H. W. Bates, Trans. Ent. Soc. Lond., 1873, part II, p. 290, — 383 — mais ne peut aucunement être confondue avec celle-ci. La forme générale du corps est moins allongée, plus large, plus robuste; le dessus est légèrement convexe, tandis qu’il l’est à peine, pres- que pas, dans la gigantea; les élytres sont en ovale allongé, légè- rement arrondies aux côtés (presque parallèles dans la gigantea); la tête est plus grosse, plus large et paraît un peu plus courte; les yeux, très saillants dans la gigantea ?), le sont un peu moins dans la herculeana; le corselet de Ja première a d’autres propor- tions, étant moins large avec une longueur moyenne à peu pres égale; il est en outre plus rétréci en arrière et son bord basal est plus étroit (d’un millimètre presque) que l'extrémité enté- rieure; le rebord База] des élytres descend dans la gigantea (très peu, mais visiblement) vers l'épaule et celle-ci est bien moins anguleuse: enfin le renflement intérieur des jambes intermédiaires du 4 est un peu moins fort dans la dernière espèce #). Chingan mér. (9. VI. 1891. Colonel Putiata! Coll. Sé- menow et Tschitscherine). Am. dux п. sp. ©. Long. 15, larg. 6 mm. — Large, assez parallele, peu convexe; d’un noir brunätre brillant (©) en dessus, dessous du corps d’un brun foncé, bords du corselet, pattes, antennes et palpes d’un rouge brunätre. Tête grosse, légèrement renflée en arrière, presque lisse avec quelques rides ondulées à peine marquées; yeux (©) assez saillants. Corselet d’un peu moins du double plus large que long (long. med. 3, larg. 5 mill.), ayant sa plus grande largeur environ au milieu et à peu près aussi large antérieurement qu’à la base; ses côtés sont passablement arrondis jusque bien au-delà du mi- lieu; ils présentent ensuite une courte sinuosité devant les angles 12) Quoiqu’en dise Motschulsky, ]. c., qui prétend le contraire. 13) Les deux espèces constituent un groupe particulier, caractérisé par la conformation remarquable des jambes intermédiaires des mâles, et aussi un peu par leur grande taille. Les trois dents tibiales (4) rapprochent ce groupe des A. aulica et Gebleri Dej.; la forme générale du corps paraît indiquer le voisinage des A. brevicollis Chaud. et alliées. — 584 — postérieurs qui sont un peu moins ouverts que l’angle droit et légèrement saillants; le bord antérieur est très faiblement échancré, les angles largement arrondis; le bord basal est coupé presque carrément et c’est à peine si ses côtés paraissent dirigés un peu obliquement vers les épaules; les côtés sont assez largement déprimés et un peu relevés, le rebord (ou bour- relet) latéral est très étroit; toute la base est couverte d’une assez forte ponctuation très serrée qu’on remarque aussi dans Ja dépression des côtés, le long du rebord extérieur; cette ponctuation se retrouve encore près du bord anterieur, mais elle y est moins forte et bien moins serrée; la ligne longitu- dinale du milieu est faiblement marquée; il y a sur le milieu du disque plusieurs lignes ondulées transversales, assez appa- rentes quoique légères. Élytres à peu près de moitié plus lon- gues que la tête et le corselet pris ensemble; leur largeur entre les épaules égale le maximum de celle du corselet (5 mm.); elles s’elargissent ensuite en arrière et commencent à se rétrécir un peu après le milieu; les côtés sont très peu arrondis, presque parallèles; les extrémités du rebord basal se relèvent légèrement vers les épaules qui sont anguleuses et un peu saillantes; les stries sont fortement marquées et ponctuées, surtout à la base. Les épisternes sont allongés et fortement sillonnés le long des deux bords latéraux; ils sont couverts, ainsi que les côtés du metaster- num et des segments abdominaux, d’une ponctuation assez appa- rente, mais peu serrée et pas bien profonde. Cette espèce est voisine des convexicollis Putz.'*) et brevi- collis Chaud.®), surtout de la premiere, qui, malheureusement, m'est inconnue en nature. Autant qu’on peut en juger d’après la description citée, la dux en diffère par la taille (plus grande de 4 mm.), par la ponctuation plus marquée du dessous et aussi — probablement — par la forme plus large et la moindre conve- 14) Putzeys, Mém. Soc. Roy. Se. de Liège, 2e série, I, 1866, р. 232, n° 119. 15) Putzeys, [. ©., p: 232, n° 120. — 385 — xité du corps. Putzeys ne disant rien de particulier sur la sculp- ture de la tête dans sa convexicollis, il en faut conclure que cette partie du corps est ponctuée, comme c’est le cas dans les espèces voisines: brevicollis Chaud. et transversicollis Putz.%); dans la дих la tête est, au contraire, lisse. Comparée à la brevicollis, РА. dux est plus grande, un peu plus parallèle; la tête, beaucoup plus grosse, n’est pas ponctuée; le corselet, plus arrondi sur les côtés, y est aussi plus fortement sinué devant les angles postérieurs, lesquels sont plus saillants; les épaules sont plus anguleuses; les épisternes postérieurs, un peu plus allongés, ont un sillon plus marqué et plus complet le long de leur bord externe ?). Chingan mer. (1891. Colonel Putiata! Coll. Sémenow). 1 9. Am. nitens Putz., 1. c., р. 234, n° 122; = Am. macronota Solsky, Horae Soc. Ent. Ross., VI, p. 265. Coll. Sémenow et Tschitschérine: Sibérie or.: Sidemi; Wladivostok (M. Jankovsky!); Thibet sept.: Amdo: environs du monastère Gumbum, 8.— 9.000 d’alt., 3. V.; Chine: prov. Ganssu: Upin, 26. VI, Shepu, 13. VII (1885. G. Pota- nine!). La description de Putzeys, faite sur un exemplaire unique ($), est insuffisante, ou, plus exactement, trop absolue: la ponc- tuation de la base du corselet, ainsi que celle près du bord an- térieur, est sujette à beaucoup varier, au point que, parfois, seules les impressions latérales de la base sont fortement ponc- tuées, le reste de la surface ne présentant que quelques points plus ou moins épars; les angles postérieurs sont habituellement plutôt très légèrement saillants qu’exactement droits; les épis- ternes du metasternum sont ordinairement plus grossièrement et plus compactement ponctués que les côtés de l'abdomen; leur 16) Putzeys, L. c., р. 236, n° 124. 17) Ce caractère est, d’ailleurs, d'importance secondaire, étant un peu sujet à varier dans les différents individus de la brewicollis. НВ ER. XX VIII. 25 — 386 — sillon externe est presque toujours incomplet et manque même tout à fait dans certains individus. Il faut aussi mentionner, en dernier lieu, les plus ou moins de dépression des bords latéraux du corselet. L’A. macronota Solsky, dont le type se trouve dans la col- lection du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences, a été établie sur un exemplaire immature et ne diffère des exemplaires adultes de la nitens que par sa coloration brune; je possède également plusieurs exemplaires pareils de Nagasaki (Japon) et Kiang-si (Chine), provenant de la collection de feu H'MWaBates: Am. peculiaris п. sp. & 9. Long. 11—13, mm.— D'un brun noirätre, bronzé en dessus (3.2 également brillants); an- tennes et parfois les pattes rougeätres. Tête finement chagrinée, impressions frontales peu allongées, profondes et assez larges; yeux saillants (3 $). Corselet d’un tiers environ plus large que long, rétréci vers les deux extrémités, à peine échancré au bord antérieur qui est un peu plus étroit que la base; les angles antérieurs sont arrondis et très défléchis; les côtés sont assez fortement arqués (la plus grande largeur du corselet se trouve à peu près au milieu) et sinués devant les angles postérieurs; ceux-ci sont droits et même aigus au sommet, les deux impressions de chaque côté de la base sont profondes, l’extérieure séparée du rebord latéral par un fort pli élevé; elles sont cou- vertes, ainsi que le milieu de la base, d’une forte ponctuation plus ou moins serrée; on voit d'assez nombreux points un peu plus es- pacés près. du bord antérieur; l'impression transversale antérieure est peu distincte, la ligne médiane fine, mais bien marquée; la base est déprimée. Élytres convexes, sourtout en arrière, en ovale al- longé, un peu élargies après le milieu et légèrement arrondies aux côtés; les épaules sont anguleuses, légèrement denticulées au sommet; les stries, bien marquées, sont assez fortement ponctuées. Les côtés du prosternum et ses épisternes paraissent ordinaire- ment lisses; cependant on y remarque, dans le plus petit des trois Or exemplaires que j'ai sous les yeux, quelques petits points assez épars; les côtés du metasternum, ceux des segments abdominaux et les épisternes postérieurs sont fortement ponctués; ces derniers sont plus ou moins distinctement sillonnés des deux côtés; l’anus porte 2 points pilifères dans le 4, 4 dans la ©. Les jambes inter- médiaires du sont bidenticulées intérieurement, les denticules assez faibles. Elle est assez voisine de РА. nitens Putz.; plus convexe; le corselet, dont les angles antérieurs sont plus défléchis, est plus étroit en avant que vers la base, etc. Thibet sept.: Amdo: village Ndämi, 21. V.; prov. Ganssu, ri- viere Heiho, 21. VI., Shepu, 13. VII. (1885. G. Potanine! Coll. Semenow et Tschitschérine) 449. Am. fodinae Mannerh. var. vieina n. — La forme generale du corps est plus petite, plus étroite et moins robuste que dans le type; le corselet est moins large et un peu plus long. Les épisternes postérieurs présentent quelques petits points dissémi- nés assez distincts et même, dans un des exemplaires que j'ai sous les yeux (Amdo), cette ponctuation, ainsi que celle des côtés du metasternum et de l’abdomen, est assez marquée et serrée. Il est cependant impossible de considérer cet exemplaire comme spécifiquement distinct. Long. 10—117, mill. Thibet sept.: Amdo: Ankur-kashan, 27. V. 1885; rivière Bardun, 17. V. 1886. (G. Potanine! Coll. Sémenow et Tschitschérine). & 2. Am. Ignatovitschi п. sp. о. Long. 12, larg. 5 mm. — Peu con- vexe; d’un brun noirätre brillant (3); pattes d’un brun rougeätre, palpes et antennes d’une nuance plus claire. Tête relativement étroite et un peu allongée, presque lisse, avec quelques petites rides transversales qui s’évanouissent en arrière; impressions frontales asses courtes, linéaires et très pa- rallèles; yeux très saillants. Corselet un peu plus large que long (d’un millimètre à peu près), sensiblement rétréci en avant et un peu en arrière, où il est plus large — environ d’un millimètre — 25+ — 388 — que l’extrémité antérieure; ses côtés sont sensiblement arrondis jusqu’au milieu et tombent ensuite un peu obliquement en dedans sur le bord basal, qui est presque tronqué (dans l’un des deux individus que j’ai sous les yeux ses côtés paraissent dirigés un peu obliquement en arrière, vers les épaules, mais c’est à peine appréciable); les angles postérieurs sont un peu plus ouverts que l’angle droit et leur extreme sommet seul est très légèrement aigu; le bord antérieur est presque droit, ses angles sont arrondis et presque effacés; des deux stries qu’on voit de chaque côté de la base, l’extérieure, limitée en dehors par une pli élévé, est pro- fonde, assez large et plus courte que l’interne; celle-ci, plus al- longée, a l’air d’une incision peu profonde, très linéaire et son extrémité postérieure disparaît dans la ponctuation assez gros- sière, mais peu serrée, qui couvre toute la base du corselet; on voit aussi parfois quelques points plus petits épars vers le milieu du bord antérieur; le rebord latéral est étroit; la ligne médiane est finement marquée, surtout antérieurement. Élytres en ovale allongé, légèrement arrondies aux côtés et un peu élargies en ar- riere; le rebord basal, très légèrement sinué, se relève un peu vers l’épaule qui est à peu près carrée et dont le sommet offre une saillie assez apparente, quoique légère; les stries sont fines, faiblement ponctuées, les intervalles plans. Les épisternes posté- rieurs sont d’un rien plus courts et assez distinctement plus larges en arrière que dans l’A. fodinae; ils sont fortement sillonnés des deux côtés et couverts, ainsi que les côtés du metasternum, d’une ponctuation grossière, mais peu serrée; les côtés des trois pre- miers segments abdominaux présentent une ponctuation un peu moins marquée, qui commence à s’affaiblir sur le 3-e, et quelques rides irrégulières. Les deux dents des jambes intermédiaires du & sont faiblement marquées, surtout l’inférieure. Cette espèce, dont la forme générale du corps rappelle assez РА. fodinae, en diffère par sa tête plus étroite, un peu plus al- longée, par la conformation différente du corselet, par la forme des épisternes postérieurs et leur ponctuation, etc. — 389 — Elle doit être très voisine de lI’A. conoidea Putz.'$), mais cer- tains caractères l’en éloignent. Ainsi, la conoidea aurait, selon la description de Putzeys: «. ...yeux...beaucoup moins pro- éminents!) ..... corselet. ... notablement plus long), aussi ré- tréci en avant qu’en arriere....» etc. On observe le contraire dans РА. Ignatovitschi: les yeux sont au moins aussi saillants (4) que dans le & fodinae; le corselet n’est pas plus long; il est bien plus étroit en avant qu’en arrière, etc. Semiretschie: Przewalsk (Ignatovitsch! Coll. Sémenow et Tschitschérine). Les quatre espèces suivantes*®) composent un petit groupe très nettement caractérisé par la présence d’un seul point pili- fère supraorbital de chaque côté de la tête. La forme du corselet est assez variable, mais toujours est-il au moins un peu plus étroit à l'extrémité qu’à la base. 1. Am. Dejeani Putz., |. с., р. 258, n° 158; = longicollis Motseh.,, Sehrenk'sYReis., Amurl.,..Col.,,p..95, n? 63 pl. VL fig. 21.— Putzeys paraît considérer РА. longicollis Motsch. comme synonyme de la hyberborea Dej.?); je ne vois pas trop, quant à moi, quelles avaient pu être les raisons qui ont déter- miné cette façon de voir; Putzeys lui-même ne donne d’ailleurs aucune preuve à l’appui de l'opinion qu’il avance. Il me semble que I’A. longicollis n’est autre que la Dejeani Putz.; elles habitent toutes deux les mêmes localités (Kamtschatka) et la figure que Motschulsky donne, 1. c., de son espèce, tout en étant très Sommaire, correspond assez à la description de РА. De- jean; elle ne s’adapte au contraire que fort mal à celle de la hyperborea. Je pense cependant qu’il serait préférable de main- 18) Putzeys, 1. c., р. 256, n° 156. 19) Que dans la fodinae. 20) Auxquelles il faut ajouter selon toute vraisemblance РА. hyperborea Dei. 21) Putzeys, |. c., р. 257, n° 157. — 390 — tenir provisoirement le nom imposé par Putzeys — А. Dejeani, Motschulsky ayant probablement confondu sous celui de Zongi- collis deux formes différentes; les individus notamment qu’il dit habiter la Daourie, doivent certainement appartenir à l’espèce suivante. 2. Am. peregrina A. Moraw., Vorläuf. Diagn. neuer Col. S.-0.-Sibir., Bull. Acad. Pétersb., У, 1863, р. 258; T. Tschi- tschérine, Horae Soc. Ent. Ross, XXVII, 1893, р. 370.— Le corselet est plus large et moins rétréci vers les deux extré- mités que dans la Dejeani; il se pourrait cependant que la pere- grina n’en soit qu’une variété, la forme du corselet étant sujette à d’assez sensibles modifications dans les espèces de ce groupe. M. H. Leder a pris un certain nombre d’exemplaires de РА. peregrina près des sources de l’Irkut (Sibér. or.) et dans les M-ts Hanhai (nord de la Mongolie). 3. Am. tumida A. Moraw.”), |. с., р. 258; = Am. tibialis (Eschsch. in litt.) Motschulsky, Bull. Soc. Nat. Moscou, 1845, ШТ. 343; = Am.'pedestris Putz Ac D 204 0 133%: — Cette synonymie est on ne peut plus certaine; j’ai pu comparer, dans la collection du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences, les exemplaires typiques de ГА. tumida avec deux autres, fort anciens, étiquetés: dibialis Eschsch. Kamtschatka», et qui correspondent parfaitement aux descriptions de Mo- tschulsky et de Putzeys; ce dernier cite d’ailleurs le nom «ibialis Eschsch. in litt.» en synonymie de son À. pedestris. Tous les exemplaires que j’ai examinés se ressemblent parfaitement, à part quelques variations peu importantes dans la forme du cor- selet et des élytres; le bord antérieur du corselet est plus ou moins ponctué selon les individus. М. Е. Reitter m'en a communiqué plusieurs exemplaires, pris par Leder près des sources de l’Irkut, qui sont un peu plus 2?) Ce nom doit prévaloir sur celui, plus ancien, de Motschulsky à cause de РА. tibialis Payk. — 391 — petits, plus étroits et dont le corselet, à peine ponctué près du bord antérieur, a les côtés plus longuement sinués devant les angles postérieurs; ce n’est là, toutefois, qu’une variété sans grande importance. 4. Am. eremita n.sp. 4. Long. 11, larg. 41/, mm.— D'un noir assez peu brillant; les antennes, les palpes et la partie posté- rieure des côtés du corselet sont d’un brun rougeätre, les pattes brunes. Tête assez petite, lisse; impressions frontales de longueur moyenne, assez marquées, étroites et très légèrement divergentes en arrière; yeux modérément saillants. Corselet un peu plus large que long (long. méd. 3, larg. environ 4 mm.), très convexe, considérablement défléchi vers les côtés et vers les angles antérieurs, fortement rétréci en avant et légèrement en arrière; le bord an- térieur est bien plus étroit que la base et à peine sensiblement échancré; les angles antérieurs sont arrondis, à peine avancés et presque contigus aux côtés de la tête; la partie antérieure des côtés est assez fortement arrondie jusqu’au milieu; ils se dirigent ensuite un peu obliquement en dedans sur le bord basal, avec une sinuosité à peine appréciable devant les angles postérieurs; ceux- ei sont à peine plus ouverts que l’angle droit et légèrement aigus à l’extrême sommet; le bord basal est à peu près rectiligne au milieu, mais ses côtés sont légèrement retirés en arrière, vers les épaules, depuis, environ, l’interne des deux impressions basilaires; celles-ci sont assez indistinctes, presque confondues dans une large excavation commune qui est assez fortement ponctuée; la ponc- tuation s’etend sur toute la base, mais elle est un peu moins marquée et beaucoup moins serrée au milieu; on aperçoit quelques petits points et rides irrégulières épars près du bord antérieur; la ligne longitudinale du milieu est peu marquée. Élytres passa- blement allongées, presque parallèles, légèrement élargies et très peu arrondies aux côtés après le milieu, où leur surface devient assez subitement convexe; le rebord basal est un peu déprimé et à peine sinué; l'épaule, très carrée, présente à son sommet une — 392 — forte dent saillante, quoique obtuse; les stries, assez marquées, sont lisses et les intervalles assez déprimés. Les épisternes pos- térieurs sont sillonnés des deux côtés (le sillon externe moins profond et incomplet) et couverts, ainsi que les côtés du meta- sternum et ceux des 3 premiers segments abdominaux, d’une ponctuation assez forte, mais très irrégulière et peu serrée. Les dents des jambes intermédiaires du 4 sont peu marquées (la su- périeure un peu davantage) et séparées par une assez longue, mais faible sinuosité. Comparée à РА. peregrina, elle a la tête un peu plus étroite; le corselet est plus convexe en avant et plus rétréci vers les deux extrémités; les fossettes latérales de la base sont moins distinctes; les épaules sont plus carrées et fortement dentées, les stries des élytres moins marquées et parfaitement lisses; les épisternes pos- térieurs sont moins allongés, leur sillon externe plus court, etc. Nord-ouest de la Mongolie: entre les monastères Oulangom et Oulouhem (1879. С. Potanine! Coll. Sémenow). 1 д. Am. misera п. sp. 4 $. Long. 10—10°/,, larg. 4— 41}, mm. — Peu convexe; d’un noir légèrement brillant (4 ©) qui paraît un peu soyeux, tout le dessus du corps étant très finement cha- griné; les pattes sont d’un brun foncé, les antennes et les palpes d’un brun rougeûtre. Tête assez courte et, comparée à la largeur générale du corps, plutôt un peu forte que moyenne; impressions frontales petites, peu marquées, un peu arrondies; yeux assez saillants dans les deux sexes. Corselet de moitié environ plus large que long, légèrement arrondi sur les côtés, avec sa plus grande largeur environ au milieu, et passablement rétréci vers les deux extrémités, dont l’antérieure est un peu (à peine) plus étroite; les angles posté- rieurs, tout petits et légèrement aigus au sommet, sont précédés d’une très courte sinuosité à peine sensible; le bord basal est presque tronqué, l’antérieur n’est guère échancré et ses angles sont presque effacés; il y a, de chaque côté de la base, une assez faible excavation à peu près lisse (tout au plus y voit on, dans — 393 — certains individus, quelques rares points irrégulièrement épars) et fort distinctement bistriée au fond; le rebord latéral est très étroit, la ligne médiane est extrêmement fine et les deux impres- sions transversales médiocrement marquées. Élytres en ovale al- longé, très légèrement sinuées aux côtés derrière les épaules, un peu élargies en arrière, avec la plus grande largeur un peu après le milieu; le rebord basal est presque droit; les épaules, tout en n'étant pas arrondies, ne sont que fort peu anguleuses; les stries sont passablement marquées et assez indistinctement ponctuées; les intervalles assez déprimés. Les épisternes postérieurs sont courts, à peine plus longs que larges et sillonnés (parfois indistinctement) le long des deux bords latéraux; ils sont couverts, ainsi que les côtés du metasternum, de plusieurs gros points assez épars; cette ponctuation devient moins marquée, mais plus serrée, sur les côtés des 2—3 premiers segments abdominaux et disparaît à peu près sur les autres. Les dents des jambes intermédiaires du & sont assez rapprochées et passablement marquées; la supérieure l’est un peu davantage. Cette remarquable espèce n’offre guère de ressemblance avec aucune autre. La tête est, relativement, plus grosse que celle de la convexiuscula; le corselet offre quelque analogie avec celui de la caligata, mais il est moins court et plus rétréci vers les deux extrémités; les élytres sont plus ovalaires et s’élargissent davan- tage après le milieu; les épisternes postérieurs sont beau- coup plus courts que dans toutes les autres espèces. Ce dernier caractère est tout-à-fait anormal dans le sous-genre Cyr- tonotus et pourrait, à la rigueur, motiver la création d’un groupe distinct. Turkestan (0. Staudinger. Coll. Sémenow); Transalaï (17—19. УП. 1888. В. Grombezewsky! Coll. Sémenow et Tschitschérine). S. Ex. M. P. Sémenow vient de recevoir dernièrement encore deux exemplaires de cette espèce, envoyés par MM. Staudin- ser & Banghaas sous le nom d’A. elliptica Heyd.!— Cette dernière — 394 — est une Amara in sp. et par conséquent un insecte tout à fait diffé- rent. Subg. Leirodema nov. Les deux espèces suivantes, originaires de l’Asie Centrale, me semblent nécessiter la création d’un groupe nouveau, qui devra être placé entre les Cyrtonotus et les Leirides Putz. Ses сагас- teres seraient: Palpes subeylindriques, tronqués à l’extrémité; prosternum lisse au milieu, pointe intercoxale non rebordée à l’extrémité, sans points piliferes; épisternes postérieurs à peine, presque pas plus longs que larges”), mais, cependant, assez distinctement ré- trécis en arrière; anus du 4 avec 2, celui de la Q avec 4 points pilifères; jambes intermédiaires du & bidentées en dessous, la dent supérieure sensiblement plus marquée que l’inferieure. Les angles antérieurs du corselet sont, en outre, moins avan- ces que dans les Zevrides, le rebord latéral des élytres est moins largement relevé près de l’épaule et celle-ci est moins carrément anguleuse. Am, sifanica п. sp. 4 ©. Long. 91,—10%/, larg. 4—-4°/, mm. — Parallèle, assez déprimée. D’un brun noirätre brillant (Ф un peu terne) un peu plus clair sur les élytres, avec un léger reflet métallique; pattes, antennes et palpes d’un rouge brunätre. Tête grande et large, à peu près lisse, avec quelques petites rides irrégulières à peine perceptibles; yeux modérément saillants. Corselet en carré d’un peu moins de moitié plus large que long, presque tronqué au bord antérieur, dont les angles sont largement arrondis et à peine avancés; les côtés ne sont guère arrondis, si ce n’est près des angles antérieurs où ils le sont un peu davan- 23) Caractère qui, joint à la conformation un peu différente du corselet, suffit très bien pour distinguer les Leirodema des Cyrtonotus. Ceux-ci ont toujours les épisternes postérieurs allongés, à l’exception de la seule Am. misera m., qui d’ail- leurs est une espèce un peu hétérogène, et que je n’ai placée qu'avec hésitatiou dans ce dernier groupe. — 395 — tage; ils tombent presque droit (un peu obliquement en dedans) sur le bord basal, sans présenter aucune trace de sinuosité laté- rale; la base est tronquée au milieu, mais ses côtés sont assez fortement retirés en arrière, vers les épaules, depuis environ la fossette basilaire interne; les angles postérieurs paraissent, par conséquent, un peu moins ouverts que l’angle droit (un peu aigus), mais ne sont nullement saillants de côté; les fossettes latérales de la base, deux de chaque côté, sont très peu profondes et cou- vertes de quelques points assez épars; le reste de la surface est lisse avec quelques rides indistinctes; le rebord latéral est étroit; les impressions transversales sont à peine marquées, la ligne lon- gitudinale du milieu très fine. Élytres légèrement ovalaires, de moins de moitié seulement plus longues que la tête et le corselet pris ensemble et très peu arrondies aux côtés; le rebord latéral est relevé, mais considérablement moins que dans les espèces du s.-genre Leirides; le rebord basal descend légèrement vers les épaules qui sont un peu anguleuses, mais obtuses au sommet; les stries sont modérément marquées et indistinetement ponctuées. Les épisternes postérieurs, dépourvus de sillons latéraux, sont courts, à peine plus longs que larges à la base et un peu rétrécis en arrière; ils sont presque lisses, ainsi que les côtés du metasternum, et ne présentent que quelques très petits points fort épars; les côtés des segments abdominaux sont un peu ridés, sans guère offrir de ponctuation. La dent tibiale (4) supérieure est grande et forte, l’inférieure bien plus petite, mais cependant marquée. Comparée à l’Am. (Leirides) spectabilis Schaum, elle est moins large, relativement plus allongée; le corselet est moins court, plus étroit; les épaules sont beaucoup moins anguleuses, le rebord latéral des élytres plus étroit, moins relevé, etc. Thibet septentr.: Amdo (4. IV.; 2—10.V.; 5—11, 18—27. VI. 1884. N. Przewalsky! Coll. Sémenow et Tschit- schérine). — 396 — Am. validipes Tschitch., Harae Soc. Ent. Ross., XXII, 1888, p. 364. (Pterostichus). — Long. 9, larg. environ. 4 mm. Tête moyenne, lisse; impressions frontales courtes, assez marquées, un peu arrondies; yeux assez saillants. Corselet en carré de moitié à peu près plus large que long, largement et peu profondément échancré au bord antérieur, dont les angles sont arrondis et légèrement avancés; les côtés sont légèrement arrondis depuis les angles antérieurs jusqu’au milieu; ils présen- tent ensuite une longue et faible sinuosité et tombent presque droit sur le bord basal; celui-ci est à peu près droit au milieu, mais ses côtés sont un peu retirés en arrière, quoique moins sensi- blement que das l’espèce précédente; les angles postérieurs sont un peu moins ouverts que l’angle droit, mais n’offrent qu’une saillie latérale peu sensible; leur extrême sommet est légère- ment obtus; les fossettes latérales de la base sont assez marquées mais l’espace qui les sépare est à peine élevé; elles sont assez for- tement ponctuées; le milieu de la base et le reste de la surface du corselet sont à peu près lisses, avec quelques faibles rides ondu- lées transversales; le rebord latéral est étroit, les impressions transversales médiocrement marquées; la ligne longitudinale du milieu est fine; elle atteint le bord basal, mais ne dépasse pas l'impression transversale antérieure. Élytres ovalaires, assez con- vexes; le rebord latéral est assez étroitement relevé; le rebord basal descend à peine vers les épaules qui sont anguleuses et faiblement denticulées au sommet; les stries sont modérément marquées, faiblement ou à peine ponctuées; les intervalles plans. Les épisternes postérieurs, conformés comme ceux de l'espèce précédente **), présentent une ponctuation assez distincte, mais peu serrée; les côtés des deux premiers segments abdominaux sont irrégulièrement rugueux. La coloration est d’un noir verdätre assez brillant, avec les palpes, antennes et pattes d’un rouge brunâtre. 21) Les dents tibiales (4) sont pareilles. Comparée à I’ Am. sifanica, la validipes a la tête plus petite; le bord antérieur du corselet est un peu échancré, ses angles sont plus avancés ®); les côtés sont plus rétrécis en arrière, plus sinués devant les angles postérieurs; les côtés du bord basal sont moins retirés en arrière; les élytres sont plus ovalaires, les épau- les un peu plus marquées, etc. Thibet septentr.: Amdo (2—10. V., 5—11, 18—24. VI. 1884. N. Przewalsky! Coll. Sémenow et Tschitschérine). C’est le même insecte que j'avais décrit précédemment sous le nom de Pterostichus validipes; ayant négligé d'examiner le pénultième article des palpes labiaux (qui porte plusieurs soies, et non deux), jai commis l’erreur de placer l’espece dans le genre Feronia, tandis que c’est bien une Amara. Subg. Liocnemis Zimm. Ат. (7) singularis п. sp. $. Long. 8y,—9Y,, larg. 34,— 4 mm. — D'un brun foncé un peu soyeux ($) et légèrement bril- lant en dessus; dessous plus clair, antennes et pattes d’un rouge plus ou moins testacé. Mandibules courtes, robustes, recourbées et très aiguës à l'extrémité; labre transversal, distinctement échancré et garni de plusieurs cils au bord antérieur; dent du menton simple, tri- angulaire, largement subarrondie-tronquée à l’extrémité; dernier article des palpes subovalaire-cylindrique, atténué vers l’extré- mité où il est très légèrement tronqué; l’avant-dernier article des labiaux muni de plusieurs cils raides; antennes filiformes, attei- gnant le bord basal du corselet, pubescentes à partir du 4-e article inclusivement; le 3-е environ aussi long que le premier. Tête moyenne, lisse; impressions frontales assez courtes, bien mar- quées, linéaires et divergentes en arrière; yeux (2) saillants, avec 2 points pilifères supraorbitaux. Corselet transversal (long. méd. 25) Moins, toutefois, que dans les Leirides. — 398 — 21/,—91/,, larg. 3—3'/, mm.), arrondi sur toute l'étendue des côtés qui n’offrent aucune trace de sinuosité devant les angles postérieurs et un peu plus étroit en avant que vers la base; le bord antérieur est presque tronqué, ses angles, défléchis et trés arrondis, sont tout-à-fait non saillants; les postérieurs sont un peu plus ouverts que l’angle droit, mais leur sommet paraît aigu- (acutiusculus), étant très faiblement denticulé; le bord basal est droit, ses côtés margines; il y a de chaque côté de la base deux impressions ponctuées et bien marquées dont l’extérieure, très courte et arrondie, n’atteint pas le rebord basal; la ponctuation s’étend un peu en dedans, mais le milieu de la base est lisse ou longitudinalement striolé; la ligne médiane, bien marquée, atteint presque les deux extrémités du corselet; la base n’est que faiblement déprimée, l’impression transversale anté- rieure presque oblitérée; le point pilifère de chaque côté de la base est placé au sommet même des angles postérieurs. Élytres un peu plus larges que le corselet et environ 2'/, fois aussi longues, à peine convexes, ovales, légèrement arrondies aux côtés qui sont assez sensiblement sinués devant l’extrémité; épaules faiblement denticulées au sommet; stries assez bien marquées, presque lisses, à peine distinctement pointillées tout au fond, intervalles plans; striole préscutellaire longue; la série des points ombiliqués de la 8-e strie assez largement interrompue au milieu; le rebord latéral est un peu réfléchi. Épisternes du prosternum lisses; pointe inter- coxale rebordée à l’extrémité, sans points pilifères; les côtés du metasternum et ses épisternes sont faiblement ponctués, les der- niers sont allongés et fortement sillonnés le long de leur bord intérieur; les côtés des deux premiers segments abdominaux sont assez fortement et irrégulièrement ponctués, la ponctuation s’affaiblit graduellement sur les autres segments; l’anus (©) porte 2 points pilifères de chaque côté; les cuisses postérieures en présentent autant. Ne connaissant pas le 4, je ne rapporte cette espèce qu’avec doute au sous-genre Liocnemis, dont cependent la rapproche le — 399 — plus la conformation des impressions latérales de la base du corselet. Chine: prov. Ganssu: village Kwantin, 21. VI. 1885; fron- tiere des prov. Ganssu et Szetschuan, 22. УП. 1885 (G. Po- tanine! Coll. Sémenow et Tschitsch£rine). 2 ©. Am. abnormis п. sp. ©. Long. 7°/,—8, larg. environ. 3 mm.— Allongée, plane; d’un brun noirätre, pattes et antennes rou- geätres, palpes testacés, élytres ($) soyeuses. Penultième article des palpes labiaux garni de plusieurs cils raides; dent du menton large, assez courte, échancrée et bifide à l'extrémité (autant que j’ai pu m’en convaincre sans dissection). Tête assez forte, lisse; impressions frontales assez longues et pro- fondes, linéaires, divergentes en arrière; yeux modérément sail- lants; les points pilifères supraorbitaux sont au nombre de deux de chaque côté. Corselet transversal, à peu près 1'/, fois aussi large que long, à peu près également retréci en avant et en arrière, presque tronqué au bord antérieur dont les angles, très arrondis, paraissent cependant très légèrement (à peine) avancés; les côtés sont assez fortement arqués, finement rebordés et leur plus grande largeur correspond exactement au milieu du corselet; les angles postérieurs sont bien plus ouverts que l’angle droit, très obtus, presque arrondis; le bord basal est rectiligne; le disque est très légèrement convexe et cela jusqu’au rebord latéral même, sans y être aucunement déprimé; la base est assez fortement déprimée au milieu et marquée de chaque côté de cette dépression d’une seule impression longitudinale, assez longue et profonde, presque linéaire et entourée d’une assez forte ponctuation modérément serrée, qui atteint presque, intérieurement, la ligne médiane; celle-ci, très fine, atteint le bord basal, mais s’arrête assez loin du bord antérieur; le disque est lisse avec quelques lignes transver- sales ondulées peu distinctes; le rebord latéral porte 2 points pili- ferès: le 1-ег au premier tiers, le 2-е au sommet même des angles postérieurs. Élytres d’un tiers environ plus larges que le corselet et un peu plus de 21, fois aussi longues, allongées-ovalaires, 1e- — 400 — gèrement arrondies aux côtés, qui ne sont qu'à peine distincte- ment subsinués devant l'extrémité; elles sont tout-à-fait planes en dessus et ne deviennent un peu convexes que vers les côtés (à partir de la 4-e strie) et vers l’extrémité depuis environ les 2 tiers de leur longueur; le rebord basal est presque droit, très légèrement abaissé vers les épaules; celles-ci sont obtuses, sans dent; les stries, quoique peu profondes, sont bien marquées; les intervalles tout-à-fait plans, le 3-e sans points imprimés; ceux du 8-e sont bien plus espacés au milieu, quoique la série ne soit pas nettement interrompue. Le prosternum est entièrement lisse ($), la pointe intercoxale rebordée avec 2 points pilifères; les côtés du metasternum portent quelques points épars, ses épisternes, un peu plus longs que larges à leur base et modérément rétrécis en arrière, sont lisses et sillonnés des deux côtés; les côtés du 1-er segment abdominal sont fortement ponctués, ceux du second portent quelques petites rides et points épars qui disparaissent sur les autres segments; l’anus (9) porte de chaque côté deux points pilifères. М. L. Ganglbauer m'en a envoyé deux 2 comme venant de Ketschjebele dans les M-ts Taurus (Asie Mineure) (Coll. du Musée Imp. Roy. des Sciences Nat. de Vienne et la mienne). Cette espèce diffère considérablement des autres ZLiocnemis pas sa forme allongée et ses élytres tout-à-fait planes en dessus; elle ne peut cependant être placée dans un autre sous-genre en raison de plusieurs caractères ci-dessus mentionnés. Subg. Bradytulus nov. Palpes très atténués vers l’extrémité; milieu du prosternum lisse ou à peine distinctement fovéolé; pointe intercoxale avec une impressione plus ou moins distincte au milieu, tantôt lége- rement, tantôt à peine distinctement rebordée à l’extrémité, sans points pilifères; épisternes postérieurs courts, pas plus longs que larges, à peine rétrécis en arrierè; jambes postérieures du & — 401 — revêtues intérieurement, à l'extrémité, d’une brosse de poils courts et serrés; striole préscutellaire plus ou moins raccourcie. La forme des épisternes postérieurs ainsi que la structure générale du corps rapprochent ces insectes des Ziocnemis du groupe de РА. alpicola Dej. et alliées, mais la vestiture des jambes pos- térieures dans les & semble indiquer le voisinage des Bradytus. C’est une forme transitoire des plus curieuses. Am. thibetana п. sp. 49. Long. 41/,—6 mm.— D'un brun de poix brillant, légèrement bronzé en dessus, @ un peu terne; an- tennes et pattes rougeätres. Tête assez forte pour la taille de l’insecte, à peu près lisse, impressions frontales courtes, bien marquées; yeux saillants dans le &, un peu moins dans la ©. Corselet transversal, environ I: fois aussi large que long, légèrement échancré au bord antérieur dont les angles, passablement défléchis, sont un peu avancés, mais arrondis; les côtés sont légèrement arrondis jusqu’au delà du milieu, puis très faiblement sinués devant les angles postérieurs ; ceux-ci sont droits; le bord basal est presque droit, ses côtés dis- tinctement rebordés; l’impression interne, de chaque côté de la base, est assez profonde, l’extérieure beaucoup plus petite, plus ou moins arrondie et souvent presque oblitérée; toutes deux sont assez fortement ponctuées; le milieu de la base, souvent lisse, présente parfois quelques courts sillons longitudinaux plus ou moins marqués; le rebord latéral est étroit. Élytres en ovale peu allongé, assez planes antérieurement, puis convexes jusqu’à l’ex- trémité; les côtés sont légèrement arrondis et assez fortement sinués devant l’extr&mite; l’épaule présente à son sommet une petite dent distincte; le rebord basal est presque droit; les stries, bien marquées, sont distinctement ponctuées, la striole préscu- tellaire raccourcie et plus ou moins interrompue; la série des points ombiliqués près des bords latéraux est assez largement interrompue au milieu. Les épisternes du prosternum sont lisses; ceux du metasternum et les côtés attenants de la poitrine sont assez fortement ponctués; les côtés des segments abdominaux, H. 5. Е. В. ХХУШ. 26 — 402 — surtout des premiers, sont chagrinés et rides; l’anus porte de cha- que côté, à son bord postérieur, 1 point pilifère dans le à, 2 dans la 9; jambes postérieures des 4 pubescentes intérieurement, à l'extrémité. Elle ressemble à РА. monticola Dej.; un peu plus courte et un peu moins convexe; il y a, de chaque côté de la base du cor- selet, deux impressions ponctuées, dont l’externe plus au moins marquée; les élytres sont un peu plus planes antérieurement, etc. Thibet septentr.: Amdo (2—10. V. 1884. N. Przewalsky! Coll. Sémenow et Tschitschérine). Subg. Bradytus Zimm. Am. micans п. sp. 49. Long. 81/,—91/, larg. 31, —4 mm.— D'un noir verdätre métallique; dessus du corps d’un bronzé bril- lant dans le d, assez terne et un peu soyeux dans la 9; pattes, palpes (sauf l’extrémité qui est claire) et antennes brunätres; le 1-ег article de ces dernières plus ou moins rougeätre. Tête grande, lisse; impressions frontales assez marquées, pe- tites et arrondies; yeux assez saillants (49). Corselet assez large, d’un peu moins ou presque de moitié plus large que long, légère- ment arrondi aux côtés, ayant sa plus grande largeur un peu avant le milieu, un peu (ou presque pas) plus étroit en avant qu’en arrière, avec une très légère sinuosité (qui disparaît même quel- quefois presque tout-à-fait) devant les angles postérieurs; les côtés sont très peu, ordinairement à peine déprimés, le rebord latéral étroit et un peu relevé; le bord antérieur est passablement échan- cré, ses angles un peu avancés 26) et légèrement arrondis #); le bord basal est à peu près droit au milieu, mais ses côtés sont lé- gerement sinués et un peu retirés en arrière; les angles posté- rieurs sont droits avec l’extr&me pointe à peine saillante; la base est légèrement déprimée; on y voit de chaque côté 2 impressions 26) Plus ou moins, selon les individus. — 403 — assez profondes, médiocrement allongées et séparées par un assez large espace un peu convexe; ce dernier est couvert, ainsi que les impressions, d’une ponctuation assez forte et passablement serrée; le reste du disque est à peu près lisse; la ligne médiane est très faiblement marquée. Élytres en ovale allongé, très peu (quelque- fois presque pas) arrondies aux côtés et assez déprimées en des- sus; le rebord basal est un peu déprimé et se relève ensuite légè- rement vers l’épaule qui est anguleuse et un peu saillante; le re- bord latéral est assez largement déprimé et relevé; stries fines, faiblement (quelquefois même presque indistinctement) ponctuées. Les épisternes antérieurs sont lisses; le milieu du prosternum est marqué d’une très petite et faible impression, tantôt lisse, tantôt presque effacée et alors remplacée par quelques petits points peu marqués; la pointe sternale est rebordée, sans points pilifères; les épisternes postérieurs, les côtés du métasternum et ceux des 2 premiers segments abdominaux présentent une ponctuation assez marquée, mais peu serrée; l’anus du 5 porte 2, celui de la © 4 points pilifères à son bord postérieur. Les jambes postérieures du & sont pubescentes intérieurement ””). Thibet sept.: Amdo (4—28. У. 1885. G. Potanine! Coll. Semenow et Tschitscherine); ibidem (10—24. VI. 1884. N. Przewalsky! Id.). Am. Reitteri Tschitsch. ®) 49. Long. 8—83/, larg. 3°/,— 4 mm. — Voisine de РА. consularis Duft., mais bien distincte. La forme générale du corps est plus étroite, ce qui le fait paraitre un peu plus allongé. Tete plus petite, lisse; impressions frontales tres courtes, di- vergentes en arrière; yeux moins saillants. Corselet plus étroit, plus long, un peu plus rétréci en avant; les côtés du bord basal sont un peu plus sinués; l’externe des deux impressions qu’on voit de chaque côté de la base, est un peu moins marquée, leur ponc- 27) La Ф est un peu plus large que le G. 28) Tschitschérine, Horae Soc. Ent. Ross., XX VIII, 1894, р. 257. 26* — 404 — tuation est assez marquée, mais moins serrée que dans les consu- laris typiques. Élytres un peu moins larges, un peu plus allon- gées; le rebord basal, légèrement sinué, s’abaisse ensuite un peu vers l’épaule, dont le sommet n’est que faiblement denté ®); les stries et leur ponctuation sont à peu près comme dans la consu- laris. Les côtés du metasternum sont couverts, ainsi que ses épi- sternes, d’une assez forte ponctuation modérément serrée; les côtés des deux premiers segments abdominaux présentent une ponctua- tion plus fine et qui s’efface plus ou moins à partir du 3-е; le mi- lieu du prosternum (8) est marqué d’une faible dépression arrondie légèrement ponctuée; la pointe sternale est sillonnée au milieu et son extrémité est rebordée. Les jambes postérieures du © sont pubescentes intérieurement. La tête est plus petite que dans les autres Bradytus et res- semble davantage à celle des Amara in sp., mais l’ensemble des autres caractères fait placer l’A.Reitteri dans le voisinage immé- diat de la consularis. Sibérie or.: sources de l’Irkut (H. Leder! Coll. Reitter et Tschitschérine). Am. dissimilis п. sp. 4. Long. 9, larg. 4, mm. — À реше convexe; d’un noir verdâtre brillant, bronzé en dessus; rebord la- téral du corselet, pattes, antennes et palpes rougeätres. Tête moyenne, lisse; impressions frontales assez marquées, très courtes et fortement divergentes en arrière; yeux peu sail- lants. Corselet court et large (long. med. 2%, larg. 3%, mill.), sensiblement rétréci en avant, fortement arrondi sur la moitié antérieure des côtés; ceux-ci sont ensuite presque droits, mais leurs extrémités, immédiatement devant les angles postérieurs, sont coupées obliquement en dedans; le bord basal est tronqué au milieu, mais ses côtés sont assez fortement bisinués; les angles 29) Dans РА. consularis le rebord basal des élytres n’est presque pas sinué et ses extrémités sont un peu relevés vers l'épaule; celle-ci présente une forte dent au sommet. — 405 — postérieurs paraissent, par suite, légèrement retirés en arrière; on voit à leur extrême sommet une petite dent à peine saillante; le bord antérieur est à peu près droit, mais ses angles, quoique lé- gerement arrondis au sommet, sont néanmoins sensiblement avan- cés; les deux impressions de chaque côté de la base sont modé- rément marquées, assez courtes, un peu arrondies et séparées par un espace légèrement convexe; elles sont couvertes d’une ponctua- tion assez forte et serrée, mais le milieu de la base est presque lisse, ne présentant guère que quelques très petits points fort épars et à peine sensibles; on voit en outre, le long du rebord latéral, une série irrégulière de quelques petits points qui s’effa- cent peu à peu vers les angles antérieurs; l’impression transver- sale antérieure est interrompue au milieu; la ligne médiane est assez fine. Élytres ovalaires, aussi larges aux épaules que la base du corselet et un peu élargies en arrière, leurs côtés sont légère- ment arrondis; le rebord basal, à peine déprimé aux environs de la troisième strie, se dirige ensuite presque droit vers l’épaule qui est à peu près carrée et terminée par une petite dent saillante; les stries sont faiblement marquées et finement pointillées au fond. Épisternes antérieurs lisses; ceux du metasternum, ainsi que les côtés attenants de la poitrine, sont couverts d’une forte ponctua- tion assez serrée qui devient un peu moins grossière, mais un peu plus compacte sur les 2 premiers segments abdominaux et s’efface peu à peu sur les autres; le milieu du prosternum (9) est marqué d’une forte impression ovalaire, ponctuée au fond; la pointe ster- nale ne paraît pas sillonnée longitudinalement; son extrémité est rebordée et dépourvue de points piliferes; l’anus (5) porte, à son bord postérieur, 1 point pilifère de chaque côté. Les jambes pos- térieures (3) sont garnies intérieurement d’une pubescence serrée. Thibet. sept.: Amdo: village Ndämi (22. V. 1885. G. Pota- nine! Coll. Sémenow). 1 d. Le corselet est plus court et plus rétréci en avant que dans les autres Bradytus et rappelle quelque peu celui des Amara in sp., mais le prosternum fovéolé et ponctué au milieu ne permet — 406 — pas de placer l’espèce dans ce dernier groupe; elle ressemble d’ail- leurs assez à une espèce de Dradytus, notamment à ГА. simplici- dens A. Moraw. (Japon) dont la rapprochent surtout la confor- mation des impressions basales du corselet, — exactement pareil- les, — la sinuosité des côtés de son bord postérieur, sa ponctua- tion à peu près semblable, etc. La tête est un peu plus petite que dans la simplicidens, les yeux beaucoup moins saillants; le corselet est plus large en ar- rière, plus court et plus rétréci en avant; ses angles antérieurs sont plus avancés et moins arrondis au sommet; la ponctuation qu'on remarque le long du rebord latéral est moins serrée et occupe un espace plus étroit; les élytres sont moins convexes, leur rebord basal est moins déprimé et plus droit vers les épau- les, qui sont plus distinctement dentees au sommet; les stries sont bien moins marquées et beaucoup plus finement ponctuées; les épisternes du prosternum sont lisses, etc. Am. chinensis п. sp. 49. Long. 7—8, larg. 3/—4 mm.— D'un brun plus ou moins foncé avec un reflet bronzé très pro- noncé; pattes et antennes rougeätres, le 1-er article de ces der- nières plus clair. Tête assez forte, presque lisse, indistinctement ridée-chagrinée; impressions frontales courtes, modérément marquées, très linéai- res et un peu divergentes en arrière; yeux peu saillants. Corselet un peu plus d’une fois et demi plus large que long, sensiblement rétréci en avant, passablement échancré au bord antérieur dont les angles, très défléchis, sont sensiblement avancés, mais légère- ment arrondis au sommet; les côtés sont arqués jusqu’à la base qui est beaucoup plus large que le bord antérieur; les angles pos- térieurs sont presque droits et à peine subarrondis à l’extrême sommet; le bord basal est à peu près rectiligne au milieu, mais ses côtés, finement rebordés, sont très légèrement retirés en arrière à partir environ de l’impression basale intérieure; celle-ci est médiocrement marquée, l’externe, plus petite et encore bien moins accusée, est séparée du rebord latéral par un espace lisse, à peine — 407 — relevé; toutes les deux sont couvertes d’une ponctuation serrée et assez forte; le milieu de la base, dépourvue de ponctuation, ne pré- sente que quelques courtes strioles longitudinales peu marquées, le reste de la surface est à peu près lisse; les deux impressions transversales sont très faibles, la ligne médiane fine, mais bien marquée; le rebord latéral est étroit. Les élytres, en ovale assez court, sont peu arrondies aux côtés et se rétrécissent vers l’extré- mité depuis environ les trois quarts de leur longueur; le rebord basal est à peu près rectiligne; les épaules, presque carrées, offrent à leur sommet une très petite dent assez distincte; les stries sont fines, finement pointillées au fond, les intervalles plans. Le milieu du prosternum (4) est très faiblement pointillé, sa pointe est rebordée, sans points pilifères; les épisternes antérieurs sont lisses, ceux du metasternum, de fort peu plus longs que larges, portent quelques points épars peu marqués; les côtés de l’abdo- men sont un peu ridés et chagrinés; l’anus porte de chaque côté deux points pilifères rapprochés dans le &, distants dans la ©. Les jambes postérieures du & sont pubescentes interieure- ment. Voisine de РА. dissimilis m.; plus petite; le corselet est à peu près de la même forme, mais la fossette externe de chaque côté de la base est beaucoup moins marquée, l’espace qui la sépare du rebord latéral ne forme pas de pli élevé distinct, les angles pos- térieurs ne sont pas denticulés au sommet; les épisternes posté- rieurs sont moins allongés, la sculpture des côtés du sternum et de l’abdomen est différente, etc.— Enfin l’anus du 4 présente ordinairement 2 points pilifères de chaque côté. Thibet sept.: Amdo: rivière Bankyng-kug (26. V. 1885. G. Potanine! Coll. Sémenow et Tschitschérine). Plusieurs exemplaires 4€. Un exemplaire à, pris le même jour et dans la même localité, présente une particularité curieuse: il n’y а qu'un seul point pilifere de chaque côté sur l’anus. Il est à supposer que ce n’est là qu’un jeu du hazard. — 408 — Subg. Heterodema nov. Palpes, surtout les maxillaires, allongés-subovalaires, à peine tronqués à l’extrémité; dent du menton large, bifide à l’extré- mite; prosternum lisse au milieu, pointe sternale rebordée, avec quelques points pilifères; épisternes postérieurs courts, presque plus courts que larges à leur base; jambes intermédiaires un peu arquées; cuisses postérieures avec plusieurs points pilifères en des- sous (4; parfois, accidentellement, 3); jambes postérieures du 4 simplement épineuses en dedans, sans brosse de poils serrés; anus portant de chaque côté 2 points pilifères, rapprochés dans le 6, écartés dans la 2 *). Corps raccourci, ovalaire, convexe; corselet légèrement arrondi sur les côtés, ayant sa plus grande largeur au milieu, légèrement rétréci vers les deux extrémités (à peine davantage en avant qu’en arrière); élytres en ovale très court, arrondies aux côtés. Les caractères essentiels de ce nouveau groupe ressemblent le plus à ceux des Percosia. La principale différence consiste dans la forme du corps et surtout dans celle du corselet. Am. alaiensis п. sp. 49. Long. 8!/,—9%/, larg. 3/,—4°/, mm.— Ovalaire, convexe. D’un brun noirätre, bronzé en dessus (un peu moins brillant dans la 9); pattes et antennes rougeätre, palpes testacés. Tête assez large, lisse ou un peu ridée; yeux (49) à peine saillants. Corselet court, un peu plus de moitié plus large que long, à peine échancré au bord antérieur, dont les angles sont arrondis et légèrement avancés; les côtés sont légèrement arron- dis (avec la plus grande largeur du corselet environ au milieu) et un peu rétrécis vers les deux extrémités, dont l’antérieure et un peu plus étroite; il n’y a aucune sinuosité devant les angles pos- terieurs; ceux-ci, un peu plus ouverts que l’angle droit, sont légè- rement obtus à l’extrême sommet; le bord basal est presque tron- 30) On en trouve parfois 3 de chaque côté (4), mais c’est accidentel. — 409 — qué; le rebord latéral est étroit; les fossettes latérales de la base, 2 de chaque côté, sont très courtes, un peu arrondies et peu pro- fondes; l’externe est même parfois à peine marquée; elles sont presque lisses ou entourées de quelques petits points très épars et peu distincts, on remarque quelques petites rides longitudinales au milieu de la base et près du bord antérieur; l’impression trans- versale postérieure est assez bien marquée, l’antérieure l’est peu. Les élytres sont un peu plus larges que le corselet, convexes, en ovale raccourci, arrondies aux côtés, avec la plus grande largeur un peu après le milieu; le rebord basal est presque droit; les épaules sont marquées d’une toute petite dent au sommet; les stries sont fines, très faiblement pointillées, les intervalles plans. Les épisternes du prosternum sont lisses; ceux du metasternum (presque aussi longs que larges et légèrement rétrécis en arrière), ainsi que les côtés attenants de la poitrine, présentent quelques très petits points très épars et peu sensibles; les côtés des pre- miers segments abdominaux sont assez fortement ct irrégulière- ment ridés. Turkestan: Alai (10— 11. VII. 1889. B. Grombezewsky! Coll. Sémenow et Tschitschérine). MM. Staudinger et Banghaas ont dernièrement envoyé à S. Ex. M. P. Semenow un exemplaire de cette expece (Alai) sous le nom inédit de ZLeirides crassiusculus Thieme. Subg. Percosia Zimm. Ат. ораса п. sp. &. Long. 9%,—10!}, larg. envir. 5 mm. — D'un noir soyeux peu brillant (6), pattes, antennes et palpes bru- nätres, extrémité de ceux-ci jaunâtre. Plus large que les exemplaires de même taille de ГРА. patricia Duft. typique. Tête à peu près pareille. Corselet plus large que long, très peu échancré au bord antérieur avec les angles à peine avancés et arrondis au sommet; les côtés sont fortement arqués jusqu’au milieu et à peine, presque droits, depuis celui-ci jusqu’au — 410 — bord basal; les angles postérieurs sont droits et très légèrement arrondis à l’extrême sommet; le bord basal est presque droit, ses côtés rebordés; la base est assez fortement déprimée entre les impressions latérales; l’interne de celles-ci, .moins profonde que l’extérieure, en est séparée par un assez large espace légè- rement convexe; l’externe est limitée en dehors par un pli plus élevé et assez large; le fond des impressions est très faible- ment ponctué, le reste de la surface lisse, avec quelques rides ondulées à peine sensibles; l’impression transversale antérieure est faiblement marquée, la ligne médiane, assez forte, ne la dé- passe qu’à peine, mais atteint le bord basal; les bords latéraux sont déprimés depuis le milieu, la dépression s’elargit sensible- ment en arrière, le rebord est étroit et ne s’épaissit guère vers les angles postérieurs. Les élytres sont en ovale assez court, un peu plus larges aux épaules que la base du corselet, mais s’élar- gissent davantage en arrière; leur plus grande largeur est située un peu après le milieu; le dessus, légèrement convexe au milieu, le devient davantage vers les côtés et depuis les deux tiers de la longueur jusqu’à l’extrémité; celle-ci est assez sensiblement sinuée de chaque côté; le rebord basal est droit, les épaules anguleuses, mais presque complètement non-dentées; les stries sont très faibles et le deviennent davantage encore vers l’extrémité — excepté la 1-re et la 8-e qui y sont au contraire plus marquées — et surtout latéralement: la 7-e est à peine distincte; elles sont très finement pointillees depuis la base jusqu’environ le milieu et deviennent peu à peu lisses vers l’extrémité et les côtés des élytres; les inter- valles sont tout-à-fait plans; les points ocellés de la S-e strie sont plus espacés au milieu. Les épisternes postérieurs, un peu plus longs que larges, et les côtés du metasternum sont distinctement ponctués; les côtés des premiers segments abdominaux sont un peu rugueux. Sémiretschie: Issyk-kul (Ignatovitsch! Coll. Semenow et Tschitschérine). Cette espèce diffère de la patricia par la couleur un peu terne — 411 — des 4, les bords du corselet sensiblement déprimés en arrière, le rebord extérieur plus étroit en arrière, les stries des élytres bien plus fines, atténuées en arrière, par les épisternes postérieurs ponctués, etc. — L'un des deux exemplaires que j'ai devant moi a le corselet un peu moins court et moins arqué antérieurement aux côtés que l’autre. Ат. phoenix п. sp. 49. Long. 9—9°/,, larg. 3%, — 4, mm.— Allongée-ovalaire, d’un noir de poix brillant (49), rebord latéral du corselet rougeätre, palpes, antennes et pattes roux. La forme générale du corps offre une très grande ressemblance avec ГА. (Bradytus) consularis Duft., et c’est à cette dernière que ГРА. phoenix peut être le mieux comparée. Tête presque exactement pareille; yeux tout aussi saillants dans le 4, un peu moins dans la 9. Corselet plus large que long, mais un peu plus long que dans la consularis, sensiblement ré- tréci en avant où il est presque tronqué avec les angles du bord antérieur nullement avancés; les côtés sont arrondis jusqu’au mi- lieu et tombent ensuite en ligne presque droite et en divergeant un peu entre eux sur le bord basal dont les angles sont à peine moins ouverts que l’angle droit et légèrement arrondis à l’extreme sommet. (Dans l’un des 5 exemplaires que j’ai sous les yeux, le plus petit, la partie postérieure des côtés tombe presque perpen- diculairement sur le bord basal dont les angles sont presque droits). Les deux impressions transversales sont nulles, la ligne médiane n’atteint pas les deux bords; il y a de chaque côté de la base 2 impressions peu profondes, séparées par un espace à peine relevé; elles sont convertes d’une ponctuation assez grossière, mais pas trop serrée; l’espace qui sépare l’externe du rebord latéral est très peu convexe et lisse, ainsi que tout le reste de la surface du cor- selet; les bords latéraux ne sont nullement déprimés, le rebord également étroit dans toute sa longueur. Élytres à peu près aussi larges que la base du corselet, en ovale peu allongé, convexes, surtout après le milieu, assez fortement sinuées avant l’extrémité; le rebord basal est légèrement abaisse depuis l’écusson jusqu’à — 412 — l'épaule dont le sommet présente une petite dent peu aiguë; les stries sont bien marquées et finement, mais distinctement ponctuées. Les côtés du prosternum présentent quelques gros points peu nom- breux, épars près du bord intérieurs des épisternes; ceux-ci sont lisses; la pointe intercoxale est rebordee et garnie de plusieurs cils raides. Les côtés du metasternum sont très grossièrement ponctués; ses épisternes, à peu près aussi larges que longs et mé- diocrement rétrécis en arrière, sont sillonnés intérieurement et portent quelques points moins gros et peu nombreux; les côtés des premiers segments abdominaux sont couverts d’une forte ponctua- tion assez serrée. Les 3 premiers articles des tarses antérieurs des & sont médiocrement dilatés (à peu près comme dans РА. con- sularis). Les cuisses antérieures et intermédiaires offrent, en des- sous, une rangée assez nombreuse de points piliferes; les posté- rieures n’en ont chacune que deux. Les tibias postérieurs des & sont garnis intérieurement de quelques cils raides, sans brosse de poils serrés. M. L. Ganglbauer m’a communiqué 5 exemplaires de cette curieuse espèce comme provenant de Beyrouth (Syrie). C’est bien une Percosia, malgré son analogie apparente avec РА. consularis, et la conformation de la pointe intercoxale, des épisternes du metasternum et des tibias postérieurs des & ne sau- rait permettre aucun doute à ce sujet. Le seul caractère aberrant consiste dans la dilatation relativement faible des tarses anteri- eurs des d, et on pourrait, à la rigueur, créer un groupe à part, basé sur cette particularité; je ne crois cependant pas devoir le faire pour le moment. П me semble à peine nécessaire d’indiquer les différences entre ГА. phoenix et la patricia: les impressions de la base du corselet sont moins profondes, l’externe est séparée du rebord la- téral, qui est bien plus étroit, par un espace plus large et bien moins convexe; les épisternes postérieurs sont plus courts et ponctués; la 2 est tout aussi brillante que le 4; les tarses antérieurs de ce dernier sont moins dilatés, etc. — 413 — Subg. Harpalodema Reitt. Deutsche Ent. Zeitschr., 1888, p. 273. Établi en 1888 par М. Е. Reitter, qui croyait y trouver certaines analogies avec les genres Harpalus et Dichirotrichus, ce groupe ne peut en aucune façon être compris dans la tribu des Harpaliens et ne présente aucun caractère qui puisse le faire séparer du grand genre Amara, dont les Harpalodema doivent former un sous-genre particulier. Parmi les espèces décrites par M. Reitter *) trois seulement appartiennent au groupe en ques- tion: Am. lutescens, Fausti et bradytoides, les deux autres offrant certains caractères qui exigent leur éloignement: la Harp.amaroides est une Amathitis*®), quant à la Н. punctipennis, elle me paraît devoir constituer un groupe a part, dont les caractères distinctifs seront exposés plus loin. La 4-e espèce, Am. hyalina, a été dé- crite en 1889 par mon excellent ami et collègue André Sé- menow; j'ai cru reconnaître une 5-е dans l’Amathitis kuenlu- nensis de H. W. Bates et j’y ajoute 6 nouvelles que je décris dans les pages suivantes. Ce nombre est sans aucun doute destiné à s’accroitre davantage, les pays que ces insectes paraissent ha- biter plus particulièrement étant encore loin d’être explorés à fond. Les Harpalodema sont surtout propres aux déserts sablon- neux de l'Asie centrale; elles atteignent au nord le midi des Monts Altaï et la steppe Kirghise du gouvernement d’Astrakhan et, au sud-ouest, la vallée de l’Arax (Caucase); à l’est et sud-est 31) Je prie M. Е. Reitter d’agréer mes meilleurs remerciements pour l’obli- geance amicale avec laquelle il a mis a ma disposition les spécimens typiques qui m’etaient nécessaires pour cet essai. 32) Les hanches postérieures dans cette espèce portent plusieurs points pilifères comme dans toutes les autres Amathitis. (Cette ponctuation doit, je crois, être considérée comme le principal caractère distinctif entre les Amathitis et les Bradytus). — L’Am. amaroides Reitt. exigera peut-être la création d’un groupe particulier, quand les diverses Liocnemis et Amathitis auront été mieux étudiées. — 414 — des espèces ont été trouvées jusque dans les M-ts Chingan et le plateau d’Amdo (Thibet sept.). — Ce groupe offrant plusieurs particularités intéressantes, je pense devoir en donner ici une description assez détaillée. Languette grande, large, largement tronquée à l'extrémité. Dent du menton presque nulle, réduite à un petit renflement peu sensible du milieu de l’échancrure. Labre légèrement sinué au bord antérieur. Palpes greles, à dernier article allongé, légé- rement grossi vers le milieu, atténué vers l’extrémité qui est très légèrement subtronquée. Antennes courtes, filiformes, dépassant peu la base du corselet, pubescentes depuis le 4-e article inclusi- vement. 74 grosse, plus ou moins renflée, yeux plus ou moins mais toujours appréciablement saillants. Corselet plus ou moins rétréci aux côtés après le milieu, transversal, du reste de forme assez variable dans les différentes espèces. Prosternum du & por- tant au milieu une dépression plus ou moins ponctuée ou une assez large fovéole; pointe intercoxale plus ou moins distincte- ment rebordée avec plusieurs points pilifères irréguliers 3). Stries des élytres plus ou moins fines, intervalles complètement lisses, plans. Episternes postérieurs sensiblement plus longs que larges, rétrécis en arrière, avec un sillon longitudinal le long du bord intérieur dans presque toutes les espèces (ГА. bradytoides Reitt. fait seule exception). Abdomen portant une rangée d’assez nom- breux points piliferes le long du bord posterieur de chaque seg- ment; le reste du dessous du corps est lisse. Cuisses intermé- diaires et postérieures portant en dessous deux rangées de points pilifères, une près de chaque bord; les points sont parfois disposés un peu irrégulièrement. Les jambes antérieures présentent exté- rieurement une rangée de fortes épines qui atteint presque l’ex- trémité, et une autre rangée intérieurement, composée d’épines un peu moins fortes et qui atteint l’&chancrure; on voit en outre 33) Je n’ai cependant pu découvrir aucune soie pareille dans l’Am. hyalina Sem., mais elles y manquent sans doute accidentellement, l’unique exemplaire qui soit connu étant assez mal conservé. — 415 — quelques épines plus courtes et peu nombreuses sur le dessus du tibia; l’échancrure est munie à son extrémité supérieure d’un long éperon assez mince ; l’espace compris entre l’échancrure et l’extrémité de la jambe est revêtu d’une rangée très serrée de petites épines raides formant presque brosse; l’extrémité même du tibia est armée extérieurement et en dessous d’une rangée de fortes épines, qui font place, intérieurement et en dessus, à une autre série d’épines, un peu moins fortes; Гбрегоп apical est plus fort et un peu moins long que l’autre et flanqué de deux épines plus allongées; l’angle apical extérieur est parfois pro- longé en un lobe arrondi et déprimé, mais, dans la plupart des espèces, ce prolongement est peu marqué, parfois presque insen- sible, et n’est vraiment saillant que dans les Н. hyalina et lu- tescens °*). Les jambes intermédiaires sont plus ou moins arquées dans les deux sexes; elles sont très fortement épineuses, surtout extérieurement; les épines de la rangée intérieure paraissent moins fortes et un peu plus espacées; l’extrémité des jambes est circulairement spinuleuse et munie de deux longs éperons apicaux. Les jambes postérieures sont armées à peu près de même; on y remarque en outre, dans les exemplaires mieux conservés, une rangée intérieure de petits cils plus courts et plus serrés, qui semble particulière aux & et serait alors analogue à la vestiture des tibias © propre à la plupart des Bradytus *®). Les 3 premiers articles des Zarses antérieurs 4 sont modérément dilatés; les ar- ticles des 4 tarses postérieurs sont glabres en dessus, ciliés en dessous et présentent en outre à chacun de leurs angles postérieurs quelques cils très longs; les crochets sont simples, minces, fort 34) L’extrémité des jambes antérieures prolongée extérieurement en un lobe plus ou moins long n’est pas sans exemple dans les autres groupes du genre Amara; ainsi, on retrouve cette particularité dans le Bradytus ampliatus H. W. Bates, mais ce lobe apical y affecte une forme différente. 35) Ce caractère paraît du reste être moins constant qu’on ne l’avait cru jus- qu’au tout dernier temps. Ainsi les A. abdominalis Motsch. et parvicollis Gebl., qui sont indubitablement des Amathitis, paraissent cependant présenter cette par- ticularité. D'autre part, le Bradytus macros H. W. Bates, р. ex., ne l'offre pas, etc. — 416 — allongés et très peu arqués. Le dessous du corps est générale- ment lisse; on n’aperçoit parfois que quelques tout petits points sur les épisternes du meso- et metasternum. I. Lobe apical extérieur des jambes antérieures grand et considérable- ment saillant. 1. Am. hyalina Semenow, Ногае Soc. Ent. Ross., ХХШ, 1889, р. 32 (Amathitis). <. Long. 111, larg. 5 mm. *). — Assez ro- buste, légèrement convexe; entièrement d’un jaune testacé, avec les veux et l'extrémité des mandibules noirs, celle des jambes et les tarses un peu rembrunis. Tête grosse, un peu renflée en arrière, lisse; impressions frontales assez courtes, bien marquées, parallèles; yeux grands et très saillants. Corselet un peu plus large que la tête avec les yeux, d’un tiers environ plus large que long, sensiblement plus étroit antérieurement qu’à la base, presque tronqué au bord an- térieur dont les angles sont très défléchis, à peu près effacés et contigus aux côtés de la tête; les côtés sont modérément arqués jusqu’un peu après le milieu (la plus grande largeur du corselet est située un peu avant le milieu), puis longuement sinués et tombent un peu obliquement en dehors sur le bord basal; les angles postérieurs sont aigus et saillants; la base, à peine dé- primée au milieu, l’est assez sensiblement aux côtés, qui sont marqués d’une seule impression longitudinale assez faible, en- tourée de quelques points médiocrement marqués; l’impression externe est complètement oblitérée; le rebord latéral est étroit, les côtés du corselet n’étant nullement déprimés jusqu’environ le dernier quart de leur longueur, mais ici ils le sont au contraire considérablement, la dépression s’elargit triangulairement et occupe tout l’angle postérieur; elle est séparée de l’impression 36) Je n’ai pas eu grand’ chose à ajouter à l’excellente description latine de l'auteur, qui n’a guère omis que la présence des points pilifères nombreux aux bords postérieurs des segments abdominaux, et avait cru par conséquent devoir placer cette espèce parmi les Amathitis. Les Harpalodema Reitter n’etaient du reste guère connues à cette époque, et leur place dans le système n’était pas fixée. ir longitudinale des côtés de la base par un assez large espace très 16- gèrement subconvexe; la ligne médiane est assez fine mais bien marquée, elle atteint le bord basal, mais ne dépasse pas l’impres- sion transversale antérieure qui est modérément marquée. Élytres en ovale assez court, sensiblement arrondies aux côtés, légèrement convexes; le rebord фаза] est légèremeut sinué et relevé vers les épaules qui sont carrément anguleuses et denticulées au sommet; les stries sont fines, très indistinctement pointillées au fond; elles deviennent moins marquées latéralement. Le dessous du corps est à peu près lisse, à l’exception de quelques petits points peu distincts et fort épars sur les épisternes postérieurs et des points pilifères de l’abdomen et des cuisses. Les jambes intermédiaires (4) sont faiblement arquées. L’anus du & porte de chaque côté deux points pilifères. Le prosternum (3) présente, environ au milieu, une fovéole oblongue. Les épisternes postérieurs sont sillonnés intérieurement. Monts Chingan (E. Harnak! IX. 1887. Coll. Sémenow). Cette espèce est facilement reconnaissable à son corselet sen- siblement plus étroit antérieurement qu’à la base, à la forme presque régulièrement ovoïde des élytres, aux points pilifères re- lativement peu nombreux de l’anus &, etc. 2. Am. lutescens Reitter, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1888, р. 419; ibid., 1889, р. 274. & 2. Long. 13—17, larg. 5— 7), mm. — À peine convexe, d’un testacé rougeätre bien moins рае que dans l’espèce précédente. Tête grosse, assez allongée, presque lisse avec quelques rides peu distinctes ; yeux saillants (presque également dans les deux sexes). Corselet transversal, 1°/ fois environ aussi large que long, un peu plus large que la tête avec les yeux, à peu près également rétréci vers les deux extrémités, à peine sinué au bord antérieur, dont les angles sont complètement arrondis, presque effacés; les côtés sont légèrement arques jusqu’assez au delà du milieu, puis assez longuement et fortement sinués et forment avec le bord basal un angle presque droit, un peu aigu et légèrement saillant au sommet; le bord H. S. Е. В. ХХУШ. 27 — 418 — basal est presque droit; le disque est un peu convexe, lisse, les 2 impressions transversales bien marquées: les bords latéraux sont assez étroitement, mais très distinctement déprimés, un peu ré- fléchis, la dépression s’élargit sensiblement en arrière et occupe tout l'angle postérieur; l’impression interne de chaque côté de la base est assez distincte, mais faiblement marquée, l’externe à peu près effacée; les côtés de la base sont assez ponctués ou plutôt légèrement ruguleux; il n’y a aucun pli élevé près des angles pos- térieurs. Élytres à peine convexes, en ovale assez large, consi- dérablement élargies en arrière avec la plus grande largeur un peu après le milieu : le rebord basal est presque droit; il forme avec le rebord latéral un angle obtus, mais muni à son extrême sommet d’un petit denticule peu marqué, mais cependant assez distinct; les stries sont assez fines et presque lisses, les inter- valles déprimés. Les épisternes postérieurs sont sillonnés des deux côtés, mais le sillon extérieur est parfois moins distinct; dessous du corps à peu près lisse avec les points pilifères ordi- naires; anus muni à son bord postérieur de nombreux points pili- fères dans les deux sexes. Jambes intermédiaires assez fortement arquées dans les 4, un peu moins dans les ©. Prosternum du 4 marqué au milieu d’une dépression arrondie, un peu oblongue et ponctuée. Russie or.: steppe Kirghise du gouvernement d’Astrakhan. Elle ne paraît pas rare. (Coll. Semenow, Reitter, Plus- tschewsky, celle du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences et la mienne). II. Lobe apical extérieur des jambes antérieures bien moins prononcé que dans les espèces précédentes, peu marqué; corselet plus court et plus large. A. Épisternes postérieurs distinctement sillonnés le long de leur bord interne. a. Côtés du corselet distinctement sinués devant les angles pos- térieurs. 3. Am. kuenlunensis H. W. Bates, Proceed. Zool. Soc. Lond., 1878, р. 717 (Amathitis); Scient. Res. 2° Yarkand Miss., Coleopt., — 419 — 1890, р. 16, pl. I, fig. 10. 32. Long. 10—11), larg. 41, —4* mm. — D'un testacé pâle. Tête grosse, finement ridée entre les impressions frontales et un peu en arrière; yeux gros, assez saillants. Corselet un peu plus large que la tête avec les yeux, trans- versal, presque 1'/, fois aussi large que long, déprimé, à peine subconvexe en dessus, à peine, presque pas échancré au bord an- térieur dont les angles, très défléchis, sont tout-à-fait arrondis; les côtés sont arqués jusqu’au delà du milieu, puis assez forte- ment sinués et forment avec la base un angle droit dont l’ex- tr&me pointe est un peu aiguë: les bords latéraux ne sont d’abord que très étroitement déprimés, mais la depression s’elargit un peu vers les angles postérieurs; la base est assez fortement dé- primée et marquée de chaque côté de deux faibles impressions Enéaires, dont l’externe, moins marquée, est séparée du rebord latéral par un très faible pli longitudinal à peine distinct; les côtés de la base sont un peu (plus ou moins distinctement) pointillés; la plus grande largeur du corselet est située un peu avant le milieu; le bord фаза] est presque droit; ses côtés parais- sent cependant parfois comme un peu avancés vers le sommet des angles postérieurs. Élytres en ovale allongé, un peu plus qu’une fois et demi aussi larges que le corselet et environ 3'/, fois aussi longues, légèrement, mais distinctement élargies en arrière, avec la plus grande largeur située à distance à peu près égale entre le milieu et l’extr&mite; le rebord basal est presque droit, à peine relevé vers l’épaule depuis environ la 3° strie; l’épaule même est anguleuse, avec une trace à peine visible, presque effacée, de petit denticule au sommet; les stries sont fines, presque lisses ou finement pointillées; les intervalles plans; le rebord latéral est étroitement réfléchi et légèrement sinué devant Гех- trémité. Le dessous du corps est à реп.ргёз lisse, les points pili- fères de l’anus (42) nombreux. Les jambes intermédiaires sont assez sensiblement arquées dans les deux sexes. Les trois exemplaires que j'ai sous les yeux s’accordent à peu près avec la description et la figure données par H. W. Bates 27* l. с., quoiqu'il ne dise rien sur les nombreux points pilifères du dessous; cependant certains caractères qu'il cite (р. ex. l’absence de dent dans l’échancrure du menton; Bates dit textuellement: the mentum is scarcely toothed in the middle, ete.) semblent indiquer qu’il sagit bien d’une Harpalodema. D'ailleurs, si par aventure je me trompais et que l’espèce de Bates fût distincte de la mienne, il n’y aurait qu’à donner ensuite un autre nom à cette dernière. Bates a décrit son espèce d’après un exemplaire trouvé aux environs de Sanju (nord des monts Kuen-lun). Les trois exem- plaires que j’ai sous les yeux sont tous originaires du Chotan- tagh, où ils ont été pris par les voyageurs russes: MM. M. Pewtzow (У. 1890) et В. Grombczewsky (21 et 25. I. 1890) (49 coll. Semenow; © coll. Tschitschérine). Une © a la base du corselet plus distinctement ponctuée aux côtés, les stries des élytres à peu près lisses et les intervalles d’un soupçon moins plans que dans les deux autres exemplaires; c’est aussi le plus grand des trois, mais il n’y a aucune difference appréciable dans la forme du corps, ni dans les autres caractères. Cette espèce diffère de ГА. lutescens Reitt. par sa taille moins grande, son corselet plus court et paraissant par consé- quent plus large, par le lobe apical bien moins saillant des jambes antérieures, etc. Comparée à РА. Fausti Reitt., elle a la tête distincte- ment plus grosse, plus large, les yeux un peu moins sail- lants; le corselet est un peu moins fortement arqué et sinué aux côtés et ses angles postérieurs sont un peu moins aigus, presque exactement droits; étant un peu moins rétréci vers les deux ex- tremites et plus déprimé au milieu, il paraît aussi un peu plus large, etc. | 4. Am. Fausti Reitter, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1888, p. 419; ibid., 1889, р. 274. 49. Long. (8, sec. Reitter) 9%, —10'/,, larg. 4—4', mm. D'un testacé pâle, un peu plus foncé sur la tete et le corselet. Tête relativement moyenne, à peu près lisse; yeux très saillants, surtout ceux du 4. Corselet transversal, 1, fois environ aussi large que long, légèrement convexe, à peine échan- cré au bord antérieur dont les angles, très défléchis, sont tout-à-fait arrondis; les côtés sont fortement arqués jusqu’au delà du milieu, puis sinués et forment avec la base un angle légèrement aigu; les bords latéraux sont très étroitement, à peine déprimés jus- qu'aux angles postérieurs, où cette dépression s’élargit assez sen- siblement; des deux impressions de chaque côté de la base Гех- terne est réduite à une petite fovéole ponctiforme peu distincte; on aperçoit près des impressions quelques points peu nombreux et très épars; le milieu de la base est déprimé; la plus grande largeur du corselet est située un peu avant le milieu; le bord basal est à peu près droit. Élytres en ovale allongé. 11, fois en- viron aussi larges et 3 fois aussi longues que le corselet, légère- ment convexes (un peu plus que dans ГРА. kuenlunensis), un peu arrondies aux côtés et très légèrement élargies en arrière; les stries sont tout-à-fait lisses, les intervalles plans; le rebord basal est presque droit; les épaules, obtusément anguleuses, n’offrent à leur sommet qu’une trace de denticule encore moins distincte que dans ГА. kuenlumensis. Épisternes postérieurs avec un sillon distinct le long de leur bord intérieur; anus avec de nombreux points pilifères dans les deux sexes; prosternum du 4 marqué au milieu d’une faible dépression oblongue, distinctement ponctuée. Jambes intermédiaires assez faiblement arquées dans les deux sexes. Russie or.: steppe Kirghise du gouvernement d’Astrakhan. Un & et une & m'ont été donnés par mon ami Е. Koenig; une autre Ф se trouve dans la collection du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences. Cette espèce est distincte à première vue ie РА. lutescens par sa taille moindre, le corselet plus arqué aux côtés, plus large, le lobe apical des jambes antérieures bien moins saillant, les jambes intermédiaires moins arquées, etc. Comparée à la Auenlunensis, elle a la tête sensiblement moins grosse, les yeux plus saillants, le corselet un peu plus — 422 — arqué aux côtés, un peu plus étroit vers les extrémités et moins plan au milieu, ce qui le fait paraître un peu moins large; les angles postérieurs sont moins droits, un peu aigus et saillants; les élytres moins déprimées, un peu plus étroites, etc. 5. Am. Potanini п. sp. 49. Long. 11, larg. 47, mm.— D’un testacé jaunätre, un peu moins pâle dans l’un des exemplaires que j'ai sous les yeux. Tête relativement moyenne, moins grosse et moins renflée postérieurement que dans les autres espèces (ex- cepté toutefois РА. Fausti), lisse; yeux saillants (49). Corselet transversal, 11, fois (d’un soupçon plus même) aussi large que long, à peine sensiblement subsinué au bord antérieur, dont les angles sont complètement arrondis; les côtés sont modérément arqués jusqu’au delà du milieu, puis sensiblement et assez lon- guement (un peu moins longuement cependant que dans les deux espèces précédentes) sinués et forment avec la base un angle à peu près droit, dont l’extreme pointe paraît même un peu aiguë dans un exemplaire; les bords latéraux sont très étroitement dé- primés, mais la dépression commence à s’élargir peu à peu depuis environ les 2 tiers de la longueur et devient assez considérable près des angles postérieurs; la base est distinctement déprimée et marquée de chaque côté de deux faibles impressions qui sont en- tourées d’une ponctuation fine, mais distincte; le reste de la sur- face est lisse; la ligne médiane est très fine; elle atteint à peu près, tout en y devenant moins distincte, le bord basal, mais ne dépasse pas l’impression transversale antérieure, laquelle est très peu marquée; le rebord basal est presque droit. Élytres très peu convexes, presque déprimées, en ovale allongé, 17 fois environ aussi longues que larges, 1°/ fois aussi larges et 3 fois environ aussi longues que le corselet, presque insensiblement élargies en arrière, à peine arrondies et presque parallèles aux côtés, qui sont légèrement sinués devant l’extrémité; celle-ci est peu obtusément arrondie; le rebord basal est très légèrement déprimé vers la 3° strie, puis à peine relevé et presque droit jusqu’à l’épaule, qui est obtusément anguleuse, avec le sommet comme un peu saillant, — 423 — mais sans dent; les stries sont assez marquées, très faiblement pointillées au fond, les intervalles plans. Prosternum du 4 marqué au milieu d’une assez grande et sensible dépression arrondie et distinctement ruguleuse. Épisternes postérieurs distinctement sil- lonnés le long du bord intérieur. Anus (49) portant de nombreux points pilifères. Jambes intermédiaires assez arquées dans les deux sexes. Mongolie centrale (G. Potanine! 1886). 2 exemplaires (coll. Sémenow et la mienne). Cette espèce paraît être intermédiaire entre les Fausti et kuenlunensis et les trois espèces suivantes; elle diffère de la kuenlunensis par le corselet un peu moins longuement sinué de- vant les angles postérieurs et dont les côtés sont un peu plus fai- blement et plus longuement arqués dans leur partie antérieure (ce qui lui donne une apparence un peu plus large, tandis qu’en réalité les proportions sont presque les mêmes), par les élytres un peu plus larges aux épaules, presque insensiblement élargies en arrière, par la tête un peu moins grosse, etc. Comparée à la Fausti, elle est plus grande, surtout plus large, le dessus est moins convexe; les côtés du corselet sont d’abord moins fortement arqués, puis moins fortement sinués; les angles postérieurs moins aigus, à peu près droits, etc. Quant aux espèces suivantes, РА. Potanini en diffère à pre- mière vue par la tête sensiblement moins large et moins renflée, par la coloration plus pâle, etc. 6. Am. diluta п. sp. 2. Long. 12, larg. 5 mm.— D'un testacé rougeätre plus foncé. Tête large, lisse, impressions frontales bien marquées, assez courtes, linéaires et parallèles: yeux (©) grands et saillants. Corselet transversal, 1!/ fois aussi large que long, très légèrement subsinué au milieu du bord antérieur avec les angles très arrondis (un peu moins largement toutefois que dans la Potanini) et nullement avancés; les côtés sont modérément arqués jusque bien au-delà du milieu, puis légèrement, mais très distinctement sinués et forment avec le bord basal un angle à — 424 — peu près droit, dont l’extrême pointe est comme un peu sub- aiguë; le rebord latéral est à peine, très étroitement déprimé et cette dépression ne s’élargit guère sensiblement en arrière, étant arrêtée par un petit pli longitudinal, distinct, quoique fort peu élevé, qui sépare l’impression externe des côtés de la base du 1ebord latéral; la base est sensiblement déprimée, latéralement surtout, et marquée de chaque côté de deux impressions modéré- ment marquées, un peu ponctuées ou plutôt légèrement rugu- leuses, séparées par un espace très peu relevé, et dont l’externe est limitée en dehors par le faible petit pli longitudinal men- tionné plus haut; la ligne médiane est fine; elle atteint à peu près le bord basal,mais ne dépasse pas l’impression transversale anté- rieure qui est assez marquée. Élytres à peine convexes, en ovale allongé, 1'/, fois aussi longues que larges, environ 1!/, fois aussi larges et 3 fois aussi longues que le corselet, guère arrondies aux côtés, qui ne sont que très faiblement sinués devant l’extrémité et presque parallèles; le rebord basal est à peine déprimé, puis très légèrement relevé vers l’épaule, qui est bien marquée, obtu- sément anguleuse et présente comme une très légère trace de tout petit denticule au sommet; les stries sont fines, mais assez marquées, sauf la 7° qui est beaucoup plus faible que les autres et peu marquée, et très faiblement, presque indistinctement, pointillées tout au fond; les intervalles sont plans. Les épisternes postérieurs sont distinctement sillonnés en dedans. Jambes inter- médiaires (©) modérément arquées. Une seule 9, prise par М. С. Potanine aux environs de la ville Guj-duj (plateau d’Amdo, Thibet septent.) à 7.200” d’alt., le 6. V. 1885. (Coll. Semenow). En comparant cette espèce à РА. Potanini, nous remarquons qu’elle a la tête bien plus large; les yeux (9), quoique saillants, le sont moins que dans la © de cette espèce; la partie antérieure des côtés du corselet est moins arrondie vers les angles antérieurs, les stries des élytres sont plus fines, surtout la 7°, qui est consi- dérablement moins marquée; les bords latéraux du corselet ne sont pas sensiblement déprimés-élargis vers les angles postérieurs, auprès desquels on voit un petit pli longitudinal assez distinct, quoique faible, tandis que dans la Potanini ce pli est à peine visible, presque nul, etc. La forme générale du corps est aussi plus robuste. Comparée à la pellucida m., elle est moins large; les bords latéraux du corselet sont bien moins, à peine déprimés; la sinuo- sité des côtés devant les angles postérieurs est un peu moins forte; les stries des élytres sont un peu moins fines, etc. En somme, cette espèce paraît tenir le milieu entre la Pota- nini et la pellucida. 7. Am. pellucida п. sp. 49. Long. 11%,—13, larg. 5—5%, mm. — D'un testacé rougeätre, à peu près comme l’espece précé- dente. Tête grosse, très renflée en arrière, lisse avec quelques toutes petites rides irrégulières à peine visibles; yeux gros et saillants (49). Corselet très transversal, 13/. fois aussi large que long (plus large par conséquent que dans toutes les espèces précé- dentes), légèrement subsinué au bord antérieur dont les angles sont très arrondis et à peine distinctement, presque pas avancés; les côtés sont assez fortement arqués jusqu’au delà du milieu et, dans la règle, fortement sinués ensuite, formant avec le bord basal un angle droit, qui est même parfois saillant; cependant, dans un des 5 exemplaires que j’ai sous les yeux, la sinuosité des côtés est un peu moins forte (mais toujours parfaitement distincte) et le sommet de l’angle postérieur n’est nullement saillant; les bords latéraux sont plus déprimés que dans toutes les espèces précé- dentes, et cela dans toute leur longueur presque également; la dépression est un peu élargie en arrière et séparée de l’externe des deux impressions basilaires par un petit pli à peine relevé, un peu oblique, étroit, court et peu distinct; cette trace de pli disparaît cependant parfois presque tout-à-fait dans la forte ponctuation des côtés de la base; celle-ci, distinctement déprimée au milieu, l’est davantage encore aux côtés, où elle est fortement ponctuée et marquée de deux courtes impressions peu distinctes; — 426 — il faut mentionner que dans un des exemplaires la forte ponc- tuation des côtés ne s’étend en dehors que jusqu’à l'emplacement de l’impression basilaire interne, l’espace qui sépare celle-ci de l’externe et du rebord latéral ne présentant que quelques points épars, bien moins serrés que le reste de la ponctuation; cette dernière cependant est bien plus forte que dans les autres espèces voisines, ce qui rend ГА. pellucida assez facile à reconnaître; dans les autres exemplaires la ponctuation s’étend plus ou moins en dedans et atteint parfois la base de la ligne médiane; celle-ci est fine; elle atteint à peu près le bord basal, mais ne dépasse pas l'impression transversale antérieure, qui est modérément mar- quée; le bord basal n’est pas exactement droit, mais son milieu est plus ou moins, quoique toujours légèrement, retiré en arrière en arc de cercle, ses côtés son presque rectilignes ou très légè- rement relevés vers le sommet des angles postérieurs et y pa- raissent parfois (1 exempl.) légèrement subsinués. Élytres encore moins convexes que dans la diluta, en ovale oblong, 11, fois aussi longues que larges, 11/ fois aussi larges et 3 fois aussi longues que le corselet, à peine arrondies et presque parallèles aux côtés, lesquels ne sont que très faiblement sinués devant l’extremite; celle-ci est assez obtusément arrondie; le rebord basal est un peu déprimé vers la 5° strie, puis très légèrement relevé vers l’épaule qui est obtusement anguleuse, marquée, avec une légère. trace plus ou moins distincte de denticule au sommet; les stries sont lisses ou presque, généralement fines, mais un peu plus marquées dans certains individus; les intervalles, toujours plans, le sont aussi à un degré légèrement différent. Épisternes du metasternum sillonnés intérieurement. Le prosternum du Z est marqué au milieu d’une dépression oblongue et ponctuée. Les points pilifères de l’anus sont nombreux dans les deux sexes. Jambes intermé- diaires (39) modérément arquées. 5 exemplaires 49, envoyés par М. М. Suwortzew, comme provenants du midi des M-ts Altai (Zaissan) (coll. Sémenow et la mienne). N g Le 8. Am. Grumi n. sp. ©. Long. 13, larg. 5%, mm.— Cette espèce (si toutefois c’en est une bien réellement) est tellement voisine de la précédente, que j’ai d’abord hésité à l’en séparer. La tête paraît d’un soupçon plus large; les côtés du corselet sont un peu moins arqués antérieurement vers les angles, qui sont un peu moins largement arrondis, un peu moins effacés; le milieu du bord postérieur paraît un peu sinué, par suite de la dé- pression plus forte des côtés de la base, et ses côtés sont un peu retirés en arrière en dessous de l’impression basale interne; les stries des élytres paraissent un peu pointillées vers la base. Une ©, trouvée par M. Grum-Grshimailo dans la steppe près la rivière Ulang-su. (Coll. Sémeno w). Quoique l’4. pellucida soit sujette, dans beaucoup de détails, à d’assez sensibles variations individuelles, le bord postérieur du corselet n’y paraît jamais sinué au milieu, la partie antérieure des côtés est toujours plus arquée et les angles antérieurs plus arrondis; la grosseur de la tête semble toujours présenter la même petite différence, quoiqu’elle soit, à la vérité, plutôt peu appré- ciable. Il faut attendre dans tous les cas qu’on ait un nombre plus grand d'exemplaires pour trancher la question définitivement. b. Côtés du corselet sans sinuosité devant les angles posté- rieurs, ou bien avec une sinuosité très courte et à peine indiquée. 9. Am. ruthena п. sp. д 9. Long. 10Y,— 11?/,, larg. 41), —51, шт. — D'un testacé plus ou moins рае, plus foncé et rougeätre sur la tête et le corselet. Tête grosse, lisse, renflée en arrière, yeux (49) saillants. Corselet transversal, un peu plus que 17, fois aussi large que long, à peine subsinué au bord antérieur dont les angles sont très arrondis, complètement effacés et très défléchis; les côtés sont arqués jusque bien au delà du milieu et tombent ensuite obliquement en dedans, sans présenter de sinuosité appré- ciable, sur le bord basal qui est presque droit; les angles posté- rieurs sont distinctement plus ouverts que l’angle droit, mais leur sommet n’est pas obtus et quelquefois m&me comme un peu sail- lant; les bords latéraux sont d’abord étroitement déprimés, mais cette dépression s’élargit considérablement en arrière jusqu’au bord basal même, où elle devient triangulaire et occupe tout l’angle postérieur; il n’y a pas de pli distinct pres des angles et l'impression basilaire externe est presque complètement effacée; l’interne est visible, mais peu marquée et séparée de la dépression des côtés par un espace à peine relevé; la base est déprimée au milieu et davantage encore aux côtés; ceux-ci sont parsemés de quelques points épars, qui sont tantôt plus serrés et assez forts, tantôt fort peu nombreux et assez indistincts; le milieu de la base porte quelques rides longitudinales, le reste du disque est lisse; l'impression transversale antérieure est plus ou moins marquée selon les individus; la ligne médiane est fine et ne la dépasse pas, mais atteint plus ou moins distinctement le bord basal. Élytres en ovale oblong, très peu convexes, 11/ fois environ aussi lon- gues que larges, 1'/, fois à peu près aussi larges et 3 fois aussi longues que le corselet, peu arrondies aux côtés qui sont faible- ment sinués devant l’extrémité; le rebord basal n’est presque pas déprimé, à peu près droit, l'épaule est obtusément anguleuse, sans ou avec une trace à peine distincte de tout petit denticule au sommet; stries fines, presque lisses ou très finement pointillées tout au fond; les intervalles tout-A-fait plans. Épisternes posté- rieurs distinctement sillonnés le long du bord interne. Points pi- lifères de l’anus nombreux dans les deux sexes. Prosternum du 4 marqué au milieu d’une assez petite fossette arrondie, mé- diocrement profonde et presque lisse. Jambes intermédiaires assez sensiblement arquées (49). 3 2 ont été trouvées par M. WI. Plustschewsky-Plus- tschik dans le désert Kirghise du gouvernement d’Astrakhan (coll. Plustschewsky et la mienne); deux autres Ф ont été prises par le capitaine D. Wériguine dans le désert sablonneux Kisil-kum (ouest du Turkestan, 20. IX—10. X. 1875); le & que j'ai vu vient de Nukus (cours inférieur du fl. Amu-Darja. VIII. 1874. Е. Dohrandt!).— Ces trois derniers exemplaires se trouvent dans la collection du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences. Le & pris par M. Dohrandt a les côtés de la base du cor- selet indistinctement ponctués. Une des © de Kisil-kum parait avoir la tête d’un soupcon moins grosse, les yeux un peu plus saillants (à peine), les angles antérieurs du corselet un peu plus défléchis, etc. Les côtés de la base du corselet ne portent que quelques petits points excessivement peu distincts. Ces petites différences sont insuffisantes pour établir une espèce distincte, mais je crois devoir attacher à cet exemplaire le nom de var. dubiosa m. 10. Am. turcmenica п. sp. &. Long. 97, larg. 4 mm. — Cette espèce diffère de toutes les précédentes par ses élytres un peu moins que 1'/, fois aussi longues que larges, peu élargies en arrière, passablement arrondies aux côtés et presque régulière- ment ovalaires. D'un testacé jaune-pâle. Tête grosse, lisse, yeux (4) assez saillants. Corselet transversal, 17, fois environ aussi large que long, très faiblement échancré au bord antérieur, dont les angles, très arrondis et presque effacés, sont fortement défléchis; les côtés sont assez faiblement arqués jusque bien au-delà du milieu, puis très brièvement et faiblement subsinués et forment avec le bord basal un angle plus ouvert que l’angle droit et dont le sommet seul est un peu saillant; les côtés da bord basal sont un peu avancés vers le sommet des angles postérieurs; les bords la- téraux sont très étroitement, à peine déprimés et cette dépression пе s’elargit un peu qu’aux angles postérieurs mêmes; la base est modérément déprimée au milieu, avec quelques courtes strioles longitudinales; ses côtés le sont davantage et on y voit une assez faible impression légèrement pointillée; la seconde petite im- pression habituelle (externe) est tout-à-fait indistincte. Élytres en ovale court, à peine convexes, peu distinctement, mais toute- fois un peu élargies en arrière et sensiblement arrondies aux — 430 — côtés, lesquels sont assez faiblement sinués devant l'extrémité; le | rebord basal est droit, les épaules obtuses, avec une trace à peine distincte de petit denticule au sommet: les stries sont fines, très finement, presque indistinctement pointillées tout au fond, les in- tervalles plans. Épisternes du metasternum distinctement sillonnés près du bord intérieur. Le prosternum du & est marqué au mi- lieu d’une petite fovéole profonde et lisse; les jambes intermé- diaires sont modérément arquees; je n’ai pu découvrir plus de 4 points pilifères à l’anus (4), 2 de chaque côté. Un seul exemplaire 4, de Turceménie, dans la collection de М. Е. Reitter (H. Leder!). Cette espèce diffère de I’A. ruthena m. par sa taille moindre, les élytres sensiblement plus courtes, plus ovalaires, par le nombre moins grand des points piliferes de l’anus д, etc. Comparée à la bradytoides, elle a le corselet moins arqué aux côtés, bien moins sinué devant les angles postérieurs, qui sont plus ouverts; les bords latéraux sont moins déprimés, l’im- pression basilaire externe est complètement oblitérée; les élytres sont plus courtes, plus arrondies aux côtés, moins élargies en arrière, plus ovalaires, les stries sont plus fines, etc. Enfin les épisternes postérieurs sont sillonnés. B. Épisternes postérieurs sans sillon le long de leur bord interne. 11. Am. bradytoides Reitter, Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, р. 274. 9. Long. 10, larg. 4'/. mm. — Très remarquable par ses épisternes postérieurs non sillonnés le long de leur bord in- térieur, ce qui la distingue de suite de espèces précédentes. D'un testacé pâle. Tête grosse, lisse, avec quelques fines rides entre les impressions frontales; yeux assez saillants (5). Corselet transversal, un peu plus qu’une fois et demie aussi large que long, à peine, presque pas échancré au bord antérieur, dont les angles sont largement arrondis; les côtés sont assez fortement arqués jusqu’au delà du milieu, puis sensiblement sinués et — 431 — forment avec le bord basal un angle droit, un peu aigu à l’ex- trême sommet; les côtés du bord basal sont légèrement relevés vers l’extrémité des angles postérieurs et marginés; la base est faiblement ponctuée et marquée de chaque côté de deux faibles impressions, dont l’exterieure est plus petite, presque arrondie et sans aucun pli exterieurement; les bords latéraux sont d’abord assez étroitement déprimés, mais cette dépression s’élargit assez considérablement en arrière; la base est déprimée; l’impression transversale antérieure est assez fortement marquée et on y aper- çoit quelques petits points très disséminés et peu distincts. Elytres en ovale modérément allongé, 1”, fois (un peu plus même) aussi longues que larges, légèrement arrondies aux côtés, s’élar- gissant sensiblement en arrière avec la plus grande largeur située un peu après le milieu; le rebord latéral est un peu réfléchi et faiblement sinué devant l’extrémité; le rebord basal est droit, les épaules obtusément anguleuses; les stries, quoique fines, sont bien marquées, et très finement, pas très distinctement pointillées. Les jambes intermédiaires (©) sont modérément arquées. Caucase: vallée de ГАгах. Un exemplaire ($) dans la collec- tion de M. E. Reitter. La dépression des bords latéraux du corselet est un peu moins étroite que р. ex. dans РА. Fausti. Subs. Ammoxena nov. „Гал dû créer cette nouvelle coupe sous-générique pour une fort curieuse nouvelle espèce découverte par M. WI. Plus- tschewsky-Plutschik dans la steppe Kirghise et dont il a bien voulu me donner un 4 et une ©. Malgré certaine analogie avec les Harpalodema, cet insecte en diffère par nombre de caractères importants qui ne permettent aucunement leur réunion. La languette et l’échancrure du menton ne paraissent guère différer. Les antennes sont un peu plus allongées. La tête est aussi grosse et renflée, mais elle est très défléchie antérieurement — 432 — et dirigée presque verticalement en bas”). Le corselet est plus rétréci en arrière, plus cordiforme; ses bords latéraux ne sont nullement déprimés, même postérieuremeut. Le prosternum du & ne présente au milieu ni fossette, ni dépression ponctuée; la pointe intercoxale n’est pas distinctement rebordée et semble dépourvue de points pilifères. Les élytres sont plus étroites et beaucoup plus convexes que dans toutes les Harpalodema; les épisternes postérieurs sont bien plus courts, à peine un peu plus longs que larges en avant. Les points pilifères de l’abdomen sont moins nombreux: je n’en ai pu découvrir plus de six (3 de chaque côté) sur chaque segment dans la 9, et leur nombre paraît ré- duit à 4 (2 de chaque côté) dans le 4. Enfin les cuisses posté- rieures ne présentent en dessous qu’une seule rangée de points pilifères près du bord postérieur; je n’ai pu en voir aucun près du bord antérieur: pour le reste, les pattes sont conformées à peu près de même, seulement les jambes antérieures ne présen- tent pas extérieurement de lobe apical apparent et les intermé- diaires ne sont que fort peu distinctement arquées, presque droi- tes dans les deux sexes. Ат. diaphana п. sp. 49. Long. 81, —9, larg. envir. 31, mm. — D'un testacé pâle, un peu plus foncé et rougeätre dans l’exem- plaire 4. Tête grosse, lisse; yeux saillants dans le 4, un peu moins dans la ©. Corselet transversalement cordiforme, assez appréciablement rétréci en arrière, 17, (4) — 17, (9) fois aussi large que long, légèrement convexe même au milieu, très lege- rement échancré au bord antérieur, dont les angles, quoique pas avancés, ne sont nullement arrondis, mais un peu plus ouverts seulement que l’angle droit et très défléchi; les côtés sont modé- rément arqués, puis assez longuement sinués et forment avec le rebord basal un angle absolument droit; le bord basal est rectiligne; les bords latéraux ne sont nullement deprimes, 37) Cette position semble naturelle; je ne suis du moins pas parvenu à la mo- difier, après avoir amolli l’insecte. — 433 — même devant les angles postérieurs, le rebord étroit; la base est tout-à-fait lisse et porte de chaque côté une seule impression linéaire assez marquée; la plus grande largeur du corselet se trouve environ au premier tiers de sa longueur. Élytres 21/,—3 fois environ aussi longues que le corselet, un peu plus larges qu’il ne l’est au milieu (d’un peu plus d’un millimètre environ), mais sensiblement plus larges à leur base que son bord postérieur, assez convexes en dessus et fortement vers les côtés, légèrement élargies en arrière avec la plus grande largeur après le milieu; les côtés ne deviennent arrondis qu'après le milieu et sont très faiblement sinués devant l’extrémité qui est arrondie; le rebord basal est droit, mais ses extrémités étant légèrement relevées, cela produit au sommet des épaules une toute petite pointe saillante; les stries sont lisses, assez fines, mais bien mar- quées; les intervalles sont plans dans la ©, un peu moins, presque légèrement subconvexes dans le 4; le rebord latéral est étroit; la série des points ombiliqués du 8° intervalle est très largement interrompue au milieu. Le dessous du corps est à peu près lisse, à l’exception des points pilifères. L’anus du С porte 2 points pilifères de chaque côté, celui de la © plusieurs (au moins 4). Russie or.: steppe Kirghise du gouvernement d’Astrakhan. Subg. Phanerodonta nov. La Harpalodema punctipennis Reitt. ne présentant pas un des principaux caractères distinctifs de ce groupe, savoir l’ab- sence de dent dans l’échancrure du menton, et offrant d’ailleurs une autre particularité étrangère à toutes les Harpalodema,—la grossière ponctuation de la tête et les points subfovéoliformes sur les intervalles des stries des élytres, — me paraît devoir en être séparée, pour constituer un sous-genre distinct, auquel j’ai attaché le nom ci-dessus. Les Phanerodonta ont l’échancrure du menton munie d’une forte et large dent obtuse, saillante et parfaitement distincte, H. В. Е. В. ХХУШ. 28 — 434 — quoique assez courte. Les autres caractères ressemblent à ceux des Harpalodema. Am. punctipennis Reitter, Deutsch. Ent. Zeitschr., 1889, р. 274. 82. Long. 9—11, larg. 3%, —4", mm. — D’un testacé assez foncé, rougeätre sur la tête et le corselet. Tête grosse, ren- flöe et élargie en arrière, grossièrement et irrégulièrement ponc- tuée; les yeux, quoique convexes, ne paraissent que modérément saillants, à cause du renflement considérable de l’arrière de la tête. Corselet transversal, 1, fois environ (un peu plus même) aussi large que long, à peine subsinué au milieu du bord antérieur, dont les angles, quoique nullement avancés, sont moins arrondis que р. ex. dans les Harpalodema bradytoides Reitt., turcmenica m., ou pellucida m.; les côtés sont arqués jusque bien au-delà du milieu et présentent ensuite une courte sinuosité plus ou moins accusée *); les angles postérieurs sont par suite tantôt droits, tantôt un peu plus ouverts; les bords latéraux sont très étroite- ment déprimés et cette dépression ne s’élargit qu’immediatement devant les angles postérieurs, où elle devient triangulaire; le bord basal est presque droit; la base, modérément déprimée au milieu, l’est davantage aux côtés; l’impression basilaire interne seule est distincte (plus ou moins, selon les individus), quoique faible: l’externe est oblitérée dans la dépression triangulaire des angles postérieurs; cette dépression est séparée de l’impression basilaire interne par un espace très légèrement relevé; la ponctuation de la base varie; elle est assez marquée et serrée et couvre toute la base dans l’un des exemplaires types de М. Reitter (un &, qui est aussi le plus grand); elle est moins marquée et bien moins serrée dans le 4 de la collection Sémenow, et encore moins marquée et bien moins serrée dans le second exemplaires typique (?); l'impression transversale antérieure est médiocrement mar- quée ; l’espace entre elle et le bord antérieur du corselet est d’une 38) Elle est р. ex. très peu marquée dans l’exemplaire 4 de la collection Semenow. — 435 — teinte plus foncée que le reste du disque; on voit quelques points épars, assez apparents, latéralement près du bord antérieur; ils sont plus ou moins nombreux selon les individus. Élytres en ovale oblong, 1, fois environ aussi longues que larges, à peine plus larges (d’un cinquième environ) et à peu pres 2°, fois aussi longues que le corselet, insensiblement élargies en arrière, pres- que pas arrondies et presque parallèles aux côtés; dessus encore moins convexe que dans les Harpalodema; le rebord basal est presque droit, les épaules marquées, obtusément anguleuses; les stries sont assez bien marquées, finement pointillées au fond, les intervalles deprimes; les 5°—-8° dans toute leur étendue et l’extrémité des autres sont parsemés de gros points imprimés, subfovéoliformes et peu profonds, plus ou moins nombreux selon les individus; on en voit aussi parfois quelques-uns sur l'avant des 4 premiers intervalles, mais ils sont alors très peu nombreux. Les épisternes antérieurs et postérieurs présentent quelques gros points peu profonds, très peu nombreux et très espaces; les pos- terieurs sont plus longs que larges, rétrécis en arrière et sillonnés antérieurement. Le prosternum du 4 est marqué au milieu d’une petite, mais profonde fovéole un peu oblongue. Le lobe apical externe des tibias antérieurs n’est guère sensible; les jambes in- termédiaires sont légèrement arquées dans les deux sexes. Anus muni de nombreux points pilifères (49). Le & et la © typiques que M. E. Reitter a bien voulu me communiquer mesurent en- viron 11 mm. de longueur, le д de la collection Sémenow seu- lement 9. Tous les trois exemplaires sont étiquetés: vallée de l’Arax (Caucase), Leder. 28 DESCRIPTION d'une nouvelle espèce de la tribu des XIPHYDRIIDES. Par Г. Tschitscherine. Derecyrta Jakowlewi sp. n. Noire, brillante. Tête renflée en arrière; mandibules courtes, larges, tridentées intérieurement, pubescentes et striolées avec quelques gros points, à l’exception de l’extrémité et des dents internes, lesquelles sont lisses; joues aussi longues environ que le 3-e article des antennes, avec une forte excavation en avant; face irregulierement rugueuse, avec une protubérance élevée en fer à cheval au milieu du front devant les ocelles; l’espace entre ceux-ci et les yeux est marqué d’un sillon longitudinal limité extérieu- rement par un pli convexe; la face est séparée du vertex par un sillon transversal bien marqué qui touche le bord postérieur des yeux et de la paire basale des ocelles; le vertex, très renflé, est luisant et lisse avec quelques petits points excessivement — 457 — épars, mais cependant distincts ; les tempes, très élargies en arrière des yeux, présentent antérieurement (sous les yeux) une ponc- tuation plus distincte que sur le vertex et assez serrée; l’oceiput est deflechi et étroitement marginé; yeux ovalaires et convexes; antennes composées de 22 articles, plus le torulus, relativement assez courtes, scape fortement courbé, enflé au milieu, l’article suivant d’un peu plus de moitié plus court, le 3-e un peu plus court que le scape, 1Ÿ, fois eviron aussi long que le 2-е et à peu près 17, fois aussi long que le 4-е. Thorax modérément rugueux en dessus et assez brillant; mésopleures (— épimères du me- sothorax) grossièrement fovéolées. Abdomen presque cylindrique, avec deux forts sillons transversaux sur le dessus de chaque segment, dont les bords antérieurs sont un peu transversalement ruguleux; en dessous ils sont grossièrement ponctués avec une tache triangulaire rougeätre au milieu près du bord postérieur et teintés de même aux bords latéraux. Tarière de la © courte. La partie antérieure de la face, le dessous du col, la partie intérieure des mésopleures, les côtés et l’arrière du dessous des segments abdominaux, le bord postérieur de l’avant-dernier segment en dessus, le segment anal presque en entier, la tariere et les pattes sont couverts d’une pubescence gris-jaunâtre. Ailes enfumées, avec un reflet violacé brillant très prononcé; elles sont plus pâles et plus transparentes sur la moitié externe de la 3-e et sur la 4-e cellule cubitale, sur les 2-е et 3-е discoïdales, sur la lancéolée etc., ainsi que sur la sur- face presque entière des ailes inférieures, qui ne sont fortement enfumées que sur la cellule anale et sur la majeure partie de la médiane; on remarque, aux ailes supérieures, un espace très étroit non enfumé et complètement transparent qui longe, en de- dans, le bord postérieur de la 2-e cellule cubitale. Ailes supérieu- res avec une seule cellule radiale; leur cellule discoïdale interne (= cellule centrale selon M. Westwood) oblongue; deuxième nervure récurrente touchant presque exactement l’ex- trémité de la 2-e nervure transverso-cubitale. Cellule discoïdale inférieure (= centrale chez М. Westwood) des ailes — 438 — inférieures environ 2°/, fois aussi longue que large à sa base. — Long.: corps 22, aile 17'/, mm. Amérique mér.: Colombie (Baron Nolcken; coll. du Musée Zoologique de l’Académie Impériale des Sciences). 1 9. Cette espèce est voisine de la Zugubris Westwood!), mais certainement différente, ce dont j’ai pu me convaincre grâce aux dessins tout-à-fait supérieurs qui accompagnent les descriptions de M. Westwood, 1. с. En dehors de quelques caractères se- condaires, tels que le vertex légèrement pointillé (lisse dans la lugubris, cf. Westwood, 1. c.), l'absence de bande pâle sur les ailes (elle est distincte dans la lugubris) etc., la D. Jakowlewi diffère surtont de la lugubris par l’innervation très différente des ailes supérieures, dont je ne mentionnerai que les particularités les plus saillantes: la seconde nervure récurrente notamment ne touche pas (comme c’est précisément le cas dans la lugubris) le milieu de la 3-e cellule cubitale, mais vient s'adapter presque exactement à la 2-e nervure transverso-cubitale; la 3-e nervure transverso-cubitale — qui, dans la Zugubris, est dirigée obli- quement en dehors (de bas en haut) — est inclinée un peu obli- quement en dedans, etc. — Quant à la D). pictipennis Smith”°), la Jakowlewi en diffère, outre la coloration, par la forme de la cel- lule discoïdale postérieure (—cellule centrale chez W estwood) des ailes inférieures qui est beaucoup plus longue (semblable à celle de la lugubris). Enfin les D. flavipes Philippi?) et Reedi М. Kirby“) sont autrement colorées que la Jakowlewi; il est mal- heureusement impossible de préciser les autres différences, les descriptions citées étant très insuffisantes. Je me fais un plaisir de dédier cette espèce à M. Alexandre Jakowlew, de Jaroslaw, qui s'occupe spécialement de Hyme- noptères Tenthredinides. 1) Westwood, Thesaurus Entom. Oxoniensis, 1874, p. 122, pl. XXIII, f. 3. 2) Westwood, 1. c., р. 122, pl. XXIII, f. 2. 3) Philippi, Stett. Ent. Ztg., XXXII, 1871, р. 287, pl., ff. 2—2 6. 4) W. Е. Kirby, List Hymen. Brit. Mus., I, 1882, р. 369. — 439 — Le genre Brachyxiphus Philippi”), tel qu’il est caractérisé par l’auteur (une ou deux cellules radiales), ne saurait être main- tenu, étant un composé de deux genres distincts, dont le premier, caractérisé nettement par la présence d’une seule cellule ra- diale, doit conserver le nom Derecyrta Smith$); le type du genre est la D. pictipennis Smith, la seule que cet auteur ait décrite primitivement; les caractères génériques ne prêtent à aucune fausse interpretation; les autres espèces sont: D. lugubris Westwood, D. Reedi W. Kirby, D. Jakowlewi m. et enfin le Drachyxiphus flavipes Philippi.—Le second genre, caractérisé par la présence de deux cellules radiales et comprenant les Derecyrta bicolor Westwood’), Brachyxiphus grandis Philippi?) ete., devrait être nommé Brachyxiphus W. Е. Kirby, cet auteur ayant le pre- mier rationnellement réparti les espèces dans ces deux genres?), et Philippi ne pouvant être considéré comme auteur du genre Brachyxiphus. On aurait d’ailleurs le droit, à la rigueur, de changer complètement le nom de ce genre, l’actuel étant pour ainsi dire inappliquable. 5) Philippi, 1. c., р. 285. 6) La description générique de M. Е. Smith (Ann. a. Mag. Nat. Hist., 6. Ser., VI, 1860, р. 255) dit expressément: «... anterior wings with one marginal .... cell», ce qui est formel. Plus tard cet auteur introduit bien un Brachyxiphus dans ses Derecyrta (D. deceptus! Smith, Trans. Ent. Soc. Lond., 1876, р. 474, pl. ТУ, +. 6), mais ceci est dû à l'influence ultérieure de Westwood (1. с.) qui réunit les Derecyrta aux Brachyxiphus, ce qui n’est d'aucune utilité. 7) Westwood, 1. с., р. 122, pl. XXIII, £. 1. S)Philippi, 1. 6, p 287 pl, Е 1. 9) Sans toutefois en préciser les caractères. Cf. У. Е. Kirby, 1. с., pp. 368— 369. Notiz über Pulex pallidus Tasch. und Sarco- psylla gallinacea Westw. aus Transcaspien. Von Jul. Wagner. Im Herbste 1893 habe ich von Herrn Trotzina einige Exemplare der von ihm auf einer kleinen Eulenart den 3. Mai am Murgab-Ufer gesammelten Flöhen erhalten. Nach der Unter- suchung erwiesen sich unter ihnen 3 Arten: Pulex avium Tasch. (14), P. pallidus Tasch. (1 Зи. 1 9) und Sarcopsylla galli- nacea Westw. (46 u. 4 ©). Was den Pulex pallidus Tasch. betrifft, so muss bemerkt werden, dass er, der Angabe Taschenberg’s nach, bis jetzt nur ein einziges Mal von dem genannten Forscher an Herpestes ich- neumon L. gefunden wurde. In demselben Jahre 1893 habe ich 4 Exemplare (2 © und 2 4) des P. pallidus Tasch. aus Tedshen von Herrn D. Glasu- now erhalten, wo sie auf der einheimischen Gerbillus-Art gefan- gen worden waren. Da dieses Nagethier in der Gegend ziemlich oft vorkommt und wahrscheinlich von den Raubvögeln überfallen wird, so kann das Vorkommen des ?. pallidus Tasch. auf der Eule durch den zufälligen, zeitlichen Übergang des Flohes von dem Gerbillus erklärt werden. Man muss folglich ausser dem Zerpestes noch den Gerbillus als einen Wirth des P. pallidus Tasch. an- geben. Die gefundene Sarcopsylla gallinacea W estw. unterscheidet sich von dem Typus Westwood’s durch ihre kleinere Grösse — 441 — und durch die Form des Kopfes beim @ und des Abdomen bei dem д, ist aber den andern Kennzeichen nach vollkommen mit dem Typus identisch. Es ist aber weder die Diagnose Taschen- berg’s, noch seine Ab- bildung genug ausführ- lich, weshalb ich mir erlauben werde eine Abbildung zu geben (Fig. 1—9, Fig. 2 —d von Sarcopsylla gallinacea Westw.) und die Be- schreibung Taschen- berg’s zu ergänzen. Es unterscheiden sich das © (Fig. 1) und das & (Fig. 2) durch ihre Körperform ganz bedeu- tend von einander, was leicht aus dem Verg- leiche meiner beiden Abbildungen ersehen werden kann. Das - Weibchen ist von einer sehr hohen Körperform, Fi 2 das Verhältniss der Kör- perlänge zu der Körperbreite ist nahe an 1Y,, wogegen dasselbe Verhältniss bei dem Männchen etwas grösser ist als 2. Bei meinen Exemplaren unterscheiden sich 2 und 6 auch durch die Form ihrer Köpfe, was Taschenberg gar nicht angiebt. Seine Beschreibung passt für den Kopf eines 3, bei dem 9 aber ist der Kopf im grossen Ganzen etwas kürzer als bei dem d und der Oberrand des Kopfes macht von dem hinteren Scheitelrand an — 442 — bis zum oberen Stirnwinkel keine merkliche Biegung, wie bei dem © über dem Antennengrübchen. Was das Antennengrüb- chen betrifft, so muss erwähnt werden, dass dessen Vorderrand, wie es schon bei einigen Pulex-Arten beobachtet wurde, einen dreieckigen plattenförmigen, von Taschenberg nicht angegebe- nen Auswuchs bildet, der mit seiner Spitze nach hinten gerichtet ist und die vordere und untere Hälfte des Grübchens bedeckt. Unter diesem Auswuchs können die Aniennen versteckt werden. Die Augen sind nicht rund, sondern von einer unregelmässigen Form, fast nierenförmig, mit einem nach vorne und nach hinten gerichteten Ausschnitt. Was die Kopfborsten betrifft, so bemerkt man 1) zwei lange Borsten, von denen die eine vorne und etwas unter dem Auge (vgl. Fig. 1), die zweite über dem Mundrande des Kopfes sitzt; 2) 2—3 kleinere Borsten hinter dem Antennen- grübchen. Der Beborstung nach unterscheiden sich die 22 von den d& gar nicht, abgesehen von den letzten Abdominalschienen. Die von Taschenberg gegebene Beschreibung der Bebor- stung des Abdomens kann ich nur vollständig bestätigen, obgleich die Abbildung Taschenberg’s, wie es leicht durch den Vergleich seiner Abbildung mit den meinigen zu ersehen ist, vollkommen ungenügend ist. So sind z. B. die Borsten an den flügelartigen Platten (Fig. 1) ganz anders, als es Taschenberg zeichnet, angeordnet, was mir mit der Ungenauigkeit seiner Abbildung erklärt werden zu müssen scheint. Die flügelartigen Platten, die von Taschenberg wenig berück- sichtigt werden, verdienen dennoch einer Erwähnung, da sie sehr stark entwickelt sind. Bei den ФФ bedecken sie die Stigmata wenigstens der 3 vorderen Segmente; hinten endigen sie mit einem etwas abgestumpften Winkel; ihr Oberrand ist ausgebogen, der Unterrand aber concav. Die letzte Abdominalstigme unterscheidet sich wie gewöhnlich durch ihre Grösse und durch ihre Wehrborsten. Die Beborstung der Füsse bietet keine in die Augen fallende — 445 — Besonderheiten dar; man kann nur die beträchtliche Länge einer von den 4 Apicalborsten des 2-ten Gliedes der Hinterbeine er- wähnen. Die Krallen sind fein und vergleichnissmässig sehr lang, da sie beinahe die Länge des letzten Tarsalgliedes erreichen; sie sind wenig ausgebogen und ihre Scharten sind sehr undeutlich. Die vordere Unterecke der hinteren Coxen ragt als ein stumpfer Auswuchs nach unten hervor; ein ganz ebenso gebauter und nur etwas weniger entwickelter Auswuchs befindet sich auf dem Hin- terrande der Coxen unter ihrer Spitze. Der Hinterrand selbst ist in seinem Basalviertel nach hinten ausgezogen und bildet einen deutlichen und beinahe geraden Winkel. Die beschriebene Form der hinteren Coxen ist sehr charakte- ristisch und kann sehr leicht an den aufgehellten Präparaten der S. gallinacea Westw. bemerkt werden, wird jedoch gar nicht von Taschenberg erwähnt und ist auch meiner Ansicht nach ganz falsch in seinen Abbildungen dargestellt. Die Coxen der Mit- tel- und der Vorderbeine besitzen keine angegebene Besonder- heiten. Die Coxen der Vorderbeine sind verhältnissmässig schmal. Die Grösse meiner Exemplare war die folgende: $ — 1 mm., 8 —5%,— 1 mm. Dank der Liebenswürdigkeit des Herrn Packard, der mir ein Exemplar d 5. gallinacea Westw. aus Florida geschickt hat, konnte ich mich überzeugen, dass die 5. gallinacea Westw. aus Amerika vollkommen mit den von mir aus Mittel- Asien unter- suchten identisch sind. Erklärung der Abbildungen. Fig. 1. Sarcopsylla gallinacea Westw. ©. Fig. 2. Sarcopsylla gallinacea Westw. d. DESCRIPTION de deux nouvelles especes de la tribu des TRIGONOTOMIDES. Par Г. Tschitscherine. 1. Trigonotoma Oberthüri sp. n. D’un violet foncé brillant, avec un léger reflet pourpré en dessus. Tête assez grosse, lisse, avec deux profonds sillons entre les yeux; ceux-ci saillants, et cela presque également dans les deux sexes. Corselet à peine 11/4 fois aussi large que long, à peu près également rétréci vers les deux extrémités, arqué aux côtés jusque bien au delà du milieu, avec la plus grande largeur à peu près exactement au milieu, puis assez fortement sinué et formant avec les côtés de la base un angle droit ou à peine saillant, dont l’extrême pointe est un peu obtuse; le bord antérieur est tronqué, les angles antérieurs arrondis et à peine sensiblement avancés; le bord basal — 445 — est presque tronqué au milieu, puis un peu abaisse près des im- pressions latérales et se relève ensuite légèrement vers le sommet des angles postérieurs; le bourrelet extérieur des bords latéraux est gros et s’épaissit très fortement depuis environ le premier tiers (à peu près comme dans le Trigonotoma Perraudieri H. W. Bates, mais plus considérablement encore); il est assez fortement réfléchi en arrière; le disque est lisse; les impressions transversales sont médiocrement marquées, la ligne médiane, large et profonde, ne les dépasse guère; la base est fortement déprimée de chaque côté et on voit dans ces dépressions un assez profond sillon longitudinal, près duquel on remarque quelques points et petites rugosités; dans certains exemplaires cependant ces points font presque en- tièrement défaut. Élytres de fort peu plus larges que le milieu du corselet (d’un mm. environ) et trois fois (un peu plus même) aussi longues, à peine élargies après le milieu (un peu plus dans la ©), avec les côtés très légèrement subsinués avant le milieu, presque parallèles et légèrement sinués devant l’extrémité qui est plus largement arrondie dans le © que dans la 2; le rebord ba- sal est fortement déprimé jusqu’à la 3-e strie, puis considéra- blement relevé vers l’épaule, qui est complètement arrondie et se réunit en une courbe très arrondie au rebord latéral, sans former aucun angle au point de jonction; les stries sont profondes, très distinctement, mais pas très fortement crénulées-ponctuées au fond, les intervalles convexes, surtout en arrière. La moitié anté- rieure des épisternes du prosternum, ceux du mesosternum et me- tasternum en entier, ainsi que les côtés de ce dernier sont cou- verts d’une ponctuation excessivement grossière, les points ressem- blant presque à des fovéoles; sur les côtés des segments abdomi- naux ces points tendent à se confondre et à former une grossière rugosité; les épisternes postérieurs sont allongés et rétrécis en arrière; les segments abdominaux présentent chacun un profond sillon transversal près de leur bord antérieur; l’anus porte à son bord postérieur 2 points pilifères dans le 4, 4 dans la 9; le 1-er article des tarses postérieurs n’est pas sillonné extérieurement, le — 446 — 5-e de tous est longuement cilié en dessous. — 49. Long. 22— 23, larg. 7%, mm. M. Réné Oberthür, auquel je me fais un plaisir de dédier cette espèce, m’en a envoyé six exemplaires trouvés à Pedong (Thibet) par M. A. Desgodins. Cette espèce ressemble à la Trig. indica Brulle, mais en est certainement distincte. La tête est un peu plus large et les im- pressions frontales le sont sensiblement; le bourrelet latéral du corselet est beaucoup plus fortement grossi et élargi en arrière; les côtés de la base sont bien plus déprimés et les bords latéraux y sont plus réfléchis; le rebord basal des élytres est bien plus fortement déprimé vers la 3-e strie et se relève davantage vers l’épaule; les stries sont plus profondes, les intervalles plus con- vexes, surtout latéralement et vers l’extrémité; les côtés des trois premiers segments abdominaux sont grossièrement fovéolés-ponc- tués, tandis qu’il n’y a que quelques gros points épars sur les 2 premiers dans la Tr. indica, ete. Enfin la forme générale du corps est un peu plus allongée, un peu plus étroite. 2. Lesticus Desgodinsi sp. n. Par la forme du corps cette espece ressemble presque exac- tement au Lesticus Waterhousei Chaud., mais elle est beaucoup plus petite, autrement colorée, etc. D'un violet foncé légèrement pourpré en dessus. Tête assez grosse, lisse, avec quelques très légères rides irrégulières; im- pressions frontales larges et profondes; impression transversale derrière les yeux très forte, plus marquée que dans le Water- housei; yeux saillants; corselet presque exactement de la même forme, un peu plus rétréci vers les deux extrémités, environ 1'/, fois aussi large que long, arqué aux côtés jusqu’au delà du milieu, puis assez fortement sinué; angles postérieurs droits; le milieu du bord basal est presque rectiligne, ses côtés sont légèrement relevés vers le sommet des angles postérieurs; le bord antérieur — 447 — est presque tronqué, parfois à peine sensiblement subsinué, avec les angles arrondis et à peine avancés; le bourrelet latéral est gros et s’épaissit assez sensiblement en arrière (à peu près comme dans le Waterhousei); l'impression transversale antérieure est faiblement marquée, la postérieure l’est au contraire très forte- ment (beaucoup plus que dans le Waterhousei), la base, derrière elle, est très fortement déprimée et ses côtés le sont encore da- vantage (bien plus considérablement, par conséquent, que dans le Waterhousei); les côtés de la base sont assez fortement rugueux avec un sillon longitudinal médiocrement distinct au fond de leur dépression. Élytres comme dans le Waterhousei, en ovale allongé, légèrement arrondies aux côtés et un peu élargies en arrière, un peu plus larges que le milieu du corselet et environ 217, fois aussi longues que lui, à peine sinuées aux côtés devant l’extremite, avec les épaules complètement arrondies; le rebord latéral n’est que peu déprimé et à peine relevé vers l’épaule; les stries sont assez profondes, très faiblement crénulées tout au fond (beaucoup moins que dans le Waterhousei), les intervalles passable- ment convexes, excepté les 2— 3 premiers qui le sont moins; le 3-e est marqué de 3 points imprimés assez petits, situés le 1-rer avant le milieu vers la 3-e strie, les 2 autres plus en arrière et appuyés à la 2-e strie. La sculpture du dessus ressemble à s’y méprendre à celle de la Trigonotoma Oberthüri décrite plus haut; tous les épisternes (les antérieurs à moitié seulement) et les côtés du mé- tasternum sont couverts de gros points fovéiformes exactement semblables; on en voit aussi quelques-uns, mais épars et peu nom- breux, sur les côtés des 3 premiers segments abdominaux. (Dans le L. Waterhousei la ponctuation du dessous, malgré la taille plus grande de l’insecte, est moins grossière et plus compacte; celle des côtés de l’abdomen est plus abodante et plus serrée). Anus de la © avec deux points pilifères de chaque côté. Premier article des tarses postérieurs avec un très faible sillon extérieure- ment; le 5-e cilié en dessous. Épisternes postérieurs modérément allongés, plus longs que larges, rétrécis en arrière. La forme gé- — 448 — nerale du corps paraît d’un soupçon plus étroite que dans le Waterhousei. — 9. Long. 22'/—96, larg. 7°/, —9 mm. J’ai devant moi 5 exemplaires © de cette espèce, trouvés par M. A. Desgodins dans la même localité que l’espèce précédente, et que je dois également à la bonté de M. Réné Oberthür. Symbolae ad cognitionem Oedemeridarum. Auctore Andrea Semenow. JE Synopsis generum palaearcticorum. TABULA DIAGNOSTICA TRIBUUM. I (ID). Caput protuberantüs antenniferis evolutis. Oculi profunde emarginati. Subfam. CALOPODIDAE A. Costa. 1854. 1 (2). Antennae longae, serratae, articulo basali tertio breviore, 2° brevissimo tertio saltem quintuplo breviore. Mandibulae apice fissae. Corpus valde elongatum. Trib. Calopodidae m.!). 2 (1). Antennae modice longae, articulo basali tertio longiore, 2° modice brevi tertio duplo tantum breviore. Mandibulae apice integrae. Trib. Sparedridae m. ?). 1) Continet genus unicum: Calopus F. 2) Continet genera: Sparedrus W. Schmidt et Sparedropsis Heyd. H. 9. Е. В. XXVIII. 29 — 450 — II (1). Caput protuberantiis antenniferis nullis; antennae simpli- citer ante oculos insertae. Oculi parum vel non emar- ginati. Subfam. OEDEMERIDAE A. Costa. 1854. 1 (2). Tarsi postici articulis 2° et 3° subtus spongiosis. Antennae ab oculis distantes. Tibiae anticae apice bispinosae. Trib. Ditylidae m. 3). 2 (1). Tarsi postiei articulo 2° subtus nunquam spongioso. 3 (4). Tarsi omnes valde angusti, articulis subtus spongiosis nul- lis. Tibiae anticae apice bispinosae. Antennae 49 11-arti- culatae. Caput usque ad oculos in prothoracem valde elon- gatum retractum. | Trib. Ganglbaueriidae m.*). 4 (3). Tarsi postici articulo 3° subtus spongioso. 5 (6). Tibiae anticae apice unispinosae. Antennae © 12-,9 11-articulatae. Trib. Nacerdidae т. 5). 6 (5). Tibiae anticae apice bispinosae. 7(10). Antennae statim ante oculos insertae. 8 (9). Antennarum articulus 3% praecedente duplo vel triplo longior. Trib. Ascleridae т. 5). 9 (8). Antennarum articulus 3" praecedente saltem quadruplo longior. Trib. Oedemeridae п. 7). 10(7). Antennae ab oculis remotae. Trib. Stenostomatidae m. 3). 3) Continet genus unicum: Ditylus Fisch. 4) Continet genus unicum: Ganglbaueria Sem. 5) Continet genera: Xanthochroa W. Schmidt et Nacerdes W. Schmidt. 6) Continet genera: Nacerdochroa Rttr., Zubkovia Sem., Xanthochroina Gnglb., Holoxantha Sem., Asclera W. Schmidt. 7) Continet genera: Opsimea Mill., Oncomera Steph., Oedemera Ol. 8) Continet genera: Chrysanthia W. Schmidt, Probosca W. Schmidt, Ste- nostoma Latr. 1 (6). 2 (3). 3 (2). 4 (5). 5 (4). ln TABULA DIAGNOSTICA GENERUM?). Caput protuberantiis antenniferis distinctis praeditum. Oculi profunde emarginati, in fronte multo magis quam antennae invicem approximati. Antennae articulo basali tertio breviore, 2° brevissimo, 3° hunc saltem quintuplo superante, serratae, in & totum corpus fere aequantes, in 2 dimidium corpus paulo supe- rantes. Mandibulae apice fissae. Tarsi articulo penultimo tantum cordato, subbilobo, supra profunde usque ad basin excavato. Palpi maxillares articulo ultimo elongato, sat fortiter dilatato, oblique-triangulari. Corpus valde elongatum. Gen. Calopus F. 1775. Antennae articulo basali tertio longiore, 2° modice brevi, 3° hunc duplo tantum superante. Mandibulae apice inte- grae. Tarsi articulis penultimo et antepenultimo cordatis, bi- lobis, supra excavatis. Palpi maxillares articulo ultimo parum elongato, apicem versus sat fortiter dilatato, subtriangulari, extus leviter incrassato. Antennae 3 non- nihil subserratae. Gen. Sparedrus W. Schmidt. 1846. Tarsi articulo solum penultimo cordiformi biloboque. Palpi maxillares articulo ultimo sat elongato, apicem versus fere non dilatato neque ullo modo triangulari. 9) Ad fusiorem cognitionem cum generum, tum specierum faunae palaearcticae cf. etiam: W. Schmidt: Linn, Ent., I, 1846, pp. 1—146.— A. Costa, Fauna d. Regno di Napoli, Col., Га, 1849—54, Oedemeridea. — Mulsant, Hist. Nat. Col. Fr., Angustipennes, 1858. — Lacordaire, Gen. Col., У, 1859, pp. 693—718. — Jacquelin-Duval, Gen. Col. Eur., Ш, 1859—63, pp. 440—451.—Gemminger & Harold, Cat. Col., VII, 1870, pp. 2165 — 2179. — L. Redtenbacher, Fauna Austr., 3. Aufl., I, 1874, pp. СХХУП — СХХУШ; II, 1874, pp. 178—187. — Ganglbauer: Bestimm.-Tabell. eur. Col., IVa (Verh. Zool.-bot. Ges. Wien), 1881, pp. 1—20 (97—116). — Seidlitz, Fauna Balt. 2. Aufl, 1891, Gatt., pp. 147—148; Art., pp. 595—598.—Seidlitz, Fauna Transsylv., 1891, Gatt., pp. 147—148; Art., pp. 595—598. 29* 10 (9). 11 (14). 12 (13). — 459 — Antennae Z prorsus filiformes. Prothorax angustus, fere cylindricus. Gen. Sparedropsis Heyd. 1886 19). Caput protuberantiis antenniferis destitutum. Antennae simpliciter ante oculos insertae. Oculi anguste parumque, rarius non, emarginati. . Tarsi postici articulis 2° et 3°, anteriores 4 articulis ba- salibus subtus spongiosis. Antennae ab oculis distantes. Oculi parum emarginati. Mandibulae apice fissae. Tibiae anticae spinis apicalibus duabus. Corpus latum, con- vexum, postice subdilatatum. Gen. Ditylus Fisch. 1817 11). Tarsi postici articulo 2° subtus nunquam spongioso. Tarsi omnes valde angusti, articulis subtus spongiosis nullis, articulo penultimo haud cordato utrinque subspi- noso. Tibiae anticae spinis apicalibus duabus. Antennae до 11-articulatae. Palpi maxillares & articulo ultimo magno, late-cultriformi. Mandibulae apice integrae. Ca- put usque ad oculos in prothoracem retractum. Prothorax valde elongatus, fere poculiformis, occiput totum nec non basin scutelli contegens. Abdominis segmentum ventrale 5" apice valde mucronatim deorsum deflexo. Corpus totum pube longa dense vestitum. Gen. Ganglbaueria Sem. 1891 1°). Tarsi postiei articulo 3° subtus semper spongioso. Tibiae anticae spina apicali unica. Antennae 4 12-,2 11-articulatae. Oculi magni, inter se minus quam antennae distantes; frons angustata. Tibiae posticae rectae. Femora postica < nunquam incrassata. Forma valde elongata. Gen. Xanthochroa W. Schmidt. 1846. 10) Cf. infra, p. 459. 11) — Mimetes Eschsch. 1818. 12) Cf. infra, p. 460. — 453 — 13 (12). Oculi mediocres, reniformes, inter se magis quam anten- a (b). nae distantes; frons latiuscula. Abdomen & segmento 5° apice profunde exciso. Gen. Nacerdes (W. Schmidt. 1846). Prothorax basin versus manifeste angustatus, subcordatus. Elytra costis 4 subtilibus obsolete notata. Pedes 52 simplices. Tem- pora oculorum diametrum transversum fere aequantia. Subgen. Nacerdes W. Schmidt. 1846. Prothorax subquadratus. Elytra costulis 3 notata. Femora 4 anteriora © saepius dentata. Elytra apicem versus nunquam fortiter angustata neque secun- dum suturam excisa. . Tibiae posticae 6 apice simplices. Femora postica d nunquam valde incrassata. е (f). Tibiae anticae 4 apice haud vel vix spinoso-productae. Femora antica d nee curvata nec fortiter inerassata. Subgen. Anoncodes W. Schmidt. 1846. f (e). Tibiae anticae © apice distincte spinoso - produetae. Femora 8. (d). (С): antica 5 fortiter incrassata, curvata, ante apicem valide uni- dentata. Subgen. Lethonymus Lacord. 1859. Tibiae posticae 6 apice intus spinoso-productae. Femora d 4 anteriora leviter incrassata, ante apicem dentata, postica valde incrassata. Сохае @ anticae apice intus breviter tuberculatae, intermediae longius, posticae fortissime spinoso-dentatae. Abdo- minis segmentum ventrale 5% 2 apice emarginatum, & pro- funde ineisum. Subgen. Peronocnemis Fairm. 1886 13). Elytra © post trientem basalem externe et interne profunde excisa ideoque valde angustata et dehiscentia. Tibiae anticae & apice breviter spinoso -productae ideoque quasi bispiniferae. Femora antica 4 nonnihil incrassata. Abdominis segmentum ventrale 5“ & profunde subquadratim exeisum, 2 leviter emarginatum. Sexus valde dissimiles. Subgen. Pachychirus L. Redt. 1845 14). 13) Cf. infra, p. 463. 14) — Oedechira Motsch. 1872. — 454 — 14 (11). Tibiae anticae spinis apicalibus duabus. Antennae 49 plerumque 11-articulatae. 15 (30). Antennae statim ante oculos insertae. 16 (25). Antennarum articulus 35“ secundo duplo vel ух triplo longior. 17 (18). Tarsi omnes articulo penultimo minuto, angustiusculo, latitudinem antepenultimi nunquam superante, apice anguste excavato. Elytra apice singulatim obtuse rotun- data. Mandibulae ante apicem fissae. Statura validiuscula. Gen. Nacerdochroa Rttr. 1893 15), 18 (17). Tarsi omnes articulo penultimo majusculo, latitudinem antepenultimi distincte superante, profunde fere usque ad basin excavato lateque bilobo. 19 (20). Mandibulae apice integrae !). Caput usque ad oculos in 15) Cf. infra, p. 464. 16) Huc referendum est etiam genus Sessinia Pascoe (Journ. of Entomology, II, № 7, 1863, р. 45, nota; ibid. II, № 14, 1866, р. 488. — Cf. etiam Lacordaire, Gen. Со]. У, 1859, р. 706 [ubi character essentialis hujus generis tune anonymi primum indicatur]. — Harold: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1878, p. 82. — Ananca Fairm. & Germain: Ann. Soc. Ent. Fr. 1863, p. 267), etsi regioni palaearcticae alienum, tamen ad ejus oras appropinquans; nam una hujus generis species (si modo ea recte Sessiniae generi adscribitur), Sessinia chinensis Hope (Trans. Ent. Soc. Lond., IV, 1845, p. 10), insulam chinensem Tshusan (Chusan) habitat. Genus Sessinia Разсое (sensu meo) Zubkoviae m. proxime cognatum est. Cum ejus characteres essentiales nemo adhuc rite exposuerit, hos in diagnosi differen- tiali quae sequitur fusius indico. Antennae breves, dimidium corpus non superantes, articulo 3° .secundo duplo et dimidio longiore. Tarsi postici articulo basali ceteris simul sumptis haud lon- giore. Abdominis segmentum ventrale 5um apice angulatum deorsumque deflexum. Palpi maxillares 4 articulo ито oblique subtriangulari, angulis obtusatis. Gen. Zubkovia Sem. Antennae graciles, longae, setiformes, dimidium corpus multo superantes, ar- ticulo 3° secundo saltem triplo longiore. Tarsi postiei articulo basali ceteris simul sumptis distinete longiore. Abdominis segmentum ventrale 5um apice neque angu- latum neque deorsum deflexum. Palpi maxillares 4 articulo ultimo perparum di- latato, anguste cultriformi. Prothorax plus minusve elongatus.—Ceterum cum Zub- kovia omnino fere congruens. [Caput protuberantiis antenniferis nullis; antennae simpliciter statim ante oculos insertae, in utroque sexu 11-articulatae, sed articulo ultimo, saltem in 4,e duobus articulis non omnino connatis composito. Oculi an- guste parumque vel vix emarginati. Tarsi postici articulo penultimo dilatato, su- a prothoracem retractum, temporibus occultis. Labrum latitudine fere longius. Palpi maxillares д articulo ultimo oblique subtriangulari, angulis obtusatis. Antennae & sat tenues, dimidium corpus non superantes, articulo 1° tertium aequante, ultimo (11°) e duobus articulis haud arte connatis composito. Tarsi sat breves, postici arti- culo basali ceteris simul sumptis haud longiore. Abdo- minis segmentum ventrale 5"" apice angulatim deorsum deflexo. Forma corporis sat elongata. Gen. Zubkovia Sem. 1894 17). 20 (19). Mandibulae apice vel paulo ante apicem fissae seu bi- fidae '°). Caput plus minusve exsertum, temporibus ра- tentibus. Labrum plus minusve transversum. perne ad inserendum articulum ultimum profunde fere usque ad basin excavato, late bilobo, subtus spongioso; ceteris articulis subtus simplieiter pubescentibus. Tibiae anticae apice bispinosae. Mandibulae subelongatae, apice integrae et acu- tae. Labrum plus minusve elongatum, subquadratum. Oculi magni, valde convexi, transversales, subreniformes). — Typus: Nacerdes livida F., Fairm. (Dryops apud Fabr.) ex ins. Taiti. Gen. Sessinia Pascoe, Sem. 17) Cf. infra, p. 467. 18) Huc pertinet etiam: Bobia, о. п. Ascleridarum. A genere Sessinia Pascoe, quocum hucusque confusum, imprimis mandibu- lis apice fissis distinetissimum.—Generi Xanthochroinae Gnglb. proximum, a quo differt praesertim antennis multo tenuioribus longitudinem totius corporis fere aequantibus (saltem in 4), scapo valde gracili et elongato articulo 30 aequilongo, articulo ultimo in utroque sexu simpliei; palpis maxillaribus articulo ultimo lon- giusculo fere non dilatato, anguste cultriformi; capite usque ad oculos magnos val- deque convexos in prothoracem retracto, tarsorum omnium articulo penultimo magis dilatato, late cordato nec non elytris dense pubescentibus. — А’ genere As- clera W. Schmidt, cui etiam affine, antennis multo longioribus, scapo valde elon- gato articulo tertio haud breviore, ultimo omnino simplici, palporum maxillarium articulo ultimo multo angustiore, elongato - eultriformi, oculis magis evolutis, pro- thorace aliter formato, elytris brevioribus, nervis dorsalibus fere destitutis, etc. magis adeo discrepat.—Habitus Xanthochroinae, sed magnitudo major. Mandibulae apice distincte fissae. Tibiae anticae apice bispinosae. Tarsi postici articulo penul- timo tantum subtus spongioso. Caput sine protuberantiis antenniferis; antennae — 456 — 21 (24). Oculi in fronte magis quam antennae invicem appro- pinquantes. Elytra elongata, ad apicem non dilatata, nervis dorsalibus distinctis nullis. Antennae articulo 1° tertio haud vel vix breviore. | 22 (23). Caput antice abbreviatum, distantia inter oculos et api- cem clypei illorum diametrum transversum haud supe- rante; temporibus haud parallelis latitudine oculorum multo brevioribus. Mandibulae breviusculae. Oculi magni et prominuli. Antennarum articulus ultimus (11°) e duobus articulis omnino fere connatis compositus. Magnitudo minor (5—6 mm.). Gen. Xanthochroina Gnglb. 1881. 23 (22). Caput antice modice elongatum, distantia inter oculos et apicem clypei illorum diametrum transversum mani- feste superante; temporibus parallelis latitudini oculorum saltem aequilongis. Mandibulae longiusculae. Oculi mediocres, fere non convexi. Antennarum articulus ulti- simplieiter statim ante oculos insertae, valde tenues, setiformes, corpus totum fere aequantes, scapo elongato, gracili, articulo 20 tertio saltem duplo et dimidio bre- viore, 3° scapo subaequali. Oculi in fronte fere aeque atque antennae invicem dis- tantes, valde lati, convexi, grosse granulati. Abdominis segmentum 5um ventrale in @ latiusculum, apice obtuse rotundatum medioque anguste vix sinuatum, non reflexum. Species typicae quae mihi innotuere: 1) Asclera cinereipennis Motsch. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1866, I, р. 173. = Ananca japonica Harold: Abhandl. Nat. Ver. Bremen, V, 1876, р. 133.—Sessinia cinereipennis Harold: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1878, p. 82), habitans insulas japonicas Kiusiu et Nippon (E.a Grünewaldt! coll. Р. a Semenow); 2) Nacerdes bicolor Fairm. (Rev. et Mag. Zool., 2 ser., I, 1849, p. 456) ex ins. Taiti (sec. specimen authenticum cl. Fairmairei in Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Facile etiam fieri potest, ut nonnullae species hucusque generi Sessinia Pas- сое (Ananca Fairm. & Germain) adscriptae ad hoc quoque genus referendae sint. Annotatio. Genus Copidita Leconte (New Spec. N. Amer. Col., I, 1866, р. 164. — Leconte & Horn, Classif. Col. N. Amer., 1883, р. 405. — Champion, Biol. Centr.- Amer., Ins. Col., IV, 2, 1893, pp. 111, 114), cujus species typica est С. 4-maculata Motsch., ins. Sitchae incola, differt a gen. Æobia m. praeter habi- tum peculiarem antennarum articulo ultimo (saltem in 4) breviusculo e duobus articulis non omnino connatis composito, quam ob causam superne fortiter emar- ginato, palporum maxillarium articulo ultimo aliter formato, magis cultriformi, — 457 — mus (11%) e duobus articulis diseretis compositus. Magnitudo major (7 — 17 mm.). Gen. Holoxantha Sem. 1894 1°), 24 (21). Oculi in fronte minus quam antennae invicem appropin- quantes. Elytra elongata, nervis dorsalibus saepissime bene expressis. Antennae articulo 1° tertio distincte bre- viore. Gen. Asclera W. Schmidt. 1846 *°). 25 (16). Antennarum gracilium articulus 3% secundo saltem quadruplo longior. 26 (29). Oculi antice plus minusve emarginati 2). 27 (28). Frons nonnihil angustata; oculi inter se minus quam antennae distantes, magni, parum emarginati. Femora postica о fortiter incrassata. Gen. Oncomera Steph. 1832. 28 (27). Frons latiuscula; oculi inter se plus quam antennae di- elytris multo magis elongatis, abdominis angustati segmento 5° ventrali aliter for- mato, etc. 19) Cf. infra, p. 470. 20) — Jschnomera Steph. 1832, part. 21) Huc referendum est verisimiliter etiam genus Colobostomus Fair m. (Ann. Soc. Ent. Fr. 1885, р. 452), cujus species unica (С. griseovestitus Fair m., |. c., p. 453) descripta est ex Obock (Africa occid.). Quod genus, etsi regioni zoogeogra- phicae aethiopicae proprium esse videtur, tamen hic est notandum, nam facile fieri potest, ut ille fines regionis palaearcticae supergrediatur. Quam ob rem de- scriptionem с]. Fairmairei hic in extenso transcribo: «Ce genre ressemble aux Probosca, mais la tête est bien plus courte, à cause de la brièveté du labre; les yeux ne sont pas engagés sous le bord antérieur du corselet, ils sont bien plus rapprochés, plus gros, plus convexes, grossement gra- nulés, légèrement sinués en avant pour l'insertion des antennes; celles-ci sont plus robustes, leur 2e article est court; le dernier article des palpes maxillaires est obtusément tronqué, presque arrondi à angle apical, et celui des labiaux est grêle, presque cylindrique; les élytres sont un peu déhiscentes et acuminées à l’extré- mité; les tarses sont plus grêles, le pénultième article n’est pas bilobé, il est à peine échancré, mais excavé en dessus et plus large que le précéndent; le premier article des postérieurs est aussi long que les deux suivants réunis». Secundum hanc descriptionem genus Colobostomus Fair m. potius generi Oede- тета 01. accedere atque ab hoc praesertim oculis in fronte approximatis antice- que emarginatis differre videtur. — 458 — stantes, profunde emarginati. Femora postica © haud incrassata. Gen. Opsimea Mill. 1880. 29 (26). Oculi rotundi vel subovales, integri. Femora розйса d plerumque incrassata. Elytra saepius apicem versus an- gustata et plus minusve dehiscentia. Gen. Oedemera Oliv. 1795. a (b). Femora postica 6 plus minusve incrassata. Elytra apicem ver- sus plerumque angustata et plus minusve dehiscentia. Subgen. Oedemera (W. Schmidt. 1846). b (a). Pedes 49 similes, femoribus postieis gracilibus. Elytra apice haud vel vix angustata, sutura recta. е (d). Antennae 6 articulo ultimo (11°) distinete emarginato. Subgen. Stenaxis W. Schmidt. 1846. d (©). Antennae & artieulo ито (11°) simpliei. Subgen. Oedemerina A. Costa. 1854. 30 (15). Antennae ab oculis distantes. 31 (34). Prothorax basin versus angustatus. 32 (33). Caput exsertum, antice parum productum. Oculi valde convexi, haud emarginati. Gen. Chrysanthia W. Schmidt. 1846. 33 (32). Caput usque ad oculos in prothoracem retractum, antice subproductum. Oculi parum convexi. Gen. Probosca (W. Schmidt 1846). a (b). Oculi plus minusve emarginati. Subgen. Probosca W. Schmidt. 1846. b (a). Oculi haud emarginati. Subgen. Chitona W. Schmidt. 1846. 34 (31). Prothorax summam latitudinem basi attingens, antrorsum angustatus. Oculi oblongo-ovales, haud convexi. Caput antice valde rostratim productum. Gen. Stenostoma Latr. 1810. — 459 — IH. Recensio generum novorum ac minus cogni- torum. Gen. Sparedropsis Heyd. Sparedropsis Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1886, p. 191. Saloninus Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Belg., ХХХУ, 1891, Bull., р. CXXXIII. Hoc genus pertinet ad tribum Sparedridarum atque pro- xime accedit generi Sparedrus W. Schmidt, a quo tamen differt notis sequentibus: antennis in utroque sexu filiformibus nullo modo serrätis; palporum maxillarium articulo ultimo longiore, apicem versus multo minus dilatato, apice oblique subtruncato; oculis in fronte invicem magis approximatis; tarsis intermediis et praesertim posticis angustiusculis, articulis duobus penultimis latitudinem antecedentis haud superantibus, antepenultimo sim- pliciter subtrigono, solum penultimo distincte subbilobo*?). Ceterum _ autem cum Sparedro genere omnino fere congruit. Non dubito, quin Saloninus Fairm. idem genus sit ac Spa- redropsis Heyd. Quae cum ita sint, area geographica hujus gene- ris inde a montibus Alaiensibus in finibus Turkestaniae rossicae usque ad montes eircum Pekin sitos extenditur atque inter gradus circiter 40 et 32 lat. bor. terminatur. Quibus in limitibus spe- cies generis Sparedropsis Heyd. mera montana habitare videntur. Hujus generis hucusque innotuere tres quae sequuntur spe- cies. 1. Sparedropsis fuscus Heyd. Sparedropsis fuscus Heyden: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1886, p. 191. Descriptioni Heydenianae addenda sunt ea quae sequuntur. Oculi grosse granulati, in fronte multo magis quam antennae invicem approximati. Antennae articulo 3° duplo longiore quam 22) Quo charactere Sparedropses ad genus Calopus F. appropinquant. — 460 — secundus. Caput subelongatum, sat angustiusculum, confertim fortiter punctatum; fronte inter oculos convexiuscula (praesertim ad suturam clypei), minus dense punctata, subnitida; clypeo elon- gato, longitudine perparum latiore, quadrato, confertissime minute punctato, ad marginem apicalem recte truncatum laevigato nitido- que, postice a fronte sutura profunde impressa separato; tempo- ribus diametro transversali oculorum distincte brevioribus. La- brum breve, valde transversum. Mandibulae elongatae. Prothorax latitudine longior,subcylindricus, anterius vix subdilatatus, superne crebre rugoso-punctulatus. Elytra crebre ruguloso-punctata, ner- vis dorsalibus duobus vix (juxtasuturali melius) indicatis; humeris obtusiusculis, attamen subprominulis. — Long. 7—91/, mm. Incolatus: Alai (testibus ab Heyden et Staudinger). Ante oculos habeo hujus speciei specimen unicum 6 a patre meo P. a Semenow a DD. O. Staudinger & A. Bang-Haas nuper acceptum. 2. Sparedropsis nebulosus (Fairm.). Saloninus nebulosus Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Belg., ХХХУ, 1891, Bull. р. CXXXIII. Incolatus: montes Kashmirenses (sec. Fairmaire). Haec species mihi ignota mansit. 3. Sparedropsis Davidis (Fairm). Sparedrus Davidis Fairmaire: Revue d’Ent,, VII, 1888, р. 131. Saloninus Davidis Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Belg., XXXV, 1891, Bull, p. CXXXIII. Incolatus: pr. Pekin Chinae orient. (A. David, teste Fair- maire). Species mihi in natura ignota quoque. Gen. Ganglbaueria Sem. Ganglbaueria A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, 1891, р. 378. Descriptionem meam originalem non satis completam sic emendandam propono. Antennae in utroque sexu 11-articulatae, simpliciter ante — 461 — oculos insertae, inter se sat late distantes, graciles, filiformes, apicem versus sensim attenuatae, in d dimidium corpus, in 2 ely- trorum basin paululum superantes, articulo 1° sat elongato, for- tiusculo, obconico, tertio subaequali, hoc secundo plus quam duplo (cireiter 2Y/,).longiore; articulo ultimo (11°) in utroque sexu sim- pliei, integro. — Palpi maxillares maris articulo ultimo magno, late-cultriformi.— Caput saepissime usque ad oculos in prothora- cem retractum, protuberantiis antenniferis destitutum, fronte lata, plana, ad suturam elypei sensim impressa, hoc brevi et transverso; temporibus plerumque oceultis.—Oculi transversi, subreniformes, leviter convexi, sat grosse granulati, antice ad inserendas anten- nas haud vel vix sinuati, in fronte fere aeque atque antennae invicem distantes; in © paulo minores et distincte angustiores quam in &.— Mandibulae subelongatae, sat fortiusculae, apice integrae. — Labrum plus minusve transversum, pilositate longa dense vestitum. — Prothorax valde elongatus, latitudine multo longior, lateribus anterius sat fortiter subdilatatus, latitudinem capitis cum oculis vix superans, basin versus sensim longeque subsinuatus, occiput totum et basin scutelli plerumque contegens, margine basali anguste parumque subreflexo. — Elytra angusta (latitudinem pronoti perparum superantia), valde elongata, paral- lela, ad apicem paululum dilatata, apice singulatim sat obtuse rotundata, dense et longe, ad apicem adhuc longius erecteque pubescentia. — Abdomen segmento ventrali 5° in utroque sexu apice valde mucronatim deorsum deflexo (aspectu a latere); pygi- dio plerumque omnino patente.— Pedes sat elongati, fortiores.— Femora haud incrassata.—Tibiae anticae spinis apicalibus duabus subaequalibus simplicibusque; tibiae intermediae in d levissime curvatae. — Tarsi omnes angusti, articulis dilatatis subtusque spongiosis vel pulvillatis nullis, articulo penultimo omnium sim- plici, anguste triangulari, apice simpliciter emarginato, utrinque, sicut articuli antecedentes, subspinoso-producto, subtus simpliciter pubescenti (aeque ac ceteri articuli).— Corpus totum pube longa dense vestitum. — 462 — Hoc insigne genus tarsis angustis articulis dilatatis vel subtus pulvillatis omnino carentibus, forma pronoti nec non structura palporum maxillarium ab omnibus hujus familiae generibus valde discrepat. Quod ad genus spectant species sequentes. 1. Ganglbaueria collaris Sem. Ganglbaueria collaris A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross., ХХУ, 1891, р. 379. Descriptioni meae originali addenda sunt ea quae sequuntur. ö. Plerumque minor, gracilior; antennis dimidium corpus paululum superantibus, articulis omnibus longioribus; palpis maxil- laribus articulo ultimo magno, elongato; oculis majoribus, сопуе- xis, latioribus; prothorace valde elongato, latitudinem capitis cum oculis parum vel non superante; elytris angustioribus, magis parallelis. 2. Plerumque major, minus gracilis; antennis dimidio corpore multo brevioribus, basin elytrorum parum superantibus, articulis omnibus brevioribus; palpis maxillaribus articulo ultimo multo minore, parum elongato; oculis minoribus, minus convexis, angus- tioribus; prothorace minus elongato, latitudinem capitis cum oculis manifeste superante; elytris paulo latioribus, ad apicem magis dilatatis. Haec species, quoad magnitudinem, valde variabilis videtur. Long. 49 5— 15 mm. Incolatus: Turkestan chinense: oasis Keria pr. urbem ejusdem nominis (exped. B. Grombczevsky! 5. III. 1890); oasis Nia et sec. fl. Nia-darja (exped. М. Pewtzow! II et Ш. 1890); Karasaj in montibus Rossicis (Chotan-tag) (exped. M. Pewtzow! 20. УШ— 15. X. 1889). — Species, ut videtur, primo vere frequentissima. — Specimina numerosissima d ac solummodo 1 © (coll. P. а Semenow). — 463 — 2. ? Ganglbaueria Wilkinsi Heyd. Ganglbaueria Wilkinsi Heyden in Hauser: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1894, р. 52. Incolatus: ргоу. Transcaspica: Kisil-arwat (Е. Hauser, teste ab Heyden). Animadversio. Hanc mihi prorsus ignotam speciem ad genus Gangl- baueria referendam esse haud plane confido eamque potius ad genus Nacerdochroa Rttr. spectare suspicor. An .incolatus hujus speciei perperam indicatus ? Subgen. Peronocnemis Fairm. generis Nacerdes W. Schmidt. Peronocnemis Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Fr. 1886, р. 352 (genus!). Peronocnemis DavidisFairm.(— Anoncodes femorataGnglb.!) est species compluribus Nacerdibus et imprimis Nacerdi (Anon- codi) coarctatae Germ. adeo cognata, ut illius gratia non sit insti- tuendum genus peculiare. Quam ob causam genus Peronocnemis Fairm. ad gradum subgeneris reductum generi Nacerdes W. Schmidt (sensu Ganglbaueri) adjungendum esse censeo. Quod subgenus dignoscitur quidem praesertim characteribus sequentibus: tibiis posticis maris apice intus spinoso - productis; femoribus quattuor anterioribus in d leviter incrassatis, ante api- cem dentatis, postieis fortissime incrassatis curvatisque; coxis in eodem sexu anticis apice intus breviter tuberculatis, intermediis sat longe, posticis longe ac valide spinoso - dentatis; abdominis segmento ventrali quinto apice in Q emarginato, in d profunde usque ad trientem basalem inciso. Ad subgenus Peronocnemis Fairm. referenda est species unica quae sequitur. . — 464 — 1. Nacerdes Davidis (Fairm.). Peronocnemis Davidis Fairmaire: Ann. Soc. Ent. Fr. 1886, p. 352. Anoncodes femorata Ganglbauer: Horae Soc. Ent. Ross., XXIV, 1889, p- 38. Hanc synonymiam sine ullo dubio instituo, nam specimina typica Ganglbaueri, quae omnino cum descriptione Fairmairei congruunt, ante oculos habeo. Descriptioni excellentissimae Ganglbauerianae nil adden- dum habeo. Incolatus: China interior: pars australis provinciae Gan - su dictae nec non provincia Setschuan fere tota (G. Potanin! 1885, nec non A. David, teste Fairmaire). Gen. Nacerdochroa Rttr. Nacerdochroa Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 113. In hujus generis descriptione originali emendanda et addenda sunt ea quae sequuntur. Antennae in sexu utroque longitudinis fere aequalis, dimidium corpus haud vel vix superantes, articulo 3° secundo 1%, (N. cas- pia) vel duplo (N. Glasunowi) longiore; articulo ultimo (11°) vel omnino simplici, vel e duobus articulis connatis, attamen distinctis composito (N. Glasunowi, etiam ©). Palpi maxillares articulo ul- timo non securiformi, sed apicem versus sat fortiter subdila- tato, apice oblique late truncato, extus ante apicem leviter rotun- datim incrassato. Caput latum et sat breviusculum, plus minusve exsertum, rarius usque ad oculos in prothoracem retractum, fronte latiuscula. Oculi in fronte haud magis quam antennae in- vicem distantes, parum convexi, antice ad inserendas antennas fere non sinuati. Mandibulae paulo ante apicem fissae. Labrum elongatum, subquadratum, perparum transversum. Prothorax la- titudine haud vel vix longior. Elytra in © multo magis elongata — 465 — quam in d. Abdomen segmento 5° ventrali apice acute angulato et plus minusve deorsum deflexo; pygidio in sexu utroque apice anguste breviterque inciso. Pedes sat breves. Tarsi omnes angus- tiusculi, articulo penultimo minuto latitudinem praece- dentis nunquam Superante, ad articulum ultimum inserendum anguste excavato,haud bilobo,subtus distincte spongioso sive pulvillato; ceteris articulis in tarsis omnibus subtus sim- pliciter pubescentibus vel sublaevigatis; articulo antepenultimo semper multo longiore quam penultimus. Differentia sexualis parum expressa. Hoc genus, ob structuram tarsorum jam facile dignoscendum, proxime accedit solummodo generi Zubkovia m.”), quocum etiam haud exiguam praebet similitudinem exteriorem. Ego, cur ci. Reitter”*) Nacerdochroam Nacerdi generi arte affinem esse de- claraverit, non intellegere me confiteor, nam illa jam ob tibias anticas apice bispinosas huic satis est aliena. Ad genus Nacerdochroa Rttr., praecipue desertis circum mare Caspium sitis proprium, spectant solummodo duae species, quarum characteres differentiales sunt ii qui sequuntur: 1 (2). Antennis articulo 3° longitudinem praecedentis minus quam duplo (eireiter 1%/,) superante, ultimo (11°) fere simpliei. Ca- pite saepissime leviter exserto, temporibus plus minusve pa- tentibus. Elytris modice elongatis (longitudinem pronoti in 6 duplo et dimidio, in triplo superantibus). Species pallidior, minus elongata. N. caspia (Fald.). 2 (1). Antennis artieulo 3° longitudinem praecedentis saltem duplo superante, ultimo (11°) e duobus artieulis non omnino connatis composito (etiam in 2). Capite usque ad oculos in prothoracem retracto. Elytris elongatis (longitudinem pronoti in triplo et dimidimo superantibus). Species obscurior, fusca, magis elon- gata. N. Glasunowi m. 23) Cf. infra, p. 467. 24) Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 115. НБ: Е: В. АМИ. 30 — 466 — 1. Nacerdochroa caspia (Fald.). Nacerdes caspia Faldermann: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1836, p. 392. Nacerdochroa Plustschevskyi Reitter: Wien. Ent. Zeitg. 1893, p. 114. ? Nacerdochroa Plustschevskyi Heyden: Horae Soc. Ent. Ross. ХХУШ, 1894, pp. 267, 268. Cum viri clarissimi E. Reitter et L. ab Heyden hujus spe- ciei marem pro femina habuerint, necesse est hic difierentiam sexualem Nacerdochroae caspiae accuratius indicare. &. Latior et validior; prothorace latiore; elytris paulo latio- ribus et distincte brevioribus, longitudinem pronoti duplo et di- midio superantibus; oculis minus convexis. о. Angustior et gracilior, plerumque etiam paulo minor; prothorace augustiore; elytris paulo angustioribus, magis elon- gatis, longitudinem pronoti triplo fere superantibus; oculis magis convexis. Incolatus: prov. Astrachanensis (B. E. Jakowlew!): mons Bogdo (H. Christoph!), Ryn-peski pr. Chanskaja-Stavka (V. Plustschevsky-Plustschik!); littus occidentalis maris Сазри: Petrovsk (V. Lipsky! 1. VII. 1891); ejusdem maris littus orien- talis, sec. Faldermann, |. с. Animadversio. Examinavi 7 specimina СФ (1 ©, 3 2 in Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. +2 d in coll. P. a Semenow-+1 $ in Mus. Universit. Kiewens.).— Quod attinet ad specimina apud Heyden l. с. ex Jasavan et Schachimardan (prov. Ferganensis Turkestaniae ross.) indicata, dubito, an ea non recte determinata sint. 2. Nacerdochroa Glasunowi, sp. п. Ф. N. caspiae Fald. proxime cognata; differt solummodo co- lore totius corporis (imprimis autem superficiei) multo obscuriore, statura magis adeo gracili et elongata, antennis gracilioribus et paulo longioribus, articulo 3° distincte longiore, longitudinem prae- cedentis saltem duplo superante, ultimo (11°) e duobus articulis non omnino connatis distincte composito; capite usque ad oculos in prothoracem retracto, temporibus occultis; prothorace antice — 467 — paulo magis dilatato ibique latitudinem capitis cum oculis dis- tincte superante, margine basali minus reflexo; elytris longioribus longitudinem pronoti fere triplo et dimidio superantibus, apice minus obtusis. Fusca, capite antice, pronoto medio, elytris pone et circum scutellum, antennis, pedibus corporisque maxima parte subtus pallidioribus, dilute fuscescentibus seu fusco-testaceis. Ceterum cum N. caspia prorsus congruens. Long. Ф 9%7/,—11 mm. Incolatus: prov. Transcaspica: Zulfagar (D. Glasunow! 28—29. V. 1893); fl. Herirud pr. Kelet-kaja (D. Glasunow! 3. VI. 1893). — 3 specimina (3 9) (coll. P. а Semenow). Zubkovia, g.n.?). Ascleridarum. Antennae maris 11-articulatae, simpliciter statim ante ocu- los insertae, inter se sat late distantes, tenues, filiformes, ad api- cem levissime sensimque attenuatae, dimidium corpus perparum superantes, articulo 1° sequentibus parum fortiore, modice elon- gato, ad basin sensim attenuato, tertio subaequali, hoc secundo duplo et dimidio longiore; articulo ultimo (11°) subelongato, tenui, e duobus articulis non omnino connatis composito. — Palpi maxillares maris articulo ultimo parum dilatato, longiusculo, oblique subtriangulari, angulis obtusatis. — Caput usque ad oculos in prothoracem retractum, protuberantiis antenniferis de- stitutum, fronte sat lata, fere plana, ad suturam clypei haud im- pressa, hac minus determinata; clypeo sat brevi, transverso, apice fere recte truncato; temporibus omnino latentibus. — Oculi magni, transversi, subreniformes, sat convexi, fere grosse granulati, antice ad inserendas antennas anguste parumque sinuati, in fronte fere aeque atque antennae invicem distantes. — Mandibulae subelonga- tae, apice integrae, subacutae. —Labrum porrectum, subqua- dratum, latitudine fere vel distincte longius. — Prothorax 25) Hoc genus dedicavi memoriae cultoris entomologiae primi vere rossici. 30” — 465 — modice elongatus, antice fortiter dilatatus, occiput totum nec non maximam partem scutelli contegens, margine basali anguste subreflexo. — Elytra latitudinem pronoti distincte superantia, valde elongata, parallela, apice singulatim subangulata, nervis dorsalibus subnullis. — Abdomen segmento ventrali 5° apice subacute angulato deorsumque deflexo; pygidio occulto (saltem in 4). — Pedes haud nimis fortes nec valde elongati. — Femora nullo modo incrassata. — Tibiae anticae spinis apicalibus duabus subaequalibus tenuibusque. — Tarsi sat breves, omnes articulo penultimo majusculo, latitudinem antepenultimi dis- tincte superante, subcordato, supra ad inserendum articulum ultimum fere usque ad basin excavato, apice profunde emarginato, late bilobo, subtus spongioso sive pulvillato; ceteris articulis subtus simpliciter pubescentibus, antepenultimo triangulari; tarsi postici articulo basali ceteris simul sumptis haud longiore. — Corpus totum pube tenui procumbente dense indutum. Genus imprimis generibus palaearcticis: Asclerae W. Schmidt et Xanthochroinae Gnglb. affine; discedit ab illa praesertim man- dibulis apice integris, capite usque ad oculos in prothoracem retracto, labro magis elongato nec non antennarum articulo 1° tertium aequante, ab hac— capite usque ad oculos in prothoracem retracto, labro porrecto latitudini saltem aequilongo mandibulisque apice nullo modo bifidis. A gen. Nacerdochroa Rttr., cui primo aspectu non dissimile, magis adeo discrepat imprimis structura articuli penultimi tarsorum nec non mandibulis integris. Inter genera exotica poxime accedit Sessiniae Pasc., Sem. (Anancae Fairm. & Germain), quo a genere differt praesertim characteribus jam supra indicatis *). In genere Zubkovia unica quae sequitur species mihi innotuit. 1. Zubkovia turcomanica, sp. n. 3. Elongata, sordide fusco-testacea, haud vel vix nitida, fronte, 26) Cf. quidem notam 162% hujus opusculi (р. 454). — 469 — disco pronoti (linea media pallida excepta) tibiarumque latere externo plerumque obscurioribus, subfuscis, sterno fere toto coxis- que anterioribus saepissime pallidioribus, flavescentibus, mandi- bulis apice piceis; tota pube tenui procumbente canescenti sat dense et aequabiliter induta. Antennis tenuibus, dimidium corpus haud superantibus, articulo ultimo (11°) praecedente paulo lon- giore, e duobus articulis non omnino connatis composito et ob eam rem medio superne plus minusve fortiter emarginato. Capite suboblongo, in prothoracem usque ad oculos magnos et sat con- vexos retracto, nonnihil nitido, crebre minutissime punctulato, minus dense subtiliter pubescenti, elypeo sat brevi, transverso, omnino fere laevi nitidoque, apice recte truncato, basi sutura fere recta sed parum impressa ideoque quasi indeterminata a fronte separato; mandibulis fortiusculis, nitidis; labro porrecto, nitido, parce longius pilosulo. Prothorace latitudine paulo (circei- ter 1’/,) longiore, lateribus in dimidio posteriore subparallelo, ante medium subito rotundatim dilatato ibique latitudinem capitis cum oculis distincte superante, sed ad marginem apicalem fere recte truncatum vix latiore quam basi; disco nonnihil nitidulo confertim minutissime punctulato tenuiterque sat dense pubes- centi, medio leviter planato; margine basali paululum subreflexo, fere recto. Scutello plerumque sub basi prothoracis fere occulto. Elytris elongatis, longitudinem prothoracis plus quam triplo superantibus eodemque distincte latioribus, omnnio fere parallelis, apice singulatim ad suturam angulatis perparumque subrotunda- tis, dorso leviter planatis, confertissime punctulato-coriaceis den- seque tenuiter pubescentibus, nervis 2 dorsalibus vix indicatis. Sub- tus tota cum pedibus pube tenui procumbente sicut supra dense vestita. Tarsorum posticorum articulo basali ceteris simul sump- tis paululum breviore, antepenultimo penultimo distincte longiore. Long. 9— 11 mm. Incolatus: prov. Transcaspica: Naurus-abad, haud procul a Serachs (D. Glasunow! 8. V. 1893).— 3 specimina (3 3) (coll. P. a Semenow). trie Holoxantha, с. п. Ascleridarum. Antennae in utroque sexu 11-articulatae, simplieiter statim ante oculos insertae, inter se sat late distantes, tenues, filiformes, in d dimidium corpus sesqui fere superantes, articulo 1° sequen- tibus paulo tantum fortiore, modice elongato, ad basin sensim attenuato, tertio subaequali, hoc secundo duplo longiore; articulo ultimo (11°) sat breviusculo, tenui, e duobus articulis strangulatione distincta discretis composito (saltem in $). — Palpi шахШагез maris articulo ultimo leviter subdilatato, longiusculo, oblique triangulari, angulo apicali acuto, margine interiore levissime subrotundato.— Caput nonnihil exsertum, protuberantiis antenni- feris destitutum, fronte sat lata, plana, ad clypei suturam fere indistinctam late impressa; clypeo haud brevi, modice trans- verso, apicem versus sensim angustato, apice fere recte truncato; temporibus patentibus parallelis, oculorum diametro transverso saltem aequilongis; distantia inter oculos et apicem elypei illorum latitudinem manifeste superante. — Oculi sat magni, transversi, reniformes, perparum convexi, grosse granulati, antice ad inse- rendas antennas leniter longiusque sinuati, in fronte paulo magis quam antennae invicem appropinquantes. — Mandibulae subelon- gatae, paulo ante apicem profunde subangulatim fissae.— Labrum haud breve, tamen distincte transversum. — Prothorax angustus, latitudine paulo longior, anterius parum dilatatus, basin scutelli contegens, margine basali sat late reflexo. — Elytra summam latitudinem pronoti fere sesqui superantia, elongata, pone medium vix sensimque subampliata, ad apicem angustata, apice singula- tim subangulata, nervis dorsalibus tenuissimis vix indicatis. — Abdomen segmento ventrali 5° apice obtuso, tamen levissime deorsum deflexo; pygidio occulto (saltem in 6). — Pedes graciles, elongati. — Femora haud incrassata, gracilia, elongata. — Tibiae anticae spinis apicalibus duabus subaequalibus tenuibusque. — Tarsi sat longi, omnes articulo penultimo latiusculo, latitudinem — 471 — antepenultimi paulo, sed distincte superante, subcordato, supra ad inserendum articulum ultimum fere usque ad basin excavato, apice distincte emarginato, subtus spongioso sive pulvillato; cete- ris articulis subtus simpliciter pubescentibus, antepenultimo plus minusve elongato, subtriangulari; tarsi postici articulo basali cete- ris simul sumptis distincte longiore, 2° longitudinem tertii (ante- penultimi) duplo fere зарегалце. — Habitus robustus, forma corpo- ris elongata; corpus totum pube tenui procumbente quam maxime aequabiliter distributa dense indutum. Genus ob habitum peculiarem staturamque robustiorem jam facile dignoscendum; accedit imprimis generi Xanthochroina Ganglb., a quo discrepat praesertim capite antice magis elon- gato, distantia inter oculos et apicem elypei illorum latitudinem distincte superante, temporibus parallelis longioribusque, mandi- bulis longioribus, oculis minoribus fere non convexis, antennis gracilioribus articulo ultimo (11°) e duobus articulis discretis composito (saltem in 4), magnitudine multo majore, statura ro- bustiore habituque peculiari. A gen. Asclera W. Schmidt dis- cedit imprimis oculis in fronte magis quam antennae invicem approximatis, subplanatis, grossius granulatis, elytris brevioribus, nervis dorsalibus vix indicatis, subnullis, antennarum scapo lon- giore, statura forti, etc. A gen. Æobia Sem. ”), cui etiam affine, differt antennis brevioribus, longitudini totius corporis nunquam aequantibus, scapo minus elongato, articulo ultimo e duobus arti- culis haud omnino connatis composito, palporum maxillarium ar- ticulo ultimo in 4 haud cultriformi, capite distincte exserto, tem- poribus plus minusve patentibus, oculis multo minoribus fere non convexis, tarsorum omnium articulo penultimo minus dila- tato, statura robustiore, etc. A generibus: Nacerdochroa Rttr., Zubkovia Sem. et Sessinia Pasc., Sem.— ab illo imprimis structura articuli penultimi tarsorum elytrisque apice acutioribus, ab his praesertim mandibulis apice fissis — magis adeo distat. 27) De quo cf. notam 18am hujus opusculi (р. 455). — 472 — Typus generis Holoxantha: Ditylus concolor Brullé (fulvus Well.);?®). Quod ad genus, in insulis Canariensibus nec non Hesperidi- bus, quantum hucusque constat, endemicum, referendae sunt duae species quae sequuntur. 1. Holoxantha concolor (Brullé). Ditylus concolor Brull& in Webb et Berthel., Hist. Nat. des Iles Canar., Col., 1838, p. 70; tab. I, fig. 13 (sec. Wollaston). Ditylus fulvus W ollaston, Ins. Mader., 1854, p. 523 (nota). Ditylus concolor Wollaston: Trans. Ent. Soc. Lond., 3 ser., I, 1862—64, p. 184. Ditylus concolor Marseul: L’Abeille, I, 1864, p. XC. Ditylus concolor Wollaston, Cat. Col. Canar. Brit. Mus., 1864, p. 512. Ditylus concolor W ollaston, Col. Atlant., 1865, р. 435. д. Elongata, subeylindrica, tota laete aurantio-testacea, opaca, pube tenui procumbente aurantiaca dense aequabiliterque vestita, apicibus mandibularum picescentibus. Antennis gracilibus, filifor- mibus, dimidium corpus sesqui fere superantibus, articulo ultimo (11°) praecedente distincte breviore, e duobus articulis (primo altero paulo crassiore) distincte discretis composito. Capite ob- longo, confertim punctato, subnitido, fronte inter antennas late impressa, clypeo ab Вас sutura indeterminata separato, apicem versus sat fortiter angustato, ad marginem apicalem fere recte truncatum laevigato, angulis apicalibus obtusiusculis; facie non, 28) Cur haec species sicut Holoxantha pallida (W ollast.), ambae in insulis Canariensibus Hesperidibusque endemicae, a viris peritissimis Wollaston et Lacordaire (cf. ejus Gen. Col., V, 1859, p. 704) ad genus Ditylus Fisch. relatae sint, me non intellegere confiteor, nam illae structura antennarum, palporum, oculorum, prothoracis, praesertim autem tarsorum nee non habitu generali et forma corporis ab hoc genere adeo discrepant, ut ad tribum a Ditylo genere longe distantem referendae sint. Primus qui dubitavit, quin illae species ad genus Ditylus Fisch. re vera per- tineant, fuit cl. Champion; ait quidem hic auctor ea quae sequuntur: «The three (sic!) insular species described by Wollaston have larger, more depressed and much more coarsely granulated eyes; and they will probably have to be separated from Ditylus» (Champion: Biol. Centr.-Amer., Ins. Col., IV, 2, 1893, р. 118). vertice vix convexo. Labro distincte sed parum transverso, pilis flavis sat copiose obsito. Mandibulis haud brevibus basi flavo-pi- losulis. Prothorace angusto, oblongo, latitudine circiter 1Y, lon- giore, subcordato, lateribus in triente anteriore dilatato-convexis ibique summam latitudinem attingentibus, dein basin versus lon- gius et fere recte angustato, disco haud convexo, nonnihil inae- quali, crebre punctato, vix nitido, ad marginem basalem medio plus minusve transversim impresso, hoc late valdeque reflexo, mar- gine antico fere recte truncato. Scutello latiusculo, linguiformi, apice rotundato, medio tenuiter subsulcatim impresso. Elytris ad humeros thorace circiter 1’, latioribus, ejusdem longitudinem plus quam triplo superantibus, pone medium sensim vix ampliatis, apice subarcuatim angustatis, singulatim angulatis, dorso leviter convexiusculis, opacis, pube tenui regulariter donseque obtectis, nervis duobus tenuissimis vix indicatis. Abdomine, imprimis ad apicem, paulo longius pubescenti. Pedibus longis, gracilibus ”). Long. 49 9), — 17 mm. (sec. Wollaston) *). Incolatus: ins. Salvages (ins. major, borealis et minor, aus- tralis) et Canarienses (Canaria, Teneriffa, Gomera, Palma, Hier- ro), plerumque juxta radices plantarum, praesertim Huphorbiarum, latens (teste Wollaston, Col. Atlant., 1865, p. 435). 2. Holoxantha pallida (Wollast.). Ditylus pallidus Wollaston: Ann. a. Mag. Nat. Hist., 3 зег., VII, 1861, p. 253. Ditylus pallidus Wollaston, Cat. Col. Canar. Brit. Mus., 1864, p. 512, nota. Ditylus pallidus W ollaston, Col. Hesperid., 1867, р. 211. «D. cylindrico-angustus, elongatus, pallide testaceus (oculis, mandibularum apice, tibiarum calcaribus, et interdum unguiculis, 29) Femina mihi ignota. 30) Individuum unicum (4), quod ante oculos habeo, 161/, mm. longum est. Hoc specimen pater meus P. a Semenow accepit a. 1890 a Dom. Desbrochers des Loges cum indicatione: «Madère»; quam indicationem incolatus falsam esse sus- picor; haec enim species in Madera insula nondum observata est. solis nigris), ubique crebre punctatus, nec non longe et densissime pubescens; prothorace subcordato, subinaequali, basi grosse mar- ginato; palpis, antennis versus apicem tarsisque vix obscurio- ribus». «Variat colore omnino fuscescentiore (sed uunquam auran- tiaco)». у «Long. corp. lin. 8 — 7». «Obs.— 1), concolori, ins. Canariensium, valde affinis et forsan ejus varietas geographica. Differt colore nunquam aurantiaco (vel pallidiore, vel fuscescentiore) ac pube sublongiore et (saltem pos- tice) paululum minus demissà vestitus, oculis vix magis promi- nentibus, prothorace paulo minus profunde punctato, nec non an- tennarum articulo 1”° suberassiore». (Wollaston, Col. Hesperid., 1867, p. 211). Haec species mihi ignota mansit. Incolatus: ins. Hesperides: S. Vicente (Fry & Baro Cas- tello de Paiva, teste Wollaston, |. с.). — D 28 ——— Fragmenta monographiae generis Zethrus Ÿ à Scop. Scripsit Andreas Semeno ww. FE Recensio subgenerum generis Lethrus Scop. 3 (2). TABULA DIAGNOSTICA SUBGENERUM. . Mandibulae sat angustae in utroque sexu appendicibus inferioribus omnino destitutae. Femora antica in d iner- mia. Magnitudo corporis minor. Vertex tuberculo prominulo (in d magis evoluto, nonnun- quam fere corniformi) praeditus. Clypeus brevissimus, late transversus, lobiformis. Mandibulae superne crista acutiuscula transversa ante apicem instructae. Prothorax disco valde convexo. Forma corporis breviuscula. — Typus: Z. tuberculifrons Ball. Subg. I. Abrognathus Jak. 1890. Vertex simplex, tuberculo prorsus carens. Clypeus minus brevis, plus minusve distincte trapeziformis. Mandibulae superne crista s. plica anteapicali non transversa. Forma A» (1), 5 (8). 6 (7). corporis sat brevis; magnitudo minima. — Typus: Z. pygmaeus Ball. Subg. II. Microlethrus п. Mandibulae maris appendicibus inferioribus plus minusve evolutis (saltem mandibula sinistra). Mandibulae maris appendicibus inferioribus inaequalibus et plus minusve asymmetricis: appendice sinistra dextra semper longiore, magis evoluta, hac nonnunquam omnino deficiente vel vix indicata. Femora antica in à inermia. Mandibulae maris superne plus minusve aequales, sine processulis corniformibus, etiam extus processibus ante- apicalibus prorsus carentes; appendieibus inferioribus quoad formam secundum singulas species valde variabi- libus, interne saepius non dentatis, appendice dextra nonnunquam omnino evanescente. Tibiae anticae maris dentibus superioribus serriformibus, haud prominulis, apicibus plus minusve antrorsum directis. — Typus: 1. crenulatus Gebl. Subg. IV. Heteroplistodus Jak. т. Mandibulae maris superne ante medium .processulis validis corniformibus (in mandibula dextra margini exte- riori approximato sursumque prominente, in mandibula sinistra margini interno approximato et suboblique retror- sum apicem labri versus reflexo) instructis; praeterea angulo externo anteapicali saltem in mandibula sinistra processu plus minusve evoluto extrorsum vel antrorsum prominente munito; appendicibus inferioribus valde inaequalibus: sinistra validissima, inde a basi antrorsum directa, plerumque ultra apicem mandibulae prominente, dextra plus minusve spiniformi, rarius (Г. dispar Fisch. Jak.) obtuse anguliformi. Tibiae anticae maris dentibus superioribus erectis, perpendiculariter prominentibus. — Typus: L. cephalotes (Pall.). Sube. У. Ceratodirus Fisch., m. 8 (5). 9 (12). 10 (11). 11 (10). 12 (9). 13 (16). 14 (15). ме — Mandibulae maris appendicibus inferioribus aequalibus et symmetricis уе] plus minusve inaequalibus et asym- metricis, sed tunc dextra sinistra longiore. Femora antica maris margine inferiore medio denticulo spini- vel tuberculiformi, rarius crista s. carina acuta abrupte dentiformiter abbreviata armato. Appendices inferiores mandibularum maris sat breves, saepissime simplices, nunquam determinate dentatae vel sulcatae. Mandibulae maris semper symmetrice evolutae, latere externo modice lato ad radicem appendicum inferiorum plus minusve convexo, his symmetricis, 1. e. aequali- bus vel subaequalibus, symmetrice introrsum incurvis, simplicibus, plus minusve brevibus, apici mandibulae nunquam valde approximatis, semper inter hujus basin et processulum s. cristam anteapicalem superiorem insertis. — Typus: L. rosmarus Ball. Sem. Subs. VI. Scelolethrus Sem. 1892. Mandibulae maris asymmetrice evolutae; latere externo valde lato, sinistrae subplano, dextrae pone radicem appendicis inferioris plus minusve extrorsum prominente; appendicibus inferioribus a basi mandibulae valde remotis, ejus apici approximatis, contra processulum s. cristam anteapicalem superiorem insertis (aspectu a latere), valde asymmetricis et inaequalibus: appendice dextra sinistra semper distincte longiore ali- terque ac sinistra directa s. curvata. — Typus: L. Sie- versi Kosh. Subg. VII. Teratolethrus n. Femora antica maris infra prorsus inermia. Pronotum maris angulis anticis simplicibus, antrorsum haud porrectis, lateribus ante hos nullo modo sinuatis. Mandibulae maris superne planae, crista s. processulo anteapicali omnino destitutae, appendicibus inferioribus 15 (14). 16 (13). 17 (18). 18 (17). — 478 — parum evolutis уе] ух indicatis, simplicibus invicemque prorsus aequalibus: breviter spinuli- vel anguliformibus, interdum (Z. Semenowi Kosh.) introrsum regulariter incurvis. Corpus rude sculptum; magnitudo minor. — Typus: L. cicatricosus Rttr. Subg. Ш. Lethrulus Sem. 1892. Mandibulae maris latae, lateribus rotundatae, superne plus minusve inaequales, processulo s. plica anteapicali plus minusve indicata vel evoluta; appendicibus inferio- ribus semper omnino evolutis, plus minusve elongatis, fortibus, intus plus minusve sulcatis et dentatis (saltem in speeiminibus majoribus rite evolutis), symmetricis saepissimeque aequalibus; rarius (Z. dinotherium W il- kins) appendice dextra longitudinem sinistrae paulo supe- rante. Magnitudo corporis mediocris, major vel maxima. — Typus: L. laevigatus Ball. Subg. УШ. Autolethrus Sem. 1892. Pronotum maris angulis anticis antrorsum porrectis, lateribus ante hos distinete breviter sinuatis. Appendices inferiores mandibularum maris saepius sat breves, sed fortiusculae. Processus genarum breviusculi. Magnitudo corporis major. Pronotum maris angulis anticis modice porrectis, pro- cessus genales nunquam superantibus, apice plus minusve obtusatis. Mandibulae maris magnae, latae, lateribus valde rotundatae; appendicibus inferioribus pror- sus aequalibus et symmetricis, intus rudimento dentis vel dente plus minusve evoluto praeditis.— Typus: L. apterus (Laxm.). Sube. IX. Lethrus in sp., m. Pronotum maris angulis anticis valde porrectis, longis- simis, processus genales saepissime superantibus, apice plus minusve acuminatis. Mandibulae maris minus latae, lateribus modice vel parum rotundatae, appendicibus 40 inferioribus fere simplicibus, ad apicem introrsum et retrorsum incurvis, sed longitudinis inaequalis: appendice dextra sinistra distinete longiore. — Typus: L. brachiicollis Fairm. Sube. X. Goniolethrus п. CONSPECTUS SUBGENERUM SYSTEMATICUS. Subgen. I. Abrognathus Jak. 1890. Abrognathus B. E. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, p. 563. Abrognathus В. Е. Jakowlew: Ногае Soc. Ent. Ross. ХХУТ, 1892, р. 198, nota 3. Abrognathus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 235. Abrognathus Reitter, Bestimm.-Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamell. (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXX et XXXI), 1893, p. 158. Species typica: Lethrus tuberculifrons Ball. Species subgenus constituens: 1. Г. tuberculifrons Ball. 1870 ($ = Г. breviceps Ball. 1870). Area geographica. Species unica hoc subgenus constituens ha- bitat, quantum hucusque constat, inde a Chodshent, usque ad Tschimkent, praesertim prope Taschkent copiose occurrens, i. e. in Turkestania rossica occidentali aream satis strictam occupare videtur; habitat in planitie. Subgen. II. Microlethrus Sem. 1894. Species typica: Lethrus pygmaeus Ball. Species subgenus constituentes: 1. Г. pygmaeus Ball. 1870 (=! Г. crenulatus Solsky. 1876 [ex parte]). 2. L. microbuceis Ball. 1870 (=! Г. turkestanicus var. Solsky. 1876. = L. puncticollis Krtz. 1882. =! L. Glasunowi Kosh. 1894). Area geographica. Ambae species ad hoc subgenus spectantes habitant in parte exigua Turkestaniae austro-occidentalis rossicae — 480 — ejusque finitimae Buchariae occidentalis, nempe occupant aream, quae, quantum hucusque constat, inter montes Buchariae occi- dentalis Nuratà dictos, Dshisak, Chodshent, Urgut et Kainar terminatur; occurrunt, ut videtur, in planitie promontoriisque. Subgen. III. Lethrulus Sem. 1892. Heteroplistodus В. Е. Jakowlew: Ногае Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, р. 563 (ex parte). Lethrulus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, р. 235. Species typica: Lethrus cicatricosus Rttr. Species subgenus constituentes: 1. L. cicatricosus Rttr. 1890. 2. L. Semenowi Kosh. 1893. Area geographica. 1. cicatricosus Rttr. habitat solummodo in Turcomaniae interioris oasi Achal-teke dieta, dum incolatus alte- rius speciei (Z. Semenowi Kosh.) incertus mansit; quam speciem in Turkestania occidentali vel Bucharia media habitare praesumo. Species hujus subgeneris praecipue in planitie occurrere videntur. Subgen. IV. Heteroplistodus Jak., Sem. 1894. Heteroplistodus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, р. 563 (ex parte). Heteroplistodus B. E. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, p. 199, nota 3 (ex parte). Heteroplistodus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, р. 235 (ex parte). Species typica: Lethrus crenulatus Gebl. Species subgenus constituentes: 1. L. crenulatus Gebl. 1854 ?). 1) Hanc mihi in natura plane ignotam speciem eandem ac meus Г. Jakowlewi esse suspicor. Quae si На sint, individuum @ haud rite evolutum (appendice man- dibulae dextrae omnino fere destitutum) ante oculos habeam; id quod porro com- probandum erit. Ceterum omnia ea, quae in L. Jakowlewi m. a descriptione originali L. cre- пай Gebl. discrepant, a. 1892 fusius exposui (cf. Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, pp. 238—240). — 481 — 2. L. Jakowlewi Sem. 1892. 3. L. bispinus Jak. 1889. 4. L. Potanini Jak. 1889 (=! Г. subcostatus Ménétr. in litt. = Г. conformis Friv. 1890). 5. L. Tschitscherini Sem. 1894 (sp. n.). 6. L. obliquus Sem. 1894 (sp. n.) 7. L. Banghaasi Rttr. 1893. 8. Г. Staudingeri Rttr. 1894 (=! Г. curvidens Jak. in litt.). 9. L. furcatus Jak. 1890 (=! Г. tenuidens Rttr. 1890). 10. L. obsoletus Sem. 1894 (sp. n.). Animadversio. Quae decem species disponendae videntur in stirpes tres: ad stirpem primam pertinent: L. crenulatus Gebl., Jakowlewi Sem. (si modo haec species distinguitur a praecedente), bispinus Jak.; stirpem secundam L. Potanini Jak., Tschitscherini Sem. et obliquus Sem. constituunt; ad stirpem tertiam spectant species reliquae: L. Banghaasi Rttr., Staudingeri Rttr., furcatus Jak. et obsoletus Sem. | Area geographica hujus subgeneris extenditur inde а Buchariae orientalis provincia Kulab dicta nec non a montibus Alaïensibus usque ad Mongoliae australis provinciam Ordoss dictam (Z. Pota- nini Jak.). Species hoc subgenus constituentes habitant non so- lum planitiem (stirpes I et II), sed etiam juga montium (stirps Ш). Subgen. V. Ceratodirus (Fisch.) Sem. 1894. Ceratodirus Fischer a Waldheim: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1845, I, p. 340. Heteroplistodus Reitter, Bestimm.-Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamell. (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXX et XXXI), 1895, р. 157. Species typica: Lethrus cephalotes (Pall.): Species subgenus constituentes: 1. L. Karelini Gebl. 1845 (= Г. dispar Kttr. 1893). 2. L. cephalotes (Pall. 1771) (=! L. longimanus Fisch. 1821.— L. Eversmanni Kryn. 1832. =! L. longimanus aucto- rum sequentium omnium). Н. 5. Е. В. XXVIIT. sl — 482 — 3. L. dispar Fisch., Jak. 1890. Area geographica hujus subgeneris extenditur inde ab Orenburg (L. cephalotes Pall.) littoreque septentrionali maris Caspii (? Z. dispar Fisch., Jak.) usque ad provinciam Шепзет (Kuldsha) Chinae oceidentalis (Г. Karelini Gebl.). Species hujus subge- neris solummodo planitiem incolunt. Subgen. VI. Scelolethrus Sem. 1894. Lethrus В. Е. Jakowlew: Ногае Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, р. 563 (ex parte). Lethrus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, р. 198, nota 3 (ex parte). Scelolethrus A. Semenow: Ногае Soc. Ent. Ross. ХХУГ 1892, р. 236 (ex parte). Sclerolethrus (sic!) Reitter, Bestimm. - Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamell. (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXX et XXXI), 1893, p. 156 (ex parte). Species typica: Zethrus rosmarus Ball., Sem. Species subgenus constituentes 2): 1. L. costatus Sem. 1894 (sp. n.). 2. L. spinimanus Jak. 1892. 3. L. auriculatus Sem. 1894 (sp. n.). 4, L. bactrianus Sem. 1894 (sp. n.). 5. L. Koshantschikowi Sem. 1892. 6. L. bucharicus Sem. 1894 (sp. n.). 7. L. rosmarus Ball. Зет. 1894 (=! Г. turkestanicus var. Solsky. 1876. = Д. substriatus Krtz. 1893. =! Г. substria- tus Kosh. 1894). 8. Г. turcomanicus Sem. 1894 (=! Г. substriatus Rttr. 1890. =! L. substriatus Jak. 1892). Area geographica. Species hujus subgeneris aream angustam medioque late interruptam, inde a pede montis Balchan Minoris, in Turcomania occidentali siti, usque ad provincias: Ferganensem Turkestaniae rossicae et Darwas Buchariae orientalis extensam 2) Cf. earum revisionem infra, рр. 492—508. — 483 — occupant atque praecipue in promontoriis zonisque inferioribus montium habitare videntur. Subgen. VII. Teratolethrus Sem. 1894. Species typica: Lethrus Sieversi Kosh. Species subgenus constituentes °): 1. Г. Sieversi Kosh. 1894 (—=!L. pachygnathus Jak. in litt.). 2. L. Komarowi Sem. 1894 (=!L. inaequalis Rttr. in. litt. olim.—=!L. sulcatus Rttr. 1890.—=!L. sulcatus auctorum omnium sequentium). Area geographica hujus subgeneris valde strieta: occupat enim partem exiguam montium Tureomano-Chorassanicorum (Kopet- dagh), eorum promontoria nec non adjacentem partem oaseos Achal-teke dietae. Species hujus subgeneris in planitie promon- toriisque vivere solent. Subgen. VIII. Autolethrus Sem. 1892. Lethrus B. E. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, p. 563 (ex parte). Lethrus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, р. 198, nata 3 (ex parte). Autolethrus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 236. Autolethrus Reitter, Bestimm. - Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamell. (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXX et XXXI), 1893, p. 156. Species typica: Lethrus laevigatus Ball. Species subgenus constituentes: 1. L. appendiculatus Jak. 1891. 2. L. coptotis Sem. 1894 (sp. n.). 3. L. dinotherium Wilkins. 1885. 4. L. geminatus Krtz. (= ! L. turkestanicus Solsky. 1876 [ex раме |). 5. L. politus Solsky. 1876 (= Г. laevigatus Krtz. 1883). 3) Cf. earum revisionem infra, рр. 486—492. — 484 — 6. L. rotundicollis Fairm., Jak. 1892. — ? Var. armeniacus Вог. 1890. 7. L. forcipatus Jak. 1892 (=? Г. Schaumi Rttr. 18909) 8. L. Raymondi Rttr. 1890 (=? L. Heydeni Fairm. 1866 [ex parte]). 9. L. sogdianus Sem. 1894 (sp. n.). (=! Г. politus Kosh. 1894). 10. L. scoparius Fisch., Gebl. 1845. 11. L. laevigatus Ball. 1870. 12. L. turkestanicus Ball. 1870 (— L. silus Rttr. 1894). 13. L. superbus Krtz. 1882. 14. L. Fedtschenkoi Sem. 1894 (=! Г. turkestanicus Sol- sky. 1876 [ex parte|). 15. L. sulcipennis Krtz., Rttr. 1890. — Var. obliteratus Sem. 1894 (= ! С. similis Kosh. in litt.). 16. L. mucronatus Sem. 1894 (= ! Г. oxypterus Kosh. in litt.). 17. L. mediocris Fairm. 1892. 18. L. aenescens Fairm. 1892. 19. ? L. bradytus Fairm. 1892. 20. L. Hauseri Rttr. 1894. 21. L. eous Sem. 1894 (sp. n.). Area geographica. Species hoc subgenus constituentes occupant duas areas amplas geographicas, quarum area occidentalis inde a Graecia Turciaque europaea (? Z. rotundicollis Fairm., L. Raymondi Rttr., L. Schaumi Rttr.) per totam fere Азат Minorem usque ad Syriam, Armeniam Kurdistanumque (L. ro- tundicollis var. ? armeniacus Rttr.), altera vero (area orien- talis) inde a desertis Kirgisorum occidentalibus ab Orenburg meridiem versus sitis (?) (L. scoparius Fisch. Gebl., teste Fischer) per totam Turkestaniam rossicam Bucharia orientali addita usque ad provinciam Шепзет (Kuldsha) Chinae occiden- 4) Lethrum Schaumi Rttr. pro specie non descripta habeo; ejus enim des- criptio nimis incompleta originalis non est apta ad speciem dignoscendam (cf. A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 237, nota 8). — 485 — talis (Z. eous Sem.) extenduntur; quae areae una ab altera mirum in modum late disjunctae esse videntur. Species hujus generis habitant, ut videtur, non solum in planitie, sed etiam in montanis plus minusve elatis. Subg. IX. Lethrus Sem. 1894. Lethrus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, р. 563 (ex parte). Lethrus B. E. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 198, nota 3 (ex parte). Lethrus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, р. 236 (ex parte). Species typica: Lethrus apterus (Laxm.). Species subgenus constituentes: 1. L. apterus (Laxm. 1770) (= Lucanus apterus Pall. 1781 [ex parte]. = Bulbocerus cephalotes Archar. 1781. = Clunipes scarabaeoides Hohenw. 1785 = Lethrus cephalotes Fabr. 1787 et ceterorum auctorum exceptis Solsky et В. Е. Jakowlew). — Var. podolicus Fisch. 1822. 2. L. macrognathus Fairm. 1866. 3. L. mandibularis Jak. 1892 (=? L. elephas Rttr. 1890°)). Area geographica. Tres species hoc subgenus constituentes habi- tant inde a Hungaria usque ad angulum austro-orientalem pro- vinciae Charkovensis et ad cursum inferiorem fluvii Donetz°) (Г. apterus Laxm.) nec non per totam Asiam Minorem usque ad Armeniam turcicam (L. macrognathus Fairm. et mandibularis Jak.); praecipue in planitie vivere videntur. Subgen. X. Goniolethrus Sem. 1894. Lethrus B. E. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, p. 563 (ex parte). | ` Lethrus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, р. 198, nota 3 (ex parte). Lethrus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, р. 236 (ex parte). Species typica: Lethrus brachücollis Fairm. 5) Quem pro specie non descripta habeo (cf. notam dam hujus opusculi). 6) Quantum hucusque constat. — 486 — Species subgenus constituentes : 1. Г. acutangulus Ball. 1870 (= ! L. brachücollis Solsky. 1876. = L. persicus Rttr. 1890 [9 |). 9. L. brachiicollis Fairm. 1855. Area geographica hujus subgeneris extenditur inde a Graecia Turciaque europaea (L. brachiicollis Fairm., teste Reitter) usque ad angulum austro-orientalem maris Сазри (Persiae septentrionalis provincia Asterabad dieta) (Г. acutangulus Ball.); quae area, quantum hucusque constat, in parte orientali Asiae Minoris spatio amplo interrupta esse videtur. Stationes specierum hujus sub- generis mihi ignoti manserunt. IL. Revisio specierum subgenera: Teratolethrus Sem. et Scelolethrus Sem. constituentium. Subgen. Teratolethrus Dem.’). Subgeneri Scelolethro Sem. arte affine, a quo discedit prae- cipue structura mandibularum earumque appendicum in д. Mandibulae maris asymmetrice evolutae (in Z. Sieversi Kosh. etiam mandibulae ipsae latitudine et longitudine inaequales); latere externo valde lato, sinistrae subplano, dextrae pone radicem ap- pendicis inferioris plus minusve extrorsum prominente; appendi- cibus inferioribus а basi mandibulae valde remotis, hujus apici approximatis, contra processulum s. cristam anteapi- calem superiorem sub margine laterali insertis (aspectu а latere), prorsus asymmetricis et inaequalibus: appendice dextra longitudinem sinistrae semper manifeste superante aliter- que ac sinistra directa s. curvata°). Elytra angustiora, quoad 7) Cf. supra, pp. 477, 483. 8) Praeterea individua 4 majora (rite evoluta) gaudent appendicibus mandi- bularibus intus non solum plus minusve subsulcatis, sed etiam obtusissime subden- tatis (L. Sieversi Kosh.); quare subgen. Teratolethrus transitum inter subgenera: — 487 — sculpturam secundum species variabilia; inde habitus specierum diversus. Femora antica maris infra medio denticulo distincto (tuberculiformi vel spiniformi) armata. A ceteris Lethri subgeneribus imprimis femoribus anticis in & dentatis nec non structura appendicum mandibularium in eodem sexu valde diversum. — Inter subgenera: Autolethrum Sem. et Scelolethrum Sem. in systemate collocandum °). Ad hoc subgenus referendae sunt duae species (L. Sieversi Kosh. et 7. Komarowi Sem.), quae, quantum hucusque constat, aream valde strictam in montibus Turcomano-Chorassanicis (Kopet-dagh) nec non adjacente oasi Achal-teke dicta sitam occu- pant. Nihilo minus, quin montana adjacentia nondum rite explo- rata Persiae borealis, fortasse etiam Afghaniae septentrionalis, aliquot species ad idem subgenus spectantes alant, non dubito. TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM"). 1 (2). Mandibulae in utroque sexu invicem inaequales: dextra sinistra breviore praetereaque in d multo latiore; ambae superne ante apicem tuberculo subacuto a margine laterali remoto praeditae; latere externo dextrae latissimo, pone radicem appendicis inferioris extrorsum valde angulatim prominente (aspectu desuper) ibique (aspectu a latere) ob- tuse semicirculariter carinato, sub radice ejusdem appen- dicis profunde excavato; appendicibus inferioribus asym- metricis inaequalibusque: appendice sinistra sat brevi inde a basi antrorsum directa, dein sat fortiter retrorsum et introrsum arcuatim curvata, interne ad basin obsolete sub- sulcata pauloque supra medium obtusissime subdentata; Scelolethrum Sem. (cui proximum) et Autolethrum Sem. instituere videtur. Qua cum ita sint, Teratolethrus Sem. inter haec duo subgenera et in systemate ponen- dus est. 9) Cf. notam praecedentem (Sam), 10) Praecipue ad mares distinguendos apta. Feminae sine maribus, sieut in ceteris Lethri subgeneribus, non sunt determinandae. — 488 — appendice dextra sinistra multo longiore et paulo fortiore, pugioniformi, inde a basi nonnihil antrorsum directa, sed statim subito fortiterque retrorsum et introrsum curvata, dein fere recta, interne medio carinula longitudinali ad basin magis elata instructa; ambabus appendicibus ad apicem sensim attenuatis apiceque acuminatis. Caput elongatum, processibus genarum minutis, breviter triangu- laribus, nonnihil antrorsum directis, apice obtuse angulatis; plicis supraocularibus valde evolutis, acutis, longis, sub- parallelis; clypeo margine antico rotundato vel subtruncato- rotundato. Pronotum ad latera valde declive (praecipue in 0), antrorsum perparum angustatum, margine apicali pro- funde exciso, angulis anticis modice prominulis, subrectis, apice obtuse subrotundatis, disco valde nitido tenuiter regu- lariterque discrete neque crebre punctato, ad latera prae- terea minutissime punctulato-alutaceo ideoque subopaco, ante angulos basales fovea magna et profunda, in angulis anticis foveola multo minore et obsoletiore (nonnunquam evanescente) notato, medio longitudinaliter inde a basi usque ad marginem anticum late et profunde canaliculato, canaliculo in fundo confertim ruguloso punctatoque, quam ob causam opaco. Elytra subpolita, valde nitida, vix dis- tincte striato-punctata, interstitiis omnino planis, ad apicem valde sericeo-opaca, secundum suturam (imprimis basin versus) subtransversim fortiter plicato-rugulata, apice in & conjunctim leviter porrecta rotundataque, in ® conjunctim subangulata; epipleuris in 4 ad apicem parum sensimque angustatis, paulo ante apicem elytri terminatis, in 2 minus adeo angustatis, usque ad apicem elytri productis, margine superiore ad apicem incrassato suturam tangente. Femora antica maris infra medio denticulo obtusiusculo tuberculi- formi (semperne?) armata. Forma corporis oblonga. Corpus totum nigrum, supra valde, subtus minus nitidum. Major. L. Sieversi Kosh. 1894. — 489 — 2 (1). Mandibulae in utroque sexu invicem aequales, in & paulo latiores quam in 9, lateribus subrotundatae, ante apicem non sinuatae, superne crista transversa acutiuscula ante- apicali marginem externum plerumque tangente instructis; latere externo lato, mandibulae sinistrae basi planato vel leniter concavo, dextrae inde a basi ad radicem appendieis inferioris sensim ampliato leviterque extrorsum prominente (aspectu desuper); appendicibus inferioribus inaequalibus et nonnihil asymmetricis: appendice dextra sinistra mani- feste longiore apiceque minus introrsum incurva; ambabus appendicibus fere simplicibus, pugioniformibus, apice plus minusve acuminatis. Caput minus elongatum, processibus genarum latiusculis, sat brevibus, distincte antrorsum di- rectis, rotundatis, apice haud vel vix distincte subexeisis; plicis supraocularibus minus elatis, tamen satis evolutis, acutiusculis, fere rectis; clypeo margine antico rotundato, dein ad apicem truncatum (secundum basin labri) sat late declivi. Pronotum lateribus magis rotundatis, angulis anticis obtusius rotundatis, disco grossius, minus regula- riter, nonnunquam subobsolete punctato, sulculo mediano nullo vel subnullo. Elytra modice nitida, profunde sulcata, interstitiis valde convexis vix parceque transversim rugu- latis, interstitio suturali angustiusculo, costiformi, laevi- gato; apice in 4 subporrecta ac singulatim rotundata, in Ф valide bimucronata, mucronibus inter se late distanti- bus, a sutura semper remotis; epipleuris in sexu utroque ad apicem parum sensimque angustatis, fere usque ad api- cem elytri productis, sed margine superiore suturam nun- quam tangente. Femora antica maris infra medio denticulo acuto saepissime spiniformi armata. Forma corporis paulo brevior. Corpus nigrum, supra plus minusve cupreo- vel subaeneomicans. Minor. 2. L. Komarowi Sem. 1894. — 490 — CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ЕТ SYNO- NYMICUS. 1. Lethrus (Teratolethrus) Sieversi Kosh. Lethrus (Autolethrus) pachygnathus B. E. Jakowlew in litt. ! Lethrus (Scelolethrus) Sieversi Koshantschikow: Ногае Soc. Ent. Ross. XXVIII, 1894, р. 149 (49). 49. Descriptioni originali satis completae et accuratae ad- denda sunt solummodo pauca quae sequuntur. Antennae longae, articulo 3° secundo fere duplo, quarto dis- tincte longiore, clava mediocri, suboblonga, obconica, postice sub- rotundata, apice oblique truncata, angulo apicali anteriore acuto, sed modice porrecto. Capitis foveae verticinae latae, sat profundae, postice plica terminatae; processus genarum minuti, breviter tri- angulares, nonnihil antrorsum directi, apice obtuse angulati; clypeus margine antico tenui, acute elevato, sat regulariter ro- tundato. Mandibulae superne subcoriaceae punctataeque ante apicem tuberculo plus minusve acuto, nonnunquam leviter plici- formi, sed semper a margine laterali remoto praeditae. Mentum elongatum ad basin profunde impressum, apice subtruncato- rotundatum. Gula pone menti basin confertim coriaceo-punctata, medio parum convexa, posterius laevis nitidaque. Prothorax mar- gine laterali subreflexo. Coleoptera humeris parum antrorsum prominentibus ad marginem lateralem et apicalem sat late ex- planatum valde opacis fortiterque transversim rugatis. Femora antica maris denticulo marginis inferioris minus evoluto, obtu- siusculo (semperne ?). Long. 49 20—22, lat. 12/,—13’/, mm. Incolatus: prov. Transcaspica: Ai-dere in montibus Kopet- dagh (K. Eylandt! 1893; e coll. D. & W. Koshantschikow). — Duo specimina typica (1 4, 1 5) (coll. Р. aSemenow). Haec egregia atque distinctissima species, etsi ob sculpturam superficiei diversam Lethro Komarowi m. primo aspectu prorsus — 491 — dissimilis, tamen sine ullo dubio huic proxime cognata est. Quam affinitatem cl. B. E. Jakowlew (in litt.) et D. Koshantschikow (l. c.), quibus viris L. Sieversi primum innotuit, mirum in modum omiserunt. 2. Lethrus (Teratolethrus) Komarowi, sp. n. ! Lethrus inaequalis Reitter in litt. olim. ! Lethrus sulcatus Reitter: Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXVII, 1890, p. 104 (&). ! Lethrus sulcatus Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 291 (4). | Lethrus sulcatus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. ХХУГ 1892, pp. 192, 197, fig. 6 (р. 195) (IQ). 592. Haec species, a clarissimo viro В. Е. Jakowlew sub nomine «L. sulcati Krtz.» 1. с. primum rite descripta, ab omnibus subgeneris Scelolethrus Sem. speciebus, ad quas transitum indicare mihi videtur, discedit imprimis mandibularum 6 appendici- bus inferioribus inaequalibus (dextra longitudinem sinistrae semper manifeste superante), non procul ab apice mandibu- larum (nominatim contra cristam anteapicalem superiorem) in- sertis, ergo ab earum Баз? multo magis remotis, elytris in 6 apice singulatim rotundatis, in © vero apice acute bi- mucronatis, mucronibus late distantibus, a sutura longe remotis"). (Ceterum cf. descriptionem eitatam el. В. Е. Jakow- lewi). Long. 49 12—16, lat. 81,—10'/, mm. Incolatus: prov. Transcaspica: oasis Achal-teke prope urbem Aschabad (A. Komarow! 1885, H. Leder! 1886, E. Koenig! 1887); promontoria septentrionalia montium Kopet-dagh (K. Ey- landt! 1893); Bagyr haud procul ab Aschabad (Dr. G. Radde & Dr. A. Walter. 31. III. 1886, teste Reitter: Verh. Naturf. Ver. Brünn, XX VII, 1890, р. 140). — 20 specimina (12 4, 8 9) in coll. P. a Semenow; 2 specimina (1 &, 1 ®) in Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. 11) Cf. В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, р. 195, fig. 6. a A Lethro (Teratolethro) Sieversi Kosh., cui affinis, etsi huic primo aspectu valde dissimilis, iis qui in tabula diagnostica supra allata expositi sunt characteribus valde discrepat. Hane distinctissimam speciem viro illustrissimo Al. aKoma- row, olim summo praefecto copiarum nec non gubernatori militari illius provinciae Transcaspicae, grato animo dedicavi. Animadversio. Lethrus sulcatus Krtz.'?) est procul dubio femina cujusdam speciei.subgeneris Autolethrus Sem.; quod nomen om- nino delendum est, nam species generis Lethrus Scop. secun- dum meras feminas institutas accipere nequeo. Itaque rejicien- dae sunt etiam species sequentes, quas in recensione subgenerum supra allata jam prorsus neglexi: Lethrus impressifrons Ball. (Bull. Soc. Nat. Mosc. 1870, II, р. 336: ©) et Г. bituberculatus Ball. (1. e., р. 338: 2 quoque). Subgen. Scelolethrus Sem. ‘). Subgeneri Teratolethro Sem. proximum, a quo differt prae- cipue structura mandibularum earumque appendicum inferiorum Ing: Mandibulae maris semper symmetrice evolutae, superne ante apicem processulo dentiformi vel crista subtransversa semper praeditae, latere externo modice lato ad radicem appendicum in- feriorum plus minusve convexo, his symmetricis, i. e. invicem aequalibus vel subaequalibus, symmetrice introrsum incurvis, simplieibus, subteretiusculis, plus minusve brevibus, rarius (in individuis minoribus, haud rite evolutis) breviter acuteque 'sub- spiniformibus, a basi mandibulae nunquam valde remotis, semper inter ejus basin et processulum s. cristam anteapicalem superiorem sub margine laterali insertis. Elytra latiuscula, 12) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, p. 342. 12) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 236. — Reitter, Bestimm. - Tabell. Lucan. u. Coproph. Lamell. (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXX et XXXI), 1893, р. 156 («Sclerolethrus» ob err. typogr.). — Cf. etiam pp. 477, 482. — 495 — quoad sculpturam secundum species satis variabilia, apice in & conjunctim subrotundata vel subangulata, in © aut simpliciter angulata, aut conjunctim vel etiam fere singulatim mucronata, sed tunc mucronibus a sutura non remotis. Femora antica maris infra medio denticulo plus minusve evoluto (saepius spinuliformi), rarius carina s. cristula longitudinali medio abrupte dentiformiter abbreviata instructa. Magnitudo mediocris. A ceteris Lethri subgeneribus imprimis femoribus anticis in 6 dentatis structuraque simplici appendicum mandibularium in eo- dem sexü diversum. Octo species hoc subgenus constituentes occupant aream sat angustam, quae inde a pede топаз Balchan Minoris in provineiae Transcaspicae parte oceidentali siti usque ad provincias: Ferga- nensem (Turkestaniae rossicae) nec non Darwas (Buchariae austro- orientalis) extenditur, atque praecipue in promontoriis zonisque inferioribus montium occurrere videntur. TABULA DIAGNOSTICA SPECIERUM *). 1 (2). Elytra late et profunde sulcata, suleis in fundo fortiter rugosis, interstitiis alte costatis, apice in д conjunctim subacute angulata, in © conjunctim acute mucronata. Caput clypeo brevi, subrotundato, processibus genarum angustiusculis valde extrorsum porrectis. Mandibulae & margine externo ante apicem breviter subsinuato, su- perne ad marginem internum processulo dentiformi munitae, latere externo sat lato, in utraque mandibula subconvexo, appendicibus inferioribus semper symme- trieis, plus minusve regulariter introrsum curvatis, saepius tenuiter spiniformibus. Pronctum fortiter spar- sim punctatum. 1. L. costatus Sem. 1894. 14) Praecipue ad mares dignoscendos apta. Feminae sine maribus, sicut in ce- teris Lethri subgeneribus, non sunt determinandae. 3 (8). 5 (4). — 494 — Elytra tenuiter suleata, striata, vel obsolete substriata, interstitiis nunquam costatis. Caput clypeo minus brevi, processibus genarum brevius extrorsum porrectis, latio- ribus. Elytra sulcata, interstitiis convexis. Corpus supra ple- rumque plus minusve metallicum (7. spinimano Jak. excepto). Mandibulae superne ante apicem transversim acute cristatae. Clypeus apice truncatus vel subtruncatus. Caput processibus genarum brevibus, latitudine haud longioribus, subquadratis, apice late truncatis pauloque sinuatis, plicis supraocularibus distincte subarcuatis. Elytra oblonga, interstitiis copiose rugulatis, apice in & conjunctim subangulata rotundataque, in © breviter bi- mucronata, mucronibus inter se valde approximatis, fere conjunctis. Prothorax minus transversus, lateribus fortiter antrorsum angustatus, disco sparsim irregula- riterque sat fortiter punctato. Femora antica & denti- culo acuto spiniformi armata. Corpus suboblongum, superne Saepissime nigrum. 2. L. spinimanus Jak. 1892. Caput processibus genarum multo magis extrorsum por- rectis, latitudine distincte longioribus, ad apicem sub- angustatis retundatisque. Elytra brevissime semiglobosa, interstitiis parcissime vel non rugulatis, tenuiter parce punctatis. Prothorax magis transversus. Femora antica < obtusius dentata. Corpus breviusculum superne plus minusve metallicum. Elytra nitida profunde gemingtim sulcata. Antennarum clava latitudini apicis fere aequilonga. Caput proces- sibus genarum paulo latioribus et brevioribus, apice minus angustatis.. Pronotum tenuiter sed sat fortiter punctulatum. Femora antica d infra tenuiter usque ad medium carinata ibique subacute dentata. (9 latet). 3. L. auriculatus Sem. 1894 7 (6). 10 (11). LC — 495 — Elytra subopaca tenuiter nec profunde subsulcata, sul- cis haud geminatis. Antennarum clava latitudine apicis multo brevior. Caput processibus genarum angustiori- bus, valde elongatis, apice obtuse subangulatis, plicis supraocularibus rectis. Pronotum obsolete punctatum. Femora antica d infra carina fere cristiformi inde ab apice usque ad medium producta ibique abrupte denti- formiter abbreviata. (9 latet). 4. L. bactrianus Sem. 1894. Elytra tenuissime obsoleteque substriata, nonnunquam omnino fere laevigata, interstitiis planis. Corpus supra non metallicum (excepto L. Koshantschikowi Sem.). Elytrorum © epipleurae ad apicem sensim fortiter an- gustatae, summum apicem anguli suturalis haud attin- gentes. Femora antica d dente parum indicato, non- nunquam subnullo armata. Forma corporis brevis. Corpus supra obscure-aeneum. Elytra microscopice confertim alutacea ideoque valde sericeo-opaca, in utroque sexu apice obtusa. Caput clypeo margine an- tico rotundato, processibus genarum ad apicem haud vel vix subangustatis. Prothorax angulis antieis antrorsum subprominulis, haud obtuse rotundatis, disco fortius punctato. Femora antica 4 dente nullo vel vix perspi- cuo obtusissimoque instructa. Species minor. 5. L. Koshantschikowi Sem. 1892. Corpus totum nigrum sine ullo nitore metallico. Elytra subpolita, nitentia. Caput clypeo margine antico trun- cato, processibus genarum ad apicem manifeste suban- gustatis. Prothorax angulis anticis late lobiformibus, obtusissime rotundatis, minus prominulis, disco subti- liter punctulato. Femora antica 4 dente distincto, obtuse tubereuliformi (semperne?) armata. Species major, vali- dior. (2 latet). Forsan varietas praecedentis. 6. L. bucharicus Sem. 1894. 12: 19): 13 (14). 14 (13). A Elytrorum 3 epipleurae ad apicem minus angustatae, summum apicem anguli suturalis attingentes. Femora antica 4 denticulo prominulo saepius plus minusve spi- niformi armata. Elytra apice in Z subangulata, © con- junctim breviter mucronata. Forma corporis minus brevis. Mandibulae Z crista anteapicali marginem externum (saltem in mandibula dextra) tangente, appendicibus in- ferioribus in speciminibus evolutis tenuioribus, fere rectis, apice tantum introrsum incurvis. Caput plicis supraocularibus obtusis, clypeo margine antico subtrun- cato, processibus genarum latitudine distincte longioribus, extrorsum valde prominulis. Anten- narum clava crassiuscula, angulo apicali anteriore mi- nus porrecto. Prothorax lateribus antrorsum modice subrotundato-angustatus. 7. L. rosmarus Ball., Sem. 1894. Mandibulae 2 crista anteapicali extus plus minusve abbreviata, marginem externum mandibulae nunquam tangente, appendicibus inferioribus in speciminibus evo- lutis crassioribus, introrsum aequabiliter curvatis. Ca- put plicis supraocularibus acutis, clypeo margine antico rotundato, processibus genarum latitudine haud longioribus, extrorsum minus prominulis. An- tennarum clava minus crassa, regulariter oblique ob- conica, angulo apicali anteriore magis porrecto. Protho- rax lateribus fere non rotundatus, antrorsum magis angustatus, disco plerumque laxius et obsoletius punc- tato. 8. L. turcomanicus Sem. 1894. ro CONSPECTUS SPECIERUM SYSTEMATICUS ET SYNO- NYMICUS. 1. Lethrus (Scelolethrus) costatus, sp. n. 6. Mediocris vel minor, breviter ovatus, supra obscure-cu- preus vel cuprescenti-niger, sat nitidus, subtus niger. Antennis haud brevibus, articulo 3° secundo saltem duplo, quinto sesqui longiore; clava haud magna, crassiuscula, breviter fere campanu- liformi, apice oblique truncata, angulo apicali anteriore acuto modiceque porrecto. Mandibulis mediocribus, subangustis, lateri- bus sat fortiter, ad apicem fere non rotundatis, ante apicem dis- tincte breviter sinuatis (saltem mandibula sinistra), tum breviter lobatim dilatatis, apice introrsum curvatis, superne fere planis, dense coriaceis parceque obsolete punctatis, ante apicem solum- modo ad marginem interiorem processulo dentiformi levissime obliquo (in mandibula sinistra saepius magis evoluto) instructis; latere externo inter marginem superiorem integrum acutumque et inferiorum etiam determinatum lato, levissime convexo, parum vel modice nitido, sublaevigato vel (rarius) nonnihil rugosiusculo, punctis setigeris inordinatis sat copiose obsito; appendicibus mandibularum inferioribus paribus, simplicibus, brevibus tenui- busque, cum mandibula ipsa angulum subacutum formantibus, 1. е. а basi paulo antrorsum directis, sat regulariter introrsum arcuatis, inde a medio paululum retrorsum inclinatis, medio non- nunquam obtusissime intus subdentatis (solummodo in specimi- nibus valde evolutis), ceterum subteretiusculis, extus laevigatis; saepius ambabus appendicibus parum evolutis, breviter et acute spiniformibus, vix introrsum arcuatis. Labro plano, late et sat profunde emarginato, lobis lateralibus sat angustis, dextro longi- tudinem sinistri vix superante. Capite ipso valde brevi, longitu- dine distincte latiore (sine processibus genalibus), disperse par- ceque, ad latera frontis et apicem clypei paulo tantum copiosius, in vertice autem parcissime punctato, inter puncta microscopice Н. S. Е. В. XXVIII. 32 — 498 — confertim punctulato, vel (in speciminibus detritis) laevigato; fo- veis verticinis saepius parum determinatis; fronte media profunde foveatim impressa; clypeo valde brevi, anguste et breviter lo- biformi, apice alte carinatim marginato, rotundato, deinde ad basin labri late declivi, secundum hanc recte truncato, sutura frontali saepissime omnino obliterata; processibus genarum valde extrorsum prominentibus, prorsus perpendicularibus, porrectis, apicem versus paulo subangustatis, apice levissime oblique emarginatis; temporibus muticis; plicis supraocularibus sat acutis, brevibus rectisque. Mento sat elongato, obsoletissime grosse punctato, basi modice impresso. Gula medio valde convexa. Prothorace brevi et lato, longitudine saltem 21/, latiore, summam latitudinem paulo ante angulos posticos sat obtusos, vix anguste- que subexplanatos attingente, dein apicem versus sat fortiter an- gustato, haud rotundato; angulis antieis latis valdeque obtusis, fere non prominulis; basi tenuiter marginata, medio fere non si- nuata; margine laterali vix perspicue crenulato; superficie sat convexa, fortiter sed disperse irregulariter punctata, sulco medio saepissime omnino nullo, rarius medio vix indicato. Scutello mi- nuto parum punctato. Elytris brevibus, semigloboso-convexis, a medio apicem versus valde subgibboso-declivibus, ad hu- meros anguste subexplanatos et sat obtuse rotundatos prothorace paululum angustioribus, lateribus retrorsum sat fortiter obliquato- angustatis, vix rotundatis, apice conjunctim subacute angulatis, profunde lateque sulcatis, suleis fortiter breviterque transversim rugatis, interstitiis alte sed obtuse costatis, subobsolete transversim rugosis vel saepius plus minusve laevi- gatis; margine laterali sat late explanato; basi distincte intror- sum arcuata; epipleuris usque ad apicem elytrorum productis apiceque minus angustatis. Tibiis anticis sat longis, confertim coriaceis, extus dentibus 8 gradatim ad basin tibiae decrescen- tibus (superioribus nonnunquam obtiteratis), carina lateris interni tenui et acuta basi tantum dentibus parvis 2—3 armata; calcari apicali longo integroque. Femoribus anticis margine interno me- — 299 — dio denticulo plerumque minuto et acutiusculo, rarius validiusculo et plus minusve obtusato (in speciminibus valde evolutis) ar- matis. Ф. Differt a mare mandibulis angustioribus appendicibus in- ferioribus nec non processulis superioribus destitutis, fronte me- dia paulo ante oculos tubereulis duobus transversim subobliquis vel plicis convexis postice convergentibus praeditis, processibus genarum brevioribus, prothorace copiosius, crebrius et paulo sub- tilius punctato, elytris apice conjunctim breviter sed acute mucronatis femoribusque anticis muticis. Long. 82 12%, — 16, lat. 97, — 12 mm. Incolatus: Ducharia orient.: Langar prov. Kulab; prov. Dar- was (Dr. A. Regel! УТ. 1883 et 1884).—18 specimina (15d, 3 ©) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Haec species ab omnibus congeneribus ad idem subgenus spectantibus praecipue structura et forma clypei, processuum ge- nalium, sculptura pronoti et imprimis elytrorum facillime distin- guenda. 2. Lethrus (Scelolethrus) spinimanus Jak. Lethrus spinimanus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1892, рр. 190, 197, fig. 5 (р. 192) (8). & hujus speciei, satis diserte a cl. В. Е. Jakowlew 1. с. des- criptus, primo aspectu Lethro (Teratolethro) Komarowi Sem. si- milis est, a quo tamen facillime distinguitur praesertim signis‘ sequentibus: mandibulis latioribus ad apicem profunde excisis, appendicibus inferioribus fere aequalis longitudinis, symmetricis, multo ante processulum anteapicalem superiorem insertis, capitis clypeo apice subtruncato, processibus genarum extrorsum magis prominulis, perpendicularibus, subquadratis, apice magis excisis vel late subtruncatis, antennarum clava mojore, praesertim lon- giore, lateribus minus rotundata, angulo apicali anteriore magis porrecto, prothorace manifeste longiore et angustiore, multo mi- nus transverso, lateribus apicem versus magis angustato, minus 32* — 500 — rotundato, angulis anticis antrorsum magis prominentibus, elytris paulo latioribus apice conjunctim obtuse subangulatis, magnitu- dine plerumque paulo minore. 2. Mari similis, nisi quod gaudet mandibulis duplo angustio- ribus lateribus fere non rotundatis, superne ante apicem altius transversim cristatis, crista non solum marginem interiorem, sed etiam externum tangente, subtus mutieis, capitis clypeo apice paulo magis subrotundato, prothorace paulo breviore et latiore, ergo magis transverso, elytris apice singulatim subobtuse mucro- natis, mucronibus invicem approximatis nec non femoribus anticis muticis. À © Г. Komarowi Sem. differt praeter alia elytrorum mucronibus apicalibus brevioribus, obtusiusculis valdeque invicem _ approximatis. Long. 6$ 139, — 16!/, lat. 9%, — 11 mm. Incolatus: prov. Transcaspica: verisimiliter oasis Achal-teke aut montes Kopet-dagh (K. Eylandt! nec non A. Komarow, teste В. Е. Jakowlew, 1. с.). — 15 specimina (11 6, 4 2) (coll. P. a Semenow e coll. D. & W. Koshantschikow). 3. Lethrus (Scelolethrus) auriculatus, sp. n. $. Lethro (Teratolethro) Komarowi Sem. subsimilis, sed major, praesertim latior, supra totus splendide cupreus (sem- perne?), nitidus, antennarum articulo 3° quarto vix longiore, clava distincte longiore, basi minus incrassata, oblique obconica, angulo apicali anteriore acuto, porrecto; mandibulis brevioribus, lateri- bus magis rotundatis, ante apicem sat fortiter longiusque excisis, superficie minutissime coriaceo-punctulata, crista anteapicali acutissima, alte elevata, tamen marginem exteriorem mandibulae haud tangente, hoc paulo acutiore, appendicibus inferioribus manifeste brevioribus, paulo debilioribus, subaequalibus, introrsum magis incurvis, dextra sinistra vix longiore, hac a basi mandibulae haud nimis remota; capite ipso paulo breviore, distincte minutissime punctulato-coriaceo parceque paulo fortius punctato, vertice late longitudinaliter impresso (semperne ?), — 501 — fronte plicis duabus obliquis postice fere convergentibus notata, clypeo apicem versus paulo magis angustato, apice fere recte truncato, angulis obtuse rotundatis, processibus genarum multo majoribus, longioribus, extrorsum valde promi- nentibus, apice subangustatis, rotundatis, haud exeisis; pro- thorace minus brevi, haud adeo transverso, lateribus inde ab an- gulis posticis minus late rotundatis usque ad initium trientis medii subdilatato ibique summam latitudinem attingente, dein apicem versus multo fortius quam in Z. Komarowi obliquato- angustato, angulis anticis latis obtusisque, sed antrorsum multo magis promotis, basi media minus excisa, margine an- tico crassiore, disco magis convexo, paulo fortius et copiosius, attaman sat sparsim punctato; elytris manifeste latioribus, late- ribus magis rotundatis, apice conjunctim obtuse subrotun- datis, regularius sulcato-striatis, striis рег рама plus mi- nusve approximatis (semperne ?), interstitiis sat convexis, niti- dis, latitudinis inaequalis, obsoletissime disperse vix rugulosis, his striisque parce tenuiter sed distincte punctulatis, epipleuris fere usque ad apicem productis, minus angustatis, humeris latius rotundatis, minus antrorsum prominentibus, basi minus introrsum arcuata; tibiis anticis extus dentibus paulo magis remotis arma- tis, femoribus anticis dente minus valido munitis. Supra splen- dide cupreus, subtus niger vix aenescens, nitidus. Long. & 17%, lat. 12°, mm. Incolatus: Bucharia orient.: prov. Darwas (Dr. A. Regel! 1883). —Speeimen unicum (1 3) (Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.). A L. spinimano Jak., cui praesertim affinis, discedit impri- mis statura majore, forma totius corporis breviore et latiore, clypeo apice magis latiusque truncato, processibus genarum lon- gioribus, extrorsum magis prominentibus, apice subangustatis nulloque modo truncatis, plieis supraocularibus multo minus ar- cuatis, subrectis, prothorace magis transverso, lateribus minus rotundato, disco copiosius punctato, margine apicali crassius mar- ginato, elytris multo brevioribus, lateribus magis rotundatis, ad apicem minus angustatis, interstitiis dorsalibus nitidis, fere non rugatis, tenuiter sparsim punctulatis, epipleuris summum apicem elytri attingentibus, antennis paulo longioribus, etc. A Г. bac- triano Sem., cui similis et proxime affinis, differt praesertim an- tennarum clava distincte longiore, capite prothoraceque multo copiosius fortiusque punctatis, Шо clypeo paulo angustiore et dis- tincte longiore, plicis supraocularibus minus evolutis, obtusiori- bus, minus rectis, prothorace paulo breviore, angulis postieis mi- nus explanatis reflexisque, elytris fortius et profundius sulcatis, sulcis seu striis plus minusve distincte geminatis, interstitiis ma- sis convexis, nitidis, laevioribus, humeris antrorsum minus pro- minulis, obtusioribus, basi minus introrsum arcuata, femoribus anticis margine inferiore carinula obsoleta (nullo modo cristi- formi) inde ab apice usque ad medium producta ibique denticulo simplici et acuto terminata. — A 1. costato Sem. ob structuram clypei sculpturamque elytrorum diversas magis adeo distat; a ce- teris vero ejusdem subgeneris speciebus jam sculptura elytrorum facile dignoscendus est. 4. Lethrus (Scelolethrus) bactrianus, sp. п. д. Lethro Koshantschikowi Sem. subsimilis et proxime affı- nis, sed paulo minor, antennarum articulo 3° quarto distincte longiore, mandibulis superne ante apicem carina acutiuscula multo minus prominente nec dentiformi, extrorsum longius oblique producta praeditis, appendieibus inferioribus similibus sed paulo magis evolutis introrsumque magis arcuatis, dextra sinistra paulo longiore, labro plano, paulo angustiore, lobo dextro sinistrum paulo magis superante; capite paulo mojore, praesertim longiore, multo parcius remote punctato, inter puncta fere laevi (imprimis postice), fronte media sat profunde foveatim impressa, anterius (pone basin clypei) obsolete bituberculata vel brevissime obtuseque biplicata, elypeo multo majore, praesertim latiore, lateribus antrorsum simplieiter obliquato-angustato, apice late — 503 — recteque truncato, paulo acutius marginato, sutura basali recta medio omnino obliterata, utrinque plica acutiuscula valde abbre- viata terminata, processibus genarum distincte longiori- bus, porrectis, extrorsum pauloque retrorsum directis, apice leviter angustatis, subangulato-rotundatis, plicis supra- ocularibus acutioribus magis evolutis, cariniformibus, fere rectis et parallelis; prothorace minus brevi pauloque angustiore, lateribus apicem versus paulo minus angustato, angulis anticis latius lobiformibus, distincte obtusioribus, posticis obtusissime lateque sublobatis, latius magisque explanato-subelevatis, super- ficie tota parce obsoleteque vix perspicue punctata, sub- nitida; elytris ut in Г. Koshantschikowi subsericeo-opacis, sed lateribus apicem versus minus angustatis, distinete rotundatis, dorso paulo magis convexis, striis subobsoletis sat profunde lateque impressis, interstitiis subconvexis, rugulis brevi- bus punctisque magis perspicuis sparsim obsitis, margine laterali et basali ad humeros valde antrorsum prominulos sat late ex- planato distincteque subreflexo, epipleuris latioribus, us- que ad apicem elytrorum productis, apice multo minusangus- tatis; femoribus anticis margine inferiore inde ab apice acute carinatis, carına ad medium tibiae sensim alte elevata, fere cris- tiformi, medio abrupte abbreviata et sic quasi dentem sat validum efficiente. Long. & 14'),, lat. 11 mm. Incolatus: Bucharia orient.: Langar provinciae Kulab (Dr. A. Regel! VI. 1883). — Specimen unicum (1 3) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Inter ceteras ejusdem subgeneris species sculptura superficiei nee non armatura femorum anticorum maris excellens. 5. Lethrus (Scelolethrus) Koshantschikowi Sem. ! Lethrus (Autolethrus) Koshantschikowi A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, р. 240 (4). &. Hanc speciem 1. с. ad subgenus Autolethrus Sem. retuli, sed perperam, nam ejus mares habent femora antica inferne cari- — 504 — nam ab apice usque ad medium productam et ibi abrupte subden- tatim abbreviatam (= rudimentum dentis mediani plus minusve evolutum) gerentia; ceterum Scelolethrus Koshantschikowi pro- xime accedit Г. rosmaro Ball., m. (substriato Krtz.), a quo ta- men, sicut a ceteris ejusdem subgeneris speciebus, imprimis super- ficie (saltem elytrorum) valde sericeo-opaca nec non dente femo- rum anticarum vix indicato facillime dignoscendus est. Q. Differt a mare mandibulis subtus muticis, prothorace paulo latiore et praesertim capite copiosius crebriusque punctatis, femo- ribus anticis omnino simplicibus, statura plerumque paulo vali- _diore, elytris apice levissime subporrectis, epipleuris apice paulu- lum latioribus. Ceterum mari similis. Long. 49 15 — 18, lat. 11, — 13 mm. Incolatus: PBucharia orient.: prov. Kulab: Langar (Dr. А. Ве- gel! VI. 1883), Baldshuan (Dr. A. Regel! IV. 1883); prov. Darwas (Dr. A. Regel! Ш. 1883). — 7 (4 8, 3 9) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.) + 1 (1 д) (coll. P. a Semenow)— 8 specimina. Animadversio. Errore ductus Lethrum Koshantschikowi in pro- vincia Transcaspica habitare 1. с. indicavi; quod est corrigendum (cf. etiam Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, p. 473). 6. Lethrus (Scelolethrus) bucharicus, sp. n. 4. L. rosmaro Ball. Sem. proxime affinis, sed major, latior, antennis paulo longioribus, articulo 3° quarto vix vel haud lon- giore, clava multo minus crassa, oblique obconica, angulo apicali anteriore valde porrecto, mandibulis supra ante apicem plica crassiore multoque magis obtusa (semperne?), marginem exteriorem mandibulae haud attingente instructis, appendi- cibus inferioribus paulo validioribus (semperne ?), introrsum paulo magis incurvis, dextra sinistra distincte longiore, intus ad apicem leviter excavata; capite ipso paulo longiore, paulo subtilius et minus dense punctato, clypeo apice magis pauloque latius trun- — 505 — cato, processibus genarum paulo brevioribus, nonnihil antrorsum directis, ad apicem subangustatis, plicis supraocularibus paulo magis determinatis eodem modo subarcuatis; gula convexa me- dioque polita; prothorace breviore et latiore, ergo magis transverso, angulis posticis minus rotundatis, potius oblique subtruncatis, disco subtilius parce punctulato; elytris paulo brevioribus, magis laevibus, nitidioribus, paulo copiosius (saltem ad latera) subtiliter punctatis, striis omnino fere obliteratis (semperne?), apice haud porrectis, conjunctim obtuse subrotundatis, epipleu- ris paulo ante apicem occlusis, summum apicem elytri haud attingentibus, basi latius magisque introrsum subarcuata, humeris antrorsum paulo magis prominentibus, late sublobatis; femoribus anticis margine inferiore inde ab apice carinulatis, carinula paulo ante medium tibiae denticulo plus minusve obtusiusculo vel fere tuberculiformi (semperne ?) terminata. Ceterum Г. rosmaro pror- sus similis. Supra et subtus omnino niger, sat nitidus. Long. д 19!}, lat. 141/ mm. Incolatus: Bucharia orient.: prov. Kulab: Langar (Dr. A. Re- sel! УГ. 1883). — Specimen unicum (1 4) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Etiam Lethro turcomanico Sem. simillimus et arte affinis, a quo tamen facile distinguendus imprimis statura multo validiore, forma corporis latiore, antennarum clava minus dilatata angulo apicali anteriore magis adeo porrecto, mandibularum appendici- bus inferioribus in 4 minus introrsum arcuatis, dextra sinistra paulo longiore, capite subtilius sculpto, clypeo apice truncato, processibus genarum distincte angustioribus, paulo magis elongatis, nonnihil antrorsum prominulis, prothorace paulo latiore, elytris nitidioribus, sublaevibus, distincte copioseque (saltem ad latera) punctulatis, vestigiis striarum nullis vel subnullis, apice conjunctim leviter obtusatis, epipleuris summum apicem elytrorum haud attingentibus (5), femoribus anticis maris margine inferiore dente multo minore et obtusiore (semperne ?) armatis. — 906 — Haec species proxime accedit etiam L. Koshantschikowi m., a quo tamen differt jam primo aspectu magnitudine majcre, su- perficie tota nullo modo opaca nitoreque metallico nullo. Facile tamen fieri potest, ut 1. bucharicus m. nil aliud sit nisi indivi- duum valde evolutum detritumque ZLethri Koshantschikowr m. Cf. etiam tabulam diagnosticam supra allatam, ubi harum duarum formarum ceteri characteres differentiales fusius indicantur. 7. Lethrus (Scelolethrus) rosmarus Ball., m. Lethrus rosmarus Ballion: Bull. Soc. Nat. Mose. 1870, II, p. 336 (4). | Lethrus turkestanicus var. Solsky: Путеш. въ Туркест. Федченко, Coleopt., II, 1876, р. 371 (49). Lethrus substriatus Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, р. 341 (65). ! Lethrus (Scelolethrus) substriatus Koshantschikow: Horae Soc. Ent. Ross. ХХУШ, 1894, р. 118 (49). 4Q. Haec species, etsi Lethro substriato (non Krtz.) Rttr., cui ideo nomen Z,. éurcomanici attribui, proxime cognata est, ta- men ab hoc nonnullis characteribus essentialibus, imprimis iis qui in tabula diagnostica supra allata expositi sunt, constanter dis- crepat. | Long. 49 14— 20, lat. 10 — 13 mm. Incolatus: Turkestan occid.: Taschkent (N. Sokolow! IV. 1893), Dshisak (D. Glasunow! 3. IV. 1892), lac. Tus-kane haud procul a Dshisak (D. Glasunow! 8. IV. 1892), Kel-tepe in parte australi deserti Kisil-kum dicti (D. Glasunow! IV. 1893); montes Магма: Sintab, Uchum et Tykallik (D. Glasu- now! 27 — 30. IV. 1893); Kainar, in finibus Buchariae ad oras Turkestaniae rossicae, a Samarkand meridiem et occidentem ver- sus situs (D. Glasunow! 14. Ш. 1893); fauces Sulukty-isaj (A. Kuschakewitsch, teste Ballion, 1. c.); ? Osch provinciae Ferganensis (teste Kraatz, 1. c.). — 22 specimina (12 3, 10 9) (coll. P. а Semenow). — 507 — 8. Lethrus (Scelolethrus) turcomanicus, sp. п. ! Lethrus substriatus Reitter: Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXVII, 1890, р. 104 (d). | Lethrus substriatus Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, р. 291 (4). ! Lethrus substriatus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Ross. XXVI, 1892, pp 195, 197, Нот. 197) (59): 49. Haec species hucusque cum Z. substriato Krtz. (= Г. rosmarus Ball., m., de quo cf. supra) perperam confusa, ab hoc certe distinguitur signis sequentibus: (4) antennarum clava paulo minus incrassata, angulo apicali anteriore magis porrecto, man- dibulis crista anteapicali ante marginem externum ab- rupte abbreviata, hunc nunquam tangente, appendicibus inferioribus saepissime introrsum magis regulariusque arcuatis, labro profundius exciso, capitis clypeo apice magis regularius- que rotundato, nullo modo subtruncato, margine paulo magis elevato obducto, processibus genarum manifeste latioribus, saltem sesqui brevioribus, extrorsum minus prominen- tibus, apice obtusis distincteque leviter excisis, plicis supraocu- laribus magis evolutis, acutioribus, rugiformibus; capite et impri- mis pronoto plerumque paulo laxius et obsoletius sculptis, hoc lateribus minus rotundato, apicem versus paulo magis angustato, angulis posticis nonnihil explanato-subreflexis; elytrorum epi- pleuris summum ad apicem magis angustatis; femoribus anticis dente plerumque longius spiniformi armatis; (©) elytris apice paulo brevius conjunctim mucronatis. Ceterum Z. rosmaro Ball., m. simillimus. — Cf. etiam descriptionem satis completam cl. B. Е. Jakowlewi (1. c.). Long. 49 14 — 16%, lat. 101, — 11°, mm. Incolatus. Haec species habitat, quantum hucusque constat, solummodo in prov. Transcaspica: oasis Achal-teke: prope Ascha- bad (A. Komarow! 1885, H. Leder! 1886, E. Koenig! 1887), Bagyr (Dr. G. Radde & Dr. A. Walter. 31. III. 1886, teste Reitter: Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXVII, 1890, p. 104); ad pedem montis Balchan Minoris: pr. st. Perewalnaja — 508 — (Dr. G. Radde & Dr. A. Walter. 10. IV. 1886, teste Reitter, l. с.). — 17 specimina (7 4, 10 9) in coll. P. a Semenow); 2 specimina (1 &, 12) in Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Hujus speciei character differentialis in structura mandibula- rum continens primum а cl. Edm. Reitter 15) indicatus erat. EL Descriptiones specierum novarum ad subge- nera Heteroplistodus Jak. et Autolethrus Sem. pertinentium. 1. Lethrus (Heteroplistodus) Tschitscherini, sp. n. 4. Mediocris, modice brevis, supra niger vel cyanescenti- niger, subopacus, subtus plerumque nigro-cyanescens. Antennis sat breviuseulis, articulo 3° praecedente perparum longiore, 5° ter- tium paulo superante; clava mediocri, oblique truncata, angulo apicali anteriore valde acuto, porrecto. Mandibulis sat elongatis, lateribus subparallelis perparum subrotundatis, apice subito introrsum curvatis (praesertim mandibula dextra), ante apicem haud excisis, superne planiusculis et omnino aequalibus, plicis vel processibus nullis, confertim coriaceis distincteque sparsim punctatis; margine superiore sat acuto, fere usque ad’ apicem producto, basin versus vix subcrenato; parte laterali (inter mar- gines: superiorem et inferiorem) fere plana, sat crebre obsolete subrugosa pilisque rigidis piceis sat brevibus parce (subseriatim) obsita; mandibula sinistra subtus appendice tenui fere subu- liformi valde et oblique introrsum pauloque retrorsum directa, ideo fere non prominente atque parum conspicua, lati- tudinem menti haud superante, fere teretiuscula, apicem versus sensim attenuata, externe sat fortiter coriacea, in dimidio api- cali vix sensimque subcurvata, apice fere acutiuscula; mandi- 15) Reitter: Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXVII, 1890, p. 104. — 509 — bula dextra omnino mutica. Labro punctato-coriaceo, pro- funde exciso, lobo dextro longitudinem sinistri perparum supe- rante. Capite ipso latitudine (sine processibus genalibus) eviden- ter longiore, crebre haud profunde punctato (punctis ubique discretis), inter puncta confertim minutissime punctulato, vertice sensim parcius et remotius punctato et punctulato; foveis vertici- nis latis et profundis; fronte media plus minusve subimpressa, utrinque protuberantia indeterminata antrorsum ramulum valde obsoletum oblique emittente notata; clypeo sat brevi, latiusculo, apice subrotundatim truncato, margine subelevato levissimeque vage subcrenato obducto; processibus genarum prominulis, extrorsum directis, apice fere oblique subsinuatim truncatis; tem- poribus statim pone oculos denticulo minutissimo armatis; plicis supraocularibus acute cariniformibus, rectis, integris. Mento elongato, rugosiusculo praetereaque variolose punctato, basi le- viter impresso, apice fere subsinuato. Gula convexa. Prothorace sat brevi, longitudine 2, latiore, summam latitudinem paulo ante angulos posticos late rotundatos attingente, dein apicem versus sensim angustato perparumque subrotundato; angulis anticis antrorsum sat prominulis, late lobiformibus, apice suba- cutis (aspectu desuper); basi margine tenui integroque obducta, medio sat profunde lateque sinuata; margine laterali (praeser- tim in dimidio anteriore) crebre crenulato; superficie tota for- titer sed sat laxe, ad latera multo crebrius punctata, sulco medio obsoleto, tamen plus minusve indicato. Scutello parce punctato. Elytris simiglobosim convexis, a medio retrorsum valde gibboso- declivibus, ad humeros sat anguste explanatos obtuseque sublo- batos prothorace distincte angustioribus, lateribus retrorsum sat fortiter oblique angustatis perparumque rotundatis, apice conjun- ctim subtruncato-obtusatis, sat profunde striatis, striis in utroque elytro 10 tenuibus, in fundo minute crenulatis, stria suturali suturae appoximata, lateralibus longius ante humerum evanes- centibus, interstitiis convexis microscopice alutaceis, subopacis, subtriseriatim inordinate punctatis praetereaque saepius disperse — 510 — parceque transversim rugulosis; humeris inordinate sat fortiter punctatis; basi fere recte truncata; epipleuris usque ad apicem elytrorum productis. Sterno et abdomine sat crebre punctato- rugosis. Tibiis anticis longis, subtiliter crebre coriaceis, extus dentibus 8 plerumque acutis, sed superioribus haud erectis, ad basin tibiae gradatim mox decrescentibus (basalibus nonnunquam vix distinctis) armatis; carina lateris interni integra et acuta, crebre denticulatim serrata; calcarı apicali integro et acuto. Femoribus anticis inermibus. Ф. Mari omni ratione prorsus similis, nisi quod gaudet amba- bus mandibulis inermibus. Long. 49 13—17'/,, lat. 9/,—12 mm. Dshungaria chinensis: vallis Ш Науй ad occasum solis ab urbe Kuldsha (Dr. A. Regel! V. 1878); promontoria ad riv. Pilutschi, non procul a Kuldsha (Dr. A. Regel! ТУ. 1879). — 29 specimina (17 &, 12 2) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Species ob armaturam singularem unius mandibulae sinistrae ab omnibus hujus subgeneris speciebus distinctissima. Hunc egregium ZLethrum amico тео carissimo T. a Tschi- tscherin Petropolitano grato animo dedicavi. 2. Lethrus (Heteroplistodus) obliquus, sp. n. &. Mediocris, modice brevis, supra niger, ух nitidus, subtus eyanescenti-niger. Antennis elongatis, gracilibus, articulo 3° prae- cedente duplo, quinto sesqui longiore; с]ауа...? (in specimine nostro unico deficiente). Mandibulis sat elongatis (praesertim dextra), angustiusculis, nonnihil falciformibus et inaequalibus (dextra sinistra distincte longiore), lateribus subparallelis, apice subito introrsum curvatis (praecipue mandibula sinistra) valdeque acuminatis, ante apicem haud excisis, superne planius- culis et omnino aequalibus, sine plicis vel processibus, confertim minute coriaceis obsoleteque subpunctatis, margine superiore valde acuto, alte carinatim elevato, a basi usque ad apicem — 011 — producto, integro; parte laterali (inter margines: superiorem et inferiorem) mandibulae dextrae plana, sinistrae nonnihil impressa, fere laevigata, punctis setigeris parce subseriatim obsita; margine inferiore acutiuseulo quoque; mandibula sinistra subtus appen- dice mediocriter elongata atque sat tenui, aspectu a latere — fere perpendiculari, aspectu autem a fronte et a tergo — sat fortiter introrsum directa, medio levissime incrassata, ante apicem atte- nuata, apice denuo paululum incrassata atque sat fortiter intror- sum breviter curvata, externe teretiuscula et omnino fere laevi; mandibula dextra prorsus inermi. Labro subconvexo, minute coriaceo, valde profunde angusteque fere usque ad basin exciso, lobo dextro sinistro multo longiore et duplo fere latiore. Capite ipso latitudine (sine processibus genalibus) manifeste longiore, subremote inaequaliter (ad latera frontis multo crebrius et co- piosius, occiput versus sensim parcius disperseque) punctato, inter puncta sublaevigato (semperne?); foveis verticinis latis, transversis, valde profundis, in fundo minute rugosiusculis, pos- tice plica sat forti terminatis, fronte medio late longitudinaliter impressa, qua impressione utrinque elevatione parum determinata longitudinali limitata; clypeo breviusculo, valde lato, regulariter arcuatim rotundato, margine apicali anguste elevato (praesertim ad latera), integro, sutura basali omnino recta; processibus genalibus valde extrorsum prominentibus, sat angustis, trian- gularibus, apice acute uniangulatis (semperne?); temporibus statim pone oculos denticulo obtusiusculo vix indicato notatis; plicis supraocularibus acutissimis, carinatim subelevatis, ante oculos breviter sinuatis, pone oculos valde longeque extror- sum arcuatis, integris. Mento elongato, sublaevigato, ad la- tera et ad apicem parcissime grosse punctato, basi profunde impresso, apice fere recte truncato. Gula convexa medio sat late planata. Prothorace brevi, longitudine saltem 27, latiore, summam latitudinem ad angulos posticos obtuse rotundatos, late lobatim explanatos leviterque reflexos attingente, dein apicem versus sat fortiter oblique angustato, haud rotundato; angulis — 512 — antieis valde antrorsum prominentibus (fere ut in speciebus sub- generis Lethrus in sp.), subacute lobiformibus; basi tenuiter mar- ginata, medio sat profunde angusteque sinuata; margine laterali in dimidio anteriore minutissime crenulato; superficie convexa, medio disperse parceque, ad latera paulo tantum copio- sius et crebrius punctato, punctis ubique sat inaequaliter distributis, sulco medio basi profunde impresso. Scutello parce punctato. Elytris haud valde convexis, pone scutellum sat fortiter subgibboso-elatis, sed apicem versus sensim parum- que declivibus, ad humeros sat late explanatos, paulo sub- reflexos obtuseque lobiformes prothorace manifeste angustioribus, lateribus retrorsum valde obliquato-angustatis, fere non rotundatis, apice conjunctim subtruncato-obtusatis, sat profunde (praesertim ad basin) sulcatis, interstitiis convexis subcostatis (praesertim ad basin), sparsim subobsolete punctatis grosseque obsoletissime disperse rugosis, 3° et 6° basi ceteris latioribus; basi vix introrsum arcuata; margine laterali acutissimo, distincte subreflexo; epipleuris summum apicem elytrorum attingentibus, ad apicem sensim valde angustatis. Tibiis anticis longis, subtilis- sime confertim coriaceis, extus dentibus 8 gradatim ad basin ti- biae decrescentibus (basalibus nullo modo prominulis, nonnun- quam plus minusve obliteratis) munitis; carina lateris interni dentibus 5—6 validis armata, longe ante apicem tibiae pror- sus evanescente; calcari apicali integro. Femoribus anticis iner- mibus. Long. 3 18, lat. 11, mm. Bucharia orient.: Langar provinciae Kulab (Dr. A. Regel! VI. 1883). — Specimen unicum nonnihil detritum (1 $) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Наес insignis species accedit solummodo Lethro (Heteroplis- todo) Tschitscherini m. (cf. supra), a quo tamen facillime distin- guenda imprimis notis sequentibus: antennis gracilioribus arti- culo 3° multo magis elongato, longitudinem non solum articuli secundi, sed etiam quinti multo superante; appendice mandibulae- — 513 — sinistrae multo longiore et paulo validiore, non tam fortiter introrsum directa, apice a mento multo longius distante, ergo deorsum multo magis prominente; labro majore, multo profun- dius exciso, lobo dextro multo magis evoluto; capite plieis supra- ocularibus acutioribus neque ullo modo rectis, processibus gena- libus magis prominulis, apice acute angulatis; prothoracis disco pareius punctato, angulis anticis magis porrectis minusque obtu- sis; elytris minus convexis, apicem versus multo minus sensimque declivibus, lateribus retrorsum paulo magis rectiusque angusta- tis, nonnihil aliter sculptis; tibiis antieis carina lateris interni dentibus paucis multo validioribus, inter se late distantibus armata anticeque abbreviata, etc. | 3. Lethrus (Heteroplistodus) obsoletus, sp. n. ' Lethrus tenuidens A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XX VI, 1895, р. 234. 4. L. furcato Jak.'°) аз, sed multo minor, mandibula- | rum appendicibus inferioribus tenuioribus, perparum inaequalibus (sinistra longitudinem dextrae paululum superante), fere simpli- cibus, apicem- versus sensim attenuatis, basi cum mandibulis ipsis angulum acutum efficientibus, i. e. antrorsum directis, lon- gitudinem mandibularum distincte sed parum superantibus, ad apicem ambabus fere symmetrice introrsum sensim incur- vis, apicibus convergentibus, sinistra teretiuscula intus supra medium leniter incrassata, nullo modo deflexa, dextra (bre- viore) interne levissime deplanata; capite ipso paulo breviore, paulo crassius parciusque punctato, sutura frontali utrinque ma- gis impressa, clypeo apice minus truncato, processibus gena- rum extrorsum paulo magis prominulis apiceque subangulatim 16) Lethrus (Heteroplistodus) furcatus Jak. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1890, рр. 566, 568; fig. 3 [p. 566]: 49. Ibid. XXVI, 1892, р. 189: 49) = Lethrus tenuidens Rttr. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, р. 294: ©). Descriptio prior cl. В. Е. Jakowlewi a. 1890 Aprili mense, diagnosis autem Reitteriana (quam maxime incompleta) a. 1890 Octobri mense pervulgata sunt; ergo nomen a viro meritissimo B. E. Jakowlew impositum praeferendum est. Н. S. Е. В. XXVIII. 53 — 514 — acuminatis; спа pone menti basin transversim non impressa; prothorace angulis anticis antrorsum paulo minus prominentibus, obtusioribus, disco linea media distincta signato; elytris apice conjunctim distincte angulatis, sat copiose rugo- siusculis obsoleteque subpunctatis, sulcis dorsalibus valde obliteratis (praesertim basin versus), tenuibus, vadosis, inter- stitiis fere planis, epipleuris paulo ante summum apicem elytrorum terminatis; tibiis anticis elongatis, carina lateris interni fere non dentata (semperne?). Ceterum cum Z. furcato omnino fere congruens. Totus niger, nitore cyaneo ad latera subtusque vix distineto (semperne ?). 2. Differt a mare mandibulis appendicibus destitutis, elytris apice conjunctim acutius angulatis vel etiam brevissime fere mu- cronatis, epipleuris ad apicem minus angustatis, longius ante apicem terminatis. À © Г. furcati imprimis magnitudine minore sculpturaque elytrorum subtiliore facile distinguenda. Long. 49 13—14, lat. 8%, — 9°, mm. Turkestan : montes Transalaienses (В. Grombezewsky! 17. УТ. 1889). — 3 specimina (1 д, 2 2) (coll. Р. a Semenow). Quae alpina species ob magnitudinem corporis exiguam sculpturamque elytrorum multo obsoletiorem Z. furcato Jak. primo aspectu prorsus disimilis est. 4. Lethrus (Autolethrus) coptotis, sp. n. ©. Г. appendiculato Jak. ") proximus simillimusque, tamen 17) Lethrus (Autolethrus) appendiculatus Jak. ! Lethrus appendiculatus А. Semenow in litt. ! Lethrus appendiculatus В. Е. Jakowlew: Horae Soc. Ent. Возз., ХХУ, 1891, р. 122 (&). ! Lethrus aa appendiculatus A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross., XXVI, 1892, р. 243 (©). Incolatus: PBucharia orient.: ргоу. Kulab: Mumynabad (Dr. A. Regel! IV. 1883), Langar (Dr. A. Regel! VI. 1883). — 3 (24, 19) (Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.)+3 (1 4, 25) (соП. P. a Semenow)+1 (1 <) (coll. В. Е. Jakow- lew) = 7 specimina. — 515 — certe distinctus magnitudine plerumque paulo minore, forma cor- poris paulo longiore ac minus rotundata, clava antennarum paulo magis incrassata, superficie mandibularum processulo anteapicali minus indicato, appendicibus inferioribus similiter constructis, sed adhue longioribus, paulo magis retrorsum arcuatis, ad basin (aspectu a latere) magis attenuatis, apicem versus paulo fortius dilatatis, margine antico plus minusve distincte (nonnunguam fere denticulatim) subcrenato; capite ipso paulo longiore, clypeo regulariter trapeziformi, apice simplieiter recteque late truncato, non marginato, processibus genarum duplo brevioribus, latiuseulis, apice late recteque truncatis et sie valde abbre- viatis; prothorace antice (saltem in medio) multo erassius marginato, profunde exciso, lateribus apicem versus multo minus angustato, angulis anticis latius magisque rotundatis, superficie crassius crebriusque punctata, punctis saepius plus minusve rugiformiter confluentibus; elytris paulo longioribus multo fortius, profunde atque determinate sulcatis, interstitiis convexis multo fortius et crassius punctato- rugatis, ad apicem haud evanescentibus, stria juxtasuturali prorsus evoluta. Ceterum L. appendiculato omni ratione simi- lis. Niger, modice nitidus, superne nitore plus minusve distincto cupreo, rarius aeneo, subtus aenescenti-niger. ©. Differt a mare mandibulis subtus muticis multo angustio- ribus, lateribus minus rotundatis, capite multo minore, fronte plica transversa retrorsum arcuata, crassa et obtusa, multo altius elevata instructa, prothorace magis transverso, elytris apice conjunctim breviter mucronatis. A feminis Lethri appendi- culati discedit praeter alia elytris apice paulo brevius mucronatis. Long. 49 15—18, lat. 10— 11°, mm. Bucharia orient.: prov. Kulab, testibus О. Staudinger & Animadversio. Hane egregiam speciem ego et В. Е. Jakowlew (1. с.) in prov. ranscaspica habitare perperam indicavimus; re enim vera omnia 2. appendicu- lati specimina, quae hucusque innotuere, in Buchariae orientalis provincia Kulab dicta a D-re A. Regel collecta sunt. 33* / — 516 — A. Bang - Haas. —7 specimina (5 4, 2 2) а D-re О. Staudin- ger & A. Bang-Haas sub nomine «Lethri appendiculatis accepta (coll. Р. aSemenow). 5. Lethrus (Autolethrus) sogdianus, sp. n. ! Lethrus (Autolethrus) politus Koshantschikow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1894, р. 118 (G). 4. Mediocris vel major, niger, interdum ad latera leviter cyanescens, nitidus. Antennis sat elongatis, articulo 3° secundo saltem sesqui, quarto vix longiore, clava suboblonga apice valde oblique truncata, angulo apicali anteriore valde porrecto, acutis- simo. Madibulis latis, lateribus late regulariterque rotundatis, ante apicem non sinuatis, superne nonnihil inaequalibus, ante basin late impressis, ante apicem plica obtusa subobliqua marginem externum haud tangente, plerumque plus minusve tuberculiformi instructis, confertim coriaceis grosseque remote punctatis, latere externo inter marginem superiorem extrorsum valde tectiformiter prominentem et inferiorem acutiusculum determinatumque sat angusto, longitudinaliter impresso, subpo- lito, nitido, parcissime punctato, secundum marginem supe- riorem haud carinato, radice appendicis inferioris in duas partes fere aequales diviso; appendicibus inferioribus sat brevi- bus, validiusculis, prorsus symmetricis et aequalibus, mandibulae fere perpendicularibus, i. e. simpliciter deorsum directis, regula- riter sensimque introrsum curvatis, extus convexis, subpolitis, ad radicem in speciminibus majoribus longitudinaliter obtuse ca- rinatis, margine anteriore (s. superiore) in medio dentem vali- dum regulariter lateque triangularem antrorsum prominentem (in speciminibus minoribus subobtusum) efficiente, latere interno longitudinaliter tenue carinato, margine inferiore non den- tato, apicibus parum acuminatis, saepius subobtusiusculis, sim- plicibus. Labro late subimpresso, minute coriaceo, antice pro- funde subangulatim exciso, lobis lateralibus latiusculis, aequali- bus. Capite ipso lato et sat brevi, longitudini fere aequilato (sine АБ processibus genarum), superne omnino fere planato, antice et praesertim ad latera crebre fortiterque, occiput versus sensim parcius et multo remotius punctato, inter puncta antice minute alutaceo, in vertice et imprimis in occipite laevi nitidoque, fo- veis verticinis subobsoletis, transversis, postice plica forti obtu- saque terminatis; fronte elevatione obsoleta longitudinali antice plicam obtusissimam obliquam utrinque emittente signata; cly- peo sat lato brevique, antice obtuse subrotundato, margine sub- reflexo acutoque obducto, dein apicem versus breviter declivi; sutura frontali sat crassiuscula medio anguste interrupta; proces- sibus genarum sat angustiusculis, extrorsum directis, subpor- rectis, apice subangulatim rotundatis, haud excisis; plicis supra- ocularibus sat fortibus sed non acutis, fere rectis, posterius sensim obliteratis. Mento apice sat late truncato, ad basin sat fortiter impresso. Gula valde convexa, posterius laevigata. Prothorace valde lato, longitudine media saltem 2%, latiore, lateribus levissime subrotundato, antrorsum parum sensimque angustato, angulis anticis latis, valde obtusis, antrorsum perparum pro- minentibus; margine antico late parumque exciso, medio sub- crasse marginato; basi media late subexcisa, utrinque levissime extrorsum obliquata; angulis postieis oblique subtruncatis; mar- gine laterali haud crenato, ad hos levissime subreflexo; superficie sat convexa, nitida, medio tenuiter neque crebre, ad latera sen- sim fortius copiosiusque punctata, inter puncta medio omnino laevi, ad marginem lateralem subopaca, linea media obsoleta vel vix indicata. Scutello breviusculo basi fortiter transversim im- presso, ad apicem parce punctato. Coleopteris prothorace distincte angustioribus, modice brevibus, semigloboso-convexis, pone me- dium ad apicem valde fere gibbosim declivibus, lateribus rotun- datis, apice conjunctim sat late obtusatis, laevigatis, nitidis, dis- perse rugulosis punctulatisque, vestigiis tenuibus striarum valde obliteratarum nonnunquam omnino evanescentibus notatis; sutura saltem in dimidio anteriore profunde angusteque impressa; hu- meris sat late lobatim explanatis, minus rotundatis, antrorsum — 518 — sat prominentibus; epipleuris ad apicem fortiter angustatis, ante elytrorum apicem terminatis, superne acute marginatis. Tibiis anticis confertim coriaceis, extus sat obtuse dentatis (semperne ?), dentibus circiter octo forma vulgari; carina lateris interni inde à basi denticulis minutis sat numerosis armata; calcari apicali in- tegro et acuto. Femoribus anticis inermibus. Long. д 17 — 21, lat. 127, — 14 mm. Turkestan occid.: trajectus Tachta-karatscha (5.190 alt.) meridiem versus a Samarkand (D. Glasunow! 1892). — Duo specimina (2 д) (coll. P. a Semenow, e coll. D. & W. Koshan- tschikow). Hanc speciem D. Koshantschikow 1. с. ad Г. politum Solsky retulit, sed perperam: nam species Solskiana gaudet imprimis mandibulis maris earumque appendicibus inferioribus omnino aliter constructis et accedit solummodo Lethro geminato Krtz., quocum praebet haud exiguam affınitatem, dum species nostra cognata est potius Z. laevigato Ball., а quo ceterum dif- fert insignibus numerosis, imprimis autem mandibularum latere externo carinula longitudinali sub margine superiore currente omnino destituto ipsoque hoc margine multo magis extrorsum tectiformiter prominente, appendicibus inferioribus brevioribus, dente unico magno in earum medio sito armatis, capite breviore, etc. Quoad structuram mandibularum earumque appendicum in- feriorum in 4 nonnullaque alia signa Г. sogdianus proxime ac- cedit Lethro forcipato Jak. (=? L. Schaumi Rttr.), a quo dis- crepat praesertim mandibularum maris margine externo superiore multo magis (saltem antice) extrorsum tectiformiter prominente, appendieibus inferioribus fortioribus, haud geniculatis, antice dente majore et multo validiore armatis, mandibulis ipsis su- perne ante apicem multo obtusius aliterque plicatis, labro sym- metrico lobis lateralibus multo latioribus, forma totius corporis magis rotundata, etc. — 519 — 6. Lethrus (Autolethrus) Fedtschenkoi, sp. n. ! Lethrus turkestanicus Solsky: Ilyrem. въ Туркест. Федченко, Coleopt., II, 1876, р. 370 («forma typica» ex parte!) (49). д. L. geminato Krtz. 18) haud dissimilis, sed supra totus splendide fusco-cupreus (semperne ?), Jueidus, mandibulis superne alutaceis, lateribus ante excisuram anteapicalem minus dilatatis, ad apicem minus sensimque introrsum curvatis, apice ipso multo acutiore longiusque producto, margine interno ad apicem longe et acute spinoso-dentato, latere externo carinula acuta a basi mandibulae ad radicem appendicis infe- rioris, producta multo magis evoluta, omnino determi- nata, a margine superiore multo magis remota, ab hoc ba- sin versus sensim divergente, appendicibus inferioribus 18) Lethrus (Autolethrus) geminatus Krtz. | Lethrus turkestanicus Solsky: Путеш. въ Туркест. Федченко, Coleopt., II, 1876, р. 370 („forma typica“ ex parte!) (© 9). ! Lethrus geminatus Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, р. 311 (05). Lethrus geminatus Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, р. 293 (d)- ! Lethrus‘ geminatus Koshantschikow; Нотае Soc. Ent. Ross. ХХУШ, 1894, р. 118 (65). О (nondum rite descripta) differt а mare, praeter шапа щаз appendicibus inferioribus destitutas, multo angustiores, lateribus fere non rotundatas neque ante apicem excisas, clypeo a margine antico obtuse pliciformi regulariterque arcuato antrorsum late sensimque declivi, secundum basin labri minus recte truncato nec non elytris apice conjunetim acutius angulatis vel etiam brevissime submucronatis. Long. 5% 161/,—22, lat. 12°/,—16 mm. : Incolatus: Turkestan occid.: Samarkand (A. Fedtschenko! 7 et 21. Ш. 1869; collector anonymus D-ris О. Staudinger! 1884; J. Haberhauer! 1887; О. Herz! 1892), trajectus Tachta-karatscha non procul a Samarkand (D. Glasu- now! 17. III. 1892); Kainar in finibus Buchariae (D. Glasunow! 14. III. 1892); Farab ad fluv. Kitab-darja, euronotum versus a Samarkand (WI. Komarow! V. 1893). —35 specimina (24 4, 11 ©) in coll. P. a Semenow; 7 specimina (4 4, 39) in Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop. Species jam ob formam et armaturam mandibularum maris nec non sculptu- ram et formam elytrorum inter omnes ejusdem subgeneris species excellens, cete- rum L. (Autolethro) polito Solsky proxima. — 520 — multo brevioribus et paulo fortioribus, a basi introrsum latissime sulcatim excavatis, medio superius dente va- lido obtuso armatis, summum ad apicem attenuatis, leniter introrsum incurvis apiceque acuminatim subrotundatis; capite paulo minore similiter constructo et sculpto, sed processibus genarum angustiusculis extrorsum magis porrectis, lon- gioribus, ad apicem fortiter angustatis, apice brevissime excisis et ob eam causam quasi obtuse biangulatis; prothorace distinctis- sime copiose punctulato, angulis posticis paulo magis oblique subtruncatis; elytris semiglobosis apicem versus minus angustatis, lateribus magis rotundatis, apice breviter sed distincte conjunetim mucronatis, dorso similiter sculptis, sed striis paulo magis profundis, suleiformibus, haud gemina- tis, interstitiis paulo convexioribus, latitudine subaequalibus, fortius copiose transversim rugulatis, humeris magis adeo antrorsum prominentibus. Ceterum cum Z. geminato prorsus congruens. Ф. Mari simillima, sed mandibulis multo angustioribus late- ribus fere non rotundatis, ante apicem fere non sinuatis, carinula lateris externi appendicibusque inferioribus destitutis, clypei mar- gine antico ab ejus apice magis remoto, pliciformiter altius elato magisque subarcuato, spatio inter hunc marginem et apicem cly- pei latiusculo, sensim parumque declivi, punctis nonnullis mag- nis piliferis obsito; elytris apice conjunctim paulo longius et acu- tius mucronatis. — À Ф Г. geminati Krtz. praesertim elytris apice manifeste conjunctim mucronatis, haud geminatim striatis nec non superficie cuprea multo magis nitenti facile distinguenda. Long. 49 16, lat. 12°/, mm. Turkestan occid.: Samarkand (A. Fedtschenko! 7. Ш. 1869; e coll. S. Solsky). — Duo specimina (1 &, 12) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Haec spectabilis species, piae memoriae illustrissimi meritis- simique perscrutatoris naturae Turkestaniae rossicae dedicata, proxime accedere videtur Lethro superbo Krtz., cujus a descrip- tionibus quam maxime incompletis 1) diserepat solummodo protho- racis angulis anticis haud rectis, posticis oblique subtruncatis nec non elytris suleatis (haud «punctato-striatis»), interstitiis sulcorum fere impunctatis. A Lethro turkestanico Ball. *) imprimis dente appendicum mandibularium maris in earum medio sito clypeo- que in д margine antico truncato discedit. Animadversio. Femina Lethri superbi Krtz. (secundum unicum specimen Museo Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop. a D-re O. Staudinger a. 1884 sub hoc nomine atque cum indicatione «Sa- markand» communicatum) valde discrepat a © Lethri Fedtschen- koi imprimis notis sequentibus: mandibula sinistra superne tuber- culo obtusissimo pro processulo anteapicali acute dentiformi in- structa, clypeo longiore antice magis truncato, processibus ge- narum minus extrorsum porrectis, latioribus, apicem versus haud angustatis apiceque late rotundatis, capite toto multo copiosius et crebrius punctato, inter puncta confertim punctulato, prothoracis angulis anticis multo obtusioribus, subro- tundatis, posticis magis rotundatis quoque, elytris minus pro- funde sulcatis, crebre transversim rugulosis (forsan character in- dividualis?), quam ob causam, sicut ceterae partes corporis, ma- gis opacis, apice eodem fere modo conjunctim acute mucronatis, sed epipleuris ad apicem sensim parumque angustatis, summum apicem utriusque elytri attingentibus, superne crasse obtusissimeque plicatim marginatis. In Lethro au- tem Hedtschenkoi m. (similiter atque in L. geminato Krtz.) epi- pleurae elytrorum sat tenuiter acuteque superne marginatae ad apicem utriusque elytri subito valde angustatae sunt neque ullo modo summum apicem elytrorum attingunt, nam multo ante mucronem apicalem terminantur et evanescunt. 19) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1882, p. 312.—Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 292. 20) Ballion: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1870, II, p. 335 (nec Solsky, nec Reit- ter). —Lethrum silum Rttr. (Deutsch. Ent. Zeitschr. 1894, р. 43) eandem speciem esse praesumo, ambabus descriptionibus invicem plane congruentibus. — 522 — 7. Lethrus (Autolethrus) mucronatus, sp. п. ! Lethrus oxypterus Koshantschiko w in litt. 4. Cum L. sulcipenni Krtz. Rttr. ?) omni ratione prorsus congruens, nisi quod habet elytra apice conjunetim acute mu- cronata, epipleuris paulo ante basin mucronis terminatis et eva- nescentibus nec non caput clypeo apice plerumque paulo magis subtruncato. Niger, supra nonnunquam leviter aeneo-micans. ©. Differt a © L. sulcipennis iisdem signis atque mas. Long. 49 141, — 19, lat. 107%, — 127, mm. Turkestan centr.: fluv. Naryn (WI. Balassoglo! e-coll. D. & W. Koshantschikow). — 6 specimina (2 4, 4 2) (coll. P. a Se- menow). Verisimiliter mera Lethri sulcipennis Krtz. Rttr. varietas. 8. Lethrus (Autolethrus) suleipennis Krtz. Rttr. var. obli- teratus n. ! Lethrus зип; Koshantschikow in litt. &. Formae typicae ©) simillimus, sed elytris subobsolete stria- tis (non sulcatis), interstitiis fere planis minus crebre rugulosis, ideo nitidioribus, capite pronotoque paulo subtilius et minus dense punctatis, illo processibus genarum latioribus, apice late subro- tundatis (semperne ?). Niger, nitidus, subtus leviter cyanescens. Long. 4 16, lat. 11 mm. Turkestan sine indicatione loci, verisimiliter prov. Ferganen- sis (WI. Balassoglo! e coll. D. & W. Koshantschikow). — Specimen unicum (1 &) (coll. P. a Semenow). 9. Lethrus (Autolethrus) eous sp. n. 4. Minor, supra niger, levissime aenescens, subopacus, sub- 21) Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, p. 340.— Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 292 (exclus. synon.). 22) Cf. Kraatz: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1883, p. 340. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1890, p. 292 (exclus. synon.). tus nigro-cyanescens, nitidior. Antennis modice brevibus, articulis 2°, 3° et 4° subaequalibus, sed 2° sequentibus manifeste crassiore; clava haud magna, sat breviuscula, basi levissime subincrassata, obconica, apice oblique truncata, angulo apicali anteriore sat porrecto sed modice acuto. Mandibulis mediocribus, latiusculis, lateribus rotundatis, ante apicem fere non sinuatis, superne fere planis, obsolete coriaceis, ante apicem fere non impressum plica obtusissima marginem externum non tangente (saltem in mandi- bula sinistra) instructis; latere externo inter marginem superio- rem valde acutum cariniformem et inferiorem acutiusculum de- terminatumque subtilissime obsolete ruguloso punctisque perpau- eis piliferis praedito, ante et post radicem nullo modo сагша- tum appendicis inferioris plus minusve fortiter impresso; appen- dicibus inferioribus brevibus, validiusculis, fere aequalis longitudinis, cum mandibulis ipsis angulum subacutum for- mantibus, 1. e. paulo antrorsum directis, ambabus interne in- ferius tenuiter carinulatis, superius ante apicem obtuse den- tatis, dein breviter emarginatis apiceque fortiter introrsum cur- vatis, externe nullo modo politis, basin versus etiam distincte rugulosis; appendice dextra inde a basi minus introrsum directa ideoque quasi paulo longiore. Labro minus profunde emarginato, lobis lateralibus brevibus. Capite ipso haud brevi, latitudine (sine processibus genarum) haud vel vix breviore, mo- dice crebre pauloque inaequaliter (in clypeo grossius subrugosim, in fronte multo tenuius et paulo copiosius, in vertice autem multo parcius) punctato; foveis verticinis valde profundis, transversis, fossiformibus; fronte in medio anguste impressa, anterius plicis duabus transversis obsoletissimis notata; elypeo subbrevi, apicem versus simpliciter obliquato-angustato, apice truncato, angulis obtusis, margine antico haud carinatim elevato, obtusiusculo; su- tura frontali integra, omnino determinata, recta; processibus ge- narum medioeriter evolutis, extrorsum atque nonnihil antrorsum directis, ad apicem sensim subangustatis, apice oblique subtrun- catis; temporibus muticis; plicis supraocularibus rectis, obtusis- — 524 — simis, vix ullis. Mento modice elongato, ad basin late impresso, lateribus apiceque subrotundato, summo apice vix subtruncato. Gula convexa. Prothorace brevi, valde transverso, longitudine media fere triplo latiore, lateribus fere non rotundato, subparallelo, antrorsum vix perspicue angustato, angulis anticis late loba- tis, antrorsum prominentibus, a capite distantibus, apice valde obtusis (aspectu desuper); margine antico medio late et pro- funde exciso, crasse marginato; basi fere recta medio vix subexcisa, tenuiter marginata ; angulis posticis oblique subtrun- catis, anguste subreflexo-marginatis; margine laterali subtilis- sime indistincte crenulato; superficie minus convexa, leviter inaequali, sat copiose crebreque (ad latera subrugoso-) punctata, punctis haud crassis, sed sat profundis; linea media tenui dis- tincta. Scutello obsolete subpunctato. Elytris minus brevibus, semigloboso-convexis, posterius valde declivibus, ad humeros antrorsum nonnihil prominulos, anguste explanatos reflexosque prothorace vix angustioribus, apicem versus fortiter angustatis, apice subporrectis obtuseque conjunctim subrotundatis, obsolete substriatis, interstitiis haud perfecte planis crebre obsolete rugu- losis parceque obsoletissime subpunctatis; epipleuris ad apicem sat repente angustatis, longe ante apicem occlusis. Tibiis anticis sat longis, subarcuatis, tenuiter coriaceis, extus dentibus cireiter 8 gradatim ad basin tibiae decrescentibus (superioribus haud determinatis), carina lateris interni a basi usque ad apicem producta, dentibus numerosis subobtusiusceulis armata; calcari apicali integro. Femoribus antieis inermibus. Long. & 13, lat. 9°), mm. Dshungaria chinensis: prov. Iliensis : haud procul a Kuldsha (Dr. A. Regel! 1879). — Specimen unicum (1 4) (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). L. Hauseri Rttr. 23) proxime affinis videtur, a quo tamen 23) Reitter in Hauser: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1894, р. 44. — 525 — discrepat, sec. descriptionem Reitterianam *), mandibularum appendice dextra (sicut sinistra) obtuse dentata, sed minus introrsum directa, capite parum punctato, processibus gena- rum haud rotundatis, prothorace valde brevi minus confertim punctato. 24) Quae descriptio nonnullis lapsibus calami valde depravata est. COLEOPTERA ASIATICA NOVA. Descripsit Andreas Bemenow. MH): 1. Anchomenus (Agonum) Tschitscherini, sp. n. Latiusculus, subdepressus, supra laete viridi-cupreus, parum nitidus ($), elytris dorso rosaceo-cupreis, ad latera late prasinis, subtus obscure aeneus, viridi-relucens, pedibus piceis, nonnun- quam ad basin etiam rufo-piceis, femoribus nitore plus minusve distincto metallico; ore, palpis antennisque nigris. His dimidium corpus manifeste superantibus, sat gracilibus, articulis tribus basalibus omnino glabris, leviter metallescentibus, 3° longitudinem praecedentis plus quam duplo, insequentis vix superante. Capite basi haud constricto, omnino fere laevigato, impressionibus fron- talibus parvis neque profundis, sutura clypei recta parumque impressa, hoc subbrevi; vertice haud impresso; oculis sat magnis parum prominulis; setis supraorbitalibus utrinque duabus late distantibus. Prothorace latitudinem capitis cum oculis multo su- perante, haud cordato, longitudine vix (circiter 1'/,) latiore, basi et apice fere aeque angustato, margine tenui integroque obducto, *) Cf. Horae Soc. Ent. Ross. XX VII, 1893, pp. 494—507. age apice sat profunde arcuatim exciso, angulis anticis antrorsum prominulis, a capite distantibus, lateribus medio subrotundato- dilatato, summam latitudinem paulo ante medium attingente, ante angulos posticos fere non sinuato, his valde obtusis apice angulum minutissimum setigerum nonnibil extrorsum prominulum efficientibus; basi media fere recta, utrinque ad angulum for- titer obliquata; disco modice nitido tenuiter laxeque transversim rugulato, ad marginem apicalem medio breviter longitudinaliter ruguloso; impressionibus basalibus magnis, latis profundisque, fortiter rugoso-punctatis, antrorsum rugam nonnihil flexuosam, ad certum luminis situm bene distinctam emittentibus; linea me- dia tenui sed prorsus determinata, sat profunde impressa, antice plus minusve abbreviata; margine laterali haud late explanato angusteque subreflexo (praesertim postice); setis lateralibus utrinque duabus: altera in angulo basali, altera paulo ante me- dium sita. Coleopteris sat latis jam ad humeros obtusiusculos leviterque prominulos latitudinem thoracis multo superantibus, lateribus subparallelis, ante apicem leviter sinuatis, apice breviter subporrectis, dorso subdepressis, haud. convexis, striis sat tenuibus sed fortibus, valde regularibus, in fundo confertim regulariterque crenulato-punctulatis, interstitiis sae- pissime omnibus planis, nonnunquam exterioribus vix con- vexiusculis, mieroscopice alutaceis, 3° punctis 6—7 (quorum tria basalia ad striam 3°" vel in medio interstitii, cetera autem ad striam 2°” sita) notato, interstitio 9° ad striam 8°" serie puncto- rum signato; carinula basali inter humerum et scutellum levis- sime arcuatim sinuata, ad humerum paulo magis quam ad scu- tellum promota, supra humerum obtusissime rotundatim suban- gulata. Alis inferioribus evolutis. Subtus sat nitidus. Abdominis segmento ultimo apice recte lateque truncato, punctis setigeris' utrinque duobus vel rarius tribus (9). Tarsis supra medio laevi- bus, utrinque sulcatis; posticorum articulo ultimo subtus sat parce ciliato. Long. 11, lat. 47, mm. Turkestan occid.: montes Nuratà prope Uchum nec non ad Я. Sching in montibus Zeravschanensibus (D. Glasunow. 1892). — 2 specimina (2 $) in coll. P. a Semenow. A. viridicupreo Goeze (austriaco Duft.), etsi primo aspectu fere dissimilis, tamen proxime affinis; differt ab hoc solummodo colore superficiei, magnitudine majore, statura multo latiore et validiore, antennis paulo gracilioribus et longioribus, oculis paulo minus convexis, thoracis latioris basi utrinque extrorsum magis obliquata, elytris latioribus, lateribus magis parallelis, postice minus rotundatis, dorso minus opacis pauloque fortius (etsi te- nuiter) striatis. Hanc venustam speciem amico meo carissimo T. a Tschi- tscherin Petropolitano dedico. 2. Necrophorus Przewalskii, sp. n. ö. Major, elongatus, niger, parum nitidus, membrana excisu- rae clypealis nigro- vel brunneo-picea, tarsis antennisque plus minusve piceis, harum clava extus summum ad apicem leviter ru- fescenti, elytris margine laterali toto cum epipleuris, fascia lata ante medium sita, suturam haud tangente, cum margine autem laterali late confluente, nec non limbo lato apicali usque ad sutu- ram producto extrorsumque sensim dilatato et cum margine late- rali late confluente rufo-sanguineis; metasterno longe sed haud dense fulvo-villoso, coxis posticis fusco-pilosis apiceque rufo-cilia- tis, abdominis segmento ultimo et pygidio apice laete fulvo-ciliatis, ceteris segmentis abdominalibus brevissime fusco-pilosulis, elytris ad latera parce fulvo-pubescentibus. Antennis subelongatis, arti- culo 3° praecedente haud breviore apice leviter incrassato, clava magna, quam in speciebus affinibus latiore, articulo ultimo apice magis acuminatim elevato, utrinque magis lateque reflexo. Capite sat magno, elongato, oculis sat latis, modice convexis, tempori- bus subelongatis, tamen oculorum latitudine paulo brevioribus, sensim rotundatis, postice minus fortiter constrietis, occipite leni- — 929 — ter convexo sat copiose punctato, vertice subarcuatim transverse sulcato, fronte disperse punctulata parceque tenuiter vage rugulosa, suleis lateralibus longis postice subangulatim conniventibus aream angustam, elongato-linguiformem terminantibus; sutura basali clypei tenuissima omnino recta; membrana excisurae cly- pealis basi cum ipso elypeo omnino fere connata, ejus suturam nullo modo attingente, anterius utrinque ab ejusdem lobulis an- gustis lateralibus omnino discreta; mandibulis elongatis apiceque acutis. Pronoto angusto, longitudine perparum latiore, subor- biculari, scutiformi, glabro, basi lateribusque usque ad trientem anteriorem late depresso-limbato, dein usque ad angulos anterio- res omnino rotundatim obliteratos sensim angustius depresso- marginato, disco convexo disperse subtilissimeque punctulato, linea media integra et distincta signato, utrinque ad initium trien- tis anterioris fortiter irregulariterque impresso atque lineam me- diam versus indeterminate et obsolete subsulcato; limbo depresso paulo crebrius et distinctius, tamen subtiliter quoque punctato. Scutello sat magno, triangulari, apice rotundato, sat crebre aci- culatim panctulato, tenuiter griseo-pubescenti. Elytris ad humeros pronoto paulo latioribus, elongatis, apicem versus sensim sub- dilatatis, summa latitudine pone medium, dorso fere planis, sat crebre aequaliter subrugoso-punctatis, nervis duobus dorsalibus distinctis ad basin et apicem nonnihil convergentibus signatis; margine apicali ante angulum suturalem leniter sensimque exciso; epipleuris a dorso elytrorum fere non discretis, illarum margine superiore vix indicato, obtusissime obsoleteque pliciformi. Pedibus valde elongatis, gracilibus; trochante- ribus posticis apice profunde emarginatis, dente apicali externo spiniformi, leviter introrsum incurvo; tibiis antieis vix breviori- bus quam femora ejusdem paris, posticis elongatis, gracilibus, levissime subincurvis, dorso ante apicem haud ampliatis, minu- tissime parce spinulosis; tarsis quattuor posterioribus valde elon- gatis, tenuibus, distincte compressis, anticis articulis 4 basalibus valde dilatatis, apice utrinque longe laete fulvo-fimbriatis, Н. 5. Е. В. ХХУШ. 34 JU a subtus dense villosis, 1° et 2° angulo apicali exteriore longe producto. Long. 26—30, lat. 10!,—12?, mm. China borealis: montes provinciae Gan-su (N. Przewalsky. УШ. 1872). — Duo specimina (2 ö) in Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Species eximia jam primo aspectu facillime dignoscenda; spec- tat ad divisionem I el. Reitteri *), cujus solummodo cum N. ger- manico L. et imprimis ejus var. fascifera Rttr. nec non cum N. humatore F. comparari potest; differt ab his ambobus, sicut a ceteris ejusdem divisionis speciebus, imprimis structura diversa antennarum, epipleuris elytrorum a dorso fere non separatis, sutura clypei omnino recta; N. germanicus habet praeterea tibias posticas aliter constructas. — N. stenophthalmus 3 ak.?) jam ob oculos angustos parum evolutos est species а N. Przewalskit longe distans. 3. Himatismus (Sphenaria?) Sewertzowi, sp. n. Major, elongatus, postice acuminatus, totus dilute fuscescenti- flavidus, glaber (nisi forte specimen detritum ante oculos habeo), subnitidus. Antennis tenuibus et gracilibus, thoracis basin fere atiingentibus, articulo 3° elongato longitudinem insequentis sesqui superante. Palpis maxillaribus articulo ultimo leniter subdilatato apiceque valde subarcuatim obliquato. Capite sat parvo, subelon- gato, sat remote subtiliterque, in temporibus vero confertim punc- tulato, fronte angusta inter antennas fere non impressa, lobu- lis lateralibus (supra insertionem antennarum) latiusculis brevi- busque, sutura clypei medio obsoleta, ad latera determinata, elypeo 1) Reitter, Bestimm.-Tabell. eur. Col., XII, Necrophaga (Verh. Naturf. Ver. Brünn, XXIII), 1885, p. 86. — Reitter: Wien. Ent. Zeitschr. 1893, p. 147. 2) В. Е. Jakowlew: Ногае Soc. Ent. Ross. XXI, 1887, р. 154. — Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, р. 276. — Quam speciem eandem esse ac Necropho- rus lunatus Fisch. (Cat. Col. in Sib. or. a Kareliu coll, 1842, р. 9. — Fischer: Bull. Soc. Nat. Mosc. 1844, I, p. 40) existimo. — Е apice fere recte truncato; oculis magnis et valde convexis, sat grosse granulosis; mento fortiter punctato. Prothorace capite cum oculis manifeste latiore, vix transverso, ad apicem multo magis quam basi angustato, lateribus medio leviter sensimque rotundato, latitudinem maximam in triente posteriore attingente, ante angulos posticos non sinuato, his fere obtusiusculis, non pro- minulis; angulis anticis subobtusis quoque, vix antrorsum promi- nulis; apice fere recte truncato, basi tenuiter marginata, medio fortiter lobatim prominente, utrinque subsinuato; disco valde con- vexo, subtiliter sat parce (ad latera copiosius) fere aciculatim punc- tato, medio linea elevata tenuissima, sed ad certum luminis situm bene observanda instructo; pronoti margine laterali valde tenui. Elytris ad humeros leviter obliquatos latitudinem prothoracis multo superantibus, valde elongatis, apice singulatim et conjunc- tim acuminatis, dorso sat convexis, perparum nitidis, fere obso- lete punctato-striatis praetereaque sat crebre et copiose rugulo- sis, interstitiis duobus vel tribus magis convexis. Abdomine valde elongato, nitido, remote subtilissime punctulato. Pedibus longis et valde gracilibus. Long 11 mm. Turkestan occid.: pars occidentalis deserti Kisil-kum dicti ad littora orientalia lacus Aralensis (Dr. N. Sewertzow. 9—18. VI. 1874).—Specimen unicum (Mus. Zool. Acad. Caes. Scient. Petrop.). Primo aspectu haud dissimilis Himatismo turkestanico Sem. 3), a quo discedit corpore toto glabro (semperne?), antennis gracilio- ribus, fronte multo angustiore, ejus lobulis lateralibus brevioribus et magis obtusatis, oculis majoribus ac magis prominulis, protho- race aliter formato, antrorsum distincte angustato, lateribus ante angulos posticos haud sinuato et ibi summam latitudinem attin- 3) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXV, 1891, p. 357. = Sphenaria vestita Sem. (Horae Soc. Ent. Ross. XXIV, 1889, p. 215; Wien. Ent. Ztg. 1839, p. 310). = Sphenaria vestita Rttr. (Verhandl. naturf. Ver. Brünn, XXVII, 1890, p 116). 34* — 552 — gente, basi media lobatim magis prominente, disco magis convexo, etc. Ob superficiem glabram (nisi specimen detritum habeo) refe- renda est haec species ad subgenus Sphenaria Mén. Sem. *), cujus inter species accedit imprimis Æimatismis: Menetriesi Sem. et elongato Men.°); differt tamen ab his praeter colorem corpo- ris pallidiorem praesertim antennis gracilioribus, fronte inter oculos multo majores et convexiores duplo fere angustiore nec non pronoto aliter formato. A descriptione Напайзти (Sphenariae) Hauseri Rttr.‘), cui similis esse videtur, discrepat antennis basin thoracis fere attingentibus, capite manifeste angustiore quam pronotum, distincte punctulato, inter antennas haud impresso, prothorace antrorsum fortiter angustato, lateribus ante angulos posticos obtusiusculos neque ullo modo prominentes haud si- nuato, etc. 4. Himatismus (Sphenaria) acutus, sp. n. Major, elongatus, postice valde acuminatus, totus dilute fus- cescenti-flavescens, vage brunneo-variegatus, glaber (an specimen detritum?), nitidus. — Praecedenti (4. Sewertzowi m.) primo intuitu simillimus, a quo notis sequentibus distinguendus: super- ficie tota magis nitida (semperne?), antennis tenuioribus et paulo longioribus, articulo 3° longitudinem praecedentis duplo fere su- perante, capite nitidiusculo paulo longiore, paulo subtilius par- ciusque (praesertim in temporibus) punctulato, fronte mani- feste latiore, sutura clypei medio omnino obliterata, oculis multo minoribus, praesertim autem multo minus convexis; prothorace lateribus haud rotundato, antror- sum sensim angustato, fere trapezoidali, ad angulos posticos le- viter divaricatos atque acutiusculos summam latitudinem attingente, ante hos levissime sinuato, disco lucido, parcissime 4) Cf. A. Semenow: Ногае Soc. Ent. Ross. ХХУ, 1891, p. 356. 5) Cf. A. Semenow: 1. c., р. 360. 6) Reitter in Hauser: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1894, p. 48. — 533 — disperseque vix conspicue punctulato, utrinque prope medium profunde foveolato (semperne?); elytris pellueidis, nitidis, pos- tice magis adeo acuminatis, subtiliter striato-punctatis, striis haud expressis, interstitiis planis, haud determinatis, fere laevibus; abdomine medio polito, ad latera tantum subtilissime disperseque vix punctulato. Long. 11 mm. Turkestan occid.: Tambai-kasgan in parte occidentali de- serti Kisil-kum (Dr. N. Sewertzow. 1—9. УП. 1874). — Specimen unicum (Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.). Haec species proxime accedit, ut videtur, etiam Himatismo Hauseri Rttr., a quo tamen antennis longioribus, prothorace antrorsum magis angustato, elytris aliter sculptis aliisque signis differre videtur. Teratolytta, с. п. Lyttidarum. Generi Lytta F., a quo imprimis structura peculiari tibiarum intermediarum, trochanterum posteriorum nec non metasterni maris divergens, proximum. Antennae in sexu utroque tenuiter filiformes, articulo 3° primo longiore, ultimo elongato. — Caput haud vel obsolete sul- catum. — Pronotum plus minusve transversum, medio haud vel obsolete sulcatum, angulis anticis plus minusve obtuse subrotun- datis. — Elytra latiuscula, apicem versus subdilatata. — Meta- sternum maris pone coxas intermedias duobus tubercu- lis paribus elongatis vel appendicibus cristiformibus pilis rigidis nigris dense vestitis instructum. — Abdomen maris segmento sexto ventrali parvulo, apice subprofunde ехс150, utrinque angulato, utroque angulo apice longe fasciculatim piloso. — Trochanteres postici maris plus minusve loba- tim dilatati, saepe praeterea appendiculati, basi semper penicillo prominulo e ciliis rigidis praediti. — Tibiae anticae utriusque sexus apice semper tenuiter bicalcaratae; — 534 — tibiae intermediae maris ad apicem plus minusve excisae atque excavatae, ipso apice in processum validum in- trorsum irregulariter deflexum producto; calcaria apica- lia tibiarum posticarum valde inaequalia: externum breve, late cochleariforme, internum longius, spiniforme; tibiae posticae maris in dimidio apicali saepius plus minusve leniter sensimque excisae. — Forma corporis plus minusve latiuscula; statura sat brevis. — Cetera ut in genere Lytta Е. Species typicae: Taratolytta dives (Brullé. 1832) nec non T. Eylandti, sp. n. Ad hoc genus referendae sunt praeterea: Cantharis flavipes Muls. & Rey. 1858, Lytta optabilis Men. 1832 atque verisimiliter Zytta tricolor Haag. 1880. Area geographica hujus generis inde a Graecia Turciaque trans totam Asiam Minorem, Mesopotamiam Hyrcaniamque usque ad montes Turcomano-Chorassanicos extensa esse videtur; cen- trum autem geographicum propagationis Teratolyttarum in finibus Hyrcaniae positum esse praesumo. 5. Teratolytta Eylandti, sp. n. d. Sat brevis, latiuscula, concinne cyaneo-viridis, parum nitida, pilis canescentibus nigrisque sparsim obsita, antennis nigris, palpis pedibusque testaceis vel flavido-testaceis, femorum ^ tibiarumque summis apicibus plus minusve obscuratis vel nigri- cantibus, nonnunquam etiam tarsorum singulis articulis apice leviter infuscatis. Antennis tenuibus, perfecte filiformibus, dimi- dium corpus sesqui fere superantibus, articulo 1° brevi, modice crassiusculo, sat dense piloso, 2° brevissimo, distincte transverso, 3° primo sesqui longiore multoque graciliore, 4° tertio distincte (sal- tem 1!/) longiore, sequentibus huic subaequalibus, ultimo penul- timo multo longiore, apice fortiter sensimque acuminato, articulis compressis vel emarginatis nullis. Capite mediocri, subtriangulari, subnitido, confertim microscopice alutaceo, parce remoteque sat tenuiter punctato, pilis canis (ad latera longioribus et magis copio- sis) sat parce obsito, pilis nigris longioribus erectisque intermix- se tis, fronte lata, leniter convexa, inter oculos obsoletissime uni- vel biimpressa, vertice convexiusculo nullo modo sulcato; temporibus haud parallelis, retrorsum dilatato-subrotundatis, latitudinem oculorum saltem duplo superantibus; his transversis, oblique subovalibus, ad antennas inserendas haud vel vix emarginatis; genis simplieibus; epistomate a fronte impres- sione profunda subarcuata separato, apice recte truncato; labro mediocri, plano, sat copiose punctato, apicem versus parum dila- tato, apice medio vix sinuato, angulis rotundatis. Prothorace capite paululum angustiore, longitudine haud vel vix latiore, summam latitudinem in triente anteriore attingente, ibi angulum obtusissimum, rotundatum, extrorsum parum prominentem efficiente, dein basin versus sensim parumque subsinuato-angu- stato; margine basali medio distincte reflexo; disco paulo con- vexo, subtilissime confertim alutaceo, parum nitido, parce et valde remote simpliciter punctato, pilis erectis nigris sparsim obsito, pilis brevioribus canescentibus parcis- sime hinc-inde intermixtis, medio saepius obsoletissime bi- vel triimpresso, ad marginem posticum impressione subprofunda magis determinata notato; sulco longitudinali medio nullo, rarius vix indicato. Scutello sat lato, breviusculo, apice sat obtuse rotundato, medio plus minusve fortiter impresso. Coleop- teris jam ad humeros latitudinem thoracis plus quam sesqui supe- rantibus, summa latitudine minus quam duplo longiori- bus, lateribus rectis apicem versus plus minusve subdilatatis, apice latis, singulatim obtusissime rotundatis, confertissime fortiter coriaceis, pilis brevibus canescentibus (imprimis ad latera, suturam apicemque conspicuis) sat sparsim obsitis, mar- gine laterali serie sat densa pilorum subsericeo-canorum ornato; nervis dorsalibus indistinctis; humeris antrorsum valde pro- minulis. Sterno pilis canescentibus parcissime obsito, medio fere laevi, nitido; metasterno pone coxas intermedias duobus tuber- culis paribus elongatis, parallelis, postice angustatis, pilis erectis nigris (basi et apice longioribus) copiose obsi- — 536 — tis instructo. Abdomine lato, subdepresso, sat parce longeque cano-piloso, segmento penultimo (5°) late perparumque exciso, ultimo parvo hoc quadruplo fere angustiore, bre- viusculo, nitidulo, apice haud profunde et sat anguste subarcuatim exciso, utroque angulo obtusiusculo apicali fasciculo e ciliis longis erectisque nigris instructo; pene longitudine paramerorum, infra acute biuncinato. Pedibus haud longis, sat fortiusculis. Trochanteribus posticis lobatim subdilatatis, medio late impressis, basi penicillo e ciliis incurvis praeditis. Tibiis anticis interne ante apicem profunde arcuatim excisis, ipso apice ad tarsos inserendos nonnihil excavato, simpliciter tenuiterque bicalcarato; tibiis intermediis extus longitudinaliter tenue carinatis, ad apicem fortiter dilatatis, apice intus oblique excisis et infra pro- funde excavatis, excisurae angulo inferiore spinula tenuissima praedito, angulo superiore calcar apicale exterum simplex acutum- que gerente, apicis latere opposito in processum validum, quam maxime irregularem, fortiter introrsum genicula- tim curvatum, obtusum, ciliis brevissimis rigidis obsi- tum atque intus ante medium calcar alterum (internum) longius quam externum gerentem producto; tibiis posticis tenuioribus, simplieibus, margine inferiore fere recto, calcaribus inaequa- libus: externo breviter lateque cochleariformi, apice obtu- sissime rotundato, interno hoc paulo longiore, spiniformi, acuto. Tarsis antieis longitudinem tibiarum haud vel vix superantibus, sat fortiter compressis, subtus vix spongiosis, articulo basali se- cundo longiore, infra fere non dilatato; tarsis intermediis articulo primo magno, deflexo, infra mox pone basin fortiter angulatim dilatato, formam oblique quadrangulam praebente, secundo hoc multo minore; unguiculis omnibus tenui- bus, simpliciter fissis, non serratis, divisione interna submembra- nacea, pellucida. Q. Mari primo aspectu simillima, а quo differt antennis paulo brevioribus, dimidium corpus haud superantibus, abdominis seg- mento ultimo haud exciso, metasterno, tibiis tarsisque 4 anterio ribus nec non trochanteribus posticis simplieibus, tibiarum posti- carum calcaribus internis paulo brevioribus. Long. 8—13, lat. 3—5 mm. Prov. Transcaspica: Ai-dere in montibus Kopet-dagh (K. Ey- landt. 10. У. 1893). — 19 specimina: 8 6, 112 (coll. P. a Se- menow). Haec singularis species, а ceteris Teratolyttis mihi in natura cognitis imprimis tibiis anterioribus ante apicem excisis extrema- que in eodem sexu evolutione processus apicalis tibiarum inter- mediarum divergens, solummodo Cantharidi flavipedi Muls. & Rey’), mihi in natura ignotae, arte affinis videtur; a qua tamen differt, ut opinor, statura breviore, corpore haud parallelo, oculis ad antennas inserendas fere non emarginatis, capite haud, pronoto obsoletissime sulcato, hoc lateribus basin versus haud sinuato, ‚ antennis longioribus, tibiis anticis maris ante apicem pro- funde excisis, intermediis processu apicali magis evoluto prae- ditis, posticis apice non dilatatis. 6. Zonitis (Buzonitis) Varentzowi, sp. n. д. Mediocris, fortiuscula, nigra vel picea, subnitida, fronte inter antennas, clypeo labroque ad apicem, femoribus saltem medio et ad basin, tibiis praesertim in dimidio apicali, tarsis im- primis ad basin, calcaribus tibiarum unguiculisque plus minusve rufis vel rufescentibus; elytris totis ochraceis, unicoloribus; capite thoraceque supra parce brevissimeque, corpore toto subtus cum pedibus paulo longius et copiosius pallide fulvescenti-griseo- pubescentibus. Antennis tenue setaceis, longis, trientem apicalem elytrorum fere attingentibus, articulo 1° mediocriter brevi apicem versus fortiter incrassato liniterque curvato, 2° hoc sesqui bre- viore, 3° praecedentem duplo fere superante quartoque subae- quali; articulis basalibus griseo-pubescentibus. Capite mediocri, 7) Mulsant & Rey in Mulsant, Оризе. Ent., VIII, 1858, р. 87. — 538 — subtriangulari, sat tenuiter crebreque (media fronte paulo remotius) punctato, temporibus haud parallelis oculis paulo an- gustioribus, vertice convexiusculo, fronte media plus minusve longitudinaliter subimpressa, clypeo ab hac sutura subnulla cal- lositateque transversa parum indicata separato, breviusculo, longi- tudinaliter tenue sulcato parumque impresso; labro latitudine haud longiore; mandibulis parum elongatis. Prothorace latitu- dinem capitis haud superante, quadrato, longitudine sua vix (eireiter 1/,) latiore, lateribus fere rectis vel posterius vix sub- sinuatis, ad angulos anticos parum indicatos perparum dilatatis leviterque rotundatis, angulis posticis rectis, obtusis apiceque subrotundatis, margine apicali medio leniter sinuato, basali recto; disco sat convexo, nonnihil inaequali (imprimis anterius), capiose crebreque (solummodo in triente apicali paulo remotius) punc- tato, in dimidio basali sulco longitudinali profunde impresso. Scutello majusculo triangulari, confertim coriaceo-punctato, apice angulato, basi thoracis margine postico plus minusve obtecto. Elytris haud nimis angustis nec valde elongatis, ad humeros obtusissimos latitudinem thoracis multo superantibus, latitudine duplo tantum longioribus, inde a medio fortiter dehiscentibus, confertissime subtiliter punctulato-coriaceis, pube subtili procum- bente flavida sat dense indutis; margine laterali in dimidio pos- tico sensim leviter exciso. Alis inferioribus levissime infumatis. Metasterno super abdomen alte elato. Abdominis latiusculi seg- mento penultimo late profundeque arcuatim exciso. Pedibus sat debilibus; tarsis anticis et intermediüs tenuibus valde elonga- tis, longitudinem tibiarum multo superantibus; tibiarum postica- rum calcaribus apicalibus valde inaequalibus: externo valido imbriciformi, apicem versus fere non dilatato, apice plus mi- nusve recte truncato, interno hoc saltem duplo breviore, sim- pliciter spiniformi, acutiusculo; unguiculis sat magnis, usque ad basin fissis, divisione inferiore valde tenui, anguste lamelliformi, superiore usque ad apicem confertim pectinata. Long. 11—12, lat. 4/.—4!, mm. Be — Prov. Transcaspica sine indicatione loci, probabiliter haud procul ab Aschabad (P. Varentzow. 1892).—2 specimina < (Mus. Soc. Ent. Ross. nec non coll. P. a Semenow). Haec species pertinet ad subgenus Æuzonitis Sem. 3) et im- primis Zonitidibus ad idem subgenus spectantibus: adustipenni Motsch. Escher., terminatae Ab. (= auricomae Escher.) 4-punctatae F., bifasciatae Schwartz, fulvipenni F., rubidae M&n.?) proxime affinis est; differt quidem a Z. adustipenni Motsch. Escher. imprimis prothorace multo longiore et angus- tiore, fere non transverso; a Z. terminata Ab.—praecipue capite thoraceque parcius breviusque pubescentibus, hoc longitudine vix latiore, elytris brevioribus, latitudine duplo tantum longioribus, magnitudine minore, etc.; a Z. <-punctata Е. et bifasciata Schwartz — praeter colorem diversum elytrorum praesertim antennis paulo brevioribus distineteque fortioribus, capite, thorace antennarumque articulis basalibus pallido-pubescentibus, capite breviore, clypeo, labro mandibulisque multo minus elongatis. pronoto paulo fortius (saltem antice) nec tam confertim punctato, etc.; а Я. fulvipenni F., cui praesertim similis, —inter alia statura paulo fortiore, prothorace antrorsum haud angustato, angulis . 7 anticis multo magis determinatis, disco minus convexo, pubescentia totius corporis haud nigra; a Z. rubida Men. — imprimis statura paulo minore et graciliore, capite brevius parciusque pubescenti, temporibus paulo minus evolutis angulo postico minus prominulo, prothoracis lateribus ante angulos basales fere non rotundatos haud vel indistincte sinuatis, tibiarum posticarum calcari interno altero saltem duplo longiore, elytrorum subopacorum sculptura coloreque omnino diversis, etc. Color elytrorum in specie nostra nova procul dubio plus minusve variabilis est. 8) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross. XXVII, 1893, р. 276, nota 7. 3) Quibus de speciebus cf. Escherich: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1891 (1892), pp. 235, 244—248. — 540 — 7. Ctenopus oxianus, sp. п. Mediocris, brevis, latiusculus, totus aurantio-flavus, elytris flavo-aurantiis, solummodo mandibulis apice calcaribusque tibiarum posticarum nigro-piceis, nonnunquam etiam unguiculis, imprimis ad apicem, leviter picescentibus; antennis apicem ver- sus sensim vix obscuratis. His thoracis basin distincte sed parum superantibus, modice tenuibus, fere non compressis, articulo 2° sat brevi et crassiusculo, tamen latitudine manifeste longiore, 3° hoc 1”, longiore et distincte tenuiore, 4° tertio evidenter bre- viore, 5° secundo sesqui longiore. Capite triangulari, sat lato, nitido, fronte lata, medio longitudinaliter subconvexa et una- cum vertice laevi, impunctata valdeque nitida, superne sulculo longitudinali abbreviato notata, utrinque ad oculos profunde foveatim impressa, ibi et ad suturam anticam sat copiose fortiterque punctata; vertice convexo ad latera tempo- ribusque subremote punctatis, his retrorsum sat fortiter dilatatis, latitudinem oculorum 2%, superantibus; margine oceipitali pos- tico latitudinem frontis inter oculos sesqui tantum superante; oculis sat parvis, valde angustis; epistomate latiusculo ad basin labri transversim subsulcato-impresso, brevi, apice recte trun- cato, sutura tenui, fere non impressa atque omnino recta a fronte separato; labro longitudine duplo latiore, apice sat for- titer sinuato. Prothorace haud vel vix latiore quam caput, sat brevi, longitudine saltem sesqui latiore, lateribus in medio fortiter subangulatim dilatato-rotundato ibique summam latitu- dinem attingente, dein basin versus fortiter, apicem versus adhuc paulo fortius obliquato-angustato, margine apicali leniter sinuato, basali fere recto medio tantum breviter vix sinuato; angulis pos- tieis valde obtusis; disco parum convexo, medio longitudinaliter fere subplanato, latera versus sensim convexo-declivi, omnino fere aequali, valde polito et nitido, sparsim sat tenuiter punc- tato sulculoque mediano abbreviato in dimidio basali signato. Scutello subangusto confertim coriaceo-punctulato, ad apicem — 541 — subsulcatim, impresso (semperne)?, apice parum obtuso. Elytris sat latis brevibusque, ad humeros obliquato-obtusatos neque ullo fere modo prominulos latitudinem thoracis multo superanti- bus, latitudine sesqui tantum longioribus, lateribus sub- parallelis, medio indistincte ampliatis, inde a medio sensim, in triente autem posteriore fortissime dehiscentibus, apice singula- tim sat fortiter angustatis, sed summo apice obtusatis, supra per- parum nitidis, microscopice confertissime coriaceo-punctu- latis, pube subtilissima appressa pallida dense indutis; in utroque elytro nervis duobus dorsalibus singuloque juxta-marginali dis- tinctis, quorum dorsali externo magis evoluto, integro, fortiter flexuoso, interno obsoleto vel subnullo; sutura subcostata, nitida; margine externo crassiusculo sub humero in callositatem latius- culam nitidam dilatato. Alis inferioribus leviter fumosis. Abdo- minis nitidi segmento penultimo late et sat profunde exciso (3). Pedibus sat brevibus; tibiarum posticarum calcaribus apicalibus brevissimis, inaequalibus: externo altero paulo breviore, saltem duplo latiore apiceque valde obtuso, interno apice obtusiusculo quoque. Long. 10%, lat. 5 mm. Turkestan occid.: Nukus ad fl. Amu-darja (F. Dohrandt. 25. VI. 1874). — Specimen unicum © (Mus. Zool. Acad. Саез. Scient. Petrop.). Statura brevi et latiuscula coloreque pallido totius corporis a congeneribus omnibus facile distinguendus. Secundum opuscu- lum meum «Revisio synoptica Meloidarum generis Ctenopus Fisch.» inscriptum 10) referendus ad divisionem 7°° tabulae meae synopticae 1), 1. e. in vieinitatem Cf. aurantiaci Sem. nec non melanogasteris Fisch.; tamen ab illo praecipue statura multo breviore et latiore, thorace valde transverso, fronte utrinque ad 10) А. Semenow: Mélanges biol. tirés du Bull. Acad. Imp. Бе. St.-Petersb., XII, 1893, р. 367—376. 11) А. Semenow: 1. c., р. 369. — 542 — oculos profunde impressa, sutura epistomatis neque arcuata neque fortiter impressa etc., ab hoc imprimis forma corporis multo mi- nus elongata, summa latitudine thoracis in ejus medio, fronte utrinque magis impressa, elytris multo brevioribus, alis multo minus fumatis, colore totius corporis pallide-aurantiaco, scutello abdomineque concoloribus etc. valde diversus. Hujus speciei proxime cognatus est procul dubio Otenopus Hauseri Rttr."?), mihi in natura ignotus, qui tamen aliquot cha- racteribus differre videtur: nam clarissimus ejus auctor de forma corporis brevi et lata, de fronte utrinque impressa verticeque medio laevibus, de elytris brevibus latitudine sesqui tantum lon- gioribus in descriptione sua!?) nimis brevi et incompleta nullam facit mentionem. 8. Asclera Jakowlewi, sp. n. ©. Minus elongata, fortiuscula, virescenti-nigra, elytris nigro- viridibus, prothorace toto (cum prosterno), coxis anticis, abdomi- nis segmento ventrali 5° pygidioque laete ferrugineis, tibiis rufo- castaneis ad apicem sensim infuscatis, elypeo labroque ad apicem, palpis maxillaribus basi, antennarum singulis articulis tarsisque ex parte plus minusve rufescentibus vel brunnescentibus; prothorace excepto tota pube sat longa appressaque supra fulvesenti-cinerea, subtus incana dense vestita. Antennis ab oculis leviter remotis, 12) Reitter in Hauser: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1894, p. 50. 13) «Röthlichgelb, glänzend, Fld. etwas gesättigter rothgelb und dichter, sehr fein anliegend gelb behaart, meist weniger glänzend, die Augen und die Spitzen der Mandibeln schwarz, die Fühler gegen die Spitze gebräunt. In seltenen Fällen auch das Abdomen gelbbraun. Oberlippe quer. Kopf mässig dicht punktirt, Schei- tel beulenartig gewölbt, die gerundeten Schläfen nach hinten verbreitert, kürzer als die Hälfte der Stirnbreite zwischen den Augen. Halssch. stark quer, spär- licher punktirt, sehr glänzend, nach hinten stark, nach vorn noch mehr verengt, die Scheibe hinten mit abgekürzter Mittelfurche. Schildchen gelb. Fld. ausseror- dentlich fein und gedrängt punktulirt und ebenso gelb behaart, Scheibe wie ge- wöhnlich mit 2 abgekürzten Rippen. Long. 9—10 mill. — Transcaspien: Merv (F. Hauser). — 548 — elytrorum basin parum superantibus, tenuibus, articulo 1° sat brevi apicem versus incrassato, 2° latitudine circiter sesqui longiore, 3° hoc paulo plus quam duplo, scapo fere sesqui longiore, 4° tertio subaequali, articulo ultimo....? (antennae in specimine nostro unico hoc articulo carent). Palpis maxillaribus articulo ultimo breviusculo, late cultriformi, margine interno subangulatim rotun- dato. Capite confertim subtiliterque coriaceo-punctulato, vertice convexiusculo, fronte lata et fere plana, ad suturam clypei pro- funde transversim impressa, hoc sat breviusculo, apicem versus fortiter angustato, ante apicem transversim plicato, apice fere recte truncato; labro longitudine parum latiore, subquadrato; oculis convexis, sed modice prominulis, haud magnis, regulari- ter transversim ovalibus, antice nullo modo sinuatis, omnino integris. Prothorace latitudinem capitis cum oculis vix superante, fere aeque longo ac loto, lateribus ante medium fere tuberculatim dilatato-convexis, dein basin versus sensim sinua- tim angustatis, margine antico fere recto, medio brevissime vix sinuato, margine postico sat anguste reflexo medioque (contra scutellum) profunde sinuato; disco polito, nitidis- simo, haud dense subtiliterque punetulato, pube subtilissima flavido-aurantia parce induto, ante medium fortiter trans- verse sulcatim impresso foveisque duabus magnis, ma- xime profundis notato. Elytris haud longis, longitudinem pronoti vix 2°/, superantibus, apicem versus sensim suban- gustatis, apice singulatim obtusissime subangulatis rotundatis- que, confertissime punctato-granulosis, subopacis, nervis duobus dorsalibus basi vix indicatis, dein mox prorsus evanes- centibus, nervo subhumerali basi magis expresso, paulo longius producto, sed jam in triente basali elytri sensim obliterato. Ab- dominis segmento ventrali quinto multo subtilius quam segmenta antecedentia cano-pubescenti, subelongato, apice subacute angu- lato; pygidio tenuiter denseque subaureo-pubescenti, apice an- guste inciso. Pedibus gracilibus; tarsorum posticorum articulo penultimo angustiusculo latitudinem praecedentis fere non supe- — 544 — rante, articulo primo secundo 13/, longiore. — Habitu coloreque Proboscae (Chitonae) Ganglbaueri Rttr.'*) similis. Long. 2 10 mm. Prov. Heptapotamica: confinia lacus Issyk-kul (D. Igna- tjew).—Specimen unicum (1 2) (coll. P. а Semenow). Haec egregia species, amico meo carissimo Alex. ab Jakow- lew Jaroslawensi dedicata, accedit solummodo Asclerae maculi- со Ganglb.'’), a qua tamen valde discrepat forma totius cor- poris multo minus gracili, statura robustiore, sculptura et colore prothoracis, colore tibiarum, coxarum anteriorum, segmenti ab- dominalis 5° pygidiique, elytris brevioribus apicem versus magis adeo angustatis, etc.; a ceteris autem congeneribus nonnullis magni momenti characteribus, imprimis structura oculorum, pro- thoracis elytrorumque nervis dorsalibus fere omnino destitutorum etc., adeo discedit, uttypum saltem subgeneris peculiaris praebere mihi videatur; quod tamen instituere nequeo, dum Asclerae Jakow- lewi specimen unicum subincompletum ante oculos habeo. 9. Oedemera alaiensis, sp. n. С. Tota cum pedibus antennisque obscure viridi-aenea, uni- color, sat longe et dense flavescenti-griseo-pubescens. Antennis modice tenuibus, dimidio corpore sesqui longioribus, articulo ultimo ad apicem extus profunde emarginato. Capite subtiliter punctato-ruguloso, subopaco, antice parum producto, facie fere plana, clypeo sat brevi longitudinaliter non sulcato; mandibulis lateribus subarcuatim rotundatis; oculis sat magnis, modice con- vexis, ad inserendas antennas nullo modo emarginatis. Prothorace capite cum oculis distincte angustiore, latitudine haud longiore, lateribus ante medium fortiter rotundato -dilatato, dein basin versus fortiter sinuatim coarctato, margine basali sat late reflexo, disco valde inaequali, nitido, sat parce ruguloso-punctato, an- 14) Reitter: Deutsch. Ent. Zeitschr. 1889, p. 38. 15) Ganglbauer: Horae Soc. Ent. Ross., XXIV, 1889, p. 42. — 545 — terius nonnihil granuloso, secundum marginem anticum transver- sim impresso, praeterea foveis tribus profundis ordinariis carinu- laque laevi utrinque abbreviata inter foveas medianas sita prae- dito. Elytris elongatis, post medium sat fortiter attenuatis valde- que dehiscentibus, confertim granuloso-punctatis, costis omnibus evolutis, costa submarginali postice cum margine laterali con- fluente, intrahumerali fortissima integraque, paulo ante apicem sensim evanescente, dorsali interiore paulo ante medium sensim obliterata; angulo apicali subobtuse rotundato. Alis inferioribus leviter fumatis. Abdomine fere ut in speeiebus affinibus constructo; pygidio integro, apice haud emarginato; pene utrinque breviter hamato longitudinem paramerorum paulo superante. Femoribus postieis valde incrassatis curvatisque, ad apicem intus subacute angulatis; tibiis posticis fortiusculis, leniter curvatis, infra late arcuatim exeisis, sat parce nec longe pilosis; tarsis posticis arti- culo basali ceteris simul sumptis paulo longiore. ©. Praeter structuram diversam abdominis differt a mare elytris apicem versus minus attenuatis minusque dehiscentibus, prothorace ante medium plerumque subangulatim dilatato nec non pedibus posticis longioribus, simplicibus gracilibusque. Long. 49 7°, — 9 mm. Turkestan: montes Alaienses nec non Transalaienses (В. Grombezewsky. 6, 8 et 16. VI. 1889); Bucharia orient.: prov. Karategin (B. Grombezewsky. 23. VI. 1889) et Wachia (B. Grombezewsky. 3. VII. 1889). — 17 specimina (9 d, 8 9) (coll. P. a Semenow). Secundum conspectum dichotomicum Ganglbaueri Е) prope Ocd. nobilem Scop. et atratam W. Schmidt, cui praesertim affinis, ponenda; ab Oed. atrata differt imprimis colore totius corporis laetiore (obscure viridi-aeneo), antennis concoloribus, prothorace magis cordato lateribus ante medium multo magis 16) Ganglbauer: Bestimm. - Tabell. eur. Col., IV. a, Oedemeridae (Verh. Zool.-bot. Ges. Wien), 1881, pp. 12—18 (108—114). Н. S. Е. В. XXVIIL 35 — 546 — (nonnunquam subangulatim) dilatato, in triente basali fortius arcuatim coarctato, margine basali late reflexo, elytrorum costis dorsalibus crassioribus, femoribus posticis in d magis incrassatis, etc.; ab Oed. nobili Scop. colore obscuriore, anntennis pedibus- que ceteris partibus corporis concoloribus, oculis minus prominulis, prothorace breviore, antice magis dilatato aliterque sculpto, elytris minus angustatis costis dorsalibus magis evolutis, tibiis posticis in 4 multo brevius, parcius et subtilius pilosulis etc. ma- gis etiam descrepat. 10. Xenomela Jacobsoni, sp. n. &. Minor, oblongo-ovata, sat angustiuscula, convexa, supra nigro-aenea, sat nitida, subtus cum pedibus nigra sine nitore metallico distincto, tarsis plus minusve picescentibus, antennis piceo-nigris, articulis 3 basalibus saltem ad apicem dilute testa- ceis. Palpis maxillaribus articulo ultimo parvulo, fere non dila- tato, apice sat late truncato. Antennis longis, dimidio corpore paulo longioribus, articulo 3° longitudinem praecedentis sesqui superante, ultimo elongato, paulo longiore quam penultimus. Capite nitido, parce remoteque (utrinque pone oculos multo co- piosius et crebrius) punctato, sutura basali clypei profunde im- pressa, hoc non crebrius punctato quam frons inter oculos, vertice parum convexo, haud sulcato. Prothorace longitudine sesqui ja- tiore, apice paululum angustiore quam basi, lateribus paulo ante medium subdilatato-rotundato, ante angulos posticos leniter lon- giusque sinuato, his acutiusculis, retrorsum ac nonnihil extrorsum prominentibus, angulis anticis (aspectu desuper) subrectis, levis- sime prominulis, apice nonnihil obtusatis; disco convexo, sat ni- tido, fortiter inaequaliterque haud crebre punctato, punctis ad latera nonnunquam rugis obsoletis inter se conjunctis. Scutello sat lato, apice subrotundato, polito, lucido. Elytris basi prothorace parum latioribus, oblongo-ovatis, humeris omnino fere obliteratis, neque callosis neque prominulis, lateribus sensim modiceque rotun- datis, apice singulatim obtuse rotundatis, dorso sat convexis, co- — in piose ruguloso-punctatis, sat nitidis. Abdominis segmento basali processu intercoxali lato obtusoque, segmento 5° ad marginem apicalem foveola in fundo punctata instructo; pygidio laevi, parcis- sime punctulato, nitido. Tibiis omnibus ad apicem dense fulves- centi-griseo-pubescentibus; tarsorum omnium articulo 3° praece- dente paululum latiore. 2. Differt a mare magnitudine plerumque majore, statura validiore, antennis brevioribus dimidium corpus non superantibus, elytris magis amplis, tamen eandem fere atque in 6 formam prae- bentibus, abdominis segmento 5° foveola destituto, tarsis subtus linea media glabra signatis. Long. 8$ 5'/, — 61, mm. Turkestan: montes Alaienses sec. fl. Isfairam (В. Gromb- czewsky. 14. VII. 1888). — 12 specimina G 2 (coll. P. a Se- menow). А X. fuscipede Weise et Fausti Weise, quibus sec. con- spéctum dichotomicum G. Jacobsoni!”) accedere videtur, elytris in © haud hemisphaericis coloreque singularum corporis partium praesertim differt; a X. Heyden: Weise discedit imprimis protho- race angulis anticis haud rotundatis posticisque acutis nec non fronte haud densius punctata quam clypeus. Hanc speciem G. Jacobson, entomologo rossico in studio Chrysomelidarum bene merito, dedicavi. 17) Jacobsohn: Horae Soc. Ent. Ross., XXVIII, 1894, pp. 239—240. CORRICENDA in „Supplemento ad revisionem Tenebrioni- darum generis Prosodes Eschsch“. Auctore Andrea SemenowWw. In opusculo meo «Supplementum ad cl. Edm. Reitteri «Re- visionem» Tenebrionidarum generis Prosodes Eschsch.» in- scripto !) addenda et corrigenda sunt ea quae sequuntur. 1. Duabus speciebus, quas cl. Ше Reitter in «Revisione» sua prorsus omisit *), addenda est etiam Pr. pekinensis Fairm.°), Chinae boreali-orientalis incola. Quae mihi in natura penitus 1) Horae Soc. Ent. Ross., XX VIII, 1894, pp. 179—228. 2) Prosodes rufosulcata Fairm. 1891 et Pr. diversa Waterh. 1889. 3) Fairmaire: Revue d’Ent., VI, 1887, р. 323. — 549 — ignota spicies, si modo ea recte à cl. auctore ad genus Prosodes Eschsch. relata est, non solum numerum specierum in hoc ge- nere hucusque notarum ad 88 auget, sed etiam limitem propa- gationis generis Prosodes fere usque ad oram orientalem Asiae promovet. 2. Prosodem Jakowlewi Sem. *), си! cl, В. Е. Jakowlew nuperrime nomen Р. foveolatae in litteris imposuit, Bucha- riam meridionalem incolere 1. с. indicavi, sed perperam: re enim vera haec species habitat in finibus provinciae nostrae Transcaspicae, praecipue ad cursum superiorem fluvii Tedshen occurrens. Ibi prope Serachs ab ill. уго Al. aKomarow olim collecta erat (teste B. E. Jakowlew in litt.). Quae cum ita sint, proxima hujus speciei et Pr. Solskit Faust affinitas jam facile explicatur. Feminam Pr. Jakowlewi Sem. nondum ante oculos habeo. Cum autem cl. B. E. Jakowlew utrumque sexum hujus speciei in litteris diserte descripserit, feminae hucusque ignotae diagno- sin ab hoc meritissimo viro conscriptam hic prodo in lucem: «Ф. Forma corporis quam in d breviore et latiore, elytris ad apicem magis declivibus; antennis brevioribus; prothorace eodem fere modo atque in © formato, sed nonnihil latiore, angulis pos- ticis haud prominentibus, lateribus longitudinaliter tenue rugulo- sis; elytris angustioribus quam in Pr. Solskiw Faust 9, carina humerali manifeste indicata, dorso inaequalibus, pilis brevissimis flavescentibus indutis, sulcis 2—3 longitudinalibus latis obsole- tissimisque impressis, sutura basi distincte impressa, ad apicem vero subelevata; elytrorum superficie tota tuberculis granulifor- mibus sat copiose (secundum carinam humeralem densius) obsita nec non secundum sulcos dorsales et in eorum interstitiis ух convexis foveolis irregularibus (inter se saepe confluentibus) sub- seriatim dispositis signata; tibiis anticis parum dilatatis, excava- 4) A. Semenow: Horae Soc. Ent. Ross., XXVIII, 1894, р. 192. 35* — 550 — tione longitudinali destitutis; tibiis posticis dorso planatis ibique fortiter asperatis; femoribus posticis, sicut in d, abdomine toto perparum brevioribus; tarsis posticis articulo basali quarto vix longiore. Long. 21, lat. elytr. 9 mm». Membres du Bureau pour l’année 1894. Président: Mr. P. de Sémenow.— Wassily Ostrow, 8-me ligne, № 39. Vice-Président: Mr. Е. Morawitz.— Perspective de Vosnessensky, № 33. Secrétaire: Mr. J. Portchinsky............ Au bureau ide la Société, au Secrétaire-adjoint: Mr. T. Tschitschérine.. À balais du Ministère de l’Agri- Conservateur: Mr. N. Sokolow............. culture et des Domaines, pres Trésorier: Мг. В. Pawlowitch............. du Pont Bleu. Rédacteur: Mr. А. de Sémenow.— Wassily Ostrow, 8-me ligne, № 39. f ` Séances pendant l’année 1894. Les lundis: 17/29 janvier. 4/16 avril. 3/15 octobre. 7/19 février. 9/14 mai. _ 7/19 novembre. 19 septembre. Л 7/19 mars. ae ET 5/17 détembre. Les séances ont lieu à huit heures du soir dans la salle de la Société, au palais du Ministère de l'Agriculture et des Domaines, près du Pont Bleu. Mr. le Secrétaire se trouve au bureau de la Société: chaque vendredi de 12 à 2 heures, et chaque lundi de 7 à 10 heures du soir, excepté les jours de fêtes et les trois mois de l’été. Les éditions de la Société sont en vente: à Pétersbourg — au bureau de la Société et à Berlin — chez M. M. Friedländer & Sohn (Carlstrasse, № 11). Extrait du règlement. Les membres actifs sont chargés d’une cotisation annuelle de 5 roubles qui doit être versée dans la caisse pour le 1 janvier. Ils payent de plus à leur entrée dans la Société 3 roubles pour le diplôme. Les membres qui résident dans les pays étrangers sont libres de cette cotisation. Les membres actifs reçoivent gratuitement les éditions périodiques de la Société, quand ils ont versé dans la caisse la cotisation pour l’année respective. Le Bureau peut compléter, en cas de besoin, par des instructions supplémen- taires les clauses du règlement, concernant les différentes parties de l’organisation et de l'administration de la Société, mais sans en modifier les principes fonda- mentaux. ÉDITIONS DE LA SOCIÉTÉ ENTOMOLOGIQUE DE RUSSIE à St-Pétersbourg. 1) Horae Societatis Entomologicae Rossicae, Vol.” "Rotb. Cop. . Roub. Cop. Vol. Roub. Cop. Vol. Roub. IH Re a Sr se XII = Sr - Fe XXII XXIV У XVIII xy VII XIX XXVI VIII XX ХХУП A < — 65,42 © 2) Les annales russes («Troudy») de la Société, . Roub. Cop. Vol. Roub. Cop. Vol. Roub. 2 50 У — | Хх. 4 4 УП 50 II VIII 60 хп. 3 3 IV IX 50 XII 3) B.N.Dybowsky. Beiträge zur näheren Kenntniss der in dem Baikal-See | vorkommenden Gammariden. Supplément au X volume des «Horae». 1874. Prix 7 г. 50 cop. 3 4) Genres et espèces d'insectes, publiés dans différents ouvrages par У. Mot- schoulsky. Suppl&ment au VI volume des «Horae». 1868. Prix 75 cop. 5) M. Woronine. Du polymorphisme des organes reproductifs des Pyrenomy- cètes, Supplement au VI volume des «Troudy». 1866. Prix 75 cop. 6) Exploration scientifique du gouvernement de St,-Petersbourg. Volume 1-er. 1864. Prix 2 r. 50 cop. 7) N.W. Kawrigin. Verzeichniss der im St.-Petersburger Gouvernement gefundenen Schmetteriinge, (Catalogus Lepidopterorum gubernii Petropolitani). 1894. Prix 40 cop. Ces Editions sont en vente: à St.-Petersbourg — au Bureau de la Société (au palais du Ministère de Agriculture et des Domaines, près du Pont Bleu). à Berlin — chez М. M. Friedländer & Sohn (Carlstrasse, № 11). —o80 — Prix 6 7. 50 cop. Напечатано по распоряжен!ю Русскаго Энтомологическаго Общества. Типографля ИмпеРАТОРСКОЙ Акадеши Наукъ. (Bac. Ocrp., 9 лин., № 12). | й | J da 4 ÿ, : Е. a, Г LÉ | Е А } > } В I 4 О D HN a wu Si CT и qu DE) == dr & RUE RN han 11 Peine NP | ELLE LES : re. NT as АДА: Hr Hl НН | RAin; FRI о | ААС N re aa) || WT a IR А £ Г. Hs aARKaa.. ER TEN ON 5 АА 8 Fe es enden, NAS ‚Аааа МА и Den аа РУ И ава ÉTÉ PRfana, TT Hit rss be RE Pere ИИ A es, \ ET VENT. A 17 \ ER nn VE кл" Im me RAA" La LU ИЯ АНИ BEN BAAR N | Kern MBA || | MATE DARK ААА PRIE. 71, TRE ja: 42/! 2 | | | | Г. = | > Ед | < se: \ - LA и | / ] | | а | т: = Я ee] || А Ten | 1 т | À D THE) D 8