-

■

VACANTE
SEDE MED I C A
IN INCLVTO BASILIENS. A T H EH i€ O PATMO

SAMVEL EGLINGER

MED.D.ETMATHEM.PROFESS.ORDIN.

. P RJE S E S

PRO HONORE MVNERE AC MORE ACADEM.
•SVMMO DEO
1K AVXILIVM VOCATO
ELEGANTIVM MEDICORVM
<3RATlOSlSS. INDVLTV I V S S V IM P ET R AT O
AD MO RE M[A N MEDICVMJFAC ILIS N ATVRA REVERT l
ARTE QVA LICET NON ASTV
IN FORO MEDICOR. ^STJVO
AD AMPLISS. ACADEM. PROCERVM
£T QVORVM MVSIS ANIMVS IBI MOLLIOR INSTAT
CONFLVXVM IVDICIVMQ.BENIGN.DES IDERATISS.
SI MAGNANIMA I^VIDIA VI.RTVS CARET
TENTATVRVS EXPLORATVRVS
D TE I XXVIII. AVGVST. AN. M DC LXVII. HORASMATVT.
DISQVISIT.ET EXAMINI SOLENNI

S E Q. LIENTER. ET COELI A C.

AFFECT. DELINEAT.
IVCVND. ASSERTOR. Q.S.EDVLCORATiE

CLARISS.FACVLT.MEDIC.DOCTORIB.
AMICE INVI TAT. HVMAN.Q^PROVOCAT.
IN PAREM SORTEM
PRO CONCESSIS VIRIBVS
DESCENSVRO RESPONSVRO

PRyEST.DN. M.FR ANCISCO PLATERO BASIL,

PELICISS.FELICIS E^ FR ATRE THOMA PRJONEPOTE
FELICIS POLIATRI t AC JEN ATOR, GRAVIS^. FILIO
SVB MERITISSIM® ILLVSTR.MEDICOR.

EXCELL. D.D. IOH-RVDfeVRCARDI PROF. MEDKV

RECTORAT V MAGNIFICO

AMPLISS. D.D. IOH. CASP. BAVHINI PROF. PRACT,

DECANATV SPECTATISS. . , «r:\A*W

SACRAS FAClf€ntralbibliothek Zuricn
nusgeschicdene Doubtette

BASILE^

TYPIS.IOH. IACOBI DECKERI AC AD.TYEOGR*

V IR O

%Magnifico , 2{obilifiimot & Excellentifiimo^

r>N.JOH.CASPAR(> BAUHINO,
Philo£acMedic.Dod:.Celeberrimo>
Pradices: Profeffori

MericiflTmGi&c
Faucorifuo Eximkfc&Honorando,

Salutem cum ofjiem precatur $ offerfi

ex animo*

S A M U E L E G L I N G E R,
MedD.&Machem.Prof.ordin.

Rlmitiase quibusvis natura • donUy Magnifiefc :

i Vi x,pnfcosolim Romanos T^uminibus debuifje,libdjfejue -
wewjwvrfcPlinius Quidni& primiiias fludiortim meo-
>rumMedicorumTibi,quem mite lStymen(cui cor noftrum-
devovemm unice) nutrixium fcecundifimum iisdemcon-
ceffit„& me debere.debuiffejue {di$ari juamytis modoi)
t' faterer mgenue f Fateri fane cogor , dum cogito , cjuan-
ium olim dubium ac torpefcentem , vel fotius in.tenuem
uafiauram %am exfanfum^animumconfitio fotidifiima-
[juod Tibi in omnes mifcere eventus connatum fplidifiime
\idetur)acinfiitutione inJuferfidelifiimderexiftinonJb/Hm,fed&ad.tdntum fedutd
eurd acirrigatione ferduxifiiincrementum,ut deihcefs adversus teftum,frigusjuefer
itinera,modico fed folido prtejcripto regimine , fubfifiere valeret. Dleyue Te fctnituifie
Haboris vifum eft unquam mihhfruEiu tamen yuovis, vel minimo fruftratum efie^.
tcgreprocul uubio und mecum tnlifii: fed quid, quam foli inepiitudinem, qut& elateri
non convenit Tuo,accufemi Quidqukm poros ingenii ac animi mei fius j.ufiofervibs,
acexternoaeri (iniyuis ajocuris) nimiumpatutos, quodfruclus itjtentioni haud re-
Jj>onderit,nec eoufyue excreverit,ut audatlerojferre auderem. Tyec tamenferdereattt
difira':ere ob teneritudinem fuamfed cui cur# fauUo mhwfervidx (abfit,utdicam
tepidte,modo'gravem cdnitiemmodeftd iUd frtelatione reverear) fuere Fitio non de-
■ - ■ • ••■ ■ > . generi,

gtneri, iS-fiitm^tra HieronymoBauhino, Vhit. &Med. quondam Dofforice-

%btrnmo, nechon Theorices iri aima llniverfitate nofira Trofejfori meritijfimo , Tu&
non ita pridem Scipioni & Vatria noftr* JfchilR iaudatijfimo,ojfeprevoiui, Quem
ab iniquis fuperatum fatis cumbonis omnibus lugemus,atque ( dumnobis hxcotia.
facit)recUmhamm,hmisqne reli&is Yi\io\is, germinibwUtiJfmk,Vaternam,Ayi~
Uinque v'mutem,famam ac dignhatemex animoprecamur :

Jupiter wmipotenS) precibus fi flecleris ullis^
'-0 Afpke eosfhoc tantum3&fi pietatemerentur,

Da deinde auxilitim.

^ttrtdmen hinc debitum ewm.Magnifice V\x,folviffe me Tuis exiflimdvi unqudm,
quht potiits novas ut truderet formas,frublus ut ederet (Ji non in aprico,fattemfui>
imtbratico, quod amavh,g6nUcoghantis Wio) fblidiores , prociivem JbUicitavi fem»
peranimum; Edidit tandem,quem pagellis hifce colleilum [nefcio an fervente hoccM
canicutarium afiu in numerojiores ac inutiiesfere frondes,pedicuiosveexpanfum dif
■ceredebeam)pienovoto:acoreofero,nonutcrudo,fed ut confummatx, Orbiqueerudit*
decantam eruditionis Tu.te fermentoacuas, Tuojue,ut DoSlis omnibus inde fa-
tpiat,magnifico applaufu conduts : Hoc igitur fine, quod fubmijjo offero, maxi-
■mo fufcipias animo, fementemque uberiorem,quam Tibi, Tuisque [fil^umina
*exorataac in teftimoniumvocataindulferint)intamihatdfide promitto, prxftola-
tor : T^ec Te unquam fufcepti iaboris, ac eiocati in humiiem beneficii p(enitere,ac
fratia Ttta lexcidere meme ( neapud invidos gratitudinem excidijfe mihi baiite-
tur inique ) finito, fed infiito jam olimfavore Tuo,amore, c.onjitibque fovere, ac
prbfequi me pergito,Utumque vita (dum mundum penfito,fat fatura, fatdubia)
dimidium,fi fit, refiduum,qmdmagnts piacuijfe Virisgaudere queam,retinqui-
40 r gaudebit profeBo plusquam auro fincerus ac humilisinec dd fordida tamen
aut vitia unquam natus)animusmeus,fiimplorato affeclu Tuo in utraque for-
tuna, quam Fatis, nonnimium vanitatis hujus minmiarum follicitus, medius,
\ft>e tamen benigniori nun$uamdeftitums)committh, comitatus, excitatus ae fit*
fientatus fuerit,nec •dubitai,

Ett enim animus Tibi

Rerumfo prudens & fecundU

Temporibus^dubiU^reclus.
Perge proin, Magnifice Vir, benemecum agercpergenon mdte fen%rede me,fic
bene fe animus, meiius fe corpus habebhmeum : Bonis, quod bene fit.haud perii;
Fiares jam modh hofce^ toco jfrublus debiti, bisdenuo rogo,fufcipe,fementem tar-
giorem foiidd fide dicatam ( m pruina getida mors interverterit ) fuo tempoft
fuscepturus

Pofterius graviore fono Tibi mufa loquetur
Nofira, dabunt cum fecuros mihi tempora ftuelus*

Nvn etenim udia cxpti
Ulla mei capiam> dum Jpirhus ifte manebih
Faxh interkn Deus T.QM. Tuas

ne tarda SeneUus
.. Debilitet vires animi mutetc^xigorem,

Serus { tandem npto)in ca/um redeas, diujue latus interjis tyufis mfirh, p4f
bam tMuf*Q meo d. w.Augufi. An. M D C LX V 1 1. ,

A 2

~ PR^LO QV I V M.

[Eraclitum omnium ad nccmfum /argijfmis profufis lachrymk morta-
ihumcommuodetefiatum ejfe miferiam cui nori conftatl TS/ec meherc/t
Mmjurta.Jtwferandum miferrimi Hominis ftatum PerpendamusiEqui-
T^jrXdem,ut to&ator nofter Hipp .in cpiftola ad Damagetum ^ffibffc
tHsabuterotpfomofbusveluti.efii .

• „Naf"ntcs morim"^ finisquc ab originc pendct.

2V> emmulla.extfitt «tas, nec anni tempus , nec rit* ftatw , «uibus non in-
numerasfubmde eXferMmur «rumnas, patiamur affliiiiones Jtiamfi e> f , J£
frtfcrtpto nobts maxme rtrere rideamur , nam & tunc non «£ otioja natml
qu* fata/es Komtm, ut csteris creaturis.teges indixit,
, > Florcm decoris finguli carpunt dies ;

, Morsque rapit Juvenes prima florente juvcnta,
^ Nonobiitarapitfedtamen ipfaSenes.

Tanto autem mapribus difcruciatur,conficitur malis, f, * quibus fruidatum, bon»
natur* abutatur , fM praprimis , qu<e gu/ofum appetitum fatiare habent, cui ut

no* naturattum dtclarum ordmem, nullamjue UfiAsrationem maxiL obferZ\
W*™l™dprmaXamagnoyfa

*£e 0 lnJ^ Qracu/um^meTZ

*gnofceret-,Homm c}bus uti/ijfimus fimpleX,acerratiofaporum fefiifYay &™
dmentapermuofiora XOunvam cum pnfcagermanorum %tu\,dbusnonnifiex
^»aputteseffent,&menfa,quXfm^

Its quts pndterenerat,redire pofiridie poffet / 0 utinamcum.An^h^i Joria-
retur,Mthtpu/pamentumfamesiSedfrufirk menfis nofiris.Jobrietatem, fufirk
famem optamm v Longe aUenus a Vatrum tempore mos efi nofier , fobrUatilarx
oppugnata,eXpugnata famdudum efi,certatimjampoculkconteUimusom»es- i&
^em^randi.M^co-^

mdemjanandts pofindte pocula reaffummus^quamjue naturam ad rindiclam
1»fit(ftmaminruamuf:Sedcredemihi, ™«wam

Vino forma perit, vino corrumpitur aetas.
Hmc enm,re/utiexequo Trojano, infinitamorborum genera propul/u/ant,ex qui-
bus non mfrequentes,tanquam jufia fepe guU Jupplkia, funtpr^fentes , Los
raptm e reterum, quxmtht mter moderna modica efl r fHpelleBUe chanacei
manme haufi atque delmeart , Lientericus & Ccdiacus affeaus, quorum
Pt&^orummfcel/M
^oyyorponque^fiuant^

Peo, adeas (m mentem turbarermt circu/i) reffonfurum me fcire relim eos, quibus
std ^uam rattbnts /ancem fuspenf, pagin* h<ece mea: minus arrident } f ft nec
turn fattsfaclum credtdermt , reniam ftbi, mihijue apud renufium Barclajum
paratam agcerfant, m non mmus,q»am remodjfima Terr* fbatia.hominumin-
gcma , mentesyuedtfgregantur, hisjue potius qUam fitu dijcriminantur :. Eire-
rumuaef{,att 7ixtMsxxs,Quot homines ,tot \eritenth , fmu cuiquemos. Csuris
quh mfi quod ipfifecermt,nihi/remfac7umputant, abunde jamfaclum effeexi-
Jiimo : l^amque Omma perverfa; poterunt corrumpere mentes,
^ ■ Stant tamenilla fuisomniatutalocis.

Qnare ad rem 7

Defcendam ac ducente Dco flammam inter & hoftcs *
Expediar,dcnt tela locum.flammxcjue recedant.

T H E s i s h

j\ inteftin^um/vctefibus difta eft : [ Proeul ^^^X^f
4 Xinteftinotum tunic* l*vorem ^^P^W^^^S
Himaverint,utauthorcft Gx lenn comm. 6. afi.x. ] Qu.ibuSdam Fluxus fto-

maChKo^:verb feu Coeliaca, a*^, ventre vel ventriculo.i.c^partfe
affefta nomcn habetiund* & Ventralrs & Vcmnculatio d.citur , aegwquc
iit affcfticapad Aurel.) vemrisulofivocantufc

In Homonysni* nil aliud notamus quam ho*: 0^°^ C*lia«
cft affeftio, ab aliisadhuc Lienteriam vocati, &qui nobis Fluxus eft
chylofus,ii dcm fub C«Iiac*nominf venire: In ^0P™^"J"g
,tim c^neiius elegam^l.6. Pathol. Cio. Guiqup jwnw ^^f^
rimus, feccmnt tn nominis ^ rati *««Aj»nwWj4

Ikio-Xmri bmmum doftiffime de Coeliaca P^^^^g

:.&fcStom paffiora accideret cm^r*^
«orum tacultas debito inferior exiftit^Certum vero mAi cft .(uthocpr*
©ccupem) in fluxuchyiofo ventriculum vix amci.

* DefinUuk,enteria*G<t/.c0mm.(J.V^ ^^"fi!™ S".
meduntur ac bibuntur, ut talia dejiciantur,qualia fuere devorata. Brev.us
Sidem :Concoaionis pt ivatio*Prior, animadvertcnte ^2^»"g£
«trcm* compctcre potcft . c«m pkrumque affiimpta al,^«am in anfra-
&ibus inteftinorum meram patiantur , ac levem ^0^10"^.^^
- Commodc nosfio definiemus: Celer aflumptorum, non a ***^*T
tatorum per alvum excretio,a ventricuh mteftinorumve. retenuone ab-
lata aut multum imminuta provemens;

Caliacam definimus, quod fit femicoaorum alimentorum peral-
vumexcretio,aventticuli inteft.norumve imminuta^etentrone provemens.

" k Affeftus ip.fi diverfimode confiderati.non recufant & morbi & caufe
" morbi,& Symptomatum nomine vocarkNomine rnorb., quia per le a ttio
l£dituT,ventriculifciU
Wmoccafionevarisint^

mus tamen in prscedentibus thefibus per Excretionem ^^^f™
Symptomatum numerum &ribcre, ncque nunc multumlaborabimus ad
auod aiommaenuscommodiffimerefem qucant: D.c.mus namque cum
Majjaria Symptomata efe Symptomamm.Vitiamnt m **^»**™»
cuafciiciuntur,fubftantia ac quantitate prsternamraha funt.Hoc veto ex-
crctorum vitium infcquitur Isfas ventriculi ac inteft.norum aft.ones, de-
pravatam nempeexcretionem.aut abolitam imminutamve «^uonem.
Itaque five quis Symptomata appellet in excrctis, five m aftione tefa; meo

^udicio non errabit, nec exinde in Cura aliqua fubnafcerur divCrfitas Af

•fumpta vero cum e„ci d.ximus, non omn.a , fed maximam S5Rf p a "
lo^^r1^ fecusbreviffimo ^PorVomncm^enSf

VI.

Diximus pranerea in Definitionc , a ventriculi inteftinorumve reten-
tionc ablata aut imminuta dependens. Utfcl.partes afFe^Tnd^Ten.
loS,1nSm^ * 5f? ^*** docebfm^
VII.

r J£teTC afff oUS easdem habct faItcm magnitudine differentes cau-
fas,5c h* fuat vcl Remotae, vel Proxim*.Proxima eft ablata autTmminu-
ta ventrKuh ac mteftmorum retcntio. In ftatu enim naturali pXium
cft ventncuh .cibos ampledti. acfefc circtarrftringendo, (uti ^toLZv^
Galenum rc^uOdet.nere.concoquere, dem^m|ue ad infcriora dSue-
re, hajcque^mnia non fua-a Natura indita afperltate ( *>rout credidcram

fia.Inttftjnaporr^d quod e ventricub em.tfum eft.nontantum per ve-
nas five ladcas, five rubras, iive utrasque)d^ribuunt , WsqW p^
U,, n! 1? ^Z ^* mmu*acccPerunt^b°^^^

que per ahcmod tcmnons fpatium ^etinent : Quim detentionem firma-
™s,tum variis inyilmorumanfraft.bus, tum Magni noftn Bauhlm Tcl
b.s,qu, 7-W^^.elao^atiffimi

tun.cs obhquamm^brarum ^n^dK.ficuti expultricem,med.a,i lc urn
tunic* fibns transve^paacroribus reftis tanquam ftam nibus imerte?-
t,s. £t hic eft ftatus ventnculi ac inteftinorum naturalis, non faltem in eo-
*um texnpc. ie,fcd *onfermatkme acunitate debita confiftcns °*
VIII.

Xaesa itaque retcntione vel retentrice facultate confequens eft, ut d-
r?rlT"Tn n W^MCiatur.vd plane non mutatus,vcl non fatis prom
retentio aut omnino ablata, am imminuta duntaxat fuerit.Ncque eftqubd

N^^^3"^"5 C° arSumcnto>quod mcocla & cruda exceman-
tur: Noncn.mc.bi quia non coquuntur,dciiciuntur,fed quia deiiciuntur

peTaccXr ^ 3 ^ COnCOfti0' n°n VC1 dic 2 vis' ^ 36

I X.

^faver6eftretcntio,velprimari6,velfecundari6&peraceidenS.Sic
cn,m,ncludimusv«t.umexpu tncis, accrrorem externum " Dum nimiac"
botumc^,a mS^a>rumtoq«e adinferioratransmiraeft,improprictal
tumdcbilis diciturretentio. re/pe£ru nempehujuscibi, nonquodinfedc-
b.lis fit. Dub,tat h,c ^p»»,, an fi vcntricuius officio def ungatur fuo.

cnim bene officiofuo fung,turjauda»ilcmgenerat chyhrni, qui e corporc
proflucnS,neutrum ex noftr,5affcaibus,fcd5fluxum chylofum confti^t!
fe/Min •^0r^/rSf ™«^™te*™*m*. fcd folum ventricu:
lum i M,n,me fed mntconcauf*,& lacsa ventriculi retentione,l*ditu, fimul
inteft,norum (tumobcaufascasdem, tum ob fimilitudinem fubftantiae? ac
vic,mtatem)fecus cntm ahmentum in inteft,niSrctincrctur,aliqualiter con!
coqucrctur,ficqucLicntcr« noainduccrctur. 'HUdl»cr s°n-

X. Vcni-

Venimus ad Caufas per fe retentibnis.Lxfae a£tionis Caufa efr
SK>rbus,velfimilaris, vel organicus, vel communis.- Adeft hic plerumquc
fimilaris,interdum organicus.Intemperies videl. frigtda, humidaj nimia
Pylori laxitas vel dilatatio.Ordine : Intemperies ventncuh ac Inteitinorunr
fngida retentricem debilitat, hinc faepe poft graves morbos, diflipato ca-
lote,& fuccedente frigiditate, aflumpta, incoaa,peralvum lihcoreddun-
tur. Intemperies humida, eorum tonum invertit, ficque retentionem la-
befaftat. Raro autem hae intemperies vel fimphces affliguntvel absque hu-
morcfed plerumquecum hoc conjunftae. Humor vero velin ventnculo
eenituseft, velaliunde affluxit,five tenuis fit,fivevifcidus,lentus, aaiius,
ventrituuim &inteftina,oblinens. Nimia laxitasvel dilatatio Pylon(in-
dufta a rebus laxantibus» cibis^humoribus) ob quam vix mutati cibi fivc
ob pondus fuum, five aliam obcautam exeunr. Nonnunquam etiam ex
refolutione fexti nervorum paris, villOsinterioris ventriculi tunicae con-
ftringentis> ejusdem retentricem aboleri cxBauderonio (c\aod tempore hye-
mis pcr nivofas alpes iter facientium neminem negaturum fcribit) tefta-
tur Senneru Vrax.L^p. z.f.z. c. V.de alri ffuxu. Sunt qui~ & obftruaionem
ocdnfionemqfie vaforumui inteftinisaccufanrj fiinc poftmagnas dyfen-
terias(ubi magni*eicatrkibus vafa ea obturata fiint) Lienteriatn inqumnt
oborirh Sed meo judieio male, ficnamquc fluxus tantum chylofus indu-
cimr. Melius rccurremus adretentricem valde tunc a vitiofis humonbus la*
befaaatamjpiout poft magnos morbos cotii gere fuperitis paulo innuimus.

Seeundarib&vitio expultrids teditur retcntio , cum expuitrix ir-
ritatur ad cibum ante coaionem ejiciendum. Irritationis caufaefle po-
teft, tum exquifitus nimis ventriculi inteftinorumvefenfus, tum foluta
unitas. Hocdocet GaL4.aph.1z. exemplo ulcerum in runicis,tum fuperfi-
ciarioi am, tiim profundiorum. Sic Tumores ventriculi partiumque vi-
cinarum,ut Eryfipdata,cedemataiabfceflus,&c. ob molem fuam ac dolo-
rem exingeftis pcrceptum expuhricem incitant,afnnuent€ Mercato,Vifine,8cC.
Non excludimus humores acrcs , mordaces praeternaturales ex hepate,ut
bilis,velLiene,ut vocata melancholia,velexaliispartibus hucdemifli.Hinc
enim notante Sylriode Litnt. curat. p. 437- intcrdum Afcitis expurgatio-
nemLienteria feqi4itur,.mordacibushumoribusininteftina proflUentibus,
Nequevaporesnihil eoiiferunt,maligno nidore,tetrisquehalitibus easpar-
teslarcinante&.acadexpulfionemftimulantes, Hinc poft abfcefluspefto-
ris, renum, matricis,&e. ruptos, Lienteriae obfei vat«efuerunt;

XII.-

Recenfitse caufeomnes afte&ibus his generandis non iheptae vide-
buntstr Oculatiffimc^^pj^noftrOjqui Thedty.jfnakcbnQxmm2timmilib.IL
cJX.cx leviffimo inmltu ventriculum Taedi pofle,concedit,dum r.im. ex fo-
lius mucionatse eartilaginis, plus-nimiam introrfumcurvatx, osqueven-
triculi (quod ab illa-in viventibus ,,fectis ac io demortMis non longe di-
ftare, cum Galeno6.de uj part. c. 1. hancqueejusmlcimentumac propugria-
culum efle, non obftante 'CalumbVlib:\. dere Artatomi c.zr.aliorumque rc-
centiorum contraria fententiavcum Dodifil Ludvv. Septaliolib.de mucronat.
Caniiag.af.es . aiTeveramus. Quod enimeo locO-ventricUlus ajecore Uon .
cooperiatur, fomenta illum corroborantia , a plcrisque laudata expert,
BQCato trunt) comprimcntis,in adulris continua & dolonfica vomitio cau-

fatur-

Catur, qui affec1:us ftomachi defcetifiir, animae feu furculae cafus, Hetrufcrs

arnima craduta dicitur ,quem praeter Bapt.ConUrohchtum, egregio modfrcitato
libro DottilT. Septalius . depingit. Hicrecidit in memoriam obfervatioac
cafus, mulieris cujusdam afciticae, nuper in Nofocomio noftro fublat»,
cujus cadaver (praeeunte Excell. D.D.Joh.I(ud Burcardo.Prof. digniflimo, tum
temporisejusdem vifitatore ) cdufta prius aquaapertum, ventriculum aa-
terius adnatum, magnoque foramine diruptum,crafla inteftina quafi im-
pervia & coalita , maxime circa finem coli, cui carnofae ex^refcentise in-
ftai coralliorum fuffruticantium adnatae plurimae , caeteris vifcerrbus vixa
naturali conftitutione receffis, exhibebat : Haec ab aliquotannis abinge-
fto cibo toiqueri coepit, & quafi corrodi, unde vivum animalcuium in
corpore alere fibi perfuafa , cibum affumptum vomitu illico rejecit, tan-
dem foecibus,plus quam a fex menfibus comitatum , quo tempore conti-
ruo tum ociofa fuit alvus., afcitesque cum omnimoda corporis confum-
ptione,fummoque abdominis tumore, actandem mors lastifiima.irfecu-
ta, quam ultima node fragor vehemens, quafi ruptae cujusdam partts
internae, prout ipfa percepit ac illico retulit, praeceflit. In quo cafu eno-
dando, nonlongea veritate conjeclura m?a recefiifle mihi videor. Ad-
natum nim. ventriculumcibi pondere dolorifke quafi ab animalculo ro-
deretur , tra&um, irritatum ac gravatum , cundem mox rejecifle, ficquc
conco£tioni fecundae materiam, totique corpori alimcntum neceflarium
fubtraxiffe, ac humoiem inutilem nec elaboratum afcitis materiam reli-
quifle; inteftjna , quod muneris fui ex materiai.advenientis, vel potius
amandandae defe&u, non amplius commonefierent , fponte coaluifle j
ventriculum ( qui v.alde extenuatus, atque a fero , motu inordinato,&c.
jamaliasfatislabefaaatuserat) procul dubioailatibus, qui plerumque oe-
mitesfunt , nimium diftenturn .ultima node diruptum -efle., fabuiajquc
finem dediffe. Et tantumde his h Txp6^a> infertis : Redimusin viam.

xni. ;

Inter Caufas exter-nas funtr. Aer auftrinus, frigidus, humidus. Indc
Cous nofier Lienteriam ad morbosautumnales retulit,3.^.2i.Adjungitelc-
gantiff. Fernel. I. 6. TathoLcAo. inquinatum,inordinatum,vencnatum & pc-
jftilentem, qualisapud ipfum Lknteriam Epidemkam induxit. Succedunt
alimenta, quan.titate,qualitate,ordine,&c.peccantia. Quantitatc,quatenu$
copia fua gravant. Qualitate, utfunt nimislubricantia, Oleum, Butyrum»

cadeps,Pruna,Perffca,Cucum.Mclon.reliquique fru&us horarii facile putre-
lientes. Etiam Venena& Pharmaca fortioVa.nietallica, fcammoniata,&c
non rite praeparata, quatenus expultricem itritant. Ordine,fic fi vcnter na-
turaliterfit lubricus, acadhuc prsemittantur, quaelubrica & pinguia furtt;
quale exemplum nQtaxhForeStJ zz.o6f.i6. Potus4iimiusaquae,frigidaein*
primis corpore seftuantcj obruitur namq^ ventriculus& calor.Tepida? qub-
que potuscum ventrkulitonum laxet. Motus inordinatus, faltatio , equita-

. tio, navigatio, &c. ftatim apaftu, quibusalimentaincoclia e ventriculo tur-
bantur.Somnus nimius & vigiliae nimiae,his ventriculus refrigeratur,illo ex-
cieinenta^umulantur.Nimiahumorum utilium excretio, feminis maxime,
cum fic frigida corpori toti, ac ventriculo intemperies inducatur. Animi
aiFedusomnes vehementiores,utira, tnflitia, qua; corpus & mentem im-

,pensemovere queunt.Inter Fortuitafuntidtus,cafus> percuflk» & affenfa
,qua?cunque fere ventriculi&appjeudicis fui.

-■ ■ XIV.Diffc-

, .,. :;. ; , ,3 , ■ «f XIV. ' :'- ; -; " "

Differentiae aliquae dari poffunt. Sic apud Saxottiant, alia eft Lcgiti*
^ma,quas fit retentione perfc laesa>aliaSpuria,eaper accidens laesa. Ratio»
ne caufarum, qualcs cxurgantdiffercntia*, videaturin ipfis caufis. Sic atia
morbis gravibus fucceffit, alia rion ; alia diu duravit, alia nori diuj alia pc-
ricuiofa habet conjuncr^fymptOmata, ut appetitum deje&um, taberii»fpi-
randi difficultatem, &c. alia nonjalia eft Epidemica.alia Sporadica. In alia
frequcntius dejicitur & omnibus horis nocVe & die, in. alia rriinus frequeri*
ter. inalia mco&a tantum alimenta deponuntur, inalia fimul humores,
fanguis, bilis, confentiente Jac. Sy/wjli nim. maligna fit & dyfentcriam
minetur ; aut faltem ahmenta inpejus mutata,&olida.

XV.

Ex praedi&is quamvismaior fignorumparspatcat.eadem tamen hoc
loco accuratius recenferc iriftituti erit. Trademus figna ipibrum affe&uum,
partisaffe&oe, cautarum, Diaanoftica, demum Prognoftica. Si itaqueno-
vimus aflumpta celeriter pCr afvum, non,aut vix immutata ejici, Patnognd-
monico quafi figno Lientcriam deteximus. Sin alimenta poft 6. aut 7.de-
mum horas cxcernantur, eaquc Iiquida,fpumofa, fubpallida & inatqualia,
breviter femichylofa, Goeliacam indicabimus. Superveniunt dcmum alia
figna j aegri cibum averfantur.fiunt decolores, graciles, membra labafcunt,
venas temporum exertae apparent, venae ventris livefcunt,&c.

Eacilc itaque erit duos hos affcetus a fc invicem difccrncre, curri fe-
cnndum magis & mini*s duntaxat differant, ac Cceliaca veluti via fit ad
Lientcriam. Facile quoqueutrumqueafluxuchylofb, inquo verus dejict-
tUrchylus,diftinguemus.EtfacilcaDyfenteria,diarrhaa,fluxuher^tico,&c.
in quibus vel fanguis, vcl humorcs excremcntitii, biliofi,pituitofi,&c. cx-
.pdluntur.

XVI.

Signa partis affe&ae defumimus ab excretis. Ciim enim quae ventricu-
lusac inteftina<ontineredcbuifient,profluunt, eas partes laborare doce-
mur. Sic,utad<aufarum dignotionem accedamus, laedi retentricem,non
conco&riccm,fcicmuscx deje&ionis celeritate. An ob errorem externum»
mcdicamcntumvchcmerisicibumlargiorem,vitiofum)&c.dicenttibia;gcr5c
adftantcs. Si ab iritemperie frigida.ab initio ructus funtacidi, fitis nulla,lae-
duntfrigidajcibireddunturimpermixti.autpraecefleruntmorbigraves.

Plerumque adeft intemperies F. H. cum materia, & ex hacpronatarn
Lienteriam venabimur, fi copiofa fint Iputa , riulla fere fitis, fi aegri juven-
tur a calidisficcis.laedantura contrariis, flu&uatio fit ventriculi, fi cum ci-
bis dejiciatur pituita. Humor,a quapartead ventriculum fluxit.per pro»
pria partium affe&arum figna inveftigabis. Ancxpylori laxitatc, docebit
antegrefla F.H. iplius ventriculi intemperies. Si iter feceris per nivofas
alpes, accufabit Bauderonlus refolutionem fexti ncrvorum paris. Expultricis
vero irritatae indicium cape(Tes,exdolorc & mordicationc praeterlabentis
alimenti,calorC,ardore, fiti, excretione humorum acrium , caufis exulcera-
tionis praegrcffis. Si tumoraliquisearumpartium in caufa fuerit, fpccaalia
ejus figna dndicabuntr.

XVII.

Quoad Prognofin,uterque affectus periculofus eft, ratione dignitatis
partis affcftae, &attionis laefa. Ex laefa namquerctentione alimenti, fru-
ftratur concoAio, hinc corpus genio ac nutrimcnto defraudatur , ac tnpri-

B

mh, fi diutiu» durent.atrophiam.hydropem.tandemque mortem minaa-
tuT;Lientenam vero (non obftante contrana Memti fenrentia) pericuiofio-
rem pronuntio , quippe quod excreta longe magis anatura receflerint .
iacultasque retentrix ventriculi , ac inteftinorum vehementius j;efa fit
Quae Diarrhaeae.Dyfenteriae aut aliis longjs, graviffimisque morbis fuccel
dit, lethalis exiftit^omnimodam fcil. vntutis dcftftionemindigitans. Qua;
abhumorum fit acredine,abrasa ventriculi acinteftinorum fuperficie, cef-
fante humorum malignitate (ait G*l.6.apb.i.\ ftatim fanatur cibisSc potibus.
denfandi vim habentibus. Si vero longiori tempore perfeveret, in alteram
paflionem dyfentcriam transmutatur. Quae cum fpirandi difEcultate &
lateris vellicatione accidit, in phthyfin vel febrim tabidam definit. Hipp.in
C>4e.Caufam oftendit accuratiffimus Duretm in fuo comm.p.^. In Iongis lnte-
ftinorum laevitatibus fi ruftus acidus fuperveniat, qui antea non erat, bonu.
€.jiph.\. Reminifcitur nempenatura fuimuneris, acquodda veluti cottionii
rudimentum molitur.Notum enim eft,fruftrationes codionis ex frigiditate
provenientes.ruclusacidos facere.Majus quoque fit periculum, fi ita fre-
quens fit dejeftio.ut venter ommbus hons,noauacinterdiufluens,fomni
tempora corrumpat : Maxime fi prorfus cruda ea fit, aut nigra, ahterve
conupta. Sicibi amittatur cupiditas, bibendi vero accrefcat defiderium,.
nec tamen aegerpro modo potionis mejat. Hinc pars fperatae fanitatis
eft,urinae modum poculis refpondere coepiffe , corpusquenutriri, acfine
febre, fine pravis coioribus effe, quod faciliusinteneris, quam profeftio-
ribus obtinetur ajtatibus.P^ /.3,^.12. Pcriculofa cft LienteriaEpidemica, &.
quaePulmonis vomicam,pecl:orisaut renum %purationcm fequitur. Et
tantum de Diagnofi ac Prognofi : Progredimur ad curam»
1 -', X V I I I.

Igitur indicationibus binis, fec. & p.n. quarum haec fui ablationemjlla-
confervationem,fuadent,tripIiciinftrumentofubveniemus,Diaeta,Pharma-
cia,Chirurgia,quibuscum modo viam ac methodum inimus regularem feu
ordinariam.caufas nim.morbi fefe invicem confequentestollendo , ita u£
quaeinrefolutionefueritpoftrema, primafitin curatione & fic deinceps^
modo extraordinariam, fymptomatigraviori & urgentiori occurrendo*
Cum itaque cognati atq; eodem medicationis duftu exftirpandi affeaus hi,.
tanquam f/mptomataafuodependeant morbo, hinc indicationescurativ»
petendae veniunt : Intemperies ergo nuda fuadet alterationem percontra-
ria, Compofita fimul vacuationem. Mala conformatio,tumor fuiablatio-
nem per ablationem caufje,Laxitasadftriaionem,5fc. Indicationesacau-
fisfunt. Simateria quantitate peccet,evacuetur per convenientes viasj fl
qualitate, alteretur ; fi motu, avertatur,intercipiatur,Scc Si externa?caufa3
firmentur,morbuqj adaugeant,auferantur.Vires tam totius corporis,quam
vcntriculi fui confervationem per roborantiaindicant. Notandumtamen,
cum debilitas ventriculiabintemperieejusfrigida dependeat, coincidere
hicroborantia cum alterantibus.Symptomata denique eatenusmedici ope-
ramad ferapiunt.quatenus autnaturam caufae morbum augentis,aut vires
4fir>ilttanti& induunt, fuique hocfine vel mitigationem , vel corre&ionem.
expoftulant.Dolornim.dum vehementius urget,demulcendus.

XIX.

Qubd fiiwqueintemperieF.H.rutifit frequentiffime)fovcatur &oria-
turafffdas.fuadebimusante omnia,tanquam tutiffimam £%;.medicinam>
convenientem diaetam,5c in hac aaem natura arteque emendatum,purum,

adca-

ad calidam flccum indinantem :.in'nc ut abdomen panniYacpefl&n? op&.
me cooperiatur, obtemperare jubemus Galeno S.demed.Jec. loc.4.. Suademus
ex eodem L.de jjl.-vicl.rat. comm.zy. ut abftineat aeger a motu vehementi, in-
primts poft paftum,nepHecifHtetcibum, econtra exercitiis moderatis, de-
ambulationibus mediocnbus a Jbis & ante cibos ^nimum laxet. Quas nec
fomnus, nec vigiliae lmmodicae cxcipiant.^um ille cruditates coacervet, has
calorem nativum, fpiritusque diflipcnt , acTacultates animales dejicianfc,
Ampliustamen &tutius Trincavelius indulget (bmno ax: quieti , tum qudd
ille plurimum ad continendum cibum ( omnes praeterfudorcm evacuatio-
nes cohibendo ) conferat,conco£tionemque minfice juvet, tum qubd haje
humorum atque corporis pertuibationem fedet, quam fec. Hipp.4. \At>h.^
impelht motio ac exercitano. Qupad excreta &retenta, oblervetur Celji
prseceptum,ut non, quones libet.ied quoties necefte habent.defideantargri,
qu6 (ic morata natura redeat in viam Animi afFe£tus omnes vehementiores,
cura:, triftiua, contentio, follicitudines, caeteiaque cuncta, qua: corpus ac
menrem impense movere queunt,omnj curafugiantur. Ira? tamen,in quaa--
tum non omnino modum excedit, locusadhuc iuperefie poteft.

XX.

Vi£his paretur parcior,conco£hi facilis,quiaconco£rio Iaefa eft,fitboni
multique nutnmenti, nec frequens eius afTumptio, quo ( ut Gal.de Jal.riff.
rat. comm.zz.) natura fiat avanor,magisque in penuna contineat. Liberalius
enim profundit inafH entia : Non fit diverfus, Qub enim f mplicior fue-
<rit,eo familiarior erit ventriculo, minusq, turbabit, & faciliiis continebitur.
& contra : Qiiod & de Potu tenendum, inprnnis de copiofo fugiendo, Gal.
±.aph. comm. ult. Cibi incidendi,tenuandi, detergendi.fimulque adftiingen-
<li vipolleant: infuaves vitentur, nc aut guftatum irritent, aut appetitum
profternanr.naufeamve moveant. Siobpeculia e commodum omnino ta-
les exhibendi fint^permifceanturcumfuavibus, &gratia fuco quodam ex-
lerno dlis concilietur.Ga/ S.demed.fioc.i. Crapula omnisevitetur.fummum
£nim fanitatis ftudium eft, .non faiiari ci.bis,& lxrpigrumcfle ad Labores,
monente Hipp. 6 Epid.part. 4. aph. 20. Non priuscomedatur,quamprioris
cibi congeftio fuerit celebrata , imo inedia nonnunquam perferatur, quo
natura externo alimento deftituta, ad abundantis humoiis concoclionera.
& vertat. Fames enim 7. aph.^g, corpora exficcat. Biliofis autem ab ea fibi
temperandum. Pajfis fit bene coctus & elaboratus, paretur cum femin,
anif.fcenic.cumin. Carnes ofFerantur calidiores, ut caprina, leporina, pulli
gailinacei , columbini, perdices,aliaque yolucrum montanarum caro, quac
cuin quadrupedibus collata, judicio Hipp ./. 2. de Di*ta,fi ccior effertur.quod
neque urinam,neque fputum aut falivam eas fundere videamus, ficut qua-
drupedia, quoniam nim. moventui crebiius, aeie fruuntur ficci^re , mir
nu^qjie humido pafcuntuv alimento, quas omnes aromatibus ac ftirpibus
caIidionbus,rorilmann.cumin. anif.cinam.&c aliisq; ventriculogratis con-
dire ac farcire.potiusque aftasquam elixas oflrenejubet Gal.?..c.emed.J.Uc.i.
Vinum concedatur cahdius ac vetuftius, aufteritatis cujusdam particeps,
quod, juxtacundem detib.boni mdiJ'ucci,S< fluentem alvum inhibeie $c
venti iculum firmare valet : iisdemque condiatur aromatibus ac ftirpibus,
praefertim abfynthio, parcetamen exhibeatur, ne caput tentet, convulfio-
nem atquedelina efficiai, ficuti illis accidit, qui jejuno ventre talia vina
liberaliusinguigitarunt, quoium Gat. 2 aph.comm 2r.meminit: Exulent lac
& la^tana cunfta, eaque tandem omnia, qusc laxandi , ycnuiculumque

£ i

«motKcKdi; vim tiabcnt: Pifcibuj quoque abftincat,,ntfi multis atomatU
bus condmlint.

XXI.

. Ex fonte Pharmacruticomedicamcnta conveniunt ea.quarfimul ad«
ftringendi,calefacjcndique, ncc non humorem praeparandi,incidendique
vim habent, quatia funtSalvia, Puleg:abfynth. Beton. menth.aneth.Spica-
nard, Celtica , Cinam.nux mofcfn&c. Semin. odorata^ anif citr.fcenic.
coriandr.Cymin.Kadiceiyng.petroCafparag.alliurn.caep^qusfimulcurn
cibiscoquanrur,autpulverifara iisdem, permifceantur.quorum plura vide
apud^«.f.3/i.c.37. Norandumautem.ut, quantumliceticalefacientia co
gradu iel»gantur,qui pra?exiftenti.& nitivo calori,, dum fanus erat homoi
proxime accedar,ac quam fimillimus cxtftac j fi; verb fngiditas nimiurn
ex-cflerit;fit.is caIonsgradus,qui exccffum retunderc atqucframareTalear;
nam utFehaft.VUterp.i.prax.f $02. habet, & nimia frigiditas & nimia cali-
ditasnaturali^venrricuiiconcoaioniadvejfantur Compofitaprseterea varia
exomcinis habentur utilia,utConfecl.arom.rof.Garioph.diamarg. cal. dia-
cinam d azin^ibidiatrion piper.&c. Condit.cort.citr.arant. rad.ering.pim-
pinell: Conierv. beton.ablymh talv.rorifmar.major. Syrup.de menth. ab'-
fjrnth; beton; calamenth: Mcl rofat.OxymelJlmpI:compofit.Scyllidc.(quod
ex mcllc & aceroScyllitico;paratumipmnilaudefuperius manet;antiquiiJ
fimo autorc VythagoriL, <.elebre „ qm anno aetatis 50. eo ufus , fiimiter dein-
ceps ad n^vcl fecaliosad 8o.aut 90. fc habuit.undeexperientiaillud con-
firmatum commcndat Ga/.tanquam quoomnes Imperatoresufi fint)aquac
ftillat cinam.anif &,.Vinum Hippocrar. Aquae Thcrmales fulphur. nitrojC
alumin.hauftae.vcl balnea eA iis parata: E quibus omnihus vari» ad humorjs
pr*paratio25cm, abfterfionem, partiumqj poft purgationcmcorroboratio-
nem^atqucpriftinam tcmperiei retributioncm concinnari poftunt formulsco
X:XIL.

Poft praeviam humorispra:parationemcvacuatioperfuperi6raautin«-
feriora moliendaeftj cavcndotamena vehementer purgantibus,qubd vcn-
triculum valde debilcm relinquant,atqueadmifcendo femperca, quse viru
aliquam roborandi adftiingendiquehabent. nam ventrem folvere fuper
ycntrisfolutionetimorofum cfle : ait/^we»»^. Vomitusitaque (quem bis
in feptimana hudatMercdtm) provocabitur, inprimis,fi in ventriculo, ejus-
que ore maximedelitefcat vitium, aegerquc ad eundcm fit pronus, accae-
tcra refpondeant Sin minus.nunquam proritandus eft,neccnim fi in fo-
lis inteftinishumorescontineantur,lemper per vomitum evacuarc convc-
Hit, imb planc improbat <S<r/e». in comm. 4. apb.\T. quo hyemc Lientcricis
:romitusinterdicitur,cui tamen non affentimur, quia quamvis humorin
r inteftinis.tamefimul ctiam in ventriculo ftagriat.imb quod in inteftinis cft,
' motu eorum: pcriftaltico ad fuperiorai retrahitur, unde ventriculus mu-
neris retincndi commoncfit.Hictamen Ctljt prarceptum prseteilabinolim,
Tomitiones luxuriae causa fierinon.debcre; valetudinis veib interdum,ca
tamcacautione, nc quis,qu! valcrccupit, quotidianum hoc.habeat: Varia
autem tum fimphciai tum cOmpofita, mitiora.mediocriaac vehcmentiora
proftant emetica r Laudat LaudatifT: Wattr. Oxymelfimpl.&fcyllk.qupd
fimul humorem, fi tcnax fit, abftergant & rncidant : Pulv. radic.afir. eutt.
'gamandr. infuf cmct. quac cxfrqco metallqr.in vino albo vcteri irtfujfe,
non nifi filtrata tamen propinanda, ne fubftantia antimami fimul haufta
uigis ventriculi & inte.itinorum impa&a, cftoimes cruciatus, quod faspc

* impe-

gmperitorum confilio accidit, Cauiettfr * Alii pulv. gfatiol* X). faccKaro veP
conferva fucatum ,. maximo cum fuceffu concedunt. Qubd fi vomitu*
Bon fufficiat , aut indicans purgationem fuadeat, concinnetur aliqua «t
infufRKabarb.Senn.agar. tantiJfo diapKcenici addito ,.aliisquc ufitatis in
decentem formulam reda&is, myrobalan; cepulis,Kicri( quar, fi ambigas,.
anbilis velpituita peccenr, quodutrumque Kumoremeliminet,apprimcfa-
lubris eft) ut & piluL aloepKang mafticKin.Extr. catKol.pil.cocK.&c. qud-
niam diutina in ventriculo mora fatta facilms Kumiditas infar&a inde c-
radicatur. Injiciantur etiam e&Galem mente Clyfteres acriores, qui ma-
teriam alliciant In internorum autem ufu advertendum,utnon nifi ven-
triculo grata, & folida potius quam liquida ( qub longiorem in eo moratn
traKant ) offerantur, nunquam tepida (qubd fcc. Gal.&.m.m.cs. ventriculi.
firmitudincm diffolvant)cibique magis medicamentofi & adftiingentibus
eommixti, quam medicamenta pura^monente Cl.Sebif^o.

XXIII.

Humore evacuato reliquiae difcutiendae, ventriculus & inteftina cor-
foboranda, tum intusaffumptis, tum exteriusadmotis, quorum flla prae-
cedent.tKcf.maximampartem nominavimus, quibusadKuc alia, quae Cq-
ffc icem &Retentricem corroborent.varias in formuIasPulvcr.Tabell.Cort-
ferv. Syrupv Eleftuar. redacta fuperaddi ex materixmedicae penuxjueunt:
Bibere demumlicebitdecoclium radic. cKynae, lign. faffafras, cort.citri.

Externa erunt unguenta ex ol.nardin.mentK.maftich.abfyntK.fpic.cort.
«itrijPulver.tKur. Ladan. Styrac. calam. gran. parad. fcKoenantK. cinara.
calang. malicor. &caddita cera parata, vel admixto iisdem furfurccata-
plafmata,vel vino rubro auftcro incofta acfpongia admota,.fotus Syh»
dicantur : vel parabitur .taxo«w?lixivium exiis,quae modb ventriculumro-
borarc poffe diximus, admixto ad corroborandum & abftergcndum am-
plius.oxymelite fquillitico.. Qu?e tamenTopica cuntfa anterius-versus fi-
niftram, tanquamlOco commodiffimo ob ventriculum ibi maximeexpo-
fitum, applicari volumus.. Sic fpecifica proprietatc pudendum Tauri,
Cervi ad 3j. cum fyr.de mentK.velabfyntK exKibitum juvare ex alus docet
mianw. Smaragdum conferre volunt alii , quibus tamen repugnat alyf,.
Mundella : gloriatur etiam ForeJiusl.n.obf.zS.fc praeteromnem fpem Lien-
rericum quafi divino auxilio reftituifle , exKibito vitclloovi, nucis mo^
fcKata? unius pulvcrcinfperfo, ac fuper tegulam ignitam affato..

XXIV..

Ex fbnte CKirurgico cucurbitulam admovenrventriculb,qua calorex:
alto evocetur, ac quod ingeritur, probe contineatur:alii Dropacc ac Sy-
napifmo utuntur, quorum ille calorem attraKit, velalimentum, pofteanc
exfpirer,, oleo cKamomill. qub pori daudantur, utuntur : Hunc verb ad
humores varios vacuandos, revellcndos.derivandos, &c. adKibent: Imo
Kis non juvantibus,.inter veteres^fe«»jlaudaruftiones ferro candentcquae
in fummo ventre ad ventriculi rcgionem fiunr.intcrvallbduorum digito-
rum aut ampliori, quarum ulcera multo temporc aperta fervan poflunt :
alii Setonem injicere malunr,qub commodiusmateriaevacuetur.quae ta-
menremedia, nonnifi cxteris omnibus fruftra tentatis, cxperiri demum
mbenf Nostamenlubentestransibimus. Venaefedlionem Kicncmo(nifI
aliud indicans eam fuadcat) urgebit.quippc quodjam caloris ac fangu*
ms pcnuiia adfit

XXV.

Quod fi humores acres ac mordaces in ventriculo ckintefTinis "enerati
«dunaannr.mal.q; fomes fuerint.ndem antequam vires extreme detonT
|r,us n.fi matena jamjam expeUi facilis fitpraeparau evacuand, ver un v
Preparabunt, qu* humores temperare, eorumque mordacitatem & acre
■dinem fraenare valent, quaha furft aqua fragor endiv cichor acetof bonaa
P an ag.Scc. Syrup. berber granat.acetofvfolar.de ^^SS^Wt
f^r,$.ma, m,«i. ahaque plurima, qux «mlcebrem , Jli^Zfc

?Su¥,mtefiX qU'bUS d^"s^^i«qu^<>non^pfl|
toimulae. H, fce.fi opus, p.arm.ffis humores perep.crafin educend, Rha-
barb.mann myrobal.atr.tamannd fyr. de uch. cum ,hab.,ofibl omp &c
f.a. contemperat.s. Conducunt pranerea Clyfteres acriores qu.bu?;* -
fluvmm alv, a mordac humore dependens, tanquam per contrarLHS
ratur.nonfecu. ac vom.rus vo nitu folvitur. Gal. comm l. i^EpIct) 6 Vel
fifursum propenfionem habeant humores, vomitus, & qu.dem duphci no-
mme mvabit rat.one n,m. evacuat.on.s, remota causa fluxiom & at I
revulfion,s: Demum ventriculus Sc inteftina roborantur ac mempene?

XXV

roicus, quod Gtt vamsloas, m„n,i «■■».«. «J. ,j. docet, a lon2oalvi
ZutnZl°m3T"l VOm"r r"P»>'e„,en,en, n,o,bum rolvc«Squbd

^Sc;^^

nid.velfaxifrag vel flor. calcltripp F I a emuhfo fv ^q aq.ono-

Terriau, -elfcnd, cum eva^

fupra allat.scontemperandiatque coocoquend eoX ' -q"f l™1 CUm
lia plurima medico Praftico reDerir ^atnT. J "f f '"5 1™ habem' ^ua"
non difficile erit. P 9 m formulas d<*'«s conc.nnare

^uddfiexpuhrixirritetuub^Ukeii cius.

modi

mo^ exukeratiombus , curatronem voffiitu aufpicari hYe1>it,fiqttidemafjf
Mrnoreacri ac tenui concitantur, qui facihusper fuperiora, quo motutft
fuum facit, educitur, modd aegri natura, anni tempus, ahaeque circumftah-
tixeum nondiffuadeant: Secus per inferiora vacuare convenietpurganti-
bus mitioribus. Nec metus hobis erit cum Mertaio, ulcus, evocans-per pur~
sationem humoribus, fic exacerbatum iriy quia? non laudabiies, fed aae&
foccos eliminamus , quibus fublatis ulceri fubvemtur. Hoc mali tomitc
fubtrafto, fadus morbus eft curandus leviter detergentibus, ficcantibus atqj
roborantibusfcavehdoa pinguibus&jurulentis, neTordidiora hantOmna.
mcllerofaceo ,aqua faccharata ex hordeoaut mellita, fyr.rofat. fol.manna.
cum ferochalyb. a quibus fuccum ribes, granat. exhibebimus cum modico
C. C uft. ebor.uft. &c, conf. rof rubr. rad, fymph. maj. cond. &c. quorum
pluraaliaPfaaicusinfpeciofasformulascogeredocebit. .

Quod fiulcera inteftina occupent, remediisac curadyfenteriae defh-
nata-fubvenire negotium fuadebit : Si levistantum fueritabrafio citra uU
ceris aut faniei indicia,. adftringendo , roborando &confohdando partes
diviias.indicationibus & officio fatisfeceris v Secus ubiulcens foididiac
feniei figna adfuerint, fupra inculcata via incedes. ' , ,

5 XXVIII.

Si evenerit ex ventriculi paralyfi , calefacientibus & roborantibus fum-
ptis,Theriac.veter.nuc. mofch,cond.acor. condit.admotisque Ol.nardm.
inenth.habita tamenprius Cauf»rationeprofl.gabitur,quspleniusdefcn-
bitG^m, &ex ipfoFor^. Si ex dcbilitate poft longum morbum ,fo-
lettolliroborantibus, & modice adftringentibus ,.nim. fyrupo analeptico'
Valerii Cordi,myva Cydon.confed. imperat. fine vel cum rofis, ahisque fu-
pracommemoratis, Emplaftro ex micapams tofti, vmo, puly. diarrhod.
cum ligno aloes, cinam. confea.

XXIX.

Si a liberaliori ciborum ufu vel concoaudiffidli^atquecacochyrno
vel relaxante nimis , vel praepoftero eorum ordine oriatur , viftu frugaliore,
cibis euchymis& eupeptis, adftringentibus atqueordinemfervantibusau-
feratur , fecus in caffum ftomachum fatigabis. Si vero alimentum corrum-
patur, quia hkdetentum putrefcit , juvanda videtur fa.eultas concoctrix,
quippe quod propter calo«s irhbccillitatem alimentum quidem hquetur,
non tamen concoquatur , unde-cotrione deftitutum ad pravumneceflario
mutatur. Quin potius retentnci vitiatae fuccurrendum dixenm, quod ci-
bos non integre/utdebet/compleaatur, undecalor etiamfi naturalisiit^in,
alimentum perfefte agere nequit. ^ ^

Quod fi fluxus chylofusurgeat,idqheauthepatenOnfufcipiente,aur
ventriculo non pellente , qubd vel in propria eflentia langueant, vel viae linfc
impeditae, veldecenti vehiculo , potu nim. chylusnon diluatur, velcorpo-
ris moles non exhauriatur , adeoque partes nutrimenti & excrementocuip
copia obrutse , non trahant per continuam fucceflionem a jecore &mtetti-
ais, tuncetiamfpeciahshujus affeaus cura inftituenda eft, quam tamen, ut-
pote a cceliacse cura alienam, alio etiam ablegamus , ejusque fpatium ac !o-
cum fequenti aflertorum mifcellaneorum, quae amplius deleaare, animum-
^ue movere vaUnt, difquifittoni largimur, Audiat

, y ._t., i Vacatus Apollo , -J>

Ne kmtmmni ammos & cor^ora cmfe*

ASSERT. MEDIC PHILOSOPH.

MISCELLAN.

t

!3S£r«ft-d rrUm fiveTabaci ™*g* per tubulum fuffiml™

JIB010 amfi guttul5admifteantur : Nec.tamen/quodTnter S
- WKBSnuper alns mmus prdbatum, excidit,ad cerebri fubftam amim
mediatcdeferri, «tiamnum dixcro. "tuuniDuantiamim-

t.a Cnhn PCr foramina offis cuneiformis vcl cribriformis pcnetrat
pe^

■ Jt jus fumus feliciter pro Encmate ufurpatur , fi vcl fiftularum tamAm
orificia latiora committantur, &per alterum infufflcmr ' mUm

reputoconfenta£eum.P atlu^-r? nmcrc'Poft^^expcnenuamrati0ni

VI.

Quod pronupcr oblata fefc occafionc dixific . hominibus cornua cri-
fccrc pofl^ rifui hab.tum fuerit.nunc magnorum V Jroram idS^JSS"
&c.automatc & experientil advocatis aucCSS«pS^&
addoque viris potius quam mulieribus, ma'jm^arSIm^£f£

Si qmndofacra jura tori violaverit uxor
Cur gerit immeritus Cornua Virf caput efi.
' , VII.
- ™anus motus PT°grenivi fi non inftrumentum, faltem adjutamcntum
cfle apud me certum eft: Dcxtra autcm qui utuntur, videntu^ fortfo"?
quam qui larva j Hos tamcn aftutia compenfavit natura , unde & eorum a?'
?reuummag1sreform1damus, quia modonatur* mconfueto a«um ouo
ipfoctiampraVosa5w%^WW.26j.vocariperm1ttam. g ' qU°

VIII.

dcnvant,cXfumptorumpotiu5frisidorurnttfuWn

IX. Somnum

■ ... s ■ . ■ ' . . iX : —

Somnum meridianum improbant Medicorum pkrique, ^uem tmt%
donec natura defuefcat noftra , nonpoffumusnonnosapprobare.

x m r m .. .

Neminemdubitareputo, humores incorporibuS animalium prodi-
verfa Luna; facie variare.atquecrefcente haccrefcere, decrefcente verb de-
crefcere : Hinc fcifcstare, sis, amplius, cur vulncracapitis in oppofitione fint
% ericulofiora ? Caufain propatulo eft.

Nonitem cur radii ejus cdncentrati impense frigefaciant,aquamque
tongelent ? Quodnam enirn cofpus fit, nondum perfe&e coriftat, quamvis
non dubitemus Terrae inftar efle, cujusmaculaeTelefcopiomare,lucida
pars Terram, abruptosque montes indicant.

Irihabitatam etfe crcdere abfurdumhaud eft: Incolas etiam aliquan- ,
do Telefcopio internofcere non fibi praeccl&bris ingenioforum Anglorufri
Hwjawiti fua mkrographU ,drf&4it : Imd nec aditum ad eos Pofteris praeclu-
dliDa.de UMontJ.gne,qui,qusi\em fragiles tTuci commiiTg pelago ratcsdedete
ad antipodesviam, talem pofteris parcam indepromendisarcanisNata^
iram ad Lunam paratui am, nullus dubitat.

XIII.

Sed fruftra alta petimus , Terram nondum novimus , in cortice omne$
quotquot fuimus cxfumus , haerermis ,arftbigimus, ad nucleum vix pcrven-
turi : Imb quod exacHindagincconfequutumvidetur Terram moveri, Sa-
crorumcuftoscredere vetat, non autem ( de quotamen adhucfub judice lii
c&graviflimam effe.

■■■■ XIV. ,

Nec enim qubd TcrraquCi globi partes nitanturdeorsum, eam gravif-
fimam dicere, facilc tamen inde noftris , nc decidanta Terra, fecuritatem
poiiiceri poftumusantipodibus. ^

Meritb autem,cum Terra & Aqua eundem^gravitatisgradum non dbtl-
Heant,quaerimus,an &iaem gravitatiscentru ncgari ipfis dcbcat?Non puta,

Mirum cl imTncrtfam ejus quoad fenfurneftrosmoktn,rationi npn
siifi punftum reiinquere , quod ipfum indivifibik ,qudfcopo tam anxiein-
tCrfe dividere contendant homines, nonfatis mirariquco.fapit jamdudurn
palatoapud Boeimm vanitati :., parata medicina, frequenter repetita. Uti-
nammultis!

XVII. '

Non tamcn afque de nihilo eOrum , quibus adftipulor, eo«teritionem
ciTe dixeri m , qui perennantes naturae kges fuaviflima narmonia, terrae, ho-
minibusque conftanter communicata , conciudunt: Lugeoautcm rationcs
folidas juftaehaftenuscaufse dCfuiffe: Qujd ertim juyat ad folas recurrere
experientias, fi nonrcfpondeant omnes ? Laudoproin, qui faepius, donec
Numinis, qubd autontati mundani conftantia in diibium vocarc nunquam
finit, benignitawm iumenque experiantur, fufpiciunt : Nec enimnonin
(f dres nova & admiranda .vel in folis errantibus Tekfcopioadaperuit.quod
procul dubio,cui velalterp folum faeculo advcnire l?cebrt,muka dicct.34c^
p^um ccrti dcfat camcn multisdiiccderc cogimur !

XVIII.

tur: Anoflapubw & Ilei dislocan duemS NUminus crcdcrcfaseft/aliud
dicam, os Coccygis extrorsum recedit : Quod C beat* opcr* coad ju c rcS
pofitus fuens, dig.tum ano diclum motum adiuvi Ccqm

f r,fu Partum (<luod «^des experto quinarravit) Mdte^o«biq

i Quid autem ftatuam omni pariendi fpc ob praternaturalem narrinm
conformat10nem, totalcmduc fcctL SSSSfnS

emorSf m-?r/?kf"ti°T £Um ItaI° ^oda* Medico celeb», qui foetum

XXIL

Pa^iorquidem^obpluriumimpedimentorum concurfum inM,,,!,» '
, ... XXIV.

nnn «7n?A°m'a ^«.(^««w^x-Chiriirgi. manus prohibere am-
meJceremmalijquamvcrocommodifpcrarem. F pcm

XXV.

pcne

«ene utrmque ligatovvd-fofii-matiibiu. iteftpfr retrc*edat,fitmiterpre-
hcnfo,factaq;per lanccttam ad latus incifionc,digitis vel forcipula educatur
XXVI.

In Phymofeos & Paraphymofcos chirurgia, ut & in circumcifione
Judaeorum , Turcarumque ittfibulatione , vix alia cautrorie , quam ne frat-
num laedatur , opuis efle d ixero : Hinccnim, uti & fi cx laboriofo coitu rum-
pi cOnnngat, pericuiofifilma haemorrhagia , quam non riifi fola praeputti
colligatura fiftcte fe poturiTe ExperieritifE Medico - Chiruigus ahquandi»
nos docuit, fuccedit. Saepe tamcii folo inaquam frigidam ddcenfupara*
phyrriofin cmcndare Iket.

XXVII.

Empyematis praefidium chirurgicum laudatiflTmum manebit,nina»
tura pcr vias folitas , quod Thoraci, luistiuc contcntis partibus & quantitate
& qualitate infenfiiTimum atqueperkulofiflimuma<lvenit,cvacuet. Perfo-
ratur autemtuwffime.caetcris paribus, latus firriftrum inters- & «J.coftartt
vcram , dorfo lcblopomachaerii huu: innixo, lente & oblrque fur&um versust
pofteriora in cavitatem ufque penctrantis : Demum cannula adaptatur,
pro qua tamen^ne labia vulnenscalJofareddantur, Galliarum chirurgi praj-
ftantiifimi turunda uti inculcarunt.

XXVIII.

Bronchotomia infra tertium vel quartum afperae arteriae cartilagii
neum CKCulum.infuperioribuspartibus, fpiritu ex quaviscaufaadfuffoca-
tionis ulque periculuiri inte rcepto, neceffario inftituetur.

XXIX.

Nonminus Cranii perforatio Trepano five modioloinftituta.certo0
tempore>caiu &loco, neceflaria, necintanturri pcriculofa videtur: Quid fi
cnim Cramum,utin gummatibu gallicisfa^pefolet/fit corruptum, fima-
teria extravafata duram matrem laedat, fi oiTiculum atque fcobsex iclu ean-
dempungat , autcranium depreflum cerebri motui obftet , &c. aliud qiiam
pcriculola iymptomata , ipfamque tandem movtem praeftolabcris , hi eai
utaris $ Hine cam & Galli & Itali inloco dccliviori audafter agerediuntur, 1
cavendo tameri , quantum licet , a futuris &tempdribus : Quod fi fcobs trc-
pano refiftens membranam feriret , vulnere illicd ampliato , prudens Chi-
rurgus periculum pracfcntilfimum cvitabit. !

XXX, - ^

Herniae carnofae, quantumvis magnae , facilis eft curatio, fi tantum ar- 1
teriafanguinem pro nutrimento adferensligari pofllt.

XXXI.

Membrum in parte vel fanS.vel emortua amputare , quodcunquefibe-
bit, licebit per mc , quamvis infana faepius abfolvi deberemihi videatur? '■
Haemorrhagiam autcm poft amputatum membrum forcipula arrepfis &Ii-M
gatis majoribus vafis , fiftcndi modus mrniis tutus &commendatus erit, °
Kec fine ratione tquicquid dicantalii) articulum cvitari cxiftimavcrim. '
XXXI K

Arteriotomiam circumfpeaam nondamnamusiunde fi &eximpru-
dentia Chirurgus pro vcna arteriam fccuerit, aegroaudafterconttantiana '
imperabit, motum enim infequens lipothymia fufHaminabit , quam Ii* !'
gatura fortis cum ^uiete excipiens amplius confirmabit; Si impatitnsad
lipothymiam ufque fucrit, obtcmpera peritifllmo Sml$e$o, qui ingenios^

ae citra fperaridum pcnculum vulnus obTIgare docct becuKari In<W,
mento, Tab. XVill. depiao,omnibus Chirurgls apprlLcccS.
X X X 1 1 T

a /*»^*>fiveexcrcmentaduriora minusfcetere conftat nec ran^
eft, fiquidern flatus fulphurci janvmaximam -Dartem fiiir wiffi rat,odc-
eamen, infimul &faJrema fulpnurc S^ffiffi
mentat.oneoriri probare prxteralia videntur fc£I S „ n 2 ? j fefc

XXXIV

XXXV.

Si noclurna tibi meceat potatio vini,
Hoc tu martHibas iterum &fueritmedicina.
X XX VI

i , Non ^tis mirari poffiim omnem ventriculi concoflionrm «™ A •
detur mult.s folo perfici calorc debere : Aiiud reqdritur fi2S^°4 ^
fpintuofum in ventnculo gener^tum ruPism . ilZ £ rermcntum ninu
krcvia, quod ccecispla<*t ' § q ,mPaaum » «°n per vafa
„. .. XXXVII.

Wa' , XXXVIII.

Clylteres ad ventriculum delatos & per vomitum r^fi^ a
tfo\\$ Gal.L6.de cauffympt&Law i fi»7? J /nnT rej*«OS , attcftai^

Paupertds impulit audax

■ , l Ut verfusfacerem , ^wf»,» ^ jb&?»/«»
Qu&poterunt unquam fatis expurgare cicuta*'
Ni melius dortnjre putem, quam fcribere verCus ■
XI« . i
;j Venenum ilk»d Athcnicnfium publicum cicut^ 't^lJl

' xxn%; , , ,.. • ... , :

Toxica ne poffenf favanocere fibi. :
tfierfrciutit Schodie, ut vis- corum ad teriipUs intercepta, praetec exfpecfa*
tiOflem turic intcrimat.quod facile crediderim, norr item quod certo & c»*
cjuifito temporis articulo definiri eorufn aftuatio poflit, quicquid etiant^
Vir incomparabilis doariri£ Hermotdus Barbarus tle Aconiti radice tahtcr
OTarparata tradat^utad anrium,mcnfem,diemquc ceftttm tntccitunradferai^
XLIV.

Animalia.venenp nutrita inalimentumhumanumcederepofle nullus^
jubiro : H*reo tamen an venerto erteaa.rriukd minus contagio perempta*
absque contagioni^perieulo afluriit queant tr"
XLV.

Egregia c& dujonu Lio.Eptgrammat.-n&ttttioi '■'
Tdxica z.elotypo dedit uxor moecha marito,
i Nec fatis ad mortem tredidit effe datum s *

:Miftkft :-argenii*letbalia fonderaVivi,*

Cogeret ut celerem vis geminata necem : '
Bividat hsc fi quisjaciunt difcretavenenuny^

Antidommfimt}quifociata bibet.
J&gc > inter fifi dum mxia pocula certant^

Cefiii lethalis noxa falutifera.
frotkus & vacuos alvs petiere receflusy
Lubrica dejetlk^quA via notay cibis.
Quam pia cura Deuml ProdeH crudelior uxor,
' Et cumfaia volunt, bina-venena necantl
Nunquam^amenegofimrlcin optatum cVentum antidotum propinaremi
' < ' •• XLVL
Acutos fenfus fcabuifle oportet abftrufurh , fed multifcium Hdmon~
ttum,<\\ii ex Ia£tis afinini guftu dignofcerepotuit, an afinafuerit pcxaift©;
mane,nec ne : Q»pd vix Isiomadlbus galacl:opotis,autP^>jo,tota\ vita non
alio potu cibove faturato , internoicerc licuiiTet ; Non tamen ratione is
planecarct

XLVIL •
Ncc qui frequentem Pilorum decurtationcm acuendo viiui con-
feri»e putant^cesdemqUein de€liriationembrbirefcindi vctant,k)ng^eifare

Vaht^bf htm?l,ihW* ®iO^>: ;,>v> ^ ■■. .

XLVIIL

An opium Narcoticum dixerim propter frigus * Nil minus?

X L 1 X. ' ,
Sctaccumfrigidum nOnpoflum non longie praefcrre isjnito > non ©b«* i
ftante plurimorum chirurgorum contraria fententia.

Mirum videri alicui pbilcti qua ratione famofiisr ille hydropota, tan^
fplendide mundo iHufcric copiofo -&■:■■ vasit iniiniab^prolubiW reddito^ c
foml N«n mibj,

G j

j ftos rolis,,RoreIia^<0, titraquc maior cV minor
Lgfcr. grumis admotaob v^u£amc^^^^m.^.
aflumpta phth.ficos fplend.de juvat: Galenus qui & vtLw ™non,.ntu*
^^^^^

w*earumacuitur.* «*«i*u,anr. An ab unnae acrunonia

nenn Neque tamL ^^^^'^fetohu, ft^.
«tillari, & hinc dextro cordis vntVicu n vSK!" a P* ' tho"C"cas,venaj

«r« hanc "rtus- » <f've,lorum divcrfia

.um ^^t^^^^^^^M^
fcrcntiam tendere «cdem i, f, % Ux D«,?sfi„ i?''maccmroad£l'rcu">-
pericntia convinci pofiV ^'"'"«""«'""'mqueeumfalli&ex.

«oncSm^^^^^

«niorum manuWa bulfin ad modulamrn J T V «WW.^U-
infuper reiuirunr aL £ fcffttetSST^J'.^' ftd '
dum motum an malcm. miifri.l,,™ 1 c ad Perficien-

5^mm;anim4d„e^ *fr «*«

dfufpiritus animalis acercbro TJnLrLTut ' °n tamcn fat,s> quar«-
fculosquc vigorat. acerCDro'tan<luani^P« nervosnoninfluitlmu-

r lt LVIIL

JumS^u^
-Zmr^n^

LlX '' "; h.

fitus e pulmonioW nfwMS "^'0Penna,,s,niI>'lfl<>Trac)ieiE%lo,,ran-

I J

L X. An- »

LX

Annon , fi videmus pifcesac ferpentes, aerem jn amplis abdominjs ve-
fitis fervare recondhum $ fi in ranis ac bufonibuS , cundem obfervamus jn,
numerofiflimas veficulas abforberi, aeftate maxime cum & magis refpirang
& hinc magis tument , credendum erit.infpiratum aerem amplius quid cor*
pori praeftare , quam caloris tcmpcrationem ac vcntilatioriem J Nonne-
gamus. iA

■ lxi.

Sufpicatur Harveus humanos pulmohes naturaiiter patulos habere,
meatus in thoracis cavitatempenetrantes, indequeinvulneribuspefroris,
illarfis quoque pulmonibus, aerem per vulnus foras erumpere,liquoresque,
imo craifiora corpora.in thoracis cavi tatem inje&a, cum fputo rejici, inde
etiam fieri, ut Pleuriticorum extravenatus fanguis, <5c quandoque Empyi-
corum pus illac exccrnantur : Mirum crgd nucufquc apertos ejusmodi
riieatus confpici non potuifle.

LXII. -
Non ideo, quod in iis, qui fame aut tabe perierunt, fanguinem
adhuc confpicari licet.fcquitur eum quid aliud corpori,quam nutritionem
praeftare i Nequc credam nimis volatilcm efle vcl pcrfect um, quam ut ia
fubftantiam partium converti poilit.

LXIII.

Etfiin paralyfi partes afFe&ae tandem emacientur, male tamen hinc
infertur, humorem nutritiumex cerebro per nervosin partes dclabi j Nc-
quehoc mihivel nervorum vulnera.velfcrophularum generatio, vel plan-
tarumpernervofasfuas fibras nutritio perfuaderit.

LXlV.

Cucurbitulis afHxis in aere frigido, contra ac vulgb fit, attractio
fempcrerit major,acrenim inillis,prius abigne rarefactus, magis fc con-
trahct, minoremque locum occupabit, qui ut repleatur, fortiori opus eft .
attrattione.

LXV.

Cun&a animalia quodammodd ex ovo nafcuntur: Ovum eft con-
ceptus foris e.TpofltuSjConceptus eft ovum intus mancns, caetera cdn-
veniunt.

LXVI.

Thermofcopii ufiis adremmedicam extendipoteft.urinam namque
evefica educet,fi ipfum vitrum prius calefactum, & debite applicatum,
refrieerctur abaere,nive,glacie,&c.

LXVII.

Calculi &arenulae abavibus devoratas y dentium vicem fupplere vi-
dentur: Eduliaenimingefta in ventriculo primci.e. ingluvie, falterri; ma- .
defmnt,ac emollita in alteTum tranfmittuntur j Qui cumexduobus cralV
fiifimis mufcuiis compaftus, pluribusque angulofis lapidibus ac arenulis
refcrtus fit, hoc modo ceu duobus lapidibus molaribus, binis inviccm car-
dinibus colligatis, molit cibaria acpinfiV

LXVIII. L

Helmontiusad eum modum calculum in nobisgenerari contendit, ad
querri exmiftis vini ac urinae fpiritibus volatilibus coagulatio confequi.
tur. Quod experimentum, licet a multis in caflum tentatum fuerit , pro-
ccdittamen,mod6fpiritusadhibendif^ '

LXIX.Non

XX IX.

, Nonvideo, qui calculi generatio foli vel calori, ve! frigori adfcriba
rpoffit: Credibile eft fpiritum acido-aufterum nibcfle , qui fal lixivibfurn
prehendens,unacum eo incryftallos abit, quibusin cryftallifatione- par-
±cs limofae, terreftres, pituitofae & dleofae, quae aquae ingreflunl prdhi-
bent, diflolutionemque negant , junguntur: Hinc calculus. k
LXX.

•Non plane de nihilo conatus eorum videtur, qui varii generis accom-
modatos liquores p.ernovam dyfrnaticam inventam vafisihfundunt.
LXXI.

Vivaanimaliainliquore(ut vino).fuffocata, aut viva deftillata, dtft
fundunt vivifkum fpiritum, fummc volatilem & efficacem.

L X X 1 1.

Arboris peruvianae, incolis Gannanaperide d idtae, cortex , ex quo "fit
pulvis china chinae vulgo audiens, non plus praeftatad tollendam quar-
tanam, vel inhibendos paroxyfmos, quam gentiana, vel falia xamaricis,
geni£be„&c.

L XXI II.

Expertus e&HaHeuk a Tuffocarionis afthmaticae periculo, affixis cu-
curbitis,& multa fubito gelida afTusa.plures fuiffe liberatos. Rationem noh
addit,addeiejtamen exfuisprinripiis potuiflet.

LXXIV.

Aqua limpida, in qua parva mercurii quanritas id ternpus atiquocl
macerata fuit,etfi nullum ccrtum faporcm vel aliam qualitatem exindeac-
quirat,vitamen eximiavaletvermesmcorporibushumanis necandi;Adeo
pa^ um fidum eft fapori,cplori, &c. femper fidere.

L X X V.

.Si inlipothymiahajmorrhagia cohibetur^firquiaianguidepulfant-ar-
teriae,&quo hae citius ac fortiuspulfant,eocitius fangms in hsemorrha-
gia vacuatur.

LXXVI.

^Saccharum Veterum&Diofcoridis aHudeftan6ftro & honierno, ac
praeterrationem faciunt, qui unicam duntaxat arundinum facchaTinarurri
Ipeciem fupponunt.

LXXVII.

Manna noftra eft rofcidusliquor dulcis, exaeredeciduus, qui noniui-
ipfius facultate,fed foliorum vel arborum,in quibus delapfa reeumbit,con*
crefcitj Galeno cognitamfuifle nullus dubito.

LXXVIII.

Perpendens plurima efle, quae mifta fe in vicem deftruunt (exemr>lo fint
adda & falfa(&c.) animumfubit,quam male faciant, qui mdifcrirninatim
incompofitio-ne medicamentorum quaciibet quibuslibet mifcent.,, ac fpe-
ciosa formularum prolixitate cum segri incommodo videri volunt.
LXXIX.

Abs re mihi facerevidenturChymici , quodin virtutum extracrione,
tam anxie de fimplicis colore folliciti fint : Ego neque in coralliorum,ne-
que in aliis tinduris ad eum refpicerem.

LXXX.

Nullius metalli verumSal e^trahitur, nec ullum mctallum in verosre»
digitur cinercs. y*r ': . -

LXXXL Mcn-

txxxi.

Mcnftruum , quod jam fatis virium imbibit ex rcbus infufis. caetera tc*.
iinquit inta&a, utadcofruftra fint, qui tanta quantitate mcdicamenta ipfi
injiciunt.

LXXXII. „ f

Hincincidit, annon infufio emetica otlicinalis (quae I^.croc. mctal-
lor. gij. vini generof. ^iiijft. F. lcvisebull: cujus filtratae dofis mediocrisSj.)1
croci admitterct unciamunam,eademtamenmanenteviniquantitate, fic
ut vis emetica(quod placetmultis)haud intenderetur?Experientiae relinquo.
LXXXIII.

Lentifcus non tantiim in Chio infula provenit, nec ibi duntaxat mafti-
chenfundit, fed &in Helvetia, Italia, Provincia, &c.

LXXXIV.

Caphura non eft bituminis genus,fed arboris cu jufdam Indicae lachry-
marcfinofa: Anfngidafit,ancalida,disquiritur/ Subfcribocalori.
LXXXV.

Vulgatum, fed falfum eft, ac contraexperientiam,
Caftrat per nares ^Camphora odore mares*

LXXXVI. - .

Paroniam faltcm geftatam Epilepfia? quandoqucprofuifreac prbdcflc
ficri potcft i Non enim amuleta in totum rcjicio.

LXXXVII.

Sed quo cenfu mihi veniat x\zx\zi\oEufebUhifi. EccLef.l.y.z SantraNice-
na fecunda Synodo approbata, quod Casfaraeae Philippi muliera fanguinis
profluvio , folo veftis Chrifti tactu liberata , monumentum aeneum erexerit,
juxta cujuspedesignotum herbaegenusad fimbriam ufque excrefcat.omni-
busmorborum vanetatibusproficuum ? An Panacaeam dixero, nec ne ?

LXXXVIII. - ,

Magnes pulverifatus amifit pene vires ferrum trahendi , adeoqucin-
utrlitercumaliisingredientibusin Emplaftriformammifcetur.

LXXXIX.

Curunaplantaalia eft excelfiorauthumilior? Anquiaacrfuoelatcrc
alimentum premendo per hujusplantaeanguftioresporosattiusafcenderc
facit, in illa contra Minime videtur..

' -XC ! , ^

Obfervatum eft,quosdam ex SalvixcfiiTcpcntcmortuoscQncidiflc':
An caufa rejicicnda in vermiculos, ipfius fupcrficiei adhaerentcs,necn,ifi
microfcopioobfervabiles? Nonopus eft.

XCI.

Eximium eft Divinae Providenrjac argumentum , qubd Guaiaci arb.o-
tes & cochleariae plantam tam copiose provenire juflerit iisin locis, in qui-
bus Venerea Lues & Scorbutus populanter graflantur.

X C 1 1. ^

CurFeles aded deiedtentur Valeriana l An qubd vifuj conducat, ratio
'■ placct? • < ,

xcin. ./;„,,: ..,

Videtur opcrae pretium efle, fi in degenerationem plantarum magis
inquirercmus , ut quomodo exdiverfbfeminediverfa interdum planta pro-
^cniat , cx fifymbrio mcntha , ex witico lolium, cx hordco avcna, cx ocymo

D

jbpma», « tapo raplfamis, ««atritUum, „apio ^^^ ^

vicies,an,oaddi,oaqua:,c<. wtTTLiSa, !U*""""<"« Cof. quorumillc
vfeisquc vigot fenio exhauftus eft U°tUm ' N« emm Ter.e,;

cniori. us ^'abus impafitos , mox languefcerc &

^AteSSl?' .«ufohationem tan.um
fc»ffm;,cuiume„„oidumar„t1ot Um CUrfij' aPh°»rn>« eft,

W • «» '"*«-

mur.cjusque iiquot i„ Eutopam defttmr ,e»h«« . etiamnum tepe.

hauftus „o„ minus pu Jcl ™c aS™ r £mmumcat • ,,a ut «*- ejus .
vini. lepromer.s 1 S ' °"?fi- ,n f"b&nt.a i An caufa adftr.bcnd»

e>%eo,^

ftnsrSTabni°r^^

miniw fo»«i6»'SSaT P..o.fnfuseet»at„r, acinho- ,
nonobha„ccaurammu.°^^

f-S-ftS? $gS?&3fe§y cft' fLuam * ««< «*» .H-

que indicio intemover.s maS°n"- a'laUt,albe<i,ncm mdliant Eo- -
pentinarataidemmanet. mutaturPulmo™mcoloi,qui etiampoft tc- .

«^iS;?*:? hum,dum. * vftaiimh^

rnn.hanc,Pram ru-fte„t7evaea, S:."k UCnraexttrni'a,,mem'.'«r-

larapades^

Lamps&es a Ronranis inftrucTae, quas inTutliohe, Olybi/, &c.Tepulchrf$
per aliquot fascula arfifle evincit Licetus, de Lucernis antiq. recond. p. m*
240. 268. &c.

• CIV.

Credit Subtiliffimus Dn. Sytvhts calidum innatum prseter efFervefcen-
tcm fanguinem nil effe : EfFervefcere vero eum,dum confonditur afcendens
fanguis bile amara imbutus , cum defcendente Iympha fubacida referto,
Multaver6faciunt,qub minus huicdogmati fubfcribere queam.

;« cv ■■

/Aphtharum caufa an funtacres halitus ex itrteftino tenui exurgentes,
utopinatur Dn. Sylvius* anpotius ipfa©liva acris acidaveperdu&usfuos*
porosve palati ad os delata ?

" • ' CVI.
Quamvis Cor fibfas omnis generis habeat, nolim tamen id mufculuai
propne di&umvocare, ficqueex motuejus naturali, quem mutare nen pof-
fumus, animalem facere.

C VII.

Cum non potuerit ■Harveus , totoprimoacoitu menfe, femini quid fi-
•-tf»ile in utero obfervare, ad conceptum formandum corpulentiafeminis
opus efie negavit j crediditquc fubftantiam uteri ad concipiendum parati,
conftitutioni cerebri perfimilem, fuhdtionum quoqueinutrisque fimilitu-
dinemarguere,ficut utrumque concipiatper fpecies immateriales : Tnhoc
.cantum efle difFerentiam , quodconceptusin utero fitnaturalis, in cerebro
animalis; fed lubrico nimisfundamento hoc paradoxu inniti mihi videtur»
C VIII.

Salivam e peculiaribus vafis ftillare aJp'arthono& Stenone fufficientcr
dcmonftratumeft.

\ ' . CIX. k

Horum autem Hucfcuum fub lingua latentium extremitates , mucosa
falivaopplctae^ quandoqueveraeflepoflunt ranulae caufa.

\' CX.
Caufa partus non tam eft alimenti pcnuria, nec fcetus pondus, nec hu-
mpres, quibusfcetusinnatat, neque quoduterusamplius dilatari nequeat,
quam inter alia Tcetus potiflimum refpiratio.

C X I.

Quid mirum eft ex nimia unius anni fertilitateinfcecundafierialtero
anno mala,fiex nimia fcetura emoriuntur ctiam arbores §
CXII.

Ova dum,pariunturj molli putamine emergere,emergentia protinus
"indurefcere , locus Sc mens eft Arift. L. 6. dehift. anim. & $.deeorundemgene-
n«.non noftra.

~ , , CXIII. . •

Salem oleo non liquefcere Idem L. 4. meteor. prodidit, Cui adftipula-
mur, quamvis miilti etiam calefa&o oleo refolvi fcnbant.

CXIV.

Locus eft Theophrafti L. 8. de Plant. & 4 :de Plant. cauf. cui non affentior,
frumenta altero capite radicesfundere, alteio autem germina.-InlegumK
nibus vero eandem j>artem.germina& radices edere. Co»ti^iujai^amea

D 2

Job.s oftenait Tri icum , quodilmul<& ex eodem !oco germcn trianeutH
foima pelht profbiio&r*dice:Hanctamcndcius pcrficidico ,angUlK
CXV. '
Plantaomnis ,quas nonfponte, fedex alfa nafcitur, autprovcnitfemi.
f„f v f Cf ' autProPaS,ne> a"t aVulfo vel ramo , vel furculo, aut caudTcc
ipfo* Ex fol.o autem non n.fi Opunt,a vocata inter herbas.inte fruti cc
Tunc, mter arborcs Palma, quantumconftat, nafc. confucverunt.

CXVI.

, V 1..

/ m. S^vw/S^ - v5 CarC/C' ncc*uc «*g»»«i legimus apud jtM
tiLTT -3- depan.anim. Comtmam tamen expeS

tiam audivimus, ambigimus erg® 51 cxpcnen-

~ » CXVII. -

ri.,mVrminantib?s """«ogMentibushabiti tationetonftitutionis vi-

QXIX

C X X.'

Scrum microcofminutrirc, expericntia diaat. .

CXXI

An&fcrumfivteaqua in maaocofmo nutrit ? Quidni *•
CXXIL

c.j* i L , , CJCXIIL.
J>edCc lubcnsdecalbrisnatura aliauid audfri-m • An^ -
^oua^ntibus&cutiofisftti^^
x. . , . CXXIV

ii •■ /• /• - CXXVI.

nab«:P:oinm[Su'VeonSt-
*«u,^^

CXXVILHck-

C*X'XVH.

Helteborum , utut fit unius natura: , fapientestamen &infipientcsre<Lr
difere homines.abfurdum noncft: Miras autem prolongandxaetativiresfo--
iiis hellebori nigri decenter paratis adfcribit Taracetjus, quippe a quorum
jugi ufu, fenium veluti Luna ad.mortis ufque tempus decrefcat.

CXXVIII.

Quantae Verbenacae infint vires ,, docent Gal.Mt. Dhfc.Tuchf. prolixius
Schroderuf : Hinc & Hierabotane falutata, qubd olim Feciales in facris lega-
tionibus illa coronabantur, vel, utDiofc. inquit, qubd in expiationibus fu-
fpenfa & alligata mireutilisfit, 5cc. Retulittamcn&mjhi aliumejusufuar
Virqmdam llluflris, nimir. fi contufai atque cum farina fabarum cataplafma-
tis in formam fuba&a , intra duo linteola in pleurefi parti affettae impo,
natur, fanguinem extravenatum difcutere , elicere.linteolaqueintingere-
quod faepius ab ipfo cum fucceflu. cxpertum curiofo imitandum relin-
quimus..

CXXlX,

Foliorum Sennaeufum haftenu^cumfuccefluprobatumvidi &audi-
vi. Unicum tamen fcrupulum movity^V guldam fr&nobUis , qubd canibur
pluribus propinata, gangraenaffe inteftinaobfervavcrit. Annon ergo fe-
diila corre&ione, & corporum difcriminatione inillorura exhibitioncopus)
dTcvideripoffit?.

cxxx.

Multa animalia venenofa proprio mederi veneno conftat , vjperam
contufam fuo morfui , fcorpionem , fi diffecius applicetur,fuo i£tui: Cau-
iam caecae cuidam naturaeantipathiaeadfcribit Diofc. &EuJiach. J{udius ; No-
bis probabilius videtur contrarium,

cxxxi:

Galbulam avem folo intuituj&ericum fanare, fcribunt Tlinius, Mtiar;
ms,Mdrovandut, hincapud ££rj?»#?»de feleipsaficloquitur :
Si curo intuitu fuffufos felle , quid indel
Si me pro pretio mors violenta manet.
Scifcitantiihujuseffectus aliquamreddererationem,nonvideturplaneim*
poflibile».

cx^xxn:

Ih Phlebotomia ex fanguinis emiffi afpeftu adftantes ( frequentius
ipfummet;qui vulnuspatitur )animijdcliquio corripi,noninfolitum., Art
propter fympathiam laefionis fpecies animae communicatur , haecque ex
triftitia & odio , fefe cum fanguine ad. ftcuriorem fui arccm , nempeCos-
(quod inde obruitur) recipit l:

C XXXII L.

Salamandra ih ignis flamma vivens , non animal,fed Lini quoddamy
genus asbeftinum dicfum eft , quod igni mandatum nec abfiimitur, ncc de—
trimentuni patitur : il|ud tamcn ob> intenfam fuam frigiditatem aliquan-
«liu calori refifterenovimus..

cxxxiv:

Vipera tardiflimum animal non nocere cupit, nifiadiramcommo-
veatur , nequc etiam noccre poteft , fi priores duo canini dentes fint abla-
ti : His enim vulnere inflifto, bin* iisdem adnatae vcficulae , vencnum ir&i
liKfumcorpuscvomunt, -

D 3

oxxx-v.

Kon video, quidnaro commodi Margaritje t Dratnr.mJc,,^
minus ades)tum Medico, tum Pharmacopceo tumXvTm P ^^3^
ammaidehcienti adfcrre queant : Potms ad odorifetam cTnfiT a^0" aC
aut fimxlia recurrcrem, qu* plus prodefle poterunr Alkcrmes,

cxxxvi.

tuatn coeant operam ? exienaentes , hic plures in mu-

xt • „ C XXXVI II.

fundum indinato, fluitarc iu DudnW T ! ^ veroP''°™ vultuquein
.«r i An po^^j^^Z^S^^ «-*

tem^ct^t^ <°*-. »ondum v.deo d,f-

a.Je/mcfiS^

cornpattum ? ' q m P""00*1»" duphcaeum, vafis aiglandulis

CXLIII.

C X L I V

Facirererpondere licecet
S , ^«fc ^ ^ Laclucafolebat avorum,
■ Dicmiki, cur nofiras inchoatilla dapes?

««urm^ P'*" poteft, ufu5 ciTe &

nervum t*msla«o, qljSStSr? P« ™rcm adauditormm
JWtt^tum internos

CXLYII.Non

CXLVII. • . ■ ;J.
Non infulse VHnlusl. 28. c. 4. fcribit, morfus hominis inter afpernmbi"
quoque (morbos intellige ) numcratur: Medentur fordes exauribus, ac ns
tfuismiretur,etiam fcorpionum i£tibus,ferpentiumque ftatim impofitasme-
lius e pcrculfi aunbus profunt, ita & reduvias fanapi, &e. No-n infulse iiv*
quam, fi vidifcuflbna hocagere intellig^t.

exLvni.V

Neque etiam aliumininKftmisufum,acK^>fAiV inauribus cyftidos
exoneratum onuspraeft-are arbitramur, flatuum videl. difcufllonem & fla-
tulentae ibi reftagnantis materiae tenuationem (illibato tamen ad egeftio-
nem fubfidio) ne jugi fatigata divulfione inteftina «t^w«»conrrahant , ae
indefinenti moleftia corpus infeftetur : Hinc re&e, fi explicare fefepatia-
tav, Hipp4.apb.71.ait : Icterici non admodum flatulenti funt.

C X L I X. t

Quog" naribus nonpofllmus infpirare liquorem, aliudve, nifi fimul
labrum fiipeVius elevemus, accidere ob mufcuhrm, utrique pa«i eommu-
ncm,credibileeft.-

CL.

Scribit HippocrateslethaXem efle maxilfaz infef ioiis Iuxafibnem ob rau*
fculitemporalis,nifi ftatim reponatur,diftenfionem : imo &multi alii hoc
ipfolkfo vel corttufo praefentHfimum convulfionis, mortisque periculum
exttmefcum? ; Conftat tamen cxperientia citra periculum diflecari pofle.

CLI. ;
Dubito annervi recurrentes five vocales di-fti praecifi vocem laedant,vel
potiusdico,plane^ollant,fiquidem hic ramus,antequam recurrentem effbr-
anet,priusaliqubt ramulds ad linguam & laryngem pro vocis afticulatione-
jnittit.

CLlL

Proceflus ftyliforfnes male quisvocavefitapophyfes,quinpotius epi*
phyfes, dixerim.

CLIII. ,,
- Urticas aculcis poris cutis infixis ureredocet Recentiorum microfcb-
pium.hinccrediderim^ro^eyo, prurigini ab iisintroducTae oleumolivarum
mederi. »

C LI V.

Nec miror mufcas trabibus ac lacunaribus fufpcnfas haud decidere, fi=
«juidem pedibus fuis multipliciter aeuleatis, ubiqueporos,' quibus inha>
yeantioffendumv ,
CLV, ■ •

, ■ Mufcas in agro Pifano volitare narravit aliquando Rurcemondano-
Sjrcambex vir celeberrimus, Tlorentiis anatomica publice agens,quae attritse
fuaviflimum mofchi odorem ferantr: Cfedibile autem eft.quod nuperdia-
fiumDo&orum fancivit,hunc eas fpirareodorem,qubd fuaveokntibuscitii-
<^n^arantiorum,&c,floribus vefcantup. '•■*•>
CLVI.

Nam&ambram quidam docuerunt effeftercus quarundam avium, o-
doiiferis herbis educatarum, in fcopulis agglutinatum : Quamvis&aliiba-
Uax fcrncn, aiii fung^ cujusdaiu marinifpeciein, e fundo, ubi nafcitur, agjT

tatione

ttatione maris etutam, ajii bhuminis quoddatri genus, e maris alvco pr^

ccllarum vi inlittus cjcdum,cxiftimavennt.' r - '■'-'' '

CLVII.

Haec pura& folitaria ferceftignava,necquicquam fpirat.nifi pharma-
copaei folertia.aqua rofarum & modicofaccharifoluta c< cbnfufa,ut aliisin-
corporari poffit, fufcitetur : Quo eodemferemodomofcho(quod exani-
malis Capreae non abfimilis, dum libidine turget, vomicaabdomini ad-
nata.prefsa.ruptaquecolligfmus) aqua rofarum moliitb & vini laticis (qui
aqua vitis vulgd appellatur)momento ex arte perfufo.fragrantiffimus odoc
conciliatur.quem ivolfacies, Deosrogabis, Totum ut tefacUnu FabuUe,nafum •
Hinc faftum forfan, qubd veteres pretiofa haec, unacum Zibetho neglexel
nnt.nonquod (ut fibi perfuadcnt multi)in rerum univerfitate haud fuerint
fed quod artem mifcendinondum callucrint: Scmpcr enim ufus,rcs, aetas.
ahquid apportant novi.

CLVIII.

Zibethum felis eft munufculum.quod duoejus inter anum &vulvsmii
caitaneae &figurae & magnitudinis prefla tubercula (ubalbum . craffiufcu-
lum ac pingue, inmgmm ,amjam vergdcens.fundunt .gravi porius.quam
fuavi odore nares feriens: Exiistamen eft,quaeut Theoplrafiushzbtt affri-
cata in pofterurn diem melius olent, vel lota illita manu, atque etiam lon-
ge diffita fuav)us fp.rant: Cujus caufa funt acutiffimi illi fpiritus, vehe-
meosque eius qualitas, quae vel tf mpore, vel ioci intervallo , vel aqua dc-
mum abftergente opus habet, ut ad^gratam mediocritatem returidanturas

jempercntur

'CLTX.

Hic muor Jtrlfi. & Theophraft. animum induxifle fuum , lonee diffi-
tum Zibethum luaviiis olere , qubd odor ad iocum remotiorem purus,
fincerusque deferatur, quafi verb fcedas locj. intervallo exueret partes'
Arguerem en.m in contrarium, quod, quia putiefcentis canis odor prope*
jgnavus ac fere nullus, diftans ve.rb graviffimus ac tetemmus eft> & via
exuat fua,ves, qui commixti ignavum relinquebint, odores ■• Sed'dicant
qua: m Zibetho ingratae, aiit m canebiitVido grata? partes infinr * '
C LX. * *

. ... Tompmus Jureconfultus in l.lnargento 2i. §. Unguentis Lepatis. t W dt
jTuro argem. mund &c: mentionem facit unguentorum fanitatis causa ad-
hibitorum.quorum.mter alia nominat muram fivt murrhamiQuaelabiseft
odonsprarftantia nob.hs.apud Parthos exhumore natus.-cal^re fol S
Terra concreto, ex quo contrito odoramentum Cbmponitu^W^ i

Gmd. TanctroUHfn mi prO mura myr, bdm feftituit, iiquidem,quod Lu flZ

l*' V L XI.

V '-<• 5taaemenrbdicitur,quae fpontecx arbore, priusquam incidatur ?u

WbM&Mjf, ^ratiorem ac praeftantiorem, tanquam ex ofhcina i na-
^^^f^P ^P^rn, eflc conftat: Fruftra pL ^SaS

ict ; tfatura qu^em natara artc pcrfici non negaycro. e

CLXXII.Mira

. CLXI.I. . ,. t .
Min eft incondiendisodoramentisexperientia.utfarpe ingratcolenv-
«a.caeterafuavitate praedita, torpefccntia atquc fepulta excitent; Sic mo-
fchus effastus, aut fitu ac mucorc inquinatus, graviterque redolcns. prae-
ftantiflimus denud rcdditur, fi pannourinalevitcrperfufo excipiatur.
CLXIII.

Quaefitumeft hactenus, numinterpifces,anavcs numeranda fitgaV
lisdi&a Lamacrcufe, Lat. Fulica, quam.ad gallinae magnitudinem &for-
mamfere accedere, acex putredine, inftar anguillarum, pronafci fcribunt»
quas tamcnalii cxovisaeftateexcludi credibilius cxiftimant: Quibus non
longc diflimiles funt,quae circa ftagna Monfpelienfia capiuntur dictae Fouc-
ques, ac tanquam aves meafis non injucunde(quantum palato quidera vi-
fum mco) apponuntur ? EgOifiquideftvab ^4ldrovattdo,Bellonh, in niftoria a-
vium nominantur, ad has meritd referendas eflc ccnfco, quippc quod &
rationes non. invalida&confirmarcvidcntur.

clxiv.

Errant,qui< pulverem ( quem aurum fulminans vocant) cx auri par-
tibus ad fonitum faciendum conftare debere putant: Citra hujusenimad-
ditioncm illunv plus fatis validum parabis hoc modo : I^. Sulph. p. t.Sal,.
Tart.praep.p.ij.Nitrip.iij.Mf.acquanrum cufpis cultri capit,incochlcari cu-
preo igni admovc,viresquc eftrxnati maxime nitri cxpcrieiis.

C L X V.

Non aflcquor perfette, qui aqua per condenfationem congefetur*
eummajustamen fpatium rcquirat f Cujus cxperientiam tibi comparabig
in globo arneo aqua repleto.exa&cque ciaufo.ac in patinam glacic contusa
cum fale refertam repofito, cujusaqua intra dimidium horae quadrantcm
congelabitur, globusque fumma vi dirumpetur : Caufa patct.

CLXVL.

Mirum videri poflet ,. qui circa feftum D.Catherinx menfc Noyem-
bri(quo olivae jam nigi icantes ab arbore colligi, faccis impofitae fupra ter-
ram fufpendi,uthumiditates abundantes cxuant.demumque circa i.Januar,
moiis apertis minutifllme triturari, ac aqua calida in mollem paftam fu«
bigi,tandcmquetorcutari exprimi folent, unde oleum)lauciato oleaecor-
tice, aut ma jore aliquo trunco , emanet manna vere melleum, non folum
colore, faporc, fed & duratione incorruptum, quippc cum totaarbor alias
cortice,caudice, fru&uque amara fitac ingrata V-
CLXVIL.

Egregie Monfpelii exlamellis cupri c Germania accerlms.acinisque
uvarum alternatim intcrfertis, ac vino depaupcrata 4ubtus cvaporantc c
vatc terrco; deorsum anguftato , virideaeris pararc norunt. Scd mirum,bi-
nis indc horispagis diflitis conflci minime pofle: Hinc cogita , quantum
eceli, folique mutatio mutare res valeat, ncc quaerc amplius, cur nulla in
Braflllia cereviila vel parari, vel confervari qucat.

CLXVIII.

Acutioris eft fenfiis tenuis mcninx , unde meritoimmanes ei adfcri-
buntur cephalalgiae : Nil minustamen(quod vulgo creditur) acrcs ac te-
tros vaporcs a vifceribus imi ventris.maximc vcntriculo,hypochondriis aur
utero eievatos, haae mcmbranara fctm, adcoquc cam dolorc pcrccl-
lcrc crcdidcrirn.

1

Sed

AbrumpereiCalentemque adhuc foculum defere^
rcconfidereqqe proximantibusconvivisindicla hora;
jubet. Fercula proin (Vbqua^viciniamajoremqui-
dem, afl: brevem fumum viditj menfe medicse expo-
fita funto,fi modicumprius, quod primo,ad redimen-
dum fymboIum,debebatur Joco, Salisinfperfero : Ne
temere nimirum ac citra nofhum ( quibus nota
natura eorum eftj coniilium, quams quibusvis in-
ter fefe permifcendo confundantur, fecus qua? oli-
da jam funt, delicatulumSimia? autpotius vulpecula?
cujusdam guftum acrius ferire forfan poflent, cui
pravenifle incommodo , noningratum,nec arrogan-
tia? tranfcriptum fore confido; Certum enim efl:,
quicquid etiam apud TerentJn Eunucho gloriofus de
fefefentiat Thra(b> Non omnia poflumus, aut fcimus*
©mnes,necu!lusefl:tamabjedhis,quinon aliquid exi-
mii habeat pra?.alio.Claudimus proin meritd menfara*
ELoftramhifce Theognidis diftichis,

JAM JAM
yENITE VIDETE VALETE.